Jérôme (saint ; 0345?-0420). [Vitae Patrum]Appendix ad monumenta sex priorum ecclesiae saeculorum.

Vitae patrum sive Historiae eremiticae libri decem [sancti Hieronymi]...

novissime corrigente et recensente J. P. Migne,.... 1849.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, GOMMODA, OECONOMICA,

OMNM SS. PATRUM, DOCTORtTM SCRIPTORMQCE ECGLESIASTIGORUM

OUl

AB vEVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III

TEMPOIU^
FLORUERUNT; F^/C^CT-
RECUSIO CHRONOLOGICA HA t*
'
CATHOLIC^ETRADITIONISPER DUODECIMPW§R$
OMNIUMQUJE EXSTITERE MONUMENTORUM
ECCLESIiE S^ECULA, "^
JUXTA EDITIONES , INTERSE CUMQUE
ACCURATISSIUAS NONNULLIS HANUSCIlirTIS
CODICIBUS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTERCASTIGATA;
COMMENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBUSQUEVARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OHNIBUS OPEBIBUS TOSTAMPLISSIMAS EDITIONESQU.ETRIBUS NOVISSIMIS
S^ECULIS DKBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS
1'ARTICULARIBUS SINGULOS
ANALYTICIS, SIVE TOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUENTIBUS,DONATAJ
CAPITIILIS
INTRAIPSUM TEXTUM RITEDISPOSITIS,
NECNON ETTITULIS SINGULARUMTAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUENTIBUS
SUBJECTAHQUE MATERIAM ADORNATA
SIGNIFICANTIBUS, ',
OPERIBUSCJMDUBIISTUMAPOCRYPIIIS,
ALIQUA VERO AUCTORITATE ORDINE
1N. ADTRADITIONEM
ECCLESIASTIC4M
POLLENTIBUS,AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUSLOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUEPATRUM INQUODLIBETTUEMA SCRIPSERIT UNOINTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO
SCIMPTUR.45SACR./E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SITOBVIUMQUINAM PATRES
ET IN QUIBUSOPERUM SUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUMLIBRORUM
SCRIPTURiE
TEXTUS COMMENTATI SINT.
KOiriOACCURATISSIMA,C.ETER1SQUEOMNIBUSFACILE ANTEPONENDA , SI PERPENDANTUR: CIIARACTERUM NITIDITAS
CHART.E QUALITAS, INTEGRITASTEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RGCUSORUM TUMVARIKTAS
TUMNUMERUS, FORMAVOI.UMINUMPERQUAM COMMODA SIBIQUE INTOTOOPERISDECURSU CONSTANTEW
PRETllEXIGUITAS,
SIUU.IS, ISTACOLLECTIO,
PR.ESERTIMQUE UNA,METIIODICA
ETCIIRONOLOCICA/^
SEXCENTORUII FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENHS HICILLICSPARSORUM, I^ /
*
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA EX OPERIBUS
BIBLIOTIIECA, ADOMNES ^ETATES, /
LOCOS,I.INGCASFORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATOIIUM. f )
SERIES PRIMA, fa
m QUAPRODEUNTPATRES,DOCTORES SCRIPTORESQUEECCLKSI/K
I.ATIN/U \t»*l
A TERTUI.LIANO AD GREGORIUM MAGNUM \T^
Stccuvante 3.*^. SDttgne, W
BIBLXOTHECJE CLERI UNIVIIRIJG, \
SIVF.
CURSUUM
COMPLETORUM 1NSINGLLOSSCIENTI*ECCLESIASTiCiJRAMOSEUITORK.

PATROLOGIiE TOMUS LXXIII.

VITJE PATRITM, SIVE, HISTORIJE EREMITICJE LIBRI DECEM.
TOMUSPRIOR.

PARISHS, VENIT APUD EDITOREM,

IN ViA DICTA D'AMIM)ISE,PROPE PORTAMVULGODBVFBH NOMINATAM,
SFU PKTIT-MONTROUGB.
18W
 Hanc chorographiam, quam ipsfcVallarsius SIISBRufini operum editioni inseruerat, noverit lector, tomo
XXI non minus ac proesenliesse referendam.
 APPENDIX

AD SEX PRIORUM ECCLESLE S.ECULORUM.

MO^UMENTA

Vlf)fi PATRUM

SIVB

HISTORLE EREMITIC^E LIBRI DECEM

AUCTORIBUSSUIS ET NITORI PRISTINO RESTITUTI

ACNOTATIONIBUS
ILLUSTRATI,OPERAET STUDIOHERIBERTIROSWEYDl,ULTRAJECTIFU
E SOCIETATEJESU THEOLOGl.

ACCEDIT

RERUMET VERBORUMDIFFICILIORUM,CUMMULTIPLICIINDICE,
ONOMASTICON
ETIAMCONCIONATORIO.
£DITIOHEHORATISSIHA
QUAfANTCERPl.E
PRODIIT,ANNODOMINI EX OFFICINA
MDCXXVIII, PLANTINIANA,
NUNC
AUTEMACCURATIORREVIVISCIT,

NOVISSIME CORRIGENTE ET RECENSENTE

J.-P, MIGNE,
BIBLIOTHECE
CLEB.I UNIVERS.E,
SIVE
CURSUUM IN SINGLLOSSCIENTIJEECCLESIASTICERAMOSEDITORE.
COMPLETORUM

TOMUS PRIOR.

PRIX : 7 FRANCS.

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

1N VIA DICTA WAMBOISE, PROPE PORTAM VULGO VENFER NOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.

1849
Ex typis MIGNE,au Petit-Montrouge.
 raoNiTUia.
Seriei Patrum quw a Terlultiano ad Gregorium Magnum exienditur quast coronidem imponimus Vitas
Palruni Rotiveydi, opus videlicet omniumvotis exoptalum, laudibus commendatum. Nec a nostro propositu
nobis aberrare videmur , dum sex priorum swculorum monumenlis hanc Vitarum cotlectionemsubjicimus,
qnarum auctores forte omnes ad ittam temporis periodum, salis mulli ad Palrologiam Latinam pertinent : iis
qui Grwcescripserunt nonnisi sub anliquissimw interpretationis larva se nunc Leclori studioso offerentibus,
el quasijus talinilalis ab hac speciali {ormamutuatis, donec ipsos, in serie Grwca, suis locis legere liceal,
propriam linguam loquenlesrecenlioriqueinterpretatione donalos. M.

AD ANTONIUM DE WINGHE,

ABBATEM LiETIENSEM ORDINIS SANCTI BENEDICTI

ET RELIGIOSUM EJUS CGTTUM ,

Annusjam agttur quartus, ex quo mihi provinciamhanc, admodum reverendistimeDomine, Vitas Patrum
reeognoscendiimposuisii, omnemoperam qua a libris qua a sumptibus, vl olkn Evagrius in Syriw eremo Vita*
tanciorum Patrum nvn minus calamoquam vita exprimenti Hieronymo, identidem spondms. Exstimulabat te
copiosus,quemex hoc libro cujusque reiigiosum animum consequiposse censebas, fructus. Ego primum detre-
etare, causari quod alio opere distinerer, suggererede Baronii legendis reliquiis, quem sciebameo olim animo
fuisse, ut eam ornaret provinciam; ideoque Romw inquirendumesse, si quw forte ornamenlareliqueril.
Primo igitur quoque tempore Romam cogitans, per illuslrem el reverendissimumadmodum dominum Moro
nalitm sancti MichaeUsin Galtia abbatem, etiam illustrissimi cardinalit Perronii accedentibusauspiciis, a Ba-
ronianorumstudiorum consciis inquiris, si quid tubsidii ad hanc rem prwslantissimusAnnalium scriptor reli-
querit. Responsumvero hoc Roma accipitur(Epistol. Rora. ad cardin, Perron.): • Verum quidemest, adinstan-
tiam mullorum piorumfratrum fuisse animum iltuttrittimo cardinali Baronio S. M. amplificareet seriberein
HbrumVitas Patrum, quod et promitit in aliquibut suit tibris; sed huc usqueoperi non adhibuerat manum, quia
ttudia tua alio direxit.\Prwceperatquidem in eum pnemprocuralori ordinisCassinensis,ut scriberetad duo vel tria
prineipalia monasteria tui ordinis, cl inquirerel an haberi possent libri impressivel manuscripli, qui tangerent
hanc materiam; et si benememini, eliam illustrissimocardinali Sappatw supplicavit, ut in Hispaniam scriberet
pro simili inquisitione. Et exislimabat aliquid te eliam reperlurum in bibliothecaVaticana; sed prwventusmorle
exsequinon potuit pium suum desiderium. Dominon inveni nisi unum iibrum Vitas Patrum, imprestum Lug-
duni anno 1522, lam mendosumut vix possit intelligi. Hmc causa est cur ittustrissima;Dominationivettra; ne-
queamsatisfacere, ticul ipta cupit, el sicut ego libenleret cum omni reverenlia facerem, si mihi esset inlegrum.
Si quis tit qui manum adhibere velit huic operi, et operam suam impendereul perfectum reddat hoc opus. rem
prmttabit gralissimamDeo optimo maximoet utilissimamomnibus religiosis volentibuspie vivere. >
Hoc habilo responso, cum videremhanc provinciammihi integram reliclam, quam a me adornari optabas,
cmnibusaliis sludiis sepositis, in unam hanc rem ineubui. Et quidem tria mihi polissimum in hac recognitione
prwstanda esse senlitbam.
Primo, ut quoniam ab auctoribus omnis libris auctoritas, in eos non perfunctorieinquirerem.Quod qua cura
prwstilerim, tum manuduclionelibrorum tcriptorum, lum hisloriw variw monilu, docebunt proxime sequentia
prolegomena.
Secundo, ul lexlut prodiret genuinus, nultit interspertus glossematis,nulto subdititioadomatus fuco. Nempe
ramenta auri e tenis suis sinceriora exeunt, quam a fornace auriftcis mistionenescio qua tubinde adullerata:
Quam in rem manuscriplosundique Codicesnon e Belgio tantum, sed eliam ex Germaniaevocavi,quorum cata-
logum protegomenolireperies. Quwsiviet edilionesquas nancisci potui vetustissimas;imo me prope omnes, seu
reeentioresteu- vetutlas nactum essevix dubitem atserere. Certe od xix diversa exemplaria indagavi et intpexi,
quw locit et annis atsignatit vrolegomenon17 suygeret. His fretus subsidiis manuscripla cum impressis impri-
mit comparavi,nunc manuscriptacum manuscripiis,nunc impressdcum impressisquoque committens.
Tertio, ut sicubiverbum aliquod difficile occurreret, sicubiritus aliquis rarior dubiumleneret lectorem, sicubi
historia perplexa sentum turbaret, difficultatemexplicationetollerem, raritatem similiumadduclione notioxemra-
PATROL. LXXIII. 1
H IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. 12
cerem, perpltxitatem coUatisinler se historicis evolvertm,omnibu*denique locit lentbrosit], quantum mihi do-
mestica suggerebatfacuta, lucem inferrem. *
Quia veromemineramBaroniumhisce Patrum Vilit jam olim benevoluisse(Baron. Nolat. in Martyr. Roman.
17 Jan.), quidquid ex ejus scriptis ad has Vitas illustrandas colligerepotui, suis locis ejus verbis dedi, el vel
eo nominelibuit magno viro parentare.
Habes, admodum reverendisaimedomine prwlate, inttiluli mei ralionem, habet Vitas Patrum lantopere de-
sideratas. Quas tibi luoque cwlui impulabit posleritas, quod favore sumptuquevestro, veste nunc prodeant
cuttiore.
Sed nultasne solemni prwfatorum more, laudum libi tuoque cwtui licebil hic laureas texere? Non permiltis
Deo domeslicoquesat gloriosus lesle. Snslinere igilur me calamuma tuis tuorumque laudibusjubes, < ne affe-
ctus, inquis, tuus erga nos transferal te supra rei verilatem (Epist, Abbatis Wingliii ad Herib.). i Ego vero,
etsi tte tiffictit UStSti possim, nikil me exlra verumde fe luisque sentife, ne tamen tn limine, cuod aiunt, ad in-
obedientiwtubricum offendam,jussit pareo.
Nihil dicamde religionisqUo flagras studio, nihil de paupetlatis qiio gaudesamote, nihil de pielalis quo in
Deum exwstuasardore, nihil de prwclaro luorum regimine, quibus non verbis magis quam exemplo prwis;
nihil denique (de quo taihen Cgocopiosissimeloqui, tu libentissimeaudire posses) de singulari tuo in minimam
socielatemnostram affeclu, quemanimus tunicaquenon minus nostratem, quam reiigiosa regulwdiscretioneprw-
cipuw observanlia(Greg. I. n Dial., C. 36), et maforte Benedictinumfadt. Nihil igilur de tuis laudibus dicam,
quod hwclaudum flabelta semper flagelta existimasti,
Sed nec le pro merita convenirt licebit, religiote castut Latiensii, qui ditciplina vestra reprattatis nobisTa-
bennam Pachomii, AmmonisNitriam, Macarii Scetent Quos enirh non und Lwlhia virtulum manipulosexhi-
buit sub Blosio? quibus non charitatis pyropis exsplenduitsub Doullelio? quo non effuliit religionis decore
sub Le Francquio ? Quisquisprofeclo Vilas Patrum leget, dum sEgypti perambulaussoliludines, Paulos, Anto-
nios, Paphnutios hstral; dum Palwstinw deterta pervadens, Hilarionet, Hesychat, Epiphanios invisif; dum
Sytiw rupes antraque perreptans, Ephrwmot, Aphraatet, [Juiianot vititat; is Laetiam oculis, Lwliam animot
Lwtium adoret vestigiis.Ibi mdgnofum itlorum virortm imilatons, quorum tacra in religiotorum animit viget
memorin, abbatesinveniet. Quibui ne Winghium non minut virtutum quam digniiatit successoremaccenseam,
ejus non patitur modestia. Quare eum posteris, non sutpectit mortuorum centeribus , laudandum relinquo.
Fruere interea, admodum reverendittimedomine prtelate, cum fetigioto tuo catu hoc sumptibus tuit etimatd
de Vitis Patrum tomo. Cui si alter quandoquetomus accedal, qui omnia PatrUm aseeiica tcripta uno velut fatce
comprehendat,habtret quidquid ad veterumascetim requiri postit, Quo enim hic liber ad mores efformandot
exentptis ptwit, alter Aocendomanuduceret. Sett quia tcriptum memini: CCEPITJESVSFACERK ET DOCBRB
[Act. i), hic nunc factorum liber pracvrrat.
Quod ti sttito favore tludia mea perrexeris prosequi^«l tacrw hittoriw amanttt e tuis .tinguti provinciitSan-
ctorum Vitat pergant tubmittert, dabo operam ut illw quoque simitimodo recentilwtubstquantut.

Hwcvota mea erant anno 1615, quandoex umbraad tolem autpiciit vettrit VUcsPalrum typis Moretianispro-
dibant. Etjam sanctorum reliquorum Historiw me accingebam,cum ecce tibi prodiit nonnemo Ecctesiwhottit,
cui necetsario occurrendumfuil. Retictis igilur sanclorumarmariis ad sancitorumarmamenlaria me converti.
El post tres debellatoshosles, post Hisloriam Ecclesiasticamet nonnulta alia patriw dala, cnmjam Vitas San-
ctorum in manus resumerem,et Januarius pluleumpremeret, ut ad prcetum adornaretur, inlerpellor ab accura-
tistimo typographo mihique amicissimo Ballhasare Moreto, qui asserebat Vilat Patrum posci, identidemque
reposci. Hvic igilur operi rursus me impendi, et hos wstivosmensescorrectioniet editioni dedi, adjutus singu-
iaribus luis obtervalionibus, bonarumspongiarumplenis.
Gratas porro nunc, uli olim, has veterumPatrum melotasdenuoexpumicalas,in piorum auclorumdomesticum
tuum cimiliarchiumventuras, spem facil certam prwclara illa lua sedulitas, quam in elucidando el ornando
Blosio, parente Lwtiensiumoptimo, non laboribus, non sumptibus parcent adhibes, dontc tandem novaamiclis
tynthesi pott hasce Vitat, his ipsit D. Moreiiamici tui typis, publico animarum bono,in tucemveniat. Quod u(
cito fiat, omnet vovemut,.
Interea, admodumreverendissimedomine,redit ad le tuamqueLwtiensiumcoronam, qua merito gioriari potet,
tiber hie laborque denuo detudalut; qui pritcut, qui novut luut est lolus, luus wre libraque,mancupio tuus.
Tantum oro atque obtestor, ut precibut apud Deum optimum maximumquibus vales,velit obtinere,ut hwc nov*
antiqua ediiio, ad mmulandamtanclarum Patrum virtutem in emni rtiigioto cettu, toto otbe ttrrarum fecundior
apparere possit.
 IN VITAS PATRUM

PROLEGOMENA XXVI.

Benevolo lectori salutem.

1] Ne offendare, lector, si stylus quandoqne rndior, siphrasis occurrat in VitisPatrumet verbis seniorum
incomptior; rem ipsam appende, non verba; frtictum lege, non folia; ftorem carpe, ne volaticos desidera
pappos. Prxclare rnagna Ecclesiae lumina, sanctus Hieronymus : < In loqoendo simplicitaiem excusabit san-
Climoniaemagnitudo (Hieron., episi. 101, ad Pammach.). Sanctus Augustinus : < Bonorum ingeiilorum in-
signis est indoles, in verbis verum amare, non verba. Quid enim prodest ctavis aurea, si aperire quod volii-
mus non potest? autquid obest lignea, Sihoc potest, quando nihil quaerimus, nisi patere quod ctausum est
(Augustin., lib. iv de Doclrina Chrut.,cap. 11) ? i Quibus egregie succinit illuslrissimus cardinalis Baronius :
i Sicut effossuminforme aurum et rude eo charius esse solct, quod nihil videatur afterius metalli habere
«ommistum, iia egregia monumenta sua ipsius vetustale atque simplicitate micantia, quibus res potius quam
verba in pretio esse soleni, gratiora plane eriint atque jucundiora quovis scriple recentioris aucloris, quibus-
cunque eloquentiaeplialeris exornato. Quidquid enim obducitur fuco atque pigmentis, suspectum tedditur ,
pulchriorque enitescii ipsa sua purilate simplicitas, quse quod menliri nesciat, omne quainvis ad ornalum
composilum velainentum abhorret (Baroniut, tom III, anno 356). i
Ego vero ita mecum ratiocinari soleo : Qui hxc legent, vel in Latinitatis adyta penetrarunt, vel ante La-
liiritaiis portas eiiamnum [n] exercenlur et suspirant, prioribus non oberit stylus minus Latiuus, cum ipsis
domi suppelal, unde Laliniorem depromant; posteriores hic incunabula sua quandoque reperient, nec ipsi
lingua minus prompti erubesceui ad tertiata et velul offensanlis linguce fragmine dimidiata verba. Equidein
solidum aurum, licet terrulenta obductum fsece, caryoticis vilium Kalendarum strenis semper praeluli; ve-
ousiis quidem specie, fronteque divitias mentientibus, sed tenui tamen tantum auri illitis aspergine, et hoc
fuco domeslicam tegentibus paupertatem.
Ne mirere quoque, lector, VitasPairum toties cusas, recusas, et per tot doctorum virorum transisse raa-
nus, nec nitori lamen suo pristino hactenus redditas. Sed enim considerari opto, quod monet divus Au-
gustinus, nenpe sumus, < tanquam minuscularii vectigalium conductures, vel tanquam opifices in vico ar«
gentario, ubi unum vasculum, ul perfectum exeat, per multos artiiices transit, cum ab uno perfecto perlici
possit. Sed aliler non putatum est operantium multitudini consulendum, nisi ut singulas artis partes cilo ac
facile discereni singuli, ne omnes in arte una tarde et diffkile cogerentur esse perfecti (Aug., lib. vu de
CivilaleDei, cap i). i
lla plerumque evenit in Hbris recensendis. Non ab uno aliquo, non a duobus, sed a pluribus scepe res una
perGcitur; cnm hic in antiquariorum prsestantiam inquirit, ul typograpborum castiget vitia; iste ordinis et
rerum majorem rationem habet, ille historise. Ita multorum collata manu, prout quemque gehius ducit, pro-
dit tandem aliquid accuratum.
Quod ut de editione hac spondere non audeam, ita lectorem invitare non vereor, ui editionem hanc cum
aliis editionibus conferat, el arbiler sedeat operse a singulis prsestita;.
Quaemihi subsidia fuerini, tum a libris mss., tum ab Editis, quid alii quoque prasliterint, qui ante me hac
decurrere orbita, edisseram ordine, si priusde horum librorum inscriptione, auctoribus, inlerpretibus, au-
ctoriiate (quse solemnia fere prseambula sunt) non omnino perfunctorie disseruero.

PROLEGOMENON PRIMUM. A 2. Gennadius, de illustr. Ecclesise Scriptor., cap.

Quw horum librorum inscripiio.
[m] Dico primo, ut nunc passim, ita jam olim Iibri
lii, (velcerte eorum pars) inscripti fuere: VitwPatrum.
1. Gelasius papa, iri concilioanno Cbristi 494 cum
LXXepiscopis Romaehabilo delectum habuit eccle-
siasticurum librorum, decrelumque condidit, quod
hahetur in decreto Gratiani dist. 15, cap. Sancia
RomunaEcctesia, in quo ista hahet: Vitas Patrura,
Pauli, Antonii, Hilarionis, et omnium eremitarum,
quas lamen vir bealus scripsil Hieronymus, cum omni
honore suscipimus. i
ll,inEvagriomonacho: < Cujusetiamliber, qui atti-
tulatur Viiw Patrum, velul continentissiuii et erudi-
tissimi viri menlionem facit. i Et cap. 41, de Petro-
nio Bononiensi episcopo: < Scripsisse putatur Vitas
Patrum monachorum ^Egypti. i
3. Paschasius S. R. E. diaconus prologo suo in
librum, quem de Vilis Patrum rogatu Martini I)u.
miensis abbalis Latinitati donavit: < Vitas Patrum
sanctorum, Graecornm(ut csetera) facundia studiose
conscriptas, jussus a le, sanclissime Pater, in Lali-
num irausferre sermonem. >
45 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. (6*
4. Cassiodorus Insiit. divin. lect. cap. 32 : < Vitas A mentione in hisce libris. ApudRuflinum, lib. III Vi-
Patrum, confessiones fidelium, passiones martyrum tarum Pairum, num. 130 : < Quodverbum antequam
legileconstanter; quas inter alia in epislola Hiero- quiescam, sero ex cordis mei recenseo veritate. i
nymi ad Chromalium et Heliodorum proculdubio Apud Pelagium, libro v Vilarum Palrum, libello m,
reperitis, qui per toluni orbem terrarum floruere, ut n. 2 : < Dic mihi aliquod verbum. >Et n. 9 : < Ro-
sancta imitatio vos provocans, ad ccelestia regna gabant autem eum senes, ut faceret verbum ad fra-
perducat. » tres. i Et num. 24 : < Abba, dic mihi atiquod ver-
5. Sanclus Benedictus in regula sua, cap. 42 : bum. i Etlibellov, n. 13: < Ostende charitaiem,
Monachi omni tempore, sive jejunii sive prandii abba, et dic mihi verbum. i Et num. 32 : < Audivi
fuerit, mox ut surrexerint a cocna, sedeant omnes enim quia dixerit abbas Pastor, sed et alii fratres
in unum, et legat unus Collationes vel Vitas Patrum, hoc verbum. > Libello vi, num. 5 : < Dicens quodam
aut certe aliquid quod sedificetaudientes. verbo, quod memorise dignum est commendari. i
6. Gregorius Turonensis, lib. i de Vita Patrum Num. 12 : < Dic mihi unum verbum. i Et apud
sui saeculi, in Leobardo recluso, cap. 12, cui tenla- Joannem, libro vi Vitarum Patrum, libello m, n. 4:
tio cellulam relinquendi incesserat : < Ego vero < Dic fratribus verbum sedificationis,pater. >Et alibi
suspirans non minimo dolore increpare hominem B passim
cuepi, asserens diaboliesse calliditatem librosque ei, Sane jam olim profanis auctoribus verbum pro
et Vitas Patrum, ac instilulionem monachorum, vel axiomate vel brevi sentenlia, qualia haec Palruin
quales qui recluduntur esse debeant, vel cum quali verba sunt, usurpatum. Terentius Andria, act. 1,
cautela monachos vivere oporteat, abscedens ab eo scen. 5 : < Miseram me, quod verbum audio ? i Ubi
direxi. Quibus relectis non solura cogilationem pra- Donalus : < Verbum pro agiupa more suo posuit. »
vam a se discussit, verum eliam tanlo sensum acu- Ibidera, act. 11, scen, 5 : < Verum illud verbum est,
mine erudivit, ut miraremur facundiam locutionis vulgo quod dici solet. i Ubi Donatus: < Id est, pro-
ejus. i verbium, [v] et sentenlia ; etsic veteres verbum pro
7. Georgius Alexandrinus in Vita sancti Joannis senlentia. > Idem, Eunucho, act. 1, scen. 2 : < Uti-
Chrysostomi, c. 22 : 'Ev SErai; <ruvTu%iaif OUTOU Biov nam istuc verbum. > Donatus : < Et istuc verbum,
ayiu-j Uonipav xat avajjMpwTwv,xat [llll] TrivTOUTMVpro tota senlentia. Verbum pro dicto. Sed proprie
iroXiTliavxai StptTWHznyelto, Sxrrt sx TWVTOIOUTWV a£iupa, id esl senlentia vel emintiatio, quse uno liga-
pjjfiaTwvjroMouf xaTavyrrso-Satr.ai 7r^9o? Saxpu&iv tur et aslringitur verbo, verbum a veteribus diceba-
xarafipetv Ix TWV o^0a),fiwvavrwv, 7ro6»o-at Ss xai TOV lur. i Ibidem : < Victus uno verbo quam cito. i Do-
(iov»/5>i xai a7toTa?ao9airvs TiipSwcxat G natus : Verbum dictum intelligas, quod verbo com-
|3iovf*CTsX66tv,
avyyjxnuc TOU(3tou.< Porro in suis familiaribuscol- plectitur, et completse senlentiae pronuntialionem,
loquiis subinde commemink Vitaesanclorum Patrum quod «giupa nominabalur. > Idem, Eunucho, act.
et anachoretarum, eorumque conversationis ac vir- 4, scen. 5 : < Verbum, Hercle, hoc. i Donatus :
tutis, ita ut ejusmodi sermonibus compungerentur < Verbum, proverbium. i Idem, Adelph., act. 5,
non pauci, ita ut ex eorum oculis uberrimae elice- scena 8: < Non meum illud verbum facio. > Dona-
rentur ac defluerent lacryina;, el ingenti desiderio tus : < Verbum pro agtopaTt posuit, quod uno strin-
caperentur solitariam exercendi vitam, el extremum gilur verbo. Ergo verbum brevis sententia, verbum
vale dicendi turbulenla confusioni vitaehujus. i dixit veram sententiam. Nara verba esse a veritate
8. Fulbertus Carnolensis episcopus, cpist. 79 : dicta, teslatur Varro. >
< Mitlotibi Cyprianum, Porphyrium, et VitasPatrum QuseaMiverba,Cassianusscita vocat libro v Instit.,
cum Psallerio, ut petisti. i Et in fine libri post liym- cap. 24: < Cum de Syrisepartibus Seniorum scita di-
num de Nativitale Chrisii et Epiphania : < In Vitis scere cupientes, /Egypti provinciam petissemus. >
Patrum veterum quiddam legi jucundum. i Ubi Dicebantur etiam sententiw. Pelagius, libello xi,
rhythmice recenset Joannis Parvi seu Brevis histo- n. 20 : < Loquar de verbis et senlentiis Seniorum. >
riolam, qui instar Angeli agere desiderabat nihil D Quandoque sermones.Pelagius, libello iv , n. 1 :
operans, quod habes apudRuffin., lib. m, n. 56, et < Sedentesin navi loquebanlur sermonem Patrum. i
Pelagium, libell. x, num. 27. < Et apud Cassianum, collat. 1, cap. 1, habes < Ser-
Dico secuudo : Quidam ex his libris inscnpli quan- monera sedificationis.>
doque fuere, Verba seniorum. Subinde responsa. Paschasius, cap. 44, in fine :
Ita Beda Martyrologio suo, 19 Julii: < Apud The- < Hascsapientium et spiritualium responsaPalrum. >
baidam saucti Patris nostri Arsenii, de quo in Ver- Et Sigebertus de illustr. Ecclesix Scriptor., cap.
MsSeniorum referlur, quia propler redundationem 118 : < lnterrogaiiones et responsiones. >
ijcrymarum tergendarum sudarium semper in sinu Ilem apophthegmata. Petronius, Bononiensiscpi-
iel in manu habuerit. i Eadem apud Usuardum, scopus, apudAlphonsum Ciacconem,(ractatu de saw-
Aabanum, Adonem, Notkerum. Desumpta suni au- cti Hieronymi cardinalitio, ut mox citabitur prolegn-
tem ex lib. ui Ruffini,num. 163, et Pelagii, libello meno 4, § 7. Et nuper in Bibliotheca Palrum, tomo
ui, n. 1. IX, in secunda et tertia editione, liber quintus et
Originem tituli hujus credo esse ex crebra verbi sextus Vitarum Patrutu hoc nomine editus est. Quin
i7 PROLEGOMENON PRIMUM. 18
et prologus Prali spiritualis, seu novi Paradisi, qui A \ seu tyrannorum, sive caesarum,qui non diu impera.
Varisiis Graceedilus estanno 1604 ex CodicibusVa- verunt, in obscuro latent. > Et mox : < Sed ejus,
lieanis et viri clarissimi Francisci Olivarii, eum li- qui Vitas aliorum scribere ordilur, officium est di-
bruni continere aitStirppaTaTsxaiaTroyfisypaTaoo-twv gnacognitione perscribere. 1 Lampridius,in Alexand.
xat Stxatwvx«i <peko%p'u7Ta>v 7raTspwvTS xai aSsXywv: Severo : < Vitas principum honorum versibus scri-
« narrationes ac scite dicta seu apophthegmala, sa- psit. > Divus Augustinus, de Civit., Hbro xxn, cap.
crorum, justorum, Cbrislique araantium Patrum et 29 :< Unde discernimus a non viventibus corpora,
fratrum. i nisi corpora simul vitasque videamus? 1 Sidonius,
Nonnunquam gesta senum.Joannes Moschus, Prali libro iv, epist.'14: <Quia Christo res humanas vitas-
spiritualis cap. 55 : <Dedit mihi librum ad legendum, que medicaturo , pulrium conscientiarum cultro
in quo gesta senum scripia erant. > In Graecoest: squalens ulcus aperimus. iAcceduut[vu] auctoritates
BiSAtov yspovTixov.Ita quoque nominalur apud Doro- pracedenlis conclusionis, ubi et ipse Gregorius Vi-
theum in Doctrinis. tas Patrum, quas hic prae manibus habemus, ita vo-
Dicti quandoquehi libri suntnaT«/>ix6vseunaT/3ix6v.cat, quod eo nomine vulgatissiraaeessent.
Ita hic post habes prolegomeno 12, de Paradiso Quseret secundo religiosior alius, num Patrum
Joannis Moschi.Et alia quoque Mss. viui quaen«rptmv B 1 nomen nimis invidiosum sit, nec ab religiosiset ere-
pro titulo habeut. mitis vel usurpandum promiscue vel admiltendum?
jvi]Quaerethic prirao criticusquispifim, quaeinscri- Hieronymus, libro 11in epist. ad Galalas, in explana-
ptio sil potior, Vitauc, an Vilse?Non hanc moverem tione commatis hujus, MisitDeus spiritum filii sui in
quxslionem, nisi jara olim de ea quacsitumlegissem corda nostra clamantem,Abba, Pater (Gal. iv), credi-
apud GregoriumTuronensem. Ille igitur, praefalione (ur improbasse piam monachorum consueludinera,'
in librum suum de Vila Patrum, qui liber agit de qui praefectossuos honoris gratia abbates et patres
quibusdam sxculi sui sanciis viris : < Quaeritur, in- appeilant; prieter hoc aulem , etiam juramenli jus
quit, a quibusdam, utrum Vita sanctorum an Vitae Christianis videlur ademisse. Habet eniin eo loci
dicere debeamus, Aulus Gellius autem cl complures verba bujusmodi : < Cum auiem Abba, Pater, He-
alii GrammaticorumVitas dicere voluerunt. Nam PH- broeoSyroque sermone dicatur, el Dominus noster
nius auctor, in lertio Arlis grammaticaelibro ait : in Evangeiio praecipiat nullum Palrem vocandum
< Vitasanliqui cujuscunque nostrum dixerunt; sed nisi Deura (Matth. xxv), nescio qua licenlia in mo-
grammatici pluralem non putant habere Vitara. i nasleriis vel vocemus hoc nomine alios, vel vocari
Unde manifestius est, rcctius dici Vitam Patrum nos acquiescamus. Et cerle ipse praecepit hoc , qui
quam Vitas, quia cum sit diversitas meritorum vir- IC dixerat non esse jurandum. Si non juramus, ne Pa-
tutumque, una tantum omnes vita corporis alit in trem quidem quempiam nominemus. Si de Patre iii-
mundo. > terpretabimur aliter, et de jurando aliter sentire
Pro Gregorio quis adducere possit, quod habet So- cogemur. > Haecille.
sipater Charisius, lib. ulnstit. grani., cap. de interje- Sed respondet Sixtus Senensis, lib. vi Bibliolhecae
ctione: < Vila Denm immortalium. Cato senex. Ubi sanetae, aimotat. 279 : < Arbitror, ait, hanc periodum
Statilius Maximus : 'Exywvwtr, inquit, «pxaiy.-h,wf a seditiosulo quopiam monacho in fronte paginscde-
TO 1167:01.Cum enim Cato de pluribus loipie- scriptam , el inde postea ab oscitamibus librariis in
rettir, Vita potius dixit quam Vitac. > Sic Flavius; coniextum translatam. Nec me falli, argumenlo
Vopiscus in Carino: < Maxime cura vel vivorum sunt quae Hieronymus sententia plane contraria, et
principum Vita non sine reprehensione dicalur. 1 ex professo scripsit libro quarto in Matthaeum, ubi
Olimtamen obtinuit tam apud profanos, quam ec- inquirens quomodo inlelligehdum sit illud Servatoris
clesiasticos scriptores, ut Vitaedicerentur. Virgil. iv mandatum, Nolite vocari magislri, el patrem nolite
Georg.: vocarevobissuper lerram , etc. (Matth. xxm, 8, 9),
Quemquesibi tenerasnascentemarcessere vitas. sic ait: < Quseriturqnare adversus hoc praeceptum,
Idem vi jEneid., de Minoe : Ddoctorem gentium Apostolus se esse dixerit, aut
..... Vitasqueet crimiaadicit. quomodo vulgalo sermone , maxime in Palaestiua et
Et eodem libro:
jEgypti monasteriis, se invicem Patres vocant? quod
Indehominumpecudumquegenusvitsequevolantum. sic solvkur: Aliud est nalura esse
patrem vel ma-
Rursus libro eodem: gislrum, aliud indulgentia; nos si bominem patrem
Et ni doctacomesteuui sine corpore vilas vocamus, honorem aetaii deferimus, non auctorem
Adiuoueatvolitare. noslrae ostendimus vitae. Magisler quoque dicitur ex
Cicero, de Nat. Deor. lib. 1: < Deus hominuin com- consorlio veri magisiri. Et ne infmila replicem, quo-
moda vitasque luelur. > Idem de Amicit. : < Serpit modo unus per naturaru Deus, el unus Filius non
per omniumvitas amiciiia. >Terentius, Adelpb.,act. praejudicatca3leris, ne per adoptionem dii vocentur,
3, scen.3: el filii; ita et unus pater et magister non praejudicat
lnspiceretanquamin speculumin vilasomnium aliis, ut abusive appellentur patres et magistri. 1
Julieo,atque es.aliissumereexemplumsibi. Haclenus ex divo Hieronymo Sixlus.
Capitolinus in Macrino: < Vitae illoruin principum, ln eamdem quoque sententiam djvus Augustinus,
 in, IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. 20
collaiione Carlhaginensi tertia, capite242 : < Ilono- AJ quia Hiimberlus ipse praefatur, ipsi Humberto eum
rificeniiaecausa patres appellamus eos qui nos vel fortasse tribuit Theodoricus. Nunc vero, cum Vitas
tempore vel meritis praecesserunl. Aliud est cum has secundo [ix] typis submitto, prodiit is liber Dua-
quaerimus ad lidem quem habeamus patrem. Nam ci apud Baltbasarem Bellerum anno IG19.
illud honoris est, ut quotidie senibus dicamus, pa- Jordapus quoque de Saxonia ordiuis fratrum ere-
ter; quotidie etiam quibusdam nm nobiscum in una mitarum sancti Augustini librum composuii, quem
ecclesia , nec in iisdem sacramentis conslitutis dici- Vitas Fratrum inscripsit, editusque est Roinae anno
mus, fraler. [vm] Sodomitis etiam dixit Lot, fraler 1587, curante Augustino Fivizanio, ejusdem ordinis
(Gen.xix):ulique adleniendumeorumanimositaiem, religioso, apostolici palatii sacrisla, cum notis M.
non ad cognitara fraternitaiem, etquasi uniushaere- Antonii MalTaeiSalernitani. Josephus Pamphilus
ditate consorliuro. Tollantur ergq ista. Dislinguamus episcopus Signinus in Chronico ordinis eremitarum
vocabula, quae hominibus propter honorem deben- sancti Augustini citat ex Vitis illis initium Spiritualis
tur, et vocabujum quod propter salutem requiri- pulchritudinis, quod inilium nunc in editis non com-
mus. > paret. Forte olim eo initio praefaiiofuit praefixa,quae
Sed et alibi sanctus Hieronymus anachoretarum nunc deest,
principes patres vocat epist. 22, ad Euslochium : •o ] Accedit etiam vetustos quosdam Mss. titulum prae-
< Macarius, Pambo, Isidorus, quos patres vocant. i ferre Vitas Patrum. Ita liber Vedastinus ante annos
Cyrillus etiam Alexandrinus epistolam quam misit supra DCCC scripius lilleris, ut vocant, capitalibus.
ad presbyleros et diaconos, quae babetur in Actis Sed qua grammalica, vel qua occasione liber ille
synodi Ephesinae, parle i, cap. 2, simul inscripsit, ita inscriptus? D. Georgius Colvenerius, M. N. Aca-
Jlarpatrt ftovajcaft,< Patrihis monachis. i demi:e Duacenae cancellarius, existimabat, vetustis-
Quaeret terlio fortasse cwiosnlus aliquis unde in simo more ad Graccorumimiialionem lihrum primo
plerisque iibris editis quasi recto casu, vel iarr&Tae dictum et inscriptum, Liber Vitas Patrum, pro Liber
seu indeclinabiliter Vitas Patrum inscribatur? Ita Vitw Patrum, id est, liber qui continel Vitam Pa-
quidem editio Veneta, annoi508, in fronte prn tiiulo trum; ul Vitas sit genitivus singularis, ut familias
praefert. Respondeo, videri possit ortum ex primis in paterfamilias. De.inde Liber omissum esse, sim-
quibusdam editionibus, in quibus cum nnllum libro pliciierque dictum Vitas Patrum. Ego vero nescio an
frontispjcium pra;figatur, sed initium appellationis quispiam hanc antiquitaiis formam in posterioribus
ducatur; vel a prologo qui in Norimbergensi, anno saeculissit admissurus. Cerle Joannes Despaulerius,
1478, sic habet: Incipit prologus sancti Uieronymi lib. ii Coramentariorum grammaticorum,in prima de-
presbyteri in libros Vitat Patrum; ycl a registro, ut Q ( clinatione, ait: Liber Vilas Patrum sic non dict-
in Gernianicis incerti loci, anno 1483 et 1485 ; In tur, sed Vitm Patrum; legi Vitas Pairum, elc.
antiquorum Palrum Vitas, a beato fiieronymo con- Hadrianus Courten noster, Belgiique nostri in
tcriptasregistrum; factum videlur ut posleriores edi- grammaticae palaestra alter Palaemon, existimat im-
tores, Vitas Patrum , unrwruc, seu jnflexibiliter ce- peritiam scriptoris ex hU verbis Viia S. Patrum
perint. Certe prima omnium editio, nullo certo anno, feeisse Vitas Palrum, probabili in primis facilique
loco, typographo consignata aliler liabet: Intipit conjectura.
prwfatio beali Hferonymipresbyteri in primum librum Mihi vero occurrebat hujus appcllationis originem
de Vita sanctorum Patrum. Ut non immerito Galenus prolluxisse ex veterum citatione, qui ita fere libruin
Westcapellus, catechesi 225 asserat se nescire qua hunc citant, licet verbo addito, ut patet bic iu
grammaijca liber bic inscribatur Vitas Patrum. prima conclusione, ubi Gelasius ait, < Vilas Palrum
Sed non acceptam occasionem ex primis editloui- cum omni honore suscipimus. > Gennadius : <Petro-
bus librum eum vocandi et jnscribendi Vitas Palrum, nius scripsisse pulatur Vitas Patrum. > Paschasius :
vel inde patet, quod constet antiquam fuisse appel- < Vitas Patrum jussus in Latinum transferre sermo-
lationem Vitas Patrum, eliain ante impressionem. nem. >Cassiodorus: < Vitas Patrum procuhlubio re-
Clarum id est VitasFratrum, quarum auctoree hinc D 1 peritis. > Sanctus Beoedictns : < Legat unus Vitas
suum lilulum videntur hausisse et adumbrasse. Et Palrum. i Gregorius Turonensis : < Vitas Patrura
quidem diversus a diversis eo tilulo liber est insigni- abscedens ab eo direji. > Hinc igitur, quia toties
tus. Humbertus quintus magister generalis ordinis apud auctores legebant quidam Vit.s Patrum, eam
D. Dominici, dicitur Vitas Frairum sui ordiuis cooa- appellationem Ts^vtxfif libro indidere. Satis autem
posuisse , ut habet frater Tbeodoricus de Apoldia constat ex Gennadio supra citalo, librum hunc olim
epistola praefaioria ante Vitam sancti Dominici, 5 recte in recto inscrjptum VitmPairum. lta enim ilie
Augusti. Nondum vidi eum librum prodiisse eo au- cap. 11, in Evagrio : < Cujus e(iam liber, qui attitu-
ctore. 1'abeo penes me Mss. Viias Fratrum ordinis latur Vitw Patrum, velut cootinentissimiet eruditi»
D. Dominici, auctore Gerardo de Fracheto Domini- simi viri mentionera facit. >
' cano, qui eum librum scripsit jussu Humbcrti gene- PROLEfiOMENONII.
ralis quinti anno 1260. Citat et eum Antonius Senen- Qui horum tibrorum auetores.
sis in Bibliolheca scriptorum sui ordinis. Quia igitur [x] Hic vero cardo lotius rei veriitur. Utenim mo-
iuisniciis Humberli euin librum scripsil Gerardus, et netae non tantum a pondere, sed et ab
effigie suus
 PROLEGOMENONIV. 22
21
haereticus essel, Vitam ab eo
est valor, ita et libri pretium non tanlum a mole, A obstarel, etiamsi auctor
sed et ab auctorc aestimaiur. descriptam sinceram esse ? Facile cuique est cupoutK-
Quod si auclor quandoque latet, tunc investigare yefv. PKOLEGOMENONIV.
conabimur interpretem; qui si antiquus, si docttis,
si probus, non magnopere de auctore laborabimus. Quis secundi libri auctor t
Cur enim qnod judiciosus interprcs suodignum stylo De hoc potissimum libro quaestioest. Hic enim
calamovejudicavil, non vel ipsius fide recipiamus? ille est quem veteres plerique, dum Vilas Patrum
Quia vero multi hic libri sunt, a diversis auctori- citant, intelligunt. Quod colligere est tum ex divo
bus conscripli, et de quibusdam perplexissima res Hieronymo, epist. ad Ctesiphontem adversus Pela.
cst, de singulis libris inquiram singulis prolegome- gian., ubi ait, Joannem in ipsius libri poni principio,
nis.
III. quem hic primum reperies; tum ex Gennadio, de
PROLEGOMENON illuslr. Eccle. Script., cap. 40, qui asserit librum,
Quis primi libri auctor ? < qui attitulatur Vitw Patrum, velut conlinenlissimi
Dico primi libri auctores varii sunt: quidam cerlj, et eruditissimi viri (Evagrii) mentionem faoere; >
quidam dubii, quidam inccrli. qui libri hujus cap. 27 occurrit.
Ccrti auctorcs, zuarum smguli Vitarum, sunt: 1. B ] Tam variae pugnantesque de auctore hujus libri
Divus Hicronymus, aucior Vitanim aliquot, ut Pauli (nisi velimus a singulis diversos libros scriptos vel
primi cremitae, Hilarionis anacborctse, Malchi mo- inlerpolatos) sententiae suni, ut operae prefium sit
nachi captivi, Fabiolx, Paulae Marcellae Romanarum eas in paragraphos partiri, ut singularum momenta
viduarum. 2. Sanctus Athanasius episcopus Alexan- appareant, et justa judicii trutina expendi possint.
drinus, auctor Vitae sancii Anionii. 7>. Paphnutius, Auspicabor a Grxcis,
auctor Vitce sancti Onuphrii cremitae. 4. Sanctus § I. Auctorem videri Timotheum episcopum Alexan-
Ephrcm Syrus, auclor Vitaesancti Abrabse eremitae, drinum.
et Mariae cjus neplis. 5. Amphilochius lconiensis [xiil Sozomenus, lib. vi, cap. 29 Hist. Eccl., cum
episcopus, auctor Vitae Divi Basilii CaesareacCappa- de Apollone, qui in Thebaide vixerat, egisset, addit:
«iociaeepiscopi. 6. Antonius auctor Vitae sancti Si- A).Vota ftsy uyuyri f^priTo, J™' «)txwv «ivSstwvxai
ineonis Stylitae. 7. Lcontius Ncapolis Cypriornin jn- 7rapaSo!;wv trpxypuroivTtomrris,ierropetTtfipSeos-bTWV
sulae episcopus, auctor Vitcesancti Joannis Eleenjo- *A)s?av5psiwv sxxXvja-iavImrpoTzevaat e\>fta)a, auToO
synarii patriarchae Alexindrini. 8. Joanncs Dama- xai 7ro)).wv wvSTrsftvJiaflflv,
xaf a))wv Soxtftwvftovaj£wv
icenus auctor Vitaesanctorum fiarlaam cl Josaphat. TOU?(3tou?|StsIe)9wv.<Sed qusenam fueril ejus disci-
8. Jacobus diaconus Edessenus, auctor Viiaesanctae lG plinae ratio, et quanta quamque divina fecerit mira-
Pelagiae. 10. Sophronius, pairhrcha Jerosolvmita- cula, Timotheus Ecclesiae Alexandrinae antistes
nus, auctor Vilae sancta? Mariae /Egypliacx, accuralc narrat: qui non illius modo, sed aliorum
[xi| Dnbius tintis cst Theophiliis, auctor Yitse etiam complurium, de quibus facta est a me mentio,
Macarii Romani. Nara quod Barouius not. ad Mariy- Vitas litleris persecutns est. > Atqni capite praece-
rolog. Rom. 2 J.muarii ait, Macarii Romani Vitam, denti menlio facta monachorum Joannis, Or, Amon,
quoccst in Vitis Patrum, scriptam per Theophilum, Beni, Theonse, Copri, Helle, Elias, Apeliis, Isidori,
isescioan illi sit inbucnda. Habetur quidem nomen Serapionis, Dioscori et Eulogii, quorum omnium
Theophili initio Vitae Macarii, sed et nomina duo- Vitae in hoc secundo Vilarura Patrum libro ha«
rum sociorum adjunguntnr, Sergii et Hygini. Et bentur.
quod narratur, omnium narratur nomine, ut non Equidem, qui Timolheum libri hujus auciorern
proclive sit definire quis eorum trium hanc de faceret, nondum legi; visum lamen mihi fuit id
Maeario narrationem in scripta retulerit. quod de eo habet Sozomenus in medium producere,
mo Gratianus, in decreto 27, q. 2, eap. 26, ut dociiorum judicio perpendi possil. Mihi certe
Uierooymi nomkie, Macarii e thalamo fugam citat, omnino vero simile fit plerasque libri hujus Vitas ex
quod non aliunde quam ex hac Macarii Vila videtur D Timotheo adumbratas. Apollonis sane Vita, quam
baasisse. Timotlieus dicilur eu fta)a, seu accurate scripsisse,
Quod vero ilieronymi nomine citaverit, id errore hoc libro, cap. 7, accurate perscriptam habes Apol-
eommuni factum, quo Vitae Patrum omnes vulgo lonii nomine. Exstat quidem eodem modo apud
Hieronymo fuere tributac; cujus CTrorisoccasionem Palladium Lausiac. Hist. cap. 52, sed omuino alter
etorigroem vide infra, prolegom. 4, § 8. ab aliero habet, recentior forte a vetpsiiore; quan-
Incerti auctores sunt reliquarum Vitarum, quse quam aHate potius suppares sunt.
primo libro continentur. § H. Auctoremvideri Palladium Gatatam Helenopo-
Sed inlerpellat hic D. Constantinus Cajetanus, qui leos episcopum.
iit Apoiogia sua pro Joanne Gersen, sanctae Euphro- Galenus Weslcapellius, catech. 215, ubi refutat
synae Vitaecertum videtur velle assignare auctorem, historiolam de Macario,qui dicitur e nuptiis fugisse,
et quidem haereticum. Quod equidem unde hauserit Palladium hujus libri auctorem videtur facere. Ait
nescio, certe nullius nomen prodit auctoris. Qui ubi enim : < Ne in illo quldem flctilio libro, qui inscri-
vroditus fuerit, examinabitur ejus «onditio. Et quid bitur, nescio qua grammatica, Vitas Patrum, quid-
J5 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. - 24
^uam deprehendi; ubi Palladius, uirique MacarioA 1 pracfationead lectorem : < Ex opere ipso agnosci
farailiariter notus, longe alia referl. i potest quod Alexandrinus, quod Chrisli succensus
Equidem quod Palladius, vel quisquis libri hujus amore, inter deserla et anlra ferarum pauperiem
est auctor, ulrique Macario familiariter nolus fuerit, secutus ; quod Bithyniae(ipso quidem invito ac re-
in hoc libro, seu Vitis Palrum non dicilur; sed in ciaraante) tolius populi suffragio in episcopura suf-
ipsa Palladii Lausiaca Historia profitetur Palladius, fectus. > Vide plura de eo apud Pelrum, in Catalogo
se Macario Alexandrino convixisse. SS., libroxi, cap. 87.
Sed ut Galenum errore liberem, non de Macario Baronius, annali 388 HeraclidisParadisumeumdem
^Egyplio vel Alexandrino (ut Galenus videiur existi- facil cum Lausiaca Hisloria Palladii. Sane eadem
masse) narratur ea bistoriola, sed de Macario Ro- ulrobique reperias. [xiv] De ulroque igitur idein eslo
mano, cujus Yitam primo libro hic reperies ; habe- judicium, quoad libri hujus auctorem.
tur quoque ea de Macarii e thalamo fnga narralio Idem ante Baroniura senserat AloysiusLipomanus
in decrelo 27, q. 2, cap. 26, Scripsit.
episcopus Veronensis, lomo III de Vitis sanclorum,
Quiatamen el in hoc libro, et in Lausiaca Historia, editionem Heraclidis, nonnulla interpolatione
eadem fere [xin] non tantum de utroque Macario, qui
sed et de aliis plerisque oronibus habenmr, non j. ; adhibita (de qua vide prolegomeno14, ubi agiiur da
inanis omnino suspicio est, vel auctorem hujus libri interprele libri vm, cujus aueior est Palladius) Pal-
a Palladio, vel hunc ab illo, vel utrumque a tertio ladii iiomiue tomo illi III inseruit. Qui porro discu-
ordine lantum detra- tiendum sibi operac prelium arbitratus est, unde
quopiam, muiato, quibusdam
clis vel addilis, sua mutualos. factumsitul ementito vero hujus libri auctore (ut ipse
Est quidem nonnulla in narratione diversitas, sed existimat) sub titulo Paradisi Heraciidis in lucem
ea perparva. Nam in boc libro cap. 1, quod de Joan- emerserit.
ne esl, narrat auctor se cum septem fratribus Joan- Idque primum, inquit, menli occurrit, Parisinum
nem accessisse; in Lausiaca aulem Hisloria narrat typographum istius commenti parenlem cxsiiiisse.
auclor qnod solus Joannem convenerit, et post fra- Cum eniin legisset is per divum Hieronymum in
tribus suis sociis de eo indicaverit, qui deinde ad procemioDialogorum contra Pelagianos fuisse scri-
eum profecti sunt, ex quorum narrat ore quaepras- ptum, < Palladium, servilis nequitiae virum, Origenis
ter ea quam ipse viderat de Joanne refert. Prolego- haeresim instaurare, i divum quoque Epiphanium in
meno 14, in interprete libri vm. epislola ad Joannem episcopum Jerosolymitanum
asserentem, < Palladium Galatam, qui olim sibi fuerat
Equidem in vetustissimo quodam iibello manu- charus, Origenis baeresim
nostri varhe sanctorum C pracdicare ct docere, i
scriplo collegii Brugensis, quo veritus est honus impressor, ne, si librum sub aucto.
Vitaeconliiienlur, atque inter caeteras Abrabae ere-
ris nomine evulgaret, is stalim ab inilio, ut ab baere-
mitse, prsmittUur ci Vitoepraefatio, Benedictus Deus, tico homine
conscriptus, exploderetur. Cogiiavil
et cum hoc litulo : Incipil protogus Palladii viri do- meo judicio ) stropbam illam, ut de Palladio
de Vitis igiiur (
ctissimi JEgyptiorum Patrum, quae quidera Paradisum faceret,cujus
perfacilis inversio videbatur,
praefatio hic huic secundo Hbro prscfigitur. et tanquam ab alio compositum volumen edidit, quo
§111.AuctoremvideriHeraclidemBilhymwepiscopum. doctos viros ad ejus emplionera facilius aniraaret. >
!ta quidem Aloysius.
Qui hoc diserte assereret, pracler Gesnerum inveni
neminem. Ita enim ille Bibliothecsesuselom. III, tit. Cujussane viri doctissirai sludium atque indu-
vr., p. 1 : < Heraclidis historia non alia puto quam de striara obscura quemque pervestigandiuti laudamus,
Vitis Patrum. > ita hic conjecturae felicitalem probare non possumus.
Tritbemius, Catal.Eccl. Script., asserit Heraclidem Vere enim lypograpbns librum eum lleraclidis no-
monachum de Vita et conversatione sanctorum Pa- mine praenotaiuminvenit, et litulo Paradisi insigni-
trum scripsisse : < Heraclides, inquit, monachus, vir tum. Ita enim Ms. praefert quem inspexi, el jam ulirn
moribus sanctus, et divinarum Scriplurarum erudi- D a Vincenlio Belvacensi in Speculo historiali, libro
tione insignis, sanciorum Patrum anachoretarum, ac XVII,a capile 64, adusque 99, et Petro a Nalalibus
monachorum diligenlissimus inquisitor el imilator, in Calalogosanctorum, libro xi, cap. 87, eo nomine
qui velut argumenlosa apis de singulorum conversa- tituloque adductus est. Quin et veteribus Paradisus
tione flores virtutum in alveolum pectoris sui confe- notus fuit. Photius enim BibliothecaesuaeCodice198
rens, mel spiritalis dulcedinis procreavil, scripsit libri meminit qui inscripius est Ns'ovna/>aSsio-tov, id
inler alia ad sedificationemlegeniium opus insigne, est, Novus Paradisus, quod de Limonario, seu Pralo
de Vitaet conversatione sanclorum Patrura in ereir.o, spirituali Joannis Moschiinlelligi, declaratur sequenli
vel in cuenobiis degentium sub regula, cujus tiiulus Codice 109. Unde facile colligere est, si Novus ali-
est, Paradisus, librum i. Claruit lemporibus G:atiaui quis Paradisus est, et Veterem aliquem fuisse, quetn
imperatoris anno Domini 380. > nun alium ah hoc nostro fuisse liecat existiinare.
Prodiit hic liber Parisiis, ex officina Bellovisiana Heraclides quoque, monachus quidam tempore
apud Joannem Parvum, anno Domini 1504, cura Macariorum notus fuit, ut constai ex Nicepboro, lib.
Jacobi Fabri Slapulensis, qui haec de eo habet in ix, cap, 14. Quin et synodus ad Quercura habita,
 25 PROLEGOMENONIV. 2G
apudPhdlium.Cociice59 de'cau»aJoannis Chrysosto-.A grius ille Antiochenus (iit ad Vitam sancti Antonii
nii, Heraclidis cujusdam meminil: ubi posl primum diccmus) deduxit. Quia igitur Evagrius hujus Vitae,
i et secuiidum accusaiionum a Joanne diacono propo- quaecaelerisPatrum Vitis adjungilur, et forle in non-
. sitarum caput [xv] examinatum subdilur : < Deinde nullis Mss. praemiltitur, iuterpres fuil, existimaverit
ceeperunt de Heraclide el Palladio Helenopolis epi- Trithemius atque Sixtus, etiam reliquarum Vitaruni
scopis agere. > Diciturque Ileraclides fuisse Orige- vel interpretem vel auctorem esse.
nista, et a Chrysostomo Ephesiorum episcopus ordi- Labitur porro Sixlus cum Trithemio, dum Evagrios
natus. lidem conjungunlur articulo secundo in Ijbello duos in unum conflant. Dislinctus enim est Evagrius
ab Acacio eidem synodo conlra Clirysostomumobla- Episcopus Antiocbenus ab Evagrio monacho et dis-
to. Fusius de eo in Vita sancti Chrysosiomi pnr cipulo sancti Macarii yEgyplii.
Georgium Alexandrinum, qui ait eum in soliludine Delrius noster, parte tertia Synlag. Trag. iu Octa-
degisse solitariura. viam Senecae,actn 4 pag. 552 occasione Vitaesancti
Valdesuspicor Palladium, ul lertio ex Herveli ver- Antoniiab Evagrio hoc Antiocheno in Lalium (radu-
sione auctior prodiit, ex variis auctoribus esse con- ctae, in qua locum quemdam restituit, agit porro da
cinnatum. Nam si Palladii primam editionein inspi- alio hujus opere, nondum, ut existimabat, edilo, quod
cias, vix tertiam eoruin partein in ea invenias quae B ; bic excutiendum. < Evagrius, inquit, diaconusTbeo-
in postrema habenlur. Inde prodiit Heraclidistilulo dosii senioris tempore vixit, et tres libros de Vita
inslructior aliquanto prima illa ediiione Palladii, mi- sanciorum monachorum, quos in iEgypto vidit, con-
nus tamen locuples quam postrema. Suspicionisraese scripsit, quos vidi Burdegalaein Bibliotheca collegii
fundus est, duplex praefatioapud Palladiura, una He- socieiatis Jesu, perantiquis characteribus, in mem-
raclidis, altera ipsius Palladii; ut facile fieri potuerit branis descriptos; satis eleganti, Iicet rudi, stylo. In
alterum alterius librura suo interseruisse. Sane di- quorum Iibro III se a Narbona in ./Egyptumnavigasse
ctum quod babetur lib. v de Vitis Patrum, libello x, scribit, et BethlehemidivumHieronymumconvenisse.
§ 67, nomine Palladii, idem habetur in epistola He- Dignus scriptor, qui lucem aliquando aspiciat, alius
raclidis Cappadociaeepiscopi ad Lausum pracpositum, ab illo cujus feruntur a nonnullis Patrum Vitae. > '
ipsius Heraclidis nomine, quaeepistola LausiacaeHi- Sed facile imponere potuit Delrio titulus Evagrii,
Storiae praemittitur. De varia Palladii edilione vide ut existimarit alium hunc librum esse ab editis Pa-
prolegomeno14, ubi de interprele libri VIIIagitur. trum Vitis, quae divum Hieronymum in fronte prae-
Nec mirum hic videri debet, a diversis, mutato ferunt. Quod si membranas eas cuni editis libris con-
nonnihil ordine, nuuc imminula, nunc auctiora eadem tulissct, deprehendisset statim non alias iis historias,
prodiisse, nam et in aliis hic adjunctis libris idem iC sed eas ipsas Patrum Vilas contineri, nec ut librum a
factitatum reperies. Quaeenim libro in et vn habentur, libro, ita auctorem ab auclore distinxisset. IIujus rei
eadem fere omnia libro v et vi reperies; qui tamcti indirium primum cepi ex ipsis Delrii verbis, cumait:
libri singuli, ut singularem suum habent inlerpretem, <In quorura libro ni se a Narbona in jEgyptum navi-
ita el singulares auclores habuisse omnino mihi per- gasse scribit, et Bethlehemi divum Hieronymumcon-
suadeo, quinlo el sexto fortasse exceptis, qui utcrque venisse. > Quacipsissima narratio habetur invulgatis
eumdem Graecumauclorem videlur habuisse, ut col- Patrum Vitis; quaequebicreperieslibro iv, cap. 1 et2,
ligilur ex Pothio; atque in hac editione tanlum divisi desumptaque sunt ex Severo Sulpicio, Dial. 1, cap. 2
sunt ob diversos interpretes. Vide Prolegomenon ul- et 3. AccediLmoniiio Possevini nostri in Apparatu
timum, Animadversione4. sacro, qui in Ms. illo Burdegalensi haberi ait omnia,
§ IV. Auctorem videri Evagrium episcopum Antio- quemadmodumineditione Vitarum Patrum, quocdivo
chenum. ttieronymo iribuuntur, Lugduni apud Jacobum Hu-
Triihemius.CatalogoScript. Eccles., Evagriumepi- gatanum, anno Domini 1515, atque ia eamdem sen-
scopum AntiochenumVitaePatrum primum auctorem lentiam ad me perscripsit noster Fronto DucacusBur-
facit: < Evagrius, inquit, monachus et discipulus "cgalensis, c.vzonm;.
sancti Macarii jCgyptii, et postea episcopus Antio-1D V. Auclorem videri Evagrium Ponticum.
el lam saecula- §
chenus, vir undecunque doctissimus,
ribus quam divinis Scripturis eruditus, Graecoet La- Gesnerus, in Bibliolheca sua, et Georgius Wice-
tino peritus eloquio, eliam in episcopaiu prioris lius, epistola nuncupatoria ante Historiam suam Di-
viue ausleritatem cuslodieus, tanlaeabslinentiaeluit, vorum, et Joanncs Molanus, cap. 13, in tractatu de
ut miraculo baberetur. Hic primus Vitam sanclorum Martyrologiis, et passim in annotat. ad Marlyrologium
Patrum scriptis commendavit. > Quaeeadem iisdem Usuardi, censuere Evagrium Ponticum auclorem
pene verbis repetit Sixlus Senensis Bibliotbecaesan- [xvu] esse Vitarum Patrum. Cujus sententiae quoque
ctae libro iv. videtur fuisse Erasmus, cum nolat. ad epistolam divi
* Quod sane unde hauserint, suspicari non possum, Hieronymi ad Ctesipbenteni, Ruffinum iibri hujusin-
cuin nullus velerum, inea quidem scientia, buic au- terptelem statuit, quem Evagrii pleraque opera inter-
clori easVilas asserat. Forsiisimposuit[xvi] Evagrii pretatum esse asserit divus Hieronymus.
nomen, quod Vitaesancti Antonii praefigitur, quam e Quin et Caesar Baronius, notat. ad Martyrolog.
Graacodivi Athanasii fonte, in Romanum solum Eva- Rom., 17 Januarii, ubi de sancto Antonio, post re-
 H IN VITAS PATRUMPROLEGOMENAXXVt 28
lata verba Gelasii ex decreto, d, 15 : < Vitas Patrum,. A Graeca Evagrii in Latinum sermonem transtnlisse.
pauli, Antonii, Hilarionis, el omnium eremitarum, Non absimileraHonorii vel errorem vel corrupiioneiu
quas tamen vir beatissimus descripsit Hieronymus, vide initio libri u, notatione ad veterum de Ruffino
cum omni honore suscipimus; > haecsubdil: <Ea est elogia.
usus cautela Gelasius, quoniam et Evagrius Ponticus Omiito quod in hoc secundo libro de Vilis Patrum,
scripsit Vilas Patrum, et miscuil Origenisias non- cap. 27, exstet Vila Evagrii, < tanquam contiueiilis-
nullos, quos idem Hieronymus notat scribens ad simi et erudilissimi viri, > ul eam ibi haberi asserit
Ciesiphontem. > Et passim Evagrii nomine eas Viias Gennadius. Nam ejus eo in libro < spiritualium rerum
citat tum in Mariyrologio, lum in Annalibus. In Mar- scienlia, et incredibilis abslinentia > commendatur,
lyrologio quidem 15 Januarii, notationead Isidorum; quam non est simile vero Evagrium ipsum de se
etl7 Januarii, notat. ad sanclum Anlonium; et 27 hisloriam texuisse.
Martii, notat. ad Joannem eremitam. In Annalibus 3. Quod si manuscripti quidam libri Evagrium
vero anno Christi 1, et anno 393, et anno 394, et aliis pracferunt, ut ille, de quo diximus, Bnrdegalensis,
Jocis. et qualem esse audio Parisiis apud clarissimum vi-
Possevinus quoque iu Apparatu sacro, in Evagiio, runi Nicolaum Fabrum, non magnopere movere de«
ait existimari euni Vitas Patrum composuisse, hoc 1B bet. Duplici enim boc causa fieri potuit, tum ex Vita
est, primam earum partem (citat ex vulgatissima, sancti Antonii, quae Patrum Vitis plerumque prae-
quam secundam voco, editione) ab initio prologi : mittitur, cui Evagrii tanquara interpretis titulus prae-
Benedictus Deus qui vult omnet, tisque ad caput: figilur, qui et aliis sequentibus post adhaesit; tum ex
De periculit in eremo, quod praecedit Vitam sancli divi Hieronymi ad Ctesiphontem epistola male in«
pauli, lellecia, de qua paulo post in Ruffino dicemus.
Sed et Aloysius Lipomanus, praefationeanie Pal- 4. Locum invenio in Socrate, lib. IV, cap. 23,
Jadium, quem repraesentat lomo III de Vitis sauctu- ediu Gr., el c. 18, edit. Lat., qui in hanc senten-
rum, loco illo divi Hieronymi inductus, existiinavit tiam afferri posset. Ita enim capitis litulus concipi-
ab Evagriq librum quasi de monachis conscripttim, tur : rispt TOO«yiou ftova?ovT0?'AftftoO,xui iripart
qui taraen non exprimil an bujus eum libri auctorem «yiotvuvSp&vxaTa).Q70j ex TJJJEuayptou s-uyypafiif:
censeat; imo seiuire videtur eum Evagrii librum De sancto Ammunmonacho,et aliis viris sancliscata-
jam non exsUre. loguSjex Evagrii libro. Verum in hoc capile tractatur
Videaraus nunc cjuibus baec sentenlia, quae Eva- . de Ammone, Didymo, Piore, Isidoro, Pambone, Pe-
griurn Ponticuin libri hujus auctorem facit, argu- tiro, Macariis duobus, de quibus etiam agitur in hoc
mentis nili possit. IC secundo de Vitis Patrum libro. Si igitur illa apud
1, fion aliml videtur Baronius senienliae suaear- Socraiera desnmpta sunt ex libro Evagrii, ut titulus
gumentum habuisse quam illam divi Hieronymi epi- capitis praefert, videntur et haec in Vitis Pairum ex
stolam ad Clesiphonlem, adversus Pelagianos, quae ejus libro desumpia. Bespondeo : Ilsesi hic primo
libri cujusd.im de Monacbisseu Patrura Vitis men- gradu, nec videbam qui me ab hac pedica expedi-
lionem facit. Respondeo : Non riie eam inlellectam rem; ubi lamen caput totum perlegi, e vestigio ex-
a Baronio mox oslendaiu, ubi Ruffiiiumillarum Vi- peditus fui.
tarum auclorenj (vel ce.rte jnterprelera) ex ipsomet Nara Socraies initio capitis agitquidem de istis
divi Hierpnyroi loco clarissime probabo. Patribus, sed nullam in lextu menlionem facit uiido
2. Pro seatfiatia Barouij adducere quis posset Ho- ea desumpserit. Post medium capitis subjungit quac-
noriura, de illustribus Ecclesiaj Scriploribus, cap. dam de Vila Evagrii et ejus scriptis, inter qua» nul-
40, ubj itq liabet: t Evagrius raonacbus, supradicti lum numeraiurquod diserte Vitas Patrum complexum
Macarii (iEgyptii) fanuliaris discipulus, divina el bu- fuerit. Iiide ait opporiunum esse tempus, < pauca ex
mana litteratura insignis, scripsjt roulta necessaria illis quae sunt ab eo de monachis cotnmemorata,
monachis, scilicet Viiam Patrum, et Adversum oclo [xix] htiic sermohi altexendi. > Recensel autem ibi
principalium vitiorum suggestiooes. > Respondeo : 1D quandam Didactica ex libro qui Monachusseu De
Omnino vereor ne lirai aljquid contraxerit hic rivu- vita in aclione posita inscribitur; ilem quaedam ex
lus, [xv;u] qui in fpnte suo fluil purius. Ita enun libro, qui Gnosticusseu Scientia prwditus dicilur. Et
Gennadius cap. 11, ex quo sua corrivare solitus est nihil eorum in hoc libro de cujus auctore contrO-
Honoritis: < Evagrius monacbus, supradicti Macarii vertimus reperilur. Nicephorusqnoque, lib. xi, cap.
(yEgyplii)discipulus.divina atque htimana liiteralura 42, enumerat scripta Evagrii, et nihil de Patrum
iusignis, cujtis ctiam liber qui altitulaiur Vilw Pa- Vitis habet; et cap. 43, citat quaedam ex libro de
trum, velut continentissiinj et eruditissimi viri nien- Monachiset Gnosticis, sed nftiil eorum in hoc libro
tionem facit, scripsit mulia roonacbis necessaria, ex comparet.
quibus ista sunt: Advenusocto principatium viliorum Quare quod titulus capilis habet, ex Evagrii libro,
suggestiones,> referendum esl non ad loium eaput, sed ad ea qunc
Nec existimo quemquam hic facile dubilaturum, lextus expressis verbis nionet ex Evagrii libro de-
potiorne Gennadio an Honorio fides sit adhibenda, sumpta, Monacho scilicet et Gnosiico. Et cpigra.
rum ipse Gennadius ibidem asserat se pleraque pbe capilum saepenon valde dislincla, quia pteriun-
59 PROLEGOMENON IV. 30
qufenon ab auctore, sed a librario aliquo concinna- A confusumvidi, partim reinlerpretando, parum emen-
lur. Sic Pelrus Gillius Bosphori Tbracii lib. u , cap. daudo, auctoris verilali reslitui.
10, clare deprebendit cleuciios capitura bisi.oriaeSo- < Composuit ct coenobitiset synoditis doctrinanj
zomeni ab inscito homine factos. Nam qund clare in aptam vitaecommunis.
textu est lib. n, cap. 3, de Michaelio, illud inllesliis < lit ad virgines Deo sacratas libetlum compelen-
esse ille eleyxo^otb; dicit esse in Sosthenio, quod tem religioni et sexui.
Ciliius ait amplius d.uodeviginlistadiis inde remotum. < Edidit et paucas sententiolas, valde obscuras et
pro Sosihenio apud Stephanum, de urbibus in TUVSH-(ut ipse in his ait) solis monachorum cordibus co-
xoiroXtfest Aswo-Gstsiov. gnoscibiles. Quas similiter ego Laiinis edidi. >
Ne quis porro lectoris animo scrupulus insideat vel Non hic aflerro quae de eodem habet Honorius
ob Baronii, vel aliorum auctoritatem, Vitas Patriun Catalogo suo de illustr. EcclesiseScriplor., qui Gen-
Evagrio Ponlico asserenlium, subjiciam hic librorum iiatlium exscribere solitus, idque subindo mutilale,
Evagrii Catalogum, ut is exstat apud Socratem, ut monui hic argumeplo secundo.
Suidam, Nicephorura, Gennadium. Si Evagrius alicubi tractasset de Vitis Patrum |n
Ita igitur Socrates supra ; TOUTW xat |3t§)ia ayav aliquo librorum ad auctoribus citatis assignatorum,
GTrouSata o-jyyhypunrut.TQvT6 ftev Mova^o?,>i 7r<f>l B valde simile vero est quod hoc praestitisset in libro
Tipzxrixr,;iittyiyputtrut, TO5i TvwiTTtxof r)TOV xaTaijtw- de Monacbis; nam titulus ille in eam rem maxime
6SVTK yvwo-swj(lege ex Suida, >j-r.tptTWV xaTa;tw6evTwvquadrat; reliqui enim aliud promittere videntur quara
yvwo-swf), xifid.utuSs auTou7revT»jxovTa. T6 Se, 'Avrip- Viias Patrum, videlicet didactica quaedam, et sen-
priTtxb;cbroTWV 6stwvypaywv7r^j6fTOUJnetpii^ovru; lentias.Sed nihil Vitarumin Ijbro de Monachisfuisse,
Saiftovaf,sv OXTW pipeo-t,xv.ru TOVuptfpbv colligi potest ex reliquiis apud Socratem et Nicepho-
Stij/Jvjftsvov
TWVOXTW Kat e%uv.baiu
).oyto"ftwv. itpoyjuariy.u TT/SO-ruiu, quae tantum morales quasdam instructiones et
6/oftara *sTtftijvxat crtyripa SJO,SV7rp6jTOUJ SVxot- senientias coniinent, quas suo loco verbis Evagrii
Vofiiot; vi ev o-uvoSiatsf/o-ja^ouf•xai sv 7rp6fTVJV 7raf>- dabiraus, ubi eaedemillaesententiae apud aliorum li.
fisvov: < Libri ab illo accurale conscripti, quorum brorum de Vitis Patrum inlerpretem Evagrii se no-
unus Monachus, sive de vivendi ralione quae in mine prodent.
agendo cernilur; aller Gnosticus, sive scientia prae- § VI. Auctorcm videri Joannem Jerotolymitanum
ditus dicendus sit, in quo sunt capiia quinquaginta; episcopum.
aller Antirrbeticus, id est, adversus dxmoneg ten» Henricus Gravius, notis ad epistolam divi Hiero-
tantcs confutatio, ex sacris Lilteris collecta, inque nymi ad Ctesiphontem, cum dicit hunc librum non
octo partes divisa, numero octo cogilationum menlis G esse Hieronymi vel Joannis Jerosolymil.ini, vidctur
nostrae apte respondentia. Sexcenta praeterea pro- innuere fuisse aliquos in ea sententia, ul existima-
blemala de rerum praesensione fuiiirarum. His acce- verint Joannem Jcrosolymitanum hartim Vitarum
dunl duo carminum libri: unus ad monachos qui in esse auctorem.
ccenobiis el convenlibus aetatem degunt, alter nd Qui hoc senlirent jion legi, quare nec rationes
yirginem. i Quac eadem ad verbum habes apud eorum divinare possum. Fors inducli fuere in eam
Suidam in Maxa/>to;,et apud Nicephorum, lib. xi, opinionem de Joanne, quia bic libro iv, cap. 35, au-
cap. 42. ctor de Theqdoro abbate dicit: < Meoque mc [xxi]
Gennadius vero de illuslribus Ecclesiae Scriplo- vocitans nomine dixit: Quanti, inquii.o Joannes,
ribus, cap. 11 : < Evagrius monachtis supradieti Ma- de Deo loquuntur? i quare eum Joannem existima-
carii (JSgyptii) familiaris discipulus, divina atque verint quorumdam librorum de Vuis Patrura aucto-
huraana litleralura iusignis. Cujus etiara iiber qui reiu. Quod autem Jerosojymitanum bic potius quam
allitulatur Viiw Palrum, velut conlinentissimi et queravis aliuin jiitellexerinl, ea causa esse potuit,
erudiiissimi viri [xx] menlionem facit, scripsil multa quotl liber quidam de asceiicis circumferalur Joannia
monachis necessaria, ex quibus ista sunt: Jerosolymitani nomine, qui eis suspicionem ingenei
< Adversum oclo principalium vitiorum suggestio- I> rarc potuit eumdem esse cum eo cujus libro illo
fit mentio.
nes, quas aut primus adverlit, aut inter primos di- quarto
Sed nec libri illius quarti, nec hujus secundi au-
dicii, ex SS. Scripturarum testimoniis opposuit li- ctor est Joannes enim habeu-
ad simililudinem videlicet Domini, lenla- Jerosolymitanus. Quae
bros; qui libro iv, cap. 35, desumpla sunt ex Joanne Cas-
tori suo semper Scripturarum' testimoniis obviavit, tur
vel siano, lib. v Institut., cap. 35, ex quo et Severo Sul-
ita ut unaquaeque species diaboli, vel vitiatae
totus ille liber contexlus est, ut ibi oslendam.
naturae suggestionum contra se haberet testimonia. picio
Unde et Ms. Laetiensismajor quarlo libro Joannem
Quodopus eadem simplicilate, qua in Graeco inveni,
in Laiinum transtuli. Cassianum praefigit.
jussus
< Composnitet anachoretis simpliciler viventibus § VII. AucloremvideriPetroniumBononifeepiscopum,
librum cenlum senteotiarum, per capitula digeslum. Gennadius (non Hieronymus, ut non recte apud
< Et erudilis ac sludiosis quinquaginia sentenlia- Antoninuin, parl. 2, lil. 11, cap. 11, § 5) de illustr.
rum, quem ego Lalinum primus feci. Nam superio- EcclesiaeScriptor., cap. 41, Petronium Bononiacepi-
rem olim translatura, quia vitiatuni per lempus ct scopum libri hujus auclorem suo tempore existima-
51 IN VITAS PATRUMPROLEGOMENAXXVI. 32
tum refert: < Petronius, ait, BononiensisEcclesiaeA . trumque Vitas insignium veracissimo etoquio texuit
episcopus, vir sanctae vilse, et monachorum studiis historiis. > Respondeo Gelasium tanlum asserere se
ab adolescentia exercitatus, scripsisse pulatur Vitas omni cum honore omnium eremitarum Vitas, quas
Patrum monacborum JEgypti, quas velut speculum scripsit beatus Hieronymussuscipere, non taraeii in-
acnormam professionissuaemonachiamplectuniur. > de necessario deduci potest eum oinniuiu eremitarum
Similia habet Honorius Auguslodunensis episcopus; Vitas scripsisse. Scripsit praeter enttnieratas diserlis
Vincenlius Belvacensis, in Speculo Historiali, lib. xx, nominibus(excepta illa Antonii, quaeexversioneEva-
cap. 25; Mombrilius,tom. II de Vilis sanctorum, et grii Antiocheni est, ut videre est in notationibus ad
Trilhemius in Catalogo illustr. EcclesiaeScriptorum. eam Vitam), Vitam Malchi captivi monachi, fors>et
Nec aliunde quam ex Gennadio exislimo deprom- aliorum quorumdam , de quibus hunc liquide non
pta quse habentur in Vita sancti Petronii, 4 Oclobr., constat. Quare recte in veteri illa Vita dicitur scri-
Petri Galesiuiiindustria concinnata, vi ipse fatetur psisse < Patrum Vitas insignium, qualis Paulus, Hi-
notationibus suis ad Martyrologium, lic,'t Sigonii larion, Malchus, > etc.
nomine apud Surium tomo V exstel: < Itaque in Fors editoribus a Gelasiodaiaestoccasio, ut hacte-
jEgyptum venit, ubi in intimam eremum penetrans, nus Hieronymipotissimum titulum Vilis Palrura prae-
singulorum colloquio uli non deslitit, quoad pla- JJ fixerint. Cui el illa accedere potuit, quod in Mss.qui-
ne cognovit sancta eorum vitaeinstitula. Indedomum busdam praemissafuerit Vita quaedamcerto ab llie-
reversus illam disciplinam tam vehementer amavit, ronymo conscripla, et post idem Hicronymi nomen
ut litierarum monumenlis tradiderit Monachorum reliquis sequentibus libris applicuerint, ut de Eva-
Vitas, quas religioseconscriptas valdeque probatas grio Antiocheno hoc ipso prolegomeno4, § 4, dixi-
iidem monachi amplexi sunt, quasi cerlas quas- mus. Sane inMs. Laetiensiininore primo ponitur Hi-
dam regulas, in quibus maxime eluceret omnis op- larimis Vita per divum Hieronymum conscnpta,
tima monaslici inslituti sui ralio. > Si tamen hxc ex inde VilacPatrum, seu Jiberhic secundus cum duo-
veteribus monumentis adumbrala sutit, non ex Gen- bus sequentibus subnectitur.
nadio, erit hoc secundum pro hac sententia lestimo- Vel certe non absonura eril dicere Gelasium cen-
nium. suisse Vitas Patrum ab Hieronymocompositas, cum
Quia tamen Gennadius ait, putatur scripsisse, non jam olim ea opinio videatur invaluisse. Certe Graeci
omnino certum est eum Vitas Patrum scripsisse. Et huncsecundum libruine Lalio in Graeciamdeduxerunt
ut aliquas scripserit, certe has ab eo non esse scri- [xxm] Hieronymi nomine, cujus partem Graecarnnu-
ptas, evidenti divi Hieronymi testimonio firmari po- per accepi Veneliis; et in Augustana quoque Biblio-
tesi, qui eas alteri ascribil, uti clarum fict § 10. C theca quoddam Ainyijo-swfde Viiis Pairum fragmcn-
Et quidem AlphonsusCiacco, tractalu De divi Hie- lum exstat GraeceHieronymi titulo. Quod non alia
ronymi cardinalitio [xxn] liaec citat ev ms. tractatu ratione coniigisse existimo, quam quod libri ejus
Petronii de selectis SS. Patrum Apopbthegmaiis : auctor incertus esset cui quisque pro captu suo au-
'< Hieronymus vir in orani doctrinarum genere ab- ctoris nomen praefixit.
solutissimus, S. R. E. presbyter cardinalis, cum ab 2. Cassianus, praefationein libros Inslitutionum
aemulissuis accusaretur, ex voluminibusOrigenisin- ad Castorem episcopum, inter reliquas excusatiotiis
numera in sua transtulisse opera, dixit : Laus quae causas, ob quas minus prompte se onus scribendi
debet Origeni oiferri, maxima cst; et cum illum in inonacliorum instiluta suscipere exponit, ail: < lluc
meis operibus imilatus sum, illum imitari proposui, accedit quod super hac re viri et vita nobiles, el ser-
quem nobis et omnibus prudentibus placere minime mone scientiaque praeclari, multa jam opuscula desu-
vereor. > Quaeverba cum in hoc libro non exsient, darunt, sanctum Basiliumet Hieronymumdico alios-
cerlum est alium aliquem librum de Vitis ei apoph- que nonnullos; quorum anlerior scisciiantibus fratri-
thegmatibus Patrum scripsisse sanctum Petronium. bus super diversis instilulis vel quaestionibus, non
Quem variis litteris ex Italia evocatum nondum nan- solum facundo, verum etiam divinarum Scripturarum
cisci potui. D leslimoniis copioso sermone respondit: alius vero
§ VIII.Aucloremvideridivum Hieronymum. non solum suo elucubratos ingenio edidit libros,
Ita quidem editiones pleraeque omnes in fronte verum etiam Grseca lingua digestos, in Lalinum ver-
praeferunt. Et videri possunt iis nec auctores, nec tit eloquium. > Ex cujus testimonio videtur colligi
astipulalores defuisse. posse Hieronymum de Vitis Patrum scripsisse. Ke-
1. Gelasius Romanus pontifex in concilio Roma- spondeo, recie quidem ex Cassiano colligi divum
no, de quosupra.Prolegom. 1, decreto de libris au- Hieronymumquaedammonachorum iustiiuia et Vitas
thenticis, ait: <Item VitasPalrura Pauli, Anlonii, Hi- suis scriplis atligisse, seu latino ea stylo conscri-
larionis, et omnimm eremitarum, quas lamen vir pserit, seu e Graeco verterit; hujus lamen libri euia
beatus scripsit Hieronymus, cum omni honore susci- anctorem esse nullo modo colligipotest.
pimus. i Quibus quidem verbis insinuare vidctur 3. Cassiodorus, Instit. divin. lect., cap. 32, sic
Gelasius, etiara aliorum aiiquot eremitarum Vitasab ait: < Vilas Patrum, confessionesfidelium, passiones
Hieronyinc fuisse conscriptas. Vetus quoque Vila martyrum legite constanter, quas inter alia in epi-
divi llieronyini ms.: < Plerumque eremilarum Pa- stota Hieronyrai ad Chromatiumet Heliodorum de-
B PROLEGOMENONIV. 34
stinata procul dubio reperitis, qui per lolum orbem A } persuasum est Fabro, Hieronymum quoque de Vila
terrarum floruere, ut sancta imilatio vos provocans eimoribus sanctorum Palrum librum scripsisse, qui
ad coelestia regna perdueat. > Respondeo, exstare nunc desideretur; nec cnim inde sequi sustinebat,
eam epistolam Hieronymi nomine initio Martyrologii eum librum qui vulgo tilulo Vitarum Patrum incre-
Usuardi, sed nnlla ibi mentio Vitarum Patrum. Ut buit, abHieronymoconscriptumesse.Primo.quiaHie-
nullo modo inde colligi possit Hieronymum vel ha- ronymus ipse alium earum auctorem evidenlissimis
rum Vitarum vel aliarum atictorein esse. Tantum indiciis designat, uli pnst videbimus. Secundo, quia
epistola ea respicit Martyrologium quod Hieronymi ex Vita Joannis, quaeprimo loco ponitur, discimus
nomine post epislolam eam lunc exstabat. Quodque eum qui librum conscripsit, presbyterum non fuisse,
nunc recens naclus sum ex Bibliotheca Epternacensi, sed solum. diaconum; non senem, sed juvenem :
sane velustissimum, ante DCCCC anuos, id est sancti Hieronymum autem cum deserta petiit, et presbytc-
Willibrordi tempora, scriplum. Quas igitur eo loco rum fuisse, et setate senem, nullus forte dubilat. Iia
non refert remotissimum Vitas Palrum, sed lantum quidem Faber.
duo sequentia, confessiones fidelium, et passiones Sed ut recte Vilas has ab Hieronymo neg-atesse
martyrum quorum brevissima in Martyrologio illo profeclas, itanon satis circumspecte citato testimonio
memoria, seu potius nomenclatio exslat. ] sibi passus est persuaderi, ab Hieronymo quoque
B
4. Graiianus, in decrelo, parte 2, causa 27, Vilas Patrum, etsi alias a vulgatis, fuisse consori-
quaest. 2, cap. 26, post recitata verba Nicolai I ad pias; cum Regulac illae sanctimonialium a pruden-
Carolum regem, quibiis decernit < non licere, nisi tioribus viris ab opere [xxv] Hieronymiano jaji
ex consensu utriusque conjugis, vota conlinentiae pridem sint ablegatae; et in calcem rejectae, velutab
suscipere; i subdit glossam, < licere, quando tantum Hieronymi genio alienae,
sunt desponsati. i Probatque: <Ut enimrefert beatus Scripsit quidem Hieronymus epistolam ad Eusto-
Hieronymus, Macarius praecipuus inier Christi ere- chium, quae est ordine 22, de custodienda virgini-
milas, [xxiv] celebrato nupliarum convivio, cum tate, in qua qusedam attingit de monachorum gene-
vespere thalamum esset ingressurus, ex urbe egre- ribus, et eorum regula atque instituio. Sed nullum
diens, transmarina petiit, et ererai solitudinem sibi inde indicium colligi potest quod Hieronymus vel
elegit. > Quod in Vita Macarii Romani invenitur, regulae illius vulgatse in calice operum ejus rejectae,
quaebabetur nunc quidem libro primo de Vitis Pa- vel libri hujus auctor sit.
trum, olimforte libro secundo annexafuit, ubi de aliis Quin imo Hieronymum hujus libri auctorem non -
duobusMacariisagilur. Respondeo Gratianum fortas- esse, ex ipso Hieronymo evincilur, ul § 10 videbi-
sisoccasionemsumpsisseVilamMacariitribuendi Hie-1C mus. Qui enim Hieronymus, quos ipse detexit esse
ronyrao, quod existimaret omnes Vilas Palrum ab hsereticos, et asserit inconcilio episcoporum damna-
Hleronymo conscriptas, inductus duabus rationibus, tos, in litteras milteret, et lanquam sanctos com-
quas jam primo argumento proxirae dedimus. mendaret?
5. Trilhemius quoque, in Catalogo Eccl. Scripl., Nec illa Fabri assertio sat solida, qua perlendit
Vitas Patrum Hieronymo tribuit. Et ne quis exisli- Hieronymum et presbyterum fuisse et senem, cum
niet de aliis eum Vitis loqui quam vulgatis, quae ad Syrise se recepit eremum. Imo nec senex nec
Hieronymi nomine clrcumferuntur, earuni praefatio- presbyier lunc erat. Vide hic initio primi libri Hie-
nem inchoare ail, BenedictusDeus, a qua et vulgataa ronymi peregrinationem, et quae in lege Talionis,
iliaeinitium ducunt. Respondeo : Imposuit Trilbemio tabula 5, pro Baronio contra Casaubonum disputavi.
vulgata editio; nain in Mss. alii auctores assignantur, § IX. Auctorem videri Poslumianum monachum.
uti partim vidimus, partim visuri sumus. Invenio in quibusdam manuscriptis.uti Aquicincti-
6. Jacobus Faber Stapulensis, praefatione ad ie- no, Laetiensi majore, et Camberonensi, hunc secun-
ctorem, quara Heraclidis Paradiso Parisiis edito, de dum librum una cum quarto ascribi Postumiano mo-
quo supra, § 3, praefixit, asserit se a quodam suorum nacho. Eum titulum etiam qusedam editio praelerre
monilum quod non rite in epistola dedicatoria Vitas D '. dicitur. Nihil de eo legi quod hanc opinionem sla-
Patrum Hieronyrao abjudicasset, quas Hieronymus bilire possit.
ipse a se scripias agnosceret; quem enim alium Non inaneni prorsus suspicionem existimo, si qufe
ceriiorem quam ipsum testem desideremus? Nam in dicat ortum hunc titulum ex Severo Sulpicio, qui iiu
regula sanctimonialium, quam scripsit ad Eustocbium Dialogis suis Postumianum ex Oriente post trienna-
et reliquas virgines, cap. 10, ita scribit: < Dum igi- lem peregrinationem reducem, multa de monachtr-
tur per eremorum antra 6eptem annis sanctos Patres rum ei eremitarum vita ac instituto narrantem ia-
degentes ibidem in terris, velut in ccelis angelos as- troducit: < Poslumianus, i inquitiniliodialogiprimi,
sistentes assiduo labore itineris , arduisque vivendi < ab Oriente, quo se ante triennium patriam rclin-
incommodis,cseterisque innumeris calamitatibus per- quens contulerat, regressus, i etc. Nam quae hrc libri
agrandu visitarem, dequorum vita moribusque miri- quarti prioribus aliquot capitibus habentur, ea omnia
ficis, quaeluculenter ipse perspexi, libellum compegi, compendio sublecta sunt ex primo Severi dialogo,in
qui vobis sit utlucerna in candelabro, ad meditatio- quo Postumianus iiarrator introducitur.
neni religionis et vitae. > Quo quidem testimonio
85 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. ft
§ X. Auctorem etse Ruffimm Aquiltiensem presby- A de Ruffino diciiur, qui XysliPytbagorsei librumtitulo
terum. Sixli martyris edidil, ut clarum est ex alils divi llie-
Primus, quod sciam, e reccntioribus librum bunc ronymi locis.ut in xxucap. Jeiera., ubi euninoinine
Ruffino sallem ul interpreti (uam Evagrium quoque Grunuii perstringit, et in cap. xvui Ezeclt., itetn ex
hujus libri auctorem facere videlur) vindicavit Jaco- Auguslino lib. n Reiraclal., eap.40 (qui deceplus
bus Faber Slapulensis praefatione ad Paradisum He- ante lihro [xxvn] deNal. et Grat.,cap. 6»,SixtiPon-
raclidis, nixus divi Hieronymi auctoritate, qui in tificis nonoine allegarat), et ex ipsa Rulfini episiola
epistola ad Ctesiphontem conlra Pelagianos, ita de ad Apronlanum.quam interprclationi Enchiridii Sixli
Evagrio et Ruffinoscrihil : < Evagrius, inquil, Pon- praelixit.
ticus Hyperborita, qui scribit ad virgines, scribit ad 5. Quia similem fraudem subnectit hic divus Hie-
monacbos, scribit ad eam, cujus nomen nigredinis ronymus de suppositio Pamphilo in defensione Ori-
(llelaniam [xxvij innuit nomiius significaiu) teslatur genis: < Fecerat, ait, hoc et in sancli Pampbili mar-
el perfidiaetenebras, edidit librum ct seuteniias itepi tyris nomine, ut librum primum sex librorum dcfcn-
imaQeiu;(quam nos impassibilitatemvel impcrlurba- sionis Origenisv Euscbii Caesaricnsis, quem fuisse
tionem possumus dicere), quando nunquam animus Arianura nemo est qui nesciat, notnino Pamphili
ullo perlurbationis vitio commovelur; et, ut simpli- B martyris praenotaret. > Atqui a Ruffino eam fraudeiu
ciler dicam, vel saxum vel Deus est. Itujus libros consuiam, niniis quam nolum. Meminit ejusdemfrau-
per Orientem Graecos, et interpretante discipuloejus dis.Iivus Hieronymusap 1.1 adversusRuffin., lib. n,
RuffinoLatinos, pleiiquc in Occidente leclitant. et epist. 65, ad Pa et Oeean., et in cap. xvui
< Qui librum quoque scripsit quasi de monachis, Erecb., el dial. adv. Pelagianos, quam nondum dc-
mullosquein eo enumerat, qui nunquam fuerunt; et, texerat divus Hieronymus, cum scriberet Cuialo-
quos fuisse scribil, Origenislas ab episcopis damna- giim Scripl. Eccles., ut patet ejusdem cap. 75 in
tos esse non dubium est; Ammoniumvidclicet, et Pamphilo.
Eusebium, et Eutbymium, et ipsum Evagrium, Or Unura boc divi llieronymi tesiimonium sufficere
quoque et Isidorum, et mulios alios, quos dinume- judico, ul liber hic Ruflino asseratur. Oinillo suffra-
rare laediumest, ct juxla illud Lucrelii : gari Mss. complures, ut Audomarensem nolae opti-
Acveltili pueris, absiutbialelra medenles, mae,et a vetusla nianu, quo praecipuein recensendis
Cumdarp conantur,priusoras poculacircum his iibris usus sum; ut alios quos vidisse se asserit
Couiinguut clulcimellis flavoque liquore; Henricus Gravius, notis ad episl. divi Hieronymi ad
ita ille unum Joannem in ipsius libri posuit principio,
Gtesiphontem, de qua jam actum.
quem et calhoMcum, et sanclum fuisse non dubium ** Nescio an ct Ruffinus ipsevideri possil insinuare
est, ut per itlius occasionem cseteros,quos posuerat, se hujus libri auctorem vei interprelen essi. Nam
haerelicosEcclesiseinlroduceret. i
cap. 29 libri hujus secundi, ubi de Macario Aiexan*
Audisti divum Hieronynium, lector; quid nunc de drino agil, addit: < Sed et mutta, ut diximus, alia
hujus libri auctore censes, in quo omnium islorum de operibus sancti Macarii Alexandrini mirabilia fe-
qui enumerantur fit mentio? ruutur, ex quibus nonnulla in libro xi Eccles. Hist.
Vide igitur num atii cum Baroniosint lapsi, quod inserta
qui requirit inveniet. > In quo libro xi, vidc-
exislhnarint haec verba, < qui librum quoque scripsit licet ex duobus, ab ipsomet lluffino ad
posteriore
quasi de monachis, > de Evagrio intelligenda. Sed de Eusebii Ecclcsiasiicam Historiam (quam e Graco
Rulfino inteiligi debere, cujus nomeu proxime prae-
verteiat) additiS, cap. 4, bnbeiitur quaedamdeMaca-
est
cessit, manifeslum argumentis sequenlibus. rio Alexandrino, quse hoc libro secundode Vilis Pa-
1. Quia subdit divus Hieronymus quod ille qui trum desunt; quorum primum est de ca>corelumi-
librum de monachis scripsii, in eo enuinerat et ipsum nato, qui pulvere cx cella Macarii deierso, et ai;ua
Evagrium; videlieet cujus jam anle menlio facta. putei quo bibere solitus crat macerato, oculos
Nec simile vero, ut jam supra, § 5, dixi, suomet se inunxit; secundiira vero dc leaenaecatulis visu dona-
ornasse praeconioEvagrium, el suamquoquealiorum " lis, ad quaeipsa mirabilia capite illo 29 libri secundi
Vitis immiscuisse. Quod forte animadvertcns Maria- de Vitis Patrum videlur leciorem remittere.
nus Victorius llieronymi scboliasies, exisiimavit se- Equidem Viias Patrum scriptas esse post libros
cundo lioc loco allerius Evagrii distiuctamab Hyper- illos hisluriae EcclesiasiicacaRufI:iio,partim transla-
borila menlionem fieri. Sed de Hypeiborita secundo tos, pariim composilos, ipse ejusriem librl xi, cap.
quoque loco iniglligendumdivumHieronymum,nimis jam dicto, maiiifeste declarat; subdil enim : < Ve-
quam manifeslutu esse quisque deprehendet. rum si singulorum mirabiliuip gesia ptosequi veli-
2. Quia imraediate posl verba hic ex divo Hiero- mus, exctudimur « proposita brevitate, maxime curn
nymo reddila subjungit idem divus Hieronymus : iiarralionein proprii operis mcreantur. » Quodipsum
« Illam autem lemeritatem, imo insaniam ejus qnis poslea pracstitisse, librum hune e Graecotextu con-
digno possit explicare sermone, quod librum Xysii cinnando, divi llieronymi lestificationcdidicimtis.
Pytliagoraei, boininU absque Christo alque eilinici, Queeres: unde tam incertus, eiiam jamolim, hujus
inimutalo nomine, Sixti marlyris, et RomanaeEccle- libri auctor fuit? Respondeo : Quia auclor nomen
biaeepiscopi pra-notavit?> quod non de Evagrio.sed sttum suppressit,uti et iuterpres, [xxvm] Cujus.nuineu
37 PROLEGOMENONV. 38
non nisi divi Hieronymiet paucorum Mss. indicio.A quoddam volumen Golhicis litteris scriplum, cujus
noviuius. titulus erat, VitcePalrum Orientalium, sine auclore.
Cur autem Ruffinus nomen suum suppresserit, Quud lamen inveni in praefalionescriptum a Valerio
existioio duas raliones assignari posse. Priino : cum Asluricensi archipresbytero, aera 940, hoc est anno
enira, referenle Hieronymo epist. ad Ctesiphontem, Domini 902. Exordiebatur aulem a Vita Joannis, de
consiet nonnullos Origenistas hic immistos, non au- quo liber Evagrii (verius Ruffini,ut jam probavi), sed
sus fuit eum librum nomine suo extrudere et vendi- mullo longiore. Deindehabebat multas Vitas Patrum,
tare Ruffinus,quod ipse de ha-resi ea suspectus erat. longe diversorum ab iis qui refertintnr communiter
Ut igitur liber hic sine ullo in liniine offendiculore- in Vitis Patrum, quam ob fem omnetri lneam
ciperetur, prsefalionemquidem praefixil,sed nomen suspicionem abjeci. > HactennsCastrius nosler.
subticuit. Eodem modo nomen suum suppressil in Omnino occasio suspicandi erat, cura uomeri illuif
editione translaiionis librorum Origenis nepi upx&v, prcefatiopraeferret. Sed Cerlisslmunihobis de auciore
quod Hieronymus indical epist. 66 ad Ruffinum: vel interprete hujos secundi fibri ex divo Hieronymo
< Praefatiunculalibrorum mpl ap^wv ad ine missa suppetit testimonium. Quln, quoo*Iiber ille Toleta-
est, quam ex stylo intellexi luaih esse. > lius dicatur scriptus a Valerio, non statim inde se-
Secundo, quia Ruffinus hujus libri non tam auctor J$ quitur eum ejos librt auctorem esse. Multi scriptores
(ul jam dixi) quam interpres esl; ideoque noluit eum suum nomco praefiguntvel postponunt libris quos
suo nomini arrogare. Cum enim fere omuia quse boc exscripserunt, etsi hon coiriposuerint,quod ignorare
libro uarrantur (uno capite de Oxyryucho excepto) non potest qui vel paucos libros Mss.oculislustravit.
habeantur apud Palladiura et Heraclidem, verisimile Cura autem liber ille Toletanus dicatur continere
mibi fit Palladium vel Heraclidem vel alium aliquem <niultas Vitas Patrum longe diversorum ab his, >
baecGraeceedidisse, suppresso nomine, quae Ruffi- potuit Valerius ille novam collectionemVilarum Pa-
nus vertit. Quae post Palladius auctiora edidit suo trum insiiiuisse.
nomine praefixo, et Historiam Lausiacam inscripsil, PROLEGOMENON V.
Hsec nnnc sufficiant de quaestionehac perplexa. Quis lertii libriauctor?
R. P. Georgius Garnefelt, Carihusiae Coloniensis Editi hic libri pergunt erroiis funem neciere, el
alumnus, et bibliolhecarms, studiis meis impense Divum Hieronymuraauctorem faciunt; sed siylus sa-
favens, in appendice sua ad Elucidationessacras ima- tis arguit ejus non esse, licel tria ulliuia capita ex
ginum eremilarum, operose inquirit de auctoribus ejus epistolis desuinpta sint, quae auctorera suura
Viiaruro Palrum, volens me sublevare, vel erranlem venustate dictionis produnt.
in viam reducere. Contendit maxime, HieronymuraQ Nihil subsidii ad auctorem indagandum a Mss.
in epistola ad Ciesiphontem, cum ait, < qui librum libris hic habeo. Nullius enim bic nomen constanter
quoque scripsit quasi de Monachis, i inlelligendum praefigitur. Vel enimqui praecedenli libro et sequenti
de Evagrio, nonde Ruffino. Nibil hic addo. Judicio- Evagrium aut Poslumianum inscribuul, hunc sina
sus lector textum lantum inspiciat, quem bic ante inscriptione medium transire permiliunt; vel si eos-
dedi, ct judicei: cujusvis judicio securus stabo. Et dem auctores etiam huic inscribunt, erronee faciunt,
qui meminerit non semel me scripsisseRufBnuinpo- ut de praecedente libro jara docui. Qtiod si eum qui
tius interprelem quam auctorem esse, conlorta ab praecedentilibro inscribitur, etiam hujus el sequentis
amica manu tela evadet omnia. Noto hic umbonem libri auctorem esse volunt, nullum jus potius Eva-
opponere amico benCvolo,vel tela in amicum peclus grio et Postumanio, quam Ruffino, cum et hujus no-
retorquere. Nam el ipse tandem ctim omnia excus- nien io Mss. quibusdam prsecedenti libro praescri<
sit, Evagrio eum librum abrogat, et incerlum ejus batur.
auctorem statuit. Quod a mente mea non abhorret, Quid igitur? nullus ne hic cerlus auclor iudagari
cum Rufflnum saltem ejus inierpretem asseruerim. poterit? Equidem [xxx] evenii mibi, quodolira divo
Cerle Ruffini Iiic manum accessisse, qui perpense Hieronymo in re non absimili; cui cum pracfatio
Hierofiymiiflam ad Ctesiphontem epistolam tegerit, P librorum nepi upx&vOrigenis offerretur nullo prae-
dubitare non poterit. fixo tiiulo, ex stylo deprehendit Kuffini esse, ut
§ XI. Aucloremvideri Vaterium Asturicensemarchi- ipse tesiatur epist. 66, ad eumdem Rulfinum. Si
presbyterum. idera hodie mibi, oblusioris iicet naris, contigisse
Atqoe de auctOribusbisce jam ila disquisiverSm, dixero, fortasse non omnino erravero. Sed vestigia
cum ecceex Hispania mittit ad m6 tractatulum suum bujus indaginis, certa satis, nisi me fallo, nunc assi-
de auctoribus Vitamm [xxix] Pafrum R. P. Christo* gnabo.
phorus de Castro, sacraeScriplurae in Salmanticensi Cum accurate hujus et praecedentlslibri proefa-
Academia professor, in qtio inler alia scribit in haec tionem inter se conferrem, deprehendi non styli
verba: tanlum paritatem, sed duo praeterea, quae me au-
< Mihiatiquando in raenlem veniebat essetne au- c.toris, vel certe iuterpretis, certiorem feceruot.
ctor libri Valerius Asturicensis arehipresbyter, in 1. Ruffinus , praefatione libri praecedentis , haec
cujusscripla casu incidi, cum in bibliolbeca eccle- habet in comniendationemmonacliorum: < Ut dubi-
sue Toleianaealiqua evolverem Mss. ubi vidi jusiunj tari non debeat eorum meritis adhuc stare mundum.»
 S!) 1N VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. 40
Ad quem eumdem locum auctor rcspiciens, et sibi,A video cur non possit iribui Eucherio haecex Cassiano
quasi epiphonematice respondens, prologum hujus concinnatio.
secundi libri ita auspicatur: < Vere mundum quis Nisi fortasse quispiam obstare velit quod hoc eo-
dubitel meritis stare sanctdrum ? i dem compendio per Severivineia ilur, quae el ipsa
2. Ruffinus, praefatione eadem praecedentis libri, pulaioria caeduntur falce. Ita quidem librum hunc
quacdamadumbravit ex proceraioPalladii in Lausia- quartum et Editi ct Mss. ex Severo et Cassiano, la-
cam Historiam; in hujus vero lihri prologo ex Pal- citis tamen nominibus, adornatum exhibent. Non de-
ladii epistola ad Lausum, quae prooemio subnecti- sunt tamen Mss., uli Camberonensis,qui librum hunc
tur, transcribit, quae Iocis suis collata et nolata in- quartum ex solo Cassianohabeat expressum,omissis
venies. illis quaeex Severo passim praemitluntur. Atque ita
Quare cum una praefalio alteram respiciat ad Eucherio haecepitome tribui posse videri possit.
eamque alludat, et utraque ex eodem fonte ortuui Accedit Petri Damiani non omninovero absimile
habeat, parique styli decurrat alveo, existimo satis testimonium lib. v, episi. 19: < Quod si vobis dubium
probabiliter utriusque praefationis et libri eumdem videtur, saltem vestrarum parlium testimonio aurem
auctnrem vel interpretemposseslatni. Undeet librum accommodate; legile Collationes Patrum, quas Eu-
htrac Ruffino inscripsi. B cherius Lugdunensis episcopus elimato sermone ab-
PROLEGOMENON VI. breviare sluduit; et si nobis credere non vultis, sal-
temillius litterae credite. > Agit ibi de vestitu mona-
Quis quarli libri auclor? chorum Damianus, de quo in boc Severi et Cassiani
Dico: Quarlus liber ex Severo Sulpicio et Joanne compendio habes cap. 15.
Cassianoest concinnatus. Quia tamen Editi omnes et plerique Mss. librum
Sunt enim tantum excerpia quaedamex eorum II- bunc ex uiroque contractum repraesentant, videndum
bris, verbis pene eisdem. Loca singula, unde desuni- an quod habet Cassiodorus, Divin. instit.,cap.29,de
pta sunt, ad singula capila annotavimus. Viclore quodam Afro, huc facere possit: < Cassiani,
Quis autem ea concinnaverit, non habeo certo inquit, dicta Victor Martyritanus episcopus Afei ila,
dicere. Videamus tamen an et bic felici indagine Dominojuvante, purgavit, et quae minus erant addi-
possimus ad concinnatoris pervenire cubilia.Quod si dit, ut ei rerum istarum palma merito conferalur:
non omnino pervenerimus, jucundum sallem erit quem inter alia de Africac parlibus [xxxn] cito nobis
prcssa legisse vestigia. credimus esse dirigendum. > Forte enim additio haec
Scio Gennadiura, de Script. Eccl.,cap. 63, tradere intelligi polest de Severi epitome, quaehic Cassiani
Eucherium Lugdunensis Ecclesiaepresbyterum, quse- iC epitomacadjuncla est. Nisi quaedaraaddiderit iis quae
dam Cassiani opuscula lato lensa sermone, angusto purgavit, id est, aniidotum contra veneni intima-
verbi resolvisse tramite, etinunumvolumencoegis.se. tionem, quodscriptis soissparsim inserebatCassianus,
Scic Cassiodorum,Instit. divin., cap. 29, affirmare apposucrit.
Viciorem quemdam Afrum.Martyrilanumepiscopum, Baronius supra existimat Cassiodorum spe fru-
Cassiani de institulione [xxxi] monachorura dicla slratum non
accepisse quod ex Africa exspeclabat.
purgasse, et quse minus erant, addidisse, non sine Siquidem Ado Viennensis episcopus, in Chronico,
palroari laude. anno 425, ab ipso Cassiodoroid operis, utCassianum
Sed an hic liber, quem habemus prae manibus,
corrigerel, elaboratum affirmat, dum ait: < Opera
vel libri aliqua pars, alteri eorum tribuenda sit, non illius a catholicis caulissime
legenda, maxime de
ausim affirmare. At prscstat hic ipsa Gennadii Cassio- libero arbitrio et
gratia; sed et Encratitarum haeresi
dorique verba subjungere, ut leclor videat si quid incaulius favil. Errores illius Cassiodorus Ravenna-
certi de concinnatore hoc discernere possit. tum senator purgare volens, non ad plenum omni
Gennadius igitur haecde Eucherio: < Sed et sancli ex
parte potuit. •
Cassiani quaedamopuscula.lato tensa sermone.idem
Quis nunchorum excerpiorumauctor statui possit,
Eucherios angusto verbi resolvens tramite, in unum D ; malo in medio relinquere, quam temere quid asse-
coegit volumen. > HaecGennadius, inquit, Baronius rere.
annal.433,ejusdem (Pelagianse)farinaecum Cassiano; Petrus Ciacconius,prsefationead leclorem Cassiani,
qui ne diceret erroribus confutatis Eucherium expur- rerert in Vaticana bibliotheca collectiones aliquot, et
gando conlraxisse opera Cassiani, latum sermonem octo postremos libros Institutionum io Grsecam lin-
circumcidisse prsetexuit. Ita ille.
guam conversos esse, sed in corapendiumpotius re-
Quod si Eucherius hujus, quod hoc libro quarto dactos, quam integre conversos, quera ea de re dis-
damus, compendii est auclor, eum et scalpello usum serentem legere quisque potest.
et forcipe, nunc venam incidendo, noxiumque san-
PROLEGOMENON VII.
guinem extrahendo, nunc luxurians capillitium cir-
cumcidendo, meriio dixeris. Nam ita sanus, ita Quit quinli libri auctor?
concistis hic Cassianus est, ut nullo Pelagianseprac- Dico: Quinli libri auctor incertus.
fidentiai niraio fervore vena micet, nullis prolixitatis 1. Quia Sigebertus, de illustr. Ecclesiae Scriptor.,
cincinnis exuberet fastidiosa facundia. Equidem non in Pelagio, cap. 116, librum eum vocat De ritaet
41 PROLEGOMENON VIII. 42
dac/rinaet perfectioneSS. Palrum, nec auctoris no- A senientiarum, quem ego Latinum primus feci. Nam
men exprimit. superiorem olim translatum ; quia vitiatum per tem-
2. Quia etiam in Photii Bibliotbeca, Cod. 198, pus et confusum vidi, partim reinterpretando, parlim.
sine auctoris nomine cilalur : 'Avsyvwo-8»>avSpwvayiwv emendandoauctoris veritati restitui. > HaecGenna-
@io"ko;: Lectusest SS. virorum liber. Eumdem enim dius. Equidem etsi velimusmultas esse sententias ir>
Graecumesse, cum eo quem nos Latine haberaus, hoc opere ex Evagrii collectione acceptas, at stittt
eo locomanifeslabo. hic plus quam DC.Et cum hoc opere fiat menlio
Margarinus de la Bigne, catalogo seu indice chro- Theophili Alexandrini, Joannis Cassiani, Cyrilli
nologico in Biblinthecam Palrum, sacculo v, cxisti- Alexandrini jam defunctorum , certum est Evagrium
rvat Evagrimn auctorem esse operis quod ipse tomoi Ponticum, tamelsi, teste Gennadio, longa aetatc
1K secundae edilionis edidit hoc tilulo : SS. JEgy- vixerit, non potuisse sancto Cyrillo esse supersti-
ptiorum anachoretarum apophthegmala, quae eademi tem : ob quam eliam rationem exploraium est san-
sunt cum lihro hoc v, Pelagio interprete, et vi, ctum Hieronymumnon e?se horum apophtltegmaliim
Joanne interprete. Rslio ejus esi, quod Nicephorus,, inierpretem.NominanturinterpretesPelagius S. R. E.
Eccles. Hist. libro xi, cap. 43, ciielex Evagrii ope- diaconus, et Joannes ejusdem S. R. E. subdiaconus.
ribus multa de Pa>rumdictis, quaeoccurrunt in operei B I De [xxxiv]quibus agit Sigeberlus, de Vir. illustr.,
jsto jam dicto. cap. 116 et 117. Haclenus magister sacri palatii. i
Sed vereor ul labatnr Margarinus. Qui ut recte hos libros Evagrio auctori et Hiero-
1. Quia elsi quaedamin bis libris reperiantur quaei nymo interpreli adjudicat, ita minus recte certum
Nicephorus ex [xxxm] Evagrii operibus citat, noni esse ait, librum Vitas Patrum esse Evagrii, cum po-
reperiunlur eo niodo, quasi Evagrius ea ipse referatt lios certo constet ejus non esse. Vide dicla prolego-
librum velut conscribens, sed potius ex Evagrio> mena 4, § 5.
citantnr. PROLEGOMENONVIII.
Ut quod Nicephoruscitat ex libro Praciico Evagrii
Quis sexii libri auclor?
senis cnjusdam sciium de aridiore diseta, habes hic
libello i Pelagii, nura. 4. < Dixit abbas Evagrius : Dico: Sexti libri auctor incerlus.
Quia dicebant quidam Palrum. i Quod si Evagrius3 Prirao, quia Sigebertus, de illustr. EcclesiseScri-
in Iibruin eum vocat De Vita
hujus libelli auclor esset, non diceret: <Dixit abbas3 ptor., Joanne, cap. 117,
et doctrina Palrum, nec auctoris nomen exprimit.
Evagrius. >
. Secundo, quia Photius in Bibliotheca, Cod. 198,
lbitlem, num. 5. <Ilerum dixit (scilicet Evagrius):
Nuntiala est cuidam monacbo mors palris, i quod1 'C quem proximo prolegomeno citavi, bunc librum
etiam ex Evagrio citat Nicephorus supra. priori annectit; quare idem de hoc ferendum judi-
Et libello vi, num. 5 : < Dixil abbas Evagriuss eium quod de priore.
fuisse quemdam fratrem qui nihil habuit in subslan- At occurres ; Joannes Daraascenus, in libro qni in-
tia sua, nisi tanlum Evangelium; > quae eliam exx scribitur, De iis qui cum fide excesseruntex hac vita,
Evagrii Praclico cital Nicephorus supra. refert de Macario historiam, qui ex mortui hominis
2. Quaedam,quae citat Nicephorus ex Evagrii li- cranio sciscitatus est de ejus statti, eamque cilat ex
bris, bic non reperiuntur. Ut, quod citat ex libroo ' Palladii Lausiaca Hisloria. Atqui hacceadem hisloria
Gnosticoejus de Gregorio justo , de qualuor virtuti-- reperilur libro hoc sexlo, libello lertio Joannis,
bus cardinalibus, de Serapione, de mente spiritali li num. 16, ul et hujus libri sexti auctor videalur fuisse
cognilioneimbuta, de Didymo, de Providenlia et ju-t- ipse Palladius. Respondeo : Ita quidem, huc argu-
dicio, de Basilio, quod scientia meditatione augelur,', mento motus, censuit Gentianus Hervelus, in prsefa-
de Alhanasio, de mensa Moysis. tione versionis suse Palladianse, qui eam historiarn
3. Quia varii citantur auctores Evagrio posterio-i- haberi ait libro IV, qui Doctrina Palrum inscribitur,
res, ut Joannes Cassianus, Cyrillus Alexandrinus, et 5t cap. De exemplisel doclrina vilw spiritualis (ita con-
alii nonnulli, quus lector ipsc deprehendet. " cipitur et inscriptio et caput in editione Coloniensi,
Non inutile erit hic addere quaehac ipse de re 'e quae librum sextum et quintum uno libro compre-
nolavit Fr. Joannes Maria Brasichellcnsis, sacri pa-i- hendit); qui liber idem est cum hoc sexto libro.
latii apostolici magister, in indice librorum expur-> Quod si id minus placeret, exislimabat eam histo-
gandorum , ad lomum IX Bibliothecae Patrum , ubi >i riam fuisse in Lausiaca Historia tempore Damasceni,
agitur de anachorelarum apophlhegmatis, ubi ilaa et postea ab haeretico aliquo malitiose sublaiam.
commentatur: < Deauctore et interprete hujus ope- s- Quod eum dixisse credo, quod huic hominum generi
ris varie ambigitur; auctorem quidam, et inler eos »s omnes hac spirituum apparitiones meraesunt fabulse,
Margarinus in chronologico auctorem bujus Biblio- )- quique segre ferunt vel miuimam suffragiorum pro
tbecae indice, existimant fuisse Evagrium Ponticum, i, animabus defunctorum memoriam exstare.
cujus cerlum est esse librum Vilas Patrum , cui hic ic Equiflem non abborret ab hserelico gcnio, cum
apophtbegmatum semper annectitur. Gennadius, iu iu Philisthseis puteos Israel obstruere (Gen. xxvi), ne
catalogo, hacc de«Evagrio habet: < Composuit de le aliquod inde morlalibus accedat refrigerium. Cerie
anaclioreiis simplicitcr vivemibus librum centttm ii cum Palladius lertio prodierit, etcx postrema edi-
PATROL.LXXIII. 2
 43 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. u
liOne constet, primo decuriatum, inde nonnibil inter- A PROLEGOMENONXI.
polalum prodiisse, mi plenins declarabitur prolego- Quis noni tibri uuctor?
meno 14, olri agilur de octaVi libri, crtjas Palladius
Dieo: NOnilibri aneior est Theodoretus Cyri epi-
nueior esl, interprete, exislimarl potest tific lertio
scopus, vocaturqire *tio6»orseii empdvt.
inieger [xxxv] prodihse, quandoquidem eade Maca- Testaiur hoc ipse epistoJa 82, ad Eusebium Ancy-
rio narratio, quam olim Damascenus itl Lausiaca
rse episcopuro : < Myslicumetiam seripsimus iibrum,
Historia legerat, ne iti hac quideni tertia edilione
et de Providentia alia, et ad Inlerrogationes. roago-
hodie reperiatur.
rum alia, et de Vilis Sanctorum, et praeler bsecalia
Atque huic opimoni, quam priori, aecedo liben- inulta. > Cujus libri nemine PUilolhei passim memi-
lius, qua tam libri qoihti quam sexii, qtii pro uno nit ipse in Hist. fiocles.
libro hactenus fiiere circumlali, quod in eo narratio- NroepbflTus, lib. uv, cap. 54, ubi inter alia de
nem eam sil reperire, Palladius auctor creditur. Theodoreli scriptis agit : < Et rursum, inquit, *tX«-
Accedo auierri liltentius: 6sof, bocest, Dei amantium Historia,in qua instilu-
Primo , qnia liber ille quinltis et sextus a nullo, lum eorara t|ui atate sua vitaw sancte transeger. nt
quod sclara, Lausiaca Historia di itur, in qua tamen persequitur. *
eam se legisse protltelur Damascenus. PR0L6G0MBN0N XII.
Secundo , quia in libro quinto, libello x, u. 67,
dicla habetur dictuin Quis decimi libri auctor?
inter reliqua seniorura quoque
Palladii. Unde colligereest librura illum non a Pal- Dico : Decimi libriautlor est JoannesMoschus, et
inscribitur Sophronii Limonariam, seii Pratum tpiri-
ladio, sed ab alio aiiquo fuisse concinnalum.
tudte, s~euNovus Paradistu.
PROLl GOMENONIX. 1. Ipse nomen strum exprimit cap. 77 : < tTixit
Quis seplimi libri auctor? mtbi Sophronius : Vere, abba Joannes , liodie nSill
Dico : Sepiimi libri ancter incerMs. ultra studeamus. >
Vocat eum librum Sigebertus de illuslr. Ecclesiae 2. Pholius, Bibliotnecae suse Cod. 199, plenius
Scriptor., cap. 118: Interrogationes et responsianes nomen et diversum libri tilulum exbihet: 'Avs^vwo-^u
SS. JEgyptiorum Patrum, nec auctoris meminit. Et /3t6*X((iv, TSO-o-apo-txalTptazocrtotfStnyji/tao-tTrsptetXjjptsvov.
ipse Paschasius interpres, capite 44, in fine, abso- rjpof -r\v aoTaiTixrjV Ss xat TOOTO Ta ftaXiara auvTsXouv
lute pronuntiat: < Haec sapieniiom et spirilualium so-Tt7roXtTEtav, TaaviTa7ruf npuyp.UTivoy.evov ru>npoet-
responsa Patrum, > nulla auctoris notione. OTtTWV
7rX>jv
pu/xs'veo, p£Tuyeviaripwv avSpStvepyurt xal
V#Tr^a^stfa?to?jjXwT uf kvaypufU" xat yup Ixst9svTWV
PROLEGOMENONX.
ocisvi librl tiwtor? fts^pi T>)f'HpaxXsi-oii itpxvt xai STrt7rXsovStaTpsiJiavTwv
Qnit «psTaff, STrsp^STatToiif /Stouf.AstftwvaSs xaXstir6at
Dico : Octavi libri auctor est Pallatfius Heletiopo- Siota&iv o o-uvTa?aptsvof ovofta TOj3tSXtoV Ttvsf31 orura
leos episcBpas, drciturqweLautkten riwWria. xui Ns'ovovop.atouo-t rJapaSsifrtov(manuscripti quidam
Clarmn hoc satis ex Soerate, lib. iv, csp. 25, tti- napa'$sto-tv,qui ad marginem manuscripli Margunil
jus verba exprimam. Afia ^asedam vide m Erogiisad YocaturHaTSptxov) '0 Ss o-uvTiTa^tif,'lwavv»fftsvovofi«
eum libmm. Ait igitur: E: Si ttt jfcuXotwranepl sw- aur^, If E7rtxXwswf SssXsysTO oTOU MOO-XOU, ofaTrstalara
TWVfcavSovtt»wv TS imitio-K*,ro»TS lttpv%vti,tul &i fiiv sv T>5 TOUayiou 6soSoo-touptovp,stTa o-uvSt6Tpsij/«
itpht wyiXetw» tSrvicxvvmnroiv e<)8sy?avTO, otrwf re av- [xSXVilJTotf TSxaru TOV IbpSavnvava Tijvsp»(tovao--
TotcrA 8»pia ufrnixeuv,OT«f6mit«t n*XX«§l«s rfi pt»v5f%S xovnivm;,xat roT; Sv T^ vsa Aaup».TOU[xiyaUvluSSa.
<5ScovftovA6t6Xo», 6f BurppioupUvrtt uttfarttiti iretvTati StaSXoucrtv. EVTSUASV oi rot te ri; 'Avrto^siat xXtptara,
&xpt€&tittpi avTwvStsgijMsv'iv w Ksti^uvaMteitv ifapxk* xat T>JV 'AXs?av3pou,xat TWI7rspt auTrjvtprjaov, xal
Xovtotf 7rpestprjptivotfdcvSpafrtvtrravtXoftsvw» (fan, pixpit 'Oao-sufS7rtX6a>v, xat TTOXXUV z«i ^syaXuvavSpwv
fwtffai»«tmumtt s « QwapTOptersi quis «tudk»#»$- apiorsiaf o~uvuyyox«>t, TOUTO piv oi^st, TOUTO 3Sxat
tur aomrase rjega»st>ewdi qoss res gessertftt, qM D vsa£ouemuy.oij* ota tiiv auriiv Ss utritpi xui vrjaotf
pacts se ht vita entrceertnt, quse ad «mdienUtmtrti- toTopjjo-afttvof, SVTS7rpofTJJV TwftijvSt«7rXeo, sxstreTS
lilatem tocwl fuerint, qanaaodo bestue iltia oblen»' Ta 7rapa7rXrjo-ta xat ptaSoiv,TOTrapov
St!p4uvuo-ajt«svof,
perarint, tegat librant a PaUadiomonatAo, qui Eva« cruvTayfta yputpei,xul itpoaftaviiia>fpo-Aut n SufpovuTji
gtii toit discipulus, s«pai*lfen de ittis edkam. Nam otxsiwftaflrjTji, xat sy^siptCstauTwTOOTO, T«VTOU ^iou ,
omnta qoa aa eos spectaftt, in eo sunt eccurew «x- fts^Xousrav scptcTao-fiai irpof Ta afteivova 7rpoTt6jaftsvef
plicata. tn OM [«tvij etiam ae mnliotibus, quae fUTaSoXrjv. nX»jvs| uTtuvroivT6 xpqertjiovo eruvsrofxat
pareni viveit* ratiemem onm viris supra «Jietiseico- OeoftMt avijp SpsTroftevof oux av TMVo-uvTfTajfftsvw».
lebant, semo sascepws est. > Ex qrtt» Tripartiia xopovxuTo.yjoin: < Lectus est tibet qualuor et tre-
Bistoria lib. ftjj, csf. 1, «t Nicephorus Mb. xi, cenlis constans narrationibus. Hic quoque monastlese
cap. 44. potissimum Viue conducit, eamdemque fere enm
Cum autem tres stnt mverssb Paltadii editiones superiore (Sanctorum virorum libro, ut Photius in-
diversis interpretlbus, quse earum videatur germa- digitat, quem hic supra quinto et sexto libro divisum
uior, vide prolegoinetio 14, ubi de interpretibus. habes) pertraclal, nlsi quod eorum virorum dicta
48 PfMM£&ttfiBNON XII. 46
factaque iitutatioae digna colligtt, qui post ioseculi A A prorsus JoanneS aaachoreta fuit. ld tibi ex capite 77
sunt. Vitas elenim narrat eorum qui jam inde usque voliimitii-; ipsius liquido constare poterit. Pbotius
ad Heraclii iaperium et deinceps virtute magis ck- quoque hunc ipsum auctoreni iibri Joannem Moschtim
ruerunt. Pralum autem titulum libro indidit auelor, (nalione fort^sse) fuisse asserit, cnjus cognomen in-
quam et Paradisum novum quidam appellant. Scrj- terpres Latious lorsan Eviratum reddidk. >
ptor ejus Joanues qiiklam Moscnicoguomento, qui in Verum Soplironio his de causis aUribukur: vet
beali Tlieodosii primum monasterio sseculumvalere quia ad ipsuiu per charissirauiii socium inscribitur,
jubens, cum iis deinde raonacbis convixit, qui in queraadinodum et Rhctorka Ciceronis ad Heren-
deserte ad Jordanem exercebantur, quique nova in niuin, et ejusdein ad Atikttro episioke, ad Herennium
Laura magni Sabaecertabant. Unde rursum ad Anjtio- et ad AtticwmJihri iSjppellantur;sic Sopbronii liber
chiae regiones et Alexandri urbem, prouraaa>]Me hic dicatur, quia ad Sopbroniuui difigitur. Atque ex
eremum, ad Oasim usque delatus, muUoruu»inagno» eo maxime, quoA $d usuni ilKus in primis couscri-
rumque virorum res prseclare gestas aggregavit, ptus est. Namque aactor ipse in epislola quaiu libro
quas parlim oculis ipse spectavit, partim recenti tunc praeiiiittit, fateturse.es hoc prato conmam Sophre-
auditione didicit. Eadem porro de causa cum etiani nio contexuisse, acper ewm aliis deinceps obtulisse.
insulas JAomamversus navigans luslrasset, bisce H ] Seu quia in hoc lihro dicla et gesta ipsi«6Sopbro-
similihtts ibi quoque conquisitis et cognitis, hoc opus nii pro majori parte contineniur. Nara ig totius itine-
coitscripsit, quod dedical Sopbronjo seu Sophronae ris libri hujus auctoris fuit individuus comes; «t
disoipulo suo, eidemque hoc ipsum oneri, cum jara quaecunqueainbobus ambulantibus occurreruut, vel
animo prsecipexet inslare vitae liujps iu meliorem quseretitibus responderi contigit, diligenUs&iraede-
commuuiionem. Cseteruin ex bis omnibus induslrius scriplasunt. Qpare etiam bsecverbasaepissime iterata
quisque et Dei amans, fructuro capiens, nuuquam videbis : Venimus ego et dominus jmeus Soplirouius
hujus scripti niraiatn prolisilalem accusarit. i Quse sophistaad abbatem talem, elc. Et ideostnaper etiam
Pbotius compendio excerpsit ex elogio aucioris, plurali locuUone ptitur, diceus: Perrexmus, accessi-
nunc hac secunda Moreiiana editione, ejus lib.roex mus, viditnus, nurravit nobis senex wonasterii dux.
Mss. Grsecis praefixo. Per quse omnia couspici datur, scripiorem nunquam
5. Secunda JNicaenasynodus, quas vn e->t ordine solum fuisse in his quae «arrsn perquirendis. Sicut
inter generales, actione 4 ita habet: ToO «v «yiotf ergoplatonis Phwdrus, Timwus, Gorgias, et Parme-
itarpo; ijftwvStnfpoviovix TOUAetftwvapiou."fiXsysv6 nides, et Tullii liber de Senectute Cato Major inscri-
aSSaf 6e6St»po;h AtXiwTMf, etf TA bunlur a personis, [xxxix] quse ibi colloquentes et
OTI«V Ttf eyxXeio-TOff
opof Tfiv'EXatwv,aywvto-Tijf 7ravu,etc. < Ejusdem Pil- (J
( ,disputanl«s inducuntur; quid obstabit buic libro,
tris noslri Sopbronii ex libro Prato. Dicebat aubas quiu Sophronii dicjuiir, cum in eo is apibulans, visi-
Theodorus JSliota quia quidaai jnclusus «ral in tans, operans, interrogans et respondens ubique fere
monte Olivaruni, valde cerlaiur, » elc. Ubi lotan? asseratur?
caput 45, quod in hoc libro iiabetur, Grsece expri- Aut demum ex illa causa Sophronio ascribitur,
milur. Quod idero repetitur actione 5, ubi et alia quoniam una cum Joanne praedicto conscriptnr (ul
duo exempla ex eodem Limonario citantur. ita dicam) fqrte ejusdem libri fuit. Lege hujus volu-
[xxxviu] 4. Joannes Diaconus, lib. i, cap. 45, Viiae minis capul 77, el in ejus principio ita scriptum re-
sancti Gregorii Magni: < Nihilominus ex libro , qui peries : < Ego et dominus meus Sophronius perre-
a GraecisAstftuv dicitur, a Latinis vero intelligilur ximus ad pbilosopbi Stephani domum doctrinae gra-
Gampus vcl Pratum , prseceptor meus iiuer ulio tolo lia, > etc. Deindc in line ejusdem capitis hoc modo
orbe jam diffimata miracula iiilerpielalus est. » scriptum lcgitur : < Ista cum audivimus, innttit mihi
5. Joannes Damascenus, in fine primi libri, quem dominus meus Sopbronius, et recessimus, et dixit
pre imaginibus scripsit, lestknonium ex boc libfo, mibi : Vere, abba Joannes, bodie niliil ultra studea-
adducit, boc titulo : 'Ex TOOAetftwvapiouTSOityiov mus; salis eniin sedificati sumus. Hsec ergo scripsi-
Tfarpb; wftAJvEtuy^eviouupxveTtiaxbitov'Ispoo-oXjlftuv, 0 mus, ut et vos pariter «dificemini. >
< fix Paruo Prato saucli Patris nostri Sophronii ar- Una ergo ex his ralionibus, seu pniius oranibus
chiepiscopi Jerosolymoruin. > simul accedeulibus, jure medloqpe liber isic So-
6. NicepboTus, Itb. vm, cap.41 : < Mullara quo- phronii nomine inscriptus videtur.
que et utilem de iis (monachis) historiam Sophrwiius Dices : In hoc libro Sophronius hic iton appellaiur
Jerosolymitantis nobis reliquit, Praii el noviParadisi Jerosolymorum patTiarcba, sed so-phista. Respondet
tiltflo, *eripto ei iitdito. > idem Aloysius : Vocabulum boc nnn in malam oliui
Quseres. Qui hic liber nunc Sophronio patriarcbaet partem, siiut fit modo passim, sed i<ibonaw jcci-
Jorosolvmoruru inscribalur, uti a secunda Nicaena. piebatur; nec aliud designabat, ^uam i=apietne«iel
synodo, et Joanne Damasceno, nunc Joanni Moschoi prudeiiterji bomiiiem, qualis fuit «t Libaninsille, ad
seu Evirato ad Sophronium snpbistain? Respondet: quem multac Alagni Basilii epistnla^dircci;c loeruiii,
AJoysiusLipoinanus, episcopus Veronenis, qui pri- ipsum maxiniis ntsecwwis crTerentes. Poluii «rgo vir
nms bunc librum edi curavil, quem Aposlolica Bi- isle prius et monachus esse, et sonbUta luiiicupui;
^Jiolheca suppeditavit anno 1558 : < Scriptor librii inde vero ad.sanctam JerasoIy<norurasedem assumi,
 47 1N VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. 48
ex qua, lanquam digriiori loco, postea denominalio- A ctores solus est divus Hieronymus, qui Latinc, quod
nem acceperit, quidem constet, scripserit.
Petes: Quo tempore viri hi qui librum conscripse- Secundum et (erlium scriptum esse a Ruffino,par-
runt claruerint? Respondet idem qui supra : Id pro tim ex divo Hieronymo, partim ex Mss., partim ex
certo non habetur. Verum cum Magni Gregorii Ro- probabili conjeclura asseruimus.
niani pontificis, hujus nominis primi, factum nar- An vero is ex Graeco transtulerit, incertum. Divus
rent, et synchronorum Csesarurn, videlicet Anastasii, Hieronymus videtur iunuere a Ruffino ipso compo-
Tiberii, Maurilii, et Zenonis mentionem faciant, et situm, epislola supra citata. Ait enim : < Qui librum
in sexla synodo hic Iiber adducalur, conjeclura asse- quoque scripsit quasi de nionacltis, > quod tameii
qui possumus, circa annum Dominisexcentesimum de libro secundo lantum capiendum, nl constal ex
illum fuisse conscriptum. Patrum nominibus, quse divus Hieronymus ex illo
Porro, ad comniendationem hujus libri landem Ruffini libro exprimit, qui suo tempure circumfere-
Aloysius Lipomanus prsefatur : < Liber hic, amice le- batur, quorum Vitae in secundo tanlum libro repe-
ctor, quem tibi legendum exhibemus, Pratum spiri- riuntur.
luale nominatur, ex GrsecoLatinus per doctum vi- Quartus liber cum ex Severo Sulpitio el Joanne
rum Ambrosium Camaldulensem monachum reddi- B Cassiano sit concinnatus, non magnopere dubitan-
tus, quem adhuc typis excusum, non nisi vernacula, dura, quin a Latino [XLI] auctore ea concinnatio
atque ea llalica lingua habuimus. facta sit, maxime cum verbis auciorum concinnalor
< Tanta autem spritualium flosculorum amoenitate plerumque utatur.
refertus est, ut in paradisi deliciis orlus esse videa- Quinti et sexti libri Grsecum auctorem esse, con-
tur. In eo siquidem antiquorum monachorum, et stat ex Photii Bibliolheca, Cod. 198, qui eos Graece
aliorum Patrum Deo ex inlimis prsecordiis servien- legit, et styli perspicuilaiem collaudat.
tium redolet vitae splendor, regularis disciplinaeob- Seplimi libri Graecum auclorem esse, kidicat ipse
servantia, pudicitise[XL]et continentisenorma, viclus interpres Pascbasius.
et vestitus parcimonia, contra hsereticos invicta Octavi libri Giaecus auctor est Palladius, ut cla-
constantia, in jejuniis, vigiliis et orationibus assidua rum est ex Socrate. prolegomeno 10.
perseveranlia, et erga DominumJesnm Christum exi- Noni libri auctor est Theodbrcius, ut supra vidi-
mius et insestimabilis amor; quin etiam admirabilia mus, qnem Grsecum fuisse nimis quam iioium.
quredam, ac Spirilu sancto plena responsa, quse le- Decimi libri auctor est Joannes Moschus, quera
gentium roentes spirituali quadam dulcedine perfun- Grsece scripsisse testatur Photius, Bib!iotheca:Cod.
dunl; sanctarum denique mulierum invicta fides, C 199, hsecque de ejus stylo baliet: 'H Se TOOXiyou
caslitas incomparabilis, et felix earum in Deo con- epftvjvstaetf TOTa7rstvoTspov TOOrtporipov, xat afia6s-
summatio. o-Tepov a7roxXivst:< Operis autem hujus dictio, magis
< 0 si tales modo inveniremus milites Cbristo ser- quam prsecedentis (videlicet quiuti el sexti Iibri hic)
vientes, quam illustris, quam splendida, quam de- ad humiliorem ac rudiorem vergitsiyhmi. >
cora esset Ecctesisenosirae facies ! quam adeo deje- PROL' GOMENONXIV.
ctam et obsoletam, ac supra pelles Salomonis, atque
Qui horumlibrorum interpretes?
Moysi ^Elhiopissam (pro dolor!) denigratam conspi-
cimus. Dico : Varii sunt horum librorura iulerpretes
< Lege ergo lubenti animo, et fade certa opus In primo libro hi noli occurrunt inlerpretes.
istud, candide leclor, cujus exemplum ex aposlolica 1. Evagrius episcopus Aulioclieaus, inierpres
fiibiiolheca accepimus; et ila mores et vitam tuam Vilse sancti Antonii uionacbi. Vide ad eam Yitam
ad ejus lectionem compone, ut talium tantoruinque prxludia.
virorum, quos hic descriptos invenies, dignus semu- 2. Dionysius Exiguus inlerpres Yitse smcti Pa-
lator existas, postmodum vero eorum consortio in chomii. Consule praeludia Vilseilli praemissa.
seterna beaiitudine feliciter adjungare. Quod tibi et D 3. Ursus S. R. E. suhdiaconus, interpres Vitse
mihi Dominus prsestare dignetur, et omnibus qui sancti Basilii Cacsariensisepiscopi. De Urso vide no-
Dominum Jesum diligunt in sinceritale. Vale. laiiones ad eam VitaM.
4. Gerardus Yos-ius iuterpres Vitae sancti
PROLEGOMENONXIII.
Epbrsem.
Qua lingua libri hi scripti ? 5. Anastasius S. R. E. Bibliotbecarius, interpres
Dico : Plerique Iibri omnes Grsece scr.ipli sunt. Vitae sancti Joannis Eleemosynarii, patriarchse Ale-
Patebil inox, assignalis eorum interpretibus. xandrini. Vide ad eam Yilaro praeludia.
Equidem cum patres illi pene omnes in Oriente nali 6. Jacobus Billius interpres Yilsesanctorum Bar-
sinl, celebresque vixerint, non mirum ab Orienlis Iaaiu el Josaphat.
bominibus, Grsecis maxime qui scribendi facultate 7. Eustochitis inierpres Vilaesanclae Pelagiae.
pollebant, inonaclioruui quibus convixerant aclx 8. Paulus Neapolis Ecclesise diaconus, interpres
posteris esse transmissa, Vitaebealse Marise^Egypiiacse.
Inprimo libro, qui raiscellus est, inter varios au- Melcl.ior Goldaslus, lom. I Rerum Alemaiinica-
tn PROLEGOMEiNON XIV. SC
rnni, parleS, nolis ati Hepidanum, de Vita-sanctse A atulerint probaverintque , lubens acquiescam. *
Wiboradse exislimat Vitam sanclse Eugenise versam Hactenus ille.
a Ruffino. Sed unde hoc deprompseril, equidem Septimi libri interpres est Paschasius, S. R. E.
nescio. Possevinus, in Apparatu sacro, ait Vilam diaconus, qui [XLIU]Martini Dumiensis abbalis ro-
sanctseEugenise scriptam ab Ambrosio Camaldulensi gatu eum Latinilate donavit.
abbate. An versam vull? Cerle plura alia Vifas Pa- Ila disertc pr.cfatio libro illi prsefixa praefert. Te-
trum spectantia idem auctor, eodem tesie, vertii. slatur quoque Sigeberlus supra, cap. 118 : < Marli-
[XLII]Secundiis, tertius et quartus libri scripti nus epi-copus transtulit per rnanum , Pascbasii
sont Laiine, vel certe de versione non constat. Vel diaconi interrogationes et responsiones plurimas sau-
potius : quartus certo scriptus Latine, de prioribus ctorum /Egyptiotum Patrum in Duiniensi coenobio. i
duobus dubium. Vide dicta prolegom. 4, 5 et 6. Adverte bic, prirao, duos fuisse Paschasios diaco-
Quinli Iibri interpres est Pelagius S. R. E. diace- nos his temporibus pene suppares (nam Paschasius
nus. Ralbertus duohus sseculisposterior in hunc censum
Ha constanter Mss. Sigeberlus, de illustr. Eccle- venire nou polesl), utrumquc scripiis clarum. Primus
siae Scriptoribus, cap. 116 : < Pelagius diaconus est Pascbasius S. R. E. diaconus, < cujus rectissimi
Romanse Ecclesiae (ranslulit de Graeco in Latinum, B I (ait sanctus Gregorius lib. IV Dialog., cap. 40) et Iu-
de Vita et doctrina, et de perfectione sanctorum culenfi de sancto Spirilu libri exstanl; > quique,
Patrum libros xvi, scilicel: deProfectu monachorum eodem teste, < temporibus Symmachi apostolicae
lib. i; de Quiele, i; de Compunclione,i; de Coutinen- sedis prasulis defunclus est. • Sedit autem Symma-
lia, i; Conlra fornicalionem, l; Quod monachusnihil chus ab anno 499 ad atmum 515. Hujus etiam memi-
debeal possidere, i; Quod nihil per ostenlationemfieri nit Sigebertus, de illustr. Eccl. Scriplor., cap. 17,
debeat, I; De patientia el forlitudine, i; Quod non et alii posteriures. Hic idem esl ad quem Eugippius
oportcal judicare quemquum, i; Quod oportet sobrie presbyter Vitam sancli Severini Noricorum apostoli
vivere, i; Quod sine intermissione et sobrie oporlet a se conscriptam transmisii, ejusque censurse subje-
orare, i; de Humilitate, i; de Pwnitentia, i; de Cha- cit. Nam nomen, tempns, locus et sacra functio id
rilate, i; de Providenlia, seu Cont-emplatione,i. > docent, ait Baronius tomo VI Annalium ad annum
Sexti Iibri inlerpres est Joannes S. R. E. subdia- 496. Cui respondit idem Paschasius, quam epistolam
conus. Baronius ibidem cxbibet. Eam hic prolegomeno 25
Ita omnes Mss. Sigeberlus supra, cap. 117: <Joan- invenies. Secundus est Paschasius diaconus mona-
nes subdiaconus iranslulil de Graeco in Latinum de sterii Dumiensis in Gallicia, qui suura librum de Vi-
Vita et doctrina Patrum librum i. > ' lis Patrum, qui in hac cditione septiraus esl, dedica-
G
Qnod vero aii Sige.bertus a Joanne translatum e vit Martino presbytero et abbali Dumiensi; cujus
Graccoin Latinum librum unum, cuiii lamen quatuor Martini obitum Gregorius Turonensis, lib. v Hist.
libellos transtulerit, potuit boc coniigisse quod ipse Franc, cap. 37, anno 5 Cbiideberti junioris slatuit,
in Ms. inciderit, qui libellos iilos sine liiulo indi- cui Baronius tomo VII Annalium annura 583 assi-
slinctos connectebat. Vel tibrum unum capit, qui gnat.
qualuor libelios conlinet. Adverte secundo, iisdem quoque teinporibus duos
Adverte quis autera Pelagius hic, quis Joannes fuisse Eugippios : Unus abbas, qui scripsit < ad
fuerit, merito quaeri potest. R. P. Genrgius Garne- quemdam Paschasium diaconem de Vita sancti mo-
felt, libro supra citato, censet Pelagium hunc ante nacbi Severini, et claruit post consulatum Irapor-
S. R. E. diaconum, cum hunc librum verteret, post luni junioris, Anastasio imperatore regnante, > ut
fuisse Romanum pontificem ab anno Domini 555, ait Isidorus de illustr. Ecclesise Scriplor., cap. 13.
usque ad annum 559. < Ad quod sentiendura, in- Claruit igitur hic etiain post annum 509, in quem
quit, duo me impellunt, 1° quod fuerit lingux Grsecse consulatus lmportuni seu Opportuni incidit. Nam in
peritissimus; 2° quod varias legationes obierit ad episiola sua sancti Severini Vitae praeraissa ail se
Ecclesiam Orientalera, de quibus nenio dubitabit, D scribere biennio post consulatura Iraportuni. Alius
qui consulere volueiit Baronium, ab anno 538 ad| eliam abbas, < qui defloravil libros sancti Augustini
anntim 555. Id igilur persuasum mihi habeo, hunc episcopi Hipponensis, fuitque tempore secundi Pe-
Pe'agium in hisce legalionibus incidisse in eum li- Iagii, et imperatoris Tiberii Constantini, ut scribit
brurn Grsecum de quo Phoiius meminit in Biblio- Sigebertus de illustr. Ecclesiac Scriptor., cap. 39.
(heca, Cod. 198, et hunc secum Romara compor- Floruit igitur ille circa annum 580.
lasse, ibidemque (ranstulisse. At vero cum hanc; Ex his nunc facile colligi potest (quod etiam ami-
versionem perduxisset usque ad libelli seu parlis; cissimo Garnefeltio in menlem venerat) posterioren?
xvin cap. 16 (ut est in prima editione), mox aliis; Paschasium interpretem esse libri septimi; in eum
negotiis prsepeditus, seu potius Romana sede guber- eiiim sseculumMartini Dumiensis, cui suam versio-
nanda oneratus, retiquum versionis opus videturr nem inscribit, quadrat. Styltis quoque ejus non as-
imposuisse Joanni subdiacono, quem arbitror eum- surgit ad prioris Paschasii slytum. Huic priori polius
dem esse qui Pelagio in Romanse Ecclesise primatul tribuenda (ranslatio Paradisi Hcraclidis. De quo pro-
saccessit. Iia conjicio et opinor, si quid alii certius5 legomeno 25. Qui et S. R. E. diacouus [XLIV]fuit,
g| IN VITAS PATRLM PRQLEGOMENAXXVI. m
uii habemustestimonio sancti Gregorii supra. Poste-',A praestiteril; et opus ejus cerla nota desigaat, quod
rior etiam diaconus fuit in ccenobio Dnmiensi, sed in ca agatur \m de mulieribns quam viris. H«VT*, JS
dubilo an etiara S. R. E. Vereor enim ne ex canfu- axptSuf 7rsptKUTWV «y <5xae yvvaaAt ifi.-
V>uSijX6ev'
8'Piie duorum Paschasiorum, posteriori titulus quo- fttXXov TOtf7rpostpijfUvoif
ivaveXoftivuv (Siov[ivnftn»m-
que prioris adhseserit. Atque ita impressum, quod Ttowiat: < Omnia, quse ad eos spectant, in e» sinit
luutare nondum sum ausus. accurate explicata.Jn quo etiam de mulieribus, qnac
Octavi libri, qui a Palladio Grsece scriptus, inler- parem vivendi rationem cum viris supra dictis ex-
pres est Geniianus Hervetus, canonicus Rheuiensis, colebanl, sermo susceptas est. > Alqui tam de mu-
qui prseclaramoperam praestitit in boc interpretandi lieribus quam viris babes in Hervetina edUione ple-
genere nius, cum in aliis editionibus perparum de mulieribus
Adverte hic tres diversas esse Palladii editiones tractetu?. Vide supra Prolegomenon4, $ 3
diversis jnterprelibus. Noni lihri interpres est idem Gentianus Hervetus,
Priraa est quse prodiit ipso typograuhiae tirocioio quse cum superioris libri interpretatione una prodii.
in prima edilione Vitarum Pairum, ubi nullus eer- AIoysMiaLipemanm, temo II de Vitis Sanctorum,
tus interpres assignatur, Hic liber iti sequenlibus anne 1555 Yenetiii edito, inseri curavit hunc Theo-
editionibus Vilarum Patrum omissus ost, sed a«no>• . dorot* Kbrun»,interprete Alberico
1547 rursus eam in sua editione, quseColoniaelucem nuen»a vire doeto Tridenti nacfns Longo Salentino,
fuerat.
vidit apud Jasparem Gennepseum,revocavit F. Tueo- Dechni libri ratefprtsest AmbrosiusCamaldulenss
a
doricus Loher Siralis Carthusianus. abbas. fta enim in apostofica Bibtiothecase invenisse
Secunda est quae prodiit Parisiis apud Joannem iffliator
an. Atoysrusprsefationead fectorem, qui primus
Parvum, 1504,curatore Jacobo Fabro Stapuletisi. eam ecfieuravit tomo VII de Vitis Sanctorum.
Sed hsec alium litulum (inscribitur enim Paradisws
Dices : Joannes Diaconus, postea Romanus pomi-
Heraclidis) praefert; et alium, incertum pariter exhi-
bet interpretem, quae eadem Palladii pracfixo tiiulo fex, in quarto libro, quem de beali Gregorii Vita
scripsil, dum cap. (>3 voluminis hujus meniionem
postea prodiit Venetiisanno Doiuini 1554, tom. III
de Vitis Sanctoruro per Aloysiuin Lipomanuro colle- facil, recensendo mirabile ejusdem sanctissimi pon-
tificis factum, se interpretem profitetur. Ait enim :
ctis. Curavit autem hanc editionem opera Franeisci
< Sed ne solis verbis tanti prsesulis humiiitas incul-
Torres, conferri cum Ms. exemplari Palladii, quod can"
VenetiisestinBibliotheca cardinalis Bessarionis, qui, credatur, superes( ut ex Grsecorumrelationibus
ut ait Lipomanus, < a capile ad calcem usque utro- a me nuper interpretatis eadem Patris humilitas vi-
vis operibus demonstretur, in quibus videlicet >ta
que cotlato volumine, bunc eumdera prorsus cuovQ refertur
illo reperil, paucis quibusdam, iisque perexigni roo- : Enarravit nobis abbas Joannes Persa, san-
clus et venerandus vir exislens, de Maguo Gregorio
nienii, immulatis. Titulus etiam discrepabat, etntm-
fceatissimopapa Romano, dicens : Quoniaro ivi Ro-
cupatoria epislola, quse non ab IJeraetideAlexandri-
no, sed a Palladio Cappadociseepiscopo,lieei inutro- n ani ad adorandos loculos ganctorum apostulorum
Petri et Pauli; et una dierum, cum slarem iu medio
que volumine ad Lausum scripta videretur. Hts
video papam GicgOTiumperme (ransiturum,
igilur paucis locellis correctis, et ad euiendaii»»imum crvitalis,
ct cogilavi me mittere ante eum. Cum ergo appro-
codicem, > ut existimabat Lipomanus, < redactis, >
librum illuni mmo Itl dc Vitis Sauclorftminsernit. pinquasset mihi papa, videns quia pergerem, ul ntit-
Tertia esi, quam hic damus, qtiamquo suo slylo e tercra me ante eum; sicut coram Deo dico, fratres,
Grcecolexlu adomavit llistoriae Lausiacse(iiuto Gen- primus misit se ante me super terram, et non ante
tianus Hervetus, et Parisiis vulgavit Beruardus Tur- Surrexit, quam ego prior surgerem, et amplexatns
risanus anno 1555, quaerursus prodiit ibidem apud roe cum magna humililale, tribuit mihi per inanutn
GuilielmiHnChaudierium, anno 1570, annotalionibus numismata (ria, el jussit mihi dari casulam el ne-
meas omnes. Glorificavi ergo Deum, qui
quibusdammarginalibus perFr. ThomamBeauxamis cessitates
Carmelitam doctorem theologum illustrata; quaeP donavit ei talem humilitatem [XLVI]circa omnes, et
insuper Laurentii Barrensis scboliis aucta, Hislorise eleemosynam, et charilatein. > Quam eamdem histo-
Chrislianse veterum Patrum inserta est Parisiis apud riam invenies bic cap. 151. Respondeo inveniri
Micbaelem Sonnium, auno 1583, item tomo VII Bi- quidem eam eo loco, sed verbis aliis, ul duplicem
bliothecseSS. Patrum. interpretem liceat agnoscere.
Quod si quis el quartam Palladii edilionem venari Verum lnterpres iste non fuit Joannes Diaconus,
velit, non magnopere [XLVJei laborandumerit. In- sed ejus prxceptor, ut ipse clare exprimit lib. u,
veniet enim Ruffinum, veiustissimuojPalladii inter- cap. 45, Vitsesancli Gregorii; ait enim : * Ex libro
pretem, si vera est conjectura quan» prolegomeno qui a GraecisAttpwvdicilur.a Latinis verointelligitur
4 § 2 et 10 expressimus. Campus vel Pratum, praeceptorroeos inter alia loio
Quaeresquae ex his sjt germana Palladii bistoria? orbe jara diffamataroiracula interpretatus est, mibi
Respondeo : Videtur illa quam Hcrvetus edidit. Nam scribens, >e(c. Quare recte in plerisque editionibus
Socrates, tib. iv, cap. 18, nit se supersedere SS. Pa- esl, cx Grwcorwnrej^onib» ad me nuper mterprm-
trutn Vitas describere, miod id Palladjus abunde C>; »OR9 •)«, ut nej) resle ciwtur aute pratuw »pi-
53 PROLEGOMENON XV. 54
rituale editionis Coloniensis quod ex officinaBirck- A Patrum testiinuniis usi sunt, prseter ea quae suis
raannica prodiit. subinde locis itoiantur, hsecnunc occurrunt.
Adverte tibrum hunc hodie in ccxix capita duuta- 1. Gralianus in decreti parte 3, dist. 3, de Con-
xat distinclum legi, cum olim pluribus conslilerit, ut secr., cap. 16, citat qusedamex dictis sancti Apollo-
lestatur Pbotius Bibliothecse suae Cod. cic. Ea! T« nii, de jejunio quartse et sexlse ferise,quaead verbum
Ss oux« TOV
8tiiy>jftaTa to-ovaptflftovsv7rafftvsupijo-stf invenies hie, lib. n, apud Ruffin., cap. 7.
TotfptSXtotfJtao-sffwftsva • aXX's'v Tto-{xal stf Suoxat 2. Burchardus, lib. xix Decretorum, qui est de
TSO-<rapaxovTa,xat Tptaxoo-totf : <Narratio- Pcenitenlia, citat quatuor apophtbegmata ex Vitis
S«i7rX<uftsva
num adhsecnon eumdem servalum numerum in ora- Patrum seu verbis seuiorum. Nam quod capite 52
nibus libris deprehendas, cum in quibusdam ad duo habet, desumptum est ex Ruffino, lib. iu, n. 103;
et quadraginta supra trecenlas sese extendant. > quod capite 53 desumplum est, ex eodem libro, n.
Dixerat autem iniiio, quatuor et trecenlisconstarenar- 131; quod capite 54 est desumptum, ex libro eodem,
rationibus. n. 137; quod capite 55 desumptum est, ex eodem li-
Cujusvarietatisduplicemrationem subjungit:TouTo bro, num. 141.
ftevsvtuvxsyoXatwv sjrt StatpsffstTOUapi8ftoCpuvau^o- 3. Dorotbeus abbas in doctrinis quas ad fratres
ptevou,TOUTO 3i xat StuyijftaTwv sortv wf 7rapsv6»ix»): B babuit, multa ex his libris citat. Ut doctrina prima
<Contingitid vel ex capilum quorumdam divisione, citat qusedamquse habentur lib. ni Ruffini. n. 144,
vel certe aliorum interjeclione adaucto numero. et Pelagii libello xiv, n. 16. Doctrina secunda citat
PROLEGOMENON XV. quod habetur apud eumdem Ruffinum, libro eodem,
n. 129, et Pelagium, libello xv.n. 3. Doctrina quinta
Quw harum (ibrarum auctoritat?
De auctoritate borum libroruui existimo non facile citat quod habetur, apud eumdem RulGnum, libro
dubitaturos, qui prolegomeuapriora legerint, in qui- eodem, n. 61, et Pelagium, libello xvm, num. 9, et
bus viri aliquot religione spectaii, pietate illustres, Paschasium, cap. 1, n. 8. Ibidem citat de Agathono
doctrina conspicui, partem harum Vitarumvel com- quod habet Ruffinus Iib. m, n. 161, et Pelagius, Ii-
posuere ipsi, vel e Graecoin Latinam linguam trans- bello n, num. 2, Doctrina sexta citat quod habetur
feiri curavere , uli sanctus Martinus Dumicnsis apud euradem Ruffinura.lib. m, n. 137,et Pelagium,
abbas; vel earura lectionem religiosis suis commen- libello ix, n. 3. Doctrina septima adducit id quod
darunt, uti sancius Bencdictus, Cassiodorus et Gre- habet Ruffinus libro m, n. 51, Pelagius libello iv,
gorius Turonensis; vel earum partem pro autheoticis num. 59. Sed et apud eumdem Dorotheum aliosaue
scriplurisjam a mullis retro saeculisdiserta recepere, plttra loca ex his libris desumpta esse notare est.
uti pontifex Gelasius. C Dices primo: Gelasiuspapa, supra prolegomeno1,
Accedit quod plerique omnes auctores nota refe- eas tantum Vitas eremitarura curn omnibonore susci-
runt, quseipsi suis spectaverunt oculis, vel a fide pit, quas scripsit beatus Hieronymus[XLVIII] ; at multte
dignis teslibus hauserunt. ilieronymus enira, Rttlli- alise his immixtse sunt, quarum constat beatum Hie-
nus, Cassianus, Palladius, Posluroiauus apud Seve- ronymum non esse auctorem. Respondeo, eum qui-
rum, Theodoretus, Moscbus, Patribus illis vel aimis dem diserle recipere Vitas a beato Hieronymo con-
aliquot convixere, vel eoruro loca religiosa peregri- srriptas, sed non ideo rejicere alias. Imo videri
naiione obierunl. possit Gelasiusexistimasse tlieronymum plures Vitas
[XLVII]Jara vero Cassiodorusdjvin,Instit. cap, 32, scripsisse, prseterquam Pauli, Antonii, Hilarionis,
quod commonilionem continet abbatis Cbalcedonii quarum diserte meminit, quasque suscipit tanquam
fct Gerontii, congregatipnisquemonachorura, excitat autbenticas scriptas a beato Hieronymo. Nam cura
eosaddiligentem lectionem Vilarum Palrura : < Qua- addii: Et omniumeremitarum, hunc tibrum Vitarum
propter, inquit, desideranter iniroite mysteria Do- Patrum respicere videtur qui Hieronymi esse jam
mini, ut sequentibus iter indicare possitis, quia tunc vulgo ferebatur. Quod intelligo maxime de se-
magnaeverecundiaepondus est habere quod legas, et cundo libro, quem eliain apud GrsecosHieronymi no-
ignorare quod doceas. Et ideo fulurap heatiludinis D mine circmnferri,jam supra monuiprolegoineno4, § 8.
rnemores, Vitas Patrum, confessiones fidelium,pas- Nec mirurn quod Gelasius secundi libri auctorem
siones marlyrum legite constanter. > existimaverit sanctum Hierooyraum(Ucet alius nune
Enimvero cum ex Graecis fontibus pleraque sint ejus auctor vel ipso attestanie Hieronymo agnosca.
hausta, etsi non omnino constet de quorumdara fon- tur) cum eliam Vitsesancti Antonii auclorem faciat
tium origine, qui eos lamen in Latinos alveos de- sanctum Hierouymum, quara tamen ab Athanasio
duxere, fuere viri graves, et ecclesiastica fulgenles Graececonscriptam, ab Evagrio Antiocbeuo Latint-
dignilale, e cardineo Patrum ordine diaconi duo, Pe- tati donatam certo nunc constat. Vide dicenda ad
lagius et Paschasius, unus Joannes subdiaconus. Qui Vitam sancti Antoniiin prseludiis, not.
cum versati fuerint in oculis pontificis, cujus unius Diees secundo conlra auctoritatem tibri secundi
est de fontibus aquse vivae,et de cisternis quse cen- auctore Kuflino : Beatus Hieronymus, epis.tola ad
tiuere non valent aquas (Jerem. w), ferre judicium, Ciesiphontem contra Pelagianos, graviter in Ruffi-
nou video quid de eorum germanitaie sit dubitandum. num invehitur, quod Origenistas quosdam Vitis istis
Quod si alios viros graves desideres, qui Vilarum inseruerit, quem locum expressum habes supra, pro-
55 IN VITAS PATRUMPROLEGOMENAXXVI. S(5
Jegomeno4, § 10. Theophilns quoque scribens ad A l7rwvuptw sxxXuo-ta" 'Aptfiwviof3e evay/of Tufo-vv6Sou
Epipbanium, dum Ecclesise prsesidet Alexandrinse, 7rapao-xsua?o/6v»jf, Sft«X"axto"6u TOo-wua-7rspaiw9sif5i
in epistola 67 apud Hieronymum glorialur, < quod Stf Apuv,xaXeTrwTSpov UTTO Tijf voo-ouSuTeBo,xai UST'
Ecclesia Christi egredienies de cavernis suis Orige- ou 7roXuTSXSUTO TOV (3tov,xai 7rp6fTWV 7rX»jo-i>av
fiova-
nis colubros Evangelico ense truncavit, et secuudiin ^wv, e*v9«Srjxftrat, XaftTTpaf i5iw9»jTayijf."o Ss 6so»t-
Nilrise monachorum agmen contagione pestifcra li- Xofwf S7TU6STO, y.iyeratSaxpuo-atxai.eif jravTafstTrsfv,
beravit. > Et infra : < Didici, ait, quod calumniato- o>;ouSeifstuTWV XOT'OUTOV ftova/of oTof'Aftftwvtof,st
rcs verse fidci Ammonius, Eusebius, et Euihymius xai auTwTapaj/ijf atrtof eyeveTO : < Hoc toco Theoplli-
novo pro haeresifurore bacchantes Consiantinopolim lus una cum caeieris episcopis conveniens, de Itbris
mavigarint. >Dc qua re cerlum facit Hieronymura Origenis uullara quidem menlionem fecit; sed Sce-
Epiphanius epistola 75, et Theophilus ipse Alexan- lenses istos monachos ad poenilenliam invilavit,
drinus epistola 09 et 72; ipseque pro re tam fclici- pollicilus se neque injurise accepisefore roemorem,
ter confecta Theopbilo gratulalur cpistolis 70 , 71. neque mali quidquam esse facturum. Cum igilur suis
Et cpistola 61, ad Pammachium adversus errores clamoribus illos urgerent fautores Theophili, ul ve-
Joannis Jerosolymitani, prope fincm, agens de Joan- niam peterent, et interim simularent synoduro pro
nis cpistola: < Isle, ait, Isidorus, qui in coelum luis £ ipsis supplicare, inonachi perturbati, atque hoc plane
laudibus lollilur, idipsum infamatttr Alexandriae, fieri oportere rali, multis episcopis prsesidentibus,
quod tu Jcrosolymis. Atqui qnatuor hi Ammonius, jllud scilicet, quod ipsis dicere solemne cst: Etiamsi
Eusebius,Eulliymius, et Isidorus hoc libro occurruni. injuriam fecerimus,ignosce, injuiunl*. Tlieophiloigi-
Rcspondeo cam partem,ubi Origenistas illos indi- tur illos prompte in graliam simul et in communio-
cio beali Hieronymi delegemus, minimam harum neni recipientc, soluta est cognitio, quse adversus
Vitarum esse. Et potuerint iidem certo tempore Ori- Scetenses islos insliluta fuerat; quod opinor non ita
genis errore fuisse infecti, post lamen resipuisse : successisset, si una cum reliquis monacliis Diosco-
maxime cum eorum quidam in Grsecorum Menaeis rus et Ammonius adfuissent. Nam Dioscorus jam
comparcant, et ab aliis viris sanctis fuerint laudati. antea mortuus, in templo Mociimartyris est sepul-
Equidem in libello Acacii, apud Photium Cod. 159, tus. Ammonius aulem roodo curo synodus convoca-
adversus [VLIX]Cbrysoslomum synodo ad Quercum retur, corpore languere coepit: [L] et posiquam ad
habilse oblato, secundum hunc articulum invenio : Quercum trajecissel, morbo gravius correpius fuit,
< Quod bealus Epiphanius propter Origenistns Am- ac non multo post tinivit vitam, ei apud vicinos
monium, Eulhymium (non rite apud Baronium, ver- monacbos, ubi etiam jacet, splendidam sepulturam
tente Federico Melio, ex corrupto, ut apparet, co- Q sorlilus fuil. Theophilus tandem ubi id intellexisset,
tlice, Eutycbium), Eusebium, et Heraciidem, et Pal- illacrymasse ferlur, ac dixisse quod inter univer.-os
ladium noluil cum Chrysostomo communicare. > monachossu-s talis non esset, qualis fuisset Atnmo-
Meminit autem Hieronymusepisiolaillaad Ctesiphon- nius. etiamsi ipsi lurbarum exstiiisset auclor.> Unde
tem Ammonii et Eusebii, quos Origenistas fuisse discimus res horum monachorum plane perple.vas
asserit. Ut igitur ex synodo illa discimus, eas non fuisse. Sane Georgius Alexaudrinus iu Vita Cbryso-
caruisse suspicione Origeniani erroris, ita paiiter slomiait Ammoniumet Dioscorumvita functos splen-
docemur, non oinnino Iiq>uidarafuisse suspicionem, dide sepultos, el miraculis claruisse.
si Clnysostomus vir utique dociissirous atque san- Qutdquid sit, roaneat inconcussumdivi Hieronymi
ciissimus cum iis communicaverit. lestimoniiim, e( ejus moniiione caulius horum pau-
Nec omnino sine auctore dixi, potuisse monachos, coriiin dicta excipiamus. Quar.quamnihil in his oc-
ante Origenistas, post resipuisse. AudiSozomenum, currit quod sinistre sonet, excepla una forte Evagrii
lib. VIII,cap. 17 : sententia de impassibilitate,cui suo loco opportunum
*EvTau8a SeeruvsX8wv afta TOtfaXXotf,
6so'$>tXof jrsptftsv antidotum apposuimus.
*
ouSevE7rsfiv)jftoveuo-eTOilfSi urtb
TWV 'D.ptyivov;j3t6Xtcov Cbristophorus Caslrius noster ita huic ex Hiero-
SxrJTStof ftovaxoufstf ftSTavotav exaXst,(XTJTSfivwtxaxsiv,D nymo tesiimonio satislieri posse censebat, ut ex
ftvjTe xaxwf7rotetv .*E7ri6owv
u7roo-j£6ftsvof TWV SeauTOtf o-uy- Hispania ad me scripsil. < Primum, inquit, prsemit-
• lendum est, Tbeophili Alexandrini, et Epiphanii
xat 7rpoo-7rotou
yvwfojvatTEtvTWV 8so$>iXouo-jrouSao-Twv,
ptsvwvTijvcuvoSovtxSTEiistv vitip auTwv,Tapa^6svT6fot Cyprii lempore molain fuisse qusesiionem de Dei
ftovajrotxat TOUTO j^pijvat 7rotstvvoptto-avTSf,7roXXwvnatura, utrum esset spiritualis, an membris corporeis
iTrto-zoTrwv 7rpoxa9»jftsvwv,TOUTO SJJT6 o-uv»;9sf auTorf constans. Nam simpliciores et prsecipue monachi
Xiystv,xav aStxwVTat, 2uy)£wp»)o-ov efutsuv.©soyiXou Ss corporeum esse censebant. Undeet hseretici Anthro-
EToiftwfo-Trsto-aftsvou, xat T»jvxotvwvtav auTotfaTroSov- pomorphitae dicti sunt, et hi quidem aversabantur
TOf, St«Xu9uTWV7rapa 2X»STIV aSixuftrrwvy e^eruat;, Origenem, quod Deum spiritum esse doceret; sa-
07rspolftat oux av eruvsSu,ei o-Uft7rapus-av TOtfaXXotf pientiores autem, ut omnes Catholici, spiritum esse
f»ova;/otfA'00-xopo'f TE xat 'Aftftwviof.'0 ftsvyap uSu prsedicabant.Quare quod hac in re cum 0>igene
•jrporspov TeXsuTrjsaf, irufn svTUMwxiouTOUftuprvpo; sentirent, simplices illi MuquamOrigenistas, banc
' Vitiosa
interpelatio, ut patet. Grsecaenim phra- id quod solemneest ipsii dicere, etiamsi injuria affecti
sis, TOUTO Se ifuauv, sic opiinie Vertit Valesius: fuerint, Parce scilicet, dixerunt. EDIT.
57 PROLEGOMENONXV. 58
solam ob causam exosos habebant. Hinc factum ul A rortim virorum atictoritate, mirae cum eruditionis
sancium Epiphaniura in omnibus catholice senlien- (um sanctitatis, qui Cassiani opera et legerunt intre-
lem Theopliilus Alexandriaeepiscopus Anthropomor- pide, et ad suoruin scriptorum fidem conflrmandam
philarum hseiesis intimularit, ul referunt Socrates adduxerunt in mediuin, atque suis eliam discipulis
lib. vi, cap. 9, Sozomenus lib. vm, cap. \i, elNi- legenda mandaverunt. Ex his fuere divus Benedictus,
cephorus lib. xui, cap. 12; utetiam Joannes Jeroso- Cassiodorus, Climachus, Bernardus, beatus Domi-
lymitanus Epiphanio, ut ait Hieronymus epistola 61, nicus, divus Tbomas Aquinas, aliique quos elogiis
ad Pammachium, adversus errores Joannis Jeroso- dedimus.
lymitani; imo Ruffiuus eamdem hseresim objecil < Adde quod in his Sanctorum Vitis non de eccle-
Hieronymo, Invectiv. lib. i. siaslicis dogmatibus fiat dispulatio, sed de justoruru
< Contra vero, qui Origeni infensiores erant, eos moribus, conversatione et exemplis tantum agatur.
qui ejus lectioni vacabant, Catholicos alioquin, de Igilur, qua in parte bonus est, admissus fuil; in qua
hseresibus Origenis accusabant, ut Epiphanius Theo- malus (ea autem est supradicta collatio de protectione
philum, et deinceps Chrysostomum, et monachos qui Dei) rejectus est. Sic et de Origenis libris fecisse
cum illis communicabant. At|iie de hac re nonnihil videtur sancta mater Ecclesia. Nam explosis Hspi
insinuat divus Hieronymus in epistola 62, ad Tbeo- B 'Ap/wv et aliis nonnullis ejusdem opuscuiis, cseiera
philum adversuro Joannem Jerosolymilanum; in sine offensione legi videmus et audimus, et (quod
epislola quoque 68 et 70, ad Theopbilum, dum illi magis mirere) contra hserelicorum insanias adducere
dicit: <Ostendisti quod hucusque tacitiimitas dispen- non veremur. > Ita Lipomanus.
salio fuit, non consensus; libere enim reverentise Simile non absimili irr re judicium jam olira fuil
tuse loquor. Dolebamus te nimium esse paiientem, Theophili Alexandrini episcopi, de quo apud Socra-
et ignorantes magisiri gubernacula, gestiebamus in tem, lib. vi, cap. 15 : Huf-uo-s Ss1T6 [LII]xaT'auToOftf-
interiium perdiiorum. > Sane suspicioni dederat oc- o-of,TOau6tf aUTOv ftuSevujroaTetXaftsvov,Ta'Qptysvouj
casionem, quod Origeni consentiret, et ipse esset ao-xsfo-9at ^tSXia.'EpwTu6s.tfouvujro Ttvofrta; a UTzexn-
Origenista. Hoc prselextu Origenistarum, [LIJeadem pu?e, TaUra ao-7ra?STat TraXtv,TauTaaTrsxpivaTO" <T«
qua Chrysostomum simulaiione, quatuor monachos 'dptyevov; eotxs(3t<5Xta Xetftwvt7ravTwvav9ewv-SITIOUV
Longos montis Nitriau,quod ab eo recessissent, quod sv auToff ifevpoi xaXov,TOUTO Sps7roftaret Ss Ti ftoi
ejus morcs non probarent, insectatus est.etiamcoaclo axav9wSsfyavsiu,TOUTO wf XSVTOUV uTrspSaivw.»«Odium
exercitu Aniliropomnrphitarum, in quibns erat mo- contra illurn inde etiam crevit, quod libros Origenis
nacliorum phalanx non parva zelo percita. Quos ta- studiose legere non vereretur. Rogalus igilur a quo-
nien fugieutes excepit Joanues Chrysostomus et de- *» dam cur libros quos coudemnaverat de integro am-
fendit, monito etiam Innocentio I ponlifice, qui in- plexaretur? Respondit libros Origenis similes essd
crepavit Theophiium; et ille, tandem pcenitentia pralo omnibus ilorum generibus referto. ldcirco,
ducitis, monachos illos Longos sibi reconciliavit tan- inquit, si quid reperio in illis boni, illud decerpo;
quam fideles et probos. Scribunt hanc historiam fu- sin spinosi quidquam , hoc utpote aculeis pungens,
sissime omneshistorici Graeci,GeorgiusAlexandrinus missum facio. >
archiepiscopus in Vita sancli Cbrysoslomi, Palladius Nec aliter judicavit divus llieronymus epistola 76,
in dialogo, Socrales, Sozomenus, Simeon Metapbra- ad Tranquillum scribens: < Quia mese parvitatis
sles, Leo imperator in oratiouc, Cassiodorus, Sulpi- quseris senienliain, utrum secundura frairem Fausti-
cius, Isidorus Pelnsiola , Nicephorus, quorum tesli- num peniius respuendus sil (Oiigenes) an secundum
monia referre nou vacat. Hi omnes commendabanl quosdam legendus ex parte, ego Origenem proplei
romiachos illos qu»s hsereticos putavil Hieronymus eruditioitem sic interdum legendura arbilror, quo-
a Tbeophilo deceptus. > Haclenus Castrius nosler; de modo Tertullianum, Novaium, Arnobiura, Apollina-
qua lota hisloria vide Baronium, tomo V, anno Chri- rium, el nonnullos ecclesiaslicos Scriplores, Grsecos
sli 400. pariter et Latinos; ht bona eorum diligamus, vite-
Dices lertio contra aucloritalera lihri quarti, au- musque conlraria, juxta Apostolum dicentem : Omnia
clore Cassiano : In decreto, distinct. 15, Cassiani probale, quod bonumest tenele (II Thess. v). Caete-
opuscula censenlur inter apocrypha. rum qui vel in ainorera ejus nimium, vel in odium
Respondeo cum Aloysio Lipomano, tom. VIII de stomachi sui pravitate ducuntur, videntur raihi illi
Vitis Sanclorum, Romseedito anno 1560, praefatione malediclo propbetico subjacere : Vm his qui dicunt
ante excerpta ex Cassiano, < tantum prohibita esse bonum malum, et malum bonum; qui faciunl amarum
ob unam potissimum collaiionem lertiam abbatis dulce, et dulce amarum (Isaiw v). Nec enim propter
Cheremonis de protectione Dei; quod ex beato Pro- doctrinam ejus prava suscipienda suiit dogmala; nec
spero colligere est libello contra Collatorem, in quo propler dogmatum pravitatero, si qtios coromentarios
hominem hunc notat de gratia Dei et libero arbitrio in Scripturas sanctas utiles edidil, peniius respuendi
qusedam temerarie ac contra sanctse Ecclesisedefini- sunt. > Qui in fine hsec subjuiigil: < Quod si conten-
tiones senlieniem, lucum jam citatuin adducens. Cu- tiosum inter se amatores ejus et obtrectatores funem
jtis etiam sentenlise videtur Joannes Trithemius. duxerint, ut niliil medium appeiaut, nec servent
Quod ut quis credat facilius, adduci is potest prsecla- modum, sed lolum aut probent, aut improbent, li-
 89 IN VITAS PATRUMPROLEGOMENAXXVl. «n
bepiius p|am rusticjtatem quam doclam blasphemiam Asi . miraculis clari, et optimo fine consumraali, vix
adduci possumus, ui credamus hos illosesse, quos
Djces quarto contra auctoritalem libri octavi, au- divus Hieronymus hsereseos a Pairibus damnatos
ctore Palladio: Palladius hic Origenista fuit. Respon- asserit, et non prorsus alios.
det AJoysius Lipomanus tomo III de Vitis Sancto- Egq ut qund sentio Iibere fatear, postquam librum
rnjn: <Quod is fuerit Origenisla necne, ad propositum bunc Palladii ad Lausum a sanctissimo pariterque
quo hic Hber scriplus est parum facit. Nam non dociis$imoviro, Ecclesisccolumna, Joanne Damasce-
dogmata fidei in eo, sed sanciorum Vilse describun- »o, in sermone illo aureo, Defunctosvivorumbenefi-
tur, et (ut de Eusebio Csesarieusi episcopo, qui et ciis juvari, inscripto, lantopere commendatum vidi,
Ipse Origenis fautor fuit, ait beatus papa Gelasius) absqueullo conscieutise scrupulo totuin opus bis
t Propter rerum singulareronotitiam.quse ad instrq- terque perlegi, eaqqe leciione cum mirifice sura de
clionem pertinet.non videtur renuendus, >prseserlim lectatus, tum verp ffagrani quodam coelestiumrerum
cum (ut ingenii nostri imbecillitasvidere poluit) nihit desiderio tolus exarsi. Tu tamen, quod probabilius
hic non pium, non Christianaro rCdolens purilatem ei tibi (ulius videlur, sequere.
legatur. Approbamus igilur opus, scripiorem autem Ilactenus doclissimttset gravissimus vir Aloysius,
Dei judicio, corani quo ille stat, reservamus. Nam B 1 qui concilio Tridentino cum aliis duobus collegis
dubia pro cerlis asserere, nixnis temerarium nobis (u.t ipse exprimil epistola dedicatoria fi.tv] se. undi
videtur. >lta Aloysius. lomi, Venetiisimpressi 1553, de Vitis Sauclorum, ad
Dices quinlo cum eodem Aloysio supra contra Julium papam III) prsefuit.
euradem librum : Verum aliud quoddam in boc operc Dices sexto, contra Vilas omnes in genere : Epi-
sese offert, quod hos magis sollicitos [LIII]reddit. siola Adrlani I papsead Carolum regem, qua confu-
Divus Hieronymus, cujus in Eeclesia lanta est aucto- tat oppugnantes secundam synodum Nicsenara,cap.
ritas, quantam orones scimus , in epistola quam ad 17, in actione 5, hoc oppngnanlium argumentnm
Ctesiphontem scribit, suggillans Evagrium Ponlicum cilal : < Quod illi libri, Vitse Patrum, quorum aucto-
(imo, Ruffinum, ut prolegom, 4, J 10 docui) Ilype/- res ignorantur, non prorsus idonei sint ad lestimo-
borilam, qui librum scripsit quasi de monachis, ob- nia danda, et ad hsec quse in contenlionem venitint
jicit ei mullos rn eo libro euumeratos qui nunquam confirmanda. > Respondet Adriantis papa : < Vii»
fuerint, et quos fuisse scribit Origenistas, et ab Patrutn sine probabilibus auctoribus miuime in Ec-
episcopis damnatos asserii; volensque aperlius qui clesia legiinlur. Nam ab orthodoxis titulal.-m et susci-
hi essent iudicare, subjungil: < Ammoniumvidelicet piuntur, et leguntur. Magisenim pas^iones sanclorum
et Eusebium, et Euthymium, el ipsum Evagriura, Or C ' martyrum sacri caponcs censuerunt, ul liceal eas
quoque et Isidorum, eimultos alios, quos enumerare etiam in ccclesia Iegi, cura anniversarii dies eorum
isedium esi. • At bi sex, quorura in roenliouemincl- celebranlur. > Aliud igitur est i(a authenticum esse,
dimus, etiair) in boc Palladii opere luterseruntur, ut in Ecclesia legatur , aliud ut a Catholicis recipia-
eorumque Vilse accurate descripise leperinnlur. tur et legatur. Quanquam non tam ibi pontifex agat
Quid igitur ad hsec diceiniis? suscipiemusne viros de bis Vitis Palrum eremitarum, quam de omnium
qpi 3 lanto Patre dehircsi damnati affirmantui'? aliorum Patrum Vitis, quse sine probati auctoris no-
Respondet idem Atoysius : tiseremus certe hoc in ijiine non facile recipiebantur in Ecclesiselectiones.
loco, lector candidissime. Etsi illud respondere pos- Dices septimo, BtelchiorCanus libron, cap. 6, de
sumus, librum dunlaxat Evagrii (imo Ruffini, ut jam Iocis Tbcologicis, acer cumprimis librorum censor,
dixi), non autem Palladii per divum Hieronymum Gelasii testimonlo eorum impudentiamretundit, qui
fuis.se damnatum, Aut illos profecto eosdcm non barum rerum auctorem bealura tlieronymum pervul-
esse qui etab Evagrio et a Palladio conimemorantur, garunt, quas nemo nisi rudis et elinguis ederet.
sed omnino fdios. Contigit enira (leste ipso etiam Kespondeo: Nec nos beato Hieronymo Vilas eas om-
divo Hieronymo et Gennadio de Viris illustribus) nes arrogamus; et plerasque rudiore filo textas, si
complures sanctos Patres, necnon monachos et ana- D * Slridonensia multitia inspiciantur, non diffitemur.
choretas, ejusdem fuisse nominis, ul in plurimis Ma- Si Canus plura votuil, nobis divi Benedieti, Cas-
cariis, Pautis, Joamiibus, Isidoris, Evagriis, videre siodori, Gregorii Turonensis, aliorumque auetoritas
licei. pottor.
At si lisec responsio tibi non satisfacit, nihil no- Dices octavo, Galenus Westcapellius, caiecb. 918,
bis dicendum Miperest, nisi ul his sex dimissis atios librum fictitium vocat, qui inseribitur, nescit qna
legere ne graveris. Longe emm absit nt nos, qui grammatica, Vitas Patrum. Respondeo : Non vuit
tolo vllse nostrse teinpore conlra bxreticos desuda- Galenus librum hunc ita ficliiium, quasi omnino
vlmus, velimus nunc hsereticoshomines in Ecclesiam fietussit; sed tantum ita vocai ralione divi Hiero-
introducere. nymi, cujus tilulum prteferl, cuin ejns non sil, sed
Quanquam si ex prsedlctis sex viris nonnulli divi fictitio el adscitilio ejus nomine venditetur. Quod ad
Antonii discipuli fuerunt, si aliqui divi Basilii, et grammaticamattinet, qua diclum sit Vitas Patrura,
Grogorii Nazianzeni alumnl, si suiiima omnes vitae vide prolegomenon 1,
Iionestate prseditr,et divmis.eharismatibus insignii),
«1 PROLEGOMENOL* XVI. C$
PROLEGUME.NON XVI. A dtai; te »i pigei kuiiatn, «oli advsrsari, Respondit
ille, adhserere se aocio lanlaa mercedis, (antaeque
Qua horui* iibrorum uiilitati lililise- Et aaibo jaro Ui »#ficabaul lurritit, sum-
Ex bis fontibus saos Benedicius, Cassio<toru*., ptu ideneo relinquendi owaia sua, et sequendi te.
Martimn Dumiensis, Dominicus, aliique retigiosse < Tum PolHtanus et qui CIIHIeo per alias horti
fcmitisBduetoves irrigavere horlulos. Sed illasirt), partes deambulabanl, qua?ienles eos, devenerunt 111
qtiod de Autonii Vita in Occidcntem illata narrat dt- euindem tocum, et invenientes admanuerunt ul re-
. vus Angostinus, eum duo agentes in rebus, relictis direr>t, quonium iteclinaseet dies. Atilli narrato pla-
sponsis, vitam elegerunt soliiariara ; quod et hic cilo et proposilo suo, qiKxtue niodo in eis lalis vo-
legiasa uea eril inutile : * Ortus est serrao, ipso lunlas orta essel atque tirroata, peliverunl, [LVI]ne
(Potitiano) narranle de Anlonio ftv] JEgypt» mo- sihi molesti essent si adjungi recusarenl. Isii aulem
naeiM, enjus nomen excelknter clarebat apud ser- nihilo inulati a prisliuis , flevemnt se tamen, ut di-
vos tuos, nos autem usque in illam boram latebat. «ebat, atque illis pie eongratubli sunt, et coinmen-
Quod itte ubi comperii, immoratus est in eo sermene, daverunt se orationibus eorum, e( traiventes cur in
insinuans tantum virum ignoranlibus, et admirans lerra, abierunl in palatiom, Uli autera alfigentes cor
eamdem nosiram ignorantiam. Stupebamus autcra H eoslo, manseruin in casa. Et arobo habebant spon^as.
audientes lam recenli memoria, et prope noslris Quseposteaquam hoe audierunt, djcavertint etiam
temporibus testalissima mirabilia (ua in tide r-ecta ipsse virginitatem lihi. Narrabal bsec Potilianus
et caiholica ecclesia. Omnes mirabamur; et nos (S. Augitst., lib. vni Confess,,cap. 6), >
auiaiammagnaerant, etillequra inaudrtanohiserant. Quseqnidem lectio uti Agentibus in rebus profuit,
< Inde sermo ejus devoluius esi ad monasterln- ita hsecrepclita narratio Auguslini animum ad me-
rum greges et mores suaveolentiseInse, et ubera de- liora stimulavit, subdit enim : < Tu autem, Domine,
serta eremi, quorum nos nihil sciebamiw.Et erat in:er verba ejtis retorqoebas me ad meipsum, aufe-
monasterium Mediolaniplenum bonis fralribus extra rens rae a dorso meo ubi me posueram, dum nollem
urbis moeniasub Ambrosre nutrilore, et non nove- nie atlendere, et eonstituebasme ante faciem meam,
ramns. PerleiKfebaiille, et toquebaiur adhuc, et nos ut viderem quam turpis essem, quatn distortus et
inlenli (aeebamns. sordidns, maculosus et uleerosus; et videbam et
< UtxJeincniit ot diceret, neseio quando se et ires horrebam, et quo a me fugerem non erat. Et si co-
alk» enntubernales sttos, nimiruin apod Treviros nabar a me avertere aspectum, narrabat ille quod
cum imperator pomeridiano erreensium spectaculo narrabat, et tu me rursus opponebas mihi, et impiii-
lenerettir, exisse deambuhttum m hnrios tnuris C gebas mc in oeulos meos, ut inveuirem iniquitatem
contiguos, atqueitlie Dtfotleeombiitati si.atiabantur, me:un et odissem. Noveram eam, sed dUsimulabam,
unum seeum seorsum, ei alios duos itklem seorsum, et connivebam, et obliviscehar. Tune vero quanlo
pariterque digressos; sed illos vagabundosirruisse ardeniins ainabam illos de quibus audiebam satubres
in quamdam casam, ubi h ibiiabant qnidam servi lui affectus, quod se totos tibi sanandos dederant, tanto
spiritu pauperes, qualium est regnum coelorum cxsecrabilius me comparalutn eis odcraip (S. Au-
(Maith. v), et invenisse ibi Cudicem in quo scripta gusl., lib. vin Confess.,e. 27). >
erat Viia sancii Anlonii. Quam legere coepit unus Sed }am ante urbi innomerat Anlonii Vila, felici
eorum, et mirari, et aeeendi, ei inter legendum me- Aibana&iiRoroamappulsu, qui ejusdem adhuc viven-
aitari arripere talem vitam, et relieta militla sseeu- H» notitiam et pr.rclara dicta laclaqtie Romanis ex-
lari servire flbi. Rral autem ex eis quos dicnnt agea- posuit. Quod vitaegetuis ad oiimes evangelicsc per-
tes in rebus. feclionis numeros attemperJttim, eliara nobilissimse
< Tunc snbito repletos amore saneto, et sobrio pu- Ronian* femiiiaecopsectati cceperuiit, Tr:idit enim
dore iratos iia sibi, eonjeelt oculos in amieum, et ait IKCC de bis sanctus Hieronymus : < Nulla eo tciu-
illi : Dic, quseso le, oninibos isti» laboribus nosiris pore nobiliuiHfeminaruinnoverat Rqn>sepropositurn
qno ambimus pervenire? qnid quscrimus? eujus rei D monaeliortmi; nec audebat propler rei uovjtaiem,
cansa militamus? Majorne esse poterit spes nosira ignominiosum(ul lunc ptilabatur) et vile in populis
in palatio, quam ut amici imperatoris simus ? Et ibi i omen assuroere. H.tc (Marcella) ab Alexamlrinis
quhl non fragile plenumque periculis ? El per quet . prius sacerdutibus, papaqqe Athap^siu, et postea
pevicotapervenilur ad grandius periculum? et quan- Petro, qui persecutionemAria|iai hsereseps declinan-
<ttoistttd erii? Amictis aulem Dei, si voluero, eeee les, quasi ad tqlissimuin cominuniouis suse portum,
nane flo. Dixii hoc, ei lurgidus parturitione novse Romam confugeranl, vilam.beati Anlonii adhuc tunc
vilse, reddidit oculos paginis, et legebat, «l mula- vivenlis, monasteriorumque in Tbebaide Pachomii,
hatur inlus, ubi (u videbas, el exuebalur mundo et virginuui ac viduartira didicit diseiplinam , nec
inens ejos, ut mox apparuit. Namque dum legit el erubuit proliieri quod Christo placere cognoverat
volait fluetus cordis sui, infremuit aliqtiando et dis- . (Hier., ad Princip., epist. 16). >
crevit, rfecrevitqne meliora; jamque (utrs ait amteo ll;cc illa Occidentis felieia germiua vel ab uno ex
suo : Egojant abrupi me ab illa spe nestra, et Deo Oriente delaio seraine propagata, Eulgentius quoque
senrirestatui, et hoeex hora hac in boc loco aggre- in Meridieconstituius Vjtas Patrum legens, a^ eorum
 65 IN VITAS PATRUM PftOLEGOMENAXXVI. 64
imilationem exarsil, ul habeturVitse ejus cap. 12 : A Septima, Veneta, in-quarto, per OelaviaiiumSco-
< Beatus Fulgenlius iEgyptiorum monachorum Vitas luin Modoetiensem, anno 1483.
admirabiles legens, institutionum simul atque colla- Octava, Gerraanica, ut videlur, incerto loco et ly-
tionum spiritali medilatione succensus, memoratas pographo, in-folio, anno 1485.
terras navigio petere staluit, duabus videlicet ex Nona , Lugdunensis , in-quarto, per Nicolaum
causis, ut vel ibi deposito nomine abbatis, sub re- Wolff de Lutrea, et venundatur a Jacobo Huguela-
gula viveret in bumilitate, vel districtioris abstinen- no, anno 1502.
tise legibus subderelur. > Sed el Moschusin Oriente Decima, Lugdunensis, in-quarto, per Jannot da
consiitutus refert, senem querodam, qui prope loca Campis, anno 1507.
Jordanis [LVII]moratus fuerat, leclo exemplo de pa- Undecima, Veneta, in-quarto, per Bonetum Loca-
tienlia senis (quod habetur in Pelagio, libello xvi, tellum, anno 1508.
num. 15) qui latrones inseculus eiiam marsupium Duodecima, Lugdunensis, in-quarlo, per Stepba-
offcrebal, quod auferre neglexeraut, ad ejusdem num Balam, anno 1501).
facti semulationemfuisse incitatum; additque : < De- Decima tertia, Lugdunensis, in-quarto, per Jaco-
Iectabatur senex ille ea (Vilarum Patrum) potissi- bum Sachon, anno 1512.
inum leciione, ita ut esset illi semper in ore, et ia B Decimaquarta, Venela, in-quarto, apud Nicolaum
corde, unde el ex ea maximum virtutis fructum ao- de Francofurdia, anno 1512.
quisivit (Mosch., cap. 212). > 3ecima quinta, Lugdunensis, in-qiiarlo, per Jaco-
Quin vero tota llispana jam olim tanti hunc li- bum Miit, anno 1515.
brum fecit, ut in usum coramunem, cum jam lingua Decima sexta, Lugdunensis, cadem forma, per
Latina iis in regionibus exolesceret, eum in Arabi- Jacobum Mareschal, anno 1520.
cam transferri curarit una cum sacris Litleris; probe Decima seplima, Lugdunensis, eadem forma, per
inlelligens quanius Iiinc fructus ad animos in omnera Anlonium Vincentium, anno 1557.
pietalem incilandos exundaret. Testainr id Heleca Decima ociava, Coloniensis, in-folio, per Gispa-
arcbiepiscopus Csesaraugustanuscirca annum 860, in rem Gennepseum,anno 1547.
additionibus ad Chronica Dex(ri et Maximi. < Sacrse, Decima nona, Coloniensis, in-folio, per eumdem,
inquit, Scripturse Arabice translatae a presbyteris ca- an. 1548, nisi hsec eadem sit cum priore, mutato
Iholicis habentur, et cum scholiis circumferuntur; tanium titulo et anno, ut indicabo prolegomeno 20.
prsecipueNovuraTestamentum, EpistolaePauli, Apo- Vigesima,Complutensis, in-quarto, apud Joaonem
calypsis sancli Joannis, et liber De Vitis Palrum, et Gratianum, anno 1596.
hisloria LatinaFl. Lucii Dextri, M.Maximi,et aliorum, G Triplicem autem inler has editiones variclalem
e( CbroniconEusebii.et librideCivitateDei sancli Au- invenio, quam distinctis prolegomenis ob oculos
gus(ini,proptereaquodjamIingiiaLalinaevanescebat.> slaluam, ut appareat quid quisque varians editor in
Plura adduci possent ad horum librorum meritum sua adornanda Sparia prsestiterit, et ne quis turbe-
et utilitatem affirmandara; sed quibus hsecnon satis- tur, si a variis varie has Vitas citatas inveniat.
faciunt, quid tandem? PROLEGOMENONXVIH.
PROLEGOMENONXVII.
De variis horumlibrorum edilionibus Lalinis. De prima omnium, quod sciam, edilioneLatina.
Non hic agimus de oclavo, nono et decimo libro, [LIX]Prima omnium, quod sciam, editio est in-
folio, absque libri inscriptione seu tilulo, absque ly-
qui hac tanlum edilione nunc Vitis Patrum acce- loco et anno ediiionis; typis
dunt; sed de reliquis, qui plerique omnes in vulga- pographi noinine,
lis Pairum Vitis locum obtinuere. plane rudibus : quse omnia arguunt, librum hunc
editum in ipsa lypographiseinfanlia, cura plerumque
Editionuro,quas quidem nancisci licuil, hunc habe
indiculiim. omnia illa prsemissa omitli solebant, et nondum ele-
Prima editio, in-folio; absque libri inscriptione, ganliorum lyporum usus esset.
nomine typographi locoet anno editiohis, lypis valde D Initium libri sic habei : Incipit prwfatio BeatiHie-
informibtis, quse ita inchoalur : Incipit prwfatio. ronymi presbyteri, in primum librum de Vita san-
ctorum Pairum. Deinde : Benedictus Deus, etc. De-
Sectinda, in-folio, absque libri inscripiione, no- ,
mine typographi, loco el anno editionis, cujus ini- sinit (otus Hber in Marino monacho, cujus inilium
tium : Incipit protogus. est : Erat quidam swcularis, finis : Ubi usque modo
Tertia, in-folio, absque libri inscriptione, nomine Chrittus orationibut tanctw Virginismulta facit mira-
typographi, loco el anuo editionis, quae incipit: bilia, ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Pa-
Prologus in frucluosum. tre, etc.
Quaria, Norimbergensis , in-folio maximo, per Conslat aulera hsec ediiio omninov libris.
Aiiloniura Coburger, anno 1478. Primus liber incipit a prologo (qui beato Hierony-
Quinta, Norimbergensis, in-folio minore, per An- mo tribuilur, uli et totus is liber) BenedictutDeut, etc.
toniuin Coburger, anno 1485. Deinde a Vita sancli Joannis abbatis : Primum igitur
[LVIII]Sexta, Germanica, ut videlur, in-folio, in tanquam verum fundamentum. Finit hic iiher in se-
terto loco et typographo. amto 1483; plem periculis itineris, quod caputita inehoatur : /n
65 PROLEGOMENONXIX. 66
aliit quoque quamplurimii locis. Glauditur : Qui nos. V lis gentilis iitvenlo, eamque cital ex libro tv Vita-
de laniis pericuiis liberavit, et lanta in nobis ostendit rum Patrum, quaein hac priina editione libro IV ha-
mirabilia, ipsi gioria in swcula swculorum. Ainen. beiur. Obiit autem ipse, leste Trilhemio in catalogo
Secundus liber incipil a prologo : Vere mundum illusiriiim virorum, eo ipso anno. lmo et ante an-
quis dubiiet meritis ttare sanctorum, etc. Inde sequi- num G9post 1400 editionem eam curatam colligere
lur dictum priinum : Quidam sauctorum Patrum est ex Ms. Cortracensi monasterii Sion. Qui liber
seniorum, interroganlibusse monachis de causa absti- verbotenus cum impresso hoc convenit, ut appareat
nentiw, etc. Finii in diclo Syncletica; de infirmilate: ex eo exscriptum. In ejus autem Ms. fine habetur :
Quia inleriori homini noslro sanitasinde crescit. < Complelus in domo sororum beatse Catbarinse de
Tertius liber incipit a prologo Palladii episcopi : monle Sinai, vulgariter nuncupato de Sion, ln Cur-
Mutta quidem et varia diversis temporibus a diversis traco, anno Domini 1469, mensis Novernbris die 17,
contcripta, etc. Indesequitur capul primum:Cum pri- ipso festo beati Niniani episcopi et coofessoris. >
mumadjilexandriamperrexissem, etc.; secundumca- Atque hsec prima editio, ea forma et ordinc quo
put: Beatusautemlsidorus, etc. Finit in dicio abbatis e.un descripsi, tertio lypis fuilsubmissa, quasomnes
Sisoi : Ignosce, mi frater, quia nondum factus sum tres ediliones priroo loco suggerit calalogus editio-
mtnachus. Inde subnectitur velut appendix narratio B num jam prolegomeno 17 datus. Posteriores tamen
quwdamde sanclo Macario, quse est de dsemone no- duse editiones summaria capitum adjecere et inter-
ctu ad osiium cellulse cjus pulsante, cujus initium seruere, quse in harum trium priina omnium deside-
est : Confirmatum est nobis de eo ab his qui de ore rantur.
etc. Finis : Et accedentiumad altare PROLEGOMENONXIX.
ejut audierunt,
vel indignilat eum, vel merila non laterent. De secunda editione Lalina qum a prima variat.
Quarlus liber ila inchoatur : Incipil argumentum [I.XI] Secunda ediiio (nescio an plane secunda,
in librum quarlum de verbiset exemptis SS. Patrum certe ea qusea prima variat) est Norimbergensis, anno
eremitarum, cujus principium Pelagius S. R. E. dia- 1478, quse ita in finehabet: < AnnoChrisli nativitaiis
conut, extrema vero Joannes subdiaconusde Grwco 1478, rNonasvero Maii, ob beatorum Patrum profe-
tramtulil in Latinum, ad inslructionemvilw monacho- ctum Vitam eremitarum degeniium, pesta quorum
rum. Sequilur : |LX] Cum omnis prwfalio textum op- haud immerito memoriter sunt commendanda, opus
portune prwveniens,etc, ubi dicitur liber hic divisus (Vilas Patrum appellatum) insigne a quamplurimis
in decemet novem paries. Prima autera pars esl De excerplum codicibus, per sactarum Scripiurarum
profeclu monachi. lucipit: Ad profectum conversalio- viros admodum peritissimos ornatum, in oppido
nit quidam frater pervenirecupient. Decima nona cl " Nornbergeusi per Antonium Coburger oppidi prsefali
ultima pars : Exempta monaslicwconversationis.In- incolam, quam compte impressum, finil feliciter. >
cipit: Duo quidam Palres rogaverunt Deum. Finil: Nulla quoque huic editioni prsefigitur inscriptio
Sic erit el animw. Addilur : Finilur liber quartut Vi- scu titulus, sed iniiium sumilur a prscfatione, qua
lat Patrum. Inde subnectitur : Hwc sunl verba septem
ille, qui primus ordinem primseedilionis immutavit,
quw mititabbasMoysesabbali Patlori, in quibus conli- facti sui rationem reddit. Ait igitur :
nelurconsummalavirlus et perfecliomonachi.Primum
<Ne occasione styli in hoc opere observati, quis-
est: Quiadebethomoquasimortuutesse.Seplimumest:
eum ilerum dicens : Ecce homo cw- quam legenlium aut audientium ouendiculum paiia-
Inlerrogat frater,
dit servumsuum. Finit: Modico lemporeesl tabor, el tur, quia non per omnia procedit, uti anlea hujus
in sempiternuinest requies. materise exemplaria perspexit, facile veniam dabit,
postquam mullorum diversitatem confusam iniuetur.
Quintus liber inchoalur : Incipil prologus tn qutn-
tum librum Vitas Patrum. Initiura prolugi est : Licet < Ea propter idipsum in quatuor partes divisas
ab exordio conscriptiowsnoslrw. Deinde : Incipit li- dilferentesque distinxi, in cujus prima collegi in
ber quinlus de conversalioneet inslitulione sanctorum unum bislorialia. In parte secunda libellos et do-
Palrum. Initium tcxtus est: Replicans senex quidam D ctrinalia. In parte teriia de regulari observantia. Et
finali parie de laude et virtumm elficacia. Ita sane
beneficiaper humanilatemChristi nobis exhibita. Finis
textus est : At ille cognovilquia jnsta sunl judicia ut pars prinia per hisiorius, secunda per libellos
Dei. Inde subjungitur : De sancto Marino monacho, el §, pars teriia per rubricas, et quarta per rubri-
carum capitula disiinguatur.
incipiendo : Eral quidam swcularis. Finit: Vbi usque
modo Christusorationibussanctje Virginis mutla facit < Et ut clarior notilia labtihe super eo habealur,
mirabilia, ad laudem el gloriam nominis sui, qui cum primum numerum foliis connum ravi, adj ctas vero
Palre et Spiritu sancto regnat Deus per omnia swcula qualuor tanlummodo lilteras, quatuor columnis fo-
twculorum.Amen. liorum depuiavi; ita ut si versale fuerit, remissa
Alque ul aliquid dc tempore hujus cdiiionis in- quxrat in prima medielate columnse; si vero c»m-
vestigem, hoc cerlo affirmare posse vidcor, editum ninnis minorve litlera fucrit, in altera medielale.
hunc librum saltem ante annum 71 pnst 1400. Nam < Hsec cxordio prsesentis operis, ad generalein
Dionysius Carlhusianus, de quatucr novissimis, ar- cjus noiitiam sntficit prsemisisse, ad cujus comple-
tic. 52, uarrac bistoriam Macarii de cranio sa^erdo- nicuium mc promoveat illa quseomnium est arlifex,
67 1N VITAS PATIUiMPftOLEGOMENAXXVI. 68
sapieuri» iiwrcaia, m sacuium sseculi benedicia., A Viia 5. Pmi& tXmp&eit. Vita B. Abraheeeremine.
Amen. > Vim S. P«#ta. VitttB. Pachomiiabbntis.
Qlia>hic praefatfonis auctor de tabula «u* dicit, Vita S. Petagke. Oe Christiano monache.
iutelligi non possinit, nisi ifsa edili» inspietaturi A Vk* M. Mariw JEau- Vila S. Joannis Eleemo-
qua taimla vitteo omncs posteritwe*«diiionets, quw piiacm. iym.rii. ;
tamen eumdeta libri ordinem babent, variane. Vita 8, Markim vkgum. ViVaS. Eugenia ifrginis.
tJoc igiimrservat <Wic •etlitortn tafcnrasua : Yiia S. Euphrosfnm. Vit* S. Batiiii episcopi. }
Prime pott reii, tpat wdirre a^bastetico tn Ubuta ViuS.FitmtmHibbaiit. VHm& Patris Epntwm.
expritwttif, desigtMHliueris niHaefalibos tolii «u-» Vita S. Simeonk eremitm,tttattn «astnnna ttetk.
mernm. Atque fta finis imponitut primse parti.
SecfttidOntittir qWatoWrfiiteris majnribus, sea ]LXIH]Secunda pars incipit a registro secundi libri
capifelibus ^fqwas•» pMetatiohe Versale voeat, *k sanctorum Patrum, quod aliis omnibus editionibus
qnod inilfln™Versas iis soleal scribi?) A, B, C, D, hoc quidem loco deest, exeepta Veneta anui 1508.
[lirti] et f]uawor TOtnorttKis a, b, c, d. H*s post fotit In Lugdunensi 1536 ponitur registrum hoc inilio
nHinerum fn tabnla affifcitpro rattone qnatuor co- a lotius libii post indicem generalero; in Complu-
fonrinrrntn, qttf*mrt-qtoinqirefoltumteohistat.ISt qui* lensi aimo 1596, in fine lotius libri post iudicem
dem prlori *fte*ietati ««ojusqnt teltiimrae isefviuht generalem. Inde sequitur Prologus : Vere mun-
majom Wfcftrte,it» *t J\ setvlat Tifiofi *nedietati dum quis dubitet, etc. Mox : Incipiunt adhorta-
prirase coltimnse, 13 secundse, C tertise, D quartse. ttones sanctorum Patrum, profeciionesque mona-
Posieriori antem medletati cujusque columnaeser- cliorum, cwleri quoque subsequenlet libelli; qmt
viunt «mwes tftmr* »,%, -c, d, part tenor*, wt Jam de Grwcoin Lalinum transtulit sanctus
Hieronymus
dicliiw est de «ajoribus. cardinalis presbyter. Editio Lugdunensis babet jm>-
Hsec dfcenaa •merurrt, tmn rte <q«isWrosareluf fessionesloco profectiones. Inde sequitur § primns :
minus tne acctirale primam variatronemwtprressisse; Quidam sanctorumPatrum seniorum, mterrogantibut
lnm "qu-i*pasteriwes bujus genBris «litiones, vel se monachisde causa abstinenliw,elc. El subsequun-
pTBfatfoneniliaric nnrittont, tft editrones irreerti rot*i tur usque ad ducentos et septera paragraphi. Inde
anno 1483** 44£S, q«[e «>tnlrala uon ntuntnT qua- subjiciunlur varii libelli, numero viginti, qui in
tuer illis m;ijtjs<cutts<etmimisculisrlttteris, *ed post prima editione vocantur novem decim partes, ubi
foliorntn namerum totras atphabeti Irtteras tffngmtt, deest unus, qui hic deciraus sextus est De pwniten-
quaset in textu «xprimnM; vel pratffationemcerte n tia; sed prima edifio eun>mixlum babet cttin libello
decwrtai*, wt esitttt Vennta anni 18*8 «t Ltrg*u- seplimo, qui est De patientia, ut el hic decimus
nensH amti 1S86: qme verba itla.lrdjeetirsvero, elc, sextus in Parisiensi editione inscribitur. Postsubdi-
usque ad, bsecexordio, .elc, oautlunt, labuHtfnque tur : Incipiunt seplem capitula, qnae misit abbat
suam diiigwit pcr folia tanlum, sine ullis additis Moysetabbati Pimenio, el qui custodierit ea, liberabi-
litleris, quod poslea servarunt cseterseeditiones. lur a pwna, etc, ut in prima editione; sed post
Conslat autein licec edrtio, ut jam (ticium, tim*- septimum sequuntur hic triginta duo variorum Pa-
ttior nartibus. trum dicta, finiunlurque in hoc paragrapho seu
Pritna pars <habetmrtiimi: fncipti ptologut sanrti numero qui iucipit: Erat quidam in cwnobiojam
senex probatissimus monachus. Finit : qui protegit
Hieronymi, Cardinalit ptesbyteri, in libr&s Vilas omnesin
Patr«m sanctorum MgypHorum, etitrm eotum q\Ain sinceritate et veritalesibi servienles.
Stytkia, Thelmda, atqite Metopolamiam&rati tmtl; Terlia pars hoc habet principium : Incipit lertia
non solum <,uos ocnlis vidil, masrimoquelabore ton- pars libri Vilas Patrum, videlicet de regula vet con-
tpexit, verum et quampluta a fide dignit relata con- versatione Mgypliorum monachorum, et eorum qui
scripsil notabili dilif/entia. DeniqUe ntmrtim eltam degunt apud Palmttinam vel Metopotamiam.Prolo-
aulhenticorum tibello*.fidetiter -e Gresco ttt Laiinum ^ gus : Frequenler ac swpiusa me, fralres, flagitalis.
iranslutit; et ab aliit Uantlata pre «nt perfe- Capitulum priraum : Antehoc triennium. Constathsec
clioneltuic operi interuil. lnde sequitur : Benedktus pars capilulis 55, quorura ultimum est : Quodam
Deus,.eic, Mox, Primum igitur tanquamvere funda- aulem tempore quidam duo phitosopht, audknte*
mentum, etc, ut supra in prima edilione, eoderoqne famam beati Anlonii, elc.
roodo linitur. Quarla pars hocmodo incboatur : Incipit prologut
Sed hsec ediiio in prima parle hsec prsetcrca sancti Paschasii, ad exhorlalionemsanctoTumPalrum
habet: lam Grwcorum quam JEgyptiorum. Iniliura prologi:
Vita S. Pauli primi ere- VitaS. Eu,fraxiwvkginis. Domino venerabili Patri, Martino presbutera*et ab-
mitm. bati. Inde litulus initii textus : Incipit liber exhorta-
Vita S. Anlonii. Vita tervi Dei, Macarii tionum, et primo contra gattrmargiam, ad eviiandum
Romani. gulee detiderium. Texlus initium : Quidam frater,
Vita S. Hilarhriis. Vita S. Poslhumii. quemadmodumtn cella pr&priadegere deberet. Gon-
Vila Malcni captivi. VitaS.Onuphriieremiiiv. siat autem tola hsecpars litulis jkLVi,quoium uilimus
69 PROLEGOMENONXX. 70
est De mediationibusanachoretarum. Inde subnecti- J\ anno 1S48 qui priori proximus, hac inscriptione :
lur opusculum De laude el effeclu virtulum. Viim sanctorum Patrum, veterit calholicw alque
Ilanc edilionem, sive hujus editionis ordinem, aposMicw Ecclesiwdicta, gestaque intignia et admi-
post ad verbum prope expressere oinnes sequenies randa excellentium[LXV]aliquot Deiamicorumutrius-
(quas snpra prolegomeno 17 exhibui) Coloniensi que sexus complectentes, duclore Sivo Hieronymo
excepta, de qu» inox. pttrlim, pariimqnt atiil alque atiis quos vetsd pagelta
[Lxim]Et qiiidemomnes editiones Lugduhenses prse- nosse poletis. Accepta el approbata ab Ecclesiacatho-
ferunt epistolam dedlcatoriam Celsi Hugonis Dissuti, tica anle annos plus mille quinquaginta.
iu ulroque jttre docloris, Cabilonensis canonici, qua Atque huic editioni novam epistolam dedlcatoriam
revefefldissimo in Ghristo Pstfi et dotnino D. Joafini prsemisit, quam exaravit Augustse xn Kal. Fel>.,
de Ponpeio jurium cetebefrimo docioti, Cabitotien* anno 154S, arj reverendissimum in Christo Patrein
stqae episcopo, ac abbatialis monastefii Sancti Petrl ac domlnum D. Henricum, abbatem irtsignis cceuo-
prope miiros Cabilonenses cemtnendatario, admini- bii Ordinisdivi Benedicti in Wiblinghen Constaniien-
stratorique perpetuo operse SUHpretiuaa «xponit in sis direcesis, in qua opefse suse prsestitsebanc ratio-
volumine hoc edalando : < Tanlis, inqtnH,erat nten- nem reddit:
dis refertum, in hoc ut anttqui vix libri vestigta ]B < Vitas Patrum modo a ptus mille erroribus qui
comperial quispiam. Pro enim dictionibus, alise passilninlercurrebant, ad vetuslissima pariter ac di-
eliaiu diversje positae dicliones, sensum divi Hiero- versa exemplaria fepurgavlmus. Nam multa sunt
uy:ni pervertebaut. Nec deeranl pro aliis syllabse, restaurala, pleraque adjecta, nonnulla adempia,
proque veris diversa seu impressorum incuria cor- omuia deiiique adeo adamussim examlnata, ut non
rectorumve inertia prsetermissa elementa vim di- modo renovattts, sed pehe renatus tantus ihesaurus
ctionis ac sensum permutanlia. Hoc landem, sed ut (haud sine gravi tamen labore) ab omnibus piis me-
prius quam vetustissimo adhibito exemplari, lantis rito excipi possit. Addidimus prseterea novum qiiera-
extersum mendis. > Cujus conatum lectori conside- dam ordiuein ac novum indicera qul Seuiper dura-
randum relinquo. bit. Nullis sane laboribus pepercimus, quo istud lam
PROLEGOMENONXX. ilisigne opus proffire posset emunctius ac tersitts
De tertia edvione Latina, qnw ab utraque vriart quam tiactehus. i
variat. Equidem ah editio tisec secunda Cbloniensis plane
Terlia edilio, varians est Coloniensis anno 1547 nova sit, an vero titulus tantum mutatus, quod Pio-
quse primo prodiit hoc titulo: Prototypon veteris totypi nomen niihus hoium csset, affirrhare non pos-
Ecctesiw, continens Vitas, gesta, diclaque sanctorum G sum. Cerie secundseeditionis folia et typi cum prio-
Dei amicorum utriusque texus, auctore seu rhapsodo ris edilionis foliis ac typis plane quadrant : omissa
tancto Hieronymo partim, partim aiiit alque atiis, tantum hic est paraphrasis Cassiam etClimaci, qiise
Colonimper Gatparem Gennepwum priori editioni in calee adjuncia erat, et eofum loco
Adornavit hanc editionem fraler Thcodoricus Lo- subslitula est Vita Barlaam et Josaphat.
her a Stratis, Canhusise aulse Marisein Buxia prior Quidquid sit, hon dubito lnulluin laboris insum-
ac provincialis visitator, eamque dedicavit reveren- ptum a viro opiimo in veteribus exemplaribus casti-
dissiroo el iiluslrissimo principi Othoni S. K. E. gandis.
cardiuali, episcopoAuguslano, quem iu epistola sn* Constat antem IUBCeditio libris qoinque, uti et
dedicaloria, quam Raiisponse anno 1546 scripsit, de prima editio; sed ordine multura immutato, et qui-
sua in hoc libro recensendo opcra edocet. busdam ex secunda editione, et aliuiule additis.
< Vitas Patrum ego ex aniiiiuis et fide dignis Primus liber constat tribuS partibus, quarum pri-
exemplaribus manuscriptis octo aul decem siaattl ma est de sanctis viris; secunda de sanctis mulieri-
collalis, non exiguo labore uicunque recognovi, et bus : qusc utraque pars permixta el conflata est ex
ei inlegritati resliluisse me pulo, qua vel Hieronymo, libro primo Rufnni (qui est ordine secutidus in no-
Athanasio, Leonlio, Amphilogio, Anthero, Nioe- i) stra eriitione) et aliis Vitls quse in seCunda editione
phoro, Evagrio, Petronio, Eutropio, Heraclide, et post librum primum Ruflmi subnectdntur; quibuS
id genus aliis sanctis Patribus scriptum non ainbi- prseterea interserlt Vitam Epicteti et Aclionh),Fa-
gitur. biola?, et Marcellse.Teriia pars continet excerpta et
<Deinde in certum ordinem quead fieri potuit, Severo Sulpicio, «t Joantie Cassiam).
juxta seriem et ratienem teroporum digessi, ut Secundus liber continet sanctorum Patrura Vitas,
lector staliin cognoscat quo quisque Palrum lempore verba, doctflnas, «t exhortationtes, qni est Iibef ter
iii taoStraediliOne.
per gratiam Dei in hoc illuxerit mundo, aut polius tiuBRuffini
quo tempore gratia Dei luxerit iu illorum singulis. Tertius ITber «st Palladii, 1sqtt6 et antlqha vct-
Non solum autem de viris, sed etiam de claris et sinne, tni eam habet prima editio.
sanctis mulieribus, narrationis hujus seriem in>- Quartus liber est, qttem Peiagius S. W. E. diaco-
stiiui. > hns, et Joannes ejnsdem subdiaconus e tJrteco vef-
Secundo vero haec eadem edilio eodem loco, et terunt.
apud euuidein lypographum, iisdein typis prodiit [LXVI]Quintus liber est breviniuni senieiitiarum,
71 1N VITAS PATRUM PfiOLBGOMENAXXVI. 72
uli et qtiinttis est in prima editiOne. Eidem adjungi- .A Ne quem tamen lilulus falleret, non soli Hiero-
lur lHjer Paschasii abbatis; inde Vita sanctorum nymo inscripsi, sed et aliis variis, quorum nomina
Uarlaain eremitse, ac Josapliat. singulse sibi Vitsepraferunt, quarum quidem aucto-
PROLEGOMENONXXI. res indagare potuiraus. AnonymseVit:e eo ioco sint,
De quarla hac edilione Latina, quw cum tribus prwce- quo eas olim Patres esse censuerunt, qui et eas lege-
dentibus editionibus partim consentil, partim dis- runt, et ex iis virtutum excmpla expresserunt, licet
tenlit. inter reccptas in Ecclesia lecliones referri vetue-
Post omnes editiones jam enumeratas (quse etsi rinl
typorum varietale ad xix vel xx inspexerim, ad tria Secundus liber continet Palrum Vitas breviori
tamen genera, ut supra monui, referri possunl) suc- siylo comprehensas, qui Ruffinum Aquileiensem
cedit nunc quarta hscc edilio, quse et libris aliquot. presbyterum agnoscit auclorem, vel inlerpretem; et
auctior, et auclorum stylo ad manuscripta exempla- xxxm capitibus absolvitur.
ria reformalo correctior prodit. Constat autem de- Terlius liber comprehendit non tam Vitas quam
cem polissimum libris. Verba seniorum eodem Ruffino auctore, vel inter-
Primusliber varias continet Palrum Vilas, lam vi-
„ Constat autera paragraphis seu numeris ccxx.
rorum quam inulierum, qui asceticam excoluere, sa- prele.
tis fuse ab auctoribus conscriptas Virorum quidem Quartus liber ex Severo Sulpieio et Joanne Cas-
XVI. siano conflatus et concinnalus, illius quidem Dialo-
S. Pauli primi eremitw. S. Simeonis Stylilw. gis, hujus vero Institutionibus et Collationibus, va-
S. Anlonii abbatis. S. Joannis Eleemosy- ria conlinet Patrum exempla et monita; constatque
narii. capitibus LV.
S. Hilarionit monachi. SS. Epicteti presbyteri et Quintus iiber auctore Grsccoquidem incerto, cerlo
S. Malchi, captivi mona- Aslionis monachi taraen interprete Pelagio S. R. E. diacono, Verba
chi. seniorum conrplectilur, libellis xvm comprehensa :
S. Onuphrii eremilw. S. Macarii Romani, servi quorura primus est De Profectu Patrum; consiatque
Dei, qui inventus est paragrapbis seu numeris xxm; secundus De Quiete,
S. Pachomii abbatis Ta- juxta Paradiium numerorum xvi; lertius De Compunetione,numero-
bennen rum xxvu; quarlus De Coutinentia, numeroruro LXX;
S. Abraham eremitw. B. Potthumii, Palris quin- quinlus De Fornicatione, numerorum XLI; sextus
que millium monacho- De «oquod monachusnihil debeat possidere, numero-
S. Basilii, Cmsarew Cap- rum. G rum xxu; septimus De Patienlia seu Forlitudine, nu-
padocim archiepiscopi. S. Fronlonii abbatis. merorum XLVII ; octavus De eo quod nihil per osien-
S. Ephrwm Syri, diac. SS. Barlaam et Josaphal. tionem fieri debeat, niimeroruiu xxiv; nonus De eo
Edetsw. quod non oporteal judicare quemquam, numerorum
Mulierum vero xi. xu; decimus De Discreiione, numerorum cxv; un-
S. Eugeniw virginis ac S. Pelagim merelricis. dccimus De eo quod oporteat tobrie vivere, numcro-
rufli LIV; duodccimus De eo quod tine intermistione
marlyris.
S. Euphrasiw virginis. S. Marim JEgyptiacw me- et sobriedebet orari, numerorura xv; deciinus tertius
relricis. De eo quod oporteat hospilalemesse, et misericordem
S. Euphrosynwvirginis. S. Marinw virginis. in hilarilate, numerorum xv; deciinus quarlus De
S. Mariw merelricis, ne- Obedientia, numerorum xix ; decimus quintus De
humililaie , numerorum LXXXIX ; [LXVIIIJdecimus
plis Abrahweremitw. B. Fabiolw.
S. Paulw Romanwviduw. sextus De Patieniia , numerorum xix; decimus
S. Thaisis meretricis. S. Marcellwviduw. seplimus De Chariiale, numerorum xxv; decimus
Potuisseul plures vilse utnusque sexus addi, qui oclavus De Prwvidentia sive Contemplalione, nuroe-
in eodemvivendi instiluto se exercuit; sed et liber 0 rorum xx.
excrevisset nimium, el exlra proposiium meum Sextus liber auctore Grseco quoque incerlo, certo
abiissem, qtio suscepi vulgatas Patrum Vilas, quse tamen interprete Joanne S. R. E. subdiacono,
multorurn olim manibus fuere circumlatse, recen- eiiam Verba seniorum exsequitur libeiiis iv: quorum
sere el nitori suo pristino restituere. primus est De Prwvidentia sive Contemplalione,est-
Librum hunc primura divo Hieronymo presbytero quc pars ultimi libelli prsecedentis. Con->latautem
potissimum inscripsi, lum quod Hieronymus poiiores numeris xvn; secundus De sanctis senioribus, qui
in eo parles ageret, qui [LXVII]unus plures lum vi- signa faciebant, numeris xvn; lertius Deconversa-
roruii. tuin mulierum Vilas conscripsit, quam ullus tione oplima divertorum sanclorum, numeris xvai ;
alius; tum ut quam mininie ab inveterala, quse mul- quartus Septem capitula verborum, quw misil abbas^
torum etiam veterum animos occupavit, opinione re- Moysesabbati Pwmenio; et qui custodienl ea, tibe-
cederem, qua divus Hieronymus Vitarum Patrura rabiiur a pwna, constalque numeris xxxvu.
auctor crediius fiiit. Dedi igitur hoc libro primo Septimus liber auclorem babet Grsecum incerttim,
quidqnid fere Hieronymus in eo genereprscslitii. certum interprclem Latitium Paschasium S R. E.
<K PROLEGOMENONXXII. 71
diaconum. Continet autem Verha seniorum in locos Atutes, A quasi pretiosos lapides, passim proponens,
Communesdigesia, absolviturque capitibus XLIV. utililatem suam tolo in corpore lectoris oculis pro-
Alque quse bacienus enumeravimus , prioribus batur olTerre.Decem quippe el novem divisus in par-
editionibus varie dispersa pro cujusque concinnalo- tes, distinctas licel videatur habere virtutes, attainen
ris captu prodiere , quse vulgalo Viiarum Patrum dum occasioneunius plerumque viriutes csetersepro-
libro fuere comprebensa. Nunc sequentia prselerea miscue commendantur, collisis inter se unionibus,
accetlunt. hocest, collaiisad invicem virtutibus, gemmarum
Octavusliber certum auctorem agnoscit Grsecum, spiritualium immortalis claritas sese reverberans,
Palladium Helenopoleos episcopum , certum quoque muttiati luminis detrimcnia non novit. >
Latinum interprelem Gentianum Hervetum. Conli- Teriio, totum librum quintum, qui conlinet Dc
net autem breves Patrum Vitas, el quarumdam fe- cwtesli jEgyptiorum Patrum conversationebrevioret
minarum ascelriarum, in Lausi prsepositPgratiamin tententias. Quanquam hsc sentenlise in secunda edi-
unum volumen congestas, unde LausiacseHistorisej tione per varios libros sparsse habeantur, urex iis
nomen oblinuit. Absotvitur capilibus CLI. nihil in ea desiderelur prsetcr solam praefalionem,
Nonus liber Dei amantium historiara virorum pa- quam hic reprsesento:
riter ac mulierum complectitur, quse Philotheus, seui B I t Licet ab exordio conscriplionis nostrse voluntas
Theophiles dicitur, certo auctore Grseco,Theodoretoi uobis fuerit, omnia quse de conversatione sancto-
Cyri episcopo , certo qnoque Latino interprete. rum Patrum scire potuimus, quatuor libris compre-
Gentiano Hervelo; constatque capitibus xxx. hendere ; postmodum tamen considerantes singula,
Decimusliber auctorem Grsecum habet Joannem, quintum superaddimus, ne forte legentibus aut li-
Moschum,interpreiem Latinura Arabrosium Camal-. brorum quamitas, aut sententiarum displiceret con-
dulensem, et nomen obtinuit Prati spiritualis, quod| tinuata numerositas. Cum enim in toto voluminis
variis sanctorum floribusniteat. Coroprehenditautemi hujus corpore brevium sententiarum tanta sit copia,
capiia omnino ccnx. ut eas prolixse sententiae addecimare vix possint;
Post decem bos de Vitis Patrum et verbis senio- habito nobiscum rationis judicio, arbitrati sumus
rnm libros accedit Appendix, qusequia eadem pene» hoc modo laborem nostrum lectoris atque audi*
omnia continet prioribus libris comprebensa, ideo> toris gratise commendandum. Siquidem [LXX] et
eam in calcem libri rejeci, et minore charactere ex-. breves et Iongse sententise per quatuor anteriores
primicuravi. Placuit autemhanc appendicemsubne- libros mislim relevandi causa fastidii ponerentur,
clere, quod non ingratam rem me antiquariis factu- collecta vero sententiolarum pluriraa parte in unum
rum existimarem, si veteres Palladii interpretes'g G Hbellum, quasi minutise qusedam, et gemmarum
producerem, ut et lextus varielas vel conformitas s fragmina in massam aliquam conflarentur. Senten-
appareret, et siyli quoque antiquitas reprsesentare- tiolas autem dicimus, quantum ad numerum dictio-
lur. Continenlur aulem appendice hsec sequentia : num. Cselerum qusedam inveniuntur in eis quanto
[LXIX] Heraclidis Paradisus, incerto sed veteri inter-w verbis breviores, tanto sensibus forliores : adeo ut
prete capitibus LVIII; Palladii Lausiaca, incerto sed(j si quis eas profusius exponere quserat, totus sibi
veteri inlerprele, capitibus xx; jEgyptiorum Pa-(. adesse necessario debeat. Sane nobis aliter dispo-
trum sementiae, auctore Grseco incerto, interpretee nentibus, a Dominofactum esse credimus ut ^Egyp-
MarlinoDumiensi episcopo. Constant numeris cxix. tiorum Patrum coelesltsconversatio legalium libro-
rum numero signaretur, qiios ipse Dominus de po-
PROLEGOMENON XXII. testate /Egypti, id est tenebrarum, eripnit, et in
Quid qumque editio pecutiare et diversum cordibus eorum Evangelicse Iegis decreta Spiritus
ab atiit habeat? sancti stylo conscripsit. Horum crgo intuentes exi-
Ut res hsecclare ob oculos ponalur, slatui quam- j. tum conversationis, fidem, propositum imitemur et
que editionera inter se comparare. Et ne confusio . studium,ut socii passionum effecli, consorteseffi-
detur, per paragrapfaoscomparationes distiuguam. D ciamur et prsemii. >
In nullo manuscripto eam prsefationem inveni,"
§ I. Comparalioprimw et tecundw editionis.
uti nec breviores sententias, qtiibus ea prscfatioprse-
Prima editio quinque constans libris hsec habet et mitiiiur; quare exislimo a primo concinnatore Vi-
peculiaria et diversa a secunda editione : tarum Patmm, quisquis ille sit, eas sententias ex
Primo, totum librum tertium, seu Palladii Lau- i- reliquis libris excerptas, quod ipsa prsefatio lo-
siacam, incerto sed veteri interprete. suitur. ___
Secundo, in libro quarto habet prscfationem, quse se Secunda cditio quatuor constans partibus, hsec
secundseeditioni deest. Ne quis eam desideret, ecce ;e propria habet, qua?in prima desideranlur : primo,
luc babe: <Cum omnis prsefatio textuni opportune ie Vitas illas in prima parle quas prolegomeno 19 nomi-
prseveniens, aut sequentis materise prsedicit qualita-
a- natim dedi, excepta Vita Marinse,seu Marini, quim
tetn, ant dcfensatum sui commendet auctorem; lum m prima editio habet in fine quinti libri; secundo, to-
vero prsesenlis libri seriero proprio conliogit hac de
ie tam tertiam partem, quam ex Severo et Cassiano
causa prologo indigere, quia soeciales quasdam virf excerptam esse docui in hac quarta nostra ediiiose;
PAMOL. LXXIII. 3
75 IN VITAS PATRUM PROLEGOMENAXXVI. 7«
tertio, tolam quartam parlem, id est, librum Pas- A A. VITA CHRISTIANIMONACHI.
cbasii, et opusculum De laude et effectu vktutum. < Quidam Cenomanensis, nomine Chrlsffafius,
§• H. Comparatio primw el terliw edilhnis. jnvenis conversus ingressus est eremilorium quod-
Prima cditio nibil peculiare conlinet, quod non dam in archiepiscopatn Tnronensi, [LXXII]qtiod
el in tcrtia rcperiatur. dicitur Castinetnm : ubi cum forliier teniarelur a
Tertirt vcrd edilio hsec a prima divcrsa habet in carne sua, affligebal se in quadragesima jejunans et
se ab omni potu prarter unum diem in
primo libro, qnse tribus constal partibus. Peculiaria abstinens
habet in piiroa ct secnnda parlc : eeptimana. In bieme stabat vestilus in nqua frigida
sibi dalvit usquequo
Piimo, oroites Vitas i!ISs quas el sccunda editio usque ad collum, disciplinam
habet post Vitas a Rufflno conscriptas ; quibus addit virgse dirumperentur. Qui cnm quadam die boc fa-
Vitam Epicteti ct Aslionis ; necnon De mutiere Ver- ceret, et se cecidisset usque ad sanguinem, audivit
eellensi septies icla, auctore divo Hieronymo et in Vocem a parie Occidenlis diceniem : Nihil prodest
line quinti libri, Vilam Barlnam ct Josaphat. Pecu- libi quod facis, iste Deus quem inclamas, non dabit
Karem eliam hahet totam lerliam partem quse con- tibi quod pelis; Sed convertere ad me, et auxiliabor
tinet exccrpla ex Sevcro et Cassiano. .™ tibi. Quod ille audiens intellexit voeem esse inimici.
Deum ut suxiliarelur sibi contra
Secundo, in quinto libro pcculiarcm habet lihrum Et cum orasset
Paschasii. teniationes, proposuit aggredl peregrinationem ad
diversos sanclOS, ut ita finiret vitam suam peregri-
§ III. Comparalio primm et quartw cdilionis. nando. Et cutn diu hoc cogitasset, accepto baculo
[LXXI]Prima editio nihil babet, quod non in quarta egressos esl nudis pedibus. Et cum venlsset anle
hac noslra repciias, excepla praefaliooequam libro quamdam ecclesiam, flexis genibus rOgavit Deum
suo quarto (qui apud nos quintus est) prsefigit, quam tit daret ei bonnm ctjnsilium. Vix ab oraiione sur-
jam paulo anle hic expressi. Exccpio item libro v rexer«t, et ecce «ensit fetorem magnum, per quod
primse editionis, qui brevioribus constat sententiis. intellexit diabolum aslantem , qui ei suggerebat re-
Ese tamen scntenlise omnes aliis libris quarlse edi- linqnere habiliirn religlonis et lotnm suum. Et gra-
lionis inlermistse occurrunt. tias Sgehs Dotnino de tali signo, reversus est ad
Qtiarla editio hsee disiincta a prima habet, 1° to- fratres soos. Hh! aliquando tn festo sancti Stephani
tum primum librum, qui variis Vitis sanctorum con- dormiebat ad matulitias. Et cum legeretnr illa lectio,
stat, excepta Vita sanclse Marinse, qnse in prima ubi legltur: Et lapldaverunt Stephanum, experge-
cditione in calce libri v reperitur; 2° totum librum factus ad hoc verbum, feprehendii sc de somnoleri-
quarlum, qui ex Severo et Cassiano conflaius est; G ( tia, dicens: Vse rhihi, qiiia sic dormid nd obsequium
5° tolum iibrum seplimum, interprete Paschasio; Dei. Iste sanCtusnon dormiebat quando lapidabalur,
4° toium librum ociavnin, seu Palladii Lausiacam; et pro persetutoribus orabat; et ege miser debueram
5° lolura Hlrrum nonura, seu Theodoreti Philo-
rogare istum sanctum mariyrem ut oret pro me.
thcum ; 6" tolum librum decimum, seu Joannis Mo* Et
post hoe ccepit inteniissime vigilare, et rogare
schi Pratum spiriluale; 7° ex appendice Heraclidis SanCtum
Stephanum ut oraret pro se. In crastino
Paradisum, et /Egypiiornni Patrurn sententias, ln- cum esset in reiectorio, antequam aliquid gustaret,
tcrprete Marlino Dumiensi. VertiiVOxad Cum, dicens : Tu intendis ad terrenas
§ IV. Compqratio tecundas et lerti» editionis. esCas, et non cogitas de glorioso pfolomarlyre qui
Secunda editio ifi fine habet opuscttlum Delaude et orat pro te. Tunc aperli sunt ocoli ejus, et levans
HffeetuvMutttm, quod deest tertiae efditiont. oculos in ceelum, vidit mai lyrem orantem pro se,
Terlia edilio hase particularia contliiet, quse In se- sicut VOxei dixerat. Quod cum dixisset, statim sur-
cunda desiderahlur; pfimo, Vitam Epicteti et As- rexit et petiit locum secretum in quo oraret, et
lionfa, et Vitam Baflaam et Josaphat, et Vitas Fa- dixit: Sancle Stephane, quas tibi gratias agam de
niolse et MarceHse.Item epistolas sancli Antonii, et.j™ » tanto beneficio ttto ? Nihil babeo proprium quod tibi
epistolam Macarii, et Miraculum aliquod sancti An- ' demj sed tamen hoc do libi quod amddo pro amore
tonii e Germanico in Latinura translalum, necnon tui non induar lineis, sed laneis tantura, quod et
De muliete Verceitenti septiet ieta, atictore divo Hie- fecit. Hic cum postea monerei cseieros ut in bono
rofiymo; seeundo, totum tertitim librum, quse est proposito persisterent, narrabal, dicens : Eram
Lausiata Palladii et veteri interprelalione; tertioy aliquando in Castineto jacens in lecto pleno paleis
psirtem Hbri quinti, eam videlicet, in qua continen- in solario quodam, ei cum vellem repausare, sen-
tur breviores sententise. tiebam nescio quid quod se movebai sub renibus
§ V. Comparatio teeundw et quartce edilionis. meis. Dlxl rjhoqtte fio^ tnagistro meo, sed illa motio
Secanda edilio nihll singulare habet, qttod non ili hotl qOievft. QtiSdslin'a&tem die inspiranle mihi
quarta feperiatur. Omlsi tantnm ex prima parte Vi- Domino, ccepi evertere paleam lecli mei, el ever^a
tam sanctt Christiani Cenomanensis, quse nihil ad palea cum nil invenirem, levavi unum de asseribiis
Vitas Patrum ./Egypliorum et Orientalium facit, et solarii, sub quo inveni unum pedulem, et in eodem
nescio quomodo intef has Vitas ifrepserit. Ne quis magnam massam denariorum. Quos cum invenis-
tamen eam desideret, eccisiam: sem, fclictis iHis cticuffi ad magistrum nostrUm, ct
 77 PROLEGOMENONXXIII. 7$
confessus sum quid invenissem. Ille jussit mihi ut A t tio scx libris. Libri plane miscelli sunt, insertis etiaiia
referrem illos ad se. Quod cum fecissem, omnes quibusdam Vitis, quse in nulla editione Lalpta Viia-
fratres jussit congregari ; qui omnes excoramuni- rum Patrum comparent. Prjmus liber auctorein. prse-
caverunt illum qui boc fecerat. Quod cum audisset fert sanclum Hieronymum.Sed pleraque su.ulaliorum
carpentarius quidam, dixil [LXXIII]se hoc fecisse; auctorum, maxinie Ruffini, ex secundn hic libro. Ser
et petivit veniain, humiliter correctionem prorait- ciindus liber Eradium nionachum agnoscil. Est Para-
tens. Magister autem indulsil ei, et injunxit ei disus Heraclidis, cujus uomen in Eradium deprava?
poenitentiam. Sed denaries male acquisitos retinere tum fuisse existimo. Tertius liber tribuitur Joanni
noluit, imo divisit eos pauperibus et egenlibus. > inonacho Jerosolymitano. QuaVtus liber ascribitur
Quse desuropla sunt ex Speculo Hisioriali Vincentii, Leonlio Neapoleos Cypri episcopo. Est Vila Joannis
lib. xxix, cap. 11, qui ea ciiat ex Helinandu. Idem, Eleemosynarii, ab eo conscripta, cui aliaealiquot ad-
' cap. 12, tradit quomodo Chrwtianus isle trausierit dunlur. Quintus liber inscribilur Tbeopbilo, Sergio
ad ordinem Cislerliensem. Vixit autem circa aq- et Elchino. Est Vila MacariiRomani iis auctoribus,
nuiu 1160, cui et alia quaedamsubnectuntur. Sextus liber au->
Conlinet prseterea secunda editio in calce libri epi- ctorem habet Joannem Evira|um. Est Pratum spiri-r
stolam Macarii, el opusculum De laude et effectuvir- £] tuale Joannis MoscbL
lutum. Quse quia didaclica sunt, nec proprie ad Vitas Rursus Italica haecedilio iterata rail in-quarto cum,
vel verba seniorum spectant, rectius reservantur al- figuris, novo interprete Joanne MarioVerdizotto Ve-
teri asceiicorum tomo, qui omnia Patrum ascetica et neliis, ex typographia de iGuerra, 1589.
didactica scripta comprehendat. • Gallicaeditio in-folio,cum figuria,interpreieanony-
Quarta editio hsecdistincta a secunda babel: Pri-> mo, Parisiis, anno 1494, apud Joannein du Prt.Eipres-
mo, in primo libro, Vitamsancti Ephraeradistiuctam sa estex secundaeditione Latina. Quare quidquid dixi
ab hactenos vulgala; et Vitam Epicteti et Astionis, et prolegomeno 19 continere secundameditionera Lati-
Vitam Barlaam et Josapbat; secundo, totum librum nam, eliam bsec Gallica conlinet. Unde facile est ex
Octavum, seu Palladii Lausiacara; tertio, totum ii- prolegomeno 22, ubi Latinas editiones inter se et
brum nonum, seu Theodoreti Pbilotbeum; quarto, cuin hac quarta comparavi, dispicere qui hicc GaUicaj
toturo libruro decimum, seu Joan. MoscbiPratum spi- cum nostra quarta Latina conveniat.
rituale; quinto, totam appendicem. Alia editio Gallica in parvo folio seu magno quarto
§ VI. Comparalie tertiw et quartat editionis. cum figuris, Parisiis, sine indicio anni vel lypogra-
Tertia editio nihil peculiare diversum a quarla ha- phi. Plane cum prsecedenteconvenit, et fors ea prior
bet prscter VitamChrisiiani Cenomanensis, quamjam C C est.
dixi nibil buc facere; et De muliere septiet icta, au- Alia editio Gallica in-quarlo, cum figuris, inter-
Clore divo Hieronymo, quse eliam buc non spectat; prete receutiore anouymo, Parisiis, apud Guilielmurn
et sententias breviores, quas etiam dixi sparsim ia Chaudiere, anno 1605. Expressa est haec ex lertia
ajiis quartae editiouis libris occurrere; et epistoiaa editione Latina, continetque tanlum qualuor libros,
sancti Anlonii, et epistolam Macarii, quaereservantut omisso toto quinto libro, et Paschasip,qui postquar-
alteri Asceseosdidaclicae lomo. Uabet prauerea mi- tum additur in Lalino lexlu.
raculum aliquod sancti Anloniiex Germanico in La- Alia Gallica edilio in octavo, interprete M.Jacobo
tinum translaturo, quod nescio unde proroptum sit, Gaultier, Parisiis, apud Guilielmum de la Noue, an-
nec qua fide. BOI6u6. Continet primum [LXXV] et secundum librum
Quarta editio baecdistincta a terlia babet: Prirao, juxta exemplar secundseeditionis Latinse.
in primo libro Vilam sancti Ephrsem, dislinctara ab Flandrica edilio in-folio parvo, sine indicio lpci,
ea quae hactenus in aliis editionihus fuit; secundo, per Petrum van Os, anno 1490. Constat tribus parti-
totum librum oclavum, seu Palladii Lausiacara, au- bus varie disposilis et mislis. Continet lanlum ex no-
ctiorem quam habeat tertia editio, ex recenti versione stro libro primo, Vitam Pauli, sancti Hilarionis, Mal-
Gentiani Herveti; tertio, totuni librum nonum, seu j) I cbi, Onuphrii, Abrahse eremitse, Simeonis Stylitse,
Tbeodoreti Pbilotheum; quarto, tolum librum deci- Thaisis merclricis, Marinse. Librum secundum. In
mum, seu Joan. Moschi Pratum spiriluale; quinto, tertia parle continet varia exempla el dicta ex variis
ex appeudice, Paradisum Heraclidis, et ^Egyptiorum libris excerpta. Hseceditio etsi nullum loci indicium
Patrum seutenlias, iuterprele Martino Dumiensi epi- prseferat, existimo tamen Swollse imprgssum, quod
scopo. librum viderim Flandricum de Bono universali, seu
Accedunt prseterea quse omnibus aliis editionibus librum Apum, impressum Swollae, anno 1488, apuA
tlesunt, prolegomena, prseludia, notationes, ouoma- Petrum van Os, qui et hujus libri de Vitis Palrum
slicon, et varii variarum rerum indices. Flandrice typographus est. Utrique libro idem insigne
PROLEGOMENONXXIII. affigebatur.
Alia editio Flandrica in-folio parvo, Delpbis apud
De variit editionibus vutgata variaque lingua. Henricum Eckert van Homberch, anno 1498.Constat
[LXXIV] Ilalica editio in-folio, Venetiis, anno 1476, tribus parlibus, uti prior editio.
apud Antouium Bartholomsei.Constat autem bsecedi- Alia editio Flandrica in folio parvo, Leydaeapud
 79 IN VITAS PATRUMPROLEGOMENAXXVI. 80
Joannem Seversoen, anno 1511. Sequitor priores A Ms. sancti Floriani, in-folio, membrana, vetuslis-
edifiones. simus, ante annos prope DCCC scriptus. Iia enim.in
Germanica editio in-folio cum figuris. Convenit iine habet: Hic liber fuit inchoatut in Hunia, in exer-
fcre cum Flandrica editione. citu, anno Domini819, lv Non. Junii, el perfinitusapud
Anglicana editio in-folio cum figurts, interprete Sanctum Florianum n Id. Septembr.ineha. xvma. An
GuilielnioCaptonWestmonasteriensi, Westmonasterii ultimum hoc est indict. xv ? Reciius divinaveris, in
apud Wiinkiinde Worde, anno 1495, juxta exemplar hebdomada xvma, id est, quinla decima. Alque iia
Gallicum impressum Lugduni anno 1486. Eam edi- Avenlinus loco mox citando olira legit, cum litterae
tiohem Lugdunensem Gallicam non vidi, sed ex An- nondum ita evanuissent. Continet ex libro primo, Vi-
glicani Codicis ordine video eamdem esse cum aliis tam Pauli, Antonii, Hilarionis et Malchi.Librum se-
edilionibus Latinis Lugdunensibus. Quare editio An- cundura. Ex Iibro quinto nonnulla hoc lilulo : Inci-
glicana coroprehendit omnia quse dixi supra prolego- piunt adhortationet sanclorum Patrum, perfectionet
meno 19 comprebendere secundam editionem. Unde monachorum,quat de Grmcoin Latinum transtulil bea-
ex prolegomeno22, ubi editioncs omnes Latinas curn tus Kieronymus. Librum septimum. Ex appendice,
hac quarta nostra contuli, facile est videre quomodo iEgypiiorum Patrum sentenlias, hoc tilulo : Interro-
hxc Anglicana editio cum hac nostra conveniat. Na- B '. gationesvelresponsionesJEgyptiorum Palrum, quas dt
ctus sum bunc Codicem ex Carthusia Mechliniensi, Grwco[LXXVH] in Latinum transtulit Martinut episco-
admoduniR. D. priore proroptissimesuppeditante. pus in monasterio Domense.
Nota hic libri bujus meminisse Aventinum, Hb. ir
PROLEGOMENONXXIV.
Annalium Bniorum, nbi agit de LudovicoPio impe-
De manutcriptis tibris, quibus ad quartam hanc edi-
tionem adornandam sum usus. ratore qui curavit ex Dalmatia, quam invaserat, pro-
Priraa mihi cura fuit, ne quid temere in textu mu- fligari Lindewitum Slavum. < Hoc, inquit, bello scri-
tarera : nihil magnopere ingenio, nihil blandientibus plus est Codex, qui ex membranis compacius, mon-
in speciem conjeciuris dedi. Primuin mihi a manu- siratur in monachorum monasterio, quod a palria
scriplis subsidium fuit, etiam e Germanica evocatis, mea decera millia passuura Occidentem versus hie-
iinde mihi quinque exemplaria [LXXVI] submisii R. P. malem, in ripa Ilmi conditum exstat. Sunt in illo
Jacobus Gretzerus noster. Secundum a vetusiissimis libro descriptse Vitse divorum a Paschasio e Grseca
editionibus. Tertium rarissime tamen, a conjectura, lingua in Romanam translatse. Item Hilarion divi Hie-
non remota tamen ea, scd propinqua. Cum aulem ronymi, adeo antiquis litteris, ut mihi repuerascen-
ijecem libros demus Vitarum Palrum, quorum tres dum, et ad prima elementa redeundura fuerit. >
posteriores nunc primum accedunt ex interpretatione' G Hactenus ille. Hundius, in Metropoli sua Salisbu-
recentiorum qui vixere Patrura memoria, non est riensi, scribit, eum librum olim fuisse in monaslerio
quod omnium librorum manuscripta exemplaria ex- Municbmunsteriensi in Bavaria ad Danubium infra
spectes. Eorum igitur tantum librorum roanuscripla Vohburg; sed anno 1580 se eum ibi non reperisse;
exspecta exemplaria qui jam olim translati fuere, exisiimare aulem translatum esse Monachiumad Bi-
quales septem priores, quique hactenus tilulo Vila- bliotbecam ducalent cum quibusdam aliis libris. Ita
rum Patrum impressi sunt. Rundius. Irrepsit error in Chronicon ordinis Bene-
Manuscriptorum quibus usus sum, ecciste catalo- dict. ab admodum reverendissimo D. Auberto Mirseo
gus, quem do juxta vetustatem characleris, quanlum concinnatum, cum liberille scriptus dicilur anno 918;
t;uidem mihi colligere licuit, vel ex anno ascripto, omnino 819 oportoit.
vel ex charactere. Sciunl anliquarii aliquod saecull Ms. Ingolstadiensis, collegii nosiri in-folio, mem-
iudicinm a characteris genere sumi. Cilo autem cos brana, valde vetustus. Conlinet librum secundum,
referendo ad editionem hanc quartam. terlium, qnartum.
Ms. Vedastinus, e celeberfimo sancti Vedastimo- Ms. Amandinus e celeberrimo sancti Amandi coe-
nasterio membranaceus in-folio, vetustissima nianu, nobio, a vetusla manu, qui Heraclidis Paradisum
quippe characteribus capitalibus conscriptus. Descri- - continebat, sed mutilum, ad cujus tamen fidem pau-
plus bic erat rogalu abbatis Noraedii, qui eum basi- cula in appendice recognovi.
licse sancti Medardi obtulerat. Unde Suessione, ubi Ms.Audomarensis ex ecclesia collegialasancti Au-
insignis sancti Medardi basilica, librum hunc profe- domari, vetustus, et maxime perfectus, qui maximo
ctum auguror. Titulus aulera libri hic erat: Liberter- mihi ad hanc recogoitionem adjumento fttit, tuni
monumvel adhortalionis Patrum ad profectummona- quod plures libros conlineret, tum quod egregie
chorum. Liber autem bic ms. tantum continet ex libro scriptus esset. Continebat autem ex libro primo :
nostro quinto libellos xv, et finit in nuir.ero 26 li- Vilam sancti Anlonii per sanclnm Athanasium,
belli xv. Quare non habet integre quaevertit Pelagius. interprete Evagrio; Vitam saocti Hilarionis au-
Finis totius libri erat: Explicit liber quod vocalurVi- clore sancto Hieronyrao; Vitam Malchi monachi
tas Palrum ad profeclummonachorumsiveimilatores captivi per eumdem; Vilain Abrahae eremitae per
eorum.Vixdubiuin mibi, anteannosDCCclibrumhunc beatum Epbrscm; Vitam beati Frontonii; Vitam
conscriptuni. Ex Nomedii selateres certior statui po- Marinse puellse; librum secumlum, hoc initio: In-
terit. cipit prmfatio RnffinideVita monachorum. Benedi-
81 PROLEGOMENONXXIV. 82
elus, etc.; librum tertium, per paragraphos seu nu- A j num. 24, qui eidem Poslhumiano tribttiltir. LiLrum
meros ccvn; librum quartum, exceplis primis xiv ca- quartum, qui Joanni Cassiano assignatur. Libruin
pilibus, quse ex Severo Sulpicio sunl excerpta, ea qnintum. Titulus aulem hic est : Incipiunt capitula
enim deeranl; librum quinlum , cujus titulus est: libri sancli Hieronymi de Vita et actibus SS. Patrum
lncipiunt adhortationes sanclorum Patrum, perfectio- eremilarum, translatus ab eo de Grwco stylo in Laii-
nesquemonachorum,quas de Grmcoin Lalinumtran- num. In inedio vero libelli xvi (qui vere xviu est,
tlulit Bieronymus presbyter. Manifeslo errore. Nam sed duo libelli xm, de Hospitalitale, et xiv, de Obe-
idem liber [LXWIII]manuscriplu3 in fine Iibelli xvm, dientia in hoc Ms. sunt omissi) habetur : Hucusqut
qui in boc quinlo libro nllimiis est, haechabet: Huc- Hieronymusde Grwcoin Lalinum dieilur transluitsse,
usque de Grwco in Laiinum Iranstulit Pelagiut dia- sive, ut plerique autumanl, Pelagius diaconusRomanw
conus EcclesiwRomanw, et abhinc deorsum Joannes Ecclesiw. Inde Joannes subdiaconus, qualuor distin-
tubdiaconus. Librum sexlum, inlerprete Joanne S. guens libris idem opus. Librum sexlum.
R. E. subdiacono. Ms. Lietiensis minor, in quarto, pergameno, notae
Ms. Affligemiensisex insigoi abbatia sancli Pelri non inferioris a priore. Qui liber olira fuil Sancli
apud Aloslrum in-folio, membrana, bonaenotse.Con- Michaelisin Sarlo. Continet hic liber e* libro primo,
tinet ex libro prirao Vitas sancti Pauli, Anlonii, tli- B
' Vitam sancti Pauli prirai eremilae, auctore divo Hie-
larionis, Malchi, Pachomii, Abrabse, Siroeonis Sty- ronymo; Vitam sancti Hilarionis, auctore eodem;
lytae, Frontonii, Euphrosynae, Mariseneplis Abrahse, Vilam seu Poeniteniiam Thaidis, seu Thaisis; librum.
Pelagise, Maria: .Egyptiacac,Marinse; librum secun- secundum, tertiura, quartum. Ms. BonseSpei, ex ab-
dura, quintum, sexlum. batia ejusdem nominis, ordinis Prsemonstralensis,
Ms. Gemblacensis, ex vetusta abbatia sancti Peiri, apud Binchium Hannoniseoppidum,in-quarto, forma
ordinis sancii Benedicliin oppido Gemblacensi apud oblonga, pergameno, charactere bono et vetere.
Namurcum, in quarto, membranaceus, charactere Coniinet varia tantum fragraenta ex variis hinc inda
velusto. Continebat tantum ex libro primo Vitas libris excerpta, ex iibro u et in RufOni, itera ex ali-
sancii Pacbomii, sancti Basilii, Joannis Eleemosy- quot libellis Pelagii et Joannis. <
uarii, MarisejEgypiiac». Ms. Moretianus, in-folio, pergameno, non valda
Ms. Crispiniensis, ex monasterio ordinis sancti quideni vetustus, sed plurima coniinens, quem mihi
Beoedicti apud Valentianas, in-folio, membrana, ve- D. Moreti filii suppeditarunt. Continebat ex libro
tusla manu. Continebat ex libro.primo Vilas sancii primo Vitas Pauli; Antonii; Hilarionis; Malchi; Pa-
Pauli, saucli Antonii, sancti Hilarionis, Malcbi, Joan- chomii; Abrahse; Joannis Eleemosynarii; Frontonii,
nis Eleemosynarii, Fronlonis, Paulse, sanctac Ma- .• quam Hieronymo ascribit; Euphrosynse; Mariae
rinae; tolum librum secundum; tolum librum quar- neptis Abrahae; Thaisis merelricis; Pelagisc mere-
tum; totum librum quintum; tolum librum sextum. tricis; Marlse^Egyptiaese; Marinse; Paulse. Librum
Ms. Aquicinctinus, ex coenobioordinis sancti Be- secundum, quem ascribit Poslhumiano monacbo, et
nedicti apud Duacum, in membrana, bonaenolae,in- dicitur ad Phydosum missus. Librura terlium, qui
folio. Exhibebat hic manuscriptus ex libro primo etiam Poslhumiano ascribitur, et ad Phydosura mit-
Vilas sancti Pauli, sancti Antonii, sancti Hilarionis, titur. Librum quartum, quem tribuit Joanni Cassiano.
Malcbi,sancli Joannis Eleemosynarii, sanctseEuphro- Librum quintum, quem de Grsecoin Latinum ab
sinaevirgiuis, Mariseneptis Abrahse, Pelagiae mere- Hieronymo presbytero [LXXX]translatum asserit. In
tricis, MarisejEgyptiacse, Paulse. Exhibebat prseterea fine tamen libri xvm, ait, siveut pierique autumant,
librura secundum, boc litulo : Incipiunt actus SS. translulit de Grwcoin Latinum Pelagius diaconus S.
Patrum a Posthumianomonacho editi et ad Fidosum R. E. Librum sextum, quem Joanni S. R. E. sub-
tittui. Librum lertium,|qui ibi constat paragraphis seu diacono ascribit. Ex appendice, Heraclidis Paradi-
numeris cxn. Lihrum qttartum hoc inilio : lncipit sum, iiilegrum; sed eum ascribit Paschasio, vel Pal-
liber Posthumiani de gestis sanctorumPatrum. Unde ladio diacono. Ita litulum concipit: lncipit epistola
occasio nata sit Poslhumiano aliquos libros inscri-' **Paschasii sivePaladii diaconi ad Eugippium presby-
bendi. Vide dicla supra, prolegomeno4, § 9. terum in libro qui vocalur Paraditus, de Miruculit
Ms. Lsetiensis major ex formatissimo ad regulam sanctorum Palrum et Vita eorum. Vidc prulegome-
saucti Benedictisub patrocinio sancti Lamberti mo- iion 25.
nasterio, in-folio, pergameno, bonse noise. Continet Ms. sancti Jacobi fratris Dominiin Insula, ubi est
autem ex libro primo Vitas sancti Pauli priroi ere- abbalia ordinis sancti Benedicti Leodii, in-folio, per-
milse; sancli Antonii; sancti Hilarionis; sancti Mal- gameno, scriplus anno Domini 1512. Continct ex
cbi, caplivi monacbi; sancti Simeonis Slylitse; sancli libro primo Vitas sancti Pauli primi cremitsc , et
Joannis Eleemosynarii; [LXXIX]sancti Frontonii, Malcbi. Librum secundum, quintura, sextum.
quam Hieronymotribuit; sanctseEuphrosinsc; sanctse Ex eadera abbatia babui libcllum in-octavo, cbar-
Pelagiseraerelricis; sanctse Marise^Egyptiacse;san- taceum, in quo erat Vita sancti Onuphrii, recenti
ctse Marinae; sanctaePaulsc. Librura secundum, qui manu. Distinctushic erat slylus a vubjaia Onupbrii
a Ms. boc Posthumiano monacho ascribitur, el dici- Vita, vulgalum tamen stylura relinui.
tur ad Phydosum missus. Ex libro teriio, tantum Ms. Camberonensis, ex abbatia saucue MariajJa
 83 IN VITAS PATRUMPROLESOMENAXXVI. M
Caraberone ordinis sancti Bernardi apud Athura, iu \J ex libro primo, Vilas Malehi, monachi captivi; Fren-
membrana, folio, recentiore manu. COntinebat ex tonii, sarictasMarinse. Librum secundum, quem tri-
libro primo Vitas sancti Pauli, sancti Antonii, sancti bitll divo Hieroiiymo. Librtim qtiimum, qni inscri-
Hilarionis, Malchi, Joanriis Eleerhosynarii, Paulse. bitur : Adhortationet sanclorum Patrum, perfectio-
Libruro secundum boc titulo : incipiurit aclus SS. nesque monnchwum, tntss de Grwco in Latinum
Patrum d Posthumiariomonacho editi, et ad Fidosum transtnlii beatut Eieronymus presbyler. Rectius in
missi. Libfum tertiuni. Nulli ceflo auciori hic in- fine Itbfi decimi octavi: Bucusque dt Grwcoin La-
scribitttr. Librum quartum, qui Posthumiano tri- iinum translniil Petagiut diaconus EcclesiwRomanw,
buitur. et abhinc deinteps Joannes tubdiaconut. Librum
Ms. Clarouiarescanus, ex abbatia sarictifiMarisede sexturh.
Claromaresco, juxta Audomarum, ordinis sancli Ms. Carlhusianorum Nostrse Dominse de Gratia
Bernardi, in-folio, merobrana, cbaraclere bono, sed prdpe [LSXXII]Bftixellas, in-folio, scriplus in mem-
hon valde veleri. Continebat ex libro primo Vitas brana anno Cbrisli 1460, Kal. Decerobris, per Ff.
Thaisis meretricis, MariaejEgypliacsC,Marinsepuellse. Petrum Weins. Continet ex primo libro Vitas Pauli
Librnm secundum, nulli auctori inscriplum; librum priroi eremitse, auclOre divo Hieronymo ; Antonii,
tertium ctiam anonymum; librum quartum similiter B ] auctore Athanasio, interprele Evagrto;%ancli Hila-
anonymum. rionis, auctore divo Hieronymo; Malcbi captivi
Ms. sanctse MariseBibrach in Germania, in mem- raonachi, auctofe eodera; sancti Pachomii, Abrahse
bfana, folio, cliaractere utcumque vetusto. Contine- monachi et eremitse, Simeouis Styliise, Macarii Ro-
bat ex libro primo Vitas Pauli, Antohii, Hilarionis, raani, Frontonii, sanclse Euphrosynae virginis, Thai-
Malchi, Frontini, Thaisis meretricis. Totum librum sis rneretricis, Pelagisemeretricis, MariaeJSgyptiacae,
secundiim, totum librum seplimum Paschasii. Et Marinsevirginis, Paulx. Librum secundum. Librutn
quaedamalia mixla ex variis libris. quintuin. Deerat quidem suo ordine libeiius decimus
Ms. Rebdorftiensis in-quarto, pergameno, chara- sexlus de Pcenitentia, sed in manuseripto compre-
ctere satis recenli. Cunlinet ex libro primo Vitas nendebatur sub libello septimo qui est de Patientia,
futxxi] Pauli, Hilarionis, Malchi, Simeonis Siylitse, quo titulo in nonnullis nianuscriplis etiam iiber xvi
Euphrosynse. Librum seciindum, quem tribuit sancto inscribitur. Librnm sextnm. Hie autem tilulus libro
Hieronyino; iibrum (ertiutn et quartum. sexto et qoinio prsetigebatnr : De verbis seniorum
Ms. sancti Petri in Mtmster, folio, pergameno, tanctonm fatrum, Qmd itpm de Grwco tn Latinum
fecentiorfe charactere. Coutinet tanlum excerpta transtuiit Pelagiut diacoims Ecciesiw Romtmm,extrl-
quaedam et Vitis Patrum. Ex libro primo Vitas tC mam partem Joannes subdiaconustranstnlil.
Pauli, Antonii, Hilarionis. Qusedamex libro secnndo Ms. RursemundanBS, ex collegio nostro Rurje-
et septirao. tnundtE in pergameno, in-folio, a recenti manti:
Mss. Insulenses dud membranacei clarissimi viri, Constal quinque libris, uli prima editio. Ex qua,
mihique amicissimi, Tussani Desbarbieux, in-rolio, quod pauca lypographitc infantia imprimerenlur
non valde velusti, quorum altef continebat: Ex Iibro exemplaria, videtur eascriptus. In fine bas praeterea
primo lantum Vitam Mafise &gyptiacae, Marise Vitas compleclitur : Pauli primi eremitse, sancti
rieplis Abrahae,Pelagise mefeiricis, et Thaisis mcre- Antonii, Uilarionis, Malchi, Pachomii, Abrahae,
tricis. Ex appendice solum Heraclidis Paradisum. Frontonii, Barlaatn Ct Josaphat, Thaidis meretricis,
Aller vero, ex libfo pfimO tantuni vitam sanrtse PelagiSBmefetricis, Marisa jEgyptiacse, Paulse.
Marinse virginis, el sahctse Paulse Viduse. Totiun Ms. Sionius, mohasterii religiosaruni de Sion,
librum quinitim Pelagii S. R. E. diaconi. Tolum ordinis sahcti Atigustitii Cortraci, iu-folio, charta,
librum sekliim Joannis S. R. E. subdiaconi. Cliaraciere recentiore, scriptus anno 1469. Conven.it
Ms. Salicti Sepulcri major, ex monasterio Sancti plane cum prima edilione, ex eaque descriptum non
Sepulcri, qiiod Cameraci est, ofdinis sancti Bene- dubito. in Ilne has Patrum Vitas addit: sancti Aii-
dicti, in-folio, chariaceus, recenti manu. Continet D D tonii, sancti Pachomii, Epicteti et Asiionis.
ex libro prmio Vitas : Malcbi rhonachi captivi, Atque hsec dicta sint de raanuscriptis librfs qui
auctOre divo Hferonymo; sanctse Euphrosynse, integrOs quosdam libros vel magnam librorum par-
Thaidis meretricis, Mariae^Egyptiacae, Marinsevir- lero ex iis, quOS damus, comprehenderunt; naht
ginis. Libfilm secundum, quem tribuil Palladio, subinde et alia fiiaiiuscripta citamus qose vel unahi
aitque ab Hiefonyroo de Grsecb in Latiiium conver- Vitam aliquam, vel simile quid bnc speclans tantum
sum. Librum tenium, librum quarinm. Ex libro habent, uli invenies Befltnianum apud Audomaropo-
quiiito, qui octodecim libellis constat, babet tanium lim, Lauremiaiium apod Leodiam, Brugense socie-
sine ulla libellorum dislmctione numeros CCXL.VO- tatis noslrse, et si quse alia.
eanlurqtie Admonitionessanctorum Pairttm de di- Prseter hsec HiaiiusfrrplaLatina, honnulla quoquo
terso generi virtutum, quas Petagius diaconus Eccle- Grseca nacius sum, e quibus Latina sunt expressa;
tiw Roinanwde Grtecoin Latinum transtutit. sed paucajcaque salis imperfecta, quse subinde ad
Ms. Sancli Sepulcri minor, iii niembrafta, in- luceui citata invenies. iNariialia qusedam serhis ad
quarto, manu quoque fecenti. Compleclilur autem : uiaiius meas pervenere,
«6 PROUiGQJtliiNONXXVI. 86
PROLEGOMENON XXV. A, docli inlerpretatio est, nec stylus multum abludit a
De apptndict ad Vilas Patrum. stylo Vitsesancti Severini. Ego ob hanc epistotaiu
hic fortuilo praefixairi, non ausus fui ei intcfpre-
{LXXXIH*; Placuit hanc appendieem reliqais de Pa-
lationem asserere. De Paschasio hoc plura vide Pro-
trum Vitalibris jungere, tum ob vetustatem inler-
legomeno 14.
prelum, tum ut lox subinde locis dubtis ex interpre-
[LXXXV] Continet prseterea irEgyptlorUmPatrilm
taiionis varietate affutgeat, ttmt etiam quod quasdara, Dumiensi episcopo,
in senlentias, inlerprete Mar(ino
elsi paucuta, hsecaopendii oootineat nvm pri» ex Codice BibliolliecaeTpletante excefptas, ex
quas
ribus non sit reperire. ad me transmisit R. P. Cbristopborus a
Continet autem baecappendix tria opuscula, Hera- tiispania Castro Sacrarum Lillerarum in Collegloiiostro Sal-
clidis Paradisum, et Palladii Lausiacam, ex veteri manticensi
de vide dicta professor. Quas etiam reperi in CotTice
utrninque interpretatione, quibus pro-
14. pervetusto sancli Floriani, e Germania niilii suppe-
et
legomeno4, § 3, prolegemeno ditato.
Quem hic damus Paradisum nomine Heraclidis, in
Martini Dumiensis cpiscopi varii meminere aucto-
manuscripto Moretiano inscribitur Patchasii : thie
res: lsidorus, libro de lllustribus Erclesiae Scriplo-
Palladii diaconi ad Eugippiumpresbyietum, tibto, B in
miracutistanclorumPatrum ribus, cap. 22. Sigeberlus in simiKScfiptorum cata-
giii vocaiur Paradisus de
Cui litulo hcee : Iogo, cap. 19 et 118. Fuit liic abbas et episcopus,
el vila eorum. subjtingitiir epistola Dumiensein Gallsecia monaslerium construxit,
t Dominosuo semperque charissimo presbylero qui
postea episcopus Braccarensis, cujus fit honorifica
Paschasius diaconus. meniio in concilio Toletano decimo, cap. 7 ex con-
Frater in Christo charissime, dum nos peritise cilio Valentino ; et in synodo Braccarensi prima, scfa
luse facundia Sed optatis successibus eaienus
598; et in secunda, aera 610, quibus praefuit. Cura-
ampliatur *. > vit ille quidem nonnulla ex Graeco verli per alios ;
[LXXXIV] Inde scquebatur : Frologut primut Pa- ita enim 168 : < Marlinus
Sigebertus supra, cap.
schntii, tice Palladii diaconiad Lautum episcopum.In episcopus transtulit per manus Paschasii diaconi in-
hoc libro, etc. Inde : Secundut prologus : Multi qui- et responsiones plnrimas sanctorum
demmultos.Iiide capulprunum Paradisi: Cum prfmatn terrogationes Patrum in Dumiensi ccenObio.>,
./Egypliorum Qusa
Alexandriam. Paschasius ejus jtissu traustulit, habes libro sepiirao.
Similem Codicemms. cum his lilulis et prafifatio- Fors idem Paschasius et hsec
ejuS rogatu transtuUt.
nibus invenit Vezelii in Heduis, apud nobillssimum
Quia tamen Martininomine in duobus manuscriptis
ejus loci abbaiem Erardumltupeforlium, amicissimus** | et ipse asserit se collectionem Orienta-
mihi Lucas Holsteniu*, uti per litteras me monuit, inveniuntur,
litim canonum emendasse, el ad Grsecum texttun
si forle usui esset ad secundam hanc Moretianam
rursus contulisse (quse habelur in lomis conciliorttm,
editionem adornandam. Paretn quoque Codicem
concilium Lucense n), potuit ipse e Grseco
codem ordiue digestum submisit clarissimus D. Tus- post
et hsec translulisse. Quare ejus nomine in appendica
sanus Desbarbieux,de quo momii Prolegomeno24.
dedi.
Equidem Pascbasio huic, qui Eugtppii tempore PROLEGOMENONXXVI.
vixit, liber hic velut auclori tribui non polest, cuin Vario monita ad lectoremhujus edilionis.
auctor in hoc libro intefloqoens certo rixerit sseculo
sancti Ilieronyrai, et Palrum magna ex parte , quo- Adverle primo, primani raihi curam fuisse ut
rum Vitam describit. Quare fecte additura sive Pal- textura cujusque auctoris perquam fidelissime ex
tadii; vere enim Palladius, vel Heraclides, vel fideveterum Codicuraexprimerem, servatisplirasibus
minus usitatis, nec valde semper Latinis, ut et
quisoiam alius eorum sequalis, hujus Paradisi auctor eliam
est. illseseculum aucloris sui proderent.
An igilur Paschasius hic dicendus est vetus hujus Adverte seeundo, orlbographiaeeam servalam ra-
Paradisi interpres ? Nec hoc affirmare habeo. Cerie nl tionero, quam Typographus optimamjudicavit. Quo-
nibil tale insiuuat bsecPaschasii ad Eugippiuttiraissa rumdam tamen propriorum nominuin diversas sub-
inde ortbographias reperies, sed apud divcrsos in-
epistola. Imo epistola hsec potius pfeefigendaest Vitae
sancti Sevtrini Noricorum apostoli. Et pridern anno terpretes, ut nunc Scele, nunc Scithi, nunc P.wmenius,
1595 eam Vitsesancti Severini prsefixit dociissimus nunc Pimenius, et similia aliquot alia. Quseplerurn-
scholiastes Marcus Velserus : Epistola autem Eugip- que sua imerpretibus reliqui, quod singuli furta
cui Pasi hasius hic exstat tomo diversimode nomina illa in Grscco exeraplari scripta
pii, respondet, sexto
Antiquarum lectionum, pagina 455 (Vide Palrol. invenerint.
lom. LXII,col. 1167). Si aliunde probari possit Adverte terlio, ne ssepius quarumdam difficulta-
rariorum ralio reddcnda
Paschasitimhune inlerpfeieni esse hujus Paradisi, tum et verborum [LXXXVI]
conlenliis
ei poslbac inscribatur ea interpretatio. Equidem viri esset, quod variis locis eadem occurrerent,
* Hanc brevi in notationibus explicatione, ad Onoiuasticon
epistolam videsis Patrol. lotn. LXII, col. porro remisi, iu quo pleuius de iis agitur. In quo etiam
39. EDIT.
 87 1N VITAS PATRUM PROLEGOMfiNONXXVI. 88
nonnuHa reperies, quorum nullum in nolalionibusIA Quia vero Pelagiuset Joannes librum quisque suum
dalum indicium. in varios libeltos [Lxxxvii] distinclura habet, dum
Adverle quarto mirandum non esse, si complti- eos in margine cito, libellorum siniul ordinem cum
scula eadem in diversis libris, variato tantum stylo, dictorum numero in tnargine assigno.
reperias. Evenit hoc quod olim diversi eremum obie- < Adverle septimo, in Chorographise studiosi gra-
re, et Vilas dictaque Patrum vel coram vel ab aliis tiam, tabulam nos curasse concinnari mansionum et
excepere. Quisquequod vidit vel audivit,in com- expediiionum eremitarum. Et quia maxime Jigypius
mentarium retulit. Accedit, quod quidara aliorum et Syria et Palsestina ab eremitis luit exculta, par-
scrinia compilarunt, et prseterea qusedam ex suis ticularem quoque earum delineationem habes, quod
quoque armariolis adjunxere. Dedimus igitur orouia in generali tabula particularis locorura dislinclio
proutapud diversos auclores et inlerpretes inveni- servari nou posset. Tabulam eam proximum foliuta
mus, ut suus cuique constaret labor,et plurium exbibebit.
testificatione plus quoque Palrum dictis accederet Adverte oclavo, me nunc boc anno 1627, cum
auctoritatis. Vide quse de hac convenientia diximus prima edilio Moreliana anni 1615 distracia esset,
prolegomeno 4, § 3. uti et Lngdunensis Galliae, rursus rogatu D. Ballha-
Adverte quimo : sicubi ea auclorura convenientia B - saris Moreti Vitas Patrum recensuisse; maxime tex-
eccurrat in margine * fere notavi singulorum loca, turo octavi libri per Palladium, et noni per Joannem
ut se mutuo illustrarent. Qualem in multis repcries Moschum, qui ante Grsece nou prodierant. Nunc
inter librura secundum Ruffini, Palladium Herveli, Grseca eorum editio Parisiensis varius interpretum
Heraclidis Paradisum, et Palladium ex veteri imer- errores detexit, et raultis tenebrosis locis facem prse-
pretatione. Ruffinum et Palladium Herveti inter se luxit. Notaiiones quoque subinde auxi, et inprimis
commisi; Paradisum Heraclidis per Palladium Her- Onoraasticon, quod id multorum volum esset, maii-
veti illuslravi; Palladium ex veteri interpretalione me religiosorum, quibus non suppetit librorum co-
cum Heraclidis Paradiso comparavi. Multa quoque pia, necusum lexicograpborum et crilicorum habent,
eadem reperies in libro m Ruflini, Pelagio, Joanne, qui rem anliquariam tractant. Accessere quoque
Paschasio, quorum concordiam in margine notatam tres novi indices, unus sacrarura Scripturarum, al-
invenies. ter concionum, et lerlius auctorum in notaiiouibus
Adverte sexto : ut compendio convenientiamillam adductorum; quos reliquis ante datis insertos vel
cilarem, cum novem posteriores libri, in quibus subsertos invenies.
ejusdem rei repetita narratio maxime occurrii, vel Adverte nono, etsi alise nonnullsevitse Eremita-
auclorem certum habeantvel interpretem, tibiauctor C ' rum Oricntalium hinc inde
typis editae sint, et plu-
cerlus est, eum citavi; ubi de eo minus constat, in- res ex Mss. erui possint,quia tamen inslitutum nieum
terpretis nomen margini apposui. Verbi gratia, quse non fuit oranium eremitarum Vitas conquirere, etin
paria occurrunt libris secundo, teftio, qui Rufflnum unum fascem coiligere, sed lantum decantatissimum
agnoscunt vel auctorem vel interpretem; quarto, qui Vitarum Patrum librum, qui ante centum annos to-
excerpta habet ex Severo Sulpicio et Joanne Cassia- ties cusus recususque fuit, recensere et illustrare ;
no; oclavo, qui Palladium; nono, qui Theodoretum; studio abstinui a reliquis indagandis. Is euiui labor
decimo, qui Joannem Mpschum reprsesentant aucto- novum facile tomum exlundere posset. Mihi nunc
res; tantum in margine cilo auctorum nomina cum salis fuit SS. Patrura insislere vestigiis, qui has VN
capitibus vel numeris, prout cu"fisque liber vel per tas olim et legerunt et commendarunt.
capita vel per numeros digestus hic reperilur. Rur- Ego vero le, mi lector, non unis volis rogatum ve-
sus vero cum in margine cilandi sunt liber quintus, lira ut Deum mihi tuis precibus propilium facere di-
sexlus, septimus, qui Grsecisaucloribus incertis cir- gneris, uli ea quae liis libris traclanlur vel ex parte
cumferuntur, certos (amen habent interpretes, cum aliqua moribus vitaque exprimere possim; ne sira
quintus citandus est, cito Pelagium; cum sextus, plaue velut sessonans et cymbalum tinniens. Ita libi
Joamiem; cum seplimus, Paschasiura; quorum sin- ^ Deus, eremitarum suffraganiibus meritis, favorem
guli suorum singulorum librorum sunt inlerpretes. omnem opeuique aspirel. Vive, vale, mei apud Devia
* Has nolas in textum inler uncinos
revocavimus. meraor.
EDIT.
 VITJE PATRUM
,
SIVE

HISTORLE EREMITICJE.

LIBRI DECEM.
CollationesPairum, et instituta, et Vilaeeorum, et RegulaS. P. N. Basilii,
quid aliudsum, nisi bene viventiumct obedientiiioo monachorumcxem-
pla el inslrtinientavirtutum? (S. Benadictus,Regulwsuw cap. u!l.)
O desertumnoribusCbristivernaus!0 solitudoin quailli nascunturtapides
de quibus in Apoealjpsicivitasmagniregis exstruilur! 0 eremusfaini-
liarius Deogaudens!
(Hieronumus,epitl. 1 ud Heliodorum,de laude eremi.)

PUELUDIA AD LIBRUM PRMUItl.

3 Quia dfvus Hieronymus hoc libro primo ssepe interlnquitur, idemque, arciioris vitavincensus deside-
*to, eremitas olim invisil, inque ercmo annos aliquot vixit; placuit hic brevi synopsi, vise vitsequeejus
periodos, qua peregrinaliones ejus spectam, oculis subjicere; ad nonnullam 'eorum lucem, quse lecturus es.
Quos ex illuslrissimi cardinalis Baronii laudalissimis Annalibus concinnavi, ut magno duce divi Hieronymi
oonsecleris vesiigia.

DIVI HIERONYMI PEREGRINATIO.

Divi Hieronymiprimordia et profeclioGallicana. A Donatum audivil; ipsum enim suum norainat prae-
Amo Christi 342. Baron. lom. III, Adam, 372. cepiorera (Hieron., in Chron., anno 20 Constamii),
—Natus esl Slridone, oppido in Dalmalia, bonesiis tura, ul ipse tradit (Hier., lib. i cont. Pelag. et in
ad Gat. cap. n), scholastico more lusilin con-
quidem parentibus, et substantiis baud infimis, quas Epist.
troversiis deciamandis. Ibi adulla aetate sacro bap-
postea pro xdificatione monasterii per Pauliuianum
ffatrem dislraxit (Hier. ep. 26); non enim de seipso, lisroo initiatus est (Hier., epist. 57) : quo suscepto,
sed de voluptuosis clericis atque monachis, ex per- paulo solutiorem vitam, quam gesserat, continuo
sona tamen sua illa ait (Hier. episl. 2): t Natus in eraendavit; nam 4 priori amissa corporis integri-
paupere domo et in tugurio rusticano, qoi vix milia tale, secundam, quara vocat continenliam post ba-
el cibariopanerugientem saturare poleram ventrem, ptismum, servavit immaculatam tolus piis officiis de-
nnnc similam et roella faslidio, > etc. ditus una cum ejusdem inslituti sodalibus (Hier.,
Bonosumhabuit collaclaneum (Hier. epist. 41), et Apotog. pro lib. adv. Jovin.), singulis diebus Domi-
cum eodem coaluit in liberalibus disciplinis, prsedi- nicis (ut ipsetradit [Hitron., in Ezech. c. XL]) invi-
vite adolescente; a puero enim excolcndus bonis lit- sebat in sublerraneis coemeteriis reliquias sanctorum
leris traditus est praeceptori; de quo ipse (Hieron. martyrum; nibilque cseteris diebus olii sibi rclin-
Apolog. advtrs. Ruffin.): < Memini me puerutn cur- B qnens, lotus erat in describendis libris; sic cnira
siiasse per cellulas servulorum, diem feriatum duxis- biblioihecam Romsesummo studio alque labore stbi
se Iusibus, et ad Orbilium saevienlem, de avisesinu confecisse testalur (Uier. ep. 22).
tractum esse captivum. > In Gallias post hsecperegrinalus com ipso Bonoso,
Rumam veniens cum eodem ipsius gentili Bonoso, cadem fiti librorum, Treveris sancti Hilarii libros de
91 PRiELUDlA AD LIBRUM PRIMUM. 92
Eyriodis manu suadescripsit; aliosqueibi positusan-1A deinde per Ciliciam in Syriam descendisse, 5 ubi
tiquos Codices, usf* opera amicorum atque inleralios conseilit in solkudine monachus (//i*r., tptst. i).
Florcntii, describtpd#s Curavit (Hier.,tpist. 6 et 41), Hsectoiius ejus csl peregrinalionis periodus, una
Profectio Sfriaca jftui variat orbisprovinciasluslratat. cum udissirrris cftmitibus, Evagrio prtjsliytero Ant.o-
Anno Chrkti 370. Baron., ad ann. 372.—Contigit cbeno (b), Innocentio, Heliodoro, et,ut ait, cum Hyla
autem posl hsecut qui semel pcregrinari cceperat, sancti Melanii famulo.
proficisci quoque in Orieniem in animum induxerit; Cuin igitur reperiamus Evagriura individuum co-
id quidem cum erudijiosis, lum etiaai religionis iuileuj /uisso sancli Hieronynjj, cequeciiarojcum co
causa; ut ex his, quas getsit inspicere licet. Porro ilieronyuium peregriuaiuni es Occulettie }n tappa-
peregrinationis ejus qusc remanent vestigia assectan- dociam, par cst Credefc, ct.ni de sc tfauat ipso
tes, dicimus euin cum Bonoso comitc e Galliis rc- Hicronymus, ctini co profcctuin cssc in Cappa-lociam.
vertentem, Aquileiam pervenisse *(a), coiiscdissequc ihec igilur iu asserarous, eadcm certe llicronymi
ibi aliquo lemporis spatio, fruilurus consorlio san- atque Evagrii in Cappadociam percgrinauo persua-
ctissimorum virorum, nimirum sancti Valeriani, ejus del. Iluncquc ipsum Evagrium, de quo sanctus Ba-
eivilatis post Fortunatianum episcopi, Ileliodori, silius tncminit (Basil., episl. 8), eiimdcm cssc cutii
Nepotiani, Ruffini, Chroroalii, Jovini, Euscbii, Bo- J», Jj Evagrio, ]|ieronymi socio atque comiie, cuin noincii,
nosi, Floreniii, Nicaese subdiaconi, Chrysogoni mo- lum ntunus prcsbytcrii, tinit patria, ucuipc Aulio-
nacbi: ad quosomnes, intimse necessitudinis lcsles, cbia, nec non locus ipse, uiide vcnit, niminitn cx
ejusdem Hieronymi lillerae exstant (llier., epist. A\, Itaiia, scquc denionsirant, cumdemquc Kvagnum il-
42, 43,44). 1IIiii csse, qui cgrcgiam navaveral opct.itn Medmlaiii
Horum igilur suavissima consuetudinc aliquaii- adversus Auxenliuin, dc (pio, ad tiiium cx comitibus
tisper detentus est sauetus Hieronynius Aquilcia»; Innoceiiiium, anje Ilieronymus scnpserai, uos suo
cum inde discedere cogitur, ncscio quo ituproviso loco remlimus (llier., epist. 49)
rerum eventu, ut ipse, ex cremo ad Ruflinum scri- Quando aulcni accidcrit Evagrium ad sancrum
bens, testalur verbis illis: t Postquam ine a tuo BaiHitJniin Cappadociaiu pervcnissc, ex cadera Ba-
iatere subitus lurbo convulsit,poslquaniglutIiibcha- -sililijrHsiolapossumus iniclligerc, qua, antcqiiam do
rilatis hscreiitem impiadistraxil avulsio (Hicr. epist. Evagrio laciat inentioiieni, dc vebemeuii inorbo, i.i
41), > etc, tunc Aquileia reccdeus, iu Dalmatiam, qucm tunc inciderat, agil, cuni ait: t Qiiiiiqii^ginta
patrium solum, veniens, sororem juvenculam, sctatis his diebus seger decubui, quibus ittilii sedulo atlfuit
lubrico lapsani, priroum viro maxime pio Juliano, dilectuS cl omniuni sliidiosissiinus fraier noslcr ct
qui eam ad roeliorem frugem restiluit, deiudc cliam (] Q cooperator Elpidius. Mtiltum cniin fcbre consumptus,
per lilleras Chromalio commendavit (llier. epist. 37 penitria nutricntis inaierise, arida hac carne, ceu Iti-
et 43). cernarum papyro, circnnidaius, inarc<da lottgaaue
Quando autem contigerit tit ipse sic inonasticse «egritnduic lalwravi: aoliquuiu vu>nushuic accedens,
vilte arripuerit institutum, dillgenrt rerum ac lem- «t cibis me abslraxit, neulis somiiHinadcmit, tandem
porum discussione pervestigandum est. Caelerum, morli et vilsc confincm me cffecit, lantiim vivcre
quod in re dubia et inceria verserour, nUendum cst permiltens, quanlum ad dolorem seiiiiendum opus
conjectutis, aliisqueargumeniis.quamumlibet videri est (Basil,, tpist. 8). > Haec ei alia plura de eadcin
possint a longe petila; sic enim ssepe accidit per corporis infirmilale Basilius, qiiam ei conligissc su-
engustas rimulas perspicere quse indagalur sollicile perius dixiraus anuo (Anno 500 et 570) quo crcatus
veritas* cst Csesareaecpiscopus, qui numeratur Domini 570,
At, quodad hancrempertinet,haud assentiri pos- quo pariler dixcrimus Hierunymum, cum codcm
sumus affirmanli, Hierenynrum com Ruflino alque Evagrio ei aliis sociis, devenissc in Syriam; iude
collegvs, ilineris sociis, primum Jerosolymam pe- vero ejusdem provincise deserta pcliissc, non ar.ie
liisse, inde vero inter se divise», Ruffinum tn JEgy- (mea seulentia) amium Doroini trecentcsimura se-
ptum, Hieronymum autem in diversas provincias J) | ptuagesiroum priraum : quod quidem et insinuare
peregrinationem instttuisse, atque iliincdeserta Syrise videnlur cilatae ejusdem stiperius litterse ad Ruffintim
petiisse (Msrian. Vietor. intit.S. Hier.). Nam Ruf- (Hier., epist. 4). Ex his igitur inducimur ut creda-
finum Roma recessisse cum Melania profectmnque mus, praesenlemanuum esse secundum cjus in ercmo
in JEgyptum, indeqne Jerosolymaffl pervenisse, cum incolalus.
jam sanctus Hieronymus in Syria monachus degeret, AnnoChristi 571. Baron.,ad an. 372.—Cumautem
tutu quae superius atcta sunt, tiitn quse dicentur in- primura in Syriam venit, ibi cum Evagrio Antio-
ferius, perspicue demonstrabunt. Ex peregrinalionn cbeno, in via coraite, Antiochiseconsedit. Eral Evu-
vero ipsius Hierohymi.a sedescripta, possumus pa- griusprsedivesacnobilis, dominusque villsc, M.trouia
riter inlelligere tempus ipsius ex Occidente in Orien- dictae;ubi aliquando agens Hieronymus cum Evagrio,
lera migrationis; ad Rnfnnum enim, cum illejam nactus ibi sanctissimum illum Malcbum moiiachum,
factus senex
pervenissel in dSgyplum, ex eremo Syrise scribit, se lolius vitae ipsius cursum, quam postea
id quidem Hieronymus
primo profeclum in Thraciam, inde in Ponlum atque couscripsit, accepit: testatur
Bitbyniam, postea in Galaliara et Cappadociam, ipse, cum ait; t Maronia iriginta fcre millibus ab
 §3 ttVl HIERONTMIPEREGRINATIO. 94
Antiocbia, urbe Syriae, haud grandis ad Orientem A culum, putabam me Romants iriteresse delicHs! Se-
distat viculus : hic, post mullos vel dominos vel pa- debam soltis, qui amaritudine plenus eram; horre-
'
tronos, durii ego adolescentulus morarer in Syria, ad bant sacco membra deformia, et sqnalida cutis situiu
necessarii de- caruis obduxerat: '
papsc Evagrii (c), mei, possessionem jEthiopicae quolidie lacrymse, quo-
volutus est. quem idcirco nunc nominavi, ui osten- tidie gemitus; et si quando repugnanlem somnus
derem, unde nossera, quod scripturus sura (Bieron. imminens oppressisset, nuda hurao vix ossa baeren-
in Vila Malehi).> Post vero descriptara egregie vilam lia collidebaro. De cibis vero et potu taceo, cura
Malchi,ista ad postremum: t Haec,inquit, mihi senex eliam languentes monachi aqua frigida utanlur, et
Malcbusadolescentulo retulit, haecego vobis narravi coctum aliquid accepisse, lusuria sit. llle igitur ego,
senex, et caslis historiam castitatis expono. > QuO qui ob gebennse metum tali me carcere ipse dam-
plane Malchi exemplo, et aliorum plurimorum mo- oaveram, scorpionum tanlum socitis et ferarum,
nachorum, quibus (ut vidimus) Syrla tunc flnrebat, saepe choris hitereram puellarum : pallebant ora je-
Incaluit cor ejus ad consectandura vitse mouasticae juniis, el mens desideriis sestuahatin frigido corpore,
institutum : cum et ad Theodosium, magni nominis et ante hominem sua jara carne prarmoriuum [leg.,
virum (d), et alios prseclaros anacborelas litleras suum, jam earne prsemortua] sola libidinum inceti-
dedii, pelens eorum precibus solvi vinculis sseculi; tgdia btilliebant. Itaque omni auxilio destitutus, ad
ubi hsec inter alia : t Nunc vesirum est ut volunta- Jesu jacebani pedcs, rigabain lacrymis, crine terge-
tem sequalur effectus; meum est ut velim; obse- bam, el repugnauiem carnem hebdomadarum inedia
crationum vestrarum est ut quod velim et possim subjugabam. Jton erubesco confiteri infeiicimis mese
(Bier., epiit. 38). > miseriam; quin potius platigo rae non esse quod
Inter haeclemporis spatia, cum quid esset decer- fuerim. Meroinime damantero, diem crebro junxrsse
hendum de slatu suo Deum servosque Dei ita con- eum nocte, uec prius a pectoris cessasse verberibos,
suleret, agens Antiochix docentem audivit Apollina- quam rediret, Domino increpanle, tranquHlitas. Ip-
retn, £ de quo ipse ad Pammachiura : t Apollinarem sam quoi|iie cellulam meam, quasi eogitationurn
Xaodicenum audivi Anliochise frequenter et colul; mearum consciani, perlimeseebara; et mihimet ira-
Cl cum me in sanciis Scripluris erudiret, ntinqtiam tus et rigidus, solus deserta penelrabam : et sicubi
Sllius conlenliosum super sensu dogma suscepi. > concava vallium, aspera montiuro, rupium praerupta
flasc Ipse. Porro cum (ut superius dictum esl) Apol- cernebam, ibi ineaeorationis locus, ibi illud miser-
linaris nondum perfecle cognitus neque damnatus fimsc camis ergastulum; et, ut ipse tcslis est Do-
esset, licenter docebat, audiebaturque licentius. minus, post multas lacrymas, post coelo inhserenteg
De loco vero, a saocto Hieronymo iu Syrise soli-1(] oculos, nonnuuquam videbar mibi inleresse agroini-
tudine, ad babitandum delecto, ad Cbromatium seri- bus angelorura; et lsetus gaudensque dicebam : Posf
bens, ita ipse nieminil: «In ea parte delatse sunt te in odorem unguentorum luorum cucurrimut (Canh
(tuse scilicet litterce) quse inler Syros et Sarracenos i). > Hactenus ipse.
vasluro limilero ducit, > Eadem habet ad Florenlium. Verum non jejunia solum, aliasque aftlictiones,
Cbalcidis provinciae ea erat (ut alibi ipse tcslalur) ad carnis impelus infrenandos, adbibebat, sed et
solitudo (Hier., epist. 43, G; Prwf. in Abdiam). juge sludium litterarua : unde ipse ad Ru&licum
Fuere ejus coinites Innc-ceatius aiuue Hylas, «c- scribens haee ait (Hier., epitt. 4): < Dum essem ju-
cessitque postea Hetiodorus. Hts omnibus Evagritts *enis, et soliludinis me deserta yallarent, iticentiva
Amiochenuscuncta ttecessaria ministrabat; quin et viiiorum, ardoremque naturae ferre nott poteram :
ejus impensis Hierouyuto ad •cribendos iibros sup- quem cum crebris jejuniis frangarera, menr tatnen
jtedilali sunl anliquarii; ilJis eiiim ee tbi abundasse jeogilationibussestuabat; adqua.uj edomandam, coi-
tesiatur; ejusdemque Evagrii opera, lilterse qusedi- dam frairi, qui cx Hebrseiscrediderat, tae ta disct-
versis ex locis Atitiochiara afferebanlur, eidem fed* plinam dedi, ut post Quintiliani acoinina, Ciceroaia
debantur; vicissitnoue ad alios milleadas, ab tpse fluvios, gravitateraque Froiilonis, el leniiatem Pliuii k
ilie accipiebat (Hier., epist, 41, 43, 6). D alphabetum discerem, et stridentia wtbelanUaqtte
ed rebus in IIUHC raoduro probe disposiii*, inud 7 verba meditarer. Quid ibi laboris insunipserw,
Junestum in pr imis accidil, ut dulcissimocomile hi- quid sustinuerim difflcuUatis,quoties desperaverim,
nocenlio morte exstinclo privaretur, Heliodorusque quoties cessaveriro, et conieolione discendi rarsus
eito recesserit, spe taraen redeundi; ipse vero cre- inceperim, testis est conseientia, lamnseaqui passus
bris iaboraret corporis iuurmilslibus. Quod saepe sum, qtiam eorum uui inecuni duxerunt v»Hain.Et
queritur ad diversos amicos scribens (Hier., epkt, gratias ago Deo meo, quod de amaro sesiiue :ttera- ,
41,1,37,3,37,41). rum dulces fiuctus e»rp». > Haecipse.
>
Quas insuper praeter haec passus sii impugaatie» Baron., ad an.372 «t 378. — Exmuliis veroeerom-
Iies daeuonum, et quse eum exercuerint praelia car» nis, quibus ibi gravHer afflictatus est, iilaequidem
uis, bic retexam ex ejusdem epistola ad Eustochium sibi maximsevisscsunt; quod Occidentalisipselioroo,
(Hier., epitt.ti) ; t 0 quoties ege ipse in eremo collegis parimi eognitus, fiuspectas illis lidei ttabere-
constilutus, et in illa vasta solitudine, quae, exusta tur. Nam eamdcra prorsuscalumniam, quam Pauli-
soiis ardoribus, horridum monachis prsestat liabita- nus episcopus Antiocbenus (ut viditnus ex Epipha-
95 PR&LUDIA AD LIBRUM PRIMUM. 96
nio atque Theodoreto) passus est a Yitale primum, A £ cibus Paulino et Epiphanio, ecclesiastica traxisse*
ac deinde a Flaviano, cum ab eis Sabellianus appel- 8 necessitas (Hier.epist. 61), etc. Indicat bis sane
larctui, pati cogitur sanctus Hieronymus in Syriae verbis Hieronymus, se vocatura a Damaso.
soliiudine apud Chalcidem iu eremo agens, quod Sed quod ait venisse Romam cum iisdem nomina-
communicarcl cum eodem Paulino, a Meletii, puto, tis episcopis, haud puto inlelligendum, eum Aulio-
sludlosis exagitalus; norainatus et ipse ab iisdem cbia una cum Paulino solvisse, vel cum Epipbanio
Sabellianus, adeoque vexalus, ut coactus fuerit inde e Cypro insula. Nam cum ipsius sentenlia, ut dicium
recedere. Tradit haec omnia ipse (Hier. epitt. 77) est superius, conslet ipsum apud Gregoriura Nazian-
ecribens ad Marcum presbyterum Chalcidensem (e). zenuni perraansisse Constanlinopoliusque ad tera-
Prafeclio prima Jerotolymilana. pus, quo idem Gregorius episcopalum ejus Ecclesise
consecutus est, plane apparet eum non anle praele-
Anno Chrisli 378. Baron., ad eumdem an. — Quo
ritum annum recessisse Constantinopoli : quem qui-
autem profectus sit ipse egressus ex Syriae eremo,
dem hatid exislimo Antiochiam rerersum esse, ut
eerte quidem Jerosolyroam anle abiisse, quam Ro-
cum Paulino el Epiphanio se Romam conferrei; sed
main veniret ad Damasum, ex ipsius asserlione pro-
ad Paulinum in Damasi moniium litleris venlurum Romam, iter per
batur, dum in prsefaiione Didymi B Grseciamsuscepisse, eoque tempore Atbenas adire
comroenlariura de Spirilu sanclo, recedens tunc Ro-
voluisse. Ipsum namque petiisse Atbenas, verba baec
ma post obitum Damasi, se postliminioJerosolymam
in comroenlariisin Zachariara fidem faciunt: « In
reversum affirmal; et in epistola ad Asellain, quam,
Roma egressus, navem consceusurus conscripsit, arce, inquit, Atheniensium juxta simulacrum Miner-
vidi sphaeram seream gravissimipomleris, quara
ait: t Ora autem ut de BabytoneJerosolymam regre- vae,
imbecillilale corpusculimoverevixpotui. Cum
diar (Hiet. epist. 99). > Quibus intelligas jam ante ego pro
quaererem quidnam sibi vellet, responsum est ab
ipsum Jerosolymis versatum fuisse, quam Romam urbis
veniret ad Damasum. Quantura vero temporis Jero- ejus cultoribus, athletarum in illa massa forti-
tudinem comprobari, nec prius ad agonem quem-
solymis manserit, baud satis liquet.
quam descendere, quam ex levatione ponderis scia-
ProfeclioConstantinopolitana. tur quis cui debeat comparari (Hieron., in Zachar.
AnnoChrisliZld. Baron., ad eumdeman. — Gre- cap. xu). > Hsecipse. Sic igitur, qui Constantinopoli
gorii Nazianzenifariia permolus, impulsusquesanctus recedens per Grseciamin Italiam venit, iisdem epi-
Hieronymus, una cum collega Yincenlio, e Syria, scopis eodem tempore vocatis Romam vcuienlibus
tam longinquo terrarum spaiio, contulit se Constau- potuit occurrisse. Yenisse crediiur et ipse vocatus a
tinopolim. Quanlum aulera lemporis conligerit Hie- < C Damaso papa, qui eo in responsionibus synodalibus
ronymum apud Gregorium Constantinopoli commo- uterelur. Comigisse autem videlur ipsius Hieronymi
rari, exaclius inquiramus, ex consignata ab ipso su- et aliorum episcoporum Romam adventus autumnali
perius ejus scriptionis clironographia, cum testatur tempore; nam cum ad Asellam scribens dicat, so
se illa scripsisse, Gregorioipso jam facto Constanti- prope triennium Romsemansisse, minime tamen ab-
popolitano episcopo. Contigit id post annum se- solvisse; rursumque ejusdem Hieronymi in apologia
quentero. adversus Ruffinum asserlione cenum sit, ipsum
Quod insuper se ibi Gregoriura Nyssenum cogno- mense Augnsto Roma profectum, certe quidcm ip-
visse testelur, quera tempore indiclseConstantinopo- sum boc anno, autumnali (ut dictum est) lempore,
litansB synodi illuc cum aliis episcopis contigit pro- vel hieme Romam venisse oportuii.
flcisci; ex his, inquam (si a prsesenti anno numeres) Profectio tecunda Jerotolymitana.
invenies Hieronymum tribus ferme annis Constanti- AnnoChritti 385. Baron., ad ann. eumdem.—Anni
nopoli audisse Gregorium. Ipse vero de Gregorio irecentesimi octogesimi quinti exordio, ncmpe pridie
Nysseno ita meminit: < Gregorius, Nyssenus episco- Idus Januarii, cum vacasset sedes post obitum Damasi
pus, frater Basilii Csesariensis, anle paucos annos, triginta et uao diebus, Siricius Roraanus ex paire
mjhi et Gregorio Nazianzenocontra Eunomium legil D ] Tiburlio in ejus iocum subrogalus est.
libros (Hierou., de Script. Ecclet., in Gregor. Cum autem non, ut Damasusfecerat, Siricius papa
Nyssen.), > elc. in conscribendis ejusmodi lilteris, Hieronymiopera
Profeclio Romana. uteretur, neque eom, ut ille, quod par eral, ample-
AnnoChristi 382. Baron., ad eumdeman. — Tre- cterelur atque foveret, mox pontificis Romani desti-
cenlesimusoctogesiraussecundusDomini annus, con- tulus praesidio,idem Hieronymus acerbissiroos pati
sulalu Syagrii secundo cum collega Anlonio anno- coepit perseculores, illos scilicet clericos quorum
latur : quo Romaeconcilium celebratum est, ex epi- raores improbos scripiis editis suggillasscl. Quamub-
scopis diversarum provinciarum, nempe Orienlis, rera ul se a concilalo turbine liberaret, tranquiilum
iliaruraque catholici orbis regionum. cogitansportura, nempe tutam Jerosolymae mansio-
Sanclus Hieronymusad Principiam scribcns tradit, nem, illuc navigaturus, hoc anno ab urbe recedens,
se quoque tum Romam ex Oriente venisse, cum iis- navira conscensurus, ad Roraanum portuin se contu-
dem sanctis episcopis; nam ait de sancta Marcella: lit. Id quidem hoc anno factum esse, ex eo pcrspi-
< Deniquecuni et roe Romam, cum sanctis pontifi-• cuum redditur; cum enim ipse tesletur (Hier. epitU
97 ROSWEYDINOTATIO. 98
98) se pene triennium Romaemansisse, pariterque A chium scribens his verbis : t Jam canis spargebatur
post obiiura Damasi recessisse, constetque ex his caput, et magisirum potius quam discipulum deee»
quscsuperius dicta sunt venisse Romara sub consu- bal; perrexi tamen Alexandriam; audivi Didymuni,
latu Anlonii et Syagrii, anno Domini trecentesimo et in multis ei gratias ago : quod nescivi, didici;
«ctogesimo secnndo, ipsum hoc anno ab urbe opor- quod sciebam, illo docenle non perdidi (Hier. epist.
tuit recessisse.Praesenti igitur armo, Augusti mense, 65). > Atque alibi ad eumdem : t Cum essem Ale-
ad Romanumportum se conferens, navem conscen- xandrise, vidi Didymum, et eum frequenler adivi,
dit, prout ipse salis aperte demonslrat in apologia virum sui lemporis eruditissimum; rogavique cum
adversus Ruffirram(Hier., lib. n advers. Ruffinum). ut quod Origenes non fecerat ipse compleret, et
Porro qui fuerint ipsius Hieronymi in navigatione scribcret in Osesecommentarios; qui trcs libros me
comites, et quando solverit e porlu, idera in apologia petente dictavit, quinque quoque alios in Zachariam
adversus Ruflinumhis verbis describit: t Vis nosse (Hieton., prowm. in Oseam). > Hactenus ad Pam-
profectionisineaede urbe ordinem ? narrabo breviter. machium. Et ad sanclam Paulam : t Denique nuper
Mense Augusto, flantibus Etesiis, cum sancto Vin- ob hanc vel maxime causam Alexandriam perrexi,
centio presbytero, et adolescente fralre (Paulinia- ut videremDidymum, el ab eo in Scripturis omnibos,
nus hic erat, quem ultimo loco natura, Romsedum JJ quaehabebam dubia, sciscitarer (Hieron., in prowm.
esset, ad se ut veniret accersivit) et aliis 9 mona- I. iv Comment.in Epist. ad Ephes.). > Ilacc ad
chis, qui nunc Jerosolymis commorantur, navim in Paulam : quibus cum nullam mentionem habeat
Jlomano portu securus ascendi, maxima rae sancto- quod eam comitatus fuerit peregrinantem in JEgj-
rum frequenlia prosequente. Yeni Rhegium, in ptum, nec alibi, curo de ejusdem Paulae profectione
Scyllaeolitlore paululum steti, ubi veteres didici fa- in eamdem provinciamagit, se illi comilem inhsesisse
bulas, et prsecipilemfallacis Ulyssiscursum, et Sire- dicat (Hier. Episi. 27), plane conjectura ducimur,
narum cantica, et insatiabilemCharybdis voraginem. Hieronymum nequaquam cum ea peregrinalioneu»
Cumque mibi accolaeillius loci multa narrarent, da- illam suscepisse. Caeterum ad modicum temporis
rentque consiliumut non ad Protei columnas, sed ad spalium, nempe tnginla tantum diebus commoratuiti
Jonse porlum navigarem; illum enim fugientiura et esse HieronymumAlexandriae, Ruffinus exprobrat
lurbatorum, hunc securi hominisesse cursum, malui in invectiva; sed an vere, ipse scit.
per Malaeaset CycladasCypruropergere; ubi suscep- Cteleriim qui aliquantipser Didymum auditurus
tus a venerabili episcopo Epiphanio, cujus tu tesli- Alexandrise consedit, anlequam rediret in Palsesti-
monio gloriaris, veni Anliochiam, ubi fruitus sum nam, /Egypti monasteria peragravit; de quibus ipse:
communione pontificisconfessorisque Paulini; et de- C < ContendiiEgyptum, lustravi monasteria Nitrise, et
ductus ab eo, media hieme et frigore gravissimo, inter sanctorum cboros aspides Iatere perspexi
intravi Jerosolymam. Yidi mulla roiracula; et quae (Hier., Apotog. advert. Ruffinum). t Per aspides
prius ad me fama pertulerat, oculorumjudicio com- euim se significasseOrigenistas, ipseroet alias ssepe
probavi. > Haclenus Hieronymus de suo adventu dcclarat; sed nos de his suo loco pluribus.
Jerosolymam. At quid poslea egerit, mox subdit : t Protinus
Peregrinatio JEgypliaca. concilo gradu Bethleem meam reversus snm, uhi
Anno Christi386. Baron., ad eumdem an. — Cum adoravi prsesepe et incunabula Salvatoris. Vidi quo-
igilur Jerosolymam sanctus Hieronymus advcnisset que famosissimumlacum; nec me inerti tradidi otio,
media hieme, haud dubium ibi moralus; profectus sed multa didici quse ante nesciebam. > At qusenam
vero est postea in jEgypium» discendi cupiditate ista? alibi declaral his verbis post recensilum redi-
pellectus. Nam licet orbis pene lotius magister exsti- tum ex iEgyplo in Palsestinam: t Putabant me ho-
tisset, cum eum jam pridem etiam Damasus papa mines post auditum Didymum finem fecisse di-
consulere consuevisset, cujus nomine ad consul- scendi; veni rursum Jerosolymam et Bethleem:
lationes episcoporum rescribeus, omnes ferme Ec- quo labore, quo pretio Barrabanum noclurnum ha-
clesias docuisset; ibi lamen DidymumAlexandrinumDbui prxceptorem? timebat enim Judseos, et mihi
conveniens, ipsi se iradidit, ut discipulum, sacris alterum exhibebat Nicodemum (Hier. epist. 65).
litteris imbuendum, Testatur id ipse ad Pamma- Hsec ipse.

ROSWETDI NOTATIO.
10 (») Aquileiam pervenisse.] Summa quidem lent.). > Per quos omne < Ariani quondam dbgmatis
laude (ait Baronius anno Cbrisli 372) florebat tunc virus exclusum est (Hier., epist. 43). > Sed et quod,
Aquileiensis Ecclesia, ubi exstincto Fortunaliano qui ibi erant clerici, essent el monachi, hoe pr.tco-
episcopo, Arianaeseclaj fautore, eam Arianorum labe nio ex iisdem tres potissimum laudantur in Chro-
foedatam, Yalerianus vir sanctissimus, ab omni nico, cum ait : t Florentius [Florentinus], Bonosns
prorsus impietatis faece purgavit. ut ideui sanclus et Ruffinus, insignes monachi habentur: ex quibus
Hieronymus tradit (Hier. epist. 43); ascitisque ad Florentius tam misericors in egenos fuit, ut vulgo
officia ecclesiastica viris optimis ac erudilis sic cla- patcr pauperum nominatusesset (Hieron., in Chron.,
ruit, ut de eis ipse Hieronymus in Chronico ita digne an. 13 Valent.). > Ab boc adjutum Heliodoruro in
ineuiinerit : < Aquileienses clerici, quasi chorus Orientem peregrinalionem eonfecisse, ejusque ex-
beatorum habentur. (Hieron., in Chren., an. 11 Va- pensis Hieronyinum complures libros exscribendos
f» INDEt VltARUt Lllfef PRIMI. 100
torass*. ejusdem Rttefsc ad*eunidem datae signlft- A epfst. 78. Quem IdemBaroniusaii sajtem pervenisse
4Mkt(Hier., tpitt.S, %)}qmfeu»rofstw ejnedem vtri *&afthum14 Theottostlet ipsoBteronyinteatalogo,
njiisericeMiaerga paupares ceotmeadatujt, iltia poiiw- Jto ithisifftus EeeWsia acriptertbus, csp. ttJiimo.
Simumverbis: <,Praetermiiloinnumerabiles, quibits (4) AAThetfatim, magni twwttti*wrtutt.] Quod
Cltristumsustentasti, pavfeti,veslisti, visitasti, >etc. autem ad Theodosium (moriet Baronius ad annum
(k) Etayrio pmbyteto Antioeheno.]At qnod pri- fftrfsti 372 } atiacboretam speetat, cujus precibus
muro (potat Bsnoniusanno Cbarisii&J2)ad Evagrhmt adjujas sonctus Hteronyimismonastica:vitssardutim
Antiochenumspeciat, hunc insigqiter erudilura.dixi- insiitutum animo ardenti arripuit; ideu ille est qui
mus jam superius tf rhporibusJuliani Apostaise,eum- hoc tempore in iis regionibus egregia claruit sancti-
qua uiui ctun saneio Eusebio, episeepo Vercellensi, taie. Cnjus res praeclaregestas "1heodofetusconscri-
>ti Oceideniem venisse; idqn» testsfieatiene saneti psit (Theodwret.,hvFhitst., cap, 19); enmque patria
Basilii, de eo iia testamis in epistola ad Eusebium Aniiocbenum, eo sanctitatis pervenisse tradit, ut
Samosatenum (Sasu1.epist.8), ubi ait ipsum redeun- naulae, ejus norouie invocato, tampesiatem maris
tem ex liatfa ad se Htterasattulisse. fngrueniem sedarent : quem Aniiochracdefunctura
(«) M papmEmgni.\ Baronivs, ann» Chrtsti 372'. kfnrmat, sepulturaqne sanctornmhenevifiee Wmula-
Noniinat HieroiiymusEvagrium papara, quod CUBJ httn.
ipse senex ea scriberet, jam ipse Evagrius factus te) Clialddentem.] Ut habet vettis exemplar, nen
fuerat (ut suo loco dicemus) episcopusAntiochenus. Celedentem; degebat enim ipse, ut dictum est, in
Qui post, amre Christi 589, Theottositsetribris lf, Syfhe soiitudine Chalcidensi. Ita Baronius, ad an-
sit eumdem Evagrium factum epkeopum Antioche- sraastGbrieti378; Sed afti libri Celettentempneferunt,
huro, ex Tbeodoreto, libro v, cap. 23: Socrate, lib. B uti apud eumdem eceurrit enistaLa 79. Annianus,
V, cap. 15; Sozomen., lib. vn, cap. 15; Ambrosio, Celedentispseudodiacpnus.
i n i ii i. i ii i .. i ii »i<r. i i11n (t T ' i"• '\ -• " - - " --• "- - ,'-,,—

LNDEX VITARUM LIBRI PRIMI,

11 YIT/E VIRORUM. SanctiMacariiRoataai,serviDei.gui iavaaUsettiaxtt

PirxJisum, auctoribusTheopbilo,Sergio, et mgirto
SfcBCti ereroius,aeotoredivoHieroovmo
Faull pTimi. prc» (SStidsK).
nytero (10Jan.). Beati Poslbutnii,Palrts quinqo»ntinijua tmeoa«horwB,
4aneil Anloitiiabbatis,«Mter*sanctoAibanafsio, episeopO incertoauctore.
Alexandriao;interpreteEvagrio,presbyter«ABltocbei»>Sanetiiwntonii ar*al*t iaeertoauetorefU Apr.)
(17 Jatt.). SanctoxuiaBarlaamet Josaphat,aueiora Joattae Daata-
Atnett HUanerriS menachl,anctoredtvofiiefonymopre- sceno,InterpreteJacoboBillio(-27iVoti.).
•sbj{ero(21Octob.).
sancti Malchi,captivimonachl,auctore divoHuronjmo VlTiBUUUEUiH.
presfeytero (21Octob.).
SauctiOtraubrueretntae, auctorePapbauUoabbate,to- 6 SanetajEnfeate vtrgiits ae tnwijrI»,aaetore ineect»(23
tefprete «nonjroo(12Junii) . Dec.\.
SaactiPachtntt, »bbatisTabennensis,aucloreGrsecofn- Sanet» Euphrasiwvirginis,ancforeiocerto(13Mart.).
certo, iaterprete DionjsieExigu», abbateKoroaad(U •aactai EnpfcTOsytMe Vttjrktis,«ocHt*iftcerto(t Jan.).
Jtfait). SanciseMarweineratriis, neptisAbvab^ erenitse, aa-
SaactiAbrabseeremitte,auctore sanctoEphramarcbidia- ctoresanctoEpbraemarchidiacono,interpreteanonjmo
cono,interpreteanoaymo(i&tiart.). moctob.).
SanctiBasilii,CatsareaeCappadoci» archlepiscopi,auctore SanclaeTbaislsmeretricis,auctore
Sanctae incerto(8Oclebt.).
AttipbilocbioIcuDiensiepiscopo,interprete UrsoS. R. Pelagisemeretricis,aucloreJacubodiacoDo,ioier-
E.sundiacotio(lJam.), prete Eustocbte(90ctobr.).
SanciiEphrsemSvri,diaconiEdessse,auctore Graecoin- SanttoJ Mariae4ig}n>tiacse meretficts, auctetaSopbrenio
certo,interpreteGerardovossio(1 Tebr.). Jerosqlyhiiianoepiscopo,interpretePaulodiaconosaii-
Sancti §ineo»t» Siylitse,anciweAnton» ejos «seipute etaeMeapoieesEedest»(2 Apr.).
(SJan.), Jlariajvirginis,aectere inceile(UPebr.y.
VaaettJoannisEleemosynarii, 'eatseFabtote,auctoredivoHieroDjmo
SuctoreLeoBtfo.Neapoleos faactaa presbjtero.
Cjproiatn.epistopa,interpreteAnastastoS.K.E.biblio- Saactatt^aut» RomatH» vidti», anenre chvo-Hieronymo
Ihecarip(23/ott.J. presbstero(26Jan-).
Sanctoru*Eptcteti preSbyteri,et Asljonismonachi,au- SanctaeMarcel|seviduae,adeloredivoHieroavmopresby-
cUne ioceito (8Julify. - teru(M Jan.).
 Bi W& PATRM

LIBER
PRIMUS,

AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO,

ET AWIS VARHS.

PRiELUDIA IN VITAM SANCTI PAULI,

PRIMIEREMITJE,
sivft
13 DE HOC IPSO PAULG EJUSQUE VITA TESTIMOJUA.

Gelasius,disl. 15, cap. Sancta Roraana Ecclesia. A J Idem, Catal. illustr. Eccletim Scrtpl., cap. 135.
Vitas Patrum, Pauli, Antonii, Hilarionis et om- Scripsi vitara Pauli monaehi.
ninra eremitarum, quas tamen vir beatus scripsit Idem, epist. 22, ad Eustochium.
Bferonymus, cum orani honore suscipimus. Hujus vitse auctor Paulus, illusttalor Aiitonius, et
Bieronymus, in Chronko, anno 19 ConstantiiJunioris. ut ad superioria Conscendam, princeps Joannes Ba-
Antonius monacbus, centesimo quinto aetatis anriO, ptisla.
in eremo morilur; solilus multis ad se venientibus, Idem, epist. 27, ad EustocMutn.
de Paulo (a) quodam Thebxo, miraebeatitudinis viro, Paula sola, si dici potest, et incomitaia, ad ere-
referre complura : cujus DOs(b) exitum brevi libello mum Antoninrum atque Pauiorum pergere gestiebat.
explicavimus. Pautinui, prologo vitw sattcti Ambrosii, i Aprilis,
Idem, epitt. 21 ad Paulum Coneordientem. 14 Horlaris, venerabilis Paier Augustine, ut sicqt
Misimusinterim le libi, id cst, Paulo seni Paulum beati viri, Aibanasius episcopuset Hieronymus pres-
seniorem (c); in quo propter simpliciores quosque byter, stylo prosecuti sunt vitam sanctorum Pauli
multum in dejiciendo sermone (d) laboravimus. Sed et Antoriii, in eremo posiiorura, etc.
nescio quomodo, eiiamsi aqua plena sit, taraen eum- Sidonius, carminexvi Eucharitlico, ad Fauslum.
flem odorem lagena servat (e) quo dum rudis esset B Nunc vocat in tunica nudus te Antonius illa,
imbuta est. Quam fecit palmsefoliis (() manus alma magistri.
ROSWEYDI NOTATIO.
(a) Paulo] Pauli primi eremilae nativilas et obitus, Et quidem hac ratione juxta calculum Pontaci et
quia nullis consulibus vel imperatorum annis assi- Scaligefi, annus 1 Decii non annumeratur inter aunos
gnata bahenliir, investiganda sunt ex ajtate AntOnii, actatis Antonii. Alias enira cvi anni setali Antonii
tit rcctc monuit illusirissimus Baronius; Anlonii tribuerentur. Qui tamen apnumerandus sit annus 1
vero natalern diem et mortualem, expressum habe- Decii, et non nisi cv anni inde ad 19 Constantii Ju-
riius in CfaronicoEusebii et llieronymi, certis impe- nioris annum exsurgant, dicam ad Vitam Anionii.
fatorum annis. Quibus Chrisiianos ex postrema Jam vero, cum in Viia Pauli dicatur Antonius
Pontaci et Scaligeri editione adiungam, qui a poste- fuisse xc cum Paulum invisit, quo ipso temporc Pau-
fioribus sunt appositi, cum in Ms. vetnstis desint. lus obiitcvm existens annorum, ut in eadem Vita
lllud anle moneo, Baroqium vitiosa edilione Eu- habetur; et Antoniusvixerit cvannos, uljam tliclum;
sebii usura, quse Antonii obitum ponit anno 21 Con- sequitur Anionium supervixisse Paulo annis xv.
Stantii Juniorls. Quare sequar ms. Codicemamandi- 1'auli igitur pbiius slatuendus est xv annis ante
rium Eusebii, quo utor, ab annis 1000 scrjptum C mortem Autonii. Cum autem Antonius obierit anno
capitalibus litteris, quod indicium anliquitatis est. 19 Consiantii seu Christi 559 secunduni Pontacum,
Cum quo Pontaci et Scaligeri editio hoc quidem loco vel 357 secundum Scaligerura, manifeste deducitur
conspirat. Vitiosara eam ediiionem esse, qua usqs Paulura obiisse anno 4 Constantii, qut est Cbristi 344
est Baronius, probabo fusius ad Vitam sancti Aft- pulatione Pontaci, vel 342 putatione Scaligeri.
tonii. Uude natalis Pauli statuendus est anno 7 Alexan-
Antonii igitur natalis dies in eo assignatiir ahap l dri imperatoris qui est annus Chrisli231 juxia Pon-
Decii imperatoris quem Poutacus statuit Christt 254, tacum, vel 229 juxta Scaligerum.
Scaliger 252; mortualis vero anno 19 Constantii Ergo anno 5 Gordiani, qui est Christi 245 secun-
Junioris, quem Ponlacus statuit Cbrisli 559, Scaliger duro Pontacura, vel 243 secundum Scaligerum, age-
557. Curaquiehoc posteriore loco in Chronico dicatuf bat Paulus annum 15, qui annorum cireiter xv dici-
Aritonius seiatissuse aiino 105 obiisse, jusle tantinxi tur fuisse ab Hieronymo, com post mortera pareutuoi
Inter annum 1 Decii et 19 Constantii Juuioris inier- relictus est hseres.
cedit. Cum vero Hieroaymus dieat in ejus Vita, eutn ae-
KS DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. . «04
cessisse in villam remotiorem, t cum persecutionis A A Grsecaatque Latina Ecclesla hactenus locnm habuit.
procella detonaret, > scilicet Decii et Valeriani, de Quo qnid vanius dici aut lingi potest ?
quibus apud eum prsecedit; si ad annum 1 Decii fli- Quod, ut omitemaliunde auctoritatem seponamus,
gam Pauli referas, qui est 254 secundum Pomacum, ipsa narraiionis series, et ea prsesertim clausolaquse
vel 252 secundum Scaligerum, scquitur tunc Paulum narrationem terminat, perspicoe demonstrat. <Obse-
fuisse annorum xxiv. cro, inquit, qniCunquehseclegis, ut Hieronymipec-
Csesarcerte Baronius (ut in notationibtis ad hanc catoris memineris, cui sLDominus optionem d >rct,
Vitam fusius) Pauli fugam Decii anno 1 ponit, cui multo magis eligeret lunicam Pauli ciim meriiis ejus,
parallelum facit Christi annum 253; ejusdem vero quam regum pufpuram cum regnis suis. > An lisr-c
obilum slatuit anno 7 Constantii, Christi vero 343. ludentis oraloris videntur ? pauca certe ista verba
Sed inemendatum, utdixi, secutus est Eusebii cudi- non paucas plagas Magdebnrgensibusinfernnt, ut vel
cem, in anno mortis Antonii, quem fundum suae propter ea totam hisioriae fidem lahefactatam cupe-
structiirac statnit; quo labefaclato, eorruere reliqua rent. Ecce enim me>noriamcl preces pro defuncto;
necesse est. ecce monachj vesiem summo ioco habiiam; ecce
MirusFlorarii sanctorum ms. calculus, quod Pauli demum monachorummeriia (quos cum eorum meri-
obiium ad Christi annum 355 refert; mirabilior vero tis, quse nec in eis, nec in qtioqnarasancto nlla esse
Theodnrici Loher a Stratis, qui Coloniensemeditio- dicuni, odiosissimeisti exagitanl) totis regnis ab Hie-
nem Vuarum Patrum curavit. Illeenira ad flnem vilae ronymo prseposita.
Pauli annotavit, obiisse eum circa annumDomini287, Qni si nihil aliud, quam periculosaquadam rhelo-
qui erronenm eum calculum a Petro in Catalogo T. " rica, de tanio Patre, ettam seriis rebus ludat; lan-
sanctorum, lib. n, cap. 60 accepit. I taque vafrilie sub historiaetitulo fabulamconcinnel;
(b) Not] Baronius, tom. 111, anno Christi 343, non jam dignus est cujus quisquam apud Deum re-
ConstantiieiConstantis imperatorum 7. Cujus (Pauli) miniscatur, sed quera omnes potius boni ab eo ita
quidem vilse historise, divina 15 Providentia bene illusi exsecrentur.
consultum voluit, ut a sancto Hieronymo scribereiur, Sed bene est, et fes omnino in tuto, neque nostra
viro ab omni labularum commenlo longissimeabbor- defe-isione opns habet. Hieronymusenim quasi prae-
rente, et qui non nisi sibi cxploratissima, slylo suo, vidisset, Magdeburgensesistos olira oriluros, etseet
perpetuaememorisepotuerit cnnsecrasse; cum prse- Paulum suum, atque Hilarionem quoque, conlra
sertim sui sseculires gestas conscribens, a quovis istornm ineptias et calumnias defendit. < Maledieo-
prudente mendacii redargui valuisset, atque a quoli- rum, inquit, voces contemnimus, qui olim detraben-
bet e vulgo homuie pariter derideri; et qui scirel se tes Paulo meo, nunc forsitan detrahent et Hilarioni;
adversarios emunctae naris habere, quamlibet, levis- illum solitudinis calumniati, hoic obiicienles fre-
siffiam licet, occasionem captantes ipsius scripta quentiam; ut, qui semper latuit, non ftiisse; qui a
carpendi. multis visus est, vilis existimelur. Fecerunt hoc et
At (quod do.endum esl) quae tot succedenlia sibi majores eorura quondam Pharissei, quibus nec Joan-
saecuja assidua Iectione probarunt, et venerata sunt nis ereraus ac jejunium, neque Domini Salvatoris
scripta, effugere niinime potuerunt nostri temporis turbse, cibi, potusque placuerunt. Verum destinato
Hagiomachos Aristarchos, ex Hippocentauro atque operi iraponam manum, et Scyllseos canes obturala
Fauno, qjuorurain ejus viise Actis mentio habeiur, aure iransibo.
ducentes argumentum, toium id, quod scribilur lu- (Q [ (e) Eumdemodoremlagenaservat.] Eadem phrast
dicrum esse commentum. Hactenus Baronius. et simllitudine ssepius utittir divus Hieronymus : nt
Qui autem illi Hagiomachistnt, qui vilam hanc epist. 7,etad Laetam: < Recens testa diu et saporem
commentum esse censuerint ludicrum, ob meraoriam retinet, odorem, quo primum imbuta esi. > Idem,
in ea Hippocentauriatque Fauni, mibi inexploralum I. i Apolog. adversus Ruffinum: < Si litieras didicis-
est. Itno vero ludlcrum eorum argumentum esse, ses, oieret tesia ingenioli tui, quo semel fuisset im-
>
patebil notatione ad eum locum. Alia ratione Era- buta. Et in cap. i ad Upbesios: < Qualisquefuerit
smus el MagdeburgensesCenturiatores lusisse in hac liquor, qui novaelestaeinfusus est, talem diu lesta
Viia voluntsancium Hierouymum : de quo mox. et odorem retinet, et saporera. > Expressura est ex
:
(c) Pauto seni Paulum teniorcm. ] Nam Paulus MloHorat. ep. 11
Concordiensis centenarius tantum erat, ut eadem Quosemelest imbuta,recensservabitodorem
episiola exprimilur : < Ecce jam centenus setaiis Tesla diu
circtitus volvitur. > Pauliis vero, primus eremita, . 16 (/} Qaamfetit palmwfoliit.]Hieronymusin ejui
centum et tredecim annorum, ut babetur in ejus Vita. Vita, cap. 5 : < Cibum el vestimenlumei palma prae-
De Paulo Concordiensiidem divus Hieronymus de bebat. > Et cap. 10 : < Contextis palmarum foliis
iliustr. Eccles. Scrip., cap. 53, in Tertulliano: t Vidi vesliebalur. > Et cap. 13 : < Quam in sporlarum roo-
ego quemdam Paulum Concordise, quod oppidum dum, de paluise foliis ipse sibi conlexuerat. > Quam
ltalise est, senem, eic. De eodem forte divus Hiero- postmodura pius hseres Antonius ex ioleslaii bonis
nymus, epist. 6, ad Florentium : < Scripsit mihi et possedit, ut habes cap. 13.
quidarr. de patria supradicti fratris Ruffini, Paulus nv Quseret hic aliquis cur tam pauci veterum Pauli
sener, Tertulliani sui Codicem apud eum esse, >etc. Thebsei meminerint? Respondeo, quia totaro pene
• [ (d) Jtt dejiciendosermone.]Mirus Novatorumge- setatem in ereino vixit, ignotus oranibus, sihi Deoque
nius, qui volunt Hieronymumnonversaium hicserio, tantum noius. De quo non nisi Antonii relatu pauca
sed htsisse exercendi ingenii causa. Ita ex Erasmo quaedam cognita. < Nara quomodo in medja aetate
Magdeborgens. centur. IV,cap. 10. Qnos vel hic so- vixerii, aul quas Satanse pertulerit insidias, nulli ho-
lus locus refuiet, quo testatur se tantum abfuisse ab roinum compertum habelur, > ut ait Hieronymus in
eo, ut rhetorum raore siytum hic suum exerceret et prologo ad lianc Vitam. Quare ipse de principio lan-
extoilerei, ut ex induslria potius eum, in simplicio- tum etfine Pauli pauca se scripturum profitetur, quod
rum gratiam, conatus sit dejicere. ea res ad suam usque setatem omissa fuerat. Quam
Quibus egregie annectit Alanu» Copus, vir erudi- causam quoque fuisse existimo cur Itieronyiniadver-
tissimus, dtal. n, cap. 14. At isti, inquit, potius novi sarii jam olim, ut ante vidiraus, de Paulo boc Thebaeo
ex Magdeburgo rhetores, nimium in rebus seriis dubitaverint, exisiiraanteseum non fuisse qui sem-
ludunt, et orbi nelarie bic illudunt. Atque o stultum per in solitudine vixerit, et cujus proinde nulli,'
tt behetem Gelasium, qui inter Vitas Patrum hanc prseter unum Hieronyraummeminissenl.
historiamex Hieronymi aucioriiate, non joco, sedi Unde colligi quoque potest divum Hieronymum
SeriO, ponit (Gelas., d. 45, c. Sancia). Quse taraeni Pauli eremitaegesta posterordm memorix primiim
incredibilis siupiditas (si istos tam aculos disputato- Scriptis prodidisse. Namet si in Bavarica Bibliotheca
reg jiudiamus) non ia Gelasio solum sed in totai quaedam Grace exstent, quae cum Hieronymianis,
105 VITA SANCTl PAULI, PRIMl EREMim NOTATIO: 106
conveniunt, paucis excepiis, qusc Hieronymus inter- Ai retulerit, nescio an alicunde colligi possit. Ex prolo-
inixta babet; ea tamen exisl.imarimex Laiino Hiero- go hujus Vitse colligitur eam scriplam, cum adhuc
nymi textu posi translata. Quod si ea Hieronymi Amalhas et Macarius, discipuliAntonii,in vivis erant.
aetate exstitisseut, ipsequeea vidissel, eorum uiique Ait enim de iis : < Etiam nunc affiriiiant. > Quod si
memiuisset; nec dixisset, de Anionio < tam Grscco lectio veteruin editionunt et quorumdam mauuscri-
quam Itomano siylo diligenter meraorise traditum; > ptorum librorum vera est cap. 5 bujiis vitse, videtur
tie Paulo vero, quod < res omissa est. > in Syriac eremo eam scripsisse. Ita enim habet eo
Existimo aulem Hieronymum bsec sua de Paulo capilc : < In ea parte eremi, qusejuxla Syriam Sara-
ex Amatha et Macario Antunii discipulis didicisse, cenis jungitur, ei vidisse me monachos et videre. >
qui illi indicarunt Paulum Thebseum priucipem rei Quanquam islud, et videre , abest a quibusdam Mss.
eremiticaefuisse. elrecenlioribus ediliotiibus.
Quando vero Hieronymus Vitam Pauli in lilteras

JANUARIIX.

VITA SANCTI PAULI,

PRIMI EREIVIITJE.
AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO.
(Hujus Yitce textum videsis inter opera sancli Hieronymi, Patrol. tom. XXIII, col. 17, a
Vallarsio Maffeioque editum et annotatum. Hic lamen Rosweydi annotationes , quia maximi
tunt momenti, exscribere juvat, rem lectoribus gratissimam agere arbitrantes. Loca nota-
rum initio citata asterisco notamus sicubi a Valtarsiano texlu variant,)
ROSWEYDI NOTATIO.
21 Vita.] Erasmus ait tantam in exemplari- B ] lur Piamon, cum neuler horum prius in coenobiisin-
busfuisse varietatem, ut appareat divum Hierony- slitutiis fuerit.
mum saepiusidem argumentumaliis tractasse verhis; Sed iiteptit bsereticus, nullam non sanctis viris
aut alium exercendae copiaecausa hoc fecisse. Ego oblrectandi occasionera caplans. Non enirn vult
Vero tanlam varietatem non invenio, nec in impres- Piamon omnes oranino anachorctas ex ccenobiis
sis, nec in manuscriptis exemplaribus. Qusedamsu- prodiisse, sed suo tempore ex fecundissima cosno-
binde verba mutala inveni, librariorum vel incuria biorum radice, sanctorum etiam anachoretarum post
vel audacia. Sed velustissimam semper leclionem bsec flores fructusque prolatos esse: id est, ccenobia
expressi. fuisse anachorelarum seminaria; licet Paulus et An-
Sancti Pauli.] Martyrologium Romanum, 10 Ja- tonius, hujus professionisprincipes, none ccenobiis,
nuarii : < In Thebaide natalis beati Pauli, primi sed e domo paierna, quisque peculiari raiione, ad
eremitae, qui a sexto decimo aetatis suse anno usque eremum provolarit.
ad ceniesimutn decimum tertium solus in eremo A quo potissimum monachorum eremut habitare
permansit. Cujus animam inter aposlolorum et cwpta sit.] Varia de primo eremi habitatore opinio,
prophetarum choros ad eoelum ferri ab angelis quse jara a plerisque ascelicorum, scripioribus ex-
satictus Antonius vidit. Ejus auiem dies feslus cussa. Vide Bellurminum, tom. II, controvers. n ge-
xvin Kal. Februarii celebratur. > Nihil de hoc in ner.; lib. n de Monachis, cap. 39, quod est de Ere-
Menologio. Mensea breve vitae compendium habent mitis, uhi et hsereiicoruin calumnias contra hunc or-
15 Jamtarii. dinem et slatum egregie refulat.
De eo paria cum Martyrologio Romano habet Be- un< Quod bic divus Hieronymus subdit, de Joanne,
da, Usuardus, Rhabanus, Ado, Nolkerus, praeter Paulo etAntonio, habet et epist. 22,ad Eustochiura :
clausulam de festo xvm Kal. Februarii celebraio. < Hujus vitaeauctor Paulus, illustrator Anlonius ; et,
Pauli etiam iiieminit Hieron. epist.-lo ad Paulinum; ut ad superiora conscendam, princeps Joannes Ba-
Cassianus, collat. 18, cap. 5 et 6; sanctus Aldel- ptista fuit. >
mus, de Laud. virgin., lib. i, cap.51; lsidorus, lib. u A beato Elia et Joanne.] Hujus opinionis cre-
de Of(ic.,cap. 15; Vincentius, Spccul. histor. lib. xi, bra aptid sanctos Patres et historicos mentio. Basi-
cap. fe6,et duobus sequentib.; Antoninus, Chronic, lius, epist. ad Chilonem : *EvTa06aTOopo? TOKup-
parlc II, tit. xv, cap, 3; Petrus Equilinus, in Cata- [1-&10»,evw 'Uliu; avAiSofxivor TW8tu evvpia~Toxiv,
logo sanctorum, lib. n, cap. 60. etc. *Evra09'ij epyp.o;,iv y b p.uxuptot'lw«vv«fuxptSo-
Quod vero Pelrus Galesinius, suis ad Marlyro- fuyi», pntuvotuvvoit uv9pi>T?ott exnpvlev,t Hic mons
log. Rom. noialionibus 10 Januarii ait, hujus coleber, Carmelus, in quo Elias dcmoratus perpla-
Pauli meminisse Cassiadorura lib. i, cap. 11, Tri- cuit Deo.elc. Hic sita eremus est, in qua beatus
part. Ilisl., et Heraclidem iiiuliis locis, omnino labi- Joannes, esitans locustas, formulam poeniteniiseho-
tur. Eo enim loco Cassiodorus ex Sozomeno Pauli minibus perficiundse, sua prsedicalione prsescripsit
Simplicis meminit. Heraclides vero, non Pauli pri- et evulgavit. > Gregorius Nazianzenus, orat. v, seu
mi eremitse, sed etiam Pauli Simplicis, et aliorum apologet. post reditum ex fuga, 'HXtouiteptevbovvtbv
Paulorum mentionem facit. Kupp.n\ov,xat 'Iwawou TIJVepnp.ov.t Elise Carmelum
Prtmt Eremiiw.] Rodolphus Hospinianus, de animo agitabam, et Joannis desertum. > ldem de iis-
Orig. Monacb., lib. n, cap. 1. Piamon, inquit, ab- dem, orat. xxv. Joannes Chrysosiomus, horail. 69
bas, apud Cassianum, collat. xvm, cap. 4, eos ana- D ] in Matth. vestium inter monachos usum ad Elise,
cboreias, id est, secessores vocat, qui prius in Elisei et Joannis Baptisise exemplum refert. Theo-
coenobiis instituti, solitudinis elegere secreta. Si- phylactus, in cap. i Lucse: *Ev Svvup.etxui itvevpMTt
milia habetlibro v Instil., cap. 36. Sed dum, sub- 'niiou JJXSJV o 'luuvvnt, SIOTI'pjjfiiTJifnv xat avror, xat
dit haereticus, auclores horum primos scribit col- «itiptTTot.< ln virtute ac spiritu Elise venit Joaimes,
lat. XVIII,cap. 6, vel Paulum quemdam Thebseum, eo quod eremiia fuit etiam ipse, el frug.ilis vitse. >
vel Autonium iEgypiium, facile erroris convinci- Cassianus, collat. xvm, cup. 6 : < Vastos ereuii re-
PATROL.LXXIII 4
 107 f»E VITIS PATRfJMLIBER PRIMOS. 108
pessuSpenetrare non timeant, ad lmilationem sci- A J Subterraneo speeu crinitum catcaneo tentts homi-
licct Joaniiis Baplistse,qui in eremo tola permansit nem.] Talis describitur sahctus Macarius K >inanus
aetate; Elise quoque et Elisei, > etc. Vita Pachomii, bic post in ejus Viia cap. 15 : < Capillicapilis lottiiit
cap. 1 : < Anionius magni Elise atque Elisei, nec vtri corpus operuerunt. > Sed ille sancio Paul» The-
non et sancti Joaiinis Baplisise oemulalorexislens. > bseo posierior; quia vixit post iuiperiilm Juliani ,
Sozomenus, libro i, capite 12 : TauTnicSi xn; upio-rnt ut habetur in ejus Vita. Quanquam, cum tunc valdc
fHoaofiut np\uto piv, «f ttvet ASTTOUO-IV, 'H;£ar 6 sencx fueril, quod indicant cani instar nivis, potuit
Ttpofritvt,xat 'luavvnifo BanTto-Tijf.t Hahc prseclaram fuisse coaevussanclo Paulo. Tali capillitio et sanctus
vivendi rationem primus, uti quidam memorani, in- Unuphrius, infra, in ejus Vita, c. 2 : < Cui lanta
stituit propheta Elias, et Joannes Baptista. > ldem capillorum prolixitas erat, ut corpus illius ipsnruin
apud Niceph., lih. vm, cap. 39. diffusione tegeretur. > Hic eiiam sancto Paulo fuit
De Elia, Hieron., episl. 15, ad Paulinum : < Nos- pnsterior. Cujiis et probata vita. Qnare ad aliaui
ter prmceps Elias, nosler Eliseus, noslri duces iilii aliquatn de fictitioeretnita fabulam divus Hierony-
proptietarum, qui habitabant in agris et soiitudini- mus hic respcxerit.
bus, el faciebant sibi labernacula juxta fluenta Jor- Quia de Anionio, tam Grwco quam Romano
danis (IV Reg.-n). > stvlo.] Saucti Antonii vitirn Grnece scripsit sanctus
De Joanne, Chrysostomus,horail. 1 in Marcum: Aibanasius, Latine Evagrius Antiochenus, ut post
< Sicut sacerdotum principes sunt sacerdotes apo- fuse videndtim.
slOli, sic monachbrum princeps Joannes Baptista Sub Decio et Valeriuuo persecutoribus.] Baro-
est. >Et apud eumdem, hom. de Joanne Baptista : "'_. nius, anno Clirisli 253, Decii piimo. Cum sub Dccio
t Considerale, monachi, digniiatem vestram. Joannes et Valeriano Ilieronymus Paulumdicat factuin extor-
vesiri princeps est dogmatis; ipse monacbus statim rem, ea de causa Valerianuin apposuii, quod Decio
ut naliis, in ereuio vivit, in eremo nutritur. > Et in Persas proliciscente, ut dicemos, Valerianus
Hieronymus, epist. 22, ad Euslochium, cujus verba Romae principis vicera agcrel, et Cbrisiianosediclis
anie dedi. exagitaret.
De utroque, solilariam vitam agenle, idem IIie- Idem eodem anno. Hoc iiem prirno imperii sui
ronymus, in cap. VII Micheae;et Isidorus, lib. u, c. anno Decius, cotnparato exercitu belltim suscepiurus
15, deDiv. Offic. adversus Pcrsas, reliquit Romse Valerianum, cui ex
Amathas vero et Macarius discipuliAnlonii.] Tres Senalus consiilto (ul tradit Trebellius) summamcon-
fuere celcbres sancii Antonii discipuli de qui- lulil poteslalem; sic enim illi ccn-uram tribuit, ut
' bus divus Ilieroiiymiis, in Cbron., anno 19 Cun- addiderit et legum scribenilarum biculiatem. Indeque
Btarttii Junioris; Chrisli 367 secundum Scaligerum, accidit, vi in edictis nomina inscriberentur Deciiat-
vel.359 secundutuPonlacum : < Sarmata, Amathas, que Valeriani. Quorum nominibnsexstat edictumde
et Macarius, discipuli Anlonii insignes babeniur. > persecutione adversus Chrislianos in Actis sancti
Sed et Amathseet Macariimimiiiit Palladius, Histo- Mercurii martyris, licet et Augusii nomen Valeriano
rise Lausiacae cap. 25. Porro Macarius hic Antonii legalur inditum. Qaod tamen potius additum postea,
discipulus videtur fulsse Ma<arius Alexandrinus, de quam lunCinscriptum putamus.
quo Palladius, cap. 20, narrat niirandum qtiid, iitiod Idein cbdem anno. Quamobrem actum est ut sno
corain Anlonio contigit. Quem ail luisse quoqua eiiam nomine (Valeriani)inscriberentur leges, et in
Cellarum, uti alterum 22 ^EgypiiumC ( Christianos promulgarentur edicta ; adeo ut eadnm
lacarium, presbyterum Scetes, de quibus plura persecuiio uirilisque nomine, nempe Decii et Vale-
Sresbylerum
lib. it, hic. Quare non recte Petrus, in Catal. lib. n, riani, censeretur, eoque nomine perseveratet in
cap. 35 et 81. Macariura jEgyptium facit Antonii posterura; quod eo semel eorum qui justissimi ac
discipulum. sanctissimi naberentur, persecuiio nobilitata nomi-
Quorum superior mdgislti corpm sepelivil.] In- num lilulo, quo reiigiosior ac justior haberetur, eo
teliigit, opinor, lliercnyimis Aniatham : ille enim licentius grassarelur in EcclesiamChrisli.
superior, seu praecessorMacarii, iu l>ac Hieronymi Ex his igitur complures iricae atque ambages snl
narralione.Quareniirorin Vilasaiicti Posthumii esse, vunlur, duin plerique martyres in persecutione Decii
Cap. 7, iiifra : t Macario, de qilo siepe diximuscor- et Valeriani una passi esse legunltir; quos constat
pus sepelisseniagistri. > Nisi quis vocera , superior, non simul eodera, sed diverso tempore imperasse;
ad proxiinum referri velit, qui est Macarius. lta nul- et quod nonnulli, quos perspicuum est passos esse
lus dissensus eril. Palladius, cap. 25 uirique Anto- sub Dtcio, iidem sub Valeriano martyrium pariter
nii sepelitionem tribuit : < Cum ergo venissemad
iiionastet ium, est fluvium, in exegisse tradunlur; et quos sustulit Valeriani per-
ejus quod propter quo iidem sub Decio et Valeriano passi legan-
sedebant ejus discipuli Macariuset Anialhas, qui secutio, lur. Hsec qui non considemt, innumeris se ac plano
eum etiam, cum donniisset, sepelierum. > insolubilibus implicet erroribus nece»se est, feratur-
Principem istius rei fuisse. Quod non lam nomirie
nos IlicCodices mire queper devia,alque mulliplicibus viarum anfraciibus
quamopinione, eomprobamus*.] distineatur. Videet eumdera Baronium, ad Martyro-
variant. Quidam habeiit: Principem istius rei fuitte. E
non lam nomine.Alii: rj logium Homanum, 10 Augusti.
Quod opinione, quam Vrincipem
istiusrei, non laniumnominis fuisse. Quam jpinionem. Qao ttmpore Cornelius Romm, Cyprianut Car-
Nunnulli : Principem itlius rei fuitse, sed non nomi- ihagine.] Baronius, anuo Christi 253, Decii1. Quod
nis. Quamopinionem.Quaevarietas haud dubie nata ait (Hieronymus)tunc Paulum deserta peliisse, cum
ex sensus dlllicultate. Receplior lectio est, quam in CorneliusRomse et Cyprianus Cartbagine suhiera
texlu expressi. martyrium, sic inielligendmiiest, eadem persecu-
De cujus eliam sensu dissensio est. MatthseusGa- tione urgenie Paulum secessisse , qua Cornelius el
lenus VVeslcapellius,cap. 4 Orig. monastic, exis- Cyprianus tnartyrio sublati sunt. !Namlicet non si-
tiinat divum Hteronymum dicere Paulum Thebseum mul regnarinl Decius aique Valerianus, fuerilqti:
eremiticse vitae principem fuisse, quod non lam no- brevi aliquo pacis interstitio ea persecutio intci-
lamen quod iisdem edictis, quibus promulgaia,
mine(puta Aualhae et Macarii discipulurum sancti rupla, etiam continuata, ac iierura repetila fuerit, una
Aulonii, qui id aflirmabant) quam opinione, nos quo- eademque censetur; ac Decii pariter et Valeriani no-
que probamut. Mihtvidetur genuinus divi Hieronymi
scnsus es-e, quod opinione et senlentia sua Paulus mine dicta.
prmieps eremiticaevilaefuerit, non taulum nomine; Cornelius Jtomtr.] Cornelii papae memoria in
id esi, quod vere ereniiticsevitse princeps fuerit Pau- Manyrologio Romano, 14 Septembris : < Romaa
lus, iioii taiituin ita VUIgO(seU vete seu falso) no- Via Appia beati Gornelii papse et martyris, > 955 eic.,
uiiueiur. quent Baronlus, in Annalibus, anno Cbrisli
109 VITA SANCTl PADLl, PRIMI EREMITJE. NOTATIO. 110
Galli et Volusiani impp. 2, coronatum martyrio as- A Per idem ergo lempus quo talia gerebanlur.J Ba-
serit. ronius, amio Christi 255, Decii imperatoris.l. Cae-
Cyprianus Carthagine.] Et hujus celebris me- iprum e* Hieronymi senlentia dicendum esse, hoc
mnria in Martyrologio Romaiio, 14 Sepleinhris : ipsu Oecii pcrsectnionis exordio Paulura factum ex-
< In Africapassio saucti Cy,<riaui, episcnpi Cartha- torrem , ejus auctoriiate perspicue declarabimus.
giniensis, > etc, qnem martyrii laurea decoratum Cum enim dicit P.iulum 113 egisse seiatis annum,
ponii Baroniusanno Cbrisli 2u'i. quo, etim inviseiite Anlonio, ex hac vita decessit,
Mullas apud JEgyplum et Thebaidam eeetesias cum Antonius tunc nonagenarius esset, quem vixis-
tempeslastmva populala etl.] Lege apud Eusehium, se idcni tradit ann. cv, eumque , ejilsdem Hierony-
lib. vi, cap. 35 et 34 epi»tolam Dionysii episcopi mi testinionio id affirmanlis in Chronico, liaheattif
Alexandrini, qua terapeslatis hujus procellas in decessisse Amoniumaniio 21 Constanlii, atque Pau-
Ecclesiam Alexandrinam accumulat. Quas fusius lo supervixisse annos xv, colligilur Psulum obiisse
explicalas habes apud Baronium, anno Christi 253, anno 6 Constantii absoluto, e.i septimo iiichoato, qui
Decii 1. iiumeratur Cliristi annns 343. Qua ratione cum (ut
Thebaidam.] Solemnis Hieronymi et supra sevi dictum est) eo anno, quo Patilns obiit, esset cxiu
lerniinatio, Thebaida, pro Thebait. Sic in Vita san- annos natus, necesseest affirmare hoc ipso anno 255
cti Sebastiani, 20 Januarii, Pertida pro Ptrsit. Vide, ipsttm ftiisse selatis annorutn xxm.
intra, Onomasticon. Tantum igitur abest (subdii idem Baronius) ut
Hostis cdllidus tarda ad morlem tupplicia coh- post hsecPatilus sub Vnleriano solitudinem petierii,
quirent.] Cyprianus, epist. S, de bac persecutione oj ut, si quis afArmarevelit, eum xv anhos natum (ut
Deciaua: < Tormema venerunt, et tormeuta sine multi perperam sancti Hieronyrai seutetitiam inter-
fine turtoris, sine exitu damnationis, sine solatio pretaniur) in ereinum concessisse, dicere opus sit
niorlis; toriuenla qusead coronara non facile dimit- non sub Decioet Valeriano, sed sub Gordiano, quo
lant, sed tam diu torqueani quara diu dejiciant, nisi tempore pax summa in Ecclesia erat, facium hoc
si aliquis divina dignatioiie 23 sttbtractus, inter esse. - .
ipsa tormenta prole erit, adepius gloriam, non ter- Quamobrem setas illa Pauli annorum xv non ad
mino supplicii, sed velocitate moriendi. > Acta tempus quo secessii in snlitudinem referenda est,
M. sancti GurgoniiM. lempore Diocletiani: < Crati- sed quod lot annos lunc naius erat, cum parentibus
cula non ad subituiii, sed sensira paulatimque suc- fuit orbatus; idque manifeste signifleare voluisse
cenditur, ut martyrii labor lanto foret crudeiior, Hierouymuin illis verbis t t Posi moriem amborutn
quanto fuerat inler moras incentfii prolixior. > parentum, in haareditateloctipleti Paulus relictus est
Voleniibutmori non permitlebalur occidi.] Cy- annorum circiter xv. > Et quod proxime dixerat, per
prianus, epist. 53, ad Forlunalum el collegas itlud lempus quo lalia gerebantur, ad ea esse refe-
ejus: t Quos videmus non animi iufirmiiale ceci- rendum , quaesubdit: cum perseculionisprocella de-
disse, sed in prielio congressos, per imbecillitatem tonaret. Quae sane verba, si alio accipias sensu,
carnis, confessiouissuaecoronam non potuisse per- Hieronymum sibi ipsi repugnantem aique mendacera
ferre; maxiine , cum cupienlibus ttiori non pennit- (quod nefas est dictu) de aumero annorum Pauli in
lerelur occidi; sed tam diu fessos tormenta lania- eremum secedenli* efflcies.
reut, quam diu non fide, quae muniia est, vincerent, Sic igiiur, ex ejusdem sancti llieronymi sententia,
sed carnem, quaeinlinna esl, faiigarent. C praestat dicere, ipsum anuum agentem xv parentibus
G
*
Perseverantemitaque in fide martyrem.] Hujus esse orbatum; hocque anno ejus setatis23, Ipso pri-
et sequenlis meuioria inartyris exstat iu labulis ec- mo persecutionis impetu exturbatnm , rus paiernum
desiaslicis Romanis, 28 Julii, verbis ex hoc Hieru- prius, indeque coufugisse id longe positos monies,
nymi locoadumbratis. De quibus, Hieronymoquoque nactumque opporlunam sibi ad institutura paraiam
pra.vio, Baronius, anno Cliristi 253, Decii 1. speluncam , quod superfuit vilaeUsque ad anuum
Inter eculeos laminasque victorem,] De tormen- 113 incognilumperinaiisisse.
tis his consule Onomasticon. Praeclare quidem Baronius ita ex Antonii aetater
Justit metle perungi.] Hujus supplicii exem- quara Hieronymu3in Chronico expressit, Pauli quo
plum et graphicam descriptionem habes apud Apu- que aelatem collegit; seddolemus histortcum prse-
ieium, Miiesia vni: < Arreptum servulum nudum, siantissimiiin depravato Chronici Codice iisnm, ut
ac tolum melle illitum, firmiter alligavil arbori flcui- jam ante dixi. Quare tota hsec Baroniana annorum
ueae, cujus in ipso carioso stipne inhabitantiutn deductio , ad jam supra dicta fn prseludiisad hauc
formicarum nidilicia burriebant, et ultro citmque Vilam exigenda est.
commeabanlniullijugascalurigme.Quaesimul dulcera Qui lb aetatisanno Paulum extorrem factum vo-
ac melliium curpons nidorem perseiiliscunt, parvis lunl, id esi, post xv setalisannos expletos, sulfraga-
quidera sed numerosis el continuis morsiunculis pe- tores habenl omnes Martyrologos, quos superius ci
nitus inhsereutes, per longi lemporis cruciaium, ila tavimus; qui mente unanimi, consona voce, hunc de
carnibus alque ipsis vUceribus abesis, homine cou- Paulo Hieronyrai locuui ita videntur percepisse el
suinpto, mcmbra nudarunt, ul ossa tanien viduata O ,n explicasse.
pulpis, nitore nimio candentia , funesisecohsererentl Apud inferiorem Thebaidam.] De duplici The-
arboii. > iteferuul huc quidauicyplionisiiiuin,de quo baida, in Onoinastico.
in Onoinastico. In villam remotiorem el secretiorem secessit.]
Igniiat sartagines.] Crebra sartaginum mentio in Epislola Dionysii Alexandrini episcopi, ad Fabium
Actis mailyrum. Loca plura auctorum suggerel Ono- Antiocbenum, apud Eusebium, lib. vi, cap. 34, de
niaslhon. hac Deiian;e perseculionisprocelta : 'EJ-ixlcvov Si xv.i
Aliumjuienili mtate florenlem.] Nicephorus, lib. vrtuvex.i>povv of aSufoi. < t ratres ergo deflectere e
VII, cap. 13 simile (si non idem) exemplum de via, et in loca separata ac soliiaria se subducere. >
ascete quodam habet in perseculione Diocletiani. ldem ibidem : TiSei \iyeiv TOttkrfiotTUV evipnpiuttx«t
Siniiie quoque habet Peirus in Catalogosanciorum, ipeat TtkuvnQivTtav, vitb XtftoO
xat Si^int, xai xpuoufxat
libro viu , cap. 70, 12 Sepl., de Niceta Nicomediae voatav, xai Avjarwv, xat SnptuvStefBup/jiivatv ; <Quid
passo tempore Maximiani, qui multa alia de eodein aitinet perceiisere inuliitudinem eorum qui in soli-
atiexit, in quibusquaedammira , nec facileomnibus ludine ei tnnntibus vagi errantesque, fame, siti, fri-
probaiida. lnde Marulusdesumpsit quae habet lib. v, gore, tnorbis, latronibus, bestiis fuerunt expositi ? >
eap. 5 , ubi non recie a notaiore adjectum 24 Julii Conligit hoc juxta Baronium, anno Christi 253, Decii
ex Martyrolog.Usuardi. Nec enim eo die de hoe Ni- imp. 1.
cela agilur, sed de alia virgine et mariyre, socia Ad hwc imlabai crudelilat, quWpietatem videba-
Aquiliuae,de quibus in Actis sancti Chrislophori. tur imitari *.] Henricus Gravius, diligens Hieronyini
 Hl DE VITIS PATRUM LlBEll PRIMUS* 11?
lector, ejusque phrasium collector, ait alias legi: A masum : t Et quia pro meis facmonbus ad cam so-
< Aderat, instabat, crudelitate quasi pietate uteba- litudinem commigravi, quauSyriaiu juncto Barbariae
tur. >ita et Mss. plures. Qua loquendi formula usus fine dislerminat. > Epist. 58, ad euuidem: > Christi
- est L. Florus, lib. m, c. 5 : < Aderat, instabat; sse- vestem in Romana urbe suscipiens, ntinc harbaro
vitia quasi virtute utebatur. > — Vide not. / col. 20 Syrise limite leneor. >In Vita Malchi, cap. 4 : t Suli-
Patrol. tom. cit. EDIT. tudo, per quam Saraceni inceriis sedibus huc atque
24 Quod ad sensum Hieronymialtinet, vultChri- illuc semper vagantur. > Videsisiu Onomasiico, Ere-
stianos titulo impielatis exagitatos, et praetextu reli- mus. '
gionis in eos saevitum, ut scilicet ad gentilitatem, Syri cubam vocant.] Gravius legit gubam. Naiu
velut ad pielatem, revocarentur. Iia lib. i Vitse san- Syriace guba, inquit, cisternam signilical. Hierony-
cti Sebastiani: < Ista esl.qute vos, o castissimse con- mus, in cap. vi Jeremiae : < Hoc autem Lalinus lector
impietatem intelligat, ut semel dixisse sufliciat: lacum, non sta-
juges beatorum, per pielatis colorem;
marlyrum mentibus fecit tradere. > Gregorius Nys- gnum sonare, juxta Graecosp.axxof), sed cisternam,
senus, in Vita Gregorii Thaumaturgi, 17 Novemb.: quae sermone Syro et Hebraico, gebe (Naa) appella-
"AWIOI Si rtpbt TUtXTijo-etfTS>VTttar&vbpuvxet,<if av tur. > Sed facile inter se g et c commeam. VideOno-
(yxpavetfyevotvroT£Vitpuyp-uTtov, eiti TWTtpoaxnp.uTt maslicon.
Tjjf suo-tSeiaf,nktwovTovt avTe^ojtevouf tnt Trto-Teuf. Quinque caricis.] Id est ficubus siccis addunt
<Alii aulem possessionibus fidelium inhiantes, ut quidam in lextu. Infra in Vita sancti Hilarionis, c. 3:
rebus eorum potirentur, sub praetexiu pietatis, vexa- < Herbarura ergo succo, ct paucis caricis, post tri-
bant et exagitabant eos qui fldem amplectebantur. > n duum>vel quatriduum deficientera animam sustenta-
Non aliter Paulus a sororio exagitatus est. Quod et bat. Consulendum Onomasticon.
sanctus Aldelrnus, lib. i de Laud. Virgin., cap. 31, Infirmos artus baculo regente sustentant.] Hie-
in cap. i Amos : < Ne ultimsequidera seta-
expressit: < Paulus itidem inclytus, et Patrum cele- ronymus,
berrimus, qui a pellacigenero.caecsecupidinis philar- tis homines, qui trementes artus baculo regenle
gyria decepto , conlra jura naturse prodilus et pu- susteiitent. > Idera in cap. vm Z tcharise : < Ut nullo
blicaius. > Ua locus ille ex penreiusto Codice ms. hoste reraaneme, usque ad ultimam aetaiem, iu utro-
Collegii nostri Antuerpiensis legendus. Acta ms. quo sexu senilis aetas perveniat, et trementes artus
sancii Gorgonii M. tempore Diocletiani: < Paier baculo regente sustentent. >
quidem filiura, frater fratrem, si illius sectse inveni- Hippocentauro.] Ipse Hieronymus explicat, ho-
retur, velul iniraicum manifesta inquisitione prode- minem equo mixtum. Vide Onomast.
. Satutaris impressione signi armat frontem.] Vet
bat; el ideo quisque, prout poteral, se in speluncis Antonii
aut laiibulis abscondebat. > exemplo, frontem crucis signo armare, disee
Quam crudele aulem fuerit edictum Decii, prodit haereiice. Vide Crux in Onomast.
Inter horrentia ora selis.] Erasmus ait hunc Io-
Dionysius, episcopus Alexandrinus, apud Eusebium,
lib. vi, cap. 34: Kal$n xui rtupnvTOttpbaTuypM, uvrb cura diversum haberi in exemplaribus, nec ullam
«/tSov sxetvo, otovTOitpoppnUvujro TOUKuptouqjxuv lectionem sibi facere satis. Video aliquos libros ha-
irapa Ppuxv T0 yoSsp&TaTOV, wf, ei SuvaTov,c-xavSa- bere senis, aliquos setis, quod poslerius reclum. Vull
Uaat xal ToCf exXexTouf. <Nam Decii edictum erat enim Hieronymus ipsum Hippocentaurum iuter ora
jam divulgalum, illudque tale profecto videbatur, sua horremia setis blandum qusesisse eloquium, id
quate Dominus prsedixerat futurum , in quo terribi- G est, conatum blande respondere, etsi ora horrerent
lissiraa illa ejus propemodum explebatur sententia, setis; ideoque barbarum quid potius sonare nata,
nimirum Electos (si possibileessei) in erroremin- seu frangere verba, et fragore quodam promere.
ductos fore. > Prodit quoque Nyssenus loco jam ci- Nam si de sene Anlonio intelligereiur, dixisset, allo-
tato. Habes ediclura Decii, quod et crudeliiatem et quium; non vero eloquium.
pietatem eam spirat, 24 in Vilasancti Mercurii martyris Verum hwc, utrum diabolus.] Cujus frusira, in«
apud Metaphrastein, Novembris. quit Baronius, anno Cbristi 343, exigilur fides, qui
Necessitatem in voluntatem vertit. ] Cassianus, de his dubilans, quidnam fuerit, num spectrum, an
collat. xvin, cap. 6: t Cujus professionis (anacho- monstrum, iiberasse voluii fidem suam.
reseos) principes hos, quos paulo ante memoravi- Caeterum,uecinsulsa, nec inanis fuit ipsiusdubita-
inus, sancturo videlicet Paulum et Antonium, novi- tio, an iEgyptus, monslrorum ferax, ejusmodi quo-
lnus exstitisse. Quinon.ut quidam, pusillaniraitatis que ex duabus speciebus mixtum animal genuisse
causa, vel irapatientiae morbo, sed desiderio subli- poiuerit. Quamvis enim, quod de Ixione atque Cen-
niioris profectus, contemplalionisque]divinse, solitu- tauris poetse cecinerunt figmeniura esse nen est qui
dinis secreta sectati sunt; ticet eorum prior, neces- dubiiet, et secundum Celsura, de exhibendo Ceniauro
eitatis obtentu, dum tempore persecutionis, aifinium vaua sponsio habeatur, cum inquil: < Si ita slipulaius
suoruin deviiat insidias, eremum peneirasse dicatur. fuero, te siste; et, ni steleris, Hippocentaurura dari
Scalprw, etiam incudes et maliei *. ] Ita vetustis- (Aug„ de Civit. Dei, l. xvm, c. 15; l. 97; ff. de verb.
simus Ms. sancii Fioriani. Nempe exprimit tria oblig.); > nec sit qui exigat a iiaiura Ceniauros,
praecipua cudendae monelse instrumenla ibidem in- n" tanquam speciem animalis; tamen ejusmodi eauidem
venta. De scalpris vide Onomasticon. interdum peperisse monstra, quis neget?namsic Pli-
Furtivw * monetm officinam.] Ad eumdem usum nius : <Claudius Csesar scribit Hippocentaurum in
paralum fuisse putarim, inquit Erasmus, quod hodie Thessalia natum.eodem die intenisse; et nos princi-
Cumis ostenditur antrum *Sibyllse. patu ejus allalum illi ex i£gyplo in melle viuimus
Igitur adamato, quasi a Deo sibiHunc offerretur, ha- (Plin., lib. vn, cap. 3). In melle, inquam , quod ejus
bitacuto.] ln vita Antonii, cap. 24. Antonius virlutis sit ut computrescere corpora non sinat. Et
locum, quasi a Deo sibi offerrelur, amplexus est. sic in melle marinum hominem, ab 25 ultima Mau-
Cifrumel vestimentumei palma prmbebat.] Nem- ritania ad Hispaniasallatum testatur Alex. ab Alexan-
pe ex fructu dactylorum cibus, ex hirsulis arboris dro, solidae fidei auctor de (Alex. ab Alex., lib. m,
trondibus vestis. cap. 8). Quem qui legerit, Tritonibus, divcrsis in
Qum juxta Syriam Saracenit jungilur.] Crebra locis suo sseculovisis et caplis, iisdemque vultu ho-
hujus eremi mentio apud divum Hieronymum, epist. minem prse se ferentibus,et corpore prorsus humano,
in piscem
6, ad Florenlium : <In ea mihi parie eremi commo- absoluta similitudine pubetenus, posiremis
rauti, uuae juxta Syriam Saracenis jungitur. Epist. desinentibus, haud dubilabit in terris posse reperiri
habitaiio
43, ad Chromalium , Jovinum et Eusebium: <Nam qusemaria quoque producunt; cum boininis
posiquam, sancto Evagrio transmittente, in ea ad sit potius terra quam inare; ex eujus admistionecuiu
nie ererai parte delalse sunt, quae inter Syros et Sa- juraenlo possint ejusmodiconcipi uionstraacgeuerari.
raeeuos vastura limilem ducit. > Epist. 57, ad Da- Faunot, Satyrosque, et Incubos.] Est frequens
 tI3 VITA SANCTI PAULl, PRIMI EREMIT^E. NOTATIO. 114
lc Faunis apud anliqnos historicos, subdit idem A I Osculatis ejus oculis, manibusque.] Obvia pas-
Baronius, eodem anno (ut poetarum fabulas missas sim manuum oscula, non ilem oculdrum. Et ex
laciamus), certaque mentio. Inter quos Plinius cum veneratione, el ex affeciu libari solita haecoscula :
diiat, prseter efiigiemnihil in eis essemoris humani de quibus copiosius in Onomastico.
\Plin., lib. v, atp. 8); cuncla haec, quae accidisse Ad monasterium, quod postea a Saraeenis occu-
Antonio a Hieronymo enarrantur, miraculo evenisse patum est.\ Contigit hoc anno 20 Constantii, Christi
dicendum est, ul de multis aliis animalibus, rationis 358. Hieronymus, in Chronico : < Saraceni, in mo-
licet expertibus, ssepe legitur, ea, veluti humano naslcrium beati Antonii irruentes, Sarraatam inler-
inlelleclu prsedita , ac Dei nutu reddita pene ratio- fecerunt. > Cujus memoria est in Mart. Rom., 11
nabilia, qualia solent bomines.exhibuissesanctisviris Octobr.: < In Thebaide sancti Sarmalse, discipuli
ministeria. Ut (ne a Paulo recedamus) de corvo beali Antonii, qui a Saracenis oro Christo necatus
conligit, qui cum diebus singulis per tot annorum est. >
curricula, dimidium panis eidero Paulo afferre so- Sabulum capili superjaciebat.] Solemne in Iuclu
leret, advenlu tamen Anlonii (quod in admiralione et mcerore, cinere, pulvere, arena caput asperge-
fuit) integrum atlulit, quo reficeretur ulerque. Qui re. Frequens ejus in sacris Litteris memoria. Vide
plura de his desiderat, consulat Onomasticon. Onomaslicon.
Constantio.] Ita lcgendum, non Constantino, ut Vidit genubus complicatis.] Orantium solemuis
plerique libri habent. Nicephorus, lib. ix, cap. 19 is gestus, qui ab herelicorum conciliabulis plane
agens de tractalu Orientis ei Meridiei, et vario ani- exsulat. Vide Onomaslicon.
maliumin iisdem locis genere: < Quarum (simiarum).n Hymnos quoque et ptatmos ex Christiana tra-
permuliae etiam ad nos delatse hoc manifeslo decla- " ditionc decantans.] El hic solemnis funeris apud
rant. Ex quibus est etiam is qui dicitur Pan, capite, Chrislianos ritus, de qqo in Onomastico.
vultu, et cornibus capram refcrens; et ab ilibus Leonesduo.] Simile leonum obsequium habes in
item deorsum versum caprinis pedibus insislens; Vila sancti Onuphrii infra, cap. ull.
venlre autem, pectore et manibus mera simia, quem Tumulum ex more compotuit. ] Hieronymus,
tum quoque Indorum rex Conslanlio misit. Quod epist. 49, ad Innocentium : t Clerici, quibus id of-
saneanimal ad (empusaliquod.cumfetreturin cavea, ficii erat, cruenium linteo cadaver obvolvunt, el
propter feritatem inclusum vixit. Ubi vero mortuum fossam biimum lapidibus construentes, ex more
est, aromatibuscondierunt exenleratum qui ferebant, tumulum parant. > Intelligil per Clericos, copiatas
et insolitse formse ostendenda? gratia Constaniino- seu laboratores, quibus corpora mortuorum humandi
polim servatum perlulerunt. Videiitur aulem mihi cura incumbebat. Reatinus existimat clericorum hic
animal hoc olim vidisse Grseci, eosque insolenlia mentionem lieri ob psalmos decantandos , qui etsi
aspectus exlerrilos, Deum sibi constituisse; cum decanlati in funere ex veterum more, adjuncta lamen
solemne hoc illis esset, ut quse fidem excellerent, ea suadem hic copiatas intelligi, qui olira cleri qusedam
in deos referrent. Id quod in Salyro quoque ab eis pars. Vide Onomaslicon.
est factum, qui et ipse siinia esi. > Ex intestati bonis.] Argule. Quod enim extre-
Et post tanclum oscutum.] Ex Aposlolico vi- me pauper leslamentum condat, et quid cui relin-
delicei usu, Rom. xvi; I Cnrinth. xvi; II Corintb. qual.
XIII; i Thess. v ; 1Petri v. VideOnomaslicon. Qui patrimonia sua ignorant.] Nempe, quia ut
Imo terrw terram reddas.] Cicero, Tuscul. Qusest., C
( Ovidius ait, lib. xm Metamorph.
<
lib. iii, ex Euripide: Reddenda lerrae esi ter- est numerarepecus.
ra. > Verba sunt Amphiarai ad matrem Archemori Et Pauperislib.
mcerentem, quse eliam habes apud Plutarchmn, in Horatius, i, episi. 6 :
consolatione ad Apollonium. Fortunatus, lib. iv, Exilisdomusest, ubi non et multasupersunt,
epitapbio 27, Euphrasise: El dommurnfailunt,et prosuntluribus....
«Terraeterra redit, sed spiritusastra recepit. » Qui uno filo villarum insuunt prelia.] EK Tertul-
lla legendum, non dedii, vel edit. liano cxpressum, lib. de Habitu muliebri, cap. 9 :
Pullium ad obvolvendumcorpusculum meum tUnolinodeiiessesterlium inseritur, saltus et insulas
defer.] Vide in Ouomastico, Funus, ubi de hoc rilu, una cervix fert. >
linteo vel pallio obvolvendicadavera. Ille concavismanibut nalurw tatisfecil.] Idem de
Sed ut a se recedenli mxror suw morlis leva- Diogene habet Laertius, lib. vi; et 26 Hieronymus,
relur.\ Baronius, anno Christi 545, non ideo tan- I. n contra Jovinianum, c. 9 : t Quodam vero tem-
tum palliura a Paulo expelitum opinatur, sed qtiod, pore babens ad polandum caucum ligneum, vidit
qui prophelico spirilu Athanasium nover.it, et (quod pueruin manu concava bibere. > Ita legendum ex
levissimum videbatur) pallium donaium Anionio Ms. peroplimocollegii uostri Lovaniensis, non cavum.
intellexerat; de ipso etiani summos ilios tot annis Quare xofXov ZvltvovMariani Viclorii hic locum non
exantlatos pro catholica fide labores, exsilia, fugam, habet. In Laerlio pro cauco ligneo est XOTU>>J. OC-
aerumnas, innumerasque alias molestias minime currit caucivox ct in Vita sancti Abrahse eremitse,
.ignorarit: quamobrem sic Atbanasii pallium potius, T _. cap. 5, de quo post.
v Auralis obvolvitis vestibus. De vestitu mortuo-
quam aliud alterius hominis tegumentum cxposcere ]
ab Antoniovistts est, ut eo saltem coramunicationis rum Gretzerus noster, lib. i, de Fun. Clirist., cap.
symbolo, et propensionis anirai erga Atlian.isium 5; et Kirchmannus, lib. i, c. 10, de Fun. Rom.
significaret, se plurimi facere hominem, quera lot pro Quod hic suggillatHieronymusdivitum corpora aura-
fide suscepla certamina iiluslrasseiit, ac proinde lis vestibus el serico invuluta, ex merito et religione
omnibus innotesceret, a lanto viro probari fidera, tributum hoc sanctis viris, et raarlyribus. S. Aihana-
quam Aihanasiustam acriter strenueque propugniret. sius, in Vita'sancli Anlonii, cap. 56 : t MosJDgyptiis
Quodquidem haud videbalurmediocris esse momenti, est, nobiliura, et prsecipue bealorum martyrum
ad erigeudos titubanlium animos, et roboraodos iilos, corpora linteamiue obvolvere. > Videadeam Vilam.
qui solidi in fide perstarent. Siquidem tanii facere Hieronymi peccatoris.] lla ssepe Patres huini-
solet populus illustrium monachorum de iide catho- litatis affectu se inscribere ei subscribere soliti. Vide
lica lestimoniiim, ut Ariani hoc sentientes, mentiri Onomasticon.
nou sint verili, magnum Antonium eadera de fide Tunicam Pauii cum meritis ejus.] Agnosce, hse-
secum una sentire; adeo ut eam ob causam ipsi opus retice, fideiiura ex sanclis operibus merita; et,
fuerit, relicta inlima eremi solitudine, Alexandriam qui divum Hieronymum legis, sestimas; fidem quo-
nsque descendere, et de catholica fide, quam coleret, que ejus ad animsesalutem imbibe. Discesanctoruui
publice, ne populus laberetur, specimen edere. Af- reliquias, vesies sestiraare. Gregorius Nazianzeuus
lirinat id sane Albanasius in Vita ipsius. orat. XXV: Kai.ri ixnkoirn'EWaiou itkeiv SvvriOtiaK
115 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS» 116
n TUanpSn vnputja, xul b ptuaQtlt tit iatirtTu xpuo-of. A sten , 31 Januarii : < Munit eaput superhumerali,
< El Elisaei meloie, quse plus virium habuil, quam qttavis gale.i tuliitS, baculo autem munit dexieram,
flla serica, et aurum vesiibus per vim assulum. > lancea longe validius, et hac rallone confidens fore,
Joannes Chrysostomus, homil.2, ad populum Anlio- nt hoslibus videretur terribilior, quamolim (uiaiuiil)
chenum, ubi ait regem divitem Eha paupere indi- clava Hercules. > Similia apud Glycam, parte iv
guisse : O3T&> TtafntporepaT«f rtopfvpiSo;n pm^Tn nv, Anual.
y.ut TS>V(3a<7t*Ux3v auAwvTO OTriftaiovTOUStxaiou. (61) Quam regum purpuram cum regnis suis *.] Ita
< Adeo splendiiiior trabea eral ueloie, et regalibus manuscripii, et editiones yetusiiores. Recentiores
aulis jtibli spelunca. > Ita Tlieodosius Senuphii mo- subslituere, cum pamis suis, nescio an auctoribus
tiachi superhumerale et baculum, galeae lanceaeqne libris.
suae praeluiit. Acta Cyri et Joaimis, apud Metaphra-

IN VITAM BEATI ANTONII PRmUDIA.

ILLUSTRIUMViRORUM DE BEATO ANTONIO j9 t Vita Antonii conscripta est a magno Athanasio,

ELOGIA. episcopo Alexandrino. >
Hieronymut, deitluttr, Eccl. Sctipt., cap. 88. Gregorius Nazianzenvs, oratione xxi, in taudem saneli
Antonius monacltns, cujus vitam Athanasius Alex- Athanatii.
atidrinae urbjs episcopus insigni volumine prosecutus rt&vTaf*e'vTOtTa exetvou(TOUASavao-iou) liyetv TS
est, niisit i£gyptiaee addiversa raonasleria Aposlolici xptt 0au,ua£«tv, fterftpoTspovuv em TVX^, » xara TIW
sensns sermonisque epistolas septem, qusein Grsecam nupovauv bpptnvTOUAoyou*x«l laTopiu; ipyov, ovx
linguam translalse sunt, quarum praecipua est ad Ar- tVfnpiLut'a xxi tSia itupuSovvuiypufy TfASevpuTexat
senoiias. Fjoruit sub Constantino et filiisejus regnan- nSvap-uTotf eif vaTe^ov,e\>xv;epyoviftot, ILaitep ov
tibus. Vixilannos cenlura quinque exsfvof'AVTWVIOU TOuSetou(3iovauveypaipe,TOu uovaStxou
Idem, in Chronicoanno 19 (o) Conttanlii. Sfouvo/xo6so"tav iv irXaoftaTt8t>iy>70-ewf.
Antonius inonachus centesimo el quinto aetalis < Atque omnem quidem illms (Atbanasii) vilant
annoin eremo inoritur, etc sermone prosequi ac laudibus efferre longius fortasse
Getasius dist. 15, cap. Sancta Romana Ecclesia. fuerit, quam oralionis inslilulum ferat; atque bislo-
Vitas Patrum, Paulj, Antonii, Hilarionis el omnium rise opus fuerit, non encomii: quani etiam, ui poste-
eremitarum, quas tamen vir beatus scripsit Hiero- \Q ris documemo atque oblectationi futuram, proprio
nymus, cum omni honore suseipimus. scriptomandarecumprimis optarem; quemadmodum
Honorius, de iltustr. Eccl. Script. c. 88, carplim ex ipse divl AnloniJ Vitam conscripsil, cum vitse rno-
divo Hieronymo, nasticaa leges sub narrationis specie promulgaret. >
27 Antonius monachus, cujus vilam Athanasius Ephrwm, serm. ascet. in illud : Atiende tibi
ipsi, cap.
insigni volumine prosecutus esl, misit septem epi- 10 ; sive, serm. 10 de moderalione risus
stolas ad diversa monasteria, apostolici sensus et ser-
monis. Cujusmodi sanetus Antonius exstiiil, quemadmo-
frithemius, de Script. Eccl. dum el sanctus Athanasius archiepiscopus meminil in
Antonius monacbus et. abbas, naiione jEgyptius, Viiaquam de eo conscripsit.
'
Yirsanctissimus, eremique cultor insignls, cujus prse- Pal(adius. Ilistor. Lausiac. cap. 8 in Ammone.
conia laudiun,universus persanat orbis, multis reli- Hoc autem iniraculum (quomodo Aiiimon ultra
giosaeac bealaevilaenortnam praebiiit; qui elsi lilteras Lycuin fluvium divinitus translatus sit) narravit
non didiceril, In divinjs lamen Scripturis adeo ertidi- bealns
Atbanasius, Alexandriaeepiscopus.scribens iu
tus fujt, ut nullus doctorum se ei prseferre praesume- Vita Anlonii.
ret. Habebal meraoriam pro libris, inlelleclum et Auctor Vilw sancli Pachomii,
interprele DionysioExi-
Sensum ptp litteris, gratiam pro studio leclionis. J| auo, cap. 1.
Dictavit ./Egyptiaco sermone ad diversa coenobia, 2g Cui (Anlonio)isanctusAthana&iiisAlexandrinai
apostotiei sensus atque sermonis varias Epistolas (b). civitatis antislcs, proprio stylo testimoniuin praebuit;
E quibus exstat insignis illa Ad Arsenoilas epist. 1, dignus sane relator eonversationis Antonii, qui juxta
Ad alia comobia eplst. 6. Ejus vitambeatus Alhanasius supplicalioneni fratrum, Vitam ejus pro uiultorum
episcopus Alexandrinus insigni volumine, Grseco coramoditate perscriberet et seiiiulantluni eum viris
sertnone descripsit. Claruit sub Constantino Magoo, spiritalibus exhiberet
et filiis ejus regnantibus, anno Domini 350, multis Socrates, Eccl. Histor. tib, i, cap. 17.
coruscans miraculis. "Ojrofofnv eiziTSV«VTS>V ^povwvxat opovKjjofAv-
DE SANCTQ ATHANASIO(c), VIT^E HUJUS Tovtof ev Ti) epnim Tvjf At'yi57rTOu, u; fuvefS>tToff
SCRIPTORE. uvreitukutevifevpiaxav Te auTOfT«f TIXV«S
Satftoo-tv
Menwa Grweorum17 Januarii in Vita An{omi. xat TOUfa9>ouf,x«i sirwf itoX>ueitoietTtpuaTiu,itepiv
•OSi (Siof KUTOU aweypufn vrtb TOU j*eya*wv 'A9a- ibv "keyetv>juaf. "E^9ao-eyup 'A9ava<rtof,o'A).e|«vSp£taf
VKffWU S7rto"XG7rou'xle^uvSfieiu;. ftovo5t6iovetf TOV
Sirio-xoirof, auroOj3tove-Mp.tvot.
117 IN VITAMBEATi ANTOMI PR/ELUDIA.NOTATIO. H8
< Qualis vita et moribus Aiitonius monacbus j^ Alexandrinseurbis episcopus, insigni volumine pro-
in solitudine jEgypii eisdem • fuerit temporibus, secutus est.
quomodocum dsemonibuspalam et apertedimicarit, Idem, ibidem, cap. 87.
illorum astutias et callidas pugnas deprehenderit, Fertur Athanasii bisioria, Anlonii monacbivitam
inulla prodigia et miracula ediderit; quoniam ab continens.
Allianasio Alexandrine episcopo in libro separatim Ruffinus, lib. i Hist. Eccl. cap. 8.
deejus Vita conscripto jam pridem expositum esl, De virlulibus Antouii,atque instituliset sobrietnle
eadem nos commemorare plane videtur sttpervaca- menlis, ut in soliiudine vitam degens, tisus soluni-
neum. > modo sit cnnsorlio bestiarum, etde dsemonibuscre-
Idem, lib. iv, cap. 18, Eccl. Hitt. bros agens triumplios, placuerit Deo tupra cunctos
TOUTOU T«U'AuuouvTiiv ifiux^ivueTa BUVUTOV, UVU- mortales, utque institulionis suse praeclarausqtie in
\uuf.wJOu.ivr,vv—b «yyi).tav,oV.UT UVTOV ^taaa;'AvTo>vtot hodiernum monachis exempla reliquerit, volentera
iSeao-aro,o>;yno-tvIv TS>^iw aiiToO6 Trif'AltSjavSpstaf me aliqua exponere ille libellus exclusit, qui ab
eirto-xojrof'ASavaatof. Athanasiuscriptus, etiain Lalino sermone editus est.
< Hujus Ammonisauiuiam post mortemab angelis Paufinus, prologo Vitmsancti Ambrosii4 Aprilis.
incceluiu sublaiam, Antouius, qui eisdem vixiltem- B Hortaris, venerabilis Pater Augustine, ut sicut beali
porihus, viilil; quemadmnduinab Atbanasio,Alexait- viri, Alhanasius episcopusel llieronynius presbyler,
drise episcopo,in ejus Vitacoinmemoratuinest. > slylo proseeuti sunt Vilam sanctorum Pauli et Antn-
Nicephorut, tib. vm, eap. 40. nii in eremo positqrum, eic.
Verum haec, lanquam gustus quidam , et exigua DE EVAGRIOPRESBVTERO, VITiE HUJUS
iraagoAntonii vitseel inslituti sint exposila,ui ex his
INTERPRETE.
universatn ejus, qualis ftierit, philosophiam colliga-
mus. Quam rebus omnibus oplimus Alhanasius, cui Hieronymus,Catal. illustr. Ecel. Script., cap. 123.
eliam fuit charissimus, copiose memorise posteriia- 29 Evagrius (d) Anlioclti;e episcopus, acris ac
tis liueris mandavit; certaminibus ejus contra dse- fervenlis ingenii, cum adliucesset presbyler, diversa-
roones, et arlibus, quas adversus illos adinvenit, rum hypotheseon tractatns mihi legii, quos necduin
aliisque vitseprodigiis et rebus quibusvisconscriptis, edidit. Vitara quoque beali Autonii de GrsecoAlba-
ut liber is raonasiici instituti ceu iinis quidara esset. nasii in sermonem noslrum transtulit.
Hieronymus,Calal.itluttr. Ecctes. Seript., cap. 88. Similia habet Honorius,cap. 125 de iltustr. Eccl.
Antonius monacbus, cujus Vilam Albanasius, Script
ROSWEVDINOTATIO.
(a) Anno 19 Constantii.] Ita reetissime Eusebii Q imp.; atque ita justi cv anni, qtiibus Anlonius vixit,
Cbronicon niaiiuscriptun»Amandtnum, ita Pontaci exsurgunl. Nec aliter lectum in Eusebio, leiqporo
el Scaligeri editio. Gregorii Turonensis. Nam iia ille libroi, cap. 58,
Raronius,tom.II, anno Decii 1 (quem ipseChristi Histor. Franc.: t Constantii Jonioris anno 19, An-
anniim s aluit 253) investigans Pauli ad eremum tonius monachus transiit, sctatis anno 105. i lia
fugam ex Antonii obilu, asseril ex Chronico Eusebii Ms. Trodonensis, cum in vulgaiis male sit 100.
et lliiTOiiyon,Anlotiiiim obiisse anno 21 Junioris Sed et Vincentius, Spec. bist. lib, xiv, cap. 14, ex
Consttuiii; cui Coiisianlii anno ipse post, in Anna- eodem Eusebii Chronico, Antonii obiliiui Constaiiiii
libus, tom. III, in aiiBorumserie, a Christn assignat iunioris anno 19 ponit. Quare de Afitonii obitu iti
anmiut 557. Qtiod pceasione invesiigandi aelateniHi- vulgalo Eusebio meiaclirouismus esl iluorum anno-
larionis repe>itloin. IV, ad annura Cbrisli 572. Idem ruin, si ab annis setalis Antonii etanmnn nativitatis
lamen, lomo III, anno Chrisii 338, Constantii 22, et annura obitus exclndas; vel metachronisinus est iv
Anioniiobitum collocat. Quod cur fecisse potuerit, annoruin, si et naiivitatis el obitus aunos numero
nr x inqtiiram. annorura setatisejus comprehendas.
Depravato Chronici Codice usum Baronium, su- Miratussum sane Baroniuin, quod, cum tomo II,
pra dixi, ad viiam sancti Pauli, quod nunc fusius anno 1 Derii, agens de Pauli eremitse fuga, ibidem
probandum. asserat ex ChrouicoEusebii (depravato, ut diximus)
Vulgaia Cbronici Eusebiani editio, quo usus Ba- Anlonium obiisse anno il Constantii Juuioris; ta-
ronius, ponit Anlonii natalem anno 1 Decii, Chrisli men torao III, anno 22 ejusdem Constantii, obitum
25i, et obitum ejusdera anno 21 Conslantii Junioris, Anlonii ponat. Cujus rei rationem iluni investigo,
Chrisii 361. Cum aulem ex eodem vulgari Chronico, Dnon aliam reperio, quam quod fortasse liaronius,
posleriore hoc loco, constet Antoniumobiisse aetatis tomo II, annuui 1 Decii, quu natus Antonius, anuis
anno 105, certura est vel natalem Antonii, vel mor- setaiis ejusdem annumeraverit; alque ita ab amio 1
tualem ejusdem dietii maie assignari in ea editionc, Decii adusque Gonstanlii Junioris annum 2l,eum
cum a Clirisii anno 254, quo ponit naluin Anto- simul inciudendo, pulatione Baruniana jnsti exsur-
iiiinri, ad annum 301, quo eumdem ponil denalum, gunt anni cv, quse suprema fitii setas Antonii. Tomo
intercurrant anni cvu. Quod si duos annos addas, et vero III, videtur atinum 1 Decii uon annuincrasse
eum videlicet quo naius est, et eum quo denatiis annis selatis Antonii, sed 1 amiuin aetatisAntonii, a
Antonius (qui tamen addendi videutur, cum diuatur Deciani imperii anno 2 inchoasse, quare et obitum
auno 1Q5a-tatis mortuus Antonius, non autem post Anionii ad annum22 ConslantiiJunioris eodem lomo
ammm 105), exsurgent anni cix, cum lantum cv III prorogavit.
aimi, quot Autonius vixit, deberent inlercurrere vel Quod vero dixi, reclissime in Ms. Eusebio Aui.ni-
exsurgere. dino nalivilatem Anlonii consignari antio 1 Decii,
Rertissime igitur in Ms. Euscbio Amandino, ttt ad ohitum vero 19 Conslantii Junioris, atque iui justus
Vilaui Pauli dixi, Anioniinativilas cotisignalur anno cv ann >sailatis Anlonii exsurgere, ita iutellige, tpiia
1 Decii, obilus vero anno 19 Consianlii Jmiions cuin vulgataeeditiones (etiam correctiores Potilaci
119 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS, 120
et Scaligeri) inter annuin 20 Diocletianict 1 Con- A 1 quorum meminit Augustinus lib. viu Confess.,
stantini duos annos statuam, eosque Galerio tribuant, cap. G.
AmandinusCodex unum tantum annum inlcrmedium Tertio, quia recenset hisloriam illam de aniraa
statuit, vulgatumquede Galerioparagraphum omiitit. Atnmonis, quam Palladius, cap. 8, et Socrates, lib.
Quret si admittatiir, ejusque imperio duo anni tri- iv, cap. 18, ex libro Athanasii de vita Antonii re-
huantur ante annum 1 Constaniini, non necesseerit ferunt.
duos annos inlermedios ponere inter annum 20 Dio- Quibus addi possunt et alia non minus certa lesti-
cletiani et 1 Consiantini; sed primus annus Galerii monia.
concurrere potest cum 20 Diocletiani, quippe cum Primo, certissimum teslimonium beati Eplirem
Dioclelianusanno 30 imperii sui 20, uKal. Maiise suggerit, qui ex hac vita nomine Athanasii duo loca
imperio abdicarit, indeque annum 1 sui iraperii Ga- ad verbum cilat, quaevidein notat., capite 23 et 60.
lerius ordiri potuit. idem ouoque in epist. ad Joannem monachunt brevi
Et quidera non nisi unum annum debere inlerce- Antonii Viiae anacephalacosi (quse singula in hac
dere inter annum 20 Diocletiaui et 1 Constantini, Vita habenlur) monachos ad coinmunem viiam hor-
probatur; tum ex ipsiusmet Eusebii Clironico, quod latur.
Diocletiani anno 19 diserte babet: < Quarto annit Secundo, seque certum indiciura suppeditat auctor
persecutionis Constantinus regnare orsus. > Atqui Vitaesancti Pachomii, quam jam olim Dionysius
cum Diocletiani anno 19 perseculio orta sit, si ei Exiguus inlerpretatus est, qui Alhanasii noinine
addas ejusdera 20, et unum intermediura inter an- mentionera facit Ammonis el Theodori, qui in hac
uum 20 Diocletianiet 1 Constantini; quid resiat, nisi niD AnloniiVila occurrunl.
ut 1 annus Constantini, 4 sit persecuiionis? Tum ex Terlio, Damascenus, orat. i, de Imaginibus, ex
Politia seu Actis sanctorum Patrutn Melrophanis et hac Vita locum citat, quem bic babes, c. 57, uti
Alexandri, apud Photiura, in Biblioth., Cod. 25G, catena ms. in Lucam ex Grsecis Patribus collecta,
ubi dicilur : TptxovS' nSn TOTS nv erof TOUxa6'nu.S>v quse exstat in BiblioihecaPalatina, refercnte Felck-
iutyu,ov,sv<3xui KovoravTiOf jipof nov af&upTOvfiuat- manno.
hiuv, tnv iittxnpovnuei/e. < Tertius lunc agebalur Quid, quaeso,testatius, ad auctori alicui librum
annus perseculionis in Chrislianos excitatae, quo asscrendum, adduci potest? Sunt lamcn hseretici,
Constantius cum aeterno regno caducum commuta- qui subdubitare non verentur an hsec, quse hic exhi-
vit. > Atqui si duos annos intermedios ponas inter betur, Vita, sit ab Athanasio scripta. Ita Magdebur-
annum 20 Diocletianiet 1 Consianlini, non jam tertio genses, cenlur. iv, cap. 10, pag. 1306, nulla tamen
persecutionis anno Constanlius obierit, sed quarto, vel ratione vel conjectura, vel auctoritate addita.
ut ex modo iniia temporis raiione manifestumest. Dubitat et Petrus FelckmannusCoronseus,qui nuper
Tum ex Olympiadibus assignalis in Ms. Kusebio Athanasii Graecolatinaeeditioni praefuit.
Amandino. Nam primus annus Olympiadis271 con- Sed non insolens, dubitare hsereticos,ubi quid
sigriatur anno 20 Diocletiani; secundus anno inler- eorum palato minus arridet, uti in hac vita praeclara
medio inter 20 Diocleliani et 1 Constantini; terlius monachismi signique crucis teslimonia. Verum prse-
auno i Constanlini. Unde clarum evadit Eusebium fractior et raagis effrons incedit Rodolphus Hospi-
nou nisi unura annum inter 20 Diocleiianiel 1 Con- nianus, de Orig. Monacb., lib. m, cap. 1, el cutn eo
staniini collocasse. Abrahamus Scultetus, Medull.Theolog. Patrum parte
Sufficianthaecpro modo nolationum, quaeomnino C ii, qui ausi fuere asserere scriptura hoc, quod hodie
dicenda fuere ad rite subducendumnumerum anno- sub Alhanasii nomine circumlertur, nuilam prorsus
rum selatisAntonii. fldemmereri, imo insulsi hominis commenturaesse;
(b) Varias epistotas.] Septem enumerat hic ipse,' qui paribus his argumentis instant, ita ut alter alle-
Tritbemius, et unam ait scriptam ad Arsenuitas; rum exscripserit.enim admodumad
quod verum est, eoque nomine babetur secunda in[ Primo, nuper reliqua Aibanasii
editione Coloniensi. Hieronymusquoque unius tan- opera scriptum hoc adjectum est. Grseceenim non
nec in Basileensi, nec in AngUcano,nec
tum, tanquam praecipuse,ad Arsenoitas memiuit. reperitur,
Quare non recle apud Possevinumest omnesseptem | in aliis Codicibus. Respondeo, scriptum hoc in ipsis
cunabulis Alhanasii nomine inipressiim
tpistolat scriptas ad Arsenoitas. Quod eiiam malej typographise
fuisse Latine in Vitis Patrum; et passim in mss. li-
tituli prseferuntin Bibliothecasanctorum Patrum.
iisque vetustissimis inveniri. 31 Cujus textus
Harom epislolarum non est ex Grseco inierpres1 bris, Graecusanno 1611 AugustaeVindelicorumprodiil ex
SympborianusChamperius, ul est apud Possevinum,> ejusdem civitatis bibliolbeca, curante DavideHces-
sed Valerius Sarrasius, Symphorianoeditionem pro-' chelio, ut jam dixi. Qui et ex AnglicanoCodiceHen-
curante. rici Savilii variantes lectionesadjecit.
Quod vero Possevinus in Apparatu sacro in An- Secundo, non reperiunlur in boc scripto vitaemo-
tonio citat ex Trithemio, Scripiil quoquecelebreopuss nasticseleges, quas Nazianzenusscribit Atlianasium
duorum librorum, quod Melitsa, id estApicula, no- suo narrationis prsetexlu promulgare voluisse. Re-
tninalur, aitque Tritbemium errore labi; vere labi-- r. spondeo: Sanclorum Vita (ut ait sanctus Ambrosius
tur, si iia scripsil. Sed in Trithemio ea vcrba noni lib. de.S. Joseph, c. 1) cwterisnorma vivendi ett. Et
invenio. Suspicor hoc verbis Triihemii additum at Hieron., episi. 2 ad Nepot., de Vita Heliod. Nor-
Margarinode la Rigne in prima ediiione Bibliothecsc : mamque vitw ejut, exemplumhabere virtutum. ldem
SS. Patrum, qui librosillos Antouii Melissse,nominei Episi. 15, ad Marcellam, de AsellaeVita: Conversa-
Antonii Magni ediderat. Sed error corrcctus tomo V1 lionemitlius perfectwVitwnormamarbitrentur. Et ne
ttiblioihecaesanctorum Pairum secundaeeditionis. ab ipso Antonio discedamus : "EO-TI yup uovaxoff
(c) Athanasio.] Vitaesancti Antonii auctorem cssei ixuvbt j^apaxTJipitpb; 3.erxn<rtv
o'AVTOVIOU fiiot. Perfe-
Athanasium nullus dubitare poterit, qui elogia prae- cta esl siquidemad virtutemvia, Antoniumscire, quit
missa legeril. Et Graecequidem nunc recens prodiitt fuerit, ui ait Alhanasius in hujus vilse prsefalione.
anno 1611 Augustae Vindelicorum, curaule Davide 3 Nec paucas sanctus Anlonius monasticas leges, ex-
Hcesclielio;qui et interpretationem suam, et notass bortationibus suis, quse in hac Vita habenlur, expri-
quasdam, Graecummaxime spectanles textum, ad- mit. Quod si Hospinianus,vel Scultetus, vel alius
jecit. quivis Calvinista, ex vitse hujus prsescripio vilain
Aibanasioeam asserii Bellarminus noster tom. II,, suam coraponcret, nse ille monasticis legibusegregie
conlr. 2,1. 2 de Monachis,cap. i. obsecutusdiccreiur.
Prirao, quia est revera insigne voluraen, ul Hie- Teriio, cura auctor scripli hujus demonslrare co-
ronymus dicit fuisse librum illum Albanasii. natur, AntoniumChrisiurain omni viise suae cursu
Sccundo, quia continet plurima illa niiracula,, imiiatum fuisse, ita pnerililer et ridicule de eo fabu-
 121 IN VITAM BEATI ANTONItPR^LUDIA. NOTATIO. 122
latur, ut, nihil cum judicio eum legisse in Atb.i-A A tx Uier., epitt. 16). Postea vero, miiltis prsetermis-
nasio merito dici queat. Respondeo, non mirum hoc sis, appositiis est ejus obitus; sed an ab eodem Atba-
a-Calvinianishominibus asseri, cura de ejus sorlis nasio, baud asserere auderem.ldera sentit Possevinus
hominibus,sero licet insipientiam suam recognoscen- in Apparalu sacro in Antonio.
tibus, et sanctis ipsis jam olim dictum sil: Hi sunt Ego vero nullum dubitationi locum invenio, quo
quet hnbuimutaliquandoin derisum el in timilitudi- niinus Athanasius finem vitse huic attexuerit; nec
nem improperii. Nos insensativitamillorumwstimaba- invenissent, credo, Baroniuset Possevinus, si prse-
mut insaniam(Sap. v). fationis Athanasii in hanc Vitam fuissent memores.
Quarto, fdsus liic auctor dicit Antonium indoclum Ita enim ille ad percgrinos fratres : t Quoniam igitur
fuiue et litlerarum imperitum , cum alii conlra asse- exegistis a me ul vobis scriberem de conversatione
rant causidicumfuisse, et valde doctum. Respondeo, beati Antonii, volentibus discere queraadmodum
Et indocjtisfuit,et doctusAnlonius: indoctusquidero, coeperit, quive fuerit ante sancium proposilum, qua-
id esi, litterarum imperitus; doctus vero Dei dono, lem etiara habuerit terroinum vitse. >
et sagacitate animi. Quod habes in Vila per Alliana- 32 ('nr ver0 l10" memineril Atbanasius congres-
sium. Nam cap. 1 dicitur quod non passus sit se lit- sus Antonii cum Paulo, non aliam causam invenio,
terit erudiri; ergo rccte lillerarum imperitus dicitur, quam quod non omnia Antonii gesta referal, nnde
et indoctus, id est, non doctus litteras, qui lamen peregrinos fratres monet, ut existiment se minima
apud eumdem, capite 38, dicitur a Deo doctus, seu audisse de maximis. Cura ob portiloris litlerarum
eeoSiSaxTOf. Quod utrutnque de eo testatur divus Au- feslinationem non potuerit monachos evocare, ul
gustinus, prolog. lib. i de doctrina Christiana : < An- Hn pleniusaliquid addiscens,muneramajora transmitteret.
"
tonius, inquit, sine ullascientia litlerarum Scripturas Quando vero contigerit Alhanasium scribere Vitam
divinas et memoriter audiendo tenuisse, et prudenter Antonii, eamque Romara deferre, quoniam ejus rei
cogilandointellexisse prsedicatur. > nunc aliqua mcntio facta est, porro investigernus.
Quod vero cautidicumaiunt fuisse Antonium, sane Baronius, anno Chrisli 310, Julii papsc4, ConstaA-
causidicus fuerit, sed ex eorumnumero, qui wternam tini, Constanlii et Constantis imperal. 4. Quamvero,
vilam accipiunt,et efficiuntur causidicisanciilatis, ut inquit, proficuus fuerit Athanasii Romam accessus,
de sancto Tiburtio babetur in Vita sancti Sebastiani, vel ex eo potest intelligi, quod in urbem invexerit
lib. i. ipse primus yEgyptiorummonacboruminstitutionern,
Mirumprofectomihi visum, Anloniuinab aliquibus vilamque admirandam Antonii Magni, licet adhtic
causidicumdici, ut citat uterque hserelicusloco jam viventis, a se cnnscriplam detulerit: quod vitaegenus
citato, nullo addito auctore. Quod cum diu qua^is- ad oranes Evangelicseperfectionis nuraeros attempe-
sem, tandetn in Hospiniano, lib. u de Monachatu ralum, etiam nobilissimseRomanscfeminaeconsecta-
cap. ni, videocitari Suidam ad hoc propnsitum. Qua- ri cceperunt. Tradit enim hsecde his sanctus Hiero-
re eum adeo. llle vero non Antonii nostri meminit, nymus : < Nullaeo tempore nobilium feminarum no-
qui ortus fuit in /Egyplo in vico Coma juxta Hera- verat Romsepropositum monachorura, nec audebat
cleam, ut habet Snzotn. lib. i, cap. 13, et Niceph. propter rei novitatem, ignominiosum ( ut tunc puta-
tib. VIII,cap. -iO,sed Anlonii cujusdam Alexandrini, batur) el vile in populis nomen assumere. Hsec
qui Alexandriaeet Byzantii sororis causam egit, qui- (Marcella scilicet) ab Alexandrinis prius sacerdoli-
que ipsius Suidaesetate vixil. Ait enim : "Eywysouv bus, papaque Athanasio, et postca Petro qui perse-
xat auxofbu.o).oyS> TS>io/Spiutyio-rwvaTS^vwfT>jvya- Q C culioneui Ariansehsercseosdeclinanlesquasiad lutis-
ptv, «vctpcetyuavut avrbveu^ouat Tolffieoufsv/xaxapaiv simum communionissuse porlum, Roraam confuge-
vnaott nSnavtjhv»!;iwusvov.t Atque ego etiam pluri- rant, Viiam beati Antonii, tunc adhuc vivcntis, mo-
raura illi me debere fateor ; atque ut dii gratiain illi nasleriornmque in Thebaide Pachomii,et virginumac
in bealorum insulis referant, quorum conlubernio viduarum didicit disciplinam; nec erubuit proliteri
fruitur, precor. > Vel potius alterius ethnici aucio- quod Christoplacere cognoveratt(Hieron., epist. 16,
ris tempore, ex quo Suidas illa de eo excerpsil; nam . ad Princip.). Ilaclenus ex Hieronymo Baronius.
deos precari, elhnicismus est. Quare quod de eo ibi- Ex quibus quidem elucet, Athanasii quoque opera
dem ait : r«£av uitifnviv iepuTtpuvjroMw uaMov,n Marcellanide Vila Antonii didicisse, non tamen quod
rtpbrepovnv : t Gazam multo augustiorem fecii, quam Alhanasius tunc Antonii Vilam a se descriptam Ro-
prius fuerat; > alludit, opinor, ad Gazensia sacra, mam deiulerii, quam ipsius (estiflcatione jam vidi-
seu Marnaeidolum. Quare et praeceditde animo ejus mus, post morlem demum Antonii ad peregrinos
COnformatO 7rpof9sou 9spatretavTTIVTe SniuoTeXij fxat fratres fuisse perseriptam.
«izoppnTorepuv, < ad Deicultum tam vulgarem, quam Prseslilit igitur RomseAtahnasius, quod ante eum
arcariura; > Dei, inquam, Marnaeseu Jovis pluvii, Alcxandrini sacerdotes, quodque post eura Petrus
qui maxime Gazsecultus, ut babetiir in Vita sancti Alexandrinus primum presbyter, deinde episcopus
Porphyrii, apud Metaphr., 26 Febr. prsesiitere; ut quae coram in ^Egypto et Thebaide,
Vides, lector, quid de emedullata illa medulla vel viderant vel audierant de Antonio et Pachomio
Sculleti, quid de monacbatu seu moecbatuHospiniani lunc adhuc viventibus, ea Romanis enarrarent. Si
tibi proraiiterc debeas, cum tam frivola conira re- _I* quis breviculis qusedamah iis comprehensa tunc ve-
•u
ceplissimam vilam, contra vetuslos Patres, conlra lil, ne niemoria exciderent, per me licet; modo
ipsam vetustatem producunl argumenta. Sed displi- Alhanasio ipsi fidcm habeamus, quod post mortem
cuit videlicet reliquiarumcultus, qui ex hac Vila lu- demum Aulonii, rogaiu peregrinorumfratrum, vitara
culenter probalur, ideoque Scultetus, cap. 16 Syn- ejus descripserit.
thesis doctr. beati Athanasii, hanc Anionii Viiam An vero anno Chrisli 340 Athanasius RomseMar-
coramentitiiaucloris scriptura vocat. cellam viduam de Vita Antonii docuerit, existimo
Firraum igitur fixumque sit, Alhanasiura hujus non oranino cerlura esse. Nam cum Baronius, tom.
Vitseauctorem esse. An vero et finem Vitsebuic at- V, anno Christi 410 staluat Marccllseobitum, valde
lexueril, dubitatur. longsevameamoportuit fuisse,quippe nonagenariain,
Baronius, anno Cbristi 343, Julii papae7, Constan- si eam statuamus xx annortiin, cum Athanasius pri-
lii et Constantis impp. 7. Quod, ait, in Vila Anlonit mum Romam venit, anno 340. Quse setas si Marcel-
ab Alhanasio conscripta, de congressu Pauli cura eo lse competit, potest dicto anno Christi 340 de Anlo-
uulla penitus mentio babeatur, inde accidit, quod nio ex Atbanasioinaudiisse.
(ut eodem Hieronymoauclore dictum est) Atliana- Quodsi minor sctasMarcellaetribuenda, cum Alha-
sius res gestas Antonii, ipso adhuc vivente, scriplis nasius ssepius Romatn venerit, videlicel anno Chrisli
commendavit, easque Romamdetulit anle biennium, 540, deinde 342, demum 349, potesi postremo hoc
cum a Julio papa vocatus esi, quo tempore bsec de anno Marcellade Antoniodidicisse ex Atbanasio.
Paulo nondum acciderant (Baron., anno Chritti 340 Pcrgit Baronius occasionesancli Antonii et Mar-
 123 DE VITIS PATRUMLtBER PRIMUS, 124
cellset haeccontra monachorum hostes subneclere : A / in reliquis omnibus eum Ecelesia catholica consen-
At qUibusnampersuasa, inquil (Baron., annn 340 ), tireni.
ejusmodi Vitscinsfitulum Deo gratum esse Marcella (d) Etojirius.] Saepius Hieronymus Evagrii nunc
sensii, nisi ex innumeris pene miraculis, apostolicis ut presbyteri, nunc ut sibi cbarisximi, nunc ut sancli
plane signis, alque virtulibus, quas cum Anloninm meminii. Vide eiim, epist. 5 et 6, ad Florentium;
lum alios, divfno illis calculo suflraganle, assidue epist. 41, ad Ruffinum; epist. 49, ad Innocentium;
operari cognovit? Erat quidem in Oriente snmmum episl. 43, ad Chromatium, Jovinum ct Ensebiuin ;
illud vivendi genus instar Eliae ac Joannis Baptistae item in Vila Malchi monachi caplivi, c. 1; et iu
cunciis hominibus etiam ethnicis et imperaioribus Cbronico Eusebii, anno 2 Aureliani imperatoris,
ipsis venerandiim, sed et impiis qnoqus hsereticis Chrisli 273, ubi eum ex familia Pompeiani ducis,
reverendum, atqne adeo coelestibuscivihus admiran- cognomenlOFranci, qui Zenobiani devicil, originem
dnm ; nlpote qui se in ferris concives habere Isetan- ducere asseverat.
tes, cum eisdem tanquam gentilibns suis amice assi- Evagrium Vitae liujus interprelem esse, clare as-
dnq versarentur. Factumque feliciter est ui Atbana- serit divus Hieronymus, ut vidimus in Elogio. Cui
sio propalante inferretnr, ac pariter coleretur in urbe consentiunl omnia mss. exemplaria quae Evagrii no-
subllme lllud vivendi genus, cujus in montibus alque men huic Vitae prsefigunt.
desertls locis tanlum cernebantur impressa vestigia ; Non defuere lamen qui Hieronymohanc versionem
nec detrectavit tiniversus Christianus orbis in Oc- vel seriptionem tribuant. Hilarion enim Vernneus,
cidente sectari quod sciret in Ecclesia Romana sus- monachus Cassinensis, praefatione anie doctrinam
ceptum : quaehaeeomnia accepta fert Alhanasio, cum «. Dorothei, Latine a se eonversam, ait < Hieronymmn
alioqui non defuerint (quod dictqm es( superius) Antonii monacbi Vitam ita transtulisse, ul nibil in
persecnlionis reiro temporibus, ctim in urbe, tum ea desit ex sensu, cum miilia desint ex verbis. >
aliis quoque in locis monachi; lllos dixerim qui in Joannes quoque Grynseus, pntfaiiooe Orthodoxngra-
similiiiiilineni Pauli atque Anlonii a persecutionibus phiae ait: < Vilam Antonii ypuftxS>tIlieronymus
fugientium, eadem ex causa in„cryptis, antris, jugis descrtpsil. >
monlium, valliumque convexisrccesslbus delitescen- Scd majnrem Cuiquamdubitationem injicere pns-
a
tes, instar jEliae facie Acbab et "Jezahel fugienlis, sit Baronius, qui aliquam siiae opinionis rationent
Dcum propensius colerent; adeo ut lirel monacbi alTerre videtur. Nam nntat. ad Martyrolng. Rom.,
nomen visura sil urbi novura, res tamen ipsa vetus, 17 Jan., pnstquam egit de Actis Antonii ex Athana-
sed in tanta Ecclesiaepace legibus quibusdamexcul- sio jn Laiinum sermonem ab Evagrio Antiocheno
ta, fecundiori germine propagata. versis, ait: t Praestitit hoc ipsum idem divusHiero.
DonatitTjtae
ttseretici, iidem et circumcelllones di- nymus, posinlante Pammachio, ut ipse prcfuetur, ad
ctj, qui hjs ipsis lemporibtis adversus Catholicns euradem scribens enist. 101, de Opt. gen. interp.,
grassabantur in Africn, primi augi stint, non de re quain illam esse putamus quaehabeuir praemanibns. >
ipsa, sed de nomine a piis quscrere et dicere (inquit Idem, tnm. 1(1 Annal., anno Chrisii 358, ex divi
sanctns Augustinus [August. in ptal. cxxxn]) con- Ilieronymi epislofa 101, deducit eum ex Grseco ver-
sueverunt: < Quid sibi vult nomen monachorum ? t tisse Vitam sancti Antonii.
et inferiqs : < Nobis dicunt: Ostendite ubi scriptum
sit noineii monachorum? > Respondil post alia ad Legi, relegi epistolam illam quam cilal Baronius,
Iiaecipse : t Qqare ergo et nos non appellemus mona- Q C non semel; nec talequid, quale asserit, depreheudi.
cbos, Ciimdical Psilmus ; Ecce quam bonumet quam Sed imposuit, ut viden, viro miiltijuga Iectionc oc-
non bene perlectus Hieronymus. Posiquam
jucundwn habitare fratres in unum ( Ptal. cxxxn ) ? cupato, divus tlieropymus versiones stias, quibus nori
uqvofenim unqs dicitur, et non linus qunraodocun- enim
que, nani et in lurba unus est, sed una curn multis verba verbis, sed sententias senlentiis exprimebat,
unus dici pniest, uovofnon potesl, id est solus; «ovof exemplo Ciceronis defendissei, iiaquc se Eusebii
enim upus solus est. Qtii ergo sic vivunt in unum, ut .' Chronicon ante viginti circiter annos vcriisse asse-
tinum liominem faciant, ut sit illis vere quod scri- ruisset, ne vei eibnjci tanlnm, vel stia solius niterc-
ptum est: Una anima, et cor unum (Acl. iv); mulla lur aucloritate, addit et alterius (Evagrii scilicet,
iamen non nominal) viri sseculosuo ctari testi-
corpora, sed miti multse animse; recte dicitur uovor, quem
id est umis solu». > Et paulo post: < Meritoinsuhant monium. t Verum, nemeorum, hoc inquit, scripiorum
nomini unitaiis, qui se ab unilate 33 praeciderunt. parva sit auetoriias, quanquam tanlum probare
Meritu ijlis displicet noraen monacliorum, qu:a illi voluerim, ma semper ab adolescenlia non verba,
nolunt babilare in unum cum fratribus; sed sequen- sed sententias stranslulisse; qualis super hoc genere
Viia
les Donatum, Cltrislumdiviserunt. >HsecAugusiinus. praefatiuBCuIait in>lihro, quo beati Antonii
desrribitur (scilidei ab Evagrio Antiocheno, ut ipsc
Probejam vides, )ec(or, a quorum partibus sfent testatur in catal. iHustr. Eccles. scriptor., cap. 125)
qui uosfro hoc jnfelipissimosaeculomonacliorum no- ipsius iectione CQgnqsce.> Ei subdil eam prsefatiun-
meq adeo exsecranlur; et quorumnam proflteantur eulam, quse huia ipsi Vitae praefigitur. < Ex alia in
se esse discipulos, cum eorum seclentur impietatem, *D aliam linguam expressa ad verbuni translatio, sensum
duplo quam illi plane impii, cum illi (ul ait Augusii- operit, el ve|uti laeto gramine sata strangulat. Dum
nus) nomini itisullarent monachorum, quod ab uni- enim casibus et figurisservit oraiio, quod brevi po-
taie catholica deferissent; isli vero dupllci apostasia, terat Indicari serntone, longo ambitu circumacta vix
Hoo igitur egovjtans, ita beatum Antonium
netnpe quod ab Ecclesjse lide et monastica obser- ejplicai.
vamia turpissime defecerunt :j tales pjane fuerunt, te peiente Iranspqsuij ut nihil desit ex sensu, cum
desit ex verbis, Alii syllabas aucupentur et
qui prima jeeerunt fundaraenta omniurn haercsum, aliquid
quse hocsaiculo prodierunt. At non h»c tantum ex Ktieras, tu quaere sententiam. »
parteduplo (ut diximus) pejores quara Donatistse, Vides,leclor, qtiid Baroninm in errorem traxeril.
sed iripio; quippe qui non, sicut illi, de nomine Haecenimverba, Hoc igitur ego vitans, etc, non Hie-
solutvtraoverintCatbolicisqusestionerp,sed rem ipsam ronyml sunt ad Pammacbium, sed Evagrii ad Inno-
fueriat acerbissimo odio inseelaii : verum ei cum id eenlium, ut hic habes ia praefatiunculaVitaeAnionii
agant, hon verbis tantum, sed rebus moreque prse- prsemissa. Cujtis auctoritate suas quoque versiones
donum, in monasieria tum virorum, tum sacrarum tuetur Hieronymus. Si enim hasc praefaiio divi Hie-
virginwn, ubicunqueper vim licuerit, grassali fue- ronymi esset, non dixisset supra : < Verum, ne
rtnt,el dehaccbari non cessent, etiam qiladruplo de- meOrum scriptorum parva sit aucioritas, > quihus
UrioFM illis habendi sint. Cselerum quod ad alias insinuat se alterius aucloriiatera advocaturum.
res SpecljH,nihil est quod Sacramentarii Donatistis Adde quod in prologo ad VitamPauli primi eremit c
conferri possinl, cum bi, paucis quibusdara exceplis, Hieronymus aii: < Quia de Anlonio tam Graecc
«5 VITA BEATl ANTONHABBATIS. 12(i
quam Romano styio diligenfer proditum est. > ,K nasius, et si qua ejusmodi sont alia. Hactenus Posse-
Qua-i alii prodiderint, non ipse. Villlis.
Haecfusiiisaliquanto deduxi, ne temere viderer a Ego vero, ut Evagrium Vitara vertisse Antonii
viro magnoreeedere. Maneat igitur Evagrlus Antio- clare satts, nisi me fallit opinio, probavi, quod ab
cbenus Vitaehujus interpres. Hieroiiymoquoque f.ictum, non icijtie probatitm est;
Dices,Gelasius,decret. de libr. authenl. el apocr,, ita videri alicui possit Gelasius, cum Vitam Pauli el
d. 1?, videtur asserere eliara Anlonii Viiain a divo Antoniiab Hieronymoait descriptam, respexisse ad
Hierouymoftcripiam.Aitenim : < ViiasPalrumPauli, Pauli Vltam, in qua tanta prope Antonii quam Pauli
Antonii,Hiiarionis, et omnium Eremitartim , quas nl mentio. EtsaneGrseca liujus Vitae inscriptio in
tamen vir beaiissimus dcscripsil Hieronymus, cum bibliotheca Bavarici uirumi|ue praafert. Iia enini
omni honore suscipimtis. > habel: Atnynat;TOU oeyfouUuv)ov©nSatou,xai 'AVTU-
Baronius, notat. ad Marlyrologium Romanum, vtouA-yuTTTtou. Enaxralio desaneto Paulo Thebwo,et
34 17 Januarii, ex llieronyrni epist. 101, non rite AntonioMgtjptio.
intellecta, uti jam demonstravi, existimavii faclum Nisi quis fiiile Kvagrium, Graecumhominem, et
ul Gelasius dixerit Hieronymum non lam vertitte Hieronymo conjiinctissimum, studinriimque ejus pa-
quam scripsisseAntonii Viiam, quia non verba verbis, tronum, in verlenda Antonii Vita, Hieronymi opera
sed sentenliasreddiderit sententiis. Quod ipsum re- usum esse velti, suaque censoriaeHieronymi virgulse
petittomo III Annal., anno Cbrisli 358. subjecisse. Ceite iutermicant nescio quse llierony-
Posaevinus; Apparaiu sacro, in Antonio, etsl cnra niiaui styli stricturse.
Baronio existimei Vitam Antonii a divo llieronymo „ Quanquam dicere quis possit, Evagrio, etsi Anlio-
quoque Laliuitati donatam, aliam tamen catisam as- 9 chcno liomini, Latinam dictionem seque atque Grae-
siguat cur Gelasiusdical e ;m siripsisse (non autem, cain familiurem fuisse, quippe qui originem ducat a
vertisse) Vit.im sancti Anlonii. Non, inquit, solum Pompeiano duce, cognomeuto Franco, ut babei Hie-
quia senlenlias sentenliis reddidit, ut quidam (Baro- ronymus in Chronico, quod supra cilavimus, quem
nius) exisiimavit, verum eliam quia integriorem emi- Latiiiuni bominemfuisse vero esl simile.
sit. Amonii enim yEgyi>liMagni, adhuc superslilis, Quidquid dcmmn sil, existimo plerasque Paruin
cum Ath.inasiusVitam scriberet, factumest ut eorum Vitas siue aucforis el inlcrpretis nomine olim cir-
quaesubsecuta sunt prsp.iermissasint aliqua, ut et cumlatas, uude tam varia de auctoribus Vilarum
AlUoniiobilus inceiliini sit num altextus sit deincips Patrum opinio ona fuil, ut vkliinus supra, in prole-
ab Aibanasio, quem Roinam atlulisse res ab Antonio gouienis genoialibus. Quin hanc ipsam Antonii Vitam
gestas atite biennium ejus mortis (intellige bic Pos- citans divus Hieronymus, epislola iilalOI, cap. 2,
sevinum ue mnrte Pauljj nerape a Julio pont. maxi- seque interpretis praefaiiuncula delendcns, non me-
ino vocaium, llieronymus narrat. Ac proinde haud minit noininis inlerpretis. Uude fortassis hscc An-
mirandum si hic in Vi(a Pauli uarret qusr.Athana- tonii quoque Vita iiiler Pauli et Hilarionis Vitas
sius omisit, de dserounein hippocenlauri specie, de olim descripta , occasioneiii dcdit Gelasio existi-
Autonii congrussu cum Paulo, de corvo paiieui affe- mandi Hieroiiymuin<|U»queVilse Anlouii auctorein
rente, dc pallio quod Anlonio largitus fuerat Atha- essc, qui duariim aliarum auctor est.

XVII J4NUAKII.

VITA BEATI ANTONil ABBATIS,

ATJCTOUE SANCTO ATHANASIO. EPISCOPO ALEXANDRIIVO,

INTERPRETE EVAGRIO PRESBYTERO ANTIOCHENO.

35 Presbyter Evagrius Innocenlio chtrissimo filio in Domino salulem.

Ex alia in aliam linguatn ad verbum expressa translatio, sensus operit, et veluti laetumgramen sata siran-
gulai. Dum enim casibus et liguris servit oralio, quod brevi poterat indicaii sermone, longo ainbitu circum-
acta vix explicat. Iloc igilur ego vitans, vitam beati Anlonii, te petentc, ita transposui, ut niliil desit ex
sensu, cum aliquid desit ex verbis. Alii syllabas aucupentur et litteras, luqusere senlenliam.

ATHANASII EPISCOPI ALEXANDRINI PR^EFATIO.

Atbatiasiiis episcppus ad peregrinos fratres.
Optimum, fratres, iniistis certamen ; aut aequariiEgypii monacliis, aut superare nitentes virtutisinslanlia.
Etenim apiid vos jam plurima suut roonasleria; nionachoruut quoque nomen esl celebre; et hanc voluntatem
vestram juste quisque mirabitur; orantibusque vpbis opiaium Deus tribuct effectum. Quoniam igitur exe-
gistis a tne ut vobis scriberem de conversaiione beali Antonii, vnlentlbus discere quemadmodura cceperit,
quive fuerit ante sanctum propositum, qualem eliam habuerit terminura vitse, et si vera siut ea quae de ipsu
fatna dispersit, ut ad ejus semulalionematque exemplum vos instituere possiiis, magna cum Iseliti.i suscepi
7eslrse ctiaritatis imperium. Etenim mihi ingens lucrum esl atque utilitas hoc ipsum quod recordor Au-
127 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 128
tomi (2), el vos cum admiralione audientes , scio ejus propositumcupere sectari: perfecta est siquidem ad
viriulem via, Anlonium scire quis fuerit.
Ergo ut breviler dicam, et omnibus, quac de eo referentium sermo jactavit crediie, et ininima vos existi-
mate audisse de maximis; quia non ambigo nec eos omnia potuisse 36 cognoscere, cum et ego rogatus a
vobis, quantacunque per epislolam signiflcavcro, non sequaliasim ejus meriiis narraturus. Sed elvosomnes
binc naviganies studiose perconlamini, quo, singulisquse norunt referentibus, congrua dignaque tanti no-
minis relatio compleatur. Disponebamiiaque post lectionem lilterarum vestrarum aliquos ad me monachos
invitare, et maxime eos qui crebro ad eum ire consueverant, tit plenius aliquid addisceus, munera vobis
niajora iransmiiterem. -Sed quoniam el navigationis lempora labebanlur, el lillerarum poriitor vehemen-
tissime festinabat, ideo ea qtiaeet ipse noveram (frequenter enim eura visitavi [3]) et quseab eo didici, qui
ad prsebendam ei aquam non paululum temporis cum eo fecit (i), dilectioni vestrseindicare properavi :
ulrobique curam veritatis habens, ut neque plus aliquis audiens, miraculorum congestionem non credat,
nec rursura mcritis ejus inferiora cognoscens, non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro.

VITA.
CAP.I. — Antonius (5) nobilibus religiosisque A ob sororem reservatis, quacet sexu et aeiatevideba-
parenlibus natus, in dJgypto oriundus fuit (6), tanta tur inflrmior.
suorum nutrituscura, ul nihil aliud proeterparenles CAP. III. — Rursus autem ecclesiam ingressus,
domumquecognosceret. El cum jam puer esset, non cum audisset Dominumin Evangelio dicentem : No-
se litteris erndiri (7), non ineptis infanfiuin jungi lite cogilare de crastino (Matth. vi), reliquam quo-
passus est fabulis; sed Dei desiderio flagrans, se- que portionem pauperibus distribnit; neque se ver-
cundum quod scriplum est (Gen. xxv), innocenter sari passus est dorai, sed sorore fidelibus ac notis
babitabat domi (8). Ad ecclesiam quoquc cum pa- virginibus commendala,utearum nutrirelur exemplo,
rentibus saepe conveniens, nec infantum lascivias, ipsejam omnibus s.-eculivinculis liber, asperura at-
nec puerorum negligenliam sectabatur ; sed tantnm qne arduum arripuit institutum.
ea quaelegebantur auscullans, ulililaiem praecepto- Necdum autem tam crebra erant in ^Egypto rao-
rura vitse instilutione servabat; non suis, tit solet nasteria, neque omnino quisquam aviam soliludi-
illa aetas, pro variis et deticalis cibis unqttam tsedio nem noverat; sed quicunque in Chrisli servitute si-
fuil; non escae mollioris blandimenta seclatus est; bimetipsiprodesse cupiebat, non longe a sua villula
his solum qusc dabantur conienlus, nihil amplius separatus instituebatur. Erat igitur in agello viciuo
requisiyit. B senex quidam, viiam solitariam a prima sectatus
CAP.H. — Postmortem autem parentum, anno- setate : bunc Anfoniuscum vidisset, aemulaiusest ad
rum circiter decem et octo seu viginti, cum sorore bonum. Et primo quidem incipiens etiam ipse, in
admodum parvula derelictus, et domus et sororis locis paululum a villa remolioribus manebat: exinde
boneslam curam gerebnt. Necdum vero sex fluxerant autem, si quem vigilanlemin Iioc studio compere.
menses, quibus ad ecclesiam (ut solebai) accurrens, rat, procedens, quserebal ut apis prudentissima; nec
recordabatur quomodo et apostoli, omnibus spretis, ad babitaculumsuumante remeabat, nisi ejus queni
secuti fuissent Salvatorem (Matth. x): et multi, ut cupiebat fruerelur aspeclibus; et sic, tanquam mu-
legitur in Actis apostolorum (Actor. iv), facultalibus nere mellis accepto, abibat ad sua. Tali ibidem insli-
suis venditis, pretia ad pedes eorum detulissent tutus exordio, cum per dies singulos iia animum ro-
egeiilibus parlienda, quseve aut quanla spes iisdem boraret, ut nec opum paternarum, nec suorum me-
reposita esset in coelis(Coloss. 1). Talia secum vol- minisset affinium, omne etiam desiderium et sollici-
vens, intravit ecclesiam, et accidit ut tunc evange- tudinem erga id quod coeperat exerceret, operabaiur
lium legerelur (9), in quo Dominusdicit ad divitem : manibus suis, sciens scriptum esse: Qui nonopera-
Si vis perfectus esse, vade, vendeomnia tua qusecun- tur, non manducet (// Thess. m). Mercedem lamen
que habes, et da pauperibus, et veni, sequere me, et G operissui, pretio panis exceplo, egentibus largieba-
habebis thesaurum in coelo(Malth. xix).Quoaudito, tur. 37 Orabat (requenter, quippe qui didicerat
quasi divinitus hujusmodi anle memoriam concepis- quod oporteret sine intermissione Dominum orare
set, et veluti propter se Jtaecesset Scriptura recitata, (/ Thett. v).
ad se Dominicumtraxit imperium; statimque regres- AuditionietiamScriplurarumila studiumcommoda-
sus, possessiones quas habebat vendidit. Arurseau- bat, ut nihil ex ejus animo laberetur; sed universa
teiu eranl ei trecentse uberes, el valde optimse(10), Domini prsecepta custodiens, meraoriam pro libris
quas vicinis largitus est, ne in aliquo aut sibi aut so- haberet (11). Sic suam vitam instiluens, abuniversis
rori molestia gignerelur. Csctera vero, quse in mobi- frairibus puro diligebatnr affectu; et omnibus, ad
lihus possidebat, universa vendidit; et aggregalo quos studio discendi pergebat, obediens, proprias
iion exiguo pretio, indigentibus dedit, paucis tamen singulorum gratias hauriebat: hujus conliiicntiaiu,
Ii9 VITA BEATI ANTONHABBATIS. 150
I autem ego, sed gratia Dei, quse mecum est (/
jticunditatem illius sectabatur; islius lenitatem, illius A
vigitantiam, alterius legendi semulabaturindustriam; Cor.x\).
istum jejunantem, illum humi quiescentem miraba- Postremo cum nec hoc argumento destruere posset
tur; alterius patieniiara, alierius mansueludinem Antonium draco telerrimus, et videret se sempcr ab
prscdicabat. Omnium quoque vicariam erga se reli- ejus cogitationibus repelli, secundum quod scriplutn
nens charitalem, atque universis virtutum partibus est (Marc. ix), stridens denlibus et ejulans, qualis
irrigatus, ad sedem propriam regrediebatur. Ibi esl, lalis merito apparebat et vultu : pucr horridus
secum universa pertractans, omnium in se bona ni- atque niger, ad ejus se geuua provolvens , huraana
tebatur exprimere. Neque vero adversum cosevos voce flebat, dicens: Multosseduxi, plurimos decepi;
ita et tuo surn la-
aliquando movebatur, sed ea lantummodo flamma nunc aulera ul a cseteris sanctis ,
Antonius
egregio viro crescebat in peclore, ne secundus cui- bore superatus. Quem cum interrogaret
sum
quam in prsediclis operibus inveniretur. Et boc ita qutsnam esset, qui talia loqueretur, ail: Ego
faciebat, ut cum omnes gloria anleiret, omnibus la- fornicatiouis amicus, ego mullimoda adversum omnes
men charus esset. Nam et vicini et monachi, ad quos adolescentes lurpitudinis arma suscepi; hitic cl spi-
saepeveniebat, Antonium.videntes, Deicolam nuncu- rilus fornicationis vocor (14). Quantos pudice vivere
ad sor-
pabant; indultisque naturse vocabulis, quidam ul fi- 1B disponentes fefelli! quol tenuiter incipientes,
lium, alii ut frairem diligebant (12). des pristinas redire persuasi! Ego sum, propter
CAP.IV.—Dum hsec gererel Antonius, quibus om- quem propheta lapsos increpat, dicens : Spirilu fdr-
nicationis seducti eslis (Osew iv), ct revera per mc
nium in seprovocaret affecium, inimicus nominisChri-
et illi fuerant supplantali. Ego sum qui te ipsum ssepe
slianidi abolus, impalienter ferens tanlas in adole- et sum. Cum hoc Christi
scente virtutes, veteranis eum aggressus est fraudibus. tenlavi, semper repulsus
tniles audisset, gralias agens Deo, et largiore adver-
Et primo quidem tenlans, si quomodo possct ab ar-
sus inimicum confortatus audacia, ait: Multum ergo
repto eum insiituto detrahere, immittebat ei inerao-
muliumque contemptibilis es; nam et
riam possessionum, sororis defensionem, generis despicabilis,obsctiritas lua et seias infirmarum signa so/nlrerum.
nobilitalera, amorem rerum, fluxam sseculi gloriam, Nulla mihi jam de te cura est. Dominus mihi adjutor
escaevariam delectationem, el reliqua vitse reinis- et ego exsultabo super inimicos meos (Psal.
sioris blandimenta; postremo virtutis arduum finem, est,
cxvn). Et statim. ad vocem cantantis, obatitasma
et maximum perveniendi laborem, necnon et corpo-
quod videbatur, evanuit.
et
ris fragilitatemsuggerebat, setatis spatia prolixa :
CAP.V. — Haecautem Antonii contra diabolum
prorsus maximam ei cogitationum caliginem suscita- rC fuit victoria, iino virtus in Antonio Salvatoris :
prima
bat. volens eum a recto proposito revocare.
qui peccatum in carne condemnavit, 38 ul juslifi-
Postquam autem diabolus orationibus ejus ad catio legis in nobis complerelur, qui non secundum
Deum, per passionis fidemse intellexit elidi, consueta carnem ambulamus, sed secundum spiritum (lloin.
adversum omnes adolescentes arma arripiens, no- vm). Sed neque Antonio securitatem dedit hic unus
clurnis eum inquietabal illecebris. Et primum noYli- triumphus, nec diabolo semel fractae defecere vires.
bus infesta multittidine et horribili melu sonilus Nam et isle, ut leo rugiens (/ Pet. v), quserebat adi-
eum exagitare conabatur. Per dies efiam tam apertis tum per quem posset irrumpere; et ille Scriptura-
in eum lelis irruebat, ut nullus ambigeret, quin An- rum doctus eloquio, multas esse daemonum captio-
loiiius contra diabolum dimicaret. Nam et ille cogi- nes (Ephes. vi), solerli propositum labore servabat;
lationes sordidas conabatur inserere, et hic eas oratu considerans quia posset Salanas in carnis collucla-
submovebat assiduo. Ille tilillabat sensus naturali tione superatus, novarum adversus se artium machi-
carnisardore; hic fide, vigiliis et jejuniis corpus nas acrius cotnmovere. Idcirco magis ac magis sub-
omne vallabat. Ille per noctes in pulchrse mulieris jugabat corpus suum, ne viclor aliorura, in aliis
vertebatur ornatum. nulla oroittens flgnienta lasci- vincerelur (/ Cor. ix). Disponens igitur duriori se vi-
viae; hic ultrices gehennae flammas et dolorem ver- D ] tae lege constringere, cum omnes infatigabilem ado-
mium recordans, ingestae sibi libidini opponebat. lescentis mirarentur instantiam (15), sanctum tole-
lile lubricum adolescentiaeiter (15), et ad rui- rauter ferebat laborem, quia volunlarise servilutis
nam facile proponebat; hic seterna futuri judicii tor- longum in Dei opere sludium, consuetudinem in na-
menla considerans, illsesam animse puritatem per luram verlerat.
tentamenla servabal. Ista auiem omnia ad confusio- CAP.VI. — Inediaeaulem et vigiliarum in tanlum
nem diaboli fiebanl; qui enim similem se Deo fieri patiensurat, ut incredulitatem viribus vinceret. Per-
posse existimabat, nunc ab adolescente ut miserri- noctabat in oratione ssepissime, edebat semel in die
mus deludebatur; et qui contra carnem et sangui- post solis occasum. nonnunquam biduo triduoque
nem sscviebat, ab homine, qui carnem portabat eli- sic permanens, quarta demum die reflciebalur. Su-
sus est. Adjuvabat enim servum suum Dominus, qui mebat vero panem et sal, potumque aquae perpar-
nostri gratia carnera suscipiens, vicloriam corpori vum. De carnibus vero et vino tacere melius puto
contra diabolum iargitus esl, ut, 'singulis ita certan- quain quidquam dicere, quar>do nec apud pluriraos
tibus, apostolicumliceret proferre sermonem : Non •quidem inonacboruiii istiusmodi aliquid reperialiir.
, 43i DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 152
Quieli aulera roembra concedeus, junco contexto at- A adversura me caslra, non timebil cor meuui (Pial.
que cilicio utebatur. Nonnunquameiiam super nu- xxvi). Talia eo dicente, bonorum hostis diabolus,
, dain humum jacebat, iinguenta penitus repudians. adrairatus quod post tot verbera fuisset ausus rever-
Dicebat enim minime posse utenlium, et prsecipue ti, congregalis canibus suis, el proprio se furoredi-
juvenum corpora roborari, si oieiessenl lenitaie mol- lanians : Videlis, ait, quia nec spiritu fornicalionis,
lita; oporlere vero asperos carni labores imperari, neccorporis doloribus superalus, insuper audacter
secundum Apostoh praeceplum, dicentis : Quando lacessit nos. Omnia arma corripite, acrius a na! is
infirmor, lunc forlior sum (// Cor. XII). Asserebat- impugnandus est. Sentiat, sentiat. Debet scire quos
que sensum animi sic posse reviviscere, si corporis provocet. Dixit, el ad hnrtanlis vocem audieniium
fuisset impelus faiigatus. Undenec temporura longi- turba consensit, quia iitnumerasdiabolus habel aries
tudine laborum merila pensabat, sed araore et fainu- nocendi. Sonitus igitur repentinus increpuit, iia ut
latu sponlaneo semper, tauquara in prinCipiiscon- loco fundilus agitato, et parietibus patefactis, mulii-
stitiiius, ad profectum divini melus desiderium con- faria dsemonumexinde turba se effunderct; nam et
citabal. Novisque cupiens augeri praeterita, supra bestiarum el serpentiura formas induentes, omnetn
nietnorali Docloris sermonum recordabatur, qui ait: protiuus locum replevere phaniasiis 39 leoiium,
Praetcrita obliviscens, et in futurum convalescens B I taurorum, luporum, aspidum, serpeniium, scorpio-
(Philip. ui). Memineratquoque Eliae propbetae di- num, necnon et pardoruni aique ursorum. Ethxc
cenlis : Vivit Domitius, cui aslo hodie ante ipsuiu singula secundumsuam fremebaut naturam. Rugie-
((// Reg, xviii); et disserebat cur hodie esset appo- bat leo, occidere volens; taurus mugitu el cornibus
situra, quia non computabat Elias praeterilum lem- minabaiur; serpens sibilo pcrsonabat; lupormn im-
pus, sed tanquam quoiidie in certamiue constilutiis, petus ingerebantur; pardns discoloriier(17) aucloris
talem se praeberecupiebat, quaiem sciebat digtiura sui calliditates varias indicabai. Truces omuiunivul-
Dei esse conspeclibus, purura corde, et paraium tus, et vocis borridsedirus auditus. Antonius flagel-
obedire volunlati ejus. latus atque cohfossus senlicbat quidem asperiores
CAP.VII. — Igilur sanctus Anloniussecum repu- corporis dolores, sed imperterrilus duiabat tueule
taus oporlere Dei famulura ex instituto magui Elise pervigili. Et licet gemitum vulnera carnis exprimc-
exemplum capere, et ad illud spcculum vitara suam rent, sensu tamen idem permanens, quasi de ininii-
debere componere, ad sepulcra non longe a villa cis luderet, loquebatur : Si virimn aliquid haberetis,
constiiuta secessil, uni de cognitis mandans ut sia- sufflceret uuus ad prselium; sed quoniam Domino
tutisdiebus sibi alimenta deferret. Ei cum in una vos enervante frangimini, mullitudinetentatis inlerre
ineinoria (16) supra dictus frater eura clausisset, so- C
( terrores, com hoc ipsum infirmitatis indicium sit,
lus .ibidemmorabatur. Meiuensergo diabolus ne ac- quod irrationabilium induitis formas bestiarum. Rur-
cessu lemporis eremum quoque habitari faceret, ita sumque confldens, aiebat: Si quid valetis, si vobis
eura aggrcgalis satellitibus suis, varia csede lacera- in me poteslatem Dominusdedit, ecce prsestosutn,
vit, ut doloris magnitudo et moium auferret et vo- devorate concessum. Si Veronon potestis, cur frustra
cem. Nam et ipse postea saepereferebat, vulnera niliraini? Signum enira crucis el lides ad Dominum,
fuisse lam gravia, ut universa bominum lormenta inexpugnabilis nobis murus est. Multa conlra san-
superarent; sed Dei provideutia,quacnunquam in se etutn Antonium minantes, fremebant dentibus suis,
speranlibus deest, conservavit eum. quod nullus eorum lentamenia consequeretur effe-
Alio die , is quem supra diximus fraler advenit, ctus, sed maiime e contrario gigneretur illuslo.
cibos deferens assuelos; atque eum jaceniem in ter- CAP.IX. — Noh oblitus Jesus (18) colluctationis
ra semimortuum, fractis foribus, invenit. Quem im- servi
sui, eidenl protector factus est. Denique cum
positum humeris, ad villulaedomicilium reportavit. elevarel oculos, vidil desuper culmen aperiri, et, de-
Quo audilo, ingens vicinorum atque alftnium multi- ductis tenebris, radiuni ad se lucis influere. Posl
tudo concurrens, triste in medio positi funeris red-
n
* cujus splendoris adventum nec daemouuraaliquis
debat ofOcium.Et jam media noctis parle iransgres- et corporis dolor exlemplo deletus est.
apparuit,
sa, gravis pervigiles omnium oculos vicerat sopor. ^Edificium quoqUe,quod paulo ante dissolutumfue-
Tum Antoniusanima paululum redeunte suspirans, rat, instauratura est. lllico
prsesentiainDorainiIntel-
elevavit caput; caeteris \ero alta quiete prostratis, MJKU Antonfus, et et intimo pectore Irahens longa
eum, quoa delatus fuerat, vigilare conspexit; eum- suspiria, ad lumen quod ei apparueral loquebatur,
que nutu advocans, obsecravit ui, nullo penitus ex- dicens : Ubi eras, bone Jesu? ubi erast Quare nou a
citato, ad pristinum se referret habitaculum. affuisli,ut sanares vulnera mea ? Et vox ad
CAP.VIII. — Relatus ergo, juxta consueludinem principio
eum facta est, dicens: Antoni, hic eram, sed expe-
jolus iterum permanebat; et stare quidem propter eiabain videre certamen tuum. NuuC
autern, qula di -
recentes plagas non poteral, orans vero proslratus, micando viriliter non
cessisti, semper auxiiiabor tibi,
post oralionem clara voce dicebat: Ecce hic sum1 et faciamte in Ohiniorbe nominarl. Hfs auditis, ex-
ego Antouius, non fugio vestra certamina, eliamsi1
surgens, in tanfum roboratus, orabat ut intelligeret
majnra faciatis, nullus me separabit a charitate Chri- se plus recepisse lunc virium quam aiite perdiderat.
sti (Rom. viii). Psailebatque dicens: Si consistant> .
 <53 VlTA BEATl ANtONIl ABBATIS. 134
Erat autem lunc AntomusarSros» natus triginta qoin-- Aj metipsos sinite deludere. Itaque illis revertenlibus,
ijue. hic remanebat illsesus, nec unquara in certainino
C.VP.X. —Exindecum voluntate prompia per-me- lassabatur. Accedentiumautemaugmentaprufectunm,
rita religiosa succresceret, vadens ad supradictumi vel debilitas repugnamium, maximum ejus contenT
senera, precabatur ut in deserto habitarent pariter. tioni levamenaddiderant, et ejus animo constantiam
Causante illo senile sevura et rei noviiaiem, solusi suggerebant. Rursusque ad eremum venieniibus tur-
contendit ad montem, et« eremi adhuc monachisi bis quaejjain morluura eum se existimaverant reper-
ignotse,vitaerupto metu, viam cnnaius est pandere. inros (20), ille psallebat idtrinsecus : Exsurgat Deus,
Sed nec lunc cessavit infatigabilisadversarius; nami et dissipentur inimici ejus, et fugiant qui oderunt
impedireejus proposilum volens, argenteum disctim eum a facie ejus. Sicut deficii fumus, deficiant; ut
in itiuere projetit; qno viso, Antoniuscallidi anificis liquescil cera a facie ignis, ita pereanl peccatores a
agnovil asiutiam, stansque intrepidos, et discumtor- facie Dei (Psal. LXVII).Eiiierum :Omnes gentes cir-
vis intuens oculis, doli auctorem in phantasmate cumdederunl me, et in nomine Doininivindicavi in
objurgabatargenli, talia secum reputans.: Undu hic eis (Psat. cxvn).
in deserto discus? avium hoc iter est, nulla sunt CAP.XIII. — Sic Antonius annis viginti solitarie
vestigia commeantium; lapsus de sarcina, prse ma- JJ ] Iransaciis, atque ab homiuum segregatusconspecti-
guitudine latere ncn potuit; sed et qui perdiderat bus perduravil. Curn ergo mullorum et propositum
reversiiSjOb solitudinem locorum, invenisset pro- imitari cupientium, et notorum multiludo ad eum
fecto quod ruerat. Hoc artificium,diabole, tnum esl, concurreret, necnon et palienlium infinita se caterva
non impedies voluntalem meam, argenlum lutiin te- conglomerarei (21), landem pene jam per vim fori-
cum sit.in perditionem. Hsec illo dicente, discus ut bus evulsis,quasi ex aliquo coelestiadiiu consecratus
fumus a facie ignis cvanuit. apparuit (2-2).Obstupuerunt universi et oris graiiam
CAP-XI. — Debinc non ut ante in phantasmaie, et corporis dignitatem , quod nec per quielera intu-
sed ingentem auri roassam jacentem in itinere con- mueral (25), nec jejuniis, dsemonuraquecertamine
spexit. Verurohanc ulrum diabolus simulaverit, an faciera ejus pallor obsederal; sed e contrario, quasi
ad Antonium comprebandum, quia nec veris opibus nibil teraporis exegisset, anliquus membrorumdecor
inescaretur, virtus coelesiis ostenderil, jgnoratur. perseveravit. Pro quanto miraculo! qusein illoanimi
Hoc tamen agnovimus, quia quod visum est, aurum puritas fuit! Nunquam bilariiate nimia resolulus in
fuit. At ille magnitudinem admiratus radiantis me- risum est, nunquam recordatione peccali trisiitia ora
talli, rapidocursu, quasi quoddamvitaret incendium, coniraxit, non magnis stupentium se elatus est laudi-
ad montem usque perrexit, ibique flumine transva- (] C bus. Nibil in illo indecens soliludo, nibil asperum
datOj invenit castellum desertum, plenum (ob tem- quotidiana cum hoslibus bella contulerant; sed tem-
pus et solitudinem) venenotorum animalium, in quo perala roens aequaliad cuncta ferebaiur examine.
se constiluens novus hospes habitavil. Statim ad Plurimos igiiur ab immundis spiriiibus et infirmiiati-
ejusadventum ingens turba serpenlium, quasi per- bus variis Dei gralia per Anloniumliberavit. Sermo
secutorem passa, profugii. At ille ebstructo lapidibus ejus sale conditus consoiabatur mcestos, docebat
inlroitu,panesmensiumsex, ut Thebeeismosest (19), inscios , concordabai iratos, omnibus suadens nihil
secum recondens (nam crebro per annum incorrupti amori Cbristi anteponendum. Proponebatque ante
durare solent) necnon et exiguum habens aquae, so- oculos bonorum magnitudinem futuroruin, et Dei
litarius perdurabat; nusquam inde procedens, nun- clementiam, ei beneficiaretexebat indulta, quod pro»
qnam aliquem suscipiens, intantum ui cum bis in prio Filio suo non pepercerit Deus, sed pro noslra
anno per tectum desuper panes acciperet, nullura omniumsalule eum tradiderit (Rom. vm). Nec mora,
cnm deferenlibus haberet alloquium. plura audientium corda ad humanarum rerum con-
CAP.XII. — Mullis igitur, videndi eum desiderio temptum haecejus suasit oratio, et habitandaeeremi
et siudio requirendi, anle osiium ejus pernoctanli- istud ejus exordiumfuil.
bus, audiebauturut vulgi vocesadversum Autonium, f) CAP.XIV.— Quid sane et in Arsinoitarum op-
tumultusque dicentium : Quid te nostris ingeris ba- pido (24) gestum sit, non transibosilentio. Nam cura
bitaculis? quid libi et deserto? Abscedea finibus fratres vellet invisere, et rivulura fluminis Nili, qui
alienis, non potes hic habitare, non nostras insidias crocodilis et raultis ssevisfluminisbesiiis plenuserat,
susiinere. Et primo quidem , qui foris erant exi-li- transvadare esset necesse (25), tam cum comitibus
mabanl aliquos boroines scalis appositis inlroisse, suis trausivit illsesus, quam inde redibat incolumis.
ibique contendere. Poslquam autem per cavernas Rursusque in prislinis laboribus perseverans, mulios
'
introspicientes, nullum viderunt, daemonesintellexe- magisterio suo fratres confirmavit, ita ut brevi tem-
runl coutra eum contendere; el nimio melu perler- pore plurima fierent monasteria (26). Novosanli-
riti, Antonii auxilium flagilabant. At ille 40 osl'° quosque monacbos, pro setate vel tempore, paterno
propinquans ad consolandos fralres, ne timerent, moderabatur affeclu.
atque ut inde recederenl, precabatur, trepidantibus- CAP.XV. — Quadamautem die, cum sanctus An-
que asserebat cunclis a dsemonibus inculi metum : tonius a congregatis fratribus rogarelur ut eis insti-
Signate vos, inquiens, et abiie securi, ipsosque se- tutoria largirenur prsecepta, cum prophelica fidticia
fth DE VlTIS PATRUMLIBER PRIMUS. 156
exaltans vocem, aiebat ad omnem quidem mandato- A rere quod ex labore transacto instantis operis habere
rum disciplinam Scripluras posse sufficere (27); sed debeat libertatem, sed jugi studio (ut in Evangelio
et hoc optimum fore, si muluis se invicera fratres [Lucw xn] scriptum esl) eamdem semper exhibet
scrraonibus consolarentur. Et vos ergo, inquit, ut Servitulem,ut et Dominoplacere possii, et ne iiietum
patri referte quaenostis, et ego quaeper longam aeia- lucrctur et verbera; sic et nos divinis congruit parere
tem consecuius sum quasi filiis indicabo. Hocsit au- prseceptis, scienles quod scquus ille relributor, in
lem primum cunctis in comraune mandatum, nullum quo quemque invenerit, in eo sit judicaturus, quod
in arrepti propositi vigore lassescere, sed quasi inci- prophelica per Ezechielem voce testatur (Etech.
pieritemaugeresemper debere quod coeperit, praeser- xxxm). Nam et infelix Judas propter unius nociis
lim cum humanaevitse spatia, scternilaii comparata, impietatem, omni prseteriti teraporis labore privatus
brevissima sint ac parva. Ita exorsus, paululum si- est. Idcirco tenendus est lcontinuus instiluli rigor,
luii; et admiratus nimiam Dei largitatem, rursus babentibus Deum auxiliatorem, sicut scriptum esl:
adjecit, dicens: In prsesenti hac vita aequalia sunt Quia omni proponenti bonum Deus cooperatur(/fom.
pro rerum commutatione commercia, nec majora re- vtu).
cipit ab emente qui vendit. Promissio autera vitsa Ad inertiam autem calcandara, Apostoli praecepta
sempiternse vili pretio comparalnr. Scriptum est B G replicemus, quibus se mon quolidie testabatur
enim : Dies viisenostrse septuaginta anni; si autem (/ Cor. xv): similiter el nos humanac condiiionis vi-
raultum (28), octoginta; quidquid reliquum est.labor tam ancipitem relracianles, non peccabimus. Cum
et dolor est (Ptal. LXXXIX). Quando ergo octoginta, cnim excitali a sorano, ad vesperam nos pervenire
aul centum , ul mulium , annis laborantes, in Dei dubiteraus, et quieti corpora concedentes, >de lucis
opere vixerimus, non pari tempore regnaturi sumus non conGdamus adventu, et ubique nalurae ac vitse
in futuro; sed,pro annis prsedictis, omnium nobis iucertae memores, Dei nos intelligamus providentia
sseculorum regna tribuentur. Non lerram hseredita- gubernari; hoc modo non delinquemus, aut aliqua
bimus, sed ccelum; corpus quoque corruptum relin- fragili cupiditate raptabimur; sed nec irascemur
quentes.idipsumcum incorruptionerecipiemus. Ergo, quidem adversus aliquem, nec terrenos congregare
filioli, non vos aut taediumdefatiget, aut vanseglorise tbesauros ambiemus ; quin potius raetu quotidiani
delectet ambitio: Non sunt enim condignsepassiones recessus, et sejungendi corporis jugi meditaliune,
hujus temporis, ad superventuram gloriam quse reve- omnia caduca calcabimus. Cessabit raulierum amor,
labitur in nobis (Rom. vm). libidinis exstingueiur incendium, invicemnobis de-
Nemo, cum despexerit mundum, reliquisse se ar- bila nostra donabimus, ante oculos semper habentes
bitretur ingentia, quia omnis terra, ad infiniiaiem€C ultiiuse reiributionis adventum : quia major formido
comparata coelorum,brevis ac parva est. Si ergo nec judicii et pcenarura limor horridus, simul et lubricse
universo orbi renuniiantes, dignum aliquid habiiacu- cainis inceniiva (51) dissolvit, et ruentem animam
lis possumus compensare ccelestibus, se unusquisque quasi ex aliqua rupe sustentat (52), Ideoque precor
considcrel, et statim intelliget, parvis aruris et pa- ut ad finem propositi oiuni labore tendamus (Phi-
rieiibus, vel modica auri portione contempta, nec lip. m). Nemoposl tergum respiciens Lot imileiur
gloriari se deberc, quasi magnadimiserit; nec tsedere, uxorem (GeA.xix), praeserlim cum Dominus dixerit
quasi 41 parva sii recepturus. Ut enim coniemnit nullum ponenlem manum super aratrum et respi-
aliquis unam seream drachmam, ad drachmas canlttm dentem relrorsuro, dignura esse regno coelorum
aureas conquirendas; ita eiiam, qui totius orhis do- (Lucw ix). Respicere autem retrorsum nibil aliud
uiiuiuiu dereliquit, centuplum de melioribus praemiis est quam in eo poenitere quod coeperis,ei mundanis
in sublimi sede recipiet. Ad summum, illud perspi- rursus desideriis obligari.
cere debemus, quod etsi nostras velimus retentare Noliie, quaeso, virtutis tanquam irapossibile no-
divitias, lege mortis ab ipsis devellamur inviti, ut in men pavere, nec peregrinum vobis aut procul posi-
libro Ecclesiastis (Eccl. n) scriptum est (29). Cur tum videatur hoc sludium, quod ex nostro pendet
ergo non facimus ;de necessitate virtutem (50)? cur " arbitrio (55). Hujus operis homini inserta natura
non ad lucranda regna coelestia ultro relinquimus est (54), et ejusmodi res est, quse nostram tanltim-
quod lucis istius fine perdendum est? Nihil eorum modo exspectat voluntatem. Graecistudia transma-
curse sit Christianis, quacsecum auferre nen possunt; rina seclentur (55), et in alieno orbe constitutos,
illud potius debemus expetere, quod nos ducat ad inanium litterarum quserant magistros; nobis vcro
ccelum, sapientiam scilicet, castitatem, justitiam, nulla proficiscendi (36), nulla transfretandi fltictus
virtutem, sensum pervigilem, pauperum curam, fi- necessitas imminet, in omni sede terrarum consti-
dem in Cbristo robustam, animum irse victurem, tula sunt regna coelorum. Unde et Dominus in
hospitalitatem. Hsec sectantes, mansionem nobis in Evangelioait: Regnum Dei intra vos est (Lucwxvti);
terra quietorum, secundum Evangelium (Joan. xiv), virtus quae in nobis est, meiitemtantum requirithu-
praeparabimus.ConsideremusDomini esse nos famu- manam. Cui enim dubium est quia naturalis animae
los, et servitutem debere ei a quo creati sumus. Ut purilas, si nulla fueril extrinsecus sorde polluta ,
eniui servus praeleriti gratia famulatus, praesensaut fons sit et origo omnium virlulum? Bonaiu eam ne-
futurum non conlemnit iraperium, nec audet asse- cesse est creaverit bonus Creator. Quodsi forte cun-
157 VITA BEATI ANTONIIABBATIS. 138
ctabimur, audiaraus Jesura filium Nave populo di- A vero contra monaclios et virgmes Christi, odiura est.
centenr: Rectura facite cor vesirum ad Dominura Eorum scmitis laqueos prsetendunt, eorum mentes
Deum Israel (Josuexxiv). Nec Joannes dissonam tu- inipiis atque obscoenis cogitalionibns nitumur ever-
litdevirtnte senlentiam. praedicans : Rectas facile tere; sed nihil vobis in hoc terroris incufiant. Fide-
semitas ejus (Lucw nt). Siquidem hoc est reclam esse liura enim orationibus atque jcjuniis ad Dominum
animam, cum ejus principalis integritas nulla vitio- statira corruunt; nec (amen si paululum cessaverint,
rum labe maculatur; si naturam mutaverit, perversa prorsus plenam putetis esse victoriam. Solent etiam
tunc dicitur; si bona conditio servelur, et virtus est. saucii gravius assurgere, et mulala arle pugnandi,
Animam nostram comraendavit nobis Dominus, ser- cum in cogitaiione nihil egerint, pavoribus terrent,
vemus depositum quale accepimus. Nemo causari assumentes nunc mulierum, nunc bestiarum, nunc
poiest extrinsecus silum, quoJ in se nascitur; fa- serpentium formas, necnon et ingentia qusedamcor-
Cluram suam qui fecit agnoscat, opus suum invc- pora, el usque ad tectum domus porrecium caput,
nial ut creavit. Sufficit nobis naluralis ornatus; ne infinitas species et militum catervas. Quse oiunia ad
deturpes, homo, quod libi largilio divina concessit. primum quodque crucis signum evanescunt (30). His
Opera Dei imtnulare velle, polluere est. quoque agnitis fallaciarum inodis, incipiunt prsesa-
lllud etinm sollicite providere debemus, ut tyran- B gire, el futurorum dierura eventus velle prsedicere.
nicam irae supercmus insaniam, quia scriptum est: Cumque et in his contempli fuerint, ipsum jain suse
Iracuudia viri jiistiliam Dei non operaluV(Jac. i). Et nequitiseprincipem ac tolius mali summitatem, ad
iterum : Desiderium concupiscens parit peccatum, subsiditim sui cerlaminis vocant.
quo perfeclo, mors gignitur (Ibid.). Divinse vocis Ctp. XVI. — Crebro denique Antonius talem a se
prxceplum est (Prov. IV), utjugi custodia lueamur visum diabolum asserebat, qualem et bealus Job,
animam noslram, 42 quia exercitatos ad supplan- Domiiio revelanle, cognoverai (Job XLI). Oculi ejus
tandum liabemus initnicos, daemones scilicet, contra acsi species Luciferi, ex ore ejus procedunt lampa-
quosnobis, secundum apostolicam coniestalionem, des incensae.Crines quoque incendiis sparguntur, et
pugna sine inlermissione est. At enim : Non est no- ex naribus ejus ftimus egreditur, quasi fornacis
bis colluctatio adversus carnem et sauguinem, sed aestuanlis ardore carbonum. Anima ejus ut pruna,
adversus principatus et polestates hujus mundi, ad- flamma vero ex ore ejus glomeratur. Cum bujus-
Versus spiritalia nequilise in ccelestibus (Ephes. vi). modi terroribus visus est princeps dsemonum,inquit
Ingens eorum turba islum pervolat aerem, non pro- Antonius, et ingentia ssepe, ut dixi, promiltens,
cul a nobis hostium caterva discurrit. Et diversita- impietaiis suse defurit lingua magniloqua. Dequa
tem quidem eorurn non est meaeparvitatis exponere, C Dominus triumphavit, ad Job dicens (lbid.) : Arbi-
sed hanc majuribus concedo ralionem. Quod autem tratur enim ferrum ut paleas, aeramentum utlignum
in promplu est, et ignorare non expedit, dolos scili- pulridum, maria ut lerram, (artarum profundi tan-
cet eorum adversum nos compositos breviter indi- quam captivum sestimavit, abyssum ut deambulato-
cabo. riura. Per prophetam quoque increpat, dicens: Per-
Hoc primum debeinos mentibus affigere, nihil sequens comprchendam (Exodi xv), et omnera or-
Deum fecisse quod malum est (57)', nec ab ejus bem terrarura manu mea ut nidum obtinebo, et ut
instilutione dsemonumccepisseprincipia: perversitas ova derelicta auferam (Isaiw x). Sic iniquus fune-
ista, non naturse, sed voluntatis est viliura. Boni reas evomens voces, bene vivenlium aliquos frequen-
etenim, ulpole a Deo conditi, ex proprio raentis ar- ter illaqueat, sed nos nec ejus pollicilationibus cre-
bilrio ad terras rucre de ccelis; ibique in coenisor- dere, nec minas formidare debeinus; fallit enim
dibus volutali, genlilitatis impias constitucre cultu- frequenter, nihilque verum promitlit. Nam si non
ras; et nunc de nobis lorquentur invidia, atque uni- mendacin cuncta loqueretur, quomodo talia et tam
versa mala cnramovere non cessant, ne prislinis eo- infiniia promittens, hamo crucis ut draco aduncatus
rum sedibus succedamus. a Domino est (40), et capistro ligatus ut jumentum,
Diversa auieiu corum et partita nequitia est (38). D et quasi mancipium fugitivumvinctus circulo, et ar-
Quidam enim ad summura nocendi verticem perve- milla labia perforatus (Job XL), nullum omnino fide-
nere, alii ex comparatione pejorum videntur esse le- lium devorare permittitur? Nunc miserabilis ut pas-
viores; atque omnes pro possibililale virium, di- ser, ad ludum irretitus a Chrislo est (41), nunc
versa conira singulas sumpsere certamina. Idcirco comites suos quasi scorpiones et serpentes, calcaneo
necessarium est donum spirituum discernendorum a Christianorum substratos gemit. Ille qui universa
Domino petere (/ Cor. xn), ut possimus tam fraudes maria a se deleta plaudebat, ille qui orbem terrarum
eorum quam studia pervidentes, adversus disparem manu sua tcneri pollicebalur, ecce a vobis vincitur,
pugnam unum Dominicae crucis elevare vexillum. ecce me adversum se prohibere non yotest disputan-
Hoc munere Paulus accepto, docebat dicens : Non tera. Contemnenda est, filioli, penilus cum inanibus
enim ejus ,'tgnoramusastutias (// Cor. n). Ad cujus verbis superba jactantia; fulgor ille, qui lucere se si-
exemplura etiam nos oportet ex his quse passi su- mulat, non veri splendor est luminis, sed quibus ar-
mus, tnutuis nos invicem insiruere sermonibus. surus est indical flammas. Nam diclo ciiius recedens,
Hostile illis contra oranes Christianos, maxime suarura secum refert siraulacra peenarum.
PATROL.LXXUI. ? S
 159 DE VITIS PATRUtMLIBER PRIMUS. UO
Solent etiam cuta modulationenonnunquamappa-- A mini, tamen eadem nunc explicanda sunt lalius,
rentes psallere, prolk nefas ! ad beec et impuro orei quia uon mediocrera affert repetitio cautelam.
sacra Scripturarum eloquia medilantur. Frequenlerr Advenienle Domino, destruclus est iniraicus (42),
enim legenlibus nobis, quasi Echo ad extrema verbai et omne penitus ejus robur elanguit. Propier quod
43 respbndent. Dormientes quoque excitanl adI pristinse virtulis memor, quasi tyrannus jam senes.
orandum, ut lotius noctls somnum eripiant; pleros- cens, cum ruisse se videat, in perniciem grassatur
que eliam, dum se iu monachorumnobilium habitui humanam ; nec tamen potest firmura Deo pectus co-
iransferunt, monachos coercent, et prislina, quibus; gitationura et cseieraruin fiaudura arte perverlere»
coliscii sunl, peccata imputant; sed spernendse sunt Nara luce clarius estquoniam adversarii nostri, cum
eorum increpationes, et admonitiones jejunandi, vi- nec humana carne sint sepli, ut causan valeanl, itl-
giliurum quoque fraudulenta suggeslio. Ob id enim circo nos a se non posse superari, quia, clauso ostio
familiares nobis species assumunt, ut affinilate vir- interiore (43), intrare non valeant. Et revera si
tUlum nocentcs, facilius virus interserant, et inno- fuissenl hoc fragili corpore colligati, observato in-
centes quosque per speciem honestatis elidant. Im- troitu, iisdem negareiur accessus. Cum autem (ut
possibile postea durumqne hoc studium prsedicant, diximus) hoc impedimento sint liberi, et obstrucla
ut dum onerosum esse videlur quod coeptumest, ex B ] penelrent, atque in omni liccnter voliient aere, raa-
desperatione tsedium, et ex tsedio succedat ignavia. nifestum est ob enervationem eorum permanere ec-
Idcirco prophela missus a Domino, lucluosa denun- clesise corpus illsesum.Denique saiellites iinpii cum
lians, sublimi voce dicebal: Vsequi potalproximura principe suodiabolo, quem Salvator in Evangelio ho-
suutit subversione lurbida (Habac. n). Hujusmodi micidam et patrem malilise ab inilio fuisse firmat
enim exhortamenla, depravatoria sunt ilineris, quod (Joan. vm), nobis adversumse diraicantibusfortiier,
ducil ad coelum. Idcirco cum venisset Dominus nullo modo cessissent, si polestas eorum non fuisset
ad terras, et vera de eo daemonesinviii praedicarent, abtata. Nam si mentior, cur hubis, Satanas, parcis,
discurris? cur, qui nullo claudens loco,
(Vereenim dicebant [Lucw lvj: Tu es Cbristus Fi- qui ubique
lius Dei Vi«i),vocilerantiumoraclaudebat,qui vinctas adversum te bene viventiumet dispulantiumnon po-
hominum lieguas solvebat, ne cura praeconio veri tes labefactare constaiitiam?
perversitatis venena miscerent; et ut nos ejus exem- Sed fortasse nos diligis, quos quotidie connris
plo, eliamsi proftitura suaderent, in nullo bis com- obruere; aut credibileest te esse bonitalisinagistrum,
modaiemne assensum, quia profecto non congruit et favere magis optimis quatn nocere ? Et quid lam
nos pbst libertatem a Dominoconcessam, et Scri- charum tibi esse potest quam Isedere, maxiine eos
pturariira pratcepla vitalia, a diabolo vivendi capere C qui luissceleribusvirfliier repugnant, secundumquod
consitia, qui snum deseretisordinera, sacrum Cbristi scriptiint est: Quia abominatio est pietas peccaiori
temeravil imperium. Propterea etiam Dominuseum (Eccli. t). Quis tam secundum ad malitiam possidet
de Scriplurib loquenlemjubebat tacere, quia pecca- pectus ? quis tam medilatas implere conatur insidias?
turi dicit Deus : Quare lu enarras justitias meas, et Scimuste impurissiraumcadaver; scimusquiaidcirco
assumis testamenlummeum per os tuura (Psal. XLIX)? vivimus Christiani, et contra te nobis est secura con-
Qmnia daemones simulant, colloquuntiirsaepe cum gressio, quia infirmaluses a Dooiino. Ideo de luis
fratribus, ssepe eum turba incondilos excitant soni- confoderisjaculis, quia roinationemluam non seqni-
tus, manus apprehendunt, sibiiant, insipienter ca- tur effeclus i quod si falliraur, cur cum terrore simti-
chmnant, ut vei in puncto peccali Cbristianum pe- lato, eur magnitudine corporum nostram aggrederis
ctus introeant. Cumque ab universis fuerint repulsi, fidem? Si voluntaiem sequitur possibilitas, tamura
ad extremum debililatemsuam lamentalione testan- tibi vellesulficiat. Is enim potentiaemos est, non ex-
tur. EiDominus quidem quasi Deus, et suaeconscius tranea fallaciaeadjumenia conquirere, sed sua virtute
Btajestatts, obmutescere his imperabat; nos autem implere quodcupiat. Atnunc dum theatrali mutatione
vestigiis sanctorum inhaerenles, eamdem gradiamur formarum (ii\, quasi rudem infantiam scenica 44
viam, qui memoratas suhtilius fallacias pervidentes, BE>niteris simulatione deludere, exhaustas vires mani-
canebaut: Cum consisteret adversum me peccator, festius probas. Nuhquidnamverus ille angelus contra
obmuiui, et humiliatus sum, et silui a bonis A^syribsniissus a Domino (IV Reg. xix), aui popu-
(Ptal. xxtvin). Et ilerum : Ego vero lanquam sur- lorum eguit societate, aut sonitus quaesivit,aut plau-
dus non audiebam , et sicut mutus non aperiens sus; el iiort poliiis tacitam exercCnspotestatem, ren-
os suum; et faetus eum ut hemo non audiens tum oCtogThtaqUinque millia hostium, sermone velo-
(Ptal. xxxvn)i Cbristas silentium ut Oominus im- cfus, jiiWajuneritisDominipfostravit imperium? Vos
peravii, nos diabolo nihil credamus, ct viucemus. ef]gocOVnTragitessitis viribus, perpetuUsvos con c-
Si orare compellunt, si jejunia suadent, non ex eo- qritiot fnterittts.
ruin uos monilis, sed ex nestra consuetudineid aga- CAP.XVlL—Atdicet aliquis: Cur diabolus egre-
inus. Deuique eliam si irruenies mortem nobis in- diens, beati Job omneni in ruinam impulit doraum
leniare videautur, ridendi potius sunt quam limendi, (Job i) ? cur ejus opibus penitus dissipatis, parieium
quia cum sintdebiles, rainantur cuncla, nec faciuut. quoque furidamentasubvertens, nnum numerosseso-
Eouidem de istis jam transitorie me dixisse me- boliscoacervavitsepulcrum (Ibid., u)) cur ipsum ad
 141 VITA BEATI ANTONII ABBATlS. 142
extremnm diri vulneris novitate percussit? Qui hoc A nia considerantes, rapidocursu sibiinvicein nuiitlant.
opponit, audiaiediverso :non diabolum potuissehoc, Sed si fortecohligerit ut Dei nutu ad linem ccepta IIOP.
sed Dominum, a qtio potestas adversum nos dupli- veniant, hoc cst, si aut viator e media regrediairu*
citer datur, vel ad gloriam, si probamur, vel ad poe- via, aut suspensae nubihus aquse ad altum cueli caf-
nam, si delinqiiimus. Quirt potius ex hoc animadver- dinem deferanlur, ttihc decipientium unacum credcn-
tat, ne contra nnum quidem homiuem diabolum tibus error apefiltlf. Hseegeiilili.atisfuere principia,
quidquam potuisse, si non potesiatem accepisset a his praesagilorumdolis apud dclubra dschiouuinquon-
Domino. Nullus enini qnod suseditionis esi ab alio dam credebantur oracula : qiise adventu Domini no-
deprecatur. Sed qnid Job memoro, quem nec expe- stri Jesu Christl, indiclo sibi silenlio (-47), obmuiue-
tilum potuit vihcere? sed nec conlra jnmenta quidem runt, suosque perdidere captiVnS. Quis (rogo) aut
ejus,neccontra oves suas, sine concessuDeiproprium inedicum ex obsefvationemorborum, clim animaese-
robur exercuit. Sic eiiam iii Evangelio scriplum est: stuamis incendiom de Venaruin pnlsii ievi digitorum
Dsemoncsautem rogabant eiini, diccntes : Si ejicis scrutatur atihciu.divroam arbiiratnrhabefeiioiiiiam?
nos binc, mitte nos in gregeni porcorum (Jtfarr/t.vm). Quis gubernatoreni navigationis suse viam inter cceli
Quomodo igiturqui porcorum expetunt mortes, iraa- sidcra reqtrireiitemmajestaiis honore veiieratur? Quis
ginem Dci bominem, et tam charum Conditori ani- Jj J agricolam de aridis aesiatis fervoribus, aul de hiemati
iiial suovalebunt jtire pervertere? aquarum Iargitate vel frigore dispotantem, non po-
Magna,dilectissimi, adversum dscmones(15) aiina lius experientia laiidat, quam dei consecrat nomine?
sunt vita sincera et inlemerata ad Deum fides. Credite Verum, ut coneedAinus paulisper vera dsemones
niibi esperto : perlimescit Satanas recte viventium tiuntiare, respondete mihi, quis fructus est nosse
vigilias, orationes, jejunia, manstieiudinera, volunla- venientia ? Nunquid aut scienS hsec aliquando lauda-
riam paupertalem, vanse glorise contempium, l>umi- ttis, mit punitus est neSciens? in hoc hnusquisque sibi
iitaiem, misericordiam, irae dominalum, ei praecipue >pra>paral,seu lormenia, SeUgioriani, si vel negligat
purum cor erga Christi amcrem. Novil teterrimus co- Scripturarum mandat», vtl faciai. Nullus ob id nO-
lubcr, ex pra-ceptoDomini sub justoruiu se jacere Slrum hanc arripuit vilam, tit babeat prsescieniiam
vestigiis, qui ait: Ecce dedi vobis potestalem calcare fiilurornm, sed ul prseceptis Domini 45 obediens,
Super serpenles et scorpiones, et super Oinnemvir- hmicns esse incipiatde servo. Curandiimest non prae-
lutem inimici (Lucwx). scire quae veniuni, sed implere quaejussa sunt; nec
Si autem et diunationem se babere simiilanles, institulionibns bonis hahc flagitare mercedem, cum
venturos fratres nuntiaverinl, et adfueriltt quos ve- niagis debeamus victoriam contra diabolum ab auxi-
iiire prsedixerant, nec sic lidcs est commodanda tnen- Q ( liatore Dominopostulare. Sed si forte aliquis boc II-
dacibtis : ob id enim prsecessere venientes, ut credu- benter assumat, ut rutura cognoscat, habeat pumtn
lit.is sibi pareiur ex nuntio, et poslea adiius ex cre- cor; quia credo aninvamDeoservientem, si in ea per-
dnlitale fallacix. Verura in hoc ntillum Chrisliano severaverit integritate qua nata est (48), plus scire
debet esse miraculuhi, cum non tantum qui levitate posse quam dscmones. Talis erat anima Elissci, quse
natursc pcr cuucta discurrunt, valeant pervenire gra- aliis incognitas virtutes faciebat.
dientes; sed homincs quoqueequorum velocitateprSe- CAP.XVIII. — Nuftcjam caeterasVobisdscmonum
vecti, nuntiant adfuturos. NUIIenim ea quse nondura explicabo fallacias. Soleni nocle venietttes, angelos
fieri coepta sunt referunt, quia Dens soltis conscius Dei se fingere, laudare studtum, mirari perseveran*
est futurorum (Dan. xiu); sed quorura cOnspiciuiitin tiam, futura praemiapolliceri. Quos cum Viderilis,
actu inilium, eorum sibi tanqtiam fures apud ignaros tam vos quam domos vestras crticisarmate signaculo,
Vendicantnotionem. Nam quantus nunc putalis qtti et conlestim solventur in nihilum; quia meiuunt
possint velocitate puerili islnm cceium nostrosque iliud irophseum in quo Salvator aereas exspolians
tontra se scrmones, ante relalum aticujus hic positi, potestates, eas fecit ostentui. Solenl eliam variis
longe maiieiiiibiis indicare? Iloc quod dico vobis, simulaiionibus membra torquere, et nostris procaci-
perspicuum fieri potesi exemplis. Si quis a Thebaide1f) | ter oflerre se visibus, ut mentem pavore, el corpus
'aul alicujus rcgion s oppido coeperit proficisci, et iiorrore concutiant. Sed et in hoc tides Deo tuta
buuc daemoncsvidetint in ilinere ambulanlem, per- fugat eos quasi iufirina ludibria.
hicitalc memorata possunt prsedicerc venientem. lla Non est autem difficilis bonorum Spirituum malo-
et de Nili inundatione solemni (46), cum multas in fuinque discretio (49), quse sic Deo tribuente pandi-
-Ethinpia vidcrnt pluvias, e quibus fluvius intumes- tur : Sanctorum angelorum auiabilis et iranquillus
cens, ultra alveum effluere consuevil, prsecurrentes aspectus est, quia tion contendunt ne<gueclamant,
lad JEgypiom, mmtiant aninis adventum. Hocautem heque audiel aliquis vocera eorum; verum lacite
ei humines, si illis celeritaiis esset lania natura, fa- ieniterque properantes, gaudium, exsultaiionem,
tite nuniiarenl. Ut enim speculator beati David adI fiduciam pecloribus infundunt, siquidem cum illis
Verticemloci celsioris ascendens (// Reg.xvnt), prior• est Dominus, qui est fons el origo lsetitiae.Tunc
qnam hi qui in lerra erani piospiciens venientes, non1 nens nostra non turbida, sed lenis el placida angc-
quaedam incerta de fuluris, sed de hisqui venire coe- lorum luce radialur; tunc anima coelestiumprsetnio-
pmni nuntiabat; sic et dsemonescora pervigili om- rura aviditate flagrans, effracto (si posset) huiiiani
 4*3 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. Ii4
corporisotiimrclIiOret membrts exonerata mortalibus, A/ nomine tuo dsemonia ejccimus, et in uomine tuo
cum his quos videl abire festinat ad coelum.Horumi virlutes mullas fecimus (Maith. vn)? respondebit
tanta benignitas est, ut si quis pro conditione fragi- Dominus: Amen dico vobis, non novi vos, discediie
litatis humanse,mirofueril eorum fulgoreperterritus,, a me, operarii iniquitatis. Non enim novit Dominus
omnem continuo ex corde auferant metum. Itai vias impiorum. Hoc ergo magnopere poslulemus, ut
Gabriel cum Zachariae loquerelur in templo (Lucw• donum spirituum discrrnendorum mereamur acci-
xn); ct angeli cum divinuin Virginis partum pasto- pere; quo , secundum sententiam Scripturarum ,
ribus nuntiarent (Malth. xxvtit), et qui Dominicii omni spiritui non credamus (/ Joan. iv).
corporis agebant excubias, securis videntium se> CAP.XX. — Volueram quidem jam finire sermo-
mentibus ostendentes, ne metuerent imperabant. nem, et silenlio premere qusecunquemeseacciderant
Metus enim non tantum ex pavore animi, quaniuiii 46 parvitati; sed ne putetis me frustra commemo-
ex magnarum rerum saepe incutitur aspectu. Pessi- rasse quse evenire non possent, idcirco (licet insi-
inorum vero vultus truces, soniius horridi, sordidi picns fiam, tamen Dominus, qui secretse mentis est
cogitatus, plausus motusque indisciplinatorum ado- inspector, novit non me causa jactanlise, sed veslri
lescentum vel Iatronum; e quibus confestim timor , gratia profcctus hoc facere, pauca replicabo de
animce,sensibus torpor incutitur; odium Christiano-, B I plurimis. Quolies me nimiis laudibus eflerre conati
rum, monachorum mceror et tsedium, suorum re- sunt, cum a me in nornine Dominimaledicta recipe-
cordatio, metus mortis, cupido nequiiise, lassiltido rent (50)! quolies augmenta Nili fluminis futura
virtuiis, cordis hebelalio. Si igitur post tiinorem dixerunt, cum a mc audirent: Et hoc ad vestram
liorrore conceptum, successerit gaudium et ad Deum quid pertinet curam? quoties minitantes ut milites
iiducia atque ineffabilis charitas, venisse sciamus armali, scorpionibus, equis, belluis, et variis ser-
auxilium, quia securitas animse praesentismajeslatis penlibus circumdederunt me, et domum in qua eram
iudicium est. Sic namque et Abraham patriarcha repleverunt, cum ego e contra psailerera : Hi in
videns Deum, gavisus est (Joan. vm); et Joannes curribus et hi in equis, nos autem in nomine Domini
cum Mariam supervenisse sentiret, quse in sacri Deinostri magnificabimur(Ptal. xix). El statim mi-
ventris hospitio universilatis geslabat parentera, sericordia Christi fugabantur. Quodam autem tem-
exsultavit necdum natus in gaudium. (Lucw i). Si pore cuin ingemi luce venientes, dixerunl:Venimus,
autem incussa formido pernianserit, bostis est qui Autoni, nostrum tibi prsebere fulgorem. Et ego,
videtur : quoniam nec refovere novit, ul Gabriel clausis oculis, quia lucem diaboli dedignabar aspi-
paventem Virginem ne limeat jubet (Lucwi); et cere. orabam, et dicto cilius impiorum lumen ex-
siculi pasiores nuntio consolati sunt (Ibid.). Quin- £0 stinguebatur. Post menses autem paucos, cum coram
iaso pavorem duplicat, et usque ad profundarii me psallerent, elde Scripturis sibimet sermocina-
iinpielatis foveam, ut sibi homines prosternantur rentur, ego lanquam surdus non audiebam. Com-
impellil. Exinde misera gentilitas, dominicseinter- moverunt aliquando monasterium meum (51), ct
dictionis ignara, falso dsemones deos opinata est. ego mente immobili Dominum deprecabar. Sscpe
Christianorura autera populos his fallaciis irretiri slrepitus, ssepe saltaliones, saepe sibilos ingesse-
non passus est Dominus, qui diabolum in Evangelio runi; et me psallenle, sonus eorum iriVoces flebiles
audacler sibi principatum omnium praesumentein vertebatur
repulit, dicens : Vade retro, Salana. Scriptum est Creditisne, filioli, quod diclurus sum vobis ? Vidi
eniin : Dominum Deum luura adorabis, et illi soli aliquando diabolum excelsum corpore, qui se Dei
servies (Malth. iv; Deut. vi el x). Horum verborum virlutem el providenliam ausus est dicere, el ait ad
eliam nobis licenlia est tributa; quia idcirco locutus me : Quid vis, ut a me tibi donettir, Antoni ? Al ego
est talia, ut simililudo tentamentorum auctoris nostri sputaculum (52) maximum iu os ejus iugeminans,
frangerelur eloquiis. totum me in eum Christi nomine armatus, ingessi:
CAP.XIX — Illud quoque, mei charissimi, admo- el siaiim ille procerus aspectu inter medias raanus
p exolevit. Jejunanli etiam mihi visus est ut mona-
tieo, ul vitse magis sit vobis, quam signorum sollici- j)
tudo. Nullus ex vobis hsecfaciens, aut ipse superbia chus; elpanes offerens, his sermonibus suadebai ut
intumescat, aut despiciat eos qui facere non pussunt. vescerer, et huic aliquid indulgerem corpusculo : Et
Conversationem magis scrutamini singulqrura : in tu, inquit, homo es, et humana fragilitale r.ircumda-
bac vita el imitari vos quseperfecta suni convenit, et ris; labor paululum conquiescat, ne segritudo subri-
iuiplere quse desunt. Nam signa facere non est no- piat. lllico luridam iaciem serpentis agnovi; el cum
sirse parvitatis, sed Domini potestatis, qui ad disci- adconsuetaChristirauniraeiila confugerem, tanqiiam
pulos glorianles, in Evangelio ait :Ne gaudeatisquia per feneslram fumuslaberclur, evanuit. Auri quoque
daemones vobis subjecli sunt, sed quod nomina decipulara mihi in deserto frequenter tetendit; quod
vestra scripta sunt iu ceelis (Lucw x). Nominum ideo offerebat, ttt aui visu irretiret me aul taclu
cuim in libro vitse conscriptio, tesiimonium esl vir- commacularet. Saepe quoque me a daemonibusnou
lutis et meriii; expulsio autem Saianae, largitio deoego verberatum. Caneb.im autein sic : Nullus me
Salvatoris est. Unde his qui noa in vilse laboribus, separabit a charilate Christi (Rom. vni). Ad cujus
sed iu prodigiis exsultabunt, dicenlibus : Nomic iti vocis auditum, in se invicem defurentes, nou nieo,
145 VITA BEATI ANTONII ABBATIS. 146
sed Domini fugabantur imperio, qui ait (Lucw x): A nexuit. Una est ergo ralio vincendi iniulicuui,
Vidi Saianam quasi fulgur cadentem de coelo. Hsec lsetitia spiriiualis, et animse Dominum seraper cogi-
ergo, filioli, apostolici memor eloquii, in me trans- taniis jugis recordatio : quse daemonum ludos qnasi
formavi, ut proposiium vestrum nec dsemonum fumum expellens, persequetur adversarios poiius
terror, nec aliqua lassitudo dissolveret. quam timebit. Non est enim nescius Satanas ignium
Sed quoniam ob vestram ulilitatem multa memo- futurorum, et sestuanlis gehennse copiosa novit
rando, insipiens factus sura, et hujus rei vobis incendia.
impertiri cupio notionem, quam veram esse nullus Sed ut mea jam claudatur oratio, illud in finem
ambigat audientium. Pulsavit aliquando dsemon mo- commemoro : Cum aliqua se vobis oblulerit visio,
nasterii ostium : egrediens, video hoininem enormi audacter requirite, quis sit ille, et unde venerit; ac
sublimiiate, porrectum caput usque ad coelum.Cum sine mora, si sanctorum fuerit revelatio, angelica
ab hoc quisnam esset inquirerem, ait: Ego sum ' consolaiione timor verletur in gaudium. Si vero dia-
Satanas. Et ego : Quid, inquam, hic quseris ? Re- boli fuerit oblata tenlaiio, fidelis animse percuncla-
spondit: Cur mihi frustra imputant monachi ? cur lionibus evanescet; quia maximum est securitatis
mihi omnes Christianorum populi maledicunt ? Et indicium, interrogare quisnam est et unde. Sic et
ego: Juste faciunt, luis enim frequenter molestantur B Nave filius auxiliatorem suum interrogando cogno-
insidiis. At ille ait: Nihil ego facio, sed ipsi se invi- vit (Josue v); nec Danielem percontautem latere po-
cem turbant. Nam ego miserabilis factus sum. tuit inimicus (Dan. x).
Rogo, nonne legisti: Quia defecerunt inimici fraraese Postquam Antonius dicendi finem fecit, lsetantibus
in finem, et civilates eorum destruxisti (Ptat. Ix) ? cunctis, in aliis virlutis cupido exardescebat, in aliis
En nullum jam habeo locum, nullam possideo civila- infirma refovebalur fides, ex aliorum mentibus falsae
tem, jara raihi nulla sunt arraa: pcr omnes nationes opiniones pellebantur, ex aliorum sensibus inanium
cunctasque provincias Chrisli personat noraen, soli- terrorum pellebatur acceusio : simulque universi,
tudines quoque monachorum stipanlur choris. Ipsi cum jam dsemonuminsidias contemnereot, miraban-
se, quaeso, tiieanlur, et me sine causa non lacerent. tur in Antonio tantam gratiam spirituum discernen-
Tunc ego Dei gratiam cum alacritate miralus, sic ad dorum, quam Domino tribuente perceperat.
eum Iocutus sum : Non tuse veritati, quse nulla est, CAP.XXI. — Erant igitur in monte monasleria
tam novam et tam inauditam ascribo sententiam. tanquam tabernacula, plena divinis choris psallen-
Nam cum fallaciae caput sis, boc sine mendacio tium (53), legentium, orantium: tanlumque jejunandi
coactus es confiteri. Vere enim Jesus luas funditus et vigiliarum ardorem cunctorum menlibus eermo
subruit vires, et honore nudatus angelico, volularis €C ejus afflaverat, ut futurse spei avidilate , ad charita-
in sordibus. Vix dum verba compleveram, et iile tem mutuam et misericordias indigenlibus exbiben-
sublimis aspeciu Salvatoris nomioatione dejectus est. das jugi studio laborarent, qui infiniiara regionem
Quseeigojam, o filioli, poterit residere cuncta- quamdam, et oppidum a mundana conversatione se-
tio? quse irepidatio manebit ullerius? Quis nos junctum, plenum pietaiis el justitise videbantur in-
eorum turbo poterit convellere? Securac sint animae colere. Quis tantum monachorura agmen aspiciens,
singulorum: nun sibi Gngat vana cogitatio vana quis virilem illum concordisecoetum cernens, in quo
discrimina; non aliquis limeat a diabolo sublalum nullus nocens, nulla detractio susurronis, sed nralti-
ad prsecipitiase posse deferri. Pellalur omnis aiixie- tudo abstinentium et certamen officiortim erat, non
tas; Dominus enim, qui nosiros prostravit inimicos, in banc slatim erumperel vocem: Quam bonse domus
manens, ut promisit, in nobis (Joan. xiv), a variis tuse, Jacob! tabernacula tua, Israel, tanquam nemora
nos Satansemunivit incursibus. En ipse diabolus, qui obumbrantia, tanquam paradisus super fluvios, tan-
hujusmodi cum suis satellitibus exercet asiutias, quam tabernacula quae fixa sunt a Domino, tanquam
nihil se posse contra Chrislianos fatelur. cedri circa aquas (Num. xxiv)!
Jam curae Cbristianorum et monachorum sil ne CAP.XXII. — Dum hsec ita gerunlur, quibus io
per eorum ineriiam vires dsemonibus praebeantur. D I dies bealse vilae sludium crescerel, Antonius man-
Nam quales nos et noslras repererint cogitaliones, sionum in coelo positarum recordans, et proe-
lales se nobis praestare consueverunt. Et si quod ini sentis vitse despiciens inanitatem , quasi parva
pecloribus malaemenlis et pavoris semen invenerint, cssent qusecunquejam gesserat, separatus a fratri-
quasi latrones, qui deseria oblinent loca, coeplos: bus instituebalur. Cumque eum sive cibum sive
cumulant timores, et crudeliter imminentes, infeli- somnum indulgere corpusculo , aut alias naturse ne-
cem puniunt animam. 47 Si autem alacres fuerimusi cessitates, cogeret huraana condiiio, miro afficieba-
in Domino, et fulurorum bonorura cupido nos .suc- turpudore, quod tantam animae libertatem modici
cenderit; si semper omnia manibus Dei committa- carnis terraini coercerent. Nam frequenter cum fra-
mus, nuHus daemonum ad expugnandum valebit tribus sedens, a cibo cui fuerat appositus, memoria
accedere; magis enim, cum munila in Christo coftlat escse spiritualis, abstrahebatur. Edebat tamen, utpote
conspexerint, confusi revertentur. Ita et Job firma-- bomo, ssepe solus, ssepe cum fratribus. Et cum haec
iuiTi in Dominodiabolus refugil; et infelicissimumi mira (ut praedixi) ageret, cum confusione animse ad-
Judam exspolialura fide, vinculis capiivjlaiig in- hibendam magnopere corpori diligentiam persuada
 447 DE TTTIS PATRUMLIBER PRIMUS. 148
bat dieens, nec eorpus esse penitus enecandum, ne \ praepositus(59), cujus filia iinmnndi spiritus infesta-
operatio contra voluntatera Cfeatpris dissolveretur; lionibus qualiebalur, pulsans ostiuni obsecrabat, ut
et nec ob id omne studium animse confereiidurti; ne suo pignori subvcniret, et exiens, Deum
pro filia
vitiis superata corporeis, ad aeternasinferni tenebras precaretur. Tum ille aperire quidein minime voluit:
truderelur; quinhno indultum sibi in carne imperium prospiciens vero desuper, ail: 0 horao, quid meum
vindicans, domicilium suum, ut apostolus Paulus poscis auxiliom? mortalis et ego sum, et tnsesocius
(// Cor. xu), ad tertium coeltim sublevaret. Assere- fragilitatis; si aulem credis in Cbristum, cui deser-
batque hoc a Salvatore prseceptum, in quo ait: vio, vade, et secundum fldem tuam ora Deum, et
Nolite solliciti esse animaevestrae quid mandticeiis sanabitur fllia tua. Confestim ille credens abiii; et
anl qiiferbibatis, nec corpori quid vestiamini, quia invocaeoJesu , flliam reduxit incolumem. Multa et
haecgentes quaerunt; vesler autem Pater novit quod alia roirabilia per illum Dominus operatus est, et
hidigetis his omnibus. Quserite ergo primum regnum merito; qui enim promisit in Evangelio, Petite, et
Dei et justitiaro ejus, el haecomnia adjicientur vobis dabitur vobis (Matth. vn), invento qui ejus graliam
(Matth. vi). mererelur accipere, suam polentiara non negavit.
CAP.XXIII. — His rebus Iransaclis, cum persecur Nam plures vexatorum ante monaslerium ejtis, clauso
tio impiissima Maximiani (54) furore vesano vaslarel B introitu, dormienies, fidelibus per eum ad Christum
Eeclesiam, sanctis qnoque marlyribus Alexandriam precibus curabantnr. Haecilli multiludo venientium,
pcrduclis, relicto et ipse monasterio secutos est fu- desideratam solitudinem auferens, taediofutt.
turas Christi victimas, dicens : Pergamus ad glorio- Metuens itaque ne signorum copiosa concessi' aut
•os frairum triumphos, aut ipsi congrediamur, aut suos animos extolleret, aut alios plus de se quarn
apectemtis alios prselianies. El amore quidem jam videbant in ipso cogeret sestimare, ad superiorem
marlyr erat, sed cum tradere se ultro non valeret, Thebaidem pergere cogitavit, ubi nullus eum agno-
et-soeiari confessoribus in metallis vel in carceribus sceret. Et a fratribus acceplis panibus, sedebat super
eotistittitis, m >gnacum liberlate et cura ingrediens fluminis ripam, transilura navis observans. Illo talia
adjudicem, exbortabatur, ne lerrore impiorum sub- cogiiante, vox ad eum desuper facta esl,dicens:
acti, Dominum negarent. Jamque sentenlia coronatos Anioni, que pergis, et quare? At ille intrepide, quasi
exsuliaiis, quasi ipse vicisset, usqtie ad locum felicis con>iietam vocem loquentis agnosceret respondit :
sanguinis prosequebatur. Quamobrem moliis judex, Quoniam non sinunt me quiescere populi, idcirco ad
ob Antonii sociorumque ejus consiantiam , prsecepit suocriorem Thebaidem ire optimura duxi; praecipue,
nttilum peniius monachorumaut ebservare judicium, qnia ea exigor qnse virtulem meae pusillanimitatis
aut in civitate versari. Et eseteris quidem oranibus (] C excedunt. Et vox ad illum ait: Si ad Thebaidem va-
in illa die placuit abscondi; Autonius autem impavi- das, et ad pastoralia (60), ut cogitas, pergas, majorem
dus, neglecto perseculoris iroperio , lavit ependyten ae duplicem sustinebis laborem. Si autem vere qitie-
suum (55). Et alia die,stans in quodam erainenii scere cupis, vade nunc ad imerius desertum. Cum-
loco, 48 candenle praecincius veste (56), proceden- que Antonius dicerel: Quis mihi locum aviutn poterit
lem judicem suo provoeabat aspectu , flagrans cupi- ostendere, ignarus enim sum locorum? cunfestim ei
dilate mariyrii; ostendebaique nobis, contemptorem qui loquebalur Saracenos indicavit, qui mercandi
pcenarum el mortis In Christianis animum perseve- gratia ad /Egyptum venire consueverant. His appro-
rare debere, intantum, ut contristareiur quia volenli pinquans Antonius, rogavit ut se pariter abducerent
pati pro Deinomine martyrinm nen dabatur. Sed in desertum. Nultus obnisos est, sed tanquam a Deo
Doininus quj soo gregi parcebat, magistrum servavit missum comitem soscipienies, amplexi sunt ejos so-
Autonitim, ut inslitutum (siculi faclum est) mona- cietatem.
chorum non solum oraiione ejus, sed et conspectibus; Tribus autem diebus et noctibus itinere confecto,
firmarelur. Nunquajn tainen a sanctorum confesso- invenit inontem (6i) valde excelsum, ad cujus radices
ruut vesligiis separatus est, quin, anxia circa eos fons aqnae dulcis labebalur, et campus haud magnus
cura et charitatis vinculis colligatus, magis carcerem 0fl totum ambiens montem, qui palmis perpaucis, et his
patiebatur exciusus. Postquam auiem persecutionis negleclis, consitus erat. Hunc Anlonius locum,quasi a
turbo defluxeral, et beato episeopo Petro jam ob Deo sibi offerretur, atnplexus est. Is enim erat quem
martyrii gloriam eoronato (57), ad pristinom mona- sibi ad (luminis ripam sedenti qui loquehatur osten-
sterium regressus, qtiotidianum fidei ae conscientiae derat. El primo quidem accipiens a comitibus panes,
inartyriura merebatur, acrioribus se jejuniis vigiliis- solus remansit in monte, nullo alio cum eodem
que conficiens (58), vesiimenlo eiliciao intrinsecus, conversante. Quasi propriam enim dotnum agnoscns,
desuper pellicio utebatur, nunquam corpus lavans , habebat locura illura. Saraceni quoque videntes ejus
nunquam pedibus sordes abluens, ntsi cum per aquas fiduciam, optato per eum transitu, panes eidem cuin
transire necessitascompulisset.Nnllusdenique Anionii Isctitiadeferebant; necnon palmarum, licet roediocri,
eorpus nudum, antequam moreretur, unquam vidit. attamen aliquanto solatio refovebatur.
CAP.XXIV. — Qtiodam autem tempore , cutn ab CAP.XXV. — Exinde cum fratres, agnito loco,
emniutn se amovisset oeulis, et clauso monasterio tanquam ad patrem Atii, sollicite alimenta transmil-
nemiiiera eniuino susciperet, Marlinianus militum terent, videns Antoniqs quod ob suum refrigerium
149 VITA BEATI ANTONIIABBATIS. 180
mult.s onerosus tabor indicerelur, et parcens ellam A j et alia orltur cum eodem hoste certatio. Operante illo
in hoc raonachis, rogavit unum de advenlentibus, ut (nam semper, ut venlentibus pro his qu» sibi delu-
sarculum sihi, bisacutum cumfrumentodeferret (62). lerant, allquod munusculum wpenderet, laborahat)
Quibus allatis clrcumiens monlem, haud grandem traxil quldam sportell», quam lexebat, trieiaam sivo
culiurae aptum reperit locum, ad quem derivaiaaqua funiculum*(64). Ad eujus motum exiurgens, vidit
desuper poterat influere; ibique seminavit; atque besiiam pubelenus humanam faoiem pratierentem ,
exinde annuum sibi panem laborans, gaudebal, quod quse exlnde tn asinum finiebatur. Post eujns aspe-
sine cujusquam molestia ex propriis manibus viveret ctum, vexillumeriicls ih fronte sua pingens, hoc tan-
in deserio.Sed eum rursus etiam illuc quidam venlre tum alt: Christi servus suiri, si ad me missa es, non
coepissent, tnisertus e%ilassitudinl enrum, et olus in fugio. Nullum in medio spatium, et siatim informe
parvo terrse cesplte coluit, ut post asperum iter ali- prodlgium diclo ocius oum sateliilum turba fugit, et
quo venientes soiatio refoverentur. Hoc fralrum re- in medio cursu ruens exslinctuni ftst. Ista autem ex-
frigerium el parvulam messem besiise, propter aquas plosi mors atque enecati prodigii, dsetnonumerat
illtic convenientes, depaslse49 suut: e quibus unam communis interilus; qui omni studio laborantes, An-
apprebendens dixit omnibus : Cur me Isedliis, nihil tonium a deserto dedueere non valuerunt. Mirandis
a mc laesse?abile, ei in nomine Doraini iie huc ap- B ] plus miranda suecedunl.
propietis nlterius. Quis non credal, post hanc de- CAP.XXVII. — Non grande post ista tempus ex-
nuntiaiionem, quasi limentes, nunquara illuc beslias cesserat, et lanlarum vlotoriarum homo frairum pre-
appropinquasse?Sic Antonioimpenetrabilia monlium cibus vincitur. A menaebis enim rogatus, ul eos
et deserli interiora captanti, orationibusetiam dedito, dignaretur invlsere, una oum bis profectus est, ira-
introeuntes fratres magnis vix precibus exiorserunt, positis caraelo aqua et panibus, quia nusquam, prse-
ut olivas et legumen et oleum, quod post mettses ter monasterii locum ex quo hauserant, potabilis
aliquoi ministrabant, dlgnarctur accipere, et senili aqua per areniem viam reperiebatnr. Verum in me-
mndicumlaxaret setntl dio itinere bibendi subsidia defecerunt. Ardor ni-
Proh nef.is! quantas ibi conversans expertus est mius, sestusintolerabilis, mortera euncta rainitantur.
Iuctas. Vere, secuudum quod scriptum est, non illi Circumeunt, et quserunt saltem colleciam pluviis
adversus carnem et sanguinem fuisse colluctaiionem, lacunam, niltil prorsus remedii, nihll occurrit penitus
sed adversus principatus et potestates (Ephes. vi); ad salutem. Camelus qnasi perlturus et ipse sestuans
ab his qui ad eum ingrediebantur agnovimus. Illi dimittitur, aestuanlis peclus exuritur, et silis despe-
enim tumultus etvoces populi, armorumquesonitus, ratione fervescit. Movitsenem fratrum secum com-
prorsus plenum monlem dsemonum mullitudine se C < mune discrimen, et vehementissimecontristatus in-
vidlssereferibant: ipsura etiam qnasi contra inimi- gemuit. Dehincad solita precum auxilia confugiens,
cos palam resistentem ei forliler colluctantem. Qiii paululum ab eissecessit; ibique, genibus fixis, sup-
tamen et advenlentes suo refovebat hortatu, et flexis plices manus tetendit ad Dominum. Nec mora, et ad
genibus, armis quoque orationum omnera Satanse primas rogantis lacrymas, in oratlonis loco fonsebul-
prnsternebat exereitum. Admiratione plane dignum liens erupit, ibique exslincta sitis, et arentia mem-
est, in tam immani solitudine, unum hominem nec bra refecta sunt, et plenis utribus inventum potant
dscmonumquoiidianas expavisse congressiones, nec camelum. Ita enim casu evenerat, ut eamelus errans
tantarum bestiarura, quadrupedura sive reptilium, per eremum, dum funlculum trahit, in quodam Ia-
diversse cessisse feritati. Juste David cecinit : Qui pide ejusdem alligatione funiculi teneretur. Tandem
eoufiduntin Domino, sicut mons Sion nori commo- confecto itinere ad monachos qui inviiaverant per-
vebitur in seternum (Ptal. cxxtv). Immobilem et venil. Tunc vero quasi patri omnes obviam occurre-
tranquitiam retinens animl flrmitatem, et daemones runt et honorificosalutatu in oscula ejus et amplexus
fugabat, et feras, sicut scriptum est (Job. v), secum certatim ruunt. Proposito ferVenligaudet Antonius;
pacificabat. Sed et diabolus, ut supra dictus propheta et Isetantibus de advcntu suo cunctis, quasi xenia
ait (Ptal. Lxm), observans eum, frendebat denlibus -^(65) de monte portans, spiritualia impartitur ali-
suis; et ille Salvatorls auxilio, ab universis tulus menta. Laudat veterum studia, hortator novorum.
perseverabat insidiis. Quadam ergo nocte cura per- Sororem quoque jam vetulam virginem videns, et
vigil Antonius obsecraret Dominum, lantos in mo- aliarum puellarum magistram, mira exsultatione
nasterium ejns bestiarum greges coacervavit, ui om- sustollitur. Exlnde, quasi diu abesset ab eremo, rur-
nes eremi belluas (65) circum se aspiceret. Quaecum sum festinavit ad monlem.
rictu oris morsum corpori minitarenlur, inlellexit CAP.XXVIII.— Plurimis jam ad illum venienlibus,
hosiis astutias, dixitque : Si a Domino in me vobis cum etiam vexati a daemonibus, malo necessiiatis
est tiihuta liceniia, devorate concessum; si autem coacli, auderent deserta penetrare; quos ille conso-
dsemonurahuc venislis impulsu, quantocius abite, lans, et monachisin commune pn cipiens, aiebat:
quia Christi faniulussum. Ita factum esi, et cum ju- Creditc in Jesum fldeliter: 50 mentem a malis co-
heniis voce omnis bestiarum mulliludo, quasi tnaje- gitationibus, carnem ab irnraunditiis servale puram,
stalis verhere caedereiur, aufugit. et juxu eloquia divina, ne seducamini in saturitata
Cir. XXVI.— Non multi posl bscc fluxerantdies, veniris (Prov. xxiv), odite vanam gloriam, orate
 181 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. i52
ssepissime,psallite vespere, et mane, et meridie, el,A ferrent. Non cmm Antonn aut cujusquam nominum
mandata Scripturarum revolvite. Recordamini gesto- omnino hanc esse medicinam, sed Dei solius, qui et
rum, quae sanctiquique fecerunt, ut exempli memo- quibus vellet, et quo veflet tempore daret sanitatem.
ria animam incitet ad virtutera, refrenet a viiiis. Ita consolatione sua et vexatos aequanimiler ferre
Suadebat eliam jugi meditaiione retinendum Aposloli tentationem, et jam liberatos, non sibi, sed Deo gra-
sermonem, quo ait: Sol non occidat super iracun- tias referre docebat.
diam vestram (Ephet. iv). Non tantum autem super CAP.XXIX. — Fronto autem quidam, vir ex Pa-
Jracundiam solera occidere non debere interpreta- laeslinis, qui infe=tissimodaemonio vexabalur (nam
batur, sed et super oronia delicta hominum, ne pec- el linguam ejus Ianiabat dentibus, el oculorum nile-
catorum unquam nostrorum aut iri nocte luna, aul batur lumen exslinguere), perjexit ad monlem, roga-
in die sol, tesies abscederent. Illius quoque admo- batque bealum seuein ut pro se Dominum rogaret.
nebat praccepti raemores esse, quod dicit de his : Oravit Antonius, dixitque ad eum: Vade, ei curabe*
Dijudicate vosmetipsos, et probate (// Cor. xni); ut ris. Illi incredulo sibi, et violenter ibidem contra
raiionem diei noctisque facientes, si in se delictum praeceptum remoranti, eadem geminabat Anlonius,
deprehendissent, peccare desisterent; sin autem dicens : Hic curari non poteris: egredere, et calcala
nullus error decepisset, perseverantes insiarent po- g iEgyplo, stalim te misericordia Christi consequetur.
tius incepto, quam arrogantia tumidi aut aiios con- Tandem credidit, et profectus est; ac visa ^Egypto,
temnerent, aut sibi juslitiam vendicarent, juxta su- secundum professionem senis, quam ei Duminus
pradicti Doctoris eloquium dicentis: Nolite judicare oranti revelaverat, infestatio cessavit iniraici.
ante tempus (/ Cor. iv); magis debere eos Christi, CAP. XXX. — Virgo vero qusedam,qusc de Busi-
cui soti occulta patent, reservare judicio (Rom. n). ris Tripolitanse regionis (67) civitate ibidem erat,
Multas esse (ut scriptum est) vias quse videntur ho- inauditis ac flebilibus tnorbis laborabat. Elenim na-
minibus juslse, sed fines earum ad profundum respi- rium purgamenta, oculorum lacrymse, aurium pu-
cere inferni (Prov. xiv et xvi); ssepenostra non posse tridus humor in lerram cadens confesiim in vermes
nos intelligere peccata, ssepe falli in ratione gesto- vertebantur. Augebat calamilatem corpus paralysi
rumjaliud esse Dei cuncta cernenlis judicium, qui dissolutum, oculos quoque perversos conlra naturam
non ex superficie corporum, sed ex mentium judicat babens. Hanc parentes ejus defereules, cum ad Au-
arcanis. jEquum autem esse nos nobis compati, et tonium monachos ire didicissent; credenies in Do-
invicera onera nostra portare (Gal. vi), ut concesso mino, qui pertinacem sanguinis fluxum in Evangelio
examine Salvatori, proprias conscicntias nosmet- tactu fimbrise stare praeceperat (Matth. ix) rogave-
ipsos judicantes intueremur, Q runt ut miserabilem filise comitatum susciperent.
Necnon dicebat magnam esse ad virtutem viam, si lilis reniientibus eam usque ad Antonium perducere,
singuli vel observarenl quod gererent, vel universas remansere parentes ejus foris cum filia deiuli apud
menlium cogitationes fratribus referrent. Non enim beatum confessorem et monachum Papbnutium (68),
posse aliqoem peccare, cum relalurus esset ad aliura qui effossispro Christo oculis sub Maximianoperse-
qusecunquepeccasset, et subire pudorem in publicura cutore, tali dehonestamento (69) corporis plurimum
turpia proferendi. Denique nullum peccantem corara gloriabatur. Pervenerunt igitur ad Anlonium mona-
alio audere peccare; etiamsi peccet, tamen tesiera chi. Cumque de morbo puellse referre 51 dispone-
vitare peccati, mentiri magis et negare, et vetus rent, relationem eorum senis sermo prsevenit; et
delictum novo inficiandi augere delicto. Igitur qaasi omnem debilitatis et itineris usque ad sanctum
sub oculis, aiebat, nostris, et cogitatu confundimur Papbnutium causam, quasi ipse interfuisset, expo-
et actu, si omnia referenda faciaraus, multo autem suit. Roganlibus autem eum raonacbis, ut pareniibus
magis, si peccata nostra fideliter describentes dige- cum filia permitierelur ingressus, non concessit, sed
ramus in ordinem. Tunc vero annotatio delictorum ait: Ite, et invenielis puellam, si non est morlua,
fratrum videbitur oculis. Si timehiraus peccati ceras curatam. Et adjecit: Nullus debet ad meam hurai-
conscias (66), ipsi nos arguent apices. Et quomodo 'JJ litatem venire, quia Iargitio curationum non est
mereiricibus membra miscenles, confunduntur ad humanse miseriae, sed Jesu Cbristi misericordise, qui
praesentiam cseterorum, ita et nos erubescemus ad ubique in se credentibus praestare consuevit auxilium.
litleras, si haac agamus. Hanc virlutis gradiamur Quamobrem et illa, pro qua pelitis, suis precibus
viam, et corpora mentibus subjugantes, perniciosas liberata est; et cum ad Dominum orarem ego, mihi
diaboli conteramus insidias. Talibus sermonibus prsescientia saniialis ejus indulta est. Dixit, et verba
iiortamentisque et venientes ad se monachosincila- ejus puellse incolumitas secuta est. Nara exeunles
bat ad studium, et patientibus condolebat, pluresque foras ad beatum Papnnutium, et filiam sospitem, et
eorum Dominus per Anlouium liberavit. Nunquam parentes Ixtos repererunt.
lamen aut de incolumitate curatorum est inflatus ad CAP.XXXI. — Non multos aulem post isla dies,
gloriam, aut contristatus de obsessis adhuc corpori- cum duobus fratribus euntibus ad Antonium aqua in
bus murmuravit; magis aulem eodem semper animo ilinere defecisset, el uno sili mortuo, alter
jaceret in
ei vullu manens, gratias Deo referebal, suadens oc- terra mortem exspeclans, Antonius sedens in
moiite,
cupatis ut correpiionem qua vexabantur, patientius celeriter ad se duqs monachos yocavit, qui forte ihi-
155 VITA BEATI ANTONHABBATIS. 154
dera sunt reperti; et festinato prsecepit ut lagenam 1A (Maith. xiv). Hsecautem Theodorus, promisso tem-
aquae assumentes, invaderent iler quod ducit ad pore non dixit, post ejus mortem reiulit.
jEgyptum, dixilque : unusefratribus huc advenienti- Monachi vero, quibus dixerat Antonius de morte
bus uiodo migravitad Dorainum; altcr, si non suc- Ammonis, notaverunt diem : et veuientibusde Niiria
curreritis addetur; hoc enim mihi nunc oranli reve- fralribus post dies triginla, sciscitantes repererunt
latum est. Sic ait; et juxta prseceptumejus monachi illo die illaque hora dormisse Ainmonem, qua ani-
festinantes, eislincmm corpus inveniunt, terraque id mam ejus ferri senex viderat; utrique igitur purita-
operienies, alterum refocillatura suo junxerunt comi- tem menlis in Antonio mirali sunt, quomodo rei tam
tatui. Erat autem spatium itineris unius diei. Fortasse Ionge gestse slalim ad eura fuisset perlala cognilio.
aliquis quaeral: cur non antequam moreretur, An- CAP.XXXIII.— Archelaus quoque comes, cnm
tonius dixeril ? Incongruo prorsus Christianis argu- eum invenisset in exteriori monte (73), rogavit ut
mento, quia non Anlonii, sed Dei jndicium fuit, qui oraret pro Polycratht(74), qusein Laodiceaeral (75),
et de recedenle, qtiam voluit, sententiam lulit, ct de admirabili et Christo dedita virgine. Paliebatur enim
sitiente revelare dignatus est. Hoc tanttim in Antonio pessimos stomachi et lateris dolores, quos jejuniis
mirabile est, quod in nionie remotissimo sedens, nimiisvigiliisque contraxerat, et erat penitus toio dc-
corde pervigili cuncta procul posita, Domino indi- B bilis corpore. OravitqueAntonius, et diem quo oratio
cante, cngnoscerei. fuerat facla annotavit Archelaus. Redil Laodiceam,
CAP.XXXII.—Aliorursus in tempore cura sederet et invenit virginem incolumem. Perconlatus diem
iu monte, el oculos subilo tciendisset m cceluni,vidit sanitatis, reperit tempus medelae cum annotalioiie
nescio quam animam, lsetanlibus in ejus occursura congruere 52- Et omnes admirati sunt, agnoseentes
angelis, ad coelumpergere. Cujusspectaculi novitate eo tempore illam a Dominofuisse a doloribus libera-
stupefactus, beatum dixit sanctorum chorum, oravit- tam, quo orans Antonius pro ipsa bonilalem Salva-
que ut sibi rei praesentisagnilio panderelur. Et sta- toris invocaverat.
tim vox ad euin facta est, inquiens istam esse Am- CAP.XXXIV. — Saepe etiam ad se venientium
monis mnnacbi animam (70) qui Nitriae morabatur. turbarum, ante dies et menses, et causas praedixitct
Erat autem Ammon vir grandsevus, qui perseverait- tempora. Nam quosdam videndi eum lantum desidc
ter a puerilia usque ad seneclutem in sanctitate vi- rium, alios imbecilliias, nonnullos obsessa a daeino-
xerai (Ruffin., I. n, c. 28; Pallad., c. 7, 8). Itinere nibus corpora pertrahebant: nemo tamen unquam
quoque dierum tredecim (71), a Nitria, locus in quo vexationcm aut detriinentum laboriosi ilineris cnu.
sedebat Antonius, dividebatur. Videnles autem eum queslus est.regrediebantur omnes spiriiali cibopleni.
monachi admiraniem, qui venerant, deprecati sunt iG At ille praecipiebat, non suse laudi hanc adiniraiio-
nt causam hilaritalis ediceret. Quibus ail modo Am- nem ab eis applicari debere; sed Domini, qui sui
monem quievisse quem propler frequentem ejus ad nolionem hominibus pro capacilate mortalitatis in-
Anlonium comnieaium, et propter celebriiatem in- dulserit.
dultorum ei a Domino signorum optime noverant. CAP.XXXV. — Quodara aulem tempore , cum
De qnibus eiiam hoc unum dicendum esi: Necesse exisset ad exteriora monasteria, et rogalus esset a
ei fuit aliquando flumen nomine Lycum (72) subilis fratribus ut in navi quadam cum monachis profici-
aquis inundatum transvadare (Ruffin. et Pallad.,su- scentibus oraret, ascendii, et solus ex omnibus odo-
pra); rogavitque Theodorum, qui cum ipso erai, ut rem sensit teterrimum. Asserebant cuncti, pisciura
paululura a suo separarelur aspectu, ne nuditaiem salsorum et tarichorum (76) in navi positorum hunc
eorporis invicem ulerque conspicerent. Recessit esse putorem. At ille alterius rei fetorem se sentire
Theodorus, uibilomiuusille seipsum cura nudare vel- affirmavit. Adbuc loquente illo, adolescens quidatii
lei, erubuit. Cogiiantemautem eum in alteram ripam possessus a dsemone, qni procidens juxta carinani sa
virtus divina transposuit. Rursusque Theodorus, vir navis absconderat, repente exclamavit. Quo staiira
et ipse Deo devoius, transiens ad senem mirari coepit, per Antonium in nomine Domini nostri Jesu Christi
quod tam vclociter fluvium transvadasset. Cumque D curato, intellexere universi, diaboli illum fuisse pu-
nihil humoris in pedibus, nulla in vestibtis ejus aquae torera.
signa conspiceret, rogavil eum ut tam incredibilem CAP.XXXVI. — Alius quoque ad eum vir, inler
translationem quasi filio paier exponeret. Nolente suos nobilis, dsemoniosusadducilur, lanla oppressus
illo dicere quaeacciderant, amplexus esl pedes ejus, insania, ut rion sciret se esse apud Antoniura, necnon
juravitque non se dimissurum, priusquam sibi id et corporis sui superflua comederet. Quamobrem ro-
quod cclabat referret. Videns ergo senex contentiose gatus senex ab his qui oum adduxerant ut pro illo
vincerc volentem fratrem, exegit vicissira ab eout Dominuraoraret, inlanlumjuvenis iniseriseeunduluit,
nulli hoc aule suam mortem indicaret; atque ita con- . ut tota nocle pervigilans cuin eo, adversus patienlis
fessus est se subito in alterara ripara fuisse transpo- insaniam laboraret. Sed cura jam lucesceret, et ob-
situin, neque oinnino undis impressisse vestigia; sessus, impelu in Anlonium facto, vehemcnter eum
Dominicicorporis hoc tanlummodo privilcgium asse- impi.ilis.set,irasci .coeperuntqui eum adduxerant, cur
rens, et eorum quibus ipse, ul apostolo Petro, doua- seni fecisset injuriam. Quibus Antonius ait: Nolito
verit ut aquarum levitati bumanum corpus insisleret alienaui culpain juveni misero ascribere : furor Ule
 155 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMOS. 150
obsidentis est, non obgefni. Idtirca autem in hanc A j ad nubes atlollentem ; vidit etiam pennatos quosdatn
prprujt dolens, hoslis audaciam, quia Dnminus ad (80) se elevare cupientes ad caelum (Pallad., e. 27 ;
aridam regiQnemire eum jussit; et expulsi Satanse Pasch., c. 19, n. 4), atque illum extensis manibua
indicium iste adversuin rae impetus fuil. Nulla post probibere transgressum; e quibus alios apprehensos
Verba mora, adolescens recepto sensu, et gratias elidebat ad terram 53 a,ios rrustra retiuere conien-
agens Deo, et locum ubi esset, agnovit, et toto An- dens, dolebat super se ad coelestia transvolare, et
toniura cpraplexansdeosculatus esi affeciu. uiaximtiuigaudium mixtum moerorevicti vietoresque
CAP.XXXVII.— lnnumera et alia istittsmodisig; a tribuebant. Statimque ad eum wx facta esi dicens :
sunt, quaemonacborumconcordi ssepe relatione co- Animadverte quod vides. Et tunc coepil illuminalo
gnovimus. Verum non lantum his adhihendus est corde inielligere arilmarumesse conscensum, et dia-
slupor, quia multo plus qusesequuntur conditionem bolum prohibentem; quiet sibi retineret obnoxios,
nostrse Iragililatis excedunt. Horacirciter noiu>,(77), et in sanctorura, quos deeipere non poterat, crueia-
cum ante cibum orare coepisset, raptum se sensit in retur volatu. His visionura exeraplis incitatus, quoli-
spiritu, et ab angelis in sublime deferri : prohibenti- die ad meliora crescebat
bus transiium aeris deemonibus, coeperunt angeli CAP.XXXIX.— Neque vero id, quod sibi revela-
contradicentes requirere quse esset causa retinendi, B I tum fuerat, causa jactantiae frairibus indicabai; sed
nullis existenlibus in Anlonio criminibus. Illis vero cum orans jugiler Dei laudaret auxilium, interro-
ab exordio nativllatis replicare peccata nitentibus, gantibus compeilebatur edicere; nec spiriiuales filios
calumniosa angeli ora clauserunt, dicentcs non de- pura in Cbrisio anima occultare quidquam volebai,
bere eos a nativitaie ejus delicta narraro, quse jara prsesertim cum hujusmodi signorum relatio ei amo-
Christi essent bonitate sopita; si quaautem scirent rera minislraret proposito, et fruclum laboris osten-
ex eotempore quo faetus esset monachus (78), et Deo deret. Nunquam ille aut ira subita concilatus patien-
se coosecrasset, licere proferri. Accusabanl daemc- tiam rupit, aut humilitatem erexit in gloriam. Nam
nes multa procaciler mentientes; et eum deessent omnes clericos usque aJ ultimum gradum (81) anle
probaraenta fallacibus, liber Antonio consceusus se orare compellens, episcopis quoque atque pres-
apcritur. Et slalim rediens in se, ineo loco in quo byteris, quasi bumilitatis discipulus, ad benedicen-
slare coeperat, hoe se rursutn vidit esse quod fuerat. dum se caput submittebat (82). Diaconesvero, qui
Tuncvero oblitus escse, ex illa hora noctem gemitu ad eum ulilitatis causa veniebant, cum pro adjutorio
ac lamentaiione iransegit, repuians secura humano- eorum ejus prseseniibusdisputaret, ad orandun»Do-
rum bostlum muliitudinem, et colluctationem tanri minum sibi praeponebat,non erubescens, el ipse dt-
exercitus, et laboriosum per aerem iter ad icelum, C ( scere. Nam el inferrogabat frequenter eos cum qur-
et hoe Aposloli dictum, quo ait: Non est nobis col- bus erat; et si aliquid ab eis necessarium audierat,
luciatio adversus carnem et sanguinem, sed adversus se fatebalur adjulum.
principem poteslatis liujus aeiis (Ephes. vi). Qui CAP.XL. — Habebat autem et in vultu magnara
sciens aereas potestates ob id semper lemare, lucta- gratiam, et admirabile a Salvatore eliam hoc muntrs
ri et contendere, ne nobis liber transitus esset ad acceperat. Si quis eniin iguarus ejus, iuier multitu-
coelum, hortabalur mnnens: Assumite arma Dei, ut dinem monachorum enm videre desiderassef, nulio
possilis resistere in die mala (Ibidem); ut nihil uiali indicante, caeteris praetermissis, ad Antoniam eurre-
liabens quod de vobisdlcere possit inimicus (Tit. n), bat, et animse puriiatem agnoscebat ex vultu, et per
con'undatur. Nosautem apostolici sermonis recorde- speculum corporis graliam sanctse mentis inlue-
mur, dicentis : Sive in corpore, sive exlra eorpus, balur. Nam semper hilarera faciem gerens, liquido
nescio, Deusscit (// Cor. xn). Et Paulus quidem us- ostendebatse de ecelestibuseogtlare, sicut Scriptura
que ad tertlura coelumraptus est, ibique anditis ver- ail: Corde Isetantevultus floret, et in ntosrorecon-
bis ineflsbihbus, deseendit; Antonius autem usque stilulus tristatnr (Prov. xvn). Ita et Jacob agnovit
ad aereum sublatus, post eolluclationem liber ap- Laban socerum suum iitsidias sibi machinantera,
paruit. X dicens ad fllias ejas : Non est facies pairis veslri si-
j)
CAP. XXXVIII.—Habebat etiam istiusmodi do- cut luri et nudiustertius (Gen. xxxi). Sic Samuel
num = si culus rei «edens in monle ignarus fuisset, agnovii David: Lsetiiieatos egim habebat oeulos, et
et ejus secum inquireret notionem, oranli ei a Do- denies sicul lao candidos (/ Reg. xvi). Similiter
mino rcvelabalur; et erat, secundum quod scriplum agnoscebalur Antonius, qaia somper eamdeui
faciem inter prospera ei adversa retiueos, nec se-
est, a Deo doctus (Joan. vi; Isa. LIV).Denique cum
a frairibus baberetur iste tractatus, et ab eo sedule cundis extollebalur, nee frangebauir adversis. Erat
sciscitarentur quemadmodurase post corporis sarci- enim et in vultu amabilis, et in fidei puritaie mira-
nam anima gereret, quive ei locus post exitum con- bilis.
cederetur; proxima nocle vox desuper noraen ejus CAP.XLI. — Nunquam schismaticorumse miscuit
inclamitans, ait: Antoni, exsurge, exi et vide. Qui communioni, antiquam eorutn sciens praviiatera at-
exsurgens, egressus esi; sciebalenim quibus respou- qoe transgressionem. Nunquam Manichaeis(85) aut
dere deberet. Et elevatis ad coelum oculis, vidit aliis hacreiicis sabem amicabilia verba largitus esl,
ouemdam longumatque terribilem (79), caput usqne nisi tantum ea quaeeos possent ab iniquhatis errore
»51 VITA BEATI ANTONHABBATIS 158
revocare, denuntians talium amicitias atque sermo- A J ne et ego corruens intercam. Hoc audito, mirabilis.
nes perdittonem esse animse. Sic eiiam Arianos de- senex a nobis admonitus, vo!ens tamen et ipse,
testabatur, ut omnibus diceret nec juxta eos quidem patilulum siibstitit. Cumque appropinquaiite miiliere,
esse accedendum. Nam cum venissent quidam Ario- puella jaceret explosa, oravit tacitus Dominum Je-
maniue (8i), reperta eorum post examinationem in- sum, et ad comminationem ejus slatim spiritus im-
fidelissima seeta, effugavit eos de monte, dicens purus egressus est. Puella incolumis, populus in
niulto sevpentibns deieriores horum esse sermones. laudibus Dei, mater in gaudio fuit. Ipse autem Iseta-
Menlientibusauiem Arianis (85) aliquando Antonium baiur, quia ad desideralam soliludinem repedabat,
ita ut se credere, admiratus eorum audaciam, et justi Erat aulein valde sapiens, et hoc in se mirabile ha-
dnloris ira eomttietos, rogaiusque ab episcopis atque bebat, quia cum litteras non didicisset, ingeniosissi-
universis frairibus, Alexandriam descendit (86); ibi- mus et prudenlissimus erat.
que Ariomanitas publico sermone condemnavit, ul- CAP. XLIV. — Aliquando etenim philosophi duo
timam banc esse haeresim et praecursorem Antichri- (87) gentiles vcnerunt ad eum, putanles Antoniura
sti affirmans; prsedicavitque in populo Fitium Dei, se posse decipere. Erat vero in superiori monte.
non factnram, nou ex nullis exstantibus, sed pro- Quos cum vidisset, paganos inlellexit ex vultu; et
prium, unius cum Palre subslantise, ne creatura po-' B procedens ad eos, per interpretem (88) ita coepitlo-
tius, aut adoptio, aut appellalio videretur, impium qui: Quare tam longe ad stultum hominem sapientes
esse dicens vel mente eoncipere : Erat quando non se vexare voluerunl? lllis dicentibus, non esse illum
erat, cura Verbum Dei Deus, qui est semper, Patri sit stultum, sed et riiinium sapientem, vigilanter re-
eospiernus, quia ex eo naius est Patre, qui semper spondit: Si ad stullum venistis, superfluus est labor
est. Unde aiebal; CiiniArianis vobis nulla sil con- vesier; si autem puialis me sapientera esse, et sa-
junciio. Quae enim societas luci ad teuebras? Vos pieiiliaui habere, houum est ut imitemini quod pro-
fideliter credentes, Christiani estis; illi Verbum, id batis, quia bona convenit imitari. Si ego ad vos ve-
esi Filium, qui ex Deo Patre est, creaturam docen- nissem, vos imitarer; sed quia vos ad me quasi ad
tes, nullo inlemilo a gentibus separantur, qui ser- sapientera venistis, estote, sicut ego sum, Christiani.
viunt erealurae potius quam Creatori, qui est bene- Abscesserunt philosophi, utrumque mirantes, et
dictus in saecula (Rom. i). Ipsa, mihi credite, ira- acumen ingenii, et dsemonumexpulsiones.
scuntur elemenla, et omnis contra Arianum furorem, CAP. XLV. — Alios quoque similiter mundi sa-
secondura Apostoli dictum, ingemiscit creatura pientes (89), qui eum irridere cupiebaut, quia litteras
(Rom. vm), quod sibi Dominum suum, per quem ignorarei, tali dispulatione colligavit, dicens : Rc-
omnia, et in quo omnia facta sunt (Rom. xi), videat' G spondete mihi, quid prius, sensus an litlerse? et quid
apgregari cujtis exordium? Sensus ex lilleris, an litterse oriuii-
CAP.XLII. — Haee lanti viri praedicatio exprimi iur ex sensu? lllis asserentibus quia sensus esset
non poiest quanium ad fldem populos roboraveril. auctor atque mvcnlor lilterarum, ait: Igilur si cui
Lsetabantur quippe bostilem et Christo inimicam sensus incolumis est, hic liltergs non requiril. Quis
baeresimaitathematizari ab Ecclesise columna. Ntilla praseniium post hanc colluctationem non exclama
tunc aelas, nullus sexus domi remansil. Taceo de verit, cum obstupuerint et ipsi qui victi sunt, tantam
Chrisiianis : pagani quoque el ipsi idolorum sacer- in imperilo filterarum sagacitatem animiadmirantes?
dotes ad dominicum imperium convolabant, dicen- Neque enim, ut in solitudine et montihus versatus,
tes : Precamur ut videaraus hominem Dei, quia hoc alque omnem ibidem exigens vitam, agresbis et ri-
apuxl universoa eonspicuum erat nomen Antonii. giduserat, sed jucundus atque aflabilis, sermonem,
Ambiebant quoque saltem fimbriam vestimenti ejus secundum Apostoll prseceptum, divino condituiq
aitingere, multiim sibi et tacttim prodesse credenles. sale (Coloss. iv) proferebat, ita ut invidia careret, et
Quot tiino diabolica obsidione et variis infirmitatibus amore oranium potirelur.
liberaii! quot simulacris erepta sunt spolia! quanti CAP. XLVI. — Inter haec, quasi parum esset bis
eiiam ab errore gentilium retracti, nosiro juncti sunt 01 gentilitaiem fuisse separatam, et lertio venerunt viri
gregi! Tanti cerlo, ut paucorum dierum spatio ex ad eum omnis secularis prudentise nube csecati, at-
idolorura 54 supersiitione conversio omnem per que universis philosophise studiis artium suaruin
annura CFedenliumvincerel lurbam. Praeterea cum aestiniationedoctissimi. Hi cura rationem ah eo exi-
irruentem muliitudinem comites repellerent, aesti- gerent fidei, quam in Chrislo habemus, et niteren-
mantes laedioUli coaventura populi fore, ille Iran- tur arguta sophismatura interrogatione de divina.
quillo animo dicebat: Nunquid hic ccetus dsemonum cruce eum illudere, in sileniium paiilulum voce com-
major est lurbis ? nunquid obsequentium multitudo pressa, primum eorum miseratus errorem esl; deinde
t'0'luctatorum in monte nostrorum catervis est nu- per interprelem, qui ejus verba diligentissime in
merosior? Graecum solebat expriraere sermonem, ita exorsus
CAP.XLIII.—Acciditetiam ut cum eum redeuniem est, dicens: Quid pulchrius est, quidve honestius,
circa iotu>m prosequeremur, a tergo quaedam mulier cruceni colere.an adulteria, parricidium, vel incestuin
clannlaiel, dicens: Exspecta, ItomoDei, filiamea atro- his assignare quos colilis; cum in altero sit contetn-
us&iutpvexatur daemonio;exspecta, obsecro; exspecia ptus raoriis insigne virtutum, in altero Mtrpisreligio
 159 DE ViTIS PATRUMLIBER PRIMUS. 160
pbscenitalis magistra? Quid melius est dicere quod A inserta sunt, et iisdem voluminibus continenlur prac-
Dei Verbura, manens ut erat, ob salutem noslram conia majestalis et mortis dedecora. Quamobreni
Itumanum corpus assumpserit, ul socielale moriali- odio, quo imbuti eslis, abjeclo, invenietis illico, et
tatis nos evcheret ad coelum, panicipesque naturse Deum verum esse Jesum, et salutis huraansegratia
coeleslis efficeret; an, ut ipsi asserilis, divinscmen- fragilem assumpsisse naturam.
tis haustum (90), ad terrena veneranda caput sub- CAP.XLVH.—Vestramtamen nobis, si non pudet,
mittere, et pecudum atque serpenium formis ccelesle narrate religionera. Sed quas error infelix poterii rc-
nomen includere? Quo ore Christianorum creduli- ferre culturas de tanta rerum foeditatealque vccor-
tatem audetis irridere (91), dicenlium Christum Fi- dia? nisi forte (ut audio) fabulas asseratis deorura
lium Dei sine-sui detrimento, et coepisseesse quod vestrorum, et obsCenitates,et crudelilates, et vanita-
nonerat,et mansisse quod fuerat; cum ipsi ani- tes, et morles, tegentes eas allegoricis velaminibus
mara de ccelestibus detrahenies, non tantum horoi- (100); Liberse raptum, terram (101); semiclaudum
num sed et serpentium et pecudum soleatis sepelire Vulcanum et debilem, ignem (102); Junonem, aerem
corporibus (92)? Christiana credulitas pro salule (105); Apollinem, solem (104); Dianam, lunam
mundi Deum stium venisse testaiur; vos vero inna- (105); Neptunum, maria (106); et Iibidinum prin-
tam animam prsedicantes, ultro citroque transferlis. B cipem Jovera, aetherem(107) interpretantes. Nec post
Cbrisliana fides, quse omnipotcntiam Dei clemen- banc excusationis procacitatem Deum.sedcreaturas,
tiamque veneratur, consequentcr incarnatioiiemdicit contemplo Creatore, suscipilis. Qtiod si pulchriludo
Deo fuisse possibilem,ita lamen, ut non evacuaverit vos elementorum ad suam traxit veneraiionem, mo-
dignalio digniiatem; vos qui animaro ex splendidis- dum fas erat cusiodire; et oportebat mirari tantum,
simo Dei fonte manentem turpiter decidisse jactatis, nec colere, ne faclurae veneraiio Creatoris esset in-
qui mutabilem et converlibilem eara post sui dimi- juria.Nam secundum istiusmodi, quamvossequimini,
nulionem audelis asserere, jara illara quoque nalu- rationem prseposleram, et architecti honor migravit
rara dominam sacculorum per anirasc contuinelias addomura; etmedici scientiaad remedia confe.retur,
impia lingua temeratis. Imago enim, qusc secundura omnium quoque artificura raerita vei laudes ad opera
vos naluralera similitudinem sui retinet auctoris, cui transferentur. Quid ad haec dicitis, ut agnoscamus
una est ex quo defluxit eademque substanlia, humi- quae sit crucis ridiculaevobis ignorainiosa confessio?
litates proprias et injurias conseqtienter ad suam CAP.XLVIIL—Hacdisputationeconvertentibusinter
originem remitiit. Igitur animadvertite, contumelias se pbilosophis oculos, simulque mussilanlibus, subri-
animarum, ad patrem (ut appellatis) 55 earum per densAntoniusrursum perinterpretem ait: Piaeduruin
vestram blasphemiam redundare. C (108) namque cunctovideturoperi, quoties jtisto uni-
G
Crux Chrisli Domini Dei nostri hic nobis in- versaereitenorecalcato, laboris meriia faciis magis
gerilur. Rogo, quse bsec est religionis obscenitas? quam factoribusastruuntur. Elementaquidem, ut me-
nonne poiius est crucem aut alicujus generis moravi, ex ipso conspeclu suam comprobant servitu-
mortem , ab iniquis hominibus illatam paiienler tem.Sedquoniam vos observalionedialeciicanecessa-
susiinere, quam Isidis (95) plangere posl Osirim ria, ut putalis, quscquecolligilis, hoc quoque artificio
(94) vagosincertosque discursus? Pudcat, quseso,vos etiam nos noslram religionem compellitis affirmare.
insidiarum Typhonis (95); pudeat Salurni(96) fugse Respondete mihi: Cognilio Dei quemadmoduiu ma-
et devorationis crudelissimae liberorum. Erubescite nifeslius approbaiur, per colleclionemverborum, an
parricidium Jovis(97) el incestum, erubescite raplura per operationem fidei? Et qnid antiquius (109) est,
ejus et coilum mulierum atque puerorum. Ille, sicut operatio fidei, an disputatio per argumenla proce-
vestri fingunt poetae, ad explendum immanissimse dens? Illis respondenlibus firmiorem sermonibus
libidinis furorem, molles dedit in amore vagitus; ille operationem esse, el banc liquidam de Deo cognitio-
in Danaes (98) fluxit sinus, ipse amator et pre- nem, bene eos el ipse dixisse consensit, quia opera-
tium; ille modulatus ales Ledaeos(99) petivit ara- tionem, quacex fide descendit, anirai generat affectus,
plexus; ille in proprium ssevienssexura,regiura pue- D] dialecticaverodisputationeex artificio componentium
rum minislris avibus polluit. Haec vos creditis, hscc sumpsit oppositionisexordium. Cum ergo, ait, ope-
coliiis, hsecsunt vestrorum ornamenla templorum. rationem fidei animo siiam quis babuerit, superflua
JEquo, deprecor, pro vestra salule, noslra dicta erit verborum compositio , per quam conceplam
pensatejudicio. Cuncta, an nihil credendum in libris sensu noslro credulilatem tentatis evellere, et lamen
' Christianis esi? Si
nihil, nec crucis quoque, cui de- ssepe noslras explicare inlelligentias non valetis. Ita
trahilis, nomen agnoscilis. Si universa credendasunt,i solidiorasunl mentis opera, quain sopbismatumfrau-
cur, ctnn in iisdemlibris cruciresurrectiocopuletur, dulenia conclusio.
passionem divinam slolido laceratis eloquio, et noni CAP.XLIX.—NosChrislianimysteriumvitsenostrae
slaiira jungitis caecorum visum, surdorura audilum, non in sapienlia mundi habemus repositum, sed in
claudorum gressum, leprae emundaiionem, serviens virlute fidei, qtise nobis a Deo tribula per Cbristum
ambulanli Deo suo mare, dsemonumfugas, resurrec- est. Hanc oralionis meaeveritatem, rerum, quscquo-
tionem mortuorum el defunclorura ab inferis redi- tidie gerutilur, ordo commendat; nobis imperilis et
lus? Hcecomnia Scripluris divinis, quas interpolatis, liilerarum veslrarum ignaris ad Dei cogoitionem
161 VITA BEATI ANTONII ABBATIS. *62
ejus solum verba sufficiunt. Ecce nos tot gentilitatis A J ttimor talia signa mereatur. Confugite ad Crucifixi
gregibus abslracti, in universum orbem quolidie pro- legem, nosque ejus imitamini famulos; et hoc scieu-
pagamtir; vobis vero post adventum Domini, nodosae liae fine contenti, nulla deinceps saecularis impru-
sopbismatum defecerunt versultse. Ecce nos, simpli- denliae argumenla quseratis. Haclenus Aiiionio di-
ccm Cbrisli fldem docentes, idololalriam debellavi- cenle, miro philosophi slupore perculsi , eum
mus, et per praedicationemignominiosaecrucis aurata honorifico salutalu ab eo recedentes, multum ejus
templa ceciderunt. Vos.si potestis, ostendite quibus sibi falebantur proluisse conspectum.
contextioneverborumgentilitatem Christo prseponere CAP. L. — Hoc in eo vero mirabile est, ut homi-
suaseritis. Per omnes jam terras verus Dei Filius Chri- nem in extremo mundi limite conditum, et favor
sius est agnitus. Nihil eloquentia sophisroatum, nihil principum, et omnis celebraret aula regalis. Nam et
disputatio philosophise multitudini 56 potest obesse Conslantinus Auguslus(115), et ejus liberi Conslans
credentium. Crucifixum nominaraus, el universi dae- alque Conslantius , talia cognoscentes, crebro ad
inones, quos vos ut deos colitis, rugiuut, atque ex eiini, quasi ad patrem, missis litteris, obsecrabant
obsessis corporibus ad priimtm dominicaecrucis si- utreciprociseos scriplis hilararet. At ille cjusmodi
gnum fugantur. Ubi sunt illa fabulosa oracula? ubi manens, qualis et anlequam litterse ad eum venirent
^gyptiorum incantationes (110)? quo magorura 3] fuerat, nec salutatione principum movebalur, et tan-
profecere carmina (111)? Certe tuncvastata sunt quam non acceptis litteris, convocatis monachis aie-
omnia, cum de sua Cruce raundo Christus into- bat: Reges sseculi epistolas ad nos miserunl, quse
nuit. Nihilominus vos, praetermissis debilitatorum hic Christianis adhibenda miratio est? Licetenim di-
calervis, gloriosam Jesu mortem irridere conamini. versa sit dignitas, atlamen eadem nascendi morien-
!!Iudautem quale est, quod numquam infestatione dique conditio est. Isfa sunt veneratione omni pef-
regali concussa gentilitas, imo sseculochara et ho- colenda, illa toto anirai affectu retinenda sunt, quod
minum prscsidiisfulta, jam corruit. Nos famuli Chri- hominibus Deus legera scripserii, quod per Filium
sti quo plus premimur, eo magis assurgimus et flore- suum propriis Ecclesias ditaverit eloqiiiis. Quce mo-
mus. Vestra simulacra ornatis quondam septa parie- nacbis est ratio cura epistolis regum? curaccipiara
libus, jam vetustate collapsa sirat. Christi vero lilleras, quibus consuela nesciam reddere salulatio-
doclrina, qusevobis stultitia videlur etludus, Iicet ty- nis obsequia ? Igiiur rogatus ab uoiversis fratribusut
rannica persequenlium principum tentamenta pertu- Cbristianos reges suis lilleris refrigeraret, ne scilicet
lerit, licet variis sitincursaia lerroribus, nullo tamen per silentium ejus exasperarentur, ad susceptas epi-
lerrarum orbe concluditur, nullo genlium barbara- slolas convenientiarescripsit. Laudavil primum,quod
rum fine probibetur. Quando enim divinae scientiaeC ( Christum colerent, deindesalutaria persuasit, ne nia-
lantus splendor illuxit? quando tot simul in se con- gnam putarent regiam potestatem, ne prsesentis
venere virlutes? Continenlia in matrimonio (112), carnis imperio tumentes, et se homines esse nesci-
virginilas in Ecclesia. Floret martyrura pro Domino rent, eljudicandosa Christo obliviscerenlur; ad po<
suo gloriosaconslantia, quorum omnium crux Clirisli streraum, clementisecirca subjectos el justitise, curse
principium est. quoque inopum admonuit, atque unum sempilernum
Cum interim vos inter lanlos virlutum choros syl- esse Regem omnium sseculorum Jesum Cbristum
testatus cst. His principes susceptis vehe-
logismorum relia tenditis, et veram rerum lucem te- epistolis
nebrosis conamini argumenlationibus obvolvere, menlissime laelabantur. Sancta quoque apud cunctos
ecce nos, ut dixit Doctor noster, non in gentili per- Anlonii flagrabat opinio, ita ut ejus se filios cuperent
suasione (/, Cor. n),sed in fide apertissima suademus, nominari. Magna etenim cum advcnientibus aflabilN
quse verborum affirmaiionein pracvenire consuevit. tas omnium in sc studium converterat.
Adsunt quippe patientes a dsemonibus vexati. Quos CAr.LI. —Postquam ergo genliles conlulati, reges
cum in mediura produxisset, verba repetivit, dicens : admoniti,fratres abeosunt consolatione rclevati, ad
Nuncvos colleclionibusvestris, et quovuitismalefico , inlerioremmonlem(114) etadrigoremsolilumiegres-
carmine deos vestros, quos putatis , expellite; sin '^susest, ibiquessepecumintroeuntibusdeambulans ac
aulem non potestis, victas suhmitlite nianus, et ad residens siupebat.sicutiin Daniele scriplum esl(Dan.
Cbristi trophseaconfugite, et stalim Crucifixi credu- VHI);et interjeclis horarum spatiis, consequcntia re-
litatem majesialis potentia prosequetur. Dixit, etin- spondebat, ut intelligereturaliqua revelationis vidisse
vocato nomine Jesu, cum vitale signum in sacro nu- secreta. Nam etin roonte positus, ea qttaein jEgyplo
inero Trinitatis pressisset in frontibus, una cum ex- longe gerebantur, 57 prsevidens , episcopo Sera-
pulsis dacmonibusvana praesentium philosophorum pioni (115) ibi constiluto narravit.
confutata sapientia est. Expaverunt enim stiipentes Lamcntabilis sequitur visio (116), et omni lacry.
hoininera, cui post tantum ingenium afllueret signo- marum fonle plangcnda. Cum enim frafribus Circa se
rum divina largitio. At ille universa Christo, qui cu- sedentibus operarelur, inlenie flxit oculos in coeluin,
rat, ascribens, usus est affatu reciproco, et ait: No- gemens atque suspirans; et post aliquanlum spatium
liie rae putare his sanitatem dedisse, Christus per revelationis incceplse nimio dolore contremuit; et
scrvos suos facit ista miracula. Credite et vos, etvi- slatim fixis genibus ante Dei vultum provolutus
debiiis quia devota Deo fides, non eloquentiacvanus oravit, ut clementia sua futurum scelus averteret.
 163 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 104
Succedunt orationi lacrymse , metus ingens invadit, A cesserunt, et ad Christi Dei nostri nominationem
prscscntes, obsecrant, ut tanlse calaniitatis exponeret semper universa perfccta sunt. Nemo sapientum sa-
) visiohem. Siiigullusocchpam vocem, lingua fletibus nitatum admiralionem ascrihat Antonio, sed Domino
pwepetiiiur, et in medio conalu sermo gemitu inter- Jesu, qui solitam erga crealuras suas exhibens be-
0 rtirapitUr. Vix lamen cum vociferalione luctuosa ait: neVolenliam,nunc qnoqueper eleclum faiuuiumsuura
; Mcliusernt, o filioli, impendens piaculum cita morle iudulgenler exercuit. Antonius (atitum orabat, et ob
lucrari. Sic incipiens rursum lacrymis vincitur, et vitsc ejus merita cuncta Dominus largiebalur.
inter srgra suspiria tandem pectori commodansvo- CAP.LHI. — Ssepe aulem, et contra voluntatem,
tem : Magnum,inquit, quoddam et universis sseculis ad exteriorem moniem (121) a fratribus perduceba-
inauditurh imminet nefas. Magno fides catholica lur- tur. El cum judices, qui ad interius arc isterium
bine subverletur, et hominesjumentis similesChrisli (12-2)propter asperitaiem itineris, et ob sequentium
sancta diripient. Vidi enim altare Domini mulorum mulliludinem, et horridam solitudinem ire non po-
circumdalum multitudine (117), qui crebris calcium terant, pervenirent, et qusererent ut ejus fruerentur
ictibus omnia dissipabant. Ilsec est causa gemituum aspectibus, nec irapeirare possent, quia molestissime
meorum, quos audistis. Et facta e-t vox Dominidi- ferebal vexatiouem discursuum, ipsos catenatos,
cens: Abominabituraltarium meum. Nec mora, vi- '.B quos aut noxietas, aut vigor publicus constrinxerat,
sionem sequitur effeclus; nam postannos duos (118) ad eum destinabant, scientes tales ab Antonio non
sseva Arianorum irrupit insania. Tunc ecclesiaium posse contemni; quorum fletibus superatus pertra-
fiterunt rapinse, tunc divinorum temeratio vasorum, hebalur ad exteriorem monlem, agnoscens laborem
tunc pollutis elhnicorura manibus sacra pollula sunt suum utilem miseris fore; stiadebatque judicibus,
ministeria, tunc paganorumopificum praesidiaadver- qui eum invitaverant, ut in senteutia proferenda, et
sus Chrisium comparata cum assiimptioue palmarum odio et gratiae, Dci liinorem auieponerent; nec igno-
(quod idololalrise apud Alexandriara insigne esi), ad rare eos debere quod scriptum est: Quocunqueju-
ecclesiara pergere compellcbantur Christiani, ut dicio judicaveritis, in eo judiCabitur de vobis (Matth.
Arianorum populi crederentur (119). Proh scelus! vn); attamen inter medios serraones charae sibi soli-
horrel animus replicare quae gesta suut: virginum tudinis recordabalur. Post coactam itaque prsesen-
matronarumque ereptus pudor: sanguis ovium Chri- tiara, quam dncis preces, et, quod verius est, inise-
sti in Chrisii templo effusus veneranda respersit al- rorum flelus extorserat, post salutaria raonita, post
taria; baptisterium pro volunlate gentilium pollutum reorum commendationem , quorumdam etiam abso-
esl. Nihil defuit visionis veritati, ut monstravit effe- lutionem , postulanti duci, ut paulo largius eidem
ctus , quod caicitrantium multorum indisciplinatio 'C suam praesentiamindulgeret, ait non posse se diulius
Arianorum esset impietas. 58 ibidem morari, gralo ususexemplo, quod sicuti
Sed istam trislitiam consequentis revelationis pisces ab aqua extracti, mox in arenti terra more-
prosperilate solatus est, et ait: Nolite, filioli, moe- renlur (Pelag., I. n, n. 5), ita et monachos cum
rori vos penitus dare; ut enim iratus est Dominns, saecularibus rciardantes, humanis siatim resolvi con-
sic rursum miserebilur, et suum cito Ecclesia recu- fabulationibtjs. Ob id ergo, inquii, conveniiut pisces
perabit ornaium; eosque, qui io persecutionibus fi- ad mare, ita nos ad montera festineraus, ne tardao-
dem Domini servaverint, solilo videbitis fulgorere- tibus nobis atiqua proposili succedat oblivio (125).
lucentes. Revertentur ad foveas suas serpenles, Pro tanta hominis sapiemia dux miraius, justam de
et religio longius propagabitur; tantum videle, ne eo tulit veramque Sentenliarn, dicens: Vere justum
fidei vestrae sinceritas Ariana labe eordescal. Non esse Dei famulum, neC iu rustico homine potuisse
aposlolorum , sed dsemonum et patris eorum diaboli tantam aliquando iuessfesapientiam, nisi divinoamore
ista doctrina est; ob id per insipientiam juiiieniorum fegeretur.
similis pecudum eorum expressus esl animus. CAP.LlV. — Prseterea cum Balacius (124), qui
CAP. LII. — Hucusque Antonius. Sod nos minime sub Neslorio prsefecto Alexandriae dux ALgypiifuit,
convenil diffidere, tam grande miraculum per homi- bomo Arianse iniquilalis studiosissimus fatilor, ita
nem potuisse poriendi. Salvatorisenim promissioest, Cbristi Ecclesiam persequeretur, ul animo vesano
ila dicentis : Si habueritis fidem ut granum sinapis, virgines monachosquenudatos verberaret in publico,
dicetis buic monli, Transfer te, et Iransferetur, et ad eum Antonius litteras misit, qnarum ista senten-
nibil inipossibile erit vobis (Matlh. xvn). El iterum: lia est: Video irain Dei venieniem super te, desine
Amen amen dico vobis, omne quod petieritis Palrem persequi Christianos, ne le ira occupet, quas proxi-
in nomiue meo, dabit vobis. Petiie et accipietis muin jam tibi minatnr interitum. Legil iufelix episto-
(Joan. xvi). Ipse enim suis discipulis et universo lam , et irrisit, atque in eam exspuens, projecit in
credentium gregi nunc subjeclionem dscmoniorum, lerrara ; portiiores quoque multis afficiens injuriis ,
itunc variarum infirmitatum pollicens curationem , Aulonio talia renuuliari prsecepit: Quoniam ctira tibi
Viebat: Gratis accepistis, gratis date (Maiih. x). Nun- tantopere monachorum est, etiam ad te mei vigoris
tjuid suaeviriulis imperio curabat Antonius? Nunquid transibiidisciplina. Sed confesiiinminatorera oppres-
suse possibilitatis arbiirabaiur esse quod fecerat? sit supplicium, et posi quinque dies 06 effrenaiutn
tJratioriibus, non pracceplis(120) dsemonesmorbique ultio divina compescuit. Egredilur enim ad priraam
1G5 VITA BEATI ANTONIIABBATIS. 160
mansionem Alexanonse, quse appellalur ChaereumA lacrymseque dicta moerentia conseculse sunt. Am-
(1*5), cum supradicto JEyypli praefeclo Neslorio. idexabaniur eum universi, quasi jara rie saecitlore-
Velumtur equis , quos inler oranes Balacius, cujus cessurum. At ille, lanquam aliena deserens, ad pro-
erant, mansueiissinios nutrierat. Cum ergo pariter priam patriam piofeclurus, magna cum lactitia prse-
solito sibimet equi alluderent, mitior, quo Nestoritts cipiebat, desidiam institulo non debere subrepere,
vehebaiur, morsu repenlino Baiaciumdecussit in ler- sed tanquam quotidie morituros, ut anle prsedixerat,
ram , et sic in eum inbians, femora ejus laceravit a sordidis cogitationibus animam custodire . et om-
ntque corroslt, ut statirii relaius ad civitaiem post nem semulationem ad sanClosqtioque convertere, ad
tcitium diem moreretur; universique agnoscerent scbismaticos vero ne prOpequidem accedere. Scitis
minarum ab Antonio praedictarum cffeclum quanto- enim, aiebal, eorum antiquam perversilatem; neque
cius consecuium, digno persecutoris fine completo. cum Arianis communione jungamini, quia impietas
CAP.LV.—Caeterosad se venientcs mira cum mo- eorum jam omnibus manifesta est. His etiam illud
destia Antonius admonebat, ut, oblita saeculi digui- addebat, nullumdebere 59 Christianum, cum sseculi
tate, remolioris vitaebeatitudinem apreterent. Si qui viderit potestates pro Ariatiorum et Meletanortim
autera majori pulestate premebamur, nec polerant; (128) pugnare nequilia, a Christi tei ritum discedere
obtinere ju-titiam, ita eos obnixe defenlcbat, ut ipse! B veritate ; mortalinm illam esse derensionem, nec diu
pro itlis pati videretur injuriam. Multis ulilis fuit fallacem permanere posse pbaniasiam. Quapmptcr,
pratclari senis oratio; tnulii, magnis diviliis et altiori aiebat, custodienda est pia fldes in Christo, et pattura
gradu ntilttiae derelkio, ejus hserere curricolis cu- religiosa tradilio (129), quam ex Scriplurarum le-
piebant. Et ut infinita brevi sermone comprehendam, clioue et crebro meae parviialis didicistis admonitu.
bonum /Egyito medicum Gbristus indulserat. Quis CAP,LXVII.— Finito sermone, fratres eum velie-
non trisiiiiam apud Anionium mutavil in gaudium ? mentissime retafdabanl, glorioSO Patris cupienles
quis non iram vertit in pacem? quis orbitalis luctum termino decorari. Sed multas ub causas, quas et si-
non ad ejus lemperavit aspectum ? quis non moerore lentio demonstrabat, praecipue tamen ob prsesum-
paupertatis, quo premebatur, abjecto, stntim et di- ptam jEgypti consueludinetn contradixit. Mosetenim
vitum dcspexit opulentias, et in sua laeiatusest pan- /Egyptiis est, nobilium et prsecipue beatOrum mar«
pertate? quis post lassitudioem monaehus non ejus lyrum corpora linteamine qUidem obvolvere (130),
vegetatus est hortamentis? quis adolescens suecrn^ el studium funeri solitum non negare; lerra vero
sus ardoribus, non ex ejus admonitu pudicitise ama- non abscondere, sed super lecttilos domi posita re-
tor fuii? quis vexatus a diabolo, sine medela rediit? servare (151). Hunc honorem quiescentibus reddi,
Quis inimici cogitationibus distractus, non c*ca lem- C inveleraiae consuetudinis vanitas tradidit. De hoc
peslale sopita , sereno regressus esl animo? Sciebat Anlonius ssepe et episcopos deprecatus est, ut po-
etiitu quo quisque laboraret incotnraodo, et ex vitse priloseccleSiastfcacontestatione corrigerent; el laicoi
lueritis discreiionem spirituum agnoscens, adhibebat viros ac mulieres rigidius ipse convenit, dicetis, nec
morborum, prout erant vulnera, sanilatem. Unde Ikitum hoc esse, nCcDeo placitum; quippe cum pa-
effectum est ut posl ejus doctrinam omnes diaboli triarcharura e< prophetarum sepulcra, quae ad nos
I anderentur insidiae.Mullsequoquedesponsatsepuell» usque perduranl, haecfacta convincereni. Dominici
(426), ad ejus censpectum ab ipso pene ihalamo re-> quoque corporis exemplutti oportere intueri jubebat,
cedeutes, in Ecclesiae raatris gremio consederant. quod in sepulcro positum, tapide Usque ad resur-
Qnid plura ? Toiius orbfs homines ad eum conflue- rectionis diem lertium ctaustim fuerit (Joan. xvi;
bant, et universarutn gentium varietas bellicosissi- Matih. xxvn). Atque bis modis vitium cifca defunctos
mum conira dsemonesvirum conspicere gesliebant. iEgypti (152), etiamsi sancta essent cotpora, coar-
ISullusse fruslra illuc venisse conqueslus est, Omni- gnebat, dicens: Quid majus aut sanctius corpofe
bus delectabilealque jucundum iaboris commercium potest csse Dominico, quod juxla consiietiidinem
fuii. Fatigatio enim ilineris emolumenlum vialici re- gentiura cseterarum humo conditum esse scimus?
portabat, sicut rei probavit effectus. Nam posl reso- D Hcecjusta persuasio mullorum insitum eveliit erro-
Iutionem ejus, quasi communi vulnere orbitatis ex- rem, et repositis in terra cadaveribus, Dominogratias
cepto, propnum singuli parentera luxerunt. pro bono magisterio relnlerunt. Meiuens ergo con-
CAP.LVI. — Quis aulem finis viiae ejus fuerit, suetudinem supradictam, ne eodem etiam circa se
dignum esl et me commemorare, et vos cum deside- laberentur errore, celeriier valedicens monachis,
rio audire, quia et faoc in eo imilabile cunclis fuit. qtii confluxerant, ad amicum virtutis habiiaculura
Juxta consueiudinem ad visendos fratres qui in exte- repedavit.
riori monte erant, venit, ihique a divtna providentia CAP.LVIII.— Posl menses autem paucos, cura nott
de sua morte condiscens, iia exorsus est: Ultimam, mediosre incommodum senilia membra lurbasset,
filioli, palris audite senteuliam, non enim arbilrOr vocatis ad se duobus fratribus (155), quos ibidera
quod in boc saeculoilerum vos visuri siraus. Cogit. ante quindecim annos modico inlcrvallo sejuiictos
conditio nalttr£,ut post cehtenarium numerum, quemi instiiucrat, quique eliam ei jam seni coeperant tni-
atmis quirtque supergredior (127), jam fesolvar. Ila riistrare, ait: Ego quidem, fiiioli, secuudura eloquia
lecutus , audientiom pectora contrislavit: gemitus Scripturaium (Josue xxm; /// lieg. n), palrura gra-
 165 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 168
dior viam; jam enim Dominusme invilat, jam cupie \A accipere, Antonium in Antonii muneribus amplccti-
videre ccelestia. Sed vos, o viscera mea, admoneo, lur; et tanquam magna hseredilale ditatus, laetanler
ne lanti temporis laborem repente perdatis. Hodie per 60 veslimenlum recordatur imaginero sanctita-
vos religiosum studium arripuisse arbitremini, et tis (140).
quasi cceptse voluntalis fortitudo succresccl. Varias CAP.LX. — Hic Antonio vilae lerminus fuit, ista
dseraonumnostis insidias, vidistis eorum et impetus principia rneritorura : quaelicet parciori, ut praedixi,
feroces, et vires efleminatas. Jesum suspirate, el sermone narraverim, (amen 6x his polestis advertere
credulitatem nominis ejus vestris figite mentibus, ct qualiter homo Deia pueritia ad senectam usque per-
a certa fide universi daemones fugabunlur. Memen- venerit; et quod oiririi semper dubitaiione calcala,
tote eliam admonitionummearum et incertse condi- nec languori, nec longsevsequidquam setati aliquando
lionis, vitam quolidie ancipitem retractale, et coe- concesserit. Magis autera sequalitatem propositi te-
Icste vobis prseraium sine cunclamine tribuetur. nens (141), nec vestimentum mulavit, nec pedes
Schismaticorum quoque et hsereticorum venena vi- lavit, nec escam seclatus est molliorem; oculorum
tate, meumque circa eos odium sectamini, quia quoque aciem, et numerum denlium, licet paululum
Christi sunt inimici. Scitis ipsi quod nullus mihi ob aelatemviderentur attriti, necnon et pedum in-
nec pacificusquidem serrao cum eis aliquando fuerit, a cessum, totius etiam corporis firmitatem , ita conlra
propter pravam eorum voluniatem, et pertinax con- jura naturse meritorum gratia custodivit, ut latilorum
tra Cbristum bellum. ln hoc autem tnagis eslole sol- corporum, quse balneis atque deliciis confoventur,
licili, ut Doraini prsecepta servetig, ul post mortem hilarior ejus caro videretur.
vestram sancli quique, quasi amicos et notos, in CAP.LXI. — Hoc etiara, fratres, quod per omnes
sclerna vos recipianl labernacula (Lucw xvi). Haec provincias amor ejus famaque volilavit, quem nee
cogilate, haec sapite, hsec relexile; et si qua mei librorum disseminalorum oratio luculenla (142), nec
vobis cura, si qua patris memoria est, si mibi vica- mundanaesapienliaedisputalio, nec nobilitas generis,
rium reprscstalis affectum(154), nullus ad ^Egyptum. nec opum infinita congeslio comraendavit, cui om-
meas perferat reliquias, ne vano corpus honore ser- niura ore est ascribendum, nisi Christo, cujus hoc
velur, ne vituperati, ut noslis, a me rilus etiam circa donum est? qui devotos ejus animos erga suam prse-
me serventur obsequia. Hujus enim rei gratia ma- videns majeslatem, hominem alio pene orbe cela-
xime huc sum regressus. Vos igilur humo tegite.vos ttim, et inler lanlas positum solitudines, Africse,
palris operite corpusculum, et illud quoque senis Hispanise, Galliae, Italise, lllyrico, ipsi eliam, quae
vestri custodile mandatura, ut nemo praeter vestram urbium caput est, Rorasc(145), ut in exordio pro-
dilcctionem locum tumuli mei noverit. Coufido in .f, miserat, demonstravit. Crealoris est ista benigniias,
Domino,qtiia necessario resurrectionis tempore hoe qui famulos suos, licet nolenles, nobilitare consue-
corpusculum resurgel incorruptum. Vestimenlorum vit, ut virtus possibilis nec extra huraanam esse na-
autem meorura sit ista divisio (155) -.Melotem et luram sancloruradocealur exemplis, et ad beataeviiae
pallium Irimm, cui superjaceo, Athanasio episcope imitalionem, ex fructu laboris oplimus quisque im-
date, quod mihi novura ipse detulerat (156). Serapion pellatur.
episcopus (157) aliam accipiat meiolera; vos cilici- CAP.LXH. — Uunc iiaque fralribus librura ma-
num habclole vestimentura, et valete, viscera mea; gnopere perlegere curate, ut, agnita fidelivita subli-
Antonius enim migrat, et jam non erit in praesenti mium Chrislianorum et monachorunt, sciant quod
saeculovobiscum. Salvator nosler Jesus Christus glorilicautes se glori-
CAP.LIX. — Verba finierat, et osculanlibus se ficat, et servientihus sibiraet, non lantum regna
discipulis, extendcns paululum pedes, mortem Isctus ccelorum, sed eiiam hic in ipsis montium secreiis
aspexit (158); ita ut ex hilaritate vullus ejus, ange- latere cupienlibus, famaeiribuit nobilitatem; scilicei,
lorum sanclorum, qui ad perferendam animara ejus ut et ipsi fruantur laude merilorura, et cacierieorum
descenderant, prsesenlia nosceretur. Hos intuens, provocentur exeraplis. Si aulem necessarium fuerit,
la.tiquam amicos videret, animara exhalavit, et ad- T, et gcnlibus legite, ul vel sic agnoscantquia Doiuinus
dilus est palribus secundum ordinem Scripluraruro. noster Jesus Cbrislus non solum esl Deus,Dei Filius,
Servaveruut mandata discipuli (159), involutum (ut sed eliam his qui eum sollicile colunt, et in eum fi-
prscceperat) corpus humo operientes; et nemo ime- deliter credunt, hanc dedit potestatem, ut daemones,
?im usque ad hanc diem, prseter eos, ubi sit condi- quos illi deos esse arbitrantur, concuicent atque eji-
i um, novit. Legatarius autem Antonii benedicli, qui cianl, decepiores scilicet hominura, et totius cor-
(ritum pallium cum melote imperio ejus meruerat ruptionis arlifices.

j EPILOGUSEVA#RII INTEEPRETIS.

Itaque prudentes, qui legere voluerinl hanc scripturam, obsccramus ut dent veniam, si Grseci sermonis
vim exprimere non potuimus, transferenles eum in Latinam lfnguam, licet contra noslruni proposilum haee
fecerimus. Sed non quasi invidentesnolebamusfacere, sed sufficientersciens quaniam iufiriuitatein susiinet
Graecussermo (ranslalus in Latinitatem; tamen maluimus Grsccumsermonera boc sustinere, quaui fraudem
169 VITA BEATI ANTONHABBATIS. NOTATIO 170
paii eos lucri deifiCi, qui quomodocunque interpretatum Grsecumsermonem legere possinl. Deus autein
omnipotens, qui tanto viro cooperatus est ad facienda lalia, et nobis cooperetur ad imitandum ipsum, vel
ex parie, ut in omnibus clarificeiur nomen ejus per magistrura, et hortatorem, et redemptorem, et
Salvatorera nosirum Jesum Dominum cum Spiritu sancto, cui est claritas et perpetua potestas in ssccula
sscculorum.
ROSWEVDINOTATIO.
01 (1) Innocenlium.] Ediliones hic ascribunt,. A non puululum lemports cum eo fecit. J Oranino fecil
episcopum,quod deest manusciiptis. Recle.Nec enim legendnm. Graeous quoque t^xtus consentiit : Kui «
Evagrius presbyter lnnocenlium vocasset charis- fiuBeivnSvvnOnv rsupuTOUuxo)ovBnauvro;UVTM ^OOVOV
timum filium, uli bic habes, si tunc ille episcopns ovx okiyov,xui emxiuvTOfvStapXO-TU x^p^t aurou. Qnae
fuisset. habes hic Latine ab Eva^rio expressa. Sed male
Sed qui- hic Innocenfius? Suspicor eum esse cu- hactenus in Editis lectum, feci. Quod Baronium, to-
jus meminit divus Hieronymus, epist. 41, ad Ruffi- mo III, anno Clnisli 511, Euscbii papse5, Constan-
num, quem una cura Evagrio in Syria sibi socium tini 6, et anno Christi 528, Silveslri papai 15, Con-
fuisse asserit: < Innoccnlium enim , parlera animae stautini 25, in errorem induxit, ut exislimarit Atba-
mese, repentinus febriura ardor abstraxit. Nunc uuo nasium sancto Antonio inservisse, el eidem aquain
et ioto mihi lumine Evagrio uostro fruor, tui ego ferentein sednlo officio ministrasse.
semper infirnius ad laborem ctimulus accessi.t Alius, Imo vero Athauasius a pueritia, degustalo gram-
opinor, est Innocenlius apud Hieronymuui, epist. 56, maticse studio, Alexandro episcopo Alexandrino coe-
ad Apronium,quem presbyterum vocat; uti elepist. pit convivere, ut scribii Ruffinus, lib. i, cap. 14, suse
79, ad AHpiumc.tAugusiinum. Alii:s item apud Pal- Historise : < Apudquem, inqiiit, Alcxaiidrum velut
ladium, c>p. 105, monlis Oliveli cullor, et ipse pres- Samuel >|uid.m in templo Domini nutritur, et ab eo
byter. Hunc auteui Innuceiiliuin, in cujus gratiam pergenle ad Paires, in senectuie bona, ad porlandum
Evasrins presbyter sancti Anlonii Viiani e Grseco posi se ephod sacerdotalc deligitur. > Sozomenus
Laline verlii, exi.stimojuniorem fuisse, nec piesby- quoquelib. n, cap. 16, ait quod AlexaiiderifxoSiairov
leratu initialum. Quare eum vocal charistimumfilium, v,xui
° VTtoypufiuTbv'AQuvuatov eixev, < Athaiiasium ct
aiio utique litulo usurus Evagrius presbyter, si et convictorem suum et scribam constiiuit.> Et Theo-
ipsc tnnoceiilius , cui scribil, presbyter fuisset. Nisi dorelus, bb. i, cap. 26 : Zuv«vSi \\)\;%uvSpuTS>ttuv-
forle ratione setatis ita vocaverii. evfnpMveot u.ivo>vTVVnltxiuv. i Qui cuinadolescens
ln ejusdcra Innocentii gratiara scripsit divus Hie- essi.t, consuetudine illius excelleniis Alexandri as-
ronymus de muliere septies icla hisloriain , quaui sidue usus esi. >
babes apud eumdem, epist. 49, ubi eumdem Inno- Quod aulem bic dicitttr, ad prwbendam ei aquam ,
centicni vocat c/iunssimn»!.Ne recte igitur in indice Grsece est : mui irttxeuvTOtvSo>pXUTU xilP^; uvrov.
Hierouymiano Iuiioceniius hic , cujus llieronymus Ei qui lavanti manut aquas affudil. Simile Elissci mi-
meminit, epi t. 41 et 49, confundilur cum eo cujus nisteriuni habeiur IVRegum, c. in : -Of irtixeev vSap
inemiuil ep-st. id. etrt xtipa-t 'HAWU,qui fundebat aquas super manus
Porro ex hoc Hieronymi loco discirous quo fere Eliw. Sulemne id olim. Vide Onomasticon.
lerapore Evagrius Viiara banc Anlcnii Latio dederii, (5) Anionitts.] Martyrologium Romanum, 17 Jan.
vidclicet cura Hieronyinus in Syrise eremo versabatur < ln Tliebaide sancii Anlonii abbatis, qui niultoruiu
una cum Innocentio, vel paulo anle. iiionacliorum Paier vita ei miraculis pr.cclari^simus
Ad hunc fcvagiii prologum respicil divus Hierony- vixit, cujus ge»ta Athanasius insigni volumine pro-
mus epist. 101, cap. 2, ad Pamtnachium, ex eoque, secutus est. Ejus autem sacrum corpus sub Justiniauo
lacilo interprelis nomiue, qusedam citat, ut jara imperatore divina revelatiune repertura, alque
muiisiravi in praeludiisad hancViiam, ubi actum esl Alexandriam delaium, in Ecclesia sancli Joannis
de Evagrio hujus Viise imerprele. Daplistae humatura est. > Dies liic in MenologioGrae-
(2) Ingens lucrum esl, quod recordor Antonii.] (G corum e bibliotheca card. Sirleii Latine edito desi-
Maguisetnper sancli viii habiti, ila ul etiatn eonun deratur. Sed ineuioria Antonii liiulo Magni occurrit
recordatio lucro et ulililali depulaietur. In Vita hoc eodem die in Menseis Grsecorum. Et nionaclios
sancti Pacbomii, cap. 50, ait Tlieodorus : i Crcdo, olim naialera dieui sancii Antonii hoc die celebrare
quia tanti viri recordalus sum , peccata mea remit- consuevisse , teslis est Cyrillus monacbus in Aciis
tentur universa. > sancti Euthymii 20 Januarii, qusc ante miilc ducen-
(5) Fnquenter enim enm visilavi.] Baronius , tomo los annos scripia.
III, anno Cluisli 558, Silvestri papse 15 , Consianti- Meuiinere saucli Antoniiveteres Grsecorum patres
ni 25, exisiiinai boc anno, tertin videlicet episcopa- et histoiici, Clirjsostomus, bomi!. 8, in Mattliseum,
ti.s ipsius, Aihunasiuin /Egypti ecclesias et niouasle- sub finem; Socrau, lib. iv, cap. 25; Sozomen., lib.
ria visitasse, ut paiere ait pailim cx Apologia 2 i, cap. 15; Thiodorel, lib. iv, cap. 27; Nicepb. ,
Alhauasii, partiiu ex Viia Pachomii, cap. 27. Qui lib. vin, cap. 40, et alii. Ex Lalinis Hieronyinus, in
igiiur Pachoniium mvisit, Magnumquoqne Aiitoiiium, catal. Eccles. Script. , cap. 88 , et al.bi; Ruflinus ,
iiioiiacboinni oiiuiium fama celeberrimuiii, uipote lib. i, Ilist. suse, cap. 8; Cassiodorus, lib. l Tripart.,
aniiquioreiu, e viiae praeslaitlia sanciioiein , alque cap. 11, et lib. vm, lap. 1; Augustinus, lib. i, de
coelObioruiiioninium auclnrem ct principem, visi- Dotlr. Christ., in prolugo, el Iib. vm Confession.,
tasse credendus est. Vide dicenda inlra , ad cap. 58, cap. 6 ei 12; aliique. Agit eliam de sanclo Antonio
luijus Viiae. Vincenlius, in Spec. bist., lib. xm, cap. 91, 92, 95,
Adiniraiida, iuquit Baronius supra, plane in his el lib. xiv, cap. 14; Aiuoninus, part. n, titul. 15 ,
quoque elucet Athanasii in oiimibus spectata mo- D cap. 5 per quinque primos §; Petrus, in catalogu
destia; qmppc qui re? gesUisAnlonii scribens, nun- sanctorum, lib. u, cap. 92.
quaiii de cjusmodi congressu cum eudem vel verbum (I) In JEgypio oriundus fuit.] Locum natalem e.\-
facit; verum et quae luui cum ipso, lum cum aliis piimit Sozoiuetius, lib. l, cap. 15. 'Eysvsro Si OUTO;
viris sauciissiinis trausacta fuerint, haud dubium AiyvitTto;,T5>ye-.etTWV evrtutptSStv,cnzb Kopa. Koift»
memoria digna , sileniio obvuluta reliquit, ne vide- 5>i«JT» by.ov'Hpuxhia; Toi; itup MywnTiot;"Apxuat.
retur, duni aliurum prueclaras res ge»iascoutexeret, t Lrai fe2 hic quidem ortus ex genere palriciuruni,
suarum ipsius buduin prsedicaior exisiere' malens qui Coinam (est is quidam pagus prope Heracleam
rccie faclorum periclitari memoriam quam mo- apud Arcades /Egyptiis finilimus)incolebant. > Grai-
desiiam. cus lextiis editushabet uxpuat,monlibus,\)io*\pv.aai,
(4) Qumabeo didici, qui ad prwbendam ei aquam, Arcadibus. Sed ex vvrsione Chrislophorsoni , quaiu
PATBOL. LXXIII 6
471 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 172
exhibui. apparet eum legisse "Apxuat,uti et interpres A t dicis lectionem, quaeilli salmi fuit. Babylas mimus
Nicepliori legit, ut mox parebit. Et sane Heraclea audiens in Ecclesia legi versum huitc ex Evangelio ,
seu Herculis magna civitas, poniturin Heptanoiia PoiniUntiam agite, nppropinquat enim retjnum coslo-
jEgypn,.quse Hepianomia etiam Arcadia dicta. Qua- rum (Matih. iv), a luxuriosa vila ad conlinentein
re cum Heracleam hanc Arcadnm vocatSozomenus, transiil (Pratum spirituate Joannis Moschi, cap. 52).
distingnit ab aliis lleracleis, quaeplurimse in variis Doctor Moneta, cum in festo sancli Stephani audiret
regionibus, imotres et in eadem jEgypto. Heracleopoles concionaiitem Fr. Reginaldum in ista verba, Ecee
Stepbano sunt iu ^Egyplo. Piima, Ttb\t; Aiyv- videocwlosapertos (Acior. vn), ordinidiviDominici se
KTtu,il n; ®eof«.vn;b fvatxb;, civitas Mgyplia,Xln)ov- undt addixit (Vitw Fratrum Prwdicatorumparte iv, c. 10).
orlus TheophanesPhysicus. Secunda, 7r>»o-iov Guerricus cum audiret legi in Ecclesia : Factum est
aiov, vicina Pelusio. Tertia.xava TQKavw§ix6v atbu.u, omne lempus , quod vixil Adam, nongenli iriginla
versus Canobicumostium. Ex his secunda describituf anni, el morluus est. Facti sunl dies Enoch nongenli
a Josepho , lib. v, cap. 14 Belli Judaici, dicilurque quinqueanni, el mortuus est (Gen. v), se quoquo
Parva Heraclea Plolo nseo, qui Maguamponit iu Nili moriturum apprehendens , eidem Ordini se cnnse-
insula, unde Heracleotes Nomus dictus. Eam exis- cravil (Ibidem , c. 12). Scbolaris quidam , Parisiis,
tiino primam Siephani. Et apud hanc ortus videtur audito responsorio in vigiliis defunctorum : Heu
Antonius. mihi! Domine, quia peccavi nimis in Vitamea, quid
Scaliger legit NopoG'HpaxXsiou,quasi ex Nomo faciam miser, ubi fugiam, nisi ad te, Deus meus? in
Heracleole. Sed retinenda coiuinuiiis lectio, cui con- eaindem religiosam familiamse recepit (Ibid., cap.
formis Nicephorus, lib. vui, cap. &3."op.opo;S*UVTV _10). Quse tria Dominicani ordinis exempla babes
'Hpavleiu TWV 7taf>'Atyujrriotj'Apy.uSo>v, qui finilimus; " eiiam in Speculo exemplorum, dist. 7, exempl. 47 ,
est Arcadum, quw apud Aigyplios est, Heraclem. 48, 49. Satictus Franciscus cum ex Evangelio hsec
Epiphanius Scliolasticus, apud Cassiodorum,Tiip. verba in templo pronuntiari audisset: Nolite possi-
Hisl. lib. i, cap. 11 ex Sozomeno verlit liunc loeuiii: dere aurum, neque argenlum, nequepecuniam in zonis
< Fuit aulem ^Egyptius geneie, orlus in-igni vico , veslris ;.non peram in via, neque duas tunicas , neque
in loco Heraclese apud iEgyptius constituto; > de- calceamenta(Matth. x), eara sibi regubnn, velut Dei
curtate et ininus distincte. Musculus magis depra- monitu , servandara proposuit. Nicolaus Tolentinas
vate : < Erat ^Egyptiu-, gcnere nobili, a pago naius cum forte audisset Aiigusiniiaiium concionalorem
Apoconia , qiiem apud ^Egyptios iuiemperaiitei He- dissereulem super illo Joannis dicto : Nolite diligere
racleam vocant.t Quein vides ex uitb v.op\ufecissei mundum, neque ea quw in mundo sunl (1 Joan. n) ,
'Anoxovia,et pro S.p/.utrilegisse apxuatoi. mundi rebus reuuiiliavii (Vita ejus, cap. 5,10 Sep-
(7) Non se literis erudiri.] lnira cum, capiie 45. t Et; terabris).
boc in se mirabile babebat, quia lilteras noni (10) Arurw autem erant ei trecentw uberes et vatde
didicisset, iiiReniosissimus et pnideniissimtis erai. > opiimw.] Mirabitur hic quispiam novitatem vocis ,
Sozomenus libro i, cap. 13 : rpup.u.uTaSi ovSinttL- quse bacteiius hic nunquam con paruit; sed ubi ve-
oraTO, ovSi ISaufiaiJsv,u))u vouv«yuQbvo>;Ttpza&VTe- ram eam scriptionem probavero , mirari desinet.
fiov TS>Vypuu.u.uTtav,xui UVTOV TOUTWV evpexnvemivst. Arurw est in manuscriptis Aud. et Camb. In textu
'< Litteras neqtie novit, neqtie m.igiii auslitnavii, sedi Graeco: "ApovputSe nau.vTptuxbatatevfopot xat 7ravii
boiiam mentein, ulpote lilteris aiitiquiorem, et ea- xa).at. Vulgo est, Erant autem ei Irecenlw palmw
rum inventricem, laudavit plurimum.» Vido infra, adl Q uberes. Quod qui primussubslituerit vera lectione re-
cap. 43. Angiistiuus, lib. i de Doctr. Clirist., in pro- pudiata, equidem nescio : certe non oportuit. Pru-
logo, tradii Anioniuiii fuisse esoSiSaxTov : cni el si- denier Evagrius, interpres velus, retinuit hic Grae-
miJe exemplum adjungii. t Nee propterea sibi ab> cam vocein arurw, qnia cotnmode verti nou poteral.
Aiitonio, sancto el perfecto viro, ^Egypiio nioiiaclio, Nec enim apovpuhic campusesl, ul Hoescbetionoviiio
insultari deberc , qui sine ulla scientia litteraruuii intorpreti visura, sedcertum genusmensurc interval-
Scripturas divinas el memoriter audiendo tenuisse ,, lorum apud vEgyplios. Horapollo , lib. I, cap. 5 :
et prudenler cogilando intellexisse prseditatur. Aut; ETO?TOevtoTafitEvov yoy.fovxe;,TETapTOv upovpa; ypa-
ab illo servo barbaro Chrisliano, de a
quo gravissi- fovaiv. "Eo-Tt S i (iETpovyn; n apovpa JTD^ISV IXZTOV.
mis (idequedignis viris uuper accepiinus, qui litteras, < lusta.tilemami.iiii signihcanies, quartam arurse par-
quoque ipsas uulio dotente homine , in plenam no- tem pingunt. Est autem upovpu terrse meusura, cen-
titiam, orando ut sibi rcvelarenlur, accepit, tridua- tum complectens cubitos. > Vidoet Eustathium, va-
nis precibus impetrans ut eiiam Codicem oblatum , riis l«cis ad llomerum. Fusius de hoc in Oiioma-
stupeniibus qui aderant, legendo percuirerel. > slico.
(8) Jnnocenter habitabat domi. ] Graece hic est, (11) Memoriampro libris habem.] Et nalura reruin
&>fairXao-Toj otxstviv Tji otxia auToO.Desumplum ex a Deo condiiarum , Amonio instar libri erat. Socra-
Genesi cap. xxv, vers. 27 : 'iaxwS Si nv avftpuno; tes, lib. IV, c;ip. 18, el ex eo 63 Hisloria Tripart.,
artXuazo;, oixStvotxtav. Quod vtilgaluS inlcrpres ver- I. Vill,c. 1. Tw Stxatu 'AvTwvtoi izpoan)6ite; TWV o-oywv,
lit: Jacob autem vir simpiex, habilabat in labernacu- v.ui,US>; S tax: o >
pTSpu;,st7rsv, izuTSp, Trj?ixTuv (StSXtuv
lis. Loco ajr>Ko-Toc, To
Aquilsecst ait\ovt,simplex; Syin- "-. itupup.v^iu; iaTepnu.evo;; sfiovjSiSuov,eyn o'AVTW-
niacho, uu.au.0;, sine crimine. Evagrius videlur le- vto;, o>fubaofe, Ji fvat; TWV yeyjVOTtav stTTt,xat izup-
gisse uTt/\uaTo>t, quia verlit, innocenter. De vocabulii so"Ttv, OTSpov\ou.ut, TOUf)byovf uvuytvtuaxetv Toiij
bujus uTtluaTo;significalione el versione agit divusi ToOesou. i Cuid.uubex eorum numero, qui id lempo-
Augnsiiiiiis lib. i Quaest. in Genes., q. 74. t QuodI ris sapientes sunl diiti, ad Antouiumvitaiu illum juslum
Grsece, inqoit, dicitur uirkaaTot, hoc Latini siinplt- accedenli , quserentique quo pacto posset
cCin interpretali sunl. Proprie autem aVXaoros nont sustentare, solatio illo quod ex libris capi solet ,
ficlus. Unde aliqui Latiui interpreies, sine dnlo, in- orbatus? respondit: Meus liber, o pbilosophe, est
terpretali stint, dicentes : Erat Jacub sine doto, ha- nalura reruin a Deo conditarum, quac quotiescunque
buans in domo, utmagna sit qusestio, etc. Pana ha- animo libiium sit meo, libros ipsius Dei legendos
bel idem Auguslinus lib. xvi de Civ. Dei, cap. 57. suppeditat. t Optimus sanc liber et obvius ercutura
Suniis hic margiui aimolaverat: Psal. c Nempc,, omnis, ejusque ustis sanctis viris semper fuit fami
qiii:i ibi versu 51 habetur : Perambulabam in inno- liaris. Qiuppe cali enarrant gloriam Dei, et opera ma
cenlia cordis mei, in meiiiodomus mew. Scd respicill nuum ejus annunliat firmamentum (Psai. xvni).
Aibanasius ad lncum Geneseos, ui dixi. (12) Quidam ut fiilium,alii ul fratrem diLyebanl.]
(9) Et accidit ul lunc Evangelium tegeretur.] Au- Profratrem, Ediliquidam habcnt patrem. ^ed Graece
gustinus, lib. vm Confess., cap. 12 , cuin iti aucipitii est, uSetybv,fratrem : quod magis quadrat in Antonii
catnis et spirilus conflictuversaretur, boc Amouiit setatera, qui mox dicitur vei>Tepo;,adolescens; nain
exemplo seraetipsum exstiraulavit ad forluitam Co- pro ratione sclaiis ista nalurse vocabula indulgebaut.
 175 VITA BEATI ANTONItABBATIS. NOTATIO. 174
Sic et apud Spariianura in DidioJuliano : < Ubi vero A j (20) Quw jammorluiimeumseexistimaveranl reper-
priinum illuxit, Senatum et equeslrera oidinem in turos.) Iia diserte Mss. Sed Coloniensiseditio et Su-
palatiuui venientem admisit; atque unumqueinque, ritis, quidam pro quwjam. Quod credo siibsliliilum,
ut erat aetns, vel patrem, vel liliuni, vel parentem ne viderctur in Prisciani regulas peccatum; quia se-
affalus blandissime est. >Ubi Irustra Heraldus ad quiliir, reperluros.
Tertull., Apolog. capite 59, pro patrem, rescribit (21) Nec non et palieniium infinita se caterva con-
fratrem. Deceptus, npinor, qnod existimarit per pa- glomeraret.] Deesi boc in Gracco. lnlia, cap. 36, de
rentemhic patrem intelugi. Sedparens hic est cogna- daeniOiiioso: t Adversus patientis insaniam labora-
tus, ut saepeapnd sevi istius scriplores. Larapridius ret. > Cape palienfes,vel a morbis, vel a dsemoni-
in Alexandro Severo : < Jam vero ipsi miliies juve- bus; nain iiiox seqnittir : < Plurimos ab imnmndis
nem imperaioremamabaui ut fralrem, ut liliuin, ul spirilibtis et infirmitatibus varils liberavit. > Ubi
parentem. > Quod aii tit purentem, id esl, ut cogna- Graece: noXAou? youvTwv7rapovT<»VTao-<l>ftt>:Ta
" Ttuax°v-
lum, non vcro ut patrem. Nec enkn juveui^ irape- Taf S6S(S«TTS'JO-SV6 Kvpto;oY aiiTOu xai a&av; unb
rator a miliiibus vel seiate parilius vel t
superioribus SutptovavixuOuptae. Multorumitaquecorporasegrota
haberi poterat ttt pater. Recie Nerva parens habilus, Doiuiuus per ipsum sanavit; alios a dsemonibus
quia seuex. Ausonius : impuris liberavil. >
Proximusexslinctomoderatursceplratyranno, (22) Qtiast ex aliquo cmlesli adiiu tonsecratus
Nervasenex, princeps nomine,nienie parens. apparuil.] Croece,Hponlflevo 'AvTwvto? S>attepex Ttvot
aouTou u.eu,vaTuyo>ynu-evot xat flsoJlOj0ou|ltsv0l.
Qua-
(Auwn., de Cwsaribus, Tetrait. 15.) _ ie quod'Giaece SSUTOV; Latine Evagrio est cwleslis
Vide Onomasticon. •!*adiius.
(15) Ille tubricum adotescentimiler.] Proprium hoc (_5) Quod nec per quietem inlumuerat.] Colonien-
aelatis ejus epithelon. Ambrosius , de obitu Valenti- sis editio, inquietem. In Grseco lantum est, u.nrt
iiiani: t Tanta enim fuit emendalio vitae ejus, iu itutvQnv,neque obesum. Corpora et quiete, sive duin
illo omnibus lubrico adolescenliae tempore. > Hiero- non exercentur, iutuiuescuiii; ct inquiele, sive itypv-
nymus, epist. 5, ad Rusticum : < Perlectae quidem Ttviu.
aeiatisgradum ^caudere, sed lubcicuui iier esse, per (24) In Artinoitarum oppido.]Intelligit de Arsinoe,
quod ingrederis. > Idem , cpisi. 45, ad Cliromaliinn : seu Cr.icodiloruin oppido ad Nilum, in Nomo Arsi-
< Scitis ipsi lubricum adolescentiaeiier. > noite. Adjungitenim lncde crocodilis. Esletalia Ar-
(14) Hmc et spirilus fornicationis vocor. ] Sic sinoe in ^Egyptn. Vide Otiouiaslicoo.
ltveHuaitopveiu;,tpirilus fornicalioms, Oseae iv, llt (-">) Hivuliim(luininis Nili traiuvadare esset ne-
hic sequiiur. Palladius, cai. 86 : < Ei (Evagrio) ali- cesse.] Grsece : Xpe:u; Si ytvou.ivn;.o"ts).6sfv aUTovTOH
quaudo gravent exhibuit niolestiara daeinon fornica- TOU'Apo-svotTou Sto>pvyu.Necessitate urgente, ut Ar-
lionis. t ln Vita llilarionis, capilc 16 : t Qui habebat senoilkw prwfecturmjossam transirel. Vide Strabo-
collcgani meutn, araoris dcmonem. > Venereaeau- nem, lib. xvn.
tent cobonis priuceps Asmodaeus, de qtto Tobise (26) Plurima fterenlmonasteria.]Baronius, lomolll,
cap. ni et vi. Serarius noster copiose. Certos daeuio- anno Christi 528, Silveniri papau15, Constaniini 25.
aes certis vitiis incuiubeules, ab iisque noiiicn sor- Ciiin vero, ait, exoiimi lioiiiiiiuingeiiere adAiitonitnn
licntes, frequens apud auctcres asceticos mentio. invisendumcojilluerent, ei ab eoilem ad coiilempliiiii
Hicpostcap. 15 : < Diveisa aulem coruin et paitila G l sseculi, et perfectse ©4 v'lr stiitlium arripienduin
nequitia est. > Cassianus, collat. vn, capiie 5i : < Quse scdulo invitati, idein vivendi genus et institutiim ca-
vocabula nou casu, nec loriuito iudita illis debemus pesseieut, couiplma condidit monasteria, ccenobi-
accipere. > P<rro dc varia dsemonutn disiinctiune et ticseque ipse piimus vitsejecii in crerao fiiiidamenia;
dilfereiiiia, vjde Gallic<imlibelluui Joanuis Maldo- adeo ut cceitobitarum monacliorum idem instiiutor
nati nostri nomiue edilum, ubi eos dislinguit ex sit habitus, vel potius re^titulor, si Essenorum, qui
iiomine, ex natura, ex locis ubi versanlur, ex tein- in ^Egypto sub Marco prinio Alexandriiioiuin epi-
uore quo doiiiinantur, ex olficiis iuipeiandi ei obe- scopo llorueruiit, raiio aliqua liabenda esse videalur,
dicndi, et cx vitiis qnibus praesident. quos Clirisiianos fuisse, suo loco superiuj perspictie
(15) Cumoninesinfaligabilemadolesceniismirurenlur deinonslravimus (Tumo I, anno Christi 64).
insUtntinm.j Usurpat hic instantiam, ut in sacris Porro gravioribus persecuiionum procellis oborlis,
Lilieris usurpaiur II Cor. n -.lnstantia mea quotidiana quibus non Cbristiani lanttim simul agentes, et
pro coiitentione, cura, studioque magno. Sic ante, conveiitus publice celebranles, sed et iatentes iti
io pr«l';ilionc ad lianc Vitatn : t atil snperare ni- pinctralibus aliisque latibulis quacsiti, abriperentur
ienies virtutis insunlia. > ad necciu, intcruiitti illnd ccelestis viveudi genus
(16) Et cum iu una memoria.] Graeceu.vnu.a.Paulo oportuil; quod sanctus Anlonius nou modo restiliiit,
ante vcrlit sepulcrum. Sic tttaiiyrunt uiemoria Au- verum longe lateque in Cliiis^iaiiuin orbem copiosis-
tiustiiio, lib. xxii dc Civ. Dei, cap. 8 , de reliquiis siiuo felu propagavit.
tancti Siephaui: t Ad ejus utemoriant veuiebai tna- Erani quidem ante Antonium, qui timore persecu-
guse inulUludmii concursus et accursus, > el passitn j. lionis, civitatibus dereiictis, sive ruri, si»e in de-
apud sacros sciiplores. " serlis locis abditi, angelis siinilem vitam ducebanl;
(17) Pardus discoloriler.] Ila Mss. Colou. editio, quorum nonuullos ex Eusebio diximus fuisse mar-
discolor a lergo. Alii simpliciter discolor, deest boe tyrio coronatos; reperit et borum aliqnos ipsemet
de paido in lextu Gra-co. Aitionius, ciiin, utillatam Lcclesi* perseculionem vi-
(18) Non obtitus Jesus.] Tbyreus de Apparitioui- larel (ut diciuui est) in deseriuin locuui secestii, et
bus impcrsonnlibits ChrUli, cap. 6, afferl cxeinpla ab uno illoium priraa rudimenta moiiastic;e iuslittt-
aliqua, quaitdo auditus quidem, non autem visus est tionis accepit; quse perleciideiitescens iu soliiudine;
Chr.bUis.Ut boc Anioiiii, quando t vox ad eiuii facia cura postea, divino alflatus Numine, iiionacbos m
cst, dkeus : Egn, Anlmii, bicei.un. i Sic el cap. 51, uiiuiii coilegit,etin diversa loca, tanquam ii) divcrsi.i
liic : < £l facla est vox Boraini, d cens : Abomina- alveariis :;pum examma, dislribuit, qui stib ejus dis-
bilur altariiini raeurii. > Vide el 12 Angusti, in Vila ciplina a saeculiabdicatione ad nionasticam profes-
sanctac Clarae, cap. 1i el 7 M nii, in Vita sancti sionem aiiiplexandain lueranl persuasi. De quibus iu
Thoime Aquinatis, aucture Jnaiiiic Gar/.mie. bac Vila, cap. 21, etc.
(19) lit Thebwismos est.] Mou dubilo bic per Qui igitur Anionium adeunleseidem sc subjecen
panes, qui per aiinum incorrupti duianl, quos discipnli, ex iis alii in eisdem cum iiio iiiuiiiibus
Tbebaei sibi lecoiiiiunl, intclligi puximutes, seu moiiasticara exercuere disciplinara ; alii \ero eudcui
buccetlala. Suidas : aaS/uuat, b Siitvpot i/-pmt, Paxa- cx planta palmiles succidenles, el in advcrsis pro-
mat, oanit bis cocms. Vido Ono:tuisticotinostrum. vinciis complantanles, brevi tempore lactuiii c>t,
 175 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 176
iienipehocipsosseculo, ul repleverint terrarura orbem nA i modo viriulis semina homini insila sint, cxplicaut
tam sancia propagine, nimirum Palsestiitam,Syriam,, scholasiici. Vide Oiiomasiiciiii.
Asiam Minorem, Cappadociant, Pontum, Armeniam,, (55) Grweistudia iransmarina secienlur.] Facit ad
Mesopolamiam.elUoreales regiones, usque ad lalro- hunc locum, quod habet Persius satyra 6 •
nesBessas el Dacos; de quibus sanctus Paulinus bacc c El Bestiu urget
cecinit in reditu saucti Nicetseviri sarictissimi, a quo> DoclorcsGraios Ita fit, pnslqusmsapere urbi
accepit quud scribil : Cuiupipere et paluiisvcnil nostrumhoc marisexpers.
0 vicesrerum ! bene versaforma! (56) Nobis veronulta proficiscendi.]Ex hoc loco
Inviimoutesprius et cruenti, Flaccus Illyricuii, catalogo teslium veriialis, verius
Nunetegunt versosmouachilatrones verUiitiscl falsilalis, lib. iv ; et ex eo moderni hae-
Pacis alumnos. relici iniprobam peregrinationes. Sed prave Antonii
Sanguinisqnondsm,modoterra vilseest; scnsum delorquenl. NegatAnonius peregriuaiiones
Vertilur crjelopia vislatronum, ad Tcrram sanciam vel alio, simpliciier ad saluiein
Et favelChristussupera occupanli esse necessarus. Quis Caihulicorum non una ciim
Regnarapiwe. Aiitonio hocnegat? Scimus onuiibus in teiris re-
Mosuhi quondamfuer.itferarum gnum esse coelorum, Deum ubique praesenlem. Sed
Nuncibi ritus viget aiiiielorum, cur Dei peculi.triamunera certo loeo prsestita non
Et latet justns, quihusipse lalro
Vtxii in antris, etc. amplectamur? quse cnr illo loco potius quam nlio
(Paulin., dt redilu S. Nicetw.) prsestet, quis ab eo ratiouein exquirat? Pneclare Au-
JJ gusiinus, epist. 157. t Ubique quidem Dens est, ct
Sed et de Bessis meminil sanctus llieronymus, cum nullo conlinelur vel includitur loco, qui condidit
scribens ad Heliodorum hscc ait : t Indus, Persa, omnia, et cuin a veris adoratoribus in spirilu et ve-
Goihiis, iEgypliusphilosophantur; Bessorumferitas, ritate oportet adorari, ut in occullo cxaudiens, in
et pellitorum lurba populorum, qui mortuorumquon- occuito etiam justificet et coronel. Verumtamen ad
dam in feriis bomines immolabanl, siridorem snum ista quse homioibus visiliiliter noia sunt, quis potest
iu dulcc crucis (regerunt melos (Wier.,epist. 5). > ejus consilium perscrutari, quare in £5 aliis locs
Et ad Lsetam : < De India, Perside, ^Ethiopia, mo- b;rc miracula fiant, in aliis non fiant?
nachorum quolidie turmas suscipimus (Uier., epist. Sermo quoque Antonio ad mona hos esl. quihus
7). i Eoriim scilicet qui ad loca sancia visenda non ita peregrinationes corapeluui, quantumvis san-
pieiatis ergo ventitabani. ctseet landabiles.
(27) Ad omnem quidem mandaiorum disciplinam (57) NihilDeumfecissequod malumesl.] Bene sub-
Scripluras posse tufficere.] Quoinodo Scriplura suf- jungit ilaiiiionesnou natura, sed suo vitiu malosesse.
ficiens dicatur, agil Bellarininus lom. I Controv. i Vems apud philosopbos veieres quaestiode origino
general., lib. iv, cap. 9, de verbo Dei non scriplo, ad mali. Perplexus ineare Arnobius, lib. n coniraGeu-
secundum arguraenlum. tes. Breviter Terlulliaoiis explicat adversus Marcio-
(28) Si autem mullum.] Iia hic Mss.el veteres edi- nem, lib. u, cap. 14 : < Mosautem adbibita disiin-
liones Coloniensis : Si aulem in potetialibut. Atque ctione uiriusque formse, separatis uialis delicti c(
ita vulgatus noster interpres Ps. LXXXIX, ex Grseco: malis supplicii, malis culpaeet ttialis poense, suuni
'iSavSeivSuvao-Tetaif. Hieronymus,cpisl. 21, ad Pau- cuique parti defmimus aiictorera; maloriim quidem
lum Concordienseraeliam cital. Si autem multum; et C peccati et culpse, diabolura; malorum vero sopplicii
epist. 34, ad Julianum : St autem amplius. Videeum- et poensc,Deuni crealoiem; ut illa pars maiiiiscde-
dem, epist. 159, ad Cyprianum, ubi etiaiu babel: putetur, ista jusliiise, mala condentis judicia adver-
Sin autem multum. Cilalqueex LXX. Siautemin po- sus mala delicti. >Vide et Cassianum, collat. vm,
tenlulibus; et ex Symmacho, Contra opinionem. cap. 6, quod nihil a Deomalura creatum sit.
(29) Vt in libro Ecclesiaslis tcrlptum etl.] Colo- Mali vero originem a creatura esse eleganti simi-
niensis edilio hic in tcxlu addit: Quia nescit homo litudine explicatur in Vita sancti Auxeutii: t Quo-
quid si post eum in laboresuo. Quod deest mmuscri- modo iux solis est coinmuniicr proposita oniuibus
ptis et velerihus editionibus. Certuin est respici quihus adest v;s videndi; potest auiem, si velit quis-
ad sensum Ecclesiastis n, ut in textu noiatum est. piam, claudens oculutu separari a dono lucis; ituti
(50) Cur ergo non facimus de necessitatetiirlMiem.] quod sul iu illo elTecerit tenebras, sed quod radii
Proverbialis ul apparet loculio, quam cliara Tcuio- splendorem aversatus, lenebras sua sponte attraxe-
ifisinus frcqueniat. Ltiiur beams Hieronymus epist. rit; ei qiiomodosi quis doinum sibi conslrueus, uul-
10 ad Fuiiatu : < Arripe, quseso,occasionem; et fac lum luci adilura pnrbeat intrinsecus, obscuram do-
de necessilate virlutera. > Et apolog. 5 adversus mum efficil; itanos quoque in natura babentei bo-
Ruffiniim : < Quin potius habeo graliam, quod facis num el honeslinu, nystro arbitraiu innovamus quau
de necessiiate virtutem. > sunt praeier ualuram, nostra sponle malurum expe-
(51) Lubricwcarnisincentiva.]Frequens hoc incen- rientiam, in boni et honesti avcr^ioiie, electione
livi vocabulumde carnis viiio. Hiernnymusepist. 4, nostra et iiisliltilo fabricanles. Mauin enim exlra
ad Rusticummonachum : < El aiiolesceniiae, iinmo nj. v proposilum, propria:>ubs:aiitiaco.sidcratuin, nuliuiu
puberiuiis inceuiiva calcaniem. > Idem, in Is.iiae est in reruin ttaiura. Quidquid eniin a Deo creatuiu
cap. LVin.< Corporis ine superavit ardor, adolescen- est, bomim esl; eiomnia quse fecit Deus, sum valda
iise incentiva viccrunl. > Cassiauus, collat. n, c. buiia (Gen. i).
15: < carnalibus incemivis inquielli. > Sed idem (58) Diversa autem eorum el partita nequilia esl.]
iionien et aliis viiiis.lribuliiiii. Vide On niaslicon. Cassianus, collat. vn, c;ip. 17 : < itoc nosse debe-
(52) Et ruentemanimamquati ex aliqua rupc sus- mus, noii omnes daemoncsuniversas homuubiis iuu-
tenlal.] Gracceesl avto-Tuo->v, erigit : quod Evagrius rere passiones, scd unicuique vitio certos spirilus
inlcrpics adaginli, uii videtur, formula exprimit : iucubare, et alios quidem iminuuditiis ac libidiiiuin
Quasiex aliqua rupe susientat. Sic Auimianus, 1. XJ.II, sordibus in.juinari, i etc. Et uadera co lai., c. 20 :
ait quod luisebiuin alle spirantem, et siimmo apud < Illud etiani nequaqiiam ignorare debeinus, non
imperaiorem loco, < Adrastia icluci.inteiii, piseci- esse oinnes ejusdem ferociiaiis et desideni, sed ne
pitetu tanquam e rupe quadam egil excelsa. > uniiis q ideiiiiortitudinis atque ncquili;e. >De quo
(55) Quod ex uoslro pendel arbiirio.] Edilioues : idem fusius eadem collai., c. 52, ubi dicii; < Tot
Qitodex nostro, Deigratia prmcedenle,pendetarbitrio. esse iu iiniiiuiidisspirilibus, quoi.iu boiiiiiiibussludiy,
Quse verba ntedia quamvis absiul a lextti Laiino nondiibie coinprobalur. > Vide Augusiiiiuii),lihrox,
itis. et Grseco impresso, tainen lnc ex vera thcologia cap. 11, de Civ. Dei, de variis daeinonumaffeciibus,
intelligenda. ex Porphvrio et Jamblico. Palladius, cap. 19 et 20,
(54) Hujus operts hominiinserta naturae$t.\ Quo- in Macario i£gyptio : < Est enim ordo quoque dac-
177 VITA BEATI ANTONHABBATIS. NOTATIO. 178
monum, qni diciiur igneus. Sunt enim daemonumA J natioChristi factaest in terris, nos siue viribus pror-
quoque, sicut hominum differenliae, non mutata es- sus existere coepimus. > Cassianus, collat. vn, cap.
senlia, vsrum mente diversa. > Vide dicta ad cap. 4, 23 : t Virtute crucis etiam deseria penetranle, et
iium. 14. ubique ejus gralia coruscante, retusa est nequitia
(59) Ad primumqnodquecrucis signum evanescunt.] dicmonum. > Vide dictn ad niinicrnm pracceilentcni.
Nola, haerctice,signi crtieis efficaciam, cujus exem- (45) Quia clauso oslio inleriore.\ ln ea opinione
pla inanifcsla in liac Antonii Vita habes ctiam cap. fnit aliquando Alexander ab Alexandrn, ut ipse >S6 re-
18, et cap. 26, et capile i9.Plnra de liis iu operosis ferl, Genial. dicr. 1. v, c. 2, nulluni videliceta lemu-
Gretzeri nostri de Crnce linris. Vel ex hnc loco Flacci ribus periculnm esseostiis obseratis. Sed qtiam eum
Illyrici redarguitur meridacitim, qui in caialogo tes- sua fefelleril opinio, narrat ip-e codcm loco. Vide-
tium veritatis, libro ii, non veritus esl scribere : sis Thyrseum nostrum, de*Locis infeslis, parte ni,
< Multa de Antonii luctis ciiin Satana lego; sed nus- cap. 60.
quara de aqu i benedicia, cruce, cera, et bcrbis sa- (41) Dum theatrali mutatione -formarum.] Obvia
crais. > N>'mpetant oculeus fuit Hlyricus, ut cum similitudine diversas dscthonumspecies et apparitio-
variis capiiibus Antonius crucis efficaciam deprsedi- nes ilustrat. Notus tbeairi scense'|ue mos, cum quis
carit, ejusq e vexillum extulerit, ne unuin quidem diversam formam induit personainqne sustinet.
perspexerit. (45) Magna adversus dwmonemarma sunt vila sin-
(40) Hamocrucis ut draco, aduncatut a Dominoest.] cera el intemeratain Deum fides.] Delrio noster, lom.
Alludit ad Jobi cap. XL,v. 20 : An extrahere poteris III Disquis. Magic, librn vi, cap.'2, sect. 5, q. 5,
Levathan hamo? ubi in Graeco : "A?st?Si Spux:vTuh ni agens de remediis supernaturalibus divinis seu eccle-
uyxiatpu; Ducc.tauiemdraconem in hamo? Gregorius siaslicis conlra malelicia, duo hnec remedia ponit.
Nyssemis, oral. i. de resurreciione Domini, per ha- Primum, inquit, remedium in hoc genere vera et
muni divinitatemChristi qua diabolus captus est, in- viva fides, hoc est, cbarilate Dei et proximt vallata.
lelligt : < Dtiiuiubians, inquit, ad caruis escam aspi- Hoc scutum nobis prselerl et prsebei divus Paulus
rat, ilivinitatis hamo translixus est, atque ila draco ad Ephesios scribens (Ephes. vt); h;mc loricam ut
per hamum ductus e.-t, ut ail Job, qui per se, quod Thessalonicenses induant, urget (1 Thess. v); hanc
futurum erat, pr.cminrians : Hanio, inquit, dracnuem suis discipulis commendal magnus ille Anlonius. Sic
duces. > Nec aliter Magnus Grcgorius : < Leviatlian Cypriano mago dsemon respondit, < se Christi fide
iste bamo captus esl, quia in Redeiirptore nostrodum muiiilis nocere non posse (Naziant., orat. in Cypr.). >
per satellites suos escam corporis momordit, divini- Sic apud Cassianura duo philosopbi, ctiin dsemonum
tatis illum acnleus perforavit. Quasi hamus quippe prsestigiis Antonium periurbare non possent, com-
fauces glutientis tenuit, duni in illo et esca camis pa- probarutitt magnam professioni Cbrisiianorum inesse
tuit, quam devorator appeteret; et divinitas pa-sio- virtutem (Cassian., celtat. vm, cap. 18). > Sic apud
nis tempore iatuit, quse necaret. > Qtii deinle hujus Cornelium Kempensem, Iibro III de origine el situ
hami lineam per antiqnorum propaginem toriam do- Frisiae, cap. 51 : < Albarum nym; haruni prsesligise
cet. Vide eunidem de hamo ad versum Jobi praece- post agnilOmsinccrura Dei Evangelium evanuerunt >
dentem. Sanctus Anlonius lianio crucem comparat; in Frisia per chartam sancli Odulpbi de Trinitate
Olyinpiodorus, in Catena Grsecornmclavosei apiat : scriptaui, et per parcecias missam et lectam.
< ls enim, ait, carne sua quasi quadam esca objecla, Secuiidura est vita siucera. De mandatorum Dei
clavis suis, quasi bamis, piscem capiavit. > ( observantia et viise innocenlia, quam s;t efficax re-
G
(41) Nunc miserabilis ut passer ad ludum irretitus incdiuiii, docere possunt divus Cyprianus ad Fortu-
a Cliristoest.] Ex codem Jobi capite desumptum : naium, de exhoitalione mariyrii; Lactaniius, lib. n,
Nunqnid iltudes ci quasi avi, aul ligubis eum ancillis capite 16; ei Ambrosius Ansbertus, libro v, in Apo-
tuis? Hoc querunitir dsemones in Vitasancli Pacho- calyp. cap. xi/
mii, cap. 4» : < Ex quo mirabilis incarnatio Chrislf (46) lla et de Niliinundiitione solemni.] Infra,cap.
facta est in terris, nos sine viribus prorsus existere 20 : t Quolies augmeota Nili fluminis futura dixe-
eoepimus; iia nt ab his qui credunl in nomiue ejus, runt! >De pradiclione d.cmonum vide Onomasliron.
illtidaniur ut passeres. > Apud Clementem, libro vm (47) Indiclo sibi silenlie.] Luce Evangelii coru-
Constii. Apostol., capiteT, in obsecraiione pro ener- scante , idolorum defecere oracula. Prudentius,
gumenis, respiciendo ad vim exorcisnioruin : 'o TJJV Apoth. v. 505 :
&vBpo>izoxTOvov oytvSso-jjtwT/ivnupuSov;nu-iv,S>;.aTpou- Ex quo morlalemprsestrinxitSpiritusalvum,
BiovitatSiot;. t Qui dedisli nobis lioniiiiilain serpen- Spiritns ille I)ei, Deus; et so corpore Hairis
tem vinculis constrictiim, sicul passerem pueris. > lnduit, atque ho;iinem de virginilaiecreavit,
Quam exorciimi vimcontra diabolos, deos gentilium, Delphicauamnalistacuerunt sortibusantra.
egregic urgel Tertullianus, Apolog., cap. 25 : < Sub- Vide Eusebium de Praeparat. lib. v, c. 8,
jecia esi Christianis diviuitas veslra. > Et Cyprianus, qni Plutarcbi librum citat de Evangel., oraculorum Defectu.
contra Demetrianiira, cap. 6 : < Videbis uos rogari Vide et
abeisquos tu rogas. > Augustinus, in psalmum cm, Cedrenum, Suidam, in Augusto; Niceph., lib. i, cap.17;
v. 27, de diabolo viriute Christi euervato hunc ver- D in Compend. hist. Quoillud J>>bcap. XL,
[ v. 20, f.icere volunt interpreies : An extrahere pote-
siculum accipil : < Draco hic quem finxisti ud illu- ris
dendnin ei. Jam tu illude draconi; ad hoc enira hic Leviathan hamo, et fune tigabis Hnguamejus?
fa>'iuse-tdraco. > De qtia illosioiie consule Magislr. n (48) Iniegriiaie qua nata est.] Ita Ms. et Grsecus
sent.,dist. 5, § Ideoque. ldem Auuuslinus, sci'rn. 197, textos. Ldiii, renala.
de Tempore, qui est 2 D minicw prinne post lesium (40) Ronorumspiriiuum matorumquediscrelio.] Del-
sanctissimaeTrinitatis, alia similitudine canis alligali rio noster, tomo II Disqtiis. Magic, lib. iv, cap. 1,
diaboli impoteutiatn explicat : < Alligatus esi lan- q. 5, sect. 6, de indiciis petitis ;i revelationum cir-
quam canis innexus catenis, etneminem potestmor- ciimsiamiis, ex hac Antonii doctrina, docet adver-
dere, nisi eura qui se illi mnrlifera securitate con- tendura an quaeinitio mentem laetitia demulserat, ea
junxerit. Jam vtdete, fratres, quam stultus esi homo sit postea in horrorem et moerorem versa. Item num *
ille quem canis in catena positus mordet. Tu te illi qui coepii a principio, sensim horror amotus non
per voluntateset cupiditates s;icoli noli conjungere, fuerit, sed constans permanserit. Duaeenim sunt bse
et ille ad te non praesumit accedere. Latrare potest, revelalionura falsarum nolse. Sin autem inilio qui-
sollic lare potest, mordere omnino non potest nisi deiu lioino pcrturbetur, et horroris aliquid perseu-
volentem. > tiscat, sed postmodumhac moleslia et anxietate ani-
(42) AdvenienleDomino destructus eit tmmicus.] mi detersa, dulcedine quadam interna perfundatu.r,
Mox : < quia infirmatus es a Domino. > Infra, in Vita signura esse divinaeconsolationis. Cujus rei naluralis
saucti Pachomii, cap, 49 :' t Ex quo mirabilis incar* causa esse videtur antipathia quaeest homini cuia
 179 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. m
ilopmone fiomicid.n, et sympaihia quse boraini cum A J (55) Lavit ependytensiium.] Addunt editiones, id
angetis iniercedit. est, tcapulare, quod manuscriptis deest. Proba tanien
Caeterum documentHmillud Antonii est accipien- est interpretatio. Vide Onnmasticon
duiit de vera inlerna dnlcedine, quse fnmem ac riesi- (56) Candenleprwcinctusvesle.]Barnnins, tonmll, ad
derhmi virtulnm afTcrtet adaugel, pracipue cbarila- auiium Christi 256, Lucii papae 1, Galli ei Volusiani
lis et hitmititatis. Quam limit.-lionem merilo beaia imperalorura 3, agens de nigra et alba veste, prio-
Calharina Senensis adjecit : quod confirmat atlesla- rem quidem vult fuisse reliquorum
(io bealoeAngelaeFulginaiis,sibi ex visione in aninio posteriorem vero .Egyptiorum. Nam, Christianorum,
inansisse veheinentins desiderium cruciatus omnes mens Alexandrinus, Chrislianus paeilagogus, inquii, Cle-
ct injtirias prn Deo suslinendi. qui JE-
gypti oplimis moribus imbuere curavit Ecclcsiam,
(50) Maledieta recrperent.] Verbornni contumeliis suadet (Clemens,Alexand. Pmdag. 1 n),
et convictis incessere risemones, sanctis viris olim magnopere ut fiileles candidis vestimemis utanlur. Cujus qui-
iisiiatum. Sulpicius, episl. ad Bassulam, de sanclo dem instiiuliooe Christianos in ^Egypio caudidisusos
Martino : < Quid hic, inqttil. astas, crnenta bestia? esse vestibus existiinamiis. Hincillud accidit, cuiu
nibil in me, foneste, reperie*. > Eiiam in exorcismo- sanctus Antonius, martyrii subeundi immenso ardens
runi formulis convicia adhibita. Prudenlius, Apo- desiderio, ut cognoscereiur esse
Chrisiiauus, alba
tbeosi, versu 474 • induii indumenta. Hactenus Baronius. ve-
rius lortasse dixeris Anlonium alba Quanquam
induisse vesti-
IntonatantistesDomini: Fuge, callideserpens, menta, non ut cognosceretur esse Cbristianus, qui
Exuete membris,el spirassnlvelaientes;
Mancipium Chrisri,iur corruptissime,vexas. ]n vel inonaclii habitualba
** talis coguitus erat; sed ut ad
judicem iEgyptiis indtilis mistus securius pro-
Vide Flagellum dsemonum, exoreismo 4, ubi laraa rederet; quod monacbis, qui pulla veste dignosce-
conviciornm seges. Etiam ethnici diris imprccationi- bantur, civitate esset interdictum, ut hoe ipso capite
bus dsemones excipiebant, ei itn se pellere possecre- habes. Illud certum, pullam vestem inonacborum
debant. la Apollouins Tyaneus, apud Philostratum, fiiisse. Apud Metaphrastem, 5 Novembris iti" Vita
libro u, cap. 2, Caucasi juga transiens, diabolicum Galactionis et Epistemes, c. 2, de Honofr.o mona-
phasma convi('iispepulil. De quo vide Thyraeuiii no- cbo : t Albivesie tegens monasticam/erat animo
slritm, de Locis inlestis, parte m, cap. 56. vere monachus. >El cap. 9 : « Quorum unus chorus
(31) Comnioverunlatiqumdo monasterium ineuni.] habubat viros visu bonesios, el veste nigra indutos.
Cretira hujus diabolicue macbiiiationis in Actis san- t Qui esse dicuntur qui se a mundo separant, id est,
ctiinim inemoria. Grcs:oriiis Nysseuus, in Vita Gre- inoiiachi. Synesius, epist. 14(>,ad Joannem mona-
gorii Thaumalurgi, decmnlavi lerrsemoiuconcusso. fhicum iii-tilutiiin arripientem : Kai yatov TttSwvtov
Vita S. P. N. Ignatii. libro l, cap. 2, Ribadineira uunixeaBMa} fnatv. t Et pullam telacernam imlue-
auctore. De loto geiiereinfesiationis dscmununi viile re nairat. > Atbanasius, lib. de Virgin., sive Asce-
Tliyraettmnostriini, de Locis infestis. lica, o eitevSvTv;o-ouu.i\u;. t Niger libi ependytes. >
(52) Spulaculum.] Plerique Edili, speciaculum, Clcmens Alexaodrinus, Paidagogi libro n, cap. iO,
ruale. In Grarcoest : 'Eyw Ss TOTS u,u))<ov
ivif&^ncu et lihro III, cap. 11, Chrisliauos ad albam vestem,
XUTUVTOV : cui ego tum matjis insufjlavi-Ub; quidain reliclis diversicooribus, borlatiir.
CrscciCodices habent, evsf'wvu<rc, hulamav'. Nosier (57) Episcopo Peirojam ob marlyrii gtoriam cnro-
inlerpres videnir legisse hittTvau, inspulavi. D.rmo- Q ( nato.] Pelri Alexandrini episcopiet Martyris anniver-
nes ct insitfflari, et extufftari, ct insputari soliti. Vide saria memoria in Ecclesia Latina celebratur 2b' No-
Oiiomasticon. vcm., in Grasca2i ejusdem. Decorona, id est, mar-
(S~.)Monasteria tanquam labernticuta plena divinis lyrio, vide Oi.Oiiiaslicoii.
rhoris pf.allentium.] Anle, cnp. f.0 : < Solitudines (58) Acrionbus se jejuniisvigiliisque coiificiens.]Ad
quoquc iiionachuriim siipantur ehoris. > Quain illu- verbuiii periodum bancex hac Vita Antouii Alliaua-
stratit e>sct ^tgypii ciemus sanciorum riioiiacboruru sio auetore citai bealus Ephruein, scrm. Ascetico in
classibirs, sanctus Joni.nos Chrysoslomus narrat illud : Atlendelibi ipsi, cap. 10. Obi quod in Grseco
ftomil.i*',i;i Matlli.cap.Li: KxivCvs/.SwvSI;TY,V e pnuov Alltanasii est, et liie Latino texlui doest, o xai eo>t
TOU A'yvitTOv,r.v.p Sei.Gov THV
ituvrb; |!SXT'<» epnuov TKO- TSASUTM? TSTijpijxs,Uque ad mo:tem usque servuvit,
Tr.v6'ipstyeytvnu.ivov,x-A /opour 'A^yiXwvu.vpUv;iv gcstamen videlieet veslis ciiicinaeet pelliceae,etiain
kfipt,mivo>trxnuazt. < Si quis nunc nd yligypli veniat Ephrsem expressit, ul patet ex Latina Gemrdi Vossii
soliiuriines, paradiso qtiovis omnem illam videbit inferpretis veisione.
cremum digiiioieui, et innnmerabi es angetorum (50) Martinianns militumprwpositus.]Sicapud Am-
coeiiij in (orporibns fulgeremortaiibiis. > Qui ibidem mianiiin, lib. xxvi. i Petronius ex prseposito Mar-
prosequitur el leiiiinas hoc ptiilosophiu:genere ex- tensitim iiiililuin. >
cclluisse. Epiphaiiins qiioquc, l;l). m, baer. 80, con- (60) Ad pastoralia.] Gncce (iovxoktu.Iloeschelius
ira Miissalianos Martyriaiios : K.uOtb; xu\ sv exaorw vcrlit, armenta boum, non rccte. Nam Bticola, vel
ft.ovuaTnpifi,ev TS T>)TWVMyvr,TWv~yj»pi, xui iv Bucolia iocus certus in iEgypto, vel apud Alexan-
Kaacet; x*>p*i; OUTW xup-vovatvU; Sixatocuvijv.w? ni i», driam jnxia tnare sub rnpibus, ut in Viia sancti
f*sXtTTa yepai u.iv tyovau TOVxnpov Tn; ipyaatuf, Tnv i Marci i>oslAbdiain, anonymo aucture; vel abbi iit
Si i^exeiSaTOOps).tTo; sv TWarojiaTt, ftSTaTnf iSiu; Thebaide superiore, ut ex hac Vita videtur colligi.
vu.vr.ybpov ftavn; T6VTWVTTIXVTWV AeartoTnvxara znvi Vide Oiiomaslicuri.
ouadnatvvp.vovact.<Oueinadinoduiii etiam in singulis (61) Invenit montem.[ Secundus hic mons.adquem
iiionasleriis, luui in jEgyptiorum tegione, lum in secessit Antonius : cujus descriptio ami>liorexsta'.
atiis omnibus sic laboran: ad jusliiiam, velut apis, capite iH Vitac Hilariouis.
in manibus quidera habens ceiani opilicii, in ore (62) Vt sarculum sibi, bis aculum citmfrumento de-
vero guttas mellis, ctiin propria hymnifera voce uni- [erret.] Ila disiniguendus hic locus, ut impressi. Co-
versornm Doininum, juxta proprium seusum laudat. loiiieiisis editio et Siirius : ut sarcutum sibi l>isacu-
67 (51) Ctftn perseculio impiissima Muximiani.)\ tumcum frumentodeferret. Ms.: Sarcutum sibi cuin
Baroniiis, tomo III, anno Christi 510, Eusebiipapse2, bis aculo feiramento deferret. GracceSixsiXavxat ni-
Cnnstantiiii imperawris 5, ait multos ^ligyptioSMar- \tx\,v xat o-trovb\iyov, ligonem, bipennem, et modi-
lyres passos hac persecuiione; aniiiim laiuen cerlumi cum frumenii. Qunre proba lectio cum distinctione,
quo qtiisque passus sit, inccrtum baberi. Inter nuas; quam expressi. Non dubium est, bisaculum bieabso-
et Potautenia vi'rgo, de qua Palladius, in Lausiac. lute posilum pro bipenni. Nec entin nluid est bis acu-
Hist., cap. 1, nirrante lstdoro, qui ab Antoitio, reii iMiuseu bip>nnis, quam anceps securis, seu feira-
forsitan inspectore, cum Alexandriseversaretur, ac- iiientum afiquod ruslieariiiin utrinque incidetts. Iu
ceiiil. Vita Fruntoiiii infra, cap. 1 : < Deferentesque ad erc-
181 VITA BEATI ANTONHABBATIS. NOTATIO. 182
inuin secum parva Olerum semina, et bisacutos, par- A (78) Quo factus esset monachut.] Ex boc loco Bel-
vosque sarculos. > Vide Onontasiicon. larminus, tomo IV, in Judicio de libro Concordiae
(65) Belluas. Grsece, vuivat, hywnas.]VideOnoma- Lutheranorura, mendacio 22, colligit aliquam inter
sticon. baptismttm ei monacborura religionem esse similitu-
(fiS) Tricinam sire funiculum.] Graece o-stjoau TOC dinem ; quod sicut in baptismo remiititur oiiinis
epyov, funiculumoperi*. Si quid de tricina invenero, poenapeccatis dcbita, ita quoque in suscepliotte vitse
dicam in Onoiiiastco. Au trichina tptxivn, quasi eoi- inonasiicaefieri credibileest. Quod sane et sanctorum
lis lexiusfunicitlus? Ediii exbibent tritiam, vel tri- Pairum tesliiiioniis, et sanctorum virorum exemplis,
ctam, forte a tricis dicia Iricina. et scbobiSticorumdoctriua egrenie firmatur.
(15) Quasi xenia.] Graeco,KalaUTo?SeS>artepifbSta Ei qmdcm ad Patrurn auctorilatein quod attinet,
fiptava7roTOUopovti^btCev avrovt Toit ).byot;. Ipst Ilicroiiyinus, epist. 2f>,ita Paulum de obitu Blesillse
quusi lialicu demonle ferer.t, ipos spirilalibus mnnera- Aliaesolatur : Revera, inquit, si sneculare deside-
turtermonibut. Quidam Mss. lib. habeitl e.xenia,ut et riiim, el (qtind Deus a suis avertat) delicias hujus
veteres cditiones. Vide Ouomasticon. Sic Ambrosio vilse cogiianiem mors immamra rapuisset, plangenda
inilio exhortationis ad Virgiues , e-tophoreta tan- erat; nuuc vero cum propitio Cbristo, anie quaiuor
ciitatts. ferc menses, secundo qtioriammodose propositi ba-
(66) St timebimus peccali cerat consciat.] Ita reete ptismo laverii, et ita deinceps vixerit, ut calcato
JUss.Colnuiensisedilio cum auliquioribus exhibet, inundu semper monasterium cogitaverit, non vere-
maculas contctentiw,eic. Eamdem Antunii mouilio- ris ne tibi Salvator dicat : < Irasceris, Paula, qnia
nem babel Sowmienus, lib. l, c. 13. .. filia lua facta est lili.i mea? > Eatndem vim habet
(67.)Rusirit Tripolitana regionis] iEgypli civiias B * etiam illa ejusdem Hieronymi cobortatio ad Deme-
cst in BtisiriiieoNomo regionis Tripoliiause. Quod triadem, epist. 8 : < Nunc, inquit, quia sacculumre-
pnslremum recie dislinctionis causa additum; qtiia liquisti, ei secunrio post bipiifinrmi gradu inisti pa-
et alia civitas Busiris in /Egypto, exlra regionem cluiii cum adversario tuo, riicens ei: Renuntio tibi,
Tripolitaiiiim, quam volunt eamdem esse cum The- diabole, et sacculo tuo, ct pompse luse , et operibus
)>s sen Diospolimagna, in Tbebartim seu Diospoliie luis, servafcedusquod pepigisli.i Sanctus Bernardus,
Nonm. lib. de Praecepto el Dispeusati>ne,non procnl a line,
(>s) Piiphnutium.] Htijus memoria celebris in Mar- noii solum id ilocet, sed dupliietn etiam aqtiibusilaiii
lyiolo-io liomano, i Seplemb. , de quo Riiffmus de hoc ipsorogatnscausatii affert: < Audire. inquit,
lii>.i suae Historue, cap. i et 17 ; Socrates, lib. i, el boc vultis a me, unde praeier cselera pceniieiitise
c:i]<iie8; Tlieodoretus, libro i, cap. 7; Sozomenns, instittita, monasterialis disciplina meruerit h inc prac-
libioi, cap. 22; Nicepliorus, libro vin, cap. 14 et rugativ.im, ut secundum baptisma nuncupetur. 1»
19, ubi tuperioremThebarum episcopnm vocat. Iderai Arbitror ob peifeclam mtindi reniimiaiioiiem, ac
de eo.eap. 49, endem libro. Ejusdem iptoque hoiiuri- singularem excellentiam vitae spiritualis, qua prae-
ftca nieiili) IB Acis Metiophanis et Alexandri apud[ einiiiens universis huinanse vitse generibus huju-cc-
Plioiium , in Biblioiheca, cod. 2oi>. De aliis va- modi coiiversiiio, professores ei ainatores suos an-
riis Papbnuliis, vide hic uoiation. ad Ruflin., libroi gelis s niiles, tlissimiles liominibus lacit; iino riivi-
u, cap. 13. natti in hominercformat iuiaginctii, configiirans nos
Quaesequuntur : < Qui eflossis pro Christo oculis; Christo, iustar bapiismi; el quasi denique secundo
sub Maximiano persecutore, tali dehonestamentoi £( baptiiamur, dum per id qund nioi tilicanius niembra
corporis plurimuni gloriabalur >, desuni in Graeco i nostra, qtiae sunt super terram, rursum Ctiiisium in-
exemplari. tnscrnil ca interpres Evagrius, utclnriusi diiimus, compluntati denuo siinilitudini morlis ejus.
ab ali.s aliquot Papbnutiis ilistiiigiiereliir. '-" Sed et quu tnodo in bapiismo eruimur de pote-
(69) Delionestamento.]Rariu, verbum, sacculo is- siate tenebrarum, et in regnum transferimur chari-
ineneoetveteri quoque usilatum.Sichic, c. 37, pro- tatis seternse; itael in sancti hujus secunda quadam
bamentum. Vide Onomaslicon. Vera ea martyrumi regeneraiiiiie proposili, de tencbris seque nonunius
gloiia, vulneribus decorari, quse saeculo detionesia- ongiiialis, sed mullorura aciualium delictorum, in
iiicnta sunl. lllustre exemplum apud Nazianzenum,, lunieii virtulum evadimus, redaptantes nobis illud
lnvectiva 2 in Julianum. Apostoli: JVoa;prwcessit,dies autem appropinquavit
(70) Ammonismonachi animam.] Eliam raeminitt (Rom. xm). >
Snzomenus,ltb. I, cap. 14; Socrales, lib. iv, £g [ Atque haccex sanctis Patribus nunc sufflcianl. Nou
cap, 18. Manuscripti iere semper Amon, non decli- desuiu quoque sanctorura visiones. litfra, apud Joan-
nand >. Sic et Grsece'Au.ovv. iiein Subdiaconum, libello i, de Contempl., n. 9 :
(71) liinere quoquedierum tredecim.]Credo locurai t Fuit qiiidam magnus inter prscvidentes. Hic affir-
Antoiiii, qui a Nilria xm dierum itinere distat, iutel- niabat diceus : Quia virtiilein, quam vidi slare super
ligi de iiionte secundo, in quo.poslremuiit habituvit. baptisiua, vidi etiam super vestimentum moiiaclii,
De quosnpra eap. 21. quando accipit babitum spiritualem. > Leoniitis,
(72) Fiumtn nomine Lycum.] Palladius, capile 8,, Neapoleosiiisiile Cypri episcnpus, in Vita Simconis
ailLycum lluvium esse fossam tnagni Nili. n
,
" Sali, apud Metaphrastein, 1 Julii narrat quomodo Si-
(73) Iu exieriori monte.] Inlia, cap. 56 : < Qui inI uieon et Joannes sancto habilii velut regenerandi
exteriori monte erant. > Opponit extcriorem inon- erant; et quantam isi primis septem diebus in sic
lein interiori et supetiori, C. 51 : < Ad interio- regeneraio gloriam viderint. Sauctus Anselraus, lib.
rera montem regressusest. > Cap. 41 : < Eraiinsu- de Siniititud.,cap. 191, narrat de 0>t)erno moiiacbo,
periori nioule. > quomodo eum in extreinis angelus conlra d tibolum
(74) Potycratia.] Colouiensis editio el Stirius ad- peccata ante ingressum religionis coramissaobjiciei.-
diuit, Pnoiii filia. Quod uude hauserint, nescio. Deestt teni defenrieril, quori ea (utrant projessionemonaslica
M»s.et (iraecolexiui. ubolita. Virieet AuiialesFiancisc, de Ghiisiophoro
(75) Qumin Lttoiicea eral.] Cttin mulliB sinl Lao- religioso et angeli respouso.
diceae,exisiiroo bauc Coelesyriaeesse, quae iEgypio,, iiiterscliolasticosconsulendus divus Thoraas 2-2, q.
iu qua Auionius versabatur, vicinior. 189, artic. 3, ad3, etinivSent., di-tiuct. 4, q. 3, art. o,
(70) Tarickorum.] Ita Mss. ei Graecustextus. Noni qii.estiniiciil;i3,ad. 5, ubi quodcx VitisPatrtiiiiutriibi-
rocte Colonteosisednio carixarum. Vcteres ediiione*i i|uecxeiiipliiin iioiiassignatolocociiai, estiltud ipsunt
eum Stirio caricarum. Kota veteruin larichopolia. quod jam ex Joanne Subdiacuio produxi, quod ctiaiu
Vide Onomasticoii. producil Thomas VValdensislomo III de Sacraiueni.,
(77) Hora circiur nona.] Hora nona jejunium resi- lit. 9, capite 8d, queni vide egregie de liac re dia-
guari soliium iuuiis uunc uoiam. Si quis pltira de- serenteiu. Vide et Antoniiiuiii, Sumtnae parte m,
siderat, consulat Ouoniasiicon. tit. 16. capite 3, § 3; et Paludanum, iu iv, dist. ~>i,
 183 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 184
q. 5; Silvest. verh. Religio., dub. 23; et Platum no- ^ Vocatnm quoqne esse ab eodem sancto Athanaso
sirum, lib. i de Bonoslalus relig., e. 13. aliquarido Alexandriamabbatem Pcemenem, spectatae
Quidnunc hahent bseretici, quod tanlorum Patrnm sanciiiatis viroiii, habeuir in Vnis Patrum (Vil.Patr.,
aucioritati, quod lestatissimis htsto-iis, quod scho- pa>te u). Hactenus Raronins.
las icornm receptissimse doctrinse opponant? Qund ex Ilieronymo hic citat Baronius , habetur
Quud aulem Philippus Melanchthonin lih. Concor- hic libro n RnfOni, n. 218. Quod vero de Poemeiie
di e Lutheranorum affirmat, docere Cathollcos tno- ait, vel enm fefellit memoria, vel Pcemenem eum-
naslicam vitam esse meliorem btiptismo, mendacium dem pntavii cum Pammone. De Pammone huc habes
et qnidem Sjdssumest, ut ex jam diciis patet. hic apud Rufllnum, lib. n, n. 164; quem eitindcm
(79) Vitlitquemdamlongumatquetrrrihilem.]Xki<i- esse cum Pambone, non cum Poemene, colliges ex
nis hiijus meminit Palladius, Hist. Lausiae. cap. 27, Pelagii lihello m, n. 14, et libello xvn, n. 2, ubi
narrante Cronio. Non valde absimilis visio in Vita eadem apophtheginata narrantur nomine Pambonis,
Macaiii Romani, c. 9 : < Apparuit nobis homo longa quse Rulfinui habet nomine Pammonis. Alius ah bis
statura, quasi centum cubiturum. > Piammon seu Pvaminon, de quo hic apud Rnffittura,
(80) Vidit etiam pennatos quosdam.]Idem apud Pal- lib. t, cip. 51,qui Palladi >, cap. 72, est Ammoiias.
ladium, loco jain ritaio. In Vila 'Macarii Romani, (86) Alexandriam descendil.] Cum plurimae sint
cap. II : < ln ramis aulem ipsis volatilia multa, si- Alexandrise, agitur hic de yEgyptia, quse et Magna
milia avibus coeli. > Quodvcro attinet ad animasevo- Alexandria ad disiiuctionem aliarmn dicla.
lare et evadcre in coelum cupientes, et a Stygiis por- (87) Aliquando etenim philosophi duo.\ Baronius,
tentisimpedilas, non una similis apudauctores exsiat tomo III, anno Christi 328. Silvestri papae15, Con-
visio. Eamrieni bistoriam Athanasii nomine ex hac B . stantini imp, 23. Non Cliristum, inqttit. colentes lin-
Vita citatamhabes synttgmatedestatu dormientium, tum, sed et gentiles, et qui inter eos prae caeteris in
quod nuper post Viridarium suum sanctorura vulga- Christianam religionem obl >trare consueveranl phi-
vit Raderus noster, ex Codice ms. Boico el Augu- losophi, Anlonium invisere et ciun eo serinones ron-
stano, qui Georgium Hamanoluin, seu Georgium Ln- ferre cupierunt. Elenim mol>*steferebant illittcraium
gotbetam prscferebat; ut hujus etiam testimonio hominein tam eximio ferri pracconio, quasi summum
Viia haec Amonii Alhanasio asseratur. In eodem plnlosophiae verlicem attigisset. Quod si vjctorias ex
syntagmate narrat Joannes Homologeles, epist. ad hoslibus armalis,criicis virtute partas, audiro pergra-
Joannem cubicularium : t Infelicem animam e cor- tum est, qtianlo jticundius accipi debet, absque armis
pore jam expulsara quisque in aere ad se trahere hostes Christi insuperabiles, potentia crucis icnitns
raptareque conatur. > Vide in eodem syntagmate demonstrare superalos? Vide Cassianum, collal. vm,
Cyrillum Magnumet Martyrium Anliochenum. cap. 18.
69 (81) Llsquead ultimum gradum.] Vel hinc per- (88) Per interpretem.] Ordinarius Antonii inlerpres
in
spicias veierum graduum orriine clericorum iistim videtnr fuisse lsaac,de quo divus Hieroiiymus iu
qui gradus dicti, quod gradatim ad suiiiiuuin fieret Vita sancti Hilanonis, cap. 25 : < Repertis ibi riuo-
asceiisus. Syricius I papa, epist. ad Himerium Tarra- bus fratribus Isaac et Pclusiano, qiiorum Isaac in-
conenscni episc, cap. 9 et 10, et Cratianus, dist. 77, terpres Antonii fueraM Quandoque, ut res feiebai,
cap. Quicnmque, alicgat: < Postque ad diaconii gra- alii ejus fuere interpretes, m Crouius apud Palladium,
dum, si se ipsc primilus contiueniia prseeuniedignum cap. 26, de Aciis ciun sancto Elngio.
probarit, accedat. Concilium Braccarense i, cap. 58: p| (89) Alios qiioque simititer mundi sapientes.] Quo-
Laicusper gradus eruditus ad Sacerdoiiumvenittt. Dio- modo Aitloniiis lilteras ignorarit, vide supra, ad c. I,
nysiiis I pipa, epist. 1 ad Urbamim prsefect.t Ad hoc n. 7. Hujus histnriolaeapponam Grsecaverba, ut ctim
divinse dispcnsalitinis provisiogradus et diversos con- snholio ad Synesium conferri possit. Ita apparebit
stituit ordines esse distinctos, etc. Et passim aptid Syuesium mrmnria lapsum, et Animoni jEgyptio iri-
auitores sacros. buisse, quod /Egyptio Antouiotribuendum erat; nisi
(82) Ad bcnedicendum se caput submittebtit.]Ea fuit 'Auovv pro 'AvTwvto? ex coinpendio lilieraruin amid
veierum pielns, ut raagni sacerdotum benediciimem eiim irrepsent. Ita igittir Graecabic : A).>wv Ss ira\tv
facereni.et eom submisso capile excipereni. Vide TOtouTwv fciravTijo-aVTWv ttpbt UVT;.V
ev TWopet TWet\'a,
Onontasticon. xui vojittovTwvj^S'j'/£stv, OTIp\nu.eu.iOr,xs •jpuu.p.uTU,
(83) Munichmis.]Augustinus, libro de Har-resibusad b
\iyet rtpb; uvtov; 'AvTivtof 'YueX;Si Tt liyers; TI
Qitodvulldeum, haer. 4t>: < ln Grsecia disci,mli ejus TtpS>Tov so-Tt;vov; >J ypuu-uaTu;xa: TI Ttv.f ajrtov; o
(Manetis) viiantes nomeu insaiii.c, quasi doctiores, et vov; TWV ypau.u,aTo>v, n TUypi.u.i>.UTy.T~>V VOV;TWV Si
co ipsoineuduciores,geminatanlitiera,Manniclisedra, stVovTwv, trpwTOv stvatTOVvouv^xatTwv^a^KTwvsuss-
quasi inaiina fuudenlem >
appellave>-uiii. Idein, lib. Tiiv,evn0'Avruvto;TQTO£VVV o voOjuvtatvit,ovx«vavzaia
xix, cap. "2-1,coutia Faustuiii Manichseum, iu pro- Ta ypuuauTU.Qiiseitavertit Evagiius : < Ahosquoque
liuiitiatione vaiiatiiin docel: < Neque enitn addidisiis siiiiiliicr mundi sapientes, qui eura irridere cupie-
in parie priore noininis unam lilteram, ut agnoscere- b.int. quia litierasignoraret, talidisputatione colliga-
ttir iiiamia; sed adili listis in posterioredtias syliabas, vit. dicens: Respondeterailii, quid orins; sensus, an
non appelhntes Maiiniclwuiii, sed Manicliseiiui,> id litterse? e.i quid cujusque exordiura? sensusueex iit-
esl, ut ideni ihiriem verlit, insanifusorem. I leris, a.i litterse ontintur ex seiisu? Illis nssereutibus
D
(84) Ariomanitw.j Ita Ms«. Laliui et Grfecus texlus qiiod sensus esset auctor atque inventor lilierarum,
impressus. Coloniensiset Surins, Arrionitw, vel Ar- ait: Igiiur cui sensus incolumis est, hic litteras 11011
rionianilm, non recie. requirii.» Synesius vero in Dione, seu de ipsius vitae
(85) Mentieniibusautem Ananis.] R.irouius, tomo insiituto, agens de ingetiita quorumdam atiiniis vi, ut
III, anno Cbri -li 343, Julii papse 7, Coiistantii et Con- sine subsidio lilteratum et scieniiarum quacque ira-
siantis 6 : Tanti, niquil, facerc solebat pnpulus i lu- Clare possillt , ait : "Otroibi'Auov; b AiyiKTto; ovx
siriini monachorura de lile caihoiica (estimonium, ut efsvpev,<k\\'exptvey^peiuvypuu.u.aTtoV TOO-OOTOV CJTK
Ariaui bocsentientes, nientiri nonsinlveriii,magnum TOU vov Ttepmv.< Qu.ilis Amus ^gyplius, litierarurii
Antoiiiuiii eadem de fide secnm una sentire, adeo ut usutn non reperit, sed jtidicavit. Tanta in co erat
eatti ob causam ipsi opus fuerit redcta intima eremi menlis vis. > lta vertit Pelavjus noster, quanquam
solitudine, Alexandriam usqtie de rciidere. et de ca- illud, ovx i%evpev , clarius , el magis ad seiisnm hic
tholica fide, qnam colerct, publice, ne populus labe- vcrlas, no» acquisivit. Sic evpiaxa usurpalur Denio-
retur, spcciinen edere, quain signis quoque seqnen- slheni orat. coutra Timocr., ul ibi exponit Hlpiaiius.
tibns conliriiiavil. Quaudo ai.ilcin b;ec contigerint, Sic Donalus apud Tereutium , Eunucho act. 2, scen.
liiininie liquel. Hieronynius quoque de eadeui sancii 1, im.>em>e explicat acquirere.
Aiitonii profectione Alexandriaiia ad coiifiiiaiidos Seliolion in manuscripti MedicaeiCodicis margine
Arianos ad Castrutitim scribit (Hieron., eaist. xxxiu). obscura bwc Synesii ita illustral: 'zpopivw uvb; «»-
 185 VITA BEATI ANTONIIABBATIS. NOTATIO. 180
TOV st uvuyy.aiaT<xyp&u.u.a7U , efn, Et b vov; epco>Tut, A (102) Vulcanum et debitemignem.] Veteres editio-
' Ttf Vutcanum et cibilem ignem, manifeslo errore.
xpsia ypuituuTtav;To Ss , ojx it;tvpev u/X exptvt nes:
y_peiuvypau.u.uTmt, ivTt TOO,OUX ixpnauTOUVTO; ypafi- Grsece: Kat 'Il^aio-T^u j^w^oT»Ta ttc TOrtvp uXknyopetTt.
u.aaet, u>\'mrefovuTO TOVTOV; SeiaOxtypuu,u.aTo>v , o".- Ei Vulcaniclaudicalionematlegoriceignem explicatis,
Ttvetov uiyeBo;eiTvxoauvvov, tvu tnv TOO VOUcvSstav i cujus clandicaiioiiem duplici epiihetn expriniit no-
evTs05tvs7ravop9wvTat. Cum quidam enm inlerrogaret sler : Semictauium Vulcanumet debilem igntm. Mi-
si liiterse ne-essarise essent? inquit: Si mens sanai niiiius Felix 0 lavio : Vulcannsclaudusdeus et debilis.
es\ quis lillerarum usus? hoe vero, quod bic dicilur, Vide Augiisiiiiiim, l;b. vn de Civ. Dri, cap. 16.
litierarum usum non acquisivit, sed judicavil, ideoi (103) Junonem aerem.] Cicero, lib. n de Nat. deo-
dicilur, quod ipse non IISIISsillitteris, sed nianifest:i. rum; Auguslinus, Iib. iv deCiv. De), cap. 10, e<lib.
verit eos lilteris indigere, quibus parum menris obti- vii, cap. 16.
git, ut imle mentis defeitum supplere et corngere (104) Apotlinemsotein.]Auguslinus, lib. vu deCiv.
possint. Dei, cap. 16.
(90) Divinmmentit haustum.] Mox ait: animam ex (105) Dianamlunam.] Augustinus, lib. vu de Civ.
sp'end;diisiiio Dei [on'e manantem. Baronius , 70 i Dei, cap. 16.
tomo III, anno Chrisli 528, Silvestri papse 15, Con- (106) Neptunummaria.] Augostinus, lib. iv de Civ.
slamini imp. 14, aii: < Erant hi, ut npparet, Plato- Dei, cap. 10, et lib. vn, cap. 16.
nici philosophi, qui aiehanl animam esse riivinaemcn- (107) Jov m wtherem.] Ciceto, tib. u de Nai. deo-
tis manatinnem atque substantiam. > Vide Cooimbri- ruiit; Aiigustinus, lib. iv de Civ. Dei, cap. 10, el lib.
censes noslros, nd Aristoielis libros de Anima. n vn, cap. 16.
(91) Quo cre Cbrifianorum creduliialem audetit ir- (108) Pnvdurum, elc.] Tola haec sentenlia deest
rhtere.] Baronius, ibid.: < Argute quidem retorquet Grseeo, usqiie ad Eieinenia.
illorutn de Verbi incaruatione derisioueiu; nam cutn (1091 Qud antiquius.} Caroniiis, tomo III, anno
uo >m tantum Christiani crcdanl i>ei incarnalioiieni, Cliristi "28 , Silvcstii papse l.r>,Conslantinl imp. 13.
eteanideinabsqiieVerbialiqua nuiiationc vel injnria; < Ab opere, inquit, et experimenio ipso, veras lidei
illi vero, quot homines quolque bestiaeiinquam fue- atque reoiiionis probationcin addiicil, consentieiiti-
rint, tot Dei factas esse faieri c<<gebantnrincarnaiio- bus illis (pbilosopbis) ipsa la't;i esse verbis poten-
nes; cnm dicerent aiiimas divinam esse substautiam, liora. >
easdemque turpes fieri et ignorainiosas atque pecca- (110) Vbi jEgtjptiorim incanlaiiones.] Exod. vn,
tis obnoxias. > v. 2 : Fecerunt eiiam ipsi per incantationesJEgypliacas.
(92) Pecudum soleatis sepelire corporibus.] Ridct Vers. 22 : Feciruntque similiur mulefici JEgypliorum
Pythi-goraeaiiiinctempsychosim,dn qua vide Conim- incantalionibussuis.
bricenses, ad tibros Aristotelis de Anima. (111) Quo magorum profecerecarmina.] Ovidio,
(93) Itidit. ] Isis notissima iEgyptiorum dea. Fasto-inn li!>roII, Maqicumcatmen. Juvenali, satyra
Nolo hic notisstmas vcterum fabulas veteium auctori- vi, v. 608. Magici cantus. (Jolumellaelibro x, Cantut
latibus firmare. Receuiioriiui omnium tituis exse- magici. Prudcuiio, o-Ts«avwv,byiniio v, v. 23,
queutissiine de iis a^it Lilius Gregorius Giraldus Magicum canlamen.itepi
in deorum gentilium llisioria, quein de Iside videsis,
syntagmate 12. (112) Conlinentiain tnafriittomo.]flujus rei e<.eiu-
(94) Osirtnt.] Osiris jEgyp'iis fuit Dionysius seu Q pla aliquot e.vsiantin bis libris de Vili-sPatrum. Sed
Baccbus, frater et maiitus Isidis. Vide Giialdum, et aliscsanctoium Vitsealia suggerunt, quorum cata-
syntagmate 8. logiiui aliquem lexam in Onoinastico.
(95) Typhouit.] Fuit Typhori Osiridis frater, qui (113) Conslantinus Augustus.] Ilaionius, tomo III,
Osiridem discerpsit. Giraldus, ibid. anno i brisli 32;<j,Silvestii pap:c 15, Consiantini imp.
(96) Saturni.] Notissimus hic pseudoiheus, de quo 23 : < His, inquit, (emporibus Anlonii percelehris
Giraldus syntagm. 4. fama adeo percrebuerat, ut essei ubiqtie lerrarum
(37)Jot>is.| Oe Jovis parricidio et incesto pass;m diffusa. Nani cuiii Alexandria exisleret, ut ex Diune
poelse. Giraldus, syntagm. 2. diximus (TomoI, ad annum Chritti 64), tolius orbis
(i>8)ln Danaet.] Aruobius, lib v et vn. eniporiiiin, quse natio potuil ignorasse quae ibidem
(99) Ledwos.] G;raldus, syntagmate 5, ubi de Ca- fuisseni nre oinuium pervulgata? Sed et qttod Con-
sloribus seti Dioscuris ag>tLeda genilis. stanlinopolim ejusdem lama pervasit, et in ipsa regia
(100) Tegentes eas altegoricis velaminibus.] Baro- Consianiiiii siimnio honore noinen Antonii habere-
nius, tom. III, aiinn Cbrisii 5-28, Silvestri papse 15, tur, aliis quoque colendi ubique liominein amplissi-
Constanlihi imp. 13, ail: < Et illa confutavil Anto mus paiuit onmibus adiius, ut liabes bic in (ine Vilac,
liius, qusephilosophi dicere potuissent de allegoriis, cap. 61. Anlonii igiiur virluliim vehementi fama
quibus iidera coutegere soierent pudendadeorum, et commoius, atque in omnibus persuasus Con-lantinus
cuncta reterre ad coelesiiacorpora, el naturse diver- imperaior religiosissiinus,atque filiiejus Caesares,ad
sos mntus : ostcitdens magua alfici ignomin a Creato- etini piei.it s ergo ofQciiet amoris pleuas liiteras de-
rem, si debitum sibi lionor.in et gloriam, non ipsi, _ dere, ul quem lara longe positura non licerel aspi-
sed iinpendani bouiincs creaturis. >llactenus Baro- cere, alque prscseniem alluqui, iiiternunlio liltera-
nius. Porro de allegoricis deorum velannnibus agit rum inviserenl, et cum eo panier loquereiitur.'>
Arnobius, lib. ni el v; Clemens, Recognit. lib. x, Baronius qtioque, anno Christi 536, Marci papc 1,
cap. 8; Julius Flrmicus, de Errore prof. relig.; Ful- Coiistaniini imp. 31, notat ex Sozoin. lib. n, c. i'J,
gentius, Myihologiis; Augustinus, deCiv. Dei, lib. iv Anlouiutn persicpe ad Conslanlinuiii imp. scripsisse
et vii; et ex recentioribus copioseNalatis Coraes, lib. pro causa Alhanasii.
Myihologiarum. (114) Ad interiorem montem.] Suprn, cap. 47, In
(101) liberw raptnm terram.] Grsece: Trivupituynv tuperiori monte. Inierior seu superioi nioiw opponilur
xbpn; ti; tr\v ynv, ut recie Anglicanus Codex Augu- exteriori seu i>iferiori.Vide supra, cip. 33.
stanuiii supplet. Varie Latinse editiones. Quaedam, (tlS) Episcopo Serapioni.] Tliinueos hic fuit anti-
Librumraptum terram Proterpinw. Coloniensis, Li- sles, confessionecelebris et scnptione. De qui>divus
berum raptum lerram Protcrpinw. Sed intelligitur hic Hieronymtis, in caial. iltusir. bc>I. Scripi., c. 99 :
ile Prose pinacraptu, <;uaeei Libera dicta. UndePro- < Serapion 6/xoOew;episcopus, qui o>>eleg uitiam in-
seipina.' ititerpretaraeiitiiin in textttra irrepsit. Vide genii, cognomen Scholastici ineruii, charus Antoitii
' Ciccronein, vi Verrina. Julius Firmicns, de Error. ntonaclii, edidit adversus Maiiichauin egregiiim li-
|irof relig., Proserpinam vero tiberamdicentes. Vide brutn, et de Psalmorum titulls aliuui, et ad 71 ('i-
Aususii, um, hb. iv de Civ. Dei, cap. 10, et lib. vn, versos ut<les episioias, et sub Constantio priucipe
Cap. 24; el Giraldum, syntagm. 0 et 8. etiaiu in confessioue inclylus (uit. >
187 DE VITIS PATRUM LIIIER PRIMUS. 188
(116) Lamentabilistequitur visio.] Baronius, tomo A , illatas describit Atbanasius in epist. ad Orthodoxos:
III, anno Chnsti 359, Julii papse 5, Consianlini, 'H piv ixrlnaiu xui TOaytov j3a7TTto-Tripiov irup7ro>siTat.
Constaniii et Coitstantis imperatorum 3: i llic ipse, Ecclesiisei baptisteriisflammw injeciw. Pluraque alia
inqu t, aimus est qn<>sancius Anlonius ille Magnns, acldit plane cum his quae in hac Vita riescribitntur
nioiiacliortimPater, divino elevatus spirilu, horribi- conformia. Quanquara quod Baronius hic cladera
lein visionrm illam, de immensa Ec lesiseclarie ab hanc el perseculionem Ariauorum ab Ant><nioprse-
Arianis infercnda. pr.-rvidil atque pradixit, biennio diciam anno Christi 542 assittnat, nescio an omnino
scilicel aulequatn fieret. cerium sit. De boc forie in Onomastico fusius.
Meininil quoqne hujus magnsc visionis Anlnnie (11;) Cttn».assumpiione palmarum (quod idolola-
dcniiinsiraiif sancttis Joannes Chrysoslnmiis, (uni triw apud Alerandriam insigne est) ad Ecclesiam
priintiin liiiiuscemoriitaitdnoi pr;rcoi>o vinim exor- pergere compellebanturChrittiani, ut Arianorum po-
nat : EVVO;?TW T«Vf-iyp 1v^v ^v T0'sr«7TKVT&>V <TTO- puti crederemur.] Niliil l.orum in Graecotcxtu cora-
fiaatv ovra , ov U,STUTOUJ'ATTOO-TOXOU? n Atyvirro; paret; nisi in Gisecum texiuin irrepsis.se ermrera
nvsyxe, TOVui/y.aptovxui piyav 'AVTWVIOV , xai \oyt- asseramus, et pra.Zt* xai T« axevn IUTOI(3taf apjra-
tirstia OTIxai ouVor ev ezsivjjTVyj>>?uyiyoviv, iv rj cr«VTaf St'eSvtxwvSTroiouv {SaaraZeaQui, cum el vasa vi
xui $apaw. 'A\\' ouai; ovSiv jzapeS\uSn, u).\a xai prwrepla patjanos porlare curaruni, levi mulatione et
Beia; cfyew?xuTW-.tv&n, xui TotouTovewsSstijKTO j5tov, traiispositione legendum cxistuiiemus : OTSX-A TU
otovot TOOXptoroO voptot£*jTou<7t. Kai TOUTO e>'<re- axevn uprtuaavTt;, filTu fiaiu; St' s>3vtzwverroiouv
Tai Ttf f*STaaxpiSei'/.; EVTU^WV TW |5t6XtwTW TZJV |3ao-Ta?eo-9«t, cum el rasa abripientes ea cum assum-
iaTopiav iy^ovTt Tn; ixeivov £wi)?, e'vw x«t rtoWr\vg ptione palmarum ab etlinicis geslari curarunl. Forte
ctysTaiTr;vTtpofnteiav. Kat yup ittpi TWVTa Apeiov qiiispiain nialit p. Ta j3tafsuo loco relinquere, ct post
•30Vo\>vTo>VKpoavefi»vnaiTe zat stTreriv e%exeivtavuiXkov- uprtuauvTe;addere, PLZTU ftutu; ; quod ab exscriptore
auv fi\af,nv yiveo-But,TOU ©eouSst;avTOfauT&TOTS, xai omissum quis suspicari possil, ob affinitatem ptsTa
trept TWV bf9*\uMVTUUB)1OVTU vTtoypu&uvTo; «TtuvTU. $iu;, quod tam propinque pr;t'ceilit. Potius dicas in
< Consideret virum, per cunctorum usqiie hodie ora Grseco niembniiii hoc de Cbrisliauis desiderari.
voliiantetn , quem aposlolis proximoin ^Egyplus Quod parenlhesi includilur (quod idololatrim apud
prolulit : beatttm dico et magniim illum de quo saepe Atexandriam insigne est) valde verisimile est esse
nudisiis, Antonituii-; el respiciat quod blc quoque glossema Evagrii iuterpretis.
illius fttetii regioRis indigena, cujus etiam Pbarao, Eihnicorum esse tliallos, seu palnias manu ge-
sed nihil sit inde viiiatus. Nam et visione Dei digntts stando templum ingredi , paiei apud Athanasii
esl habiius, et taleni vitam prorsus ostendit, quai m epis:. ad solitari.im vitam ageote-i : "<j.Tsp>jf Se ptsTa
leges Cbristi requirunl. Hocaulem facile cognoverit, 6u\\uv e(ae).0ti>v, xui wf "EA^rjv r.tvSrvuvru Tn XllP' yxt
(liiisquis eum legerit librum qui viiae ejus texit ^)eva?wv. euOil;euxoTwSio,rxiXovx i'6\ntev. < AliuS
liistorian), in quo eiiim proplietiatn lucentera vide- cniii iron libus ini;i«s.us, el ul ellinicus eas iiiauu
I>it. De Ids eniiii, quos Ariana peslis invasil, niani- per ludibriuni agiians, staiim uboilis lenebris, oculis
festissiniR (iropheiavil; quaniaque Ecclesiis lalies ab caligavit. >
illis imminerei, docuit, Deo uiique revelante haec, Sed qnomorio habili sunl Ariani, qui palmas por-
ct ciincla anle oculos ejus figttra pingente (Chrysott., tarent, cum id sit signnm idololatrise? Qui.i videlicet
hom. 8, in Marc. c. n). > Ariani eihnieoruin moribus se iicc.oiumodabant, ut
« Scd rursuin (subdil Baronius) quod ad eam visio- C i eos adjutores contra Caiholicos liaberenl. Apud
nem itiagno sancto Antonio demonsiratam spectit, Atbanasium,• supra : T«Teyup e"Sw).aSKUTWV evfiu,mjv,
tiliid etiao» admenendum, errare eos, qui ipsam illi xaXelsyov EXX»vyeyovs Kwvo-TavTto? xat oe Apetavoi
osicnsam pntaruol, aniequaiu Arii b;eicsis exorire- T« viptoiv iniyvoiauv. t Idoia igilur sua laudibus fere-
tur. No» enim emergeulis hseresis, sed fulurae cludis baul, riicebautque : Cunslaiitius ethuicus facltts esl,
»w*rArianos inuigendse, ea luit illi visio prscmon- et Ariani nostra agiioscunl. > Mox de Arianis cum
sirala. Naiii longe pnst exortam Arii hacresim id fieri ethnicis ad immolatiouem hucculsepropensis : Tot^O-
eoitiigit, etiin jam aulea de cavetidis at ,ue vitandis Ta u.iv ovv5t' ao-e§etafo: 'Apuavoi.,vouitovTi;ei; np.S>v
Ariants saepe sitos adiiiouuisset, atque ante hsec CSptvTaOTaa>5avftv. ptSTaTWV 'EV/.vjvwvirtpuTTOv. < H.fiC
ttit qite seripsisset olitnad Conslaniuiom ac filios, et irreligiosi Ariam, quia exisiimab.nii in iioslram igno-
seeessiascl itt monlis iiueiioiem solitudinem, quse niiniam reduudare, una cum ellinicos faciebant. >
t|U dem ointiia ktnge oosi orlain liseresim Arianain (120) Orutiombus non prwceptis.\ Recle monei
aiciilerniit. > Christiiiii non oraiioue, sud prseceplo seu jussione
(117) Altare Dommi mulorum circumdalum mutti- sauasse ; sanctos oratione el prccibus. Oravit qui-
lndine. ] Sotomenus, lib. vi, eapite 5 : Aiyerat irpiv dein aliqiiandoChristus, ai non sui, sed populicausa,
x uTnaut TWV extiknatS>vT'.v; urtbTOU 'Apitouuipiaet»;, ut pracctare docel Basilius Seleuciensis, oratione de
irti Tnt tiwvo"T«VTtou ovap iSiiv 'AvTwvtov, suscitatione Lazari, in illud Joannis xi: Jesus autem
|5ao"t).stac;,
>3t*t<ivovt>TO fiuetao-Tiiptov )azTt?ovTas;,xai Tijv tejoav elevalis sursum oculis. Jussione aliquando usi apo-
ipuiti'C,KvuvuTpenovTu;,xai «UTtxartposnteiv,S>gittt- sloli, ul Peirus, Aitorum xi : Lt conversus ad cor-
vot)wv xai «jrtfti.TWv
SoyftaTwv TWixxknaiuvt\
zorraX>}if>eTat i pus, dixil: Tobitha surge. fee.lnreces pr.ccesserant:
Tupuy>>,xat S'TS/SOSO?WV 'A^« TUVTU
=7ravao-Tao-tff. u,'ev Pnlrut poncttt genua oravit. Vel eiiam vocato Jesu
ai^euSwj Ts5s«o-oae rui HpnaOut i/.ttiSe&,e T« vpb TOV, iiomine 72 miracula pairabanl, ut ibidera lialmit
xal pttTaTauTayeftvnuivu. « Tradituiii esl, Aiituiiium, B silins. Breviter Arnobius, libro i, ail Christura
priusqiiani Ariani essent eeclesiariim potiti guberna- omniailla quw fecit nominis sui po sibilitaie fecisse.
culis, regnante Constantio, secuiiduin quietcin muios Quod post dicit: perjecit vi sua ; alios vero eadem
aslare msnltauies calcitius, et sacram iiiensain ever- facere sui nominibcum affeclionepermisil.
leuies vidisse; illicoque pncdixisse lumultum ex Quod vero idem Basilius, or.iiione in Elisaeumet
adulierinis peritiixlisque dontriuis orium, et rebel- Suiianiitidein habet, quod Eiisaius TOV u:ovtn; ivvu-
lionem ex illis qui ntienain ab Ecclesia calbolica titTtSofp.n Stu rtpaaevxn;, d>;b lli?po; ioiaTnae TIJV
opinioneni lenereniexciiaiaiii, Ecclesiam Dei postea AopxaS^,u\\u TS>vexpS>TOVTZ«L3.; SWJTOV ifntt\a>aev
occupitiiram. Alque ba:c quidein vere ab eo et visa awp-uTt: < Stiiiainiiidis filiuiii uou ad viiatn eiexerit
esse et pi tcdicta, res^ cuin qitir. aule hoc lempus, oraiioue, ut Dorcadem Petrus, sed pueri cadaveri
tiim qu;c post aecidebant, manifeslo declararunt. seipsum inslratuin applicavcril; t iniellige Elisaeum
(ltS) Nam posl duot annos.] Fnit hic annus Cbri- figuram gessisse Cttristi, qni oratione nun indigebat,
sti 342, Julii papaet>,Coiistuntii el Constanlis impp. eisi eani Elisaeusadhibueiit, ut patellV Reg. iv, 33.
t> ( ut Itoc aiino nolal liaronius) quo Gregoiius Vult lameii Basilius, noii vi orationis illius pueriiiu
Arianus Alexandrinain caihedram invasit manu ini- exsuscitatum, sed potius accorpuraiione ipsa, quse
lilaii, ope Philagrii praefecli. Clades autem lunc incarnationis Chrisli ligura erat. Vide divuin Augu-
189 VITA BlEAtl ANTONflABBATIS. NOTATIO. 190
stinum, m Psalmum LXX; et Bernardum, scrmone 2 A explcet, quis digno prseconio prnseqiiaiur, quam
in Cantica: qnare nil necesse ad cllipsin confugere, incomparabiliter gl>>riosasatque Iructuo^as luibeat
et, quasi semiplrna esset, locntionem explere, u.n ex vfstro sanguine leminas virgincs Cliristus, qtiain
tiivovStar.poaevyn;.Nonignoravlt Basiliusorationem viros consulesmiindus? Natri vnlutnina lemporum si
ab Elsseo adliih t.im; sed negat oraiionis vi puerum niagmnn aiiue praeclarum est noininis dignitatc
vitaeredditum (qim feremodo sancti rniracula patra- siguare, quanto est inajiis atque praeclarius, corilis
bant), sed potins corporis adacquaiione, quod Chri- et corporis inlejrriiate transcendere? Magis ilaque
stus incarnaiione humanum genus eral exsuscita- gaurieat puella nobilis genere, nobilior sanctiiate,
turtts. qnod sit per divinum consortiumpnccipnam in ccelis
(121) Ad exterioremmonlem.\ Supra, capite33, t>i conseciilura sulriimitalem, qiiam si esset per liumn-
exteriore monte; opponitur inleriori seu superiori. iiniii conniihium prolem propagamra siililimem. Ge-
Vide ihi dicta. nerosius quippe elegil Aniciana posleritas tam jllu-
(122) Interius archisterium.]Intelligitur iuterior et strem familiam beare tiuplias nescienrio, qu;im
princeps Anlonii locus, in quo ipse ver-abatur. muliiplicare paricndo; et in carne jam iinitari vilam
Nempe ut exteriorei inlerior mons erat, in quo sedem angeloruni, quam ex carne iiuinerum adhuc augere
collocaverat Antonins, titi jam vidinms ; iia quoqne mort.ilium. Haec est uberior fecundiorqite felicitas,
eiteritis et interius archislerium habebat. Quiri vero non vcnire gravescere, sed mentegrandescerc; non
ArcAis/eriumsii, vide Onomasticon. lactescere pectore, sed corde condescere; non visce-
(125) Propositi succedatoMiuto.]Graece: u,nim\a ribus lerrnm, sed coelumoraiionibus parturire. >
•SwpteflaTWV evSov,ne eorum qui sunt intus oblivisca-_«. (127) Quem aunis quinque supergredior.]Graece:
mur. Frequens propositiusurpatio pro aniini obfir- Eitntyap iyyv; CTWV 7i-evTexat e'xaTov;Annorumfere
initione in reclo viiseinsiiliilo et voto. Supra, cap. sum centumei quinque. fii iiiultosaitnos otim eremilse
28: Proposita ferrenti guudet Antonius. Sed infra, el monacbi viiam producebant; ut frustra hseretiei
cap. 66, desidiaminsliluionon deberesubrepere.Acta conlra ausiernm vicius rationem, qnasl ita vivacitas
Clementis papsemarlyris, de sanctn Theodora : Deo imtiiinuaiur, deblaterent.
castitaiis propositum profileripersuasissct. llieiony- (128) Meletianornm.] Dieti Meletiania Meletio in
mus, epist. 7, atl Lselam: vincerecupiens et virgiitis jfigypto episcopo. VideEpiphanium, her. 68; Theo-
proposilum, el malris desiderium. llbi propositum dorettim, libro iv Hicret. fab., cap. 10; Htstoriam
plane est votum, ut paiet ex puni>ione. Triparlitam, lib. i, eap. 18.
(124) Prwterea cum Bulatius.] Eaindem bisi.iriam (129) Cuslotliendaesl pia fidet in Chrklo, et Pa-
de Balacio habes breviter expre•sam iu episiola trum retigwsa traditio.\ Baronius, lotvio III, anno
Alhanasii, ad solitariam vitam agentcs : 'AVTWVIOU Se Chiisli 358, Libc-rii papoe7, Constantii imperatoris
troTeypu-fyu-jTo; ttSTtoinxe TOV Sovxa Bu/.axtov xuTuitTv- 22 :t Moriturus, ait, Antoniusniliil anliquitis habuii,
atU tnf 67rtCTTO).flf , XUlTKUT15V uito-'pi-fyut.'AiV ou qiiam fidem e.itholicam suis prseelaie tesiatam re-
-rapetS-vn 8eta S>z«.MST'OUito\v yup TOV\eybuevov liuquere; de cojus fidei custodia eosdem sappiusanlo
Sovxuiitt<u9nu.evov "titrtu,xui urtepybu.evov el; Trivitpi>- adiiionuisset. lloc enim elogio fidem sUis disclpulis
Tnvfibvnv,itttaTpafei; b t-r-ro?,xat Saxwvei- TOV u.rp\v asiantibus, quasi nobile deiiositum comniendavit.
xaTiSaie, xui Tptwvnuep5>v a7reSav-v.< Aillonii ali- Sed et prseter fidem in Christum, religiosam
quando eiiistolam duci Ilalacio couspue idam abji- Patrnni traditionem ciistodiendaiti iinmet.
ciendamqiie tradidit (Gregorius Arianits Alexandri- C linteuinine 73 ('5') Et prwcipuebeatorummarturum corpora
nae Ectlesias invasor). Sed liocdivina vindicta tnnl- quidem obvoluere.]Prudehtius, hyrn^t^SV. "<
tunt non praetermisit. Siquidem n»a diu postea Catbenier., qui est de defunctis : F$$~ *•
Balaeii femor proftciscents ad ptimam ntansionem Candorp. nitentiaclsro \
cui < ervcibus retorii9 ita momor- ti*§>^,
equus, insidebai, Praetenilerelinteamos esl. jtxj <j \
dit, atque e dor^o excussiim liunii afllixit, ut iutra Ei passim in Aclis
tridtram proximumperiret. > Cbi vides divcrsilalem luariyrura. Vide Onontaatii^nX...J
aliquam in narratione. Mainin hac epistola dicitor ^E^ypiioi (131) Super leclWosdomi posita reter»a%^:^Mvit •.<
Balacius laesus ab equo, cui insidehat; in Vita tiac ineouaia um geniiliuni fuit consuetud», ut ea^tztet&^
domi servarent. Cicero, t Tusc. t ConJi?u*Bir
Antonii ab equo, quo Neslorius vehebatnr.Quod for-
lassis (inquit Baronius, anno Cbr.sli 342) accidit 4£.yptii morluos, et eos domi servant. > Pompouius
viiio librariorum. Quanqiiam alii lonasse asserent M>'li,l:b. i, cap- 9: <Mortuosnec cremarenec fodere
eam episiolam nnnesse Atbanasii, cn » hse Atbana- f>s puiani; verutii arie tuedicaios inira peneiialia
>
sius iu ea passim citetur et inlerloqu >lnr, itiiod c.rilocant. Sexius pbilosopiius, libro iu Pytrlton.
tainen non obstare, qniit Allianasii ea sit epistola, byp-tlies., cap. ti : < i^gvptii iiilestina extralteiiies
c»iniiunt ilefuncios, et seeunt sii|>erlerrain babeiit.t
opiuaiur Baronius. Sed et morliiossuus niensis vclut eonviv.isadiiibe-
(12.-) Ad primam mantiotiem Alexandfiw,qugi ap- liani. Liminius, <tcLliclu : Tapt^euetSe o Atyd.TTto-'
pellaiur Chwreum.] De Ch;treo Gregtuius Nazaiae- u,ivTOI,\iya>Se iSi>v,%npuvatTO»vtxpbv, avv-
nus, orat. 21, in laudem Athanasii : noi«To\;8snv ipu o-JTO-Sei-rvovxai avu.ttbTov iitotnatxto. < Muria cundit J&gy-
xui T"VXeAove''"re«v, TOV ^putroopoav ov-w-xat SUO-TK- | plius. Alque l:ic quidein (rema me visain uarr») de-
D
ix
•yvv,ep.r.u\ty TO; -roAewf iiti.TW XspviovpiovTu, siceatuni cadaver couvivamel coinpol >retuadhibet. >
npt-pnaiuvbSbv,otjttat xat TteputTiooi.t Nilum eliam Siiius ltalicus, libro xm :
poeta quispi>mdiceret, illuui vcre aurifluum et spi-
cis uberem, ab urbe ad Cbsereum ntraclo cursu /Egypiiatellua
Clauditodorato post fuousstanuasaxo
fluemem,diei unius itinere atque ampLus. Pio man.- Corpuf.i,et a iiiensisexsaiiguein tiaud«epafalmnbrara
tione, Gracc esl ptovij. Ita ei apud Aibanasfuin,cpist. llbi
ad soliUriara viiam agenies; HoBseheliusdivinahat et leg.it. forleqtns haereat, quid bic sit taxum odoralum ;
odoratosueco. Corippus, iibro m de Funere
vcp,i,v,prwfecluram, Nil necesse. Vide Onomasticon. Justioiaiii iinp.:
(126) Mukw quoque desponsatw puellm.] Quod
olim Theclaeconligit, dum sancium Panlum concio- . . . . et odorobalsamasucco
iiantem audirei, ut relicto sponso lerreno, ceelestiSe Tempus in aeternum sacrumservantiacorpus.
sponsodedicaret, idem pluriuiis virgimbus ad Amo- Sed non leniere Silii leclionem sollicilem. Capio igi-
uii exhorUtionesevenit. Supra, cap. 40, Coniinenlia tur odoratiim>axumde ungueiilorpso cui corpus ve-
tn maliimQnio,virginitat in Ecclesia. Quaevirginit s lnt incliiditur, quodque un.i cum corpore ipso saxe-
iia pust iu Ecclesia floruil, ut una faiuilia Aiiiciana Seil et lapidjscit, ct velut aeiieumredditur. Quas^Lgy-
plures Chrisio virgines, quain inundo consules dede- p'ii Gubbarasvocant, ut habel raox citandus sanclus
rit. Augustiuus, epist. i7J, ad Probam et Julianum, Augustinus, serraone 120de Diversis, cap. 12. Uude
de couversione neptis Demetriadis : < Quis verbis recte Orienlio, in Commonitorio,pulvis tolidant:
191 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. ito
Nnnmodoquselumulisbene conditasaxa reservant, A t tibus, min explicat. Paulo antiquior Silius, libro xiu,
AntArahnnisolidanspulvisodorquetenet. slantes habet :
Ita recte quoque Arabumpro arvum legit Sirmondus ASgyptia lellus :
noster, ad Sidnnium, bb. ix, epist. 13. Clauditodoralopost funusstantiasaxo
Daniel HeynMusiu Crepundiis Silianis pro odorato Corpora
taxo suspicabauir legendum odorata laxo, id est re- Alia addi poterant, sed haecsatis superque evinrunl,
comlilorio e taxo fnbrefacto, et Bnxaitobixnu,uTt.ut Anioiiiuiiitautam sttiliiiiam verius quam superstitio-
loquilur Herodotus. Claudins Dausque us ad Silium nem ferre non debuisse.
existimat.saxumodoratum dici, vel qtiia lale, vel quia Ex «ancto Aupusf 110.serm.de Diversisl20, qui est
cadayer odoribus differtum. prior (ractatus de resurre<lione moriuornm, c. 12,
Dignumnotatu, qund est apud Cissianumcollal. xv, nomen, quo cadavera sic curata appellarentur, didi-
cap. 3, exrelationeNesterotisabbatis, qui, c.ur JEgy- cimus : <./Egyptii ergo soli credunt resiirrectioiietn,
ptii cadavera condirent, el in editioribus cellulis con- qnia dili;enter cnrant cadavera monuorum ; inorem
ilerent, hanc originem et causam refert. < Hunc M- enim habent siccare corpora, et quasi aeucareddere,
gyptiis morem Nili lluminis invexit eluvies, ut qito- gabbaraseavncanl.i Quaeniox irridens scribit: < Soli
riiam universa lerrae illitis latitudo, instar immensi jEgypiii bene credunt resurrectionem morltiorum
pelagi, itoii parvo anni tempore solita aquaruni erti- suoruin, aliiruin vero Christianorum spes in anguslo
ptione contegitiir, ita ut nulla iiinc cuiquam viandi esi, > osteudunt. apud Cbristianos uinrem, quantmn-
copia uisi leinborum irausvectione tribuaiur, corpora vis velitum, eliam posl Anlnnium perseverasse. Ha-
nioituorttm pigmentis condita redolentibus, in edi- g Clenu»0 pieyaXwvupio-, xui T6* VOVV b^vStpr.eaTUTo;.
lioribus cellulis recoudaniiir. Alque hactenus quoqne ex ore calamoquetuagni 74
(132) Vilinmcirca defunclos jEgypti. Sanctorum viri lloescluriius, qiiem virum magniiin Marcum Vel
Aninniiet Aihanasii mentem, ntianluni ad locum hunc serum 11virnm PP. Aiigiistanumesse nullus dubito.
attinet, jam oli ><explit uii Damascenus, orat. 1, de Adeo vir ille ubique doctrinnesnse radiis se prodit.
Imagin. : VapttvTOV uuxuptovA'6uv«atov,iitnyopevxbrot Quareiion improbat Aitonius reliquiarum obser-
TOev\a.ova\t TtflevatTtiTWVbtyitov\ttyuvu, p.uikovSi valionem et cullum, sed jEgypiiain consueludinera,
TtpoaTUTTOvTu vitb ynvTauTaxaWtrTetv,TO'xTortov s%t de qua jam supra ex Ciceronc, Meln, Sexto Empy-
TWV ''AffVTTiorvxuTupynaatj3ou).optevov, ot TOU-e'auT<uv rico, et a!i;s aucioribus dicliim. Vide Greizerum 110-
vexpouc,o\>x*vitb ynv expvrtTOv, StWerti x\tvS>vxul strum, de Fun. Chrisl., lib. 1, cap. 7, ei apolog. 2
axtp.itoSio>v hiOovv. < Scimus sanctum Atbanasium contra Lithum Mitteuutn,lib. 11,ca;>.2.
sanciorum reliqnias, n<>nin uruis collocandas, sed (133) Ouoftw*frofrttVus.] Itileiligil, opinor, Ama-
hurai condeudas esse eo consilio censuisse, ut ab-ur- tbam et Macarium, Anionii discipulos, qunruin alier
dum /Egypiiorum morem abrogaret, qui mortuos etitin Antonii corpus sepelivit; de quibus aclunt ad
suos nonsub terra condebant, sed iu leclulis cl sciin- piologum Vitsesancti Pauli, primi eremit v. Nisi forle
podiis collocabant. > Sic Arsenius, apud Hiiffitium, intelligautur Isaac et Pelusianus, de quibus in Vita
lib. 11,n. 163, alloquens discipulos sub intermina- Hilarionis, cap. 25, quos statim a morie Antonii Hi-
tione divini judicii ait: < Si alicui de meo cnrpusculo lariou in tnonte invenit: < Repertis ibi duobus fra-
aliquid velut reliquias dederitis. > Quod apud Pela- Iribiis Isaac et Pelusiano, qiiorum lsaac interpres
gitun, lihello xv, 11.9, est : 1 Si permiseritis cuiquam Aiitonii fuerat.
de corpore raeo aliquid facere. > Subjungamel recen-1" (134)
tiorum explicationem. /iteprtBS/nlisaffeclum.]Edili libri, rependalit,
anno Christi Liberii Con- quod subdititiutn esl. Proba et vera lectio, reprasta-
Baronius, 358, papae 15, ncc ubiqtie obviura verbum. Hibes in Pandectis
siantii imp ratoris 22 : < Obquam eiiam, inquit, cau- tis, Florentinis, lib. xix til. l,de action.,empt.et veiitl.,
sam Anl>nius (itc scilicet sequalis sanclis in terris I. H, Lu ius : lla ut si non integras (materias) reprm-
lionor sibi itnpertireiur) anliquum illura in .Cgypto slaveril. IJbi vulgo : Ila ut si non integras prwstiterit.
morem inoliium, et ad Christianos propagatura, rie- Itera, lib.xxxv.tit. 1, ad SC. Trebell., 1. i2, Mulier:
testatus est; qtio cliaroruin corpora netiuaqiiam se- Decrevissedivitm Marcum r-fert fideicommissumeit
pultuiae iraderenlur, sed pollinctorum aite delibuta,
ita arida reddebanlur, ut absque corruptione integra reprmstandum. Utroqoe lo.0 Cujacius, lib. 111Obser-
vat., cap. 15, corrigehat, reprwsentaverit.Sed lib, xut
gervarenlur; quaesic reddita quasi aeneaab jEgyptiis Observ., cap. 35, retractat suamcorreetionem, etre-
(ut auctor est Augusiinus) gabbarat dicebantur; id, tinet, reprwslal.
inqnam, adeo displicuil Anlonio, ul nec sanclorum
cadaveribus id officiiexhibendum esse dicerei; cum (135) Veitimenlorumautem meorumtit ista divitio.]
exemplo corporis Christi, sanctorum quoque corpora CoustautiiBaronius, tomolll, annoChristi 358, Liberii pap;e7,
essent recondenda sepulcro; quod prsestare Ecclesia imp. 22, ait : < Sed el qui lidem calholi-
catholica consuevit, ut beatorum cadavera sepulcris cain suis tantopere commendavit, ejus riefensores
clauderet, sed honorificemissiraislaraen, nenipe sa- gloriosissimos confessores voluit suis cxuviis liono-
cris altaribus. > Haclenus Batonius. rare, dum ad tesiamemuni fidei ejusmodi apposuit
David Hoesclielius,notis ad hanc Vitam : Mirum .'" codicillutn. >
(inquit vir magni nominis, et judicio erudilissimus) (l36)Q»odtto»u>nipserfe<ii/eraI.]Baronius,annoCliri
si Anlonius humaiionem prorsus esse necessanam sti 328, Silvestri papae15, Constaminiimp. 33,existi-
abscise docuit cum piofeclo Josepbus, Genes. L, se mat Athanasium,cura teriius ejus episcop.itus anniis
non terra obrui, sed loculo recondi, et ex j£°ypio agebatur, <isitasseecclesias/Egypti, Alexandrinaesub-
aliquandoasportari pracceperii.VeriusergoAntontum jeclas Ecclesiac.Asserit porro, quod lunc simul An-
hoc taniura voluisse, mortuos longe rectius humo toniura visitavil, ad euraque benedictionisgratia duo
committi, quam, quod /Egyptii faciebant, doini con- pallia altiilit, quorum alt TO, ol auctor esl sancius
ditos asservari; idque pairiarcharum et Christi exem- Hieronymus(Rieron., inVita Pauli), Pauli prirai ere-
plo confirmasse. mitaecorpus, ciint ex hac vita raigrasset, ejus rogatu,
In describenda jEgyptiorum contlitura multi sunl. fesiiue allatura involvit; alierum idera Anloiii is
Herodotus, lib. 11;el Diodorus, lib. 1; ex quibus ob- mnriens, eidem qui dederat Atbanasio ultimu legavit
serves, cadavera olint domi subrecta, in loctiload elogio, dicens : < Melotenet pallium trituni, cui su-
parietem slatula, qtmd Anlonii aeiate mulaverat. perjaceo, Athanasio episcopodate, quod novum ipse
Albauasius quippe diserte scribit lectulo imponicon- detttlerai. > Cum vero iilud ab eo ad se allatum, tiuii
suevisse. Crcdo, quo coinmodiusinensaeac<umberent. inissinu, dical, plane signiflcat Atbanasium sanciutu
Hucenim inepliarum -iEgvpius descenderat. Lucia- Anioiiiuin visilasse, nec ipstim modo, sed et mona-
iiiis, du Luctu, se bellis hujus generis convivis et chos ejus discipulos, ecclesias atque raonasteria in
compotoiibUsihlerfijisse norraU slaiiiitrasan cubati- eremo posita, epiicopati munere perlustrasset
193 VITA SANCTI HILARIONISMONACHI.NOTATIO. 194
(137) Sewpion episcopus.] Thmueos videlicel in A Romanorum palmala polior. NuncAihanasiusAnlonii
./Egvrilo,ul jam dutiiin ad cap. 51. iegaiarius in exuviis Antonii Aiitonium atnplectilur.
(138) Mor.emiwlus asueitt.] Baronius, t. Hl, anno jEqualitatem proposiiiienens.]Sequenlta oin-
Chrisli 358, Libei ii papae7, Consianiii imp. 22. <Hoc nia(141) de integriuic corpnris sancii Antonii habes ex
eodem, inquit, ;IIIIO,sanclusilletoloorbeconspicuus, hoc Ath.nasii scripio expressaapudbeatum Epbrsem,
AiUoniiisMagnus, xvi Kal. Febr., ex hac vita in coe- stipra in elogi s. llbi Vossius ejus interpres videlur in
lum migravit, cum jam quinlum supra ceniesiniura viliosuin Codicem incidisse, dum vertit: aut si forte
vixisset annum. Hsecquidein cum Atlianasius, tura pedcs aqua lingerel, pro, ntc pedes lavit. Omitiitur
Hieronymus aifirmat in Chronico. » quoque apud Ephrsem de deniium numero ad exlre-
(
Sed iiicmendato hionico usum Baronium, dixi in nium usque servato.
pracludiisad hanc Vitara. Emendaiura Clironiconobi-
lum Anton i ponit anno 19 Constantii, cui pro vario (142) Quem nec librorum dissemmaurum oratio lu-
cujusque calculovarius Christi annus assignatur. Vide cutenta.] Petrus Damianus, librovi, epist. 17, ad Ari-
in diciis praludiis. prandum nioiiacliiiiii: t Antonius non rhetoiicatur,
loto conspiciiiis orbe, lilteris, nl ita dicam, vila-
(139) Senaverunl mandata ditcipuli.] Baronius, sed
supra : t Sepullus esl autem, ait, Anlonios iucognito libus legitur. > Quem vide egregie de stulie doctis,
loco, ea nimiiuu) excausa, quod id ipsemet prsece- et sapienter indoclis pertraclaiiiem.
pissel, ut sanctus Hieronymus lestaiurin.Hilaiione B.ironius, tom. III, anno Chrisli 358, Liiierii pa-
(Hieron., in Vtja Uilarion., c. 2ti); ne scilicet Per- pse 7, Cotistaniii imp. 22, ait: < Licet de Antouio
s trarial, nequaquara eum claruisse
ganuus quidam, ipsius sturiiosissimus, qui iu illis lo- B sanctus Athanasi>
cis dilissimus erat, s.iblalo ad villam soam sancti scriplorum librorum memoria, multas tauien ex IIIII-
cnrpore, manyriura fabricaict; non eniin tanti se nere conslat scripsisse epistolas, patria lingua; ex
nieriti esse rebalur, ut aequalemsanctis in tcrris ho- quibus septem iii Graecum Iranslatas fuisse, auctor
norera sibi impeitiri vellei. est sanclos Ilieroiiyiiiiis (Hieron., de Scrivt. Eccles.,
Veruin<|uamumlibetid uiagnis contestaiionibus di- c. 88). Vitie prseludia ad lianc Vitani.
scipulos suos adntonens fuerii conseculus, ut corpus (143) Qitw urbium caput est liomw.] Vme aureolos
suuui mandaretur occullo loco se,>ulcro,haud taraen Lipsii lioros De magniiudiue Boitiaua.
yoluit prohibere quiu bonoris sanctis ei Deo dilectis Aique baec nuucad Vitam sancti Antonii dicta suf-
itnpertiri soliti particeps lieret, ul iiempe uaialis ejus ficianl; cujus nn itciii etiam elenienla ipsa ciauso cce-
migratiouis dies, ex antiquo Ecclesiaetnore, pervigdio lo luxere, tes.e Uieioiiyino(llier., i itw Hilar. c. 27):
et sacris caeterisritibtis coleretur. Nam de »;nicioili- < Porro jain trieunium erat, quod clausum coeluin
larione scnbil Hieroiiyinus, quod cognito, ticet louge lei ras illas areiccerai, ut vult:odicerenl Aiilunii tnoi-
absens, Anloiiii obiiu, iltuc inagno labore se coutulit, lein etiara eleoieiiia lugere. >
ea tiimiriiiiiex causa, ut anniveisariaiii illius dormi- lnCoioiiien-i editione postVitain Antoniiaddebalur
tionis diem, eodem in quo delunclus erat loco, prsu- exeinpl: in de divi Antonii itisuperabili ca,til;ite, ex
viis nocturi.is vigiliis ceiebraret : quud piutn olticium Geruiaiiicobbro excerptuin.qiiod quia in nullo iuaiiu-
cuui cseleri in JEgypto calbolici, luiu eiiain universa scripto libro reperi, el fabulaui potius praefert, omit-
Ecclesia cattiolica prsestare hactenus non prsetertui- tendura duxi.
sit. > Vide au caput 26 Vita;saticti Hilari nis. Quein bic epilogum Evagrii, iiuerpreiis nomiue
(14U) Lwtanierper vestimentumrecordatur imaginem Q babes, suggessit unus e Ms., quanquara vereor ut
sa7ic(italis.|In Vita sancu f'ai.!i p; iini ererailse habes Eva^ni nomeii aegre tueri possit; maxtiue si cuin pro-
quain grata Antonio fuerit paluiea Pauli vestis. oiuni logo coiupareiui.

OCTOBRISxxi.

VITA SAINCTI HILARIONIS,

MONACHI,
AUGTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO.

(Hujus Vitce texlum legere est Palrol. tom. XXIII, col. 29. Illuc igitur lectorem revo-
cantes, Roswcydi nolationes liic tantum recudimus.)
ROSWEYDINOTATIO.
86 HUarionis.] Martyrologium Romannm, ii D scribit Alaphionem avura suum ab llilarione Christt
Oclobr. t In Cypro natalis sai cti Hilarionis abbalis, numine iuvocato a dseinonio liberalum. Quoriulruin-
Cujusvitain virutibus atque iniiaculis plenam sanctas que Hieronyinus bic in Vita non attingit.
Hieronymus scripsit. > Menologium Grsecorura eo- De hoc eodem Hilarione Sozomenus, libro ui,
detn die : < Commemoratio sancti Patris nostri flila- cap. 13, et lib. v, cap. 9; Nicephorus, libro IX,
rionis. > De quo fusins in Meiij-is eodem die. Ubi cap. 15, et libro x, cap. 8, et libro xi, cap. 2:1.
bleyaJ.o;, Maqnus iiomiiiatur, ad distiiictionein pulo De eodem breviter Petrus Damianus, lih. vi.epist. 17:
alimum. Nam 4 Maii habetur Hitanon Tltaumalur- < Hilarion Plalones el Pythagoras projicii, uuoque
gus. 28 Marlii llilanoii Junior, abbas monasterii Pe- comentus Evangelio, in sepulcrali se cellulae aniro
leceii. 6 Junii Hilaiion Juoior, abbas Dalmalarum. coiicludii. Sed ecce daeraonibus iraperat, quein phi-
De hoc nostro Hieronymus, epist. 13, ari Pauli- losoplioiu;n siudia non exornant.
iiunij : liealus Hilarion, cum Palaestinus esset, el iu Vitam hauc Hilarionis ex Laiino textu Hieroiiymi
Palxstinaviverei, uuo lanlum die vidil Jerosolymam, in Grsecain liiigu.un transtulii Sophronius, ut testu-
ut uec contemnere b>casancia propier vlciiiiara, ncc tur ipse Hieroiiymus catalogo illustrium Ecclesise
rursus Doiiiiiiuu loco dividere videretur. > Suzo- Siriptorum, cap. 134. Exstat inter Vitas Metaphra-
iiidius quoqne, libro v Hisior. Ecclcsiast., cap. 14, sisc iiomine editas a Lipomano lliiarionis Vita e
193 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 1%
Graecoper Gentianum Ilervetum translata. Sed ca A \ Tha'.Hi'lm.\Veteres ediiiones Thabncha. Ms. San-
Sophrouii noeu.tion prsefen. Accepi eam Grsece cii Floriani Thtiuihac. Sozomeno, lib. in, capite ii :
Parisiis beneficioSirmondi nostri, ubi nullus vel au- ©'/•?«8«,alius QUVUTU. Niceplioro, libro ix, cap. 15,
ctor vel jnterpres assignatiii'. Exis:imo lauiett eam Thabasa.
esse quatn Soplironius ex llieroiiymi textu vertit. Giiza.] Palaestinscurlis noiissmia.
Eodem eiiim ordine procedit; et-i in quibusdam Rosa tt( dicilur de spinis floruii.] Grii<ceest 'PoSon
subiwln variei, et qiiseilaiueiiam addat. i$ uxuvSS>y, T6TOU \byov. Proverhiaiis forma. Anniiin-
Nonna *.j Hanc allocoiionem seu salcialioiiein tiiis, lib. xvi de Eulhetio euniiclio: < Sed inter ve-
anle Seriptnrmt praemitfnnt veteres editiones, et pies rosse tiascunlur, el inler feras iioiiiiiillifiiniie-
quidam iiianuscriplt. De Nonna Vide Onomnst. scorit.
Asella.l Ad Aselam hahei epistolam divus Hiero Majima.] EmporiiimGax;cbic dicitur Hicrmiyiim,
nynius, toino II, epist. 99 De ejusdem lauri bus ha- qui d PloloiiiaeoGazeorum el Sozoineno, libro v, ca;iiie lli,
bes apud eumriem, lomo I, epist. i5, ari Manellam. irtivttovTutuitav, nnvule. io Palsestiua, vi-
Ejusdem quoque idera memiiiit tom. III, epistola ginti stadiis a Gaza riistans.
114, ad Princ piam. Et pelliceum habens ependylen.] In Vita Aiton i,
Eorum enim qui fecerevirlutes, etc.] Mira bic diffe- cap. 25 : < Lavit cpenditen SUUIII.t Vide ibi, ad
reniia tum Editorum, tuiii Manuscriptoruni.Quidam : n. 55. Joannes Andrcas, epistolarum Hieronyinive-
t llojus namque lonyersitio et iibsstineutia, ac pr.t:- liis edilor, posl ependyteniu Vita llil.nionis addit, et
clara ilona m.rabilium, que operntus est (ut ait ri- eraciesiem; cujus loco apud Adunciu, in Mailyrolo-
spus) lanta ac tal a babcniur, quauium ea vel ex gj gio, 21 Octobris habes, et tenattem. D>:quibus inqni-
parvulis verbis potuere cxtol ere cujtiscunque prac- leniiis in Onomaslico. vasla
clara inge.nia. > Alii ut express'. Cri-pus in Calilina- Inter tnare et palutlem soliludine.] Sic cl in-
rjo : < Eorum qui ea fecere virtus tauta lialieltir, fra, cap. 8 de lalronibus inter mare et paludem discu»
qnantum verbis ea potueie exlollere pracclarainge- reiilibtis. Piura de eremis et solitudinibiis in Ono-
nia. > Quem eiiatn seiuulaiur Flavius Vospi-ctts in niaslico.
Probo : < Certum est quod Sallustius Crispus, quod- Caricus.] Sunt caricw IMinio,libro xm, cap. 5, ex.
Que M. Calo et Gellius bisloricaeseiiieniiae inoilo in ficoruni genere, quas Syriac esse peculiares ait. Cas-
litteras retulerunt: omnes onuiium virlules lantas siauus, collal. '.iu, cap. I, caricas iul<r eremiiaium
esse, quanlas virieri eas v.Iuciniii corum ingenia, edulia referl. Snpra, in Vila sancli Pauli ereinila:,
qui uninscujusque facta descripserint. > cap. 5, quinque caricis per dies suslentatulur.
AlexanderMagnns.] Expressnni ex Flavio Vopisco Fiscellas.] Manuscriptiquidam et veteres ediliones
in Probo : qui supei ionbiis subnectit : < lude est addunt, hoc enl sportellas. Sil interpretalionis vice.
quod Atexander Magnus Mace.to, cum ad Achiliis Est enim fv.cetlaviminea sporla ari varium tisum.
sepulcrum venissel, grnviier iiigeiniscens : Feliceut Agitator.] Ediii plerique, gladiator. Male. Quod ir-
te, iuquit, juvenis, qui talein pi ircouein luaruui vii- repsit, quia praecessitde gladiaioiutn pugna. Cicero,
lultim reperisli; Ilotnerum intelligi volens , qui Ac.ideniicaiv : t Ego enim ut agitator calbdus, nri-
Acbillem lautuin in viriutum sludiu finxit, t|iiaiiluni us iu;im ad fincm veniam, equos suslincbo. >
ipse vulebnt ingenio. Carice.] Editi qmdani addunt, ideti, herba agresli
Quem vel arietemvel pardum, etc.] Rosweydus edi- ^* '
_ el spinosa, tpiod aut dubie ex niarginali interprela-
uil ms loco arielem, sicque luiiic b cuni annotavii. menlo in lexiuin irrepsit. Esl euira junci geuus acuti
EDIT.— Quem vel ms, vel parttum, vel hircum capra- el duiissimi, simile sparto.
rum.] Ne mirere, lector, de lectionis noviiate. Vetus Impetigine.] Impetigo infeciio est et asperitas
cst lectio, quin exbibeo, ex manuscripiis deprom- summsecutis cum non levi prwitu. Quae Lncillio Ji-
[iia, qui ws, et non arietem, cxbibent. Et vero ea le- bro xxx Satyr. depeligodicilur. De remediis contra
ciio et sacris Litleris, et llieronymiaiiac menti re- eam vide Piiiiiitm, lib. xx.cap. 19, et libru xxu,
epoiidet. cap. 25, et lib. xxm , in proobm.,el cap. 7.
Nam quod hahetur Danieliscan. u, v. 32, de sia- Eleulheropolitana.]Eleuilieropolis,Palacstinseurbs,
tua : Venlcr e.t feinoraex wre. Et v. 3!: Regnnmter- inter Jerosolyuiamet Ascaloneui, ulrinqtte lere uuius
tium aliud wreum; iiieronyinus in cniniiieiitario in- die; itinere dissila.
terprelatur de Alexandro et regno Maced uuni. Aristwnele Elpidii, qui postea prwfecltts prwtorio
Quod vero habeliir Bauielis c;ip. vn, v. G. Et ecce fuil, uxor.] Infr», cap. s>3: t Arisiaenete iila, cujus
alia (beslia) quasi pardus, idem llieronyiniis rie reg :o supra fecimus uimitioiicm, praelecii uxor. > De El-
Macedoiiuniinteipieiatur; de quo, inquit, in s alua pidiq Atniiiianus, libro xxi: <lnier tot tiiveutia ller-
legi i us : Venler et femora ejus ex are. > mogeue deliincto, ari praefecturampromovelui' Elpi-
Quod aulem Daniel babet cap. viu, v. 5 : Ecce dius, orius iu Paplilagonia, aspectu vilis ct liugua,
aulem hircus caprarum veniebatab Occidente,angelus sed siiiuilicions ingenu, incruentus el mitis.>
Gabriel inlcrpretatur, v. 21 : Hircus caprarum rex /iemi(ri/a.'o.| Col.niensis editio addil (morbo vide-
Grwcprumest. Et ibidem Hieronyiuus -•< Hircus ca- licel imperfectwfebristertiante)quod prioris glosscraa
prartiin Alcxander est rex Giaccorum. > ] est. Frequens hoc Gr»cum vocabuluin eliaut apud
D
Kdiiores, quia scquebatur rie pardo et hirco, exi- Lalinos scriptores. VirieOiioinaslicon.
stimarunt et leitium aninial bic juiigenriuin; qoare Et idolum Marnas corruat.] Ilieroiivmiis, epist. 7,
ms in arietemvurterunt. Sed Daniel et llieioiiynius ad Liclara : < Jaui et iEgyptms Serapis Chrislianus
per arietem non Alexandrum Magnuni, sed Daiiuin factus est. Marnas Gaz.i-lugel inclusus, et eversio-
regem 1'ersarum et Medoruiniulelligiiiit. nem templijugitercoutreuiiscii. > Idein, in capui xvu
Kpiphanius.] Hujus epistola de laude riilarionis lsai.e : t Serapuuu Alexainlri;e, et iiianiae lempluin
lioriie, quori sciam, nou exstat. De lioc Sozomenus Gazsein ecclesias Doiiiinisurrexerinit. >
liluo VI,cap. 32 : 'Eittfuyto; Si au.fi Sf,au->Sovxnvu-nv Sancli tnanus deosculai suut.] Et inauus el pedes
zwfiiov, OSET/ nv, xi[i'jv 'E\vOepoTtb\eo>; i-fikoabfnae. sanclorura v.ruiuin, uiailyruiu, episcoporura, £.>-
t Epiphanius aiitem circiier Uesanducem vicum, in cerdoiuut osculabanlur oluu Chrisiiani veueraiionis
Noiuo Eleiiitieropoliiano situm, vitam inonasiicain ergo. ViiteOiiomasiicon.
exetcuii. > Eidein apnd Nicephnrum lih. xi, cap.te Hhinocorura.] Uieronyiuus, de locis Hebraicis:
39. Dc Epipbanio et Hilarione se inviscniilius babes < Uliinocoruracivitas Agypti, cujus ii;eni;iiii lsai;>s.
;i|io|ilitliegniaapud Pelagium, libell. iv, n. 15. Sciendum autem quod huc vucabulum itt libris He-
Qui olim detrahentes Paulo meo.] Vide dicta ad braicis nou habetur, sed a LXX utterpretibiis pro-
Vilaui Pauii in Prseluddsn. 4. pter notitiam loci addilum est. Quod in libro lic-
* VitlePatrot. tom. XXIII, col. 29, not. b. EWT.
197 VITA SANCTI HILARIONISMONACHl.NOTATIO. 198
braicorum noiiiinum Jiximus. > ldem, in naput xxvn .A autera aqua accepta, quos in poculo vidt equos im
Isai.e : t Pro tnrreni' jf]gypi, LXX Rhiiioconiram pcdilos, omnes asper.it, deinde eliam venerauria
iransiuleriiut, quod est oppidum in iEuypti Palae- ' signat crucis ligura. Et ab illo qiiideni temtiore vi-
sti aequeconfmio,non (am verba Scripturarum quara cioria transit ad Itallcnni. summo atiiem dedecoie
seiisiiniveiborum exprimenies. > afliciuntur adversarii. > Quis hic daemon invoeatitr'
Ailw.] Vetus ediiio Achite. Hieronymus, de locls qnod raalnm carmen occctat-.ir? qtine diab >licse
1'ebraicis : t Ailat in extremis finibus Palaestinae fraudes adhibenlur, ul Hilarion di<i possit curio-o-
juncta MeridaniB solitiidini, et niari Rubro : unde rum lioiiiiuiiiii artes semulatusr Fors cril ui ma-
ex i£>$ypioIudiam, et inrie ad vEgypium navigatur. levolus Casaubonus propbeiiam per Cfrimp/ Thum-
Sedel autem ibi lejiio Roir.aiia cognomento Decima; mim, quse cx splendore la: idum Hation s cnlli<>eba-
et olim quidem Ailat a veieribus dicebatur, nmic vero lur, ex multoruin senlentia, ad xaT07rTf>o<tavTeiav
appelialur Aila. referat.
Adtertut Gazmsem rfuitimirrttm.]Erant Duiintviri Quid? Hilarion maleflcio solvat dsemonum male-
in municipiis iustar consulum. Ad hos edilio Circcn- ficia, qui hic apud divum Hteronymum, cap. 4,
sium spectabat, tpise referlur intcr personaba mu- t contra daeiiioniimludibria Chrisli cruceui signavit
nera, lihro L. D, lit. i, de muner. el honor., leg. 1, in fronle? > Sed et ipse Italicus proiestattir, apud
ubi babes, equorumCircensiumspectacula.Gaza auiem Hilarionem, non esse Chrisiiani hominis, < uii ma-
municipinmerat, uude Hieronynms llalicum munici- gicis ariibus, > atque ideo ad eum se confugise; et
pem vocal. iis tameit ut>tur llilarion? Adrio, < quod noliiil San-
Conto quasi consiliorum Deo.] Cyprianus, lib. de R ctus antequam purgarel (a d.rm»ne) vii-ginern vel
"
Idolor. vaniiate, cap. 2 : < Consus, quem Deum frau- adolesceniem, signa jubere perquiri, n<;aut solilis
dis, velul consiliorutn Detim, coli Romnlus voluit, incaiitationiliiisrecessisse daemoiivideretur, aut ipse
poslquam in raptum Sabiuarum perfldia provenit. > serraoni ejus acconiinodassefidem. > Et hic diabolo
ldem,.Iibro de Speciaculis, pap. 4 : t RomulusConso diabolum pellat.
quasi consilii Deo, ob rapienilas Sabinas, Circenses iNonita vere Christiani, qui inimica potius scieotia
primus consecravil. > Qua: expressa suut ex Tertul- quam socia conscientia dcmones pcilere, inaleticia
l.aui libro de Spectaculis, cap. 5. < Quanquara ct solvere sueti. Tertiillianus, libro deAnima, capiie
Consualia Roniuto defendimt, quod ea Conso dica- 57 : < Ratio fallaciae(magicse) solos non fugit Clni-
verit, Deo (ul volunl) consilii. > Aiigusiintts, libro iv slianos, qui spiriialia neqiiitise non qui lein socia
de Civ. Dej, cap.il : < lpse sii et Deus Consus, prae- conscientia, sed iniraica scientia noviiniis: nec in«
bendo consilia. > Varro, de L. L. libro v : < Con-ua- vilatori» operatioue, sed expugnaroria .iotninaiiono
lia dicta a Conso, quod tuin fevisepublicse ei Deo, tractamus multiformem luem mentis huuianse, t<>tiui
et in Circo ad araiti ejns a saeerdolibus tiant Imli illi erroriB artificem, salutis p.iriier aiiimaque vastato-
quibus virgines Sibiiuu raptae.t rem. t Augustitius, lib. x de Civ. Dei, c. 22: < Vera
Scyphum fictilem.] Isaacus Casauboimsad Spar- pieiate bomiues Dei aeream polestaiein, iiiimicam
liani Juiiaiiuii), post ilicla quaeriam de eiaottTpoptuv contrariamque pietati, exorcizando ejiciunt, nou
TtTtn;speciebus uSfouotvTsia,xv).txop.avTeiu, el aliis : placando : omnes tentationes adversilaiesqie ejus
Miratus stim, iuquit, |>ersu:peanliqtiissiitium niona- vincnnl i r.indo non ipsaui, sed suum Deum adversus
chum Hilarionem, conclatnalissimaevirtutis virum , ipsam. > Et cap. 21 ail: > lleroas inar yres n.iu sup-
cutn in Christi nomine miraculiim esset ediiurus, C plicibus donis, sed virtutibus divinis lleram et aereas
curiosorum lioiiiiiiiim artcs hoc genus esse acniula- potesiates superasse. >
tum. Historiam narrat Hieronymus. Eadem iu Gra:- Sed maluit videlicet hscreticus Hilarionem videre
coriiin Martyrologiislusc descri|>la. Unriehsec patica malelicum quam bcnelicuin, apostaiicum quara apo-
hic descripsiniiis: "O Si 'ikupiw TOUJrtupbvTu;ouo— stoliciim, malum ethnicum quara bonum Chrislia-
unnQei;,iSeovTO yupxui uvroi ptr)mpdSeivOVTO>; IT^OVTKimm. Mirum, ni elChristum magum faciurus sit, qui
Tov'iTa\ixbv (Clirisiianus hic eial, qui in ludicro Cir- sputo curandis oculis usus, quia crebra veteris su-
censi victus a conlraria iaclione, non equorutn vir- perstitionis in magicis desputalin. •
lute, ?ed magicis artibus, opem ab ililarione flens Fueiit igitur aqua scyphi flctilis ab Hilarione vel
petierat), TtknainvutxekevetTO7TOT>iptov udaTOj,iv o> cruce signata et benedicta, quo uiodo benedictura ab
jrtvetvct-jTwavvrftzt (oaTpuxovbe nv), xut et; ^styoaf eodem pauem et oleum non unus in medelam acce-
TM'ITU\IXS> EVTSt5»)vat.TOUTO \aSo>vixeivo;, optovTOuf pit, teste divo llieroiiymo; vel certe ab Hilarionis
TEnntov; xai ~'.viitTtS>vu, xat 8>jzat uvxov;U,ZTU TS>V poculo, quo ipse uti soliius, omnis aquse vis, qualia
c:puaTo>v-ov;r,vtbyov; ivottToittTatxaOapi);iv TS>-"SuTt' exempla non pauca cxstant apud Hagiologos.
osS-fUvot oirtuvre;nauvyonrda TS>V svavTiuv.TOVTO iSoiv Jo.iiines Savaro, ad carmen xxm Sidonii, locum
xaiOeS)/uptv bu.o).rjyr,ax; xu't\i.a.p'tuvt,avTv/.uuivei;Tbv bimc Hieronynii de Hilarione adducens, noiat aqua
otxovsrravijzst').a?tovoi exeivouTOOiSuto;, ov iv TS> aspeisos equos, ut scilicet equi Neptuno sacri aqua
TTOTnot'.)\r.itov; TterteSr,u.ivov; eioe, Stufffuivetrtuvxu;' Neuiuno sacra perfusi, iu Circo velocius currerent.
stxa xui T'">Gt6uau.io> TOVaTUvpovTVittpiitiafpuyi^ef Quod nollem viro niagno exridisse. Quid eniin? Vel
xui u.TtixeivovfisT-Satvstu.ivirti TOV'iTaXtxav TJviv.n, aqua bsecmagica vi equos incitavit, aut naturali. Non
aiavvvn Si \uu.Suvet TOUJKVrtra),ou;ioyuTn Qnis " magica, ut clare contra Casaubouum monsiravi; non
neget xuTortTpou,uvTeia; liis vcrbis descril i illam spe- natuiali; nec enim irhsissel adversanus, et qui dia-
ciem quae cum aqua et cyatlio pcrficiebalur? Hacte- bolum in Circensi sturiio consulebat, uoti opinor
nus Casaubonus. idetti naiurab- beneOciumrepudiassei. Imo quid ne-
Imo vero quis uon neget, bie ullam xaTOfrr/joptav- cesse erat .-tabulum, ibedam, carcerumque repagula,
Tela; esse speciem, cum ea non nisi malo dsemone, et aurigas eadein aqua aspergere, qu.c niliil ad equo-
nialoque carraiue et diabdlica pactione petliciatur? runi cnr»uiu confercbanl? Fuit, fuil divma vis aquae
Sed quem Grsecededil locuni Casaubonus, ante La- ab Hilarione ejusque poculo conaecr.itse,quae omne
tine ex Herveti versione dabo : t tlilarioii reveritus malelicium a stabulo, rheda, carceribus, aurigis,
eos qui aderant (nam ipsi quoque rogabanl, ne de- equis arcuit. ln hunc eiiim linem subsidium petcbat
spiceret sic 88 affettum Italicum), jubet aqua ira- ltabcus. Nec coinuiuni aquseea vis. VideOiiomasticon
pteri poculutn, in quo ipse soliius erat bibere (erat in Aqua.
autera lestaceum) et poni in nianus lialici. Id cura Ponenta quwdam verborum, et portentotas figurat
ille accepisset, sitnul et equos et stabolum, quin sculplas in wris Cyprii lamma.] Aliquando sere, ali-
etiatu ipsosquoqueaurigas cum curribus iu aqua pure quando plurabo, ad verba et figuras msculpendas usi
aspicit: erant autem omnes ligali prsestigiis adver- veneficiel magi. Tacitus, Aiinat. n: < Reperiebantur
sarioruiu. Hoc cum vidisset, et Deo egisset gratias solo ac parieubus erutse humanorum corporuut reli-
et Hiiarioni, staliin quidem dontuin reverlitur; illa quiae,carmina, et devoiiones, et iiouien Gennaiiici
199 DE VITIS PATRUMLIRER PRJMUS. 200
plumbeis labulis insculpliim, semiusti cineres, ac A quia illi mansionibiis prseeranl, I. xn G. Theod., de
tabe "blili, aliaque maleficia.> decur.
Qui licio et laminu strictus leneris.] Ovid., lib. i Manuqueeis benedicens.]Infra, Elusates Barech, id
Amor., eleg. 8 : est, Benedic llilarioni inclamabant. ISon homiiiibus
Scit bene quidgramen,quid tortoconcitarhombo lantura, sed et rebus in .;IIIIIS sancti benedicebant.
Licia, quid valeatvirusamantisequae. lufra, hic : < In subiirai stans benedixit vineae. > L't
alibi: < Ut benedictuin ab eo panem vel oieura acc;-
Simili arte apud Synesium, epist. 121, ad Anasta- pereut. > Et alio loco : < tienedido itaque oleo uni-
siura hydrocomeam, UlyssesPolyphemo persuadere versi agricolaealque pasiores tangentes \ulnera, cer-
coiialus est se Galalcain ei conciliaturum : 'A\V iyt!> tam saluiem resiimebani. >
TO>. xal iitwSut otSa, xar.ipuTtxu; xuTuvuyxu;,ut; ovr. DesertumCurfes.]Ps-aimoxxvm : ConcutietDomi-
eixb;uvTtairelvovSirtpb; fipuxv T»Vra'/<vrstav.< Et- nus deseitumCidts. Videdivum Hierouymum, in cap.
eiiiin ego canliones quasdam scio, et nexus et ama- XLVIIet XLvniEzecb.
toiias iltccebias, quibus vel laniillum Galatea resi- Elusnm.] i.rsece, Aotio-av.Est Elu<-aoppidum Idu-
stere non potest. > Alque has vocat aries pravus maeaePiu!umse><. Alii pununt in P»lseslina II, aln in
Animiaiius, libro xxvm, quibns usum Marinura cau- Palsestina I. Alia est E>usaGalliscNarbonensis.
sarnm defensoiein narrai: < Quem ut auMiin llispa- Colunt autem ittam ob Lucii'erum.\llieroiiymus, in
nill.i' ctijnsdam ariibus pravis affcclasse coiijugiuin, cap. v Araus : < Luciferum hucusque Saraceni vene-
transeunter judicioruin fide di-.Ci.ssa,supplicio letbali rautur. >
damnavit. > H Quam fulurw Ecclesiwlineam mitteret.] Miltere li-
" ncam
Vt tervarem entn.] Vide Serarium nostrum in cap. Piami adagiali si ecie dictum. Vulunt cxpressum ex
vi Tobisc, qua: tiunciila 1, ari v. 14, ubi agil dc As- Ne Mostellaiia. Sed ibi longe alia sigmficatioue.
inodaco, quomodo in Grauco texlu dicatur Suram ues quid dissiimlem, iiianubCii|)li et veteres edilio-
amasse. habenl lim,tem mittcre, quse furs vcrior leclio a
Fiiiitoribus desumpta. De utraijue lectioiie fusius in
Qui le mitlebal.] Vide De'iium no.-truni, tom. If Onoinastico.
Disquis. Magic, lib. n, parle i, q.4, scct. 7, ubi IIt eral coronatut.] Ex veteri sacrificantium ritu,
dispuiat, au iiialelici po-sint et snleani alios devo- quo sacerdo.es eraut co.onati. Tt-riuManus, de Co-
vere, et djRinoniquasi inaneipaie. Vide et Thyrseiiiti ruiia militis, cap. 10 : < Ipsse deuique furcs, ipsac
iiosirura, parie i disput. de dseiuoniac, cpiie ib'. hObliseei arse, ipsi mini tii et saceidotcs coruiit co-
Amoris dwmonem.] Certi dsemones ccrtis vitiis ronaiitur. > Plinras. iib. xvi, cap. i : t Deoniin ho-
domiiiaiiliii'. Infra: i llabcbat eniin senex tianc gra- iion sacrilic.inies(coroiiam)sumpseie. viclimissimul
tiaui, ut sciret cui dieiuoni, vel cui vitio subjaceret.> coronalis. > El libro xxi, cap. 2 : < luter sacra lan-
Viia Aiiionii, capite 4 : < Hinc cl spiriius foruitationis luin et bellic.is bonores coioni» suura iioiiien Viiidi-
vocor.> Ibdeni mlala vide. cantibi s. >
Noluit nutem sanclus, etc.J Hoc loco pcrsua»tis Et digereret in schedula.] Siste, leclor, et videsis
Joannes lles els a Lovanio, prselect. in librum iv versionem Herveti ex GraecoMeiaplnasus vel Sopliro-
Scnt., ceiisuit noii licere malelicii siguum deslmere, nii : < Cuin vero ad iuoiiasteriuiii quoddaiu priinum
ut diabolus nocere desinal. Sed receptior est contra - accessissei, quod diciuin esi Scindula. < Non erravit
ria seiiicnti.i, qu.un liise probat Delrio nosler, Dis- C llervetus, s>:d qnod iu Graeco inveuit, expre sil :
quisit. Magic. lomo III, libro vi, capile 2, scct. 1, Movji Sz Ttvt TU itpS>TU rtupukaSoivn TOO£xtvSou)a
q. 3, qui ad exeinpluiii illud sancii il larbmis rcspon- ).i).r/To.Vel liinc coiiigas Sophroniiim bscc ex Laliuo
det, duiuaxai probare, quud qui Uilarioni sanctilale Hier nymi textu Grsece inteipreta um. Ex schedala
el dono iniraculorum sum similes, aut quatnlo ali- fecit Sciudulam moiiasteiium. Similem errorera errat
quod scanriali vel snperslitonis augendaesubest pe- iufra. Hoc ipso capiie, ul>iHicionymus liabet mona-
ricnliim, debeanl id laccre, quod ad majorem Dei chinomen Sabas, Sophronius veriil T»VTOO l'6a u.ovnv,
gloriatti tendit, ut e-t, daeinonemoralione ejicere; monastetiumIbm.
iion vcro probat quoil, eo periculo cessanle, atit Prwlecti lui.c uxor.] In plerisque Mss. deest lunc,
quando quis non est cerius de douo miiaculorura (ut qttoiJ editi addunt. Tamen vel subinielligeiiuum id
bouie certi nuili sunl in his partibus ubi fides pro- esse, videtur colligi ex eo quud sequiiur, sed mhil
pagata), 89 "un liceal illi uti remedio, quod ad ina- deprwfecti ambitu habens; quare IUUCvideiui- pr.e-
iiiiin csi, et expenciiiia fiequenli coittprobatum no- fecti uxor fuisse. Quaiiquam si Aiiimianuiii, bonm
vit. Metuebatautein divus iiitaiiou, non, ne dsemon lemporuin scnptorem, audimus, tunc nondum erat
lioc pacto soliiis iiicantationibus recederel, sed ue priefectus Elpidius. Poluit ergo Hieronymus eam
populo videtetui iis recessisse; inio neque hoc sim- praefecti uxorcm vocare per aiiticipationein, quia
pliciter verebatur, sed alternative; vel hoc, vel ne posiea prsefecli uxor fuil Aristseneise.
videteiur ipse dictis d uboli tidem habuisse, qui ne- Et jusiiiium.] Coloiiiciisiseditio Sic cum interpre-
gabat aliter se expelli posse, nisi signo prius ablato. latione, id est omntumrerum intermissio, el quasi pu-
Quod faKuni erat, m divus llil.irion oslendit. Et quia Q Mtcuslucius. Male leclum jutlitium pro exitium. lode
sponte ingressus, sponte reuianubai, nec eum cogendi glossema quoque substiluti veibi in texiuni irrep»it.
viin ullam iiiiigicailla signa obtinebaiit. Ealtacem Dominum memn non facio.] Visio haec
CandiilulusConstaiuii imperatoris.] Varia candidati expiicaiur hic, infra, de ethnicis monasteriuin Hila-
significatio; sed hoc, upiuor, loco unus e schola- riunis invadeiitibus. De Hilarione a Gazensibus quae-
rium nuiiieru, qui ob corporia proceritalera ad tute- sito refert eliam Sozomenuslibio v, cap. 9. Meuiiuit
lam prnicipis eligebaotur. Vide Oiiouiasticon. elfreuis audacise Gazeorum, tempore Juliani inip.,
Evectionem.]Signilicai eecctiocursus pubiici exhi- Mazianzenus, invecliva priore in Julianuiii, quae est
bitionc.m. Augustii.us episl. 5>: < Zein>biusmagUter oratio ordine tertia; et Sozomeiiiis, libro v, cap. 8;
iiiemoiiae facius t.-sl, et misit nobis cvectiouein cura et Tlieodoretus, hb. m, cap. 6. Auibrosius, epist. 2.i :
aiiuoiiis > VideOnouiaalicori. < iiiceusaesunt basilicae Guzis tciupoie impeiii Ju-
Consulurem.]Proprie loquitur. Nam Palaestine pro- liani. >
vincia liabcbat consularem.De quo cousule Noiiliam BetHium..]Varia liiclectio,quaasc>ipiis,quaabediiis
Onentis. tibris. LecltoneinBetheliamauslruit Sozomeiius,iib. v,
Decurionibus.]ln municipiis et coloniis itecuriones cap. I4,depareutiijussu sloquens,qui7:jouTotX/>u7Tta'.oi
consilio publico prseeranl, ct susecuriac quasi seua- e/svovToevB»i6s).taxwtt.r]ra?ata. t priniiChrisliauieuecti.
tores eran>, lib. x C, dc dccuriun., I. 32, quibu»gra- iii Detheiia , pagi>diiioui Gazensiumsubjeclo. > ldcm,)
via iucuuibeliaiit munia. Exisliino Coiislanlii caadi- libri vi cap. 32, ageus de discipulU liilarionis : '£a.t-
daium iii profectione sua decurionibusconmiendaluin, \oaofovv Si up.fi HeQikiuvxo>u.nvTOUNoftoulaCr,f.
 201 VITA SANCTI HILARIONISMONACHI.NOTATIO. 204
« Cirea Betheleam vicumin Nomo Gazensi vitam tra-. A axopovTOUfTtpeaSvTepov; eif lotviriil%a>ptaav. t Allimo-
duxere monasticam. >ldem Sozomenus,"priori loco iiium in stiperiorem Oasim; Muim, Psenosirim, Ni-
ait, quod Syris Bethetia, id Grsecis riav8eovesse. Iammona, Plnnein, Marcum, Atbenodorum in Ararao-
Dracontium. ] Meminit hujus Athanasius apologia niacam; Dracontium episcopum in solitudinem eam,
de fuga sua, quem ail ab Arianis in exsilium pulsum quae circa Clysma est; Philona vero Babylonem ;
nna cum multis aliis collegis episcopis. Quem Baro- Adelpbium in Psinabla Tbebaidis; Hieracem autem
nius, aimo Christi 556,'Liberii papse 5, Constantii et Dioscorum presbyteros in Soincm, exsilio relega-
imperatoris 20, illum es.se putat ejus nominis virum, runt.
', quem ex monacbo diu renuentem, ipse Aihanasius Aphroditon.]Aphrodites et Aphroditopolis quadru-
ndegit taraen ut episcopatus onus susciperet. Fuit plex in /Egypto urbs in veteri ^Egypti tabula apud
Dracontius 'Epuavirokea; u-txpu;, parvw Hermopolis Ortelium. IJna juxta Athribin, in Delta; altera juxta
episcopus, ut babet Alhanasius in epist. ad Antio- Nilumin Heptanomia; terliajuxtaNilumin Thebaide;
cbenses. quarta apud Latopolim ad Nilum in Thebaide, Quse
90 Babylonem.]/Egypti hic civitas Babylon, apud hicintelligatur, dicam in Onomastico, ubi de eremo
Ailirebiiicuin lluvium in Lelupolite nomo. Alia in et monasierio Antonii.
Assyria Babylon. Baisane. Hujus memoria nondum mihi alibi oc-
1'lutonem.] Et bujus apud Alhanasium jam citata currit.
Apologia mentio. Baronius ad annum proxime cita- Dromadibus camelis.] Vttus editio, dromedibusca-
lum ait, ex Hieronymitestiticaiione prodi, Hitarionem melis. Vide Onomasticon
invi>isse Cbristi confessores (Dracontiunt et Pbilo- Isaac et Pelusiano.] De his nihildum reperi.
nein) anno qui sequitur Antonii obitum, qui contigit » Ne Pergamius.] Occultari voluit Antonius corpus
posl sequentem ^innum, videlieet anno Christi 358, suum ex Christiana modeslia et submissione, non ex
quo Baronius Anlonii obilura ponit. Quare Hilarion conlemptu reliquiarum, ut cavillantur haerelici. No-
putatione Baroniana invisissel hos confessores anno tum quanta religione tunicara saneti Pauli primi ere-
Cbrisli 359. mitse sibi vindicarit.
Sed oranino aliler temporum subducenda esl ratio. Martyrium fabricarelur.] Et sanctis confessoribus
Nam cum ex prseludiis ad Vitam Antonii pateal eum et martyribus scdessacrse et m;irtyria exstructa. Ha-
obiisse anno Constantii imp. 19 et ex Vita Hilarionis, bes hic de confessore. De martyribus, Ammianus,
cap. 27, constet, non nisi triennio pene elapso Hila- lib. xxn : < Cineres projecit in mare; id metuens,
rionem ad moniem Antonii perrexisse, ut ejus ibi ut clamabat, tie colleclis supremis sedes iis exstrue-
diem natalem celebrarel; nam eo capite dicitur quod rcntur ut reliquis, qui deviare a religione corapulsi,
< triennium erat quo clausum ccelum lerras arefece- periulere cruciabiles poenas, adusque gloriosam
rat, ut vulgo diceretur Antonii mortem eliam ele- moriem intemerala flde progressi, et nunc martyres
roenta lugere. > Atqui iramediate Hilarion a monte appellautur. >
Antonii redibat. Constat quoque ex Vita Hilarionis, Ad ulteriorem Oasim eremum.] Habes apud Ptolo-
capiie 25, quod cum ad montem Antonii pergeret, mseum, in ^gypto, Oasim magnam et parvam. Sed
confessores Philonera et Dracontium inviserit; et variant hoc Hieronymi loco et manuscripti et editi
dierura ibidem ratio, quos in itinere insumpsit, subdu- libri. Ms. Sancti Floriani : Ad interius monasterium
citur. Quare si initio anui 19 Constanlii, Chrisli 355, transiiurus. Velus editio : Ad interius monasterium
Liberii papse 4, obiit Antonius, Hilarion dicendus est Q Oasau transiturus.
confessoresillos invisisse anno Constantii 22, Christi Gazensescumlictoribusprwfecti.]Male quidam editi,'
558, sub tinem videlicet ejus anni, cum jam 15 Ja- profecti. Inlelligitprsefectum Palsestinae,inqua Gaza,
nuarii instaret natalis, ad quem celebrandum prope- et lictores ejus praefecti. Quse autem hic breviler
rabat. narrat Hieronymus, panlo expressius habes apud
Incertus aucior vitse Athanasii varios cum Philone Sophroniuin interpretera, vel Metaphraslem, qui au-
el Dracontio in exsilium ejeclos, post mortem Con- ctores hujus inquisiiionis Arianos et elhnicos facit :
stantis imp., cum Georgius pseudoepiscopussecundo E7vsiSe KovtrTaVTtOf uevavv Tn apxy xaTerpeij/exai TOV
Ecclesiam Alexandrinam invaderet, cuiiinieiiiorat. /3tov,'\ov\tavbt Seei; T6V6p6vovTOV paaiktxbveiaefQitpn
Kat yup evBv;KTCO T*I?At^uTrTOu xat TS>VAtbuiuv,e$o>pt- avoattoTaTa, w Stxvjx ai uvoxn Qeov xui Beapueuo-eSeiac;,
ffav fiev eittaxbttov;, 'Auptwvtov,Mwiov,Tatov, iiluvu, . atrepexstvojxaxS>;eTvpuwnat'TS>V ra?atwv otrot'Apstavi-
"Bpanv,Viknyiov, Vnvoatptv,Atvaftwva,'AyuSo>va, "Ayuux- ^OVTSS srt xai Ta 'E^Jjvtxa Tiu.S>VTe; irtnpxw xtvouvTott
xui
yov, Mapxov,hepov 'Auptwvtov, Mapxov, Apuxbv- p.eyuko> xat
Ouftw fvanpjjtTtXUTU TOU 6o"tou,xai rtiu-rtov-
vwv,'ASikftov, AyaQnvo$t»pov,xuiitpeaSvTeptv; 'lipw.u ai Ttvut TS>V bu,Ofpitvtoy rtupu TOBpou^tov"S>aTe,xuxoi;
xat Atoo-xopov" xai ourwtttxpS>;nkuauy, o>; TIVU;u\iv UVTOV eaxaTot; TteptSuXeiv. Ot Ss aytxvoijftsvot\vxot
auToJvev TOtfoSotj, Ttva?oe xat evaurij vtttpopia urto- nauv, TOTOU\byov , ptaruv %avo)v,7raAatTOU oo-touT»V
Davstv.< Etenim statim ex Agypto ei Libya expule- eTTtSou^vjv TrpostSoTof, xai 7rpo<; TnvAvuatv, S>artepnSn
runtepiscopos, Ammonium,Moein,Caium,1'bilonera, xui iyvo>piauu,eva.ftxou,evov. 'ExetvotSe Tnvuiax^vnv oiix
Hermem, Pleuium, Psenosirin, Linamonem, Agatho- ivtyy.bvTe;,ei; fiei^ovure StaxaiovratT>ivftaviav, xat
nem, Agampbum, Marcum, alterum Ammonium, et p. ava<7Tpe>|>avTS<; 7rapot;uvouo-t TOVa.votrtojTaTov fiuaiksu
Marcuin, Dracontiuin, Adelphium, Agalhenodorum, xuTuaTpufnyutuiv io>;auTwvxp»7rtScov TVJVexeivoupto-
et presbyteros Hieracemet Dioscorum; et tara acerbe vtiv,xai Toiif tiOvaJovTafitoWuTtpOTepov TifitapnieVTKf
eos expulerunt, ut quidara eorum in itinere, quidam aite\u6nvut,'IkupitavuSi xui 'Ho-O^tov,orrou 7rsp av eu-
vero in ipsa expulsione sint mortui. > Quae desum- pettwtrt,Ta [SapuTaraxoJ\ao-9evTaf, etTaxat auTtottupu-
pta sunt ex ipsius Athanasii apologia de fuga sua; SoOnvut QUVKTO). 'E)uvBuvov Se, TOTOU\byov, aexbvStti-
quaeetiara habes apud Metaphrastem, de Vita Atba- XOVTSS ei; ve<fi\u;,n, TOTOU t3eiounau/\ou,?aeoaSepovTef
nasii; etapud Socratem, libro u, cap. 22, etsi nouiiiia >JToEjuoVTSf. < Postquam autem Constanlius auidem
qusedamapud diversos diversimode legantur. Nam simul cum imperio vitam iiniit, Julianus vero cura
Atbanasius babet Noviovpro MoViov,et Un\uu.p.o>vKsumma 91 pernicie invasit sedem imperatoriam,
proAtvauojvst,vel AtvaSwva,et'Aya86v, 'Avuyuu.fov pro impiissima sunt (b Dei justitia, et patientia, et leges
AyaSuva,"A-yauyov; 'A6u.v6Swpovpro A'ya8»v6Swpov. verse pietatis!) quse ille tyrannice exercuit. Quicun-
Loca, in quse singuli relegati suni, habes apud que ex Gazaeiseranl Ariani, vel iri honore habebant
Athanasium, in epistola ad solitariam vitara ageutes : falsam gentium religionem, magna ira et magno spi-
Aftueivtov et; Tnvavt» Quatv Moutv ae xat Yevoo-tptv, ritu moventur adversus Sanclura. Et mittunt Bru-
xat Netictuftova, xui Uknvnv,xui Mapxov,xui"AowvoSwpov,chiumquosdam ex iis qui eadem quaeipsi sentiebant,
ftf T>3» 'Ati^uvtaxiiv,etc. ApaxovTtov ftev e7rttrxo7rovst» ut in extrema eum mala itnpelierent. llli auleni euiu
T« epflfta trepi TOslvaua, QtktovuSi ti; Ba6u),Sva, venissent, erant, ut dicitur, lupus bians teraere, cura
'AjfAtftovsif VivuSkuTnt ©ufiaiSoj;,'Iep«(x«T5xai Aw- rSanctus jam diu ante eorum prsevidisset iusidias, et
PATBOL. LXXIII. 7
203 DE VITIS PATRilM LIBER PRIMCS. 204
jain Oasim venisset, ut prins diximus.Cum vero noni A . prmcepisset.Sed poputodeCstmanuscriptisLalhtis et
ferrenl dedecus, ad majorem accenduntur insaniam,, Graecis.Vult serpentem ipsum evoeatum.
reversi in eum, incitant impium imperatorem, ut adI Ea tempestateterrwmotulolius orbis.] Hleroiiynuis,
fundamenta quidem usqne cverteretur illius monaste- in Cbronico, anno Vatentiniani2 : < Terrseihotu
rium, el monachi prius multis affecti suppliciis, ex-> pee lotum orbem facto, mare liltus egreditur, el Si1
pellerentur; Hilarion aulera et Hesychius,ubicunque ciliaemuliarumqueinsularum urbe"set innumerabiles
essent reperli, gravissime puniti, extremo deindei populos oppressit. Idem, in Isaiaecap. xv : < Audivi
afficeretitur supplicio. Nesciebantvaro se, ul dicitur,, quemdam Areopolitem, sed ei omnis civitas testis
aquilatn persequi in nubibus; itul, nt divinus dicitt est, motu terrse niagiioin mea infanlia, quando tniius
Paulus (I Cor. ix), aerem verberare aul in eumi orbis litlus transgressa sunt maria, eadem necte
cjaculari. > inuros illius corrufsse. > Ammianus,libro xxvi: <Hoc
Barouius lomo IV, anno Ctiristi 5C2, Liberii papae novatOre(Procepio tyranno) adhuc supersiite, cujus
U, Juliani iinp.8. Qtiod, aii, tanio studio iidem (Ga- acius multiplices docuimuset interitum, diem duo-
zenses) ejus necem expetiissent, ea potissimum cau- decitnum Kalend. Aoguslas, Cos. Valentiniano
sa intereessit, lumirum quod idem sanctus Ililarioni primum cum fratre, horrendi tremores per omnem
apud eos agens insignia ciini miracula edidisset, unql orbis ambitumgrassali suni subito, quales nec fabulse,
ex illis in tbeatro facto perspicuo, ab omnibusfueratl nec veridicae nobis antiquitates exponunt. > Cujus
acclamatum, Marnam Gazensium deum esse supe- tremoris effectusgrapblce ibi describit Ammianus.
ralum a Cbristo. In sabuio.] PliniUs,libro xvn, capiie 4 : < Invicem
Ca'ierum adeo furens fuit Gazensiumin Christia- 'B n sabulum alburii iu Ticlnensi, mullisque in locis ni-
nos persecutio, ut non lantum Hilarion cogeretur grum, itemqiie f-ubrumetiam pinguiterraepermistum,
capiare fugam, sed et alii omnes qui degebant iu infecundum e>t. t Dicitur etiam sabulo. Columella,
eorumdem Gazensium dilione fuga pariler atque la- libro iv, cap. 33 de castanea : < Sabulonembumiduin
tebris sibi consulere sint coacli. Nam de majoribusi vel refractum toplium non respuit. >
suis bsecSozomenus posteris commenaavit: < Hujusi Salonis.] Saio Dalmatarum navale est Straboni.
fugae cum alii >lutes meorum majorum, lum avus; EstInet Salone Pllnio urbs et fluraen Dalraatise.
meus particeps fuit (Sozom., lib.v, c 14), > eic. brevi tembo.] Quis non hseieat, legens apud
Ad iMorilitiom«r6em LibywParwtonium.] yEgypti Melaplirastemex versiOpe Herveti, Appetlit Berbili-
urbs. Florus, libro iv, capite 11, Parseioniumet Pe- mnbn emporium Datmatiw. Hsesi,lateor, et vel ob
lusium duo cornua j<Egyptivocat. eum locum Parisils Grsecum texium e manuscripiis
Scutariut quidam.] Graece, nomineScutarius. Sed regiis evocavi, in quibtis : Etf Bspe>j/\tt*6ov eptTtoptov
existtmo potius tcutarium bic ab officio dici. Sueto- TH; AaXiMCTta; xaTUiptt. Qui hon evariat a versione
nius Augusto, cap. 56 : <Adfuit et clientibus, sicut Herveti, nisi quodhabeatBerbelimbonpro Berbilimno.
seutario euidam, evocato quondam suo, > Vereor ut frustra quis portum hunc in Dalmatia
Hestfeftiu».]Sozoraenus, libro m, c. 13 Hesycam quserat. Suspicio mihi est, Sophronium, qui hanc
vccat. Sic et libro vi, cap. 52 : 'Uavyu; 6 'l\apiuvoc Vitam ex latino Hieronymi Grsece expressii, ex
i-tuipo; efikoa&fnatSi, ouxai 6 StSiaxakof.< tlesychas tVetii temboHieronymi fecis e BerbetimbonBepunXtpt-
eo ipso in loco, in quo magister ejus vitam egit Sov.Nec vanam conjecturamputo.
monasiicam.t Eadem apud Nicephorura,libroxi,c.39. 32 Duobushaud parvis myoparonibut.]Addit Co-
MethontB.]Methoneesl Messeniseurbs mariiima G < loniensiseditio: (myoparongenut navigiiestadcursum
in Pelopoueso. el ceteritatem paratum) quod haud dubie insertuin
Vtfio populis scruta vendente.]Ex Horatio expres- glossematis loco.Mira blc lectio. qua in Mss. qua
sum, episiolarum libro i, episl. 1: Edilis. Quidam Ms.: myoparonibusdesedromonem oc-
ViliavendenteiDtunicatoscrutapopello. currissenl, denuo hinc inde /luctus vehementes,remi-
Ad Epidaurum Dalmaiiwoppidum.Recte Dalmatiw ges. Vetus edltio : ttttpparonibus de te dromoneoc-
addiium, quia et aliseduaeEpidauri in Peloponeso. ciirrissent, denuo hinc inde fluctus verrente remige.
Boas vocant.] Isidorus, libro XII Orig., cap. 4: Fors dromoninlerpretatio est myoparonis. Est eiiini
<lioas anguis ilaliaeimmensa mole, persequitur gre- dromon, navis ad cursum expedita, quales lere pira-
ges armentoruin et bubulos, et plurimo lacle irriguis ticse. De myoparoneplura in Onomaslico.
uberibusseinnectit, et sugens inlerimit, alque iridea Paphum.] Duplex Paphus in Cypro insula, Palm-
>
boiim populatione Boas nometi accepit. Quae ad- paphos, et Neapaphos. Locus autem, in quo apdil
umbrata sunt partim ex Solino, pariira ex Plinio. Paplium commoratus est Hilarion, Sozomeno, libro
Solinus, c. 8 : < Calabria Cbelydris frequeiiiissima v, cap 9 dicilur X&p§vpt;,Charbyris, Triparitae libro
esl, et Boara gignit, quem angueui ad iramensam vi, cap. 12 Charybdis, Nicepboro, libro t, eap; 6,
inolem lerunt convalescere. Captat primo greges Charybtis.
bubulos, et si qus?plurimp lacte rigua bos est, ejus Hoc Satamind, hoe Curium, hoc Lapelha.] Tres
se uberibus innccllt, suciuque continuo saginata, hae in Cypro urbes. Alia Salamina et insula el urbs
iungo sscculoita felletiri satietatc ultimo extuberatur, prope Peloponnesum.Aliudquoque Curiumin j&tolis
ut obsisiere raagnitudiniejus nulla vis queat. Poslre- et Sabints. Per Papbum autem quod praecessit, ct
mo depopulatisanimanlibus,regionesquas Obscdetit, D I tres has civitates totam Cypri ihsulam designat. Est
ad vastitalein cogit. Divo Claudio principe in loco, Salamina ad Orieniem, Curiuin ad Meridiem, La-
ubi Vatjcanusager est, in alvo occisseBosespeclatus pelha ad Septenlrionera, Paplius ad Oecidentem.
estsol.idusinfans. Solinus Plinium, libro vm, cap. 14, QuwvocanlurBtcotia.] Veteres edilionesiiocholia.
paraphraslice expressit: <Faciunt his fidein in Italia Aliicitant Batholia. Sed Grseeebic est BouxoXia, uii
appellataeBose, in tarilam aniplitudihem exeuntes, et supra, ViiseSarictiAnlOniicap. 24, ubi Evagrius
in
ut divo Claudio principe occisae, Vaticanosolidus verlil Pastoralia. Videibi diela ad n. 69. Plura in
iti alvo spectalus sit infans. Alunluf- prilno bubuli Onoinaslico.
iactis succo, unde nomen traxere. > Videiidum an Tunicam saccutdm, eucutlam, el palliotum.] Bnc
a
insula Boas in Dalmatia dicta sit bois serpentibus. Hilarionis legatdm, et totus ibesauriiss ipse mox
Cerle hic apud Hieronytuumserpentem boaraDalraa- sepeliri vull in lunicticitieina , cucutta, et sago rrmi-
tiae familiarem babes. De insiila Ammianus, libro . co. Ne fallare, ut existimes, Hilar.oni, quia quaedara
xxn : < Florentius contrusus est in insulam Dalraalise legat, quaedamin sepulluram rescrvat, dttpiiciafuiSse
«boas.> Idem libro xxvm < eumque (Hymeitium) vesiimenta, vel festorum, vel munditiee eausa. Wou
ad Boas Dalinatise locum exterminasset. > Huc quo- fuere. Constat Supra, nuoquam vestem mutassa, «si
que raissus Jovianus hsereticus I. LIII C. Theod., cum prior penitus scissa esset. Quare quse uunc
de.baeret. legat, recens ipsi cesserant ex minisiri morte, qui
Evocaloprwcepisset.]Editi legunt: evocalo populo ante paucos dies obierat, ut hic habes.
fttlS VITA SANCTIMALCHI.CAPTIVI MONACHI.NOTATIO. 20«
Et toto corpore, quasi adhuc viveret, inlegro.] De ,A staluendus erit anno Christi 292. Huic eniiii nuinero
incorruplis sanctorum corporibus copiose in Ono- si octoginta annos addas, quot eum anuis vixisse
roastico, asserit Hieronymiis, efficientur ad mortualem ejns
Ad adjuvandat orationes tuat.] Disce, hseretice, diem aiini CCCLXXII. Scd aliter annos Antonii iiuine-
sanctorum orationibus fidelium oraliones adjuvari. randos esse, ad pr.cludia in Anlonium mouui.
Augustinus, libro xx, cap. 21, conlra Faustum Mani- Quod si breveni aiinurum, ViiaeHilarionis syno-
chaeumtriplex commodum in martyruin cultu agno- psim desideras, eccisiain cx liac ipsa Vita cxceptam.
scii : < Populus Cbristianus memorias martyrum Anno 10 aelaiis iiicboanie, inlrat eremum, raanet-
religiosa solemnitate concelebrat, el ad excitandam que ibi ad annum 20 inclusive.
imitaiionem, et ut meritis eorum consocietur, alque A 21 inchoanle ad 26 setalis annum inclusive, te-
orationibus adjuvelur. > Cbrysostoinus, libro de nuiter viclitat, III annis in diem lenlis sextario, iu
Babylamariyre advcrsus gentiles, ex sepulcris mar- aliis psne arido cum sale.
tyrum non unain qiioque utilitalem hauriri docet: A 27 inclioante ad 30 aetalis annura inclusive
*H7>ipoif/tfTTJSkupvuxot eif T»Vtyvxnv iurtiitTovau, berbis victiiat.
xtxuTtknTTtt Teuvrnv xui StuviaTnat,xui to<;auroOxst- A 31 inchoante ad 35 inclusive sex uncias panis
u,ivovavvzvyouivttv, xai itapeaTS>TOf xai opto/xsvou, hordeacei in dicra sumil.
ouitof auTnvStaxet<i6at itotei' etTa rtpodvuiu;7ro)\/\>)<;
6 A 36 inchoante ad 63 inclusive victui oleum ad-
TOUTO frepof ay8' eTepouyevou*vot, jicit.
wafltiv,7t\npo>Beit,
ovTwfexetSev uttipyjTat. < Capsulse euim aspectus in A 64 inchoante ad 80 inclusive pane abstinuit, sic-
animam invadens "ipsam percellit el exsuscitat, ac B que complevit vitse ordinem.
perinde efficil, quasi qui illic morlutis jacet preces Quibus omnibus subductis justum efficies nume-
siniul fundat, praesensque adesse cernatur ; deinde rum octogenaiium.
fit ut qui se sic affectura sentit, inira alacritate ge- Sed et alia annorum ratio ex eadem vita colligi
Stiens, aliusque prorsus quodammodo effecius, ila ex potest.
eo loco decedat. > Sanctorum igitur frequenta se- Anno 16 setalis inchoanle, seu 15 jam expleto
pulcra, sanciorum venerare reliquias, sanctorum intrat eremum.
oraliones implora. Post 22 annos solitudinis 6terili Eleuiheropoktanae
Baronius, tomo IV Annal., anno Christi 372, Da- partum impetrat.
masi papae6, Valeniinianiet Valentisimpp. 9. < Hoc 63 setaiis anno, de fuga cogitat. Et post u annog
ipso, inquit, anno Hilarion prsestanlissimusmona- e Palaestinadiscedil.
cborum, post innumera miracula edita, clarissimus Post lii annos a morte Antonii invisit iocum An-
sanctilate ex hac vita migravit anno setatis suae (ut tonii.
lesiatur sanctus Hieronyraus) octogesimo. Ex cujus Anno 1, manet Oasi.
etiara lesliGcaiionecolligilur eumdera hoc ipso anno Fugitin Siciliam, ibi post m annos eum Hesychius
ex hac vita discessisse : siquident ipsum tempore invenit.
obitus Antonii Magui, qui eontigit anuo 21 Constan- Manetu annis Paphi in Gypro.
tii imp. (bic est annus Domini 358) egisse annum Manel v annis in raonte.
aetatis 65 tradit: quibus si addas annos xv, ut per- Quibus si aiiiium i addas, quem variis
venias ad LXXX,quo obiit, uiique deduces annos r nibus impendit, conficies annos LXXX,qprofectio- uot eum
aetatis ejus usque ad praseniem 3/2. > Hactenus vixisse testatur Hieronymus.
Baronius. Ex cujus putatione natalis dies Hilarionis

OCTOBRISXXI.

VITA SANGTl MALCHI,

CAPTIVI MONACHI,
AUGTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO.
(Hujus Vitce textum a Vallarsio tt aliis annotatum habe* Patroi. tom. XXIII, «o/. 53.
Accipe nunc Roswydi notationes.)
KOSWEYDINOTATIO.
96lfafc/ii.| Martyro.ogiumRoraanum,21 Oclobr.: D Ipse in catalogo Hlustr. EcclesiaeScrip., capite 135,
< Maioniaeiii Syria prope Antiochiam saiicti Malchi eara inter opera sua recenset. Quare quae apud Me-
monachi. >De Malchoquodam Mensca24 Novembris: taphrastem habetur tomo VII, Aloysii Lipomani ex
Grsecoper Gentianum Hervetum translata, existimo
'O a-/to<;tiukx^t ht eipnvnTe\etovTat. anie ex liieronymi Latino textu in Graecum versam.
Otyu^o7ro>i7rot avyxuTittTnsav v bet MagdeburgensesCeuturiatores, cenlur. i, c. 10,
tv%nv urtu\ut, MttX^e.fii» anv Kvpita. Erasraum seculi, volunl HieronymuraVilam Malclii
« SanclusMalchusin paceconsummal. prolixiori narratione conscripsisse, exercendi ingenii
Angelianimaruraducloressimule cielo devolaruut, inagis causa, quam rem, ut esset, simpliciter expJi-
Ll diiimainluam, Malcbe,adDeum deducant tandi proposito. Sed recte eos suismet veri is capiat
Aii hic cura boc nostro idera sit, dubilo. Meminit Alanus Copus,dialogo 2, cap. 11 : < Miiantur, iuquit,
Malciti cuJHsdaraTheodoretus, lib. lvHia., cap. 26, quod lot homiuis scelera prius coramenioranda ,
quein Baronius, annali 370 putat esse euut de quo quam damnanda censuerit. > Hieronymus. In qua
agit Hieronymus.Non opinor, quia MalchusTbeodo- isli querela se produnt, suamque causam; et salis se
rcti vixit in monte, qui irarainet Autiochisc; Malchus inielligere, serio et non rhelorica exercitatione Hie-
Hieronymi in vico Maroniaetriginta raillibus ab An- lonyiiiuiii isla agitasse. Alioqui quorsura illa contra
liocbia. /hetorem in ficto argumento ludentem vocifcralio'! >
MalchumSyns reaem sonare habes hic VideOno- Hacleuus Atanus : qui porro quinque scelera, quae
masiicon. Magdeburgenses Malclio objiciunt, egregie dialogo
Hieronymo.]Vere Hieronyraus hujus Vitteairctor. illo u vaiiis capitibus relut.it.
207 DE VITIS PA1RIJM LIBER PRIMUS. 208
Qui navali prwlio.] Ambrosius, libro rGffic, cap. A Chrislianorum imperaiorum tempore exaltatam retu-
10 : < Qui naveni in mari regere gubernaculis slu- lerit, non omnino aberrabit: Pro eo quod fuisti dere-
det, vel remis ducere, prius in flnvio prseludit. > licta, et odio habila, el non crat qui per te transiret,
Labilur Erasmus, qui ex hac simililudineexistimavit pomm te in superbiamswculortim,gaudium in genera-
Hieronymum subsigniflcare, argumentura hoc non tionemet generalionem,et sugeslac gentium,et mamilla
esse serium, sed exercilandi styli causa siimpium. regum laclaberis, et scies quia ego Dominussalvans le,
Quasi vero repugnet serium quid esse, et ideiu tamen et redemptor tuus fortit Jacob (Isa. LX). Et illud ejus-
assurai ad exercitandum slylum. Serio cogitabat dem : Et erunt reges nutrifii lui, el reginw nutricet
Hieronymus de historiseEcclesiasticsecomposilione; tum: vultu in lerram demissoadorabunl te, et puive-
quam ut pro dignitate traclare possel, maluit ante in rem pedum tuorum lingent(Isa. XLIX).Vide epistolam
parvo, ul inquit, opere exerceri, quam ad tatiorem .AineaeSilvil tutn cardinalis, postea P i II ponlilicis,
historiam perveniret; serio utique ulrobique rem quatiinscribitur De moribusGermanim, qua refutat
acturus. varias Mariini Meir, qui archiepiscopo Moguntino
Ms. Audomarensis, initio hujus capitis, praemiite- cancellarius fuit, calumnias contra curiam Romanam,
bat hsec verba : Qui legis, imitare quod legis. • probaique variis ralionibus Romanos praesulesdivitet
Persecutionibus creverit.] Hieronymus , cpist. 62, el potentet esse oportere, ac potissimum ad tria di-
ad Theophilum advcrsus errores Joannis Jerosol. : vitias requiril: < l°ad statum lionestumet dignitati
< Fundendo sanguinem, et patiendo magis quam fa- convenienlem tenendurn ; 2*ad alendos pauperes, et
ciendo contumelias, Christi fundata est Ecclesia; ecclesias manu tenendas; 5° ad coercendos malefa-
persecutionibus crevit, martyriis coronata est. > .a ctores, qui Gdeisinceritati officiunt. t
El postquamad Christianosprincipetvenerit(Ecc\t- * Maronias.] Ita manuscripti el vetus edilio. Vulgo
sia) potenlia quidem et divitiis major, sed virlutibut Maronia. Ptolemaeonota Syrisecivitas yiupt.>veiut. Hic
minor facta sit.] Hsereticimoderni avide hsec el sirai- viculus dicitur. Vide Onomaslicon.
lia Hieronynii aliorumque Patrum loca arripiunt. Ad papw Evagrii.] Anliocbiseepiscopus fuil Eva-
Primo, iit Ecclesiseornalum et vasa sacra pretio- grius, Hieronymo perfamiliaris, de quo ipse catalogo
siora improbent.Quosegregie repercutit Bellarminus illust. EcclesiaeScriplorum, cap. 12S. Vide dicta ad
noster, lomo II, controv. general. iv, libro m, qui Prseludia in Vilara sancti Anlonii, n. 4. De papse
est De cullu sanctorum, cap. 6, ubi agit de ornatu nomine in Onomastico.
97 templorum. Et tomo III conlrov. geuerali III , Ut revera ejusdemlociindigena.]Bosweydus babel:
quse est de Eucharistia, libro n, dc Missa, cap. 14, et, ul rebar, pro : ut revera, leclionemque suam se-
ubi agit de vasis sacris. Quo eiiam facil in tcmpore quenlibus annotat. EUIT.— Et, ut rebar, ejusdem
dictura apopbthegma sancti Bonifacii, de quo habes loci indigena.]Ita Ms.et vetus editio. Coloniensiscum
de consecr. dist. 1, cap. 44 : < Bonifaciusniariyr et Erasiiio, et revera avTbyBm,quod nescioan Erasmus
episcopus iulerrogaius , si liceret in vasculis ligneis ex ingenio, an ex Als.substituerit. H. Gravius dicit
Sacramenta conficere, respondit: Quondam sacer- eliara in quibusdam libris legi, Thebatlonis indigena.
doles aurei ligneis calicibus utebantur; nunc e con- Quidam Ms. pro rebar habet erat. Sed vera lectio cst
irario, lignei sacerdotes aureis utunlur calicibus. > quam dedi. Putabat qnidem Hieronymus, Malchum,
Quod desumptum estex concilio Tribtiriensi, cap. 18. qui Maroniseversabatur, ejusdetn fuisse loci indige-
Monere videlicet voluil vir sanctus ut aureas simul „ nam, sed mox a Malcbodocelur Nisibenum se esse.
tucnles ad altare sacerdotes afleraut. Imitaiione "C Labunlur cum Erasmo Cenluriatores Magdeburgeit-
quadam expressit boc apopbthegma Tritbemius in ses, cent. 4, cap. 10, qui aiunl Malchum oriundum
Cbronico suo Hirsaugiensi : < Veteres olim monaclii ex vico Maronia.
cellas quidem, ecclesias et aliasmansionesbabebant Mi nate, Nisibeniagellicotonus.]Ms. sancli Floria-
lenebrosas; sed eorum corda erant lucida valde in ni :jMt nate, Nisivelliagelli colonus.Ms. Audomaren*
ainore Dei omnipolentis, et in scientia divinarum sis : Mathenisibeni agetlo colonus, quod coaluit ex
Scripturarum. Noslri autem ecclesias, cellas, do- tni nale Misibeni.Erit fortequispiam, qui hinc Malhe
tnosque, et omnes raansiones jara lucidissimasfabri- Nisibeni exsculpat, et locum ita dictura in agro Nisi-
cant; sed corda eorum vitiis et desidia plena, tene- beno arioletur. Vulgoloco Nisibeni habetur Maro-
brosa sunt: quoniam nec Deum, sicut debuerant, niaci. Apud Metaphrasten habetur Sevennia.
diligunt, nec leclionibus Scripturarum animum in- Ad eremumChalcidos.]Est Chalcis urbs Syriae, in
tenduiit. Ita quoque cum calices essent cuprei, sacer- regioneCbalcidica. Apud Ammiauum Marcellinum,
tlotes aurei fuerunt. Hodie aulem calices sunt aurei, libro xxiv, habes Chalcida Syriacam civilalem. Vide
el cuprei sacerdotes. > Onomasiicon.
Secundo, ut clericorum divitias insectentur et im- Quw inler Immas et Berwam'.] Ita legendum ex
probent. Qua in re sequuntur veteres bsereticos, ut Mauuscriplis.QuidamManuscriplibabebant Verwam,
Arnaldutu de Brixia, qui vixit an. Christi 1139, tem- soleinni quorumdam veterum more, ponentiuni V
pore Conradi regis Romanorum, qui dicebat (teste loco B. ln editionibus veleribus erat, quw inter Im-
Ouone Frisingensi, libro n, cap. 20, de Gestis Fride» mas et Beroas.InColoniensieditione,quwinterImmam
rici imp.) : < Necclericos proprietatein, nec episco- D JJ et Essam. Abutar otio, si inonslrosas quoruradain
pos regalia, nec monachos possessioues habentes , manuscriptorum et ediiorum librorum lectiones re-
aliqua raiione posse salvari. >Sequuntur el Joanuera prsesentem. Et Imw et Berwain Syria, quaehuic loco
Wiclefum, cujus iu concilio Constantiensi, sessione quadraut. VideOnoinasticon.
8, damnali hi sunt arliculi xxxn. Dilare clerum est Ul dum adviverel' mater.] Ita manuscriptus sancti
conlra regulam Christi. xxxm. Silvesler et Constan- Floriani edtti, Et dum adhuc viveret maier. Tciml-
tinus errarunt Ecclesiam ditando. xxxix. imperaior lianus, de Corona milil., cip. 7 : t Porru si qtise alise
et saeculares sunt seducti a diabolo, ut Ecclesiam idolis faciant, ad daeraonespertinent, quanto magis
ditarenl bonis temporalibus. > Sed recte Ambrosius, quod ipsa sibi idola feccrunt, cura adviverent. > Ubi
libro vin in capile xix Lucae, non in divitiis criraen, iion recte Latinius, cum adhuc viverent,reponit.
sed in male utentibus ponil: < Discaot divites non De BerceaEdessam pergentibut.]Ita recte Mss.Malij
iu facultatibus crimen hserere, sed in iis qui uti ne- Coloniensisedilio : DeBeria ad Essam pergenlibm.
sciant facuiialibus. Nam divitiaeut impedimenla sunt Est Berceahic Syriae civilas, in Cyrrhestica regione.
improbis, ila bonis sunt adjumenta virtulis. > Edessa quoque hic Syrise esi civitas.
Quod si quis Isaiaevaticiiiium, ad Ecclesiam olira Vicinapublicoilineri solitudo,per quam Sarraceni.]
sub etbnicis imperatoribus quasi dereliclam, post Tenditur hxc latissima eremus ab India ad Maurita-
1 Sic legit 1 Loco adhuc viveret,quod babet Yallarsius. EUIT.
Rosweydus pro Beroam, quse est leclio
Vallarsii. EDIT.
209 VITA SANCTl MALCHI,CAPTIVI MONACHI.NOTATIO. 210
iiiam usqiie et Athlanticitm Oceanum, ut scribitilie- A Daria in lupanar delrusa a leone propugnata est. Et
roiiymus in caput \xi Isaise. Theclse Martyrunt fortissimse maxiroeqtie pudicse
Ismaelitwirruunl erinilis vittatisque capitibus.] Ve- nunc leo, nunc lesena non tantum non obfuit, sed et ';
leres editiones , nudatisque capitibus. Sed bene Ms. subsidio fuit. Vide Acta ejus 23 Septcmbris. Fre-
cum edilione Coloniensi, vittatis. Vnrius gentium quens Hieronymo pbrasis, pro muro esse, proverbii
babitus. Tertullianus, libro de velandis Virginibus, specie. Vide Onomasticon.
capite 10 : <Debebuntet ipsi aliqua sibi insignia de- Apprehensummordicuscalulum. ] Ita vetus editio ,
fendere, aut pennas Garamantum, aut crobylos Bar- et raanuscripli. Coloniensis editio, apprehensosmor-
barorum, aut cicadas Aibeniensium, aut cirros Ger- dicuscatulos. Videri alicui possil non teraere numero
ntanorum, aut stigmata Britonum. > lsidorus, libro singulari catitlum positura. Sunt enira, qui semel
xix Orig., 98 cap. 23: < Nonnullsegenles non solum lanlum a leiena partum edi velint, eliam ratione al-
in vesiibus, sed iu corpore aliqtia sibi propria quasi lata. Plinius, libro vm, cap. 16 : < Scmel autera edi
insigniavindicanl, ut videmus cirros Germanorum , pariuin, laceralo iinguiiiiiiacie utero in enixu, vul-
granos et cinnabar Golliorum, stigmata Britonum. .• gum credidisse video. >Sed subdit ibidera Plinius di-
Cireumcidunt quoque Judaei praeputia; pertundunt versam atiorum sententiam : < Aristoteles diversa
Arabes aures ; llavent capilibus intextis Getae; iiiient tradit, etc. Is ergo tradil lesenam primo fetu parere
Albaui albenlibus crinibus; Mauros habet tetra nox quinque calulos, ac per annos singulos uno rainus,
corporum, Galloscandida cutis; sine equis inerles ab uno sierilescere. > Undesi leaeua hic catulum nou
exsiant Alani; nec abest genii Pictorum nomen a catutos cxtulil, fuerit hic ultimus lescnseparlus.
corpore, qund minutis opifex acus punciis expressos T, T Cametos, quos ob nimiam velocilalem dromedarios
nativi graminis succos includit, ut has ad sui speci- vocant.] VopiscusAureliano: < Victa igitur Zenobia
men cicatrices ferat pictis arlubus maculosa nobi- cumfugerel camelis quos dromadas vocitant. >
litas. Et nova sitarcia refocillati*.] Hsec vera scriptio et
*
Patlia et latas calliculas trahentes.] Ila Ms. sancti lectio. Quidam libri editi addita interpretajiotte ha-
Floriani. Veleres editiones , catligulas. Coloniensis bent : Et nova silarcia, id est,annona refocillati. Oc-
editio, caligas.Isidorus, libro xix Orig., c. 34 : < Cali- currit bxc vox in Bibliis, sed vaiie a variis scripta.
culaeligsc vel a callo pedum dicise, vel quia ligantur. 1 Reg. ix : Panes defecerunt de sitarciis noslris , ubi
Nam socci nou liganlur, sed lantum intromittuntur. > LXX habent ayyeiu , vasa. Regia edilio, sistarliis;
Notum, quam frequenter olim g et c inter se commu- Lovaniensis, cistarciis; Parisiensis, sitarchiis. Sed
tarint. Vide Onomast. bene Romana, sitarciis, a O-ITOJ et upxia annonam
Lonno posiliminio.] Feslus : < Postliminium rece- tufficere. Vox baecLatine usurpata Apuleio, M.lesia
ptum Gallus jElius, iu libro i Significationumqusead 2; Augustino, tom. IX, in tractatu de Canlico novo;
jus perlinent, ait esse eum qui liber ex qua civitate Isidoro, libro xx, capite 9, Orig. Sitarcim nautarum
in aliam abierat, in eamdem civitalem redit eo jure, sunt, ab eo quod sutm sunt , sed verum etymon ex
quod constitutum est de Postliminiis. Item qui servus Grseco dedimus.
a nobis in hosium potestatem pervenit, postea ad Sabinianum Mesopotamimducem.] lta Mss. et ve-
uos tedit in ejus potestatem, cujus antea fuit, jure teres edttiones. Coloniensis, Snbinum; Lugdunensis,
postliminii. > Proprie hic usurpalur poslliminiumab Sabaudianum. Sed rectum Sabinianus. Quem tamen
tlieronymo. Saepe alias idem metaphorice usurpat. Ammtanus , libro xvm , non Mesopotamiseducem ,
Vide Uiiomasicon. i sed Magistrum militise in Oriente et Mesopotamia
C.
Et pronubante nobis mwstitia.] Velus editio, pronu- ponit. < Rebus per Mesopotamiam in hunc statum
bente. deduclis, etc., stetit sentenlia ut Sabinianus victus
Corporadefunctaportabanl.] Plinius, lib. xi, cap. 30, quidem senex et bene nummatus , sed imbellis et
cgregie formicarurasedulitatem describit. Inter cse- ignavus, et ab impetranda magisterii dignilate per
tera : t Sepeliuntur inter se viventium solse, prseler obscuritalem longe discretus, prseficiendusEois par-
hominera. > tibus mitteretur. i
El jugi susurro.] Alias susurrio. Apud Jobum , iVoittamen meei credensul sorori. ] Hieronymus ,
cap. iv, veteres Patres legunt, et quasi funive susce- epistola 2, ad Nepotianum : < Hospitiolura tuum aut
pit auris tnea venassusurrii ejus. raro aut nunquam mulierum pedes terant. Omnes
Duos cametossedenies'.] Vetus editio : duos came- puellas et virgines Christi aut sequaliter ignora, aut
lis sedenies.Coloniensis, duos camelisinsidentes.Sed sequaliter dilige, ne sub eodem tecto mansites, nec
lectio quara dedi est ex Ms. sancii Floriani, et est in prseterita castitate confidas. NecSampsone fortior,
locutio frequens mediseselati. Hieronymus ipse, su- nec Davide sanctior , nec Salomone potes esse sa-
pra, in Vita sancii Hilarionis, cap. 9, asinum sedens. pientior. Memento seraper quod paradisi colonum de
Ita ibi Mss. .<£liusSparlianus, in Hadriano : < Se- possessione sua mulier ejecerit. > Apud eumdem ,
deri equos in civitalibus non sivit. > Sic Marci, tom. IX, in rugula monacbarum quse inscribitur
cap. xi, de pullo asinse: quem nemo adhuc sedil ho- Eustochio el reliquis virginibus, ficto Hieronyini no-
minum.Ila cital Ambrosius, lib. ix, in cap. xx Lucse, mine, cap. 18 : t Niliil periculosius viro quant mu-
initio. Vulgatus nunc, superquem, etc. ldem, lib. ix D ] lier; nec raulieri quam vir; uterque palea, uterque
in Lucam initio: El ideo pullus sedeturasinw. ignis. > Bernardus, serm. 65 in Canlica : t Cum fe-
Pudicitiw tantum conscientia pro muro sepli.] Vere mina semper esse , et non cognoscere feuiinam ,
pudicitisereverenies sunt bestiae.Nonlanium pudicis; nonne plus est quam morluum suscitare ? Quod
saepe non obsunt, sed et eos luenliir. lllustre exem- minus est, noti potes; et quod majus est, vis cre-
plum in Vila Chrysanthi et Darise25 Octobris ubii dam tibi ? >
1 Vallarsius legit Caligas.EDIT 1 Vide Patrol., tom. XXIII, col. 59, not. f. EDIT.
' Yallarsius, duot camelit intidentes. EDIT.
 .IUNH XII.

VITA SANCTI ONUPHRII »,

EREMITiE ,

AUCTORE PAPHNUTIO (2) ABBATE, INTERPRETE ANONYMO

90 Beati Onuphrii Vilam inter Graecorum comraenta scriptani nuper reperi, ut quondam a venerabili ac
prudenlissimo viro, scilicel Gregorio (3), ipsius gesla narrante, cognovi. Hanc Paphnutius, vir quoque san-
ctissimus, Grsecosermone retexit ab exordio. Quem ego secutus, e Graecotranstuli in Laiiuum, largiente
Doraino, ul ejus probabilis vita secundum vires meas manifeslata, admirationem legcntibus prsebeat et imi-
lationem. Non perpendite, quseso, mei sermonis rusticitatem, sed tanti laboris aniino revolviie loiiganimila-
lein : quam vir Deo plenus patienler sustinuit, duin mundanse vanitatis gloriam sprevit, et cceleste regnum
districte viveudo sibimet baereditavit.

VITA.
Beatae memorise Paphnutius qusedam cogitatio- A gerelur (5). Pro vestimento quoque foliis
herbisque
jium et actuurii suorum secreta taliter reseravit, di- utebatur, quibus subteriora renum (6) tantummodo
eens; cingebat. Tali viso bomine, niniio perterritus siim
CAP.I. — Quodam die, dum ego Paphnutius solus terrore, anxiatus ultra quam credi potest timore el
tacitusque sederem, cogitavi in corde meo quod de- admiratione, quoniam lam mira forma iueis oculis
serta peterem, et universa loca sanctorum mona- nunquam fuit oslensa in humana specie. Quid face-
chorum, piseque conversalionis habitum luslrarem, rem ignoravi; sed quantum valui, fugam petii,
ac qualiter Deo ministrarent, considerarem. Unde montemque propinquum concilo cursu ascendi; ibi-
factum est ut tacitus iter arriperem, et in eremum que tremefactus corrui, atque me sub frondium den-
cursu desiderabili properarem. Panes itaque cum sitatea facie iliiusabscondi,multa dans suspiria. 100
aqua exigua mecmn portavi, ne deflccrem a labore Defeci oene aetale et labore abstinentise. Hic vero
itineris coepti. Quarto autem die peracto, alimenta dum me cernebat in monle jaccntem, voce nimia
qnse mecum sumpsi defecerunt , meaque membra clamavit, et dixit: Vir Dei, descende de monte. Noli
nullo victu refocillata vires perdiderunt. Moxquedi- timere; ego enim sum homo passibitis, tibi similis.
vina illuslrante gratia, mors imrainens ablata est; His itaque consolatus verbis, mentem recipi, mox-
assumptisque viribus iter arripui, atque dies alios jjque descendi, et ad virum sanctura perveni, atque
quatuor niliil gnstando peregi. His itaque complctis, pedibus ejus me timidus prostravi. Ille quoque me
nimiura fessus, bumo proslralus jacui velut mortuus. prohibens ante se jacere, Surge, inquit, surge; lu
Extemplo quoque coslesti solatus adjutorio, assistere enim es Dei servus, et vocaris Paphnutius, sancto-
mihi vidi virum, gloria mirabilem, splendore terri- rum amicus. Statim surrexi; et quamvis fessus, ta-
bilem, pulchritudinelaudabilem, magnitudine proce- men lsetus ante eum sedi, jam ferventi desiderio,
rum, aspectu prseclarum. Quem ut aspexi, vehemen- quis ipse, et qualis ejus esset vila, cupiens digno-
terobstupui; sed lamen ille vullu placido accedens, scere, dicens: Ecce voium adiraplevit, qui me per
nunc manus, nunc labia mea tetigit, mihique vires hanc eremum direxit. En artus mei fatiscentes ali-
potenter restauravit (Soannesjibelto m, n. 12). Con- quod sentiunt solalium, sed mens sitibunda non
tinuo lsetus surrexi, Deoque favente, per solitudinem adbuc invenit refrigerium. ldcirco te, senior, corde
exinde decem et septem dierum cursura dircxi, quo- devoto deprecor, atque per illum, ob cujus amorem
usque ad locum quem Dominus mihi famuto suo in- htijus solitudinis deserta habitas, te contestor, ut
digno providebat ostendere, nerveni; illic ab itineris unde sis aut quomodo voceris, seu quando hucad-
labore cessavi. veneris, apertis mihi verbis denunlies. Et vir Dei
CAP. II. — Igilur dum fessus requiescerem, el G recognoscens quam libenli animo sententiam stii la-
quam aegre (4) profectus essem cogitarem, virum boris audirem, dixit mihi:
procul aspectu terribilem vidi, in raodum besliepilis CAP. III. — Quoniam te, frater dilecte, avida
undique circumseplum ; cui tanta scilicet caiilloriim menle vitse raeae longas serumnas,velle scire video,
prolixitas erat, ut corpus illius ipsorutn diffusionete- repeiere nie tibi non dubites has ab exordio. Ego,
41g VITA SANCTl ONCPHRll, EREMIT^E. 214
licet immeritus, vocor Onuphrius. Et ecce non mi- A\ tium, constat eos habere divinum (9). Etsi esuriunt,
nus sunt quam septuaginta anni (7), quod in quis eis panem dabit? Si sitiunt, quis eis aquam tri-
lioc deserto laboriose vixi. Cum feris conversalus buit, ubi panis et aqua non est? Maximus labor in
sum crebrius, pro pane comedi jugiter berbarum desertis locis esse non dubitatur, ubi nihil necessa-
fructus, in monlibus et in speluncis et in valiibus riuro reperiiur. Primum ergo, quando in solitudine
meum reclinavi miserabite corpus. Tol annis ne- . definiunt habitare, in Dei limore certant finniter
niinera nisi te solura adspexi, alimentum a nullo stare. In farae et siti, in labore et passione corpora
hominum sumpsi, in monasterio Hermopolim diclo sua cruciant; contra diabolicas insidias viriliter di-
njtrilus, in provincia Thebaida (8) nominata, micant; et ul vincant, contra tela nequissimi ignea
ubi simul pene centum monachi degebant. Porro gladiis spirilualibus pugnant. Anliquus etenim ille
vita illorum talis exstitii, ut more et actione aequa- lioslis, toiius inventor iniquitalis, sludet eos subver-
nimiter onraes viverent, et uno corde et uno spiritu, tere, et in consortium malitise suae implicare, atque
jiigo ac disciplinscsanctse regulse colla submillerent, de bona voluntate, quam inchoabant, reirahere; et
atque fluctus lmjus sseculi omnino non formidarent. raentes eorum mundanis voluplatibus iterum irretire,
Quidquid uni placebat, cunctis placebat. Mente ., ut in opere 101 coepto fatiscant persistere. Omni-
sancta, fide pura, charitate perfecta ante Deunj B ] potens ergo Deus, qtti non derelinquit sperantes iu
incedebant. cui die noctuque omni mansuetudine se, circumdat eos armis suse potenlise, ul hos incur-
«t patientia minislrare non cessabant. Tanta his sio Satanse non valeat prosternere, quos protegit
erat lacilurnil.is cum abstinenlia, ul nullus auderet celsitudo divinse luisei icordise. Quapropter ad eos
nisi cum justa interrogatione, yel recto responso, angeli Dei jugiter niiuunltrr, ac per raanus illorum
reddere verbum. Ibi quoque pabulum sanclre doctriose qiisecunqiienecessaria crebrius eis administrantur.
:>badolcscenlia suscepi; ibi regularis vitae nornwn Aquam de petra hauriunt, quod interpretatur Cliri-
a frairibus didici, a quibus amabiliter diligebar; ab stus. Scdptum est enim : Sancti qni sperant in Do-
ttis, qualiter inslilula mandatorum Dei servare debe- mino, habebunt fortitudinem, assument penuas ut
rcm, diligenter instruebar. aquilae; volabunt, et non deficient; current, elgres-
CAP. IV. — Profecto vitam beati Pairis «oslri bus eoruin non labentur (Ita. XL). Et alibi :
Eliae venerabiles fratres meos audivi frequenter lau- iQui sitiunt, de superno fonte condiuntur (10), et
dare, qui se in eremo in tanta abstinentia et oraUone herbaram folia in ore eorum tanquam favus mellis
studuit affligere, ut maxkuam virlutem a Domjiio dulcescunt. Si airtem aliquando diabolus adversus
mcruisset accipere; et igneo curru transvecfus, spi- eos colluclatur, protinus surgunt: manus suas ad
ritus sancli donaquae babiieral, disoipulo imparliri, C ( Dominum expandunl, preces ante divinam majesta-
ac adluic longsevussenio, jnortis pcenam non videre. lem fidetiter fundunt; mox auxilio coelesiisublevan-
insuper ad exemplum, beatura Baptistara Joannem tur, el dolosa jacula inimici penitus destruuntur. Non
proitderunt, qui in novi Testamenti serie clarissi- intelligis, fili, qualiter in Psalmo legitur : Quoniam
tnus effulsit, perque plurima annorum spatia divino non in finem oblivio erit pauperis, patienlia paupe-
tnancipatus officio, corpus suum maoeravit, donec in rum non peribit in seternum (Piol. ix)? Et nerum :
Jordanis unda Redemptorera mundi baptizare dignus Exaudivit eos Dominus in die tribulaiionis, et da
existeret, atque ipsum Dei Agnum esse digito suo omni angustia liberavit eos (Ptal. cvi). Eniinvera
demonslrarei. unusqoisque propriam roercedem accipiet, secun-
CAP.V. — Ego vero cum ialia eos recitantes au- dnm suum laborem (/ Cor. m). Reaius est enira
ilirem, dicebam illis : Quare, seniores mei, vitam et vtr qui semper est pavidus, et volunlatem Dei
miracula eorum obslupescitis? aut cur illoram factaL in hac prsesenti vita et fragili siudiosus agit
tam assidue contmemoralis? An sunl vohis fortiores,.i • (>Proi>.xxvni). Certissime scias, o tili, quoniam an-
qui desertum babilanl, an leviores? At tHi reapon- geli Dei sancris ac justis viris quolidie famulantur,
dentes, dixerunt : Fili, fortiores nobis suitt, quiai alque virtute superna corpora et animse illorum jugi-
sine adjulorio bumano vivunl. Nos itaque alter afh1:D ter illuminantnr.
allero conspicimur, partterque divinum officium a» CAP. VI. — Tali denique ratione ego pauper Onu-
nobis celebraiur. Si quando cibum cupimus, para- phrius a sanciissimis Pairibns in meo monasterio
tum reperimus; si quanda iofirmilas aut aliqua cor- subliliter insiructus, ccepi tacita mente traclara
poris imbecillitasirrepserii, statim oura fratrum cumi quam gloriosa felicitate perfruuriruf in ccelis qui
omni sollicitudine nos adjuvat. In sedificiis lucide! ceriamina lahoriosa propter amorem Domini tolera-
constructis habitamus, in quibus et ab aestusolis> ntitt in terris : cor meum ardebat, niens mea desi-
cooperli sumus, et ab inundalione pluviae, eta tur- der.ibililer fervebat mnndi gaudia penitus spernere,
bine venli ac tempestaie manemus defensi. Monacbii patrise coelesti tolis viribus appropinquare, sicu*
vero, qui in deserto sunt, nibil consolationis nisi at P^almista edocet, dicens : Mihi autem adha:rere
Dep recipiunt. Si quando angustias aut iribulationesi Deobonum est, ponere in Domino Deo spem meam
perpessi fuerint, vel cum diabolo antiquo buroanii (Psat. LXXII).
generis inimico pugtiare coeperint, quis eis astat ? ai CAP. VII. — Dumque hsec sollicitus excogiiarem,
quo adjuvanlur? Sed quibus liumanum deest sola- nocte silenti concitus snrrexi, parvum pancm
2)5 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 210
mecum deluli cum exiguis legurainibus, ut vix A Adeberem vivere, divinis alloquiis non cessabat ad-
usque in quartam diem sufficeret; sicque secundum monere.
Dei dispensationem et ejus pietatem profectus sum, CAP.IX. — Quodam autem tempore, juxla consue-
ttt mihi oslcnderet mese habilalionis locum. Egre- tudinem ad rae veniens, inler verba salutatiotiis
diente aulem me de monasterio in montana, veni in proslratus in terram corruit: Dominoque remiitens
deserium; cogitansque ut manerem ibi, continuo animam, obdormivit. Quod cum viderem, nimis sum
luraen splendidum ante me, quasi obvians raihi, contristatus; et devolulus humi, lacrymis oborlis
vidi. Quo viso, valde timui. Idcirco quoque pulavi uberrime flevi. Corpus ejus mox accepi, et secus
me debere ad monasterium regredi, unde exivi. Calidiomeara lerrse commend.ivi
Extemplo autem de radio praeclari luminis vir aspe- CAP.X. — Dum autem ego Papbnutius a viro
clu pulcherrimus accessit ad me, et dixit niihi: sanctissimo Onuphrio, rationis bujus loquelam audi-
Noli pavescere, ego enim sura Dei angelus, tibi ad rem, inquam ad eum : Pater sancte, laborem esse
custodiendum ab ortu tuo (11) providentia divina non iiiodieuni jam scnlio, quem pro noraine Ciiristi
destinalus, ut jubente Deo tecum manerem, et le in tolerasti in lnc eremo. Vir sanctus respondit: Mihi,
banc eremum ducerem. Perfeclus eslo, humilis in-. frater, crede dilectissime : in deserto sustinui, ut
cede coram Domino, cum gaudio labora, cor tuum in B ssepius putarem me niorle superari. Abspes etiam
omni custodia conserva, vive sine querela, in bono (16) multoties viise, ut vix balitum in corpore senii-
opere persevera. Ego vero te non derelinquam, do- rem remanere. Per diem aestu et igne solis ardentis
liec animam tuam in prsesentiam sumrasemajestatis urebar, per noctem rore et pruina infectus, lame et
ofleram. Hseclocutus est mihi angelus, iter inceptum sili defeclus. 0 quanla et qualia passus sum! Non
tnecum comitatus. sufficit, neque qucmpiam decet plagas ac labores
CAP.VIII. — Pergebamus ita siraul sex milliaria enarrare, quos homo moriturus pro Del viveniis
vel seplem, et adquamdam venimus speluncam ni- amore debet tolerare. Reddet Doininus mercedera
mis decoram. Appropiavi, volens sciscitari, si forte laborum sanctorum suorum (Sap. x). Cujus divilisa
quispiam intus maneret. Secundum consuetudinem sicut non augenlur, ita nequaquam minuentur. Per
nionachorum clamare coepi, benedictionem bumil- quem enim famem, sitim, frigus ct scstum, atque
lirae petii (12). inde virum sanctissiraum exire vidi, inultigenarum cruciamenta molestiarum sustinui, po-
quem prostralus humo tenus adoravi. Ille vero ma- tens estcum divitiis ccelestibus inter angelorum ca->
nus suas mihi porrexit, de terra me elevavit, oscu- tervas me consolari : alimenta vero sprevi corpora-
lum mihi pacis tribuit (13), alque dixit: Tu es enim lia, ut digntts acciperem spiritalia. Sanclus enim
frater meus, eremiticse cooperalor vitae, o fili, in- C( angelus quotidie panem mihi offerebat, et aquam
gredere. Deus tibi coucedat, ut timor ejus in tc per- pro mensura ministrabat, ut corpus meum conforta-
maneat, opus tuum in illius conspectu complaceat. relur, ne deficeret, et jugiter in laude Dei perseve-
Stalim cum eo specura introivi, diesque plures apud raret. Arbores palmarum ibidem conslitulae eranl,
illum pausavi, opera ejus cupiens discere, et solita- quaeduodecies in anno daclylorura frucius germina-
riam habitationem curiosius investigare; ipse quoque bant (17). Quos per singulosdies colligens, pro pane
ut meunt desiderium agnovit, consilium honorabiie edebam, mixtos herbarum foliis, et erant m ore
mihi prsebuil; ac quahter insidias diaboli superare de- meo tanquam favus raellis. Nam in Evangeliolegi-
berera, verbis cbaritativis gratanter patefecit. Trans- tur: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo
actis ilaque quibusdam diebus, talibus adraonuit quod procedit de ore Dei (Matth. IV). Frater Pa-
me verbis, dicens: Fili, surge, mecum perge; inte- phnuti, si implere studes volunlatem Dei, omnia tibi
Hora deserti debes intrare, et in alia spelunca solus necessaria praeparantur ab eo. Unde ipsa Veritas
babitare : ibi si viriliter dimicas, omnia dsemonio- admonet, dicens : Ne solliciti sitis animse vestrsc
rum leriiamenta superas. Idcirco vero Deus in hoc quid manducetis, aul quid hibalis, neque corpori
deserto vult te probare, si mandatis ejus fideliter vestro quid induamini, scit enim Pater vester quia
velis obedire. Fidelia omnia mandata ejus, confir- D 1 his omnibus indigetis. Quaeriteprimum regnura Dei,
mata in saeculum saeculi, facta in veritate et sequi- et justitiam ejus, et haec omnia adjicientur vobis
tate (Psal. cx). Vir autem sanclus hsec dicens, sur- (Matth. vi).
rexit, et mecum in interiora deserti iter qualuor CAP. XI. — Cumque hoc a bealo viro Onuphrio
dierum perrexit. Quinla vero die devenimus in lo- intentius auscultarem, mirans in sermonibus et acli-
cum qui (14) Calidiomea dicitur, ibi palmse propin- bus ac laboribus illius, dixi : Pater benigne, die
quse erant. Tunc vir Dei inquit: Ecce, fili, vide io- Dominico vel Sabbalo corainunionera percipiebas
cura quera tibi Dominus prseparavit ad manendum. (18) ab aliquo? Al ille respondens, ait: Omni die
Fuit autem ille mecum spatio triginta dierum, edo- Dominico vel Sabbalo angelum Domini paratum iu-
cens me servare cauta diligentia (15) doctrinam Deii venio, sacrosanctum corpus et sanguinem Domini
mandatorura. Quibus ila peractis, oratione sua sanctai nostri Jesu Christi secum deferentem : de cujus
Domino 102 me commendavii; et separatus a me,, manu mihi pretiosissima donantur muuera, viiscque
ad propria remcavit. Per singulos vero aunos solitus; ineae salus perpetua. Verum eliam omnes qui viiam
erat me visitare, ac quali induslria et simplicitate• spiritalem ducunt in eremo monachi tali oarticioan-
217 VITA SANCTI ONUPHRII, EREMITJE. 218
tur gaudio. Hi vero sancti eremitse, qui hanc solitu- A, regno coelorum selernse haereditatis capax fiel. Si
dinem habitant, si furtasse aliquando videre homi- quis vero oblationem non valet offerre, vel prse ino-
nem desiderant, illico in ccelum ab angclo depor- pia redimere, is in nomine Dominiet ad honorem
tanlur : visionem illic animaejuslorum, fulgentium illius eleemosynam(22) pauperi tribuat, et ego orabo
sicut sol in regno Patris eorum, ibi mulliiudinem pro eo in conspectu Dei, ut dignus in coelestibusvita
contemplantur angelorum, suasque animas ccetibus superna perfrui valcal. Si quis nequc oblationem ,
mixias bealoriim. Quare omnes qui in agone con- nec eleemosynam potest offerre, pro charitate mea
lendunt, tola raente, toto corde, tolis viribus in incensum Domino Deo noslro in odorem suavitatis
bono opere fcrvent, quatenus gloriam ccelestis pa- accendat, etegorogopro eo, ul gaudium perenne
trise mm Chrislo et cum sanctis mereantur possi- possideat. Cui inqttam : Paler mi, ne irascaris si lo-
dere. Ista denique omnia, venerando Onuphrio nar- quar : Si incensum nec quis habet, nec facullatis
raute, cognovi juxta summitaiem ipsius monticelli aliquid, unde Deum placare potest (23), ut tamen
(19), ubi obviavit mibi. Ita videlicel gaudium meura tua benedictione non careat, in quacunque tribula-
impletum esl, ut omnem adversitatem, quam in iti- tione le invocal? Tunc ille respondit: Si quis pauper
nere lulcram, (raderem oblivioni. in deserlo , vel in aliquo alio loco oblationent aut
CAP. XII. — Credo, inquam, Pater, inter felices B eleemosynam, seu incensum non habeat ad immo-
me depulari, quia videre te et opera tua egregia landum, surgat, et manus suas ad Dominum exten-
promerui. Verba tua nimis pulchra, omni dulcedine dai, ter Dominicaraorationem, id est, Pater noster,
mellita, ita mei penctrant cordis intima, ut possim pro me cum intenta menle, et in nomine sanclse
dicere cum Psalmista : Quam dulcia faucibus meis Trinitalis psallal. Ego vero pro ipso ad Dominum
eloquia tua, super mel et favum ori meo (Psai. inierccdo, ut vitae cadestis mereatur particeps fieri
cxvin)! Qui ait : Fili, mecum vade; iocum meae cum omnibus sanctis Dei.
habitaiioiiis conspice, parcamus paululum verbis. CAP.XIV. — Iterum dixi ad cum : Domine, si di-
Coulinuo surrexit, prseivit, secutus sum. Duxit me gnus essera, aut si donis graiise luse raihi liceret,
secum quasi trium milliariorum iter : venimus Cali- post obilum tuum locum istum libenlissime obtine-
diomeam io spiritalem locum, arboribus palmarumi rera. At ille ail: Nequaquam tibi, fili, concedilur,
gratanter ornatum. lbi preces Domino fndimus; nec idcirco misit te Deus in peregrlnationem islius
eisque complelis in terram sedimus, in divinis alter- solitudinis, ul hic obtineres Iocum habitationis; sed
cantes eloquiis. Sule jamjamque in occasum verso, ut cum justis qui in deserto sunt graluleris; et inti-
vidi panem posilum cum aqua exigua. Vir etenirai mare ea studeas mundo, quse cognovisli in eremo.
Dei sentiens rae fatigari, dixit mihi; Profecto, fili, G ln iEgyptum perge : ibi esto usque ad (inem vitse
cerno te pericliiari, nisi cibum capias. Surge ergo tuae; opus bonum perfice, et accipies coronam per-
et comede. Cui inquam : Vivit Dominus (III lieg. petuacgloriae.
xvu), et benediclus Dominus Deus meus, in cujus CAP.XV. — Haeccum homn Dei loqueretur, ad
conspectu erimus; non manduco, neque bibo, donec volutus sum pedibus ejus, dicens: Patcr chare, scio
cnaritate pura pariter cibum sumimus. Igitur vix enim quia quidquid peiieris a Deo, dabit tibi Domi-
eum coegi ut faceret quod volui. Verumtamen ut nus propter imraensum laborem certaminis longis-
meum agnovit desiderium, panem fregit, tribuit simi, quo corpus luum alflixisti sepluaginla annis
mihi; manducaviraus, et salurati sumus 103 nobis- pro nomine Domini; prsebeergo mihi munera tttse
que fragmenta superfuerunt edentibus. Noctera illara sanctse benedictionis, quatenus libi in virtute elficiar
insomnem pene duximus, divinisque laudibus imrao- similis, et lua iritervenlione spirilus raeus dirigatur,
rali sumus. et in fuluro lecum participari merear. Qui mox
CAP.XIII. — Mane faclo, post horam oraliouis, econtra respondens, protulit ista : Paphnuti, ne con-
videbam vultum ejus pallore ita mutalum, et quid trisleris : petitio tua, tribuente Domino,erit stabilis.
acciderit qusesivi ab eo. Qui ait: Non expavescas, Sia in fide, viriliter age, oculoscum raente ad Deura
frater Paphnuti, quoniam omnipotens Deus reclo D erige, in raandaliscorroborare, bonura facere impiger
ilinere in hanc solitudinem direxit te, ut hoiiorifice contende, et vitamselernam apprehende (/ Cor. xvi).
sepelias me, atque corpus meum commendes terrae. Protegant te angeli Dei, et conservent te ab orani
Hac etenim hora anima carnis vinculis absolvitur,- consilio pravilatis, ut purus ante Deura et imraacu-
atque ad creatorem suum in cceleste regnum depor- latus in die sui examinis inveniaris. Post hsec sur-
tatur. Frater amantissime, (scio namque desideriura rexit, et ad Dorainum lacrymans oravit, genua flexit,
tnum)quando redieris in ^Egyptum, memorare mei atque subito dixit: In manus tuas, Deus, commendo
in praesenliafratrum tuorum, et in conspectu omnium spiritum meum. Ctimque haec dixisset, lumen splen-
Cbristum colentium. Haec est postulaiio mea (20), didum corpus ejus obumbravit, et in ipsius clarilate
quam impetravi a Domino Deo. Si quis oblationem luminis anima sancla carnc soluta est.
ob amorera nominis mei ante conspectum Domini CAP.XVI.—Repenle vero vocem angelorum mul-
nostri Jesu Christi, el ad laudem ejus (21) immolat, torum audivi, laudantiura Deura, et in discessu san-
ab omni tentatione diaboli, et a vincuio pravitatis clissimse animse sancti Onuphrii, sethera scilicet
buinanseliber existit, atque cum saoclis angelis in angelicis canticis resonautia (24), gaudium inefiabile
219 DB viflS PAfRUM LIBER PRIMUS. 220
astris intuierunt, per quem ccelestes exercitus ani- A Denique me asianle, ipsa spelunca cecidit eum ma-
marii militis inclyti coelisinvexeruni. Mox oculi mei gna ruiha, et palmseradicilus erutse simiil procubue-
flclti profluunt, interfora gemitus producunt, lacry- runt. Cognovi itaque ego Paphnutius, quia non esset
inariim rivi manarunt, planctus mei miseri Papbnutii vnluntas Domini, me in loco illo habitare; secesst
cxuberant: illud flebilisplanxi, quia quem vix inveni, inde, in iEgyptum redii: ibique Ecclesiseretuli quae
diiifins habere non potui. Deinde tunicam (25) meam vidi et audivi.
per dimidium scidi, una parle indutus sura, in altc- Sanclus igitur Onuphrius obiit raense Junio, die-
rairi colfocavi corpus beatum, et sepelivi illud in se- undecimo (26), id est, ni ldus ejusdem mensis. Ibi
ptilero quod excisum cral de petra. Tunc videns me bencflcia ejus prseslantur usque in praesentemdiem :
sulum remanere, iterurti ccepi lugere. lia moerens ad laudem et gloriam Domini nostri Jesu Cbrisli, cui
Surrexi, speciisque illius hablt.iculum iutrare volui. est honor et polestas in seecula saecuiorum.Amen.
ROSWEYDI NOTATIO.
lQ/k(i)Onuphrii.} ApudMeiaphrastemll Juniidi- (8) In monaslerio Hermopolim diclo nutritus, in
cittirfloBopAnits. M:irlyrologiumRomaimiti,U Junii: Thebaida.] Graeceest: wxouvyap ttpi>r,vh
< ln /Egypio sancti Onuphrii anachorelse, qui in vasla provincia
uGuyn u.ovuaTnpio> QnSaitav j^tipaf irzd.eyou.ivovTOV
eremo sexaginta annos vitam religioso peregit, et epnuoito\iTov. < Habitabam pritis in abage monaste-
riiaguis virtiitibiis ac meritis clarus migravit in cce- rio, regionis Thebaidis, quaedicitur eremopolites.
lum, ctijus insignia gesta Paphnutius abbas conscri- Non dubium corruptura esse epnp.oito\iTov pro 'Epp,»-
psil. > MenologiumGraecorum, eodem die : < Sancii B * ^OWTOU. Quomodo et in Men.ieis restilueiiduin hv'Ep-
Patris noslri Onuphrii ^Egyplii, qui cum esselin'- • /nourtoket 0>jSwv,pro epnu.ovttb\et. Apuil Melaphra-
coendbioin urbe Hermopoli Thebarum,'etaudiret de sten est: <flabilavi atitem antea in sancto monasterio.
Eliae prophelm et Joannis praecursoris Vita, egressus quo iioniine appeltatur Erili Hemepolitani Tbebano-
ex ccenobio tiabitavit eremum annos sexaginta, ho- rtim regiojjis, > sine dubio corrupte. Ex Herveti ver-
minem oinnino non videns. Ubi post adtnirabilem sione in sanclo mpnasterio, apparet eum reperisse iit
vit.c inonastica: conversationem in cceluiii migravit, Grseco ev uyio>ptovsto-Twptw, quoinodo forte ante le-
qUetn magnus Paphnulius sep.elivil. Cujus dies na- genduin pro ev uSayn u,ovaaTnpi<>>.
talis celebralur 12 Junii, in sanetissimo cjns oratorio, (9) Quibus liumanumdeeslsolatium, constat eos ha-
in monasterio sancii Alipii. > Iwdein in Menaeis,sed bere dttiinum.] Hoc experlus estsanclus noster Xave-
quibusdamadditis, quse uon cxscrib >,ne notsc excre- rius, qui cum Rorasc esset, humanum babebat sola-
scaht. tium a sociis; at dum inter barbatos et feras solus
Alius est Onuphrius, cujus mentio exslat apud Me- versatur, ad Deum conmgit, qui miiificis eum gauuVis
tapbrasiera in Aciis SS. Galationiset Epistemis mar- perfudit. j
tyrum, 5 Novembris,quse recilal Lipomanus tom. V, (10) Qui sitiunt, de superno fonte condiuntur]
ct Suiius tom. VI. Qui vixit eo lempore quo genli- Nondum milii loctis hic in sacris Litteris occurril.
Hum iii Cbristiatios persecntio sseviebat. Menologium Paulo aliter citat Metaphrastes, et ex Isaia ai( «te-
sub Decio eorum m/rtyrium pooit. Vixit autem apud siiinpttira.
Emesam Plicenicise, quae ad montem Ltbanum est, (11) Angelustibi ad custodiendumab ortu tuo.] An-
Non fttit ile segregatus ab bominum consortio , ut Q geli custodis meminere varii Patres. Hieronymus,
noster bic. Ejus prcCibus Leucippe, anle sterilis, ( libro m, CommeiH.in Malth. capite xvm. < Magna
prolem impctravit Galationem. dignilas aniatarum, ut unaqusequa habeat ab orlu
(2) Paphnutio.] Vatii fuere Paphnmii, de quibus nativitalis in cus.todia.insui angelum delegatuii). >
vide liic ad Iibrum i.i Ruffiui, cap. 15. De Paphnutio Idem, in c. LXVIIsaise : < Quod autcm unusqiiisqtift'
confessore dixi ad Vitam sancti Antonii, capite 30, nostrum habeat angelos, multse Scripiurae duceut. E
n. 68. Acia hsec Paphnutio anctore (quo tamen Paph- quibus illud est: Notite coniemnereunum de tmnims
nuiio, noiidum inibi constat) babes etiam apud Me- isiis, quia angeli eorum vident quolidie faciem Patris,
taphrastem, sed Timothei anachoretse Vi(a, et qui- qui est in cwlis (Matih. xvin). Et puella Rbode Pe-
busdam aliis iiKermistis, qnae recitat Lipomanus trum aposlolum nuntianle, alii angelum ipsins csse
tom. VI, et Sui ius toni. III, Junii 11, Genliano Her- Credebant (Act. ni). Sin autem lioc de iniuimis dici-
veto inirirprete. Sed et aliam interpreiationem Acto- tur, et de uno homine, quanto magis de oiiinibus
rum Onupurii, quibus eliam intexta esl Timolbci sauctis, et prsecipue de apostolis, semieodum est?
anachoretse vita, accepi ex monasterio sancli Jacobi qunrum angeli quolidt' vident faciem Patris, jnxia
Leodii, sed vulgaiara hactenus in Vitis Patrum malui itlud quod scriptuin est: Circumdai angetus Domini
nwfic reiinere; cujits quidem nulkun Ms. Latinum in circuilu timentium eum (Psal. xxxni). £t Jacob da
exemplar habul, sed Grsecumtamen lextum e Boica se loquitur: Angelus qui tiberavil me (Gen. XLVIII).
Bibliotbeca accepj. Isti stint, qui asCendurilei descendunt super Filium
(3) Gregorio.] Quis hic Gregorius sit, nondiim lioininis. > Apud Auguslinum, libro Soliloquiorum,
intiii lique. c;ip. 32 : < Facis, Domine, Angelosluos spirftus pro-
(4) Mgre.] Vetus editifl, peregre. lntelligit perlioe, D pier me (P&al.c\xx), quibus loandasti ut cuslodiant
ttl opioor, procul; uisi forie.ibi legendura perwgre. rae in oranibus viis meis, ne forte offeudam ad la-
Sanfi perwgre se profectum viribus deficienlibus, te- pidem pedem meura (Psat. xc). Hi enim sunt custo-
siatur ipse capile praecedente. des super muros civitatis luae novaeicrttsalem. >
(5) Ut corpus iliius ipsortim diffusione tegerelur.][ (12) BenediciionemImmUtimepeiii.] Rene addit,
llieronytnus, protogo in Vitam sancti Pauli primti secundumconsuetudinemmonachorum. Nibil frequen-
crcinii.ii: < Sublerraneo specti crinitum calcaneo te- tius iu his Vitis qiiam ut adventans bospes benedi-
inis homitiem. > ln Vita Macani Romaiii infra, ca- ctionem ab hospite excipiente petat.
piie 15 : Capilli «apitis totum viri corpos operue- (15) Oscuium tnilti pacis iribuit.] Solent olira :ul-
runt. > veiHantes excipere osculo ii, apud quos diverlunt.
(6) Subteriara renum.] Inlelligit pudenda (anluini Vide Unomasticon.
foliis herbis<|ue velata. (14) Caiidiomea.]Non dubito quin inlerpres inCu-
(7) Septuaginta anni.] Iia vett. editiones cum Co- iliceni Graecnmdepravatuin incidcrit, et Gatidioinea
loniensi. Martyroluf. Jtom., Menologiuin Grsecuiu, orttiti) ex KakvSnvm, vel simili. Cerie Grsecehic est,
Menaeaet Metapbrastes habenl sexaginta anni. xukvSS,puxpS>. Sic et cap. 9 : < Et secus Calidiomeain
 221 IN VITAMSANCTi PACHOMHPRiELUDIA. 222
lerrse commendavi, ubi Grsece, Kat x«Te8epnvTOA dimittantur illi universa peccata. Et cnm nniina exie-
Xctt&avov avrou itknaiavtn; eptvj?;xukvf.nt. < Et postli rit de corpore, erit munda a peccatis, quasi modo
105 reliquias ejus juxta meam calyhem sive lugti- geuitus infans. > Privilegia aulem bsec, quia in
rium. > Et cap. 12 : < Venimus Calidioineam, i» spi- quibusdam libris verba variant, sane seraper intelli-
ritalem locum, arborii us palmarum gratanter oma- genda.
Iiim. >Grsece: KaTeXaSoftev xukvSnvaeptvoTUTnv e'xoV' (21) Et ad laudem ejus.] Ila est in edilione Colo-
«ravxat yoivtxartknaiaveorwtrav. < Venimus ad caly- niensi. Veteribus deest.
bem seu lugurium maxime religiosum, quod palmam (22) It in r.omine Domini et ad honorem illiut
juxia consisleiuembabebat. > eleemotynam,elc. ] Ita edilio Coloniensis. Veius : ille
(15) CantadiligenliaJ Velus editio : cautem digni- pro amore meo in nomine Dominieleemosynam.
tatem. (23) Vnde Deum placare potesi. ] Ila Colouiensis
16) Abspes eram. ] Ita rectc manuscripli, et vetils ediiio. Vetus : Vnde te placare potest.
edilio ; Coloniensis, ab spe eram. Dictum abspes, ut (24) Mthera sciticetangelicis canticis resonanlia.]
exspes. Refertur quidera wther inter anomala masculini gene-
(17) Quwduodecietin anno dactylorum fructus ger- ris plurali careniia, hic tamen ejus ueutruin plurale
minabant.] Infra, apud Joannem, libello m, n. 2, no- habes quod et alibi ex aethere et aere invenies. Vide
miiie anonymi, eadem res paulo clarius proponitur. Onomasticon.
t Inveni istam palmam afferentem milii bolryones (25) Tunicam.] Graece XeutTovaptov. Haud dubie
dnolecini dactylorum. Per s;ngulos tnenses affert intelligitur lebitonarium, ut apud Melaphraslem esi.
milii unuitt botryonem, qui mihi sufficit triginta die- <
nD Quod et alibi bic occurrit. Vide Onoraasticon.
bus, et post hunc tnaturatur alter. > (26) Die undecimo.] Ila omnes editiones! et Flo-
(18) Die Dominicovel Sabbato communionemper- rariniii sanctorum ms. Grsece tamen est SnSexuTn,
cipiebas.] Aliqui libri, et Sabbato. Grsece est : n<J9ev duodecimo. Atque ita Martyrologium ltomaiititii, Me-
xotvuvei?;SafiSarwfi Kuptax^; Quando communkas? nologiura Giaecuin et Mensea. Apud Metaphrastent
Sabbalo, an Dominico? est : t Erat aulein dies sextus quidem decimus Pau-
(19) Juxta summitatemipsius monticelli.] Grscce : ni, nonus autera Junii mensis apud Romanos. >
Titb xaroOevTOU itTepvyiov TOUopovf. Hoc tantum lo- Quod (|uomodointeUigendumstt, vide in Onomastico
eo mihi lectus monticelluta monte, pro monticulo. in mensium tabula.
(20) Hwc est potiulaiio mea. ] Singulare omnino Quod Florarium sanctorum ras. annum obilus
Onuplirii privilegiumet apud Deitm graiia. In Flora- Ontiplirii potiit 570; nescio unde hauserit.
riosanctorum ras. breve hujus privilegii corapen- Manuscriptus Leodiensis Sancti Jacobi, ultimo ca-
dium : < Migravita sseculo anno saluiis 370. Hic pite, habet de leonibus sepulcruni unguibus sttis
eiiim peiiitet obtinuit a Dominout si quis memoriam Oimplirio effodienlibus, cujus meiitionem. feci ad
ejus fecerii seu oblaiiones, aut pauperes paverit in Vitara sancti Pauli primi eremitse, cap. 13, n. 50.
iiomine ejus, aut meraoriae suse librum scripserit, Deest hoc liuic Vitae, et apud Metaphrastera.

IN VITAM SANCTI PACHOMII PRiELUDIA.

ILLUSTRIUM VIRORUM DE SANGTO PAGHOMIO ELOGIA.

Sotomenus, Hist. Eccl., lib ui, cap. 13. G Unam ad AbbatemSyrum, Unam ad abbatem Cor-
108 Uayo>u.iotupxnyo; iyeveTOTSIVxu\avu,evti>v nelium.
Ta6tvt<rtMTwv. ffxrifKSe TOUTOtf nvxui ito\tTeiu ev Tttrt Ad omniummonasteriorumprwpositos, ut in uiiuiii
rap»X>a7i*ev» Trif uWri; tiovuxixnf,rtpb; uptTnvptevTOt anliquius monasierium, quod lingua ^Egyptiaca Baunt
bpSiaa,xat Tiivipu^rjvitpoatpe8i%ovau, TS>V M yn; xa- vocatur, congregaii, Paschse diem velut selerna lega
Taypovetv.avu 5e opav, tv' evpiapSiteiti Tti ovpuvtu celebrent, epistolam unam.
Xo>pom, ijvixaTOUtrwpiaTot; uitaWajcin, etc. Simititerel ad diem remissionis,quaeinenseAugustc
< Facliomius praeses tuit eorum qui vocantur la- agitur, ul in unum Prsepositicongregarenlur, episto
binisiotae.Quibus quidem hahitns erat et vitse insti- lam unam. El
tutio a reliqnorum monachorum disciplina iu quibus- Ad fratres qui forat monasteriummisti fueram ope*
dam rebus discrepans, in virtutis contemplatione rari, epistolam unam.
aciem meiitis defigens : animura sic tum ad rerum Trithemius,libro de Script. Eccles.
tcrrenarum despicientiam, tum ad cceleslium inda- 107 Rachomius abbas, et monacborum sui tem-
gationetn excitans, ut cum e corporis custodia mi- poris institutor permagnificus, fundalor mulloruin
graret.adilum ad coalumbaberet perfacilem. >etc. ccenobiorum, ac vir sanclissimse conversationis,
Gemadiut, de illutlr. Eceles. Script., cap. 7. D rnullis in vila et post mortem coruscans iniraculis,
Pachumius monachus, vir tam in docendo quam cum essel vir doctus, et in divinis Scripturis erudilus,
in signa faciendo apostolicse gratiae, el fundalor scripsit ad sedificationem fratrum multas epistolas,
^Egypti ccsnobiorum, Scripsit. de quibus subjectse referuntur:
Regulam(b) utrique generi monachorum aptam, Ad Corneliumabbatem,epist. i; Ad Syrum abbalem,
quam angelo dictante perceperat. Scripsit et epist. I ; Ad prwpositoscmnobiorum,epist. l; Ad fra-
Ad collegaspraposilurw suw epistolus(c), in quibus tres operantes, epist. i; Regulam quoquemonachorum,
alphabetum mysticis tectuui sacramenlis, velul hu- lib. i.
inanie consuetndinis excedens intelligentiam, clausii, Ciaruit sub Yalentiniano et Theodosio principibus,
solis, credo, eorum gratiae vel raeritis manifestalum. anno 390
523 DE VITIS PATRUM LIRER PRIMUS. 224
DE DIONYSIQ EXIGUO HUJUS VIT.E INTER- A < V. Beda, de ratione Temp., cap. 45.
PRETE. Primi decemnovennalis circuli versu teniporum
Cassiodorut, Inttit. divin. cap. 23. ordo prsefigitur, quera Grseci calculatores a Diocle-
natione sed moribus tiani principis annis observavere; sed Dionysius, ve-
Dionysius monachus, Scytha
omnino Romanus, in utraque lingua valde doctissi- nerabilis abbas Roraanse urbis, et utriusque linguae,
Grsecscvidelicet et Latinae, non ignobili praedilus
mus, reddens actionibus suis, quam in libris Domini
Patchalet scribent circulos, noluil eis (sicut
legerat aequitatein; qui Scripturas divinas tanta cu- scientia,
riosiiate discusserat atque intellexeral, ut undecun- ipse (eslalur) memoriam impii persecutoris innecte-
re, sed magis eligit ab incarnatione Domini uostri
que inierrogatus fuisset, paratum haberet compciens Jesu
sine aliqua dilatione responsum; qui mecum dialecti- Christi lempora praenotare, quatenus exordiurn
cam legit, et in exemplo gloriosi magisterii plurimos spei nostrse notius nobis existeret, et causa repara-
annosvilam suam, praestanle Domino, gloriose trans- lionis humance, id est, passio Redemptoris nostri
evidentius eluceret.
egit. Pudet me de consorle dicere quod in me ne-
queo reperire. Sigebertus, calalogo illuslr. Eccles. Script., cap. 27.
Fuil enim in illo cura sapientia roagna simplicitas, Dionysius abbas Romanus, cognomento Exiguus,
cum docirina humilitas, cum facundia Ioquendi par- B gemina scieulia Graeceet Laline clarus, transtulit de
Graaco in Latinum Proterii (f) Alexandrini episcopi
citas; ut in nullo se vel extremis lamulis anteferrel,
rum dignus esset regum sine dubitatione colloquiis. scripla ad Lconem papam de celebrando Pascha in
Intcrveniat pro nobis, qui nobiscum orare consueve- anno Domini455. Transtulit etiam de Graecoin La-
tinum librum Gregorii Nysseni de conditione bomi-
rat; ut cujus hic sumus oralione suffulti, ejus possi-
nis (g), et Vitam Pachomii abbalis (h). Scripsit ei ipse,
mus nunc tnerilis adjuvari.
Qui peiitus a Stephano episcopo Salonitano, ex post Cyrillum, Cyclum quinque cyctorum, incipiens
Grsecisexemplaribus CanonesEcclesiasticos(d) mori- ab anno nati Jesu Chrisli 532 qui est ultimus annus
bus suis, ut erat planus atque disertus, magnae elo- magni cycli, qui est annorum DXXXII semel exacti
a nativitate Cbrisli, elc.
quentiae ltice composuit, quos hodie usu celeberritno
Ecclesia Romana complectitur. Hos etfam oportet Trithemius, libro de Script.-Eccles.
vos assidue legere, ne videamini lam salulares Ec- Dionysius, abbas Romanus, cognomento (ut ferlur)
elesiasiicas regulas culpabililer ignorare. Exiguus, vir certe ingenio et scientia magnus atque
Alia quoque multa ex Grwco transtulil in Lati- clarissimus, in Scripturis sanctis erudilus, et in disci-
ssecularium Iitterarum nobiliter doctus, Grseeo
num(e), quse ulilitati possunt Ecclesiseconvenire. Qui plina
tanta Latinitatis et Graecilatis periiia fungebatnr, ut C et Latino eloquio clarus, computista et calculalor
quoscunque libros Grsecosin manibus acciperei, La- nulla temporum egregius. Scripsit Latino serraone non-
line sine offensione transcurreret, iterumque Lalinos opuscula, de quibus ego tantum reperi subjecta:
Aitieo sermone relegeret, ut crederes hoc esse con- CyclumPaschalem magnum annorum DXXMI, lib. i;
inoffensa vclocitate fundebat. De ratione festi Paschatis, lib. i; Paschatis festi ra-
scriptum, quod os ejus tionem.
Longum est de illo viro cuncla retexere, qni inier De cseteris (t) nibil repperi. Transtulit autem do
reliquas virtules hoc habuisse probatur eximium, ut
Graecoin Latinum : Vitam sanclu Pachomii abbatis;
cum se touim Deo tradidisset, non aspernaretur sae- librum quoque Gregorii Emisseni, de conditionehomi.
cularium conversalionibus interesse. Castus nimium, nis; et
cum fere scripta Proterii, Alexandrini episcopi,ad Leo-
cum alienas quolidie viderel uxores; mitis, nem papam (j). El quxdam alia (k).
genlium vesanoturbine pulsaretur. Fundebal lacrymas Inchoavit autem Cyclum suum anno Domini 552,
motus compunctione, cum audiret garrula verba lae-
et qui fuit ultimus annus raagni cycli paschalis, qui se-
lilise, Jejunabat sine exprobratione prandentium, mel exactus in eumdera semper revertitur.
ideo conviviis gralanter intereral, ut inter corpora- Claruit ergo sub Justiniano imp. roagno, annoDo-
les epulas inquisitus, spiritales copias semper exbibe-
D mini 540
ret. Quod si tamen aliquando comederet, parvo qui-
ldem de Virit illusl.ord. sancli Benedicti,lib.v, cap. i.
denicibo,sedtamenesciscomraunibusuiebatur.l88
Unde summum genus aestirao patientiae, inter huma- Dionysius, abbas Romanus, cognomento Exigui,
nas esse delicias, et abstinentiae custodire mensuram. vir in divinis Scripturis valde eruditus, et in saecula-
Sed, ut bona mentis ejus infucata laude referaraus, ribus litteris peritissimus, calculalor et geomeier
erat loius Catholicus, tolus palernis regulis perseve- insignis, Grseco et Latino instructus eloquio : qui
ranler addictus, et quidquid possunt Iegentes per doctrinae suse magnam apud veteres auctoriiaiem
diversos quserere, in illius scientia cognoscebalur conseculus, edidit non spernenda opuscula, de qui- >,
<
posse fulgere. Cujus nomini aliqua pravi homines bus pauca ad meatn nolitiam pervenerunt :
calumniose nituntur ingerere, unde sua videautur De ratione Paschw librum. 109 Cyclum quoque
errata aliquatenus excusare. Sed iile jam sacculiper- magnum quingentorum triginta duorum annorum.
versitate derelicta, praeslante Domino, in Ecclesice Epislolas eliam nonnullat compotuit.
pace sepultus, iuter Dei famulos credeodus est habere De Graecoin Latinum iransliilit: Scripta Prolerii
consoriium. Alexandrini ad Leonempapam de Pascha cekbmndo;
928 iN VITAMSANCTl PACHOMIlPRJELUDIA. NOTATiO. 226
Ei libfum Cregorii Emisseni de hominis condilione; A Exstat ejus praefatio anle Vilam sancti Pacliomii:
Vitam quoquesancti Pachomii Lalinam fecit habes.eam in prima parle Vitse sanctorura Patruui,
Claruit anno Doraini.570. capp. 54. Miramuream a Liporaano et Surio praeier-
Baronius, Nolat. ad Martyrol. Rom., 14 Maii. missam; quse, ul tanti viri ingenii laudatissimi mo-
Pachoraii prseclaras res gestas Grsece conscriptas numentum, prsetereunda non fuil; qualis enim quan-
Dionysius, abbas Romanus, Exiguus cognomento, tusve sanctilate et eruditione fuerit, consuleCassio-
Laiine convertit ante annos plus mille ac centum. dorum illi sequalem,lib. Instit. ad lect. divin.
ROSWEYDI NOTATIO.
(a) Pachomii.] Mariyrologium Rom. 14 Maii: usque ad synodum CLpontificum,qui apud Constan-
<In j-Egypto, sancti Pachomii abbatis, qui pluriraa tinopolim convenerunt, sub ordine nuinerorum, id
in ea regione monasleria erexit, et regulam raona- est a primo capilulo usque ad 102, sicut liatentur in
chorum scripsil, quam angelo dictanle didicerat. > Grxca auctoriiaie, digessimus. Tum sancti Chalce-
MenologiumGraecum,15 Maii : < S. P. N. Pachomii donenss concilii decreia subdenies, in his Graecu-
Tabcniiesioiiv. Fuit Pachomius sanctus ex Thebaide lum caiionuni fiuem esse declaramus. Ne quid prsc-
inferioris JSgypli, Cousianlini Magni temporibus. terea notilia;vestr.e credamur velle subtrahere, sta-
Ilabiiit auieni parentes idolorum cultores: conversus tuta quoque Sardicensis concilii atque Afrieani, quae
autem ad Cliristi fideiu baptisinum suscepit, ct mo- Latiue suut edita, suis a nubis nuraeris cernuntur
nasticam vitam amplexus ad eremum accurrit, ubi essc distincia. >
perfectam vitam assecutus, virtutibus et miraculis (e) Midta ex Grmco transtulil in Latinum.] Quse
clarus, multos sibi sectatores effecit, ut amequam ex illa sint, quia Cassiodorus non exprimit, habes ea
hac vita decederet, monacboium, qui per illura ef- nj hic partim apud Sigebertum, Parlini apud Trithe-
fecti sunt, mille et quadringentorura numerus effe- inium.
ctus sit. > Menscaetiain, 15 Maii, accuratiore com- (() Proierii.] Scripta haec,seu epistolaead Leonem
pendio Vitam ejus cnmprehendunt. De lioc etiam papam nuuc non exstant. Quot fuerint, et quid con-
Beda, Usuardus, Rhabanus, Ade, Notkerus, qui sua linueriiit, clarius explicant seqiienies auctores. Sige-
ex Gennadio, qusehabes in elogiis, expresserunt. berius, in Catatogo illustr. Eccle iseScriptorum, cap.
De hoc eodcm Pachomio Palladius c. 38; Sozoni, 26. < Proicrius, Alexandrinus episcopus, scripsit et
libro in, cap. 13; Niceph., lib. IX, capile 14 ; Vin- ipse ad Leonem Papam, dubitantem de celebrando
cenlius, Spec. bistor. lib. xvn, capite 82, el lib. Pasclia illius anui; qui cum esset embolismalis, pu-
xvin, cap. 47; Antonin., part. n, tit. 15, cap. 11, tabatur ab aliquibus esse communis. > Annus ille
§ 1; Petrus EquilinusepiscopusiuCatal. sanctorum, erat 455, ut hic habet Sigebertus in Dionysio Exi-
lib. lv, c. 171 guo. De eodem Proterio etiam lsidorns, Catalogo
Nomen Pachomii, monachorumque ab eo inslilu- illuslriiim EcclesiseScriptoiuin, cap. 10: <Prolerius,
torum discipiinam, Aihanasius primus in Urbein ad- AlexaiidrinaeanlUies Ecclesise, scripsit epistolas ad
vexil, ut auctor esl sanclus Hieronymus, ep. 16, ad Leonem Roinanse sedis cpiscopuiu, de fesiiviute
Principiam. Pascbali. Hunc autem Leonis Augusti temporibus
De lempore ejus obilus Sigebertus Miraei, ln Cbro- Dioscori hseretici successores, auctore Timolbeo,
nico, anno 8 Arcadiiet Honorii, quem Christi statuit sedilioue facta crudelissime pcreineruiii, ipsumque
405, aliis ediiionibus sequenli anno ponenlibus : Timoiheiim sibi pro Alexandrino episcopo posue-
« Pacboraiusabbas annum 110 agens, in virtutibus runt. > Triihemius, catalogoillustrium Eccl. Scripto-
consuramalur. > 'C rum : < Pruterius episcopus Alexandrinus, vir tain
Alius est Pachuraius confessor apud Heraclidem, in divinis Scripluris, quam in ssecularibus litleiis
in Paradiso, cap. 11, qui in Scete vixit; qui Palla- eruditissimus, theolugus et computista insignis ,
dio, LausiacseHistorisecap. 29, dicilur Pachon. de quem Leonis Angusli teuiporibus, successores Dio-
quo Pacliomio Pelrus, supra, libro iv, cap. 172. scori haereuci, seditione facia auctore Tiraoiheo cru-
Alius quoque Pachoraius episcopus et martyr apud delier peremeruni, ipsumque Timothetim in lo uni
Eusebium, libio vm eccles. liist-, cap. 14, de quo ejus pro Alexandrino episcopo idolura erexcriint.
Petrus, supra, lib. xi, c. 32. Scripsit inter cselera : Ad sanclum Leonem papam,
(b) Regulam.] Regulaebujus aliquod breviarium decetebrationePascliw, epist. in;Arf llitarium, de
baOesbic in Viia Pachomii, cap. 22. Integram eam eadem re, epist. i: Quoniam sanctitas vestra orla,
priraus, quod sciara, edidil Achilles Staiius Lusita- epittolas plures ad diversos; etquwdam alia.
nus, Romanis iiseredum Antonii Bladii typis, anno Claruit sub Leone iinp., an. Doinini 400.
Domiui 1575; Qeinde anno 1588. Pelrus Ciaccon (g) Librum Gregorii Nysseni de Conditione /w-
eam correctiorem typis quoque Romanis dedil, et mini*.| Prudiit bic liber Dionysio Exiguo intcrprelo
Cassianoa sc recensilo adjunxit. inter Nysseniopera ex Episcopii officina, anr.o 1562,
Ipsam Pacbomii regulam ^Egypliace scriptam, cui noii esl prselixa Joannis Cononiscpislola, qua se
traiisiatam in Grsecum, Latine reddidit sanctus llie- interprctationera eara iionnifiilcinendasse quibusdam
ronymus, r.gante Silvano monacho, eo lempore quo in locis prolitetur, idque de fragmento Grseco, ut
sancia Paula ex hac luce raigravit, llonorio vi et Ari- exibtiinavit Leweuclavius. Alteri eniin Nysscni libro
sleneto coss., anuo Doinini, juxta Fastos Onuphrii, D ibidcra ea epistolaprsefixa est. Deinde ideni Lewcn-
404. clavius typis Joannis Oporini fiasilese, anno 1567,
(c) Epistolas.] Nulla harum epistolarum, quarum in-8°, bunc cuindcra Nysseni librum Graecolatinee
quidem mihi notitia sit, prseler praeliminares ante sua veisioiie dedit. Non recte apud Tiitbewiuin est
alia opuscula, hodieino die exstat. Emisseui pro Nysseni.
(d) Canonesecclesiaslicos.]Prodiere hi olim cano- (It) Vilam Puchomii abbatis.] Hsec est illa quae
nes Mogunliaein-folio, anno 1525; deinde Lutetise liaclemis inier VilasPairum luit circuuilata. Eaindem
Parisiorum in-8°, anno KiOD,in qua posteriuri edi- ex Graicotiansiulit Gentianus Hervetus, quam habea
tione ex bibliolheca Nicolai Fabri habes ipsius Dio- apud Aloysiuin Lipoiiianuin, tom. Vl*de Vitis San-
nysii epistolam ad Slepbanum episcopum Salonita- ctorum, ei Laurentiuui Suriura, torao III, quse bac
nutn, qua breviter exprimii, quidquid canonuin ipse tioslra muilo est auctior. De qua vide hic, infra,
converteril ac edideril. < Ac in primis quidem ca- posi iiuiueruin 2.
nones 110 Apostclorum eGrseco; deinde regulas (i) De cwteris.] Exslat in Bibliotheca nostra Lo-
Nicsensesyuodi, et deiuceps onuiium conciliorum, vaniensi DionysiiExigui Ms. epislola ad Eugypiuui
sive quae antea, sive qtise postmodum /acta suut, uionachura.
 2*7 DE VITIS PATRUMLIBER PRlMUS. 228
Citatur et ejusdem epistola ad Pelronium episco- A riensem ex DionytiiExigui interpretatione, cum ejus-
pum, apud Petavium, in Epocba annorum. dem prsefatione ad Joanneni et Leontiuni; quaruni
(j) Lmtem papam.] Ex boc Trithemii loco Gene- epistolariira non ineniiiiere atictores hic ciiati, qui
brardus, Clirouologiaesuae lib. m, existitnavit Dio- cataloguiti illutslr. EcclesiaeScript. texuere.
nysium hunc vixisse lempore Leonis 1 papae; quod vertio Lovanii, in collegio nnstro, est ejutdeni Dionysii
rite inielligens Triihemium, crederet Dionysiuih ms. opcfis Nyssenide Nalura hominis.
- non
Kbruni suum, quem ex Proterio verterat, Leoni papae 111 Aique hactenus tum de Pachomio ipso,
dedicasse. Non hoc vult Trithemius, sed polius Dio- Uun iie Vitse ejus inlerprele. Sed quis Viiae ejus
nysium vertisse Proterii librum, quem ipse Prote- auctor?
rius Leoni papse miserat. Ita enim ille et hic, et cla- Aloysius Lipomanus, lomo VIde Vilis Sanctorum,
rius in catalogo illust. Eccles. Scriptorum, iu Pro- el Laurcntius Suriu-, lomo III, Vitara Pacboinii Me-
terlo : t Scripsit (Proterius) inler caelera Ad sanctum laphrasiae inscribunt aulori. Sed longe vetusljor liu-
Leonempapam, de celebrationePaschmepislolas m. > jus Viiseauclor indagandus est. Siquidem Meiaphra-
Gravius labhur Lewenclavius, qui Dionysium stcs vixil circa annum 930, Dionysius vero Vitacbu-
Nysseni de opificio horainis interpretem existiuiavit jus inlerprcs cirea annutn 530. fuit
vixisse aunis abbinc cccc. Auclor Graecus, quiqui est, ipsi Pachomio
(k) El quwdamulia.] Invenio, prscter jam citata, synchronus. Nam, cap. 10 Vitaehujus, ait se acce-
Proclum Consiautinqpoiitatium Grsecolatinura, Dio- pisse quaescribit ab iis qui Pacbomioconvixere.
nysio Exiguo interprete, cum prseliininari ejusdem Metaphrastes, etsi ad verbum, ut a primo auctore
epislola ad Felicianom el Paslufem, quem edidit B Vila composita est, eam exurimat, raulta lamen ca-
Joannes Sichardus in Antidolo contra haereses, in- pita inserla habetquse apud Diouysiumvetustum in-
fol., Basilese,apud Henricum Petrura, anno 1528, terprelem non comparent: qualia sunt apud Meta-
queni post Latine tanlum BibliolhecaePalrura, torao phrastera capita orania a 40 usque ad 57 inciusive ;
III, inseruit Margarinusde la Bigne. iteuia 75 ad 78 inclusive; rursus caput 85 et 86;
Habes in eodem Antidoto duas Cyrilli Alexandrini posiremo 90. Unde videtur Metapbrastes in perfe-
epittolas ad Successumepiscopum Isauriae Diocsasa- tiora exemplaria incidisse.

HAII XIV

VITA SANGTI PACHOMII

ABBATIS TABErVNENSlS,
ACCTORE GRiEGO INCERTO, INTERPRETE DIONYSIO EXIGDO ABBATE ROMANO.

PRQLOGUS DIONYSII EXIGtJI INTERPRETIS.

Dominse(1) veneranaae mihi, et in Christo quoque magnificenlissimseDionysiusExiguus.
Pio venerationisvestrse proposilo, qua valui facultate, respondi, sancti Pachomii Vitam, sicut in Grscco
reperta est, fide translatoris exsolvens : in qua re cum diu me morantera veslra compulisselauctorilas, in-
tegrum non erat ul qui reus jam sponsionis exstileram, promissa differrem, prsesertim vobis, quse votum
polius quam vires attendere consuevistis. Plura naraque per Christi gratiam legenda simul atque imilanda
peragentes, avida voluntaie beatorum Patrum cupitis instituta cognoscere, qualenus eorum sludiis facta
propria componentes, fuluris saeculisdocumentum divini muneris singulare praesletis; fatemini quippe
maximam vos operam dare virtutibus, quas diligitis in conversatione sanetorum, quibus etiam illiisirium
operum qualitatc cohaeretis; quia virtutein nullus araal, nisi qui sequitur, et similitudo niorum magnum
profert conjunctionis indicium: sicut e conlrario viia dispar grandis est et in ipsa sangninis affinitate 112
discordia. Sic frequenter inler propinquos prava succedunt odia, sic jurgia nascuntur infensa, sic usque ad
sanguinem saevit inexplebilis et cseca malitia, dum bonis invident pravi, liberaiibus cupidi, quietissimis
lurbulenti, studiosis inerles, placidis implacabiles, tranquillis immiles, modestis lemerarii, sapientibus
tlulti, simplicibus callidi, mitissimis quoque furiosi. Sed melius borum mores apostolica tuba redarguit;
nara cuai novissimorumpericula temporumgentium Doctorexprimeret, iniulit, dicens : Erunt enim homines
temctiptot amantes,cupidi, elati, superbi, blatphemi,parenlibusnon obedientes,ingrati, scelesti,sine affectipne,
iine pace, criminatores,incontinenlet,immites,tine benignitale,prodiloret, protervi, tumidi, voluptaium ama-
leres magisquam Dei (II Tim. m). Hic beatissimus Paulus quae superius diffuse protulil, mira brevitale
collegit; ostendens eos ideo tales fore, quia voluplalum amatores existerent, el quia vitiosissimisse cupi-
ditatibus subjugarent. Hinc enim mala cuncta proveniunt, dum Deus contemnilur, voluplates vero aman-
tur. Per bas diaboius illicit utdecipiat, deleclat ut fallat, blanditur utperimat; et ne fulura praesentibus,
coslesti» terrenis, aeterna brevibus anteponanlur, insistit : Voluplatum,inquit, amaloret tnagis quam Dei,
habentet tpeciemquidempietatit, virtulem autem ejus abnegantes(Ibid.), boc est, tantum nomine videulur
esse Christiaui, non opere, qui eliam velut interiores bosies pejus quara exteriores saeviuni, et in Ecclesia
coiisiituli pia Ecclesiaeuiembra discerpunt, QuosApostolusnos prolinus vitare prsecepii, utab entuiiiso-
2S9 VITA SANCTIPACHOMIIABBATISTABENNENSIS. 230
cietate, uori (am locorum quam morum dissimilitudinedividamur. Nec videalur cuipiam mfrum, quod ini-
jusmodi pesies (2) justis hominibus adversentur, quando pleui dolis, pleni fallaciis sibi quoque non par-
cant, et secum ipsi plerumque disseutiant. Tales expertus vir bealus atque gloriosus genilor vesler (3) Do-
ininus meus, non solum paiienter ac fortiter insectaliones eorum semper pro justilia pertulit, sed eiiam
felice iine pro veriiate (quae Cbristus est) consianler aique sublimiter toiius niiindi adversa superavit. Cu-
jus perfectam viiae regulam sanctorum meritis propemodura consonantera iiirais exopto pcrfecioruin viro-
rum docta atque facunda oratione perscribi, ut tanta claritudo veslri generis, tanlumque decus ex aliqun
noscatur parte, ei virlus admiranda viri vix antiquis effabilis, quaefavente Chrislo a vobis hsereditariojure
perficitur, lectionis officio postcris intimetur.

Dominusnoster Jesus Christus, sapientisefons, et scientise verum fumen, verutnque Dei palrls Verbuni,
per quod facta sunt omnia,sciensinfirmitatein nostram ad peccata prohamatqueprsecipitera, pluracirca nos
remedia sure uietatis osteudit. Abrabam namque pater noster, ciini divinis jussis obtetnperans, lilium suuiu
offerret in sacrificio, placuit Deo, et merito lidei mox et hseredem recepit el prsemium (Gen. xxn). Cui etiam
per semetipsum Deus juravil, dicens: Nisi benedicens benedixero te, et mulliplicans muliiplicabo te sicut
stellas coeliin multituditiem, et sicut arenam quse est ad oram maris jnnumerabilis. Et ilerum : In semiue
luo benedicenlur ouiues gentes terrae (Ibid.). De quo semine manifeste nos edocet Apostolus, diceris : Non
dicit et seminibus, quasi in multis, sed quasi in uno, el semini tuo, quod est Christus (Gal. iu). Omues
e:iam sancti propbeta?, tantse salulis arcanum revelante Spiritu sancto, praevidenles, scientesque Deura
nullo modo posse mentiri, ad sanaudos languores nostros ccelestem medicum nuntiabant esse venturum,
atqueut celeri praesenliasua prospiceret humano generi, continua supplicatione poscebant. At misericors
Deus, qui pia vota semper antevenit, nec unquam deserit eos qui se toto corde quaesierint,promissiones suas
uovissimis diebus implevit, mittens Filimn suum nalum ex muliere, factum sub lege, 113 qui pro siraili-
tudine mortalitalis noslrse carne pateretur, eumque qui babebat mortis imperiura sua morte destrueret
(Hebr. n). Denique divinitale sua nianens impassibilis, a corruplione atque interitu nos redemit, et a vincu-
iis absolvit insolubilibusinferorum ; perfectaque dispensatione nostrae redemptionis, omnibus gentibus per
lavacrura regenerationis peccatorum indulgentiam contulit, cunctosque ad veram fidem per doctrinam apo-
st >licaraconfluentes, juxta illud quod in Evangelioait, Euntes docete oranes gentes, baptizantes eos in no-
mine Palris, et Filii, et Spiritus sancti (Matth. xxvm), greraiis infinitsepietatis suaeamplexus est.
Igitur cum per universam terram Evangelii prseconia coruscarent, et plures in adoptionem filiorum
per gratiam Cbristi concurrerent, inimicus humani generis vehementer exarsit; mulloque severiora ten-
(ationum praelia, quam prius servis Dei excitaverat, nisus est commovere; snspicatus infelix quod posse
nobis iter indulgentiae ccelestis obstruere. Sed hac ipsa intentione sua deceptus est et elisus. Adjutorio
namque divini muneris, a fidelibus et yigilantibus virium ejus proteruntur insidise, ut ipsi quidem con-
fusio, famulis autem Chrisli perennis gloria comparetur. Nani juxla Domitii permissionem, cum ad
examen paiientiae ac lidei eorura qui spirilualia bella prudenter exercent, pagani imperatores existe-
rent, et ubique contra Cbristianos perseculionis procella dessevirel; niulli apud iEgyptura martyres
sancti per varia supplicia usque ad mortem in Christi nomine persliierunt, et siraul cum Pelro Alexan-
drinae civitatis episcopo, perpetuas coronas et immortalia praemia sunt adepti.
Crescebat autem in dies Ddeliura multitudo, et per omnia loca mirabiliter augebatur; nec non ecclesise
quam plurimse et marlyrum memoriae consiruebantur impensius; monasteria quoque frequentissima
eorum qui conlineiitiae sludentes, renuntiaverunt saeculo, solitudinis ipsius secreta decorabant. Hi
namque qui de gentibus in Chrislo credideranl, considerantes martyruni passiones, eoruraque sincerum
circa Christuui coufessionis affectum, cceperunt et ipsi per graliam Domini sanclorum vitam conversa-
lioneraque seciari, et hujus institutionis esse, ut eliam his illud aptaretur Apostoli: Circuierunt in me-
intis, in pellibus caprinis, egentes, angustiali, afDicli, quibus non erat dignus mundus, in solitudinibus
crrames et montibus, in speluncis et cavernis terrse (Hebr. xi). Quietem denique soliludinis appetentes,
gaudia propriae saluiis ac fidei divino munere suot consecuti, cseterisque mox eiempia sublimioris yita:
sacraiiorisque praebueruut. Omnibus enim terranis exuli negoliis, adhuc morantes in corpore, angelorum
aciiiuiaiisunt sanctilaiem : per quam fasligia scandentes celsa virtutum, ultra adrairationem eniluere mor-
lalinra, ita ut iu nullo prorsus anliquissirais Patribus inferiores existerent : aequiparantes etiam illorum
meriia qui pro nomiue Christi Jesu Domini nostri certaverunt usque ad sanguinera, invisibiliuin hustium
Hioiiiuinadeslruens, de quibus ait Apostolus : Non est nobis colluctatio adversus carnera et sanguiuem, seJ
adversus principatus et potesiates, contra inundi reclores tenebrarum harum, contra spiritalia nequitise in
caslesiibus (Ephes. vi). Quorum multiformes praecavenlesincursus, et caput serpentis antiqui forliler cun-
tereiiies, sempiternis praemiis sunt potili, de quibus scriptum est: Quod oculus non vidit, nec auris audi-
vic nec in cor hominis ascendii quse praeparavit Peus diligentibus se (Itq. LXIV ; / C»r. n).
 VITA.
CAP.PBIMUM. — Erat per id tempus beati Antonii A responsa non redderent: laiidemque iuuuundo spi-
Viia cuiictis ad iraitandura praeclare proposita, qui ritu revelante, cognovit pueri Pacbomii causa inso-
magni Elise atque Elissei, necnon el sancti Joannis iita provenisse silentia, atque in baecverba prompit
Baptistse aemulator existens, secreta interioris eremi attonitus : Quid iniinicus deorura huc venii? procul
studio sectatus est singulari, vitamquc coelestium hinc eum procul pellite, et quantocius amovete.
iu terris gessit amore virtulis. Cui sanctus Athana- Quod cum parentes ejus audissent, eumque suo con-
sius, Alexandrinre civitatis antistes, proprio slylo te- spexissent separari consortio, muerore magno repleti
stimoninra prsebuil: dignus sane relator conversatio- sunt : eo praecipue, quod inimicus deorum tali fuis-
nis Aulonii, qui juxla supplicationem fratrum, vilam set conteslatione declaraius. Ambigebant ergo pa-
ejus pro mullorum commoditate perscriberet, et renles ejus, quid de eo fieret, quia et aniea cum pau-
semulandum eum viris spiritalibus exhiberet. In quo lulum degustasset de vino 1bationis daeiuonum, prc-
opere sancti quoque Patris Ammon (i) meminit, a linus evorauerat iliud. Ilaec itaque cuin se viderent
quo per Dei gratiam primum jacta sunt fundamenla non posse discernere, quieverunt. Instabant auiem
conversationis eorum fratrum qui nunc in monte ut iEgyptiacis imbueretur litteris, et antiquorum
Nitrise commoraulur, necnon et Theodorum, san- studiis infcrmaretur
clum admodum virum, qui cum sene prsefato fucrat, B CAP. IV. — Eodem lempore Constaniino post
idem nobis pontifex indicavit; quem singulari ac persecutionem in imperio perdurante (5), et contra
perfecto proposito et fide non ficta Deosubditum niul- tyrannum Maxenlium (6) gerente praelium, prsece-
tiplicia retulit diaboli machinaraenla superasse. Igi- pta regalia cucurrerunt (7), ut lectissimi quiquo
turubique divina gratia copiosediffusa, illud quod juvenura ad lirocinii mililiam ubique tenerentur (8) :
in Psalmis scriplum canitur, declaravit expletum : iuter quos et Pachomius annos natus viginti detentus
Visitasti terrain, ,et inebriasti eam, multiplicasti lo- est, ut ipse postea relulit. Cumque navi fuisset inler
cuplelare eam (Psal. LXIV).Nara pro tristilia et ge- alios ad peregrina transvectus, ad civiiatem quam-
inilu, gaudiura provenii et lselitia; et pro solli- dam (9) vespera urgente delati siint. Cives ergo loci
citudine atque miseria, felicitas securitasque suc- illius, videntes tirones arclius custodiri (10), et quid
cessit. * illis accidisset edocti, pietate inoti sunt, et, juxta
IKnc itaque Patres monachorum, viri mirabiies, niandatum Chrisli, solatia in maxirao muerore posi-
in universis propemodum regionibus H4 exstite- tis, et necessaria corporis attulerunt. Tunc Paclio-
runt, quorura nomina iu libro vivenlium probantur mius animadverlens quod ab eis faclum est, et nimis
ascripta. Paucissimi sane tunc adhuc per JEgyptum admirans, ab his qui simul aderant iuquirit qui sinl
et Thebaidam monachi esse ferebantur. Post perse- C viri isti, sic erga misericordiam atque humilitatem
cutioiiem uamque Diocleliani et Maximianicrudelium prompti ac faciles; audivitque Christiauos esse, qui
principum, multitudo gentium iutravit (Rom. xi), circa omnes, et maxime peregrinanles, impenderent
sicut divinilus prseordinatum esl, et fecunditas Ec- prona liberalitatis officia. Sciscitabatur aulein quid
clesiae fruclus araplissimos ccepit exhibere, sanctis ipsa sibi velil appellatio nominis Christiani; dictum-
episcopis juxta doclriuam lunc apostolicaui, iler fi- que est ei et horaines esse pios, et verae cultores
dei sincera quoque conversatione monslrantibus. religionis, credentes in nomine Jesu Christi filii Dei
CAP.II. — Per idem terapus Pachoraius quidam, unigeniti, cunctisque pro viribus benefacientes, et
secundum ritum ac traditionem parentum gentilis, sperantes a Deo*relributionem bonorura operum in
apud Thebaidam commanens, divina gratia guber- futura vita percipere. Hsecaudiens Pachomius, corde
nante, Christianus effeclus est. liic ab adolescentia coinpunctus est; et illustraius divino liiinine, Cbri-
sua prsecipuam frugalitatis dicilur arripuisse virtti- stianorum miratus est fidem; atque divini timoris
tein. ldcirco aulem pro gloria Christi, qui nos de igne succensus, paululum praesentium conspectibus
teitebris vocavit ad lucem, et pro ulilitate eorum sese subtraxit; et ad ccelum manus elevans, ail:
qui ista Iecluri sunt, strictim conversationera ejus Omnipotens Deus, qui fecisti ccelum et terram, si
quse fuerit a parvulo, refero, quia a tanla perfe- D respiciens respexeris ad precem meam, et saucti tui
ctione ejus initia quoque ipsa non discrepant. nominis mihi veram contuleris perfectamque regu-
CIP. III. — Hic etenim cum adhuc puer esset, lam, atque ab hac me compede moeroris exemeris,
cum pareutibus suis ad simulacrum quoddam dsemo- servitio luo me tradam cunctis diebus vilse meae, et
nis super ripara Nili flurainis collocatuin, tanquam spreto saeculojugiter tibi adhaerebo. Quae cum oras-
viciimas oblaturus advenit. Cumque sacerdos impu- set, ad suos reversus est comites; et die sequenti
rissimus sacra sacrilega solito celebrare voluisset, de civitale illa pro'ecti sunt. Cumque diversa loca
prsesentia Pachomii daemonisprorsus evanuere prse- navigio circuirent, si quando Pachomium voluptas
uigia. Tuni diu multumque ideni sacerdos bsesitans, corporis et mundana titillasset illecebra, nimis aver-
n modum siniulacri, quod colebat, mansit iminobi- sabatur, sponsionis suse memor, qua se Donnno ser •
lis; vehementer aduiirans cur solemnia dseinones vilurum esse devoverat. Naiu divina gratia suffra-
233 VITA SANCTI PACHOMIIABBATIS TABENNENSIS. 254
gante, jam ab annis puerilibus amater exsiiterat/ A cravit (U). Morabantur ergo simul, abstinebtise at-
castitatis. que precibus operam dantes. Texebant quoque cili-
CAP.V. — Igilur Conslantinus imperalor pietate cia, et laborabant roanibus suis, juxta beatum Apo-
ac fide, qua Christo credidit, victoriam de hoslibus stolum, non tantum prosua refectionevel requie, sed
consecutus, tirones jussit absolvi. Sic Pachoraius ut haberent unde tribuerenl necessitatem patienti-
opiata sibi libertate concessa, protinus ad Thebaidis hus (Ephes. iv). ln vigiliis eliam cum nocturnas ora-
ulteriora regreditur, et ingressus ecclesiam, quse est tiones celebrarent, si quando senior vidisset somno
in vico, cui cognomen est Chinoboscium (tl), llt Pachomium prerai, educens eum foras, arenam por-
illico catecbuinenus, et post paululum graliam lava- lare prsecipiebat de loco ad alterum locum; et tali
cri viialis adipiscitur. Et ipsa nocte, qua mysteriis exercitio mentem ejus gravatam somni pondere su-
sacris imbiiius est, vidit in somnis veluli rorera cce" blevabai, instituens ac formans cum, ut sollicitus
litns allapsum suam leplesse dexteram, et in mel- essei in precibus, dicens ei : Labora, Pachomi, et
lis (12) crevisse pinguedinem; audivit quoque vocem vigila, ne quaiido (quod absit) ab hoc nunc incepto
dicentem sibi: Considera, Pachnmi, quod geritur. proposito teamoveat is qui tentat, el inanis fiat labor
Est euim H5 boc signum gratisp, quse tibi a Chri- noster. Quse cuncta Pachomius obedienter ac solli-
Slo collata est. Hinc itaque divino inflammatus affe- 3f citesuscipiens, ac de die in diem sancise continentise
clu, et ex dilectionis jaculo salubri vulnere saucia- profectibus crescens, venerabilem senem nimis ala-
tus, totum se disciplinis aique instittilionibus diviuis crem laetumquereddebal, ita ut Cbrislo semper pro
subjugavit. conversatione ejus gratias ageret.
CAP.VI.—Audivit autemquemdam anachoretam, CAP.VIII. — Per idem terapus sacratissimus dies
cui nomen erat Palsemon (13), intra eremi secrela Paschalis advenerat, et ait ad Pachomium senior :
Doraino servieniem ; ad quem confeslim, cum eo Quoniam cunctorum Chrislianorum universalis est
cupiens babitare, perrexit, et pulsans osiium cel- ista feslivitas, nobis quoque para quae usui nostro
lulseejus, precabaluringressum. Cui senex aliquan- suut cougrtia. Tunc ille promptus ad obtemperan-
tulum patefaciens aditum, dixit : Quid vis? aut quem dum, id quod sibi prseceptum est implevit; praetec
quseris? Erat enim severo aspectu, propler quod solitum naraque parumper accipiens olei, cum sali-
multo tempore solitarius vitam rigidaeconversationis bus tritis admiscuit. Lapsanas enim, id est, agrestia
exegerai. Respondens autem Pacbomius, ait: Deus olera (15), etherbas alias praeter oleum consueve-
me misil ad te, ut monacbus liam. Cui senior : Non rant edere. Cum ergo prscparasset, ait ad senem :
potes hic, inquit, monachus fieri; non enim parva Feci quod lua paternitas iraperavit. Cumqne posl
res agitur, si veri monachi conversalio casta pense- Q ( orationes beatus Palaemon accessisset ad mensam,
lur; nam plures huc dudum venientes, affecti tsedio, vidissetque olei apparatum cum salibus, frieans ma-
perseverantiae non lenuere virtutem. Et Pachomius: nibus frontem, et ubertim fundens lacrymas, ait:
Non sunt, inquit, sequales omnium mores. Idcirco Dominus meus crucifixus est, et ego nunc olcum co-
precor ut me digneris excipere, et processu tempo- medain? Cumquerogaret eum Pachomiusutmodicum
ris tam voluntateriiraeam quam possibiliiatem ple- quid ex eo sumeret, nullatenus acquievit. Tunc pro
nius approbabis. Et senior ait: Jam libi prsefatus inore sale et pane allalo ad manducandum pariter
sum quod hic fieri monachus nullo modo possis. consederunt. Quae senex crucis Christi signo, sicut
Perge roagis ad aliud monasterium, et cum tantisper consueverat, benedicens, cibum uterque sumpse-
ibidem continentise operam dederis tunc ad me rc- rrini, Domino gratias (ut par fuerat) humiliter exhi-
gredere, teque sine roora suscipiam. Verumtamen benles.
adverte quod dico.Egobic, fili, salis frugaliter vivo. CAP.IX. — Una vero dierum, cum vigilantes si-
Nam nimisardua et dorissima conversatioueme cas- mul Palaemonet Pachomius accenderent ignera, qui-
tigo, nullius rei ciborum ulens, nisi tanlum panis et dam fraler superveniens, apud eos manere voluif.
salis. Oleo autem et vino in (otuni prorsus absiineo. Qui cum susceptus esset, inter verba (utfieri solet)
Vigilo dimidium noctis, quod spatinm vel in oraiio- pj erupit, et dixit: Si quis fidelis est ex vobis, slet su-
ne solemni, vel in meditatione divinse lectionis in- per bos carbones ignis, et orationem Dominicam
Suino ; inlerdum quoque lotam noctem duco pervi- sensim lenteque pronuntiet. Quem beatus Palaemon
gilem. Hsecaulem audiens Pachomius, expavit, ut intelligens superbise (umore deceptum, commonuit
solent pueri magistrorum vereri praesentiam; sed dicens : Desine, fraler, ab hac insania, nec lale
gratia Dominiroboratus, omnem hunc laborem to- quid ulterius loquaris. Qui correptioue senis non so-
Ierareproposuit, senique respondit: Cedo in Do- lum non profecit in melius, sed plus elaiione meniis
mino Jesu Christo, qui mihi fortitudinem palienliam- inflatus, super ignem slare coepit audacter, nullo
que prsestabit,ut dignus efficiar tuis adjutus preci- sibi penitus iraperante; eratque conspicere, quomo-
bus, in sancta conversatione per omnia vilae meae do cooperante inimico humani generis, et Domino
curricula permanere. permitlente, nequaquam peruslus fuerit ignis attaclu.
CAP.VII.—Tuncsanclus Palaemon spirilualibus Hoc ipsum H6 vero quod gessit impune, ad aug-
oculis inlueiu Pacbomii fidem, tandem patefecit mentum profecit ejus insanise, secundura quod scri-
adituin; eum.quesuscipiens, habitu tnonacbi consc- plum est: Ad pravos pravas vias mittit Dominus
PATROL. LXXIII. • 8
S5S, DE VITIS PATRUM LIRER PRIMUS. 256
(Prov. xxvm; Etcli. n). Hoc itaque cum fuissel fa- \ tientlse munere, et erga, Deura proxiraumque puris-
cmm, postera die idem frater mature proficiscens, ac sima dilectione prae multis nitebatur excellere. Haec
velut exprobrans eis, aiebat: Ubi est fides vestra ? autem aliaque ejus pltirima didicimus a sauctis ho-
Post non multuni vero temporis cerpens diabolus, roinibus Dei, qui simul cum eo multo tempore sunt
eum sibi per omnia niancipatum, et facile ad qu;x> morati; qulbus etiam vjtae spiritualis exempla con-
vellet facinora eum pqsse compellere, transtiguravit tulerat, post lectionem divinae legis ea quse ad sedi-
se in mulierem pulcbram, splendidis veslibus ador- ficationem animarum pertinent diligenler exponens.
natam, ct Mepit oslium cellae ejus vehementer ex- Qqaequia multa sunl, et vires nostrae parvitatis exce-
tundere. Qui cum aperuisset, ait ej diabolus in babi- dunt, non omnia,praesenii stylo perscripsimus. Non
tum mulieris iuuimtatus ; Obsecro te, quia nimis a enim sumus idonei, tanti viri merita eloquio pari
creditQribus urgeor, et metuo ne rae aliqua pencula depromere.
compreliendant, recipias nie in tuam cellulam, quo CAP.XI. — Igitur crga locura montis, ubi sancti
niara debitum solvere nequeo, quatenus per te salva morabantur, plena spinis eremus adjacebat; ad
facta, graiias referam; Deps enim mc direxit ad te. quam saepe Pachomius veniens ligua legere, super
Qui a csecitate mentis penitus obscuratus, nec valens spinas nudis pedibus incedebat; el cutn infigeren-
discernere quis esset, qui sibi talia loqueretur, dia- R tur ei plurimae, lselabalur, patienter ac fortiter fe-
bolum miser iu suuui recepit exitium. Tunc bostis rens, recorens quod Dominus noster in cruce clavis
nostrse substantise, videns eum ad omne seelus esse fuerit dignanter affixus. Diligebat autera anacboresira
prsecipitero, immisit ei lurpem concupiseentiam. Qui plurimum, fiequenter expetens solitudinem. El illic
mox cessit inimici suggestionibus, et cjus quasi,mu- diu in oratione pcrsisteus, Doraino supplicabat, ut
liebres petivit amplexus. Quem spiritns iniinundus a tanlis se fraudihus clenieuter eriperet.
invadens, elisil atrociter; et reyolutus, super pavi- CAP. XII. — Qupdara vero lempore contigit ut
mentum, veluti roortuus diu multumque permansit. Pachomius procul a cella sua progressus, veniret ad
Post aliquantos autem dies taudem in se reversus, quemdam vicum, cui nomen est Tabennense (17),
et dementise proprise sero pcenitens, sd sanctunt in quo tunc nullus penitus habilator existebat. Ubi
Palsemonem venil; et cum magno fletu quid sibi ac- cum pro more diutius in orationibus perduraret, vox
cidisset exposuit, vociferans et dicens : Agnosco, ad eum coelilus delata est, dicens : Mane bic, o Pa-
Pater, agnosco, quod ego causa perdilionis mese choiui, et monasterium construe. Venturi sunt nam-
existam. Bene euim me comraonere dignatus es, sed quead leqoamplurimi, lua cupientes inslitiilione pro-
ego infelix, qui te audire coniempsi. Quapropte.r ob- ficere; quibus ducatura prsestabis, juxta regulam
secro ut mesanciis orationibus tuis adjuvare digne- ^ quam monstravero tibi. Et proliuus apparuit angelus
ris, ne sub ingenli periculo constilutum discerpal Domini, deferens ei tabulara, in qua erat omnis
iniraicus et perimat. Cumque isla cum lamentis forma institutionis ascripta, qua docendi forenl,
prosequeretur et fletibus, et sanctus Palaemon bea- quicunque ad ejus magisterii studia pervenissent,
tusque Pachomius lacrymas pro eo funderent conn- Quam regulam Tabenneuses hodieque cuslodiunt,
patientis afTeclu, subito correplus ab immundo spi- eodem cibo semper utenies et habilu, ipsam quoque
rilu, de conspectu eorura prosiliit, et per deserta discipiinam sollicita circuraspectione servanles. Nam
discurens, agebalur infrenis. Pervenit autem ad ci- monacbi qui ibidem commanent. non solura raore,
vitatem Panos (16) nnmine, ac deinceps in fornace sed et robore corporis et locorum \yj silu prae
balnei per amentiam sese praecipitans, incendio pro- cseieris longe diversi sunt, et necesse est eos diver-
linus interiit. sam quoque regulam custodire.
CAP. X. — Hsec audiens vidensque Pachomius, Hauc ergo vocem Pachomius mentis sinceritate
magis ac raagis incubuit abstinentise tenere inensu- discernens, quam illi divina gratia et merita vitae
ram; et cura in omnibus, tum maxime in oratioui- conluJerant, agnovit ad se ccelitus delatam, regu-
bus animura servare pervigilein, juxta ill.ud quod lasque valde roirabiles approbavit. Tunc reversus
scriptum est: Omtiicustodia serva cor luura (Prov. iv). ad venerahilem senem Palsemonem, retulit quem-
Intantum, ut eum senex mirarelur altonilus, quia admodum voce sit divina comnionitus, obsecrans ut
non soluni consuetam abslineniiae regulam alacer secum pariter veniret ad locuro quo possent Domini
extrinsecus exsequebatur, sed etiaro intrinsecus mandata explere. Qui nolens eum in aliquo contri-
conscientiam suam jux(a ccelestium formam stude- slare, ulpote cbarissimum filium, precibus ejus illico
bat exigere purissimam, sicut beatus Apostolus di- paruil, atque ad prsefatam villam cum eo pervenit,
cit: Gloria nostra haec cst, lesiimonium conscien- modicamque ibi cellulam construeiites, laetabantur
tiaa nostrae (// Cor. i), certus ex hoc magnam sibi in Domino,promissionura ejus heneficia praeslolantes.
in coelestilius parare raercedem. Nam et cura divi- Posl aliquantum vero temporis ait Palaemon ad Pa-
nas Scripturas legeret, piemoriseque mandaret, noa chomium : Quoniarocerno gratiara a Deo libi colla-
id passim negligenterque faciebat, s,edunumquodque. tam, et deinceps istic permanere disponis, veni.sia-
praeceptum solerler examiu,aas, ac pia mente per- luamus inter nos pactum, ut non dividamur ab invi-
tractans, studebal in d«es opere perficere, ouae me- cem, sed quandiu in hac luce versamui, visjlatione
mmya reientabat. P-raecipuevero huiniliiatis ac pa- nos conSoieraurassidua. Utrisque placuit haecpactio,
23* VlTA SANGtl PACHOMIIABBATIS TABENNlENSlS. 233
quani omni lempore vitae suse tam beatus senex Aptum. i Sed bealus Pathomiiis ad humiliahuum cor-
quam beatus Pachomius sollicilius sunt exsecuti. pus proprium ihduebat se plerumque cilicio.
CAP.XIII.—Inler h*c venerabilis idem Palaemon Et per annos quindecim, post illos ihgentes sudo-
dolore splenis, qui ex nimia conlinentia illi prove- res atque labores exiiriios vigillarum et abstineiitiae,
nerat, toto corpore gravi ccepit aegritudinis incom- rion jacens somnum capiebat noctibus, sed in iriedio
modo laborare. Nam sumebat escam, potu saepius cellulaesuae residens, adeo ut nec dorsum saltem/pa-
abstinens; item solummodo bibebat, nihil cibi per- rieti pro sustenlatiohe reclinareu Cumqtie nimis ex
cipiens. Rogatusigitur ab aliquibus fralribus, qui ad hoc affligeretur, ferebat tamen aequahiraiter huoc
eum gratia visilatiouis advenerarit, ne penitus cor- laborem, spe quodamriibdbpraeliMns illaiu requiem,
pus debile frangeret, sed ei aliquantulum solatii pa- quse sibi parabatur rn coelis. Plhriuiortim namque
leretur impendi, tandent cessit orantibus, ut victu Patrum considerans instituta, dabat sempei operam,
congrno attenoata roembra refoveret. Sed non hoc cum proprio fratre ad (riajora virtiflis augmenta con-
diutius perlulit. Nam graviores solito dolores splenis surgere. Operabantuf etiam sedilia, et imusquifique
expertus, relicla ciborum insolentia, ad antiquum sicut poterat, ila vivebat, cmii summa Sciliceihumi-
victum sine dilaiione revertilur, dicens : Si marlyres litate el patientia, et fide non ficfa.
Christi alii per frusta lacerati, alii capite csesi, non- 8 CAP.XV.—lnter haec Pacbomius iterum divinitus
nutli etiaro ignibus sunt cremati, et tamen usque ad admoneiur pro regulis quibus deberent institai irai
finem fortiter pro flde loleraverunt, cur ego patien- crant pereum Domino credituri; coepitquecurii ger-
tise prsCmia, parvis cedens doloribiis, irapatieiiter mano suo babitaculura iri quo manebant capacius
abjiciam, etdesiderio vitseprsesentis affficlionesmo- reddere, et aedificiisattipliare quamplurtmis, eorum
menlaneas inaniter expavescam? Denique suadenti- (rit diximus) gratiaqul sseculorenuntiahtes, l^ad
bus acquievi cibos insolitos suroere, qui mihidolores serviendum Christo ersfrttsine dubitaiione venturi ;
autxerunt potius quani ullam requiem prsestiterunt. qualenus essent spatia digna membrotum' (19), in
Recurram igitur ad prisca remedia, et continentise quibus eorum possit reeipi multitudo'. Cum ergo
subsidia non relinqnara, in quibus est (ut ego cerlus sanctus Pachomius iftiriajus, ut dictum est, locorum
sum) omnis post Deum requles 'et vera laetitia. Non aritbitus extenderet, et monasterii iriembra dilataret,
enim propter homines hsec arma suscepi, sed ob amo- idem frafer ejus solitudiherh atqrie anacboresim co-
rem Christi his certare diposui. Sic itaque viriliter gitans, habitaculi diligebat angustias; et niraiumin-'
agens, intra mensem dierum valido languore con- digne ferens, erat enim «ato major, ait beato Pa-
sumplus est. Ad quem Pacbomius veniens, fovebat chomio: Desine ab hacintentiorie tiia; quidagisrem
eum ut patrem, deosculans pedes ejus, atque com- 'C superfluam, inanitertemefTpsum dilatare coriteridens?
plectens;et veluti valefaciens, sic eum videbalur Qui cum hsec audissei, graviter quidem fulit quod
affari. Venerabifis autem senex, omni virtutiim gratia insolitam audisset injnriam; verumlamen niml om-
cumulatus, et plenus dierum, sicut scriptum est, nino ei respondit, sedmansnete sustinens, sesecon-
quievit in pace (Job. XLU).Tunc sanctus Pachomius tinuii. Conseqiienti vero nocte ad inferiora domus"'
corpus ejus sepelivit: cujus anima suscepta choris descendens, cujus aliquairi partem ipse consfruxe-
augelicis, ad ccelos evecla est. Quo peraclo. Pacho- rat, prosfravit se in orationem; coepitqueflere vehe-
mius ad proprium diversorium revarliiur menter, ac dicere : Vae niihi, quia pi"udentiacaAitf
adhuc in me sibi vendicat locunV.Adhuc enim se-
CAP.XIV.—Et non post niultum temporis, germa-
cundum carnem ambulo, sicnf nuper expertris suirri.
nus ejus, Joannes nomine, cuncta de illo compe-
ad eum. Tantae namque conversatioitis instilrita sdScipieris,
riens, venit Quem cum vidissel, gavisus est
Nam cx in Cbrislum cre- aequum non est ut me modo impatientia pracCipitet,
plurimura. quo baplizatus modo mosror vexet, modo furor exagitet, quamVis'
diderat, et solitariam vitam elegerat, nullum suorum
ac merito videar irasci. Miserrire roei, Domine,
viderat propinquorum. Igitur Joannes, ut vere Pa- jure
chomii frater, imitator ejus effectus, cum eo per- ne peream, ne diaboli deceptus fraude succuiribsim'.
B Si enim roe tua gratia deseriierit, et aliquam in riie
mansit, unum habentes idemque propositura, eum-
suorum aciuum repererit iriimicus, durtssi-
demque circa Deum dilectionis affectum. El quia in partem nrae ejus serviiuti subjiciar, quia scriptum est: A
lege Dei diebus meditabantur ac noctibus, nullis
lerreuorum negotiorum curis eorum animi deprime- qtio Ef quis superatur, Iruicet sWVusaddicitur (IIPet.
iterura scriptum est: Si tdtani legem quis irii-
bantur. Nam etsi quidquaro supererat illis ex his, n).
offendat autem iri uno, faclus est omriiurii
quaesuis mauibus operabantur, id continuo distri- pteverit,
buebant egentibus, ut juxta prseceptum Domini Jesu rtus (Jac. »). Credo, Domirie, quiod riiisefatibiies
Cbristi de crastino minime cogitarent (Matth. vi). In liire roulise sunt; quae tne nullisi rrieritis suliriixum
tantum vero veslimentorum penuria sese constrinxe- adjuvabant, vianiqriesarictbrurii'tudfiim per te 'fllunif-
hatus ingrediar; Ct iri anteriora riie seiHpWe*xVeii-
raut, ut nunquam Iebiione alio ulerentur, nisi cum
obliviscar «i»qtraertHro snitt (Pktlip. m). Sii?
indumenti sordes necessitas coegisset eluere. Lebi- dens,
enini famulorum tuOrtim ChbrdS'; qui fibi a(safdiilb
toit (18) autem linea vestis erat, instar colohii, qua
placuit, tuo protiS«risiautiliri, ola^blfvitaVitincur'-
utonachi utuntur hodieque per Tbebaidam et iEgy- sus, longe 1 1
laleqtje pro rhultortiitf ssiftife"rniraivtfide-
•259 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 240
coreresplenduit. Ego autem, Domine, quomodo alios fVnasterio suo causa orationis ad loca remotiora dc-
docere tentabo, quos per me ad monachorum pro- scendere. Qui cum exinde reverterelur, immundi
positutn vocare dignaberis ; cum nec passioncs car- spiritus iliudentes, frequentercum facto velutordine
nis, quae adversus animam mililant, ante devicerim, prsecedebant, exhorlanles aller alierum, quasi ante
nec legem tuam immaculaia menie servaverim? Sed judicem directis agminibus, acdiccnles : Date locum
confido, Christe, quod lua mibi virtus in omnibus homini Dei. Pachomius autem spe Chrisli Rederopto-
semper assistat, eaque geraro quae tuis conspectibus ris armatus, spernebat eorum ridiculosa figmenta.et
placeant. Remitte, clementissime Deus, remitte, pre- ac si canum latratus ineptissimos depulabat. Qui
cor, omnia peccata mea, et cor meum tua jugiter in- magnam viri considerantes inslantiam, quodinnullo
spectione purifica. Hrcc igitpr cuin lacrymis Domino prorsus tantis luctaminibus frangerelur, irruunl su-
corifitebantur et fletibus, tota nocte pervigil in ora- per eurri roagno cuneo conglobati; et circumdames
tione consistens; et prae nimietate sudoris atque la- ejus babitaculum, visi sunt illud a fundameuto con-
crymarum (nam lempus erat sestatis) ita pavimentum vellere, ita ul putaret sanclus locum penitus fuisse
ubi oraverat huraectum reddidit, ut fusa illic aqua collapsum. Qui manens intrepidus, consueiam cilba-
crederetur. Consueverat autem stans in oralione ram spiritalis plectri modulatione pulsabal, ingenti
manus expandere, quas per aliquot borarum spatia B voce decantans : Deus noster refugium et virtus, ad-
ininime colligebat; sed extensione diuturna, veluti julor in Iribulationibus, quse invenerunt nos nimis;
cruci confixum corpus retinebat immobile, el sic proplerea non timebimus dum (urbabitur terra (Psal.
animum suum ad vigilandum in precibus excitabat. XLV).QUOpsallente, protinus est facta iranquillitas,
Et quamvis esset in omni virtutum genere praepotens, el impetus inimicorum velut fumus evanuit; paulu-
incredibili tamen bumilitate et mira roansuetudine lum quidem reeedenies, ut canes, qui curo faiigati
cum suo germano cohabilans, eum per omnia susti- fuerint, ad praesens videntur abscedere, sed impu-
tinebat. Qui non post multum temporis, vitse pise- denliores postearevertuntur; nam cum idem sanclus
senlis cursum implevit. Cujus funus debito curavit post orationes ad opus solitum consedissei, instar
honore Pachomius. Nam totaro noctem super ejus golli gallinacei nimise magoitudinis coram eo visus
cadaver psalmis egit hymnisque pervigilem; et ani- est inimicus, crebras ilerans voces, et clamores in-
mom quidem ejus Doraino commendavit, cui et ipse conditos excitans; deinde insiliens in eum, suis ve-
credideral, corpus vero sollicite reddidit sepnlturae. lut unguibus foedelaceravit. Qui signo crucis fron-
CAP.XVI.—Tune infatigabilis Pachomius arcta et tem suam muniens, exsufuavit in eum (21), moxque
singulari conversatione semetipsum affligens, stude- fugatus esi. Intelligebat enira cunctas inimici versu-
bat integrum se atque immaculatum in omnibus ex- C tias; et limore divino praeditus, illusiones ejus pro
bibere, Si quando namque eum cogitatio pulsasset nihilo computabat. Unde frequenier ab eo lacessitus,
illicita, mox eam divino munere repellebat, atque in in nullo lacessere poierat; sed'tanquam turris inexpu-
timore Domini perseverabat affixus, aeternarum me- gnabilis, palientissimus ad omnia certamina peidu-
mor pcenarum, et dolorum sine fine manenlium, rabat.
ignis scilicet illius inexstinguibilis, et vermis nun- Rursus alio terapore cohortes daemonum, tali ge-
quam omnino morienlis. Cum bis itaque Pachomius nere phantasmatis sanctum Dei famulum lentare rao-
inodis el ab illicilis abstineret, et ad meliora profi- liuntur. Plure.s enim convenientes in uniini, arboris
ceret, djlatandi monasleria curam garebat imroodi- folium coram eo magnis funibus colligare vidcbantur,
cam pro susceptione roultorum : cui diabolus vebe- et summo conamine trahere, dextra laevaqueduciis
menter coepitobsistere, stridensque super eum den- ordinibus; ac sese mutuo coborlantes, sic iusistere
tibus, veluti singularis ferus (20), tentaliones ei va- niiebanlur, ac si magni lapidis moverent pondus im-
rias excitabat, si forsan adversus eum fraudis suse mensum. Hoc autem nequissimi spiritus idcirco fa-
reperisset ingressum. Sed hic scuto fidei communi- ciebant, ut menlem ejus, si possent, in risum forte
tus, vigilanler inimici declinabat insidias, sanclas resolverent, et invenirent unde illi exprobrarent.
Scripturas roemoria reiinens atque decantans. D Quorum Pachomius impudenliam cernens, ingemuil;
CAP. XVII.—Quadam vero die, cum Pachomius atque ad Dorainumsolitis precibus convolavii, sta-
supplicaret Domino, el genua vellet in oratione cur- timque virtute Chrhti totus eorum cuneus est ad
vare, ante conspectum ejus dsemonum prsestigiis la- nibilum redactus.
cus apparuit. Hujuscemodi namque figuras inanes Frequenter enim cum residerel ad mensam, Deo-
atque superfluas, hostis humani generis semper ex- que gratias ageret, apparebam illi in habitu pulclier-
bibere feslinabat, ut aliqua subreptione vel fiaude rimarum mulierura, specie ditfei entium, et procaci
mens orantis a propria intentione disiracta, preces ac fcedanuditale conspicuse,eident astare videbantur,
Domino purissimas offerre non posset. Pachomius et ex appositis vclle contingere. Sed athleia fortissi-
ergo dsemonum machinas, Christo revelante cogno- mus, quainvis sentirel ex boc ipso molesiiam, tamen
scens, pariterque despiciens, maxima fidei capiebat exleriores oculos claudens, et imeriores ad Dominum
augmenta; hos quidem conslanter arguens, Deum reserans, eorum moliiuina proterebat. Adcrat eniirt
vero solita gratiarum actione benedicens. misericors Dominus,qui eiiam nunc contritis aereciis
Consueveratquoquesanctus virprocul H9a mo- corde cunctis adesse dignatur, et dicit: Nolile(imere,
241 VITA SANCTI PACHOMHABBATIS TABENNENSIS. 24t
ego vobiscumsum omnibus diebus osque ad consum- A nimis alacer pro vitse sanclitale certabat, postulans
roatiouem saeculi (Matth. xxvni), suumque fidelem a Dominout si fieri posset, quod modum hunianae
famulum servabat in omnibus. tragilitatis excederet, necessitatem somni soperaret
CAP.XVIII.—Aliaquoque vice.cum idem sanctus (Ru/f., I. iu, n. 35), quatenus diebus ac noclibus vi-
gravibus diaboli molesliis urgeretur, sic ab eo est gilans, adversariorum machinamenta destrueret, sicut
crudeliter caesus,ut a vespera usque mane, tolum scriptum est: Persequar inimicos meos, et compre-
corpus muilis esset verberibus exaralum. Et quan- hendam illos; et non converiar, donec deficiant. Af-
quara doloribus cruciarelur immanibus, nulla tamen fligam illos, nec poterunt slare; cadent sub pedibus
desperatione penitus frangebatur; sed niemor erat meis, et prsecinxisti roe virtute ad bellura (Pi. xvn).
Domini, qui servos non deserit in lentatione. Tunc Postquam vero bsec petitio ejus, quantum conditio
quidam roonachus, (22) Apollo nomine , gralia vi- permisit humana, completa est, invisibilem hostera
sendi venit ad eum. Cui Pachomius loquens ea quae tanquam videns sustinuil, in eloquiis ccelestibusse
pertnent ad salulem, insidias diaboli multiformes perseveranter exercens. Preces auiem ejus incessa-
esse pronuntians, ccepit etiam illa quae circa se gere- biles erant, ut Domini voluntas in omuibus implere-
baniur exponere, quantaque sibi per eorum acerbi- tur.
tates illata essent verbera, recensere. Ad quem mo- B I CAP.XXI. — Quodam autem tempore, cum Pacho-
nachus ait: Viriliter age, et confortetur cor tuum, roius vigilaret in oratione, apparuit illi angelus Do-
venerabilis Paler. Sciens enim diabolus quia si te mini, dicens: Voluntas Domini est, o Pachomi, ut ei
suis cedentera conflictibusvicerit, consequenter etiam pura mente deserviens, multitudinem congreges mo-
uos, qui pro viriura possibilitate certaminum tuorum nachorum, et juxta formam quse tibi ostensa est,
sectatores existtmns, quique maxima per te capimus cunctos instituas, ac Deo exhibere conlendas. Acce-
exempla virtulum, perfacne superabit; idcirco teve- perat enim dudum tabuiam (23), in qua eranl hseu
hemenier impugnare tion desinit. Sed tu, Domini adnotata:
proteciione muniius, irnpetum ejus fortiter excipe; CAP.XXII. — Singulisjuxta vires suas edere con-
ue, quod absit, el pro nobis cogaris reddere ratio- cedas et bibere, et pro modo vescentium, laborara
nem. Nam si tu, qui nobis gratia divina praelatuses, corapellas; et neque comedere modeste, neque jejii-
aliqua desidia cesseris.muliis occasionemruinse cau- nare probibeas. Validioribus quidem, et comedenti-
samque prsestabis. Haic audiens Pachomius, grandes bus, validiora opera; leviora vero infirmioribus et
accepit vires adversus dsemdnurainsidias; et glorifi- abstinentibus imponas.
cans Deum de frairis prseseotia, precabatur eum ne Facies autem diversas cellulas, et ternos per uuain
se desereret. Exinde memoraros Apollossepe venie- G | cellulara manere constituas. Omnium vero cibus in
bat ad senem. Qui post aliquantum temporis, dum uno loco paretur atque consuuiatur.
soliio Pachomium visitans, paucis cum eo diebus lnduantur autem noctibus lebitones lineos (24),
renioraius esset, valida infirmitate correptus, huma- prsecincti lumbos, habeantque singuli melotem (25),
nis rebus excessii, juxla votum senis dies suos per- id cst, caprinam pellem confectam albam, sine qua
fecta conversatione consummans. Sepeliiur itaque neque comedant, neque dormiant.
sanciis manibus, psalmis ab eo el bymnis et canticis Accedenles tamen ad comraunionem sacramento-
spiriiaiibus ex more celebratis. rum Christi, et cingulos solvant, et melotem depo-
CAP.XIX. —120 Tantam vero post haec fidu- nant, cucullis ulentes tanlummodo.
ciam beatus Pachomius apud Dominum acquisierat, Hoc etiam prscceptum eral, ut juxta numerum
et ita spe divina magnificushabebatur, ut saepenumero elemeniorum et Grsecarum lilterarum, xxiv mona-
calcaret serpentes et scorpiones, et per omnia mane- chorum lurmaeconstituerentur, ila ut singulis turmis
ret illaesus; necnon crocodili, siquando necessitas imponerenlur singularum nomina litterarum, id est,
fluvium transire compelleret, eum cum summa sub- ab u, et deinceps usque ad &>,ut cum interrogaret
jectione portabant, exponentes eum ad locum quo- archimandriiam de aliquo in mulliludine tanta, facili
cnnque prtcepisset. Super his ergo Deo gratiasre-1 Dresponsione cognoscerei. Verbi gratia, cum diceret
ferens, quod ab universis inimicifraudibus servaretur quatiter esset a, vel ?, et rursus >, vel p, vel a (26),
illiesus, orabai, dicens: Benedictus es, DomineDeus proprio quodam signo nominis litlerae,uniuscujusque
pairum nostrorura, qui non despexisti hiimilitatem turmse mores exprimeret, simplicioribus et innocen-
meam, neque sivisti me nimis infirmum dccipi vel tioribus i, nomen imponens, difficilioribus autem et
illudi fraude diaboli; sed misericorditer ignoranlise loriuosis, 5, competenter accommodans; ita ut pro
meaediscutiens tenebras, docuisti me facere volun- modo conversationis el propositi, singulis turmis lit-
tatem luam. Nam cum pusillus essem el abjectus, ac terarum elemenla concinerent, solis spiritalibus haec
vitae raeaepenitus nescius, timoris (ui sensum mihi ipsa qusesignificarent scire valentibus.
largitus es, ut tenebras exteriores et supplicia aeterna Sed et hoc in illa tabula ferebatur ascriptum, ut
devitans, te veram lucem gaudiumque perenne cog- percgriuus alterius raonaslerii, si veniret babeus ha-
noscerem. bitum diversum, nullus cum eo comederet, excepto
CAP.XX.—Cum ergo se videret assidua dseuionis eo qui iter agens id observare non posset.
impugnatioue pulsari, unquam fortissimus atbleta Qtti vero semei ad hoc irilraret nionasterium, <it
 343 BE VITIS PATRUMUBER PRIMUS- Ui
ibi jugiter perraaneret, per ires annos a studiis sa- A-buin
J Pacbomius frequenter insinuans, multuio eos
cralioribus arceretur, operaretur tanturo opera sua . juverat, et ad aemulationem spiritualis operis incita-
simpliciter, et ita posl triennium stadium certaminis verat. Qui etiam contemplautes, vitam senis speci-
introiret. men esse virtutis , nimis admirabantur, dicentes:
Cum autem coraederent, capita sua cucullis operi- Errant valde qui putant homines exinde jam a nati-
rent,(27), ne frater iratrem videret manducantem; vitale parentum, quodam privilegiobeaios existere,
etut nullus coroedensloqueretur,nec prseter mensam ut arbitrii libertas adimalur, et peccatores per pcs-
suos alibi circumferret aspeclus. nitentiam non possint operam dare virtutibus. Ecce
Necnon ab angelo, qui cum Pacbomio loquebatur, enira inanifestissimam in hocvenerabiii patrePacho-
hoc quoque constitutum est, ut dhirnse oraliones xu mio Dominiconspiciraus largitatem, quicum de paren-
(28) fierent, et vespeniuaexn, et noclurnse xn. tibtts ortus sit gentilibus et profanis, ad tantam bea-
Cumque Pachomius diceret, paucas orationes esse, litudinem divini cultus se extendit, ut omnia Cbristi
respondit aogelus; Has constitui, quaspossent infir- mandata perfecerit. Unde cerlura est, et ex nobis
miores absque Iabore perficere; caeterumqui perfecti quicunque voluerint, adjnvaute Dei gratia, normam
sunt, hac lege non indigent. Apud se namque in pro- sancti viri posse subsequi, sicut et ipse perfectissi-
priis constituti cellulis, orare non desinunt, qui pu- g1 morum patrum aemulatus est sanctitatern. Denique,
ritate menlis el divina contetiiplatkme pascuntur. quid est aliud quod in Evangelio scriplum est, di-
Cumque hoc dixisset, nuntius ccelestis abscessit; cente Christo : Venile ad me omnes, qui iaboratis et
ct Pachomius solite Deo gralias 121 referens, de onerati estis, et ego reficiamvos (Matth. xi); nisi ut
visione certus est redditus, quam trina revelationo iniqua projicienles onera, quaedeprimunt genus hu-
cognoverat. Coepitque suscipere cunctos, qui per manum, bono incoramutabili sine detrectalione jun-
poenitentiam se Dei miserationibus offerebant; quos gamur? Et ideo perseveremus usque in finem cum
eiiara post longam conversalionis experientiaro mo- hoc sene, ut conglorificari cum ipso in illa perenni
nachoruin ccetibus aggregabat, instruens eos mundi beatiiudine mereatur; nam recte nos iostruit ad om-
illecebras fugere, sanctisque semper institutionibus nia, non solum verbo, sed etiam, quod est efficacius,
inhserere, primitus admonens ut generaliter raona- proprio mirabililer informat exemplo. Tunc acce-
clius universo mundo renuntiet, deinde, juxta Evan- dentes ad sanctura Pachomium, dicunt ei : Pater
gelicum praeceptum(Lucm xxiv), parentibus suis, et venerabilis, cur solus monasterii sollicitudinem su-
ad postremum sibimetipsi, ut ita possit tollere cru- stines? Quibus ille respondit : Nemo jugum subito
cem suam, et Christi vestigia veneranda sectari. jumentis imponens, laborare compeliit, ettanlo pre-
( roit onere, quo sub fasce deficiant; sed panlalim
Tali utique beati senis admonitione formali, frnctos Q
poeniientiaedignissimosafferebant, maxime conside- assuescit ea, ievioribusexereens ante ponderibus, us-
rantes eum jam setate defessum, infatigabili stadio que dum valeant, et opportune possint ad opera gra-
epiritalis vitaeservare propositum. Non solnm nam- viora consurgere. Eodem modo nos quoque eonvenit
que se districtiori regulaesubdiderat, sed et totius mensuram ipsam, qua nos roensns est Christns, sic
monasterii solliciludinem curamque portabat, ulira agere vobiscura, ut de veslra per omnia gaudeamus
vires omnibus servire contendens. Ad borara nam- firmitate. Clementissimusautem Deus, qui nunqnam
. que convivii ipse parabat mensam fratribus, et>solita preces humilitatis raese despicit, corda vestra in sua
exhibebat officia. Nec non in hortulis serebat olera, disciplina corroboret, ut orane opus boiium perficere
quse suis manibus irrigabat. Si quis etiam monaste- cum patientia et longanimiiate possitis, sanctorum
rii pulsasset ostium, vigilanter occurrens, prompte Palrum vestigia subsequentes, ut sinceram ac Deo
responsa reddebat. Infirmis autem diebus obseque- placitam conversationem vestram videntes, alii ad
batur et noclibus; el in his oranibus exemplum se Chrisli serviiium veniant, curamque monasterii pa-
maximum suis discipulis offerebat. Quapropter hi tris aequo labore sustentent.
qui nuper ad Domini servitium veniebant, alacriores CAP.XXIV.— Regulas igiiur eis quas acceperat,
ad omnia pieiatis officia reddebantur: quos tamen D ] tradidit, scilicet ul haherent moderatum cibum,
beatus senex, quia lalium sollicitudinum munus ad- vilissimum vestitum , somnum etiam competentem.
liuc obviare non poterant, securos esse ab universis llnde factum est, ut juxta volunlatem Domini, qui
distentionibus.admonebat, dicens : In quo vocati es- omues bomines convocat ad saluteni, cunctaque bo-
tisfratres, virililer ineopersistite, psalmosdicite, li- norum increroenta largilur, ad senem plurimi convo-
bros alios, et praecipuesanctum Evangelium,mernoria larent, volentes pariter commorari: inter quos erat
retinete. Sic enira servientes Domino, et juxta man- Pecusius, et Cornelius, Paulus quoque, el Pachomius
data ejus invicem diligentes, vos quidem eritis per- alter, et Joannes, qui oranes immaculatam fidem
fecti; meum vero spiritum per omnia refovebitis, beati Patris et doclrinam saluiiferam libenter am-
prsesertim si coelestia praecepta fueritis solliciiius plexi sunt. Statuitque ut hi qui poteranl monaslerii
exsecuti susciperent curam, el ita in brevi multiplicatus est
CAP.XXIII. — Erant autera tres hi viri qui primi- mouachorum numerus. 122 Proinde cum solemni-
Kis ad Pachomiuin convenerant, quqrum ista sunt tas ex more deposceret ut mysteriorum coelestium
nomina. Psentbessus, SurisetObsis. Quibus Dei ver- participes fierent, ex proximis viculis presbyteros
«4$ VITA SANgf! 1%GHX)M1I ABBATIS TABENNENSJS. 246
convocanaht, qiii els fesWilftterii fefctiiisesptritalisi A positos (29), qui sibi ad luerandasanimas, quae ad
implerent. Noft enim patiebatir fdetn senfex, mterr eum quotidieconfluebant, adjutores existerent. Plu-
eos esseqnempiam, qui elericatus offlcio fringerelurti rimis enhn (sieut dielum est) ad eum veuientibus, et
Dicebat enim, «rulto melius esse atque crimmodiusI multipiiciter in opere spfrilali crescentibus, magna
monachis, non solnm nullios prorsus honoris qoserera» qttaedam eonversationis eorum Videbatur esse diver-
primatns ftt grorise,verum etiam occasiones hujusce-• sitas. Quibus senex juxta datam sibi divinitus regu-
modide cflemmiisamputare, quoniam frequenterhincS lam, gratia Ghristi se per omnia moderante, pro vi- :
inter fratres contentiones et semulaiiones ihutilesI ribus et ingeniis singulorum mensuras et formaa
nascerentur. Sicut enim scintilla ignis cum iri tnes* operum custodire censebat: aliis quidem, ut labore
sem ceciderit, non cito restinguitur, et iriterdura to- manuum victum qusererent; aliis, ut fratrum occu-
tiusanni fructus exurit; ita cogitalio feralis ambiluS,i parentur obsequiis, nec iisdem cunctis temporibus
si in menies irrepserit monachorum, ut vel prihiii vescerentur, sed unusquisque pro labore sno vel stu-
cupiant esse, vel cleriei, nisi citd suggestionis hujusi dio, continentisemoderamina retineret. Sollicitudinem
ardorem de suo corde pepulerint, illieo perdeht con- vero totius disperisationis erga fratres atque peregri-
tinentiam mnltis laboribus acquisitam. Oportet ergo> «os eisdem commisit, qui.se in ordine sequebantur.
cuni omni mansuetudine el puritate communicantesi B Universos autera monachos prompios esse ad obe-
Christi ecclesiis clericos venerari, quia boc expedii; dientiam coramonebat, ut hoc conipendio facile per-
motiachis,nullas aulem religiosas appeteredignitatas. fectiouis apprebenderent celsa fastigia, cordaque sua
Si vero repererimus aliquos ex monachis jam pridem in tiniore Christi diligeuter excolerent. Sie enim Deo
clericos ab episcopis ordinatos, amplectarohr eorura potius quam sibi viverent, dum fructus obedientise
ministerium; quia et in veteri Testamento non oihne supplices exbiberent. Hic autem pater veuerabilis,
VHlgussacrum praesumebat officium, sed hi tantum quamvis essetspiriialibusaetibusoccupatus, si quando
qui erant de tribu Levi ad haecobsequia nascebantur. tainen acciderat ut abesset iscui monasterii curam
Si quando autem extraneus frater advetierit, de quo coiumiserat, sic adiraplebat omnia solus, velut om-
certumest, quod sacerdotii fungatur officio, non ex- niumfamulus. Et hoc agebat sine aliqua ostenlatione
probtemus ei, tamquam qui sacra jura persriaserit, vel jactantia, quse magnas spiriia,lium virorum solet
et his se ministeriisinsoletiter ingesserit. Quomodo evacuare virtutes. Nam suinma mentis bumilitate
namque hoc de eo suspicabimur, qtiem nbs ad cele- cunclos sedificabatin Domino, utiliter universa di-
branda eoelestia sacraraenla enixius obsecremus? spensans. Omnia quoque monasteria sollicite circui-
Iino roagis ut patrem, et nobis in bac re obedientem, bat, usque dum rursus ad eosdem filios suos paterno
pius honor.ire nos cohvenit, utpote qui sanctorura G repedaret affectu. Quos inveniens in opere Dei solli-
vestigia sectetur, etillibatum Deo munus offerre non cite vigilare, gaudebat, multumque profectuum eo-
desinat, riiaxime si conversatio ejus exspectata cun- rum lanabatur augmentis
ctis est et probata. Si vero, quod absit, in aliquO CAP.XXVI. — Quodam tero tempore, videns ali-
delicto putatur esse collapsus, de eo nosjudicare non qrios mediocres homines iu vicinis locis, dum pa-
possumus. Deus enim jndex justus, constiluit episco- scerent pecora, a communione sacramentorum Chri-
pos super eos judices, qui beatorum apostolorum Sti abstinere, riec divinoruro frrii 123 lcctione
suceessores et iraitatores existurit, qui possunt spiri- voluminum, qui per drriheSabbalum atque Domini-
tali examini discere negotfa singulorum, et sequum cum solemniter ubtque I-ecitantur, iniit eonsilium
de eis ferre judicium. Nos autem compaliamur ex cumS.ApriOne Tentyrorum eplscbpo (30), ut in vico
imo peetore lalibus: quia et misericordes nos Donii- eorum jam pene deserto construeretur ecclesia, ad
titts esse eommonet (Maith. vi), cui supplicare jugiter quam convenirent, et riiysteria dlvina perciperent.
oportet, ne nos in aliquam lentationem patiatur in- Quod ubi factum est, citm nec dum essent ordinati
duci. lisec a memorato Patre non solum dicebantur cterici,
qrii solemnia plebi peragerfent,ipse ad horam
viriliter, sed et cum omni sollieitridine servabantur. Cohventus ecciesise cura raonachis occurrebat
Si quando deniqoe venisset ad eum clericus, qui sub **salutiferas
plebi paginas relegeris; quia, ut dixi, non-
ejus regala vellet vivere, dighitati ejus honoremred- dum ibidem lectores fuerant conslituti, nec alii cle-
debat ecclesise debitum; ille vero monachorum ser-
rici, qui ministeria sacra celebrarent. Quamdiu ergo
viens insiitutis, tanquam patri se multa bumilitate
presbyter et reliquus ordo clericorura aberat, Pa-
subdebat. chomius veniebat.et sic alatrifer »c inVerecunde
CAP.XXV. — Onmes antem Cbrisli famulos bea- lectofis
implebat offtcium, et ita fitenlis ae corporis
tns Pachomios adeo diligebat, ut eis semper c«mpa- oculos habebat intentos, ut videntes eum popnli, non
teretur paierno affeetti. Senibus etiara et segrotanti-
horainem, sed Dei angelum credereitl. Unde plures
bus, heenon et parvulis, misericordise opera propriis institutione ab errore coriversi, facti sunt Chri-
manibus irrgerebat,prae caeteris eorum mentes muni- ejus
charitatem valde
mine spiritaH eorroborans. Cumque in fide et in stiani. Erat enim circa .proxirai
ut si quandovi-
opere miilti proficerent, et magnus fratrum nume- perfectus, et intanlum misericors,
rus augeretnr, etnnes propemodum satagebant semu- disset aliquos diaboli fraude deceptps, eosque non
I.it>res esse virtutis. Constituit igitnr ex eis nrae- verum Deum colere, sed vauis inservire simulacris.
317 BE VITIS PATRUM LIBER PRIMDS. 248
super eorum perditione ingemisceret forliter, et. Asuo oceulle, hunc perseqaabar (Ptal. e). Nullus
uberirm lacrymas pro eorum salule funderet. (aiebat) bonus.de oresuo profert quidquam mali, uec
CAP;XXVH. —Per idem tempus Alexandrinae sanctis patribus venenalo ore prorsus obloquilur. De
ecclesiaesanclus episcopus Atbanasius praeerat, vir qua re multis quidem Scripturis Dei inonstrabat indi-
omni virtute mirabilis. Qui cum solemniter superio- gnantis offensam, praecipue tamen Mariae proferebat
ris ThebaSdsecircuiret Ecclesias, et salulari doctrina exemplum, quae mox ut adversus Moysen querelas
in fide Christi plebem institueret, accidit ut ad loca obtrectationis efludit, perfusa lepra, divinumjudicium
Tabennensium navigio perveniret. Quod ubi Pacho- vitare nou potuit. Haecdocens, utilitatem maximam
tnius agnovit, statim cum universis monachis in ejus audienlibus conrerebat (Num. 12)
properavit occursum ; omnesque gaudentes el exsul- . CAP.XXVIII. — Comperit autem germana soror
tantes, cum psalmis et bymnis suirimumCbristi su- ejus institutionem senis prseclarain atque sublimem
scepere pontificem; et erat ingens multitudo fratrum (Ruff. I. III, n. 34); cupiensque videre eura, ad mo-
qui de ejus advenlu lsetabantur in Doraino. Pacho- nasterium ejusadvenit. Quodubi agnovit Pachomius,
mius vero non se ostendebat antistili memorato, sed hujuscemodi respousum ei per ostiarium direxit:
ex industria sobtrahens se, in monachorum turmis Ecce, soror, audisti de rne quod vivam et incolunns
«cculuit, ex hac videlicet causa, quod antefatus Ten- B exislam; perge igitur in pace, nec contrisieris quod
tyrornm episcopus de eo sanctum Alhanasium ssepius te nou videam corporalibus oculis. Quod si volueris
exorabat, virum dicens esse mirabilem, et vere fa- hajiic cnnversationem sequi, quam teneo, ut possis
mnliim Dei, quem ad hooorem sacerdotii dignissime apud Dominura misericordiam reperire, 124 cogila
promoveret. Id ergo sciens Pachomius, non ei se tecum diligenter et tracta; et si cognovero, hoc san-
manifeste monstravit, inter monachorum agmina de- clura cordi tuo sedisse propositura, praccipiam fra-
litescens, usque dum idem praeteriret episcopus, tribus uieis ut tibi procul aedificent mansionem, in
qiiem inlantum venerabatur, ut nullum prseslanlio- qua cum disciplina verecundiaque persistas. Nec
rem ipsis lemporibus hominem diceret. Compererat dubito quod alias exemplo luo Dorainus advocabit,
enim sanctam vitam pjus et perseculiones innume- quse tecum raaneaut, et per te raereanlur salutis
ras, quas ab Arianis pro Cbristi pertulerat confes- aeternseinvenire subsidium. Nullam namque requiera
sione ; churitatem quoque, quam erga universos, el in hoc corpore mortis habere poierit homo, nisi qui
roaxime monachos, exbibebat, intento mirabatur piis opermus Deo placuerit. Htec audiens sororejus,
animo, eumque toto cordis affectu venerabatur. Nec flevit amare: et compuncta divinitus, ad exhortatio-
solum hunc diligebat ardentius; sed et oranes rectae neto saluberriraam mox appulit animura seque Christo
fidei viros sumnio studio praeferebat. Haereticos au- 'C servire professa est. Hanc ergo iiienteni gerraanae
tem detestabatur plurimum, et maxime Origenem, s.tx Pacbomius agnoscens, Deo gratias egit, qui ei
velut blaspbemum ac perlidum.vehementer horrebal: promptam largitus est volunlalem, et protinus re-
qui prsevius Arii Meletiique declaratus, sub Heracla ligiosioribus imperat fratribus ut ei procul a se mo-
(32) venerabili Alexandrinae civitalis episcopo, de itaslerium conslruant. Quod ubi factum esi, et illa
ccclesia pulsus est, quique sacrae Scripturae dogma- secundum tiraorem Dei vitam duceret, convenerunt
lihus exosa atque deiestanda, quse nonnullorum ad eara alise plurimae, et brevi tempore raagmc mul-
corda subverterent, expositionibus sius admiscuit. tiiudinis mater effecla est. Quas instruens et doceus,
£t siculi solent qui venena temperant, amaritudinem ut cor a cupiditatibus carnalibus abstrahenles, ad
melle contegere ; sic isie proprii virus erroris, ccele- cceleslia et mansura semper atiollerent, ipsa et viven-
Slium verborum dulcedine liniens, exitiosa rudibus do pariter et loquendo salutis eis itinera demonstra-
dograata propinavit. Quapropter universos fratres bat. Sanctus aulera Pachomius cuidara Petro, actate
sollicitius adraonebat, ut non solum ipsi Origenis jam grandaevo, et veneranda senectute conspicuo,
coinraenia (33) non legerent, sed neque legentibns praecepitul interdum famulas Dei visitaret, et sancta
quidera aurem penitus admovereut. Unde fertur ali- exhortatione sustolleret. Habebat enim cuiu mortifi-
quando reperisse volumen ejus, et in aquas misisse 0 caiinne passionum omnium, etiam serraonera (sicut
conlinuo, testatus his verbis : Nisi scirem nomen scriplum est) sale conditum, eratque oculis menlis
Dei in eo esse conscriptum, omnes garrulitates el curporis valde caslissimus, qui saepenuinerovirgi-
blasphemiarum ejus ignibus concremassera. Adeo nibus Cbristi de sanctis Scripturis loquebatur (Coloss.
reclae fidei erat aroaior, semulalorque verilalis. Sicut iv), et insinuabal ea quae perlinent ad salutem. Pa-
aulem iniroicis Ecclesiseodio adversabatur hostili, chumius vero descripsit eis regulas, quibus utcntes,
ila Calholicorum probabatur adgaudere profectibus, jugiter conversalionis suae raomenta dirigerent. Ex-
el ipsuin Christum redempiorem omniuin, se in sa- ceptis enim nielotis, quas fcininaenon habent, oninis
cerdolibus ejusin Ecclesisethrono leslabatur cernere. instituiionis earum forma monachis piobabatur esse
Si quando vero fralrem detralientem cuiquam pro consimilis. Si quis autem de fratribus babebal in mo-
quolibet negotio cognovisset, non soltim non crede- nasleriofeminartim propinquam aliquam vel sororem,
j>atei, sed etiam avertens se mox ab eo, veluti a eamquevisitare voluisset, roittebatur cum eo unus ex
facie scrpenlis concilus abscedebal, illtid Psalmo- senioribusproba(aevitaa;elprirauraquidem videbateam
•jraphi fieqtienler hninttana i Detrxhontem proximo quaesororibus praeerat; el deindesub ejus praeseniiael
£40 VITA SANCTI PACHOMUABBATIS TABENNENSIS. 250
aliarura quse erant proveclioris aetatis, sororem suam A J ret, jejunabat usque ad vesperara. Frequenter autem
vel proximam fraier cum omni pudore et gralia et biduana jejunia transigebat, per duos annos omni-
sanctitatis cernebat, nihil ei deferens, nec prorsus ab bus pretiosis et delicatioribus cibis abstinens, seque
ea quidquam accipiens. Non enim proprium quid ad perfectam contiiientiain, quantum aetas illa patie-
babebant quod sibi mutuo largirentur; eratque satis baiur extendens. Ccepit itaque secura tractare, qua-
ulrisque, solum visiiationis officium, memoriaque teuus monasteriura expeteret, sanctseque se regulae
futurorura cura spe felicilatis aeternse.Si quando vero> manciparet. Et deserens oinnia quse habebat, quos-
vel ad structuram, vel ad aliam rera feminsemonachis. dam religiosos viros reperit, optima insiitutione
indigerent, eligebantur magnae conversationis viri, viventes; habitavilque cum eis, in Domini tiraore
qui fratribus ad qusesita praeessent officia; et cum proficiens.
timore Domini laborantes, refeclionis hora reverte- CAP.XXX. — Quodamvero tempore , contigit ut
bantur ad monasterium, caventes apud eas quidquam post orationem vespertinam, cum monachi resedis-
cibi potusque percipere. sent, et divina consuete meditarenlur eloquia , unus
Una vero regula tam virorum quam feminarumi ex eis disputans, audiente quoque Theodoro, taber-
bodieque perdurat, nisi quod feminae melolis (ut naculum veteris Testamenti el sancta sanctorum ad
diximus) minime uluntur ( Pallad. c. 39 ). Quod sit JJ» novos referret populos, ad circumcisionem scilicet
dcfuncta esset virgo, curanies funus ejus reliquse,, alque prseputium, dicens quod exterius tabertiaculum
cunctaque quse ad sepuliuram pertinent adimplentes,, figuram gereret prioris populi Judaeorum, interius
deferebanl usque ad ripara fluminis, quod ulraqueI autera, quod esl sancta sanctoruni, vocalionem prae-
monasteria dividil, psalraos ex more canentes. Tunc! signaret omnium gentiura, quae et sacralioris aditus
transeuntes monachi cum ramis palmarum et oliva- mernisset accessum, et majorum mysteriorum parti-
rum frondibus, psallentes transvehebant eam, et ini ceps exstitisset. Pro hostiis enira animalium, et pro
sepulcris suis cum hiiaritate condebant. arca in qua eral manna, et virga Aaron quae ftondue-
CAP.XXIX. — Haectalisac lanta conversatio iongei rat, et labulae testainenti, pro tburibulo quoque et
lateque crebrescens, sanctiquc Pachomii nomeni mensa et candelabro ac propitiatorio, Deus Verbo
ubique perveniens, universos ad agendas Deo gra- nobis in sua incaroatione clementer apparuit, et il-
lias excitabat. Non pauci quoque contemnentes hujus1 luminavit nos luniine suaeprsesentise; nostroruraqiie
mundi negotia, singularem monachorura conversalio- factus est propitiatio peccatorum, et pro manna cor-
nemelspiritalia studiadiligebant: inter quos et Tbeo. pus proprium iargitus est ad edeudum. Hseccum rao-
dorus (34), adolescens annorum ferrae x;v, Christianiss nachis qui piaesentes aderant, idem frater religiose
ortus parenlibus, et secundum sseculum valde claris,i G I dissereret, addidit dicens : Hanc interpreiationem a
boc modo conversus est. Undecimo die mensis Tibi,, sanclopatre nosiro Pachomio didici, qui in Taben-
id est, octavo ld. Jan. (35) quaedamapud iEgyplumI nensi monasterio monachos primitus congregavit,
celebratur ex more festivitas. Cernens ilaque domumi cum quibus in dies Domiuo auxiliante, profeci. Et
suam nimis amplam ac splendidam,' ac bonis omni- credo , quia tanti viri recordatus sum (36), peccata
bus abundantem, per Dei graliain corde corapunctus,, niea rcmiitentur universa. Audiens ista Theodorns,
talia secum ccepit volvere : Quid libi proderil, in- accensus esl animo, et inlra semetipsum precatus
fefix Theodore, si tnium mundum lucratus fueriss est, dicens : Doraine Deus, si lalis est vir jusius in
(Maith. xvi), et temporalibus utens usquequaquei terris, dignum me fac, ut eum videam, et sequens
deliciis, ab illis seten.is bonis el immortalibus exclu- vestigia ejus, universa mandala perficiam; salvus
daris? Nullus enim potest et praesentibus deliciisJ quoque facttis, bona lua, quse diligentibus te pro-
perfrui, et perennis glorisepraemia promereri. Superr misisti, promerear. Hsec dicens cum lacrymis, vin-
bis ergo fortiter ittgemiscens, penetralia suse dorauss cebatur amore divinofortiter sauciatus. Post aliquot
ingressus est; et procidens in faciem suam, cum la- autem dies venit ad eos quidam venerabilis vir,
cryinis ait : Omnipolens Deus, qui occullorura ess Pecusius iiomine, longaeva senectute decoraius , ut
cognitor, tu scis quia niliil horum quse sunt in bocE D visitaretfratres, simulque qualiter agerentscire desi-
sseculo, ainori tuo praepono. Propter quod obsecroj derans. Quem valde Tbcodorus precabatur, ul se
te misericors, ut in voluntate tua me dirigas, illumi- comitem susciperet, et ad sancium Pachomium per-
nans animam meam miseram, ne in aetemae mortiss ducere dignaretur. Qui nihil dilferens, eum secura
contenebrata peccatis obdonniat, sed redempta luoo gratanler assumpsit. Cumquepervenissent ad loeum,
munere, per orania te collaudet atque glorificet. Hsec c Theodorus aduravit Doininura, dicens : Benedictus
eo orante, venit roater iltius, et invenil oculos ejuss es, Domine, qui sic eeleriter orationem peeeatoris
plenos lacryrois, et ait: Quis le conlristavit, charis-;- audisli; et sicut abs te poposceram, desideriuinineuui
slme tili, ut sequestreris a nobis? Nara sollicili acc complcre dignaius es. Accedens ergo ad oslium ino-
dolenles tibique le quserebamus, ul nobiscum pariterr nasterii, mox ut vidit Pacbomium, ceepit flere prae
epulareris. Qui respondit : Perge, quaeso, mater, et)t gaudio. Ad quem venerabilis paler ait : Noli, fili nii,
cibum siime, quia cgo nunc manducare non possum. i. plangere, qttia el ego liomo peccator sum, licet Dci
Nec acquievit precibus ejus, ut cum ea comederet. I. opus aggressus sim: et haecdicens, iniroduxit euni in
125 El cum ad scbolam ambularet ut litteras disce- !- nionasterium. Qui cum fratrum rauliitudinem vidis-
*& m trfis pAtftmi tmti n\w&. m
set, iltnfiriitirtttSWentc, tirfca'dlVintimCurtumpio zeto A retfl fjrOnomine CrttMstl,non pro varta laude custo-
velrtmenterirtcstdif, acpmcessa temporis magna in diuhl, plurittias Wililatii cansa viftules cseleris adhi-
Vlrtulibtrs lnM-emehiapercepit. Erat enim largitate bertf, licel videantur ad breve tetnpus nonnnllos
dlvmi munerislpraeditiis,et in operibus bonis ac ver- offendere.
btsrhnltutti prudens; et tiumilitate atque conlritione CAP.XXXII.—igtttir sicul hujus studlum ad a?mu-
(SofdlSvalde rmVabitis, In jejuniis sedulus, in vigiliiS lationem eorum qui meliora cupiunt imitari protuli-
inlentus, ift orStrOne sollicitus, nunquam penitus mtiS, ita negugentlas aliquorum jtistum Credimus
omittetls, quo minus spirltalis gratiae majora mune- ihlimSfi, ad Cattieiam eorurn qrii ista lecturi sunt.
ra sectaretur. Consofabatiiraulem plurimos moerore Quldam monacbi SecuhdUmcaf nem viventes (Colost.
depressos; el eos qni aliquo peccato deviaveranl, in), nee veteretti rrtMiriiiem curantCs exuere, sanclum
ailmonitiOneJhomillatqttebenevola corrigebat. Paehomium fOrtiter afftigebanl; frequenter iiaque
CAP.XXXI. <—Deniqne tam pfaeclarsm ac ritigen-» saliltaribu3 eos monitis alloqilens , nullum penituS
tem conversationem ejus Pachomius cernens, satht profectum eorum sentiebat. Unde tristis et anxius,
eum dilexit, et in corde Suoconseruit. Audiens aa- Domino pro eis supplleabat impensius, dicens: Do-
tem msrter ejus quod apud beatrnn Pachomium mo- minator Domine, tu praecepisti nobis diligere proxi-
rarelor, ad etlm protinus advolat, secum deferens 8 fnostit nos ipsos (Levit. xlx; Mailh. xix). Quia ergo
episcoporom scripta, qusepracipiebant ntei suns fl- seereta cordis mei agnoscis, obsecro, ne me claman-
ITnsredderetur. Hanc ergo susceperunl virgines in tent ad te pro eornm sahite despicias; sed misertus
monasterio, quod a virorum, ut supra dictum est, Coruffl,da illis limerem tuum , ut divinnm tuain po-
hatid procul aberat; quse raox mittit epistolas sancto terttiam cognoscentes, in veritate tihi deserviant, spe
Pachomio, similiter obsecrans, ut lilium proprium promisslonum tuarum per omnia roborali; quia ni-
videre permltleret (Rufjin., 1. III, n. 34). Tnnc sd- mis affligitur anima mea pro eis, el omnes sensus
vocans Tbeodorum Pacbomius, ait ad eura : Com- mei lurbantur RSqnequaque.Haeedicens, siluit. Post
peri, fili, quod buc mater tua venerit, et le videre aliquot vero dies videns quod nec per orationem me-
desideret: ecce nobis et episcoportim litteras attnlit. liores effecti sunt, iterum stans ad nrationem, pro eis
Pergens itaque saiisfacito malri, maxime propter Dotninosupplicavit; et quasdam privatas ac proprias
sanctos pontiflces, qni nobis per eam dignati sunt regolas eis orandi atque vivendi tradidit, Ut saltem
scripta dirigere. Respondit Theodorus : Prius me, quasi servi statuta complentes, paulatim consuesce-
venerabilis pater, certum facito , quod post tantam rent ad filiorum munus affectionis industria perve-
spiriialram rernm cognitionem, si videro eam, non nire. Qui cernentes se postconcupiscentias suas ire
dabo inde rationem Domino in die judicii, et quod § non posse, prajsentiamque sancti Pacbomii formi-
preecipis faciam. Hanc enin jutta mandatilm Gbristi danles, spiritu timoris, nOnillius casti, decepti sunt;
ctfm toto mundo deserui. Et quomodo eat» in offen* et abierunt relro pOstSaianam, cOnVersaiionemejus
sionem fralrum nnnc andebd conspicere? Nam si admirabilem non ferentes. His itaque recedentibus,
priu», ante manifestationem tantae gratise, filii Levi grex universus in sui siatos inlegritate permansit,
parentes proprios ignorarunt, nt jostifleationes legis magis ac magls ad incrementa virtutum assurgens,
iinplerenl (Exodi xxxn; Deut. xxxui; Lenl, xxi), sicuti aolent in agris optima frumenta laetius efflo-
q\ianto magis ego, qui tanti muneris particeps factns reseere,eum fuerint ab eis zizania radicitusampuiata.
sum, parentea non debeo divin» prieponere cbaritati, H»9Caulem retuli, volens ostendere quia sicut nibil
dieente Dominoin Evangelio: Qni diligit patrem ant obest bominihua sseCulodedilis, si se tradiderint mo*
126matrem super me, non est me dignus(Jfaii/i. x)? naehorum instttutis, ita nihil ulilitatis affert mona-
Dicit ei Ptchomius : Si probas id libi non expedira, chis professio venerabilis, si negligenles exislunt;
iili nti, non te cogo. Hoe autem eorum est qui per- sed nec oratio paterna, nec condescensio eos poterit
feete renuntiant buic mundo, et seipsos sibi penitus adjuvare torpentes.
abnegant. Oportet enim monachds, inutiles et ssecu- CAF.XXXIII. — Confessorinterea Dionysiuspres-
lares salutationes et colloquia vana diffugere, et his 0 byter et oeconomus, id esl, dispensator Ecclesiae
qui membra Cliristi sunt pia mente sociari. Si qtris Tentyrorum, amicissimus sancli Pnchomii, comperit
autem passione quadam sxculi captus, dicit: Paren- ab aiiquibus qued ex aiiis roonasteriis ad eum ve-
tes caro mea sunt, eos diligere debeo, andiat beattim nientibus, non eoneedat cum suis fratribus vesci,
Petrum apostolum praedicantem : A quo quis supe- sed eos sequestrato loco juxta monasterii fores ex-
ratur, hufc et servus efflcitur (II Pet. n). Qui ergo cipiat. Contrislatus itaque plurimura super hac re,
vincitur amore carnis, servus sine dubio estcarnis. venit ad eum; el increpantis polius assumens ani-
Cumque non acqurevisset Theodorus matri se prae- mum quam monentis, aiebat: Non recte facis, abba,
sentare, decrevit et illa in ipso monasterio cum Chri- charitatem fratribus deditam non aequaliter omnibus
sli permanere virginibus, usee apud se pertractans: exhibens. Quicorrectionem ejus cummulta longanimi-
Si voluntatis Domini fuerit, inter alios saltem mo- tate patiemiaque suscipiens, ita respondit: NovitDo-
nachos videbo eum : et propter banc occasionem, minus propositum meum, et paterna tua cognoscit
ineam quoque lucrabor animam, dum in Imc sancta affeetio, quod nunquam cujuslibel animam cupiam
conversatione persisto, Constat igitur eos qui rige- contristari, nec dicaui spernere. Quomodo igitur hec
159 VITA SANGTIPAGHOMHABBATIS TABENNENSIS. 854
wdere» agere, ttt meum contra ine Dominum pro-,A sciens indignum tali munere, diverso modo ne hoc
vocans irritarem, qttiimanifeste testatur in Evangelio ipsum fieret differebat. Et cum amplius importunita-
dieens : QuamdiH feeistis uni ex minimis fratribns tem ejus ferre non posset, venit ad sanctuin Pacho-
Btets, mihi feeisiis (Malih. xxv)? Accipeilaque satis- mium, cuncta quaenegotii erant eidem pandens, cer-
faciwnem Bteaar, venerabilis paler, quia non velut tus quod ipse solus conteniiones hujusmodi posset
viians atquespernens eos qui Ituc veniunt, hocquod absolvere. Qui cum causam penitus cognovisset, ait
asseris facio ; sed quia in coenobio cungregationem prcsbytero: Nonne ad riocvenisti, ut per me cogno-
nacepi, plwimos qui nuper conversi sunt, et diver- sceres Dominivoluntatem? Audi ergo me, et da ei
sos eorum mores esse cognosco. NonnuIIosaulem quod postulat, nihil in hac parle desperans. Fortas-
novi intantum ipsius conversationis ignaros, ut nee sis enim per boc oflicium liberabilur anima ejus de
inooacborainbabitum noverint. Interquos sunlpar- eapiivitale diaboli. Saepenamque coniingit ut hnmo
vuli, lanta siiuplicitate vivenles, ut nec dexteram va- malus affeclus beneficiis, ad bonosseconferat mores.
leant scire, neque sinislram. Idcirco credidi esse Desiderium namque meliorumpium novit ingenerare
commodius, ut supervenientes fratres seorsum sus- propositum, his duntaxat animabus, quaenon usque
ciperentur, in bonore maximo constituti. Hinc ergo adeo negligentiae lorpore prolapsae sunl, ul possint
non seslimo palribus vel fratribus qui ad nos diver- B . studerevirtulibus. Nos ergo, Irater, boc agere decet,
lunt, ullam contumeliam fleri, sed magis debilam quodDeo placeat. Sicenim dilectio ejus in nobisesse
revereniiam commodari : prsesertim cum slatulis probabitur, si compatiamur alterutrum. Hoc accepto
boris ad reddendum nobiscum Deo vola sua conve- responso, senior fecit quod sibi fuerat imperatum.
niant, et post hoc singuli ad Ioca destinata concur- Sed frater ille voti compos effectus, ad beatum Pa-
ranl, quieti operam dantes, me seeundum Deura sol- chomium reversus esi, jam mente sobrius atque com-
licttius usibus 127 oorum necessaria providente. punctus, et cadens in faciem, confitebatur dicens :
Hsec audiens prxfatus presbytcr, omni eum laude 0 homo Dei, multum sublimatus es a Deo, qui dis-
dignissimum comprobavit, certo cognoscens quod cernens ea quaepertinent ad salulem, malum in bono
secundum Deumcuncta ageret; multumque relevatus vicisti. Si ergo non fuisses erga rae mitis atque lon-
sancti Pachomii satisfactiohe, laetus remeavit ad gnnimis, sed aliquid id me rigidum protulisses, ab
propria. hoc discedens habitu, a Deo prorsus alienus efficerer.
CAP. XXXIV. — Mulier autem quaedamin eadem Nunc autem benedictus tu Domino, per quem anima
Tentyrorum civiiate patiebatur fluxum sanguinis, et ' roea salva facta est. Tunc allevans eum de terra ve-
bac inOrmiiatejam prolixo tempore laborabat. Rxc nerabilis senex, hortabatur sedulo, ut vitam sumeret
audiens Pachomiura Dei esse culiorem, sanctaque 'G congruam dignilati, ne quando negftgens, perpetua
tonversalione mirabilem, insuper et Dionysium pres- in fuluro tormenta sentiret. Et osculalus eum, diroi-
byterum amicum ejus esse cbarissimum, rogateum sil 111pace, quem etiam usque ad fores monasterii
ut sui misereatur, et quasi per occasionem necessa- prosecutus est.
riam ad se Pacbomium convocet. Qui precibus mu- CAP. XXXVI.— Adbuc autem sancto Pacboraia
lieris flexus, hoc agere non moratur. Cum ergo ve- ibidem stanle, ecce vir a longe fesiinus veniens, ad
nisset Pachomius ad ecclesiara, et post orationem ejus vestigia provolvitur, obsecrans ut filiamsuam a
Dionysium salutaaset, juxta eum protinus assedit. daemoniovexatam, per Christi gratiam curare digna'-
Dumque loquereniur ad invicem, mulier fiducia fidci retur. Quo relicto prae foribus ingressus, ipse tale
roborata, credensque dicenti Christo : Confide, filia, ei responsum per ostiarium dirigit: Non est nobis
fides tua salvamle fecit (Matih. ix), post tergura ejus consuetodocum mulieribus loqui; sed si quid babes
latenler accessit, et cncullum, quod operiebat caput ex vestimemis ejus, mitle nobis, quod in nomine Do-
ejus, tremensatiigit; slatimque sanata est. Et pro- niini benedicentes, tibi prolinus remitlam ; et credi-
cidensin faciemsuam, adoravit Dominum,gloriflcans mus in Cbristo quod fllia tua isto modo ab inimici
ejus clementiam»qund tanta per servossuos beneficia liberetur incursu. Cumque tunica puellaesaucto fuis-
credentibuscontulisset. Tunc sanctus vir DionysiusD ] sel allata, severe nimis intuilus ait: Nonest ejus iste
factum sentiens, benedixit mulieri, et protinus ad veslilus. Afflrmante vero patre atque dicente ejus
sua repedavit. esse, respondilei: Et ego novi quod ejus sit; sed vir-
CAP.XXXV. — Aliquando vero necessitas exegit ginitatera suam Deo dedicans, non servavit sancti-
nt sepis muniraine monasteriura vailaretur, in quo moniae puritatem : propter hoc ejus inspiciens tuni-
opere iaboraniibusfratribus, ipse laetusferebat maxi- cam, et intelligenscasfitatemsuamminime custodisse,
mum auxilium. non ejus esse lestatus sum. Spondeal itaque libi in
Postaliquantosautemdies monachus quidam pres- conspectu Domini deiuceps vivere conlinenter, et
byter, muliorum fralrum pater existens, qui solitus propitiabitur ei Cbrislus, sauamque resiituet. Pater
erat sanctum Pachomium crebro visitare, venil ad igitur indignans et moerens,flliamsuam perscrutatus
eum cnm uno fraire, propter contenlionem quae in est, et sic esse ut sancius Pachomius dixerat puell*
monaslerio orta fueral, ex hac videlicet causa : is confessione cognovit. Quaecum jiiramento pollicila
ipse frater, qui cum eo pervenerat, molestus erat ei fuisset nunquam se talia gerere velle, pro ea vir bea-
niuiiura, clericalus desiderans dignitatem : qoem lus Dominosupplicavit, benedicensqueoteum inisit.
 235 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. S56
Quo peruncta, sine mora curata est, et glorificabat jA Cumque memoratus juvenis In propria persisteret
Dominumjugiler, quod non solum djemone, sed 128 praviiate, et aiiis exemplum perdilionis ostenderet,
eiiam detestabili convers.itione caruisset, et in reli - ad postremum visum est omnibus nt a sancta con-
quum continentiae se sludiis per Christi mancipasiet gregatione velut indignissimus arceretur. Sed beatus
auxilium. Pachomius boc idem credidit differendum. Quem
CAP. XXXVII. — Tali igitur opinione ae sancto etiam miiissima atque sapientissima correptione con-
viro ubique currente, alius nihiiominus qui filium veniens, et eoslestibus erudiens institutis, ita divina
suum a daemoniopossessum, sine intermissione de- timore succendit, et sic anima ejus futurorum fide
flebat, nec eum perducere poterat ad monasterium, compuncla est, ut se deinceps abstinere non posset a
genu nixus supplieabat Pachomio, ut pro eo preca- lacrymis. Emendatus itaque per omnia, inagnura cae-
retur omnipotentiam Cbristi. Qui cum orassel, dedit teris documentum conversionis exbibuit. In omni
ei benedictum panem, sollicile praecipiensnt ante namque loco et in omni operalione flebat jugiter; et
cibum ex eo paululum semper energumenus sumerel. nec lunc quidem, cum cibum inter fratres caperet, a
Cumque esurisset filius ejus, ex ipso pane paniculari lameniaiibne cessabat. Quae res etiam permovit mul-
ei tradidit, sed non permisit immundus spirilus ut tos ex monachis, qui et dixerunt: Tandein a planctu
exinde omnino gustaret; ex aliis autem panibus qui 1B ie cohibe, nec tanla, quaesumus, afiliclione dejieias.
erant appositi manus suas implevit, ccepitque come- Qui respondil: Conor quidem, sicut jubelis, a lacry-
dere. Pater ergo benedictum panem per frusla coin- rnis temperare, nec possum. Pectus enim meum ve-
minuens, in iiiterioribus palmarum, sublalis exinde luti quaedam flamma comburens, quietum me esse
ossibus, immisit; et has ei tantum modo palmas ap- non sinit. Rursum ipsi dixerunt: Apud te in secreto
posuit, ut nesciens id quod factum esi, benedictionem tuo, vel certe in orationibus plangiio; cum vero con-
perciperemereretur. Quasadaperiens, ille frusla quae venimus ad mensam, cibum sumere debes, et a fleti-
injecia fuerant projiciebat; et ipsas exsecratus pal- bus abstinere. Nam possibile est animam et sine istis
mas, nibil penitus escaevolebal accipere. Cumque exlerioribus lacrymis semper in compunctione per-
pater eum sine cibo manere diebus plurimis com- sistere : quia plures e fratribus videntes te flentem,
pulisset, fame coactus, ex benedicto pane percepit; manducare non possunt. Et cogebant eum fateri, cur
ac protinus somno delentus, a maligno spiritu flbe- ita se suis dilueret fletibus. Tunc ait ad eos : Non
ratus est. Quem secum pater ad sancti Pachomii ve- vultis ut plangam, cum videam me foveri multis ob-
stigia perduxit, laudans et gloriflcans Deum, qui per sequiis sanciorum fratrum : quoruunet pulvispedum
servos suos operatur magnalia et gloriosa, quorum mihi venerandus est, nec eis me conferre dignum
iion est numerus. Alias quoque sanilates plurimas in C ' prorsus existimo. Non ergo plangam, quod homo de
virtule sancti Spiritus vir beatissimus faciens, non scena mullis peccatis obnoxius, officia tanta perci-
extollebatur, nec unquam cor ejus elawnn est. Habe- piam? Timeo valde ne, sicul Dathan et Abiron, roe
bat autem bauc a Domino gratiam, ut idem semper quoque profanum hiatu suo terra deglutiat (Num. xvi).
et aequalisesset in omnibus, animumque in discipliua llli namque impiis ausibus manibusque pollutis san-
Dominisollicitum retineret. Et si quando poscens ali- cta sibimet usurpare tentaverunt; ego vero posl tan-
quid a Domino, pelitionis sua?non consequeretur ef- tam cognitionemdivini rauneris, animaemeaesalntem
fectum, non conlristabaluromnino, sed patienlissi me desidiosa conversatfone neglexi. Ideo quippe ista re-
suslinebat, sciens hoc expedire vel sibivel oinnibus, colens, nou erubesco flere coram omnibus, quia
quidquid divina misericordia censuissel; quia fre- multa facinora mea esse cognosco, quaejugibus lacry-
quenler intentione sincera videmur posulare con- marum fontibus debeam expiare. 129 Quod si ipsam
traria, quae Domini bonitas, cum non conccdil, prae- miseram animam nieam per lamenta diffunderem,
stare dignatur; et tunc potius clementer exaudit, cum nihil facerem magnum, quia nullum pro faetis meis
vota nostrae ignorantiae nocte velata non perficit. in praesenti dignum possum reperire supplicium.
CAP.XXXVIII. — Quidam denique juvenis, Silva- Cumque per dies singulos idem frater ad meliora
nus nomiue, de scena conversus, ad sanctum Pachc- D ' proflceret, omnesqne propemodom in humilitale su-
miuin venit, volens m ejus monaslerio commorari. peraret, ita de eo sanctUs Pachomius coepit coram
Qui cum susceplus esset, infectus perversa consue- omnibus dicere: Teslor vos, fratres ac filii, coVam
tudine saeculi, nullis disciplinaeregulis poterat coer- Deo et sanclis ejus angelis, quia ex quo coenobium
ceri; saluleiuque propriam negligens, dies suos va- hoc fundatum est, nullum de fratribus qui mecum
nitatibus pristinis atque ridiculis occupabat: adeo sunt vel fuerunt, humilitatem meam secutum esse
ut nonnullos ex fratribus everteret, et ad sludium cognosco, nisi unum lantummodo. Quo, fratres, au-
eimile commoveret. Quod plurimi non ferenles, san- dilo, nonnulli pulabant hunc unum esseTheodorum,
clo Pacbomio suggerunt ut eum de monasterio pelli alii Petroniiim, alii vero Orsesium. Cumque
rogaret
praeciperet. Ad quam rem non eis armuil; sed aequa- TheodOrus eum, ut quis ille esset depromeret, et
nimiter ferens, admonuit praefatumfratrem ut se cor- sanctus virindicare differret, rursus eum Tbeodorus
rigeret, et antiquae conversaiioni renuntiaret. Pro vehementer urgebat. Alii quoque majores ex fratribus
qiio etiaui jugiter Domino supplicabat, ut ei compun- pluriinuin precabantur ut diceret quis esset cui testi-
clionera cbrdis soliia pieiatis abiindantia largifeluf. nioniulii tale perhibefet. Tunc respondil Pacbomius :
 257 VITA SANCTI PACHOMHABBATIS TABENNENSIS. 258
Si scrrem eum de quo dicturus sum vanae gloriae,A cceperunt parentes defuncti, culpantes eum, dieere:
stimulis incitari, nunquam eum ostenderem; sed Quid est hoc spectaculum novum? Quis morlui non
quia proculdubio credo quod per Christi gratiam misereatur, licet sit inimicus? Sufficiens per se est
quantum laudis ei accesserit, tantum ipse munns ipsa calamiias. Noli, quaesumus, inferre mortuo,
humilitatis acquirel, idcirco, ut eum possitis imitari, quod ncc belluae facerent, nec tuam condecet pe-
siue metu palam beatificare non desino. Tu quidem, uilus sanctitatem. Nam et nos hinc notamur maximo
Tlieodore, et quicunque tui sunt similes, fortiter in opprobrio, aliaque quamplurima suspicionum probra
monasterio certantes, diabolum vinxisiis ut passe- nascuntur. Utinam nunquam ad hunc locum venis-
rem (57), et sub vestris pedibus allisistis enm, per semus! utinam nec isle monachus fui-sel effecius!
Dei graliam eonculcantes ut pulverem'; sed si (quod non hunc aeternum dolorem nobis infligeret. Roga-
absit) negiexerilis in aliquo, consurgens is qui sub mus ergo ut soliiam psalmodiam defuncto restituas.
vestigiis vestris est, adversus vos gravi furore bac- Qui respondens ait: Vere, fratres ac filii, plus vobis
chabitur. Juvenis aulem Silvanus, quem dudum pro- praesentis mortui misereor, intantum ut vobis de
pter negligentiam de monaslerio pellere volebatis, visibili re ac temporali eurantibus, ego de invisibili
ita prostravit inimicum, et a suis sensibus effugavil, ejus substaniia sollicitudinem geram, et idcirco haec
ut nusquam coram eo compareal, altaque humilitate ]B erga eum fleri decernam. Et vos quidem majores
enm per omnia superavit. Et vos quidem fratres ba- illi dolores per hunc bonorem, quem putaiis, acqui-
beutes opera justiiiae, in his quac gessistis, gloriosi ritis; ego autem quantulamcunque ei requiem vel sa-
confiditis; hic aulem quanlo forlius pugnat, lanto se tisfactionem (39) per banc injuriam prseparo. Propter
deteriorem omnibus judicat, ex tola mente totaque quod non curo pro hoc exanimi 130 corpusculo,
virtuie inulilem se reprobumqne pronuntians. Ideo sed pro immortali ejus anima satago, quae et hanc
denique et lacrymas habet in promptu, quia semet- carnem rursus in resurrectione receptura est incor-
ipsum nimis humiiiat et inclinat, nec alicujus mo- ruptam et integram. Alias autem si hoc quod vultis
menii quod gesserit exUlimat. Diabotum autem nil annuero, veluli placens liominibtisjudicabor; atque
ila reddil invalidum, sicut humililas de eorde puro, ut ad praesens vobis satisfecisse videar, id dispicio.
cui lamen correctionis opera'probantur adjuncta. Sic quod ei prodesse poterit in fuluro. Fons enim boni-
itaque virililer antefatus juvenis Silvanus per octo tatis Deus noster existens, occasiones quaerit, per
annorum curricula Deo militans» cursum vitae suae quas opuleuta super nos data pietatis suae ellundat,
finiVitin pace. De cujus exiiu testaius est beatus remittatque nobis peccaia, non solura in hoc saeculo,
Pachomius, quod multiludo sanctorum angelorum sed etiam in futuro. Nam cum dicat in Evangelio,
cum magna laeiitia sumentes animam ejus, velut (C qui blasphcmaverit in Spiritum sanctum, non re-
electam bostiara Christi conspectibus oblulerunt. mittelur ei, neque in boc saeculo, neque in ftituro,
CAP.XXXIV. — Eodem teuipore Panos civitatis dat indubitanter intelligi quod sunl quaedam delicta,
episcopus, Varus nomine (38), per omnia venerabilis quse possunt et post banc vitam, si pro eis suppiice-
ac Deo deditus, rectscque fidei ferventissimus ama- tur, ignosci (Matth. xti). Nos ergo quos dignos judi-
tor existens, audivit disposilionem conversationis dicavit Christi potentia divinae suae dispensationis
Pachomii. Quem niissis epistolis evocavit, plurimis exercere medicinam, si non unicuique congruens
verbis exorans ut eliam circa civitalem ejus mona- adjutorium proferamus, profeclo veluti contemptores
sleria opiata construeret. Cumque rnultis ex causis aestimabimur, et audiemus illud quod scriplum est
precibus acquievisset episcopi, dum properat ad in prophetia (Act. XIII; Habae.i): Videte contem-
eum, justum credidit ut per iter omnia rnonasieria ptores et admiramini, el disperdimini. Et ideo,
quaeab eo curabantur, inviseret. Et cum uni ex ipsis quaeso, sinite defunctum a propriis malis aliquatenus
monasteriis propinquassel, eujusdam fratris occurrit exui, et quantulamcunque reqtiiem in illo futuro
exsequiis, qui vilam suam negligenter consumpserat. examine promereri. Sepelite ergo eura sine psalmis,
Fratres autem ipsius monasterii funus prosequehan- ut dixi. Potens est elenim Deus benignus et clemens,
tur honorifice, psalmos solitos concinentes, praesen- 1Dmultumque misericors, pro supplicatioue nostrse
tibus quoque defuncti parentibus ac propinqnis. Qui parvitatis eum in aeternamsuam requiem collocare.
cunmidissent Pachomium, feretrum continuo depo- Haeccum dixissel, abierunt, et secundum quod ve-
suerunt, ut tam pro mortuo quara pro se Domino nerabilis Pater praeceperat, cum in monte, ubi erant
supplicaret. Qui mox ut oraiioneni debitam Deo per- parata monumenta, sepelire curaveruni.
solvit, conversus ad fratres ait: Desinite psallere. CAP.XL. — Moratus est autem sancius ibidem
Praecepilque defuncii vestimenla splendida, quibus cum monacbis duobus diebus, docebatque in primis
indutus erat, aufern: quaecoram omnibus fecit exuri, singulos timorem Doroini, deinde qualiter adversus
\ et ita cadaver efferri jussit, ac praeler aliquam psal- diabolum dimicare deberent, et insidias ejus per
- modiam sepeliri. Igitur fratres cnm parentibus ejus Christi possent declinare gratiam.
et universis qui tunc aderant, novum genus specta- Tunc nuntiaiur ei quod frater quidam de Chino-
cnli contuentes, et obstupefacti nimium, precabanlur bosciorum monasierio gravi inlirtnitate detentus,
senem, ut consuetam super eum psalmodiam cele- benedictionem precis ejus ullimam postularet. Ilaec
brari permitteret. Quibus cum non acquievisset, audiens doino Dei, confestim secutus est eos qui
 259 DE VlTlS PATRUM LlREfi PRJMUS 260
: tiaecsibi retulerant. Cumque concitus proflciscerelur, A
j delatus est, quod sapientiaegeratisstudium, et 131
el duobus vel tfibus millibus abesset a monasterio juxta religionem vestram, quietem diligalis impensibs,
quod pelebat, audivit suavissimamvocem in aere per- insuper eliam prudenter bis qui proponunt aliquid
sonaniem; suspiciensque vidit ipsius fratris animam tatisfacere videamini, et ideo de his quae legistis vos
veloci cursu ab angelis Domini laudantibnt ad bea- interrogare dfsposui. Cui Theodorus : Profer, ait,
taui vitant perennemque sustolli. Comites autem Pa- quod vis. Et philosophus : Habes, inquit, tu mecum
chomii cum neque vocera audirent, nec qnidquam disceptationem, nt quae fuerint quaesiia dissolvas?
semirent penitus, sed tantnmmodo cernerent eum ad Cui Tbeodorue respondil: Exprime jam quod inten-
Orieaiem diu suspicere, dicunl ei: Cur itetisii, Pater? dis. Tuuc philosophus ait: Quis, non natus, mortuus
Properemus, ut possimut occurrero. Qui respondit i est? Quis rarsum natus, a morte subiractus est?
Frustra jam currimus; hoc enim est quod diu con- Quis autem, cum sit mortuus, non est fetore cor-
sidero, quemadmodum frater ipse ad gaudia perpetua ruptus? Et ait Tbeodorus : Non grandis, inqult, haee
deducatur, Quem cum rogarent ut eis exponeret propositio lua, o philosophe; nam facile quod in-
quomodo vidisset animam, quantum poterant audire, quiris solvam. Quis non naius, morluus est, habetur
narravit eis ex his quae ipse conspexerat. Quidam Adam protoplastus. Qui vero natus est, nee lamea
igiiur ex his euntes ad merrtoratum monasterium, et g] rnorluus est, exislit Enoch, qui Deo placuit, aique
diligenter inquirentes qua hora fraler ille dormisset, translalus est. Qui mortuus esl aulern , nec fetore
ea quae a sancto didicerant viro, vera omnia cogno- ullo corruptus, uxor est Lotli, quie conversa in sta-
verunt. Hasc autem retuiimus duabus ex causfs : tuam salis (Gen. xrx), quaeusque nunc in eo habitu
primum, volentes ostendere beatum senem nimium pro Increduloruni perdurat exemplo. Et ideo eonsi-
fuisse perspicadssimum, gratiamque possedisse pro- liuin do tibi, o pbilosophe, ut has ineptas proposi-
phelicam, ac lnnge posila intellectualibus oculis tiones tuas et inanes deserens qusesiiones, ad verma
praBvidisse;delnde, ut tales semper imitantes, ma- Deum quem colimns, te sine dilatione convertas,
lorum consortia sollicite vitaremus. Et de his quidem reinissionemque peccatorum luorum pro aeterna sa-
uobis bactenus dicta sufflciant lute percipias. Ad haec philosophus obstopefactus,
CAP.XLI.— Sanctus ergo Pachomius ad antefatum nibil inquisivit ulterius; sed discedens, acumen viri,
episcopum cum suis monacbis veniens, ab eo in responsionemque tam celerem paralamque mira-
surnma veneratione susceptus est. Nam festivitatem tus est.
maximam in ejus celebravit adventu, deditque ei CAP.XLIll. — Proinde Pachomius in iisden mo-
loca ubi sperata monasteria conderet, sicut dudum uasteriis miper exslructis, dieltus plurimis immora-
per seripta rogaverat, quae etiam venerabilis vircum ri tus est. Exinde profectus est, atque ad aliud mona-
alacritate construxit. Et eum maceriae munimen m sterium, quod snb ejus erat ditione, pervenit. Qrrem
circuilu duceret, ne quis facile posset irrumpere, curn fratres omnes, in occursum ejtrs properantes,
quidam pestilentes homines, quos diaboli cascavit summa veneratione snsciperent, mfantulns- qoidara
invidia, nocte venientes, quae constructa fueiaut de ipsa congregatione, qui inter alios occurrerat;
xlestruebant. Sed non in longum malignilatis eorum claroare eapit ac dtcere: Vere, Pater, ex quo hine
pcena dilata est. Nam cum senex discipulos suos ad ambulasti, nollus nobis olera nec legumen aliquod
tolerantiam eommoneret, et illi nequissimi juxta coxit. Ad quem sanctus grata mente respondit: Non
coiisuetudinem eonvenissent, ut facinorum suorum contristeris, filt mi, ego jam eoquam. Ingressusque
coepta perficerent, ab angelo Domini protinus exusti monasterium, posf Orationemvenit ad coquinam; et
sufit, et vetol cera a facie ignis ad nihilum snnt re- inveniens fratrem qui coquinaepraeerat, psiathos (id
dacli. Fratres ergo vetociter unrversum consumma- est, tegetes) operantem, quas mattas vulgus appellat,
verunt aedfftcittm; in quo beatus Pachomius constituit ait ad eum : Dic mihi, frater, quantnm temporis ba-
nionachos, retigiosos vtros, quibus Samuelem prc- bes, ex quo non coxisti fratribus oiera vel legumina ?
posuit, hilarern virum, et dono frugalitatis eximium. Qui respondit: Sunt fere duo menses. Et sanctus
Quia vero praedtcta monasteria in suburbano fuerant; p Pachomius ait: Quare contra praeceptura facere vo-
inslituta, idem sanctus ibi vohtit manere diuritis, luisti, ut tanta fratram negligeretur utilitasf Qursub
usque dum hi quos ordinaverat, Christf munere fir- liumili satisfactiotte respondit: Optaveram quidetn,
marentur. venerabilis Pater , qtrotidie implere ministethwn
CAP.XLII. — Interea pbtlosophus quldatn crjftatfg' meum; sed quia quirhrtirdcoqitebain, non consume-
ipsius, audita servorum Dei opinione, venit ad eos, batnr a fiatribus, qtria-omnes abslinent (soli qn^ipe
scire volens qttid essenl, quidve profiterenlur; et pueri aliquid cociurae percipiunt), ne tanto iabore
videns airquos ex monachis, ait ad eos: Vocate inihi' parataeprojicerenturexpensae, propterea ptrlmentnm
Patrein vestrurn-, quia ds rebtis necessariis cunt eo non coxi. At ne otiosus essenr, psiathos (40) elegt
disputaturus sum. Gttm cognovisset anteni sanctns' cum fratnbus texere, sciens m»umde his quf mibi
vir quia philosophuresset, misit ad eutn Cornelium depotati sutit ad opus fiujusmodrposse sufficere, ut
et Theoderntt, praeeipienseis ut atf ea qtraescisci- parvas escas, id est, olivas et herbulas ad refectio-
taverit prudentf responsione satisfacerenl. Egressus nera ffatribus pararet. ffaecaudiens Pacbomius : Et
igitur ad eum ohHosoDhusait: Multusad nos sermo> quot sunt, inquit, psiathi, quos te fecisse diiisti? Qui
261 VITA SANCTI PACHOMHABBATIS TABENNENSIS. 9Gf
respondit: Quingenti. Et ilie. Defer, inquit, huc om-, &Ex hoc innocen6 ero; vos videritis, si ea quse sunt
nes, ut videam. Qui cum fuissent allati, protinus eos recla respueritis. Quod si mihi vultis acquiescere,
igne supposUojussit exuri. Tunc ait illis : Sicut vos Deoque placere per omnia, cunctos Origeuis libros
traditam vobis erga dispensationem fratrum regulam in flujnen mergite, ne ab iiUs vos ipsi inergamini.
despexistis, sic ego passira laborei vestros incendio Haecdicens, discessit ab eis. Et rediens ad exerei-
eoncremavi, quateous cognoscatis quam pemiciosum tujm solttae virtutis, reperit fratres in oraiiona con-
sit Patrum lnstitota convellere, quae pro animaruut sistere, cum quibus alacriier bymnos canlihjnae spi*
salule provisa sunt. An ignoralis quod gloriosum sit rilalis explicuit.
semper abstinere praesentibus? Nam si quis ab ea re CAP.XLV. — Monachii igltur ad veseendum con-
quaein ejus est potesiate divina consideratione se venientibus, vcnerabilis senex in ceilutam, ubi con-
contioei, magnum consequitur a Domino prsemiunu sueverat supplieare Domino, se recepit. Et obseran*
Ab ea vero re, cujus utendi licentiam non habel, oslium, orabat inlente, memor visionis quam aliquan
quadam noscitur necessitate cohiberi; et ideo propter do conspexerat; et obseerabat Dominiim, quatenu»
abstinentiam coaclam atque inutilem frustra videlur ei deelararet statum monachorum qui futurus esset,
exspectare mercedem. Denique cum plures escaeap- vel quid post ejus obitnm in tanta congregationev
positaefuerint, si fratres parcius his ulmitur propter B conlingeret; el ab hora nona usque ad iiiud lempus
Deum, tunc apud Deum sibi maximam spem repo- quo frater qui nocturnis orationibus praeerat voeem
nunt. De cibis autent quos non vident, nec eis ad mitteret, et ad preoes solitas excitarei, tnstantiant
percipiendum facullas ulla tribuitur, quomodo pru suaesupplicationis exlendit. Cumque precaretur at-
parcimonia prsemiumconceditur ? Ideoque propter tentius, subilo cirea mediam noctem visionem cernlt,
exiguos sumptus tanta fratrum non debuil intermitti quae eum juxta petitionem propriam de statu poste-
conunoditas. roium suorum plenius edoceret. Naui monasleriasua
CAP.XLIV. — Haeccum loqueretur ad eos, el suf- vehementius dilatando, nonnullosque pie vieturos et
ficienter eorum delicta corriperet, ostiarius ad eum continenter agnovit, neglecturos etiam plurimos di-
fesiinus ingressus est, magnos viros el anachorelas dicit, suamque salutem penitui esse perdituros. Vidit
egregios indicans advenisse; qui eum videre deside- ergo, sicut ipse narravil, multitudinera monaeborunt
rarent. Quos illico jussit intrare, debitaque reveren- in valle quadam profunda saiis atque caiiginosa con»
tia salutans eos, post orationem per fratrum ducebat sistere,et alios exinde velle conscendere, nec valere,
cellulas, el omnia eis monasterii Ioca monstrabat. quia occurrebant ex adverso sibi, nec invieem di«
Qui rogaverunt senem ut cum ea de quibus cuperent gnoscere poterant, nec de profundo illo et tenebros»
rebus secreto loquerentur. Tunc vero duxit eos seor- " loco prorsus emergere ; alios autem frustrs conalos
sum, sedilque cum eis. Illis aulem de rebus abditis prae lassitudine ruere, atque ad inferos pervenire;
atque arcanis altius disputantibus, coepit sanctus Pa- alios, jacentes, miserabiUac lacrymosa voce detlere;
ehomius odorem sentire teterrimum. Videbat enim nonnullos vero cuta maximo labore con9cendere,
eos excullo salis uti sermone, et in Scripturis sanctis quibus in ascensu ipso lux protinus occurrebat, ia
paratos existere, nec poterat de intolerantia fetoris. qua conslituti referebant Deo gratias quod evadere
aliquid vel cogitare, vel dicere. Ubi ergo de divinis potuissent. Ita Pacbomius intellexit quae novissimisr
eloquiis diutius disputarent, et hora nona jam refe- essent eventura temporibus; caeciiatemque meoiis
ctionis tempus indiceret, surgentes ipsi, mox abire eorum qui post futuri sunt, et errorem cordis, bono-
voluerunt. Quos sanclus vir eoixius orabal ut cibum rumque defectura valde doluit; maxime vero, quod
pariter sumerent. Qui noluerunt penitus acquiescere praeposiii tunc negligentes.ac desides forent, uec in
dicentes festinare se ante occasum solis 132 ad Deo confiderent, sed concordia discordiose utereutur,
propria remeare. £t vale dicenies ei, sine mora placentes stultae multiiudiui, et ostentanles habitum
profeclt sunt. Tunc sanctus Pachomius voiens certius monachorum, nullaque bona opera praeferentes. Se-
causam feloris agnoscere, in oraiionem prosternilur, mel aulem pessimis pritnatum tenentibus, ipsumqua
exorans Dominumquatenus sibi quales essent pan- " nomen sanctae conversationis ignorantibus, uecessa
dere dignaretur. Moxque cognovit quod impietalis est aemulationes ac jurgia generari, et quis praesit act
eorum dogmata, quibus probabantur imbuti, tantant major sit, ambitiosa lite conlendere; et reprobari
perniciem de eorum cordibus exbalarent. Nec ruora, quidem bouos, ac malos eligi; nec probitateniotum,
viros ipsos insequitur, et apprehensis ait: Unum volo sed antiquilale vel ordine unumquemquo velle caete-
vos interrogare sermonem. Qui dixerunt: Interroga. ris anteferri. Unde neque aliqua bonis,vkis loquendi
Numquid, ait.Origenis commenta legistis? Qui ne- fiducia suberit pro utiliiate corainuiii, sed erunt ia
gantes, dixernnt : Nequaquam. Quibus ait : Ecce silentio et quiete, aut certe sub colore bone.-tatis
eontestor vos coram Dotuino, quod omnis bomo qui magnis persecutiouibus affligenlur. Et quid est opus
legit Origenem, et consentit bis quaeprave disseruit, singula recensere, cum omnia pene.qjuaeSUJHregubs
m profunda perveniet inferorum, haereditasque ejus subnixa divinis, bumanis conxnutiahun.turiUetjebris?
erunt vermes el exleriores tenebrae, quibus iniquo- Tunc Pacbomius exclamavit ad Domiatun, «un U-
rum animacsme fine punientur. En ego, quod mihi cryuiis diceus: OranipolensDeus, si sic erit, ut quid
inanifestatuiu cst a Doraino, vohis sollicite nuntiavi. permisisti ccenobia ista constitui? Si enitu in tempo-
2fi3 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 264
re novissimo, qnicunque fratribus praeerunt perversi. Amonachi juxta consuetudinem coram sene ad au-
fuluri sunt, quales erunt illi qui sub eoruin regimine diendum verbum Dei consiiieruiit. Qui aperiens os
versabuntur? Caecusenim si caeco ducatum praebet, suum, docebat eos, dicens : Filioli niei, qiiantacuu-
uterque in foveam cadit (Matth. xv). Heu me1 quta que vobis est virtus atque possibilitas, pro saltite
frustra et supervacne laboravi. Memento. Domine, vestra certale fortiter, et adversus armatum hostem
studiorum meorum, quae tuo munere perfecisti; me- viriliter dimicate : prius quam veniat tempus, quo
mento fatmilorum tuorum, qui tibi tota mente deser- nosmetipsos, si tatnen inertes fuerimus ac desides,
viunt; memento testamenti tni, quod usque ad con- miserabili lamentaiione plangamus. Non negligamus
summationem sxculi a tuis promisisti custodiri culio- dies nostros, quos largitus est uobis Dominus; sed
ribus. Tu nosti, Domine, quia ex quo suscepi hunc operemur in eis cum omni alacritaie virlutem. Dico
habilum monachi, nimis humiliatus sum in conspectu enim vobis, quoniam si sciretis quanla sanctis in
tuo, nunquam satiatus sum pane, et aqua, vel qnali- coelestibus boua paraia sunt, elquae tnrmenta ma-
bet creatura alia quam fecisli. neant eos, qui a virtuiis ilinere deviaveruni, cogni-
, Haeceo dicente, vox ad eum facta est, dicens : Ne taque veritate, non in ea digne versaii sunt, sumniis
glorieris, Pachomi, cum sis horao, et indigeas mise- ntique viribus seterna supplicia vitantes, baeredita-
ricordia, quia cuncta quae condidi, mea miseralione B 1 tem illam bealam, quae Dei famulis promissa cst,
subsistunt. Qui confestim proslratus in terra, miseri- festinaretis adipisci : quam nemo, nisi malus ac
cordiam Domini postulabat, dicens : Omnipotens perditus, fugit ac negligit; quia quid amiltat, peni-
Dens, veniant mihi miserationes luae, et vivam tus nescit; quem jain jamque resipiscere oporlet,
(Ptal. cxvui); et ne auferas misericordias tuas a me, et terrenis absolvi cupiditatibtts, ut mala praelerita
quia raisericordia et veritas tua semper susceperunt deflendo jugiter, indulgenliam Domini consequatur,
me (Psal. xxxn). Scio enim ego, Domine, quia 133 et sic ad meliora conversus, iler suum dirig.it, qua-
nutani et claudicant umversa sine proteciionis tuae tenus in exitu vitaelaetus existens, ad coelestemRe-
auxilio. Haeecum dixisset, astiterunt super eum an- gem cum magna laude pervenial; quando terreslre
geli lucis; et juvenis in medio eorum, ineffabili pul- boc babiiaculum deserens anima, ad cognitionem
ehritudine atque claritate resplendens, qui instar so- Suaesubsiantiae properat; quando ccelesiilius sociata
lis ex se fulgoris radios emittebat, habens super virtutibus, ad Patrem luminum pervenire festinat
qaput coronam spineam. Et levantes a terra Pacho- Quid extollitur homo per vanam gloriam ? Qnid eri-
mium angeli, dicunt ei : Quoniam pelisti a Domino gVturpulvis? Quid superbit lerra et cinis (Eccli. x)?
misericordiam, ecce venit tibi misericordia tua, Deus Plangamus nos ipsos potius dum (empus habemus,
glorise Jesus Christus Filius Dei Patris unigenilus, C* ne ctim fuerit expleta singnlis terminaia dilatio,
qui missus est in hunc mundum, et pro salute generfs tutic inveniamur lempus poeniienliae exposcere,
humani erncifixus est, spineam ferens in capiie coro- quando jam accipere non meremur. In liac enim
nam. Et Pachomius ait: Oro, Dornine, nunquid ego vita nobis peccata deflere permissum est; in inferno
te cruciftxi ? Et Dominus placidior ait ad eum : Non autem, sicut a sanclo David propheta didicimus,
tu quidem crucifixisli me, sed parentes tui. Verum- quis confltebilur Deo (Psal. vi)? Nimis anima illa
tamen animaequior esto , et confortetur cor tuum, probatur infelix, et omni lacrymarum fonle plan-
quia posteritas tua manebit in saeculum, nec usque genda, quae saeculo renuntians, iterum saeculi acti-
in finem mundi deficiel; ipsique qui posl te futuri bus impticatur, et inutilibus dudum curis exuta,
sunt, de profunda illa caligine Iiberabuntur, qnot- rursum redit ad durae servitutis obsequia. Et ideo,
quot vixerint abstinenter, et curam salulis propriae charissimi fratres, ab hoc instabili mundo, et post
gesserint. Modo namque qui praesentia tua se conti- paulnlum transiluro, perpetuam beatamque viiaut
nent, tHarura sequentes exempla virtutum , maxima nobis non paiiamur auferri. Vereor autem, et lolus
gratiae luce resplendent; post te vero, qui in hujus penitus intremisco, ne carnis nostrae pareutes usi
saeculi caligine fuerint immorati, quia prudenter in- saecnli rebus, et vitae praescnlis occupali negoliis,
telligeut quae petenda sunt, quaevefugienda, et spon-1D qui pulabant nos deseruisse mundi mala, et ab hinc
tanea voluntate nullo humanitus utentes exemplo, de jam vita frui perpetua, suo nos judicio condemnent,
lantis exsilierint tenebris, omnemque justiliam ser- dicentes nobis : Qnomodo Iassati estis in semitis
vantes, aeternam vitam toto corde dilexerint; amen vestris (Sap. v), tantis obsessi miseriis ? Ex vestra
dico tibi quia cum isiiserunt qui nunc tecum in sum- namque tain magna tristitia, nobis eliam moeror
ma continentia et sanctitate praeclari sunt, eamdem- accessit, et poenis noslris vester ignis adjectus est.
que salutem ac requiem sortientiir. Ilsec dicens Do- Rarni qnippe nostri facti sunt inuiiles, nec fructus
tninus, ascendit in ccelnm. Sic autem illustratus aer qnos in flore monstraverunt edidemnt. Sed el illud
est, ut splendor lucis illius non possit humanis ser- propheticum ne nobis ingerant, expavesco •.ldeo in
iiionibns explieari. deprsedalionem venerunt dilecti, facti sunt abomi-
CAP. XLVI. — Tunc sanctus Pachomius super his nabiles, et corona capiiis eoruui sublata esl. Civila-
quae sibi ostensa sunt, vehementer admirans, ad tes ad Austrum silae, clausae sunt, nec est qui ape*
nocturuam synaxim cuin universa fraternitate con- fjat eas (Jerem. xm). Tollatur enirn impius, ne vi-
venit. Et officio sanclo solemniter adhnpleto, cuncti deat gloriam Dei (ha. xxvi, secundum Septuag.),
265 VITA SANCTI PACHOJUIABBATIS TABENNENSIS. 266
Haec cogitantes, fratres mei, loiis certemus viribus, A cogamus, hunc terminum sermonibus nostris impo-
ne ab hosle superemur. Ille semper insislit ut peri- uimus. Deus pacis et gratiae confirmet vos atquc
mat, nos sollicite vigilemus, ne (quod absit) ejus corroboret in timore suo, fratres. Amen. Haec di-
fraude perimamur. cens, sine mora surrexit, et commendans eos Do-
Ante omnia prae oculis habeamus ultimum mino, profectus est.
134 diem, et moraenlis singulis aeternorum dolo* CAP.XLVH.— Cumque pergeret ad monasterium,
rum supplicia formidemus.His eniracausis anima se cui cognomen erat Tabennense, cum Theodoro et
consuevil agnoscere, corpusque proprium jejuniis Cornelio, caeterisquequam plurimis fratribus, sub-
ac vigiliis deprimeus, ipsa in mosrore luctuque con- slitit parumper in ilinere, velut interrogans aliquem
tinuo perseverat, donec Spirilus sancti calore suc- de quodam secreto negotio; et cognovit in spiiitu
censa, supernae conlemplationis mereatur auxilium, unum de mandatis quae praefixerat in monasterio,
et a contagiis exsoluta terrenis, divinis jugiter exsa- fuisse negleclum. Praeceperat enim fratribus qui in
tielur alloquiis. Alias etiam qui semper haec cogitat, pisioria arte Inborabant, ut si quando ficerent obla-
purilatem mentis obtinet, humilitatem cordis acqui- tiones, nihil loquerentur supervacuura, sed apud
rit; vanam gloriam resptiil; omni saeculariprudenlia semelipsos salutaria meditarentur eloquia. Vocavit
carerc contendit. Philosophelur ergo, charissimi fra- j}
B ergo Theodorum, qui ipsius monasterii curam gere-
tres, anima spiriialis quotidie adversus crassam bat, et dicit ei: Vade secreto, et sollicitius inquire,
carnis suaemateriam; omnique circmnspeciione cum quid fratres sero, cum oblationes facerent, sunt lu-
ea taliler agat, quatenus ad meliora sibi conseutiat. cuti; et quidquid deprebenderis, ad me referre cu-
Et cum vespere pervenitur ad stratum, singulis rabis. Qui pergens, diligenter invesligavitomnia, el
inenibris corporis sui dicat : Donec simul sumus, ea quae didicit sancto Pachomio nuntiavit. Qui dixit:
obedite mihi suadenti quae recla sunl, mecumque Num exislimant fratres quod Iraditiones quas eis de-
Doniinocum alacritate servite. Manibus quoque suis dimus servandas humanae sint, et nesciunt quod pro
dical: Veniet tempus quando jactantia vestra cessa-' contemptu eliam minimi mandati magna pericula
bit, quando pugillus administrator iracundiae non negligentes maneant ? Nonne VIIdiebus Israel silen-
erit, quaudo palina:, quae ad rapinas extensae sunt, tium circa Jerichuntinam civilatem concorditer te-
conquiescent. Pedibus dicat: Erit quando ad ini- nuit, deinde tempore constituto totus populus excla-
qoilatem non valcbilis prorsus excurrere, quando mans civitatem protinus cepit; et ita praeceptum
praviiatis itincra non poleritis inlrare. Cuncta quo- Dei, quanquam datum per hominem, nulla dissimu-
que membra sua simiiiter alloquatur, et dicat eis: latione contempsit? Nunc ergo vel deinceps mona-
Antequam mors nos ab invicem diriraai, et separa-. Q C chi praecepta nostra cuslodiant, ut hoc eis peccatum
tio quaeper peccatum primi hominis accidit, implea- negligentiaj remiltatur, siquidem et nos ipsi quae
tur, certemus fortiter, stemus perseveranter, viriliter aliis indicimus omni sollicitudine custodimus.
dimicemvs, sine torpore atque pigritia Domino ser- Tunc ingressus monaslerium, post orationem ve-
viamus, usque dum rursus adveniat, et temporales nit ad fratres, qui psiathos operabantur, sedensque
ahstergens sudores nostros, ad immortalia nos regna cum eis, ccepit et ipse texere. Transiens auteut
perducat. Fundite iacrymas, oculi, demonstra caro, puerulus qui cnstitulus erat ad obsequium ejus, qui
tuam nobilem servitutem, collabora mecum in pre- seplimanam faciebat (41), intendit texentem beatum
cibus, quibus Deo confiteor, ne, cum requiescere vis Pacbomium, et dicit ei: Non bene, Paler, operaris,
atque dormire, perpetua nobis cruciamenu conqui- alio modo abbas Tbeodorus intexii. Et mox surgens
ras. Et ideo vigila semper in operibus tuis, quia si ail ad puerum : Ostende mibi, fili, quomodo texere
te sobrie gesseris, bonorum tibi retributio copiosa debeam. Et cum didicisset ab eo, sedit rursus ad
proveniet. Quod si neglexeris, tormentorum genera, opus suum, mente tranquiltus, et in hoc 135 facl°
miseranda te succident; et tunc audietur ululaiusi superbiae spiritum comprimens. Nam si secundum
aniutacdeflentis ad corpns: Heu me! quia colligatai carnem quantulumcunque saperel, nequaquam pueri
sum tibi, et propter te pcenamperpetuaecondemna-, D I inonitis acquiesceret; sed potius increpasset eura,
tionis excipio. Si haecintra nos assidue retractemus,, quod ultra aetatemsuam loqui praesumeret.
efficiemurvere templum Domiui, et Spiritus sanctusi CAP. XLVIII. — Alio vero tempore, cura se re-
babitabit in nobis, nec ulla nos Satanae poterit ulte- movisset ab omni conspeclu, et in secreto suo
rius circumvenireversutia (I Cor. iv). Super decemi moraretur, introivit ad eum diabolushabilu simulato,
millia quoque paedagogorummagistrorumque doctri- et ex adverso consislens : Ave, inquit, Pachomi.
nam, timor Domini per cogitationes hujuscemodi nosi Ego sum Cliristus (42), elvenio ad te ftdelemami<
erudiet, prudentesque custodiet: et quaecumquefor- cum meum. Tuuc ipse, revelanle sibi Spiritu sancto,
sitan humano sensu non ralemus attingere, haecno- visionem renuens inimici, cogitabat intra se, atqtte
bis Spirilus sanclus inspirabit. Nam quid oremus,, dicebal: Advenlus Christi trauquillus est, et visio
ut beatus ait Apostoius, sicut oporlet, nescimus;; ejus omni limore libera, et gaudio pleua est; proti-
sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemilibus in-- uus eniui et humanae cogiiationes abeunt, et deside-
etiarrabilibus (Rom. vm). Erant quideiu et alia plu-- ria aelerna succedunt; ego auteiu uunc turbatus,
rima quaediceremus; sed ne vos mullum laborare5 variis cogitatkmibus sestuo. El conliuuo surgens, et
pATROt. LXXIll. ^ 9
 267 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 268
Chrisio signo se muniens, extendit manus suas uti A 1 non posset id agere, respondit: Si vobiscum pu-
ipsum comprehenderet. Et exsuffians ineum dixit: gnavero, non parva vobis utililatum commoda mi-
Discedea me, diabole, quia malediclus es tu, et visio> nistrabo, maxime tibi, o Pachomi, qui ad tantam
tua, et artes insidiarum tuarum, nec babes locumi celsttudinem pervenisli, ut corporeis oculis gloriam
apud famulos Dei; et factus veluti pulvis, cellulami Domini dignus sis habitus intueri. Sed numquid in
ejus molestissimo fetore complevit, ita ut ipsumi perpeluuin cum tuis nionacliis habilabis, quos nunc
corrumperet aerem, voce magna proclamans: Modo> et orationibus protegis, et exhortatione corrobofas?
te lucratus essem, et sub nream potestatem redegis- Erit tempus post ohitum ttium, quando inter eos,
sem, sed praecelsaesl virlus Christi: ideo deludor ai proul libuerit, debacchabor, et agam de his quae-
vobis in omnibus. Verumtamen quantum possum,, cunque placuerinl milii. Tu naraque facis ut nunc a
vos impugnare non desinam ; oportet enim me opusi lanta monachorum congregationeconculcer. Et san-
meum sine intermissione complere. Pacliomius ergo» ctus vif : Nonne scis, inquit, infelix, quod forsilan
confortalus Spiritu sancto, confitebatur Domino, post nos melrores erunt, qui Christo sincera voluu-
gratias ei agens de miris erga se beneficiis aique; tale servientes, eos qui ad disciplinani Doniinicon-
muneribus. fugerint, et docirinis spiritalibus imbuant, el piis
CAP.XLIX — In hoc etiam monasterio quadarai B ] exemplis aediOcent.Novi, ait illa, quod contra caput
nocte cura Theodoro dearabulans, subito proculI tiium mndo mentitus sis. TunC Pachomius ait: Tu
intuitusest grandem phantasiam, multa seductionei mendacii principatum geris, nam praescire nihit
compositam. Erat enim in habitu mulieris, excedeusi omnino praevales.Hoc enim solius Deiesi, et uaaje-
omnem humanam pulcbritudinem, ita ut formaeejus statis ejus ac potenliaeproprium, cuncta praenoscere.
expositio et visus exponi non posset. Ilanc vidensi QuaarespoiufiV.Secundum praescientiamquidem, ut
etiam Theodorus, turbatns est valde, et vultus ejusi dicis, penitus nibil novi, conjiciendo tainen 138
immulatus est. Quem venerabilis senex videns ni- pluriina cognosco. Et sancto Pachomio sdsciiante,
uiium fonnidare: Conflde in DOmino, ait, o Theo- quomodo conjiciat, ait illa : Ex pracedeniibus qnae
dore, nec aliquatenus expavescas. Haecdicens, steiit. sunt ventura, considero. Et vir sanclus ait ad eam:
in oratione, supplicans Domino, ut slupenda illai Quomodo conjicere possis, exprime. Et illa : Omnis,
phantasia divinse majestatis praesentia solverelur. inquit, rei principium processu temporis ad consfi^
Cumque simul orarent, ccepit illa proxima lieri, tutnm tendit augmentuin, deinde ad delrimentirm
quam praecedebatplurima d^monum uiultitudo. Cuini divefgi*. Sic ergo et in hae divina vocattone conji*
ergo preces suas Pachomius explicasset, illa veniens, cio, qoae inter initia sua ccelesti roborata prsesidio,
ait ad eos : Quid superflue laboralis, dum contra me) C ( signis et prodigiis, variisque virlutibus crcvit. Cufln
nibil agere potestis? Ego namque potestatem accepii igitttr senescere coeperit, a propriis rtfintretirrincre*
a Domino tentare quos volo. Et interrogavit eami mcmis, aut temporis diuturnitate lassescens, aut
Pacbomius, dicens ; Quid vis esse, vel unde venis,, negligentiaelorpore deflciens, tunc adverSnshBJusce»
aut quem tentare tu quaeris? Quae ait: Ego sumi modi potero praevalere. Sed et nnnc opus meutn est,
diaboli virtus, et mihi esl caterva daemonuintotai snpplantare ques possutn, magnosque viros teutare
subjecta. Ego sum quae sancta lumina in terrami non desitto. Cni Pacbomiusait: Si, ut drr.is,magnos
praecipito, el caligine mortiferae voluptatis involvo. viros lentare non desinis, propriumqtie opus Mnim
Ego Judam quoque decepi, et ab apostolatus dejecii animarinn perdiiionem esse professa es, utpote quae
fastigio. Et te igitur, o Pachomi, expetivi a Domino,, conctos exceltis in malitia daemones, dic quomodo
et impugnare non cesso; nec possumamplius op- nunc adversns Dei famuios non potes praevatere? Et
probria daemonum sustinere, quod universis impu- iiia : Jam tibi, imjuit, ante praedixi,ex quo mirabrlis
gnationibus ac praeliis meis superiorem le esse de- ir/carnatioChristi 'facta est in terris, nos sine tfribus
monstraveris. Nullus euim me, sicut tu, sine viribusi proTSUsexistere Ctepimus; ita ul ab his qui credunt
reddidit. Namjuvenibus et senlbus, necnon et puerisi in nomine eftts illudatnur ut passeres (45). Veruni-
doCtrina tua me sobdidit; et ut ab eis penitus con-1D tamett etsi inftrmi somus redditi, rron «Srrueadeo
culcer, effecit: tantum congregans contra me exer- gerimos otia, ttt non qtios possumus ilecrpere molia-
citum monachorum, et muro inexpugnabili Dei mur. Nttnquam qtrippe qmescimtis adversari getteH
timore circumdans ita, ut ministri mei non valeant vestro, serentes malas cogitationes in animabrts
ex vobis quemquam sua multiplici fraude seducere. eoram qui cotrtra nos decertare tontendunt. Et si
Haecautem tiobis omnia contingunt propter Verlrumi nObistitillantibtis annuere eos ex parte aliquid sen-
Dei, faCtum hominem, qui vobis potestatem tribuit serimus, tunc ampiius uequrssimas cogitatroneS
nostram proculcare virtutem. Et Pachoraius ait : immittimus, at dfversarum voiupiattira incendia mi-
Quid igitur?Me solum, sicut dixisti, tenlare venisti, nistramtrs ; et ila praeliantesacerrime, subirrtramnS
a,i non alios ? Et te, ait, et qui lui sunl similes. Ite- eos, nostraeque plenius potestati strbjtcimus.Si vero
rt.ua sanctus vir interrogavil eam, dicens : Ergo et viderimus ea quaeSuggeruntura nobis, eos e Contra-
Theodorum? Illa respondit: Et Theodorum expetivi, rio non solum non suscipere, verum nec libenter
et potestatem accepi teniare vos, sed appropinquare attendere, fideque quae in Christo est, vigilanter et
vobis petrilus nequeo. Et mierrogantibus eani cur sobrie se mtmire, sictrt fuinus dissipatur ra aere, si*
269 VITA SANCTI PACHOMIIABBATISTABENNENSIS. 270
ab eorum cordibus peUimur et fugamur. Non omni- iA thios operabatur; lantamque cMtritionem propter
bus etiani viribus nostris permitlimur cum omni Dominuni sustinebat, ut saepeuumerofunictrios 137
boinine congredi; quia non omnes possunt nostros intorquens, compungerentur manrnsejus, et sangui-
impetus sustinere. Nam si concederetur n»bis pass.m nis gultae «ffluerent, intaniwn, ut ex ipso opero
conlra omnes nostra fortiludine depugnare, inultos lnagua viri toleranlia monslraretur. ln tanta jgitur
possemus, qui nunc tuo foventur iabore, decipere. infirmitate corporis conslitutus, Aunqttam frStruia
Sed quid agimus? quia juvaniur precibus luis, et collectani deseruit, sed ad explendas omnes diurna*
virtute atque polentia Crucifixi muniuniur.- Tunc orationes, solliciie convolavit, adeo nt uunquan
sanctus Pachomiusvoce magna cum gemitu dixit ad dormiret interdiu. Consueverat autem per singulas
eaui : 0 uidoruaitabilis nequitia vestra, quae nuu- noctes, priusquam eaperet somnum, quaedaw de
quam adversus genus bumanum saevire desistit, Sciipturis sanctis meditan ; totaque membra sua
donec ilerum divina vlrtus, id est, Dei Filius de Christi signaculo rauniens, glorificabat jugiter 9o-
coehsadveniens, ex integro vos consumat et perdat. mitvura, et U» paululum quiescebat. Deinde drrca
Il.tc dicens, increpavit catervain daemonum sub noclis medium surgens, usque ad malutinas oratio-
nomine Christi. Quae mox dissipata est, et ad nihi- nes alacer permanebat. Hujus aliquatido inanus qui-
lum dissolula. B
I dani frater inspiciens, operis nimietate atqwe violen»
Mane autem facto, convocans Pachomius omnes tia fortiter sauciatas, et respersas saitguine, dicit ei:
fralres, qui vel sanctitate vilae, vel antiquitale tem- Quid ita pater durissimo labore te discrucias, tnaxime
poris praecedebant, exposuit eis cuncta quar viderat taii infirniitate depressus? An forte metuis ne apud
atque audierat a malignis spirilibus. Iusinuavit etiam Deum contrahas offensam, vel otii crimen fncurras,
per epistolas suas abseniibus, tnuniens eos indisci- si non sedulo fueris operalus ? Scit DofniiiHsquid
plina atque limore Domiai, etiustrueas providenter, pateris, et quia neino tantis tribulationibns afflictus,
ut in nullo prorsus phautasiis daemonuni cedaul, nee ullutn valet opus attingere, praecipnetu. qui nulla -
insidiarum multiformium praestigia extimescant. Qui necessitate constringeris. Nain si peregrinis post
videntes et audientes quaeper divinam graiiam ab eo Detrtiisulficientiam pauperibusque largimur, quanto
miracula gerebanlur, corroborali aique solidati fide, nwgis tibi tanlo Patri cttm devotione tnaxima ser-
cum omni alacritale laborem conlinenliae suffere- viemus? Ad quem ille respondit: Impossibile est
bant. mihi non operari. Et frater ait: Si hoc, inquit, libi
CAP.L. — Interea alicujus fratris, qui patientiae placet, saltem manus tiras oleo perunge, rve tantum
senis aemuiuset imitator erat, cum staret ad oratio- sanguitiem profluentesin labore deficiant. Qui eonsi-
nem, percussit scorpius pedem; et adeo virus infu- G ( lio ejos acquiescens, fecii quod horlatus esteum ; et
dit, ut usque ad cor ejus dolor excurrerel, et spiri- intantum vuineraUe manus ejus gravatae sunt, ut
tuu paulo minus exhalaret- Qui licet sit affectus nequaquam posset ferre cruciatus. Ad qneni visen-
extremo cruciatu, non tamense commovil a loco suo, dnni beaius Pachomius veniens, causamque cogno-
dpnec finiretur oratio : pro quo statiin Paclroiuius scens, ait ei: Putabas, frater, quod te oleum posset
preces Christo fudit, et pristinae sanilati restituit. juvare ? Quis enim te coegit ita sedulo laborare, ut
CAP.LI. — Tbeodoro quoque gravis passio capitis sub praetextuoperis, i* hoc visibili oieo inagis quatn
inflicta, dolores acerrimos excitabat. Qui cum rogaret in Oeospem luamponeres? Atrt nnnqtrid impossibile
Pachoraiuiu, ut eum suis relevaret orationibus, ait ad est Deo sanarete? Awtignorat aegrttudines singnlo-
eum : Pulasne, fiH, quod alicui conlingat dolor, aut rum, nosirisque commonitionibusindiget? vel despi-
passio, aul aliquid bujusmodi sine permissione Dei? cit nos qui est naluM misericors? Sed utilitatein
idcirco in doiore susline, el in humilitate taa pa- considerans animarum nostrarum. stnit ad momen-
tienliam habe; et quando voluerit Dominus, conferet lum nos pati iristitfam', m tolerantise perpetHa
tibi sospiialem. Quod si te diutius probare digualur, praemialargiatur. Super ipsum igitur omnem curam
eStogratus, ut fuit perfectissimus et patienlissiums nostratn .sollicitudinemquejacteinus; etquando vo-
Job, qui mullas tribulationum et cruciatuum lenla- D i luerit, vei quomodo judicaverit, ipse ternttnatu
tionesexcipiens, Dominumbenedicebat. Et sicut ille, doloribus nostris benignas imponet. Qui respondens,
tu quoque pro doloribus luis majorem requiem a ait: Ignoscc mibi, venerabiiis pater, et ora protne
Cbristo percipies. Bona quidem est abstinentia, el in Dominum, utethoc mihi deiictwn remittere prosua
oralione perseverantia; tatnen infirmus magis prae- pietate dignetur
mium adipiscilur, cum longanimis et patiens inveni Asseverabant etiam plurimi de hoc sene, qaod per
tur. Et quia nobis de magnanimis viris sermo
annum inlegrum se deflevit, post bidnanum Jejunium
processit, necessarium reor, unius adhuc viri lole- cibi percipiens. Hunc sanctus Pachomiusmo-
ranliaro, quae cunctam laudem transceudit huiuanam, paruni
in nrediuui utilitate uiulioruin. nachis proponebat, velut exemplum bohoirfm ope-
proferre pro
CAP.Lll. — Zachaeusquidam monachus, post louga rum, firmainenlumquevirtutum. Ad quem eiiam eos
continentiaetempora, regio morbo correplus, seque- qui erant in mcerore positi, dirigebat, quia habetert
stratara a fralribus habuit cellulam, lota vita sua et consolalorium verbum, sfciit nullus alius. Qui
paue tautum et sale coatenlus. Semper autem psia- usaue ad (inem fonhet decerlaw in senectutesaiicta.
 571 DE VITIS PATRUM LiBER PRlMUS. S72
pro doloribus tantis aeterna solalia recepturus, ad \ mius fudil, quia et ipsum in monasterio, cognomento
s ccelestia regna transivit. Chinobosciorum aegrotarc eompercrat. Cui, licet ab-
CAP.LIII. — Certus itaque Pachomius, quod ta- senli, 138 eunctam fraternitatem commendavit in
leiitum sibi creditum nunquam prorsus absconderat, Domino, mitlens ad eum protiuus ut veniret. Et si-
sed ouinibus praerogans, et hunc et alios quamplures gnaculo Cbristi se muniens, atque angelum lucis qui
perfectae conversationis ad Christum ante pramise- fuerat ad se directus, aspeclu intuens hilari, sanctam
rat, dieni festum laeta mente celebrabat super tantis reddidit animain, quartodecimo die mensis P.clion,
ac talibus fruclibus a Domino sibi concessis, de qui- secundimi jEgypiios, quod est juxta Romanos, ad
bus noster hic sermo diu productus est, Deo gralias seplimum diem Iduum Maiarum (4i).
referens. Post bealissimum vero Paschalis fesli diem, Cujus venerabile corpusculum discipuli ejus, sicut
multis fratribus ad Doiiiiiiuin praemissis, ad poslre- decebat pro more curantes, totam noctem super
mum ipse quoque sanctus Pachomius infiruiaius est; illud duxere pervigilem, psalmos hymnosque canen-
et ministrabat ei Theodorus, cujus saeperaemininius. tes, sequenti vero die sepelierunt eumin monte, ubi
Et quamvis esset loto corpore nimis altenuatus ac fuerat constituium. Illi autem qui missi erant ad sau-
debilis, taciem tamen habebal hilarem atque fulgen- ctum Pelronium, eum deduxerunt, adhuc infirmitate
teni, ita ul ex hoc quoque videnlibus piae mentis ae B ipsa laborantem. Qui paucis diebus totam Ifaternita-
sincerissimae conscieutiae suae monstraret indicia. tem gubernans, et bic iu pace defunclus est, relin-
Ante duos ergo dies sanctai dormitionis suae, convo- quens post se virum justum et acceptum Deo, Orse-
cans universos fratres, ait ad eos: Ego quidem, cha- siuin nomiiie (45).
rissimi, viam patrum securus ingredior, nam video CAP.LIV. — Haecigitur nos ex multis eorum me-
me a Domino protinus evocari. Vos ergo mementote ritis descripsirous pauca, et ex magnis parva digessi-
verborum quaea me frequenter audislis, et vigilantes mus, iion ut illis honor aliquis praestarelur; nec
in precibus, sobrii estote in operibus vestris. Nulla enim fas est eos indigere praeconiis,quibus suf.ficiens
sit vobis conjunctio cum seclatoribus Melelii, vel est teterna laus et indeficiens gloria, quam roram
Arii, vel Origenis, seu cseteris Christi praeceptis ad- Christoet sanctis angelis ejus adepti sunt, et plenius
versautibus. Cum illis autera conversamini, qui Do- cum suis corporihus in resurrectione omniuin conse-
tuiiiuui meluunt, et possunt prodesse vobis conversa- qnentur. Fulgebunt enim sicut sol iu regno Dei(Matth.
lione sancla, et animabus vestris spirilualia praeslare XIII), qui glorificantes se gloriflcare testalus est
solatia. Ego namque jam dclibor, et tempus meae (/ lleg. n): sed et nos aemulatoreseorum pro nostris
resolutionis inslat (// Tim. iv). Eligite igitur ex vo- efficiamur viribus , cum vilas eorum praeclarissiinas
bis fratrem, me praesente, qui post Deuin praesit C agnoscenles, eas imilari Christo dunante contendi-
omnibus, curamque vestrarum geiat animarmn. iiius, precibus semper adjuti beatorum patruui, pa-
Quantum vero mea discrelione perpendo, Petrouium triarcharum, prophetarum, apostolorura, martyrum,
ego ad hoc opus idoneum judico, vestrum autem est omuiumque sanctorum, per quos omnipotens et cle.
quod expedit vobis eligere. Receperunl ergo et in hoc inens Deus noster, beata et coaeterna et consubstan-
obedientissimi filii consilium patris. Erat enim Pe- lialis el inseparabilis Trinitas, Pater, et Filius, et
tronius potens in fide, htimilis in conversatione, in- Spiritus sanctus, gioriflcatur jugiter et collaudatur,
tellectu prudentissimus, bonis moribus, discretione quia ipsi debetur omnis laus et gloria in saeculasae-
perfettus. Pro quo precem Domino sanctus Pacho- culorum. Amen.
ROSWEYDI NOTATIO.
(1) Domitue.)Totus hic prologus interpretis deest gisse ex sancto Gregorio probat. El 5 Oclobris pntius
editioni Coloniensi. Habetur in Mss. et veteribus diem Traoslationis vel Commemorationis ejus esse
edilionibus. Sed in editionibus non recte est Domine, pertendit.
tanquaui si viro alicui primario haecVita inscribaiur. De ea sanctus Gregorius , libro iv Dial., cap. 13 :
lnio vero vel ipsa dedicaiio et conslructio Dominm i Goihorum namque temporibus Galla, hujus urbis
legendum suadent, ul habent manuscripti sancti nobilissima puella, Syinma<hiconsulis atque Patririi
Laurentii Leodii et Gemblacensis. D filia, intra adulescemiae tempora mariio tradita, in
Sed quae haec Domina? Difficileest divinare. Su- iinius auni spalio ejus est inortc viduata, et ad Peiri
spicor tameii Gallam indicari, Symmachi consulis el apostoli ecclesiam monasierio se tradidit, > etc. Ex
Patricii filiam, claris ortatn natalibus, et religione hoc caeleri recentiores sua de-uinpsire, Pelrus in
praeslanlein, quas Diouysii luijus Exigui lempore caialogo sanctoiuui, lib. ix, c. 25; T'itbemitis , de
vixit Roinaein monasteno ad sancti Petri ecclesiam. Viris illust. ord. s:<nctiBenedicti. lib. tu, c. 15.
Ducor duobus sequentium numerortim arguineutis, Scripsit quoque Fulgentius egregiam ad Gallam de
quibus Syiuinachi delatores, et ejusdem gloriosum consolatioue super morle marili, et slalu Viduarum
< pro Chrislo martyrium designantur. epistolam , iu qua inler caerera: « Disce igitur tu
t Gallas hujus celebris metnoria in Martyrologio qu'ique nihil de nobililate generis assignare. Et licet
Romano, 5 Octobris:« Romaesanctit*Gallae viduaa, avo, patre, socero, marito consulibus pridem fueris
filiae Symmachi consulis,qune viro suo defuncto, apud inter s;eculares illustris, nunc in eo le illusirem fieri
' ecclesiara beati Petri multis annis, oraiinni, eleeino- cognosce, in quo tibi virtus humilitatis accrescii. >
synis, jejuniis, aliisque sanctis openbus intenta per- Ubi eliam se ad Probam sornrem ejus (quia videlicet
niansit: cujus felicissimumtransitum sanctus Grego- iu eodem monaslerio uti sorores vivebant) scriptu-
?ius papa descripsit. > Quanqtiauide die obitus sanctae rum asserit: i Disposuiinus etiam (si Dominus vo-
Gallae disceptat Arnoldus Wion Ligni vitae parte u, lueril, et si vixerimus) ad sororem tuaui, san<tani
libro m, ad diem 6 Aprilis, quo ejus obitum conti- Cbristi virginem Probam, quam Domious boc lem-
273 VITA SANCTI PACHOMIIABBATIS TABENNENSIS.NOTATIO. «7*
pore praecipuum in urbe Roma dare dignatus est A deest post perseeulionem; et male ibi properante pro
virginitatis et humililaiis exemplar, de jejunio et perdurante. Ihtellige de persecutione Diocletiani et
oratione aliquid scribere. > Quo tempore eliam Eu- Maximiani, quae duravit decem annis, ul est apud
gypius ad Probam virginem scripsit librum Tbesau- Eusebium iibro vm, capite 37, Hist. Ecclesiast., et
rorum ex Augustino, ut testatur Cassiodorus Divin. in Chronico. Incepit ea persecutio anno 19 Diocle-
lect.,cap. 23. tiani, et duravit ad annum 6 Constantini (jtisius
Alia est, opinor, Galla senior, Q. Aurelii Symma- enim ita annorum denarius exsurgit) quo Maxentius
chi senioris cons. ordinarii et praefecti urbis neplis, occisus, ut habet incorrupium Eusebii Chronicon
cuius ipse meminii libro vi, epist. 32, quamque ne- Amandinum manuscriptum, et Pontaci et Scaligeri
poticulamsuam vocat. ediium. Kecie igiiur post persecutionem,scilicet Dio-
Alia quoque Galla, Eucherii, posl Lngounensis cletiani el Maximiani. Nam licet illi secundo perse-
episcopi,uxor, cujus dnm de Eucherio agit, meroinit culionis anno purpuram deposuerint, ut habet Euse-
Ado in Martyrologio, 16 Novembr., cl Petrns in ca- bii Chronicon, eortun lamen nomine saeviebat per-
talogo sanctorum, lib. x, cap. 67. sccutio per sequentes imperatores et caesares, qui
Alia est.de cujus srpulcro agit Gregorins Turo- lamen omnes exstincli intra illtid decenniuni. Nam
nensis de Gloria confess., cap. 36, quae sepulia fuit Severus caesar prinio anno Constanlini inierfectus
in ecclesia sancti Veuerandi in Arvernia; quam Ba- est,Galerius Maximianus3 Constantini, Maximinus4
ronius, in Martyrologio,eamdem cum priore ptnavii. ejusdem annoinoriuntur. MaxenliusConsiantinianno
Sed ea inclusa fuit Lugduni, haec in Arvernia se- 6 snperatus occubuit. Ipse Herculius Maximianus
pulla. n" Constanlini anno 2 occisus. Ita annos hos digerit
Alia item Galla vidua cum filia Simpliciola, quam Eusebii ms. Chronicon Amandinum, cui Hierony-
sanclus Auguslinus laudat epistola 103, quaein Africa miis multa, ut faieiur in pr*fatione. inseruit. Ul rai-
vixerunt. rum non sit si de morte MaximiniChronicon dissen-
(2) Quodhujusmodi pestes.] Statim infert: < Tales liat ab Eusebii Historia ecclesiastica, qui libro ix,
expeitus vir beatus, atque gloriosus genitor vester , c. 8, Maximini mortem refert post mortem Maxentii.
Doniirius meus. > Intelligit, opinor, 139 delatores 'O S' avaTO^Of ouTTO^JVnrt^qow exeivwjjfovov.«Orien-
Symmachi et Boetii, de quibtis ita Procopius, lib. i de tis (tyrannus Maximinus) non longo tempore post
fiello Gothico: 2uftfia;£o?xat Boertofo TOUTOU >
yaftSpoj, illius (Maxentii) occasum in vila manens. Et Baro-
eu7raT/>i5at ftevTOavsxaflevWTMV'TT^WTW oe pouAjifrHt nius Maximini mortem affert ad annum Consiantini.
'Pwfiaiwv xaiuTraTweyeveo-finv Si.jJ.fa> aaxrr Quidquid sit, post Maxenlii necem cessavil persecu-
T6tpt/\otTOfi«.v
aavrs, xat Stxatoo-uvM? ewifttfoiffauevw ouSevofuo-cov* tio. Nam etsi Maximinum post Maxenlium vixisse
Troi).of? Te KUTWV xai ^tvwvxpYiuaTtTJJVoaroptavtWa- ponamus cum Eusebio In Historia sua ecclesiastica,
fijvw xat SoS,ri{ erri ftiya ^wprio-avTe,avSpa; is yfidvov ideni lamen eodem loco lestatur, quod edictum pro
Toif Trtx/iOTaTouf ejnjyaTJJTrjv,ol? S« cuxoyavTOuo-tChristianis dederit. Et Iicet usque ad Constantini au-
Bto^spt-^o;«VK7reto"0et? are vewTspotjTrpayftaovv ifXtl" num 10 vixerit Diocletianus, quia tamen imperio pri-6
povvraf TWuvdceTOUTW eicTetvexat ra yprjuaTa e<VTO vatus vivebat, cessavit, ut dixi, persecutio anno
SnuomovmaypKTtraerroirjffaTO. i Symmachus, et liu- Constantini. Vide Baronium, tomo III, ad annum 7
jus gener Boetius, a suis majoribus gentis nobihtatem Coiistantini.
adepii, inter Romanos et senatorios viros principes (6) Tyrannum Maxentium.]Nulli hactenus editi li-
erant, et consulatus utrique dignitate perfuncti, phi- C bri tyranni nomen expressere. Expressit manuscri-
losophiae super carleros, et aequitaii studuerunt, pius sancli Laurentii. Eiiam lyranni nomine absolute
tnultisque tam civium quain externorum inopiaesuc- posito Prudentius, libro i contra Symmacbuin ,
currendo saluti fuere. Hi postquam ad ingentem glo- v. 483, iniellexit Maxentium :
riam evasere, deterriuios quosque in sui invidiam MulvinsexceptumTiberinain stagualyrannum
concitarunt. Nam his calumniatoribus Theodoricus Praecipitans....
rex persuasus, Symmachum Boetiumque, perinde ac
rebus novis studentes, occidit, eorumque bona orania Barontts, anno Chrisli 316 Silvestri papae 3 Con-
publicavit. > Meminit et delatorum suorum Boetius, stanlini imp. 11, quia in vulgatis bactenus lyraiini
lib. i Consol. Philos., pros. IV. Symmacbi et Boetii nomen defuit, referebal ad Licinium. Sed Maxen-
jussu Theodorici nccisorum mentionem facit Anasta- tium inlelligendum , ut manuscriptus jatn cilatus
sius Bibliotbecarius, in Vitis poniifrcum in Joanne I, praefert, probatur, quia hic post dicitur quod Con-
et Paulus diaconus, Historiaemiscelluelib. xv. stanlinus jussit tirones absolvi. Non uno integro igi-
(3) Genitor vester.] Fuerit hic Q. Aurelius Mem- tur anno duraverit bellum quo tirones militaverint,
mius Symmachus, exconsul ordinarius et patricius, si, dum adhuc tirones existerent, militia soluti sint,
ad quem exstat epistola Ennodii, libro vu, epist. 25, cum lirocinium uno tantum anno duret, ut mox di-
cujus etiam lib. vm, epist, 28, idem meminit. Theo- cturus sum. Jam vero bellum contra Maxeutiuin
doricus quoque rex eidem scribit apud Cassiodorum, non duravit uno anno; contra Licinium vero annis
libro u, epist. 14, et lib. iv, epist. 6 *t 51. Ejns- aliquot.
dem apud eumdem mentio inter Senatores, quibus n" Pachomium bello Maxentiano non Liciniano mili-
cxamen Praetextali et Basilii, qui magise arces>e- tasse, manifeste deducitur ex ipsius Vita Pacbomii,
bantur, demandatum lib. iv, episl. 22. Meminitet et Eusebii ac Sigeberti Chronico. Nam cum cap. 4
Symmachi Hormisda papa, epist. 37 et 66 quas ha- VilaePachomii dicatur ipse Pachomius fuisse xx an-
be* inter decretales poiiliQcumepistolas. norum cum in lirocinium ascriplus esl, el in Sige-
Intelligi aulein bic a Dionysio Syiumachum, Galiae berii Cbronico dicatur Pachomius annumetagens 110,
genitorem, qui martyrium pro Christo <sustinuit, vi- in virtntibus consummalus, seu obiisse, anuo obi-
detur colligi ex verbis sequentibus : Non solum lus ejus ibidem anntts 405 Chrisli assignetur; bel-
patienier et fortiter insectationes eorum semper pro lutn vero Maxentianum in KusebiiChronico notetur
justitia pertulit, sed etiam felici fine pro veritate anno Christi 315, juste colliges annoPachomius xc inter annuui
(quaeChristus est) constanter atque sublimiter totius Christi 315 (quo bello Maxentiano tiro
mundi adversa superavit. > exisiens annorum xx militavit) et ailnuiii Christi
(4) Ammon.)Habes de eo et Tbeodoro apud Alha- 3U5 iquo ipse ohiit). Jam si in addas xx annos, quot
uasium in Vita Antonii, cap. 32. ln veteribus ediiio- natus erat, cum relatus cst numerum lironuiu,
nibus deest hic imegra linea post fundamenta, vide- recte statues eum annorum cx obiisse. Et per conse-
licet, conversationiseorum (ratrum, qui nuncinmonle quens natalis ejus slatui poterit auno Christi 395,
Nitria commoranlur. qui est 8 annus imperii Dioctetiani.
(5) Constanlim posl persecutionem tn imperto per- (7) Prxcepta regalia cucurrerunt.] Baronius, anno
durante.] ila Mss. et veteres Editiones. In Coloniensi Cbristi 316, Silveslri papae5, Constaiitini imp. 11.
 875 DE VITIS PATROM LIBER PRIMUS. 876
< Hicilie, inquii, piane annus esse videlur, qui, dura A w eogitaverit, eatnque existimaverit eivitatem ad quam
ad sequens praelium Licinius ubique delectum haberi Pacbomius appulerit.
juberet, et lirones describi, 4in jEgypto inier alios Primo, qu«d Metaphrasles dicat fuisse oppidum
magtins ille Pachomius, tune adbuc etbnieus, mili- quoddam Thebarum. Sed inde non posse colligi Oxy-
liartaseriptus est. » rynchum, jam dixt.
Posset ex Baronii mente, qui Pachomium me- Secundo, quod Evagrius, imo Ruffinus(Rnff., hic,
ruisse 140 vtt"(*ra SUDLicinio, buo referri quod lib. n, c. 5, de Vit. PP.), HIin prolegomenis doctii,
habet Ko-imuslibro u Itistoriae suae, ubi agtt de bel- in Vitis sanetorum Pnlrum, rai>. 5, paria quaedam
licoLkinii apparalu; Auirjurrsv«y/eXoufxara vatBv»: faabeatde Cbrisiianorum benigniiaie et hospiialitate,
t Dimisit ad naiiones hinc inde nuntios. > quae dicit se suo lempore Oxyryucbi expermm cura
Sed non recte Baroniura colligere, ipse tex- iis quae olim Pachomius ait se invenisse in Theba-
tus evincit, qui clare insinnat Constantini prx- rum quadam civitate. Sed non inferiora beneficentiae
cepia regatia cucurrisse, eumque jussisse tironum officia a Christianis etiam aliis locis praesiita, et qui-
deleelum agi. Ita enim habet: t Ilaque Constanlino dem Pachomii arlate-, narrat Eusebius libro ix,
post perseeutionem in imperio perdurante, et conira cap. 7, ut non polior ratio sit de Oxyryocho quam
lyrannum gercnte praelium, praecepia regalia cncur- alia aliqua civitale cogtiandi.
rerunt, ul lectissimi quique juvenum ad lirocinii mi- QO:ire exisiimn, cum miirlreThebai sint, unant
lilium ubique tenerentur. > Nec enim hic Licinius Thebarnm civitatem fuisse, ad qnam ex Thebaide
turanrti titulo afftceretur, et ibidem vocarentur ejus- et iEgypto solvens cum reliquis tironibus, et ad
dem regalia pmcepta. -n Constiintinuin properans pervenerit Pachoinius, el
Vix dubito, Baronio occasionem fuisse rebrendi * eam Chri^tianorum expertus fuerit chariiatem.
bune tirvnnui deleclum ad Liciuium, quod Licinio (10) Videtttestironesarctius custodiri.]Melaphras-
i^gyptus parebat, ut insinuat Sozomenus libro i, les : i Cum cives vidissent eos iu salis lutaessecus-
cap. 11, et Zosinius libro n. Quomodo en>mGon- todia, > ex veteri Romano ritu, quo tironibus custo-
stantinus delectum jussisset agi in provincia adver- des datl. Servius ad tib. vu yEneid. < Anle urbem
sariisui? Recte quidem ita Baronius subduxisset, pueri Romani anno 17 miliiabant, quo etiam solo
modo liic ageretur de bello Liciniano contra Con- sub eusiodibus agebant. >Cieero, in Caeli;ma:<Nobis
stantinum. Sed cum jam probaverimus sgi hic de quidem olim annus erat imus ad cohibendum bra-
belio contra Maxcuiium, et verba de tironum delectu eliiuin toga eotistitulus, ut exercitatione ludoque
roodo data a Constaaiino eum indicluin clare signi- campestri tunicati uteremur ; eademque erat, si sta-
ficent; elsi J^lgypius, Licinio cessisset et pareret, tim mereri stipendia coeperaiinis,castrensis ratio ac
quia taroen bello conlra Maxenlium Licinius cum militaris. > Plautus, Mostellaria,act. 1, scen. 2:
Constantino conspirahat, poluit deleclus utriusque Ad legionemcum itant, adminiculumeis danunt
nomine in jEjrypto profuisse indiclus. 'fum aliquemcogiiatumsuuui.
Kalenusabeuut a faoris.
(8) Ad lirocinii mititiam ubique leuerenlur.] Ita linum ubi esaeritumest stipendium,igitur tum
quandoque opus luit, ut milites et tirones in stibita-
rio deteclu, ne relugerent, teneri ei prehendi debue- Specimenceruittir, quo eveniataediUcnlio.
riut, Livius, libro tn : t Queracumiue lictor jussu (11) CAinalMcium.}Non recte ir. veteri editione
consulis prehendisset, tribunus mitti jnbebat. > Vide . Cynobestium,Et cap. 53, Tkynobostium.Ilic, infra,
' eap. 40 : <Frater quidam de Cinnobeseierninniona-
C
Lipsium, de Militia Romana, libro i, dialog. 4. slerk». > El cap. 53 : < Quia et ipsum in monasterio,
(9) Ad civitatem quamdam.] Metaphrasles habet, cognomento Cbinoboscinrum, aegrotnre compere-
oppidum quoddam Thebarum. rat. > XtjwSooxtKCheaobostiaurbs est Tbebaidos ,
Baronius, anno Cbristi 316, Silvestri papae3, Con- ita forle dicta, quod ibi anseres pateereul. Vide Ono-
slantini rmp. 11. <Haud otiosum, inquit, erit locmn inaslicon.
perscrutari, in quo Pacliomius, Christianoruin ibi (H) Et •» mtMi.]\la in primitiva Ecclesia bapti-
agentium admiratus colhttam in geutiles eliam ho- z:iii mellis et lactis duloedinem gustahant. Tertullia-
mines chariiatera pariter ac pielatem, Chiistianaere- nus, de Coroaa roiiiiis, cap. 3, ageus de baptismi
ligioois concepit affectum, qui velut semen diligen- caeremoniis, postqtiam jam de bapttsmo ipso
ler exGullum,in ingentcm arborem exerevit. egit. < litde suscepti lactis et mellis conconliam
< Thebarum eivilaleni uuam illam fuisse cum scri- praegustaiuus. > litem liliro. i conira Marcionern,
bat auctor (Metaphrastes) in niemem revoco, eam- cap. 14, agens de deo Mareionis, qui alias ereatu-
que civitaiem exislimo, quaeOxyrynchus dicta, di- ram Dei respuens, in suis sacramentis tamen tain
versis sancioruro virorum ac mulierum, pro siaius IIOII respucbat, sed Eeclesiae ritus xnwlabatur :
eujusque diversiiate, classibus abundabal (Evagrius, < Sed iile quidein usque nuue nec aquatn reprobavit
in Viii*SS« Patrum, cap. 5),; quaequeerat sanctissi- Creatoris, qua suos abiuit; nec oietim, quosoos un-
morutn virorum asylunt, el coilectio civium beaio- gil; nec inells et laoiis socielatem, i|tia suos inlan-
rum; quorum praeclarissime virtutes, cum in omui- tal. > tieata.Agnes, leste Ainbrosio, s. rm. Dt),dice-
bus actionihus elucerent, in suspiciendistamen hospi- f. bat ; < Lac et mel cx ore ejns snseepi. >
"
tibus, solis instar radiorum adeo effuigebant, utetiam llieronymus, adversus Luciferianos, c. i, ex Tra-
.'•gentiles homines in maximam suiadnirationem ad- dilione in Ecclesiis hoc ohservan docet, siinntque
i,ducereni, et ad capessendum Christianaiu tidetn eo- inysieiiuni explicat, m scilicet receus b.iplixili mc-
rini) animos provocarent. > minerinl se instar infantum esse. t Narn el iiiulta,
lla quidem Baronius, qui Thebarum civilatemidem inqtiit, alia, qui' per traditiouem in Ecclesiis obser-
. existimat aique Thebaidis civitatem; quod nescio an vantur, 141 aucloriiatem sibi scrrpim legis usur-
onuiino hic admiiiendum sii. Qutdquid sit, Oxyiyn- paveruui, velut in lavacro ter caput mergitare, deindc
chum non esseeani civitatera ad quain veneril quam- egressi>shictis et meilis pracsiustare concordiam ad
. que transierit Pachomius, vel inde probari potest: infanliic siguificaiionem. > Infanium aiiiem propria
Primo, quod dicaiur uati, vespera urgente. ad civi- esi innocentia. Unde Cletuen» Alexandiintts, libro i
tatem delaius: atqui Oxyryncbus procul a mari et a laedag.,cap. 0, viros iimocenles et jus.os ab.lloinero
Nilo distal; dicilurque Ptoloina-o Oxyrynchitis nomi dici yalaxToyayouj,lacte vescenles,advertit.
f«eo-ov mediterranedmetroputis.
ftjJT/JoitoXts Originuoibujus rei cxisiimo ninia^se ex illo Exo-
Secuodo, quod dicnlur ad peregrina tran&veclus di in : Edurttm de terra illa in tertam bontm et tpa-
. perveuisse ad civiuteni Tbebarum : aiqui Oxyryn- liosam, in lerrum quw fiuil luete et melle. Qui>dCle-
chus in Tbebaide est, ev qua provincia Pacbouiius mens Alexand., sup., ad cateehesin petfeciam re-
oriundus, et militiaeascriptus est. fert.
Baronio duaecausac luere, ob quas de Qxyryivcho Aliawnoc V4td«ab»i«»ilentooiisuetudineai notat
177 VITA SANCTI PACHOMHABBATIS TABENNENSIS. NOTATIO. 5-8
Hieronymus fnisse in Ocridentis Ejcetesiis,,ut vJdeli-*ALsifle manicis, quali monachi jEgyptii utuntur. > Vide
cet receus Christo renat» vnttwn0' lac degustawnt, Onomasticon.
quo rationale lac et snpieutiam desiderare discerent, De colobio Gassianus, libro tlnstit., cap. 5: <Co-
Quod originein ex.illa Isaisi LVtraxit; Yenite, tnfiite, lobiis quoque lineis induii, (|uaevix ad cubitorum ima
absqueargenio, et absque ulla c tmnulalione vinum et, pertingunt. > Quid auteiri diversus bic monachorum,
lac. Iu queiu lbctun iu scribil Hieronymus : c Quod, qui, sub renula Pachomu vivebant, babitus designet,
vinuiHimiscuit et Sapieniia in cratere suo, oinues stul- vide apud Sozoraenum, lib. m, c. 14, et infra in Ono-
tos ssculi, uiuniiiquesapjenliani non babentes ptovo- masiico.
cans ad bibendum.,Et nortsojum vinuot emamus, sed (19) Quatenus essent spatia digna membrornm.]
et Lac; quod signiflcat innocentiam parvuloruou Qui Mox : < Et monasterii membra dilataret. > Notura
nios ac typus in Occidentis Ecclesiis hodie usqije ser- verliui», sed non omnis e)us,significaiio aeque nota.
vatur, ut renatis in Cbrislo vinura lacque tribuatur. Veteres membrumpro parte aediumvel cubiculo usur-
Dequo lacte dicebat et Paulus : Lacvobis potumdedi, pabant. Piinius, libro u, cpist. 17 : <Cubiculoadbae-
nop soliduin cibum (l Cor. nt). Et Petrus : Qirasi rel dormitorium meinbriim, transitu interjacente. >
modo naii parvvli ratwnale Lacdtstderare (l Pel. u). Idem, libro v, epist. 6 : < Mulia in hac membra. >
Unde et Moyses vinum et lac in Chrisli intelligens Coluiuella, libro r, cap. 6, « membra villae > in tres
passione, myslico sermone lestatur : Gratiosi oculi partes, < urbanam, rusticam, el fructuariam > dividit.
ejui a vino, el candidi demes ejus a lacle (Gen. XLIX). > Sidonius, libro u, episl. 2 : <Effecit inembrum bene
Saue cum jam per baptisinum renali instar infan- frigidum. > Cassiodorus, in Psalmum CXLVIII.< Di-
tuin sint. recte supra dixir Tei lullianus Ecilesiam la- jn cimus unum esse palatium, quod multis membris,
etis et mellis societaie suos infantate. Et Paulinus, miiltis spatiis ambiatur. > Occurrit etiam aliquoliof
epist. 12, sacro tinctos foute, infantes vocat : apud jurisconsujtos veteres.
lntre parenssacrodticitde foatesacerdos (20) Veluti singularisferus.] Habetur psalmo LXXI*
iufantesniveocorpore,corde, habitu. singutaris (erus, ubi in Graecoesl, ftovtoravptof. In-
telligitur de certo aprini generis animante. Vide Ono
Unde bodieque in Ecclesia catholica, Dominica in masticon.
Albis, dum bapiizati olim albam veslem deponebant, (21) Exsutflavit ineum.] Infra, cap. 48 : t El ex-
canitur : Quusi modo geniti infantes rationabite sine sulllans in eum dixit. > D.cinonesab usque primitiva
dolo lac concupiseite. Ecclesia ad banc aetatem exsuffiari soliti. Vide Ono-
(13) Paloemon.] Hujus memoria exstat in Marty- maslicon.
rologio Romano 11 Januarii : <In Tltebaide sancti (22) Apollo.] Varii fuere Apollines, vel Apollones,
Palaemonisabbatis, magistri sancti Pachomii, vel Apollonii monachi. Quis hic fuerit, difiicile est
(14) Habitu monachieansecravit.] Adverte, haere- distincte dicere.
tice, quanta fuerit olim sacraemonaciiorum vestis re- (25) Acceperatenimdudum labulam.]De regula illa,
vereutia, ut ea laici religioni consecrareniur. Vide de quam iu labula scriptam ab angelo accepit, habes hic,
initiaiione et consecratioue mouachi apud Dionysium supra, cap. 12, in textti. De regula eadem vide iu
Areopagitaru Ecclesiast. hierarchiae c. 6, ubi iuter prseludiis ad hanc Vitain, n. 2. Accepit videlicet Pa-
Caeterababes veelis mutalionem, dum quis in mona- chomius veluti alter Moyses, in desertodivinisleges,
cliuui consecratur. Tertullianus, libro de velaudis quibussuos ad vitam terris perfectam bentamquedu-
Virginibus, cap. 3: < 0 sacrilegae manus, quae dica- C ( cendam imbneret.
tum Deo habitum delrahere potuerunl. > ilieron., (24) Lebitoneslineos.] Videhic.supra, adcaputl4,
epist. 15, ad Marcellam: < Tunicam fusciorem iqduta n. 18,
se repente Domino.consecravit. < (25) Et melotem.] Et hic rursus explicatio obscu-
(15) Lapsanas enim id est agrestia olera.] Ita Editi rioris vocis in textu apponilur, id esl, caprinam pel-
omnes et Mss. Solent quandoque auctores etiam in lem. Hieronymus praefatione in regulara sancti Pa-
textu verborumdifliciliorumexplicationemadjungere, choraii : 142 (Et capriuam pelliculam quam me-
quod videlur hic factum. Cassianus, libro iv Instil., loten vocan|. » Cassianus, libro i Instit., c. 5 :
cap. 11 : < Illud quoque arduunr atque sublime geuus < Ultjmtis est babilus eorum pellts caprina, quae me-
coutiuenliae similiter praetermitteos, in qua sunimte ioles vel pera appellatur.
reputantur deliciae, si berba sale condita, quam lap- (26) Et rursus \ vtl p vet c.] Ita conslanter ms.
sanium vocant, aqua diltita, ad refeclioaem fratrihus Coloniensis editio : Et rursus : Salutate p, vel <s.Sic
apponatur. i Idein, iiUro eodem, cap. 22 : < Apud in Palladio, cap. 58, Saluta p. Quidam manuscripii
quos seeta singulis mensibus porrorum folia, lapsa- ad longum oinnia nomiua expritnuni: Et rursus labda,
nia, s:il frictum, olivae, pisciculi minuti saliti, quos ra, vel simma,. Ita Ms. Gemblacensis. In Manu-
iili mxoidia yocant, summa voluptas est. > Vide pro- scriplo, sancti Laureniii est; Et rursus lauta, ro,
verbium, Lapsana vivere, de tenui. et paupere victu. vel simma. Soxomenus, iib. III Eccles. Hist., c. 13,
Dioscoritles, libro n, capiie 142, \ap4i.vnv vocat. ait in Tabula Pachoinii, quani ab angelo accepit,
(16) Ad civilatemPanos.] Panos iEgypii urbs est - SCriptutnluisse:Hao-avSeT)ivo-uvQty.iavetf etxoo-tTto-o-izpa
in Thebaide, quae rjavorroXtfPtolomaeo; quani et j\ TayuaTa SteXerv.x«i errovouao-atTauTa TOtf'EW.ijvwv
Chemnimdictam volunl. o-TOi/etot;,xat ftTrwfe'^et(3io;jxairiSou,?enio-TWTayuaTt
(17) Tabennense.]C»ssianus, libro iv Insl., cap. 1: TIJV-rcpoanyopiut, infap^xotsax, otovaTf^ouo;Tef)oufa i\ i
< Quaedarascilicet de .rEgyptiorum, quaedam de Ta- aTroxaAoOv-af, axeliov; Se { r) \, xai aXXoufaXXwf,
bennensiolarum regulis admiscentes; quorum est iu xa/Jo>gixXauSavetyfuo-Toj^ov eo-tt rrpof TOax^f* vou
Tbebaide ccanobium,quanto nuntero popu|osius cun- ypauftaTo;TIQV TOU
irpojniptiri» T«y«avof.t Postiemo Tlt
ctis, lanto conversationisrigore districtius. Si quidem tohis conveuius in quaiuor et vigmti classes distri-
in eo plusquam quinque miilia frairum sub uno ab- bueietur, et singulaesingulis litteris Graecisvocaren-
bate reguntur. > lur, verbi gratia, ut simpliciores vocareittur a vel t,
(18) Lebitone,] Quid lebiton sit, ipse hic explicat : iil vafri 'C,vel \ u,t alii aliarum litleranun uomiuibus
< Lebiton, inquii, linea vesiis erat, instar cdobii, appellai eiUur, quemadmodum (artna lilteraerationein
qua raonacbi uiuiuur hodieque per Thebaidam et.^E- vitae classis cujitsque apte videretur exprimere. i
gyptuni. > Hjc, infra, cap. 22, in regula lacbomii : (27) Cumaulem comederent,cupita sm cucullis oper
< luduantur autem noctibus lebitones lineos. > lle- rirent.] Cassianus, libro iv Insiit., cap. 1,7, de JE%y-
ranymus,prsefatione in regtilam sancti Pacbomii, le- ptiis monacliis et maxiine t^benneusioiis : <Tan-
bitQuariumvocat : <Nihil habeiit in cellulis piaUer taque vescentilius eis silentii hujiis disciplina ser-
psiathiutn, et du» lebitouaria (iuod ^ypiiis inona- vatur, ut cucullis ultra oculoruni |ialpebi'is iletnts-is,
chis genus vestimeuti esl sine manicisj. > Isidorus, ne scilicet liber aspeclus habent curiosius co-
lib. xixOrig., cap. 22 : < Lebiiouarium est colobium piam evagandi, niliil amplius intueantur, quatn men-
ft70 DE ViTIS PATRUMLIBER PRIMUS. 280
sam, et apposltos in ea yei quos m ea capiunt cibos.i A cuncios Origenis libros in flamen mergite, ne ab illis
(28) Necnon ab angelo, elc, «l diurna; oratio- vos ipsi mergamini.i
ties XII, elc.] Cassianus, libro n Inslit., capite 4, me- Baronius, anno Chrisii 402, Anastasii pap« 5, Ar-
ininit duodenarii psalniorum numeri, tam in vesper- cadii et Honorii impp. 8. De eodem quoque, ait, Ori-
tinis, quam in noclurnis solemnitatibus custoditi : genis Trept«px&t, errorum fonte, puio intelligenduni,
« Qui, inquit, intemeraius nunc usque perdurat, quia quod reperitur in gestis beati Pachomii, ipsuin exse-
iioi) bumana adinventione statutus a senioribus aftir- cratuin esse monachns lcgenles libros Origenis. Cir-
matur, sed ccelitus angeli magisterio patribus fuisse ciimferebantur enim libri illi Treet«px&vper ^Egypti
delatus. > Vide, infra, Palladium capite 38. monasteria, qui aucioritale Didyuii eos notationbus
(29) Prmposilos.] Hieronymus, prefatione in regu- illustrantis apud nonnullos magno erant in prelio.
lamsancti Pachomii : < Qui (Tabennenses monachi) Unde et factum est, ut idem Pachomius, ex hac vita
habent per singula monasteria patres et dispensato- migraturus, quasi teslamentn Origenis errores dam-
reS, et hebdomadarios, ac minislros, et singularum natos reliquerit. Quod posterius in hae Vita habes,
domorum praepositos. > capite 53.
_ (30) AprioHcTentyrorumepiscopo'.] Coloniensisedi- (34) Theodorus.] Deeo Gennadius in calalogo illn-
tioprOi4prionehabet Pycerio. NomenAprionisoccurrit Stritim Ecclesiae Scriptorum, capite 8 : < Theodorus
Jn inscripiionibiisantiquis apud Gruterum, pag. 695. presbyter, successor gratiae et prxposiiura supradi-
P. LIVIOARTICVLO Cli abbatis Pachumii, scripsit ad alia mooa<teriasan-
APRIOPATERL. B. AB ctarum Scripturarum sermone digestas, in oiiibus
HEREDIBCS. JJ tamen frequenier meminit magislri et instilutoris sui
Occurrit etiam in iis Aprius. Apud Alhanasium, Apo- j> Pachumii, ac doctrinaeejus ac vitaeproponit exempla,
log. 2 de fuga sua, pag. 018, est Saprion episcopus. quae ille ut doceret angelo admiuistranie didicer.it :
Et ibidem, pag. 51)0, est Aprianus mter episcopos, simul et hortatur permanendum in proposit" cordis
qui subscripsere Sardicensi concilio. et studii, et redire 143 '" concordiam et uni ateni
(31) Per idem tempus.] Baronius, tomo III, anno eos qui posl abbatis ohitum discessioue lacta, a ccetu
Chrisii 328, Silvestri papae15, Constantini imp. 23. semetipsos abscideraut unitatis : sunt autem bujus
< Hoc, inquit, anno Athanasius, qui ante superiorem exhorlationis epistolaetres.»
-annum crealus episcopus Alexandrinus, mox laces- Theodori bujns meinoria agiiur in GraecaEcclesia
situs Meletianorum calumniis, convenientibus Euse- 15 Maii, ul babet Meuologium Grascmn: < Eodem
bianis, anno proximo elapso (ut vidimus) laboranti- die Theodori sanctificati. Hic beatns Theodorus cutn
bus iis pro restitutione Arii Alexandriam, in praesen- Dei legem medilatus esset, castissimo aniino lotus
tem usqne annuin dire exagitams esl; reputsis his, purus effectus, et vas utite ac sanctilicaium ostensum
persuasoque Constantino, tandem quievit, naciusque est, supergrediens visibilium reruin sensum, cum
nunc primtim hosce tranquillilaiis dies Alcyonios diu- sancto Pachomio, ct contubernio et moribus con-
lius exspectaios, nt susceptum episcopale muous, uti junctus; et vere dignus qui sanctificatus appellaretur,
par erat, obiret; quod magis sibi neces^arium visum quippe qui iniraculorum operatione dives facius est.
est, opus aggreditur, perdiflicile quidem, nempe ut Cunr igitur tam bine vitnn egisset, in summa sene-
universam eamdemque amplissimamAlexandrinaeEc- clule migravit ad Dominum. i Quaeetiam habes, qui.
clesire subjeciam perlustraudodicecesiiu, quod haere- busdam additis, in Graecorum Menanis,ubi 16 Maii
sis et schisma, pravique mores in Ecclesia corrupis- C dies ejus festus notattir. Ut error in Menologimnir-
sent, vigilantissimo studio resiauraret, restiiueretque repsisse videatur, ubi dies 16 Maii omitiitur; qni
in eis fidem el pacem exsulem, moresque corruptos signandus erat, et Theodoro adscribeudus. Ejusdem
Ecclesiastica disciplina componerel, etc Hujus qui- mentio est in Menaeis, in Vita sancli P.ichomii 15
dem peregrinaiionis cx episcopali siiscepiacmunere Maii, ubi dicitur eiiam 6«ytao-fxs'v6r, sanctiflcatus
ipse meminit, etc. (35) Vndecimodie mensis Tybi, id est, octavo Id.
<Ctun igitur sanctus Athanasius (Athanas., apol. 2) Januar.] Ne mirere undecimum diem Tybi mensis
cunctas ex officiovisitaret Ecclesias, non in civitati- .(Egypliorumrespondere diei sexto Januarii Roma-
bns tanlum, oppidis alque vicis positas, sed et quae norum inensis, seu vm iduiim Januariaruro. Nam
in solitudinibus desertisque locis penes sanctos mo- iEgyptii mensem suum Tybi auspicabantur sexio
naclios erant, invisil; et visitaiione eadcm ad mona- Kalendnrum Januariarum, seu 27 Decembris. Jam
sierium sancti Pachomii pervenit. vero a 27 Decembris ad sextum Januarii babes 11
Qui igitur anno primo belli Liciniani Pachnmius dies. Vide in OnomasticoMensium labnlain.
natus erat annos xx, eo anno scilicet qui Domininu- (36) El credo quia tanti viri recordatus sum.] Ila
meraliir (sicut dictum est superius) 316, erat hoc Athanasius memoriae sancti Antonii iniiltiim tribuil.
anno actatis annorum xxxn, habens monasticae insti- Supra in praefatione ad ejus Vitani : < Eieniin inihi
tiitionis annos xn. Quamobrem quod ipse in Actisillis ingens lucrum est alque utiiias hoc ipsum quod re-
tenex sit dictus, veneratione potius quam aetaie sic cordor Antonii. > Ex sanctorum memoria inplex in
nominatus apparet, ut poie quod Pater multorum mo- se desiderium agnoscit Beinardti-, serm. 5 in fe-to
nachorum effectus erat, qui et ipsi egregia floruerunt t\ rj omnium sanctorum : t Plane quod eonim meinoriam
sanctitate.i Hactenus Baronius. veneramur, nostra interesl, non ipsorum. Vulus
Sed Pachomii anni reformandi sunt ad jam dicla scire quantum interest nostra? Ego in me, faleor, ex
superius, cap, 4, n. 6, ubi probavimus Pachomium bac recordatione sentio desideriuni vehemens inflam-
bello Maxenlianomilitasse, quodgestum est anno (Jiri- mari, et desiderium triplex. > Reliqua apud eum
sli 312. Unde hoc anno 328 (quo eum existimat Baro- vide.
nius ab Athanasio visitalum) fuerit annorum xxxvi. (37) Diabotumvinxistisul passerem.] Ipse diabolus,
(32) Ueracla.] Fuit hic Alexandrinaecivitatis cpi- infra, cap. 49, suam inGrmitalem et captivitatem
scopus, de quo Eusebius in Chronico, anno 8 Alexan- fatelur : < Ex qun mirabilis incarnaiio Chrisii facta
dri imp.: < Alexandrinae Ecclesiae duodecimus epi- est in terris, nos sine viribus prorsus existere coepi-
scopus ordinatur Heraclas annis xvi. Ejusdem me- nius; ita ut ab his qui creduut in nomine ejus illu-
niinit Eusebius, libro vi, capite 12, 14, 24 el 28 damur ut passeres. > Simile habel supra Athanasius,
ecclesiast. Histor. Exslal hujus memoria in Marty- in Viia sanc.ti Antonii cap. 16. Aliain etcontrariam
rologio Romano 14 Juiii : < Alexandriaesancti Hera- de illusione passeris, qua diabolus peccatores prava
clae antistitis , ob cujus celeberritnam opinionem consueludine vinctos lenet iisqiie illudit, historiolain
Africanus bistoriographus inemorat se Alexandriam et similitudinem tiabet Edinerus in Vita sancti An-
ad eum visendum properasse.i seltni, libro u, cujus dies festus occurrit 21 Aprilis:
(33) Origenit commenta.] infra, rap. 45 : < Quod < Alia vice conspexit pueruni cuni avicula iu via lu-
si inibi vullis acquiescere, Deoque placere per omnia, dentem, quac avis pedem filoannexam babeus, sa:pe,
281 VITA SA'NCT1ABRAH^EEREMTrJE? 282
cnm laxitis ire permiltebatur, fuga sibi consulere A vide ea qunestioneegregie disptitantem ntrum ciiltns
cupiens, avnlarc nilebatur. Al puer illuui manu exsequiarum defunctis prosint.
tenens, retractam usque ad se dejiciebat, et hoc in- Atque ad bomm sanctorum doctorum menten»,
gens gaudium iili eral. Facium est id frequentius. mens quoque Pachomii revocanda est. fluc etiain*
Quod paler aspiciens, miserae condoluit avi, ac ut referri potest, quod habet Joannes, infra, libello i,
rupto fllo libertati rcdderetur, optavit. Et ecce qoi est de Praevidentia, n. 13, uhi Nilopoli dives da-
filum runrpilur, avis avolat, puer plor.it, pater ex- mnatus honorilice sepelilur, ut qui parum honi vi-
siilt.it. Et vootis nobis : Consideraslis, inquit, vens in hoc saeculo fecerat, parum quoque boni in
joctim pueri? et confessis considerasse, ait : Simili hoc saecnloreciperet. Contra vero eremita sanctus
considerationejoeatur diabolus cum multis homini- a belluis comeditur, quia parum culpac in hac viia
bus, quos suis laqueis irretitos pro sua voluntate in contraxerat, quae ita expiabatur.
diversa vitia pertr.iliil. Suiit enim quidam, ut verbi (40) Psiaihos.] Infra, cap. 47 : < Venit ad fratres,
gratia dicam, aut avaritiae, aut lnxuriae, et similitim qui psialhios operabantur. > Et cap. 52 : < Semper
flammis succensi, et ex magna consuetudine illis autem psialhios operabatur. > Suni aulem psiatlti,
addicti. His eonlingil aliquando ut s»a facta consi- psiulhii, et psiathia mattulae. Ridicule quredam edi-
derent, defleant, seque am.do a talibus cessaturos tiones ciathos habent. Occurrit saepe haec vox in bis
sihi proiniitant. En more avis se volare liberos au- Patrum Viiis. Vide Onomaslicon.
ttimani. Sed quia pravo usu irretiti ab hoste tenen- (41) Qui septimanamfaciebat.] Dicebatnr hic heb-
tur volantes, iu eadem vitia dejiciuntur. Filque hoc domadarius, cui minisler, uti et bic, adjungebatur.
saepius,nec oumiinodis liberantur, nisi magnocona- j. " Hieronymus, praefationein Rcgulain sancii Pacho-
tii per respectuingratiaeDei,filumpravaeconsueiudinis mii : < H.ibent per singula monasieria 144 patres,
(linimpattir. i Quud etiam habes apud Anselmuin, et dispensatoies, et hebdomadarios, ac iniuisiros. >
lib. de Similitiidinil>iis,cap.i89,etAntoninum, tomll (42) Ego sum Chrislus.] Smilli fraude apparuil
Clirouic., tit. xvi. cap. II, § 2, paulo explicatius. sancto Mariino, ut estapud Sevennn Suipicium, de
(38) Panos civitalis episcoput, Varut nomine.] Vita sancti Marlini, cap. 25.
Apud Mt-iaphrastemest, cap. 62, Civilarisepiscopus (43) Illudamur ut passeres.] Vide dicla supra ad
nomine Panuarius, quod haud dnbie ex Panos et Viiam sancli Amonii, cap. 16, n. 41.
Varus depravatum. (44) Quarlo decimo die mensis Pachon, secun-.
(5a) Eao autem quantulamcumqneei requiem vet dum /Eyyptios, qui est juxta Homanos ad septit
satisfactionem.]Apud divum Gregorium, libro iv Dia- mum diem lduum Moirtrttm.]In veieri cdilione pio
log., cap. 50, inquirii Petrus an prosit animabus PaJwn est Clwn. Sed rectum est Paclton, ut babent
niortiioruin, si cerpora in ecclesiasint scpulta? Re- manuscripti, qui notus est mensis apud /Kgyprios.
spondei divus Gregorius : < Quosgravia peccala non Recte auiem dies vEgyplii mensis assiguaius respon
deprimiint, hoc piodesl morluis, si in ecclesia sepe- detdiei mensis Koin.uii iliidein posili. Siquidem pri-
Iia :tur, quod eoruin proximi, quoties ad eadem loca nius dies Paclion incipiljuxta Komauosdie 26 men-
sacra conveniunt, suortim quorum sepulcra conspi- sis Aprilis; quaie dies 14 mensis Pachon respondel
ciunt, recordantur, et pro eis preces Domino fun- septimo Iduum iMaiartim,scu Maii 9; na . a die 25
dum. Nam quos peccala gravia lieprimuul, non ad Apnlis uxque ad 9 Maiisunt dies xiv. Vide in Ono.
absoluiioneinpotius quain ad uiajorem damnati inis mastico labulaiu mcnsium.
cumultim, eoriini corpora in ecclesiis ponunlur. > Q (45) Oncsium no»ii»e.| l)e eo Gennadius in cali-
Quod posterius membrum mbtis sequentibus capi- Iogo iilusiriuin Eccleske Scriploritm, cap. 9 quem
tibus per exemplaprobat. Totum eum locum expres- ipse Oricsiesini vocai: < Orie^icsis nioiiaclius, ani-
sum habes ;n respoiiaione Nicolai 1 ponlificis ad borum, id est Pachuinii et Theodori collcga, vir in
consiilta Bulgarorttm, cap. 99. sanctis Scripluris ad perlccium instructus, compo-
Quo modo :>utemobsit rnalis sacra sepultura, ex- suit libiuni divino condittim sale, totiusque niona-
plicat idem Gregorius. cap. 53, dicons : <Ex qua sticae disciplinae instrumentis constructiim; et ut
re, Petre, collige, quia his, quos peccala gravia de- simpliciler tiicam, in quo lotura pene Vetus et iNo-
primuni, si in sacro loco sepeliri se frciant, restat vum Tesiauieiiiuni coiiipcndiosls dissertationibus,
ut eiiam de sua praesumptionejudicentur, qualenus juxta monachoriimdunlaxat iiecessitatem , inveuitiir
eos sacra loca non libereut, sed eliam culpa tetneri- exposiium, qiicui lameii vice lestamenti propc dieni
tatis accuset. > obilus sui Iratribus obtulit. > lu Regula pachornii
Quo modo cliam divus Tliomas, in Supplemento, per Achilleiu Slaliiitn edila vocatur Orsiesius; oc-
q. 71, art. II, ad 5, respondens priori loco Gregorii ciinit apud Pelagium, infra, libello xi, u. 57, et li-
ait: < quod sepultura in sacro loco, iinpio defuncto bello xv, n. 51, Onisius. Oriesis regulas de inslitulis
non nocet, uisi quaieiras hauc sepulturam sibi indi- monaslicisbabes tomo V Bibt. Patruin.
gnam propler hiimanaiii gloriatn procuravit. Quem

MARTIIXVI.

VITA SANGTI ABRAH^E

<>>,
EREMITJE ,
AUCTORE SANGTO EPHRJEM (3) DIACONO, INTERPRETE ANONYMO (3).

Fratres mei, cupio vobisenarrare conversaiionem bonarn perfccti alqtie admirabilis viri Abrahae, quam
*ic incboavit, ut in consumrnatione ejus gloriam perpetuam rnereretur. Sed paveo admirandam el iueuleu-
283 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 28i
laiii de eo historiam texew, cum imaginem viriutimi ejus considero. Ecce enim conversalio quidem viri
perfecla est oplima , ege vero inftrmus et rusticue. Equitlent imago virtqtis ejus adaikanda ac sptendida,
colores antem verb.onini quibus depingenda esi, admodum tristes ac tetri sunt. Attamen licet imperitus, vrl
ex parie lenlabo, quaaqusm comntebendere, perfeete non valeam, enarrabo tamen, iuquanlum suffjciodc
eodeui viro chsserere; qnoniam qtti seeondtts Abraham meruit nuncupari, non faeiie itumano orepotest
referri. Exstitft eiiiin noslris temporibu-, angelicam vitam in terris agens. Acquisivit autem patientiam,
quasi adaiuas fartissiinus, per quam coelesiemgloriam adipisci meruil. Et quia a juvenlute castiia\tis pu-
diciiiam conservavit, letnplum sancti Spiritus factus est, tanquam sanctiQeatumvas; etita semelipsum ox-
liibuit Peo, uteum bibititorem in mentis suaehospitio haberet.
I' 'I. . '. ' ' ' "' ' I.UM-- ' ' T———^WP^ii II,

VITA.
CAPBTttintJM. — Hic itaque beatus Abraham ha- ^ Itaque mentem ejus. remotam a turbulentis inter-
butt («rentes valde locupletes, qui eum tenere ac petlationibus, divina gratia illustrabat; proficiensque
tupra inodmn diligenles, ita ut etiam affectum huma- qnoiidie iu oplima conversatione, primam quasi
uuui eorum dilectio transcenderet, de^ponsaverunt fuudamentum vitae suae continentiatn possidebat;
ei pueilam adhiie in pueritia constituto (4), exspe- neciion vigiliis et orationibus, cum Aetuelhumiliiale
ctantes ac desiderantes in aliqua eum digniiate sae- atque chariiatetstudebat. Cumque per omuem locum
culari proficere. Sed hic longc aliter sentiens, in ipso de eo sancta opinio divulgaretur, cuncli audientes ,
primo adoteseenii» gradu eccle^iarum convenlicula ad videndum eum , et ul aedificarenturab eo, uitdi-
[ugiter frequentabal; et quaecunqueibi ex divinis que confluebant. Sermo quoque ei sapieniiae ac
Scripturis recitabantur, aureni libenter accommodans scientiaeet consolationis a Deo affluenter datus est,
audiebat, et in cordis sui memoriain ita rccondebat, qui in mentibus audientium quasi luroinare lucidis-
145 Mlciiam cum absens esset e» quae didicerat simiiin radiabat.
meditatione inteniissima ruminarel. Cumque menio- CAP.III. — Contigit autem anno duodecimo re-
rati parentes ejus tempus nuptiarura propinquabile nuntiationis ejus , ut parentes ejus ex hac vita rece-
(5) judicarent, cnmpellebant eum malrimonii vincti- denles, atirum ei copiosum praediaque magna relin-
lis obligari. Sed cum haecille primo renueret, po4- B querent. Qui rogans amicum quemdara admodgm
modum molesliam eorum jugem sedulamque non sibi cltarum, ad dislribuenda universa indigenlibus
ferens, pudoris verecnndia supcratus, acqniescere ac pupillis officiumreligiosum illi injnngit, ne ipsius
perurgelur. Cum itaque, c<lebratis nupliis, spunsa orationibus impedimeiitum hujus rei gratia gignere-
die seplimo (0) in thalamo residerct, repente qtiasi lur. Et cum hoc fecisset, secuius aniino et lnerile
lux quaedaminc rde ejus divioa gratia rcfulsit, quam quieta permansit. Hoc enim bano viro maximum
veluti diiceiti quemdam sui voii inveniens, illico siudium erat, ut eor ejus nullis terrenis negotiis
exsiluit, et secuius esi, et ab urbe egreditnr, viuciretur; et idcirco super terram nihil aliud pos-
CA*. II. —>Duobus autem fere miilibus proctil a sidebat, exeepto uno sago, unaque niluloiuiuiis tu-
domo sua cellulam vacantem reperit : ubi se eensti- nica cilicina qua utebalur Caucum (7) quoque per-
tliens, ct glorificans Dcum cum ingenli laelilia per- modiciim , in quo edere seu bibere solitus erat,
manebat: stuporem vero inaximtim, lam parenlibus babebat; necnon el imum psiathium (8), in quo
sttis qnam viciuis, de hoc faclo incusserat. Qui cubitare cousueverat. Cum his auiem omnibus hu-
exeuntes, in diverSa dispersi, ubique Dei hominem inililalem supra modum et cbarhalem ad oinnes
requirebani. Post dies aulem deccm et septem in _ rrqualiler possidebat; nec proponcbat in honore lo-
-memora-ta celbtia eum or-antem reperiunl. Beatus ciipletmu pauperi, nec principem subjecta, veAoetei-
autem vir, cum eo stupore perculsos aspiceret: Qnid lem ignobili praeferebai; sed omnes similiier dili-
me, inquit, vos admirantes aspicitis? Glorificate gens, honorabal universos.sinecujusquam acceptione
potius niisericordissiroum Deum , qui roe ex coenn persojix. Nec aliquando quemiua,ut procaciter in-
iniquitalum reeariun erii uit; e| orate pro, roe , ut erqpahaf, $eu)er»t serme ejut cbari^aie et suavitate
jugum hoc suavissimum , sub quo me indignum su- conditus. Quis audiens ejus eloquium, satiari potuit
scipere dignatus est. Dominus, usque in finern, va- aliquando de his quae aliquando ex sermonis ejus
leam bajulare, conversationemque meam beneplaci- dulcedine proferebanlur? vel quis vulium illius ,
t:im seetnidunt voltinlatem ejus pqssim in omnibns sanelitalis imag>ueiuprapfereniem , respiciens, non
coaptare. Qui cum omnes eum audientes, respon- magis videndi eum saepius desiderium sumpsil? In
dissent Amen, deprecatus rst eos ne ei vellent cre- omni tempore, abstinentiaesuaeregulam quam semel
bro molestiam obteniu visiialiypis i(iferre. Qyibus arriotiil, non muiavit (0) : quinquaginla anno- insti-
recedenlibus, aditum cellula; sa» nbstruxit: ei eon- lutuw proprimn, omni alacritate complevit, el ob
cludens semetipsum intrinsccus , parvissimum fe- uiiniuni amorem ac desiderium qund babebat in
'
nestroe foramen reliquit, per quod alimenta die con- Christo, omne aevurateniporis illius quasi dies pau-
sueta reciperet.
 185 VITASANCTI ABRARTEEREMlTiE. ttfr
cimos reputabat; et totus ngor acerrimaeconversa- A paganorum sine mora dirlgilur. Quo dum sancius
tionis ejus apud eum pro nihilo videbatur. Abraharn pergerel, precabatur Dominum, dicens i
CAP. IV. — Erat autem haud procul ab urbe ilia Clemeniissime ac benignissimeDeirs, respice infir-
vicus admodum spaliosus ac magnus, in quo imiversi mitatem meam, gratiamque luam coelestemadmeuin
pariter a minimousque ad maximum pagani crude- prae-idiunniirige,utglorificeliirnomentuiimsanetum.
lissimi existebant, quos ab idolorum cultu nullus Perveniens autem ad vicura, vidensque oiunes iu
omninovalebat avertere. Nonnulli quidem presbyteri insania idolatriae vehenienieresse detentos, ex iino
et diaconi, in hoc ipsum illic ordinati et direcli ab peciore ingemiscens, graviter flevit; et elevans ocu-
episcopo, sine ullo salutis eorum fruciti recedebant, los suos ad coelum, dixit : Tu solus qui sine peccalo
nequaquam ufflictionis ferentes laborem : quia non es, Deus, ne despicias opera manuiimluaritm. Fesli-
solttni non suaderi et ad consensum animus eorum naiiterque direxit nuntitim in civitalei» ad amicimi
ferox non poteral flecti, vernm etiam persecutiones iIItiii>charissiminu sibi, ut pecuniam ex reliqniis
in eos qui se monebant ac seditiones vehementissi- patriinonii sui afferret. Quam ciiiti accepisset, inter
mas concilabant. Sed turba nihilnminiis monacho- paucos dies construxit ecclesiam. Etvelul sponsain
rura semel atque iterum adire nitentes, nihil penittis optimam , niulto eam mirificoque decoravit ornatu.
pro conversione eortim agern poiuerunt. Porro una B Attamen dum aedilicaretur, quotidie homo Dei per
die residens cum clericis suis episcopus, bealissimi media simulacia gentilium transiens, nibil penitus
hujus viri babuit mentionem, dixitque ad eos : Ego loquebatur, nisi in corde suo orabat solummodo,
talemvirum temporibus 146 meis videre non potui, gemitusque ciim fletu mitiebit ad Domininn.Post-
ita in onmi opere bonilatis perfectum, et sic cunclis quam vero ecclesia est consummaia, quasi tnuiius
virtutibus adornatum, in quo elegit Deus habitare, quoddam cum multis lacrymis obtulit Deo ; ibi ge-
ut habetur nunc sanctissiinusAbraham.Respondentes nubus positis , has preces suppliciter in sua oralione
autem clerici vcrum esse eum Dei famulum inona- profndit: Tu, inquiens, omiiipotensFili Dei vivi, qui
chumque perfeclumaffirmabaut. Et episcopus: Volo, totum mundtiiiierroris depressumcaligine,adcogni-
inquit, eum in vico illo gentiliuin ordinare presby- lionem lumiiiislui pcr tuam praesentiamdeduxisti ,
terum ; potest enimeos patienlia ac nimia charilale hunc quoque populum luiim dispersitm congrega iu
ad Deuinconveriere. Et consurgens protinus, ad sinum Ecclesiae tnae, el illiiminaoculos mentis eo-
cellulam sancti viri cum suis proficiscilur clericis. rum, ut respuentes simulacrorum ctilturam, lesolum
Cumque saiutasset eum, statimque degentilibus vici amatorcm hominumac benignnm Denm cognoscant.
illius insinuat, ut ad eos ob salutem eorum pergeret Cumque lianc oralionem finisset, cenliuuo egres-
rogans.Quicumaudisset, tristis vehementer effectus, C sus ali ecclesia , perrexit ad lemplutn geniiliura ,
ait ad episcopum : Quaeso,inquit, fater sanctissime, arasque eornm et simnlacra manibus snLsevertit at-
permitte mihi ut meas iniquitates defleam, ueque que destruxit. Quod factttmciini cerneret lurba gen-
bujusmodinegoiium infinuo el exiguo eristenti in- tiliiiui, quasi agrestes ferae insiliunt, eimique lacera-
jungas. Ad quem rursus episcopus dixit : Pcr Dei lum multis verberibus fugaveruni. Ipse autem elaui
graliam, inquil, potens es; ne velis ergu in hac bona nocte in ecclcsia residens, piagarum suarum lacera-
obedientia fieri cunciabundus. Cui vir beattts iterum lionem non curans, sed tantummodo eum fletibus ac
respondens dixit : Obsecro saiictitalem tuam ul me gemitibus, ut salvi fierent, Dominum precabatur.
mala mea plangere permilt.is. Et ait ad eum episco- Facto autem mane advenientes pagani, inveniuni ho-
pus : Ecce tolum munduni et quae in eo sunt reli- minem Dei orantem; et nimio stupore perculsi,
quisti, et vitam crucifixam amplexatits cs; attamen qunsi enei (11) quidam effeeli sunt. Unde et ad ec-
cum haecuniversa cnnpleveris, agnosce lc obedien- clesiam quotidie veniebant, non tamen orationis
tiam , quae cunctis viriutibus eminel, uon habere. gratia, sed ut oculis suis ecclesiaeconteniplantes or-
Hrc ille cum audisset, ccepit flere amare, dicens ad naiuiii ac pulchriiudinem , deleclarentur. Ccepitita-
etim : Quid sum. ego, canis mortuus (/ Reg. xxiv)? qtie quadam die vir beatus Abraham deprecari eos,
et quaeest vita mea, quoniam talia de irre, o sanctis- D titagnoscerent Deum. llli vero saevioreseff^cti, fusli-
sinie Pjter, judicasti ? Cui ait episcopus : Ecce Iiic bus eum quasi lapidem qitemdam atquo exaniraera
residens , tuain sohimmodo salutem acqniris ; ibi ceciderunt; el deinde,pedibus ejus fune ligatis,extr.i
aulem pittrimi per le , divina gratia operanle, sal- vicum Iraxerunt, lapidibus obruentes; uiQHuumque
vandi sunl, quoscumquead DoniinuinDeum conver- eum arbilrantes, seiniueceinreiiquerunt.
leris. Considera itaque unde amplinrem mercedem Mediaautem nocle in semelipsum reversus, ccepit
babeas, utium si icipsum salvaveris solnm, an si flere veliementissime,ac dicere : Ut quid. Domine,
plurimos tecum ad salutem adduxeris. Tuuc beatus despevisii humilitatem meam, et quare faciein luam
vir Dei flens, ait : Fiat voluntas Domini; veruni- aveitis a ine? et cur repellis animaiii nieam, et de-
tamen propler obcdientiam , quocunque jusseris , spexisti , Doniine, opera manuurn tuaruni? Et nuno,
pergam, Dt.mine, respice super servum tuum , el exandi de-
CAP.VI. — Educens ergo eum de cellula in civi- preiaiioiiein ineam, et eorrobora me ; 147 et al)-
tatem illico introdtixit; ibique per impositionem solve seivos tttos a vinculis diaboli, et prapstaeis ut
luanus presbyter ordinatus (10) , statim ad vicum cognoscant te quoniam tu es soius, et praeter le non
 287 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 288
est aUus Deus. Deinde consurgens ab oralione, intra- A admodum denuntias nobis et doces, ila credimus
vit in vicum; ingressusque ecclesiam, Domino psal- ct faciemus. Et confestim sanctus Abraham assumens
inos canebat. Rursus autem facto diluculo, venientes sacrum baplisma, baptizavit eos in nomiiie Patris,
viderunl eum. Et stupefacti atque in insaniam versi, et Filii, et Spiritus sancti, a iuinimo usqne ad maxi-
nulla babenles viscera misericordiae,acerriinis illtrai nitim. Erant auieni usque ad mille animas. Deinde
tormentis crudeliterque conficiunt; etsolitofunibus per singuios dies divinas Scripluras eis legebat, do-
alligatum, extra vicum traxerunl. cebat eos de regno Dei, de paradisi delh-iis, de ge-
CAP. VI. — Haecautem cum per triennium pate- bennae suppliciis, de justitia, de fide et cbaritate.
retur, quasi verus adamas tolerabililer perdurabat; Illi vero, sicut bona lerra percipit semen bonum, et
nec lot tantisque insectationumtribulalionibuscessil; affert fiuctum, aliud cenlesimum, aliud sexagesi-
sed cum caederetur, cum traherelur, cum persecu- mum, aliud trigesimum (Matth. xm); ita verba ejus
tiones paleretur, cnm lapidaretur, cum fameetsiti libintissime audientes, alque in timore Domini pro-
laboraret, in oninibus his quae ei acciderant, nun- ficienles, fructuslargissimosafferebant. In couspeclu
quain ad iracundiam provocatus, nunquam ad in- auiem eorum quasi angelus Dei videbaiur, et quasi
dignalionem coinmolus esl; nunquam pusillanimitaie quaedam aedificii ligatura. Sic enim charitas eorum
dislabuii, nunquam taedio fatigatus est; sed cura B circa ipsum erat per doctrinam sermonis dulcissimi,
aspera omnia paleretur, roagis ac magis amor ejus ut ex hoc Deum credere viderentur.
in eos et cbaritas augebatur. Modo admonebat, modo CAP. IX. — Complelo igiiur anno, poslquain
blaudiebatur , modo blandimentis suavissimi eloquii crediderunl, vir beatus Abrahamtion cessabat diebus
Hniebat. Et quidem seniores, veluti patres rogabat; singulis verbum eis D imini praedicare. At ubi eorum
juvenes ul fratres, adolescentes ut filios; cum econ- studium circa Deum fidemque firmissiniam vidit, et
trario ab eis subsannarelur, irrideretur, atque mille quod erga eum nimia essent charitate connexi, et
opprobria pateretur. honorem sibi maximumexhiberent, vercns ne obten-
CAP. VII. — Quadam igitur die habilatores vici lu eorum abstinentiaesuae regulam destruere cogere-
illius congregati, niraioque stupore mirantes ac per- lur, et qnocunque modo mens ejus terrenis curis
territi, adinvicem colloquentes : Cernitis, inquiunt, astringeretur, consurgens in medio noctis, hanc ora-
tam magnain patientiam viri, et ineffabilemcirca nos lionem ludisse fertur ad Domitium: Tu solus sine
charitaiem, quomodo in tantis tribulationibiis quas pecealo, Deus, qui, cum sis sanctus, requiescis in
ei intuiimus nequaquam ex hoc loco discesserit, ne- sauclis, qui solus amator es liominum ac misericors
que alicui nostrum nialum verbum locutus sit, neque Dominus, qui menlis oculos hujus multitudinis illu-
aversus est a n >bis,sed cum gaudio niagiio sustiuue-' ^ minasli, qui eos ab adversarii vinculis absoWisti, qui
rit universa. Unde nisi esset (ul asserit) Deus verus implicatos eos ab simulacrorum erroribus conveni-
quem praedicat, et regnum et paradisus, ultio quo- sii, el tuae cognitionis ei scientiam tribuisti; quseso,
que lualorum, nnn banc tribulalioneui pateretur ina- Doinine, ut usque in finem regere eos et conservare
niter. Illud eliam considerandum , quoniam deos digneris, et auxilium tuum gregi huic optimo, quem
nostros, cum esset solus, evertil, et in nullo eum possidere voluisli, perpetuum copiosumquecb menler
lacdere valuerunt. Vere servus Dei est lioiiio hic, et impertias ; et quasi muro validissiino eos gratia bo-
cuncta vera sunt quae de eo fama dispersit. Venile nitatis tuae circomdes, el cor eorum semper illtimi-
itaque, crcdamus in Deum quem praedicat. Et hacc nes, ul ea quae sunt tibi 148 placila perficientes,
inter se colloquentes, pariter omnes in ecclesiam aeternam vitam percipere mereantur; mibi quoque
pergunt, clamantes atque dicentes: Gloria Deo cce- inlirmissimo adminiculum tribuas, neque reputes in
lesti, uui misit famuluinsuum, ut nos ab errore sal- peccatum quod ab eis fesiino disecdere. Tu eniin
varet. nosti, universorum cognitor, quod te solum desi-
CAP. VIII. — Tunc beatus homo Dei haec videns, dero, et le mihi Doniinum esse cognosco. Consum-
lanitia ingenti replelus est, et facies ejus quasi ros mataque oratione discedens, tertio consignavit vicum
iiiatiilinus mutata est. Aperiensque os suum, ait ad •"Christi slgnaculo; abiitque latenter in alium locum,
eos : Palres mei, fratres ac filii, venitc, demus glo- et quibus potuit latebris occultavii.
ri:im Deo, qui illuminare dignalus est oculos mentis CAP.X. — Mane autem soiilo more ad ecclesiarn
vestrae, ut eum possiiis agnoscere; et percipite signa- turbae conveniunt. Cumque eum minime reperissent,
culum vitaeut puriflcemini ab immunditia idolorum : maximo stupore percussi, et quasi erranies oves,
et credite ex loto corde et animo, quod unus sit diversis locis pastorem proprium perquirebant, no-
Deuscceli et lerrae el omniuin quae in eis sunt, sine menque ululantes cum lacrymis inclamant. Cum au-
initio, inenarrabilis et incomprebensibilis, dator lu- tem diutissime perquirendo eum invenire non pos-
minis, et amator ac redemplor hominum, terribitis se.it, nimio mcerore dejecti, confestim,quod eis ac-
ac suavis; et in Fliiutu ejus tinigenilum, qui est su- ciderat, pergentes episcopo nuntiaverunt. Qui cum
pienlia ejus; et in Spiritum sanctum, qui vivificat hoc agnovissel, ipsequoque adniodum trislis effectus,
omnia, ut coelestesex terrenis effecti, vitam coele- statini plurimos ad requirendum Dei bomiiiein desli-
stein possitis adipisci. Respondentes antem universi, navit, maxime ob consolationem gregis cjtis, eo quod
dixerunt: Ita pater noster, ita dux vita? nostrae.auem- cerneret eos flebiliter contristari. Cumque ab oiu-
 X89 VITA SANCTI ABRAH^EEREMITJE. 200
ntbus tanquam tapis pretiosissimus quaererelur, et A mei, festinate .celeriter, alque introeuntes, vitam
prorsus inveniri non posset, habito consilio cum cle- ejus violenter eripite. Ait autein contia eura beaius
ricis suis, episcopus merooratum vicum ingrediiur. Abraham : Omnes genles circumdederunt me, ei iu
Ccepitquead eos consolalorium proferre sermonera, nomine Domini vindicabor in eis (Psal. cxvn). At ille
et dolorem maximum, quera de discessu bominis Dei prolinus cum hanc vocem audisset, evanuit, cclla
conceperant, blanda praedicatione leuire. Cernens aulem beati viri integra atque illaesa perraausit.
autem in fide Christi eos firmissimos, elegit ex eis CAP. XIV. — Iiem post puucos dies cum media
viros probabiles, quos presbyteros ac diaconos le- nocte psailerel, psiaibium sutim, super quod con-
ctoresque constituit. Audiens vero hoc sanctissimus sistebat, ccepit veheniens Q.unma coraburere. Tunc
Abrabam, vehementer gavisus est; et glorificans ille intrepidus ignein conculcans, dicebat: Super
Deum, dixil: Quid retribuam tibi, Domine Deus aspidem et legulum ambulabo, leouem et draconem
meus, benignissime Pater, atque amator hominuui conculcabo (Psal. xc); et omnein vinutem inimici,
snavissime, pro omnibus quae retribuisti mihi ? Ho- in nomine Domini mei Jesu Chri»ti, qui inilii prasbet
norifico el glorifico dispeusaiionem tuam. Tunc con- auxilium, superabo. Diffugiens ilaque Saianas, vnce
tinuo ad prislinara cellulaut revertitur. Fecit ijilur magna proclamabat: Ego te, i iquiens, niala moite
alteram extrinsecus cellulam, et semetipsum magna B ; devincam, invenianiqiie artes, quibus te coiueram,
cum laeliliain interiore conclusil. O miraculum, cha- qui me nunc quasi coulempiiltilemrepulas,
rissimi, laudibus pleuuui et gloriae sempilernae! In CAP.XV. — Quadamdie igilur cibum ,o sumerile,
tautis namque affliciiouibus, quas in ssepe dicto vico Iraosbguratus daenioi)i,i habilu adolescentis, cellulam
perpessus est, nunquam abstinenliae suae regulam ejus ingreditur, et appropinquans, 149 caiicum
fregit, neque in dexteram vel sinistram ab ea di- ejus nitebalur evert re. Vir autem Dei manu illud
vertit. Gloria el magnificentia Deo, qui ei lalera lo- retinens, m nducabat intrepidus. Tunc exsiliens dia-
lerautiaiu tribuit, qua et alios possit convertere, et bolus, aliam phantasiam repente confingit; et ecce
sui propositi gratiam cusiodire. quasi canJelabrum statuens ante eum, et lucernam
CAP.XI. — Cernens autem diabolus, bonorum desuper ardentem, ore polluto ac fetido psjlmos
hominum aemulus,quod tantns in eum tribulationuni cautabat voce inagua : Beati, inquiens, in via iiiuna-
molestias exciians, non in desidiam Dei hominein culati, qui ambulant in iege Domini (Psal. cxvi).
trahere, non in atiquo raentero viri Dei valuisset a Cumque ex eodem psalmo verba plurima cecinisset,
Domino separare; et, quod majus est, sicut aurum in uullum ei sermonem sauctus ille respondit, donec ci-
fornace pressuris fulgentior redderetur atque iii ma- bum solilum percepisset. Postquam vero de mensa
jorem patieuliam et alacritatem charilatis proficeret; G I surrexil, cum orani couslantia ait ad eum : Cania
vehementer irriutus et acriter efferatus, adversus iramunde et ler miseraude, aque iufirraissime et
eum cum magna pbantasia (12) advenit, ut saltem mendacissime, si nosli quod beati sunt, cur eis nio-
sic ei pavorem inculiens, decipere cuin posset ac leslus es ? Nam beati sunt revera omnes, qui ex toto
fallere. corde diligunt Deiim. Respondens auiem diabolus,
CAP. XII. — Igitur cum staret in medio noclis ac ait : Idcirco illis infestus sum, ut superem eos, ut ab
psalleret, repenle lux copiosa, veluii solis, in cella omni opere bono pi a.pedili, raeis facinoribus so-
ejus refulsit, et vox quasi cujusdam multitudinis au- cientur. Cui vir beatus ita respondit: Nnn libi bene
dila est, dicens: Beatus es, Abrabam, vere beatus sit maledicte, ut quempiam limentium Deuiu supe-
es et fidelis, nullusque sicul tu in omni conversatioue rare vel impcdire praevaleas, nisi forte eos qui tibi
inveutus est, qui omnes voluntales meas explesti. similes existeuies a Deo propria voluntate discedunt.
Protinus autera vir sanctus dolum maligui cogno- Hlos vincis ac failis, quoniam Deusuon est in eis. Ab
srens, exaltavit vocem suam, ac dixit: Obscuriias his autem qui diligunl Deuin, lanquam fumiis a
tua tecum sit in perditionem, o plene dolo atque venio, exhatescis ac deficis. Una siquidem eorum
failacia. Ego enira homo peccalnr sum, habens ta- . oratio sic le persequitur ac delurbat, quemadmodum
men spei praesidia, per gratiam Dei in nullo tuas "' pulvis a vento insectatus dispergitur. Vivit aulem
insidiaspertimescam. Neque enim plurimaepbanlasiae Deus meus, qui esl benediclus in saecula, qui est
pavorem mihi inculiiini. Nomen siquidem Doinini gloriatio mea, quia non te perliuiescam,etiam si
mei et Salvaloris Jesu Chrisli, quem dilexi et diligo, omni lempore hic constileris. Sic autem pro nihilo
mibi validissimus murus est, in quo te increpo, iui- te spernain, veluli si unus catulus contritus ab aliquo
munde canis, ac ler miserande. Et dicenle eo haec, contemnalur. Haeceo dicente, coufeslim ille (ut so-
confeslim ut fumus ab oculis ejus evanuit. Sanctus lebat) evanuit.
autem Dei famulus cura mulla alacrilate tranquillo- CAP.XVI. — Rursus post dies quinque, cum psal-
que auimo beuedicebat Dominum, quasi qui nullam inodiam suara noctis tempore consummasset, aliud
pbautasiam vidisset. phautasiae argumenlum ab inimico conlingitur. Ecce
CAP.XIII. — Rursus vero post dies paucosoranle euiiu uuasi turba plurima ccmitur advenisse; et ve-
eo uoclu, tenens securim diabolus, cellulara ejus co- lut trahemes invicem, cum clamoribus se mutuo
nabatur evertere. Et cum jam putaretur perforasse cohorlantur, ut homo Dei in foveam projiceretur.
eara, voce magna clamav:>ct dixit: Festinale, amici Quos circumspiciens vir beatus: Circumdederiuit we,
ts5
291 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. %m
inquit, sicut apes lavum, et exarsernnt sicut ignis in A bal? Quem aliquando monachum audiens bene con-
spinis, et in nomine Dominivindicabor in eis (Psal. versari, non pro eo deprecalus est Dominum, ut liber
cxvn). Tunc Sataiias evclamans, ait: Heu! heu me ! . ab oinnibus diaboli laqueis servaretur, et cursum^
quid tibi de caelero faciam nescio. Ecce enira ine iu vitae stise inculpabililer consummaret? Aut quem ;
omnibus victnm ac superatuin inlelligo, et universas leccaiorum vel impium audiens , pro eo, ut salvarc- \
vires meas esse despeclas , et me undique conculc.i- ttir, cum lacrymis diebus ac nociibus Dominumnon
tum. Veriimtamen nec sic quidem a te aiiquando postulabat? Et iu omni lempore instilutiouis snaenon
discedam, donec superans, bumilera te mibiquesub- prteterivit eum Onelacrymis dies. Labia sua non sol-
jeclum faciam. Vir aulem Dei ait ad eum : Anathe- vebat facile in risum. Non appropinquavit oleum
ma libi et oirtni virtuti luae, pollulissime daemon; corpusculo ejus; facies , vel ctiam pedes, a die con-
gloria autem et honor Dorainosoli sancto ac sapienti vcrsionis suaeiranquam diluti sunt. Sic namque sa
Deo, qui nobis dilecloribus suis te tradidit concul- exhibebat, tanquara quolidie raoriturum.
candum. Etidcirco versutias tuas subsannamus atque CAP.XVIII. — 0 vere, fratres, gloriosum mira-
conlemnimus. Agnosce itaque, infirmissime atque culum, in tanla abslinentia, jugibusque
vigiliis, fle-
infelicissimedaemon, quia nos neque t«, neque tuas tibus mixtis, chameuniis
(13) quoque et oontriUene
periimescimus phantasias. B corporis nunquam omnino lassatus est, aunquatu
CAP.XVII. —Per multum aulem tempus diversis infirmatus segnltia obtorpuit,
nunquaui taedio fatiga-
argumentis ac machinis contra virum fortissimum tus est: sed veluti esuriens quisquam aut sitieas,
dimicans, non quivit cogitationibus ejus solidissimis, sic ille aviditate quadam sustinens onuiia, nuu-
saltem pavorem certans incutere. Magis antem prrje- quam sui proposili potuit meus ejus dulcedine
liando, alacritatera in eo et charitatem apud Deum satiari. Erat autem aspectus ejus quasi flos qui-
maximam suscilabat. Diligensnaraque Deurnex toto dara irauiarcescibilis, atque i<a facie
ejus puritas
anuno , et conversationein snam secundum volunta- anlmi noscebatur. Sed et totum corpusculutu
ejus,
tem ejus instituens, affluenter gratiam divinam pro- quasi nibil egisset, validnm ac robustum
apparuil,
meruit: et propterea tion valebat diabolus laedere utpote qui divina gratia in omnibus frueretur, et
ju-
eum. Persevcranter namque pulsaverat, ut ei the- cunditate
150 spiritalis laetitiae potiretur. lu hora
sauri divinx gratiaepanderentur. Cumque patefacius
namque dormitionis suae ila splendidissimus vulm
fuisset ingressus, tres sibi inde pretiosissimoslapides
apparebat, quasi qui nequaquam vitaesuae tempusin
sumpsit, lidem, spem ct charitatem, quibus in eo abstinentia peregisset. Sed et aliud in eo per dispen-
perfecte ac (irmiter virlutes reliquse ornabanlur. sationem miraculum geslum est. In omnibus siqui-
Texens quoque pretiosissimam coronam bonis operi- G dera annis abstfnentiae «lae. vestem
quinquaginta
bus, Regiregura Domino,a quo munus acceperat, eilicinam, qua indulus fuerat, non mutavit.
offerebat. Quis enim sic ex loto corde Deumet pro-
ximum lanquam seipsum diiexit (Lucoex)?Aut quis Reliqua de Vita Abrahte et ejut nepbevidt <*f>«,
inter Vitas feminarum
ita laboranlibus compatiebatur et misericors existe-
ROSWEYDINOTATIO.
(1) Abrahoe.]Memoria hujus habetur in ecclesia- salibus contrahendis aetasconlrahentium definita nou.
sticis tahulis. lta enim Mariyrologiuin Itomannm 16 est, ut in matrimoniis. Quapropter a primordio aeta-
Martii : < In Syria sancti Abrahaeeremilac,cujtis res tissponsalia i flici possnnt; si modo id fieriab tirraqtia
geslas bealus Epliraim diaconusconscrip^it. > Meno- persona uilelligatur, idest, si non sint minofes quam
logium Graecorum23 Oclobris: < Naialis sancti Pa- seplem annorum. > Qu;u verba cerlain nomiiialiin
tris nostri Ahiahami. > Fti-ius eodem dieinMenaeis, sponsalibus contrahendis praescriptam selatem non
ubi et Maria neptis ejus jungitur. fuisse sigruficant.
(2) Ephraim.] Auctor hic Acloruni sancti Abrahae, Quanquaiuqtiod ad iegis Papiaeprsemia auinet, ea
ut Mss. praeferunl, ei editio Cotoniensis; quaeeliam denium sponsalia probari admiitique Auguslus cou-
hoc auctore habes apud Lipomanuni, tomoll, qui ea sliluit, quibus biennio posl justae ac legitimaenuptiaa
ex Vitis Patruin editionisColoniensisdesurapsit. Nam accedere possent. Ut proinde minores naiu decem
quae in aliis editionibus habenlur, in liue decurtata annoruin virgines frustra sponsaehaberentur. Cujus
suut. Desunt enim tria uliima capita post Vitara Ma- I) rei constituendaecausa fuit, quod sponsaliomiu ob-
rix neplis Abrahae, quac ibidem huic jiirictu est. tentu, quae ad exilurn et effectnm brevi perduci per
Membnt ejusdem idem Ephraiiu in iibcllo, qui Tesia- sponsarum immaturam aetatem non poteraiil, legi
mentum Ephraim inscribiiur. fraudem fleri aniniadveitis>el.Dio, libro Liv, in Aclis
Meiaphrastes quoque ejnsdem res gestas litsitis anui 756 : 'Ilj Skouv fipitpnmi; iyyuwf/fvotra.( fii-»
enarravit, quas habes apud Lipomanuin, toino VI, et zipzs TUVyzyufinxbTotv iy.apizovvTo, TOSi tpyov(ZOTW*
Surium, lomo H. ouTrapiixovro,npoahuc,*y.nSip.iuv iyyvuv(O-^OEIV f*s9"
' TOUTSOTI
Meminit de Abrabam sancii Ephraim discipulo So- r)voi>Sinvoi.vITOIVSitiSovro<v •p/piimi TH
znmentis, libro III, cap. 15, et Nicepborus, lib. ix, SsxeTtv TravTMf iyyvutjStu,TOU (IIC)yi TI txn aurwj«.jro-
capite 16. Xavio-ovTa- Swoexayap -TUIC xopuir,£t{TijvTOC yafiovw/Jav
(3) Interprete anonymo.]Eadem haecActa ex nova ET»nlnpv, -/.otiur.tpsln-ov,vopXt,txuuQuae verba ita
Geiaidi Vossiiinterpie>atioue prod.ere liic proxime Britsouius reddidil, quod ea ab .iirterprete Xyiaudro
e npsis annis, inler opera beaii Ephraim, tomolil. iniiitislideiiier et plane versa essenl: < Quouiam au-
(4) Desponsaverunlei puellamadltucin pueritia con- tem quidam inlaiites puellas despondemes praeuiiis
tlitttlo.] Sailem septennes esse oportebat, ut conira- quidem conjugum frui banltir, <•«?terumeffeCtumrei
liereut spousalia, ut noiai Baruabas Brissonius de et conjugum opus non praestabant,ea sponsalia vires
ritu uupliarum. Modestinusjnrisconsult., lib. iv Dif- nulias babere constUutt, post quaeduebtis trausactis
ferentiaruni, l. /n sponsal., d. De ritu nupt. < ln spon- annis spousa duci minime possel; hoc est ut oinniiio.
295 VITA SANCTI BASIUl CvESAREiE CAPPADOCIiE ARCHIEPISCOPI. 294
decennis virgo desponderetur, siquidem ex ea com- .A fjic. Quod vnhjo caucmm doctioribut dicitur calix.
modi qnid spensnB<c»perevetlei. Duodecimo natnqwe Marceilus Empiricns, cap. 25 : < Vcrmis terrenus
antio virgo matura viro, et nubilis, itt jam ante dixi, exfoditur, et in ligneo cauco ponitur, si fieri potest,
existimatur. > Quaeadducit etiam iisdeiu pene verbis iisso, et ferro illigalo. > Hieronymus, libro u contra
Zonaras, torn. ft AnnalitHn,et mentem Dionis cliare Joviniannm, cap. ix : < Quodam vero lempore liabeiis
proponit. Hoc ipsurn.strictim tangit-Suetonius Au- ad poianduni caucum lign-erjm, vidit ptrefiun matia
gu-li ca$. 34 : < Cumque etiam immauiritate spon- concava bibere. > lta ibi legendu u 151 tsse, ex
sarum, et malrimoniorum crebra mutatione vim legis Ms. monui, supra, ad Viiam sancli Pauli pnmi ere-
eltrdi setitiret, temnus sponsas habendi coarctavit. i tnitx,) c&p.14, n. So. Vtde Onomagiicon.
Quo pertinet Caii loctis, I. poen., d. pe sponsal., quem (8) Psiathiwn.] Freqitenshaecdietioapud Ascelices
ex <^nslib. r, ad I. Juliam et Papiam Pandeclaram scriptores de lecto ei maltula AscetarHin.Hstcend m
concinnjiores delibarunt: < Saepejustae ac necessa- Vita, cap. 14, oro ptiathio alia editio liabet matlulam,
ri* cattsaenon solum annum vel bieiinium, sed etiam Vide diita ad Vitaui PaCbomii, cap. 43, n. 40.
tttenrwswi ant quadrienttmm, et ulterius tratnmt (9) Aksiinemi« $u« regulam , etc., Mm iHsiftn!.]
sponsalia, veluli valetudo «ponsi sponsaev«, vel mor- Ephraim seimone asceticu «ive de vka metutstica :
tes parentum, aut capitalia crimina, aut longiores < Sancti probalissimique olim Patres, jaciis firmiier
peregrinationes, quae ex necessitate fiuiit. > Vide unius regulae fundaraenlis , canonein, qtiem semel
eltaintruiacium, Ubro xvi Observat., cap. 5S. arripuerant, ad fineni tisque vite retinuerunt. Nam
(5) Propinquabile.] Alias, propmglli habUe» Tunc alii quinqaagiiila aiinis, alii plurihus, > etc. ldem
delendum, memorari parentes. R«eWnone
" paraeuetiiode Adventu Domini: <Canouent
(6) Die sepiimo.] Ita 11*.Audomarensis, el Mela- unum retiue, sicut etiara sancti fecerunt patres, qui
phrastes. Oeest knpressis. Expnmitnr fcic ritus qua> ad quiuquaginta etiiltraaflfws«oBtn«tort»»i*««i»<*oem
rumdam genliuni sepem diebus nuptias ce ebrantiuin, ac regulam. >
Gen. xxix, 27, de nuptiis Jacob et Liae : Imple hed- (10) Per impositionem manus presbyter ordinalut.]
itmatltm itiertm hujus eopntce. Jndicum xiv, 12: lta ipsis apostolorum temporibus ordinatio presbyte-
Quod « solveiitismihi intra septemtties convivn. Et rorummanuum impqsitkme seu^et/ssSewutVstfacta:
vers. 17 : Septem igilur ditbus convivii flebat ante (/ Timoth. iv, 14 ; v*.22.) Vide Onomasticon
eum. Tobiaevm, 23 : Adjuravil Raguel Tobiam, ut (11) Enei.] Iia scribendum et legendum. liacteuus
dwtw hebdomadas tnoraretur apud se. Nempe, air Sera- editum oenei.Quod etsi intelUgi possit, quod instar
rius noster, epuluni naptiate in decimum quartum seris prae slupore diriguerint, uon tamen ita scribit
diem porrigitar, propter duplicatam scilicet laetiliam auctor. G.raeceest Evsoi.Est atitem Grascis«v»o?p«r-
ob uupiias ei daemoniumillud expulsum. Au;uslinus, *ulsus. Hesychius, EVS<M, sxnXijxrot.VideOwwfuasl.
q. 89 in Genesim: t Quod att, Consumma sepiima-
mm ktius, ad nuptiarum eerebratiottetn perUnet, (12) Citm magna phaniasia.] Idest, appacMti.Ni-
libro xi, cap. 18, de Valenle iuuperatire :
quaeseptein diebus telebrari solertt. > Hieronymus, ceplioius,< Cuni auiem Epiplianiorum fesius dies adessei, cum
tradit. in Genes.: < Dicitur ei a socero Laban ui se-
ptem dies pro nuptiis prioiis sororis expleat. > Obii- universa, quam secum habebatpliantasia.inaniqueet
natt ts mos apud Orientales , et aptrd ludacos etiam- o*uv splettdtda pourpa i* ficciesiam TeaH. * Cinasi» est,
nura servatur. Ex iuc Vita coUigilur etiam vignisse zn Tctpl.uvrov ^avTatrut.
aptid iEgyptios. G (13) Chimeuniis.] Ita legeiidum. Quaj v«x«luim iu
(7) 'Gaucum.]Ita Ms. Audomareusis, uti ethic infra, manusci ipto saepedepraviita est. Vetus edilio liabet,
cap. 15>,Ediliones, catinum. UsOtpatur haeCvoi lom Gammeniis. Coioniensis, Carrinerrii*. Quod postreniQrn
a Graecis,tuin a Latiws GlossaeGraecolaiinc,tMum, ortum ex transpositione litteraram,^tiaew qoilMisdam
patera. Suidas : Kecuxtov TTWJO'ipXv, x£Xt| Si nupa o-o- vocibus valde solemuis fuit.

JAMJAWI I.

VITA SANCTI BASILli,.,,

C^ESARE^E CAPPADOCIyB ARCHIEPISCOPl.

A©CTOR«: AMPHHJ0CHK) (2), l€ONH EPISO(M»l,

I8TEKPRETE TJRSO (3) S. R. E. StJBDlACONO.

PRJEFATIO INTERPRETI&.
Beati Sasilii, CaesareaeCappadociaepraesnl», Vitam me in Lairnam vertisse dictiottem, secundum postu-
tetiottetn Hiatu, cognosce. Nequeenim inobediens esse libi debeo, qui omnrbas fratrfbus Tneiswt proximis
debiwr sttm. Sed ntinam tam bette quam prontpte, Mnnutititer, quara feliciter.quod postulasti, foerira Wxse-
eulusj^traeSerttm cum necessarie «uper hoc ftieris exhortatus, elrit tantus vrrapud Latinos, qttemsdinoditfh
apudGrecos, celebri* habeatur, jnresategeris. Denique licet ejtts quaedamsaltrtifera scrirna srjmnoLattntis
habeat, vita tamen iifinfi quam sit admirabitts Ivactenus ignoratur. Et certe satis ineongruirm est quoi
docuerit sciri, et quid fuerit operatus tttWciri: cum sanctus vir, utpote rmiiaior irlius de quo LucaS
scrfMt, qeia coeptt Jesus fltcet% el docere (Act. i), uon solitm verba Dei di cebat toomines, se8 , ot
ta ne
magnus "vocarewrr m regno cejloTum, «ntea factebat. Fruere igitor salubrius doctiinis ejus ;
forte dicas itlum docaisse et non fecisse , jatn iMtic scies quia fecit quod docuit, et de •cwterO%#bebflt
quod imiteris.
152 Licel ante hoc opus ego non praesumpserifflaggredi, pntans, ut ipse nosli, ab alio jam tnmslatam,
295 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 296
in quo meriio ipse me reprehendi. Nunquidnamquia Scripturam sacrain quidam interpretati sunt, idcirco
posleriores interpretes hanc minus interpretati sunt?Si hocesset, eamdem sacram Scripturain Latinitas ex
ipso Hebraico fonle per beatum Hieronymum Ecclesiae Romanae presbyterum (4), et divinae Bibliothecae
cultorem, hactenus non hausisset.
Verum diligenterinquirens, nihil scriptuni de Vilahujus sancti apud Latinos iuveui, nisi duo miraculoruui
ejus (5), id esl, de puero Cbristi negatore liberato, et muliere a peccatis erepta; quae taraen adeo depravata
reperi, ut rursus ea interpretari qitam emendare maluissem.
Sane notandum est, quia cutn quidaiu legunt in his Actibus quae sanctus Amphilocbius scripsit,
discrepasse aulumant ab his quae sanctus Gregorius Nazianzenus in epilaphio (6) bujus niagni viri
coiniueraorat, cum alter lorte tacucrit quod alter non lacuit, idipsum nobis inier Evangelistas re-
perientibus. Praesertim cum et idem Amphilochitis, qui supcr tnnli viri vila scripserint, haec expositurus
apte desiguet

Cbarissimi, noninconveniens erai, sedjustuni.devoiosfiliossuper obitupairioconlristari, et eidona lacry-

niarum offerre, quod bacienus compatienter egimtis. At vero postquam lucius lurbinem, secundum quod
scriptum esl, deposuimus, ad gralificam supplicalionem omnium DominoChristo Deo nostro rependeudam
coinrooli sumus; operae pretium duxi, tam memorabilem Vilarn.quam vera rairacula pastoris et magistri no-
slri Basilii , ne diulino transcursu temporis oblivioni profuudae tradantur, scripiurae fore rnandanda.
Tribus eniiu sacraiissimis et egregiis viris, Gregorio videlicet, qui in theologia claruit (7), et Gregorio me-
moritbili Nysseorum (8) civilatis episcopo, sed et beato Ephraera (9), aliis atque aliter sermonibus epita-
phicis tantuin virum fulgidum exhibeutibus, visum cslei raihi lanquam aborlivo, ut cum Apostolodicara.cuin
prae manibus accepissem narrationes quae ab ulrisque admirandis viris edilae sunl, ea quae bis deesse
videbanlur supplevi, more scilicet devoti filii debitum patri repraesentantis, de sursum quaedam,ut amimari
poiest, assequeniis, et certam scientiain percipientis. Novitenim, novit nubes abscondere solem, et morosus
bonarum narratiouuiu transcursus facile introducit oblivionem.
Magnus igitur exstitil pastor noster, et famosus mundo Basiiius ccelestitim virtulum conscrmocinalor,
angelorum ordinum comminisler,praedicabilisEcclesiaedoctor, incorrupta dogmatumorthodoxorum columna -
qui naturam existentium enucleatius explanavit, qui pessimum Trinitalis apostatam Julianum (10) deposuit,
qui Valentis os (11) blasphemum obstruxit, qui Arianorum expresse nequissimum errorem devastavit, qui
Cliristianorura liquido stabilivit rectam opinionem. Pastor acceptabilis Ecclesiae populi, regalis sacordolii
consors, circumamictus veiitate Christi, oviura aries, divinae lidei raagisier inclytus; qui et vivensei post
obitum tnagnis coruscavil miraculis, qui Deo odibilis Juliaui, ut dicium est, extollentis in altum cornu, et
loquentis adversus Deum iniquitatem, corruptionem oratione sua paravit.lntereaValens accipiens iudigne
Imperialem pucpuram, et Arianorum nequam sensui patrocinium praestans, venit ad illustreni, quae apud
nos est, Caesaris urbem. Verum qualiler, vel quacausa, nou est praesentis temporis enarratio. Sed ad
propositum redeamus; virlules illius, quas a vuiva usque ad Anem habuit,narraturi.

VITA.
CktVTr-RiurjM.—Basilius solus super terram aequa-A
lilatem ostendit, vitam videlicet operibus decoratam,
et sermonibus divinae sapienliae illustratam , omnia
Christo dans, animam et corpus, verborum palmas
(12), propter quod etgentilem errorera ut araneorum
telas dirupit. Hic septem annorum facttis, ad litleras
traditur a parentibus: vacans autem in mathematicis
quinquennio, fructificabal plurimum in pbiloso-
pbica disciplina, naturae mansuetudine. Rursus
relicta 153 patria, Cappadox enim erat ge-
nere, pervenit ad matrem serraonum, id est,
Alhenas (13), et castitate seu mulia conlinenlia et
lemperantia decenter ornalus, adltaeret praeceptori
Gracorum sapienliae,Eubulo (14) nomine, et ita sese
disciplinis tradidit.ul eum lam praeceptores quam
condiscipuli imilarentur. Eranl cniin hujus coopera-
torcs, uiaguus Gregorius Nazianzenus episcopus, qui
UironiAposloliciguberuacuIa perduodeciui (15) mo-
deratus est annos, Julianus, qui ad breve tempus
Christianus fuit, atque Libanius (16). Hic autera prae
omnibus admirabilis vir posuit in corde suo non
participari pani vel vino,donecex superna provisioue
sapieniiae penetraret arcana. Moratusauteut in eru-
dilionibus quindecini annos, et omnem genlilem
philosopbiam iranscurrens , in fine astronomiam
quoque ac geometriam, et optima quaeque legens,
cum nullo modo valuisset per ea invenire omnium
condilorem, quadam nocte vigilante illo, divinos
quidam splendor infit ul transeurrerel noslrserelig o-
nis scripluram.
Surgens ergo properavit jEgyplum (17), ei acce-
dens ad quemdam Archimandrilarum, nomine Por-
phyrium (18), petivit dari sibi sacros libros ad per-
cepiionera divinorum dogmatum. Et lioc perceplo
mansit iilic, dans operam meditalioni divinorum
eloquiorum , aqua et oleribus cducatus. Anno vcro
297 VITA SANCTl BASILU, CiESAREiE CAPPADOCIJEARCHIEPISCOPI. 298
integro ibidem moratus, et veruaiis r.ttionem fide A enim omnes, hi in vitam feternam, hi in opprobrium
eonsiderans, perseveravit scrutaius verbum veritatis, et confusionem perpetuam : et astabimus ante tri-
et petivit se dimilli Jerosolymam causa orationis (19) bunal Christi (// Cor. v), quemadmodum docent nos
iturum, et illic miracula inspecturum, qui exoratus magniloqui prophetae, Isaias , Jeremias , Ezechiel,
dimisit eum. Daniel, et David rex, etegregiusPauIus. Et post hos
CAP.II. — Rediensautem illo, ubi Graecorumin- ipse Dominus pcenitentiaedator, et hujus recompen-
stitulus est philosophia, coepit persuadere multis sator, qui ovem perditam reqnisivit (Matth. xvm),
philosophisel mulliludini gentilium ostendere Chri- qui recedentem a paternis sinibus cum multis divi-
stum, demonstrans iltis viam salutis. Requirebat tiis puerum , et his luxuriose consumplis postea re-
vero et praeceptoremsuum Eubulum (qui erat dux deuntem, fame tabefactur», germane amplexus est,
verbi) in vicissiludinemsludiorura, quibus ab ipso et adornans fulgida stola et annuto ac vestibus pre-
foerat institutus, ad traliendum eum et inclinandum tiosis, stiadet nihil puero peccanti, non saevire, sed
immaculataefidei, utpote ipse bene currens ad eam. veluti fratri veniam dare (Luccexiv); sic absque in-
Omnesque docebat, qui pbilosophia imbuti erant, vidia Dominnsexceltens bonitatem aequalembis, qui
illum sequi quasi magistrum. Requirens autem eum circa 154 undecimam horam venerunt, mercedem
in omnibus scholis, invenit in proastio (20) cum phi- B Oat (Mattli. xx). Ipse et nobis pcenitentibus, et resi-
losophis.Niliilerat enirn apud eos sludii qtiam dicendi piscentibus, ex aqua et Spiritu sancto regeneralionem
quid ac andiendi novnm. Disputante autem illo, re- douabii, quia nec oculus vidit, nec auris audivit, nec
prehendii eum astans Basilius. Et quidam eorum in cor hominis ascendit quae pneparavit Domiuus
qui cura ipsis erant dixit: Reprehendit te quis, o diligentibus se (I Cor. n). Horum ergo sensu intel-
philosnphe?Qui ait: Aut Deus, aut Basilius. Rcco- lecto, Eubulusait: 0 Basili, ccelestisTrinitutis asser-
gnoscens ergo eum, et hos qui secum erant dimit- tor, per te credo in unnm Deum Patrem omnipoten-
tens, aderat cum Basilio, et tribus diebus jejuni per- lem, et csetera; exspectans resurrectionem mortuo-
severantes, qnaestionesinvicem proponebant. Inter- rum, et vitam venluri saeculi, amen. Opere autem
rogavit itaque Eubulus Basilium : Quaeest definitio ostendam tibi (idemquae in me est: quoniam, om-
philosophiae, Rasili? Qui ait: Prima definitio pbilo- nibus quaemihi adsunt in manibus luis datis, residuo
sophiae, meditalio mortis. llle vero admirans, ait : vilae meae tempore, si placitum in conspectti Dei
Quis est mundus? Ait: Qui est super mundum. Et fuerit, tecum ero, suscepta ex sancta aqua seu Spi-
dulces quidem sunt mundi sermones, ipse vero mun- ritu regeneratione. Ait autem Basilius : Benedictus
dus vehementer amarus.si quis hunc vitiose reli- Dominus Deus noster, ex hoc nunc et usque in sse-
lieat. Et alia est voluplas corporis, et alia incorpo- C culum, o Euhule, qui illustravittumen verumin mente
ralis naturae. Et pariter haec cuiquam inesse impos- tua, et transtulit te a multorum errore deortun iti
sibile constat. Nemo enim potest duobus dominis agnitionem misericordirc suae.Porro si, ut fassus es,
servire (Maith. vi). Verum, quantum virtus suppedi- mecum pariter esse vis, ostendam libi quo saluti no-
tat, frangimus esurientibus panem scientiae, et eos strae modo provideamus, a vinculis islius saeculili-
qui per malitiam quorumdam sine teclo sunt, per berandi. Venundemus omnia quae nobis insunt, et
virtutem ducimus sub tectura. Si vero eum nudum tribuamus egenis, sicque demum ad sanclam civita-
videmus, amictu circumdamus, et domesticosseminis tem pergamus, inspectores per nos efliciendi patra-
non despicimus.Cumque dixisset haec, imaginans ei torum ibidem miraculorum, et acquiramus fiduciam
parabolice Salvatoris nostri misericordiam, quara apud Deum. Taliter itaque ambo rebus suis pie di-
circa nos per poenitentiamoperatur, tres tabulas (21) stributis, sola ex his indumenta, quaesancto baptis-
sensim proponit in proforibus menlis, unam quidem mati praeparari solent. ementes, Jerosolvmam len-
in superioribus portarum virttites ferenlem, pruden- dunt, convertentes ad Dominuin gentilium muititu-
tiam videlicet, fortitudinem, temperantiam, et jusli- dinem copiosam.
tiam. In sinistra vero parte seductionem. Porro hinc CAP.III. — Pervenientes vero ad Antiochi urbem;
et inde intemperanliam, profanationem, linguosita-D diverterunt ad receptaculum quoddam. Filius autem
tem, suasionem, et hujuseemodi exaraen malorum. hospitis, nomine Philoxenus, sedebat prae foribus in
Poenitenliam autem decenter astantem intrepidam, meditatione multa : erat autem hic discipulus Liba-
Iiilarem, lenem, et conlrariis quidem adversantera, nii sophistse, a quo susceperat versus Homericos ad
populo vero bona omnia imprecantem. Praeterea transferendura eos in rhetoricos. Et cum in multa
juxta hanc, abstinenliam, sagacitatem, clementiam, tribulatione consisteret, laborando deficiebat; quem
pudicitiam, pudorem, humanitatem, et multorum aspiciens Basilius dixit ad eum : Quare ita tristis es,
bonorum plebem. Sensus vero bujus historiaeviden- adolescens? Ait : Quac milii utilitas erit, si dixero
tibus quidem est monitio , audientibus autein zeli tibi? Perseverante aulem Basilio, et ei prodesse pol-
potioris occasio. Haecet ipse ego videns delectatus licenle, dixit ei taro sophistaro, quam etiam versus,
suni, et in hoc ducius sum, o Eubule. Sunt quippe et quia propter hoc laboro. Qui susceptis versibus
iu nobis non imagines neque aenigmala, sed ipsa li- coepil dicere horum translationem. At vero adole-
quido veritas ad salulem adducens. Resurggmus scens stupefactus pariter et gavisus, in scriptis «x-
• Hoc caput deest in Vilis Patrum.
PATROL.LXttHI. 10
293 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. SiiO
poni eam rogavlt: Qui scripsit lioruni soluiionem in A eo veniens desceudit in aquam, et lurbata aqua eon-
iribus editionibils : puer autem suscepit eos gaudens, volavit in coelum; hi vero qui astabant tremefaclt
et diluculo pergii ad Libanium, et dat ei versuum glorificaveruntDeum; baptizalusautem Basiliusexivit
enucleatibnem. Accipieus autem Libanius, et con- ab aqua. Admirans aulem MaximinusBasiliidilectio-
Siernatus siiper translatioue, dixit: Per divinamPro- nein quaui in Deum babebat, et oratione fusa super
videntiam nnlluS praeseniium sapienlum lale quid eum induit vestlbus resurrectionis Christi. B:>ptizavit
poie-^tinterpretafK Unde ergo festhorum ihnovator? atitem et Eubulum, el ungens etiara sancto chris-
ait puef: Percgrinus qriid;ini veniens ad hospiiium mate (25), tradidit ViviflcaraCommunionem, et ro-
ineum, paratissirae disseruit mihi horum dissolttiio- gavit Basillum Dei sacerdos po-l orationem sumere
nem. Nihil ergo neglnjens LibaniuS;cursim ad hospi- cihuin, quod et fecit ditens : Doinine Jesu Christe
litim veillt, et vidbns Basiliumuila cum Eubulo, et Deus nosler; ita credo evangeticsevoci tuae, et spero
recognOscens eos, obstupefaclus est prO insperato iu benignitate Ina, ait, manducanset bibeus, vincam
utriu^que adventu. Rogavit autem Cosdivertere in resistentem nobis diabolum cooperaiioiie Spiritus
douturii suarti; et hoe consecuuis, rogavil eiiam ut sancti tui. Stupefaclus autem sacerdos Dei in lide
suavem seu conditara suraerent escam. Qui pane et illius, reversus est cum eis in sanctam civitalem. An-
aqua, securfdumconsequentiam quae ab ipsis tene- B niversario vero tempore illic demorantes, communt
hatur; mensurate perceptis, gratias egerunt Deo, et consilio venerunt Antiochiam, et Basilius a Mele-
omnium datori bonorum. Paratissime itaque Libanius tio (26) ejusdem urbis episcopo ad diaconii ordinem
coepit cuirt iis quaerere, ac prolendere verbosilates promotus, et Proverbiorum ('27)sermonem interpre-
Hietoricas. Illi anlem proposueninf ei de fide ser- tatus, multa esl adntiraiione provecius.
nioneni. At ve?b LitJaiiiussentiens quie dicebantur: CAP.V. — Post non multo tempore transacto,
NOhdumest, inqoit, tempus hojus operalionis; cum properavit una cum Eubulo ad Cappadocensium re-
autem jusserit superna Providentia, non est qui re- gionem ; el ciiin jara jamqtie ingressuri essent Cae-
iistat: Sed quia iir masfimisrriihl profuisti; o Basili,' sariehsium civitatem, in visione noctis revelatus est
dlspuiare quoqufi ad novitios meos ne dedigneris. tdrtc episcepo ipsius urbis ; Eusebio (28) noraine,
Qui eelerrter congrtfgatis jtivenibus, docebat eos liorum adventus, et quod Basilius ejus esset futurus
inunditiam antmaeet ithpslssibilitatemcorporis, gres- successor. Qui expergefaclus vocavit principem ec-
surti miiem, vocem temperatam, sermonem ordinar clesiaslicseadininistrationis, et quosdam venerabU
tutn, eibtihi et potoin imperturbabileni, coram senio- lium clericorutn, et mi>it eos ad orienlalem poriam
ribus silentinrn, ante sapientiores auditioriem, circd urbis, dicens eis, Visionem; cumque irent ad por-
G
praefaios sHbjectrohehl; cirea aeqnales seii minofes iain, obvii fuerunt eis, cum ingrederentur. Quos
charitatem rtorffictatfl,' pauca effJrl, fdura vero in- videntes et agnoscentes, rogaveruiit ut ascende-
telligefe; rron exaspe>ari Serrrfone, non superabun- rerit ad epiScofjurti.Cumque intrarfent, iniuitus eos
dare loquelis, hon esse prompios ad risum, pudore sanciissimus episcopus, et stupefaciuS in Simililu-
'ornari, Cummulieribus impudicishon colloqui,deor- dine visidhis, Deo gratias egit. luterrogavit autera
SUIIIvisum habere, sursum animam; fugere contra- unde venirent, et quo abirent, et quaeeorum essent
dfctiones, noh didascalicam sequi dignitatem, nihil vocabula, el discens, dixit diaconibus prabberequae
aestimarea q*tiiboscunqoe Collatos bonores. Quod si ad requiera eorum congruerent: qui adducenles eos
qalsqujm vesrrom alliSTetiamprodesse potest, a Deo ad insigne habitaculum (29); omnia obtulerUnt ad
ifierCedefnexsfjeciet/ et aeiernorumbonorum vicis- Suaviiaieni eorum. Ea.lCm autem bora advbcans
sltudineffla Christo Jesu Domino nostro. Ilis dictis, s^rictlssiiuusVir tectissimos cler-iet civitatis, enar-
Basilltts ad discfpuloS Libanii, et niirisab omnibus rdvit eis ea qnae & f)eo!fuerant sibi revelaia. Qui
laudimts cumolattis, un:t cum Eubulo carpebat iier. uha*voce dixetnrft: VeraCfteret hoc digrtaest niunda
CAP.IV. — CumqueJerosoiymam pervenissent, et vita liia, ut dlviliitusde coelorevelaretur isqui post
omnem locum sacrosanctum fide et amore perlustras- le futitriis est pdlitificalera llironum ornare. Unde
sent, et ih eis Deum, qui super omnia est, adoras- * nllfil ha3sitansfat qudd tibi videiur. Episcopus aU-
sent, manifesti facti sunt episcopo civilatis , iibiiiiiie tCmadvocato Basiliourta cuift Eubulo, coepit scru-
Maximino,(22). Et huic procidentes, posittlarerunt Idf-Jcum eis Sacras'Setiptdras ; el admiraus pelagus
adipisci divinam regencrationem in Jorrf.ihe (25) sapientiaequae Ilierat illis, et habitis eis idoneisas-
fluiniue. Qiios. intueus sancius hic vir Dei; gratia Sistdribns, fioh post multdin temporrs obiit. Conve-
plenus-,adiiiipldvit petitioherii ip^rrturrt, « tina 6(lrh nienies ergo, episCOplad synodum (50), cum operar
frdelibus viris veifjt ad Jofdalieiri. Cfirflduteffl Basi- raiiohe Spiritus salfitlt ellgrint B4SliUm ad tlifononi
Uas ftccesslssetad flparri, flrdjeclt se iuper Ifufnum, eplscopalem. Quf videlicet COfiiectatiJsgtibefnaliit
^t Cftrtllacrymis1 et ciartibre valiilo p6teBStiigiiam EcclesiamDei providentia.
stwe fldei revelari. Et tnbi cufn Iferfioreconsurgehs CAP^VI. — P6&1aliijubrfverb fempus postiitavil a
185 deponit vestimehta sua, et cum eis procfil dtf- Deij <j«'6'concedefCtsibi gratiam sapieniiae et iiiie!-
bio tetereiit homirteiii sic deiniim descenderfs ih leciiis, tit offeffei per propiia vei-basua incruenlum
arfufin brabat, et afccedfens s*a'Cerdos baptizavit eflrtf. Deo Sacrificiuhi, ef veniret ih praesehiiam saricii
Et ecce fulgur ignis praefulsiteis, et columba (24) ex Spiritus; et post Sex dies, velut In excessit me"ntis
SOl VITA SANCTI BASILII, CESAREifc CAPPADOCI^ ARCHIEPISCOPI. 308
adventu Splritus sancti facius, seplimo die ccepitt A Christianorum mysteriuin, in crasltnum adit Basi-
ministrare Deo per singulos dies, et post aliquodl liurh supplicans ei quo sine dilatione acciperet in
tempus fide ac orniione mulia, inchoavit propriai Cbrislo signnculum. Qui niliil negtigens, selitas gM-
manu scribere missae my^teria. Et quad-im nocte5 tes ei, qui omnes vult salvari, referens; baptizritit
astans ei Dominus in visucum apostolis propositio-- eum cum omni domo sua credenieni in Dominura
nem panis faciens in sancto allari, erexit Basilium,, CAP. VIII. — Ilelladiiis (37) autem sanctaerecof-
dicens ei: Secundum peiitionem tuam repteatur os» dationis, qui inspeclor et ininisler fuii miraciilorum
tunm laude, nt per propria verba lua incrueniumi quaeab eo patrata sunt, quique post obilum ejusdem
offeras sacrificium. Qui non ferens oculis visionem ,, apostolica; memoriae Basilii sedem illius suscipere
surrexit tfemefactus, et accedens ad sancium allare> meruii, vir et miraculis clartis; alque omni virtute
eoepit dicere ac scribcre in charta, ita : <Reple 6si ornalus, retulit mihi quia cum senator qnidam fide-
roeUmlaude (31), ut laudem gloriam tuam, Do-. lis, nomine Proterius (58), pergeret ad sancta et
mine Deus; qui creasti nos, et adduxlsli ad viiami percolenda loca, et iliidem filiamsuaiu tondere (39),
hanc; > et reliquas sanctaemissae orationes. Et po"s*t i et in unum venerabiliura monasteriorum mittere, et
fkiem oratiohum exallavit panem,(32), prolixe oransi sacrificium Deo offerre voluisset, diabolus, qhi ab
et dicens: Attende, Domine Jesu Christe, Deus 116- .B ] initio homicida est, invidens ejus religioso propo-
ster, de sancto habitaculo luo, et veni ad sanetifican- sito, commovit uuum ex servis ejus, et liuhc ad
dum nos, qui snrsum cum Palre sedes, et hic nobis-• puellae succendit araorem. Hic itaque cum tanto
cum invisibiliter ades, et dignare potenti manu lua: volo esset indignus, et rion auderet propbsitum
tribuere nobis el per nos omni populo sancta san- saltem contingere, alloquitur unum ex detestandis
ciis.» Populusrespondit: <Unus sanctus, unus Domi- maleficis, repromittens ilii ut si forie arte sua pos-
nus Jesus Chrisitts cum sancto Spiritu in gloria Dei set illam commovere, multam ei auri tribueret
Palris. Air.en. >Et dividens panem in Ires portiones, qtiantitatcm. At vero veneficus dixit ad eum : 0
unam qnide n suscepil cum limore multo, aliam vero homo, ego ad hoc impos existo; sed si vis, mitto
setvavif ad consepelienduuisibi (33), terliam antefn le ad provisorem meum diabolum, et ille faciet vo-
positam (34) super columbam auream, suspendit luntatem tuam, si lu dunlaxat feceris voluntatem
super altare. Eubulus aulem et cleri princeps simul ejus. Qui dixit ad eura: Qusecunque dixerit mibi,
prae foribus lempli stantes, videbant lumen intelli- faciam. A.it ille: Abrenuntias, irtquit, Christo in
gibile in lemplo, et homines clarissime candidalos, scriptis ? Dicit ei: Eliaiu. Porro iniquilatis opera-
et vocem populi gloriQcantisDominum, et Casilium rius dicit ei: Si ad boc paratus es , cooperator tibi
'
altari aslantem; et conslernali super visione, cecide- C efficiar. Ille aulem ad ipsum : Paratus sum, tantum
runt in faciem, cum lacrymis glorilicanles Dominnm. ut consequar desideriura. Et facta epistola; pessimrii
Cum autem exissei Basilius, ceciderunt ad pedes. 9peraiionis minister ad diabolum deslinavit eam,
Qui interrogavit causam adoraiionis et adventum babentem diciatum htijusmodi : < Qunniam domino
eorum. Hli vero dixerunl gltjriosissimum miraculum ei provisori meo oportet me dare operara, quo a
quod viderunt in templo. Tunc Basilius extense Christianorum religione discedant, et ad tuam so-
gratias 156 agens DoninO, enarravit gtoriOsissima. cietatem accedant; ut Compleatur portio tua; misi
Et advocato aurifice, fecit columbam de auro mun- libi praesentem, meas deferentem litterulas, cupi-
dissimo, et in ea posuit portionem, suspendens super dine puellae sauciatum. Et obsecro ut bnjus voti
sanctani mensam, inslar sanclae illius columbaequae compos existat, ut el in hoc glofier, et cum affluen-
apparuit in Jordane Domino baptizal*. Hoc autem tiori alacritate colligam amatores luos. > Et data ei
facto, repromisit scrmonem exhortalionis se dicere epistola, dixit: Vade lali Iiora nnctis, et sta supra
ad populum ; et collocata est inflnita multiludo in monumentum alicujus pagarii, et etige chartam in
ecclesia, inler quos erat vir magnus, Dei cultor aera , et aslabunt tibi qui te debent ducere ad dia-
Ephraem (35), de quo postmodum enarrabimus, bolum. Qui hoc alacriter geslo, emisii miserrimam
qualiter ex apparitione divina inspector faclus fuerit 1)I illam vocem, Invocans diaboli adjulorium ; et con-
jaemorandi Basilii. linuo astitcrunt ei principes potesiatis tenebrarura,
CAP. VIL — Iiaque cum divinum celebrareiur spiritus nequiiiae(Ephes. vt), et suscepto qui fuerat
oiQcium, Hebraeus (36) quidaro, ut Cbristianus, sc deceptus , cum gaudio utagiio duxerunt etim ubi
populo miscuit, orduiera offlcii et domiin comtnu- erat diabolus, quem et monstraverunl ei super excel-
nionis explorare volens, et videt infantulum mem- snm solium sedentem , et in gyro ejus nequitiaespi-
bratim incidi in manibus Basilii; et commonican- riius cirCumslanies; et susceptis venefici litteris,
tbiis oiuuibus venit et Ipse, et daia est ei in veritale dixit ad infelicem illum : Credis in me? Qui dixit :
caro ; deiude adest el calici, qui erai sanguine ple- Credo. Dixit ei diabolus : Tefgiversatores estis vos
nus, et ipsius particeps est effectus. Atque ex utro- Christiani, et quidem quaudo me opus habetis , ve-
que conservatas reiiquias, pergens in dornum suam, fiiiis ad me ; cum autein consecuti fueritis effectum,
ostendil uxori suae, ad confirniationetn eorum quaei abnegatis me et acceditisad Cliristtun.vestrum, qui,
dicebaniur, enarrans quaepropriis viderat oculis. Cre- eum sit bonus alque miseiicors, suscipit vos. Sed
dens ergo quod revera borrenduiii sit et gloriosura[ iac milii iu scriptis tam Chrfstt tui et sancti bapti>
§03 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 50*
smatis voluntariam abrennntiaiionem, quam in me A suasoriis ejus verbis deveniens, dixit ad eum : Si vis
animam meaiu certifi-
per saecula sponianeam repromissionem, et quia mihi satisfacere, et infelicem
mecum eris in die judicii simut perfruittirus aeter- care, cras ego et lu pergemus unanimiter ad eccle-
nis suppliciis, quse mihi sunt prxparata. At itle siam, et coram me sume intemerata mysteria, et
exposuit propriae manus scriptum, qtiemadmodum taliter raihi poteris salisfacere. Tunc coacius dixit
fuerat expetitus. Rursusque ille corruptor aniina- ei sententiam capituli. Protinus ergo puella feminea
rum draco destinat daemones fornicatfoni praeposi- infirmitate deposita, etconsilio bono accepto, currit
tos (40), et exardescere faciunt puellam ad amorem ad pastorem et discipulumChristi Basiliuin, adversus
pueri, quae projecit se in pavimentum, et coepit tantam clamans impielatem : Misericordiam niibi
clamare ad patrem : Miserere mei, miserere , quia miserse praesta, sancte Dei, miserere mei, discipule
alrociier torqneor propler lalem puerum nostrum. Domini, quae contractum cum daemonibusfeci. Mise-
Compatere visceribus iuis, ostende in me uni- rere mei, quaeproprio patri facta sum inobediens.
genitam tuam paternum affectum , ct junge me Et cognita illi fecit rei gestse negolia. Porro sanclus
puero, quem elegi. Quod si bsec agere nolueris, Dei, convocato ptiero, scisciiabatur ab eo si haec hu-
videbis me amara morle post paululum mortuam, jusmodi essent. Qui ad sanctum cuin lacryrais ait:
et rationem dabis Deo pro me in die judicii. B Etiam, sancte Dei. Nam elsi ego lacuero, opera niea
157 Pater autem cum lacrymis dicebat: Heu mihi clamabunt. Et enarravit ei et ipse malignam diaboli
peccalori! quid est quod contigit miseraefilisemeso? operaiionem, qualiter ab exordio usque ad finem
quis ihesaurura meum furalus est? quis filiae nieae fuerit subsecutus. Tune dicit ei : Vis converti ad
injuriam intulit? quis,dulce oculorum meorum lumen Dominmn Deum noslrum ? Qui dixit : Etiam volo,
exstinxit? ego te semper supercoelesti sponso consi- sed non possum. Dicit ei : Cur? Respondit : In
lialus sum desponsare Chrislo, et Angelorum conlu- scriptis abrenuntiavi Christo, et fcedus pepigi cum
bernio sociam constituere, et in psalmis et hymnis diabolo. Dicit ei sanctus : Nontibi sit curae: benignus
et canticis spiritualibus canere Deo accelerabam, tu est Deus noster, et suscipiet te poenilentiamagentem.
autem in lasciviam petulantiaeinsanisti. Dimitte me, Benignus enim est super malitiis nostris. Et proji-
sicut volo, cum Deo contractum facere, ne deducas ciens se puella ad pedes ejus, evangelice rogabal
senectutem meam cum moerore in infernum , neque eum, dicens : Discipule Christi Dei nosiri, si quid
confusione nobililatem parenlum tuorum operias. potes, adjuva nos. Dicit sanclus ad puerum : Credis
Quaein nihilum reputans quaea palre sibi dicebantur, posse salvari? At ille dixit: Credo, Domine ; adjuva
perseverabat clamans : Pater mi, aut fac desiderium incredulitatem meam (Marci IX). Et confestim ap-
ineum, aut prius pauxillum mortuam me videbis. G prehensa manu ejus, et facto super eum Christi signo
Paier itaqtte ejus in magna dementatione constilutus, simul et oratione, relrusit illum in uno loco, intra
tam innnensitaiemoestitiaeabsorplus, quam amicorum quem sanri liabebantur amictus (41). Et data ei re-
consiliisacquiescensse admonenliumac dicentiumex- gula oravit el ipse pro illo per tres dies. Post quos
pedire potius voluntatem puellaefieri,quam sese mani- visitavit eum, et dixit^ Quomodo le habes, fili ?
bus interficere, consensit, et praecepitfieridesiderium Dicit ei puer : In magna sum, domine, defectione.
pnellsepotius, quam eam exiliabili tradere morti. Et Sancte Dei, non suffero clamores, pavores, jacula, et
mox protulit puerum qui quaerebatur, simul et pro- lapidalionesipsorum. Tenentes eniiu propriae manus
priam genitam, et dans eis omnia bona sua, dixit : meae scripturara, objurgantur in me, dicentes : Tu
Salve nata vere misera; multum lamenlaberis re- venisli ad nos, non nos ad te. Et dicit ei sanctus :
pcenitens in novissimis, quando niliil libi proderit. Noli timere, fiti mi, tanlummodo crede. Et dala ei
Porro nefandi matrimonii conjugiofacto, et diabolicae modica esca, et facio super eum Christi denuo signo
operationis completo facinore, et pauco tempore et oratione, incltisit eum ; et post paucos dies visi-
praetereunte, notalus est puer a quibusdam, quod tavit illnm, et dixit : Quomodo le habes, flli? Ait :
non ingrederetur ecclesiam, neqtte altreclaret im- Paier sancte, a longe clamores eorum audio simul et
morlalia et vivificasacramenta, et dicunt miserandae minas; nam non video illos. Et rurstis dato ei cibo,
uxori ejus : Noveris quia maritus tuus, quem elegisti, eteffusaoratione clausit ostium, et discessit. Practerea
non est Chrislianus, sed exlraneus est a fide, et pe- quadragesimo die abiit ad eum, et dicit illi : Quomo-
nitus est alienus. Quaelenebris et dira plaga referta, do le habes, frater ? Responditet dicil ei : Bene, san-
projecit se in pavimentum, et coepit ungulis semet- cte Dei. Vidi enim te hodie in somnis pugnantem
ipsam discerpere, et perculere pectus atque clamare : pro me, et vincentem diabolum.Moxergo secundum
Nemo umquam qui parenlibus iuobediens fuit, salvus consuetudinem facta oratione eduxit illum, et duxit
factus est. Quis annuntiabit patri meo confusionem illum ad cubiculura suum. 158 Mane auiem facto,
ineam? Heu mihi infelici! in quod perditionis pro- convocatotam venerabili clero quam monasterus et
funduin descendi! quare nata sum? vel nata quare onini Christo amabili populo, dixit eis : Filii mei di-
iion slatim indireplibilis [Gr. «vapirxo-Tos,abrepta ] lecti, universi gralias agaraus Domino; ecce enira
facta sum? Hujusmodi ergo eam comploranlem se- fulurum esl ut ovem perditam pastor bonus super
ductus vir ejus agnoscens, venit ad eam, asseverans buraeros suos imponat (Luccexv), et reducat Eccle-
non se ita rei veritatem habere: quae in refrigerium siae; et nos oporiet pervigilem ducere noctem, et
30b ViTA SANCTI BASILII, CiESARE-iECAPPADOCI^ ARCHIEPISCOPI. 506
deprecari voluntatem lpsius, ut rronvincat corruptor A , mi soror, sed surge et orna domum tuam, et circa
auiraarum. Qtio protinus acto, et proraplissime po- horam nonam tolle ihuribulum et cereos (44),
pulo congregato, per totara noctem una cum bono obviain vade sancto Basilio archiepiscopo ; venit
pastore deprecati sunt Deura, cum lacrymis pro ipso enim applicare in domo nosira. Illa autem treinefa-
clamantes, Eyrie eleison. Et diluculo una cum nmni cta super tam gloriosum dictum, fecit ut edocta est;
multitudine populi assumil sauctus puerum, et te- erat autem illa virgo pudice vivens quadraginta trans-
nens dexleram manum ejus, duxit eum in sanctam iens anno cum conjuge suo conservans secretum,
Dei ecclesiam cum psaimis et hymnis. Et ecce dia- slerilijm se simulans horainibtis. Obvians aulem no-
bolus, qui vitae noslrae semper invidet, si banc bis cuui debila modesiia, congruentem salutationem
sine tristilia videril, cum tota perniciosa virtule tribuens primum quidem benedicitur a sancto Patre
*
sua venit, et puero invisibilitei comprehenso, vo- nostro ; deinde dicit illi : Quomodo babes, domina
luit rapere illum de manu sancti; et ccepit puer Tbeognia (45) ? Iila vero, stupefacla de vocatione
clamans dicere : Sancte Dei, auxiliare mibi, el adeo nominis, dicit ei : Bene, sancte Dei. Dicit illi sanctus
coutra illum impudenti inslantia venit, ut ipsum Paler nosler : Ubi est dominus Anasiasius presbyter,
cgregium Basilium simul cum ilio impclleret et sub- frater tuus ? Dicit ei : Maritus meus est, domine, et
verteret. Conversus ergo sanclus ad diabolum ait : ]B ivit ad colendam lerram. Qui dixit : In domo tua
Impudentissirae, et animarum violator, pater lene- est, et ne fatigeris. Verecunda ergo mulier non so-
brarum et perditionis, non tibi sufficit tua perditio, lum de verbo hoc, atque vocabulonominis sui, verum
qnam tibimet ipsi et his qui sub te sunt acquisisli, etiam quod dixerat ei deifer Paler noster, quoniam
sed adhuc non quiescis, et Dei mei plasma tentando? quidera mulier existeret nomine, soror vero usu, et
Diaboiusvero dixit ad eum : Praejudicas mibi, Basiii, stupefacta, iremoreque concussa, cecidit in terram,
ita ut tnulti ex nobis audirent voces ejus. At vero clamans et dicens : Sancle Dei, ora pro me pecca-
sancius Dei ad illum : Increpat, inquil, tibi Doininus trice, quia inagna el miranda intueor opera. Et facta
(ludce epist.), diabole. At ille : Basili, praejudicium super iilam benedictione, corain omnibus dixitei:
milii facis. Non ivi ego ad eum, sed ille venit ad me, Exiende pannum inler brachia tua. Et cum exten-
abrenunliando Christum , mecumque est sponsione disset, jussit effundi carbones de tburibulo in pan-
pactuatiis, et ecce scriptum habeo et in die judicii iiuiii, superponens incensum ; et ante oranes ibat,
eoram communi judice deferara illud. Sanctus autem et venientibus nobis in doraum presbyteri, obviavit;
Domini dixit: Benedictus Dominus Deus meus, non et ipse deosculans honorabiles ejus pedes, dedit
deponet populus isle inanus ab excelso coali, nisi illi in Doraino salulationeni, et dicit ei presbyler :
reddideris scriptum. Et conversus dixit plebi: Tol- IG Unde mihi lioc ul veniat sanctus Dei ad me ? Et dicit
lite manus vestras in ccelum, universi claraantes cum ei Pater nosier : Bene te inveni, discipule Christi;
lacrymis, Kyrie eleison. Cumque staret populus hora eamus et faciamus sanclam Dei missam. EJrat enim
multa extensas babentes manus in coelum, ecce scri- ipse presbyter Dei jejunans per 159 singulos dies,
plum pueri in aerem deportatura, et ab omnibus vi- absque Sabbaio et Dominica, non contingens aliquid
sum venit, et positum est in manus egregii pairis nisi panem et aqirain. Et pergentibus nobis ad ec-
nostri pastoris Basilii. Suscepto aulem illo, gratias clesiam, prsecepit presbylero, ut missas cancret. llle
egit Deo, gavisusque vehementer una cum universa aulem ait ad eum : Sancte Dei, sicut doces, qui ma-
plebe, dixit ad puerum : Recognoscis litterulas has, lus esl a meliore benedicitur. Dicil ei sanctus pater
frater? At ille dixit ad eum : Etiam, sancte Dei, noster: Cumomnibusstudiis tuishabeloobedientiam.
propriac manus meae scriptura est. Et dirupta scri- Consentiens autem presbyier astiiit ad sanclam mis-
ptura introduxit eum iu ecclesiam, et dignus babiius sam, et tempore exaltaiionis vivificae corporis Do-
est sacris interesse missarum officiis, el participatio- mini nostri Jesu Christi vidit sanctus Dei, et quidam
ne sacrorum mysteriorura, el muneribus Chrisli. Et de dignis, sanctum Spiritum descendentem in specie
facta susceptione magna recreavit universum popu- ignis.circumdantem presbyierum, etsanctum allare.
luni, et duclo puero et instructo, alque daia ei de- D Communicantesautem, el gralias agentes Domino,
centi regula, tradidit eum uxori ejus, indesinenler ivimusin domum presbyteri, et sumentes escam, dixit
glorificantem el laudanlem Deum. Ainen. ilii sanctus Dei: Refer mihi unde libi thesaurus iste,
CAP. IX. — Enarravit autem et boc praedictus et quae est vita lua? Dixit ei presbyier : Ego, sancie
nubilis vir lleliadius, quoniara una dierum resplen- Dei, peccator sum, subjacens publicis tribulis. Ha-
dente, sanclus pater et magnus Basilius profectus esl beo juga boum duo, unum quidem ego duco (46),
de civitate nostra, nemini dicens quo esset iturus. alterura autem rnercenarius meus, et unum quidem
Et ingressus corara nobis dixif: Filii mei, sequimini est in administratione peregrinorum, unum aulem in
nie, ut videaiis mecum gloriam Dei, et admiremur adminislratione vecligalium, et est confamula mea
discipuli roagislrum. Mox ergo ut proficisci coepit de lisec, ministrans hospitibus et mihi. Dicit illi: Voca
civitaie nostra communis pater nosler, agnovit eum illara sororem, juxta quod et est, ct dic mihi actus
per virtutem Spiritus sancti Anastasius (421presby- luos. Dicit ei presbyter; Non possideo bonum super
ter, et dicit nominatim quidem uxori suae,usu auiem terram, exlraneus sura omniutn virtutum. Dicit ei
sorori (43): Ego vadain ad culluraru agri, domina communis Pater noster : Surge et eamus simul; e|
 307 f)E yfTIS PATRrjM LIBER PRIMUS 308
tjpcjt jjlum m unarn Cfllulam doinus ejus, et dicitt Aejus;
j et prosternens se ante faciem ejus, dicebat :
ei : Aperi januam. Et tjjcit ei: Sancte Dei, ne jubeass Miserere, niiserere mihi peccairici, sancte Dei, super
ingredi, quoniam necessaria est domus (47). Dicitt omnibus peccatis. Sians vefo beatissimus ille, solli-
ei sancfus : E), egq ad boc opus yeoi. Nolente ergo0 cile inqiiireb.it ab ea quidnara esset ejus raugiius et
presbytero aperjre claye, sermone aperujt Paler riQ- ululatus. illa dixit: Ecce, sancte Dei, omnia peccua
ster egfegitis, ef ipgressus inyenit illip virum ujce-- et delicta rnea scripsi in hac charta, et bullavi; tu
rosuiu, ctii ojefluxerantplurima corporis sui meinbra,, auiem, sancle Dei, bullam isiam minime mnveas,
et nutjus eyrr] sciebat illic esse, nisi presbyter ett sed taptummodo de tuis sanciis oraiionibus omnia
biijus goror. jDicite[ sanctus Pater : Quare voluisti,i Jjaecdele. ^agqns qnidem sanctus Basilius elevans
jibscorjdere ihesauruni istum ? Dicit ei presbyler : cjiariain illam, et attendens in coelumdixit: Tibi,
Furjcjsus est, dqmjne, et injuriosus, et tiiriui ne fortee Domme, spli sunt opera istius manifesia, tu quidem
eaderet in yerbq. IJjcjl ei pater : Bene certn$ti inn |n,uiidi hujus abstulisti peccata, et de sola isia anima
illum, ser) diroitle,inenocie ista minislrare illi, ut ett facitius delere potes. Omnia quidem nostrorum faci-
e^gqper te rjiercedem consequar. Et dimittcntes san-- nora dinumerata suntapud te; lu euim raisericordia
ctuin cuirj ulcerqsp !fi cellujam, nec vocein habentee imniensa es, et inyestigabilis. IQQ Et haec dicens
]oqii.er|dipraeimbecilliialepassionis, claudentesostiumn B ] inlroivit in san.ctam ecclesiam, tenens praefatam
n^isces^iiiiqs.Sledicus autepi vulnerum, faciens superr chariam in manibus; et prosteroens se coram altari,
eum prationerri, per lotam noctem deprecans Deum,, et per loiam noctera, et in crastinum per lota mis-
pmneu^ langupreni ejt omnem jiifirmilalem sanans,, sarum solemnht deprecans Deura. Et accersita femina
curayif eujp. Dicit ergo nobiscum presbyter : Glorja! illa, porrigit ej cjiartam, et <jixit ad eam : Audisti.
libi, fjeu-j. qi<i fjcis mjrabilia timentibus le, et ora- mulier, quia |iul|us potest dimittere peccata nisi
tipnes e.Qruiii.qxaudis. Ecce medicus acgrotum fecitt splus Deqs? Illa dixjt : Audivi, Pater, et ideo te
sanuip. Et S|3jtimplainqvil sanctus Dei ut aperiremuss prpmoyj, Pater, ad intercedendum apud Deurn mise-
jatitiani. Ediixit jiaque ulcerosum totum sanum, non1 ricordissimum pro me. Et haec dicens, solvit char-
habeniem cicatricem jn cprpor.e suo, loqubnfem cla- lam, et rep.erit eam toiam deletam. Remanseiat enim
r.e, et glqrificanlem Peurrj. Hqc aiUem raagno mira- roagnum itlucj peccalum, quod fecerat, sotuni scri-
culo faclo, reyersi fqmu^ in civiiatem nostram, cumi ptuin. yitferis auiem iJIa hoc peccatum minime de-
gqudio laudajntesj<u jiftiiedicentes peum, cui estt leium, percutiens se in pectore, angustiari coepit,
honor el gloria iti saeciila,sreculorum. Ainen. cecidiique ante pedes ejus, cum lacrvmis clamans,
CAP.X. — Mulier quapdam (48) nobilis genere, et dicens : Miserere mihi, serve Dei excelsi, et sicut
pt divitibus saecu|aribus orta, et vanilatibus liujiisi €GJde oinnibiis peccatis meis cerlamen habuisti, et
tnundi composita, et in omnibus superexaliata, etl exaudjlijs <'S,et pro hoc solo intercedere vales, ut
vjdua effi'Cla,indecenler devoravit pecuniam, luxu- ipsuna peccaturo deleaiur. Sanctus vero Basiiius ta-
r.iqse yiyens, slupro semetipsam subjiciens, nullai crymattis est prae niisericordia, et dixit . Surge,
quse peo sunl placita agehat, seJ porcorum simili- Uiulier, ct ego homo sum pecoator, necesse habens
ludine iq sterquilinio pervoluta. Nutti quidem Deii jndulgentiam. Qui deievit, reinisit tibi peccata quae
aliquando in s 'tnetipsam reversa, immensurabiliumi yoluil; poiens csl enim Deus et hoc unum peccatum
cjus facinoium illuminata menle, taciturno silenlioi auferie a le, ille qui abstulilpeccata mundi: si amodo
fgcprdaijtatur in,ultiludinem peccatorum suorum, et; ojiseryayeris, et jn viis Domini ambulaveris, nou
dolenter plorqb^t dicens : Vsemihi |ieccatrici, quo- taptum indulgeniiam babebis, sed et gloria digna
rnqdo reddam ralionem de multitudine peccatorum eris. Vade autem in ercmum, et illic iuvenies san-,
Uieprum : spirifu.ale templum corrupi, habiiantenii cfum hominem nominaltiin inter omnes sanctos Pa-
|fl corpojre aui.mamcoinquinavi. Vse mihi, vse mihi, tres, poniine Ephraetn. Illi porrige hanc cbartam, et
qpid qperabar? quid mihi conligit? dicajm sicut me- jpse intercedet, et obtinebil apud Domiuuin pro te.
jciricem illairi, aut sicut publicauum illum peccasse? Tunc mtilier commendavit se sancto Dei episcopo,
\AHut inlerp. addit: Sed nemo sjcnt egp peccavi,, D t et cucurril in eremum, et pertransivit longitudiuis
inaxinie post sanctuni baplisma. Quomodoergo ceriai iler. Pervenit ad magnura et mirabilem cremitani,
ero quia prenitenlem me suscipiet peus?| Haecomniai nomine Ephraem, et pulsans januam clamabatdicens:
Jnira se considerante, ille qui omnes vult salvosi Miserere mihi, roiserere, sancte Dei. Ille vero prae-
facere, et in censuram veritalis redqcere, et nemi- videns in spiritu, pro qua petilione advenerat, dicit
npm vult perire, in ejus memoriam reducere digna- ei: Vade, mulier, quoniam ego peccator homo sum,
tus est, quae» juventute sua perpetiarat peccata. Et necesse babeo el ego adjulorium. illa aulera jactavit
s,edens ea qux ab adolescenlia sua usque ad sene- cbartain dicens : Sanctus Basilius arcliiepiscopus
<5Putem fecerat delicta, scripsit in charta. Novissime tnisit me ad le, ut depreceris Deum, ut peccatum
tfpro scripsil magnum quod lecerat pessimumque pec- quod in hac charia scriplum est, deleatur. Reliqua
Cjtuin, et plumbo bullavit (49)chartam illam. Prae- yero piura peccaia sanctus Basilius prans delevit,
videns vero teuipus aplum, quando sanclus Basilius et lu, sancte Dei, de uno delicto ne pigrileris iu-
solitus erat prationis causa ad ecclesiara accedere, lercedere ad Deura, quia ad te roissa sum. Tunc
praecurrens subito, jactavit charlam illatti anie pedes confessor ille dixit: Non, iilia. Nunquid qui de
 3CQ VITA SANCTIBASILil , GfiSAREiE CAPPADOCIiEARCIIIEPISCOPI. 5:0
muHitudiuellloruin facinorum pomit obtincre apudl A j pext ordiuem, dicens in semetipso : Nos qui porta-
Deum, el de''hoc iino non poiest iniercedere et ob- vimns pondus diei et aeslus, nibil proficiinus; et hic
linere? Vade etenim, ne tardaveris, ut eum jongere! in tali obsequio et honore huinano, coliimna ignis
debeas, priusquam aniraa ejus de corpore proficisca- exstitii! miror. Haeceo dicente, initlitsanctus archi-
lur. Tunc mulier illa commendavit se sanclo confes- diaconum suum, dicens : Vade contra portam occi-
sori Ephraem, reversa est in Csesaream.Cum aiitemi denlalem, et in angulo ecclesiae invenies abbnem
ingressa esset urbem, obviaut corpus deducentibus i cuiu alio quodaiu, babenlenj cuciillam, raribarbjum,
Sancti Basilii, et videns prosiravit se in terram,', pusillum, et caetera^vullus cjus, el dices ei: Ingre-
ciaepitflarparP adversus sanctuui Dei, dcens: yae 3 [lere sapfarium' "(^, invjtat te pater tuus arcliepj-
inihi peccatrici, v.e mihi consumptae,vaemihi, san- scopus. El discens per jnler,preie'n)dicnim, respondit
cte Dei, pro boc diresisti me in eremum, ul de mei dicens : Errasti, frater, iios hospiles sumus. Et per-
sine fatigatiqneproficisceres; ef jccg sjne operibti?| gens arcbidjaconus reiiunliavit baec fiiagno Basilio
revetsa sum, in vanum devorans lantae multitudinisi sacros libros recitanli. Vjd^t sauctus Pphrsein })n-
pelagt viamiieranti. Videat DominusDeus, et judicett guainigneam loqiientemper os ejus, et dicit diacono:
mler me et je, qupniarrtPPljifclj'intefcedere gt obtj- Vade,'et dices'domiuo' Ephraem, jube inirare in
nere apud Deum, nisi ad alium me dirigeres. JEtbajc: B J s?nctuin tripunal (op); ybcj|t"\e gr(i|jie"pis.cppusut
dicens, jaciavit prsettitam chartam supra striturii, ingrediaris in sanctum tribunal. Siupeiactus ergo
in qpo tfucebaiur corpu^ snncli Basilii. gl mintiliiis| supcr his sanctus, glprificaiisDeura, et faeiens me-
referejiat rei eyentus cora.itioranj pppulo,.Utms qui-'. t^noenm(3i), fespoudeijs ej dixit; Ver^cjler magnus
dem ex clero volens cognoscere quodnam csset pec- Basilius,veraciter coluouiu igui$ Ra^iljus^veraciier
cattini illud, elevans chartam illam el solyens. re- Spiritus sanctus loquiiur peros ejris. Rogavit autetn
perit eam totqm rjeletara, el mflndairj, clamans yqcej arcl|j(|iacpriuni\\\'f^iju.njiirglgi, giipniarnmagis post
roagna illi feminae: 0 mulier, charla ila scripta noni missas (55) in secretario saluiabo euni. Ipgredieiis
est; quid tnim in t.ili labore el angustia consumeris, . ergo post absolutionem missaein secretarium, voca-
1
nesciens magnali^pei ih. le facta, et iiiyestigabilem i v'ii sanctum Epbraeiir, et in Doinino osculum (56)
ejus miseriqordiam. Muliitudo qiijdera populi viden- tradidit ei. PipU i!U : Bens yenisti, quia muIiiplU
t<>stale gloriosum miraculum et magnum, glorifica- casti discipulos Gliristiin Ecclesia, et dasmopesex-
bant Deura, quj potestateni talem habet, ut'in terrjss pulisti per Christum, in qiio est labor; luus. Pater,
remittat omnium p,eccata; et darel, graliara, servis; yenisti videre pecc,atoreqi liorijjiierii.Det libi Deus
sttis, ut post discessum eoritni sanent omnem lan- mercedenisecundum laborem luuiu. El fespondens
guorem, et oinnem inflrmitaieni, remiiUndirjiieom-. £i ei honorabilisEphraem, et dicensomnia qusein corda
nium delictorum facinora po|esta;tem concessit hisi stjo versabantur, tjna c^rn/jiDbateqiti cum illo erat
<|uircctani fidem Domino conservanl, certantes ini commiinicaviiin saoctas roanus ejus, et facienie eo
bonis operibus, el glorificanies Deum et Domiiuim , cliaritalein dixit sanctus Ephraein: Pater honorande,
pos{rumJesuni Chrisjum. unaiii peto graiiam abs le, et banc cpnccde dari
CAP.XI. — Fratres (50), narrationcm volo facere niihi. Qui dixit ad eum ; Jube, dic quae \idenfur libi,
dc 1'asilio, nobili scilicet, et EphraemSyro. Et quse- miilia enim tibi debeo; et maxime propter laborent
tlain quidem ex Palris nostri, qunedamauiem ex non, liium, et tui adventus. Dicit ei Ephrajein: Scio, Pa-
iiientieiitis ore sancti o\ mir^bilis EphnBm audivi. ler sancle, qpia quaecuii.qij<j peijs a Deq, coricedet
E>t vero ilu ; libi; volo ut depreceris Deura, ul loquas Graece(57).
Ephrsemnobilis exisiens in eremo, quaedamqni- Qui dixit ei: Stiper poientiam meam petiisti; sed
dem HlttstrsjUonesancli Spiritus videns, quaedani qtija fideliter petjisti, veni pa|etj, e^eijeanipraeceplpr,
vero ex desiderlo,et uiterrogaiione ediscens miranila depreceiuur Domiuum, polens est eiiiui facere VQ-
nobis nostri Pairts Basilii, sine intermissione roga- lunlaiem tuam. Scriptum est enim: Volunlates (i-
bat reyelari sibi (51), qualis esset Magnus Basitius. m,enjittpise faciet, et oratioii^estiori^mex^iet, et
In exsjaji ergu faclus, y^idijl,cplumnam igpis, cujus,j |>
\ salv^s faciet e.as (Psqi xnv). Et facientibus pratio-
capul pertingebat ad cotlum,et vox desuisutn dicens: nes per plurimas horas, surgens dixit magnus
Ephraem, Ephrain, qiiemadmodtim vidisti colum- Basilius : Quafe, dqmrne,fJphraeui, r)pn Jtccipiscon-
naui hanc ignis, talis est el magiius Basiiius. Et sia- secralionem presbjterii, qtionium congruii ijbi ?
\\m tojleps inierpreiem, eo quod uesciret.(pqui liii- Dicil ei pe> interpretetn,: Quoniam peccaior sum.
guani Graecam, venit in magrtaip,ecclesiam magai Kespondit illi: Utinam jieccaia lua ego haberem! Et
nomiuis Csesareie,el pervenit in sanctam fesliviia- <Jicit ei : Mitiamu.s,genuftBsinfteni,',e| jaceiiiibus
teni Ifil Xbcophapiae,et ingrediens occulte yid.it; super pavimenium, pqsuil manum super sanclum
proiedeuierii in e,cclesi.amagpuiq Basilium, Ct dixit Ephracin magnussacerdos, el dixit orationem dia-
sequeniibus se : Qioniam in vanurn laboiavimus; conii, et dicit illi: Jube, subleva nqs. Repleta ergo
puto enim, frater isie, iu tali ordine existens, non lingua ejus, dicit sanctus Ephrsem Graeca lingua,
e t juxta quod vidi. Erai enim circiinidalusstola can- Salva, miserere, suscipe, et conserva nos Deus in
dida, et circa eum venerandus clerus candidatus et lua gratia; et consumnialiimesl quod scriptum est,:
obiequeus ei. Et slans in loco absconso ecclesbe as- Tunc saliet sicut cervus eiaudus, et aperta erit liugua
 5Ii DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 312
babbaiienlium (Isa. xxxv). Et loquente eo Grsece, A terpretem diaconum, et ipsum presbyterura (58),
jpsa bora glorificaveruntDominnm, qui nmnia po- dimisit illos in pace, glorificantes Deum pro oranibus
test, et exaudit orationes timentium se. Et spirita- quaeaudierunt (Luc, u), secundum quod dictum fue-
liler lsetantes per tres dies, et consecrans illum in- rat ad illos.
ROSWEYDINOTATIO.
(1) Basifti.]Marlyrologium Romanum 1 J tnuarii : ille vir Amphilochiuslilteris commendasse perhibe-
< Caesareaein Cappadocia depositio sancii Basilii tur, mandato perpetuaeVirginisDeiparseper sanctura
episcnpi, cujtis celebrilas xvm Kalendas Julii, qua Mercurium, Magni Basilii precibus, desertorem hunc
die ordinaius fuit episcopus, potissimum recoliiur. > irajeclum fnisse : non lamen haec narratio meretur,
De qua ejus oniiiiaiione in episcopum ibidem 14 Ju- uteiconiinuo fidem adhibeas. Quam ob rem islud?
nii : < Caesareaein Cappadocia ordinalio sancli fia- quoniam in eodem scripto legimus MagnumBasilium
silii episcopi, qui tempore Valentis imperatoris do- Car-sareae pontificemid temporis fuisse, cum eas re-
ctrina et sapientia insignis, omnibtisque viriutibtis giones imperalor improbissimusconlra Persas expe-
nrnatus, mirabiliier effnlsit, et Ecclesiam adversus ditioue suscepta peragraret. At vero aliter eximius
Arianos et Macedonianosmirn constantia defendil. > ille Gregorius cognomento Theologus memoriaepro-
MenologiumGraecum,1 Januarii: <Endem die, com- didii. Nam si Basilius, hoc ita narrante, itt Ponto
memoralio S. P. N. Basilii. > In Menaeis,eodem die, degebat sub initium impeiii Valeniis, qui atiquanto
fusius de eo agitur. Cujus eliam memoria ctitn Gre- B post tempore regnavit, cum C*sareae pontifex esset
gorio Nazianzeno theologo, et Joanne Chrysosiomo Eusebius; multo minus Juliano imperante Basilius
ibidem celebratur 30 Januarii, et utroque loco magni antistitis rounere fungebatur. De quo salis evidenter
(u.iyai\o\i)epitlielo honesiatur. Evagrius, in Gnostico, apparet Julianum iter per Cappaduciam farientem,
Basiliumvocat verilaliscolumnam.Ita refert Nicepho- neque Basiliumistic pontificemreperisse, neque ip-
rus, lib. xi,162c:,P' *5. GregoriusNys>enus,inEnco- sius ecclesiaeroinatuinesse. Consimilimodonec pre-
niio Kphraem,ait Basiliumesse os EccLesi<x,auream do- catus est hoc nomine Deum Basilius poniifex, nec
ctrincelusciniam.Ipsi Ephrsemdicitur inencomio ejtis, ad lollendume medio desertoremMercuriusilleChri-
n jtatrtc TWVKBSTWV, fiiSXocTS>Viiruivtiiv,gressusvirtu- sli testis fuit ablegatus. Quippe si hoc pacto res gesta
tum, liberlauaum. Quietaliispraeclariselogiiseum ibi fuisset, obscurum non esset in hodiernum usqtie
exornal.Theodoreto, libroiv, rap. 19,•OtwoixoupEvnc diem, a quo Julianus telo coniixusfuerii. Namjaculo
ffvuTT-hp : proefulgidumlumenorbisuniversi.Varia ejus trajectum conslat., auctore facii prorsus incoguito. >
elogiavide iniiioOperumcjus. Resejus prseclaregestas Cujus senteniiaeetsi Baronius, tomo IV, anuo Chri-
laudalissimis suis Annalibusintexuitcardinalis Baro- sli 363, accedat: < At ipse lamen, inquit, Glycas
tiius. Qui ex veteribus Basiliiencomium scripserint, haud in eo nobis probari potest, cum eatu ob causam,
declarat bic ipse Ampliilochiusin Prologo. qnod ea commentitia Amphilochii noniine scripla
(2) Amphitochio.]Martyrologium Romanuiu, 23 Iiaberentur, derogat penitus lidem hisioriae,quae au-
Novembris : < lconii in Lycaonia sancti Amphilochii ctoritale Helladii citati a Damasceno(Damasc, de
episcopi, qui sanctorum Basilii et Gregorii Nazian- lmagin., orat. 1), qiiem ipse non vidit, aliter tamen
zeni in eremo socius, et in episcopatu collega, post .r, rem gestam recitaniis, egregie tesiata redditur. >
Iimlta certamina pro catholica flde suscepta, sancti- Qmdquid sit de dissensionenairaiionis ab Helladio
tate el doctrina clarus quievit in pace. > Menologium et Amphilochioinstitutae (si tamen diversorum au-
Graecuineodem die : < Nalalis S. P. N. Aniphilochii, ctorum ea sit narraito, et non politis Amphilochius
episcopi Iconii, sub Tbeodosio imp. Magno, vir divi- Helladium integre expresserit, quetu Damascenus
naruni litterarum perilia, et sanciitale vita-, rectseet compendiosecitat), cerle in liac Ursi interpretaiione
catbolicae fidei sincerilate insiguis, Basilii Magni ea historia non comparet, ut ejus rationem reddere
amicitia et tesiimonio commendatus. Hic librns or- minime cogamur.
thodoxam fidem continentes conscripsil, et ad sum- < Etsi certior et solidior Vita Basilii ex ipsius et
mam senectutem provectus in pacc quievil. > Fusius Gregorii Nazianzeni scriplis et aliis synchronis au-
deeodem in Menaeisdie eodem. ctoribus coliigi possil, quod fere in Annalibus suis
Amphilochium Vitse hujus auctorem esse, jam olim
ante annos DCCC existimavit Ursus S. R. E. subdiaco- rum praestat Baronius, et jam prse manihus habet docto-
nus cardinalis, qui eam tunc Laiinitate donavit, de trus Halloix; Ecclesiae, aliorumqtie aliquot Vitas noster Pe-
numero illustrium quia tamen nobisnunc proposilum fuil,
quo plura 3, etSigebertus, calalogo non quid de quoque sancto undecunque indagari
Ecclesiae Scripiorum, cap. 7 : < Amphilochius, Ico- possit, hic sed potius Vitas Patrum, quse
nii episcoptis, scripsit vitam BasiliiCaesariensisepi- tolies typisexpriraere,
excusaesunt, el in mullorum manibus
scopi. > tam eliam Sixtus Senensis, lib. IV Bibl. versantur, alque a doctis viris citantur, recensere,
Sanciae Ampbilochio tribuit. Et co auctore recitat dtibia in iis explicare, notare apocryplia; perraisi
eam Vinceniius, in Spec. bist., lib. xiv, capitibtis lianc quoqueVitam inter caeterassuura tenere locum,
78, 79, 80; Anlonius, part. n, tit. ix, cap. 4, § 1 et D praemittens lamen hanc Baronii monitionera,quam
2; Pelrus , episcopus Equiiinus, in catalogo sancto- babet lomo IV, anno^hristi 378, Damasi papae 12,
rum, lib. ii, cap. 28. Ejus exemplar Graecumnomine Valenlis 15, Gratiani l2, Valentinianiirop. 3:
Ampbilochiiiiisignilumaccepi Parisiis ex bibliolbeca c QuaeAmphilochii falso nomine ferlur Vita Basi-
regia. baud digna satis babetur, quae erudiiorura auri-
Baronius lamen in MartyrologioRomano, ad diero lii,
1 Januarii ait : t Exslal Amphilochiinomine scripta bus iugeralur, nisi adeo sint perspicaces, qui in eis
Vila Basilii, quaetamen prudentiorum omnium sen- quaesinl vera a falsis disquirere ac secernere valeant.
enim ibi vera esse, inficias nemo iverii,
tenlia, allerius cujuspiam polius quam Amphilochii Complura ut ea praesertiraquaeah ambobus Gregoriis, Naziau-
aequalisBasilioesse putatur, cum aiiqua illic babean- zeno atquc
tur, quae illi, minus convenire videnlur. > Idera in scuntur Nysseno, necnon ex Ephraeemesse no-
Annalibus, tomo IV, varios in Vila bac naevosnolat, llaclenusaccepta, vel ab Helladiomuiuatusestauctor. >
Baronius.
quos singulos hic suis locis indicabo, ut maguo hoc
censore sincera ab interpolatis discernas. (3) llrso.] Baronius,ad MartyrologiumRomanum, 1
Jara olim tilycas, ctim viderel hanc Vilam Araphi- Januarii: < Dedit, inquit (Yilaui Basiliiab Araphilo-
lochii noraine circumferri, eam Ainpbilochioabjudi- cbio, ut credilur, scriptam) Latinitati Ursus S. R. E.
cavit, boc polissimum aigumento : < Quanquam, subdiaconus, cujus praefalionem,quaedesideraiur in
inquil (Glyc, iv part. Annal.), perscripium reperia- caeteris, iegimus in veteri raanuscriptoCodicenostrae
. uius in libro de sancli Basilii miraculis, quaemaguus bibliolliecae,quam possidemus liberaliiate pise me-
 515 VITA SANCTI BASILII, CESAREiE CAPPADOCI^EARCHIEPISCOPI. NOTATIO. 314
moriae oplimi ac erudilissimi viri Achillis Statii A chio narralur. Sed deest ea in hac Ursi cardinalis
Lusitaui. ver.-ione.De morte Juliani vide accurale inquirenteni
< In isdem praeierea quaedam miracula ejusdem Baroiiiutn, tom. IV, an. Chrisli 363, Liberii papael2,
Basilii, Helladioauclore scripla habentur, in Latinum Juliani imp. 2.
versa ab Anastasin Bibliothecario, lemporibus Nico- (11) Qui Valentis os.] Quaro constans Basilius
lai I, Romani pontificis, cujus ibidem babetur praefa- contra Valeiilem perstiterit, describit Gregorius
tio ad prxdielum Ursum conscripta. > Hactenus Ba- Nazianzenus, oratione funebri in laudem Basilii,
ronius. Ephraem oratione de ejusdem laudibus; Sozomenus,
Ex bis colligimus Ursi Vitae hujus interpretis seta- lib. vi, cap. 18; Socrates, libro iv, cap. 21; Tbeodo-
tem, cum 163 Anastasius florueruil circa ann. Do- retus, lib. iv,cap. 17; Gildas, Sapiens, orat.inEccles.
mini 830. Ordin.; Nicephorus, lib. xi, cap. 18. Vide Baronium,
Caeterumdoclus hoc Baronii indicio, exsiare Roraae tom. IV, ad an. Christi 370.
Ursi praefationemin Vitam Basilii, qure nondum lu- (12) Verborumpalmas.] Vulgatseeditiones, sermo'
cem vidisset, Romain scripsi ad R. P. Andream Zaz- num manus. Graece est, ioyov, Tca)\aiia;, sermonem,
zaram, congregalionis Oratorii praelustre decus, qui palmas. Ulerque interpres legit 16yo>v Tzaiapuc.Chry-
statim eam ex manuscriplis Codicibus exscribeudam sostomus, homil. 2, de Machab., quae est ordine 49,
curavil, mihique transmisit. Qua accepta, deprehendi ton o I edilionis Fronlonianae: 'AMaxaOanspx*?"'11?
slylum aliquanto meliorem esse quam lextus Vilae ttaparlritjti rS>vWywv: Sed quasi manibuseohorlatione
Basilii in vulgalis bacienus Patrum Vitis exhibeat. verborum. Idem, liomil. 1, de Maclmb., qut» est in
Quare et textum VilseBasilii eodem interprete indi- _* eadem editione ordine 44 : 'EvHxsvavri X<I/>WV T>5TMV
cem evocavi, quem hic repraesento. Xoyuvrcpi; aiivovxpwro-f-zvn Trapax\r]ast,xat «rupSovXij:
Ne fallare tamen, octo tanium priora capita cum Pro manibuseum verbisexhorlationisusa impulit.
praefatione,Ursi nomine insignita, ad me Roma missa (13) Athenas.] Gregorius Nazianzenus, oraiione
sunt. Beliqua tria indidem accepi ex Manuscriptis funebri in Basiliutn, ex qua Nicephorus, lib. xi,
congregationisOratorii, sed Ursi nomen non praefere- capiie 17. Anle lamen Caesareaeet Conslantinopoli
bant, ut dubitem an ex ejus officinasinl. Sane Ursura operam litteris dederat, ut idem GregQfius testatur.
etiam illa trastulisse, saltem 10, ipse indicium facit Ut hic Athenmdicuntur verborum mater, sic Gre-
praetationehac, n. 5. An vero nsec ex ejus transla- gorius loco proxime citato vocat eas rS>vloyav
tione sint, affirmare non babeo. eSutfoc, titterarum sedem seu domicilium. Libanius,
(4) Hieronymum Ecclesim Romanw presbyterum.] declamat. 29, Twv ).6ywvipyaarrtptov,sermonum offi-
Vides jaui olim, eliam Ursi interpretis hujus aetate, cinam.
invaluisse opinionem eam de presbyteraiu Romano (14) Eubulo.] Sozomenus, lib. vi, cap. 17, alios
Hieronymi. Quum etiam refert Vita Hieronymi ma- Basilioet Gregorio Nazianzeno prseceploresassignat:
nuscripta, quse penes me est. Sed ipse Hieronyraus A.p.fo>viotovre; , 'iptepitpxat UpoaiptaiMTOICTOTS
contrait, qui Antiochiaese ordinatum asseril; ita ta- Soxi/n&iTaTOis' aoftarui; iv 'Afirivztceoiomjoav, [ier&
nieii, ut utilii cerlaeecclesiacadstringi cogerelur. Ita ravra iv 'AvTio%6taAtSavitdrS>20pw. < Ainbo cum
enim ipse epist. 61, ad Paiiunachium adversus erro- adbuc adolescemes esseut,' Hunerio et Proaeresio,
res Joannis Jerosolyra., loquens de Paulino Anlio- sophislis id temporis facile praestantissimis, se in
cbeno episcopo: < Num rogavi le ut ordinaret? Si sic dtsciplinam Athenis tradebant; postea aulera Antio-
presbyterium tribuis, ut inonacbum nobis non aufe- Q chiae Libanio Syro. > Baronius, torao III, anno Chri-
ras, tu videris de judicio tuo. Sin aulem sub nomine sti 354, levi memoriacvei calarai lapsu, Libanium
presbyteri, tollis mibi, propter quod saeculumdere- Athenis cum Himerio docenlem ex Sozomeno sla-
liqui; ego babeo quod semper habui, uullum dispen- tuit.
dium in ordinalione passus es. > (15) Qui throni Apostolici gubernacula duodecim.]
Quod si quis forte Hteronymum vocari velit Roma- Non uuius lantum Amphilochii opinio, Gregorium
nuin presbyterum, quia Damaso poutifici ab epistolis Naz anzenuni duodecim aunis ecclesiae Conslanlino-
fuit, non valde abnuero. poljtanse praefuisse. Ila euira et Menaea, 30 Jauuarii,
(5) Nisi duo miraculorum ejus.] Ergo aelate Ursi, in meraoria sanctorum trium Ecclesiae Doctorum:
nihil Laline ad ejus mauus, de Viia et miraculis Ba- UpoetjrnSe xai Kwvo-T«VTivoii7r6tawc ixxkriaiu;xp<>vo\>;
Biliiauctore Amphilochio perveuerat, prseter duo illa Si>Sexa: < Prrcfuil ecclesiseConslantinopolilanae an-
uiiracula quaebic habes, cap. 8 el 10; quaequia styli nos duodecini. > Inielligit annos quibus ibi vixit, et
rudilate offendebant, paulo ipse cultius ea conatus ecclcsiam eam contra Arianos propugnavit.
est exprimere. (16) Libanius.] Sozomenus, supra, ad n. 14, Liba-
(6) In epitaphio.] Basilii epitaphium seu oratio -nium Basilii magisiriim fuisse asserit.
funebris a Gregorio Nazianzeno conscripta, habetur (17) Surgens ergo properavil Mgyptum.] Conslat
tomo I Operum Nazianzeni, oratione 20. idem quoque ex Nazianzeni oratione funebri jam ante citata, Ba-
epitaphium seu carraen funebre de eodem compo- silium peregrinatioiies aliquas suscepisse. : "KKUTC.
suil.quodexstat tomo IIOperumNazianzeni,carmine ixSnui/.trivi;, eTcetSriyentta; oux e«%s,ri>v kvayvuitav
xiv. ujroXaftfiavouat xai ovx i.ira <T!(O7ro0rti; 7rpoxetptevr);
(7) Gregorio videlicet, qui in Iheologia claruit.] D tfikoaoyiu;. < Ac deinde, quoniam me carebat, ne-
Nicepborus, libro xi, eap. 19 : < Gregorius, qui cessarias quasdam peregrinaliones, minimeque a
a veteribus Nazianzenus, a nobis autem , quod tali proposilae sibi philosophiae scopo alienas inivit. >
cognominedignus sit, Theologus est vocatus. > Nicetas, Gregorii coramentator, existimat Basitium
(8) GregoriomemorabiliNytseorum.] Gregorii Nys- profectum Seleuciatn ad Theclae templum, vel
seni orationem, qua fratris sui laudes et memoriam orandi causa, vei etiam quietae ac tranquillse vitse
concelebrat, habes inter ejusdem Opera, Laurentio studio.
Sifano interprele. In ea Basilium Moysi, Samueli, Sed profeciionis suse in JSgyptum ipse Basilius
Eliae, Joanni Baptistae, et Paulo, ob singulares cu- duabus epistolis meminit. Ac in primis epist. 165,
jusque virtutes et aclioncs comparat. 164 "d Euslachium pbilosophum, nondura bene
(9) Beato Ephrwm.] Habes Basilii encomium ab doctus Basilius pene in fortunse offensacula refere-
Epbraemo scriptum inter Opera Epbraem, tora. III, bat, quod longa peregrinalione Eustachium tuiniuie
Latinitali donatum a Gerardo Vossio, cujus encomii reperissel, nec in palria, nec in Syria, nec in
ineminit ipse Epbraem in oratione in XLMartyres. yEgypto. Clarius anirni sui aesluraet peregrinationes
(10) ApostatamJulianum.] Respicit, opinor, ad ad veritatem inquirendam susceplas expriinit ipse
bistoriam deJuliani morte, quac Basilii precibus ira- epist. 79, ad Eusialhium episcopum Sebastisc:
peirata dicitur abllelladio apud Damascenum, orat. 'Eyti 7to\\>vxpovovrrpotjcauiMxja;T« ftaT«(OTWTt, xui
1, de Imagin. Quaepaulo aliier in vulgato Ampbilo- TTKTOV a%eSbvTMV ipauTOuvsoTlTdtIwfuvitsac TJ j*«,-
 315 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 510
TatOTtovfoe, nvil^ov irjJOffStwjoiSwv rn avaXrjiJ/eiTWV fta- A Christi anniim assignant 549 : c QiiadragesimnsMa-
QnftaKnto .TMfrtapx *o*8to9 fiKpavflsso-»]? ootftu;, ifrstS»! ximus posl MacariumJerosolymorum episcopus mo-
irore&cicepi% wnvoiiffiftlioi Siktuaru;.aTCs6>f£a ftsvrrpo; ritur. i Baron., lomo III, an <oChrisii 551, Siiyesiri
TOOauftaOTOv tj,S>;TJJJuknOeiu;TOU sua^^ysiiou,jtaTstSov papae,18, ( onstaniini imp. i!G, Maximi subrogatio-
Si TO&xpr)ar>iv rr); •aofia; TWVap%oVT&>v TOO«(fivof nera in sedero Jerosolymitauam ponit. De eq etiiui
TOUTOU fiSvxaTap^Ovt/svoJV, TroiXa TrivDeivrjvftou §&»)V Sozomenus, libro n, cap. 19.
1
«OTOjAauaaf ifju)£oftJiv SoSrivaiuoi. ^stf «ywyovtrpb; rr)v (25) /» Jordane.] Fuere olim qui ob aquas Jorda-
tieayti>yyvT&vfoy<]i&rtj>iTi);evae§eit>t;,xui irpbyeiravTwv nis baplismo Chrisli con-ecratan, in Jnrd.mc quoquej
eTTtftsXlif-nvyoi.^i/jteo-tvTtvaToOiiSoufTTOroa-ao-flai, woWv baplizari expetier|nl. Tali desidcrio H.igrasseCon-
jjfjovovix rH; irpoc TOU? Stuarpayivro;. siantinura
fa\>\ovtbp.il.iet; Magnum, narrat Euseuius iu fjn» Vitnli-
Uai ToivviV av«yv4u?TO(0«y7j).ioSi,r.ai tttuaxdfjo; sxst bro iv, cap. 62.
fieyarnv atfOp}inv tl; TsXsi<ao"tv T»IV TWV
Siewr/oao-tv virup- dum (i-i) Et columba.\ Iia jani anie Spiritus sa^ctus,
^OVTWV, xotlT»5V ttfoj TOu?ivSss<ffTMVaSs),fMvydtvwv[«v,Cliris us a Joanne baptizarelur, apparull. Cnjni»
xeti»AwjTOaypo-VTitfTw»-><X61V TOO /3iouTOUTOU, xat viro rei lationem aliquara assiguat Nicepliorus, I. i,
pnSepiia;
' avp.it».Otita; irrpofira «Ss Trjv\bvxnviittarpi- cip. lls: t tum Faciuin id cum piopier vojucris ips^iis.
fsaOui, nvxbo-rivtvpelv rtvu rS>v a.St\fS>v , T«UT»V purilatein, quod ea olim diluvii fniein lacto prte-
iio,ulvo'vTI?V O«'JV T«UStou, &; n auTtpavvSi7.iripait>>-ui.ii nuiiiio. t
OirwiTOV fSafluvTOVTOV TOO (3iouxMSova'xai Si TZOWOV; Uti hic I! isi;io, jla non raro aliis sanclis columba
uiv tvpovxotra.rnv "ji\ei]i.vSpetuv, ITOXIOUS'SSx«TaTijii in haptisino apparnit. Et veius olira in quibusd.nii
/<«miv'A^-BTTiov, xat ettiTri?n«).«K7Tivr)f STSfouj,xai Ecclcs.is inos linl, eolunibam super bapiisteria ap-
T% xou\r)?'£uf>tW x«i MsyowoTaftiaf;, OJViOaifiutn ftsVBpenderc, ut habelur in synodo Coiisianlinopoliiau^
TO7rspifrjvSiatTavfVyxpaTSC, tQautiaiTov Ss TOxup-epi- suh M.ennaGonsiantiiiopolitauo episcopo C'|eiirat,i,
x6vev TrOvoif.« Eco sane nosleaquam iimlliim letn- aciioiie §, quent iocum vide hic, infra, cilaiiini, ad
pnris vaiitati iinpelidiss'tn, et omnetii prope jiiven- n. M.
tutera inarii smdio attrivissem quo lenebar, cum (25) £t ungms.eliam sanclo chrismate.] Sncri bujus
apprehenilCntJisinfatuaisea Deo sapietilisedisciplinis cbrismatis in lniptismoet post biiptismuinusus.etiain
imiiiorabir, tandeni aliquando, ubi velut ex gravi niinc ab ipsis Ecclesiaepriraordiis in ecclesia cntlio-
sonjno expergefactusad tlvaiigelica»veritatis ailtnira- lica durat. Pe quo consule Bellarminuui, tom. III,
bile lnmen fCspexi,agnovique inutiliiatem sapientias contr. Gen. n, lib. n.
principum biijus sieeuli, q«i aboleitiur, deplorata (2ti) A Meietio.]Nicepborus, iibroxi, c. 17: i Ba-
plurimum miseraliili mea vita, ductorem mihi silitis a ^(eleiio AnliQcbiseepiscopo diaconus crea-
dafi opiabam, qui ad pietalis me dogmata inirodu- tus, postea patiiic suse Csesare* Gappadocum anti-
ceret. Et cum primis hoc mihi cnrse, ut morum coi- stcs factus, cnili cura et lide Ecclesiis prxfuit. >
reeiionem ali |Uam instituerem, quos per iliutinam (27) Proverbiorum.] Inter opera Basilii exstat in
consuetudinem cum improbis coirlraciam perverie- Proveibioriini principium iraclatus.
rfcni. Lertb itaqueEvangelio, animadversoqne illic, (%S)Eusebio.] Nicephorus, lihro xi, cap. 18:
quod prurimum occasibnis et momenti afferal ad < Eusebio, qui ante Bailium EcclesiaeCa:sai;iensis
perfeclionis sludium si quis hona sua vendat, deque gubernator init, dissidium quodd.tm, cura llasilio
ftli? egeilis fralribus communicet, el protsus nulla eiiammim diacono intercessit. > Ubi narrat posleii
renealur vitseistius cura, nec patiatut ineuteni suam Q | Basilium Eusebio reconciliatuin, et eideiu iii cathe-
aiiqua ferurri piwsentium ailfectionetnrbari, optabam dra episcopali suctessisse.
dari aliqiienre'x ffalribus, cui istud vitse genus arri- (2tl) Ad intigue habitaculum.] Alia editio : ad j,usi-
derel, quo una cum prolundum vit« lnijiis pelagus gnemzwtam.Gropceest, sv s7T«rrif*w 3t«tT*j,q .od aiier
StfperartSIroefel. Inveiii sane mtiltos apud Alexan- interpres deflcxit in zwtam , ut subiude St« in Cu.
driam; hec pancos apiid reliquumyEgyplum, tleinde comuiigrare soiet. Vide Onomasiicon.
et a ios in Palsesliha, el C<B'esyria,et Mesopoiamia, (30) Synodunt.] Quaeli*c synodus liieril, nondum
qiioriini adinitalus suin cum in seivatida diaeta lem- mihi liquel. Forte intelligii iantt,m synoduin de co:i-
tmii in obeundis laborilms toKraniiam. bac episcoporum, qua ad creationein Ba-
' (18) Porphyiium.] Iit Metiieis©raeconiminvenire gregalione
peranlram,
silii in episcopuni coriveniunt.
est vafios sanctos Porptiyrios, sed iiestio an ullus (31) Reple os meunt laude.] ||a,c prima bic ex
eorutn Iiuic hislorix qiiinlrel. Lilurgia B.asjlii^cima verba, nqp inveiiio in ejusdem
(19) Jerosolymamiausa orationis.] Jam olim pe- Lilurgia Pansiis tiricce cdiu ijpis regiis anuo 1560.
regrinatio hscecelebris vel ab ipso Christi in coelum 165 Sed non inirum, lanto temporis spatio ali-
ascens.u. Hierori., episl. 1?, adMaroellam : t Lou- quid nt Liturgiis iiiit^utatiniiesse, aliquiil additum,
gum esl nuiic ab -ascensu Doinini tisque ad pr«sen- aliquid deinptum. Quin et ssppediveisa ejusdeui Li-
tein diem per singulus States currere, qui episcopo- turgiue,Graecaqepie|ienduutur exeinplaria. S.meedi-
rum, qui iiiartyriim, qui eloqueiiiiuui in doctrina tio Grauca {•JorellianaJLilu.rgixClt ysusiotni, vaiile
ecdesiaslica viromm venerinl Jerosolyniaui, putautes dissidul a versione Laliua Erasini.
minus sa religioniS"',minus faaber* scieutias, nee ' hic sequentia ex Liturgia GrsecaBasiliicilan-
soniniath, ut dicitur, nuuinm accepisse virtutttm,, PQuae tur verba, habes iu ediiione {jJucijUian^ pene eadeih.
nisf in iHisGbrisium adorassent locis, de qtiibus pri- Verba iu Viia bac cinia habent ita Gnece :
Inum EVangeliuuiile patiliulo coniscaver.it. i Vari.t UpbaxssR-yptS. "A«0"o5^IO-TSO,gls.A? ft"w«H «|tou xaT-
cxempia Jerosolyni:\m orationis causa tendeuiiura otx^Tjjfiiou crov,?at i\ii\ ti; rb tkyiaaai.»Jf*as6 avw Tji
Virieapud Greizefum iinstrom, libro 1 de Percgrin-at. Uxrpi avyxaQr\u.evo;, jjai aiS,s5j,t*tv
fiofiKTOJcuvciy, xai
cap'. 4; ct aliqnoi sCqq; zaT«§iuo-ov Tn xpurutu, aov xtlPi, f*sTa5oOvai n;jiiv•/.««
(20) In proastio.] Alia versio, in submbcno. Sscpe St' rifttiv irarfi rS>\ui>, TK4v'a T0'f «yiot;. 'O \z.b;,
setktis inediie inierpcotes retinent Gr.ecutii vocabu- litf «vtof, ei; xuftto» inaov; Xoitjrb; ei; Soiuv &icv
lum. Infra, apud Ktillinum, ' I. iu, n. 19. VideOno- Uarpb;, uunv. Quaeila Lntine reddidit UISIIS: ,ll-
inasticon. :-s : - lende , itomine Jesu Christe, Deus noster, desancto
(21) Tres tabulas.} Aiia versio tres caiinos. Graioe habiluculo luo, et veni ad saiictiiicaudumnos; qui
est, Tfsfrirmaxaj.iriiteljetlabulam, et discum s^euca- surmm cum Patre sedet, et hic nobiscumiuehibiliter
linitnr Grsefcissonat. Sed recie hic noster labulam ades; et dignare potenti manu lua tribuerenobiset per
vertit. Adumbratum et labula Cebeiis, ubi tres sunt tiosomnipopulo sancta sauctis. 1'oi'iii.usRESPO>'D;T :
Ttspi"ot\oiseu septi, uti hic tres labulx. Ilabes ibi- Unussanclus,unusDominusJesus Clmstm cum sancto
dein etiain virtutes el vilia, uti hic. Spirituingloria UeiPutris. Amen.Jain vero Gr.ic,i Ba-
(22) Mqximiiw.]Hieronymus, in Chronico, Jlloari- si:ii edilionis Morelliansevix Uis-idemasiiiieritiribus.
Wmn vocat, anno 11 Constantii el Constaulis, ctii ]lpoayj.;Kvpu Inaov Xptare o 6s.f a^wvt\ aytavxarr
5J7 VITA SANCTI BASILII, (LESARE/E CAPBADOCLEAROHIEPISCOPl.NOTATIO. Z\&
ptxifrrjpiouo-ou. r.ai arcb flpovouSo%n:rn; fiaai\siu; A , ex ea seqiiencm hisiorinlam pjtat: TOTISi ov rutvbv
<rou,iftxii).6isiy TOKytKtratljua? oavojTWlluTpiavyxrx- stfevpnu.'/- TOTWV stxovwv,«\\u tkpy^aiov, xa! ToTfayiot;
xai
#rjftsvo«, cuSerjfttv «op«T«? ouvwv xai xoeralitaaav «kiixxpiroi; irarpv.atv iyvwau-ivovre xal sfflto-ftsvov j
<«u TOU
Tji xpaTatry ^etpiftsTaSouvatrjftfv aj£pav?ou o-ti- «txous* iv rS>
yiypa-KTUi jSiti> Baet\siovrov ftaxapoj, rS>
uaToj o-ouXKITOU Ttttjou«IftaTOj, xat St' r)yS>vrcavri St 'EMaSiouTOUauTou fiaSnroux«t StaSo^ouT^? au-
ra>\aS>. rovUpapxja;, t!>;irapeiarnxtt s otrto?TriTri?Astrnijivrjf
(*>t)bxQliavitpanem.\De elevaiione pams seu JSn- eixovt,sv vjx«i o xu.puxriipiyiypaTtrOMspxoupiouTOU
ctiarisliaein niissa, vjde Clauditim Saihclesium, <le «totSiftouftapTupo?"TtttpeiarnxeiSi sl;atT«v'iou^iavou
j^ucharistia, repetiiione ix, quae est de Adoratione Tou a8soJT«Tou,xai «TrocrTaTOU Tupavvouav«ipso-tVi\
iEucIiaristia>,cap. 7. . '
i; tixbvo; itivnOnTauTrivTriv «7roxaiuifi<vso>payap
(53) Ad cogsepetiendumsibi.]Fu\lolim quoruradam jrpoj ftsv ^puyy utfuvnrbv ftapTupa, ftsT' ouitoiv Ss TO
consueiudo, ut Eiieliaristiam etiam mortuis ingere- Sopu rip.«.yp.ivov xurixovra: Quod aulem imagintim
fepl ei ctnsepelirenl, qunm abrogavit ioncilinm Car- insiitiitin iion nova, sed prisca sit, el apud sanctos
lliaginense in, can. 6 : < Plncuit, ut corporibus de- et eximios P.ilres nota etiisitata, tlisceex iis qua: in
funcloriim Eucliaristia nnn detur; dictura est eriira Viia beati Basiliiab llelladio ejus discipulo, in ponii-
a Domino: Accipiteet edite (Matth. xxvi). Cadavera iicaiuque successore conscripta sunt. Pius eniiii vir,
antera nec accipere possuul, nec edere. Cavendum ut ipse narrat, Domin.nenostr.t: aslabat imagini, in'
est eiiam ne mortucs baptizari posse (ralrum infir- qua Mercurii eliam telebris martyris liguradescripta
mitas credat, eum Eucharistiam inortuis non dari erat. Astabat autem supplirans, ut impitts Julianns
animadvenerit. i Subscri|.sit huic concilio sancius T»aposlala lolleretiir. Ex qua quidem imagine didicit
Augusiinus;cl jdem canon repelilur in concilip ljip- «piid esset eveniiirum. Vidit auiein Martyrem exi-
ponensi, cap. 5, et in concilio Aniissiodorensi, anno guum ad lempus ab oculis suis evanescentem,
£40, can. 12, el in conciiio generali vi (quod est non auiem multo posl hastam cruentam lenentem.
Constaiitinopolitanum m), quod celcbratum esi in (38) Proteriu«.]Hxc narraiio apud soluin invenitur
Trullo anno Cbrisii 6s0, Agathonis papte anuo 5, Amphilochium. - ,'
Constantini Pogonati (cum solus regnavit), apnn 15, : (5!() Tondere.\ Alia edilio, consecrare. Graece est,
pbi canon <>5ila babel: MrjSsic/rol; ai>u.uatrS>vre- «rfoepil-at, tondere. Nempe quia per tonsuram Deo
ISUTOJVTWV rn; eyx^ptario::fj.eruStSbrWyiypaTtraiyup' consecranda virgo erai, ideo alter inlerpres vertit,
A&SSTS, yayere' ra. Si rS>vvexpo>v au>fiara ovSe\u$sa> consecrare.
ivvavrat, OJSStfaystv. < Cvemoinortuorum corporitius (40) Dmmanesfornicationiprmpositot.]Vide dicia
Eucharistiam c<>iiimunicet.Scripium est enim : Ac- supra ad Viiamsancli llilarionis,' cap. 16, num. 35.
apile, et comedite(Matili. xxvj). Motiuonini atitem (41) Inlra quem sacri lia^ebantur dmiclus.] Alia
porpora non possunt accipere nec comedere. i Fru- versio : uno locointerioris sacri periboli. Gtseceest :
Slra esf Pelrus Crespetius in Summa calliolica, qi|i 'Ev svt T07rtueau> rarv isp&virspi§b\uv. Alter lriler-
jnisiiuiavit de hac re agereCypiianum, lib. i, ep. 2, pietum reiinuit Graecumvocabulum, alier retn ex-
et iib. iv, epist. 6. i\am ciim ait Cypnanus : i Non plicuil.
moiieniibus, sed vivenlibus coinniuuicatioa nobis 168- (''-) Anastasius.] tixc narratio apud unum
danda esl i, agitibi de lapsis, quibus in n laru mo- est Amphilochium.
rienlibus yultcommunionem ilandain, qtiaui viventi- (43) Vsuautem sorori.] Insigne exemplum caslitalis
bus, scilicel cura jam resipiscerent et pararent se atl G | conjugalis, iiuod miraculo prohatttm, dum ignem sinu
qnotidie iriiinineiitiamarlyria. illaeso geslat Theognia. Uti bic ex Ihuribulo prunae
. ($i) Supercoluwbani.]Colunib.e olim et super alla- in siiiiiin Theognise ad castitatis testimoniunr inje-
ria et super baptisier a m memoriam Spiriius saucti ct;t', ita in Vila Joannis Eieemosynarii, cap. 46,
appensae. Hinc cletici Anlioclieui epistola ad Joau- lnlies siraile continentioe exemplum et miracii-
nem Constaiitinopornamimepiscopum, contra Seve- luin de abbate, qui Pofpliyriam merelricem convertit.
ruiu episcopuoi suuui baereiicjnu : Tu; yup ei: TUTTO» Quni ante uxores, posl sorores et erant et dice-
TOuirviouIlvsuftaTofj£puo-asTSx«t apyvpa; nepiartr lianiur, cum mariii ad sacros ordines transibant.
p«;, xpSft«ftsvafuTtspavcjTWVflsioovxoXuftSrjfipwv, xai ldacins, in Chropko ms., apud Sirmundum nosirum,
Bvatua.rnpio>v, pterarS>vaXXoiv eo-ySTSpio-aTO,\iytav, ou de Patilini episeopi Nolani uxore : < Terasi.i de
Xpnvuisi/ stSst jrtpiaTtpa; ovoftatiSofiat to «ytovIIVSUT eonjuge facta sorcr. i Fortunatus, libio i, carm. 15,
fta.. « Coiumbasaureasetarginieas, in foruiam Spi- 4e' Piacidina Leonlii Burd galensis episcopi ieoiijuge:
xiius sancti super divina lavacra et altaria appensas, Quaetibinunc conjux, e.slmodocbarasoror.
lina cuin aliis sibi appiopriavit, dicens non oportere (44) Tolle thuribulumet cereos.]Ut in deornm cultu
jii specie cnliiuibaeSpinlum. saiictimi numinare. i olim tlius, lucernse, el faces, cadera in imperatorum
Lecta est bxc ep slola in synodo Constaiilinojioli- y.eneraiiono adbibita. Herodianns, in Commodo, de
tan;i, aci. S; quie synodus habita esi Constaniinopoli Lucilla sorore ejus, K«i rb rsvp nposrtAftrrsusy auTiif,
posiobiiura A^apeti, temporeinlerregni pomifieiisub et ignis eam prmcedebat. Qiiem lionorem negatum
Alenna Conskiulinopoltlano episcopo, anno Clirisli ftlar&aeCoinmodiconcuhiniBidem refert; Pertbracein
S3G. Eadein bsecciiaiilur iu synado geuerali vn (quae n guoque lioc principatus insigne non pennisisse sibi
est ii Nicaena),act. 5. '"praeleiri. M. quoq,ne Antoninus libiis vitae suse,
(aS) Ephrmm.] .Narr.itio.quiebicde sancto ^phraem X«ft7r«Safinter lmperii insignia ponii. Persarum regi
proiniuiuir babelur inlra, cap. 11. pr.ilaiuiu ignerudocel Xenopbou., libcojviu. DeAsia-
: (56) J/efcr<t?«*.)Eiempl,Juii lioc, quo Cbristus foima licjs qitoqne insinuat Ammianus, I. xxm. Yide Li-
pueri in Eucharisiin inonstralur, ex hae Vita citat psium ad lib. i Anualium Taciti.
divusTbomas, opusculo LVIH,cap. 11. Similem ha- Sic lampades iinperatori Consianlinopolitano et
bet visionemPaschasius libro de corpore et sanguine imperatrici pr«lat;e, ut habei Codinus, de Offic.
Domini, cap. 14, quse oblaia fuit Plego presbytero, aiil;e Palatime , et Theodorus Balsamo mox ci-
cum Christum forma pueriin altari vidit el amplexiis tandus.
esl : ( Quatenus, inquit Paschasius, et veritas pate- Hinc res hsec ad viros primarios abiit, maxime
sceret in oslenso, el sacerdotis desiderium implere- patriarchiset primnrios episcopos. Theodorus Bal-
tur ex rairactilo , nosiraqtte lides firmaretiir ex iamo, dii Priviteg. patriarch., Jib. vn Juris Grceeo-
relatu. > Quod exemplum ex Paschasio cilat divus Romani : 'E7rsi Ss Ttvs? ^syoucrtvc!>;ovx ifeirat rS>
Tliomas, supra, ubi non recte Mgidius legitur loco AUzuvtjpetu;v?AvTto%stajTU^OV , ftsTa AapwraOofrra-
Plegus. Tptupxiiv.n;T(i?oSotTTOpStK? TTOlEtV stf Tiiv TWVTro^seuv
(57) Helladius.] Vitam sancti Basiliifuisse scriptam (3ao-e^suouo-av ri ei; irepav Stoixnatv,rrupa ru; arrovs-
ab ilelladio ejus discipulo et successore, leslalur finOettju;txrriTWV xavovcov aiTOt;"rj yap \ap.iru; TOUSt-
Joannes Damascenus, oratione 1 de Iraagiu., ubi Saaxa\t/.ov (fualv) iartv at,ii>u.aro:,rtup' svopiavSs
519 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 320
StSatrxstvoux.systrat apxttpei, xuru rbv x scavovaTrjfA I lium eam Epliraeni fuisse gratiam iutpertitum, ut
svrS>TpoulXco uyiu: xai otxouftsvtxrjfsxTrj? eruvoSou. Graecedicta intelligeret, alque Graecepariter loque-
i Qiiia vero iionnulli dicunt non esse permisstim Ale- relur. Sed quoniam nihil ile liis ipse Epliraem, qui
xandrino vel Antiocheno, verbigratia, ut cum tani- testatur sibi Basilium per interpretem esse locutura,
pade vel face pauiart hali faciat iter ad urbera impe- libentius dicere praelermittimus, pauciora potius re-
ratoriam, vel aliara diuecesim, exceptis illis provin- ferre conienti, quaeomni sunt fide munita, atque ac-
ciis, quae per canones cis attribulae sunl.Quippe fax, ceptatione dignissiiria, quam plura veritate nutantia
inquiunt, ad oflicium docloris spectat. Extra provin- incnlcare. > Hactenus Baronius.
ciam vero docere, non permissum est pontilici, se- Hisloria lamenhaec, quae bic Amphilochii aucto-
cundum cauonem 20 habitaein Trullo sanctae atqtie ris nomine circmnfertur, habelur eliam in Menologio
universalis sexlae synodi. > Apud quem plura vide Grsecoms. quod est apud cardinalem Creraonensem,
de harum lampadum praelatio.ne, et qui ea uli inler Viias a Basilio imp. (quem vin laudal synodus)
possint. i cum suis iconibus collectas, ubi ita habes : < Atque
(45) Theognia.] Alia vcrsio, Theogenia. Sed Graece nt magis etiam morlalibus prodessepossel(Ephraein)
est Qsoyvia. cum Caesaream venisset, a Basilio Magno creatus
(46) Ego duco.] Alia versio, ego mino. Grseceest : presbyter, repente linguam Graecam(cujus erai, ul
To ftsv ev-iyti i\uvvo>. liomo raedia Syria nalus, prorsus rudis et expers)
(47) Quoniam necessariaest domus.] Alia versio, callere coepit. > Quae ex lnanuscripto citala habes
Quia necessariasunt domus. Graece est: "OTIxpsia, apud Gerardura Vosiuminilio lomi I Operum sancli
eart TOU otxou» 1 Epliraem.
r>
(48) Mulier qumdam.] Non absitnilis hisioria oc- (58) Presbyterum.] Idera lestatur jam proxune ci-
currit in Vila sancti Joannis Eiectnosynarii, inlra, latuin Menologiuin. Sozomenus lamen, iibro III ,
cap. 51. cap. 5, narrat Ephraem iu ordine clericali ad diaco-
(4:i) Bullavit.] Alia versio, sigitlavit, Graeceest: natum soluin elatum.
eSov\\o>aevBullare, pro sigillare frequens vox mediae Atque Iiactenus Vita saucti Basilii, uti eam Roma
aetaii. In Vila Joannis Eleemosynarii, infra. c. 51. ex.congregatione Oratoni accepi, inierprele Urso,
Non poles scribere , et bullare , et afferre milii'! > S. R. E. subdiacono. Quae plane convenit cum ea
Et post: < Dat ei proprium pictacium buliatum. > quaehactenus barbaro et rudi stylo, incerto inter-
(50) Fratres.] Hoc caput Ampbilochio asserit ms. prele, in Vitis Patrurn est divulgata. Nisi t|uod iu ea
codex Graecus, quo usus est Gerardus Vossius, et inline addalur seu interseratur historia, de Josepli
vocat < Comparationem ac simiiitudinem sanctorum Hebrmomedico, et morte Basilii, quae liic deest. in
Patrum Basilii et Eplinem Syri. > Praemiuii eam bac contra babes capul 3. QuomodoBasilius Aniio-
Vossius ante opera Ephraem. Quaedam hoc capite cliiam pervenerit, et Libanii discipulos instruxeril,
contenia etiam ipse Ephrsemdescribit in encomiosan- 167 <luodcaPu( decst in Vitis Patrum, ut appareat
cti Basilii. Vitam lianc olira per varia Iragmenta descriptam et
(51) Rogabat revelari sibi.] Vide Delrio nostrum, translatam.
tom. II Disquis.Magic, lib. iv, cap. 1, qusestioneS, Imegram Vitam Basilii Graice scriptam, et Amphi-
secl. 1, ubi agit, An revelatioa Deo peli possit. lochii nomiue iusignitam, accepi Parisiis ex Biblio-
(52) Sacrarium.] Alia versio, presbyterium. Graece theta regia, quam jam olim verlit nescio quis, cujus
est, ttpartiov. . IC interpretationem habeo ex codice Marchianensi ve-
(53) In sanclum tribunal.]Grxca: ei; TOaytovj3nft«. tustissinio, quae siylo convenil ciim ea quae in Vilis
EratjSrjftg certus locus in lemplis antiquorum juxia Patrum est, rudem plane et impolilam. In Graecola-
altare. VideOnomaslicon. men exemplari caput unuin est, De miraculo Basilii
(54) El facient melanoeain.]Groece, xac Trotrjo-a? in Pelrum fratrem suum et ejus uxorem, quod etiam in
ftsTavocav.Alia versio: et genuflectens.Recte expres- illa versione deest.
sit phrasim Graocamisiius saeculi,quo/3a>stv^sTavoca» Graecahaec Viia, et Lalina velus innominati inler-
erat < genuilectere, honoris causa ad alicujus pedes prelis versio, continet baec praeterea capiia, quae et
se abjicere, et venerabundo animo prosternere, bc- in hac Vila Basilii, interpreie Urso, el in illa quae in
tiedictionem petere. > Occurrit in Vna sancti Chry- Vilis Palrum hactenus fuit, desunl: De mystica reve-
sostomi, quam cilat Joaunes Damascenusorat. 1, de latione et morie ApostalmJuliani. Item, De scriptura,
Imagin. (3«),wv ftsTavotavra 'icoawrj.Joanni venerabun- quam mulierculm fecil. Ad baec, Quomodo Spiritus
dus ad pedes accideni. Ulii non recle Franciscus Zi- sancti adventum vidit, el de quodam diucono, et Liba-
nus verleral : Joanni desiderium injiciens. Vide Ja- nio Sophista. Praetcrea , De quibusdamgentilibus, et
cobum Bitliura, ad locum citatum Damasceni. inlerpretatione Hexaemeri. Deinde, Quomodo ductus
(55) Post missas.] Alia versio : postministralionem. esl Anliochiam, et de filio Valenlis. Denique, l)c Va-
GraeceptSTaTWV \tnovpyiav. lenle Deo odibili, seu apertione ecclesimin Nicma.
(56) Osculum.] Alia versio, sa/utafioiietii. Utrum- Surius offensus impolitia veteris versiouis, quara
que verum fuit. Nam osculo se saluiabant. Ipse manuscriptam integram habuit, excepio capiiejara
Ephraem in Panegyricoin latidem Basilii in bac ipsa .un dido, De Petro fratre Basitii, eani slylo Latiuiore
re : i Cumque me apprehendisset, sancto suo osculo reformavit, et lomo suo primo de Vitis saucitiruni
consalutavit. 1 Januarii inseruit. Sed quia ipsi exemplar Graecuin
(57) Grmce.]Baronius, tomo IV, anno Christi 370 defuii,dum insist.it coiifragosis veicris versionis vesli-
Damasipapae4, ValentinianietVaIenlisimpp.7. < Ad- giis, non potuit non subinde cespitare. Sed alias hac
dunl, inquit, nonnulli tiinc temporis sanctum Basi- de re accuratius.
 FEBRUARIII.

VITA SANCTI EPHRiEM ,., SYRI,

DIACONI EDESS^ (2),

AUGTORE GRJECO INCERTO (3), INTERPRETE GERARDO VOSSIO (4).

CAPOT PRMUM.— Sanctus hic Pater noster Ephraem, A dienti jam ei in locum, et pertranseunli porlara civi-
ex Oriente oriundus, Syrus genere, piis pareiilibus talis, occurrit mulier (9), quae in eivilate erat mere-
naius in Edessa (5). Vixit temporihus Conslanlini trix:quam aspiciens servus Dei Ephraem, indoluit,
Magni regis, et aliorum qui post ipsum regnarunt. sic secum loquens : Domine Jesu Christe, de-
Abstineiis a puero ab omni re mala. Cujus parentes spexisti preces servi tui Ephraem; quo pacto enim
eo adhuc puero, per somnium videlicel visionem con- baec de Scriptura mecum disseral? Subslitit autem
spexerunt, quod cx ore ipsius Ephrrem vitis adscen- meretrixf, inluens illum. Ad quam sanclus : Dic
deret (6) valde frugifera, quaeexcrescebat, et reple- mibi, puella, quid subsistis], et ita intentis jn me in-
bat omnem sub ccelo regionem: veniebantque cuncta tueris oculis? Cui respondens meretrix, ait ad eum:
volalilia coeli, et comedebant de fructu vitis, et prae- Inlueor le, quiaego mulier ex te viro sumpta sum.
ter <iuoecomedebant, adhuc superabat fruclus. Hic Tu autem ne me intuearis, sed lerram ex qua tu vir
abseialejuvenili ereraum incoluil, compunctionis sibi sumptus es. Quaecum audiret servus Dei Ephraem,
abyssuni vindicans, per quam et divinam Spiritus suspexit, et glorificavit Deum, qui lalem ei sapien-
sancli gratiam suscepit. tiam dederat, ut ejusraodi ab ipsa responsura accipe-
CAP.11.— De qno, quidam divino afflatus spiritu, ret. Et cognovit suam a Deo nequaquam fuisse spre-
persomnium viditvirum lerribilem, tenenlem charlae " tam orationem.Veniensqtiein urbem.diversatusest ibi.
voluroen, el interrogabat: Quis, putas, accipere et CAP. V. — Casu autem juxta ejus hospttium alia
custodirc illud poterit? factaque est vox ad enra : merelrix (10) habitabat: quae, cum itle per complu-
Nullus alius, nisi Ephracm servus meus. Quo quidem res dies in urbe commorareiur, dixit ad eum : Bene-
astanie, et os aperientc, illudque dcvorante, itlico dic. domine abbas. Et fixis oculis feneslraln intuens,
fons sermonum a Deo proficiscentiumscaturiit, com- vidit illam prospicientem , aitque ad eam ; Deus
punctione et pcenitenlia plenus, timorem commemo- benedicat tibi. Ad quem illa : Quid tuo deest septo
rans jndicii, et secundi cum majestale adventHSuni- atque domicilio? Cui sanctus : Tres lapides el argilla
versorum Regis et Domini Jesu Christi, veri Dei modica, ut fenesira obslruatur, per quam prospicis.
nostri, ut reddat unicuique secundum opera sua Cui ipsa respondit, dicens: Cum primum te alloquor,
(Mattk. xvi; Rom. n). Prasterea etiam divinorum rejicis me, ego dormire (ecum eupio, et lu vel a col-
dogmalum rectitudinem ac verilaiem librismandavit. loculione me excludis? Respondens autem illi servus
CAP.III. — Alius aulem quidam sanctonnm senum, Dei Ephraem, ait: Si mecum dormire velis, veni quo
rursusin visione vidit angelorum agmina (7) ex ccelis dixero tibi, ut ibi simul dormiamus. Ad quem mere-
divino jussu descendenlia, et in manibus caput, id trix : Dic mihi, inquit, locum, et veniam. Et sanctus
est volumen intus et extra conscriptum tenentia. Et C nd illam : Si condormire mihi cupias, non poteris alio
dicebant inler se : Cui debet liber iste commitii? Et in loco, nisi in urbe media. Respondens autem illa,
alius quidem hunc, et alii alios nominabant. Alii au- dixit ad illum : Et non erubescimus conspectum ho-
tem responderunt dicentes: Vere sancti et justi sunt minum ? Et respondens magnus Ephraem, dixit ei:
isii: verumtamen nemini hoc volumen credi poterit, Si homines erubescimus, multo magis Deum erube-
nisi Epltraem miti et bumili corde. Viditque senex scere simul et timere oportebit, qui novit etiam oc-
quod s;incto Ephraem tradidissent 1Q$ caput. Et culta hominum, quoniam ipse est, qui veniet judica-
surgens mane, audivit ex ore ipsius aptissimos pr6 turus mundum, et redditurus unicuiquo secundum
aliorum instructione sermones, omnis compunctionis opera sua (Rom. u). Haecaudiens meretrix, computV-
et timoris divini, velut ex fonte aliquo scaturiente, cta est ex verbis illius; et accedens procidit ante
profluentes. Et agnovit senex, a Spiritu sancto illa pedes ejus, plorans, dicensqne: Serve Dei, deduc
soggeri, quaeex illius ore manabant. ine in viam salutis, ut a multis meis malis operibus-
CAP.IV. — Captus est autem desiderio sanctus hic que improbis liberer. Sanctus autem senex muliis
Pater nosler Ephraem visendae Edessenorum urbis eam admonens ex sacra Scriptura, confirmansque
(8), oravitque Deum dicens : Domine Jesu Christe, illius pcenitentiam. misit ipsam in monaslerium, et
dignare me videre civitatem illam, et cum ingrediar, " salvavit ejus animant ex coeno flagitiornm. '
obviam mihi habere merear hominem ejusmodi, qui CAP. VI. — Et discedens a civilate il!a, venit Cae-
mecum aScriptura sermonem exordiatur. Et ingre- saream Cappadociae,ubi ingressus teraplum, reperit
325 DE VITIS PATRUMLIBKR PRIMUS. 32 i
sanctum Basihum archiepiscopum concionanlem ad .A mus istuil inc agere, m tanta iiomintim praesentia!
populum, et coepit magna voce bealissimus Epbraem ponne nos pudet? Et ait ad illam : Si homities eru-
praedicarc eum. Dicebant aulem quidam de turba : bescis, qiiiiiitomagis erubescere oporlet Detiin, ab-
Quis esl isle peregrinus , t|ui sic iatidat episcopum; scondila tertelirariim redargUemera (/ Cot. IV). At
qujppeadiitatul' ipsi potius, ilt aJiqiiid ei lilrgiatlir. llfa confusa, re Infecta abill, niliil perficere ctJmillo
Pefacta autem j:tm concione, ait Basilius : Accersite valens, et ne ad iram quidein emn concitare.
ad me hominem, qui insislebat l.audando me. Et CAP.VIII.—169 Atqueislasuiiicerlamina Magni
accersilo eo, dicil ipsi: Quid ita instanler vocilera- Epbraem. Vir enim eral clemens ac patiens, man-
baris iaudsndo me, domine' Eplifaeni? Resporidens suetus; piirus ac simplex, in co'gh"irionc d*lviuavelut
autem saitctus senex, dixit: Ideo perseverabamcla- omni fuco carens , secundum tjnod scriptum esl
mando, et laudando te, quia aspiciebam immacula- (Job. i), demissus aique modestus, humilis el coui-
tam colutnbani (11) stantera in humero tuo dextero, punciiohe plenus, supra lidem ; iil efia'm'Ifiso iacen-
et iu aures tibi suggerentemquaepopulo concionaba- te; vel ex solo aspectu (15) intaehteS ipsTiffiJicefe
ris. Magnus autem Basilius Spiritu sancto plenus, videretur. Totiis precibiis ad Deiim fiihdendis intcri-
ipsnm agnovit, el dixit ad eum : Tu ne Ephracm es tus eral. Hic igitur sancius pater noster, post vitam
Syrus? Vere quemadmoduin ililellexi, sie et in te B bene bfeatequeperaciam, et cura se exempluhidivinifi
comperi, quietis amator. Scriplum babetur iu prO- Virlulis exbibiiisset, plurimosque sanctae doClrinie
pheta David : Ephraemfortitudo capitis mei (Ps. ux, Sermones exposuisiel, praescius sui obiius, curiipo-
cynj. Naro mansuetudo tua atque clementia, et sim- suit tesiamenlum a'd discipulos, et quoscuriqueliio-
pliciias cjara est, velut lumen apparens omnibus. nachos, de firturiseos commnnefaciens, et sic mo-
; CAP.VII.—Alibirursus transeunle sancto Ephrrem, dicum aegrotahs,qtiievilin Doniino,a moriacliiseremi
frautliilenter accessit ad ipsum meretrix (12),quae sepulturae traditus. Precibus igitur et iniercessioiie
assentalorie eum ad lurpem pertrahere nitebatur s&ncii Ephraem, digheiur et nos peccalores Ctiiistiis
commistionem; sin minus.saltemutad indignationem Deus rioster facere imitatores divinae viiae ipsiiis,
ipsum commoveret, quod nemo unquam illnin vidis- per quara consequi possimus misericofdiam, ti rc-
sel iralum. Qtii dixit ad illam : Sequere me. Cum missionem peccatorum nostrorum, in quaecotlap i
aulem jam appropinquaret ad locum a raagna civi- Suiiius.Quoniain ipsi Cbristo et DeOnosiro coriveuit
tatis turba frequentatum, dixil ad eam : Isto in loco Omnis hoiiof et adoratio, cum Palre, et sancto ac
jreni, faciamus uti cupis (Pelag., libelltit, n.21). At vivificoSpiritu, in saeculasaeculorum.Atrien.
jlla videns lurbam, dicit ad eum: Quomodopoleri-
ROSWEYDINOTATIO.
(i) Ejpnrmm.]MarlyrologwmRomanum, I Februa- C liistorial.lib. xiy, cap.,86; Antoninus, part. n, tii,
rii: i Sancti Ephraem Edessenae Ecclesiaediacohi, ix, cap. i, § 1 et 2. Petrus episcopus Equilinus ,in
ejji post multos labores pro iide Christi susceptos, Caialogo saiicioriim, lib. m, cap. 70, qui sua de-
sub Vale.nleimperaiore sapctitaie el doctrina.conspi- sumpserunt ex Viia sancli Basiliiper Amphilociiiuiii,
cuus quievit iri Domiiio. i Menolog_iuiii Gricum, 18 quae in ejus Vita praecedeniehabes cap. II.
Januarii : i Natalis sancti Patns reverendissimi (4j Gerardo Vossio.] Fuit hic doctor Iheologus,
EpbraemSyri, ex patria Edessa, in cujuS lauderri praepositusTungrensis, patria Borcblonius, e comtr
exstat fterrap...sancli,Gregoriji,Nysseni. > Ejusdem taiu Lossensi, dicecesis Leodiensis. Qui mufiisaiinis
eodern iiie breve inMeuaeis halies elogium. . vixil, et varia Patrum Opera e Graecraiii ta-
* (2) DiaconiEdessw.]Ita Hierohymus Catalogo il- Romae linum deduxit. Quorym, quL volel, catalogiim repe-
bi.strium Ecclesiae Scriptorum, c.ilr>:i Ephraem riet in firie lomi lt( Operum S. P. N. Epliraem.
JJiiJlessenajliccle»i^e.diacpims,;.raulia Syro sermone (5) iV<w«* in Edeisa.] Ita etiarii Metaplirastes. So-
coiripbstiit; et ad saiiclam vetiil claritudinem, ut comeiius, lii.no m, cap. 13, Nisibinniiin ait: "5; e/.
post lectionem SCripturarutii piiblice iii quibusdara TshaiSr); o>y,rS>vTIJSS^-rrtxw.oiwv rp yivo; stxsv :« Qui
etclesiis ejus scripta recilenlur. Legi ejus de Spiritii Nisibi riatus, geniis ex ilhus urliisbidigt-iiiSi.fJuxit.»
gancto Graecumvoliimen, qued. qu.idam de Syriaca (li) Vilis ascendcret.] Eanideni visimiein balies as-
lingtia verterat, et aciiraen subliuiis ingenii euam in serlore Gregorio Nysserioin encomiosarictf Epfira:ni,
translatiorie cbghovi. tfecessii sub Valenie Priricipe.i etMeiaphrasie.ip ,ejus ,Vi:a; et,Menologio Gr*co
Palladius quoqutt,cap. 101 Lausiac* bistoriaedia- manuscriptq cardi/iaiis Cremonensis, capite ultimo
sonum EcclesimEdessenmvocat.. , - • praecedentisVitaeciiatp.
(3) Grmcoincerto,].Ipienta esfhaec Vit^tRomaein D . p). Angelvruttiagmina.] Et hu[us vfsionis asserfO-
velusiissimis Mss.GraecisVaticanis et aliis anonyuia; reui bab«s Nyssenurojam cilatum, eiMetaphr. ,:
riisi quod in vetuslissinio mauuscrrpto GraecoCod. (8) VisendmEdnstenqwm ari>7^.J,.Nouex noviiaie
Jiibliotliec. Crypt*,fer., sub liti. xx, ejusmudi inscri- qWtiairi, s:edclestderioirivisendiloca sancta, et hau-
ptio rejierilnr ,: Uepi TOU . tiuj»u "e/fpottft.ter. TOV riendi akquam uiititateni ex corisortio sapieriium, e(
•Ajtoilo^toyIrrto-xoTrou. De DomnoEphram, forle, Am- ea|n, qupqne ftljjs..impartiendi. Nyssenus snpra :
thilochii episiopi'. < Hisceverode caiisis,ep concessit, ut loc)iibrsancta
- .Habesegregium Epliraem encomiuni a Gregorio inviseret, lura ut sapienieni aliquem convenirel yi
NyssenoGratce,ctiiiscrjpiura, Geraido Vossio inter- rum ac cognitionTsips& ffuciiiiii' vel caperei,' vel
prete, inter Opera Epbraem, et in postrema Nyssery ajjrispra;berel. ».Eo animo Epbraeiiiproperasse Edes-
editiorie : cfiii leslatur, ex vanis scriptis Epliraem sain, lefert ejiain JVietapbr;tstes., .,-.. ->.'.;
¥itam ejus se concinnasse, et sedulaeinsiar apis, ex (9) Occuriil mulier.] Eadera Jialpes apud Grcgoj
plurimis floribus fav.umspiritualem coufecisse.Meta- riuniNyssenura in ericouiiosanctiEpbraein,iiemapud
phrastes qii^riue vitam Epbraem consiripsM, rjuam Melapbiastem.
lialiet LipOinanusloiiio V de Vitis sarictoruui, elSu- (l^) Hanc bUlmEiam^opiiior,
Aiia.jne.nHrix..] .respi-
5M tdnlSi. De Ephraem^uot/ue Viriceriuus,iri Spec. cit Gregorius Nyssenus in encomio saucti Eplrraem,
 325 VITA SANTl SIME6NIS STYLlTjfi SM
durn ait: t Ex impudica pudicam,Cx laseiva gravehi, A in similitudine columbac traetanlls subdit
frequentissinia
et iiiqiimata puram caslamque reddidil. i Tola est perspexisset. i El sequenli capite, Joanue§
Diaconus: < Hinc est quodconsiietudirialiterSpiritus
iiptid Metapbrastem, ubi quod hic est tuo septo, ibi sauctus in specie columbaj saper scfibeniis Gregoiii
esi iitir»cibo.
(II) ImmaculaWn columbam.]Idem narral Grego- caputdepingitur. i
rius Nyssenus in encoinio Ephraem, et habes eliam (12) Meretrix.] ldem habes infra, libro v De Vilis
apiidMelapbrastem, i»airuni; apud Pelagium,, libello x, n. 2i. < ,
Simile hahes in Vita sancti Gregorii aptid joari- "(13) Vel ex sotoaspeciti.jNyssentis, supra : iAspe-
nein D acoiiiim, libroiv, cap. 69, Ubi PelrUs Diacri- cltisque ejus ahgeiiciis sufllciens erat, qui per se
nus, qui sancli Gregorii familiarissimus fuit, uarrat, absque ulla oratioue iutuemes ad commiserationem
quod i stiper capul (Gregorii) ipse Spiritum sanctura pernioveret. »

JANUARU V.

VM SAISGTI SlMEOMS <•>.,

STY&TM(Z),
AWCTORE ANTONIO" (3J JEJUS DisCifctJLOi.

CAPUT pftbicM.i70 Sancius Simeon ex utero mS- B Et die quinia egredieris abbas Timotlieusi mierrO-
tris suaeelectus est 5 Domino, et meditabatur parerrj gavit eum, dicens : unde es, fili? aut quos parehtes
et placere illi: erat autem isii pater Stisocioii(£) nd- babes qui sic afflictuses ? aul quod esl nomen tuuiil;
mine, et nulrlebalor a parentibiis suis. Qui cumfactus ne forie aliquid mali gesseris, aut forsitan servus sisj
fuissel anriorum tredecim, pasceb.it oves patris sui; et doniinum tuum fugias? Tunc beatns Simeon cuift
et videns ecclesiam (*'>),reliClis pecoribus, ihgressiis Jacryinis dixit : Nequaquam, domine, sed opto ut
est, aiidivitque Apostolum ibi legl. Interrogansqile sim servus Dei, si ipse votuerit, quia volo Servare
unum seniorem, ait: Dorriine, qiiid esl istud quo'd animam meam perditam. Jube ergo me introire iit
iegituir? senex respohdet ei: Pfo substaniia ailimreut inonasterium, et omnibus deserviie; noli me foris
discat liottiotimere Deiim 'ex toio corde, et ex tola diutius dimiitere. Tunc apprehensa manu ejus, in-
rnenie sua (Lucm x). Dixit beatus Simeon : Quid est troduxit eum abbas in rnonasterium; dicens fratri-
timere Deum ? Dixit ei senior : Quare me ffagiias, bus : Filioli mei, ecce trado vobis istum fralretffj
iili? Et ilte : Quasi Deuiri, inquit, iriterrogo le. Ista doceie eum cariones monasterii. Fecit auiem in mo-
cniin quaea te audio, disCefe volo, quia ignarus suiri nasterio quasi menSes qUatiior, serviens Ommbiis
et stnlius. Respoiidit ei seriior : Si quis jejiinaveHl sine querela, in quibus Psallerium ex intepro rriemtf-
jit-tJter; et ousecfationes fecerit per inoinenia, et lni- C riae commendavit, qiiotidie percipiens cibura' tlivl-
miliaveni seipsiim oinni honiirii, et nori dilexerit au- hura. Cibum vero quem simUl ciim fratribus acciple-
fum, heque paremes, rieque veslimenla, neque pos- bat, tacite pauperibuS erogabati lion sollicituS de
sessiones, et honorat patrBm et matrem, el saCerdo- craslino. Eratresergo advesperafn, illg vefo Sfeptimb
tesDei prosequitiif', bicbsefedliabit reghumseternuirf; die cibum sumebat.
et qui ecoiiirafio isiS fibn ciislodit, hic liaeredilabit C\p. 111.—Ubaauiem dierum ingressUs 3U putedfli
tenebras exiefiores, qnas paravit Deiis diabolo et afi- at)uam baurire, sumpsit funem de situia, iiilde ffa-
gelfs ejits (Matih. xxii, xxv). Ista oninia, fili, iri mb- tres aquain bauriebant, et involvit eum toti cbrpofi
nasterio exaggeriirilur. Audiens hacc bealiis Simeori, suo nudo a reliibus usqtie ad cbllum; et ingrgssril,
cecilit ad pedes ejus, dicens : Tu es paier meus et dicit fratribus: Exivi b&urife aquarri; el nbli inveiii
mater mea; et doctor operuih bonoriim, et dux ad iuhem in situla. Et illi dixeruut : Tace; ffaler, fie
regna coelorum.Tu enim acquisisti auimaiti niearii, foi-ie agnoscat abbas, quoiisque tempus praetereiiL
quaejam mergebaiuf iri perditiorieni. Dfiiriiniisreddat Putrefactum est autem corpus'ejris d*e bbligaiiorieet
tibi vicissiiudineih pro anima Inea. Ista siint ehirh asperitaie funis; rjuia' 17J secabat eiiiri usrjue a"d
qtiaeaMlifieant.Ego aulerii jani riuiic vadairi; Siciit ossa; ihgressus esl ehiiriin carrierii ita; ut vix abpa-
docuisti, in inonasieriiimi ubi Deiisvoliieril : ei liat D reret. Qiiadam aiiiiem m'eexeuntes aiiqdi de fraifi-
vokintas ejus in me. Dixitiili seriior: Fili, priusquam biisi inveneruht eiiiri cibiirii siiiim 3aritem pauperi-
irigrediaris raonasieriurn, atidi qu;u dico! Tribulatio- bus; et regressi, dixefurit abbati : unde liobis ad-
nem habiturus es; necesse est emm te servire et diixisli liomiriem istiini? Nori bossumiis abstiiiere
vigilare in nuditate, el lriuesirienief siisiiiiere riiaia : siciitille; de Jt)oriiiiiicaeriim iii boriiihicafn jejirriat,
et iterum cortfortaridiises, vas pfeliosurri Deo. cibos quos accipiC pauperibiis erogat: serl et fetor
CAP.II.—Et statiht exieiis bealus Siriionde eccle- gravissimus egrediltir de corbore ejus) iiai iil htilius
sia, ibal iri iiionasleriiiiii sancti TiiiioUiei (6) iriagni- juxta eum siare possil; et cuin ambiilai, verraes <fe
Bc.iviri (7); ei procideiis antelores rrionasterii, jace- corpore ejus cadurit, lectusque ejus plenus est ver-
bat pef dies qiiiiique iibri inaiidticaris liequc bibens. mibus, Turic exiens abbas inveiiit sicui illi dlicfiiiil;
 32? DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 328
cuieit: Fili, quid est quod dicunt fraires de to ?Non .A CAP.V. — Post hsec egressus occulte, pergit non
tibi suffiCit jejunare sicut nos? An non audivisti longe a monasterio, ibique multo tempore fuit, redi-
Evangelium, de doctoribus dicens (Malth. x), quia ficavitque sibi clausuram ex lapide sicco (8), ibique
non est discipulus super magistrum : erit atilemom- fuit annos tres, et veniebant ad eum multi ad oratio-
nis perfectus , si sit sicut doctor ejus? dic milii, nem. Deinde fecil columnellam cubitorura quatuor,
Jlli, felor iste unde procedil?, Stans beatus Simeon, stetitque in ea annos quatuor. Crescebat autem de
nibil respondit. El iratus abbas, jussit eum spoliari, eo fama sancla per orbem terrae,et faciunt ei colum-
et invenerunt funem circa corpus ejus, iia utniliil nam babentem cubitos duodecim, et stetit in ca
pareret de eo nisi summitas tnntum. Exclamans au- annos duodecim. Rursumque fecerunt columnam cu-
tem abbas vocemagna, dixit : unde nobis advenitisle bitorum vigtnti, stelitque in ea annosduodecim.Tunc
Iiomo, deslruere volens regulam monasterii ? Rogo congregati sunt omnes habitalores loci illius, etaedifl-
ergo te, discede hinc, et perge quo vis : cura miilto caverunt juxla ipsam columnam basilicas duas, et
tamen dotoreet labore tulerunt a corpore ejus funem, columnam cubitorum triginta, et super ipsam stetit
de quo erat involutus, una cum carne ejus putrida. anuos quatuor, et ccepit virtutes facere. Multi lan-
Facientes autem illi sludium per multos dies, sana- guidi veniebant ad eum, et daemoniahabenies, et cu-
verunt eum. B rabal eos: coecivisum recipiebant, debiliummanus
CAP.IV.—Sanatus aulem post har-c,exivit de mo- restituebantur, surdi auditum recipiebant, leprosi
nasterio , nullo sciente; et ingressus" est puteum mundabanlur. Mullas hic gentes inclinavit ad iidem
desertum, ubi non erat aqua, non longe a monaslerio, Christianam , id est, Sarracenos, Persas, Armacenos
nbi immundi spirilus inhabitabant. Et ipsa nocte re- (9) et Laotos (10), similiter et Allophylos. Audien-
velalum est abbatiquod multiludopopulorum circum- lesque de eo et de virtutibus ejus , conveniebant et
darent monasterium suum cum fustibus et gladiis, adorabant eum.
dicentes: Danobis servum Dei Simeonem, Timotbee. CAP.VI.—Tunc invidus diabolus transfnrmavitse
Sin autem, incendemus te cum monasterio luo, quo- in sp.eciem angeli, fulgens in splendore cum equis
niam exasperasli hominem justum. Qni evigilans, igneis. Et currus igneus apparuit juxta columnam,
ait fratribus: Filioli mei, visionem vidi, et mulium ubi slabat beatus Simeon, 172 iHuxitque cum ful-
turbalus sum in ea. Et in alia nocte vidit multiiudi- gore et splendore quasi specie Angeli fulgens.
nem virorum fortium aslanlium et dicentium ei : Da Et dixil diabolus blandis sermonibus : Simeon,
nobisservtim Dei Simeonem; dilectus est enim Deo audi verba mea, quae tibi Dominus mandavit. Misit
et angelis; quare illum vexasti? major le esl apud me angelum suum cum curru igneo et equis igneis, ul
Deum; omnes enim angeli contristantur propter' C rapiam le, quomodo rapui Eliam [/ V Rey. u). Tem-
illum. Ipsum autem praeponerehabet Deus in mundo, pus luum jam est. Et tu simililer ascende jam me-
ita ut per iltum multa signa fiant, qualia nemo fe- cum in ctirrum, quia Dominus coeli et lerrae trans-
cit. Tunc exsurgens abbas, cum magno timore dixit misil hunc. Ascendamus pariler in ccelos, ttt videant
fratribus: Requirite mihi hominem illum, et adducite te angeli et archangeli cum Maria malre Doraini,
in bunc locum, ne forle omnes raoriamur propter il- cum apostolis et Martyribus, confessoribus et
lum. Vere enim sanctus Dei est; mirabilia enim prophelis , quia gaudent videre te, ut oies Do-
tnagna vidi et audivi de illo. Tunc omnes monachi minumqui te fecit adimaginem suam. Etiam Iocutus
exierunt eum quserere, et omnia perlustrantes et sum libi, ne tardes ascendere. Simeon completa ora-
non invenientes, renuntiaverunt abbati dicentes : lione, dixit: Domine, vis rapere me peccalorem in
Nullum locum reliquimus.ubi eum non quaesissemus, ccelum? Et elevans dexlerum pedem ut ascenderet
nisi tanlum in deserlo puteo. Respondit abbas: in currum, levavit dexteram manum, el fecit signa-
Rogo vos, fralres, ite ad perquirendura eum , sed et culum Christi. Cum signum crucis fecisset, conlinuo
ego vadam vobiscum. Vere sanclus et servns Dei diabolus nusquam comparuil, cmn argumento suo
est. Et sumens secura quinque ex illis, venit ad pu- ' evanuit sicut pulvisante faciem venti. Tunc inlellex.it
teutn. Et faciens oralionem, descendit cum fratribus D Simeon arlem esse diaboli.
in pttteum. Vidensque illum beatus Simeon , ccepit CAP.VII.—Reversusergo in se,dixit pedisuo: Non
rogare, dicens : Rogo vos, servi Dei, dimittite nie reverteris retrorsum hinc, sed stabis hic usque ad
una hora, ut reddam spiritum meum; adhuc enim obitura meiim, donec accersiat Dominusme peccato-
modicum, deliciens est. Valde autem faiigatur anima rem. Inlerea diabolus in frigore appostiit vulnus
mea, quoniam exasperavi Dominum. Dixilque ad il- super femur ejus, et putrefaclurn est ita ut mulli-
lum abbas : Veni, serve Dei, ut deducamus te in tudo vermium scatescens de eo, descenderet de cor-
monasterium; cognovienim de le quia servus Dei es. pore ejus, decurrebatque de pedibus ejusincolum-
lllovero nolente, addncunt eum viad monasterium, et nam, et de columna in terram. Anno autem integro
omnesprosternuntseadpedesejus, flenteseldicentes: stelit in columna super unum pedem. Quidam autem
Peccavimus in te, famule Dei, indulge nobis. Beatus juvenis aslitit ei, Anlonius nomine, qui vidit et scrl-
autem Simeon gemebat, dicens : Quare gravatis in- psit liaec. Jtixia praeceplum illius colligebat vermes,
felicem et peccalorem? Vos antem estis servi Dei et qui cadebant ad terram, porrigebatque illi sursum.
Patres. Stetit autem ibi quasi annum unum. Al ille ponebat eos sibi in ipso vulnere, ad simiiitu-
320 VITA SANCTISIMEONISSTYLIT^E. 330
dinem justi Job, dicens: Manducate quod vobis Do- 1_impiorum mergis in perditionem,qui duos leones
minus dedit. humiliasti, et fortia Cbaldaeorumincendia mitigasti
C*P. VIII. — Audiensanlem Basilicus rex Sara- servis tuis (Dan. vi), qui Eliam corvis deferentibus
cenorum (11) famam ejus, venit ad eum. Videns au- escara pavisti (III Reg. xvn), suscipe animam ejus
lein iliumstantemsursum el orantem, subito cecidit in pace, et colloca eamin locum patrum sanctorum,
vermis de corpore ejus. At ille currens apprehendit quia tibi est potestas in saeculasaeculorum.
eum in fide,etposuit super oculos suos(12). Et vi« CAP.X. — Post hos vero dies rursum fecerunt ei
dens Simeon, ait: Quarc hoc fecisti, vir illusiris, et coluranam habentera cubitos quadraginla, et 173
me gravasti; vermis est enim de corpore meo pu- sletit super ipsam annos sedecim usque ad obitum
trido. Et cum haecaudisset rex Basilicus, aperiens suum. In quo tempore draco grandis nimis habitabat
manum suam, invenit margaritam pretiosissimam. juxta eum in partibus Aquilonis, unde nec berba
Et dixit ad beatum Simeonem: Non est vermis ibidem nascebatur , cui etiam intravit Iignum in
pulridus, sed margarita pretiosissima; cui ille oculo dextero. Et ecce quadam die veniebat caecus
respondit : Homo, secundum fidem tuam data ille draco, et trahens se applicuit ad habilaculum in
est tibi, et benedicitur in manibus tuis omnibus die- quo vir Dei morabatur, tolus in gyrum se compti-
bus viiaetuae.El ita ingressus est bomo ille plenus ;J eans, quasi veniam poscens, hurailiatoque capite ja-
fide. cebat. Quem beato Simeone intuente, stalim exivit
CAP.IX. — Post raullum vero temporis, audiens de oculo ejus lignumhabens cubitumunum. Videntes
mater (13) ejus famam de eo, venil videre eum ; autem omnes, glorilicaveruntDeum, tamen ab eo fu-
sed probibita est videre eum,quia locum illum gerunt propler metum. Sed bestiaipsa involviise, et
mulier non ingrediebatur (14). Cum autem audisset mansil in uno loco immobilis,quandiu omnis populus
beatus Simeonvocem matris suae, dixit ei : Sustine, perlrausiret. Deinde surgens, adoravit ostiummona-
mater, modicura tempus, et simul nos videbi- sterii fere per duas horas, et sic reversa est in cubile
mus, si Deus votuerit. At ilia haec audiens, flere suurn, et neminem laesit.
coepit,et rogare ut eum videret, et solutis crinibus, CAP.XI. — Mulierquaedamsiliens nocte, venit ad
increpabat eum, dicens: Fili, quare boc fecisti ? hydriam aquam bibere, in qua erat parvulus serpens;
pro ulero quo te porlavi, satiasti me luclu; pro la- et bibens, deglulivit illum, et crevit in utero ejus,
ctatione qua le laclavi, dedisli mibi iacrymas; pro Sed mulii medici, et incantatores, et magi, adhiben-
osculo quo le osculaia sum, dedisti mibi amaras cor- tes studium, nibil profecerunt. Post aliquod vero
dis angustias; pro dolore et labore quem passa sum, tempus adducilurad sanctum Simeonem; at ille jussit
imposuisti mihi saevissimasplagas. Et tantum locuta C eam poni in terram, et de aqua monasterii in os ejus
est, utnos omnes faceret flere. Audieusbealus Si- mitti. Tuncexclamavitfortiter, et staiim exivit de ore
meon vocem geuitricis suae, posuil faciem suam in ejus serpens, cujus longiludo erat cubitorum trium.
mauus suas, et ploravit amare, mandavitque illi, Eadem bora crepuit serpens, qui eliam ad multorum
dicens : Domina mater, quiesce modicum tempus, teslimonium suspensus est ibi septem diebus.Et sana
et videbimus nos in aeterna requie. At illa coepit facia est mulier ex illa bora,
dicere : Per Cbristum qui le plasmavit,si est possi- CAP.XII. —Virtutesejus quamvis alicujus facun-
bilitas videndi te, itrtanto lempore alienum a me, dia enumerare vix valeat, tamen prout sunt vires,
perraitte me videre te, aut si non, vel vocemluam omnino silentio eas tegi minirae patiar. Factum est
audiam, et stalim moriar, quia pater luus in trisiitia autem ut aqua in loco non inveniretur, et totus po-
propter te morluus est. Etnunc ne in meipsa amaritu- pulus periclitabatur, et omnia animalia pr* aqu»
diue perdas, fili. flaec diceos, prae trislitia et planciu penuria. Videns vero sanctus Simeon contritionem
in somnum conversa est: babebat autem tres dies eorum, stetitad orationem. Circa decimamautemdiei
et tres noctes, non cessans deprecari eum. Tunc boram subito dirupta est terra, et factum est cbaos
beatus Simeon oravit ad Dominum pro illa , et magnum ab Orientali parte ipsius monasterii; el in-
statim reddidit spirilura. Colligentes vero corpu- D venla est quasi spelunca, inaestimabilitermultam ba-
sculum ejus, adduxerunt in conspectu ejus. Et ille bens aquara. Tunc jussit fodi seplem cubitis, et ex eo
flens,ait: Dorainussuscipiat te in gaudio, quia tribu- tempore superabundavit aqua^in illo loco usque in
lala es propter rae, et portasti me in utero mensibus praesenlemdiem.
novem, atque lactasti simuletiam et nutristi cum la- Quo in tempore expetentes quidam de longe ora-
bore. Haec eo dicenle, matris vultus sudabat, et tionem ipsius et opera, meridiana bora diverterunt
corpusejus commotumest, nobis omnibus inspicien- paululum ad umbraculumarboris propter aestum ad
tibus. llleautem elevansoculos ad ccelum,dixit: Do- repausandum. Cumque sederent, ecce subito prae-
mineDeosvirtutum.quisedessuper Cherubim,e t scru- gnans cerva praeteribat secus illos, el dixerunl ad il-
taris fundamentaabyssi,quicognovistiAdaraantequam lam : Pcr orationem sancti Simeonis te eonjuramus:
esset,qui promisistiregnicoelorumdivilias diligentibus modicurn sta, ut le comprehendamus. Quae sletit
te, qui loculnses Moysiin ruboignis (Exod. m), qui eadein bora. Apprehendentesqueeam, occiderunt, et
benedixistiAbrahampatrerauostrum(Gen. xxu), qui comederunt partem aliquam ex ea. Statiraque obmu-
introducis in paradisuraanimasjustorum, etanimas luerunt, et sic veniebant, sieut et cerva illa. Curreu-
PATROL.LXXUI 11
531 m yiHS PATRUM LIBER PRIMUS. S32
tes aulem, venerunt ad sanctum Siineonem, ponantes, \. tantibus in ea, qui eliam hunc reconciliavit sibi: ct
corjum ejus, et feceruni ibi duos annos, el vix ali- ego timui ne subito occideret me; ne ergo amplius
quando saiiitatem recipere poiuerunl. Iniqpura est fatigetisme humileni et pauperem. Et itacum tiraore
enim peccatum eornra recilare. Coriura autem cervae regressi sunl, nuntianies orania quae viderant et au-
suspenderunt ibi ad testimonium raultorum. dierant
CAP. XIII. —Sed et pardus immanis erat in locis CAP. XVI. — Post paucos vero annos, faclum est
illis, qui et bomines et animalia interflciebai, et in una die, lioc est, sexla Sabbati, ct inclinavit se ad
gyro omnia vastabat. Yenienles aulem liomiiies loci oralionem, susiinens tres dies, id est, sexta, Sabbato,
illius ad sancturii Simeoneni, nuntiayerunt ei quod et Dominico. Tunc ego pavefactus ascendi ad ipsum,
lanta ac talia oi^Ia pardus operaretur. Tnnc sanctus «1 steti in couspectu ejus, dixique ad eum : Surge,
Simeon juss.it de terra vel de aqua monasierii aspergi domine, benedic nos, quoniam populus tres dies et
in i.l.laluca. Et faclum est. Exquirentes vero postrao- tres noctes babel, exspecians benedictionera a te ; et
dura, iiivenerun,tipsum pardum jacentein mortuum, iion respondit mihi. Et rursus aio ad eum : Quare
et omnes glorificaverunt Deura Simeonis. me conirislas, domine, aut quid offendi,?Supplico,
CAP. XIV. — Quemcunque lamen sauabat, praeci- mitte mihi manum, aut forsitan jam a nobis migra-
piehat illi, dicens: Vade iu domuin luain, etbonori- 9 sti? Et sentiens quod non loquebalur mihi, cogitavi
fica Deura qui te sanavi.t, et ne audeas dicere quod te ut nulii dicerem, quia timebam illum (angere. Et
Simeon curaverit, ne libi subito deterius conlingat: stans qttasi iiora media, inclinavi me, et posui aurera
et ne praesumasjurare per nomea Domini, quia grave meam ad ausculiandum, et non erat flatus, nisi lan-
peccatum esj: ;cd in me humili elpeccaiore jura sive ttuii quasi odor multorum aroinatum ascendebat de
in Domino.
juste sive iujuste (15). Qnam ob causain omnes corporeejus, et sic intellexi quia requievit
Orieniales ei barbarae gentes, quaesunt in illis regio- Et, hebefactus, planxi ainarissime; et inciinans me,
oibus, per eum jurant. osculaius sum oculos ejus (18), et barbam complexus
CAP. XV. — Latro quidam de Antiocbia, qui no- criuesque capitis ejus. Et increpans dixi: Cui me,
minahatur Jojialhas (lb), niuJta tnala faclens, cum a domine, derelinquis? vel ubi requiram tuara angeli-
multis persequeremr, nec posset se jam ab illis ab- eara doctrinam? Quale responsum reddam pro te?
scoudere, quasi leo a facie multorum persequeniiuin aut cujus anima respiciat columnam sine te, ct noii
tugiens, stibjto ingressus est monasterium; et atn- lugeat? Quale responsum reddam inlirmis, quando
plexus coluuinam sancli Simeonis, ccepit araarissime veniunt et requirunt le hic, et uon inveniunt? Quid
jlere. At ille Uii.it ei : Quis es? aut unde venisti Iio- dicam, aut quid loquar ego humilis? ilodie video le,
axo, aut cur Jiiciniroisti? At ille : Ego sum Jonathas C crasiina vero considero ad dexteram sive ad sini-
Jairo, qui oinnia mala feci, veni bic poenilere. Ait stram, et non invenio te. Aut quo amictu Speriara
itaque sancUis Simeon : Talium est regnum coelorum columnam tuam? Heu me, qnondo veiiiunt aliqui de
[Maith, xix). Sed nevelisme tenlare, ne iterum in- longe quaerentesle, etnon inveniunl! Et prae multa
veuiaris iu scelerib.us ipsis quaereliquisti. Haec illo trislitia obdoimivi. Statimque apparuit mihi, dicens:
loquente, ecce officiales (17) veniebant ab Antiochia, Non derelinquam columnam hanc, nec locum et mon-
dicenles : Tradc nobis iuimicum et malelicum Jona- tem hunc benedictum, in quo illuminatus sum ; sed
tjiaii, ue subilo commovealur civitas in sediiionem. descendens, satisfac populo, et annuntia de rae An-
Besiiye eBiiii parat* sunt ad devorandum eum. Re- liochire secrete, ne lumultus (iat in populo. Ego enim
spondit eis beatus Simeou : Filioli mei, ego uon ad- requievi, sicut Dominus voluit; tu autem ne cesses
duxi eum buc : quoniam qui adduxit eum, major ministrare in hoc loco, et reddet tibi Dominusmer-
nobis est, el islis talibus subvenit, eteniin talium est cedem in coetis. Exsurgens autem a somno, pavcfa-
regnum coelorum. Et si poteslis inlrare, rapite eum ctus dixi: Domine, memenlo mei in requie sancla
binc. Ego aulem non possum, quia tiraeo eum qui tua. Et sublevans vestimenta ejus, procidi ad pedes
illum raisil ad me. Audienles autera haccviri illi, ejus, et osculatus sum vestigia illius; et tenens majus
regressi sunl cura liraore 174 magno, et renuntia- ejus, posui super oculos meos, dicens : Benedic, ob-
verunt oiiiniaAntiocbae; sed Jonathas latro per sep- secro, rai domine. Et iterum flevi et dixi : Quales
tem dies amplexans et tenens columnam, dicit ad reliquias lollama te inmemoriam? Et iiaec dicens,
beatum Siineonem : Domine, si jubes, arabularevolo. raotura est corpus illius. Ego aulem ttmui tangere
Respondit illi justus : Iterura in ipsa mala festinas? eum.
Dixit illi Jonalbas : Non, domine, sed lempus meum CAP.XVII. — Et ut nemo sciret, descendi celeri-
itnpielum est. Et sic loquens cum eo, reddidit spiri- ter, el fidelem fratrem misi Antioclti;imad episco-
luin. Et volentibus eum sepelire juxta mo.ustcrium, pum (19). Qui slatiin veniens cum tribus epi.scopis,
ecce aiii offlciates veniebant ab Antiochia propler el cum illis Ardaborius magisler militum (20) cum
illura, et cceperunt clamare et dicere : Da nobis ini- suis, tendentes corlinas circa columnam ejus, delixe-
inicum noslrum, omnisenim civitasturbataest propler runt vestimenta sua. Erant autem conhcta ab auro.
illuni. ResponditeibeatusSimeon: Qui illuraadduxit, Etdeponentibus eum juxia altare ante columnam,
venit cum mullitudine ccelestis miliiiae, qui potens colligentibiisque se, aves volabatntsuper columnam,
est in tartarum mittere civitatem vestram cura habi- claraantes et quasi lugentes, jta ut omnes videreut.
353 VITA SANCTI SIMEONISSTVLITJE. NOTITIA. 534
Planctus etiam populi et jumenlorum resonabat per jA serve Dei, tuus enim advenlus mesalvabit; et si me- '
miiliaria septem. Sed et monles, et campi et arbores ruero vivere, ego tibi serviam omnibus diebus vilae '.
conlristati sunl circa locailla; ubique cnira nebula meac.Et clevans se, apprehendit unum de burdoiiibus
tenebrosa facla est per circuitum. Ego autem consi- qui porlabant feretrum (24), statimque movit se de
derabam Angelum (21) venientem ad visitandura loco isto. Et ita sanus factus est homo ex illa hora.
eum, Citcaboram septimam seniores septem loque- Peccatum autem hominisillitis tale erat: Hic amabat
bantur cuui angelo, vultus cujus erat sicut liilgur, uxorera alienam, et volenseam adulterare, non po-
et vestimeniasicut nix. Et vocem ejus in limore et tuit; et mortua est, ct posita in monumento. At il.Ie,
tremore landiu consideravi, quandiu audire potui: ivit, et violavit sepulcrum ejus; staiimque obmutuii,
quid lamen fuissel, ignoro. et surdus facttiSest, et obligalusest in illo locoannis
CAP.XVIII.—Cum autem jacerel sanctus Siraeon quadraginta.
in feretro, volens papa Antiocbiaede barba illius pro CAP. XXI. — Tunc exeunles omnes de civitate
benedictione aliquki contingere, extendit manuin, Antiochiae,suscipiunt super argenium et auriini cor-
sancti Simeonis, cura psalmis el hymnis, el cuiu
stalimque arefacta est : tnultaeque obsecrationes et pus
orationes fiebant ad Deum pro eo, et sic restituta est multis lampadibus (25) portaverunt in ecclesiamma-
B joreni, etindeinaliam ecclesiam, qua: vocatur Po3iii-
manusejus tentia. Multaeetiam virtutes ftunt ad sepulcrum ejus,
—
CAP.XIX. Supponentes autem corpus feretro,
quara in vita sua; et bomo qui sanus faclus
cura psalmis et bymnis (22) duxerunt Antiochiam. magis
est, ibi servivit usque in diera mortis suae. Multiau-
Omnisautem populus, qui erat per circuituin regionis tem obtulerunt thesauros
episcopoAntiocbiaepro fide,
illius, plangebat, quodpatrocinium tantarum reliquia- poscentes rejiquiasde corpore ejus ; sed propter jus-
rum tolleretur ab eis, et quod episcopus Aniiochiae minime praestilit.
jurandum
jurasset, ut nemo tangeret corpus illius. Ego huinilis et peccator Antonius, inquantum po-
CAP.XX. — Venientesvero in quintum milliarium tui, lectionem hanc breviter exposui. Beatus autem.
ab Antiochia,in vicum qui vocalurMeroe(23), nullus qui habel illam scriptara in Iibro, et legit in ecclesia
potuit movere eum. Tunc quidam 175 homo, annis el in domo Dei; et cum memoriaraejus fecerit, mer-
quadraginla surdus et mutus, subito cecidit anle fe- cedtjm ab Altissimorecipiet: cui esl honor, polestas,
retrum, et coepitclamare et dicere : Bene venisli. et virlus in saeculasaeculorum.Amen.
ROSWfiYDINOTATIO.
(I) SimeonisSiyliue.] MartyrologiumRomanum, 3 IG Hic primus absolute dicitur Styliles (licet Suidas
Januarii : c Antiochiaesancti Siineonis monachi, qui eum etiam euvptxarbv admirabilemvocet), alii cum
in columna stans multosannos vixit: unde el Stylitae additione aliqua.
nomen accepit. Cujus vita et conversatio exstitit ad- Ut secundus, in Menaeis,24 Maii: 'o iv Ouvpuaru
mirabilis. > MenologiumGraeconim, 1 Septembr. : opet: in admirabilimonte. Qui junior fuit sub Justino
Commemoratiosancti Patris noslri SimconisStylitae, seniore, ut ibi nolatur; qui in Menologio, 24 Maii
qui fuit sub itnperatore Leone Magno, et Martyrio dicitur Stglites admirabilis; in synodo v, quae est u
Amiochenaeurbis pontifice, a provinciaCiliciae, ex Nicaena,aciione v : Svus&w Irvkirn:, b si; rb Qa.vu.txa-
castello Sesan, qui monasticara vitam ingressus in rbv opo; : Sitneon Slylita, qui in mirabiti nwnte fuil.
columnamascendit, in quaquadraginta septem annos Ubi etiam subJustiuo juniore dicitur vixissea Joauue
sieiit, et multis per eum editis miraculis in pace Damasceno, orat. 3, de Imaginibus, ivftto\vrov Ouv-
•quievit.> Quaeverboienus sunt in Menaeis, ubi pro [laarovopov;: Sinreonadmirandi monlisquod, ul scri-
Sesan. est Siaav. bit Evagrius, lib. vi Hist. Eccles., cap. 22 (qui euin
Tres fuere Simeones Stylitae,qui non reete qnan- novil) Ev xiovtiaro>; UVO>TUTO> TOOopov; a/.ptaptiu;,
doque a viris doctis coiifiinduntur. Trium insiniul Stetit in columna,in summomoniis vertice posita. De
meminit Triodium pag. 32 : Ovpavb;rer putti>arnpo; quo eiiam Nicephorus, lib. xvni, cap. 24.
iv yn, n Si; Suoavrn I.vu.eo>vto:
itjiicvr. ot iv
bu.o>vvu.iu, Tertiusin Meuaeis,2t>Julii, nolatione irptatvripov
. « Coelum qua- xui upxtff-uvSpirov,
roi; arv\oi; rpei; eiat, xui ti; o SKTOJ presbgterivel seniorisel arcluman-
luor instructum luminibttsin lerra apparuit; bis bina drilmallicitur. An liic ideni sit cum aliquo duoitim
ipsa Simeonia coguominalio, quorum in columnis D praecedentium,velcum eo de quo Moschusin Praio
tres sunt, et unus Salus. > Trium quoque Stylilarum Spirituali, cap. 57 , qui quadraginta niilliaribus ab
meminere Menaea. iEgis civitate Ciliciaeviiit, el ftilmine ictus interiit,
Noster bic, de quo agimus, senior est, cujus me- mibi incerlum est.
minit Theoiloretus in Philotheo, cap. 26, qui eum Si diversus, quartus Simeon Stylita apud Mosclium
Cilicemdicitex Sesa vico, et pastorem ovium. De eo fuerii, cujus nulla uec in Menaeis,nec in Menologio
quoque Evagrius, tibro i Histor. Eccles., cap. 13 et exsiat memoria.
14; Theodorus Lector, lib. i Collect.; Nicephorus, Error in primis est in Menologio,24 Maii, ubi cum
lib. xiv, cap. 51, qui a Theodoreto in Philolheo, et a agatur d« Simeone Slylita juniore, tempore Justini,
Simeoue Metaphraste Vitam ejns scriptam relert. male assignaiur de eo agere Theodoretum, cura ille
Prioris exstal inter opera Tbeodoreti, no.i item po- tleseniore agat. Quod forte Baroniuriiquoque in er-
sterioris, nisi haecquae Antonium auctorem babet, rorera induxit, cum, nolal. in Martyrol. Rom., ad
etiam litulwn Metaphrasle olim praetuleril. Ejusdem diem v Januarii, aitdeseniore StyliiaagiinMenologin,
etiam raeminit Eulogiusarchiepiscopus Alexandriae, 24 Maii, et de juniore 1 Septembris. Nara contra af-
oralione 9, apud Piiotiuai, Cod 230; Melaphrasiesin firinari oportuit.
Vit.iTbeodosiiCoenobiarchae,i I Januari, et in Viia Hujusegregia sanciitas toti orbi innotuit. lmago
Danielis Styliiae,11 Decemb.; Gregorius Turonensis, ejus Komaein vestibulis ofiicinarnmad lutelatn fige-
De gloriaConfess.,cap. 20 ;Suidas, in £uuetdv;Cedre- batur, ut est apud Theodoreium, supra Genoveva
nus, in CorapeiidioHistoriae,auno 23 Theodosii Ju- quoque in Galliis divinituseum velut praesentemno-
iiioris; Glycas,« parte Aunal. vit, ut babent ejus Acta, 3 Januarii. Exstat ad euiu
S33 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 336
Theodosii junioris epistola in Actis concilii Ephesini, .A sunt appellata; is enim primus ulira columnas exten-
tomo V, cap. 15, edit. Pelt. Scripsit quoque ad eum dit tigna, quo ampliarenlur superiora. > Glossae :
Leo Magnusimp., testeEvagrio, lib. n llisi., cap. 9. Mmnianum,l\o>arpa Menianus,IxOirn;.
176 ^e tempore, quo vixit, ex Tbeodoreto, in- (5) Antonio.] Auctor Vitaebujus est non incertus ,
quit Baronius, ejus primordia colligi possunt, dum ut putavit Baronius, sed Anlonius, qui ip-e noiiien
ail columnarnjara incoluisse temporibus Meletiiepi- suum declaral cap. 7. < Quidam autem juvenis asiitit
scopi Anliocheni, qui sub Vatente Irap. vixit, desiit- ei, Antonius noraine, qui vidit el scripsit haec. > Et
que ab bumanis eo anno quo celebrata est magna sy- capile ullirao : < Ego liuniilis ct peccator Antoiiius,
riodus Coustantinopolitana,Siagrio et Euchario coss., inquantum potui, lectionem lianc bieviter exposni. >
qui numeratur annus a Cliristo, juxta veriores chro- De hoc pulo inlelligere Evagrium, libro l Hist. Eccl.,
nograpbos, 381. Supervixit autem Simeon-, ul ait cap. 15. Tovrovru: Oeoanf/eia; yiypufe u.ivxui rt; ro,v
Cedrentis, usque ad annum 4 Leonis Magni imp., avTOTcrtjjv yevoptivuv,yiypu.fi Si, xui \oyia;tUTciOtroxui
quod etiam colligitur ex Aciis Danieiis Slylitae. Est &toSi>piro;6 T»vKvpearS>v eTCiaxoTcnaa; : Hlljus res
annus is a Cbrislo 460, qua ratione jam centenario gesias lilteris prodidit cum alius quidam, qui eum
major obdormisse dignosciiur. Apud Nicephorum in oculis aspexisset; tum Theodoreius ecclesiae Cyre-
margine habetur vixi»se Simconem 105 annos, sed nensis episcopus eadera diserte exposuit.
nibil lale in textu. (4) Eral aulem isli pater Susocion.] Velus editio :
Evagrius summam Viiae ejus severe actaeita colli- Erat autem iste filius Susocion.\ A nullo alio scriptore
git lib. l, Cap. 13. \tirpc{t raivw iv aupxi rovStT6V I alris hoc nomen exprimitur. Tanium dicitur fuisse
/BiovSia€\iTco>v irn e\ xai rctvrnxovTa.Ev ftE.v
TS>Tcpiara"_ ex vico Sesan vel Sisan, quem vicinum suai regioni
fpovrtarnpiw, evOuTKOeiaxurnx^v, i'rn ivviu' iv Se et Cilicumait Theodoretus. Sisan vicum habet etiam
O.VTYJ xu\ovu.ivnUuvSpu,ircru v.uireaaupitxovru' evTtvt Theodorus Lector, libro primo Collecian.
fiiv arevtj>7rS>trtat SixuTOV ayS>vuStuvvau:"sv Si xioat . Ms. Leodiensis sancii Laurentii et in patris nomi-
Ppaxvripoi: eTCTu' xai iv rtaaupuxovTUTcnxtt, e'mrpta- ne varial, et matns quoque nomen exprimit : < Is
XOVTU. t Iste Simeones boc severum vivendi genus in erat filius cujusdam Isici nomiue, mater autera ejus
carne traducens, vilam ad LVIannos propagavit.Natn Mathana dicta est. >
in monasterio, in quo primum divinasvivendi praece- (5) Ecclesiam.] Theodoretus ait fuisse ecclesiam
ptiones didicit, aunos vixit IX. In Maudra autem, sic sanciorum Mariyrum.
eniin vocatur, XLVII,aique horum annoium x in loco (G) In monasteriumsanctiTimothei.] In Theodoreto
admodum angusto conferil; in columnis arclioribus nomen hujus viri non exprimitur. Exprimuntur alio-
vn; demque in columnaquadraginta cubitorum, xxx. > rura virorum monasteria, ut Ammiani et Eusebii;
Eadem habet Nicepborus, libro xiv, cap. 51, in quo Eusebonseet Abitonis, item Heliodori. Cui posteriori
error in numerum irrepsit. Nam pro undetriyinta quaedam conveniunt, quae hic habentur de Timoiliei
scribendum triginta. Quae pulatiu si vera est, non monasterio.
poluit pervenisse ad centesimum annum. Alioquine- (7) Magniftciviri.] Magniiicushic cst, qui magiia
cesse esset asserere eum , cum XLIVerat annorum, signa et miracuia facit Vide Onoinasticon.
primum ingressum esse monasterium. Quod non (8) Cluusuramex lapide sicco.] \\\ Menaeis,22 Fe-
quadral cuni Vita bic ab Anlonio scripla, qui eum bruarii, in Vita Thalassii et Limnri est \npo\tOo;.
siatim ab adoiescenlia ingressum esse monasterium Quod Lougus et Hervetus simplieiler tapulemveriunl,
scribii. C in Theodoreti Pbilolheo, cap. 22, si tainen ^nponOo;
Ex quo haec Vittesumma colligilur : Cum erat Ire- iu ejus textu Gr*co fuit. Suidas : Svpoj>i6o;, o u/tv
decim anuorum, pascebat oves. lnde videtur ingres- rcn\ovxrtZ,bfj.tvo;' nv yup \i0o>1_npS> SuaxevuafiivovTO
sus monasierium, ubi vixit anuo i; inde iu annis in fpovptov,ex fieyu\o>v\iOo>vavvnpp.oafj.ivov. t Siccum
clausura; posl iv annis in columna cubilorum iv; ile- saxum, quod sine lulo aediliciisadbibetur. Erat la-
rum xn annis in columna cubitorum xn ;' rursus xn pide sicco castellum interpolatum, ex magnis saxis
annis in columna cubitorum xx ; post iv annus in co- coagmentatum. > Apud Tlieodoretura, in Philotlieo,
lumna cubilorum xxx; demum xvi annos in coliimna cap. 18, in Eusebio : Lapidibus ne luto quidem con-
cubitorum XL.Aique ita exerciiationis anni exsur- junctis. Contra est in eodem Theodorelo, cap. 29,
gunt LII, haud mulium diflerentes a numero Evagrii. luto et lapidibus, quod in Menaeis,rcn\S>xuiliOot;.
Apud Theodoretum habetur, quod n annos maiisit (!))Armacenos.]ArmacaAntoninoCappadociaenrbs.
in primomonasterio; xannis inmonasterio Heliodori; Sed magis bic puto intelligi Armenios,ut babet Tlieo-
iii anuos in vico Telanesso ; xxvm atn.is in columna, doretus.
in id lempus quo Theodoretus ejus Viiara scripsit. (10) Laotos.] Genlera hanc nullibi invenio. Auri-
Hic lantiim habenlur anni XLIIIexercitationis, sed eo lum populum vox Graecesonat. An iidem qui Pano-
tempore adhuc vivebat. tii? isidorus, lib. xi Orig., cap. 5 : < Panotios apud
Cedrenus, inCompendiobistoriae, ait, an. 25 Theo- Scytliiamesse fenint lam diffusaaurium magniiudine,
dosii Junioris euin columnam ascendisse, et an. 4 ut omne corpus ex eis contegant. 7t«v 177 en'm
Leonis vita fuiicium. Ex quo inleivallo juxta com- Graeco sernioue omne ,o>ruaures dicuntur. > Quas
putum Annalium Baronii conliciuntur tanlum anni "j, haecVita gentes habel, Sarracenos, Perscs, Armace-
XXVIII. nos, Laolos, el AUophylos,eorum loco apud Tlieodo-
Contra calumnialores Magdeburgenses Stylitara retum habes lsmaelitas, Pcrtas, Armenios, lberes,
bunc egregie defendit illustrissimuscardinalis Bellar- Homeritas.Iidem apud Cedrenum exceptis Homeritis;
miniis, tom. 11Controv. geueral. n, lib. n, De mo- nisi quis suspicari velil apud eura banfj-ipa:,quotidia-
nachis, c. 39; el Alanus Copus, dial. n, c. 18. nos, ex Homeritisdepravatttm; vet conlra apud Theo-
(2)S(j/iil<E.]Duciluragraminaticiseto-T0>of elar&n dorelum. Vel polius Cedrenus sua expressit ex po-
ab eadem origine to-Tijp,slo. Suidas : lrv\kn:, b irti steriore loco Theodoreti, ubi Homeritas orailtit, licel
•Aovo;iarufj.evo;,Slylita qui colunmam insislit. Quis priore locoeos aliis adjungat.
primus apud Romanos super columnain cellulam (11) Basilicus rex Saracenorum.] Quaerendura in
struxeril, docet nos Asconiusin Cicerouis orationem hisloriis. Habet Tbeodoretus, quod prxfeclus quidam
iu Q. Caicilium, quu: Divinatio in Verrem dicilur : unius tribus seu phylarcbus Saracenorum Siineoncra
i Maeniuscunt domum suani venderet Caloniet Flacco accesserit; sed sine nomine, et in alia re.
censoribus ul ibi basilica aedilicarelur, exceperat jus (12) Et posuil super oculos suos.] lVitusveueratio-
sibi unius columnae,super quaui teclum projiceret ex nis liic esi, quo rem sibi oculos contra charam indi-
provolaniibus tabuiis, unde et ipse et posteri ejus cabaiit. Sic cap. 17 : i Manus ejus posuisuper oculos
speclare munus gladialorium possent, quod eiiam meos dicens : Benedic, obsecro, mi, domine. >
tuni in foro dabatur. • Unde ab eodem Maeniodicta (15) Maier.] Gregorius Turonensis, de Gloriacon-
sunl Mmniana.Festus : < Maeuianaaedificiaa Mteuio fessorum, cap. 26 ; < Legitur in ejus (SimeonisSty-
537 VITA SANCTI JOANNISELEEMOSYNARII. 33
litse) Vitselibro, Nullam unquam mulierem postcon- A conscripta 11 Decemb. Eadem de Simeonis triumpbo
versionem oculis attenlis inspexit; postquam vero visio oblata fuit sancto Auxenlio cum esset in Bitliy-
coltimnaeeditiori se sanclilate fervens invexit.non nia, ut habent ejus Acta apud Metaphr. 4 Febr.
modo extraneaemulieri, verumetiam nec propriaema- (22) Cum psalmis et hymnis.] Mox, capite 22:
tri se videndura permisit. > < Cum psalmis el hyinnis, et cum multis lampadibus
(14) Quia locum iltum mulier non ingrediebatur.] poriaverunt in ecclesiain majorem. > Sanctus Hiero-
Idem habet Theodoretus. Item Evagrius, libro i, cap. nymus, in Vita sancii Pauli primi eremitre, c. 15 :
14; et Nicephorus, lib. xiv, cap. 51; el Gregorius «Hyranos quoque et psalraos ex Cbristiana traditione
Turonensis, supra, qui mirum quid de mulieris cu- decanlans. > Frequens in primorum Chrislianorum
juspiam temeriiate refert:< Feruni, inquit,quamdam ritusin his Vitis occurrii.
mulierem indutam fuisse veste virili, et in basilicara (23) Meroe.] Vicus-quinque millibus ab Antio-
ingredi voluisse columnae. Tractavit secum misera chia, uii liicdicitur, distans. De hac Stephanus : "Eart•
agere posse per indumenlum quod latere posset Al- SEMtpbn xurtk avuro\a; rn; irepi AayvrjvAvno^Etaf
tissiniiim, ignorans illud Apostoli: Quia Deus non TOeOvtxov Mepoato?,n Wlepovato; , xura TOrn: ioprn;
irridetur (Gal. vi), el licet ibi veniens ad templum ovofitt'xai TOXTJiTtxov, Vtepovaiaxb; : < Locus ad Orien-
erexit pedem, ul sanctum ingrederetur limen, tamen tem non longe a Daphue Anliochiae, cujtis gentile,
prolinus retrorsum rnens cecidit, etmorlua est; sa- Meroamsvel Merusius, secundum festi noraen; pos-
lisque fuit populis ne haec ullra mulier ulla praesu- sessivum, Merusiacus.
meret, cum in istam cerneret uliionem pessime irro- (24) De burdonibus, qui portabant feretrum.] Etsi
gatam. > B burdo ambiguum sit vocabulum, clarum bic intel-
(13) In me humili el peccalorejura, sive juste, sive de animali, quia in Graecofiovlai. Isidorus, lib.
Sane nec enim ligi
injuste.] hoccapiendum; injusie ju- xu Orig., cap. 1: < Burdo, exequo et asina. > Glos-
randtim. Vult lanlum pravam jurandi per Deum abro- sarium : > liurdo, i5ftiovo? t«7rouxxi bvovOn\tia;. >
suum nomen ei £5
gare temerilatem, potius exponens. sic < Muli.isnfi.iovo:i$ Imrov On\tiot;xat ovou,> quod
Huc spectat pcenacujusdam apud Theodoretum, qui Varronemest n de RR., cap. 8 : < Ex equa et
votum tesle Simeone facium violaverat, in cujus ore apud asino fit mulus; contra ex equo et asina hinnus. >
et peciore caro avis lapiduit. Burdonum mentio lit in I. 49 d. De legat., libro III.
(16) Jonathas.] De hoc non memini legere, fors
nec alius quhpiam. In Graecoest '\ybv/.ro;, sine geni- (25) Cum mullis lampadibus.] Et tampadibus, et
bus, quod iili latroni cognomen fonasse an ex even- cereis, etfacibus, et scolacibus funera religiose oliiu
tu adhaesit. Unde depravate primo scripsere Gona- celebraia. Acla sancti Cypriani: < Cum cereis et
Ihas, inde Jonalhas. scolacibus. > Malehactenus ibi obtinuit, sclwlaribus,
(17) Officiales.] Iia vocabant ministros puhlicos. ut ex vetustis libris docui in nolationibus ad Marty-
Sic officiumfrequenter apud Auciores accipitur. rologium Adonis, 14 Septembris, in manyrio sancti
(18) Osculatussum oculos ejus.] Rilus veneratio- Cypriani.
nis, qua praestaniissimaqtiaeque membra et partes OmisitAuctor hic, uti et Theodoretus, de obedien-
corporis osculo delihabant. Sanctus Hieronymus, in tia ejus erga monacbos ^Egypti, de qua ila Suidas :
Viia sancti Pauli prirai eremitae, cap. 11 : < Oscu- Suftswv,6 OuvfiaaTb;,rcepiov ot EVklyvrcrt>>fiovay^oi
latis ejus oculis manibusque. > Sic mox ex humili- ptaObvTe: OTIirci xtovortHTaTat, fiitt^aftevoi rS>}_ivo>,
taie : < etosculatus sum vestigia illius. > C TtpS>ro;yap v.vr>; TOOTO ircoinaiv, uxo:vo>vnaiuv avrS>
(19) Ad episeopum.] Is lunc er.it Marlyrius, ut eitefi^av, eira iyvaxbre; rbv jStovTOOuvSpb: xat Tti
conslat ex Evagrio et iNicepboro,supra. arvfov, Tca\iv«VTS> ixotvi>vnattV b Si Mapxtuvb;b pa-
(20) Ardaborius magisler mililum.] Apud Eva- at\ev; iv aynu.urt iSti>rovTcpb;auTova^avta; rtupeyi-
griuni, iib. l, cap. 13 : 'h.pSa^ovpvav Si avrS>vECJIWV VETO. < Sinieon rairabilis ille, de quo cum yJigypiii
mparnyovvro:rayp.uro>v: * Ardabuiio praelerea prae- monachi iutellexissent eum in columna stare, insoli-
fecto praesidiorumin Oriente. > Idem apud Nicepho- tam rem aversnti, quod priraus id altentasset, eutii
rum, supra. stto coatiiexcliiserunt. Post autem, cognita viri vita,
(21j Angelum.] Solemnem pompam exhibitam a et animo faslus experte, rursus eum susceperunt.
coslilibus ipsa die, qua triumpbans coeliiniconscendit Marcianus vero imperator hominis privati liabitu
Simeon, DauielSlyiita longe lateque absens agnovit, clam eum adiit. > Quae fusius deducta vide apud
ut habetur in Vita ejus per Simeonem Melaphraslem Evagrium, Iib. i,c. 13; et Niceph., lib.,xiv,cap. 51.

JANCARIIXXXIII.

VITA SANCTI JOANNIS ,.,,

ELEEMOSYNARII,

AUCTORE LEONTIO (2) NEAPOLEOS CYPRORUM EPISCOPO,

INTERPRETE ANASTASIO(3) S. R. E. BIBLIOTHECARIO.

PBJEFATIO ANASTASII INTfiRPRETIS

AD DOMINUM (*) NICOLAUM PAPAM.

178 Cogilante me, ac diu tacile sollicileque mecum considerante, quid in dotno Dei commodiusac dignius
operari pvssem, ne ea videlicet praesumeremquae mibi ex ministerio credita non sunt, nec rursus illa arri-
perem qaaeingenioli mei vires excedunt, secundumillud Salomonis : Mel invenisii, comedequod tuf/icit tlbi,
539 DE VITIS PATKUM'LlBER PRIMTJS. 340
iie forte tatiatnt evotnatillud (Prov. xxv). Et alibi; Alliora te ne qwmtierit,et fortiora te ne scrutatus fueris
(Eecli. m); ecce subito quidam strenui ac sludiosi viri me cohorlari voluerunt, nt in Latinura sermonem
verlerem Leontium de Yitas residuis (5) Joannis Alexandrini antistilis, quem Graeci propter niullipticera
compassionem, quam erga omnes possidebat, merito et absolute Eleemona, id est, misericordem appellant,
quatenus lantus vir non lanlum sermone Graeco,verum eliara Latino eloquio pollenlibus uiiliiati esset ei
commodo.
Qiiapropler quia me dignum ad tatitum opus atqoe idoneum minime perspexi, levaviocules meosin monies,
undevenket auxilium mihi (Psal. cxx); sicqtie soratia patrum et orationes adhibens, tam prollcuum virum
non passus som celare Latinis. Sed licet membranas inciderim, scedulas praeparaverim, non lamen btinc in
Codicem conftcere ausus sum, anteqnam a dominatione vestra, o millies beate, licenliam adipisci promerui-
Neqne enim fas estutabsque vicario Dei (6), absque clavigero Coeli, absqtie curru et auriga spiritualis
Israelis, absque uuiversitatis pontifice, absque unico papa, absque singulari pastore, absque speciaii Patre,
absque te omnium arbitro aliquidconsummeturaut divulgetur. Tu enim tenes claves David (Lucm xi), tu ac
cepisli claves scientiae. In arca quippe pectoris lui tabulae (estamenli et mana coeleslis saporis requiescunt.
Tu enim qnod ligas, riemo solvit; quod solvis, nemo ligat; qui aperis, et nemo ; claudil claudis, et nemo
aperit (Matth. xvi). Vicem namque in lerris possides Dei.
179 Ciim autem hunc beatum in Latinnm verterem eloquium, nec Grrecorum idiomata, nec eorum ordi-
nem verborum seqni potui vel debui. Non enim verbum e verbo, sed sensum e sensu excerpsi. Sed nec
Latinas regulas usquequaque servare curavi, dum lantum intcntio mea illo lenderet, ex quo uiilitas nasce-
retur legentibus. Qua dere, coangelice domne, non personam tantillttatis meac intuens, non astuiiam inve-
stigaus, non verborom phaleras requirens, sed potius pio eordis oculo profecium legeniium praenoscens, ut
tanlus vir lanquam exemplar et specnlum sit omnibus, vestra apostolica auctoritate translationem banc, si
vestro arbitrio placet, Firroate; si displicet, emeudate; dummodoLaiinitas se lanlo non doleat esse sale pri-
Vatam, quo Graeciase gaudet oplime conditam.
Snscipe ergo sanctnma peccatore interprelatum; et noli attendere per quem translatus sit, sed quis
traiislatus sit. Neque eriiiri propter frstulani plumbeam (7) aquam limpidissimara despicis, neque propter
spinas quaeproducunt, rosam quae producitur spernis. Custos deniqire et amator Hms, quando votuit, Pba-
raoni (Gen. XLI)et Nabuchodonosor (Dan. iv) iniquis regibus somnia, quibus fulura praenoscerenlur, oslen-
dit; et Caipham impkim quod expediebat protulit (Joan. xi); quinirao etquando voluit, asinae loqui arlictilata
Voce permisit (iVurn. xxn).
Salve, PrrBSiilamateDeo,per saeculasalve,
Tolias atque orbispapabeate vale.

kitentio qutdem una est noslra quoque et eortini qui ante lios.fuerunl studiosorum, el sanclorum virorura,
super praesenti memorabilis viri Viiaenarratione; id est, ut ex boc omnibus quidem imilatio pia el utilitas
fial, gloria autem et magnificenlia sanctae el adorandaeTrinitaii referatur; et in boc, sicut et in omnibus,
quaesemper in generationem et generalionem propria luminaria oslendit, ad illuminandos qui in lenebris et
in urabra morlis sedent (Luc. \) et peccali. Quoniam vero amici Chrisli non valde miramur, qni ante gene-
ralionem nostram fuerunt viri, qui Deo placita conversatione vixemnt; sed de diabolica operaiione illos
sermones semper dicimus ad alterutrum, quia sub viris qni ante nos fuerunt, non erat ila iniquitas hominum
inultiplicala sicut modo, ut praedixit divina Scriptura, eo quod abundavit iniquitas, refrigescit cbaritas mul-
torum (Mallh. xxiv); ideo non valemus ad eorum consurgere merilum : aujus rei graiia ad praeseniemsan-
ctae bujus VitaBnarrationem ex parte venimus ail ostendendom etiam diebus noslris volenles, et propositum
suum cogentes, excellenliores nobis demonstrari, et anguslam et arctam viam posse incedere (Malth. vn)
et obsiruere os loquentium iniqua (Psal. Lxir), et animse nocuos intellectus.
Jam quidem et alii anle nos optima alque excellentissima de hoc admirabili viro et summo saccrdote
Joanne philosophati siinl, potentes existenies in opere et in sermone. Dico enim Joannem et Sophronium
(8) Dei cullores.etamalores virtulum, et pielatis propugnaiores; attamen quamvistales essent, de digniiaie
et merito studii viri istius et ipsi omiserunt, et idipsum perpessi sunt, quod nonnulli studiosi agricolae, vi-
neam uberem et frucluosam vindemianies; nam relinquunt utique ex fructu benedielionem, eliam nolenles,
reiro se sequenlibns egenis eligenlibus vineam, ex quibus sumus el nos niinimi. Nam et omnes sancfi isii,
quamvis omni fortitudine sua fruciiferam hanc olivam, quae in domo Dei, ul ail Psalmista (Psal. u), ptanlaia
est, propter multiplices revgra olivas, quae in ea sunt, zelo Dei vindemiare studuerinl, aitameii laiuit eos
inultus olivaefructus, Domino dispensante.Nostram ergovileiu et frigidam alacritatem susr.ipite.ulduo viduae
ininula (Lucm xxi); non enim illis detrahentes, neque qui possimus eorum a Deo dorwtam sapientiam irai-
tari, justi gesta scripturae tradere festinavimus; sed priuio quidem ut quod intelligimus non justura esse, ea
quae possuni ulililatem audienlibus facere, silentio occultare; ne et nos incidamus in judicium servi illius
3i» VITA SANCTI JOANNISELEEMOSYNARH. 342
noslra correctio-
(Mattii. xxv), qui Ulentum in lerra 180 abscondit. Secundo autem, ut in hac narratione
res et deleclabiies liistoriae conscrib;mtur, qiwe scriplae non sunl ab oplimis viris, in laudibus sanctissimi
revera atque beaiissimt Joannis. Deinde vero, quia sapientes et polenlesin sermone, amatores historiae erant,
sapienier ei sublimiter materiam depinxerunt; quod maxime et peramplius erexit nos ad praesentem sollici-
tudinem, ut eo qui inesl nobis, pedestri, deformi, huuiilique cbaraclere enarrareraus, ut possel et idiota et
sinc litleris de his quae dicunlur proitcere.

VITA.
CAT-BT PRISHJM. — Cum pervenissem ArexancrriatfiAL Evangelitim audientem se, dicit mihi cum conipun-
ego indignus ad amplectandos sanclos et victores ctione : In hoe miraris, Domine? Jam si invenisses
mattyres Cyrum et Joannem (9), et eorum jucundis sanclum patriarcham, qtiid? Aio ei:Qnid amplius
epolis el refeciionefrueremnr.convenienlihns el col- virferem? Timc dixit mihi: Crede per indulgentiam
loqmmtibus ibidem quibusdam viris venerabilibus Dei. Ipse me fecit presbyleruin, el vicedominum (15)
atque philocbristis (10), et dispniaremus de Scriplu- sanciissimae ecclesiae,et vidi in eo opera, universam
ris et de animaeinsiitntinne, venii ad nos quidarh pene naturam exceilentia. Et si dignattis fueris in
peregrinus petens eleemosynam. Dicebat enim se? servilia tna bodie veniendo, sancliliCaronos, enarrabo
nuper de captivit:ite Persarum ereptuin. Accidit igt- tibi gesta, qu;e ipse inspector eorum factus aspexi.
lur ut nullus de considenlibus inveniretur habens Comque hoc dixisset, lenui mamim et crexi eum ;
preiium aut nummnm. Uiius ergo de consideniibus apprehendensque,duxit me in a Deoservatam domum
babehat illic astantem mercenarium, calfide daiorem, suam. Itaque cum voiuissct nobis mensam dignatus
accipieniem ires tanlum nummos per singnlos annos, apponere, dixi ad eum : Non justum est, o Domine,
ct habeniem uxorem et duos filios. Cumqtie reces- animre cibiini relinquentes, corpus ante aniraara re-
sisset qui petebat, prosecutos est eum ingeniose, et . ficere, sed magis cibum qui non perit, sumamus, el
abslulil a se quam ferebat cruciculam argenteam (11), ]B postmodum corpori necessitatem praeslemus.Cum
ei dat ei, dicens se non habcre alitid aliqtiid usqne- ergo cospisset vitam sancti sine mendacio recitare,
ad siliquam unam (12) in vita sua. Ego igitur de Priinum, inquit, et praftcipnumho«um ejus fuit.quo-
boc quod acciderat, imoquod gestnm videram, per niain omnimodis non juravil. Peiii igiiur cliarlani et
gratiam Dei considerans-quodfecerat,et compunctus, atrameniarium, et quaedicehanlur, per ordinem an-
enarravi statim prope sedenii, Mennaenomine, viro notabam.
industrio et limeiiii Deum , qui et erat ordinans di- CAP.II. — Prontoliis ergo, ef in throrio residens
spensationem sanctissimae erclesiae sub nobili et in amica Christi magna civitate Alexandria, decreto
beaiissiino Joanne palriarclia. Qui cum me intuitus divino veraciler, et nort ex liominibUs, neque per
esset admirintein et laudattitsm eura qui eleemosy- hoiiiines, hoc primimi forte facttim el praemium oni-
nam fecerat, dixitmihi: Nc mireris, eo quod ex tra- nibus demonstravii. Miilensenim mox dispensatores,
ditione et doclrina bujiisuiodi actionis oper.itor exsti- et eum qui dicebalur snper pacera (1:<5),
dicit coraiu
til. El dicenle rae ad eum,. Quoraodb?propler cha- " oranibus ad eos in honorabili secreto'(17) :Non ju-
ritatem prodesio milii. Ipse respondens ait: Sanctis- stum est, fratres, nos ante atterius cujusquam ctirain
simoler bealo pairiarchai nostro ministratispermansit babere quam Christi. Omni vero multiiudine qure
Joanni, et tanquam filius proprius patris industriam C convenerai, audito verbo compuncta' ac sustinente,
suscepit, dicente sancto adeum : Humilis Zacliaria, dicil iierntn ille beatus : Euhtes ergo per totam civi-
eslo inisericors ; et verbum habes ex Deo per infeli- lateni, conscribite IfJX ntiriTusque atl unum omnes
citalem meam, quia neque i-n vita mea neque post dominos meos. lilis aUtem hon inteHigentibus,qui
mortem deerit a le Deus; quod servat usque hodie; hi essent, sed rOgantibus dicere, el miraiitibtts qui-
Multasenim benedicliones miliil ei Deus, sed non nam p.itriarchaedomini exislerent, respondit rursus
dimitlil quidquam, quod non slatim del pauperibus, angelicum illud os, et ail: Quod vosegenos et men-
propemoduin coiistringens et in niliilum redigens dicos-vocatis, illos ego dominos et anxitiatores pra;-
doraum suam. Multotiesautem in exsultalione inve- dico. Ipsi enim nobis vere et auxilrari;. et ccelorum
nerunt eum quidam, dicentem Deo : Sic sio, aiit tu regnum donare poterunt. Et cum hoc multa veloci-
miltendo, aut ego dispergendo; videbimus vero quis tate vidisset factuin Cliristi imitalor; praecepit eis
vincai. Liquet enim quomam tu dives , Domine, et per singulos dies stipendia tribui, et per proprium
vitaenostraeminislrator es. Porro est qiiando juxta dispensatorempraebenseis sufficienlemiiecessiiatem:
evenlura non habet ad horam aliquid quod del a plus autem eranl quam septem millia' quingcnti;
se petenli; el iristatus dicit ad tabernarium aut ad Tunc quasi pastor verus et non raercenbrius, cufflp
negotiatorem: Da milii uiiuui tremisscm (15), et ser- Tjsacrosuo ovili el cum convenientibiissanctis V!i*isf>
viam libi uuo mense vcl duobiis, ut vis et ulii vis, episcopis ad ccclesiam sanctam pergens, consecrMiis'
quoniara esuriunt valde qui in dorao mea sunt. Et est divino judicio (18).
suraens dal egeno, rogans un neminidicat. Cutn ergo CAP.111.— Justutn vcro esl el boc geslorum ejus
sensisset me ideni Dei cullor Meunas (14), lanquara non po^ljionere bonuin. In craslinnm cnim iterum
 343 1>EVITIS PATRDH LIBER PRIMUS. 314
mittens per tolam civitatem eosdem Dei amicos,, A eum, ne tardet, sed illud Prophetae dictum protiuus
ceconomos et cancellarios (19), et reliquos quibus exclamamus: Cito anticipet nos roisericordia tua,
erat dispositiocivitatis credita, non permisit mensu- Domine (Psal. LXXVIII); quomodo, putas, noseon-
ram qualemcunque, vel pondus parvum vel magnnm servorumnostrorum petitioncs cura omni festinatiune
in tola civiiate; sed omnia in una Campana state- debemus peragere, memoresDominidicentis : In qua
ra (20), modioet artabe (21), vendere et emere con- mensura mensi fueritis, remetielur vobis (Matth.vn).
tesiabatur, scribens in subscriptione sua conditionem Et Prophetae ilerum perhibentis : Quemadmodum
per omnem regionem, babentera formam hanc: pcrfecisii, erit tibi ? Una ergo diertimsimili modobic
c Joannes humilis et exiguus servus servorum Do- mirabilis procedens, et in solitoloco praesidensusque
rnini noslri Jesu Chrisli, omnibus sub paupertate ad horam quintam , et nemine accedente, mceslus
nostra degentibus, quique ab eodem Dominoet Deo et collacrymans recessil; nullo autem audenieeum
nostro regimini, haec: Egregio beato Paulo, per eum interrogare causam moeroris, sanctus Sopbronius ait
qui in eo loquebatur, Cbristum jubente, et oinuibus ad eum secreto (illic euim erat tunc): Quaecausa est,
legem ponente, Obedite praepositisvestris et subja- Dei curator, retinentis animum tuum sanctum tristi-
cete eis; ipsi enim pervigilant, quasi ralionem pro tiae?omnes quippe nos repente conturbavit. Qui dixit
animabus veslris reddituri (Hebr. xm) : credit tan- B ] ei mansueta voce: Ilodie (23) humilis Joannes qua-
lillitas mea, verbo divino obedienles vos, suscipere lemcunque mercedem a quopiam non habuit, neque
petitiones nostras ut ex Deo, et non ex bomine; unde Christo pro innumeris peccatis ejus aliquid oblulit,
hoc sciens, moneo cbaritatem vestram , ut nequa- sicut nec aliquando. Cui sanctus Sophronius divini-
quam in quopiam vestrum appareat bujusceniodi tus inspiratus, respondit (mox enim intellexit cau-
praevaricalio.Denique, ut ail divina Scriplura , Sta- sam ob quam idem tristabatur patriarcha): Ilodie
leram magnametparvam odio habet Deus (Prov. xi). quidem gaudere et laetari 182 oportet, beatissime;
Si vero quis apparuerit post praesentemsubscriptio- veraciter enim beatissirnuses , ita pacificans a Cbri-
nis nostrrc conditionem, istiusmodi crimen incidens, slo creditum tibi gregem, ut nullam habeat contra
universas facultates suas indigentibus, non volens, proximum suum litem aut dubietaiem, sed velut
sine mercede, apponet. > Ergo, ut dignummemorla, angelos sine litigio et sine judicio horaines esse fe-
et hoc ipsum publicum praeceplum hic ponere festi- cisti. Ille autem vere mitis pastor, credens qtiod
navimus. dictum erat verum esse, oculos in coelumexiendens,
CAP.IV. — Relatum est autem aliquando huic di- dicebal: Gratias ago tibi, Deus, quia et immeritam
vinitus sapientiam consecuto, quod per xenia eccle- pusillanimitatem meam sacerdotio fungi, et me cxi-
siaerectores empti personas acciperenl circa disposi- 'G guum et peccatorum, sacerdotem tuum vocari, et
tiones captivorum. Quos nihil negligens,convocavit; pascere rationabilem gregem tuum dignatus es. Mox
et neminem penitus exasperans, superauxit mercedes ergo pusillanimitate omni deposita, gaudium in hu-
quae eis prius dabantur, ponens verbnm, quatenus militate mulium illi adfuit. Hunc vero (ut quilam
munera a quolibet omnimodis non acciperent: Quo- aiunt) in hoc imitatus est Conslantinus, qui post
niam, inquit, ignis consumet domos munera acci- fleraclium imperatorem exslitit, cujus el filius crat.
pientium. Ex tunc igitur per gratiam Dei abnndave- CAP.VI. — Hujus sancti patriarchae temporibus
runt domus eorum, ita ut quidam ex eis additaesibi ascendentes Persa (24)captivaverunt et depracdati
tnercedis quantitatem dimitterent. sunt Syriam. Itaque pene omnes qui elTugiebanl
CAP.V. — Discensvero aliquando itcrum ille ter manus Persarum, ad nomen hujus ter beati, tanquam
dives, quod quidam injuriam paterentnr ab adversa- ad portum sine fluctu accurrebant, ab eo et ipsi
riis suis, et volentes adire eum, timore cancellario- sulTragio et susceptione perfrui postulantes. Quos
rum et ecclesiaedefensorum (22) atque ei astantium beatus iste hospitio recipiebat, et consolabatur non
prohiberentur, consideravit tale quid Deo acceptum tanquam captivos, sed quasi natura veraciter fratres.
pegotium; et quarta et sexta feria publice ponens Continuo ergo plagatos quidem et infirmos in xeno-
sellam et duo scamna, sedebat ante ecclesiam, col- D dochiis et nosocomiisfecit recumbere , praecipiens
loquens qnibusdam strenuis viris, aut sancla Evange- curam eis el medicinam gratis impendi; et tunc
lia praemanibus tenens, nullum tanli obsequii appro- recedere, quando unnsquisque eorum propria volun-
pinquare sibi permittens, excepto uno defensore tate vellet. Eorum vero, qui cum sani essent et ege-
«cclesiae, licentiam et confidentiamdare festinansse ni, veniebant ad rogam (25), masculis quidemsingu-
adire volentibus; quibus et confestim quod dignum las siliquas dabat; mulieribus autem et puellis,
erat, per ecclesiaedefensores faeiebat; et praecipie- tanquam infirmioribus membris, binas. Venientibus
liat ut nemo eorum guslaret, quoadusque ordinarent autem quibusdam indulis ornamentis aureis et dex-
eapitulum. Et audienlibus dicebat: Si nos homines tralibus, et quaerentibuseleemosynam,referebantde
•xistentes, permissionem semper pro pelitionibus eis patriarchae hi quibus erat roga credila. Ad auos
Dostris habemus ingrediendi domnm Dei, et petitio- beatus ille torvo oculo ac severa voce usus, quan-
nes nostras notas facere ei, videlicet intractabili ac quam mitis esset el visus bilaris, dixit: Si quidem
omni crealurae supereminenti, atque operam damus liuinilis Joannis, imo Cbristi dispensatores vuliis
quo preces nostraj impleantur, nec nnn et rogamus esse, divino praecepto sine calliditate obedite, di-
 345 VITA SANCTI JOANNISELEEMOSyNARlI. 340
centi: Omni petemi te da (Lucm vi). Si autem ve- A dines babente ex Deo humili \S3 anima mea , lii
nientes curiose investigaveritis, Deus curiosorum increduli fortasse bodie venerunt, et me in diffiden-
ministrorum non indiget, neque humilis Joannes. Si tiam secum cadere hortabantur.
enim quse danlnr mea existcrent, et mecum nala CAP.VIII. — Adhuc (28) existente eadem populi
essent, forlasse bene in meis tenax existerem. Si multitudine in civitate, quidam peregrinorum videns
vero quaedantur Dei sunt, utique in suis praeceptum taniam ejus compassionem, voluit tentare eum; et
suum custodiri vult. Si autem ex incredulitate aut indutus vestimenta velera, adiit eum, euntem ad vi-
roodica fide illud timelis , ne forte multitudo eorum sitandos qui in nosocomio jacebant. Bis euirn pcr
quibus dantur, superet inlroilum pecuniarura, ego bebdomadam vel ter ibat illuc. Et dicit ad eum: Mi-
vesirsn pusill.-eGdeicommunicari non paiior. Etenim serere mei, quoniam captivus sum. Dicit datori: Da
si beneplacito Dei actum est ut essem ego indignus ei sex numismata. Deindecnm haecaccepisset, vadit
dispensator ejus munerum, si tolus mundus congre- ct muiat habitnm, et obviat ei aliunde, et procidit
garetur Alexandriaeeleemosynseindigens, imraensos ei, dicens: Miserere mei, quia coarctor. Dicii deinu
thesauros Dei non angustabunt, neque sanctam eccle- patriarcha datori: Da ei sex nummos aureos. Cum
siam. ergo isset, dicit ille distributor ad aurem illius pa-
CAP.VII. — Ctimque istos dimisissel, universam B triarcbre : Per orationes tuas, domine, idem lpse
quas circnmdederat illos defectionem et modicam accepit secundo. Fecil vero seipsum patriarcha lan-
fitlem scindens , loquebatur his qui ei consedebant, quam nesciret. Venit itaque terlio iterum accipere,
et adiuirabanttir de a Deo data ei compassione : Cum et tetigil d.itor patriarcham qui aurum ferebat, signi-
essem, inqniens, in Cypro adhuc juvenis quasi anno- ficans quod ipse esset. Tunc respondit ei Dei amlcus,
riiin quindecim, vidco una noctium in somnis puel- ille veraciter misericnrs: Da ei duodecim numismata,
lam quamdam, cujus species supra solem splendebat, ne forte Chrislus meus sil, et tentet me.
ornatam supra omnem humanura sensum, quaevenit CAP.IX. — Nauclerus quidam peregrinus damna
et stetit anie leclum meum, et pulsavit me in laiere. periulit; et accedens liunc beatum virum, rogabat
Expergefactus vero, video eam in verilate slantem, eum multis lacrymis, ut corapateretur ei,slcut el
et sestimavieam esse mulierem; figura igitur crucis ormribus aliis. Praecepilque eura accipere quinque
signatus, dixi ei: Quaees lu? et quomodo ausa es libras auri. Cumque accepisset bas, abiens emit en-
inlrare super me dum dnrmirem? Habebat et coro- tfiecam (29), et misit in navim. Mox accidit ul extra
nam de olivarum ramis super caput suum. Tunc ilta pliarum (50) naufragium pertulisset; navim vero
hilari vultu et subridendo Iabiis dicit mihi : Ego sum non perdidit. Accessit ilerum ad eum, de bona ejus
prima filiarum regis. Cumque baec audissem, stalim C voluntate praesumens, et dixit : Miserere mei, ut
adoravi eam. Tunc dicit mibi: Si me possederis Deus mundi misertus est. Cui ille patriarcha dixit:
amicam , ego te ducam in conspectu imperato» Crede, frater, nisi miscuisses pecuniae ecclesise illas
ris. Etenim nemo babet potestatem apud eum , pecunias quae tibi remanserant, nntlatenus naufra-
sicut ego. Ego quippe feci eum in terris bominem gium pertulisses. De roalis enim babuisli eas, el
fieri et»salvare homiues. Et haec dicens, disparuit. perditae sunt cum eis el quae fuerunt ex bonis. Ye-
Ego vero in memetipsnm reversus, inlellexi visio- rum praecepit denuo dari ei decem libras auri, de-
nem, et dixi: Credo, Compassio ac Eleemosyna esf, nuntians ei ne commisceret eis alias pecunias. Emeng
el ideo habet in capite ex olivaefoliis coronam. Et- praeterea enthecam, et navigans uno die, vento va-
enim veraciter compassio et benignitas erga homines lido flante, projecius est in lerram; et omnia per-
Deum carne vestiri fecit. Statim ergo vestivi me, et didit, et ipsam navem, et non sunt salvatae nisi
nullum domus meaeexcitans, in ecclesiam abii. Erat animae tantum. Voluit ergo prse confusione et an-
enim jam aurora. Et cum irera obviam fratri frigore gustia idem nauclerus necare seipsum; sed Deus qui
vcxanti (26), expoliavi mc indumento caprino, et semper saluti hominum providet, revetavit boc beato
dedi ei, dixique intra me : Ecce in hoc sciam si uti- patriarcbae. Et cum audisset quod accideral ei, nun-
que vera est visio quam vidi, an daemoniaca. Et ve-1D tiat ei venire ad se nihil omnino dubitaus. Tunc
rilale lestante.nec dum ecclesiam comprehenderam,- aspersit se pulvere, et tunicam scindens, indecenter
et subito obvians mibi quidam, albis indutus vesti- accedit ad eum. Cumqtie vidisset eum in tali babitu
bus, dat mihi ligaturam (27) centum numismatum, ille sanctus, redarguit cum, et dixit: Misereatur tui
dicens: Accipc bsec, fraier, et dispensa ut vis. Ego Dominus benedictus Deus. Credo ei quod ab hodierna
autcm praegaudio statim haec suscipiens, reversus die nequaquam naufragium incidas, usqucquo mo-
sum, volens reddere ei ligaturam illam, quasi nihil riaris. Hoc vero tibi contingit, eo quod ct ipsa navis
indigens, et amplius non vidi aliquem. Tunc dixi tua ex injustitia esset possessa. Moxergo jussit tradi
mihi: Veraciter non erat phaniasia. Ex illa ergo ei unam magnam navim, plenam frumento viginti
bora saepe dabam aliquid fratribus, et dicebam: millium modiorum, de illis navibus quaesanclissimae
Videbo si mitlat Deus mihi, ut dixit, cenlupla. Et ecclesise subjectae. ministrabanl. Quam recipiens,
cum tentassem Dominum, malefaciens, et saiisfactus exiit Alexaudria; et affirmabat ipse nauclerus, asse-
essem diversis modis per eas res, dixi: Cessa, mi- verans: Viginti diebus ac noclibus vebementi venlo
tera anima, tentando iuteuiabilem. Tol igitur certitu- navigavimus. non valentes omnino scire quo issomus.
S« DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 348
neque peT stellas, neque per loca, exeepto quod gu- A et dixit eis: Quot libras dedistis illi qui ad me ac-
bernator vkiebat illum patriarcham secum tenenlem cessit? Qui dixerunl: Domine, ut jussit sacratissima
temonem, et dicentem sibi: Ne limeas, bene navi- sanctitas ve9tra, quindecim libras. Cum autera co-
gas. lgitur post vigesimam diem apparuimus in in- gnovissel per inhabilantem in se gratiam, illos esse
siilis Brilanniae; el descendentibus nobis in terram, inentilos, adducit euni qui acceperat, et interrogavit
invenimus illic famem magnam. Cum ergo dixissemus eum quid accepisset? lllo vero dicente quinque li-
primo civitatis, quod frumentum in navi portaremus, bras, profereus de honoranda inanu sua ille sanclus
dixit: Bene Deus adduxit vos. Quidquid vultis, eli- pitlacium (37), quod sibi traditum fuerat, dixit eis:
gile; aut per singulos modios numisma unum, aut A vobis exquirat Deuset illa alia decem centenaria,
ejusdem ponderis accipite stannum. Elegimus itaque quoniam si dedisselis quindecim libras, ut dixit bu-
dimidiura sic, et dimidiumsic. Rem autem vadit di- miliias mca, qui attulit quinque centenaria, quinde-
cere sermo, inexperlk munerum Dei incrcdibilem cim daret. Et ut cerios vos faciam, mitiens adducam
qnidem et sine fide, his vero qui experientiam mira- quae has attulit. Et mitlens duos venerabiles viros,
ctili ejus babent, credibilem atque acceptam. Navi[ ut accersirent reverendam feminam, quae in bapti-
praetcrea Alexandriam cura gaudio reversa qaievi- sterio piltaciura ei porrexerat, cui et indicat, di-
mus in Penlapoli (31); et asporlavit nauclerus de, TJcens I : Benediciionem, quam Deus sibi offerendam
illo slaimo, ut venumdaret iilud. Habebal enim illit, inisit in cor tuum, ferens tecum, veni ad bumilila-
antiquum socium in negotiis petentem ex eodem, lem ineam. Quaecursim surgens, appretiendit vesti-
slanno. Dat ei in sacco quasi quinquaginta libras. Att gia sancli viri una cura quauiilate auri. Cum ergo
ille volens probare speciem si bona esset, sotvit il suscepisset ille patriarcha oblationem, et orasset
lud in igne, et invenit argentum purum. Putavii iue• super eam, et super filiiim ejus stifficienler, dixit:
se esse tentaium, et retulit ei saccura dicens : Deus5 Obsecro le, nonna (36), hacc tantum voluisti dare
indulgeat tibi. Nunquid invenisti ine impostorem , Ciirislo, an aliud aliquid? Cum autem sensisset dei-
erga te, quia lenlando argentura pro stanno dedistij feruin, illud quod fecerat cognovisse, tremore com-
rnilii? Expavescens vero de sermone iilo nauclerus, pressa, dixit: Per sanctas doinini mei oraliones, ct
dicit: Crede, ego pro stanno illud habeo. Si veroj sanclum meum Mennam (57), quindecim centenaria
ille qui fecit de aqua vinum, (Joan. n), ipse per ora- scripseram in piltacio; et ante unam lioram cuiii
tiones patriarchae fecit et stannum argentum, nihilI starem in synaxi, ul darem hoc tibi Domino meo,
mirum. Et ut salislias, veni ad navim, et videbiss dissolvens illud, importune legi. Ego eniui indigna
cactera istius metalli socia, quod accepisii. Ascen- ancilla lua scripsi boc propria manu, et inveni de-
dentes itnque, invenerunt stannum argentum opli-^ (__. ' cem delela a seipso. Tunc stupefacta intra memet-
n)uin fictiim. Et non est peregrinum miraculum, uo ipsara, dixi: Uiiiwe uon est voluntas Dci ut dera
philocliiisli. Qui enim quinque panes iiiultiplieavit lt nisi quinque. Dimittente autem patriarcha reveren-
(Joan. vi), et rursus aquam ^Egypti iransmutavit iu|{ dam illara feminam, ceciderunt ad pedes ejtis di -
sangtiinem(lixodi vn), et virgam in serpeniem trans-._ spensaiores, qui trangressi sunt voluntaiera. ejus,
miilavil, et transtulit flammam in rorem (Dan. m),I petentes indulgentiam, et affirnianles nihil tale so
f:itilius ct hoc lam gloriosum miractiluin operalus |S ullerius acturos fore.
est, quateuus et famuluni suum 184 ditarel, einau-,_ CAP.XI. — lntuens Niceta palricius (53) liujus
clero misericordi.imsnam praeslaret. viri virtutibus pleni magnanimitaiem, el sine parci-
CAP.X. — Descendente sanctissimo isto viro ali- ,'. tate maniim exp.tiisain, et lanquara ex fonte jugiter
quando iii ecelesiam Dominico die, accessil ad eum n omnibus praestantem,inslinctuquortimdaradiabolura
hoino, qui multas possederal facultales : el fures in-,. iiiiilantium, subit ad sanclutn , et dicit ei: Rcgnum
gressi domum ejus, despoliaverunt eum<usaue adj arctatur, el pecunia eget. Jara, quia sine parciiatc
siramenluni; et cuin muita quaostioesset facla, el et erogantur, quae deferuntur libi pecunix, da eas im-
iion invenisset qui baec perpetraverant, compulsus IS perio, da eas in publicumsacccllum. llle vero de hoc
est raulla nimis pauperlate, deprecari ciiin magna ,a D quod dictum fneral, imperlurbatus manens, dicil ad
reverenlia sanctissimura illum patriareham, dicens iS eum : Non jusltim esl ut arbitror, domine palrici, ea
ei et calamitatem suam. Miserius ergo illitisIUUUIHU m qnaesuper ccelesti Regi oblata sunt, terrestri d.ire.
(fuerat enim ex clarissimis et magnis principibos) &) Si vcro et omnino tale aliquid judicasti, crede, liu-
dicit ad aurem illius cui aurum creditum erat, Ui ut milis J/iannes ex eis nummum non dabit tibi; sed
darel ei quindecim libras auri. Cum autem has da- __, ecce sub humili lectulo meo est apolbeca Chrisii,
turus abiret, apprehendit consilium logothelae (52) <_\) ut volueris fac. Surgens itaque staiiin palricius, vo-
et ceconomi; et ex diabolica operalione invidentes, ,s cat de suis hominibus qui portare deberent, et in;-
IKIIIdederunt ei nisi quinque libras. Cum ergo ro- e. ponit super eos pecuuias totas, nou relinqueus ex
veitereltir de collecta (33) idem honorabilissimus us eis nisi unum cenlenarium. Et cum desccnderent ijui
arctiiepiscopus, dat ei in scriptis mulier vidua habens
ns porlabanl hujusraodi pecuniam, ascendebant quidnm
unicuin filium, notitiara xenii (54) quiuque cente- e- alii porlantes pusillas lagunculas, liabentcs pecunias
nnriorum auri. Cum aulem suscepisset, et bonora- a- missas patriarchae de Africa, superscriptas alias qui-
bile secretum dimislsset, convocavit dispensatores, 38, dem HELoPTwuH, alias autem MELSI.NE FIJMO.Cuin
34» VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARH. 55«
ergo descendens palricius legeret superscriptiones A sitate comprcsso eorum qui ab eo alebantur, et in
bigenarum, insinuat patriarchae ut sibi mitteret de multa cura et oratione beato perseverantc, sensit
tali meHe,quo ad opus suum uteretur. Noverat enim quidam civitatis babitalor eam qtiae circumdederat
eum mali esse immemorem. Ascendente igitur qui sanctissimum illum ariditatem et omniinodam ege-
laguncuias habebat creditas, el responsa reddenle, slatem : bigamus existens, desiderat diaconus san-
et indicante pecunias esse pro meiie in vasis, statim ctre ecclesiaefieri. Et per necessitatem quae sanctum
vere milis pastor misit ei unam lagunctilam, su- tindique circumdederat, volebat suadere ei ut eun
perscriptam HELOPTIMUM, faciens ei et pittacium, consecraret; fecitque ei deprecationem, contineiiieii
continens ita : < Dominus qui dixit: Non te deseram it:i (in facie quippe ei non audebat tale aliquid di-
neque derelinquam (Hebr. xm; Jos. i), sine men- eere): < Sanctissimoet ter beato Patripatrum Joanni
dacio est; ei Deus verus; idcirco Deum, qtti omni- vicario Chrisli, depreeatio et postulatio a Cosma (40)
bus escam et vitam praebet, bomo corruptibilis con- imligno servo servorum sanctitatis veslrae. Ediscens,
stringere non potest. Vale. > Praecepit aulem abettn- sanctissime domine, quae obtinet bonorandum caput
tibus et portantibus lagiinciilam, ut dicerenf ei- ut tuura secundum permissionem Dei, imo pro peccatis
ante se faceret eam aperiri, et dicerent ei quod om- nostris, escarnm penuriam, non justuiu existimavi
nes quas viderat deferri lagunculas pecnniis essent B servus tuus, in refeclione conversari, douiino meo
pro melle repletae.Contigit 185 erB° sedenie eo ad in subtilitale (41) manenti. Stinl igitur indigno servo
mensam, ut nunliaretur adesse eos qui lagunculam tuo frumenli ducenta millia modioruni, et auri librae
porlabant, et pittacium patriarchae. Ascendeniibus centum ocloginla, quas rogo dari Chrislo per te
ilaque eis, ctim vidisset unam tantum lagunculam, dominum meiim' tantura ego indignus in ministerio
dixit eis patricius : Dicite ei: Credo, domine, ma- vestri diaconatu frui msrear, ut per lalem cum te
gnnm iracttndiam adversum me relines, nam unam domino sancti altaris ministraiionem, emuiidet a
solam non mitteres mihi. Tradito autem pittacio pecciilorum nieorum luxuria. Dicit eniin vere Dei
eodera, et bullam (39) dissolvenlibus, et evacuanli- prredicator sanctus Apostolus, qiioniam cx uecessi-
bus coram omnibus pecuniam, agnovit et reliquas tate el legis translaiio iit (Hebr. vu). > Hnc susci-
lagunculas, quas \idit, similiier plenas esse. Cum piens divinitus sapiens, ct virum advocans, ait ad
ergo legisset quod bomo corruptibilis Deumconstrm- eum : Tu es qui preces nobis per notarhim tuum cl
gere non possel, compnnctus de sermone, dixit: Et filium niisisti? Quo dicente : Etiam, doniiue, mi*it
vivit Dominus, neriue Niceta constringet eum, bomo omnes foras beatus et misericordissimus, nolcns
etenim et ipse peccator et corruptibilis est. Et relin- coram omnibus hunc conwndere, et ceepil dicere ad
quens niox prandium,-et sumens secuin quoiquot C eiiin : Oblstio quidem tut valde jusla el terapori
pecunias ab honorando Patre abstulerat, et lagun- necessaria, sed maculosa est; et nosti quod in Lege
culam quae ab eo transmissa fuerat, et de suo een- ovissive parva, sive magna, nisi immaciiiata esset,
tenaria tria, apprehendit honoranda ejus vestigia, non in sacrificium offerebatur (Levit. xxn); et ideo
nullo in obsequium proprium sumpto; sed in humi- ad sacrificium Cain non respexit Deus (Gen, iv).
lilate multa ascendens, rogabat eum, quasi aliis ae- Quoniam vero dixisti, frater, quod ex necessitate et
cusaniibus mottim, indulgentiam a Deo exposceret, Iegis translalio fiat, de lege veteri hoc dicit Aposto-
satisfaciens ei quod etsi poauilentiam ei daret, lus; nam quomodo ait frater Domini Jacobus, quod
promple banc susciperet et eustodiret. Admirans au- quicunque observaverit totara legem, offendatauteni
tera archiepiscopusvelocem viri conversionem, uibil rn uno, faclus est oinnium reus (Jac. n)? Defiatribus
de commisso conquestus est, sed et magis consola- vero meis egenis et desancta Ecclesia, D>us quieos
batur eum verbis consolatoriis. Talis aulem ambo- nutrivit anle quam ego et tu nasceretnur, ipse et
ruui confnmata est ex tunc a Deo charitas, ut com- nunc nutriet cos; lanium, si sermones cjus illrcscs
pater supradicii fieret pairicii. cuslodierimus. Ille enim qui tunc quinque panes
CAP.XII. — Qui Abrabam in hoc quod expediebat multiplicavit (Joan. vi), potesl et decera horrei mei
leniavii, ut ejus fidem soli Deo cognitam universus D modiis benedicere. Quapropter illud dico ad le, filr,
iiiundos discens imitaretur (Gen. xxn), lentavit et quod in Aclibus aposlolorum dictum est: Non est
memorabilem islum Joannem. Modus autem illius tibi portio neque haereditas in hac parte (Act. vm).
lenlalionis forma utililatis sanctis ejus eeclesiis Cumque hunc tristem et sine efTectudimisisset, nun-
exstitil. Est autem forma haec: luaesiimabilimulli- liatur ei duas Ecclesiae magnarum naviura ad terram
tudine fugientium a Persis, sicut jam dictum (Su- esse submissas, quas miserat in Siciliam propier
pra c, 6), et advenienle Alexandriam, et sterilitate frumeiitum. Hoc autem audiens ille beaius, cadens
nmlta ciborum facta, eo quod non subirel fluvius in terram, gratias egit omnipotenli Deo, dicens:
Nilus secundum consuetudinem, et auro cunclo ero- Gratias refero tibi, Domine, quoniam non permisisti
gato quod possederat patriarcba, misii, et muluo servo tuo pecuniis vendere graiiam tuam. Vere in-
accepit a muliis philochristis circa decem centena- quirentes te, Domine, el sanclae Ecclesiae tuae re-
ria. Et bis iterum cousumptis, et adhuc fame ma- gulas custodientes, 186 non deficient omni bono
nenle, el de caclero muiutim dare ei nulio votente, (Psal. xxxiu).
sed oninibus perlinaciam famis timentibus, el ueces- CAP.XIII. — Quibusdam duobus clericis in cul-
551 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 352
pam cadentibus, boc est, manum in alterulrum inji- A CAP. XIV.—Deiferi quidam sanclonim Palrura
cientibus, hos excommunicavit canonice per aliquot (47) dixerunt: Angelorum quideni est nullatenus li-
dies. Ilorum quidem unus libenler suscepit increpa- tigare, sed In omnimodaet perpetua pace consistere;
lionem, et cognovit culpam suam ; aller vero mali- hominum vero est altercari quidem, sed statira re-
liosus existens, gaudens praeceplum suscepit. Occa- conciliari; daemonum autem est litigare, el totum
sionem enim quaerebat miser, ne ingrederctur eccle- diem transire inreconciliatos. Hoc proplerea praefati
siam, sed licenliam haberet perseverandi in nefandis sumus, amatores Christi, propler praesentem narra-
actibus suis. Irascebatur autem contra sanctum pa- tionem. Placuil huic aliquando nobili, una cuiu
triarcham, et quantum in se erat, minabatur eL commemoratoNiceta patricio, de quadam publica re
nocere. Quidam vero dicebant, et ipsum esse qui altercari. Modus antem litigii erat talis; necessa-
prodiderat pecunias Ecclesiaead patricium Nicelam rium est enira dicere, cum sil aniinse tililis : Palri-
(Sup., c. H), quas et rapuit manu, tit praescriplum cius quidem disponere volebat forum propler lucra
est. Nuntiatum est igilur quod ille mali memor mali- publica; patriarcha autem id non patiebalur, paupe-
tiam rcservaret, et non reclam erga bealum hunc rum in boc procurans salutem. Multum ergo contra
voluntaiem haberet. Ilie autem vere paslor, memor se secreto contendentes (48), et inflexibiles manen-
djcti iilius : Quis infirmatur, et ego non infirmor B tes, recesserunl ambo ab invicem irati el irreconci-
(II Cor. xi) ? et iterum : Vos qui polentes estis, liali. Erat autem hora quinta, el quidem pairiarchre
debelis infirmitates impotentium portare (Gal. vi; erat refragatio et amariiudo pro mandalo Dei, pa-
llom. xv), voluil hunc accersire, et decenter adino- tricii aulem propter pecuniaria lucra erai. Tamen
nere, et sotvere eum ab excommunicalione; videbat ait ille justtis : neque pro ralionabili, noque pro ir-
enim lupum conantem rapere ovem. Dispensatiune rationabili occasione debel bomo irasci. Advcuientc
vero Dei actnm cst ut innolesceret omnibus patriar- ergo hora undecima, mandal per archipresbyterum
cliaQimmemur raali auiiniis. Oblitus est accersire una cum clero"patriarcha palricio lioc dignum me-
eiini, et solvere ab excommiinicalione. Cum ergo ad moria verbum: Domine, sol ad occasum est. Cuin
sanctum Dominicumdiem pervenisset, et sanclo al- autem hoc verbum itle audissel, non tolerans curdis
tari aslitisset (42), ul incruentum sacrificiumofferret, sui aidorera, sed tanquam divino igne inflammatus,
jam .diacono generalem oraiionem pene consum- sancti sermone compunctus est, infeclusqtie lacry-
inanle, sanctum velum exaliaturo (43), in menlem mis statim lotus factus est; et surgens, venil ad bea-
maliiiae imraemoris venit; et stalim divini praecepti tum hunc. Quem cum vidissei, ait: Bene venisti, fili
recordans, asserentis : Si offers munus tuum ad al- Ecclesiae, obediens voci ejus (Ephes. iv). Mittentibus
tarc, et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet C igiiur ambobus metanoeam(49), et amplexanlibus
aliquid adversum te, relinquc ibi munus tuum allerutrum, sederunt. Et aperiens os suum patriar-
(ilatth. v), elc, intimat diacono facienli orationem, cha, dixil: Crede mihi, domine, nisi quia vidi te
qiiam diaconus solitus facere erat, ut reinciperet a valde tribulatum de boc, jam non pigritarer ego
aapite (44); et si impleretur, iterum recapilularet, venire ad claritatem tuam. Elenim Dominuset Deus
usque dum perveniat ejus sanctificalio. Finxit enim nosler ipse circuibat civitates et casteila et domos,
se, tanquam si euni ventris necessitas compulisset. visitando homines. Omnibusautem humiliiate summi
Et veniens in honorabile cimiliarchium (45), misit sacerdotis aedificatis,et admiratione plenis, respon-
slatim fere viginti, hebdomadarios, quaerentes jam dit 187 ad eum patricius : Crede, Pater, quia ulterius
diclum mali modi clericum (46). lntentio enim pa- non capient aures meae eorum verba, qui litigiosas
storis baecerat, ut educeret de ore leonis ovem. Deus niilii suggerunt res. Tunc sapiens doctor dixit ei:
vcro, qui voluntatem timentium se facit, fecit prae Crede, (ili et frater, si omnibus his voluerimus cre-
manibus inveniri mox clericum. El venienle eo, et dere, multorum peccatorura erimus domini, maxime
verilati lesiimoniura perhibenle, prior patriarcha in tempore boc, quando facti sunt multi hominum
genu flexit, dicens: Indulge mihi, frater. Veritus invicem odientes. Mulloties enim et mihi suadere
ergo illius bonorabile ponlificium, et eorum qui ade-1D tentaverunt hi qni suggerebant mibi disposiliones
rant praesentiam,magis vero limens judicium Dei, et rerum; et cum facerem saepe hnem, ul seductus
borrens ne forte descenderet ignis de ccelo eadetn fueram, postmodum alii quidam suggerebant niilii,
bora et consumeret eum, videnlem bonorandami quod fuerim deceplus in capitulo; cum ergo secundo
illam canitiem humi jacentem, genu flexit el ipse, et tertio hoc fuissem perpessus, dedi terminura mi-
pelens veniam et misericordiam. Et dicente patriar- himetipsi absqne utrorumque parte, ne darem defi-
cba: Deus nobis omnibus indulgeat, surrexerunt et; nitionem aiio in capltulo. Quod si qui suggercbant
ingressi sunt ambo ecclesiam; et (unc cum multoi mihi, mentirentpr, ipsi pcenara solverent, quam
gaudio et laelitia astitit sancto altari, cum mundai accusatus ferrel, si contra eum calumnia veraciier
conscientia valens dicere Deo: Dimitte nobis debitai fuisset injecta. Et ex eadem die Improvidesuggerere
noslra, sicul et nos diraitiimus debitoribus nostrisi mibi contra aliquem omnino aliquid nullus jam au-
{Matth. vi). Ita autem sana ex tunc et compunclai sum naoet, quod deposco et moneo magnnm deco-
inenle laclus est lector ille, ut presbytcrii consecra- . rem luum, fili, similiter facere. Saepeenim el caedes
tioue potiri mereretur. injustas facinnl, qui sublimitalem credilara babent,
 553 VITA SANCTl JOANNISELEEMOSYNARIl, 554
si fueriut verbis Suasoriis commoli, et si sine cru- A tummodo controversiamastabat tunc pontifex saucto
cialu reciderint quae ad eos veniunt capitula. Et altari; quid vero vellet facere, nulli credidit. Cuui
pairicius tanquam a Deo jussus, pactus est ejusi ergo venisset diacouus Damianus, ut susciperet ab
mandatum se custodire omni lempore illaesum. eo sanctam communionerasecundum propriuin gra-
CAP.XV. — Iste memorabilis habebat quemdami dum, teuuil nianum illius ille sancius, et dixit: Vade
irepotem.nomine Georgium (50). Una itaquedierumi prius reconciliari fralri tuo; et lunc veniens, digne
faciens iste cum quodam civitalis tabernariorumi suscipe iramaculata, iimnemor maliiiae, Christi my-
riiam, conviciisab eo severe affeclusesl: qoi amarei steria. Reveritus ergo coram lanta multitudine cle-
dolens, non soiuui quia publice , verum etiam quiai ricorum contradicere illi, maxime in tali loco et in
a viliori inhonoratus essel, maxime vero, quia erat; tali liorrenda hora, spopondit hoc facere, et tuuc de
nepos patriarchae, subiit ad eum in conclavi, eo ini sanctis mysteriis dedit ei. Igitur ex tunc omnes cle-
secrelo morante, flens veliementer. Cum autem bunc rici et laici custodiebant se, ne inter se malitiam re-
iia aestuantem et lacrymantem vidisset mitissimus: tinerent, timentes ne et ipsosconfunderet, triumpha-
patriarcba, interrogat causam delinentis eura anxieta- relque quemadmodum et illum diaconura.
tis, scire hanc volens. Cumque ille non posset prae CAP.XVII. — Habebat quidem sanctissimus bic
amaritudine, quae eircumdederat eum, exprimere B '. vir scientiam divinarum Scripturarum; non autem
sermonem, hi qui praesto fuerunt quando eum exho- 188 in sapientia sermonis, has lauquain ex inaoi
norari a negotialore contigerat, coeperunt recitare gloria meraoriter dicens, sed per eamdera ipsara ope-
archiepiscopc causam : Et quia non debuerat, in- rum aclionem, et mandatorum observationem; et in
quiunt, ita sanctitas veslra conlerani, ut proprios secreto quotidiani consilii sui nullus sermo otiosus
suos ac propinquos a despeclis exhonorari pateretur audiebatur, nisi forte ordinatio rei civilis exigeret,
bominibus. llle autem verus medicus, volens priiuo sed aut relationes sanctorum Pairura, aut scripturales
veluti emplastro quodam curare nepotis sui furiara, quaestioncs, aut dogmatica probleraala, propler mul-
et tamen tanquam ferro incisionem et liberationem titudiuem nec nominandorum haereticorum qui re-
passionis, per sapieutissimum os suum huic afferre, gionem circumdederant. Si vero alicui aliquis de-
talibus verbis coepitexstinguere morbum, et dicere : trahere inciperet, hunc palriarcha per alteram ser-
Elcmnino ausus est aliquis os aperire, et contradicere mocinalionem, ut sapiens, ingeniose removebat; et
tibi? Crede, iili mi, patri.tuo, quoniara faciara in eo si iterum permaneret, nihil quidem ei dicebat; sed
hodie rem, ut tota Alexandria miretur. Cumque vi- hunc annotans, praecipiebathebdomadarione sineret
disseteum remedium recepisse, et tristitiara cunciam ulterius eum intrare cum bisqui nuntiabantur, qua-
projecisse, putantem videlicet quod ageret contra G < tenus per eum caeteros temperaret atque erudiret,
eum qui se contumeliis affecerat, et faceret eum fla- CAP.XVHI.— Definilionemautem el aiiam, quam
gellari per eum qui super forum eral constitutus, et affectavit hic sanctus, non est justum postponere.
variis pompis debonestari, dicit ei, deosculans pectus Audiens quod poslquamcoronatus est imperalor (51),
ipsius : Fiti mi, si ex veriiate humilitalis merc nepos nulius universi senatus et astanlium exercituum an-
exislis, praeparaleipsum et flagellari, et conviciapali tiquum memoriale aliquod nunliet, sed mox hi qui
ab omni homine. Vera enim cognatio non ex san- dicuntur monumenlorum aedilicatores sumant qua-
guiue et carne, sed ex virtule mentis agnoscilur. luor vel quinque minulias marmorum pusillas de di-
Confesiim igitur accersivit eum qui super caupones versis coloribus, et ingredianiur ad eum, et dieant:
erat conslitutus, et praecepit ei ne ab illo caupoae Domine, quali metallo imperium tuum jubet fieri
acciperet neque consueta sua, neque pubiica, neque monumentum luura; insinuantes videlicet ei quia
pensionem ergasterii ejus. Et ipse enim sanctissimae tanquara homo corruplibilis et transitorius curam
Ecclesiae erat. Et omnes expavescentes immobilem habeto tuae ipsius animae, et pie regnum dispone;
longanrrnitaiem ejus, intellexerunt esse hoc quod imitabatur et iste beatus veraciter hanc dignam laude
dixil: Quoniara faciam in eura rem, ut mirelur tota tradilionem, et praecepilsibi monumentum aedificari,
Alexandria, videlicet quia non solum vicissitudinem D ubi et reliqui praedecessores ejus patriarchae jace-
non reddidit, verum etiam pro ultione adjutorium bant; imperfeclum vero manere usque ad obitum
impendit. suum, ut imperfecto existente, per celebrem festivi-
CAP.XVI. — Nunliatura est aliquando huic beato, tatem, assistente clero, ingredientes qui dicebantur
quod quidam clericorum malitiam in corde adversus studiosi (52), dicerent ad eum : Domine, monuraen-
quemdam reservaret, et irreconciliatus ei permane- turatuumimperfeclumest.praecipeergoutconsurame-
ret. Ille vero quaerebat bujus nomen et gradum tur, eo quod nescias qua hora fur veniat (Matth xxiv).
nosse. In crastiuum ergo die Dominico didicit hunc, Hocautem faciebat ille sanctus ut ita fleret, volens
Damianuroquidera nomine, diaconem vero esse of-. iuiilationem bonam et oost se fuluris relinquere pa-
licio. Praecepit itaque archidiacono ut sibi, quandoi triarchis.
idera Dainianusad ccclesiam veniret, demonstraret. CAP. XIX. — Domino ob multitudinem peccato-
Igilur cum in crastinum sialio Doininico die fierel, rum nostrorum permittente, propria lempla quas
venit et diaconus ad stationem; et videns arcbidia- erant Jerosolymis, a percutiendis a Deo Persis cre-
conus, ostendit eum patriarcbae. Ob eara eniui laa mari, discens bic sanctissimus patriarcha in uiulta
1353 DE VrTIS PATKBM LIBER BRIMUS. 356
egesiate esse sanctum Modesttrm patriarcham Jero-, A rachanellae (58) inunismate uno. Moxergo transmisit
lorymorom (55), ad horum relevationem el reretlifi- illud in crasiinum, ut venundaretur. Et videns is qui
lalionem miltit ei numismala mille, et mille sarcos obtuleral, emit iUud triginta sex numismatibus, et
plenos frumenlo, et mitle legumina, mille Hbras ferri, rursus obtulil palriarchae. Ciim vero in craslinum
mille restes siccatomm pisckim, qui meiiomense(54) vidisset illud, emit hoc similiter, et rursus obtulit
dicuntur, mille vascula vini, et mille iEgypiios ope- patriarcbac, deposcens ut tegereturab eo. Cum aulem
rarios, miltens ei per litteras : < Da tnilii veniatn , terlio boc fecisset, dicit ei gralulabuu/lus ille san-
vere Cbristi operator, nihii dignum templis Chrisii ctus: Videbiuius quis deficiet, ego an-tu. Etat enim
miltenti. Vellem enim, crede mihi, sicsset conve- opulentus valde, et suaviter quasi vindeuiiabai euut
niens, et ipse eo venire, et ipse operari in dnmo san- ille eaiiclus, paulatim ab eo mubo auferens; et dice-
ctae Christi resurrectionis. Verumtamen illud rogo bat seinper quod posset aliquis inicniione dandi pau-
honorandum caput tuum, ut nullalenus hoc imputes peribus exspoliare divites, et ipsum etiam bypoca-
minimo nomini exigmlatrs mere, sed boc potius petas roistun (59) ab eis benevole auferre, et oon .peccare,
a Christo, ut ibi me eonscribat ubi veraciter conscri- et maxime si sunt atiqui immisericordes et avari.
ptio beata consistit. > Duo enim lucratur lalis : unuin quidem, quia aniraas
CAP. XX. — Arripit ille sanetus et boe, bonum.]g illorum servat; alterura aulem, quouiam et ipse ex
dico, videlicet quod iufimo stralu recumberet, et Jioc mercedem non modicam habet. Aiiulii autem ad
vilibus operimentis in ceHulasua uterettir. Quod cuni credulilatetD verbi.et testimoniutn verax, quod circa
audisset qtiidam possessotom civitatis, ascendens ad sanctum Epiphanium et Joannem (60) episcopumJe-
eum, et videns quod opertorio scisse et laneotegere- rosolymorum facluni est, quomodo sanctus Epipha-
tor, transmisit ei coopertorium numismatum triginta nius per artera tulit argentum pairiarcbae, videlicet
sex, rogans muitum eum ut eo cooperiretur ad me- Joannis ejusdera, et dedit egeniibus.
moriam, inquit, mittentis. Ille vero hoc suscipiens, CAPiXXI. — Dignum et congruum praedicto capi-
propter multam viri postotaiionem cooperlus est hoc tulo referebat semel coram oranibus iste sauclus, di-
una nacte, per totam pene noctem dlcebat ad semc- ceus: Habebam, inquit, quemdam ministrum in apo-
lipsum, ul Tccitabant cnbicuiarii ejus: Quis dicet, theca mea in Cypro, fidelem valde, et virginem usque
quod hurailis Joannes (babebat enim semper verbum ad obitum suum. Hic ergo narrabat tuibi quia in
islud in ore) pallio triginta sex numismaiuni icgattir, Africa existente me facla est res bujusmodi : Per-
et fralres Chrisii frigore necentur? Quanii sunt modo nianebaiu eniin, ait, cum quodam leloneario, divite
qui denlibus strident prae glacie? quanti sunt modo veheinenler et immisericordi. Semel ergo panpari-
qui psiathum (55) liabentes subtus dimidium, et supra' C bus in hieme sedeotibus ad soleai, seque calefacien-
dimidium, et non posstmt exiendere pedes suos, sed ttbus, coaperunt singuii domos eleemosyuatorura col-
dormiunt ut glomus trementes (56)? Quanli in monte Jaudare, et pro eisorare per singulos eorum, simili-
dormierurrt incoenati, et sine lucerna, habenies du- leret domoseleemosynam non facieniium vituperare.
plicem cruciatum tam ex frigore quam ex jejunio? Inter quae venit in medium eorum et nomen seuioris
Quanli desideranl saturari de foliis olerum, quaepro- mei te.onearii, et cceperunt singuli inierrogare
jiciuntur de coquimt mea? Quanli vellent tingere proximum : Vere tu, frater, accepisti aliquando de
panera stntm in zemate {57) quod projiciunt coqui domo illa benedictionem? Et omnibus interroganti-
mei ? Quanti cupiunt vei odorare vinum, quod fun- bus invicem, nullus inventusesl accepisse aJiquando
ditur in cellario meo? Quanti sunt in civitate isla in de domo ejus aliquid. Dicit ergo unus ex eis : .Quid
hac hora peregrini, non Iiabenles ubi iiospitentur, et dabitis milii, et ego accipiam iiodie ex eo Jienedi-
in foro jacent, fortasse et piuvia madefactir Quanti, ctionera? Bt faeientibus cutn eo pactum, venitet
putas, babenl toiummensem, vel etiam duos, non stat foris portam domus, exspectans quando ad do-
truBlantes oletiin. Quanti sunt qui non habent alte- mum suam reverteretur. Ex dispensatione Dei per-
rum vestimentum in eestate, el altermu in hieme, et venerunt simul, ipse ingrediens portara, et aniiual
iia miseriis atUigttntur? Tu vero exspeclans etiara1" portins «iligines a mancipio (-61), causa prandii ip-
neternam jucunditatem assequi, et vinum bibis , et fiius. Videns igilur egenum, non inveniens lapidem,
pisces immaties deveras, et in cuWeolis deiuoraris, per furorem arripit siliginem de clitella, et jactavit
modo autem cnm «avubus maiis et in cooperlorio in faoiem ejus. ille vero
«uscepit eam, ct abiil ut sa-
triginla sex numismatnm te caiefacis? Veraciler ita tisfaceret oonfralribus suis, quod ex eisdem manibus
vivens et in taii laxatione conversarts, uon exspecta- accepisset eam. Itaque pest duos dies regrolavit in-
bis iliie praeparatis gtvtidiis frui, sed audies utique lirtnitate ad morlemiidem lelonearius, et.vitlitin som-
quod et dives ille atidivit (Lucat xvi) : Recepisii *is eeipsum rationem poaentem, et omnes actus
189 bona invkalua, pauperes vero mala; AUIIC soos super btateram appendere ; in una quidem
ergo consolantur, tu vero cruciaris. Benedictus Deus, -acie (62) congregabanlor Mauri quidam defermes.
hnmiJis Joannes «tia«ocle non cooperieiur illo. Ju- •altera autem acies aliorum
quorutndam erat candi-
stum est enim, et bene acceptura Deo, ut legantur datorum et territalium specie. Qui nihil kivenientes
certtum potius quadragima quatuor fratres et domini boni r-ut et ipsi «ppenderent econtra adversum mala
<tti, quamtu infelix. Venundabantur enim qualuor opera qu* collecla erant a Mauris in acie ipsorom,
SS7 VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARH. 358
nimis irjbulabantur et tristabantur, el mente con- A genlarium,
I quidamna incideral. Ad locutionein vero
slernebantur ad allerutrum, et dicebant : Ergo iie venienlibus ambobus, dicit ei noiarins : Audi me,
nibil habemus hic? Tunc dicil unus eorum : Vere Koile, et eme servum unum, quia habeo tam bouum,
niliil babemus, nisi unam siliginem, quam dedit utdical liomo quod patricius sit. Et audiens argen-
ante duos dies Chrislo, et ipsam non volunlarie. Et tarius quod servum baberei, admiratus est, et dicit
niitlentibns eis siliginem, requaiitas facta est. Tunc ei : Crede niihi, quia non pnssideo unde emere pos-
dicunt teloneario hi qui apparuerant ei candidali : sim. Dicil ei rurstini noiarius : Accipe mutuum, et
Vade, et auge ad silig.nem hanc, nam vere Mauri eme eum, multum enim est bonus, el benedicel tibi
isti te apprehendent. Ejulans ergo, agnovil quae visa Deus per eum. Acqnievit ergo ei, et emil eum sordi-
suut ab eo non esse mendacia, sed veracia. Omnia dis veslibus induium, numismmibus iriginta. Relin-
vero quae a juventute sua commiseral, et quorum quens auiem eum notarius, abiit Constaniinopolim,
ipse erat oblitus, videbal ^Ethiopes illos congregare, satisfaciens quod nulli hoc manifestarei, et quod de
et deportare ad libram, et dicebat: Vave (63), si pretio nequaquam sibi retinendo aliquid defraudaret,
una siligo quam jactavi per furorem ita profuit, a sed boc lotum pauperibus daret. Ergo aliquando
quantis malis se liberat qui dat in simpticitate sua idera Petrus coquinam faciebat domino suo, ali-
bona intiigentibus ? Et de caetero ita modestus et jj B quando autem lavabal pannos ejus, nunquam ali-
prudens alque summus eleemosynator factus est, ut quando in quoiibet horum assuetus. Aftlixit aulem
eiiam corpori proprio non parceret. seipsum et jejunio multo. Cum vero vidisset se bc-
Contigil eniin aliquaudo secundum consuetudinem nedici dominus ejus super omnein benediqiionem,
procedere eum diluculo ad teloneum, et obvial ei dicit ei, verecundatus enormem ejus virtutem el hu-
naula, qui a naufragio nudus ut natus est evaseral; militaiein : Volo, huniilis Peire, liberare te, et ut sis
et cecidit anie eum, rogans ut prolectionem apud de reliquo frater meus. Ille vero noluil. Viderat au-
eum impetraret. Ille ergo putans quod egenus esset, teit eum frequenter convicia perferre, et percuti a
exspoliavit se esophorium (64) suum , quod illius conservis suis. Habebanl autem eum tanquara aiueri-
melius erat, et dal ei, rogavitque eum ut hoc ipse lem, ita ut et nomen ei imponerent Amentis. Quo-
vestiretur. Pergens vero ille et erubescens vesliri tiescunque ergo tribulabant,eum conservi sui, et
hoc, dedit illud vendiiori ut venumdaretur. Et cum dormiebat in tribulatione, apparebat ei qui in Aliica
recederet telonearius, vidit hoc suspensum, et trista- itli apparuerat, vestitus esophorio ejus, leiiens et
ttis est vehementer; et ascendens domum suam, nihil illa trigiuta numismata in manu, dicens ei : Noli
passus est gustare; sed claudens ostium conclavis mosstus csse, frater Petre, ego suscepi et pretium.
sui, 190 sedebat plorans et cogitans : Quia non fui Q lui, sed suslenta usque dum cognoscarig.
dignus, inqnit, ut mei memoriam haberet egenus. Post atiquod vero lempus, venerunt a patria ejus
Cura ergo anxiaretur, obdormivit; et ecce vidit. quidam argenti venditores, ut orarent ad loca san-
quemdam speciosum tamquam solem, ferentemi cta; et invitavit eos ad prandiuru dominus domini Pe-
crucem super caput suum et esophorium, quod dede- tri; et cum minislraret, siatim ille eognovit eos.
Ipsi
rat nautae, assistentem sibi et dicentem : QuidI autem dura pranderent, coaperunt ariigurare eum,
ploras, domine Pelre ? Hoc enira erat ei nomen. Ille> et invicem ad aures dicere : Quam similat puer isle
vero dixit, ut ad Deura disputans : Quia, Domine,, domino Petro leloneario. Jlle vero occaltabat, quan-
ex quibus largiris nobis, damus alicui, el ia lurpe; tum poterat, vultum suum. Iterum ergo comedenti-
lucrum verlunt accipientes. Tunc dicit ei: Cognoscis s bus eis, coeperuntdicere ad enm qui eos invitaverat:
bocT^Et ostendit ei quia deintqs vestitus esset ejusi Vere putamus, res tibimagua eveoit, domine Zoile;
esophorio. Dicit ei: Ecce ego illo vestior, ex quo> elenira, nisi errainus, publicam personam in mini-
dedisli raihi hoc; et gratias ago voluntali tuae bonae,, sterio luo babes. Neque eniio sciebant
certius, quia
quoniam frigore affligebar, et lu cooperuisli me. Ad1 erat de coquina et jejunio commutalus vuhus ejus.
se ergo reversus, admiratus est, et ccepit beatificarei Diu igilur considerantibus eum, dicit unus ex eis :
egenps et dicere : Vivit Dominus, si inopes Christuss P? Vere dominus Pelrus esl, surgam et lenebo eura.
meus sunt, non jmpriar, et lipni tanquara unus exi Yalde enira imperator audiens, tristatur de eo,
quia
eis. duduni non comparuit. Foris itaque sians audivit
Accersito vero notario suo, quem el emerat, di- baec; et ponens catinum a se, non est ingressus, sed
cit ei: Secretum vpjd credere tibi; et prede, si nrq- recto cursu cucurrit ad portam. Erat ilaque ei qui
palayeris me, Jiarbaris vendam te,autsi nouaudieriss eum tunc habebat ostiarius mutus et surtlus a nati-
me. Datyeroeideceni librasauri,et dicitei: Vade, ett vitate, qui per nutum taraen aperiebat et ciaudebat.
cme tibi ne^ptium; et sume me, et duc iq sanciaoin Festinans ergo servus Dei exire, dicii surdo et muto.
civitatem, et vende me cuilibet Cbristiano, et pre-i- Tibi dico in Jioniine Christi. IUevero auoivil statim,
limu da pauperibus. Notario autem recusanle, dicitt et dixit: Etiam, domiue. Iterum vero ille ad eum.
ei ilerum : Quoniam si me non vendideris, ego ven- Aperi. Respoudit mutus et surdus secundo : Ego,
dam te barbaris, ut praedixi libi. Obedivit ergo ei:i doraine.Statimergosurresii, etaperuitei. Et exeuuie
nptarius; et pervenientibus eis ad sancta loca, inve- eo, subiit ostiarius, el clamavit coram omnibus gau-
nit idem uotarius amicura suum cliarum, fabrum ar- dens et exsultans; quia audivit et loculus esl, Do-
550 DE YITIS PATRUM LiBER PRIMUS. 3t»0
mine, Domine. Porro omnibus qui in eadem domo A J quia usque hodie pulabam quod vel aliquid facerem,
erant perterritis, quoniam audiebant eum Ioquentem, dalis quas habere possnm pecuniis; nesciebam au-
itcrum dicit ille quondam mutus : Ille qui coquinam tem quod el seipsos venderent, quadam compassioue
faciebal, exiilcurrens, sed videte ne forte fuga lap- superali.
sus sit, magnus enim servus Dei est. Quando disce- CAP.XXIII. — Semper quidem honorabat raona-
debat, dixit milii : Tibi dico in nomine Domini; et chicum schema sanctus hic, et colebat et compatie-
mnx vidi dc ore ejtis exeuntem flaramam, ettangen- batur, ubi maxime aspiciebat monachum corporali-
lem aures meas; el stalim audivi, et locutus sum. El bus utilitatibus angustatura. Habebat autera et hoc
191 exsilientes et sequentes eum cuncti, ulterius super multos praecipuum, quia accusationera qua-
non viderunt eum. Tunc pcenitentiam omnes age- lemcumque, sive mendacem, sive veracem, non su-
bant, qui in dorao illa erant, et ipse dominus ejus scipiebat contra aliquem circumamiclum monacbico
qui Petrum emeral, quia in tali exhonorantia humi- habitu. Semel enim evenit ex immissione quorum-
liassent eum, et maximehi qui vocabant eum Amen- dam criminatorum, pertulisse eura aiiquid tale :
tem. Quodam monacho gyrante in civitate cum puella una
Haesunt bealissimi a Deo honorati Joannis pa- juvencula, el petente eleeraosynam per dies aliquot,
triarchae narrationes. Non solum enim de vita sua B 1 quidam qui hoc videranl, scandalizati, et existi-
contentus erat volentem proficere aedificare, verura raantes quod mulier ejus esset, attulerunt patriarchae
etiam de Deo acceptis et verncibus relationibus suis, contra eura querelas, dicentes: Propter quid, a Deo
et dicebat semper haecaudientibus : Si proprio san- honorate, derogat lalis angelicae monachicae vitae
guini non pepercerunt quidam hominum, sed hunc schemali, puellara quamdara habens mulierem? Mox
dederunt in manus frairum, imo Christi, quomodo ergo Dei famulus, putans prohibere conlra Deum
putas nos cum alacrilale el humilitate debemus de commissa peccata, tanquam qui ad hoc ab eo esset
facuilatibus nostris dare Ciiristo et egenis atque pau- provectus, praecepit mulierem quidem flagellis csedi,
peribus, ut recompensalionem recipiamus a justo et et separari ab eo; ipsum autem verberari, el in car-
mercedum redditore Deo, in illa timenda et horreuda cere secreto recludi. Dum ergo cum omni celeritale
retribntionis die? Qui nunc seminat parce, parce jussio sancti in opus procederet, apparuit ei nocte
et metet; et qui seminat in benedictionibus, id est, per visum monachus, ostendens ei dorsum suum pu-
large et magnanimiter, multipliciler et metel (II Cor. tretactum (non parcentes enim ceciderant eum Ec-
ix); hoc est, bona illa haereditabit quaeomnem men- clesiae defensores) dicens ei : Ila placet tibi, domine
tem transcendunt. palriarcha; hac una vice errasti ut bomo; crede
CAP.XXII. — Omnibus ergo rectis moribus iste IC milii, quia de proximo est vila et mors. Et baecdi-
sanctus adornatus, nec hoc carebat; valde eniin di- cens, discessit ab eo. Mane autem facto, recordatus
ligebat eloqui de actibus sanctorum Patrum, et eo- est ille beatus visionis nocturnae, et sedebat super
rutn qui eleemosynae cultores fuerunt. Unde cum Ieclum suum mosstus; miltitque statira, et convocat
una dierum recitaret de vita sancti Serapionis, qui per cancellarium suum monachum de loco in quo
vocabalur Sindonius, et inveuiret eum (ut fertur) erat reclusus, cogitans intra se beatus ille patriarcha
amictum suum dedisse egeno (Pallad., cap. 85), et si similis esset illi qui nocte sibi apparuerat. Cum
iterum paululum processisse illinc, et frigus paiienti ergo venisset cum labore multo (neque enim pro-
obviasse, et illi tunicam praebuisse, et quia nudus pter plagas moveri poterat), cumque vultum ejus vi-
sedebat, tenens sanctum Evangelium; ei interroga- disset patriarcha, remansit sine voce immatus, non
tos a quodam : Quis te exspoliavit, abba? demon- valens loqui: sola autem manu sua innuit ut sederet
slrans sanclum Evangelium, ait: Iste; et alio lem- prope se in lectulo suo. In semelipsum vero rever-
pore hoc ipsum Evangelium vendidisse, et dedisse sus et signatus, rogavit monachum, praecinctumlin-
eleemosynain, et discipulo suo dicenle : Abba, Evan- teo, ut sine verecundia despoliarel se, quatenus vi-
gelium ubi est? et illo dicente ad eum : Crede, fili, deret dorsum ejus, si ita esset sicut et in somnis
qui dixit mibi : Vende quaehabes, et da pauperibus D 1 viderat. Vix ergo suasus ut id ageret, despoliavit se.
(Matth, xiu), ipsum vendidi et dedi eis, ut in die ju- Cum vero despoliaretur ut raonstraret dorsum suum
dicii babeamus fiduciam abundantiorem apud Deum; viro sancto, per admirandura Dei 192 consilium
el quia alias iterum vidua mulier petisset ab eodem solutus esl quo erat indutus amictus, et cecidit in
sancto Serapione eleemosynam, quoniam esuriebant terram, et viderunt eum omnes esse eunuchum.
lilii ejus, et non habente eo aliquid omnino, tradidit Sed quia recens erat, nulli hoc existebat manife-
se ei, ut venderel eum ad mimos Graecos, quos et stum. Videntibus ergo eum omnibus et sancto pon-
Christianos fecit in paucis diebus. lifice, et maxime dorsi ejus perniciosa verbera,
Haeclegens sanclus de sancto Serapione, stupefa- mitiensmox, segregavit illos qui hunc inconsiderate
ctus et miratus sancti industriam, totus lacrymis in- tractaverunl. Yenerabilissimo autem monacho com-
feclus vocavit oinues dispensatores proprios, legit et, plura rationabalur,, in ignorantia dicens se in eum
eis omnia de sancto Serapione, et dicit ad eos: peccasse, et in Deum verum. Et iu hoc admonebat
Vavae, o philochristi, quid prodest bomini collo- eum ille sauctus : Non, inquit, o fili, ita sine custo-
queuli de actibus sanclorum Patrum? Credile niilii,, dia iu civitatibus conversari ooortet eos qui sancto
361 VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNAftll. 362
angelico vestro indumento circumamicli sunt, ma- A _ quod mortuus esses, et memoriam tui faciebamiister
xime et feminamcircumducere ad scandalum alio- in anno. Cum ergo audisset quod in anno ter face-
rum videntium.Tunc monachus cum omni humili- rent pro eo menioriani, intcrrogat eos in quo die, et
tate rationem reddebat sancto, dicens : Crede, do- in quo mense baeccelebrarent. Et illis dicentibus,
mine, non menliar. Gazae eram ante paucos dies; sanctis Tbeophaniis, et Dominicasancta atque sancta
et exeunte me de civitate, ut venirem et salutarem Pentecoste(67), dixit ille: Quiatribus istis temporibus
sanctum abbatem Cyrum (65), obviavit mihi baec auni veniebat quidam candidalus ut sol, et dissolve-
bene visa puella foris portam, vespere incumbenle ; bat me a vinculis ferreis et a custodia; et niovebar
et accurrens ad pedes meos, rogabat ut mecum am- deambulando tota die, et nemo recognoscebat me,
bularet. Dicebat enim se Ilebraeam esse, et velle: et in crastiiiura inveniebar vincula ferrea porlans.
fieri Cbristianam; et ccepit eadera narrare verbis> Dicebat igilur sanctus episcopusquia ex hoc discimus
horribilibus, ut non permitterem perire eam. Ti- babere dormientes quietem, quando pro eis colle-
mens itaque ego judicium Dei, sumpsi eam, aesti- ctas lacimus.
mans quod non immitteret tentalionem Satanasi CAP.XXV. — Quod in Actibus apostolorum audi-
spadonibus. Nesciebam vero quod nemini parcat. vimus factum (Act. IV), hoc frequenter et huic com-
Igitur venienlibus nobis, sanctissime Pater, et ora- B palientissimo accidebat. Yidentes enim multi iudesi-
tionem perficientibus, baptizavi eam ad sanctum ab- nentem ejus et inscrutabilem circa gentes conipas-
bam Cyrum, et gyrabam cum ea in simplici corde, sionem, movebantur multolies ad vendenda multa
exposcens modicum sumptum, quatenus introduce- de subsiantiis suis ; et ferenfcs, praebebant Dei de-
rem eam in monasterium. Cum baec audisset pa- voto ministro. Unde et quidam veniens una dierura,
triarcha, dixil: Papae! quot absconsos servos habet; offerebat ci septem libras auri et dimidiam, satisfa-
Deus, et nescimusnos humiles? Et enarrabat his quii ciens sancto, quod- non possiderel aliud aliquid in
prxsto erant visionem quara viderat nocte de eo. Ett auro. Petebat autera ab eo cum multis genuflexioui-
protulit patriarcha centum numismata de manu, da- bus ut oraret quatenus Dominus Deus filium ejus
lurus ei : Dei autem amicus ille vere raonachus, noni salvaret. Habebatenira unura solummodofiliumquasi
passus aliquid accipere ex eis, dignum memoriai annorura quindecim, ut reduceret navim ejus cum
verbum ad patriarcham locutus est, dicens: Egoi bono ab Africa, illuc enim abierat. Accipiens igitur
hoc non postulo, domine; monachus enim si fidemi summus sacerdos quantilatem auri de lnanu ejus,
babet, borum non indiget. Si autem horura eget, fi- 193 miratus est eum tam esse raagnanimum ad of-
dem non habet. Quod maxime amplius satisfecitI ferendara lotam quantitatem ,'auri quara possidebat.
omnibus qui audierant quod servus Dei iste mona-- C Oravit quidem ei (68) et in facie multum, et sic eum
cbus esset. Genufiexit igitur patriarchae, et exiit ini dimisit. Tamen propier ejus multara fidem, posuil
pace. Extunc igitur plus honorabat et hospitio reci- subtus sanctam mensam ligaturam quanlitatis auri
piebat monachos, et bonos aestimatoset malos : ett patriarcha in oralorio cubiculi sui, et synaxira fecit
aedificabatmox xenodochium seorsum, et appellavitt statim perfectam super eam pro illo qui hanc obtule-
hoc Receptaculum oranium monachorum. rat, salis abundeque Deum rogans quatenus et filiura
CAP. XXIV. — Morlalilate aliquando civiialemi ejus salvaret, et navem cum salute reduceret, secun-
comprebendente, ibat et ipse sanctus, ut viderett dum quod fuerat postulatus ab illo. Necdum ergo
funerum obsequia. Valde enim dicebat boc esse pro- triginta transactis diebus, defunctus est filius bomi-
ficuum, et sepulcrorum consiaerationem. Mullotiesi nis illius qui obtulerat sepiem libras et dimidiam
vero assidebat et his qui, morituri, vexalionem ini patriarchae; et in lertia die mortis pueri, recepit et
exitu animaepatiebantur; et ipse eorum oculos pro- navim suam ab Africa, in qua erat et frater germanus,
priis manibus claudebat, memoriam habere ex hoc: ejusdem viri credilor. Et veniens juxla Pharum, re-
sempiternam volens, et curam proprii exitus. Praeci- tulit quomodonavis naufragiura pertulit, et perdiderit
piebat autem et collectiones pro defunctis impigre> totum quo erat plena, et quod non essent salvatae nisi
(66) el sine dubio perficere. Etenim dicebat quiat D animae,et unascapha vacua. Cum ergo et hunc casuin
ante paucum tempus caplivus ductus est ad Persas; didicisset evenisse sibi dorainusnavis et pater pueri,
quidam, et descendensin Persidam, retrusus est ini secundura verbum Propbelae, paulo minus in inferno
carcerem qui appellabatur Letbe, hoc est, oblivio. habitavit anima ejus (Psal. xcm); nondum enim
Quidam ergo fugientes illinc, venientesque in Cy- tribulatione iilii sui exslincta, comprehendit eum eC
pruui, et interrogati a parentibus illius, si forte vi- navis; relata sunt itaque omnia quae accideraut ei
tiissenl eum, respondentes dixerunt eis, quia nos; patriarchae, et pene plus quam is qui haecperpessus
propriis manibus sepelivimus eum. Non autem eratt fuerat in tristitia morabatur, maxime propter iilium
isie de quo interrogabant eos, sed alius indissimiliter: ejus unicura. Nesciens ergo quid faceret, rogat mise-
eum similans.Dixerunt vero eis el mensera, et diemi ricordissimum Deum, utconsolareturvirum immensa
cbilus ipsius. llli vero lanquam pro mortuo faciebantt pieiate sua. Convocare enim eum, et consolari in fa-
ei ires collectas per singulos annos. Post quatuor cie sanctus erubescebat: verumtamen mandavit ei
liaque annos venit in Cyprum, fuga lapsus a Persis. ut nullatenus desperaret; neque enim sine justo judi-
Diteruui ergo ci sui: Vere, fraier, nos audivimusi cio Deuiii facere aliquid, sed omnia in boc quod e:;-
PAXROL.LXXIII 12
865 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 3".s
pedit, quod nos ignoramu-. Ergo ut non perdat A sam, quia propter exitum viginli librarum, infirmaius
mercedem, quam fecilin septem et dimidia lihra auri, esl ille invitus elcemosynator. Erat enim (ut praedi-
et fidemquam possidebat circa sanctum palriarcham; ctum esi) valde immisericors, et amator pecuniae.
jam vero ut et nos in tenlaiionibus, qnoo nobis eve- Non suffereiis ergo beatus se quidem super niensam
niuni, quando aliqnid boni fecerimus, impenurbati reficere, illum autem super leclum cruciari graviter,
et gratias referentes ad Deum permaneamus; vidil in pervenit celeriter ad eum 194 ille vere sine super-
somnis jam dicius vir philochristus poslera nocie bia, et dixil ad eum bilari vultu : Fac chariialem, fili
quemdam, quasi in habitu sanctissimi p:itriarchae, Troile. ifistimas quod in verit.ite dixerim libi Ifalri-
dicentem sibi : Ut quid tribularis, frater, el meerore bns htijuscemodi dare ? crede mibi, per jocuoi dixi
ilissolveris? Nonne tu me rogasti ut peterem a Deo, tibi dare. Ego cnim volui praesiare eis singula nu«
ut salvus fieret filius luus ? Ecce salvus factus esl. mismata propter sanctam festivitatem; sed quia uon
Crede mibi, si viveret, pravus et immundus tiomo babebal disiributor meus secum suf/icienlem quanli-
fieret. Et de navi tua, vere, nisi Deus placaretur pro laiem, iiujus rei gratia muluam dedisti eam milii, cl
bono quod fecisti parvitati meae, sententia erat data, ecce attuli libi illas trigiuta libras. Ul vero vidit
quatenus tota, ut jacet, cum animabus in profundum quaniitatem episcopus in honorabili inaiiu sapientis
pergeret, et perderes fralrem tuum. Sed surge, et B I existtniis medici et pasioris, febris quideui subilo
glorifica Deura, qui dedit tibi eum, et salvavit liliuni disparebat, frigus etiam recedebat, fortitudo qtioque
tuum mundum de hoc saiculo vano. Evigilans itaque et corporis ejus calor ad eum revertebantur ; ut ex
vir, invenit cor suum consolalura, et universam tri- boc non posset latere lianc esse cans.im repenle,
siitiam ejus ejeciam; el indutus vestimenia sua, ve- corapreheudentis eum commuiat onis. Suscipiens
liil cursim ad honorabilissimum patriarcham, et ja- ergo aurum ab honorandis manibus pairiarchae, et
clal se ad pedes cjus, graiias agens Deo et ei, et niliil oninino contradicens, exspectabat ab eo pa-
narrans visionem quam viderat. Quam audiens ju- triarcha conscriptionem abrenunliaiiouis mercedis
stissimus, dixit : Gloria tibi, benigne et misericors earum quaedatae sunt triginla auri librarum. Fecit
Deus, qui et deprecationem peccatorum exaudis. autem hoc cum gaudio Troilus episcopus, scribens
lterumque ad bominem dixit: Nequaquam, o fili, propriis manibus ita : Deus, dominomeo Joauni bea-
gratiam hanc orationi meaeascribas, sed Deo et fidei tissimo palriarchae hujtis Alexandrinorura inagmc
tu:i', haecenim omnia ista impetrarevaluit. Erat enim civitatis, da mercedem triginta librarum quae data
valde humililer sentiens sanctus, verbis scilicet alque sunt tibi, quoniam ego recepi mea. Hoc scriptura
prudentia. itaque sancius accipiens, sumpsit secura et euuideni
CAP. XXVI. — Pergebat aliquando hic beatus ad C episcopum ad prandiura, ut enim jaiu dictuin est,
visitandos pauperes, in locuni qui dicilur Caesarium; statim sanus factus est. Volens crgo mercedi»reddi-
illic enim eis lecerat quasi lliolos (69) quosdam pro- tor Deus corripere eum, simul autem el ad misera-
lixos, ligneis tabulis pavimento strato ad requiescen- tionem contribulalorum et compassionem erigere,
dos eos, el simul cum storeis et rachanis (70) per ostendit ei eadem die dormienti post prandium pa-~
tolam hiemem, cum quodam episcoporum eorum qui triarcbaein somnis, qua mercede privams essel.Vidit
curn eo erant, amatore pecuniae, passibili modo enim (ul ail) domum, cujus pulcbritudinem atque
presso. Dixitque beatus palriarcba ad eum : Araa ac magnitudinem non potest ars hominum imitari, et
honora, frater Troile, fratres Christi; hoc enira ei januam hujus totam auream, et super januam titulum
erat iiomen. Nunliaverunt enitn quidara patriarchae conscriptum : MANSIO .ETERNA,ET REQUIES TKOILI
qtind triginta libras auri portaret in ipsa hora dome- EPISCOPI. Cum ergo hoc, inquit, legissem, gavisus
slicus ejusdem episcopi Troili, ut emeret speciem ar- sUin, sciebam enim donandam inilii ab imperatctre
genli anagljphi, gratia mensaesuae.Episcopusautem talis domus epnlalionem. Nondum autem hujusmodi
tanquam veritus sermonem pairiarchae,imo ad horam tiluli superscriptionem perlegeram, et ecee quidam
calefacius, singula dari omnibus fralribus praecepit regius cubicularius, habens secum ct alios obsequii
ei qui triginta libras illas portabat. Celeriter ergo DI divini; et cum pervenisset ad talem nitentis doraug
liujusmodi auri quantitas erogata est. Recedentibus januam, dixit ad proprios officiales: Deponiie mibi
itaque ulrisque, palriarcha sciiicel, et qui invitam liiulum. Et cura deposuissent, iterum dixit: Mulate
(tit ita dicam) eleemosynam fecerat, episcopo Troiloi eum, et ponite quem misit orbis lerrarum rex. Et
in propriis episcopiis velul quaedamamens et animae: altulerunl et alfixerunt aliud aspiciente me, super-
periculosa in eum cogitatio irruit, propter pecunia- scriptum ila : MANSIO ^TERNAACREQUIES JOANNIS
ruin dationem; horroris el amoris pecuniae, et cru- ARCHIEPISCOPI ALEAINDRIJE, EMPTA LIBRISTRIGINTA. '
delitatis et negligentiae genimen eum sequebatur , Et cum hoc vidisset, surrexil a sorano, et iiiagn>
febre extra naturara mista, propter quod aegrotusin- summoque pasiori quaevisa sunt ei in soranis enar;a-
vitus in lectum cecidit. Hebdomadario ergo a san- vit. Proficiensea de causa Troilus episcopus, facius
ctissirao patriarcha ad eum venienie, et ad mensami ex tunc eleeniosynaior magnificus.
ejusdem patriarchaeeum invitante, recusavit, frigorei CAP.XXVlt. — Dominusqui divitias in tempore
euira et febre se vexari pro quadam causa dicebat. quodam beato Job abstulit, fecit simile et huic omni
Igitur cura hoc audissel patriarcha, mox agnovit cau- bonitate plenO, sancto pairiarchae Joanni. Navibu»
565 VITA SANCTIJOANNISELEEMOSYNARlI. 366
enim sanctissimaeecclesiae comprehendenlibusvio- £i mandavit milii Dominus meus et omuium Christus
lentam hiemem, in loco qui dicebatur Adria (71), Deus (Joan. x).
projecerunt omnia sua, quae naves portabani; erant CAP.XXIX.—Districtusquidain ab hisqui pensio-
vero omnes navessimul. Er;it aulem summa multa nem exigebant, cum non haberet quod daret (erat
valde enlhecarum suaruin; habebant enim lanium euim regio iu magna diiliculiale, eo quod QuviusNilus
vestimenta et argentum, et alias res alliores, ut secundum consuetudinemnon irrigaret aquis terram),
computareturpondus quod ivit in perdiiionemquan- ipse abiens deprecatus est ducem quemdammagna-
tilatiscenlenariorumtrigintaquatuor. Plnsenimerant torum, ul muluas sibi daret quinquagintalibras au-
quam tredecim naves, capientes per singulas decem ri; et diccbat se dare pignora, si vellet, dupla. Re-
niilliamodiorum. Venientibusvero Alexandriam et promisit ergo dux dare ei, ad praesensvero distnlit.
pergentibus, stalim reliqui creditores et primi nautae Exactoribus ergo constringentibuseum, vadit ipse,,
in ecclesiamconfugerunt. Sanctus vero hoc audiens, ut omnis ad portum a quo cuncti recipiuntur, vide-
et causam propier quam fugerant, mitt.it eis veibura licet ad mitissimumet dignum admiratione palriar-
miinibus suis conscriptum, habens ita : < Dominus cbam. Et nondum pene propriam necessitatem ei
dedit, fratres; Dominus, ut voluit, abstulil; sicut narraverat, dixitsanctus ad eum: Do, fili, si volueris,
Domino placuit, ila factum est : sit nomen Domini]B et quo vestior, vestimentum. Etenim cum admira-
benedictum(Job. i). Exite, filii, nihil ex bocveriti: bilibussuisboniset hoc possidebat, quod non posset
Dominusenim solliciiuserit de crastino. > Ascendit videre aliqiiem de necessitatibus lacrymantem, et
itaquc pene dimidium civiiatis in secretum : die au- non statim se propriisrigaret lacrymis: unde el mox
lem altero volentes (72) consolari nobilem istura; petitionem voleniis ab eo mututim^accipere adim-
jpse vero praeoccupans,coepit onnnibusdicere : Ne- plevit. Et sequenti nocte videi dux quod staret super
quaquam,o filii e».fratres, causa navium difiicuitatis altare quidam, cui offerebant mulii oblationes; et
tristemini; nam humilis Joannes, credite, inventus per unam quam ponebant, accipiebant centum pro
est culpabilis; quippe nisi exlollentiam haberem, ipsa de altari. Erat autera et patriarcha post tergum
nullo modo hoc ferrem. Sed quia extollebar in his ejus. Jacebat ergo una oblatio ante eos in uno sca-
quseDei eranl, et aestimabamquod magna opera fa- mno, et dicit quidam duci : Vade, domine dux, ac-
cerera, dans quaehominum erant, boc mihi evenit; cipe oblationem illam, et offer ad altare, et lolle
volens ergo Deus ul hoc iulelligerem, ista permisit. pro ea centum oblaliones. lllo vero pigrilante, cu-
currit patriarcha, licet post eura starel, et tulil hanc
Eleemosynaenim non vigilantemplerumquein exlol-
lentiamelevat : invitusvero casus humiliatsustinen- ante eum, et obtulit, et accepit, sicut omnes, cen-
tern. Ait enim divina Scriptura : Pauperlas virum Q tum de aitari. Evigilans itaque, non.poterat discer-
humiliat. Et iterum Davidhoc sciens, dicebat: Bo- nere somuium. Misit autem et adduxit eura qui vole-
num miliiquod tu humiliasti me, ut discam justiGca- bat mutuum accipere, ut praestaretei. Et cum ve-
lioues tuas (Psal. cxvin). Dumenim malis factus sum nisset, dicit ei dux : Accipe quod petisti mutuura.
obnoxius, quia dationem per vanam gloriam perde- Respondensiile, dixit ei: Ante tulil mercedem luam
bam, et quoniam per vitium meum perditae sunt dominus patriarcha. Etenim te dominodifferenteme,
tantoe pecuniae,habeo nunc judicium animarum quae compulsussum ad illum tanquam ad portum confu-
in arcto suni. Verum, dilectissimi, qui tunc tempore gere, multa enim erat vis inquietudinis exactorum.
jusii illius Job fuit Deus, et nunc idem ipse est, qui Cum ergo audisset hoc, statim recordatus est somiiii,
non propler egeslatem meam, sed ob indigenlium et dixit: Verebene dixisti: Quia ante tulit mercedem
necessitateni, non derelinquet nos. lpse enim dixit : tuam. Ante tulit enim, et vaeilli qui vult facere bo-
Nonledeseram, nequederelinquam(Hebr. XIII).195 nura, et differt. Et enarravit ei et omnibus somniuui
Et rursns : Quacriteprimum regnum Dei, et jusliliam quod viderat.
ejus, et baecomnia adjicienlur vobis (Matth. vi). Vo- CAP.XXX.— Pergente aliquando sancto ad tem-
lentes ergo consolari eum civitalis habilatores, ut plum sanctorum vicloriosorura raariyrum Cyri et
dictura est, ipsi magis inveuti sunt econira consola- D Joannis, in gloriosa eorum memoriaorationis gratia,
tiouemab ejus beatiiudine recepisse.Nimisergobreve exeunte porlam civitatis, suscepit eum mulier pro-
tempus praeleriit,et in duplum restituit Deus novo cidens, etdicens : Yindicame, quoniim injuriam pa-
uostroJob facultates; et iterumerat ipse magnanimus lior a genero meo. Quibusdamergo de obsequio ejus,
circa misericordiam, fortasse aulem et religiosior qui habebant confidenliam apud eum, dicentibus:
quam anlea fuerat. Quiacumreversusfueris,causara ejusfucies. Respon-
—
CAP.XXVHI. Ad extremam paupertatem perve- dit sapientissimus : Et quomodo Deus orationem
nienti cuidam dednmesticis ministris, propria manui nostram suscipiet, si ego istam postposuero? Quis
iste sanctus, ut nullus sciret, duas librasauri dedit;: mihi spopondit ut vivam ego in erastinum? et ibo ad
ct audiens ab accipiente : Quoniam haec accipiens, Chrislum, pro ea rationem redditurus?Et non recessit
domine, ulterius non habeo vultum iutendendiin ho- de loco illo, usque dum quod satis ei erat fierifaceret.
iiorabilemet angelicarafaciem luam, vere dignumi CAP.XXXI. — Ad volunlatem igilur luemdrabiiis
laude, ut sapiens, Iocutus est verbum : Nondum, in- bujus, quae lota in Deo erat, nrisiiei Deus viros sa-
quiens, sanguinemraeum pro te, frater, effudi, sicutt pientes el seraper memorandos, Joanneui etSopbro-
 367 DE YITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 36»
nium. Consiliarii enim erant veraciter boni, quibus A . versari bunc; dicebant enim bi qui in teslamento
et tanquam patribus indiscrete obediebat, et gratias patris ejus inventi sunt testes, quia non dimisit ei,
agebat, tanquam constantibus maxime et viriliter domine, pater ejus moriens usque ad unum numi-
agentibus militibus pro pielate religionis. Etenim sma; sed babens decem libras auri, adducit eura
sancii Spiritus virtute freli, et cum Severianitis (73) ipsa Hora quando testamentuui scribebat, et dicit ei:
ac caeteriscirca regionem exislentibus immundis hae- Has decem libras habe, fili mi. Quid, vis dimillam
reiicis sapientia sua ac disputalionibus pugnam ha- tibi islas, an vis Dominam meam Dei genitricem cu-
bentes et conflictum, multa quidem castella, plures- ratorem et provisorera? Puero vero eligente sanelam
que ecclesias, similiter el monasteria ab ore talium Dei genitricem, praecepit dare cuncta pauperibus.
bestiarum, tanquam boni pastores, evellere studue- Et ecce, inquiunt, sanctissime, in multa inopia con-
runt, propter quod et maxime plurimum bonorabat sistit, nocte ac die domum Dominaenostraenon de-
sanctos bos ille vere sanclissimus. serens. Cura ergo baecaudisset a scientibus sanctus
CAP.XXXII. —Siveroalicubialiqueradurumetin- liic, nemini aliquid dicens, adducit quemdam tabel-
humanum et percussorem circa proprios servos sen- lionem ; et narrabat ei rem, dans ei terminura ut
tiebatillebeatus,huncpriraoconvocabat, etcum mul- nulli crederet quam praecepit ei facere rem, dicens
'. ei: Vade, etin veteribuschartulisscribetestamentura
ta lenitate rogabat, dicens: Fili, venit quidem ad aures B
peccatriccsmeas quod ex operationeinimici modicum cujusdam nomine Theopenli; el fac in eadem cliarta
durius circa proprios pueros tuos feraris; sed, rogo, me el patrem pueri consobrinos fratres, et vade,
des locum irae. Non cniiii ul percutiamus eos, dedit et dic juveni: Scis, frater, quod genus existens pa-
nobis lios Deus,«ed ut serviant. Forlasse vero ncc lciarchae, non debueras ita in paupertate versari? et
propterhoc, sed ut sustenlenlur a nobis, ex quibus ostende ei cbartam , et dic : Quoniam si erubescis,
196 Deus praestitit nobis. Quid enim (edic mihi) ego ordino causam tuam apud pairiarcham, et vide
et dedit bomo; et emit eum qui ad imaginem et si- quid tibi dicet. Cum ergo omnia quaejussa sunt ei a
militudinem Dei creatus et honoratus esl? Nunquid palriarchatabellio fecisset, venit ad eum dicens: Quia
enini tu, dominus ejus, aliquid plus possides in pactus est puer inibi, ut ego loquar causam suam
proprio corpore, manum aut pedem, vel auditum, domino, el magnas gratiarum aclionesreferebat mihi.
aut animam? Nunquid non similis esl tibi per omnia? Dixit itaque sauclus: Vade et dic ci: Quia loculus
Audi lumen gloriosum, Paulum dicentem : Quotquot sum patriarchre. Et dixi: Quoniam el ego scio quia
in Christo baplizati eslis, Cliristum induisiis (Gal.m). habuit consobrinus meus filium, sed ex vultu hunc
Non est Judaeusneque Graecus,non est servus neque non recognosco. Bene ergo facis, adducens liunc ad
liber, omnes enim vos unum eslis in Christo. Si ergo fj < me. Adducens ergo eum, porla et chartam lccum.
apud Christum xquales sumus, et ad invicem aequa- Cum vero pervenissent, lulit eum secrelo ille justus,
les efficiamur. Etenim Cbristus formara servi et coepit deosculari eum, et dicere: Bene venit filius
assumpsit, docens nos non superbire coiiira ser- consobrini mei. Ditavit igitur eum, et uxori tradidit
vos nostros. Unus enira est Dominus omnium, in in Alexandria , et domum et omnia quibus opus ba-
ccelis habitans, et humilia respiciens: non dixit buit donavit ei, demonstrare festinans quoniara non
sublhnia, sed humilia (Psal. CXII).Quantum enim derelinquet Dominus sperantes in se fjudith. vi).
aurum dedimus, ut honorificalum et emptura nobis- CAP.XXXIV. —Impraetermisse auteu et hujus
cum eum sanguine divino et Dominico, nobis servi- mandati curam habuit hic admirabilis, legem ponen-
tuti subjiciamns? Propter eum ccelum,propter eura tis: Volcntimuluare a te ne avertas aliquaudo (Deut.
terra, propter eum stellae, propter eum sol, propier \\;Luc, vi), non probibuit aliquem bujusmodi ab
enm mare et quae in eosunt. Estautem verura, quia eo suffragiumpostulanteiu. Unde hoc sciens quidam
et angeli ei ministrant, propter eum Cbristus pedes malignus et impostor, petiit ab eo ut sibi uiutuas da-
servorum lavit, propter eum crucifixus est, et ret viginli libras auri. Eral aulem de bis qui dicun-
caeleraomnia propter eum passus est. Tu autem eum tur Gallodromi(74). Conteranensergo sanclum quem-
qui a Deo honoratur inbonoras, et quasi non sis ejus- ]D adraodum et alios multos, dicebat: Quia nibil rnilii
dem naturae, non parcens feris? Dic, obsecro, velles, dedit. Quaesieruntitaque Ecclesiaepastores el ordi-
quolies culpam admittis, utmox redderet tibi Deus? natores ut in carcerem hunc mitlerent, et publica-
Nequaquam. Dic, quomodo oras quotidie, dicens : rent ejus substanliam. At iraitator diceutis, Eslote
Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus misericordes, sicut et Pater vester misericors ist
debitoribus noslris (Mallh.vi)? His el bis similibus (Lucmvi), qui solem suum oriri facit super bonos et
verbis de habitante in se thesauro monens hunc malos, et pluit super justos et iujuslos. nequaquam
absolvit; et nisi didicisset islum emendatura, prae- illis conseiisit, uteum affligerent. His autem turban-
parabatet instruebat servum afflictum, ut fugam ar- tibus contra eum, utpoie qui palriarcbae illuserai, et
riperet, et venditionem peteret; et liunc comparans dicenlibus ad eumdem sanctum : Non juslum est, tlo-
justus, statim liberura staluebat. niine, ut quod pauperes acciperent, bic lui uriosus
CAP.XXXIII. — Audiens aliquando cujusdaiu ele- accjpiat, respondit econtra ille ter beattis, diceus :
emosynatoris puerum orphanum derelictum, paren- Credite, fratres, quia si exlra volunlateni accipere-
tibus suis morientibus, et in multa paupertate con- ',;, tis aliquid ab eo, duo raaiidala transgrederemiiii, et
 369 YITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARH. 370
miiim adimplebilis quando et ad pauperes dala A i rum, dicebaique se demonstrans quasi iratum : Vere
197 fueril liujuscemodi quantitas. Unum quidem, non obaudiam vobis, ite a me. Modo nihil aliud fa-
qnia apparebitis impatientes circa damnum, et effi- ciam, ut vos non scandalitemini, nisi accipiam mtt-
ciemini aliis forma mala ; alterum autem, quoniam lierem, qualenus curam babeam domus, et faciam
non obedientes erilis Domino Deo, dicenti: Ab eo malos dies. Qui vult scandalizari, scandalizelur, et
qui abstulerit lua ne repelas (Luc. vi). Expedit ergo, det frontem in parietem. Quid vultis ex me ? Nun-
o filii, ut efficiamur omnibus exemplum patientiae. quid judices constituti estis super me a Deo? Ite, de
Etenim Apostolus dicit: Quare non magis injuriara vobis curam habetote, vos pro me Deo non reddetis
sustinetis? quare non magis fraudem patimini (I Cor. rationem. Unus est judex, et sancta dies judicii, qui
vi)? Et bonum est quidem veraciler, fratres, omni singulis reddet secundum opera eorum. Dicebat au-
petenti dare, excelsius autem et bonorabilius et non tem haec clamans. Quidam ergo ecclesiae defenso-
petenii; ei autem qui aufert vestimentum sine volun- rum, liaecmultolies audienles ab eo, referebant pa-
late a nobis dare et tunicam, angelicre vere naturae triarchae quod fiebat. Deus vero sciens quod nollet
imitatio, imo divinseest. Ex his enim quae babemus ille sanctus offendere abbatem Vitalium, induravit
Dominus praecepit benefacere proximo: Bonum, in- cor ejus, ne crederet eis. Recordabatur enim ante
] memorati eunuchi; sed increpavit vehemenler eos
quit, faciesfralri luo, juxla quod possidet manus tua, B
non ex his quaeex lite et contentione et ab injuriam qui contra Vitalium abbaiem accusationem ei affere-
passo auferuntur. bant, dicens ad eos : Quiescite accusare monacbos.
CAP.XXXV. — Senex quidam magnus, quasi An nescitis quod circa sanctae memoriae Constanti-
annorum sexaginta, audiens tales res beati, voluit num (77) imperatorum actum fuisse, conscriptiones
tentare eum, si posset verbis suaderi, el ad scanda- quaede eo leguntur contineant? Quoniam, ait, qui-
lum facite inclinari, et ut contigit, si condemnaret dam non timentes Deum, cuin celebraretur secunda
aliquem. Et babitans prius in monasterio abbatis Synodus in Nicrea (78), coeperunt contra se dare in
Seridonis (75), exiit et venit Alexandriam; et sumit scriptis famas lurpes beato illi imperalori, quidain
conversationem hominibus quidem reprehensibilem, clerici quidem exislentes, quidam monachi, et ad fa-
sed Deo gratam, qui dat (ut ait David) singulis se- ciem adducens sanclus Dei Constantinus accusatorem
Ctindum cor eorum (Psal, xix). Ingrediens itaque et accusatum, utrumque audivit. Et cum invenisset
civitatera, scribit oranes quae notaeerant meretrices, multas talium criminationum veras esse, affercns
et ccepit iaborare opuscula, et accipere per singulos ardentem cereura, incendit omnes quaedatacsunt in
dies siliquam unam. Cum ergo occumberel sol, man- scriptis malas opiniones, dicens: Vere si propriis
ducabat unius aerei lupinos (76), et inlrabat ad unam C( oculis vidissem sacerdotem Dei, vel aliquem eorum
meretricum, et dabat ei aereos nummos, et dicebat: qui monachico habitu circumamicti sunt, peccautem,
Dona milii noctem istam, et noli fornicari. Et mane- chlamydera meam explicarera, et cooperirera eum, ne
bat jtixta eam nocte illa, obscrvans eam ne fornica- ab aliquo videretur. Nam et in servum Dei illum, vi-
retur. Stabat ergo a vespere in uno angulo cellulae delicet eunuchum, itapulaslis, etmisistisme exlra
ubi dormiebat mulier, psallens et orans pro ea, et viam, et feci animae ineae peccatum magnura. Con-
miltens genuflexiones usque ad auroram; et exiens, fundens ergo eos multum, absolvit. Servus autem
accipiebat verbum ab illa quod nulli diceret actionem Dei Vitalius a propria operatione non cessabat. De-
ejus. Ila agebat semper, quousque una earum mani- precabatur ergo ut quibusdam post mortem ejus
ieslavit vitam ejus, quod non, ui fornicaretur, in- 196 m somnis manifeslaret Deus, ut non iraputa-
traret ad eas, sed ut salvaret. Oravit senex, et ccepit relur in peccalum his qui scandalizabantur in eura,
mulier a daemoniovexari, ut per illam caeieraetime- eo quod rem quam agebat diccrent scandalo esse
rent, et non manifestarent eum omni tempore vitae plenam , et non haberel bomo peccati judicium
ejus. Dicebant ergo quidam ei quae a daemoniovexa- ex ea, quidquid loculus fuisset. Multas igitur de tali-
balur: Quid est ? Reddidit libi Deus quoniam men- ' bus roulieribus in compunctionem induxit haecope-
tila es. Ut fornicetur enim ingreditur pessimus isie, D^ raiio ejus, et maxime quando videbant eum nocte
et non est aliud aliquid. Jam enim et sanctus Vita- extendentem manus el orantem pro unaquaque ea-
Jius (hoc quippe nomen eral ei) volens hominura rum : propter quod quaedam earum a fornicatione
gloriam fugere, et animas a tenebris revocare, dice- cessabant; quaedam vero accipiebant viros, et pudice
bat audientibus cunctis, cum laboraret in opere, et conversabaniur; quaedam vero et modis omnibus
solveret vesperi: Eamus modo, domina talis exspe- niundum relinquenles, singularera vitam ducebant.
clat nos. Ubi ergo erat ordo ipsius ? Mullis ergo cri- Nullus tamen scivit usque ad ejus dorraitionem quod
minantibus et illudentibus ei, dicelat : nunquid ego ipsius admonitione et oratione impudicaemulierculre
non vestio corpus ut omnes? Aut monachi§ solis a fornicatione cessarent.
iratus est Deus? Vere et ipsi homines sunt ut omnes. Unde quodam die exeunte eo a prima talium mu-
Dicebat itaque ei quidam : Accipe libi unam mulie- lierum diluculo, obviat ei quidam homo immundus,
rem, abba, et muta vestimenium luum, ut non blas- inlrans ad fornicandum cum ea; et cura vidisset
phemelur Deus per te. el habebis judicium quae sanctum Vitalium ex ea egredientem, dedit ei ala*
scandalizantur animarum. At ille respondebat eis ile- pam in faciem, dicens adeum ; Usquequo, pessime
*71 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 372
illusorCfiristi, non emendas te ab his nequitiis tuis?, A Gaza, et suscepit cellulam abbatis Vitalii secimdtim
Qui dixit ad eum : Crede mihi, accipies alapam fidem, et in ea permansit usque ad mortem suam.
me humili, ut tota Atexnndria colligatur ad clamo- Et sanciissimus patriarcha mulias gratias egit Deo,
res tnos. Nondnm brevi tempore transaclo, dormivit quia non permisit eum peccare in servum suum Vi-
cum pace in cellula sua sanctus Vitalius, nemine talium. Mulii autem mulium ex lunc in Alexandria
sciente omnino. Habebat enim valde pusillam cellu- profuerunt sibi, et Iiospiiio recipiebant monachos:
lam, super locum qtii dicitur Porta solis (79). Unde et moiiebaiitur ut non condemnaretur aliquis ab eis
et plerumque, cum collecta celebrarelur juxta cellu- sicut evenerat. Fecit autem et sanitates posl mortem
itm ejus in ecclesia Melrae(80), convenienies quae- honorabile noraen sancti Yitalii per divlnam gra-
dam muliercularum harum, ad alteruiras dicebant: tiam : cujus orationibus det nobis Dorainus bonam
Eamus, eamus, iterum abbas Vitalius collectam ha- conversationem, et misericordiam fn die, quando
bet. Et venientibus eis, curabat eas. Igitur dormiente manifestabit abscondita hominum, et nuda faciet
eo, ut praedictum est, in propria cellula, et nullo consilia cordium (/ Cor. iv).
sciente, mox quidam dremon tanquntn iEthiops de- CAP. XXXVI. — Praecipiens aliquando dari cui-
formis, asiat ei qui dederat alapam abbati Vitalio, dam petenti eleemosynam, decem nummos aereos
et dat ei alapani, dicens : Suscipe alapam quara mi- B I tantum, convicia ab eo patiebatur in facie atrociier
sit libi abbas Vilalius. Et cadens, staiim caepit spu- ille bealus, quia non dederat ei quolquot voluit. His
mare. Congregata est igitur, secundum propheliam auiem qui de obsequio erant, quaerenlibus caedere
Vitalii, pene tota Alexandria in violentiam quam eum qui conviciabatur, increpavit eos vehementer
paliebatur a daemone; et maxime quia sonitum datre patriarcha , dicens : Sinite eum fratres : habeo
ei alapae audierunt quidam , quasi ad unius jactuni 199 eS° sexaginta annos, blasphemans per opera
sagittae. Post aliquantas vero noras in mentem re- mea Christum, et unum convicium non portabo ab
tliens is qni patiebalur, scidit vestimenia peciorls istoT Et praecepit datori solvere sacculum, ut sine-
sui, et cncurrit ad cellulam, clamans et dicens: ret pauperem tollere quanlum vellet preiium.
Culpam feci libi, serve Dei Vitali, miserere mei. CAP.XXXVII.Si vero aliqnando audiebat sapien-
Cucurrerunt vero cum eo omnes audientes. Cum tissimus, qunniam eleensosynator est talis, adduce-
pervenisset ad cellulam sancti, exiit iterum dsemo- bat enm in hilaritate seorsum, et dicebat et: Qmi-
nium, jactans enm omnibus aspicientibus. Et cum modo factuseseleemo8ynaior?naluraliler,an teipsum
Ingrederentur intro hi qui cum eo cucurrerunt, in- violenter cogens? Unde quidam qui ab eo interro-
venerunl sanclura stanlem in geniculis suis, el oran- gabaniur, verecundati, occultabaut quidem, quidam
tem, et animim Domino tradentem, et in pavimento G C autem dicebanl ei. Propter quod imus interrogalus
scripturam hujusmodi: Viri Alexandrini, nolite ante a sanclo, respondit ita : Crede mihi, domine, quia
temput aliquid judicare, quoadusque veniatDominus nihil do aut facio boni; verumtamen ipsum quod fa-
(I Cor. iv). Confitebatur vero et homo, qui a daemo- cio et praebeo, ex quilius Deus et orationes tuas
nio vexabatur, quod sancto fecerat, et quod dixerat largiuntur, ita facere assuevi. Eram priusvalde immi-
sanetus ei. Recitata sunt ergo beaiissimo Joanni sericors et crudelis, et semel damna pertuli, et in
patriarchse omnia quae circa sanctum Vilaliura acta subtilitalem deveni : coepit cogitatio mea dicere
sunt; et descendens cum clero, venil ad corpus mihi: Vere si esses eleemosynator, non relinquerel
aancii Vitalii; et cum vidisset superscriplionem, te Deus. Stalui ergo per singulos dies dare quinque
dixit: Vere hane humilis Joannes per Deum evasit, aereosniimmos pauperibus ; et cum ccepissem dare,
nam alapam quam accepit qui patitur ego accipe- statim Satanas prohibebal me, dicens : Vere quinque
rem. nummi isli sufficiuiit domui ad olera, aut ad bal-
Tune itaqne omnes fornicariae, etquae abrenun- neura percipiendum; et statim, tanquam si de
tiaverunt ex eis, et viros susceperant, cum cereis et faucibus natorum meorum privarem eos , nihil
lampadibus praeibant eum flentes, et dicentes: Per- dabam. Cum ergo vidissem quod superarer a vitio,
didimus salutem nostram el doctrinam. Enarrabant 1) 1 dico puero meo : Per singulos dies furare, me ne-
enimjam conversationem ejusomnibus, et,Quoniam sciente, quinque nummos, et da eleemosyiiam. Sum
non propter turpem rem ad nos intrabat; et ego enim trapezita, domine. llle vero benefaciens,
quia nunquam aliquando vidimus etim super latus coepit furari denos(8I). Eratautem quando et sili-
dormientera, aut unam ex nobis tenentem manu quam. Cum ergo vidisset quia benedicebamur , et
sua. Et reprebendenlibus eas quibusdam et dicenti- diviliis abundabamus, ccepil et tremisses furari, et
bus : Quare bsee non omnibus dicebatis, sed scanda- dare. SemelitaqueadmiransbenedictionesDei,dixiei:
lizabaiur in eo lota civitas? enarrabaut jam capitu- Vere multum profuerunt, flli, quinque numuii illi,
luin, quod circa eam gestum est, quse a daemonio volo e'rgo ut des decem. Tunc dicit mihi et pner su-
vexationem susttnuil, et quia hoc limeutes taceba- bridendo : Vade, ora furtis meis. Nam vere bodie
mus. Sepulto ergo eo in multo honore, permansit is non haberemus quem inanducassemus panem. Sed si
qui ab eo oorrectus et sanus factus est, faciens me- est fur juslus, ego sum. Tunc ergo dixit, quoniam
Stioriamejus. Postinodum autera et renuntiavit sae- tretmssia dabat et siliquas eliam, ex fide illius, as-
culo, ingressus monasteriura abbatis Seridonis in suevi, douiiue, de animo dare. JSdificatus ergo san*
 573 VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 374
Ctus valde, di-xit ad eum ; Crede mihi, multas con- A nos flctor, et peccato et inobedientia deeeptoS ite-
-versaliones Patrum legi, tale aliquid non audivl. rum viviflcavit,et 200 proprio sauguine redemit a
CAP.XXXVIII.—Malitiarareservantem qUemdam morte, et omnem lerram et ipsum ccelumin obse-
illustrium, conlra atium principem, audiens hic ma- quium hominiim subdidit, sed et nurtc qualiter pec-
gnus Joannes, monuit eum sacpe, et suasil ad con- cantesnon dissipat, sed longanimiter magls exspectat
cordiam, ct non potuit eum convertere ad pacera. immobilisilia nalurn, et patiens ille oculus, et nobis
Semel ergo mittit et adducit eum sancluS, quasi pro plerumque blasphemaniibusipse consolatur et blan-
re publica : et facit missas in oratorio suO, nulluin ditur per miserationem suam.desursum pluvias pro-
fiabens nisi ministrura suum (82). Cura ergo sancta pter vitam nostram tribuens, quantos malos opera-
benedixissel patriarcha, et orationem Dominicamirt- rios, pergentes tit occidant aut furentur, tegit et non
cboasset, eceperunt dicere tres tantum illi, Pater no- tradit, ne capianlur et puniantur? quanlos existentes
sler. Et cum pervenissel ad sermonem, quo dicitur, in navibus in pelago, ul praedenturobviantes sibi na-
Dimitte nobis debita noslra, sicut et nos dimillimus ves, et occidant qui in eis sunt, non permittil in
debitorihus nostris, innuit domesiico palriarcha, ut profundum demergi, sed imperat mari ne absorbeat
taceret. Siluit ergo et patriarclia, et remansit prin- eos, exspectans conversionem malitise ipsorum ?
ceps solus, dicens versum : Dimiite nobis, sicut et B quanli pejerant corpus (83) et sanguinem cjus
nos dimitlimus. Et staiim conversus sanctus, dicit ei sacrosanctum, et patitur et longanimiter agit,
mansueta voce : Videin quali lerribili hora quid di- non reddens eis bic aliquid difficile? quantos in
cas Deo : Quoniam sicul ego dimitto, ita et tu di- itinere lairocinantes, non tradit in cibnm obvian-
mitte mihi. Tanquam ab igne statim cruciatum fe- tibus sibi bestiis? quantos euntes in concava
rens praedictus princeps, cecidit in faciem ad pedes terrarum, et itinerum seditiones opcrantes, protegit,
sanctl, dicens : Quaecunquejusseris, domine, faciet ut noii consunianlur a cuslodientibus canibus, vel
servus tuus. Et reconcilialusest inimico suo ex tunc etiam liominibus? Et meinterdum aut cum merelrice
cum omni veritate. recumbente, aut cum his qui se inebriant, aut cura
CAP.XXXIX.—Superbumautem sividebat aliquera turpia Joquentibusconversanle, aut caetero quolibet
beatus, hunc quidem non arguehat in facie : quando saeculihujus implicato peccato, apis quidem circum-
autem eum in secreto suo sedenlem videbat, affere- fertur, et valles et alveos circuit, qtiaerens colligere
bat de bumilitate sermones, ut per tale magislcrium fruclum, ut dulce faciat mihi gultur, quod fcedaet
sensim percuteret superbum, et modestum faceret, iniqua pronuntiat; uva autcm festinat per calurem
dicens ita : Miror, doniinimei, quomodo non recor- maturari, ut repleat os et laetificetcor, quod facto-
tlalur misera aoima mea huraiiitalis quae demnnstra- C rem sutim praevaricalum est. Flores invicem se
vit nobis super lerram apparere Filium Dei, sed in- praeoccupant, ut delectent oculos, qui fornicalioiii-
tumesco ct extollor stiper fralrem meum, si fuero bus et alienis niulieribus ad luxuriam innunr* Ficus
modicum aut pulclirior eo,autditior, aut gloriosior, turbatur (84), qualenus pervenial, ut repleat inaiium
aut principatum officiicujuscunque habuero, non in- per magiiitudinem,el os per dulcedinem, quod tenet
telligens divinam vocem, quae dicit: Discile a me et basiat alienam mulierem. Talia ergo, inquit,
quiamilis sum et humiliscorde, et invenielis requiera operafratres agenles, et tales retributionesretipien-
anim^bus vestris (Matth. xi); neque sanciorum voces tes a benigno Deo, qualem debueramus habere pru-
cogiians, quoniam quidara lerrara (Gen. xvm), qni- denliam,considerantes novissimam nosiram et hor-
dam cinerem , quidam vermem et non bominem rendam horam? Multumenim de memoria mortis et
(Psal. xxi), quidam aut impeditioris el lardioris exitu animre disputabat semper ille beatus, ita ut
linguic (Exod. tv) se nominabant: et quia Isaias, frequenter quidam ad eura superbo schemaie inua-
quando Deumvidere meruit,ut capit homo, tuncira- rentet ridenti vultu, et inconsideratooculo; et exi-
munda labia se habere pronuntiavil (Isa. vi). Quid rent humili more, et corapuncta facie,et lacrymauti-
eniin et sum humilis? Nonnede Iulofictussum, unde busoculis. Propterquod et dicebat :Quia (ut aestimo
sunt et lateres? Nonne omnem quam puto habere D ego bumilis) sufficit ad salulem assidue eldoleuier
gloriam, utilos foenimarcescit(Isa. XL)? His ergo et cogitare, et sollicitudinemhabere de morte, quoniam
hujusmodi, et aliis pluribus verbis sapientissimus, nemo nobis in illa hora ccmpaiietnr, aut comitabi-
qunsi de se dicens, eum qui languorem hiflationis et tur exvita ista, nisi opera bona nostra. Et quomodo
superbiaehabebat cauterio combtirens, proderat ejus angelis venientibus et propcrantibus turbatur Lunc
animae.Inlelligebat enira is qui ulcus habebat quod anima, si inventa non fuerit praeparala? quomodo
de eo patriarcha baecintiraaret. rogaluladdatursibi modicum tempusvilae,etaudiet:
CAP.XL. — Et hoc frequenter ille a Deohouora- Quid enim ? Tempus quod vixisti, bene consum-
tus, afferebatin iiiedium,ad humilitatisargumenlum, psisti ? Et iierom dicebat tanquam de semeiipso :
dicens : Quod si considerassemus et cogitassemus Quomodo, humilis Joanncs, transire poteris bestias
Deierg;i nos miserioordiamet bonitatem, nec in cos- arundineti (Psal. LXVH), quando obviabunt tibi exa-
los sublevaremus oculos nostros, sed semper in hu- clores? Vaequalis timor et tremor obtinet animam
mili liabitu acprudeniia degeremus. Utenim praeter- tunc rationem ponentem, tantis exquisitoribus lain
eam, qualiler uon existentes ut essemus produxit amaris et immisericordibus? Eienim sanclus iste in
375 DE YITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 37C
memoria semper retinebat quod sancto Simoni, qui.A scopio. Serael ergo et bis fecit hoc ipsum scliema
in columnis stetit (85), per revelationem factum est ille bealus. Erudivit et in boc plebem magnifice, et
notum : Quia (ut ait) exeunte anima e corpore, ob- emendavit; timebant enim, ne iterum idipsum sche-
viant ei cum ascenderit a lerra in cceluin, chori dx- ma faceret eis ille semper memorandus.
monum,8inguliin proprio ordine. Obvialeichorusdav CAP. XLII. — Loqui aulem in sacrario oinmno
rooniorum superbiae, invesligat eam, si babeatopera non permittebat, sed in conspectu omnium foras
eorum. Obviatchorusspirituumdetracliouis: aspiciunt mittebat eum , dicens : Si quidem ut orares venisti
si quando oblocuta sit, et poenitentiara non egerit. buc, in hoc menlem tuam et os tuura vacare exopta;
Obviant ilerum superius dacmones fornicalionis : si vero propter locutionem, scriptum esl: Domus
scrulanlur si recognoscant in ea voluptates suas. Et Dei domus orationis vocabitur (Mallh. xxi); noli
quando a terra usque ad ccelum misera anima posi- ergo facere eam speluncam lalronum.
tura rationem pervenerit, seorsum ab ea sancti an- CAP.XLIII. — Hoc autem erat admirabilius san-
geli stabunt, et non adjuvabunt eam nisi bonitates clissimi hujus patriarcbae, quoniam nec monacliicam
suae. Haec considerans hic nobiiis, pertcrritus pro vitam ducens, neque in clero moratus in ecclesia ,
tali hora et sollicitusfactus est, ferens in mernoriam sed et feminae legitime dudtim conjunctus (86), ita
etsancti Hilarioniseloquium (Vita Hilarionis,c.38); B tenuit vigorem ecclesiacab ipso iniiio quo pairiarcha
quia cura e vita egressurus esset, formidavit et dixit consecratus est, et in talem subliraitalem exaltalus
animresuae: Octoginta annos, o humilis anima, ha- est, ut multos eremitarum et in arcta viia degentium
bes serviens Christo, et times exire? Exi, quia mise- superarei.
ricors est. Et dicebat sibi patriarcba : Si is qui octo- CAP.XLIV. — Volens autem nec hujus boifl esse
ginla annos servivit Christo, et morluos susciiavit, inexpers, videlicet monacbicaevitaeconnumeratio-
et signa fecit, timuit amaramillam boram, quid ha- nis, studet rem talem : Congregans duos ordines
bes tu, humilis Joannes, dicere aut tacere, quandoi sanctorura monachorum, slaluit in eis omnem utiti-
obviaverint in faciemtuam crudeles illi ct immise- tatem tribui de villis suis in civitale sua : et faciens
ricordes exactores et inquisilores? Ad quantos poterisi eis cellulas in duobus oratoriis Dominx noslraesan-
rationem reddere, ad eos qui exquirunl de meudacio,, ctae Dei genitricis, et sancti Joannis, quae ipse a
ad eos qui de detractione, ad cos qui de crudelitate.jad1 fundamenlis aedificaverat, dicens amantissiniis Deo
eos qui de avaritia, ad eos qui de memoria mali, adI monachis ita : Ego post Deum utilitaiem corporalem
eos qui de odio, ad eos qui exquirunt de perjurio?'' veslram procurabo, vos aulem spiritualis habetote
Et dementatus dicebat : Deus , lu eos increpa, meae curam salutis. Vespertina et nocturna vigilia
nam omnis fortitudo hominum eis resistere noni C mihiapudDeumimputetur: quidquid vero in cellulis
valet. Tu, Domine, da nobis ductores sanctos; vestris officiifeceritis, pro vestris sit anitnabus. Hoc
angeljs, qui custodiant et gubernent nos; raultai autem fecit, volens sollicitiores efficere Dei amicos
enim est contra nos eorum insania, multus tre- monachos. Unde et permansil Deo talis grata consti-
mor, multus timor, multum periculum pelagi aerisi tutio ordinum ; et ad simililudinemmonaslerii ex his
hujus. Si enim de civitate in civitatem super terrami civilas pene vivit, in diversis locis pervigiles hym-
ambulantes, deprecamur eos qui nobis ductores sunt,, nodias Deo referens.
ne in praecipitiacadamus , aut in agrestium bestia- CAP. XLY. — Et hoc beatus isle ita omnes doce-
rura loca, aut in flumina infinila, aut in inaccessibi- bat, et contestabatur dicens : Nullatenus aliquando
les et invios montes, aut in latronum manus, aut ini haereticorumcommunionis, imo coinquinationispar-
eremum incomprehensibilem201 aut inaquosaro,, ticipemini, etiam si omni vita vestra ex aliqua im-
et pereamus. Quot ductoribus fortibus et divinis cu- pulsione vel necessitate communionem catholicac
stodibus opus habemus, pergentes longa via hac ett Ecclesiae non invenientes, sine communione per-
aeterna, videlicet, quaeex corpore est egressio, et adI manserilis. Si enim, ait, uxorera corporalera legi-
ccelum ascensio? Haesunt sapientia plenaebeati adt time possidentes, in regione atiqua longinquaabsque
se et ad omnes doctrinae; hae sunt ejus quotidianae i" ista tempore multo morantes, relinquere hanc et alii
curae atque medilationes. copulari, a Dco et legibus prohibemur, si vero boc
CAP.XLI. — Multamautem et de sancla stalionei egerimus, punimur ; quomodo putas, Deo per re-
curam habebat, et sollicitudinemdemonstrabat. Unai ctam fidem et caiholicam Ecclesiam conjuncti, ut
enim dierum volens multos resecare, ut non egrede-- ~ait Apostolus: Aptavi vos uni viro virginem castam
rentur post solutionem sancti Evangelii de ecclesia,, exhibere Christo (II Cor. xi), si orlbodoxam et san-
et otiosis sermonibus pro oratione vacarent, quid1 tam fidem adulteraveritis per communionemhaere-
fecit ? Reliquit raox, postquam lectum est sanctuml ticorum, non in futuro saeculotormenli, quodexspe-
Evangelium, ecclesiam ; et ipse exiit, et sedit cuml ctat haereticos, erimus facti parlicipes ? Communio
turba. Omnibus vero obstupentibus, dixit ad eos jus- enim, ait, ideo dicitur, eo quod communem faciat,
tus : Filioli, ubi oves, illic et pastor. Aut intrate3 et flrmet communicantem quibus communicat. Ne
intro, et ingrediemur; aut manete bic, et hic ma- igitur, quaeso, ait, o fllii, hujusmodi oratoriis ap-
nebo. Ego propter vos descendo in sanctam eccle- plicetis.
siara, nam poteram facere mihimet missas in epi- CAP. XLVI. — Cum omnibus bonis suis et hoc
S77 VITA SANCTI JOANNISELEEMOSVNARII. 378
beatus hic possidebat, quod ( ut dictum est) non .A sunt eam, abrenuntiantes mundo, cum ea pergcntes
condemnaret proximnm, nec condemnantes recipe- in monaslerium ejus. Servus enim Dei monachus,
ret. Dicam vero et ejus doctrinam de hoe omnibus qui totonderat eam, postquam satisfecit omnibus,
proficuam : Juvenis quidam rapiens monacham , tradidit Deo spiritum in pace. ideo, iuquit, dico vo-
fugit Constantinopoiim. Hoc dicens justus, trisiis bis, filii, ne praecipites ad condemnanda et judi-
factus est usque ad mortem. Tempore vero aliquo canda sitis aliena. Multoiiesenim peccatum fornica-
transacto, consedente eo una dierum in honorabili tionis vidimus, pcenitenliam vero ejus, quam fecit
cimiliarchio cum quibusdam clericis, et sermonera occulie, non aspeximus. Et est quia furlum facien-
animae utilem movente, venit in mediura el memo- tem quemdam vidimus, suspiria vero et lacrymas
ria juvenis qui ancillam Dei rapuerat, et coeperunt quas produxit Deo nescimus. Et nos quidem habe-
qui sancto considebant analbematizare talem juve- mus eum qualera vidimus illum , furem , aut forni-
nem, tanquam qui duas animas perdiderat, suam catorem, aul perjurum; apud Deum vero recepta est
videlicet et sanctimonialis. Compescuilergo et rese- occulta ejus confessio et poenitentia, et est ab ipso
cavit eos beatus, dicens : Ne sic, filii, ne sic ; nam pretiosus. Omnes igitur admirabantur super doctrina
ostendam vobis quia et vos duo peccata facitis: industrii pastoris hujus atque magistri.
nnum, quia Iransgredimini mandalum dicentis : B . CAP.XLVII. — Duobus clericis calceamenta fa-
Nolite judicare, ut non judicemini (Matth. vn); dein- cienlibus, et juxla se laborantibus, unus quidem
de, quia nescitis certius si usque hodie peccent, et habebal filios multos, et uxorem, et patrem, et ma-
non poeniteant. trem : vacabat vero ecclesiae sine inlermissione, et
Legi enira vitam Patris aliquid lale habenlem : oranes post Deum alebat de arle sua. Alter vero
quia in civitate quadara duo monacbi abierunt in quamvis doctior esset illo, eo quod non permaneret
ninisterium. Et cum transiret unus per locum, cla- in ecclesia, sed etiara Dominicis diebus laboraret,
mabat ei una fornicaria, dicens: Salva me, Pater, ut nec seipsum tantum nulrire valebat. Invidebat ergo
Christus merelricem. Ille vero bominum confusio- iste vicino suo. Et una vice non sufferens invidiam ,
nem 202 omnino non curans, dixit ei: Sequere dicit ei cum ira : Unde tu sic dives faclus es ? Ego
me. Et tenens eam per manum ejus, exiit publice vero vacans plus arli meae quam tu, in pauperiatem
de civiiate, omnibus aspicientibus. Facta est ergo deveni. Dicit vero ei, volens facere eum vacare ec-
fama quia abbas accepit mulierem doranam Por- clcsiae: Invenio pretium in terra, el inde paulatim
pbyriara (ita enim vocabatur mulier). Pergeniibus dives factus sura ; sed si vis, semper voco te, et veni
ergo eis, ut roitteret eam in monasterium, invenit iuecum ; et quidquidinvenerimus, accipiesdimidium.
mulier in una ecelesia puerum in terrara projeclura, C Cum ergo acquiesceret ille, et sequeretur eum eun-
et sustulit eum ut nutrirel illum. Itaque post anniim tem ad ecclesiam, sine inlermissione benedixit ei
quidam venernnt in patriam, ubi erat abbas et Por- Deus, et divitem fecit eum. Tunc dixit ei ille bonus
pliyria, quae fuerat de mereiricibus; et videnlcs consiliarius : Vidisti, frater, unum mendaciura pro-
eam habere puerulura, dicunt ei: Veraciter bonum pter Deura (88), quantum profuit animaetuaeet sub-
abbati pullum genuisti. Nondur/ienim sanctum sche- stantiae tuae?Crede, nibil inveniebam aliquando in
ma acceperat. Eunles ergo Tyrum qui viderant eam terra, ut aestimasii gratia pretii; sed quoniam dixit
(inde enim abbas tulerat illam), diffamaverunt, Dominus: Quaeriteprimum regnum Dei et justitiam
quia genuit de abbate Porpbyria, et nos vidimus ejus, et haecomnia adjicientur vohis ( Matth. vi);
puerulum oculis nostris similantem ei. Quando ergo idcirco occasionem feci, tantum ut seducerem te ;
cognovit ex Deo abbas obitum suum ; dicit nonnre et ecce non sine causa laboravi, sed invenisti, et
Pelagiae, sic enim mutavit nomen ejus, quando (ra- superinvenisti. Hoc igitur discens sanctus patriar-
didit ei sanctum scbema : Eamus Tyrum , quia ha- cba, fecit illum bonum consiliarium presbylerum,
beo illic responsum, et volo ut venias mecum. Illa lamquam dignum ; erat enim lector.
vero non valens contradicere ei, secuta est eura : et CAP.XLVIII. — Et quidem hactenus ante memo-
venerunt ambo, habentes et puerulum septem an- '.•Dratus Dei cultor Mennas, qui fuerat vicedominus
norum existentem. Cum ergo xgrotasset abbas in sanctissimae ecclesiae Alexandrinorum magnaecivi-
infirmitate ad mortem, ascenderunt ad visitalionem tatis, enarravil nobis. Sequentia autem vilitas mea
ejus de civilate usque ad centum anjmas.*Et dicit: depinxit; qusedam vero a quibusdam , quibus digne
Afferte prunas. Itaque cum venisset thuribulum (87) credendum est, audivi. Dicentibus ergo nobis in prae-
plenum prunis, tulit et evacuavit eas in vesiimen- dictis in quodam capitulo (Sup., c. 11), quod mulfa
tura suum, et dixit: Credite, fratres, quia sicut Deus spiriluali dilectione patriarcha et Nicela patricius
rubum custodivit incombnstura ab igne, sicut nec ad jnvicem colligati essent, dignum indicium talis
tunicam hanc meam incenderunt prunae istae, ita exbibitionis praesensexistit capitulum. <
nec ego agnovi peccatum mulieris, ex quo natus Quando,permiltente Deo (89), pro peccatis nostris,
sum. Et omnes mirati sunt, quomodo non ardebat futurura erat ut Iraderetur Alexandria sine Deo Per-
vestimenlum ab igne; et glorificaverunt Deum ba- sis, rerainiscens pastor dicentis : Cum persecuti vos
Jbenlemocculios servos. Ex occasione autem nonnae fuerinl in civitate isla , fugite in aliam I Matth. x ),
Pelagiaequondam inerelricis, aliaefornicariaesecutoe fugain arripuit in propriam patriam, videlicet in
379 DE VITIS PATROM LIBER PRIMUS. 380
Cyprom, in civitatem suam. Unde occasione ac- A glorificabo (/ Reg. u). Yere enim magnificcglorifi-
cepla», praefalus Nicela patricius dixit ad sanclum : cavit sanctum hunc, qui in suis semper bonis glori-
Obsecro, si inveni gratiam ante le, ne dedigneris ficatus est Dominus. Non enim ferens nobilis hic,
faligari usque ad reginam civitatem, et bene ac- temporali vita sua conquiescere sancta et digna Iaude
cepias preces tuas donare piissimis imperatoribus. bona, quid egit? Xenodochia, geronlocomia, atque
Ille vero muliae Gdei 203 viri consentiens, obe- monasteria a fundamentis aedificans,et choros san-
diens ad hoc faclus est Deo el voluniaii ejus, et a ctorum monachorum staluens, incessabilem verae
se datum lionorem quantum erat circa beatum osten- justitioe memoriam possidet, per ea quae celebrantur
dere volente. Fatigata igilur navi mullipliciter a vi in eis bona opera. Quod enira de liis qui mala aguni,
ventoriim, in qua sanctus cum patricio erat, et in et successores propriorum malorum post mortem ia
profundum mitlenda , videt saepememoratus patri- vita hac relinquunt, ait Domino plenus Apostolus :
cius, et optimates qui cum eo erant, una nocte, in Quoniamquorumdam peccata manifesta sunt, pras-
qua tempesias facta est, patriarcham modo quidem cedenlia ad judicium; quosdam autem et subsequun-
cum pauperibus ""per navim ubique circumcurren- tur. Hoceconlra (93) de hoc beato dicendumest: Quo-
tem, modo autem iterum cum eis manus in cueluni niam quorumdamjustitiaemanifestaesuntpraecedentes
extendenlem, et ab alto adjutorium abslralientem. B in regnum ccelorum (ITim., v), quosdam auteir. el
Cumque in Rhodum (90) pervenissent ascendentes, subsequuntur, dequibus unus et iste exslilit. Etquo-
videt expergefaclus a Deo vocaltis hic quemdam eu- niam non fabula, neque ad gratiam est, quod dictum
nuchura coruscantem forma, et aureum sceptrum iu constat, testimonium nobis perbibeat plane quod
dextra tenentem, assistentein sibi et dicentem : Veni, mox in preliosa ejus dormilione gestum est prodi-
jube (91), Rex regnantitim quaerit te. Nihil ergo sta- gium. Tradente enim eo et commendante propriam
tim negligens, advocat palricium Nicetam, et dicit animam in manu Domini, ut ait alicubi sacra Littera:
ei cum multis lacrymis : Tu quidem , o domine, ad Justoruni animae in manu Dei sunt (Sap. m), et
terrenum imperatorem me vocasii; sed praeveniens banc ei ut sacrificium immolatura offerente, cum rc-
cceleslis, ante vocavit exiguiiatera meam. Et retulit condendum esset honorabile ejus corpus honorifice,
ei eunuchi, imo angeli visionem, quae apparuerat et cum congruo 6acerdoiibus ritu in quodam orato-
sibi. Gavisus ergo et tristis factus idem gloriosissi- rio sancti miraculorum factoris Tyclionis (9i), fit
mus vir, impedire sanctum non potuit. Abunde igi- quoddam tale signum gloriosum.
tur sanctis ejus repletus oralionibus, et imperalo- CAP.L. — Jacebant in quodam tumulo, ubi et ju-
ribus has deferens , cum multo honore redire ei in stus hic reponendus erat, duorura quondam episco-
Cyprum jussit. 'C porum, qui ante dormieranl, sancta veraciter cor-
CAP.XLIX. — Advenienle ergo eo in propriam pora sanctorum : quae el in natura exanimi interim
civitatem, quae Amalhunla (92) vocabatur, testameu- degentia, tanquam si viva revera essent, sequalcm
lum proprium scribere cito rainistris suis praecepit. sancto honorem Iribuerunt. Cum enim beati corpus
Velociier vero et sine dilatione chartam et calamum inler duos illos componendumesset, honoranles suui
praesenlantibus, praccepit sacrum illud os scribere mum paslorem pastores, et multam ejus fiduciam
sic : < Joannes servus, propler eam vero quae sup- apud Deum reverentes, simul et mirantes, Dei jus-
posita est mibi sacerdolii dignitalem, Dei gratia tiber. sione tanquam vivi corpora sua separantes (95), in mc-
Gratjas ago, Deus, tibi, quoniara exaudisti miseriara dio sacrum hunc susceperunt, honorem et ipsi ei
roeam, roganlem bonitatem tuam, ne inveniretur praeceptioneDei sicut a Deo honorato offerentes, et
morienti mibi nisi unus tremissis. Invenienle enim omnibus stalim ostendenies quae a Deo ei donata
me in honnrabili episcopio sanctissimae Ecclesiae esl gloriam atque sublimitatem. Quod maximum et
Alexandrinorum magnaecivilatis, quam per indul- gloriosissimum miraculum, non unus, neque decem,
gentiam Dei suscepi, quando in ea consecratus sum neque centura viderunt, sed omnis turba quae con-
episcopus, circiter octoginta centenaria auri, et quae venit id pretiosam ejus sepulturam.
inlraverunt mihi ab amicis Christi, pene numerum 1D CAP.Ll. — 204 Aliud autera ejus gloriosius,quod
hominis transcendunt; in seipsam mentem colligens, quidem adbuc vivens in carne coepit miraculum , sed
et cognoscens haecomnia dominatoris omnium esse, postquam.migravit ad Deum, complevil, sermo com-
festinavi ea quae Dei erant Deo dare. Unde et quod memorare tentabit. Mulier quaedamde ea quae san-
reu.ansit mibi hoc tremisse, Dei et hoc existens, ju- ctum prolulit civitate exislens, cum audisset eum
beo dari his qui sunt Dei. > 0 gloriosa res! o devo- veuisse a Rhodo (96), et angelum ei ibidem appa-
tionem sancti! Non atiendit, sicut debuisset, suis; ruisse, et vocationem ad communera Dominura ei
quod faciunt multi qui in divitiis sunt, qui Dei dona denuntiasse, peccamen gravissimum in se recogno-
aut ex injuslitia collecta, tanquam propria, et tan- scens, quod nec auditus hominum posse intrare af-
quam si ea secum ferre possunt,thesaurizant, el nou firmabat, fidem inambiguam sumens, ad sanctum
largeegenis praebent; sed illa quaerebai quaesemper cursim pervenit; et pedes ejus corapreheudens, cum
nianent, et aliquando non minuuntur. Unde sine raen- lacrymis multis clamabat, et dicens secrelo sancto :
dacio reproraissionibus non est fratidaius, quaeasse- Peccatum, o ter beate, habeo misera, quod ad aures
derant, ex persona Dei, quoniam qui glorificant me, hominura venire non potest, et scio quod, si vis,
 581 YITA SANCTI JOANNISELEEMOSYNARII. 382
poles id mihi indulgere; dixit enim vobis Dominus: A _ aul potum omnino non gustans, lertia nocte, duui
Quoniam qusecunque solveritis super terram, erunt rursus cum lacrymis eosdera duros ac fideles ser-
solula, et in ccelis; et quaecunque ligaveritis super mones bealissimo diceret, ecceegredlur Dei famulus
terram, erunt ligata et in ccelis (Matth. xvm); et de tumulo suo, oculatim apparens cura duobus epi-
quorum remiseritispeccata, remiltuntur eis; el quo- scopis, qui cum eo jacebant, uno binc, et altero binc
rum retinuerilis, retenta sunt (Joan. xx).Hacc verba aspitantibus (99), el dicit ad eam : usquequo mulier
audiens a muliere sanctus, et timens, si petitionem hos qiiiliicsuiitcommoves, etnon dimiltiseosquiesce-
ejus refutaret, noxius ejus tormenli fieret, dum posset re ? Infuderunt enim siolas nostras lacrymse luae. Et
liberari a proprio peccato per fidem quam habebat haec dicens, dat ei proprium pillacium bullatura, di-
in euni, dicit ad eam humiliter : Si utique credis, o cens : Suscipe, recognoscis hoc ? solve, aspice. Et in
mulier, Deo, quod per infelicitalem meam ignoscatur seipsain ex visione veniens, vidit iteruin sanctos in-
tibi crimen quod dicis, confitere mihi hoc. Quaedixit: gredientes in proprium locum ; et solvens, invenit
Non possum, domine, dicere id, neque enim potest litteras suas deletas, et subscriptionem sub eis, ha-
auditus hominum portare illud. Dicit ad eam iterum bentem sic : Propler Joannem servum meum, delelum
sanclus : Et si erubescis, v.ide et scribe iltud, si est peceatum tuum. Quis loquetur potentias Domini,
nosti litteras, et fer mihi. Illa iierum respondit : 1B o amici el fratres ? Qui ita misericors et amator ho-
Vere, domine, non possura. Exspecians ergo modi- niiiuim, faciens voluntatem limentium se, et glorifi-
cum quid tacens, dixit ei: Non potes scribere et bul- cans glorificanies se, et per miraculorum operationes
lare, etafferre mihi ? Tunc dixit ei: Possum, domi- m.ignificanseos? Non autem inhoc locosolum,inquo
ne, boc facio, rogans bonorabilem et coangelicam pretiosa dormilio ejus facta est, gratia quani habuit
animam tuam ne solvatur, neque ullo modo inve- apud Deum,manifesiataest, sedubiquelongiusclaruit.
niatura quolibet pitlacium (97) boc aiiquando. Ver- CAP. LII. — Eadem enim die in qua ad Deum ex
bum igitur accipiens a Deo honorabilis quod nullus bac vila beatus iste profectus esl, quidam eorura qui
bomo solveret aut legeret ejus pittacium, abiens angelicam vitam et schema monachicum 205 ba-
scripsit propria manu peccatum, et bullans portavit bent, vir admirabilis et industrius, Sabinus nomine,
beato. Suscipiens ergo sanctus piltacium, post quin- Alexandrinehabitans, vidit quasi in excessu menlis
que dies ad Dominum profeclus est, nemini aliquid factus, divinilus honoratum Joannera de proprioepi-
de hujusmodi piltacio aut disponens, aul indicans. scopio egredientem cum clero omni cerea portantem,
Mulier itaque forluitu, imo dispensalione Dei, non et ,td imperatorem euntem, tanquam eunucho quo-
existens in civitate die in qua translaius est in pace dam (ut ipse dicebat Sabinus) cubiculario hunc vo-
de saeculo isto ad aliud patriarcha, volente et in hoc 'G cante, postquam januam episcopii exiit, quod signi-
demonstrare Deo quantam apud eum, utpote pro- ficat proprii corporis separationem, et unam puellam
prius famulus, flduciam possidebat. Sed post unam ut solem, suscipientem eum, et manu tenentem, et
diem reconditionis preliosi ejus lipsani (98) adve- super caput coronam ex oleaeramis circuraamictam.
niens, cum andisset dormitionem ejus, amens et de- Mox ergo agnovit sanctus Sabinus migrationem pa-
sipiens propemodum facla esl, existimans pittacium triarchae ad Dominum ipsa hora fuisse faclara. Qua-
quod dederal, in episcopio relictum, omnibus faceret propier adnotantes quidem mensem et diem, eral
eulpam ejus manifestam. Ciio ergo resiliens, et prio- enim celebris, videlicet sancti martyris Mennae(100),
rem fidem suam indubitabilem super animam resu- quibusdam venientibus de Cypro percunctantes qui-
mens, arcam a Deo honorati apprehendit; et, sicut dam qui babitabant Alexaudriae de migratione sancti
vivenli ei veraciter, ita turbata perhibebat : Homo patriarchae, agnoverunt veram fuisse visionein, eo
Dei, tibi hoc peccatum non polqi enarrare, eo quod quod eadem hora fieret in qua obiit beatus, et maxi-
supra modum existeret grave, et ecce niinc omnibus nie de exemplo puellae quae manu tenebat eum. Ac-
factum est forsitan manirestum et coguitum ; ulinam ceperat enim repromissiones ab ea sanctus, sicut in
non tibi rem meam manifestassem. Heu ! heu mihi! praecedentibus verbis Viiae diximus (Sup., c. 7):
putans confusionis absolulionem invenire, confusio 1D Quia si me possides araicam, egote ante imperato-
omnibus facta sum; pro medela biasphemiam recepi. rem introducam, quod et revera fecit.
Quid mihi ad te opus erat secretum animae meaepa- CAP. Llll. — Non autem ex hoc tantum omnes sa-
tefacere ? Taraen non deficiam neque diffidam, neque tisfactionem acceperunt, quod eleeraosyna et miseri-
removebo a tomulo lacrymas, usque dum satisfactio- cordia quara babuit circa egentes, eum in coelorum
iieni de petilione mea accepero. Neque enim mor- regnum deduxerunl; sed quia alius eorum qui habita-
tuus es, sancte Dei, sed vivis. Scriptnm est enim bat civiiatem Alexandriam, timens Deum, vidit ipsa
quia justi in perpetuum vivent (Sap. v). Iterumque liocle in qua et sanctus Sabinus, omnes pauperes et
eadeiri verba assumens, diccbat: Nihil, homo Dei, orpbanos atque viduas, oleae ramos bajulanies, et in
peio a te, nisi ut certum facias cor meum quidnam patriarchae obsequio euntes, et ad ecclesiam pergeu-
de dato tibi pittacio factum sit ? Deus ergo qui dixit tes. Non solum duo, aut decem, aut cenlum satisfa-
aliquando ad Chananaeam: Fides tua le salvam fecit ctiones sunt, per quas sciinus clare quoniam sanclo-
(Matth. xv), ipse et hanc certam fecit. Tribus enira ruin numerum meruit memorabilis hic; sed ecce et
fliebus perseverans ad sepulcrum sancti, et cibum alise, quas subsequens forma ostendit.
383 DE VITIS PETRUM LIBER PRIMUS. 384
CAP. LIV.—Hymnodiaenimanniversariapostmul- A bonum qui post futuri sunl hominum :
quatenus se-
tum temporis dormilionis sancti celebrata, in templo cundura iraitationem eorum
conversantes, eisdem et
superius memorati sancti Tyclionis(Sitp.,c.49), ubi nos honoribus digni efficiainur a juslo niercedum re-
pretiosum lipsanuin beatissimi patriarcbacJoannisre- tributore Deo. Efficiamur igitur, dilectissimi, et nos
positum est : erat autem quae colebatur sacra vigiliae consummatores pracscriptarum rectitiidinum sanctis-
hymnodia annure recordaiionis sancti miraculorum simi Jitijus Patris noslri Joannis; et quasi incolae
factoris Tychonis. Is qui est miraculorum Dominus, in vita isla, in relernum llie-
exislentes et
volens ostendere omnibus quali honore servum suum saurizemns peregriui
futurum,
sanctum Joannem dignum fecerit, placuit de honora- tribuilur donalionem per largam quae indigeiitibus
(/ Cor. IX). Etcnim, secundum
bili ejus lipsano unguenti saniferam suavitalem ema- divinitus seminal in bene-
inspiratum Apostolum, qui
nare, qua universi in laetilia freti gloriam relulerunt dictionibus, de benedictionibus et melet (I Cor. n);
Patri et Filio et Spiritui sancto ; vero sciiicet Deo et
pro corruplibilibus incorruplibilia, pro teinpora-
nostro, qui proprios sanctos gloria glorificat infinila. iibus selerna, quae oculusnon vidit, nec auris audivit,
CAP.LY. — Et nullus, o amici Chrisli, lanti mi- et in cor hominis non ascenderunt
quae praparavit
raculi incredulus sit. Etenim usque nunc videtur in Deus
diligentibus se: quaeomnes nos impetremus per
amica Cbristi Cyprorum insula, iu diversis sanctis B
graliam et raisericordiam JesuChristi Domini noslri,
talera Dei graliam operantem, et lanquam ex fonlibus cum
quo est Palri una cum sancto Spiritu gloria et
unguentorum suavilatem de pretiosis eorum lipsanis honor et imperium, nunc et semper in sceculassecu-
proftuentem, ad gloriam ejusdem bonitatis, et ad ho- lorum. Amen.
norem sanctorum ejus, atque alacritalem et zelum
ROSWEYDI NOTATIO.
(i) Joannes.] MartyroIogiumRoraanum, 23 Janua- yvapi^erut."Hxuafcs Si XOTUTOV; ypbvov;MxvptxiovTOU
rii : <Alexandriae sancti Joannis Eleemosynarii, puai\ea>;. < Hic qui leclus est Pater, in una urbiura
cjusdem urbis episcopi, misericordia in pauperes ce- Cypn, decore sacranssimo claruit. Et multa prxco-
leberrimi.» Menologium Graecum, 12 Novembris : nia, el festivos sermones ejus habemus, cum quibus
< Comraeinoratio S. P. N. Joannis archiepiscopi est etiam sermo ejus in Transfigurationera Salvatoris
Alexandrini, cognomento Eleemonis. Hic fuilCyprius nostri. Conscripsit autem el Yiiani sancti Joannis
genere, Epiphanii illius regionis ducis filius : qui cura archiepiscopi Alexandriae,cognomenlo Eleemonis, id
omnem diligentiam atque operam ad virtutis studiura est, Misericordis; quin et sancli Simeonis Simplicis,
et Dei gratiam conciliandam contulisset, propter vitae et alia quaedara. Atque in omnibus sermonibus suis
splendorera, Heraclio imp. petente, factus est archie- orthodoxus cernitur. Floruit autem temporibus Mau-
piscopus Alexandrinus. ltaque ut lucerna in candela- ritii imperatoris. <Anastasius Bibliolhecarius, in sua
Dro posita eluxit, mullisque ann.is insacerdotio trans- versione vn synodi, post Simeonem addit eum scri-
actis, multa efficiens miracula, abunde pauperibus C psisse, < turbationesque propier Christum circa ea
et egenis vitae necessaria suppeditans. Unde Eleemo- tempora in ecclesia faclas, > quod Iiic deesl in Graeco.
nis cognomentum accepit, omnibus, et ipsis eiiam Quare vel ipse perfectius Graecumexemplar nactus
infidelibus venerabilis migravit ad Dominura. > fuit, vel certe-roO£«xoC,quod epilhelon est Simeonis,
Eadem eodem die reperiuntur in Menaeis,pauculis qtio simplex el slullus Syris designatur, ipse meta-
addilis. phrastice explicat. Ex GraecoTOUau\o;. Nam au\o;
Quod Baronius ad dictum 23 Januarii diem aii, Graecisjactatio, lurbatio. Quare forte nibil deest lex-
Grrecos etiam eodem die de eo agere, licet natalis tui Graeco, sed Anastasius lapsus fuerit ambiguo
dies sil3 Februarii, nescio unde hauserit. Jam vidi- vocabuli cr«AoO et au\ov.
mus ex Menaeiset Menologio, 12 Novembris memo- Quaeres Baronio, tom. VIII, anno Chrisii 594, et
riam ejus apud Graecoscelebrari. Et infra in 206 anno 620 labendi occasionem praebuerit, ut existima-
Yita, cap. 52, dicitur Joannes obiisse die sancti Men- rit Leontium hunc historiam sui temporis scripsisse
nae, Mennam autem Megalomartyrem babes in Me- incipieuteni a Mauritio narrare eas quae fuerunt in
naeiset Menologio,11 Novembris, eodera cum Joanne Ecclesia perturbaliones. Eadem babet Possevinus
mense, die vix dlfferente. noster in Apparatu Sacro. Quare liber ille forte non
Addit ibidera Baronius : Pulo hanc, inquit, ipsam excidit, nec alicubi delilescit, quia nunquam forte
(23 Jan.) esse diem ordinationis cjus, quam et nata- scriptus fuit. Nec recte priore loco apud Baronium,
lem dici consuevisse et solemniter eliam ceiebrari, et apud Possevinum dicitur Leontius Constantiaeepi-
supra diximus, dura egimus de catbedra sancti Petri. scopus, imo Neapolis fuit. Vide Onomaslicon in
In Annalibus tamen, tomo vm, anno Cliristi 620, Bo- U Pieapolis.
nifacii V papae 3, Heraclii imp. 11, ait diem anni- Habes in eadem synodo, actione eadem, citatos
versariam qua obiii, esse 23 Januarii. aliquot libros Leontii contra Judaeos pro Christiano-
(2) Leontio.] Sigebertus, catalogo illust. Ecclesiae rum apologia, ex quibus etiam quaedam adducit
Script., cap. 37 : < Leonlius Neapolis Cypriortim in- Joannes Damascenus orat. 1 et 3, de Imagin.
sulae episcopusi scripsit Vitam Joannis Alexandrini Baronius , nolatione ad Martyrologiura Roma-
episcopi, qui ob eximiam in pauperes misericordiam num 23 Januarii, existimat duplicem Leontii editio-
agnorainatur Eleemosynarius. > Trithemius, catalogo nem et translationem esse inter se diversam ; in
illust. EcclesiaeScriplorum, deeoetiam agit, etnihil quarum altera aliqua habentur quae in aitera deside-
praeier hanc vitam ex ejus scriptis citat. rantur. Est quidem duplex editio, et translatio Viiae
Plura Leontii opera enumerat seplima generalis Joannis Eleemosynarii, sed diverso auctore: unaau-
synodus, act.iv. , OVTOJ 6 ttvuyvo>aOei;iturnp, iv fua rS>v ctorera habet Leontiura, quaebactenus existit in Vitis
jro/swvKurrjaou tepoTcptTto; bterpe^ie'xut rroAAa eyxo>u.ta Patrum, et habetur tomo II Lipomani. Alteraaucto-
YtdTctxvnyvptxov: \byov; uvrov e'xou.tv fiteO'oivxui ei; rera babet Metaphrastem, quam habes apud Lipoma-
•njvfitr«p.bpft»atvrov 2t»rnpo;nptSwavveypu^/uroSixui num, tomo V et Surium, toruoI.
rbvfiiovTOO uyiov'iwavvovapx^^taxoTcov'AAslJavSpsiK?, (3) Aitasttisio/jSigebertus,supra, cap. 104: <Ana-
ToO'EAeni/jtovoj,eri finvxuirov baiov2vu.eS>v rov ia\oii, stasius, jubente Nicolao papa, transtulit in Latinum
x«t erepa, Ttva*iai ev rcaai roi; \byot; avrov bpObSo\o; Vitam Joannis Eleemosynarii, scriptam Graece a
385 VITA SANCTl JOANNlS ELEEMOSYNARH.NOTATIO. 586
Leontio cuiscopo. > Idem de eo habet Trithemius, A _ libris et unciis, et vago pondere mensurata. Umcut-
supra, ubi plura alia ab Anastasio e Graecotranslata que autem ponderi ccrtus est modus, nounnibus
recenset. propriis designatis. > et arlaba, id
(4) Domnum.] Ita manuscrip. Gemblacensis et est(21) Modio, et artabe.] Ediii : modo,
Aquic, deest baec inscriptio Edilis. Domnus olim mensura modios tres coniinenle, et tertiam parlem
usurpalum, cum de hominibus ageretur loco Dominus modii, quoe esl explicatio arlabm. Quam explicatio-
quod soli Chrislo veneralionis eigo reservabant. neni in margine habebat manuscrip. Aquicinct. lsi-
dorus, lib. xvi Orig., cap. 25 : <Arlaba mensura est
(o) Leonlium de Vitm residuis.] Leontius agit de apud ^Egyptios, sextariorum LXXII,composita ex
Vitaeresiduis Joannis Eleemosynarii, quae videlicet a LXXII vel linguas quaeorbem
Joaime et Sophronio ejus Vitae prioribus scriptori- numero, propter g entes
>
bus fuerant praeiermissa,ut ipse Leontius asserit se- impleverunt. Ecclesimdefensorum.] Infra, cap. 23, cecide-
(22)
quenli prooeuiio. rant eum ecclesim defensores. El hoc officium est
(6) Absqnevicario Dei.] Egregia hic habes pontifi- ecclesiasticum. Vide Onomasticon.
cis elogra, quod sit < vicarius Dei, claviger cceli, au- (23) Hodie.] Tale olim Titi imperatoris diclum
riga spiritualis Israelis, universitatis pontifex, unicus apud Suetonium in Tilo, c. 8, quod in Metaphraste
papa, singularis pastor, specialis Pater, omnium est, T6 fir. [iuaC\evaut anfiepovirtei p.nSivu.evepyt-
arbiter. > rnaufitv.
(7) Proprtr fistulamplumbeam.]Nonabsimitis apud _ (24) Persm.] Contigit hacc Persarum incursio et
divum Augustinum, tibro iv de Doct. Cbrisl. simili- "< depraedatio in Syriam annohabet Christi 614, Bonifacii
tudo : < Bonorum ingeniorum insignis est indoles, papae4, Heraclii imp. 5, ut Paulus Diaconus
in verbisverum amare, nonverba. Quid eniin prodest historia Miscella ex Theophane, lib. xvm : <Annov
clavis aurea, si aperire quodvolumus non potest? aut imperii Heraclii ceperuut Persae Jordanem bello, et
quid obest lignea, si hoc polest? quaudo niliit qu%ri- Palaestinam, et sanctam civitatem, et multos in ea
mus, nisi patere quod clausum est. > per Judaeorum manus ititerfecerunt, id est (ut qui-
d.un aiunt) millia nonagintal; isti enim ementes
(8) Joannem et Sophronium.] llorum de Joanne babere poteral, oc-
nondum inibi videre Cliristianos, prout unusquisque
Eleemosynario scripta coniigit. cidebant cos; Zacbaiiam vero Jerosolymiiaiumi
Horum etmentio infra, cap. 31.
praesulemcomprehensum et pretiosa et vivifica ligna
(9) Cyrum et Joannem.] Infra, cap. 30 : < Ad tem- sancix crucis cum multa praeda abduxerunt in
plum sanctorum vicioriosorum martyrum Cyri et Persidem. » Hujus calamitatis miseriam deflel An-
Joannis. > MartyrologiumRomanum, 31 Januarri : tiochus monaclius Palasslinre variis homiliis. Vide
< Romae,via Portuensi sanctorum martyrum Cyri et Baronium, dicto anno Ihristi, et Adonem in Marty-
Joannis, qui post mulla tormenta pro confessione rol., 14 Septemb.
Christi capite truncati sunt. > (23) Rogam.\ Ita recle Ms. Aquic. et ediliones
(10) Philochrittis.] Edili haclenus philosophis. Sic vett. cum Coloniensi. iu Ms. Gemblaccnsi est, rogan-
et inf., cap. 12, ct muluo accepil a mullisphilochristis. dum, male. Mox : quibus erat roga credita.
Cap. 22, Vavce, o philochritti. Et cap. 25 : Vidit in (26) Vexanti.] lta manusc. Aquicinct. Editi.vexalo.
somnisjam dictus vir philochristus. Nempe philochri- Sed solemne hujus aevi scriploribus ita similia verba
stus est amalor Chrisli, ut hic explicatur cap. 14: Hoc C ( usurpare. Ita saepe in sequentibus libris tribulanlet
prmlereaprmfali sumusamatores Christi. pro tribulati.
(11) Cruciculam argenteam.] Ecce morem Chri- (27) Ligaturdm.] GraeceMelaphrastes : «7r65so-(tov.
tianorum ecollo gestandi cruciculas. Vide Onomast. Infra, cap. 25, tigaturam auri.
(12) Usqueadsiliqvamunam.] Isidorus, I. xvi Orig., (28) Adhuc.] Editi, Adrione.Quod unde irrepserit,
cap. 24 : < Siliqua, vigesima quarta pars solidi esl, nescio.
ab arboris semine vocabulum ieneus.> (29) Enthecam.] Vet. editio et Colonien., anlhe-
(13) Tremissem.]Edili libri addunt, id esl, tertiam cam, id est archam. Nota jurisconsultis entheca, et
partem solidi aurei. Quod interprctamenli vice in posterioris sevi scriptoribus. Cassianus, libro iv In-
textum irrepsit. Isidorus, ubi supra : < Tertiam par- stit., cap. 14: < Cumque totam entliecam ccenobii
tem (solidij ideo dixerunt iremissem, eoquod solidum suam credatesse substanliam. > Ilic, infra, cap. 27:
faciat ter missus.i Inf., cap. 37, tremissia. < Erat autem summa mulla enthecarum suarum. >
(14) Mennas:] Narravit liic i.eontio Acia omnia (30) Pharum.] Ita uterque manuscr., et Metaphra-
Joannis Eleemosynarii, quaefaabeutur a cap. 2 usque stes Graece fUpov. Male in Editis, forum. Intelligit
ad 48, ut ibi in lextu dicitur. locum propc Alexandriain notissimum. ldem babes
(15) Yhedominum'] Id est, oeconomuraseu dispen- infra, cap. 25.
satorem ecclesiae; paulo ante de eodem : Cui et erat (31) Pentapoli.] In Metaphraste est Decapoli.
ordinans dispensalionem tanctissimm ecclesim. Vide (3*2)Logothetm.] Ediii vett., Logothetm, id est
Onomast. rationulOiis. Coloniens., raliocinatoris. Manuscrip.
(16) Stiper pacem.] Intelligit diaconum, qui ante •jv *' Aquicinct. superscribebnt, id est causarum et sermo-
sacrum pronuntiabat, eipnvtxu, pacifica, quae erant' num posiloris. Erat logoiheiarum certum inter eccle-
certae formulae,quas habes in Euchologio. VideOno- siasticos officium, de quo plura in Onomastico.
masticon. (35) Collecta.] Ms. Aquic. superscribebat: id est,
207 C^) •'" lionoraoni secreto.] Metapbrastes, dislributiones ad pauperes.
TWV uTcbTOO aexpirov, qui erant a secrelo. (54) Notitiam Xenii.] Notitia, hic est piltacium, ul
(18) Consecralus est diisino judicio. j Baronius, mox sequitur. ApudMetaptirastem Qratfceest x<*Pzr'v<
tomo VIII, anno Christi 610, Bonifacii IV papae4, chartam.
Ileraclii imp. 1, Joannis in palriarcham Alexandri- (35) Piiiocium.] Saepiushaecvox hic occurrit. Si-
num consecrationem ponit. gnificat parvam schedulam. Vide Onomasticon.
(19) Cancetlarios.] Infra, cap. S, cancellariorum, (56) Obsecrote, nonna.] Ita recte ulerque Manusc.
et ecclesimdefensorum. Et cap. 23. Convocatper can- et vet. edilio. Non recte in Coloniensi, noiine. lloc
cellariumsuum monachum. Apparet hic oflicium esse loco nonna nolat domiuam. Eailein vox et alibi iu
ecclesiasiicum. Vide Onomastjcon. his libris occurrit. Infra, cap. 46, nonna Pelagia.
(20) In una Campana slalera.] Edili: i» «na cam- (57) Et sanctummeumMennain.]Inlelligit, opinor,
pana, id esl, jusla et mqualislatera. Isidorus, lib. xvi Meniiaiii oeconoraum ecclesiae tempore Joauuis no-
Orig., cap. 24: < Statera campana a regione Italiae stri, ut babetur supra, cap. 1. Notus alias Mennp.s
nomen accepit, ubi primum ejus usus i-epertus est. sanctus inarlyr.
Haecduas lances non habel; sed virga est siguata (58) Nicela palricius.] Videlicet, /Uius Gregorat
387 DE VITIS PATRUM LIBEft PRIMUS. 3«8
per Aiexandriam et Pentapolim, ut babet; A Editi: ciiniliarcium, id est tecretarium principale, et
isioria Miscellaex Theophane, anno 1 Heraclii, libroi ita in manusc. Aquic. superscriptura erat. Proprie
Ealricii
xviu, apud Paulum Diaconum. xitun\tupxttov cimeliarchiumest vestiarium seu ar-
Quod Nicelas regnum arclari dicit, eo facere exi- chivtim cimeliorum, ubi ornamemaet donaria ecce-
glimat Barouius, tomo vm, anno Christi 610, Uoni- sise reponebantur. Antstasius Bibliolhecarius, in
facii V papae3, Heraclii imp. II, quod habef Paulus Viiis poniificum, cap. 72, in Severino : < SigiUave-
Diaconus in historia Miscella, libro xvm : < Anno 18 runt omne vestiarium ecclesix, s>u cimilia episcopii,
imperii Heraclii, mense Aprili, die 4, indictione 10, qua>.diversi Chrislianissimi imperalorus seu patncii
imperaior Heraclius, celebrata soteuuiiiaie Paschali, et consules pro redemptioue animarum sti'irum beato
mox secunda feria vesperi mottis est contra Persi- Petro apostolo reliquerant. > Cimelia haec, vestia-
dem. Sumptis aulem mutuo venerabilium domorum riorum gazae dicunlur Guilielmo Bililiotliecario in
pecuniis aporia coarctaius, accepit etiara ecclesiae miriim Yilis pontiff., cap. 112, in Stephano VI : < Quid
niagnae roulta candelas ferentia, simul et alia vasa si vestiariorum gazas ablatas reperit, qui ,
miriistratoria. Qu.bus conflatis, exarari fecit in bis sacraria perquirens, <iepluribus donanis el ecclesia-
iiummos aureos et argenleos plurimos. > rum ornameniis pene niliii invenii. >
Porro, subdit Baronius, colleclioejusmodi pecunia- (46) Mali modi clericum.]Quod explieal manusc.
rum non facta est Constantinopolitaniuin, sed el in Aquic. superseribendo : id esl, malot morethabentis.
aliis lotius imperii civiiatibus, in quibus pretiosum Graeceforte fuerit x«x6Tjoo7rov.
aliquid invenlum esset. Legati sunt in Orientalem (47) Deiferiquidem SS. PP.J Cujus lirec senlentia
plagara ab imperalore quaeslores viri quidein insi- '*»sit, nondummihi compertura.
gnes, Alexandriara autem et in universam jEgyplum Editi: (48) Multum ergo contra se secreto contenaenles.]
missus est Nicelas patricius. Hic igilur cum Alexan- Coram secretario contendenles.Ms, Gerablac,
drinae ecclesiaepecuuias in fiscum inferre conaretur, contra se acriter contendentes. Manuscrip. Aquic,
nactus est adversantein Joannem Alexandrinum epi- coramsecrctocontendentes.
scopum, qui cuncta solebat in paupereserogare, cum addunl: (49) Mitteniibus igitur ambobus metanoeam.]Edili
negaret se daturura quod suum non esset, sed pau- sii id esl pmniludmemsive recognilionem.Quid
perum. ^uXktcvfiiTovoiov,jam explicui ad Vitam sancti
Sed pace Baronii dixerim, non quadrant haec cum llasilii, cap. 11, nuin. 54; Infra, capite 35, Et millens
aetateel bisloria Joaunis. Siquidera Paulus Diaconus genuflexiones.
eara pecuniae esaclionem ponit anno 12 Heraclii, (50) G'eor<yium.] lia uterque Manusc; ita et Me-
Baronius vero, anno 11 ejusdein imp. At, vel ipso laphrastes. Coloniensiseditio, Gregorium. IJ.ironius,
Baronio ibidem teste, Joannes anno 11 Heraclii obiil. toino Vlll, anno Christi 620, Bonifacii V pap.u 3,
Accidit quod tam Leoulius quam Melapbrastes in Heraclii irap. 11, quia apud Nicephorum iu Chro-
Joannis Viia asserunl, posl hauc Joanuis et Nicetae nico, Joaunem Georgius in episcopatu Alexandrino
de pecunia contenlionem, eos amicos inter se vixisse, sequiiur, exisiimat ntiiic iiluin esse con obrimim
adeo ut Joanues post factus sil cjus compater, an ejusdem Joanuis; de quo hic agiiur. Ratiouem conje-
liberos ejus e sacro fonte suscipicns ? Et ipsa Leontii ciura- suae addit; quod antiquitus in more essel
et Metaphrastaenarratio salis indicat hanc conteuiio- posilum LcclesiaeAlexandriiue, ut tiefunctisiltis epi-
nein iion uliiino Joannis auno, sed longe anle conti- scopis, qui praestantioiesfuissent, et earaiiliistrassent
C1SS6. 4Q Ecclesiam, aliquis ex eorum propinquis successor
(39) Buliam.] Manuscr. Aquic. superscribit, id esl in eligeretur, ut vidiinus de Cy.illo nepote Tbeophiii
tigillum. lnira, c. 51, Bullare; itera pittaciumbulla- Haclenus locura ejus subrogato (liaroiu, c. 4, an. 412).
tum. Saepiushaccvox in variis auttoribus eo 208 Barouius.
signilicatu occurrit, uti et iu Vita saucti Uasilii, Valde ego dubuo an ea tunc aetate esse potuerit
Supra, cap. 10 : Vide Onomaslicon. Georgius Joannis nepos, ut episcopi Alexandriui
(40) Cosma.] Jam anle Joannis tempora invalue- muneie fungi posset, queiu hoc capite ileutem instar
rat in ecclesia Aiexaudrina labes Simoniaca, ad pueri vel adolescenlis liabemus.
quam exstirpandura Gregorius papa, libio xi, epist. (51) Postquam coronalusest imperalor.] Quod do
49, indicl. 6, Eulugium Alexaudrinuin episcopura more hoc, dum coronatus est imperator, lnc dicilur,
hortaliir. non memini alibi legere. Consullo hoc iniilalus est
(41) Sublilitate.] Editi mbtilitale, id ett tenuilate Joannes Eleeraosyuarius, et post eum alii aiiud non
el panperlate. lnf., cap. 58, rursus eodem signilicatu absiiuile excogiiarunt. Illustre exemplum edidit
occurril. Maximilianus1 unperator, cui cuiti displicuisset pala-
(42) Et sancto altari uslitistet.] Graeceapud Mela- tium, quod apud OEuipontemlabricabaiur, a iam se
pbraslem : Kvrb; Si rS>f%fj.artTcupuaru;.Quod Her- domuui, quae magis piacilura erat, aedilicaturum
velus verlit: cutn ipse aulein ustarel in tribunali, imo se esse allirmabal. Eaque die sarcophagura cum
altari • ita eniin Grxcis in re sacra j3a^.aaccipiiur. omni supelleclile libilinaila clam parari juasit, euu-
(ic>) Sanctum velum exaltaluro.] Melaphrastes que orauibus expeditionibus secutn vexit, et quam
clarius : KaT'a.vrnvrnv &pav,ev y rb ispbvxuTajtiret-I** 1» diligeniissime siugulis noctibus onservan jussil.
ttfiu TUVOitwvttfatpeirttt.So>po>v : < Ea ipsa hora, itl Arbilrabai|iur plerique aulici, ihesaurum aliquem
qua sacruni veluui auleriur a sanctis donis. > Sic in iibc conservari; alii noiiuibil librorum quibus liisto-
Guilieliuoliibliothecario,deVitis pouliff.,cap. 1 li, in riae vetcres tonlinerentur. Cae-arvero sunrideudo,
Stephano VI, velolhera circaallare habes : i Coutulii in rei cujusdain sibi oiiiniuin cliarissiraae usum,
in eadem basilica aposlolorum (Jacobi et Philippj) deferri illuui dicebat. Ita refert Reiohardus Loricbius
coi linam lineam« unam, vetolhera serica tria in Uadainarius.
circuitu aliaris. > Atque ibidem saepius habes vela Sed oliin Puiloromus presbyter Galata annos sex
circa allaria. in sepulcris moriuorura habiiaase dicitur, ut mortis
(44) Intimal diaconofacienti oralionem, quam dia- formidinemsuperarei. Palladius, cap. 11J lieraclides,
canus solilus facere erat, ul reinciperet a capite.] cap. 52.
Melapbrastes : &n\oirS>SiaxovuTJJVavvuTcrvv alrnaiv (52j Studiosi.] Quid bic iu Graecofuerit, divinare
iTcuvuktStiv '. Significaldiacono ut connexamresumat nou possuin. StrouSaibtrespondet Laliuo verbo. Sed
pctuionem.Anasiasitis inierpres videlur legisse, avv- qui hi studiosi1 Melapurasies habci : Qui prmfecii
vOnvpro o-uvajtTiiv. Nisi poiius Paraphrastem egerit. erant operi.
Nam avvuTtrn a diacono dici soiila oratio, quaeet (55) Sanclum Modeslumpatriarcham Jerosoiymo-
dutxovucK 'dicebatur, quod forte hic in Graccofuit. De rum.] lla legeuduui ex.manuscripto Aquicinctino.
Utraque vidc Euchologiuin. Velus et Coloi.iensis etiitio, tanctum ei modettum,
(45)"CiHii/iaic/ttum.JOccurrit el iufra capite 43. Modestibujus saepiusiiieiiiiiiit Autiochus mouacbus
389 YITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII.NOTATIO. 590
Laurre Sabae abbatis, qui hoc tempore vixit, in epi-1 Vcap. 26. Quanquara utrumque puto esse puxn. Vidc
sto!a ad Eustathium praeposilummonasterio Datale- Onomaslicon.
n P Aneyraecivitatts Galatiae,quam habes in ejusdem (59) Exspotiare divites, et ipsum etiam hypocami-
Anlioclii Pandecte. ln qua haec hue faciemia : t Mo- sium, etc] Sane inlellige : ipse se explicat, cuin
de tos sanciitatis eximiae vir (de quo nnn semel dicit benevole auferendum. Nec enim furandum ut
dic um) non eorum modo providam gerit curam quis eleemosynas largialur. Augustin., serin.de35, de
solliciins, quae per iianc vastam eremum sparsim mona verbis Domuii : < lioc (Facile vobis amicos mam-
disjecta sunt, monasteriorum, sed et moderandae iniquilatit [Liicmxvi]) quidam male inteiiigendo
liuic civitaii, ac universaecircum finitimae regioni ripiunt res alienas, et aliquid inde pauperibus lar-
solerler pro>picit, Deo eidem cooperante in ouuii- giuntur, et putaut se lacere quod praeceptum esl, elc.
bus. Hic enim ad vivnni nobis exprimit imaginem De juslis laboribus lacite eleemosynas. Ex eo quod
novi cujuspiam Beseleelis, aut certe Zorobabelis. recte babetis, date, elc. Nolite velle eleemosynas fa-
Graiia etenim plenus Spiritus sancti, tempta Salvato- cere de fenore et usuris. Fideiibus dico. >
ris nostri Jesu Chrisli, quae quidem barbarico igne Hypocamisium.Manuscrip.Gemblaceus., ypocamis.
conflagrarunt, in sublime erigit omni prorstis digna sum. Ms. Aquicinct., yppocamisium, cum superscri-
veneratione, puia aedes sanct* Calvariae, ac sanctae ptioue, id esl vestimentum, quod subtus camisiam est,
Resurrectionis, domum insuper dignam omni hotiore quod post in omnes textus editos irreusil.
veuerandae Crucis, quae maier ecciesiarum esi, sed (60) Quod circa sanctum Epiphanium el Joannem,3
et sauctae Assuinptionisacdem a fundaraentisexaedi- De hac historia vide Vitaiu sancti Epiphanii 10 Jan.
licavit; adeo ut per haeclaeia initia de fuluris quoque .'i» (61) A mancipio.] Id est pistrino. tloc paucis no-
spes amplissimas concipiamus, 209 idque vel |ob tum. Vide Onomaslicon.
cos inaxime qui huc sperantur veuiuri ab externis (62) In una quidem acie.] An intelligit lancem tru-
regiouibus, sancta haecloca ut adorent, ut omnes in tinae? An in Graeco erat fa\uy%, ambiguum vocabu-
commuue glorilicemusDeum. » luin, quod et trutinam et aciera exercitus significat?
Patriarchain Jerosolyuioiura, et alii auctores Mo- Vide Onoraasticun.
destum ponunt praefuisse Jerosolyinorum ecclesiae. (65) Vaiia;.] Edili veteres ve ve. Colon. Papm!
Acta Auastasn Persae, 22 Januarii: < De eo refert ad (o4) Esophorium.] Manusc. Aquic. expiicat, id est
Modestum, qui sedi piaeerat apostolicae. > Suid.is in vestimentum interius, quod inierula, vel fibula eotlo
Heraclio : Etf Ta 'lep*ab\vp.uayixETo, xui MoSso-rtfi appensa vocatur. Vide Ononiast.
upxitpei xai rS>aOToO x\nptaruvra viciSeifyv.< Jeroso- (6 >)El salutarem sunctum abbatem Cyrum.] Ex-
Jyina ptofectus Modesio pontifici et ejus clero mon- plicatius -Meiaplirastes: ad adorandumsunctos Cyrum
stravit» ,Men:e:iGraecorumdiem illi assignant 16 No- et Joanntin. Erat horum celebris Alexandriaemenio-
vembris, et 'Upoo-oMfiwv upxttTciaxoTcov, Jerosolymo- ria, et lemplum quoque iis dicatum. Vide sup. cap.
rum archiepiscopumvocant. 1, n.!).
Baron., I. VIII, anuo Cliristi 616, Deusdedit papae (66) Impigre.] Ita recte in manuscriptis. Vetus edi-
2, Meractii irap. 7. Quod,ail, Zacharias viveret, lio, impingere. Coloniensis, injungere.
iionalius arimis*usest Jerosolymorum episcopus, cum (67) Sanctis Theophaniis,ei Dom.nica sancta, atque
iion liceret in eodem ioco episcopos duos esse; licet sancta Pentecosle.] Triplici hoc lempore pro eo qui
ob episcopalem prafecturam idem, vivenie adhuc defuiicius putiibaiur collectaefactae.Simile exemplnin
Zacharia, luerit nominatus Jerosolymorum pracle- (™de vinculis captivi solutis, dum sacrum pro eo tan-
ctus, ut in Actis sancti Auastasii mariyris, dum agi- quam defunclo Ueret, habel Gregorius boin. 57, in
tur de ejus baptismo post Zacliariae reditum per Evang.
Modestum Jerosolymis exbibito. Sed revera si non (08) Oravit quidem ei.] Pulo inlelligi, eravil pro eo.
episcopus, loco tamen episcopi, usquedum idera Infra, c. 37, Vade, ora furtis meis.
postliminio rediit Zacharias, Modestusillam adinini- (6tr) Tholos.] De hoc aedificiigenere vide Onomast.
stravtt ecclesiatn, cuncta restituens. (70) Curti sloreis et raehanis.] Mauuscr. Aqmcinct.
Ilujus autem cladis Jerosolymitanae,quo Zacharias cum toris el rachanis: Ms. Gemblacen., cum storis et
pontitex quoque abductus est, meminit Paulus dia- raihanis. Velus editio, cum sforin et raconis. Colo-
conus, I. xvm Historicorura. < Anno quiuto imperii niensis, cum storeis el racis. Dicunlur hic rachanm,
Ileraclii ceperunt PersaeJordanem bello, et Palaesii- unde supra, cap. 20, dictaesunt rachunellm.
narn et sauciam civitateiu, et multos in ea per Ju- (71) AaVia.jColoniensis edilio, Adhira. Sed u;er-
dteorum nianus interfecerunt, id est, ut quidam que Ms. ut impressi.
aiunt, millia noiiagima. Isti enira emeutes ChrUlia- (72) Voientes.] lta ulerque Manusc. Editi, vote-
nos, prout unusquisque babere poterat, occidebant bant. Sed mutaruni veriti barbaiismum. Sic iufra,
eos. Zachariara vero Jerosolyiiiitanuni praesulem capite 53, initio, audiens pro audivi.
comprebensum, et preliosa ei vivilica ligua cuin (73) Severianilis.] intelligil, opinor, Acephalns
mulia praeda adduxerunt in Persidem. > haerelicos, qui paulo ante tempora Joannis teleeino-
orti circa aiiiium 513 a Sevtro Anliocheno
(54) Mille resles siccatorum piscium, qut menome- synarii de quo Evagrius, llisl. eccl., lib. iu, capiie
nee.\ Ab boc i este, quo siccati pisces et allia colligan- ;n" episcopo,
et
lur, existimo hodieque vulgo dici.een rkt vel rest 33 54.
buckingh, eeu rist aiupn. (74) Gatlodromi.] Ms. Aquic.superscribebat: man-
Menomenasexisiimo esse, quas Plinius, lib. xxxu, gones discurrenteset fraude decipientes. Ita el textus
editiouis veteris et Coionietisis.Sic apud Palladium,
cap. 11, Mmnasvocat. cap. 15 el 10, est aTcuvoSpbfio;, quod vertunt inerca-
(55) Psiathum.] Ms. Aquic. superscribit, id est toreui negotiaiuem in Hispania.
mattam. Jam aliquolies de eo dictum. Vide Onoma- (75) Stridonis.] lnfra hoc capite : Ingressus mo-
sticon. nasierium abbalis Seridonis in Gata. Occurrit sanctus
(56) Vt Glomus tremenles.] Ita Editi et Manuscri- Seridon vel Siridou episcopus in Martyrologio Ro-
plus Gemblac; sed in manuscr. Aquic. est, ut gto- raano 2 Januarii.
mus trenanles. (76) llnius mrei lupinos.] lla supplet mauiisc.
(57) Zemate.\ ita Ms. Aquic, et superscribil, id Aquic. quod deest Editis. Ms. Geinblac hubei, uuiu$
est jactura aquarum ubi carnes coquunlur, vel fermenlo nummi xrei pretium.
aut fmce.Ms.Gemblac. Zimute. Edili, schemate,male. (77) Constantinum.] Ilabetur historia apud Sozo-
Vnle Onomaslicon. raenuiu, lib. i, cap. 16; Tlieodoretum, libro i, ca-
.(58) Rachanellm.\ Ita uterque Ms., et Aquicinct. pite 11.
superscribit, id est panniculi. Edili: recunellce,male. (78) Secunda synodus in Niccea.] Imo prima ge-
Formaulur rachanellma rachanm, ut iufra vocanlur, neralis iu Nicrea, uii lorte ante eaui aliqua parlicu
591 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 392
laris synodus ibi babita sit. Vel intellige secundara .A dnra hahet, ut nulla mihi dubitatio sit quin et Meta-
synodum in Nicaearespectu synodi aposlolorum, quae phrasles eam ex Leontio hauserit.
omnium prima generalis fuit. Etsi vero anno 6 Heraclii (cui Baron. Christi an-
(79) Porta Solis.] Locus Alexandriae, cui proxima num 615 assignat) habeat Paulus Diaconusin Historia
est ecclesia sancli Metrae,ut hic sequiiur. miscella, 1. xvm, Persas ^Egyptum depopulatos, ta-
(80) In ecclesia Metrm.] Edilio Coloniensis, in cc- men siaiim ad propria redierunt. Post vefo immine-
clesia melre. Vetns, in ecclesiamelre. Manusc. Aqui- bat gravis tempestas, qua non tantum opes, scd et
cinctinus, in ecclesia metrm. Manuscrip. 210 Gem- vita Christianorum periclilabatur; de qua idern Pau-
blacensis, in ecctesiameretriculm.Metras, seu Metra- lus : <Anno 11 imperii Heraclii durus Chosroes ju-
nus martyr Alexandriae,31 Jauuarii. Martyrologium gum suum super oiimes homines fecit in effusione
Romanum, 31 Januarii: < Alexandriaenatalis sancti sanguinis et ratione tribulorum. > Alque eam tera-
Melrani manyris, qui snb Decio imp. cum ad jussio- pestalem fugit Joannes noster, qua occasione arrepta
neni paganorura nollet impia verba proferre, illi to- (ul narrat Leontius et Metapbrastes) Nicela patricius
tum ejus corpus fustibus collisertint, vultumque et eura ad imperatorem deducere voluit, qui se jam ad
oculos praeacutis calamis terebrantes, ipsum extra bellum contra Persas accingebat, ut illi videticet be-
urbum cum crucialibtis expulerunt, ibique lapjdibus nediclionem suam impeitirctur.
oppressum interemerunt. (90) In Rhodum.] lta ulerque manuscr. Editi, in-
(81) Denos.] Ita uterque Ms. Edili, denarios. Ju- terdum. Notissima insuta Rhodus.
bebat dominus ul quinque nummosluraretur, ille de- (01) Veni jube.] Ila Manusc. Aquicinct. Gembla-
nos furabatur. _ censis, veni. Edili, venire juberis. Vox hrec jubeo, a
" aevi Scriptoribus varie usurpala. Aurelius
(82) Facit missas in oratorio suo, nullum habens posterioris
nisi minislrum suum.] Ecce usum in Ecclesia cele- Yictor: < Maximianum imperatorem jubet. > Idera :
brandi missas privatim. «Caesarenijubei.> QuodCasaubonus, nolisad^Eliura.
(83) Pejerant corpus.] Ita uterque manuscr. Vetus Verum Spartiani, capit pro creat. Sic non jubere
editio, petieranl corpus.Coloniensis,indigne percipiunl dicium notat pro prohibere, m Alexandro Severo
torput. Spartiani.
(84) Ficus turbalur.] Ita vetus et Coloniensisedi- (92) Amathunta.] Iia formabantur boc saeculono-
tio, et manusc Aquicinct. At in manusc Gemblac. mina. AmathusPlolomaeoest oppidum Cypri, ut a
est, ficut tunditur. Persis Persidos formabant Persida nominaudi casu,
(85) Simeoni, qui m columnis slelil,] Visio itasc ita ab Amathus Amalhuntis formarunt Amathunta,
deest in Vita Simeonis Stylitae,sup. Ait autem eum etiam nominandi casu.
stetisse i» columnis,quia varias columnas inslitit idem (95) Hoc econtra.] Totum hoc membrum conlra-
Simeon. Vide supra, in Vila ejus, cap. 5. rium, et tamen sensui necessarium , deest omnibus
(86) Feminas legilime dudum conjunctus.] Non ait editionibus. Suppievi ex uiroque Manuscriplo.
feminae conjunctum cum patriarcha esset, sed du- (94) Tychonis.] Manusc. Aquicinct., Thiconis. Ma-
dura, et jam olim. Clare Melaphrastes iuitio Vitce nuscr. Gemblacen., Tickonis. Editi, Tyronis. Om-
ejus. uino Tychonis legeudum, cujus memoria exstal in
(87) Thuribulum.]Simtle castilaiis exemplum sup., tabulis <ecclesiaslicis. Martyrologium Romanura, 16
in Vila sancli Basilii, cap. 9. Junii: Aiiialhuniaein Cypro sancti Tycbonis epi-
(88) Unum mendaciumpropter Deum.] Cave intel- C scopi tempore Theodosii junioris.i MenologiuraGrae-
ligas ulla unquam ralione mentiendum. Ipse se ex- cum et Menrea,16 Junii.
plicat quomodo piam hanc fraudera inlellexerit, etsi (95) Corpora sua sepurantes.] Eliam in primogenia
allcr verum in terra preiium inventum exisiimabat. Ecclesia simile quid factum. Tertul. 1. de Anima, c.
(89) QuandopermitlenteDeo. \ Baron., t. Vlll, anno 51 : < Est et alia relatio apud nostros, in coemeterio
Cbrisli 620, BonifaciiV papae 3, Heraclii imp. 11. corpus corpori juxta collocando, spatium recessu
< Porro, inquit, qui exscripsit ex prototypo Meta- communicasse. Si el apud etbnicos taie quid tradi-
pbrastem paraphrastice aliquid addidisse ad Acla tur, ulique Deus potestalis suae signa proponit, suis
Leontii, uon negamus, ul quae postea addidil haud in solatium, extraneis in lestimoiiium.»Sitnilia exem-
verilate constantia verbis istis : <Hic revera bonus pla in aliis sauctorum vilis legisse videor. \ide Gre-
paslor, divinus inquam patriarcha, credens Prin- gor. Turonensem de Gloria coufess., c. 32, de duo-
cipi paslorum Chrislo, qui jubel: Si persecuti fuerint bus amantibus, ubi sepulcra a se invicera exarata se
vosin una civitate, fugile in aliam (Matth. x): cuiii junxere.
cssel Alexandria tradenda Persarum manibus, divina (96) A Rhodo.] Ita uterque Ms. Edili, Arbodo, pes-
provideniia illinc quidera recedit, migral autem in siuie.
suara palriara Cyprum, suura ei corpus largiturus, ut (97) Pillacium.] Iia uterque Ms. Editi, peccatum.
quae eum aluerat; praesciverat enira jain appropin- Sed pittacium recium esse, suadenl sequeutia. Scri-
ouare decessum. > bitur plerumque pyclacium vel piclacium. Trvxrt;esi
< Haec,iuquam, ab ipso addila, nulla estapud rae libellus, epislola, tabella. VideOnoraast. Simileexera-
dubilalio. Eienim Persarum incursionem factam in h plura in Vila Basilii, supra, cap. x.
YEgyptumdiu anle contigisse certum est ex iis quae " (98) Lipsani.] ita recte ulerque Ms. Et Aqnic su-
superius dicta sunt, quo tempore ipse nequaquam perscribebal: id est, corporis vel reliquiarum. Vetus
suam reliquil ecclesiam, ei si latebras, ne captivus cditio, lipsam. Unde Coloniensis fecit, ipsa.
duceretur, captasse poluit. Caeterumhujus Alexan- (99) Vno hinc et altero hinc atpilantibus.] Ita Ma-
dria profectionis alia causa longeque diversa fuit. nuscriptus Aquicinclinus. Editi: uno hinc et attero
Ciiiu enira virtulem lanti viri Nicetas palricius co- inde ei assistenlibus.Ex leclione Aquicinctini Codicis
gnovisset, optavit eum ducere ad iinperatorem Con- fors quis divinabit legendum, astantibus \eiatpectan-
staniinopolira, quo ab ipso percepta benedictione, tibus. liepraesentavi veterem lectionem, si forte proba
securior ille ad Persicura bellura proficisceretur. ld sit, et alibi etiam reperiatur. lnvenio in Glossis Isi-
quod demonstraut ipsius verba Leontii, quae sequuu- dori: Aspita, ruina. Ita et in Glossario Ms. Cambe-
lur. > Hactenus Baronius. ronensi
Optassem equidem, Baronio in memoria haesisse, _ (100) Sancli martyris Mennm.]Festum ejus occur-
uuod scripserat in Martyroiogio Romano ad diem 25 rit iu Menologioei Maeneis11 Novembris. Et tamen
Januarii, ubi ait dupiicera esse editionem et transla- in iisdem Joannis festum ponilur 12 Novembris. An
lionem Actoruin Joannis; non de periudo illa, quasi liiiCfacluin ex trauslalione fesli, quod Mennas cele-
a Metapliraste insertasil, illi in meniem vunis^et. berriojus eral martyr toto Orieute uolus? Ut Joanni
Nam et Leonlius, quein bic ediraus, eamdera periu- Uiem sequeniem dederiut ?
 JULII VIII.

VITA SANCTORUM

EPICTETI PRESBYTERI

ET

ASTIONIS MONACHI
<->,
ATJCTORE INCERTO,

CAPOT PRIMUM.—Temporibus Diocletiani profanis- A cum pignus per tuam gratiam recuperare in priorem
simi imperaloris (2), erat quidara presbyler in parti- habitum dignare, ut agnoscat haecgeneratio incredula
bus Orientis, nomine Epicteius, religiosam vitam et perversa, sanctiini et terribile nomen luum colere,
agens, et casius in omni sua conversatione existens. et enarrare mirabilia tua in omni ternpore. Et finita
Ilic namque a parva actate in servilio Doinini enulri- oratione, de sanctificaiooleo puellremembra universa
tus, exercebalur in oranibus justiflcationibus Jesu perunxit. Quaehanc sanilaiemacmedelam consecuta,
Chriiti (Psal. cxvni). Cum autem ad maturara una cum parenlibus suis Dominumbenedicebat. Tunc
perveuisset reiatem, ut Samuel quondam ephod sanclus Epictetus praccepit patri puellae dicens : Si
sacerdotale promeruit portare (/ Reg. u), eo quod cupis, o cbarissime mi, ut nulla de reliquo infirmitas
mulia signa ac prodigia per eum divina gratia seu vexatio aliqua in dorao tua praevaleat, per singu-
in omnibus operabatur. • Denique caecorum saepe las septimanas cum omni tua famiiia dominicasacra-
oculos orationibus illuminabat, sed et leprosos ad menta cum devotione intima*et mundo corde perci-
se venientes emundabat, paralyticos sanabat, ac de pere festina. Haeccura dixisset, laetum eum et bono
obsessis corporibus daemouia effugabal. animo cuui omnibus ad propria abire imperat.
CAP.II. — Igilur una e diebus, dum solus sua in, CAP. 111.— llem alio lempore, daemoniacus qui-
cella resideret, ac solilas oraliones Christo exbiberet, B dam ad eum deductus. Quem cum secum degere Dei
quaedampuella comiiis cujusdam filia, omnibus mem- homo fecisset, coepit triduum taliler diabolus ad euin
bris praeter linguam tola mortua ad eum perducitur. vociferari et diccre : 0 crux, o lormenta, quae sine
Cumque pro foribus ejus pater filiam posuisset, in- causa patior. Quam bene mihi seraper in I brygiae
gressus ipse ac sanctum, genibus ejus subito advolu- partibus crat, quomodo quolidie bominibus 212
tus, taiiter clamans et dicens : Miserere raei, o homo meum sacrificium rilumque suadebam? in quantis
Dei excelsi, eo quod Deus tuus, tolus misericors et itaque bonoribus ego miser illic degebarn, sed nunc
miserator a servis suis pronuntiatur. Ne velis me, usque iion inlellexi, eo quod levilate quadam inde
quxso, projiccre a facie tua, cum ille gratanter susci- recessi et buc perveni. Ego (3) namqtie sum ille, qui
piat omnes ad se confugienles. Ego eniin unicam per Monianum plurima verba, el blasphemia plena
habeo fiiiam annus fere xv rctatis agentem, sed haec protuli. Ego per Maximillamdiversa perpetravi sce-
per triennium temporis a nimia paralysi dissoluta est. Iera. Ego lotam illam regionem ad meam cuituram
Itaque non dubilo quod iile qui xu annorum fluxum sordesque delraxi. Ego per Ariuin Alexandrinam ur-
6anguinis restrinxit (Matth. ix), poterit, si voluerit, bem invasi, atque ut Filium Dei vivi creaturam di-
et filiaemeaeper te iniegram incolurailatem praestare, cerei, persuasi. Ego per Manem Manichreoruinhaere-
eo quod fidei ipsius nos vovimus, et filii sanctaeEc- C sira institui, atque ut inibi jejuuia consecraient,
clesiae existimtis, alque in nomine Palris et Filii et ostendi. Ego pcr Donalum totam Africam devasiavi.
Spirilus sancti sumus baptizati. Hoc audiens sacer- Et ecce, nuuc ab uno famulo tuo ut mancipium fugi-
«JosDomini,jussit puellam intro ad se perduci. Quam livum ligatus teneor, o Christe. Ilaec et plura borum
cum ante ipsius pedes paler posuisset, laliter pro ea daeinone vociferante, a beato viro increpalus, lerlio
homo Dei prcces profudit ad DominumDeumdicens : dic a suo domicilio recessit, purgataque persona
Deus xterne, agitator cherubira, quide ccelodescen- Chrislo Dominogratias relerebat.
disti, ut paradiso exulatura iu anliquam reduceres CAP.IV. — Alio rursus tempore coeca mulier ad
possessionein,qui per bumanitatis luae dispcnsalio- cum perducta est, et slans corarn ipso, taliter defle-
iiem nostram infirmilaiem suscepisti, ut te nos in bat dicens : Qui sis, agnosco; sed et quantuni apud
nostris vasislictilibuspossidere promereamur, quaeso, Deum valeas, credo. Ne ergo vclis despicere fletutn
Doraiue, quaeso,dignare respicere in fidem famuli " meum, nec in vanum ducere obsecrationem ineain.
tui; el sicut filiam archisynagogi de morlis januis Totius namqiie provinciaeliujus medici suam in me
tevocasii ad vilam (Marc. v), ita ct nunc liujus uni- prudentiaui industrianique exercentes, in nullo pro
PATROL. LXXlII. 13
 595 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. '98
desse potuerunt; sed et qiiantura in rae suara artein At parlilur dicens : Suadeo tibi emere a me aurum rgni-
deinonslraverunt, in tantum ego inisera doloribus tum probatum, ut locuples fias et vestimenlis albis
dissolvebar. Umle obsecro sanciitatem tuam ut di- induaris, ut nou appareat confnsio uuditatis ture
gneris lantummododexterariituam super oculosmeos (Apoc. 111).Aurum ergO boc ignitumprobatum Cliri-
in nomine Cbrisli tui imponere, ct credo qtiod mox stus Dominusnoster est. Et, fiti, qui voluerit eum in
nieorum lumifiunfvisio per te mihi tribuatur. Tur.c sede sui peeiorisbabere, statim tlivitiascce.lestespro-
sanctus Kpicletds admiraris Iiujiis feminae fidera , merebitur, et vestimentis albis induetur, id est, fide,
dexteram suam super oculos ejus posuit, glorificans spe et cbaritate, per quas de reliquo non hunc visi-
Domini bonilaiem, et dicens ad eam : Secundum bilem mundum taniura, sed et diabolum, qucm vosut
quod credidisti, o filia, fiat tibi. Adbuc verba in ore dominum colitis, cum universis angelis ejus poteris
Christi sacerdotis volvebarittir, et repente patefactis superalre. Nam et pater tuus iste qui videtur, fili,
oculis mulier lumen aspexit, clamans et tlicens : non est verus paler, sed omnipotens dicitur Deus
Gloria tibi, Deus Ciiristianurum, qui iion tlespicis Pater tuus, et ideo alius dicilur ille, et alius iste pro-
peccatores in errore positos, sed propter magnam nuntiatur. lile 213 namque invisibiliset inenarrabi-
misericordiam luam suscipis ei salvas ad le conver- lis existit, hic vcro visibiiiset corruptibilis est. Illo
tentes se. El eum liaecdixisset, siatim cum universa B '. incomprebensibilis permanet et immortalis, hic cor-
dOmosua credidit in Deum Salvatorem. Et quia satis ruptibilis et morlalis in omnibus degit. Per illius igi-
Ioiigumest, si velimusuniversa mirabilia qucpereum tur dispensalionemconstant universa, per istius vero
Dominus operatusest studioso lectori exponerc, h<c ordinationem nihil permanet slabiiilum. Ille jussit,
interim pauca de muliis in transcursu persirinxisse et factus es; mandavit, et in utero matris formatus
sufficiat. Nunc vero ad propositumopus rtvertaniur. es; praecepit, et egressus es; imperavit, et ad bane
CAP.V. — Una itaque e diebus, dura quidam ado- juvenilcm aetatem perduclus es. Et quidem iste visi-
lescens nlmium decorus vultti, et pulelier aspectu, bilis pater honorandus est, fili, non lamen sicut ille;
Asti'/n (ioiiiine, visitationis gralia ad eum devenisset eo quod ille ad iraaginem et similitudinem suam nos
atqne juxta se eum sedere beatus presbyter rogasset, condidit et creavii,intellectum quoque ac prudentiam
poitens manum super caput ejus, ctepit eum blandis donavit, sensum pervigilem, et memoriam bonorum
sermonibustaliter ad fidem Dominicohoriari dicens : habere concessit, atque super oinnia opera sua nos
Quis, inquii, es tu, o dulcissime fili, et unde venis, constituit dominatores, ex servis in filios et fratres
aul quo vailis?aut cujus filius seu generis sis indica atque amicos nos sibi per suam gratiam adoptavit; et
mibi. Atille tespondens dixitadeum : Originera vel ideo hunc verum patrem, qui nobis lanta praestilit
genus meuui, qualiter bealitudini luac exponam, o C I bona, semper convenit, fili, agnoscere et adorare.
beatissiule pater, ignoro. Hoc ergo quod scio, lan- Nam et isto visibili patri ad hoc tantura honor est
tummodo breviter et in Iranscursu tibi indicabo. Pa- deferendus, quod servi ministerium erga nos saepa
ter ineus primarius urbis hujus et nimium ditissimus exercuit in parva aetate consiiiutos, frequenter nos
babetur; mater vero de illuslrium genere et Juliani dum pavit, srepius dum sollicilusfuit ad ea quaein-
senaioris exsiilit filia, qui me quotidie quasi unicum fantiae noslrre erant necessaria, dura osculata esl
pignus ac pretiosissimam inspiciunt margaritam. Et caro quaecarnis sunt, dum sollicitudinera habuit pro
sanctus ad hrcc : fiene dixisti, mi nate, quia velut visceribus propriis. Eccc itaque pro talibus causis
margaritam inspiciunt; non enim jam habeht; sed honor ei deferendus est.
inspiciunt tanlumniodo, eo quod benedicta anima Sed el rnater nostra alia habetur, fili. Non brec
tna pretiosior omni margaritaomnique metatlo habe- visibilis, sed immortalis permanet; ct quae digne
tur Christo, quain sibi ipse Salvator noster jam in Salvatori noslro est desponsaia, atque per angelos
suum roinisterium ct ad serviemltimelegit, ut video. est adornata, per prophelas exornala, per apostolog
Veni ergo, mi nale, et respue ea qtix iu mundo hoc glorificata, per martyres et confessores exaltata, at-
habentur, ut cum sanctis omnibus illa in fuluro per- que in Chrislo, et per Chrislum in coelesti thalaino
cipias quae hic non videnlur. Ista enini omnia qtiai 1D est elevata, quat el ab homiuibus haec sancta maler
hic intuentur, trausitoria sunt et peritura; illaautem Ecclesia pronuntiatur. Cujus vox, ut lurturis habe-
qtire Deus sibi servientibus praeparavit, manent in lur, ad cujus labia disliliant aromala, scilicet aposto-
aeternum, quomodo et ipse manet in aeternnm. Nam lorura doctrina. Cujus oculi, duosuntcoeliluminarij I
aurum hoc, fili, quod videtur, non est verum, sed cujus denles sunt candidi, et quasi lavacro ascenden-
quxdam vanitas est phantasbe, per quam in hoc tis. Quem inysiicuni sensuin viginti qualuor libri (t)
iniindo illuduntur animae justorum. Similitcr el ar- sacratissimu habeut in ligura. De cujus manibis
gentum quod istis oculis cernitur, fatsum possidet stillat myrrba, quod est juslitia et fides vera. Coj s
noinen, quod ab omnibus fabricatur et limatur, tan- decem digiti, decalogi virtutem continenl et sacra-
luminodo ut decipiat rapaces el suadeat iusipieiitcs. inentuni. Cujus ubera duo sunt Testamenta , Moy-
Veni ergo, et audi me, fili dulcissime, et ego tibi saica scilicet lex , et Evangelii gratia. Cujus pedes
osiendo quale aurum tibi est eligendum, vel quale similes sunt aurichalco; ciijus venter el interiora
argentttm sit concupiscendum, illud scilicet quod sacratissimi fontem Bapiismi etoranium gentiumde-
Dorainus noster aique Salvator in se credenlibus im- clarant regeneralionem. Veiii ergo, dulcissime mi
39? VITA SANCTORUMEIICTETI PRESBVTERl ET ASTIONlSMONACHl. 59$
nate, et bujus verissimaematris tuae ubera suge; et A4. deven runi, ubi nullus erat qui eOSvel eorum pa-
acquiescensmonitionibus,respue quaein hoc s.vculo triam possel agnoscere.
videntur, ut illis frui merearis, quae in Itttura vita CAP.VII. — Igitur cuii) hanc sanctam fugaiil beal-
suis filiisse Deus repromisit donare. Sed et verum tissimi viri perpelrassent, cceperunt parentes sah-
Patrein nostrum audi dicentem : Exi de lerra tua, et cti Astionis per diversa loca eum requirere, et no-
de cognatione tua , et veni in illani terram , qunm men ejus, huc illucque discurrentes, cum nimio
demonstravero tibi (Gen. xu); in terrara scilicel vi- mcerore inciamare. Siquidempater ejus vociferaba-
ventium, et regionem sanctorum: in terram flueniem tur, dicens: Fili dulcissime, et unicum mcum pi-
lacle el melle, id est, iu doctrina apostolorum et gnus, Asiion charissime, quid tibi factum est, vel
prophetarum. Et cum universa quae tibi praeceperat qualis fera tc subito devoravit, ut nec parum aliquid
expleveris, tunc iradet possessionesparadisi, pan- reliquiarum tuarum potuerim reperire? 0 baculus
del tibi sacraraenta ccelestia, donabit regni ccelorum seneciuiis meae, el viscertim nieormn tumen, Ubite
gloriam, deraonstrabit apostolorum immensamlaeti- jam ulterius requiram nescio , et in quam regionem
tiara, martyrum choros, angelorum atque archange- propter te meos mittam famulos ignoro. Tu enim
lorura frequentiara saepiusdeelarabit. Sed super haec eras urbis hujtis pretiosissima margarita, tu inter
omnia, ut filium et fratrem (e sibi per gratiam ado- g] luos cives IIt columba pulcherrima incedebas; tu ut
ptabit. llaecaudiens juvenis sapientissimus, procidit radius solis inler omnes fulgebas; tii ut splerididis-
ad senis genua, et rogare eum coepit,ut illi se potius sima luna inler populare vtilguscoruscabas ; tu inter
offerret, cui ipse ab ineunte aelate deserviret, qui et sapientes sapicntior existebas. Et quid multa? Per
tantaepotenliaeet magnitudinis solus baberetur. Et tua mellifluaverba universos ad tui amoris deside-
quia propter servos seu ministros, quia ad ejus erant rium provocabas. Haecquidem pater. Sed et mater
obsequium,ne quispiam eorum haecpatri indicaret, scindens vestimenta surt, ac feriens manibus pectus,
araplius niiiil Astiou in die illa ad hominem Dei lo- tali modo defleb>!,dicens : Quis te a me separavit,
culus est. vel quis seduxit? seU qualis avis demens de gremiis
CAP.VI. — Alia vero die surgens primo diluculo, rapuit, o dulcissime fili Astion, ignoro. Sed, ut sus-
ut apis prudentissima, ad eumdem locum unde be- picor, forte ille Chrisiianoruin Deus, unum misitde
stcrna dic coelestes(lores fuerat depastus, propera- suis, et pervertit cor luurn, et abalienavit!te a nobis.
vit. Et ingressus in mansionem sacerdotis Douiini, Et nunc vaemibi miseraesoli, eo quod infinila tristi-
laliter eum salutavil, dicens : Ave, o apostole Cbri- tia, et inlolerabilis dolor me apprehendit, et tanto-
sii, et noviTeslamenti minister. Et sanctus ad Iiaec: rum annorum labor inanis inventUsest. Cecidil co-
Ave et lu, juvenis , qui marlyrii stolam et coronam C i ronn capitis mei. Aruit siquidem fruclus ventris niei,
variis gemmis conlexlam in capile geslas. Cumque el sedeo nt civitas desolata. Mater fui usque nodie
juxta se eum sedere fecisset, taliler ad eum loculus per le, fili mi, ac regina, et nunc te amittens, ncc
est: Quid est, fili? Seni n Dominicum,quod hesterna reginac gloriam , nec malris gaudium habeo. Sed et
die in terram cordis tni per divinam graliam semi- tu, nate dutcissime, arbor fuisti, et excisa es; mar-
uavimus, ascendit ad fruclum , an adhuc infidelitatis garita, et a Galilaeis(6) furalus es; gemma pretiosa,
vitio detinciur? Et Astion ait : Ut novit bealitudo et in obscuro collocatus es; ut lampas, et exstincla
tua, o sanclissime pater, tinicus mei genitoris, ni- es; columna eras, et dcjectus es; regalis statua, et
niiumque cliarus existo; et satis tiraeo, si Christia- eversus es. Et quid multa? Homo fuisli, etin mo-
iius etTectusfuero, ille prae nimia desperaiione, aut menli hora, ut suspicor, subito morluus es. Et nunc
spiritu violenter careat, aut in profundum maris se- propter te, fili mi, amens effecta sum, ut nec vel
uietipsum praecipitet; et aut vere, quod absit, pro- vitam, vel nomen raeum inlelligam. Haecet hujusce-
pter me ameus efficialur; atque unde mihi saluiem modi verba pater ejus et mater dicentes, nullo modo
spero devenire, illi morlem perpetuam et gehennae se poierant a moeroremaximo relevare.
prxparem ignes. Ergo si dignaris consilium raeum CAP.VIII. — Igitur cum in memorata urbe, sancli
accipere, facito interim quae dico. Jubc me hodie D Dei homines mansionessibi aptas invenissent, in ea
fieri catechumenum, el impone niilii jejuuium ini gratiarum actiones soli Deo exhibebant. Et quia scri-
quanios voiueris dies, et post dies defmitos mihi sa- ptnm est: Non potest civilasabscondi super monlem
crauientum baptismalis tribue. Cumque omnia quae; posila (Matth. v), neque divina gratia Iatere sub
Christianre pertinent religioni explevero, tunc pre- modio, coopit ilerum coeleslis virtus per sanctura
cor ut pariler ab bac urbe ambo egrediamur, et ini Epitccttim plura signa et prodigiain regione Scytba-
regionera longinquam, 214 um nos Spiriius san- rum, quam ea quae in Orientis partibus fecerat ope-
ctus perduxerit, properemus, ne immacolatam con- rari. Nam una dierum quaedara raulier adfeum ve-
scienliam meam per suas lacrymas polluat paier. niens, obtulit ei filium suum, annorum fere xv, rau-
Cumque in prudentissimojuvene, quaedisposueratt tum et surdum, et aridum existenlem; projiciensque
ipse, consumtnata fuissent, post dies paucos, ora- eum ad pedes sancli Epiiecli, tnliier ad iilum loque-
tioue ad Chris+umpraemissa. ambo ab urbe egre- batur, dicens : Unde adveneris nescio , vef de qua
diuntur : et descemtenies navim, in Scytharum finesi regione existas ignoro. Hoc autem tantummodo
ingressi sutil, atque in Almiridensiura civilateiu (5)) credo, quia si vis, poies langueniibus sauitatis rae-
3590 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 400
delam praeslare, eo quod babilus tuus atque religio J t CAP.X. — ltem atio tempofd vidit hominem qui
Nazareni illius te esse discipulum declarel. Audivi- de nimia altitudine lapsus, semimortuus a parentibus
mus siquidem quanta signa et prodigia alii de numero in domum propriam ducebatur. Curaque inlueretur
tuo in illiiis sunl nomine operaii. Ergo quia unus ex illos de repenlino facto nimium lauientari, pia mise-
illius discipulis baberis, subveni infirmilatibus ratione commotus, secessit in queindam locum occnl-
nostris. Pracdiea nobis de mirabilibus illius, ex- tum; et stans, taliter Dominumnosirum pro eo pre-
pone de naiione ipsius, seu divinitatis sacramen- cntus est, diceus; Christe Deus, qui per beatum
tum, ut et nos servi ejus per te efficimereamtir. Haec Paulum aposlolum, Eutychum de fenestra ruenlem a
audiens sacerdos Domini, taliter mulieri locutus est, nioriis januis revocasti ad vitara (Act. xx), et qtri
dicens : Si credere vis mulier in eura quera ego prae- jEneae ab annis LXXX in grabato jacenti, per sanctuin
dico Deum, el nullum deinceps infidetitatis vitium in Petrura slabililatem tribuisti membrorum, el claudo
animo tuo rcsederit, sed credideris ex toto corde tuo ex ulero raatris existenti integrara sanitatera praesti-
tisii (Act. m),et nunc, quaeso, Domine, respice super
quod ipse sit conditer cceli el terrae, maris quoque et
fontium aquarum, et omniura quae in eis sunt, erit istum hoininem, qui per diaboli operationem a tanta
quod pelisli. Nec eniin longe est ab unoquoque no- cecidit altitudine; dona ei inlegram sanitatem, taci-
strum, eo quod in ipso sunius, vivimus, et movemur 18 toque eum esse de numero gregum tuorum, quia tu
(Acl. vn). Haecdicens, puerum dissolulum jubet ele- es paslor noster, verus Dotninus, qui in tuo sancto
vari; et sublevatis oculis ad coslum, taliter pro eo Evangelio loculus es, dicens (Joan. x): Ego sum pa-
Dominum deprecabatur, dicens : Omnipotens Deus, stor bonus, et cognosco meas oves, et cognoscunt
qui es immensus el invisibilis, inenarrabilis quoque me niere. Sicut novit me Pater, et ego aguosco Pa-
el incomprehensibilis, salus Christianorum, inlir- trem, et aiiimatu meam pono pro ovibus meis. Ora-
inantiuiii medicus, gubernator navigantium, pericli- tione finita, accedens juxla hominein, taliter ad cum
tanlium portus, lumen caecorum,pes claudorum, via locutus est, dicens : In nomine Jesu Chrisli surge et
errantium, respice, quaeso, Domine, super hunc fa- anibuIa.Etapprehensaejusmanudexteraelevavileum;
muluui tuum, et solve vinculum linguae illius ad et protinus consolidalaesunt bases ejus et plantae, et
laudera nominis lui. Aperi quoque aures ipsius, ad exsilivit et ambulavit. Et veniens una cura parenti-
audiendum tua ccelestia sacramenta. Sana universa bus suis usque ad babitaculum sanctorum, exclamavit
inembra ejus conlrita, tam animam quam etiam cor- magna voce, dicens : Unus Deus Epicteti et Astionis,
pus, sicut illius paralylici quem post triginla el octo vere unus Deus Christianorum ; ideoque non recedo
annos tuus venerabilis adventus integra donavit sa- binc, nisi hodie Christianus cum meis parenlibus
nilute (Joan. v), ut agnoscant noraen luura qui te ' ' fuero effectus. Tunc sacerdos Doinini assumens ho»
non noverunt, 215 et credant quia tu es solus et minem,cum universis qui aderant, eadem hora cate-
verus Deus, qui regnas et permanes una cura Paire chumenos effecit, et post paucos dies sacrameiitura
et Spiritu sanclo in saeculasacculorum, fcxpleta ora- eis baptismi tradidit.
lione, exspuit ter in os infantis, atque interrogans CAP.XI. — Alio quoque lempore, dum ad haurien-
eum, dixit: Fili, in quem Deum nos convenit cre- dam aquam ex flumine ipse beatissimus Astion, sine
dere, in idola quae ab bominibus fiunt, aul in Jesura jussione vel commendatione senis perrexisset, turpis
Cbristuui crucifixum, qui te bodic sanare dignatus quaedamcogitatio in via eunte illo, mentem ejus su-
est ? At ille cum magna voce exclamavit dicens : ln bito invasit. Et cum per triduum hic lalis ac tantus
Jesum Ciiristuni nos convenit credere, o beatissime, vir non potuisset de suo pectore eam extrudere, ni-
qui tanta beneficia semper et usque in praesentem mium tristis effectus est, et vultus cjus valde pro hoc
diem in hominibus operalur. Cumque hoc miraculura permanebat confusus. Quem intuens venerabilis se-
cerneret Almiridensium mullitudo , dedil gloriam nior, ail ad eum: Quid est boc, fili, quod sic trislem
Deo, et plusquam mille aniniaein ilia die crediderunt te intueor, et insolilo niosrore aspicio confectum ?
in Dominum Salvalorem. Haecsiquidem tristitia, quae tenunc detinere videtur,
CAP.IX.—Non solum igitur sanctus Epicletus, sed ' non est illa quam sancli solent habere in vultu, vel
et beatissimus Astion plurima miraculain nomine Do- pcenitentes pro sua communi salute; sed pulo banc
mini operabatur. Deniquecollalaesleis plurima gratia esse illara mortiferam tristiiiara , quae aut apostaiam
adversus omnes infirmitates, sed et coiitra daemones Judam (Matth. xxvn), vel Achilophel consiliatorem
maxima illis potestas tributa est. Una igiturediebus, Absalonis necavit (/27 Reg. xvn). Tunc ille : Atite
dum ad bauriendum aquam pergeret ad Danubium, hoc triduum , quando lua venerabilitas cum bomini-
otcurrlt ei homo qui a daemonio vexabalur. Et ap- bus illis decoelesti mysterio loquebatur, pudore ve-
propians juxta illuni, et orans pro co sufiicienter, tantc, ego, le nesciente, ad hauriendam aquam ad
salutare signum in fronte ejus fecii, et per universa fluviumperrexi. Eunte me vero in via, turpis quaedam
merabra ejus depinxil. Qui e.idem bora egressus esl et salis sordida cogitatio, et, ut pulo, per diaboimn
ab eo. Fugiens aulem diabolus, dicebat: Fides tua, in menlem mihi ascendit. Et nunc itaque, ecce jain
o Astion, ac puritas mentis, magnam adversus genus per triduum, qnantum valeo cum lacrymis et ora-
nostrum a Saivatore accepit potestatem. Et haecdi- tione Scripturarum laboro ad expellendam eam, et
cens, nusquam comparuit. nullo raodo valeo superare. Tunc sanctus Epictetus
 401 VITA SANCTORUMEPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONISMONACHI. 402
terribilem ei suiim vullum ostendens, et indignans A t nus, hoc patria; et nihil aliud sumus, quain veri Dei
quodammodo adversus dccmonem, taliler ad cura lo- cullores. Et iternm: Si nobis post hanc cnnfessionem
culus est, dicens : Et quare absque mea senientia supplicia jnsserit adbiberi, nibil aliud in tormentis
ostiuni cellulae egressus es, vel sine oratione Chrisli posili dicamus, nisi: Domine Jesu, tua voluntas sem-
sacerdoiis perrexisli ad fluvium ? An ignoras quia per fiat in nobis.
commendatio praepositi seraper juuioribus murus in- CAP.XIII. — Igitur aliadie, primp diluculo jtibet
expuguabilis, et lorica fidei, ad superandum diabolura Latronianus dux tribunal praeparari in media civi-
existit? Et haec dicens, jubet eum pariter secum in tate, et praeconibus imperat ut cura niraio clamore
eratione ante Dominum prosternere. Cumque diu ad tam nefandum et horridum spectaculum muliitu-
jnultumque Salvatoris 216 rnisericordiam precaii dinem populi invitarent. Et facta jam hora diei ter-
fuissent, et finila oratione ex solo surrexissent, vidit tia, quasi furibunda bestia Latronianus procedit. Et
bealus Astion puerum quemdam nigrum cum ignea populo undique exspectante, sedens pro tribunali ju-
facuta de suo sinu egredienlem, ac talia sibi diccn- bet adduci sanctos ln conspectu suo. Cumque exhi-
tem : Confessio tua, Astion, magnas meas contrivit biti coram eo astarent, mox ut vidit eos, a pavore
hodie vires, et una oralio vestrame inermem in om- uimio totus obriguit; non enim poterat intendere in
uibus reddidil ac desolalum. Ideoque egressus hinc,. B sanctos, eo quod instar solis, prae nimia gratia quam
intrabo in cor Latroniani ducis (7), et cxcitabo eura gerebant, fulgebant facies eorum. Erat siquidem
adversum vos celeriter, et per varia suppliciormn sanctus Epictetus annorum fere sexaginta, statura
geuera vos expendet, eo quod ingressi estis, ut qtii- procerus, barba prolixa, et splendore caniciei deco-
dam latrones sive malefici, in provinciam ipsius, et ratus. Simililer et bealissimus Aslion monacbus,
multos homincs a cultura deorum ipsius per veneficia slatura et ipse procerus existebat; scd et niniiurn
Vestra avertenles, Deo vestro socialis. Et haecdicens pulcher ac delicalus, et quasi triginta quinque annos
daemon, ultra non comparuit, aetatis agens. Cumque unius horae spalium Iransisset,
CAP.XII. — Igitur cuin hujuscemodi spiritalibus interrogavit eos Latronianus dux, dicens : Quse sunt
exerciliis sancti Dei famuli conversarentur, et Salva- vocabula vestra, qtiod genus, seu de quali provincia
tori nostro Jesu Christo in psalmis et orationibus vos estis oriundi, nobis in conspectu bujus multitudi-
unanimiter deservirent; ac mulla mirabilia non so- nis explanate. Respondentes sancti, dixerunt: Nos
Jum in hominibus, verum etiam et in pecoribus di- Cbristiani sumus, et de pareniibus nati Christianis,
Vina gralia per cosdem operaretur, subito advenil alque de Christianorum patria nos sumus oriundi.
Latronianus dux in Almiridcnsiura civilatem. Et cum Latronianus dux dixit: Ego nomina vestra interim
per triduum opera publica el imperialia ministeria C volui audire. Nam eo quod de illa maledicta perfidia
qure ibidem erant pervidisset, quarta die nisntiave- estis, et ego novi, et universi circuinstantes. Ad haec
runt ei quidam de officiode beatissimis viris, dicen- sancti marlyres dixerunt: Nos Christiani sumus, et
tes ei, ct quod maleficisunt et magi, niultos per sua Jesum Christum Dominum nosirum, in cujus po-
veneficia avertereut jam a sacriliciis deorum. Haec testate cuncla habentur, agnoscimus et atloramus,
cum ille audisset, continuo imperat aliquos ex quae- universa idola tua abominamur, dicente Scriptura :
stionariis, ut post solis occasura pergerent ad habi- Similcs illis fiant qui faciunt ea, sed et omnes qui
taculura sanctorum , et comprehensos eos ferro vin- confidunt in eis (Psal. cxm). Haecaudiens dux, ni-
clos perducerent in custodiam carceris.. Cum ergo mium iratus est, et imperat ut exspoliatos forliter
comprehensi beatissimi viri, in vinculatorium (8)duce- verberarent. Cumque a ministris Christi martyres
renlur, psallebant dicentes : Deus noster refugium et caederentur, oculorum suorum obtutum elevanies ad
virtus, adjulor in tributationibus quoeinvenerunt nos cceluui, laliter dicebant: Domine Jesu, magister no-
nimis (Psal. XLV).Et ilerum : Dominus virtiittnn no- ster, tua voluntas fiat in nobis. Sed ctim diu mul-
biscum, susceplor noster Deus Jacob (Ibid.). Rur- tunique ccederentur, et nihil ejus immanitasadversus
sumque : Multae tribulationes jtistorum , el non im- Dei cullores praevaluisset, taliter iratus contra eos
piorum; sed tamen ex omnibus his liberabit eos D Latronianus locutus est, dicens : Ubi est mirabilis
Dominus. Custodit Dominusomnia ossa eorum.unum ille vesler defensor, quem sine cessatione 217 vo-
ex bis non conteretur (Psal. xxxm). Cumque ingressi bis in auxilium invocastis? Yeniat itaque nunc, et si
. fuissent in carcerem , totam noctem more sibi solito potest, de meis vos eripiat manibus. Sancti martyres
in psalmis et orationibus transegerunt. Post expletam dixeruut: Christiani sumus, o tyranne, fiat volunias
autem vigiliarum solemniiatem, hoc modo sanctus Dei nostri in nobis. Haeccum audisset Latronianus,
Epictetus ad beatum Asiionem Iocuius est, dicens : jussit eos in eculeum levari, et fortiter ungulis fer-
Si uos, o milcissime fili, craslino die interrogaverit reis radi. Cumqueraderenlur, iterum dicebant: Cliri-
judex, dicens ; Quod geuus, vel quae nomina veslra, siiani sumus , o lyraune Latroniane , fi.it voluutas
vel ex qua provincia estis, et tinde buc venistis ? nos Dei nostri in nobis. Tunc deinde jussit tyrannus ut
nihil illi penitus respondeamus; neque gentts ei, vel Jampades ardentes, cum adliuc in eculco penderent,
nomina nostra indicemus; sed necpatriam, unde su- ad ialera eoruni applicarent. Cumque et hoc tor-
mus oriundi, illi faleamur; nisi lioc tantum dicamus, menli genus magiianimiter tolerarent, dicebant :
quia Christiaiii sumus, et boc nomen nobis, hoc ge- Cbristiani sumus, o tyranne, fiat voluntas Dei in
«03 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 404
nobis. Et curo jam hora septima facla fuisset, jussit A dine verbi divini, et deillo pane qui de ccelodescen-
eos Latronianus de eculeo deponi, et in cusiodiam dit, quotidie reGciebantur, atque indesinenter psal-
carceris perduci. lebant, dicentes : Deus misereatur nostri, el beuedi-
CAP.XIV.—Unusautem ex quaestionariis,nomine cal nobis; illuminetvultum suum super nos, etini-
Vigilaniius, audiens hunc versiculum sanctos marty- serealur noslri; ut cognoscamus in terra viam tuam,
res in tormentis positos, frequenter et saepius itera- in omnibus geulibus salutare tuum.
re, id est, Chrisliani sumus, o tyranne Latroniane, CAP.XVI.— Igitur cura in urbe Almiridensiumsau-
fiat volunlas Dei nostri in nobis, existimans quod ali- cti martyres haectormenta pro Christi nomine tole-
quam magnificaepraecanlat-ionisin se baberet virtu- rarent, quidarn peregrinus quodani die videns bea-
tem, quia dicehant uullo modo posse medilantibus tissimum Asiionem ante Iribunal judicis consisten-
eum dolorem sentire, ccepii hunc ipsum versicultnn lem, et cognoscens quis cujttsque generis haberetur,
incessabili meditatione ruminare, infra domum et in festinanter navigans in partibus Orientis descendil,
plaleis, dormiens alque exsurgens, et in omni lem- et veniensin civiiatem unde erat oriundus, nunliavit
pore decantare. Cumque per triduum jugiter non patri ejus et matri haecuniversa quaeilli acciderant,
qniesceret decantando, quarta demum die ecepit voce dicens eum cum sene quodam Christiano, Epicteto
publica proclamare, dicens : Ego Christianns sum, o » nomine, in martyrio consislere. Similiter nomen ci-
tyranne Latroniane, fiat voluntas Dei nostri in nobis. vitalis in qua essent, diligentissiine eos cdocuil. At
Et perveniens ad beaiissimos martyres in custodia illi haec audientes, mox ad genua sibi ista referentis
earceris, signaculumvitaeab eis promeruit percipere; advolvuntur; et foniter eum rogare coeperunt, ut ea
et cum omni domo sua credens in DeumSalvalorem, quaevera essent eisdiceret. At ille jnrejtirando vera
bealorum sancla corpora ipse postmodum cum hu- haecesse affirmabal. Tunc ccepit dicere pater ejus :
nore maximo sepelivit. Si ego infelix meritus fuero ut videara facieiu lilii
CAP.XV.—Igilur post quintam demum diem, se- mei, quidquid illud est quod mihi mandaverit et do-
dens iterum Latronianus dux pro tribunali, jussit cuerit, hoc sine aliqua mora facturus sum. Simililer
sanctum Epictetum presbyterum, et Aslionemmo- vero et maler dicebat : Ego miserabilis et bumiliata
nacbum inconspectu suo perduci. Cumquea minislris per omnia, si illtim adhuc in hoc corporeraeritafuero
daemonum ducerentur, psallebant, dicentes : In le intueri, 218 el domum universainque meam sub-
inimicos nostros ventilabimus, Domine, et in nomine stantiam dereliiiquam, et illi soli adhaerebo,eo quod
tuo spernemus insurgentes in nobis. Non enim in super haec omnia ipse solus milii charior et dulcior
arcu nostro speramus, et gladius humanus nequa- habeatur. Quod et si me imperaverit fieri Cbrislia-
quam salvare nos poterit; sed dextera tua, et bra- « nam, nec hoc recusabo facere, et cum ipso postmo-
cliiiiin tuum, et illuminatio vultus tui, quoniam tu dum, si voluerit, parala sum tormenta sustinere, et
complacuisli in nobis (Ptal. XLIII).Cumque anle suh- mortem gralanter accipere. Et haecdicentes, univer-
sellium profanissimi ducis Christi marlyres astitis- sam substantiam suam ac' divilias sub acloribus et
sent, ait ad eos Lalronianus dux : Acquiescilismihi, procuratoribus reliquerunt. Et egressi cura tribus
et sacrificatis diis, an adhuc in vestra insania perdu- pueris de domo sua, navim prolinus conscenderunt,
ratis? Sanctus Epicletus respondit : Ssepiusnos in- et navigare cceperunt, utin Scytharura terrainatque
terrogasti, frequenler nobis blanditus es, multo- in Almiridensium civilatem devenirenl. Cujus pro-
tiesque dona plurima el honores nobis maximos pro- vinciaetunc ponlilex et praeposilussanctarura Dei
misisti, et tamen penitus nihil aliud a nobis audire ecctesiarum, bealissimus evangelicus(9) habebatur.
poluisti, nisi quia Christiani sumus, etecce nunchoc CAP.XVII.—Igitur expleto numero triginta die-
ipsum iterare non quiescimus. Cum autem audisset rura, jussit lyrannus ut sancti marlyres corara se
Latronianus haecomnia verba, dedit inugitum utleo; exhiberentur. Qui cum hilari animo et vtiltu splen-
et exclamans voceinagna, taliier ad suos mitites lo- dido coram illo constitissent, sic ad eos Lalronianus
cutus est, dicens : Velociier, o ministri hujus splen- dux locutus est, dicens : Saepius vos de norainum
didissimi culminis, salet acetum huc atTerle,etprio- " veslrorum vocabulo interrogavi, vel genere, seu unde
ribuseorum lacerationibus confricate.simulque pice.n estis oriundi, et nunquam roibi veritatem dixistis.
et adipem in cacabum aeneum mittiie, etcum cceperit Nunc itaque, cum nec patriam novi, nec genus agno-
fortiter ebullire, eos in eumdem miltite. Et s.incii sco, sed nec nomina veslra polui addiscere, hoc co-
hrec audientes dicebant: Christiani surous, o tyranne, gitavi apud memetipsnm, dicens: Eo quod nihil aliud
fral voluntas Dei in nobis. Cumque hoc tormemi ge- vos esse videmini, nisi corporei daemones, qui sine
nus pro Christi nomine magnanimiter tolerassem, et nomine vel genereesse noscuntur; et ideo secundum
in nullo penitus laesi fuissent, imperal sxvissimus quod digni estis, hoc vos vocabulo nuncupabo. Et
tyraunus ut inde eos ejicerent, et in cusiodiam car- adjecit dicere ad eos : Dicite mihi vos, o corporei
ceris denuo perdttcerent: Ne forte, inquit, et con- daemones, si non sacrificatisimmortalibus diis, facio
stantia eorum nobis ignominiam et Chrislianis au- bodie ut capita vestra abscindantur.Cbristi martyres
daciam generare videalur. Et sic jussit ut per xxx dixerunt : Nos Cbristiani sumus, et in nomiiieChristi
dies nullus ad eos introiret, neque ab aliquo cihus daemones, quos vos ut deos adoratis et colitis, nos
potusquc deferrctur. Sed athlelaeChrisli de plenim- tle obsessis corporibus effugamus. Utinani in te
405 VITA SANCTORUMEPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACHI. 406
daemon pessimus non habitaret. Hoc audiens vesanus ,A in bono. Et nunc, quresumus, Domine, suscipe nos
ille, et horrendus, nimium efferaius est; etjussitmi- in roanibus luis sempilernis, ct introduc nos iu Je-
nistris suis ut cum lapidibus ora sanctorum contun- rusalem coalestem, quae est maier omnium sanrto-
derent, Deinde imperavit ut virgas afferrent fraxi- rum, cujus ipsees lumeti, et sponsus, conditorquo
ne.is, el sic ex eis lam diu eos verberarent, quandiu que ac fabricator, ul una cuin angelis et archange-
spirilum exhalarent. Beatissimi vero athletre Christi lis, patribus, patriarcliis, propheiis, 219 apostoljs,
taliler patienies, nihil aliud dicebant, nisi: Domine martyribus, confessoribus, jugiter collaudemus et
Deus noster, tua voluntas fiat in nobis. Sed cum diu glorificemus Patrem, et Filium, et Spiritum sanctura
mullumque caedereniur, et semper hilares magnani- in saecula s;eciiloruni.
niesque in confessione Domini perdurarenl, videns CAP. XIX. -r- Et cura respondissent circumstau-
minister ille diaboli eo quod nullo modo praevaluisset les, Amen, rogarecoepit carnifices sanctus Epictetus,
e>s insania contra ipsorum constantiam, jussit mi- ut ante se prius beatum percuterent Astionem- Sed
nistris scelerum duci eos foris civitatem, el capita cura ille diceret: Quia le primum decet, o beatissime
eorum gladio amputari. Cumque ducerenlur psalle- Pater, liauc salutiferam propriamque propitiationera
bant, dicentes: Laudate nomen Domini, laudate, mereri, sanctus Epictetus respondit: Veterana, in-
servi, Dominum(Psal. cxxxiv), quia facta est volun- B quit, calliditas serpentis, satis subtilis et circum-
tas Dei nostri in nobis per omnia. ventosa est, fili; el ideo quod nunc jubeo fieri, pro
CAP.XVIII.—Cum autem pervenissent ad locum tua salule ac mea requie babeiur. Hodie namque de-
ubi feriendi essent, stantes conlrapartem Orientis, cem et seplem annos per divinam gratiam munus ca-
expansis manibus, et sublevatis oculis in ccelum, stum immaculatumque te servavi, et modo vis ut in
taliter Dominumoraverunt, dicentes : Benedictus es, puncto unius horaetantorum annorum laborem per-
Domine Deus patrum nostrorum, et l.iudabilis, et dani? Non ita. Quod enim cupio facere, mi fili, per
superexallatus in saecula, eo quod non humaiia, sed inspirationem Spiritns sancti facio. Sic enim Abra-
lua voluntas per omnia facta est in nobis. Tu es enim bara iu holocaustum Isaac filium obtulit; Jepbte fi-
qui docesin tecredenles, ut faciant volunlalem luam, liara Domino in sacrificium exbibuit; Peirus quoque
et ut annuntienl mirabitia lua in omni lempore, eo Stephanum anle se in coelestibuspraemisit. Et quain-
quod Spiritus tuus sanctus gubernat unumqueraque vis ego non possim esse incredulus debonitate Dei,
in bono secundum propositum cordis sui, ct secun- eo quod polest te et sine mea praesentia in omnibus
dum propriam voluntalera. Tu es enim qui Abrahara conservare, sicut et usque in hodiernam diem cu-
secundum luam voluntatera sempergubernasti» Jsaac stodivit immaculatum; lamen agnoscere debes, eo
sanetilicasli, et cura Jacob coltuctaius es, imponens C quod bonus pastor semper pro ovibus suis animain
illi noraen novum Israel; qui Josepb a persuasioni- ponit (Joan. x). Ergo quod facio, pro me et le facio,
bus /Egyptiaeet blandimenlis castum custodisti, et fili. Noli igitur araodo de mea societate dubitare.
Siisannam simililer a pollutione insidiatorum imma- Credo enim quod jam sanctus Michael cum angelis,
culatam conservasti; qui sanctorum prophetarum et Abelcum prophetis. Petrus quoque cum apostolis,
tuorum corda purificasli, et beatissimorum apostolo- Stephanus cum raartyribus, Daniel cum confessori-
rum mentes per donura sancti Spiritus illustrasti, bus, in occursum tibi venerit, fili, qui te nunc in
dicens ad eos : AccipiteSpiritum sancttim (Joan. xx); suis gremiis suscipiant, et usque ad thronum Christi
qui atbleias tuos per gratiam luam coronasli, et pro Salvatoris nostri cum hymnis et canticis spiriluali-
noraine tuo dimicantibus semper victoriam condo- bus perducant. Haecet horum ampliora audiens bea-
nasti; qui nos bumillimos et peccatores famulos tuos tissiraus Astion, respondit, dicens : Fiat volunlas
ad banc patriam perduxisti, ut annuntiemus in ea, Dei et tua, o sacerdos Dei, ac venerande pater. Et
ac praedicemusEvangelii tui doctrinam, his qui in ea faciens signaculnm crucis in fronle sua, taliter ora-
babitant; qui noster gubernator ac magister, ac bo- vit ad Dominura, dicens : Quoniam tu es protector
nus provisor in omnibus exstitisti; qui usque ad banc meus, Domine, in raanus tuas commendo spiriium
horam secundum tuam voluntatem nos semper gu- D meum(Psai. xxx). Et haecdicens, statira a spiculatore
bernasli. Quaesumus,Domine, ut digneris nobis san- caput ejus amputatur. Hoc cum factum fuisset, cer-
ctos tuos angelos transmittere,qui nos liberent et de- nens sanctus Epicletus, deditgloriam Deo. Et proji-
fendant ab adversariorum potestate, et victores nos ciens se super corpusculum ejus, rogare coepit a
ac Iriumphalores per tuam gratiam usque ad tbro- carnificibus ut quomodo jaceret super cadaver san-
nura tuae majesiatis perducant. Sed el viros hujus cti martyris, sic et ipsum percuterent. Quod cum ex-
regionis seu civitatis conserva in limore tuo, prolege pletum fuisset, intuentes universi qui arderant Chri-
in misericordia tua, custodi in bonitate tua, guberna sliani pariler ac gentiles, de bono magistro Epicteto,
secundumvolunlatem tuam : benedic pusiliis eorum acde perlecta discipuli obedienlia, cumlacrymisDeo
cum magnis, alque pro honore quem nobis propter gratias relulerunl.
noraen sanctum tuum exhibnerunt, repraesenta eis CAP.XX. — Et dum illi darent Deo gloriamet hcmo-
niercedem in beatitudine sempiterna. Tribue quoque rem , ecce subito corpora sanclorutn martyrum in
nobis fiduciam, ut quotiescunque divinam luani ma- modum nivis visa sunt candida : atque prre nimietate
jestateraexoraverimus, adirapleas petitiones nostras splendoris, quasi solis radii esse videbantur. Oinnes
407 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMIiS. 408
ijui a quacunque infirmitate delenli esse videbantur, A ejus dicebat: Ego si illum per te, o juvenis, merear
statira ut cadavera ipsorum ex fide contingebant, seu hodie videre, indumenta auro texta te adoperiam,
cuni veneralione deosculabantur, continuo universa atque dimidium bonorum meorum libi condonabo.
anxietas seu dolor ab eis fugabatur. Circa solis vero Ad haec Vigilantius respondit: Illc anlc triduum hinc
occasum veniens Vigilaniius cum omni domo sua et egressus, in regioneta ambulavit longinquam, atque
.cum aliis Cbristianis, occulte tulit corpora sancto- diraidium subslanliie suae una cum domo milii cum
rum martyrum: et perfundens ea myrrha et aromati- quadam chartula commendavit, dicens : Si aliquis
bus pretiosissimis, in loco congruo et aplissimo cum venerit, missus a palre meo ad quaerendum me, in-
hymnis et psalmis, et cum magna devoiione sepeli- trodtic eum in hanc domunculam meam, et dicitoei:
vit.,In quo loco mulla signa et prodigia .ad laudcin Hsecdicit Aslion monachus : Sustine me hic quoad-
nominis Christi usque in praesentem diem celebran- usque redeam ad te cum salute. Quod ct si volueris
tur. Latronianus vero supervenienle nocte invadiiur bacres meaesubstaniire csse, fesiina universa illa quae
a pessimo daemone, et surgens primo diluciilo vcnit in hoc libro scripta sunt adimptcrc, ct eslo feliciler
in praetorium, atqueibi positus coepit plurinia amen- niliil dubitans. Et inatcr : Quac dicitur, inquit, regio
tise inaniaque verba proferre; deinde arrepto glatlio, illa, quo porrexit dulcissimus meus et unicus Astion?
priores quosque de officio suo inscqui et vulnerare,; BI Vigilantius rcspontlit: Regio robustoruni, seu for-
super alios vero ut canis rabidus insilirc, atque alio- tium viroruni. Et mater : Sunt aliqui liomines ibi-
rum indumenla dilanians, huc illiicque discurrerc. dcm commanenlcs? Vigilaniius respondit: Plures et
Hoc illi intuentes et videntcs, quia amens ci insa- valde nobilcs babcntur, quorum possessio paradisus
nus exstiterit, despoliantes illnm, pugnisac verberi- dicitur; quorura tabernacula ex luminc stint con-
bus mactare forliler ccepernnt, ac deimlc ligmis cjus structa; quorum vita Deus est, ct convcrsatio ira-
manibus ac pedibus in parvissimo tloraicilio projecc- mortalis exislit; quoriim vestes sanguinc sunt rc-
runt. Qui post biduum sulTocnmsa daeniouc, violcn- spersae, et in capite coronae ex auro purissirao cuin
ter spiritum exhalavit. gemmis variis fabricataebabentur. Sed ct Rex nimiura
CAP. XXI. — Igitur cum dics tertia pnssionis poientissimus ac metuendus est in eadem regione,
sanctorum martyrum illusisset, ct Vigilantius ad se- cujus nonien Deusdeorura efDominusdominantiumap-
pulcrum eornm orationis graiia tlcvenissct, subito, pellalur; ctijus nuiilii angeli dicuniur jtislitiae, quorum
apparuitei beatus Astion, ct dicit ad eum : Genito- veslisunaestomnibus, etiactuseorum jgniassimilatur
res mei ad qurerendum me de patria nostra hodic urenti. Sed et scnatus hujus imperaioris valtlc cla-
huc sunt ventiiri. Rogo igitur le, frater cliarissimc, rus Itgbctur; et media pars prophctac nuncupatur,
festina descendere ad portum, ct suscipe cos in do< 'G alii vero aposloli pronunliantur. Sed et civitas islius
mum tuam, atque per omnia consolarc eos, co quodI Regis valde est praeclara, nomenque ejus Christico-
propter me valida sunt tristitia maccrali; sed et in, lis pronuntialur cujus murus ex auro purissimo est
postremo de Salvatoris nostri fide aique diversis ma- constructus, habens portas duodecim et in ipsis sin-
gnalibus facias eos monere. Haecet plura horuni au- gulae dependent margaritae, atque singuli ex senato-
diens Vigilantius, dedit gloriam Dco, et slatim cum, ribus per singulas sedent indesinenter (Apoc. xxi).
festinaiione ad fluvium descemlit. Et ecce, circa ho- El priraa quidem porta dicitur Pelri, secunda Pauli,
ram tertiam cernit naviculara parvam subito appli- tertia Andreae, quarta Joannis, quinta Jacobi, sexia
cuisse ad portum. Cumque egressi de navi epibatre, Philippi, septima Bartliolomaei,octava Tliomae,nona
(10) fuissent, cceperunt a circumstnntibtis ibidera vi- 'Malthaei, decima Thadaei, undecima Simonis, duo-
ris sollicite inquirere, si aliquis eorura aliquando( decima Matthiae.Sed et templum mirificum est inea,
audisset ibidem, aut vidisset juvenern, Astion nomen, habens Sancta sanctorum et altareaureum;antecujus
habentem. Cumque multi multa de eo dicerent, Vi- conspeclum virquidam astat mirificus, lenensdecem
gilantius supervenit, et dixit: Ego vere vidi et noviI chordarum psalterium, ac jugiter ibidem degentes ad
eum. Sed interim venile in domum meam, et quie- laudem Regis illiuscobortatiir,dicens: Laudale Domi-
scite 220 pusillum, eo quod valde faligati estis in! D nura de coelis, laudaleeumomnesangeli ejus, laudate
navi, et postmodum, si vultis, ego vos ad eum, cum, eum omnes virtutes ejus (Psal. cxi.vm). liujus itaque
opportunum fueril, sine aliqua mora perducam. Att nomen.David filiusJesse pronuntialur.Setl et plateaehu-
illiprocidentesad genuaejuscoeperunlfortiterplanlas 5 jus civitatisex auro purissimo sunt slratae,cujus fluvius
ejusconstringere.osculanles atque obsecrantes, ut sij vitain oelernam emanat, cujiis pomifcra per singulos
possibile sibiesset, anlequam cibumcaperent,perduce- menses reddunt fructus suos, et folia eorum ad me-
rcnt eos ad illum. El Vigilantius ad haec: Facite priuss dicamentum procedunt animarura; cujus luinen in-
in terira quaerogo, ut et ego veslram pelitionem atque3 euarrabile est, et portre nunquam clauduntur, eo quod
voluntatem impleam. Cumque domum ipsius ingressi• nunquam ibi nox erit, nec ullae lenebrae babentur,
fuissent, et ad mensam consedissent, ccepit malerr sed semper gaudium et perpetua laetitiaibidem jugi-
sancti Astionisad Vigilantium talilcr dicere : Si mihij ter commoratur. Et mulier ad haec respondit: Et
locum deinonstraveris, o dulcissime frater, ubi nuncc non intellexisti, charissime frater, a quo vocatus illic
meus Unicus deinoratur Astion, hodie coronam au- meus Astion perrexit, ne in aliqua culpa deprehen-
reara capiti tuo imponam. Similiter quoque et palerr sus sit, vel ne quispiam ex comilibus aut e senatori-
 409 VITA SANCTORUMEPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONISMONACHI. 410
bus qui illic demoraniur eum convocavit, el sibi for- A _ nientes, praedicaverunt eum esse venturum, et noa
sitan prae nimia pulcbriiudine ejus in filium eumi sunt recepti; vel quomodo Dominus Deus uoster Je-
adoptavit? Et Vigilantius : Ab ipso, inquit, principei sus Christus, qui est unicus Patris, Verbuui ac Sa-
regionis iliius cum mulio honore et comitalu ibidemi pientia, virlus scilicet ac splendor gtorire, dignatus
vocalus perrexit. Ego siquidem tunc rainistros ipsosi sit in novissimis diebus, de Spiritu sanclo et Maria
videre non potui; attamen shut ipse mihi referebat,, semper virgine in mundo nasci; et quomodo illos-
valdc pulcherrimo ac splendido vultu habebantur,, qui seculi sunt eum, discipulos suos fecit esse, et
gerentcs aurea arma el hyacinlhina indHmcnta. Ett mittens eos ad praedicandum verbuin salutis genli-
quia in hac nostra regione fitleliier ex loto animoi bus, apostolis impOsuerit nomen; sed et quod regni
quae sibi ab illo injuncta fueranl adimptevit, hac dc; sui panicipes eos effecerit, qui Iiujus sanculi con-
causa cuui illuc pcr suos rainistros dicebat vocita- lempscrinl vanitaiem, et ipsum solum super amorem
lum fuisse, ut principatiim ei videlicet, stiper decemi propinqiiorunidiligerent. Curaque haecet horum am-
civilates, condonaret. Et mater: Putasigitur in lantai pliora sapicntcr eis Vigilantiusdisseruisset, iterum
gloria nunc ibidcm positus habel memoriam nostri?i veiieruni in iocum illum ubi scriptum est : Et dixit
El Vigilantius: Illc quidem memoriam veslri nimiunii Jcsus discipulis suis : Amen amen dico vobis, quia
habet in nieiuc, el valde cupit vos juxia se haberc>B '. omnis qui mc confessus fuerit corara hominibus,
semper, si tamen ea quae scripla sunt in libro illoi confitebor ct cgo eum coram Patre meo, qui est in
quera mihi relif|iiit adimplere volueritis. Et maier adI ccelis; qui aiitcm negaverit ine coram liominibus,
baec: Age, crgo, et depositum nobis celeriter reproe- denegabo et ego eum coram Patre raeo, qui est in
Eenta. Et haec dicenies, e mensa pariter consurgunt. ccelis. Noliie igitur arbitrari, quia veni pacein roit-
CAP.XXII. — Tunc Vigilanlius assumcns cos, in terc in terram; non vcni pacein raitlere, sed gladium.
cellam sanctorum martyruin introduxit; et osten- Vcni eniin separare Iioniineinadversus palrein suum,
dens eis dominicam crucem et sacrosancium 221 et (iliam advcrsus matrcra suam, et nurum adversus
EvangeliumChristi, ait ad eos : Hrccsunt quaeAstion socrtiMisuain, ct iuimici horainis domestici ejus. Qui
fifius vester milii dereliquit. Siergo inyslerium hnjiis amat patrcm aut malrem plus quara rae, non est me
divinaevirtutis et ea quae in hoc codice scripla suni, dignus. Et qui non acctpit crucem suam, et sequitur
feceritis, profeclo videbitis eum, et cum ipso in me, non est me dignus. El qui invenil aniraam suam,
perpetuum eritis in illa regione. Haec audiens pater perdet cam. El qui pcrdideiit animam suam propter
ejus, accepit Evangelium Christi prae manibus, et roe et Evangelium mcuin, inveniet eam (Malth. x).
aperiens pervenit ad eum locum ubi Dominus Jesus Et iterum : Cum autera tradiderint vos apud reges
locutus est ad discipulos suos, dicens : Amen, amen C ( et pracsidcs, nolile cogitare, quomodo aut quid lo-
dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in rcgene- quaraini. Non cnim vos cstis, qui loquimini, sed Spi-
ratione cum sederit Filius hominis in sede majcstatis rilus Patris vcstri, qui loqintur in vobis. Tradet au-
suae, sedebitis el vos super sedcs duodecim, judi- lem frater fratrom in moriein, et pater filium ; et
canles duodecim tribus Isracl. Et omnis qui relique- surgenl filii in parcntcs, et raorte eos afficient; et
rit domura, vel fratres, aut sorores, aut patrem, aut; eviiis odio omnibus, propter nomen meum. Qui au-
matrcin, aut uxorem, aut filios, aut agros, propier tem perseveraverit usque in finem, hic salvus erit.
noinen raeura, cenluplum accipiet, et vitam reter- Rursumqtie perveniens in ultimam pariem sancti
nam possidebit. Multi autem sunt primi novissimi, et; Evangelii, ccepit secumlum Joannem ilerum legere,
novissimi primi (Matth. xix). Et pater : Quis est, in- dicens : Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi ego
quit, iste Dominus Jesus, el qui sunt qui seculi sunt; sum, et illicsintraecum, ulvideanlclaritalein meam,
eura ? sed el qui sunt illi qui jubentur relinquere pa- quam dedisti mihi, quia dilexisti me ante constilu-
trem aut matrem, uxorera et filios, propter nomeni tionem mundi (Joan. XVII). Et denuo : Ut omnes
ejus, quos dicit percepturos esse in futura beatilu-• nnum sini, sicut tu, Pater, in rae, et ego in te, ut et
dine vitam aeternam? Quaesumuste, frater charissime, ipsi in nobis ununi sint, ul credat mundus quia ta
ut si aliquid in his quaevera sunt nosti, nobis ei:p1a-D 1 me misisti. El ego claritaiera quam dedisti mihi
nare non pigriteris. Aperiens autem Vigilantius osi dedi eis, ut sint unum, sicut et nos unum sumus.
suum, et incipiens a Scriptura istft, evangelizavil il- Ego in eis, el tu in me, ut sint consummati in
lis Dominum Jesum Christum, qualiter ab originei unum, et cognoscat mundus, quia lu me misisti.di-
mundi orania per ipsura facla sunt, et qualiter homi-• lexisti eos, sicut et me dilexisti.
nem ad iraaginem et simililudinem suam fecerit, ett CAP.XXIII.— Haecet ampliora horum dum tegis-
in paradisum deliciarum posuerif; et quomodo unami set pater, ad Vigilantium air: Precor, frater charis-
costain lulerit de latere ipsius, et finxit eara in rau- sime, iterum explanu nobis diligentius ea quae modo
lierera: sed et quomodopropler serpentem Adarades legimus, eo quod nos penitus in his verbis iiihil in-
paradiso deliciarura in hanc terram niorlalium expu- telligimus. Vigilaniius respondit : Illos quos dicit
lit; et qualiter Eva, quia ipsi serpenti magis obedire> Dominus Jesus noster: Quia qui me confessi fuerint
voluit quam DominoDeo suo, anxietatibus et dolori-- coram bominibiis, confilebor et ego eos corara Patre
bus in parturitioue est condeuinata; sed et qualiter meo, qui est in coelis ; qui autem deiicgaverint me
sancti prophetae ante primum adveutum Filii Dei ve- coram bominibus, denegabo eos et ego coram Patre'
411 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 412
meo, qai est in coelis; nos sumus qui in eum credi- jk ipsius iste est. Vigilantius respondit : Vetum Patcr
iiius, et in nomme sancto ejus speramus. 222 Si ejus iHeest, qui el Dominus, cum quo nunc deiuo-
ergo evenerit tempus persecutionis, et dixerint nobis ratur, qui et tanla bona ei in futura bealiludiiie con-
principes bujus saeculi : Abnegate Deum vestrum, donavit. Et iste vero mortalis est, et mortales filios
ct adorate nobiscumidola, qui sunt magni dii nostri, babet; et dum putatur stare, subilo cadit; dum dicit
qui et universa fecerunt; si eis non consenserimus, se vivere, repente morilur, eo quod nec iste illiini
vel quaejusserint non fecerimus, sed pro nomine ejus Patrem verum agnnscit, quem ille agnovit, de quo
tyrannorum minas tormenlaque toleraverimus, con- scriptum esl : Pater noster, qui es in coelis, sanctifi-
linuo et ipse in illa sua felici regione, coram Patre cetur nomen luum.
et coram sanctis suis angelis confitebitur nos, id est, CAP.XXV. — Igiiur cura per unam septimanam
amicos, et nimium charos sibi conslituet nos. De inter se disputarent et Christi mirabilia dicerent ad
quorum numero exstitit nunc ille vesier unicus et invicera et libenter audirent, Dominicadie advenien-
itiiniumsanctus Astion. Nam ante hos paucissimos te, ambo pariter crediderunt in Cliristum. Quos as-
dies, dnx provinCiaeistius Latroiiianus, duin com- sumens Vigilantius, perduxit ad quemdam presbyte-
pelleret eum ut abnegaret Jesiini Christura, verum rura sanclura , nomine Bonosum, qui persecutionis
illum quem nos dicimus imperatorem coeleslem, ut 1B atrocitatem devitans, in quodam secrelo loco occul-
conseiiliret ejus voluntati et daemonibusfamulaluiii te degebat. Qui orans pro eis suflicienter, et caie-
exhiberet, ille nullo modo acquiescens jussibus ejus cbizans eos eadera hora catechumenos fecit. Igilur
parere, fortis in fide sua, et nimium magnammiis cuin inde egressi fuissent, coeperunt dicere ad Vigi-
adversus ea qurc sibi ingerebantur mala, cum alio lantium : Ecce adimplevimus ea quae in libro illo
quodam venerabili sene Christiano, Epictelo noinine, quem nobis dedisti conlinentur : veni modo, et the-
persiitit usque in finem immobilis in sua sancta con- saurum illuro ostende nobis, quera Astion noster, ut
fessione. Hoc intuens eius iraperator illc ccelestis, ipse affirmasti, tibi coramendavit. Et Vigilantius :
et valde admirans de benevoientia et sincera ipsius Sequimini me, ego eum vobis sine mora aliqua de-
erga se dilectione, miltens suos ministros, boc est, monslrabo. Sed interira eura habeo abscondiium, el
salutiferos angelos, cum ingenti eum honore in illam nescio, si modo possum eum inde ejicere. Ergo, si
civilatem ubi ipse demoratur assumpsit, ut illi prae- vobis placet, de noctibus eamus ad locura, et usquc
rnia sempiterna, pro eo quod viriliter contra ipsius ad lucem ibidem permanearous operantes, forsitan
adversarios decertalus sit condonaret. Et ideo tam poterimus enm invenire, eo quod satis illum in pro-
Aslioni veslro quam ejus similibus, aptantur ea quse fundo abscondi. Et cum sol declinasset, assumens
legisti sacramenta : Ut omnes, inquit, unura sint, *G eos Vigilantius, foras civitatera cum illis egreditur,
sicul tu Paier in me, el ego in te ; et ipsi in nobis Et pervenientes ad septtlcrum sanclorum, adraonet
unura sint, ut credat mundus quia lu me misisti; et eos secura totam noctem in orationibus vigilatre.
ego claritatem quam dedisti mihi dedi illis, ut sint Cumque jam aurora ascenderet, et iucere inciperet
tinuin, sicttt et nos unum sumus. ldeo quicunque dies, ecce vident subiio circa se lumen refulsisse
meruerint esse de numero Astionis veslri, o hono- immensum, ac nimium suavilatis odorem fragrare,
rabilis paier, Salvatoris nostri martyres vocilantur. sanctosque martyres, qui jam dormieranl, in corpo-
CAP.XXIV. — Etmaterad haec: Ne,inquit, mor- re juxta se consistere, ac Dominum secum collau-
tuus est, et non vis nobis facere manifestum? Vigi- dare. Tunc sanctus Astion irruens in amplexibus
lantius respondit ; Mortui nos sumus, qui in bac matris 223 sux> coepil osculari eam, dicens : Bene
inortali carne degimus, et in hoc saeculovano, abs- advenisti ex Orientis partibus, o discipula Cbrisli, et
que notitia nostri faclons existere videmur. Nani vera mea mater Marcellina. Simiiiter et beatissimus Epi-
vita ibi est, et verus cibus potusque ibidem babelur, cletus apprehenso capite viri ejus, exosculabatur
ac digniias sine fine, his qui merueruut eam accipe- euro, dicens; Laetare in Domino, o dulcissimefrater
re ; ibl est ubi semper immortalitas regnat, et per- Alexander, eo quod dignus habitus es in numero fi-
petua gaudia commorantur. Tunc mater : Volebam, -D delium deputari, et perennem beatitudinem prome-
inquit, modo eum videre in rlla gloria consistentem. reri. Sed et ad Vigilantium dixerunt : Gaude et lu
Putasne agnoscere me habeal, eo quod genitrix in Domino, o dulcissime frater Vigiianti, eo quod
ejus fuerira aliquando? Aut forte in tanto honore dignus effectuses ut impleatur in te, quod scriptum
ibidein positus, ut dicis, modo inspicere contemnet, est : Quia qui converti fecerit peccatorem ab errore
eo quod pulchritudinem mei vultus, ipsum lugendo viae suae, salvabit animam ejus a morte, et operil
amisi? Et Vigilantius : Si feceris itaque quaescripta multitudinem peccatorum.
sunt in hoc libro, quera tiiihi dereliquit sancius Epi- CAP.XXVI.—Tuncsanctus Astion boc modo coe-
cleius et Astion, et credideris ex toto corde in Je- pit dicere ad matrem: O dulcissima ac benedicta
smu Christum regem ipsius, in quem el iste credidit, domina mea mater, illa omnia quae in sacrosancto
poteris eum videre. Sin vero nolueris credere, im- Evangelio Christi Domini nostri scripta sunt.vera
possibile est iit tu illum videas, vel matreui suam sunt et firma. Festina ergo ea sine mora aliqua ad-
norainet aliquando, eo quod incredula exstiiisti in iiuplere, ut ea quae illic scripta sunt consequipro-
mandatis Patris ipsius. Et mater: Ecce, inquit, pater merearis. lgitur portionem mihi de tua substanlia
 413 V.1TASANCTORUMEPICTETI PRESBYTERI ET ASTIONIS MONACHI.NOTATIO. 414
oblingentem,.pro mea requie (11) ac tua salule pau- A Bonoso, ad eum perduxerunt, exponentesque illi per
perHitrs divide ac distrinue, ul sic merearis cum ordinem cuncta quae acta fuissent, rogabant ut in
justiliae corona et bonis operibus decorata ad nos numero fideliuuieos Christo consecraret. At ille ni-
pervenire. El maier: Bene, inquit, haberis a Rege mium gavisus in Domino , assumens eos , et orans
tuo, seu.a famitiaribus ejus, dulcissime fili? Respon- pro eis sulficienier, sacramentum baptismi tradidit.
dit Astion: ln tantuin dego bene, ul qualiier libi Etexultans cuni eis per dies octo, iu aliam civitatem,
exponam nesciam; filjtim namque suum Dominusac quae in proximo habetur, remeavit. Cumque sacer-
Deus noster, ex servo per suam gratiam me adopla- dos Domini inde remeasset, taliter ad Vigilanlium
vit, in civitate sua mansionem mihi tribuit, in pala- Alexander et Marcellina dicere cceperunt : Multa
lio suo militare me fecit, inter senatores maxim.ira beneficia tua erga nos habentur, o dilectissime et
dignitatem mihi condonayit, paradisi amcenitatem nimium nobis amabilis frater, eo quod.per tuani sa-
mibi ad delicias tradidit. Sed et minislri ejus tau- luliferam doctrinam juguin diaboli raeruimus eva-
quara de suis me habere dignali sunt, ac diligunl. dere, el ad Christi Salvatoris nostri notitiam perve-
Pergo namque cum eis per singnlos dies ad visiian- nire. Siquidem nimis exislis in sapientia gloriosus in
dam infirmos,ad elevandum elisos, ad illuminandum sancta ecclesia , praeclarus in doctripae gratia; per-
caecos, ad snlvandum periclitantes in raari, ad B feciam habens dilectionem erga sancti Evangelii
expugnandum gentes barbaras praeliantes in terra, religionem, et nimium amorem in peregrinoruni su-
ad consolaridummoestns, ad defendendum irapoten- sceptione, inenarrabilem benevolentiam circa impo-
tes, atque effugandosdaemonesde obsessis corpori- tenliuiii defensionem, seu infirmortim visitationem ;
bus, in noniine Domini nostri Jesu Christi. Sed et fervens fidei calorp erga itlolorum destructionem, vel
quotidie de vubis mibi praecipinni,dicentes: Admone sauctorum marlyrum amorem; ac secunduiii tui no-
patrem tuumetniatrein, utad Iiaecperveniani loca.Et minis sacramentum , vigilans existis in cunclis bonis
mater: Agnoscuntitaquenos, fili mi? Respondit san- operibus propter Dei amoreni. Igitur nihil aliud cst
ctus Astion.et dixit: Nimiumvos diligunt et agnoscunt, de te pronuntiandum , nisieo quod unus ex intimis
domina mater: lanttim si vestra voluntas est agnosce- Dei amicis haberis. Et baecdicentes, tam eum quara
re eos.ut ad illam beatitudinem sine aliqua dubitatione sancium ac venerabilem presbyterum Bonosum du-
possitis pervenire. Et maier, prae nimio gaudio fe- centes secum ad propriam civitalem, hilares aiiimo,
riens pectus suutn, dicebat: Pulas quandoque infelix et perfecti in Domino reinearunt; atque universa
et misera illuc perveniam? Etbeatissimus Asiion re- bona sua egentibus distribuentes, glorificabanl Deum
spondit: Si credideris perfecte in Jesum Cbrislum Patrem omnipolentem, qui eos de tenebris ad cogni-
Dorainumac Deum nostrum , quemadmodum credi-1Q tionis suaeItinien perducere dignatus est.
dit Vigilantius, alque omnia bona tua distribueris Periuleriiutaulem martyrium sancti atqueallileite
iudigentibus, sine dubio et vivere et exultare habes Chrisli, Epictetus presbyter el Astiou monachus in
mecum in illa, in qua et ego dego, beatiludine sem- Aimiridensium civitale, octava de mensis Julii, tem-
pilerna. Cumque his et bujuscemodi verbis athletrc poribus Diocletiani tyrauni, sub duce Latroniano.
Cbristi instrucli essent, recesserunt ab eis. Secundura nos vero , reguante in ccelis Jesu Cbristo
CAP.XXVII. — Igitur cum quadragesima dormi- Salvatore nostro, quem decet gloria et imperiiun
tionis eorum dies illuxisset, et Christi pontilex una cum Patre et Spiritu sanclo , in saectila saeculo-
evangelicus in urbem Almiridensiura devenisset, as- rum. Araen.
sumens eos Vigilantius una cura sancto presbytero
ROSWEYDI NOTATIO.
224 (1) Epictett presoyteri et Astionis monachi.] qua?dam lamen videnlur Diocletianoposteriores. Un-
Ilorum sanctorum nullibi in tabulis Ecclesiasticis de colligeretur assumentum hic aliquod accessisse.
mentionem invenio, praelerquam in Florario sancto- (&) Viginli quatuor libri.] Varieiolini numerus ini-
rnni inanuscripto, ubi iia habetur 8 Julii: < In D tus sacrorum librorum ; pro qua varietate locus hic
Orienle sanctorum martyrum Epictici et Astionis pro intelligendus est.
Chrisio interfectorum sub Diocletiano imp., quorum (o) Ahniridensium civitatem.] Scythiae civitalem
niiri actiiset passiones legunlur. Passi sunt aiuio sa- esse, Viia haec indicat, Vide Onomast.
iutis 290 : < Idem dies assignatur in Martyrologio (6) Galilmis.]Ita olim vocati Christiani. Lucianus,
tjsuardi aucto a Carlhusianis Coloniensibus aiuio in Philopatr. VideOnomasticon.
1521. Kx hac aulem Viia citat exemplum Speculum (7) Lalroniani ducis.\ Scytbiaehoc lernpore dux vel
exemploruro, distinct. 8, qurc.est ex Vitis Sanctorum, praeses ftiit iste Latronianus. De quo porro inquireii-
exemp. 21, quod hic habelur cap.-ll. dnin.
IIujus Vitaenullum exemplar m.inuscriptum habui, (8) Vinculatorium.] Carcerem inlelligit. Sic Graci
pr;cler uuum ex ecclesia Sancti Salvatoris Ultrajecii, vocant Seau.arr.ptov, quod ibi Stafi&v viitcutorum
a recenti manu. Nullum quoqtie impressum, praeter popia.
unum Coloniense in Vitis Patrum. Naui reliquae edi- (9) Evangelicus.] Diversissima Scylharura natio.
tiones bac Yita carent. Qtiidam ante tempora Diocletiani, quidain post con-
(2) Diocleliani profanissimi imperaloris.] Editus versi. Jam Scytbaealiqui ad Cliristumcouversierant
addebat: qui regnavit circa annos Domini 190 , quod teniporc Tcrtulliani, ut constat ex libro ejus adver-
deest ra.inuscrjpto, et plane erroneus est numerus. sus Judaeos, cap. 7 et 8. Imo sanctus Philippiis di-
(5) Eao.] Quresequumur usque ad Ecce deerant in cilur Scytliiae fidem intulisse, ut habet breviarium
edito. Qurcdam ex narratis historiis conveniuut qui- Pomanum , i Maii, ut non mirum sit imperanle Dio-
tlem teuiporibus Diocletiani, et eo superioribus; cleliauo Evangelicum fuisse Scythiae episcopura.
41S DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 41«
(10) Epibatm.\ ita Hirtio tlicunlur, qui navalibus j^ jori videlicet gloria accidentali. N:'>m-scitumillud ex,
operis as inerent. Hic nautau iiilelliguntur. Aiigusiini serm. 22 de verbis Apost. < lujuriain facil
(11) Pro mea rcquie.] Sane baec iniellige, pro ma- raartyri, qui orat pro martyre. i

OGTOBRISXXIII.

VITA SANCTIMACARII ROMANl ,., ,

SERVI DEI,

QUI INVENTUS EST JUXTA PARADISUM,

AUCTORIBUS THEOPHILO, SERGIO, ET HYGINO (2).

CAPUTPMMUM. — Gloria et magnificenlia Deo soli B Deinde exeuntes in Bethlebem, vidimus et salulavi-
benignissimo, qui per innumerabilia miraculorum mus saiictuin praesepe, ubi Christus nasci dignatus
exempla nos tepidos et indignos quotidie invitat ad est, et ubi stella inagos adduxit, Christo munera de-
bcatae vilre cceleslis gaudia. Nos ilaque miseri et ferentes; et vidiinus locum mirabilem ubi angelus
bumiles monachi Theophilus, Sergius et Hyginus, cum muliitudine exercitus ccelestis,gloriara in altis-
deprecamur vos omnes sanclissimos patres et fra- simis Deo canebat, qui locus ad duo milliaria longe
tres, ut accommodelisaures his, quaevobis narraturi a Bethleliem situs est. In montem quoque Oliveti
sumus de vita el conversatione sanctissimi Macarit ascendiraus, et in ipso loco sancto adoravimus, ubi
Romani, qui apparuit nobis prope paradisum ad vi- Christus pedibus stetil, quando elevatus esi, et a
ginli milliaria. Et hoc rogamus, ut fidem dictis ad- uube susceptus ascendit ad ccelos. ExindeJerusalem
hibeatis, qui quidem multo melius nobis fuisse cre- reversi adoravimus Deum, et consignantes nos el
dimus sub silenlii portu innoxios remanere, quam commendantes Christo et sanctis ejus (7), exivi-
falsilatis reos puniri. mus non habenles jam animum et mentem in hoc
CAP.II. — Igitur nos praetitulati fratres, Theophi- saeculo.
lus, Sergius et Hyginus, propitia Divinate abrenun- CAP.IV. — t Igitur nos Chrisli coraitante gratia,
liantes saeculo, venimus ad monasteriura , quod est C viam conlinuo aggredientes, ac quinquagesinio die
in MesopotamiaSyriae in medio duorum fluminum fluminis Tygris alveum pertranseuntes, terram Per-
Tygris el Eupbratis, 225 in Q00 vir clarissimus sarum ingressi sumus, et venimus in campuin ma-
Asclepion hegumenus (5), mullorum exslitit Paler gnum et planitiosum vocabulo Assia, in quo marlyr
monaeliorum. Ibi denique conjungenlcs , a prtena- Christi Mercurius (8) apestalom Juliamim peremisss
niinato Patre et omni coetufratrum gratanter susce- legitur. Deinde civitatem Persidis, nomine Kltisse-
pti, ac jugo regulre colla submiltentes, communi vita fodo (9), intranles, in qua ires pueri, Ananias, Aza.
conversati sumus, rias, Misael, requiescunt, non longe a Babylone, ado-
CAP.III. — 'Factum est autem lempore longopost ravimus ibi; et in eodem lo«omanducantes. et Do-
haec. hora nona quadam die synaxi expleta (4) acce- mino laudis hymnum oflerentes, mansimus dies ali.
dentes ad Euphratis ftuminis liltus, consedimus ibi, quot. Inde profecti post menses quatuor, pertransi-
aliquandiu inter nos de sustinentia et conversatione vimus Persidis regionem, et Indire terram sumus
simtil ct labore servorum Dei disputalum est. Tunc ingressi. Ingredientes vero domum quamdam, et
mibi misero Theophilo venit in mentem cogitatio; neminem ibi habitalorem reperientes, duos ibidem
et respondens, dixi fratribus meis Sergio et Hygino : fecimusdies. Etecce tertia post hsccdie, apparuerunt
Velte mihi adest, o fralres dilectissimi, cunctis vitae D advenientes duo armati, vir et femina; nos vero ni-
meaediebus ambulare, illoque ire, ubi coelumlerrre inio terrore perlerriti, surrexiraus, itlisque obviara
se conjungit (5). At illi: Te, inquiunt, frater Theo- ire deliberavunus. Ipsi aulem nos videntes, simul et
phile, ut fratrem spirilalem semper habuimus , et exploratores esse credentes , concilo gradu per
priorem, et amodo nullalenus a te separabimur; no- viam qua vcnerant redierunl; et post aliquanlulura
bis enim verba tua placent: idcirco, ubi corde con- congregati, de suisquasi tria milliaiEthiopes advene-
cepisti, perge; et nos in vita et morte tecum erimus. runt. Qui festinanter domum, inqua eramusorantes,
ltaque surgentes de loco, intravimus monasterium : vallo circumdantes, nosque ctincti aspicientes, per
factaque vespera, omnique diurni officii oratione quatuor ejusdem domtis angulos ignem copiosum
eompleta, cceteris quiescentibus clam monaslerio applicuerunt, vivos nos cremare nitentes. Quod nos
egressi sumus. Post baecvero deccra et septem dies ut aspeximus, timore vaiido exterriti , Cliristuiu
ainbulaiites, coiijunxiraus Jerusalem (6), et sanctam omnium Salvatorem invocavimus, et in mediura
resurrectionem Jesu Cbrisli et crucem adoravimus. illorum prosilivimus. Tunc ipsi lingua sua multum
*
Sequeutia desunt in Menaeis, et a viris quibusdamdoctis censentur apocrypha.
417 VITA SANCTI MACARIIROMANI. 418
invicem niuimurantes.diuque contra nos frendentes,. A in quo elephanlorum magna mullitudo stabat, et per
cum neqoe nos illos, nec ipsi nos ullatenus intelli- medium illorum illaesitransivimus. Post baecitaque
gere possemus, compreliendenles nos, in obscuro minime nobis .ipparuit via. Tunc nos cum lacrymis
clauserunt carcere. Sedentibus ergo nobis in lene- clementiam Domini invocantes, et per noveui dies
bris, non erat qui panem vel aquam tribuerct. Nos sine cibo per devia ainbulantes, conjunximus tantlem
denique cum lacryrais omnipotentis Dei crealoris in locum planitie largum, qui fruclibus plurirais
oinuium misericordiam invocare baud omisiraus. abundabat. Jam ergo tenebraedensissimaecuncia illa
Facienlibus autem nobis ibi dies atiquoi, iierum repleverant loca; nec aliquid lucebat, sed nebulac
congregati, cum nos fame et siti exanimes credidis- obscurissimaeerant. Tunc nosniraium lurbati etaffli-
sent, circumdederunl carcerem. Sed cum orantes cti, cadentes in terram cum planctu valido orantes
nos aspexissent, aperientes januam eduxerunt nos; clamavimus ad Deum, et in eodem loco dies septem
et cum multum inter se murmurantes loquerentur, complevimus, non manducantes nec bibentes, nec
novissime cum lignis agreslibus (10) caedentes nos lumen cceli videntes. Nobis autem valde affliclis, et
acriter, de finibus suis ejecerunt, et ocloginta in oralione persistenlibus, post dies septem adfuit
dies sine cibo explevimus, sicut testis est nobis, columba, quae nobis appropinquans,ac diu circa nos
Deus. B volitans, et pennulas fortiter percutiens, quasi ad
CAP.V. — < Ejecti itaque a finibus illis, iter feci- ambulandum nos confortabat. Tunc nos Deo agenles
mus dies multos in Orientem, et devenimus in locum gratias, surreximus, illaquepraecedente, perdevia iter
admirabilem, et campum gloriosum, qui arboribus fecimusjetecce ante nos maximam invenimus absi-
altissimis plenus, et metliftuis fructibus abundabat. dani (15), in circuitu scriptam. Videnles veroscriptu-
Denique nos glorificantes el laudantes Deura, man- ramillam, gavisi sumus, el collaudavimus Dominum.
ducavimus dulcifluos fructus , et saturavimus nos Haecautem erat scriptura: Absidamislam fecilAlexan-
valde. Itaque exeuntes inde, lerram Cbananaeorum der Philippi Macedo imperator, quando persecutus
(11) ingressi sumus, qui ab aliis Cynocephali dicun- est Darium retjcm Persarum. Qui terram hanc ingredi
tur; el videnles illos, in aspeclu eorum valde inirati volueril, ad manumsinislram vadat; ad dexteramenim
suraus. Ipsi vero cum mulieribns suis et parvulis, terra invia, el rupibus et angustiis est plena.
subtus in petris babitantes, nos omnino non tetige- CAP.IX. — < Nosigilurad lacvaminlrantes, am-
bulavimus dies multos. Et factum est post quadra-
runt, Cbristi nos protegente gratia,
CXP.VI. — < Inde igilurprofecti conlraOrienlem, ginta dies, eunlibus nobis venit pessimus et inlole-
rabilis felor, ex quo velutexaniraes effeeii, etcaden-
cum renlum et decem dies eos perlranseuntes iter ,C
les in terram, oravimus Dominum, uljara clementer
noslrura fecissemus, inlravimus terram gentis quae
nostras. Post modicum vero
nominatur Pichili (12); ipsa vero gens in statura recipi juberet aniraas
a lerra, aspeximus lacum magnum , et
et altitudiue sua non 226 P'us quara mensuram surgentes
mullitudinem serpentiumin eo ignitorura; etex ipso
unius cnbiti habebat. Et videnles nos, limore per-
l.icu exierunt voces, etaudivimus ululaium et plan-
culsi fugerunt. Nos autem Deum collaudantes, qui de
illorura raanibus nos liberavit, cursum nostrum qtio- ctum magnum, quasipopuli innunierabilis, etdecce!o
vox sonuit, dicens : Locus iste judicii et poeuarum
tidie acceleravimus.
est, in quo cruciantur qui Christum negaverunt. Nos
CAP.VII. — < Post hrcc autem devenimus in mon- autem vocera banc audientes, etpectora percutientes
tes altissimos terribilesque, ubi sol non intrat, nec cum lacrymis et limore nimio ipsum Iransivimus la-
arbor nec berba crescunt; ibi ergo serpentes innu- cum.etvenimusintermoniesduosaltissimos, et inrae-
roerabiles, et dracones et aspides, sed et basiliscos, dio ipsorum apparuit nobis homo longa stalura (14),
et viperas, et unicornes, et bubalos vidimus mullos;
quasi centum cubitorum, et ipse catenis constrictus
alias quoque bestias morliferas mullos, et venenosa
aereis, toio ligatus crat corpore. Duaeautem catenae
animalia, quortim nomina vel naturara penitus igno- de una corporis parte, in monte uno erant fixre, et
ramus. Dextera igitur Dei nos prolegente, illaesiD duaein inonte altero, et
ignis maximus in circuitu
perlransivimus illa ; sed et sibilos draconum et ser- ejus ex omni parte. Vox aulem clamoris illiusaudie-
pentium per viginti conlinuos dies in auribus ha- batur, quasi per quadraginta milliaria. Qui ut nos
buimus, et non nisi aures oblurantes illos ferre vidit, plorans et ejulans fortissime exclamavii cru-
qnivimus. deliler enim ab igne cremabatur.
GAP.VIII. — < Interea in locum incidimus terri- CAP.X. — < Curaque nos talia cernereraus, valde
bilem, rupes habenlem asperrimas, in allum erectas, pertirauimus; cl cooperienles lacies, a longe ipsos
etin iuia descendentes. Nos ergo seplem dies ibi feci- transivimus montes; et ecce in alium continuo de-
mus, ultra progredi non valentes. Septima autem venimus locum, ubi rupes multaeet profundilas ma-
post haecdie apparuit cervus aute nos ambulans ru- gna erat. lbi etiara quamdam vidimus feminam cri-
giendo, quem surgenles secuti suraus. Iterautem fa- nibus solulis slantem, tolo corpore a maxirao et
cientes, mullo majores invenimus ante nos rupes. terribili dracone involutam. Quandocunque ergo ad
Nos vero maximo cum labore et anguslia exinde loquenduii) os suum aperire voluisset, caput suuui
evasiunis, elvenimusincampumplanum etuiagnuui, draco coiifestiiu in os ejus niittens, linguam ipsius
419 DE VlTIS PATRUM LIBER PRlMUS. 420
mordehal. Capilli autem hujus mulieris ad lerram jA et cantabant canlicum cceleste, id est, voces cheru-
lisque descendebant. Cumque in illam miranles et bim. Nos autem haecintuentes, timuimus vakle. Ipsa
pavidi aspiceremus, subito de ipsa profnnditale val- vero ecclesia a partc Meridiana similitudinemhabe-
lis miserabiles au.divimusvoces, dicentes : Miserere bat lapidis prasini preliosi, a parte Australi colorem
nobis, misertere,Christe, Fili Dei allissimi. Nos ita- sanguinis mundissimi practendebat, a parle autem
que veheraenter exterriti, poiientcs genua in lerram Occidentali tola erat alba, iusiar lactis et nivis can-
oravimus, dicentes cum lacrymis : Domine, qui nos didissimae: stellae super ipsum ecclesiam plus quam
creasti, tolle aniffias nostras, quoniam judicia tua hujus mundi sidera lucebant, sol ibi septempliciler
oculi nostri viderUhtin terra. Iucebat el calebat, quam in bujus terrae regione; al-
pes et arbores omnes plus alire, et folia ac fructus
CAP.XI. — < Surgentes autem, ingenii luclu et et dulciores, qtiam islius mundi arbores lia-
moerore simul el timore venimus in locuni alium, in plures sed el aves cceli aliter
habentes bebant; resoriabant, quam
quo arbores multas et maximas vidimus, aves (errre istius : omnis autem lerra ipsa duplices
simililudinem ficorum : 227 «nra"'is aulem ipsis babebat colores, id est, una facies alba erat ul nix,
volalilia multa, similia avibus cceli (15), voce bu- • et alia rubicundissimis coloribus erat. Nos
igitur slu-
mana fortiter clamabant, dicentia : Parce nobis, .B ct in eodem loco adorantes, ac ipsos viros
pentes,
Domine, qui plasraasti nos; parce nobis, misericors, salutantes, cum timore egressi, coeptumiter arripere
quia peccavimus ante faciem luain, super oninem festinaviraus.
terram. Nosaulem oravimus, dicentes : Dominemi- CAP.XIV. — i Deniquepost haeccentum impleti
Bericordissime,osiende nobisista, quaevidimus, mi- sunt
sint. Venit dies, ut Dominus teslis est nobis, quod nullo
racula tua, quoniam ignoramus quid ergo refecti suraus
aqua nos frequentius refocillan-
Voxdicens : Non est vestruni nosse mysleria quae tes : cum eccecibo, subito euntibus nobis, venit populi
vidistis, viam pergite vestram.
innumerabilis multitudo virorum ac mulierum ob-
CAP.XII. — « lnde igitur cum ingenli pavore viam, in unum conglobati; non autem inter illos
egressi, devenimUsad locum bonorabiliorem ac spe- longiorem prseterquam unius cubiti staturam vidi-
ciosissimum, in quo quatuor viri stabant, habentes mus. Igitur visis illis, valde perlimuimus. Tunc mi.
ilguras venerabiles, lanquam mira pulchritudine de- serabitis ego peccator Theophilus dixi fratribus meis
coras, ut credi aut fari omnino facile vix possit: isti Sergio et Hygino : Solvenles cnpillos nostros, venia-
siquidem coronas aureas, gemmis et lapidibus hono- mus adversuseos; forsitan fugient a nobis, el libera-
rificc eompositits,ih Capitibushabebant, et in mani- bit nos Dominusde manibus illorum. Quod cum ipsis
bus palmas aureas gestabant; ignis vero maximus iC visum fuisset bonum, soluiis fasciolis et capillis no-
ac terribilis ante illos, et spathas acutissimas anle se stris, irruimus super eos repente, ipsi aulem boc
tenebant, Nos vero ista cernenles, ac valido percitlsi cernenies, confestim filios suos arripientes, strideu-
limore, exclamavimus ad illos, dicenles : Dominiet tesque dentibus, citius aufugerunt omnes. Nos autera
servi Deiexcelsi, miseremini nostri, ut spalbae et iste Dominum collaudaviinus, qui eripuit nos; et trans-
iguis nobis non praevaleantnocere. At illi responden- eiHttes flumen, invenimus herbas candidas et albas,
tes nobis, dixcrmit: Nolite limere, viam qiiam vobis sicut lac, dulces velut mel, altas vero usqoe ad uiiiini
Deus deraonslravii, ite securi: nos enim Dominusin cubitum. Manducantesilaque de herbis mellifluis,ac
islo posuit loco, ut viam hanc servaremus el custo- nos saturanies ex eis, gratiarum actiones Creatori
direraus, usque in diem judicii, quando orbem terrre omnium oblulimus, qui nos per lania servavit peii-
;udicaturtis adveniet cula, ac gratuila nos sua gratia nutriebat. Nos inte-
CAP. XIII. — < Haec nos audientes a sanctis viris rea iter agentes per devia, subito semilam invenimus
illis, ac de longe eos salulantes, pertransivimus lo- speciosara; ct cadeules in lerram, adoravimus et
cum ipsnm, et per quadragiuta continuos dies ambu- collaudavimusDominum misericordem, qui eam no-
lavimus, nullum omriino cibum sumenles, aquam bis demonstravit. i
tanlum bibentcs. Ambulantibusergo nobis, subilo vo- D CAP.XV.— Igitur per dies plurimos ipsara viam
ccs populi innumcrabilis (16) audivimus psallentium, sequenles, tandem ad speluncam pervenimus bono^.
et odor suavissimus, quasi balsami optiffii el pretio- rabilem. Tunc signaculo sanclaecrucis membris un-
sissirai, venit nobis, et sicul de mellis favo dulcis- dique munilis, in eamdem ingressi sumus cryplam,
simo, os nostrum itidulcoravit. De suavissimo igitur sed nullum ibi invenientes habitatorem, diximus in-
odoris nectare, ac ceelestis melodia canliteitaesopor ter nos : Munditia hrec non est, nisi de manu homi-
nos arripuit. Post modicura aulem surgenles e som- nis. Maneamus ergo hic, usque ad 228 vesperam,
lio, vidimus ante nos ecclcsiara, mirabili ornatu et videre habebimus loci hujus babitaiorem. His ergo
decoratam, ac pretiosissimam, quae tota quasi cry- dictis, una hora , utpote lassi, resediimis, et subito
stallina videbalur, in medio aulem ipsius ecclesire odore suavissimo perfusi, obdormiviuius. Rursum
altare honorificum, et de allari aqua egrediebaiur, igitur parvo intervallo excilati a souino, foras spe-
quaelactis candidissimi colorem habebat. Nos aulem luncira exivimus, et conlra Oricntem respeximus;
aquam ipsiira in verilate lac speravimus. lu circiiitu et ecce subito figuram hominis a longe properantis
Vero ioiitis illius stabaut viri sancii et houorabiles, vidimus, cujus capiili capitis, instar lactis candidis-
 «21 VITA SANCTI MACARHROMANI. 422
simi ant nivis, quasi in aera volantes, tolum viri A A exspectate paululum; habeo enim leones duos, qui
corpus operuerunt. Ipse antem mox, ut nos a longe per diem foras ambulantes (19), sero ad me rever-
respexit, semetipsum in lerram projecit protinus, ac tunlur, ne ipsis subito venientibus, mali aliquid pa-
rursuni elevans se, ad nos ila clamare ccepil: Si vos tiamini ab eis. Nobis ergo cum pavore pnululum
ex Deo esiis, sanclae crucis signaculo munite vos, ad exeuntibus, leones rugiendo extemplo advenerunt,
me usque properantes ; sin autem ex diabolo, fugite et ipsura sauctuin Dei ndoraveruni. Ipse vero manus
a me Dei servo- Ha?ceo dicenie, lali voce affali su- super eos ponens, ao colla demulcens, ait illis : Fi-
mus : Benedic nobis, Pater sancte, et noli lurbari, lioli mei, boni fratres tres de saeculo yenerunl ad
quoniam et nos servi sumusJesu Christi, Domini ct nos, ne faciaiis illis malum. Continuo nos advocans,
Salvatoris noslri. Renuntiavimus siquidem saectJlo dixit: Fratres, venite, et jam timere nolite. Nos
huic vano, faclique sumus monacbi. Talia ut audivit, vero cmn pavore nimio intrantes, saiutaviraus illuui,
illico ad nos venil; et manus suas ad ccelura ele- et vespertina synaxi celebrala, resedimus, glandes
vans, diulius oravii; et surgens ab oratione, ca- ac herbarum radices pro cibo snmeutes, et aquam
pillos ab ore et facie sua tollens, benedixit nos, ac bibentes cum silentio. Mane autem facto, locuti su-
locutus est nobis. lpsius vero capilli capilis acbarb* mus viro sancto, dicentes : Pater sancte el domine,
(17) erant candidi ut lac, faciesque ejus sicut vultus 1B obsecramus tuain beatitudinem, ut conversationein
angeli. Erat enim sicut lignum secus aquarum de- tuara uobis enarres, et quomodo huc, aut unde veni-
cursus plantatum (Psal. i), et prae senectute nimia, sti, etquo nomine voceris, edicito nobis.
oculi ejus non aperiebantur, eo quod supercilia eos CAP. XVIII. — At sanctus nobis tale dedit respon-
cooperiebant: ungulaequoque manuum ejus ac pe- sum : Ego, inquit, mi amantissimi fratres et filii,
dum longac nimis, barba vero et capilli, corpus ejus Macarius vocor, in regali civitale natus el nutritus,
omne circumdederunt: Ioquela illius exilis, et quasi filius viriRomani, qui inclytus fuit, et in impe-
de profundiiate cmissa; cutis faciei ejus quasi pellis riali pollebat civitale. Cura autem pueriles excessis-
testudinis. sem annos, me renuente ae nolente, pater raeus de-
CAP. XVI. — Tunc ipse cum lacrymis ad nos sponsavit mihi uxorem, dieraque staluit uuptiarum.
exorsus est ita : Fratres mei benedicli, unde estis? Interea thalamo adornato.cum jam frequentia populi
vel unde huc advenislis? diciie nobis qualiter se ha- fuisset invilala, et sponsa sedente, pater meus hila-
beat genus humanum, vel quomodo fides Christiano- rior effectus, cunctos inviiatos hortatur ad vplupta-
rura, «t si Sarraceni vel ethnici hactenus Christi tem convivii. Omnibus autem, qui aderant, jocis ac
populopersecutionem ingerunt. Nos itaque ut inter- saltationibus inlenlis, furiim exivi, et domura vidure
rogati suuius, ei per ordinem re^ponsum dedimus, (C cujusdain familiaris iulravi, ac septem dies cura illa
simui dicentes angustias et pericula, quae per oinnera latitans permansi. 229 'Psa autem diebus singulis
passi sumus viam, et quia volnntas ae desiderium domum patris mei ingressa, audivit quae de mea ih-
esset ire ubi ccelum terrae se jungit, aperuimus. quisitione loquebanlur; et veniens, cuncta niilii re-
Ipse autem ad baec respondens, ait: Filioli mei cha- plicans dixit. Pater autem meus cum me undique re-
rissimi, audite me. Ab isto loco ultra ad paradisi quirendo non inveniret, flevit amarissimc, sed et
loca noii poiest ire homo carne vestiius. Ego enim mater, ac tota familia. Octava exinde die, id esl, no-
peccator exiguus, valde in hac etiam voluntate labo- cte Dominica, mulierera illam saluiavi, et egressus
ravi, cupiens ultra procedere, ut finem terras ac poli in publicam viam, inveni virum quemdam canitie
cernere quivissem, sed nocte quadam astiiit mibi in venerabilem, quasi ad ambulandum paratura stan-
vi:u Domini angeius, dixitque ad me : Ne ultra pro- lem. Quem adorans, dixi :.Quo pergere babes, senior
cedas, neque Dominum teittare pra:sunias. Cui ego: saucte? At ille hilari vultu ad mffconversus, dixit:
• Quam ob causam, inquam, mi Domine, in antea per- Quo tu ire desideras, ego lecum ire dispono, eo
quod
gere non licet? At ille : De isto, inquit, loco viginti itinera ipsa mihi oppido sunt cognita. Tunc ego
sunl milliaria usque ad paradisum, ubi Adam el Eva confortaius, ccepi borainem sequi. Per domus vero
in deliciis erant. Posuil denique Dominusanle eum- j) \ exinde intrames vicinas, per viam panem rngavimtis
dem paradisuin cberubim cum ignea rhompbea (18) accipere, et accepimus. Per plurimos autem dies
aique volubili, ad citstodiendum vitae lignum (Gen. ambuliinles, tandem pervenimus ad locum lornien-
ni); et habet a pedibus usque ad umbilicumsimilitudi- lorum , et intravimus anguslias viarum omiiium ,
nem Iioiniiiis, pectus sicut peclus leonis, manum si- unde vos venire dixislis.jCum ergo ad triginla millia-
cut Cryslallum, habens gladium ut servet paradisum, ria prope locum istum venissemus, quadam die se-
ne aliquis illuc proximare valeat. Ego itaque haec dentibus nobis, inter ipsa muttia colloquia, repeiite
audiens ab angelo, amplius non respondi, nec ullra socius meus disparuit. Tunc ego nimium tiirbatus,
procedere tentavi. Igitur ego Theophilus, et iti- et quo me verterem, ignarus, cadens in tcrram,
ueris mei socii ac fratres, isia a sancto audientes, plangebam validissime. Et ecce confestim sine mora
prostralo omiii corpore, collaudavimus Dominura, et is qui ante disparuil cum raagna claritate apparuit,
ipsum servum Christi salutavimus. et ita affatus est me : Noli lurbari, dilectissime, ego
CAP.XVII. — Vespere autem facto, dixit nobis: enim sutn angelus Rapliael (2U), in adjutoriuii) tibi
Fratres uiei dilectissimi, exite foras celluiam, et missus, qui te liuc perduxi praeceptoAllissimi. Do-
425 DE VITIS PATRUM LIBER PRlMUS. 424
mirius autem viam tuam prosperam lecit. Loca siqui- -iV.deleclabile juxta me in terra positum aspexi. Ego
dem tenebrarum, loca tormentorum, loca pcenarum vero in memetipso cogiians dixi: Unde in hac soli-
pcrtransisli, in lucem venisti, fontem aquae vivaeet tudine fasciolum? iSEstimans lamen quia in veritale
loca justorum vidisti; idcirco noli timere, sed sur- esset fasciolum, oblitusque ego miserrimus me signo
gens, viam tuam proficiscere. Quo dicio, rursus qui crucis munire, quoniam qttideni sacrosanctae crucis
apparuit, disparuit. signaculum omnem inimici enervat phantasiam, misi
CAJ>.XIX. — Ego vero iuterea viribus receptis, manum, et levans fascioluin reportavi in speluncain.
surgens ambulare ccepi, et a longe onagrum intuitus, Altera nihilominus die egressus, calceos (22) ferai-
clatiiavi, dixique illi: Ave, per Christum, qui te crea- neos reperi jacentes in terra : sed nec tunc miser
vit,oslende mihi viam, per quam arabulem; ipse ego insidias diaboli advertens, nec crucis vexillo ine
autem concite occurrens, ingressus est anie me per muniens, calceos levavi, et in speluncam porians,
semilain quamdam parvutam et angustam. Quem fasciolo junxi. 230 Terlia autem jam die iteruin
ego subseculus sum, sicque duos complevimus dies, exiens, diabolura in decore vel specie mulieris, vesti-
simul ambulanies. Die aulem tertia, aspeximus cer- bus pretiosis indutae, slantem inveni : ego vero mise-
vum mirae magnitudinis a longe. Quem onager videns rabilis nec sic quidem laqueos iniinici recordans,
et perlimescens, declinavit a me; ilerum ego solus jB nec aiiquo modo me signans, sed credens in veritaie
reliclus, angustialus sum, viam omnino non habens. quia niulier essel, aio ad illam : Unde huc advenisii?
Tuncconira cervum clamans, dixi: Quia adjulorium autquis te in hancadduxilsoliiudinem? lllacontinuo
mibi tulisti, per Deum le conjuro, semitam mihi flere amarissime coepil. Tunc ego misellus, simul
oslentle. Ad hanc vocem veluti animal domesticum cum illa veluti compatiendo valde ploravi. Posl li.cc
ad me declinans, anguslum ingressus ad callem, responaens dixit : Ego misernraa, o pater sanctis-
posl tergum me semper aspiciens. Sic ergo tres insi- sitne, lilia sum viri Romani; quaecum me inviiain ac
mul arabulaviraus dies. Tum ecce quarta die im- noleniem desponsasset juveni cuidain nobilissimo
niensum ac lerribilem offendimusdraconem, mediam Romano, ac dies nuptiarum veiiirent, et llialamum
titstentum per viam. Quem ut cervus vidit, repenle ac convivium ordinarent, inter nuplias ipsas spou-
fuga elapsus evasit. Ego interim tiinore valido per- sus meus disparuil. Curaque turbali omnes, huc
culsus, in terrarn cecidi; deiude confortatus in Do- illucque eum inquirendo, turbarentur, ego gavisa
inino, surrexi, ac me signo sanclre crucis muniens, effecta, clara exii; et nocie eadem iter arripiens, nec
ad draconem dixi : Deum omnipotentem time, et itineris ducem aliquo modo habens, pcr angusta
noli mihi nocere. Tunc ipse terribiliier de lerra se montium ac vallium errando hucusque perveni. Haec
erigens, bumana me aflatus est voce, dicens : Veni, iC ego cum audissem, et omnia ita esse credidissem,
benedicte domine, tu enim es servus Dei altissimi simui el sponsara meam fore sperans, per minus
Macarius. Angelus autem sanclus Raphael, figuram apprehendi illain, et in banc inlroduxi speluncam ;
et vultum tuum mihi demonstrans, praecepit concite lacrymae vero ab cjus oculis nullalenus cessabant.
ut tihi occurrerem, atque perducerem in Iocum a Tunc ego miseriis el lacrymis ejus compatiens, et
Deo tibi praeparalum. Ego itaque quarto hodie die valde super eam dolens, setlere eam juxia rae feci :
te bic exspeclavi, nihil omnino comedens. Hac vero simitiler et glandes illi ad manducandum praebui;
nocte in nube lticidissima le sedeutem aspexi, simul non cnim insidias diaboli inlellexi, neque ull.itenus
ct vocem desuper audivi, dicemem mihi : Accelera, crucis me signo raunivi; sed similiter sedentes, diu-
ut eripias Macarium servum Dei, qui adest, ut tibi tius colloquia habuimus. Tunc coepi quasi de labore
praedixi. Quapropter surgens, sequere me, ne dubi- nimio somno gravari; at illa manibus suis mea om-
les; sed vcni, et locum monslrabo libi, ubi Domi- nia membra mutcendo palpavit, et eo amplius somno
num debeas collaudare. His ergo dictis, qnavi vir gravatus sum. Quid morer? miser ego, qui antea nun-
juvenis apparuil, et mecum ad speluncam hanc us- quam cura femina peccare consensi, in somnis me
que pervenit. Cumque ingressi fuissemus, repenle peccatum perpelrasse cognovi; nara subiio experge-
evanuit. D factus e somno, quasi cum femina discoopertuni me
CAP. XX. — Tunc ego peccator in parte altera in terra jacenlem inveni, ipsa jam vero non appa-
prospexi duos leonis catulos jacentes, mater autem ruit.
illorum juxia illos mortua jacebat. Quam ego foras CAP. XXI. — Tunc infelix ego insidias diaboli
ejiciens, sepelivi, el Dominum collaudans, glorifi- sero advertens, foras speluncam citius exivi, et pectus
cavi, qui tanta in me mirabilia fecit. et de tam gra- feriens, ingentes lacrymas fudi. Ipsi interea leones,
vibus angustiis liberavit, ipsos autem leunculos, qui mecum aderant, meiim intelligentes delictum,
•rondes arborum decerpens ac illis porrigens, ut quaniocius fugerunl a me. Haec autem cum cerne-
proprios enutrivi filios; sicque dtios annos insimul rem, fttgisse scilicet leones, cum luctu nimio acdo-
quiete habitantes complevimus. Cuni eccc post hsec lore, ccepi Christi misericordiam devote invocare,
laqueus diaboli, cujus nunquam a servis Dei cessat quatenus et mihi pcenitentiaenonnam ostenderet, ac
lnvidia, adfuit. Nam die quadam, hora quasi sep- leoues retlirc juberet. Nec mora , clemenlissimus
tima, e spelunca foras egrcssus, sole fervescente Patcr, qui me ad prjenilentiani servare voluii, illos
resedi; tunc subito sublile (2)) fasciolum el oculis confestim fecit redire leones, mecumque ingressi io
tfcS VITA SxVNCTI MACARUROMANI. 42*3
Iianc speluncam, hnmum pedibus suis ad unius sta-. H vitam meam in verilale enarravi. 231 ^os ergo, si
turain hominis aggerebant; ego autem hacc intelli- pugnas vel insidias maligni hostis sulferre poteslis,
gens, collotenus ipsam intravi fossam, ipsis impe- considerate, et Iiic nobiscum manete, sin alias, ad
rans leonibus ut in eodein me sepelirent loco. Quod monasterium, de quo egressi estis, reverlimini, et
cum factum fuisset, annos tres sepultus in eadem Dominussit in itinere vestro.
fossa peregi. Interea ingenli pluvia descendente, CAP.XXIII. — Nos autem cum ista a sancto Dei
rupta est spelunca desupercaput meura ubi stabam, audissemus, cadentes in terram, glorificavimus Do-
et lucem vidi, et foras manus eraittens, berbas quae minum, qui facit mirabilia solus, et ad sanclum ser-
in circuitu super caput erant, decerpsi et coinedi. vumque Cliristi locuti sumus Macarium, dicentes.
Tribus itaque annis evolutis, adfuerunt leones, el Pater beatissime Macari, ora pro nobis ad Dominum,
luraen circa me videnles, effodiebanthumum in qua ut ad nostrum remeare possimus monasterium, at-
me spelierunt, ego quidera tolo corpore sanus egres- que conversatioiiem tuain sanctam per omnes Christi
sus isum, virlutem pristinam in me sentiens. Tunc Ecclesias enarrare, credimus enim quia Dominusid-
groriGcansDominum meum Jesum Christum, exivi circo nos perduxit ad te. Tunc senior diutius super
de spelunca, ponensque genua mea in terra, qua- nos oralionem fudit, et fusa oratione, benedixit atque
draginta dies et quadraginta nocies in eodem immo- B osculatus est nos omnes, et commendavit Cbristo, ut
bilis permansi loco, collaudans et obsecrans Deura, in pace dirigeret viam nostram, deinde tradidit nos
et gratiarum actiones offerens, qui lanta misericor- leonibus illis, prrecipieris eis ut transducerent nos,
diarum munera nobis peccatoribus jugiter praeslat. quousque loca tenebrarum pertransiremus, ubi pri-
CAP.XXII. — His ergo completis diebus, res- dem septera dies et totidem noctes in tenebris jacui-
pexi in speJuncam, et ecce qualuor anguli ejusdem IUIIS.Diinissi ergo a servo Christi sancto Macario,
speluncae lumine coelesii resplenduerunt valde; et prospere ad absidam Alexandri pervenimus, ubileo-
vidi Salvatorera Cbristum in schemate viri, quasi nes salutantes nos, concito gradu reversi suni ad
auream babentem in manibus virgam, ac dulcisona servum Dei.
voce mirabilem cantum personantem; vox aulem CAP. XXIV. — Igitur favente Christo Deo, sine
illius vebemens et lortis, quasi mille hominum au- anguslia aliqua noslram ambulavimus viam, et in-
diebatur. Cumvero jam melodirecoelestis cantici ex- irocuntes terrani Persarura, veniraus in cauipuin
plerentur, repenie vox tribus vicibus insonuit, di- mirabilem, qui dicitur Assia, ubi sauctus Mercurius
cens: Amen, et in sempilernum amen. In ipsa igitur inlerfecit apostatara Julianum, et ingressi denuo su-
hora egressus a spelunca Salvator, scandebat ad mus civitatera Kitissefodo, in qua pueri tres requie-
rethera, et ecce conlinuo maxima ignis columna, C scunt, non longe a Babylone. Post haec Tigrim flu-
quasi nubes valida, inlravit speluncam, et facta sunt men pertranseuntes, quintodeciffio die intravimus
tonitrua, et jmmensae coruscationes, et omnia cceti Jerusalem, et ad sepulcrum Domininostri Jesu Cbri-
volatilia secundum proprias audivi voces canere, sti, per cuncla loca sancta sanctorum orantes, gra-
dicentia: Sanctus, sanctus, sanclus, Dominus Deus. tiarum actiones Christo Salvalori omnium Iibavimus
Ego itaque dum baec cernerem, simulque audirem, qui nos sua gratia incolumes servavit euntes et re
propier visionis magnitudinem lerriius valde sum, deuntes. Inde igitur egressi, veloci cursu ad nostrum
et in exstasi raptus, cecidi in lerram, et octo dies pervenimus monasterium; et nostrum hegumeiiura,
inde permansi, tunc namque intellexi quia Salvator et fratres nostros omnes in pace et sospilate repe-
mundi Cbristus Dominus hanc ingressus speluncam rientes, per ordinem quaevidimus et audivimus mi-
benedixerit, illamque sanctiiicaverit. Tunc ego intro- rabiiia, et niisericordias Domini, sed et vitain et
gressus in eam, pro ignorantia propria ac negligen- convqrsationera beatissinii Macariiillis enarraviraus.
tia, ccepi satisfacere, collaudans et glorificansChri- Quotquot autem hrec audiebar.t, laudabant et glori-
stum Salvatoreraac Redempioremnostrum, et crea- ficabant, et bymnuin dicebant Deo Patri oranipo-
lorem omnium, qui tanta me sustinuit patientia, et tenti, e,t Filio ejus unigenito, Domino ac Salvatori
perduxit ad poenitentiam, et rursus talem mihi de- D nostro, nec non et Spiritui vivifleatoriet illuuiinatori
monslravit clen.eutiam. Quando autem haec acta animarura nostraruro, qui trinus in personis, una-
sunt, seplem in bac speiunca, aetatis vero quadra- que Deitate nominatur, vivit et reguat ubique Deus
ginta annorumhabebam. benediclus et laudabilis, nunc et seuiper, oer ini-
Ecce nunc vobis, velut filiis charissimis, omnem mortalia saecula saeculorum,Amen.
ROSWEVDINOTATIO.
(1) Macarii Romani.] Nulla hujus mentio in Mar- Baronius in MartyrologioRomano, ad diem 11 Ja-
tyrologio Romano. MenologiumGraecorum,23 Octo- nuarii, exislimat de 123 hoc Macario Romano agere Pal-
bris : < Eodemdie commemoratioS. P. N. Macarii ladium, dum cap. enumerat eos qui ad Pinia-
Romani. > Menaeafuse eodem die Acla ejus expri- num maritum parvae Melaniac,quae nunc in Sicilire,
tnunt, quae cum his nostris plane conveniunt. In nunc in Campaniaeagris exercebatur, accesserunt :
Menaeistamen peregrinatio et iliuerum dilficullates, < Similiter, iuquit, etiani quidam noraine Macarius
quas tres peregrinantes Vitaehujus auctores subiere, ex vicaria. » Baronius hic intelligit vicariam praefe-
oniittuntur. Unicuui Vilre hujus Ms. exemplar babui cluram, recte, quod ex ca monaslicam vitaui ani-
ex abbaiia Eiubaraensi, cliaractere plane recenti. plexus sit.
PATROL.LXXIII. V*
197 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. A28
Non exislimo lamen Macarium hunc noslrum Ro-1A ingressura ,uineris signare se signo crucis, et Deo
•manniii eiimdem esse ctim Macario Palladii; imo sanclisque iler suum commendare.
polins Macarium Palladii esse eum cujus meminit (8) Asia, in quo martyr Chrisli A/eratrft».] Cer-
Huflinus in apologia sua. Vide dicenda ad Palladium. tum, in Perside Julianum occisum. Vide Baronium,
Baronius ait Acta baec, auctore Thepphilo, minus lomo IV, anno Chrisli 363, Liberii papre 12, Juliani
probari; quaeautem in Actisoffendant non exprimit. imp. 2, varie inquirentem de percussore Juliani.
Ego ea passus sum in hac editione comparere, quia (9) Kitissefodo,]Exislimo hic intelligi Ctesiphon-
hactenus in omnibus edilionihus prodierunt. F.t vero tem Persidis civitatem. Quod autem addit Ananiam,
MenrcaGraecornmea quoque suo inserunt officio, et Azariam , et Misaelem hic quiescere, nescio unde
Gratianus xxvn, q. 2, cap. 26, ex eis testimonium bauserit. Martyrologium Romanum, 16 Decembris :
citat. Acla igitur haec cum Menaeiscomparavi, ut ap- < Trium puerorum Ananire, Azariae, et Misaelis ,
pareat in quibus Graeci cum Latinis conveniant. quorum corpor.1apud Babyloniam sub quodam specu
Erunt forlasse qui ea sallem amplectenda censeant, sunt posita. » Certe Ctesiphon non procul a Babylo-
in quibus utrique conseiitiunt. Vertit ea ex Menaeis nia, uti eliam hoc loco in Vita Macariidicitur.
Raderus noster, et Viridario suo Sanctorum, parle i, (10) Lignis agrestibus.] Intelligit, opinor , rudia et
inserbit. impolita ligna. An Phalanges Ptinii, lib. vu, cap. 5<J,
Quod si divus Hieronymus in Vita Pauli primi ere- quibus olim pnelia committebant Afri?
mitae ad hanc historiam (in qua, cap. 15, dicitur (11) Chananmorum.] Mirum boc, nec alibi niihi
< quod barba etcapilli corpus ejus omne circumde- lectum, Chananaeoseosdem esse cum Cynocephalis.
derimt i) resplcit, ubi ait in prologo, inquirens de _.*» (12) Pichiti.] ManuscriptuSPylici. Unde quis forlo
primo eremi cultore : <Nonnulliet haecet alia, proutJ formet Pythecot, unde Cercbpytheci.Sed Pichiti lia-
voluntas tulit, jactitant, subterraneo specu criiiitum bent veteres editiones et Manuscr. addit : et hi alio
calcaneo lenus horiiinem, et multa, quae persequi nomine vocantur Pigmmi.
otiosum est, incredibilia fingentes. Quorura quia im- (13) Absidam.]Manuscriptus addit, id est arcum.
pndens mendacium fuit, ne refellenda quidem sen- Olimet absis, et absida aeque eranl in usu. Vidrj
tentia videtur; » si, inquam, Hieronymus ad hanc Onomasticon.
bistoriam respicit: omnino vetus est fabula, et ejus (14) Homo longastatura.] Non novura, poenarum
Judicio explosa. locis vel a diabolo infesfatis monsirosa quaedaraap-
(2) Theophilo, Sergio et Hygino.] Ita auctores hos parere. In Vira Anionii, cap. 58 : t Vidit quemd;tm
exprimuiit Menaea.Edili Latini pro Hygino exhibent longura atque terribilem caput usque ad nubes at-
Thimum, Ms. Gunnum. tolleiitem. »
(3) AsclepionHegumenus.]Menaea: 'Ex rn; fjovn: (15) Fskiiiio thulta similia avibus cmli.] In Vita
«0 kylov kox\nTtiov, ex sancti Asctepii cmnobio. sancti Antonii, cap. 38 : < Vidit etiam pennatos
Tbeodoretus in Philotheo, cap. 25, meminit Ascle- quosdam se elevarecupientes ad coelum.»Quod apud
pii admirabilis monacbi, decem stadiis a Cittica vico, Paschasium, cap, 19 n. i, < tanquam aves inquietas
ubi Zebinas sepultus, et Polychronius ejus discipu- animas volantes vidit Antonius.»
liis videtur vixisse. Sed cum illi retate Theodoreti (16) Subito vbcespOpuliinhumerabilis.) Multorum
232 vixcrint, antiquiorem aliquem Asrlepium opinio fuit, animas quasdam versari in campo amoe-
fuisse existimo, qui huic raonasierio in Mesopotamia nissimo. Ra Beda, lib. v Hist. Anglic. , cap. 13;
sito praeluerat, a quo et nomen accepit. ( DionysiusCarthusianus, in dial. de Judicio particu-
C
(4) Hora nona quadam die synaxi expleta.] De lari, art. 51; et Ludovicus Blosius, Monilispirituali,
hora nona, qua synaxis solvi solet, etjejunium resi- cap. 15. Vide Bellarminum , tom. II, conir. gen. ni,
gnari, vide Onomasticon. quae de Purgatorio , lib. n, cap. 7; Suarezium , iu
Omnia haecsequentia capiia, quibus lunulas curavi iii part., disp. 46.
prafifci, quae Slupendas continent peregrinationes, (17) lpsius vero capilli capitis ac jarbm.] fla haec
desulit Menaeis.Existiino tamen fuisse in exemplari Micarii delineatio ad verbum est in Menxis Gr;rcis :
prototypo, ex quo Menaeasuam de Macario bisto- RaavSial rpix!S avrov\evxai d>ad yti>v rb Si aS>fia
riam hauserunt. Sed omissa in Menaeisesse, quod UVTOV, o>;Sipft.uxe\i)vn:'exSsrov TCOWOV ynpo>:,xtya-
Vitam Macarii nori spectarent. Certe Menaeahoruih \uafiivui nauv ui bfpvt; uvrov iTcuvo> rS>vbtj,0a\fjS>->
triom sequentes peregHnaiiones satis bis verbis in- avrov, xai ot Svvyj; ro>vxstpS>v xui ro>vrroSo>vuvrov
sinnant : Kttt rn; rtopeiot; «pijKitsvota\lsTeu\\n\a, jr\tiov elxov rn; aTCtOupin;' otf Si rpi-x^:"fou Ttayovo;
nypiaxovSstvti,rtn fiv el; uvOpo>Tco>v, itn Si ix Sijotuv uvrov, P-i~ypt rS>vTtoSS>v«OTOO.
bht&bfievoi xaxoxovu.tvot(sic), xectavroi iariv brt rn: ex (18) Lherubim cum ignea rhomphma.] Varia tlo
ro>vkypion lioruvw rpofn: arepovftsvoi.: < ller 3u- cherubini paradisi custodibus opinio. < Nonest cre-
spicati alia ex aliis mala experti sunt, modo ab ho- dendum, inquit Theodoretus, cherubim dicere virtu-
niinibus, modoa feris illata, nonnunquam ab herba- tes quasdam invisibiles, ut quidam existimant, quo-
rum agrestium pastu retardati. » Quibus apparet niara invisibilis natura niliil isttiic contulisset, cum
Menaeapaucis haecperegrinantium incomnioda, quae visiOsensibilis esse deberet, qui ipsurn Adaraexter-
aliqUot sequentibus capitibus narrantur, expri- JJ reret. Non igitur gladius ille flammeus naturaliter
niere. igneus erat, sed visu talis ; neque cherubim erant
(5) Vbi coelumterrm jungitur.] Fuit veterum mul- aniraalia , sed talia videbantur.» Addit porro: < Et
torum sentemia, planam esse terram, neC aniipodes slatuit Cherubim, > Genesis ni dictum, < ut indicet
ullrts esse; atqoe ita ccelumalibi terrae jungeretur. potenteffi quamdam et terribilem visionem, et for-
Quin mulli paradisum certa lerracregione statueruat, mam, perinde ac si quaedam animalia in ingressu
sublimiore, ubi coelumterrae jungitur. AlcimusAvi- paradisi collocasset, quibus inde arcerelur Adam. >
tus, lib. i de Geriesi: Iri eadeni opiriMorieftiit TlieodorusHeracleaeepisco-
Ergo ubi transmissismundicaputincipitIndls, pus, itemque Procopius Gazaeus.Vide Pererium no-
Quoperbibentterramconfiniajungere ccelo, struhi, ad cap. Genesis m.
Lacusinaccessacunctismortanousarce (19) Qui per diem foras ambulantes.] Contra alic-
Pennanet rum morem : <,Leo, t ait Hieronymus in cap. n
< semper noctibus circuit. >Et Psairao cin :
(6) ConjunximusJerusalem.] Pbrasis istius sreculi. Nahum,In ipsa (nocte) perlransibuntomnet bestimsaltus.
SiCarite, cap. 2, i6i denique conjungentes. Sic post:
eonjunximustandem, id est, pervenimus. Quam fre- (20) Raphael.]t>uxhic fuit Macario,ut olimTobiac.
quens olim fuerit Jerosolyraitana peregrinatio, patet f21) Fascio/ttr«.]Menaea,crovSi/iiov.
variis horum librorum locis. Vide Onomasticon. (22) Ca/ceos.|Manuscript., catiyas. Nempecajigaj
erant olim calceorum loco. Sic Actor. cap. xu, Cal-
(t7) Contignantesnos, et commendantesChrislo, et cea te caligas luds.
tanctis ejus.] Religiosus antiquorum palrum mos ad
 VITA BEATI POSTHUMII <•>,

PATRIS QUINQUE MILLIUM MONACHORUM,

INCERTO AUCTORE,

Quoniamdesiderio desiderasti seraper audire quaesancta sunt; et nos, ne silentio tempora peragantur,
curare debemus : idcirco de opeiibusDomini tacerenon possumus, qure inservis suis indesinenter ostendit,
At primum, de sancto Posthumio Dei servo sciendum, quo ordine eum Dominusad suam vocare dignatus
est gratiam, sicnt referentium jactavit oratio, qui conversionis ejus ordinem noverunt. Haecveslrre dilectio-
ni scriptis intimare curavi, quomodo per ruslicos Dominus credentibus in se manifestavit regni sui my->
sterium.

VITA.
233CAPrri"RiMDM. — Eral Posthumius MempherisA . iicavit Dominumvalde. Vereautem credidimusin eo
genere, gentilis natus, ab infantia innocens, ignarus impletum illud prophelae Ezecbielis (Ezech. III), vel
litterarum,etabomniperitia alienus ^Egyptiorum,ab Joannis aposioli (Apoc. x), qui librum de manibus
eorum genlilium delubris semper extraneus. Foerat angelorum accipientes, comederunt et adimpleli
restiumspatarius(2), nunquamse adolescentiumgre- sunt sapientia ad prophetandura.
gibus commiscnit,nec publici usus fabulas aliquando CAP.III. — ltem angelusDominitetigit labia Post-
cognovit, pes ejus ad saltandum non est coiumotus. Iniraii. Et depulsa amaritudine, lingua ejus de Dco
In viia sua nunquanf de ore ejus tnrpis sermo prO- loquebatur ingentia. Dixitque ad eura angelus:
cessit, neque avaritia in corejus aliqu.indo ascendit. Posthumi, lige genua tua in terra, et faciera tuara
Adfeminamoculos suos, cum adhuc esset in soeculo, ad Orientem, et tunc dabitur tibi a Deo quemadmo-
noii levavit; mendaciumomni virtute vitavit; diseor- dum possis orare.Et posuil Posthumius genua sua rii
diara vel odium adversus proximum suum, neqne terram, faciem quoque etiam ad Orientem, et infusa
contra extraneum, noverat; custodiebat pacem in est ei oratio, et ait: Benedicam te, Domine Deus
animo suo per omne tempus. omnipotens, rex ccelestis,qui ignorantibus le nomen
CAP.11.—Cumergohaecabeogererentur, et anno- tuum innotescere 234 ,acis> Per Dominumnostrum
rum essel trigintaseptem, placuit Deo eripere eum de B Jesutn Chrisluin Filium tuum, nomen tuum efficiens
corruptione peccatornm, etad incorruptionem vitae manifestum, ut poputumtibi congregaret ex omnibus
a-lernaeevocare. Unde ferlur inlroisse ad eum an- genlibus adoptivum. Nara volens mundo succurrere
gelum Domini, quando ipse plectam (3) de spato ple- labore laboranti, propter generis humani saluteii),
ctebat. Aitque ad eHmangelus : Posthumi. At ille unico Filio non pepercisti. Pereum ergo teobsecro,
ait: Quid est? Et dixit ad etim angelus Domi.ii: et tuam misericordiam, ut mibi caecoverum lumcn
Quid est in inanu lua? lile ait: Funis plectacius. El in lenebris constituto ostendas. Tu enim, Domine,
dixit ad eum angelus Domini: Deum excelsum, qui nosli quia nullum sciebam omnino sermonem, el di-
babitat in ccelo, nosti ? Postliumius dixit: Domine, gnatus es donare quod loquerer ad te, et docuisii me
nescio si est Deus in ccelo; sum enim msticus, et quibus te rogarem. Ex me ipso cognosco, Domine
riulla est mihi sapientia. Arti mere inservio ab infan- Deusmeus, quia vere caeci vident, surdi audiunt,
tia mea, et nihil ab urbanis hominibosatidivi qnod mutorum linguaesolvuntur, clautli ambulant, lepro-
discerem, sed et publicum semper fugi accessum. si mundaniur, pauperes evangelizanlur, peccato-
Dixit ad eum angelus : Ora Deuin, et dabilur libi sa- res vocantur (Matih, xi). Quis eram ego, quia re-
pienlia et intellectus. Posthumius dixit: Detirnnon cordatuses mei? In quopraevalet apud te pusillani-
novi orare, nescio enim quid dicam. Et accepit an- C hsiias mea, quia requisisti me? Quare nunc peto ut
gelns folium lauri, et scripsit in eo verba orationis, a sordibus me abluas peccatorum naluralis miseriae
et dedit illud Posthumio, dicens : Manduca illud, et meae,quaeme longo tempore pressit; vivebamenim
erit amarumin ore tuo sicut fel, venlremquc tuum eruditus a parentibus infideliter more gentilium tan-
implebit obsecralionibus sapientite, et dabit tibi for- quam socius juinenlorum. Misisti tu mihi angelum
matn oralionis et sanre doclrinae. Et accipiens Post- tuum, et percussisti femur meiim, aperuislique rnihi
humius, manducavit: et faclum est os ejus amariim. saxeum pectus. Vaelacenti de te, quia ignis uslione
Porro venter ejus dulcedine impletus esi, et raagni- trucidalur in sempiternum. Ecce in brevi coguovi
45i DE VITIS PATRUM LIBER PRIMtS. 433
quoniam non est gaudium impiis apud te, nec pec- A iegis tuae,qui mil.i in carne dominabatur, subvertens;
catoribus 1-elitiapost obitum veniel; nisi ad te con- a sordibus aqua, Spirilus sancii regeneratione; mun-
vertentur, salvi esse non possunt. Et quoniam non dasti. Loquitur in me anima renovala, qurc longo
est visum tibi perdere me, Domine redemptor hnmi- tempcre inter oves perditas jacebat abjecta. Accepto
litatis meae, ostende mihi in melius , ut in pleno co- signo lactalus sum quasi nominis magni: census im-
gnoscam Dominum et Salvatorern Jesum, et quod perator.s (b) militi infixo reparatur in gratiam. Quasi
non estalius absque le, qui es benedictus in saecula. mutus accepi vocem. Loqui cupio fitiis tuis, et by-
Haec oratio sancti Poslhumii prima, per quam eum mntim narrare in confessione, quoniam aDSoIvisti
introduxit angelus Domini ad viam fidei requiren- captivurn migranlem. Quaesisti stultum per sapien-
dam. tiam, vitam donasti, egenlem ditasti, morluum re-
CAP.IV. — Erat intentus ex hoc beatus Poslhu- suscitasti, longe positum appropinquare ture maje-
mius, quando ad eum angelus Domini remeare pos- staii fecisii, alienum a conversatione Israel, socium
set: fretus ex hoc sperabai, quod esset eum Domi- sanctoriun tuorum per Christi gratiam esse voluisti.
nus semper visitaturus. Cum autem pajici dies trans- Ideo confiteor libi, et psalmum dicam nomini tuo,
issent, ecce Poslhr.mius juxla consueludinem suam cuin me docneris ordinem; psallam tibi, et benedi-
reslim torquebat ex junco. Et ingressus angelus Do- .» cam nomini tuo in aeteMuvti,et it>s«cula steculorum.
mini ad eum, ait: Ave, Poslhumi. Statimque pave- CAP.VI.—235 I?' 11" t>oslhomiiisbaptismumcon-
factus surrexit Posthumius. Et ait illi angelus : Vis secutus, litteras nesciebat; sed*ameii riomeiiDoinini
ducam te ad virum sacerdotem Dei, qui te bapti/.et fidei augmento et robore de die in diem crescebat.
in noniine Palris et Filii et Spiritus sancti? Et re- Accendebatur fralernae itudio charitaiis, hurailitatis
spondil Posthumius : Domine mi sancle Dei, hoc est vinculo ad universos colllgatus fuerat fraires. Chari-
mibi optabile jucundumque valde, ut plene me viam tatis jugum vebemenlfira.T.rbat: cunctosque fratres,
doceas Dei, et quae sit perfecla salus operum super- quiaderant, eccierire proinia loca inlisbianles, sol-
norum. Et apprehendit eum angelus Domini a verti- licite tequiretat. Sludiosc p«almos dkebat; corpus
ce capilli capiiis ejus, et duxit eum ad quemdam vero suum jejuniis affligehat, in oratione Dei quoti-
noiiiine Priscum (4), sanclura virura el timenlem die pernoctabat. Agresics pJebat herbas, et aquara
Deum. Aitque illi: Ilunc doce quae sit via Domini, frigidam bibebat. Cilicic cnrous operlum faligabat,
Bapienlireet intellectus, ct baptiza eiiin in nomine per eremuni currens. ut iniserum frangeret corpus,
Patris et Filii el Spiritus sancti. Porro sacerdos Do- asserens esse peccalum, aliqnando ab rpere si vacas-
iiiini audiens, gratulatus est valde; sed sacerdos non sel. Verbositatem sermonis cavcbal, divinis libris
intellexit angelum Dei essc, qui introduxit eura ad ^* accoramodabat aurern, jurare omnino detestabatur •
se. Statiraque angelus in splendida mutatus effigie mundum sein omni orationc siu. exir.ibeb.il, plan-
refulsit in faciem sacerdotis in albis veslious, vullu- gerenon desinebat: nam cun>frequentia patereturin
que decoro. TuncChristi sacerdos timore perterritus corpore dremonum tentameni.a, ad nota orationum
cecidit consternatus in lerra. Rursumque angelus praesidia convolabat. El ne amptins sommo indulgere
erexit eum, et ait: Ne timeas; conservus enim tuus videretur, ul morlalia membra fo»eret, paululum su-
et omniura fratrum luorum ego sum (Apoc.xxn). per saxa requiescebat, ut cum djritla Iectuli dolori-
Oporluit enim tibi manifestare gloriain Dei noslri, ut bus agerel. corpus, statim ad Dei i insurgerel opus.
scias quo modo liunc doceas verbmn Domini, erudiens Pancm ctiam suum ad mensuram accipiebat , et
eum secundum salvationem ejus, ul vivat in aeternum aquam ad mensuram bibebat. Nunqua^i pleno ventre
corara Doraino. Haecdicens, discessit ab eis. amensa recessit, nec sitim suam unquara satiavit,
CAP.V. — Priscus aulem episcoptisacccpto sccum dicens, Non esse dignum si carnis voluntas esset
Posthuinio, docuit eum jejunare. Cui tnanum irnpo- impleta. Obedientiam vero et fecit, el docuit,
neiis, catechumenura fecit; atque ita velociter bapti- patienlia vero superbos et iracu.idos liomines
zavit, docens eum symbolum Sacramenli. Qui raox, humiliter mitigavit. Sed quando Sataoas sugge-
ut baptizatus est, implelus est Spiritu sancto, et di- stionibus suis cupiebat proposilum ipsms impedire,
xit hanc orationem .*Gralias tibi ago, Domine Jesu oculos in ccelum levabal, ct stalim sanctuir adesse
Chrisle, qui per Spirilum sanclura reconciliare me sibi sentiebal auxilium. Talis ejus viia usquc ad se-
dignalus es Deo Patri, e! redemisti me a morte et a nectam fuil, qualis ab initio fuit, cum haecgererentur
poena seterna : quam non credenles in te consequun- in eo, ut omnino usque ad extremuin, suum despi-
tur, peccatorum suorum ponderibus aggravati. Sunt ceret corpus.
autem peccala plumbo graviora, quibus ego laetorex- El si quando infirmitas febrium aui stomachi do-
tractus, et de omnibus iniquitatibus et necessitatibus lores gravi tormenlo eum afficerent, non dcdit in-
liberatus, exulto. Yereenim personarum acceptioapud dulgentiam morbo infirmilalis, nec calidis usus est
Deumiion est (Act.x), sed misericordia mulliplex. rebus, nec jejunia minoravil, resiimaus quod si cor-
Quomodoigitur indignusego ad sedes accederera crea- pori calido cibo consuleretur, a Domino redemplio
turre tuae, nisi tu me ccelesti digito tangeres, foenum animae non dareiur. Nam si aliquando valctudo gra-
male aridum, quod in corporis maleria habitare prse- vis debiiia genua fatigaret, ila ut ad vigilias Postbu-
ceperas? velociter mihi voluisti subvenire, inimicura mius exsurgere non valeret, orando et osallendo in
455 VITA BEATI POSTHUMII, PATRIS QUINQUE MILLIUMMONACHORUM. 454
slratu suo non desinebat.Si lingua prre siti siccarelur, A
. Nihil ex hoc Posthumius Ioculus est Macario ; sed
cordis intima rugiebant, ne silentio ejus hoslis ani- dum ejus verba secum in animo volveret, Macarius
mae diabolus laetaretur, aut in opere Dei vir sanctus emisit spiritum ; statimque populorum ingens turba
negligens inveniretur. Sed cum in tam districtiori intcntead funus currunt. Ibi psallentiumimiliitudo,
vita Postbumiiis permaneret, ad baptizatorem suum diversis hyranorura vocibus, quasi uno ore laudes
perrexit, et ab eo commendatoriam orationem popo- Deo canebant, donec corpus ad sepulcrum dednce-
scit, el sine aliquo victu eremi petivit arcana; ibique retur huroandum: nemo tamen vehementer dolebat,
multo tempore demoratus, innumeras daemonumin- eo quod sanctus Macariustam velociter inonasterium
sidias pertulit. Sed Dominus, qui de mundo venera- relinqueret, quoniam Dominus similem ei Poslbu-
bilem converierat virura, quotidie cor ejus armabat mium gregi suo magistrura providerat.
ad sustinendas versutias daeraonum. CAP.VHL—Tribusergo diebus post sancti Macarii
CAP.VII. — Nola igiiur facta est sanclo Macario, decessum orabat Posthumius, ut acciperet de coelo
scilicet beati Antonii discipulo, conversatio Poslhu- fontera doctrinaeper Jesum in Spiritu sancto, ut pos-
mii, et celebre eius factum est nnraen, visuraque est set taniam populorum railitiam docere prudentiara.
illi ad hunc abire in eremum. Nam idem Macarius ' Terlio igitur die venit ad eum secundum consuetudi-
ab illustri viro Antonio monachorum fere quinqua- JJ nem, qui eum converterat angelus, et locutus est ad
ginia millia snsceperat gubernanda. Ejusdem igitur eum; etconstiluit eum monasteriorum doctorem et
Macarii exitus de saeculo appropinquabat, et Domi- principem, in eum locurna quo Macarius recesserat;
uico gregi, quis posl ejus excessum magislerii nomine dedilque ei formam spirilualium praeceptorum, et
subrogarelur, inquirebatur. Sanctus itaque Macarius abiit. Porro Posthuraius congregatis fralribus cun-
cum ad sanctum venisset Posthumium, excepit eum ctis, aperiens os suum, loculus est eis, dicens :
libenter, prrecipue cujus jam ab angelo famam au- Audite, filioli, verbum quod Dominus loculns est
tlierat. Non ergo ille ut hospes, sed ejos subtiliter vobis, praeclaram pracceptorum justitiam et charita-
explorare propositum venerat. Porro Macarii aspec*- tis regulam sensibus nostris volens infundere. Pa-
tibus, Postbumii complacuit conversatio, eteum sua- terna enim voce loquor ad vos in nomine Domini
dere ccepit, ut sancii Antonii anachorelarum princi- nostri Jesu Christi, et Spirilus Dei nostri. Accepi
enim formam de manu angeli, ul dicam universa quae
pis non gravaretur visitare reliquias. Sed cum omni
virtute reniteretur, etabire penitus noluisset, in som- acciderint sensui meo , ad vestram redificationem.
nis Poslhumius sine aliquo cunctamine ire jussus, Intente igitur praebele aures : Deus ipse mandavit
divinae contradicere non poterat majestati. Ilaque quod de ore meo procedit.
cum Macario aggreditur iter, multiludinem congre- C Prima est enim mandali confoederatio,in omnibus
gationis raonachorum, quaea solo gubernabatur Ma- vos obedire majoribus.
cario, ingressus, de quo saepe(6) diximus corpus se- Secunda raandali est subjectio, ut in timore caslo
pelisse magistri, cum spiritus ejus vocatus estex sre- serviatis Domino.
culo Tertia positio est, ut temperanter et pie el juste
Qui cui!) se in extremo vilae istius temporalis as- vivatis in hoc saeculo(Tit. n).
piceret, advocalo ad se sancto Posthumio, ita exor- Quarta mandati ratio, ut corpora veslra affligalis
sus est ei: En frater, tenipus resolutionis meae in- per omnia.quo possitis acquirere aiiimarura salutem,
stat; quapropler audiens bonum testimonium de te, domando jejuniis, ac mortilicando carnem, quia hrec
finem senectutis meaedebilitatis supposui gressibus est delectatio bonorum operum.
ad periingeiidura usque ad te. Nuncigitur benefe- Quinta constitutio, orationi frequenter instare, si«
cisli venire raecum. Suscipe ergo paierno araore cut et Apostolus indesinenter orare nosjubet (J. Thess.
gregem Dei ad regendum. Noli qurerere quod tibi v). Orantes quippe semper ac jejunantes, et fidei
ntile esl, sed quod multis, ut salvi iiant (I Cor. x); dona in memoria mentium tenebimus infixa, ut pos-
ne ergo neges suscipiendi lionoris graiiam, mercedera simus scaturienlium daemonum superare naturam.
a Domino recepturus tempore opportuno. TJ Sequitur aliud genus erroris, in quo majus est
Tunc sanctus Posthumius pedibus ejus provolulus, animae damnum, superbiae malum per orania esse
ait: Charissime Paler, quomodo mihi tara magnae cavendum : haec angelum in primordio mundi de
multiludinis curam imponis, rustico homini, litteras ceelo dejecit, et novimus superbiam originale esse
nescienli? Provide igitur ex eis meritum bominem, peccatum. Ad quara excludendam de cogitationibus
qui possil cum solliciludine tanlas animas regere po- nostris Deum seraper deprecemur, ut donetur nobis
pulornni. Tunc Macariusait Posthumio : Excusatio- forma humilitatis.
nes non audio, neque causas recipio; hi enim omnes Accedit et alia infestatio mortis in corpore, si de
sub tua ditione manebunt, nec alius est tantae absti- saeculari vitiorum causa monachorum sollicitet
neiitiae vir, qui possit istius populi gubernare 236 quemquam.
animas, ac sollicite pertractare. Et ut certius dicam, Funicuium vero charitatis ante omnia inter vos
dileclissirae frater, te electione sua Dominus desi- habele, lide continua in spe manentes, quoniam adj
gnavit ad suscipiendum hunc minislerii locura ; ne- reguum Dei festinatis aeternitatis. Cura ergo disci-.
quaquain ergo ccelesli poteris contradicere jussioni. plinae monachorum perfecta est dileetio. Haecviucuk)
 435 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 43G
cbaritatis et pacis exornant sine avaritia. Igitur in A plicitas confirmat Scripturarum Dei. Mulli auietn de
dilectione sincera modus sufliciens est praesentibus; Deo aliter sentienles, exciderunt a dilectione ipsius
etqui invicem diligunt, filii regni vocabuntur. Perfe- et proximorum suorum. Qui autem hujusmodi sunt,
ctius invicem diligentes, Ipsi sunt qui manducant audiant Baruch prophetam dicentem : Pax justitiae, et
panem in regnoDei sine macula (Lucm xiv). Perfe- honor pietatis (Baruch v). Sic enim videns populi
cti ergo erilis, si mundum sacrificium charitas in sui dilectionem fraternitatis esse incorruptam, inter
odorera suavitatis zelo succendel. Gaudebit enini cunctos facit eos amicitiaeDei fieri socios. Quoniam
Dominus Jesus in vobis, quia fccislis lideliter quod qui diligunt Deum, secundum boni operis gloriam,
ipse mandavit. Nara prima legis in monte Sina ordi- inviceinin operibus bonis irritam faciuntvitam istitis
natio haec ad Moysen data est : Diliges, inquit, Do- mundi, profanantes quidquid ex diabolo est cogitaiio-
minum Deum tuum ex toto corde tuo , et ex tota num malarum in cordibus Det servorum; •quoniam
anima tua (Deut.vi; Luc.x; Levit.xn). Secunda : cupiunt anachoretarum perfrui vita, sicorpusabdicant
Diliges proximum tuum, sicut teipsum. Vacat enim adiiuc in terra positi, jam coeleslibus delectentur,
dilectio Dei, nisi jungalur et proximi. Plenum ergo nihil terrenum prorsus exquirant, ut jam saecularium
praeceptum veritatis, ut maneat in sensu individua tenebrarum causas conculcantes ac prosternentes.
regula charitalis. Tunc ergo diiectio beata erit in JJ j Verum quia coelestibusregionibus apti, vos saiis
pleno, si colla obedicntisc posueritis proposito. placere convenil Creatori, virgines mente et corpore
Obedienlia quoque in congregatione laudalur. perraanentes, fructus fidei et limara sermonis quam
Nihil vobis proderit, filioli, si diligitis invicem, et niaxime conservantes; nefas esl eniin ut monachum
non vultis invicem obedire. Dilectio sine obedientia quis reprehendal in modico vel in maximo. Irrepre-
faciet criminosum, et conscienlia cegrum. Quomodo hensibiles enim nos esse oportere, Apostolus docel
enim gramen seminales impedit fructus, sicinobediens (Coloss.iv), et ul sermo noster in gralia sale semper
homo frustra jejunat, et orationis nullum accipit fru- sit conditus, scilicet condimento quo nos Evangelista
ctum. Igitur qui in uno esse concupiscunt, et vivere qpndivit, dicens: Vos estissal terrae (Matlh. v). Quod
mente communi disposuerunt, hi consiliis majoribus peto ul non in vobis evanescat, ne forle, cum eva-
serviant. Qnidquidexconsiliis processeritPatrum, hoc nuerit, extra congregalionem multitudinis foras
faciat qui a perfectione adhuc procul est.jQuicunque projiciatur, linguis inimicorura quotidie conculcan-
frater onerisquidpiamcollosuo portaverit, necquidem dura.
sustinet, de humero suo onus exstare, si abbas prae- Hoc autera obsecro, filioli, secundumformam qure
sens fuerit, reperiens aquam scativam sive germinan- mihi data est de manu angeli, fugere linguam detra-
tem (7), praeter abbalis consilium diverterit ad bi- C ( hentium iniquorum, qui mordaci dente, etiam sine
bendum, aut alterius fratris secura comitantis, etiam causa, EcclesireChrisli insultare festinant.
junioris, peccatum fecisti, qui praeler benedictionem Dissensiones, quas habelis inter vos, projicile ab
aquam potasti. Quod si calor solis exarseril, et volue- invicem, scientes Dominum nostrura non esse dis-
ris bibere, et abbas ad te 237 domandum prohibue- sensionis, sed pacis (I Cor. xiv). Si qua igiiur scan-
rit;sivel mente munnuraveris, deliquisti. Deinde dala , inimico suggerente, frater babet adversus
si in via calcaveris spinara, non est educenda, donec fratrem, propter obedientiam, fideexstante, dimitlat;
abbas praeceperit. quoniam ego non ex me loquor, sed ex Deo, qui in
Procul ab invicem contextas vites sternite. manu nuntii sui docuit me.
Cum ad dormiendum seceditis, inlerstitiura cubitus Et si obedientiam pralaio praebueritis,bospilalila-
habeatur unius; ne, dum ad invicem proximanl cor- tem peregrinanti, ex praeceptoDoraini facitis.
Si fieri potest, nullo pacto miles Dei debet irasci,
pora, nutriantur libidinis incentiva.
Porro negotium nociis, propter lucifugas daemones non solum adsocios, verum eliam ad exlraneos.
et noctipetas, in spiritali opere peragatur. Experre- In quocunque negotio, nullus srecularium servum
ctis autem nulla de srecularibus Causaingerenda, do- Dei audeat judicare, quia inter se et illuin distat. Non
nec ad galli cantum, fralernarum orationum communis D ] patiarisconjugatum judicio tecum contendere; melius
jhora succedat. Alteiius vocis cantus alterum non est enim monacho fraudem et injurias sustinere,
excitet ad orandum; sed cura suura pectus tuudere quam ut audiatur vox militis Christi in clamore.
«ceperit, qui priraum experrectus est, provocetur Non decet monachum causa pecuniaeesse negotia-
etiam ille qui dormit, exsurgere. Saepeenim Satanas torem, sed ccelestium bonorum iucra mercantem.
soinno aiiimam captam nocturnis involvil lenebris, ut Praedicet verbum salutis, aniraas invilet ad ccelum,
ab orationis patrocinio separata sit, operanle diabolo ad nihilum deducat saeculi desideriura. Cor enim
socio tenebrarum. Ideo dico vobis, filioli, vigilate, Chrislianum essulta, maxime servi Dei, tyrannum
quia nescitis qua hora fur veniet animarum fraudatorem animarum divinrevirtutis oralione ex-
(Matlh. xxiv). pugnat.
Sludete igitur coniplacere Deo, conversationem Quod s".terrores aliquosiniiiLerrnt,currat ad auxi-
babentes spiritalem. Divinamandala in dilectione Dei lium crucis, statim ille recedel: versutia ejus crebris
cura sapientia, legis praeceplain tabulis cordiura ve- orationibus et jejaniis devincitur. Filioli, quid ad ve-
stroruui sinl; nec quidera amplius sapiatis quara sira- gtram pertinet curam, si adversus vos conveiiiant
 437 VITA SANCTI FRQNTQNIlABBATIS. 438
dremonuro casira, potestis et vos multis adjuvari A Quadam die in monte sedenli mihi, ingens velut
agminibus angelorum. Sed cum daemonumcatervae mititum turba occurrit. Quos dum oculis cernerem
crescere coeperint, oculos vestros ad ccelum levetis, venientes a longe, Saianaeangelos statim esse coguo-
dicentes : Domine Jesu Cbriste, adjuva infirmitatem vi. Ego autem deposito omni terrore, genibus pro-
meam. Tunc sermo vobis propheiac Elisaeiconveniat volutus bumo, ut secederent orabam, Dominum in-
adversus eos qui de Samaria coiuprehendere eum vocans Redemptorem. Tunc turba quaevenerat, velut
veiierant, qui terrenli se puero suo respondit: Aperi, stipula, qtire a vento rapitur, nusquam coraparuit.
Domine, oculos servi tui, et videat quod plures sunt Gralias ergo egi Doraino per Jesum Christum Domi-
uObiscumquam cum illis. Statim ergo ad adjuvandum num nostrum, quod meo certamini finem iuiposuit
vos, angelorum Dei legiones advenient, qui fideive- cito, et oraiionera meam illico exaudivit. Multasita-
Slraeauxilium pnbeant. que insidias passus sum, et ex omnibus ine eripuit
CAP.IX. — Haec sunt, filioli, mandata, quae ut Dominus. Unde et vos, filioli, constantes estole, quia
pusillanimiias 238 cordis invenit, vobis de diaboli mitis est Dominusad liberandum nos. Amate ergo
certaminibus explanavi. Nolo autem ca quae nobis Dominum, odile malignum, et Deus misericordiae
ipso immittenle acciderunt silentio praeterire, ut et erit vobiscum, ut possitis ejus insidias evadere.
vos possitis malitiis ejus resistere. B Amen.
ROSWEVDI NOTATIQ.
(1) Posthumii.]Aliaeeditiones habent Pasthumii. milile, sic apud Auguslinum, epist. 50 : < Sic error
De boc nihil mibi occurrit vel in tabulis ecclesiasti- corrigendus est ovis, ut non in ea corrumpatur signa-
cis, vel apud historicos. Multa hic affiniacum Pacho- culum Redemptoris. Neque enira si quisquam regio
niio, ejusque regula. Et cum Pacliomiusdicatur qui- cbaractere a signato desertore signetur, et accipiat
busdam Pachumius, vereor ne Paslhumiusex Pachu- indulgentiam, atque ille redeat ad niiliiiam, ille au-
mio irrrepseril. tera esse in militia in qua nondiim eral incipiat, in
(2) Spatarius.] Ita omnes editiones. Mox, plectam aI|quo eorum character ille rescitidilur, an nori po-
de spaiho plectebat. Notae, spathulm palmarum. Le- tius in arabobus agnoscitur, et honore debito, quo-
vit. xxni. Et ex palmis fererestes suos et plectas ple- niam regius est, approbatur ? >
ctebant eremitae. Alias existimabam legendum spar- (6) De quo smpe.] Hinc apparet auclorem hujus
e
larius, quasi qui sparto restem plectat, qui Polluci, Viue et alias sanctorum Vitas consarcinasse. De
lib. VII,cap. 53, djcitur aTcaproTc\bxo;. Macario, qui Antonium dicitur sepelisse, vide supra
(3) Pleciam.] Mox,funisplectacius, a GraecoTtkexrbv in Vilam sancti Pauli primi eremitae, n. 6.
id est, plexum seu flexuin. Qtiaevox non raro in his prologum
libris occurrit. (7) Aquamscativamske germinantem.]Ipse explicat
scativa sitaqua, uempequaescaturitetgerminat.
(4) Priscttm.}Hic dicitur sacerdos; sequenli capite, quidAn ex sua origine? Nisi forte corruptaiu aquam intel-
episcopus. et scatenlem vermibus. Vel stativam quis legat,
(5) Centus imperatoris.] Videtur baec periodus me- Iigat,
lioris slyli fragmentum esse. Fors ex elegauii aliquo ut inMartyrol. Adonis, 50 Julii ex Ms. reposui, quae
lutulenta. Sic alius luiulentam aquam bibit in
Palre adumbratum. AUudit ad militiam, cum nomen Q fere
imperaioris iniliti inscribebatur. Ut hic de ove et Vita Pauli primi eremitae, cap. 5.

APBIUS XIV.

VITA SANCTI FRONTOINII»,

ABBATIS

AUCTORE INCERTO.

Quoniamsaepe desiderastis audire quaesancta sunt, et ego placide dispos.uioperari, jaox non in pellibus ca-
prarum, sed auro et argento gemmisque pretiosissimis decrevi conslruere tcmplura J)ei, \_t et n«S tanquam
lapides vivi aedificemurin donium spiritualem, ex operibus meliorum prqficientes in Cbris.|QJeau Dominono-
stro (J Pet. u); quid nunc apud Niiriam gestum sit, referam; et non praeteriboveiitatsm uilomodo, quouiara
satis aedificatmouaehos prsesens opusculum.

VITA.
CAPUTPRIMUM.— Igilur Frontonius, verus Dei ser- aviam desiderans solitudinem, convocatisad se fra-
vus, studio Bei timoris de die in diem proficiens, pu- tribus, dixit (erant enim cum eo viri circiter septua-
blicam communemque vitam perhorrescens, 23d ginta): En quid nobis et mundo damtiabili, cujus
439 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS- 440
operibus renuntiare omni modo condecet, ut coele-.A quere poterit, ipsum jugiter in menle habentes, eum-
Stem consequamur viiara ? Quapropter pergamus ad que assidue orantes? Certe si fame defecerimus in
eremum, nihil nobiscum ferentes, ad acquirendam eremo, nos Dominum accusemus, et improperetiius
ccelestem gloriam, et superiorem investigemusex vir- ei, cum ad ipsum venerimus dicenles : Credidimus
tutibus disciplinam. (Iis dictis universi consensere ; Evangelio tuo, ubi dixisti quod universos in te cre-
deferemesque ad ereraura secum parva olerum semi- dentes coeli pabulo pasces : fecimus cuncta quae
na, el bis acutos, parvosque sarculos (2), unde hu- praecepisti, speravimns in te, et tu nos despexisti.
mum defodcrent, profecti sunl, et venerunt ita in Sed quia ibi nos probasti, bic magis, ut probes veri-
ereraum : rursusque Fronlonius ait : Dominus in tatem, redde quod proraisisii. Nolite ergo murmu-
Evangetio ait: Noliie cogitare quid manducetis, aut rare adversus Deuin, ne murmurantes, sicut patres
quid bibatis, aut quo operiamini; baec enira omnia nostri in boc deserto, a serpentibus pereaiis. Quod
genles roundi quaerunt. Quaeriteprimum regnum Dei, si expectaveritis Dominum,quando voluerit, dabit
et justitiam ejus, et haec omnia adjicientur vobis bona timentibus se. Quo dicto, siluerunt omnes pau-
(Matth. vi). Teneamus promissum, et inveniemus in lulum a murmuratione sua : erant lamen in uioerore
uobis opus Doraini conservatura. Omnes ergo habiia- posili.
bant iti eremo, in opere Domini jugiter laborantes, et B
• CAP.IV. — Ego vero proposui universa breviter
in agone spiriluali proficientes; adjuvabat enim Do- exsequi, et cuncta sermone rustico comprehendere
niinus servos suos. Ipse vero Frontonius non pro se quae cum suo prosequi titulo fas est; et per hujus-
tantura, sed pro cunclis orabat, sciens scriptum esse: modi libetli sententias ac syllogismos dulci eloquio
Non quaerens quod milii utile sit, sed quod multis, currere, prout potesl unusquisque lector audire.
ut salvi fiant (7 Cor. x ). Redeamus ad ordinem coepti opusculi, ut non no-
CAP.11. — Cumque in eadem eremo longo tem- stra videamur asserere.
pore morarentur, tentare eos adversarius Cbrislia- CAP.V. — Pergit itaque angelus, missus a Domi-
norura ccepit, ut cogitarent in corde suo quod de- no ad quemdain divitem nocte, et dicit illi : Tu
buissent in saeculo demorari, quia Auachoretarum epularis in divitiis splendide, et servi mei in eremo
vita durissima est, et nemo eam potest sufferre. indigent pane; surge ergo diluculo, et raitle servis
Murmuravere ergo in cordibus suis , dicentes ; Quid meis escas ex omnibus quae tibi dedi, quia procura-
esl, quod voluit Pater nosler Froritonius, ut habite- torem te posui gregis mei, qui te coelolactante jugi-
mus in eremo ? Nunquid ilii qui in urbibus et in ca- ter pavi, nec uuquaui dimisi. Ita ergo piacuit mihi
stellis habitant, Deum videre non possunt; et qui in ex eleemosyua tua reficere pauperes meos, qui in
eremo habitant, soli vident ? nonne eos boni aclus (C deserto spiritualiter vivunt, et se milii suo Domino
commendant? quisnam polerit cibo vivere angelo- crediderunt; idcirco facias sermonem, quem modo,
rum? Ecce morimur fame; defectus vigiliarum non missus a Domino, loquor ad te. Quod nisi ieoeris,
capit labor, sed acriora nos franguut jejunia, fiuut- dissipasti foedtts pacificuin DominiDei lui.
que debilia genua, ut unusquisque nostrum non pos- CAP.VI. — At ille tanto terrore convenlus, ex
sit stare. illo somno expergiscitur; consurgensque mane, con-
CAP.III. — Audiens Frontonius eorum murmur, vocatis necessariis amicis. servisque 240 suis ude'
antequam ad eum convenirent dicentes aliquid, ipse libus, locutus est ad eos, dicens: Jacenli niilii nocte
prreveniens eos ait : Quousque irritatis Deum mur- in lecto, quidpiam sororis ceperam ; et ecce subito
murantes in cordibus vestris, et dicentes : Nunquid nuntius astilit, dicens : En tu epularis in divitiis luis
qui ereraum inhabitant, hi tantum sunt Dei servi ? splondide ,servi vero mei in deserto indigent panibus.
et quis ex cibo polerit vivere angelorum ? Convenia- Surge ergo diluculo, et mitte servis meis escas ex
mus ad abbatem, et loquamur ad eum, ut babitemus omnibus quae dedi tibi, quia procuratorem te posui
iu civitate ; quia si qui nos illic viderint, opportune gregis mei. Ecce mittere quaero ; sed ubi morentur
nobis juxta Dei volum dirigunt escas, prout cuique servi Dei, ignoro. Cupio praeceptum iraplere adrao-
Dominus dederit facere. Illud autem scitote, quia D 3 nitus: sed quis mihi, ad quem dirigara locum, osten-
non necabit Dominus farae aniraara justi. Ecce oculi det? Convenitme angelus, praecepitet Deus. Sed vos,
Domini super limentes euin, ut alat eos fame (Psal. qui seniores estis, oslendile locum. Et nemo valuit
xxxn). El iilud non memoramini scriptum, quod ait illi indicare locum, quia in abdito raontis manebant,
Apostolus : In fame et siti (// Cor. xi) ? Sed vobis et nemo ubi morarentur agnoverat.
quoque iu eremo nunquam defuerunt radices her- CAP.VII. — Igitur altera nocie duriori commina-
barum, nec mansistis aliquando jejuni. Recordamini tione conventus, plagisque confossus dives ille, cor-
autera quia antea locutus sum vobis : Nolite cogitare ripitur el urgetur, ut servis Dei dirigeret escas. Ilc-
quid manducetis, aut quid bibatis, aut quo operia- rura diiuculo consurgens, a prioribus amicis quaere-
mini, haecenim omnia gentes mundi quaerunt (Matth. bat consiliura, utsibi dicerenl, aut cerie ab aliis in-
vi). Novit Dominuscibum dare timenlibus se. Qure- quirerent, ubi servi Dei morareniur. Aiebat quoque
rite priraum regnum Dei, et justitiam ejus, et baec isia cum maxirao fletu, plagas ostendens, quibus de
orania adjicientur vobis. Si eniin Dominus volatilia raanu augeli fuerat nocte correptus. Sed cuui nenio
pascit, et corvos non deserit, quomodo nos derelin- posset locum habitationis servorum Dei ei osteiitjere,
 441 VITA SANCTI FRONTONIIABBATIS. NOTATIO. 4*2
unus qui praecaeteris majoris erat consilii, respondit A J rere herbas, ut laborantia animalia escis pluribus re-
et ait: Si volueris accipere consilium meum, clia- ficerentur.
rissuue, fortitan eril hoc tibi salubre. Sunt tibi ca- CAP.IX. — Mane aulem facto, abbas consilium
meli septuagiuta, onera eos ex omnibus bonis, qoi- ulile eligens, et avaritiam omnino spernens, medie-
hus intelligis Dei famulos posse vesci; et dinge ca- tatem sumpsit escarum, aliam vero partera dividens,
melos per viam, nemine ducente. Et si ex Deo hoc super camelos omnes, ne alii videreutur poriare, et
factura est imperium, animalia tua salva regredien- fieret aliis injuria, omnibus medium iuiposuit onus,
lur ad te; si vero tibi ex diabolo jactura imminet, velut eulogias (8) revocans Domino reruiii, ut avari-
libenter tolera flagella temporis, quam acriori forte tiae legem scinderet, et medietatein oblationis pro-
caedecorripiaris. Quod si boc libi consilium displicet, prio domino camelorum reddidisset. Erant igitur
quaere alium qui pclerit dare melius responsum. Haec supradicti amici cura domino cameloruui, consolanlos
dicens, conticuit, sed ipsi diviti et qui cum eo erant eum de animalium tantorum periculo, simulque
bujusceinodi consilium bene placuit. Oneravil ergo Dominum deprecantes, ne accideret innocenii viro
sexaginta quinque camelos (3) ex his quae servi Dei tanta jactura. Octava autem die, cum essent omues
coraedere possent; quinque vero cameloruin cibana in unum collecti, jejuni; unus qui leves ac Unuulas
facta imposuit, escam cunctorum animalium, in B ] aures habebat, per flamina ventorum carapaiiulre
maxinio dolore dicens : Si quis inveneril eos, et rapiens sonitum, paululum reticuit; et cum be-
eorum exposuerit onera, visis cibariis miserebitur ne tandem sonantem comprehenderet, ait : Pulo
eis, et dabit eis manducare. Et cum ingenii lletu quod ex aliitudine montium campanae sonantis
uuo ordine innectens cbordas, direxit eos per viam, molus auditur. Tunc omnes egresst senserunt ca-
commendans Domino, ut si ex Deo esset imperium , roelorum adventus; gratulando mirabilis aocidit
remearent celeriter cura salute. Nullus vero ducator laetitia, fecunda vero de consolalione viri. Nain
(4) cum animalibus abiil. qui defuncta animalia aut perdita jam lugebat, gau-
CAP.VHI. — Et quando egressi sunl januam, di- dens de receptis animalibus 241 Ixtabatur. Venc-
niisit servulus primura camelum, cujus ducalem (5) runt omnes illaesi, non tristes vultu, nec maciem
tenebat, quem caeleri sequebantur, et abierunt per necessitaiis babentes. Suscepil ergo camelos suos
viam juxta praecinctum montis (6), euntes soli. Sed hnrao ille, cuin magna gratiarum actione ; et visis
nescio an soli cameli pergere poterant, sed Domini oueribus, multo amplius recreatus, exsultat. Tunc
nuntio praeeunte, viam directam (ut inlellectum est et illos amicos, et pauperes plures, ad prandium no-
postea) abierunt el quarto die confecto iiinere, bora bile vocat, easdemque eulogias mdigentibus distri
nona agenlibus opus Dei fratribus, sicut quidara po- G ( buit quas acceperat. SeJ et amicis qui aderant ex
stea retulit nobis, ecce primus anie fores accubavit eis largiius est; et ipse quoque benedictionem san-
camelus : sed campanre sonitum (7) audire non po- ctaejucundiiatis acipiens, gaudebat in Domino.
luit perslrepens sonus hymnorum. Abbas tamen, CAP.X.—Ex illo igitur anno, usque in mortem
quouiam prope oslium erat, ipse prior vidit, et ga- Fronlonii, sic dives ille notato tempore, tjuando pri-
visus est valde. Angustus enim eral introilus mona- mum miserat, escas necessarias ipsis dirigebat; et
6terii, et solus abbas fores suo statu claudebat, cae- aliis sic divitibus Dominus imperabat, ut ex umnibus
lerisquc interpositis fratribus tacuit, nibil respondens dapibus irrigati, nibil Dei servi cum sanclo Froiuonio
donec bymni complerenlur. Tunc completo hymno- miuus haberent. Vigilabant in operibus Dei lilii cura
rum ordine advocatis fratribus, pene improperans, Patre, spirilualibusque eos admonens dapibus, im-
ait: Ubi sunt murmurationes vestrae? Ecce Dominus plebat quotidie sermone ccelesfi; exsultansque laeta-
improperio forti nobis escas ab alto misit, cui voluit batur in Doniino, qui sibi talem dederat inlellectura,
viro prudenti imperans adduxit nobis camelos onu- ut aviasolitudinis loca digna quaesisset
stos. Veuite, deponamus onera, ut possint refici CAP. XI.—Legendum hoc tradite, multorum ad
aniraalia lassa. Tunc omnes mira gratulatione lreti, aedificationemmonachorum. Ille enim magis eritnie-
conimuniter graliarum actionem Deo reddiderunt, D ] lior in conspectu Dei, non quicunque legerit, sed qui
ei gaudentes deponebant onera caraelorum. Supra credendo Dei servis sic fecerii. Mercedem auiem a
quinque vero cauielos, reseratis sarcinis, cibaria re- Cbristo Jesu Domino nostro recipiei, qui eleeinosy-
pereruut. Abluenlesigitur animalium pedes, de stratu nam pauperum non despexerit, et servos Dei directo
eorum fecerunt praesepia; et apposuerunt eis escas, corde intuitus fuerit, in gloria Domini [nostri Jesu
quas ipsi sibi apportaverant, necnon et ipsi etiam di- Chrisli, cui est honor et gloria in saeculasaeculorum.
scurrebant per omnes monlis anfractus, notas inqui- Amen. Haecsub Antonino (9) imperatore gesta sunt,
lertiodecimo anuo imperii ejus.
ROSWEYDl NOTATIO
(1) trentonn.] Aliis rronto dicilur. Martyrologiuin . ex boc loco, ut apparet, depromptara. Miror unde in
Ronianum, 14 Aprilis : < Alexandriae sancli Fronto- Florario Sanctorum manuscripto : < Obiit amio sa-
nis abbatis, cujus vita sanctitate et rairaculis claruit. > lutis 174. > De boc Pelrus iu catalogo sanctorura
Eadeui apnd Usuardum et Adonem. Addit Beda : libro xi, cap. ultirao, num. 120. Cavendus lapsus Pe-
<Qui septoaginla ferme Pater exstitit inoiiaelioruui.» tri, lib. ix,
Rbabanus et Notkerus fusius aliquanto rem uarrant, cap. 109, et Autonini, in Chron., parle i,
tit. vi, cap. 26, § 1, qui confur.dunt Acta bujus Fron-
443 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 444
tonii cum Acfis Front^nis discipuli sancti Pelri, epi- A (3) Sexaginta quinque camelos.] Ita manuscr. An-
scopi Pefragorici. Distraguendi sunt, et unius Vita doraarensis, et yeius editio. Rhabano el Notkero
ab alterius separanda. quinque deest. Requiritur hoc ad iiumerura septua-
Recte advertit Petrus Maturus noster, Antonmi ginta. Nam mox alia qiiinque sequuntur.
eoniirientalor, quaede caraelis hic narrantur iion con- (4) Ditcalor.] lta usurpabant pro ductor. Tertul-
venire Galliaeregionibus, nisi dicatur, inquii, bujus lianus, Hbro adversus Judaeos, cap. 13 : < Cum du-
Vitre auctorcm, quicunque ille, camelos pro juroen- cator ejus in ea pali haberet. >
lis sarcinariis quibuscunque usurpasse. (5) Ducalem.PEadem forma, qua ante ducator. Sic
Sed, ut dixi, Fronlones hi duo distinguendi. quo- ducaiio, apud Teriulliaiium, de Corona inilit., cap.
rum unus in Galliis floruit, a|ier ip JSgyptu, ubi ca- 11 : < Vel ipse liaec praestruxerira, et caeterasofficia-
melorum usus. Frontonis Galli memoria celebris liiim coronarum causas, quibus familiarissima ista
exstat 2S Octob. in MartyrologioRoihano. ducatio neeessitatis. »
Alius quoque FrontQ roartyr uuus ex xvm mariy- (6) Juxta prmcinelummonlis.] Ita Ms.Velus edilio :
ribus Caesaraugustanis,de quo in Marlyrologio Ro- juxia prmcincloriumvwntis. Goloniens., juxta prm-
mario, 16 Aprilis, et Prudentius, liymn. 4 rcepiart- diciamviam monlis.
fi.v. Petrus, in catalogo sanetorum, lib. iv, cap. 56. (7) Campanmsonitum.]Hinc apparet jam olini gre-
(2) Bit acutos, parvosquesarculos.] Bisacuta seu gibus liulinuabula appnsita. VideOnomast.
bisacutus,liic peculiare instrumentum est, ut et in (8) Eutogias.] Frequens yox haec Graecaapud Lati-
Viia sancti Antonii, cap. 25, n. 62. GlossaritiiuCam- nos scriptores pro benediclionibusseu munere bene-
beronense manuscriplum : < Bisacuta, ferramentura j> " diclionis. Vide Onomasl.
quoddam utrinque incidens. >Plane qua forraa bipen- (9) Hcecsub Antonino.] Ita Manuscript. et Colo-
nis dictl,ur, quasj bis, pemiamm seu aeutum. niensis* Maleiu vcleri ediiione, Aitioitio.

NOVBMBRISXXVH.

VITA „, SANCTORUM

BARLAAM « ERMITiE

JOSAPHAT INDLE REGIS,

AUCTORE SANCTO JOANNE DAMASCENQ (3),

INTERPRETE JACQBO BILUO (4) PRUN4iO.

242 Quicunquespirilu Dei aguntur, hi sunt filii Dei, ul ait Aposlojus (Rom. vm). lllud porro Spirilu
sancto donari, etfilios Dei fieri, expeiendorum omnium extremum est {Natianz., orat. de Athanas.); et
quo cum ventum fueril, conquiescit omnis contemplatio, quemadmodum divinisLitteris proditum est. Hanc
igitur excellentem, et expetendarum omnium rerum supremam beatiludinem, sancti onines, qui ab acvo
condito exsliterunt, per virtutum cullum ac studium divino beneficio consecuti sunt; ut qui panim mariy-
rium subierint, atque ad sanguinem usque adversus peccatum in acie steterint, partim religiosae ac Deo de-
votaevitre certamen exantlarint, aclamque viam tenuerint, animique destinatione marlyres cxstiterint.
Quorum luculentas vinutes ac praeclara facinora (hoc est et eorum qui mariyrio perfuncti sunt, et eorum
qui per religiosam exercilationem angelicuni vitae genus imitando expresseront) litterarura monumentis
commendare, atque ob virlutis exemplum ad posteras aetates transmiltere, a divinis aposlolis, et beatis pa-
tribus Christi Ecclesia accepit, hoc videlicet ad nostri generis salutem velut lata lege promulgantibus. Et-
enim via ea quse ad virtutem ducit, aspera est atqueardua et permolesta, iis praesertimqui nondum sese
totos ad Deum transtulerunt, verum adbuc viliorum animique pmrtnrbationum tyrannide confiictantur. Quo
Jil utmultis ad eam illecebris indigeamus, nimirum et consiliis ac cohortationibus, et exemplis eorum qui
hanc viam priores inierunt.
Id quod etiam minore cum molestia ad eam altrabit, efficitque ne ob vilaedifficultatem animis frangamur
ac desperatione afficiamur. Siquidem ei quoque cuiardua et difficilis via ineunda est, non perinde quispiain
monendo ac cohonaudo, ut eam ingredialur, persuaserit. At cura multos ostendit qui eam confecerint, ac
tandem percoipmodum diversorium nacti sint, tum vero magis eum adducet, ut eamdem quoque viam ca-
pessat.
Huic igitur ipsaequoque reguiae insistens, ac praetereaimpendens ignavo illi servo periculum mctuens, qui
U5 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMTTiE ET JOSAPRAT 1NDLE REGIS. 44G
talenumi a Domino acceptum in terram abdidit, quodque ci quaestus faciendi causa datum erat ita occulta-
vit, ut nihil ex eo lucri faceret (Maith. xxv), historiam animabus ulilem, ad me usque allatam silentio mi-
nime prasteribo, quaui mihi pii quidam viri interioris jElhiopice (quos Jndos vocant) ex veris coranjenlariis
translatam narraveruni. Haec porro ad hunc roodum se habet.

VITA.
CAPUT pRiauM.—India,quae ingens ac frequentis- A ccelum plerique convolarent, exsurgit quidam rex in
sima est regio, procul ab ^gypto distat, atque undi- eadeni regione, Abenner (7) nomine, vjr opibus qni-
que 243 ab /EgypLiparle mari alluitur. a conlinente dem ac poientia, victorjisque et bellica fortjtiidine,
autem ad Persidis fmes accedit. Ea porro atra ido- corporisque proceritale insjgnis, ac praeierea yiiltus
lolatriae caligine olim obducebatur, atque exlrema elegantia clartis, atque ob mundanos ocissinieque
barbarie scatebat, nefariisque flagitiis addjcta erat. marcescentes rerum successus insolenterse eflerens;
ad .inimam attiuebat, extrema
Posteaquam autem unigenitus Dei Filius (Joan. i), caeieriuii, quai)ltiin
ac niultis malis constrictus et
qui est in sinu Patris, figmenlum suum peccati ser- panpertatc laboranS,
vitute oppressum jndigno animo cernens, misericor- ertectus, quippe qui genliliuni partes (eneret, ac su-
dia erga ipsum commotus, instar nostri excepto pec- persiitioso idolorumerrori raagnopereaddictus esset.
cato apparuit, ac Patris throno relicto, nostrsesalutis Porro cum rex in magnis deliciis ac vitre oblectaiiien-
causa (hoc est ut nos in ccelis habitaremus, atque a tis el voluptatibus versaretur, nec res u|Ia esset quao
veteri lapsu excitaremur, ac peccalo liberati priorem nun ex ipsius voluntate ac cupidilate succederet,
id demum eral, quod ipsi laplitiamiiiterrum-
adoptionem reciperemus), in Virginis corpore habi- unum
lavit, atque cxpletis omnibus carnis propter nos as- peret, animumque ipsius curis pulsarel, iiiiniiuin
malura. Nam cuni liliis careret, liaeceum
sumptre muneribus, crucera ac mortem suscipiens, Jj sierilitatis
ac lerrenis mirandurn in modupi cum coelestibus cura sollicituni habebat, quonam pacto hjs vinculis
ac susceptis liberis palris notnen obtine-
conjiinctis, a mqrte ad vitam irediens, et cura gloria solveretur,
in coelos asccndens, et in Patris dexlra magnificese- re|, quo videlicet apud p|erpsque nihil est optatjus.
dens, Spiritum paraclitum discipulis, a quibus cpn- Atque hujusmodi rex hic era.t, eaque mente ac sep-
spectus fuerat, pro eo ac proraiserat, in ignearum tentia.
linguarum forrpa misit, jpsosque ad omnes gentes Al illuslrissima Cbristianorum natio, et monacho-
Jegavit, ut eos qui in ignorantire tenebris sedebant rum caiervae, regis culttim ac venerationem pro ni-
(Luc. i), itluminarent, atqne in Patris et Filii et Spi- bilo ducentes, nec ipsius minas metuenles ; per Dej
ritus sancti nomine baptizarent, adeo ut deinceps gratinm amplissimos progressns faciebant, ut qui in
illi, partim Orientales scdes, partim Occidentalesre- mullitudinem omni sermone majorem excrescerent,
giones, quae ipsis obijgerant, circumirent, ac Septen- ac parvam omnino regis rationem haberent, iis au-
trionalia et Meridionalia chmala peragjarent, tit im- tem rebus qure ad Dei cultum pertinebant singula-
peralum munus exsequerentur, tum sanctissimus rein in modum dediti essenl. Ac propterea permulti
quoque Thomas (5), unus ex duodecim Cbristi apo- ex iis qui ad monaslicum ordinem sese contuleranl,
stolis, in Indiam, salutiferre doctrinae illic praedican- ^ omnia quidem ea quaein vila jucunda sunt perajque
daecausa missus est. Domino autem cooperante, ac contemiiebant, soliusque pielatis amore tenebantur,
sermonem per sequentia signa confirmanle (Mflrci ac mortis pro Chrislo gubeundaesili, futuraequebea-
ult.), gentililiaesuperstitionis tenebrae depulsaesunt, titudinis cupiditate flagrabant. Eoque nomine, non
atque llli simuiacrorum sacriGciis et cultu liberali, tiiiiido ac dubitante animo, verum perquam fldenti
ad rectam fidem se adjunxerunt. Sicque apostoiicis ac libero salutifenim Christi nomen praedicabant,
manibus velut reficli, Christo per baptismum conci- Cbristumque unum in ore habebant, atque fluxam et
liati sunt; ac tacitis incrementis augescentes in fide, caducain praesentjura rerum nafuram, futuraeque
ab omnilabealienaproficiebant,-ecclesiasque per to- vitx (innitatem et iramorlalitatem omnibus palam
lam regionem exstruebanl. apieque demonsjrabant, ac velut subsidia quaedam,
Cum autera etiam in /Egypto monasteria exaedifi- e( serainn ipsis porrigebani, quorum ope ad Deum
cari, ac monachorum ingeniia agmina eumulari coa- sese conferrent, vilamque in Cbristo absconditaiu
pissent, atque eorum virtutis et vitae rationis, ad an- consequerentur (Colots. m). Ex quo effectum est ut
gelorum imitationem accedentis, fama orbis terra- niulii, suavissima illa doctrina percepta, ab aeerbis
rum fines pervasissei, atque ad Indos usque perve- erroris tenebris abscederent, atque ad dulcem veri-
nisset, ipsos quoque ad ejusdem vitae studiura " latis lucem sese adjungerent, usque adeo. ut non-
excitavit, adeo ut coraplures ipsorum, relictis 0111- nulli etiam illustres viri ac senatores, abjectis hujus
nibus rebus, in solitudines concederent, atque in vilee sarcinis, in monachorura albura sese ascri-
mortali corpore eorpm qui corporis expertes sunt berent.
yitae rationem susciperent- Cuiu igitur res praeclaro Rex aulcin ubi brec intellexit, ingenli 244 ira"
statu essent, atque apreis pennis (6) ut dki solet, in cundia comraotus, atque indignalione fervens, sta-^
 447 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 448
tim edicto sanxit ut Christiani oranes pietatem eju- A fecisti, ac non modo meaeamiciliae memoriam exaui-
rare cogerentur. Ac deinceps nova suppliciorum ge- rao procul ejecisli, verum etiam adversus ipsara na-
nera comminiscebatur, atqueinusitata mortis generai turam impelum fecisli, ac ne tuorum quidem filiormu
minabatur; lilterasque ad omnes regionis diiioni suaei miseratione affecius, tum opes, tum omnem vilre
subjeclaeparles mittebat, quibus et praefectis et du- splendorera pro nihilo putasti, tantamque ignomi-
cibus imperabat ul tormentis atque iniquis caedibus; niam lam luculenta gloria potiorem et praestabilio-
in bomines pietale praediiosgrassarenlur. Praesertim rem habuisti ? Quidnatn te ad hoc impulit, cujusnam
aulem in praestantissimos quosque monastici ordinis lucri spes, ul eura qui Jesus nominatur omnibus diis
excandescebat, atque implacabile adversura eos bel- atque hominibus anteponeres, ac durara banc et su-
lura excitabat. Ob eamque causam priorum plerique perstitiosani vitae rationem suavissimae hujusce vitae
animo vacillabant: alii autem, quia cruciatibus fe- obleciaraentis auleferres ?
rendis impares erant, nefario ipsius imperio pare- Hacoralione audita, vir ille Dei, lepida simul ae
banl. Al vero monasticre classis duces atque anlisti- placida, el aequabilivoce ad bunc modurn respondit:
tes, partiin ipsius iniquitatem coarguentes ac refu- Si sermones mecum conserere in animiim inducis, o
tanles, uiariyrio vitam finiebant, atque adsempiter- rex, fac hosles tuos e medio tribunali submoveas, ac
nain beatiludinem perveniebant; partiin in solitu- B tum de hjs rebus quas intelligere cupis tibi respon-
diuibus et mbnlibus sese occultabaut, uou tormen- debo. Illis autem praesentibusnullus mihf ad le sermo
torum qure ipsis denunliabantur nietu, verum divi- erit. Citra sermonem aulem excrucia, obtrunca, fac
niore quodara consiiio ac providenlia. denique quidquid lubet. Mihi enim raundus crucili-
CAP.II. — Cum itaque hujusniodi caligo Indorum xus est, et ego mundo, ut ait meus magisler
(Gal.
regionera invasisset, ac pii el sancli viri undique vi). Cumquerex dixisset: Quinam tandem sunt hi
vexarentur, impietatis autem propugnalores opibus hostes mei, quos me hinc ablegare jubes ? Iracundia,
ac potentia florerent, atque cruoribus et victimarum Inquit ille, et cupiditas. Nam eae primum quidem ab
nidore ipse quoque aer inficerelur, unus e regiorum omnium rerum parenle atque arcbitecto ita produ-
satraparum principibus, anirai forliludine, corporis- ctae sunt. ut naturae opitularentur, ac nunc et>aui
que magnitudine ac pulcliritudine, creterisque aliis eamdem iis operam prabent, qui non ut carni, sed
rebus, quibtis corporis elegautia etanimi generositas, ut spirilui consentaneum est, vivunt. In vobis au-
tanquam certis quibusdam notis exprimi solent, alios tem, qui prorsus carnales estis, nec ullara spirilus
omiies antecellebat. Quaraobrem cum impiura illud parlem habetis, adversarire exslilerunt, eaque qnac-
ediclum audisset, inani hac atque humi serpente inimicis et hostibus conveniunt, exsequuntur. Cupi-
gloiia et deliciis valere jussis, ad monachorum cce- G ( ditas etenim, cum ei a vobis opera datur, voluptalcm
tum sese aggregavit, atque in locis soliiariis exsu- excitat: cum autem abnleiur, iracundiam. Ptoinde
lans, jejuniis et vigiliis, ac diligenti oraculorum di- facessant ipsae bodierno die abs le; praesinl autem
vinorum meditatione sensus suos apprime repurga- ad eorum quaea me dicentur auditionera ac judicium,
bat, animumque ab omni viiiosa alfectione solulum prudentia et justitia. Nam si iracundiam el cupidita-
et abductum, ea luce quam tranquillitas a vitiosis tem 245 de medio sustuleris, alque earum loco
alfectionibus parit iilustrabat. Rex autem, cum eum prudenliam et juslitiara induxeris, vere omnia tibi di-
majorem in modum diligeret, atque in honore ac cara. Atque rex his verbis est usus: En petitioni tuae
pretio haberet, ut boc audivit, de amici jaclura do- cessi, alque cupiditatem et iracundiam e concilio eji-
lorera animo cepit, veliementiusque adversus mona- ciam; daboque operam ul prudentia et justitia inter-
cbos exarsit. Atque cum homines ad eum conqui- ponanlur.
rendtim quaquaversura misisset, et, quemadmodum Jam igitur absque ullo metu mibi expone unde tibi
vulgo dicitur, nullunrnon lapidem movisset (8) quo bic error obortus sit, ut ea qure in vana spe posila
eum inveniret, aliquando post illi qui ad eura invesli-, sunt, iis rebus quae manibus tenentur, atque ocnlis
gandum missi fuerant, ut eum in solitudine comrao- cernunlur, anteponas. Respondens autem ereraita
rari senserunt, ita perscruiati sunt, ul tandenreum D J dixit:
arriperent, atque ad regis tribunal sisterent. Rex au- Si intelligere cupis, o rex, unde boc primum mihi
lem, cura eura qui quondam splendidis veslibus ute- animo injeclum fuerii, ut caducas res coo.iemnerem,
batur, atque inmagnis deliciis vitam exigebat, tam ac me lotum sempiternarum rerum spei traderem,
viliter et abjecte amictum, ac religiosie exercitatio- audi. Olim, cum adhuc juvenili aetate essem, bounm
nis asperitate afflictum, vitreque solitariae signa haud ac salutare verbum audivi, cujus vis majorem in mo-
obscure gestantem conspexisset, moerore simul atque duin nie rapuit, ipsiusque memoria, divini cujusdam
iracundia implebalur, atque ex utroque affectu lem- seminis inslar, pectori meo insita ila permansii, ut
perato sermone, ita eum allocutus est: iiunquam a rae divelli potuerit; adeo ut et radices
0 vecors et demens, quid te adduxit ut honorein egerit, et germen ediderit, ac maturo ternpore fru-
ciini ignmninia, et illustrem gloriam cum turpi ac de- ctuin in me tulerit. Hujus autem verbi haecvis erat:
decoris pleno habitu comrautares ? Siccine lu, qui Excordes, inquiebal ille, ac slolidi boraines, animo
regno nieo pr&eras, atque in copias meas imperium ila comparati sunt, ut ea quae sunt, perinde ac si uou
militare oblinebas, teipsum puerorura ludibrium ef- sint, aspernentur; ea autera quae non sunt, periude
449 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMILE ET JOSAPHAT 1NDI/E REGIS. 450
ac si sint, ampleclantur, ac mordicus retineant. Qui jV cas, qui fieri potest ut non optimo jure le veri boni
aulem eorum quae sunt dulcedinem minime degusta- inscitia laborare dicam, ut qui omnino haec inter se
vit, is eorum qu;c non sunt naturam perfectam ha- componas, pietatem scilicet erga Deum cum humana
bere non polerit. Hanc porro nisi exploratam habue- amicitia et gloria inslar aquae defluenle? Quonam
rii, quonam modo ea contemnet ac pro nihilo putabit? item modo in liac re socii libi futuri sumus, ac non
Porro per ea qure suni, haec oratio sempiternas res, contra lum araiciliam, tum honorem, tum liberorum
alque a jactalione alienas intelligebat: per ea autem amorem, etsi quid aliud majus essel, aspernabimur,
quae non sunt, hanc vitam et delicias, ac mendacem cum te, o rex, in Deum scelerate gerere conspicia-
prosperitatem : quibus, o rex, lieu! cor luum male mus, qui tibi ipsum esse et spiritum ducerepraebuit,
affixum est; egoque item quondam ea complecte- qui est Christus Jesus omnium Dominus: qui cum
bar. Verum hujus sermonis vis, animum meum sine principio careat, ejusdemque cum Patre aeternilatis
ulla intermissione vellicans, menlem, quaemei prin- sit, coelosqueac terram sermone procrearil, homi-
cipatum tenet, ad id quod melitis erat, eligendum nem (amen 246 suismet manibus effinxit, eumque
excitabat. Cxteruni lex peccati, cum menlis inere imtnortalilate coornavit, regemque omnium rcruni
lege pugnans, ac velut quibusdam compedibus me qure in terra sunt constituil, eique quod omnium re-
vinciens, per affeclum erga res praesenles caplivum B rum praestantissimum eral, hoc esl paradisura, tan-
tenebat. quam regiam quamdam aulam attribuit. At ille in-
Cuinautera Salvatoris nostri benignitati acbonitati vidia deceptus, et in fraudem inductus, et volupiaiis
nie ex bac acerba captivitate vindicare placuit, alque illecebris delinitus (Gen. ni; Sap. III), his omnibus
ipse menti meaead superandam peccali legem robur misere dejectus est; et qui prius beatus censebalur,
addidit, oculosque meos aperuit, ul mali ac boni de- niiserum spectaculuin priebebal, lacrymisque ob ac-
lcctuin haberem; tum scilicet, tum, inquam, ani- ceptam calamilatem dignus erat. Verum enimvero is
madverli ac vidi, praesentia omnia vanitalem et affli- qui nos effinxerat ac procreaverat, benignis rursum
ctionem spiritus esse (Eceli. 1), quemadmodum etiam oculis manuum suarum opus conspicatus, nullam di-
sapienlissimus Salomon quodam loco dixit. Tum vinitatis sure mutationem suscipiens, noslrae salutis
peccali velamen e corde meo sublatum est, atque causa, id quod nos suraus citra peccatum, faclus est,
obscurilas ea quae ex corporis crassitie animo meo atque crucem et raortem sponte subiens, bostem euiu
incumbebat discussa et dissipata, atque cujusnam qui jara inde ab initio generi nostro invidebat pro-
rci causa procreatus sum agnovi; mihique facien- slravit, nosque acerba illa captivitate liberalos in
dura esse ut per mandatorum observationem ad sum- priorem libertatem, pro sua erga nos bonitate, resti-
mum illum rerum omnium effectorem ascendam. 'C tuii, eoque rursum unde nos inobedientia exlurba-
Qtiapropler reliclis omnibus rcbus, eum seculus sum. verat, obsuam erga nos humanitaiem, reduxil, ma-
Graiiasque Deo per Jesum Christum Dominum no- joreque quam antea honore proseculus est.
sirum ago, quod me ex luto et lateritio labore, ac Hunc igitur qui nostra causa tot crticialus pertulit,
crudeli et pestifero tenebrarum hujus saeculi prin- tantisque rtirsum nos bencficiis affecit, bunc, in-
cipe liberarit, viamque mibi compendiariam et pro- quam, ipse rejicis, atque ejus crucem dicteriis inse-
clivera ostenderit, per quam in hoc fictili corpore claris, lotusque corporis deliciis, ac perniciosis affe-
angelicam vitae rationem amplexari possim. Cujus clibus aflixus, ignominiosa ac lurpiludinis plena si-
adipiscendae siudio, arctam hanc el angustam viam mulacra deos appellas. Nec teipsum duntaxat a cce-
ingrediendam mihi duxi (Malth. vn), sic videlicel lestium bonorum conjunctione abstraxisli; verum
animo constilutus, ut praesentium rerum vaniiatera eliam omnes, qui tuis imperiis oblemperant, ab e»
atque instabilem earum jactalionem et conversionem removes, atque in animre periculum conjicis. Quo-
vehementer improbem, neque adduci possini ut cre- circa velim noscas mc minime commissurum ut libl
dara aliud quidquam praeter id quod vere bonuin est paream, in eademque tecum erga Deum ingrali-
bonum appellandum esse. A quo tu, o rex, misere tudine verser; atque eum qui praeclare de me me-
te abrupisti ac sejunxisti. Eaque de causa nos eliam D ritus est, raihique salulem attulit, abjurem, etiamsi
a te disjuncti ac distracti sumus, quoniam tu in per- feris me lacerandum et absumendum objicias, aut
spicuum et indubitatum exitium ruis, ac nos in idem gladio, aut igni me addicas, quae quidem in tua po-
periculum praecipites ferri cogis. Namquandiu in sola testate sita sunt. Neque enira morlein exstimesca-,
lnundi militia censebamur, nullam officii partem nec praesentiaexpeto, quippe quae perquam imbecilfa
praetermitlebamus. Ac tu quoque oplimus testis eris, et vaua esse compertum habeani. Quid enim in ipsis
nos uec negligentiae, nec socordiaenomine unquam utilitatis est? quid quod stabile .sit ac diuturnnm ?
esse notatos ac repreliensos. Neque id soliim, verum etiam, tum quoque cum ad-
Posteaquam autem id quoque, quod omnium bo- sunt, ingens ipsis rcrumna conjuncta cst, ingens mre-
norum caput est, hoc est pietatem, nobis exlorquere, ror, ingens et perpelua sollicitudo, siquidem eorum
Deique detrimento (quod detrimentorum omniura voluptali ac perceptioni niliil non mcestitiaeac dolo-
extremum ac gravissimura est) nos afficere studuisti, ris adnexum est: ipsorum divitiac, paupertas sunt;
nobisque interim bonores ob eam causara in nos col- ipsorum sublimilas, extrema dejectio. Quisnam au-
latos alque ampHssiraabeneficia in raemoriam revo- tem eortiin niala eiiuraerando consequi possit? Qu»
 451 DE VITIS PAtRUM LlBER PRIMUS. 452
quidera paucis verbis tbeologus meus (9) mihi de- A mens se conlulit, ut dementioribus sacrificia offerret,
moustravit, his verbis Utens : TtJtus mundus in ma- laudesque ad edendam grati anirai significationem
jigno positus est (I Joan. v et n). Ac riirsum : No- persolveret : ignorans nimirum quisnam bonorura
tite diligere lnundum, neque ea quse in mundo sunt. omnium vere aucior esset, ad quera spirituale sacri-
Quoniani orane quod in mundo est, aut est concupi- ficium adhiberi deberet. Ille igilur rebus inanirais et
scentia carnis, aut concupiscentia oculorum, aut su- surdis filii ortum acceptum ferens, quaqua versum
perbia vitae. Et mundus transit, et concupiscentia missis nuutiis plebem ad ejus natalilia celebranda
ejus. Qui aulem facit voluntatem Dei, manet in aeter- cogendam curabat. Ac cernere eralomnes regis iiielu
rium. Hanc igitur ego bonam Dei vblunlateiri quae- confluenles, secumque ea quaead sacrificiumaccom-
rens, omnia pro derelicto habul, cum iisque rae con- raodata erant afferentes, pro cujusque scilicet facul-
jiiiixi qui eadem cupiditate tenentur, atque eumdein talum modulo, atque erga eum benevolentia. Prae-
Deura expetunt. Inter ques non simultas est, non li- serlim autem ipse stimulos eis ad niunificentiani ad-
vOr, non mcerores et curae; sed oirinesidera currieu- movebat, ut qui quamplurimos et maximos boves
iura obeunt, ut ad sempiiernas eas mansiones per- mactandos offerret. Atque ad hunc modum luculcn-
veniant, quas luminum Pater iis a quibus amatur tissimo festo peracto, omiies, tain qui senatorii ordi-
praeparavit (Jac. i; I Cor. n). Hos ego pro parenti- B nis erant magistratuque fungebanlur, quam milituin
bus, hos prb fratribus, lios pro amicis et familiaribus manum atque eiiara plebeios et ignobiles amplissi-
habeo. Ab iis autem qui quondam araici mei ac fra- mis donis prosequebatur.
tres erant elongavi fugiens, et mansi in soliiudine In ipso autem natalitiorum filii solemni die, delecii
(IW.-LXU), Deum exspectans, qui salvum me fecit viri circiter quinquaginta , qui in ea Chaldacorum
a pusillanimitate spiritus, et tempestate. sapienlia, quaein conspicieudis nolandisque sideribus
Haeccum ita commode ac jucunde a Dei homine versatur, sludium atque operara collocarent, ad rc-
dicta essent, rex iracundia quidera impellebatur, ac gem convenerunt. Quos cum rex propius ad se ac-
s&nctumvirum acerbissuppliciis excruciare ctipiebat; cedere jussisset, de singulis percunctabalur quidnnm
Vursum aulem Se reprimebat, alque id aggredi cun- puer in lucem editus futurus esset. Illi autem longa
ctabatur, venerandam ipsius dignitatem ac splendo- consideralione habita, fulurum dicebant ut opibus
rem veritus. Sermonem vero excipiens, his eum ac potentia floreret, atque omnes qui regnum anle
Verbis est allocutus: ipsum obtinulssertt superarel. Unus vero aslrologus,
Undique, o miser, exitio tuo studuisti, ut qui ad qui socios omnes suos eruditione anteibat, his verbis
Ipsum, fortnna, ut videtur, te impellente, tutn men- usus est: Quanturii ex siderum -cursu addiscere pos-
tem tum linguam acueris, ac proindeobscuram quam- G sum, o rex . filii qui nunc ex te ortus esl ampliludo
3am atque inanein verborum naeniam effuderis. Ac atque prolectus nOnin tuo regno erit, sed in altero
nisi sermonis principio me tibi facturum recepissera, praestantiore, atque incomparabiliter excellentiore.
ut e medio concilio iracundiam depellerem , nunc Atque ipsum Christianorum quoque religionem quam
carnes luas in ignem conjeiissem. Quoniam autem tu insectaris arrepturum exisiimo, nec eum ab hoc
ipsc antevertns, tibique cavens, hujusmodi verbis scopo aC spe abefraturum puto. Haec scilicet dixit
trie obvinxisti, audaciam luam ob pristinam meam aslrologus, ut olim Balaam (Num. xxm), non quod
efga te amicitiam fero. Quamobrcm exsurge, atque astrologia veritate nitatur, sed quod Deus ut oninis
ab oculis meis profuge; non jam te videbo, sed male impiis excusatio ampularetur, veruatem per ipsos
tnactabo. adversarios ostenderet.
Ita egressus Dei homo in solitudinem secessit, mce- Rex autem, ut haec intellexit, ejusmodi nuntium
rore quidem eo nomine affeeius, quod martyrium graviler ac molesio animo excepit, voluptatemque
ininime obiisset, caeterum nullo non die, quantum suam moeslitia interrumpi sensit. Nihilominus tainen,
ad conscientiam attitiet, martyrlo fungens, atque ad- in privata quadam civitate, pulcherrimo palalio ex-
versus principalus et potestates, advefsus raundi re- struclo, splendidaque domo elaboraia, illic filiuin
ctores lenebrarum liujus saeculi, advefsus spiritualia D'. collocavit, jussitque ut exactis primis aelatis annis,
hequitiae, ut ait bealiis Paulus, dimicans (Ephes. vi). nullis ad eum accessus paleret. Atque paedagogos
Cuin igitur ille abiisset, rex graviore iracundia con- ipsi el minislros aetale ilorentes eximiaque forma
fcitaius, acriorem persecutionem adversus mouasti- praeditos constiluens, hoc ipsis mandavit, ut nihil
ciim agmen exefcere, majoreque lionore 247 s>- eorum quae in liac vita molesta sunt perspectuui ipsi
mulacrorum cultores ac sacerdoles afficere ccepit. facerent, rion niortem, nonsenectutem, non morbum,
CAP.III. — Cum autem rex in tam gravi errore non paupertalera, non quidquam aliud niolesliae;
atque impostura versaretur, nascilur ei eleganlissima quodque ipsi oblectationera interpellare posset; ve-
forma fiiiiis, atque ex ea pulchritudine quaeipsi affu- ruin omnia jucunda et cuni suavi fructu conjuncta
sa erat id quod futurum erat praesignans. Sic enim proporierent, ut in bis ipsius animus cum voluplale
sermoiie ferebatur in illa lerra puerum pari pulchri- ac deliciis versans, nihil omnino rerum futurarum
tudine ac venustate nusquam exstitisse. Rex autem Cogilalione coraplecti posset, ac ne verbo quidem
ob pueri nativitatem maximo gaudio perfusus, eum tenus de Christi religione ipsiusque decretis quid-
Josaijli.Uiiominavit; atque ad idolorum lempla de- quain audiret. Nam hoc prae omnibus rebus ipsi oc-
 453 VITA SANCTORUMRARLAAMEREMfLE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 454
culiare in animo habebat, astrologi nimirum valici- A J tiam sibi concilians. Quod si pro certo scire cupis,
niuni veritus. Quodsi ministrorum aliquem in mor- inquiunt, nihil nos fingere aique comminisci, priva-
buiii incidere conligisset, eum statim illinc ejicii tim ei, tentandi ipsius causa, dic te relicta patria
jubebat, alterumque nitidum optimeque valentem ipsii religione ac rcgni gloria, Christiauamfidemamplecti,
substituebat, ut ne quid omninosalebrosi aique acer- babitumque monasiicum, quem olim tanquam partini
bi in filii oculos incurreret. Ad hunc modutn se rex: boneslum persecutus es, induere velle. Nam qui brec
gerebat, atque hrec cogitabat et ngebat. Videns enimi adversus virum illum scelerate confingebant, ipsius
non videbat, et audiens non intelligebat. animi instituium ad compunctionempropensissiuium
Cum autemcertior factus fuisset monachos nonnui-. exploratum liabebani; nec dubitabanl quin si baec
los (quoruin ne vesligium quidem ullura reliquumt verba a rege audiret, slatim ipsi quod prxstanlius
esse pulabai) adhuc superesse, iracundia aestuabat,. esset suadens, auclor futurus esset ut iis quae rccte
atque acerrimo impetu in eos ferebalur, ac praecones ; consulla essent, nullara moram afferret, atque binc
passim tota urbe et rcgione procursare imperabat,, vera esse qure dicebant invenirentur.
qui edicerent ne monastici ordinis quisquam usquami Rex autern, qua vir ille erga se benevolentia cssct
oranino post triduum inveniretur; quod si invenire- minime ignorans, ea quae dicebantur probabililate
lur, flammis addiceretur. Hi enira sunt, inquiebat, B I omni carere ac falsa esse censebat. Neque sibi fa-
quorum auctoritale populus adducitur ut eum qui; ciendum esse ducebat, ut ea lemere susciperet, ve»
cruci suffixus est pro Deo colat. Interea autein hu- rum rem ipsam atque objeelum crimen exploraret.
jusraodi quiddam accidit, quod majorem ipsi indi- Quapropter cum eum remotis arbitris accivisset,
gnationem excilavit, eumque monachis infensioremi tenlandi ipsius causa ita eum est allocutus : Nosti, o
reddidit. amice, quoniam modoadversum eos qui monaclii di-
CAP.IV. — Inler boraines dignitate praeditosqui- cuniur atque adeo adversus omnes Chrislianos me
oam erat qui primas in aula oblinebat, vir elegantii gesserim, nunc aulem eo nomine pcenitentia ductus,
vila, ac iideipielaie, quiquesalulisuae operara sumrao> atque praesentiumrerum perfaesus,ad spes illas quas
sludio dabal:occutte tamen, ob regis raetuin. Quam- eoscommemorantes audivi, nempe immortalis cujus-
obrem nounulli,ob eara quaapud regem pollebalaucto- dam regni, quod in alia vita futurum est, me con-
ritatem ipsi invidentes,eumcriminari248 sludebant,, ferre cupio (nara praesens regnum morte omnino
ac summopere Jaborabant. Et quidem cum rex ali- interrumpitur); istud autem me nullo alioqui modo
quando satellitum inanu pro suo more septus, ad ve- consequi, ac voti mei compotem esse posse existimo,
iiaiionein profectus fuisset, in venatorum numero) nisi Christianus fiam, regnique mei gloriaeac reliquis
probus ille vir eral. Cura auiem ipse solus arabularetlt C liujusce vitaejucunditatibus et voluptatibus dicta ex-
(divino, ut opinor, consilioita ferente), hominemin- trema saluie, illos religiosaevitaecultores, et mona-
ter densas arbores liumi prostratum, ac pede a ferat cbos, quos inique et scelerate expuli, quocunquc
quadam graviter contrilum, offendit. Qui quidemi tandem in loco sint, inquirens, ipsis me admisceam.
ipsum praelereuntemintuens, precibus ab eo conten- Ad haec, quid ipse ais? et quid mihi faciendum cen-
debat ne se praeteriret, verum calamitatis suse mise- ses ? dic qureso,per veritalem ipsam te obteslor. Non
ratione afficeretur, atque in domum suam abducen- enim me fugit te supra omnes mortales veri sludio-
dum curaret. Simul eiiam illud adjunxit, suam, sum, atque animi probitate prreditum esse. Bonus
operam ipsi non prorsus inutilem atque inanem fore. autem ille vir, ut haec audivit, abstrusam frauderii
Praeclarusaulem ille vir ei dixit : Equidera ipsc vir-. nnllo modo agnoscens, animi corapunctione affectus
lutis studio atque amore te assuraam, tuique quami esl, lacrymisque profusus, simplici animo respondit:
maximam poiero curam geram. Verum quae tandemi Rex, asternum vive, bonum et salutare consilium
est haecuiilitas quam abs te ad me redituram cssej iniisti. Quoniam eliamsi ccelorumregnum aegre inve-
ais? Pauper auiem ille et imbecillis : Ego, inquit, niri potest, tameu ipsum oranibusviribus qurcrendinn
sermonibus lae&ismedeor. Nam si quando in verbis_ cst: Qui enim quaeril, inquit ille, ipsiim inveniet
ant colloquiis vulnus aliquod aut alflictio inveniatur, DI (Lucmxi). Prresenlium aulem rerurii fructus iicel in
consenlaneismedicamenlisea curo, ac ne malum ul- speciem obleclet ac voluplatem alTerat, pulclifum
terius serpat prohibeo. Pius ilaque illc vir, quanquami lartien est eura propellere ac propulsare. Etenim riO-
id quod dixerat nullius momenti duceret, tamen di- ster tum denique est, cum est; et quos oblectat,
viui mandati causa eum in domura suam deferri,, multo magis iursuin excruciat. Nam et ipsius su&vi-
eique quara par erat curara adhiberi jussit. Al invidii tatis et molestiae rirabfa tmbecilliores sunt, ac velut
illi et livore percili homines, de quibns anle locutii navis in mari cursum tenentis, aut avis aerem pera
sumus, improbitatem quam jam pridem parturiebantt gfantis vestigia quam ocissime evanescuril (Sap. v).
in lucem proferentes, ipsum apud regem hoc nomine> Contra, futurorum spes, quam Christiani praedkant,
accusant, quod ncn solum amiciiire ipsius oblitus,, firma ac tutissima est, tametsi in muntlo presstiram
denrum cultum neglexisset, atque ad Chrislianami liabeat. (Joan, xvi). Acjuncundilates quideiii ere qui-
religionem animum inflexisset, verum etiam adver- bus nunc frulmur breves sunt, illic aulem nihll ora-
sus ipsius majestatem gravia moliretur, popularemi nino praetersupplicium ac nunquam finiendoscrucia-
scilicet lurbam perverlens, omniumque benevolen- tus accersunt. Harumenim rerum suavltas floxa et
45S DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 456
temporaria est, acerbitas aulera sempilerna : Chri- A duos monachos per deserlum iter facientes cernii.
stianorum contra labor quidem temporarius est, vo- Quos statim comprehendi, etad currum suura adduci
luptas antem et utiliias immortalis. Quamobrem feli- jussit. Atque iracundis oculis eos intuens, ignemque,
citcr velim cedat bonum tuum consilium. 249 Pul" ul dici solet, spirans (10): An non audiislis, inquit,
cbrum est enim, ac vabje pulchrum, ea quae interitu o impostores et circumscriptores, praecones meos
obnoxia sunt cum sempiternis commutare. aperte proclamantes ne quis vestrl diabolici instituii
His verbis auditis, rex vehemenler quidem indi- post triduum in urbe aut ulla regni mei regione in-
gnalus esl; caeterum iracundiam compressil, neque veniretur, aut alioqui prorsus igni cremaretur? Mo-
ipsi lum quidquam loculus est. At ille, ut qui pru- nacbi autem: En, inquiunt, pro eo ac jussisti, ex
dens ac sagax esset, regem sua verba graviter et mo- urbibus tuis ac regionibus excedimus. Verum cum
Jesle accepisse animadvertit, versutoque animo id longura nobis iter propositum sit, ul ad fratres no-
dunlaxal egisse , ut ipsius animum explorarel; do- stros proficiscamur, ac cibo careamus, hac via ince-
muraque reversus, in mcerore atque languore versa- dimus, ut nobis viatica suppetant, nec fame absuma-
balur, addubilans videlicet quonam modo regis ani- mur. Rex autem inquit: Qui moriis minas metuit,
mum mitigaret, atque impendens sibi periculum huic cibos comparare minime vacat. Monachiautem:
effugeret. Cum autem insomnis noctem totam exige- B Recte dixisti.o rex, inquiunt: qui morlem metuunl,
ret, ejus qui pedis infraciione Jaborabat in mentem id curant, quonam pacto eam effugiani. Quinam au-
ipsi venit, eumque ad se accitum ita est allocutus: tem hi sunt, nisi qui fluxis rebus intabescunt, easque
Memorin teneo, te mihi hoc dixisse, quod noxiis ad stuporem usque mirantur? Qui quidem cum in
verbis medearis. Ille autem : Est ita, inquit, et si altera vita quidquam boni sese consecnturos esse
opus est, scientire mere specimen edam. Senator au- desperent, a praesentibusdivelli nequeunt, ob eamque
tem sermonem excipiens, ipsi veterem suam erga causam morlem timenl. At nos, qui jara pridein
regem benevolentiam et auctoritatem quam apud eum mundum et ea quae in mundo sunt odio prosequimur,
obtineret exposuit, recentemque item sibi versuto arctamque et angustam viam Chrisli^causa ingredi-
anirno adhibilum sermonem, et quemadmodum ipse mur, nec mortis metu, nec praesentium rerum cupi-
quidem probe respondisset, ille auiem ipsius sermo- ditaie afficiraur; verum futurarum duntaxat rerum
nem molesto animo accipiens, per vultus mutatio- desiderio tenemur. Quoniam igilur mors ea qnara
nem, iram in inlirao pectore latitantem oslendisset. nobis infertis ad sempiternam et praestaotioremviiam
Pauper auiem ille et infirmus, re cum animo suo transitus efficitur, idcirco cupidilati polius nobis est
considerata, dixil: Noscas oporlet, vir illusirissime, quam terrori.
regem malam ac sinistram adversum le opinionem Q ( Hic rex per solertiam, videlicet monacbos ai ripere
concepisse, nempe quod ipsius regnum occupare cupiens, dixit: Quid ? An non paulo ante vos sece-
Studeas, atque tentandi lui studio ea dixisse quae dere dixistis, ut meo imperio pareatis? Quod si mor-
dixit; quamobrem fac exsurgas, ac tonso capite, tem minime timelis, quid est quamobrem fugam
splendidisque bis vestibus abjeclis, atque induto cili- ineatis? En baecquoque frustra et inaniter jactantes,
cio, cum primum luxerit.ad regem adeas. Hoc autem meutiti estis. Responderunt mouachi: Non idcirco
sciscilanle quidnam sibi sic habitus velit, responde: fugimus quod denuntiatam nobis abs te raortem per-
De iis rebus de quibus roecum besterno die collocn- timescamns; verum tui miseratione commoti, ne
tus es ,o rex, en adsum, paratus te in hac via graviorem condemiiaiionem tib: aecersamus, sece-
quaui ingredi constituisli sequi: Nam etsi delicireac dere in animiiin indux>mus. 250 Nam alioqui,
voluptates jucundae sunt, absit tamen ut eas post te quantum ad nos af.ii.et, nul'o modo minas tuas ex-
relineam. At vero virlutis iler, quod ingredi paras, paveseimus. Ad hrec rex ua comniotus, ipsos exuri
licet arduum et asperum sit, tamen, modo tecum jussit. Sicq.ie Dci fair.uli fixl.-emo ulae die functi,
sim, facile el proclive ac jucundum erit. Ut enim me nvartyrii coronam per ignera fueoti sunt. Statimque
oblectamemorum hujus vilae socium habuisti, ita ed.ctum promulqsium est, v* v quls monachus inve-
etiam molestiarum habiturus es, quo etiam in futu- 1) ] mri posset. sioe il'.a .nquisiticne trucidareiur. Atque
rorum bonorum societatem tecum veniam. Praeclarus *ta nullus hujiiimooi o!c\nis in ilu .-egione reliquus
igitur ille vir infirmi horoinis verba comprobans, fe- factus est, nisi qui ir. montibus, et speluncis, ei ca-
cit quemadmodum ipse monuerat. E>jm itaque rex vernis terrre sese occultaraut. Verurn liaechacte-
videns alque audiens, hac quidem de causa deiecta- nus.
tus est, ipsius nimirum erga se benevolentiam admi- CAP.V. — At regis lilius, de quo initio nobis oratio
rans; aique falsa esse qure adversus eum ad se de- inslituta est, in palatio quod ipsi exstruclum fuerat
lala fuerant inlelligens, majore eum bonore atque ila nianens, ul a nemine adiri posset, juvenilem aeta-
apud sc auctoritate ac familiaritate donavit. Caeterum tem landeni altigit|(cum interea omnera tarit jEibio-
adversus monachos rursum ira exarsit, eorum seili- pum quam Persarura doctrinam percepisset) prudens
cet hsec praeccf.tr:esse diccns, ut hoinines ab hujusce et cordatus.aiqueomiiibusvirtulum dolibus illustris.
vitae vo!uptatib<isabslineant, atque incerta spe, tan- Quin naturales etiam quaestionesprreceploribus suis
quam per so<un:u:n, sese illudi sinant. proponebat; adeo ut ipsi quoque adolescentis inge-
Cuui avitem ru.sus ad vcnationem egrederelur, uium animique acuinen admirarenlur, rexque etiam
457 VIT.ASANCTORUMBARLAAMEREMlTiE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 453
ipse ex vultus ipsius venustate, animique habiiu, in A . iuter mtiros et januas abs te concludar, eoque statu
stuporem irahereiur. Mandabat autcm bis qui cnm sim, ut a nemine adiri ac cerni queam. Quoniam, o
eo versabantur ut darent operam ne quid prorsus fili, inquit rex, nolo quidquam videas quod pectori
eorutn qure iu bac vila molesta sunt intelligeret, nec tuo molestiam afferat, tibique voltiptatem interpellat.
omiiino quod mors praesentes voluptates excineret. Siquidetn hoc ago ac specto, ut in perpeluis deliciis,
Caeteruminani spe nitebatur, alquc (ut proverbio di- atque oiinii gaudio animique voluptate, orane vitre
citur)iu coelumsagittas mittere (11) conabatur. Quo- tempus traducas. At velim scias, o here, inquit filius
nam eniui modo uiors bumanaenaturre incognila esse ad patrem, me hoc modo non in gaudio alqtie animi
possel? Itaque ne pueri quidein cognitionemeffugit: voluptate, sed potius in afflictioue atque ingenti
Nam cum animum summa sagacitate ocnatum el in- anguslia vitam agere; adeo ut ipse quoque cibus ac
siriiclum haberet, secnin ipse cnnsidcrabat quidnam potus fastidio milii et acerbitati sil; etenini gestit
patrem adduxisset ut ipsi omniura adilum interdice- aniraus ea quae extra bas januas stint perspicere.
rel, nec quemlibet ad se accedere pateretur. Per se Quamobrem si me lacteac jucunde vivere cupis, jube
eniui intelligebat hoc citra patris imperiuui non fieri. me arbitratu nieo foras progredi, atque earum reruin
Caelerum ipse interrogare verebaiur, tum quod mi- quarum prospectus mihi negatur spectaculo animum
nime vero consentaneum esse diceret, quin pater ea H oblectare.
quaeipsi conducerent animadverteret; lum quod illud Hacc ut rex audivit, mcestilia affeclus 251 est,
secum reputaret, si id de patris volumate fieret, quan- illudque cogitabat fore, ut si illi qund petcbat dene-
tumlibet ipse percontaretur, se tamen rei verilatem garet, majoiem ei mcerorem ac sollicitudinem affer-
minimeinteilecturumesse.Qiiapropterex aliis, ac non rei. Quocirca se qure grala ipsi essent facturum
a patre haecscire coustituit. Iiaque cum unum e pae- dixit. Ac staiim eximios equos ac satellitum manum
dagogisreliquis chariorem ac familiariorem haberet, regisedignitati congruentem parari jussit, eique toras,
eumque majore adbuc benevolentia sibi devinxisset, quoties vellet, progrediendi potestalem fecil. lis au-
atque amplissirais miineribus affecisset, ab eo scisci- tem qui cum eo versabantur summopere mandavit ut
tabatur qttidiffhi regem impulisset ut eum in boc curarent ne quid injucundi obviam haberet; verum
septo inclusum teneret. Illud ctiam adjungebat: Si quidquid pulchrum et amoenum ac jucundum esset,
mibi aperte hoc exposneris, omnibus te anteponam, ipsi ostenderent; choreasque in viis agitarent, suavis-
perpetuaequearaicitiae fcedustecum feriam. Paedngo- simisque cantionibus operam darent, ac varia specta-
gus autem, ut qui etiam ipse prudcns et cordatus cula constituerent, ut ipse mentem his rebus occupa-
essel, puerique sagacitatem ac numeris oinnibus ab- ret atque oblectaret.
solulam prudentiam exploratam haberet, neque sibi C Cum igitur regis filius ad hunc modum foras cre-
ab eo periculum ullum confiatum iri existiraaret, bro progrederetur, quadara die ministrorum obii-
omnia ei sigillatim exposuit, nempe et persecutionein vione faclum est ut duos viros perspiceret, quorum
adversus Christianos, ac potissimum adversus eos aller lepra, alter caecitatelaborabal. Quos conspica-
qui se pietati colendae totos devovissent promulga- lus, atque animi mcestitiaaffectus , ab iis qui secttm
tam, et quemadraodura ab omnibus finitimis locis erant quinam bi essent, et quodnam grave hoc
expulsi el ejecti fuissent, atque item ea qure ipso in spectaculum esset, percontatus est; ilti autem, cum
lucem edito astrologi pracdixissent. Ne igitur, inquil, id quod in ipsius aspectura venerat occultare non
audita eurum doctrina , eam religioni noslrie praefe- possent, has humanas calamitates esse responderunt,
ras, idcirco a rege data opera esl, ne raulti tecum quaeex corrupta materia, et corpore vitiosis htimo-
consuetudinemhaberent, sed pauci omnino. Ac nobis ribus pleno, mortalibus contingere solenl. Tum ille:
eliam atque etiam mandavit, ut sluderemus ne quid Cunctisne hominibus haec accidere consueverunt?
hujusce vitaetnolestiarura per nos intelligeres. Non cunctis, inquiunt illi, veruin iis duntaxat quo-
Hrecut adolescens audivit, nullumalterum verbum rum valetudo propter improbos buraores depravata
adjnnxit. Caelerumsalutaris sermo ipsius pectus teti- sit. Rursura igitur sciscitari perrexit adolescens: Si
git, ac Paracliti gratia spirituales ipsius oculos ape- P non omnes homines in has calamitates incidere con-
rire aggressa est, eum ad verum Deum, tanquara sueverunt, sed quidara duiilaxat, exploratutnne est
porrecta raanu ducens, quemadmoduni orationis pro- quiuam sint quos raalorura acerbilates arrepturae
gressu demonstrabimus. Cum autem rex ipsius pater sint; an contra citra ullam distinctionem atque ex
crebro eum viseret (singularis eienira ipsius erga improviso conflantur? Et quis tandeni hominum, re-
eum araor erai), quadam die his verbis ad eum filius spouderunt illi, futura perspicere ac perfecte intel-
usus est: 0 bere ac rex , aliquid ex te scire cupio, ligere queat? Hoc eiiim humanre naturae captum
cujus causa perpetuus mcotor, atque omnis interrais- excedit, ac solis immortalibus diis altributum est.
sionis expers sollicitudo aniraiim roeumexest ac con- Hic percontandi quidem fiueiu fecit regis filius ; ve-
ficil. Pater autem ex hoc ipso sermone inlitnis visce- rum ex hujusmodi spectaculo dolorem animocepit,
ribus discruciatus, ait: Dic mihi, charissime fili, reique novitate iia affectus est, ul oris ipsitis forma
quisnam sit hic moeror qui te obsidet, ac statira eum immutaretur.
in gaudium commutare studebo. Tum puer : Expone, Rursum autem foras progrediens, in capularetn
inquit, quidnam causac sit cur bic detinear, atque queradain senera incidit, rugata facie, fractis ac dis-
PATROL.LXXIII. 1S
 480 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 4W0
solutis tibiis, curvo corpore, capite prorsus cano,, A ullura ejusmodi in tpta hac undique regione cognosco.
qui praeterea denlibuscarebat, atqueconcisum quid- Quo quidem nomine magna ille molestia impletus,
dam et interruptum loquebatur. Stupore itaque cor- gravique animi vulnere affectus, ei similis erat qui
replus, cum hominem eum propius ad se adduci ingentem thesaurum amisit, atque in ejus invesliga-
jussisset, eos qui tum aderanl interrogabat ecquid- tione mentem totain occupatam acdefixaip habet. Ac
uam tam insolens spectaculum esset. Illi autem proinde in perpetuo languore et sollicitudine versa-
dixerunt : Hic retate valde provectus, ac paulatim batur, omnesque mundi jucundilates et volupiates
decedenlibus ipsi viribus , membrisque imbecillita- iu ipsius oculis piaculi cujusdam et exseoratiouis
tem conlraheiiiibtis, ad hanc quam cernis aerumnam instar erant. Cum autem boc animi slatu esset, ac
.pervenit. Et quisnam, inquit iile, ipsius linis est? magno cum gemilu bonum invenire cuperet, insom-
Nihil aliud, inquiunt illi, quam raors ipsura excipiet. nis ille oculus, qui omnia cernil, atque omnes salvos
Omnibusne hominibus, inqtiit ille, hoc propositum fieri, et ad veritatis agnilionemvenirevult (ITim. n),
est, an quihusdam dunlaxat contingil? Responderunt ipsum aspexit, suamque ipsi consuetam benignita-
illi: Nisi mors antevertens aliquem hinc abducat, tera ostendens, quodnam iter tenendum esset, hoc
fieri non potest quin lcmporis progressu status hu- modo deraonstravit.
jusce periculum non faciat. Tum adolescens : Quoto ;B CAP. VI. — Erat enim eo tempore monachus
anno hoc cuipiam contingit ? atque prorsusne mori quidam divinarum rerum perilus, vitaque ac sermone
necesse est, neque ars ulla est qua morlein effugia- ornatus, atque in omni monastica vivendi ratione
mus, alquein hanc calauiitatem rainime incidamus? sumraopere versatus: unde orinndus, aut ax quo
Dicunt ei: Octogesimo, aut cenlesimo anno ad banc geuere, dicere nequeo, verum in soliludine quadam
senectutem homines perveniunt, ac deinde moriun- Sennaaritidis terrae domicilium habens, ae sacerdo-
tur, nec aliter lieri-potest. Debittim enim naturale tii dignitate praeditus. Huic porro seni Barlaam no-
morsest, hominibus ab initio impositum, neque ulla men erat. Hic igilur cum divino quodam admoniiu,
ratione ipsius adventus vitari potest. quonam statu regis filins esset compefisset, e soli-
Haecorania, ut sagax ille ac prudens adolescens tudine egressus, ad cultam et habitabilem terram
audivit alque intellexil, intimo corde ingemiscens, profectus esl; mulatoque habitu suo, atque indutis
dixit : Acerba hrec vita est, atque omni dolore ae mundanis vestihus, et conscensa navi, ad Indorum
uioestitia plena, si res ita se habel Etquonam modo reguum se contulit, ac mercatorem se esse fingens,
quispiam in incertae mortis exspeclatione, cujus in eain urbem in qua regis filius palatium habebat
advenius non modo vitari noti potest, sed eliam, ut ingreditur. Permultosque dies illic commoratus, qui
dixistis, incertus est, securo auimo eril? Abiitque C rerum ipsius status esset diligenler exquisivit, et
hrec secum volvens atque assidue considerans, mor- quinam essent qui propius ad etim accedere sole-
tisque raeraoriam identidem animo repetens, ac rent: cum igitur paedagogumeum de quo superius a
deinceps in doloribus animique consternalione vi- nobis mentio facla est ipsi omnium familiarissimum
vens, atque in perpetuo racerore degens. Atquc apud esse intellexissel, seorsim euin conveniens, his ver-
se dicebat: Ergone mors me aliquando corripiet? El bis usus est:
quisnam erit qui mei post morieni meminerit, cum Scias velim, dominemi, me mercatorem esse,
tempus omnia oblivioue contiiverit? Num praeterea atque ex longinqua regione venisse, eximiique pretii
mortefunctus in nihilum dissolvar; an contra, altera lapidem babere, cui nullus unquam similis inventus
quaedam vita est, et alier mundus? Haecel his simi- est, quemque nemini adlmc ostendi. Tibi auiem hoc
lia perpeluo cogitans, pallore conficiebatur. Praesente declaro, quod te prudenlera ac cordatum virum esse
tamen patre, si quando ad eum veniret, bilarem ac videam, ut me ad regis filium iniroducas, ipsique
mcerore vacuum animum prae se ferebat, quod scili- eum dono dem. Siquidem bona omnia incomparabi-
cet ea qure cogitabat ad ipsius cogniiioiiem venire liler antecellit. Nam et iis qui cordis oculis capti
nollet. lucredibilem aulem in modum aliquem nan- sunt, sapienlire lucem affert, et surdis aures aperit,
cisci cupiebat, qui ipsius pectori certam fidem face- u et mutis vocem impertit, et aegrotanies in sanitateiu
rel, ac bonum serraonem ipsius auribus instillare asserit, et slullos sapientia donat, et daemonespel-
, posset. lit, ac denique quidquid pulchrum et expetenduin
- Quocirca de paedagogo eo cujus ante meniionem est, domino suo uberrime suppediiat. Ait ad eum
lecimus rursum qurerit num quem norit qui ad eam paedagogus: Te quidem hominem gravisatque con-
rera cujus cupiditate fiagrabat adjumenlo ipsi esse, stanlis animi esse video; caeterumve/ba lua immo-
ipsiusque menlem gravibus cogitationibus resluan- dicam quaradam jactantiam prae se ferunt.Quodenira
tera, alque hujusmodi curam abjicere nequeuntem, excellenCesatque ingentis pretii lapides et uniines
confirraare possit.Ille252 autem ea quaeprius dicla viderim, quonara roodo enumerando recensere
fuerant, in memoriam rursus ipsi revocans, dicebat: queam? nec lamen unquain aut vidi aut audivi qui
Jain quoque prius tibi exposui queraadiuoduinpaler eas quas commemorasti vires baberent. Verumta-
tuus sapientes illos viros ac pietati colendaedevotos, nien eum mihi ostende, ac si talis est qualem ais,
qui de bujusmodi rebus disputant, pariim obtruuca- sine ulla cunctatione ad regis fiiiuni te introducam,
rit, partim irato alque infenso animo expulerit, nec qui te maximis honoribus ac beneficiisoinabit. Prius-
461 V.ITASANCTORUMBARLAAMEREMlTiE ET JOSAPHAT 1ND1/EREGIS. 402
quam auiem per ipsum oculorum obtuluin, qui falli A (Matth. xni). Quocirca si in corde luo frugifer.ini ac
neqtiit, dicta tua conlirmaris, fieri non polest ut do- bonam terraiii invenero, divinum semen in le conji-
mino meo ac regi de re incerla et iucognita haectam cere, aique ingens inysterium tibi aperire miiiime
imniodica ac praetumidarenuntiem. Dixit auiem Bar- dubitabo. Si autein petrosa ea el spinea fuerit, via-
laam : Recte dixisti, le hujusmodi vires ac facullates que a quolibet cakata, omnino satuiare hoc seraen
iiet unquam perspexisse, nec audisse. Eienim ora- baudquaquam serere, ipsumque avibus et feris, aute
tio ad te mea non de re vulgari, sed ingenti quadara quas margaritas projicere niihi prorsus inlerdiclum
et adniiranda est. Quod autem eum cernere quaesi- est, in prredam objicere praestiterit. Veruin de te
visli, audi quid dicam. meliora ac saluii viciniora confido : nempe quod et
Lapis hic siiinriii pretii, praeter eas quas dixi vires lapidem qui preiimn omne superat videbis, ac per
cl facullates, banc etiam habet. Eum enim prompte luminis ipsius splendoreni hoc consequeris, ut ipse
ac facile prospicere non polest, qui sanum ac fir- quoque lumeii efliciaris, fruclumque cenluplum feras.
ninm ociiluin, corpusque purum atqtie ab omni Eleniin tua causa longam viam couficere studui, ut
spurcitie alieuum non liabel. Nam si qnis , liis dua- •< quaenuuquam vidisti, tibi ostenderem, atque ea do-
lius rebus non recte comparatis', in hunc pretiosum cerem qure nunquam audisli.
lapidem oculos lemere ac petulanter injiciat, ipsa jg J Dixit autera ad eum Josaphat: Equidem ipse, ve-
quoque scilicet qua praeditus est cernendi vi ac nerande senex, incredibili quodam, atque ejusmodi,
mente insuper mulctabiiur. Ego porro , utpole me- quod nullo modo coerceri queat, desiderio leueor,
dicinaeminiine rudis et ignarus, oculos tuos paruin novum quemdam ac bonum serraonem audiendi. At-
sanos esse conspicio : ac proinde vereor ne hanc que ignis in pectore raeo incensus est, qui me ad
quoque quam liabes cernendi facultalem amiltas. necessarias quasdara quaestiones intelligendas vebe-
Verum de regis filio audivi, eum tam viiaecastilale nienter inflammat. Caeterura adbuc hominem nan-
prreditum esse, tura pulcbros ac perspicaces oculos cisci mihi non licuil, qui de hac re cerlain uiibi
habere. Quocirca ihcsaurum hunc ipsi osiendere mi- fidem facere posset. Quod si sapienlera quemdam,
iiime dubitabo. Quamobrem ne commiseris ut hoc et doctrina praeditum viruiu uactus fuero, ac salu-
i.egligas, ac re tanti momenti dominum tuum tpri- tarem sermonem audiero, nec avibus, ut opinor, nec
ves. Ille aulem atl eum dixii : Si baec iiase habent, feris eum tradam ; nec rursura pelrosus et spineus,
ne mihi lapidem oslendas , siquidem plurimis peo ul luis verbis ular, ero. Quin potius et candido ac
caiis vita mea inquinata est, ac praelerea ne oculos sincero animo eum excipiam, et erudile ac diligenter
quidem satis sanos liabeo. De bac autem re dumi- conservabo. Tu vero si quid ejusmodi nosti, ne
nuiii meum regem certiorem facere minime cuncta- Q ( quteso id reticens, vertim raihi narres. Quampriitiura
bor. Hoc sennone babilo, ad regis 553 filium in- eniin e longiuqua regione te venisse audivi, aninti
gressus, omnia ei sigillalim exposuit. llle autem ut voluptale affeclus sum, aique in boiiam spcni veni
praeceploris verba audivit, spirituali quadam laeiitia fore ut opera lua id quod cupiebam consequer.r. Eo-
et voluptate pectus suum afllari sensit; ac velut que nomiiie statim te ad me inlroduxi, comiterque
numine correptus, hominem celeriter introduci lanqtiam familiariuni raeoruin et requalium aliquem
jussit. excepi. Alque utiuaiu spe mea minime lallar! Dixit
Ut igitur ingressus est Barlaam , eique quam con- autem ISarlaam: Praeclare, alque ut regia magnifi-
venicbai pacem dedit, sedere jussus esi. Cumque centiii dignuin erat, hoc fccisii, ul non ad externas
praeceptorsecessisset, Josaphatad senem dixit: Ve- viliialis speciera aiiiinuni adjiceres, verum abstrusae
lim uiihi pretiosum illum lapidem oslendas, de quo spei teipsuin traderes.
magiia et admiranda abs le commemoraii pracceptor Eral enira aliquaaido magnus quidain et iilustris
mcus milii uarravit. Barlaam autem suam ad eurai rex, cui, cum in aureo curru, salellilum manu re-
disputationem ad hunc modum auspicatus est: ilaud- giae majestati digna cinctus iter faceret, coutigit ut
ipiaquam sequum est, o rex, ad illustrem tuam ex- duos viros, iaceris ac sordidis veslibus, atque ore
cellentiam qiiidquani falso et inconsiderale a me dici.>D macie confeci», ac majorem in modum pallido, ob-
Oinnia enim quae de me ad le allata stint vera atques vios baberet. Regi porro exploratum erat eos cor-
ab omni dubitalione aliena sunt. Verum nisi prtt- poris alfliciaiione ac viiae Deo cmisecrataelaboribus
dentiae tuae prius pericuium fecero, nefas est hoc: carnes suas ila conlecisfe. Ut igitor eos vidit, e
myslerium tibi declarare. Ait enim Dominusrneus : curru siaiiin desiliens, atque humi proslralus, cos
Exiit qui seminat seminare. Et diim seminal, aliai adoravit; iic deinde surge is, ainicissime coinptexus
quidem cecideruni secus viara, et volucres cceli co- est, et salutavit. Proceres autem ipsins ac pru-fecti
mederunt illa. Alia ceciderunl super petrosa, ubii boc inolesie tulerunt, einn l'acinu<regia gloria in-
noii erat terra raulta, et confestim exorta sunt, eo) digntim admisi-se existimantes. Veruiii cum eorara
quod non haberent terram multam. Sole vero exorto> ipsum reprebendere niiiiiiiie autierent, ciiin gennano
atstuaverunt, et quia r.on babebant radicera, arue- ipsius fratre agebanl, ut negem adino:>er<'t,ne dia-
ruut. Alia atilem ceciderunt inter spinas, et surgen- dematis ampliludiiieinel subliinitalem a I liunc mo-
tes spinae suffocaverunt ea. Alia postremo cecideruntt ilura tledircoreac conlumelia aflicerei. Cum itaque
iii terram bonam, et dederunl frucium centiiplum 1 ipse liaec fratri dlxisset, atque intempeslivaui et
xf,S DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 4Ct
praeposteramlpsius liumilitatem accusasset, respon- A / splendore alque odoris suavitate quae in ipsis re-
suni ipsi rex dedit, quod a fratre minime intelle- condita erat oblectavit. Dixitque eis : Scitis cuinam
ctum est. rei haearcae similes sint? hurailibus nimirum atque
Mos enim regi erat ut cum aliquero morle multa- abjectis illis viris, vilibusque vestibus indutis, quo-
ret, pracconemcum luba, quaequidem moriis idcirco rum vos externum babitura inluentes, coiitunieliae
dicebatur, ad ipsius fores mitleret, atque ex tubae ac probro mihi duxistis, quod ante eos in lerram me
illius 'dangore omnes ei moriendum esse intellige- abjecissem. Ego autem eorum dignitatein, alque
bant. Ilaque cum advesperasset, lethalera tubam ad aiiimoruni pulchritudinem spiritualibus oculis consi-
fratris sui fores clangorem editurain rex misil. Ut derans, ex ipsorum contaclu gloriara contraxi, eos-
igilur ille hauc tubam audivit, desperata salute per que quavis corona el quavis regia purpura praeslan-
totam 254 nnctem domesticis rebus consuluit. Mane tiores existiuiavi. Ad bunc igitur modum pudorem
aulem alra ac lugubri vesle indutus, cuiii uxore ac ipsis iucussit, eosque iu liis rebus quae in aspeclum
liberis ad palaiii fores flens ac lainenlans profectus cadunt miniine oberrare doeuit, verum iis animtim
esi. Cum auten) rex ipsurn ad se adniisisset, atque adjmigere qure intellectu percipiuntur. Itaque ad pii
iia ejulantem vidissel, his verbis usus est: 0 stulte et sapientis regis sirailifudinem ipse quoque acces-
ac demens, si fratris tui, cum quo idem tibi genus g] sisti; ut qui bona spe nixtis me susceperis, quaa
et par honor est, in quem nullius ouinino sceleris quidera, ut opiuor, minirae te 1'allei.Dixitautem ad
tibi conscius es, praeconem ita extirauisti; quonam eum Josaphat: llaec otnnia pulchre atque contiime
inodo mibi reprehensionis noiam idcirco inussisti, dixisti. Verum illud scire aveo, quisnam sit tuus Do-
quod Dei mei praecones, qui morlem, ac Dominiin miuus. quem tu orationis inilio de illo seminatore
quem me multa et gravia scelera perpetrasse scio verba fecisse diceb.is.
pertiiuescendum adventum mihi quavis luba vocalius CAP.VII. — Rursus igilur sermonera assumeis
altiusquedenunliant, humiliterac demisse salutarim? Barlaam, dixit: Si qnisnam Dominus meus sil iu-
En igilur ut tuara dementiam coarguerem, hac ra- lelligere cupis, Dominus Jesus Christus est, unigeni.
lione usus sum, quemadmodura etiam eos qui tibi lus, inquam, ille Dei Pilius, ille beatus et solus po-
ut nie reprehenderes, in animura induxerunt, slatim tens, ille Rex regum et Dominus doimnaiitium, qui
stolidos et amentes esse demonstrabo. Atque ita cu- solus babet iramortalilatem, ac lucein babilai inac-
ratuui et utililer inslructum fratrem suum, domum cessibilem, qui cum Patre et Spiritu sancto glorifi-
remisit. catur (/ Tim. vi). Neque enim ex eorum numero sum
Jussit autem e ligno quatuor arcas effici: quarum qui multos hos et petulantes deos colunt, atque faaec
cum duas undique auro contexisset, fetidaque cada- Q ( animae expertia et surda simulacra veneranlur; ve-
veruin ossa in eas injecisset, aureis seris eas obfir- ruin unum Deum agnosco et conliteor, qui in tribus
mavit; reliquis autera duabus pice ac bitumine obli- personis, hoc est Palre et FHio et Spiritu sancto,
tis, pretiosisque lapidibus et exquisitis unionibus, atque una natura et essentia, in una gloria et reguo
omnique ungUentaria fragrantia impletis, asperisque minime diviso glorificatur. Hic igitur in tribus per-
funibus constrictis, proceres eos, a quibus obvirorum sonis unus Deus, principii ac finis expers (Naz.,
illoruui occursum reprehensus fuerat, ad se accivit, orat.1, de Pasclt.), sempilernus, increatus, immu-
ipsisque quatuor has arcas proposuit, ut quanli hae, tabilis, corpore vacans, invisibilis, circumscriptione
quantique illae pretii essent aestimarent.llli autein carens, animi comprebensionemfugiens, solus bonus
duas eas quae inauratae erant, maximi preiii esse ac justus est, qui omuia, lam quaeoculis cernunlur
asserebant; neque enim aliter fieri posse inquiebant, quam quat oculorum oblutum fugiunt, ex niliilo in
quin in ipsis regiae coronre ac cingula recondila es- ortum produxit.
sent. Eas contra quaepice ac bitumine oblitae erant, Primum scilicet invisibilium ac cceleslium virlu-
viles omnino ac nullius pretii esse aiebant. Rex tum innumerabilem quamdara multituJinem a ma-
auleiu ipsis dixit: Ne me quidem fugiebat, vos hoc teria et corpore secretam, hoc est administros di-
dicturos esse; nam sensibilibus oculis ea quae in sen- D] vinae majestatis spiritus; deinde autem munduin
sum cadunt perspicitis. Atqui non ita faciendiimest; hunc in aspfctum cadeniem, hoc est ccelum, ac ter-
verum inlerioribus oculissive pretium, sive utiliiatem ram, et mare; quem eiiam latissima lucs coornavit,
et lceditalem, quae intus condita sunt, spectare opor- . coelumnempc sole ac luna et sideribus, terram att
tet. Ac protinus inauratas arcas aperiri jussit. lem omnis generis 255 stirpiius ac variis aniinan
Quibuspatefactis, gravis quidam ac teter odor exha- tibus, mare denique numerosissimis piscium generi
Javit, atque injucundissimum spectaculum oculis ob- bus. Haecomnia ipse dixit, et facta sunt; ipse raan-
jectum est. davit, et creaia sunt (Psal. CXLVIH). Post autem ho-
Ait itaque rex : Hic eorum typus est qui cum ininem suismet manibus elfingit, suinpto nitiii:uin a
splendidis et illustribus vesiibus utantur, aique ob terra ad corporis coraposiiioncra luto, aniraa autcui
ingentem gloriam ei polentiam insolenter se efferant, rationis el inteliigeulia; parlicipe per suara insulfla-
iiilus tamen fetidis cadaveribus acflagitiis pleni sunl. tionem ipsi tributa, quaequidem ad Dei imagineiiiet
Post autem, cura eas quae pice ac bitumiue oblitae siniilitudineiu effecla esse scripta est (Gen.i): ad
eraiit, aperirj jussisset, omnes eos qui aderant, iiuagineui videlicet, propter vira intelligeudi atque
 465 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMIT^ ET JOSAPHAT INDIiE REGIS. 460
arbitrii libertatem; ad similitudinem autem, propter. A Alii enim casu ac fortuito omnia ferri, providen-
virtutis ipsius, quoad ejus fieri potest, imilationem. tireque expertia esse censuerunt; tanquara scilicet
Hunc porro bominem, arbilrii libertate atque immor- nullus Dominus sit qui ea regat ac moderetur. Alii
taliiate donatum, eorum quae in terra sunt regem fatum invexerunl, natalitiisque sideribus omiiia coin-
constituit; atque ex ipso feminam, quse ipsi auxilio miserunt. Alii multos deos malos, ac multis vitiosis
esset, ipsi similem effecit. affectionibus laboranles coluerunt, quo videlicet
Consitoque in Eden ad Orientera paradiso, volu- suarum affectionum et gravium flagitiorum defenso-
piatis oinnis atque oblectamenti pleno, hominem, res et patronos eos haberent. Quorum etiam formas
quera effinxerat, in ipso collocavit; sic quidetn, ut pictura exprimenles, surdas statuas ac sensu caren-
divinabomtas omnia lign 1quaeillic erant sine ullo im- tia simulacra in altura erexerunt, eaque in templis
pedimenio eum perciperejuberet; uniusautem dun- inclusa coluerunt et adorarunt, servientes niinirum
taxat degustatione ipsi interdiceret (quod quidera creaturre polius quam Crealori. Quidara enim solein
lignum scientiaeboni el mali appellalum est), his et lunam ac sidera, quae Deus ad lucem terreno buic
verbis uteus : Quacunque die-comederilis ex eo, mundo afferendam posuit, coluerunt: quae quidem
morle morieraini. Enimvero unus ex praedictis an- anima et sensu carent', ac Creatoris provideutia
gelicis copiis, qui uni agniini praeerat, cum naturalis ]B illuminantur et conservantur, non aulem qiiidquara
vitii ne minimum quidem vestigium a creatore acce- per se viriura habent. Alii autem ignem et aquam
pisset, verum boni causa procreatus fuisset, libera ac reliqua lerrre elementa, quibus nec anima nec
inentis inductione a bono in malum deflexit, atque sensus inest. Neque eos qui anima et ratione praediti
insolenlia elatus, adversus Dominum ac Deum sunt ejusmodi rebus cullum adhibere puduit. Alii
rebellare voluit. Ac propterea ex ordine suo ac feris, et reptilibus, et pecudibus, et quadrupedibus
dignitate expulsus esl, atque pro beata illa gloria et animanlibus veneralionem tribuerunt: hinc scilicet
angelico nomine, diaboli ac Saianse nomen consecu- sese rationis magis expertes ostendentes quatn ea
Ins est.Deus enim ipsum, eicoelesti gloria indignum, ipsa qure colebant. Alii lurpium quorumdam et ab-
praeeipitem e ccelo exturbavit. Ciim eo porro siraul jectorum hominum formas depinxerunt, eosque deos
avulsa et ejecta est ingens angelorum qui ipsi sub- appellarunt, partim masculos, partim feminas:quos
erant mullitudo : qui quidem mentis inductione mali eliam ipsimet adulteros, et homicidas, et iracundos,
effecti, ac boni loco principis sui defectionem secuti, et invidos, et furiosos, et parricidas, et fratricidas,
drenionum nomen, ut inupostores ac circumscripto- et fures, 256 el raptores, et claudos, et debiles, et
res, acceperunt. veneficos, el insanos esse tradiderunt, atque horum
Diabolus igiiur, abjurato prorsus bono, malaque Irj noniiullos morlem obiisse, nonnullos fulmine per-
natura assumpia, invidiam adversus hominem con- cussos fuisse, nonnullos hominibus serviisse, atque
cepit (Sap. n), propierea qund seipsum e tanta glo- exsules exstilisse, nonnullos vulnera accepisse, ac
ria ejecturo, illum autem ad lanlum honorem suh- lamenta edidisse, atque ob iraproba et foeda flagitia
Vectum perspiceret : eumque e beata illa vivendi in animalia sese immutasse. Quo fiebat ut horaines
ratione dejicere moliebatur. Quare serpeniem impo- ab ipsis diis occasionem sumentes, omni impuritaiis
sturae suaeofficinam nactus, per eum feminam con- genere sese contaminarent. Ac tura horrenda qui-
venit. Cumque eam spe divinilatis adduxissel, ut dem caligo genus nostrum tenebat; neque erat qui
interdictum liguum deguslaret, per eam postea etiam inlelligeret, nec qui Deum requireret (Psd. xni).
Adamum (nam hoc primo homini nomeii fuit) in Ea autem setate Abraham solus inventus est qui
fraudem impulit. Porro aiilem, ut primus bomo animaesensum firmum ac valentem haberel, atque
contra divinutn imperium interdictam plantam degu- ex rerum conditarum prospectu condiiorem agno-
stavit, a sumrao parente atque architecto e delicia- sceret. Nani cum coelum, ac terram, et niare, solem
rura paradiso exterrainatnr, atque beatae illius et ab item et lunam ac reliqua considerasset, hujusmodi
exilio immunis vitae loco in banc (heu'.) miseram ornatum concinnitatis plenum admiratus est. Cum-
vitara incidil, ac postremo morte mullalur. Atque n que muiidum, et ea quae in ipso sunt, conspexissel,
hinc vires naclus diabolus, et victoria etatus, auclo non casu ac forluito ca exstilisse alque conservari
bominum genere, omne improbitatis genus ipsis in existimavit. Nec rursum terrae elementis, aut inaui-
animum injecit. Ex quo faclum est ut Deus ingenlera mis simulacris ornalus hnjusceniodi causam aseri-
peccati impelum coercere ac reprimere volens, terrae psit; sed Deum verum per liaecagnovit, atque uni-
diluvium induxerit, atque omnem auimam viventera versi effectorem et conservalorem esse iniellexit.
exstinxerit (Gen. vu). Cum autem iinum duntaxat in Deus autem ejus probitatem animi atque candorem,
itla aetate justura virum invenissel, hunc cum uxore rectumque judicitini comprobnns, seipsum ei patefe-
ac liberis in arca quadam servatum, solum in terra cit (non quidem ut naiura est, neque enim fieri
constiluit. Posieaquam autem rursum homines nu- polest ut creata natura Deum cernal, verum per
niero augeri eceperuni, Dei oblivione capti sunt, dispensatorias quasdara Dei visiones, quemadmodum
atque ad gravioreui irapielalem proruperunt, ut qui ipse novit), plenioremque sui cognitionem in ipsius
diversis peceatis in servitutem se addixerint, atque animo inserens, gloria eum affecit, sibique fainuluni
in varia errorum genera distraxerint. ascivit. Qui quidein per successionem bis qui ab
167 DE VlTIS PATRtlM LtB«R PRIMUS. 468
Ipso promanarunt trarismissa pietafe, eos veri Dei jA.in una persoha, et rToabiisnafuris, perfeclus Deu»,
cognitione irtstruxil..Eamqne ob cansam Dominus et Iiomo perfectus; ntatris virginitatem etiam post
semen ipsius in irifinitam moltiitfdinem excre- partum ab omfti labe conservans. Atque iisileii oin-
Scere Voluit, poprilumque sibi peeuliafem appellavit niiio quibus nos, excepto peccato, passionibus ob-
(Gen. xv; J Pet. n); eosque jEgypiiae gentis, ac noxins effectus (Heb. iv), infirmilates noslras susce-
tyrrtnni Pharaonis servitute pressos, editis horrendis pit, ac morbos nostros portavil (/s<i. LIII). Quoniam
atrpie admirandis signis et pfodigiisper Moysen et enim per peccatum mors in niundum introierat
Aafonem, virOs sanctos ac propheiiae dono praedi- (Rom, v), necesse eral ut qui redemptionis 257
tos, ednxit (Exodi xv). Qtiorum etiam opera ^Egy- muuere perfunclurus erat, ab omni peccalo ptirus
plios, pro eo atque ipsorum improbitas merebalur, esset, peccnlique morii miuime obnoxius.
excfuciavil; et Israelitas (sic enim populus ille, qui Trigima porro annis cum hominibus versalus, in
ab Abfahamo orlum duxit, vocabatur) siccis pedi- Jordanis undis a Joanne virosancto, ac prophetaruin
bus pef Rubritm mare, scissis videlicet aquis, aiqtie omniiim prrcstantissimo,baptizattisesi. Eoque bapti-
lum a dextra lum a sinistra mnri instar effeclis, tra- zato vox ejnsmodi de cceloa Deo Patre delata est:
jeCit. Ciim aUtem 1'harao et jEgypiii a tergo eos se- Hic esl Filius meus dilectus, in qtio milii bene com-
quereniur, reversre aquaeeos piorsus deleverunt. Ac 1B plafiii [Lucm m) : alque Spiritus sanctus columbai
postea, cuih per maxima miracula divinosque pro- specie in ipsum descendit. Ac deinceps magna et ad-
specttis, qiiadrnginta annorum spaiio populum in de- miranda signa efficere ctepit, mortuos videlicet ml
serto deduceret, ac coelesti pane eum aleret, legem vitain revocans, caecis lucem afferens, daemonesin
(quae fiiturnrum typus atque adumbraiio erat) lapi- fugam vertens, surdos et claudos curans, leprosos
deis labulis divinilus inscriptam dedit, eamque purgans, atque inveteratam naturam nostram undi-
Moysi in monte Iribuit (Exodi xxxi). Qure quidem querenovans, operibiisqneerudiens, acvirtulis viam
ab omnibtis simnlacris et fiagiliosis aclionibus abdu- edocenS, alque a corruptione abslrahens, et ad sem-
cebat, srilumque vernrti Deum venerari dncebat. Sic piternam vilani iter monstrans. Unde etiam duode-
igitur per ingentia hiiracnla ipsos in honam qu.am- cim discipnlos elegit (Matth. xix), quos aposlolos
dam terram induxit, quam olim patriarchae illi Abr.i- nominavit, ipsisque negotium dedit ut coeleslemvitae
bamo SO ipsius Seminl daturum receperal. Ac lou- rationem pracdicarent, quam ut in terra osienderet,
gum esset commemorare quol quamque niagnii et nc nos humiles et lcrrenos per incarnationem suam
admifanda et illustria alque eximia benelicia, quae ccelestes efficerei, venerat.
numerum omnem fexcedunt,in eos contulerit. Qui- At vero admirandae ipsins ac Deiiati consenianeao
bus OthhiliBsid agebatur, ut ab onini nefnrio cullu C vitre atque infinitorum miraculorum invidia et furore
et flagitiogenus hUmanumabstraherel, aique in ve- commoti Judaeorum pontifices ac principcs, apud
terem slatiim reVticarct.Nihilo secius tamen adhuc quos scilicft commorabaiur, et ad quorum utilita-
naiura nostra erroris libertati serviebat, ac perdia- lera admiranda bujusmodi signa et prodigia perpe-
boli tyrannidem mors in homines regntim oblinebat, Irnrat.beneficiorum oinnium immemores, eum morte
omnesque divina sentenlia condemnatos in infernum mtiltariint, uno nimirumex ipsius discipulis adipsum
transmittebat. prodenduin arrepto, comprehensumqiie ipsum gen-
Cum igiturin ejusmodi calamiiatem ac miseriam libus dediderunt, ipsiim, inquam, qtii omnium viia
venissenius, minime nos despexit is a quo efficti at- crai, ac spontehaec suscipiebat. Ilac enim de causa
que in orlUm prollncti fueramus; neque manuum venit, ut nostra causa omnia perpeiereiur, quovide-
suarum opus fiindiius perire sivit. Verum benigna licet nos a viiiosis affectionibus in libertatem vindi-
Dei ac Patris volurtlale unigenitus Filius, et Dei caret. Cum autem mulia in eum suppliciQrumgenera
Verbunl, qui est in sinu Patris; ille, inquam, ejus- exercuissent, eum ad extremum cruce condemna-
dem ctim Paire ac Spiritn sancto substaniiap, ille runt. Atque omnia in carnis, quam ex nobis assuni-
aevo omni anliquior, ille principii expers, qui in pserat, nalura pertulil : divina interim ipsius natura
principio erai, et apud Deum ac Pairem crat, et D abomni perpessione libera manente. Nam cum du-
Deus erat, ad servos suos iudulgenter se demittit; plici natura nrrcditus esset, 1ioc est divina, et ea
et qnidem ila, ut hrrc demissio nec verbis declarari, quam a nobis assumpserat, liiimana quidem natura
nec mente comprehendi possii. Nam cum Deus per- perpessa est, divinitas autem perpessione immunis
fectus esset, peilectus bomo ex Spiriiu snncto et el inimorlalis erat. Crnci igilur in carne affixus est
sancia Maria virgine Dei genilrice eflicitur, non ex innocens Doiniriin noster Jesus Cliristus. Peccatuiii
viri semine aut voltmtate ant concubitu (Joan. i), iu cnim non fecil, nec invenlus est tlolus in ore ejus
labis onrnis experle Virginis ulero conceplus, sed ex (Isa. LIII; J?oni.v); proindeqiie morti olmoxius non
Spiritu sancto, quemadmodum ante coucepiionein erat. Quandoqiiidcm,ul jam dixi, mors perpeccatum
arcbangeloruni unus inissus est, qui novam illam et in inundiniiinlrnivil. Vertnnnostra causa carne nior-
/adiniraiiilam cnnceplionem Virgini nmiliiiret. Et- leni oppetiit, ul nos a mortis tyrannide redimeret.
cnim Dei Filiusex Spiritu sancio sine semine conce- Dcscendit ad inferos, iisque conlriiis, eas quaeab
ptns esl: coiiipactaque sibi in Virginis uiero c.rne oilie condilo illic inclusrc lenebanlur, animaslibera-
'aniimtfa aniuia rationis ac mentis participe, prodiit vii. In sepulcro conditiis, tertia die resurrexit, cum
4'69 V1TA'SANCT0RUM BARLAAM EREMIT/E ET JOSAPIIAT 1NDLE HEGIS. 470
scilicel mortcro superssset, victorjamque nobis ad- Asunt A sine ulla dubitatione credo, cuitique quem an-
versus eam dowsset, atque immortalitatis largitor nuntias Deum gloria afficio.Hoc unura peto, ut sine
iromorlalilatem carni conciliasset, discipulis visus. ullo errore cuncla milii declares, quidque mihi fa-
esi, ipsisque pajce™impenivii (Jean. xx; Act. i),ac ciendum sit exacte doceas. Atque etiam quidnam
per eos universo mortalium generi. baptismus sit quem ab iis qui fide praedilisirat accipi
Post quadffiigiu» autem dies in coelos ascendit, ais, deinceps fac intelligam.
alque in fatris dextra sedet, rursumque venturus IHe auiem ad eum respondit: Sanctre bujus et in-
estjudcare vivoset mortuos, a« reddereunicuique contaminatae Christianorum fideivelut radix ae cer-
juxla opera sua (Ptal. LXI). Post gloriosam aulem tumfundamenlum divini baptismi gratia est, ut quao
suam in ccelos ascensionem, sanctissiminn Spiritum omnia a nativitale contracta peccata expiet, atque
ad sanctos suos discipulos in ignis specie misit; cu- ea inquinamenta qure ex vitio conflata sunt prorsus
jus instinclu peregrinisHnguisioquicceperunt, qusm- expurget. Sic enim Salvator mandavit, ut per aquara
admodum ipse dabat eloqui illis. Hinc igilur per acSpiritiim regeneremur, atque ad veterem dignita-
ipsius gratiat» in omnes gentes dispersi suut, atquo lem mleamus: per orationem videlicel ac salutarem.
ortbndoxam fidera praedicaverunt, baptizantes eos iiivocaliiinein, ad aqtiam accedente Spiritu sancto.
in nomine Patris et Filii et Spiritns sancti, et do- $ Baptizaniur igiiur juxta Salvatoris sermonem in no-
centes servare omnia Salvatoris prrecepta (Matih. mine Pnlris et Filii et Spiriius sa-icli (Matth. xxvm).
xxvni). Ad hunc igitur modum gentes a recta via Atque iia Spiriius gralia in ejus qui baplizalur ani-
aberrantes illiistrarunt, ac supersiitiosum idolorum ma immoratiir, eain illusirans, ac divinam reddens,
erroremde roedio sustulerunt. Quamvisautemhosti», atque iniaginent illam acsimilitudinem Dei,ad quam
cladem suaiii indignissime ferens, nunc quoque bel- condita est, ipsi instaurans. Ac deinceps, veleribus
Itim adversus pios excilet, stuliis videlicet ac stolidis omnibus vitii operibus abjeclis, novaevitae cum Deo
persuadens ut idolorum cultum adhuc retineant, ira- pactum inimtis (iYais., orai. de sanct. Baptism.), ac
becilta tamen ipsius vis effecta est, atque ipsius puriorem vivendi rationem auspicainur : quo nimi-
frameae per Christi potentiam in finem defeeerunt, rum etiam cohreredes eorum efficiamur qui ad im-
En tibi Dominummeum ac Deum etsalutis auctorem morlalitatem regenerati suitt, ac sempiternini
paucis verbis declaravi; pleniiis auiem eum cogno- salutem conseculi sunt. Citra baptisnniui au-
sces , si ipsius graliam in anima tua acceperis, tem fieri non poiest ut quisquara bonam spem conr
divinoque beneficio libi conligerit ut ipsius servtis seqnatur, quamlibet eiiam pios omnes pietate ante-
fias. celluerit. Sic enim Deus Verlmm, t[tii, 111generi
CAP.VIII. — Haecverba 111regis filius audivit, €C nosiro salutem nfferret, liumanitntem suscepil, dixit:
ipsius animus lumine perslrictus est, ac prae laetitia Atnen dico vobis, nisi quis regeneratus fuerit ex aqua
e solio suo exsurgens, Barlaamque complectens, et Spiriiu sancto, 11011 intrabit in regnura ccelormij
dixit: Fortasse, nisi uae cpnjecliira fallit, vir prae- (Joan. iii). Uuamobrem ante omnia te rogo, utauimq
stantissime, hic est inocstimabilisille lapisquem non fidem accipias, ac statim ardentissimo quodam desi-
abs re oecu|tum lencs, nec cuilibet prornjscue ostenr derio ad baptismum accedas, nec uilam omnino mo-
dis, verumiis demum qui sanis ac firrais animi sen- rarn adliibeas. Periculosa siquidem est dilatio, pro-
sibus praediti sunt. Ecce enim ut hrec verba auribus pierea quod praeslitujus morti dies incertus est. Josa-
txcepi, suavissima lux pectus meum subiit, et grave phat aiiteni ad ipsum dixit : Et quaenam bona illa
illud moeroris yelamen, quod jam prideni q/iimomep spes est, cujus fieii posse negasti u£ quisquani ciira
undique incumbebat, statim sublatum esl. Si igitur baptismum compos liat? Quidnarn etiain illud est,
recte conjipio, fac, qureso, sciam.. Sin autem ajiquid quod coeloruni regnum appellas? Undenam item Dei
his quaea>bste commemorata suntpraestanlius nosti, bumanitate indnli verba audivrsli? Quinam rursus
ne cuncieris id mihi rursus aperire. est incertus morti praestitnius dies, de quo ingens
Rursum igitur respondit Barlaam : Ila sane, mi sollicitudo pectus meum subicns, niceroribus ac do?
dnmine ac rex, hoc est illud magnum mysterium, P I loribtis carnes nieas conficii, atque adeo ipsum os-
robur exest? Denique uirum morientes in nihi-
quod absconditum 258 est a soeculiset generaiio- sium
tiibus, inexlremis auiem temporibushominum generi lum dilabimur , an contra post praesentem peregri-
: consenlanea
paiefactum (Coloss.1). Cujus declarationem olim per naiioneni alia vita superest brecet liis
Spiritus divini gratiam multi prophetre ac justi viri ex te s<ire avebam.
praedixerunt, muliifariam raultisque modis edocti Barlaam hujusmodi responsnm his verbis dediti
(Hebr. xi), atque alta voce annuptiaiites. Cumque1 Rona ca spes, de qua locutus sutii, regni ccelestis
saluiem omnino futuram prospicerent, ejusque cer- est. Ea auieiii est ejusmotli, ut nnila omnino htnnana
nendae cupidiiate lenerenlur, non tamen eam per- iingua explicari possit. Ait enim Scripiura : Quae
spexerunt; verum ultima baec generatio divino| oculiisnon vidil, et aurisnon andivit, etincorbo-;
beueficio salutis auctorem suscepit. Quamobrern1 «linis non ascenderunt, praeparavitDeus diligeniibus'
qui crediderit, et baptizaius fuerit, salvus eritt se (Isa. LXIV;1 Cor. 11). Cum autem abjecta hau
(Marc. xyi). crassa carne , bealitudinem illam divino benelic.io
Dijr.itautetn Josaphat: Omnia ea quae abs te dicta1 consecuti luerimus, ium ille, cujus beneficio spe«
471 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 472
noslra nos minime fefelleril, nos docebit, efficieique A (Lucm xxi). Elenim cum Deus hoininem ab initio
ut bononim illorum gloriam, omnem mentis captum effinxisset (quem admodum eliara jam tibi exposui)
superantem, lucem illam quae nulla oratione expri- insufflavit in e.um spiraculum vitae ( Gen. n), quae
mi potest, vitam illam quaemorte non interrumpitur, quidem anima rationis atque inlelligentiae particeps
ac deuique illam cum angelis vitae consuetudineui appellatur. Quoniam autem morte damnati sumus,
cognoscamus. Namsi hoc divinitus consequamur, ut omnibus nobis mori necesse est; nec fieri polest ut
cum Deo, quantum humanaenaturae fas esl, consue- hic calix hominem ullum praetereat. Nihil autera est
ludinem habeamus, omnia ea quas nunc nobis ignota aliud mors quam animi a corpore disjunctio. Ac
sunt ab eo sciemus. Hoc enim, Scripturis divinltus quidem illud corpns, quod e terra efliclum est,
inspiratis edoclus, oinniuni maxime cceloruin re- posteaquam ab animo sejunctum est, in terrara, ex
gnuin esse duco, nempe ad sanctae, et quae vitae qua sumptum fuerat, reverlitur, ac corruptum dis-
initium dedit, Trinitatis conlemplaiionem accedere, solvilur ( Gen. m; Eccti. ni). Anima autem immor-
alque incomparabili ipsius lumine purius illustrari, talis cuui sit, eo proficiscitur quo sunimus ille effe-
ac revelata facie (II Cor. 111)ipsius gloriam omnem ctor imperat, vel, ut rectius loquar, quemadmodum
verborura facultatem superantera contueri. Nec vero ipsa sibi, cum adhuc in carne versnrelur, hospitium
iiiirandum est, gloriam illam ac lucem et arcana ]B prtcparavit. Ul enim quisque vitae munere hic fun-
bona nullis verbis declarari posse; nequeenim am- ctus fuerit, illic recepturus est.
pla et eximia essent, si nos lerreni et mortales, ac Denique confectis longis temporum curriculis ,
gravem banc et affectionibus obnoxiam carnem ge- Deus noster cum metuenda et sermonis facultatem
stantes, ea tum cogniiione percipere, lum verbis superante gloria ad judicium de orbe ferendura ve-
exprimere possemus. Quaecum explorata tibi sint, niet. Ctijus metu ccelortim virtutes coramovebun-
ea fide sola ciira ullam dubitalionera accipe, alque tur, atque omnis angelorum excrcitus tremore cor-
ab omni fictione abhorre; illudque stude, ut per reptus coram ipso astabit (Luc, xxi) : lum videlicet,
bona opera immortalem illam gloriam arripias. cum in archangeli voce ac divina tuba mortui ad
Qua cum libi potiri eontberit perfectius haec vilam redibunt, ac tremendo ipsius throno sistenlur
cognosces. (I Thess. iv). Est autem resurrectio, animae rursus
259 Quod autem ex me qusesivisti, quonam cum corpore conjunctio. Quocirca hoc ipsum corpus,
modo nos incarnali Dei verba audierimus, hoc quod inlerit ac dissotvitur, iia resurget, ut deinceps
habeto, nos per sacrosancta Evangelia ea quae ad inierire nequeat (/ Cor. xv). Nec vero huic rei fidew
thcandricam, hoc est Dei cum homine conjuncli, ullo modo abrogare in mentem libi venial. Neque
i
dispensationern peninent, didicisse. Nam ita sanctus C enim ei qui ipsum primum e terra effiuxit, postea-
ille liber appellatur, ut qui immortalilatera et sta- quam in terram ex qua sumptum est rediit, juxta
tum a corruptione alienum , et sempiternam vitam, Creatoris senlentiam rursus ad vitam excitare impos-
et peccatorum remissionem, el ccelorum regnum, sibile est. Nam si quod Rex Deus ex nihilo in ortum
nobis qui morlales interiluique obnoxii ac terreni produxerit, tecum reputes , istud satis magno argu-
sumus, fauste annunliet. Quem quidem scripserunt mento tibi futurum est. Etenim snmpta terra, quae
qui speclatores ac minislri Verbi fuerunt. De quibus prius non erat, hominem procreavit (Gen. 11). Quo-
superius dixi, quod Salvator noster Christus disci- nam igitur modo e terra horao factus esi ? Quonam
pulos el apostolos elegerit. Qui quidem nobis post rnodo ipsa ex nihilo. producla est? Quonam iteui
gloriosara Dei in coelosascensionem, ipsius in terra fundamenio nititur ? Quonara denique modo ex ipsa
vitre rationem, el doctrinam acmiracula, quantuiu infinita tum brutorura, tum seminum , tum stirpium
ab hominibus praestari poteral, litterarum monu- genera producta fsunl ? Quinetiam in nosiro quoque
menlis mandarum. Sic elenim in exlrema libri sui ortu velim hoc consideres. An non enim perxiguum
parte eximius ille inler divinos evangelistas dixit: semen in terram, hoc est in vulvam ipsum exei-
Sunt et alia raulta, quaefecit Jesus, quae si scriban- pienlem emittitur' Unde igiiur baec tanta animalis
tur per singulai, nec ipsum arbilror mundum eos qui D effectio?
scribendi sunt capere posse libros (Joan. xxi). Quamobrcm ei qui omnia ex nibilo produxit,
In hoc igitur diviuo Evangelio , tum incarnationis, atque etiamnum producit, minime impossibile est
tum declarationis, tum miraculorum, lum praece- corporea ea quaemorte extincia atque corrupta sunt,
ploruni ipsius historia, Dei spirilu exarata conli- e terra ad vilam revocare, ut unusquisque consen-
nelur. Ac deinde supplicii illius ab omni labc re- taneam operibus suis niercedeui recipiat (II Cor. v;
liioli, quod Domiiiusnostra causa subiit, sanclaeque Psalm. LXI). Laboris cnim est, inquit ille, prresens
triduo post resurreclionis, atque in ccelos ascen- tempus; futurum autcm, mercedis. Alioqui, ubinam
sionis, ac denique illustris ac meluendi ipsius se- Dei juslitia erit, nisi sil resurrectio? Siquidcm niulti
cundi advenlus raentio habetur. Rursum enim Dei probi viri, cuin in bac vita multas calamiiates ac
Filius cum gloria, omni sernione praestantiorialque liiulta supplicia tulisscnt, per vim tnndem de medio
ingenii ctelesiis militiae muliiiudine in terrara ven- sublati sunt. Nonnulliconira impii ac faciiinrosi bo-
ttirus esi, ut de niortaliuiii genere sentenliam fe- raines, in deliciis ac prosperis rerum successibus
rat, atque unicuique pro eo ac gessit, renendat praesentem vitam eonsumpserunt: at Deus, ut qui
 475 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 474
simul el bonitale et juslitia praeslet, resurrectionis A acerbius excogilari potest) ad sempiternam pcenatu
ac referendarum rationum diem constituil, ut, cum ablegabit.
quaeque anima corpus suum receperit, improbus CAP.IX.—Josaphataiitemhisadeiimverbisususest:
quidem et sceleratus, qui hic omnia secunda ac Magnasquasdam et admirandas res, magiioque meiu
laeta babucrit, illic scelerum pcenas luat; probus ac tremore dignas milii, o lionio, narras, si quideiu
coutra eorum quae inique gesserit, poenis in hac baec ita se habent, atque postquam fatis concesse-
vita persolulis, illic bonorum haereditatem conse- rimus, et in cinerem ac pulverem dissoluti fuerimus,
quatur. Audientenim , inquit Dominus, qui in mo- resurreclio et regeneratio fulura est, rerumque in vita
numentis 260 sunt> vocem Filii Dei. Et exibunt, gestarum examen ac merces. Verum quo argumenlo
qui bona fecerunt in resurrectionem vitac; qui autum baec probas ? et quonam ei rei quae nonduin octilis
mala egerunt, in resurreclionem judicii (Joan. v). perspecta est auditae alque intelleclae usque adeo
Quo scilicct tempore sedes quoque collocabuntur, firmam et indubitalam fidera adhibuislis? Nara quae
alque Antiquus dierum (Dan. vu), rerumque om- jam gesla ac re ipsa declarala sunt, etiamsi ipsi ini-
niura parens et architectus praesidebit.Ac libri ape- nime videritis , at ab iis qui ea videnint, ac niemo-
riuntur, in quibus omninm nostrum actiones, ser- riae prodiderunt, audivistis. Quonam auiem modo de
mones, cogitaliones inscripiae continentur. Atque JJ rebus fuluris tam magna et praetumidapraedicantes,
igneus fluvius rapido cursu volvetur, cunctaque qure certam de iis fidem nacti eslis ?
in abstruso delitescunt, patefient. Nou illic patro- Respondit Barlaam : Ex iis quacjam conligerunt,
nus, aut verborum Ienocinium, aut falsa excusalio, de fuluris etiam certam fidera naclus sura. Nam qui
aut opum potentia , aut dignitalum fastus, aut ani- baec prredicarunt, nec ulla in re a vero aberrarunt,
ptissimremunerum largitiones rectura judicium sup- verum per signa cl prodigia, variasque virluies ser-
primere poterunt : verum incorruptus ille ac verus monibus suis robur conciliarunt, iidem etiam de fu-
judcx ad juslilire laudera omnia perpendet, hoc est, turis nos admonuerunt. Quemadmodum igitur hic
et aclionem, et sermonera, et cogiialionem. Ac pro- nibil prseposterumac fictum docnerunt, verum om-
ficiscentur qui virtutibus operam dederunt ad sem- nia ea qure ab ipsis dicta el facta sunt, sole clarius
piternam vitam, et lucem oranem orationis vim effulserunt, eodera quoque modo illic vere oninia
excedeniem, ut cum angelis oblectentur, atque tradiderunl. Quaequidem etiam ipse Dominus nosier
arcanis boms fruantur, sanclaeque Trinitati pure ac herus Jesus Christus, tum sermone, lum opere
aslent; qui aulcm turpibus flagiliis sese devinxerint, confirmavit. Ainen enim, inquit, dico vobis, qma
venit hora, quando mortui audienl vocem Flii Dei,
atque omnes impii et peccatores ad sempiiernum
et
cruciatum, qui quidem gehenna diciiur, et exte-' Q qui audierint, vivent (Joan. xn). Ac rursuni: Ve-
riores tenebrre, et insomnis vermis, et stridor den- nit hora, in qua omnes qui in monumentis sunt nu -
dieul vocem Filii Dei.Et procedent qui bona fecerunt
litim, aliaque innumera tormenta,
in resurrectionem vitae; qui vero raala egerunt, in
Quorum omnium nullum aeqtiegrave et acerbum resurreciionem jtidicii ( Lucm xx ). Ac rursum ait:
est, alque a Deo abalienari, et a dulcissima ipsius De mortuorura autem resurreclione non legistis
facie abjici, gloriaque illa quae nullis verbis exponi quod dictum esl vobis a Deo, dicenle : Ego suin
potest orbari, aique inspectante universo orbe tra- Deus Abrahnm, Deus lsaac, et Deus Jacob ? Deus
duci, et ignominiaquaenunquam finem babilura sit porro mortuorum Deusnon est, sed viventium. Ul
notari. Posteaquam enira horrenda illa sententia enim colligunliir zizania, et comburuntur, sic erit
edita fueril, oinnia deinceps iramutabilia, et con- iu consunimationesaeculihujus (Matth. xxiv). Miliet
versknis omnis expcrtia manebunt: sic videlicet, Filius Dei angelos suos , et colligcnt de regno ejus
ut nec vita hria jusiis finem habitura, nec afflictio omnia scandala , et eos qui faciunt iniquitalem. Et
et pcena peccatoribus lenninum acceptura sit. Ne- mittent eos in caminum ignis : illic eril fletus et
que enim sublimior post etuii alter judex est, nec stridor dentium. Tunc justi fulgebunt sicut sol in
per sequentia opera purgatio, nec praestiiulusemen- •v . regno Patris eorum
dationis terminus, nec alia ulla iis qui in cruciatu Haecdicens addidit: Qui habet aures audiendi,
versabuntur ars et ratio, quippe cum supplicium audiat
(Luc. n). Ilis igitur pluribusquc aliis 261
tina cum ipsis in sempiternum durel verbis Dominus corporum resurrectionem declaravit.
Qtiae cum ita sint, quales tandem nos in sanctis Reipsa aulem sermonibus suis lidem astruxit, cum
conversationibus ac piis aclionibus esse oporlet, ut mortuos ad vitam revocavii, ac sub lerresiris vitie
digni habeamur venturas minas effugerc, atque a sui:catastrophen Lazarum quemdam amicum suum,
dextris Filii Dei stare (// Pet. m)? Nam baecjusto- qni jam quatriduo mortuus erat, ac foslebat, e nio-
ruin statio est, queiuadmodum contra miserrima ad nuraento vocavit, eumque qui animam efilaveral, vi-
sinislram pars peccatoribus assign.iia esl. Post au- vum exhibnit (Joan. xi). Quin ipse quoque Dominus
lem Dominus justos Patris sui benedictos vocans perlectam, necjain raorti subjectani resurrectionem
(Matth. xxv), in perpetunin reguuin inlroducet; pec- auspicalus esi : quippequi morie in carne degusiata,
catores autem cum ira et exsecralione a suavi et triduo posl nd vitam rediit, ac uiortuoruui priraoge-
tranquilla facie sua abjeclos ( quo niliil gravius et nitus effeclus est (/ Cor. xvi). Quanquara enim alii
47o* DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. i7G
qiwque a morte ad vitam excitati suni, morte tamen .A visitastis me; in carcere eram, et venistis ad me
rursus furicti sunt, nec fulurae verae resurrectionis (Malth. xxv). Cur his verbis ntitur, nisi quiabenefi-
imaginem exhibere potuerunt. Solus aulem ipse re- eia, quaea ntibisin egentes conferuulur, sibi asciscil?
surreclionis illius auctor ac princeps exstiiit, ut qui Et alio Ioco nit : Omnis quiciinqiie eoiifitebitiir me
immortali restirrectione atl vitam redient. Haec illi coram hominibus, conlilebor et ego eura corain-Patre
eliam qui ab initio spectatores ac ministri verbi fue- ni'0, qui est in ccelis(Lucm xni.
runt, praedicarunt. Ail enim beatus Paulus, qtii non ab En per luec omnia, ac plura alia, firma et certa
hominibus, sed e ccelovocatus est (Gal, i) : Notum esse boiioriim operum piaemia declaravii. Queinad-
vobisfacio, fratres, Evangelinm quod annuniiavi vo- modum etiam conlra improbarum aclionum poenas
bis. Tradidi enimvobis in primis quod el accepi, quod illic reconditas esse denuutiavit, per admirandas sci-
Chrisiiis mortutis est pro peccatis nostris seeundiim licet et eximias parabnlns quas ille snpienlire fons
Scripluras, et quod sepullus est, et quod resurrexit, prorsus sapienierexposuit. Eienim divitem quemdam
secundum Scriptmas (Itom. iv). Si auiem Chrislus iiidiuit (Lucm xvi), purpura et bysso indutum, ac
prrjedic.iiurquod resurrexii a morinis, quomodo di- quotidie splendide epulantem; tenacem autem atqna
cunt quidam, quod resurreciio mortuorum non est ? a misericordia remoium, adeo ut pauperem qtiem-
Nam si mortui non resurgunt, ne Christus quidem IB dam, Lazarum noinine, ad fores suas jacentem de-
resurrexit. Si auiem Chrislus non resurrexit, inanis spiceret, ac ne ipsas quidem mensaesuae micas ei im-
est fides vestra. Adhuc estis in peccatis vestris. Si in pertiret. Ulroque igilur exiremo vitre die functo,
hac taiiium vita sperantes sumus in Christo, misera- pauper quiilem ilie atque ulccrosus in Abrahresinum
biliores sumus omnibus hominihus. Nuncautem Chri- delatus est (quo nempe vocabulo proborum virorum
stus resurrexit amorluis, primitiaedormientium. Quo- sedem declaravii), dives contra acerbissimo flammre
niam quidem per hominem mors, per hominemautem snpplicio ii) inferno addiclus est. Ad qtiem eliam
resurrectio raortuorum. Ut enim in Adam omnes Afcraliamiiis verbis ulebatiir : Recepisti bona in vita
moriuntur , iia in Christo omnes vivificabiintur tua, et Lazarus similiter mala. Nunc autem ipse con-
(/ Cor. xv). Et paucis inierjeclis : Oporietenim, in- snlalur, lu vero cruciaris.
quit, corruptibile boc inducre incorruptionem, et 262 Rursumaliolococoelqruinregnuinhorainire-
mortale hoc induere immorlalitatem. Cura aulem gi simile esse ailqui (iliosuo nuptias fecil (Matlh.xxn).
mortale boc indueritiminorlalitatem, tunc fiet sermo Per imptias porro futura l.Ttitiaet claritas indicatiir.
qui scriptus est, Absorpla est mors in vicioria. Etenim ad liiimilesac terrenis affectibus imbutos ho-
Ubi est mors victoria lua? Ubi est mors stimulus mines verba faciens, ab iis rebus qure ipsis usitatae
tuus? Destruetur auiem prorsus ac delebitur moriis (2 ac familiares erajil, parabolqs ducebai : non quod
polentia, ul qUaejam vim suam non exeral, verutn Buptias et niensas in aevoillo esse osienderet, sed ad
deinceps bominibus immorlalitas atque incorrupiibi- eorum crassiiiem sese tlemittens, his vocabulis ute-
litas sempiierna concedatur. Eril igitur, erit, inquam, batur, ut fulura ipsis perspicua faceret. Omnes itaque,
sine ulla tiubiiatione mortuorum resurreciio, idque inqtiit, rex ille sublimi prrcconio ad nuptias invitavit,
cerlissjme credimus. Quineliam rerum in vila gesia- atqtie ut bonis illis ad saiietatem usque frnerentur.
rnni, examen ac praemia et poanas fore perspecium Multi aulem eorum qui inviiati fuerant, ire ne-
babenius, in meluendo videlicet adventus Chrisii die glexerunl : vcrum se ipsos parlim in agris, partim in
(/ Pet. n), in quo cceii igne solveniur et elementa negotiationibus, parlim in uxoribus nuper acceptis
prdore coniabescent, ut tlieologicujusdamverbisular. occupantes, nuplialis thalami splendore caruerunt.
Novnsautem coelo.s,ac novam terram secundum ip- lllis aulem sua sponie a suavissima ill:i hetitia ex-
sius promissionem exspectamus. Nam quod illicope- cliisis, alii vocati sunt, atque impleire sunl epulaedi-
ruin praeijiiaet poenaesint, niliilque oinniuo bonorum sciiinbeiilibus.Ingrcssiisaulem rex utvideret discum-
vel maloriim negligalur, verum et actionum, et ver- benles, vidit illic liominem non vcstitum veste nu-
borum, el cogilationum merces recondila sit, ex liis ' ptiali. Et dixil ei: Amice, quomodn huc intrasli, non
Chrisli verbis constat : Quiciinquepolum dederit uni D habens vestem nuptialem ? At ille obmutuit. Ttinc
ex min inis islis calicem aquac frigidae, lantum iu no- dixit rex ministris : Ligatis pedibus ac manibus ejtis,
mine discipuli, non perdetmercedemsuam (Matlh.x). tolliie eum, el mitiite in lenebras exteriores. Illic
Ac rursum ex bis : Cum venerit Filius hoininis in eril flettis etslridor denlinm. Per lios porro qui nu-
majestnte sna, et omnes anueli cum eo, tunc sedebit ptiis interesse recusarunt, nec ei a quo vocab^mtur
super sedem majestats surc, et congregabunlnr anle uilo modo roorem gesseruut, illi significaiilur qui ad
eum omnes genles, et separabit ens ab invicem, sicut Clnisii fidem minime acciirreruiii, vertim aut in idor
pastor segregat ovesab hredis. El staiuet oves quidem lorum cnltu, aut in abqua haeresi persiiierunt. Per
a dextris suis, haedosautem a sinislris. Tunc dicet eum auleni qui veste nuptiis consentanea carebat, is
Rex his qui a dextris erunt : Venite, benedicli Pairis demum intelligitur, qui fide quidem pradtius iuil,
mei, possidele regnum vobis paratum a conslitutione caeterumspirilualem vestem impuiis flagitiisconspur-
mundi. Esurivi enim, et dedisiis mibi manducnre ; cavit, meritoque proinde a nuptialis thaiami laclitia
siljvi, etdedislis mihi bibere; hospes eram, el colle- submotus est.
gislis me; nudus, etcoopernistis me; iiifirmus, et Quin aliam quoque hujusmodi parabolam 4odem
 477 V.ITASANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPHAT INDI^ REGIS. 478
pertinentera attulii, proposiiis nimiruni decem qui- A peccaium. Vae qui dicitis malutii boniim, poneiite*
busdam virginibus,quarum quinque prudi nles erant, amarum in dtilce, el dtilce in ainaruni. Vx qui po-
et qn nque fatuae(Uatth. xxv). Quae quidem faluae, lenies estis ad bibendiiinviiiuni, et viri lortes ad mi-
acceptislampadibnssuis, non siimpserunt oleum se- Sceudamebriclatem. Quijustilicatjs impiiira pro rau-
cum, prudentes aulem sumpserunt. iioc autem loco ueribus, et jtt-tiiiaiii 263 J""1' aufertis ab eo. Qui
per oleum probarum aeiionum possessionemsiguili- deciinaiis judiciiimpaiiperuin, el diripilis subslauliam
cavit. egenorum, ul sii vobis orplianus in praedam. El quid
Meiliaautem nocte, inquit, clamor factusest: Ecce facietis in die visiialionis? el nd quem confugielis in
spoitsus venit, e*iie obviam ei. Porro per mediam auxiliura ? et ubi derelinquelisglori uu vestram, ue in
iioctem diei illitis incertitudiuemindicavit. Tunc sur- visiiationem iucidatis? Propter hoc, sicul devorat
reserunt omnes virgines ill:e ; et quae pnratic erant, siipulain lingua ignis, el calor lliiinuiae exmit, sic
exierunt obviam sponso, el inlraverunt cum eo ad radii eorum quasi favilla eril, et germen eoruin ut
nuplias, et clausa esi janua. Qure auleni imparalae pulvis. Abjcccrunt cnim legem D.inini exerciiuum,
erant (quas etiam idciico non abs re stulias appella- et elfiquiumsancli Israel blasphemaverunt (Isa.\).
vii), cum lampades su;is exslingui perspicerent, ad Ecdein accedit, quod ail alius prophela : Juxla est
oleum einendum sese coiitulertini. Posteaqit", clau- B dies Doinini magna et velox nimis. Vox diei Doniiiti
sis jam foribus,nccedentes,clamabant, dicenles : Do- aniara, tribiilnbilur foriis. Dies iraetlies illa, dies tri-
mine, Doiniue, aperi nobis. Ipse autem respondens, bulalionis et angustiae, dies calamiiatis el miseriae,
dixiteis: Amen dico vobis,nescio vos. Ex his omni- dies lenebraium el caliginis, dics nebulaeet lurbinis,
bus perspicueconstat, improbi- actionibus, alqueadeo dies tubaeet clangoris super civitales munitas, et su-
serinonibus, ipsis ;ue eli.un cogiiaiionibus, -uam esse per angulos excelsos. El iribulabo malignos, et am-
mercedemcnii.-iiiuiani. bulabunl caeci, quia Domino peccaverunt; eicffunde*
Dixitenim Salvator : Dico vobis, quod omnc ver- lur sanguis eoruin sicut luiinus, elcor, us eoruni sicut
bum oiiosum quod locuti lucrint homines, rcddenl de stereora. Sed et argenluin eorum, et aurnin eoriiiu
eo rationem in die judicii (Malth. xn). Ac riirsum : non poteritliberare eos iu die furoris Domini.In igne
Vesiri vcro et capilli capiiis omnes nuu eraii sunt zeli ejus devorabilur omnis terra, quia consumma-
(Matth. x). Quoscilicet loco per capillos minuiissi- lionem ciiin festinaiione faciel cunctis hnbitaniibus
nias eiiam consideraliones animique cogilaliones terram (Soph. i). Insuper eliam David rex et pro-
significavit. Consentanea autem his qiioque beatus pheia ad hunc modum clamal: Deus manifcste venict,
Paulus tradil : Vivusest, inquit, sermo Dei, et elfi- Deus noster, et non silebit. Ignis in conspeciu ejus
cax, ac penetrabilior oinni glad o ancipiti, et pertin- C exardescet, et in circuiiu ejus (etnpestas valida. Ad-
gensusque ad divisionemanimaeet corporis, spiritus vocabil coelunitlescrsum, ct terraiu discernere popu-
quoque el compagum ac medullarum, et discrelor lum suum (Psal, XLIX).ACrursum : Exsurge, Deus,
cogilaiiomimet inleniionum cordis. Et non est ulla iuquit, et jndica teiram, quoniam cogitatio bominis
creatura invisibilis in conspeclu ejus, omnia autem conliiebilur tibi (Psalm. LXXVII). ACrursuni: Tu red-
nuda et ajieria sunt in oculis ejus, ad quem nobis est des unicuique juxta opera sua. Complura auleui
sernio (Hebr. iv) etiam alia hujusmotli, lum Psalmisla, lum omnes
Haecetiam propheiaelongis ab hinc lemporibus, propheire divino Spiritu edocti, de futuro judicio ac
Spiritus sancti gratia iliustrati, apertissime nuntia- mercede prxdicarunt. Quorum serrooncs Salvator
verum. Ail enim Isaias : Ego opera illorum novi, tt quoque ceiiissime confirmans, nos moiiuoium re-
reddam eis. Ecce venio ut congregem omnes gentes surrectionem, rertimque in vila gestarum merce-
el linguas; et vcnient, ot videbunt gloriam meam ; et dem, atqtit; immorlaicm fuluri saeculi vitani crederc
erit coelum novutn, et lerra novn, quae ego faciam docuit.
manere coram me. Et veniet omnis caro, et adorabit CAP.X.—Jo-aphal aulem ingcnli ob hrec verba
me in conspectu meo, dicit Domiiius; el exibunt, et iinimi conipiiiictione |)leiius,lacrymis perfundebaiur,
videbunt cadavera honiiiitim,qui prrevaricaii sunl in D aique bis ad senein verbis usus est: Oninia inihi per-
me. Nain vermis eorum non niorietur, et igniseortim spicue declarasti, ac liorrendam hanc et admirandam
non exsiinguetiir. Ei ertint usque ad saiielnlem visio- narratinnem liiculenta oralione complexus es. His
nisomnicarui (Isa. LXVI).ACrursum de die illoait : itaque nol is prnposiiis, quid landem faciendum est,
Et invorveiurcoelumsicut liber, onines stellrc cadent ut ea snpplicia qnre sceleralis liominibusparala sunt
sicut folium de v nea. Ecce enim dies Dominivenit effugiamu.-',ac jiistornra gaudium coiisequamur?
plenus ftirore et ira, ad ponendam terram in solitti- Respondii Uarlnam : Lilteris sacris proditum est
dinem, etpeccatoresejusconlerendos ex ea. Quoniam (Act. n), quotl citin feirus, qui apostolorum princeps
slellae coeliet splendor earum non expandent lumen vocaius est, plcbem docirina inslrueret, corde com-
suum. Et obtenebrabilur sol in ortu suo, et luna non ptincti sunt, quemadmodum scilicet tu quoqtie ho-
splendebit in luinine suo. Et quiescere faciaui super- tlierno die. Ciunque dixissent : Quid faciemus? Pe-
biavu iatiticlium, «t nrroganliam forliimi huiuiliabo Xrusad eos dixil : P«enitentiam agite, ,et bnptizeiur
(i*a. xiu). Ac rursus ait: Vaequi Irabiiis iniquitatem unusiiuisqiie veslrum in remissioueiu peccaioruin, et
in funiculis vanita-is, et quasi vinculum plaustri, accipietis tlonum Spiritus sancii. Vohis e.niinest pro-
479 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 480
missio, et filiis veslris, et omnibns qni longe sunt, A J excepisti, ac libenler audiisti, nlhil ex eis emom-
quosciiiiqtie advocaverit Dominus Deus noster. En menti consecutus es. Admonui enim te, ne ob rem
igiiur ipse misericordiae suce divitias in te effudit, praeteritam poenitentia ducereris; et ecce inoerore
teque qui animo ac volunlate procul ab eo dissitus conlurbalus es, propterea quod e manibus tuis fuga
eras, et alienis, non dicam diis, scd pestiferis daemo- me subduxerim, poenitentia videlicet ob rem praele-
nibus, et surtlis ac sensus expertibus statuis cultuni ritam affectus. Prrecepi tibi ne ea quaeassequi non
adhibebas, accivit. Quocirca ante omnia ad eura qui posses aggredereris, et tamen arripere me conaris,
te vocavit accede, a quo veram tam eorum quaeocu- cum iler meum assequi nequeas. Ad baecid quodque
lisfernuiitur, quam quae ab oculorum sensu remota libi edixi, ne incredibili sermoni fidem arrogares, et
sunt, cognitionem consequeris. Quod si posteaquam tamen in visceribus meis unionem siaturae meaemo-
vocalus es accedere recusas, aut moras nectis, justo dum excedentem inesse credidisti; neque tantuluni
Dei judicioexlireres eris, ac repudiaberis, quiaipse libi prudentiae fuit, ut intelligeres me toiam ad ovi
repudiasti. Ad liunc enim modum :ipse quoque apo- slruihionis magniludinem minime accedere. Quonam
stolus Petrus ad quemdam discipulum dixit : * Ego ilaque pacto tanlum unionem corpusculum islud ca-
aulem credo quod el obedivisii vocaiioni, et adhuc peret ?
sincerius obediens, crucera. tolles, Deumqne ac Do- p1 Ad liunc igitur modum illi quoque in summa stulii-
minum te vocantem sequeris, qui te a morte ad vi- lia versantur, qui in simulacris confidunt. Nain ea
tam, et a tenebris ad lucem invitat. Nam profecto manibus suis effecerunt, et opera digilorum suorum
Dei ignoraiio, animre caligo ac mors est; et simula- adoranl, dicenles : Hi opifices noslri sunt. Qui fit
cra colere ad nalurae exilium, ainentiam omnem igitur ut eos quos effecerunt et condiderunl, opifices
excedit. suos esse censeanl? Quin etiam cum ea magno siu-
Quos quidem homines cuinam rei similes esse di- dio custodiant, ne a furibus subripianlur, tamen sa-
cam?et quanam imagine eorum stoliditatem tibi ob lutis sure custodes nuncupanl. Alqui, quaebaecstul-
oculos ponam? Sed taraen exeraplum quoddam tibi liliaest, illud non inlelligcre fieri non posse, ut qui
proponam, quod mihi a viro quodam surama sapien- sibi ipsis opem lerre acse tueri nequeunt, alios lueri
tia praedito commemoratumest. Aiebat enim, simu- ac servare possint? Ac prsetereaopes suas effundunt,
lacrorum cullores aucupi similes esse, qui ctimlnscj- dumstatuas etsimulacradaemonibusexcitant, eosqua
niain, perexiguam aviculam, cepissct, gladiumque bonorum datores esse nuganlur, ab iis ea sibi dari
arripuisset ut eam jugularet ac comederel, ea, con- quae nec ipsi unquam habuerunt, nec unquain babi-
cessa sibi articulata voce, ad ancupem dixit : Quid- turi sunt. Eoque nomine scriptum esl : Similes iilis
nara, o homo, cx mea nece ad te uiililatis rediturum 'C fiant, qui faciunt ea, et omnes qui coufidunt in eis
est? neque enim per me ventrem luum explere po- (Psal. cxni). Qui quidem aurifice mercede comiucto
teris. At si me vinculis Iibcraveris,tria praeceptatibi simulacrum manu effecerunt, ac prono corpore ipsimi
tradam : quibus si parueris, raagnis per ouinem vi- adorarunl. Humeris illud tollunt ac proficiscuntur;
lam comniodis afficieris.Illeautem ex ipsius sermone si autera ipsuro uspiara collocarint, illic manel, nec
admiratione commolus, sese facturum recepit, ul si moveri polest. El quantunilibei quis ipsi clamaverit,
novum aliquid ab ea audiret, siatim eam libertale non exaudiet, nec ex calamiiatibus etim eripiet.
donaret, ac missam faceret.Conversa ilaque luscinia, Quamobrem confundantur qui in sculptilibtis confi-
homini ait: Nunqiiam reni quara consequi nequeas dunt : et qui dicunt iis quae conflata sunt : Vos dii
riggredcrc. Nunquain rei praeleritre te poenileat. Rei nostri estis. Immolaverunt enini daemoniis, el non
incredibili nunquam iidem adhibe. Haec tria niandata Deo, diis quo» ignorabai.t. Novi receniesque vene-
-serva, 264 et praeclare lecum agetur. Ille autem runt, quos non coluerunt patres eorum. Generatio
lioruin verborum sagaciiaiem ac prudentiam admira- enim perversa esl, nec jam fides ipsis inest (Deut.
tns, eam v nculis soluiam in aerern einisil. Luscinia xxxn).
iiaque periculum facere cupiens an ille verborum Ex hac igilur perversa et incredula generatione
eoriini quae au/ljerat vim intellevisset, aique aliauami " Dominus le vocal, liis verbis uiens.: Exi de nietlio
e\ ipsis iiiilit.item percepissei, per aerem volitans, eorum, ac separare, el immundum noli tangerc, ve-
ad ciiin dixit: Proh! quain nihil est in te consilii, oi rum a generaiione hac perversa te eripe (Num. xvi).
linmo! qualem lliesaurum hodie amisisli! Est siqui- Surge et ambuln, quianon liabes hic requiem (Micli.
dem in meis visceribus unio, slruthionis ovum ma- u). Elenim multiplex deorum, qui a vobis coluntur,
gniiudine excedens. Quae ut ille audivit, moerorei Drincipatuspraeposterus est, et cum dissidio conjun-
conturbatus esi, eumque poenituit quod luscinia ex clus, atque ejosmodi, qui nullo modo consistere
ipsius manibus effugissel. Atque eam rursum arri- queat. Apud nos autem non sunt dii mulli, nec Do-
pere lentans, dixit : Veni, quaeso, in aedes meas;; mini multi, verum unus Deus Pater, ex quo omnia,
alque nbi praeclare el humaniler a me accepia fue- et nos in ipsiim; et unus Dominus Jesus Chrisius,
ris, bonorificctedimittam.Luscinia autem ipsi dixit: : pcr quem omnia, et nos per ipsum (1 Cor. vm), qui
Nunc plane te stolidum ac vecordem csse scio. Nami est iraago Dei invisibiiis, pnmogenilus omnis crea-
posieaquam ea quaead te dicta sunl prompto animoi lurae, et omnium saecuiorum,quoniam in ipso creala
* Haec ex libro
quodatn apocrypho sumpla videnlor.
481 VITA SANCTORUMBARLAAMEREM1T,E ET JOSAPHAT INDI/E REGIS. 482
sunt omnia, lam quae in coelis quam quae in terra, A A et gemitus. Tunc erurapet quasi mane lumen ttium,
tam visibilia quam invisibilia, sive throni, sivedomi- et sanitas tua citius orietyr. Et anteibit faciem tuam
nationes, sive principatus, sive potestates (Coloss.1). jusiitia tua, et gloria Dnmini coliiget te. Tiinc invo-
Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum esl cabis, et Dominusexaudiet: clainabis, et dicet: Ec.ce
uihil quod factumest (Joan. i); et unus Spirilus san- adsum (Isa. LVIII).Ego enim sum, qui deleo iniqui-
ctus, in quo orania, qni Dominus est, et vivificat, qui lates tuas, et non memorabor. Tu vero menior esto,
Deus est, et divinitaiem afferl, Spiiitus bonus, Spi- etjudicemur. Dic lu iniquitates tuas, ut justificeris
ritus reclus, Spiritus paraclitus, Spiritus adoptionis (Isa. XLIII). Si fueiint peccala tua ut cocciuum,
filiorum. Horum unusquisque Deus est, si separatim quasi nix dealbabuntur. Et si fuerint rubra qtiasi
consideretur : utPater, sic Filius; ut Filius, sic Spi- vermiculus, velttt lana alba erunt. Os enim Domini
ritus sanctus. Unus autem Deus in tribus personis. locutura est (Isa. i).
una naiura, unum regnum, una potentia, una gloria, CAP. XI. — Ait ad eum Josnpliat : Haectua verba
una substanlia : qnae personarum ratione dividitur, praeclara et admiranda sunt; eaque credidi, et credo,
sed Deitaiis respectu una est. Unus enim est Pater, omnemque idolorum cultum ex anirao odi ac dete-
cui proprium est geniium non esse. Unus iiem uni- stor. Etenini prius etiam quam ad rae accederes,
BenitusFilius, cui propriura est genitum esse. Unus IB oblique quodauimodo acdubitanter erga ea aflicieba-
denique Spiritus sanctus, cui proprium est proces- tur animus meus. Nunc autera posieaquam eorum
sisse. Sic enim nos ex tumine, hoc est ex Patrc, lu- vanitatem, hominumque qui ea colunt stulliliam ex
men, id est Filiuin, in lumine (Psal. xxxv), Iioc est te intellexi, perfecto odio ea insector, ac Deo vero
Spirilu sancto, cernentes, in tribus personis unam jne in servitutem addicere gestio, modo me ipse,
divinitatem laude ac gloria afficimus. Atque ipse ve- boinineni indignura, ob iniquitates raens niiuiuie sub-
rus ac solus Deus est, qui in Trinilate agnoscilur; moveat, verura pro sua, ut doces, benignitate milii
quor.iam ex ipso, et peripsum,etin ipso omniasunt omnia condonet, meque servura sibi asciscere digne-
(Rom. xi). tur. Jam itaque baplisma suscipere paratus sum, at-
Hujus beneficio et gratia ipse quoque, cum de tuo que omnia qure praescripseris servare. Quidtiam au-
statu certior factus esset, missus sum, 265 ut ea ,e tem mihi post baptismum faciendum est? Satisne est
docerem qure didici, aique ab ineunte aeiate usque ad salulera credere ac baptizari? an eliara alia qure-
ad hanc canitiem servavi. Quocirca si credideris, et dam adjungere uecesse est ?
baplizatus fueris, salvus eris; si autera non credide- Dixit aulem ad eum Barlaam : Audi quid libi post
ris, condemnaberis (Marc. xvi). Nam ea quaehodier- baplismura faciendura sit : nempe ut ab omni pec-
( cato, el ab omni vitiosa affeclione absiineas, atque
no die cernis, et quibus gloriaris, hoc est, gloria, et C
deliciae,et opes, et omnis hojusce vitaeimposlura, orthodoxrefidei fundamento virtutura studium super-
jam jamque pracleribunt, teque invitum etiam ac re- struas. Quoniam fides sine operibus mortua est (Jac.
pugnantemhinc ejicient. i), quemadmodum eliam opera remoia fide. Ait enim
Ac corpus quidem perexiguo sepulcro includetur, Aposlolus (Gal. v) : Spirilu ambulate, et desidcria
solum relictum, atque omni amicorura ei cognalorum carnis ne perficiatis. Manifesta sunt opera carnis,
coetudestitulum. Facessent autem mundi jucuudita- quae sunt adulterium, fornicatio, immundiiia, luxu-
les, alque ingens quaedam insuavitas ac fetida cor- ria, idolorum servilus, veneficia, inimicitire, conlen-
ruptio praesentis pulchriiudinis et fragrantiae loco tiones, reraulationes, irae, rixae, dissensiones, sectae,
libi undique affiindettir. Anima vero tua inferno ad- invidke. bomicidia, avaritia, nialediciiones, amor vo-
dicta, in inferiores terrae partes usque ad posiremam luptatum, ebrietates, comessationes, et hissimilia,
resurrectionem conjicielur. Quo scilicet tempore quse praedicovobis, sicut praedixi, quoniam qui talia
anima recepto corpore suo a Domini facie projicie- agunt regnura Dei non consequenlur. Fruclus autem
tur, ac gehennac, cujus flamma sempiterna est, Spiritus est, chariias, gaudium, pax, longanimitas,
mancipabitur. Hrec libi, atque eiiam longe his gra~ benignitas, bonitas, lides, mansuetudo, continemia,
viora conlingenl, si in inlidelilale perstiteris. ] sanctificatio animae et corporis, cordis affliclatio et
D
Si autera ei qui te ad salutem invital, prompto contrilio, eleemosyna, injuriartim oblivio, humaiiitas,
animo parueris, atque ad eum cupido et Irelo animo vigilia, sincera de omnibus prrecedenlibus peccatis
accurrens, ipsius lumine signatus fueris (Psal. IV), poenilentia, compuuctionis lacrymre, luctus tum pro
euinque iia sequaris, ut a lergo minime resiectes, suisj lum pro alioriiin peccalis, aliaque ejusdem ge-
atque, omnibus rebus abjectis et contemptis, ipsi neris : qure quidem tanqtiam gradus et scalae inter
soli adhaereas, quantam inde fiduciam ac laelitiam se cohaerentes, alque aliaeab aliis suffullae,animuin
consequeris, audi : Si sederis, securus eris; si dor- in coeluui subvehuiit.En haecsunt quae post baptis
mieris, jucuude conquiesces : nec timebis lerrnrera muin amplecti jubemur, atque ab aliis qure cum his
supervenientem, nec impiorum daemonum iiupetus pugnnnt abslinere.
(Prov. ni), veruni confidenler ut leo incedes (Prov. Quod si post acceplam veritalis eognilionem
xxvm), ac cum laetiiia et seiiipileriia exsullatione priora iiiortua opera rursuni arripiamus, ac canis
vivcs. Etenim super caput luum exullatio el laus et instar ad nijslruiii vomitiini revertaiuur (// Pet. n),
laetiiia te coiiiprehendet. Effugiel dolor, et mceror, illud. nobis usu vetiiet, quod a Douiino dictuw esl
4i5 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 484
(Lucm xi): Cum enim, inquii, exiveril iinmnndus J) A cans). Ad liacc, cum lex perjurium prohibeat, Chri-
spiritus ab bomine (per baplismi scilicet gratiam) slus jurare oranino vetat, nec quidquam aliud per-
ambulal per loca inaquosa„qiiaerensrequiein, et non miitii, quam, Est, est; Non, non. Oculum pro oculo,
invenil. Permoleste auiem ferens se diutius lecti ac et dentein pro dente, iliic; hic aulem : Quicunque
laris experlem esse, 266 ait : Revertar in donium pcrcusserit te in dexteram maxillam, praebe ei el al-
meam unde exivi. lit veniens invenit eam scopis teram.Etqui lecumvultjutlicioconiendere,ettunicam
mtmdatam et ornatain, caHerum inanem ac vacan- tuam tollere, dimitte ei et pallium. Etquicunque te
tem, iil qure giatiae etillum atque operationeiii mi- angariaverit mille passus, vade cum illo alia duo.
niwie susceperii, riee se ipsam virtuium opibus cu- Qui petil a tc, da ei. Et volentem a te mutuari ne
mulaiit. TUIICvadit, et assumit sectim scptem alios avertas.
spiritus nequiures se, ei ingressus habitat itlic. Et Audistis quia dictum est: Diligesproximum tuum,
fiunt novissimahominis illius pejora prioribus. Siqui- et odio habebisinimicurc tuum. Ego autem dico vobis:
dein baptismus prioruin quitlem omnium peccatornm Diligile inimicos vestros, bencfacite his qui oderunt
syngraphas aqua Obruii, ac pr.irsus delet et oblilte- vos, etoratepropersequentibusetcalumnianlibusvos,
rai, atque in posteruin (irmissimusnobis murus est ut sitis filii Patris vestri qui in ccelis esi, qui solem
ac turris, et forie lelum nd praeliumcum boste con- B I suum facit oririsuperbonos et malos, et pluit super
serendum.Non tamen arbitrii libertatem tollit, neque justos et iiijuslos (Luc. vi). Noliie judicare, ut non
peccala ea qure post baptisnmm coutrahuiitur.remit- judicemini. Dimittite, et dimiltetur vobis. Nolite the-
til, nec secundam in piscinam immersionem conti- saurizare vobis thesauros in terra, ubi aerugoet linea
net. Umun enim baptisma conlitenitir; ac proinde demolitur, el fures effodiuntet furantur. Thesaurizate
snmnia diligentia cavere debcmus ne in novas sor- auiem vobis thesawos in cosio, ubi neque aerugo, ne-
des incidamus, verum Domini iiiandatacapessainus. que tinea demoKtnr, et ubi fures non effodiunl nec
Nam cum ipse apostolis dixisset: Ite et docete omnes furantur. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi et cor
gentcs, baptizames eos in nomine Patris, etFilii, et tunm. Ne sollicili sitis animaevestrae quid manduce-
Spiiilus sancti, non bic constilit, verum adjeeit, Do- tis, neque corpori vestro quid induamini; scit enim
cenles eo servare omnia quaecunqueprrccepi vobis Pater vester coetestis(juouiam his omnibus indigetis.
(Marc. xvi). Quare qni animatn et corpus dedit, prorsus etiam
Mandavit porro ul spiritu pauperes simus (Matth. cibum et indumentitm dabit; ille, inquam, qui cceli
v) (tales enini beatos, coelesiique regno dignos esse aves ntitrit, et agri lilia taina pulchritudine ornat.
pronunliat). Deinde ut in praesenti aevo iugeamus Quaeriteautem piiniiiiiircgnum Deiet justiliam ejus,
monet, quo videlicet in fuluro consolarione aflicia- C ( et liaecomnia adjicientur vobis. Nolite solliciii e-sa
mur. Mox itt miies simus, ac institiae lame et siti te- de crastino, iiam crastinus dies sibi ipsi sollicilus
neamur. Tom ut misericordes et liberales, alque ad erit (Matth. vi).
conimiserationempropensi simus. Cordis ilem puri- Omnia quaecunquevultis ul faciani vobis homines,
tate prrcditi, atque nb omni inquinamento carnis et eadem et vos facite illis (Luc. xvm). lntrate per
spiritus absiinentes. Pacifici eiiam tum erga alios, angustamportam, quia laia est poria, el spatiosa via,
tum ipsi cum animis nostris; niniirum id qucd de- quae ducit ad moriein, el multi sunt qui inlranl per
terius esl prresianliori subjicientcs, atqtie intestinum eam. Quoniam angusta est porta, ei siricta via, qurc
ac perpeluum belium recto judicio compTimentes. ducit ad vitam, et pauci sunl qui inveniaiil eaui
Poslremo, ut omnem persecutioncm et affliciioneiu (Malth. vn; Luc. xm). Non omnis qui dicil raibi
et probrnm jusiitiae causa pro ipsitis nomine nobis Domine, Domine, intrabit in regnuni ccelorutn, sed
iHaluni suslineaiiitis, quo seinpiternum gaudium in qui facil voluntalem Patris mei, qui in ccelis est
praeclaTBilla donorum distributione consequnmur. (Uatth. vu). Qui diligit patrem aut inatrem plus quam
Quifieiiamcum adhucin mundo versaretur, ad hunc nie, non esl me dignus. Ei qui diligit filium aut filiam
modiim suos hortabatur : Luceat lux vestra coram plus qiiiiin me, non esl me dignus. Et qui nou
hominilins, ut videant opera vestra bona , et glo-J 267 accipit crucem suam, et sequitur me, non est
ritjceitt Patretn vestrum qai in coelisest (Matlh. v). me dignus (Matt. x). En.haec omnia, et bis simiiia,
Elenim Moysisquidem lex antiquitus lsraelilis data Salvator aposioiis mandavit, ul fide pracdilos doce-
dicebat: Non occides, 'Non nioecliaberis,Non furtum rent. Alque haec onmia nobis observanda suui, si
facies, Won falstim tesiimnnium dices. Christus au- quidem nobis cordi sit perlectionem adipisci, et ju-
tem ait : Omnis qni irascilur frairi suo sine causa, stitiaecoronas abomni corruptione alienas consequi,
reus erit judicio. Qui autem dixerit, Falue : reus erit quas reddet Dominusin die illa juslusjudex omnibus
gehennaeignis. Ac rursum : Si offersliutnus tuum ad his qui ipsius adventum dilexerint (// Tim. IV)
allare, et ill c recordatus fueris quod frater tuus ha- Dixit autem ad eum Josaphat : Ergo cum lam per-
l>et aliquid adversum le, relinque illic muiius lucm fectn docirinapurissimamvitam desiderel, dic,quaesot
anle altare, et vade prius reconciliari fratii luo. Et; si inihi ab uno vel duobus mandalis aberrare conti-
quicunque viderit mulierem ad concijpisccndnmeani, gei it, an propterea toto scopo aberrabo, spesque mea
jam uicechatus est eam in corde suo (spurciiiein ni- omnis iiianis futura est?
niiruui auimae,ac libidinis assensuui, adulterium vo Respondit Barlaara : Non est quod ita existiraes;
 485 VITA SAISCTOKUM BARLAAMEREMITA. ET JOSAPHAT 1NDLE REGIS. 486
nain Deus Verbum, qui salutis noslraecausa humaiii- Aa J leo gravem ignominiamagnoscens, vilamque suatn
taiem induit, ingentem naiurae nostrae imbecilliiatem Iugens, dicebat : Quanti mercenarii in domo palris
et aruinnam exploramm babens, ue in bac quidera mei abundant panibus, ego autem fame pereo. Sur-
parte nos mcurabili morbo laborare permisit; verum, gam, et ibo ad patrem raeum, et dicani ei : Pater,
ut sapienlissiinus medicus, lubricte nosirae ac pec- peccavi iu CCPIUIII et coram te, jaiu non suin dignus
candi cujiidae voluutati ppeiiiieniiaemedicamentura vocari filius luus, fac me sicul unuiii de merceuariis
admiscuit, eam videlicet ad peccalorum remissionem tuis. Et surgens venit ad pairem sutim. Cura autein
praedicans. Posleaquam enim veritalis agnitionem adbuc longe essei, vidit illuin pater suus, et miseri-
suscepimus, ac jper aquam et Spiritum sanctilicali, cordia motus est, ac accurens cecidit super collura
aique ab omni peccato et spurcitie sine ullo labore ejus, et osculatus est eura, alque in pristini nonoris
purgati sumus, si nobis in aliqua peccata labi conti- locum reslituit, et ob ipsius iuventionem laetissimura
gerit, non quidem superestjam aliera per baptismum festum celebravit, occiso vitulo saginalo. Eu hauc
regeneratio (Hebr. vi), quae in piscinaeaqua per Spi- pnrabolaiii de iis qui a pecealis resiliunt, atque ad
ritum couiparaiur,ac perfecie nos tnstaurat (hoc enira poeniteiitiamaccurrunt, nobiscommemoravit. Quiue-
benelicium serael duntaxat conceditur), verum per liam boniiin quenidain paslorem rursus inducit (Luc.
asperam poeuitenliaui,et caleutes lacrynias, el labo- IB xv), qui cum centuin oves baberei, atque iinainami-
res ac sudores, propter viscera misericordiaeDei no- sisset, reiictis nonaginta novera, ad conquirendara
stri, purgationem ac peccatorum remissionein conse- eam quae aberrabat.profeetus est, donec eam inve-
qniinur. Eleniiii per Domini gratiam lacrymarum nisset, atque humeris sublatam, cum iis quacminime
fons baptismus appellalur, tamelsi alioqui labore ac aberraverunt conjunxisset. Qui etinm hoc nomine
lempore opus habeat. Ac complures e multis peccaiis ainicos ac vicinos ad conviviuiuob eam inventamce-
eripuit, quoniam nuJlumpeccatum est quod Dei be- lebrandum invitavil. Ita, inquil Salvator, gaudium
nignitatem vincat, si quidem prius resipuerimiis, ac erit in coelosuper uno peccatore poenitentiamagente,
delictoruiu maculas lacrymis eluamus, ne alioqui qiiaui super nonaginta novemjustis, qui non indigent
mors autevertens, nos sceieium maculis inquiuatos poeniteiiiia
binc ejiciat. Nun enim esi iu iiiferno poeniienlia nec 268 Atque adeo discipulorum princeps Petrus,
Cuufessio(Psal. vi). Quandiu i.titemvilx usura liui- illa inquRinlidei petra, ipso salutiferu;passionis tem-
uiur, duiuuiodoorlliouoxaelidei lundameiitiiintirmum pore ceito quodam coiisilio aliijiiantisper a Deo de-
inaiitat, etiaiusilrabiuiii aliquid aul lecti labeiactetur, sertiis (ueinpe tit liumaure imbecillitatis vilitatem ac
quod per peccaia coriupiuui est, pcenitenliaj adju- iniseriain perspectam baberet), eo peccali prolapsus
Uiciitosarcire ac rcucvare licel. Neque eniui unsera- C est, ut Duiiiinuuiabjuraret (Luc, xxn). Post aulem
tionuin Dei multitudo nuiuerari potesl, nec miseri- . confesiiui, iuquil, verboruin Dominirecordalus, foras
cordiaeipsius raagniiudo in mensuram cadil (Psai". exivit, et llevii amare, ac per calentes illas lacrymas
CXLIVJ. Peccaia conira, quaecmique tandein illa fue- acceptuni deliiinentuin sarcivit, vicioriamque in alte-
rint, mensuraeac i.umero subjiciuutur. Quo iit ut ea, ram parieni inllexii. Nam ciim rei miliiaris peritus
ciiin in meiisuram ac uuiiieiuin cadaut, immensam esset, eiiamsi cccidit; non tiimeii animo fractus esl,
Dei misencordiam atque innumerubiles miseraiiones nec salutis sua?spem abjecit; veium resiliens, acer-
vincere nequeant bissimas ex oppresso pecioue laerymas profudil, ac
Ac proinde ob peccatorum multiludinem animura sialim ul eas bostis conspexil, non sccus atque vehe-
despondere miuime jubemur, sed Dei boniiatem inenlissiuKi'cujusilani flaminuiardoreanibuslisoctilis,
agnoscere, ac peccata nostra condeuinare, quormn pedem relulii, procul fugieus, atque horrendiim m
remissio propier Cbristi benignituieui proposita est, moduin cjulans. Contra autem ille principem rursuin
qui pro sceleiibus noslris sanguinein suum effudit. lociioi lentiil; quemadiiiodum totius orbis magister
Porro cum ex multis Scripturae locis poenitentiaevim institiilus fui rat, ita eliam poeiiiiiiiiiaeexemplar effe-
addiscainus, lum poiissimum ex Domini nosui Jesu ctus. Post resurrectionem autem, cum Chrisliis ler-
Cbristi actionibus ac parabolis. E\ lunc eniin, ait, D lio ad eura dixisset, Petre, amas me? iriplicem ab-
coepilJesus docere, et dicere : Pcanileniiam agite, juraiioiiein correxit, respondens seilicet, Eliani,
appropinquavit eiiim legiuiin coalorum(Mallh. ui). Domine, tu scis t|uia amo le.
Qiiiti eliam in parabola fiiium quemdam iuducit, Ex his igitur omnibus, aliisque quampliiriinis, at-
(Luc. xv), qtii cuin acceptis paternis opibus in Ion- qtie adeo iiumerum omiiem supernntibus exempiis,
ginquamregionein proteetu» fuisset, easque in onuii lacryiiiaiiim ac paeiiiteuliaevim iiilelligimus. 'Janlum
luxus atqtie inieinperaiiiiae genere cousumpsisset, opera detur, ut ipsa, queinatlmodiimrationi consen-
postea, regione illa fame laborante abiii, et adliaesit taiieuni esi, fiat, hoc est ex affeciu peccatum exse-
iiniciviiimregioiiis illius.Quietiamillum iiiagrum, ut crante, ipsuiiique odio insectante, aliiue condeiniian-
porcos, hoc est asperrimum et exsecrandum pecca- le, ac l.icrymas emiitente, queuiadmoduin ait pro-
tura, pasceret, misil. Cum itaque mullis calamitati- pheta Da>'id: Labornvi in gemitu meo , lavabo per
bus affectus fuisset, atque in tantam iniseriam veuis- singulas noctes lectum iiieiiin, lacrymis meis stratiim
set, ut ne porcorura auidein siiiquis ipsi veiiirem nieum rigabo (Psal. vi). Ac tuui peccatoriun purgaiio
>>uuiniinpleie liceiei, taudeui uliqtiaiKJohanc usque per Ciiii-ti cruorein in inisericordiicipsius magnitu-
487 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 488
dine ac miserationum multitudine continget. Ipsius A quod per multas tribulationes oporlet nos iritrare in
enim naecveroa sunt: Si fuerinl peccata vestra sicut regnum coelorum(Act. xiv), in id omni animi con-
coccinum, quasi nix dealbabuntur; si autem ul ver- tenliune incubuermit, ut pust baplisinum, immacu-
miculus, quasi lana alba erunl. latum ac labis orauis expers incorruptionis indunien-
Operaepretium est itaque ut posteaquam veritatis tuni conservarent. Ac proinde quidam eoruin alterum
cognitionem accepimus, aique regeneraiionem et fi- eliain bnptisraum iusuper assumpserunt, hoc est, eum
liortim adoptionem consecuti sumus, divinaque my- qui in 269 sanguinis profusioue, ac martyrio silus
steria percepimus, omni studio ac diligentia provi- est. Baptismus enim bic quoque appellatus est, cl
deamus, necorruamus. Neque enim cadere atbletam quidem prae.siantissimus,ac sumnia veneratione di-
decel, quandoquidem mulii, cum cecidissent, sese gnus, neque enim posterioribus peccati sordibus in-
erigere minime potuerunt. Elenira alii, cuni januas quinatur. Quem etiani Dominus meus accipieus,
vitiosis affeciionibus aperuissent, atque arctissimo bnplismum merito nuncupavit. Deinde ipsius iiuita-
nexu ipsis haesissent, non jam ad poaniienliam sese lores effecti, primuni quidera ipsius speclalores, et
convertere potuerunt. Alii atiieui morle prius abrepti discipuli, atque aposloli, deinceps aulem universus
quara contractas vitiorum sordes per poenitentiam sanctoriiin marlyrura chorus, idolorum cultoribus,
absiersissent, condemnati sunt. Propterea periculo- B regibus ac lyrannis scipsos pro Cbristi nomine obji-
suin est in viliura, quodcunque taiidem illud sit, labi. ciehles, omnia suppliciorum genera suslinuerunt,
Crcterum, si labi contigerit, sfaiim eiiitendum est feris videlicel objeeti, alque igue cremaii, et gladiis
ut resiliamus, rursumque ad praeclarum cerlamen obtruncati. Cumque praeclaram confessionem edidis-
obeundum Stemus. Et quoties cadere contigerit, lo- sent, et cursum coiisuminassent, ac fidem servassent,
ties etiam statim usque ad extremum vitae diem cu- jusiitire palraam consecuti sunt, aiigelorum conlu-
randum est, ut resurgamus, atque in procinctu ste- Dernales, et Christi cohaeredeseffecti. Quorutii virlus
nius. Convertimini enira ad rae, et ego convertar ad usque adeo emicuit, ut in omnem terram eorura so-
vos, ail Dominus (Zachar. i). nus exierit, et in fines orbis terrae fulgor eorum
CAP.XII. — Ad bjec autem Josaphat dixit: Qua- (Psat. xvm), quae recie cum virtute gesseruni, ruli-
nam igitur ratione seipsum quispiam post baptisroum larit. Horum non verlm duniaxat et opera, sed ipse
ab omni peccati labe purum servabit? Nara etsi pec- qunque cruor et ossa, omni sanctiiate plena sunt.
cantibus, ut ipse ais, pamitentia patet, tainen labore Daemonesnamque per vim in fugam verlunt; alque
et faligatione, ac fleiu et luciu opus est : quae qui- iis quicum lide accedunt, incurabiles alioqui iiiorbcs
dem ejusmodi mihi esse videntur, ut non ea iiiulti profligant. Quin vesles quoque ipsae, et si quid aliud
facile consequi possint. Quocirca viam poiitis nanci- C ad pretiosa eorum corpora propius accessit, omnibus
sci cuperem, qua sincere aique exacte Dei praecepta veneralioni sunt.
servarem, nec ab iis deflecterem, nec post priorum De quibus longa oratione mihi opus esset, si prac•
peccatorum veniam impetratam, suavissimumwllum clara eorum facinora sigillatim exponere vcllem.
Dominum ac Deum ad iracundiam provocarera. Posteaquam aulem cruieles illi ac belluini tyranni
Respondit autera Barlaam : Recte haec dixisti, do- misere, ut eorum improbitas merebatur, perierunt,
miiie mi ac rex, atquehoc mibi pergratum est; ve- perseculioque lineui accepit, ac pii imperatores lo-
ruru arduum est, ne dicam impossibile, ut quispiam tius orbis imperio pofiti sunt', succcdenles alii, ac ze-
in igne versetur, nec tamen fumo offundatur. Eodem lum illura divinaraque cupiditateiu sibi imitandam
item modo arduura est ac perquara difficile ut qui proponentes, eodemque tiraore sauciam animam ba-
hujusce vitae negotiis lanquara vinculis quibusdam benies, illud optirae secura considerabant atque spe-
astrictus tenetur, ejusque curis ac tumultibus disli- ciabanl, ut ab omni spurcitie puram aniiiiam ac cor-
netur, atque in opibus ac deliciis vivil, sine ulla in- pus Deo exhiberent: sic niinirum se coinparantes,
ftexione mandatorum Dei viam peragret, purumque ut omnes viliosarum affectionum actioncs amputa-
seipsum atque incolumem ab iis servet. Ait enim rent, seipsosqne ab omni carnis et spiritus inquina-
Dominus (Maith. vi) : Nemo poiest duobus dominis D menlo repurgarent. Quoniam autem hoc non alia ra-
servire. Autenim unum odio habebit, et alierum di- tione, quain per mandatorum Christi observationem,
liget; aut uni adhaerebit, et alteruin conteranet. Non a se praestari posse intelligebnnt, mandatoruin porro
potestis Deo servire et mammonae. Quin etiam cha- observationem ac virlulum culiiiiii in raediis mundi
ros ipsius discipulus Joannes evangelista et Theolo- tumullibus aegre consequi se posse perspiciebanl,
gus in epistola sua ait : Nolite diligere mundura, novum quoddam alque ab aliis diversum vitae genus
neque ea quse in mundo sunt. Quoniam omne quod sibiipsis inslituerunt, ac juxla divinamvocera, relictis
est in mundo, aut concupiscentia carnis est, aut con- ommbus rebus, hoc est parertlibus, liberis, amicis,
cupiscentia oculorum, aut superbia vitse, quae non cognalis, opibus, deliciis, cuncli-que mundi commo-
est ex Patre, sed ex mundo est. Et mundus transit dis ..ontemplis, in sulitudines, lanqunn exsules qui-
et concupiscentia ejus. Qui autem facit volunlaiem dam, sese contulerunt, egenles, angustiati, alllicti,
Dei. manet iu aetermun (/ Joan. n). quibus dignus non erat mundus (Hebr. xi)v: in soli-
Haecigitur cura divini ac divinitus mspirati patres tudinibus errantes, in moiiiibus, et speluncis, et in
lioslri animadverlisscnt, aique illudapostoliaudissenl, cavernis terrae, ac seipsos ab omnibus lerreuis jucun-
48» VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITiE ET JOSAPHAT INDIiE REGIS. 490
ditatibus et voluptatibus procul reraoventes, atque A modo fecisse, quaeipsis a Deo praeceptaessent, ve-
adeo panis etiamet vestimenlorura gravi penuria la- rum multo plura esse quae sibi deessent, quam quae
borantes. jam praeslilissent. Rursum is qui in religiosa exerci-
Quod ut facerent, duplex eos causa impellebat: tatione, ob corporis fortasse imbeciilitatem inferior
altera, ul vitiosarum affectionum materias minime erat, seipsum nihili pendebat, ac miserum dicebat,
cernenles, earum cupiditates radicitus ex animissuis animi scilicet ignaviae, ac non naturae iinbccillitaii
evellerenl, earumque memoriam oblitterarenl, ac di- defecium suum assignans. lla nlii aliis, atque omnes
vinarum et coelesiiumrerum amorem et desiderium omnibus modesliorcs se pracbebant. lnanis porro glo-
in seipsis insererent; altera, ut per afflictionera rire affectus, aul hominibus placendi sludium, quo-
corpus conficere.nt,animoque ac voluntate martyres nam tandem pacto in illis inesset, quippe qui bac dc
effecti, ea gloria, quam ii qui mariyrio perfuncti causa orbem fuga rcliquerant, atquein deserlls mo-
sunt, obtinent, minime carerent; verum cum ipsi rabanlur, ut virlutes suas non hominibus, sed Deo,
quoque, quantum in se esset, Chrisli passionem ex- a quo viriiiium quoque pracmiasperabanl, demon-
pressissent, ipsius quoque regni participes essent. sirarent. Illud quippe probe norant, religiosa exer-
Ad hunc igitur modum optima consideralione adhi- citin, qure inanis gloriae causa obeuntur, mcrcede
bita, monasticam ac solilariam vitam conseciati B 6 carcre, ut qurc non Dei, scd humanae laudis causa
sunt. fianl. Ac proinde bujusmodi homines duplici detri-
Alque alii qnidem sub dio duranles, solis acstu, at- mento afliciunliir, dum nimirum corpus conficiunt,
que asperrimis frigoribus ac pluviis, et ve.ilorum ncc lamen mercedem ullara ferunt. Qui aulem coele-
turbinibus affliclabantur. Alii constructis (uguriis, stis gloriaedesidcrio flagrant, alquc ad eara omni
aut in speluncis et antris sese occultanies, vitam age- celcrilate conlendunt, lerrenara omiiemet humanara
banl. Sicque virlutem colentes, omnetn carnalcm con- aspernanlur.
solationem et quietem ad extremum usquc repudia- Ex hujusmodi porro hominibusalii sicdegunt, ut
runt, crudis oleribus el herbis, aut pomis, aut eliam in secessu ac soliludine pietatis cerlamen obeanl, el
sicco ac durissimo pane vilain lolerantcs; nec sua- ab hominumcontubernio per omne vitae teinpus sese
vium ciborum qualitaii duntaxat nunliuin remitten- reinoveant, atque ad Deum appropinquent. Alii pro-
les, sed prae exuberanti quadam contincntia magni- cul interse constructis aediculis, Dorainicis diebus
ludinem animi sui ad ipsam quoque quantitatem ex- ad unam et eamdera ecclesiara pergnnt, ac divina
lendentes. Tantuluin enim duntaxat, eliam ex ipsis; mysleria, boc est incrucntum puri corporis ac pre-
Vilibus maximeque necessariis cibis percipiebant, tiosi sanguinis Christi sacrificium percipiunl: quae
qtuntum ad tolerandam famem satis esset. Quidami C quidem Dominuspiis in peccatorum remissionem, ac
eniin eorum integram hebdomadam per inediami tum animi tum corporis illuminationemet sanclifica-
Iransigentes, Dominico demum die cibum admitte- tionem donavit. Atque divinorum oraculorum exerci-
baul. Quidam bis tantum hebdomada quaque ipsiusi tationC, mirabilibusque consiliis et cohortalionibus
meminerant; aliialternis diebus sub vcsperam ede- mutuo sese pascentes, et occulia hostium bella pate
bant, sic ut cibum dunlaxat degustarent; precibus-- facientes (ne qtiis videliccl luciandi adhuc ignarus ab
que ac vigiliis propemodum cum angelis quoquei iissupcrelur), doinum rursus singuli redeunt, virlutis
certanles, atque auri et argenli possessione, emptio- mel in pectoruin suoruin favis studiose recondentes,
nibusque et venditionibus prorsus valere jussis, interr suavissimumque fructum ac ccelesli mensa dignuni
bomines oinnino se esse obliviscebantur. excolentes ; alii autem coenobiacam vitam conse-
Invidiaeautem et animi elationi, quae potissimum i clantur.
bonoruin operum comiles esse solent, locus interr Qui quidem maximo numero in unum coacii,
eos nullus erat. Neque cnira is qui in vilae monasti- unius praefectialque antistitis (qui omnibus virlule
cx exercitationibus inferioretr locura tenebat, adver-
praeslat) imperio se ipsos subdunt: ac voluntatem
sus euro cujus illustrior virlus eral, livoris cogitatio- suam obedienliaemucrone prorsus truncanles, scque
nem in animum admittebat: nec rursus eum qui vir-1 ""
velut emplitia mancipia ullro reputantes, non jam
tutibus pollebatarrogantia 270 et fastus adversus3 sibi ipsis vivum, sed ei cui ob Cbrisii araorem sese
imbecillioresefferebat, alque in hanc fraudem ira- submiserunt, vel ut aptius loquar, vivunt
jam non
*
pellebat ut proximum nihili penderet, aul de reli- sibi ipsis, vivit autera in bis Chrislus (Gal. n), quem
giosa exercitatione gloriaretur, ob eaque qure cum1 rebus oranibus abjuratis secuti sunt. Nam in boc
laude praestitisset,raagnificeatque arroganter de se2 demum secessus a mundo consistit, ut
propter ea-
seniiret. Nam qui virtute alterum antecellebat, id' rum rerum qure natura sublimiores sun? cupidilatem
lotuui non suis laboribus, sed Dei virtuti ascribens,> volunlarium sui
ipsius odium quispiam concipiat, ac
humili mente hoc sibi persuadebat, se nihil omnino> naluram abjuret. Hi igitur
angelorum inslar in vita
efficere, verum raulto plura sibi praeslandaesse, juxta1 versanlur, psalmos videiicet et hymnos concordibus
illud quod ait Domiuus : Cum feceritis omnia quae 5 animis Domino canenles, et confessorum nomen
praecepta sunt vobis, dicite : Servi inuliles sumus,> propter obedientiae certamina obtinentes. In quibus
quae debuimus facere fecimus(Luc. xvu). Acquidam1 eliam Dorainicumillud oraculura expietur: ubicun-
etiaui boc sibi persuadebant, se ne ea quidem ulio'
quc fuerint duo vel tres congregati in nomine meo,
PA.TROL. LXXIH. 16
 «91 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 492
illic sum .n medioillorum (Matth. xvin>.Quibus ver- .A tam eam quaenunquam occidit, nec morle interruin-
bis non hoc dnnlaxat numero eos qui in ipsius no- pitur, arripuerunt.
mine congreganlnr circumscripsit, verum per duos Hos igiiur admirandos et sanctos viros nos quoque
aut tres indellnitum numerum significavit. Nam sive indigni ac despicabiles imitari studemus; verum eo-
pauci sive multi ob sancluin ipsius nomen in unum rum vitaecoelestis rastlgium minime assequimtir, sed
conveniant, eique ardenti amore cultum adhibeant, pro inflrmitatis nostraeac miserae faculiatis modulo
illic eum in niedio servorum suorum adesse minirae eorum vitam expriminms. Atque ipsornm babittim
dubitaraus. gerimuS, etiamsi opera non assequamur. Etenim di-
Per haec exempla, et per hujusmodi coitiones el vinam hnne professionera peceatumpropulsare, atque
actiones, terreni caelitum vitam imitati sunt, ut qui incorruptionis per divinum baptisma nobis coticeSsae
in jejnniis, el preeibus ac vigiliis, in calentibtis Ia- sociam et opilulairicem esse perspecium habemus.
crymis et luctu ab omni animi distractione libero in Ac beatorum illorom virorum sermonibus adducli,
percgrinatione ac mortis memoria, in lenitale ani- caducas atque Interitui obnoxias hujnsce vitae re»
mique affectu ab iracundia remolo, in labiorum si- magnopere condemnamus, in quibas nihil Grmnmet
lentio, in paupertate atque inopia, in castitate ac pu- rsquabile, quodque eumdem semper siaium retineat,
dicitia, in humilitate et quiele, ac denique in perfe- B inveniri potesl: verum omnia vanitas sunt el affli-
Cla erga Deum el proximum charitate praesentisvilae ctio spiritus (Eccle. n); multas temporis puncto mu-
curriculnm confecerint, angelosque moribus expres- ^lationesferens: siquidem in somniis, ei umbris, ac
serint. Ob eamque causaui Deus miraculis ae slgnis ventis aeretn perflantibus imbecilliera sunt. Quorum
variisque virtutihiis eos exornavit, effecitque ut ad- parva etbrevis voluptas, imo non voltiptas, sed fraus
mirandre eorum viiaerationis souo, ipsi quoque orbis quredamet imposiura perversitatis mundi, quemnullo
terrarum fines personent. Ac si unius ipsorum, hoc mododiligere,verumpotiusexanimoodisseatqtieinse-
est Anlonii, qui eiiara monasticae vitse auspex ac ciari docemur (i Jom.u). Acsane odioac detestatione
princeps exstiiisse dicitur, viiam tibi sigiliatim ex- dignus est: namquidquid amicis suis dono dat, idem
ponerem, nimirum ex una arbore fructum eorum qui rursus animo irato eripit, atque omni bono spoliatos,
ejusdem generis acspeciei 271 s,nt> dulcedinem ignominiaque indutos, gravibusque sarcinis onustos
prorsus intelligeres, quodnamque ille exercitationis ad sempiternam calamitatem transmillit. Et quos in
religiosaefundamenlum jecit, et quodnam fastigiura sublime atlollit, exlremae humilitali atque affliclioni
Struxit, et qnantas a Salvalore gralias consecutus obnoxios quamprimura reddit, bosilomque suornm
est. Plerique etiam alii post eum eodem certamine ludibrio exponit. Hujusraodi euim sunt ipsius bene-
perfunctr; ad easdem coronas el eadem prremia per- <C flcia, hujusmodi ipsius nranera. Amicorum enim
veneront suorum hoslis est, omnibusque qui ipsius voluntaii-
Beati certe illi ac ter beati, ut qui Dei amore fla- bus obsequuntur, insidias struil: horrendura videli-
grarunt, atque ob ipsius charilatem omnia pro nihilo cet hi modum eos qui ipsi innituntur, conlurbans, et
duxemnt. Siquidem lacYymas profuderunt, diuque eorum qui iiduciam suara in eo collocant nenws;
ac noctu in luctu versaii sunt, ut perpetuam conso- omnes elidens. Cum stultis foedus sancit, falsasque
lationem adipiscerentnr; se ipsos ultro depresse- polricitationes init, hoc tanlum anirao, nt eos ad se
rutrt, ut iitie in altum attolierentur; carnes suas fame pertrahat. Illis autem sincero animo sese ad ipsutn
ac siti et vigiliis confeeemnl, ul illic paradisi deli- adjungentibus, improbus ipse ac mendax esse com-
ciae et exsultatio Ipsos exciperent. Spiritus sancti ta- peritur, nihil eOrum qure pepigerat praestans.
bernaculum per cordis puritatem exstiterunt, quem- Nam cum jucnndis cibis eorum fauces hodie deli-
admodum scriptum est : Inbabitaboiu ipsiset inam- nivit, cras eosdera hostibus suis devorandos objicit.
bulabo (// Cor. vi). Seipsos roundo crucilixerunt Hodieregemaliquemcreat.etcras eumdeminmiseram
(Ephes. vi), ul ad Cbrisli dexteram starenl; lumbos servitutemaddicit; hodie innameris bonis florentem
suos in veriiaie suecinxerunl, atque ia promptu reddit, cras mendicumetmancipiorum manciplum; ho-
semper lampades habuerunt, immortalis sponsi ad- P die insignem coronam ipsins capiliimponit.crasipsius
ventum exspectantes (Malth. xxv). Nam cum menlis faciemterraeallidit; hodieipsius collum splendidis di-
oculis praedili essenl, horrendum illurn diem semper gnrtatum honoribus exornat, craseumdem ferreiscate-
prospiciebant: atque tum fumrorum bonorum, tu» nis vinctum dejicit. Ad breve lempus oinnium amo-
futuri supplicii conteroplationem ila in eorpore de- rem ac benevoleniianlipsi eonciliat; allquanlo posl au-
fixam gerebant, ul ab ipsa nunquam divellcrentar. lem eidcm omnium odium et exsecrationem conflat.
Atque hifi laborare siuduerttiit, ut sempiterneeglo- Hodie ipsttm roiuptate afficit, et cras eunidem In-
rise compotes essent. Periurbatioaura expertes, BOA clfbus ae ramentis conficit. Quemnam autem elirm
secus atque aageii, fnerunt; ac nunc eum illis quo- ipsis finem imponat, audt. Incolas enim geheniirc
rum viiara imitaii sunt, cboreas agnnt. Beati illi ae eos a quibus adamatus est miserandum m modom
ter beali, quoniam firmis menlis oculis praeseniitiRt efficit. Raecsemper ipsios mens ac sentemia est, boe
rertua vanitalem, atqne bumaare prospetitatis incer- instiiutnra. Nec eos qni praelerierunt Inget, nec eo-
titudiuem et incoaslantiau» perspexernnt, eaque re- rum qui relicti sunt cemmiseratione afficiiur. IIHs
>ecta, sempUerna bona sibi ipsis condiderunt, ac vi- etiim gran delrimento mulctatls, reiibrjsquesnisirrclri
493 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPHATINDLE REGIS. 491
sis, ad hos rursus artem suam transferre nititur, A rniindi jucundilalem et dulcedinem significat, pet
neminem videlicet, qui periculosos ipsius laqueos quam ille amicos suos ludificans, eos saluti snae
effugiatesse cupiens. prospicere iniiiiniesinit.
Quamobreraeos qui tam pestifero ac 272 cru* CAP.XIII. — Ilanc parabolam rhajorem in mo-
delidomino serviuni, quique a bono ac bemgno per dum comprobans Josaplial, dixit: Quam verus hie
summarademenliam scipsos reraoventes, rebus prre- sermo est, ac coucinnitatis omnis plenus ! Quam-
senlibusinhianlet intabescuni, nec futura ullo modo obrem ne te, qureso, hujusmodi figuras railii assidue
cogitant, verum ad corporeas quidem voluptates sine demonstrare pigeat, quo certo inielligam qualis nn-
ulla intermissione sese cnnferunt, animas aulem stra vita sit, et quas res amicis suis accersat. Dixit
suas fame eonfici, et innumeris malis confliciarisi- auteni senex : Similes rursnm sunt ii qui volupta-
nunt, bomini a furentisunicornis facie fugienli simi- tum hujus vitaeamore capti, earumque suavitatede-
les esse censeo, qui cum clamoris ipsius sonum at- liniti, res fluxasei imbeciHes ftituris atqoe a jacla-
que horrendos mugitusferre nequeat, magno impetu, tione alienis anliquiores babaerunt, homini, cmi
ne ipsi in praedamcedat, aulugit. Dum aulem celeri- tres amicos habuit, ex quibus duos qntdem ingentt
ter currit, in ingentem quamdam scrobem ruit, ac animi affectu colebat, ac vehementer amabat, adeo
ruendo manus extendens, arborem quamdam arripit, B 8 ut ad raortem usque pro ipsis dimicare ae pericula
eamque arctissime retinet, alque gradu quodam ai- quaevisadire minime recusaret, tertium autem ad-
firmatis pedibus, pacata deinceps omnia, atque ab modum aspemabatur, ita ut nec bonorem umquam,
omni periculo aliena esse arbitratur. Respiciens au- nec quam par erat benevoleniiam ipsi praestaret, sed
tem, duos mures cernit, alterum candidum, alterum exiguam quamdam duntaxat, eamque ficrain ac si-
atrum, arboris illius quara arripuerat radicem per- mulaiam amicitiam exhiberet. Venerunt autem quo-
petuo corrodentes, jainque pene eam ampulantes. dam die immanes atque borrendi milites, qui eum
Aique insuper, conjeclis in iraara scrobem oculis, summa cura fesiinatione ad regem traherent, nt de-
horrendum draconem conspicit, aspectu ipso ignem cem millium ialentorom, quaedebebat, rationem red-
spirantem, ac torvis oculis ipsum inluenlem, hor- deret. Ille igilur in summam angustiam redactus,
rendeque ipsi devorando inbiantem. Ac rursum in aliquem quaerebat, qui in metuenda illa rationum
gradu illo, cui pedes ipsius innilebantur, ocqloruni apud regem redditione opem ipsi ferret. Currens ita-
acie defixa, quatuor aspidum capita vidct, e pariele, que ad primum, oraniumqiiealiorum charissimum
in quo consistebal, prominentia. Sursuni aulem ocu- amiciim, ad etim ait : Non te fugit, o amice, qucm-
los Converlens, nounibil mellis ex arboris illius ra- admodum tua eausa vitam meam semper in discri-
mis stillans perspicit. Quocirca calamitatum earum C men adduxerim; nunc autem hodierno die, urgente
quibus undique obsidebalur et urgebatur, omissa necessitate, ope tua atque auxitio indigeo. Ecquid
consideratione, nimirum quonam pacto externe qui- ergo te mihi auxilio forte polliceris? et qusenam in
dem unicornis vehementi furore percilus eum devo- te, vir charissime, spes mihi constituta est ?Respon-
rare qnaererel, ab inferiore autem parte acerbusi dens autem ille, ait: Amicustuus non sum, o homo,
draco eum deglulire vehementer expeteret, ac rur-• nec qui sis novi. Stmt enim mihi alii amicr, quibus-
sus arbor ea quam arripuerat jain jamque ampu- cum hodie oblectari me oportet, quOsquein poste-
tanda essel, pedes denique ipsius lubrico et infido> rum pro amicis hnbiturus sum. Quare dao tantum
gradui iiinitereniur; borum inquam tantorum peri- cilicia tibi porrigo, ut ea in via qua pergis habeas,
culorum obliius, in exigui illius mellis duicedinei quanetiam ipsa nihil tibi emolumenti alfatura sunt;
percipiendaseipsum occupavit. nec est quod a me quidquam 273 exspectes. Haec
Hrec eorum qui prresentis vitae ludibriis inlabe- ille audiens, ac de auxitio, quod ab eo exspeclabat,
scunl figura est : cujus quidem explanaiionem pro- spem omnem abjiciens, ad secundumainicumse con.
linus libi exponam. Unicornis igilur morlis lypumi fert, ad eumque ait: Recordare, amice, quantum a
gerit, quaesemper mortalium genus porsequitur, at- me bonoris et beneficiorumacceperis. Hodierno au-
que arripere contendii. Scrobs autem mundus est, i D I tem die in raaximam calamitatem elafllictionem pro-
qui omnis generis malis ac mortiferis laqueis sca- lapsus, opitulatore aliquo opus liabeo. Quidnam
tet. Arbnr ea qtiam compressis manibus tenemus, cti igilur adjumeuti nunc mitii afferre queas, fac sciam.
quaea duobus muribus indesiuenler arroditur, cujus- Ille autem ait: Hodiemihi per negotiatecumcertamen
que bominis vitre curriculura est : quod quidem per subire minime licet. Curis enim et solliciiudinibus
diei ac noctis boras absumitur et conficitur, ac: undique urgeor, atque in affliclione sum. Paulum
paulatim ad excisionemaccedit. Quatuor autem aspi- tamen tecuin.pergam, quamvis nihil hinc commodi
des, humani corporis super quaiuor lubrica et in- ad lerediiuruin sit; ac poststatim domuin >,0.versus,
stabilia elementaconstitutionem designant: quicumi negotiis meis operam dabo.
iinmoderate se babent ac perlurbanlur, corporiss Inanibus igilur manibus homo inde reversus, at-
compages dissolvitur. Ad baec igneus ille ae irncu-- que orani ex parte auxilio destitulus, de vana spe,
leutus draco, horrendum inferni venlrera adumbrat,, quam iu perlidis et ingratis amicissuis collocarat, et
qui eos susciperegestil qui praesentesvoluptates fu- de inutilibus laboribus, quos.pro suo erga eos amo-
turis bonis anteponunt. Mellis verogatluta distillans,:, te susceperat, seipsura deplorabat. Pergit autein
495 DE VITJS PATRUM LlBER PRIMUS. «6
etiam ad terlium amicum, quem nec tillo unquara A aplisque sermonibus aiiimurtimeiimexhilarasti. Quo-
loco babuerat, nec laetiliresuresocium asciverat. At- circa vanitatis hujus mundi rursum imagineni milit
que ad eum pudibundoet in terram dejecto vuliu bis exprimc, et qua ratione hanc vitam in pace ac secu-
VerbisuSusest: Vix mibi ad le loquendi facultatem rilate peragrare queam.
os concedit. Etenim illud perspnctissimum habeo, rae Excipiens igilur sermonem Josaphat, ait: Ilujusi <•.
nunquam tibi benigne fecisse, nec amico erga te ani- quoque quaestionis similitudinem audi.Urbemquam-
mo fuisse. Creterum,quoniam gravissima calamilate dam raagnam exstitisse accepi, in qua cives hoc in
oppressus in reliquis meis amicis nullam salutis spem more atque inslituto positum habebant, ut peregri-
inveni, ad te accedo, teque rogo atque obsecro, ut si num quemdam et ignotum virum, ac Iegum et con-
exiguamaliquamopem mihi afferre queas, ne id, in- suetudinum civitatis omnino rudem el ignarum acci-
gratitudinis meae memor, facere recuses. Hle autem perenl, eumque sibi ipsisregem constituereni, penes
hilari et amoenovultu ait: Sane sincerissimum ami- quem per unius anni curriculum rerum oimiiura po-
cum meum te esse profileor, atque exigoac iilius tuae testas esset, quique libere el sine ullo iinpediineiilo>
erga me beneficentiaememor, eam tibi hodierno die quidquid vellet, faceret. Post autem, dum ille oinni
cum fenore rependam. Quocirca ne metuas ac perti- prorsus cura vacuus degerei, atque in luxu et del.-
mescas. Nam ego ante te proficisear,regemque tuo no- B ciis sine ullo melu versaretur, perpeluumque sibi
mine obsecrabo, ne te bostium manibus dedat. Quare regnum fore existimaret, repenle adversus eum in-
fac bono animo sis, vir amicissime, nec te nicerore surgeiiles, regiamque ipsi vesiem detrabentcs, ac nu-
excrucies. Tum ille compunctione affeclus, el lacry- dum per totam urbem tanquam in triumphum agen-
niis perfusus, dicebat : Heu me miseruni, quidnam tes, in magnara quamdam ac longe 274 remolam
prius deflebo ac lamenlabor ? Vanaranemeam in im- insulam eum relegabant, in qua nec victu nec indu-
memores et ingralos falsos illos amicos benevolen- mentis suppelenlibus, farae ac nudiiate miserrime
tiara condemnabo? an polius insanam eam ingratitu- premebatur, voluptale scilicet atque animi hilaritate,
dinem, qua in hunc verum el sincerumamicum usus qure praeter spem ipsi concessa fuerat, in moerorem
sum, inseclabor? rursus praeter soem omnem et exspectationem com-
Josapbat autem hunc sermonera non sine admira- inutata.
tione suscipiens,ejus explicationemrequirebat. Dixit Contigil ergo ut pro anliquo civium illorum raore
ilaque Barlaam : Primus amicus, opum copia est, et alque insliiuto, vir quidam magno ingenii acumine
divitiarum amor, ob quem homo in sexcenla pericula praeditus ad regnum ascisceretur. Qui statim subila
incidit, ac multas aerumnas perfert. Cum aulem ex- ea felicitate, quaeipsi obtigerat, haud quaquam prae-
treraus vitaedies clausus est, ex illis omnibus opibus, C ceps abreptus, nec eorum qui ante se regiam digni-
praeler inutiles quosdam pannos, qui ad funus adhi- taiem obtinueranl, miserequeejecti fuerant, incuriam
benlur, nihil oranino secum accipii. Secundus autem imiiatus, animo anxio ac sollicito id agitabat, quo-
amicus, uxor ac liberi sunt, caeteriquecognati et fa- nam paclo rebus suis optime consuleret. Dum ergo
miliares, quorum affectioneac benevolentia conslri- crebra meditatione hrec secum versaret, per sapien-
cti tenemur, ut ab his divelli vix queamus, ac prae tissimum quemdam consilinrium, de civium consue-
eorum amore corpus etiam et animam noslram ne- tudine ac perpetui exsilii Ioco cerlior faclus est, quo-
gligamus. Ex ipsis porro nemo in morlis bora ulilita- nam paclo sine ullo errore ipse sibi cavere deberet
tis aliquid percipit, nisi quod ad sepulcrum usque intellexit. Cum igitur hoc cognovisset, futurumque
dunlaxat cadaver comiiantur, ac protinus domum prope diem ut ad illam insulam ablcgarelur, atque
reversis, suis curis ac negotiis operam dant, memo- ladvenliliumillud et alienum regnum aliis reliuque-
riam ejus, qui quondam ipsis cbams eral, non minus Tei, patefactis lliesauris suis, quorum tunc proraptum
oblivioui, quam corpus sepulcro relinquentes. At ac libcrumusum habebat, aurique atque argenti, ac
vero terlius amicus, qui conlemplui ac faslidio erat, pretiosorum lapidum ingenti mole famulis quibus-
cujusque aditum borremus et aversamur, optirnorum «Jam,quos fidissimos habebat, tradita, ad eam insu-
operumchorusest, bocest, fides,spes, charilas, miseri- D iam ad quam abducendus erat pracmisit. Vertente
cordia, benignitas, reliquusque virtutum coetus: qui autem anno cives, coramota sedilione, nudum eum,
quidem ante nos, cum e corpore excedimus, profi- •quemadmodumsuperiores reges, in exsilium mise-
cisci, ac nostra causa Deum precibus inflectere, runl. Ac caeteri quidera araenles, et brevis temporis
atque ab hostibus noslris et borrendis exacloribus, • reges, gravissima fame laborabant: ille contra qui
qui de referendis rationibus acerbam nobis in aere opes suas premiserat, in perpetua rerum copia vi-
litem movent, ac crudeliler nos arripere contendunl, tara ducens, atque infmila voluptate fruens, perlido-
liberare polest. Hic nimirum est candidus iile ac rum ac sceleralorum civium metu prorsus abjeclo,
probus et gratus amicus, qui quamlibet etiam exi- sapienlissimi consitii sui nomine beatum se praedica-
guum bonum noslrum opus memoria lenet, ac cum bai.
fenore nobis illud rependil. Hic porro per civitalera vanumbunc atque impo-
CAP.XIV. — Rursum igilur Josaphat dixit : Uti- storem mundum intellige. Per cives autem, priucipa-
nain tibi a DominoDeo tuo orania fausla et jucunda tus et poteslales daeraonum,ac mundi rectores tene-
sini, hominum sapienlissime. Siquidem oplirais tuis brarum hujus sseculi, qui uos per voluptatis niolii-
 49.7 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITiE ET JOSAPHAT 1NDLEREGIS. 13?
tiem inescant, atque in animum nobis inducuni ul, A j ri erant, ita evehens, ut ipsis ab omnibus honor tri-
de rebus caducis et inlerituris, velut de immortalibus; bualur.
«ogitemus, tanquam scilicet earum frnctus nobisi Ac cernere est, hominum genus ila comparatum
perpetuus ac sempilernus futurus sit. Cum igitur ad[ esse, ul anie crudelem ipsius tyrannidem nihil omni-
tiunc raodumdecepti atque in fraudem impulsi su- no firnium ac stabile babeat. Quemadmodum enim
miis, nec de cerlis illis ac sempilernis ullum unquami columba aquilam aut accipitrem fugiens, locum sub-
•consiiiuminiimtis, nec nobis in futurum revum quid- inde commutat, ac nunc quidem in hac arbore, nunc
<juamrecondidimns, repentinus nobis mortis interi- autem in illo frutice, ac deinde in rupium cavernis,
fus ingruit (Prov. i). At tum demum nudos nos, at- ac variis spinis pedem affigens, nec tuium usquam
qne omnibus hujus vitre rebus spoliatos improbi illii perfugiuui inveniens, in perpetua jactatione atque
ac sreviteuebrarum cives accipientes, ut qui tempusi aeruinna versalur : eodem niodo se habent, qui res
illis orane impenderimus, in lerram tenebrosam et praesentes ad stuporem usque miranlur, quippe qui
obscuram abducunt, in terram sempiternae caliginis, inconsideralo quodara irapelu misere laborent, nec
ubi lux non esl, nec mortalium vitam intueri licet quidquam omnino firmura aut slabile habeaut, uec
(Job. x). Per probum vero consiliarium, qui pru- ad quem finein perventuri sint, intelligant, nec
«Jenliac perquam sapienti illi regi omnia vere ape- B ] quo tandem vana vila, cui, perquam infeliciter ac
ruit, ac sublaia consilia tradidit, me viiem et liumi- misere mala bonis praeferentes, ac probitatis loco
lem homuncuium intellige, qui huc idcirco venio, ut viiium consectantes, sese subjecerunt, eos ducat; nec
iibi viam bonam ct ab omni errore liberam cornmon- quisnam frigidos miiltornm ac miserorura laborum
strem, lequc ad sempiterna et nunqiiara finienda suorum fruclus excepturus sit, hoc est, propinquus-
dona iraducam, illucque oniuia tua recoudere sua- ne an alienus, ac persaepe ne amicus quidem aut
deam, coulraque te ab impostore hoc mundo abdu- notus, verura inimicus et hostis.
cam. Quem quidem ipse quoque aliquando misere Haec,inquam, omnia, etquaehis consentanea sunt,
amabam, ejusque voluptates el oblectamenta com- eum ipse in animae meaeforo disceptassem, totius
pleclebar. Creterum cum rectis menlis oculis ami- vitae meae, quam in rebus vanis consumpsi, ac terre-
madvcrtissem, quemadiiiodum in his rebus universa nis laboribus addictus transcgi, odium me cepit.
mortaliumvita conteritur, aliis nimirum accedenlibus, Cumque eorum amorem ex animo excussissem et
aliis dccedentibus, ncc ulto omnino firraa et stabili ejecissem, ea sese oculis roeis obtulerunt, quse
sede constituto, hoc est, nec divitibus et copiosis vcre bona sunt, hoc est, Dei metu praeditum esse,
in opibus, nec potentibus iu potentia , nec sapien- atque ipsius volunlali obsequi. Nam hoc bonorum
tibus in sapientia, nec iis quibus prospcre res suc- C ( omnium caput esse compertum liabui. Hoc eniui sa-
ccdirai, in prosperiiate, nec Iuxui deditis in luxu et pienliae iniiium esse dicitur, atque adeo perfecta sa-
cupediis, nec iis qui secure sibi vivere videnlur, in pieulia. Etenim moerons expers vita est, atque ab
inani sua et inibecillissima securituic, nec in ulla alia omni offensionelibera iis qui eam amplectuntur, et
re ex iis quaelaudibuseffertintur. Verura lirecres tor- qui ei tanquam Doinino innitunlur, tuta et ab omni
renlium aquaruin in profundum raare labentium periculo immunis. Cum itaque aniraum raeum ad
transilui similis est; eodem enini modo fluxa sunt et erroris omnis experiem raandatorum Domini viara
fragilia omnia praesentia. Hinc scilicet hrcc omnia adjecissem, nihilque in ipsis obliquum et anfractuo-
vana esse, neque quidquam ulilitatis Iiabere inte!- sum, ac voraginibus et scopulis et senlibus et tri-
lexi. Quin potius quemadmodum priora omnia obh- bulis plenum esse certo comperissem, verum cairt
vione obruta sunt (sive gloriam dixeris, sive regnum, omnino planam el acquabilem esse; eorum quidem
sive dignitatum splendorera, sive potentiae amplitu- qui banc- ingrediunlur per clarissimas coniemplatio-
dinem, sive tyrannorum audaciam, sive quid aliud nes oculos oblectantem, pedibusque pulchriiudinein
ejusdem generis) eodem modo praesentia quoque conciliantem, aique eos ad praeparationemEvangelii
tandem vetustas obscurabit. Quorum in nuinero cum pacis calceantem, me ipsum prioris iraposturae ac
ipse quoque sim, consuetaeimmutationi prorsussub- D I slolidre fraudis nomine raiserum existiuiavi, ac per
jicior. Ut enim iis qui ante me exstiterunt, praesen- rectam illain incedere aggressus sum : quam etiam
tium rerum voluptatibus perpetuo frui minime con- optimo jure rebus oranibus anteluli, atque collapsam
ccssum est, sic ne inibi quidem concedeiur. Ani- et dirutam animaemeae domura inslaurare coepi.
madverti euira, queniadniodum tyrannus hic ac tur- Ciimergo ad hunc modumrebus meis consulcrem,
bulenius luundus boiuines tractet, eos nimirum huc ac mcntis lubricum corrigere sluderem, sapienlis cu-
aique illuc iuvertens, hos scilicel ex opibus ad ege- jusdam magislri vocera audivi, liaecmibi inclaraamis:
staiem, iilos rursus ex gravissima pauperlate ad Egredimini, inquil, omnes, quos salutis cupiditas
gloriam, hos e vita ducens, illos rursura eorum loco teuet, alque a mundi vanilate vos removele, transit
iii vitam inducens; sapientes quosdam et iitgeniosos cniiii ipsius figura (/ Cor. vn). Jam jamque, et ecce
viros improbans ac rejiciens, eosque qui in bonore non erit. Irretortis oculis excedite; nec tamen ina-
ac splendore eranl, coulemptos et despicabiles red- nes et vacui, verum sempilernaevilaeviatica ferentes.
dcns; alios coutra insipienles ac stolidos in gloriae Eieuim longuui iler vobis iiieuiidum est, quodque
llirouo collocans, 275 eosque qui abjecti el obscu- multo hujtisce viiae viatico opus habeat; atquc ad
499 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. SOO
semnitemnm locum, duas regiones, in quibus inan- A in Evangelico volumine inculcat (MaUh. xxv) Ad
siones multre sinl (/ Cor. n), habcmem, pervenielis. bunc scilicet modum quam tuiissime fortunas
•Qiiaruuialteram quidem Deus iis qui ipsius amore luas omnes per egentium manus illuc pramiseris.
flagrant, ejusque mandatis obtemperant, praeparavil, Nara quidquid in eo beneficii contuleris, Dominus
omnibus bonis florenlem et circumflueniem. sibi asciscens, magno cum foenore libi rependet. Et-
Ad quam qui divino benelicio admiltuntur (Isa. eniro eos qui ipsius amore praediti sunt, oeneficio-
xxxv), in sempiterna incorruplione degunt, ut qui im- rum remunerauonibus semper superat. Ad hunc,
mortaliiate inleritus omnis experte fruantur, unde inquam, modum bujus saeculi, cui diu jaro non siue
effugit dolor, trisiitia eigemiius. Altera jititemqurc te- ingenti aflliclione servisti, surreptis thesauris, ex
nebris et calamiiale, ac doiore conferla est, diabolo his praeclare viaticum libi in futurum comparabis,
et angelis ejus parata est. In quam eliam conjicien- atque alieno eos eripiens, tibi ipsi prius recondes,
tur, qui per flagiliosas actiones eam sibi conciliave- per fluxa nempe et caduca baecbona, ea quae firma
rint, alque ab inleriiu aliena et sempiterna bona cum el stabilia sunt emens. Deinde autem, Deo tibi opem
praesenlibus commutarint, lotosque sese ignis aeter- ferenle, hujus mundi incertiiudinem et inconstan-
ni pabulum effecennt. tiam perspicies : omnibusque rcbus vaiere jussis, ad
Hac ego voce audila, atque ipsius veriiate iniellecta, B futurum te transferes, atque ea qure praeiereunt
iu hocuimuiopusincubui, utad illud hospiliumperve- ipse praeleriens, iisque rebus qure iu spe positre ac
«irent quod oniiii dolore el nuesliiia vacat, tantaque flrmre sunt, le addicens, lenebrasque cnm mortis
contra securilate ac tantis bonisscaiet: quorum co- umbra relinquens, odioque tum niundum tum mundi
gnitio nunc mjlii duntaxat ex parle est, ut qui spi- principem insectans, carnemque interitui obnoxiani
viluaiis aUatis* ratione puer sim , ac velut per bostem tibi esse ducens, ad lucem inaccessibilein
gpecula duniaxat et aenigmata res fulurae viire accurres (I Tim. vi), ctuceque humeris sublata,
perspiciam. Cum auleaa venerit quod perfectum est, Christum irrelorlis oculis sequeris, ut etiam cum
ac facie ad faciem cognoscam, tura demum evacua- ipso glorificeris, vilaeque, non jam caducaeel fallacis
bitur quod ex parle est (/ Cor. xm). Quo circa gra- baeres efliciaris.
tias ago Deo per Jesum Chrislura Dominum nuslrum. Josapliat itaque ad eum ait: lstud ipsura, nempe
Etenim kx spiritus vitae in Cbristo Jesu, a peccati omoia pro nibilo putare, atque usque adeo asperum
«l moriis lege me liberavit, oculosque meos aperuit, vilse genus suscipere, quemadmodum superius di-
ul carnis afiectum morlem esse, spiritus autem af- xisti, vetusne institutum est, ab aposlolorum doctri-
Jecium vitam et pacem, liquido cernerem (Rom. vm). na manans, an recens mentis vestrre solertia exco-
Quemadmodum igilur ego praeseniiunt rerum cogni-1C gitatura; lanquara scilicet hoc, ut melius ac prrcstan-
ta vanitate, perfeclo odio eas babui, eodera modo, tius. vobis amplexandtim duxeritis."
ul de ipsis existimes, temoneo, atque erga eas, non Senex aulemail;Non recens inductam legem tibi
secus ac alienas, et quam primum diffluxurasafficia- affero (absitistud), verum anliquitus nobis traditatu.
ris; atque hincereptis omnibusfacultalibus, in immor- Dixiteniin Dominusad divitem quemdam, qui ex ipso
t.ali aevo, ad quod tibi sine ulla inora proficisci ne- percontnbalur quidnam sibi facicndumesset ut vitam
eesse est, tbesaurum qui furto compilari nequeat, et xternara consequeretur, jactabatque secunctn qurein
276 °Pes *iux exbauriri ntillo raodo possint, tibi lege scripla erant servasse. Unum tibi deesl, vade ,
recondas (Luc. xn; Matlh. vi), ut cuin eo accesseris, vende omnia quae habes, et da pauperibus, et habe-
liauilquaquara penuria labores, verum opibns circum- bis thesaurum in coelo, et veni, ac, sublala cruce,
iluas, quemadmodura libi aplissiniani imaginera su- me sequere. At ille, his auditis, moestiiia affectus
perius proposui. est. Erat enim admodum dives. Cum igitur Jesus
CAP.XV. — Dixitautem Josaphat ad senem : Qua- eum moerore affectum vidisset, dixit: Quam difficile
nani igiiur ratione pecuniarum ihesauros illuc prae- ii qui pecunias babent intrabunt in regnum Dei; fa-
mitiere queam, ut eorum, cum hinc abcessero, fru- eilius enim est camelum per foramen acus trattsire,
ctum ab omni furto et interitu alienum nanciscar; D quam divitem intrare in regnum Dei (Marc. x; Luc.
quonamque item pacto meum in res praesentes xvm). Hoc igilurmandalo audito, sancti omues id
odium demonslrare, resque sempilernas consequi sluduerunl, ul ab hujusmodi opum difficultatesese
possim, aperie mibi velim explices. Ait igitur Bar- absirahereni, ac per largilionem erga pauperes, di-
laam : Divitiaead sempiternam regionem per paupe- spersis omnibus facultalibus, sempitcrnisqiie divitiis
Tum mauus praemiiiunltir. Ait enim quidam sapien- sibi ipsis reconditis, crucem susmlerunt, Christum-
tissimus prophela, Daniel nomine, ad regem Baby- que secuti sunt; sic nimirum ut quidam, velul jam
lonis : Propler bnc, rex, consilium meum libi pla- a me dictum est, martyrio perfuiigereiilur, quidam
ceat, et peccaia tua eleemosynis redime, alque in- autem religiosre viire exerciialione eoncei larent, at-
justilias luasinmiseratiouibus pauperum (Dattiel. iv). que, quantum ad veraeliujuseepbilosophiaerationem
Quin etiam Salvalor his verbis uiitur : Facite vobis atlinet, nihilo illis inferiores essent. Quocirca illud
timicos de niammona iniquiiatis, ut cum defcceriiis, scias velim, Regis noslri ac Dei mandalum hocesse,
lecipiant vobis in reterna labernacula (Luc. xvi). per quod homines sempilernorum bonorum partici-
Muliaque de eleemosyna et iargitione erga pauperes pes redduutur.
&» VITA SANCTORUM8ARLAAM ERFJIITJE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 502
Cuin igilur, iuquit Josaphat, lam antiqua et ne- A A lumen detecta facie coniuentur: ad eumdera quoque
cessaria hujusmodi philosophia sit, quid causa; est modum Chrisii lumen omnibus quidem illucet, splen-
quainobrem hodierna die pauci sini qui hanc viiam doremque suum nobis affaiim impertit; at vero pro
iuiitentur? sua quisque cupiditate animique alacritate ipsum
Respoodit senex : Multi quidem eam imitaii sunt, percipit. Nam nec ille justitise sol ullurn ex his qui
et etiamnum imitantur. At multo piures cunctantur, oculorum aciera in ipsum inteudere cupiunt beneflcio
ac moras uectunt. Pauci enim sunt, ut ait Domimis, eo privat, nec rursum his vim infert qui suapte
qui per arctam el angustam \iam incedant; qui au- sponte tenebras eligunt; verum suae quisque liberce
lem per facilera et lalam, quam plurimi (Matth. vn; voluntati et electioni, quandiu in hac vita est, re-
Luc. xxiu). Nam qui semel pecuniarum cupiditate, et linquilur.
vitiorum quae ex voluptatibus oriuntur, amore cor- Cum aulem Josaphat quidnam arbilrii libertas at-
repii, vanaequeel inani gloriae addicii sunt, vix ab que electio esset quaereret, respondit senex: Aibitiii
ipsis divelli possunt, ut qui alieno domino, quique liberlas est animai ralione ulentis voluntas, sine ullo
omnia, conira ac Deus, imperat, atque ipsos tan- impedimento ad id quod vult, hoc est sive ad vir-
quam calenis quibusdam vinclos tenet, ultra seipsos tulem, sive ad viiium, inciiata, alque a summo illo
manciparim. Animusquippe, cum semel salutis suaeB parente et architecto ita effecta. Rursum, Arbilrii
spem abjeeeril, habenas suas aversis a ralione cupi- libertas est inlellectualis animas pro suo arbitratu
ditatibus permittens, quaquaversum fertur. Ac pro- agilatio. Electio autem est earum rerum qux in ar-
inde Propbeia olfusam277 hujusmodi animisamen- bitrio nostro sitae sunt, cum consilio conjuncla ap-
liain deplorans, caliginisqueipsos urgentis crassitiem petilio. Siquidem rem eam quae intto consilio melior
lugens, bis verbis utebalur : Filii bominum, usque- ' judicala est, eligentes appetimus. Consilium est in-
quo gravi corde ? ut quid diligitis vanitatem, et quse- vesligatrix appetitio de rebus gerendis, quarum
ritis niendacium? Quemadmodum etiara quidam sa- penes nos potestas est. Deliberat enim quispiam ex-
pientum magistrorum nostrorum, vir rerum divina- pediatne aliquid agere, necne. Deinde, quod prse-
rum perilissimus, eamdera cura Propheta canlilenam stanlius est, judicat, ac judicium efflcitur. Mox au-
canens, ac quxdam a scipso adjungens, tanquam ex tem afNcitur, atque id quod ex consilio judicatum
alta quadam et editissima specula omnibus inclamnt: est, amat, ac sententia dicitur. Nam si ita judicet ut
Filii hominum, usquequo gravi corde? ut qniii dili- tamen erga id quod judtcalum est, minime afflciatur,
gitis vanilatem, el quaeriiis mendacium (P$al. XLIV); hoc est, id miuime amet, senlentia haudquaquam
magnum nimirum aliquid hanc vitam, et delicias, et appellaiur. Tum post affeciionem fit electio. Nam
exiguam gloriolam, et niendacem prosperiiaiem esse G eleciio nihil aliud est quam e duabus rebus propo-
existimantes (Nat., ora. de suis ser. et ad Julium siiis alleram prse allera amplecti et eligere. Atque
Exisolen.) ? Qtiaequidem noi» magis eorum sunt qui illud vel ex ipsa etymologia perspicuum est, electio-
fruuntur quam qui ea in spe babuerunl; nec rursus nem esse consilium cum dijudicatione conjuncium.
borura magis quam eorum qui ne ea qiiidem uuquam riocaifSTovenira est allerum pras altero electum.
exspeciarunt. etquae non secusac pulvisa turbine ad Nemo porro quidquam adhibito judicio alteri prae-
aIiosaiquealiossubindeperflantur,acvicissiin jaclan- fert, uisi priuu consilium inierit; nec rursum eligit,
lur. aut fiimi inslar defluunt, ac velut insomnium nisi prius judicarit. Nam quoniam non ea omnia quas
homines ludificanlur, et ut umbra retineri ncqueunt, nobis recta et praeclara esse videmur in opus perdtt-
ac denique ila natura comparata sunt, nt nec cumab- cere studemus, lum denique clectio et eligendum
sunt, ea se habituros esse hommes desperent, nec efflcttur id quod ex consilio proposilum est. cum
cum adsunt, possidcntibus certa et subilia sint. appelitionem comitem asciverit.
Cum igiturad hunc modum Salvator prtecipiat, Ex quo concluditur, eleciionem esse appetitiouem
prophetx et apostoli praedicent, ac sancti omnes viri cum deliberatione conjunciam earum rerura qua3 in
lum re ipsa, tum sermone ad virtulis viam ab otnoi nostra potesiate silju sint. Etenim id quod ex consilio
errore maxime immunem nos iinpellaut, eiiamsiTj D praepositum est, eligenies appetimus. Omne quippa
pauci hanc leneant, contra aulem multi latam atque consilium aclionis causa et propter aclionem suscipi-
in exiiium ducenlem sibi deligant, non (amen pro- tur. Ita consilium quidem eleclionem antecedit, ele-
pterea divinaebujus philosophise institutum minoris ciio auiem omnem actionem. Quocirca non modo
xstimandura est. Ut enim sol, cum illuminandi causa actiones, sed ea etiam quae aniiito agitantur (quae
exoriens radios suos affluenter emiiiat, omnesque quidem elecliones exhibenl), tum coronas, lum poenas
ad excipieudumlumen cohortetur, si quidam clausis accersunt. Etenim electio in bis rebus quaein arbitrio
oculis splendorem ipsius intueri nolint, non propter- noslro sitaesunt vcrsans, tum peccati, tum justi ope-
ea reprehcnsionem meretur, aut a reliquis negligi ris origo est. Nam quarum rerum facultates peues
deliet, nec splendoris ipsius gloria ob illorum slulti- nos sunt, barum etiam aciiones facullaiibus consen-
liam in contemptu versatur; quin poiius illi quidem taneae penes nos sunt. Quamobrem cum facultates
seipsos luniine orbantes, lanquam c.rci, parieies virluti consentaneaein noslra potesiaie sinl, in 110-
palpant, atque in multas scrobes praecipites ruunt, stra quoque potestate 278 virtutes sint necesse est.
multisque spinis eorum oculi punguntur; sol conlra Proprie enim inarbiirio nostro consistunt ea omnia
spleudorem suum reliueus, eos Ulustrat qui ipsius quse animam atiingunt, et de quibus deUberamus.
 505 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 504
Ad hunc igitur modum libere consullantibus homi- A £ idolorum cullu constrictus teneretur. Erat auteni ei
nibus, ac libera item voluntate «ligentibus, quatenus probus quidam consiliarius, ac tura erga Deura pie-
quispiam eligit, hactenus quoque divinam lucem tate, lum caeteris virtuiibus ornaiissimus, qui cuni
percipit, atque in philosophiaestudiis progressus fa- regis errore angeretur, eumque permoleste ferret,
cit. Yaria enim electionum sunt genera. Et quemad- atque ipsum hoc nomine coarguerc in animo habe-
modum quidam aquarum fontes e terrae visceribus ret, tamen bac de causa sese reprimebat, quod ve-
scalurientes, partim e superficie terrae oriuntur, reretur, ne et sibi et sociis suis perniciem accerseret,
partim aliquanlo profundius, partim profundissime; eamque utilitatera quae ex ipso ad alios promanabat
atque harum aquarum aliae e propinquo emanant amputaret. Occasionemautem nihilominus quaerebat,
gustuque duicessunt, aliaeex imo exeunt ac salsae qua comraode ipsum ad bonum pertraberet. Dixit
aut sulphureae sunl, atqtte item aliae uberrime pro- igitur nocte quadam ad eum rex : Adesdum, egre-
fluunt, aliae paulatim stillant; eodem modo ,in ele- diamur, ac civilatam circumeamus, num forte aliquid
ctionibus quoque cogita, alias celeres ac perquam quod in rem fulurum sit perspiciamus. Cnm auiem
fervidas esse, alias segnes et frigidas, ac rursum illi per urbem obambularent, lucis splendorem per
alias ad virtutem omnino propensas, alias ad viiium foramen quoddam radiantem cernunt: cui, cum
omnibus viribus inclinatas. Igitur quales earum af- B I oculos adjecissent, sublerraneum quoddam et caver-
fectiones sunt, tales quoque ad agendum impelus nosum domicilium conspicantur, in quo praesidebat
consequuntur. vir quidarn extrema inopia laborans, ac vilibus qui-
CAP.XVI. — Dixit aulem ad senem Josaphat: busdam et laceris pannis indulus. Aslabat autem
Suntne etiam alii nonnulli, qui eadem qusc tu prae- ipsius uxor, vinum ipsi temperans. Cumque ipse po-
dicent, an vero tu hodierno die solus es qui hxc ' culum tnanibus accepissel, illa suave quoddam car-
men canens, voluptatem ipsi afferebat, saltans nimi-
doces, ac praeseniem vitam usque adeo aversandam
atque odio inseetandam esse mones? rura, ac maritum laudibus deliniens. Rex igitur
Hle autem ad hunc modum respondit: In hac ve- aliquantisper haec perspiciens, mirabalur quod cum
stra infelicissima regione neminem novi. Nam pairis tanta egestate premerentur, ut nec domus nec vestis
itti tyrannis innumeris mortis generibtts eos mulcta- ipsis suppeteret, tamen usque adeo laetaraet hilarem
vit, deditque operam ne prorsus inler vos divinaa vitam ducerent. Atque ad primarium suum consilia-
cognitionis prsedicatio audiretur. Apud reliquas aa- rium his verbis utilur: 0 rem miram, o amice!
tem nationes haec cantantur ac celebrantur, ab aliis quod scilicet, nec mihi, nen libi, vita nostra, qttam-
qttidem rectissima ratione, ab aliis autem perverse, ' vis alioqui tanta gloria el deliciis et voluptate undi-
quippe cum animarum noslrarum hostis eos a recia G que collucens, usque adeo imquam placuerit, ut
via transversos egerit, atque in alienas opiniones vilis baec et aerumnosa vita vecordes istos oblectat
diviserit, eosque loca quaedamdivinae Scriplurae ali- et exliilaral, ut quae, tametsi alioqui aspera et aver-
ter quam germanus sensus ferat, interpreiari do- sanda, facilis ipsis ac blauda videatur. Opportunam
cuerit. Cooterumuna est veritas, quae ab illuslribus autem horam nactus princeps ille consiliarius, in-
apostolis et divinis patribus pracdicataest, et in ca- quit: Tu vero, o rex, cujusmodi tandem horura vi-
tholica, alque ab extremis orbis flnibus ad extremos tam esse existimas? Omniura, inquit ille, quas un-
usque fines diffusa Ecclesia sole splendidius lucet. quam viderim, insHavissimamet miserrimam, ex-
Quam quidem ego ut tibi praedicaremac traderem, ad secrationeque dignam et aversandam. Tunc ait ad
te missus sum. eum 279 primarius ille consiliarius : Ad eumdera
ila modum mihi crede, o rex, ac multo etiam acer-
Dixit autem ad eum Josaphat: Nihilne hortxn pa-
bior vita nostra iis esse videtur, qui sempiternara
ter meus unquam didicit?
illam gloriam, ac bona illa quae omnem mentis ca-
Respondit scnex : Perspicue quidem, atque ut par ptum superant, contemplantur atque cognoscuni.
erat, nihil didicil. Occlusis enim sensibus, bonum Atque auro rutilantes aedes, ac praeclara haec indu-
de industria repudiat, atque in malum libera animi Dmenta,
] caeieraeque vitse deliciae, iis qui coelestium
inductione propendet. tabernaculorum non manu factorum, vestisque di-
At vellem, inquit Josaphat, ille quoque hac do- vinilus conlexlae, ac diadematum corrupiionis omnis
clrina imbueretur. expertium, quae rerum omnium arcbilectus ac Do-
Respondit senex : Haec apud homines sunt impos- minus diligenlibus se praeparavit, siercoribus el coeno
sibilia; apud Deum autera niliil est quod fieri non, fetidiores videnlur. (/ Cor. n). Quemadmodura euim
possit (Mallh. xix). Ecquid enim scis futurutnne sit; isli judicio nostro ac sentenlia desipiunt, ita etiam ,
ut patri tuo salutem afferas, atque admirando modoi ac multo magis, nos qui in mundo oberramus, atque
patris tui pater landem voceris? Narratum enim mihi[ in mendaci liac gloria, stultisque deliciis nobis |da-
est regem qttemdam exstitisse, qui praeclare admo- cemus, in eorum oculis qui boucrum illorum dulce-
dum regiam suam dignitatem adminisirabat, leniler- dinem degustarunt luclu et lacrymis digni sumus.
que ac ptacide populum qut ipsius ditioni atque im- His autem verbis perculsus rex, iuquit: Quittam
perio suberat traclabat, in hac autem una re labe- igitur illi sunt qui praestanliorem nobis vitam aguut?
baiur, quod divinas cognitionis lumine careret, atque Omnes, inquit ille, qui sempiterna caducis et fragili-
 505 VITA SANCTORUMBARL^AM EREMITJE ET JOSAPHAT INDIiE RECIS. 506
bus praetulerunt. Curaque rex rtusum quaenam scm- A / cuidam juveni, quem copiosisatque illustrissimis pa-
piterna illa essent quaesivisset; respondil ille : Re- rentibus natum esse intellexi, similem le prxbebis.
gnum ab omni successione alienum, ac vita morli Cui cum paier nobilis cujusdam atque in prirais co-
ininime obnoxia, et opes egestatem non metuenles, piosi viri ftliam insigni pulchriludine prxdiiatu
laetitia item et oblectatio ab omni moestitiaet dolore despondisset, ac de hujusmodi matrimonio cum filio
sejuncia, paxque perpelua , et ab omni inimicitia et sermonem conseruisset, quidque in animo haberet
contentione libera. Ilis bonis , quibus divinitus frui exposuisset, hxc ul ille audivit, quasi absonum quid-
coutigerit, beali illiac saepe beati; vitara enim omni dam ac praeposterum, bujusmodi rem excutiens, re-
labore et moeslitia vacuam in omne aevum ducent, licto patre profugit. Cumque iter facerel, apud senem
omnibus regni Dei jucundilatibus et obleclamentis quemdam pauperem, ut a diei aestu sese recrearet,
sine uilolabore frueules, ac cum Christo in perpe- divertit.
tuum regnantcs. Cumque rex dixisset : Quisnam Filia porro senis illius quae unica illi virgo.erat,
taudem baec consequi promerebitur ? respondit ille : pro foribus sedens, manibus operabalur, ore aulem
Omnes qui vitam illuc ducentem arripuerint; aditu Deum sine ulla intermissione laudabat, ex intimo
euim nemo prohibeiur, qui modo voluerit. Tum rex : pectore graiias ipsi agens. Ipsius autem laudem ju-
Et quaenam, inquit, esi via qua illuc itui? Respondit B 1 venis audiens, ait; Quodnam, o puelia, tttum insliiu-
ille praeclari animi vir: Cognoscere solum verum lum est ? El quam ob causam , cutn in lanta vilitate
Deum, et Jesum Cbristum uuigenilum ipsius Gliuin, et inopia verseris, lanquam ob ingentia beneficia
et sanclum ac vivificumSpiritum (Joan. xvu). accepta, horttm auclorem laude afficis? lpsa autem
Rex igitur, regia sane prudenlia praedilus, ad eum ad eum respondit: An nescis quoil qtiemadmodum
inquit: Et quidnam baclenuste prohibuit, quominus exguuin pharmacum e inagnis pleruraque 280 "lor~
mihi baecexponeres ? Neque enim baeccunctatione ac bis hominem eripit, eodem modo etiam ob parvas
dilatione mihi digna esse videntur, si quidem vera res Deo gralias agere , ingenlia bona conciltat? Ego
sum. Quod si dubia sunt. sedulo el accurate investi- igiiur pauperis senis fllia, ob exigua hxc gratias ago
gandumesi, quoadusque ea citra ullam ambiguitaiem ac Dominum laudibus aflicio, illud nimirum explo-
sc dubitatiouem inveniamus. Non negligeniia et so- ralum habens, quod qui hxc dedit, majora quoque
cordia factum est, ait ille, ut libi nxc exponere dare potesi. Atque hxc quidem de rebus externis ac
cunctarer, cum vera sint atque ab omni dubitalione minirae nostris, ex quibus nec his qui mulla possi-
remota; verura quod excelleniem gloriae tuaetnagni- dent fruclus ullus, imo eliam saepedamnum oritur,
ludinem vererer, aique illud meiuerem, ne tibi gra- nec bis qui pauciora acceperunt, incommodumulluin
vis ac moleslus essem. Quocirca si mihi famulo tuo G ( ac detrimentuin existit, quippe cum utrique eamdera
boc imperas, ul te de his rebus in posterum submo- viam obeant, atque ad eumdem flnem contendant.
neam , imperio luo obsequar. Sane, inquit rex , non At in iis qux magis necessaria majorisque inomeiiii
inlerdiu solum, sed eliani qualibet hora mibi harum sunt, multis maxiraisque, alque adeo innumeris be-
rerura memoriam renora. Neque enim negligenter ac neficiis a Deo affecla sum; etenim ad Dei imaginein
perfunctorie , verum summo sludio ac fervore his condita, ipsiusque cogniiione imbttta, ct ratione prx-
rebus aniinum intendere oportet. Audivi igilur, ail ter omnia animantia exornata, et ex morte, per
Rarlaam, hunc regem deinceps pie ac religiose vitara viscera misericordix Dei nostri ad vitam revocata
inslituisse, prxsenlisque vilx curriculo placideac tran- sum , ac percipiendorum ipsius sacramentorum po-
quille coufeclo, sempiteniam beatitudinem consecu- teslalem accepi. Denique paradisi porla palefacta
tum esse. Quamobrem si quis eiiam pairem luum est, liberum mihi, si quidem voluero , adiium prae-
de his rebus tempestive admoneat, fortassis intelliget bens. De tot igitur ac lanlis beneflciis, quorum pau-
atque exploratum habebit quantis malis implicilus peres xque ac divites participes sunt, dignas Deo
teueatur, alque ab iis sese avertens, quod bonum gralias agere prorsus nequeo. Quod si exigttam hanc
e.t, amplectetur (// Pet. i). Nam in prxsentia qui- quoque laudem ei qui me tot muneribus cumulavit
dem caecusest, et manu lentans, ut qui vero lumine D 1 minime obtulero, quam landem excusaiionem habi-
sese orbaril, atque ad impietaiis lenebras transfu- tura sum ?
gerit. Juvenis autem ingentem hanc prudentiara admi-
Dixitauiem ad eum Josaphat: De patre meo, quod rans, acciio ipsius patre:Da mibi, inquil, flliam
Dominus jusserit, fiat. Nam ipsi, velut etiam abs te tuam (siquidem ipsius prudenliain ac pietatcm amore
dictum est, ea omnia possibilia sunt, quacapud ho- compleclor). Senex autem ait: Non licet libi, qui
mines impossibilia esse videntur. Ego vero per exi- diviiibus et copiosis parentibus ortus es, hancpau-
mios ac singulares luos serraones, vanitalis prxsen- peris viri filiam accipere. Rursum autem juvcnis ait:
tium rerum pertxsus, ab his quidem omninoanimum Certe hanc accipiam, nisi lu prohiheas. Elenim filia
abducere constitui, ac tecum, quidquid milu vitae quxdam nobilis ac dives mihi desponsa fuerat; ve-
superest, iraducere, ne per fluxa el fragilia sempi- rum ea repudiata atque abjecta , in fugam tne dedi.
tertiorura bonorum et omni interitu alienorum fruclu Coulra filix tuae, ob ipsius erga Deuin pietatera ac
excidam. prudentiam amore correptus, matrimonio cum ea
Respondit senex: Si hoc feceris, prudentissimo jungi paratus sum. Senex autera ad ipsum ait: Eam
 507 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMCS. j»S
tibi dare nequeo, ut in paternam doraum abducas, lA lista et iheologus(/oan. i), nemo 281 ^iait unquain.
atque a meis ulnis abstrahas, unica enim mihi est. Unigenilus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enar-
At ego, inqoit juvenis, apnd vos manebo, vestram- ravit. Ejus porro qui oculorum obtulum fuglt, aiqiie
<jue vitaeratienem suscipiam; ac postea , Iuculenia immensus est, gleriam et majestatem, quls tandem
veste abjecta, senis lllius vestes peliit, flsque se In- eortim qui e terra concreti sunt, eotnprehensam
duit. Cumque ille ipsum diu multumque lenlasset, habere queat, nisi ipse arbtiratu suo eam patefece-
varhsqae modis ipsius animum explorusset, ut eum rit, quemadmodum seilieet prophetis snis et apo-
mentis gravitate prxditum esseoognovit, nee siallo stolis patefecit? Nos autem tnm ex eorum prx-
quodam amore obsessum filiam suam in matrimo- dicatione, tum ex ipsa rerum natura, quantam
nium petere, vernm pietatis stndio pauperem viiam assequi uobis datur, eam discitnus. Ait enim Scri-
amplexari, eamque glorix sux ac nobiiitati antefer- ptura : Cceli enarrant gloriam Det, et opera ma-
re, arrepta ipsius raanu in conclave suum eum in- nuum ejus annumiat firmamentum (Psat. xvin). Ac
troduxil.et ingenles opes illic recondilas, atque rursus : Invisibilia ipsius a crealura mundi, per ea
innumerabilem pecuniarum molem , quantamque quaefacia sun|, intellecta conspiciuniur, sempilerna
juvenis ille nunquam viderat, ipsi commonstravil. quoque ipsius poieniia et divinitas (Rom. i)
Aitque ad eum : Fili, hxc omnia libi dono do, pro-1B Quemadmodum enim quispiam domum praeclarc
pierea quod mearnm opum hxres esse in animum ac summa arie constructam, aul vascuhtm eleganter
induxisti. Qua hxredilale percepta, ille omnes terrx concinnatum perspiciens, archileclum aut fabrum
diviles et claros homines superavit. siatim ob animum sibi proponit, sic etiam ego ex
CAP.XVII. — Dixit aulem Josaphat ad Barlaam : nihilo efficius, atque in ortum productus, etiainst
Apte saae haecetiam narratio rerum meartim slatum fictorem ac productorem meum cernere nequearo,
exprimil, ac proinde de me quoque hxc abs te dicta taraen ex aptissima maximeqne admiranda mei stru-
esse existimo. Verum quodnam tandem est illttd ciuraad sapienliaeipsiuscognitionemveni, non quaie-
experimentum per quod animi raei constantiam ex- nus est, sed qualenus inlelligere queo: nempe quia non
ploratam habere cupis? casu ac fortuito preduetus sum, nec a me ipso exstiii,
Respondit senex : Equidem Ipse etiara periculum verum ipse arbilratn suo me efflnxit: sic nimirum ul
feci, et intellexi quanta in te mentis prudentla aique mererum omniumcondilarum principem constiluerit,
«oiislantia, quaroque rectus et integer tibi aiiimus quibusdam autem inferiorem fecerit, ac contrilum
sit; verum actionis tuaefinis hxc confirmabit. Htijus eliam divino suo imperio me ex bac viia educens, ad
rei graiia flecto genua mea ad Deum nostrum alteram vitam finis expertem ac sempiiernam irans-
(Ephet. m), qui in Trinitate celebratur, ad emn,*G ferat. Quibus omnibus in rebus providentix ipsius
inquam, qui omnia, tam qux aspeclu sentitmtrir viribus obluclari nequeo, nec mihi quidquam, vel
quam quaeoculerum sensum fugiuni procreavit; qni qtiantum ad staturam,vel quantum ad formx figuram
vere ae sempilerne est, nec gleriosi status sui aut attinet, adjicere aut sublrahere , nec ea qtfx in me
principium unquam babuit, aut linera babrturus est: veiusiate confecta sunt, renovare, nec qux labefa-
ad illum, inquam, meluendum atque omnium rerum ctata et oorrupta sunt, in integrum resiituere Neque
prpepoientem, bonumqae et ad miserationem pro- enim mortalium ullus unquara fuit, qtti liorum qitid-
pensum, ut cordis tui oculos iilominet, detqne tibi quam efficere posset, non rex,non sapiens, nondives,
«piritum sapientiaeet revelationis ad ipsius agnitio- non potens, non denique alius quispiam Jiuman- stu-
nem, ui cognoscas quae sit spes vocationis tiix, et dia eonsectans. Nullus enim, inquit ille, regum, attt
quse divitiaegloriae hxrediiatis ipsius in sanctis, et eorum qui in sublimilate sunl, aliud habuit nativiiatis
qux supereminens illa magniludo potenlix Ipsius in inilium. Unus entm est omnium introilus ad vitam, et
nos qoi eredidimus, ul jam non sis hospes et adve- idem exitus (Sap. vn).
na, sed elvis sanetorom et domestieus Dei (Ephes. i), Quamobrem ex iis qux ad me pertinent, ad ina-
superaedifieatus super fundamentum apostolorum et gnificentix sommi illius architecii cognitionem, velut
prophelarum, ipso summo angulari lapide Jesn' «* porreeia mana ducor. Prxterea auiem aptissimam
Cbrislo, in quo omnis aedificatio conslrucla crescit rerum omnium conditarum structuram atque eonser-
in tetnpium sanclum in Domino(Ephei. n) vaiionem consideravi, nempe quod suapte quidem
Josaphat autem ingenti animi compunctione affe- natwra cuneta mutationi atque eonversioni subjecta
ctus, dixH: Haec scilicet omnia ipse quoque scire sunt, nimiram ea qtix mente praedita sunt, ratione
gestiens, abs (e peto, ot et divinx glorix diviiias, et voluntatis, progressusque in bono aut recessus a
ipsius potentix excellenliam mihi declares. bono; ea aulem qux in sensum cadunt, ratione ortus
Dixii autem ad ipsum Barlaam: Deum supplex et inieritus, accretionisque, et imminutionis, el mu-
rogo ut hxc le doceat, atque bujusmodi rerum co- tationis ejus qoae in qnalitate posita est, ac deniqiie
gnittonem anfmo tuo inseral. Quandoquidem apud localis motus. Ac per ea tacitis quibnsdam vocilms
homities ipsius gloria ac potentianullo modocomme- praedkant se a Deo crealore ac mutaiionis omnis et
morari potest, quamvis etiam omnes omnium homt- conversionis experte procreala esse, atque contineri
nuni, tam qui nunc sunt quam qui aliquando fuerunt, el conservari, seraperque gubernari. Quonam eulin
linguxin unum coeant. Deuni enim, inquit evange- aliocrui modo natorae inter se pngnaniea ad unius
 Kna V.1TASANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPHAT 1NDI/EREGIS. 510
mundi ornatum omnibus numeris absolvendum in A pter poenitenliam. Nemipem eiiiin ex iisqui ad ipsum
unum coiisseut, ac dissolutionis expertes pennansis- accurrunt, exsecratur, nec aversatur solus ille bo-
seni, msi vis quxdam omnipotens hxc el copulasset, nus, aique auimortim amans Dominus (Sap. xi). Be-
et seraper a dissolutione aliena conservaret. Qiionam nedictum sit nomen glorix ipsius sanctum, et lauda-
enim pacto, nisi volunlas ipsius ita tulissel, aliquid bile, et superexaltatum in ssecula. Amen (Dan. iu).
mansissel? aut quonam pacto, ut Scripturx verbis CAP.XVIII..— Dixit autem ad eum Josaphat: Si
ular, quod ab eo minime vocatum est, conservari aiuiurno tetnpore tecura repuiasses, vir sapienlis'
potuisset? sime, quonam pacto propositarum quxslionum solu-
Nam cum navis remoto gubernatore consistere tionem mihi perspicuam redderes.meoquidem judicio
uequeat, verum slalim pessum eal; nec ulia, quan- id inelius prxslare non poluisses, quam ea mihi, qux
tumlibel exigua, domus slare possit, uisi sit aliquis nunc exposuisli commemorans : quippe qui omnium
qui ipsius curam gerat, quonam tandem paclo mun- quidem rerttm effectotem et conserva,iorem Deum
dus, opus usque adeo ingens, aique ita praeciarumet esse docueris, majestalisque ipsius gloriam omnera
admirandutn, sine eximia aliqua el ingenti alque ad- meniis huraanx captum excedere, clarissimis ratio-
miranda gubernatione sapientissimaque providentia, nibus demonstraris; neque ulla aiia ratione quem-
tam diuturno temporis spatio conslitisset? Ecce enim B quara eam consequi posse, nisi eui ipse arbitratu suo
quantum jam lemporis fluxit, ex quo ccelum est, nee eam patefacial.Quoquidem nomine eloquentissimain
tamen obscurilatem contraxit, nec terrx vis tandiu tuaui sapieniiani majorem in modum admiror.
parens elanguit, nec fontes, ex quo orli sunt, scatu- Sed illud velim mihi dicas, vir beatissime, qua-
rire desiilerunt, nec mare lot fluvios excipiens men- aam ipse xlate sis, et quibus in locis commoreris,
Suram suam excessit, nec solis aclunx cursus immu- quosque philosophix socios habeas, siquidem anima
taiiouem ullam subierunt, nec diei ac noclis ordines mea tux arctissirae hxret, aique per omne vilx
inversi sunt. Ex his nimirum omnibus Dei polenlia terapus ne latum quidem unguem a le discedere ctt-
et magniflcemia, qux omnem orationis' facultatem pio.
superai, nobis declaratur, prophetarum atque apo- Ait autem senex: Annos , ni fallor, quinque et
stolorum teslimonioconfirmala. Verum ipsiuj gloriam quadraginta nalus sum, atque in terra? Sennaar de-
nemo unquam pro dignitate cogitare aut collaudare sertis vitain dego. Commiliiones porro eos habeo,
polerit. Siquidera divinus Apostolus, ille, inquam, qui ad superni iiineris cursum mecum laborant ac
qui Chrislum in seipso loquentem habebai (// Cor. certant.
xi), cum ea omnia, tam qux intellectu percipiuntur, Quid ais ? inquil Josaphat. Mihi enim septuaginta
'
quam quae sensibus subjecta sunt, cum animo suo C annos excedere videris. Quid igitur est, quaraobrem
considerasset, dixit: Ex parle cognoscimus, et ex le quadraginta quinque lantum annos habere dicas ?
parte prophelamus : cum attlem venerit quod perfe- neque enim hac in re niihi vera loqui videris.
ctum est, evacuabilur quod ex parie est (/ Cor. xm). Dixit autem ad eum Barlaam : Si annos meos ab
Ac propierea ex immensis sapientix ipsius opihus ipso vilaeorlu nosse quaeris, recle sane eos plusquam
admiratione ac slnpore perculsus aperte exclamavit: sepluaginta esse conjecisti. At mihi quidem nullo
0 altitudo diviiiarum sapientix et scientix Dei! quam omnino modo inter vitae annos censentur, qui in hu-
incomprebensibilia sunt judicia ejus, et invesiigabiles jus mundi vanitate consumpti sunt. Nam cum, pec
vix ejus (Rom. xi)! catis in servitutem addictus, carni viverem.quanlum
282 Qa(>dsi ille qui ad tertium usque coeltim ad interiorem hominem attinet, lportuus eram.
pervenerat, atque arcana verba audierat (// Cor. xit), Quainobrem moriis annos, vitx antios nunquam ap-
bujusmodi vocesemisit; ecquis meisimilium in tan- pellarim. Ex quo autem mundus mihi crucilixus est,
lorum mysteriorum abyssum oculos advertere, atque et ego mundo (Gal. yi), atque exulo yelert homine,
aliquid pro dignitale, non dicam dicere, sed ne qui- qui secundum erroris desideria corrumpiiur, non
dem cogilare poterit, nisi ipse sapientix subminisira- jam carni vivo, sed vivit in me Christus; quod auleiu
tor atque insipientium corrector dederit? Eienim in 19 yivo, in fide vivo Filii Dei, qui dilexit me, et pro me
ipsius manu et nos el sermones nostri sunt, et omnis seipsum tradidit (Ephes. iv): hos vitx annos el salu-
prudentia ac solertix scientia. Atque ipsius beneficio lis dies optimo jure vocaverim. Quos quidem quin-
veram earum rerum qux sunt cogniiionem habemus, que et quadraginta esse asserens, consentanea ra-
uiundique concretionem intelligitnus , elementorura tione, ac non absurde, borum numerura tibi dixi.
vires, lemporum initium et medietatem et finem, Quin tu quoque ea semper mente ac sententia sis
pariium anni vicissitudines, ac lempesiatum mula- velim,nimirum ut cos qui quanlum ad omne probum
tiones: quoniam omnia in modo et mensura consti- opus mortui sunl, peccatis autem vivunt, atque eo-
luit. Siquidem mullum posse, ipsi semper prxsto rum qui huini provoluti sunt principi obsequunlur,
est; et brachii ipsius robori quis resistel? Etenim et in volupiaiihus ac pestiferis cupiditatibus vitam
tauquam monientum staterae, sic est ante eum orbis absumunt, nttllo modo vivere existimes, verum eos
lerrarum, et tanquam gutta roris malutini, qtix exstinctos esse tibi persuadeas, vilxque funclioni
descendit in lerram. Sed miseretur omniura, quia inoriuos. Nam peccatutn immortalis animx mortem
oiiinia potest, et dissimulat peccata hominum pro- esse sapiens quidam non immerito pronuptiavit. At-
Ml DG VITIS PATRCM LIBER PRIMUS. 5(2
que etiam ms verbis Apostolus utitur : Cum servi A \ mis, et slirpibus, quas soliiudo, coetestirore perfusa,
esselis peccati, Iiberi eratis justilix. Quem ergo fru- et creatoris imperio parens, alit, nobis suppetit. Ob
cltira habuislis in his in quibus nunc erubescitis ? qux nemo est qui adversum nos pugnam ineat alque
Finis enim illorum mors est. Nunc auiem liberaii a contendal, majoremque partem,ut avariiix Icx prat-
peccaio, servi autem facti jusiitix, faabelis fructum scribit, anipere quxrat; verum uberrime omiirbus
vestrum in sanclificationem,finemautem vitam xler- illaboratus cibus, et extemporalis mensa proponiiur.
uam. Slipendia enim peccati, mors; graiia autem Quod si quando piorum fralrum, qui nobis vicini
Dei, vita xterna, in Christo Jesu Domino tiostro sunt, aliquis panis benedictionem afferat, hunc tan-
(Hom. vi). quam adeorum qui cum flde obtulerunt, benedictio-
Dixit aulem ad eum Josaphat: Quandoquidem vi- uera a divina providentia missum suscipimus. Vesies
tam qux in carne ducitur, vitam esse minime censes, aulem r.obisex asperis ciliciis et ovium pellibus sunt,
par est igitur ut ne niortem quidem hanc quam om- vetustx bmnes, alque ex variis pannis consutx, im-
nes subeunt mortem essc censeas. becillam nostram carnem allerentes. Elenira eadem
Respondit senex: Sine ulladubitatione de his quoque nobis esi tum xstaiis tum hiemis vestis. Quam etiam
ila censeo, quippe qui lemporariam hauc morlera mi- ut semel induimus, exuere postca nobis non licet,
nime penimescam, imo nec omnino mortcm eam ap- B ' quousque vetuslaie confecla prorsus delealur. Ad
pellem, si quidem me per divinorum prxceplorum hunc enim modum et frigoris et xstus molesliis cor-
viam incedentem arripuerit, quin poiius transitum a pus afllictantes, fuiurx immortalitaiis vestem nobis
-morie ad prxstanliorera et perfeciiorem vilam atqtte in comparamus.
283 Christo abscondiiatn (Cotois.m). Cujtts quidcm Cumque hic Josaphaiquxsivissel undenam vestem
consequendx cupiditate flagrantes optimi viri, prx- illam qua indulus erat sibi comparasset, respondit
sentem hanc viiam permoleste ferebant. Unde etiam senex : A quodam piorum fralrum eam, cum ad la
ait Aposiolus: Scimus enim quoniam si terrestris profecturus essein, utendam acc.epi; neque enim par
domus nostra hujus habilaiiouis dissolvitur, xdifica- erat ut cum ea quara ferre soleo veste accederem.
tionem ex Deo habemus, domum non manufactaia, Quemadmodum enim quispiam charissimum (jiicin-
xlernam in coelis. Nam et in hoc ingemiscimus, dara cognatum in alienam regipnem caplivum abdn-
habitaiionem nostram, qux de coelo est, superindui clum, illinc educere cupiens, abjeeta vesle sua, at-
cupientes, si lamen vestili et non nudi inveniamur que hostium suscepta persona, ad eorum regionem
(// Cor. v). sese confert, variisque arlibus propinqttum suum ex
Nara et qui sumus in hoc tabernaculo, ingemisci- acerba lyrannide in liberlatem asserit; eodem modo
mus gravati, eo quod nolumus exspoliari, sed super- C ego quoque de tuis rebus cerlior factus, hoc habitu
vestiri, ut absorbcatur quod mortale est a viia. Ac susceplo veni, ul divina prxdicaiione pectus tuum
rursum : Infelix, inquit, ego homo, quis me liberabit cotisereiem, atque a truculenii principis mundiservi-
de corpore rnorlis hujus (Rom. vi)? El alio loco : tule le vindicarern. Ac nunc per virlulem divinam,
Cupio dissolvi, et esse cum Chrisio (Philip. ). Et quantum quidem in me fuit, ministerio meo pcrfun-
prophela David : Quandoveniam, el apparebo anle clus sum. Elenim ipsius cogniiionem libiannuntiavi,
faciem Dei (Psal. XLI)? Quod autem ego quoque om- ac prophetarum et apostolorum prxdicationem ex-
nitim infirmus corpoream mortem nullo modo exti- posui, vereque ac sine ullo crrore prxsentium rerum
mescam, hinc facile tibi intelligere licel, quod patris vanilalem demonslravi, quantisque maJisJiicniundiis
tuiminis coniempiis ac pro nihilo habitis, intrepide scateat, eos qui ipsi oblemperant in fraudem indu-
ad te accesserim, ut saluiiferam doctrinam tibi expo- cens, variisque modis irreliens. Deinceps igitur, eo
nerem; tamelsi alioqui compertissimum haberem unde hucveni, reverlendum est, ac tuni alieno
fore ut si hxc rescisceret, sexcentis me, si fieri pos- habitu deposilo, meum indtiam.
set, mortibus afficeret. Verum ego Dei serrnonem! Obsecravit autem senem Josaphal, ul se ipsi cum
omnibus rebus anteponens, ipsoque frui cupiens, nec: consueta vesle ostenderet. Cum iiaque Barlaam ve-
"
temporariam hanc mortem perhorresco, nec eam stemeamquam gerebat exuisset, horrendum Jnsaphat
hujusmodi nomine appellandam duco, Dominiscilicet spectaculum sese obtulit. Eienim tota carnis ipsius
mandalo obtemperans dicentis : Nolite timere eosi qualitas [mirns forlasse legendum, id esi, pinguedo]
qui occidunt corpus, animum autem non possunt oc- absumpta erat, ac pellis ex solis xstu atqtte ardore
ciderc; sed polius limete etimqui potest animam ett circum ossa tensa erat, non sccus ac si quis pellcra
corpus perdere in gehennam (Malih. x). subtilibus calamis leiendisset. Pannoso porro ac
Hxc, inquit Josaphal, verx vestrx philosopbix! perquam aspero cilicio e lumbis usque ad geuua cin-
prxclara facinora, lerrenorum hominum qui a prx- gsbatur, idemque pailium humeris gerebat.
scuii hac viia vix avelli possunt, naturam longe mul- Admiratus itaque Josaphat bujusmodi vitx duri-
tumque superant. Ac vosbeati, qui hac strenuissimat liam et asperiiatem, atque ex ingenli ea et singitlari
mente prxditi estis. Quinam porro libi ac sociis tuiss tolerantia stupore affectus ingemuit, profusisque la-
in hujusmodi solitudinc victus sit.alque ilem unde, ett cryiuisad sencmait: Quoniam ea libi huc veniendi
eujusmodi vobis vestes suppelant, vere mihi expone. causa fuit, ul me ex acerha diaboli servituie cxtra-
Barlaam auteni dixit: Vidus quidein nobis ex po-- beres, beneficio tuo extremam 284 niauum inipo-
515 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITiE ET JOSAPHAT INDIj; RECIS. S14
ne, atque aniraam meam de custodia educ (Psal. A I antecellat, jcum paulo anie tu eos in magna inopia
CXLI),ac me itineris tui sociumadhibe, ut mundi im- vivere atque exlrema paupertate confliciari dixeris.
postnra prorsus liberatus, tum denique salutaris Quidnam item sit, quamobrem nunc me paupcrem
baptismi sigillum accipiam, sociumque me tibi ad- appelles, cum auiem amplissimis opibus prxditus
mirandx hujus phiiosophix aique eximix exercita- fuero, minime liberalem fore dicas, qui nunc ad lar-
tionis prxbeam. giendum promptus ac propensus sum,
Dixii autem ad eumBarlaam : Caprex hinnulum Respondit Barlaam : Non eos paupertate confli-
dives quispiam olimalebai: cum autem ipse crevis- clari dixi, sedinexhauslispoliusopibus florere. Nam
scl, naturali affectu pertraclus solitudines expetebat. opibus opes semper adjungere, nec cupiditatem lan-
Egressus igitur quodam die, caprearum gregem pa- quam freno coercere, verum siueullasatielale plura
slui operam dantem invenit, atque- ad eas sesead- appetere, exiremx paupertatis argumentum est.
jungens, per agros et campos oberrabat, ac sero Conlra, qui sempiternarum rerum cupidiiatc prxsen-
quidem domutn se referebat; mane auiem famulo- tia oninia conlemnunl, eaque pro slercoribus ductinr,
rum negligeniia foras egrediebatur, atque cum sil- ut Chrislum solum lucrenlur (Pkilip. m), omnique
veslribus capris se aggregabat. Porro cum illaepabu- ciborum et indumentorum excusa atque in Deum
latum longius processisseni, ipse quoque eas comi- B 1 projecla cura, majorem ex inopia volupiatem ca-
latus est-.At vero divitis illius viri famuli, re cognita, piunt quam quisquam eorum qui mundi amore fla-
conscensis equis eas a lergo insecuti sunl, ac suam grant, ex opum et pecuniarum abundantia capiat;
quidem capream vivam captam, domumque reductam quique amplissimas virtutum divitias sibi aggesse-
postliac ita tenuerunt, ut nulli ad eam adilus pateret; runt, atque immortalium bonorum spe sese alunt,
reliquum auiem gregem partim trucidarunt, partim hos ego oplimo jure te alque adeo quovis terreuo
male muliarunt. Eodem modo ne nobis accidat me- regelocupletiores dixerim. Quod si, Dco libi favenle,
tuo, si miiii le comitem adjungas. Hoc est, nc et tuo tu quoquc spiriluales bujiisniodi diviiias arripueris,
conttibernio priver, et ingentes sociis meis calami- eas summo siudio ac diligeiuia servabis, ac semper,
tates, ac sempiternam patri ttto condemnalionemac- et quidem merito, augere cupies, nec ullam omnino
cersam. Vult ilaque le Dominus nunc quidem divini earum partem effunderc suslinebis. Nam in hoc de-
baptismi sigilloconsignari,al(|iiehic manentem otnni mum verx diviiix sitx sunt. Earum autem opmn quaj
pietatis generi studere, prxceplisque suis operam in sensum cadunt, moles detrimenlo potius quam
dare. Posteaquam aulem illius bonoruin omnium commodo araicos suos affecerit. Quare non abs re
datoris munere occasio sese obtulerit, tum demurr eas extremam paupertalem appellavi, quascceleslium
et ad nos venies, et per reliquumomne hujusce vitaB*G bonorum amatores, rebus omnibus remisso nuntio,
tempus nobiscum deges. Ac Domini benignitate fre- ita fugiunt, ut quispiam serpentem fugit. Si vero
tus, baudquaquam dubito quinin futura vila ita con- ' eum hostem, quem mei pix exurcitaiionis socii et
jungamur, ut nunquam divelli possimus. |j commililones jam oblruncarunt, ac pedibus procul-
Josaphat autem lacrymis rursum perfusus, ad eumi carunt, vivum rursus abs te acceptum ad ipsos de-
ait: Si Dominoita placet, ipsius voluntas fiat. Quo- ' tulero, bellorumque ac perturbaiionum cattsa ipsis
circa cum divino baplismate rae initiaveris , pecu- ' fuero, prorsus ipsis exiliosus nuntius ero. Quod qui-
niasque a me et vestes, lam ad tuum quam ad soda-. ' dem absit ut faciam.
linm tuorum vicium ac vestilutn acceperis, in reli- : 285 Idem auiem de ndumentis ctiara intelligas
giosx exerciiationis /ocum, divinx pacis prxsidioi velim. Nam eos qui vetustatis labem et corruplelam
septus, abscede; meaque causa sine ulla intermis- exuerunt, atque inobedienlix vestem, qtiantum in
sione Deum roga, ut ne spe mea frustrer, verum pri- ipsis fuit, deposuerunt, Christura autem tanquam
mo quoque tempore ad te pervenire, atque in alta vestimentum salutaris, et pallium Ixlitiae induerunt;
•
quiete uliliiatem ex te percipere possim. quonam tandem modo rursus pelliceis lunicis indue-
Barlaam autem ait: Quin Christi quidem sigiilumi rem, ipsisque ignominix amictum imponerem ? Quin
accipias, nihil est quodprohibeat. Quare leipsumjami D potius, cum sodales meos, ut qui pia et religiosa
adorna, ac Deo juvante Christianx fidei sacris ini-. , solitudinis exercitatione contenti sint, eamque pro
tiaberis. De iis autem pecuniis, quas te tum mihi,, verissimis deliciis ducant, nullis omniuo ejusmodi
tum sodalibus meis daturum dixisti, qui tandem fierii rebus indigere compertum habeam, pecuniis et ve-
posset ut lu qui pauper es, divitibus eleemosynami stibus, quas te ipsis dalurum dicebas, in pauperes
imperlias? Siquidem diviium est de pauperibus: distributis, fac tibi ejusmodi thesaurum in futurum
benemereri, non autem contra pauperum de Iocu- recondas, qui nullo modo surripi possit, Deum sci-
plelibus et copiosis. Nam sodalium omnium meorumi licel in ipso per illorum preces opilulatorem tibi
postremus opibus omnino te superat. Verum divinis; adjungens. Sicenim hoc consequeris, utopes ad op-
lniseraiionibus fretus, hqc mihi persuadeo, le pro-. * tima quxque tibi adjumento sint. Ac deinde, cum
pediem locupletissimumfore. Quod cum contfgerit, Spirilus armaturam acceperis, et lumbos in veritate
miniine ad largiendum promptus ac proclivis eris. succinxeris, ac justiiix loricam indueris, el saluiis
Dixit autem ad eum Josaphat: Expone mihi, quxso, galeam capiii tuo imposueris, et pedes in Evangelii
quouam pacto sodalium tuorum extremus opibus me. - pacis prxparalionem calcearis, fideique sculum ac
515 DE VITJS PATRUM LIBER PRIMUS. 5K!
Sprritus gladidm, quod est verbum Dei, manibus A sionis modum comprehendere minime studeas (ue-
Biraipseris(Ephes. vi), aique undique le prxsiantis- que enim comprehendi polest), verura inlegro coids
simisariiiisiiistrUxeris ac muniveris.iia demum fi- ac sine ulla supervacanea investigatione illud len*,
denti animo ad bellunl ctim impietatecommitiendtim himirum Patrem et Filiuin et Spirilum sanctum om
egredfcrB,01ea in fogatti versa, atqne ipsius ducedia- nibus raodis unum esse, excepla ingenitiproprietale,
boro irt terram alliso, a dextra Domini manu quae et generatione, et processione; illudque item, uni-
vitae principitim affett, victricem coronam conse- geniium Filium ac Dei Verbum, et Deum, salutis
quaris. hostrx causa Palris decreto, ac Spiritus sancti ad-
CAP.XIX,— Cum Barlaam hujusmodi doctrinis ac juncta opera, in terram descendisse; sine semine
salmiferis serrhonibus regis fllium imbuisset, atque in sanctaeVirginis ac Dei genitricis Mariaeulero per
ad divinum bapiismuni prxparasset, eique, ut con- Spirilum sanctuni conceplum, ac sine ulla labe ge-
suetudo fert, ad aliquot dies jejunare ac precibus nitum, perfectumque hominem eJTectura; illudque
factrmbere prxcepisset, ad eum crebro ventitare prxterea, ipsum pcrfectum Deuin , ac perfectum
non desinebal, atque orania orlhodoxx fidei do- hominem esse, ex duabus naluris, hoc esi divinilate
gmata ipsi (radebat, divinumque Evangelium ex- et humanitate, ac in duabus ualuris intelligentia et
ponebat, ac prxierea apostolicas cohortationes et' B voluntate et operatione et arbitrii libertate prieditis,
prophetarum loca ipsa explanahat. Nam cum vir ille atque omni ratione perfectis, juxta normam ac ra-
divinitus tradila doctrina polleret, oranemtam vete- tionem ulrique ualurx, hoc estdivinx et humanae
ris quatn novi Testamenti scripiuram memoriter re- consentaneatn, una aulem 286 composita persona.
citabat. Cumque divino Spiritu incitaius ferretur, Hxc, inquam, simpliciier alque sine ulla curiosa
adolescentem verx Dei notitirc Iuce collustravit. Eo investigatione accipe : nec illud intelligere stude,
autein die quo baptizandus erat, docendi causa bis quonam pacto Dei Filius seipsum exinaniverii, atque
ad etim verbis utebatur:En Chrisii sigillum acci- exvirgineis sanguinibus homo sine semine aique
pere, atque dominici vultus Iumine consignari (Psat. corruplione factus fuerit; aut quonam pacto duae
IV),Deique filius, ac vivifici Spiritus templum effici naturx in unara personam convenerint. Nam hxe
pfoperas. qux divinilus nobis a Scriptura sancla dicta sunt,
fiJe tenere docemur: modum autem nescimus, nec
Quocirca in Patrem el Filium et Spiritura sanctum
crede, sanclam, inquam, ex qua vita inilium duxit, exponere possumus.
Credc Filium Dei, qui per viscera misericordix
Trinitalem, qux in Iribus personis et una divinitate
celebratur, ac, quanium quidera ad personas et per- ^j sux homofactus est, omneseas humanas aflecliones,
sonales proprielaies attinet, distincta est, quanlum qux naturales sunt, nec vitio danlur, suscepisse.
atileiu ad essentiara, coojuncta et copulata : unum Fame enim, quanlum ad httmanam naturam attinet,
Deum ingenilitm agnoscens, alque unura Filium uni- ac siti laboravit, el dgrmivit, el in angore versaius
geuiium, Dominuinnoslrum Jesum Cbristum, lumen esl, et pro noslris iniquitatibus ad mortem ductus,
de lumine, Deumverum de Deo vero, genitum ante crucique affixus, ac degustala morle sepultura affe-
omnia sxcula. (Etenim ex bono Palrc bonus Filius ctus est, divina interiiu natura ab oinni perpessione
genitus esl, et ex unigenito lumine sempiternum lu- ac mutatione libera manente. Nullam enim emnino
men effulsit, et ex vera vita vivificus ibns prodiit,' perpessionem ipsius naturaa ab omni perpessione
et ex ipsamet polentia, Filii polentia emicuit, qui est alienx atlribuimus; verum in ea natura quam as-
spliendor glorix [Bebr. i], et Verbumvere subsistens,' snmpsit eum passum et sepullum esse agnoscimtis,
qui in principio erat, et apud Deum erat, et Deus ac divina gloria a morte ad vitam el immortalitaiera
eral [Joan. 1], principii expers et sempiiernus; per excitatum esse, alque in ccelos ascendisse, tandem-
nue rursum cumgloria venturura esse, utde vivis ac
quem omnia facia sunt, tam qux octilis cernuntur
quam qux cerni nequeunt.) Et unum Spiritum san- mortuis senlentiara ferat, alque unicuique pro eo
ciura, ex Patre procedentem, agnoscens, Deum per- "] ac meritus est rependal (Matih. xvi; Apoc. xxn). Ite-
fectum, et vilam afferenlem, ac sanctilaiem prxben- Surgentenim moitui, et excitabunlur qui in inonu-
mentis sunt. Atque illi quidem qui Christi mandaia
tem, eadem voluntate prxditum , omnipotentem,'
eamdera xternilaiem habentem, vere subsistentem. observaverint, et in recta fideex bac viia excesserin?,
Ad huncigitur modum Patrem et Filium et Spiritum sempilernam vitam hxrediiario possidebunt; qui au-
sanctum adora, in tribus personis seu proprieialibus, tera in peccatis sese corruperint, atque a recta flde
atque in una divinilate. Communis enim his tribus deflexerint, ad sempiternum supplicium abituri sunt
est divinitas, atque una ipserum natura est, una sub- (Joan.s). Crede necullainmaliessentiam.necregnum
stantia, una gtoria, unum regnum , una polentia, ullum esse; nec principii expers illud essestatue,
tina auctoritas. Coromuneautem est Filio et Spiritui! aut in seipso exstitisse, vel etiam a Deo orlum
saucto, qood ex Palre sunt: at vero Patri proprium traxisse (procul a te sit bxc absurditas), verum opus
est iugenitum esse, Filio genitum esse, Spiritui nostrum ac diaboli hoc esse, quod nosira incutia et
deuique proeessisse. negligenlia obrepit, propierea quod libero arbiirio
Sie igitur hsee crede-at generationis aut proces- prxditi sumus, ac sponte nostra tam boitum qnam
malum eligimtts. Ad baec uuum bapiisma ex aqua
517 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITyE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 518
et Spirilu sancto in peccatorum remissionem confi- A Spiritus sancti, eum in piscina quaeiu ipsius horto
tere. erat baptizavit, ac super eum Spiritus sancti gratia
Alque insuper ab omni labe pura Christi mysleria venit. Cumque ad ipsius cubiculum rediisset, atque
accipe, certissime credens, Dei nostri corpus et incruenli sacrificii sacrum peregissel, immaculala
sanguinem esse, qux hominibus lide prxdiiis, ad Christi mysteria ipsi imperlivit. Posleaque ille spi-
peccatorum veniam dono dedit. Christus enim ea ritu exsuliabat, Christum Deum laude atque gloria
nocte qua tradebatur, lestamentum novum discipu- afficiens.
lissuis et apostolis, ac per eos omnibus qui in ipsum Dixit autem ad eum Barlaam : Benedicius Deus,
credituri erant (/ Cor. xi), in hxc verba sanxit: Ac- et Pater Domininostri Jesu Cbristi, qui pro ingeuii
cipite et manducate, hoc est corptts meum quod pro sua misericordia regeneravit in te spem vivam, in
vobis frangitur in remissionem peccaiorum. Eodem- hxreditatem incorruplibilem, et inconlaminatam, et
qiie modo sumplum calicem ipsis porrexit, dicens : immarcescibilem, conservaiam in ctelis io Christo
Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis Jesu Domino noslro per Spiritum sanctum (/ Pet. i).
effuudiiur in remissionem peccalorum. Hoc facite Hodierno enim die a peccaio liberalus, acceplo setn-
in ineam commemorationem.Ipse igilur Deisermo piiernx vitx pignore, Deo mancipatus es? ac relictis
vivui et efficax(Hebr. iv), alque sua virlule nihil non B
B tenebris lumen induisti adoplatns in libertatem glo-
efliciens, per divinum ac sacrosanctum sermonem, nx filiorum Dei: Quolquol enim, inquit ille, rece-
ac Spiritus sancti advenlura, ex oblalionis paneet perunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his
vino corpus suum ac sanguinem efficit, atque immu- qui creduni in nomine ejus (Joan. i). Iiaque non jain
tat, et iis a quibus cupido animo percipitur sanctita- servus es, sed filius el hacres Dei, per Chrisium in
l<m et Iucem afferl, Spiritu sancto (Gal. iv). Quocirca, charissirae, id
Venerandam cbaracteris Domini, hoc est, Dei stude ut mundus et immaculalus ipsi inveniaris, su-
Verbi, humaniiate nosira causa iuduti.effigiem adora, pra fidei fundamentum proba opera exstruens. Fides
cum lide exosculans, atque ita existiinaus le ipsum- enim sine operibus morfua est, quemadmodum et
ntet creatorem in imagine coniueri. Siquidem itna- opera sine ftde (// Petr. m; Jae. n);
ginis honor, ut a sancto viro prodilum est (Basil., Atque, ut jam prius me ad te dicere memini, de-
lib. de Spirilu sancto cap. i8), ad exemplar refertur. posita jam omni malitia, veierisque hominis, qui se-
Exemplar porro est id cujus imago efflngiiur, atque cundum erroris desideria eorrumpitur (Ephes. iv),
ab eo derivatur. Eieoim cum picturam in imagine operibus omnibus odio habiiis, tanquam modq geni-
cernimus, ad veram lormam, cujus imago est, mentis . tus infans, rationabile et sine dolo virtutum lac su-
oculistransimus.eum qui nostra causa carnem sibi ad- C G gere concupisce (/ Pet. n), ut in eo crescas, atque
junxitpie adoianies; non ipsi quidem piclurae di- ad mandaiorum Dei cognitionempervenias m virum
vinitatem attribuentes, verum ut incarnati Dei ima- perfecium, in mensuram aetatis pleniludinis Christi
ginem, pro noslro erga eum, qui noslra causa etiam (Ephes. IV); ut non jam sis parvulus sensibus, vitio-
usque ad servi formam sese exinanivit, amore ac be- sarum affectionumfluclibtisac tempesute jactatus et
nevolentia complectentes. Eodemque modo etiam circumactus, verum maliiia quidera parvnlus Sis, ad
purx ipsius Matris, atque omnium sanctorum ef- bonum autem firmam ac solidam mentem habeas,
figies, eadem ralione complectens, alque itera vivi- atque ut dignum est ea vocatione qua vocalus cs, in
Gcaeac venerandae crucis typum fide adorans, exo- mandatorura Domini observaiione verseris, excussa
sculare.ob Cbrislum videlicet ac Deum et raundi nimirumaiqiiea te remota prioris vitaevanitate, quera-
Servaiorem, qut saluiis nostrx causa carne in ipsa admodum gentes ambulant in vanilale sensus sui,
suspensus est, nobisque ad victoriam adversus dia- obscuralum babentes intellectum, alienaii a gloria
bolum obtinendam boc signum dedit. Cohorrescit Dei, cupiditatibusque suis et motibus a ratione aver-
enira ille ac treraore afficitur, ipsius vira intueri sis subjecli. Tu vero quemadmodum ad Deurovivum
luiuime sustinens. In bis dogmatibus,alque bujus- et verum accessisii, sic etiam ut filius lucis ambula.
modi lide baplizaberis, eam mutationis omnisexper- V B Fructus enim Spiritus est in omni bonitate, el justilia,
lem, atque ab oiuni hxresi puram usque ad extre-,, et veritate (Gal. v). Atque iliud operam da, ne novum
muro vitaespirilum retinens: omnem autem doctri- eum hominem, quo hodie indutus es, priori posthac
uam,aiqiieomnia dogmata,quaehuic a reprehensione vetustate labefactes, verum quotidie in justitia et
alienx fldei adversantur, exsecrare, atque abaliena- sanctiiate et verilale renoveris. Nam boc nemo non
tionem a Deo esse exislima. Ait euim Apostolus : potesi, si velit, quemadmodumaudisli, quod poiesla-
Etiamsi Angelus de coelo evangelizet vobis prxter- tem dederit filiosDei fieri, his qui credunt in noraine
quatn quod evangelizavimus vobis , anaihema sit ejus (Joan. i). Quapropter non jam hocdicere pos9U-
(Gat. i). Neque eniui aliud est Evangelium, aut alia uius, nos virtules adipisci minlme posse. Proctivis
fides, prxler eam qux ab apostolis prxdicala, atque enim ac facilis via est; atque etiamsi ob corporis
a divinis Patribus in variis conciliis confirmata est. afflictionemarcta quodammodoet augusia dieta est
Hxc cum dixisset Barlaaro, atque illud fidei sym- (Mutth. xi), lamen eb futurorum suorum spem iis re-
bolum, quod in Nicaeno concilio editum est, regis cta et clara esi, qui uon stulte ambulant, verum Dei
fiiio exposuisset, in nomine 287 Pairis el Filii et voluntatem exacte inlelliguni, atque ad dimicandura
819 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 630
adversus diaboli hostis versutias ipsius armaturam t\ atque onmi vitiosa consueludine te remove, ac potius^
induunt, et in oraiione atque obsecratione, cum pa- virtutilius assuesce, easque ita cole alque exerce, ut
tienliaet spe in hoc ipsum rnvigilanl (Eplies. vi). earum habitus tibi comparelur. Nam si paulum labo-
Ac proinde facito ut quemadmodum a me audisti ris in ipsis susceperis, atque earum habitum con-
e( eruditus es, firmumque fundamentum jecisti, in traxeris, postea, Deo juvante, cilra laborera ullum
ipso abundes, crescens videlicel et proficiens, acboni proficies. Siquidem virlutis habiius animx insiius,
mililis officio fungens, fidem habens, et bonam con- utpote naluralem cum ea cognationem habens, Deique
scientiam proborum operum testimonio confirruatam ope adjulus, vix omnino mutatioiicm ullam recipit,
(/ Tim. vi); justitiam colens, pielatem, fidem, chari- aique in primis firmus est, quemadmodum vides for-
tatem, patienliam, lenitatem; vilam sempiiemam, ad litudinem et prudenliam, temperaniiamque item ac
quara vocatus es, apprehendens; omnem autem vo- jusliiiam, vix omnino muiationem ullam admiitere,
lupiatum ac vitiosarum affectionum cupiditatein , propterea quod animx habittts et qualitates et ope-
non modo quantum ad actionem, sed etiam quantum rationes sint, eam penilus penetranles. Nam cum
ad cogitationem, procul a te removens, ut animara vitii affectiones, qux nobis non naturales, sed adven-
tuatn ab omni spurcitie puram Deo exhibeas. Non tilix sitnl, posteaquam ad habiium pervenerint, vix
enim actiones dumaxal, verum etiam cogiiationes B omnino dimoveri possint, quid afferri potest, quin
nosirre apud Deum in numerato sunt, coronasque aut virlus, qux et naturaliler nobisa summo illo pareute
supplicia nobis conciliant. SiquJdem Cbrislum simul et eflectore insita esi, ipsiusque ope et adjumento
cum Palre ac Spiritu sancto in puris cordibus habi- nititur, si nobis nonnihil laborantibus per habilura
tare perspeclum habemus. Ac rursum illud non in anima radices egerii, multo minus iinmulari
jgnoramus, quod quemadmodera furnus apes, eodem queat?
modo pravx cogitaliones divini Soirilus graliam a CAP. XX.— Unde etiam mihi quidam ipsius cultor
nobis propeliunt. rem hujusmodi nanavit: Cum, inquit, firmissinium
Quamobrem summo sludio in hoc enitere, ut omni divinx contemplationis habitum mihi comparassem,
viiiosa cogilaiione ex animo tuo exstincta etdeleta, ipsinsque meditatione anima mea lincla essei, hujus
optimas quasque cogilationes in ea inseras, templum- rei periculum aliquando facere cupiens, mentem
que Spirilus sancli leipsum efficias. Siquidem per : meam ita continui, ut eam pro suo more meditationi
cogiiaiiones ad actiones ipsas venimus; atque omne sese adjungere minime sinerem. Quod quidem id eam
opus a cogilatione aniniique agitationc progrediens, perxgre ac permolesie ferre iniellexi, aique ad eani
parvura primo initium arripit, ac deinde tacitis incre- effrenala quadam cupiditate properare, nec ad con-
mentis augescens, ingens ad exlremum efficitur. Ob G trariam ullara cogilatiouem ullo modo inflecti posse.
eamque causam, nullo modo permitte ut improba At cum habenas ipsi nonnihil permisissem, siatim
consuetudo libi dominetur ; verum donec recens est, ad studium suum et operam celerrimo cursu fereba-
parvam radicem e peciore tuo evelle; ne alioqui cum tur; exstabalque id quod ait Propheta : Quemadmo-
pullularit, ac radices suas alte inlixerit, postea non dum desideratcervus ad fontcs aquarum, ita deside-
nisi longo tempore, ac magno cum Iabore exstirpari rat anima mea ad te, Deus. Sitivit anima mea ad
possit. Ob id enim majora peccala quotidie ad nos Deumfontem vivum,(Psaf- XLI).Ex his igitur omnibus
aditum habent, atque in animas nostras imperium demonstratum est in nobis hoc situm esse, ut virtu-
nbtinent, quoniam iis qux minora esse 288 viden- tem adipiscaraur; idque nostri arbitrii ac poteslatis
tur, boc esl improbis cogitationibus, inhonestis ser- esse, earane amplecti, an conlra peccatura ipsi ante-
uionibus, raalisque colloquiis consentanea correctio ferre velimus. Et quidem ii qui vitio in servitulem
niinime adhibetur. Ut enim in corporibus qui parva se addixerunt, agre ab eo abstrahi possuut, quein-
vulnera negligunt saniem plerumque ac mortem sibi admoduni a me superius dictum est.
ipsis accersunt, ad eumdem modum etiam in animis Tu vero, qui per viscera misericordix Dei nostri
hoc usu venit, ut qui minima vitia ac peccata nihili eo liberatus es, ac per Spiritus divini gratiam Chri-
pendunt, graviora stbi invehant. Quatenus autem gra- D stum induisti, fac te totum ad Dominum transferas,
vipra peccata ipsis oboriuntur, contracto tandem nec vitiosis affectionibus januam ullo modo aperias,
babitu anima in conlemptum cadit. Itnpius enim, in- verum animam tuam suavi viriutum odore ac splen-
quit ille, cum in profundum venerit, contemnit (Pro- dore coornatam, sanctx Trinilatis templum reddas,
verb. vini. Ac deinceps, ut sus in coenovolutari atque in ipsius conlemplatione omnes mentis luae
gaudet (// Pet. u), sic etiam anima illa pravx con- facullaies occupes. Nam cura is qui cum terreno rege
suetudini immersa, ne peccatorum quidera fetorem degit atque colloquitur beatus ab omnibus prxdice-
seutit, verum polius ipsis gaudet et oblectatur, vi- tur non est dubiom quin is cui divino beneficio con-
tiumque instar boni cujuspiam arclissime retinet. tigit ut mente cum Deo colloquaiur, consuetudinem-
Alque ul etiam aliquando, recepta meliori menle, quecura eo habeat, omni bealitudinecumuletur. Qua*
scelerum suorum sensu afficialur, non tamcn sine cum iia sint, eum seinper ob oculos tibi propone,
maguo labore ac sudore a prava consuetudine, cui atque cum ipso colloquere. Quanam autem raiione
ultro ac sponte se in servilutem addixit, liberatur. ctnn Deo colloqueris? Nimirum per orationem ei ob-
Quocirca omnibus virihus ab omni mala cogitatione secrationein ad Deum appropinquans. Nam qui ?rden-
 531 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMlt^ ET JOSAPHATINDIiE REGIS. 522
tissimo desiderioac purgato peclore oral, aique ab .A sicque Dominum suum invocat, sceleraque sua in
omnibus rebus ex materia concretis et terrcnis ab- memoriam revocat, ac de eorum remissione cum
ducia mente, tanquam coram Deo astat, ac cutnmetu Deo colloquitur, calentissimisquelacrymis eum ob-
et tremore preces ad eum adhibet, hic nimirum cum secrat, ut pio sua benignitate propitium ac facileut
eo cousuetudinemhabet, facieque ad faciem cura eo se ipsi prxbeat, ex bujiismodi sermonnm et cogita-
colloquitur. tionum usu et consuetudine hoc consequilur, ut om-
Siquidem bonus noster Deus ac Dominus ubique nem liujusce vitx curam deponat, atque humauis af-
adest, eos qui sincero ac puro anirao ipsum precanlur fectionibussuperior existal, dignusque habeaiur qtii
cxaudiens, quemadmodumait Propheia : Oculi Do- Dei congerro appellelur. Quo quid beatius aut subli-
utini super justos, et aures ejus in preces eorum mius contingere possit? Utinam itaque Dei benelicio
(Psal. XXXIII).Quo fit ut Patres hominis cum Deo beatiludinis hujusce compos fias!
conjunctionemorationem esse delinianl, eamque an- Ecce euim mandatorumDomini viam libi deuton-
gelorum opus ae futurx Ixiilix prxludium appellent. stravi, nec quidquam subtraxi, quominus omiie Dei
Siquidein in hoc polius quam in tillisaliis rebus silum consiliutn tihi annuntiarem. Acjam quidem ego mi-
esse coelorum regnum censent, ut quis ad sanctam nisierium meum ahsolvi (Act. xx). Superest, ut suc-
Triniiatem appropinquet, eamque contemplelur. 1B cinctis lumbis mentis tux, inslar sancti illins qui te
Quamquidem ad rem cum precandi assiduitasmen- vucavil, ipse qtioque in omni vilx lux ratione san-
teut velut manu ducat, non abs re beatitudinis illius ctum te prxbeas. Sancti enim estote, quouiam ego
prxludium ac velut erfigies quxdam appellaia est. sanctus sum, dicit Dominus(Levit. xix). Atque etiam
289 Verum non omnis oratio ejusmodi est; sed ea aposlolorum princeps ad bunc modum loqttitur: Si
demura hoc noraine nuncupanda esi, qux Deum, qui Patrem invocatis eum qui sine personarum accep-
oraiionis materiam suppeditat, magistrum habet, tione secundum cujusque opus judicai, in timore in-
quxqne supra terrena omnia assurgit, atque cum colalus vestri tempore conversamini, scientes quo-
DominoChristo sine uila intermcdia re versatur. niam non corruptibilibus auro et argento liberati
Hancvelim tibi acquiras, alque in ea provehi con- eslis devana vestra conversalione paternarum tradi-
tendas. Elcnim ipsa hanc vitn habct, ut te a terra in tionum, sed pretioso sanguine quasi agni incontami-
ccelos subvehere possil. Creterum non temere, ac naliet immaculatiJesu Christi (/ Pet. l).
sioe ulla prxparalione in ipsa progressus facies; ve- Hxc igiiur omnia in mente condita sine ulla inler-
rum iia demum, si animam tuam ab oranibusvitiosis missione recordare, Dei meium et horrendum ipsius
affcctionihusprius repurgaris, eamque ab omni im- tribunal. et splendorem eum quem jusli in futuro
proba cogitaiione detersam, puri cujusdam ac recens (2 ap.voaccepturi sunt, ac contra peccalorum in telerri-
absiersi speculi instar effeceris, et ab omni injuria- mis lenebris moerorem; prxsentium item reruin im-
rum recordatione atque ira (qux majori quam reli- becillilaiem et vanilatem, ac futurorum xiernitalem
qua omnia impedimento est quo minus preces no- semper ob oculos habens: illudque prxterea, ouod
ttrx ad Deumsublimes feraniur) tcipsum procul re- omnis caro feni inslar esl, et omnis gloria ejus tan-
moveris, cunctisquequi te lxserhu, offensionemex quam flos feni. Exsiccatuin est fenum, ct llos ejus
animo remiseris, alque per eleemosynas et pauperum decidit. Verbum autem Domini manet in xternum
raiseraliones, orationi velut pennas quasdam additas, (Isa. XL).Hxc semper meditare (/ Tmi. iv); et pax
eam Deo cum calenlibus lacrymis obluleris. Ad hunc Dei tecum sil (Philip. iv), qux te illuminet, et sa-
quippe modum orans, iisdera verbis wii poieris, qui- pieutia instruat, et ad salulis viam ducal, improbam-
bus bealus ille David, qui rex erat, ac sexceniis cu- que volunlatem procul a tua mente depellal, alque
ris distrahebatur, nihiloque secius lamen aniinam animara luam crucis signo imprimat, ne ullum per-
suam a viiiosis affectionibusperpurgaverat, ad Deum versi spiritus scandalum ad te propius accedat, ve-
utebatur, dicens: Iniquitatem odio habui, et abomi- rum divino beneficio in oinni virlutum perfectione
naius sum, lcgem autem tuam dilexi. Septies indie fulurura illud ac finiset successionisexpersregnum
laudera dixi libi, super judicia justitix tux. Custodi- B4adipiscaris, ac bealx et vitx initium afferentis Trini-
vit anima mea leslimonia tua, et dilexitea vehemen- talis, qux in Patre et Filio et Spirilu sancto glorifi-
ter. Appropinquetdeprecatio mea in conspectu luo, calur, lumine collustreris.
Domine ; juxta eloquium tuutn da mibi inlelleclum CAP.XXI. — Curn hujusmodi doctrinis, ad mores
(Psal. cxvm). informandosaccommodaiis,prxsiamissimussenexre-
Stc videlicet clamante te, Deus exaudiet, et ad- gis fiiium insiruxissei, ad suum hospitium se contu-
buc loquente te dicet: Ecceadsura (Isa. LXXXV). Quo- lit. Ai adolescentis ministri et prxceptores frequen-
eirca, si hujusraodioralionem adeplus fueris, beatus tem ipsius in palatium ingressum perspicientes, ad-
eris. Neque eniin fieri potest, quin is qui cum hujus- miraiioneafficiebanlur.IJiuis auiemex iis qui priorem
modi inimi alacriiate Deuraorat atque obsecrat, quo- inter eos locuin obtinebat et quem rex velut fldelis-
tidie novos iu virtute progressus faciat, atque onines simum ac sui siudiosissimumfiliisui palaiio prxfece-
hostis laqueos superel. Nam qui inenieiii suain, ut rat, Zardan uoinine, regts filiumhis verbis allocutus
cujusdau viri sancti verbis ular, excalefecil, ani- est: Non te fugit, here, quanto palris tui uietu affi-
tuamque suaui erexit, atque in coeluinse trauslulil, ciar, qtiaque erga eum lide sim, eoque etiatn uootine
PATBOL.LXXIll. ^-- 17
525 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 5-24
me tanquam fidissimum famulum tibi atlminislrum A dixerit, me videlicet inani suo verbornm lenocinioin
esse jussit. 290 Nunc autem exterum hnnc virum fraudem inducere studens, ac jncunda hac oblecta-
'crebro lecuin colloqui videns, illud vereor ne Chri- tione et amoenitate privare, atque ad peregrini Dei
stianx religionis, quam paler tuus ingenti odio inse- ciiltum traducere ? Zardan autem, Quidnam, inquil,
ctalur, Cultor sit;sicque ego capiiali sententix ob- tibi vismn est, o rex, famulumtuum tentare? Pcr-
uoxius reperiar. froinde vel de eo patrem ceniorem speclum enim habeo viri sennones pectus tuum altis-
lac, vel posthac cum eo colloqui desine; vel cerle, sime peneirasse. Nam nisi ita esset, non tam lttben-
ne in reprehensionem incurram, a facie tua me ab- ter ac perpeiuo ciiin eo sermones misceres. Et qui-
lega, atque alium qui mihi subrogetur a paire tuo dem nos isliusinodi praeclicationemhaudqtiaquam
postula. ignoramus. Verum ex quo tempore pater luus alro-
Regis atttem filius ad eum dixil: Hoc primum, o cissimam adversus Chrisiianos persecutionemexci-
Zardan, faciamus. Veloquodam obductus sia, ipsius- tavit, illi hinc expulsi sunt, atqueipsorum prxdicatio
que ad me sermones audi, atque ila quidnam tibi fa- conticuit. Quod si libi dogma lioc arridet, ipsiiisquc
cieudum sit exponam. duriiiem ct laborem subire poles, faustum sane ac
Cum igitur Barlaam ad ipsum accessurus esset, felix sit id quod animo tuo insedit. Ego auleni quid
Zardane intra velum introduclo, ad senemait: Divi- B I tandem faciam, qui iurjusmodiduriliem ne adversis
nain tuara doctrinam mihi sununaiim repete, quo fir- quidem ocul s intueri po-stnn, ac regis meiu animum
miuspectori meo inseratur. Excepto igitur sermone, doloribus atqueacerbiiatibus distractum habeo? Qua-
Barlaam longam de Deo atque erga eutn pietate ora- nam apud eum excusatione utar, qui ipsius imperia
tionem habtiit, quodque eum solum ex loio corde, el neglexi, atque huic viro ad te aditum permtsi ?
ex lota anima, et ex tota menle amare, ipsiusque Dixit autem ad eum regis filius: Enuidem nihil
mandata cum timore ac desiderio observare oporte- aliud quod ingenli tux erga me benevolentix satis
ret (Malih. xxn); quodque ipse esset qui omnia, lam praemiiafferret agnoscens, hoc unum beneflcio tuo
qux in cernendi sensum cadunt quam qux ab oculo- majus reperi, nimirum ut tibi bon.un illud, quod na-
rum scnsu remota sunt, condidisset. Ac deiiuL-primi turatn superat, perspicuum reddere studerem, hoc
hominis eflictionem, mandatumque ipsi datum, la- cst, ut quem ad finem procrealus sis intelligeres, ac
tamque in eum, ob violatumedietum a crealore sen- creatorem agnosceres, relictisque tenebris, ad lucem
tentiam commemoravit. Deinceps bona ea reccnsuit, accurreres. Aique in hacspe eram, fore ul simul at-
quibus nos, rejeclo ipsius mandato, nosmet exclusi- que de ea aliquid audiisses, ardenlissima quadain
mus. Mox earum molestiarura inentionem fecii, qux cupiditale illam sequereris. Veruin spe mea, ut video,
*
postquam ab illis bonis excidimus, misere nos invase- G f;,!siissum, ul qui ad ca qux dicta sunt tepide affec-
runt. Tum autem ea quxad benignitatem etamorem lum te conspiciam. Regi nutcm ac patri meo si bxc
erga hominum genus peninebant subjunxit, ncmpe indicaveris, nihil aliud hinc consequeris, quam ut
quonam modo sutnmus ille opifex salntis noslrac cti- ipsius anitnum curis ac mceroribusconficias. Verum
ram geretis, magistros ac prophelas Unigeniti incar- si dmdido ac sincero in eum animo es, cave ne ipse
nationem prxdicantes miseril. Deinde etiam ipsius antequam commoda occasio se obtulerit, quidijuatu
descensum, incarualioncm, bencficia, miracula, lole- . liujusinotii ex le resciscat. Hac oraiione ad euni ha-
raiaque pro nobis ingratittidinis vilio lahoraulibus bita, lanquam in aquam seminare (12) videbalur.
supplicia, cruceni, lanceam, volunlariam inorletn, ac Neque enim sapientix ad sloliilum 291 anitnum
denique nosiram in integrum restituiionem et revo- aditus unquam patebit.
cationem, atque ad primum bonumredittim; ac post Poslridie autem Barlaam atl eum accedens, de di-
ea ccelorum regnum, quod bomineseo dignosmanet, scessu suo sermonem ingerebat. IIle autem ab eo
reconditutn improbis cruciaiuni ignem nunquam ex- divelli minime sustinens, animo excruciabalur, la-
6tinguendum, perpetuas tenebras, immortalemver- crymisque tolus perfundebaiur. Senex vero cum lon»
niem, cxierasque omnes poenas, quas ii qui peccati - gum ad eum sermonent habuisset, eunniue ul fir-
serviluie se constrinxerunt, sibi ipsis aggesserunt. missimus in bono perstarel ohtestalus essel, verliis-
flaec cum oratione prosecutus esset, ac sub finem in que ad cohortandum accommodatis ipsius pectus
doctrinam ad mores accommodalamdelapsus fuisset,' confirmasset, precibus ab eo contendebai ut Ixto
mullaque de vitx purilate verba fecisset, praesen- atque hilari animo discedeudi potesiatem sibi faceret.
tiumque rerum vaiiititem damnasset, eorumque qui lllud etiam adjungebat, eam brevi inter se roujun-
histotos se addicuntmiseriam coarguisset, orationem clionem muluam fore, qux dissidii omnis expers
tandem prccatione conclusit, a Deo nittiirum ipsi fir- esset. At regis filius, cum nec diuiius seni negoliura
inain ct cnnstantem orlhodoxx fidei confessinnem, facessere, nec eutn expetiio itinere prohibere posset,
vitamque ab omni reprebensionis noia immunein, ac ac prxterea tneluens ne Zardan ille regem de eo cer-
purissimatn muneris sui adinitiistrationem opians. tiorem faceret, ac supplieiis euin afliceret, his ad
Ac postea precaiioni fine imposilo, ad hospiiium eum verbis usus cst : Quandoqttidem iia libi hoc
suutu rursus se recepit. animo insidet, spiritualis Pater ac prxceptorum op-
Regis autem filius, accito Zardane, quid animi ha- time, mihique oraois boni auctor, ut me in mundi
beret periclitans, dixil: Audiisti quaemihi tabula iste vanitate versantem deseras, alque ad spiritualis quie*
5-25 VITA SANCTOUUMBARL.UM EREMITJE ET JOSAPHATINDLE REGIS. S20
tis locura proficiscaris, r.on ullra le retinere atque A Abonutn, quod tanla animum voluptate perfundai, ut
impedimento libi esse audeo. Abi igitur Dei pace Deus se ipsum iis a quibus diligilur donans : cujus
septus, ac mex miserix in prxclaris tuis ad Domi- el ptilchritudo sermoue omni prxstantior est, ei po-
num precibus memoriam ne intermitlas, quo tandem tentia invicta, et gloria sempiterna, el cujus bonaea
ad te pervenire ac faciem tuam perspicere queam. quae ipsius amicos inanent, omnia quae oculis cer-
Unam autem rem a le postulo, nimirum, ut, quo- nuniur imcomparabiliter antecellunt : qux oculus
niam pro luis religiosx vilx sodalibus nihil accipere non vidit, nec auris audivit, nec in cor bominis
voluisli, saltem pro te exiguum aliqnid pecunix in ascenderunt (/ Cor. n)? Quorum utinam libi robu-
victum ac vestem in indumenium accipias. Ille atttem siissima Dei manu seplo ac muuilo hxredem esse
ad eum respondit: Cum pro frairibus meis nihil a le conling.il!
acceperim (neqtie enim illi aliquid ex hujtts mundi Regis autem filius lacrymis perfusus, angebatur,
rebus, a quibus ullro sese removerunt, accipere opus ac summa molestia afficiebatur, ut qui ab amantis-
habent), quonam tandem pacto mihi id acquiram, simo patre ac prxstanlissimo magistro relinqui mi-
quod ipsis interdixi? Nam si pecuniaru n possessio nime sustineret. Et quisnam, inquiebat, o Pater,
bona esset, illis certe anta me eas imperliissem. tuas partes explebit? aut quem tandem hnjusmodi
Quoniam autera exitiosam eartim possessionem esse B 1 pastorem ac ducem consequipotero? el quonam so-
scio, necillos, nec roe item hujusmodi laqueis im- lalio desiderium lui lenibo? Ecce enitn me improbum
plicato '. ac rebellem servum ad Deum adduxisti, atque in filii
Cum igitdr ne hoc quoque ipsi persuadere potuis- et hxredis classe collocasti, ac me perditum alque
sct, ad alieram pelitionem rursum sc converlii, sup- omnibus besiiis prxdam exposilum exquisiisti, 292
plexque ab eo petiit ne preces suas omnino neglige- el cum iis Dei ovibus qux minime aberraveranl co-
ret, nec sc omni moeslitix genere profligaret, verum pulasti (Luc. xv), atque compendiariamveriiatis viam
tit detritum illud et asperura, ac vetusiate confectum mihi demonstrasti (Psal. LXXXV), meque de tenebris
pallium(lum ad religiosx magistri sui vitx refric?n- et umbra m»nis eduxisli (Lucm l), ac pedes meos e
dani memoriam, tum ad prxsidium adversus omnes lubrica elexiiiosa ac perversa etcurva via exlraxisii.
Saianx afflatus) sibi relinqueret, alque ipse pro «o Magnaet adtniranda mihi a le bona orta sunt, alque
aliud acciperet: quo scilicel, inquit, id quod a me ejusmodi, ut singularem eorum magnitudinem nulla
datuin fuerit, perspiciens, humiliiatis meaememo- oratio consequipossit. Magnorumigitur ipse quoque
riam retineas. pro me exiguo homunculoipsius beneficiorumulinara
Atautem senex : Vetusmeum ac detritum pallium sis particeps ! atque id quod mex gratiarum actioni
libi dono dare, aliudque novura indumentura acci- C ( deest expleat Dominus, qui solus beneflciorum rela-
pere, mihi non licet, ne exigui mei laboris mercedem tione eos qui ipsius amorc prxditi sunt superat.
hic recepisse divina senlentia pronuntiel. Cxterum, Barlaam aulem, ipsius lainentationes araputans,
ne luatn animi al.icritalein retundam, vetusta, nec a surrexit, atque ad oranduin se comparavit, inani-
ineis quidquam diversa, ea indumenta sint, qux tnihi busque in ccelumsublalis, hic verbis usus est. Deus
abs te porrigentur. Regis itaque filius, cura asperos et Pater Domininostri Jesu Christi, qui ea qux prius
quosdam ac veiusios pannos quxsivissel, eosque tenebris obducta erant, luce perfudisli, aique res
seni dedissei, ipsius veste invicem accepta, magnam omnes conditas, tam qux aspeciu senliunlur quam
inde Ixtitiam concepit, quavis purpura ac regio or- qux ab oculoruin sensu remotx sunt, ex nihilo pro-
nairenlo cilra omnem comparationempraeslaniiorem duxisti, i|ui ligtiientumluumconveilisli, nec nos post
eam existimans. insipientiam iiosiram abire permisisii, gratias tibi
Divinissimusautem Barlaam jam jamque discedere agimus, ac tux potenlix et sapientix, hoc est Do-
cupiins, ea qua?ad discessum perlinebant loqueba- mino noslro Jesu Christo, per quem eiiam sxcula fe-
tur, posire:uamque hauc ipsi doctrinam adhibuit. cisti (Iteb i), uosque prolapsos et jacentes excitasti,
Charissime frater, inquit, ac suavissime fili, quem et delinquent bus peccata remisteti, errore vagantes
ego per Evangeliumgenui (/ Cor. iv), scis cui Regi D reduxisii, captivos redemisti, morte exstiuctos per
nonieii dedisti, et cttm quo pacta iuivisti. Quare Filii lui ae Domini nostri pretiosum sanguineui ad
firmaea serves necesse est, alque omnia militi.c mu- vitam revocasii.
nia, qux in hujusmodipactorutu charta, prasenle ac Te igimr invoco, atque umgeniium Filium luuni,
tesiatite, atque etiam pacta ipsa lilieris mandanle et sanctissimum tuum Spiritum. Respice in oralioue
universo coelesti exercilu, promisisli, alaeri animoi prxditain hauc ovem, qux per me indignum homi-
exsequaris. Quaequidem si praestiieris, beaius eris. nem ad aliare tuum accedii, aique ipsius aniinam per
Qiiocirca tibi providendumest ne quid praesemium i virtulcm ac graliam tuam sanctifica. Visita vineam
rerum Deo, ipsiusque bonis anleponas. Quid enimi hanc (Psal. LXXIX), qux per Spiritum sancium tuum
rerutn prxsentium lantum terroris afferre potest, plantata esl, atque hoc ei da, ut justilia; fruclufn fe-
quantura ignis xterni crucialus, qui ila ardel, ul in- rat; corrobora eum, paclum tuum iti ipso coufir-
terim lucis omnis expers sit, nec uuquam exurendii uians; ac per boni lui Spiritus sapientiam euiu a
fineni faciat? Ac rursura, quodnain est hujus mundii diaboli frattde aique iinposlufa eripe. Doce einii fa-
1 Hoc intellige de divitiis, quibus tliquis abutilur.
527 DE VITIS PATRUM LIBER PRlMUS. 528
cere volunialem tuam (Psal. CXLII),etauxilium tuum j\ pluin esse perspiciebat, sedulo eum mvisebal.Cum-
ab eo ne auferas (Psal. L). Atque et ipsi et mihi que ipsius statum accurale considerasset, regicoufe-
servo inutili, bonnrum luorum quie finem nesciunt, stim indicavit, 293 se n''''' Q,U0Q'morbum ipsi
hxredilatem consequi beneficio luo conlingai. Quo- accerseret in eo reperire potuisse; ac proinde ita exi-
niain benediclus es el gloriosus in sxcula. Amen stimare etim aliquo anitni moerore aflecttitn in mor-
(Dan. III). bum incidisse. Rex aulera his verbis auditis, boc ar-
Absoluta autem oratione, conversus, ipsum jam bitralus esl eum a Glio asperius acceptum fuisse,
coelestis Patris filium exosculaius est, pacemque ipsi atque hac de causa concepio moerore recessisse.
ac sempiternam salulem precatus, ex aula exeessii, Quidnam aulem id esset deinceps scire cupiens,
lxtusque abiit, gralias Deo agens, cujtis favore iier Zardani se eum, ut oborti morbi causain inlelligeret,
ipsi ex animi sententia successerat. crastino die invisurum signiflcavit.
CAP.XXII. — Josaphai autem , posteaqtiani exiit Zardan aulem hujus promissi cerlior faclus, sla-
Barlaam , precibus sese detlit, calentissimisque la- lim ul diluxit, indumeniis accepiis, ad regem profi-
crymis profusis ad hunc tnodiim loculus est: Deus ciscilur, eumque simul atque ingressus est, liuiui
in adjutoriuni meum inlende, Domineadadjuvandtim prostratus adoravil. Rex aulem : Quid, inquil, lihi
mc feslina (Psal. LXIX).Quoniam libi dereliclus esl B vim attulisti, ut ad me accederes? Nam ipse ad tc
pauper: ovphano In eris atljulor (Psal. ix). Hespice proficisci,menmi|ue erga le amorem omnibus decla-
in me, et tniserere mei (Psal. LXXXV), qui omnes vis rare in animo habebain. Ille aulem respondit: Mor-
salvos fieri, et ad agniiionem veriiatis venire (// bus meus, o rex, non ex eorum numero est quibus
Tim. i). Serva nie, quaeso,indignuin licet homuncu- liomines laborare solent, verum ex animi moesiiiia
hini, atque corrobora, ut in sanctorum mandaiorum et anxietate corde in dolorem prolapso corpus quo-
luorum via ambulem. Quoniam ego imbecillisac rni- que condoluit. Ametitix porro milii ducenduin essei,
ser suni, nec iis viribus, ut boni qnidquam facere pos- si cum ita tne haberem, non ut servum ilecei, a 1 (c
sini. Tu vero salutem mihi afferre potes, qui omnia, accederem; verum ul regia tua majostas ad me famti-
tain qux oculis cernunlur quam quaecerni nequsunt, lum veuieussese faiigaret, exspeclarem. Percoiilanic
cori'.inesatque conservas. Ne me post iniprobas car- auteui rege quiiinain euui in hunc mcerorem cunje-
nis meaevoluntatesahire sine; veruiu doce mc facere cisset, respondens Zardan : Magnum,inquil, pcricu-
voluniatem luam (Psal. CXLII),atque in sempileinam lum mihi impendet, magnisque suppliciis ac muliis
:tc bealam viiain me conserva. 0 Pater, et Fili, et ntoriis gcneribus dignum me agnosco, quoniam prae-
ilivine Spiritus, consubsianiialis, acdivisionis expers ceptis tuis negligenler obsequendo ingeniem tibi jam
Divinitas, te invoco, le gloria afficio. Te enim l.mdat C jamque moeroremaccersivi.
luidquid creaium est, ac te gloria afficiunt inlelle- Ruisum autem ex eo quxrente rege quxnam hti-
ctuales ac corporc vacnntes virtutes in sxcula. jusraodi negligentia esset, in quam iucidisset, quod-
Amen. que periculum illed in quo versatur : In cuslodia
Deinceps igitur quam ailigenlissime seipsum con- domini raei filii tui, inquit, negligenlein nic prxbui.
servabai, alque ita cotnparabal, ul et animx el cor- Improbus enitn quidam ac praesligialor ingresiiis, di
poris puiitatem acquirerei, aiquc in continentia, et Christianx religionis doctrina ad euni vciba fecit,
orationibus, obsecrationibusi]ue, per lotutn noctis Posleaque regi, quos ad ipsius filiurnsmiex sermones
curriculum sese proroganlibus, vitam duceret. Nam habuisset sigdlatim exposuit, quant.mijue ille exipsis
cum plerumqtte diumo temporc, tum ob eorum qui voluptatem cepissel, quodque prorsus Christo se ad
cum ipso versabantur, conlubernium, tuin etintii in- dixisset. Quin eiiam senis nomen ipsi indicavit,
lerdum ob regis ad eum accessum, aut quod ipse ab Barlaam ipsum nuncupari diceus. Nam eliam antea
eo acciretur, sese inlerrumpi videret, nox ipsi, quod rex de Barlaam, ac suninia reli^iosx-ipsius viiaeas-
dieideerai, supplebat, ut qui in precibus el lacrymis periiate, mulla audilione accepcrai, Ut aulem hux
ad diluculum usqtie staret, ac Dei opem imploraret. ad regis aures pcrvenerunl, taniusei mceror oborlus
Unde etiam prophelica illa vo\ in ipso implebatur : D est, ul lotus coiiculeretur, iracundia aesiuarel,alque
ln noctibus exlolliie nianus veslras in sancia, et be- hoc nuiilio pcne exauimaretur. Ac siaiim Ar.icheit
nedicite Dominum (Psal. cxui). quemdam, qui eliam secundum ab eo dignitaiis gra-
Zardan aulem ille, cum hujusmodi ipsius vitx ra- d :m obtinebal, primusquc inoninibus arcants consi-
tioitein inlellexisset, summaque inde mcestitia allice- iis crat, ac prxterea asirologix scientiani tenebat,
retur, gravibusque animi curis vcxaretur, nec quid ad se accivil, eique inagno cum mceroreaique animi
faceret haberel, ad extremum mcerore oppressus, consternatioiie quod acciderat narravit. Jlle aulem
siiuulato morbo, in suas xdes concessit. Quod ut rex ipsius pcriurbaiione animique coufusione conspecta:
comperit, alium quemdam ex his, quos fidissimos Moeslo,inquit, o rex, ac perturbaio auimo esse de
habebat, misit, qui ipsius loco lilio ministrarel. Ipse sine; neque enim mc ipsum de senientia deduclurum
autem valetudinis Zardanis curam gerens, ceieberri- diffido, quin polius illud cerlissimum ltabeo, brevi
mum ad eum medicum mlttii, eunique ut suminain fore ui ille impostoris illius doclrinam abjuret. tux-
ad ipsius curationem solliciiudinera adhibcat rogal. , que voluntaiitnorein gerat.
Medicus fgilur, quoniam eum regi gralum el acce- Cuni igittir his vcrb;s Aracl.es regem ad aniuii hi*
§29 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPHAT INDL4EREGIS, 550
laritatem convertisset, ad hujusmodi negotii consi-,>A specie, tum habiiu venerandos, solitarixque exerci-
derationem animum adjecit. Ac primum, o rex, in- tationis nolas in vultu ferenles, comprehendunt,
quit, lioc ngamus : demus operam ut pestiferumi raptatosque Araclii exhibent, sic animo comparatos,
illtim Barlaara arripiamus. Quod si consequamur, ai ut nec ullo modo perturbareniur, nec ignavuui ali-
scopo, niihi credc, non aberrabimus, nec spe noslrai quid ac trisle vel prx sc ferrent, vel Ioquerenlur.
fallenittr. Nam ille ipse, aut verbis ad persuadendtimi Qui auteui ipsos omnes tanquam anlisles prxibat, ex
accommodatis , aut variis tormenlorum instrumentisi cilicio coniexlam peram, quorumdam sanctorum
impulsus, invilus eiiam ac repugnans, falsa et errorisi Patrum, qtii ex hac vila discesseranl, reliquiis con-
plena verba sua esse confiiebilur, atqtie dominumi fertam gestabal.
ineum filium tuum de senlenlia dimovebit, adducel- Conspeciis aulern ipsis Araches, ut Barlaamnm
quc ut patris dogmatibtts bxreat; sin autem illum minime vidit (nam eum norat) moerore conturbaius
arripere nequeamus, alium egn senemeremilam novi, est, atque ad eos dixit: Ubinam est imposlor ille qui
Nachor nomine, qui Barlaamoita prorsus similisest, regis filium in errorem induxit? Is auiem qui peram
nt vix ab illo mternosci possit. Hic ponro eamdem geslabal respondit : Non est ille inler nos, absit (si-
nobiscum doclrinam profiteiur, eumque in maihema- quidem, Christi gratia pulsus, a nobis fugit), verum
Ihicis raagisirum habui. Ad bunc igilur ego noctu B -1 apud vos domiciliumhabet. Eum ergo, inquit dux,
me conferam, eique omnia sigillatim exponam, ac nosli? Certe, inquit eremiia, eum qui impostor dici-
deinde rumore hoc sparso, Barlaainum scilicet com- tur novi, boc est diabolum, qui in medio vestri habi-
prebensum esse, ipsum exhibebimus. Qui etiam ipse tat, atque a vobis adoratur et colitur. Hic dux : De
Barlaami sibi noinen attribuens, se Christianorunt Barlaam ego quxro, deque eo perconlabar ubinam
sacra colere simulabit, eaque intueri ac defendere esset. Monachus atitem : Cur igitur, inquit, prxpo-
prx se feret. Ac postea, longa disputatione habita, slere locutus es de eo qui regis lilio imposltiram fecit
landein fraclus, manus dabit. Quod cum filius luus nic interrogans? Nam si Darl.iamumquxrebas, otn-
perspexerit, hoc est, Barlaamumviclu.n esse, ac do- nino iia loqui oporlebat : Ubinam ille est qui regis
ctrinam noslram palmam tulisse, non est dubium (ilitim ab errore in viam reduxit, ac salute donavit?
quin ad victorum partes sese adjnncturus sit. Quam Nam ille frater noster est, ac religiosx exercilationis
etiam ad rem istud magni momenti est, quod ille socius. Multi aulem jam dies sunl cum eum non vi-
majestalem luam verelur, tibique obsequi magnopere dimus. Tum Araches : Domnm illius, inquit, milii
studet. Adde quod ille etiam qui Barlaami personam demonstra. Respondit monachus : Si ipsi vos videre
geret, resipiscet, seque in errore versalnni esse af- cordi esset, obviam vobis ipsemet prodiisset, nobls
lirmabil. ( autem ipsius domum indicare minime licet.
C
Hocsermone rex deleclatus est, hominisque con- Qua de causa indignatione percitus dux, atque
silium optimuni esse judicavit, inani videlicet spe irato ac furioso vultu cum intuens, ad cum dixit :
nixus. Quocirca cum Barlaamum nuper recessisse Novis et inusitatis vos mortis generibus nunc macta-
comperissei, eum comprehendere festinabat. Ilaque bo, nisi statim Barlaamum iniliiexhibuerilis. Et quid,
mililibus ac cenlurionibus missis, varius iiinerura inquil monachus, in nobis perspicis, cujus sludio et
exilus occupavit, ea aulem via quam ex omnibus su- amore ab liac vila xgre divellamur, mortemque a le
spectiorem habebat,ipse, conscensis equis, cum omni uobis invehendam pertimescaraus? Quin polius gra-
celeritale persequebatur, atque omni ratione assequi liam tibi habituri sumns, quod virtutis studio hxren-
cogitabat. Cxierum, cum sex tolos dies inani labore tes e viia eduxeris. Neque enim incerta exitus ale-i
294 sese fatigasset, ipse quidem in regio quodam parvum nobis melum injicit, quod scilicet, quo statu
palatio, quod ruri situm eral, remanet. Araclien au- nos arrepiura tnors sit, minime compertum babea-
tem cum equitibus baud paucis ad ipsam usque Sen- mus; ne forie aut volunlaiis lubricum, aut quidam
naariiidem solitudinem conquirendi Barlaami causa diaboli impetus instituti nostri consiantiam inflectat,
misit. Qui cum ad eum Iocum pervenisset, omnium aliterqtie nobis quam ut pactis cum Deo a nobis ini-
incohirum animos perturbavit; atqoe cum illi virum B ' iis consentaneum esl, aut senlire aut facere persua-
eum a se visuui esse negassent, in solitudinem, ul deat. Quocirca cum ea qux vobis ipsis pollicebauiini
pios viros venareiur, sese coniulit. Cumque solitudi- consequi jam omnino desperetis, sine ulla cuncla-
nem illam magna ex parle peragrasset, ac montes lionequod lubel facite. Neque enim pii fralris noslri
cinxisset,vallesquequasdam minime tritas, et accessu domicilium, quamvis nobis cognitum, osiendemus,
difliciles, cum ca hominummanu quam secum habe- nec alia ulla vobis ignola monasteria prodemus, ut
bai, pedibuspervasisset, ad lumulum queindam pro- videlicet hac ratione morleni turpiler effugiamus :
fectus, in ejus fasligio eremilarum lurmain inambu- quin potius praeclare mortem oppetemus, ut prius
Jantemcernit; nullaque interposita mora, eos ad se virtutis sndores, si nunc fortiludinis animi cruorem
adduci jubet. Milites iiaque celerrimo ctirsu, alque Deoofferentes.
alii alios anievorterecoutendentes, tumulum petunt. Hanc eorum sermonis liberlatem sceleralus ille
Eoque cum pervenissent, circumdederunt eors lan- roinime ferens , verum ex hujusmodi animi ma-
quain canes nitilli (Psal. xxi), aut tanquam pestiferx gnitudine gravissima iracundia commoius, niuliis
uuxdam el imuiaues bellux ; atqtie ipsos tum oris ?r« verberibus ac lormentis affecit. Qux tameu illi
 531 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. isn
src perttilemnt, ut enrum animi robnr ac fortitudo>A 1 Rex autem ait: Vosut pestiferosfiomineSac{)opuH
ipsi qunque tyranno admirationem moverel. Cuml seductores suppliciis afflcio, quoniatnomnes in frau-
aiitein muftis illatis suppliciis eos tainen fleclere nonl dera impelliiis, atqueavitx Jucundilaiibusavocatis,ac
potufsseT,nec quisquam inter eos invenius esset quiI pro dulci vita et stiavissima cupiditaie huceos adigi-
Barfaamnm ipsi ostendere sustineret, arreptos eos3 tis, ut duram et sordidam alque xrumnosam han».
ad regem duci, atque inter eundum percuti contume-- viix raiionem amplexentur, deornmque honorem
Iiisque affici jubet, retiqniarum etiam peram interimi Jesu tribuendutri esse prxdicalis. Quocirca, ne popu-
gesiantes. lus, imposturam vestram sequens, deseriam terrain
CAP.XXIU. — Interjectis iiaque baud paucis die-. _ refinquat, at|ue a patriis diis deficiens, alienum ado-
bus, ad regem ipsos adduxil, deqne eorum siatu eum, ret, snppliciis vos ac inorte muliare dignura esse
certiorem fecit. Ac deinde ipsi acerbissima iracundia( jndicavi. Monachus autein inquit : Si omnes bono-
inftainmato eos sistii. Quibus perspeclis, ipse iudi- rum hujusce vilx panicipes esse cupis, cnr non
gnatione xsluans, furenlis hominis speciem prxbe- omnibus ex aeqoo delicias et opes tuas imperiis?
liat. Cumque ipsos crudelissime cxdi jussisset, Verum alii quitlem quamplurimi paupertate confli-
posteaquara plagis atrocem in modum concisos v dit, ctantur, tu vero ipsorum facullates per vim erepias
vix landem ex ingenii fnrore emergens, carnificibus. B •* tnis adjungis? Ex quo perspicuum est le salutis p»-
verberandi linem facere imperavit, atque aa eos ait : puli cura minime langi, lertnn carnem tuam sagi-
Quanara de causa hxc mortuorum ossa 295 gesta- nare, materiam videlicet corrosuris verniibus prx-
tis? Si eorum, ad quos pertinent desiderio hxc fertis, parantem. Ac propterea omnium Deo abjurato, eos
hac ipsa hora vos etiam cum illis collocabo, ut, vo- qui non sunl, et qni omne flagiiiorum genus invene-
torum vestrorum compotes effecli, graliam mihi ha- runl, deos appellasti, nt duni ad eorum imitalionem
bealis. Divinx autem illius cohortis dux atque an- libidinoseac flagiliose vivis, id Dssei|tiaris, tit deo
tistes regias minas pro niliilo ducens perinde ac sij rum imitator esse prjrdiceris. Nam i|iiid afferri po-
nihil ipsi adversi contigisset, libera voce ac splendido, test, (|uin qux vestri dii feceruni, eadem quoqtie
vultu, giatiamqtie in ipsius anima insidentem signi- homines, qtii ipsis animum adjiciunt, facianl? Qua-
ficante, ad littnc modtim respondit : Hxc pura et; propter in magno profeclo errore versaris, o rex.
sancla ossa idcirco citcumferimus, ut admirabilium, Vereris autem ne quosdam populares tuos adduca-
virorum, quorum ipsa sunt, desiderium utcunquei mus ut nosiris decretis assenlientes, a tuo impcrio
kmiamus, eorumque rcligiosamexercilationem, Deo- desciscant, alque ad ejus qui omnia continet ac tue-
que cbaram vitam nobis in memoriam revocemus, lur parles se adjungant. Cupisenim inulios te avari-
atque ad ejusdem vilx studium uos ipsos excitemus, C ^ tix tux adminislros habcre, ut insi qnidem xrumnas
ac requiem eam et delicias eas in quihus nunc ver- subeant, tibi autem eorum opera quxslus augean-
santur ob oculos nobis proponenles, ipsos quidem lur : quemadmodumvidelicet si quispiam canes aut
beatos prxdicamus, nos autem ad sequenda eorum aves ad prxdam cicuralas alens, eos quidem ante
vestigia nos ipsos mutuo acuimus. Quin eliam morlis prxdain demtilceat, posteaquam anietn aliquid arri-
memoriam, qux permagnam ulilitatem affert, aique ptierint, ex ore prxdam ipsis exlorqueai. Ad eum-
ad religiosx vilx certamina promptos nos ac velut dem enim modtim lu quoque multos hahere cupiens,
pennatos reddit, nobis hinc comparamus, ac praeter- qui tibi partim e terra, pirlini e mari tribula et ve-
ea ex eorum cont icto sanctitatem haurimus. ctigalia deferanl, ais quidem libi eorum saluieut
Rursum igitur rex : Si, inquit, mortis recordatio curx esse, caslerum sempiternum ipsi-, priustpiam
vestra sententia utilitalem parit, quidnam causx est eiiam tihi ipsi exitium accersis, lihique illutf satis
cur non in corporum poiius vestrorum ossibus, qux est, ut opes qtMvisstercore ac ccenoviliores libi af-
vestra sunt, ac propediem interibuni, qtiani in his fluant, nec animadveriis le luminis loco lenebras
alienia atque cormplis hanc memoriam usurpatis? complecli. Verum ex hoc gravi somno, quaeso,enier-
Respondit monachus : Cum quinque causas atlu- ge, claiisosqne tuos oculos aperi, ac Dci nosiri glo-
lerim quamobrcm reliquias circumferamus, lu ad D ^ riam, oinnibus undiqueilluccntem,cerne, tandemque
unam duntaxat respondens, cavillis in nos uteris. -aliquando ad leipsum redi. Intelligite enim, inquii,
Verum expressius, mihi crede, eorum qui jam deces- insipienles in populo,el stulli aliquaudosapite (Psal.
serunt ossa mortis memoriam repraesenlaoi, quam xxxix). Illinl scias, alium deum non esse prxter
eorum qui hujus vilx usura fruuntur. Caeterum Deum nostrum (Psat. xvn), nec ullatn, nisi in ipso
quoniam tu de his ita staluis, alque ossa ea quae in salutcm.
carne tua sunt mortem lihi oculis objiciuut, qui fit Uex autem : Slullis, inquit, his tuis ntigis fiuein
ut ipse jam jamque venlurac mortis memor, luis re- impone, ac mihi prolinus Barlaamum ostende, :\\<,\
bus recte non consulas, verum animam tuam omni alioqui ejusmodi pcenarum instruinenta experi»ris,
flagitiorum generi addictam habeas, i)ei aut culiores qiiorum nunquain abs le periculum facltim e.SUFor-
ac pietatis sludiosos, qui te nihil lxserunt, nihil tissimus aulem ille, ac prxstanli animi tviagnitudiue
prxsentium rerura tecum cotnmune habent, aut tibi monacliiis, coelestisquephilesophiie linaior ob re-
eripere conlendunt, imraanem et crudeicm in mo- gias minas nullo inodo de senleuua dimovebatur,
dum de medio tollas? sed inircpido peclore slans, 296 dicebat: Ea quae
533 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITJl ET JOSAPHAT INDI^EREGIS. 554
a te jubentur, o rcx, facere, minime a r.obisindi- A conntes eam celeritatem adhibuerunt ut hominem ar-
ctum est, sed qux a Domino nostro imperata sunt; riperent eumque ad ipsum adducereut. De quo cum
qui nos remperantix sludere, atqtte omnes volupta- quisnam esset, quatnque religionemcoleret, el quo-
les et ciroidilates in poiestate tenere, fortitudinem- nam nomine vocaretur, quxsivisset, Christianum ille
quecolere, ac laborem omnetn etaffliciwneni juslitix se isse professus est, Barlaamumque nuncupari
causa sustinere docet. Quo igitur graviora nobis pie- (queniadniodumvidelicet ab ipsis instructus ftierat)
latis causa mala inttilens, eo prxclarius de nobis quo nomine gaudio perftisusAraches, utquidem pr«
meritus fueris. Quocirca quidquid lubet fac; neque se Irebal, acceplo eo, quamprimumad regem rever-
euini commiltemusnt aliquidquod a recto abliorreat tilur, eique ipsum exhibet. Aitque rex audientibus
faciamus, ac peccaio nos addicamus. Nec eniin leve iis qui astabant : Tunc es llle dxmonis administer
lioc scelus esse putes, si colluclatorem ac commili- Barlaam? llle atitem respondit : Deiadminister sum,
tonem noslnim libi in manus tradamus. Verum Iioc ac non dxmonuin, quamobrem ne me conviciis in-
nomine minime nos irridebis,, quamvis etiam sex- cessas. Plurimasenim mihigraiias agere debes, qtio-
centas mories nobis inferas. Neque enim adeo ignavi niam filium ttiiim errore atque impostura Jiberatum
sumus, ut lormenlorum luorum metu philosophiam ad Dei cultura erudivi, atque cuii vero Deoin gra-
nostram prodamus', alque aliquid divina Icge indi- B liam reductmn omui virtutis genere inslilui. Rur-
gnum perpetremus. Adversus hsec quxcuuque tor- sum autem rex irali animi speciem prxferens, dixit:
inenlorum instrumenla nosti, ea expedias licet. No- Par sane erat tit, libi sermouis o i.nis ac defensio-
bis quippe vivere Cbristus est, ac mori prxslanlissi- nis facultate prxcisa, sine ulla inierrogalioue te
mutn lucrum (Philip. i). iuorle multarem. Verum pro tnea humanitate latiti-
Ob hujusmodi verha rex furore inflammatus, theo- spor te fero, quousqtie ad cerltira dieni de le qux-
logas eomtn linguas ainputari jubet, oculosque erui, stionem habuero. Ac siquidern mihi obtemperandum
nianusque simul ac pedes Iruncari. Qua sententia duxeris, veniam obtinebis; sin minus, pessimatu
pronuutiaia, lictores et satelliles circunisianies inhtt- mortem oppetes. Har-clocutus, Arachi eum tradit,
maue ac crudeliler ipsos demutilabanl. Ac linguas mandatque ut eum quam diligentissime custodiat.
quidem eoruin uncinis ex ore exlractas belluina qua- Postridie auicni illinc ad palatiutn suum reversus
dam feritate abscindebant, omlos autem ferreis un- est. Repenie igilur captum esse Barlaamum rumorc
guibus eruebant, ac denique iitstrumenlis quibusdam ferebalur, adeo ut ipse quoque regis filius hac re au-
eorum mapus ac pedes luvanles, ampuiabanl: at flita gravissimo animi dolore afficeretur, nec ullo
beati illi ac veuerandi et generosi viri, tanquam arl modo lacrymis moderari posset, verum gemitibus ac
epulas vocali, strenuo et forli auimo ad cruciatus ac C iuctibus Deum obsecraret, ipsumque ut seni opem
cedebant, routuis cohortationibus sese acuenles, at- ferret oblesiarelur. Nec vero lugentem eum bonus
que ad morlem pro Christo subeundam forli alque ille Deus despexit; benignus euim esl iis qui ipsius
inirepido aniuio pergenles. opem in die tribulalionis exspectant, atque eos qui
In hujusmodivariis suppliciis sacrosancti monachi ipsius metu prxdili sunt agnoscit. Unde etiam ju-
(15), numero decem et septem, forles ac toleranlia veni per nocturnum visum outnia declarat, roburque
prxditas auimas suas Domino commendaruni. Ex ipsi addit, atque ad pielatis certamen eum conlirmat.
<jiioperspicue constat animum pietate prxditum vi- Experrectus itaquecor suum patilo ante mnestitia ae
l.osis affectionibus imperare, quemadinodum qui- dolore profligatum, Ixtitia et fidiici.)-suavissimoque
dam a noslris decrelis alienus prodidit (Joseplms),se- lumine 297 perfustiiii reperit. Rex aulem his ila
nis sacerdoiis ac septem flliorum cenamina comme- gesiis, atque iniia hujusmodi cogitatione, gaudebat,
morans, qui una cum matre pari omnino sententia prxclara considerattonese titi existimans, amplissi-
prxdita pro palrix legis defensionedimicarunt. Qui- mamqtie Arachi gratiam haben=. Verum, ut divini
bus toteraniia el animi roagnilttdine nihilo inferiores Davidis verbis utar, mentila est iniquitas sibi (Psal.
hi eximii Patres ac supernae Jerusalem cives exsli- xxix), aique justitia adversus iniquilalem paltuam
terunt. D lulit, prorsus videlicet eam sternetis ac dejiciens,
CAP.XXIV. — His igitur pia morte perfunctis, periilque inemoria ejus cum sonilu (Psat. ix) I
rex ad primarium consiliarium suum Aracheit dixit: queinadinodiim sermonis progressu a nobis osten-
Quoniamprius consilium miniine successit, ad po- detur).
sterius auimura adjice, ac Nachorem accersendum Biduo qnippe post rex ad filii palatiura accessit,
cura. Aracbes igitur, intempesla nocie ad ejus spe- eoque ipsi obviam prodetinte, pater eum suo more
luncara se contulit, siquidem in soliludine habitabat, uiinitne osculatus est, veruin, indignanti atque irato
divinationi operam dans. Cumque ipsi consilium id similis, in regiuin cubiculum ingressus, moestovultu
ouine quod cepissent declarasset, simul atque dilu- consedit. Ac deinde accito filio, his ad eum verbis
xit, ad regem se recepit. At tum quxsitis rursus uiitur : Fili, quxtiam hxc fama esl, quae ad aures
equis, ad investiganduinBarlaamumsese abire simu- meas permeavit, animtnnque meum moerore confl-
iavit. Cuin aulem exiisset, ac loca solitaria perlu- cit ? neque enim exisiimo ullum unquam hoiuinein
straret. virum unum ex voragine quadam egredien- ob flliiortum taulo gaudio perfusumfuisse, quantar»
teui conspiciu Quew cura per&equijussisset, ipsius ego tua causa voluptaiem percepi; nee rursum ul-
555 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. S36
Juni iinquam lantum mceroris ex filio contraxisse Ainficias iverim. Tenebris enim fuga relictis, ad lu
credo, quantum nunc ex te contraxi. Meam enim cem accurri, ac relicto errore ad veritalem ine ad-
canitiem dedecore affecisti, ac lucern oculorum meo- junxi : nuntioque dxmonibus remisso, ad Cltristi
i uiii abstulisti, nervorumque meorum robur exci- ordines me contuli, qui Dei Palris Filius ac Verbum
disti. Timor enim, quem tua causa limebam, eve- est, cujusque verbo omnia ex nihilo in ortum pro
nit iuilii: et quod verebar, accidit mihi. Faclusque ducla sunl, quique efficto e lerra bomine vitalem
sum liostibus meis in ludibrium, et in risum adver- ipsi spintum insuffhvit, eumque in volupiatis para-
sariis meis (Job. 111).Slulta raente ac puerili anirao diso, ut illic degeret, collocavit. Cumque ipsius
impostorum verbis lidem adhibuisti, alque impro- mandalum violasset, mortique proinde obnoxium se
borum et malevolorum hominum consilium consilio reddidisset, atque horreudi mundi principis poie
meo antiquius babens, ac deorum nostrorum cultum stati subjecisset, non tameu oinnia facere deslitit,
relinquens , ad alieni Dei cultum te contulisti. Quid- quo eum ad pristinam dignitatem revocaret. Ac pro-
nain tibi, fili, in mentem venil, ut bxc faceres ; ac pterea ille rerum oniniura conditarum effector, ge-
tu, quem in omni securitate alere me sperabam , nerisque nostri arcliiteclus, nostra causa homo ef-
quemque senectuiis mex baculum ac robur habi- fectus est, alque in terram veniens, et e sancla
turum optimumque regni mei successorem relictu- B Virgine nascens, cum hominibus consuetudinem
rura me existiniabam, inimici alque hostilis in me habuit (Baruch. 111). Ac pro nobis ingratis servis
animi argumenlum exhibere minime dubitares? Dominus morlem subiit, el quidem inorlem crucis
An non consentaneum erat ut mihi polius pare- ( Philip. II ), ut videlicet peccati tyrannis de inedio
res, meaque secreta sequereris, quam versipellis tollcrelur, priorque condemnatio deleretur, ac coeli
ac pulidi senis nugis stuliisque sermonibus cederes, portx uobis rursum palerent. Nam illuc naiurara
qui tibi hoc in animtim immisit, ut pro dulci viia 298 noslram evexit, atque in glorix ibrono collo-
acerbam susciperes, ac pro suavissimis deliciis du- cavit, regnumque finis expers, iis qui ipsius amore
rain illam et asperam vi?m, quant Marix filius le- prxdili sunt, donavit, bonaque omni sermone atque
nere admonet, ingredereris? Annon autem etiam auditu prxstantiora (/ Cor. u). Ipse enira esl forlis
summorum deorum iratn pertimescis, ne fulmine le ille, ac solus potens, Rex regum el Dominusdomi-
feriant, aut tonilruo interimant, propterea quod nantium ( Apoc. xix ), cujus robur invictum est, et
repudiatis ac pro nibilo habitis iis qui nos tot tantis- polculia ejusmodi qux omnem ingenii conjecturam
que beneficiis affecerunt, ac regio diademate orna- excedat; qui solus sancius est, et in sanciis requies-
runt, genlesqtte numerosissimas dltioni nostrx atque cens ; qui cura Patre et Spiriiu sancto glorificatur ;
imperio subjecerunt, ac denique ut precum mearum C in quorura nomine baptizaius sum, et quos confi-
et oralionuni opera gignereris , ac dulcissimx bujus leor, celebro atque adoro, unum Deum in tribus
Jucis particeps fieres, prxter spem effecerunt, ei qui personis, consubstantialem, ac confusionis exper-
cruci affixus est arctissime te conjunxisti, inanibus tem, increalum, immorialem , sempilernum , infini-
videlicet ipsius cullorum promissis deceplus, qui tum , ab omni circumscriptione remotmn , corpore
nova quxdam sxcula confingunt, morluorumque vacanlem , a perlurbationibus et inulalioue atqoe
corporum resui rectionem nugantur, aliaque sexcenta, conversione alienum , omni lermino carenten, lio-
ut stolidis bominibus fttciim faciant, introducunt? niiatis et justilix ac sempiternx lucis foniem,'reruin
Verum nuuc saltem, cbarissime fili, si quid mihi omnium condilarum, lam qux cerni possunt quam
palri luo obtemperandum putas, prolixis his nugis qux oculorum sensum fugiunt, effcctorem, atque
longum valere jussis, benignis diis, quxso, sacrifica, omiiia conlinentem el conservanleni, omnibus pro-
atque eos plurimis victimis et sacrificiis placare stu- spicientem, atque in omnia rrgnum et imperium ob-
deainus, ut errati veniam ab ipsis impetres, siqui- linentem. Neque enim sine ipso res ulla facia est,
dem hanc vim illi habent, ul et beneficiis el suppli- nec sine ipsius providentia quidqtiam conflari ac
ciis afficere possint. consistere potest. Ipse siquidem est omnium vila ,
Ac nos eorum qtix diximus exemplum libi sumits, D omitium coagmentatio, omnium illuminaiio, (otus
qui ipsorum beneficio ad hoc imperium pervenimus, dulcedo, ac toius sine ulla saiuritate desiderabilis
alque banc ipsis beneficii vicem rependimus, ut et ( Cant, v ), omniumque rerum expeiendarum suin-
eorum cultoribus honorcm tribuamus, et eos qui ad- mus veriex. Quocirca Dtum htitic , quia lanla boni-
duci nequeunt ut ipsis sacrificent, suppliciis excru- tate ac potenlia prxditus est, reliui|uere, atque im-
ciemus. Multas igitur hujusmodi nugas coinmemo- puros dxmones viiiorumque omnitim archiieclos co-
ranle rege, ac nostra quidem dogmala suggillanle et lere, surdisque ac mulis siatuis, qnx nec aliquid
traducente, idolorum autem cullum laudibus et en- sunt ncc eruni, cultiim ac veneralionem tribuere ,
coiniis prosequente, divinissimus juvenis rem eo loco cujus tandem, o pater, stuliilitc ac dementix fueril?
esse videns, ut noti jam angulum el laiebras, veruin Ecqtiando enitn vox ab ipsis audita esl ? Ecquando
candelabrum potius ac speculum desideraret (Mattli. vel exiguum iis, qni preccs ad ipsos adhibebaut,
v), quo omnibus in perspicuo esset, libertate ac fi- dederunt? Ecquando atnbularunt, aut sensuin ullum
ducia plenus, ad hunc modum locutus est: acceperuni ? Nani neque hi qui stabant sessionis un-
Quod a uie factum est, o here, haudquadquam quam luciniiierunt, nec qtii scdebant stantes umjuam
 557 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMIT.E ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 538
visisunt. Horumturpitudinem ac feloremet stuporem, A , est ? Aut quonam modo pater ille, ac non potius
atque etiaui dxmonum in ipsis operantiura, ac per hostis 299 vocandus sil? Quocirca nec ego posthac
jpsos iinposttiram vobis facientium, infirmiiatem at- le patrem appellabo, verum a te abscedam, non se-
que imbecillitatem , cum a viro sanclo intellexissera, cns alque is qui serpenlem fugit: siquidem te saluti
eorumque improbilatcm rejecissem, ac perlecto odioi mex invidere, nieque in exitium pervim itnpellere
inseciaius fuissem, ad Deum vivum ac verum me perspecium habuero. Nam si mihi vim afferre, ac
adjuuxi, ipsique ad exlremum usque vitx spiritum tyranuice mecum agere velis, quemadmodum etiaiu
serviain , quo etiam in ipsius manus spiritus meus dixisli, nihil aliud, mihi crede, hiuc lucri facies,
veuiat. quam ut patris loco, tyrannus et carnifex appelleris.
Cum igitur tanla bona, qtixque nulla oratione Quandoquitlem facilius tibi fuerit aquilae vestigia
explicari possinl, mihi occurrissent, gaudebam qui- consequi, ac per ipsum aerem volare, quam tne de
dera me improborum dxnionum servitute liberalum, niea in Christum flde ac prxclaro foederecum ipso
atque ab horrenda caplivilate revocalum, ac Domi- iuilo deducere. Verum intellige, o paler, alque, ista
nici vultus lumine ( Psal. tv ) collustralum esse : il- oculoruin menlis lippitudine et caligine discussa,
lud antem me angebat, animumqtte meum di irahe- suspice, ac Dei mei lumen, omnes undique collu-
bal, quod tu, tlomintis ac paler meus, hujusmodi 'B strans, intuere, aique ipse tandem aliquando suavis-
bcneticinrum minime particeps esses. Verum animi simo illitts splindore illuniiiiare. Ut quid enim te
tui in senientia lua pertinaciam mettiens , moerorem ipsum carnis affectionibus ac voluniatibus totum le
ineum peciore premebam, quod libi stomachummo- tradidisii, ncc ullo modo ex ipsis emergis? lllud in-
vere minime vellem. Deum autem orare atque obse- tellige, quod omnis caro fenum est, et omnis gloria
crare non inlerniitieham, ut a longinquo exsilio, ejus tanquam flos feni. Exsiccatum est fenum.et
qtiod libi ipsi accersivisli, cum pietaiis fugiiivus, flos ejus decidit; verbum atitem Domini mei, quod
viiiique omnis et impietatis minister effectus es, te omnibus annuntiatum est, manet in xlernum (/
revocaret. Quoniam autem tu ipse, o paier, res meas Pet. n).
in aperlum prolulisti, qux mea omnino sententia Quid igitur ila perdite atque insane gloriam eam
sil, audi : Pacla cum Deo meo inita non frangam ; retines et amplecteris, qux inslar recentium florura
non, inquam , per eum qui me prelioso cruore sue niarcescit atque delciur, et exsecrandas ac fetidas de-
a servitule vindicavit. Quamobrem, cum quid animi licias, venlrisque et corum qux infra venlrem sunt
habeam libi exploraium sit, ncgotium libi ipsi faces- affectiones, qux quidem ad aliqitod tempus stulto-
sere desine, a praeclara confessione nie deducere rum sensus obleclant, cxterum amarius felle postea
moliens. Nam quemadmodum si ccelum nianii arri- 'C digeruntur, tum nimirum ctirn umbrx istx, atque
pere, aul lotum marc exsiccare in aniinum induxe- inanis liujusce vilx insomnia prxterieriut, atque in
ris, irrilus aique inutilis libi bic conatus fuerit, eo- perpeluo iguis nunquam exslinguendi ac tenebrosi
dem modo hoc quoque irritum libi fore persuade. cruciatu eorum amatores, et qui iniqiiitali operam
Ac propterea, aut ipse consilio meo obsequens, ad dant, provolveniur, ubi in somnis vermis absque ullo
Christum le adjunge , ul bona ea qux cogitationem fine ipsos corrodet, ac perpeluus ignis in inlinita sx-
omnem superant percipias, sociique inler nos, 111 cula eos concremabit? Inier quos, o rein gravem, lu
naturx, ila etiam fidei simus, aut a tua filietate, quoque conclusus, ob scelerata consilia lua gravi
imhi crede, abscedam, puraque conscientia Deura poenitentia afficieris, atque hos dies multuin requi-
meum c-olam. res, meorumque vcrborum recordaberis. Veruin ni-
Hxc igitur omma ut rex audivit, impotenii furore hil ex ejusmddipoenitentia ulililalis percipies, siqui-
confesiim percitus, itacunde ad eum loquebatur, dem in inferno pocnilenlix atque confessiotii locus
denlibusque fureniis insiar frendens, his verbis usus non est (Psalm. vi)
esi: Quisnam alius mihi tauiorum malorum auclor Nam prxsens lempus labori prxsiittitum est, fu-
esl, ut ego ipse, qui te tanto amore complexus siini, turum auiem mercedi. Ac profeclo etiamsi prxsenies
eaque tua causa feci, qux nullus unquam pater fe-1D voluplaies fluxioni et interitui miniine subjectx es-
cil ? Qua etiam de causa mentis tux perversitas ac scnt, verum cum dominis suis in xlermim durareni,
pervicacia, ex licentia mea colleciis viribus, ul in non tamen propierea eas Chrisii beneficiis ac bonis
meum caput insanires, fecit. Non abs re igilur in omni cogilalione prxstantioribus antelerre oporte-
ortu tuo astrologi malum et improbum virnni alque bat? Nam quanto sol profunda nocte clarior est atque
arroganlem, et adversus parentes conlumacem le splendidior, tanio quoque aique etiani inulto magis
fore dixerunt. Al si nuuc quoque commiseris ut con- bona ea qux Dei amore prxditis proinissa sunt qnovis
silum meum frustra cadat, hostilem in le animum terreno regno illuslriora et magnilicenliora suni.
gcrain , atque ita te mullabo, ut ne in hnstes qtiidem 1'roindeque omnino consenlaneum erat ea qux nia-
suos lantaesxviiix specimen quisquam exhibeat. jora et prxslanliora sunt inferioribus ac vilioribus
Rursum autem ille : Quidnam cst, o rex, cur ira- antiquiora habere. Cum aulem omnes hujusce vitx
cuudia iuflammeris, eoque nomine discrucieris, res el corruptioni obnoxix sint(/ofr. xiv), et mso-
quod tanta boua divinitus sim conseculus? Et quis mnii atque umbrse instar praetereant ac deleanlur
unquani paler filii felicilate dolere atque angi visus (Psal. cxi.m), adeo ut instabilibus politis auris, et
»39 DE VITJS PATRUU LTBERPRIMUS. 540
navis per mare currentis vestigiis, quam hominum A } esset, al<|ue iralus secessisset, fllius in cubicjluin
prosperiiati fides habenda sit; qux landem simplici- ingressus, subiatis adsui cerlatninis arbiirmn oculis,
tas, vel ui reciius loquar, stullilia et dementia haec ex intiino corde exclatnavit: Dotnine Deus uieus,
est, ea qux caduca et imbecilla corruptiooique ob- dulcis spes, minimeque mendax promissio, ac firinuin
noxia sunt, imo nibil prorsus sunt, iis quae a corru- eormn ipii se tibi loios devoverunt perfugium, pro-
pfione aliena ac sempiterna sunt, potiora ducere, ac pitio ac benigno oculo pectoris mei contriiionem
propler caducarum rertim fructum, buiiorum illo- cerne, nec me derelinquas, nec discedas a me(Psal.
rum fructu ab oinni successione remolo privari ? Au xxxvn); verum, juxla pollicitalionem ttiatn, abotnni
Uun hxc, o pater, intelliges? An non prxtereuntia mendacio alienam, titecum, hoc est, cutn indigno
prxteribis, atque ad ea qux fixa et ceria suni, aiji- atque abjeclo homunculo sis.Teenim rerum oiiiniuin
mum ndjunges ? An non palriam peregrinalicni an- condilarum effectorem et gubernaiorem agnosco et
tepmies, lucem tenebris, spiritum carni, vitain x- confileor. Quocirca in hac prxclara confessionevo-
ternam umbrx mortis, ea qux non dilabuntur fluxis lim me confirmes, ut ad extremmn usqtie spirituin
ct fragilibus? An non ex alroci hac horrendi niiindi in ea permaneam. Respice in ine, et miserere inei
principis, hoc esi perversi diaboli servitute, fnga te (Psat. xxiv); iuihiqtie asla, illxsum alque incolu-
subduces, teque ad bonum et ad inisericordiam pro- B 1 mem ab omni Salanx operatione me conservatis.
pensissimum Dominura conferes? An non a liiulto- fiespice, o Rex, siquidem anima mea vehemenli tui
ruiu coramenliiiorum deorum cultu leipsum ahduces, desidcrio flagral, atque ila inc.ensa esl, tanquam in
atque uni vivo ac vero Deo culttim adhihebis ? Nam sitis ardore in lerra inaqunsa, te immortalitatis fnn-
etsi in Deum peccasti, cum mullas in etiiti blasphe- tem concupiscens (Psal. LMI). Ne tradas bestiisani-
mias effudisli, atque ipsius servos gravibus tormen- mara confllentem tibi : el aniime pauperis lui ne
tis excruciatos necasti, non tainen dubilo quin te ad obliviscaris in finem (Psal. LXXIII).Veruni inihi be-
meliorem menlem redeunlem susceplurus sil, oui- nelicio tuo conlingat ut per omnetn viluecursum pro
niaijtte delicia lua e memoria ejecmrus. Non enim luo nomitte luaqtie confessione omnia perpetiar, nie-
inoiiem peccatoris,sed inagisul convertatur et vivat, que tottim libi immolem. Te enim robtir affarente,
ille vult (Eiech. xvm), qui ul nos a recla via aber- imbecilles etiam viribus pollent, quoniam tu solus
rantes requircrel, ex ea subliuiilate qux iiullis verbis invictus es propugnator, ac Deus misericors, quein
exponi potest desccndit, crucemque el inoriein no- quidquid creatum est, benedicit ac celebrat i/i sxcula
stra causa perlulit, ac nos qui sub peccato vcnditi sxculorum. Amen.
eranius, pretioso suo sanguine redemii. Ipsi lans et Hac oralione functus, divinam con^olationem iu
gloria in sxcula sxculorum. Amen (liom. vu). u' pecius suum illabi sensit; fiduciaqueperfusus, lotam
Hex autem sttipore simul atque ira correplus est: noclem in precibus traduxil. Rex auiem cum de fiiii
illud nempe, ob filiiprudemiam, atque ejtisniodi ser- slatu cum Arache sermones contulissct, ipsique ri-
iiiones, qui ntillo pacto refelli possent; hoc atitein, gidam ipsius libertatem animique in sententia pervi-
quia ipsius deos Iraducere ac criminari non desine- caciam declarasset, hoc coiisilium c;;pit, ul quam
bal, totainque ipsiusvitam suggillabal ac proscinde- lieriposset amicissime alque ohsequiosissime cuin eo
bal, Atque hujusmodi quidem sermonis splendorem colloqueretur, blanditiis videlicet periecluruin se
ob internam lenebrarum crassiliem haudquaqtiam sperans ut euin ad se pertraheret. Crastino itaquc
admisiL Cum aulem ob araoris a natura insiti affe- die ad lilium se confert, ac propins sedens, ipsuiu
cluin in ipsum animadverlere, aut euin inalo aliqun accersil, atque coiupleciilur et exoscnlatur, ieniter-
multare non posset, rursumquc ipsum de 300 se"" que ac placide irrcpens : 0 charissime el amanlissime
lentia dimovere se posse prorsus desperaret, veriius Jili, inquit, palris caiiiiieiu honore affice, precibus-
ne si pluribus eum sermonibus lacesserel, eo libere que ineis auditis accede, ac diis sacrificium adhibe.
ac Adeuler luqueme, deosque suggillante atque ca- Sic enim et illos benignos ei faciles liabiturus es, et
vijiis iuseciante, majore ipse iracuudia inflaramatus, dierum diulurnitaiem, gloriamque omnem, et inof-
hosti'e aliquid iu eiim designaret, iralo animo sur- fensum regnum, omnisque generis bona ab ipsis
gens secessil, his duntaxat verbis utens : Uiinam percipies, et mihi patri tuo per oninem vitam charus
iiuiiquain nalus fuisses, nec in lucem prodiisses, sii eris; ac denique lioc assequeris, ut omnes hoiuines
qtiideni fuiurutii erat ui in deos lam impius et con- te in honore habeant, laudibusque efferant. Siqui-
tumeliosus esses, atque a paterna amicitia el admo- dem ad laudem adipiscendatn magiu inlerest palri
nitione abscederes. Verum adversarii deos quorutn obedire, ac prxsertim in iis rebus, quae ad bouuin
itivictum robur esl, non perpetuo subsannabiint, nec et ad deorum benevolentiam spectant. Quidnam au-
iliu gaudebunt, nec eorum prxstigix vim babiiurx fili, censes, utrum ne me consulto ac de indu-
tero,
sunt. Nam nisi mihi dicio autlicntcm alque erga dcos' slria a bona via contrariam iogredi
multis deflexisse, alque
gralmn le prxbueris, prius ac variis lormen- an vero boni ignoraiione et imperitia
tis aifticttunacerbissima morie te de medio tollam, nialuisse,
uec tecum ut cuui filio, sed ul cum hoste aliquo ac[ ineipsum pestiferis dogmalibus dedidisse? Cerle si
rebelU agaro. me sponle ac de industria, contra quatu utile sit,
CAP.XXV. — His minis cum in eum pater usus. niala bonis prxferre, inortetnque vita poliorem lia-
841 V4TASANCTORUMBARLAAMRRBHIT^ RT #OSAPnAi IUDIJE REGIS. 543
bere existimas, vehemetiter, o ftli, a recto judicio.>A bouittt: est invenit, obtempera. En eui» denionalra-
inihi aberrare vitleris tuui est me nec sponte nec per ignorationem a hono
An non vides quot serumnis et afflictionibus me- aherrasse, verum el illud invenisse et accepisse. Cti-
ipsum persxpe Iradai», lum in expeditkwibus ad- pio autem te quoque in stulu»errore minime versari,
versus hostes, tum ir> publicorum negoliorum pro- verum uieisvestigiishxrere; quaniobiem lacpalrem
euratione meipsum eccupans, adeo nt famem etiami tuum verearis. An nescis quantum bonum sit patri
ac sitim, com ka nccesse est, perferam, ac pedibus; oblemperare, aique ipsi in einmbus rebus obscHtui,
ambolem, humique somnura carpam? Opurn auiem, qiiemadntodum contra qnam exitiosum etexsecrao-
et pecuttiarum tanta in me contemptio ac tiespicien- duin pairis aiiimum exacerbare, ipsiusquejussa pro
tia esl, ut inierdum profnsa manu palatii mei the- niltilo habere? Omnes enira qui hxc leceruHl, malo
sattros exhauriam, qtio amplissima diis delubra ex- morlis gencre inierierunt. Quo in nuinero, fili, uli-
slriiam, omnique ornalu illustrem, aw pecuniarum nain ne ceusearis! verum ea quaeparenli grata suul,
aggerrs militibus liberalissime distribuam. Cum iia- faciens, bonorum oiunium compos fias. regnique
que tantus in me voltipiaitim conlemptos, lanta in niei hxres sis.
pcrienlis lolerantia sit, si Galilasorum religionein, ea - Magnanimusauiem, ac vere nobitis adolescciis,
'
quam manibus tenemus prxsiantiorcm esse coguo- cuin supervacaneam
an non suinmo studio id ul contem- patris oraiionem ac slulliini
scerem, agcrem, consiliuni audiisset, atque flexuosi setpentis artes
ptis omnibus rsbus, salulem mihi compararem? Sin
a dexlris laqiieum pe-
auteotnibi boni i^Horationematque imperitiam vitio animadveriissei, nempequod
dibus ipsius parasset, id scilicet agens ac inoliens,
verlis, illud tecurn repuia, quot nocles insointiis ut divinain ipsius aniniam inflecieret, atque ipsi ad
exegerim, quatstione aliqua proposiia, et quidem propositam paluiam iutpcdimentum afferret, illud
interdum baud admodum necessaria, nullam ouinino Domiiii
prxceptum sibi anteoculos postiit: Nmi vcni
mihi requiem concedens, priusquam perspicnani el miliere
pacem, sed gladiuni. Veni eniln scparare
accontmodatissimam ^QX ipsius solutionem inve- filium adversus
palrem suuin, et fili.miadversus ma-
nissem. trem suam, ei qux deinceps sequuntur (Matih. x).
Quecire» eum caducarum harotti rerum ne mini-
mani quidem coiilemnendam ducain, verum oninino Illudque item : Qui amal palrem aut matrem plus
eonditcibililer atque adomnium ulilitatem eamexcu- quam me, non est uie dignus. Ac rursum illud : Qui-
liam et absolvara (sic enim inter omnes constare ar- cunque me negaverit corain hominibus, negabo etiain
eum coram Palre meo, qui in ceelis est. Haec cum
bitror, neminei» omnium qui sub sole sunt, arca-
nirum rerum eogniiiniietii accuraitus unqtiani invc- gt secum ipse reputassei, divinoque metu animani con-
illud Salomonisdicium perquam tempe-
Migassequam ip*efeceriin), quonam pacto res divi- strinxi^set,
stive usurpavil: Tempus amandi, et tetnpus odiendi;
nas, el ea qux venerari ac deorum htmete afficere
oportei, coniemnenda duxissem, ac non potius oniiii tempus belli, etiempus pacis (Eccle. 111).Ac priinum
stodio, omnibus viribus, lolo denique aninoaclula quidem mente ad hunc moduui precatus est: Mtse-
mente in corum invesligalione tempus alqueopetam rerc mei, Deus., miserere mei, quoniam in teconlitlit
ut vera el maxime consenlanea anima inea; et in umbra alaruni tuarum speraho,
posuisseui, qux
donec transeat iuiquitas. Claniaho ad Deum altUsi-
sunl, iiivenirem? Elenim magno cum labore sic ea
Deum qui bene fecit mihi (Psal. LVI); ac reli-
qutesivi, ul et mullas noctes ac multos dies in bis mum,
in
consiunpserim, et raullos item sapienles ei erudilos qua qux deinceps psalmo sequunlur.
viros ad consilium adhibuerim, atque etiam cum Post autem ad patrem his verbis usus est: Pa-
muliis eorum tjui Chrisliani appellantur senuoues irein quidem colere, aique ipsius imperiis parere,
coninlerim. Ac per impigiain conquisilionem et ar- ipsiipie amico et benevoioanimo inservire, coimnu-
dentem invesihjationem, via veritatis a me inveula nis magisicr uosier docet (Eaod. xs), ul qui nalura-
esl, sapienlum viroium alque tuin doclrina, lum iu- lem liiijusinodicharitatem in aniinLsnostris iuseverit.
genio prxdilorun» leslimonio confirinaia. QuoruniiD Al cnm parenttimlamor aique erga eos benevoleotia
ha:c sententia est, nullam aliamesse prxter eam quara animx ipsi pericutum crcal, eamque a suiuuio illo
hodierno die lenemus, suminos deos colenles, ac efleciore proeul removel, hiinc affeclum prorsus ex-
dulcjetnet cum voluptate conjunctam vilam omnibus scindere jubemur, ac nulJo modo. iis qui nos a Deo
hominibus ipsorum niuuere concessam, ac jucuntfi- abslrabunt cedere ac manus dare, verum eos odisse
taie animiqiieoblectamentoperfusam arclissiine com- el aversari : quamvis etiam is qui exsecranda prae-
plecientes. Quam quidcra Galilieorum duces et anii- cipil paier sii, quamvis maler, quamvis rex, quam-
stiles slulte repulerant, adeo ut suave lioc lumen, vis denique peneseum vitx noslrx poleslas sii. Qux
alqtte omnes voluptaies, quas nobis ftuendas dii cum ita sint, paternae benevolentix eau&aDei jactu-
concesieruiit, alterius cujusdam incertx vitx spe ram facere prorsus nequeo ; ac proinde tuin tibi ipsi,
proinpto aniino abjicianl, neseientes videlicei, ncc luiu mibi uegotium facessere desine; veruui mihi
quiddieant, nec de quibtis affirment (/ Titu. i). inorem gere, ae vivum et veruut Deum atubo cola-
Tu vero, etiarissime fili, palri tuo, qui per accu- MHIS. Nain qux uuno veneraris, siiuul&rra suiit, ho-
raiainw veriseimam iuve»tigatwueui jd quod vete ininuin tuanibus effeeta, spirius expertta et surda,
645 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. K44
nihilque omnino aliud quam exitium etsempiiernum A sicut liber involvetur, terra aulem effracla omnium
crucialum cultoribtis suis accersentia liominiiin. qui unquam a primi hominis Adami orlu
Sin autem id rccusas, quidquid lubet, niilii infer, usquead diem illum fuerunt, corporastirsuiiiemiliei,
scrvus enim Chrisii sum. Ae ncque blanditiis neqne ac tum omnes.qui aborbe condito morte functi sunl,
tormentis ab ejus 302 amore desciscam : quem- in iclu oculi ad Domini tribunal sisientur, alque
adinodiim etiam pridie libi dixi, Domini mei no- unusquisque rerum in viia gesiarum rationem red-
men interponens, ac sermonem inierposilo jureju- det (/ Cor. xv). Tunc jusli, qui in Patrem et Filium
rando confirmans. Quod aiitein nec le sponte male ac Spiritum sanctum crediderunt, alque in probis
agere, nec rursum ignoralione a hono aberrare di- actionnibus prxsentis vitx curriculutn cohfecerunt,
xisti, verum ingenti ac laboriosa invesligaiione hoc solis inslar fulgebuni (Matik. xm). Quoiiam auteui
cognovisse, nempe bonum esse simulacra colere, ac pacto gloriam eam qux ipsos exceptura est, tibi
libidinum voluptalibiis affixum esse, certe te sponte commemorabo? Nam eiiamsi ipsormn splendorem ac
male agere dicere haud ncquco. Quod autem magna pulchritudinein solis lumini, aut etiam clarissimx
iuscilix caligine circumfusus sis, ac tanqnam in ira- fulgetrx comparem, uihil lamen, quod htiic splcn-
ctabilibus lenebris ambulaus, ne minimtim quidem d-ri narsit dixero. Oculus enim non vidu, nec auris
luminis splendorem perspicias, ob iilque, recla via B audtvit, nec in cor hoiuinis ascenderuntqux Deusin
amissa, in prxcipitia et baralhra oberres id vero coslorum regno, in incomparabili luce, in arcana et
certissimum ac compertissimum habeo, leqtie eiiam, finis experte gloria, iis qui ipsius amore prxdiii stint
o pater, id inlelligerc cupio. Ac proplerea tenebras praeparavit (/ Cor. n). Ac jusli quidem ejusmodi bo-
lnris locotenens; ac mortem vilx instar complectens, na aique ejusmodi beatitudiuem consequentur.
utilia cousilia iniisse, fructuosasque cogilaiiones sus- Qui autem verum Deum abjurarunt, ac fictorem et
cepisse libi videris. At non ila esl, non inquam est opificem ignorarunt, impurosque dxmones coluerunt,
ita. Nam nec ea qux veneraris dii sunt, sed dxmo- ac surdis simulacris veneraiionem tribuerunt, volup-
num staluae, omnem eorum exsecranilam operatio- talurnqueliujiisvanx vilx cupidilale flagrarunl, atque
nem inttis coniinentes; nec rursum vita ea quam in vitii saiutn affeclioiiunicoeno porcoiuni instar sese
suavem el voluplarinm appellas, jucunditatisque om- volularuni, suasque aniraas vitii omnis oflicinameffe-
nis et hilarilalis plenam esse censes, ejusmodi natu- cerunl, nudi et apcrti stabunt, ignominia suffusi,
rara h.ibel, sed si veritalis judicio standum est, mcesti, ac tum gesiu, lum re ipsa miserabiles. Atque
essecranda ac modis omnihus aversanda est. Quain- omnes ipsorum sermones, et actiones, et cogitationes
vis enim ad aliquod lempus fauces delinial, post ta- ante ipsorum ora venienl; ac deiude post gravissi-
mea, ul a magistro meo dicium est, felle amarius C ma n ignominiam atque intoleraudtim illud probrum,
digeriiur, gladioque ancipiti aculior est. gehennx igni nunquam cxslinguendo, ac 'ucis omnis
Et quonam landem pacto ejus mala libi recensere experti, exterioribus lenebris , denlium stridori, ac
posse:ii? Dinumeraho ea, et super arenam muliipli- venenalo vermi addicentur. Hxc illorum poitio erit,
cabunlur (Psal. cxxxvm); diaboli enim hamus esi, haecbxreditas : in his per sempiterna sxcula versa-
exsccranda voluptate, lanquam illecebra quadam ob- bunlur, scelerum poenas dantes, proplerea quod bo-
ductus, per quam eos qui in fraudem iudncunlur, ad nis iis qnx in pollicilationc recondila er.uit, propter
iinuin inferni gurgiiem trahil. Bona aulem a Domino brevem voltiplatem repudiatis cl abjeciis, xternuni
meo promissa, qux quidem lu incerlac viix spem sibi ipsis supplicium accersiverunt. Pro his igitur,
nuncupasli, ab orani mendacio et mutatione aliena hoc est, tit et gaudium illtid omni sennone prxslau-
sunt, finera nesritint, corrupiioni subjecta non sunt : tius consequamur, el arcana illa gloria Iruamur, an-
denique nulla esl oratio, qua: illius glorix et jucundi- gelosque splendore adxquemus, acbonoetdulcissiino
tatis, illius inenarrabilis gaudii ac perpetux Ixliiix Domino fidentt animoastcmus, atque alrocissimas et
inagniludinem exprimere queat. Omnes enim, quem nnnqiiain finicndas pcenas, et aeerbissimam illam in-
admodum ipse vides, morimur, nec est homo qui fatniam effugiamus, quas non 303 pecunias, qua?
vivai, et mortem visurus non sit (// Reg. xiv; D non corpora, imo etiam ipsas animas profundere par
Psal. LXXXVUI) ; fulurum esl autem ut rtirsum ad luerit?Quistamignavi animiest, quistam excors.quiu
vilam redeatnus, tum nimirum, cum Dominus Jesus sexcenlas temporarias morles subire in anitnum in-
Chrislns Dei Filius in gloria, quxnullis verbisdccla- ducal, ut a sempiterna et Jinis omnis experle morle
rori potest, ac tremendapotentiaveniel (Matth. xxv), liberelur, bealamque et ab omni interitu remoiam
ille, iiiquam, Rex regutn ac Dominus dotniuantium viiam hxreditario possideat, ac sanct.e et vitx ini-
(Apoc.xix),cui omne genu flectelur, coeleslium, ter- lium afferentis Triniialis lumine collusirelur ?
reslrium, ei infernorum (Philip. n); quique tanium CAP. XXVI. — llxc verba cuin rex audiissel, fi-
omnibus pavnrem commovebit, ut eliam ipsx cce- liique firmitatem aique consianliam perspexisset,
lestes virlules obslupescant (Luc. xxi). Asiabunt nec blandiliis, nec sermonum lenocinio, ner deiiique
porro ei cuin timore millia millium, et decies ccnie- suppliciorum minis cedentis, oratiouis quidem illius
na millia angelorum et archangelorum, cunctaque probabililatem, acresponsa qux refelli non possent,
meiti ac tremore plena erunt (Dan. vn). IJnus enim admirabatur, alque eliam a propria conscieutia, qux
archangelorum buccina clanget; ac siaiim coeltim jpsum vera et jusla dicere demonstrabat, coargueba-
 545 VJTA SANCTORUMBARLAAMEREMIT^ ET JOSAPHAT1NDLE REGIS. .»146
tur; veruni a prava consuetudiue alque a vitiosisaf- A. sii. Cum igiiur rex in alto atque edito solio conse-
fectionihus, quarum habitum contraxerat, et qux disset, filiuinuna sedere jussii. Atillc pro suo etga
eum vclut catno el freno coercebat, nec veriiatis palrem honore ac revereritia id facere recusavit, al-
luuteu perspicere sinebat, in diversum trahebatur. que in terra non longe ab eo sedit. Asiiterunt igitur
Ac propterca nulltim non lapidem, ttt dici solel, ino- viri infatuatx a Deo sapicntix periti, quorum, ut
vens, in eo quod prius sibi proposuerat hxrebat, Apostoli verbis ular, insipiens cor erravit (/ Cor. i).
eonsilium nimirum, quod cum Arache ceperal, in Putajiles enira se esse sapientes, stulti facti sunt, ct
opus perducere cupiens. Iiaque ad filium ait: Opor- niutaverunt gloriain incorruplibilis Dei in siinili-
tebat quidem, fili, le ineis imperiis omnibus in rebus tudinem corruplibilium homintim, et quadrtipedum,
simpliciter obsequi. Quoniamautem pro tua durilia et serpeniium (Rom. ). Ili, ulcum regis filio, atque
alque contumacia mihi ita vehenienter resliiisti, iis qui ab ipsius pariibus stabant, sermonem conse-
hoc unum contendens, ul tua senlentia majoris apud rerenl, in unum convencrunl. Atque in eis illud ada-
le, quam omnia alia, ponderisatque auctorilaiisesset, gium implebatur: Caprea eum leone pugnain iniit
age, inani contentione valere jussa, rationibus ad (14). Etenim ipse Altissimum posuerat refugium
persuadendumaptis agamus. Ac quia Barlaam, a suum, et in alarum ipsius umbra sperabat (Psal. xc).
quo tibi fucusfacius cst, vrnclus a me lenelur, am- B ] 111 i auiem in hujus sxculi principibusqui destruuiitur,
plissimo coetu habilo, alque omnibus tum noslris ac mundi principe lenebrarum, cui se ipsos misere
tum Galilxis in unum coaciis prxconibusque diseriis subjecerunt, fiduciam suam collocabant (Psal, LVI;
verbis ediccre jussis, ne quisquam Chrisiianorum Ephes. vi).
ullius pericuii metu afficiatur, verum omnes omni Producitur itaque Nachor, qut Barlaamumse essc
meiu vacui per sodalitia et cognationes in unum simulabat. Ac rex quidem hoc sibi proposilum ha-
coeant, communi consiliorem consideremus. Alque bcbat; verum sapiens Dei provideniia coelitus aliud
aut vos et vester Barlaam, nobis in senientiain ve- adiiiinistrahat. Astantibus eiiiiu his omnibus, rex ad
siram adductis, ea qtiae oplaiis consequimini; aut oralores suos et philosophos,vel potius plebis sedu-
contra vos in sententiam nosiram adducti, jussis ctores et stolido corde prxdilos, ait: 304 En vo,,is
uieis sponie ac promplo animo parebitis. cerlamen, el quidein maxiinum propositum cst. Duo-
Prudens auiem revera et cordaius juvenis pervi- rum enim alterum vobis continget, nempe ut vel
sum quod divinilus ipsi conligerat, regis versulia co- doclrina nostra coufiruiaia, errorisque convicto Bar-
gnita, ail: Domini volunlas fiat, silque quemadino- laamo ipsiusque sociis, maximam gioriam et hono-
dum jussisti. Jpse aulem bonus Deus acdivinus hoc rem tum a nobis lum a senatu consequamiui, ac vi-
nobis concedat, ne a recta via aberremus; nam in ^C ciricibuscoronisomemini; vel fracti ac supcrali, cum
ipso confidit anima mea, et ipse mei iniserebitur. omni ignominiagravissimam mortem oppetatis, atque
Tunc igiiur rex, omnes tam idolorum cultores quam omnes vestrx faculiales populo addicanlur, quo ine-
Cbrisiianosin unum convenirijubet, lilleris nimirum moria veslra prorsus a terra deleatur. Nam et cor-
quaquaversummissis, ac prxconibus qui per omnia op- pora vestra bestiis devoranda ohjiciam, et liberos
pida proclamarent, ne quis Chrislianorum, iam|uani vesiros perpeiua servituie tnullabo.
inopinatialiquid perpessurus, inmelu versaretur; ve- Hac oralione a rege habita, ipsius lilius his verbis
rum omnes per sodaliiia et cognationes in unum usus est: ^Equam senleuliain hodierno die tulisli,
coirenl, quod veriiaiis studiosa, ac non coacta et o rex, eatnque velimDeus confirinel; alque ego ea-
violenla inquisilio una cttin eorum duce atque ante- dem niagislro meo d co. Conversusquead Nachorem,
signano Barlaamo futura esset. Eodemque tnodo id..- qui Barlaam esse putabatur; ad euni ail: Non le fti-
lorum eliam cultores ac sacerdotes, Chaldxornmque git, o Barlaam, in qua gloria quibusque deliciis me
et Indorum sapientes, qui in universn ipsius impe- inveneris. Tu tamen permullis sermouibus me ad-
rio erant, quosdaraque eliara augures, et prxstigia- duxisli ul a patriis legibus et insiitutis abscederem,
tores, ac vates convocavit, tit adversus Christianos atque ignotura Deum colerem, arcanorum quorum-
vicloriant obtinerenl. ID dam videlicet ac sempiternorum bonorum spe men-
Et quidem ingens ad regein exsecrandx ipsius re- lem meara ad sequenda tua dogmala, et exacerban-
ligionis multiludo confluxil: Chrislianorum aulera dura patris mei ac domini animum me perirahens.
unus tantum, Baracbias nomine, inveulus esl, qui Quocircaiia existima, le nunc velut in irutina slare.
Uarlaamo(ut qnidem existimabatur) suppelias ferrel. Naiu si ex proposito cerlatnine superior discesseris,
Nam pii viri partim exlremo vitx die funcli fuerant, eainscilicet quam mihi tradidisti doctrinamveram esse
a furosis scilicet urbium prxtoribus oblruncati ; demonstrans, atque eos qui hodierna die nobis ad-
partim impendenliura periculorum melu in montibus versanlur, in errore versari oslendens, tu quidem
ac speluncis delitescebant; partim deniquc regis mi- inajorem quam ullus unquam habuerit, gloriara re-
nas periimescentes in lucera prodire minime aude- feres, ac veritatis prxco vocaberis; atque ego in
bani,verumnocturni pielalis cultores erant, inocculto lua doctrina perstabo, Chrisiumque, quemadmodum
duiiiaxai Clnisium colentes, non auletu libere ipsius prxdicasti, ad extretnum usque spiriium colain. Sin
lldeni profitentes. Ille autem solus, utpote generoso autem, sive dolo, sive serio ac vere superatus, ig-
aninio praeditus ad propuguandam veriiatem acces- tiominiam milit couilaveris, coniurneliaiu meain
 Ml DE VITIS PATRUM LltiEU PRIMUS. SiiJ
stalim ulciscar. Eteuira meismet manibus cor luumi) A i quidquidmovel eo quod movelur forlius esl; et quod
ac linguam evellam, eaque cum reliquo luo cor- continel atque conservat fortins est eo quod conli-
pore caitibtis in prxdam dabo, ut tuo exemplo om- neiur et conservatur. Quocirca ipsutn Deum esse
nes reguni filiis iroposiuram minime facere coudi- dico qui omnia 305 procreavit atque conservai,
scant. quique principiis expers esl, et seinpiternus et im-
His verbis audiiis, Nachor ingentera tristiliani acc morlalis, ei nulla re indigens, oinnibusque perlur-
moeroremconcepit, ut qui seipsum in foveam quami baiiouibus ac defectibus sublimior, hoc est ira et
fecerat incidere, ac laqueo quem absconderat itnpli- oblivioneatque ignoranlia, reliquisque omnibusrebus
cari, suoque gladio se confodi perspiceret. Cuin igi- generis ejusdem. Per ipsum autein omnia coagmen-
tur rem secum repntasset, ad filii regis parles, utl tata et concrela sunt (Psal. xv). Nec vero sacrificiis
impendens vitaediscnmen cffugerei, sese potius ad- aut libaiiiiuibus, aut ulla alia re in aspeclum cadenie
jnngere, ipsiusque dogmata confirmare statuil, quodj opus habel (Act. xvu), verum coulra oinnes eo opus
videlicet ille oplimo jure supplicio eum afticere pos- haheiit.
set, si quidem ipsius animum offendisset. At id to- CAP. XXVII.— Ilis ila de Deo commemoraiis,
tom divinx providenlix erat, qua> religionis nostrx3 quemadmodum ipsius beneficio mihi de ipso loqui
decreia sapienter per adversarios confirmabat. Natni ig conces^um esl, ad bumanum geuus veniamus, ut
ctim idolorum aniistites et Nachor sermones conse- quinani ipsoium verilatis, quinam erroris participes
rere inciperenl, ul Barlaam ilie, cum sub Balaac-, sinl conspiciamus. lllud enim, o rex, inler nos con-
Israelem quondam exsecrari ac diris devovere con- siat, tria in miindo hominum genera esse, nimirum
Sliluissel, muliis lamen eum ac variis benedictionibus5 eos qui apud vos deorum cultores dicuntur, et Ju-
cumulavit ( Num xxn /, ad eumdem etiam modum! daos, ct Christianos. Ac rursum eorum qui multos
Naclior insipienlibus ac sloliiiis sapientibus vehe- deos colunt triplex genus esse, nempe CJialdieos,
menier obluclabatur. Cumenim rex in ihronosederei, Grxcos et ^Egypiios. Nara hi reliquis nationibus plu-
atque ipsius filius, ulijaui a nobis dicium est, ipsij riuin deorum culius et adoraiiouis duces ac magistri
assideret, eique etiam slulti rhetores astarent, quii fucrunt. Quocirca quinatn ipsorum in veritate, qui-
ut gladium linguas suas ad oppiiuiendam et ever- nain in errore versenlur, videamus. Ac Chaldxi qui-
lendam verilatem acueranl (Psal. LSIII),quique , tii, t dem Deuui ignorantes, post elemenia aberraverunt,
cum Isaia loquar, laborem pariuriunl, etiuiquilatem 1 resque conditas Creatoris loco colere cceperuitt: qua-
pariunt (lsata; LIX),plebis etiain ad certaminis spe- ruiti eiiam cum fonnas quasdain eflecissent, eas cceli,
claculura innumerabilis multiludo conlltixtsset, utt et lerrae, et maris, et solis, ac lunx, reliquorumque
utra pars victoriam adipisceretur cognoscerct, rhelo--C€ elementorum et siderum figuram appellarunt, easque
rum unus, qui omnibus doclrina prxstabat, ad Na- res in teinplis conclusas adorant, ac deos appellanl.
chorem dixit : Tune es ille usque adeo audax, atquei Quos eliam diligenter ac studiose servant ne a furi-
in dcos nostros contumeliostts Barlaam , qui cliaris- btis suhripianliir. Nec illud ipsis in meutem venit,
simum regis hlium in ejusmodi errorem conjecisti,, quidquid servat eo quod servatur majus esse, et item
eumque crucifixum colere docuisti ? Respondil Na- euin qui aiiquid efficit eo quod elficilur prxstantio-
cbor: Sane, ego sum Barlaam, qui dcos tuos, quem- rem esse. Nam si ipsorum dii ea imbecilliiate sunt,
adraodum dixisli, nihili pendo, quiqnc regis filium Q ut saluli sux consulere nequeant, quonam landem
iioii in errorem conjeci, sed errore liberavi, atque adi pacio aliis salulem afferent? Itaque magno errore
verum Deum adjunxi. Tuni rhetor ille ad hunc mo- Chaldxi lajisi sunt, moriuas et utilitatis cxpertei
dum loculus est: Quoniam magni et eximii viri, a slatuas venerantes. Aique ctiam mihi inirari subit,
quibus omnis sapienlia et scientia inventa est, subli- o rex, quouam inodo ii qui apud eos philosophorum
Bies dens aique immoriales eos nuncupent, omnes- nomen oblinent, illud haudquaquain animadverlerint,
quae orbis lerrx reges et illustres viri ipsos colant acc elementa quoque inleritui obnoxia esse. Quod si ele-
venerentur, quonammodo ipse linguam adversus eoss menla iuteriiui oinnino obnoxia ac subjecta sunt, qui
acuis, atque omnino eo audacix prorumpis, ut hxcc ID landem dii esse queant? Quoil si elementa dii uon
proferas? Quonam item argumento probas eos deoss sint, quonam modo slatux, qux eorum nomine co;-
non esse, sed curo qui cruci aflixus esl? Excipienss siruuntur, dii erunt?
autem sermonem Nachor, rhelorem quidem illum n Ad ipsa igitur elemcnta, o rex, accedamus, ut ea
nullo responso dignalus est; verum cuin plebi silen-i- deos non esse demonstremus, sed corruptioni ac mu-
tium manu indixisset, atque os suum , tanquam illa a talioni subjecta, aique ex nihilo in ortnm veri Dei
asina Balaam, aperuisset, ea qux dicere minimc in- jussu producta e>se, qui quidem corruptionis el im-
siituerat proloculus est, ailque ad regem : Ego, rex,;, mutationis expers est, et invisibilis, contraque ipse
Dei provideutia in mundtim veni; conspectoque cce- >. omnia cernit, et arbilratu stio immulai atque conver-
lo, terra, mari, sole, ac luna, reliquisque ejus- i- tii. Quid igiitir de elementis dico?
modi rebus, earum oruatum admiralus sum. Mun- i- Qui coelum deum csse arbitranlur, errant. Nam
dum autera, eaque oinnia qux ipsius complexu con- i- ipsum converti, ac necessario moveri, atque ex mul-
tineutur, necessario inoveri conspiciens, eum a qtio o tis rebus consiare videmus; propterea enim map.os
inovetur et conservatur Deum esse intellcxi. litenimn id est mundus appellatur. Mundus porro artificis cu-
 Si9 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPBAT l.NDLE REGIS. iiSO
jusdam construclio esi.Quod aulem construclom est, JA. Consimili etiara modo ii qui lunam deam esse Opi-
principium ac finem habel. At coelumnna cum side- nantur, errant. Naro ipsam necessarto tuowi et iiu-
ribus snis necessario moveiur; siquidem astra certo tmiiari videiuus, atqtte a puncio in pnnctum migrare,
ordine ae spatio impulsa, a puncto in puuctum, par- etad hominumutilitaiem mine exoriri,nuncoccidere,
tim occidunt, partiin exoriunlur, cerlisque tempo- ac sole minorem esse; augeri etiam atque iniiuinui,
rum spatiis iter suum obeunt, ut xstaies et hiemes, ac deliquta interdnm paii. Quare fleri non pntest ut
quemadmodunt ipsisa Deo iroperatum est, efficiant. luna dea sit, verom Dei Opus
Nec leges sibi juxta inevitabilem naturse necessitatem Denique qui hominem deum esse arbitrantur er-
constitutas cum coelesti ornatu infringunt. Ex quo rant. Nam eum neeessario moveri, et ali, el invituiti
peispicuum est, ccelum non deum, sed Dei opus etiam senescere videmus, atque iaterdttni ileTectari,
esse. inierdiiui moerure afflci, ciboque ac potu et veste
Qui autem terram dearo esse censent, errant. Vi- indigere. Iracundum eliam alque invidtim esse, et
detnits euim eam ab hominibus injuria affici, et eo- libidine inciiari, et pcenitentiaduci, ac tuultis defaeli-
rum imperio subjectam esse, effodi etiam et contami- bus laborare. Verunv raultis etiam modls corrunipi-
nari, aique inutilem fieri. Nam si igue torreatur , tur, ni uirura ab elemeniis, et animaniibtis, ac po-
einoritur , siquidem ex testa nitiil oriri polest. Ae B • streino a morte ipsi imminenie. Ex mto efflcilur tit
prxterea si imbribus nimium perfundatur, rum ipsa, bomo deos esse neque.it, sed Dei opus. Quocirea in-
•mii ipsins fructus corrumpuntur. Quin ab hominiutis genti errore Chaldaei lapsi sonl, dum opinionum
reliquisque aniroantibus proculcatur, interfect ruin suarura commenta sequuotur. Elementa enini, itt quse
sanguine inquinaiur, effoditur, completor, cadaverum interilus cadit, ac mortuas statuns venersntur, nec te
Ibeca efficiiur. Qux cum ila sint, fkri non pote-t ut in denrum numerum ea referre seniittm.
lerra dea sit, sed res a Deo ad honiinum nsum ef- Ad Grxcos jam veniamtts, ut si quid forte de Deo
fecta. recte sentiant videamus. Grseei igitur sapientfse lau-
Eodem modo, qui aquam deam esse putant, errant. dem sibi airogantes, stultiores eiiam Chaldxis ee
Nam ea quoque ad honiinum usum procreala est, praebuerunt, complures videlicet deos indncentes ,
L-orumquedominaiioni subesl. Contaminatur etiam partim masculos, partim feminas, vittnsaram omnii
ct labefaclatur, ei cniii igne coacta est, immtitalur: generis affectionuro, acsceierum architectos. Etenim
alios atque alios subinde colores stiniii, utpote qux ridicula, et stulta, etimpia, orex, Graeeiinduxeront,
et frigore concrescat, et ex cruora spurcitiem con- eos qui non sunt juxta perversas snas cupiditates
trahat, et ad impurarum omnium rerum abltHiouem deos appellantes, ut nimirum eosvitii patronos ac
adhibeatur. Ex quo liquido constat aquam dearn esse IG defensores habenles , adulteria perpelrent, rapiant,
non posse, sed Dci opus. trucidenl, atque atrocissima quaequeseelera commit-
Jain vero qui ignem deum esse arbitraniur, ipsi lant. Nam cum ipsorum dii hujusmodi flagitia desi-
quoque errant. Etenim ignis ad honiiimm usum crea- gnarint, quonam pacto ipsi quoque non eadem per-
tus est, ipsorumque dominationi subest, et ab ipsis pelrabunt? Ex his igilur erroris stttdiis et inslitutis,
ad oinnis generis cirnes , partim elixandas, partim hominibus bella et cxdes, atque acerbas captivitates
assandas., atque ctiam atl ntortua corpora concre- crebro experiri contigit. Quin etiam, si de ipsorum
manda, e loco in locum circumferlur; aique insuper diis sigillatim verba facere velimus, ingentem absur-
inultis modis corrumpilur, el ab hominibus exstin- ditatem perspecturus es.
guiiur; ac proinde ignis deus esse non potest, sed Siquidem Saiumum ipsl anle omnes deutn indu-
Dei opus. cunt, eique filios suos maclant. Qui quidem ex Rliea
Adeumdemetiam modumqui venlorum flatumdeum mulios filios habuil, quos eiiam ipse furore pereitus
esse existimant, erra.nt. 1'er-picuum enim esi ven- devorabat. Aiunt autem Joveni ipsi genitale inem-
tum alteri inservire, 306 atqne hotniuum causa ad hrum abscidisse , atque iu mare projecisse, ex quo
iransvehendas naves ac frumenla comportanda, re- Venerem ortam esse fabulanlur. Jttpiter autetn pa-
liquosque ipsornm nstis a Deo conditum esse. lluc D trem suura viuculis constrictum, in tartarum praeci-
accedit, quod pro Dei jussu alque imperio tum au- pitem dedit. Vtdes errorem ac libidinem, quaui ad-
ge.-sit tum imminuilur. Quare fieri non potest ut versus deum suum invehunt. Nuiu enim lieri potnst
ventus deus sit, verum Dei opus. ul deus catenis vincialur, ipsique genitaies partes
Porro qui solem deum esse ptitant, ipsi quoque ampufentur? 0 singularem amenliaml Quis inente
errani.Siquidem eum ueccssario moveri perspicimus, prxditus hxc dixerit ?
atqtie a puticto in punctum migrare et commulari, et Secundus Jupiier inducitur, quera in omnes deos
occi ierc et exoriri, ut ad bominuin utilitatem stir- su»s regnum tenere aiunt, aique in varias animan-
pes et plantas calore afficiat, atque insuper eum di- tium figuras immutari, ul mortalibus mulieribus stu-
visionem cuin reliquis sideribus habere, ac inultis prum inferat. Eteniin eum in taurum sexe irarautasse
pariibus cmlo ininorem esse,Iuceque interdum defici, tradunt, ut Europa poliretur; in aurun», ut Danae* m
nec ullum itnperiurael piincipatum oblinere. Exquo cygnura, ut Leda; in Satyrum, ut Antiopa 5 iu fui-
illud planum est fieri non posse ut soi deus sit, sed men, ut Seraela. Ac postea mulios ex iis filios exsti-
1 Deiopus. lisse, Bacchum scilicet, Zethum , Auiphionetii, Her-
551 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 552
ctilem, Apollinem , Dianam, Perseum , Caslorera et. A tras habenlem, solamque cum canibus vagauiem,
Pollucem, Helenam, Minoem, Rhadamantum, Sarpe- ut cervum aut aprum intercipiat. Quonam igitur
donera, et novem item filias, quas Musas nuncu- modo dea erit venalrix mulier, el cura canibus
paut. oberrans ?
Ac demum de «anymede sermonem inducunt. Poslremo Venerera etiam deam esse adulleram
Hinc itaqiie, o rex, hominibus contigit, ut ad dei sui dicunt. Aliquando enim cum Marte concubuit, ali-
imitaiionem hxc omnia imitarentur, atque adulieri quando ctira Anchise, aliquando cum Adonide, cujus
esseni, et insano masculorum amore lenerentur, et eliam mortem deplorat, amasium suum requirens.
alia horrenda flagiiia perpeirarent. Quonam igilur Quin etiain eam ad inferos descendisse aiuut, ut
modo fieri polest ut Deus aduller sit, aut pxdico , Adonidera a Proserpina redimeret. Vidistine unquaui,
aut parricida? orex, demenliam hac majorem? deam nimirura in-
Qnin Vulcanum etiara quemdam deura esse tra- ducere, qux adulterii crimine se obstringal, el ploret
duiit, eumque claudum, malleumque ac forcipem le- ac lamentetur.
nehlem, et ferrarix arti viclus causa operam dantem. Adonidemautem etiam deum venatorem inducunt,
Ergo rerum penuria laborabal. Alqui a Deo abhorret, eumque ab apro percussum violenta morte interiisse
claudum esse, atque homitium ope indigere. ]Baiuiil,nec in hujusmodi calamitate opem sibi ipsi
Adhxc Mercurium eliara nobis deum iuducunt, qui afferre poluisse. Quonam itaquc paclo honiinuiu cu-
cupidus sii, et fur, et avarus, et magus, et versi- ram geret adulter et venator, quique violenta inorte
pellis, ac sermonum imerpres. Quod quidem item in inleriil?
Dei naluram minime cadit. Hxc oiniiia ac multa alia ejusmodi adhuc fcediora
/Esctilapium insuper in deorum numero habeut, et sceleraiiora, o rex, de diis suis Grxci inducunt,
qui medicus erat, et pharmaca 307 conficiebat, qux nec dicere, nec memoria ullo mndo usurpare
atque emplastra, victus parandi causa (naiu in egc- fas esl. Unde homines a diis suis occasionem arri-
state versabatur) componehat, posl autem eum pro- pieutcs, omne sceleris et libidinis aique impietatis
pter Tyndarei Lacedxmonii filjum a Jove fiilmine genus perpetrarunt, horrendis flagitiis suis terratn
percussum interiisse narrant. Quod si jEsculapius, et aerein coutaminanles.
cum deus esset, ac fulmine percuteretur, sibi ipsi iEgyplii autem eos stullitia et slolidiiate superan-
opilulari nequivit, qui tandem aliis opem ferre po- les, gravius quam ullx alix nationes aberrarunt.
terit? Neque enim Grxcorum deos venerari satis habue-
Mars eliam ab iis deus belli studiosus et iracun- runl; verum insurer bruta animantia, tam terresiria
dus, ac pecudum aliaruroque rerum cupidus induci- (G quam in aquis degenlia, tam slirpes quam plautas
lur. Quera ilem poslea, cum Venerem constuprarel, in deorum numero habuerunt, atque omni insaniae
a puero Cupidineac Vulcano vinculis aslrictum fuisse ac libidinis genere gravius quam ullx lerrx uationes
dicunt. Qui igitttr deus is esse queal, qui cupidilate sese cotispurcarunt. Antiquitus enim Isidem cole-
flagrat, ac bellis delectalur, adulteriumque perpetrat, bant, virum siinul ac fratrem Osiridem habemem,
ac vinculis conslringitur? qtii a fratre stio Typhone oblruncatus esi. Eaque de
Rursum autem Bacchum inter deos numerant, eausa Isis ctiin filio suo Oro in Bybluni Syrine fugit,
nocttirtia festa celebrantem, temulcntix magistrum, Osiridem quxrens, aique acerbe lamentans, quoad
aliorumque uxores abstraheniem, furore xstuaniem, tandem Orus crevissei, ac Typhonem de medio sus-
fugientem, ac postremo a Tilanibus obtruncatum. (dlisset. Ergo nec Isis frairi suo ac viro suppetias
Quod si Bacchuscum interimereiur, sibi ipsi opitttlari ferre potuit, nec Osiris, cum a Typhone trucidareiur,
non potuit, verum et furore praeceps agebattir, et sibi ipsi auxilio esse potuit, nec deuique Typhon
ebrietatt sludebat, et profugiebat, quonam pacto fratricida, cum ei ab Oro et Iside exitium afferretur,
deus esse qtieat ? seipsum a morte vindicare. Et tamen cum hi ob liu-
Tum autem Herculem inducunt, qui se vino ob- jusmodi calamitates ad lmmi uni notitiam pervenis-
rual, atque iu fororem ruat, suosque filios jugulet, D 1 sent, a stultis yEgypliis dii habiti sunt.
ac deinde flaramis absumptus intereat. Qui autem Quin neque his aut reliquis gentium numinihus
Deus esse is queat, qui se vino obruit, ac liberos comenli, bruta enim auimantia invexerunt. Nonnulli
suos obtruncat, ignisque ardore conflagrat? Aut quo etenim ipsorum ovem, alii bircum, alii vitulura el
tandein modo aliis auxilio esse poterit, qui sibi auxi- suem, alii corvum et accipitrem, alii vullurem et
liuin afferre non potuit? aquilam , alii crocodilum; quidam felem, et cauem,
Prxlerea Apoltinem indocunt, invidia Inborantem, et lupum, et simiam, el draconem, et aspiJem; alii
atque arcum et pharelram, ac nonnunquam eiiim cepas, et allia, et spinas, cxterasque res condilas
cilharam et tibiam tenentem, hominibusque quxstus coluerunt. Nec homines miseri niliil omnino virium
causa vaticinia edeniem. Egebat igiiur. Atqui fieri his oranibus rebus inesse sentiunt. N.iin cuin deos
non potest ul Deus egeat el invideat, et citharce- suos ab aliis hominibus et coinedi, et igne cremari,
dus sit. et jugulari atque corrumpi videant, non tamen pro-
Eodem etiara modo Dianam ipsius sororem indu- inde eos deos non esse inlellexerunt.
cuut, venationi studentem, atque arcum et phare- Quocirca magno errore tum /Egypiii, tuiu Ctial-
693 VITA SANCTORUMRARLAAMEREMILE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 554
dxi, tam Groeci lapsi sunt, deos hujusmodi indu- A atqoe ingratos sese prxbentes, gentium deos saepe-
centes, atque ipsorum slaiuas efficientes, surdaque numero adorarunt, prophelasque ad se missos ac
et sensus expertia simulacra 308 Pr0 d'is habentes. justos viros morte affeceruni.Ac deinde, posteaquant
Ac demiror qtio pacto, cum deos suos ab artificibus ita Dei voluntas tulit, ut Filius suus in terram ve-
secari, et dolari, ac truncari, atque temporis longin- niret, eum contumelia affectum, Ponlio Pilato Ro-
quilate inveterascere et immutari, atque igne con- manorum duci tradiderunl, crucisque supplicio con-
flari cernerent, hinc eos minime deos esse non ani- demnarunt, nulla videlicet ipsius beneficiorum atque
madverlerinl. Nam qui in sux salulis negotio nullam innumerabilium miraculorum, qux inter ipsos tle-
vira babent, quonam tandem modo hominum saluli signarat, habita ratione, suoque scelere perierunt.
consulent? At vcro poetx ipsorum, et philosophi Nam nunc quoque solum quidem omnipotentem
tam Cbaldxorum quam /Egyptiorum, cum versibus Deum colunt, sed non secundum scientiam, siqui-
suis ac litierarum monumenlis deos suos exornare detn Chrislum Filium Dei negant (Rom. x), gentili-
Sluduerttnt, eorum ignominiam magis detexerunt, busque similes sunt, etiamsi ad veritatem, a qua pro-
nudamque omnium oculis proposuerunt. Nam cum cul se removerunt, propius aliquanto accedere vi-
bominis corpus, quamvis alioqui multis parlibus deantur. Ac de Judxis haclenus.
eonstet, nullum tamen membrorum suortim abjicit, B At Christiani a Domino noslro Jesu Christo do-
verura firmissimamcum ipsis omnibus conjunctio- ctrinx sux originem ducunt. Hic aulera Dei altissimi
nem habens, secum ipsum concordat, qui tan- Filius in Spiritu sancto creditur. Qui quidem huroanx
dem in Dei natura tanta pugna et discordia futura salutis causa de ccelo descendil, atque ex sancta
esl? Nara si una deorum natura esset, deus deum Virgine genitus est, ac sine semine et corruptione
inseclari, aul obiruncare, aut malo aliquo mulctare carnem suscepit, hominibusque apparuit, ut eos a
minime debebat. Quod si dii a diis vexati, et inter- falso multorum deorum cultu revocaret. Atque ad-
empti, et spoliati, ac fulmine percussi suut, non roiranda incarnationis sux dispensatione perftinclus
jara una eorum natura esl, sed distinctaevoluntates mortem sponte, atque ingenti quodam consilio, per
atque omnes exitiosx ac pestiferx. crucem degustavit. Triduo autem post resurrexit,
Ex quo concludendum est neminem eorum deum atque in coelos ascendit. Cujus prxsentix gloriam ex
esse. Perspicuum est igitur, o rex, omnem eorum de Scriptura, qux apud eos Evangelica vocalur, si eam
deorum natura disputationem erroris plenam esse. Iegere in animum induxeris, perspicere licet, o rex.
Quonam autem pacto ii qui apud Grxcos sapientiae Hic duodecim discipulos habuit, qui post ipsius in
alque doctrinx fama floruerunt, illud minime intel- ccelum ascensum in orbis lerrx provincias exierunt,
lexerunt, eos qui leges tulerunt suismet legibus ju- G ipsiusque augustam amplitudinem promulgarunt :
dicari? Nam si leges justx sunt, injusti omnino ip- quemadmodum etiam unus ex ipsis regiones nostras
sorura dii suut, qui contra legum praesciipla muttio peragravit, ut veritatis dogmala prxdicaret (Supra,
sese interfecerint, aique in veneficia, et adulteria, c. 1); unde etiamnum ii qui prxdicationis eoruni
et furta, et prxposteras libidines proruerint. Sin juslitix administram operam navant, Christiani ap-
autem recte fecerunt, leges cerle iniquae.sunt, utpote pellantur. Atque hi sunt qui veritatem supra omnes
adversus deos constitutx. Nunc aulera leges prxclarae terrx nationes invenerunt. Siquidem Deum rerum
ac justx sunt, ut qux et virtutes laudent, et vitia omnium conditorem atque architectum in Filio uni-
probibeant; deorum autem, quos ipsi colunt, ini- genito et Spiritu sancto agnoscunt, nec prxter euni
qua sunt opera : quare iniqui etiam ipsorutn dii sunt, ullum alium Deum venerantur. Habent autem Do-
omnesque impii ac morte multandi, qui ejusmodi mini Jesu Chrisii 309 «nandala cordibus suis in-
deos inducunt. Nam si ea qux de ipsis Jitlerarum sculpta, eaque custodiunt, mortuorum resurrectio-
monumentis prodita sunt, ficta et fabulosa sunt, nem ac futuri sxculi vitam exspectanles. Nun adul-
nibil aliud sunl quam meri sermones; si autem na- terii, uon fornicationis crimine sese devinciunt, non
turalia, non jam dii sunt qui hxc fecerunt ac perpessi falsum tesiimonium dicuot, aliena non concupiscunt;,
suntjquod si allegorico sensu ea dicuntur, fabulaeDpatri et malri honorem tribuunt, proximos araant,
sunl, ac nihil prxterea. Demonstralum est ilaque, o justum judicium ferunt; qux sibi ipsis lieri nolunt,
rex, hos omnes cultus, qui multis diis tribuuntur, er- aliis non faciunl; eos a quibus lxduntur obsecrant,
roris atque exilii opera esse (neque enim deos appel- ac sibi eorum amicitiara conciliant. Inimicos beneii-
lare convenit qui videnlur ac non vident; verum ciis afficere student, lenes et faciles se praebent,
euin qui cum ipsc cerni nequeat, omnia cernit), ab omni iniquo concubitu atque ab omni irapuritate
Deumque qui omnia condidit, colendum esse. abstinent, viduara non contemnunt, pupillo mcero-
Veniamus igitur, o rex, eliam ad Judxos, ut quid- rem non inferunt, qui habet non habenti prolixe
naiii ipsi quoque de Deo sentiaut videamtts. Nam ipsi subrainistrat. Peregrinum si viderint, tecto admit-
ab' Abraham, Isaac, el Jacob oriuiidi, .Egyptum in- tunt, ejusque non secus ac veri et germani fratris
coluerunt. lllinc autem Deus eos in manu polenti et advenlu delectantur. Non enim carnis, sed .animi ra-
brachio excelso, per Moysen ipsorum legislatorera tione fratres se vocani. Vitam suara Chrisli causa
eduxit, ac per multa prodigia et sigua suam ipsis profundere parali sunt: nara ipsius prxcepta firme
DOleutiam declaravit. Veriim insi nuomie nerfidns fthsftrvant fiannlAviiloMfAtsko.inste fltiftniailmnilunv
PATROL.LXXIII. 18
 5S5 DE VITIS PATRUML1BERt>RfMUS. SS8
DominusDeusipsis imperavit, viventes: gratias ipsi A metu, tui autem in laetitia et animi remiesione,
orani hora in omni cibo ei poiu, ac re.iquis bonis sequum inihi judicium istud esse non videtur, sed
agentes (Ephes. v). Vere enim hxc veriialis via est, principatus licentia,«t paetoram violalio. ftex itaque
qux quidem eos qui eam ingrediuntur, ad sempiter- ,lrojus orationis lepore victus, assamptts sapientibus
innn regnum, quod a Christo in futura vita promis- et sacerdotibus suis, Nachorem filio ceneessit, fcac
sumest, tauquam porrecla manu ducit. nimirum spe freUis, fore ut ea qux poHicit-s fuerat
Atque ut intelligas, o rex. me hxc ex cerebro praestaret.
meo minitne fingere, si ad Chnstianorum Scriptu- Regis itaque fittusin patatium suum ©re.ic.sci.iir,
ras oeulos adjeceris, me nihil a veritate aiienum non sccus aique -.ympieus qtndam vieto.', ««pera-is
loqui reperies. Quare prxclare filius tuus iniellexli, adversarih., secum Nachorem habens. Quem c_m,
optimoque jureDeo vivo cultum adhibere didicit, ut remoiis arbitris, accivisset, his ad eum verfeis ustis
in fuluro xvo salulem obtineat. Magnaeienim atque est: Ne me, <juisis, ignorare existimes.Certisstmum
admiranda sunt qux a Christianis lum dicuntur lum enim habeo le divinis-imumdarlaaaium baud q_a-
geruntur. Neque enim hominum, sed Dei verba ttuara esse, verum Nachorem astrologwn. Ac mrror
proloquunlur, reliqux autem naliones errant, ac sibi quid votis in tnentem venerit, _t .lujusmodif-bulatn
ips-s inrposturam faciunt, siquidem in tenebris am- B fingeretis, atque boe vobts persuaderetis, vos eas
btilantes, ebriorom instar rn seipsosimpingunt.Atque clari. sima die wulis mets lenebras objeeturosesse,
hic sit, o rex, tneae ad te orationis finis, qtiam qoi- ut pro ove lupumacciperem. Verun. uon abs re pro-
dem verilas in mente mea dictavit. Oesinant itaque vertrio ferttir, Cor stufai vana cogitare. Atque fcxc
vxcordes tui sap.entes adversus Domimtm iiugari. quidetu cogitatio et consilium vestrum rancidum
Nam vobis Deum creatorem venerari, atque ipsius sane ac proTSusslolidtrm erat, opus aulem quod ipse
verbis ab inleritu atienisaurem accommodareespedit, egisti, onmi prudenlia et ssgachate pienuw esl,
ut condemnationemac suppliciumeffugientes,vuara 310 ac propterea gaade, Nacfeor,et exsul.a.
inlerilus expertem hxreditario possideatis. ff-Ma. eBkn ti/hihoc noinine gratias babeo, quod
CAP.XXVIII. — Hxc posleaquam a Nachore veritatis pairocinium hodierno die suseepisii, nec
commeinoralasunt, rex iracundia xstuabat; rtieto- seeieratis verbis ac versuta siinulatione labia tua
res auiem ipsius et sacerdotes muti stabant, ut qui eentwmnaeti', quin poiius ea tnultis sordibus expur-
nibil contra , prxter infirmos quosdam ac nullkis gastt, falsorum nimirum deorum errore eonfutato,
momenti sermunculos, afferre possent. At vero rcgis atque Otristianorum dogmatumvetitale fionfirmata.
lilius spiritu exsultabal, atque bilari vtiltu Dominum Ego vere duplici de cattsa, ut te mecumadducerem,
celebrabat, qui iis quorum fiducia in ipso posita est, i_ operatn dedi; altera, nete rex piivatiiit teuens, sup-
in rebus perplexts et impeditis exitum dat, quiqae plicio afficeret, propterea quod HOII ea es Jocuttisqoac
etiam per inrmicum et hostem veritaiem confirma- ipsi grata essenl; altera «t ited eruo Uto benefick.
bat, efficiebatqneut et qui erroris antesignanus erat, gratiain tibi rependam. Quonainautem latidem pacto
rectx doctrinx patronum se prxberet. istud ? Nimirum le admonetis, et a prava et pericu-
Rex porro, quaravis alioqui Nacheri vehementer losa hac via, quam ad hunc usque dieai tenuisti, dc-
irascereiur, nullo tamen euiu raalo afficere potuit, flecta, ac rectam et sa.utarem semitam i-tgrediaris:
propterea quod lege corain onrnibas ante promel- qn-ni quidem non ignorans, sed spente «talum ain-
gata, ei pro Christianis Hbereverba facere permisis- pleclens, effugisli, in intqwtatis barathra et praeei-
set. Caeterumtpse perssepe sermonibus ipstus «bta- pitia tt.p_-ffl iwpe.iet-s. Jntellige itaque, o Noclwr,
ctaus, eum per sigua quxdaaa admonebat, ut iliam cum prudens et sagax sis, ac Cliristuuisolum, et vi-
pugnandi acirmoniam remilteret, atque rhetorum tam apud ipsum abstnisam elucrari sttide, Quxishis
dispulauoni manusdarel. At llie vehementius inva- et caducis eotttewpttsac pre nihiloliabilis. Nonenim
lescebat, oranes ipsorum proposHionesatqne argu- in xlerttum vives; sed, cucamortalis sis, jam jamque
menta refutans, errorisque, qno tenebantur, fraudem hine abituras es, quetnadmoduai et oinnes, qui aute
ac fallaciamdetegens. Cum autem pene ad vespera_i II) .e exstiterunt. Atque, o te mtserura! si, ubi justura
usque disputatio producta fuisset, rex cenckmem judicium, ac justa operum raerces esl, graveropec-
solvijussit, tanquam scilicet postridie rorsum de h»c cati sarcimm tecuntfenens abeas, nec eam prius ab-
re agitari veilet. jeeeris, cum abjieere procl.ve sit.
Josaphatautem regemita est afloctrtus:Utprimoju- Nachor itaqse ob liujuiHnodisenBaonesaninio
ste omnia gerijussisti, o rex, ita justitix quoquefinem oomponetns, his vero.6 usus est: Reete dixisti, o
impone, duorum aiterum faciens, nempe «t vel ma- rex, recte wo)«a«. Naia ipse quoque verum et s'i
gistrum meum hac nocie meeuin manere permitlas, omi.i mead-ew alieaum Deum^ per quem om ii
ttl de his rebus de quibus crastina die cum iis qcrinos facta sunt, novi; atque itein fnlurun. judicium scio,
bello lacessent verba facienda sunt una dispiciamus, ex mukis videlicetScriplurx sacrx verbisid edoclus,
ac lu item IUOSassumens, arbitratu tuo cum illis ca verum improba consuetudo, auiue antiqui Mipplau
qux iii rem futnra videbuntur mediierts ; aut tuos latoris versutia cordis mei oculos cxcavit, densasqee
mihi hac noete concedeus, meuin accipe. Quod si animo meotenebras offudit.Nunc au_emad verbu.n
utrique apud te sinl, meus nimirum in affltcliotteet tuuin abjecto tenebroso velamine, ad vaJtusDorai-ici
_S7 VITA SANCTORUMBARLAAMEOEMlT_EET JOSAPHAT1NDI/EREGIS. -5$
Ineeaa __-__-Ta_n ; foriasse cnim mei miserebitur, JA exposcit. Sacerdos ilaque, utpote divina graiia
peenitea-uequejannam mthi huprobo ac rebelliservo plentis, ingenlem animo voluptatem cepit, eumque
aperiet. Qu_nquamniihi fieri nou posse videtur Bt confcsiim, ut mos ferebat, per dies baud paucos
peccaioruiu meoruiu, xjux arena graviora suni, et Christianx fide rudimentis instilulum., divino
eorum qux lum sciens tum iguorans perpetravi, ve- 311 baptismate perficit in nomine Palris et Fi-
niam obtineam. lii et Spiriius sancti {Marc.ult.). Mansilautem cum
Hac aratiaoe a__-ta, regis filius statim exsurgii, illo Nachor, perpeiua ob ca peccala qux perpetrarat
atque aoti_o incalescit, animumque Nachorisad de- pceiiiludineductus, Deumquebenedicens, qui nemi-
speraiioneaipropendentem recuperare atque er.gere nem perire vull, verum omnium resipiscenliam ex-
ineipk. Nulla enim, o Nacbor, inquil, ntiUa de hae spectai, atque eos qui p&enitentiamagunt humane ac
re «h-biiaiio anintuai tuum subeat. Scriptum est benigne excipit(II Pet. m; Esech. xviu).
e*im (Jean. vm) posse Deum eCiamex his lapidi-us Rex autem, cum de Nacborisrebus mane ceriior
exei-arefittosAbrabx. Quodquidem, ut aiebat paler faclus fuisset, ac spe sua cxcidi-set, ei praeierea
Barlaam, quid aliud est, quara quod ltomines deplo- sapientes suos ac _J.olidosoralores nullo negotio
ratae u-prohiiatis alqne omni iniquilatis genere con- superatos fuisse <con_pexisset, in magjoaanjraianxie-
lamutati saiuiem cossequi possini, C_ri_lique filii^giaie veisabaiur; eosque, cum graves prius conlume-
efliei, qui pre sua sunma et incredibili -umati.tale lias ac dedecora ipsis inJtulisset,ac nonnullos etiam
puuubus sese ad meliorem frugem recipietUibuscce- __bulis nervis atrocem in moduin lacerasset, ipso-
lestes portas palefecil?Neque enim cuiquau. outnino jriunqueoculosfuJigineillevissei, a se -blegavil. Ipse
saluiis adtlum praeclusil,verum eos quos Bce_er*i_. autcm falsorumdeorura irobecUlitaieradarauare Ln-
pcenitet«isericordi animo suscipit; ob eamque ean.- cflipit,etiamsialioqui nonduaiadGhrisii Juceuipleoa
sam iis qtii hora prima, et tertia, et sexla, ct nona, ac perfecte oculos eonjicene in animum ioducerel.
et undectma ad vineant accesseruni, xqua merees Eteaira densa caliginis nubes ipsi uudique affu&a
aurihnitur, qnemadinodiunEvangelicis scriptis pro- cordis ipsius oculos adhuc tenebau Cxteruni nou
ditutn est (MaUh.xx). Ac proinde etiamsi ad biMc jam sacerdotes suos in J_o»oremhabebat, nec festa
«sque dicm in peccatis consenueris, tamen ei ler- £t libaraina simulacris suis peragebal, varuiuanirao
venti anirao accedas, eadem qux ii q_i a_ ado4e- in ulramque par.em vacillabat: hinc niiuirum deo-
sceutia certamen subierunt prxmia consequeris. rtun suorum imbecilliiatemintprobans, jllinc autem
Hxc et multa alia cutn divinisshmis juvenis ad Na- Evangelicx viix sinceriiatem reformidans, pravaqua
chorem in malis inveteratum de poeniteniialocutus •eonsuetudiueita constrictus, ut ab ea vix avelli pos-
fuisset, ipsique veniara spopondisset, ChristumqiieiQ sei. Siquidemcorporearum voluptatumservituti ma-
racilem ae propilium ipsi fore promisisset, illudque jorem in modumaddiclus eral, viliosisqueaflectio-
pro eerto affirmasset, eam pre sua bonitate semper nibus prorsus operam dabai, caplivi iuslar ductus,
peccaioris pceiutentiam su6C»pereparalum esse, aique absque vino, ut Isaix verbis ular (Isaite _i),
xgram ipsius animam, lanquara medicamentis qtii- ebrius, et ab iniproba consuetudinelanquam fraeno
bosdam emolliens,ipsnm prorstts in sanitatern asse- quodaui retraclus.
ruit. Cum igitur rex cum duplici cogitatione ad hfftic
Statim enim adeum Nacbor dixit: Tu quidem, o niod.ui luctaretur, nobilissimus ipsius filiits , ac
animo etiam quatn ccrpore nobilior, qui admirabili- vere regio auitno praeditus, iu suo palaiio.quietus
bus his mysleriis praeclareimbutus es, ad exlremum degebat, naturx sux generosiiaiera, modestiaraque
usque in prxclara confessione vefim maneas , nec et constantiam per opera cunctis declaraus. Nam
eam aut ulium lempus, aut uilus modus e tuo pe- tbeaira et equorum certamina, et venationumexer-
ctore evellat. Ego autem hac ipsa hora proficiscar, cilaliones, et inania orania juveuilis «tatis studia, et
ui salutein mcam quxram, mihique Deum, quem adl iniposturas quibus stulti animi deliniuntur ei ines-
iram provocavi,-perpuenitentiarapropilium acfaci- cantur , nihili omuiiio ducebat; verum ex Christi
Jera reddam. Non eniin posthac, nisi tibi aliter vi-. fy maudatis omnino pendebat, ac divino amore saucia-
deatur, regis faeiemconspiciam.Ingenti autera animii Jus, eum expetebat, qui vere expetendus est, tolus
Iffitiuaeffectusregis filius, atque honc sermonemli- suavis ac lotus desiderabilis (Cant. v), aique ejuS'
benter excipiens,ip_ui_ceaipiectttur et exosculatur,, jnodi, ut sine ulia saturitate expectalur.
aiteiitisque ad Deum fusis preeifeus,eum e palatioi In memoriam aulem rediens magislri sui J3ar
euiiitit. iaam, atque ipsius vitam sibi anle oeulos proponens,
EgressiK autem Nachsr, airimo conrpunctus ini ipsius amore animum suura demulccri senliebat, ac
-cnsi-simam solitudinemeervi instar prosiliit, aique qnonara pactoipsum videret, summo studio curabat;
in monachi cujusdara, qui sacerdotii dignitate oraa- atque ipsius sermones sine ulla intermissione in
tiis erat, speluncaa se confert in qua iile propter corde suo circumferens, erat tanquam arbor secus
-luminentemmeuim debtesoebat. Atque ante ipsumi aquarum dccursus plaoiata, perpetuaque irrigata, ac
-er.enti8.imo pectore humi sese provolvit, ipsiusque! tetupestivos dominofructus aUereits. Multas enim
fiedcs, instar ridebcet veteris iilius tneretricis (Lueoz
; aaimas diaboli laqueis eripuit, Christoque servatas
Mi), lacrymis [lerfundil, ac diviuum bapl.smuin i obtulit, siquidein muili ad eum sese cuuferentes,
 1559 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 560
salutaribus sermonihus fruebantur. Ex quibus non A veni, ut, ad edendam grati animi significationera,
pauci, fuga relicto errore ad saluiarem docirinam festum una celebremus, alque elegauti forraa prx-
accurrebant. Alii aulem , rebus hujus vitx longum ditos adolescentesac formosaspuellas diis immorla-
valere jussis, monasticam palxslram capessebanl. libus immolemus, laurosquecentum, ac plurimaalia
Ipse autem orationibus et jejuniis operam dabat, animalia ipsis offeramus, quo eos quoque in poste-
idenlidemque hanc vocemad Deummittebal: 0 Do- rum inviclos adjutores habeamus, qui nobis univer-
mine rai, o Dominemi ac Rcx , cui ego credidi, ad sum vilx curriculum plattumet xquabile reddanl.
qucm ego profugi, aique errore liberatus sum, di- Ad hxc rex : Minimevero, inquit, o senex, vici-
gnam famulo tuo Barlaamomercedem repende, pro mus, minime, inquam, vicimus; verum nullo polius
eo quod mihi oberranli le , qui via, vita et verilas negoiio victi sumus. Nam qui a nobis slabant, re-
es (Joan. xiv), demonstravit. Ac mihi hoc concede, pente adversum nos exstiterunt, ac velut furore et
Ut rursum illum in corpore angelum, quo muudus insania Iaboranlemalque imbecillaranostram aciem
dignus non est (Heb. xi), conspiciam,atque cumeo nacti, prorsus eam fregerunt ac prostraverunt.Nunc
quod raihi vitx superest conficiam, ul vitx ipsius autem , si qua libi facullas et vis suppetit, qua tu
vesligiis insistens, tibi Deoac Dominoplaceam. humi jacenli religioni nostrx optlulari, eamque
CAP.XXIX. —_Eoautem temporepublicumfalso- B rursum excilare queas, velim exponas. Theudas au-
rum deorum festum in urbe illa eral. Regemporro tem regi ad hunc modum respondit : Galilxorura
buic festo-interesse ac copiosissimisvictimisillud contentiones atque inanes sermones , o rex,
exornare oportebat. Verum cum sacerdotes ipsua minime pertimesce. Qux enim sunt ea qux ab ipsis
in deorum cultu segnem ac tepidum esse conspice- afferuntur, quanlum quidem ad viros ratione ac
rent, id verebaniur, ne ad templum venire neglige- prudentia prxditos atiiuel? Meo quidemjudicio fa-
ret, sicque ipsi muneribus iis qux a rege accipere eilius dejicientur, quant foliura a vento excussum.
consueverant, cxterisque proventibus orbarenlur. Neque enim vel conspectummeum suslinebunt, tan-
Stirgenies ilaque, ad speluncamquandam in vastis- tum abesl utsermones conserant, aique ad mecuni
sima solitudine sitam proficiscuntur, in qua vir qua- disputandumpedem conserant. Cxterum, ut et pro-
dam magicis artibus deditus, atque falsi idolorum positum istud cerlamen, et quidquid aliud iu anirae
culius acerrimus propugnalor habitabat, Theudas habuerimus, recto cursu feratur, resque nobis ex
noraine , quem eliam rex singulari honore comple- animi sententia succed.int, facpublicum lioc feslum
ctebatur, charumque magistrum existimabat,ipslus exornes, deorumque benevolentiam, tanquam Ur-
nimirum valiciniis regnum suum omnium rerun. missima quxdaro arma induas, ac tum fausta omnia
copia Qorere,alque in dies augcri dicens.Cumigitur C habituruses. Hxc cuin ille jaclasset, qui, ul cum
sacerdotumcultores ad ipsum venissent, ejus opem Davide loquar, in malitia potenseral, atque iniquiia-
atque auxilium implorabant, eique deorum improba- tem tola*die meditabatur (Psat. LI), turbidamque,
lionem in quam rex inciderat exponebant, quxque ut Isaix verbis utar, subversionemamico suo pro-
regis filius fecisset, et quemadmodumNachor ad pinabat (Habac, u), improborum spiriluum, quos
ipsius volunlatem atque senlentiam concionemha- ipse comites habebat, ope aique adjumentoperfecit,
buisset. Ac nisi tu ipse venias, inquiebant, nobisque ut rex cogiiaiiones eas qux ipsum salutis submo-
opcm offeras, spes omnis exstincla est, oinnisque nebant prorsus e memoria ejiceret, eisdemque ,
deorum cultus ac veneratio periit. Nam tu unicum quibus solebat studiis sedulo hacreret. Ac proinde
nobis calamilatis solatiumrelictus es , atque in le cum regix lilterae quaquaversumcommeassent,qui-
uno spes omnes nostras positasbabemus. bus omnes ad exsecrandum deorum festum conve-
Theudas itaque cum satanico eo exercitu quem nire jubebantur , cerncre eral ingentem hominuin
secum habebatin expedilionempergit, atque adver- multitudinem confiuenlem,atque oves et boves, va-
sus veritalem arma coraparat: accilis uimiruinmul- riaque animaliasecum adduccnlera.
tis pravis spirilibtis , quos ad res improbasprompte. Cum igitur omnes coiissent, surgensrex, una cuni
ac 312 libenter auxiiiarem manura afferre norat, D impostoreTheuda ad templumprofectusest, ut lau-
el quos ipse semper minislros adhibuerat, his comi- ros ac permultaanimantia imraolarent.Sicque,nefa-
tatus ad regem accedii. rium et exsecralione digntim festum celebrabaut;
Ut autem ipsitisadvenlus regi nunlialus es(, atquc adeo ut et brutorumaniraantiummugilibustota urbs
ipse palmarumvirgam manu lenens, ovinaquepelle personaret, ct victimarum tiidore ipse quoque aer
indutus ingressus est, rex e throno suo exsiliit, ip- inficereiur. His ad hunc modum confcctis,cum in>-
sique obviam prodiit, eumqueosculatusest. Cumque probi spirilus de Theudx victoria majorem in mo-
calhedram afferri jussisset, ipsum prope se colloca- dutn gloriareniur, sacerdotesquegratias ipsi habuis-
vit. Posteaque Theudas his ad regem verbis ulitur : sent, rex rursuro ad palatium se recepit, aitque ad
Rex, in aeternuravive, maximorumdeorum favore Theudam : Eu quemadmodumjussisli, nihil omniiio
ac benevolentiaseptus. Ad me enim allalum esl te studii a me prxlermissura est, quodquideinad fesli
ingens certamen adversus Galilxos iniisse, ac lucu- splendorem, et sacrificiorum magnificentiaraperli-
lenlissiwam palmam retulisse. Eoquc nomine huc nerel. Jam itaque tempus est ut qux uiihi promisisti
* Memoria.
lapsus est.
561 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITJE ET JOSAPHAT 1NDI__E REGIS. 502
expleas, _ir.un.quemeum, qui areligionenostradesci- A dam obscurum ex rupe quadam condidisse, filium-
vii, a Christianorum errore vindices, accum benignis que illic una cura nutricibtts inclusisse ferlur, nec
diis in graliam reducas. Nam ego cum artem omnem ante duodecim annos exaclos ullum omnino ipsi 1ti—
adhibuerim, atque omncm lapidem moverim, nullam cis splendorcm ostendisse. Confecto autem hujus-
tamenmorbimedicinamreperi.sedipsiusraenlemora- modi temporis curriculo, filium, qui nihilomnino re-
nibus rebus supeiioremesseperspexi.jNam si blande rum mundanarum ad hunc usque diem perspexerat,
ac leniter cum eo agere institui, ne sic quidera eum ex hoc cubiculo educil; ac tum ipsi omnia, juxta
mibi ullomodo animum adjicere comperi. Rursumsi suura quodque genus exhiberi ac demonstrari jubet,
severeatque acerbe eum accepi.inpervicaciam polius viros nimirum in uno loco, in alio feminas, aliunda
inde ipsum atlolli conspexi. Quaraobrem calamitatem aurum, alia ex parle argentura, uniones et Iapides
eam qux mihi accidit, sapienlix tux committo. Ac exquisiti prelii, vestes luculenlas et elegantes, cur-
siquidem ea, ope lua et auxilio liberatus.filiummeum rus insigni pulchritudine simul cum regiis equis au-
mecum rursus deos meos colcntem, atque voluptua- reo freno instructis, cum aulxis purpureis, ac sesso-
rix hujus viix cupiditatibus ac regni voluptatibtts ribus armatis, boum item armenla, et pecudum gre-
fruentem video, auream libi statuam erigam, effi- ges ; atque, ut summatim dicam, omnia certo ordine
ciamque ut posthac in sempiiernum idem tibi diis B puero demonstrabat. Perconian.e autem eo quonam
honor a cunctis tribuatur. singulx res nomine appellarentur, regis satellites ac
Theudas igitur attentam aurem diabolo subjiciens, stipalores uniuscujusque noraen exponebaul. Cum
alque ab illo improbum ac pestiferum consilium autem mulierum nomen scire cuperet, tura regis ar-
edoclus, ipsique lingux atque oris operam navans , miger lepide ac festive, dxmones eas appellari dixit,
ad regem ait : Si filium tuum in potesiaiem luam a quibus hominum mentes in errorem traberentur.
redigere, ipsiusque in pugnando pervicaciam inanem Pueri autem peclus earum amore aique cupidilate
reddere cupis, ars a me excogilala est, cui obluctari vehementius quam ullius alius rei desiderio illectuin
nullo modo poterit, verum durus ipsius animus fa- ac delini.um est. Cum igitur omnibus rebus peragra-
cilius emollietur, quam cera ingenti rogo admota. tis ad regem eum adduxissent, ac rex ex ipso quid-
Rex itaque vanum hominem inani tumore inflatum nam ex oranibus rebus quas vidissel ipsi niagis arri-
videos, ad voluptatem stalim animique Ixtitiam sese deret, quacsivisset; Quid, inquit, aliud quam dxmo-
illi tqui homines in fraudem inducunt? JNeque
313 converlit, sperans videlicet, petnlantem illam nes
et audacem linguam animum divinitus edoctum ac enim ullius rei ex his omnibus quas hodierno die
philosopbix plenum superaturam esse. Cumque qux- vidi perinde atque eoruin amore animus meus incen-
nam illa ars esset ex eo sciscitaretur, tum Theudas, C sus est. Atque hunc pueri sermonem re_ ille admi-
tanquam novacula acuta dolumcontexit (Psa/.LXXII), ratus est, quamque violenia ac tyrannica res femi-
callideque pharmaca coroparat. Atque improbara narum amor esset, hinc judicavit. Quocirca tu quo-
techuam , diabolique consilium , quxso , perspice. que non ulla alia raiione quam isla te filium tuum in
Omnibus, inquii, o rex, qui filio astant atque inser- potestatem redacturum pules.
viunl, ab eo procul disjunctis , pulchra et perquam Rex hoc consiliuraexcipit, atque confestira ad eura
eleganti forma prxditas mulieres, atque ad pelli- delectx puellx prxstanti atque egregia forma indu-
ciendos animos adomatas, cum eo perpetuo versari, cuntur. Quas etiam cum ipse eleganti ornatu illu-
ipsique ministrare , vitxque consuetudinem et con- strassei, atque omnino ad pelliciendura juvenis ani-
tubernium cum eo habere jube. Ego autem uno ex mum inslruxisset, omnes ipsius famulos et ministros
iis spirittbus, quos ad res hujusmodi cotnparavi, ad e palatio ejicit, easque in eorum locum substituit.
eum postea submisso, acriorem voluptatis ignero ex- Hx itaque ipsi undique hxrebant, euraque coraple-
citabo. Ac simul atque vel cuut una sola hujusmodi ctebantur, atque ad nefarium concuhitum exstimula-
mu.iercula rem habuerit, uisi tibi omnia ex animi bant, per omnes videlicet gestus ac sermones ipsura
sententia fluant, erit jam cur ute conteranas, atque ad voluptatem provocantes. Neminem alium habe-
ut nullius usus hominem, non honoribus, sedmaxi- D bat quem conspiceret, cum quo colloqueretur,
mis suppliciis afficiendura ducas. Nihil enira mascu- aut ccenaret, ipsx enim omnia ipsi erant. Atqua
lorum animos perinde allicereac demulcere solet, hxc quidem rex faciebat. Theudas autem rursum ad
ut feminarum conspectus. Atque ut sermonibus meis pestiferam suam speluncam profectus, libros qui res
fidem adhibeas, historiam hanc velim audias. hujusmundi efficere poterant, in raanus sumit; evo-
CAP. XXX. — Rex quidam cum mascula prole catttmque unum ex improbis spirilibus ad Christi mi-
careret vehementer animo angebatur, eainque cala- litem bello lacessendnm emittit, nesciens scilicet tni-
mitatem haud parvam existimabat. Hoc igitur cum ser ille quantum sui risum excitaturus, quantamque
statu esset, filium in lucem edidit, eoque nomine simul cum universa suc diabolica coborte infamix
summa voluplale perfusus est. Dixerunt [auiem ad notam subilurus esset. Improbus autem spiritus, aliis
eum eruditi quidam medici, fore ut si puer intra insuper nequioribus spiritibus assumptis, ad gene-
duodecim annos solem aut ignem videret, lumine rosi adolescentis cubiculum se confert, in euraque
prorsus orbaretur, id enim ex oculorum ipsius situ impelum facit, vehementissimam carnis fornacem
designari. Qux cum pateraudisset, cubiculum quod- succendens. Ac diabolus quidem inlernas ipsi flarrt-
 565 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 564
mas admovebat, puellx autem, tit corporis pulchri- A Ad juvenem enim ex puellis illis una nmnium for-
tudine insignes, sic animo deformes improbam ma- mosissima ingreditur, qux etiam regis cujusdam filia
teriam externe suppeditabant. erat, captivaque a pairia sna abducta, regi Abenner,
At vero pura illa anima pestiferi spiritusimpetum praeslanlissimicujusdam muneris instar, oblata fue-
agnoscens,acjpraeposteruracogitaiionumbellum.quod rat: quam paier, ut eximia pulchriludine prxditam,
magno ac vehementi 314 adversum se lmpetu ve- ad labefactandumac dejiciendum filii animum misc-
niebat, coaspiciens, penurbabatur, tantoque malo li- rai. Hanc iraposlor ille subit, ipsique ejusmodi ser-
berari, purumque sese Christo exliibere cupiebat, moues suggerit qui animi ipsius prudentiam ac sa-
nec sanctara iilani slolam, qua eum baptismi graiia pientiam perspicue declararent, siquidem diabolus
induerai, libidinis ccenocontaminare. Confesiimita- omnes ad vitium accommodatasartes facile ac prom-
que amori amorem, hoc est impudico divinum op- pteexercet. Posteaque regis filium a dextris adortus,
ponit, sibique pulcbriludinem.illam ac gloriam omui puellx amorem ipsi inserit, ob ipsius videlicet pru-
secmone prxstantiorem, qitara purx animx in Chiisti deotiam et gravilalem, atque etiam ob eam causam,
apensi nuptiis, ex quibus illi qui nuptialem tunicaro quod cum eanobiliiateesset, atque e regia stirpe pro-
conspurcarint ejicientur, vinctisque manibus et pe- diisset, patria lamen simtil ac gloria orbaia esset.
dihu- iu exteriores tenebras protrudentur, habitar B Ad hxc hujusmodi qtioque cogiiationes ipsi subseril,
turx sunt (MattA.xxu), in memoriam revocat. ttatc uteam ab insano idolorum cultu liberaret, Chrislia-
cumaniino suo cousiderans, et lacrymas profundens, namque efficeret.
peclus verberab-t, iraprobas illas cogitaiiones, non Hxc autem omnia versuli draconis technx erani.
secus ac fucos.quosdam in. fiigam-vertens. Deinde Nam cum regis filius auirao ita comparatus et con-
surgens, ac inanus allollens,.calentibus lacrymis ac stitutus esset, ut nullam obscenam cogitationera aut
gemilibiis Dei opera atqtie auxilium implorabai, iis- libidinosumaraoremad puellam vacillantem in seipso
qu« verbis utebaiur : Omuipotens Domine,<quisolus perspiceret, verum ipsius duntaxat calamitaie ani-
vicibus polles, alque ad. misericordiam proclivis.es, mxque exilio se commoveri senliret, rein hanc dia-
Demine, inavuai»,spes desperatoruui el eorum qui bolictun commenium esse minime animadvertebat.
auxilio carent, mei, qu_eso„ inutilis tui servi nunc Siquidera revera caligo ille est, ac Iucem assimilat.
Mcanlare, fiutilique[ac propitio oculo me iti.uere, Ul enim regis filius puellam alloquidivinxque cogni-
animamque meam a diabolica frameaeripe, ac de tionis oracula ipsi exponere ccepit : Agnosce, in-
liiai.ucanis unicam ineam, nec me in hostiura meo- quiens, o mulierl, Deura in omne xvuin viventetn,
rum manus incidere permiltas (Psal. „xi). Non su- nec te idolorum errore detineri siue, verum Domi-
pergaudeantmihi quioderunlueiniqne(.P*aJ.xxxiv); ([] num rerum. omnium effectorem intellige, ac beata
nec me in int-Uiiiaiibuscorrumpi. sinas, corpusque eris, immortali sponso adjuncla; mulla, inquam,
meum,, quotl tibi casium exhibere promisi,, probro et ejusmodi cum ipse dixisset, statim improbus spiritus
contumelia afficere. Te enira concupisco,teque adoro, mulieri in mentem immittit, ut fraudis laqtieos ex-
Palrera, et Filium, et Spiritum sanctum, in sxcula. plicarct, ac Deo cbaram illam animam ad libidinis
Cumque Amen subjunxisset, divinara consolatio- foveam prxcipilem traheret, quemadmodum videli-
nem ccelilus ipse sibi advenire sensit, alque improba. cet olim generis humani auctorem Evx opcra e pa-
cogitaiiones sese subduxerunt. lpse autem ad malu- radiso ac Deo misere exterminavit, eumque beatx
luium usque tempus in precibus perstitit; intelle- atque immortalis vitx loco inorti addixit.
ctisque versipeilis hostis technis aique arlibus, cor- Posteaquam igilur puella verba illa omni sapientia
pus suum tum cibij penuria, tum siti aliisque affli- referla audivit, pro sua stultilia ca nou inteHexit,
ctiontun generibus preraere ccepit, in oralionibus verum hujusmodTresponsum edidTt, quale ab ea edi
erecto corpore pernoctans, sibique ipsi pacta ea qux consentaneum 315 erat< QU8Cdiaboli lingua atque
cum Deo inierat in memoriara reducens, atque tum os erat; aitque : Si salulis mex, o domfne, cura
eorum qui justitiam coluerint futurum splendorem tangeris, ac rae Deo tuo concifiare, abjectxque ani-
animo et cogitatione informans, tum dennnlialam ',D mx raex salulem afferre studes, fac lu quoque uni
improbis geliennamaperte sibiob oculos proponens. mex pelitioni annuas, ac statira palriis omnibusdiis
Quod scilicet ea de causa faciebat ne hoslis inertem meis repudiatis, Deo tuo me adjungam, ipsumque ad
ac solutam ipsius aniinam nacttis, pravas cogiiatio- extremum usque spiritum colam. Ita lu salutis mex,
nes ipsi nullo negotio insereret, animique ipsius pu- atque ad Deum conversionis, mercederp referes.
riiatetn turbaret et inficeret. Cum igilur bostis omnino Cum autem ille quxnam bxc petitio esset q_x>i-
inente. com ideret, seque slrenuura juvenera deje- visset, lum illa et habitu, el aspeclu, et sermone, ac
cuiriira prorsus diluderet, ad aliam callidiorem frau- deniqne omni ex parte sese ad alliciendum ipsius
dem sese confert (ut qui semper malus sit, nec un- animum comparans : Malriinonio, inquit, mecum
q*iamaliquid moltri, atque incommodumaliquod et conjungere, atque ego imperiis tuis lubens obse-
delruuenlura. afferre intermittat), in id omni studio quar.
incjuubens, ut qux sibi a Theuda mandata fuerant At ille : Incassum, inquit, o mulier, duram hujus-
exsequaiur. Itaque rursus huiusmodi pharmaca com- roodi petilionem mihiproposuisti. Nam quanquamin-
parat. genti salutis luae cura leneor, teque ex morlis et
3*5 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMlTiE ET JOSAPHAT INDI_EREGIS. B-fl
exrtr? vorsgtne exfrahere cupio, mihi tamen corpus A A malrimonii nexu tecum copulari cupiens, tamen quo-
m__m per tecfnm concubitim»inquinare nimis grave niam id tibi minime gratum esi, non jiam (ibi vitn
esi, fmo prorsus impossibile. Slferam, verum quidquid animo luo insederit, post-
Ilfa vero planram ipsi viam ad scelus sternens : hac faciam. Tu igitor ne nve quoqne prorsus abjicias
Ecquid, mquit, hujusmodi sermone uteris, qui omni et e-secrerils, verum in hac una re mihi obsequens
sapienriaegenere polles ? Ecquid, inquam, hattc rem salutem mihi affer, atque a supersiitioso errore ine
spurcitiem ac fcedumconcubitum appellasti? Neqoe libera, IU autem deinceps per omnem vitx cursum
enim ipsa qftoqUeChrisiianorun. ffljrorum iignaraal- qux tibi visa ftrerint faefas licebit.
que expers sum, verum et multos in patria mea Hbros His verbis utens (nam et liabebat qui ipsi suggere-
perlegt, et saepe cum Clrrisiianis serroones contuli. ret, dui efiam aures clam admovebat, atcfue Scriptu-
Quid igitur ? Nonne in quodam libforum vestrorum rarum peritus esl ille vitii arlifex diabolus), I.is, in-
scriptum est: Honorabile connubium et forus imma- quam, verbis utens, eumque demulcens, ac retia et
eulatus (Hebr. xni)? Ac rnrsum : Melius est nubere laqueos ipsi tum a dextris, tum a sinistris undique
quam uri (I Cor. vi.yTAc rursun.: Quod Dens con1- nectens, animi ipsius lurrim 1'abefactare,instiltitique
innxit, Itomonon separet (Matih. xvi)? Nonneomm.s ipsius nervos debilitare, ac vnluntatem et senteniiam
veleresjtisti, tam patriarchaequam prophetx fegitiim. B 1 emollire incipiebat. Vitii autem sator, ac proborum
matrimtiirtocoptttatos fuisseScriplurae vestrx docent? virorum hostis, fabantem ipsiusanimum conspiciens,
Nonne Petrus ille , quem aposlolorum principem ac summa inde Ixtiiia perfusus, statim pestiferos
faissepraedicatis, uxorem habuisse scribitur (Luc. rv) ? spiriios qui una cuin IIIo aderant appellat : Cernite,
Quid igflur te adduxit, uf rfemhujusmodi spurcit.em fnqtriens, quonam pacto pnella ista ea perficere con -
appellares? Magnoperesane miht a dogmalumveslro- tendat qux a nobis perfici nequiverunt. Agite igitur,
rum veritate aberrare videris. acriter nunc in eum impeiiin. 316 faciamus. Neque
Cui ille respondit : Ila profecto, mulier, h_ecse enim ad explendara ejtts a quo missi sumus volunla-
habent, qaemadmodum abs te dictum est. Licet enim tem aliud xque opportunura tempus nanciscemur.
qiiibuslibet matrrtivonlocopulari, exceptis tamen iis Hxccum versipellis ille ad socios disisset, in Christi
qui virginitatem Christo semel promiserinf. Ego enim militein insiliunt, omnes animi ipsius vires pcrtjjr-
ab eo die quo per divini baptismi lavaerum a Juven- bantes, atque acerrimum puellx amorexo ipsius pe-
lutis et iguorantix mea. peccatis purgatus sum, puruni ctori inserentes.vel.ementissimnniquelibidinisio-nem
meipstini' Christo exhibere pollicitus sum. Quonam in ipso inflammantes.
igitur modo pncla ea p* cum Deo saj-xi dissolvere Jlle aulem cum seipsum vehementer uri, capii-
atque infringere audebo? IC vumque ad peccalum trahi perspiceret, alque cogi-
Rursum aulem ad eufti mulier his verbis usa est: lationes suas, puellx salutem conversionemque ad
Sit sane de hac re ut ipse vis. At exiguam alterwn,, Deum ipsi proponentes, flagilium
tanquam hamum
ac nullius momenti cupiditafem meam exple, si qui- quemdam esca occuliare, hostisqtie instinctti sibi ne-
dem ariim« mex safulem afferre libi cordi est. Ilaci gotium facessere, perinde videlicel ac scelus minime
duntaxat nocte mecum rem habe, atque effice ut elL esset^servandx anima. causa cum muliere semel rem
ego tua pulchriludlne fruar, ac tu rursum formx! habere, in hirjitsmodi animi anxietale consiliiquepe-
mc_fieleganlia explearis. Quod si feceris, hoc tibii nuria alto peclore ingemiscens, seipsuin statim ad
polficeor, me simul atque dies ilfuxerit, Chris.ianami orationem confert, atque tiberes lacrymarum rivos
religionem suscepturam, afque Omnemdeorura meo-- ex oculis profundcns, ad euni qui salutem iis qui iu
rum ciiliumfuga relicluram esse. Atque ob bujusmodii ipso confidunt afferre potest clamabat:In le, Domine,
consilium, non modo veniam, sed etiam beneficia,, speravi, non confundar in xternum (Psal. xxx); ne
salulis inex causa, a Deotuo consequeris. Gaudiumi que irrideant me ininiicPmei, dextrx tux lixrentem;
enim, inquit Scrfplura tua, est in ccelo super unoi verumhacboraprotua voluntatemihiasla, viasmeas
peccatore poenitenliam agente (Lucm xix). Nam si obi dirigens, ut sanctum luum el gloriosum ac formidan-
sceleraii hominis resipiscentiam lxtitia in cceloexci-. D
^ dum nomen in me famulo tuo illustretur , quoniain
talur, quod afferri potest quin hujus resipiscentix> benedictus es insxcuta. Amen (Psal. xxiv).
auctori magnum prxraium debeatur? Cum aulem per aliquol borascum lacrymis preces
Ila certe res se habet, nec est quod dubiles. Quid ? fudisset,
genuaque persxpe flexisset, in lerram se
An non apoStoH quoque religionis vestrx duces,, prostravit, paiilumque obdormiscens seipsum a qui-
complura certo consilio faciebant, divinum prxce- busdam horrendis viris arripi videt, regionihusque
ptum raajoris prxcepti causa interdum violantes? Ani quibusdam, quas nunquam viderat, peragratis, in
non Paulus Timofheum, prxstaniioris consilii causa,, amplissimtun caropum perduci, pulchris floribus at-
circumcidisse dicitur (Act. xvi); atqui circumcisio) que ingenti suavitale prxditum, ubi el plantas omnis
apud Christianos in crimine censetur; nec tamen ille! generis cernebat, inusitatis quibusdara et admirandis
hoc facere dubitavit. Atque alia hujusmodi permultai fructibus, tum visu jucundissimis, tum perceptu sua-
in Scripturis tuis reperies. Quocirca, si serio animae i vissimis redundanles. Arborum porro foliaex tenuis-
mex saluiem afferre cupis, exiguam hanc meam cu- sima quadam aura dtilcem sonum edebant, ac durn
piditatem exple; et ego, quanquara alioqui perfecto) impellerentur, inexplebilem odoris fragranliam emit-
 5.. DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 568
icnant. Quin etiara sedes illic sitx erant, auro atque A Israel Deus his qui reclo sunt corde, qui etiam eripuit
ingenlis prelii lapidibus siriictae, luculenlum sane humilitatem meam de 317 niedio catulorum leonum,
splendorem afferenles; leciique ilem illusires, miris dormivi conturbatus (Ps. LXXII).Sed visilavit me
quibusdam slragulis, atque elegantia omnem orationis Deus salvator meus, mihique quantis ii qui eum ad
facultatem superante coornati. Ad hxc aqux proQue- iracundiam provocant bonis sese privent, quaniis-
bant perquam lirapidx, oculosque ipsos obleclantes. que rursum lormentis obnoxios se reddant deraoi-
Tum autem per ingentem atque adrairandum hunc slravit.
campura horrendi illi viri eum in urbem quamdam At nunc, o pater, quoniam lu aures tuas occlusisti,
introduxernnt, inenarrabili splendore rutilantem, ex ne vocem meam bona atque ulilia tibi occinentem
pellucido quidem auro muros, ex lapidibus autem a audires, ne me saltem quo minus reclam viam ca-
nemineunquam visis pinnas ac propugnacula exslru- pessam impedias. Hoc enim cupio , hoc expeto, ut
cla habentem. Et quis tandem est qui urbis illins omnibus rebus liberatus, ad ea loca contendara, in
pulchritudinem ac splendorem sermone consequi quibus Barlaam Christi famulus habitat, ac cura co
possil? Lux porro superne radiis idenlidem micans, quod milii reliquum est vitx conficiam. Quo.l si nte
omnes ipsius vicos implebat, alque alali qtiidam exer- per vimretinere in animum induxeris, quam primum
cilus lucidi umnes in ea morabanlur, ejusraodi can- B rue mcerore ac txdio exstinctutn videbis, Ita fiet ut
tum edentes, quem nunquam morialis auris audivit. nec tu pater jara appelleris , nec mc filiura habilu-
Vocemquedicentem audiit : Hxc eorum quijusiiiiam rus sis.
coluerinl est requies, hoc eorum qui Dominosux vi- CAP.XXXI. — Rursura igttur ingens regem mce-
tx rationes probarint oblectamentum. Hunc autem slitia invasit; rursum omnera vitacsux spem despon-
ex illo loco educlum lerribiles illi viri retrorsum du- dere ccepit; ntque acerba secum anirao agitans, in
cere velle dicebant. Al ipse jucunditute illa lxtitiaque palatium suum abiit. At vero improbi illi spirilus,
animi omnino raptus: Ne me, quxso, inquiebat, ne qui adversus divinum juvenem a Theuda missi fue-
me inquam hac lxlitia, qux nullis verbis exprimi rant, ad eum pudore suffusi redeunt, atque quamvis
potesl, private; verum hoc mibi concedite, ut in uno alioqui mendacio gaudeant, acceptam lamen cladem
amplissimx hujusce civitatis angulo degam. Illi au- confitentur. Quippe perspicua cladis signa in scele-
lem ad hunc modnm respondebant : Fieri nunc mi- rato suo vultu gerebant. llle autem : Usque adeone,
nime polesl ut hic sis: hoc autem multis laboribus ac inquit, imbecilles ac miseri esiis, ut adolescenlem
sudoribus landem consequeris, si qitidem tibi ipsi vim uuum vincere minime poluerilis? Tunc improbi spi-
intuleris. ritus virlule divina excruciati, veritatem inviti in
Hoc sermone habito, ac maximo illo campo rursus <C lucem protulerunt, his vcrbis utentes : Cbristi poten-
peragralo, eum in tenebrosa loca, omnisque mceroris tix ac passionis ipsius signo, quod Crucera appellanl,
plena, atque cum eo splendore, quem prius con- nc lanlillum quidem obluctari possumus. Nam cum
spexerat, ac Ixtiiia illa e diametro pugnantia, tluxe- ea effingilur, statim quotquot acris principes ac
runl. Elenim obscura prorsus ac tenebrosa caligo mundi rectores tenebrarum sumus (Ephes. vt), quatn
eral, atque affliclione ac lumullu totus ille locus celerrime fugimus, ac prius etiam quam ea plane ac
redundabat. lllic ignis fornax accendebatur, et car- perfecte expressa sit, propulsamur. Quamobrem nos
nilicum vermium genus serpebat, ultricesque virtu- quidem in hunc juvenem impetu facto, graviter eum
tes fornaci imminebaut. Ac nonnulli miserum in mo- perturbavimus; verum ille cum Christi opem implo-
diini igni conflagrabmit, voxque hujusmodi audieba- rassel, ac crucis signo seipsummunivissel, nos irato
tur : Ilic sceleratorum locus est, hic eorum cruciatus animo propulit, atque firraissimum sibi prxsidium
qui foedisUagitiis seipsos contatninarunt. Post autem comparavit- Ac proinde nulla interposita mora iu-
ab his qui eum illuc introduxerant, ex eo loco edu- Slrumentum illud arripuimus , cujus opera etiani
clus est. Statimque ad sese rediens, lolo corpore princeps noster primum bominem aggressus esl,
contremiscebat, lacrymxque fluminura inslar ex ip- .umque polestati sux subjecit. Et quidem profecto
sius oculis fluebant; atque omnis impudicx illius D nos quoque vanam adolescentis spem pro nihilo du-
verum ad auxiliura rursus accitus Chrislus,
puellx, reliquarumque aliarum, pulchriludo quovis cebamus;
cceno et sanie fetidior ipsi visa est; memoriaque ea ccelestisirx igni nos exuslos in fugam vertit. Quare
qux viderat recolens, lum bonorum illorum cupidi- stat sententia non ullra ad eum accedere. Ad hunc
tate lum dolorum illorum metu correptus, in leclo scilicet modum improbi spiritus Theudx ea qux con-
jacebat, sicaffeclus, ul nulla ipsi exsurgendi potestas tigeranl perspicue declararunl.
esset. Rex autem omni ex parte animo hxrens, consilio-
Ut autem de adversa filii valetudine ad regem alla- que destitulus, Theudam rursus accersit, ad eumque
lum est, slatim ad eum profectus quidnam ipsi acci- ail: Omnibus iis qux docuisti, vir sapientissime,
disset percontabalur. llle autem quidnam vidisset perfectis et absolutis, nihil lamen ulilitatis consecuti
>. e_ponit, ailque : Cur pedibus meis laqueum parasti, sumus. Nunc igilur, si quod libi aliud consilium su-
i et incurvasti animam meam (Psat. LVI)? Nisi enira perest, illud experiamur. Fortasse ienimaliquam de-
Dominus adjuvisset me, paulo minus babitassel in pellendi mali rationem nanciscemur.
inferuo anima mea (Psal. xxxix). Verum quam bonus Cum aulem Theudas, ut cum ipsius filio in collo-
569 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITjE ET JOSAPHAT INDMS REGIS. 570
quium veniret petiisset, mane rex, eo secum assum- A prudentia et sagacitate antecellit. Illud emm eum a
pto, ad visendum filium proficiscitur. Cutnque prope quo alitur novit, lu contra ejus, a quo ex uiltilo
eum consedisset, eum alloqui, ac probris insectari, productus es, cujusqne beneficiovivis et conservaris,
atque ipsius contumaciaVnaniraique rigiditatera ac- ignoratione laboras. Ac deum appellas quem paulo
cusare coepit. Illo vero recla dogmata rursum confir- anle ferro verberari, alque igne conjlari.et malleis
mante, Chrislique amore nihil antiquius habendum tundi videbas, qucm argenio atque auro cinxisti,
esse clamante, Theudas in medium prodiens, his atque a terra in allum sustulisti; posteaque in terram
verbis usus est: Quidnam, o Josaphat, quod in im- abjectus abjecii lapidis abjectior es adorator, non
roortalibus diis noslris reprehendendum sit invenisli, Deum adorans, sed morlua et animx expertia ma-,
ul tu abeorum cultu discederes, ac regis patris tui nuuin tuarum opera. Itno vero, ne mortuum quidem
animum ita offentlendo totius populi odium tibi xquum est simulacrum appellare, verum novum
commoveres? An non ab iis vitam accepisti? An non quoddam ac tanla amentia dignum nomen excogilare
ipsi patri le dono dederunt, auditis videlicet ipsius par est. Nam lapideus comminuilur, testaceus con-
precibus, eoque sterilitatis vinculis soluto? Cum au- fringilur, ligneus corrumpitur, xreus rubigine infici-
tem multos inanes sermones, ac mullas inutiles qua_- tur, aureus et argenteus igni conflatur.Quin eliam dii
stiones ille inveleratx improbitatis homo proponeret, B tui partim exiguo ac vili, partim summo pretio ven-
alque de Evangeliiprxdicatione arguraenta necteret, duntur. Neque enim ipsis divinitas, sed materia pre-
boc videlicet animo, ut eam suggillaret, atque ido- tium dat. Atqui Deum quisnam emere aut vendere
lorum cultum confirmaret, iile superni Regis filius, queat ? Jam quonam pacto Deus appellatur qui motus
atque illius urbis, quara non bomo, sed Deus con- expers est? An non illud cernis, nec eum qui stat
struxil (Hebr. vm), ctvis, posteaquam sese paulisper ttnquam sedere nec eum qui sedet, unquam slare?
couiinuisset, tum demum ad Theudam ait: Pudeat le, o vecors: manum ori appoite, o stulle,
Audi, o imposturx vorago, ac palpabilibus tene- qui res hujusmodi laudas. Etenim a veritate aversus,
bris caliginosior, semen Babylonicum, atque Chala- falsis picturis deciperis atque in fraudem induceris,
nicx turris exstructorum, quorum causa niundus statuas videlicet effingens, rebusque manu lua effe-
confusus est, nepos (Gen. xi); vane, inquam , atque ctis Dei nomen aliribuens. Resipisce, miser, atque
infelix senex, qui gravioribus quam quinque illx di- illud intelllge, te deo abs te facto antiquiorem esse.
vino igne concrematx urbes sceleribus te conslrin- Cujus tandem furoris ista sunt? Hoccine tibi persua-
xisti. Ecquid salutis prxdicalionem, per quam ea sisti, te, cum homo sis, Deum efficere posse? Qui
qux lenebris circumfusa erant, lucem acceperunt, tatidem istud (ieri queat? Quocirca non hominem ef-
per quam errantes viam invenerunt, per quam ii qui C ficis, verum liominis aut cujuspiam animantis for-
perierant, ac misera servitute premebantur, in pri- mam, non lingtia, non faucibus, non cerebro, non
stinum stalum restituti sunt, cavillis inseclari cona- ulla aliqua interna parle prxditam ; ac proinde nc
ris ? Cedo utrum landem ex his duobus prxstanlius hominis quidem aut animantis similitudo cst, sed
est, nempe omnipotentem Deum cum unigenito Filio inutilis omnino res ac vanitatis plena. Quid igilur
et Spirilu sancto colere , Deura , inquam, increatum rebus sensus expertibus blandiris?Quid mente ca-
et immortalem, bonorum omnium fontem, cujus nec rentibus et inutilibus assides? Nisi latomi, aut archi-
imperium ac robur conjeclura percipi, nec gloria tecli, aut malleatoris ars adesset, deura non haberes.
mente comprehendi potest, cui angelicorum ac coe- Nisi custodes prxsto essent, deutn tuum amisisses.
lesiium ordinum millia millium, et decies 318 mil- Nam quem sxpe stolidorum hominum copiosissima
lia milliura aslant, cujus gloria ccelumet terra plena urbs lanquam deum, ut ab eo custodiatur, obsecrat,
sunt, per quem orania ex nihilo in ortum producla cum eo ipso pauci custodes, ne surripiatur, rema-
sunl, per quem mundus continelur ac conservatur, nent. Ac si quidem ex argento vel auro constet, dilt-
ipsiusque providentiagubernatur, colere ac venerari; genler custoditur; si aulem ex lapide, aut argilla ,
an vero pestiferos dxmones alque inanima simulacra, aut alia quadam viliori materia, seipsum custodit.
quorum laus et gloria adulterium est, ac puerorum D Ila de vestra senlentia valentior est IS qtii exargilla
constupratio , cxteraque flagitia qux de diis vestris quam qui ex auro conflatus est
in superstitionis vestrx voluminibus conscripta sunt ? An non igitur optimo jure vos slultos et cxcos ac
Non vos pudet, miseri, atque ignis sempiterni ci- stolidos homines irridere, vel potius luctu proscqui
bus.Chaldaicique generissimilitudinemgerentes; non possuraus ? quippe opera vestra furorem polius quain
vos, inquam, morluas statuas humana manu exlru- pietalem redolent. Nam qui rei mililari sludet, sla-
ctas adorare pudet?Cxsum enim lapidem aut lignum tuara ad mililaris speciei similitudinem expressam,
ac fabrili arte politum, deiyn nuncupatis : ac deinde ac certo loco positam, Mar.em nuncupal. Qui autem
eximium taurum, aut aliud fortasse ex pulcherrimis mulierum araore ad insaniam usque flagrat, animx
cujusque generis animantibus assumentes, mortuo sux cupidilalem pictura informans, vitium suum
numini, qua vxcordia estis, immolatis. Atque victi- deum efficit, Veneris scilicet nomine eum appellans.
ma deo tuo prxstanlior esl. Nam illum homo elabo- Alius rursus tetuulentix sux causa, efficto simula-
ravit, Deusautem animal procreavit. Ac proplerea cro, Bacchuiu ipsutn nominat. Eodemquemodo alio-
etiara brutum animal te, qui ratione praeditus es. rum vilioruin cupidi, eorum simulacra constituerunt.
iffj Dfi VITIS PATftttM LIRER PRHWUS. 5»
vitifsque suls deorutn noflten impoitunt. Eaque de A j corpora morte ftmcta e sepwfcrisexcitat (LM-WIXUH).
causa apad eorum aras libidinosae saftattones exi- Rnfsum, ut howiomoritur; ut autem-Deus, spoiat»
stunr, ac merelricii cantus, foriosiqoe ftnpetus. Quis- interm, ad vitam redit. Ob idque etiam etemuvlt
nanrautem exsecrandum eorum ffagi.ium deineeps Prophet»: tnfernus t» awiart.udine ftrit, eeeurrei»
commemorare queat? Aut qtiis fcedissimamIpsorttnt libi d_orsuiw. SKfnfd_n_iff amaritudine ntnt atque
libidinem oratione complectens, os suum conspfir- illusns est, ctim nudHnvhominenvsese accepissepu-
care sustineai ?.Verumhxcomnrbus perspicua sunt, tans, in De_tm> ineitWt,M repente inanis et cap.ivtis
efiam siipsf taceamus. ffi ffti <f_ismtt, o s.atuiS tuis exstittt. RegurgititsKfoeut Deus ; atque in ccelum,
slupidior Theucfa. Hos trt adorem, hos ut venerer unde mjfffomotJtvdjgressus fiterat, ascendH, ae no-
admones. Tttseprofectoimpro*itatiac9tulixsententi_e stram desprcabl-ematqm onrmbas inferiorem oaiu-
cousentaite-nwesi Istad t-flsilltnw; a_ similis ipsis _* r_m»owiwfbessiiperrorem reddidit, immortaliqueglo-
flas, atqne omncsqoi confidunt in eis (Ps. CJHI.). ri_ rut.laneem rn gtori» throAo eoJlocavit.Qnidwam
Ego atttetn DeHrt-meum colam, meque totum ips» igittr hine Deo Verbo-delrimeiwi conflatum est,
consecrabff; Btew,imruaiw,ereateri, JlSfrac 'eruim quod tu euw m_ledi_tt9 artque contuwveliishweqtii
omnfnm gobemafori, per Domimtmnos<trt»m Jesum non errtbegefe? Vtnnn, qnxso, ex his d_o_wi prx-
Chrisium, spem i.osiraitt, per quem elram ad lumi- •_0stantrase_., new-pehxe 1eorrtSteri,aiquehunc bonum
num Palrem in Spiritu sancto accessum babuifira», ltom*mtmqtt_amawien.Deum venerari (qui justittan»
per craem ab acefba servrttrte _n rpsiiis s_ngnin_ 1*- mandat, contirrefititm. praeciptt, pur.taient pra_scr»-
berali stimus (Eplles.ir). ftisi ewftwipse etiam us<q_e bit, 94 mtsericW-.am propenstf-. esse doeet, fidem
ad*servilem formam sese abjecisset (Philip. n), pra-bet pacem pra.dt«_rt,ifsamet verftas et nomma-
haucfqiiflquamid ccmsecutiessemus, «t iw f-fiosade*- rttr et est, .p__me. eharitas), hwnc inqaam venerari;
ptaremur. Quippe nostra catrsa se ipse abjeci., rtec an contra impre_#s et plurimis Hagitiis devinetos,
Deitalem rapinam arbifratus est, sed <roo_erat per- ac tant rebw. rpsis qwamndtninibu- feedoset obsce-
mansit, et quod non erat assumpsit. Consnetu_mem nos tfee* tms ? V_et_bi_, o sa*M duriores, et brutis
cum hominimis habuit (Baruelt. m), carne sira \n amentiore», atejheexttri Jilii, ac tenebrarutwbasredes.
criicem asceridit, triduo in seputcro cohdilus est, _t_' Be_r.t_saut_ro'eg»__ Gftrrs.iatri omwes, qwi *onnm
inferos descendit, inde eos quos sub peccato venditos' ac befV.gi.Hm Deuiwhsbemus. Nar» qwreicul_um ad-
Iiorrendus mundi princeps vinctos tenebat, echixir. hibent, etiatnsi ad breve aWqutf*teiwptisin hac riva
Quidnam igitnr hinc detrimenti __.it, quod eo rrc- rebns atrfversisr>owftie__fttnr, at irtwwortaleiwtafttew
mine eum cavillis insectafi videris? An non per-picftfi uiere^dis frticf*» ih s_n.piternx ac divina. l*eat*iii-
irt qtiot fceda et dbscena loca radtos suos sol demi_-0 dfWt_regno pereipient.
tal, quotque fetida cadavera conspiciat ? An hirrc Dixh awtew_d>_nn>Thewl-S: Kn-iHnc.persftCUBw»
tabem aliquam contfahilT An non potfusea ffux sor- est, maltoBet>n-_gnoset sapiente»viro» atqt-cmtet1'
dlda ac putrda stmt exsrccat atquecons.rh.git, quae prel_s, _e tum virmte tuwvdoefrina admtrsbites, re-
cafigiuosasunt ffftittrina., atque interim ipse prorsos ligiowemnostrawi "mstiti_i.8e,omw«jq_e ortte terrre
Incoftrmisac labis omhis expers manef? An non iterw, reges ac princip_s eara «t praefcferaim _rtcf_eowmipe-
ignis ferrum, quod sua natura nigrum ac frigidhmi rtculo vaciraw.excepiss. ; GaKTceotuiw eottfitt cfoeiri-
est, assumens, prorsus inffammat aiqire camfefaci., wam riHti-os quosdam ac pa«p_res et abjeeto. viros,
nec inrerim ferri proprietaies ulTaex parfe recipit?i eosque perpauco., nee plures quawiduorfeeim,prrn
Noii eniin eo malleis contuso aliquid perpeiitur aut[ dtcaJse. Nirm jgkur igwobilium ae rusticornrrt prae-
detrimenli quicfqoaniaccipit. dicatio _wlt»_iinwac magiroriwnvireruiw, quicpie
Quocfrca si ha_c qux creata sunt, eamque natii- tanta supr_s.i* _aud_>__r__rant, regibus atque iw-
rarmhabent ut aliquand. rntereant, ex viliorum ste. stitmvispotior hab_nd_iest?Q_B_ autewr habes unde
_te.er.orumrerun. contagione ntillo incommodoafft- hos^vera dicere, illos menfiri demensfiresf?
ciuntur, qua tandem ratione, o stoiid. ac saxeo cor-. , R_r_em ifhw regiffftliw»r_sp_n_ti r Afthmses, o
tfe prajdite, irricfere tne idcirco atfdes, qottd Fitiomi __>Theud», ut dici sotev, lyrawraediens (15>),atque in-
ac Deum Verbuma paterrragloria nuflo modo cfiscer- . teHeeiu» exper» _.an«n»; «ft, ut<rectiws fowuar,
sisse, sed cum Deus esset, humanse salntis causai aspwisaure» _b(_i__tB,n_>praeelareiiwani-flfroti.'vet-
corpus Immannm assumpsisse' dlcam, ut hoininess cenvefawdia» (Pal. nmf. Recte igitur Ae te a pro-
divinx ac spiritualis natorx participes efficeret;, no- pheta dictunf est: Sv m.iare queat _f.irrrops p_flt_ih
strarrrque substantiam ex subterraneis infernf parti- SUSHW, ac 329 pardus varietates suas, ftt mioqUe
tus eduetam, ccelesti gloria exornaret, atque itsttii sttiffe e_ caece, benefacere poteris, cum mafa dirfice-
ut teiienrarum Biijus sxculi principem, suscepte_ ris. Quin fe vis veritaHs sensu afficit? Nawt hnc
carnis tanrrira-millecebris quibuscfam mescaium su- ipsum quod ais, afrmlife adknirabilisapientia praedilis
peraret, gcnusque nostrum ex ipsius servilute ac ly- viris nefarios luos culius laudari, atque a mullis
rawnide liberaret? _hde eiiatniCrucisformentnm smej regibus confirmari, contraque Evangelicam praedi-
perpessione subiir, duas videlicet suas nattrras de- cationem a-paucis, iisque obscuris viris prasdicarf,
clarans. Bf enim homo in crocenr agilur, ut Deus . icfvero tinn religitmis nostrae virn, tum improborum
autenr soft tenebras offundit, terram qualif, acmuliai vestrornm dogmatam imbecilntatem ac pernictem
573 VITA SANCTORUMRARLAAMEREMITJE ET JOSAPHAT 1NDLE REGIS. 57-i
demonsirat : quippe cum doctrina vestra, quamvis i\ Quid de ipsis quod praediees, habes, nisi demen-
eruditos patronos ac firmos adjulores habeat, debi- tiam ac lurpitttdinem , inanemque artein, verbo-
litelur tamen et exstinguaiur ; nostra autem religio, rum elegantia fceiidaesuaereligionis ccenum conte-
ficet omni humano subsidio careat, sole lamen cla- gentem.
rius luceat, orbemque totum occuparit: nam si ab Quin etiam ex poetis tuis, quicunque ab ingenti
oratoribus et philosophis edita fuisset, regesque ac furore atque insania vel tantulum emergere polue-
principes adjutores habuisset, dicere forlasse, vir ruul, id quod verius erat dixerunt, nempe eos qui
improbe, poluisses, humanam potenliam id totum dii appellantur bomines exstitisse , ac proplerea
prxslitisse.lNuncvero sanctum Evangelinm a vilibus quod quidam eorum urbibus ac regionibns impera-
piscatoribus conscriptum, atque ab omnibus tyran- runt, quidam autem aliud quiddam nullius poenemo-
nis vexaiura, nihilo tamen secius lotum orbem obti- menti. dum viverent, effecerunt, homines errore
nere perspiciens (in omnera enim, inquit ille [Psal. Tapsos, deorum nomine eos appellasse. Principio
xvm; Rom. %], terraro exivilsonus eorura, et in ft- enim Seruch (16) ille slattias invenisse litierarum
nes orbis lerrae verba eorum), quid jam aliud dicere monumeniis proditus esi. Siquidem eos quf antiqui-
possis, quam divinam et invictam poientiam esse, tus vef strenui animi, vel amicitia., vel cujuspiam al-
saluiis huinana. causa cultum siiuin confirmantem ? B terius virtutis opus memoria dignum edidissent, sta-
Ecquod autem, o vecors, aVgumenlum iis quae jara ttris ornasse dicitur. Posteri auteni, majorum men-
allata sunt prestantius quaeris, quo tuos mentiri, no- lem ignorantes , nempe quod memoriae dunlaxat
stros vera loqui probem ? Nam nisi tua omnia uugae causa iis qui laucfedignum aliqttid effecissent sta-
ac figmenia essent, profecto cum tantis humanis vi- tuas et cofumnas erexissent, cfaemonisvilii auctoris
ribus nitantur, minime immimierentur ac debiliia- opera paulatim aberrames, horriinos iisdem passio-
renlur. Vidi enim, inquit ille, impium superexallum nibus obnoxios ac corroptioni stibjectos, tanquam
et elevatumsicut cedros Libani : el transivi, el ecce immortales tleos adorarunt, sacrificiaque ipsis ac
non erat; quaesivieum, et non est inventus locus libamina excogitarunt : daemonibus videlicet in
ejus (Psal. xxxvi). De vobis qui, insani idolorum cul- statuis habitantibus, atque hujusmodt honorem et
lus propugnatores estis, haecdixit Propheta : Jam sacrificia ad sese pertraheniibus. Illi itaque eos qui
jainque enim, et non invenietur ipsius locus; sed Deum in notitia habere minime probant (Rom. t),
slcut deficit fumus , deflciei, et quemadmodura defi- duplici de causa ut se deos esse existiment ad-
cil cera a facie ignis, sic peribitis (Psal. LXVII). ducunt : aliera, ut ipsi hoc nomine celebrentur,
Contra de Evangelica Dei cognitione dixit Do- gaudent enim ipsi, utpote fastu atque arrogantia ple-
minus: Coelumetterra transibuni, verba autem mea 'C ni, cum ipsis tanquam diis honor (Tibuitur; altera,
uon transibunt (Luccexxi). Ac*rursuin, Propheta bis 321 l,t eos cfuosm fraudem induxerinl ad praepa-
verbis utitur : In principio tu, Domine, terram fun- ratum sibi sempitcrnum ignem trahant. Eoque no-
dasti, et opera manuum ttiarum sunt cceli. Ipsi peri- rnine omni flagilii ac (urpitodinis genere ipsos eru-
bunt, tu aulem permanes, et oinnes sicut vestimeu- dierunl, adeo ut eorum fraudi arqui imposKira.semel
tum veterascent. Et sicut opertorium mutabis eos, addicti homines, mentis tenebris circura/usi, atque
et mutabuntur; tu aulem idem ipse es, et anni lui ad malorum cofophonemvementes, sui quisque vilii
non deficient (Psal. ct). Ac divini quidem adventus aresiive cnpiditatis Siatuam fixerinl, deumque nomi-
Christi praecones, et sapientes orbis (errarum pisca- narrnt. Qjnaquidem in re, cum erroris sui nomlne
tores, qui ex erroris ac fraudis voragine omnes ex- exsecrandt sint, tum veroob earum rerum quas ado-
traxerunt (quos quidem lu, qui peccati vere servus rant absurdi.a.en. majori exsecratione dignos se
es, aspernaris ac nihili pendis), per signa et prodi- praebuerunf. M autem tandiu 1'ocumhabuit, quoad
gia solis instar in mundo fulserunt, caecislucem do- Dotninus perjviscera miserieordiaesnaenos qui ipsius
nanies, surdis audilum, claudis gressum, morluis fide praediti sumus, ex hnprobo ac pestifero hujus-
denique vitam impertjentes. Nam vel eorum dunta- rrt-d. errore liberavtl, veraque Bei cognitione imbuit.
xai umbrae omnes hominum morbos profiigabant D Neque enim ia atio tillosafus est, nec praepier ipsurri
(Acf. v). Daemones quos vos ut deos meluitis, uou sokrm qut mHnd_raeffech, ae viriutis snae verbo
modo ab humanis corporibus depellebant, sed eiiam omnia portat (ffebr. i), alius deus aut in coe.oaut in
crucis signo es ipso lerrarum orbe fugabant: cujus terra est. Verbo enim Domini, inquil ille, coelt
ope atque adj,umento omnem quidem magiam dele- firmali snnt, et spirttu oris ejus omnis virtus eo-
verunt, veneficiaqueomniairrita reddiderunL Atque rum (Psat. xxxrr)- atque omnia per ipsum facta
illi quidem bumana iufirmitate per Cbrisli virtulera sunt, et sine ipse facttim est nihil quod factum esi
ad hunc modura sanati, rebusque omuibus conditis (Joan.i).
renovalis, lanquaui veritalis praecones ab omnibus Theudas autem cum haecverba audivisset, atque
iis qui sapientiapraedili sunt laudantur, admirationi- hujusmodi sermotiem divinitus infusa sapientia ple-
que habentur. Quid autem habes.quod de sapientibus num esse cerneret, tanquam tonitrui sono perculsus,
aiqucoratoribustuis,quoruraDeus sapientiam stultam silentio tenebatur. Tandem autem aliquando mise-
fecit, dcillis, inquain, diabolipatronis iti mediuraaffe- riam siiaiu agnoscens (obtenebratos euim cordis
ras? Quidmomoriadignummundo reliquerint.expone. ipsius oculos salutaris doctrina tetigerat) rngenti an
575 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS 576
teaciaevitae poenitudine aifectus esl; atque condem- A A Theudas igilur his verbis insiilutus, stalim ex
nato idolorum errore, ad pietatis lucem accurril, ac aula excedit, atque ad sceleiaiam speluncam suam
deiuceps a scelerata ct exsecrandavitaeratione usque profectus, magicos libros suos tanquam sceleris om-
adeo sese removii, tantumque cum lurpibus animi nis priraitias, ac diabolicorum arcanorum thesauros,
alfcciionibus magicisque artibus bellum gessit, quan- excussit. Ipse aulem ad sacrosaocti illius viri, ad
tura ante amoris foeduscum ipsis ferierai. Nam lum quera etiam Nacbor perrexerat, antrum sese confert,
in medio concilio stans, praesidenterege, magna voce rerumque suarum omniura slalum ipsi exponit, ca-
exclamavit : Vere, o rex, spirilus Dei in filio tuo ha- pili suo terrara aspergens, gravesque gemitus edens,
bitat, vere fracti ac superati sumus, nec defensionem ac seipsum lacrymis perfundens, nefariaque sua fla-
ullara habemus, nec ad ea quac ab ipso commemo- gitia seni ordine commeraorans. llle autem, ut qui
rata sunt, vel oculos ipsos obverlere possumus. Ma- salulis animac afferendac, atque ex versipellis draco-
gnus igilur revera Christianorum Deus est, magna nis faucibus eripiendae peritissimusesset, salularibus
ipsius fides, magna mysteria. verbiseum demulcet, 322 ac ve'ut excanlat, veniam
Conversus itaque ad regis filium, ait: Dic, quaeso, spondet, ac propitium et facilem ipsi judicera fore
o claro ac illustri animo praedite, Deusne me exce- pollicetur. Ac postea cum eum Christiana. fidei ru-
plurus cst, si ab improbis actionibus absccdens, ad IB dimentis imbuisset, multorumque dierum jejunium
cum me converlero ? Sane, inquit veritalis prtcco, ipsi indixisset, eum divjjio baptismo luslravit. Ac
sane, inquam, teexcipiet, oinnesqueitemqui adipsuut deinceps per omnera vitae cursum ille sincero animo
sese converterint. Nec vero vulgari modo excipiet,"; de admissis sceleribus poanitcniiam egit, lacrymis-
verum ut Glio e longinqua regione redeunii (Lncx que ac gemitibus Deum placare studuit
CAP.XXXIII. — Quaecura ad hunc niodum evenis-
xv), hoc est, a sceleraia vitae ratione ad nieliorem
frugem sese convertenti, obviam prodibit, eumque seut, rex consilii inopia undique deslitulus, in gravi
aroplectetur et exosculabitur; ac peccati foeditate plane moerore versabatur, animoque raagnopere ja-
delracta, statim ipsi vestimentum salutaris imponet, ctabatur. Coacto autem rursuin senatu, quidnam de
eharissimaquegloriae stola eum induens, mysticum filio suo faceret dispiciebai. Cumautcm multi multas
supernis virtutibus epultun peraget, ob receptam vi- sententias in mediuin protulissent, Araches ille, de
delicet ovein perdilam festtimdiem celebrans (lbid.). quo superius roentionem fecimus, qui et ducum om-
Ipsemet emm Dominus ingensin ccelo gaudium esse nium clarissimus eral, et principem in senatu locum
dixil super uno peccatore poenitentiam agenle. Ac obtinebat, his ad regem verbis usus est: Quidnam,
rursum : Non veni vocare juslos, sed peccatores ad o rex, ftlio tuo facere oporluit quod non fecerimus,
ptenitentiam (Lucte v). Et per prophetam : Vivo Q ' ut ad sequenda nostra dogmala, deosque nostros co.
cgo, dicil Dominus; nolo mortera peccaloris, sed lendos eum inducererous? Verum, ut video, impos-
magis ut converialur a via sua el vivat. Convertimi- sibilia aggredimur : siquidem a nalura ipsi, aut etiam
ni a via vestra mala; ei quare moriemini domus fortasse a fortuna, pervicacia et animi durities in-
Israei'! iniquilas iniqui non nocebit ei in quacunque sita est. Itaque si ipsum suppliciis ac cruciatibus
die conversus fuerit ab iniquitate sua, et fecerit afficere in animum induxeris, tum ipse naturae
justiliam,.' el in mandalo vitae ambulaverii, vila hostem te praebebis, patrisque noraen arailtes,
vivet, et non morielur. Omnia peccata quae admisit, tum ipsius jacturam facies , ut qui pro Christo
non memorabunlur, quia judicium el justitiam fecit, mortem appetere paralus sit. Reliquum est igi-
in ipsis vivet (Etech. xxxm). Ac rursum per alterum tur ut hanc rationem ineas, nempe ut regnuin
cum eo parliaris, eique in ea parte quae ad eum
propltelam exclamat: Lavamini, mundi estole, au-
ferte malum cogitationum veslrarum ab oculis meis, attinuerit regii rouneris adiniiiislrationem com-
mitias. Ac si quidem negotiorum natura, rerumque
quiescite agere perverse, discite benefacere. Si fue-
rint peccaia vestra sicut coccinum, tanquam nix de- mundanarum cura eum ad instittitum noslrum viiae-
albabuntur; et si fuerinl rubra veiut vermiculus, que genus amplectendum pertraxerint, res nobis ex
J sentenlia succedet. Mores etenim in animo vehe-
sicut lana alba erunl (Isahv i). Cura igitur hae polli- jv
cilaliones iis qui ad meliorem frtigem sese receperint, menter corroborati aegre expungi atque oblilterari
a Deo propositaesint; ne cuncleris, o homo, nec mo- possunt, verborumque potius blanditiis quam vi com-
ram ullam adhibeas ; verum ad Christum benignum mutantur. Sin autem in Christianorura religione
Deum nostrum accede, et illuminare, elfacies tua perstiterit, iilud ipsum certe, quod fllio non sis or-
nou confundelur (Psal. xxxn). Nam simul atque in batus, mcerorem luum aliqua ex parte railigabii.
divini baplismatis piscinam immersus fueris, lota Hanc orationem cum Aracheshabuisset, oranes ipsius
veteris hominis spurcities, atque universa scelerum senlentiam comprobarunt, ac proinde rex se iia
sarcina in aqua sepelietur, atque in nihilum dilabe- acturum assensit.
tur; tuque novus illinc acrecens, alque ab omni Itaque postridie cum illuxisset, filiumaccivit, eum
labe purus conscendes, nullam peccati labem aut que ita est alloculus : Hic mihi, o nate, poslremus
ad te sermo esl, cui nisi quampriraum parueris, at-
rugam tecum ferens. Ac deinceps in te situm erit ut
in sallem re pectoris raei dolorera leuiveris,
purgationem per viscera misericordiaeDeinoslri hinc que hac
contractam tuearis atque conserves. non ultra, mihi crede, indulgentertecumagam. Per-
contante autem illo quid sibi hoc sermone vellet;
 kM VITA SANCTORIIMBARLAAMEREMIT__1ET JOSAPHAT1ND1/EREGIS. 378
Quoniam, inquit ille, multis susceptis laboribus.__et lenitate venerationem ac terrorem sibi commovere
pcrfraclum et conlumacem le ad omnes reperi, cupiebat. Quae etiam res omnes ad eum magis per-
ut qui nullis unquam sermonibus meis parendum trahebat, nimirum quod, ut vita et actionibus admi-
tibi dtixeris, age, diviso imperio meo id faciam, ut randus, ita eliam animo facilis ac modestus esset.
lu separatira degas, ac regnum geras. lta jam libi, Ex quo effectumest ut potentia magnuraa modestia
quaui cupis, viam ingredi luio licebit. Diviua atttem et mansuetudine subsidium nacta, omnes eo addu-
illa aniraa, quanquain alioqui regem hoc sibi labe- ceret, ul ipsius verbis parerent.
factandi sui instituti causa propouere comperlum Siqiiidem in lam brevi adeo temporis curriculo,
haberet, obiemperandum tamen duxil, lioc scilicet plebsomnisipsi subjecla, lam oppidaniquarafinitimi,
animo.utexipsiusmanibuselapsus, viamquam expe- divinis ipsius sermonibus in Christiana religione in-
tebat ingrederetur. Sermonemigiturexcipiens, ad re- stituebaniur, ac falsum mullorum deorum cultuni
gemait: Equidem ipse divinumillumvirum qui mihi ejurabanl, el ab idolorum sacriliciiset exsecraudo
saluiisitercommonstravitquterere gestiebam, rebus- eorum cullusese abrumpebanl, atque ad fidetnerro-
que omnibusvalerejussis, cum eo quidquid mihi vitae ris experlem sese conferebant, ipsiusque doctrina
reliquumestlraducere. Verum quoniam perte, oPa- innovati, ad Christum adjungebantur. Omnes autem
ler, mihieaquaecordi sunt, facere minime licel, hac B J sacerdoleset inonaclii, ac nonnulli episcopi, qui ob
iu re libi morem gero, siquidem in his rebus io qui- patris ipsius metum in monteset speluncas sese ab-
bus perspicuum exitium atque abalienatio a Deo diderant, e latibulis suis exeuntes , laelo animo ad
non proponitur, patri obtemperare pulchrum est. eum proliciscebantur. Ipse vero iis qui Chrisli causa
Rex itaque summa laetitia perfusus, regionemom- tantis molestiiset acerbitalibus, lotque calamilati-
nem imperiosuoac ditioni subjectam in duas parles bus affecti fucrant, obviam prodiens, eos honorifice
dividil, filiumqueregem creat, ac diademateexornat, excipiebal, alque in palalium suum introducebat,
regiaque omni gloria insignilum in eam regni par- pedes ipsorum lavans, squalidam comam abslergens,
tem quaeipsi altributa erat cunt luculenta satellitum atque otnni offtciigencre ipsos complectens. Post au-
nianu emittit; principibus aulem ac ducibus, reique tem ccclcsiam recens a sc conslruclam dedicandam
militaris pracfeciiset satrapis, si quorum volunlas curai, aique episcopumquemdam, qui fideiChrisiia-
ila iulisset, cum filio suo ac rege proficiscendipo- n_ecausa mullis aerumnisconflictalus fuerat, suique
testaiem facit. Atque ingenlem quamdam ac nume- episcopaius thronum amiscrat, antistilem in eo in-
rosissimam urbem, in qua regiam sedem haberet, stiluit, virum, inquam, sanctum, et ccclesiasti-
ns-ignat, omniaque ea quae regibus conveniunt ipsi corum canonum perilum, divinoque xclo prorsus
imperiit. Tum igitur regiam auctoritalem ac pote- C * Jlagrantem. Ac lum piscina ex lempore facta, eos
statcm nactus Josapltal, cum ad eam urbem in qua qui adChristum sese converlerani, baptizari jubet.
ea quae ad regnura gerendum pertinebant paraia El quidem principes ac magisltalus priini baptizati
erant venissel, dominicaepassionis signum, hoc est, stint, posl autem qiti mililaris ordinis erant, ac re-
venerandamChristicriicem insingulis urbis turribus liquum vulgus. Ac qui baptismumsuscipiebanl, non
collocavit. Idolorumanlem delubra et aras dejecit, modo animarum sanilatem cousequebantur, verum
atque a fundamentis ipsis eruit, nullas videlicet im- eliam quicunquecorporis morbis et febribuslabora-
pielatis reliquias linquens. binl, abjccta omni adversa valetudiue, tuin auimo
Alque in media urhe ingens ac praeclarum tem- puro, lum iniegro corpore e piscina revcrtebantur,
plum Cbrisio Domino excitavit, plebique imperavilj, percepta videlicet tum animorum tum corporum sa-
ut ad eum locum crebro commeans, Deo per crucis nilatc.
adorationcm cullum adhiberet. At lunc ipse ante Ob eamque causam ingenshominum multiludo ad
omnes in medium prodiens, intentissimo animo pre1 regem Josaphat undecunquc cotifluebat , pieiaiis
ces fundebal, omnesque eos qui sub ipsius potestate doctrina ab eo imbui exposcens, atque oiutiia idolo-
ac dilione eranl monebat, ODsecrabat,niliil denique rum templa evertebantur, omncsqtic opes ac pecu-
praetermillebat, qttoipsos a superstilioso errore abs- D
' nia. in fanis recondi.se abstrahebantur, eortmtque
traheret, atque ad Chrisium adjungeret: idolorum loco sacrosancla templa Deo ex_edi(icabantur,opes*
cultus fraudem atque imposturam indicabat, Evan- que illas ingenlisqtte pretii vesles ac inesauros rex
gelii praedicationemexponebat, Dei verbi 323 ple- Josaphat ipsis assignabat, vilem scilicet ac super-
nam indulgeniiaedemissionem commemorabat, ad- vacaneam illam maleriam hac ratione ulilem nc fru-
ventusipsius miracula praedicabat,crucissupplicium, ctuosam elficiens. Exsecrandi porro daemones.quiin
per quod saluiem consecuti sumus, declarabat, re- fanis illis et allaribus commorabantur,atrocissitnuin
surrectionis vim aique in coelosascensionem narra- in modum vexabantur, ac fugabantur, cooriamque
bat, denique tremendumillum diem annuntiabat se- sibi calamitatemaudienlibus mullis clamabatu. Alqtie
cundi ipsius horrendi advenius, atque tum recondi- finitima illa universa regio tenebrosa ipsorura fraude
ta piis bona, tum eos cruciatus qui impios ac scele- atque impostura liberabalur, ac Christianoruin fidei
ratos manent. Haeconuiia per quam lenibus ac blan- ab onini labe ac reprehensione liberaeluce collustra-
dis verbiscomplectebaiur.Neque enim tam poleslati, batur.
aroplitudine ac regia inagniuceulia quam modestia Siquidemipse quoauc rex omnibusvirtutis exera-
 570 DE V.TIS PATR-JML1B£B P-UMUS. SW>
f*_r erat, ac permultos ad eatudera vo.ouiatem elt A fiW- «xisiimaret, cutu in eos beneficii aliquid cou-
SMtewUani «xcitabat et inflammabat. Hujt-smedii Jerret. Nam cura aninio liberalissimo ac vere regio
<p_ippefri__ipa_us atqne imperii t_a*ui_est; semperr praedilus essel, egentibus omnibus affatim tribuebat;
__.»» __-3_kiad eum qui rerum politur sese eompe- quod scilicet infinilis partibus majorem mercedem
iiont, «aque aauareae consectari soJent, quibus prin- binc speraret, cum lempus illud advenisset quo uier-
cipenidelectariseirtiuiit. Winc, Deo adjuvante, pietas; ces actionibus rependenda esset.
ipsisaugebalur.novGsqueiii dies progressus fatiebat,, Cum aulera hujusraodi ipsius fama brevi quaqua-
ac rex in Cfaristi _na«datorom observationem totusi ver_ura sparsa esset, omnes ad eum tanquam aliquo
incumbebal, atque ex ipsius cbarttaie pendebat. unguenti odore concilali, quolidie confluebant, ut
Eratque verbi gwftiaedispensater, ac multarum ani- tuni corporum, tum animarum pauperlalem excu-
marum gubernator, ad Dei portum eas appellens. lerenl; atque ipse oranibus in oreerat. Neque enim
fcteiwmillud esptoratum babebM, emnium regiorumi terror ac lyrannica vis populusaperirahebat, veriun
mimerum boc prtmariom et praestantissimuinesse, desiderium ac sincerus erga eura amor, qui quidem
ut JiominesadDei metumac jusii.._e cullum erndiat: divinilus alque ex pr-esianiissimaipsius vitaeratione
_fu«dettam ipse factebat, seipsum videlicet ad impe- in omniumanini.fiinsitus erat. Tum igilur, tum, iu-
rio tenendas animi perturbationes comparans,_ubdi-. B . fuani, ii quoque qui sub patris ipsius imperio eraut,
«.sqae sitos admeneus, atqae optimi naacleti instar ad eura potius sese adjungebant, omuique abjecto er-
.ttMilue davum sedwlo tenens. Nam h_ec deraum rore, veriiatem praedicabant. Ac domus quidem
weri __gni lex ac norma est, wimirunt volupia- Josapbat crescebat et invalescebat; domus aufem
.__H6 knperare , «sqtte dominari, quemadmodura Abenner decrescebat ac debiiUabatur,quemadmo-
ipee ei.aii. faeiebat. Qnippe nec de majorumi dnai scilicet de Davide ac Saule in Regura libro pro-
nob.tilaie, nec de regia gloria, in qua versabatur, ditum est (II. Reg. n).
ttUo tnodo sese efferens (quandoquidem luteom CtP. xxiv. — Haecrex Abenner conspiciens, lan-
omnes generis auctorem habemus, ejusdemque _iem aliquando recepta mente, falsorum deoruin
argillaepauperes aequeac diviles sumus), verum ini suorum atque inanis imposturae imbecilitaleracon-
huiuilitaiis abyssum mentein suam assidue conjiciens, demnavit. Ac rorsum coaclis senatorti ordinis priu-
futu.auiqiie beatitudinem animoet cogitatione 324 , cipibus, quaet|*e ia animo baberet, in lucem protu-
aetttf-Iecteas, inquilinum hic seipsum esse ducebat; lli.Omuibus autem eadem confirmantibus (visitarat
ea autetn propria esse statnebat, quibus post hujus enira eos Oriens ex alto (Luca i), Jioc est.Salvator,
vitae peregriiiationem fruerelur. Cum autem haec «cauelita videlicel lamuli sui Josapbat oratione), rex
praeclare gessisset, atque omnes quibus praeerat, a <3 4 de his rebus ftiiua. cerliorem faciendum esse ce«-
veteri atque a palribus tradito errore liberates, ejus _uit. Itaque postridie epistolam ad eum scribit, hoc
qui nos prelioso suo sangaine ex mala servitute re- exempLo:
demit servos effecisset,postea idanimo agitare ccepit, . Rex Abenner cbarissimo suo filio Josaphat sa-
ut beneficenliae ac largitionis virttrtem exeokrei. iutem.
Wam lemperantiam quidem ac justitiam numeris jam . Cogitationes u_ult_e,o charissime fili, animum
omnibus abselverat, ul qui et temperantiae corona subeuntes, eum gravissirae conlurbant. Etenim no-
redimiius, et jusliliae purpuraconvestitus esset. Illud stra omnia instar fumi deDcere atque evanescere, ac
igitur animadvertebat, terrenarum opum inconstan- eoaira reJigionem luara sole clarius fulgere conspi-
tiam prolluentiumaquarum cursum imitari: quocirca ciens, ea quae a le mihi diota sunt vera esse sensi;
illic eas recondere properabat, ubi neque tinea ne- quodque densaesceleriun et irapietatis tenebrc nos
wue rubigo demolitur, nec fures effodiuntac furan- ita obruebant, ut in veritalem oculos conjic-.re,
tur; itaque sine ulla parcimonia peeunias omnes in atque omnium rerum parentem et architeclum agoo-
pauperes distribuere ccepit. lllud enim perspectum scere minime possemus , verura lucem usque adeo
habebat, ei qui ad ingentem poientiam perveaerit splendidam abs te oobis demoustratam,, occlnsisde
curandum esse ut eum cujus beueficio polentiam 01 industria oculis perspicere reeusaremus , atque le
consecutus sit pro viribus iiniteiur; bac porro ra- multis malis afficeremus, et ( o me miserum 1)baud
tione «um ad Dei imitationera accessurum esse, paucos Ghristianos crudelem iu modum trucidare-
si nibil _nise.icor.l_a potius atque autiquius du- uius : qiu quidem invicta poteniia ipsis opem ferente
cat. Quamobrem pietatis opes, quae«t hic futurse cerroberati, ad extremum usque spiritum adversum
voluptat-. spe animum ebiectani , el ilhc spe- iramaMtatemnostramdimi__runt. Nune vero, tktracia
raiae beatitudinis fructu awtraum exbilarant, super ex oculis nostris erassa illa caligine, exiguum quem-
aurum et lapidem pretiosum sibi aggerebat. Postea dam veriiatis radium cernimus, priorumque vittorujii
carceres suos perscrulaws, Uim iis qui ad metalla pcenitudo auiraum subil. Verura bunc quoque spleu-
damuati erant, tum iis qui a creditoribus strangula- dorem alia borrendae desperatiouis nubes exoriens
bailur, ac «Jeniqueomtiibus omnia copiose submiui- opprimere aujue essiioguere conatur, raihi videlieet
«rabat. Qrphanoruin omniumet viduarum ac paupe- jteccatoruui meorum mullitudinem ob oculos pre-
rum pater eral , indulgens inquatn ac benignus poneus, quodquejaui ego Clirisw odio atque e__e-
|~<_er,aique ita comparatus, ul seipsuiu beneficio af- cralioui suui, eaque iu causa, ut jam ab ipso r<s«pi
181 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMIT.* ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 582
nequeam, ut qui adversus eum rebellarim, ipsique A liare queam. Quoniam tu gtoriosns es in stecuia
bellum in_.ixerim.Quid igitur spei, o suavissime saecuiorum...nien.
lili, ad baec dicas, fac quamprimum sciam , ac quid Cum ad Ittincmodum orasset, atque hoc sibi per-
mihi patri tuo faciendum sit doce, atque ad ejus , suasisset, se votisui compotem futnrum, Christi mi-
quod in rem meam futurum sit, cognitionem me sericordia fretus, illinc cum regio sale.Jitio excessit,
tanquam porrecta mano fac ducas. Vale.t aique ad patris palatrum sese contulit. Ut antem
Hanc epistolam cum Josaphat accepisset, quaeque pater de lilii adventu certior lactus est, statim ob-
in ea continebantur legendo 325 peragrasset , vo- viam ei prodit, atqtu^ipsuin complectilur et exoscu-
luplate simulel admiratione animus ipsitts implelus latur, deque ipslus adventu niaxima voluptale affici-
est. Atque in cubiculum suum confestim ingressus, lur, publicumque ac solemne festum celebrat. Quid
clanteDomiuicara effigiemin faciem abjectus teriam autera postea? Remolis arbitris, una consident. Et
Iacrymis perfundebat, siniul et Dominogratiasagens, qnis tandem eos sermones, quos tom filiusad regem
ct ad ipsius laudationem exsultationis labia movens, habuit, et quanta cum sapientia disseruit, ulla ora-
hisque verbis ulens: tionecom pledi queat ?
l.xalLabole, Deusmeus Rex, et benedicam nomini Quid enim aliud .oquebaiur, quam quae ijisi a di-
luo in saeculum,et in saeculum saeculi. Magnus es, g vino Sptritu, per quem ptscatores -mversum nimt-
Domine, et laudabilisvalde, et magnitudinis tusenon dum Christo irretieruwt, el lit.erarnm expertes eru-
csl finis (Psat. CXLIV).Et quis loquetur polentias dUis viris doctrina praesiiterunt, inslillabantur? Per
tuas, auditas faciet omnes laudes toas (Psal. cv)? ejus gratiam ipse quoque erudilus et instructus, ad
Qui converlisti petram in stagna aquarum, et ropem regem verba faciebat, scientia. luce eum collustrans.
in fontes aquarum (Psat. cxm). En enim etiam rupes Ac prius quidem, cum ul patrem a superstitioso
haec, ac rupe durius pairis mei pecms, tua voluniaie errore abstraheret, diu multumque laborassei, nilril
cerae rnstar emollitumest. Potes enim etiam _x lapi- non dicens aut faciens, quo ipsius aniwrain ad se
dibus excitare lilios Abrahae(Matth. m). Gratias tfbi allicerei, frustra tamen canere ac surdo loqui vide-
ago, benigne Domineac Deus misericordiae,qttoniatit balur. At cum Dominus afflictionetnservi sui Josa-
in pecealis nostris l.nitate usus es, alque etiatmt_in (bat inspexit, atque,exauditis ipstus precibus, clau-
uteris, et ad hunc usque diem impunitos nos reliqui- sas palris ipsius januas patefeeit (volumatem eniin,
sti (Basil., lib. Const. c.i). Nam nos quidem jam in_juitille [Psal. CLXIV],timentium se faciet, et de-
pridetn a lua facie abjici inerebamur, alqwe in hac precationem eorum exaudiet), tritn denique rex ea
vita publica infamia notari, quetnadmodum scelerati quae dicebanlur facile intelligebai, adeo ut, opporlu-
illi Pentapolitae, qui igni ac sulphure conflagrarunt'C num tempus naclus filius per Christi gratiam adver-
(Gen.xtx). At patientia et incomparabilis lenitas tua sus improbos spiritus qui patris animo dominabantur
benigne nobiscum egit. Gralias libi ago tndignus ego victoriam adipisceretur, ipsumque illorum errore
ac despicabilts, etiatnsi benignitati tuae laudandaeac atque irapostura omni ex parte liberaret, salutarem-
eelebrandaeimpar sum. Ac te, DomineJesa Chrisie, que doctrinam perspicue ipsi traderet, ac ccelesli et
invisibilis Patris Fili ac Verbum, qui eaania verbo vivo Deo ipsum conciliarel.
prodaxisti, ac veluntate tua contines et tueris, qui Principio enim altius exorsus, ipsi magnas et ad-
is lignoexlens-s es, ac fortem vinxisii (Mauh. xit), mirandas resquas prius nec inlellexerat, nec cordis
iisque qvi ab eo vincti lenebantur, sempiternam .i- auribus pereeperat, annunliavit. Eienim longam ad
bertatem attuKsti; te iitquamper eiisera.iones tuas eum de Deo oratiooem fcabuit, piamque doctrinam
obtestor, ut nunc quoque iavisibiiem et omniaoi re- ipsi ostendil (nempe, quod non sil aiius deus sur-
rum effectricem manum tuam exiendas, ac servnm sum, praeter unum Deum, qui in Patre et Filio ae
tuuro et patrem meum ex gravi illa diaboli captivi- Spiritu sauclo agnoscitur), ac multa ilem tbeoiogtae
tale prorsus Jiberes, leque sempilerna vita prsedi- arcana ipsi aperuit. Posteaque etiam ea qu_ead re-
ttini, el verum Deom ac solum immortalem et seler- rum conditarura lam invisibilium quam visibilium
num Regem esse apertissime ipsi ostendas. Comri- D procreationem aitinebant exposoil : nmiirum quo
tionem quaesoanimi mei propitio ac pJaeido oculo pacto sununus ille parens et 326 npifex rebus
aspice, ac pro ea tua pollicitatione, in quam menda- omnibus ex nihtlo produciis, hominem ad imagit.rnt
cium non cadit, a raeis partibus sta, qui te rerum et siiniliiudinem suam effinxerit, ipsumque arbitrii
ornnium effectorera, conditorem, et gubernaterem libertate donatura, eorum quaein paradiso puk-iira
confiteor et agnosco. Fluat in me saltens aqua tua erant participem fecerii, unius tantum arboris gnstu
(Joan. iv), delurque mihi sermo in apertione oris ipsi itilerdicto, hoc est ligni scienliae. Quo quidem
(Ephtt. vi), ac mens in le angulari lapide recte de- maudato violato, eun e paradiso exteriuinavit. Uude
iixa, ut ego, inotilis servus tnus, patri meo mcarnatio- et ipse, et uxor, ea quani cum eo habebant conjun-
uis tuae __.ys.er.um, uti par est, .exponere, atque a ctione lapsi, in hos, multos errores incideruut, pec-
vano pestiferorum daemonumerrore per poteuliara cato vid.licet in servilotem addicti, mortiqoe per
tuam rpsom abducere, tibique Deo ac Doraino, qui diaboli tyrannidem obnoxii effecti. Qui quidem ho-
uou vis mertero peccatorum, sed eorum resipiscen- minibus semel in potestaten. suara redactis, hoc
liaui ac pceuiteutiamexspectas (Ezech. xvm), conci- egU, ul Deiac Dominioblivionc prorsus caperentur,
„85 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 58*
ipsisque persuasit ot per exsecrandam idolorura A exstruxit. Nec vero in urbe dunlaxat, sed etiam in
adoraiionem sibi cullum adhiberent. tota regione eamdem operam sedulo navabant. Per-
Al vero Deuscreator noster, raiseratione commo- versiautem spirilus, qui inaris domicilium habebant,
tus, benigna Patris voluntate ac Spiritus sancti cum ululatu pellebantur, invictamque Dei nostri po-
adjuncta opera, ex Virgine sancta nostri inslar in tentiam tremulo clamore teslabanlur, omnisque vi-
lucem edi voluil; cumque cruciatu affectus fuissel is cina regio, ac mullaeitem finitimae genles ad piam
qui a perpessione immunis erat, triduo post a morle Jidem sese conferebant. Tum igilur, cura divinissi-
ad vilam excitalus, nos a priori mulia et condemna- mus ille episcopus, de quo superius verba fecimus,
tione liberavit, praestantiorique gloria donavit. Si- accessisset, rex Abenner fidei Cbristianae elementis
quidem in ccelum ascendens, simnl nos eo unde imbuilur, ac divino baptistno in noroine Patris et
descenderat, evexil. Quem etiaro rursus venturum Filii et Spirilus sancti, perficitur. AcJosaphat ex
credimus, ut figmentum suum ad vilam revocel, divina piscina ipsum excipit, res sane omnium maxi-
atqueunicuiquesecundum ipsius opera reddat. Poslea me nova. Patris enim pater existit, et ei a quo car-
de illo ccelorum regno, quod eos qui id promeren- nali modo progenitus fuerat spiritualem regeneratio-
tur roanel, verba fecit, atque arcana illa bona, re- nem conciliat. Etenim ccelestisPatris filiuserat, divi-
conditamque item improbis pcenamproposuit, nimi- B ] naequeprofecto radicis divinissimus fructus ; radicis,
rum ignem nunquam exstinguendum, exteriores le- inquam, illius quae clamal : Ego sum vilis, vos pal-
nebras, iraraortalem vermem, caeleraque torraento- miles (Joan. xv)
rum genera, quae peccati servi sibi ipsis recondide- Ad bunc modum rex per aquam ac Spirilum rege-
runt. Haec otnnia quam plurimis sermonibus, ac neralus, ejusmodi voluplate quae nulla oratione ex-
Spirilus sancli gratiara abunde ipsi inesse testanii- plicari potesl afliciebatur; simulque eliatro cum ipso
bus, prosecutus, tum demum impervestigabile divi- universa civitas ac finitima regio divino baptismale
nae benignitatis pelagus enarravit, quamque ille donabatur, lucisque filii existebant qui prius in tene-
eorum qui ad eum sese convertunt pcenitenliam bris versabantur. Atque omnis morbus et omnis a
libenlet exspeclet, quodque nullum scelus sit quod daemonibus invecta calamitas procul ab iis qui fide
ipsius misericordam superet, si quidem ad meliorem pracdili 327 eranl propellebatur, omnesque tum
frugem redire in animuro inducamus. Quod cum animis ttiin corponbus integri atque incolumes erani.
multis exemplis ac Scriplurae testimoniis declaras- Multaque ilem alia miracula fidei confirmandaecausa
sel, orationi finem imposuit. cdebantur, ecclesiae eliam aedificabanlur, et episcopi
CAP. XXXV. —iRex autem divinitus tradita bac qui melu delitescebant, in lucein prodibani, suasque
sapieniia compunclus, ingenti voce ac ferventissiino C ( ecclesiasrecipiebant. Acpraeterea alii, luraex sacer-
animo Christuro Salvatorem confitetur, alque ab dotum tum ex monachorum ordine, ad pascendum
omni superstiiioso errore abscedit : vivificeque cru- Chrisli gregera instituebanlur. Porro rex Abenner ad
cis signum inspectantibus oinnibus adorat, et au- hunc modum ab improba et flagitiosa vitaeratione
dientibus oranibus Deum verum ac Dominum no- sese removens, ac de perpetratis sceleribus pceni-
slrum Jesum Chrislum praedical. Atque commemo- tenliam agens, regium omne imperium lilio tradit,
raia priori sua irapietate, et adversus Christianos ipse aulem in solitudine degens, caputque cinere sine
crudeliiate et immanila.e condemnala, ingens ad ulla intermissione aspergens, etgraves gemitus edens,
pietalem portio efficilur. Exstabatque id quod a ac sese lacrymis abluens, solus cum eo solo qui ubi-
Paulo diclum esl: Ubi abundavit iniquilas, illic et que praesens est colloquebalur, noxarura suarum ve-
superabundavil gralia (Rom. v). Cum igilur sapien- niam ab eo petens. Quin in tanlam compuncliouis
tissimus Josaphat etiam ad rei militaris duces et sa- atquc humilitatis abyssum sese demisit, ut ipsum
trapas, atque ad oranein denique populum de Deo quoque Dei nomen labiis usurpare recusaret, ac vix
atque erga ipsum pielale multa verba faceret, et ouasi tandem a ftlio admonitus, illud pronunciare auderel.
iguea lingua praeclarum aliquid ac modulaturn ca- Tanta autem ac tam praeclara in eo vitaecommulatio
nerel, superveuiens Spiritus sancli gralia omnes ad 1D fuit, ac tanta cum laude virluiis iter tenuit, ul prio-
celebrandam Dei gloriam excitabat; ita ut universai rum iniquitatum ignorantiam pietatis magnitudine
inultitudo una voce clamarel : Magnus Cbrisiiano- superarel. Cum autem quatuor annos hoc pacto in
rum Deus est, nec praeter Dorainumnostrum Jesumi pccnitenlia et lacrymis alque oinni virtutis geuere
Chrislum, qui cum Patre et Spiritu sanclo gloriOca- transegisset, in letbalem morbum incidit. Cum autem
lur, alius Deus est. ipsi vitaefinis immineret, in metu aniroique anxietatc
Divino porro zelo implelus rex Abenner, in aureai versari ccepil, mala ea qua. a se perpelrata fuerant
illa el argentea idola, quae in ipsius palatio erant, i in memoriam revocans. At Josaphat consolatoria
acri animo impetum facit, eaque omnia dejicit , oratione coortum ei mceroris onus sublevavit, his
posleaqoe in minutas partes redacia pauperibusi verbis uiens: Quare trislis es, o pater, et auare leip-
distribuit: sic nimirum utilia ea reddens, quacprius> sum conturbas (Psal. XLI)? Spera in Deo, el confi-
utilitate orani ac fructu carebant. Quin etiara ipsei tere ipsi, qui est spes omnium finium terrae, et in
cuni filio idolorum templa et aras omnes obsidens ,, maii longe (Psal. LXIV),qui .per propheiam clama-
a fundaiuenlis ipsa eruit, eorumque loco tenipla Deoi vit: Lavamini, mundi cstote, auferie malum cogila-
_88 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMIT_€ ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 88-
ttonuro vcslrarum ab oculis meis discile benefacere. .A alfers, Domine Jesu Christc, quoniam decet te gloria
Et si fuerint peccala vcstra sicut coccinum, tanquam in ssecula.Amen.
nix dealbabuntur; el si fuerint rubra sicul vermicu- Hujusmodi preces et orationes Deo offerebat, sep-
lus, tanquam lana alba erunt (Isaix 1). Quocirca ne tem dies a sepulcro onmino nou discedens, nec cibi
timeas, o patcr, nec dubio animo sis; neque enim quidquam aut potus admittens, nec rursus somno
eorum qui ad Deum sese converlunt, peccata, im- corpus recreans, 328 verum et lacrymis solum
mensamipsius boititatemvincunt. Illa enira quocun- rigans (Psal. CXLI),et cum luctibus omnem orationis
Octavo
que tandein numero fuerint, sub mensuram cadunt, faciillalein superanlibus in oratione perstans.
hanc autem nec meiiri nec numerare quisquam po- aulein denique die in palatiura reversus, opes oiunes
test. Quocirca fieri non potest, ut quod mensurae ac pecunias pauperibus dislribuit; adei ut nullus jatu
subjicilur, itl quod nulla mensura comprehendi po- qui rerum inopia premerelur, superesset. Paucisque
test, superet. diebus in hujusmodi ministerio exactis, oinues the-
Hujusmodi verbis ad consolandum accominodatis, sauros exhausit: id videlicet agens, ne angustam
ipsius aniinum leniens, ac velut excantans, eum ad portam introire parami pecuniarum moles impedi-
bonam spem revocavit. Deinde pater, extensismani- niontum afferret
bus, gratias ipsi agebat, ac bene precabatur, diemque B C\P. XXXVI. — At vero quadragesimo a paterni
eum quo ipse in lucemeditus esset laudibus efferebat, obitus die memoriam ipsius celebrans, magisiralus
his verbis utens: Dulcissimefili, fili inquam, qui non omnesac tnililaris clas.is et pleheii ordinis haud pau-
lam meus es quam cceleslis Patris, quaronam tibi cos convocat; atque in regio throno sedens, ciinciis
gratiam referam? quibus te benedictionibus prose- audientibus hanc orationem habuit: En, ut ipsi cer-
quar? quas Deo tua causa gralias agaro? Perieram nitis, Abenner rex ac pater meus, haud secus ac pau-
enim, ac tua opera inventus sum ; peccaio mortuus peruni qtiivis morternobiit. Ac uec divitiae,nec opes,
eraiu, et revixi (Lucx xv); hostis et perduellis Dei, nec regia gloria, nec rursum ego palris amanlissimus
et in gratiam receptus sum. Qtiid igilur tibi pro his filius, nec reliquorum ipsius amicorum ac cognato-
omnibus rependam (Psal. xxx) ? Deus est qui satis rum quisquara opem ipsi et atixifiitmafferre, atque
amplis praemiis te remunerari queal. Hoc sermone ab inevitabili sententia ipsum eximere potuit; verum
babito, cuin charissimum filium saepius exosculatus adillud tribunal, ut prxsentis vitaeralionem reddat,
fuisset, ac deinde preces fudisset, atque, In manus proficiscitur, neminein omnino qui ipsi opitulelur
tuas, o benigne Deus, commendo spirilum raeum, secuin ducens, iis duntaxat exceptis (quaecunque
dixissel, in pcenitenlia animam suam Dominored- tandem illa fuerint) qucc ab eo gesta sunt. Hoc au-
didil. G tem ipsum quoque omnibus qui mor.alem naturam
Filius aulem Josaphat patrem moriuum lacrymis nacli sunt conlingere natura comparatum est, neque
prosecutus, justisque ipsi persolutis, corpus ejus in aliter fieri potest. Nunc igitur audite me, o filii ac
piorum virorum sepulcris condidit. Nec tamen ipsius fratres, plebs Domini, et sancta haereditas, quos
corpus regia veste obvolvit, sed pceniteniiacvesti- Cliristus Deus nosler pretioso sanguine suo redemit,
menlis exornavit. Atque ipse in sepulcro stans, ac alque _ veteri errore et adversarii serviiute in liber-
manus in ccelum tendens, lacrymasque ex oculis flu- tatem vindicavit. Vos meam inter vos vitaerationem
vii insiar profundens, his verbis ad Deuin clamavit: nostis: nempe quod ex quo tempore Christi cogni-
Gratiastibi ago, DeusRex gloriae,qui solus polens lionem conseculus, divinoque beneficio ipsius servus
pl immortalis es, quoniam oralionem meam niinitiie effeclus sum, omnibus aliis rebus conlemptis atque
despexisti, nec lacrymas meas pro nihilo duxisli: ve- odio babitis, ipsius duntaxat cupidilale flagravi, id-
rura servum luum ac palrem meum a scelerata vi- que unum mihi in votis fuit, ut ex hujus vitacicm-
vendi ratione avocatuin, ad te omnium Salvatorem pestate, atque inani perturbatione ac tumultu egres-
pertrahere voluisli, eum videlicel ab idolorum er- sus, soltis cum ipso solo consueiudiuein haberem,
rore abducens, atque ipsi hoc donans, ut lo Deum atqne in sumina aniuti tranquilliiateDeo ineo ac Do-
verum ac benignumintelligeret. Ac nunc, o Domine D mino servirem. Verumme patris niei in divcrsuni ni-
Deus, cujus bonitatis pelagus pervestigari nequit, in tentis volunlas reiinuit, praeceptumque illud, quod
loco pascuae,in loco refeciionis, ubi vulius tui lux patribus honorcm haberi jubet (Deut. v). Unde Dei
splend.l, eura colloca ; nec antiquarum ipsiusiniqui- gratia el adjumento incassumminime labor.ivi, nec
taium recordare, sed pro ingenti tua misericordia bujusmodi dies frusira consumpsi; verum et illuni,
peccatorum ipsius chirographum dele, ac debitorura etvosomnes, Deo conciliavi, eumque soltiin Deura
ipsius cbarlas concerpe, sanctosque tuos, quos et verum, ac rerum omnium Dominum cognoscere do-
igne et gladiode uiedio sustulit (Psal. LXXVIII), cum , cui, non quidem ego islud faciens, sed gralia Dei
ipso in graliam reduc, eisque, ne ipsi infensos el ira- mectim, qui me eiiam e superstitioso errore alque
tos sese praebeant, impera. Omnia quippe tibi om- idulorum ctiltu eripuit, ac vos, o plebs mea, gravi et
niuui Dominopossibiliasunt, boc uno excepto, quod acerba captivitate liberavit. Jam igiltir tempus est ut
quiu te eorura qui sese ad te convertunl misereat, eaqii-0Dej pollicitussiimexpleam. Tcmpus, inquam,
facere non poles. Misericordiaenim tua in omnes est ut quo ipse nie ducet proficiscar,eaque vola quu
diffusa esi, atque iis a quibus invocaris, salutem bus meipso obsirinxi persolvam. Ntinc itaque vobis-
'
P-tiaoL. LXXUI. 19
 _>_. DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS, 588
ctiui 'psi considerate quem vubis praeesseac regnum A _ in ccelnm tendenieip, ac sextae horae precatiouem
obiiuere velilis. Jain enim in Doraini volunlaie per- persolventeminvenerunt.
fecti estis, nec quidquam ex ipsius praeceptisvobis Conspectoautem eo, circumfusi statim, cum la-
occultum esl. In bis ambulate, nec vel ad dexteram crymis eum obsecrabant, ac discessum ipsi obje-
vel ad sinislram declinate. Ac Deus pacis velin. sil clabant. At ille, Quid, inqtiit, iiianem laborem
ciiin omnibus vobis. suscipitis ? Nec eiiiin est quod vos me regeni ultra
Haecut plebsaudivit, tumultus staiim ac strepitus, habiluros essc spereiis. Nihilo secius laineu eorum
ingensque claraorel confusiocxorla esl, plorantibus ingenti conlenlioiii cedens, ad palaliuni reverlitur.
oranibus, alque orbilatera suam dep.orantibtis.Quin coactisquc iu tiiiuni omnibus, quid in auinio haberel
etiam pratler luctus et ejulatus illudetiam jurejurando declaravil, ac postea interposiio etiam jurejuraudo
aflirmabani, sese ilium uiinimc dimissuros, sed re- sermonem confirinavil, nempe se posthac ne uinini
tenturos, nec secedendi poiesiatem ullo modo ipsi quidem diem cum ipsis fore : Ego enim, iuquit, tneu
facturos. Sic clamaute populo,atque onnibus magis- erga vos minislerio perfuoctus sura , nec quidquam
tratibus, excipiens rex populares compescil, silen- prsetermissi, nec subterfugi, quominus anuuntiarein
tiumque ipsis itnperai, seque illorum contentionice- vobis (Act. xx), ac docerem lestilicans omnibusin
dere atque obtemperare asserens, eos, quamvisalio- £J Doininumnostrum Jesum Christum fidcm, ac poeni-
qui rncerentesalque ejulatus signa in genis fcrentes, tentiu. viam ostendens. Ac nunc ego viam hanc
donium remitlit. Ipse auteui unum ex principibus, ineo, quam jam pridein expetebam, nec ultra fa-
quem ipse tum pietatis, tum vitae sanctitatis nomine ciem iiieaui quisquain vestrinn videbit. Quapropier,
pluris omnibusfaciebat, adiiiiratioiiequeprosequeba- nt divini Apustpli verbis ular, contestor vos ho-
tur, hoc est Baracbiam, cujus etiam superius, cum dierno die, quod mundus ego sum a satiguine om-
INachor Barlaamum se esse simulans cum philoso- nium veslruin. Nou eniin subterfugi, quoiuiuus an-
phis dispulavit, verba fecimus, quemqne solum zelo nuutiarem vobis tonsilium Dei.
divino penitus flagranteuiab ipsius partibus sietisse, Ilaecilli audienies , ac senienliaeipsius firmilatein
atque ad disputationemadversus illos ineundam pa- exploralani habenles, neuipe quod eum a susceplo
ratum fuisse diximus, |iunc, inqtiam, rem»lis arbi- consiliorevocare miuiine possent, orbilatem quidem
tris, assunipiuiu, blande ac leniter ailocutus est, suaui deplorabant , nec lamen ullo modo euin de
obnixisque precibns, ut regnttmacciperel, atque in semenlia deducebant. Tum auiem rex Gurachianiil-
timore Dei plebetu suaqi regeret obsecrabat quo ipsc lum, de quo supra locuti sumus, manu ttiiens:
ad expeliiuni iter se accingeret- lJtinc, inquit, o fratres, Jittnc vobis regem creo.
jUlautem eum renueitlem, alque istud omninore- Q j Cuinquc ille ejusmodi rei veheinenter obluctarctttr,
pudiantemvitlit, hisque verbis ufeiilem: 0 rex, quam invitum eum ac reptignanleni in regiq tlirouo collo-
istud lutim jud ciunt ituquum est, quaro tuus sermo cat, ipsiusque capiti diadema imponit, alque aniui-
diyino niandato parum consenianeus; nain cumpro- lum regium ips) in manum praebet. Aique ad Orien-
ximuiu uon secus ac leipsum amare docearis, qua tem stans, pro rege preces fudit, boc vidclicet a
taudeni raiione sarcinam eara, quara tu abjicere stu- Deo postulans, ut Dei fidem conslanter lenerct,
des, mihi iraponere fesiinas? nam si regio inunere ac Christi mandatorum iter ab oinni llexu alienura
fungibonumesl, ipseqtiodbonumestretioe; sinauietti inveiiiret. Adliaec pro clero etiam atque universo
offendiculumistud ac scandaluraanimiesl. quid mihi grege precaius est, opem videlicel et atixilium ac
illud objicis, ac me in fraudeminducere cup.s? Ut, in- saluteni ipsis a Deo pelens, aique ut quidquiJ ipsi .
quam, eum his verbisutentemet assevtrantein vidit, postularent ad utilitatem mod.rareiur.
cum eo quidem colloquidesliiil: ipse 329 autem in- Ilac oratioue habila, conversus ad Baracliiam,
tempesla nocte episiolaraingentisapienliaplena.ni,at- ail : En tibi, frater. hoc praecipiamquod Apostolus
quead omnepietaiis gcnusimpellenlem,ad populares teslalus est : Attende libi ipsi, et universo gregi iu
suos exarat, nempequam de Deo seulentiam tenere, quo te Spirilus sauctus regem posuit, ut Christi pu-
quamipsi vilam, quaslaudes, quas deniquegraiiarum D j pulum, queiti proprio sanguine acquisivit, regas
actionesofferre deberent, praescribens.Ac postea, ne (Act. xx). El quemadmodumDeumaute me coguo-
quemquam alium praeterBarachiamad regiam digni- visti, eumque puio animo et conscientia coluisti,
talem admitterent prohibebai. Hac epislola in cubi- ita nunc quoque inajjoristtidio in boc iucumbe, ut .
culo suo relicta, inscientibusomuibusegreditur. Nec ipsi vitaetune ratioues probes. Quo eniin niajus a
taraen efficerepotuit ut ipsius disiessusad extremum Dco impeiium conseculus es, eo quoque majora ipsi
usque iucognitus esset. Nam simul atque illuxit, ea rependas oportet. Ac proinde gralitudinis debUum
res audita periurbaiionem ac luctura plebi aiiulit, ei cnjus heueliciis auctus es per.olve , sancia ipsiiii
oranesque summa celeritate ad eutn investigandum praecepiacustodieus, atque ab omni via iu exiliuui
perrexerunt, ipsius fugaui oinui ratione occuparc ducente defleciens. Ut eoim in iis qui navigant, cura .
cogilantes. Quo etiara faciuin est ut siudium ipsius nauta t|uispiara peccat, exiguura iis qui simul uavi-
fruslra uiinime cesserii. Nam cuin itinera omnia oc- ganl deirimentuin affert; cum autein gubernalor,
cupassent, ac montes onines obsedissetit, inviasque universaenavi exilium accersit, iia etiam in regno
vallesyeragrassent, in torrenle .uodamipsuui inanus usu venil, ut cum quispiam eorum, qui subsuut
5*9 YlTA SANCTORUMBARLAAM£R_.MIf.£ ET JOSAPHAT1NDLEREGIS. f>>0
peccat, non tam alium quam seipsum laedat; sin A quibus offensusfueris injuriaeinetnoreinte pra'Jj_as;
atitetn rex ipse pcccel, lolum regnum labefactatac verum ciiiu ipse peccaiorumluorum veniam postules,
delriinento affiril. Quapropter, ul ingeutes rationes iis etiam qui in te peccanl ignosce. Remissionieuitu
retlditurus, si quid eorum quaj opus sint pra'termi- remissio rcpcnditur; et si cum noslris conservis in
seris, inagnosludio magnaquecuia leipsum in bono giatiam redeamns, Doittinus quoqtie suatn in nos
custodi, votuptaiemomnemad peccatum te perlra- iracnntliain coinpriiiiel. At conira nostra adversus
heiitcm odio inscclare. Ail enim Apost-lus : Pacem eos qni aliquid in nos ailniiserunl saevitiaboc elfi-
sectamini cum omnilius, et sauciificationem, sine cil, ut peccatis nostris nulla venia tribuatur (Matth.
ijua nemo vidcbitDeum (Heb. xu). Rerum humana- xvm). Quemadmodumaudis quidnam illi qui decem
rum circulum animadverte, quo paclo videlicet in lalentorum niillia debebat acciderit, nempe qnod
oibem volvatur, alias atque alias alio atque alio ob suam in conservum crtidelitaiem, tanti debiti
modoeas ferens ac torqueus; illudque stude, ut in exactionem sibi ipsi renovarit. Quare magnopere
varia earum mulaiione pium aninium coustanter re- nobis providendum esi, ne hoc quoque nob.s usu
lineas. Siquidem una cuiii rebus commutari, dubiae veniat. Quin potius debitum omne remiitanins, al-
atque inslabilismetilis argumentuin esl. Tu vero fac que omnem iram e pectore ejiciamus, ut nobis quo-
in virtule lirmus sis, ac prorsus siabilitus. Ob tem-fB que multa nostra debita remitlantur. Praeter haec
porariam et caducamgloriam inani lumore minime ohinia, ac praeomnibus rebus bonum depositum cu-
insolesce; verum, repurgato animo, nattirae luae stodi, hoc est piam fidei duclriiiain, in qua instilu-
vilitatemcogita, vitaequeIttijus brevitatem aique ad- tus et erudiius es (II Tim. 1). Illudquecave, ne ul-
juuctatn carni mortetu cogita. l.aec enim si conside- lum haeresis zizanium in vobis enascatur : verum
rcs, in superbiambaudquaquamincides, setl Deuiu purum ac doli expers divinum semen conserva, ut
Verum ac 330 cceleslem Regem melu.s, sict|ue uberem atque amplam segetera Domino exhibeas,
praeclareac leliciter tecuin agettir. Reati eitim, in- cum ad exposcendam rerum ab unoquoque in vita
quil iile, oinnes qui liitient Dominuiii, qui ambulant gestarum ratinnem , conseiitaneamque aclionibus
in viis ejus ( Psat. cxxvu). Ac ruisuni : Bealus vir noslris mercedem refcrendam veniet. Quo quidem
qui timct Doiiiinum, in inandatis ejtis volet iiimis tempore jusii fulgcbuntsicut sol, sceleratos auteni
( Psal. cxi). Quaenainaulem prae caeteris praecepta caligo ac sempterna isnominia ohruet (Maiih xin).
Vibiservanda sint, audi : Beali misericordes, qno- Acnunc, o fratres, Deo vos coinmeudo, el verbo
aiaui ipsi miseiRordiaincousequeiilur(Lucmvi). Ac gratiae ipsius, qui poleus e>t snper.*dificare,et dare
rursum: Estoiemisnicordes, siculel Pater vestercce- vobis bareditaieiii in sanrtificatisomnibus (Act. xx).
lestis misericorsest.IIocenim pr_eceptuitiabiis polissi- C
( Haeccum dixisset, positis geuibus sttis, quemad-
mutn exposciiurquiinsummo iinperioconsliiutisuiit. lnodum scriptum est, cnm lacrymis ruisum oravit,
Ac sane qui magnara poteniiam nacius est, eum atque conversus Barachiarn, quem regem designa-
a qito liujiisiiiodipotetitiam accepil pro viribus imi- rat , omnesque eos qui magistratu fimgebantur,
tari debet. Ilac pnrro in re Deum maxirae imilabi- exosculatus est. Tum vero rcs lacrymis sane digna
tur, si misericonlianihil polius anliquiusi|iie habeat. comigit. Omnes enim ipsura circumstanles (non se-
Huc accedit quod subdilos niliil acqm;ad benevolen- cus ac si hoc duntaxat viverent, quod cum eo cs-
tiam allicit, ut beneficii gratia egeiitibus concessa. sent,acsimul atqueabeodisjungerenlur, vitam amis-
ISam obsequium illud quod ex metu oritur, adtnn- suri essent) quid non dicebant quod ad cicndam mi-
brala est adulatio, per (ictiimlionoris vocabuiumeosi sericordiam periiuerel ? atit quid relinquebant quo
qui animuin ipsi adjicittnt, ludilic.ins ac cirttuiscri- eorum Iiiclus augeri posset ? Ipsnmexosculabanttir
bens. Att|ue is qui invitoauimo parel, oblala occa- et complectebantiir, menlisque impoles praedolore
sione sediiionem excilal; qui aulem benevolenlia. i eranl. Vaenobis, clamabant, quamgravi calamitale
vinculis consiricius leuetur, firinam ei qui reruini opprimimur! Doniinuineuni appellabanl, patrem, sa-
potiiur obedieuliam praestat. Quae cuni ita sint, dai lulis auctoreni, beue de se meritum. Per le, inquic-
operam ut egeutibus facilis ad te accessus sit, iisque Q bant, Dei cognilionem accepimus, errore liberati
qui inopia conflictantur, aures tuae pateanl, ut tui su.i.us, ab oninihus malis conquieviitnts. Quid jant
quoque aperias Dei aures iuvenias. Nam quales nos' uobis post discessum ttiiitii futurum est? Qoaenaiu
ipsns conservis praebueriuius, lalein eliam erga nosi niala nos arripieni ? Hacccumd^cerent, pectora fe-
Doininuinnanciscemur, et queniailinodumaudieri- riebant, eamque quaeeos invaserat calamilatein de-
mus, audiemur, et quemadinoduinviderimus, a di- plorabant. Al ille consolatoria oratione ingeutein
vino et oiuiiiumrerum conspectoreoculo videbimur. eoruni ejuiatum comprimens, illud pollicebalur, se
Quamobremante misericordiammisericordiamcon- (quoiiiam corpore jam nou poleral) spiritu cum illis
feramus, ut simile per simile recipiamus. fore. Iloc sermoue habito, spectmlibus omnibus e
Quin eiiam aliud quoque praecepiuincum supe- palaiio excedil ; ac s atiio otnnes desperato reditu
riore isto conjunctum, ipsiquecognatuin audi : Di- eum sequebamur, aique cx urbe, ut quam jam con-
miuiie, et dinnuetur vobis. Quod si nen retniseritis> spicere minime possenl, profugiebant. Posteaquaro
'imiiiiiibusdelicia ipsorum, nec Paier vesler cueles- auieni e civitaie egn:ssi sunt, vix tnr.lein alque aegre
peccata vestra vobis remiltel. Ob idque ne iis ai acrius eus ipso admonente, atque eliam asper.oRciu
 '
-91 bE VlTIS PATRUM LIBBR PRIMUS. §9f
interdum objurgatioriem adjungenie, ab eo distract A contortis, in intimam soliiudinem se contulisset, at-
sunt, alque inviti reverlebantur, identidem oculos que caducarum rerum confusionem, tanquam ino-
reflectentes, 331 ac pedibus inter ambulandum of- lestissiraam quamdam sarcinam et caienam excus-
fenduntes. Nonnulli autem ex iis qui fervenliori aui- sisset, spiriiu laetabalur, conjectisque in Christum,.
1110praediti erant, lugentes eminus ipsum sequeban- cujus desiderio ardebat, oculis ; ad eum, tanquanv
tur, quoadusque nox oborta eos inter se disjuuxit. ad pra.sen.em alque ipsius vocem audientem clama-
CAP.XXXVII. — Generosus igitur ille vir ex aula bat, eumque alloquebatur, his videlicet verbis ulens:
cgressus est, periude laslus alque alacris, ut cum Ne jam,?qu_eso,o Domine, oculus meus bujusce vitae
quispiam e longinquo ac diuturno exsilio in patriatn bona videat; nec praesens vanitas mentem meam a
se refei t. Atque exlerne quidem eas quibus uti sole- suscepto iiinere abstrahal; verum, Domine mi, ocu-
bat, vestes gerebat, interne aulem ciliciumiilud quod los meos spirilualibus lacrymis imple, gressusque
Darlaam ipsi doiio dederal. Porro nocte illa in paupe- raeos dirige, famuluraque tuura Barlaam mihi com-
ris cujusdani viri domunculamse conferens, vestes eas monslra. Mihi, inquam, eum per quein mihi salus
quibus indutus erat abjicil, postremumque illud be- parla est ostende, ut solitariae ac monasticae vita.
neficium egenti tribuit. Cumque ad hunc moduin tum sincerilatem per ipsum addiscam, ac nou ob hostilis
i.lius tum multorum aliorum pauperum precibus Dei g belli imperitiam in fraudem inducar. Da milii, Do-
opcm atque auxilium sibi accivissei, ejusque gralia mine, viara meain nancisci, per quam te adipiscar,
i!l praesidio tanquara salutis vesiimenlo ac laetitiab quoniam anima mea lui desiderio saucia est, teque
pallio sese induisset, ad solilariain vilam excessit, salutis fontem ardenler siiit.
iton panem, non aquam, noii quidquam aliud ex iis Hcc secum perpetuo volvebat, atque ad Dernn Io-
quae ad victum necessaria sunt secum lerens, nul- quebatur, per orationem ac sublimissimam contem-
luiuque aliud indumenlum gerens, praeter asperum plationem ipsi sese conjungens. Atque ita contento
flluci cilicium, de qtto paulo ante menlionem feci. gressu ceeptum iter exsequebatur, ad locumeum in,
Elenira singulari quodam desiderio, ac divino immor. quo Barlaam degebat pervenire contendens. Herbis
talis regis Christi amore saucius, toto animo in id porro iis quae in deserto existebant alebatur. Neque
quod araabat incumbebat, totus extra se raplus, ac di- enim, ut jam a me commemoratum est, prseier cor-
vinilus immutatus, Deique charitaie omui ex parte pus ac pannos illos quibus indutus crat, quidquam
correptus. Fortis enira, inquit ille, sicut niors di- aliud secum ferebat.
lectio (Cant. vm). Tanlatn videlicet ipse ex divino Caeterum cum exiguum ac nullius omnino moraenti
amore leinuleniiain contraxerat, taritaque siii aestua- victum ex herbis sibi pararet, aquaepenuria prorsus
__al,instar scilicet illius qui dicebal: Quemadmodum _ laborabat, quod videlicet solitudo illa aquae expers
desideral cervus ad fontes aquarum, ila desiderat esset. Cum igitur sole iam sub meridiem vehemen-
'.inima mea ad te Deus. Sitivit aniina niea ad Deum ter ardente iter faceret, vehementius ob aeslumia
fotitem vivura (l'sal. XLI). Et quemadinodum anima arida regione siti flagrabat, atque exlrema et gra-
illa, quae hujusmodi charilale vulnerala erat, in vissima aerumna vexabatur. Verum cupidilas natu-
Caniico canticorum ail: Vulnerata charitate ego sum ram vincebal, ac sitis ea divina qua afficicbatur
(Canl. u). Ac rursum : Oslende niihi faciem luam, silis aqux flamraamminuebat.
el fac me audire vocem tuam ; vox enim tua dulcis, At vero ille boni inimicus et invidus diabolus, bu-
et facies tua decora. jusmodi aniini institulum alque usque adeo ardentem
Hujusce onmi sermone praestamioris pulchriludi- ipsius erga Deum chantatem indignissimo animo
nis Christi desiderio, tanquam igne quodam in pe- perspiciens, multas ipsi in solitudine tentaiiones
clore accepio, apostolorum cborus, ac raartyrum ag- excitabat, regiac nimirum ipsius gloriae splendidissi-
mina, omnia ca quae oculis cernunlur contempse- maeque 332 salellilum manus, qua ipsius latus
runt, atque omni huic fluxa. et caducae vitae innu- cingi solebat, atque amicorum ilem et aequaliumme-
mera tormentoruin et niortis genera praelulerunt, moriam ipsi refricans; illudque item ipsi cb aniraun.
divina. pulchiiludiiiis amoreflagranles, alque ingen- D proponens, omnium animas ex ipsius anima peu-
lem Dei Verbi erga nos amorem cuin animis suis re- dere, ac reliquas denique alias bujusce vita. oblecta-
putantes. Hunc ignera cum praeclarus eliam, ac cor- tiones ipsi objiciens. Ac deinde virtutis asperilatem,
pore quidem nobilis, caeterum longe nobiliore ac ma- aique ingentes ejus sudores ipsi proponebat, corpo-
et insuetas
gis regio animo pradilus vir in seipso accepisset, ris item imbecillitatem inexpertas alque
terrena omnia prorsus aspemaiur, omnes corporis acrumnas, et leinporis longinquitatein, acpraesentem
conso-
voltiptaies proculcal, opeset gloriam atque bumanos sitisoppressiouem, quodquc nulla ex parte
bouores pro nihilo ducit, diaderaa et purpuram abji- latio ulla ipsi exspectanda esset, aut tanti laboiis
in
cit, aranearum lelis viliora ea exislimans, atque ad tantaeque faligationis finis. Ac denique ingentera
otunia dura et acerba monaslicae vilac sludia prom- ipsius animo, quemadraodum quodam loco de magno
com-
pto anirao sese tradit, illud Psalmislaeclamans: Ad- Antonio proditum est, cogitationura pulveretu
baesit aniraa mea post te, o Ctirisle, suscipial me raovebat.
dexlera lua (Psal. LXII). Ui atitem ad labefactandum ipsius animi institulum
Giuuque ad hunc inodum, oculis a lergo minirae imbeciliein hostisiUese vidii(Chrisiutnen__uipsesibi
 *PH VITA SANCTORUMBARLAAMEREMIT-E ET JOSAPHAT INDIiE REGIS. 69«
«banimum proponens, atque ipsius desiderio inflam- A nimirum hic quoque animi ipsius firmitalemac stre-
matus, speque egregie confirmalus, ac fide subni- nuiiatem explorante. Ac sic, sub dio degens, lum
_tus, illius inslinclus et consilia pro nihilo ducebai), aestuconflagrabat, lum frigore obrigebat, praes.an-
pudore suffususest, utpote ad priroum, ut dici solet, tissimum illum senero velut queradamingeutis pretii
impetuin prostralus. Quapropter alteratn viain inire thesauriimquxrerenunquamintermittens. Multaspur-
coepit (multas quippe ipsi vitil semitas babet), ac ropesliferorum spiriiuum lentaliones, acmultapra.lia
wariis spectris eum everiere atque in rrtelum conjt- sustinebai.multosqueitemlabores, obherbarum.qui-
«ere nitebatur. Nonnunquam enim aier ipsi, ul est, bus de more victitabat, penuriam perferebat; quo-
apparebat; nonnunquam rursus districtum gladium niam scilicet has quoque soliludoea ut quaesiccitate,
«enens,ineum impelumfaciebat,seque eum, nisiqttam. Jaboraret, parce admodum prodncerel. Verum ada-
•primumab institulo resiliret , percussurum minaba- manlinus alque invictus ipsius spirilus, amore ac de-
ttur. Quandoqtte rtirsus variaruin bestiarum formam sidcrio ardens, hujusmodi molestias facilius ferebat
eubibat, adversus ipsum rugiens ac perquam hor- qiiam alii voluptates ferre soleant. Quocirca divina
rendum mttgitumet slrepituin edeus; atque etiam in ope minime caruit; verum secundum dolorum ipsius
draconis el aspidis et reguli formam sese subinde ac laborum muliiiudinem (Psal. xxxtv) allalae a
iminutabat. At praeclarus ille ac strenuissimus pugil B I Christo, cujus cupiditate ilagrabat, consolationes,
tranquillo animo consistebat, ut qui Altissimum per- tamnoctu quamdiuanimum ipsius exbilarabant. Con-
fugium suurn posuissel (Psal. xc). Ac mente excu- fecto autem biennii curriculo, Josaphat quidem per-
bans, pesliferumque spiritum irridens, dicebat: Non petuo circumibat, eum quem expetebat quaerens, at-
me fugit, o impostor, quinam sis, qui haecin me ex- que ad Deum lacrymas fluminis instar profundens,
cites : nimirum qui jam inde ab initio mortalium ge- ineditabatur clamans: Ostende mihi, Domine, 333
jieri perniciem moliaris, nec unquam improbitati mihi, inquam, eum ostende, qui mihi tui nominis
siudere ac nocumenlum inferre desinas. Ac sane cogniiionero ac tanta bona conciiiavit, nec propter
quam pulchre libi hic habitus quadrat! Nam hoc ipso peccatorum meoruin inultiludinem tanlo bono me
quod bestiaset replilia imitaris, mentis tuaeferitalem priva; verum boc concede, ut et ipsius conspectu
et perversitatem, voluntatisque ad noxam ac peslem frtiar, et idem cum eo religiosaeexercilationis certa-
inferendam promptitudinemdemonstras. Quid igitur, men subeam.
o -niser, ea aggrederis quaeconficere non potes ? Ex Dei autem favore speluncam quamdam invenit,
quo enim has artes atqtte h_ecspectra a lua improbi- pervestigata videlicet eorum qui eo se conferebant
late proficisci comperi, nulla jam hinc sollicitudine semita; atque monachum quemdam solitarium vitae
aflicior. Dominus mihi adjutor : et ego despiciam C genus colentem nanciscitur, eumque maximo cunt
inimicos meos (Psal. cxvn). Et stiper aspidem et animi fervore complexus et osculatus, ubinam Bar-
basiliscum, quorura tu sirailitudinem expressisk, laara babitaret, sciscitabatur, simulque ipsi rerura
ambulabo, alque Christi polenlia corroboratus, leo- suarum statuin exposuit. Cum igitur ex ipso ubi viri.
nera et draconem conculcabo (Psal. xc). Confun- illitis quem quaerebat domus esset intel.exisset, eo
danlur et erubescanl omnes inimici mei, confundan- quam celerrime, non secus ac perilissimus quispiam
tur et erubesrant valde velociter (Psal. vi). venator feram nacius, se contulit, peragratisque al-
Hac oraiione utens, crucisque signo, hoc est in- terius cujusdam senis admonitu aliquot passuum mil-
victis armis seipsum cingens, omnia diaboli spectra libus, laetus ac spei robore septus incedebat, aeque
*irrila reddidit, Confestimenim besliae ac reptilia in- nimirum ac puer, qui patrem quem jampridem non
star funii evanuerunt, et sicut fluit cera a facie ignis vidit brevi se conspecturum speral. Nam cum divinus
(Psal. LXVII).Ipse autem Chrisli potentia confirma- amor animum serael obsederit, mulio acrior ac fer-
tus, laetoanimo proficiscebatur, Deoque gratias age- ventior eo esse solet qui a nalura manat.
bat. At etiam complures ac variae bestiae, variique Astat ilaque speluncaeforibus, iisque pulsatis, Be-
generis serpentes et dracones, quos solitudo illa nu- nedic, inquiebat, o pater, bencdic, inquam. Ul auteiu
triebat, ipsi occurrentes. Non jam per inane spe-1" Barlaarn hac voce audiia ex anlro egressus est, cum
clrum, sed re vera ab ipso cernebantur. Ex quo ef- per spiriturn
ficiebatur ut metus quidem ac laboris via plena esset, agnovit, qui ob admirandam ill.un mu-
aulem animo et lationem, qua a priore illo vullu ac flnrcnte juvcnilis
ipse utrumque cogitatione superaret.
Nam et melum charitas, ut Scripturae verbis utar, aelatis pulchritudine demigrarat, ab cxlremo aspectu
foras miltebat (/ Joan. iv), et laborem cupiditas le- vix agnoscipotcrai, ut qui lum cx solis acstu atrorcm
vabat. Ad hunc iiaque modum cum multis et variis. conlraxisset, et pilis abundaret, ac genas inacie con-
calamitalibuset aerumnis per dies haud paucos col- fectas, oculosque alte depressos, et palpebras lacry-
luctatus, ad Sennaaritidem illam solitudinera in quai marum llucntis undique attritas, atque ingenti famis
Barlaam habilabat pervenit. Ubi etiam aquam nactus, afflictioue perustas haberel. Al vero Josaphaispiri-
sitis flammamrestinxit. tualem patrera slatim agnovit, ulpoie iisdcm oris
CAP. XXXVIII. — Josaphat autera biennium in- lineameniis praedilum. Confestimiiaque scnex versus
legrum in hac vastissima solitudine mansit, huc al- Ortum stans, Dco precem cura gratiarutn actionc
que illuc oberrans, nec Barlaamum inveniens, Dco coi.unctam adhiljuil. Dicloque Amcn, in nni.uos
 $9S DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 59S
(fliiplexusslatim rueruirt, diutornam cupiditalem sine Aspirituale
J colloquiun. tnienint, salufare. ae coclesti
ullfl saiielaie explentes. sapientia plenos serinot.es per totam nocietn conie-
Cuin aiitem abunde sese complexi fuissent, alqne xentes, quoadusque auroras exorius ad consuetarum
consultasseut, sedeniesinter se colloquebantur. Ac .rurstts oralionutn inetnoriain ipsos revocaret.
sermonem exorsus Barlaam,'his verbis usus est: Prae- Mansitatiletn ad hunc niodtim diuiurno tempore
ctere fecisti, qui hiic veneiis, dilecle fili, flli, inquam, curo Batlaanio Josaphai, admirabilein hanc aique
Dei, flccnelesiis regni h.Tres per Domiiiumnoslrum bumaiia coiidiiioue praesiantiorem viiam coleus, ac
Jesiint Chrisliim, quem dilexisti, atque cadufis et tanquam patrem el praeceptoremcum omiti obe_iei_-
tia et liumilila.e ipsum setpiens : sic uiinirum, ut ad
.Tagilihiisboois non abs re chariorem habuisii, ac,
omne viriulis sludium cxercerelur, aique quoiiaui
prudeniis iet sapientis mercaloris instar, omnibns
-bcultatihns vendiiis, margaritam pretium omne sti- pacto Ciiiuspirilualibtis el invisibilibus spirittbus l«-
ctaiidum esset, edoceieiur. Ex quo illud consecutus
perantent emisti, ac thesaurum qui surripi non possit
ut vit.osas oinnes affeclionesexsiingueret, car-
(Malth. xv), in agro mandalorutn Doiiiiniabscondi- esl,
tum nactus, omnia dedisti, nec rei nlli ex iis qua. nisque affectum spirilui, non secu« ac servutu dotni-
no, subjicerei, deliciarum onmium atiimiqm. remis-
'jain jamque e.flimirae snnt pepercisti, quo agrum sionuru
•fllumtibi comparares. Dei.libi Dnminus pro fitixisel' j oblivionecaperetur, somno lamquamiinprobo
caducis aherna, pro iis qu_eir.ierr.ui obnoxi.tsunt ea mancipio imperaret. Alque, ul brevi perstringatu,
tanlo siudio in solitariae viiae cerianien itici_.nbebaf,
Iri qitaenec inleritus nec yetustas eadit.
Velimaittem mihi dicas, charissime, qiionampacte Ut ipseqiioquo Barlaatn, qui permuliuin temporis in
liuc accesseris, quique post discessum meum rennn ea coniriverat, niirarelnr, ipsiusqne acrimoniae con-
tuaruit. status fuerit, atque tutisne pater Deumnorit, cederet. Tantulum enim duri illius atque consolatione
an vere nttiic quoque eadem, qua prius, dementia earentis cibi adtnittebai, ut vitam duntaxat toleraret,
abreptus, a daemomimftaude atque imposlnra capti- nee coinmilteret, ut per ttltro accersiiam mortem
vus abdnoaiur. Ilaec pcrcontanie Barlaamo, Josa» praemiisiis sese orb;iret, quaevirtiiliuti culiui ac stu-
phat altius repeiim sermoue, quaeuamsibi post ipsi.is dio iribtiiintttr. Si« aiitein naluram nocturnis evcu-
'digressum contigissent, qiiamque prosperum rebus biis snbjiciebal, ac si nulla nroniuocarnis et corporis
cursum Dominus ad id tisqtie tempus quo rilrsun. parte constaret. Oraiio porro pcrpetuiKUipsius slit-
iriter se convenisseiit trrbnr>set, sigillatim exposuit. ditim eral: universuraque vilte tenipus in spiriluali-
Senex ilaqne haec audiens, voltiplaie simul aique bus ac ccelestibus coniemplaiiouibus iiistuuebaiur;
adwiralione affectus esl, calenlesque lacrymas mit- adeo ut nec boram unam, imo nec ulltini omnino
;tens, dicebat: GtoriatMiisii, Deus nosier, qtti tui C ( (eiuporis puiiclum, ex quo in ea soliludine habiiavit
amore prieditis semper prar-stoes, atqtte ipsis opiiu- deperderet. Ac sane hoc demum vere monastici or-
laris. Gloria tbi, Christe, Rex omnium ac Deus op- dinis luuitus est, nunquain a spirituali o;tere vacuum
time, quoniam betvgna lna voluntasi.a tulit, nt seoien inveiiin. Quod quidem geneto-us ille et expediius
illud quod io servi lui Josaphal aninvumjecisti cen- ctelesiis ilineris cursor egregieprasstiiit, atque animi
tuplicatum fructum afferrel, le videlicel, animartim sui ardorem ab ieitio ad exireinum usqtie perpeluo
riostrarum agricola et Domino diguum. Gloria tibi, conservavit, ascensioiies in corde semper dispnnei.s
Paracleie boneacsahC'issinieSp'ritus, quoniamqnam (Psal. LXXXIII), ac de virtute ad sublimiorera viriu-
tu sattctis tnis aposiolisgratiam ttibuisti, h nc eti m lem iransiliens, desideriumqne deshlerio, apsiudiun.
huicinipertieiulam duxisti: atqne ingeriiemhominum studio inclesiuen.er adjungens, quoad tandem ad
nuiUi.n<.inemipsitis opera superslitioso errore libe- speratam et expeiiiatn beaiitiidiuetn pervenil.
rasti, ac vera Dei eognitione illusirasti. CAP.XXIX. — Cutn ilaque hoc pacio Barlaam et
Ad huncmodkimDeo abulroqtiegrati_eagehantur; Josaphat una ver.aren._rr, ac pulchro inier se ceria-
ipsisque ita in er se colloqttentibiis, aC Dei gratia niine conienderent, ab omni cura et hujosce viiae
exsultamibua, adfuil vespera. Pminde ad orationem periurbatione immunes, meniemqtie ab omni conltt-
consurgentes, cojisuetum precatioiuim pensum per- t) 1 sione puram ac sejttnotamhabentes, post multos ab
solverunt. Ac postea, cum ctbo recreandum corpus ipsis pietaiis causa susceplos labores, quodam die
esset, Barlaam magnificammensam apposuil, spiri- senex accersito spirituali filio, queni per Evangelium
tualibus videlicet epnlis conlertam, ejus autem con- gennerai, hujusmodispit itualetn sermonemaggressus
solationis, qriaescnsil us percipitur, quam minimum est :
sane participem. Cruda enim dunlaxat olera erant, Jam pridem, o amice Josaphat, le iri hac solitu-
ipsiusmet manibus Consitaet exculta, palinaequeper- dine habitare oportebat, atque hoc miliioranti Clirf-
paucae,quae in ea solitudine inveniebantur, ac deni' slUs de te pollieitus fuerat fore ut te ante extremum
que sitvestres herbae. Cum igilur gratias Deo egis- vltte diem viderem. Vitli ilaque quemadmodumcu-
senl, apposilisque epulis corpus refecissent, atque piebam; vidi, inquam, te a mundo el mundi rebus
aquara e propinquo-onle bibissent, ei rursutn, q«ii avulsum, ac Chrisioininime dttbioao vaciltantianiinb
, uiauum aperit, et implet oinne auimal benediciionei -conjuncium, alque ad perfeciam pleuitudiltis ipsius
(Psal. CXLIV), gratias egerunt. Ac 334 deinde con- roeiisiirani progressum. Nunc igitur, quantloquidem
surgeutes, posleaquamnocturnas preces absolveruut., moriis meae tempus iustal, atque coUactane_i et mifai
597 VITA SANCTORUMBARLAAM EREMITJE ET JOSAPHAT INDLE REGIS. 593
eam ob causam Domino obstricti stimus, qiiod cttnt
aeqtialisea cupidilas, qu'_eul cum Christo essem, A
nos egeriiis faclus est, iif nds
seinper me lenuit, jam expletur, 111quidom corpus dives esset, propter
meum terra conde, pulverique pulverem redde. Post ejus paupertale divitescssemus, etqui a perpeSsione
aulem ipse in hoc loco haere, susceptum spiritualis immunis erat, ut vitiosis affectionibus nos liberarei,
vitaegenus persequens, meaoquetenuilatis memoriarh. cruciatus subiit (// Cor. vm), persolvere potCst ?
retinens. Vereor enim ne tenebrosum daemonum Quod enim beneficium est servnm eadem perpeii
agmen animo meo propter ignorantiarum mearum iujtiseDominus perpessus sit? Alqui nos periiiultuin
mulliludinem impedimentum afferat. ab ipsius cruciatibus reraoti sumus. H;ec tecuni re-
Tu vero, fili, ne religiosae exercilationis lahorem pula, cogilationes destruens, et omnem altitudineni
meluas, neque ad temporis longitudinem ac daenm- extollentem se adversus scientiam Dei, et in Captivi-
niiin insidias elanguescas; quin potius ipsorum imbe- tatem redigens omnem senstim in obedientiam
cillitatem, Cbristi virtute communitus, audax irride; Christi (II Cor. x). Et pax Dei, qnae exsuperat
ad laborum aulem duritiam, ac temporis diutnrnila- omnem sensttm, cuslodiat cor tuutn, et cogitationes
tetn animo iia comparato esto, tanquam quotidie di- tuas in Chrislo Jesu (Pliilip. iv).
scessume viia exspeclans, atque eumdem diem tibi Ilac oratione a Barlaamo hahila, Josaphat infini-
vitae monasticae, tum initium, tum finem esse existi- B tam vim lacrymarum profudit, sic nempe, ut tan-
mans. Sic semper ea quae a tergo sunt obliviscens, quam ex uberrimo fonle scaiurientes, ipstun pror-
atqve ad ea qtife a fronte sunt leipsum extendens, ad sus, ac terram in qua sedebal, proluereni. Aique
destinatum persequere, ab bravium supernae vocalio- ipse, hujnsmodi dissidium deplorans, pcrqtiam ar-
nis Dei in Christo J.su (Philip. III) , quemadmoduin denterab eo contendebal, ut postremi illius itineris
sanctns Apostolus his verbis hortatur : Non deficia- comiteni se adbiberct, nee post ipsius discessmn iu
mus; sed licet is qui foris est homo noster corrum- mundo jam remaneret, his vcrbis utens : Ecquid, o
patur, (amenisqui intus est renovatur dediein diem. pater, tni duntaxat, ac non proximi rationem habes?
Nam quod momenlaneum cst et leve tribulalionis Quonam autem modo hac in re perfectae charitaiis
nosirae, supra modum in sublimitate a_lernum gloriae officio fungeris (pro eo alque a Cbristo dictum est,
pondus operatur in nobis, non contemplantibus nobis Diliges proxinium tiiiiin sicutte ipsum), ciim tu qui-
quae videntur, sed qua>non videntur. Quae enim vi- dem ad requiem pergas, me auteni in opprcssione
deiiiur temporalia sunt, quae autem non videntur, atque aerumua relinquas, ac priiisquani in religiosae
ielerna (II Cor. iv). vilae certaminibus, ut par est, exercitatus sim, va-
Hxc cura animo tuo reptilans, vir charissime, vi- riasque bosiium insidias coroperlas habeam, ad sin-
riliter age et confortare (Psat. xxvi), atque ut egre- C gularem puguam cum ipsis ineundam mc objicias?
gius miles, id da operam, ut ei qui le militem scripsit Ex quo quidnam aliud coniingere polest, nisi ut ve-
placcas (U Tim. u); nec quamvis irnhecillilatis ac leratoriis ipsorum artibus prosternar, atque ut im-
languoris cogitaliones improbus ille spirilus tibi im- peritis ac timidis gladiatoribus usu venire solet, sem-
miltat, institulique lui nervos frangere ac tlebililare piternam animae mortem oppetam? Ad Dominum,
sludeat, ipsius insidias penimescas, illud Domini qtia.so, rogn alque obsecra, ut me quoque tui e vita
praeceptum335 cogitans, in niuutlo pressuiain ha- diseessus socium asciscas, id ut facias, per eam
behilis; sed confidite, ego vici munduin (Joan. xvi), ipsam spem quam habes fore ut laboris mercettem
Quocirca gaude in Doraino semper, quoniara ipse to pcrcipias, te oblestor. Iloc, inquain, a Deo precibus
elegit, aique a mundo sejunclum anle faciem suain conlende, ut ne unicuiii quidem diem post tuum
posuit. Ipse auleni, qui te vocatione sua sancla voca- discessutit in hacvila peregriner, alque in densissi-
vit, prope est semper. INii.ilitaque solliciius sis, sed ma hacsolitudineoberrem.
in omni oratione atque obsecratione cum gratiaium II_eccnm Josaphatplorans dicerel, senex placide
actione petitiones luc innotescanl apud Deum (Phi- ac leniter ipsum reprimens, Dei judiciis, inquit, quae
lip. iv). Ipse enim dixit : Non te deseram, nec dere- mcniis huniana. captum cxceduni, obluctari minime
linquam. Ilaec ilaqtie in vitae duritia ac religiosaeD debemus. Nani ego, cum de hac re mulias ad Detim
eserciiationis vililate tecura ipse reputaqs, in animi preces fudissem, eunique cui nulla vis afferri po-
voluptate versare, Domini Dei nostri memoriain re- lesi, velut per vim adigere lenlassem, ut ne inler
linens. Memoi enim, iuquil, fui Dei, et delectatus nosdisjungeremur, ab ipsiusbonitate hoc didici, mi-
suni (Psa!. LXXVI). nime libi nunc conducibile esse carnis onus abjice-
Cum nutem rursum adversarius aliud in le belli re, veruro in religiosa exercifaiione tandiu perma-
gemis excogiiaverit, sublimes nempe atqu.e arro- nere, quoad splendidiorem coronam libi texueris.
games cogitationes proponens, regnique terrerii glo- Noudum enim pro ea quae tibi parala esl mercede
riam quam reliquisti, caeteraque quae iu mundo sunt satis decertasti; verum paulnm adhuc labores opor-
libi. iu oculis collocans, salutiferani doctrinaui clypei lei, ut hetus in Domiui ttii gaudium intres. Nam ego
instar obtcnde, diceulem : Cunt feceritis eninia quae quidem jam pene eentenarius, annos quint|ue et sc-
praecepla sunt vobis, dicite : Servi inutiles surous, ptuaginla in hac solittidinc confeci. Tibi vero,
quoniam id quod facere debuimus, fecimus (Lucm etiamsi non tanla lempoiis mora futura esl, at cerle
xvn). Et quidem quis nostrum debitum illud, quo ad id spatium, ut jubet Doininus, propius accedas
 599 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. CQO
necesse est, quo iis nulla ex parle inferior sis, qui.i A disjunctionem aegerrimo animo ferenti. Jam autem
dieietaestus pondus pertulerunt (Malth. xx). Qua- lucente die roanus atque oculos in coeluin sustulit,
propter, o amice, quaea Deo decreta sunt, prompto Deoquegratias reddens, hoc sermone usus est *
ac lubenti anirao accipe. Nam quae ipse decrevit, DomineDeus meus, qui ubique praesens es, atque
quis tandem mortalium dissipare queat? Atqueipsius omnia imples, gralias libi ago, quoniatn humilitatera
gratia conservatus, toleranliam praesta. meam respexisli (Psal. L), atque hoe mihi conces-
Illudetiam cura, ut adversas iniraicas cogilaliones sisti, ut in onhodoxa tua fide, etraandalorum luorum
anirao excubes, ac mentis puritalem, non secus ac via, bujusce peregrinaliunis cursttm absolverim. Ac
quemdam ingentis pretii thesaurum, salvura et inco- nunc, oplime Domine, atque ad raisericordiam pro-
luir.eni serves, ad subliraicrein actionem et conlem- pensissime, in aelerna tabcrnaculatua me recipe, nec
plationem in dies teipsum provehens, ut illud in te ea memoria reline qua. velsciens velinsciens in te pec-
impleatur, quod Dominusamicis suis promisil, bis cavi.Conservaaulemetianifidelemhuncservum luuiu,
verbis utens : Si quis diligit me, sermonem meiira cui nic inutilem famulumtuum praeesse voluisli. Ab
servabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ve- omni vaniiate atque adversaru vexatione ipsttm exi-
niemus, et mansionem apud eum faciemus (Joan. me; illudque effice, ut nodosissimisiis laqueis quos
xiv). Haec, ac niulto his plura sanctissima illa ani-] B diabolus ad eorum omnium quibus salus cordi est
ina, ac theologica lingua digna loculus senex, mce- offensionem expandit sublimior existat. Omnemiiu-
rentem ipsius animum lenivit. Deinde ad quosdam postoris potentiam, omnipolens Deus, a servi tui fa-
fratres, longo inlervallo 336 ab ipso dissitos, eum cie dele; alque eas ipsi vires aff.r, ut pestiferuiu
araandat, ul ea quae ad sacrosanctum sacrificium hoslisaniraarum nosirarum caput proculcct. Spiritus
conficiendum accommodataerant afferret. Et quidem lui sancti gratiam ex alto in eum demilte, alque ad
Josaphat praecinctis vestibus quam celerrime hoc invisibiles conflictus roburipsi adde, ut victoria. co-
ministeriumexsequilur; verebatur enim ne absente ronam a te consequalur, ac nomen tuum,o Pater, ac
Barlaam debitum nalurae munus persolveret, ac Do- Filii tui, et Spiritus sancti, in ipso celebretur, quo-
inino spiritum reddens, grave sibi delrimentum in- niam te decet laus et gloria in saecula.Amen,
ferret, siquidem et verhorum etextremarum allocu- Hac precatione habila, cutn paterno affectu Josa-
tionum et orationum ipsitis expers fuisset. osculosanclo cxosculalus
illud phatum complexus, atque
Cuin igitur longinqtium iter fortissimo animo
fuisset, ac sese crncis signo muniisset, pedesque ex-
confecisset, atque ea quae ad sacrosanclum sacrili-
lulisset, ingenli laetitia perfusus, non secus ac s_
cium opuserant allulisset, divinissimus Barlaam in- amici ad bealum iler, atque ad
quidam accessissent,
cruentum sacrificiumDeoobtuIil; perceptisque Chri- "( bealac illius vitoe praemia profectus est,
sti ab omni labe puris mysleriis, ac Josaphato iiem recipienda senex plane, ac spirilualium dierum plenus.
itnperiitis, spiritu exsultavit, sumptoque de more
rursum sermonibus animum CAP.XL. — Josaphat autera summa cum venera-
cibo, salutaribtis ipsius tione atque ejulatu patrem complexus, Iacrymisque
alere ccepit, his verbis titens : Non jam, charissime
abluto ipsius corpore, atque aspero illo cilicio, quod
fili, nos in hac vita eadem domus ac mensa conjun- _Deo in aula
acceperat, involulo, consuetos psalmos
gel, jam enim nllimam palrum meorum viam ingre- totum diem ac totam noctem simul et
dior. Quocirca tibi faciendnm est ut per mandato- recitat, per
et pretiosum beati viri corpus lacrymis ri-
rum divinorum observationem, alque in hoc loco ad canens, Poslridie autem effosso juxta speluncam se-
exlremum usque vitao diem commorationem, tui gans.
nie amoris exhibeas; sic nimirum pulcro, ac sacro corpore reverenter admodum ge-
erga specimen
vitre lu_e raiiones inslituens, qucmadmodum didi- stato, spiritualem patrem egregius et charissimus
lilius inhumavit, ardentiusque animo inflammaius,
cisti, nec unquam abjeclaeaique ignavaeanimaomea.
memoriam iniermittens. Multum itaque vale, atqtte atque ad orationem seipsum quant maxime conten-
his verbis usus est -
in Christo deleclare, atqtte exsulta, quoniam lerrena dens,
et interitui obnoxia cum sempiternis et ab inlerilu D I Domine Deus meus, exaudi orationcm meam qua
alienis boniscommulasti; ac propinqua est operum clamavi ad te, miserere mei, et exaudi me, quoniam
tttorum roerces, ac jam jamque adest qui mercedem te ex animo quaero: exquisivit te anima mea, ne aver-
referi. Qui quidem ad inspiciendam eam vineam, tas faciemtuam a roe, et ne declines in ira a servo
quam excoluisti, veniet, libique pro ea exculta mer- tuo. Adjutor meus esto, ne derelinquas me, neque
cedem amplissimam praebebit. Fidelis enim sermo, despicias me, Deus salutaris meus. Quoniam pater
ut clamat divinus Paulus apostolus (/ Ttm. 1), atque meus et mater mea dereliquerunt me, lu autem, Do-
omni acceptione dignus : Si commorimur, et con- raine, assumpsisti me. Legem pone mihi, Domine, in
vivemus; si suslinemus, et conregnabimus, in sem- via tua, et dirige me in semitam rectam propter ini-
piterno illo ac finis experte regno incomparabili luce micos meos. Ne tradiderisme in animas tribulanlium
collustrati, atque vere beatae ac principis Trinilatis me (Psal. xxvt), quoniam in te projectus 337 sum
illuminatione donati. Haec Barlaam ad vesperam ex utero. De ventre matris meaeDeus meus es : ne
usque, ac per totam etiam noctem, Josaphato lo- discesseris a me (P_a.. xxi). Quoniam praeter te
quebatur effusissime lacrymanli, atque luijusmodi non est niilii adjulor. En in miserationum luarutn
 601 VITA SANCTORUMBARLAAMEREMITiE ET JOSAPHAT iNDl_f_REGIS. 002
abysso spem animaemeaedefixi. Vitam raeam guber- A adliuc habebal, acmulta cum admiratione ad grali
na, qui res omnesconditas sapientiae providenlia, animi significationein Deum laudibus efferebat.
omni sermone prxstantiori, inoderaris. Et notam lac Mansit aulem ad exlremum usque vere angelicam
mihi viam, in qua ambulem; atque ut honus ac be- in terra vitam ducens, ac duriori religiosa. exercita-
nignus Deus.per famuli tui Barlaam preces ac sup- lionis ge.nerepost senis discessumutens. Nam cuiu
p'icaliones me serva, quoniam tu Deus meus es, aci anno aelaiis vigesimo quinto regnum terrenuin reli-
le glorifico Palrem, et Filium, elSpirilum sancltim quissct, monasiiccequevitaccertamen subiisset, quiu-
in saecula.Amen. Hac oratione perfunctus, juxta se- que et triginta annos in vastissima ea solitudine,
pulcrum flens consedil, ac sedens obdormivit. Atquei perindc ac si nulla carnis parle constaret, humana
formidandos illos viros, quos prius conspexerat, ad coudilione sublimiorem vitam egil : sic nenipe, ut
se venienies, seque aa maximum illtim et admiran- inultas quidcro hominum animas a peslifero serpente
dum campum ducentes, atque in illusirissimam prius abstraxerit, Deoqucintegras el incolumes ser-
illam ac splendidissimam civitatcm inlroducen- vaverit, eaque in re apostolicamgratiara conseculus
tes, inlueri sibi visus esl. Ctfm autem ipse por- sit, animique eiiam induclione martyr exstiterii, ac
tam ingrederetur, alii ipsi obviam fuerunl, in- Christum in regum ac tyrannurura oculis et aspectu
genti lumine perfusi, coronasque ejusmodi pulchri-. B * .idenli animo confessus sil, vocalissimuinque ipsius
tudine collucentes, quaenulla oralione exprimi pos- majeslalis praeconem sesc praebuerit; mullosque
sit, et qualesnunquam mortales oculi conspexerunt, rursum pravos spiritus m solitutitne profligant,
manibus lenentes. Percontanle autem Josaphalcu- omnesque Christi vi ac potentia superaril, cceleslis-
jusnam essentsplendidissimac illac coronaequas per- que bencficii atque graiiae uberrime parliceps factus
spiceret : Tua quidem una esl (responderunt illi) sil. Unde etiam animi oculum ab omni lerrena cali-
tibi ob mulias eas animas quibus saluiem attulisli. gine purum habebat, ac fuiura tanquam praesentia
confecta, nunc vero ob religiosae vitaeexercitatio- prospiciebat, Christusque ipsi rerum omnium instar
nem, cui das operam, studiosius et accui atius ad- eiat, Chrislum expelebat, Christum non secus ac
ornaia, si quidem strenuo animo eam ad exlremum{ praesentem cernebat, Christi pulchrituditiem nun-
usque peragraris. Altera autem tua quoque ipsa est; quam non intuebatur, juxta iilud Propheta.: Provi-
verumpatri luo, qui ab improba vivendi raiione ope- debam Dominumin conspectu me_ seniper, quoniam
ra lua deflexit, sinceroque animo resipuit, ac sese a dextris est mihi, ne commovear (Psal. xv). Ac
ad Domintim convertil, eam pracbeas oportet; Josa- rursum : Adhaesit anima mea post tc, me snscepit
pbat aulem eam rem molcste ferre videbaiur. Et.. dextera tna (Psal. xxvi). Etenim re vera ipsius
qui fieri polest (inquiebai) ut pater meus uuius duu- C aninia post Cbristum adbaesil, finnissimo nexu ipsi
taxat poenitentiaegratia, paria mihi, qui totac tantos copulata. Neque enim ab admiranda illa operatione
labores exantlavi, beneficia consequatur? Hacctit descivit, nec religiosae snse cxercitationis regulam
dixit, Barlaamnm confestim sibi videre visus est, immulavit. Quin potius ab inilio ad finem usque, al-
velut probris se insectantem, ac dicentem : Hi siint quc ab ineunte aetate usque ad tam provectam seta-
o Josaphal, sermones mei, qnos quondam ad te ha- tcm eamdem aniroi alacrilatem retinuit : 338 'nl0>
bui: niroirum fore ut cum ad ingentes opes pervenis- ul rectius loquar, ad sublimiorero quntidie virlutem
ses, non jam liberalis ac profusus esses, ac lu ob idI processit, ac puriorein divinobenelicio contemplatio-
verbum ancipiti animo cras. Nunc autem quonam pa- nem consecutus est.
clo pareiu tibi honore palrem esse moleste tulisti, ac Denique cum ad hunc modum vixisset, el usque
non polius hoc nomine lactitiam animo concepisli, adeo dignam vocatione sua opcrain ei a quo vocalus
qtioniam multae luae pro eo fusae preces exauditae , fuerat reddidisset, mundumque sihi ipsi ac seipsum
sunt? Josaphai autem, pro eo ac solehat, ad eum mundo crucifixisset, ad Deuin pacis in pace migrat,
dixit : Ignosce, pater, ignosce. Ubinam antem babi- alque ad Dominuni, cujus pcrpetua cupidiias etim
tcs, fac inlelligam. Tum Barlaam : In hac pulcherri- - lenuerat, proficiscitur, vultuique Domini pure ac sine
raa atque ingenti civitate domiciliumnactus sum, in D ullius rei interpositu apparet, eaque jam ipsi praepa-
medio urbis vico, immensoIumine coruscanti. Rur- rata gloriaecorona exornalur, idque divinitus conse-
sum autem Josaphal sibi cum eo agere videbalur, ut, quilur, ut Chrislum cernat, cumChristo sit, Christi
ab eo in ipsius tabernaculum abdiiceretur, comiter- pulchritudine perpetuo exsullet, in cujus manus
que hospilio excipereiur. Ille autem nondum tempus Commendata anima, ad vivorum regionem transiii,
adesse respondit, ut ad illa labernacula veniret, ubi epulaniium sonus, ubi laelantium habilaiio est
quippe qui corporis sarcina adhuc premeretur. Quod! (Psal. XLI).
si forti animo, inquil, in sancto viiae genere, velut Pracclarumaulem ipsitis corporis vir qtiidam san-
tibi mandavi, perstiteris, aliquanlo post venies, at- ctus, qui non longe ab eo hahitabat, quiqtie iler ipsi
que eadem tabernacula et eamdem laeiitiamac glo- ad Barlaamum prius commonstrarat, divino quodam
riam consequeris, mecuroque in seropiternum eris. admonitu, ea ipsa hora, qua morte futictus est, ad-
eo sacrosanclis cantibus ornato, profusisque la-
Experrectus auiem Josaphat, aniuum illa luce atque fuit,
omni sermonis facultate sublimiori gloria peifusum crymis, quae ipsius erga Josaphat amoris indices ee-
sent. aliisque omnibus rebus quce aptid Christianos
«035 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 601
in inore sitque InslUnlo posila sunt confectts atque A Luculenler aulem simtfl ac magnifice in ea ecclesia
absolutis, iri palris Barlaami monulnento eum condi- quae ab ipsis fiindamemisa Josapliat exstriicia fuerat,
dit. Par siquidem erat ttl q.iorum aniina. in perpe- eorum corpora condita sunt. Mulla porrd miractila,
tuum sirtiul futuraeerant, eorum etiatn corpora con- morbnriitnque depulsiones, tum in corporum Irans-
jungerentur. vectione, lum in eorum inhumaiione, tuin eiiam
Cujtisdaiuanlem Tormidnndiviri, qui id in somnis posteris temporibus, Dominus ner pios famulossuns
serio imperabat, monachus ille qui ipsum funere effecit. Vidilquerex ac viilgus omnes virtuies eas qtise
exiulerat oblemperansj in Indiae regnum se confert, per ipsos edebantur. Ac plerique e finitimis tiationi-
regeinque Barachiam conveniens, de omnibus Josa- bus infideli.alisac ignoralionis Del morbo laboranies
pbatl rebtts certioretn Ipsiim facil. Ille autem nulla per ea signa quae in monumento fiebant ad fidem
interposila mora cum ingenti populi miiliitudine iler accesseruiil. Atque omnes qui ipsins Josaphat vitatii
Init, alquc ad speluncam tandcm pervenit, ac seput- ad angelorum imilationem expressam, atque a tene-
cfum intuetur, illicque calentissimis Iacrymis fusis ris unguibus ardentem ipsius erga Deum ainorem
integiifnentuin tollll, ceniitque Barlaamum ct Josa,- ceriientes atqiie audientes, admiralione corripieban-
phat nienibra composiio babilu siia habenles, cor- tnr, Deum in omnibus celcbrantes, qtii se amantibus
poraque nibil a pristino colorc immutata, verum in- B opetn et auxiliutn nunqtiam ferre desinit, eosqui."
tegra et prorsus incoliimia, una ctim indiimenlis. amplissimis beneficiisreinuneratur.
llxc Igilur sacrosanctarum animaruin labernacula, Hic prscsentis libri finis esi, quem pro mea virili
siiavissiiiiumodoreni erriilteiiiia, nec fccdi qiiidquam conscripsi, qucmadmoduma praclaris viris qui mihi
exhibenlia, pracclarisloculis iinposita, rex in palriam haechalid falso tradiderunt accepi. Utinam autem
Buamtransfcrt. vos, qui hanc animis utile n historiam legitis alque
Ut autem ra rcs ad plebis aures pervenii, innu- audiiis, ad edrum partem a.ciscamini, qui Deo viiae
merabiiis miillitudo cX omnibtis tirhibus ac finitimis suaerationes probaverimt, per oraliones et interces-
locis ad beatorum illorum corporum conspectiiin et siones beatorum virorum Barlanm ct Josaphat, de
adorntionemcohfluxit. Ubi etiahi sacrosanc-is byninis quibus h;ec historia contexta est in Cbristo Jcsu Do-
eorum causa dfcantatls, copiosisque Iampadibns nc- miiio noslro, quem decet honor, imperium, majeslas
Censis, apte illic quispiam ac perquam accomniotlate el magnificeniia, cum Patre et Spiritu sanclo, niiric
dixisset, Lumina circa luminis Glios et haercdcs. ct semj.er in saeculasaeculorum.Amen.

ROSWEYDINOTATIO.
339(1) Vita.} De historia hacplacet illusirissimi iC (2) Ilnrlaam, efc.j Martyrologium Romanum, 27
canlinal s liellarniitii judicium, qui, libro de Script. Novembris : « Apud lndosPersis finilimos, sanelo-
Eccles., in Joanne Dama^cenq, ita djsquiril: Dtibita- ruin Barlaam et Josaphat, quorum actus mirainlu.
lio Cxisiilan haecnarralio sit vera historia, an potius sanrtus Joannes Daniascenus conscripsil. > Flora-
conficia ad erudiendos nnbiles adnlescenies, qtialis ritim saiictorum nis., 2^1Sepiembris : c Jnsaphat
est Viia Cyri apud Xcnopiionteni. Cicleruni veram regis et confessoris. > Et 27 Decemb.: i Josaphat
hisloriam esse couslat ex eo quod sanctus Joanues rcgis et eremitae anno salulis 585. i Qttam a;iatem
Damascimnsin fine historiacinvocatsanctns liarlaam untle Florarium hauserit, nescio. Menaeaquoque so-
et Josaplial, quortitn res gestas Scripscrai, et Eccle- litis Josaphal meminere , 20 Augusii : Toii oo-tov
sia caiholica in Martyrologio descripios vcneratnr iwKffaoyiov'A§_vi.pTOUPu.ad-iv;•
die 27 Nnvembriseosdem sanctos Barlaani et Josa- (5) Joanne Pamasccno.\ Jonnnem Damascenutn
ph.il. Viischujiis seu hisloriae auctorem esse, his ralioni-
Billitts inlerpres ita ratiocinalur : Qtiod ad ipsam bus tneiur Billius:
liistori.- veriiaiero aiiinet, ob quasdam causas, qoas
nihil Itoc loco coinmemorare ailinei, videri fortasse Primo, quia Trapezuntius vir natione Graecus, et
nonnnllis pqiuisset, hoc opus non tam veram histo- magni non inter stios tantutti, sed eiiain imer nostros
riam esse, quam sub hisioriie specie lacitam viiae iioininis, non aliuns quain Datnascenum ejus aucto-
monastica.atque ad Christianam perfeclionem exaciae rem protulil.
collsudationem, nisi aticlor sub linem eam se ab lio- Secuiido, ipsa pbrasis, reliquis ipsius operibus
ininibus a mendacii criinioe alieuis aecep;s-e tcsta- L. qriam simillima, Datnascemimauctorem testainr.
relur. Ei ergo, praesenim asseveranti, diflidere, " Terlio, ad eatn opinionem confirmandani illud
liominis esse tnihi videretur plus suis suspicionibtis mihi magni momenti est, quod ul in libris Deortho-
quam Chrisiianae charitati, quac omnia cr. dit, tri- doxa Fide, ac reliquis peue oiunibus Datuasceuus
buentis. inulta e Basilio, Gregorio Nazianzcno,aliisque ejus-
h'go vix dnbilo quin toiitis historiaefiindamentum dem notae Palribus, lihentcr corrogat, atque inte^ros
verum sil. Forle disputationcs quaedam de qtiibus- saepe versus, imo eiiam totas periotlas ab ipsis mu-
dam fidei tnysteriis ab auclor-evel additae, vel dila- luatur; eodem modo in hac quoque bistiiria, multa
latae. Nam qui potuil Josaphat, recens ad fideracon- ex iisdein atictoribus, suppre.ssoimeriin nomine, pro-
versus, lot Scripturac locis se eommunire, qui nun- duci animadverti, ac pncsertim ex Nazianzeno, tft
quam ea legeral? c. 7,8, 10, H, 15, 17, 20, 24, ac pierisque aliis
Habes lotam hanc Vitam et historiam apud Vin- locis.
centiutn, in Spec, histor. lib. xv, per capita LXIV Quarto, non solum ab ill.js lubenter muluo sumit,
distinctam, qui antiquam versiouem paululum cou- sed etiam multa quoque aii.rt ex libris De orlho-
traxit. doxa fide ad verbtun transcripta, ut ea omnia quae
Magis conlraxit Petrus in caialcgo sanctorum lib. cap. 15 de arhitrii liberlate disputat. Quod quidem,
x, cap. 114. Habes integram ex antiqtia versione in ui opjnor, non tam aperte faceret, nisi tanquam suo
Viiis Palrum ex Colouiensi editione, et apud Lipo- jure iis, ut suis, utereiur.
manum, tom. V. Quinlo, cap. 19, disputatio ea de imaginibus,quae
 co5 VITA SANCT_E EUGENliE, VIRGINIS AC MARTYRIS. 608
Daroasceniaeiale fervebat, in eadem sentenlia non _/_ Joannem a sanclo Andrea, virum ut optimuin et tto-
partitii me conftrmat. ctissimum, ila eiiam opiimorutn ac do.tissiranrunj
llt auiem ba_"omnia prn Damasceno faciunt, ita librorutn copia ins.tructissiinu.n, cxemplari.s Graecj
hanc bisieriam Joannis Sinaitaaminime esse, aper- copia facla est)lUhentius itinuineris etiam locis Vi.iosatri.
tissiute oonvincttnt. Qiiotl quidem cerle nimiae feslinationi,
Primo, nam cum ille Theodnsii semoris tempnre quam Graeci»eriuonis ignorationi irihtientlumputa-
fuerit, tii patet eX lib. xm bislor. Miscell. Pauli Dia- rem, nisi nimis roiilta loca essent, in quibiis vix fe-
coni. quoaam paeio in hac bi.tnria quam auctor .ex stinaiionis excu^ationa insciiiaenotaro interpres de-
lndia transvectam leslaiur, JNaziin_enum, ctijus precari que.it. Quaeres suspicionem mihi nonnullau.
scripta vixdmn in hominmn iTianibus versabaniur, injiceret Trapezuntium fortasse versionis liujusce
cilare potuissel, aiqne eiiam eo antiqtiiorem enisco- pareniem non esse, nisi in quihusdani eiiam aliis
pum, »c Valentis leropore Vita fnnclum Basilinm, cuin Groecapersaepe non satis assecutum esse com-
suppresso licel nnmine, rap. 19, ubi de imaginihus perissem. Utcunqne se res habeat, novam traductio-
tractai, et cap. 34, nbi Josaphat eam ad Deuin ora- nern habes, siclariorem nihil aliutl, praecedenti profecto, nisi
lionem habet, quam ex Constitutionibus Basilii, ca- fallor, paulo ac ndeliorem,
pitel, persptcue hausit? (5) T/i»..ias.J Thomain Iudia. lidem annuntiasse
SeCimdo,quonam inodo Earlaamum de imaginibus lestaitir Doroilieusin Synopsi, qui corpns ejtis re-
in Calaminechitate Indim.
ad regis filium disserentem indi.iceret, cum ea qu;c- quiescere scribit
siio nonduin eo lempore excitata fuisset? Hactenus (6) Atque aureu penw,.] Proverbium hoc rariiiSj
Billius. , nec fac;le ohvitiui.
BellarromH9,libro de Scripl. Eccles., in Joanne B (7) Abenner.] Mentio litijus in MenaeisGraecis, 20
Damasceno,argumentum obj'Cil ct solvii de anciore AugustiNuttum rattone Josaphatfilii, ubi scribitur'A§_v>ip.
Dainasceno : « Hisloria, inquii, Barlaam et Josaphat hoc(8)occurrit iurstts twn lapidem nevisset.j Proverbium
insignis et ulilis est. Sed qnia Barlaam, dum insiriiit rios auctores. Euripides iuba, cap. 2'j. Habes apud va-
in Heraclidis dixit II«VT<_
discipulum S9>m Josaphat, juttet eum cndere i» „ivvi_-at
Spirituin sancium ex 1'atre et Filio pricedeniciii, d.u- Trirpov.
biiaiio exorta esi an hoc opu< esse pntiieiit Joannis (9) Theologus meus.] Ita Joannes evangelista
Daniasceni, qni, libro i De (ide ortlmdoXa, cap. 11, xftr' i.o^ijv dtcjiis. utVide Suidam.
docel Spiriium sauctuiii non proredere ex Fitio, (10) Ignemque, dici solet, spirans.] Et hoc pro-
Sed, per Filium. Sed respoiideri poiesi, iu historia verbii speeiem h.ibet.
Barlaain pariiculam ill_.ni, ex Filio, vitleri additam (11) Jii toelumsagittas mitlere.] Reperire est apud
abaliquo. Nain iu nova editione per Billiutn casli- Suidatii el Zenoduluni : Etf TOV oOptxvov TO._U-«,i»
gata, non liabelur, ex Fitio. i Hacienus Bellarini- coelumjacularis.
nus. (i2) ln aquam seminare.] Theognis :
luvenitur lamen haechistoria in variis Riblinihecis TIaov xxi amipifj ITOVTOV «)._?iro-WS'.
niss. Gracotum inscripta Joauni Sinaitae. Iia Biblio-
theca hfortiana, num. 63, ut notat Baronius ad iliein Par ul qui sequoreisseminamamlataquis
27 Noveinbris, et ipse Billius eidem iuscriplam in- (13) Sacrosancti monachi.] De his, opinnr, Marty-
venit in codire Graecoclarissiuii vj" Furnaei. ,. rologium Komantim, 3 Augusii : c Apud Indos Per-
(4) Jacobo Billio.] Nolus hic vir, variis ex Graeca(G sis fiiiiiimos pnssio sanctorum monachorum, et alio-
in Latinam tiiiguaiii inierpreiaiiottibus, vir vere ca- ruin iidelium, quos Abenner rex perscquens Eccle-
tholicus, nobilis Gillus, ct abbas sancti Michaelis it. siara Dei, diversis aflecios suppliciis caedi jussit. •
Eremo, in B ilaimia minore. Nisi in Manyrologio inielliganlur ii de quibus supra
Exslat el alia amiqua ver-io, quam volunt esse in hac Vua, cap. 1.
procura.nn aGeirgio Trapezuntio. Kjns nomiiie edt- dam (14) Caprea cum leone pugnam iniH.] Apud Sui-
tnr in ediiione Damasceni, anno 15-8, Basilea., ex senaritts : Mrjnp .j ),_OVTC.5op-/«f_Zi£__f_a_
fidt^vjf,
efficuia Henrici Peiri. Ne cum leone caprea pugnamsumpsero.
Miliividetur veiiis iranslalio mnlio antiquior Tra- (15) Asiiius ei tyram audi:ns.] Nolis.imunl vulgo ;
peziiulio. Narrt invenitur ea in manuscriptis mem- "OvorIxipa:, videlicet «xpoaTijf: Asinus lyrm auscul-
bfaiia.eis; et jam ante annos ccc ea irauslaiinne tator. Vide Parcemiographos.
tisusest Vinceniius.nSpe.u-0 liistoriali, sttpia citato. (16) Seruch.] Aii Sarug intelligil filiuni Reii, Ge-
Tra, .zunl IISvero Patrutn tueraoria Vixtt, noiidum liesis xi? Certe Epiphanius in Panarii ptincipio ori-
ci aiinis elapsis ginein idololal;iae deducit a Thare et Seruch. Tbare
Quisquis vettis interpres si|, de ejus versione ila auiem Sarug avmn habuit in Lalino Bihliorum lextu.
Billius : De Trape?up<ii versionc nihil aliud dicain, Et qui in Latino textu est Sarug, in Graecoesi _._-
340 n's' eam '"'''' q">demaniea seinper valde ru- po-J%, ul nulluui dubiuin sii, quin ]>-niascenus ad
detiiet iiupulitain visatn foisSi.1,post autem (ubt per iocuiu illuni Bibliorum et Epiplianii respiciat.

DECEMBRISXXV.

VITA SANGTxE EUGENI/E «,

VIRGINIS AC MARTYRIS»
AUCTORE INCERTO (2).

CAPCT PRikDif.— In septimo consulatu suo Com- D Hic itaque cum uxore Claudia, cum duobus flliis
inodus (3) imperaior direxit illustrissimum virum Avito et Sergio, et cum filia Eugenia, ab urbe Ro-
Piiilippum (i) ad _f.gyplum, ut prafecturam ageret mana ad urbem Alexandriam ditm venissent, el Ro-
Alexandriae, et oimies potestates quae per lotam mana gravilate ageret praefecturam, aiqtie omnem
_£gyptum administrabantur ejus arbilrlo deservirent. provinciam -Egypli Romanis legibus adornaret, cuu-
 607 DE VITIS PATRUtt LIBER PRIMUS. G08
ctis quidem magicam curiosilatem sectanlibus finem it A Sed hic eiiiscopus variis dicilur Eccleske suai occu-
imposuit, Judaeosvero nec nuncupationem nominis is palionibtis detineri. His autem qui in divinis lautli-
habere permisit, Christianos autem procul ab Ale- >- bus vacant, Theodorum quemdam presbyterunt con-
xandria tanlum debere esse constituit. Ipse vero o stiluil, cnjus lanla miracula narrantur, ut etiam caccos
plus licet philcsophorum amicusquam faulor idolo- I- snis oralionibus illumiiict, et daemones effuget, et
rum, Romanis tamen supersiitionibus, ac si religio- infirniantibus aiferat saniiateui: sane ad diversorium
sus cuitbr, inslabat, non rationi, sed traditioni con-
). Iiujus congregationis, in quo Deo canitur, niillam
cordans. patitur venire feminarum. Hoc ergo considerans,
CAP.II. — Eugeniam igitur filiam suam diim litte- x. tondere me arbilror, ut crastiua noclurna profeclio
ris liberalibus perfeclissime docuisset, et tam Latino
o ordinata per ipsos nobis transituin praebeai. Vobis
eam quam Graecoeloquio instruxisset, etiam philo- i. itaque duobus juxia basternam (0) anibulaiilihiis, et
sophiam doceri permisit. Erat enim acris ingenii, et:t caeteris praecedentibusad locum deponar a vobis; et
tain memoriae capax, ut quidquid audiendo semel ;[ vacua pevtranseunte basterna, nos tres (7) lierili
vel legcndo potuisset arripere, perpetuo relineret. habitu siinul ad Dei hoinines properemus. Placuit
Erat aulem Eugenia pulchra facieeteleganti corpore,.. utrisque consilium; et sequenti nocte, sicut ordina-
sed ptilchrior mente, et formosior castitate. Igilurr B verat, adimpletur.
cum quintodecimo retatis suae anno ab Aquilio, t CAP.IV. — Tantam autem credentibus sibi Cbri-
Aquilii (5) consulis filio peteretur sponsa, interroga- stus gratiam exhibere dignatus est, ut eadem hora
turapatre utrum petenti juveni illuslrissimis orto3 qua ad monaslerium pervenerunt, sanclus Helenus
nalalibus consentiret? Illa respondit: Maritus mori-_ sitperveniret episcopus. Et quia mos est apud _43gy-
btis, non nalalibus eligendus est; ipso enim, non pa-. pium, quantlo circumeunt monasteria episcopi, psal-
rentibus ejus ulendum est. Igitur cum aliis atquea lentium eos sequatur exercilus; supervenit idem
aliis poscenlibus animo castiialis 341 obsisterel, Helenus Heliopolis eptscopus, et cura eo amplius
pervenit ad manus ejus beatissimi Pauli aposloli; quam dccem millia virorura, psallenliuin ac dicen-
doctrina; el licet sub paganissimis pareniibns age- tium : Via justorum recta facta est, et iter sanclorum
rel, esse lamen ccepit animo Christiana. praeparatum. Audiens haecEugenia, dixit ad socios:
CAP.III. — Et quoniam jussi fuerant Chrisliani ab, Considerate vim carminum, el videtis ad nos respi-
Alexandria urbe disccdere , rogat parentes ut spe- cere quidquid modulaiis vocibus psallunt. Deuique
ctandi gratia permitteretur praedia sua in suburbano, cum de Deo vero noster tractatus in disposiiione
Alexandriae posita circuire. Cumque siatira ut po- mutui sermonis haberetur, nudivimus hoc cantare :
poscerat impetrasset, el ab urbe properaret ad vil-, G * Quoniam omnes dii gentium dacmonia, Deus autem
lam, audit Chrisiianos psallen.es atque dicentes: noster ccelos fecit. Et ecce nunc arripientibus nobis
Omnesdii gentium daemonia,Deusautem noster cce- iter, quo recedere cupimus a culturis idolorum, et
los fecit (Psal. xcv). Haecita audiens suspiravit et. ut ad Christianara culluram perveniamus, graiiani
flevit, et dicit ad eunuchos pueros nomine Protum etj promereri, ecce millia hominum nobis occurrunt,
Hyacintbum : Scio vos mecum litleris erudilos et, una vore clamantium et dicenlium : Via jusioruin
digna simul et indigna hominum legimus gcsta, phi- recta facta est, et iter sanctorura praeparalum.Intel-
hic populus; et si ad hoc
losopltorumquoque syllogisrnosvano labore constru- ligamusergo quo pergat
ctosstudio scrupulosissimo transegimus: Aristotelica habilaculum vadunt quo nos ire disposuimus, junga-
mur canentibus turbis, et advenientibus computaii,
argumenta et Platonis ideas, et Epicuri sectas, et
Socratis monita et Stoicorum; et ut breviter cuncta ingicdiamnr ul socii, quousque notitias coiligamus.
complectar, quidquid cantat poeta , quidquid oraior CAP.V. — Igitur cum se junxissent psallentibus,
invenit, quidquid philosophus cogitat, una hac sen- inquirunt qtiis esset senior, qui solus vehiculo aselli
teii-ia excluduntur, qua iripudiantes Christiauos ulerelur in medio populi sequentis et praecedentis;
audimtis psallere : Omnes dii gentium dxmonia, audiunl quod hic esset Helenus episcopus, ab infaniia
Deusautem noster ccelos fecit. Confessioet pulchri- "* Christianus: qui dum infantulus in monasterio cre-
tudd in conspectu ejus, sanctitas et magnificentia in sceret, tantae sanciitatis virtutibus augebatur, ut si
majestate ejus. Igitur jubet conferre sermonem : et quando missus fuisset ignem (3) e vicino petere, ar-
Apostolus legitur, et Propliela landatur; fit concor- denles prunas vestimento deferret illaeso. Denique
dia fidei, et qua artead penetralia sapieniiae divinae ante, inquit, paucos dies venit quidam magus, qui
absque sui separatione perveniant, consilio ardenii verborum argumentis populum Dei conabaiur ever-
definitur. Dominam me, inquit, vobis usurpala po- tere, dicens falsum istum esse episcopum, se missum
lestas altribuit, sed sororem sapientia fecil. Simus esse a Christo ad docendum. Hic autem erat versu-
ergo fralres, sicut divina sapienlia ordinavit, non tissimus, et de Scripturis divinis populura seducebat.
sicut se jaclat bumana temeritas. Pergamus pariter Deniqueomnis turba Christianorum accessit ad httnc,
ad Christianos, et sicut ordinavero, properemus. He-. quem videtis, Patrem nostrum , et dicit ei: Audivi-
lcnuni audio dici episcopum , cujus esl habitatio illa mus Zaream, quod ipse sit missus a Christo: consti-
in qua die noctuque audiuntur Deosuo canlare, quos tue diem in quo eum aut recipias tibi socium,aut, si
eliam nos, quolies transimus, psallentes audimus. potes, conviucas falsa dicentem. Igitur cotistituitur
 -.8 VITA SANCT.E EUGENI_E, VIRGINISAC MARTYRIS. 610
dies el lo-us in medio Heliopolis civitale : venit Za- _\ Cognosce te creaturam Dei esse, et descende, el noli
rcas magus cum arlibus suis, 342 veuitel Helenus te permillerc adorari. Atilla, bis audiiis, descendit,
episcopus cum oralionibus suis. Cumque populum et secuta est me, dicens : Non te descrara, quousque
salutasset, ait: Nunc probabilis spiritus qui sunt a me creaton nieo restiluas et conditori. Igitur cum
Deo (I Joan. iv). Et conversns ad Zarearo, coepit isla in aniino episcopi volveretilur, accessit ad eum
verhorum ingens habere luciamen ; sed quia versutus Eutropius, ciim quo Iocula fueral Eugenia , et dixit
erat nimis, et concludere euiii sermonum ralione non ei: Tres pueri fratres unanimiter culluraui sinnila-
poluit, respiciens populum fortiter laedi,quod Zareas crorum relinquentes, Chrislo servieiitiuin numero iit
superior abscederet in verbis , modicum sileniium isto monasterio se sociari desiderantes, et hodie ve-
poslulavit, et ail ad populum : Pauli apostoli in hac stigia lua prosequentes, htic ingressi sunt: poscen-
parte monita omnino tenenda siinl; dicit enim Ti- tesque me, cum lacrymis poslulavcrunl, ut mereantur
molheo discipulo suo : Noli verbis contendere; ad notiiiae luaebeatissiinae revelari. Tunc beaius Hele-
nihil enim utile est, nisi ad subversionem audien- nus dixit: Gratias libi, Jesu bone, refero, qui me
tium (II Tim. n). Sed ne hoc leslimonium non quasi pr_evenire fecisii hujus rei noiitiam. Tunc convocari
oauli, sed quasi timidi proferamus, accentiattir ignis ad se pracepii pueros; et apprehendens maniimEu-
in media civilate, et ingrediamur pariter flammas: ct B genice, fudit oralioncm. Quam ciim complcssel, tulit
qui ustus non fuerit, credamus quod hiinc miserit scquestratim eos, et gravissimo vultu quidnam dice-
Chrisius. Tunc omnibus sententia placuit. Statim rentur interrogat, vel cujtis nalionis essent credidit
dcnique ignis copiosus accensus est. Tunc bealus inquirendum. Ad hcec Eugenia respondit, Cives: in-
llelenus jubet Zaream introire Jlammas.Cui Zareas quit, Romani sumus : unus ex his duobus fratribus
inquit: lngredere tu priinus, qui boc proposuisti. mcis Protus dicilur, alius Hyacinllius, ego vero Eu-
Consignans se igitur beaiissimus pater Ilelenus, ex- gcnius nuncupor. Cui beatns Helentis dixit: Recte
pansis manibus ingentes Jlammasintrat (0); et sians te Eugenium vocas; virililer enim agis, et conforte-
illic dimidia fere hora, neque capillis, neque vesti- tur cor tiium pro fidc Christi. Ergo recie vocaris
inenlis ex aliqua parte violatis, ut Zareas quoque in- Eugcnius. Nam ct hoc scias, quia Spiritu sancto nos
traretsimililer imperabat.SedZareas reluclare ccepit ct le Eugeniani corpore antc pracvidimiis,et qualiter
el fugere. At ubi invituin illum populus in ignibus huc vencris, et quod isti ttii sint, non me passus est
tradidit, statim eura circuradans flamma ccepil ex- prauterire. Sed hoc mihi Dominus revelare dignalus
urere. El immittens se sanctus llelenus, licei semiu- est, quod gratissimuni ei habitaculum in corpore luo
sltiin, vivum taraen eripuit, qiieiu cuin dedecore praeparasli, cuslodicndo virginilatis pra_inium, et
eliminavit populus de finibus regionis btijiis. lliinc, C praesentis temporis blandimenta fallacia respnendo.
sicut videtis, quotidie quocuuque perrexerit, iu Dei Scito aulero te pro caslitatc inulta passmam; sed
laudibus populus coinitatur. iion lc dcseret ille cui te cx integro tradidisli. Ad
CAP.VI. — Audienshaccbeata Eugenia, ingemuil, Prolum auteiii ct Hyacinthum conversus, ait: In
el procidil ad pedes ejus, qui sbi retuleral ista, et corporc scrvitutis posili, ingentiam dignitatem anirai
ait: Obsecrote ul ine illi una cum islis duobus fra- tenuislis forliter ct tenclis. Dnde vobis.me tacente,
tribus nieis insinues, ex idolis enim converti vplu- Chrislus Dominus loquitur, dicens : Amen , araen
uius ad Christura. Et quia simul hoc definiviinus, et dico vobis, jam non dicam vus servos, sed ainicos
fratres sumus , etiam hoc ab eodem impelrare volu- (Jofl.t. xv). Unde el vos beatos annuntio, quia con.
mus, ut nunquara nos paliatur ab invicem separari. cordasiis Spirilui sancto, quia 343 unanimiier con-
Et ille : Nunc, inquit, silete, quousque ingressus ino- sensistis monitis Salvaloris, simul ad gloriam per-
itaslerium ad quod pergit paululum requiescat, et venienti. illam percepluri. Haec beatus Helenus,
cum opportunum fuerit, intimabo ei omnia secundum nullo alio tcsle praelcr Deum , locutus est in inedio,
verbum tuum. Inlerea dum appropinquasset raona- el jussit eam sic in virili habitti pcrmanere ; et non
sterio ad quod pergebat, ecce et illi egrediuntur ob- eum deseruerunt, quousque baplismalis sanciifica-
viam palri, hymnum Deo dicentes : Suscepimus, D lionc instrucli, monasterio ad quod feslinaverant
Deus, misericordiam tuam in medio templi lui (Psal. seciarenlur.
XLVII).Ingredientibus episcopo et populo, etiara in- C\P. VUI. — Redeamus autera ad illud (empus,
greditur Eugenia, cum lliacyntho et Prolo comitibus quoProlus ct llyacinlliusau.creii.es Eugeninm, abie-
suis, lantum ei nota cum quo sermonem habueral. runl. Basierna igitur, jumentis ambulantibns ct pue-
CAP.Vil. — Perfeclis igilur matulinis laudibus , ris qui praeibant,vacua pervenit ad mairem. Videntes
paululuni requievit episcopus, el jussit sibi ad sex- auiein eminus properanles pueros, et basieruam ve-
taiu praeparari,ut divina mysteria celebraret, ut duni nieniem, occurrerunt cum gaudio universi; et inve-
sextam ccepisset, nona ad refectionem jcjunanlium nienies vecioriutn vacuum , onines siraul inugilun»
opportune perveniret. Requiescens autem episcopus, reddiderunt, fil quoque repentc lotius civitatis stre-
somnium vidit, in quo ad simulacrura feminaedtice- pitus. Quis enim audire poterat pra.fectum filiatu
batur, ut illi sacrificarel. Tunc dixi, inquit, in somnio cbarissimam perdidisse? Erat itaque planctus inae-
bis qui me tenebanl: Permiltite tue ul loquar cum siiraabilis, fletus iiniiiensus: lugebant universi con-
dea vestra. Et cum ine permisissenl loqui, dixit ei r1 fusi: parentes filiani, sororem fralres, servi domi-
m Dfc VITIS PATRCMLIBER PRIMUS. 6.3
oam; ct tenebat universos moeror, et infinita animi i_ quod infuna solebat exercere persona syscepit; in
tiibulalio. Fitque per totam provinciam inquisitid, omnibus aqiiani portare, ligna concidcre, inuuditias
iolerrogaulur arttspices, iiiquiruniur pltbones; sacri- adltibere. In eo deuique loco habitaculumsibi elegit,
fieiis qtioqtte et .celeraiis supersliiionibus dsemonia ubi ostiarius nionasi-rii manebai, ne vel ipso se su-
iliterroganlur, ut quo venisset Eugenia indicarent. periorem ostenderel. Sane refeciionem fratrum sol-
Hoc solum otnnes dicebani, quotl eun dii decoelo licite curabat, et psallendo Deootdinem foriiiercus-
rapuissent. Credidit factuni pater; el fletum ad con- todiebat; et tcrlia., sextae, nonae, vesr-eriinis vel
splationein revocans, dal fesla rcsponsis, el deorunt nocturnis alque maiutinis lioris latn caulissjiue in-
illain numero consecrans, ex auro puro ejus fecit sislcbat, ut videreiur jam perisse Deo, si hornrum
fieri simulacrum : quod ita ccepit excoli, ul non nii- Vel qiiidpiam spatii absque divinis laudibus aliqua
ftorem hoiiorem quam diis suis exhiberenl. Mater ta- prse.ieriissei. Ita denique iu lioc opere esse Deo cha-
men ejus Ciaudia, et fralres Avitus et Sergius, niilla rior co-pit, Ut dxmones ex obsessis rorporilius pel-
poierant ralione consolationemaccipere , sed erant leret, ct caeCorumoculos nperiret. Sed qnia mu'ta
jnlolerabiliter lugenles eam singulatim narrare iniendo per ordiueni, quaiitum
CAP.IX.—Beata autem Eugeuia virili habilii et peiniitiil brevit: s, aceedamus.
animo, inpraedicto virorum monasterio permanebat: ]g CAP.XI. — MiitronaquaedamAlexandrina, caeleris
atque ita in divinis erudiiionibus profecil, ut inira matronis praestaniior, iioniine Melautliia, audiens
secundum anuura onines scripiuras D minicas me- (ipinioneliiejus, venil ad eaiu , quia quarlana gr.ivis-
moria reljneret. Tanta in ea erat aiiimi tranquilliias, sime el jam per annura et eo amplitis vexabatur.
ul unam illam omnes dicerenl ex titimero esse an- Quam cum beata l.iigenia oleo perunxissel, omuem
gelorum. Quis enim deprehenderel quod esset fenii- coniiniio 344 violentiani fellis evoniuit. Et sanissi-
ua, quam virttts Cliristi et virginitas inunaculaia pro- iua reddita , pedibus ad stium diversorium prupera-
legebat, ulmirabilis esset et viri»VSerrao enim ejus vit, quod in vicino monaslerii possidehat. Ordinat
eral Iiuuilis inchariiale, clarus in inediocritale, vi- interea munera, scyphos argentros lies iiuplet soli-
liis carens, et facundiam fugiens, omnesiii huniilitate dis, et hos siinationis su:c gratia miiiii ad beatatn
superabat. Nullusilla ad oratiooem inveiiiebatur an- Eugeniam. Cni graianlcr rcttiiltetisqn:e niiseral, ait:
terior, efficiebatur autem oinnibus omnia : tiistem Abundainus, et supeiabitoiiaiiius ouiiiibns bonis.
coiisolabatur, laelocongaudebat, irasceiitem uiioser- Untle le, parens charissima Mt>l.milii;i,tit jsta egen-
iiione suu initigabai; superbieniem ila suo adilica- tibus inagis ac necessitatem paiientbus di\idas, hor-
exemplo, ut ovem stibitoe lupo factamse credere tor et moneo.
eleclarelur. Tanlam a Deoet gratimi consecuta, ut C CAP.XII. — Andiens Melanthia, consfristata est;
Sal
quemcumque in dolore positum visitassei, omuissla- ct veniens, ccepit rogare et ampliora proniittere. Fil
lim dolor recederel, et oinnis salubrilas adveniret. assidua circa bcatam Eugeuiam, el in nullo depre-
Comites aulem ejus llyacinlhus el Prolus comitaban- bendcns quod esset fetnioa , eltgantia decipitur ju<
tur eam, el eranl in omnibus obtemperantes ei. veiiiutis. Videns eam, juvencm per veritatrm puta-
CAP.X. — Terlio igitur anno conversionis ejus, bat esse teneiium; se autem non sanclitate ejus,
abbas qui praeerat fratribus in monasterio, migravit sed aliqua arte exisiimans fuisse salvaiam, in con-
ad Dominuui. Post cujus abscessunt oronibus vi-um cupisucntia ejus elabiiur; el puians amplioris pecu-
est ut sibi beatam Eugeniam eligerent abbatein.Tunc niae cupidiorem , ccepit infiniia offerre, el ampliora
beata Eugenia ineiueus se femiuam conira regulam promiitere. Cumqtie saepius eadem precaretur, et
vifis praeponi; iieni timens ne omnes tiuanimilerde- grato attimo oblala sitii ab Eugenia cernetet reddi,
precaules sperneret, ait ad eos : Obsecro vos ut declinat ad major_ni inleritum , aegritudinenisimti-
Elvaiigeliuniiu pracsentiadhibeatis. Quod cura fuisset ians. Quamcum beata Eugenia rogata visitaret, se-
allatum, dixit: Quot.escuniqueChristianisaliquid eli- demi ante lecttim suum sancia. Eugeui_clalia ccepit
gendum est, Christus est ante omnia auscuttandus. producere : intoiei-bilis circa te am>>rpecius nieum
Videamusergo in bac electioue veslra quid ipse prae- D<exagitai, nec ullum reniedium faligatiommeaerepe-
cipiat, ul et veslris iussis, et ipsius monilis inlenda- rire potui, nisi ut te omnium rerum mearum donii-
mus. Et revolvens Codicem, veuii ad locuro, etcce- num instiiuani. Qtiid teipsum vanis et inanibus absli-
pit legere, dicens : DixilJesus discipulis suis: Scitis nenliis crucias? Ecce possessionum locupleiatio in-
quia principes genlium majores sunt his quibus do- finila,et ecce auri pondus immensuin, et argeuti
minanlur, el principaluraeorura gerunt (Matth. xx). mioisteritim copiosum , et familia; inliniius est nu-
Ajpud vos aulera non est sic , sed si quis in vobis merus : dignitas generosiiaiis est inihi; lioc atino
vult primus esse, sil vester ultirous; el si quis inter absque filiisviduata st:m, succede pro eis in faculta-
vos voluerit esse dominus , sit vester servus (Lucm tikms meis, «t non solum rerum me.rum, sed nieus
xxiit). El his diclis, adjecil: Ecce, inquit, et vestris esliijamdoniitius.Cumqnel.-ec et his similia loque-
jussis obtemperans , decrevi priinatum suscipere, el relur, d.xii ad eam Eugenia : Recte nomen tiiOtn ni-
Doinini jussionibus obedirc , ultimiun nie veslrae gredi__s testatur perfidiain; magnum enim te diaboio
charitaii constituo. Exhiiaralur omiiiiioicausaiiicon- babilaculum pracparasti : discede a servrs Dei, de-
seusti ejus : ipsa taraen ante oinnes opus mouaslerii cei>_met jllecebrosa Melaathia; nos enim ali.cr rji-
CI5 VITA SANCTiE EUGENLE, VIRGINIS AC MARTVRIS. H*
liiamus. Habeaut opes tuae lui similes dominos, uos A nou in eam ipsam retorquealis sentenUain, et ii.ee
delectat mendicare cum Christo. Affatim dives est, fallax tesiis nihil patiatur mali, niiiic probabiinus
tjui ctnn Chrislo pauper est. Fugiant a te imagines crimen quod nobis objicit, redundare in eam.
roitcupiscentiae,non estenini salulis lusa isia quaete At ubi lestatus est per principum saliilem pracfe-
i vasit insania. Draconis babilaculum facta, veiie-
ctus, promiltens ad oimtia quaepostulahat clTecliiin,
miiii effundis; sed nos, Christi invocato nomine, ve- dixit
Eugenia : 0 Melanthia uigredinis uonien, et te-
nciioriiui.tuoruin virus evadimus , et misericordiam nebrosa
Melanlhia, applic.ri fecisli aculeos, suspcndi.
Doinitiiinveiiimus. Cbiislianos. Damna, percute, incende,
CAP.XIII. — Tunc illa deceptionis suae pudorem praicipis bene nos atcipis; non tatnen lales habet fatnulos
n.oiiferens, sperans se delegi, nisi prior ipsa detege- Christus, quales lu leslaris. Tameii adduci pr.ccipe
ret, reversa Alexandriam , adire pracfeclnmstatuit, ancillam, leslein nostri criininis e^se dixisti, ul
quam
boc ordine d cens : Sceleslum juvenem, simulantem ex ore denudari meudaciutn. Cumqiie ap-
ejus possit
Christianam religiouem incurri; et duni niedendi
plicata fnisset in conspeclu judicis, cccpil dicere :
gratia, qua dicitur posse infirmilatibus prodesse, ad lstura juvenein inipudicissimum, frequenler quidcm
nie venire permitlerem, unam me ex illis exislimans circa viles delectum in adulteriis, ipsa ini-
petsonas
de quarum pudore bacchalur, ausus est impudenier " ad poc eum perduxit, ut etiani dotuinae meae
puniias
alloqui, et verbis procacibus ad criinen horiari; et circa primam horani diei cubiculum iinpudeuter in-
nisi dedissem vocem in pi-aesenii, et ancillaeniea. serinone quasi pro saluie ejus
gressus, primo quideiii
fuissem liberala solatio, niore barbarico suaeme li- veniret indicaret; secundo
pro sua concup scenlia ;
bidini capiivasset. Audiens baecpraefectus, nimio fu- et tertio etiain ad violentiam, si cursini ego ingressa
rore infiammaiur, et jubet ad loca tnonasterii desli- faniiliam non vocassem,
tjux hodie Imjus criininis
nari, qui eum vinctura ferro cuni omnibus comrao- testis est. Tunc praeleclus ex familiaadesse jubet ali-
rantibus deponerent. Deponuntur ilaque omties in
quos, qui ita gestuiu essesuo lestimouioconfirmarenl.'
vincuits ; et quia unius carceriseosnon ferebatlocus, ita esse ul illa dixerat
Cumque applicarenlnr singuli
per diversas custodias dividunlur. Post haec statuitur testabantur. Tunc judex vehetuenier coinraoius, ait:
dies funeris, in quo alii ad bestias, alii vero ad ignes, alii
Quid ad hcec, infauste, diclurus es, quein tot revin-
ad diversa supplicia daranarenlur. Fit rumor immen- ctini testes,
tantaque iudicia maiiif.stanl?
sus , inipudeus quoque fama cunctam -Egypii pera-
grat provinciam. Omnescredunt,oinnescondemn..nl, CAP.XV. — Ad haecbeaia Eugenia ait: Tempus
et omnibus verisimile videtur Melanihiaro illustrem loquendi est, quia tempus tacendi iransiit (Eccli. 111).
feniinam raenliri non posse. Quid inuita ? Venit dies Q Opiaverain quidein criracn ohjectum in futuro jtidiiia
funerum constitutus, et in qua universaecivitales in denudari, et castitalem meam illi soli oslendere, cu-
vkino positaeconveniunt, ut viderent ferarum tradi jus amore servanda esl. Tamen ne glorielur in servos
niorsibus corruptores; introducunlur in catenis, el Chrisit fallax audacia, et paucis pandam verbis veri
a collaribus ferreis cum beala Eugenia; et nullo taiem, non adjaclantiain humanuedeclaniaiioiiis, sed
agnoscenle quod esset feinina , claroor populi tliver- ad gloriam norainis Christi. Tanta enim est virlus
sts sententiis ingruebat. Tiinc jubclur adduci propin- nominis ejus, ul etiam feminae in limore ejus positae
quitis, ut non per internuntios eani praefectusaudiret, virilem obliueant dignilatem; et neqne ei sexus di-
sedex oreejusaddisceretveritaiera. Aptantur equulei versitas fide potesl invenri superior, cum beatus
e_ veriera, flanimae, torlores , et c_c.era quaesolent Paulus aposliilus, magister omnium Christianoruui,
abscottdita cordis exsculpere, praepatanlur. dicat quod apud Dominum non sit discreiio masculi
CAP.XIV. ^- Tunc praefectus Philippus dixit: Dic, cl femiiia., oiiines eniin in Christo ununi suraus
sceleratissinie Christianoruin , hoc vobis Chrislus (Gatat. 111).IIiijus ergo normam animo fervente sus-
vester tr.ididii in mandatis , ut opcratn corrtiplioni- c.epi, et ex coiiftdeiitia quam in Chrislo liabui, nolui
bus detis, et pudoretti atque verecundiarn matrona- esse feniina, scd virginitaiem immaculatam tota ani-
leiri fraudiileiilaastutia capialis?Dic nunc, furcifer, D mi inieiiiioue conservans, virum gessi constanter in
ciua. te lementas coegii, ut illustrem feuainauiMe- Christo. Non enim iuftunitam honeslatis simulatio-
lantliiam appeleres, et ingressus sub specie medici, nem assurapsi, ut vir feminam simularem ; sed fe-
caslitatem generosi.siiiiain ad lupatiariam ignomi- mina viriliter agendo, viruut gessi, virginitatem quae
iiiam provocares? Audiens haec beata Eugeiiia , ca- in Chiislo est fortiler ampleclendo. Et haec dicens,
pite demisso, uepossitagnosci, taliterdedit praefecto scidit a capite lunicain, qua erat induia, et apparuit
respoiisuin : Dotiiiniismeus Jesus Christus , cui ego femina. Et statim ad praefectumait: Tu mihi quidem
servio , castilatem docuil, et iiuegritalera corporis secundum camem paler, Claudia maleresi., e.t Iratres
ctistodienlibus vitam prornillit xternain. Hanc autem hi duo qui tecum sedent, Avitus et Sergius. Ego au-
Melanihiara falsamlestein tiunc possumus declarare, tem Eugenia filia lua, quaeproamore Cbrisli munduin
sed melius est ut nos patiamur mala quam illa, dum oninem tum deliciis suis respui lanquam stercus.
convicta fuerit, aliquid patiatur, ne et fructus pa- Ecce Protus et Hyacinthus eunuchi mei, cum quibus
tietiliae nostrae depereat; sed tamen, si per victo- scholam Chrisli ingressa suin : Christus aulem lam
riam priuciputu lestelur yestra subliuiitas quod 345 idoneus ibi exstitil, utviclricera libidinum omnis pol-,
6.f. DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS Cit.
lutionis ine faceret per miscricordiaro suam, cui A exhibeas, vel, deposila dignilate, etiain propriis fa-
credo usque in finem ine jugiter permansuram. cultatibus cedas. >
CAP.XVIII. — Accepla igilur hac Augusti aucto-
—
CAP. XVI. Agnoscenles itaque paler liliam, et ritale, simulat aegritudinem, quousque universa dis-
sororem fralres, servi dominam, currunl slatim ad
traheret, et douaret per omnem provinciara ecclesiis
in
eain; et eliundentes lacrymas conspeclu populi, ct pauperibus. Ipse aulem praefeclus in limore Dei et
auiplexibus ejus incumbunt. Nuntiatur facluin Clau- in cultura Christi etiam alios confortabat in Christo.
diae mairi, et siatim cursu conciio ad spectacuium Interea oranis Alexandria
conspirat in episcopalum
venit. Deferuntur vestimenta auro texla, et licet in- et ccepit eum respublica habere praefectum,
ejus (13),
vita, induitur, atque in excelso tribunali posita, in successor ei nondum venerat, etecclesia habere
quia
sublime altollitur, et ab omni populo clamaiur: Unus
episcopum, quia merito fideisibi eum elegeral saecr-
Christus, unus et verus Deus Christianorum. Sane dotem. Duravit aulem in episcopalu unum annum et
sacerdoles et episcopi, qui cum multo populo Chri- menses tres.
sliauo anle amphithealruin eranl, et dum fuissent in- CAP. XIX. — Post baecautem spatia temporum,
terfecti hi qui accusabantur, ab eisdem sepelirentur, veniens Perennius
pracfecins (14), dum Alexandriae
ingrediuiilur, Deo hymnum dicentes, aique omnes quacrerel perculere eum, el non posset, quia oinnis
ima voce claniautes : Dextera Domini glorificalaest B civitas in araore
ejus durabat, iniiuisit ei qui se llit-
in virtute, dextera manus lua, Domine, confregit
Chris.ianos, et ingredienles, percusserunt
inimicos. Tollitur ergo in triumpho Eugenia; et nc gerent
eum (lo) in oratione Dominica coustitutum. Post
taulo gaudio populi ejus defuisset probatio castitatis, traduntur
visus est ignis de ccelo descendens, qui ila circuin- conscius percussores prxfecto Perennio. Ille auletn
jussionis suae et quasi audiendos cuslodiae
dedil domum Melanthiae, ut nec vestigium alicujus
mancipavit, post paucos aulem dies principum in-
rei quae ad eam pertinebai rcmanseril. Filgaudium
cum timore ecclesia vi- dulgentia relaxalos dimisit. Beatissimus autem Phi-
populi Dei; quae jam, quasi tribus diebus in corpore essc
lippus post percussuram
duata, oclavo anno clausa fuerai, reseratur. Revo- permissus est, non ad aliud, nisi ad corda dubia
catur Cbi istianorum populus, baptizatur praefectusin
confirmanda; iiam ut migrarci ad Dominom, martyrii
fascibus constitutus, baptizantur filii ejtis, baptizalur se noluit corona fraudari, ct
ipse hauc ut reciperel
roater ejus Claudia. Restituit privilegia Cbrisiianis, oravit. Nam in corporc positus daerooniafugabal,
qui
et i_.ii.it relal.unetn ad Severum imperatorein de et illuminabat oralione
caecos, quanto magis se no-
Christianis, et memorat satis reipublicccChrisiianos luisset ? Poterat utique quod volebai
palma privari
prodesse, ideo debere eos absque persecutione aliqua C impctiare sine dubio; et ita recepit ut parliceps no-
in urbibus habilare. Consentil relationibus imperalor,
ininis Philippi, csset particeps et coronae; et susci-
et fit tota Alexandrina civitas quasi una ecclesia.
omnibus civitatibus et perenl tnartyres collegam,quem m.rilo Ecclesiasus-
Eratque gaudium, diguitas sacerdolem. Juxla atria itaque ibi sancta
florescebat. ceperat
Cbristiani nominis
Eugenia filia ejus nionasierium Chrisii virginibus
CAP.XVII. — Sed ouia semper sanctitaiem aeniu- collocaverai, illic suuni jussit collocari corpusculum,
latio scquitur inimici, et contra bomtalem puguat in quo loco bealis.ima Claudia xenodochium fabrica-
nifllilia : consilio diaboli aliqui ex honoratis Alexau- bat, et constituii pracdiaquaesusceptionibus peregri-
driae, cullores idolorum, accipieiites346:jeSre 1'10t' naniium deservirent; ipsa atiiein cum Avitoet Sergio
Chrislianis privilegia tribuisset, venientes ad regem, filiis, el cura beala Eugenia regressa est Roniara.
dixerunt statum reipublica. conlurbatum a Philippo, CAP.XX. — Igitur filios Pbilippi cura omni gaudio
qui cuni nono anno in fascibus irreprehensihiliter senaius recepit Romanorum, et unum proconsulem
adrainistraverit, nunc deciino anno (10) perdidit om- Carlhaginem, alium vicarium Africaedirigunt. Ad
nta. Denique deorum iinmortalium deseruit caere- bealam autem Eugeniara cuni inullae malronaecon-
monias, et omnem civitatem ad culturam cujusdam venirent, et pene omnes virgiues, quascunque po-
hominis quem Judaeiocciderunt convcrtit. Non esi D luissel, notas aut amicas, faceret etiam Christo cre-
egibus vestris ulla revereniia. Passim quisque utvo- dere, et in virginilate domiuica permanere; quacdam
luerit templa reverenda ingreditur, non ut colendi ex regio genere virgo, Basilla nomine, cupiebat eain
benevolcntiam praetendat, ct non ut deos esse quos atlingere. Sed quia causa nominis Christiani ad eam
colinius credat; sed ut dicat infmitas blaspheraias, ire non poierat, rogabat pcr iniernuntium (ideleiu,
saxa aul melalla potius quain divini nommis signa, ut eam de religione Christiana inslrueret. Tunc beata
H_e_et similia multa dicta sunt Severo et Antonino Eugenia convocat ad se beatissimos comites suos
Augustis. Qui commoti (11), direxernnt ad euin hu- Prolum et Hyacinthum, et dicit eis : Accingimini
juscemodi decreia : < Di.us parens nosler, Commo- niilitia ad quam vos convocat Cbristus ; quo vos Ba-
dus quondam Auguslus, non ut praefecium, sed ui sillaeofferamsub specie muneris, ut vos eam iu Cltri-
regem (12) te Alexandriaeordinavit alque constituit, slo faciatis ancillara. Fil itaque hujus muneris gralia ;
iit duui in vita maneres, successorem nullum susci- cl suscipil Basilla quasi famulos, sed eos quasi apo-
peres. Unde bis beneficiisejus supei .ldderecupientes, stolus honorabat. Vacabat autem cum cis omui hora;
siatuiinus ut diis omnipoientibus soliiam culluran et quasi eunuchos servitio habens, non diebus, noii
 C17 VITA SANCT_4SEUGENL..;VlRGlNlS AC MARTVRIS. 6i_
itociilius a colloquiisDeiet orationibus cessabat. Igi- A
. tivos flores, ut marcidiores perseverantes advectent:
tur Ornelius cum essel in urbe Roma sacraelegis an- mentiunlur securitatem transeunlis temporis, ut per-
tisies, pervenil ad eaui Ialenter, tt baptizavit eani. petui saeculicruciatihus tradant. ldeoque charissinia.
Confiriiiata autem bcaia Basillain timore D i, pro- virgines, quae mecum in agone virginitalis iiunc us-
curanie misericordia Chrisli, pene omnibus noctibus que accurri-iis, permanete in amore Domini, qucin
nmiuis se fruebanlur aspectibus ipsa et beaia Eu- ccepisiis. Tempus flendi temporaliter, sine fastidio
genia. et horrore sulTerie, ut tenipora g.tudii arterni cum
CAP.XXI. — Ornnibus ilaque viduis Clmslianis omni possitis dilcctione suscipere. Ego enim cnm-
conventuseral ad beatam Claudiam, et omnibtisvir- mendavi vos Spiritui sancto, et crcdo quod vos mihi
ginibtis conventuseral ad bealam Eugeuiam. Sancius integras oinnes illibatasque constiluat. Nolite ilaque
aulem Cornelius papa urbis Romae, omni vespere faciem meam ex boc corporaliter quacrere, sed
Sabbati quac lucescit in Dominico die, dabat eis no- gesla el actus per spiriium coniemplamini. Et his
clein hymnis pervigilem, el puliorum canorihus no- diciis, osculata est universas, et tlentes forlissimo
ctis quieie agcbat ejus sacrosancta mysleria, et ita animo consolabalur. Dicenlibus autem sibi vale in-
confirmabat eas sabbato. Eugenia autem cl Basilla, vicem Basilla et Eugenia, oratione facta disce*
tit memoravi, omnibus se pene noctibus fruebantur in 3'. tlunt.
Cbristo, et alterno se eloquio renovabanl. 0 quanias CAP.XXIV. — Eccc eodem die perrexit una ex
per EugeniamvirginesSalvator invenit! 347Q,uai'- ancillis ad Pompeiumsponsum Basillae,quaeet dixil:
las etiara per Basillam Christus sponsas obtinuit! Quia le dominam noslrara Basillam novimus ab im-
quaiilae per Claudiam viduitatem prompia voluntale peralore meruisse, sextus et eo amplius est anntis
servarunt! quanii jtivenes per Protum etHyacinthum qtiam tu in tenero actatis anno ut postea acciperes
Chrislo Domlnocreditlerunt! distulisii; sed patruelem ejus Helenum scias esse
CAP.XXII. — Valeriano itaque et Gallieno impe- Christianum, et banc ita factam Chrislianam, ut libi
rantibus, orta sediio de Christianis esl, co quod Cy- oii.nino non nubat. Nam et duos eunuchos Prolnm
priantts Carthaginemeverteret, ct Cornelius"Romam. et Hyacinthum simulavitse illi donuin offerre Euge-
Dala est ergo auctoritas ad Paternum proconsuletn, ut nia, quos illa quasidominos excolit, et quolidie pe-
Cyprianum occiderel. Cornelius autem quia a niuliis des eorum ac si deorum imniorla.iura osculatur, quia
Romanis etiam illustribus fovebatur, erat in abditis. ipsi auctores sunt artis magicre, quam Chri.liani
Tunc beata Eugenia videns Basillam, ait: Revelaluin coininiltunt. llis ariditis, Pompeius statim cucurrit
est mihi a Doinino quod pro virginilate passura sis. ad Helenum palruelem ejus, qui et nulritor ejus erat
Et Basillaad Eugeniam respondit: Et milii, inquit, Q I et tulor, et dicit ei: lntra lioc triduum nuptias meas
dignatus est Dominus demonstrare quod marlyrii celebrare disposui, pro qua re fac me videre spon-
coronam duplicemcapias : unam, quam apud Alexan- sa.:i meam, quam mihi domini rerum itivictissimi
driam pro jusiis laboribus acquisisti; et aliam, quam principes fieri conjugeni pracceperunt.Ille, his audi-
in effusionetui sanguinis consecutura es. Tunc beata tis, agnovit proditum negolium, ait ad eum : Qtious-
Eugenia expandens manus suas, dixit: DomineJesu, que anni transirent infantiae ejus, meara circa eam
Altissimi Filius, qui ad salutem nostram venisti per lutehni pro germanitale patris ejus, et pro ipso nti-
virginitaiem matris, lu per virginitatis pracmiuinom- irimenlo exercui; nunc vero quia coepitsui esse ar-
nes quas mihi credidisli perduc ad regnum gloriae bitrii, in sua vult esse potestate. Undesi illam videre
tuae. desideras, ejus erit arbitrii, non mei imperii.
CAP.XXIII.— Residenlibus aulem sanctis virgi- CAP.XXV.— Audiens haec Pompeius, vehemen-
nibus Chrisli, quae erant cum Eugenia et Basilla, titis ccepit ardere; et pergens ad Basillaedomum, ut
dixit umnibus beata Eugenia : Ecre vindemiaetem- nuntiarelur janitoribus imperabat. Cui ista sunt a
pus est, in quo succiduntur botri, ct pedibus con- Basilla mandata : Causam te videndi penittis nullain
cufcantur, sed post Itaec regalibus conviviis ap- me habere cognoscas, neque audieudi, neque salu-
ponuntur. Absque eorum sanguine nuila potcstas j) . tandi. liis auditis, turbatus est vehcmentius; et omni
imperii, nulla illustris dignitas decoratur: el vos pene senatorum favore usus, prostravit se coram iua-
paliniies mei, et meoruro viscerum botri, estote pa- peratore, dicens : Subvenite Romanis veslris, sacra-
raii in Doroino.Virginitas enim est orimae virlutis tissimi principes, et deos novos quos Eugenia secum
iudicium Deoproximum, similis angelis, parens vitae, adduxit ab _£gypto veniens, ab bac nrbe separate.
aiuica sanctitalis, via securilatis, doinina gaudii, Diu est enim quod bi qui Cbristiani dicuntur reipu-
dux virtulis, fomentum el corona fidei, adminiculitm blicaenocent: qui irrident lcgum nostrarum sacro-
et subsidium cbaritatis. Nibil ita nobis laborandum , sancta coeremonia,et omnipotenles deos noslros, ac
nihil ita est enitendum, nisi cum virginitate viva- si vana simulacra, despiciunt. Jura quoque ipsius
mus, aut quod est gloriosius, pro virginitate etiam nalurae pervertunt, separant conjugium, gratiam
moriainur. Quaesunt hujus mundi blandimenla falla- sponsariim sibi associanl; et dicunt iniquurii esse, st
cissima, et cum gaudio lemporali veniunt, et curn sponsiim suum sponsa accipiat. Quid faciemus, piis-
perpeluo dolore discedunl: faciunt momentaneum siuii imperatores? Inventi 348 sunt dii qui hoini-
risuin, ut aelernumfletum infliganl; tribuunt fugi- nes pruhibeant, et quibus ista videbunt, si uati non
PATUOL.LXXIII. 29
619 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 620
fuerint quibus valeat imperari? Ubi reparatio Roma- A _. nihil aliud remanserit, iusi sola ara, quae fuit anL.
narum virium? ubi Komaniexercitus rediviva certa- januam templi, ad quam siabai beata Eugenia. Haec
roina?Pro quibus vicirices dextrae vestrae hostium in ittsula Lycaonia gesla sunl coram omnibus qui
cerviccs incliiiabunl, si jam uxores habendae non sequebantur agoitcm Eugeniae. Fit concuisu. populi
eriuit, si sponsas aniiiiimtis, et lacemus? Romaui, el varia acclamatio. Alii dicunt innocen-
CAP.XXVI. — Haecet hissimilia dtim prosequere- tem, alii magam. Nuntianlur ista piaefecto,praefectus
tur, et omnis senatus ea flebili querela depromeret, iraperatori nianifestal. Imperalor eain jubet bgari
decrevil Gallienus Auguslus (16), ut aul sponsum saxo, et praecipitari in Tiberitn; sed staiitn saxum
suum Hasilla acciperet, aut gladio interiret; r.uge- disruptiim est. Beaia vero Eugenia iia sedens, super
niam vero aut sacrilicare diis, aut crudeliter inlerire; fluviali aqua efferebaiur, ut oinnibus Cliristianis ap-
el dedit liceniiam ut quicunque Christianum penes se pareret illum fuisse cum Eugenia in flumine, ne ab-
ahsconderet puniretur. Convenilur Basilla, ul spon- sorberetur qui fuerat cum Petro in mari, ne merge-
sum recipiat. Dicitse illa I.egem regum haberc spon- retur.
sunt, qui est Christus Filius Dei. Et cum liaecdixis- CAP.XXIX. —-ltera inde sublata, in thermarum
set,gladio transfossa est. Tenti statim Prolus et llya- Seveiianaruni fornacibus niittilur : qtiae sic slatnn
ciuilius, irahuniur ad templutn; sed orationent illis D | exstiiiClaesunt, ut thermarum ealor refiigesceret,
facienlibus, siinulacrum Jovis ad quod tlucebantur et oinnia inceudia ltg.iorum ad nihilum devenreiiL
sacrificare, cecidit ad pedes eorum; et ita comr.ti- Sic dcrntqiiechaos fecerunt, ut ullenus exhiheri non
nutum est, ut ubi fuerit, non pareret. INon virtnli possent. Miititur post h;ec iu cuslodiam lenebrarum,
divinac, sed ningTmarti hoc tmpulaiis, jubet eos de- et per decem dies jubelnr nullum cibum accipere, et
collari Nicetiusiu bis praefectus. lumen penitus non videre. Ihi autem lanlus q loiitlie
CAP.XXVII. — Qui eiiam accersilam ad se Euge- abundavil splendor, ut dum egrederetur beata Euge-
niam coepitde magicis anibus ab ea flagitare sermo- nia, quasi Itimen aliqood radiirel. Apparuil autein
neiti. At illa constanier os suuin apuriens, dixit: illi Salvalor, ferens in inanu panem nivei candoriset
Polliceor tihi quod ars nostra vehementior magisest; iiiinienste-suavitaiis el graliae, et dixit ei: Eugenia,
nam magisier nosler habet Patreui sine ulla uialre, accipe cibuin de manu mea; cgo snin Salvalor ttius,
ct matrem absque palre. Denique sic euin genuit quetn tota menlis animique iutentione dilexisii, et
Paler, ul omuiuo feuiiiiain niinquani sciret; sic eum diligis. Eodem die te in coelis recipiam, quo ego de-
genuit mater, ut masculum ouinino non nosset: liic scendi ad teriatn. Et baecdicens, abscessii. Ipso au-
ipse babet uxorem virginem, qitaeilli quolidie filios tem die Nalalis Domininiissusest glatiiator, qui eam
creat, etiara innumerabiles ei filios paril, quoiidie iQ in cusiodia posilam percussii; et sub atittn est corpus
suain carnera ejus caruibus conjuugit. Ost u!a ejus ab alfinibus Cbristianis, el positum cst non longe ab
circa eam sine intermissione sociantur, i-i amore suo urhe via Lalina iu praedioejus propno, ubi multoruin
iuvicem oninino perduranl, et tanla integritate sub- sanctorum ipsa sepelierat membra.
sisiunt, ut omnis virginitas, et omms cbanlas, et CAP.XXX. — Claudia autem mater ejus, cum ad
omnis inlegriias ex eorum cnnjugio dirimatur. ujus sepulcruin fleret, apparuk ci vigilauli in medio
CAP.XXVIII.— Audiens baec Nicetius, ohstupuit; noctis silentio, auro texta cyclade induta, cuin tnulto
el ne ad iinperatorem pervcniret quod eam libenter populo virgiuum, et dixil ei: Gaude et lanare, quia
andiret, jussit eatn ad leinplum duci Di.m;r; tt ita el me inlrodtixitCbrislusiu exsultationem s.inclorum,
spiculator iinminens, dixit ei: Redime vitam luara, el patrem meum in palrianharuiii numeriim. Eccedie
patrimonium luum, Eugenia, cl sacrificadeaeDianae. Dominicoei te suscipiel in guidium sempiternum.
Tunc beata Eugcnia expandens inanns suas, caeptt Commendafiliisluis fralrbus meis custodire siguacu-
oraie ac dicere : Deus, qui cortlis uiei areana cogno- Ittm crucis, el efiici.niliirnostri participes. Ecce, lo-
scis, qui virgiuitatem ineam sinceraro in tuo amure qtieute ea, facla est claritas, 349 <|uamoculus ferre
servasii, qui me Fdio tuo Dominumeo Jesti Christo noii poierat; el augeli Irauseunies, hyuiniiin dicebant
sociare dignatus es, qui Spiritum sancium tunin in DDeo iuenarrabilibus vocibus. iloc soluui iuteiiigeba-
tne regnare fecisti, adeslo inihi nimc in confessione lur, qtiod noiiienJesu Chrisii et Spiiilus saucti in ipsis
noiniuis tui, ut confundamur omnes qui ad»ranl hoc laudibus resonabanl. Gloria el htuior Palri.et Fiiio,
idolum , et qui gloriantur in siuiulacris sttis. El doini et Spiritui sanclo, et uunc, el seraper, et iu saecula
oraret, (it terracmotus iu eodem loco; et ita teroplii saeculorutu.Amen.
ipsius fuudainenla mersa suut cum ipso idolo, utt
ROSWEYDINOTATIO.
(I) Eugenia:] Martyrolngium Romanum 25 De- marlyris et sociorum. Haecfuit sub Commodoimpe-
ceinbris : < R mae in cosmeterio Aproniani sanctte laiore filia Tribuui in urbe Roma. Mi>susautem pa-
. Eugeniie v.rgiuis, qnae tempore Gallieni iniperaioris ter ab imperaiore in civiiatem Alexaodriae,ul Iribu-
post pluriina viituium insiguia, posi sacros virgiuuin natus magistratiiin gererel. sectiui vexit uxorem et
cboros Chrislo aggregatos, suh Nicetio urbis praele- iiltos, quoruin uua uit beata Eugenia : quae cum lit-
cio diu ago izans, iiovissime gladio jugiilala est. » teras edisrerel, el in iimlioruiii libroruin leclione
Men.Jog. GraeCMiim24 Deceinb., Acla ejus com- versaretur, iiiciditiiiepi^iolassancliapostoliPuuli, ex
peudiose retexeus : < Ceriameu sanclae Eugeuiae quibus Christi fidenididiciu Itaque patrios lumullus
621 VITA SANCTiE EUGENI_fcVlRGlNlS AC MARTVRlS.NOTATIO. 622
et mundi fallaciamderelinquens, cum duobusettnu- Ai quidem hic, cap. 17, dicitur a gentilibtis Philippus,
chis ad iiionasteriutnqu<idest ante civilatein Alexan- cuni persecutio a Severo exciiata esl, novem annis
drisese contulit, virili habitu induta. Accepta igilur ^Egyploirreprehcn-ibiliier pr.rfuisse, et decimo per-
liospitio ab Hfleno ep.seopo, causam addens quare didissi-omiiia, quud videlicct tunc Catholicis fave-
illuc veuisset, divino bapiistnaiectmi iis quts secum ret. Eadem hnbes apud Melaphrastem. Jam vero
dnxerat dignataest, et tn ordinem nionachorumag- plmes anui quain decein interceilunt inler sepliniutn
gngatn, et post aliquod teinpus, monasierii curain annum imrerii Cominodi(quo volunt Philippo__3gy-
sibi crediiain suscepii. L'bi piopter imracula quie pii prtefeciuiam delatam) tt tlecimumanouni iuipe-
per illaui Deusefliciebat facta est familiarismulieri rii Severi (quo voliint eamdeni eidein praefecturam
cuidam ordinis senatoiii, quae Mel.mthiavocabatur : abrogatani). Namcum annus7 imperii Commodire-
accusata postea est ab illa, quasi ad coitum illam S| ondeai apud liaronium anno Chrisli 188; et deci-
provocasset,criinenobjiciens, qund illius natiir.- re- mus annus Severt annoChrisii 204, clarum est inier
pugnabai; existiniaus eiiim inarem esse propter ulrumque Chris.i annum, eliam exclusivesiiiiipliui),
specietnhabitus, ejus pulchritudiue vulnerata, cum intercedere aiiuo. xv, vel exsurgere aunos xvii, si
s_-pe pericnliiiiifaciens ab ea repulsa esset, detulit uierqueexlreiiiiisannus connumeretur. Atqui decimo
illam ad Pltiliipum tribunum. Cum vero paier illam pra-feciurte suaeanno dicitur Philippus ab admini-
accersiri jussisset, veritas detecta est, non somm siratione sua submotus.
quod in hahitu viri esset mulier, sed etiam quod tri- Quare rectissime Latinus textus praefecuiram
buni esset filia : quare patrem, malrcin, et mulios _4.gyptidelataui Philippo statuit septimo consulalu
ex familia,ad Chri>lianorumfiiletn attraxit; elpater -n Comtiiodi,id e t, auno 13 imperii Commodi, cui re-
quideni tiibuni uignitate d.pusila baptizaius e»l," spondet annus Chrisii 194; aique ita rectissiine quo-
postea et manyrii perfectioneiu assecutus, irruenli- que deciino anno praefrciuraesuaee.t privatus dici-
btis in euni in templo idolorum inlidelihus, t|ui et lur Pbilippus, id est anno decimo imperii Severi,
ill_.il gladiisiiiierleceruni: sancta vero Eugenia Ho- Chnsti 2 4. Nam ab anno Christi 1_>4ad annum
mam adducta e.t cum maire et frambus, Proto et Christi204 justos decem annos haiie-i.
Ilyacinlho eunuchis, q.ti obiruncaii sunt; ipsa vr.ro 350 Aique ex his apparet sinceritas .tctorum
saxtt g.avi alhgaia in Tiberim fluinen projecta est, Lalinonitii prau Graecis. Qtnbus opta-sem niagnuiu
atqu iliinc servata, gladio Coiisiiminaiionemacce- Baroniuni, ut fere alias solet, reiictis depravatis
pu. > M^nauaqutique -.4 Decemb., altquul iambis Gr_etis, inslilisse.
Viiain cjtis perslringunl. (i) Phihppum.] Baronius, tomo II, anno Christi
Acta tjus descrtpta a Metaphraste exstant apud 204, Zephyrini papit;2, Severi itnp. 10, ait halluci-
Lipomamuu,tiuuo V,et Suriuui, lotuo Vl, interprete natus esse qui pittarunt hunc etiiiideni ftiisse cutn
Gi-iiiiauoHerveto. Haecvero plane cuin Acts a Me- Piiilippo imperatore; inter quos Cedrenus est, in
taplnaste allaiis conseiiliunt, c dein ordine digesta; Maximino, quos Zonaras jure redarguit in Philippo
ut vel li.tc antiq a translalio stt e Metaphraslepres- iinp., ut idem liaronius uolai ad diem 15 S pt.
sius expressa, vel cene hic traii&laliTel ..leta, hra- (5) AquilioAqulii.] Vetuseditio, AquilioAquilini.
slt-s ex eodeiii fonte hauseiittl, qttod po.lerius forte Baronius tomo II, aono Chrisii 1.8 legil Acdio, qui
verius ; ctimel nov.i Metaplirast_utranslatio quaedam lioc aniioconsiiiatuuigessit una ciiinCommodo: n si
habe.il fu>itisditt.i, qu_edautautiqua haec iranslaiio, dixeriinus, iinpiil, htiitcesst;aliqtieme . sulfectiscon-
quaeiu nova desunt. ( sulibus. Testatur eniin Dio, Coinmodum(qnod nun-
C
Ni.i quis mabt Metaplirastem Laiinura hunc lex- quam anie tactum fueral) in annuui tinum viginti
tum in t raecumvcrnsse, cuin eodeni pruced.il or- quioque con.-ulesdesignas.e. Sed cum nomen con-
dine, et subiude vide.aur Laiinuui textum uon Leae veniat cuiistilis ordiuani, haud alius cousul quaeren-
percepisse. Sane quod lnc dicitur c. 1, de seplimo dus sulleelus.
consulatti Couimoui, ipse de sepiimo imperii C»iu- QuodBaroniusibidemexistimat Eugeniamdespon-
mndi aono inlellexit, plane erronee, ut uiox ilicaui.. sain Aquilio consuli, existiino eum sumpsisse ex
Auclores quoque -.eq.ieii.es, qui MeUiplirnsieauli- Melaphraste, ubi dicilur AquiliusEugeniam dession-
quiures fuere, mcmiueruiii e, quae vensiinile d.sse, sed intle igi, nuii sibi, sed filio|, ut Latinus hic
h.ug"eiii
est eos ex hoc Laliuo fonte detiuxisse. textus habet. Nam parentes fihis sponsas sponde-
Meininili.ugeniae,ut celeberriuiat;martyr s, Alci- bant, despon leiiant.
mus Aviltis episcopus Viennensis, in caiimne ad (ti) Bastemam.] Paulo post vocal veclorium.Am-
Fu^ciuain sororeiu de lande c.otilatis lib. vi, c. -0; mianus, lib. xiv. i Quo coniitatii ualruiiae couiplu-
Furiiinalus, libto vm, carm. 4, de Virginiiate; Al- res, opertis capitibus, et basternis, per laiera ctvila-
delmus quoquede Laude virginiiaiis. tis cuncta di-cunttiit. > VideO.iomasticun.
(-2) Incerlo.] lu inscrip i,necquia nullius. aucto.is (7) Basierna nostres.] La recte Ms. Malein editis,
noiiien nec iu Mannscripto, in Ediiis inveni. Vi- baslernostres.
deo tauien a Gold.tslo,toui. 1, pari. n, l.etiin Ale- (.) lgnem.\ Sinilis narratio de lleleno abbate ha-
raannic rutn, nots iu Hepidannuuide vita S. Wiho- betur liu. n•de Vitis P.iirum, cap. 9, ubi iisdem, uti
rad:e, lih. l, cap. 27, Atta Euge ta-ciiari ] hic, verbis < ardentes t runas vesiimenioferebat il-
interprete jj
Ru fiito. Quud si ex M-s. ipse hausit, facile consen- laeso.> Uter ex altero sumpserit, iion facile dixero.
lio. Cene stvlns uon abludit a slyio l.utiiui. Potius vel hitic colligas huflinuin eti.uu hujtts Viiae
(5) fit sep.iuiocvnsitlaluCommodi.] Anuusisestse- aui loreiii es.e, ut hb. n <ieVitis Patruui. t.atiidem
cutiiluio Barm.iiiui,tomo II, Clirisli i9i, qui eral 13 histornilamde Jlelleuehabet Palladiusc. 5:>.
iinpcrii Comnodi. Sed ideui Baromus, auuu Chrisii (9) Flanimas intral.] Freqnens ea ad iguein pro-
.18, iinperii i.onitiioui7, praeiiciurain Angustalein vocalto, cum aigumenta alia ad iidein prohandamet
_Egypii 1'ltilippodecrelam pouit. Nain iicet, tnquit, propagandamdesunt, in sactisliisioriis. Exemplava-
post exacluinaiinuraseptiiuuiu Couiuiodi illa poltius ria conge,s_iin dissertatione mea De fide hmrelicis
ditatur, id accidii quod tton siutul ac ab iuiperatore tervandal cap. 12.
electus esset iiomen consequebatur et muntis, sed (10) Nuncdecimoanno.] Baronius, tomo II, anno
cum Alexandi-Miiiingrederetur, idque lege Augu.ti Chrsti 204, Zephyiintpapae2,Severi imperatoris 10.
factuni Clpianusaflirmat (L. unic, ff. De o/fic.pimf. Haud adeo nnrura, inquii, videri debet tam diu Phi-
Aug.). liplium in ejus muuerislunctione perseverasse. Cum
hequittir hic Baronius Acla Eugeniae per Meta- enini ea inaximi oinniuni inonienli esset Auguslalis
phrasiem Graecistradiia, quae loco seplimi consula- dicla obsidem praeleclura(_£gypti)quain veluli Romani im-
lus, septimuttiimperii anuuiuexprirauut. cura perii sibi Augusius servaverat, nec quem-
Std e.i MeUtphrastaebarouiique positio Actis piam Senaloruin ad eam railtidehere samiverat, sed
ipsis seu Laum. seu Graecisnullotnodo conveuit.Si- ex equestri ordine aliquein virum optuuuiii nui «uil-
 _2_ DE VITIS PATRUM LIBER _*RIMUS. 624
las unquam principattis amore tnrbas ciere pns-,\rennius. Apud Melaphrastem, 1erentius. Barmiius,
set, natttus semel queutpiaiii fidelissimtim virum, anno proxime noiato : Qund Lmtum, inquit, Euse-
ea prafeclura dignuin, itnperator haud f.icile diino- bius nominat (Euseb., I. vi, cap. 2), idcni fttrtasse
vehai; qnod paci et securiiaii Romaui imperii id ex- Terentius Lmtus diclus est. Perennium babcnt Me-
pedire potissimum sciret, cum -4£gyplii essent om^ litfa, manuscripli, Ado, el LUuaidns in Mariy-
niuin -ludiosissimi novarum retuni, atque levissimi rologio. Oecnrrit eliam his temporibus Rerenniut
aninii ad concitmdas turhas el rebellandum. Scd ha:c CeUus, apud Trehellium Pollionem in XXX lyranuis
Dio pluribus (Dio, Hist. Rom. I. xv). in ___liniliaiio.
Unde videtur colligi posse llereuniutn
(11) Qui commoti.}Haronins, lomo II, annoChri- tunc Augustalem-Egypti praefeciuinfuisse.
sti 204, Zephyrini papae1, Severi imp. 10, persecu- (15) Perctisserunt eum.] Baronius, lomu II, anno
tionem a Severo excitalam ponil. Movi-.sequoque, proxiuie cituo : Quod vero, ail, Eusebius, de mar-
ait, videtur slomachum Severo ad perseculionera tyribus in _Egypto passis ageus, nullain de Philippi
lirielium excilandam, quod intelligeret nobilissi- hujus mariyriu mcntionem habuerit, inde fortasse
niaiii omnitim _4Egypii prartfecturam Augtistalemad- accidii; quod eiim necis ipsius causa praeteriit. Qtiod
minisiraniem Phiiippum jara Chrisiiannm redditura enim a sicariis clam occisus esset, nec piibiita ali-
esse. Hactenus Baronius. Cum dicatur hoc capite qtia quae sciretur Christiaui iioiniitis confessio pr.e-
vilae decimum annum esse, quo Philippus pr.efectu- cessisset, ab eo praeterniissusessc videri potest, cum
ram suscepit, nonquadrai. hie coinpuius cum anno alioqtiiperniiilta majoris quoqtie inomenti ab eo (ut
septimo Coinmodi, quo dicitur praefecturam susce- in singulis fere anuis videre e.t) esse sileniio prae-
pisse. n termissa nullum sit dubiiun.
]
(12) lll regem.]Baronius,supra, anno Cbristi 204. Memoria liujtjs exstat in Marlyrologio Romano,
Quod auiem in ea epistola Severus dicat (apttd Me- 13 Septeinbris : < Alexandriaenatilis beali Philippi,
taphrastem ex versione llerveli.) : < Te tanquara patris sanciaeEugeniae virgiois.Hic dignitatem prae-
regi m poiius quam praefectum elegit _f.gypti praesi- fecturae /-gypli destrens, baptismi graiiam assecu-
deui;>illud piane comprobat quod in haecverba tns est: quem in oralione constiiutuin jussit Teren-
jain inde a divo Auguslo tius praefeciusejus succe.snr gladio jugulari. > Vide
scribit.Tacilus : < _4_gyptuiti
equites Rouiani obtineiii loco reguin. Ita visutn ex- Menologium Graicornm, supra, iu Eugenia, et Me-
petlire provinciamadilu dillicilem, aunona lecundam, naea, 2i Decembris, post Acta Eugeniaeduos iambos
supeistiiioiie aclascivia dtscordem,' et nobiletn, et de Philippo habent.
inscintii, legnin, ignaram magistratuum domi reli- (16) Decrevil Gallienus Augustus.] Baronius ,
nere (Tmt„ tib. xvn). > tonio II, anno Chrisii 262, Dionysii papas 2, Vale-
(15) Jn epitcopatumejus.] Baronius, tomo II, anno riani et Gallieui impp. 8. Quod, ait, spectat ad mar-
Christi 20i,;__ephyrini papte 2, SeVc-riimp. 10, ait tyres Romaepassos, quod nounulli sub Gallieuoiin-
corrigendu.n in Actis Philippi quod dicitur lactum peraioreinariyriiinisubiissedicaniur, non id accidii,
fuisse episcopuin Alexandrinuin. Natn (inquil Nolat. ut, cessante Valeriano, in mariyrio fuerinl coronati,
ad diera 15 Septemb.) ejus praefeclurasaecularis,et quando quidem (ul dicemus) Gallienus, capto ab ho-
non sacerdotalis fuit. Eusebius eteniin cum latti in siibus Valeriaho parenle, mox persecutionem ces-
Chruiiico quam in historia lexit seriein episcoporum sare jussit, daiis pro Cbristianis cdictis; sed quod
Alexaiidrinorura, Nicephorusepiscopus, et Nicepho- s.ilus Gallienus Iloinae iinpetarel, Valeriano ageuie
rus CaUisius, et alii qui id ipsum praesiiteiunl, nul- <[_ cum exercitu in Orienle, idcirco plerique martyres
lus ipsoruin inter Alexaodrinos episcopos adniime- sive Romae, sive alibi, sub Gallieno passi dicuutur,
rat Philippuin. et inter alios clarissima femina Eugenia virgo.
(14) Perennius prwfeclus.]Ita Ms. In Editis, He-

M-HTII XIII.

VITA SANGTiE EUPHRASIiE .»,

VIRGINIS»

AUCTORE INCERTO.

351CAPLT PRIMUM,—lndiebusTheodosii, impera- D et ecclesiaevacans , et off.rens Deo preces cum la-

turis piissimi, fuit vir quidain iii regia civiiale senalor, crymis. Haecraullos in opere Deifecit idoueos, niul-
noiiiineAniigonus,eratqueimperalorigenere etsocie- tasque oblationes in ecclesiiset sanciuariis (2) offe-
tate conjnnctus, sermone sapiens siuiul et opere, et rebat. Vt-hementer eatn diligebat imperator ct Au-
bona semper praicipue suadens, et pie Ronianis ie- gusla, praecipuequod ex eorum genere erat, iiccnon
gibus Lyciaenegotia'gubernans. Erat autem el com- el moribus composita, et honesta, etvaide religiosa.
passibilis hotno, cutictis necessaria praebens.Dilige- Nata est autem eis filia, et vocaverunt eam,iioiuii.c
batque eum princeps non solura lanquain parehtem matris sua. Euphraxiam.
ac seuatoreni, sed eiiain tanquam Chrislianuui, et CAP.1L — Cumque habuissent hanc filiaro, una
piuin, et femper consiiia ulilia proferentem. Erat dieruin dixit AntigonusEuphraxiae: Nosti, soror mea
auleni hic locuples veliementer, ita ut civilas regia Euphraxia, quia nihil est isla vita, niliil diviliae, nihil
alium divitiis, sermone et opere similem non habe- vaniias hujussa.culilemporalis.Iii ocloginla namque
rei. llic .accepit iixorem ex genere proprio, ex eodem annis hominis tempus impletur cum ruina, divitiae
imperiali sanguiue descendentem, cui nomen Eu- auiem in coeloreposilaein infinita sarculorumsaccu'a
pbraxia. tnulier religiosa, et tiraens Dominumnimis, timentibus Deura uinneul; ctprivamus nos illisdivi-
625 VITA SANCT_E EUPHRASLE, VIRGINIS. 626
tiis, mundanis cogilalionibus obiigaii; et in fallacia A mulieres maironas persuasit Augustaeut sine noiitia
positi temporalium divitiarura, dies nostros frustra principis mitteret, et Euphraxiae conjugii verba nun-
consumiinus, nihil animabus noslris utiliter acqui- tiaret. Quaecum audisset, amare flevit, et dixit inu-
rentes. Audiens autem bcec Euphraxia , dixit Anli- lieribus quae fuerant deslinatce: Vce vobis in. fuiuro
gono viro suo : Et quid jubes, domine mi, ut facia- saeculo, quae inihi lalia persuadelis, et ad talia cou-
mns. Cui dixit An!ironus : Unam filiam per Deura currilis contra mulierem, quae secundum Deum vi-
acquisivimus, quaesuflicil nobis, et nequaquara ultra vere fesiinat. Recedite a me, quoniam exlratieani
conveniamus infelicitali ac miseria. sacculi. Audiens congregationem vestram .nunc egistis. Iltaevero de-
baec Euphraxia, consurgens exlendit manus ad cce- formatac discedenles,' nunliaverunt Atigustae qtioc
lum, et ingemiscensdixit viro suo Anligono : Bene- gesta sunt. Cognosccnsaulera imperator quod facium
dictus Deus, qui dignum te fecil tiniore suo, et ad fuerat, graviter invectus est in Augustam; ct indi-
cognitionera veritatis adduxit. Vere, domine, saepius gnatus adversus Augustam , dixit: Vere, Augusta,
supplicavi Deo, ut cor tuum illuminaret, et mentem exlraneam rcin ab hac conversaiione fecisti. Haec
tuam pro liac causa faceret elucescere, sed hoc tibi sunt opera ClirisliaiiaeAugustae?Sic promisisti Deo
pandere non praesumpsi, quia vero ipse fecisti prin- pie regnare? sic recordaris Antigoni, qui nobis sem-
cipium, jube nie nt loquar. Cui dixit Antigonus : Dic, B per utilis perraansit? Alienarn rem nostro imperio
soror mea, quod vis. Respondit: Nosii, domine meus, egisti, quod mulierem in puellari aetatecoiistituiam,
quia ante multas generationes Apostolus lesialur, et quae peue solummodo uno anno cum viro vixit, et
dixit: Tempus brova esl : reliquum esi, ut qui ha- mox ex constituto propter cceleste regnum se ab
bent uxores, lanquam non habentes sint (I Cor. vn). ulrisqiic separaverunt, lu rursum ad mundum redire
Deficitenim bujus sceculi cupidilas. Ad quam enim compellis? el neque timuisli Deum, hanc iniquilatera
ulilitaiem erunl ista pecunia el lanta abundantia volens facere? Quis satisfaciel hominibus, quia non
possessionum?Nihil eorum est quod nobiscum pote- per nie factum est boc? lndecentem et incongruam
rit descendere in infernuin. Cum bono ergo consilio fecisti rem, qued nec oportuil ut meum audiret im-
tuo festina mulia dare pauperibus, ut non illud con- perium, propter sincerissimum meura amicum ma-
silium quod iractasli inveniatur infruciuosum. Au- xiine Antigomim.
diens aulem Antigonus, glorificavitDcum. CAP.V. —Audiens haec Augusia, et vullum nimiae
CAP.III.—Cum igitur adeptns esset optimam con- conftisionis mutans, sicut lapis fere per duas boias
versationem, et multa paupcribus erogasset Antigo- sine voce permansit. Et facta est magna iristitia in-
nus, unumsolucnmodoannum vivens, posiquam suae ter imperalorem el Auguslam, propter Euphraxiam
renuntiavit uxori, vitam suam pie disponens, com- G Antigoniconjugem. Tunc Euphraxia agnoscens quia
pleio anno defunctus est, et sepullus in pace. Tunc magna irislitia propter eain inler iroperaiorem et
imperator pariter et Augtisla fleverunt enni, tanquam Augustam fuisset effecta, vultu omnino demisso,
ex eortini genere descendentem, virum jusium etre- tristis facia est usque ad mortem, et de civitate vo-
ligiosuin. Compaliebanlurenim el Euphraxiae, non lebat discedere. Tunc flens acriter, dixit Euphraxiae
solum lanquam proprirc consaiiguiiiecc, sed eliam liliacsuae: Filia mea, habemus in iEgyplo copinsam
quia erat juvencula. Duobus namquc annis et trihus magnamque subslantiara : veni, eamus illuc, et visi-
men.ihus vixit cum viro suo; nam uno anno ex con- temiis palris tui possessiones: et mea omnia tua sunt,
stituio ab alierulro abstincntes, sictit fratres vixe- filia mea. Tunc ergo cum filia sua Euphraxia de re-
runt. lgitur sepulto Antigono, ab imperatore et Au- gia civitate discessit, principe nescienle, et venil in
gusta multum consolabatur 352 Euphraxia. IIIa _f.gyptum; illic quoque morabatur, et sua praedia
vero sumcns propriam suam liliam, dedit eam in crebro visitabat. El profecla est in inleriorem The-
nianus imperatoris et Augusiae; et prostrata ad pe- baideni cum procuratoribus suis atque ministris,
des eorutn, cum clamorc et magno geinitu dixit: In habentibus curam suarum rerum. Quaeetiam illic
manus Dei et vestras hanc orphanam nunc com- vacans in sanctuariis, et mullas oblationes illic offe-
niendo. Memoriamergo habentes Anligoni, qui fuit " rens per mbnasteria virorum ac mulierum , multas
vesier, suscipiie eatri atque tuemini, et estote ei in pecunias erogabat.
loco paliisel mairis. Multiautem iliimina lacryma- CAP.VI. — Erat autem raonasterium mulierum in
rum et voces emiserunt audicnlium, ita ut eiiam una civitate, babens architria (5) centum triginta, de
principes lugerent. quibus magnas elmirabiles virtules homines pr_cdi-
CAP.IV. — Post paucum vero tempus a luctu ali- cabant. In illo namque moriaslerio nemo gustabat
quanto quiescentein Antigoni, suasit imperator ei ul vinum, nulla illarum pomum edere, aut uvas, aut
filiam suam Euphraxiam cuidam senatori ditissimc1 ficus, aut aliquid hujusmodi bonorum , quaeterrena
daret uxorem. Et facium est ut arrbas Euphraxia nascuntur ubenate, gust.ibat. Quaedamautem earurn
acciperet. Suscepiis arrhis., puell.e aeias exspectaba abrenunlians saeCulo,neque olettni edere volebat,
lur. Erat enim nimis infanlula, quando suscepit ar- (ii]a.(Ianiearum a vespera usque ad aliam vesperam
rhas, quasi annorum quinque. Post aliquantulun1 jejunium protrahebat; aliae vero post biduum ede-
vcro tempus cogitavit ipse senator, ut uxorem Anli- bant, aliae vero post triduum. Nulla earum pedes
goni sibi crederet copulari; et per preces aut pei suos abluebat: aliquantae vero audientes de balneo
 627 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMCS. 62$
lcqui, irfidentes, confusioncmet magnam abomina-. - A domum tuam, non potes hic manere. Nonenim quis-
tionem se audire judicabant, quae neque audiium (i quam manere poiesl hic, nisi se devoverit Christo.
suum hocaudire patiebanltir. Unaqtiaequevero earuui[i Cui puella respondit: Uhiest Chrisius? Illa gratanter
stratum in terra babebat, cilicium parvulum iiniuss ei dominicamimaginemdemonstravit. Pergensautem
cubiti lalitudinis, et longitudinis trium, el paululum
n Euphraxia, osctilala est dominicam figuram; et con-
in ipsis requiescebat. Erant autem et vesles earumii versa, dixit abbaiissae: Vere et ego me voveo Chri-
de cilicio usque deorsum, obstringenles pedum ex- sto nieo, et ulterius cum domitta ntea matre nonvado.
treiiiiiates. Quantumcumquepoterat, unaqusequela- Dixit ei abbalissa : Filia, non habes ubi hic mancas,
borabat. Et cum aliquam earum aliquaniio contige- el non potes bic manere. Puella dixit : Ubi vos ina-
rat infiriuari, non ei fomentum aut adjuturium ali- neiis, et ego nianeo. El cum jam vespera es<et, et
quod medicma.conferebalur; sed si qtianiconligissett rnulluin ntatcr ejus coegisset aique abbatissa ut am-
aegrotari, lauquam maxiroam benedictionem a Deo ) bularet, nequaq lant poinerunl eam tollere de mona-
accipiebat, et tolerahat languorem, doneceam medi- sterio. Muliiimergo crebris diebus mater ejns atque
cina dominica pracveniret.Mullaearum januas exibat. abbatissa ei blandiebantur, et persuadere nequierunt
Erat autem janitrix, per qnam respon.a omnia lie- ul de monasterio potuisscnt eam expellere. Novissime
bant, matura ; muliaeque sanitales ibi fiebanl. J vero dixit abbalissa puellae: Filia, . i vis bic perma-
B
CAP. VII — Harum quitlem Eupbraxia difgensi nere, litteras hahes discere el Psalietium, et usqtie
consilium sanctarum mulierum, proiier mirabileml ad vesperatn habes jejunium ducere, sicut universse
conversalionem earum, saepiusad 353 ip*nm tno- sorores. Puella dixit ei: Ego et jojuuium, et omnia
nasterium pergebal, thyiniamaque illic offerfbat ett disco, soltimniododimittite me liic e*se. Dixil crgo
cereos. Una quidera dierura rogabat abbaiissam ett abbatissa malri ejus : Domina mea matrona, diuiillo
priores monasterii, dicens eis : Parvam benediclio- hanc puellam hic; video enim quia gratia Dei illuxit
nem volo abs jite teirore vesiro praebere, reddituumi in ea; et jusliiia palris, ei honestas tua, et orationes
auri viginti aul triginta librarum, ut orelis pro isfai ulrorumque vcslrum acternam viiam providere ei
famula vesira, et pro Anligouo patre ejus. Cui abba- noscuntitr.
tissa respondit : Domina mea inatrona , ancilla. luaei CAP.IX.— Surgens igilur Euphraxia, et assuiviens
non egeni redditibus, neque pecuniam concupiscunt. filiam suam, ad dominicam eam imaginem adduxit;
Propterea namque omnia reliquerunt, et cuncta et extendens manus ad ccelum, cum inagno clamore
despiciunt in hoc saeculo, ut seternis bonis frui me- et iletu clamavit, dicens: DomineJesu Cbriste, habe
reanltir, et nihil possidere volunt, ne ccelesti regno curam istius infantulae,qttia te concupivit, ettifii se
priveniur. Sed ne le conlristem, aut sine fruclu di- C ^ commendavit. Et conversa, dixit ad filiain suam :
miltara, paucum oleum ad candelas et ihymiama in Euplnaxia, filia mea, Deus qui fundavit iinraobiles
oratorium confer, et hoc erii nobis pro mercede montes, et te quoque in sud timore conlirmet. Et
jtisliliae. Et his oblalis, rogabat Eupbraxia abbalis- cum h*c dixisset, in manibus eam tradidit abbatis-
sam, ut omnes sorores orarent pro Antigonoet filia sae; el deflens, pectusque sutini tundens, ita recessit
ejus Euphraxia. a monasterio, ut omnis congregatio cum ea plora-
CAP.VIII. — Una vero dierum Euphraxiaeinfanti ret.
abbatissa dixit, tentando : Domina mea Eupbraxia, CAP.X.— AHa vero die abbatissa sumens Eu-
diligis monasterium nostrum et omnes sorores? Illa phraxiam, introduxit eam in secreiarium, et facta
respondit: Etiain, dnniina, diligo vos. Dixit ei abba- oratione super eam, induit eam indumento mona-
tissa rursiiracum joco : Si nos diligis, esto nobiscum chali; et extendens manus ad coelum, pro ea sttppli-
in noslro schemale. Cui infantula dixit: Vere si non cavit, dicens: Rex saeculorum,qui in ea ccepistiopus
contristaretur maier mea , ulterius non egrediar de bonuni, tu perfice hoc in pace; da ut ambulet secun-
loco isio. Cui abbaiissa dixit: Inter nos et sponsum dum nomen tuum, ei fiduciaminveniat in conspectii
queiu plus araas? Puella dixit: Neque illum novi, tuo semper isia infantula. Tunc el Euphraxia mater
neque ille ine; vos autem novi, ct vos amo. Dicite D ^ ejus orans, dix.it: Filia mea, amas hoc schemate ve-
mihi: Vos aulem quem diligilis, me an illum? lllae sliri? Cui Euphraxia dixit: Utique, mater mea, quia
vero dixerunt: Nos te diligimus, et Christum no- sicut agnovi ab abbatissa, et dominae sorores dixe-
slrura. Puella vero respondit: Ego vero et vos diligo, runt, hoc schema pro arrhis praebet diligenlibus se
et Ghristum vestrum. Sedebat vero Euphraxia mater Dominus Jesus Christus. Cui mater sua dixit: Cui
ejtis, et fluminumlacrymarum ejus non erat modus. desponsata es, ipse faciat te thalamo suo dignam. Ei
Libenter enim audiebat verba puellaeabbatissa, quia hoc dicens, et orans pro filia sua, valedixitabbalissae
cum esset aetateinfaniula, talia loquebalur. Nondttm et sororibus, et osculata est filiam suani. Ei egressa,
enini septem annos impleverat, dum cum abbatissa juxla morem circuibal, praebenspauperibus quod in-
loquerelur hujuscemodi verba. Tunc ingemiscens digebant.
niater, et amare deflens, ad filiamsuam dixit: Filia CAP.XI. — Ubique autem divulgabalur Euphraxiae
n.ea, veni, pergamus ad doiuum, quia jam vespera optiraa conversatio, quantuin conferret monasleriis
est. Cui puella dixit: Ego hic maneo cum domiua et venerabilibtis locis, ita ut iroperator 354 audirei,
abbatissa. Dixilaubatissa puellae: Vade, domina, in et omnis senatus eara uimis araareut, atque glorifi-
 m VITA SANCT_fl EUPHRASLE , VIRGINIS. 630
carenl Deuro. Audiehant enim quod nec piscera gu- A . palatio nunqitam a te dividebalur. Horum ergo re-
Staret, nec viiuiin biherei; sed post (anta dona quse! cordationem habens, suhstantiam hanc bene dispone.
universis conferebal et gloriam, a vespera tisqtie adI Omnes consiitutos stib jugo servitutis mannmitte, et
vesperam jejnnium faciebal, aliquando sumens legu-- eis legiiima concede. Manda acloribus patris mei ut
nv n, aliquando olera. omne debitum diniiitant agricolis, quod a die pairis
CAP.XII. — Post paucos autem dies evocans ab- mei nsque ad hanc diem reddehant, ut sine sollici-
batissa mairem puellae,dixit ei secrete: Domina, ali- tudine mearum terrenaruin rerum consisteus Christo
quaiii rem volo libi diccre, non le conlurbet. Cuii sine quolibet servire valeam impedimento, cui ani-
respondit: Doinina mea, quod jubes dic. Dixitabba- iuam meam commendasse cognoscar. Orate pro an-
tissa : Vidi enim in soinnis Anligontim virum tuumi cilla vestra, tu et Augusia, nt mereatur Christo ser-
in magna gloria conslilnlum, et rogavit Dominumi vire, prout dignaturancillam suam.» Deinde signans
Jesiim Christum ot cgrediaris de corpore tuo, ei dei eiiisiolam , veredario dedil. Qui revertens , oblulit
caeterosis cum illo, et fruaris illa gloria,quam Anti- imperaiori relegendaiuepistolam.Quam solvens el re-
gontts meruit vir tutis. Audiens autem hcec, reversai legens in secreto cum Augusia, mtiltas lacrymas ambo
est in dorium suain tnatrona, ut religiosa femina; et: cffuderuiit, nimis orantes pro Euphraxia. Mane au-
non snlum non est turbata, sed laclilia magna gavi»ai B lem facto, convocans imperator omnem senatum et
esl. Orabat enim tit ab bumaiia vita discederei, et dei patreni puriter Euphraxiae sponsi, jussit coram epi-
caetero esset cum Christo, ei mox vocans filiaini slolam legere. lili vero audientes epistolam, oninea
stiam, dixit ad eam : Filia mea, sicut mihi diclum est sunt lacrymis repleli, ei velut ex uno ore dixerunt:
a domina mea abbatissa, vocavit me ChrUlus, et; Vere, doniine imperator, lilia est Antigoni et Eu-
appropinquaverunt dies obitus tnei. Ecce omnem[ phraxioe genus luum, et ex sanguine ejus esl haec
substantiam meam et patris tui dedi in manus tuas: puella. Vere rcligiosorum parenlum religiosa est
dispensa eam pie, ut ccelestempossis habcre haeredi- filia, sancte radicis sauctus est ramus; ct omnes
laiem. Audiens hcc Eupliraxia a matre sua, ccepit quiilem ex quadam concordia glorificaverunt Deura,
ingemiscere et Ilere, dicens : Vaemihi, quia peregrina et pro puella pariter oraverunt, et ncquaquain ulte-
sum et nrpbana. Dicil ei mater sua : Filia , habes riussenainr ille visus est inii:orlumis.
Christum pro paire ct sponso, ideo ncc peregrina es CAP.XIV. — Imperator ergo cuncta disponens pie,
nec orphana : hahes et dominam abbatissam pro ma- et res puellac bene distribuens, et ipse defunclus
tris officio. Vide, filia, feslina quod promisisli adim- est, el cuni suis palribu? sepultus est in ptce. Eu-
plere. Deura lime, et omnes sorores honura, ser- phraxia vcro inagnificabatur,eisecundiiin Deitracon-
vieus eis cum omni huniililate. Nunquain in corde G versabaiur, absiinens ultra rnensuram suam. Erat
luo cogiles : de sanguine regio snm; nec dicas : De- cnim annorum duodecim, etad certamina se furtiter
benl mihi servire. Pauper eslo in terra, ut in coelo exercebat. Et primum quidein a ve-pera usque ad
diteiis. Ecce omnia sub manibus luis habes. Posscs- vesperam coraedehat, deinde posl biduum, postea
siones et pecunias in monaslerium confer, pro paire posl triduum. Nulla alia prceter illam triclinia mun-
tuo et pro me, ut inveniamus misericordiani apud dabat et cubicula sororiini sternebat : aquam ad
Deum, el liberemur ab aelerno supplicio. Ilrc prae- 355 coquinam ipsa portabat. Haec aut.oi consue-
cipiens filiae suce, tertia die defuncia est, el se, elie- tudo erat in raonasterio ; si quando coniigerat ali-
runl eam inmonasierio in inonumento. qtiam sororera tentari a diabolo per somntim, mox
CAP.XIII.—Audiens imperalor quia moriua fuis- abbatissae pandebat. Hla vero cum lacrymis Deum
set Eupbraxia uxor Aniigoni, revorans senatorem postulabat ut diabolus ab ea recederei, jubebatqne
cui desponsaia fueral filia ejus, indicavit e>, dicens: ul lapides portarel, et substralum sub sago cinerem
Quia puella conversa est in monasterio. llle vero ro- super cilicium spargeret, et ita dormiret usque ad
gavit imperatorem ul per veredarios scriberet puellae, decimura diem. Una vero dierum ipsa a diabolo ten-
eique praeciperetut ad civitatem veniret, et nuplias taia est, et superposuit stratui suo ciuerem. Videns
celebraret. Suscipiens autero Euphraxia imperaloris "*• atilem abbatissa cinerem sub stratu Euphraxhe, risit
epistolam, manu propria epistolain aliam rescripsit, ei ait ad unatn sororem seniorem : Vere hcec puella
sic habentera : < Domine imperaior, suadesne an- tantari ccepit, et orans abbatissa , dixit: Deus, qui
cillce tuaeut respuam Christum, el homini corrupti- creasti eam secundum tuam voluniaiera, tu eain
bili et vermibus consumendo conjungar, qui hodie in tuo tiraore conforta. Et vocans eam abbatissa,
est, et cras non est ? Absit ab ancilla tua ut hanc ini- dixit ad eam : Quare non indicasti mihi (entalionem
quitatem faciara. Quapropter, imperator doraine, non diabolicam?lllaverocadensad pedes abbatiss:e,dixit:
ulterius vos vir ille fatiget, ego enim Christo con- Ignosce mihi, domina mea, quia confusa sum inli-
sensi, et impossibile est eum me negare; sed sup- care libi liauc causam. Dixit ad eam abbaiissa : Filia
plico potestati vestrae ut memoriam parentum meo- mea, ecce pugnare ccepisli; viriliter age, ut vincas et
rum habealis. Idcirco tolle omnem substantiam, et coroneris.
dispeusa pauperibus simulet orphanis, et da universa CAP.XV. — Post paucos vero dies deiiuo tenlata
ecclesiis. Novi enim quia recordaberis parentum est, et narravit afcui sorori, nomine Jttliae, q»a_
tueorum, maxime palris uiei. Audivi eaim quia in i-..ultu::i ; tg.bal Euphraxiam, quce etiam in certa-
 (;{ D.. ViilS t /t i-tUIil LliiKi. PRIJIUS. 652
miiiiiiis cain cxercebiil. l.ixitqiie ci .lula : Domiii. A canicm, lnijiisinodilenialioiieinei immisil,qtiod quas.
ltiea Enphraxiit, noii aliscondas hoc abbaiissrc; scd ille senattu-cui fueral desponsata, superveuionscttui
refer h"C, ut oret pro te. Omnes eniui tentamiir a auxilio inulto, abslraherei enn de monasierio, et ea
«fiabolo; sed speremus in Chrisli nomine, quia vin- sublata abirei. Quaecuni jaceret in cubili stio, violeu-
cimus eum. Ergo soror mea non moreris, sed indica ter proclamabat. Abbaiissa vero et aliaesororcs cx-
-ibbatiss_ecausam,etnoliconfundi.Audiensauiemhaec pergefactae,audierunt ejus violemiaevocem. Et exci-
Euphraxia, gratias egit Juliae, et dixit ad eam : Ad- lanteseara.dixerunl: Undeesl tibi hcecanxietas, filia?
juvet le Deus, somr, quia aedificastime, et raeam llla vero repente somnium reciiavit. Abbalissa vero
animam conforlasli. Vere ingredior, et causamdo- excilans sorores, stetit in oralione. Post completuin
rainaeabbatissaepronuntio. DixilqueJulia : Eliam sic vero ministerium usque ad horam lerliam, leuens
fac ut oret pro te, et adjiciat libi abstinentiam. Illa Codicem Euphraxia, slabat legens sedentibus, et
vero ingrediens, indicavitabbalissaecausam. Dixitque poslea slans ad horam tertiam in miuisterio. Posi
ei abbaiissa : Non pertimescas, filia, omne bellum completionemvero tertice, mox Euphraxia sororibus
diaboli, quo contra nos niliiur. Certa igitur forlitcr necessaria parabat, munditiam 356 'n triclinio fa-
immobili animo, et non prcevalebit adversum le. ciens, et lectos sternens, aquam implens, et ad co-
llultum eniro ab eo tentanda es : sed cerla, ut vincas, ** quinam porlans; ligna frangens, et legumina co-
ut victorias et iriumphum accipias a sponso tuo Chri- quens; farinam confermentans, et coquens panem in
sto, et quanium potes adjice abstinenliae luce. Qui clibano. Et dum haecomnia farerel, nec in nocturna
enim praecipue deceriat, praecipua dona percipiet. psalrnodia deerat, nec in terlia, nec in sexla, nec
Post aliquanlulumvero temporis spatiuminterrogavit in nona, nec in vespera. Nam postquam complevit
eam abbatissa, dicens: Post quot dies comedisti, filia? vesperlinas orationes, per se minisierium faciehat
Puella dixit: Post tres dies, dotnina mea. Dixit ei iuferendo. Cum qua etiam et laborabat Jttlia, salis
abbatissa : Adjice adhuc unum diem. llla vero jus- eniin diligebal Euphraxiam.
sionem ejus cum laetitia magna suscipiens, disces- CAP.XIX.— Denuosiquidemdiabolnsper somnum
sit. vehemenier eam tenlans, ci certamen immisit ma-
CAP.XVI.— Cumque facta esset annorum viginti, ximura. Quaernox anxietatis suce certamen abbatissae
aetale confortabatur et prcevalebat. Erat enim nimis confessa est. Pro qtia dum oraret abbatissa, dixit ei:
speciosa, lanquam vera matrona, et sanguine regio Filia iuea Euphraxia, tempus certaminisest. Vide ne
procreaia. Denuo autem leniata, indicavit abbatissae molliat diabolus mentem tuam, et perdas laborem
causam. Dixilqueei abbalissa: Noli timere, filia, Deus tuum. Adhuc enim parvo lempore dimicans tectim,
tecum est. Erat autem in atila monasteriiacervus la-' C dum fueril superaius a le, rursum effugiet. Dicebat-
pidum. Volens autem abbaiissa teutare Euphraxiam, quc ei simul Julia : Domina et soror mea, si inodo
etadMatrisprovocareobedientiam, dixitei: Veni, filia ei non repugnamus et vincimus, in scneclute quale
iuea, istos lapides transporta binc, el pone eos juxta bellum cum eo faciemus? Cui respondit Eupbraxia:
clibanum. Euphraxia vero mox accessit lapides trans- Vivit Dominus, soror Julia, qua si mihi praeceperit
portare : erant aulem et grandes lapides inter eos, abbaiissa, nun gustabo in tota septimana panes, do-
qtios duaesorores vix poierant agitare. Illa vero super nec eum Dominoadjuvante vincam. Cui Julia dixit.
bumeros suos arripiebat eos, nullo adjutorio opus Si lu boc potes implere inlerra, beata eris in ccelo.
habens. Erat autem juvenis et valde fortis, nec dixit In isto namque monasierio nulla potuit sine cibolo-
abbstissae: Adjuvet me alia soror. Necdixit: Grandes tam septimanam permanere, nisi domina no.lra ab-
sutit lapides, non praevaleo.Necdixit: Jejuna sum et balissa. Tunc ingressa Euphraxia, nuntiavit (enta-
dcficio, et opus hoc grande est; sed cum fiduciajus- lionem diaboli per somnum abbatissae,earaque roga-
sionem per obedientiamadimplevit. vit ut ei praeciperet quatenus lolam hebdomadam
CAP.XVII.— Alia vero die dixit abbatissa ad eam: sine cibo persisieret. Cui abbatissa dixil: Fac quid-
Non est justum ul lapides isti juxla furnum siut positi, quid tibi videris facile esse, filia mea. Deus qui
sed reporta eos in locum suum. Illa vero denuo con-1D creavit (e confirmet te, et conlradiabolum donet tibi
fidenter jussionemabbatissaesuaecomplevit.Hocergo victoriam. Coepitigitur Euphraxia toiam septimanain
opus viginti dies jussit eam facere, ut patientiamejus jejunare, ct neque psallendi officiumdereliquit, nec
comprobaret. Omnes itaque sorores videbant quod sororum ministerium, ita ut omneslolerantiam ipsius
fiebal, et puellae obedientiam admirabantur. Aiiae mirarenttir, et pulchriludinem simul et juvenlutem
quoquesorores deridebant, aliae acclamabant: Viri- aetalis. Dicebantautem qucedamde collegio earum:
liler age, Euphraxia.Triginta vero dies impleti sunt. Habemushodie annum, cuslodienles Euphraxiam,et
Denuo divini operis celebratione facta, die quadam sedentem eam non vidimus, neque per diem neque
pergente Euphraxia ul lapides porlaret, dixit ei ab- pcr noctera, nisi solum quando requiescebai in loco
balissa: Dimille, filia, hoc minislerium, et tolle fari- suo nocte. Nunquam enira sedit, vel quando etiam
nam et consperge, ct coque panes in furno, ut inve- panem comedit. Omnes ergo sorores diligebanl Eu-
niaris ad vesperum in ministerio sororum. Ilia vero phraxiam, quia se ita humiliier exercebat, et cum
cum magna la_titiaet gaudiojussa complevit. stttdio famulalurasororibus exhibebat, dum piaecipuo
CAP.XVIII. — Rursus diabolusinvenienseara va- utique de sanguine imperiali descenderet.Pro qua re
 r:> VITA S.-N-T/E EUPIIRASIiE , VIRGINIS. C3i
inie ie iiiinis pro ea orantes, rngabant Doniimirn ut A nus cjns, ct usquc ad ejus calcaneum traxit, ct per-
salvaretur. venil tisque ad libiam. Quaecum vidisset crudelissi-
CAP.XX. — Fuit auiem inter eas quacdam, no- mum vulnus valde, et sanguinem vehementer effu-
mine Germana, quam dicebant ex ancilla ortam. suin , projiciens securim angustiala et m lerram
Haec invidiamhabens adversus Euphraxiain, insur- 'proslrata est. Julia vero cucurrit, etclaraans, soro-
rexit adversus eam in coquina secrcle, el dixil ei: ribus nuntiavit quia Euphraxiaaccipiens securim, tle
Dic, Eupbraxia, ecce lu semel in seplimana comedis securi murlua est. Cumque ccncursu clatnor facius
secundtim regulam abbatissae, et nos hoc non possu- fuisset universarum, circumslabant eam paucaesimul
mus adimplere. Si coaclae fuerimus ab abbatissa, et flebant. Tuuc accedens abbatissa, aquam in faciem
quid ficiemus? Cui Euphraxia respondit : Domina ejus inisit(4); et consignanseam atquecompfeclens,
inea, domina nostra abbatissa dixit ut uiiaqtiaeque ait ei: Filia mea Eupbraxia, cur angtisliata es ? Re-
sicnt poterit decertel. Non enim sine necessitale crca te, et loquere sororibus. Illa vero respiciente,
mihi bocjuguni imposuil. Dixitei Germana : Impo- abbatissa dixit: DomineJesu Christe, sana ancillara
Strix el omni calliditale plena, quis nesciat quia sub luam, quoniam propter le iniilla patitur. Et cum
ingenio hoc agis, nt post pausationem abbatisscc lu ligasset pedem ejus de panno cilicino, levavit eam :
ei succedas? Credo in Christo, qtiia le nunquam di- B et dans ei manum, ducebat eam ad monasterium.
gnabiiur atl abhaiissce venire loctim. Audiens hacc Illa vero respiciens ligna projecta, dixit sororibus :
Euphraxia, prostravit se ad pedes ejus, et dixit ad Vivil Dominusmeus, nisi collegero ligna.et septima-
eain : Ignosce inihi, ilomina mna, et ora pro me. nam meain complevero (5), non ascendani. Ctti Julia
Ctg-ioseeiis autem ablialissa quod fuerat faclum, dixit: Noli, domina soror, non vales; dimitle. ego
Gertnanamcoram omnihus vocavil, dixitque ci: An- colligam ea, lu ascende, requiesce propier dolorem.
cilla iieqiiam, ct a Deo exiranca, quid tibi nocuit Illa vcro non acquicvit, sed complens manus suas
Eopliraxia, quia feslinasti siudium ejns obruinpere? lignis, sic asccndit. Cui tamen,diabolus non pepercit.
Alienaes a sororum concilio, indigna cs a ministerio, Namcumascendis.et superiores gradus scal.c, caicans
et collrgio sororum extranca. Cui mulluni supplica- summilatem tunicae. suce, super ipsum lignum ruit
bat Euphraxia, quatentis illi vcniam Iargiretur; ct quod portabai, et fixum est lignum in aspecttt ejus,
non eaiuflexit, donoc implercntur dies triginla. Tri- ita ut sorores crederent quia lignum cjtis ocultim pe-
gesimo vero die videns Euphraxia quia nil rogando netrasset. Tunc exclamans Julia, ait ad eam : Do-
proficeret, assumens secum Jiiliam et seniores femi- mina mea, tibi dixi quia non potes requiescere, el
nas monasterii, deposcebat ut rogarent abbatissam, non me audisti.Cui dixit Euphraxia : Caule sublrahe
qualenus ei reconciliarelur. Quo faclo, evocavit C a me lignum, ocnlus incus sanus cst. Traxit ergo ab
eam abbaiissa coram omnibus, dixitqite ci : Nonne ea lignum, et sanguinis facta est effusio vehemens.
dijudicasti in corde tuo ut studium puellaehujus ab- Abbatissa vero dcferens oleum, et facta oraiioue, sup-
seinderes, nec cogitasti q»ia dum esset inalrona, et posuit ei manum; rursumque dixit ad eam : Vade ad
ex iiuperiali genere consiiluta, iiumiliavit sen.etip- stralum luum, requiesce, et ego dominabus sororibus
sam, et proptcr Deum servivit libi ? Omnibus ergo minisicrium iuiiin injungo. Eupbraxia vero dixit :
rog.intibtispro Germana placata est. Vivit Dominus ineus, quia non requiesco, donec of-
CAP.XXI. — Tttnc diabolus contra Eupliraxiam ficium meum coraplevero. Mulluni enim rogibatur
cerlamina non cessavit committere. Niinis enim fu- a sororibus ut requiesceret propter plagas quas habe-
n-bat conira eam, et ciio perduci volebat ad (inem. bat, et passa non est; sed sic ulcerata , ex utraque
Una quidem dierum, cum ad hauriendam aqttam plnga sanguine procurrenle, stabat minislerium fa-
descendisselad puleum, arripiebat eain diabolus cum ciens sororibus, et neqtie in opere Dei deerat, nec in
lagena, et dejecit eam deorsum in puleum, iia tit; alio ministerid.
nausearel Euphraxia, et perveniret caput ejus ad[ CAP.XXHI. —Rursus itaque alia vice, cum ascen-
fundum. Elevaia vero de aqua, et tenens funem si- deret cum Julia in solarium tertium (6), arripiens
*"
tulae, ita clamavit de puteo; Christe, adjuva me. QuaiDeam diabolus, praecipitavit eam deorsum. Et cum
voce facta, cognitum esl quia Eupbraxia corruisset in, cxclamasset Julia, concurrentes sorores,crediderunt
puieum, et concurren.es sorores cum abbatissai se Euphraxiam morluam invenire. Quae surgens,
abslraxerunt eam de puleo. Qua. surgens exinde, et[ occurrit cis. Quam suscipientes, introduxeruui eant
semelipsam consignans, subrisit et ail: Vivit Chri- ad abbatissam; interrogavitque eam si in aliquo fuis-
slus nieus, quia non me vincis, diabole, neque cedo, set lcesa. Cui Euphraxia respondit: Vivit Dominus,
tibi. Usque nunc quidem unam lagenam ponabami domina mea, quia nec quomodo cecidi novi, nec
cum aqua in coquinam; ab hodie 357 vero dua- c,uomodo surrexi. Audiens abbatissa quia de lanla
bus lagenis aquam portabo. Et ita fecil. altitudine corruens nibil osset loesa,glorificavitDeum,
CAP.XXII. — Videns itaque diabolus quia eam ini dicens : Vade, (ilia ad opus luum, ei erit Do.miiius
puteo necare non valuit, rursum alta vice cum des- tecum.
ccndisset ligna incidere. cumque jam pauca incidis- CAP.XXIV. — Rursus ergo inimicus vulens eam
sct, estitit diabolus observans eam. Et dum levasset occidere, sic adoriebalur. Cum Euphraxia ollam fer-
securim ut lignum incideret, colligavit diabolus ma- vei-lem teneret, in quas olus coquebat, ut effondcret
C3S DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 656
coclionem olerum in vasculo, ablatis pedibus a dia- A J eum in terram. Infantulus aqteni mox exsurgens,
bolo, retrorsura cadens, ollae illius coclionem in fa- cucurrit ad januam, quaerens mairem suam. Currens
ciem suam fudii. Et dum omncs sorores in hoc fa- aulem ostiaria, nunliavit ahbatissaequod factuiu est.
cto expavescereni, exsiliens Euphraxia, snbrisit, et Quae cutn vocasset mairem infanlis, dicit ei : Dic
ait ad eas : Ut quid turhatce estis? Abbalissa vero milii, inquii, soror, tentare nos venisti? Rcspondil
videns quia non fuisset Iaesa, respexil in ollam, et autem materinfantis.dicens : Per Dominumnostrum
vidit quia quod rcmanserat esset fervens. Et conver- Jesum Christum, domina mea, quia neque amhula-
sa dixit Euphraxia: Vere, domina mea , quia velut vil, neque lociilusest hic infans usque in praesenlem
aqua fiigida venit in faciem roeam. Admirataest vero horam. Sed cum suscepissct eum haccdoraina soror,
abbatissa, et iniuens in eam dixit: Filia, Deus (c mox loculus est. llla vero projiciens eum in terram,
custodiat, et tibi sine intermissione tolerare in suo sleiit obstupefacta; infantulus vero sorgens, venit ad
timore concedat. El ingressa abbalissa oratorium, me ancillam luain. Dicil ei abbalissa : Ecce ergo ba-
convocavit priores seniures(7), dixitque eis : Nostis bes eum sanum, tolle euro, e: vade in pace. Quae
quia Euphraxia promeruit gratiam Dei? Cognovislis assumens filium suiim, pergtbat, glorifi-ans Deuitt.
enira quia nec praecipilalaconlristata est, neqite ni- CAP.XXVII.— Rtirsum ergo abbatis;a dixitad se-
mietaie fervoris exusla est. At illae dixcruni : Vere B] niores sorores: Quid vobisde __uphraxiavideiur ? Cui
ancilla Dei esl Euphraxia,elcuram ejus habelDorai- respondentes, dixerunt: Vere ancilla Dei est. Voca-
nus ; nam in hujusmodi tenialionibus liberata est a vitque eam.etdixit ei : Filia mea Eitphtaxia, volo
Domino. ut huic patieuli (8), qme in monasterio est, per
CAP.XXV.—Otnnis itaque civitas alque provincia inanus tuas cibura offeras, si non times eam. Ctti
consuetudinem habebat ut infantes inale habemes in Eupliraxia respondil: Non linit.o, domina mea, quid-
illud deducerenl tnonasterium , ad ancillas D i niira- quid mihi praccipis.Sumens ergo Euphraxia quiddam
cula facientes, et suscipiebat eosabbatissa, et ingre- vasruluin, misit in illud legitmen et fragmen panis,
diebantur in oratorium , et supplicabant pro eis et obtulil ei. llla vero repente dentibus stridens, ct
Duminum, ct mox ab omni languore sanabantur valde fremens, fecit impetum supeream : et appre-
infantes, et recipiebant eos matres proprie sanos, hendens illud vasculum , volebat confringere. Eu-
proficisccntes aique glorificantes Deuin. Erat autem phraxia vero apprehendens manum ejus, dixit : Vi-
quaedani iu monasicrio mulier energiimena, ab in- vit Dotninus Deus, si te posuero in terram, lollo vir-
fanlia nbligata in monasierio, quaieiuis salvaretur, gam dominae abbatissae,et sic le flagellabo, ul nun-
quce hahebai spiritum iinmunduiti d enioneiii, ligalis quam praesuroas hoc agere. Videns autem quia prcc-
manibus, et spumam laciens, et dentibus suis stri- (C valuissei patienti, quievit. Poslquam autem cessavit,
dens, muliumque clamans, ita nt oranes audienles ccepit Euphraxia blandiri, et dicere : Sede, soror,
eam, timore concidereitt. Et cuin frcquenler abba- comede et bibe, et noli turbari. Illaque sedit, conie-
tissa cura senioribus sororibus pro salule 358 eJ,ls dit, et bibit, et requievit. Ab illa hora jani iili cibus
orasset, nihil pronieruit: quapropier nec valebant cum virga dabatur. Oinnes auteni sorores videnle.
se ad eam jungere, ut ci vel cibum offerrent. Erat quod leceral Eupbraxia, orabampro ea ad Dominum.
autera ligaium quuddam vasculura in fune, et ipso Cum vero ccepi»set moveri ei indignari, dicebanl
vasculo legumina vel panes mittebani, el appende- ad eam sorores : Quiesce soror, et noli malignari ;
balur ipsum vas-tiluin, el sic ei de longe porrigeba- nam si venerit domina Euphraxia, flagellabil te; et
tur, et ita vescebaiur. Freqoenter autem abjiciens repente quiescebat.
ipsum vasculum, cum virga jaculabatur iu faciem CAP.XXVIII. — Rursum auteni Germana invidia
offerenlis sibi cibum. mordebalur, ei cor ejus urebalur, dicebatqne sorori-
CAP.XXVI. — Unavero dierum factum est ut in- bos : Nisi fuisset Euphraxia, non inveniebatur alit
traret ostiaria, etdiceret abbatissae: Domina mea, quae eibumei offerret? lollam cibos, et egi>rrainistro.
mulier quaedaminfanlulum adduxil, et stans foris ad Suraens ergo cibos ejus, accessit ad patientem , et
januam, deflet. Est aulera infanlulus quasi annorum Ddicilei
] : Accipe cibos, soror.el comede. llla vero
circiter octo, paralyiicus, surdus et mulus. Videns conlinuo exsiliens iu eam, vestes ejus conscidit; et
aulem abbatissa, spiritu sibi revelante, quia gratiani conlerens eam, projecii in terram; et irruens super
promerttisset a Dominocontra dcemonesEuphraxia, illam,ccepit manducare carnes ejus.Clamore aulem
dixil ostiariae : Voca mihi Eupbraxiam. Quce cum faclo,et ntilla praesumenieei appropinquare,currens
venisset anle abbatissam, dixit ei : Vade, suscipe Julia ad coquinam, dixit Euphraxiae: Festina, do-
infantem a matre sua, et defer huc. Illa vero egressa, iniua, quia Germana a patiente dilacerata est. Currens
et videns infanlulura paralyticuni et trementem, aulem Euphraxia, tenens manus patientis et gullur,
miserala esl super eiim; el ingemiscensdolenler, si- eripuit ab ea Germanara cruentatam et dilaceratam.
gnavit infantem, et dixit ei : Qui tc creavit, ipse te Cui dixil Euphraxia : Bene fecisti, quia sic contri-
sanet, fili. Et sumens eum, pergebat ad abbalissam. visti sororera ? Illa vero siabat spuraam faciens, et
Infans vero diun portarettir ab Ettphraxia sanatus dentibus stridens. Dixit ei Eupliraxia : Ah Itac hora
est, elclamavit malri suae. Videns atilem Euphraxia si maligna fueris erga sorores, non tibi cedo, neque
quia infantulus ccepissel loqui, perterrila projecit misereor; sed virgamdorainaemeaeabbatissaelollam,
 637 VITA SANCT_E EUPHRASLE . VIRGINIS. 6_S
et cum ea te sine misericordia flageltabo. Illa vero A < nus Jesus Cbristus. Daeraondixit: Non possum exire
aedens, repente ctssavit. ahea, quid me persequeris? ubi habeo proficisci?
CAP.XXIX.—Mane autem tacto, conipleto sacro Euphraxia dixit: In lenebras exteriores, in ignem
oflicio, ei egrediemibus eis aboratorio, visitans Eu- aeterninn, in inlinita tormenta, parata tibi et patri
phraxia patientem, iuvenit eam disruptam vestem tuo Satanae, et facientibus voluntalem ejus. Omnes
suam in terram projecisse , et sedentem super eam, itaque sorores stabant respicientes in eam, et non
et colligentem stercus, et comedentem. At Euphraxia praesumebant propius appropinquare. Euphraxia
ut vidit, flevit, et qttae facta ftterant abbatissacnun- verodure certabal cum daenioneresistente. Et respi-
tiavit. Convenientes vero sorores, invenerunt eam ciens in ccelutn, dixit: DomineJesu Cbrisle, noli itie
nudam, et colligentem plilegma , et comedenlem. in hac hora confundi, ulnon viucat me bic daenion
Dixit autem abbalissa ut darelur ei alia tunica, ut immundus. Etcontinuo daemon spun_ans,et stridore
vesiiretur. Sumens itaqne Euphraxia tunicam, et facto, clamans voce magna, egressus est a muliere,
parapsidem cum legumine, et fragmen panis, obtulit el ab ea hora sanata est. Cucurrerunt autent sorores,
ei, et dixit: Accipe, soror, et v. sli 359 le>et gusta, glorificantes in hoc Deum, magnus enim timor obli-
qnaresic le deturpas? Quaesumens, comedit etbibit. nuerat oinncs. Euphraxia vero tulit mulierem, et
El induens eam, minisiravit ei. Euphraxia vero a B abluit eam aqua, et indttit eara vesiimenlo, et duxit
lacrymis non cessavit, usque ad vesperam pro ea ad abbatissam :qtice una cum suroribus introduxerunt
gemens. Quo cum pervenisset, mox supplicabat Do- eam in ntoiiasterium, et gloriam dederunt Deo pro
mino cum la.rymis, ut itla patiens sanarettir. Diluculo faclo miraciilo.
vero abbatissa vocans Euphraxiam, dixit ei : Cur CAP.XXX. — Ab illa vero hora humiliavit se am-
me celasti, preces offerens Deo pro bac patiente? Si plius Eupbraxia, el sine soinno tota nocie persiste-
manifestasses mihi, et ego siue dubio venirem. Cui bat: omnein vero hebdomadara jejunabat, tit con-
Etiphraxia dixit: Ignosce raihi,domina,vidi eam tur- sueverat, sine defeciu faciens cunctis sororibus
piter positara et inlirmam, etdolui super eam. Abha- rainisteritini, et ctiin omni studio aiqtie lcetitia in
tissa vero dixit: Habeo tibi aliquid confiteri, et vide mansuetudine atque humilitate degebat. Uua vero
ne Saianas (enlet te, ct elatio tibi generetur. Ecce dierum abbatissa vidit visionem, et conlurbala esl
tibi Christus potestatem circa eos dedit, ul ejicias vehemenier. Rogare auiem cceperunt cam omnes
eos. Audiens hcec Euphraxia, misit cinerem super sorores, supplicantes et dicemes : Confiiere nobis,
caput suum; et prosiernens semelipsam in lerram, domina ahbalissa, cur sic ingemiscis, el nostras ani-
clamavit dicens : Quae suni ego infelix et inimunda, mas simul affiigis. Et dixit: Non me cogatis usque
ut daemonem lantuni expellam , quem oranies per C ' in crastinum. Dixerunt ei seniores sorores : Crede,
tantum tempus non pntuistis expellere? Dicil ci doraina, quod si non annuniiaveris nobis, tribulaiio-
abbatissa : Filia mea, le stistincbai hoc tempus, co- nem magnam animabus noslris ingeris. Abbatissa
piosa est tua merces in ccelo. Ingressa autern Eu- dixit: Ego quidem quod fulurum est, usqtie in diem
phraxiamonasieriiim.projecitsemetipsamanteallare, craslinttm dicere non volebam ; sed quia cogitis me,
supplicans Deo, ut precibus ejus sanaretur, et de nunc audite : Euphraxia nos deserit, cras cnini hac
excelso darelur auxilium. Et surgens a pavimento vita privabiiur; nulla vero indicel ei ne contri
orans, rursum ibil ad patientem, jussione abbalissae, stetur. His itaque dictis, magntis ejulatus per mul-
et omnes sorores sequebantur eam, ut mirarentur tas horas factus est. Una aulem sororunt cura co-
quae facienda erant. At quam accedens, ait : Sanet gnovisset, currens ad furniim, invenit Euphraxiam
te Dominus meus Jesus Cliristus, qui te creavit. Et panes coquentem, cui Julia aderat secundum con-
mox signum crucis fecil in fronte ejus. Mox autem suetudinem. Dixit ergo illa soror quce venerat :
clamavit coram omnibus : Oh! quomodo ab ista im- Cognosce, domina Euphraxia, quia intus magnus
postrice et fallace exeo, habilans in ea plurimos luctus est apud abbatissam propter te, et apud soro-
annos, et nullus me expellere potuit, et hccc immun- res. Audientes antem haecJulia et Euphraxia, stupe-
da atque luxuriosa conatur persequi me? Cui Eu- JD factaesunl, et diutius steterunt. Post haec autem Ju-
phraxia dixit: Non ego te persequor, sed Chrisius lia dixit: Putasne auditu audivit abbatissa, quia ex
oimiiumDeus. Dixil ei daemon-.Non exeo, immunda, niissione illitts qui aliquando sponsus fuerat tuus,
non euim accepisii poteslalem ejiciendi me. Eu- jussit imperator te adduci e. monasterio, et propler-
phraxia dixit: Ego immunda sum, et omni maligni- ea lamentantur? Cui Euphraxia respondit : Vivit
tate plena , ut tu quoque lestaris; verumtamen, Dominusmeus 360 ''esus Christus, quia si omnia
jubente Domino, egredere ab ea. Nam si sumo bacu- fundamenta ferrae raoveanlur, non mihi persuadere
lura abbaiissae, flagellabo le. Cceterum resistente praevalebunt, ul Cbristum Dominum meiim derelin-
dcemone,et exire nolenle, sumens Eupbraxia abba- quam. Verumtamen domina raea Julia. dum coquun-
lissae baculum, iii_.itei : Exi, aul certe torqueo te. tur panes, vade, vide fleius istos, vidc quid conti-
Respondii ei: Quomodo ab ea egredi potero, cum ab gerii, ne aniina mea perturbeiur. Illa vero pergens,
earecedere non possiin? Mox igitur Euphraxia ccepit et stans foris ante januas, audivil somnium abbaiis-
ca.derc. Et cura tertio percussisset, dixit : Egredere sam boc modo referentein : Vidi, inquil, quasi duus
a figraento Dei, spiiitus immuude. Increpet te Domi- ctijusdam scheinalis viros huc advenientes, qui quae-
659 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 6.0
rebant Euphraxiam tollere, dixerunique mihi : Diri- ,K cal le abbaiissa. Illa vero egressa est, plorans atqtte
ge eam, opus habet. Rnrsum ergo et alii venientes, conlurbata : et ingressa, astitit abbaiissae, deflens
dixerunt mihi : Assumens lecum Euphraxiam, deduc atque moerens, et gemitibus nimis afflicta. Abbalissa
eam ante Dominum. Quam mox assumens, properavi vero respiciens eam, dixit : Quid habes, filia, quia
euni eis. El cum venissemus ad quamdam portam, sicingemiscis? Eupbraxia dixit : Plango me, domina
cujus gloriam enarrare non valeo, sponte nohis aper- mea.quia scivistimemoriluram.et nonindicasti mihi,
ta est. Et ingresscesumus, el vidimusibi inenarrabile ut plangerem peccata mea, dum sim ab omnibus
palatiura ccele.te, in quo et solium nuptiale non ma-i peccatis coinquinata. His diclis, se prostravit in pa-
nu factum. Ego quidem inlerius appropinquare non vimentiim, et tenuit pedes abbatissac, per quam om-
polui. Euphraxiam vero assumentes, obtulerunt Do- ne consilium ejus alacriter esl perduclum. Clamavit-
mino : et procidens, osculata est pedes ejus imma- qtie Euphraxia et di.it: Miserere mei, domina, et
culatos. Vidi ibi dena millia angelorum, ac muliitu- deprecare Dominum, ut milii concedat vel unum an-
dincm sanclorum inmimerabilem ; et onines stabant num, quia sine pceniieniia sum , et nescio quee me
respicienles ; et vidi, et ecce mater Dominiassumens tenebrae cooperiant. Dixit ei abbatissa : Vivit Domi-
Eupbraxiam, adduxit eam ad thalamuni nuplialem, nus, quia ccclesti .enatu dignam te fecit rex tuiis
in qtto decoris coronam parabat, et audivi vocem ad ]B Chrisius. Et ccepit omnibus recilare, quibus bonis
Euphraxiam dicentcm : Ecce merces ttia. Nunc ita- habet frui Euphraxia. Et rogabat eam, ut pro ipsa
que perge, post decem dies veniens, fruere his in Domiuura supplicarei, quatcnus ejus paniceps esse
sceculis inlinitis. Et ideo quia hodie nona dies est, mereretur. Orabatenim ut citm ea conversarelur in
ex quo visionera vidi, cras morietur Euphraxia. Christo ; et ipsis donis quibus ipsa eral fruitura, et
CAP.XXXI. Audiens haec Julia recitantem sec.rete ipsa fruerelur
abbatissam, tundens pectus suum et faciem, amare CAP.XXXIL — Euphraxia vero jacens ad pedes
defiens venit ad clibanum; et ciini vidisset cam abbatissae, coepiltenere frigus et rigorem ; post pau-
flenlem Euphraxia, dixit nd illam : Conjuro te per lulum vero vehemens eam febris invasit. Abbatissa
Filium Dei, soror Julia, indica mihi quid audisti, et vero sororibus ait : Sumile eam, el ingrediamnr in
quare plangis. Dixil ei Jnlia : Plango, domina mea, oratorium, quia jam appropinquat hora ejus. Posue-
quia bodie separabimur a le; sicut enim audivi a runt ergo eam in oratorium , et observabant cam
domina mea abbaiissa, cras ex hoc corpore exhala- usque ad vesperam. Vespere autem facto, cum hora
bis. Quod dum Euphraxia audisset, angusiiata est, stimendi cibum jam advcnissct, prcecepit 361 e's
et ptisillanirois facta, cecidit. Sedebat autem juxta abbaiissa ut egrederentur, soluinmodo Juliam secum
eam Julia flens. Cui Etiphra.ia dixit: Soror, da mihi C retinens, ne aliqua bora relinquerent Euphraxiam ; et
inanum luam, et leva me, et duc me ubi ligna sunt clausis januis, usque mane fuerunt ctint ca. Julia vero
posita, etibi me pone ; cl lollc panes de clibaito, et rogabat Enphraxiani, dicens : Dominami soror, non
porta in monastcrium. Fecit Julia bane,et abbaiissae obliviscaris mei: memento quod inseparabiliter tibi
non indicavit. Cum ergo jacerel Euphraxia in pavi- conjuncta sum semper super lerram; supplica Deo
niento clamavit : Cnr, Doroine, aboniinatns es me pro me, ut mc non separel a le. Memento quia ego
peregrinam et orphanam? Cur despexi-li me? Ecce libi providi bona certamina. Deprecare Dominum, ut
tempus quando debebam cum diabolo pugnare, et meabsolvat ab hacsarcina carnis,ut merear tecum
anima mea a me expetitur. Misericors eslo in me abire cum fiducia. Manevero faclo, abbalissa videns
ancilla tua, DomineJesu Christe, dimitte vcl unum quia in novissima respiralione esset Eupbraxia ut
annum, quatenus defleam peccata mea, quia sine morerelur, mandavit sororibus per Juliam, dicens:
pcenitcntia sum, et ab omni pcenitentia nudata. Non Veniie, filiaemeae, valefaciie ei, quia jam defecit. Qui-
est in me opus salutis : nam nemo in infer.noconfite- bus venientibus, valedixeruntei, fientes, dicentesque :
bitur libi. Non est pcenitenlia in sepulcro, non pos- Mementonostri, domina soior Euphraxia, nomen be-
sum post mortem lacrymis praevalere ; non enim qui nedictum a Deo, qui tedilexit. Posi omnia aulem ve-
in inferno sunt laudabunl le, Domine, sed viventes D nii illa qucediu passa a dcemone fuerat, et per eara
laudabunt nomen sanctum luum. Dona miiii vel ad- salva facla cst: et lugens sicut et omnes, osculabaliir
huc tinum annum, ut pceiiiteniiam agam, quia deso- manus ejus, dicens : Istaemanus quantum mihi indi-
lata sura sicut ficus sine adjutorio. Cum ergo defle- gnse et peccatrici minislraverunt! per Deum, e! per
rel, audiens queedamsororum, indicavit abbatissa. at- islas manus daemonium expulsum es a me. F.t ctmi
que sororibus, qnia Euphraxia prostrata in reposito- Euphraxia respondere non posset, dixit ei abbatbsa :
rio lignorum, ita clamaret. Dixilque Julia : Vere, Filia mea, non misereris vel hujussororis ? Quare non
domina, audivit quia moritur; proplerea lamentalur. loqueris ei, quaepropter lc ita tribulatur? Euphraxia
Dixit ergo abbatissa sororibus: Quis annuntiavii ei, vero respondil ad eam : Quare rae luges, dotnina so-
et aniniam ejus afflixit ? Quis indicavit ei, et cor ejus ror?Diniitte me requiescere, qoia deiicio; verum-
altrivit? Nonne vos rogavi, ne dicerelis ei, donec lamen tu benedic Deum, et ip.e le conservabit. Et
ejus hora veniret? Cur hoc fecistis el afflixistis ani- dixil: Ora pro me, quia magnum certamen est in
inam ejus? Ite, et adducite eam raihi. Illaevero per- anima mea in hac hora. Cuenergoorasset abbatissa, et
gentes, dixerunt ei : Veni, domina Euphraxia, vo- omnes respondisseut Amen, reddidit animam. Eraji
641 VITA SANCT_€ EUPHRASI_£, VIRGINIS. 6«
auiem rr.p.orumtriginta : sepelierunique eam in lu-^• ergo unam sororum, nomine Theogeniam, qucc eis
mulo, ubi ei genitrix ejus Euphraxia requiescebat; praeessel. Quam evocan. abbatissa ad se, dixit ad
et glorilicaverunt Deum, quia promeruissent babere eam : Ecce testimonium bmium quod sorores om-
sororein apud Deum. nes de le dederunt, et posuerunt le ad principattim
et traditionis divinaulegis et consequen-
CAP.XXXlll. — Julia vero magislra ejus, tribus tia praesulatum
nosira. Conjuro te per intemeralam Trinitalem
dicbus flens, ab ejus lutnulo non recessit; hcecenisn et
consubstanlialem, ne istius mundi quceras divilias
docuerat eam litteras et psalterium et multum eam
aul possessionem, neque occupes sorores ad terreuas
diligebat, cum ejus esset discipula, atque ex genere solliciludines: sed magis ut coiileinnen.es tempo-
imperaloris. Quarta vero die lata facta Julia, acces- ralia bona, perpetua meieantur accipere. Et rursura
sit ad abbalissam, et dixit ei : Domina mea, ora pro
sororibus dixit : Quomodo perfecte noslis vilam et
me, quia vocavit me Christus, inlercedente pro me
conversationem Euphraxiae, estote imitantes eam, ut
beata Euphraxia. Et bcecdicens, osculaia esl cunclas
efficiamini. Et cum dixissent oinnes
sorores. Quinta autem die post obituin Euphraxiae, participes ejus
valedicens eis, inlravit oratorium ; et clau-
defuncia esi et magistra ejus Julia, ei sepulla est in Amcn,
dens januas, praccepit ut usque ad diluculum nulla
sepulcro ubi posita erat beata Ettphraxia. n illarum iniraret, Mane aulem facto ingressae, invene-
CAI*.XXXIV.— Post triginla vero dies evocans runt eain obdormisse in Doiuino; et hymnum dicen-
abhatissa monasterii priores , dixil ad eas : Filice tes Doniino, rcposuerunt cam in sepulcro ubi beata
nie_e, eligiie vohis maircm, et conslituite in locum Euphraxia condita erat. Ab ilia aulem die nequa-
incuin, quae vobis praeesse possil. Ulaevero respon- qii.mi in illo lumulo alia sepelierunt corpora.
dcrunt: Doniina, pro qua causa hoc dicis denuntia CAP.XXXV.—Mulia vero signa et sanitates fie-
nohis; nunquam enim famulabus luis hoc dixisti. banl in memorato sepulcro, et expulsi dcemonescla-
Dixit eis abbatissa : Vocavitme Dominus. Supplica- niabant : Quia post morlem praevaletcontra nos Eu-
viteniin pro me domina Euphraxia, et multum labo - phraxia, et persequilur nos? Haec cst.revera Vita
ravit in suis precibus, qualenus ego ccelestem tlia- Euphraxice mainna., quae ccelesli senatui inleresse
lannim promererer. Nara et Julia per sanclam Eu- proraeruit. Festiuemus igilur el nos, tam fratres
phraxiam particeps ejus efTeclaesl, et ingressa est quatn sorores, hujusmodi conversalionera habere, et
in illud palatium non tnanufactum; el ego festino seclari bumilitatem, obedienliam, laborem, inansue-
digna fieri, et cum eis locum haberc. Audienies so- tudineni, longaniraitatem, ut et nos ita angelorura
rores de Euphraxia et Julia, quia in maxima essel conversationem mereamur, ct cum gautlio magno
gltiria, gaudehant, et orabanl pariler, ut et ipsac Q ( fruamur Salvatore Dominonoslro Jesu Christo. Cui
mcrcrentur ad illum ihalamum accedere. Elegerunt est bonor et gloria in sceculasccculcrum. Ameu.
ROSWEYDI NOTATIO.
362 (l) Euphrasim.} Marlyrologium Romanum, bus, ubi hcecGraececiiat : A_y._r) S.axovo;rS>r.opu-
•15Marlii : < In Thebaide deposilio sanclae Eupiira- O-IM, "T7...7-xufia fjtouti; TOV OIXOV <rou,OT_oOSuvaaa.
sirc virginis. > Usuardus de eadeni hac die. Menolo- _o5_napuy.titui' ouSsyip Svvurui T-ff_-S_Kupop.ihiai,
gium Gnecorum 25 Julii: Eodem die sanctae Eu- iuv [xr]avvruirirui n">Xptaru. Aiyti at/ni TOy.opaaiov,
praxiae, filiaeAnligoni cujusdam senatorii ordinis, ct liov STTIV 0 Xpiaro; ; 'll SiaxovGj_7r_S._5_v auTijTOV S.ar-
Eupraxiaesub Tbeodosio imp. ctijus erat consangui- iroT.xovyupavirnpu, r.ai arpufilau _\syE_ Tii StaxovM,
nea : nioriuo auteni Antigono, niater Eupraxia Theo- A~).rfir7>; xxyu TWXpiariTiavvrxa7op,ut,v.uiOUXST. -.__(_-
dosio illam commendavit, qui senatorio cuidam viro j^o^tai(XST« rri; '/.xipiu;ptou'xai-nuliv muara.au r) Eu-
despotidit. llla vero discedens cura matre in Thebai- Ttpa\i'A,xui /a6ou_-a rwi Ovyuripuiuvrri;, Kupiarriatv
dem /Egypli profecta, ad monasleriunt ingrcssa in ti; TOV S-O-TtOT.xov •yupuv.rripwxai ir.rtivuaa ru; ytipat
quo erant virgines centum et quatuor, parem ange- «CiTJif ti; TOV ou^a.ovi.61..- (i_T«x_auOptou, 'bj-
KtijOts
lis vitam ducenles, aemulalaearura virtiilein, a mo- crouX/sto-TE, <rotpt\r]ati itepi TOU TraiStou,OTI<rs-7.0-
naslerio ipso discedere passa non est: erat autciti Onatv,YIAaoi Ttu.piQsro iuvrm- t Diaconissavero ad
luuc virgo sexdecim aunos naia. Mater vero illinc puellam: Abi, inquit, domiiiil tuam, quia non pntes
discedens, Orieutis monasleria obeuudo, possessio- hic permaiicre; neque enim in hoc cuiquam licet
nes mtiltas et beneficia indigeutibus conlulil. Post comiiiorari, nisi cum t.lirislo coujtingaiur. Puella
baeccam in morbum incidisset, reversa est ad man- autem : ubi cst, inquit, Christus? At illa oslendil ei
siotieniin qua filiam rcliquerat; cumque omnes fa- Domini imaginem. Cui puella conversa : Vere, in-
cultates suas fiiiaecomniisisset,requievil in-Domino. quit, ego cum Christo conjungor, neque ainplius
Eupraxia vero cum bona omnia pauperibus et eccle- " cuiii heia iuea discedain. Et rurstim cousurgens Eu-
siis Dei dislribuisset, inonasticac vitae exerciialio- phraxia, filiamque suam apprehcndens, domiuica.
nein egregie amplexa, lanium in virlute prolecit, et imagini ipsam admovii, manibusque sublaiis in coe-
necessitaies corporis subjugavit, ut per quadragima luiu magna voce clamavit: Domiue Jesu Christe,
quinque dies immobilis steterit, intentis ad ccelum puolla tibi erit curce, quando te concupivit, seque
maiiibus. Itaque propter excelleutera virtutem beata ipsam dicavit tibi. > Qu« Datnascenus conipendio
Eupraxia miraculorum graliam accepii, qua multos excerpsit ex Actis Graecis Eupraxia., quae in hac
a variis languoribus ltberavii, et ipsa bealuui finem Vita Latina fusiushabes natrata cap. 8 et9.
assecula, ad Dominumtranslata est. > Claruit lemporilius Theodosii itnp., uli palcl cx
Euphrasia. res gesias habent omnes editiones, ex- ipsa Vita et Menologio.
cepla priuia Viiaiinu Patnnn , ex quibus elras. Cu- Alia ab isia cst Euphrasia Nicomediensis, quae
tii.-eSurius rauiaio stylo descripsil lom. II. Ego vele- mira aric elusit procaciam lascivienlis juveuis, de
rciit siyluin reiinui, ex voto mulloruin vivuruui qua Nicephorus lib, vn, cap. 13. Menaea Euphia-'
doftoruin. Joannes Oamascenuscx ejus Actis, ut le- siam Nicouiedteusein inartyrem lempure Maxiini.ui
giiiuie scriptis, petit auctoritaiem oral. 5 de imagini- iinp. habeut 19 Januarii.
 .645 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 6.4
(2) Sanctuariis.] Ila, opinor, vocat aepvelu, mo- A runt apttd varios scriplores hebdomadarii seu septi-
nasteiia. Sic cap. 5 : i Quae etiam illic vacans in manarii. Vide Onomasiicon.
'!sancluariis. > An {6) Solarium tertium. J Ergo plura ei-ant in una
(3) Archtlria.] iii.e'ligil cellulas? In Viia sancli dnmosolaria, id est lalmlata. Alias soturium, idesl
Anlonii cap. 53, habes archisterium, de inleriure et suprema coniignatio soli exposita , iiiium lanliiin
priuiaria Antoniicella. erai.
(i) Aquam in fuciemejus misil. \ Affusa aqtia fri- (7) Priores senirres.] Mox, cap. 27 ei 30 senioresso--
gida exanimaii ad se redibant. IJnde proveibium, rores. Sccpe occurrunt senioreslatn iuter viros quain
Aquamaspergere, id est, aiiimos addere. M.«xin Vita iuter mulieres, in his Vilis.
Euphrosyncc, cap. 15 : « Jaciavit in faciein ejus (i.) Patienti. ] id est, energumenm. Clarum ex
aquam. cap. 25.
(5) El septimanam meam complevero.] Inde occur-

.UNUAI.il i.

VITA SANCT.E EUPHROSYN^,.,,

VIRGINIS.

AUCTORE INCERTO.

CAPUT PRIMUM. — 363 Fuit virin Alexandria no- B ] vitatem, et de sapientia ejus et de doclrina, et quia
mine Paphnutius (2), honorabilis omnihus, el custo- erat pulchra nimis, el coinposila vttltu et animo.
diens mandata Dei. liic accepit conjugem dignam ge- Mulios aulemexcilavitad accipiendum eam fiiiis sttis,
neris sui, et ipsam honesiis moribus plenam , sed et tuuUis decertantibus cum patre ejus, pervenire ad
sterilis non pariebat. Vir auiem ejus niniis fluctuans, finem non poterant, sed tamen ipse dicebat: Do-
eo quod non haberet cui omnes facullates dimitterel, mini voluntas iiat. Uiius autem exsuperans omnes in
ut post obitum suum bene el congrue suam substan- honore et divitiis, accersivii pairein illius, et posln-
tiam gubernaret, indigentibus non cessabat mini- labat ab eo ut daret flliam ejus lifo suo in matrimo-
slrare nocte et die, ecclesiisque adhaerens, jejuniis nio, et concessit.
et orationihus orans et petens a Deo dari sibi fllium. CAP.IV. — Post multum vero tcmporis accipiens
Similiier et uxor ejns doloribus afliciebatur maxime, eam Paphnutius , cum esset annorum ociodecim ,
videns virum suuin flucluaniem nitnium, mullam et abiil ra monasterium cum ea, in quo consueverat,
ipsa etiam pecuniam erogans pauperihus et in oraio- mullamque iierum pecuniam largitus est ad necessa-
toriis, poscens adimplere desiderium suum. Simililer ria fralrum. Dixitque abbati : Fiuclum orationum
autem et vir ejus circuiens quaerebat invenire ali- tuarum adduxi libi, ut ores pro ea; quia jam ad
qiieitt hominem dignum Deo, qui posset precibus suis C I nuptias eam tradere volo. Jussit aulem abbas eain
effectum desiderii ejus perficere. Etita perambulavit introiltici in xenodochia monasterii, locuttisqiie est
in mouasterio, in quo ejusdem monasterii patrera cum ea, et benedicens exliorialus est eam de casti-
roagnum dicebant apud Deum. Illicque ingressus, el tale, et huroilitate, et patieulia timoris Domini : fa-
niultam pecuniam offerens, multara eliam fiduciam ciens ibi tres dics, aurem ponebat quotidie ad psal-
ab abbate et univerMsfratribus consecutus est. mos, et videus singulorum conversationem et spiri-
CAP.II. — Post mullum vero temporis indicavit luale proposilum, roirabatur enrum vitam, diceus :
abbati causam desiderii sui: qui compaliens illi, po- Beati sunt viri isti, qui el in hoc saecuto similes an-
slulavit a Dominodari illi fruclum ventris; et ambo- gelis, et post haec-vilam celemam consequiintur. Et
runi oraliones exaudiens Deus, largiiur ttnicam Ji- coepii cor ejus esse solliciium in zelo limoris Dei
liam. Videns autem Paphnuiitis abbatis conversatio- CAP.V. — Post tres antein dies dixit Paphnutius
nem, nunqtiam a monasterio recedebat. Unde et ad abbalem : Veni, Pater, ul salutet le antill.. tua,
coirjiigeni suam inlrodnxit, ut bcnedicereltir ab ab- ct ora pro ea, quia an bnlare voluinus in tivilaiem.
bate et a Iratribus. Tollens aulein infantulum a lacte, Cura autem veuisset abbas, projecit sc puella ad pe-
et facta annorum seplem bapiizaia est, imposuerunl- des ejus, dicens : Obsecro te, Paler, ora pro me, ut
que illi nomen Euphrosynam. Gaudebant auiem su-. D lucretur Deus animaui nieam. Exiendensque manum
per illam paretilcs ejus, quia erat accepta Deo, et suam beuedixil eam, dicens: Deus, qui cognoscis
pulchra facie. honiiuem aiitequam nascaiur, 364 lu hujus ancillae
CAP.III. — Facta autem annorum duodecim, ma- tuae curam babere digneris, ul mereatur pir.ionem
ler ejus migravil de hoc saeculo. Remansit autem et consortiura habere in regno ccelorum. Et com-
pater ejtts, erudiens eara lilteris et lectionibus, cae- inendantcs seni, abierunt iu civitateiu : pater vero
leraque hujus nittndi sapientia. Puella vero taniam illius si aliqttando inveiiiebal monachuin, liilnc ad-
excipiens disciplinam, ila ut roiraretur pater illitis ducebat ad douiiun suam, rogans ul oraret pro ea.
prudentiam. Opinio autem ejus peragravit loiam ci- Una aulem die anniversaria, quando urdinalus est
fii_ VITA SANCT/E EUPHROSYN_£ V.RGINIS. C«
abbas mona.lerii, de quo supra diximus, misit abbas . . meo inobediens esse patri meo, et quid faciam nesclo.
unum e fralribus ad Paphnutittm, ut invilaret eum Toiam cnim noctein absque somno transivi, postu-
ad sotemnilatetii abbaiis : qui abiens in domum ejus, lans Deuinut ostenderel anima. me.r m.sericordinin
requisivit euin. Pueri autem dixeruut ei : Processit. suam; et roane lacto, placuit tnilii miitere in eecie-
CAP.VI. — Auiliens vero Euphrosyna, ei advo- siam, et adducere iinuin frilreni, ut aiidirem ab ipso
cans illura fralrero, ccepit eum inierrogare : Dic verbiiro s-lutis, et quid facere debeam. Poslulo au-
mihi pro cliaiilate, dotnine mi frater, qunnli fralres tem le, Paler, pro mercede aniniae tnae, scio quia a
eslis in mouaslerio. At ille dixit: Trecenli quinqua- Deo inissus cs, doce me quae Dei sunt. Dicii ei se-
ginla duo. Dixil ei puella : Qui voluerit venire illic nior : Dominus dicit : Si quis non alirenuntiaverit
ad conversionem, suscipit illum abbas vester? Re- pairem, el matrem, et fratres, et fil os, insuper et
spondit ei: Etiam cum mulio gaudio suscipil illum, propriam aniniam, non poiesl meus esse discipulus
maxiine propter vocem Domini, qui dixit: Qui venit (Lucw xiv). Ego libi plus dicere nescio. Tainen si
ad me, non ejiciam foras (Joan. vi). Dicit ei Eu- pntes ferie tcntamenta carnis, relinque omnia, et
phrosyna : Omnes in ecclesia vesira psallitis, et fuge facultatcs patris lui, quat roultos iiivenitinl hae-
aequaliier jejunaiis? Dicit ei nionaclms ille : Com- retles. Ecce ptochia (5), hicrocomia (i), xenodochia,
muniler quiitem psallinius, j^junia vero untisquL-que B monasteria, vidua., pupilli, pere„'iioi, inlirmi, ca-
quomodo vult, aui quantuin valet, ut non fi-.tcon- piivi, ubi voluerit et placuerit patri tno, relinquet;
liiinax voluntalis conversatio, sed proprii arbitrii et tu sola, ne pertlas anirnam tuam. Dicit ei puella :
spontanea vuluntate. Orouem ergo perscruiaus Conlidc iu Dcum ei oratiouibus tuis, quia labo-
iiionachoruni cotiversationem , dixil ad mona- raru haben pro ai.ima mea, Deo auxiliame. Dicit
chuin : Volebani abire, el pervenire ad hujusmodi ei senex : Talia desideria a Jirmitale non decidan-
ineuarrabilem viiam ; sed limeo inobediens esse pa- tur; tnodo enim est lemptis poeiiiienlia.. Dicit ei Eu-
Iri meo, quia pro vana et caduca hujus sacculisub- phrosyua : Et ideo te fatigavi, ut impleas desideriuin
slautia cupit me traderc viro. Dicit ei monachus: nieum ; et lacta oratiotie benedicas me, ei ahscidas
Soror, non permiilas ut polluat liomo corpus luum, comatn capitis inei. Et exsurgens senior, facia ora-
et tradas lalein pulcliritudinem pali opprobrium, sed tione absciiiit coiiiain capitis ejus, induilque eam lu-
dcsponsa le Chri-to, qtii tibi polesi pro ipsis omnibus nicam schematis (3), et orans pro ea dixit; Deus qui
IraiiScuntibusdare regnuin coelorum, et consorliu.ii liberavit omnes sauctos suos, ipse cusiudiat te ab
angelorum. Occulte auiem exiens, vade ad monasis- omni malo. Et haecdicens senex, discessii ab ea, et
rium, mutato liahitit sceculari indue vestem mona- ambulab.it in via sua gaudens.
cliilem, ut possis evadere. Quce cum heec auiii-set, C 665 dp- VIII. — Euphrosyna vero cogitans in
placuil illi, el di.it atl eum : 11 quis m. habel lon- seraeiipsa dixit: Si ambulavero in inonasterio itiel-
dere? Nolebat a laico londeri, qui non servat fldem. larum, patcr mcus requirens inveniel me, et violen-
Dicil ei monachus ille : Ecce pater luus veniet me- ter trahet meinde propter sponsum meuin. Proimle
cum ad monasterium, et faciet ibi tres dies vel qua- pergam ad iiionasterium virorom, ubi nullus suspiciet
tuor. Tu aulem adtluc ununi de monacliis, et quo- ine esse. Et h_ccdicens projecil vestem muliebrcra,
modo voles, occuriet libi cum magno gaudiu. induitque se virilem, et sero facto exivit de domo
CAP.VII. — Ilaecet his similia iio dicente ad Eu- sua, accipiens secum quingcntos solidos, el abscondit
phrosyiiatn, venit Paphiiulius, et videns monachum, se in aliquo loco per totam noctem. Mane auicm fa-
interrogavit cum , riicens : Quid ad nos fastidium cto, veuit pater cjus in civitatein; volente auiem
sumpsisli, domine? Ei dixit ad eum : Anniversaria Deo, siaiim in ecclesia ambulavii. Euphrosyna igiiur
ilies est monasterii, misit me abbas ut venias ei ac- pervenit ad monasterium illtttl, ubi et pater ejus erat
cipias beucdic-ioneni.Gavisus osl autein Paphnulius, notissimus, et nuntiavit per ostiariuin abbati, dtcens :
ingressusque curo eo in naviculani, abicrunt in mo- Eunuchus quidam de palatio veniens, ante ostium
nasieriuin. Cum autem esset ibi, inittens Euphrosyna siat, cupiens Ioqui lecuni. Egresso autem abbate,
unutn fainulum Jldelissimutn,dixit: Vade in mona- D projccii se Euphrosyna in terra, et lacta oratione
sicrium Theodosii, ingressusque ecclesiam, inona- sederunt. Dicit ei senex : Quid est quud huc venisti,
chum quein ibi inveneris addue tecum. Miser.cortlia fili? Dicitei Euphrosyna : Ego quidem de palalio fui
anieni Dei eccc quidam mnnachus veniebat de mo- eunucltus, ei desideriuni liahui seniper conversatio-
naslerio, vendens qtia: secum habebat. El videns eum nein monachorum, et civitas nostra uunc valde habet
puer, rogavit euin ut veniret ad Euphrosyuam. Qui huc studium conversationis.Notuin auiem factum est
cum venissel, videns eum puella, surgens salutavit inilii de bona veslra conversatione, el cupio habilare
eum, diccns : Ora pro me, Paler; et orans benedixit vohiscum. Habeo enira el possessiones nmltas, et si
eam, et sedit. Dixit autem Eupbrosyna : Domine mi, dominus dederit requiem, adduco eas liuc. liicit ei
ego babeo paireni Chris ianinu et servum Dei, pos- senex : liene venisli, lili : ecce nionasteriuin; si pla-
sessoretn substauiia. niitiis; habtiilque uxnretn qtice cet, habita nohiscum. Et dicit ei senex ille : Quodest
nie geiiuii, qu_ejam Iransivit de liac vita. Vult autem nonieii tuura? Dicii ei: Smaragdus. Dicil ei abhas :
paier tueus pro oniiiibnsrebus suis Iradere me sae- Juvenis es, non potes solus sedere, opns e-t tibi ba-
culo huic iniquo, ei ego nolo inqttiiiari in eo, sed ti- bere magistrum, ut discas regulam el conversalio/.
 0.7 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. m
neni monachorutn. Qui dixit abbati: Sicut jubes,, A laboranlium requies, gemenlium portus eral. Tsrra,
domine roi, sic facio. El protulit quingentos solidos terra, nec celes sanguinem meum, donec videam
in manu abbatis, dicens : Accipe interim istos, et quid Euphrosynae filiae meae contigerit. Haec et his
si videro quia possim sufferre hic, venienl et illa similia Paphnulio prosequenle, elevaverunt omnes
reliqua. Vocavit abbas Unum fratrem, nomine Aga- qui adcrant voces, et flebant, ita ut oranis civitas la-
pilum, virum sancium, et impassibilem , tradidit in raentaretur eam.
manus ejus Smaragdum , dicens: Amodo hic erit li- C_IP.X. — Non sufferensautem Paphnutius, nec
lius tuus et discipulus; lalem eum consigna, ut ex- inveniens consolationem , perrexit ad memoratuui
superet magislrtim. Et flexis genibus, lacla oralione, senem, de quo supra diximus, ac procidens ad pedcs
consignavit eum. Et respondenlibus omnibus Amen, ejus, dixit : Peto ne cesses 366 orare, ut invenia-
suscepil euin Agapitus in cellam suam. Et quia hahe- tur labor oralionum tuarum; nescio enim quitl acci-
bat vultura decorum Smaragdus, dum venicbat in derit filiaemeae. Audiens autem vencrabilis senex,
ecclesiam ad deprecandum Deum, raullos diabolus contristatus est valde, et jussil ad se oinnes fratres
incitabat adversus decorem viillus illius per raalas venire, et dixit eis : Osleudile charitalcm, fratres;
cogitaliones, ita ut omnes molesti cssent abbati, qui postulemus a Domiuo ut dignetur nobis ostendere
tsdem pulchritudinem introduxisset in munasterium. 8 quid faclum sil de filia amici nostri Paphnuiii. Et
Abbas aulem haec audiens, vocavit Smaragduro, et jejunantes omnes, et oranles, et tola hebdoroadani-
dixit ei : Pnlchra est facias, fili, infirmis frairibus; hil eis revelatum est de Euphrosyna, sicut sulebat,
volo autera ut sedeas solus in cella tua, et ibi psal- quando aliunde rogabant Deum. Oratio enim Euphro-
las, et ibi manduces, non tatnen egressurum te inde syuceerat ad Deum die noctuque, ne niauifestain eatn
alicubi. Et prx-cepit Agapilo ut pranpararet cellam faceret in vila sua Deus. Ctnn autem nec seni neque
solitariam, et in ca degerel Smaragdus. Fecit autem alicui fratri revelatum esset, coepit consolart euin
Agapiius omnia qoac sibi a Palre monaslerii fuerant abbas : Noli deficere, flli, a disciplina Doraini, quia
imperala, et introduxit Smaragdum in cellam soli- quera diligit Dominus corripit (Prov.m). Et hoc
tariain , et eral ibi oraiionibus varans, jejuniisque et scias, quia sine volunlale Dei unus pisser non cadet
vigiliis nocte ac die operam dabat, scrviens Domino in terra (Lucm xu), quanlo magis filia tua? Absque
in simpliciiate cordis, ita ut miraretur prccdictusfra- iiiilu illius uihil provenit. Scio enim quia bonam
ter, qui eum susceperat, et omnibus fratribus relulit parlem sibi elegil, propterea de ea nihil nobis reve-
ejus constaniiam, et onines collaudabaiit Deum, qui latura est. Scio enim, qu. d absit, si in malis operibus
in infirinilate talia operatur. incidisset, nunquam Deus despexerat lantum laborem.
CAP.IX. — Paphnulius autem pater illius , cum C fralruro. Habeo Jiduciamin Domino, quia in hac vita
reversus essel domi, festinus ingressus est cubiculum, ostendat eam libi Deus. Audiens haec Paphnutius,
in quo fllia ejus manere solila erai, ct non inventa, recepit consolalionem, gratias agens Dco, et orans
tristis rooerensque effectus coepit perquirere anxius quotidie, bonis operibus et eleeiuosynis intentus
servos et ancillas quid de Euphrosyna actum esset. erat.
Pueris autem dicentibus : Quia nocte vidimus eam, CAP.XI. — Post aliquantos vero dies visitabalnio-
niane autem non comparuit. Et putavimus quod pater nasterium, commendans se in orationibos fratrum.
illius infatttuli qtii eain desponsaverat. venerit et tu- Una auteui die veniens ad abbalem, projecit se ad
lerit eam. Lt misit servos suos ad domum illius, et pedes ejus, dicens : Ora pro me, Pater, quia non
non invenerunt eam. Atidieits sponsus illius et pater possum suITerredolorem de fllia mea, sed niagis ac
ejus, contristati sunt valde, et venicntcs ad Paphnu- magis de die in diem renovatur et crescii vnlnus
lium, invenerunt eumvehementcr afflictum,jace.ntem meum, et tribulatur anima mea. Videns autem eum
in terra, et dixerunt ei: Forsitan aliquis seduxit eam, senex nimis afflictum, dicit ei : Vis colloquium lia-
et fugil cum illa. Stalimque servi illius cum equis bere cum uno fratre spirituali, qui veuit de palatio
per loiam Alexandriam missi sunt. Erant autem Theodosii? ignorans quod ipsa esset filia ejus. Dixit
ibi ef naves, inlrantesque in eas requirebant per vim. D ei Paphnutius : Volo. Et vocavit abbas Agapitum,
Et scrulanies monasteria puellarum, eremos, et spe- dixitque ei : Tolle Paphiiuliuin et introduc eum in
luncas, per domos amicorum et vicinorum; et non cellatn Smaragdi. Et introduxit eura in cellam Sma-
reperia, lanquatn morluam lugebanl cam, socer nu- ragdi, nibil ei antea innolescens. Cura autem vidisset
rum, sponsus sponsam flebat; pater filiam lugens, subito patrem suum, cognoscens eum, tola lacrymis
dicebat : Heu! beu! filia dulcissima! beu me! oculo- replela est. Paphnutius aulem sperabat esse cum-
rum meorum consolatio mea! Quis meam invasit fa- punctionem; non enim cognovit eam, quia species
cullatem? quis meam possessiouem sparsit? quis vi- vultus emarcuit prae nimia abstinentia, vigiliis et la-
neam nieam siccavil? quis meam lucernam exstinxit?-- crymis. De cuculla autem operuit faciem suara, ne
quis spem meam fraudavit? quis pulcbritudineui filiae aliquo modo agnosceret eam. Facta autem oratione
ineaeviolavit? quis putas lupus agnam meain dissipa- sederunl. Coepit aulem ei loqui de futuri regni bea-
vil? qualis locus talem vulluin letigii? qualis pelagus tiludine et gloria sempiterna, quomodo per humili-
eapiivaiu ducit illani imperialem faciera?llla gene- latcin et castitatem, atque sanctaiu conversationem,
ro-ilatis couslitutio, illa maiorum consolatrix, illa per eleemosynam et cbaritalem, ad eam quis possit
GlO VTTASANCTyEEUPHROSYN/EVIRGINIS. 680
perttngere. Et de contemptu saeculi, nec diligendos __ { meis promittebas filiaromeam? Ecce nou solum illatu
esse filios plus quam Deum, qui omniuin exstitit la- non videbo, sed tu, in quo consolaiionein niodicara
ctor. Apostolicam quoque scripluram interpretans, hahebam, derelinques nos. Heu melquis jam cou-
quoniodo tribulatio paiientiam operaiur, pattentia solabiiur senectutem meam ? Ad quem ibo, quis niei
probaiionem (Rom. v). Videns vero patrem suum in adjuior erit? Duplex nialitm quud lugeo : triginta et
gravi mcerore,compatiebatur illi. octo anui sunt quod perdidi filiam meara, nihil mihi
CAP.XII. — Sed limens ne agnosceretur, et impe- de ea revelattim est, quod die nocleque orabam, nec
dimeiituniei faceret, volens autem eum consolari, similem illius inveni, tletinet me incomparabilis do-
dixit ei : Credemihi quod non despiciet te Deus. Et lor. Quid spereui amodo? ubi consolationem inve-
si in perdilionein aniraa esset liliaetuae, manifestaret niam? jam descendam lugens in infernum. Videns
eam libi Deus, ut nec illa a diabolo retenta inferret autem eum Smaragdus vehementer plorantem, et
tibi et sibi luctum perpetuum. Sed credo in Deum, nullam consolationemaccipientem,ait ad eum : Quid
quia bonum consiliuinelegil sibi, sicut jam dixi, se- turburis et temetipsum iniei licis? Nunquid invalida
cundum vocem Evangelii, qua dicilur : Qui diligit est maiius Domini, aul quidquam est Deo diflicite?
patrera aut matrem super me, non est me dignus Jam pouefinem iristiiiae.Recordarequomodopalriar-
(Malth. x); et, Si quis non abrenuntiaverit omnibus ]B chceJacob manifestaverit Deus Joseph, quem quasi
quacpossidet, non potesl raeus esse discipulus (Lucm raortuum lugebat (Gen. XLVI).Sed obsecro le ut per
xiv). Poiens est autem Deus, et in hoc saeculo ma- tres dies me non deseras neque derelinquas. Ilaesi-
nifestare eam tibi. Sine jam, sine; quid temetipsum tansauiera Paphnuiius intra semetipsurapertriduum,
interficis contrislando? Sed age gratias, Deo nihil dicens : Forsitan ei Deus revelaverit de me. Tertio
desperans. Nam Agapitus magister ineus, multoties autem die dixit ad Smaragdum : Exspectavi sicut
nimis tristis dicebat mihi: Quia venil quidatu nomine rogasli, domine mi frater, et non discessi alicubi
Paphnutius operibus bonis intentus, qui filiam suam per tres conlinuos dies.
lanquam mortuam iuget, nesciens quid ei acciderit, CAP.XIV. — Cognoscensautem Smaragdus, qui et
et nimia lamenlatione affligitur : maxirae quia unica Euphrosyna, quia instabat dies doruiilionis ejus,
erat illi, etcum lacrymis projecil sead pedes abbatis, vocavil Paphnutium, et dixit ad eum : Quia omnipj-
ut per ejus orationes et otnuiura fratrum Deus paie- tens Dens bene disposuit ineam raiseriam, et aditn-
faceret. Ita et tu roga Deum propter eam, et ego, plevit desiderium meum, quod ad finem usque virili <
quamvis Indignus et malorummeorum conscius, sae- ter certaudo perduxi, non mea virtute, sed ejus
pius deprecatus Dominum, ut dignetur dare tibi suf- adjulorio, qui nie custodivit ab insidiis iniiaici:
ferenliam et longanimitatem, et quod expedit adim- IC peracio cursu superest mibi corona justitice. Nolo
pleat tara de te quam de lilia tua. Propter hoc et autem le jam esse sollicitumpro filialua Euphrosyna,
frequenter le videre velui, et colloqui tecum, ut ali- ego enim sum illa misera, el tu es pater meus. Ecco
quam consolalionem per me humilem forsitan inve- jam vidisti, et satisfactum esl tibi, sed nemo hoc
nires.Utaulem non agnoscerelurpermultacolloquia, sciat, et non permiltas ab alio corpus nieum nudari
dixit ad Papbnutium : Vale, domine mi. Et dum re- et lavari, sed a temetipso hoc facias. Et quia prorofsi
cedere vellet Paphnutius, anima illius compatiebaltir abbati nabere mullas possessiones, el si poluissem
illi, facies ejus pallebat, et replebatur lacrymis. Prae sustinere el perdurare in loco isto, adducerem eas
niroio autem jejunio et diuiurna inedia sanguinem hic. imple ergo quod promisi, quia venerabilis est
vomebat. Multum igitur confortatus Papbtiulius in locus iste, et ora pro me. Ilcecdicens tradidit spiri-
admoitittone ejus, discessit ab ea. Et veniens ad tum Kalendis Januarii.
abbatem, dixit: _£dificalaest anima mea de illo fra- CAP. XV. — Dum audisset talia verba Paplrau-
tre, et ita sum Iccluseffeclusin gratia Dei ex conso- tius, ct vidissel quia obdormivit, commota sunt
latione ejus, tanquara invenisserafiliammeam. Com- viscera ejus, ceciditque in terram, et faciusest velut
mendans se in orationibus abbatis et omnium fra- mortuus. Accurrens autem Agapitus, videns quoque
truin, reversus esi in domum suam, magnificansD quia defunctus esset Smaragdus, et Paphnutium
Deum. jacentem in terra semivivum,jaclavil in faciem ejus
CAP.XUI. — Complens autera Smaragdus in cella aquam (6), el elevavit eum dicens : Quid habes,
solitaria trigiuta et octo annos, incidit in infirmitaie, domine mi Paphnuii? AitaulemPaphnutius : Dimiite
qua et wortuus est. Quadara 367 vero die secun- me ut hicmoriar, vidi enim rairahilia hodie. Surgens
duiu consuetudinem venit Paphnutius invisere mo- aulera irruil in faciem ejus, mtiltitudinein lacryma-
uasteriutii, et post orationemet salutationem fratrum rum infundens, clamabal dicens : (leu ine ! filia mea
dixit seui: Si jubes, Pater, mitte me Smaragdum dulcissima, quare ante non manifestasli mihi ul ego
videre, quia valde desiderat eum anima mea. Voca- quoque lecura. morerer spontanea voluntale? Vae
toque Agapito praecepitei ducere Paphnutium ad vi- inilii! quomodu latuisti? quomodoperiransisti insi-
sitandum Smaragdura.Introiens Paphnulius in cellam dias adversariorum, et nequitias spiriwai s tenebra-
ubi aegerjacebat, ccepit eura osculari lacrymans. et rum vitac hujus, et inlroisti in vitaiu aeternatn?
diceus : Ileu me! ubi sunt promissiones tuae, ubi CAP.XVI.— HaecAgapitusaudiens, etcognoscens
verba dulcia, quod mihi futuram videndam oculis taiu mirabilem causani, stupefactus est, et currens
P-VTROL.LXXJJI. 21
 «51 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 6.2
nontiavit omnia abbati. Veniensatitera abbas eecidit, A Deum, gralias agentesei cujus sunt oiniiia qua. buca
super eam, et ejulans dicebat: Euphrosyna sponsa sunt. Muliuniqiieconfortatie( aedificati,sepelierunt
Chrlsti, et filia sancioium, ne obliviscarisconservo- eam in inonumenio patrum. Pater vero ejus omnia
rum tnorum et hujus monasterii, sed ora pro nobis qucehabuit, in ecclesia et xenodochioet monasterio
ad DontinumJesum Chrislum, ut faciat nos viriliter offerens,conversusest in eodem monasterio, ei plu-
certando pervenire ad porlum salutis, et portionem rimam partem substanliae suae ibidem ufferens in
babere seeum el cum sanctis suis. Et jussit ut con- eadem cella ibidemdemoratus est, in eodeui psiatbio
gregarenltir omnes fratres, ut cum honore debito (7) dormiens in quo Eupbrosyna.
sanciura oorpus illius sepultura. traderetur. Dum Vixiiaulem Paphnutius in sancio proposilo annos
anlem cmgregali adessent, et vidissent tam stupen- decem, et emigravit ad Dominum: juxta filiamsuam
dtim miraculum gloriticabant Deum, qui eiiara in sepelierunt eum glorificansDeum abbas cum omni
femineosexu fragili tanta miracula operaiur. Quidain 368 congregalione, Dies aulem niigralionis eorum
autem fraler unum habens oculum, osculatus est ad Dominumcelebratur in eodera monaslerio usquc
vultum ejus cum lacrymis, staiimque ut eam leligit, in prccsenlemdiem, glorilicaules Deum Palrera, el
ocultis ei restituius est. Et videnies omnes fratres Filium, et Spirituni sanctum, cui est honor et gloria
qul aderant boo quod facium est benedixcrunt JJ in saeculaseeculorum.Aineo.
ROSWEVDINOTATIO.
(1) Euphrosynce.]MarlyrologiumRomanum, 1 Ja- (3) Ptochia.] Mira bic variorum librorum leciio.
nuarii: i Alexanririaedepositio sanclac Eupbrosyna. Pleracque editiones habent tapetia, ineplissime. In
virginis, quae in monasterio virtute abstinenliaeet nianuscripto Audomarensi erat lopchia. lndubie p
miri.culis claruit. i MenologiumGraecorum,25 Se- transponendum legendumque plochia, itruyjiu, iil
ptembris : « Natalissancia: matris nostraeEtiphrosy- est pauperumdomus. Solent nibinde Latini a"nctores
na?, beali Paphnutii iEgyplii flliaB.» Menaa, 25 Se- Graecis vocabulis uti, cuin Latina versio commoda
ptembris versibns iambis Vitam breviter expriniunt. nonocciirrit.
Galesiuius, noiat. ad Marlyrol., ait hanc eliain (4) Hierocomia.]lta Ms. Bertinianus.Priiua ediiio,
ab aliisdictam Euphrasiam, ejusque iiieiilioneniesse ierocomia,qtiod onuin ex scriptinne ierucomia.lutei-
aptul Daiiiasctnuiiiin exlremo tertio libro de Imagi- ligo hierucomia,ubi curantur, qui sacro morbo, hpn
nibus. Recte qtiidemEuphrasimseu Euphraximapud v.aw, laborant.
Damascenum menlio, sed nnn Eupltrosynm,qua. ab (5) Tunicam schematis.]_xi.f»a Graecismonachi
illa diversa est. Diesautctn natalis lui luasimoccur- habitus. VideOuomasticon.
rit 15 Marlii. Vide hic paulo ante in Euphrasia. (6) Jactamt in faciemejus aquam.j Jia oli/nexani-
EuplirosyttaeVilamhabes per Metapbrasiemapud matis frigida affpitclisoliia. Sttpr.t, Vita Euphrasiae,
Lipoioaiiuin, tomo VI, et Surium, tom. i.Hatcquam cap. 22 i aquam in faciein ejus inijit. >
damus hacienus inlcr Vitas Patruin fuii circumlata. (7) In eodempsiathio.]Ms. Bertitiianus: tn eudem
Comparavittiusenn cum veieribtisediiionibuset Ms. - phitiata. Ediij, in eodemilralu. ltecta le.ciio psia-
(2) Paphnutius.] MenologiumGrcccoruin,25 Se- ( ihium, id est tuailula, ut jam saepe dicium. Vide
ptemb. i Eodem die coinmcinoraiiobeati Papbnulii, Onuiuasticon.
patris Eupbrosytiae.»In Menaeiseodeindie de eodem.

OCTOBRIS
XXIX.

VITA

SANCT-E MARI/E
MERETRICIS«»,
NEPTIS ABRAH^. EREMIT^ .
AUCTORE SANCTO EPHR^EtM ARCHIDIACONO,
INTERPRETE ANONYMO.
Hosc est pars Vita tancti Abrahce, quce habetur supra, col. 281.

CAFDT PRIHDH. — Volo autem, dilectissimi, una- D tibus orbatam noii amicique patris ejos vidissent,
nimilati vestrae eliain aliud admirandum negotium, patruo ejus sine mora prodticunt. Cumque eatu
quod in senectute sua vir bealus gessit, enarrare. senior cernerel, in cellasua exleriori jubet inclutli.
Est eniui sapientibus ac spiritalibus viris plenum Erat atitem in medio ulritisqne cellulaefenesira per-
aedifica.ionis,nec non humilitalis atqne compunciio- modica, per quam docebat eam psalterium aiiagque
nis exemplum. Res vero gesla hujuscemodiest: scripturas, et cum eo 369 '" laudibus Dominiv>gi-
CAP. II. — Habuit vir beatus Abraham carnis labat, el psalmos nibilominus concinebat, atque in
prupinquilaie germanum : quo defuncto, unica filia omni abstinenlia aemularisuuui patruum niiebaiur.
ejus annoruin septem rclinquitur. Quam cum paren- Alacriter qooque in arrepto instituto prefleiens,
655 VITASANCT.E MARLE MERETRICIS. 05*
universas virtutes animi feslinabat implere. Vir,Aautinquam fovearo memelipsam pracipiteinl Ubi
namque sfractissimus incessanter pro ea cum lacry- est magisterium saticlissimi patrui mei? Ubi raonita
uiis Dominum deprecabatur, ne mens ejus cura ler- collegceejus Epliraem?qui me docebanl in tnea vir-
renorum actuuni itnplicaretur, eo quod ejus paler ginitate perdnrare, exhorlanles ut inipollutain ani-
moriens infmitas pecuniasei reliquisset: quas i.iortuo mam iiumorlali sponso servarem. Sponsus etenim
germano, et tilia ejus ad se confugiente, coiifestim luus, dicebant, satictus et zelans est. lleu uie I quid
famulus Christi di.tribui jussit egenis atqtie orpha- agam ? Non audeo jan: ccelum aspicere, cum apud
nis. Haecquoque palruum suum precabaiur quoiiilie, Deura et honiines rae mortuaraessecoguoscam. Jam
ut pro se Doininumoraret, qtiatenus a cogitationibus eiiiin ad fenestram illam propinquare non atidebo.
pessirais et diversorum laqueorum diaboli eriperetur Quomodoegopeccatrix et plenairamundiliaesordibus
insidiis. Conslanter igiiur insliliiti sui regulam obti- rursuiu cum sauclo patruo meo loqui tentabo ? Quod
nebal. Exsultabal autem patruus ejus, quod sic eam et si ausa fuero, nonne ignis ex fenestra exsiliet,
proinptam sine ulla hcesitaiioBein cunclis viriuiibus qui IIIecunfestim exuret? Meliusesl ergo mihi abire
cerneret promoveri, in lacrymis scilicet, in huinili- in aliam palriam, ubi nullus est qui me possit agno-
tate, in modestia, in quiete; et quod his suhlimius sccre, eo quod semel jam moriua sim, nec ullra
est, ergs Deum eximia charilale. Viginti siquidem _. mihi spes salutis relicta sit. Consurgens auiem,
annis cuui eo in abslinentia degens, velut agna pudi- protinus perrexit iu aliam civilatem, atquo in sta-
cissima atque incontaminaia columba convixit. Quo bulo (2) se quodam, nmtato pristiuo babilu, col-
teinpore aouoruni expleto, saeviebaladversus eam locavit.
diabolus, et insidias solilas praeteiidebal,quoniodu CAP.IV. — Verum cum hcecruina praefataefetui-
cam possel suis cassibus irretire, ul saltem sic nae cuniigissel, hujusmodi visio beaio viru ostenditur
moestiliamsollicitudinemquebeato viro possel incu- . )ier soporem. Vidit namque draconem terribileiu at-
tcre, et quantuluincuuquementem ipsius a Duraino que itnmanem, aspectuque ipso fcctidis.iinuui, et in
scparare. fortiludiue sibilaniein, quasi exeunteiu de quodam
CAP.III. —Erat autem quidam professione tan- loco, et usque ad cellulam suaiu venientem, et re-
tumniodo monachus, qui sub obleniu -cdificatioiiis perisse ibi columbam, atque glutisse eam, et rursus
ad etini saepiuspergere solebal. Sed et illam beataiu in suam foveam remeasse. Expcrgefacius auteut,
pcrfenesiram nibiloraiiiusconieuiplando,lusiiricesti- contristatusque vehemenler, Jlevit amare; c.isti
mulis agitatus, cum ea colloquicupiebai, ainor naiu- raans Satauce perseculionemadversus Dei Ecclesiara
que libidiniscor ejus quasiignis succenderat. Insidia- concitari, ct plerosque a flde veritatis averli, vel ne
batur ci quoque multo temporis spaiio, ita ul unius G schisina aliquod iu sancta Ecclesia gigneretur. Pro-
anni circulusvolveretur, donec cogitationeuiejus ver- volutus itaque genibus, precatus est Doniiyum, di-
borura suorura raollitie enervaret. Denique apc- cens : Tu qui es praescius iiuiversorum Deus, ama-
rieus cellcc suae fenestram, egreditur ad euin, lor houiinnm, lu nosli quid sibi velit htec visio.
qui eain protinus scelere iniquitatis atqtie libi- Rursum post duos dies, vidil cutndem draconcin si-
dinis contaminavit ac poiluit. Postquam vero mili modo ad cellaiu suam vcnisse, et posuisse ca-
tanli peccati facinus perpetravit, expavit cor pul sub pedibus ejus, fuissequediruptura; coluinbara
ejus; consciiidensque cilicium quo erat induta, fa- vero 370 '"am quam devoraverat, vivaiu iu vcnlre
ciem suatti inanibus verberabut, cupiens nimio mce- ejus repertaut; et estendisse aianum suam, vivam-
rore se morli tradere. Alque anxielatis oppressa que eara recepisse. Expergefac.us auleiu, vo.abal
pondere, dum deliberationis portum non cerneret, beataui illatn semel atque iteruin, puiaos eam in cel-
diversis cogitationumaestibus fluciuabat; plangebat- lula esse, et dicebat : Cur te pigoit, filia Maria, sic
que se noti esse quod fuerat, et cum cjulatu sa_- eteniin fuit vociaia, jani duobus diebus os tuura in
pius proferens : Ego, inquit, jam meex hoc morluam Dei laudibus aperire? Sed cura responsutiici nuilum
sentio : perdidi dies meos et laborem abstinemia. daretur, et quod eam per biduum psalleuteiii stdito
mece, oralionum lacrymae, vigiliarumque opera ad D mure nonaudirei, auimadvertit visionem suain ad
tiihilumsunt deducla; Deum meura exacerbavi, et illam certis.ime peninere. Tuuc ingeiuuit ac flevit
ineipsara interemi. Heu me raiserara! omni la- amare; et profundens laci ymas, ait: lleu me I quia
cryniarura fonte plangendam! Sanclum palruum agnam liieam lnpuscrudelissimusrapuil, et fllia mea
meum amarissimo mcerore depressi, opprobriura captiva effecta esi. Exalians quoque vocem suaui,
animaemeaeoperuit me, illusio diaboli facla sum. cum lacrymis dixit: Salvator mundi Christe, cnn-
Quid mihi infelici jam ultra vivere? Heu me! quid verte ad me agnam meam Mariam,alqtie in ovile
t gi ? Ileu me! quid factura est mihi? Heu me! quid vitaeeam restitue, ut non senectus uiea cum mcB-
mali perpessa sum? Heu me ! unde et qualiter cor- rore de hoc mundo recedat. _\'cdespicias depreca-
rui? Qoomodoobscurala esl meiis mea? Non iniel- lionem raeam, Domiue, sed mitte velocius graiiau.
lexi quomodo lapsa suui, non cognovi uuo- tuara, ut ejicias eam de ore dracouis iuculuuieoj.
modo contaminata sum, uescio quomodo cor Itaque duo dies qui ei per visiou4_nrevelati *unt,
uietitu nnbes tenebrosacontexit, quomodopotui igno- duorum anuorura curricuJo fiiiiuutuc, quibus lubri-
rarequid gererem? Ubi abscondar? vel quopergam, cant vitam neptis ejus, qua?i in veutre atrucissirai
 C_5 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. &6 '.
draconis exegit; sed sanclus horao per omne tem- A stupefaclus, ait: Quid est,domina Maria,quodsul).-
pus die noc.uqtie nunqiiain pro ea Doininum depre- to in tam gravissima suspiria prorupisii? Hudieduo-
cando animum relaxavit. bus annis hic periuanes , et nunquam ex te getnilug
- CAV.V. —Posl duos vero annos, cura ubi esset vel Irislior sermo auditus est: nunc vero qiiid tibi
et qiieniadmodum se gereret compensset, rogauat contigerit, nescio. Quae respundit ad eum: Beala
queindaiii sibi notissimum ut usque ad eam perge- cssem, si anie triennium fuissem defuncta. Ad h__c
ret, et cuncta cognosceret diligenter. Pergens iiaque beatus senior, ne agnoscerelur, veluli ctitn quadain
ille quem miserat, et omnia sub veritate, et quia sereniiaie ait ad eam : Modo cum lactiiiaenos intcr-
ipsani quoque vidisset, renuniians, rogatus a sancto sumus, tu pcccaia tua commemorare venisti? 0 ad-
viro, habitum ei detulit militarem, et equum ad se- miranda cleiuentiaetuae dispensatio, Deus •tltissime!
dendum. Ostio iiaque patelacto egreditur, statiinque Putasne puella non dixit in corde suo, Quoinodo
habitu railitari induitur, caraelauchium (3) quoque aspeclus viri liujus, palrui mei aspeclum similat?
longum capiti suo, ut facies ejus velaretur, imposuii; Sed solus lu araator hominum, Deus, a quc est otn-
sed et solidum denariorum unum sccum ponans, nis bona sapientia, ita dispensasti, ne eum posset
ascendensque equum, concitus properabat. Tanqoam agnoscere, et forlasse confusione turbaia effugeret.
quispiam patriam cuju>libet vel civiiatein cupiens B Hoc autem non ob aliud est crcdendum, nisi quia
explorare, habitura incolarum loci illius, ne facile lacrymae famuli tui, palrui ejus, hujuscemodi apud
agnoscatur, assumit: sic bealus iste Abraham iui- 371 le oblinuere locum , ui ex impossibilibus pos-
niici habitu, ut eum in fugam verteret, utebatur. sibilia facere dignarcris. Proferens itaque sancius
Venile igitur, admiramini dilectissimi fratres, hunc vir solidum quem attuleral, stabulario dedit, dixit-
secundum Abraham. rrimus quidem Abraham egtes- que ei: Fac nobis, quaeso, amice, oplimam coeiiam,
sus ad praeliumregum, perculiensque eos, Loth ne- ut ctmi puella epulari possim; longi namque itiueris
potem suum reduxit: bic vero secundus Abraham inlervallo, amoreejus advetti. 0 verasapieutia secun-
conlra diabolum profecius est ad bellum, ut eo de- dura Deum! o vere intellectus spiritaiis! o vere prao-
victo, neplem suam cura majori triumpho revocaret. dicanda salutis discretio! quinquaginta annis absti-
Itaque ctitn pervenisset ad locum, divertit in sta- nentiae suas nequaquain panem gusiaverat; nunc
bulum; ac sollicitis oculis huc atque illuc circuin- carnes sine haesiiatione, ut salvaret animam perditam,
spiciens, ut eam videret, perquirehat. Deinde cum manducavit. Sauctoruin angeloruin chorus, super
multa hora praeterisset, et videndi eam minime tri- hnc discretione beati hujus ovans, vehcmenler siu-
bueretur occasio, subridens, ait ad stabulariura : puil, qucealacriler sine ulla dubitaiione manducavit
Audivi, inquit, o amice, quod habes puellam opti- C acbibit, ut aniraam iu liino defixam absiraheret. 0
uiara; quam si juberes, libeniissime perviderem. Qui sapi iiiia sapientium, et intellectus iiVelligenlium!
cum ceialis ejus intuerelur canitiera, et seneclutem 0 discretio discernentium! Venite, adtniramini super
annorum nunierositate jam fessam, quod ob luxtt- hac imperitia, venite, expavescite super hac differen-
riam eam videre cuperet non sperans, sic responsum fia, quomodo perfecius hic et sapiens ac discreior
dedit: Est, inquit, ut tibi compertum est, eliam et prudens, idiota et indiscretor effectu. est, ut ex
supra modura speciosa. Erat siquidem Maria haec ore leonis animam absorptam erueret, et ex vinculis
pene supra quam natura exegit, formcepulchritudine et carcere lenebroso aniinam abstrusam ac vinctara
decora. Curaque senior nomen ejus requireret, Ma- absolveret.
riam vocari ille respondit. Tunc hilari vultu : Quceso, CAP.VIII.— Igitur postquam epulati sunt, provo-
inquit, ul mihi praesentiamejus exhibeas, tit possitn cabal eum puella ad cubantlum, ul in cubictiltim in-
cnin ea hodie epulari, multuin namqueex audilu Itoirenl. At ille: Eanius, inquit. Cumque inlroisset,
comperi ipsatn laudari puellam. Quae cum vocata cernit lecium in sublime stratum, in quo staliin re-
adesset, atque in habitii mereiricum sanctus eaiu sedit alacriter. Quomodo te appellem, velquoniodo
patruus ejus vidisset, pene totum corpus ejus prae te nominem, perfectissime athleta Christi, veheinen-
dolore solulura est, amaritudineroque anitni laeto D ter ignoro. Contincntem te asseram, an incoiui/ien-
vullu celavit; et lacrymas erumpentes virili sexu tem? sapienlem, an insipiemem? discretorem, an
retinuit, ne forte si eum femina cognovissel, liigse indiscretorem ? Quinquaginta annos conversat onis
praesidium flagitaret. luae, super psialhium (i) cubitaveras; et quomodo
CAP.VII. —Residentibus itaque eis atque biben- nunc super hujuscemodi lecttini constamer asceudis?
tibus, ccepit cum ea vir mirabilis ludere. Qucecon- Sed hcec universa fecisti ad lauJem et gloriam
surgens , complexa cerviceni ejus , oscuiis demulce- Chrisli, et mansionum iter longissimum arripientlo,
bat. Cumque oscularetur eum , odorata ejus corpu- et carnes comedendo, et vinum bihendo, et in sta-
sculum suavissimo otlore abslinentiacfragrare, re- bulum divertendo, ut salvares aiiiinam perditam. Nos
cordata est tiiernm quibus cum summa absiincnlia aulem si salteni verbiim utilitatis loqui cum proximo
vixerat; el quast quodam lelo percussa in animo volumus, cuncta importune discernimus.
veheraenter ingeniuit, lacrymasque profudit; et CAP.IX. —Sedenle eo itaque super leclum, ail ad
tanquam vim cordis non sufferens, in hcecverba pro- eum puella: Veni, domine, ut calceaineuta de pedi-
rupit: Vce, vce mihi miserte soli! Tunc stabularius bus tuis auferam. At iile ait ad eam: Obsera, jnquit,
657 VITA SANCTJE MARLE MERETRICIS. C.8
oslium diligenter, et abstrahes ea. Volebat vero A j bes, veniam: proecede, et ego sequar sanctitatem
puella primo discalceare eum; sed cum ille non pa- tuam, et exosculor vestigia tua, quia sic super iue
teretur, obseratis ostiis venit ad eum. Cui senior : doluisti, ut ex voragine immundiiiae hujus educeres
Domina, inquit, Maria appropinqua milii. Cumque me. Et ponens caput suum ad pedes ejus, tota nocte
appropinquasset, tenuit firmiter manum ejus, quasi flebat, dicens: Quid lihi, Douiine, Deus meus pro
qui putarelur osculari eam. Auferens quoque came- omnibus his retribuam?
laiichium a capite suo, et erumpens vocem in flelum, CAP.X.— Diluculo autem facto, ait ad eam he.ims
ait ad eant: Filia mea Maria, non me agnoscis? vis- Abraham : Surge, filia, et eamus hinc ad cellulam
cera mea, nonne ego sum qui te nutrivi? quid libi nostram. Quae respondens, dixit ad eum: Haheo hic
factum est, o filia mea? quis le interfecit? ubi est ille niodicutn auri, et aliquid vesliraenloruiti, quid de his
liabitus angelicus quem habebas, filia mea? ubiest jubes fieri? Respondens auteni beatus Abrahani, di-
cutninentia? ubi fletus? ubi vigifice? ubi chatneu- xit: Relinque hic oinnia hcec, quce ex parte inaligni
niae (5)? A celsitudine coeli in hanc foveani quomodo qnaesita stinl. Et stirgenles exierunt. Statimque im-
devoluta es,- filia mea? cur, qtiando peccasti, non ponenseam superequum, trahebalprceccdens, qu m-
mihi indicasti? non mihi illico reiulisti? et ego certe ndmodura pastor ctira invenit ovem penlitam, cum
pro te pcenitentiam agerem cum dilectissimo meo B gautliosuper bumeros suos tollit (Luc. xnD ; ita bea-
Ephraem. Quare sic fccisti? aut quare me it. dese- tus Abraham gaudens in corde suo iier cnm nepte
ruisli, ct in banc me mcestitiam intolerabilem de- faciebat. Cnmque venisset ad proprium locum, illam
dnxisti?Qnisautem sine peccato est, nisisolus Deus? quidem ubi ipse fueral, interiori cellula recltisii, ipse
Cumqne lucc aliaque roulta dixissel, lanquam lapis vero in cella exteriori permansit. Haccitaque induta
immobilis in manihus eJus remansit, timore pariter cilicio, in humilitate anin.i et cordisatque oculoiiini
et confusion: suppleta. Rursus autem beatissimus flelibus perdurabat, vigiliis qttoque alque arctissimis
vir cum lacrymis adjecit, dicens: Non loqueris milri, abstinenticc laboribus semetipsam conflciens, et cum
o fiiia mea Maria? Non loqueris mihi, pars visce- modeslia et quiete ad Dominumindesinenter procla-
rum tneorum? nonne propter t_, filia mea, huc inans, facintis proprium spe firmissima veniae plan-
adveni? Super me sit boc peccatum, o filia mea; gebat, tam sapienter jugiter obsecrationibus va-
ego in die judicii pro te reddam ralionem Domino, cans, ut nullus, quamvis sine visceribus, non com-
ego pro peccato lioc satisfaciam Deo. Usque ad me- pungeretur, cum vocesflelus ejus audiret. Qnis enim
dium itaque noctis hujuscemodi verbis consolabalur sic immisericors est inventus, qui lamentantem eam
eam, elcum lacrymis uberrimis adnionebat. Cumque agnoscens, ipse qtioqne non flerel? Aut quis de ejus
parumper fiduciam percepisset, taliter flens ad eum C ' vera cordis compunclione non
egit gratias Deo no-
locula est: Nonvaleo le, inquiens, propter confusio- stro? Pcenitentia siquideni ejus, si nosiris supplica-
nem vttllus niei allendere. Et quomodo possum ora- tionibus eomparetur, omnem mensuram doloris exoe-
lionem Deo fundere, quando sic immunditia coenibu- dit. Sic eititii itnpensius Dorainum precabatur ui sibi
jus polluta sum? Et sanctus vir ad eam: Super me, ignosceretur qnod gesserat, ut etiani signum, si su-
inquit, sil iniquitas tua, o lilia mea ; ex manibus nieis scepta fuissetejus poenitenlia, divinitus postularef.
peccaium boc Deus requirat: solummodo audi me, Clemenlissimus itaque Deus, qui neminera vtilt per-
et veni, eamus in locum nostrum. Ecce enim et cha- ire, sed omnes ad pceniientiam reverli (/ Tim. n),
rissitnus Ephraempro te nimiiun dolet, luique causa ita condignara satisfactionera ejus recepit, ul oratio-
sedule Dominum deprccatur. Noli diffidere, filia, de nibiis ejus post triennii plenitudinem sanilas plurimis
clementia Domini; licet tua sint peccata velut mnn- redderetur. Impensius iiamque ad eam turba populi
tes, sed illius misericordia omnem supereminet crea- confluebat, qure pro illorum salute Dominum effica-
turam. Sicut legimus, accessit mulier immunda ad citer precabatur.
mundum, et iion eiini inquinavit, sed ab eo polius CAP.XI. — Beatus autem Abraham alios decem
ipsa mundata est: lacrymis pedes Dontini lavit, ca- annos in hac vita perdurans, et cernens optiniam pce-
pillisque suis exlersit (Lucm vn). Si poiest scinlilla " nitentiam ejus, glorificansque Deiim, septuagesimo
pclagusinflammarc, possunt et peccata tua ejus mun- vitae suae anno quievit in pace. Quinquaginta siqni-
diliam inquinare: non est novum cadere in lucta- dem annos magna cum devotione atque humiliiate
niine; sed malum est jacere dejectum. Revoca cordisctcharitatenon ficta, institutum suiittiimplevit.
unde extuleras pedem fortiter: te cadente risit ini- CAP.XII. — Personam hominis nunquam accepit,
micus, sed fortiorem te senliat resurgenlem. Mise- sicut apud plurimos fieri consuevit, ut unum quitlem
rere, quceso, senectutis meae; doleas pro caniiiei amore prceferant, alium verodespiciani, neque regu-
mecelabore, obsecro, et exsurgens, veni ad cellulara lam abslinentiae suce mutavit, non pigritia oblorpuit,
mecum. Noli timere; lubricura enim est genus mor- non segniter egit, sed ila semper exstitil quasi quoti-
lalium: sed sicut citius cadit, sic iteruro velocius per die moriturus. (iic fuit modus beatissimi Abraham, et
Dei adjutorium surgit, qui peccantes non vull muri, hanc conversatio et certainina tolerantiae ejus. Iia
scd sanari et vivere (Ezech. xviu). Illa vero 372 ait eniin in certaniinis acie contra adversarium stetil, ut
ad eiini: Si scis quia pcenitentiam agere possum, iieqtiaquain se post lergum converteret; sed neque
et satisfactionera meam suscipiat Deus, eccc ul iu- in tribulationibus quas in vico perpessus est, nequo
 C59 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 660
in praeiioeum pbanlasiis daemonum dimicans, re.la- .A hiems, et inflnita tempestas nudum me ataue gpolia-
xavit animum suum, vel in aliquo irepitlavit. Maxi- tum absqne perfectione bonoruin operuiu inveniet.
uium atitem atque admirabile certamen hoc fuit, quod CAP. XVI. — Admiror in meinelipso , charis-
erga beatissimam Mariatu gessil, quomodo per sa- simi, quomodo quoiidie delinquo, et quotidie pce-
piemiam spiritnalcm, prudeniiatn, inqiiam, et im- nitentiam ago; per horas aedificu, et per horas
periiiam, per indifferenliam et inconlinentiam de couslriicia subverto. Ad vesperam dico : Sequenli
voragine iniquilalis eam abslra.it. 0 miraculural In die pceiiiteo; mane autera facto. elatus tlieui pr.c-
ipsuui cubile draconis ingressus est, ibique eum tereo. Rursus ad vesperam dico : Noctu vigilabo,
pedibiis conculeavit, et ex medio dentium ejus et cuin lacrymis obsecrabo Dominum, ul peccatis
cscani eripuit. Hi agones et sndores beati viri exsti- meis propitius sil; cum autem nox advenerit, somno
terunt. poiiits occupor. Ecce qui mecum accepenmt pecu-
CAP.XIII. — El hoc quidem ita conscribimus ad niatn die ac nocte negotiari cuntendunt, ut et lau-
eonsol.iionem et devolionem omnittm qui volunt dem praeconii coiisequanlur, et decem civitatibns
pie el alacriter viiam suam insiituere: ei ad laudem pr_esint; ego ob pigriliain nieain occultavi cani in
et gloriam Dei, eujns gratia afflnetiier nobis cuncla terra, et Dominus ineus propinquavit venire; et ecce
t|ua. opportuna sunt couceduntur; in alio vero volu- B conlremiscit ror meum, et tlefleo dies negligentiie
mine rcliquas ejus virtuies descripsimus. Hora autem mece, non habens qualero excusationemobtendam.
illa quandn quie.it migrainrns ad Do-inum, pene CAP.XVII.— Miserere niei, quisulus sine peccato
nniversa eivilas congregala est. Et unusquisque eo- es Deus, et salvura me fac, qui solus benignus es et
rum eitm omni devolione casiissimo ejus corpori ap- clemens; quia praeter te benedictum Patrem, ei uni-
propinquans, benediclionem sibi ex vestimeniis ejtis genitiiin Fiiium tuum qui incarnalns est propter nos,
diripuit. Et si in quocunque langtiore id quod direp- et Spirituui sanclum qui vivificat oinnia, alium nes-
tum est coniigit, siue aliqua mora sanitas subsecuta cio, neqiie in alium credo. Et nunc niemenio mei,
est. amator boniinum, et dednc me de carcere iuiquita-
CAP.XIV. — Vixil etiam Maria alios quinque an- tum mearum, quia ulrumque tuum est, Domine, el
BOS,sicque supra modum vitarn suam insliluens, et quando voluisii me in btinc mundum intrare, et
diebus ac nociibus in lamentaiioue magna lacrymis- quando ex eo migrare praeceperis. Memorare mei in-
que perseverans, Dominum preeabalur, ut plerique defensi, et salva me peccatorem ; ei graiia lua, quse
praetereuntes locum illum per noctem, et audientes milii in boo sceculoopiiulatio, reftigium, rt gloriaii.i
Voceni fletuitm ejus, nihilominus verterentur in facta est, ipsa me sub alas in illa die horrenda alitue
planctum, et fletumsuum ejus fletu copularent. Hora IC lerribili protegat. Tu enim aguoscis, qui es scrulator
auteni dorniitionis ejus, qua ex hac vita assumpta cordis et renum, quod multas pravilales et scanda-
esl, omnes qui viderunt eam, propter splendorem lorum tramiles, impudentium vanitaiem et haeretico-
Vullus ejus, gloriam Dominoremlerunl. rnm defensionem coulempsi. Et hoc non ex me, sed
CAP.XV.—Heumihi(6), dilectissimi, quoniam hi ex gratia tua, per quam illuminata esl mens mea.
quidem dormierunt, et ad Dominum cum omni fldu- Unde obsecro, sancte Domine, salva me in regno
cia perrexerunt; quorura mens in nullo prorsus mun- luo, ct digaare nie benedicere cum omnibus qui pla-
danis negutiis coiligata est, sed in sola Domini cha- cnerunl ante le, quoniam decei te gloria, adoratio et
rilate. Ego 373 vero improraptus atque imparatus magnificenlia,Patrem et Filiuin et Spiritum sanctum.
raea voluntate permansi, et eeee eomprehendit me Amen.
ROSWEYD. NOTATIO.
(_) Mariee meretricis.] Festura hujtts in nullis la- (5) Chameumm.]Vetus edilio, continenlim.Colo-
bulis ccclesiasticisinvento certo die a-signaioiii, nisi niensis, caumenim.Vera leclio, quain dedi. Sunl
quod in Menaeis29 Octobris MariaAbrahaejungitur. j__.ft_v.__..,humkubationes. Supra, Vila Abrahac,
El simul hacienus Vita Abrah.i;el Mariaciieplis ejus cap. 18, chameuniis quoque et contritione corporis
iinpressa fuit, auciore Eplmera. Ditiiiixi, ut viros n nunquam omninolassatus est. Vide Onomastieon.
ascetas a letninis asceiriis separatos haberes. ° (b) Heu milti.] Tria seqticntia capita desunt lam
(2) Stabuto.] ld est diversorio vel tiieritorio. Unde apud l-pliraem,tom. III, iu Viia Abralne, nec se ea iu
infra, cap. t>,stabulariui. Gr.ccis exemptaribus reperisse testatur liphr;-twi iu-
(3) C«iH«/o«f._i_t»i.]Ita legendum. Edili, calaman- terpres Vossius, quant apud Meiaphrastem, toino VI
chum, idest pileum. Occurril et inlra, capite _>,uld Lipomani, et tomo II Sutii. Deeiant eiiam in Ma-
Colonieosis ediiio, calamanen habet. Vide Ono- nuscriplis nostris. Sed quia Coloniensisediiio fifec
masticon. habet, etiam expressi. Vossius existimat clausulas
(i) Super psiathium]. Velus edilio, super humi has, ex allis Ephraeiui locis, quibus sirailia qucedain
ipatium. Sed jam aute saepius in aliis Vitis psiathium habet, couciiiBatas esse.
occurrit, ut de lectionis veritate nullum sil duhium.
 OGTOBRISVIII.

VITA SANCTyE THAISISt..,

MERETRICIS,

AUCTORE INCERTO.

CAPDT PRIMDM. — 374 fmt quaedam meretrix , A jubes, pater, ut aquam meam effundam? At ille re-
Thaisis nomine,tanlccpulcbritudinis, utmullipropter spoudit : In celia, ut digna es. Citmqueiternm quem-
eatn vendentes substantiam suam ad ullitnam perve- admodnm Deum oraret requircret, dicit ei: Non es
nireni pauperiatem; sed et liies inter se conserenli- digna nomiiiare Deum, nec in labiis tuis nomen divi-
bus amatoribus suis, frequenier sanguine juvenum nilatis ejtis adducere , sed nec ad cceluiumanus ex-
piiell_elimen replebaiur. Quaecum abbas Paphnutius pandcrc, quoniara labia tua iniquiiaie sunt plena, et
audissei, sunipio habitu sa_culariet uno solido, pro- iiianus ttiae sordibus inquinatin; sed lantuiinuodo
fecius e-t ad eam in quadatnyEgypli civilate; dedit- sedens contraOrientem respicc, hiinc sernionein so-
que ei solitlum pro mercede peccati. At illa acccpto liim frequenler ilerans : Qui plasmasti me, miserera
pretio, ait : Ingrediamnrdomum.Ttinc ille ingressus, mei (2).
ut bcium pretiosis vestibus stratum conscenderei, CAP.III. — Cum ergo tribus annis ita fuisset in-
invitabal eam, et di.it: Si est inlerius cubicultira,in clusa, condoluil abbas Paphnutius, et mox profectus
ipso eamus, illa dixit: Est quidem , sed si bomiites esl ad abbatem Antonitim, ut ab eo requireret si
vereris, nec in isto exleriori cubiculo ulltts ingredi- peccata ejtis~remisissct ei Dominus, an non. Cuin
tur; sivero Deum, nullus est locus qui divinitaiis ejus crgo pervenisset, et laiitara illi causam subiiliter
oculis abscondatur. Quod ctim audisset senex, dicit B narrasset, convocatisdiscipulis suis abbas Antonius
ei : Et scis esse Deuin? Cui illa respondit: Et Deum praecepil ut illa nocte onines vigilarent, et iti ota-
scio et regiium fuliiri saeculi, necnon et tormenta liune singillaiimpersisterent, quatenus alicui ex eis
futura peccaiorum. Dicil ei : Si ergo haecnosti, cur declararet Deus causam pro qua abbas Paphnuiius
lantas animas perditlisti, ut non solumpro tnis, Sed venerat. Ilaque cum singuli secessissent,et incessan-
et pro illoruitt criininibusreddita ratione damneris? ter orarent, abhas Paulus, major discipulus sancti
Quod cum Thaisis audisset, provolula ad pedes Pa- Antonii, vidit suldto inccelo lectum preliosis vesti-
phnutii monachi cum lacrymis exorabat, dicens : bus adornatum , quem ires virgines, clara facie ful-
Poeniientiaminjunge, Paler; coufido enim remissio- gentes custodiebant. Cum ergo ipse Paulus dicerel:
nem le oranie sortiri; horarum tantum trium indu- Non estlargitio baecalterius nisiPatris mei Anlonii;
cias peto, et post hoc quocunque ju.seris, veniam; vox ad eum facta est: Non est Patris lui Aulonii,
et quodctinque pracceperis, faciam. Curaque locum sed Thaisis meretricis est.Quod com manileste abbas
illi ahbas Paphnuiiusconstituisset, quo venire debe- Paulus retulisset, cognitaDeivoltinlateabbas Paphuu-
ret, illa discedens, collectis omnibns qucecunqueex lius discessit, et reversus ad monasterium in quo
peccato susceperat, prolatisque in media civitate po- fuerat inclusa, ostium quod obstruxerat dissipavit;
pulo speclante igni supposuit, clamans : Veuiieom- (C illa vero, ut 375 adhuc ita permaneret inclusa,
ises qui peccastis mecum, el videte, quomodo ea quce postulabal; cum vero aperuisset ostium. dixit ei :
tnihi coutulistis exuram. Erat autem pretium libra- Egredere, quoniam remisit tibi Deus peecata tua. Illa
rum quadraginla. respondit: Testor Deum, quia ex quo hic ingressa
CAP.II. — Qua. cum omnia consumpsisset, in lo- sum, omnia peccaia mea velut sarcinam statui ante
ciiiii quem abbas constiiuit ei, perrexit : quam ille, oculos meos, et non discesserunt peccaia mea ab
reperto virgiuali monasterio, in cellula parva ducens, oculis meis, sed flebamsemper illa conspiciens. Cui
ustiuin cellulae|ilumbo signavit parvamque reliquil abbas Paphnutius att : Non propter poeniientiam
fenesiellam, per quam ei victus modicus inferretur, tuam remisit tibi Deus, sed quia horum cogitalionem
jussitque ei oranibusdiebusparum panis ei paululum semper hahuisti in animo. Et cum eam inde eduxts-
aqusca sororibus monasterii minisirari. Cum autem set, qnindecim tantum diebus Thaisis vixit, et sic
discederei osiio plumbato, aitad illum Thaisis : Quo pausavit in pace.
ROSWEYDINOTATIO.
(I) Thaisit. ] Hujus commemoratio est in Meno-D pauperibns dislribuit, et seipsam in cella quadam
logio Graecoram 8 Octobris : .Natalis sancla. Tliai- incluMt, ubi, lacrymis et gemitibus ex profiimJo
siae, troaefuerat meretrix. Haecab adolescentia fuit cordis emissis, clamabal : Qui plasmasti 'n« , niisie-
a propria malre depravata ; itaque oflicinamdiaboli rere inei. In hac exercitatione annos tres iransegit:
se consti.uit. Sed a viro sancio Papiinutio capia mide egressa jussu abbatis, post quindecim dies ex-
est. Conversaigilur, et pceniientiascelerura coropuu- cessii. i Quaead verbura desuinpta sunt cx Menaeis,
cta, et omnia sua quadringenlarum pretio cesiimata iu quibus tamen Paphnutio patria assignatur, qucr.
 C63 DE VITIS PATRUM LIBER PRIMUS. 664
bic deest. Dicitur enim ibi 2.___v__?, Sidonius, Flo- A At illa, lestor, inquit, Denm, quia ex quo huc in-
rarium Sanctorum ms., 28 Augusti: «Thaisis pecca- gressa suni, ex pmnibus meis peccalis quasi sarci-
tricis cunversio. Et 8 Octnbris : SanctceTltaisis pee- nam feci mihi, et anie oculos meos slatui. Et sicut
cairicis depositio per sanc.um Paphnuiium conversa non recessit anhelilus de narihus meis, ita nec qui-
a studio mereiricio. Quain ille reperto virginum dem uno momento usque ad hanc horam peccaia
monaslcrio, in cellulam parvam recludens, ostium mea recesserunt a me. Claruit anno salutis 544. >
pluinbo sigillavil, et parvam ei feuestram dimisit, Vila haecm quibusdatn Manusciipiis separaiim po-
per quam ei cibus modicus deferretur. Post triura nitur, in aliis interseritur aliis libris, ut libro n ,
vero annorum poeiiitemiam abbas Paphntitius re- cap. 16, raiione Paphnuiii qui eam convertit. Dedi
diens, post revelatiunem sibi a Deo de illa lactam, separatim, ut feraina feminis jungeretur.
ostium quod piumbo signaverat, uissipavit, dixitque (2) Qui me plasmasli, miserere mei. ] Eamdem
ci: Egredere, quia dimisil libi Deus peccata tua. Thaisia. orationem habes in Menaeiset Menolugio.

OCTOBRISVIII.

VITA SANCT^E PELAGI.E <.>,

MERETRICIS

AUGTORE JACOBO DIACONO (2), INTERPRETE EUSTOCHIO (3),

PROLOGUS INTERPRETIS.
Verba sacerdotis lanti, et celala Latinis, Sed vos, lectores, inecum pensate laborem,
Eustocbius Christi transtuli subsidio. Et meinores nostri fundite verba Deo.

MU
in mor-
376 Magnas semper Domino nostro gratias refcrre debemus, qui non vult perire peccatores
leni, seu onines per poen.teniiam converti cupit ad vitam (/ Tim. n). Audite ergo miraculura quod geslum
est in diebns noslns. Visum est niibi peccatori Jacobo scribere vobis fralribus sanctis, ui audiendo vel le-
auxilium acquiratis. Misericors enim Deus, qui
gendo scialis, et animabus veslris maximum consolationis
nullum liominem vult perire , siaiuit in hoc sceculo ut per satisfactionem delicla donenlur, quia in futuro
iustum judicium erit, in quo recipiet unusquisque secunduro opera sua. Nunc ergo silentium tnihi pracbele,
et inlueiuini mecum omni diligentia cordis, quia relalio nostra compunctione satis uberrima plena est.

VITA.
CAPDTPRIMOM. — Sacratissimus episcopus Antio- B
cliicccivttatis convocavit ad se omnes prope se exi-
slenles episcopos, pro cerla quadam causa : unde
convenerunt episcopi numero octo , inter quos fuit
et sanctissimus Dei vir Nonnus (i), episcopus meus,
vir miriflcus et efficacissimus monachus, de mona-
sterio quod dicitur Tabenensiotarum. Propter in-
comparabilera enim ejus vitam et decoratissimam
conversationem raplus est de monasterio, et epis-
copus ordinatus. Congregalos ergo in prcedicta civi-
tate, jussit nos episcopus ipsius civitatis manere in
basilica bealissimi martyris .uliani (5). Ingressique
successimus, ubi et caeteri qui convenerant episcopi
ante januam ipsius basilicaeresederunt.
CAP. 11.— Quibus sedenlibus, aliqui episcopi do-
ininuiu meum Nonnum rogabant ul aliquid ab ipso
docerentur; staiimque ex ore suo sanctus episcopus
rcepit loqui ad aediflcationemet ad salulero omniura
aui audiebant. Cunctis vero nobis adroiranlibus san-
ciam doctrinam ejus, ecce subito transiit per nos pri-
ma miinarum Amiocbiae; ipsaque est prima choreu-
triarum pantomimarum (6), scJens super asellum;
el processit cum summa phautasia, adurnata ita,
ut nihil videretur super ea nisi aurura et marga-
riiae et lapides preliosi; nuditas vero pedum ejus ex
auro et margaritis eral cooperta : cum qua maxima
erat pompa puerorum et puellarum in vestibus pre-
tiosis araicta, et torques aurea super collttm ejus.
Quidam praecedebant, alii vero sequebantur eam :
pulchritudinis aulem decoris ejus tion erat satietas
omnibus scecularibus hominibus. Quae tamen trans-
iens per nos, tolum implevit aerera ex odore mu-
sci (7), vel caeterorum suavissimorum odoramento-
rum fragrantia. Quam ut videruiu episcom ita 377
uudo capite et omni membrorum compage sic inve-
recunde iransire cunt lantis obsequiis ut nec vela-
 665 VITA SANCT.E PET.AGl-E, MERETRICIS. 066
men super caput positum, nec super scapulas, ta-. A minica, postquam complevimusnocturnas orationes,
centes ingemuertrat, et quasi a peccalo gravissimoi dicit ad me sanclus Nomius episcopus : Tibi dico,
averterunt facies suas. fraier diacone, vidi somnium et forliter conlurbor ,
CAP.III. — Beatissinittsatttem Nonnus intenttssi- eo quod non possum discernere illud. Qui inox dicit
me eam et diu respiciebat, iia ut posleaquam trans- ad me vidisse se in soranis , quomndo ad cornu
isset, intueretur et respireret eam. Et postea averlit altaris staret nigra coluinba, inultis sordibus invo-
faciem suam , dicens ad circumsedentes episcopos : lula, quae circumvolabal me, et feiorem ac squalc-
Vos nun tlelcctati c-tis lanta pulchritudine ejns? Hlis rem sordium ejus ferre non valebam. Illa vero cir--
vero nihil respondentibus, posuit faciem super genua cumstetit me, donec dimissa est oratio calechumeno-
sua , et inanualc sanclum quod lenebal sanctis ma- rum (8). Posiquam vero proclamavit diaconus cate-
nibus suis, et sic omnem sinum suum replevit la- chumenis : Procedile, slatim nusquam comparuit. Et
crymis , et suspirans graviter, dixit iterum ad epi- post missam fldelem et completionem oblationis ,
scopos : Non delectati estis lania pulchritudine ejus? ctiin dimissa esset ecclesia, egrediente uie liinitera
Illis vero nihil respontlentihus : Vere, ail, ego valde domus Dei, venit denuo ipsa columba multis sordi-
detectatus suro , et placuit milii pulchriludo ejus, bus involuta, et iterum circumvolabat me. Egovero
qiioniani istara habet Deus praeponereet statuere in B extendens manum, apprehendi eam , et jactavi in
conspectutreniendaeetadinirabilis sedis suce,judica- concbam, quceerat in alriosanctae ccclesiac; et di-
turus lam nos quam episcopatum nostrum. El ilerum misil in aqua omnes sordes suas quibus obvoluta
dixit ad episcopos : Quid putatis, dilectissimi, quan- crat, ct ascendit dc aqua candida sicut nix : qttae et
tas horas fecit in cubiculo suo hcec mulier, lavans volans, in excelsum ferebatur , et omnino ab oculis
et componensse, cum omni sollicitudine animi et meis sublata est. Cum ergo narrasset somnium
intentione ad spectaculum ornans se, ut corporali sanclus Dei Nonnus episcopus, apprehendit nie : et
pulchrittidini et ornatui nihil deesset, quatenus ora- .perveniraus ad niajorem ecclesiam cura cceteris
nibus placerel, ne turpis videretur esse suis amato- episcopis, et salutavimus episcopum civitatis.
ribus, qui hotlie sunt, et crastino non sunt ? Ergo et CAP.VI. — Et ingrediens , omneni populum ec-
ims habentes patrem in ccelis omnipotentera, spon- clesice hortatus est, qui ingressi sederunt super
sam immor.alem, donanlem bene custodientibus tbronos suos; et post omnem canonicaracelebratio-
promissiones, qucehabent divitias ccelestes et ceter- nem vel lectionem sancti Evangelii, idem episcopus
na praemia, quae cestimarinon possunt, quacoculus civitatis porrigens sanctum Evangeliunt beatissimo
non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis as- Nonno, hortabalureum ut verba faceret ad populura.
cenderunt, qucepraeparavit Deus diligentibus se. IC Qui aperiens os suum loquebatur sapientiam Dei ,
Quid enim plura loqnor? babentes repromissionem, quae habitabat in eo , quoniam nihil compositionis,
faciem illam roagnam et splendidam, et iiitesiitnabi- aut philosophiae, aut indiscretum alloquebalur, nibil
lem sponsi vultura videre, cui Chernbim respicere in se habens humance naturae superfluuin : sed re-
non audenl, non ornamus neque detergimus sordes plelus Spiritu sancto, arguebat et commonebat ple-
de miseris animabus nostris, sed dimittimus eas nc- bem, sincerissime loquens de futuro judicio, ct
gligenter jacere. perpeluis bonis qucereposila sunt.Cuncta ergo plebs
CAP.IV. — His omnibus dictis, apprehendit me compuncta est ex 378 verbis, quibus locutus est
peccalorem diaconum, pervenimusque in hospitium, per eum Spiritus sanctus, ita ut paviinenlum sanclae
ubi nobis fuerat cellula data. Et ingressus cubiculum Ecclesiccinundaret populilacrymis.
suum, jactavit se in pavimentum, et faciem suam ad CAP. VII. — Gubernatione vero misericordiae di-
terrain; percuiiensque pectus suum, lacrymabatur, vinae conligit, ut conveniret ad eamdem ecclesiam
dicens : Dumine JesuChriste, ignosce mihi peccatori et meretrix haec, de qua factus est nobis serino ; et
et indigno, quia unius diei ornatus meretiicis super- quod mirum est, catecbumena, cui nunquam accessit
venit ornatum animaemeae.Quali vultu respiciam ad solliciiudo peccatorum , nec aliquando ad Dei con-
te? aut quibus sermonibus jusiiflcer in conspeciu ' venisset ecclesiam , subilo compuncta est timore
luo? Non enim occultabo cor meum ante te , quo- Domini, cum argueret sanctus Nonnus populum, iia
niam prospicis secreta mea. Et vce mihi peccatori et ut desperaret de se, ipsa mulier plangens fluinina
indigno, quoniatn aute allare tuum assisto, et non lacrymarum fnndebat, nec ullo raodo a flelu conti-
offero pulchram animam qualem expetis a me. Illa nere se poterat. El statim praecepit duobus pueris
enim promisit placere botninibus , elfecit; el ego suis, dicens : Sustinete in hoc loco; et dum egressus
proraisi tibi placere , et roentilussuni propter pigri- fuerit sanctus Nonnus episcopus, sequamini eum, et
tiara tueam. Nudus sum tam in ccelo quam in terra, inquirite ubi maneat, et venite et renuntiate mihi.
iion adimplens prceceptainandatorum tuorura. Ergo Pueri vero fecerunt sicut praecepil eis domina sua ;
iion est mibi spes ex operibus bonis, sed spes mea et sequenles uos, venerunt in basilicam beatissimi
in misericordia tua, qua confldo salvari. Haecvero raartyris Juliani, ubi nobis hospilium seu cellula
illo dicente , et horuni causa plurimum ululanlc , erat. Et regressi, venerunt, dominae su_edicentes :
eodem die vehementer fesla celebravimus. Quoniara in basilica beatissimi martyris Juliani ma-
CAP.V. — Supervenienle autem die, quaeest Do- net. Quo illa audito, statim transmisit dipiYcliuiii
 66T DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 668
tabularum (9) per eosdeni pueros, ita continentem :. A te exspectabant opera ista, seio quod os meum eris.
i Sancio discfpale Christi, peccatrix et discipula El slaiim transmisit mecnm dominam Romanam
diaboli. Audivi de Deo too , quod ccelos inclinavit, primam diaconissarum. Quaeveniens , invenii eam
et descendit super terrara, non propter jnstos, sed adbuc ad pedes sancti Nonni episcopi, cui vix per-
ut peccatores aalvaret (J_._---fl.ix); intantum humi- suasit surgere a pedibus suis, dicens : Snrge , filia ,
liatUs, tit p-blicabis appropinquaverit, et in quem ut exorcizeris. Dixitqueei : Confllereomnia peccaia
cherubim respicere non audent, cum peccatoribus tua. Quaerespondit: Si perscrutata fuero scientiam
conversStus sit. Et tu, domine meus, qui muliam cordis mei, non invenio in me aliqua opera bonorum
sanctitatem habes, etsi carnalibus oculis ipsum Do- actuum. Peccala enim mea scio, quod arena maris
minUmJesum Christum, qui se illi mulieri mere- graviora sint; aqua enim perparva est praeraole pec-
trici Samarilanacmanifestavit ad puteum (Joan. iv), calorum meorum. Confldovero de Deo tuo, quod di-
non aspexisii, lamen verus cultor illius es, sicul a miitat pondus iniquitalum mearum, et respiciat su-
Qhr.siianisaudivi rcferentibus. Si vero illius Chrisli per me. Tunc dixil ad eam sanctus Nonnus episco-
verris es discipultis, non rae respuas, per te deside- pus : Dic qtiod sit nomen tuttin? Quce respondit :
ranterii videre Salvatorem, ut per te merear videre Naturali nomiue Pelagia vocata sum a parentibus
VultumSanclumsutim. > Tunc rescripsit ci sanctus '• B meis ; cives vero AnliochiaeMargaritamme vocaiu,
Nonnus episcopns : < Quaecunquees, manifesta es propier pondus ornameniorum qnibus me adorna-
Deo, et tu, et traclatus tuus, el voluntas tua. Alta- verunt peccata 379 mea. Ego enim eram orna-
nien dico tibi, ne velis lentare humililatem meam , menlum et complum ergasterium diaboli. Herum
ego enim sutn homo peccalor servus Dei. Si pro dicit ad eam sanclus Nunnus episcopus : Naturali
certo habes desideriura divinitatis , virtntem adi- nomine Peiagia vocaris ? Qua: respondit : lia do-
piscendi et fidem , el me vis videre, sunt mecum mine. Quo audiio, sanctus Nonnus episcopus exor-
episcopi alii; veni, et ante cos me videbis, nam sola cizaviteain, el baptizavit; et imposuil ei signum Do-
me videre non poteris. » Cum haecrelcgisset mere- mitti, tradiditque illi corpus Chrisli. Fuilque illi
trix, gaudio repteta, cursu venit ad basilicam beati mater spiritalis sancla dumina Romana, prima dia-
marlyriS Juliani, et nunliavit nobis de praesentiasua. Conissarum: quae accipiens eam, ascendit in cale-
Quo audito sanctus Nonnus episcopus, voeavit ad se cmimentim (12), eo quod et nos ibi maneremus.
omnes qui illic aderant episcopos, et jussit eam ve- Tunc dicil ad me sanctus Nonnus episcopus , Tibi
ttire ad se. Quaeaccedens ubi congregati erant episco- dico , frater diacone, laetemtirhodie cum angelis
pi, jaciavit se in pavimentum, et apprehendit pedes Dei, et oleum extraconsuetudinem sumamusin cibo,
beati Nonni episcopi,dicens: Rogo te, domine meus, \(J et vinum cum laelitla spiritali accipiamus, propter
irhitare magistrum tuura DominuraJesum Cbrislum, saluteni hujus puellae.
et elfunde stiper me luam bonitatem, et fac me Chri- CAP.IX.—Sumentibusvero r.obis cibura, audinn-
Siianam. Ego enim sum, domine meus, pelagus pec- tur voces subilo, Velui hominis qui violenttampati-
catorum el abyssus iniquiiatis. Peto me baptizari. lur: diabolus eniin clam^vit. dicens : Vae,vae1 quid
CAP.VIH.— Cum vix eam persuasisset sanclus pat.br a decrepito sene isto? Non tibi suflicinnttri-
Ndnnus episcopus surgere a pedibus suis, cum sur- ginta miilia Sarracenorum, quos mibi abripttisii et
texisset, dicit ad eam : Canenes (10) sacerdoiales baptizasti, et ebtuiisii Deo luo? Non tibi sufficiebat
continent non baptizari meretricero, nisl fldejussores Heliopolis,quoniam cum etipsa mea esset, el otimes
praestilerit, ut non se iterum in ipsis malis revolvat. qui in ea habitabanl, rae adorarent, tu raihi abri-
Quaeaudiens talein episcopisententiam , jactavit se puisti et obtttlisti Deo tuo ? Sed et nunc maximatn
iterum in pavimentum , et apprebendit pedes sancti spem meam abstulistia nae, jam nunc non fero ma-
Nonni, et ipsos laerymis suis lavii, et capillis suis chinationes tttas. 0 jam qtttd patior a damnabiliislo!
extergebat, dicens : Rationemreddas Deo pro anima Maledictadies illa, in qua natus es tn : fluminala-
mea, et tibi ascribam iniquiiates factorttm meorum , crymarum infirmo Itospitioinundant, jam spes raea
fii distuieris ftic iniquam et turpissimambapiizare..Dabstracta est. Ista omnia cfamabat diabolus, et la-
Non invenias porlionem apud Detim cum sanclis, mentabatur ante januas, et audiebatur ipse ab omni-
nisi me nunc feceris alienam malorum operum meo- bus hominibus. Et iterum repetens, ad neophytam
rum. Neges Deutn, et tdola adores, nisi me hodie in puellara dixit: Haecmibi facis, domina raeaPelagia,
sponsam Chrisli renaSci feceris, et oblttlerisf>ee. et tu meum Judam imitaris? Ille eiiim gloria et bo-
Tunc omnes episcopi et clerici qni convenerunt, vi- nore coronatus, et apostolusconstitutus, tradidit Do-
dentes ta.etn peccatrtcem pro Deitaiis des.derio talia minum snum, ita et lu roibi fecisli. Tuuc dicit ad
loquentero, acfmiranles dicebant nunquani se talem earo sanctus Nonnus episcopus : Signa le cruce Cliri-
vidisse lidem et dcsideriura salutrs, sicut faujusmere- sti, et abrenuntia ei. Qucesignavit se in nomine
lricis. Et statim transrniserunt me peccatoremdiaco- Cliristi, etiBsufflavitin d_emonem,etstatim nusquam
num ad episcopuro civitatis , nt haecomnia ei insi- comparuit.
nuarem, et unam de diaconissis(11) juberet ejus CAP.X.—Post biduum ergo, dormiente ea cum
bealitudo transmittere mccum. Qoi audiens, laetatus sancta Romanacommatre sua in cubiculosuo, ap-
est gaudio magno, dicens : Bene, pater lionorabilis, paruit diabolus nocte, et suscitavit ancillamDei Pe-
 66S VITA SANCT.E PELAGl-E, MERETRICIS. 670
lagism, et dicebat : Rogo le, domina mea Margarita, A petii episcopum meum, ut me pernrilteret ire. Dum
nunquid non ex auro et argento diiata es? nunqnid me permisisset ire, dicit ad me : Tibi dico, frater
non ex auro et gcmmis preliosis adornavi te? Rogo diacone, dum perveneris Jerosolymam, require ibi
te, quid te contristavi? Responde mihi, ut satisfa- quemdam fratrem Pelagium, monachuin et eunu-
ciam tibi, tantum ne me facias opprobrium Christia- chum, qui mulios annos habitabat in solitudineclau-
norum. Tunc ancillaDei Pelagia signavit sc, et exsuf- sus, quasi eum visitaturus; vere eiiim poieris ab eo
flavit in daemonem,dicens : Deus meus, qui eripuit juvari. Hcecautem omnia dicebat mihi deancilla Dei
me de medio dentium tuorum,et induxitin ccelesiem Pelagia non manifeste.
Ihalamum suum, ipse tibi resistet pro me. Et stalim CAP.XIV.—Perveni ergo Jerosolymam.etadoravi
nusquamcomparuil diabolus. sanctam resurrectionem Domini noslri Jesu Christi:
CAP.XI.—Terlia vero die, posteaquam baptizala el alia die requisivi servum Dei. Et accessi, et inveni
est sancta Pelagia, rogavit puerum suum.quiprceerat eUm iu iiionie Olivctt, ubi Dominusoravit, in modica
rebus ejus omnibus, etdicilad eum : Vade in vestia- cellula undique circumclusa, et parvam fenestellam
lium meum, et scribe omnia quce stint tam in auro habuerat inpariete. Et percussioslium fenestellulce,
quam in argento, vel in ornamentis aut vestibus pre- et staiim aperuit niihi, et coguovit me : ego vero
liosis, et affer milii. Puer fecit sicut praecepit ei do- B non cognovieam.Quomodo enimpoleram cognoscere
raina sua, et oranem substantiam suatn detulit. Quae illam, quam autea videram inccslimabili pulchritu-
statim vocavitsanctum Nounum episcopura per san- dine, jam facie inarcidara factam prce nimia absli-
ctara Romanam commalrem suam, et omnem sub- neniia? Oculi vero ejus sicut fossaevidebantur. Qua.
stanti.m suam posuit in manibus ejus, dicens : Hce dicit ad me: Unde venis, frater? Ego respondi et dixi:
sunt, domine, divitiae quibus ditavit me Satanas : Missus sum ad le, jubente Nonno episcopo. Quceait
has trado in arbitrio sanclilatis tuce, ct quod nosii ad iiie : Oret pru tue, quoniam vere sanctus Dei est.
expedire, facias ex eis, mihi eniin opiandaesunt divi- Et staiim clausit ostiolura fenestellae, et coepit psal-
tiacDominimei Jesu Christi. Qui stalim vocavit cu- lere horant terliam. Ego vero oravi juxta parietetn
slodeni ccilesicc sei>iorem;et ipsa praesenle, omnem cellulaeejus, et recessi, mullum juvatus de<angelica
subsiantiam ejus in nianibus illius tradidit, dicens : visione ejus. Reversus vero Jerosolymam, ccepi per
Adjuro te per inseparabilem Triniiatem, ne quid monasteria ambulando visitare fralres.
binc in episcopium aul itt ecclesiam ingrediaiur, sed CAP.XV.—Magna vero ferebaiur fama per mo-
magis viduis et orphanis et pauperibus erogetur, ut nasleria de domino Pelagio : proplerea deliberavi
quod male aitractiim esl, bene disiribuatur.etdivitia. , etiam itcrato ad eum redire, et salutaribus docirinis
peccatricis fianl thesauri justitice. Si vero spreto sa- ' J ejusrefici. Cumque ad cellulam suam pervenissem,
crauiento, sive per te, sive per quemlibet aliuro sub- et pulsare, itno nominalim eum interpellare praesu-
traxeris de his quidquam, anathema ingrediatur do- inereni, nihil respondit. Exspectavi secunda die et
nium ejus, et cum illis habeal partem qui dixerunt : tertia perseveraus, et proprio nomine Pelagium in-
Cruciligatur, crucitigatur. llla vero convocavil oiniies terpellans, neminem audivi. Quare intra me dixi :
pueros et puellas suas, el liberavit onmes: dona- Aut nemo est hic, aut recesslt qui bic erat mona-
vitque tortos (15) aureos eis de manu sua, dicens : chus. Mutuvero Dei monitus, iierum dixi : Conside-
Fesliuate, et liberaie vos de hoc sceculo nequam, rem ne forte mortuus sil; et aperui osliolum fene-
pleuo peccaiis, ut sicut fuimus in hoc sceculosimul, stellulae,et prospexi, et vitli eum morluum, el clausi
ita simul permaneamus siue dolore in vita illa quae ostiolura; et de lulo repleus diligenter, cursu veni
est beatissima. Jerosolymam, et nunliavi commanentibus, quodsan-
CAP.XII.—Octava vero die, quando habebat de- ctus Pelagius monachus mirabilia faciens requievis-
posit.onem albarura facere, surgens nocte, nobis igno- set. Tunc sancti patres venerunt cum diversis mo-
ranlibus, depnsuit veslem baptismatis sui, et induit nasteriis monachorum, el sic solutum est ostiolum
se tunicam tricinam (14),et birratn (15) sancti Nonni cellulae; et delatum est foras sarictum corpusculum
episcopi, et ex illa die nusquam comparuit in civi-' ejus, quod auro et lapidibus pretiosis condigne po-
tale Autiochia. Quam sancla Romana flebal amaris- suerunt. Et duni sancli patres ungerent Corpusmyr-
sime, et sanctus Nonnus consolabatur eam, dicens : rha, lunc cognoverunt quod fuisset mulier : qui vo-
Noli flere, filia, ged laetare gaudio magno, quoniam lenles miraculum abscondere, sed poputuni ipsum
Pelagia optimam portionemelegit, sicut Maria, quam latere non poterat, exflaraaverunt voce magna, di-
Duminus praefert Marthae in Evangelio. Illa autem cenles: Gloria tibi, DomineJesu Christe, qui roultas
abiit Jerosolymam, et construxit sibi cellulam in divitias absconsas liabes sttper terram, non soluin
monte Oliveti, ubi Dominus uravit. viriles, sed etiam muliebres. Divulgatumest auteiu
CAP.XIII.—Post aliquantum vero temporis convo- omni populo, et venerunt omnia monasteria virgi-
cavit episcopus civitatis oranes episcopos, ut unus- num, lam de Jertcho, quara ex Jordane, ubi Domi-
quisque reverterelur ad propria. 380 P°st trien- nus baptizatus est, cum cereis, Iampadibus et hym-
nium aut qnadriennium temporis, desideravi ego Ja- nis; et sic depositcesunt sanctae reliquice ejus, por-
eobus diaconus proficisciJerosolymam, ut ibi adora- lataea sanctis patribus.
_em resurrectionem Doiuini uoslri Jesu Christi, et Haecvita meretticis, hcecconversatio desperatae :
671 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 672
cum qua et Domtnus nos faciat invenire misericor- A gloria, poleslas et imperium io saeculasceculorum.
diam suam in die judicii; quoniam ipsi est honoret Amen.
ROSWEYDINOTATIO.
(1) Pelagice.] Martyrolog. Romanum, 8 Octobr. (7) Musci.]Infra, in Vita sanclceMarcellae, c. 3,
« Jerosolymis sancice Pelagiae cognomento Poeni- fragrare mutco mure. Vide Onomasiicon.
teniis. i (8) Dimissaestoratiocatechumenorum.]Moxsequi-
(2) Jacobo Diacono.] Ita auctor seipsum vocal hic tur, missa fidelis seu /idelium. Ila olim officiumdivi-
in pracfalione. num erat clisiitictum,ni pars vocareturniis_aca.ee/i_t-
(3) Euslochio.] Iia interpres suum nnmcn exprimit menorum, pars missa fidelium.
in prologo, qui deest edit. Colon., sed habelur in Ms. (9) Diplychumtabularum.] Erant Diptycha biforcs
sancii Audomari, et velt. edit. labellaead varium usum. Vide Oooina-t.
(i) Nonntts.] I)e hoc Martyrologium Rom. 2 De- (10) Canonet.] Velitum olira canonihus, ne quis
cembris : < Edessaesancti Nonni episcopi.ciijus pre- ad baptismura admitterelur sine patrino seu fidejtis-
cibus Pelagia pnenitensad Cbristum cnnversa est. > sore, quod multo accuratiiis observatum in mere-
(5) Juliani.] Varii occurrum Juliani in Martyrolo- tricibus el bistrionibus, qtiorum conversiomagis erat
gio. Existiino hic inlelligi unura ex iis qui passi sunt dubia.
in Syria, in qua Antiochia. (11) Diaconitsis.] Diaconissaeanliquitus baplizan-
(6) Prima choreutriarumpantomimarum.]Ita emen- das mulieres velabant.
davi ex conjectura. Loco choreutriarum, velus tho- (12) Calechumenum.]Inielligit locum eatechume-
renlriarum; Colonieusisthorentiarum.Ms. sancli Au- B noruin in ecclesia, qui dislinclus erat a loco lide-
domari: Prima chaot in theatrum panlomimi. Erunt Iiura.
forie qui loco thorentiarum divinent legendum thea- (15) Tortos.} Ita velus ediiio. Colon., torques.
tricarttm. Noli x0/551170" Platoni et Aristoteli, qui (\i) Tricinam.] Addunl Edili, id est, cilicinam.
et cantabant el saltitabant. Talis baecPelagia panlo- (15) Biriam.] Itirra nunc veslem preliosam nuoc
mima clioreutria. vilera signiflcat. Vide Onomasticon.

APRILISII.

VITA

SANCT^E MARI.E (D MGYVTIACM,

MERETRICIS

AUCTORE SOPHRONIO (2) JEROSOLYMITANO EPISCOPO,

INTERPRETE PAULO (5) DIACONOSANCT_ENEAPOLEOSECCLESI.E.

PR.EFATIO INTERPRETIS.
Domino gloriosissimo ac prcestaiiiissiinoregi Carolo.
381 Sciens gloriosissimammajestatem veslram tam divinis eloquiis, quam sanctorum prceccdentiuia
exemplis valde delectari, cum jamdudum libeljum conversionis Marice-Egypiiacce,cum tomulo de cujusdam
vicedoinini (i) pcenitentia, domino meo obtulerim, quia ille ipse casu quodam deperiii, nunc interim jussut
veslro in eodem reslaurando devotus obedivi. Obsequii qtioqtie et devotionis ineae fuit ut non simpliceni
tantuni memorala. rei texlum exhiberem, sed et alia quaesiludigna superadjicerem, de venerandis scilicet
constilutis (5) et gestis praesulumRomanacEcclesiae: quorum sanciionibusqtiara reverenler Ecclesia utatur,
inajestas vestra optime novil. Hoc autem brevilalis compendium servus vester itleo sumpsit, ut serenitas
vestra, quara Reipublicaefascibusvalde oneratam altendo, cui sparsim diversa non vacat percurrere scriplu-
ruin volumina, quasdam consueludines ecclesiasticas in brevi, quasi in quodam Enchiridio inclusas, tcnerc
possit, et quia secundum regalem industriam sludium domini mei in hoc fcrvere didici, itl facta dictave
veslra juxta aucioritatem irrefragabilem dirigere, etquid erga cultum divinum tenendum, quidve rcjicicndum
sit, sollicite disquirere el perscrutari, elucubrationis sit assiduac, qtialiter ejus divinitatis ope muniti, pro-
speris successibus ad omnia currere mereamini.

382Secretum regis celare.bonum est; opera autem Dei revelare et confiteri, honorifictim csi (Tob.xu).
Ita enii.i legilur, angelum dixisse Tobiccposl oculorum aiuissionem, gloriosamque iltuminaiionem, et post
illa transacta pericula, e quibus liberatus, consecutusest Dei pietatem. Elenim regis secretum mauifesiare,
nocivt.ni et valde periculosum est; et Dei gloriosa silere opera, magnum est anima. detrimenlum. Propier
 6.3 VITA SANCT.C MARIZE-EGVPTIACiE, MERETRICIS. 67.
quod egodivina tegere silentio dubitans, et pigri servi meiuens condemnationis imminens jndicium, qui a
domino talentum accipiens, fodiens in terram abscondit, et datum ad operalionem celavit extra negotialio-
nem (Matth. xxv), sacram ad me prolatam uarraiionem nequaquam silebo. Sed nullus inilii sit incretlulus
scribemi de eis quceaudivi, nec quisquam me meniiri aeslimet, de rei magniiuiline dtibilans. Miliieuim absit
sacris raentiri rebus, cl adulterari verbum, ubi Deus memoratur. Ejus aulcm, qui miniraa intelligit, et
indignius de Dei magnitudine, qui carnem assumpsit, et incredulus est ista dicenli, non milii pertinebit
periculum. Si qui autem illi sunt qui hujus scriplurae legerinl textum, glorinsaiuque rei adrairaiiunem sane
credere renuerint, el illis Dominus miserealur, faciatque capaces sancti verbi, ne rei existant Dei miraculo-
rura, quaeplura in suis fieri praedestinavit eiectis : quoniam et ipsi humanae naturae infirma consideranles,
itnpossiuilia decernnnt ea quae de bominibus sanctis gloriosa dicunlur. Assumam dc ccetero narrationem,
ipsam rem referens. quaein hac noslra generallone facta dignosciiur, qiiam sacer vir, divina et agere el do-
cere educatus, narravil. Sed ul supra dictutn est, nullus hcecad incredulilatem trahal, considerans impos-
• sibile fieri in hac nostra generatione lam grande niiraculum , quia gralia Dei per omnes generaliones in
sanctas perlransiens animas, amicos Dei facil et proplietas, quemadmodum Salomon secundum Deum edo-
cuit (Sap. vu). Tempus namque est sacrae prodere narrationis iuilium, magnum viriieque certamen venera-
bi.is Mariae.Egyptiacae, videlicet qualiler expleverit tempora vitaesuce.

VITA.
CAPDT PBIUDH. — In monasterio Palcestinorumfuit iA ut iia dicam, maternis ulnis in hoc se esse monasterio
vir vilaeraoribus et verbo ornalus, qui ab ipsis cuna- Iradiium, et usque ad quinqtiagesimum tertium
bulis, monachicis est aclibus diligeuter instructus, annum in eo cursutn monachicum peregisse. Post
et conversationibus veraciler educatus, nomine Zo- haecautem pulsatus esta quibusdam cogitationihus,
simas (6). Et nullus nos aestimet dicere Zosimam quasi jam in omnibus essel perfectus, alterius non
illum in praedicalionis erroneae dogmatibus accusa- indgens in ullo doctrina. Haecauletn , ul.dicebat, in
tum seclae alterius; alius eniin hic, etaliusille, et se cogitabat: Nunquid est in lerrU inonachus, qui
mulla inter utrosque dislantia, licet unum ulerque novum aliquid possit tradere rnihi, juvare me valens
sorliti sint vocabuli nomen. Hic itaque Zosimas ab in aliquo qtiod ignorem, aut quod ego in monacbico
initio in uno Palcestinoruroconversatus est raonaste- non expleverim opere? Nunquid invenitur eoruni qui
rio, et omnem pertransiens monachicam disciplinam, solitudinem duxerunt vir qui priur rae in actibus sil?
in abslineniice opere omnium factus est probatissi- Hcecet his 383 sitnilia co cogilanle, aslitit quidam
mus. Omne enira praeceptum sibi iradilum canonis el dixil ei: 0 Zosima, bene quidem , et sicut possi-
ab his qui ab infantia educati sunt, luctam perfectae bilc fuit liomiui, decretasti, bene cursum tnonacbi-
disciplinaemonachica. irreprehensibiliter conserva- cum consummasti. Tamen nullus cst in hominibtis
] qui se perfectum esse demonstret. Majoreniin lticta
bal. Multa etiara et ipse sibi adjiciens superaddidit, B
cupiens carnera spiritui subjugare. Nec enim in ali- praesensquam illa qucc praeleriit, licel lu nescias. Ut
quo offendissecomprobatur. Ita enim fuit in cunctis autem cognoscas quantce sint et alice viae salulis,
perfectus monacbicis actibus, ut multolies multi mo- egredere de lerra et de cognatione tua, et de domo
nachi de praedicli loci monasteriis et de longinquis patris lui, ut Abraltatn ille patriarcharura eximius
partibus ad eum confliientes, ejus exemplis alque (Gen. xu), et veni ad raonasteriura quod juxta Jor-
doctrinis se couslringerent, et ad illius imitationem danern adjacet flumen
abstinentiaese mullo magis subjugarent. CAP.III. — Mox igitur secutus dicentem, egressus
CAP.II. — Haocitaque omnia in se habens, a me- de monasterio , in quo ab infantia conversatus est,
dilalione sacri eloquii nunquam discessit, sed in et perveniens ad Jordanem, fluviuin oraniuni san-
stratti suo quiescens, sive surgens, autoperam tenens ctiorem, dirigitur ab eo qui vocaviteura in monaste-
manibus, vel cibum , si conveniebat ut sumeret, bo- rium in quod illum Deus venire prcccepit. Pulsans
num, qttoille uli consueverat, spiritualiterutebalur, igitur monasierii januam, loquitur prius monacho
unum opus habebat intacitum et nunquam deflciens, qtti januam observabai, et ille nunliavit eum abbali.
psallere frequenter et meditationem facere sacri elo- Qui suscipiens eum, habituque et specie religiostim
quii. Multotiesenim asserunt quia el divinaeilluslra-' C conspiciens, postquam flexit genu, ttt raos est mona-
tionis diguus effectus, a Deo sibi visiones osteusa. chis, accepia oratione, hoc eum interrogavit: Unde..
sunl, et rairura non est nec incredibile. Si enim , ut fraier, advenisli? et quam ob rem apud humiles (e
ait Dominus, beati raundo corde, quoniam ipsi Deum conjunxisti monachos? Zosimas atitem respondit:
videbunt (Matth. v); qttanto magis qui suam purifi- Unde quidem veni, nou pulo necessarium dicere;
caverint carnem, sobrii semper, animorumque per- cedificationisautem gratia, Pater, adveni. Audivi de
vigiles, oculos divinae prospiciunt illuslraiionis, vobis magnalia et laude digua, et posse Leo aniinam
visionis indicium hinc praeparalce futuraebonitalis sociare. Dixit autem ei abbas: Deus, frater, qui so-
acci|iienles? Dicebat autem ipse Zosimas, ab ipsis, lus sanat animeeinfirmitatem. ipse te et nos doceat
 678 DE VITIS PATRCM LIBER PRIMUS. _70
divina mandata, et dirigat omnes ad ea facienda A bant, et psallentes consonavoce : Dominusilluiiiinaiio
quae opportuna sunt. Homoenim hominem aedificare mea el salus mea, quem timebo? Domious tielensr
uon valet, nisi uniisquisqtiealtendat semetipsum fre- vitce mea., a quo irepidabo? eic. (Psal. xxvi), e_i-
quenter.et sobrio intellectu quod expedibile esl ope- bant, iinuin mulioties aut tluos monasterii custudes
retur, Deum habens cooperaiorem. Tatnen quoniara, rclinquenles, non ut cusiodireiii ea qiice inius eiant
ut dixisti, charilas Christi te videre nos humilesrao- reposita (non enim eranl apud illos aliqua furibus
uachos perduxit, mane nobiscum, si ob boc venisti, congrua), sed ne nratnrium absqne divinis relinque-
ut omnes nos nutriet pastor bonus sancli Spiritus rent solemniis. Unusqiiisqueauteni se annonabat (!)),
sui graiia, qui animam suara dedit liberationera pro prout potetat aul volebat. Nam iinus poriabat cor-
nobis, et proprias oves vocat ex notnine (Matth. xx; pori ad mensuram sufficiens(10), alius carycas, alius
Joan. x). Ilaecdicenie abbale, flectens ilerum Zosi- palmarum fructus daciylos, alius vero leguinina
nias gemia, accepta oratione, respondil Amen, et 384 a1uis infusa,alius nibil praetercorpus propriuut
mansil iu eodem nionasterio et vestimentum quo utebamr. Nutriebantur aiitem,
CAP.IV. — Vidit autem ibi seniores actibus et vi- quaudo uecessitas exigebat nalurue,herbis qu-enasce-
sione splendentes, spiritu fervenles, el Dominoser- banlur per soliludinem. Canonautera eral unusquis-
vientes. Psallentia (7) ibi erat, incessabiles totius B que sibi ipsi et lex absque praevaricatione, ut non
uoctis habens stabilitaies, et in manibus semper cognosceret aliquis consocium, qualiter absiinebat,
operatio, et in ore psalmi divini absque diminuiione. aul quomodo agebat. Jonlanem enim mox irans-
Seriuo ibi otiosus non proficiebat; cogitatio auri ar- meanies, longeab invieem se scquesirabant,etnullus
genlique, aut rei alicujus apud illos non erat; ex- se jungebat ad socium, civitateni aestiinantes solitu-
pensa anni totius, aut mensura, vel lemporalis vitce dinem. Sed et si unus ex ipsis a louge venienlem ad
meditationes, doloribus congruae, nec nomen apud se aliquem videbat, roox declinabat de itinere, et
iilos cognoscebaiur; sed unum erai primum solutn- ad aiiam partem pergebat. Vivebat autem sibi et
modo, quod festinabatur ab omnibus; ut unusquisque Deo, psallens frequenter et constituio gustans tem-
ntorluus esset corpore, sicut semel saeculo,et eis pore cibum. Ila omnia jejunia celebrantes, reverte-
quse in saeculostint mortificatus, et jam non vivens. bantur ad manas.eriuiu aute vivificum diem resur-
Cibumauiem habebant indeficientem, divinitaiis elo- rectionis Dotniitiet Salvatoris nostri Jesu Cbrisli,
quia; nutriebant vero corpus pane et aqua, ut miilto quam feslatn Doininicamcum raniis palmaruni cele-
niagis apud divinamclementiam apparerent efficaces. brare saneia accepit Ecclesia. Heveiiebantur auiem,
CAP.V. — HaecZosimas, ut dicebat, perspiciens, unuiquisque babeits proprii laboris testera propriam
sfidi.icabatur valde, praetendensse ad perfectionero, ' _!conscienliara, eognoscentera qualiter operatus est,
el crescere faciens proprium cursum, cooperatores el qualia lahorum semina seminavil. El nullus ullo
inveniens , optime divinum innovante. paradisum. modo inlerrogabat alium, quomodo aut qualiter la-
Trausaclis autem aliquot diebus, appropinquavit bnris eerlamina consuramasset.
tempus, quando saura jejunia Christianis tradilum CAP.VII.—Hicest iiaque liuju» monasterii canon,
esl celebrare, et puriftcare seipsos ob divinae passio- ei ila perfecte et optime cuslodiehatur. Uousquisque
nis dieui resurreclionisque salutalionem. Regia (8) enim, ut diclum esi, per solitudinem Deo jungeba-
auiem monasterii nunquam aperiebatur, sed semper tur, et in semelipso dccertabat, nc horainibus pl.ce-
erat clausa, et absque ulla perturbationc monachi ret, sed soli Deo. llla enim quce propier honiines
cursum suum explebant; necenim erat liciium ape- iiunt, el qwe ut bominibus placeani aguntur, non
rire aliquando, nisi forlassis monachus propter ali- soluin non proderunt facienlibus, sed et per multa
quod opus necessarium adveniebat. Solitarius enim damna efficiuntur agentibus obnoxia. Tunc itaque
erat locus ille, et plurimis vicinorum non solum inu- Zosiraas consuela raonasterii lege trausmeavil Jor-
sitatus, sed el incognitus. Canon autem talis a priscis danem, modicura quid pro corporis necessitaie d_-
.ervabalur temporibus : propler quod, ut considero, portans congrua, et vcstem qua utebatur; et cano-
Deus Zosimam perduxit in idem monaslerium. Dnem quidem celebrabat, soliludinera perlransiens, et
CAP.VI.— Dehinc ergo referaro qualiter ipsius tempore escae neccssitatem faciebat naturce.Sede-
nionasterii servabalur traditio. Dominica quam pri- bat aulem noote in terra, modicum quiescens, et
inani jejuniorum hebdomadam noininari raos est, somnum ad modicum guslans, quocunque eiim ves-
agebantur divina sacraraenia consuete, et unusquis- peninum reperiebat lempus. Diluculo auteiu prope-
que parliceps efficiebalur vivifici ac inlemerati cor- rare incipiebat, semper incessabile ideru habens
poris et sanguinis Domini nostri Jesu Christi. £t proposimm, in dcsiderium babens, ut dicebat, introirc
sulito modicum cibuni suraentes, congregabanlur in selitudinem, speraus iuvenire aliquem patrem in
oiunes in oratoriura, et curvatis genibus, factaque ea habitanlem, qui euin posset aliquid cedificare,
suppliciter oratione, salutabanise invicera raonacbi, sicut desiderabat, ct sine cessatioue iter agebai, ac
et uuusquisque gehuflexo publice ampleclebatur ab- si apud aliquem uianifeslumfestinans. Viginli autem
batem, postulantes oralionem, ul haberent ad in- dierum exigens iter, cum sextaehorae teuipits adve-
choatuiu certamen eura cooperatorem et comiiato- nisset, sieiil iiiodicum ab ilinere : el cuuversus ad
reiu. ilis ila se habentibus, fores monaslerii pateiie- Orientera , agebat solitam oiaiiouem. C#u.we at
677 VITA SANCT-E MARItE _EGVPTIAC_E,MERETRICIS. G78
enim cooslituto diei tempore ligere itineris cursum, A piara oraliones. Tnnc tremor nimiusque metus et
ei statis psallere, et genuflexo orare. Dttm autem nieniis excessus accepit Zosiniam. Strenuus enim
psallerei, et in ccelum inspiceret intentis ubtulibus, eratvir ille valde, et divinitatis dono prudeulissinius,
vidit a parte dexira, ubi orabat, umbram quasi hu- et cognovit quia ex nomine non vocassel eura quem
i.iani curporis appareutem; et prirao quidem contur- nunquam viderai, de que nec unquani audierat, nisi
itatus est, ac conlreinuit, phantasiam alicujus spiritus manifeslissime providentiaegratia fuissel illustraia.
exisiimans se vidisse, signo aiiietn crucis semuniens, Fecit aniem cum festiuatione quod jussum esi, 11
et a se (imorcm projiciens (jam enira et oraiionis exuens se pallio quo erat indutus, lerga vcrsus
ejus linis iustabal), convertens oculos, vidit aliquem projecit ei. Illa accipiens, in quanlum potuit legens
in veriiale pruperanicm ad parleni Occidemis. Mulier parlem corporis, quam oportet plus tegi catetis,
autein erat, quod videbalur, corpore nigerrimo, prae praecinxil se, et conversa ad Zosiuiam, ait ei : Quid
solis ardure denigrala, et capillos capitis habens ut tibi visum esi, abba, peccalricem vitleie inulierem?
lana alhos, mudicoset ipsos, non araplius quaui usque Quid quaeris a me videre aut discere, quia lantum
ad terviceiu descendenles. non pigrilasti tolerare laborem? llie auicm in terra
CAP.VIII. — lloc ilaque Zosimas videns, et desi- prostralus, poscebat benedictionerauecundumraorera
deratae dulcedinis gavisus effeclus, ccepit festinanter g accipere. Prostravit autem se el ipsa, el utrique
eurr.re in eam partem, ubi et aliud quod apparuit jacebant in terra.unusexaliobenediciioiiein poscens.
fesiinahat. Gaudebat enim gaudio magno. Non enim CAP.X. — Posl muliarum aulem horarum spalia
viderai in spaiio dieruut iilorum speciera hominis, dixit inulier ad Zosiinam : Abha Zositna, libi cora-
aul animalium, vel volucrum, bestiarumque formam. petil benedicere el urare; lu enim presbylerii honore
Desiderabat enira cognoscere quae vel qualis bestia fultus es, et plurimis jam annis sancto assistis al-
esset quae videbatur, sperans quoniam majorum ali- tari, et donis divinitatis Chrisli secrela rimaris.
cujus efficeretur pr»feciu_. Hla autem ul vidit econtra Hxc verba Zosimam in maguum tiinorem et certa-
Zosimatn venientcm, ccepil fugiens currere apud men magis iuducebant, et Iremens senex sudoris
inferiorem sulitudinem. Znsimas aulem aetalis sene- gultis iiifundebatur. Dicit autem ei defessits viribus
ciam obliviscens, el laborem non repulans ilineris, et quasi halitu jam concltisus : Manifestajam quidein
letendit rapidissimo cursu, desiderans conspicere es ex ipsa visione, o spiritualis mater, quoniam tti
fugieniem. Hie enim peisequebatur; illa auiera pro- ad Dominum profecta es, et fortiori parte niortua
grediebalur. Erat autera cursus Zosiniae veiocior, et es, Manifesta autem plus omnium tributa est tibi
pauloefficiebaturpropinquior. Ubi auteraappropiavit, gralia, ut me vocares ex nomine, quem uunquani
ut jam etiam possel vox audiri, ccepit, has voces emit- Q vidisli. Sed quia gratia non ex diguitaie cognoscitur,
lens, clamare Zosimas cuni lacryuiis :Cur me fugis sed ex aniraarum actibus significari consueia est,
decrepitum ac peccalorem, serve Dei? Vere susline benedic propter Deura, et orationeni tribue indul-
nie per Deum, quicunque es, pro cujus nomine hanc gentiae luae perfeciionis. Slabililali autem senis
inhabiias sulitudinem. Sustine tne infirroum et indi- sancti corapassa, dixil: Benedictus Dominus, qui
gnum. Susline me pro spe, quam habes pro tanti salutera procurat animaruin; et Zosima respondeule
Jaboris remuneralione. Sta, et tribue orationem et Amen, surrexerunl utrique de lerra. Et ait mulier
benediciionemseni per Deum,qui neminem aliquando seni : Honio, quara ob rem ad me peccalricem
projecit. Haeccum lacrymis Zosiraa postulanie, ve- venisti? Tamen quoniam quidem te gralia Spiritus
nerunt currentes in quemdam locum, in quo quasi sancti direxit, ut aliquod minisierium exbibeas meae
aridus .orrens designabatur, in quo fuisse (orrenlem exiguilalis corpori congruum, tlic raihi, quoraodo
consideravit; sed locus ille lalem convenit, ut hahe- hodie Christianissima regiiur tribus, quomodo im-
ret similitudinero, quomodo in lerra illa apparebat. peratores, quomodo sanctce Ecclesicepascitur grex?
Ut venerunt itaque in praedictum locum, illud quod Zosimas autem respoudit hoc verbum : Mater, luis
fugiebat descendit,cl iterutn ascendit in parteni aliam. orationibus sanctis pacera stabiiem Deus largitus
Zosimas autem clamans et nusquam progredi valens, Desl; sed suscipe indtgni monachi consolationetn, et
stelit in aliam partem lorreniis, qui speciem videba- per Dominutnora pro omni inundo, et pro me pecca-
lur habere torrentis, et addidit385lacrymas lacry- tore, ut non bujus cursus el itineris labur sine
niis, et suspiria suspiriis ampliavit, ut inulto magis fructu niihi efficiatur tantae soliiudinis via. Et illa
ex propinquo slridore lueius audiret. respondil ad eum : Te quidem oporlet, abba Zosi-
CAP.XI — Tunc iilud corpus quod fugiebal, vo- ina, sacerdotii, ut dixi, habentein honorem, pro om-
cera lalera emisil : Abba Zosima, ignosce mihi nibus et pro me orare, in boc enim el vocatus es; sed
propter Deum, quoniam tnanifeslare me libi con- quia obedienliaeprceceplumhabeinus, quod mihi a te
versa non possum. Mtilier enim suni, et omni cor- jussum est, bona faciamvolunlate. El haecdicens, ad
poreo legmiue nuda, ul ipse vides, el corporis lurpi- Orienlera conversa, et elevalis in excelsum oculis,
itidiuein babens intectam. Sed si vis peccatrici mu- manibusque exiensis, ccepit orare motu tantum la-
lieri orationein vere tribuere, projice niihi indumen- biorum in silemio, voxque penilus non audiebatur ut
tutii quo circumdatus es , ul possim muliebrem posset intelligi. Unde el Zosimas nulla potuit verba
infirmiiatem operire ad te convertens, et tuas acci- ex ipsa oralione agnoscere. Stabat autem, ut dicebat
„79 DE. VITIS PATRUM LIRER PRIMUS. G80
trcmens, terram conspiciens, et nihil ullo mndo lo- _A sum nperata. Dicam autem, nihil negans, Sedverius
quens. Jurabatautem, Deumtestem verbi proponens, referaui, supplicans te prius ut non deficiasorare pro
quoniam ul vidit eam perseverantem in orationis mc, ut misericordiam merear el inveniam in die ju-
coiisianlia, paiilulumelevatisab aspectti lerrae oculis, dicii. Et senex suffnsus lacrymis, flebat. Tunc ccepit
vidit eam elevatarn quasi cubitum unum a lerra , et roulier narrare ea quaede se erant, ita diccns :
in aere pendentem orare. Hoc autem ut vidit, nimio CAP.XIII.— Ego,Paler, pati iam quidem .Egyplum
pavore correptus, proslravit se in terram, sudore babui: parentibus autem meis viventibus, duodeci-
sulfusus, et nimiura perterrilus, nihil dicere praesu- mum agens cetatis annum, aflectum illorum sper-
mebat, in seipso autem dicebal : Domine, miserere nens, Alexandriam veni, eiquomodo quidem virgi-
mei. - nilatem meara in primis violaverim , et qualiter in-
CAP.XI. — In lerra autera proslratus jacens, scan- desinenter et insatiabiliter vitio libidinis subjugata
dalizabatur in menle, putans ne spiritus esset qui se jacuerim, erubesco considerare. Hoc enim non breve
fingerel orare. Conversa autem raulier, erexit lnona- est dicere : illud autem citius dicam, ut possis co
chum dicens : Quid te, abba, cogitationes tuae per- gnoscere insatiabilera vilii mei ardorem, queui habui
turbant scandalizari in me, quia spirilus sum, et in amorem siupri. Deceut etsepiem et eoamplius an-
] nos iransegi pubiice iu incendio jacens iuxuriae. Non
fictatiioraiionem facio? Satisfactus esto, honio, pec- JJ
catricem me esse mulierculara, lamen sacro sum propier alicujus donum virginiiatem meam perdidi ;
circuradata baptisraate; ct nun sum spiritus, sed fa- neque eniui ab ajiquibus dare volentibus aliquid
villa et cinis el totum caro, et nibil spirilualis phan- accipiebam ; hoc enira libidinis furore succensa con-
tasiaealiquando vel ad mentem reducens. Ilaecdicens, siderabatn, ut amplius ad me facerem cu rere.gratis
signo crttcis signat fronlem suam, oculosque el labia; implens stupri niei et sceleris desideriunt. Neque
simulque et peclori vexilluin crucis intigens, ila di- vero consideres quia pro divitiis nibil accipiebam ;
xit: Deus, abba Zozitua, de adversario et iinraissio- mendicans enim vivebam , aut inulioties stuppaui
nibus ejus liberel nos, quoniara inulta super nos filando. Desiderium enim, ul dixi, habebam insatia-
est invidia ejus. Haec audiens senex, prosternit se, bile, ita ut indesinenter me in sterquilinio luxuriac
et apprebendit pedes ejus, dicens cura lacrymis : volutarem. Et hoc mihi eral placabile, et hoc vilaui
Obsecro te per Dorainum Jesura Cbristum, verum exislimabara, si indesinenter naturce iujuriam per-
386 Dominum nosirum, qui de virgine nasci digna- egissem. Hucmodo me vitam ducenle, vidi iu quodaiu
tus esi, pro quo hanc induta es nudilatem, pro quo aestus tempore muitiludinera Libyorum et .Egypiio-
has carnes expendisti, ut nihil abscondasa servo luo, rum quasi ad mare concurrentein. Reperi ilaque ali-
qticees, et unde, el quando, vel ob qiiara causain (G quem , et interrogavi: Ubi festinant viri isti, qui
solitudinem hancinhabitasti,sed et oinnia,qua_circa le currunt ? Dixit auteiu mihi: ln Jerosolymam omnes
sunl, edicito mihi, ut Dei magnalia facias manifesta. ascendunt ob sanctae crucis exaltationem , quae post
Sapientia enira abscondiia et thesaurus occullus aliquot dies solito celebralur. Dixi auiem ei et ego :
quae uiililas in utrisquc ? sicul scriptum est (Ec- Putas suscipient me, si voluero ire cum ipsis ? Et
cli. xx ) ? Dic mihi omnia propter Deiiin; nec enim ille dixit : Si babes naulum , nulius te proliibebit.
pro gloriaiione aut oslentalione aliquid dicis, sed Dixi ei : Vere, fraier, uauluui vel sumplum non ha-
ut mibi satisfacias peccatori et indigno. Cre- beo. Vadam autem ei ascendam in unain navira ,
do enira Deo, cui vivis, cura quo et conversaris, quain conduxerunt. Et licet renuant, memetipsain
quoniara ob hujuscemodi rem directus sum in hanc tradam; corpus enim meum in potestaie habentes ,
solitudinem, ut ea quae circa te sunt Deus faciat raa- pro naulo accipient. Propterea autem cum eis volui
nifesia. Nun enim noslrae virtulis est judiciis resi- ambulare (abba meus, ignosce) ut mullos baberem
slere Dei. Nisi fuissel acceptabile Christo Domino cooperatores in meaelibidinis passione.
manifestare le et qualiter decertasti, nec teipsam CAP.XIV. — Dixi libi, rai domine senex, ignosce
perroiserat videri ab aliquo, nec me conforlarel lan- mihi, ne compellas rae nieain dicere coitfusiuitein.
tam properare viam, nusquam valenlem progredi, D Coniremisco enim, novit Dominus, maculant enim el
aut potenlem de cella raea procedere. ipsum aerem isti serroones mei. Zosiroas atitero ler-
CAP.XII. — Haeceo dicente, sed ei alia plura, ram lacrymis infundens, respondit ad eam : Dic
elevans euin mulier, dixit : Vere erubesco, ignosce, propter Dcum, o mater mea, dic, et ne prarttermiitas
abba meus, dicere tibi lurpitudinera meorum aciuum; sequenlia tam saltitifcraenarralionis. llla autein ad-
tanien quia vidisli nudura corpus meum, denudabo jungens priori narrationi, addidit haec : llle auteui
tibi et opera meorura actuum, utcognoScasquam lur- adolescens audiens sernionum meorum obscurita-
pis luxuriaeet opprubio confusionis replela est anitna tem (11), ridens discessil. Ego auiem fusuin, quem
mea. Nonenim, ul lu ipseconsiderasti, propler aliquam manu tenebam, projiciens (hunc enim post teinpus
gloriam, qitaecirca roesunt, volonarrare. Quid enim conveniebat me lcnere), cucurri ad mare, ubi illos
potero gloriari, quae diabolo vas fui electionis effe- perS|>8xiciirrenles , et vidi juvenes aliq ioi iu litiore
cia ? Scio autein quia si ccepero narrare ea quaesunt stantes, numero quasi decem, satis corpore vulluque
de me, fugies a nie, quasi quis fugiat a facie serpen- accrritnos, et ad id quod mihi erat placabile, opti-
tis, auribus uou valens audire, ob inexpedibiiia quce mos. Eraut autem et alii, qui jam nave» asceude-
t.». VITA RANCT_EMARl-E -EGYPTIACi... MERETRICIS. «82
rant. Impudenter autem, ut mihi consuetudo erat, in Aprogredi
1 valens (factum quippe fuerat corpna meum
medio eorum me irruenter dedi, dicens : Accipiie a vi comprimenlium valde confractum), recedens
et me vobiscum quo pergitis, non enim ero vobis discessi, et steli in qttndamangulo atrii templi; et
fmplacabilis.Sed et alios sordidiores proferens ser- vix aliqiiantlo, o'n quain causam probibebar videre
mones, omnes ad ridendum commovi. llli autem vivificum lignum in cogitaiionem reduxi. Teiigit
inerubescentemmolum meum videntes , accipienles enim mentem et cordis mei octilos intellectus salu-
387 me, in naviculam poriaverunt. Exinde autem tis, recogitans quia . qualida actuuui meoruin scelera
navigaiionemccepimus.Quae autem post hcec acla mihi introeundi aditum obserabant. Cccpi iiaqne
sunl, quomodotihi enarrare potero, o homo Dei ? flens nitnium conlurbari et pectus tundere, atque
Quce lingua dicere potest, vel auris valet audire ea suspiria de profundo cordis proferens, et gemens
quaein navicnlavel ilinere facta sunt ? quomodoad ejulansque prospexi in loco in quo stabam. sursura
peccandum et volens miseros ego compellebamno- imaginem sancla?Det genitricis stantem, et aio, ad
lentes. Non est narrabilis, sed inenarrabilis nequis- eani intendens et indeclinanter atiendens ; Domina
sima species, cujus tunc sum infelicibtismagistra virgo, quae Deum genuisti secundum carnem, scio
sceleribus effecta. Ergo nunc satisfaclus esto, qtiia quia nec condecens nec opporlunum sit roe sic hor-
stupesco, quomodo meas mare illud sustinuit ini- B ridatti adorare iraagineni tuam vel contemplari ocu-
quilatiim luxurias, quomodo lerra non aperuit os lis tantis sordibus pollutis, quaeessc virgo dignosce-
suum, et in infernum viventem me demersit, quae ris et casta, quaecorpus et animam habes iinniacu-
tanlas in laqueum morlis induxi aniroas. Sed , ut latam : jusinm esl me luxuriosam a lua pitrissiina
arbitror, meam Deus , qui neminem vult perire, sed castitatis mundiiia abominari et projici. Tamen quo-
omnes fieri salvos (/ Tim. n), requirebat pceniten- niani, ut audivi, ob hoc effectus est Deus homo,
tiam. Non enim vult mortem peccatoris , sed Ionga- quein ipsa digna genuisti, ut peccatures vocaret ad
nimiter exspectat, sttstinens conversionem (Ezech. pceniienliam,adjuva me solitariara et nullum haben-
xvm). Sic itaque cum magna festinalione ascendimus tem adjutorium, percipe confessionem meara^ej—
Jerosolymam; et quantos quidem dies anle fesiiviia- mihi licenliam tribue ecclesiae paiefactum U*M|J.?£ "
tem in civitatecommoratasum, similibus nequissimis aditum, et non efficiar aliena a visione preiiosi_-tiiji*
vacavi operibus , magisque pejoribus. Nonenim suf- ligni, in quo affixus Deus homo, quem concipiens''"
ficiens fui juvenibus mecum in mari luxuriantibus ipsa virgo peperisli, et proprium sanguinem dedit
etin itinere, sed et alios multos peregrinos et cives pro mea liberatione. Jube, o Doraina, et mihi indi-
in mei scelere actus congregans, coinquinavi se- gnceob divinaecrucis salntationem januara patelteri,
duceus. G etle ex te genito Christo digni.simam do fidejusso-
CAP.XV. — Qiiandoautem venit sanctaeexaltatio- reni, quia nunquam ultra meara carnem coinquinabo
nis festivilas pretiosae crucis, ego quidem, sicut et per horrida iramisiionum ludibria; sed mox ut filii
prius, praeibam,juvenum illaqueans et capiens ani- tui, Virgo sancia, videro lignum, saeculoet aclibus
mas. Vidi autem priroo diluculo omnes ad ecc.Iesiam ejus, el omnibus quae in co sunt renuniio, et
unanimiier coneurrentes. Abii et ego; currens cum continuo egredior ubicunque ipsa ut fidejussor me
currentibus. et veni cum illis in airium lempli; et duxeris.
cum vemssetnora exaltationis divince crucis, impin- CAP.XVII. — Haecdicens, et quasi aliquam satis-
gebam et impingebar, repellebarque quodammodo, factionemrecipiens, fldei succensa calore, et de pie-
festinans ingredi cum populo, coarclor usqiie ad ja- tatis viscerihus Dei genitricis prcesumens, movi me
nuam templi cum his qui ingrediebantur, cum ma- de eodem loco, itt quo stans feci orationem; et ve-
gna laboris (ribulatione appropinquans et ego infe- tiiens, iternm ingredientibus me miscui, et ullra non
lix : quando autem ingredi volebam, illi quidem erat qui me repelleret, nequequi me prohiberel ap-
omnes sine impedimento ingrediebantnr, rae autem propinquare januis, quibus in tcmplum iniroibant.
divina aliqua virtus prohibebat, non indulgens in- Accepit ergo me iremor validus 388 et euasis, et
troitum. Mox igitur repulsa, ejiciebar foras; et eje- D tota ex omnibus tremebunda turbabar. Itaque con-
Cta, inveniebar sola in atrio stans. Considerans au- jungens me ad januani, cujus mihi atlitus primo
tem per muliebrem infirmitatem boc mihi accidere, claudebatur (qnasi omnis virtus quce prius ingredi
ilerum aliis me immiscendo, vim mihi quodammodoi nie prohibebat, post autem viam ingrediendi para-
facicoam introeundi, sed enim laborabam in va- ret), iia ab^que impedimenti labore introivi, et sic
cuum. intra sancta sanctorum reperta suin, et pretiosi ac
CAP.XVI.— Ut emm limina vestigio continge- vivificicrucis ligni adorare myslerium digna habita
bara , omnesinterius recipiebantur, nullum habentesi suin : et lunc vidi Dei sacramenta, et qualiier est
impedimenlum, me autem solam non recipiebat;; paraius suscipere pcenitentes. Tunc projiciens me
sed quasi inilitaris multiludo esset taxata ut mihi coratn in terram, el sanctum illud exoseulans pavi-
ingredienli aditum clauderet, ila me repentina aliqua menluni, exibam. Currens autem ad illaui quce nie
prohibebat virtus, et iterum inveniebar in atrio. Hoci fldedixit,veni restans. Conjunxi igitur me in illutn
ter et quater passa et facere conans, nihilque pro- locuin ubi lidediciionis conscriplum erat chitogra-
ficiens, desperans de caetero, et ainplius nusquami phuin, et genu curvans coram vultu sanclccVirginis
P_ITBO_-.LXXIH 22
 685 DE VITIS PATRMI LIBER PRIMUS. C84
Dei genitricts, his imprecatasum verbis : Tu quidem A tantorura quaesuslinni periculorum, et cogilationum
semper, o benignissiroa Domina, tuam osiendisti qun. inique periurbaverunt me: limeo enira ne ati
pietatis iiiiscricordiam: iu non indignamsupplica- eisdera aliquam patiar Iribulaliouera. Dixit Zosi-
tionem projecisii; vidigloriamquain peccatores me- mas : Nihil relinquas, o doinina, quaenon indices.
rilo non videmus, gloriam omniputentisDei qui per Semel eniin in hoc te manifestamcognovimusordine,
le suscipit peccatorum pceniteniiam. Quid amplius orania le indiminuteuportet nos edocere.
percatiix et inisera valeo recordari aul enarrare? CAP.XIX. — Hla aulein dixit ei : Crede, abba,
Tempus e-t jani implere quaefidedixi, fide dilectio- decem et sepiem annis feris immansuetis et irratiu-
nis luae placita. Nuncubi libi complacet, dirige me. nalibus eluctans desideriis, dum cibum iniliabam,
Esto mihi salutis dneatrix, et veritatis mngistra, desiderio roihi erant carnes; concupiebam pisces
pra_cedensme in viam quse dncit ad pcenitenliain. quos _Egyptus habebat; desiderabara etiam vinnm
Et hac dieeits, andivi vocem alicujus a longe cla- delectabile mihi; multum enim deleciab.trin vino,
nianlis : Jordanem si iransieris, bonam inveniesre- et superabundanllus usque ad ebrieiatem bihebam,
quiera. Ego autem hanc vocem audiens, et pro me et nuiic mihi eral valde in desiderio, eo quod mul-
faciam credens, lacrymans exclamavi,et ad Deige- tum uterer, dum cssetn in saeculo.Hic auiein aquara
nilricis imaginem prospiciens vociferavi: Domina,lB omnino uon babens, vebementissiine urebar, et su-
Doraina, Regina lotius orbis, per quara humanoge- stineham necessiiatis periculum. Fiehat raihi etde
neri salus atlveuit, nolime derelinquere. Et haecdi- liixuriosiscanticis nimium desidcrium, perlurbans
cens, de ali io templi sum egressa, et festinanlerain- et reducens ad memoriam dacmuniorumcamica de-
bnlahaiii. Exeunte autein me, vidit me quis, et dedit cuntare, quaeiu sacculodediccram. Mox atiiem la-
mihi tres numtnos, dicens : Accipehic, nonna (12): crymans, et pectus meura percutien», meipsam ad
ego cittetn accipiens,tres ex eis panescomptravi, et menioriatu reducebara de convenienti fldediciionis
hos accepi benedictionimei itineri. congruos. Inter- qiianifeceram, egrediens conlra banc solitudiiiem.
rogavl eum qni panes vendebat: Unde el qtialis via Veniebamaulem per 389 cognilionetn ame imagi-
esse noscitur, homo, qttce ducil ad Jeidanem ? Et nem sanctaeDei genitricis, quac me et in fide sua su-
cognoscensporlam civilatis quaein illa latera pergit, scepit, et ante illapa plorabaro,nt effugareta meco-
currens lier agebam plorans. gilationesqii-emiserrimammearaanimamaffligebant.
CAP.AVIU.— Interrogationi auiem interrogatio- Quando autem superfluedoienterqueJacrymabar,el
nem anneetens, reliquum diei consumpsiiter prope- viriliter peclus meum tundebam, tunc videbam lu-
rans : erat auiem hora diei tertia, qnando preliosam nien uiidique cii cumfulgeusme, el -erenitas mibi
et sanciamcrucetnvidere merui. Et sole jaro ad oc- <G quaedamslahilis mox fiebat.Cogitationesaulem quae
casum decliname, ecettsiam beati Joannis Baptista. ad fornicationemiterum compellebantme, quomido
positam jnxta Jordanetn conspexi, et ui eodeuitem- libi enarrare possura. Abba,ignosce.Ignis inlus iufe-
plo ingressa adorans eoniinu» in Jordanemdescendi, lix corpus meuranimis succeodebat,et tolara tne per
et ex illa sancu aqua inanus et faciem lavi. Com- omnia exurebat, elad desideriumcomiui lionis per-
munieavlauiera vivilicaet intemerataChri.ti Domini trahebat. Dum ergo mihi talis ascenderei cogiiatio,
sacramenta, in eadem sancta prcecursoriset Baptistae prosternebam meipsam in lerram, et lacrymis ler-
Joannis basilica, et tunc unius panis medieiatem ram infundens, ipsam mibi veraciter astare sperans,
comedi.et ex aqua Jordanis bibi, in terra nocte quies- quaeme (idedixerat, minantitne compellationeexag-
eens. Lucescenie in crastino in partem aliam iraos- gerare fureutem, quasi praevaricanti,et pcenas praa-
ivl, et iterum petii ductricem meam ut me dirigeret varicationis mihi imminenles ira mucronis couira
ubi ei placilutnesset. Deveni autem in hanc solilu- me agentera. Nouenim ante surgebamde terra, nisi
dinem, et ex tunc usque hodie elongavi fugiens, prius illa dulcissima lux illuininaret me soliio, et
exspectansDetim meum, qui salvos facit pusillos et cogilationesme pertuibantes effugaret. Semperilaque
inagnos, qui convertuntur ad eum (Psal. LIV).Zosi- ' cordis mei oculosad illam fidejussorem meain sine
mas dixil ad eam : Quol anni sunt, o domina, ex quo 0 cessatione erigebara, deprecans eara auxiliari iuihi
banc inhabitas solitudinem?Respondit mulier : Qua- in hac solitudine et poenitentia.liabui ergo adjttiri-
draginta seplem anni sunt, ut considero, ex quo de cemet coadjulricemjpsara, quaegenuit castittis au-
sancla civitate egressa sum. Dixit autem Zosimas: -tiireui, et sic decem et septem annorum curriculis
Et quid invenire ad esum potuisti, o mi, aut invenis, cuin inultis, ut dixi, usque hodie peiiculis eluclata
Domina. Respondit muiier : Duossemis quidem pat siim. Atunc ergoadjutorium meura Deigenitrix asli-
nes Jordanem transmeavi deporlans; et qui post tit mibi, per ooinia in omnibus me dirigens. Dixil
rnodicumarefacli quasi lapides obduruerunt, et mo- atitein Zosiraas: Non habuisti ciburo aut vestituei-
dicura quid usqoe ad aliquos annos comedenstran- tum? Et illa dixit: Panes quidera illos, sicut jain
segi. Dixit auteni Zosimas: Et sic absque dolore disi, decem et septem expendensannis, deinde nu-
transisli taaii temporis longitudinem? nihil repen- triebar herbis quae inveniebantur per soliludiueiti.
tinaeimmutalioniset conturbationissensisti calorera? Indumenttimauteui quodhabtii, transmeatoJordaue
Iila dixit: Rem nunc me inlerrogas, quatn dicens iiimia vetuslatescissum et consuinptuui est. Multaiu
valde con.remiseo, si ad commemorationemvenero ergo glacialifrigore et aestusardore necessiiaujmsu-
6.5 VITA SANCTM MARl/E __£GVPT.C/£,MERETRICIS. C88
stinui, concremataaestus incenaio, et nimio rigoris A , quara usque nunc sanctificationishujus usa sum poiy
tempore gelurigescens et tremens, mulloties in ter- lione; et ideo, deprecor, nieain ne spernas petiiio-
rain cadens absque spiritu jacebaui immobilis, mul- nein, 3S0 se(^Per oinnia ipsa vivili.a atque tlivina
lis et diversisnecessiialibuset tentaliunibus inunen- mysieiia alfer iuea hora, qua Doininiisdiscipulosdi-
sis eluclans, per omnia usque in hanc diem virlus vincecoencepanicipes fccit. Joanui autem abbati ino»
Dei raullis modis miseiaiii animam meam et corpus nast^rii, in quo habitas, edicito : Attende tibi ipsi et
meumcustodivit.Recordanseiiiin de qualibus malis grcj/ituo; aliqua eniut fiunt ibi emendationeiiuli-
liberavit me Doniiiius,esca nutrior incnusummabili, genlia. Setl nolo te haecnunc ei dicere, sed quaudo
et satietatis possideo epulas spera salutis raeae.Nu- tibi pr.T-eepeiitDous. Haecdicens, orationem a seue
trior aniem et cooperior tegmine verbi Dei, qui con- postulaudo, in interiorem solitudinemveluciusfesti-
tinet omnia (Deut. vin). Nonenira in solo pane vivit navit.
homo(Maf.h.m), et non babentes operimenlumpe- CAP. XXI. — Zosimas autem prosternens se,
trse circunulalisunt tegmine hi qui se peccati ex- osculabatur terrae locura, in quo ejus vesligia slete-
spoliaverunttunica (Job xxtv, juxta LXX). rant, dans gloriam Deo: immensasquegralias agens,
CAP. XX. — Audiens autem Zosiutas quoniara reversus est, laudans et benedicens DuminumDeum
Scriplurarum tesiitnonia proferebat ex libris MoysiB nostriiiii Jesuni Chrislura. Ilerum autera remeans
videlicetet beati Job sive Psalmorum, dixii ad eam: ejusdem soliiudinis iter, quo veneral, conjunxit in
Psalmos, o maier, didicisii, vel alios Iibros saerae monasterio eo tempore, quo consueverant ii qui in
Scripturaelegisti? llla aulem hoc audiens, subridens eodem morabantur. Et totutn quidem aunum illuni
dixit ad eum : Crede mihi, non vidi homineraex quo tacuit, minime audens qnidpiamdicere ex hisquae
Jordanem iransivi, nisi le Jiodie : sed leqtte feram videral; in scipso auieni dcprecabaturDeum, ut ite-
aut aliud animal qualecunque,ex quo in hanc deveni rum ei ostenderel de>iderabileravultura. Suspirabat
soliiudincm. Litteras antein nunquam alicnbi didici, auteui, aunui ciusus consideranstardilatem. Quando
sed neque psalieniem aul legentem aliquem aii.cul- auteui advenit sacra jejuniorum initiala prima Do-
tavi. Serrao auleni Dei vivus et efficaxinlellecttim minica, mox po.t solitain orationem alii quidem
intrinsfCMSdocet hunianum. (Heb. iv). Huc usque psallen.es exierunt : ip.e autem modicafebris infir-
finis eorum qtiae raea sunl. Nunc autem obsecrans mitate detentus, matisii intns in monaslerio. R.cor-
quaeso le per incarnationeinVevbi Dei ut ores pro datus est autem Zosimas sibi prcedicliiinsaiicicc il-
nie Ittxuriosa. Et cum liaccdixis.-et, cucurrit senex lios, quia ncque volensexire valebis. Aliquantisau-
et genu flexo se in terram proslernere, vociferans tem elapsis diebus, ab inlirmiiaie sublevalus, in
et dicens : BenedictusDominusDeus qui facit mira- C munasterio conversabatur. Quando reversi sunt mo-
bilia magna solus, gloriusa et veheuienter stupenda nachi sacralae ccenacvcspere, fecit quod ei jussum
quibus non est nuiiierus (lob IX). Henedicins es, est : et mitiens in modicocalice iulemerati corporis
DomineDeus, qui ostendisli niilti quanta largiris ti- portionem et pretiosi saiiguinis D >mininostri Jesu
mentibus te. Vere enini non derelinquis quceien.es Cbrisii, posuit in canisiro carycas paucas et pahna-
te, Domine(PsaJ. tx). Illa anlem apprehendens se- rum frucius, ld est dactylos, et parum leniiculaeiit-
nero, non permisit in terram perfecteprosterni, sed fusae in aquis; et veuil larde, el ad ripam Jorda-
dixit ei : Haecquae audisli, homo, obtestor le per nis sedebal, advcntum sanctaepraestolans.Beatissima
DuntinuniSalvatorem nosirtim Jesum Christum, ne- autem illa tardante muliere, Zosimas nnn dormita-
iiiini dixeris, qu adusque Deusde vinculo carnis ab- vit, sed sollicite aitendebat .solituJineiii, sustinens
solvatttie. Ilis omnibus accepii. in pace, et iterum quod vidcre desiderabat. Dicehat autem in semel-
hoc eodem tempore advenienleanno apparebo tihi, ipso : Nunquidveniens, duui me non invenit, reversa
et videbis me, Dei nos guhernanle gratia. Fac atileni est? Hatcdhens, flebat; et elevans in ca_liiinoculos,
prnpter Dominum,quod uunc tibi iujungo, ut sacris suppliciter Deum deprecabalur, dicens : Non me
jejuniis recnrrenlibusanni venturi non traoseas Jor- alienes, Domine, ilerum videre, quara me videre
danem, nt consueludinem h.ibeiis in monasterio. D Uibuisii.Non vadam vacuus, peccata mea portans in
Stupebat autem Zosiraas, amliens quoniam et cano- increpatione.
nem monasteriiinscia quasi quaenossel dicebat; ni- CAP.XXII. — Haecorans cum lacryrais, alia in
hilque aliud clamabatnisi gloriam Dei, qui uiajora eum cogitatio incidit. Quid ilaque si venerit, faciel?
quam petitur diligentibus se largitur. llla autera di- quomodoliansiet Jordaucni, quia naviculanon est?
xit: Sustineul dixi, abba, in tnonasierio; neque etsi qualiter ad rae indignum perveniel? Heu rae infeli-
exire vuluerisqtioqua.ui,valebis. Vespere autem sa- cem! fieu quis me tam justaespeciei alienavil? Haec
cratissiinuDoininicaecceuce,divini corporis et vivi- sene cogilante, ecce sancta illa advenit, et in parta
iici sanguiuisportioncm in vase sacro dignoque lanli aliafluiuinissletii, unde venerat. Zosiraas auiem vi-
mysterii affer, et sustine rae in parte Jordmis quae dens eam, surrexit gaudens, et cxsultans nimis glo-
conjungitur saeculo, et veniens vivifica accipiam rificabat Deum. Lucta autem certaminisin ejus flu-
tloita. Ex quoenim in eeclesia beatissimiPraecurso- ctuabat cogiiationis iuteiitione, quia non potest Jor-
ris, priusquam transirem Jordanem, commiiuicavi, danis iransire flueuta. Et respicienssenex, vidUeam
deincciis usque nunc nonquam commuuicavi, nun- vexiilo cnucis aquas Jordanis siguaiueat, Totiu»
 *
887 DE VlTlS PAtfttlM LIBER PRIMCS. «8_
enitn tunc noctis tehebras splendor illuminabai lunae,.A tuiiura oculorum deducens, et lustrans ubique sicut
quia lempus recursus illius erat. Statim autem ut si- citissimus venalor, sicubi suavissiriiarn comprehen-
gnnra crucis impressit, ascendit super aquas; el am- deret feram. Ut autem nihil ullo inodo vidit quoqtiani
bulans super liquidum arquoris fluctum, veniebat moventem, ccepilseipsum lugens infiiiiderelacryuiis.
quasi per solidum iter. Znsimas autem stupens, et Tunc elevans oculos, orabat dicens : Obsecro uiihi
geiiua flectere nitens, clamans desuper aquas probi- osiende, Domine, in corpore angelum, cui tolus com-
buil, dicens: Quid facis, abba, quia et sacerdos Dei parari intlignus est mundus.
es, et divina portas mysteria? Qui stalim obedivit CAP.XXV. — Hcec orando, pervenit ad tocura,
dicenti. Illa autem descendens de aquis, dixit seui: qui in simililndine fuerat designatus torretttis, et iu
Benedic, Pater, benedic. Ille autem cum magna fe- exlrema ejus parte superiore vidit splendentem so-
stinatione respondit (stupor enim nimius invaserat lem; et aspiciens, vidil sanctaemortuum jacens cor-
euin in tam glorioso miraculo), et dixit: Vere nou pus, et manus, ut oportet, sic compositas, et ad
mentitur Deus, qui pollicitus est sibi similes esse eos Ortentera jacens corpus aspiciens. Currens autem,
qui semetipsos purilicani. Gloria tibi, Christe Deus lacrymis lavit beatissiraaepedes, non eniro aliud cor-
uoster, qui oslendisti mihi per ancillam tuam hanc, poris membrum audebat contingere. Lacrymans au-
quantum mea consideratione inferior sum mensura B tem aliquandiu, et psalmos dicens teinpori el rer
vercc perfeclionis. Hceceo dicenie, poslulavit mulier congruenles, fecit sepulturae orationem, et liicebat
ut sanclum dicerel Symbolum, et sic Dominicamin- sibi ipsi: Forsitan non complacet sanctae haec lieri.
choaret orationem. Et expleto Pater noster, sancta, Hceceo cogitante, designata scriptura erat in lerra,.
sicut mos est, pacis osculum obtulit soniori; et sic ubi hoc legebatur: cSepeli, abba Zosima, misera.
vivifica mysteriorum suscipiens dona, in ccelumex- Mariaecorpusculum. Redde terrce (13), quod suum
tensis inanibus ingemiscenscumlacrymis, ila ctama- est, el pulveri atljice pulverem. Ora tanium pro me
bat: Nunc dimittis, Domine, ancillain tuam secun- propter Dominumtranseunte mense Parmothi (14).
duiii verbum ttium in pace; quia viderunt octili mei secundum _Egypuos; qui est secunduin Romanos
salutare tuum (Luc. u). Et seni dixit: Ignosce,abba, Aprilis die nona, id est.v Idus Aprilis saliitileree
et aiiud meaepetitionis imple mandatum. Vade nunc passionis, post divinaeet sacrae ccence communio-
ad monasterium, Dei pace gubernatus; recursu au- nem.i
tem anni advenientis iterum veni in illo torrente, in CAP.XXVI. — Has senex cum legisset litler_rs,ca-
quo tecum sum prius locuta. Per omnia non omittas, giiabat quidem prius quisnam essel qui scripsit: illa
sed propter Deum veni : el videbis roe ilerum, qua- enim, ut dixerat, lilleras ignorabat. In hoc tamen
liler Deus voluerit. Ille autem respondit ad eam: C valde exsultans gaudebat, quia ejus sanctutu did>cit
Utinara esset possibile nunc lua sequi vestigia, et nomen. Cogitavit vero quia mox ut divina in Jordane
".uipreiiosissitni vnltus visione frui! Oro, mater, ut mysteria participavil, in eadem hora in lucum illum.
unam senis petiiiuncnlam facias, et modicum cibi ex venit, ubi mox de hoc mundo transivit, et idetn iter,.
eo quod huc attuli, digneris accipere. Et hcecdicens, quod Zosimas per dies viginti ambulans vix cousum-
ostendit ei quod seciiin delulerat canistrum. Illa au- mavit laborans, unius horaecursu Maria consumpsit,
tem extremis digitis lenticulam contigit, el tria tol- et slaliin raigravit ad Doininum.Gloriiicans autera.
lens grana proprio intulit ori, sufflcere dicens gra- Zozimas Dominttro, et lacrytnis corpus ejus iufun-
tiam Spirilus, ut cuslndirel animce subslantiam im- dens : Tempus esl, inquit, iniser Zosima, quod
inaculatam. Tunc dicil seni : Ora pro me propter tuumest, perfice. Sed quid faciam infelix, quia unde:
Deum, et meaememor esto semper infelicitaiis. Ille fodcre vaJeam, non habeo? Deestsarculum, non est
pedes ejus sanclos contingens, 391 cum lacrymis rastrum, nihilque ex omnibus habeo prce manibus.
deprecabatur, ul oraret pro Ecclesia, et pru imperio, Hcecillo in corde suo dicente, vidit parvura lignum
ct pro se, et sic diinisit eam abire llens el ejulans. el modicum jacere : quod assutnens, ccepit fodere.
Non enim audebat eam multum detinere, quae nec, Valde autem durior erat terra, et mttltum foriissima,,
si vellet, poterat detineri. D et nequaquam valebat fodere, quia et jejunio con--
CAP.XXIII. — llla autem crucis ilenim impres- fectus, et longi itineris fatigatione nimis erat defe-
sione Jordanem signans, ascendit ambulans super ctus. Laborabat enim, et suspiriis nimiis nrgebatur,,
liquidum elemenluin, et transivit sicut ante veniens et sttdoribus madefaclus, ingemuit gr.iviter ex ipso<
fecerat. Senex autem reversus est gaudio et ireraore cordis sui profundo. El rcspiciens, vidit iiigeiitis-
repletus. Et semetipsum reprehendebat, pcenilens, formceleonem juxta corpus sanctaestantem, et ejus-
quia nomen sanclae ut cognosceiet, non inquisivil; planlas lambentem. Videns autem, cunirenmii prac
sperabat lamen advenientihoc consequi anno. pavore grandissimae ferae illius, prcecipue quia au-
CAP.XXIV. — Transacto autem eodemanni cursu, dierat sanctam feminam illam dicentem quia ntin-
venil iterum in vastara deserli solitudinem, expletis quam aliquam feram viderat. Signo aulem se crucis
oiunibus secundutn consuetudinem, feslinabat ad confirmavit undique credens quia illa_sumcustodire:
gloriosam illain visionera intuendain. Peranihulans valet eum virtus jacentis. Leo autera coepitinnuere-
auteui solitudinem, et non inveniens aliqua cupiti seni, blandis eum nulibus salulans. Zozimasauteui
loci indicautia signa, dextra laevaque aspiciens, in- dixit leoni: Quoniam a Deo missus vemsti. u_axi.ua'
1)80 VITA SANCT.E MAR1_€_EGVPTIC_E.MERETRICIS.NOTATIO. ti.O
•ferarum, nt hnjus Dei famulae corpus lerrae com-.A pariter; el ieo quidem in interiora solitudims quasi
mendetur, exple epus officii, ut possit sepeliri ejus ovis mansueta abscessit; Zosimasauletn reversus est,
«orpusculum. Ego enim senectule confeclus non va- benedicens et laudans Deum, et hyinnum laudis de«
leo fodere, sed nec congruum quid habeo ad huc cantans Chrislo Domino 392 noslro. Veniens au-
opus exerc-Ddura; et iterum tanti itineris longitu- tem in ccenobio, omnia eis ab initio retulit, et nihil
dine nrope.rarenon valeo ut afferam. Tu divino jussu abscondit ex omnihus quce vidit et audivit, ut ora-
boc opos cum ungulis facilo, ut commenderausterrae nesaudienles magnalia Dei, nimio slupore admira-
fctoc«.anctumcorpusculum. rentur, et cura tiraore et amore magna lide celebra-
CAP.XXVII.— Continuo autem, juxta senis ser- rent beatissimcesanctae transilus diem. Joannes au-
mionem, leo cum brachiis fecit ipse foveam, quanta tem abbas invenit quosdam indigentes emendari,
ad sepeliendumsanctcecorpusculum sufficere posset. juxta sanctaeillius sermonem, et hos, roiserante Do-
Senex vero lacrymis pedes sanctae ahluens, et mul- mini) Deo, convertit. Zosimas autem in eodem de-
tipliciier effusa prece exorans pro omnibus eam tunc geus monasterio, implevit annos centum, et tunc
et ainplius pro se exorare, operuil terra corpusculum migravit ad Dorainura in pace, gratia Doraini nostri
nuduni, astante leone, sicut eam prius repererat, et Jesu Christi, cui cuin Patre gloria et honor et im-
nihil aiind habens, nisi illud scissum veslimentum, B perium una cura sancto viviflcatore et adorando
qund ei jam ante projecerat Zosimas, ex quo Maria Spiritu, nunc el semper et in saecula sceculorum.
qua.d__m.utcorporis texit membra. Deintle recedunt Amen.
ROSWEYDlNOTATIO.
(1) Marim.}Marlyrologium Romanum, 2 Apnhs : (5) Paulo.] Sigebertus, calalogo illustr. Hcclesife
t ln Palaestinadepositio sanctac Mariae_Esryptiac_e, Scriptorura , cap. 69 : <Paulus daconus Neapt.litanae
quce Peccatrix appellatur. i MenologiumGraecorum ecclesice transtulit de Graccoin Latinum Vitara san-
i Aprilis: < Sanctaematris nostraeMariaeyEgypliacce, clae Mariae.Egyptiacae.>
qucecutn decem et septem annos lascivain et turpem Eadem carraine expressit Hildebertus episcopus
vitaui duxissel, conversa in meiiorem stalum, lalis Cenomanensis, ut refert Henricus a Gandavo, caia-
evasit, ut iiiiraculisetiam multis virttitem stiamcora- logo illustr. Scriptorum, cap. 8 : < Hildebertus ex
(probaverit; siqtiiilem quadraginta septem annis ita Cenomanensi episcnpo archiepiscopus Turonen.is,
-vixit, _t neminem nisi ipsum Deum spectalorem ba- qui clarmt lam prosa quam meiro, scripsil eleganti
Sauent.i metro Vitam Mariae_Egyptiacce,>cujus exemplar ms.
Claruit Maria .Egyptiaca temporibus Justini se- penes me est.
nioris imperatoris, circa annnm Doraiui 520. Vixit (4) Vicedomini.]Intelligit Tlieophilum, cnjus fe-
iisdem fere temporibus alia item ex nierelrice pceni- stum orcurrit die 4 Februarii. Cujus hisioriam hahes
tens Maria dicia, Tarsensis patria, quaeiu monaste- apud Surium, lomo I, sed alio iuterprete. Vide Ono-
rio apud _Egaspositoexercuit vitatn monaslicam. De P raasticon.
qua menlio habelur in Prato spirituali, cap. 21. (5) Constitutis.]Quaehaecconslilula sinl, mihi non
(2) Sophronio.] Sopbroniunt hujus Vitceauctorem liquet.
esse te^laiur Nicephorus, libro vu, cap. 5. Ciialur (6) Zoziinas.\ Aliis Sotimus. MartyrolngiuraRom.,
eadem Soplironio auctore in Nicaenasynodo tt. act. 4 Apr. <lu Palaestinasancti Zosimi anachoreta., qui
4, el a sancto Joanne Damasceno in oratione 3 de funus sanctce Mariae.Egyptiacaecuravic.
iiiii.giiiibus. Metninilejusdem Triodium, tibi agit in (7) Psallentia.] Ita nunc loquebantur. Saepe oc-
tqumla feria quintae hebdomatlis quadragesimaiis de currit psaltentiumapud Gregoriura Turuneusem. Vide
.Andiea Cretensi archiepiscopo, auctore niagni cano- Ononiasticon.
nis : 'E7.o_.1__ Si TOUTOV, OT_jtai . itarpivfyjn; 'itpoao- (8) Regia.] Ita Ms. Aliceeditiones : janua. lntetli-
/tuf_t_v o aiyu; ZoypivtocTOV rr); Aiyjitriu; yiapiri;|3_ov git primain monasterii januara, quaeRegia dicebalur.
avvtypv.ijiuro' xaT«vu?_v yap v.alouTOfo ^ios Ttpo.coXn- Vide Onomasticon.
vat «.itttpov,x«t TtoXkr)v TOifittraiy.oatxai apLuprxvovat. (9) Annonabat.] Ita Ms. Surius: < annonam fere-
Tuw\i.vhiuvS-5_-GT_V, v. /_6vovTii-vyat.X__v_t7roaT>)vatbat. > Alia versio : < vilaenecessaria ferehat.i
^OUWTO: i Fecit auiem hunc canonem eo lempore, (10) Corpori ad mensuram sufficiens.}Surius :
<iuomagnus Sophronius pairiarcha Jerosolymiianus < Aquam corpori ad men^uram sufficicns.>Alia ver-
Titain Mariae.Egyptiacce lilleris mandavit. Quaeet sio : < Parvum panein ad fragilitatem corporis su-
ipsacotnpiinciioiiisplenissimaest, lapsisqueel pecca- stenlandam. > Ut suspi.er in texiu nostro omissnm
torihus niultuinconsolalionisofferi, si raodoa pravis paximatium, quod alia versio inlerpretalur parvum
opprthtis desislere velint. i panem.
Hnjus Sophronii anniversaria memoria agiiur a D (11) Obscurilalem.] Ila tres Mss. Surius et aliae
Latiuis 11 Marlii. Martyrologittm Romanum : <Je- editioucs, scurrilitatem. Sed Paulus obscuritalem seu
ro-olymis sancti Sophrooii episcopi. > Menologium obscurrilalema scurra lorniaverit.
Crcecunieatlem die : < Sancti patris nostri Sophronii (12) Nonna.] lta Mss. Vetus cditio, numot. Sttrius,
patriarchae Jerosolyinilani, ex civilale Damasco, mater. Vide Onumasticon.
iiitdiipliii erutlitioue, divinarum litierarum sentenlia (15) Redde lerrm.] Similis sententia in Vita sancti
et pietate insignis. > De cnjus episcopatus inilio vide Pauli pritni eremitce.
Daroniuinanno 655; deque ejusdetn ubitu anno 636. (14) Parmothi.] lta Ms. In Surio est Parmathi, et
De Sophronio.qtioqueagit Histor. Miscell., lib. xvm, in marginc Parmenuthi. Vetus edilio : Parmenothi.
an. 20 Heraclti imp., et lib. xix, anno 26 eju_dein. Pbarinuibi esl oclavus mensis _1igypliorura.Vide in.
Cedrenus, anno 20 ejusdera imp.; et Zonaras, in m Onomasticotabulain mensium.
parte Annal. iu Heraciio.
 FEBRDABllXII.

VITA SANCTJ. MARINJE .0

VIRGIMS,

AtJCTORE INCERTO.

CAPCT_.RIM.M. — 393 Erat quidam saecularisha- A tendnm, manebat in

ipso pandochio cum caeteris
bens utiiram _>iam parvulam. Ipse converli cnpiens, monachis.
cnmmendaviteara cuidam pa-enli suo, el ahiit ad mo- CAP.III. —Coniigit aulem per insidias inim.ci, ut
nasierinm, quod longe er.it de civitate milliari.i iri-
Et pandox ille haheret liliam virginem. Atl quiin in-
gintaduo. ingressusperficiebatomneopusquodcrat miles concuhuit cuin ea, et concepit
monasierii, ita ut abbas ejus amplius cum qttam gressusde illoaliquis, rniliie. Et dum cogniium fuissel a
csnierosqui in monasterio erant diligeret, eo quod puella
fidelisessct et obediens. Contigitautem, post aliquod parentibus ejus, cceperunt affligerc puellani, dicen-
les: Dic nobis de quo r.oncepisti?Respondit eis: De
teuipus, ut recurdaretur cliaritatis filiae suae, et illo tuoiiacho, qui dicitur frater Marinus,
qui hic
ccepit contristari alque affli°i iotra se. Et cum per frequenter cura carro mansit,
nmltos dies hoc faceret, vidit eum abbas ejus iribu- ipse nie oppressit, et
Statiin aulem perrexerunt parentes ejus ad
lantem, et dixit ei: Quid habes, frater, quod sic concepi. et dicunl abhati: Ecce, doinioe abna,
tristis ambulas? dic nuhi, et Deus qui consolatur monasteriutn,
quid fecil monachus tuus Marinus? quo inodo dnce-
omnes, dnbit libi auxiiium. Tunc ille procidcns cum filiara nostrain? Di.it eis abbas : Sinite, videa-
ad dixit: pii
llabeo untnti filium in mus si maiitfesta sunt
lacrymis pedes ejus,
civiiaie quem reliqui parvulum, et recordatus, affli- » quae dicilis. Et veniente eo
dieit ei abbas ejus : Frater Marine, lu hoc ^celus
gor propter eum. Et noluit indicare ei quod puella es in filia eortira ? Slans diutius cogitavit,
esset. Abbas vero ejtis ignorans quod esset, et nolens operatus
inlra seitigeniiscensdi.it: Peccavi, Pater, pceniten-
eum amittere, quia necessarins eral monasterio,
dicit ei: Si diligis eum, vade, el adduo eum huc, et tiatn ago buic peccalo; ora pro me. Ad iracumliam
sit lecum. Et abiens adduxit eam , dicebaturque autem commotus abbas, jussit eura coutundi et
Marina. Et mulavit ei nomen, et vocavit eani Mari- affligi. Et ait: In veritate dico, quia tu qui hoc
num. Et dedil eam ad discendas litteras intra mona- malum operatus es, n >nmanebis in hoc raonasterio.
Et jaclavit eara foras. Ipsa vero niinqu.im ulfi con-
sterium, et efat cum ea : nullusque agnovit de
fratribus quod puella esset, sed vocabant eam omnes fessa est mysterium suum, sed abiens jactavit se
Marinum. Et dum esset annorum quatuordecim, ante fores monasterii, et jacebat super terram in
se
ccepit eam docere pater suus viam Domini, et dice- pcenitentia, affligens tanquam 394 'P'a peccas-
bat ei: Vide, filia, ut nullus cognnscat mysterium set, et ab ingredienlibus fratribus postulabat ut vel
tuum usque in (inem luum, et sollicifa sis ab insidiis una buccella panis ei darelur. Iloc faciens per ires
non recessit de monasterio. Panduchis vero
diaboli, ne seducaris ab eo, et istud sanctum mona- atinos,
sleriuin videatur per nos solvi, ut io conspectu i^ ftlia peperit filium masculum, et ablaciavii, et ad-
Christi cum sauctis augelis ejus coronam, et non duxit eum mater puellaesecum, et jactavit eum ibi
eum impiis aeternam damnationem accipiamus. Et ante monaslerium, et dicit ei: Ecce, frater Marine,
alia multa docebat eam per singulos dies de re- quomodo nosti nutrica filium tuum. Et reliquil eum
Dei. ibi, et abiit. Sancta virgo suscipiens, tanquatn pro-
gno
CAP.II. — Dum autem facla esset annorum decem prium lilium, de ipsa buccella panis, quam aceipie-
et septem, defunetus est pater ejus. Remanstt vero bat ab introeuntibus in monaslerinm, nutricabat
haecsola in cella pairis sui, et ipsa ohservavit se in fllium alienum. Factum esthoc per alios duos annos.
omnibus doclrim. patris sui, et erat obediens oinni- CAP. IV. — Postmndum autem vid^ntes fralres,
bus in monasterio, ita ut ab abbate suo et ab misericordia cemputtcti, ingressi ad ahbatem rogare
omnibus diligeretur. Habebat autem inonasleriura cceperunt ut eum reciperet in monasterium, diccn-
par boum et carrum, quia vicinum habehat mare, tes: Abba, indnlge et suscipe frairem Marinum.
ubi erat emporium ad millia tria ; et ibant monachi, Ecce quinque anni sunt, quod in poeniieniia aule
et afTerebanlquae necessaria erant monasterio. Una januam iiionasierii jacet, et non recessit unquain
vero die dicil abbas ejus : Frat.r Marine, qnare et lu hiiic. Suscipe eum in poenitenliam, sicul Domiuus
non vadis cum fiatrihns et adjuvas eos? Qu._ respon- noster Jesus Chrisius prcecepil.Vix auiem coegerunt
dit : Jussisti, Pater? Erat autem in ipso emporio eum, et jttssil eum ingredi, et vocavit etim ad se, et
pandochium (_.).Coepit ergo frater Marinus frequen- ait: Pater luus fuit vir sanelus, quod tu nosti, et
ter pergere cum carro, et si faciebat tarde ad rever- parvulum inlroduxil te in hoc sanctum monasteriura,
695 VITA SANCT.E MAR1N_«VIRGINIS. NOTATIO. 694
et non est operatus quidquam mali, quod tu cogita- A agas. Ille territus perrexit, et venit ad corpus. Et
sti, et fecisli : nec aliquis in boc sancto raonaslerio. levans paltium, untle coopertttm erat, vidit qnia
Nunc autem ingressus es cum filio luo, qucm de mulier esset; et mox cecidit, et caput suum percu-
adulteiio babes, unde oporlet te poenitere. Grave liebat in lerrani, et vociferabatur dicens: Conjuro
eniin pcccatum fecisti. El hoc tibi jubeo, ut omues te per Jestint Chrislura Durainum, ne me condemnes
munditias monasterii tu soltis quolidie faeias, et ante conspectura Dei et> quod afflixeriin te, quia
aquain ad necessaria purganda portes, et calceariura ignorans feci, Tu, domitia, non dixisli iiiysieriuiii
(5) omnibus per singulos dies tu peificias, omnibus- tuiim, et ego non cognovi in verilate sanctain con-
que scrvias, in hoc enim habebis meam gratiam. versationem tuatn. Et jussit sanctmn corpus cjus
Sancia vero libenti animo suscipiens, omne opus inira monasieriiiui in oratorio reponi.
quod ei jttssum peificiebat. CAP.VI. — Eadem vero die puella illa arrepta a
CAP. V. — Contigit aulem eara intra paucos dies daemoiiio veuit ad monasterium, et confitebaur
dormire in Doininu. Euntes vero fralres, nuntiave- criiueu quod adraiserat, et de quo concepisset. Et in
runt abbati dicentes : Frater Marinus de.uncttis est. septiraa uie repausaiionis ejus in Doraino, ibi intra
Dicit eis abbas : Videte, fratres,quale peccattun fuit, oratorium liberata est a dcemonio. Audientes autein
ui nee merueril; pcenitentiam. Sed taineu ite, lavate jj qui erant in ipso etnporio, el vicina monasteria,
CJIII,et sepelite longe a monasterio. Et euntes, dum mirabilia quai facta fuerani, accipienles cruces et
lavant eum, coguoverunt eum quia femina esset. Et cerens, cum hymnis et canticis et psalmis, benedi-
Cffiperiintomnes einittcre voces, et lundentes se, ccnics Deuni, venerunt iu eodem monaslerio, et
darnabant: Quia talis conversatio et patientia sancta oralorium ingressi ubi corpus ejus requiescebat, bene.
inventa esi in ea, cujus mysteriuiu nullus agnovit, dixerunl Deum. Dbi usque modo Chrisltis oralioni-
et sic ab eis a.flicla fuisset. Et venientes cum lacry- bns sanclce virgiui- multa facit m:rabilia, ad laudem
mis, dicuni abbati: Abha, veni et vide fratrem Ma- nominis sui. Qui cum Paire elSpiritu saucto vivilet
riauin. Dicit eis : Quid est hoc? Fralres dicunt regnal Deus, per omnia saeculasceculorum. Araen.
iteruiu: Veni et vide niirabilia Dei, et vide quid de le
ROSWEYDINOTATIO.
(1) Marinw.] Tres Marinas iu labuli. Ecclesiasticis eo diesecnndum historiam habel, in Antiorhia. Unde
invenio, Alexandrinam, Aniiochewtm,Hispanam, sed apparet Molanumutrobique Marinamet Margaretam
valde inter se conlusas, ut il:flicile statuere sit au pro catteni accepisse.
duae taotum, au tres fuerint. Viduaino»de singulis, Qni rureus in additionibus ad Usuardnm la:n pri-
et eas iuter se compaiemus, follatl. auctoribus. n mcequam secundte suae recensionis, 13 Juiii,ail Mar-
Mariuae no-trae, quae Alexandrina est, memoria garetam eo ilie apud niultos coli. Et eo die tnanu-
certo die consecrata in.e_.Uur ifi Memeis\% Febfun- scriptus meus Ustiirdtis diserie Margaretam habet,
rii, ubt Maria pritno, deinde inuiaio habilu Marinus aiqtie iia cutn Beda, Uabano, Notkero de Margaretae
dicitur. >ulla ejtis iu Menologiouientio, scu alterius die consentit.
Marinaevirg. et marl., 17 Julii, quae Latiuis Marga- Nondum igitur Mannaenostraefeslum diem, excus-
rela dicitur. sis quatuor vetustis Martyrologii scriploiibus, cer-
Apud Lalinos vereor ut cerli quid siatul fio.sil. tiini aputl Latinos haheinus; imo ne quidem ejus
Nam valde vatiant tam vetusia quara rccentiora memoriam.
Martyrologiaquoad diem, quoad locum, quoad mar- Habetur quit.em m Adone vulgaio, 18 Junii: < In
tyrii lauream, ut haec noslra Marina, quce virgo sinctce Marinae,virginis et mart., et Bal-
tantuni fuit, videatnr cum alia aliqua, quattet virgo Alexaudtja
hince. > Sed pnclixa l)ic est sieliula a Mosamlro,
et martyr fuit, ex nominis affinitate confusa. Atloni. edilore, quod id in aliis tribus Mauuscriptis,
Cujiis varielatis et confusionis oc.as.ouem ilide bus ipse usus est, non esset, prceierquairi in uno
ortaui existimo, quod sanrta Margarela virg. et qu a Benedictino quodam auclo. Et certe m meis duo-
ii) rt. Amiocbena a GrcecisMarina dicta sil. Inde bus velnstissiui.s nulla hic Mariuaeno-
ct Nofkerus,qui Mariuam Manuscriptis
Betla, Rabanus, mariyrem stne apud Adonem inentio; quare nec quod martyr
habent 18 Jmtii, apod Antiochiam sub Olvbrio prae- ditalur, Adoni est impuianduin, ut bic putavil llaio-
fecto, eaihdem eodein loco, Margaretae liomine ha- nius. Iiito vero quia'mariyr
beiit 13Jtilti. Et quidem Itahanus et Notkerus ibi de Marinaseu Maigareta, utdicitur, capiendum erit
Moanus ad Usuardum
eumdein quoque prcefecium Olyhrium expritmint, j. cepit : et
Romanum autera Mariyrologium Margaretara habet tiochia, loco pro in Alexandria, ponenilura erit in An-
20 Julji. cujus nun nte apud Galesinium est, in
llsuartlus vero ex prima recenslone Molanihabet Achuia.
Ita in Manuscripto Adone nulla Marinaa, nulla
395 l^ Juuii: < Alexandriaepassio sanctae Marinac
virg., > quud iti Usuardoex scctiuda Molani recen- Mosandriqtmque Margaretaeinenioria. Nain qtiod in ediiione
sione oimtiitur; uec ulli lit iti ea editione mentio Margarila habetur 13 Juiii, ibi quoque stel-
Marinac,quac Alexandriccsit p.tssa. luia prcelixa est, quod id aliis Mss. deesset.
Sed Molanustam in prima quam secunda Usuardi Quis igilur dies Marinaenostrce apud Latmos as-
receusioiie, -.0 Jttlii, non in textu (Jsuardi, sed in sigiiabitur? Habetur quidem in Martyrologio Romano
addiiionibus, Margaretcediein festum ponit, de qua Baromi 18 Junii : < Alexandriae passio sanci.e Ma~
in anooiaiione ex secunilarecen-ione dicit Usuardum rince v.rginis, > quam Baroniusibi pulat Marinam
noiiiine Marinaehabere 18 Juini, quud inteliige de nostrara esse. Sed quomodo illi patsio couvenii ?
Usuaido ex prima ejus recensione; nam in secunda, cur no;i potius de Marina seu Margareia virgiue et
ul dixi, oiiiiititur. mariyre accipiatur, uti prceeunt lieda, Kabanus,
Qui porro in annotationibus secundae recensionis Noikerus?
ad 20 Julii addit, fortassis iucuria scriptoris 18 Ju- Nisi velimus tres hos Martyrologos Marinara seu
nii vitiose irrepsisse Alexandrim. Nam Beda, inquii, Margarelam virg. et mart, cnra Marina nostra tan-
695 DE VITIS PATRU.MLIBER PRIMUS. f.
lum virg. confudisse, quandoquidcm iidem rursus de Aesse cum Marina virgine, quae hic in Patrum Viiis
Margsreta agenl 13 Julii. occurrit. Sed cum eavirgo tantunt fuerit, nou etiam
Atque ila 18 Junii in MartyrologioRomano legen- 111'trlyrqualis Hispana Marioa existimalur, iniivus
duin eril, Atexandrim sanctmMarinm virg., omissa videtur eorum sententia probabilis.
passionis voce, nti jain olim Bellinus in Martyrologio Marina
Alios esserefert, qui hanc eamdem faciant cum
Kom. expressit. Ita quoque habet Usuardus uieits seu Margareta virgine et martyre quae passa
manttscriptus. Nisi quis passionemel quotfmarii/r di- est Antiochia.. Et quidem Molanus iu aiinoialioiiihus
citur imerpretari malit, quod mulia a fratribus suis ad Usuardum, 20 Julii ex secunda recensinne asserit
religiosn pa-sa sit, uti 9 Jan. Basilissa dicitur mar- Hispanos in lectionibus 18 Junii (pmo Julii) habere,
ty, quia nuilta passa fuit, etsi non affecta marlyrio. Maiinam fuisse ex Anliochia Galla.ci.c, et cum tiulla
Certe Florarium maiiuscriptum sanciorum, 18 Junii Antiochia st in Gallaecia, non videtur improbal>ile
nostram Marinameiiam cum passionis voce agnoscit. Margarelam ab Hispanis coli, sed Marinae nomine.
Ait eniin : <Alexandriae passio sanctae Marinaevir- Favet huic setiientiae, quod in eumdem pene diein
ginis, cujiis gesta habentur circa fineiii quinii libri ulriusque leslum incnrrat. Nam Matina seu Marga-
de Vilis sanctorum Palrum. > Intelligil e tilionem reia Aniiocliena in Menologio ponitur 17 Julit, in
pritiiam Viiarum sanclorum Patrum; nam ibi in fine Martyrologio Romano 18 20 Julii; Hispana auiem in
quinii libri habelur. Martyrologio Rumano Julii; in Thesauro coucio-
De Marint' nustrae virginis translalione Venelias nai. 19 Julii.
Martyrolog. Rom., 17 Julii : < Venotiis translatio Villegas tamen supra, et Thesaurus concipnatorum
sanclce Marinaevirg.; > quod a Baronio addilum exi- Thotnaede TrugiUo, tomo III, 19 Julii quccdainMa-
slimo Marlyrologio Romano, ex Peiri Aquilini cata- " rinae Hispana. propria assignanl, ut clibanum, in
logo Sanctorum, 1. vi, cap. 108, nani in Martyrologio quem conjecia dicitur, et fontent in quo qtiaetlam
Rumano Bellini non hahelur. cjus interventu miracula feruntur perpetrata, quae
Aliam Marinain virg. et mart. exhibet Martyrolog. erudiii viri qui vicini sunt viderint quo referri ds-
Romaniiin Baronii 18 Julii: < Gallaeciaein Hispania beant.
sancta. Marinaevirg. et marl.; qtiod in nullo anliquo (2) Pandochium. ] Ita Manuscripli. Colonieiisis
Marlyrologio reperio, nec quidem Romano Bellini, edilio, pandocium, id esl tabcrna. Vettis, homo m.i-
ut a Batoiiio ex Hispaniris scriploribus insertum exi- nens nomine pandox. Reclum est pandochium, ..a. _o-
stimem Martyrologio Romano. Unde forlassis non X__bv,laberna. Sic panrfoa-,talietnaritis.
fruslra dubitant quidam, niiiii Imc Hispanica Mtrina (3) Calcearium.] Ita Coloniensiseditio. Vetus, ctl-
eadem sil cum alierulra Marinarum jam assiguala- carium. inlelligil, opinor, minislerium aliorum c.l-
rum, id esl vel Alexandrina vel Antiochena. t.efert ceos purgandi. In Ms. est caldarium vel caliclarhm.
enim Villegas in Flore sauctorum Hispaniae,parte i, An igiitir intelligitur ministerium caldam prcepi-
18 Julii, quosdam esse qui hanc censeant eamdem randi? vel fratrura caliculos eluendi?

VITA BEATJE FABIOLJE,

AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO.

(Hujus epistolw textum legere est Patrol. tom. XXII, col. 690.)

ROSWEVDINOTATIO.
400 Fabiolm.] Dies obilus ejus ignoratur, nec C Clinicus est, XA.V»,tectus, detinef, nec indc se prae
ejus in tabulis ecclesiasticis exstat memoria. aegriiudine movere potest. Vide Onomasticou.
Apud nos.] Cato, oratione de Dote, apud Gellium, Peragrabat ergo iniulas , el totum Etruscum mare.]
lib. v, cap. 23: < In atlulterio uxorem tuam si de- Baronius, lomo V, annoClnisti 390, Anastasij papcel,
prehetidi-ses, sine jndicio impnne necares : illa te, Arcadii et Honorii impp. i. Ex quihus, inquit, plane
si adulterares, digito non auderet contingere, neque inlelligis quam brevi tempore ex -^gypti vinea plan-
jtts est. > Vi 'e Cod. lib. ix, ad 1. Jnliam, de adullerio talce in Romano solo propagines extenderint usque
etstnpro. Alia lex apud Chrislianos. ad mare, et inlra mare in insulis palmites suos. Pro-
Laterani.] Erat hic Plautius Laleranus, de quo Ta- pagatos autem ad posteros etiam, qui erant in Tyr-
citus lih. xv, et Arrianos, lib. n, cap. 1. ./Edium rhenis niaris oris et insulis, monacbos; et ipsnm
Laterani meminit .luvenalissat. 10, et Julins Capilo- Gorgoniam insulain, nbi unum tantum fuisse Rutilius
linns in M. Anlonio Philusopho : < Educatus est in tradii (Rutil., lib. i Iliner.), pluribiis esse monacho-
eo loco in qtin natus est, ei in domo avi sui Veri rum germinibus auclatn , ex litteris sancii Cr gorii
juxta tcdes Lateraui. > Idem in Vero imper. memi- papae (Greg., lib. i, epist. 48) possumus perspicue
nit Se.-lilii Laierani cnnsulis. intelligere, dum de Paluiariceet aliarum insularum
Siarct in ordine pmnitentium.]Baronius, lom. IV, monachis meminil, necnon de pluribus monasteriis
anno Cbrisli 590, Sirtcii pspae 4, Valentiuiani 1S, in instila Gorgonia cougregatis, et postea ad melio-
Theodosii 12, impp. post narratam Theodosii imp. rein formam i er ipsttm Gregorium restitulis.
poeiiitentiam subdii : Quatn vigeret hoc tetnpore in Erupisse Hunnorum examina.]Hieronyraus in Chro-
Ecclesia severilas publiccepoanilenlice,a quo non li- -. nico, anuo 18 Valentis : < Gens Htinnorum Goihos
berarel excusaretve nobilitas, dignitas, neqne sexus, vastat : qui a Romanis sine armorum depusitione
plane dcciaranir alio cxemplo clarissim* feminae suscepti, per avaritiam Maximi ducis, fame ad re-
Romanat, Fabiolae notniue, quae adhoc supererat bellandum coacti sunt. > Vide Orosium, lib. vu,
Fahioruiii aniiqucefamili...nobile germen. Hanc con- cap. 33.
tigit ob secundas nupiias post divortiiim factum cunv Baronius, tomo V, annoChristo395, Siricii papaell,
priori viro illicite contractas, hisce ferme diebus, ou- Arcadii et Honorii iinpp. 1. Hoc anno Fabiola, in-
blicam Romceagere poeniteiiiiam. quit, clarissima femina, quce concesseral Jerosoly-
Cfiiticum.]lnfra , io Vita Paulce, num. 5 : < Quis mam, ut ibi reliquum viiceageret, horum grassatione
cliiiicorum non ejus facullalibus sustenlatus est ? > perierrita, una cum aliis navim conscendere, et ip
 fcfl WA SANCT.E PAULiE ROMAN.E VIDU_E.NQTATIO. 698
Italiam remeare compulsa est. Vide ibi plura de, A.adhuc vulnere consolatus suro; quartae aestatis circu-
Hunnorum eruptione et grassatione. lus volvitur, ex quo ad Heliodorum episcopum ,
Aberat tunc Romanusexercitus, et belliscivitibusin Nepotiani scribens epitaphiutn, quidquid habere poiui
Italia tenebatur.] Baronius, loco proxirae ciiaio: viriura in illo tunc dolore consumpsi; et ante ferme:
Quem enim secum Theodosius in Occidentemadver- biennium Pammachio meo pro subita peregrinatioue,'
sus Eugenium lyrannum Orientis exerciium duxerat, Paulinae brevem epistolam dedi, erubescens ad di-
Stilico Theodosii defuncti voluntatem ltalia deline- , sertissimum virum plura loqui, > etc. Pairl» vero
bat. Oe Romano illo exercitu et bello contra Euge- post: < In praesentiarumtradis mihi Fabiolam , .ati-
nium, vide eumdem Baronium, tomo IV. anno Chri- dem Cbristianorum, miraculura gentilium , luctum
sti 394 et seq. pauperura, solalium raonachorum, >elc. (Hieron.,.
Herodotut.] Lib. i, et inilio iv, qui eos Scythas epitt. 50). Cura igilur ipse sanclus Hieronymus qua-
VOCat,et xxviit annis Asiam tenuisse narrat. tuor annos numeret ab obitu Nepotiani, duos vero a
Ob nimiamauri cupiditatem.] B.aronius, tomo V, dormitione Paulinae, praesentem annum Fabiola. fu-
anle citalo : Cupidissimum sane orouiuin inortalium neri ipsum ascribere, cx iis quae superius dicta sunt
hoc genus hoininura esse, Ammianns, cum eorum- satis manifestum apparet, ut de his neclevis quidem
dem raores pluribus scribit, affirraat (Ammian.. dubitandi relinqui possit occasio.
lib. xxxi). Nisi quod cum reperias in litteris sancti Hieronyrai
Ernl in illo lempore qumdam apud nos dissen'sw.] post decem annos, nempe post tirhis excidium, scri-'
Baronius, tomo V, anno Cbristi 395, Siricii pap c 11, ptis ad Marcellinum et Anapsycltiara , de Fahiola
Arcadii et Honorii impp. 1. Quaenam, inquit, essent. r. tanquam viveute mentionem haberi (ad quam idem
dissensioues illae, quibus in Palaestina inter se invi- J9 sanctus Hieronymus duos in Ezechielem libros a se
cem fideles aliercabantur sludio indefesso, supeiiori conscriptos misisse testalur (Hieron., epist. 8; prmfat.
dirta sunt tomo (Baron., lomo IV, anno Ckritti 592, intib. i in E»ech.), quos non nisi post excidium urbis
393, 591), fuisse nimirura Origenistarum improbitate ipsura elucubrasse liquei), affinnare necesse est,
con.tatas, quibus Juannes emscopus Jerosolymorum, aliam illani ab bac fuisse Fabiolam, minoremque di-
EvagriusPomicus, Palladius Galata, Isidorus Alexan- cendam; nec quidem mirum, cum et dtias Paulas,
drinus, et RuffinusAquileiensis in primis sludebant. totidemque Melanias, seniores ac juniores, eodem
Dormivitilla.] Baronius, tomo V, anno Christi 400, tempore liceat numerare.
Anastasii papae3, Arcadii et Honorii impp.6,obitum Furius.] Vide Livium, lib. v, cap. 49; Florum,
Fabiola. punii, atque ita colligit: Hoc anno, inquit, libro i, cap. 15.
deliintlae sanctae Fabiolaespectalae egregiacque san- Papirius. ] Livius, lib. x, cap. 39; Florus, lib. i,
ctitudinis, et generis claritudine celebris viducesan- cap. 16.
ctus Hieronyniusrogatus ab Oceano epitaphiura scri- Scipio.] Florus, libro n, cap. 18; Orosius, lib. vi,
psit; cujus e.ordio cura ita diversa tempura nume- cap. 5.
ret, quu potissimum anno id accideril circiimseribit, Pompeius.] Florus, lib. ni, cap. 5; Appianus, in
duui ait: < Plures anni sunt quod 401 super dor- Mithridalico; el Plularchus, in Vita Syllac.
mitioue BlesillaePaulara venerabilem feminamrecenti

JAI.UAR1IXXVI.

VITA SANCTiE PAUL^E

ROMAN-4E VIDVM
ADCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO.

(Hujus epistolce textum videsis Patrol. tom. XXII, col. 878.)

ROSWEYDI NOTATIO.
Paulm.\ Martyrologium Romanum 2*5Januarii : G viro relicta, quocum mensibus tantttm septem vixe-
i Apud Bethlehem Juda. dormitio sanctaePaulae vi- rat, magis, inquit Hieronymus (Hieron., epist. 25),
duae, matris Euslochii virginis Christi.Quaecura esset ipsam deploraverit amissam virginitatem, quam ma-
e nobilissimo setiatorum genere, renuntians saeculo, rili obitu doluerit.
et facultates suas pauperibus distribuens, ad prce- At quonam modo ad mundi contempturo hanc
sepe Domini se recepit: ubi muliis virtutibus prae- idem sancius Hieronymus inslituerii, ipse ad Eusio-
dita, et longo coronata raartyrio, ad ccelesiia regna chium sororero scribens docet his verbis : < Memini
transivil: cujus vitamvirtutibus admirandara sancius nte anle hoc ferme quinquenniuin, cum adhuc Romae
Hieronymus scripsit. > Nata est Paula Romaepatre essem, et Ecclesiaslen sanctae Blesill* legerem, ut
Rogalo, uiatre Blesilla, ut hic habes c. 2, cujus nata- eam ad contemptum mundi hujus provocarem, ct
leni anno .1 Conslantii, Chrisii 351, ponunl. omne quod in mundt cerneret, putaret esse pro
Alia est Paula junior, hujus neptis ex Toxolio filio nibilo, rogatum ab ea, ut in morem commentarioli
et Laclagenita, uti hic habes, cap. 23. obscura quaeque dissererem, ut absque me posset
Fugiendogloriam.] Sallustius in Catilinario : ilta- inlelligere quaelegebal. ltaque quoniam in procinclu
que qtio miriusgloriara petebat, eo magis illam asse- nostri operis subiia morte subtracta est, etc. (Idem,
quebatur. iNazaritis in Panegyrico Conslanlini:Nus- epist. 116.)
qiiam gradum exiutisti, quin ubique te gloria quasi Porro quantcc hujus adolescentulae viduae viriu-
umbra comitata sil. tes extiterint, idera sanctus llieronymus in conso-
Blesillam.} Baron., tomo IV, anno Chrisli 382, lalione de obitu ejus ad Paulara matrem conscripta
Datnasi papae16, Gratiani 16, Valenliniani 7, Theo- pluribus docet (Idem, epiit. 25)/
dusii 4, impp. Quod,- ait, pertinet ad Blesillam, Fuisse aulem excultam Grcecisac Latinis litteris,
tanlae haec virlutis fuit, ut viginti annorum vidua a idem aflirmat, cum ait: <Si Graece loqueotera au-
 ma DE vrris PATRUMLIBER PRIMCS. TO»
dis.es, Lalineearo nesclre pntafeS. 81 in Romanum.A fiteri, et ineipere discere religionis elementa, qui
sonum lingua se verterslt, nihil omilino peregrinl apud suos sacrorum agebat anlistiteiu, et decrepilum
sermo redolebat. > Sed et d_ eadem subdit: < In senem a nepte infamula balbuiienie depreuipiam
paucis non dicam mensibus, sed diebusita Hehreae reddere Alleluia, quam ipsam mater Leeiasanctissi-
liiigiicevirerat difficultales, ul in discendiscanen- ma femina cupida despondere virginera Cbristo, ab
disque Psalmis rum matre contehderel. eodemsancto Hieronymo netiit et accepil de institu-
Inler quatuor Paula. fiiias, nempe Paullnam, Elu- tione ejtisdem flliaeepisiolampareneticam; qna ips__
siocbium, Blt-sillam,atque I.uffinam, primam on.-1 quanlum profecerit, illud modo satis sit indicasse^
nium Blesillam contigil ex hac vita migrasse, nt eamdem setate auctain ad aviam Paiilam Jerosoly-
ideiu sandus Hieronymusad Pnmmachinmscribens mam uavigasse, ibique cum sanclo Eustochio uii
affirmat (Idem, epist.26). De cujus ad Cbristura con- sancla Deo dicata virginitate coiiseiiuisse (Idem,
versione exsiat ejusdem ad sanctam Marceflainepi- epist. 7).
siola, ttbi agit de aegrotalioneBlesillae(Idem, epitl. Clinhorum.]Malein quibusdamcodicibug,clerieo-
23). Hactenus Baronius. rum. Supra, in Vila Fabiolse,num. 6 : < Quem nu*
De ejus obitu idern Hlefrtnymtis,eplst. 10, ad Fu» dum et clinicumnon Fabiolae vestimentatexere? >
riam : < Blesiliamquepraetereo,dua. maritum suum, Vide Onomasticon.
tuum secuia germanum, in brevi vitae spatio tetn- CutnqueOrientis, etc.] Baronius, tomo IV, anno
pora viriuium multa complevit.i Cbristi 382, Damasi papae16, Gratiani 16, Valenti-
Pautinam.] Baronius, ibid. De Paulina ejusdem niani 7, Theodosii4, imperatoium, 416 Orientiset
sanctrc Paulae filia, sorore Blesillce, exstat in ejus .u Occidentisepiscoposad Romanum conciliumconve-
dorinilione sancii Hit-ronymi epistola ad Pamma- o nisse asserit.
cliiuniconsobrinumsanctaeMarcellae,ut diem sancius Exacia hieme.}Baronius ibid.: Nontantum episee-
Hieroiiymustradit (Idem, epist. 56, 25, 30), qui fuil porum advenlus Romam ad concilinm significatur,
ejus Roiuaecondiscipulus. sed tcmpusquo Roroaemauseriini, pariter innoiescit„
Eustochium.\ Barnn us, ibid. : De Eustochio nempe cnmmoratosesse Romae usque ad sequentis.
iuinores sunt outnes laudes sancto propo-ito quod atini veris tempus.
suseepit, et vitceinstilulo quod arripuit, qtias tnajo- Deseenditatt portum.] Baronius, totno IV, ann»
ribus in dies virltitutn increraeutis adauiit, ac tan- Cbrisii 385, Siricii papaeI, Valcniiniani10, Theodo-
detn lelicitercon ummavii. De qua ad Pammachiuin sii 7, impp., hocanno Paulae proleciionem, qua Je-
baecHieronymus: <Quid Eusiochiofortius, quceno- rosolyroampeiiii, ponit. Ut aulein, inqtiil, hxc cerlo
bilitatis portas et arroganliatn geneiis cohsularisvir- cognnscnsquod ad tempus periiuet, illud in pritnis
ginali proposito fregerit, ei in urbe prima primum accipe. Cum idem sanctus Hieronymus afiirmetde-
genus subjugaverit pudicitiae(Idem, epist. 26)? » fuuciam esse Paulam coss. Honoriovi, et A,rist_ene-
Hauc alliorem gradura caeterisconscendenlcmidera to; rursumque dtcat eamdetuJerosolyntiscoromora-
sanctus Hiemnymus scripto ad ipsara de Custodia tara esseannos viginti, utique aflirmare necesse est
vrginiiatis Ithello adjuvit (Idem, epitt. 2-2).Quiilnam hoc aniioeainJerosolyuianiproleciam esse, etc.
aulem terribile acciderii Prietexialaeamilce, virgi- Quodauteiu ad Paulaeex urbe profeclinneinspe-
netu a suscepto proi osilo abripere couanii, narrat ctat, dignuraplane ChristianaspectaculuraRoma tunc
sanctus Hiertinvrousepistola ad Lreiam haec prnbe vidit, feminam consularem, palria. parenlumqti&
scientem (Idem, epist. 7), quaePaulam filiam natain C I splendorem, diviiias, charaque pignoraampius non
ex promissionemartyris viigiuem pcrinansurain Deo rever.uram relin piere, alque una CUIIIlilia Christo
dicav.rat adhuc tenellain. dicata ad Cluisti cunabula p.r tot maris spatia et vi-
Rvffinam.]Baroniusibid. : QuarlO )oco nata Ruf- ta.di«.riiuiiia navigare, eic,
fina, nupta est viro clarisSimoAletio; qua»imuiii.uro Ad insulant Pohtiam.] De insulis Pontiis Plinitis,
funere, inquit Hieronymus(Idem, epist. 27), pium 1. ni, cap. 6; Meta,1. n, c. 7; Suetonius, in Caligula,
matris aniroumconsternavit. Hujus prceclarasvirlu- cap. 15.
tes sauctus Paulinus Nolanus episcopus scripsit in F-I._I._C
Dotnilillm.]Eusebius, in Chronico, aiino
consolatione obitus ejus ad Aletiuui virum ipsius Doniiliani 16 : « Scnbil Brutius, pliiriinosChristia-
(Paulin., epist. 31). Porro haecitiinor naiu, nondum noruiii sub DomitiaiiOsttbiissemariyriura. lnlerquos
nupserat, quando ab urbe recessil Patila mater Jero- et Flaviain Doniitillatn, Flavii Clenienliscousulisex
solyuiani profectura; sed jam nubilis facta, ttt lesta- sorore neptem,in iiisukni Pontiain relegat.im, quan-
tur sanctus Hierotiymts (llieron., epist. 27), femina do se Christianani esse testata esi. > Idem de ea
niatris educationesanctaeaequevirosancto conjunctij Hiltor, Eccl. I. III,cap. 19. \ itiede ea Martyrol. Rura.
de qtia idem Paulinus : < Est enira coujux lidei, so- et Aunales Baronii.
ror virginitatis, lilia perfeclionis; cui Paula mater, Segor aitulam conternantem.]Hoc loco conternan-
soror Eustocbium, tu niariiiis (Paulin., epitt. 3i). > tem inlelltgit rputr), trlum unnorum.Vide divutu
Toxotium.] Baronins ibid. : Toxotius duxil uxo- HieronyinumIn locis Hebr.kis, in Zoara et Baba.
remLceiatn, Atbini filiam, ethnici hominis, etgenii- Vide etiam 0.romasticon.
liliae super.titionis pontilicis, ex quibus genita est, Errore Dotilhei.\ Ex primis ha.rei.cig fuit Dusi-
"
Paula junior. Mirandumplane accidil, ut pia conver-J theus, a quo haeresis Dositheoiuui. Vide Hierony-
satione Toxolii atque L_ci_e,Alltinuspotnifex,Chri- tnura, contra Luciferianos.
siianre religionis hostis iuipl.cnbilis, admiraute pr_e Namque cernebat.j Baronius, tomo fV, anno
miraciih) urbe, jam evaserit Christianus, ut idem Christi 535, feiricii papae1, Vaieiiliniani 10, Thco-
sanctus Hieronymusuarrat his verbis, scribens atj dosi 7, impp. His similia narral sauclus llilaritis,
ejus Itliain Laetamde Paula lilia: <Quis, inqttit, hoc libro de Synodis, neeuon sancius Paulmus, in Na-
crederet, ul Albini pontificis neptis de proraisstone tali 7 sancti FeliCis; atque Severus, Dial. I. ui, qui
martyris nasceretur? ut praesenteet gaudetue avo, de feminisarreptitiis illud adduiit, quod licet pedibus
parvula adhuc lingua b.lbutiens, Christi Alleluiare- suspensceessent, deorsumcapite, iuhiiomiuus vestes
sonaret ? Ut virginem Christi in suo gremio iiulriret inhaererentdivino iniracnlo pedibus, quo femineo
senex? Et bene feliciterqueexspectavimus.Sancta esset pudoriconsultura. Dehis forlasse Hieron\iiius,
et fldelis domus virum sanciificat infideleiii. Jaiu apolog. adversus Ruflin. < Vidi multa miracuia, et
eandidatnsest fidei, quem flliorumet nepolutn cre- quat prius ad. roe fama perlulerat, oculorurajudicio
dens turba circumdat. Ego pulo etiam ipsuiu Jovem, coraprobavi.i
sf fiabuissettaletn cognationem,potuisse in Christum CamposTaphneos.]Ita Surius et lteatinus. Vetug
credere (Hieron., cpitt. 7). > H_ecipse. Grande saue editio : Thaneos sine eampis,jungendo cura terram
niiraculuro, potuisse senem renasci denuo, atque Gessen.
idolorumpontiticeniin extrema fideliuraclasse pro- EpiscopoItidoro confessore.]Hujus memoria oc-
701 VITA SANCTiE MARCELLiE VIDILE. NOTATIO. 702
ctirrit in Rotnano Martyrol. 2 Jannarii : < Nilrias In A tenlasse Hieronymns scribit, neminem eerte prae-
iEgypto beaii Isidori, episcopi el confessoris. > Non ter Pallatlinm tunc in Palaestiua raorantein fuisse
recte hicReatinus inlelligit l_.ido.umPeltisioiam. conspicio.
Artatat.] Vetusedilioel Keattnus, Artenios. E.isti- Globos mihi Stoicorum.] Censebant Stoici, bono-
mo intelligi Arsaeium, de quo Palladitis Lausiac. rura aniiuas post hanc viiain in coslestibus globis
Hist. cap. 7, ubi Serapionem ei jungii, utt hic lliero- hahitare. Vide Lipsium, Physlnl. lib. III, disserl. 14,
nyraus. Nist intelligattir Arsistu,, de quo eliam Pal- Grmcosermone respondit.] Gravius Graece hic no-
ladius c. 7 etii7; Sozomenus, 1. nt, c. 13, et iib. vi, tat: 0.8-v ipjoiyiyovt ^t.pov. Apud Ptutarchuin, de
c. 30, ubi etiam Serapionis junctim meminere. H. Consolatione ad Apolloniiitn, Diogenes riioribuit-
Gravius divinabat Arsenitat. An intelligit Aneniotat? dus a metlieo excitatus, rugatusque, -t/in itipi uxirov
Sed illa gens est Integra a loco sie dicta. Non dubito _?»yuitithv; OOSev,i'<fti < an gravius aliquitl ipsi acct-
qiiio particulare alicujus hic noroen Hieronymuspo- disset; respotnlit : Nihilesse niali.i
suerit, quod adjuncia suadent. Jurulentiascarnium.} l.diti omnes, virutentias. Vide
Quidam veterator caliidus.] Baronius, tomo IV^ Reaiinum, qui huc cunatur iuterpretari. Setl juru-
aiino Chrtsti 338. Siricii papae 4, Valentiniani 13, tentia scepe Ilieronymo usurpala. Sic lib. i in Jovi-
Theodosti 10, impp. S^d et Palladttis ei (Evagrio) niamim : <juruleniias carnis ingestas. > Et in cap. xt,
inhaerens, ejusdem quoqite morlii (Origenistarnm) Ezenh. <holocaustorunt cineres, ct carnitim jurulen-
contagione contabuii,; de quo Hicronymus adversus tias. >liem iu cap. iv Zacharite : < Et pro jmuientia
Ptdagi. nos agens h_echabet : < Palladius servulis caruiuin varios coaperunt 0.>res gcstare viriutum. >
nequiiiaueamdem hccresiminslaurare conatus est, ei R Ceisus, lib. n, cap. 27 : i Caro oinni.sjurulenta.> Ut
**
novain translationis Hebraicastnihi calumniaui strue- oiniiino vix dubitandum sit, quin virulenlia ex aflini-
re;numet illius ingenio nobilitalique invidiinus? tate jurulentim sit nata.
Nune quoque mysierium iniqui.atis operatur, > etc. _9-rm.i>i(.]i.aronius, tomo V, anno Cbristi 404,
(Hieron., promm. advers. Pelag.) Ob quaiii eliain dormitioneni Panlae ponit; collisrensid, uti ait,e_c
causam sanctus Epipbanius euiiitbm in Palxstina rauone lemporis. Quud ita cape. Hieron. scribil P.tii-
isia doceniem depluraus, ait : < Palladinra vero Ga- lam obii-se < lloootio Anguslo sexies et Arislaeneto
lalain, qui quondam nobis chartis fuit, et tiunc ini- coss., vu Kal. Febr., tertia Sabhaii. > E. hoc notato
sericordia Oei indiget, cave, quia Origenis haeresiai characlerismo diei bebdomada., recle colligil Ifaro-
praedicat et docel, nc foite aliquos de populu tibi nius coiisulatuin llottorii vi et Ari-taeneli incidere in
creoito ad perversilatem sui inducal erroris (Apud. annuin Christi 41)4, cutn uon inciderit < in lertiaui
Hkron., epist. 60). > Haecipse seriheiis ad Joanoem Sabbati dies septima Kal. Febriiariaruni (idesi, 26
Jerosolyiiiitanum epi-copum, cutn idem Palladius Jan.) anuo 405, vel 403, vel alio quopiam anno his
jam deseruisset erenuim Nitriae, et morbi catisa, ut proximo, sed tantum 4.4; unde ouslat apttd i_use-
ipse tesiatur (Paltad., in Lausiac, cap. 22), abiisset bium Scaligeri consulatum isiutn Honorii et Arisiaa-
in Palcestinatn; ubi aliqitandiu moraius, h re.es do- neti male conferri in aunuin Christi 405, et apud
cebat origeuis: quem cavendum Epiphanius Joau- Eusebiuut Ponlaci pejus in annuin 407. Recte quoque
nem ejus loci episcopuui qoatn primuin atlmonuk. Dionvs. Petavius nosier, in spleiulido opere de
Ciuii veio Origeiiisiaruin nullum alium noiniiiet, nisi Doctrina temporuin, cuiu anuo 404 copuhvit hunc
Paliad tim, certe et.i alii essem eadeni labeconsper- consutaium, posita litlera doraiuicati C ante bis-
si, tamennon alium quam ipsum id munetis subiisse, C sextum. Quod etiam Setho Calvisio in mentem ve-
UtOrigeuisdelirainenta duceret, satis apparet. .Quam- nerat.
obrera Origenistam illum, quem sanclam Paulara

JANUARIIXXXI.

VITA SANGTiE MARCELLiE,

VIDM
AUCTORE DIVO HIERONYMO PRESBYTERO.

(Hujus vitte textum videsis Patrol. tom. XXII, col. 1087.)

ROSWEYDI NOTATIO.
421 Marcellm.] Martyrobgium Romanum , 31 D Cnmque eam tereatit.] Baronius, tomo IV, anna
J.v uarii : i Uomae sanciaf Marreliae vidua., cujus Chrisli 5118,Damasi paoae9, Vnlentiniani et Valenti.
pncclaras laudes heattis Hiernnymus scripsit. > Cele- inipp. 12. Se.to (ait) die post parentis (Valeniiniani
bris ejus menioria in variis divi llieronymi scriptis. senioris) obiltni) opera Cerealis avuncttli, Valentinia-
Sepltmomense.}Ilieronynius, epi^t. 10, ad Furiam, iius (Junior) tum q.atlri tmis, Jttslinaefilins, Augustus
binc eliain coiuparationera (uti et hoc ipso capiie solemni more nunctpatus est (Socrat., lib. IV.c. 26).
mo«) inier Marcell.tmel Annam evangclicam insti- Quod aiitem ad Cerealem avunculum «pectat, pe-
tuit: < Sufficit libi sancta Marcella, quaerespondens nes qiiera tanla inesse virlebatur creandi novi impe-
generi sun, aliquid nobis de Evangelio retulit (Lu- ratoris aucturitis, non Mitis hic putandus est ab illo
em II). Anna seplem annis a virginilate vixerat cum qui sub Constantio praefcctnram tirbanam gessit, el
niarito; ista septero meusibus. lila Christi exspecla- sub eodein postei consulalUin; alius cuiin ab isto
bat adveniuro; ista tenel quem illa susceperal. Illa nullus reperilur clarus memoria hoc tempore Gerea-
vagieniem-canebat; ista praedicattriiimphantem. Illa lis. Hunc igitur ipsura esse jure dixerimns, quem nu-
loquebaitir de eu oinnibus qui exspectabanl redem- ptias quat-sissesanctaeMarcellae,sanctus Hieronymus
ptioiiem israel; baeccum redemptis gentibus clami- meininit (Hieron. epiit. 16. Est hmc Vxta).
lat : Frater nou redimit, redimel homo(Psal. XLVHI). Cujus ctarum inter consutes nomen est. | Uaroniud
El de alio psaluio : Homonatus cstinea, et ipse fun- ibid. : Quod autem consulatum hunc gessisse dicai,
datiit eam Altittimut (Psal. LXXXVI). contigit illeanno Domiui358, unacum Daciariecol-
703 DE VITIS PATRUMLIBER PRIMUS. 704
lega. Cnjus et ejusmodi reperitur inscriptio in basi A j. de Albina Marcellaematre ab Hieronymo dicta. Sed
sialuae ipsi dicaiac(..o»ia;, in wdibusCevolis,nia Ju- clarum de Marcella ibi eum agere, cum Albinajam
tia): cssel mortua, ut ibidem habemr.
NERATIVS CEREAI.1SV. C Baronius, lomo IV, auno Christi 382, Damasipa-
CONS.OR!i.THERMARVM pac16, Graiiani ll>, Valenliniani7, Theodosii4, intpp,
RESTITVTOIt CENSVIT- Sancta Marcella, ait, non semper cuni quid addiscere
Exstat et alia in via lata ejusdem sentenliaeinscri- vellet, eutii (llieronymuni) praesensadibat, sed per
ptio de resiiltitione theruiarum facta per Cerealera episiolam id etiam facere consuevil, ut idem sancius
consulem; aique alia rursum, qua de ejusdetn prae- Hieronymus tradii (Hieron. epist. 147). Docuit eam
fectura urbana iiienlio habetur, superius, toino 111, inter alia plurinia decetn voces, quihus apud Hebraeos
secunda editione, suo loco reslituta, quae errore po- Dei nomen appellatur (Epist. 136). r.xplicavit eidem
sita erat tempore Conslanliui (liaron.,anno 353). dictiones Hebraicas, Alleluia, Maranatlta, necnon
Porro ex amplissimoCerealisnoniiiieel atu tonlaie Diapsalma (lipist. 137) Graecainvoceui (Epist. 138) ;
metire sanciae Marcellae, cbrissimie feniinat, excel- ac tractatum de Blaspliemia422 "' Spirilum san-
leniem iult-r omnes Roinanas inulieres ainplitudinein, ctunt (Epist. 147). Disseruit et de aliis variis quao-
quae eu majoribus crevit accessionibus, tjuo propler Slionibus (Epist. 148).
Cliristuin ab ipsa masis tles, ecta e.l, ut vcre non in isavem plenam blasphemiarum.] Intelligil Ruffini
urbe tantum, sed loio Roinano orbe elfulserit egre- Ilomam appulsum. Hieronymits, Apolog. lib. u :
gium Cliri^tiiiia: pieiaiis exetopluni. < O irireniein locupletissiuiam, quae Orientalibus et
Frugrare musco mure.] Vita felagiae supra, ca- -. *
*» .Egyptiis mercibus Roiiiauae urbis ditare veuerat
pile 2 : <Totiim iinplfvil aerem ex odore musci.i paupertatem :
Papaque Alhanasio.] liaionius, lom. III annoChri- Tn maxirausille es,
sti 34 ), Julii papae4, Conslaiitini, Consiantii, Con Unusquinobisscribeu.o resiituisrem.
6tantis, impp., 4. Quam, inqiiil, prolicuus fuerit
Athauasii Routam accessus, vel ex eo polest intelligi, Ergo nisi de Orientc venisses, erudilissimus vir hae-
quod in urbeni invexeril ipse prinius _4_.gyptiorttni reret ad huc inter Matiiematicos.> lusinuat, opinor,
monachorum institutionetii, Vitamque admirandam Macariuiu Koiiiaiium,quem Genuadius caialogu illu-
Antonii Magni, licei adhuc viventis, a se cunscriptam striuin EcclesiaeScriptorum, cap. 28 ait librum com-
detuleril; quod vitae genus ad oiimes evangelicaeper- posuisse conlra Maihemaiicos,quique Rulliuo perfa-
fetlionia ntimeros attemperaluni, eliain nohilissimae iniiiaris tuii. Et pauio post: <Te ititilto tempore
Roniana. leminaeconsectari ccepcrunt. Hacienus Ba- Pbarus docuit' quud Ronia nescivit, instruxit _£gy-
ronitis. ptus quod ltalia hucusque non tiabuit. > Vide hic, iii-
iSoti dubium quin Marcellade Vita Antonii mulla fra, in praeludiisad librum n, Ruflini peregrina.io-
cx Atbanasii alioiuiuquesacerdolurn Alexandrinoium nem.
relalioue didiccrit; nonduui tamen tuuc Aihanasius Ficlus ario,us ttultorum verberetnales.] Ita legen-
Viiain sancli Antonii conscripserat. Videdicta supra duin, iit/ii nares, ul habet Erasmtis el Realinus, et
ad Vitatn sancti Antonii in Piaeludiis, n. 3. reliquae editiones. Ipse Hieronymtis, lib. u in Jovi-
Quasi ad tulissimum religionisporlum liomamcon- nianum : < In circulis platearum quotitlie ficius ano-
fugerant.] Ita semper olint factum, ul Itomani tan- lus nates verberat. > l)e verbere naiium habes apud
quam ad aliarum e.clesiaruni meiropolim in tidei re- C ( Luciinuin in Vita Peregriui. Vide Onoinasticou.
bus concursura sit. Vide Athanasii epistolas ad Ju- Tuuc discipulus olSto;, et vere nominissui, elc.]
lium et Marcum ponlifices, et passim Baronius in Baronius, tomo V, anno Chr.sti 597 Siricii papae13,
Annalibus. Arcadii et llonorii impp. 3. Quaenam,aii, haecsancti
Turriifl..] Id Magdalen_esignificatcognomen. Nam Hieronymi veltiti aenigmatibus obuuibrata locutio?
b'XD Magdal, sioe Vun Migdul, ab HebraeisTurris Quid per discipulum .).§.-;, el vere nominissui, si in
dicilur : unde Magdalenm,itl est, Turrdm iioniende- lalem magislralum non impegisset?Alludil plaue au-
rivalur, quod indicatsanctus Hieronymus epistola140, ctor ad scriptionera illam Kuflini ad Macariiiiuscri-
ad Piincipiam, iu explanatione psalmi XLIV: < Ma- plara de adulteraiione libroiuiu Origenis, Koinaecdi-
gdalena,. inquii, vere Tivpyiry;,vere turris candoris laui, ad sternendaiiiviam ejusdem Origeniserroribus,
et Libani, quae prospicit laciein Damasci, sanguinera ad quem etiain praefationeraTtepiupy£>viuscripsii;
videlicet Salvaloris, ad sacci pcenileuiiani provocan- qui cuiii Macarius dicerelur, vere (iuquit Hieruny-
tem. > intis) o).S.oriste dicendus , hoc esi beatus, nempe
Deniquecum et inc Romam.] Baronius, tomo IV, Macarius ex nomine, ni.i iu lalein incidisseiadocto-
anno Ciirisli 582, Damasi papae10, Graliani 10, Ya- rein. At quisnaii!isle Macaiius luetit, consule nobis
lentiniani 7, Theudosii 4, impp. Iloc anno Rouiae notala ad Romanum Mariyrulogiuiu(Die u Jan.), ut
coiicilium celebratum est ex episcopis diversarum ab aliis ejusdem numinis sauctis viris ipsutu scias di-
provinciarum, nerape Orienlis, aliaruutque catholici scriuiinare. Haclenus Baromus.
orbis regionura, etc. lndicat bis saue verbis Hierouy- Sed nun recte Barouius Macarium hunc I.ufliui
iiius se vocatum a Daraaso. distin.it a Palladii Macario, et confudit cura Macariu
De loio boc Hieronyiiiiiiinere, et I.omam appulsu, P Roinano, de quo supra, lib. i. Vide ihid.cla, n. 1.
vide dicta supra ex Baronio in prceludiisad librum i, Tunc sancta Marcella.] Barunius, ibid. : Iniraeuso
ubi de Hieronyini variis peregriuationibus a<tiint. tunc quidem periculo Komana Oiiciuavit Ltcle-ia,
Convenit.] Qiiam Marcella discendi cupidissima cuin h_eresum ille thesaurus (libri Origeuis ittpi up-
fueril, teslalur idein Ilierotiynius, praufai. in epist. ^wv) manibus clericorura circuinlerretur, ab iiupru-
Pauli ad Galatas : <Scio equidem ardoreni ejus, scio deniibusque laudaretur, exscriberetur, vipereoque
fidem (quam llammam semper habeat in peclore) su- fetu iinilliplicaretur ubique; adeo ul, nisi Christi pro-
perare sexum, oblivisci lioniinis, et divinorum volu- missionihus tirmissimu fiindameiilj super liniiam
ininuin lyinpano concrepante, rubrum hujus saecutii peiram Ecclesia Konianain Petro cousolidatafuisset,
pelagus transfielare. Cerle cum I.omac essem, nun- cjus casus jure timeri potuisset, ipsaque lunc uanlia-
quam laiu feslina me vidit, ut nun de Scripturis ali- giuin expavissfit uavicula Pelri, nisi Chrisius naviga-
quid inlerrogaret; neque veru raore Pytbagorico,,> ret in ea (Lucmxi). Piane acciiiil ut sicut cum Chri-
quidquid responderam, rcctuin putabat; nec sine stus Pharisaeoiuui exagiiaretur opprobriis, extollens
ratione praejudicataapud eam valebat au.toritas, sedI vocem quaedaiii raulier maguilicare eum intrepide
examinabat oinnia, etsagaci raenteuniversa pensabat,, caepil;'itaRon_an_efeminaecon.essionelidescailiulica
ut nic seiitireiii uon lam discipulamhabere quam ju- ab Origenistarutii blaspbemits vindicarelur illaesa :
diceui. > Quae facili vel niemoriaclapsu vel calamii dum confundens sapiemiam sapieniium, silemihusiis
exerratione Baronius, loco inox citaitdo, existimavitt quorum inuneris eral exsurgere, el stare pro uiuro
7u, VITA SANCTiE MARCELLiEVIDU/E. NOTATIO. 706
domus Israel, excitavit Dominus spiritum feminae.,/_,riori) Ruffinus cum Melantatnferens se in urbein, in
Eieniiu exsurgens lunc mulier, nova Debora, pbalan- eam invexit haeresesOrigenis, edito a se Latine red-
ges everlil Chananaeorum. diloejiisdem auctorisPeriarchon, novo equo Trojano,
Ac simplicilati illuderel episcopi.] Baronius, ibid. : hnstihus inlus referto, sed religioue velato, haere-
Suggillat sanctus tlieronymus Siricii Papaesimplici- sumque dicendo theca, ex qua expnsitaesunt in Ro-
talem, non doluin. Duin enim non adduci posset, ut mana Ecelesia dolosaemerces : quaruni mercatores
crederet, iu Cbrislianisadeo faina conspicuis haeresis etiam eo dementiaeprolapsi sttnt, ut in Aposlolicum
occullari venenum, ex probitale animi sui nesciens usque ihronum eas inferre lentaverint, una rccla-
confesliin spi- mante Marcella, extollenteque vocem cum mriliere
(ut ail) mala exisliraare de aliis haud deforme
ritualis gladio poteslalis (ut par erat) mon- evangelica (Lucmxt).
strum exsiinxit, neque citissime damnavit ijjni ver- Taliquideni-tatu (lticiuantcmRomanam Ecclesiam
sionem illam veneno refertam itepi upyav Origenis. Anaslasiumreperisse, sanctus Hieronymus,in epislola
Licet et aliqua saltem ex parte excusationem illam ad Principiam (qux-est haec ipsa MarcellaeViia) indi-
pra-texere jure potuisset, quod exemplo evangelici caii (lliron., episl. 16). Hujus aiitem (Anastasii)quae
patrislamiliususque ad messeiu siveril zizania cres- partesfuerint, iiiemsaticttisHierouymusad Detnetria-
cere, ne cum eis evellerel triticutn; exspectans nimi- dem ita scribit(Idem epist. 8): <Dum esset parvula, et
rum, ut qui vere essent haeretici, perspicue niatura sanclae ac b.at.e menioriaeAnastasitis ep scopus Ro-
segete, certioribus signis licrent roanifesti. Etenim manain regeret Ecclesiatn, de Orientis pai tibits hae-
cum ejusmodi honiinum genere negotiuin erat, qui . relicorum saeva lempeslas, simplicitaletn fldei, quae
venerant in vestimentis ovium, cum intrinsecus es- -. " Apostoli voce laudata est (Rom. xn), polluere ei la-
senllupi rapaces, affectataquesanciitate, nec eaqui- befactare conata est. S«d vir ditissima. paupertatis,
dein vulgari, sed quaeessei toto orbe spectata, aspi- el aposlolicac sollicitudinis, statim iinxiura percutit
dum ova foverent. caput, et sibilantia hydrae ora compescuii. >
Celerum quod haud velociter Siricius periclitanti Damnationishmreticorumhmcfuit principiKm.]Sub-
occasione Origenis errorum occurril Ecclesiae, quam dit Baronius: Quid autem actum sit cum Anas>asius
citius, ncmpe anni sequeniis exordio, ex hac viia papa sedcre ccepit, rcm brevi sumnia ita ad Princi-
sublatus est, erectusque super calliedram Pelri acer- piamscribeus sanctus Hieronymusamplexus est, cum
rimus oppugnatur Origenisiarumhacreiicorum, Ana- ostcndil saiictam Marcellatniu causa fuisse, ut Orige-
siasius papa. Saepeqiikleni ante pa.endis estdemon- nis ha:resis Romaedamnaretur.
stratum exemplis, ut puntilices illi, qui causain fidei Ut absenles damnari.] Baronius, lomo V, anno
paulo segnius traciaverunt, ac remissius curaverunt, Christi 597, Siricii papse 15, Arcadii et llonorii,
a Christo prititario omniuni paslore fuerint quani ce- impp. 3. att: Adtlil (Hieronymus) eo a sancia Mar-
Ieriier ex hac vita subducti, adeo ut inauifeste fuerit cella provecttini esse tiegotium, quotl cum inlellexis-
declaratum, summo jugique stutlio, specialique dili- sent haei-tici, sesc jam inanifeste Roraae detectos
gentia serapcr invigilassesuper Romanara Ecclesiam esse, vocatilicet ab Anastasio successore Siricii, cum
divinani provideutiam, ne qua vel levi saltem suspi- veniro penitus recnsasseni, absenlesdamnari merue-
cione luiTeiicaecotitagionisaspergeielur. rint; ut plaue cunctis perspicue apparuerit non tlor-
Cernenles hmretici.] Baronius, supra : Ex paucis mire, neqiie dormitare, qui custudit Israel, licet in-
bis possutnus inteiltgere, Marcellam valide egisse leidum illi dormireni quibus vigilandi munus in-
atque restituisse certattien ; insuper et hosles io fu- g cumbil.
gaui converlisse. Eienim ipsi ab ea palam detecti, Hujus lam gloriosmvictorimorigo Marcellaest.\ Ba-
iiegaveiunt Periarchon haeresum proinpiu.tiitim sua ronius, ibid.: Quam egrcgie dtvini judicii pondere
ipsorum opera in Latinum esse conversuin, et inliciati certamen fuit a;qua lance pensatum, dum per femi-
sunt pariter se ea cum Oiigeue sentite; atque praese- nam dissipari delegit, quud dtice fenitna per suos
ferentcscalholicamdisciplinam, ul cathulicacEcclesiae diabolus fuerat machinalus! Melania (qund et supe-
conimunicantes, quaesierunt a Roinauo pomifice lit- rius cst demonstratum) vexillum impietatis, pietatis
teras coinrounicaiorias, quo earum testiticaiiune se lamen charactere iiolatuin, erexit, pracgran.iidispen-
probarem ubique esse calhulicos, ac ita his muniii dio caihulica. veritatis. Nani suh eo eiiain paulo post
litteris, ab urbe probati catholici discessisse vide- Pelagius li.eresiarcha ordines duxit. Hinc illa jusla
rentur. querela sancli Hieronymi, duni tolius hujus mililiae
Impetrant ecclesiaslicasepistolas.] Baromus, ibid. : recenset antcsignauos: <Quid, inquii, volunt mise-
Qtiodad Ruffinuinspectat, etsiprofecturusAquileiam, ra: iiiuliercul_e, oneraiaepeccaiis, qnae circumferun-
solum pairium petierit, et acceperit ab ipso Siricioi lur omni vento docirinie, semper discentes et nun-
Konianoponlificecomniunicaioriaslilleras, Catholicis quatn ad scieuiiam pervenienles (II Tim. in) ; et cae-
lantura (ut saepiusiliximus) iiupertiri solitas, iiii.iniei leri innliercularuii) socii prurientes auribus, ignoran-
cessii culpfe Siricio. Nain cum ipsa h_ereticaiuter- tes quid audiant, quid toquanlur (Hieron., epist. ad
pretatio Periarclion Origenis, uoiuine careret aucto- Ctesiph., adv. Pelag.), t elc. Subdileuim pererudite-
ris, nec a quo praefatioilta essel scripta liqueret, ui- catalogum praicipuarum haeresum, quaepraeviasem-
hil est, quod Rulliuuni nondura deteclura , imoi per aliqua cum iiaeresiarchamuliere, inleliciter pro-
catbolicutn se clamanlem, el ab ounii haeresise alie-." dierunt. Sed feminam feininae, et MelaniaeChristus;
iiiim extrinsecus protitentem, a catholica coiinnu- Marcellam opposuit, quaeel victricia erexit de dam-
nione exturrem facere deberel. Nec Rouianae sedisi nata impietaie trophaea.
inoris esl non convictuni quempiam condeinnare. Obsideri Romam.] De tempore hoc urbi funestis-
Caeterumosientare solitum fuiss.e Ruflinuiii acce- sinio, vide Baronium, tomo V, anno Christi 410, ln-
plant Siricii epistolam, quo se catholicum esse omui- nocentii papae9, Honorii16, Theodosii 3, impp., cumt
JLmsdemonsiraret, testatur sanctus Hieronymus in ab Alarico Gollioruin rege urbs capta.
apotogia adversus eum conscripla, ctiin ait : < Siricii ilarcetlm quoijue domum.] Erat ha3Cin Aventino.
jam iu Doinino donnienlis profers epistolam, etvi- Hieronymus, epist. 154: < Quod siexemplaria libue-
ventis Anasiasii dicta c.iiteiniiis? > Haecipse. Rei rit muiuari, velasancta Marcella, quaemanet inAvew-
enim pustea ab Anaslasio bene comperla, accepil! tino, vel a Lot lempoiis nostri, Domnione viro- sais-
quara meruit Rufflnus ipse seittenliam. ctissitiio accipere poteris.
Succeditin pontificatumejus vir insignisAnastasius.] | Cumqueet iliam et te ad beati aposloliPauti basili-
Baronius, lomoVanno Chnsti 398, Auaslasii papae1,, eam.] Baronius, tomo et anno proxime citato : Qui
Arcadii et 423 Honorii iinpp. 4. Invenit hic, ait, ergo inventa vasa sacra harbari, ut illaesaservarent,
apostolicam sedem, ipsam Pelri naviculam, cujusi attuleruut ea in basilicam sancli Petri; iidem Gothi
suuipsit regendum clavuiu, turbinibtis agitatatn hae- invenias saticiissimas feminas atque cognitas, viva
reticorura, cum (ut dictum est pturibus anno supe- pretiosiora Christi vasa, ad apostoli Pauli basilicaui
m DB VITIS PATRUMLIBER H. 70«
via OsiietiH positam perduxerunt, quo (ut eventus A malis me cniclo. Posfqnam vero clarissimtim terra-
docnil) custodirentur intactae. rum omnium lumen exstincium est, imo Romani
Poit aiiquos diet.\ Raronins, ihid.: Caeternmpau- imperii triiiicattiiu capul, et (nt verios dicam) in uua
cos post dies eamdera sanciani Marcellamt*xhacvita nrbe lotn. orbis inieriit, obmutui,el humiliatus *«m,
migrasse, idem sanclus llieronyiiios docet. Qui hoc etsiluidebonis(P*nl. xxxviu),etc. HsecHieronymus:
leiiipore cum elucubraret coinmeniarios super Eze- qn btis signifipat,paulopostexpiigiiatatn tirbem, san-
chietem, uno eodeiittpie nuntio obsidioncm urbis, clam Marcellatndiem clansisse exiremum, cujiis me-
eamdemqne capiani aodivit, simulque sanctaeMar- nioriaiu reddunt ecclesiaslicae taliulae anniversaria
cellae atque chari Paramatbii ad Deum transitiun; die, sed non qua ipsa ohiil, vernm qua tieceuiiori se-
nam ibi isla ipse praefatur: (Hieron., pratfat. in lib. i pwltur»donala, trauslaia est, pr die Kal. Februarii,
comment.in Ezech.) Transire, inquit, cupiebam(post Cuni Pannnachi, qui eodem lempore ohin, tlies naialis
interprelaiiouem scihcel elaboratarain Isaiani)el ex- agatur terlio Kilend. Sepiemb. Qui igitur sanauine
tremain (ut ilicilur) manum operi imponere prophe- eonjtincti erant, et viiae sanctae instiitno collegac
fali. El ecce subito raurs mihi Paimnachii atqtie Mar- (aniho enim monasticam excoluerani di$ciplinaiii)
cellar, Roiuaua. urhis obsidio, multorunique frairiuu iidem ebieruni hoc eodemanno.
et soroiiint doruiitio iiumiataest. Atquc itaconstertia- De his posttot tantaque superius dicia, illud satis
lus tibsiupui, ut nihil alitid diebu. ac noetibu.%msi ad uiriusque laudem, quod sanctus Ilieronyinus in
de salule ouiuium cogilarera, meque in captiviiate prrefatione ad eosdem in Daiii.lein: < Obsecro (in-
sanciorum pi.utem esse captivutu ; nec posseuiprius quit) vos,Pamntacbif_XgftE<9i_rTe(T<,etMarcell;i,uniciim
ora reserarc, uisi aliquid certius discerem, dum inter Romanacsanctilatis exemplar, junctos fnleet san-
spew el desperaiioneui sollici.us pendeo, alioruiuqti. guine.ut conaius meus vestris urationibusadjuvelis.i

DE VMS PATRIM

LIBER
SECUNDUS,
SIVE

HISTORIA MONACHORUAf

AUCTORE RUFFJNO AQUILEIENSI PRESBYTERO.

PRJELUDIA IN LIBRUItl SECUNDUItl.

424 Quia n'c ^uo sequuntur libri, Ruffinovel auctore vel interprete (de qua re disseruimns Prolego-
meno 4, | 10) placuit hic, quod el prinio libro in Hieronymoprjestilimus, ex magni bislorici AniialibusRuf-
flni peregrinationemseligere, eamque verbis Baronianis repraestare \F. repraesentare].Sicubi quid obscurum,
vel si qua in re non omnino inter nos convenii, Notatio et lucem obscuritati, el diversaeopinationis rationeui
dabit.
Quia vero Baronius existimavit RufflnumMelaniaehacsisse lateri, ejusque peregrinaiionis fuisse comiteni,
uiriusque peregrinaiiones velut roiam rotae inlexuit, nec eas nuuc mihi disparare placuil, sed ut Baruniu vi-
sum, connexas exhibeo ; eisi nulla Melaniachoc libro fial mentio, sed de ea oclavo demum libro in Palladii
hisioria l.ausiaca discrtim agatur.
Toto quidero hoc lihro Rullinus (si lamen aticior ejus el non potius interpres est) suaui per .Egyplum pere-
grinaiionem descrihit:425 QliamBaroniusex hoc libronon attingit; quiatexistimavit,libri bujusauct .remfuisse
Evagrium,de quo aliter sentiendum docuimus, prolegom. 4, § 5. Sitamen Ruflinusiibri htijus aucior, pere-
grinaiionem ejus per _£gyplumloto hoc libro leges; si inierpres, Ruffinivariam peregrinaiionem ex variis
collectani, his praeludiishabes expositaro.

RUFFINI ET MELANLE («) PEREGRINATIO.

Profectio/Egyptlaca. dira persecutio exagitavit ecclesiam Alexandrinam,
Roeanno Christi 372, Damasi papae _, Valentis totamque _4_gyptum,ipsum Hieronymum ex Syriae
imp. 9 quo, ut dicerous, defunclo MagnoAthanasio, solitudincad Rufliuum_4_gypiuinpeteulem, etuiona-
709 PR_ELUDIA. 710
chos illic confessores invtsenlem, scripsisse, lilterae £ rum invisere choros, et ccelestemin terris circnm-
(b) lunc ab eo datae significant, etc ire familiara (Hier., episiota 41 ). > Et inferius:
Insli>uisseveroejusmodiperegrinationem Rnffinum < Rursum suspensam voto nutante mentem, quidam
una cuiu Melania Romana clarissnna feroina Jeroso- Alexandrinus monachus (k), qui ad jEgyptios con-
Syntam, sed in _£gypium ptiuio ad invisendos illic fes-ores, ei voliiutate jam manyres, piu plebis jam-
agentes sanctos monachos navigasse, idem sanctus duduui fuerat tiansmissus obsequio, manifestus ad
Hieronymus (c) ad Florentium, nccnon ad RufGnum credulitalem uuiiiiiauciorimpuierat. > Etpaulopost:
(d) scribens, duabus epistolis declaravit (Uieron., i Rufiinum Nitriaeesse, et ad beatum perrexisse
ephp. 5, -I ), quts ex Syriae solimdine dedit. Ac- Maearinm, crebra coiiiiiieaiiliuiii inultiiudo refere-
cedunt his alii te-tes; coiifirinat enim hoc ipsum de bal. > Haecipse,
peregrinalione RulGnicum Melaniasanclus Paulinus Quibus omnibus redditur manifestum Melaniam
(e) in episloia ad Sevcrum (Paulin., epitt. 9), nec- cum Ruffuio hoc annq, superstile adhuc Athanasio,
non Palladius (f) de eadeni Melania agens. Alexandriam perveiusse, et sanctum Hieronyinum
Quunam vero potissimum lempore ejusmodi Ruf- (ut dictum est) post Athanasii obitum, excit-a-
Gni cuni Melania peregtinatio accidurit, diversae ea (a hoc anno ab Arianis persecutione in eccle-
de re reperinntur senlentiae; nam Palladius ipso £ siam Alexandrinam et incolas eremi, illam ad
exordio Valenlis iinperii (g) id factum esse, affir- Ruffinum epistolam conscripsisse ex Syriae eremo,
imie videtur (Palladius in Lausiae., cap. 33); sed ubi agebat subaegrotans,elc.
apud saucti liieronymi Chronicon anno decimo ejus- Quaro autem diximus Melaniamcum Ruffinoatqua
dem iroperaioris h*cleguir.ur : <Melanianobilissima sociis ante obitum Atbanasii cerlum esse Alexan-
iiiulierumRomanarum, elMarcellini quondam consu- driam ex urbe venisse, quonam polissimum tempore
lis filia (h), umco pnetore tunc urbano (t) filio de- id accidisse putandum? Si Palladio assenserimus
relicto, Jerosolymaro navigavit, ubi tanto virtulum afflrmanli id facluin circa exordia Valeutis imperii,
praecipueque humilitaiis fuit miraculo, ut Thecla. ipsuin Rufftnum adjungere possemus aslipulalorem,
nomen acceperit. > Haec ibi: quae iiitelligenda puta- ubi ait annis sex (f )se Alexandriaecommoratumesse,
luus, non cura primum Roma profecta est, sed cum et postea iterum ad aliquot dierum spalitim illuc re-
ex _EgyptoJerosolymampervenit. Nam quod spectat versum cominorari contigisse (Rufliii.,in Hieron. in.
ad profectionem in -4-gypium, cum ipsius Ruffini, _>__.._!). Sedhocrursum dissuadet ui credainus, quod
necnon Pailadii (;) asserlione constet Melaniam ac ex nuper citata Hieronymiepistolaad Ruffinuminaudi-
ejus comites, vivenle adhuc Atbauasio, fuisse Alex- tusantea et inopinatus adventus ejus in _4J.gyp.umet
andriae, quem liquet hoc ipso anno ex hac vito mi-1C quam recenlissimus fuisse videtur, ul supcrius tlictum
grasse, uiique ante deciroum Valentis annum eam esl, eic.
cum suisin -Egyplum profectam esse, aflirmare ne- Baronius, pott mulla, anno eodem. —Quod aulem
cesse esi. Quod enim comigerit, ipso vivente atlhtic ad -Dgypti monachos speclal dirissime a Lucio exa-
sancto Athanasio, Melaniam Alexandriam pervenis- gitatos; Ruffttitis, qui cum Melania in _£_gyptoage-
se, Palladius ex eo perspicue demonstrare videtur, bat, bacc de illis scriptorum monumeniis posteris
cum ait Melaniamab ipso Athanasio donaiam esse legenda tradidil: (Ruffin., I. n, c. 5,!41 < Inde posl fu-
ovina pelle, quaro dono acceperat a Macario abbate, gas civium el exsilia, pnst caedesel lormenta flam-
oblata ipsi munere a leone pro gratiarum actione de masqne quibus innumeros confecerat, ad monaste-
caiulis caecis ab ipso luci reddiiis; cujus rei adeo ria (m) furoris sui aruia converiit, vastat eremum,
aditiirandaeRuffinus historiam narrat, qui et ait se et bdla quiescentibus indicii. Tria millia sintul, aut
pra-seiitemfuissecum persecutio est illata monachis eo amplius viros per lotam eremum secreta et solitaria
post Athanasiiobiium ab Arianis : < Ea enim, inquii, habilaiione dispersos oppugnare pariter aggredi-
quacpraesens vidi, loquor, et eorum gesta refero, tur : inittit armatam equitum et peditum manum: tri-
quuruin in passionibus sociusesse prumerui (Ruffin., bunos, prsepositos,et bellorum duces,tanquam adver-
I. u, cap. .). > Haecipse. De eadem Melania. pere- P sus barbaros pugnalurus, eligit. Qui cum venisseul,
grinatione dum Palladius agit (Pallad., in Lausiac., novam belli speciem videut, hostes suos gladio ob-
cap. 2, Lipom., t. III), ait eam duce Isidorn erenium jectare cervices, et nihil aliud dicere, nisi : Amice,
-Egypti lustrasse, et inter alios inagni nominis roo- ad quitl venisti? Pot id tempus patres monachoruin
nactios 426 inv-isissePauibonero, eidemque pro («), vitaeet antiquitalis merilo, Macarius, Isidorus,
uioiiaclioruinusu donasse trecemas libras argenli. aliusque Macarius, alqtie Heraclides et Painbus An-
Cum atnem (quod diximus) tunc comigerii Hie- lonii discipuli per jEgyptum, et maxime in ISitriae
ronyiuutn eatn epistolam scribere ad Rtiffiuum, cum deserli partibus habebaulur viri, qui consortiuui
ille inviseret tnunachus persecutione vexatos (quod vitaeet aciuum non cum caeterismortalibus, sed cuni
lioc ipso auno faclum est post obitum Athauasii, de supernis angelis habere credebantur. Quaepraesens
t|uo paulo post diciuri sumus) afliriiiandiini videtur vidi, loquor; et eorum gesta refero, quoruui in pas*
huc eotletn quoque anno a sancto Hieronymo ad Ruf- sionibus socius esse promerui. > Et iu epistola ad
finuiu eas liiteras dalas esse, uhi ititer alia : < Au- Anastasiuin Roinanuro poniificeni haec iteui se pas-
dio te, iuquit, _£gypti secreta penetrare, mouacho- sum esse g.orialur, cum ait: < Quamvis igitur fides
 71 i DE VITIS PATRUMLIBER II. 7(2
nostra perse.utionis hsereticorura tempore, cum ini A in latebram, qui propter insignem fidem|et majon
sancla Alexandrina Ecclesia degeremus, in carceri- haereticorum odio infestabantur, et occultantium
bus et in cxsiliis, quacpro iide inferebanlur, probata! tangebantur invidia, gravi tunc seditione diaboUevs
sit, tamen et nunc si quis est qui vel tenlare fidemi facibus inflammata, quasi contra legem publicam
nostram cupiat, sciat, etc. contumax, protrahi ac pati jussa est quse illos ma-
At hsecde se summa jaclantiaab ipso Ruffino essei nebant, nisi prodere maluisset. Processit iropavide,
commenta, exclamat sanctus Hieronymus, cum his cupida passionis, et injuria publicationis exsul-
recitatis ipsius verbis, sic subdit: Miror quod non tans, quamvis non exspectasset trahi, tracturos
adjecerit, Vinctni Jetu Chritli; et: Liberatut tum de anlevolans ad judicem; qtii confti us veneralione
ore leonis; et: Alexandrim ad betliat pugnavi; et: praesentis, non exsecuius est infidelitatis iram, dum
Curtum contummavi, fidemservavi; superett mihi co- fidei miralur audaciam.
rona justitim. Quae427 malum, exsilia, quos iste < Eadem tempestate per triduum quinque milla
carceres nominatTPudet me apertissimi mendacii, monachorum latentium panibus suis pavit ( Matth.
quasi carceres et exsilia absque judicum sentenliis xiv; Marc. vi; Lucm ix): ut per ejus manum ite-
irrogentur. Volo tamcn ipsos scire carceres, el qua- rum Dominus Jesus pristinum niimeruni in deserlo
rum provinciarum se dicat exsilia sustinuisse. Et B pasceret, tanlo quidcm nunc iropensiori cieroentia ,
ulique habet copiam de mullis carceribus et infinitis quanto minori licentia fovebantur occulti, quam illi
exsiliis unum aliquod nominandi. Prodat nobis con- quondam , qni ad Dominura voluntarie iu liberlate
fessionis suaeActa, quae hucusque nescivimus, ut et pace convenerant. Sed hrec nec limida deprehen-
inler alios Alexandriae martyres hujus quoque gesta di, interdictum secura praebebat officium, nec vo-
recitenius, el contra lalratores suos possil dicere : lens gloria operationis agnosci, lamen operis ina-
De cactero nemo mihi moleslus sit, ego enim sti- gnitudiue prodebatur, lotidem aputl humines lesti-
gmaia Doroirii noslri Jesu Christi in corpure meo moniis gloriosa, quot pastis, Deo conscio (Paulin.,
porto (Gal. vi). Haec Hieronymus (Apolog., lib. n). epttt. 10). > H_ec Paulinus, mirifica praedicatione
Cerle quidem Melania clarisiima femina , consulis tam egregia facia celebrans, quaesane gesta esse in
Marcellini neptis (o), antiqua nobilitate et filii prae- .f-gypto (s), non autem in Palaestina, illud persua-
__?ctur_e urbanae (p), magistratu toto Romano orbi det, quod nullihi lam ingens numerus monachorum
notissima, apud quam primum locum Ruffinus obii- simul collectorum nisi iu _£gypto fuerit reperiri.
nebat, omnium praefectorum, quocunque pergerei, Mansisse quidem ipsam Melaniam in -Efjyplo men-
frequenlabalur obsequiis; tantumque abfuit ut vel sibus oclo (.), Palladius docet ( Palladius, in Lau.
^ tiac, cap. 33). Porro ab his diversa esse noscunliir
ipsi vel alicuiex ejus familia irrogata exsilia fuerint,
quod Rulfinus jactat, ul etiam qui persecutionem fi- quae de ejusdem Melaniaeofliciis, quibus prosecuta
dei causa patcrentur, ad ipsam tamquam ad asylum est in Pala_stina relegatos confessores, idem Palla-
confugercnt, ab eademque pariter in tuto coltoca- dius tradit, quae paulo post narraturi 428 simiiis.
renlur, atque etiam alereniur, ut quae de ea pru- Ut autem tam ingenli opere, in occttltandis atque
xime dicturi sumus, cum ipsa processit ad judicem, pascendis monachis quinque millibus in deserto, ve-
fldem certam faciunt. At cur Ruffinus, sicut alio- luti contumeliis provocatus praefectus, libens ejus
rum, non etiam suam recensuit confessionemexem- responsionibus cesserit, summa feminae clariludo,
plo Pauli apostoli? quod praesertim sciret rem tan- quaeapud hostes quoque reverentiam sibi concilia-
lam baud ab adversariis facile ratam fbre habendam bat, in causa fuit. Erat quidero Melaniaenoroen ( ut
absque aliqua certiori probalionis fide, cum alioqui dictum est) non Romaetantum, scd ubique locorum
aliorum confessiones adeo exacte (q) describat ? Romani imperii cognitum, atque in honore habiluni,
Si qua tamen tunc Alexandriae contigit Ruffini tum nobilitate geueiis, tum egregiae pietaiis prae-
confessio, ea tantum fuisse exislimalur (r), cum stantia ; de qua haec idem qui supra Paulinus: <Mu-
provocala Melaniaad judicium, quod faveret Ortbo- lier celsiore gradu ad humilitais cultum ob amorem
doxis, ipse putelur eam comitatus esse ; sed dimissa D ' Christi dejecta sublimiter, ut viros desides in inlir-
illa quantocius, utique el qui cum ea erant, rediere mo sexu fortis argueret, arrogames m sexu uiroque
domuin. Sed de his salis. personas, pauperata dives, et nobilis humiliata con-
Baronius, paulo pott anno eodem. — Sed quod funderet. Igitur Marcellinoconsule avo (u), de am-
silenlio Ruffinus praeleriit, dignum memoria lunc bitu generis et opum !uxu in teneris adhuc annis
officium exhibitum a Melania nobilissima Romana nuptias passa, et brevi ma:er, sed in.elicita.e mor-
feroina, his ex Paulino jungamus ; scribens cnim ad lalium non Iongum potita est, ne diu terrena dili-
Severum, inler alia digna praeconiaChristianaefe- geret. Nam praeler alias orbitates, quas irrito in
ininae consularis haechabet: fcetibus aborlivis labore, adhuc mariio parlicipe
< Tempore illo Valenlis , quando Ecclesiam Dei deflevit, iia crevit aerumnis, ul duus filios et mari-
vivi furor Arianorum, rege ipso impietatis salellile, tum intra anni lempus amitleret, unico lantum sibi
persequebatur, haec erat princeps et particeps cun- parVulo ad memoriam potius, quam ad compensa-
ctis pro fide inslanlibus; haccfugatos recipiebat, aul tionem affecluum derelicio ( Pmlin., epiit. 10): *
apprekensos comitabalur. Sed cum eos recepisset Haccei alia de ipsa Paulinus, elc.
 713 PR.ELUDIA. 714
Porro Melaniaefilio hoc lempore pracluram urba- A illius conjux fui, ancilla vero nunc Christi sum ; ne
nam fungenti (i>)junctam fuisse conslat in matrimo- ergo me ob vilitatem pracsentis habitus contemnen-
nium Albinam, Melania vero juntor ejus neplis Pi- dam putaveris, quia facile extollere, si velira, me
niano in roatrimonium tradila fuit (Pallad., cap. possum ; nec terrere igitur me in aliquo vales , ne-
35); sed de his inferius. que quidquam mihi de mcis rebns auferre. Atque
Laudat sanctus Hieronyrnus feminae summam ideo ne fortassis ignorans periculum aliquod aut cri-
constautiam (x), quod simul siccis oculis sepelisset men incurras, idcirco ista tibi mandavi; quasi quae
virum suum ac duos filios ( Hieron., episl. 25 ); diceret; lnterdum enim necesse est adversus impru-
uno vero superstite derelicto, peregrinata fuerit in dentes haec agi, et veluti accipitre vel cane contra
jEgyptum primo, inde Jerosolymam ; ibique ad eos arrogantia uti, qua. congruo tempore superbos
quinque lustra esse commoratam, Paulimis tradit comprehensura imitatur. Talibus ergo verbis mox
(Paulin., ad Sever., epistola 10); amplins vero an- ipse terriius judex, excusavit eidem factum suum;
nos duos, ncmpe viginti septem (y), Palladius affir- et iia cam, ut meruerat, honoravit; et jussit, ut ad
mal (Palladiut, in Lausiac, cap. 35). illos viros, quoties vellet, accederel. > Hactenus de
Porro Melaniaein -Egypto commoratio magnum illius ministerio exhibito confessoribus.
plane cum ipsi tum Ruffiuo attulit detrimentum: 3 Profectio Jerosolymitana et ibidemcommoratio.
siquidem cum Didymo Alexandrino magni nominis Anno Christi 372. — De commoratione ejus Jero-
viro, et ob eximiam conjunctam cum oculorum cae- solymis sic mox subdit: < Haec autem , revocatis ab
citate peritiam plane cunctis admirabili, intimam exsilio memoratis viris, monasterium apud Jeroso-
consuetudinem habentes, propinanle illo ipsis sitien- lymam sibi fecit, in quo viginti et seplem annorum
tibus, quem miri_.ce praedicabat, Origenem suum, tempus implevit, quinquaginta secum sorores vir-
bauserunt isti una cura dulci polu venenum, etc. gines habens. Erat etiam cum ea Ruflinus quidam
Qui sic eorum animis Periarchon Origenis infudit, noroine, Italus, civis ex Aquileiensi oppido, vir no-
ut eo tanquam magno thesauro ditati, cuperent to- bilium et in proposito singulari satis fortium morum,
tum catbolicum orbero locuplelari; sed plane aspi- qui ad presbyteratum postea meruit pervenire; quo
dis ova foverunt; quibus ruplis, prodiere serpentes, nullus mansuetior, foriior, et placidior, tanquaro
quorum Iethali veneno qoam plurimi misere periere. omnia sciens, in sexu virili potuit inveniri. > Haec
At de bis inferius suis locis pluribus agendum crit: quidem de Ruffino Palladius, de Origenis sectatore
haec modo satis in his quaespeclant ad Melaniaeet Origenista, Hieronymo eam ob causam perinfensus _
Ruffini consuetudinem cum Didymo in iEgyplo hoc ut non mireris, si qui Ruffinum imroensis laudibus
lempore, quo illuc sunt peregrinati. I ornal, Hieronymum eodem in commentario contu-
C
Profectio in Palmslinam. neliis laceret. Sed de Palladio suo loco plura in-
Anno Christi 372. — Melania hoc eodem anno, ferius, qui de instituto Melaniae atque Ruffini toto
quo ex Petri Alexandrini litteris vidimus __gypti Hlo temporis spatio, quo vixerunt Jerosolymis, ista
episcopos et monachos relegatos esse D.ocaesaream subdit:
oppidum in Palaestina situm, illis ministratura, ma- <Isti igitur in viginli et septem annis omnes apud
gno fidei ardore succensa, Jerosolymam profecta Jerosolyroam sanctos, atque peregrinos episcopos et
est. Quid vero ipsa ibi egerit, Palladius docet his monachos, virginesque ( hoc enim voverant Deo)
verbis (Patlad., Lausiac, cap. 33): <Poslhaec autem, suscipere propriis suroptibus ac fovere consueve-
cum Alexandriae praefectus Augusialis lsidorum, runt, oronesque ad se venientes meliores lantarum
Pithymum [Euthymium] (z), Adelphium , Paphnu- ac talium rerum contemplalione fecerunt. Illos enim
tium, Pambonem, inter quos etiam senem Ammo- quadringentos nuinero monaclios , qui propler Pau-
nium unaro habenlem auriculam, et duodecim epis- linum ( Antiochenum episcopum scilicet) se ab Ec-
copos, presbyterosque, et alios quosdam usque ad clesia separabant, sanctaerursus Ecclesiae reddide-
centum duodccim numero circa Palestinae Diocaesa- runi. Omnes eliam praeter hos perversae sectae ho-
ream damnasset exsilio: istos baecbeatissima omnes D 1 miftes et contra Spiritum sanctum sacrilego ore
secula est, et propriis facullatibus eis ministerium certantes, ad Ecclesiam noslram , vera suadendo,
suum praebuit. Cumque ab illis qui in memoratorura ac jugiter cunclos docendo, revocaverunt, honoran-
custodia erant prohiberetur haecfacere (sicut mihi et tes quidem ac saepepascentes ejusdem loci clericos:
ipsi saepereferebant, nam et ego sanctum Pithymum et haec pariter facientes, vitam suam pio-studio
et Isidorum et Paphnutium vidi), benedicta tunc finierunt, nulli quidem ex se vel levem dantes scan-
i.la, sumpta veste servili circa vespertinas horas, dali suspicionem , tolum vero orbem terrarum spi-
omnia eis vitae necessaria afferebat. rituali aedificationeplenissimum relinquentes. > Hac-
429 ' Quo cognito, Palaestinaeprovincire consu- tenus Palladius.
laris, credens quod sinus suos posset fumo quodam Baron., ad annum Christi385— Caeterumratione
atque terrore ex pecunia ejus implere, jussit eam Melaniae, quam Panla Jerosolymam secuta est, ca-
(ignota enim ipsi erat) corripi et in carcerem tru- lumniam passus est Hieronymus, quam inter ea quae
di. Ex quo loco tunc ei per internuntios quosdam in ipsum post Damasi ohtiurn a calumnianlibus fuere
sancta illa mandavil: Ego, inquit, illius lilia, et objecta, ac stimulante odio atque invidia perpetra-
PAXROL.LXXIII. 23
715 DE VITIS PATt-llM LIBERII. 716
la, idem ipse ea epistola, quam, navim In portu Ro- A_Domini in terra aliena, el deserto monte Sina,
mano conscensurus, eonscripsit ad Asellam, exa- jEgypti auxilium flagitabam (Jerem. xui); non re-
ctim recenset; ubi Inter alia ( Hieron., episl. 99): cordabar Evangelii, quia qui de Jerusaiem egredi-
< Nihil mihi aliud objicitur, nisi sexus meus; el hoc tur, staliro incidit in latrones, spoliatur, vulneratur,
nunquam objicitur, nisi cum Jerosolymam Paula et occidilur (Luc. x). Sed licet sacerdos dispiciat aique
Melania proflciscunlur. > Et post: « NullaealiaeRo- levites, Samaritanus ille misericors esl; cui cum
man_e urbi fabulam praebUerunt, nisi Paula et Mela- diccretur, Samarilanus es, et dmmoniumhabes (Joan.
nia : quae, eontemptis facultatibus, pignoribusque vui); daemoniumrenuens, Samaritem se non nega-
desertls, erucem Domini, quasi qunddam pietalis vit, quia quem nos custodem, Hebraei Samarilem
levavere vexillum. Si balneas petercnl, unguehta vocant. MaleDcumquidam me garriunt, litulum fidet
eligerent, divitias et viduitatem haberent materiem servus agnosco. Magum vocant et Judaei Dominum
luxuriae et libertatis; domina. vocarentur el sanctae: meum (Marc. m). Seduclor et Apostolos dictus est.
430 nunc in sacc0 et cinere formosaevolunt videri, Tentatio me non apprehendal nisi humana ( / Cor.
et in gehennam ignis cum jejuniis et psedoredescen- x ). Quolam partem angusliarum perpcssus sum, qui
dere, videlicet non licet eis applaudente poptile, pe- cruci milito ? Infamiam falsi criminis lmDiitarUnt;
rire eum turbis. . Quod ad Melaniam spectat, cum B sed scio per bonam et malam famam (// Cor. vi)
eam vlduam nominet, haud dubium ipsutn intelli- perveniri ad regna ccelorum. Salula Paulam et Eu-
gere de Melania seniori; junioris eniin vlVebatad- stochium , velit nolit mnndus, In Chri,sto meas. Sa-
liuc vir Pinianus. Nec sic quidem ejus hic merainil, Iuta matrem Albinam sororemque Marcellam, Mar-
quasi tunc Roniaeesset, qiiam jam plures ante an- cellinara qiioque et sanctaro Felicitatem ; et dic eis:
nos vidimus in _€gyptum primo, inde vero Jeroso- Anle tribunal Cbristi simul stabimus : ihi apparebit
lymam esse profectam, ibique in praesenti vitatn qua menle quis vixerit. Memento mei, exemplum
agere : sed idcirco ejus meminit sanctus Hicro- pudicilise et virginilatis insigne, fluciusque maris
nymus, quod tum ejus migrationis Jerosolymam tuls preeibus mitiga. > Hactenus Hieronymus ad
occasione, tum Paulae idam iter capesseutis, quo et Asellam.
tenebat ipse Hiwonymus, detractores eam calum- Quod vero Vides nullam ab eo salulationem im-
niandi ansam arripuissent. At subdit: pertiri Melaniae, satis indir.atur quod dictura est,
< Si geniiles banc vitam earperent, si Jndaei ha- ipsufn intelligere ea epistola de Melaniaseniore jam
berent sotatium non placendi ei$ quibus displicet diu ante Jerosolymam profecta, ibiqite conimorante.
Christus. Nunc vero, prefc nefas ! homines Gbristia- Rtt/jflniet Metaniw miserabilis taptut.
ni, pr_eiermi_sadotnorum suarum oura, et proprii C f Baronn., ad atmumChtisti 395. —Porro quomodo
oculi trabe neglecta, in alieno oculo festueam quae* postea praecipui Hieronynii adversarii et Origenista-
runl (Lucai vi) : iacerant sanctum proposiium, et rum patroni fuerint ipse Rufftnus atque Melania,
remedium pcenaesuae arbitrantur, si nemo sit san- habet ipse epistola ad Pammachium 431 °*eoptimo
clus, si omnibus detrahalur, si lurba sit pereuntium, genere inlerpretandi, nbi pseudomohacht fraudes
si multitudo peccantium. Tibi phvcet lavare quotidie, detegit: < Haec non est illius cutpa, cujus stib per-
alius has mundities sordes putat; ta attagenem ru- sona alius agit tragcediam , sed RuITini et Melaniae
ctas, et de cemeso acfpensere gloriaris, ego faba ven- magistrorum ejus, qui illum magna mercede nihil
trent impleo; te delectant cachinnanlium greges, me scire docuerunt (Bieton., epist. ci). > Proh dolor !
Panla Melaniaque plangen.es ; lu aliena desideras, tanto totltis cathohcae Ecclesiae scandalo, ita muta-
illa. coniemnunt sua; te delibuia melle vina delectant, tus est ln inimicum IlieronymOaroicus charissimns
illae potant aquam frigfdam suaviorem-; tu te per- ille Rufflnos, cui quafn arctis amicitiaevinculis et
defe existimas, quidquid in praesenli non habueris » insolubilibus necessitudinis nexibus ipse Hieronymtig
comederts, devoraveris , illae futura desideranl, et> aslrictus esset, vel uno saliem illo declarat elogio,
oreduni vera esse quae scripta sunt. Esto inepte et; cum eumdera una cum Melania visitantem __Egypt_
inaniter, quibus resurrectio cofporum pefsuasit, , h] monasieria e soliludine Syriae liiteris invisens, at>
quid ad le ? nobis e conlrario lua vita displicet. que salulans, inter alia plurima amoris signa sic
Bono tuo crassns sis, me macies detectat et pallor. ait: t Credas milii, frater, non sic tempestate jacta-
Tu tales miseros arbitraris, nos te miserabilioremi tus portum nauta prospeclat; non sic sitientia im-
putamns. Par pari refertur, et invieem nobis videmur' bfes arva desiderant; non slc curvo assidenSlitlori
insunire. anxia filiiun maier exspectat, postquam m«a tuo la-
< II*C, ml domlna ASella, cum Jam navim cnn- tere subitus tiirbo corivulsit, postquam glutino cba
seenderem, raptim flens dolensque conscripsi; e.' ritatis haerentem Impia distraxit avulsio (Hier., e\\-
gratias ago Deo meo, quod dignus sim quem mon- tlola XLI), > elc. Quanta enin) animi solliciiudine
dus oderit. Ora atitem ut de Babylone Jerosolymam1 salvum sibi cuperet quod baberet, neve
propler ab-
regrediar; ne mihi domineiur Nabuchodonosor, sedI sentiam aliquod Vel leve .altem pateretur dispen-
Jesus fllius Josedech (Aggmin); venfat Esdras, quii dium amicilia, perllmesceret; ad finem illud,
qnod
interpreiatur Adjutor, et reducat me in patfiami memoria teuacins retineret, apposuit: <Obsecro te,
lueam, Stultus ego, qui volebam cantare canticurai ne amicum qui diu qu_eriiur, vix invenitur, difiicile
-W PR/fiLCDlA. '.__
servatur, pariler cuffl oculislmen» amiltal. Fulgeat, A praecinuefitDomihocaniicuni novuri., rfjuarhatiaeil-
cui libet, aurum, et pompaticis ferculis corusca ex lusires Romanaefeminae,veraefedditaeIsraetitae,vir-
sarcinis metalla radient; charitas non potesl coirt- gines atque viduaesecutx, choros ducentes, easdem
parari, dilectio pretium non habet; amicitia quae cum ea concinuere Chfisto vincenii laudes. Sed pro-
desinere potest., vera nunquam fuit. > En qtiibus baia ad aqiias contradictionis (o fallaciam Incredibi-
ipse circumdat vallis amicum, ne eos, volens licet, lem hosiis humani geheris!) decepta, superata defe-
transilire absqne ignominiaenota valeret. Sed sectt- cit; tantaque oriusta adeo pretiosis rriercibus navis
tus alienos Ruffinus infelix , terga Vertit amico, (ita namque navl inslitoris comparatur divino elo-
mereosquetranfuga in castris hostium, inde in aml- quio mulief fortis) in ipso tr_.nquillita.isportu (quis
cum ac fratrem furens, prodit dux Impiofum afma- credat?) cs£passa naufragium, cum incauta in syrtcs
tus, nulla prorsus alia causa cofnpulsus, quam ut Origenisimpegil; Origenisquesic conspersa fuligine,
adversantescatholicaeveritati (Jrigenis errores salvos conversa est ex Noerrtiin S.ara, et ex f hecla rediit
servet atque propugnet: ipsum quidem haud segrti- in Melanian.; a ftiscedineductum nomeu infaustuin.
ter, vel loco novissimo, sed inler primos militasse, Isia patilur humana conditio; ut hihil quilibet, dum
Epiphanius dicta epistola ad Joannem indicare vide- vivii, vendicet sibi tutufri.
tur, dum inter tot defensoresOrigenis ipsum tantum "B . ReditusRomam.
nominat, ac bene precatur his verbis : < Tc auterrt, AnnoChritti 397. — Qui sequitur Christi annus 3(h
fraier, liberet Deus, et sanctum pnpulum Christi qui consulatu Caesarii et Atlici, Faslis ascribitur, quo
tibi creditus est, et omnes fratres qui tecum sitnt, haeresesOrigenis sub pietatis involucro per Ruffinnm
et maxime Ruffinumpresbylerum, ab haeresiOrige- pfesbyterum Aquileienseme Palaestinacum Melania
nis, et ab aiiis haeresibuset perditione earum (Hie- Romam redeuntem inferuntur in urbem; propinalae-
ron., epitt. _x),> flaec Epiphanius. que aureo calice Babylonis,antequam inebriarentur
Sed majori me dolore sauciai, angore cruciat, at- illis fideles, detectaeatquc explosaefueruot. Haecau-
que mceroreconsternit Melania.acerbissimuscasus. tem quo raodo se habuerint, dicendum per singula;
Haeccinevidua illa clarissima, ornamentum Romana- sed ante omnia, quaesunt temporis elucidanda.
rum feminarum, decus summum Chrisiianorum, vt- Ruffinum quidem individuum Melania. eotnitenv
vumque exemplar Christianae philosophiae, qua. cum ea in /Egypium profeclum (aa) et in Paelaesti-
insigne illud Romae specimen edidit, cum eodem nam, ibique apud eam, usque dum illic mansit, Je-
tempore inariinm ac duos charissimo» liberos siCCiS r6soIymisvilam transegisse, qu_edicta sunt superius
penitus oculis sepelivit? cujus incredihilemsanctita- ex Hieronymosatis significant; at ea demum remean-
tem admiratus praedicansquondam ipse Hieronymus, G C te Romam, ejusdemassectatum esse vestigia, Palladii
aliisqueimiiandamproponens,ill_ttantaeftduciaeeffatus atque Paulini (bb) teslificationeexploratum babetur;
estverba:«SanctaMelanianostri temporis interChri- ait enim Palladius : < Erat etiam cum ea Ruffinus
stianos vera nobilitas, cum qea tibi Bominus (Paulam quidara nomine, civis llalus ex Aquileiensioppido,
alloquiiur) mibique concedat in die sua habere par- vir nobiliumet in proposito singulari satis fortium
tem, calente adhtfc. mariti corpusculo, et iiecdnm1 morura ; qui et ad presbyleralumpostea meruit per
humato, duos simul perdidit filios (ffieron. epitl. venire; quo nullus uiansuetior, fortior, et placiJior
xxv), > etc. Sed plane quod subditor in femina glo- tanquam omnia sciens, in sexu virili potuit inveniri.
riosius, cum de victa vicirice omnium urbe trium- Isti igitur in viginti et septem annis, omnes apud Je-
phans, superatoque insito a natura unicae prolis* * rosolymam sanctos atque peregrinos episcopo., mo-
amore, Roma spreta, unico ibi rel.eto filio, exsul' nachos, virginesque(hoc enim voverant Deo) susce-
mundi, ccelicivis, victrixetiamventorum et fluctuum,> pere suis propriis sumptibus(Pallad., in Lausiac, c.
ingruente jam hieme (ut ait) Jerosolymam navigavif. 33, apud Lipom., tom. III), > etc. Agitque paulopost
Quam ob causam jure meritoque idem sanctus; de eorumdera reditu Roinam, de quo et nos itidem.
Hieronymus tantarura rerum admiratione stupens,, " ,HaecPalladius de Ruffino, eidem in Origeniserrori-
eam dignam existimavit ut Theclaenomine nuncupa-- ' bus concors, ut superius pluribus demonstratum est.
ret (Bieren., in Chronic.); nobiliorem titulum noni Sed et Paulinus comitem MelaniaeRuffmumappellat
inveniens quo Melaniamdecoraret, quaro nonien san- (Paulin., ad Sever., epislola9), quem el haud baete-
ctissima. virginis, primogenitaePauli, et primaemar- nus salis sibi compertumlaudat. Sanctus Hieronymus
lyris inter feminas, utpote quae I.oma. prima omniuml etiam post haecad cumdem RuffinuraRomaeagentem
clarissitnarum mulierum Romanarum , spernendae . litteras dedit (Hieron., epist. 66), ut plane n_.l_rasit
pro Chrislo urbis, contemnendi divitias, deserendii dubium (cc) contigisse advenlum R_ffk»i Romam
filios, petendiqueJerosolymamexemplumdedil, cae- quando illuc etiam ipsa Melaniaremeavit/ Sed quoto
tcrisque ad ipsum praestandum,forte 432 aggressai potissimum anno DominiMelaniamin urbem redire
facinus, viam aperuit, cum ipsa prima reliquas Ro- contigit, id quidem esi accuratius exquirenduro.
manas nobiles feminas antegressa, relicla ./Egypto, , Jam suo loco satis iiquido superius -demoAstratum
transmissoque mari, in litlore Palaestino, lerra pro-- est, ipsam una cum Ruffinoin iEgyptum primo, tn-
uiissionis, possessionesanctorum, felicior quam Ma- deque Jerosolymam migrasse aitno Domini treceiite-
ria iu lerra deserla, lympanum pulsans pceniteutiae,, simo septuagesimosecundo, impp. Valentinianiatque
 719 DE VITIS PATRUM LIBER II. 720
Valentis nono. Sed quot annos in bac peregrinatione.A qnam tandem feminam? (si feminam dici licet tara
et commoratione insumpserint, diversae sententiae viriliter Chrislianam). Quid hoc loco faciam? Velat
sunt ejusdem Palladii atque Paulini, siquidem ille fastidii intolerabilis melus voluminibusadbuc addere;
(ut nuper vidimus) viginti septem numerat annos, sed personaedignitas, imo Dei gratia, postulare vide-
Paulinus vero viginli quinque. Sed hujus exploratior tur ut commemorationem lantae animaepraegressus
atque solidior fides est; nam accepit haecipse ab ea- non raptim omittam, sed paulisper ad eam libi nar-
dem Melania, quam redeuntem Romam (ut proxime randam (Paulin., ad Severum epist. 10), elc. > Pro-
dicturi sumus) Nolam divertentem excepit 433 bo- sequitur nobile genus ejus referre, utpote quac ba-
spitem. Veruro ex eo quoque certior Paulini testifi- . buerat Marcellinumconsulem ordinarium avum.qui
catio redditur, et Palladii assertio de annis viginli una cum Probino consulatum gesserat anno Domini
seplem exploditur : quod cum conslet, hos adhuc in trecentesimo quadragesimo primo, et ejus in vita
vita agente Siricio papa repetiissc Romam, si dixeri- Christiana sectanda ardens studium, et alia plura de
mus ad numerum annorum a Palladio prsescriptum ipsa, quae nos suo loco superius ordine lemporis
ipsorum esse prorogatum adventum, utique affirman- collocavimus; ac demum de ejusdem, cum rediit,
dum esset non sub Siricio, sed sub ejus successore appulsu Neapolim, isla subdit: < Neapolim urbem
Anastasio eorumdem reditum contigisse. Ex Paulini B J brevi spatio a Nolana, qua degimus, civitate distin-
ergo senlenlia, qui numerat Melaniaeab urbis absen- ctam advecta esl. Ubi filiorum nepotumque occursu
tia quinque luslra, dicendum est eamdem hoc ipso excepla, mox Nolam ad humilitatis nostrae hospitium
anno Romam quasi postliminio rediisse. fesiinavil, quo nobis advenit ambilioso ditissimorum
Recessisseautem Ruffinum e Palaestina eum pace pignorum vallata comitatu.
sancti Hieronymi, utriusque testificatione asseritur; < Vidimus gloriam Domini in illo matris et filio-
recitat enim ipse sanctus HieronymusejusdemRuffini rum ilinere quidem uno, sed longedispari cullu, ma-
verbain posterioriapologia,quaesunl bujusmodi: <Vos cro illam et viliore asellis burrico sedentem, loia
nobis pacemproticiscentibusdedislis.>Responditipse: hujus saeculi pompa, qua honorati et opulenti po-
< Paceui dedimus, non haeresim suscepimus : junxi- terant.circumflui seuatores prosequebantur, carrucis
raus dexiras, abeuntes prosecuti sumus, itt vos esse- nQlantibus, phaleratis equis, auratis pilentis, etcar-
tis catholici, > etc. Melaniaeautem ad urbem reditus pefiiis pluribus, gemente Appia alque fulgente; sed
Palladius ejusmodi foris praetensara affert causam ; splendoribus vanitaiis praelucebat Christianae humi-
< Post multum vero lemporis (inquit) cum audisset, litatis gratia. Admirabanlur 434 divites pauperem,
cuidam nupsisse neptem suam Melaniam (juniorera profani sanctam, et iltos nostra pauperies ridebal.
dictam) viro, renuntiare autem post nuptias steculo C Vidimus dignam Deo hujusmodi confusionem, pur-
huic velle cognovisset, metuens ne qui malse vitce puream, sericam, auratamque supellectilera pannis
homines ac malaesectae perversaeque doctrinaeeidem veteribus et nigris servientem. Benediximus Domi-
jungerenlur, ob hoc ipsum curo jam admodum num, qui humiles et excelsos facit sapientes, esu-
senex, hoc est, sexaginta esset annorum, de Caesa- rientes implet bonis, et divites dimittit inanes (Lucmi).
riensium civitate ad urbem Romam intra dierura vi- In islis tamen divitibns eadem die de maternis bonis
ginti spatium navigavit (Pallad., ubi tupra c. 35). > pauperem spirilum stupebamus, qui magis sancia
Haec Palladius de asserta et vulgata forinsecus redi- roairis inopia, quam sua visibili abundantia gloria-
tus causa. Caeterum ejusdem cum Ruffinoin Orige- bantur. Id ipsum autem gloria Doroini videbalur
nis erroribus (ut pluribus dielum est superius) con- operari, quod egenulae nostraedivitias in ejus filiis
niventiam causam exstitisse eisdem ad urbem ve- intuebamur; ut jam hinc fruclum fidei suae caperet,
niendi, oratio praemissadeclarat. Erat his quidem in cum vicloriam suam de hujus saeculi vanitale ipsa
oplatis ut quibus faverant et quas foverant toto illo despectaret, cominus videns omnia quae propter
tempore, Origenis sententiae (quarum complures es- Christtim reliquerat et contemnere perseverarat. llli
sent defensores in _4_gyptoconsisientes monachi, et sericati et pro suo quisque sexu toga aut stola soliti
inter eos celebriores Evngrius et Isidorus, atque in-1D splendere filii, crassam illam veluti sparlei staminis
ter episcopos nobilis sedis Joannes Jerosolymorum tunicam et vile palliolum gaudebant manu tangere,
antistes), eaedemRumana. sedis episcopi, ut sic ab et vestimenta sua velleribus, auro, et arte pretiosa
universa reciperentur Ecclesia, probarentur assensu. pedibus ejus substernere, pannisquecontegere gestie-
Sed quanta id sit elaboratum industria, et quibus ve- bant; expiari se a divitiarum suarum contagio judi-
lamentis una cum his palliata decore haeresisse in canles, si quam de vilissimo ejus habitu aut vestigio
urbetn inlulerit, videainus. sordero colligere mererentur.
Atque primum, quaesanctus Paulinus de Melaniae < Tugurium vero nostrum, quod a terra suspen-
veditu, qui eam suscepit Nola., describat in epistola sum coenaculo uno, porticu cellulis hospitalibus in-
ad Severum, hic reddamus : t Addidit (inquit) Dorai- terposita, longius tenditur, quasi dilatatum gratia
nus banc gratiam de muneribus et litteris luis, ut ad Domini, non solum sanctis qui illani plurimi comila-
eos potissimuro dies nobis frater Victor occurreret, bantur, sed etiam divitum illorum calervis non inca-
quibus sanctam ipsam (Melaniamscilicet) ex Jerusa- paces angustias praebuit; in quo personis puerorum
lein post quinque lustra remeanlem excepimus. At ac virginum choris vicina Dominaediinostri Feli-
 721 PRiELUDlA. 722
cis culraina resultabant; neque e diverso habitatio- A nnio, gesta essent. Quomodonam, quaeso, Paulinus
itis ejusdem, dissoni licct praeposito, hospites obstre- sciret
s quae nec qui Jerosolyniis essent nosse potue-
pebant, sed et in iilis religiosa modestia imitabatur rint? r ut superius est demonstratum in controversia
nostrae silenliura disciplin_e; ut si dissimularent illa il habita inter sanctum Epiphanium et JoannemJe-
concincre vigilantibus pigro venlre sopiti, tameii non rrosolymitanum episcopum, Origenistarum patronura,
auderent piis vocibus dissonare, fideli timore coro- negantemr tamen se Origenis errores defendere, quae
posili, quo placilis psallentium vocibus, compresso lilteris 1 sancti Hieronymi uni innoluere Pammachio.
saecularium turbarum lumultu, eliam taeili concine- 1Vides igitur Pauhnum horimi omnium penitus igna-
banl. Yerum ut ad perfectaro Domini columbamre- rum i adeo mirifice Melaniamjure laudasse; sed et
curram, scito nunc istatn tantam in sexu iiifirmila- (ejus in via comitem immensis praeconiis, aliis ad
tis virtutem Dei, cui refeclio in jejunio, requies in eumdem < Severutn datis litteris, cclebrasse Ruffintim,
oratione, panis in verbo, babiius in panno, lectus in in i quorum celebrationem omnium conversa fuisse
sagulo et ceutone durus in terra fit mollis in littera, Studia Christianorum, quis poterit dubilare (Paulin.,
qua rigidi cubilis injuriam mitigat leclionis voluptas; < epist. 9) ? En vides, quibus qualibusve anteambulo-
et sanctae animse in Domino vigilare, requiescere 'nibus inferatur in urbem haeresis Origenis, ut plane-
esi. B pro miraculo dicendum fuerit, si, audito sonitu tubae,
< Hanc ergo fiiia Sion bactenus habuit et deside- fistulae,et citbarae, sambuc_e,et psalierii, sympho-
rat, nunc filia Babylonis habet et admiralur; quia niae, et omnis generis musicorum, non adoraverint
jani et ipsa urbs in pluribus filia Sion est quam fllia omnes staluam auream (Dan. m); si, iuquam, quos
Babylonis; et ideo miratur in huraililatis obscuro et sauciissimorum virorum etiam audirent encomiis
verilatis luce viventem, et fidei incitamenta divitibus, pene divinis efferri, aeque plausibus non exceperint,
angustiarum solatia pauperibus ministrantem, quan- et obviis quoque manibus, quod ab illis sanctitatis
quaro illa quielis et latebrae suae apud Jerusalem ini titulo foris inscriplum offerretur, omnes non acce-
Romanis modo turbis .estuans clamat : Heu me!i ptarinl, elc.
t quia incolatuimeus prolongatus est (Psai. cxix); ideo- Accepil tunc idem Paulinus a Melania perbreve
ne dilala sum, ut nunc habilarem cum habitamibusi segmentum ligni sanctissima. crucis, missum sibi a
Cedar ? Hoc enim nomine apud Hebraeos(ut comperi)| Joanne Jerosolymorum episcopo. Testatur id quidem
signilicaiur obscuritas. Quareila illi gratulandum de• ipse Paulinus, cum ex eo quid modicum sumplum,
memoratis virtutibus puto, ttt de praesenti sede li-. nomine Therasiae suae, mitlit ad socrum ipsius Seve-
meatur, ut tam insignis anima plus Romaeconferatl _ ri Bassulam, dum haecait: < Partem particulae de li-
quam de Roma trahat, et sic sedeat super fluminaLC gno divinae crucis, quod nobis donum benedicta
Babylonis, ut recordetur Sion (Psal. cxxxvi), et or- Melania ab Jerusalem munere sancti inde episcopi
gano corporis sui suspenso ab inimicae omnibus Ba- Joannis attulit, hoc speciaiiter sorori nostrae venera-
bylonis insidiis et illecebris, in sui propositi tenore, bili Bassulae misit conserva communis. Sed quod
velut in salicibus genuino semper humore viventi- alteri vestrum datur, utriusque vestrum est, quia in
bus, constituta virere non desinat, et permanenle- utroque vestrum una ratio manet, et sexum evacuat
lidei constantia, virlulisque gratia, folium ejus non, iides, qua in virum perfectum ambo concurritis. Ac-
defluat, ut sicut vita ejus in itinere aspectalur, ita ett cipite ergo ab tinanimis fratribus, in omni bono ve-
laus in exitu canatur. > Hucusque Paulinus de ad- strum sibi consortium cupientibus. Accipile magnum
ventu MelaniaeRomam : quam quidem urbem cum, in modico inunus; et in segmento pene atomo ha-
sic nominet flliam Babylonis, ut tamen in pluribus3 slulce brevis, suraite monimentum praesentis et pi-
dicat eam praeseferre liliam Sion, facile puto intelli- guus aeternae salutis. Non angustetur fides veslra
gis, ea nominis unius urbis varietate discriminalos5 carnalibus oculis parva cernentibus; sed intenia acie
esse gentiles a Chrislianis; nimirum ul ea ex parte_ totam in hoc minimo vim crucis videat. Dum videre
Roma Babylon dicatur, uhi adhuc in ea gentilitia vi-. •- vos cogilatis lignum illud, quo salusnostra, quo Do-
geret impietas; Sion autem in pluribus, utpolequa.f, minus niajestatis affixus, tremente mundo, pepende-
Christianis abundaret, in quibus cultus religioniss rit; exsulteiis cum iremore : recordemur et petras
verae miraret; ut plane ex (anti viri sententia valeasg fissas ad hujus affectum crucis, et saltem saxorum
inlelligere quo sensu a Joanne in Apocalypsi Roma5 aemulationepra_cordianoslra findamus timore diviuo
sit Babylon nominala *. At de his saiis tomo primoo (Pauliu., ad Sever., epistota 11), > elc.
Annalium aclum est. Quod rursum ad idem lignum sanctissiroae crucis
Sed ad Melaniam redeamus : quam cum sic a a Melania Paulino dalum spectat, ingens plane ex
. Paulino laudatam vides, ne mireris : his quidem ipsa a ipso contigit edi rairaculum, cum incendio llagrante
, atque majoribus digna praeconiis videbatur nescien- feno referta casa, in Pauiini ipsius hospiiiuni conver-
,' libus 4351U3e paucis arbitris in Palaestina non tamn sa flamma cuncla impetu violento depascente, oblato
ab ipsa quam per ipsam a suis consociis de inducen- ab ipso globis igneis eodem ligno crucis, incendium
dis in Ecclesiaroerroribus Origenis, refragante san- protinus resilierit, atque penilus exstinctum fuerit.
rto Hieronymo, ac penilus obnilenle sanclo Epipha-- Quod ipsum perpetua memoria consecrandum mira-
' Vide hoc
explicatum in notis Rosweydi ad epist.. 10 1 Pa'ulini, et Anticapelli cjus, c. 5.
 525 DE VITIS PATRUM LIBER II. 724
eun.ni. >PW Pfl»linus versibus cecinit (Paulin., A treceniesimus nonagesimus teriius. Sequenti autem,
in noltH 40 S. feUeis). cum jam ad nalalemdiem sancti FelicisNolam secon-
Bonaius est pra.terea idem Paulinus abeadem tulisset, secundum ordine edidit natalitium.Cum vero
Mf,,ft-,W.«riifla. ipnocuorum agnorum contexta vel- (ut ejus lestilicatione liquel) jam annum apud eum-
Jere < flll-M'.ifN» ipse, cum accepisset a Severo, pal- dem sanctum Felicem egissel m ipso agro Nolano,
liupa ex pilit canielarum hirsutum eidem dono mi- quando et legationem ab episcopis Africanis susce-
sit; da qua post alia sic ad ipsum scripsit : < Nos, pit, qui fuit annus Domini trecentesimus nonagesi-
iliqilit (Pflufin., ad Sever., epistola 10), neque verbis, mus quintus, tertium ab eo . criptum est natalitium ;
lieque rgbus digna pensantes, unica tamen faeullate sequenti vero anno, nempe superiori, quartum. Unde
Bt)bi»charilalis, qua vobis sola pares sumus, misi- hoc ipso anno Domini trecentesimo nonagesimo sc-
mus tunicam, quam ab usu meo, ut de stercoris vi- ptimo, ipsum quinlum elucubratum fuisse nataliiium
litate collectum pannura dignare suscipere. Nam vel occessario dicendum est: quo tempore et Nicetaead-
Jtoc innocenlisetuas congruit, quod de lenero agno- yeuUimooniigisse, seque opus est affirmare, cum a
sumvellei-scontexta blanditur altactibus. Addoau- quinlo natalitio usque ad nonum numerus ille perfl-
tem adhuo pretio ejus et gratiae, quod quo dignior .cjatur annorutn qualuor, quo Nicetasreditum in Ita-
probetur usu tuo, de sanctae et illtistris in sanctis B liam prorogavit, etc.
Dei ferninaeMelaniae benedictione mihi pignus est. Jatn vero, ubi salisapud Paulinum Nolaeconsedi-
Unde te dignior visa est, cujns ftdes 436 '" m!)gis mus, Melaniam cum Ruffino redeuntem in Urbem
quam nesler sanguis propinquat. > Haee Paulinus, prosequamur. Qui enim diu ab urbe absenles Jeroso-
quibos quidem postremis verbls se Melaniaesanguine lymis lanquam iu spiritali quadain academia, ut ve-
fuisse oonjunetumsignificat. ram excolerenj sapientiam, quinque (ul vidimns)
Contigerat aulem haud pridem ante adventum Me- lustris consederant, cum primum Romam venerunt,
h_M_eNolam mitti ab eodein Severo ad ipsum Pauli- pmiinim plane ocglos prae admiratione in se conver-
num libcllum scriptum de rebus gestis sancti Mar- terunt. Laetijam illi videre praesentes, quaede iisdem
tini, quem Melaniaeilluin avide cupienii se legisse abseptibus summo saepe praeconio fama detulerat;
testatur, necnon oslendisse sancto ISicetse Dacerum ged non videre tantum, verum et audire solliciii;
episcopo, qui hoc eodem lempore pietatis ergo in sicque ab ore ipsorum tanquam acoelesti quodam il-
ltali-un peregrinatus fuil; ait enim ea epistola ad Jato Komaio oraculo pependerunt. Cum ipsi, quatn
Severum reddita : < Marlinum enim nostrum illi ex Origepis libris didicerant, Sloica indoleniia per-
(nempe Melaniae) stadiosissimae talium hisloriarum feciissimaeetad omoes numeros absolutacviiae Chri
ipse reeitavi; quo genere te et venerabill episcopo' E Sliana?specimen edentes, nia.ima apud Christianos
ajtquedoetissimo Nicetae, qui ex DaciaRomanis rae- Qmnes qui Romae erani, perpaucis erudiiis exceptis,
rilo admirandus advenerat, et plurirais Deo sanctis, QUOS antea sancttis Ilieronymus lilleris monuisset,
in veritale non magis tui praedicator, qttam mei ja- existimatione fuerunl. Cum sic igitur animos civium
ctans, revelavi (Paulin., epistola10), > eic. erga se suosque esse 437 propensiores et optime
Hoc ipse quidem anno contigisse magni illius Ni- aff.cios Ruffinus intellexisset, e vesligio impietate
cetae adventum, ex numero natalium sancli Felicis a referta allata secqm ex ^gypto primum, inde Jero-
Paulino edilorum rectam exploraiamque possumus solymis, scrinia reserat, indeque deproroit pestiferas
dedueere raiionem. Nam cum ipse, scribens ad Se- merces, sed ita fallaoiis obvolulas ct auro caelatas,
veruni (PflU.in., epist. 9), testetur quolibet anno se ut bene prudentes el sapientes quoque eaedemdeci-
Matuisseconsciibere versibus ejusdem Felicis natall- pere potuissent.
tium, ptane ex numero eorumdent annos quoqtte lice- De appulsu autem horuin in Romanum portum
bit suo wdiBe adnumerare. Sed cum in nono a Pau- agens sanctus Hieronymus, haec per antiphrasim
lino edito Natalitio mentio habeatur de posteriori (Hieren., Apol. Hb. n): <0 triremem locupletissi-
ejusdem Nieetae adventn Nolam, eumque contigisse raam, quac Orieotalibus et _£gyptiis mercibus Ro-
dicat anno qoarto a priori ipsius adventu, afffrmare D manaeurbis ditare venerat paupertatem.
epus est ipsum ejusipriorem adventum tempore quo Tu mnximusille es
nataliiium quintum eraboravit accidisse.De ejus enim ZJnusqui nouis s,cribeudoretjlituisreqi.
posteriori adventu, qiio meminit de priori, isti sunt Ergo nisi de Oriente venisses, erudiiissimus vir hae-
versus (Pautin., in uataH9) : reret adhuc inier mathematicos. > Et paulo post:
VenUtlt__jtemqnarto mihiredditusanno; Te multo tempore Pharus docutt quod Roma nesct-
Sed grate$.G_ri$ft,quia te vel serorevexit. vit, inslruxit yEgyptus quod Italia hucusque non ha-
Cum igitt» tiac ralione priorem ejus adventum buit, > eic.
ectatigtsseoportuerit tempore quiati editi natalitii in Melania recedit ab urbe in Siciliam et revertilur Jero-
queni Domiui amnumtllud potissimuiu incideril, hoc soiymam.
exquireudum est. Numeranda quidem esse naialiiia Anno Chritti 408. — Hoc item anno (Christi 408,-
iila PanUtu ab ullimo anno, quo adhuc delentns in Innocentii Papae1, Honorii ii, Theodosii 1, impp.)
Hispania Romant parabat adventum, ex ipso satis in- qui urbis obsid.onem praecessit, Melania Romana vi-
lelligi potest. Fuit il.ieannus Domini (ut vidiuias) dua, de qua stepa superius Bfteaiiofacta est, aniiqui
 7iS PRJSLUDIA. 720
vatinieii ante snnos qgadringenlos (ut ait Palladius) AAprofectus est (Hieron., in Ita. lib. x, prmf.; Palta-
editi memor, distractis praediis, una cum Melania dius, in Lausiac, cap. 9). Ad quos omnes sanctus
nepte, Pinianoque ejusdem Melaniaeviro, et Albina Auguslinus, cum primum eorum adventum audisset,
nuru, evasura cum illis imroinentemurbis cladem, litteras dedit, quibus se excusal, quod propter in-
Roma receden»,Jerosolymara se iterum cou.ulii, ubi gruenlem duram hiemem, et sialum Hipponensis ec-
post dies quadragintaex bacvita migravit. Haecex Pal- clesiac litubantem , ad eos invisendos minirae accur-
ladio (Pallad., in Lautiac, cap. 35)qui et tradit ejus- rere valuisset. Exstat ipsa epistola, cujus est titulus
modi proplieticooraculoab ea Romaeevulgaio, atque ad Albinum, Pinianum, et Melaniam (Aug., epi-
Saepius jnculcato, complures Rumanorum civium stola 227); sed pro Albino, Albinam, restituendum
Christianorum ad rerum temporalium coniemptum puto ; quod ejtts nominis femina ejusdem Piniani so-
inductos esse, consultius existimantes amore Chri- crus una cum ipsis profecta est in Africam, ut tum
sti, spe supernae relributionis, prodigere in pau- ex Palladio, tum ex ejusdem Auguslini lestificalione
peres suas divitias, quam eas ad barbarorum prae- satis apparet, etc.
dam relinquere : quo nomine, cum rei evenlus Accidit autem, dum iidem in Africa morarentur,
verum probasset oraculum, immensas Deo gratias filium seniuris Melaniaevita fungi: quod unicum
egere. Major quoque vis inerat ad haeo suadenda Jj I amissum pignus ita mater modeste flevit, ut magno
Melania. orationi, quod dictitaret (ut existimabat) exemplo fuerit Christianaeconstantiae.De qua summa
una cum urbe orbcm pariter ruiturum. cum laude rei spectator sanctus Auguslinus ad Pauli-
Quod autem idem Palladius ait, una cum Melania nura Nolanumepiscopumscripsit. Nonexslat quidem
recessisse Ruma Melaniamjuniorem ipsius neplem, epistola ipsa ; sed ex reddilis ad eum ejusdem Pau-
et virum ejus Pinianum, necnon nurum Melaniae lini litteris, Ii.ec omnia, ab aliis silentio obrula, per-
Albinam, cognationem Melania. sic accipias. Filius spicua satis fitint. Ait eiiiniPaulinus: < Quia docui-
ejus unicus illi relictus duxit uxorem Albinam, ex sti me in spiritu veritatis salvare [servare] moderandi
qua Palladius ait genitam esse Melaniamjuniorern, in occiduis inortalibus animi temperamentum; quo
senioris Melaniaeneptem, qua. in matrimonium col- et illam beatam niatreiii et aviam Melaniam flevisse
locata est Piniano, cujus socrus Albina fuit (Palla- carnalem obitum unici filii, taciturno quidem luctu,
dius, in Lautiac, cap. 33); quod vero ei inliaereret non taraen sicco a malernis lacrymis dolore vidisti
loco matris, sanclus Augustinus ad ipsam scribens, (Apud. Aug., epist. 249). > Appellat Melaniam ma-
Pinianum ejus fili_.ronumiuat, et frequenter his uli trem et aviam, malrera quidem respectu defuncti
liomiiiibus consuevit (Aug., epistota 227). Hic rur- filii, aviam respeclu Melaniaeneptis; sed pergit Pau-
suin aitende, diyersaro prorsus hanc Albinam nurum C linus : < Cujus quidem modestas et graves lacrymas
Meiania.ab illa fuisse Albiua matre sanctaeMarcclla., sicut propior et aeqtialior animce ejus spiritus altius
de qua sacpe saoctus Hieronymus; quam anle plures intellexisii, et perfeclaein Christo feminac,salva vi-
annos ex hac viia migrasse, ejusdem sancii Hiero- rilis animaeforiiludine, cur maternum de cordis ttii
nymi testificatione didicimus. Quaeauiem acciderint, Simiiitudine melius ex rcqito statu contemplatus es,
cum hi, qnos hoc antto ab urbe dixituus recessisse, ul eam primiim pro naturali affectione permotam,
in Africam trajecerunl, sequenii anno pro ratione deinde causa potiore compunctam flevisse perspice-
lemporis dicluri sumus. Sed hic Palladittm corrigere, res, nonlam illud humanum, quod unicum filiumcon-
ilnm ait Melaniaefiliuin valde jttvenem comitatum ditione morlali defunctum in praesenti saeculoami-
esse proficiscenlem Melaniam in Siciliam usque; sisset, qiiani quod properaodumin sseculari vanitate
nam quomodovalde juvenis, cum constet ante an- praevenlum, quia necdum illum deseruerat scnato-
nos circiter quadraginta Melaniamseniorem viduam fiae dignitalis ambitio, non juxta sanciam voiorum
esse relictain ? vel quomodo iu Stciliam usque eum suorum avaritiam cogitaret assumptum, ut de con-
tanlum coraftatus, qui cum illis navigavit in Afri- versionis gloria transisset ad glortam resurrectionis,
cain, ubi et defunctus esl? Id conslat ex litleris Au- comniunem ctim matre requiem coronamque captn-
gusliniatquePauIint, deqtubus anno sequenti dicturi D 1 rus, si in liujus sacculivita matris exemplo saccutn
stimns , ex quibtts fonge verior de rebus geslis Me- tngae,et monasterium senatui pr_e.ul.9set. Verumta-
laniaeac Piniani et sociorum hisiori-t accipilur, quam roen idem vir (ut et antea retuli) ex voto sanc.italis
ex Palladio, qui nallam penitus de Africa habuit tuaehis operibus locupletatus absccssit, ut roaternae
menitonem, quo hos omnes anno sequemi esse pro- humilitatis nobilitaiem si veste non gesserit, tamen
fectos liquet, atque ibi diutius commoratos. mente praelulerit.
438 Hoc ipso anuo (Chrisli 409, Innocentii < Ita enim, sccundum verbum Domini, mitis mo«
papae8, Honorii 13, Tbeodosii 2, impp.) Pinianus ribus fuit et humilis corde, ut uon immerito credatur
vir clarissimus una cum Melaniaseniorc, et Melania inlroisse in requiem Doinini, quoniam sunt reliquiae
juniore conjuge, atque socru Albina junioris matre homini pacifico, el tnansueti possidebunl lerram
Melaniae, cum anno superiori distractis bonis quae (Matth. xt), placentes Deo in regione vivornm. Nam
Rom_e et in ftalia habebai, adnavigasset Carthagi- certe et illud Aposloli non soluni tacito menlis atle-
nem, ibi ex congestispecuniis locupletans ejus Eccle- ctu, sed et conspicuis religiosis implevit officiis; et
ai« pauperes, inde ad sanctum Alipium Tagastam cuiii essel altorum bujus sa.cuti iu ordine et honore
 727 DE VITIS PATRUM LIBER II. 728
collega, non lamen ut gloriosus terro. alta saperel; A Africa vita functum diximus. Caeterum et filias illi
sed et Chrisli perfectus imitator, humilibus consen- fuisse superstilescum Jerosolymis Romam rediit, san-
tiret, et tota eliam die misereri et commodare per- ctus Paulinus testatur dum de iisdem magna pompa
sisteret (Rom. xn). Unde et semen ejus potens in mairi occurrenlibus sermonem habet (Paulin. ad
terra factum est (Psal. xxxvi) inler eos qui terrae Sever., epistota 10). Porro Melaniaehuic filio, de quo
furtes nimium elevati sunl (Psal. XLVI); ut eliam de agimus, uxoreni fuisse Albinam nomine, Palladius
bealissima faroiliaeacdomus cjus visiiatione sanctum tradit (Paltad., in Lausiac), quod et nos superius
hominis ineritum reveletur. Generatio (inquit) recto- diximus. Sed in eo omnino Palladium jure correxi-
rum benedicetur(Psal. cxi); gloria non caduca, etdi- mus ex Paulino et Augustino, dum ait filium hunc
viliaenon labenies in domo ejus; domus-qua. aedifl- senioris Melaniae valde juvenem secutum malrem
calur in ccelis non labore manuum, sed operum san- fuisse iu Siciliam usque, cum regressa illa est Jero-
ctitale. Sed cesso plura de memoria lam dilecti mitii solymam; nam ex his quaedicta sunt satis liquet ip-
quam devoti Christo hominis enarrare, cum el prae- sum rnalrem secutum in Africam, ibique diem clau-
stitis litleris non pauca stiper eo narrasse me repe- sisse exlremum. Sed et illud (quod majoris momenti
tam, et nihil possim de beata hujus filii malre et esl) cujus causa ltaecnotissima ex Paulino de obilu
sancloruro patre radice ramoruro Melaniomelios aut filii Melaniaerecensuisse voluimus; quod cum ipsa
sanctius praedicare, quam sanctitas tua in eam pro- hoc lempore sancli Augustini atque Paulini praeconio
fari 439 et dispulare dignata est; ut quia ego pec- g extollatur, argumenlo esse ipsam maculas illas quac
cator immunda labia habens, nihil dignum loqui po- ei ex patrocinio Origenis errorum inhaeserant penitus
lueram, utlonginquus a meritis ftdei ejus, animaeque diluisse, postquam jam illos Romaeab Anastasio^papa
virtutibus, tu ille vir Christi doctor in Ecclesia veri- et Italiae episcoporum concilio damnari comperiit.
latis, procurante in melius Dei gratia, parareris di- Caeterum cum (ut dictum est) ipsa Melania senior
gnior tam virilis in Chrislo animaepraedicator, qui et quam citius orbata filio navigaverit Jerosolymam, qui
uientem ejus divina virtute firmatam (ut dixi) spiritu remanserunt, Pinianus et socii, esse moraiiin Africa,
propiore conspiceres, et mixtam cumvirtute pietatem in Actis Melania.junioris traduntur. Inde vero eosdem
eloquio digniore laudares. > Hactenus Paulinus de profeclos esse Alexandriam, ac postea Jerosolymam
Melania orbata filio. concessisse, liquet. Melania aulem senior (inquit
Quod vero ad senioris Melaniiefilios reliquos spe- Palladius) cum Jerosolymam pervenisset, inlra qua-
ctat, jam diximus duos ex eis uno ferme tempore dragiuta dies ex hac vita migravit, et (ut par est cre-
cum patre esse sepuitos, unlcum auiem masculum dere) jam ante reconciliata sancto Hieronymo, qui
tantum ei relictum fuisse, quem Jerosolymam petilu- ibi et peregrinalionis ejus sociis et consanguineis fa-
ra Romaereliquisse, sanctus Hieronymus auctor est miliarissime usus esse videtur, et ex ejus ad Augusti-
(Hier., epistola 25), huncoue ipsum esse quem in r num epislola inlelligi polest (Bieron., epist. 79).
ROSWEYDI NOTATIO.
Memineris, lector, Baronium, cum hic passim Palladii Lausiacam citat, usum esse editione Aloysii Lipo-
inani, quae exstat tomo ejus III de Vitis Sanclorum, Venetiis anno 1554, in-4° impresso. Qui textus perpa-
rum dissiilet ab Heraclidis Paradiso, impresso in-folio Parisiis anno 1504. Ulroque multo integrior est editio
Palladii per Genlianum Hervetum Parisiis auno 1555, in-4°, accurala. Vide Prolegomenum generale 14, ante
primnm librum.
(a) tiufjim et Melaniw.) Ilaronms passim Ruftint et in .Egypto versatum creaimt, sine leste IUcreuiau,
Melania. peregrinationem eamdem facit. Quod equi- ut infra fusius in hisce notationibus, littera /, decla-
dem nescioanomnino probari possit. Cum enim triplex rabitur.
eorum conjunctaslaluatttr peregrinatiu, primo Roniain Quod si plures annos Melaniamstaluas in -4-gypio
__Egyplum,indeex -EgyploJerosolymatn, tertioJeroso- versatam (quotl an statuendum sit, videbilur litier.t
lyraaRomam, quam postea sequitur solius Melaniaere- ., tunc forte existimari possit Ruftinum el Melaniam
gressusJerosolymam,certepriinaperegrinatiuconjun- D simul Roma in .Egyplum solvisse. Quod tamen quam
' cla, ut eam Baronius statuit, stare non potest. Nani solide e-islimari possit nondum video.
cum ipse anno Chrisii 372, Damasi papae 6, Valentis Nec tertia Ruffini el Melaniaejitncta peregrinatio,
imp. 9, ex Palladio colligat, Melaniam non nisi 8 qua simul dicuntur Jerosolyroa Romara profecli, oir,-
iuensibus in _£gyplo versalam, velilque inde cunl nino cerla, ut post videbimus, litt. bb.
Ruffino Jerosolymam commigrasse; Ruffinusautem, Quare de sola secunda junclim instiluta peregrina-
invectiva 2 (ut hic, liitera /, exhibemus) se 440 tione, qua.ex __.gyptoJerosolymam ad stativa ere-
scribat sex aiinis Ale.andriae versatum ; sequitur Ruf- mitica contenderunt, certutn divi tlieronymi episl. 5
__numvel anie in _4Jgyptumvenisse, si post Melaniac ad Florentium habemus teslimonium.
octimestrem __Egypliluslrationem cum eadeni Jero- (b) Litterm.] Ilieron., epist. 41 ad Ruffinum : « Au-
solymam concessil; vel certe annis aliquot, videlicet dio te JEgypti secreta penetrare, tiionachorum invi-
quinque cum qualuor mensihus Melaniaraad Jeroso- sere clioros, etccelestem in terris circuroirefamiliam.
tymiiaiiani peregrinalionem seculum. Prima inopinati gaudii ab Heliodoro fratre mibi esi
Nunc vero certo constat ex Ilieronynio, quod Ruf- nuntiaia felicitas. Non credebam certum,quodcertum
finus et Melaniasimul ex _EgyptoJerosolymam com- esse cupiebam, praesertim cum el ille ab alio se au-
migrarunt. Quare si Melania oclo lantum mensibus disse diceret, et rei novitas fidem sermonis auferret.
ex Baronii seutentia in vEgyplo hacsit, Ruffinus veru Rursum suspensam voto nutanle tnentem Alexandri-
sex annis Alexandriaeversalus est, sequilur eos non drinus monachus, qui ad -f-gyplios confessores, et
simul peregrinationero _4.gyptiacaminslituisse. Quod volunlate jam marlyres, pio plebis jamdudura fuerat
si Baronius oclo tanlum mensibus l.uflinum quoque transmissus obsequio, manifestus ad credul|l»tem
 723 PR_ELUDIA. 730
nuntii auctor impulerat. Fateor ct in ltoc meam la-1A circa anniim Christi 347, si initio Valentis imperii,
basse sententiam ; nam cum et patriam tuam ignora- quarto videlicet anno ejus Jerosolymitana profectio
ret et nomen, in eo tamen plus videbatur afferre, slatuatur; vel etiam poslerius, si decimo Valentis
quod eadem asscrebat, quae jam alius indicaverat. anno eam ponas.
Tandem plenum veritalis pondus erupit. Ruffinum Diversam hanc Palladianaeeditionis narrationem
enim Nilriaeesse, et ad beatum perrexisse Macarium, de pelle ovina, quam una dicit dataro Melaniaea Ma-
crebrscommeantiummullitudorefcrebat.Hicverotota cario, allera ab Athanasio, visum indicare; ne si quis
credulilatis frena laxavi. > Quod autem hic habet forte Hieronymi Chronicon tueri velii, quod decimo
llieronymus de Nitria et Macario a Rufftno visitaiis, anno Valentis ponit Melaniae profeclionem in -Egy-
testatur ipse lum invectiva 2, tum lib. u Histor Eccl., pium, quo jam Athanasium obiisse ponit Baronius,
cap. 3 et 4 turbetur ea Palladii editione, quae narrat Melaniam
(c) Hieronymus.]Epist. 5 ad Florenlium Jerosoly- pellem eam accepisse ab ipso Alhanasio.
mis agemem : < Et qtiia fraler Ruffinus, qui cum (k) Quidam Alexandrinus monachus.} An Piam-
sancia Melaniaab -Egypto Jerosolymam venisse nar- mon, vel aliquis ex cjus sociis? Equidem Piammon
ratur, individuamihi germanilatis charitate connexus apud Cassianum, collat. vm, cap. vn, ubi de sanctis
est, quaesottt epislolam meam huic epislolaetu_eco- monachis lum sub Lucio in Pontum et in Armeniam
pulatam ei reddere non graveris. > relegatis, interloquens ait: < Temporibus siquidem
(d) Rufpnum.]Jam ante, lilt. b, locum hunc Hie- Lucii, qui Arianaeperfidiacepiscopus fuil sub Valen-
ronymi habes. tis imperio, dum diaconiamnostris fratribus deferre-
(e) Paulinus.] Epist. 9, ad Severum : < Adnotatio-,"R. rous, his videlicel qui de _£gypto et Thebaide fue-
nem direxi ad Ruffmum presbylerum sanctae Mela- rantob catholicaefidei perseverantiaro metallis Ponti
ni_espiritali via comitem. > atque Armeniae relegati, licet ccenobiorumdiscipli-
(f) Paltadius.] Ipse, Histor. Lausiacae cap. 33, ex nam in quibusdam civitalibusrarissimam viderimus,
editinne Lipomani, qua Baronius usus est. anachuretarum tamen apud illos ne ipsum quidera
(g) Exordio Valentit imperii.] Ita de tempore hoc noraen auditum fuisse comperimus. > Certe de iisdem
Palladius Lipomani; quem citat Baronius, seu Hera- confessoribus Hieronymus intelligendus. Nam ut iis
clides: <Quae(Metania)vigesimo acsecundo aetatissuae qui in Ponto et Armenia versabantur deferretur dia-
anno ad viduilatemredacta, Divinilatis amore, aelerno conia, necesse fuit transire Syriam et eremum Cbal-
sponso meruit copulari, usque infinem vitacsuaedili- cidis, in qu_tHieronymus versabatur.
gens eum. Quaenulli secreta animt sui prodens (pro- (/) Annis sex.] Ruffinus, invectiva secunda, suam
hibebatur enim inler principia Valentisimperii), pro- Alexandriaeet in /Egypto commoralionemita ilescri-
curatore ante filio suo constituto, ea quae haberc in bit:« Caeterumiste (Hieronyraus)qui in tota vita sua
mobilibus videbattir, cum certis pueris ac puellis in non totos triginta dies Alexandriae,ubi erat Didyraus,
uaviin misit. > Palladius Herveti" lempus ita expri- commoratus est, per totos pene libellos suos ionge
mit: < Prohibebatur enim iis lemporibus, Valente lateque se jactai Didymi Videntis esse discipulum,
tenente imperium, > nullam temporis determinaiio- et y.u6nynrnv,id est, prteceptorem in Scripturis san-
nem indicans. Graeceest : 'EXWW.TO yup iv roZ; __._- Clishabuisse Didymum. El omnis ista jactantia uno
(»T; Ovod.tvro;,a.pxhveyrovro;rw fiaad.eiu;.Quuddu- mense quaesitaest. Ego qui sex annis Dei causa com-
plici niodo verti potest : vel, < Prohibebaiur enim moratus siim, el iteruro posl intervallum aliquot aliis
Valenlistemporibus initium tenentis imperii; > vel, C ( diehus, ubi Didymus, de quo lu solo te jaclas, et ubi
< principatum tenenlis imperii. > Quare cum Graecus alii nihilotninus illo non inferiores, quos tu ne facic
lextus ambigitussit, et diversus interpres diversimode lenus quideni nosli, Serapion et Menites, viri natura
eum ceperit, difficileest ex eo staluere de temporc et moribus et eruditione germani, ubi Paulus senex
profeclionis Melaniae,qua Roma Jerosolymam solvit. Petri mariyris discipulus, et ut ad cremi magislros
Si initio Valenlis imperii, quarlo videlicel Valentisi veniam , quibus et attentius et frequenlius vacaba-
anno, vel proximo aliquo eam profectionem Melaniae : rous, ubi MacariusAnlonii discipulus, et alter Maca-
statuas, juxta eum tota Melaniaeactas, id est nativitas,, rius, el Isidorus, et Pambus omnes amici Dei * qui
annus viiluitatis, et profcctionis digerendaeerunl. Sii nos li.ec docebant, qu_eipsi a Dei discebani, quantam
vero decimo Valentisanno ea profectio collocelur,t ego, si hoc ita decerel aut expediret, de his omnibus
aliter omnia digerenda. habere jactantiae materiam possem. Sed erubesco hic
(h) Fitia.} Alii neptemvocant. Vide post ad nuroe- etiam retexens, dura volo tibi osteiidere non ut tu
rum 21. dicis noslro ingenio magistros, sed, quod plus doleo,
(i) Prmtorelunc urbano.] Haecqttomodo legenda eti magistris defuisse magis ingenium nostrum. > Cur
intelligenda sint, vide ad lilt. u. haecRuffino de se asserenti non credamus? Accedit
(j) Ruffini,necnonPalladii.] In Ruffino, lib. n, cap. vel ipsius Hieronyini antagonistae testimonium, qui,
4, Hist. Eccl. (qui hic locus mox in textu citatur)I apol. lih. u, in Ruffinum ita habet: < Te tnulio lem-
nulla Aihanasii et Melaniaeinentio ; ut inde colligii pore Pharus docuil quod Roroa nescivit, instruxit
non possit Melaniam vivo Athanasio Alexandriami .Egyptus quod Iialia hucusque non babuil. > Quibus
pervenisse. In Palladio 441 quoque (quia locura, "in verbis insinuat Hieronymus Ruffinum et Alexandriae
non assignabal Baronius) diu hanc historiam quaesivi,. (quam per Pharum designat) et apud _Egypli niona-
nec aliam in vulgato editionis Hervetianaecodice re-'. clios operam dedisse sludiis. Et cum dicil mutto
peri, quani Melaniam accepisse peHem illam ab ipsoi temporeapud Pharum fuisse, indicat sex illos annos
Macario, nulla Aihanasii facla mentioue. Palladiusi quibus se Alexandriaefuisse scribit Ruffinus.
quidem editionis Lipomanicae cap. 6 (quem habes; Nec huic rei refragatur epistola Hieronymi 46.
apud eum tom. III de Vilis Sanclorum, quoque usum, Nam ctsi cuncedamus, ex Pailadii sentenlia Mela-
video Baronium) uarrat Melaniamab Athanasio pel- niam in _£gyptum profectam circa exordia Valentis
lem ovinam accepisse, quam iile non a Macario, sedI imperii (id esi, ainio terlio vel quarto imperii, cum
a Marco acceperat; non tainen dicit quod eam acce- persecutionem suam instiluere coepit, quod Palladius
perit in bac peregrinatione. Quanquam si revera abi insinuare videtur supra, lilt. g), niliilexinde sequi-
ipso Aihanasio accepil pellem illam, vix potuit aliler tur contra epistolam illam divi Hieronymi. Nec enim
fieri quin hac peregrinatione acceperit. Nam etsii constal quod Rufliiius simul cum Melania in -4£gy-
Alhanasius aliquando Romaefueril, tunc Melania velI ptura sit profectus. Et demus id constare, nihil la-
non nata, vel plane puella fUerat.Nam ultimus Alha- men incommodi iude orielur, cum potuerit annis
nasii Roma discessus conligit anno Christi 349, Juliii aliquot in -Egypto esse Ruffinus, anlequam ad Hie-
papae 13. Constantii imp. 15; Melaniavero vel nala, ronymum eerla fama perveniret, quod ipse llierony-
* De his et aliis Ruflin., lib. n, c. 4 et 8 Hist.
 751 DE VITIS PATRUMLIBER 11. 732
mus eadem epislola, tum diversis id nuntiis diverso J^4 (s) Gestaessein Mgyptb.] AssentiorBaroniohaec
tempore ail se accepisse, satis insinuat. gesta esse in _£gyplo, non ob eam tainen rationem,
(m) Ad monatteria.}Hnc forte referendum, quod quasi in lota Palacstinanon fuerit tanlus inonacho-
Hieronymtis habet in Clironicoanno 12' Valentis: runi numerus, qui ad millia quinque excresceret, sed
< Mulli monaeliorumNilriaeper tribunos et mililes quod verisimile sit haec gesta esse in Nitria, __E?ypti
eaesi. > Ibid.: < Valens lege dala ul monachimilita- loco, quam cunstal lustmiani esse a Melania, (esle
rent, 442 nolenles fuslihus jussit interfiici. 1 Palladiu Lipomani cap. 33, Herveli 117, et in qua,
(_) Paires monachorum.]Iia vocabantur vitac et Hieronymoleste, epist. 22 ad Eustochiumde cuslo-
aniiquitalis merito commendabiles. Longiorem ho- dia virginilalis, constat < eodem in loco circiier
rum eataloguro habet Ruffinus, lib. 11llist. Eccl., quinque roillia divisiscellulishabitasso Quodetiam
cap. 8, quos dirit a se visos. < Flnrebat _Egyptusea hic habes apud Ruffinum, lib. m, n. 219, ex eod_mi
lempesiate non solum erudiiis in Christiana philoso- Ilieronymo depromptum.
phia viris, verum eliam his qui per vasiam eremum (t) Meiisibusocto.j Nibiltale apud Palladium. Tan-
et
commanentes, signa prodigia aposiolica, simplici- tum ait sex mensibus in monte Niiriae h.iesisse.
tate vitae, et cordis sincerilate faciebanl. Ex quibus Omnino, si recte colligo, pluribus mensibus Melaiia
inlerim, quos ipsi vidimus, et quorum benedici ma- in jEgyplo degit; imo vero annis aliquot ibi degisse,
nibus meruimus bi sunt : Macarius de superiori italicet celligere:
eremo, aliusque Macariusde inferiori, Isidorus in
Scitis , Pambus in t ellulis , Moysesct Brnjamin in at 1° Quia Ruffinusdicitur Baronio ejus fuisse comes;
ille sex annis vel in sola Alexandria ait man-
Niiria, Sybrion [AL, Scyrion] et Elias et Paulus in ',g sisse. 2" Hieron., se
Apeliote, alius Paiilus in Focis, Pcenienel Josepli in diversis nunliis episi. 41 ad Ruffinuinail se tribus
Pispiri, qui appellabatur mons Anionii. Sed etalios Heliodoro; a monacho accepisse eumin _Egyplo versari: ab
quamplures htijusmodiviros in -Egypti part.bus ha- confessores, et voltintate Alexandrino, qui ad .4_gyptios
biiare, fideli cnmperimus audiiu. llt vere complere- jamdudum fuerat transniissus jam martyres pio plebis
tur Aposloli dictum, quia tibi ubundavilpeccatum, crebrm commeantiummultitndinis. obsequio; ex relalione
tuperabundavitet gtalia (Rom. v). Eiiam inveciiva2 xandriam, unde monarhtis ille veniebat, Alqui inler Alc-
meminit Macariorum, Isidiori, et Pambi; quibus in riam et eremum Chalcidis et per Sy-
eremo tragistris dicit seailemius et Irequentius va- meniam ei 443 properabat in Ar-
casse. Ibidemdicit se Alexandriaeoperam dedisse Di- cremtim Chalcidis Pontum, uhi conlessores erant, et inter
dimo, Serapioni, Menilae,et Paulo, Petri marlyris xima distanlia est, uhi Hieronymusversabatur, ma-
ut menses insumentlisinl, ante-
discipulo. Meminil et Didymi niagistri sui libro xi quam Alexandria perveniaiur Chalcidem. Quod si
Hisi., cap. 7 : < Nec enim qui vivaevocis ejus (Di- jamditdum monachusille transmissus
dymi) ex parle aliqua fuimusauditores ; et ea quaea men lunc certior erat fueral, nec ta-
nonnullis, dicenteeo, descripta legimus, ionge majo- ._Egyptoincolalu, nisi aceederet Hieronymns de Ruffini in
rem gratiam et divinum neseio quid ac stipra huma- crebra commeantium
nam vocem senans, in illis magis sermonibus, qui muttitudo,quaeid confiniiabat, ceriunt est multo plus
ab ore ipsius proferebantur, agnovimus. > Subdit temporis haesisseRuflinum et Melaniamin ^Egypio.
postea Ruffinus, unde colligimuseum eiiam in Meso- («) Marcellinoconsuleavo.}I.aronitis, aniio Chrisli
polatniam pcrpgrinatum: < llabuil aulem per idein 372, Damasi papaeC, Valenlinianiet Valeulis9. Quod
temptis etiani Mesopotaniiaviros nobiles, cisdemstu- (3 eam dicat habuisse Marcelliuum avum consuleni,
diis pollenies: qunriim aliquantos ipsi per nos apud Hieronymusfiliam ejus appellat (Hier., in Chron.);
Edessam et in Carrarum parlibtis vidimus, plures at Ruflinus Paulino coiisentit, qtii eiiatn eam neptem
autem auditione didicimus. Marcelliniconsulis nominat (Ruffin.,invect.1 iu Hie-
(0) ConsulisMarcellinineptis.] Videinfra ad litt. u. ron.). Palladius yero res ab ea geslas describens,
(p) Filii prmfeciurmurbanm.] Vide infra atl litt. v. cum Ilierenymo Marcellinifitiam vocat (Paltad., in
(q) Adeoexacte.] Imo \ero non valde exacte des- Lausiac, cap. 53). Gessisse'reperitur cotisulaluriior-
cribit Rulfinus Ariaiiorum perseculioneni, jnssu Va- dinarium Marcellinuscum collega Probino anno Do-
lenlis in Orlhodoxosinstiiutam, ut paiet ex Socrate, mini 541, ut legitimi Fasti consulares indicanl.
lil). iv, cap. 1(>, 17, 19; Sozomeno, lib. vi, cap. 19, Arnoldus Poniacus, notis suis in llieronymi Chro-
20; Theodoreto, lib. iv, cap. 18, 19, 20; Gregorio nicon, ait .Faslos consulares utrumque ferre possc,
Naziaitzeno,oraiione in lauticm Athanasii, qui multo cl ul Melaniaet Marcelliniqnontlam consulis filia fuerit
plura enormiler ab Arianis acla enuinerant. Quinipse neplis. Duo enim, ait, Iiujus nomims reperiuntur
Ruffinus nec consianliaequidero et munificentiaeme- consules ordiuarii, quoriitn uitus fuit aule cenluiii
miuit, quam Melania(cujiis tamen lateri saepeinbae- annos (ila transponenda verba in Pontaco) collcga
rebat) in _€.gypio et Palestina mouachis exhibuit, Auretiani, circa annum 278 Christi, alter Probiui
quam referunt Paultnus, epist. 10, ei Palladitts circa aiinum 343 (Baron, 341).
cap. 125. Petrus quoquo Alexandriusepiscoptis, epi- milnr Addit idem Poniacus: Forsan vocabulum filimsu-
stola sua apud Theodoretum lib. IV, cap. 20, narrat pro neple; eadero ralione qtta Galli vucant oc-
horrenda Arianorum faciitora in Caiholicos; inter . potes peiits-filt,et neptes pelites-filles.
alia, < Presbyteros et diaeotios xix ad incolendam '« (u) Prmturam urbanam fungenii.] Vult illustrissi-
Heliopotimurbem PhoeniciaeIransportatos, intle ad inus cardioalis BarottiusMelaniamvel Homait: _E-
metalla in Pheno et Proconneso, inter quos tnona- gypttim solvis.se, vel potius, ut ipse Hierunyiuuni
clii XXIII,elc, undecim _4Sgypliepiscopi missi Dio- liiterpielatur, ex _f)gypto Jerosolymam prolectain,
cte.aream, eic, clericos Antioebenos Neocnesaream cttm lilius ejus praeiura urbuna fungerelur. Et saue
urbem Ponti relegant. > Epiplian., haer. 68, praeter Hieronymusin Chronico id videtur asserere, Valen-
atia tradit, < nonnulbis damnatos ad bestias. > Cas- lis imp. aiino 10. < Melauia nobilissima mulieruni
sian., coUat. vni, cap. 7, meminit quoruuidam < ad Koniauaruin, et Marcellini quondam consuiis filia,
metalla Ponliel Armeniaurelegalorum. > uniso praelore lunc urbano iilio derelicio, Jerosoly-
(r) Ea tantum fnissc existimatur.}Si ubique Mela- ntatn uavigavit; ubi lanlo virlututn, pra.cipuequo
niaefuit in peregrinatione socius, ut a plerisque cre- buniilitatis fuit miraculo, ut Theclae uoineu acce-
tlittir, omnino eadem vel etiam majore (quod facilitts perit. >
i» viros qtiani feminas, maxinveilluslres, saevitur) Dubium videri pnssit quomodoMclania.ftlius prae-
persecutionis procella jaclatttm fuissc existimari po- lcctura tunc urbana lungeretur, cum puer imo puiie
tesi. Quanquam cum ipse asserat lib. », cap. 4, se iiifans essel?
iu passionibus socium futsse palribus, curdecreda- Cerlum cnim est, cum Melaniadiscessit RomaJe-
mus ? cerie Socrates, lib. iv, cap. 19, Rulfinoea de rosolymam, liliuin ejus paucoruro annoruin fuisse,
te narranti non discredit. puerua. petins qnaro virmii. Uuffinus Inveclivarutii
 7?3 PRJELUDIA. 734
lib. iu < Eiiam nec illud ejus admirabile factum st-1 - A coss. liberos tuos domo proveht sub frequeniia Pa-
lendum est, ne pudorem inculiamus audieniibiis,, triim, sub plebis alacriiate vidisti (Boet., de Consot.
quod Marcelliniconsulis neptem, quam Romanaeno- lib. II, Pros. 3). > Pueros lunc fuisse, liquet ex se-
bilitalis primam, parvulo filio Romae dereliclo, Je- quentibus : <Quid dicam liberns consulares, quorum
rosolymam petiisse, et ibi ob insigne meritnm virtu- jain iit in id aetatis pueris, vel paterui vet aviii spe-
lutis Theclam nominalam, in ipsis Chronicis suiss cimen elucet ingenii (Idem, pros. i). > Fugeral Ba-
scripserat, post id de exemplaribus stiis erasit, cumi> ronium pueros quandoque consules fuisse (Baron.,
nctus suos vidissel dislriciioris disciplina. feminae t. VIII, an. Chrisli 526); unde consulares hic inter-
displicere. > Paulinus, epist. 10 ad Severum : < Itai pretabaiur con^ulis filios. Sed revera duos hos coss.
crevii aeruinnis, ut duos lilios et maritum intra annii Symmachum et Boeiiuin Boetii senioris filios rectis-
lempus amiileret, unico tanttnn sibi parvulo ad tne- sime Fastis resliluit Sirmondus nosler (Sirmondus,
moriaro sihi potius quam ad compensationem affe- qd epist. \ lib. viu Ennodjj), qui horum avus paier-
ctuum derelicio. > Et infra : < Itaqtie lttcluosa am- que hacteniis cre liti sunl. lncidit horum consulatus in
hitu trium fttnerum comes, vidua pariter el orbata,. arinum Christi 522.
Romam venit, cum unicosuo, inceniore potius quami Ergo ut consules illis temporibus pueros, atque
solitore laerymarutn; sive infans ante sui sensumi adeo in infantes, creaios ftiisse constat, ita praetores
mala semiens, jam snperei alienain lugere moriem,, eadem aelate renuntiatos aliquando fuisse iiiiriim non
qui adhuc vitam suam nosse nescirel; sive ignarat est. Neque enim jurisdictionis, aut magnaecujuspiam
male securus infantia, miserabili ludo inter matrisB atlminisiralionis causa hi legebantur, sed spettacu-
lamenta rideret. >His edocta documenlis non lin rii gp lorum, hoc est impensarum, quas vel ipst, vel eo-
S_ecu'ofragili, et spem lanium iu Deo ponere, quemi rum noniine patrcs senalores suslinebant. Creaban-
solum amiltere invili nnn possumus, salularem sibii tur enim pneiores ex ordiue ssnatorio, ut Iex 1 Cod.
filioi|ue scientiam induit, ut parvulum suum negli- Theod., de Praetor. et Quaestor. declaral. Boetius,
gendo diligeret, et dimillendo retineret, lirtniiis; lib. tii Consol., prosa 4 : < Aiqui praelura, inquit,
babitura absenlem, queni Domino comiueridasset,, olim magna pot.slas, nunc inane nomen, et senato-
quam complexura pr-esenleni, si sibi credidis-1 fii census gravis surcina. > Ubi non rite Bernarlius
set. > prmfectura legit. Symmachus in adornanda filii prae-
Quia ergo adhuc parvulu. erat, ettam nccesse fuitt ttira, luduruiuque apparatu, lotum se fuisse, multis
ei pvocuratorem et tuturem couslitui. Heraclides seui epistolis testatur, ul lib. tv, epist. 59, ad Eufrasium :
Pailadius Linomani et Baronii, cap. 55, ageus de> < E re nala oppbrtutium videtur diligenliam luam
profectione ejns cum Roroa solvit : t Proctiraior_ precibus ambire, ut in pra.turiam filli mei funclio-
ante filio suu conslituto. > Et cap. 42, cum jam .le- nem, visu et cnrsu nobiies cqui praeparemur. >ldem
rosolymis versaretur, et largas eleemosynas disiri- eiilem cuiumendat duabus sequentibus litteris. Me-
bnerel : < Cui parentes quoque ejns, ac filii procu- minit idem pnetori_e dignitatis filii, lib. viu, epist.
ratores ipsitjs, ex faculiatilms propriis mulla praebe- 21, 70, 71. Qiiattium Symmachus impenderit in lu-
iaut. > Palladius, Heiveli cap. 117 : < Ctim curasset; dos praetorioslilii, exprimit O.ympiodorus Tliebaeiis
nl fil i sui nominarelur lutor. > Gra.ce : \loir\auaa. Historiarum ejus saeculiscriptor, apud 1'hotium, cod.
Itetn cap. 118 : 80, ubi agit de opibus et censu civium Romanorum,
iitirportovro>vv.ov uirr); ovof-5.tr8i.va..
< Suppediiantibus ei oonsaiigiiineis,etipsofilio, etcu- et de impeusis ludorum pr_etoriortim.Ailigilur Sym-
raioribtts quoiannis pecuuias. > Graece: Xopriyo-ivruv G macliuin in praeturam filii centenarios auri vicenos
uvry xcuTejvitpi; yivo;, v.ui«TJTOO TOVuiov, y.ui T__V impeudisse, id e-t anreorum millia eirciier duceuta;
i&iorjS7._TJ--.-_-VTKyj.r\u.xtu, Maximuin in lilii ilem praelura quatlragenos auri
Quare in prinia ediiione ll.ea harum Vitarum , ccnteiiarios, hoc est, aureorum millia qtiadra-
existimavi errorem irrepsissa in llieronymi Chroni-. ginta.
con, et etiam contra omniuin Mss. lidem (quorumi flis perpensis rnirum nunc videri non debel, si
tamen siimma apud me solet esse auctoriias) unicai nobilissimus diiissiuiusque Melaniae Romanae Ulius,
litierula mulata apud llieronymutn lrgebam, prmtorii in prsetoreui eliatnnum puer electus fuerit.
et non pralore; ut Melauia liotna profecta sit filioi Lapsus est ex eodem Hierouymi loco iu Chronico
unico Romaederehcio prmtori urbano, videlicel tan- Gregorius Turonensis, lib. i Hist. Franc, c. 40, qui
quam tutori, non vero ipso prmlore urbano tuuc exi- existima.it Melani.e litio nomeii fuisse Vrbanum,
slente. > cum Hieronymus de prmtore urbano inteliigendus sit.
Nunc vero re penilius perspecta, stet sua veteribusi Locum ilieronynii ex Chronico ita ille expressit et
libris fides, retineamusque prmtore, et Melauia. liliui circumscripsit: < Melania vero matrona nobilis et
etsi puero prseturani delalam dicamus. Piane prima.> jncola urbis Roman_e, Jerosolyma ob devottouem
dignitates (etsi rarius) quandoquc poslerioribus lem- abiit, Urhano filio Konia. relicto. Quem ita se in
poribus fuere pueris delatae in gratiam fnniliae vel.| cuiicla boniiaie ad sauctilate omnihtis pra.buit, ut
pareniuui bene de republiea meritoriim. Sic Hono- Thecla vocareiur ab incolis. > Oritisitut vides, prm-
rius Theodosii 444 'm.,• ''''11Sinfans consul creatus. tore.
Claudianus, panegyrico de quarlo llonorii consu- "rn (x) Summam Cqnslantiam.] Hieron., epist. 25 :
laiu : < Siiicla Melania nosiri lemptiris inler Christianos
vera nobilitas, cum qua tihi Dominus roihique cou-
Inter cunabulaconsul cedal in die sua babere partem, calenle adhuc roa-
Proveheris,signanspositomodonomioefastos, riii corpusculo, el necdutn huinato, duos siiuul per-
Donaturquelibi, qui le produxeratannus. didit filios, etc.
Unde in edicto Theodosji (L. 1 de hit qui retig. con- (y) Viginti septem.] Ita quidem Palladius. Sed Pau
tend.,Cod. Tlieod.), quo haerelicos coercuit scribensi linus, epist. 9, ad Severum, dicit per quinque lustra
ad Eusignium praefecium praetorio : i Honorio nob. hatsisse Jerosolymis, id est annis xxv.
puero et Evodio coss., > quibus assignant annumi (z) Baronius, posuit Euthymhtm. Sed
Christi 386. Iia Tbeodosius junior Arcadii filius non- rectutnPithijmum.] Piihymus, seu Pissimius, ul palet cx texlti
dutn trienuis consul fuit cum Rumorido, quibus con- Gra.'C0Palladii. \
signant annum Cliri.li 305. De Olybrio puero consules (aa) Cumea in Mgyplwn profeclum,] lucertum lioc,
Hieronymus epistola ad Demetriadein : < Pius (ilius,, an Ruffinus Roma m _-.gypliiin prufeclus sit una
vir atnabilis, clemens dominus, civis alfabilis, consulI cuin Melania. Nec Lieroiiyuius hoc insinuat. Vide
quidem in puerilia, sed niorum bonitate .enaior illu- dicta lill. a.
Sttior (Hierou., episi. 8). > Boeiius dttos liberos etiami (_•_•)Palladii atque Pautini.] Netiter liabet, quod
pueros coss. vidit. Phiiosopbia euin solans, copula- Rulfinus una cum Melania Jerosolymis Roinain sit
tuin hunc consulatum ei ingerit: < Cum duos pariter profectus. Solius meujiijere Melaniaein hac pn.fe-
 7S5 DE VITIS PATRUMLIBER II. 736
ctione. Narrat quidem Palladius cum Melania fuisse A et Heraclides simpliciter dicant Caesarca.Romamap-
Rufflnum, sed lunc erant Jerosolymis. Nec aliter pulisse. Sed interpretandi sunt per Neapolim, ex
capiendus -Paulinus, cum ait i Ruffinum Melaniae Paulino qui praesensfuit.
spirilali via comitem (Pautin., epist. 9). > Qui sane (cc) IIt plane nullumsit dubium.] Imo vero maxi-
non tacuisset Ruffini adventum, epist. 10, qua Me- roum dubium haeret. Nec enim negamus Ruflinum
Iania. adventum Neapolim prosequitur, si uua cum tunc Romaefuisse, cttm ad eum scripsit Hieronymus
Melania advenisset. Nisi quis dical Melaniamcura eam episiolam, sed quod non simul tum MelaniaRo-
Ruffino primo Romam appulisse; inde Melaniam main iverit. Ruffinumenim jam antea videtur Ro-
concessisseNeapoliui; RuffinumRomaemansissc, vcl mam evocassedomestica necessitas, cum Aquileiam
Aquileiam profectum. Sed Pauliniis, qui Melaniam ipsi proficiscendum fuii. Melania Romam profecta
excepit, ait eam Neapolim appulisse; etsi Palladius occasione neptis suae, ut patet supra ex Palladio.

DE RUFFINO PRESBYTERO EJUSQUE LIBRO

ILLUSTRIUM VIRORUM ELOGIA ET TESTIMONIA.
***-_----^-M_^_____-_______, *
DE RUFFINO ELOGIA. censenles sermocinabantur, cur a quibusdam proto-
Hieronymut, epist. 5, ad Florentium. myslarum, tanquam scaevus cavendusque tractator
445 Et quia frater Rurfinus(a), qui cum sancta improbaretur; quanquam sic esset ad verbum sen-
Melania ab _£gypto Jerosolymam venisse narratur, tenliam translatus, ut nec Apuleius Phaedonemsic
individua mihi germanitatis charitale connexusest , Platonis, neque Tullius Ctesipbontem sic Demosthe-
quaesout epistolam meam huic epistolaeluaecopula- nis in usum regulamque Roroani sermonis exscri-
tam ei reddere ne graveris. Noli nos ejus aestimare pserint.
virtutibus. In illo conspicies expressa sanctitatis Gennadius,de illuslribus Ecclesix Scriptoribus,
vesligia, el ego cinis et vilissima pars Iuii, et jara cap. 17.
favilla, dum vertor, satis habeo si splendorem mo- Ruffinus Aquileiensis Ecclesiaepresbyler, non mi-
ruui illius imbecillitasoculorum meorum ferre susli- nima pars fuil doclorum Ecclesiae,et in transferendo
neat. Hle modo sc lavit, el mundus est, et lanquam de Graeco in Lalinum elegans ingenium babuii.
nix dealbalus. Ego cunctis peccatorum sordibiis in- Denique maxima parle Graecorum bibliothccaro
quinatus, diebus ac nociibus opperior cum tremore Lalinis exhibuit: Basiliiscilicet CaesariensisCappa-
reddere novissimumquadrantem. dociaeepiscopi; Gregorii Nazian/.cni eloqucntissinii
Idem, appendicead ChroniconEusebii, anno 14 Va- hominis ; ClementisRomani Recognitionu.nlibros ;
lenliniani. 446 Eusebii CaesariensisPalaeslinaeEcclesiasticam
Florentinus Bonosuset Ruffinus insignes monacht Historiam; Xysti sententias; Evagrii senlentias
Iiabentur. E quibus Florentinus tam misericors in Inlerpreiaius est eliatn Senlentias Pamphili mar-
egentes fuit, ut vulgo paler pauperum nomiuatussit. tyris adversus Mathematicos.
Paulinus, epist. 9,vad Severum. (_ Horum oronium quaecunquepraetnissisprologis a
Ipsam aunolalionem, quam commonitoriivice mi- Lalinis legunlur, a Ruffino interprelala sunt; quae
seras, litteris meis inditamdirexi ad Ruffinumpres- sunl sine prologo, ab alio translata sunt, qui prolo-
byterium, sanctaeMelaniaespiritali via comiiem, vere gum facere noluit.
sanctum , et pie doctum, et ob hoc intima mihi af- Origenisautem non omnia , quia et Hieronymus
feciione conjunctum. Si ille has quae merito te per- aliquanta transtulit, quaesuo prologo discernuntur.
movent de annorum sive regnorum non congruente Proprio autem labore, imo gratia Dei et dono ex-
calculo, hianlis historiaecausas non cdiderit, qui et posuit idem Ruftinus Symbolum, ul in ejus compa-
scholasticis et saecularibus litteris Grsece juxia ac ratione alii nec exposuisse credanlur.
Latine dives esi, vereor ne apud alium in his regio- Disseruitet BenedictionemJacob super Patriarchas
nibus frustra requiramus. triplici, id est, hislorico, morali et myslicosensu.
Catsianus, lib. vn delncarnal., cap. 27. Scripsit el epistolas ad timorem Dei hortatori.s
Ruffinus quoque Cbristianaephilosophiacvir, haud niultas, inter quas praeeminentillacquas ad Probam
contemnenda Ecclesiasiicorumdoctorum poriio. dedit.
Gelasiuspont., in concilioRomanoi.xx epp. Historiae etiam Ecclesiasiicae, quaro ab Eusebio
Iiem Ruffinusvir rcligiosus plurimos ecclesiastici1Dscriptam et ab ipso interpretatam diximus, addidit
operis edidit libros, nonnullas etiam scripturas in- decimum et undecimura librum.
terpretatus est. Sed quoniam beatus Hieronymus in Sed et obtrectatori opusculorumsuorum respondit
se Dei
aliquibus eunt de arbitrii libertaie notavit, illa sen- duobus voluminibus , arguens et convincens,
timus quae beatum Hieronymum sentire cognosci- intoitu et Ecclesiaeutilitale atixilianteDomino inge-
mus. nium agitasse, illum vero aemulalionisstimulo inei-
Sidonius, lib. n, episl. 9, ad Donidium. lalum ad obloquiumslylum verlisse.
Quos inter Adamantius Origenes, Turriano Ruf- Honoriut, de itluttribui Eccletim Scriptoribut,
fino interpretatus, sedulo fidei nostraeIecloribus in- cap. 17.
spiciebalur. Pariter et prout singulis cordi diversa Ruffinus AquileiensisEcclesia.presbyter, non n..-
*37 DE RUFFINO EJUSQUE LIBRO ELOGIA ET TESTIMONIA.NOTATIO. 738
niroa pars doctorum Ecclesiac, in iranslerendo de A vitate, maxime cum haecnarrationem proprii ope-
Graeco in Latinum eiegans habens ingenium, maxi- ris (c) mereantur.i N
maro partem Graecorum bibliothecae Lalinis exhi- Bieronymus, epitt. ad Ctesiphonlem adversut Pela-
buit : Basilii videlicet Crcsariensis episcopi; Grego- gianos, cap. 2.
rii Nazianzeni eloquentissimi hominis; Cleraentis Qui (Ruffinus) librum quoque scripsit quasi de
Romani Recognilionum tibros; Eusebii Caesariensis inonachis, multosque in eo enumerat qui nunquam
Palaestinaehistoriaenovem libros, quibus duos addi- fuerunt (d); et quos fuisse scribit, Origenislas (e) ab
damnatos esse non dubium est; Ammo-
dit; Sixti Philosophi (6) sententias adversus Mathe- episcopis
maticos. nium videlicet, et Eusebium , et Eulhymium (/"), et
Origenis autem non omnia, quia et Hieronymus ipsum Evagrium (g), Or (h) quoque et Isidorum (i),
el multos alios quos enumerare taediumest. Et juxta
aliquania (ranstulit.
:
Symbolum sic exposuit, ut in ejus exposttione alii illud Lucretii
nec exposuisse credantur. Acvetutipuerisabsinlhiaterra medentes
Cumdare conantur,prius oras poculacircum
Disseruit et Benedictionem Jacob super patriar- 447 Continguntdulcimellisflavoqueliquore.
chas triplici modo, id est hislorico, morali et mysti- lta ille uiium Joannem (j) in ipsius libri posuit prirt-
co sensu. B cipio, quem et catbolicum et sanctum fuisse non du-
Scripsit et epistolas ad timorem Dei horlatorias bium est, ut per illius occasionem, caeteros, quos
multas. posuerat, baereticosEcclesiaeintroduceret.
Suo obtrectatori duobus voluminibus respondit. Decretiin parte, cap. 3, de Consecr., cap. 16 (k),
ex dictissancti Apotlonii.
DE HOC IPSO LIBRO TESTIMONIA. Jejunia sane legitima, id est, quarta etsexta feria
non sunt solvenda, nisi grandis aliqua necessitas fue-
Ruffinus,lib. n Hist. Eccl. cap. 4.
ril, quia quarta feria Judas de tradiiione Domini
Poslquam mentionera fecit duorum Macariorum , cogitavit; ct sexla crucilixus est Salvator. Videbitur
Heraclidis et Pambo , et quaedam Macarii miracula ergo qui in his diebus sine aliqua necessitate solverit
narravit, subdit: < Verum si singulorum mirabilium statula jejunia, vel cum tradente tradere Salvato-
gesla prosequi velimus, excludemur a proposita bre- rem, vel cum crucifigenlibuscrucifigere.
ROSWEYDI NOTATIO
(a) Ruffinus.]Vides, lector, qure de Ruffino scribat i1 fusius eorum gesta pertractare: quod cum praesti-
Hieronyraus, antequam arctissima illa dulcjssimaque tisse discimus sequenti diviHieronymi teslificatione,
necessitudo versa fuit in odiosam calumniam. Quis quanquam librum hunc non tam a Ruffino coroposi-
noncumAugustino exclamet? < Omiseraet miseranda tum quam ex Graecu Palladii, vel Heraclidis, vel
conditio! o infida in voluntaiibus amicorum scientia anonymi textu ab eodem cxpressum, mihi fil verisi-
praesentium,ubi nulla cst praescieniiafuturorum !etc. mile. Vide dicta prolegomeno 4.
Quis deniquc amicus nun formidetur, quasi fulurus (d) Qui nuifjuam fuerunl.] Tales hoc Iibro, qui
inimicus , si potuit inter Ruffinum et Hieronymum nunquam fuerint, deprehendere non possum, cum
hoc, quod plangimus, exoriri? elc. Quandonon, cui vix ullus occurrat cui non et alii auctores testimo-
non, ubi non liomini formidanda pernicies, cum eo nium dicant. Unam Oxyrynchum excipio civitatem ,
tempore, quo abjectis jam sarcinis saccularibus,jam cujtis nomen et episcopaltis elsi apud historicos el
expediti Dominurosequebamini, et in eaierra vive- Patres inveniatur, niliil lamen de historia, quae hic
batis simul in qua Doroinus humanis pedihus ambu- narratur, meinini legere. Neminem tatnen scio de ea
lans, Pacem meam,inquit, do vobis, pacemrelinquo unquam dubitasse. Quin et Baronius eam Annalibus
vobis(Joan. xiv), viris aetate roaluris el in eloquio suis inlexuit, tomo III anno Christi 31G,Silvestri pa-
Domini abundantibus, vobis accidere potuerit? Vere pae3, Coiistanliiiiimp. 11.
lenlatio ett vila hominis snper terram (Job. vn). Heu \e) Origenistas.]Consuleqqccdir,.wsprolegomerio
mihi! qui vos simul alicubi invenire non possum; generali 15.
forte, ut moveor, ut doleo, ui timeo, prociderem ad (/")Ammoniumvidelicet, et Euseotum, et Euthy-
pedes veslros, flerem quantum valerem, rogarem m.utH.j De his habes hic cap. 23.
quantum amarem ; nunc unumquemque veslrum pro .0 (g) Evagrium.] De hoc cap. 27.
seipso, nunc utrumque pro alterulro, et pro aliis, ac (h) Or.} De hoc cap. 2.
niaxime infirmis pro quibus Chrislus mortuus est; (i) Isidorum.] De hoc ejusque roonaslerio agitur
qui vos tanquam in tbeatro vilae hujus cum magno cap. 17.
sui periculo spectant, ne de vobis ea conscribendo (j) Joannem.] Hic c. 1 occurrit, et divus Hlerony-
spargalis quae qnandoque concordes delere non po- nius hunc iu libri principio posilum asserit.
terilis (Ang., epist. 15 ad Hieron., el apud liieron. (k) Ex dictis.\]Notaium in Decrelo ad hoc capul:
epist. 93.) > < Caput hoc habetur apud Palladium in vita Apollo
(_>)Sixti p/ii/osop/ii.]Clare apparct, qui Honorius abbatis. >Iia notatum tempore Gregorii XIII, post
Gennadium solitus sit sublcgere. Sed quod supra , quam Palladius ex versione Herveti prodiit, apuo.
prolegomeno4, § 5, monui, vel Honorium corruptum quem, cap. 52, eadem-res habetur, etsi aliis veibis.
esse, velGennadium ab eo perfunctorie lectum, idem Apud Palladium ex veteri versione nulla hujus rei
hic usu venit. Nam Sixti et Pamphili marlyris sen- mentio.Sed narralio hcec,tum re, tum verbis, iisdein-
teulias in unum conflai. Nec enim Sixtus adversus desumpta est ex hoc libro.cap. 7,queni Ruffinus ex.
Mathemaiicos scripsit, sed Pamphilus marlyr, ut di- libro Graeco,ut existimo, anonymo vertit. Nam quol
stincte habet Gennadius. nunc Palladio auclore, cap. 52, habetur ex versione
(c) Proprii operis.] Videtur liic insinuare Ruffinus, Herveli, etiam habes lleraclide auctore, incerto in-
se, cum historiam Ecclesiaslicam scriberet (in qua terprete, cap. 2. Vide prolegomena de Ruffino, Pat-
obiter sanctorum Patrum, qui in eremo floruerunt, ladio et Heraclide.
facit mentioneui) in animo babuisse proprio opere
 HISTORIA MONACHORUItt
[Exstat cum notis Rosweydi Patrol. tom. XXI, a col. 387 ad col. 402.)

M VlflS MTRDH

LIBER TERTIUS,
SIVE

VERBA SENIORUM,

AUCTORE PROBABILI

RUFFINO (i) AQUILEIENSI PRESBYTERO.

^^—i ..I. _-.i-_-»«m«..-_..,
-i>i i ij.iiii m - - . -•**--- ' ,

492 ^ere mundum quis dubilet meritis stare sanctorum (_), horuro, scilicet, qnorum in hoc volumine
vita praefulget, qui omnem lti_uri_e notain tota mente fugerunt, mundoque relicto, eremi vasta secreia
rimantur, ibique per terribiles rupes, formidolosis anlris excubantes, non esuriunt neque siliuni, quia dextera
Dei sustenlat et pascit eos. Ilorura meritis subleveris; borum supplicationibus peccatorum veniain merearis,
mi domine Fidose (3). Non ergo spernas simplicitatem et itnpolitos sermones; nec enim mei operis esl
divinae doctrinic scripturacquesophislice et eloqnenter signare sermones, sed suadere menles hominum, irc
fide et opefibus vcritatis. Patrum deuique, sanctorum patriarcharum, et proplietarum, id est Abraham,
Isaac, et Jacob, Moysi, et /Eliae, et Joannis ideo descripta est fides et conversatio, non tantum ui illos
glorificaremus quos certe Deus glorificaverat, et in regno Stiogloriosos habebat; sed ut legentibus posteris
conferreiii veritatis doctrinam el exempla saluiis.

VERBA SENIORUM.

1. Quidam sanctorum seniorum Patrum, intef- A se abscindere possit. Nec non etiamsi quid pravum
regafttibu- se monachis de causa abstinentiae, et conlra praecepla Dei videamus agere alios, oportet
dlxll: Oportet, filioli, ut odio habearous onineni re- nos contra vitia eorum velieinenter quidero irasci,
quiero praesentis vitae; sive delectationes corporeas ip.os 493 ver0 diligenter corripere, et increpare ,
ac ventris suaviiatem, et honor/.m ab hominibus non ac monere, ut emenilati satventur, el ad vitam aeter-
requiramus, et dabil nobis Dominus Jesus ccelesles nam perveniant.
honores, et requiem in vita .eierna , gloriosamque 3. Erat quidam senior in eremo inleriori, per
laelitiam cum angelis suis. multos annos in abstlnentia et in onini studlo spiri-
2. Idem auiein senior dixit : Quia naturaliter in- tali nimis laborans (Pelag., tibel. VII,'I_.2S). Adve-
est homini esurire, oportet aulem sumere cibum ad nientesque ad eum quidam fratres, admirati sunt
necessitates eorporis susteniandas, non taroen in ejtis perseverantiam, dicentes : Quomodo toleras
passione, seu saluritate ventris. Nara et somnus na- istum lam aridum et squalidum locum, Pater' Qui-
luraliter iuest Iioinini, sed non in saiietale sive re- bus ille respondeus, ait: Umnis lahor lolins tempo-
solutione corporis, quo pos.imus humiliare passiones ris quo hic dego nondum unius horae lormentorum
ac vitia carnis. Saiieias enim soroni menlem sensum- aeternorum gehennaespatium habet. Uporlet, inquil,
que hominis stupidum pigrumque reddit; vigiliaeau- g nos in parvo lempore vilac illius sustinere laborem,
tem tam sensum quam etiam menlem subtiliorem ac et macerare passiones corporis nostii, ut inveiiiamu.
puriorem efflciunt. Ita enim et sancti Patres dixe- in illo futuro ac aterno saeculo, quod nunquam de-
runi, quia vigiliae sattctae purificanl et illuminant licil, perpetuam repausationem.
nietilem. Sed etiain irasci naturaliter inest homini, .. Referebant nohis sancti seniores de quodam
non in commotione passionis, sed ut irascaiur con- fratrc, dicentes, quomodo quodam tempofe ita ini-
tra semelipsum ac vilia sua, ul faclle emendare et a pugnabalur a daemonibus, ut statim bora diei prima
 ;41 VERBA _J__N.OR_M. 745
tantara _amem e»defectionem corpori ejus lacerent,, A prope lucem; et dixil eis: Noiipossumus propter vos
ut penitus sustinere non posset (Pelag., tibei. i, omneiii cannnem psallere, idcoque repausate modi-
n. 58). Verumtamen ille dicebat in corde suo : Quia cuin, quia de iiinere faligati eslis. Cum aulemfa-
qualilercunque esurio, oponet rae vel usque ad ho- clum fuisset mane hora prima, voluerunt recedere
ram tertiam exjspectare, et tunc cibum sumere. ab eo, sed non permisit eos senior, dicens. Magis
Cumque facta luisset iiora tertia, iteriim dicebat jubete facere nobiscum aliquantos dies; non enim
cogitationibus suis : Etiam et iiuiic violenter opbrtet dimitto vos hodie, sed propter charitalem leneo vos
me suslinere usque ad horam sextam. Cumque velalios tresdies. llliaulem haecaudientes, surrexc-
advenisset hora sexia, infundebal panem in aquam, riint noctc, el antequam illucesceret, latenter fuge-
dicens : Dum hic panis infundilur, oporlet me ctianl runl ex eodem loco.
horam nonam exspeclare. Cumque hora nona adve- 6. Quidam de sanctis senioribus salutahdi Causa
nisset, secundum consuetudinem complebat oinnes profeclus est ad allum seniorem eremilam, qui cum
oraiiones suas et psalmodiam secundum regulam, et omnigandio suscepit euni, pro cujusadventu paravit
ponebat panem utcomederet. Hoc ergo per plurimos ad refectionem Ieiiliculaecibum coclum, dixerunlque
dies sustinnit. Quadam ergo die simililer ab hora inler se ut prius ex more complerent orationes et
prima usque ad nonam fecit; cumque hora nona U ] psalmodiara, et postea cibum caperent. Cuni aulem
sedisset ut cibum caperet, vidit dc sportella (ubi ingressi fuissent, psallebant, lotumque psalterium
panis, id est, paximalia [4] reposita erant) surrexisse compIeverunt.Nam elde Scripturissanctis, tanquam
fumtim magnum, et egressum esse per fenesiram legenies, duos prophetas absentes habentes, recita-
cellulae ejus. Itaque ex illo die, nec esuries nec verunt. Jamque diesabierat, nox simililer rceedebat.
defeclio corpori facta est, Sed magis ita corrobora- Dum ergo orarent et intente psallercnt, illuxit alia
tum est in Gdeet abstinentia cor ejus, ut etiam nec dies, et tunc intellexerunl quodjaro nox iranslsset.
post biduum delectaret eum cibum accipere. lla gra- lterum 494 autem inter se de verbo Dei loquentes,
tia Dei auxiliante certaminl ejus, per patientiam et spiritales sibi sensus exponenles, faelum est ut
suam frater exstinxit gastrimargiae, id est gulaeet circa horam nonam Salutanles se invicem, fta rever-
concupisceniiaepassionem. sus cst qui veneral senex ad cellulam suani. Nant
5. Egressi sunt aliauando de monaslerio fratres, refectionem cibi qui paratus fuerat, obliti sunt acci-
ad visitandum eos qui- in eremo cotnmorabantur pere, dum cihum spiritualem perceperunt; vespere
Patres (Pelag., libello x, nttm. 92). Cum autem Ve- aulem facto, invenit senior ollam plenam sicut parala
nissent ad quemdam eremitam senlorem, suscepif fuerat; el conirislatus, dixit: Heul quomodo oblitf
eos cum grandi gaudio, et sicUt Consuetudo esl, < C sumus pulmentum istud.
apposuit eis mensulam. Videns enim eos fatigatos de 7. Referebat nobis abbas Zenon, qoia aliquando
itinere, ideo ante horam nonam fecit eos reflcern, et dum proficisceretor ad Pala.stinam, fatigalus de
quidquid habebat in cella sua, apposuit ut ederent, labore itineris, rcsedit sub srbore (Pelag., libel. iv,
etrepausavit eos. Facto autem vespere, oratioues et n. 17). Eral aulem in proximoager plenus cucume-
psalmo_i secundum consuetudinem compleverunt, ribus. Cogitavit autem in corde suo, ut surgeret, et
similiter etiam el nocle fecerunt. Supradiclus aulem tolleret sibi ad refectionem de ipsis cUcutneribus:
senior separate in alio loco quiescebat sibi, et au- Nihil enim, inquit, grande est quod habeo tollere.
diebat loquentes inter se, et dicenles : Quoniam isli Respondensque ipse sibi in cogitationibus suis, ait:
eremitae magis et melius ad refeclionetn cibantur Quia fures praecipientibusjudicibus in tormefita roit-
quam qui in monasteriis conversanlur. Ilacc autem tuntur, oporlet et ego meipsum probare, si pnssim
senior audiens lacuit. El cum illuxisset dies, arri- Sustinere tormenta, quae tatrones patiuntur. Surgens
puerunt iter utad alium eremilam pergerent, qui in autem eadem hora, stetit in aestu quinque dies, frixit-
vicino ejusdem senis habitabat. Cum autem egrede- que corpus suum, et dixit cogilationibus suis: Quia
rentur, dixit eis senior: Salulate eum ex me, el non possum sustinere lormenta, ideo oportet me
dicite ei: Observa, et noli irrigare olera. Cum autem 0 furtum non facere, sed magis exercere secundum
pervetiissent ad illum seniorem alium, dixerunt ei consuetudinem opera manuum, et de laboribus mei.
lnandatum. Ipse vero intel(e_.it causam, et tenuit reficere, sicut sancta Scripiura dicit in psalmis!
cosdem fratres, deditque eis ut operarentur lexenles Laboresmanuum tuarum nuia manducabis, beatuses
sportas, sedensque com eis ipse, non cessavit de el beue tibi erit (Psal. cxxvn), quod certe quotidie
opere manuum. Vespere autem ad lominaria addidit in conspectn Domini psallimus.
super consuetudinemalios psalmos, et post comple- 8. Discipulus cujusdam sancli senioris impugna-
tas oratioues dixit eis : Nos quidem consueludinem balur a spiritu fornicationis, sed, auxiliante gratia
non habemus cibari quoiidie, sed propter vestrumr Domini, resistebat viriliter pessimis et lroniundis
advenium oportet nos hodie ctenare; et apposuit eis cogitationibus cordis sui, jejuniis et orationibus, et
panes siccos, et sal, dicens : Quia propter vos debe- in opere manuum affligebat se vehementer. Beatus
mus amplius aliquid ccenare ; misit autem modicum aulem senior videns eum ita laborantem, dixit ci:
acetuui, et sal, et modicum olei; et cum surrexis- Si vis, o flli, deprecor Domitiuin, ut auferat a ta
sent de roensula, ccepit iterum psallere tisque ad istam iuipugitationem. Ille vero respondens, dixit r
 7.5 DE VITIS PATRUMLIBER III. 744
Yideo, Paler, quia etsi laborem sustineo, sentio ta- A abiit ad sanctura abbatem Isidorum, et retulit ei
men fructum in me perficere bonuiii, quia per occa- violentiam impugnalionis suae (Pelag., libello xviu,
sionem impugnalionis hujus, et amplius jejttno, ct num. 12). Cumque de Scripturis sanctis abbas
amplius in vigiliis et orationibus tolero. Yerumta- Isidorus proferens lestimonia, consolaretur eum, et
men deprecor te, ut exores pro mc misericordiam ut ad cellulam suam reverleretur rogaret eum,
Doroini, ul dct mihi virtutem , quatenus possim noluit abbas Moysespergere ad cellulamsuam. Tunc
suslinere et cerlare legitime. Tunc senior sanclus abbas Isidorus pariter curo abbale Moyse ascende-
dixil ei: Ecce nunc cognovi, fili, quia fideliter in- runt in stiperiora cellulae suae.Et dixit ei Isidorus :
telligis quod boc spiritale certamen per patientiam Respice ad 495 Occidenlem, et vide. Cumque re-
ad salutem aeternam animaetuae proficiat. Ita enim spiceret, vidit multitudincm daemonum vehementer
sanctus Apostolus dixil: Bonum certaroen certavi, cum furore perturbari, el quasi ad praelium pracpa-
cursum consummavi, ftdem servavi; de caelero, ratos, festinantesque pugnare. Dixit autem ei abbas
reposita est niilii corona justiliae; non soluni autem Isidorus: Respice iterum ad Urienlem, et vide.
inihi, sed et omnibus qui diligunt adventum ejus Cumque respiceret, vidit innumerabilero muliitudi-
(// Tim. iv). nem sanctorum angelorum, gloriosura et splenden-
9. Et alius etiam fraler vehementer impugnabatur B lem snper lumen solis ccelestium virtutum exerci-
ab immundo spiriiu fornicationis. Exsurgens autem tum. Ait autem ei abbas lsidorus : Ecce quos in
noclu abiit ad quemdam sanctum et probatum in Occidentc vidisti, ipsi sunt qui eliam impugnant
virtutibus seniorem , et confessusest ei quia palieba- sanctos Dei. Nam quos ad Orienlem conspexisii, ipsi
tur impugnationema spiritu fornicalionis. Haeccum sunt quos ad adjutorium sanctis suis mittil Deus.
audisset senior, consolabatur eum, docens spirituali- Cognosce ergo quia plures sunt nobiscum, sicut
bus verbis de virtute paiienlise , dicens, sicut scri- dicit Elisaeus propheta (IV Reg, vi). Verum eiiam
ptum est, Viriliter agite, et coii.orletnr cor vestrum, sanclus Joannes dicit: Quia major est qui in nobis
omnes qui speralis in Domino (Psal. xxvi). Rever- est, quam qui in hoc mundo (/ Joan. 11). El his ati-
sus est frater ad cellulam suaro, et ecce ileruro dilis confortatus in Dominosanctus abbas Moyses,
impugnatio insistebat ei. Ipse aulem feslinavit denuo reversus est in cellulam suam, gratias agens, et
pergere ad supradictum seniorera. Videns autera eum glorificans Domini nostri Jesu Chrisli bonitaiis pa-
senior, iterum docebat eum ut patienter et indefesse tientiam.
sustineret, dicebatque ei : Crede, fili, quoniam mit- 11. Erat quidam frater in eremo Scytbiaepromptus
tet tibi Dominus Jesus Christus auxilium de ceelo et alacer in opus Dei, et spiritali conveisalione (Pe-
sanclo suo, ut possis superare passionem hanc. Q lag., libell. v, n. 22). Huic autem inimicus generis
Confortalus autem frater, monente sancto seniore, bumani diabolus immisit cogitationes, utrecordare-
remeavit ad cellulam suam, et iterum iropugnatio tur cujusdam notaesibi mulieris pulchritudinem, ct
valde conturbabat cor ejus. Et statim eadem hora conturbaretur in cogitationibussuis veheraenter.Con-
nociis reversus est ad seniorem, et deprecabalur tigit autem, ex dispensatione Domini Jesu, ut alius
cum ut intentius pro eo Dominum exoraret. Dixil ei quidam frater de -4-gyptovenirel ad visitandum eum
senior : Ne perlimescas, fili, neque resolvaris, neque in cliaritate Christi. Et dum inler se loquebantur,
abscondas cogitationes luas; ita enim confusus spi- evenil sermo ut diceret ille frater de _Egypio : Quia
ritus immundus discedit a te. Nihil enim ita allidit morlua est illa mulier. Ipsa auiem eral, iu cujus
virtutem daemonuro, quomodo si quis secreta im- amore impugnabatur supradictus frater. Haec cum
inundarum cogitationum revelaverit sanctis ac bea- audisset ille, post paucos dies abiit ad locum illum
tissimis patribus. Yirililer age, fili, et conforlelur ubi positum erat corpus illius defunctaemulieris, et
cor luum, et sustine Dominum(Psal. xxvi). Ubi enim aperuit noctu sepulcrum ejus, et cum pallio suo ler-
durior est pugna, ibi gloriosior erit et corona. Deui- sit sanieii)putredinis ejus, et reversus est ad cellulam
que sanctus propheta Isaias dicit: Nunquid invalida suam, ponebatque fetorera in conspectu suo, et dice-
est manus Dominiad salvandum, aut aggravata est D bat cogitationibus suis: Ecce habetis desideriumquod
auris ejus, ut non exaudiat (Isaim LIX)? Considera quaerebatis, saliale vos ex eo, et iia in illo felore
ergo, (iiiole, quia certamen tuum exspeclat Dominus, cruciabal semetipsum, usquequo cessaret ab eo sor-
tibique conlra diaboluin dimicanti parat aeternitatis didissima impugnalio.
coronam. Ideo monet nos sancta Scriptura, dicens : 12. Duo fratres monacbi abierunt in proximam
Quia per multas tribulaliones oportet nos inlroire in civitatem, ut distraherent quaemanibus snis per to-
regnum ccelorum (Act. xiv). Haec autem audiens tum anmtm qperati essent (Pelag., libell. v, n. 27).
- frater, confirmatum est cor
ejus in Domino, el per- Unus aulem ex eis egresstis est ut quaedamsibi ne-
mansit apud seniorem, noluilque ultra reverti ad cessaria emeret, alius autemsolus in hospitio reman-
cellulam suam. sit, et instigante diabolo cecidit in lortiicaiionem.
10. Beato abbati Moysi,qui habitabal in loco qui Cum autem reversus venisset frater, dixil ei : Ecce
appellabatur Pelra, quodam tempore inlanluro iin- dislraxinuis quae necessaria erant, revertamur nunc
posuit durissimam impugnalionem daemon fornica- ad cellulam nostram. Rospondens autem fraterdixit
tionis, ut non praevaleret sedere in cellula sua, sed ei: Non possum reverti. Cumque deprecaretur euui
'4. VERBA SENIORUM. 746
frater suus dicens: Quapropter non reverteris ad __malis, impossibile est enim discedere a te spiritum
cetlulara? Hleconfessusesl ei, dicens : Quia ego cum foruicationis immundum, aliis oranlibus elDeuin pro
discessisti a me, cecidi in fornicationem, ideo nolo te deprecanlibus, nisi et tu ipse laborem assumas, in
reverti.Volens aulem lucrari el salvare animamejus jejuniis, et orationibus, et vigiliis inultis, cum ge-
frater suus, cum sacramento dixit ei : Quia et ego milu deprecans ut misericordiam suam, et adjulo-
cum separalus fuissem a te, lapsus sum similiter in rium suae gratiae prabeat tibi Dominus Jesus Chri-
fornicalionem; verumtaroen revertamurad cellulam, stus, ut possis resistere cogilationibus ttialis. Nam et
et ponamus nos in pcenitenliam '. Omnia enim pos- medici, qui corporibus bominum medicamenta con-
sibilia sunl Deo (Lucm i); ut pcenitentibus nobis in- flciunl et adhibent, quamvis omnia curo sunnna diii-
dulgenliam donare dignetur, ut in aeterno igne tor-* gentia faciant, verumlamen si ille qui ii.lirmatur, a
mentis et pcenis inferni in tartaro non cruciemur uoxiis cibis, vel de aliis quae solent lacdereinlirnii-
ubi poenitentianon est, sed ignis semper sine ce.sa- tates, abslinere noluerit, niliil ei prolicit cura, et
lione, et dira tormenta. Ita ergo reversi sunt ad cel- diligentia, et snllicitudomedicorum. Simililer eliam
lulam suam. Abierunt aulem ad sanctos Patres, et et in anima. languoribus eveniet. Licet enini omni
prostraverunt se ad vestigia eorum, cum multo ulu- intenlione, et ex toto corde sancti Patres, qui sunt
latu et lacrymis gementes, et confessi sunl illis quae[B medici spirituales, exorent misericordiam Dontini
evenisset eis ruinae lentatio. Quidquid aulem praece- Salvatoris nostri pro eis qtti orationibus eorum se
perunt sancli seniores, et docuerunt eos in causa postulant adjuvari, nisi et ipsi cum omni intentione
poenitentiae,ita omnia fecerunt. llle ergo alius frater, mentis, tam in orationibus quam in onini opere spi-
qui non peccaverat, pro fratre qui peccavcrat pceni- riluali quce Deo placita sunt fecerint, non eis profi-
tentiam agebat, quasi et ipse peccasset, eo quod mul- cient negligentibus et resolutis, et de salule aniniae
larocharitatem circa eum haberet. Vidensautem Do- mlnime cogitautibus, oralioues sanctorum. Et haec
minus laborem charitatis ejus, infra pauca tempora audiens fraier, compunctus est corde, et cum omni
revelavit sarrciisPatribus qualis esset causa, et quia sollicitudine, secundum doctrinam scnioris, tain in
propier cliarilaiem illius qui non peccaverat, et se jejuniis qnani in oralionibus et vigiliis seroetipsum
afflixerat pro salule fratris, idcirco indulgentiatn do- afflixit, et meruit misericordiam Domini.Etrecessil
navit ei Dominus qui peccasset. Ecce hoc ita sicut ab eo spirilus imroundaepassionis.
icriplum est : Quia posuit animam suam pro salute 14. Erat quidam tnonachus, et habitabat in ere-
fratris sui (/ Joan. iu). mo. Quaedam autem puella ex genere et cognatione
15. Alius etiam frater molestiam sustinebat a spi- ejus, post plurimos annos comperit in quo loco su-
ritu fornicalionis. Abiit autem ad quemdam proba- I_Spradictus monachus habitaret, et instigante diabolo
tissimum seniorem, et precabatur eum dicens : Pone abiit in desertunt requirens eum (Pelay., libell. v,
tibi sollicitudinem, beatissime Pater, et ora pro me, n. 24). Quo invento, ingressa esl cellulam ejus, asse-
quia graviter me impugnat passio fornicationis (Pe- rens ei quia ex genere et parentela ejus fuissei, nian-
lag., libetl. v, n. 19). Haeccum audisset senior, ora- sitque ibi apud eum, et cecidit in ruinam peccati
bat intente, diebus ac noctibus pro eo deprecans cum ea. Erat aulem alius monacbus, et ipse in ere-
Dominimisericordiam. Iterum autem veuiebat idem mo degens, qui cum ad refectionis] horam venisset,
fraler, etrogabatseniorero, ut magis intenlius pro gello (5) cum aqua, quem ad polum sibi praeparave-.
eo oraret. Similiter auiem cum [omni solliciiudine rat, vertebat se, et lota illa aqua fundebatur iu ter-
bealus senior orabat intentius pro eo : frequenter ram. Hoc autem per aliquot dies, cum ad refectio-
autem venientem ad se monachum videus seuior et nem venisset, ita fiebai, et effundebatur aqua iu ler-
deprecantem se ul orarel, valde contristatus roiraba- ram, ut nou posset bibere. Cogitavit autem apud se-
tur quia nonexaudiret Doroinusorationem ejus. Ea- metipsum, ut abiret ad illum alium monachum, et
dem autem nocte revelavit ei Dominus quae circa diceret ei de gellone qui vertebat se, et tota aqua
illum monachumeral negligentiaeet ignaviaeresolu- eflundebatur. Igilur cum in itinere, vespere facto, in
"
tio, et delectationes corporeae cordis ejus. Ita autem quodam anliquo et diruto templo idolorumdormiret,
ostensum est sancto seniori : Vidit sedentem illum audivit daemones inter se loquentes : Quia in ista
monachuro, et spiritum fornicationisin diversis mu- nocte praecipiiavimusillum monachum in lornicatio-
lierum formis anle illum ludentem, 496 et ipsum nem; et haec audiens, admirabalur. Cum autein
cum eis delectari. Videbatautem et angelum Doroini illuxisset dies, pervenit ad monachum, et invenit
astanlem et indignantem graviler conlra eumdem eum gravissima tristitia oppressum, et dixit ei: Quid
fratrem, quia non surgebat neque prosternebat se in faciam, frater, quiaqua hora reficere voluero, slalim
orationibus ad Deum; sed magis delectabatur in co- gello, quem ad usum aquaehabeo, vertit se, et etfun-
gitationibus suis. Haecautem oslensa sunt per reve- ditur aqua, et non habeoquid bibere? Tunc respon-
lationem sancto seniori. Cognovit autem quia culpa dit ei supradictus roonachus, dicens : Tu quidem
et oegligenlia illius roonacbi erat, ut non exaudiren- venisti ad me interrogare, quia gellunculus vertit se,
tur orationes ejus; et tunc dixit ei senior : Quia lua et effunditur aqua ? Ego autem quid habeo facere,
culpa est, frater, qui condelectaris cogitaiionibus quia bac nocte ceoidi in fornieationem? Respon-
1 Nota, nou licitura esse mendacium
OfQciosum;fors spiritaliter se fornicatum intellig.it.
P-.THOL. LXXIII. 24
 Ul DE VITIS PAITUJMLIBER Hl. 748
densque fraler, dicit ei : Ego et hoc jam cognovi. \ aquam in pelviin, et festinabat lavare pedes domino-
Dixit aulem ei iile : Et unde hoc potuisli cognosce- rum suorum, cum omni humilitale obsequium ei_
re? El ille ail. Dum in itinere noctu quiescerem, exhibere cupiens. Ipsi vero nolebant acquiescere
audivi dtemones inter se loquen.es et gloriantes de ut pedes eoruut abluerei, sed dicebant : Noli, beatis-
lapsu luo, et uimis conlrisiatus sum. Tunc respondit sime Pater, gravare aniroas nostras. At ilie respon-
ei ille monachus, dicens : Ecce ego egredior, et vado dens dicebat ei: Egoservus vestersum, nam vos esse
in saeculum. Il__cille audiens, deprecabalur eum, dominos meus oronipotens Deus constiluit; et gra-
dicens : Noli hoc agere, frater, sed magis paiienter lias ago dominio vestro, quia dignati eslis me per-
suslinens permane in hoc loco. Nammulierem expel- nuttere ul serviam Deo vivo et vero, creatori ac do-
lamus, et reverlalur ad locum suum. Manifesteenim minatort cceli et lerr_e,et imudetuli vubispensionem
ista exquisitio ars uialigni diabuli e.l. Magis atitein servilulis meae. Domini autem ejus contendebanlt
oporiet ut inaneas in tioc loco in afflictionecordiset noieulesaccipere quamdetulerat pensionem.Respon-
corporis, et cum intiini cordis gemitu ac lacrymis dens auteui monachus dixit eis : Si iioiuerith acci-
usque ad exilum vilaedeprecare Dominiac Salvatoris pere pensionem nieam, ila decrevi ut non revertar in
nostri pietatem, ut possis invenire miserictirdiamin eremum, 6ed hic in praesentipermaneo, et servio vo-
die illo ternbili mapni judicii Dei. ] } bis. Haecaulem audientes domini ejtts, acquieverunt
15. Erat quidam frater in eremo, habilabat aulem suscipere peusionem, ne contristarelur, sed inagisut
in loco qui dicebatur Cellia, et impuguabant eum reverteretur ad loca eremi ad cellulam suain. Illud
da_miiiie$in passioue fornicationis. Cogiiavit auiem autem quod in pensionem suara etiam noleniibus
apud semetpst.ni, dkens : Quia f.r-iian oporiet uie dabat iloiiiiuissuis, statiro ut accipiebant, pauperi-
ntagis in opere manuuin laburare, ut exslinguaiur bus erogabtfiit.lnierrogantes auteui eumdein senio-
carnalis seustis meus. Erat amein idem fra.er arle rem Iratt.s, dixerunt ei: Obsecraiuus le, Pater, ut
figulus. Exsutgens autem iecit in luto, et plasiuavit dicas iiobis cur cum t.nia iii_einioi.epro serviiio luo
quasi figuraromulieris, et dixil cogilalioiiibiibsuis : peusiuiietn eliam iiotuntibus el niinis resisLenlihus
Ecce uxur lua, necessanum est er^o ut super cun- tibi doininis ingessisti'! Ad haec respondens senior
sueludiuem addas itt opere iiianiiumtuaruiu; ct post dixit: Ego, fratres, iileo festino pro serviiio, quod
aliquanios dies iterum simililer fecit ex lulo, et tanquam doroinis roeis debeo pensionemper singu-
pla.mavil quasi filiam sibi, el dixil cogitatiuiiibus los ainios adimplere eis, ut quidquidjam cum adju-
suis: Ecce generavit uxor tua tiliam, necessarium torio Domiui in jejuniis el or-itionibus,seu insauclis
497 es' erg° ut ntagis magisqueamplius exerceas vigi,iis,vel in omni opere spiriluali, Cbristo Domino
opera tnanuum, ut possis pascere et vestire, et te, et' ' adjuvante, laboravero, hoc niilti in aeterua vila, et
uxorem, ct filiain tuam; et ita prae nimio labore ma- ad salutem ammaemeaeproficiat, ne forte si pensio-
ceravil coipus suum, ut non pr.tvaleietjara suppur- nem pro servitio meo miniuie iutulero,jam totus spi-
tare laniuin laburem. Tunc dixit cugitationibussuis : ritalis labor meus ad illoruin mercedem proticiat,
Quia si non praevales niiuiuiii islum sustiuere labo- qui me permiserunt Christo Doniino deservire, et
reiii, neque tnulierein requiras. Yideus autem Dcus spiritaliler conversari.
lerveiis pruposituro mentis ejus pro certainine casii- 18. Erant duo fratres, secuudum carnem quidem
tatis, abstulil ab eo niolcstiam iuipugnaiionis daemo- germani, verumlamen uterque iu spiritali proposito
num. Et glorilicavit Deum super iuaguiludine gra- monacbi e_.is.en.es, insidiabaturque eis maiignus
tia. ejus. diabolus, ut quumudocunqueeos separaret ab invi-
16. Quidam frater interrogabat beatum abbatem cem (Pelag., libetl. xv, num. 89). Quadam igitur die
Pcemeuem, dicens : Quid laciam, Pater, quia impu- ad vesperam, secundum consueludinem ille junior
gnat mepassio lorniiaiionis, el rapior in passionein fraler accendens lucernam posuit supercandelabrum.
furoris. Et respondens dixit ei sauctus seuior : ldeo Faciente autem maliiiada_monum,ruitcaudelabrum,
utique David prophela dicebat: Quia leonem quidem et exstincta est iucerna. Per hanc occasioneininsi«
percutiebam, naro et ursum frequens suffocabam1) diabalur eis malignus diabolus, ut in litein eos in-
(/ Reg. xvti).lloc autem ita intelligilur, quia furorem cenderet; surgeusque senior, ccepit percutere cum
ab aiiiiuo meo abscindebam, foruicaliouem autem furore fralrem suum. llle vero prustralus in lerram,
in laboribus alfligebam. deprecabalur germanumsuum, diceas : Magnanimus
17. Dicebant sancti seniores Patres de quodatn esto, domine, elego rursus accendolucernaro. Ergo
monaCbojam seniore in Scythi eremo commanente, quia non respondilei lurbulenium seniionero.sla.iin
quomodo servus quorurodam erat, et per singulos malignusspiritusconfusus recessitabeis. Et pergei s
annos deseendebat de eremo in Alexandriam, ubi eadem nocte nuntiavil principi daemonum,dicen :
commanebanl domini ejus, deferens eis pensionem, Quoniam propter humiliialem iilius monacbi, qui
sicut soleulservi dare dumiuissuis (Pelag., libell. 15, prostratus in terra veniaro postulabat a fratre suo,
num. 31, nomine Otympii). Sed dutnini ejus magig non praevalui in eis. Vidensque Deus humilitaiem
reverentiam pro timore Dei babentes circa eum, ho- ejus, effudit super eum gratiam suam; et ego seniio
norabant occurrentes etsalutantes eum,pelentesque me valde torqueri atque cruciari, quuniamnun prie-
ut pro eis Dominiuuexoraret. Ille aulem mittebat valui eos separare ab invicem. Haec autent omnii
 749 VERBA SENIORUM. 750
verba audienssacerdos idolorumqui ibi commanebat, A aelernam et ad ccelestiapraemiapervemre possitis. In
compunclus est in timore Domini et amore Jesu veritate enim dico tibi quia certe in regno natus sum,
Christi; considerans enim quoniam magis seiluctioet et iiutic in regno dego, et nunquam sine sollicltudine
perdilio animarum est cultus idolorum, relinquens cibum capio. Post bacc autcm valde hunorifice salu-
oinnia, feslinanier perrexit ad sanclos Patres ad tavit eum imperator, etitaegressus estab eo. Eadem
monasteiium , et retulit eis umnia qua. per 498 autem nocte ccepil intra se cogitare famulus Dei, di-
malitiam daeroones inter se loquebantur. Cumque cens: Quoniam non oporlet jam me In hoc locoesse;
lnonitis saluiaribus instrtixissent eum sancti Palres nmlti enim non soliim de populo, sed etiam de pa-
de docirina DominiSalvatoris,baplizaiusest.elsancti laiio el de senatoribus quampluriroi exemplum im-
proposili moiiaihoruiii vitatn arripuit, et adjuvante peraloris secull, ad videndum me venturi sunt.et
et cooperanie gratia Dei, factus est probatissimus honorem niihi tanquaro servo Dei deferendo non
inonachus, taniuixque veneratus est et tenuil virlu- ccssabtint. Et illi quidero luec propter nomen Domini
tent humilitatis, utorones nimiatn humilitatem ejus facturi sunt, ego autem timeo ne forte diabolus ma-
admirarentur. Dicebai eniro, qtioniam oinnein virtu- lignus mihi subripial (8), et libenter iiicipiam eos
lein adversariorum nostrorum daemonum solvit suscipere, et condelectetur cor meum laude et ho-
hutniliiatis intenlio. Denique et Dominus noster Jc- ]B noie eorum, et per haec jam incipiam virtutemhu-
sus Christus per humilitatem triumphavit diabolum, mililatis perdere, et laudibus atque honoribus homi-
et omnem ejus virtutem cuntrivit. Addebat etiam num delectari. H_ecigitur omnia homo Dei secum
dicens, quoniam frequenter audisset daemonesinter cogiians, eadem nocte fugit inde, et perrexit in
se loqueiites, quia quando ad iracuudiam succendi- -Egyptum ad sanclos Patres in eremo. Itaque consi-
mus corda huminum, si quis sustinuerit palienter dereinus, dileclissinii fratres, quanta sollicitudine
conviciainjuriarum, elconversus magis rogaverit ea virtutem liiuiiiliiatis custodire fainulus Dei studuit,
quaead pacem sunt, dii.en»: Quia ego peccavi, slatim utinco.lesti reguo aeternamgloriampro labore sanctae
sentimus omuein nosirani virtutem roarcere, quia vilae suae, quero prupter noinen Doroiniexercuerat,
ipproximat eis gratia divinae potentiae. percipere a Christo Dominomereretur.
19. Referebat autem beatus senior Poemenfratri- 20. De hoc atilem ipso sancto Poemene referebant
bus, dicens: Quuniam fuit quidam iiuper monachus alii sancii seniores dicentes: Quia quodaro tempore,
in Conslanlinopolitemporibus Theodosii imperatoris cum advenisset judex provinciae,audissetque sanctam
(Pelag., libell. xv, num. G(i). Habitabat autera parva opintonem beali Pcemenis, desiderabat videre eum,
cella f.iris civitatem prope proastium (6), qui vocatur misitque nuntium ad deprecantJum ut susciperet eum
in Sepiiino (7), ubi solent iroperatores egressi de (' (Pelag., libell. vm, num. 13). Beatus aulem Poemen
civitate libenter degere. Audiens atttem imperator contrisiatus est valde, cogitans apud semetipsum :
quud ibi esset quidam monachus soliiarius.qui nun- Quia si cceperint personae nobilesvenire ad salutan-
quam egrediebatur de cella, ccepit deambulando per- duni et hunorandum me, roanifestumest quia et alii
gerc ad eum locum ubi eral supradictus iuonachus, multi etiatn populares homines frequentabunt me;
praecepitque sequentibns se eunuchis ut nullus ap- el necesse est ut per hoc perturbetur secreta vitae
proxiroaret ad cellularo inonachi iliius. Ipse autem meae conversalio, et humilitatis gratiam, quam cum
sulus perrexit, pulsavitque osiium. Surrexit autem labore tanto, auxiliante Domino, a juventuie mea
munachus, et aperuit ei, et non cognovit eiim quod Studui custodire, forsilan surripiente maligno diabolo
esset imperator. Tulerat eiiiin sibi coronam de capile perdam, et vanae gloriae incurram laqueos. Haec
suo, ut non cognosceretur. Post oralionem auten ergo apud semetipsum perlractans, definivit quatenus
sederunt pariter, et interrogavit euin imperatnr di- excusaret tnagis, et nun susciperet 499 judicem.
cens : Quomodo sancii Palres degunt in ^Egyptu? Conlristatus aulcm judex, quia non euui suscepisset,
Respondensque monachus, ait : Omnes exorant ait ad officium suum : Quoniam non merui videre
Deum pro salute vestra. Aspiciebat aulem imperator hominem Dei, peccalis meis impulo. Yeruititamen
intente cellulam ipsain, et nihil in ea vidit, nisi pau- £I nimis desideravit perquamcunqueoccasionemviderc
cos panes siccos in sporta pendenles, etdixitei : sanctumvirum.Excogitavitergohujuscemodicausaui,
Da mihi benedictionem, abba, ut reflciamus. Statim- quae occasiuuem ei praeberet videndi eum. Compre-
qtte festinavit monachus, et niisit aquain et sal, et bendeus enim filiuin sororis beati Pcemenis, misit iu
misit buccellas, el comederunt pariter, porrexilque carcerem, ut per istam occasionem aut susciperet
ei calicem aquae, et bibit. Tunc Tbeodosius impera- judicem,aulcerte ipse veniretad rogandum judicem.
lor dixit : Scis quis ego sum? Respondens iuonachus Dixiique ad officium suum : ut non contristelur
dixit: Nescio quis sis, doroine. Dixil ei: Ego sum sanctus senior, mandate ei si voluerit venire ad me,
Tbeudosius imperalor, et ob devolionem veni huc, necesse est ut statim educamuseum de carcere. Talis
Hoc cum audisset monachus, proslravitse anle illum. eniin est causa ejus.quae non possil impune transire.
Al ille dixit ei: Beati eslis vos, monacbi, qui, securi Audiens autem haec mater juvenis, id est, sororsan-
ac liberi de negotiis sacculi,tranquilla el quieta per- cti Pcenienis, abiit in eremum ubi erat fraler suus,
fruiuuini vila, et solummodo de salute animarum stabatque ad oslium cellulae ejus cum umlto fletu et
vestrarum habctis sollicitudinem, qu.modo ad vitam ululatu, rogans eum ut descenderet ud judicem, et
 liH DE VITIS PATRUMLIBER III. 752
rogaret pro filiosuo. Beatus autem Pceraennon so- ,A falsi testes, multa adversus eum falsa dixerunt, et
hira ad eam nihil dixit, sed necostium ei aperuit ut usque ad mortera crucis paiienier cnncta sustinuit.
egrederetur ad eam. Tunc coepit illa maledicereei, lta enim cl apostolus Peirus praedicabat, dicens:
ac dicere: Durissimeel impiissime,et ferrea viscera Chrislus passus est pro nobis, vobis relinquens exein-
gerens, quomodo te tanlus dolor fletus mei non plum, ut sequamini vesiigia ejus (l Pet. n). Oportet
flectit ad misericordiam, quoniam unicum ipsum 11- igilur ut patienter cum humilitate cuncta adversa
lium liabeo, quem in periculo mortis video consiitu- sustineamus: Sermonem autem, quem objecistis de
tum ? Tunc senior mandavii ei per fratrem qui ei hseresi, non potui sustinere, et yalde abominatus
ministrabat, dicens: Yade, dic ei: Pcemen iilios non sum, quia haeresis separatio est a'Deo. Haereticus
genuit, et ideo nou dolet. Haecaudiens judex, dixit enim separatur a Deo vivo et vero, et conjungitur
amicis suis : Scribiie ad eum, ut vel epislolam pre- diabolo et angelis ejus. Alienaius enim a Christo,
catoriam faciat ad me, qualenus possim eum dimit- jam non habel Deura quem exoret pro peccatis suis,
tere. Tunc jam quamplurimis suadentibus, sanctus quia ex omni parte periit. Si autem conversus fuerit
senior scripsit ad judicem, diceus: Jubeat nobilitas ad veram et catholicam sanctae Ecclesiae fidem, su-
tua diligenter requirere causam illius, et si quid di- scipitur a bono et pio Salvatore nostro Christo, et
gnum morle admisit, moriatur, quatenus in hoc prac- ;B reconjungilur Deo vero creatori el Salvatori nostro
senli saeculo exsolvat crimen peccali sui, ut evadat Christo, qui esl in Patre Filius semper cum sanclo
ieternas ac perpetuaegeliennaepoenas; sin autem ni- Spiritu. Ipsi gloria in saeculasaeculorum.Amen.
hil dignnm morte commisit, quod juslum videtur 22. Consiliuminier se habuerunt seniores Palres,
legibus, ita de eo jube discernere. el omnes monachi habitantes in erenio Scythi, et
21. Fuit etiam de magnis patribus quidam senior, consenserunl ut Pater Isaae 500 presbyter eis ordi-
nomine Agathon, nominatissimus in virtnte liumiliia- naretur in ecclesia quae in ipsa eremo sita est, ubi
tis et patientiae(Pelag., libell. x, num. 10). Quodam convenit die el hora staluta multitudo monachorum,
autem tempore perrexerunt ad visitandum eum fra- qui in illa eremo conversanlur (Pascli., c. 33, n. 2).
tres. Audienles enim de eo quod magnam humilita- Audiens autem supradictus abbas Isaac hujuscemodi
tem habuerit, volentesqueprobare, si vere humitilatis consilium, fugit in .ASgyplum,et abscondit se in quo-
patientiam possiderel, dixerunt ei: Multiscandalizan- dam agro inter frutela, arbilrans indignum se essa
tur in te, Pater, quia nimis vilio superbiaetenearis, honore presbyterii : quamplurimi auiem fratres mo-
et ideo alios despicias, et pro nihilo eos liabeas, sed nachi sequebanlur, ut comprehenderent eum. Cum
el delractiones adversus fratres non cesses loqui: autem applicuissent ad vesperam in eodem agro pro-
affirinant etiam quamplurimi quod haec ideo agas, <C longius, ut relicerenlur faligati de itinere (erat enim
quia fornicalionis vitio lenearis, et ne solus videaris nox), dimiserunt asellum qui eis sumptus portabat in
errare, idcirco aliis non cesses detrahere. Ad haec itinere ut pasceret. Cum auiem pasceretur asellus,
respondens senior, ait: Htcc omnia quaedixistis vitia pervenit in locum ubi supradiclus abbas lsaac latita*
in me esse cognosco, nec possum negare tanlas ini- bat. Cumque iliuxisset dies, requirentes monachi
quitates raeas; procidensque pronus in terram, ado- asellum, pervcneruntad eumdemlocumubi se senior
rabat eosdem fratres, dicens: Deprecor vos, fratres, occultaverat, et admirantes valde dispensationem di-
ut intemius pro me misero et mullis peccatis obnoxio vinam, comprehendenles ligare el ronstringere eum
Christum Domiium exorare non cessetis, ut indul- voluerunt, et ita perducere. Tenerabilis autem senior
gentiam tribuat iniquitatibus meis multis ac malis. non permisit, dicens: Jam non possum contradicere
Ad hsec supradicli fralres addenles, dixerunt ei: vobis, quia forsitan volunlasDei esl ul licet indignus
Non te lateat eliam hoc, quia haerelicum te esse suscipiam ordinem presbyterii.
quamplurimi affirmare volunl. Hoc autem cum au- 25. Erant autem duo fratres monaclii pariler in
disset senior, dixit eis : Licet in aliis mullis peccatis cella commorantes,quoruin humilitaiemet paiientiam
obnoxius sim, tamen hacrcticus penitus non suin : multi eliam de sanctisPatribus collaudabanl.Audiens
absit hoc ab auima mea. Tunc omnes fratres qui ad ;D vero quidam sanctus vir, voluit probare si veram
eum venerant, prostraverunt se in terram ad pedes perfeciaraque humilitatem habcrent; venit ergo ad
ejus, obsecrantes eum, ac dicenles : Precamur te, visitandum eos. Cumque cum gaudio suscepissent
abba, ul dicas nobis cur tanta vitia et peccata dicen- eura, et ex raore complessent oraiiones et psalino-
tibus nobis de le, in nullo comuiolus es; de verbo diam, egressus foris cellulam vidit parvum liortuin
autem hseretici valde le commovisti, et abominatus ubi sibi olera faciebant. Apprehensoque baculo, ciun
es, nec sufferre potuisti audilum? Dixit eissenior: toto impetu coepitomnia olera caedendoconfringerc,
Illas priores culpas et peccata propler humiliiatem ita ut nihil omnino remaneret. Videntesautem supr.i-
suslinui, ut peccatorem me esse crederetis. Novimus dicti fratres, nihil penitus dixerunt, sed nec vultum
cnim quod si cuslodiatur humilitatis virlus, magna tristem aut turbalum habentes. Et rursus ingressi
salus est animae. Nam Dominus el Salvator noster cellulam, vesperlinasorationes complentes,adoranles
Jesus Chrisius, cum ei Judaeimultas conlumelias' et eum dixerunt: Si praecipis,domine, ibimus, ut eum
convicia irr.ogassent, patienter cuncla toleravit, ut qui remansit caulein coquentes gustemus, quia jam
nobis humilitatis praeberet exempla. Immissi enim hora est ut cibum sumamus. Tunc senior adoravit
 753 VERBASENIORUM. 7S4
eos, dicens: Gratias ago Deo meo, quia video Spiri- A\. Cumque per Iriduum observarent, qui cum eo vene-
tum sanctumrequiescere in vobis; et ideo hortor vos rant, obsecrantes senem ut eum m nomine Christi
ac moneo, fratres charissimi, ut usque in finemcus- fusis ad Deum precibus curaret; respondens senior,
todiatis sanclaehumilitatis et patienliae virlulem, ut dixit eis non esse se hujus meriti, ut daemonihusiin-
ipsa in regno ccelesti vos magnos et sublimes in con- peraret. Cum autem persisterent qui venerant, rogan-
speclu Dominifaciat apparere. tes eum, et flenies nimis deprecantes, landem ac-
24. Erat quidam in ccenobiojam senex et proba- quievit. Cum autem in nomine Domini Salvaloris
tissimus monaclius, et incurrii gravissimamaegriludi- nostri imperaret daemoni, dicons: Exi, immuude
nem; confeclusque nimia et intolerabili inlinnilate, spiritus, de plasmate Dei. Tunc respondens daemon
per longumlempus labnrabat in doloribus inullis, nec dixil ei: Ego quidem imperante virtute Chrisii egre-
invcnire poterant fratres, qualiter succurrerenl aegri- dior, tamen inlerrogabo te sermonem ut dicas niihi:
tudini ejus, quoniam ea quae nccessitas infirmiiatis Quid esl quod scriptum est in Evangelio (Jl/a;r/i.xxv):
ejus expetebat, non habebant in monasterio. Audiens Qui sunt hx>di,etquae suntoves? Respondens autem
autem quaedam famulaDei de alflictione iniirmitatis senior dixit ei: Haediquidem injusti sunt, inter quos
ejus, deprecabalnr Patrem mouasterii, ut eum ad cel- et ego sum peccator, qui multis peccatis obuoxius
lulam suam tolleret, ut minisiraret ei, maxime autem 18 su«n; oves autem Deus novit quae sunt. Tunc excla-
quia faciliusinvenire posset in civilate quaenecessaria mavit daemonvoce magna, dicens: Propter humili-
xgriludini ejus videbantur. Praecepitergo Paier mo- taiera luam stare omnino non possuin, et statim
nasterii ut portarent cum fratres ad cellulam famulae egressus est de liomine quera obsederat. Videntes
Dei. Ipsa vero cum omni venerationc suscipiens se- autem omnes qui astabant, dederunt gloriam Deo.
neni, propler nomen Domini ministrabat ei pro re- 26. Referebant sancti seniores nobis dicenles:
tributione mercedis auernae, quam credebat a Christo Quia fuit quidam monachus in eremo Scytbi; venil
Salvatore noslro recipere. Cumque per tres et am- autein ad visilandos sanctos Palres in loco qui dici-
plius annos sedule obsequeretur famulo Dei, ccepe- tur Cellia, ubi multitudo monachorumdivisis habila-
runt hominesmenie corrupti secundumscabiem men- bat cellulis. Cumque non inveniret ad praesens cellu-
tis suae suspicari quod non sinceram haberet senior lam ubi posset manere, quidam de senioribus habens
conscientiamde virgine, quaeministrabat ei. Audiens aliam vacantem cellulam, dedit ei, dicens : Inlerim
auteni haec senior, cxorabat divinitatem Christi, di- repausa in bac cellula, donec invenias ubi possis
cens : Tu, DomineDeus noster, qui solus nosli omnia, manere. Cumque ad visitandum eum convenirent
et vides quia multisunl dolores aegritudinisct miseri» quaraplurimi fratres , desklerantes ab eo audire ver-
meae, et afflictionem consideras taniac infirmiiatis, G! bum salutis aeternae; habebat enim spiritualem gra-
quaeme ita per lantmn consumpsittempus, ut neces- tiam docendi verbum Dei; videns ille senior, qui ei
sarium habeam obsequium hujus famulae tuse, quae ad habitandum praesliteratcellam, invidioelivore cor
mibi propter noraen tuum minislrat; tribue ei, Do- ejus vulneraium est, et indignari coepit ac dicere :
minc Deus meus, condignam mercedem in vita Quoniam ego lantis temporibus in hoc loco habilo,
aetema, sicut dignatus es promillere propler bonila- et ad me non veniunt fratres nisi rarissime , et hoc
tem tuam his qui propter nomen tuuiiiexhibent ege- in diebus festis, et ecce ad istum impostorem pene
nis et inflrmissunm minisieriuni. Cum autera appro- quoiidie fratres quamplurimi vadunt; dixitque disci-
xiniasset dies transiius ejus, convenerunt ad eum pulo suo: Vade, et die ei ut egrediatur de cellula
quamplurimi sancti seniores fralres de monasteno, illa, quoniam necessaria mihi est. Cum autera per-
et dixit eis senior : Obsecio vos, domini, el patres, rexisset discipulus ejus ad illum fratrem, dixit ei:
et fratres, ut cum defunclus fuero, tollatis baculum Mandavitabbas meus sanclitaii tuae, jube ei per me
meum, et plantetis eum super sepulcrum meum, et si mandare qualiter habeas, audivit enim le infirmari.
radices fecerit, miseritque fruclum, tunc scielis quia Ipse vero remandavit ei dicens : Ora pro me, domine
raunda est conscicntia mea a famula Dei, quaemihi Paier, quia valde slomachum doleo. Reversus autera
minisirabat. Si autem non fronduent, scilote quia DI discipulus dixit abbati suo : Nimis rogat sanclitatem
non sum mundus ab ea. Cum ergo vir Dei exiisset tuam, ut vel duos dies jubeas ci induci.is dare, ut
de corpore, secundum praeceptumejus sancti Patres possit sibi aliam cellam providere. Transactis autem
plantaverunt baculum ejus super sepulcrum ipsius, tribus diebus, iterum misit discipulum suum, dicens:
et fronduit, aecedenteque lempore protulit fructum; Vade, dic ei ut egrediatur de cellula mea ; nam si
et admirati sunt omnes, glorificanles Deum. Ad tale rursus dislulerit, dices ad eum, quia coulinuo venio,
enim miraculum, etiam de vicinis regionibus, inulti et cum baculo cacdendo expello eum de cella mea.
convenieiiies magnificabantgratiam Salvatoris, nam Pergens autem discipulus ad supradictum frairem
et nos ipsam arbusculam vidimus; et benediximus dixit ei: Quoniam valde sollicitus est abbas meus de
Dominum, qui protegit in omnibus in sincerilate et inflrmitate lua, ideo misit me requirens si melius
veritate sibi servientes. habeas. Al ille respondens dixit: Gratias ago.domine
501 25. Quodam tempore ad beatum abbatem sancle, charitati luae, quia soilicitus es de me, ve-
Apolloniumduxerunt quemdam vexatum, qui fortiter ruratamen precibus tuis melius habeo. Reversus au-
a daemonio toruuebatur ( Pelag.. libell, xv, n. 65). tem discipulus, dixit abbati suo: Etiam et nunc
755 DE VITIS PATRUM LIBER III. 756
deprecatur sanctitatera tuam dicens, ut usque ad .K praeceptum abbatis; cumque pergeret, dixit abbati
diem Dominicam exspectes, et stalim egredietur. stto : Domine pater, audivi quaniplurimos dicentes
Cum autem advenisset Dominicusdies, et non egre- quia in illo loco mala bestia lesena sit. Ttinc senior,
deretur, accipiens veclem senior, inflammalus invi- quasi joculariter dicit ei: Si venerit super te, tene,
diae et iracundiae spirilu, pergebat ut caedendoex- et alliga eam, et adduces eam tecum. Cum autem
pelleret eum de cclla sua. Accedensautem discipulus venisset ad locum jam vespere, statim egressa leoena
ejus dixit ei: Sl jubes, Pater, prsecedote, et video, irrnil super enm, el ille comprehendens tenere eam
ne forsitan aliqui fratres ad salutandum eum vene- voluil, illa vero excuiiens se, de manibus ejus anfu-
rint, et si viderint te, scandalizentur. Praccessit git. Sequcbatur aulem ille dicens : Quia abhas meus
ergo discipulus, et ingressus ad eum dixit: Ecce praccepitut alligatam te perdticam ad eum. Continuo
abbas meus venit ad saluiandum te, egrcdere ergo aniem stetit bestia, et lenens eam, revertebalur ad
celerius, et cum gratiarum actione occurre ei, quia monasterium. Dum aulem retardaret in itinere. ab-
pro nimia charitate et dilectinne venit ad t.\ Qui bas nimis sollicitus pro eo, tristabatur graviter; et
statim surgcns cum nimia alacriiate occurrit ei. Cum- ecce subilo supervenii discipulus ejus tenens ligatam
que vWisset eum antequam approximaret ad eum, leaenam. Quod cum vidisset senior, admiratus valde,
prostravit se pronus in terram, adorabatque senem 19 gratias agebat Salvatori nostro Dominn. Dicii atitem
ctim gratiarum actione, dicens : Keiribuat tibi Do- discipulus ejus : Ecce, domine, sicul praecepini, ad-
mlnus, charlsslme Pater,bona aeterna pro cellula duxi leaenamligatam. Volens aulem humiliare sen-
tua, qunm mihi propter nomen ejus pracstitisti, et in stim ejus senior, ne extolleret se in cogi:ationibus
ccelesti Jerusalem inter sanctus suos Christns Domi- suis discipultts suns, ait ei: Sicut tu insensibilis es,
ntis tibl gloriosam et splendidam preeparet mansio- ita etiam et istam insensibilem bestiam adduxisti ;
nem. Hacc aulem audiens senior, compunctus est solve ergo, et dimitte eam, ut pergat ad locum
corde, et projiciens baculum recurrit in amplexus suum.
ejus, et osculatus est eum, et Invitavit illum ad cel- 28. Quidam de sanctis senioribus misil discipulum
lulara suam, ut paritercum gratiarum act;one sume- suum ad hauriendam aqnam (Joannet, tibelt.n,n. 17).
rent cibum. Voeavitautem seniur suprametnoratnm Prolongius autem erat puteus a cella senioris. Ohli-
discipulum suuin, et interrogavit eum, dicens : Dic tus est autem sectim lollere funem discipulus ejus,
mihi, flli, si dixisti verba istl fratri, quae propier de quo hauriret aquam. Cumque pervenisset ad ptt-
cellulam mandavi ut diceres ei. Tunc diseipulus ejus teum, contristatus est valde, quia longe erat cellula
confessus est ei, dicens : Vere, domine, dico quia eortim; quid ageret, qno se verteret, nesciebat, du-
propter humilitatem quam tibi exhibere debeo tan- (& bitabat enim ad cellulam sine aqua reverti. Tunc
quam Patri et domino, ideo non audebam respondere anxius nimis', prostravit se in orationem cum lacry-
tibi aliquid qttando me miitebas ad eum; verumtamen mis, dicens : Domine, miserere mei secundum mag-
nihli eorum dixl ei qua»mandahas ad eum. Haecau- nam misericordiam luam (Psat. t); qni fecisti cos-
diens senior, statim prostravit se ad pedes 502 eJ"s lum el terram, mare, et omnia quae in eis sunt, qui
dicens : Ex hodierna die lu meus pater esto, et ego fecisti mirabilia magna solus, miserere mei propter
discipulus tuus; quoniam te festinante et moderante, servum tuum qtti misit me, et cum exsurrexisset ab
ac cum timore et charilate Dei agente, et meam et oratione, exclamavit dicens : 0 putee, ptttee, servus
iHius fratris animam de peccati laqueo Christns Do- Christi ahbas meus misit me , ut hauriam aquam.
minus liberavil. Pro fide enim et sancta sollicitudiue Statim autem ascendit aqua sursuin usque ad os pu-
et intentione discipuli, qui perfecte in charitate tei, et cum implesset lagenam suam frater, abscessit
Cnristi diligebat abbatem stium, et anxie timebat, ne glorifieans potenliam Domini Salvatoris; aqua autem
per invidiaeet iracundiae vitium , aliquid tale ageret putei reversa est in loctim suum.
pater suus spiritualis, ut perderet omnes labores 29. Fuit quidam frater in monasterio, nomine Eu-
sanctos, qaos ab ineunte aetate in Christi servilio, pro lalius, nimis gratia humilitalis ornatus (Pelag., libell.
Vitaeaeternaepraemiislaboraverat. Ideoque Dominus .D xv, n. 86). Si qnid igitur, ut solei, culpabile admi^
donavit gratiam suara, ut in pace Christi pariter lae- sissent fratres negligeirtiores, excusantescuipas suas,
tarentur. supradictum fratrem asserebant esse eulpabilem.
27. Dicebant sancti seniores de discipolo abbatis Cumque argueretur a senieribus fratribus, non ne-
Pauli, nomine Joannes, quoniam magnam haberet gabat, sed prosternebat se in terram, et adorans eos,
humilitaiem, et virtutem obedientiae, ut etiam diffi- se dicebat peccasse, et negligenter fecisse. Cum au-
ciles causas imperante ei abbate, in nnllo penitus tem iterum ac frequenier accusarent eum, et secun-
contradiceret(Pefag., libelt. 14, n. 4), sed nec levi- dum regulam monasticam biduana ac triduana jejunia
ter in aliquo murmuraret. Cum autem necessarius ei indicerentur, ille omnia patienter tolerabat. Igno-
esset in monasterii utensiltbus fimus boum,misit eum rantes autem fratres quia haec omnia pro bumililatis
aBbas in proximum vicum , ut requireret ibr fimum virlule palienter sustineret, convenientes pariter, et
noiim, et cum celeritate afferret ad monasterium. maxime seniores fratres ad Patrem monasterii, dixe-
Erat autem in loco illo mala.bestia leaena. Siatim runt: Constdera, Pater, qnid facieitdum sit, q^andiu
ergo egreSsusdiscipuras ejus Joannes, ibat secundum enim possumus sustutere negligentiw et dawna tpm
757 VERBA SENIORUM. 75C
frater ille. EulaHus facit in monasterio? Jam pene i L cem ut probaret eum. Statim autem frater ille cum
omnia vasa et utensilia monasterii confracta sunt, et ipso Codice perrexit ad sanclum Anastasium, et ro-
exterminala per negligentiam ejus. Quomodoergo gabat eum dicens : Jube considerare, Pater, Codicem
isle talis tolerandus esl? Respondens Paler mona- istum, et aestimareeum st valeat solidos sedecim,
sterii ait: Interim paucos dies sustineamus fratrem; quoniam tantum pretil petit qui distrahit illum. Di-
et posiea ordinabimus de eo quod compelit lleri. xitautem nbbas Anaslasius : Quia bontis esi Codex,
Haecdicens dimisit fralres. Ingressus vero cellulam et valet tanli. Reversus autem qui ettin cmere vole-
prostravit se in orationibus, obsecrans misericor- bat, dixit disirahenti: Ecce accipe preiium, quia
di:im Domini, ut ei manifestare dignarelur quid or- ostendi Codicem abbati Anastasio, et dixit mibi:
dinare aut definire posset de saepe dicto fratre:tunc Quia bonus est Codex, et valet tanti. Interrogavit
revelatum esl ei quid ageret. Cnnvocavit ergo omneS autera frater ille si nihil bealus Anastasius dixit
fratres abbas, dixitque eis : Credite niihi, fratres, aliud. Ctii respondens ille ait: Crede mihi quia nihil
quia magis opto maliulam fiatris Eulalii cum humi- penitus niihi aliud dixit. Haeccum audisset frater
liiate et patientia ejus, quam omnia opera eorum ille, dixit ei : Quia jam recogitavi, frater, et nolo
duntaxal qui, murmurantes in cordibtts suis, ope- distrabere Codicem meum; coinpuncitis enim corde.
rantttr in monasterio. Ut autem ostendat vobis Do- ;B festinanter perrexitad abbatem Anastasitim, et pro-
ininits quale meritum 503 habet ipse idcm frater stravit se in lerram ad pedes ejus, et precabatur cum
apud Deum, praecipiovobis ut deferantur mihi mal- fletu et lacrymis poenitendo, ut resusciperet Cocli-
tulaeomniuin Iratrum : iiuas cum detulissent, jussil cem suum, sed non acquiescebat ei abbas, dicens :
ul accenderent ignem, et misil in eum omninm fra- Vade cum pnce, frater: ecce jam cum voluntate mea
trum mattulas, quae statim combustaestint, praeter liabeio ipsum Codicem. Ille autem persistebat cum
mattulam frairis Eul.ilii, qurc inlegra reperla est, et lacrymis petendo eum dicens : Quia si non suscepe-
non est combusta. Cumque hoc vidissenl fralres om- ris Codicem, domine Pater, nullo modo requiescet
nes, limueiunl valde, et prnstraverunt se in terram, anima mea. Post hoc ille recepit Codicem suum;
veniam et indulgentiam a Christo Domino postulan- nam fr:>terille pennansit apud beatum Anastasium
tes, et collaudanles admirabantur nimis palientiam in cellula ejus, usque in exitum vilaesuae.
el humiliiatem fratris Eulalii. Denique ex eo hono- 31. Fuit quidam eremita, Pior nomine, de anti-
rabant et magnificabam etim , lanquam unum de quis Patribus, quem beatus Antonius adolescenlem
magnis Pairibus; istos autem honores et laudes non in sancto proposito monachorum instruxil: demora-
poterat sustinere frater Eulalius, dicens: Vae mihi tus cst atiiem apud bealtim Antonium annos paucos.
infelici, quia perdidi humililalemmeam, quam tantis iC Cumque viginli et quinque esset annorum, abiil ad
temporibus acquirere, auxiliante et adjuvanle me alium secrelnm eremi locum, ut solitarius habitaret,
Christo Domino, festinavi. Consurgensitaque nocte, Iioc etiam volente et consentiente beato Antonio.
egressus de monasterio fugit in eremum , ubi nullus Dixilque ei sanctus Antonius : Vade,Pior, et habita
eum agnosceret, etibi in spelunca habitavit. Noluit ubi volueris; et cum libi per aliquam rntionabilem
enim temporales hominum laudes , sed coelestem occasioncmrevelaverit Dominus,venies ad me. Cum
seternamque gloriam a Salvatore nostro Christo in autem pervenissel hic ipse Pior ad locum qui situs
futuro saeculopercipere, est inter Nitriam et eremum Scythi, effodit puteum,
50. Beati abbaiis Anastasii laudabilem humilita- cogilans apud semetipsum : Quoniam qualcmcunque
tem et patientiae virtulem oportet ul cognoscamus, aquam invenero, oportet me ipsa contentum esse;
quatenus admirabilem magnanimitatem et tranquilli- quod etfactum est, ad augmentum meritorum ejus
tatem animacejus consideranles, imitemur exemplum talis occasio; tantum enim salsa et amara inventa
(Pelag. libell. xvi, n. 1, nomine Gelwii). Hic ilaque est aqua, ut si quis ad eum visitandi gralia veniret,
Anastasius habebat Codicem in pergamenis valde in proprio vasculo sibi aquam deportaret. Remoralus
oplimis scriptum, qui decem et oclo valebat solidis, est in eodem locoannis triginla. Dicebant ergo ei
totum enim vetus et novum Testamentum scriptum D fratres ut recederet de loco ipso propter amaritudi-
liabebal. Ctrmautem quidam frater venisset ad eum nem aquae; ipseautem dixit eis : Si amaritudinemet
visitandi gratia, vidit in cellula ejus Codicemipsum, laborem ftigimus absiinentise, el volumus in hoc
ct coucupivit, furatusque esteum,'et abiil. Suprame- mundo requiem habere, post exilum vitse hujus nou
niorattis autem abbas Anastasius , cum requisisset percipiemus illa asterna et vere dulcia bona, nec
cailem die ad legendum Codicemsuum, et non inve- fruemur illis perpcluis beaii paradisi deliciis.
nisset, intcllexit quia frater ille ruratus esset eum, et Dicebant ergo fratres quia tanlum unum paxima-
ncltiit mitlere post ipsum, nec reqnirere eum, ne tinm et quinque olivas in cibo accipiebat, et lioc
post furtum etiam et perjuria addcrenlur. Descen- deambulando foris.
dens autem fiater ille in eam quae in proximo eral Etiam et hoc alfirraabant de eo multi sanctorum
civilatem, voluit distrabere Codicem illum, pelebat Patrum, quia triginla et amplius 504 annis, ex quo
antem in prelio ejus solidos sedecim. Dicit ci ille egressus est de dorao parentum suorum, nunquam
qtii euni eiuere volehat: Da mihi Codicent, ut pos- ei suasuin luisse, etiam cum defunclos audissel pa-
siui urobare si lanli jnetii valet; dedit ergo ei Codi- tcntes suos, ut pergeret ad requireudum seit visitan-
 759 DE VITIS PATRUMLIBER III. 760
dum propinquos (Pelag., libell. iv n. 34). Verumta-,A verbum, ne forle cognosceret in voce eum. Honaehi
men soror ejus cum esset vidua, habens duos filios vero qui cum ipso erant, dixerunt ad eam : Rogamus
jam adolcscentulos, misit eos in eremum ad requi- te, domina maier, ut jubeas nobis aquam dare ad bi-
rcndum fratrem suum Pior. Qui cum diversa mona- bendum, quia de itinere fatigati sumus. Cum autem
steria circuissent, requirenles eum, vix landem in- accepissent, et bibissent, facientes oralionem, et
venienles illum dixerunt ei: Nos filii sororis tuae gratias agenles Deo, discesserunt et reversi sunt ad
sumus, quaenimio desiderio optat te videre ante exi- monasterium suum. Post aliquantos autem dies ite-
tum stium. Ipsevero nnn acquievit petitioni eorum. rum scripsit ad eum soror sua ut veniret et videret
Perrexerunt autem adolescenles ad horainem Dei eum ante exitum suum, et orationem faceret in mo-
beatum Antonium, indicantes ei pro qua causa ve- nasterio ejus. Tunc ille rescripsit ad eam, et direxit
nerant. Misil autem beatus Anlonius, etvocavit eum epistolam per monachum de monasterio suo, dlcens:
ad se, dixitque ei: Quare, frater, tanto tempore non Quia praestantegralia Chrisli ego veni ad le, et nul-
venisti ad me ? Qui respondens, dixil ei : Praece- lus me cognovit; ipsa vero egressa es ad nos, et de-
pisti mihi, beatissime Pater, ut cum per aliquam oc- disli nobis aquam, etaccepi de manibus tuis, el bibi,
casionem revelasset mibi Dominus, venirem ad te, et gralias agens Dominoreversus sum in monaste-
ct ecce usque haclenus non mihirevelatumest. Dixit'B rium ; sufficiat ergo tibi quia vidisti me, et non sis
ei beatus Anionius: Vade ut videat te soror tua. ullerius mihi raolesta, sed ora pro me incessanler ad
Tunc assumpsit secum alium monachum, et perrexit Dominum nostrum Jesum Christum.
ad locum et domum sororis suae; et slans foris pro- 33. Sed et alius quidam monachus abiit ad soro-
pe januam atrii, clausis octilis, ut non videret soro- rem suam, ut visitaret eam, audierat enim eam
rem suam stelil. Illa aulem veniens projecit se ad aegrotanlem in monasterio (Pelag., libel. tv, n. 61).
pedes ejus, de nimio enim gaudio angustiata est. Erat autem ipsa famula Dei nominata in sancta con-
Dicit ei Pior : Ecce ego sum Pior frater tuus, vide versatione; itaquenon acquievit illa suscipere et vi-
ergo me quantum volueris, et post hoc statim rever- dere fralrem suum, ut non per occasionem ejus in-
sus est ad ereraum in cellulam suam. Hoc autem fe- grederetur monaslerium feminarum, sed mandavit
cit ad erudiendum monachos ut non daretur eis li- ei, dicens: Vade, domine frater, et ora pro tne;
ceniia, cum libitum eis fuerit, visilare parentes vel praestante enim gratia Dei et Saivatoris nosiri, vide-
propinquos suos. bo te in futuro saeculoin regno Domini noslri Jesu
25. Etiam abbas Joannes, qui coramanebal in Christi.
ntonte qui vocatur Calamus, habebat sororem, quae 34. Etiam de abbate Theodoro oportet nos exem-
ex infaniia in sancto proposito conversabatur, ipsa G ' pla viriutum proferre. Hic iiaque beatus Theodo-
enim crudivit et docuit fratrem suum eumdcm ab- rus discipulus fuit sancti Pachomii viri de sanctis
batem Joannem ut relinqueret vanitates saeculihujus, Patribus, qui fuit Paier infinilaemultitudinfs mona-
et ingrederelur monasterium. Cum autem ingressus chorum, multorumque monasteriorum pater in par-
fuisset monaslerium, per viginti et quatuor annos tibus Thebaidae '. Cum enim in omnibus sanctitalis
non est egressus de monasterio, nec visitavit soro- fulgeret virtutibus, eliam prophetiscgratiam a Do-
rem suam : illa vero nimis desiderabal videre eum; mino promeruit, multa enim futura revelabat ei Do-
Uam frequenter scribebat et mittebat ad eum epi- minus. 505 Quodam autem tempore supradicti
stolas, petebatque nt ante exitum ejus de lioc corpore Theodori soror germana venit ad monasteritim, in
veniret ad eam, ut in charitate Christi de prcesentia quo idem beatus Theodorus conversabatur, ut post
sua laelaretur. Ille autem excusabat, nolebatque de multa tempora videret germanum suum. Cumque
monasterio egredi. Venerabilis autem famula Dei et nuntiassent ei de adventu sororis ejus, misit continuo
soror ejus iterum scripsit ad eum dicens : Quia si duos monachos, qui observabant ad januam mona-
nolueris venire ad me, necesse habeo ut ego veniam sterii, mandavitque per eossorori suae,dicens :Ecce,
ad te, ut post tantum temporis adorare merear san- soror, audisti et cognovisti quia vivo, ne cootriste-
ctam charitatem tuam. Haeccum audissetsupra dictus D ris, quia minime ine vidisti, sed magis considera
Joannes, contristatus est nimis, et cogitabat apud vaniiatem et instabilitatem praesentismundi, et con-
semetipsum, dicens: Quoniara si permisero ut ad verte cor tuum, et apprehende sanctaevitae conver-
t»e veniat soror mea, de caetero licentia datur ut et sationem, ut possis pervenire ad aeternam vitam, ei
alii parenles et propinqui noslri veniant ad visitan- ad ceelestia bona, quae praeparavit diligentibus se
dum me; ideoque tractavit apud se ut magis ipse Dominus, el facienlibus mandata ejus. Tracta ergo
pergeret et visitaret sororem suam; accepit etiam apud le, quia haccest sola vera et firma spes, ut fa-
alios duos secum fratres de monasterio. Et cum ve- ciat homo praecepta Dei, ut mereatur homo perve-
nisset ad januam monasterii sororis suae clamavit, nire ad gloriosa et aelerna promissa Domini Salva-
dicens : Benedicite, et audile peregrinos. Egressa toris noslri Christi. Haecautem cum audisset illa,
est autem soror ejus cum alia famula Dei, et aperuit statim compuncta est corde, lacrymasque fundebat
januam, et penitus non cognovit fratrem suum; ipse in conspectu Domini, et post paululum ingressa est
autem cognovit sororem suam, sed non cst locutus in inonasterium virginum faroularum Dei, quod in
1 Supra, 1.1, in Vita sancli Pachomii, c. 28, dicitur de sorore Pacbomii,
7(H VERBA SENIORUMJ 702
eodem vico construclum erat, et procedenli tempore A varias artes suas, quas conira servientes Deo, ma-
multiplicabatur in sancto proposito famula Chrisli. ximeque contra monachos habent. Quidam enim di-
Haecilaque gesta cum audisset mater eorum, de- cebant: Quia ego certamen contra durissimum ho-
precala est episcopos, el dederunt ci epislolas ad minem habeo, et quoties ei immitto perversas cogi-
Supradictum sanctura Pachomium Patrem monaste- tationes, ille statim surgit, et prosternit se in ora-
riorum pro iilio ejus (Supra, 1.1, in Viia saneii tione, cumgemilu orans adesse sibi divinumauxilium.
Pachomii, cap. 51). Cumque venisset, applicuit in Ego atttem minime illo exurgente cum grandi con-
monasterio famularum Dei, et direxit epistolam ad fusione egredior. Ilem alius daemondicebat: Ego ad
Patrem monasterii, obsecrans ut videret filium suum. illum quem observo, cum ei cogitationes immisero
Bealus autcm Pacbomius vocavit ejus filium Theo- in corde, consentit, etsuscipit, et facit eas. Saepe
dorum, et dixit ei:Audivi, fili, quia maler tua enim exardescere eum in iracundia facio, et in con-
advenit propler te. itaque propter epistolas episco- tenliones rixac, et pigritiam oralionis, et dormitio-
porum qut scripserunt ad me, vade, et vidcat te ma- nem in psalmodia, et non contradicit mihi. Ideo-
ter lua. Dixil ei Tlieodorus : Praecepisti mihi, domi- que, fralres mei dilectissimi, semper oportet ut
ne, ut videam matrem meam; si ergo abiero videre custodiatis sensum et animum vestrum, invocames
eam po-t lantam scientiam spirilualcm, vereor ne B nomen Domini noslri Jesu Ghristi, et secundum
culpabilis invcniar apud Deum; eienim oportebat me praecepta Dei convcrsamini tam in oraiionibus quatn
fortitudinem animi mei ad exemplum aliurtim fra- psalmodia, sicut dicit Apostolus : Instantes oralioni,
trum deroonstrare. Audiens autem mater quia non et vigilantes in ea. Ideoque cum compunctione et
acquievit videre eam, nimio afleclufervens in filium, timore cordis vigilanlibus 506 no" praovalebunt
noluit remeare ad domum suam, sed permansit in nocere nobis adversarii et immundissimi daemones.
monasterio virginum, dicens : Quoniam si perman- Ipse auteni bealus Pater Pachomius docebat fratres,
sero hic, saepe etiam videbo filium mcum, cum inier ut semper tnemores essent verbi Dei, iu salulem ani-
alios fratres egredietur ad necessarias monasterii marum suaruin. Poslmodum vero discedebat unus-
causas,' et monilis et exhoriationeejus proficerepos- quisque fralrum in cellulas suas, operantes nianibus
sum in sancta conversatione, doctrinaque ejus spiri- suis, et medilanles quse de sacris Scripturis didice-
tualis confirmabit cor meum, ut merear pervenire rant. Impossibile esl enim aliquem apud eos verbum
ad aeternamrequiem quam promisit Dominus nosler oliosum loqui, sed ea lantum quae de sanctis Scri-
Jesus Chrislus diligentibus se. pturis didicerant erant inter se conferentes, et cx-
Multa autem et mngnifieaper sanctum Pachomium ponentes de capiluiis Scripturarum, quaead timorem
fecil Dominus mirabilia. Nam et a daemonibusobses- C Domini confirmarcnt et illuminarent auimas eorum.
sos frequenter invocato Christi Domini nomine cu- 36. Fuit quidam vir magnus de sanctis senioribus,
ravit. Multis etiam diversas aegritudines sustinenri- cui talem graliam donaverat Christus, revelanle ei
bus, et paralylicis, orationibus ejus misertus est Spkilu sancto, ut viderel quod alii non videbant
Dominus. (Joan., libell. i, n. 3). Ueferebanl ergo sancti senio-
35. Multo tempore beatus abbas Pachomius con- res quia aliquando quamplurimi sedebant fratres, et
Ira immundissimas daemonum impugnaliones ceria- simul loquebantur inter se, et conferebant de sanctis
men bonum certavit, sicut athleta veritaiis, tanquara Scripluris quae ad salutem pertinent animarum.
elbeatus Antouius(Supra, f.iv, in VitasanctiPachomii, Stabant autem circa eos sancti angeli laetantes
eap. 20). Dentque intentissimis precibus exoravit Do- in hilari vuliu, considerantes, deleclabantur enim
minura ut somnum non caperetper aliquod lempus, de eloquiis Doinini. Cum autem aliud quodcunque
quatenus diebus ac noctibus pervigil permaneret inter se loquerentur, slalim sancti angeli recedebant
contra adversarios daemones dimicando, doriec pro- longitis, indignantes contra eos; veniebanl autem
sterneret et superaret eos, sicul dicilur in psalmo : porci sordidissimi et morbo pleni, et volutabant se
Et non convertar, donec defieiant (Psal. xvn). Prac- inter eos; daemonesenim in specie porcorum delec-
stitit ergo, et concessit ei Dominus petilionem ejus. D labanlur per superflua el vaniloquia eorutn. Beatus
Impossibiles euiin et imbecilles sunt daemones, cum autem seniorhacc videns, abiit in cellulam suam, et
quis noslrum ex tota fide et ex tota intentione cor- per totatn noctem cum grandi fletu et ululatu ge-
dis fervenle sancto desiderio , et adjuvanle nos vir- mendo deflebat miserias nostras. Exhortabatur ergo
tute Salvatoris nostri Jesu Christi, contendimus con- sanclos Patres per monasteria, et commonebat fra-
tra eos. tres, dicens: Cavete, fralres, a multiloquio, et ab
Referebant autem nobis fratres de eodem beatis- otiosis sermonibus linguam prohibete, per quam
simo Patre Pachomio, qui fuit, ut dixiinus (In Vita malus interitus anlmoegeneratur, et non intelligimus
Pachomii per Metaphr., c. 55, apud Surium, tom. m, quoniam per haecet Deo et sanctis angelis odibiles
Maii 14), monasieriorum multorum in regione Ta- sumus. Dicit enim Scriptura : Per mulliloquium
bennensiotarum praeposilus. Referebant ergo de eo non effugies peccatum (Prov. x). Haec enim infir-
quoniamfrequenlerdicebatfratribus: Quia (sicutmihi mam et vacuam efficiunt mentem atque animain
testis est Dominus Deus) saepe audivi immundos nostram.
spiritus daemonum loquentes inter se diversas ac 37. Fuit quidam vir in palatio sublimis, sub Tlieo-
76S DE VITIS PATRUMLIBER III. 764
dosio (mperatore, nomine Arsenius, cujus filios, id A qui aquam de lacu hauriebat, 507 nomo est Qu»
est Afcadium et Honorinm Angustus de baplismo aliqua bona operatnr, sed quia mala etiam amplius
suscepil (Pelag., libetl. xv, n. 6). Hic itaque Arse- per peccata operatnr, et ideo pereunt et delentur
niusdesideriodivini amoris accensus, relinquens om- eliam bona opera quse facit. Oportet ergo hominem,
nem saeculigforiamtemporalem,perrexit ad eremum sicut ait Apostolus, cum timore et tremore saluiem
Scythi, ut inter sanctos Patres secretam et quietam Suam operari (Phiiipp. n).
ab omni strepitu hujus mundi ageret vitam, ut se- 39. Dicebat autem abbas Daniel de abbate Arse-
paratus ab illecebris et delectationibus corporalibus, pio (Pelag. libell. tv, n. 5), qnia cum operaretur
cum lota mentis inlentione adbaereret Domino Sal- sportas ex palmartim foliis , mitiebat aquam in pel-
vatori, sicul scripium est: Adbaesitanima mea post vim, ut infunderentur palmae; et cum leteret brumo-
te, rae suscepit dextera tua (Psal. LXH). Dice- sa (9) aqua odore, non permitlebat ut aliam aquam
banl ergo de eo sancti seniores quia sicttt cum in mularent, sed stiper illam fetidam , aliain addebat
saeculiconversatione esset, nimis preliosis vestimen- aquam, ul semper feteret. Inlerrogabanl autem fra-
tis praeomnibus utebatur, ita postmodum, in eremo tres euin, dicentes : Cnr non permiltis, Pater, ut
Scyttiiae degens, studebat ut ab omnibns monachis aqua niutcliir, sed pessimo feiore lota cellula lua
viliora et despecliora vestimenta haberel. 1 repletur? Respondensauiem beatus senior ait: Quo-
38. Dicebat etiam abbas Daniel qtioniam sanctus niam propler thymiamala, et muscata (10), et ali.t
Arsenius referebat fratribus dicens, quasi de alio diversa qtiious in sscculariconversatione sine inter-
audisset, sed qtiantum datur intelligi, ipsc taleot mlsSionefruebar, oportet ntinc me, dtim in hoc cor-
vidil visionem (Pelag., libell. xnn, n. 2): Sedebat, pore sum, sustinere istiusmodi feiorem, pro suavis-
inquil, quidam de senioribus monachis in cellula sua, simo illo odore, ut in dic jndicii de illo gchenne
et subito venit ad eum vox dicens : Egredere foras, inenarrabili fetore liberet me Dominus , et non ctim
ct ostendam libi opera hominum. Et snrrexit, inquit, illo divite, qui epulabalur in islo mundo deliciose et
et egressus est foras. Duxit autem eum, et ostendit splendide, condemnetur anima mea (Luccexv\).
ei iEthiopem nigrtim cumsecuri caedentem ligna, et 40. Quidam de fratribus dixit bealo Arsenio (Pe-
facientem grandem sarcinam, et tenlabat sublevare lag., libell. v, n. 32): Ecce, beatissime Pater, medi-
sarcinam illam, ct prse magnitudine non poierat por- tari festino de Scripturis sanctis, quae didici, et non
tareeam; sedredibat, et caedebaiiterum alia ligna, sentio compunctionem in corde meo , quoniam non
et addebat super sarcinam illam. Iterum autem os- intelligo virtutem divinae Scripiurse, unde et valde
lendit ei alium hominem slantem super Iacum, et contristatur anima mea. Respondens autem beatus
haurientem aquam de lacu, et mitlentem eam in i3 Arsenius ait: Oportet te, fili, incessanter meditari
coll eclaculum, et de alia parte per foramina deflue- cloquia Domini; audivi enim quia dixit beatus abbas
bat aqua desubter in eodem loco. Iternm dixil ei: Pnemen et alii mulii sanclorum Pairum, quoniam
Veni, sequere me, et ostendam tibi alitid. Et vidit incanlatores illi qui serpentes solent incantare , non
quasi quoddam aedificium templi, et duos sedenles inlelligunt ipsi verba illa quaeloquuntur, sed serpen-
in equis, portantes super scapulas suas ulerqne li- les atidienles inlelligunt virtutem verborum illorum,
gnum unnm, id est, perticam longam, volentes pa- el conquiescunt, et subduntur eis. Sic etiam et nos
riler ingredi portam templi illius, el non permitle- faciamus: quamvis enim non vnleamus inlelligere
bat eos lignum quod ex adverso portabant, ingredi divinarum Scripturarum virtntem , lamen daemones
per poriam illam; nonenim liumiliauatsealier nlieri, audienles, divini verbi virtuie terrentur, et effugali
sed contendebant ntrique, pariter ingredi volenies; discedttnt a nobis non susiinentes eloquia Spiritus
et non praevalebant, nec enim humiliabat se unus sancii, quaeper servos suos prophetas et aposlolos
eorum, ut alleri locum-daret. Exponit ergo ei hns locutus est.
visiones, dicens : III qui lignum porlant hi sunt qui 41. Quodam tempore cum in vicinio bcati Macarii
habent jugum sanctum monachorum ; sed justifican- homicidium fuissetperpetraium, etcuidam innocenti
tes seipsos in cordibus suis cum exaltatione super- J) homini impingereturcrimen admissum (Huffin., I. n,
biae, non humiliantur invicem, noluerunt enim am- cap. 28, in Mtcario JZgyptio, pene ad verbum), sur-
bulare in humilitate viam Salvatoris Domini nostri gens ille qui calumniam patiebatur, fugit ad cellulam
Jesu Christi, qui dixil: Discite a me quia miiis sum beati Macarii: adfuerunt etiam et illi qui enm per-
et humilis corde, et invenielis requiem animabus urgebant, et alligabant eum, dicenles , periclitari
vestris (Matlh. xi). Ideoque propter superbiam cor- seipsos , nisi comprehenderenl et legibtts iraderent
dis sui remanserunt foris, de regno Regis coelorum homicidam; ille vero cui crimen impingehalur, cum
Chrisli exclusi. Qui aulem caedebat ligna, ct super sacramentis affirraabatconscitimse non esse sangui-
sarcinarn adhuc addebat, homo est qui oneratus est nis illius. Et cum diu ab utraque parle certamcn
raultis peccatis, et super sarcinam peccaiorum stio- haberetur, interrogavit sanctus Macarius ubi sepul-
rum addit semper alia peccata : quem oportebat tus esset, qui dicebatur occisus ; cumqtie designas-
magis ut poeniientiam ageret de prioribus peccatis; sent ei locum, cum ipsis pergit ad sepulcrtim, atqtte
sed negiigens vitia emendare peccatorum priorum, ibi fixis genibus invocato Cliristi nomine, ait ad eos
mngis et alia addil supra priora peccata. Ille autem qui assislebant: Nunc Dominus ostendet si vera
 765 VERBA SENIORUM. 76C
reus est hic qni a vobis perurgetur; et elevaia voce j| oscitare eum faciebant. Item post psalmum, cum ad
ex nomitte clamabat defunctum. Cumque ei de se- orandum se projecissent fratres , percurrebant ite-
ptilcro vocatus respondisset, ait ad eum sanclus Ma- rtim singulos, et ante alium quidem jacentem in ora-
carius : Per fidem Christi te obteslor ut dteas nunc tiune, quasi in mutieris speciem vertebantur, anle
si ab islo homine qnt in te insimulatur occisus es. alium qnasi aedilicantes, et portantes aliqntd , aut
Tunc ille clara voce de scpnlcro respondit, dicens, diversa quaeque agentes apparebant; et quaccnnque
non se esse a!>eo interfectum. Et cum obslupefacti daemonesquasi tudentes formassenl, h;ec orantesilli
omnes decidissenlad terram, ac pedibus ejus volve- in cordis sui cogitatione versabant. Ab aliquantis
rentur, rogare eum cceperunt, ut interrogarel illum tamen fralribus, ubi aliquid liorum agere coepissent,
a que esset occisus; tunc sanctus vir ait: Hoc ego quasi violenter repulsi, praecipitatidejiciebanlur, ita
non inlerrogabo; sufficit enim mihi ut liberetur in- tit nec ante eos stare aut transire auderent, aliis
nocens, noo est autem meum ut reus prodatur, for- vero etiam supra cervices ct dorsa ludebant. Hacc
sitan enim compnngetur adliuc pro scelere quod cum vidisset sanctus Macarius, ingemuit graviter, et
commisit, et aget poenitenliam, ut salvetur anima lacrymas profundens ad Deum, dixit: Respice, Dn-
ejus. mine, el ne sileas, neque mitigeris Deus; sed exsur-
42. Alioitidem tempore, cum sancto Matjarioqui- ]B ge, el dispergantur inimici tui, et fuginnta facie tna,
dam fraier uvam delulisset, ipse qui secundum clia- quoniam anima noslra repleta est illusionihiis (Psal.
riuUem nonqu.e sua sunt, sed quae alterius cogitarei LXXXII, LXXXVII). Post oralionem auiem examinandae
(Phitip. ti), ad aiium fratrem eam detulit, qui iufir- veritatis grntia , seorsum vocatis singulis quibusque
mior pr:eaegritudinevidebatur (Rufftn., I. v.cap. 2J, fralribus, ante quoruin factem viderat dnenionesdi«
in ilacario Alexandrino,pene verbo lenus). Tunc in- verso habitu et variis imaginibus ludentes , requirit
firmus gratias egit Deo pro fratris officio, et suscepit ab eis si in oralione vel aedificnndi co^itaiiones ha-
eam, et ipse uihilominus plus de proximo quam de buerint, vet iter agendi, vel alia diversa, quae uni-
semelipso cogitans, ad alium detulil cam infirmum cuique per daemones imaginata viderat: et siitguli
fratrem; ct iteriint ille ad alium, et sic cum per eorum ita confitcbantur in corde suo fuisse cogita-
omnes cellulas, quae longe a semetipsis erant per tiones, sicut ille arguebat. Et tunc vere intellectuin
ercmum dispersae, uva illa circumlata essel, igno- est, quod omnes malje et superflune, et vanaecogita-
rantibus eis, qni eam primus misisset, ad ultimum tiones, quaevel psallenles, vel somniorum aut oratio-
defertur ipsi qui eam miserat. Gratulatus autem nuiii tempore unusquisqtte in corde suo conceperit,
sanctus Macarius , quod tantam videret in fratribus illusione et inslinctu daemonum fiant. Nam ab his
abstinenliam, tantamque ch.iritatem, ad acriora se- (3 qui omni ctistodia servant in timore et ainore Domini
metipsnm spiritualis vitae exercitia extendil. cor suum , illi (enebrosi iEthiopes, et hae quas emit-
43. lilud etiant atl fidem confirmatum nobis de eo tuni cogitationes repelluntur; Chrisio enim mens
est abhis qui ex ore ejus audierunl, quoniam qnodam conjuncta, et praecipuein tempore orationis inienla,
lempore nocte in specic raonachi daemon ad ostium itiltil malum, nihilque superfluum recipit.
cellulaeejus pulsaverit, dicens : Surge, abba Macari, 54. Quidam fraier requisivit abbatem Sisoium,
et eamus ad colleclam, ubi fratres ad vigiliascongre- quemadmodum in cella propria degere deberet
gantur (Ruffin., I. u, cap. 29, ad verbum). Sed ii!e (Pasclu, eap. i, num. I). Cui ille respondens dixil:
gratia Dei replelus falli non potuit; intellexit enim Comede panem tuum cmn sale et aqua , et non erit
diaboli esse fallaciam, et ait: 0 mendax, et veritatis tibi necessilas aliquid coquendi, aut longius eva-
inimice; quid enim tibi consortii, quid socielntis est gandi
cum collectaet congregationesanctorum? At ille ait: 45. Requisitus abbas Poemenquemadrnodumopor-
Latet ergo te, o Macari, quod sine nobis nulla col- teat jejunare (Pelag., tibell. x, num. 44), respondit:
lecla 508 agitur, nullave congregatio lnonachorum? Ego volo monachum ita esse quotidie parum come-
veni denique, et videbis ibi operam nostram. Dixit dentem, ut non satietur, nam biduana et triduana
autem sanctus Macarius: Iraperet libi Dominus, daa-]Djejunia vanaegloriacvacant. Haecenimomnia exami-
Dion immunde(Judx epitt.). Et conversus ad ora- naverunt sancti Patres , et invenerunt quia bonum
tionem, petiit a Domino ut sibi ostenderet si hoc est quoiidiejejunnre et parum comedere , ut possil
verum esset, quod gloriatus est daemon. Abiit ergo et quotidie esurire. Ilanc enim viam regiam levem
ad collectam, ubi jam vigitiaea fratribus celebraban- nobis esse demonslraverunt,
tur, etilerum in oratione Dominumdeprecabaiur, ut 46. Abbas Silvanusdum cum discipulo suo Zaclia-
ei veritatem verbi hujus ostenderet; et ecce videt ria ad quoddam monasterium pervenisset, anlequam
qiasi parvulos qnosdam pueros JEthiopes nigros per egredereniur, fecerunt eos monachi parum comede-
totam ecclesiamdiscurrere huc atque illuc, et velut re (Pelag., libetl. tv, num. 40). Postquam ergo egressi
volitando deferri. Discurrentes autem illi /Ethiopes sunt, invenit discipulusejus aquam, et volebat bibe-
pueri, singutis quibusque fratribus iu oratione posi- re. Cui abbas Silvanus : Zacharia , hodie jejuniunu
tis atque psallentibus altudebant, et si cui de eis est. At ille dixil: Nunquid hodie non comeditnus,
oculos duobus digitulis compressissent, slatitn dor- Paler? Et dixit ei senex : Illa esca cbaritalis erat,
miebat; si cui vero in os iuimersissent digilum, fili, uos autem nostrum jejunium leneamus.
7C7 DE VITIS PATRUMLIBER III. 768
47. Quidam de fralribus |in Panepho ad abbatem A dixit: Ecce, abba, bona sunt, et ego comedoex ip-
Joseph perrexcrunt, ut eum requirerent de suscep- sis; et postquam gustavit, et sensit rem quam fece-
tione fratrum , si liceret cum his illo teinpore vel rat, cecidit in faciem, dicens : Vaemihi, abbas, quo-
flduciam habere, vel lactitiam (Pelag., libell. xm, niant occidi te I istud peccatum posuisii super me,
num. 1). At ille antequam requirerent eum, dicit quia loculus non cs. Dicit ei senex : Non coutristeris,
discipulo suo : Quod faclurus sum hodie, fili, ne mi- fili, propter hoc; si enim voluisset Deus ut bonum
reris; et postiiij duo sedilia illis qui venerant, et comederem, tu mel misisses, et non hoc quod ini-
dicit eis : Sedeie. Et posuit unum a dextris suis, et sisti.
alterum a sinislris; et ingressus cellulam suam misit 52. Dixitabbas*Poemen: Nisi Nabuzardanprinceps
sibi vesiimenta corrupta, et egressus transiit in me- cocorum venisset in Jerusalem, templum Domininon
dio eorum ; et iterum ingressus misit alia meliora, arsisset igne (IV Reg. xxv). Hoc autem est, quia
quibus solebat die festo uti, el egressus est postea nisi desiderium gaslrimargiaein animam veniret, sen-
ad eos; iterum autem ingressus quoiidiano vesti- sus hominis non succenderelur impugnatione diaboli
mento suo vestitus, venit et sedit inter eos. Illi au- (Pelag., libel. iv, n. 29).
lem mirati sunt et obslupuerunt propter hoc factum.
53. Abbas Macarius quotiescunque cum fratribus
Dicit eis senex : Vidistis quid feci? Cum autem ilii
facta charitate reficiebat, hoc in proprio corde sta-
annuissent, dicil eis : Et quid feci? El dicunt ei: ut quantos vini calicesoblatos bausisset, tan-
Primum vesiimenlo corrupto usus es, et postea alio tuerat,
lis diebus nec et ipsam aquam gustaret omnino (Pe-
nteliori. Et dicit eis: Nunquid mutatus sum ex illo
aut ex illo meliore? Dicunt ei : lag., libel. tv, n. 26). Cum ergo ei fratres vinttm
inhonesto, Non.Qui. cum gaudio sumebnt, ut postea se siti
bus senex ait. Si ergo idem ego sum in ulrisque, et porrigerent, maceraret. Quod cum discipulus ejus didicisset, pa-
non sum mulalus, et sicut illud primum non me no-
tefacto senis consilio, ne ei vinum porrigerenl, con-
cuit, ila nec secundum mutavil: sic ergo debemus tormenia illi polius esse quam pocula ma-
facere in occursione fratrum, ut quando eorum prae- jurabat,
nifestans.
sentia est, cum fiducia et laetitia suscipiamus 509
eos, quando auler soli sumus, opus est ut luctus et 54. Facta congregatione in ecclesiacumessetfesti-
abstineniia permaneant in nobis. Illi vero audientes vitas, et caeterimonachi comederent, unus ministran-
quaein cordibus suis habebant, anlequam requirerent tibus dicit : Quia nihil coctum comedo, sal mihi de-
eum, glorificaverunl Deum, el laeti discesserunt. ferri praecipito(Pelag., libel. vm, n. 21). Quo verbo
48. Dicebatunus ex Patribus : Quia invenitur homo minister audito, cum clamore audientibus caeterisalii
mullum comedens, et adhuc esuriens se continet ne C imperavit, dicens : Quoniam coctttm ille frater non
saiietur; altem auter parum comedit, et satiatur comedit, parum illi salis afferto. Tunc bealus Theo-
(Pelag., libell. x, n. 99). Qui ergo multum comedit, et dorusdixit: Oportuit te magis, frater, carnes in cella
adhuc esuriens se conlinet, majorem mercedem ha- tua comedere, quam hunc praesentibusfratribus au-
bet, quam ille qui parum comedit et saliatur (Pasch., dire sermonem.
c. 1, n. 3).
55. Quidam peregrinus frater venit ad nbbalem
49. Dixit qttidam senex : Ne quod desideraveris
Silvanum in monte Sina (Pelag., libell. x, n. 69), et
aliquando manduces. Comedens autem quod tibi a
vidit quod fratres operarentur, et dicil eis : Quare
Domino transmissum fuerit, gratias age sine inter-
missione (Patch., c.\, n. 4). operamini escam quaeperil? Maria enim bonam par-
tem elegit (Lucoex). Tunc senex dicil discipulo suo
50. Dequodam sene referebant fratres, quia desi- Zacliariac : Da illi Codicem ut legat, et ntitle illum
derasset cucumerem quem : cum allutisset, suspendit
in cellulam, quae nihil habet. Hora autem nona cir-
ante oculos suos; et ne vincerelur a cupiditate, non
cumspiciebat frater ille viam , si forte vocarel eum
teligit eum, sed magis agebat poenitenliam, puniens senex ad comedendum.
Postquam vero transiit hora
semetipsum ob hoc, quiaipsum desiderasset (Pelag., venit ad senem, dicens ei: Nunquidhoilie non
libell. IV, num. D nona,
60). comederunt fratres, abba?Cumque senex faterctur,
51. Quidatn ex senioribus factus est infirmus, et
ait ille : Quare me non vocasti? Tunc dixit ei abbas
per multos dies non poterat escam ullam percipere. Silvanus : Tu homo
autem eura dicens : Si spiritualis es, et non habes ne-
Compulit disciputus suus, ju-
facio tibi et ut annuit cesse ltanc escam : nos autem tanquam carnales opus
bes, Pater, parum placentsc; habemus comedere; ideo operamur, tu aulem bonara
ei, fecit (Pelag., libel. n.
iv, 59). Erat autem ei vas-
partent elegisli. Legis enim omni die, et non vis car-
culum parvum habens mel, et aliud vas simile ha-
nalem escam accipere. Quod cum audisset, ccepit
bens oleum de lini semine expressum, et erat feti-
re nulla alia nisi forte in poenitere ac dicere : Indulge mihi, abba. Tunc re-
dum, et in proficiebat, : neeessaria esl Martha
lucerna : et deceptus frater misil in escam senis de spondit ilti Silvanus Ergo et Maria laudatur.
Marise,propler Manham enim
illo, sperans quia mel misisset; cum autem guslasset
senex, nihil locutus est, sed tacens comedit: tertia 56. Abbas Joannes (11) dicebal fratri suo majori :
vero vice cum ei daret, dixit ei: Non possum co- Vellent enim securus esse, sicut et angeli securi sunt,
col-
medere, fili. Ille vero tanquam volens adhorlari eura, nihii operantes, Sed Deum semper lanluraraodo
 7C9 VERBA SENIORUM. 770
laudames '. Et projecto pallio suo, egressus est in. \ respondit: Unum habeo amicum, vel [ipse conseniit
ereinum; factaque illic septimana, regressus est ad niilii, et quoties me viderit, huc atquc illuc cilo con-
fratrem suum. Cum autem pulsaret ostium, et non vertitur. Cumque noinen ejus ab eo requisisset, ait:
illi aperiret frater, dicens : Tu quis es? At ille dixit: **-Quia Theopemptus (12) dicitur. Discedente illo mox
Ego sum Joannes. Illo autem non aperiente, rogabat, surrexit abbas Macarius, et descendit ad inferiorem
dicens : Ego sum. Et noluit illi ostium aperire, us- eremum. Quod cum audissent fratres, egressi sunt
quequo illucesceret. Mane autem facto dixit ad eum; illi obviam, et unusquisque sperans quod apud se
Hoino es, et necesse babes operari, ut pascaris. Tunc manerel, prseparavit se. At ille requirens cellam
ille projecit se ad pedes ejus, et dixit: Indulge mihi, Theopempti, ad eum profectus est. Cumque cum gau-
abba. dio illum suscepisset, et essenl ulrique simul soli.
57. Quidam frater impugnabatur a spiritti blasphe- dixil ei senex : Quemadmodiim csl tecum, fili? At
ntiae, et erubescebat dicere, ei quoscunque audisset ille respondit: Orationibus tuis bene sum. Et ait se-
magnos senes, pergebat 510 atl eos ut '"os decla- nex : Non te impugnant cogilaliones? At ille respon-
raret, sed mox cum perveuisset, iteruni verecunda- dit: Interea bene suin. Erubescebat enini dicere; et
batur illis dicere. Cum ergo frequenler ad abbatem dixit ei senex : Ecce quot annos sum in solitudine,
Poemenem veniret, vidit etim senex habentem cogi-'.B et ab omnibus honoror, et in hac setate cunt siin se-
lationes, et dicit ei : Ecce, frequenter venis ad me nex, molestant me cogitationes meae. Aespondit
habens cogilationes, el sic iterum remeas tristis te- Theopemplus : Credc mihi, abba , quia similiter et
eum illas reportans; dic ergo mihi, fili, quid habes. mihi faciunt. Tunc senex singulas cogitationes quasi
At ille dixit (Pasch., c. 1, n. 5): In blasphemia im- se impugnantes fingebat, usquequo lolum illi Theo-
pugnat me diabolus, et erubescebam dicere; et mox pemptus confiteretur. Post hsccdixit ei: Quemadmo-
ut aperuit causam, levior impugnalio ejus apparuit. dum jejtmas? Al ille dicit ei : Usque ad iionain. Cui
£t dicit ei senex : Non conlristeris, fili. Quando bsec senex ait : Usque ad vesperam jejuna, et de Evauge-
cogitalio ad te ventl, dic : Ego causam non habeo, lio vel de aliis Scripluns sine cessatione semper ali-
blaspbemia tua super tc sit, Satanas, hanc enim quid medilare; et quolies libi aliqua immunda cogi-
causam anima mea non vull. Quamcunque aulem tatio supervenerit, nunquam deorsum aspicias, sed
causam anima non voluerit, non ditt permanebit, et sursum, et mox Doininus libi adjutor esl. Et mox
ila sanus factus fraler ille discessit. ita discessit abbas Macariusin propriam solitudinem.
58. Dixit abbas Moyses : Per has quatuor res pas- Ilerumque viam circumspiciens, vidit daemonemre-
sio gignilur : per abundantiam escte et potus, et per deuniera, et requirit eum : Quo vadis ? At ille re-
salietalem somni, et per olium el jocum, et ornatis 'E spondit: Simili modo commovere fratres. Cum autem
vestibus incedendo (Pasch., c. 1, n. 6). reverteretur, requisivit eum, quemadmodum agerent
59. Dixit abbas Poemen : Quemadmodum impera- fratres. At ille dixit: Male, quoniam omnes agrestes
toris spatharius seraper 11IIassistit armatus, ila el effecti sunt, el quod de omnibus pejus est, eum quem
animam adversus dsemonem hujusinodi oportet esse habui amicum et obedienlem mihi, ipse nescio quo-
semper paratam (Pelag., libell. v, n. 8). modo conversus est, et omnibus amplius asperior
60. Dixit quidam senex : Sicut venenata animalia raihi visus est. Et juravit non ibi accedere, nisi post
fortiores herbse vel pigmenla expellunt, ita cogita- multum lempus; et hsec dicens, discessit.
tiones sordidas oratio cum jejunio repellit.
62. Quidam frater requisivit quemdam senem, di-
61. Abbas Macarius, dum in illa soliludine (in qua
cens: Quid faciatn, Pater, quia non possum sufferre
solus erat) maneret (Pelag., libell. xvm, n. 9., Pasch., ? Cui senex dixit : Ego in hac causa
c. 1, num. 8), inferior aulem plena esset mullis fra- cogitationes
sero viam et vidit dse- nunquam impugnatus sum (Pelag., libel. v, n. 51).
tribus, per circumspiciebat, Scandalizalus autem fraler, ipse venit ad alterura
monem venientem in figura ltominis, vestitum tunica
senem , et dixit ei: Ecce quid dixit mihi senex ille?
linea perforata, et per singula foramina, vascula par-
n Scandalizatus sum in ipso, quoniatn super naturam
va dependebant, et dixit illi senex ; Quo vadis, ma-
humanam loculus est. Dixit ei ille senex secundus :
ligne? Et respondit ei: Vado commovere fratres hos Non
sunt inferius. Cui senex dixit : Et simpliciter tibi dixit iile homo Dei hunc sermo-
qui propter quid nem. Vade et age poeniientiamapud ipsum, ut
tot vascula fers tecum ? At ille dixit: Gustum fero ergo,
dicat libi virtutem verbi iliius. Reversus ergo frater,
fratribus, et ideo tanta fero', ul si unum displicuerit, venit ad
osiendam aliud,et si illud non pbcel, porrigamaliud; senem, et coepit ei dicere : lndulge mihi,
egi, ut libi vale non dice-
et fieri non potest, nisi unum ex ipsis aliquod placeat abba, quoniam insipienier
rem, et sic egrederer. Sed rogo te, explana mihi
eis. Et baecdiceus discessit. Permansit autem senex
non es impugnatus ? Dixiiei senex : Ex quo
iterum viam circumspiciens, usquequo rediret, et quomodo
sum satiatus neque pane,
cunt rediret, dicit ei: Saiveris. Dicit et Mle: Quomo- factus sum monachus, non
et horum ommum cogua-
do istud mihi verbum dicis, quia omnes milii conlra- neque aqua, neque somno,
rii facli sunt, et nullus meis consiliis acquiescil ? Et tio non me permisil 5H habere pugnam, quam tu
dicit ei senex : Ergo nullum habes amicum ? At ille dixisli. Etegressus estabeofraler iile juvalus ab co.
1 Pelag., libel. x, n. 27. In Editis est liic textus
Pelagii. Posui ut in .Mss.
771 DE VITIS PATRtJM LIBER III. 772
63. lnterroganti iterum cuidam super cogitationes, V Dominum deprecatur. Quibus verbis mulier recrcata
dixit abbasPosmen : Monachussi venlrem suum et est.
lingnam tenuerit, et vagaiionem non fuerit sectalus, 66. Dicebat abbas Moyses : Si voluerit impenlor
confiilat quia non morielur, sed vivet in perpetuum iniinicorum civitatem aliquam expuguare, prius
(Pasch., c. 1, n. 9). escam eortim et aquam interdicil, et iia inimici ejus
64. Duo fratres ad abbatem Eliam venerunt im- fame ac penuria compulsi subjiciunl se regno ejus
pugnati a cogitationibtissuis (Pasch., c. 1, num. 10); (Pelag., libell. iv, n. 19). Et ita passiones carnales,
et videns eos senex quod essent corpulenti, lanquam si in jejunio et faine velis vivere, deterescunt, et non
ad discipulum suum subridens, ait: Vere, fraler, sunl fortes adversus animam. Quis enim tam fortis
•egoerubesco pro te, quia sic enutristi corpus luum, utleo? Et tamen propter ventrem suuro intrat in
cunt cerie profitearis te monachum, pallor enim et caveam, et omnis virtus ejus humilialur.
macies cum hiimilitatedecus est monachi. 67. Quidam juvenis volebat rcnuntiare mundo, et
Item dixit: Quia monachus edens mullum, et ope- frequenter egressum revocabant eum cogitationes,
rans mulium, uon confidat; qui autem parum edit, invoiventes eum variis negotiis, erat enim dives
etiam si parum operetur, confidat, el viriliter agat, (Pelag., libell. xiv, n. 4; Pascli., c. 2, num. 1). Una
65. Abbas Arseitius dum sederet in campo (Pail., B ergo die egressum eum daemonescircumdederunt, ct
canopo), quaedam mulier virgo, dives, limensque multum pulverem ante eura excitaveruut. Ille vero
Deum, ac propterea abbatis Arsenii fama comperta, coniestim exspolians se.etjactans vestimenla sua
de Romana civitate, ut eum videre mererelur, adve- cnrrebat nudus ad monasterium. Declaravit autem
nit in Alexandrinm(Pelag., libell. n, n. 7). Quaecum Deus uni seni, dicens : Surge et accipe alhlelam
honorifice a Tiieophilo fuisset suscepla, ipsius civita- meum. Exsurgens ergo senex, obviavit illi nudo, et
tis archiepiscopo, rogavit eum, qualenus persuaderet cognoscens causam admiralus est, et dedit illi habi-
bentum Arseniuin ut eam suscipere dignarelur. lpse lum monachilem. Quaudo autem veniebam aliqui
igitur ad eum profeclus est, dicens : Quadam mnlier fratres ad ipsuni senem, perquirere eum de condilio-
Romatia, et dignilate, ct opibus, el opinione caeteras nibus variis, respondebat eis ; de remin.iatione au-
antecetlens, videre te ac benedic) desiderans, de t::m tem sciscitaiilibus dicebat: Hunc requirite fratrem,
longinqua regionepervenit, cui «ccurras exposco. quia ego ad renunliationem ipsius nondum pervcni.
Sed cum non acquievisset occurrere ei Arsenius, illa 68. Quidam fraier renuntiavit sacculo: el c m di-
cognoscens lioc, animalia sua slernere prsecepit, di- spersissel res suas pauperibus, qusedamsibi retiuuit
-cens: Confido in Deo meo, quia videbo illum, nec ab in propria ratione, et vcnit ad abbatem Antonium
liac intentione fraudabor. Non enim homines veni fj (Pelag., libell. vi, n. 1). Quod cum senex comperisset,
conspicere, quia el in nostra supersunt civitate, sed dixit ei : Si vis, vade in vico, et eme tibi carnes, ct
prophetam videre desideravi. Cum ergo venisset ad impone tibi corpori tuo nudo, ct veni ad ute. Cum
cellam beali Arsenli, contigit ut foris iilum deambu- ergo hoc fecisset frater, tam canes quam aves omne
lantem conspiceret. Ac mox ante pedes ejus in faciem corpus suum propler carnem rapiendam, lam denti-
prona prosternitur. Quam ille cum feslinaiione sus- bus quam unguibusdiruperunt. Cutn ergo venisset ad
eitans, ita contpellebat, dicens : Si faciem meam Antonium, requisitus est si fecisset quod ei praecepe-
tantum videre desideras, ecce, intuere. llla vero prae rat. lllo autem deinonstranle corpus suunt laceratura,
verecttndia oculos non audebat allollere. Dicit ei se- dicil ci sanctus Antonius : Quicunque renunliant
nex: Si quid de meis actibus comperisti, lioc debue- 512 sseculo, et volunt adhuc liabere pecuuias, sic
ras intueri. Quoraodo ergo et tantum pelagus navi- a daemonibuslacerantur.
gare praesumpsisli? An ignoras te mulierem esse, 69. Quidam frater requisivit senem, dicens : Vis
uuibus quocunque non licet exire? An ideo buc ve- ul retineam mihi duos solidos propter inGrmitalem
nisti, ul Romam redieus, aliis te feminisglorieris vi- corporis (Pelag., tibell. vi, nunt. 22)? Et videnssenex
disse Arsenium, ut fial pervium mare ad me venien- cogitationcs ejus, quod vellet rctinere eos, dixil:
tium feminarum? At illa respoudeus, ait : Si vult rv Retine. Reversus ergo in cellam frater, cospitcum
Deus, nuliam huc venire permiltat. Sed ut pro me cogitationibuspropriis colluctari, dicens : 1'utas be-
ores, et in meraoiia me habere digneris, exoro. Cui nedixil milii senex an non? Exsurgens ergo iterum
Arsenius di.vit: Oro Deum meum, ul deleat tuam ex veuit ad senem, rogans et dicens : Propler Deum
corde meo mcmoriara. Quo illa verbo perceplo, in dic mibi veritatem, quia conlurbor a cogitalionibus
civitatem regrediens, segritudine prae tribuiatiooe meis, propter illos duos solidos. Dicil illisenex : Quia
correpla est. id quam cum visitationis causa venisset vidi cogitationem tuam volentem retinere eos, dixi
episcopus, et quid rei esset inquireret, illa sermouem tibi ut retineres, nam non esl bonum tenere plus
senis, quem ultimum de memoria sui dixeral, enar- quam neccssc est corpbri. Duo ergo solidi sunt spes
ravit, ac propterea se velle utori prae tristilia conli- lua; et si contigeril ut pereant, nunquid Deus non
tetur; sed episcopus lali eant consolatur alloquio: cogitat de nobis? Jacta ergo cogiiationem luamsuper
Nunquid nescis te esse mulierem? Et quia per femi- Deum, quouiain ipsi cura esi de nobis.
nam solel inimicus hominem impugnarc, ideo vultum 70. Quidain monachorum Serapion tantuin Evan-
tuum de corde suo delere dixii. Naru pro anima iua geliuui possidens, ve;tdidil illud, et esurientibw dd-
775 VERBA SENIORUM. 774
dit, dignum memoriaesermonem imitans: Ipsum, in- j1 quatuor modoshabet: Primum ex corde, secundum ex
qtiit, yerbum venundavi, quod mihisemper dicebat: facie, lertiura ex lingua, quartum ex facto. Si ergo
Vende qusepossides, et da pauperibus (Pelag., libetl. potuerit quis ila portare malum, ut ne ingredialur iit
vi, num. b). cor, non perveuit usque ad faciem ; si autem venerit
71. Cumquidara vir rogaret abbatem Agathonera, in faciem, custodial linguam ne loqualur illud. Quod
ut pecuniara illius susciperet in propria ratione, si locutus fuerit, vel boc cuslodial ne reddat in facto,
nolebat ille, dicens : Nonest necesse milii, quia opera sed mox dimittat. Tres enim gradus liomiiiumsuiil in
manuum mearum rae pascunt (Pelag., libell. vi, passioneirae.Nam cui voluntaiie nocetur el iujuriatur,
n. 17). Cumautem ille persistens diceret: Vel propter el parcit proximo suo, hic secunduni natuiam Chrisli
indigentesdignare suscipere, respondit: Duplex ve- est. Qui autem non lacdit, nec Isedivult, hic secundum
recundia est, quia non indigeus suscipio, et aliena naturam Adam est. Qui vero nncet aut injuriatur, aut
praeslans, vanse gloriaesubjacebo. calumiiia.ii)ingerit, aul usuras exigit, hic secundum
7-2. Dicebat abbas Paulus : Si aliquas res voluerit diabolum est.
monaclmsin cella sua habere, prsetereas sine quibus 77. Quidam ex frairibus passus alj alio injuriam,
non potest vivere, freqnenler cngitur de cella sua venit ad alibatem Sisoium (Pelag., libeH. xvi, n. 10;
egredi, et ita a daemnnedecipitur (Pasch., c. 2, n. 2). B Pasch., c. 7, n. i), el conliiuielise genus exponens,
Haecautem ipse Paulus observans in una quadrage- addebat : Cupio me vindicare, Paler. Senex autem
sima, cum sexiario lenliculae et parvo aquae vasculo rogare eum coepit, ut relirnjueret Deo viiKiictam.Al
perduravit, et unani matlam faciens, eamdem texebat ille inquil : Non desistam, nisi fortitcr vindicavero.
el retexebai, ne lantunimodo foris exirci. Cui senex ait: Qualenus semel hocin animo statuisti,
73. Abbas Macarius cum esset in .lEgypto, et vel nuuc oremus. Exsurgcns aulem seuex, his verbis
egressus fuisset de cella sua, reversns invi.nit quem- coepil orare : Deus, jam non es nob s necessarius, ut
il im furanlein id quod in ctlia sua babebat (Pelag., pro nobis sis sollkilus, qua nos 513 ipsi, sicut
libelt. xvi, num. 6; Pach., c. 3, M.1). Steiit ergo et frater isie dicit, et volumus et possumus nos vindi-
ipse tanquair.percgrinus, et carricavit (13) animal cum care. Quod cura ille frater audissel, antc pedes senis
illo c.ummnlta requie et perduxit eum, dicens: Niliil effusus veniam poslulabat, promittcns se cum illo
in hunc mundum iiitnlimus. Dominus dedii, Dominus cui irascebatur nunqiiam cerlaturum.
abslulit, sicul et ipse voluit, ita factum est (Job t). 78. Quidam frater, dum ab altero injuriareiur,
Benedictus Dominus in omnibus (/ Tim. vi). venit et nuntiavit seui (Patch., c. 7, num, 2). Cui
74. Quidam fraler veniens ad cellam cujusdant ille respondit: Satisfac cogitationi tuse, quoniam non
magni senis, ingrediebatur, et furabatur ei victum C vult te frater injuriari, sed peccata lua. Nam in
(Pelag., Ubell. xvi, n. 19; Pasch., c. 3, n. 2). Cum omni tentaiione quae tibi contingil pcr hominem,
autcm viderel senex, non arguebat illum, sed amplius non arguas eum, sed tanturaraodo dic : Quia pro-
operabatur, dicens : Puio, fraler ille necessarius esl. pter peccata raea conlingunt mihi hsec.
Habebat autem grandem tribulalionem senex ex pe- 79. Dicebal frequenter abbas Poemeu : Maliiia
nuria panis. Cum autem idem senior moreretur, et nunquam te exsuperet. Si quis tibi maluui fecerit, tu
circumdassent eum fralres, ille videns eum frairera illi bonura redde, ut per bonum vincas malum (Pe-
qui solebat furari ei panein suuni, dicit ei : Accede lag., tibell. x, n. 53; Pasch., c. 7, nam. 3).
huc ad me, frater; et apprehendit manuin ejus, et 80. Quidam fraler, quanto plus eum aliquis inju-
osculatus est, dicens: Gratias ago manibus istis, fra- riabatur aut deridebat (Pelag., libell. xvi, n. 12;
tres, quia per eas arbitror nte intrare in regnura coe- Pasch., c. 7, n. 4), tanto plus ille gaudcbal, dicens :
Iorura. Ille autem compunclusde hoc verbo, et agens Isli sunl qui nobis occasionem praebeutad profectum
poeniteniiam, factus esl ipse streuuus monachus ex nostrum; qui aulein beatilicant nos, conturbant ani-
aclibus senis quos vidit. mas nostras. Scripium est enim : Quoniam hi qui
75. Abbas Agathon dispensabat semetipsum, et in beatificant vos, decipiunt vos (Isaite m).
omnibus cum discretione pollcbat, lam in opere ma- P 81. Alter senex, si quis detraxisset ei, ille feslina-
nuuin suarum quam in vestimento. Talibus enim ve- bat (si vicinus^i erat) per seipsum bene illuni re-
stibus utebatur, ut nec salis bonae, nec gatis majse munerari; quod si longius manebal, transmittebai ei
cuiquam apparerent. munera (Pusch., c. 7, n. 5).
76. Dixit quidain senex : lra per lias quamor res 82. Quidam fraler rogabat abbatem Sisoiura, di-
exsurgit: per cupidiialem avaritiae, dando et acci- cfiiis: Si latrones aut barbari super me irruerint,
piendo; et si quis propriam sententiam amans, ut nec occidere nie volentes, et ego si prsevalere potuero,
salisbonaaecsatis mala cuiqum appareat, defendat; jubes occidam eos? Cui iile respondit : Ne ficias
el si quis vult se honoribus sublimari; et si quis se dq- omnino; sed totum Deo te committe. Quidquideuim
cioreuj esse velit, el plus omnibus sapientem sperat tibi adversi conligerit, proiitere boc tibi propter pec-
(Patch., c.6, n. i).lra eiiamper bsecqualuor humanos cata tua venire, divinaeenim dispensationi debes to-
sensus obscurat : Si odio huiiuerit homo proximum luin ascribere.
suum, aut si illi inviderit, aut si pro nihilo duxerit, aut 83. Erat quidam eremita magnus, in monte qui
si detraxerit ei. Ideo aulem passionis hujus retributio dicitur Athlibeus, et venerunl super eum lalrones
 77-5 DE VITIS PATRUM LIBER III. W
(Pdtch., c. 8, n. 2). Cum autcm ille vocem fecisset.. A quamvis habeat ingressum ornatum, per posticia ta-
de vicinis locis fratres alii confluentes comprebende- men a lalronlbus expugnatur (Pelag., libett. vm,
runl eos. Quos transmissos in civitatem judex misit n. 2).
in carcerem. Fratres ergo illi moestifacli sunt, quia 89. Quidam frater requisivil abbatem Isaac, di-
propter ipsos latrones traditi essent judici; et ve- cens: Abba, quare te ita daerooneslimenl (Pelag.,li-
nientes ad abbatem Poemenem,renuniiaverunt ei fa- betl., num. 22, nomine lsidori)! Respondit senex :
ctum.Quiscripsit aderemitam, dicens: Reminiscere, Ex quo factus sum monacbus, statui apud me ut
prima proditio unde facta est? et tunc videbis secun- iracundia mea foris guttur meum non procederet;
dam. Nisi enim proditus fuisses ab inlerioribus tuis, 514; el 'deo timent me daemones.
secundam proditionem nunquam perpelrasses. Quo 90. Cum venisset quidam de patribus ad abbatem
ille sermone cum compunclus esset, in omni illa re- Achillam (Pelag., libell. iv, n. 9), vidit eum sangui-
gione nominatus, et per mulium lerapus non exiens, nem exspuentem, et requisivit quid hocessel. Atille
surrexit statim et venit incivitalem, etexculiens la- respondit: Sermo erat fratris qui me contristaverai,
trones publice de carcere, liberavit eos a tormentis. ct repugnavi ut non illum dicerem, sed pelivi Domi-
84. Cujusdam philosophi discipulus peccavit num, ut lolleret a me, et factus est ille sermo san-
(Joannes, libell. 4, n. 12); et cum sibi indulgeri ;B guis in ore meo, et postquam exspui, requievi; sed
vellet, dicit ei philosophus : Non tibi iudulgeo, nisi et ipsam trisliliam et sermonem islum oblitus sum.
in his tribus annis portaveris onera aliorum. Cui re- 91. Quidain fralres venerunt ad quemdara san-
verso post tres annos, cum jam peccato satisfecis- ctum senem, sedeotem in soliludine (Pelag., libel.xv,
set, dicit ei philosophus : Nec nunc tibi adhuc in- n. 14); et invenerunt infanles pecora pascenies, et
dulgeo, nisi atiis tribus annis dederis his ntercedem aliquolies inier se loquenies verba lurpia. Postquam
qiii te injuriis et conviciis affligunt. Quod etiam cum autem de singulis cogilationibusrequirentes, a sene
ille complesset, remisso peccato ejus, dicit ei magi- acceperunt responsum, dicunt ei : Quemadmodum
ster suus : Veni modo et ingredere Allienietisiunt potes suslinere, abba, voces infaniium islorum, et
civitatem, ut illic sapientiam possis discere. Erat au- nec prsecipis eis ut non ita vociferentur? Et dieit eis
tem ibi quidam senex sapientia studiosus, et sedebat senex : In veritale, fratres, plurimos dies liabuit
ad portam, omnesque ingredienles experiendi causa cogitatio mea volens illis aliquidj dicere, sed re-
conviciisaffligebat (14); qui cura iderajuveni illic dargui memelipsum, reputans mihi : Si parutn hoc
ingredienti faceret, ille exorto cachinno risit. Cui non porlo, quomodo, si major mihi tentatio advenc-
senex ait: Quid est hoc quod agis? ego le injurior, rit, portabo ? Et ideoillis nihil dtco, ut fiat mihi con-
et tu rides? Cui juvenis ait: Et non vis ut rideam, (G sueludo portandi.
Ctim tribus annis mercedem dederim ut hoc paterer Ilem dixit: Si quis linguam suam non tenuerit in
quod hodie a te gralis patior ? Tunc senex dixit ei: tempore irse, nec passionem carnis suae aliquando
Ingredere ergo civitatem, quia dignus es. Hoc autem poterit continere.
solebat abbas Joannes referre, el his ipse addebat, 92. Abbas Joanncs dum sederet inter fratres (Pe-
dicens : Haecest porta Dei, per quam patres noslri lag., libell, xvi, n. 3), et singuli eum de propriis co-
per multas tribulationes et injurias gaudentes in- gitalionibus inquirerent, atque ille re.«ponsumomni-
gressi sunt civitatem Dei. bus daret, quidara senex ex invidia dicit ei: Sic cst
85. Quidam frater requisivit senem, dicens : Da hic Joannes quoraodo mulier mereirix ornans semet-
milii, pater, unam rem quam custodiam , et ipsam, ut congreget sibi amatores. Cui abbas Joau-
saiver per eam. Respondit ei senex : Si potueris nes ait : Verum dicis, abba, ei non est aliter; nam
injuriari et affici conviciis, el portare ac tacere, ma- et hoc ipsum Deus tibi revelavit. Respondit illi ite-
gna est hsec rcs, et superalia mandata (Pelag., li- rura ille senex, dicens : Nam et vas luum, Joannes,
betl. xv, n. 83). veneno plenum est. At Joannes ait illi : Sic est,
86. lnterrogantibus quibusdam fralribus abbatem abba, ut dixisti, et hoc dicis, quia illa tanlummodo
Moysensermonera, illo horiatusest discipulum suum 1Dquse deforis sunt vides; nam si ea quse intrinsecus
Zachariara ut eis aliquid diceret : Tunc ille pallium sunt videres, quanto plus haberes quod dieeres ? Et
suum deposuit subtus pedes suos, el conculcavit il- post hoc quidam ex diseipulis ejus dixtt ei : Non
lud, et dixit: Nisi quis sic fuerit conculcatus, mona- es conlurbatus interius, abba, in verbis senis hujus?
cbus esse non potesl (Pelag., libell. xv, n. 17). Cni ille respondit; Non; sed sicut sum deforis, ita
87. Dicebal abbas Macarius: Ille vere esl mona- sum deintus.
chus, qui se in omnibus vincil. Nam si quis alium 93. Erat quidam senex in iEgypto, et antequara
arguens ad iracundiam movetur, propriam passio- veniret illuc abbas Poemen,grandi veneratione habe-
nem iraplel. Nec enim ut alterum salvet seipsum batur ab omnibus (Pelag., tibell. xvn, n. 8). Cuia
debet perdere. autem abbas Poemende Scytbi illuc subiisset, multi,
88. Quemdamfratrem sub prasentia abbatis An- relicto illo sene, veniebant ad hunc, et propterea
toniialii fralres collaudabant; sedcum teniasset eiim ccepit illi invidere el detrahere. Quod audiens abbas
senex, reperit quod non sufferret injuriam. Et dicit Poenien, conlristatus est et dixit fratribus suis : Quid
ei seuex : Tu quidem frater similis es aedificioquod facimus ? quia in (ribulatiouem miseruot nos ho-
777 VERRASENIORUM. 778
mines, ut illum senem tam sanctum relinquerenl, .l Ecce ego pono lnterem in medio, el ilico: Quia
et nos qui nihil sumus respicerent? Quomodo sana- meus est, ct tu dic : Quia non est ttuis, sed nieus.
bimtis hunc virum magnum? Venite ergo, faciamus Et ex lioc fit conlentio ct rixa. Et cum posuissent
parvas escas, et porlanies pergamus ad eum, et laierem in medio, dicente uno : Quia mcus cst; ille
parum vini, ac pariter cum eo gustemus, forsiian in nlter primo respondeltat ; Ego meum esse spero.
hoc possumus animum ejus placare. Profecti ergo Cum ille ailer iierum diceret: Non est iuus, setl
pul>averuntostium ejus. Audiens vero discipulus il- meus, tuuc ille respondit: Et si tuus csi, lolle,il-
lius senis dixil: Qui estis? At illi dixerunt : Dic ab- lutn. Quo dicto, non inveneniut quemadinodum lili-
bali tno quoniam Pcemen venil, ul benedicatur ab garent.
eo. Quod cum ille per discipulum sumn audissel, re- 97. Quodam tempore ornnte beato Macarioabbate
spondit ad eum : V;>de,dic eis: lie binc, non enim > (Joanne, libell. iii, n. 17), vox ad eum personuit,
niilii vacai. Illilamen restiterunt moesti[At. in aestu], dicens : Macari, necdutn ad mensuram duaruin mu-
dicentes : Quia non hinc discedimus, nisi digni fue- lierum pervenisti, qu:e in proxiina pariter habitant
rimus adorare eum. Quorum ctint ille bumilitatem et civitate. Quo audito, senex exsurgens, arrepio ba-
palientiam pervidisset, compuncius aperuit osiium, culo, in designatam pcrvenit civilatem. Cumque
et osculautes se invicem, gustaveritnt pariier. Dixil B osiiutn qitsesilae domus aique iuventse pulsaret,
ergo eis ipse sencx : In verilale non sunt ea sola quae egressa una cx illis, cuin mngna cxsullnlionc euni
audivi de vobis, sel el cenluplum opera vidi invobis. suscepil. Quas utrnsque senex convocatas ita est
El ab illo die amicus charissimus faclus est ei. ailoculus: Propter vos tantuni laborem venicns ex
!)4. Abbas Muihues aliquando aedilicavitsibi cellu- solitudinc longinqua suslineo, ulopcra veslra cogno-
*
lam in loco qui dicilur Heracleona (Pasch., c. 10, scerem ; quae milii vos condicile ac narrate. Cui illoe
n. 1). Et dtiinibi a mullis molestaretur, alterum lo- sic dixerunt : Crede nobis, sanctissime Pater, quia
curt introgressus est, et similiter etiam ibi con- nec pr.wenti nocte a maritoruin leclulis fuimus sepa-
struxit habitaculuin. Sed per insidias diaboli quidam raln'. Qualiacrgo opera a nobis exquiris? Sed senex
frater inventus est ibi, qui per invidiam semper iram in precibus persistebat ut ei vitaesuse ordinem de-
cum eo babuit : propler quod surrexit inde, et ad clararent- Cui lunc illae compulsse dixerunl : Nos
propiiuiii reversns est vicum, et fecit sibi iilic quo- nulla inier nos sumus parentelilatis aflinitaie con-
que ccllulam, et reclusit se ineam. Post tcmpus au- junciae : conligit aulem ut duobus fralribtis jungere-
tem aliqiianiiilum ongregati suntsenes de illo loco mtir, et cum his quindecim annis in domouna pnri-
unde cgressus esl, deducentes secum eiam illum ler pcrrnnnenles, neque lurpe verbum allera dixit nd
frnlrcm cum quo habuil litem, quaieniis rogarent C alternm, nequc litem aliquando commisimus, scd in
eum ut rediret ad ceilulam suam. Postquam autera pace haclenus viximus, et pari consensu iractavimus,
in vicinum locum venerunt, tam melotes suas quam quatenus, pariler reliclis maritis, in congregniione
illum fratrem ibidetn dereliquerunl; ipsi vero profe- ruligiosariim virginum prolicisceremnr , et multis
cti sunl ad senem, et pulsantibus illis, aperta fene- prccil us hoc n conjugibus non valnimus oblinere.
stra respexileos, et cognovit, ct dixit eis : Ubi sunt Quo non adeplo, inler nos et Deum pnsuimus testa-
meloies vestrse? Al illi rcsponderunt : Ecce bic in mentum, ul u^que ad morlcm noslrani saecularever-
vicino sunt una cum fratre ilio, qui tecuni iram lia- bum non loquerenitir omnino. Quae cum audissel
bcbat. Hoc posiquam senex audivit, et illos cogno- bealus Macarius, dixit : In verilnte noi csl virgo,
vii, praegaudio osiium, per quod ingressus fuer.it, neque maritala, neque monachus, neque snccularis;
cum securi conlregit, et egressus cucunit usque ad sed Deustantum proposilumquaerit, el spiriliim vitn
locum ubi ernt ille frater, el ccepit ipse prior poeni- omnibus minislrat.
lentiam apud eum agere, el amplexatus est eum, et 98. Quidnm frater, diint esset in eoanobio, et lic-
inlroduxit illos in cellam suam, et per tresdiescon- quenter ad iram moveretur (Pelag., libell. vn, n. 53),
vivatus est cuin eis, qui nunquam hahebat consue- dixit ad semelipsum : Vadam in solitudinem; et cum
ludinem uljejunium solveret. El posiea surrexit, et D non babeani cum quo liligem, forsilan requiescet -'i
prnfectus est cum illis. me hsec passio '. Cum nuiem egressus csset, el man-
93. Abbas Agathon solebal dicere : Nunquam li- sisset solus in spelaeo, i|iiadnm die cum vns aqua re-
tem liabcns cumaliquo dormivi; sed nec permisi ali- plesset, et posuissel in terram, subilo versatum esi.
qiieni mecum litcm habcntent dormire, qunnium ad. Ciimqne tertia vice replesset, ac similiicr contigisse:,
virluiem nieam perlinuii, nisi pritis ctim illo in pace arreplo ipso vase, frcgit illud iralus. Cutn aiilem
reverterer (Pelag., libell. xvn, n. 6). ad se reversus fuisset, cogitabat (|iiia a spiritu im-
515 9y- Eranl duo senes in una cella pariter cnndiac esset deceptus, et dixit : Kcce ei solus sum,
sedciilcs, ct nunquam inter se vel qualemcunque et tamen ab iracuudia viclus suin. Revertar in cce-
I arvain conlentionemhabueranl (Pelag., tibell. xvu, nobium, quia ubique pugna opus est et palientia, ei
n. 22). Dixilergo untis ad alterum : Faciamus etnos inaxime Dei auxilium. Et ita cxsurgens, reversus
vel unani liiem, sicul et alii homines. Al ille alter cst ad locum suum.
i! \it ei: Nescio quemadmodum ftt lis. Dixit ei illc : 01).Bealus Macarius de semeiipso referebai, di
' Iu Editis est liic textus Pelagii,
posui ul iii Ms.
Pvrnot LXXIII. 25
 779 DE VITIS PATRUMLIBER III. 780
cens : Dum essem juvenis, et tanien in cella reside- A 102. Abbali quoque Moysi freqirnter apparue-
rem, invitum me tenenies clericum ordinaverunt in runt daemones maledicentes ei, ac dicentes: Prae-
vico (Pelag., tibell. xv, n. 25). Cum autem nolens il- valuisti nobis, Moyses,et nihit tibi posumus facere,
lic esse, in vicum alterum effugissem,et quidam mihi quoniam quotie-. te in desperaiionem humiliare vo-
saecularis religiosus opere meo vendilo minisiraret, lumus, exaltaris; quoties autein exaltaris, ita le hu-
contigit quamdam virginem per sluprum ventris onus inilias, ut nullus de nobis accedat ad te (Pasch., c.
accipere. Quaedum a parenlibus a qtio fuisset com- 11, n. 4).
pressa requirilur, dixit illa : Anachoreta ille vester 103. Cuin quidam frater abbalem Sisoium fre-
hoc in me facinui perpetravil. Egressi vero parenies quettler talem sermonem requireret, dicens : Quid
puellae,comprehendenles me suspenderunt meo collo faiiam, Pater, quoniam cecidi? respondit, Surge
vasa fictilia, et per singulas semitas circumducebant (Pasch., c. 11, n. 5). At ille respondit, Exsurrexi;
inecaede mactanles, atque insuper bis vocibus insul- et iterum se cecidisse confessus est. Ait seuex : Et
tanles: Hic raonachus filiaenoslraevim intulit. Cum- iterunt surge. Cuin autem frater frequeuter se sur-
que me usque ad necem fustibus pene multassent, rexisse et frequenter se cecidisse narraret, eodem
quidam ex senioribus dixit ad eos : Usquequohunc sermone senex utebatur exclamans : Non cesses ex--
peregrinum monachum csedemactatis? Sed et iiiini- B surgere, fili. Cui frater ait : Usquequo possuin sur-
strante mihi sequenle et rubore perfuso, injurias ir- gere, Pater, explana. Tunc senex ail: Quousqueaut
rogabanl, dicenles : Ecce quid fecit liic pro quo tu in bono opere, aut in malo deprehensus occumbas.
testimonium perhibebas? parentes autem puellacdi- lu quo enim opere homo depreliensus fuerit, in eo
xerunt: Nulla liunc ratione dimittinius, nisi pro ali- judicabitur.
mentis puellaepraestandis aliquis pro ipso satisdaior 104. Quidain seuex tentabatur a cogitationibus
accesserit. Quod dum ministranti mibi ut faceret in- graviler per annos decem, ila ul jam desperaret,
nuissem, interposiia me sua fide suscepit. ltaque re- dicens : Perdidi jam animam meam; sed quia semel
gressus ad cellulam, quantascunque inveni sporlellas perii, revertar ad sseculum (Pelag., libell.m, n.
ei contribuebara, quibus venditis, victuin mihi cou- 42). Cum aulem proficisceretur, venit ad eum vox,
jugique raeae ministraret. Dicebam autem : Ecce, dicens : Decem anni in quibus certatus es (15), co-
Macari, invenisii libi uxorem, necesse e?t ergo am- ronaetuse erunl. Reveriere ergo in locum tuum, et
plius operari, ut eam valeas enutrire. Et tam diebus al) oinni mala cogitatione Iibero te. Et slatim regres
quam noctibus operabar, ut ei quoiidie victum mini- sus, permansit in incoeptoopere. Non estergo bonum
strarem. Sed quando miserse tempus pariendi adve- desperare se quemquam propier cogitationes. Illse
nit, diebus plurimis parere cruciata non potuit. Quae, G eniii' magis nobis coronas provident, si uliliter eas
quid fecisset requisita, respondil: Quiu anachoretae penractantes transierimus.
ilii causam non habenli crimen imposui. Nam nie ju- 105. Quodam lempore abbas Antonius, dum rcsi-
venis vicinus noster ille cmnpressit. Quod cum ille deret in eremo, spiritu tentalus acedise, cogitatio-
qui mihi minislrabat, audisset, gaudio repletus adve- nibusque diversis implicatus, dicebat ad Deum : Do-
nit, infelicem illam puellam, priusquam fateretur, mine, salvari desidero, sed cogitationes variae non
quod tibi calumniara frustra 516 coniexuil, parere me permittunt (Pelaij., txbeil.vn, n. 1). Quid faciain
nullatenus potuisse vociferans, sed et omnes vicinos in tribulatione mea, vel quomodo salvari valeara,
venire, et te commissi veniam poslulare. Quse ego dignanter oslende. Et post paululum surgens, quem-
cognoscens, ne me et ipsi homines molestarem, fe- dam sibi similem conspicatur sedenlem, iqrquenteut
stinus abseedens in hunc locum perveni; et hsec est funicuhiin,etsurgentem ex opere, et oranlem. Er.it
causa mei in islis lucis adventus. autem angelus ad emendationem Anlonii destinalus,
100. Quidam frater requisivit abbatem Poemenem, a quo etiam hunc sermonein audivit: Et tu ita fa-
dicens : Quid faciain, Pater, quoniam conturbor a ciens, Antoni, salvaberis. At ille summo gaudio cu-
tristitia? Dixit ei senex : Neminem pro nihilo aspi- mulatus, accepta confidentia salvatus est.
cias, nullum condemnes, nulli detrahas, et dabit tibi * 106. Quidam frater requisivit senem, dicens :
Dominus requiem (Pasch., c. 39, n.2; Pelag., libelt. Quid faciam, Pater, quoniain nulla opera facio ino-
ix, n. 8; Append.Mart., n. 59). nachi, sed in negli^enlia conslitulus coinedo, et bibo,
101. Dicebatabbas Pcemen de abbate Isidoro, el dormio, et de hora in horam transgredior de co-
quia solus ipse se cognovisset (Pasch., c. 11, n. 5). gilatioue in cogitalionem, et propterea conir stor et
Nam quoties illi cogitalio sua dicebat: Quia nwgnus deficio. Cui senex ait: Tu sede in cella tua, et fac
es; tunc et ipse respundebat ad se : Nunquid lalis quod poles sine perturbatione auimi, et confide in
sum qualis Anionius, aut certe abbas Pambo, vel re- Deum, quia qui sedet in cella sua propter Deum,
liqui patres, qui Deo placuerunl?.Quoties ergo lisec invenietur in loco illo ubi est abbas Antonius (P«-
cogilabat, requiescebat. Quando vero dseinoucontur- lag., tibeit. vn, n. 34).
b ins eum suggerebal ei desperationem et poenas, 107. Alter frater requisivit abbatem Achillam, di-
dicens : Quoniam post baecomnia iturus es in tor- cens : Cur sedens in cella me:i patior acediani? Cui
menla, dicebal iterum ipse : Quia quamvis ego in senex ail : Quia necdum vidisti requiem, fili, quam
lormenta mittar, tamen vos subtus ine invenio. speramus, neque lormenta quae timemus. Si euiin
781 VERBASENIORUM. 7?2
ca diligenter inspiceres, eli.nn si verinjbus plena es-1 i aliquid boni feceris, sciens quod elata cogitatio om-
sel celta lua usque ad collum, lu lamcn in ipsis ja- nia illa bona dissolvit.
ceres permanens sine acedia (Peiaij., libetl. vn , 116. Quidam senex, cnmvenisset a-l aliumsenem.
n. 28). dicit ei : Ego jam mortuus sum s.vculo huic (Pelag ,
108. Quidam frater abbatem Antonium requisivit, libelt. xi, n. 58; Pasc. , c. 12, nun».";). Al ille alter
dicens : Quid observando, Deo placebo? Respondit respondit: Ne confidas in teipsum, donec egrediaris
senex : Quod dico tibi, custodi. Quociinque vadis, de corpore iioc. Nametsi tu dicas: Quouiani moriuus
Deuin seatpei' liabeto prae oculis luis. Et quodcun- suiii; diabolus lanien necdum est mortuus, cujus in
que opus exerces, surae ex diviuis Sciiptuiis exem- numerabilia suut ariis raala.
pla ; et in quocunque loco jesederis, ne inde citius J17. Quidam senex cum quinquaginta anuis esset
movearis, sed patieuter in eodero loco consisle. Ilsec in deserto, neque panem gttslans, neque aquam ad
enim tria custodiens, salvus eflicieris (Pelag., libell. saliutatem accipiens, dicebat ipse : Quia occidi va-
i,n. 1). nam gtonam et avnriliam '. Quod cum audissel ab-
109. Quidam frater, cum expelisset sermonem bas Abraliam, venil ad euiii, et requisivit illum ser-
ab ahhale Moyse, dicil ei senex : Vade, el sede in monem si ipse dixisset. Al illo conlitente, dixil ei
cetla tui. Cella autem tua omnia te potest instruere, 1B Abraliain : !xce dum per viam ambulas, vides lapides
si ibi pernianseris. Sicut cnira pigcis ex aqua edu- etfragmcnta hiterculoium.etinter hsecmassam ,'turi,
ctussuuitn moritur; ita et monachus peiil, si foris nec potest cogitatio lua illud simile illis aliis judi-
cellam suant voltierit tardare (Pelag., libell. u, n. care? Dixit ei senex : Non, sed iteruin puguo cum
1, uomine Anlonii; Vita Antonii c. 52). cogitaliombus raeis. Ecceenim vivit avaritia, sed li-
est.
110. Quidam frater requisivit abbalem Posme- gata Iiem dixit abbas Abraham : Hic diligit te et laudat,
:
nem Si melius esi remoiius an ciim aliis manere alter vero le liorret et
detrabit; si utrique veniunt
(Pasch., c. 12, n. 2)? Respondit senex : llomo si ad te, iion iilrosqueacqualiteraspicis? Dixit ei sene-x:
seipsum reprehendit, ubique potest persisiere; si Non, sed iteruin pugno cum cogitalione nica, ut et
auiem se magnilicat, nunquam stat. 517 Quidquid illum
ijiiein horreo. Cui abbas Abraham ait:
en.m bnui feceiit liomo, ne exsultet in eo, quia mox Ecce dilig.mi
ergo vivunt in te passiones adhuc , sed ligatae
perdet illuil. sunt a sanctis, quse libi fortepropter vilam tuam
111. Aliquando venit ad abbatem Zenonem in Sy- permauent.
riara aliijuis frater .digyplius (Pasc, c. 12, mim. 4), 118. Quidam senex habilnbat in inferioribusparti.
et toep t cogitationes proi>rias accusare prsesente (> bus
eremi, et sedebat quiescens in spelunca, unus
sene. Ille auiem adinirans dixil: ^gyptii virtules autem saecularis
religiosus ministrabal ei (Joan.,
quas babent celant, et vilia quse non habenl, mani- i.bell. iv, n. 55; Pasch., c. 12, jjum. 7).
festanl. Syri aulem et Grseeivirlutes quas non ha- auiem ut filius saecularisistius infirraaretur.Contigit
Multis
bent praedicani, et vitia qnae h»beiilabsc<indunt.
ergo precib::s postulabatsenem, ut veniret in domutn
\\1. Quidam senex dixit Qui : ab hominibus am- suam, et facerel oraiionem
pro infante. Exsurgeus
plins honoratur aut laudatur, non parvum animse aiitein senex, ambnlabal cum eo. llle aulein prse-
damnuiii patitur; qui autein penitus ab hominibus
cessit, el ingressiis in domum suam dixil: Venitein
non honoratur, desuper gloriam n Deo accipiel (Pe- occursuin auaclioreiae. Quos cum vidisset de longe
lag., Hbell.xv, num. 56; Pascli., c. 13, num. \) egressos cura lampadibus (16), sensilquod ad se ve-
115. Idem dixit: Fieri non potest ut simul et her- nirent. Dcspoliansiiaque se veslimenta sua, misit in
ba nascatur et semen; ita impo.ssibileest ul laudem fluinei), et coepit ea lavare, stans nudus. Ille nutem
etgloriam saeculariiimhabenies, simul eliam el fru- qui ininisirabat ei, videns liaccerubuit, et rogavil bo-
ctunt facianius culesiem (Pelag., libell. vm, n. 20, miues, dicens : Revertimiui, senex euim nosler sen-
ttom.neSynclelicw; Pascli., c. 12, n. 2). suni pernidit. I.t vemensad eum, ait illi : Abba, ad
1 i l. Ideni dixit : Sicut thesaurus manifestus mi- t* quiil lioc lecisti? O.iuies enim qui te viderunt, dixe-
nuitur, ita et virtus depeiit publieala. Namsicut cera ruut: Quia dsemouiumltabel senex. Uii ille : Et ego
a facie iguis solvitur, ila ct aniiiin per laudem reso- ha:c volebamaudire.
luta, peril ab intentione sua (Pelag., libell. vm, 119. Cum qtiidam judex provinciaeabbatem Moy-
n. 19, nomineSyncleticoi). sen vellet ailorare, nudiens ille fugiebat de loco suo
115. ldem dixit : Quaudo cogitntio vanse glori.e (Pelag., tibeil. vni, n. 13). Etcumobviam forte illi
vel superbiae te impugnat (Pelag., libell. xv, num. fuissel, requisivii judex ab eo, dicens: Dic nobis ubi
51; Pasch., c. 15, uuin. 5), perscrutare leipsum, si est cella nbbatis Mnysis? At itle respondi,! : Quiil
omnia Deimandata servasli, si iuimicos luos diligis, illum vultis vldere bominem slultnm et haereiicuin?
si gaudes in gloria inimici lui, ct contristaris in de- Quod cum audisset judex, veniens ad ecclesiam, re-
jectione ejus; si apud te habes : Quoniain servus lulii clericis, dicens : Ego quidem diversa audiens de
iuutilis sum, et plus omnibus liouiinibus peceans; et nbbale Moyse, voluinb eo benedici; sed quidam ve-
neque lunc tamen aliquid grande snpias, tanquam niens mibi obvini:monaclius, retulit deeo quod esse,l
1 Petag., libell. x, n. 15. In Edilis esl bic
stylus Pelngii. Posui ul in Mss.
7«3 DE VITlS PATRUMLIBER III. 784
hauretictis. Quod cum audissenl clerici, contrislali A quasi in tranquillo mnri navigare videmur, saeculares
simt; etcoeperunl inlerrogare eum qualis esset nio- vero quasi in periculosis locis (Pelag.. libelt. xi,
nachus illequi hoc dixissei. IIIc atitem respondil: n. 34, nomineSyncletica;).Nos quasi in die, sole ju-
Senex erat, et velerrimis induius vestimenlis, lon- stitiae illuslrali; illi vero in ignorantin, quasi per
gus et niger. Et tunc cognoscensex relaiione eorum, nociem. Sed Irequenter conlingit ut ssecularisin te-
qnia ipse eralMoyses, snlis miratus discessit. nebrosa nocte nuvigans, vigilans aulem et clamans,
120. AbbasSisoius cura babiiaret in monie in quo propriam navim salvel; nos aulem diim in trnnquillo
erat beatus Antoniusreclusus (Joan., libell. 11,11.15), navigainus, sa>piusex ipsa securitate negiigimus, et
quidnm sseculnrisad eum cum parvo filiopercipiendse perimus , humititaiis gubernaculum relinquentes ;
benediclionisgraliapioperahat. Contigitautcm tit in- sicut enim impossibile est navim firmam fieri sine
fansmorereiur iu via. Queinpatersineullaperttirbalio- clavis, ila impossibile est hominem sine humilitate
nementissublalum,cum fiileportavit ad senem;ingres- salvari.
susque cellalam, lam 518*>equam infantem projecit 1-24.Abbas Macarius, dumdiuculopalraarum folia
in terram, ut est moris postulanliiini benedictionem. portans, ad cellam suam reverterelur, occurrit ei
Oratione autem expleta, exsurgens pater egressnsest diabulus ciim falce praeacutu, volensque eum percti-
foras, filii corptisculo derelicto nnte pedes abbafis; " lere, non valebai (PWag., libell. xv, nnm.26; Pasch.,
quem cum adhtic s^nex oraudi causa jacere spemret, c. 13, num. 6). Qui exclamaus dixit : Magnauia te
Surge, inquil, fili, etegredere; defunctumeniiiicsse vim paiior, 0 Macari, qui cum te cupio nocere, non
ncsciebat. Confestimque puer exsurgens, egressus vnlen; dum quaccunquelu facis, ego magisex opcre
est. Cumquevidisset pater ejus, obstupuit, regiessus- facio. Tu crgo jejuuas interdum, ego nullo tmqiiain
que in cellulam, adomlo scne , tntn causam filii cibo relicior. Tu saepevigilas, tne vero sopor nun-
quam luctum cum lide narravit. Sed senex vaUle quam opjiressil. Sed in una re me vincis, ipseproli-
moestus effectus cst, non enim a se quidquam la'e leor. Cum ab eo rem ipsam beaius Macarius requl-
volebat audiri factnm. Sed pcr discipulumsuum ho- sisset : liumilitns lua, dixit, sola nie vincii. II cc
tnini illi ne cuiquam usque ad Iransilum suiim hacc diceule inimico, et exlendente bealo Macirionianiis
diceret, imperavit. suas ad orationem, spiriius iramundus inter auras
121. Cum quidam saecularis in ecclesinm veniens, evanuit.
ab immundo spiritu teneretur (Joannes, libell. 11,
125. Quidam ex senibus monncborum ercmiia
B. 4; Pasch., c. 14, w. 2), et omnes oraiionemfecis-
fuit, quem quidam a spiritu malo correplus, ct spu-
seni, et nullalenus spiriius immundus abeo egrede- mnns, forliler eura in mnxillam
dicunt inter se fratres : p, percnssit; senex
telur, ergo Quid possiiinus nutetn illi nlteram maxillam ut lerirei; dia-
huic spiritui facere? nemo potest illuin excutere, nisi IJOIIISpraebuit
autent non suflerens incendium hiiinililalis
abbas Besarion. Sed si dixerimus lioc illi, nec ad ec- staiim disces^it (Pelag., libell. xv, nwm. :.-5).
sed faciamtis ejns,
clesiara acquiescet venire, taliler, quo- 120. Quidnm ex Patribus tlicebat : Omnis labnr
niam ante omnes solet ad ecclesiam venire, huric qui monachi sine humilitaie vamis esi. lliimilitas enini
patitur faciamus scdere, et poslea iicamus abbati : prsecursor est charilatis, sicut Joainies erat praecur-
Abba, suscila hunc dormieutcm. Fecerunt ita. Ft ve- sorJesu, omnes trahens
adeum; ita et linini:ii;js
niente nbbale Besarione, steterunl omnes in oralio- aitrabit ad id est, ad ipsum Deum, quia
: charitatem,
ne, et dicuiil ei Abba, suscita etiam isium dor- Deus cbaritns esl (Pascli., c.
niienlem. Ille autem excitnvii enm , dicens : Surge, 13, n«m. 7).
et egredere foras, et tnox ab eo cgressus est spiriltis 127. Quodam lempore abbas Macnrius du;n :<d
immundus, et snnus elfectus est ex illn born. inonlem Nitriaeasccnderei, discipulo suo ut parum
122. Erat quidam habens filium pnralylicum in praecederelimperavit. Quicum anie illum porgeref,
jEgypto, et atlulit cum in cellam lieali liesarionis obvium habuitqueindamsacerdilera idolorum, cmsit
abbalis, et reliquit euni supcrostium plorantem, et concito venientem, el lignumgrande porlanteiti. Ctii
discessit longe (Joan.,libell. 11, n. 7, nomine Ma- D exclamansait: Quoeurris , daemon? Al ille iralus,
carii). Coepitergo infans flere. Cuin antem senex per tantis eum pingis aliecit, ut exanimem penc re-
fenestram vidisset eum, dixil : Qnis le liuc dctulit, linqueret; et relicto co sacerdos iiernm currebnl;
fili? Cui inlans respondit : Pater meus dctulit me, et progressusque patuin, obviavitbeato Macario, qiii nii
ipse discessit. Cui senex dixit : Surge, et ndjungere adcura : Salveris, laborator, salveris. Al ille ndini-
illi, et mox sanus effeclus surrexit, et pervenit ad mtiis, respondil : Quid in me boni conspexisli, ut
patrem suum. me salulares? Cui senex aii: Quia vidi te laboran-
125. Dixit abbas Mulhues : Quanttim liomo Deo lem, et curris ignoranter. Cui sacerdos dixil: El ego
appropinquaveril, lanltim se peccatorem vitlebit (Pe- salulatione tua compunctus magnum servum Dei ic
lag., libell. xv, num. 28). Isaias enim propheta vi- cognovi; nam alter nescio quis miserabilismotiaclitts
dens Dominum, niiserum se et immundum vocavit. occurrens mihi injurias fecit, sed ei ego plagas illi pro
Nos ergo non simus hic sine solliciludine. Dicit enim verbisimposui. 519 Tuncapprehendens pedes beali
Scriptura : Qui stat, videal ne cadal (/ Cor. x). In- Macarii clamabat, dicens : Nisi nie nionaclium fe-
eerti ergo navigamus in hoc mundo. Scd nos quidem ceris, non desistani. Pergentesque pariter venerunt
785 VERBA SENIORUM. 786
ad locum, ubi cacsusfrater jacebal : quera utrique iVdixit ei : Si quis ad hunc sermonem poterit pervcnire
tollenles, t|unniam gradi non polerai, manibus in ec- ut eum inlelligat, videbit se minorem esse lolius
clesiain peitulerunt. Cura auieiti fralres vidissent creatiirae. Cui fraler : Et qtiomodopossum me mino-
sacerdolem illuin beatum Macarium comitaiilem, rem videre abeo qui homicidaest? Respondil senex:
slupefacti, ctim ndmiralione nionnclium illiiiu perfi- Si pottierit liomo nd httnc sermonem Apostoli per-
ciunt, et multi propter illum ex paganis fncii sunt venire, et viderit bominem qui forte occidit alium,
Chrisliani. Dicebat ergo abbas Macarius : Quia sernio dicit in semetipso : Iste quidem hoc solum peccaium
superbus ei maliis etiam bonos viros conveilit nd fecii, ego autem omni hora liomicidium committo,
inalum, sernio vero bumilis et bonus etiam malos meipsiun peccando inlerficiens. Et cum frater requi-
mutat in meiius. reret quomodo hoc possit fieri, respondit : Ilaecsola
128. Saepedicebat beatus Antonius : Nisi pislor juslitin est hoininis ul semetipsumreprehendal. Tunc
molaeocuios operirel (17), inerccdem smuii recipiens enim jiistiis est, eum sua peccata condemnat.
ipse consuuierel (Pelag., libell. xv, n. 80; Pusli., 132. Cum sederent quidam fratres prope abbatem
c. 15, num. \). lla el nos per Dei dispeiisaiituieiit Poemeiiem,uniis alium quemdam fratrem laudavit,
tegtnnen accipinms, ut ea quse operamur bona non dicens : Bonusest ille frater, quoniam mala borret.
valeamus altendere, ne nos ipsos beatilicanles possi- ]B Cui senex ait : El quid est mala horrere ? At ille ne-
IIHISextolli, et mercedem propriam amitlamus. Nam sciens quid ei responderet, pelebat dicens : Dic mihi,
et ob hoc quando relinquimtir in sordidis cogitatio- abba, quid esl malum horrere? Cui senex ait : llle
nibus, necesse est ut lioc tanlummodo provideainus, horret inala, qui sua peccala propria horret, et om-
ut uos ipsos el nostram seiiteniiam condeinneinus, nem fralrem siiuni beatificat ei diligit.
nc ea, quac sunt in nobis sordida, illud parvuin bo- 155. Quidamfialer requisivit abbatem Poemenem,
nuin opus uostrum iu nobis obscurent. Nuiiquain dicens : Quomodo potest homo viiare ne loqualur
enim liomo boiius cst, eliamsi bonus esse desiderel, malum de proxinio suo (Pasch., c. 16, num. 1) ? Re-
nisi Detis liabilaverit in ipso, quia nemo bonus nisi spondit senex : Ego ct proximus mcus duae inmgines
iolus Deus. Oportet ergo ut nos ipsos veraciter sein- sumus; ctiin ergo nieam prospexero, ct repreliendero
per incusemus. Qumdo enim se quisque reprehendit, n,e, inveiiiiur imago Iratris inei apud me venerabilis.
mercedem ptopriaui non amiltit. Quando nutem meam laudnvcro, tunc frairis mei
129. Iiem bcatus Anlonius retulit vidisse omnes imaginem pravam respicio. Tunc ergo de alio non
laqueos inimici super universam terram extentos. El deiracto, si semper meipsum reprebendo.
cuin suspirans dixisset : Quis bos polerit transire ? 134. Dixit abbas Hypericbius (18): Melius est co-
vucem ad se dicentem audivil : Humiliias sola per- <C medere carnes ct vinum bibere, quam comedere in
Iraiisit, Anloui, quam nullo modovatent superbi con- vituperaiione carnes fratrum. Sicut enim susurrans
lingere. serpens Evam de paradiso excussit, ita qui de frnlre
150. Item heatus Anlonins, dtitn in cella propria suo delmbit, non suam solum, sed et audientis ani-
mnret, veuit ad eum vox dicens : Anloni, nondum main perdit (Pelag., libelt. IV, n. 51, 52).
pervenisti ad mensuram coriarii, qui est in Alexan- 135. Solebat dicere abbas Joannes : Parvam sar-
tliia (Pasch., c. 15, num. 2). Quo audito senex sur- cinain dimisimus, id est nos ipsos reprehendere; et
gens mnne, nrreplo baculo, in civitaiem Alexandriam gravem portare elegimus, id est ut nos jusiificeinus,
fesiinusveuil. tlutn |tte ad designutuni hominem fuis- et alioscondemiieraus.
set ingrcssus, ille viso tanlo viro obstupuit. Cui se- 520 4-JG-Peracta congregatione semel in Scyllii,
nex dixit : Refer mihi tpera lua, quia propter te dum Paires de iiiiiltoriimvita et de rebus plurimislo-
relicto deseno htic veni. Qui respondens ait : Nescio querenlur, ablias Pior tacebat'. Postea vero egressus
ine aliquando aliquid boni perpetrasse : unde ct ex tollens saccum iraplevit eum arena, et porlabat in
cubili proprio mane consurgens, antequam in opere dorso suo, et iterura in al;o parvo panno misit alte-
meo resideam, dico quod omnis haeccivitas a minore ram arenam, ct portabat anle se. Videnles autcin
usque ad niajorein ingrediuntur regntim Dei propler D c&teii fratres, requisierunt ab eo quod esset Imc
juslili.is suas, ego auiem solus proptcr peccatn mea exemplum; el respondit, dicens : Iste saccns, qui ha-
poeiiamingrediar sempiternam. Quod verbum ante- bet multam arenain, mea peccaia sunt, quoniam plu-
qnam quiescam sero, ex cordis mei recenseo veri- rimae sunt iniquilales inea-, et ecce diniisi ea post
tale. Quod audiens beatus Anlonius, respondil : In dorsum tneum, nolens illa videre, ut pro illis dolenm
veritale, fili, sicut bonus aurifex sedens in domo tua vel plangam. Et ecce paucn baecdelictn fralris mei
cuin requie regnum Dei adepius es; ego autem veluti anie oculos meos posui, cl crucior in ipsis condem-
sine discreiione oinne tempus meum in solitudine nans fratrem. Sed non opurtet sic judicare, sed ma-
ronversatus, necdum verbi tui assumpsi inensurain. gis anle me adducere, et de ipsis cogilarc, ct rogare
131. Quidam fraier requisivit abbateut Poemenem Deum, ul indulgeatniilii.Qued audieiiles Patres, dixe-
(Pasch., c. 15, num. 5) dicens : Quid est, Paler, quod runt : ln verilute haeccst via saluiis.
ait Aposlolus: Omnia munda mundis (Tit. m) ? At ille 157. Venit aliquando abbas Isaac in coenobiuin',
1 Petag., libell. IX, n. 9. In Editis erat hicstylus 8 Pelag., libell. ix, n. 5. In Editis est hic
slylus
Pelagii. Posui ul in Mss. Pelagii. Posui ut in Ms.
787 DE VITIS PATRUM LIBER 111. 788
elvidil illic fratrcm negligentem, et iratus jussit eum i\ autein respondit ei, dicens : Quia isti alii omrtesha-
expelli de coenobio.Cum ergo egrederetur ad habi- benl aliquam requiem adimplcndo,quamvis in bonis
tnculum stium, venit nngelus Domini, et stetit ante operibtis, voluntaies suas; obediens autem, propriam
ostium cellulaeejus, dicens : Non te perrniUani in- voluntatem relinquens, pendet in palris voluntate
grcdi. At iile rogabal ut ejus culpa manifestaretur. jubentis, el ideo majorem prae caeteris gloriam est
Et respondit angelus, el dixit: Deus transmisit me, sorlitus.
dicens : Vade, et dic Isaac : Ubi jtibes ttt mitlamus 142. Quidam senex dixit : Quia si quis fratri sno
illuin fratrem qui peccavii? At ille mox egit poeni- injunxerit causamcum timore Dei, el curo humiliiale,
tentiam, dicens : Peccavi, Domine, indulge niibi. Et sermo ille, qui propier Deuni egreditur, compellil
dixit illi angelus : Exsurge, indutget tibl Deus. Sed fratrem obedire, et facere quod injunctum est ei
ne iterum hoc facias, ut quemcunqiie condeinnes, (Pelag., libell. xv, n. 73). Si autem jubere quis cu-
nntequam Deusillum judicct. Tulerunl hominesjudi- piens, non secmidumlimorcm Dei, sed ex anctoritale
ciutn, et non mihi illud permittiint, dicit Dominus: et propria voluntate fralri voluerit imperare, qui vi-
noc auiem dictum esi, quia si contigeril de illis per- det absconsa cordis, non illttm permiltii ut audial,
feciis aliquem vel in parvo peccare, mox prodatur. ne faciat quod illi praeceplum est, quia nianifesluni
138. Contigit fratri cuidam culpa in coenobio: el \B est npusDei, quod fit propler Detim,et manifestaest
dum a cseteris increparetur, ad abbntem profecinsest bominis auctoritas quae per jactanliatn ordinatur.
Antonium. Etassecuii sunt eum fratres voleuteseuni Quxcunque enim ex Deo sunl, a principio hutiiilita-
redticere, cospcrunlqueeiculpasexprobrare. llle vero leni habent; quse autem ex auclorilale et iracundia,
fecisse culpam denegabat. Invenlusest ibi abbns Pa- vel conturbatioue, ex inimico sunl.
plmutius, cui cognomeu eral Cephalas, qui laleni re- 143. Abbas Silvanus habebat discipulum, nomine
tulit in congregatione frntrum inauditam parabolara : Marciim, cujus obedienlin crat magnn, et proptcrea
Vidi, ini|itit, in rip.i fluminishominem ttsque nd ge- senior diligebat eum (Pelag., libell. xiv, n. 5). Ilnbe-
nua in limo de nersuui : vcnientes autem quidam ut bnt auiem etalios undecim discipulos, qui contri-ia-
eum porrecta manu exlraberenl, tisque ad collunt banlur eo quod illum plns diligeret. 521 Qu',(' Posl'
denierserunt. Tunc beatus Antonius de beaio Pa- quam alii seues aiidicrunt, mcestivenerunt ad eum,
phnutio nil: Ecce lioinoqui ex veritatc potest animas ut ei renuntiarent qnia fratres illi qui cum eo erant
kalvare. Quo fratres illius sermone compuncti agen- conlristabantur. Sed antequam illi aliquid faiercntur,
les poenilentiam, eum qui discesserat ad ccenobium ipse cum illis ad singulorum cellas profectus est, et
revocaverunt. tinumquemquenomineproprio vocavit, dicens: Egre-
159. Dixit quidam de senioribus : Si videris ali- C dere foras, frater, quia opns le habeo; et nullus ex
qiicm peccanlem, ne mitias cuipam in eum, sed in illis voluit egredi. Veneruntautem post omncs ad
eum qui impugnat cum, dicens : Vsemihi, quia isle cellam Marci, ei cum pulsassentostium, vocavilabbas
nolens viclus est, sicut ct ego; et plange, el inquire Silvanus nomeri ejus; ille antein mox ut audivit vo-
Dei solatiiim, quia omnes decipimur. cem senis, forns egressns est. El ingressus abbas iu
140. Quidam Timolheus anachoreta, negligenlein cellam Mnrci,quoniam scriplor erat, reperit qunicr-
Iratrem aliquera audiens, interroganie ipsius abbaie nionem quem scribebat, et invenit quod in qua lio:a
quid 111» fralri fnceret, dedil consilium ut eum expel- vocatus est, litteram quam faciebal, mediam dereli-
leret de coenobio. Cum ergo ille fttisset expulsus, quit, tanlummodo ut obedienliani adimpleret. NoluI
tenlntio venit ad Timoibeum; el ciim plorarei i» con- ntilemnost auditam vocemsenis litterain ! quaui cce-
speclu Dei, et diceret : Miserere mei, venit ad eum perat percomplere. Unde illi alii senes dixennt ci :
vox dicens : Timothee, ideo libi lisec causa voriit, ln verilnie, qucm ttt diligis et nos jam diligimus, qnia
qnia fratrem tuum in tempore lentationis suse de- et Deus eum propler sttam obedieutiam diligit.
spexisti. 14i. Qnidam senex solilarius babebat queind.un
141. Quidam ex Patribus in exstasi positus, vidil ministrantem sibi, manentem in vico (Petag., libell.
quatuor ordines ante Deum'. Et primus quidem erat D xiv, num. 16). Cum autem ille (ardasset per dies
hominum infirmantium et gratias agentium Deo; aliquot, et seni necessaria defecissent, et nequc quod
secundus vero erat eornm qui hospitalilatem sectan- operaretur baberet, el quo reficereiur, et pmpter
tur, et iu hoc stanl et minislrnitt; tenius vero illorum hoc Iristarelur, dixit discipulo suo 3 : Vade iu vi-
qui sulitudinem sectantur, cl non videut homines ; cnm. At ille respondit: Quod vis, Pater, faciam.
quartus vero iilorura qui propter Deum el obedien- Timebat autem fraler accedere ad victim propter
tiam solliciii, et subjecti sunt patribu . Erai ergo illis scandalum, et tamen ut obedirei Patri, promisit sc
iribus ordinibus hic ordo stiperior, qui obedienliam iturum. Dixitei senex : Quia confidoin Deo patrum
exhibebai, et iilebatur lorque nurea, et majorem nnstroruui quod ; roiegat le ab omni tentalione. El
gloriam prse cseteris possidebnt. Dixit nutera senex factn oratione iransmisil euin. Cum autera venisset
ei qui sibi hoc in exstasi demonslrabat : Quare hic: frater in vicum, et requisisset quo maneret ille qui
ordo quartus tnajorein cseteris groriam liabet? l!lei seni minislrabat, inventa domo, cum putsasset
1 Pelag., tibell. xiv, num. 19. In Edilis est hi(: * 0 iitferponunt Editi, et fta in Pelag.
stylo Pelagii. Posui ut in Mss, 9 ln Editis ad verbumex Pefagio; posui ut iil Mss.
789 VERBA SENIORUM. 790
oslium, conligit ut nemo ex illis invenirelur in iIrati sumus, lolle etcomple necessilaieni tuam. Car-
domo, prseter unam fiiiam illius mihistrantis. Quse ricavit autem senex camelum, et ivit in yEgyptiim.
cum aperuisset oslium, et frater eamdem pro patre Cuni autem discarricasset iterum ille frater reduce-
ejus requirerei, cur lot diebtis tardasset, illn horla- bat camelum, et dixit: Ora pro me, Pater. Cumque
batur eum ingredi domum simul, et trahebat euin. senex requisisset quo pergeret, respondit: In Scy-
Cuiii autem ille non acquiesceret, illa invaluii, et tbim vndo, ut etiam nostras sportellas liuc afferam.
traxit eum ad se. Cum aulem vidisset ille quia ad Quod cum audisset senex, compunctus coepit poeni-
peccatum trahebalur, et urgebant eum cogilationes, tere, dicens lacrymando : 522 Indulgete mihi, dul-
ingemuil, et claraavit, dicens ad Deum : Domine, cissirai, quia chariias vestra fruclum meum ab-
propier orationem ejus qui me misii, salva me in stulit.
hac liora. Et cnin boc dixisset, subito inveutus est 147. Altcr senex cum perfecisset sportellas suas
ad llumeu juxta inonasicrium suum, et reversus esl (Pelag., libell. xvn, num. 16), et jam relinacula mi-
ad Patrem suum sine inacula. sisset earum, audivit vicinum suum dicentem : Quid
145. Duo fratres camales venerunt in quoddam faciam, quoniam nundinae prope sunt, et non babeo
monaslerium babitare, et unus ex ipsis erat religio- unde initiam retinacula in sportellns meas. Et mox
sus valde, alter habens obedienliam grandem (Pe- ]B ingressus dissipavit propria retinacula, el attulit ad
lag., bell. xiv, num. 17). Cum ergo abbas praecipe- fmtrem, dicens: Ecce isla superflua habeo, tolle et
ret illi: Fac hoc, et faceret. Et iterum : Fac illud, mitte in sportcllas tuas, et ita prae nimia churitate
et facerei. El in boc glorificabaliir in monasterio, fecit ut fratris opera complerentur, sua atitein iinper-
quod lalem obedieuiiam haberet. Invidens vero fra- fecla reliquil.
ler ejus ille religiosus [nbsiinens apud Pelag.] dixit 148. Abbas Joannes gratia charitaiis omnem ma-
inlra semetipsum* : Tentabo nunc frairem meum si liliani est obtitus. Ilic cum a fratre quodam inuluns-
habel cerlant obedieniiam; et veniens ad abbatera set sohdunt uiimn, et comparasset linum iinile ope-
dixil ei: Transmitte fratrem meum raecum, qno- raretur, venit unus frater pelens eum paritm lini, ut
niam uecessarius suni in quodnm loco. Et dimisil faceret sibi saccum; at ille dedit ei cum gaudio.
eum abbas. Cum autem pariter proficiscerentur, vo- Item alter vcnit petens eum limim, et dedit ei.
lens lenlare eum, cutn pervenissent ad flumen in Necnon el aliis pluriniis venieniibus et petentibus,
quo erat nraliiiudo ciocodilorum, dixil ei: Descende dedil omnibus cum gnudio. Post hoc ille qui inulua-
in fluviiim, ettransi; et descendit ille, et venerunt verat solidum, venit repetens eum. Al ille dixit ;
rrocodili, et coepernnt lingcre corpus ejus, et non ei Ego v:ido, el afferam tibi. Et non lianens unde red
nocuerunt. Quod cum vidisset ille, dixit ehAscemle tQ deret, surrexit, et profectus esi ad abbutem J.ico-
de fluvio, et eamus ; et dura iient, invenerunt cnr- bum, ut peteret eiim quatenus redderel illi a qut
pus mortuum jacens in via. lii dixit ille religiosus : muluaverat. Et dum irel per viam invenit soliduni
Si baberemus aliquid ex veteramentis, mitteremus jaceniem, et non eutn tetigit; sed facla oraliona
super illud. Cui fraler dixit: Oremus, si forle susci- reversus est in cellulani. El cuin iterurn fraler illa
tet eum Deus. Et sloniibtis illis in oratione, suscita- repelerei raiionem siiam, dicit ei : Undecunque
lus est morluus, et latidavit se ille religiosus, di- modo defero illum. Et iiermn profeclus invenit soli-
cens : Propterreligionem meamsttrrexit bicniorlutis. dum, tibi antea positus erat;et facla oratione, re-
Manifestavil autem Deus Patri in monasterio eoruin versus esl, et ecce iterum venit fraler ille molestans
oninia, et quemadmodum lentavit frairein de croco- euin pro solido. Tiinc senex dixit modis omnibus :
dilis, el quomodo morluus surrexisset. El postquam Modo vado, et affero illum : et dum proficisceretuf
venerunt in monasterium, dixit abbas ad istum reli- invenit eodent loco solidum jacenlem ; et facla ora-
giosum: Quare hsec fecisti frairi luo? Cognoscequia lione tulit eum, et venil ad abbatem Jacobum, et
propier obedientiam ejtis surrexit morluus ille. dicit ei: Abba, veniens ad le, inveni btitic solidum in
146. Qiiidain ex senibus de Scyllii discipulum via. F:ic ergn cbariiatem, et praedicahic in civitate,
suuin transmisit in /Egypium, ut ei camelum dedu- 19 ne forte aliqnis perdiderit illum, et si inventus fueril
ceret, qui sportellas quas fecerat, portaret iu jEgy- dominus ejus, redde illum. Profectus est ergo senex,
ptum. Cumautem deducerel camelum, alter senex el per tres dies prnedicavil, el nemo inventus est
obvians eum dicit ei:Si scissem, fraier, quando ibas qui perdidisset solidnm illum. Tunc ergo Jonnnes
in ^Egyptum, dixissem tibi ul et mihi alierunt came- dicit ad abbntem Jacobum : Si nemo illuin perdidit,
lurn adduceres. Quod cum ille frater proprio abbali reddo illuni fratri illi, qttoninm debeo illi ; et ve-
dixisset, prae multa cliarilate dicit ei : Vade, fili, et niens ad te imituare, aut certe toltere in charitate, ct
duc camelum ad illuin, dicens ei :Quia necduin parati reddere ilii debitum meum, inveni illum. Et miratus
sunius, couiple necessitaiem ttiatit, et v:.de tu cum est senex quemadmodum et debens et inveniens ,
ipso camelo usque in jEgyplum, et iterum reduc non slatim tnlil eum, et reddiderii, nisi bis reversns
nobis camelum, ut et nostra vasa portemus. Cuni esset, el tertio pndicassel. Hoc aitiem erat ejns
ergo fecisset frater sic, et ivisset ad illuni senem, inirabile, quia si quis volebal nb illo aliquid mutuari,
dicens : Abbas Pambos dicit: Quia nos necdura pa- non dabat per manus suas, sed dicebal fralri: Vade,
1 In Editis ad verbum ex Pelag.; dedi ex Mss.
 7:?1 DE VITIS PATRUM LIBER III. /92
ct lotie tibi quod opus habes. Et cum reporiarel ite- i libi? ttt ne delralias alteri. Horres, si quis tibi ca-
rtim, dicebal: Vade et reporta in loco unde luleras, lumnlam fecerit, vcl si quis libi aliqtiid abslulerit? ei
Si aiiiein iiibil detulisset, nibil ille penitus dicebat. tu sive lioc, sive alia his similia ue facias aiicui. Qui
149. Abbas Poemen dicebal : Voluntatem tuam enim hoc verbttm servaverit, potest illi sufficere ad
nunquam adimpleas, sed niagis humilia teipsuin, ut salulem.
facias voluntaiem proximi tui 1. 154. Abbas Pceraen et abbas Nuph, postquam in
ltem abbas Poemen quando vocabaiur ut extra vo- desertura venerunt, desiderabat maier eorum videre
lunialem suam comederet, ibat plorans, ne inobe- eos, et ssepe veniebat ad eorum cellam, nec lamen
diens fratri suo contristarel eum. potuit illic conlemplari eos (Pelag., libetl. tv, n. 53).
Idern mactans propriaro voluniatem humiliatus, Captato itaque tempore, occurrit eis cum ad eccle-
voluntatem sequebatur alterius. siam festinarent; qua visa, reversi velociter osiium
1,10. Quidam anachorela sedebat in spelaeojuxta cellaeclauseruni, illa autera stans foris cum lacrymis
coenobiummtillas virluies faciens (Pelag., tibell. xm, quaerebat eos. Tunc abbas Ntipb egressus ad bealum
n. 8; Pasch., c. 18, num. 1); el cum aliqui mona- Poemenem, nit: Quid faciemus de h:ic matre noslra,
chi venissenl de cosnobio, compuleruni eum hora quac plangil ad oslium? Tunc eitsurgens abbas Poe-
non consueia comedere. Ei post hoc dicunt ei fra- i men vadil ad oslium; quo non aperlo, audiens eani
tres : Contristaius es aliquid, abba, quia hodie exira jugiter lamentari, dixit ei: Cur tantos clamores, cutn
consueludinem fecisti ? Quibus ille respondit; Tunc jam selate defessa sis, el planctus effundis ? 1111au-
niihi est tribulaiio, qnando propriam fecero volun- lent voee filii cognita, amplius cxclarnavit, dicens :
lalrni. Quoniam vos videre desidero, filii. Quid est enim si
151. Abbas Paphnulius non guslabal vinumali- vos videro? nonne sum vestra genitrix? nonne vos
quando (Pelag., libell. xvu, n. 12). Semel aulem his nteis lactavi uberibus? Jam omni morarum con-
antbulans devenil super lalrones; el cum in via eos tractione repleta sum, et audita voce lua omniaviscera
invenisset bibentes, cognilus esl a principe latro- mea prae desiderio conturbata sunt. Cui Pcemen ait:
iium, qui sciebat eum quod vinum non biberet: sed IKcnos magis, an in futuro saeculovidere desideras?
videns quia ex labore itineris faligatus essct, imple- At illa dixit; Quid ergo si vos liic non videro, quasi
vit calicem grandem vino, et gladium lenens in ntanu illic pro certo visura sim? Sene auleui respondente:
sua, dixil seni: Nisi biberis hunc calicem, occidam Quod si te liic cohibere polueris, ne nos videas, illic
te. Cognoscens senex quia ex mandato Dei vult fa- nos procul dubio semper videbis. Tunc illa discessit
cere, volens eum lucrari, tulit, et bibit. Princeps cum gaudio, dicens : Si pro certo illic vos visura
auiem laironum coepit ei dicere : Indulge mihi, abba, ' sum, liic vos videre jam nolo.
quoniam iribulavi le. Cui senex ait:Confido in 155. Joannes rninor Thebaeus, discipnlns abbalis
Deum meum, quia propler unum calicem vini facial Ammonis, perduodccim annos cuidam seni infirmauti
tecum misericordiam, et in prsesenti saeculo et in fecit obsequium (Pelug., libell. xvi, n. 4 ; Pasch., c.
iuturo. Dicil ei priuceps lalronuin : Et ego confido 19, num. 2). Senex tanien cum vidissel eum laboran-
in Deo quia ab hodie nemini malefacio. Et sic lucra- tem, nunquam illi sermonem blandum aut placidura
tus est senex omne coilegium latronum. locutus est. Cum atitem transiret de corpore, seden-
152. Eranl duo fratres : unus ex ipsis senex er.it, tibus aliis senibus, tenuit manum ejus, et dixit ei
qui rogabat juniorem, dicens : Rogo ut pariter habi- tertio : Salveris, Salveris, Salveris. Et tradidit illum
temus, frater (Pelag., tibelt. xvn, num 14). llte au- senibus, dicens : Iste non homo, sed angelus est, qui
temrespondil: Ego peccator sum, et non potes me- lot annis niibi infirmauli, nec tamen bonum sermo-
cum habitare. Ille vero rogabat eum, dicens: Possu- nem a me audiens fecit obsequium.
mus. Erat autem ille seitior mundus, et nolebat 156. Abbas Agathon veniens in civitatem, ut opera
audire quia monachus habebat aliquando cogilatio- sua venderei, invenit quemdara peregrinum jacen-
liem pravam. Et dicit ei ille junior : Permitle quie- tem in angiporlu infirmum, nulltim habenlem qui ei
scere hac una septimana, el iterum loquemur. Cum ) curam adhiberel; et permansit ibi senex, etconduxit
ergo post septimanam senex venisset ad eum, ille sibi cellam , et ex opere manuum suaruin prsestabat
volens experiri eum, dixil ei: In graiidem lenlatio- infirmo illi obsequium. Permansit aulent ibi mensi-
nem incidi in septimana hac, abba. Profeclus enim bus qualuor, donec sanaret inlirmum : el sic ad cel-
in vicum propter 523 necessitatem, peccavi. Et lam suam regressus e>t.
dixit ei senex : Et vis poeniiere? Cum aulem ille 157. Quidam magnus senex infirmauli discipulo
I promisisset, ait senex : Ego tecum porto medium suo dixil:Non conlristeris, Uli, ex infirmilaie vel
peccati illius. Tunc ille fraler dixit: Modo possuinus plaga corporis lui, summa enim religio est ut in in-
anibo pariter manere. Et manserunt pariter usqiie firmilaie quis agat Deo gralins (Pelag., libell. vu,
ad tempus transitionis suse. n. 16, nomine Syncleticx; Pasch., c. 20, n. 1). Si
153. Qiiidam senum dicebat : Quidqnid horret ferrum es, per ignein seruginem amittis: si vero au-
homo, alii ontnino ne faciat (Pelag., libell. i, n. 21; rum es, per ignem probatus a niagnis ad majora pro-
Pasch. e. 16, num. 2). Horres enim, si quis detrahit cedis. Ne anxieris ergo, frater; si enira Deus te vult
Pelug., tibell. iv, n. 30. In Editis hic stylo Pelag. Dedi ex Mss.
 705 VERBA SENIORUM 794
iii corpore lorqueri, tu qui sis, qui molesle feras ? t l ntis venit. In hoc sermone reddito spirilu, onmis
Susiine ergo, et roga Deum ut quae ipse vult illa locus ille grato odore repletus est.
concedal. 163. Rentus Arsenius, dum lempiis ejus ut migrn•
158. Senev quidam cum frequenter infirmareltir rel dc hoc sseculoapproximarei, diccbal ad discipu-
corpore et langueret, contigit ut uno anno nulla eum los suos : Nemo super me faciat cbarilatem, nisi in
valetudo contingeret. Et propierea flebat, et graviter sola oblatione; ego si feci cbaritatem, invenio illam
lcrebat, dicens : Reliqitisti me, Domine, el noluisii (Pe'ag., libell. x, n. 9).
" me Turbatis autcm discipulis ejus, quasi jam lempore
praesenli Imc anno visitare (Petag., libell. vn, n.
41; Pusch., c. 20, num. 2). propinqunnte dicit eis : Necdum hora mea venit; cuin
159. Quidam senex cum morerelur in Scyllii, et aulem venerii, non tacebo (Pelag., tibell. xv, n. 9).
circumdassent lectulum ejus fralres, el composuis- Sed lamen stabitis mecum in divino judicio anie tri-
seni eum aique plangerent, aperuit ille oculos suos bunal Cbristi, si alicui de meo corpusculo aliquid
et risit; et ilerum aperuit et risit; et tertio similiter velut reliquias dederitis. Illis aulem respondentibus:
fecit (Pelag., libell. xi, n. 52). Cum autem rogarent Et quid faciemus, Paler , quia nescimus boiiiiiieni
enm fraires, dicentes : Dic nobis, abba , cur nobis sepelire? Respondit ille : Nunqtiid nescitis funera in
fleniibus ipse rides? Respondit et dicit eis : Primo •5 pedibus meis mittere, et ila me ad montem tra-
risi, quia omnes timetis mortem; et secundo risi, here?
Pili aulem oculorum ejus ex jugi fletu ceciderunt.
quia non estis paruli; tertio vero risi, quia de labore
vado ad requiem. Nam per omne tempus viiae suac sedeus et operans,
pannum in sinu suo habebat propler lacrymas de-
160. AbbasPammon in ipsa hora qunndo transibat iluenles ex oculis
ejus (Petug., libell. III, n. 1).
jam de corpore, dixil aliis viris sanctis aslnntibus Dum ergo moreretur ( Pelag., tibell. xv, n. 9 ),
sibi: Ex quo veni, fratres, in hunc locum eremi, et coepit flere, et cum fratres illius requirerent dicen-
nedificaviuiibi hanc cellulam, extra opera mannum les:
Quid fles, Paier? nunquid et tu tiines? Ille re-
meariim nescio me panem gustasse, nec pcenilui su- In veritale limeo; et isle limor qui nunc
spondit:
per sermonem quem loc itns sum , usque in hanc mecum est, semper in me fuit ex quo faclus suni
horam ; et lainen sic vado ad Deum, lanquam si nec monaciius. Cum aulem vidisset abbas Pceraen quia
inciperem colere eum (Pelag., libell. i, n. 16). transiii, dixit: Beatus es, abba Arscni, quia le tan-
161. Abbas Agatbon dum moreretur, per tres dies lum in boc sseculo planxisti. Qui enini hic se non
oculos apertos lenuil non eos movens (Pelay., libelt. planxerit, illic in perpeliium lugebit. Aut ergo hic
xi, n. 2). Fralres auteni taugentes eum dixertinl: (' cx voluntate, aut illic pro loriiieniis impossibile est
Ubi nunc es, abba? At ille dixit: In conspectu judicii liominem non plangerc.
Dei slo. El dieunt ei fralres : Nunquid et lu times ? 161. Beulus Alhanasius episcopus rogavit ali-
Quibus ille respondit: lnterea quanlum fuit ad vir- quando abbatem Pammon ut iret in Alexandriam
tutem menm, semper consideravi ut mandata Dei (Pelag., libell. xvn,n. 11). Qui descendens cum fra-
niei facerem : sed homo sum, et unde scio, si opera iribus, cum vidisset quosdam sseculares, dicit eis .:
mea placent Deo? Cui fraires dixerunt: Non confiilis Surgiie, et salutate monaclios, ut benedicamini ab
quod opera tua secundum 524 Deum sunl? Al ille eis '. Frequenier enim isti loquunlur cuni Deo, el os
respondit: Non confido in conspectu Dei, quia aliud eornm sanctiim est. Et cum vidissel ibi mulierem
est jtidicitt.il Dei, et aliud honiinum. lliealricain, lacrymaius esi. Et requisierunt astanles
162. Abbati Sisoin cum tempns dormiiinnis ejns cur plangeret. Al senex respondens, dixit: Dusenie
advenisset, et multi illic alii senes convenissenl, res ad has lacrymas compiilerunl : una quidem, per-
viderunl faciem ejtis fulgore quodam radiautem ; et ditio iilius mulieris; secunda vero , quia ego lantain
dicit eis ipse : Ecce abbns Antonius venii ad nos curam uon liabeo placendi Deo, quantam habet haec
(Jounn., libell. m, n. 6). Et post parum ait: Eccc et mulier ut bominiiius lurpibus placeat.
chorus proplietarmn. El iterum facies ejus clariore I(>'>.De quodam sene dicebatur, quia qunties illi
luce aspersa est, et dicil eis : Beati quuque aposloli sua cogitatiodicebat : Dimilte bodie, et crns poenite-
adsnnl, visusque est cum quibusdam loqui. Cum bis, ipse iterum respondebat: Non ita ; sed bodie de-
ergo postularent ab eo Patres ul cum quibus loque- bemus poenitere, et cras voluntas Dei liat in nobis
retur ediceret, ait ille: Angeli, inqtiil, venerunt au- (Pelag.,libell. x\,n. M).
ferre animam meam; el supplico illis ul paululum 166. Quidam ex Palribus de aliquo referebat epi-
me pro poenitentiaagenda susiineanl. Dicunt auiem scopo, eo quod audissel duos de plebe sua viros ni-
ei Patres : Tu jam non indiges poenitculiam agere, min impuriiatis adulteros (Joan., libell. i, n. 16 ;
abba. At ille respondit: In verilale dico vobis quia Pasch., c. 23, n. 1). Rogavit crgo Deura, ut si ila
nec initium pcenitentirenie reminiscor arripuisse. Ex esset agnoscerei. Cum ergo post oblationein conse-
quo diclo senserunt quod in tiinore Domini esscl craiam tiniisquisquead coinmunionein nccederet, per
perfecius. Tunc iu splendore solis ejus effigie relu- singnloriim fneies intelligebat et aniinas. Peccaiorum
eeute, dicit ad eos ipse : Videle, videle quia Domi- enint fncics nigras iuspiciebal ul earbonem, et ocu-
' Petag., libell. m, n. 14. Simile in Vita Pelagiae,cap. 5.
7«J DE VITIS PATROM LIBER III. 796
los eoruBTsanguine repletos; alios vero vidit clara A«stium ttmdere, sedens ante ecclesiam, propter eum
faoie, et vestibus albis indutos. Cum aulem eorpfis quein lnfern vlderat. Omnesautem alii senes videntes
Doinint sosce>lssei«, ta qtiorumdam vultibus litmen, eum sic flentem coeperunl rognre ul si quid in ipsis
in qtwrumtfam(lamma videbaiur. l)t airtem aguosce- vidisset manifeslaret, aut cum eis iugrederetur in
ret deillis qilorum crimina audierat, communlonem congregationem ; ille aiiietn nolebat ingredi, sed
illls porrexit; et vidit unnm ex eis clara facie et ho- semper flebat propler euin quem sie viderat. Post
norabili, albisque vestibits circumdaiura; alierutin paululum autein eum absoluta Congregatione disce-
vero nigrtifn, et horribili vtrtld. Et postquam divini derent, iierin» Omniiim vullus circumspiciehat, si
graliam mysterh*perceperunt, illitm vis qiiaedamlu- lalei egredercnlur, quales ingressi sunl, et vidii il-
minis illiisiribnt, istnm vero alitfm quasi flamnra lum queitiante viderat nigrum et nebulosum, egres-
snccendebat. Oravit autem episcopus de Singulisquae sum de ecelesia clara facie, et candido corpore, et
ei ostensa fuernni se doceri. Asiitit atftcm angelus daemonesa longe sequentcseum, sanctum aulem an-
Domini, dicens ei t Orroiia quae de ipsis audlsti vera g,:luin ejus prope eum, hilarem el gaudentem super
sunt; sed iile ttntis in suis sordibtis permnnet, et in eum nirais. Tunc Paulus exsurgens cum gatidio vo-
voluntate peccandi, ideo illum nigra facie et flamma ciferabatur, beiicdicens Deum, ac dicens : Quanta
succendi vidisti. Ille vero alter similis ei quidem erat, ]$ misericordin et benignitas Dei est: quanta miseratio
sicut audieras; sed ideo illum clara fncie illusirari ejus esl. Et ascendens in altiorem locum, magna
vklisti, qnia recordatus de bis qtiaenrimum feeii, ab- voce dicebat: Venite, et videie opera Dei (Psal. XLV);
renuntians tllis mnlis operibus, cnm laerymis et ge- venite ei videte queniadiuodum vult omnes horaines
initibus Dei misericordiain posiulabai, promiitens ut salvos lleri, et ad agnilionem veritatis venire (/ Ttm.
si praclerita ei fuissenl remissa peccata , ultertus ad n). Venile adoremus eum, dicentes : Quia tu solus
eadem nnn redirel. Et ideo prioribus delelis crimi- potes peccata lollere. Cuin aulem omnes convenis-
nibus, ad hanc gratiam qiiam vidisti, pervenit. Cu-m sent, exposuil eis Paulus quem vidisset aiitequaut
Rtilera episcoptis de gratia Dei 525 niiraretur, eo ingrederentur iu ecclesiam, et quetn postea ; el pe-
quod non solum de (ornieiitis lam turpis vil;c hoiui- tebat illura fratrem quern sic viderat, ut ei mani-
nem eruerit, sed etiam lanto Ironore decoraveiit festarel cogitationes suas et aclus, vel quemadmo-
Respondens angelus, dixit : Bene miraris; homo dum lanlain commulationem illi Deus donasset. Ille
ettim es, nam Dominus nostcr ac vester naluraliter auteni ahte omnes ccepil referre, dicens : Ego swn
bonus et bumanus est, cessantibus a peecatis; pe- honlo peccaior, et in rauliis temporibus istis sempcr
tentibus enim se per confessioneninon snlutu peerata fornicationem gessi. Ingressus aurem nunc in eccle-
dimitiit, sed etiam honore cflicil dignos. Sic enim (Z siam Dei, audivi verba lsai:e propbelae, magis autem
dilexit Deus homiuem, ut unigenitum suum Filium Dei per ipsum loquentis : Lavamini, mundi eslote,
pro peccatiiribiis destinaret, et pro ipsis daret ad et tollite malilias de animabus veslris anie conspe-
mortem (Jean. iii). Qui ergo dum inimici ejus essenl, ctum nculorom ineorum. Discite benefacere; quae-
mori pro ipsis elegit (Kom. v), quanto magis quaudo rite judicium. Et si fuerinl peccata vestra lanquam
illi proprii fiant. Hoc ergo scias quia nullum pecca- coccinum, velut nix dealbabuniur; cl si volueiilis
tum liumanum bonitatem Dei vincit, si tanliimmodo et atrdieritis me, bona terrae comedeiis (Isaiasi).
per poenitenliam unusquisque ea quse prius fecerat, Ego autein miser et fornicator, compunctus in lioc
aboleverit mala; misericors enim Deus, et infirmita- sermonc propheisc, el ingressus intra pectus menm,
tem liumani generis scit, et passionum foriit.idinem, dixi ad Deum : Domine, tues qui venisti salvare pec-
etdiaboli virtulem vel malitiam. Et cademibus qui- cslores. Haec ergo qitse nunc per propbetam promi-
dem bominibus in peccatum, tanquam filiis indul- sisti, opere comple in me indigno peccatore. Ecce
gens sustinet emendationem ; pcenilcntibus vero etiini amodo profitenr tibi, et ex tolo corde confiteor,
lanquam languidis compatilur, et mox solvens pec- quia ln.c nlterius uon laciain m,lum,sed renuntio
cala eorum, justorum etiam illis pracmia iribuit. omni injustitias, et amodo servio tibi in cunscientin
Audicns vero haec episcopus, miratus est nimis, et ][) munda. Ab liudie ergo, Domine, et ab hac hora su-
glorilicabal Deum. scipe me paenitentem, et adorantem le, et renun-
167. Abbas Paulus Siraplex habebal hanc graliara , tianlem omnibus pecealis. Juravi et statui apud ine
ni ingredieutes in ecclesiam aspiceret, ei ex ipsa facie servare omnes luas jiisiificaliottes (Psal. cxvm). Sub
eorum uniuscujitsque cogilationes, sett ntalaeessent hac ergo. sponsione egressus sum de ecelesia, sta-
seu bonae, sentiret (Pelag., libell. xvin, num. 20; tiiens apud me, nihil de prioribu> peccatis ulteriut
Pasch., c. 23, num. 2). Cum ergo venissentad eccle- facere. Tunc oiniies senes exclamaverunt dicentes
siatn, el ingrederentur, senex vidit eos clara facie et ad Dominum voee magila : Quam inagnificala sunl
laeto animo ingredi, ei angelos eorutn pariter cum opera lua, Domine! emnia in sapientia fecisti (Psal.
gaudio cum ipsis. Unum autem nigrum vidit, et ne- eiu).
bulosum habenlem corpus, cl daemoneshinc alque 168. Abbas Joseph (19) dum cum aliis senibus ad
inde iraheutes eum ad se misso freno in naribus, et abbatem Poemenem venisset (Joan., tibell. n, n. 10),
angelum sanctuin ejus a longe sequeittem tristem. quitJauiex parentibus praedictisenis attulit infantem,
Beatus ergo Paultis ccepit flere amarissime, et pectus cujus facies per «orruptionein fuerat depravsta) et
 797 VERBA SENIOHUM. T93
sedens paterejus cum eo foris ad monaslerium, plo- A. vestra, vel posna? responde. At ille altius ingeml-
rnbat. Cum autem unus senex ad vocem flentis egres- scens: Quantum, iitquit, cceluiiidistat a terra, tan-
sus esset, et interrogaret eum cur ploraret; ille re- tum ignis est allus, in quo medio sumus a pedibus
spoudit: Parens siim islius abbatis Poemenis, el ob usque ad capul undique perfusi, nec ctiiquain licel
boc veui ut bunc infantem, quem tentalio comerit, faciem alierius intueri, eed facies noslro dorso con-
vidisset, et limuimus illum usque nunc huc afferre, junciae sunt. Cum ergo oras pro nobis, ex parie vl-
quia non vult videre nos; et nunc si cognoverit qtiia demus alterutrum, et hoC nobis pro cOnsotatione
liic sum, 526 adhuc expellet me hinc. Ego autem constnt. llis auditis, Incrymas fudil; (fieens: Vaediei
videns vos, Patres, qui modo ad eum venistis, prac- illi in quo liiuno mandata Dei transgressus est! Et
sumpsi venire liuc. Quomodo vis ergo, abba, mise- iteruin ab eo, si esset altera pcena niajor, inquirif.
rere mei, et lolle inlantem hunc, el defer intus te- Cui ille respondit: Suit nobis alii mullo fnferius.
cum, ut oret pro eo. Quem cum senex aitulissel in Cumque qui esscnt illi inlerrognret, dixit: Nns qui-
cellam, sapienti usus est consilio : non illum primo dem, qui Deum non cognovimus, misericordiain
obluiit abbati Poemeni, sed a minoribus fratribus quaniulaniciinqu : patimur; illi vero qui cogniliim
incipiens, dicebat : Siguate hunc infantem, fratres, negaverunt, gravioribus et ineffnbilibuspoenissubtus
facienles orationem, siinililer rog;\ns per singulos g nos criicianlur. Quibus auditis, beatus Macaritts ca-
senes. Posl omnes detulit illum ad abbatem Pceine- 'pite allius lerrae defosso discessit.
nem; at ille nolebat cum contingere. Cum aulem ro- 173. Quidani fraier requisivit a sefie, dicens: Abba,
garet eum, ut s cut omnes, ita et ille oraret. Exsur- cur n dsemonibus lam graviter impugnamur? Re-
gens senex ingeiuuit, et oravit, dicens : Deus, sana spondens senex, dixil: Quia arma nostra projieimus
facturam inmi , ne dominetur illi inimicus. El sign.t- a nobis, id csl, palienliam, humititalera, mansuetu-
vil iiifanlcm, moxque patri sanus est redditus. dineni, alque obedienliam (Pelag., libelt. xv, num.
169. Requisitus quidam ex patribus, si perfeclum 58; Paxh., c. 25, num. i).
bonum esset egestas, respondil: Magna res est pe- 174. Quidam fra-er requisivit abbatem Sisoium ,
nttria; nnm qui eain voluntarie suslinet, Iribulatio- dicens: Putas, abba, sic modo persequilur nos di.t-
neni quidein carnis habet, nuimse vero susc invenit bolns, sicut anliquos Patres? Respondit: Slagis nunc
requiem. persequilur nos, quiu appropinquante peenarum tem-
170. Quidam fraier requisivit senem, dicens : Si pore mngis angustiatur, uec inmeit infirmos quosqua
paucos iiuminos rnibi debet frnter, jubes ut repetam dignatur appelere, quos ubi voluerit Cito Stibverlit,
eos? Cui senex ait: Semel tanlummodo dic illi cum sed forles viros ac niagnos aggreditur (Pelag., libelt.
humiliiale (Pasch., c. 5, num. 2). At ille dixit: Quod ] xv, «. 45; Pasch., c. 25, num. 2).
si semel dixero, et ni dl mibi dederit, quid fnciam? 175. Quidam fratres requlsierunt abbatem Silva-
Tunc seuex »it: Ulterius nihil ei dicas. At ille dixit: num, per quim viant aldeplus esset taniam pruden-
Et quid faciam, qubt non possum vincere cogitatio- tiam. Respondit eis ille, dlcens : Nunqdam diraisi
r.em meam, nisi fucro illi imporlunus. Dixitei senex : morari cogitationcs malas in corde meo, quse Deuin
Dimiiie cogiiatinnein luam crepare; tantummodo tie provocarent ad irain (Petag., libell. xi, n. 29).
conlristes fratrcm tuuin , quia monnclius es. 176. Beatus Antonius dicebat: Si potest fieri, quam
171. Quidnm fraler reqttisivit senein, dicens : tos passtis ambttlet tiioilachus, vel quot calices aquae
Qiioinoilo poiesl anima huinilitatem adipisci? Ille bibit in cella sua, debet senioribus declarare, ut non
respnmbt: Si sua tanitiminodo, el non alterius maln deviet in ipsis.
consideret (Pasch., c. 13, n. 10). 177. Abbas Pcemen dixit: In nullo Sic gaudet ini-
Dic:bat aiitetti :Quia perfectio bominis huimlitas micus, quomoiio irt illo qui non vult cogitationes
esl. Quniiluniciiuquecnim deposuerit se Loinoin bu- sitas manif'Slare
inilitalem, laiiliini proveh tur in bonorem. Sicut enini 178. Qnldnm fruter dixlt ad senem : Ecce, abba,
superbi.i si ascenderit in ccelum, usque nd infems frequeuter interrogo senioreS Patres ut dicant milii
iledncilur; ila humilitas, si descenderit usque ad iu- ) commonitionem pro salule auiinae meae,et quidquid
ferniini, lunc exal nlur usque ad coelns (Pelag., /t- dixerunt mibi, nihil retineo (Pelag., libell. x, n. 92).
bcll. xv, «. 77; Pasch., c. 15, nurn. 5). Erant autem seni duo vasa vacua, et dixit ei senex :
172. Abbas Macarius (2D) dum ambularet in tle- Vade, et alfer unuiii ex rllis vasis, et mhte nquain ,
serlo, caput cnjusdnm honiinis aridum invenit in et lava illud, et effnnde, et pouc niiidiirn in lociun
lerra '. Qood postquam Itaculosuo convertit, vocein siiuin. Fecit ergo ita frater Semel et bii, et dixit ei
visum est eniittere. Quod senex quisnain esset in- senex : titraque vas:t sirrhilaffer. Et Ciini attulisset,
terrOgal; at ille respoudit : ligo quidem princefis dicit ei: Qunle esl ex Utrisqtle rrilindiuS?Respondit
eram sacerdolum idolorum, qui in hoc loco habita- fraler : Ubi aquarrimisi, et lavi. Tunc Senex dixil ei:
bant. Tu autem es abbas Macarios spiriiu d.vi 10 re- Sic est et nnima, fili, quae freqttenter audlt verba
pletus. Quacunque eniin hora misertus eoruin fuerls Dei, quamvis 527 ""''' retineat ex htS qnae inler-
qui in poena soiit, et pro cis oraveris, consolalionem rogat, tamen plus muiidatur quam illa qttae non rc-
aliqdam sentiunl*. Cui senex : Et quaeest eonsolatio quiril.
' Joan., libell. m, n. 10, pauio aliier narral. ' Sane bacc inlelligenda. Vide nolat.
 799 DE VITIS PATRUM LIBER III. 800
179. Quidam senex dixil : Quando opera bona A dixu : Iste homo de superioribus est, et ccelestia lo-
exercet monachus, veniens diabolus locum non inve- quittir ; ego autem de inferioribus sum, et terrena
nit in eo, et siatim discedit; si autem maluin opus vix loqui possum : si mihi locutus fuissel aliquid de
exercet, veniens frequenter Spiritus Dei, et videns passionibus raonaclii, forsiian et ego respondissein
malum opus, non ad eum aceedit, sed recedit. Si illi; si autem de coelestibusloquitur, ego me nescire
autem ex toto corde ilerum requisitus fueril, cilo re- confileor. Egressus ergo discipulus, dicit ad anacho-
vertetnr (Pasch., c.26, num. 3). reiam : Senex iste nosler non vult de altioribus qtiae-
180. Quidam senex dixit: usque ttinc debet labo- siionibus loqui; sed si quis ei de passionibus locuius
raremonachus, usqneqtiopossideatChristum(P<isc/i., fuerit, respondet illi. At ille compunctus in hoe ser-
c. 28, n. 5). Qui autem semel illum adeplus fuerit, mone, ingressus ad senem dixit: Qnid faciam, abba,
jam non laborat. Permillit tamen Dominuslabomre quia dominanlur mihi pissiones cordis mei?Tnnc
electossuos, ut rememoremur tribulationum labures, senex respexit cttm gaudens, et dixit ei: Modo bene,
unde semetipsos custodiani, limeuies ne tantos la- Pater, venisii. Aperio ergo os meum, et imple illud
bores amiltant. Nara et filios israel ideo Deus per bonis luis. El hoc sermone adjulus est anachoreta,
desertuin quadraginln annos circumduxit, tn reme- et dixit : In verilnte, bona esl hasc via qunin tenes,
moralis tribulalionibus, non redirenl retrorsum. B el vera.et agensseni gratias, reversusestin propriam
181. Qtiidam frater interrogavit senem , dicens : regionem.
Dic mihi, Pater, quare nunc laboranles in conversn- ISa.Quidnm senex dixii: Si quisaut deScripiuris
tionibus monacbi non accipiunt graiiam, sicut antiqui aut de qiiacunque causa loculus fuerit, ne contendas
Patres ? Cui senex dixit : Tunc tanta charitas crat, cutn eo;sed siquidembene dicit, consenti ei; si vcro
ut unusquisque proximuin suum sursum tralieret; male, dic ei : Tu scias qnomodo loquaris (Pasch.,
nunc vero postquam charitas refrixit, et totus niun- c. 51,ii. 1). Iloc observans,et humilitalem possidebis,
dus in maligno posilus est, singuti proximos suos et odium eviiabis; nam si persislas contendens, el
ad inferiora deducunt. et ideo sic gratiam non sor- vis defendere sermonem lutini, nasceiur scandalnm.
timur (Pelaj., tibell. xvn. num. 19 ; Pasch, c. 28, Dequacunqueergocausasi nonobservaveriscontentio.
num. 4). nes, nullo modo requiem possidebis.
182. Quidam fratcr requisivit senem, dicens : Pu- 186. Quidam fraler interrogavit senem, dicens :
las, abba, cognoscunl sanctiviri quando venit in ens Usquequo est observandum silentiuni, Paier? Re-
gratia ? Respundit senex , dicens : Non semper co- spoutlit senex : Usquequo inierrogeri<. ln omni enint
guoscunt. Nam cujusdam magni senis discipulus cum loco si lacilurnus fueris, requtem possidebis (Pascli.,
peccnsset in aliqua re, iratus senex dixit ei cum cla- C c, 52, nuffl.3).
niore : Vade, et morero. Et statira ille cedidit et de- 187. Qiiidnm senex dicebat : Sicutapis quocunque
functus esl. Cumque senex vidisset eum ntortuum, vadil, mel operalur; ila et monachus quocunque
timor ingens irruitsuper eum, elcuni magna humili- pergit, si propieropus Dei perrexil, dulcedinem bo-
tate oravit rognns Deutn , et dicens : Domine Jesu norum acluum semper potesl perficere (Pasch.,c. 32,
Christe, resuscita illum, et jam ulterius sine consi- n.l,nomine Amponis).
deratione talem non loquar sermouem ; et cura hsec 1X8. Abbas Miithnes venit aliquando de loco qui
dixissel, statim surrexit discipulus ejus. vocalur Ragithain, in partibus Gebalonis: erat autem
183. Abbas Poemendixit: Homo qui alios docet, et cum eo etiam discipulus ejtis (Pelag., libell. xv, num.
noii fncit ea quae docet, similis est fonti alto , qui 17 ; Pasch., c. 35, num. 5). Videns aulem eum epi-
oinnium res lavat, et omnes saiiat polu, seipsum scnptis loci illius, lenens eum, invittim presbyteruin
auleni lavare non potesl, sed habet et iinmunditiaset fecit. Et dum pariter commorarentur, 528 dicit ei
Sordes limorum (Pelag., libell. x.num. 50). episcopus : Indiilge mihi, abba; scio eiiim quia hanc
Idemdixit: Doce animam tiiam servare quae lingua causam nolebas, sed ego a te benedici desiderans
ttia nlios docet. hoc praesumpsi.Cui senex pro humiliinie ail : Et
184. Quidam anachoreta cum venissetad abbatem D mea cogiiatio paruin volebat; sed in hoc laboro,
Pcenieneni, suscepit eum senex cum laetilia (Pelag., quia dividi habeo a fratre qui mecum esl, el soms
libetl. x, num. 39). Et cum se alterutrum amplexi non sufficio orationes meas implere. Dicit ei episco-
fuisstiit, coepit anachoreta de Scripturis sanctis, et pus : Si scis euin esse dignum, ordino ego et illum.
de rebus coelesiibus conferre. Tunc senex verlit fa- Respondit abbas Mulhues : Si quidem dignus sii,
ciem suam ad alium frairem, et nulluin dedit ana- uescio : unum autem scio, quia melior me est. Ordi-
chorelse responsum. Ille vero videns quod non lo- navit autern et illum: utrique lamen ipsi iia perman-
queretur cum eo, egressus est iristis, et dicit seriinl usque ad linem suurn, ut ad altare, quanluni
discipulo illius : Sine causa tantum iiinerisetbtboris ad oblalionem sacrandam , nunquam accederent.
assumpsi, ut venirem ad eum qui inibi loqui dedi- Unde dicebat senex : Confidoiu Deum meum, quia
- gnatnr. Ingressus aulem discipulus ad abbatetn Poe- non habeo grande judiciuut propler hanc ordinatio-
inenem dixit: Propter te huc venit abbas isie, homo nem, quia oblationem non mihi praestimpsiofferre.
taui magnus, tanlara gloriam io loc.isstiis habens, Nam ordinatio haec illorum est qui sine culpa sunt
et tu non vis loqui cuni ipso? Respomlens senex justi et immaculati, ego aulem bene nie coguosco.
801 VERBA SENIOR*M. 802
189. Quidant fraler bealum Macariitinpostulabal, \ profecti sunt ad abbatem Joannem. Cum autem
ut ei sermonem diceret, per quem posset salvari. Cui revertereiitur.veiieriintad eamdem speluncam, et ait
senex aii: Oportet fugere homines, et sederein cella, Besarion ad discipultun suum : lngrediamtir iiemni
et pro peccatis jugiter lamenlari; el quod super om- ad hunc fratrem, si forte vel modo persuadeat illi
nes virtutes esl, tam linguam coercere qiiam ven- Deus ut loquatur nobiscum. El ctim ingressi fuisseni,
trem. invenerunt corpus tanlummodo morluum, et inge-
190. Abbas Arsenius, dum adliuc saccularis in miscens dixit discipulo suo : Veni, frater, compona-
palalio moraretur, ornvit Dominuut, ilicens: Dornine, niusillnd, quia propter eum huc nosDorainus irans-
ostende milii viam per quam possim salvari (Pelag., misit. Cum autein sepelirent, invenertint quod niulier
libell. n, n. 3). Et audivit vocetn , dicentcift s bi : esset, et admirati sunt, et dixeruut : QuemaiJmodum
Arseni,fuge bomines, et salv.-.beris.Cunt ergo reces- el mulieres colluctanlur, et vincunt dseniunia. Et
sissel in soiiiudinem,ei eumdem sermonem orarel; collaudantes atiiue gloriiicantes Deuniqui est omniuin
rursus audivit sibi vocem diceniem : Arseni, fuge, proleclor, recesserunt de loeo illo.
lace, et quiesce. H.ec snnt principia salutis. 195. Venerunl nliquando duo quidam juvenes ad
191.Cum adeumdem Arseniuni Theopliilus arcbie- beatuui Macaritim (Joan., libell. m,n. 2), nnus <|ui-
piscopus venissct aliquein nb eo nudire serraunem B dem ad plenum doctus, alier vero adhuc insipiens *.
a:dificationis(Pelag., libell.u,n.i), iunc sanclus Ar- Et provoluti pedibus ejus, postiilabant ut secum eos
senius ait cunctis qui aderant : Si dixero vobis ali- habitare pennitleiet. Quos cum vidisset quasi cor-
quid, custodieiis? Quod cum iili gr.Uamer promisis- pore deliciosos, exisiimavit eos ereinuni ferre non
senl,addiditille:Quucnnquelo onudierilisAreniuiii, posse. Dixitque ad eos : H:c, fralres mei, non polestis
illuc ullerius neaccednlis. mnncre. El ilti dixerunt: Si lecuni non posstimus
liem cuni eum vellel arcliiepiscopus videre , misit babitare, Pater, quid ergo fnciemus? Quo ille audito,
primo videre si aperirel ei. At ille remandavit ci, coepit inlra se ita reputare : Si ilios hinc ejecero,
dicens : Si solus veneris, apeiio libi; si autem ciiin seandaluiii paiientur ; nunc dicam ilbs : Veuite, con-
pluribus, uilra bic non scdebit Arsenius. Quodcum struiie vobis cellulam, si potestis. Cumque illi lo-
auiiissel arcbiepiscopus, coepluin distulit iler, ne cuin 529 S,U] lanlummodo demonstrari rogarcut,
propter se loco illo eremita discederet. duxil eos et ostendit eis petram, qua incisa sibi ha-
1 192. Quidara fratresdum ex Thebaida liiiunt per- bitnculum
praepnrnrent, e.t lignis aliatis de pnlude
gereul compnrare, dixerunt ad invicein : Per liauc contegerent. Arbiirabatur auleni Macarius, coiifestint
occasionem beatum videbimus Arscnium. Cumque illos pro injunclo labore discedere. Illi vero interro-
ad speluncani ejus pervenissenl, nunliavii ei discipu- Q gitverunt euni, dicentes : Quid operis exercere jubes
lus suus Daniel. Cui iiie aii : Vade, Uli,et stisceptis nos, Pntor? Tmic ille sublalis foliis, funiculum illis
eis obseqnium praebe; nie auteni permitte cccluui iniexere osleudit, quein pro viclu eos dislrahere
aspicere, et dimiile eos redire; nant faciem mcam commonuii, et itn ab eis disce^sit. Aiilli cum summa
nnn videbuiit. palienlia, qusecunque eis fucrant imperntn , perfece-
193. Cum quidant ad cumdem beatum Arseniuui rtinl. Videnscrgo eos scnex in operibusbonisquoiidie
cx frairibus advenissel volens videre euin, oulsavit succrescere, ei frcqueiiter in ecclesiam cum silentio
osiium !. Abbas aulem Arsenius sperans suum esse iu omtionibus persistere, desiderabat scire veraopera
discipulum, aperuit ei. Sed posiquam alterum esse eurum. Seplimana ergo inleg>ajejunavii, et rogavit
conspexerat, mox se in terram projecil in faciem. Dominum, ut sibi opern corum dlgnarettir oslendere.
liloauiem utsurgerei postulanle, respoudii Arsenius, Et posl hsec profcdus est ad eos, pulsavitque ostiuia
dicens : Non binc exsurgam , nisi discesseris. Per speluncse eorum. Quo nperto, et viso homine Dei,
niullas nutem horas rognlus a fralre, non acquievit adoraverunt uirique in terra. Et poslquam facla ex
surgere, quotisquc discederet ills. more oratioue consederuni, ille mnjor innuilminori,
Quotiescunqtie auieiii idem bcntus Arseniusin ec- et egressus est foras. Ipse aiilein sedebat lorquens
clesiam ctun aliis Patribus convenissel, post colum- D funiculum, nihil loqueus omuiuo. Hora vcro noua
namsedebat.ncautipsealterius, atu alter illiusfaciem pulsavit osiium frater junior, el ingressus est cum
inspicere posset (Peiag., libell. xv, n. 10). tibo.quo relicerenlur. Eodem nutu jussus, mensulam
3 194. Abbas Desariondum ainbularel cum disci- p:irvulam ctiin tribus paximaliis apposuit, lacensque
pulo suo per ereinum (Joan., libell. m, n. 1; Pasch., slelit. Cuuique comedisscnl, dixerunl ad bealum
c. 34 n. 5), vencruut ad quaindam speluncam; et Macariunt : Discedis, Pater, an non? Et ille illic se
ingressi, ibi invenerunt fratrem sedentem et funi- quiescerc velle rcspondit. Tunc llli mattulam in uno
culum operantem, qui neque respexit ad cos, ne- angulo nd opus ipsius collocaiunt, ipsi vero in allero
que salutavii, neque aliquid lucutus est eis. Dixit angulo qiiieveriini, quasi ad dorniiendumse proje-
ergo abbas Besarion ad discipulum suum : Eanius cisseot. lleruin ergo Mncnrius rogavit Dominura, ut
liinc, quia hic senex non vult loqui nobiscum. Et ei opern ipsorum declararel. El ecce velut dissipatn
1 Hic in editis inierceditalius de Arsenio numerus, ! Diversus stylus in cdilis. Posui ex Mss.
videlicet de nrundinelo. — Diversus slylus in Edilis. 3 Hit.in lulilis aildilur numerus alius de Arsenio.
Posui ex Mss. Pasch., c. 5i, nnm. 2. ' hivcrstts hie in Editis stylus.
803 DE VITIS PATRtM LIBER III. 804
tecto, lux clara cellulam illam quasi media dics. k 199. Quodam tempore Maiices (21) cum superve-
implevit, quam tamen illi non senserunt; sed post- nissent in Scylhi, el multos ex Patribus interfecis-
quam arbiirati sunl senem dormire, surgentes in ora- sent (Pelag., libell. xv, n. 11 ; Pascli., c. 42, n. 4),
lionein sese dedertint, extendentes manusad coelum, abbas Poemen cum alio abbate seniore se, nontine
quos quidem ille quid facerent inluebatur, illi autem Nub, et cum aliisquinque Paliibus fugiens inde, ve-
illuni videre non poterant. Intentiusautem senex re- nit in loctim Therenulhi (22); ei invenerunl ibi lem-
spiciens, vidil tanquam inuscas daemones venientes plum quoddam desertum , manserunt in e<>septera
in illius minoris ore atque oculis residere volenles, diebus pariier, donec cognoscerent ubi niansurus
sed angelus Domini rhomphsea ignea annaitis, tam csset iinusqiiisqiie in 530 ^Egyuto. Dicii err'0 eis
illos circumdabal el defendebal , qtiani daemones abbas Nub : Seplitnana imc tinusqiisque reqttiescat
repellebat el ejiciebat; ad iitajoiem vero accedere apud se, et cum altero non loquatur. Cumautem sic
nullo niodo prsevalebant. Prope vero jam Ince, pro- faccrenl, erat in templo illo statua cuju d.im idoli.
jecerunt se in eodemstraiu suo. Tur.c Mncariusvelut AbTiasergo Nub exsurgens mane Inpidabal eam, et
evigilans surrexil, similiter surrexerunl et ipsi, qua-i vespere veuiens dicebat ad eam : Peccavi, indulge
de longo sommo excitali. Et accedens senior frnter milii. Mt per totam septimanam similiter fecit. Die
ad seuem dixit : Vis, paler, vel duodecim psalmos I" auiem Sabbaii cum pariier convenis-ent, dicit ei ab-
canamus. Cumque psallerenl, de ore junioris fratris bas Poernen: Quid voluisii hac tola facere septima-
per siugulos versus fax ignis egressa ascendebat ad na, ul liomo fidelis idolo diceres: ludulge mibi. Dicit
coelum.ltem el major cum decaniarel, quolies ad ci senex : Haccego propter vos feci : dicite niihi,
psallendum labia dcducebat, velut funiculus ignis de nunqiiid hoc idolum quando lapidabam, loculumcst,
ore ejus similiter lendebatur ad ccelum. Postquam aut iratum? El iterum quando indulgenliampetebam,
vero expleverunt maiutiuos, egressus Mncnrius nunquid exaltnvit se, aut gloriaium esl? Cui abbas
obsecrabat eos.ut pro se orare dignarenlur; illi vero Poemen respondit : Non utique. Tunc senex dixil :
lacenles, ad ejus pedes sunl provoluii, seipsos ora- Fratres, ecce, sumus seplcm; si vuliis ergo nt pari-
lionibus illius commendantes. El cognovit senex, ler maneamus, sit idolum islud nobis exemplum, ne-
quomain major quidem essel iu liniore Dei perfectus. quando injuri lus nliquisirnscalur; nec qunndo ab eo
iiiiiioreni vero adhuc dsemones impugnareni. Post venia pelitur, glorietur vel exlollaiur. Sin auiein ita
paucos vero dies major frater receptus est in pace, non vultis, unusquisque ubi vult pergat. At illi proji-
terlio die etiam rainor est eum assecutus. cicnles sein lerram, responderunt se ita facturos, et
196. Abbas Moyses (Pasch., c. 35, n. 1) commo- s sic permanserunt per multos amios cum multa lm-
neban fraires, dicens : Quatuor sunl monacho princi- ** militate et patientia. Quatuor horis dormicbant in
palia observanda; id est, tacendi, servandi mandata nocie, et quatuor psallebant, et quatnor operabau-
Dei, humiliaiidiseuietipsum, ei anguslia piuperialis. lur; in die verousque ad horam sextam operaban-
Oporiet ergo monachutn ul semper lugent, semper tur, deinde usque ad nonam legebanl; et post boc
suorum sit iiiemoi peccatorum, el omni hora ponat viclum sibi prseparabant, colligentes quasdam herbas
sibi mortemante oculos suos. terrae.
197. Sancii Paircs congregnli prophetaverunt de 200. Fuerunt et alii septem similiter prnbalis-imi
ultima generniione, ex quibus uniis praecipuus, no- viri, qui in ea erenio, quae Sarracenis coniigua est,
mine Squirion [Vulgali, Isquirio], dixit: Nos quidem habitabnnt; cellulis quidem haud longe a se divisis,
adhuc matidata Dei implemus (Joan., libell. i, n. II). sed ipsi viiienlo chnritatis connexi : quorum unus
Inlerrogaverunt eum alii Palres, dicentes : Quid hi, vocabalur Petrus, alius Stephantis, terlius Jo:innes,
(jui posl nos fuluri sunt? At ille respondens dixit: quarltis GeorgiHS,quintns Theodorus, sexius Felix,
Mediaforte complebunl mandata Dei, et aeternumre- sepiimus Laurus. Hic ergo in slerili nc vastissima
quirent Deum. Dixerunique sancti Patres : Post soliiudine, et pene hominibiisiniiabiiabilicouuuoran-
hos aulcm qui veniunl, quid lacturi sunt? Respon- tes, semel sibi in septimana videndos se prsebebant.
dens dixil : Homincs geneiationis illius mandatcrum *'•Sabbatorum namque die, hora dici nona convenie-
Dei <'pera non habebutit, et prseceptaDei obliviscen- banl singuli de locis suis ad locum sibi condicium,
itir. Superabundabil autem lunc iniquilas, et refri- deferenles uuusquisque, si quid imenire poterat. ilt
gescet charitas mullorum (Mallh. xxiv). Veniet vero unus quidem deferebatnuces, aiius lactoroncs (23),
sttper eos lenlatio, et qui invenli fuerint ii illa lenta- alius dactylos, alius ficus , alius berbas visibiles, i I
lione probati, ct nobis el Patribus nostris meliores esl, lapsamim, pastinacas, cariws el peiroselintim.
cxistent, el fellciores, et probabiliores. 1ste qtiippe eral pra;cipuus eorum viclus : | anent
108. Quidam rraler abbatem reqnisivil Agathonem namqtie et oleum vel potnm exlra tisum habebani.
(Pelag. libell. x, n. 1; Pasch. c. 42, n. 1), dicens : Tantummodo enim supradiciis herbis et pomis sus-
Volo, Paler, ntanere in congregationecnm fratribus: teniabantur. Vestimcntum eis palma solummodo
dic milii quomodo habiiem cum eis? Re.-pondit ei prsebebal, aqua in illis locis minime inveniebalur.
senex : Observa hoc prse omnibus, ut qualis primo Neque enim aliter potabantur quara exeuntes mane,
tlie jngredieris apud ipsos , talis etiam reliquos pera- ac disctirrentes per diversas herbas colligentes ro-
cas dies cum humilitate. rem, qui affluentissimeibi cadii, el inde taiiHimfflodo
80S VERBA SENIORUM. 806
btbebant. Cumque (ut diximns) in unum conveni- A in exslasi pendebat in faciem suam *. Et post aiiquot
?ent locum, agentes Deo grntins sumebant cibum. horas surgens plangebat vehementer. Astans autcin
Post refectionem«verousqtte ad vesperam sedentes discipulus ejus, dixitei : Quid habes, Pater? Al ille
medilabantur de Scripturis sanctis. Non enim dis- lacens plangebat.Cuiti autcm compelleret eum disci-
currebat inier eos ssecularis fabula, non cura saeculi, pulus, ut diceretei quid plangeret, dixitei : Egoad
non actio lerrenarum rerum, sed solommodocollaiio judicium rapttts fui, fili, et vidi multos de habitu
spiritalis, regni coelesiis desiilerabilis commemora- nosiro monachili eunles ad supplicium, et itmltos
lio, fulura beatiiudo, glnria justorum, pcenapecca- laicoriim euntes inregnum Dei.Ethsecdicens seuex,
lorum, sanctorumque quies. Hsec commemorantes lugebnl graviter.
suspirabatit ex imo pectore, et flebant nberrime. 206. Quidam senex dixit fratri: Ontni die vicinain
Cumque per lotam noctem pervigiles manerent ce- libi morlem es-e cogita ; quasi jam clausws s-isinmo-
lebrantes Dominolaudes : die Dnminico, hora nona, iiumi nto, nihil de hoc saeculo cures *. Timor Dei
loqtiendi secum et videndi se lerminuin capiebant. jugiter permaneal in te, in omni hora. Crede te ho«
Redibut enim unusquisque ad cellam suam, in qua niinibus omnibns iiiferiorein esse. Non delrnhas ali-
solus soli Dei diebus ac noctibus vacabat. In his cui, quia Deus coguoscii <mhia; ied esto pacificus
igitur studiis eos positos Sarraceni late per eremum cum omnibus.et dabit libiDoniinusrequiemsemper.
discurremes repererunt , et irruentes supra eos de 207. Cum quidam fralres quemadmodum orarent
eremo cjecerunl, atque ligantes eos pedibus suspen- heatunt Macarium requjsissenl (Pelag., libell. xu, n.
derunt, mullisque injuriis affliclos ad extremum fo- 10), respondit ilbs, tlicens : Non sunt necessaria no-
cum subtus eos de herbis ainarissimis congesserunt, bis
superflua verba, sed extendere lantum manus ac
ubi incredibiliter cruciati, lumen oculortim ex ainn- dicere debemus : Deus, quomodo vis, et sicul tibi
ritudine fumi amiserunt. Et postquam inultis tor-
placel, ita fiat. Si atitem tenlatio irruerit, aul inipu-
itientis eos afflixerunt, semivivos eos dimiserunt; ex gnatio, dicendum est : Deus, auxiliare nobis' iDse
quibus unum novimus in quodam loco plurimo postea enim scit quse uobis expediant.
supervixisse tempore, cscteri vero tibiuam fuerint 208. Abbas Joannes dicebat : Similis debet esse
devoluti peniius ignoramus.
moiiachus homini sedenti sub arborc, qui respiciens
201. lnlerrogavit quidam frater abhalem Poeme-
ferns diversas ei serpenles venientes ad se, cum non
neni', dicens : Quid esi quod Dominusin Evangelio asccndii in arborem ut evadat.
dicii : Majorem liaccharitnlem nemo habet, quam ut potuerit eis resislere,
Ita et inonacbus sedent in cella sua, et respiciens
quis aiiiinani suam pro amico suo ponat (Joan, xv); G
lioc fiet? senex : Si audit pravas cogiiationes venientcs super se, et cum non
quomodo Respondit quis eis rcsistere, conlugiat per orationem ad
verbum malum a proximo suo, et cum possit ipse potuerit
et
similia illi respondere, lolerat tamen in corde sno, Doniinum, salvabilur.
et vim biboremque sibi facit, ne forte respondeat illi 2'MJ.Idem dixit: Similis debel esse monachus ho-
malum et contristel illuin, iste animara suam ponit mini habenti a sinistra ignem, et a dexlra aquara;
pro amico suo. quoiies euim succensus fuerit ignis, tollit de nqua et
202. Dixit quidara senex : Si non recordalurhomo exslinguit iiliim. Sic oporlet et monachuin facere
stios actus in oratione, in vanum laborat cum orat *. omni hora, ut quandocunqtiecogilatio turpis succensa
tunc aquam orationis effundat, et
Quando enim volunlatem peccandi quis dimiseril, et fuerit ab inimico,
anibulat permanens in limore Dei, isttim raox cum exstinguat illnm.
gnudiosuscipit Deus. 210. Abbas Zenon dum esset in Scythi (Pelag.,
203. Sanctum senem requisivit frater (Append. libell. xvni, num. 7), egressus esl nocle de cella sua
Mari. n. 5G), dicens : Quid faciet homo in omni ambulare per eremum ; et faclum est, dum longius
teuiatione veuiente superse, et in omni cogitatione processisset, erravit tres dies et noctes ambulans, et
immissa ab inimico? Respondil : Plangere debet in n ceciilit faiigatus usqtie ad mortem. Etecce sieiilanie
conspeciu bonkalis Dei, ut succurrens auxilielur ei. eum infans, habens in manu sua panem, et disit ei:
Scriplum est 531 emm : Dominus milii adjutor esl, Exsurge, et comede. At ille exsurgens oravit; spe-
et ego despiciam iuiuiicos ineos (Ps,al. cxvn). rnbat enitn phauiasiam esse. Cui infans dixit : Rene
204. Quidani senex dixit : Sicut ad succensant fecisii quod orasti; modo ergo surge et coroede. Cui
ollam muscsenon appropinquant; si vero tepida fue- abbas Zetion non acquievit, nisi secondo ac tertio
rit, insident in ea, et faciunt vermes; iia et mona- orassel. Et cum ille laudaret quia orabat, jam tunc
chum succenstim igne divini anioris fugiunt daemo- surrcxit et comedit. Post haecdixit ei infans : Quan-
tantum es a cella tun •
nes, tepidum vero illudunt el insequunlur (Pasch., tum plus ambulasti, longius
c. 39, n. 3, nominePimenii). sed surge, seqtiere me, et mox invenlus est nnte cel-
205. AbbasSilvanusdum sederet in spelseo,faclus lam suam. Dixit ergo ei senex : Ingredere in cellam
1 Pelag., libell. xvn, n. 10; Pasch., c. 57, n. 5i; Pelag., libell. in, num. 15; atqne ejus stfbt hic
Append. Mnrt., n. 14. in Editis. Posui ex Mss. Append.-Mirt., n. 48.
* Joauiies, libell. IV,n. 4, iioniine Afflf/sis;Append. 1 Pasch., c. 43, n. 2, nomine Silvani. Append,
Mart., n. 35. In Edilis alio stylo. Mirt.. n. 108.
807 DE VITIS PATRUM LIBER III. 808
itieam, cl fac orationem. Et ingresso sene in cellam A cum qnadam die cum ipso pariter juxla litlus inaris
suam, ille iion apparuit. ambularei, conligit enm niultiim sitirc, et dixit seni:
211. AbbasDaniel referebat de beato Arsenio, eo Silis me macerai, 1'aler (Joan., libell. n, n. 1). Al
quod Sabbatoriini die vesperesolera relucentem post beatus Besarion, facta oraiione, jussil eum aquam
dorsum suum dimiltebat in oratione persistens, ex- de mari tollere et bibere. Quod cum fecisset, et dul-
lendcnsque ad cceluinmantis non dcsistebat orare, cissimam nquam reperisset, vasculum quod secum
nisi ilertim sequciui die sol surgcns oculos ejus ini- poriavit implevit. Quodcum vidissel abhas Besarion,
plesset (Pelag., libell. xn, n. \). dixitad eum : Quare implesli vas aqua, fili? Al ille
Caeterasauteni noctes pervigiles ducebat, ct prope dixit : Indulge milii, Pater, timtii enim ne forie in
diluculo, ctim vellet pnrum pro natursc fragilitale antea siiiam. Cui senex dixil : Indulgeat tibi Domi-
qniescere, dicebat somno: Veni, male serve; ct mox nus, fili; quia et ubique Deus e.-t, el polesl tibi dul-
claudens oculos, quiescens subripiebat pariini soinni cem nqiiam praestare.
sedendo, et sialim exsurgebal (Pelag., libell. iv, 210. Quidam frater volens discedere in solitudi-
tium. 2). ncm % a maire propria prohibebatur. llle vero dice-
Ilic ipse Arsenius loluin tempus vitacsuse sedens bat matri stne : Permitte me, mater; salvare eniin
;nl opus nianuuin , pannum habebat in sinu propler B volo auimam meam. Cum autein non pnsset retinere
lacrymas, quaeob desiderium aBiernnr: vitaecrebro cnr- etim mater, dimisit eum. Ille vero veniens in solitu-
rebant ex oculis ejus (Pelag., libell. m, n. 1; Ruffin., diiiem, per negligenliam omnem vitam suam coiistt-
sup., n. 163). inebat. Contigil auiem ut moreretur maier ejus. Et
212. Quidaiu fratres, cum ad abbalem Lucium pnst tempus aliquod factus est et ipse aegrotus, et
advenissent', requisivit eos senex , dicens : Quid raptus iu cxtnsi ad judicium, invcnit matrem cum
soletis manibiis veslris operari? At illi dixerttnl : his qui judicnbnntur. Illa atitem cum vidissel ciim,
Nos nihil manibus noslris operamur, sed secundnm obstupi.it, dicens : Quid csl hoc, Dli? et lu in lioc
quoddicitAposlolus,sine cessaiioneoramus (I Thess. loco deductus es condemnandus? Et ubi sunt illa
v). Qnibus senex di.vit: Non rnanducalis? At illi pro- verba quacsolebasdicere : Quoniam sslvare volonni-
fessi sunl: Etiarn. Dixitque eis : Qunndocrgo come- mam meam? Erubescens eigo ille in verbis quaeau-
ditis, quis pro vobis ornt? At illi conlicucrunt. Et diebat,stabat niliil bnbens quodresponderel. Elecce
ileruni requisivileos, dicens : Nunquid dormilis? voce facla ui hic revocarei.ur, tanquam altero jusso
Cumque illi se dormire dixissenl, dixit eis : Quando ex coenobiofratrum transire, reversus ad se, omnia
ergo dormilis, quis orat pro vobis? Et non invene- quat!cognoverat, quaequeaudierat astantibus refere-
riint quid responderent ei. Tunc dixit eis: lndulgete' G bnt. Ad confirniationemsaneverborum sunruni roga-
ergo mihi, quoniam non facilis sicut dicilis. Ego au- vit nl aliquis ex aslantibus irct ad moiinsleriuin, ut
tcm dicam vobis quemadmodum manibus meis ope- viderct si transisset fraler ejusdeni nominis, de quo
rans sine cessatione oro. Sedeo enim de mane usque audierat; qui profectus, inveml ila. Ipsc vero pnst-
ad horarn constitutnm, et pauca palmarum folia in- qtiam sanus cffectns est, rcclusil se, el sedil cugi-
fundo, et facio exinde fnniculos, et interim oro, di- tans <lesalnte sua, poeuiieiis et lacrymans super his
cens : Miserere mei, Deus, secundum magnnmmise- quse fecernt prius in iiegligentin. Tanla aulcm crut
ricordiam tuam, et secundum iniilliindinem miscra- ei compunciio, ut cum mulli eum rogarent paululuni
lionum luartim, deie iniquitntem nieani (Psal. i.). requiescere, ne forsilan noxium aliquid palerelur per
Cumque 532 pcrcomplevero opera mantiuin mea- incessantem fleluni, ille nollel, dieens : Si mntiis
rtim, et fecero aliqua vasa aut paucos funiculos, et nieae improperium non poilavi, quemadinodum prae-
emero ex eis uummos deeeui, ex ipsis nurnmis duos senle Christo cl angelis ejus in die judicii aut im-
do pauperibus, et reliqtios comedo. Quandoergo co- properia nnt lormeuta portabo?
inedo aut dormio, tunc illi pro peccatis rneis sine 217. Quidam frater sedebat in ^Egyplo in magna
cessatione implenioraiionem meam. bumililaie praecipuus(Pasch., c. 24, n. 2), ct habe-
215. Abbas Macarius, dum semel de Scyihi por- D bat sornrem in civitale mereiricem, qua; multis ani-
laret sportellas quas texerai, grandem habens vise mabus perditio fuerat. Frequenter ergo mouebant
labnrem, resedit, et dixit : Deus, lu scis, quia aui- senes fratrem illum, et vix potueriint ei persimdere
plius non valeo ambulare. Et mox invenlus est ad ut veniret ad eam, qualenus per admonitionemejns
flnvium, unde adhuc mullis aberat intervallis (Joon., posset peccatum quod per eain fiebat evincere. Cum
l.bell. ii, n. 6). nutem venirel ad locum, quidam ex iinlis eum videns,
214. Abbas Ammon veniens in deserto ad queiii- prsecessit, et nuntiavit illi, dicens : Ecce fraler
dam locum baurire aqunm, vidii basiliscum; etja- luus venit ad le dc eremo. Illa nulem hscc nudiens,
clans se in faciein suam, dixit : Domine,aul ego mo- prac gnudio reliclis nmaloribus suis quibus minislra-
riturus sum, aul isla beslia. Mox basiliscus per vir- bat, capite discooperto ad occurendum frairi egressa
tutem Dei dissipalus e.4. est. Et dtini vidisset eum , tentaretque cum com-
215. Abbatis Besarionis discipulus, nomine Dulas, plecti, dixit ei ille : Soror inea chnrissima, parce
1 * Peiag., libell. m, n. 20. Aiqueejus stylo liic in
Pelag., libell. xn, n. 9. Alque ejus slylo bic in Edili-.
Editis. Posni ex Ms.
809 VERBA SEN10RUM.NOTATIO. 810
aitimseluae,quoniammulti propter te pereunt. Con- J k lius lsetari illius possessione,quam sancti et apostoli
sidera quanta habeas tormenla praeparata, nisi cilo meruerunt. Melius enira multo est spiritu viderc
poenilere feslinaveris. Illa nulem contremiscens dixit quam carne; et illos oculos possidere, in quos pec-
ad eum: Et scis, frater, quia esl mihi salus vel raodo? caii fcstuca non possit incidere, quam illos qui solo
Cui ille dixit: Si volueris, est tibi adhuc salus. Illa visu per concupisceniiam pnssunt hominem in iute-
autem jacians se ad pedes fralris sui, petebat ut eam riium gehennaemiltere.
secum duceret in desertum. Cui fraler dixii : Vade , 219. Qiiidamfiater (26) ex Nitria parcior mr.gis
cooperi caput luum, et sequere me. Cui illa, Eamus, quani avarior, et nesciens triginta argenteis Do-
ait, velociter; oportet enim me deformare, et inter minum Jesum vendilum, centum solidos, quos lina
homines nudo capite ambulare, quam in oflicinam texendo cnllegerat, moriens dereliquit (Ex Hieron.
peccati mei iterum ingredi. Dum autem pariter am- epist. 22, ad Eustoch., de custod. virgin.). Inilum est
bularent, monebat eam frater ad poenitenliam. Vi- aulem consilium inter monachos(n im eodem in loco
dens auteni ille quia quidam frater obviarent sibi , circiter qninque milliadivisis cellulishabitabant [27])
dixit ad eam : Qiioniam necdum tnnnes sciunt quod quid facto opus essei. Alii patiperibus distribuendos
snror meaes, secede parum de via, donec transeanl. esse censebant, alii dandos ecclesisr-,nonnulli paren-
Quod cum fecisset, postquam Iransierunt illi, voca- 1B tibus ejus remittendns. Macarius vero, el Pambo, et
vit eam fraiersuus, dicens :Veni, soror, eamus viam Isidorus, et caeteri seniores Patres, sancto in eis lo-
nostram. Illa auiem non respondit ei. Perquirens quenie Spiritu, decreverunt infodiendos esse cum
ergo ille diligenter sororem suam, invenil eam mor- domino suo, dicentes : Pecunia tua tecum sii in per-
tuam, et vestigia pedum ejus plena sanguine ; erat ditionem (Act. viu). Sed ne hoc crudeliter quisquam
enim discalceata. Tunc ille flens et ejulans nuntinvit putet fnctum , lanlus terror et pavor per totam
seniorihus omnia quae facta luerant : at illi conten- y£gyptum cunclos monachos invnsit, ut unum soli-
debant inter sede salvaiioneejns. Manifestavitaulem dum dimisisse, grandis apud eos sit criminis.
Dens uni seni de ipsa, quia quod nulla illi cura fuit 220. Erat quidam adolescens Graecus in yEgypto
de rebus corporalibus , sed ut vulnus proprium sa- constilulus in coenobio1, qni nulla continentia, nulla
naret, neglexit omnia sua, el suspiravit 533 gr >vi- operis magniiudine flamraas poterat carnis exstin-
ter, et flevit propler peccila sua, propterea susce- guere. Cumque ad Patrem raonasterii haec ejus ten-
pisset Detis poeniiemiamejus. tatio fuisset perlata, hac ille eura arte salvavit. Im-
218. Quodamtempore (24) cum beatus Anioniusa peravit cuidam viro gravi et aspero, ut jurgiis atque
sancto Athanasio Alexandriaeepiscopo propter con- conviciis insectaretur adoleacentem, et post irroga-
fuiationemhserelicorumin urbem esset adductus (Ex' C tam iiijuriain primus veniret ad querimoniam. Cum-
Hieron, epitt. 53, ad Cattrutium), perrexit ad eum que imperata sibi perficeret, insuuer vocati testes
Ddymus vir ernditissimiis, captus oculis. Curaque pro eo loquebantur, qui contumeliam adolescenti fe-
multa de Scripturis sanctis loquerentur, inler caele- cerat. At ille coepit flere contra mendaciura: quoti-
ras sermocinationesquas de sanclis Voluminibusha- diegemitus, quotidielacrymaefluebant;sedebat solus,
bebant, cum Antonius miraretur ingeniuin ejus, et quia amariludine repletus erat, omnique auxilio de-
acumen animi collaudaret, scisciians, ait ad eum : slilutus aa Jesu pedes jacebat. Quid multa? ita tolus
Non tristis es quod oculis carneis careas? Et cum anuus deductus est: quo explelo, interrogatus ado-
ille praepudore reticeret, secundo lertioque euin in- lescens super cogitationibus pristiuis, au si adhuc
terrogaus Anlonius, tandera elicuil ut raoerorem molesiisealiquid sustineret, respondens dixit: Paler,
aniuti simpliciter faterettir. Cui Antonius ait: Miror vivere mihi non licet, queraadmodumfornicari libet?
prudentem virum ejus rei dolere damnum, quam for- Ita ergo spiritali Paire procurante adolescens supe-
inicae, el muscae,et culices habent (25); et non po- rata libidine salvatus est.
*Ad verbum pene ex D. Hieron., epist. 4. ad Rusticum.

ROSWEYDINOTATIO.
(1) Ruffino.]Vide prolegomenon5 generale, inilio JD « Non ergo spernas simplicitatemet impolitos ser-
bomm librorum. mones. > Palladius iniiio Lnusiacse Hist., episiola
(2) Vere mundumquts dubitetmeritis stare Sanclo- ad Lausum: « neque re-puas rudem et inornatam di-
rum.J Vel hmc aliqu i moibicolligi polesl, libri liujus clionem. >
auciorem esse Riifiinmn, ut prolegomeuo 5 tetigi. 534 Nec eni,n mei operis est divinae doctrinse
Kepeiit enim hic Ruffiuusquaedixerat prolog >libri scripiuraeque sophislice et eloquenter signare ser-
prioris: vel potius ejusdeui libri prologoeoipbone- raones. > Pallndius ibidetn: c Non est euira divinae
niaiice respondit. Cum eiiiin ilhc dixisset: < utdu- doclrin >',ornata et ad oslendendam sapientiam cora-
bitati non debent eortun meritis adhuc siare mun- positn uli oratione. >
dum, > nunc infert epiphoneinntice, ad prius dicta < Sed suadere menies hominiini in fide el operi-
alludens : c Vere mundum quis dubitet meriiis slare bus veritntis. > Palladius ibidem: < Sed verbts per-
saiictoruin ? > suadere veritalis. >
Ul porro prioris libri pi.ologtis in quibusdam ad < Pntruin denique sanclorum palriarcbanini et
Palladii procemiuinin Lausineam Hisloriara alludit, prophetarum Ahraham, Isaac, et Jacob, Moysis, et
ita hic apertius cotnmunia qusedam habet cura epi- Eliae, et Joannis ideo descripta est lides, > eic. Pal-
stola Palladii ad Lausum, quae post prooemiumibi- ladius, ibideni: < Nara ii quoqtie, qui Patrum Vitas
dem pouilur, quaesingulatimjam subjungo. , conscripserunt, Abralue, et Isaac et Jacob, el Moy.
PATROI.LXXIII. 26
GH DE VITIS PATRUM LIBER III. VERBA SENIQRUM.NOTATIO. gjg
sis, el Elise, et Joannis, et eorum qui deinceps con- jA " (TTttov. Et infra,.apud Pelagjuin, libello xv, n. 66, in
sequuntur, non narrnrunt nt eorum illusiretur gloria, silii hac eadem re, suhurbahuni Supra"in Vita sancti Ba-
sed ul prooVssentiis qui eas legerem. > c. 2, eiiam habes proattium. Vide Uooniaslicun.
(3) ili domim Fidose-\ Puiabam primo, Phidote (7) Septimft.]InieL|tgilur«ejituuumclwiinseu r^gio
legendum Grsecovocabulo, quod scireni simile no- Couslaniiiio|K)leos, qund vocatiu'nm in proaslio seu snburbio
nien alibi esse, ut Pbidus episcopu- Jop,>scin conci- erat. Aliquando Grseciim Latini servant,
lio Ephesino, et Phidns diacoims in Vita sancli Eu- et vocanl hebdomou.Vide Ouomasticon.
thymii iO Jannnrii. Ei Alhnunsius,epistola deSyn«d. ritum. (8) Subripiqj.,] Id est, ttbrepat. Editi addtmt, rue-
Arim. el §eleuc., bnbet qiiemdani *i$<jAiov., Plude- Sicstiprn, apud liullinum, lib. ll,c.ip. 15, Huic
lium episcoputn pco quo apud Sncrntem, libro n, quodam die Sntanas subripere volens. >
cap. 32, est inl-niio;, Phtlediut. Sed variis excussis^ mota. (9) Brumosa.\ lia Ms. Editi fere, f>r«n»o»a et *ro-
nihil tttveni uuod buc ficeret. Tandeiu cura atlente Intelligiltir antem aqua cassa et fetida. Glossae
Pallidium legerein (ex quo vitlebnn prologumbuuc Isidori : liromosa, immunda. Brnniosgs, antwsus,
adumbratum), et in eo tam in Prooemioquain epi- retinosus. Brumatia , resinota pluvia. Vide Onoina-
Stolaad Lausum aliquoties occurrerei fidetissimus; lieon.
in prooemio, Fidelistimiqueet religioti imperiisplen' (10) Mu&aua.] Varia hic lectio in Mss. mme» iu
dor Lause; ,to-epist<>la,//<rc ergo cum scias. fidelit- Aquicinci. Musacgin Audoroaren.Snpra, io VUaPe-
time Laute; etcap. 19,20,et5i, hominnmfidelis-ime lagLe, cap. t: < Quae lamen transiens per nos,
Louse, tibi in Gr>co est nmrary.rt. videbmiir mihi totum implevit nerein ex odore musci. > lu Viia
Ruffimisfidotumpostiissepro fidelitsimo,et ila Lnu- i"R Marcellae.cap.3, fragraremuscomuro[\nMit ValUrs.,
sum occulte iiiMituare.Nex en in pitlo lltiffiuum«o- ' ouin. 3, fragrare mure]. Vi.deOunmasticon.
men suum libro liuic pr.i fixisse, cii.uie\ al.ii>vel yer- (11) Abbat Joannes.] Kulbertus, C3rnoiensis epi-
terit, vel alteriuslibriim cum priefaiioneediderit. scopns, in fine epistnlarum suaruin, post hymnuin de
Atque tii prologum litincin manuscriptis et ediiio- Walivlaie Chrisii el Epipbanin, ex hoc loco, vel ex
nibns outnibus, excepta prinia inveoi, ita euni hic Pelago, infra, libell. x, nuui. 27, banc tle Joaane
dedi. Priioa lamen edjiio sequentia po-t Fitfose ita Parvo narrationem ita versibus et rbytbinis sseculi
concipit, ft aticiiora exhibet; quse hic subjungo, ne sui reddidit:
quid desiderares oiiiissuin. In Vitispairumvet.eroraqaidamlegi jucundum,
< Beatificosiquidem et aikniror Inudabile proposi-
tum luum, ut dignum csit; tiuojiiaxu.cuu.iphirimi re- Exemplotamenbabilp, quodvobisdicorliylmice.
Joannesal)baparvubissutura, nou vinuiibus,
ligiosam vitain prdessi circa vnna et inania pr.i>sen- Jt) mnjorisocio,qg,tcuuieratiu ereo.o,
tissaculi siiidium siiuiiv impendani, et juxta pro- Volo,dieebat,viveresccure, sicutAngelus,
pbelae oracuiuui, lapides snnctumii disper-i sunt ia Mecvestenec cibo frui, qni latioreturtnanibus.
capitc omniu'ii pla,|e.irum,ex hoc valdegaudeo, quo.d JJp^ppiidit {rater : tyoueo,ue sis tucoeptiproperns,
lu verbo aedificaiionis,et sanciae Scripturae doctrina Uuodlibi postmoiluin sil uoncoepixsesutius.
informari desideras, sanctnrumque Patruin conside- jtt. itlp Qui nonditnicai,nnn cadii ncquestiperaL
Et nudusireintiin luleriorempeuetr^t,
ralitmes et iustitula perqttiris. Septemdies gramineo"nuubidttrat pnbulo:
< Igiiur vigesiuiuiiiin cpiscopatuagens nnnum, de- Cktavafamesintperal, ut ad sodab'tnre ieat:
sideranti libi spiriiunlium viruium, quos in Dci re- Q.ujsero clausaianiii^t tussed*tio ceUuJa,
bus speclntos vidi el audivi, vitnm nnualem pie ((^ Cumniiuorvocedebib appellat: Frater, aperi;
doctrinatn prsesentis libelli compend o declarsre ten- 635 -lAanues opis indigusnolisassistilloritjus:
talo, qunleniis in proposito pietalis dux tibiuietipsi «e spi ruattya pteiiis,m^euir<:digituecessltas,
bonoruin operinn, et eorum qui lecuin snni, et qui Resjiondt ille deinlus : Joauneslaciusest angeJus,
Miralurcoelicardim-s,ultra nuncuiat honiiiies.
posl le erunt, doctnr efficiaris iinperitoium. Foris J^anueset-cwbul,nwlurni|ueuocicmtolerat
< Sed oro te. nespernas simplicilaiemeloquii, nec El prsutej vo^unlariamhsnc agilpienileiiliam.
polili a me exigas siyli venustateia. Nec entu operis Facto manerecipilur,satisqneverbisuritur ,
est divinaeScriptur;t>,soptii.si.eeet eloquenler siguare Sic inleiitusad <;usxula,fert p Ueuier omuia.
sermones, sed suadere mentes houiiuum in fide et RefoeillalusDomioogratesagit ac socip,
operibus veritatis, sectinduui quod scriptum est : Dehiucraslellnrabrachiistentat moverelanguidis.
Aperi os tuum verboDei(Prov. xxxi); et it ruin: Nen Casligauisaugustiade lnvitate niiuia,
Cuinangelusnon potuil,vir botiusesse didicit.
aspernas verba seniorum, el ipsi enim didicerunla pa-
trtbus suis (Eccte. vm). (12) T/ieopemptus.]ltaesojrs(i7rTo<; v^catur io Me-
f Denique sanciorum pairiarcharum et propheta- naeisGrwcis |9 Jantiarii in Viti Ylacarii^gymii, ig
runi, Abrabam scilicet, isa >c, Jacob, Moysi, fcltic, Mss. et Ediiis varie lioc nomen depravaitir, Theopen
et Junniiis ideo a praecedentibus descripia est lides tus, Tlieopentiut.
et conversntio, nnn taututn ut illos glorificareni, (13) Carricauit;.]Glpss. vett., Canic/o, lonero.
quns certe Dominus glorificaverat, et in reguo suo (14) Conuictts affligebat.] l)e hoc Alheiiiensiuin
gloriosos iiabebnt; scd ut legeutibus posteris coufer- more babes apud Cregorium rvananz. oraiione in
renl ver.tatis docirinam, et exerapla salutis. n laudem divi liasilii. Vide in OunmasiicoDepasitio.
< Accipiens ergo a nobis nou diseria, sed (onia; {iS) Ceilalu* es.] Alias, c<?r<;a«(i.'Sed ssepius haec
vera, uon fucnta ; snnctns imitare quos legis, prae- forma loquendi eo ssrculo usiiata- in his JiUris oc-
diiia quos d.ligis. Ex boc enim auditores tui, facti currit.
aiiui\t*es Cbrisii, proficienlad aeternamsaliitetn. > (16) Cum lampadibus.]Viris in digniiale constitu.
Alque ex his manifesiius quoque evadit, quomodo lis, vel sanciitnie euiineniihusoccurreban.icum igne.
Riiffinus prologoiu biiuc ex Palladii Proosiiiialbus cereis, lamp.idibu-, thymiainate. V dc dicla ad Vitam
expr«sserit. 'i.oiifcrautur inter se, et non vanaiucon- sancli Basilii cnp. 9, u. 44. Consule ei Oiiomaslicp^L
jec.turaftiinenuiesse mie deprehendes. (17) Pistor mola;oculos operiret.] Dee.^lpriiir MTi
(i) P.ax.imaii ] P ues sunt A gyptiis monachis in liujus ntuneii in manuscripiis usque ad Sungiffiin.
USU.VtdeOn ttiaslieon. Kdili eain hnbeul, quare reliqui. Sed >.|uioc.utilyotwj
(5) Gello.] Posl gellunculus. In Pelagio, libello v, Legeiduni exislimo, pistor mola, uculos aiiimajjf
iium. -4. est suriscula. luielligtlur vas aquarium. operiret. Ila Pelagius libcllo xv, uumero 80.
Viiie Onoiiiasticoii. (18) Hyperichius.]Iloc nuineio in Editis varia com-
(6) ProiiSiium.]Mirahic mss. librorum lectio. Au- prehendebaniur apophtliegmata brevia, i|iiae iisdeni
doiuaren., praslro, qui vocaiw insenlimo.Aquic. proa- veibis babentur in Pelagio libello LV, a nuuiero i?
ttion, qui vocutur selhmo.Edtli, prope prasciuu vel usque ad num. 54 inclusive, nomine Hypertchii,ej-
yraiitum. Cedrenus, aiiuo20 itnperii Theodosiijunio- ceplis duobus ultimis, qui sub lncerti litulptiajbeutijuj,
'is, eamdem hisloriolant narral, ubiGraeceesl npox- Subslitui hic quod eral in Mss.
 813 DE VITIS PATRUM LIBER IV. EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 814
(19) Joseph.] Ms. Aquic., Jusefel. Ms. Audomar., A1 dymi de Spiritu sancto : < Didymus vero meus ocu-
Tusefel. Alii, Josephel. luni habens sponsse in Canlico canticorum, et illa
(20) Jfacarius.] Numerus bic et historiola Macarii Iumina quas in cnndentes sege:es suhliinari Jesus
hoc mndoin Ms. Aquicinct. erat conceita : < Abbas praecepii, procul altius inluetur. > Et episi. 32, ad
Macarins dum an bularel per deserlum, bominem Abigauui : t Sed illum te oculum hnhere Iselare, de
queimlnm morluuni proniim in lerra invenit jncen- qno in Cantico diciiur canlicorum : Vulherasti me,
lem, et po«itobaculo suo ^uper eum, ait : In nomine soror mea sponsa, uno de oculis tuit (Gant. iv). >
Jesn Chrisli surge. Et Matim qui jacebat mortuus, (23) Quam formicm el muscai et cnlicet habent.]
surrexit, et jaciavil se ad pedes snric i Ttfaearii. Et Hieron., epist. 32, ad Abigaum, tinaeestconsnlatoria
coepitproclamare.ijuema<Ju).o<lun) ducebatur ab ange- super caeciiate : < Nec ^olt^assj hoc non habeas quod
lis Sa'an:r ad loeum iqnnepjbTiim, et propler peti- formiculse,et muscseet serpentes habent. > Ubi eiiam
tionem ejus fnissei ab Ji£ihi6pis dimissiis. Cui, cum referl, qiiosdam murirliphilosbplios,' <uf iotam co-
interrngarel Macariusin quo loco fuisset destinnlus, gilalionem ad meiilis' cogerenf piiritatem, sii>ioculos
ille alte ingeiiib>reiis,aii : Qiiaiittim coelum disial a eruisse. > Et lib. u in Jovinianum : < quosdara iegi-
tera, lniiinm ignis e-t altus, in quo niedio eram mis- mus sibi effodisse nculos. » Ciiero, lib. v deFin. :
sus. Ilis autem auditis senex lacryuias effodit, dicens : < Democritus, qui vere fal -uvediciltiroculis se priva-
Vsebomini illi, qni mandatn Dci transgressus fuerit.i visse. > De eo idem, V Tuscul., Gellius, lib. x, c. 7;
Quas in texlu etlito siinl de relrigcrio damnutorum, Terlulliarius, Apolog. cap. 4f>-
non yalde quadrant ciun placitjs tb/eologornm scbo- (2(i) Quidam jiater.] Iluc fortasse facit quod habet
lasl corum. Eadeni historiola, pattlo aliler narrala, rU divus Hicroiiynius,'epist. 4, ad RiisliCum: < Vidiinus
babetur eliam infra, apu>lJuannem, libello m, n. 16, nuper et planxiuius Crresi opes iinius nmrte depre-
ubi nolalionem vide. hensas, urbisque stipes qunsi in usus pauperum con-
$U M«?(&• 1 'rapressi , Mazines. S£s. Aquic., gregalas siitpi ei pnsieris derelictas. Tunc ferruin
Aniazpiiet.Sed legendum Mgtice;. Apud Pelagium quoii laiebat in profuhdo, supernatavit aqiiae(/V Reij.
esi, gens Maiicarum. Vide Onoinasticon. vi), el inler paitnarum arbores myrrhse aniariluilu
(£$) fhereimihi.] Ita legendiiiu, ex Pelagio, libell. nionslrnta est (Exod. xv). Mec mirum; talem et so-
XX,i). 2, consiat. Ms. e.t hnpressi, vel teneiitudinis, ciuni et niagistruin habuit, qui egentium fames suas
Vej lereriitudinis, veJ simile
' quid depravaiuin. Vide fecit esse diviiias, et ir.isers derelicta in suam re-
Onomasticon. servavit niiseriain. Quorum clainor tandem pervenit
(-&) Lactorones.]It:i Impressi. Ms. Aqiticin., tacto- ad coslum, et patientissimas Dei vicit auies, ut tnis-'
pones, qui totuin locum ita lesil: < Alius lactopones, sus angelus pessimu.s Nabal Carmelo (/ Reg. xxv)
alios daciylos, alius licu.s,alius berbas usibiles, id diceret : Stulte, hac nocle auferenl dnimamtuam a le,
est lapsanium, pastenacas, scaryilns, et pelrosili- qme autem prwimrasti cujus crunl (Luca xn)? ubi
num. > MS. Auduinar priora decraui, reliiiua ita le- tralatitie ferruni pro lateuii graviiiue moiiacbi iniqui-
git : < iaps.ininin, pnsiatiacas, carricas ex peiris. > tate accipe; et amaritudinem aipiae a Moyse prope
Colou. edi>o : .<lapsauiuin et pastenatas, cucurbitas septuagiuta palmas inveniaui piocrimiue, quod pal-
nt petroselinuiu. > Aliquacediliones caricas omiiiunt. mis velut saiii tiiaiis umbra obtegitur.
Omnino difficiiehic divuiare. An lacterones sunt la- Nescio an per sociuiuet inagistruiii suggillet Ruffi-
ctucse, n lacie? au decunatum ev Graecof«ku.xzipQvee nutn, qiiem Grunnii notnine tlesignnt, dequoineaileui
.quud lamen imp m,emi:ijlegisse. Forte eiiaui scar- C Z episloln : <Hic bene nuinaius plus: lucebal in pr.uidiis.
c./a' proba vox, ui,d. Caflis chervis, iulei lierbas usi- iSccuiiruni, siqui iiiultosinescnresoliluserat, facio cu-
bi'es- Vide Onoma>iic6n. neo circtimstiepenlium gnrrulorum procedebat in
(24) Quodam lempore.\ Desnmptum boc cx divo publicum, iutus Mero, fons Caio. >
Hieronyuio, eptst. &3j ad Casiiuli,uni; quae hic lainen (27) Arame.ndeuitoco circiter quinque millia divisit
iti fine, (lesunt Hieronymo. • Quam illosqui splo visu celtulis habititbant.]Supra, lib. n, qui primus Ruflini
per conctipisceiniam possunl lioinineiii iu inierituin esi, in piolojo : < Coniinaneiii aulein per eremura
gehennae uiitiere. > Ruffin., lib. n Lccl. Ilisl., eap. dispersi el separati in ceilulis. > Mun fiustra dixit,
7 ; Sqcrat., lib. tv, cap. 20; Hieron., in prsefat. l)i- divisis cellulis, ul Cellia seu Lauinm insinuaret.

DE VITIS PATRDffl

LIBER
QUARTUS,

AUgTO^IBUS (l) SEVERO SULPICIQ (%) ET JOANNE GASSIANO (3).

Excerpta hcec sunt ex Severi Sulpicii diatogo 1, et Joannis Cassiani lnslitutis el
Collationibtts.

536 Erequenier acssepiusa me, fratres, flagitatis ut vobis gratia sedificatipnis,regres^us de partilp.ustrans-
inaiinis, edisseram mese peregrinalipnis hisioriam.velqualiterinOrieiite fides Christi fior.eai, vjuapsil p.riitci-
puin pax, quae sanctorum quies, qu.seiiistilula monacliprum, <ju;cereinitartiin yila ye.1cpnversailio. Si yel tn
815 DE VITIS PATRUMLIBER IV. 816
ererito vivere Christianis licet, quanlisqiie signis ac virtutibus in servis suis Christus operetur, quemadiuo-
dum etiani mihi prospera navigalio fuerit, qui vel quo me iter terrenum perduxerit. Vestris ergo adjutus
oralionibus faciamut desiderare vos video, ct qusesoul libentissime ad eaquse narro aurem aceoinmodetis'.
1 Sever. Sulpic. dialogo l,cap. 1, qusedam hujus Prologi verba habet. Intelligenda omnia nomine
Posthumiani, qui interloquitur.

CAPUT PRIMUM A. terram ferinis pellibus, facit nos discumbere; appo-

I)e monachosotitario.qui in finibusCyrenorumin parvo nit prandium sane locuplelissimum, dimidium panein
tugurio commanebat. bordeaceum. Eramus autein nos quaiuor, ipseei.it
Ante hoc triennium, qtio tempore hinc abii (Sever. quinlus. Fnsciculum herbaeetinn intulit, cujus no-
Sulpic, dialogo 1, c. 2), ubi a Narbonnnavim solvi- men mihi excidit, quae mentliaesimilis est, exube-
mus, qiiinto die portum Africae intraviraus, adeo ransque foliis saporem mellis prsesiabat. Ilujus prse-
prospera Dei nutu navigatio fuit. Libuit animo adire dulci admodum suaviiate et delectati sumus, et sa-
Carthaginem, loca visilare Ennctorum,et prsecipuend tiati. Septem enim diebus apud illum fuimus. Postera
sepulcrum Cypriani mariyris adorare. Quinto decimo igitur die, cuin aliqui ex incolis ad nos confluere
igitur die ad portum regressi, profectique in allum coepissent, cognosciinus illum hospitem nostrum
Alcxandriam petentes, reluctante Auslro, pene in esse presbyterum , quod suroina nos dissiinulalione
Syrtim illati sumus : quod providi nautse caventes, ille celaverat. Deinde cum ipso ad ecclesiam proces-
jaclis anchoris navim sistuni. Sub oculis autem terra simus, quaefere duobus millibus a conspectu noslro,
continens erat, in qtiam scaphis egressi, cum vacua interjectu montis, exclusa aberat. Erat auiero viiibus
omnia ab huinano cultu ceriieremus, ego studiosius texla virgultis, non muho ambitiosiur, quam nosiri
explorandorum locorum gratia.longius processi. Tri- B hospitis labernaculum : in quo vix quis, nisi curvus,
bus fere a lillore millibus parvum lugiiriirm inter pulerat consisiere. Cum lioiiiinum inores quserere-
arenas conspicio, cujus teclum, quasi carina navis, mus, illud praeclarumaniinadverlimus, nihil eus ne-
erat conliguum terrse, satis lirmis tabulis constru- que vendere, neque emere. Quid sit fraus aique fur-
ctum. Non quod ibi imbrium ulla vis limeatur; fuisse tum nesciunt: aurum atqueargentum neque habenl,
autcin illic pluviam nec aliquando quidem auditura neque babere cupiuut. Nam cum ego presbylero illi
est; sed qu<d ventorum lanta vis est, ut si quando decem aureus obtulisscm, refulavit. El cum nollet
vel cleinenliorecoelo nliqunntumspirare flatus coepe- eos accipere, aliquaniulum vestimentorumei indul-
ril, majus in illis terris, quam in ullo mari naufra- simus. Quod cum ille beuigne accepisset, revucanli-
gium 537 sit. Nulla ibi gennina, sata nulla prove- bus nos ad marenaulis, discessimus ab eo.
niuiit : quippe in instnbili loco areniibns arenis, ad CAPUr ii.
omnem moium vejilorum cedentibus. Verunt ubi ad- De dictis Origenit, auod Itaireticatinl.
versa qusedama mari promonioria venlis resistunt, Prospero igilur cursu ( Severus Sulp., diatogo. i,
lerra aliquantulum solidior herbam raram atque hi- c. 3 ), sepiimo die Alexandriam pervenimus, ubi
spidam gignit, ea ovibus est pabulunt satis ulile. In- fceda inter episcopos atque monachos certamina ge-
colse loci illius lacte vivunt. Qui solertiores sunt, vel C rebanlur, ex ea occasione velcausa, quod congregati
(ut iia dixerim) dilioies, hordenceo pane utuntur. Et in unum ssepiussacerdotes, frequentibus decrevisse
ibi sola messis esl, qtiaeceleritale proventu.s,per na- synodis videbantur, ne quis Origenis (4) libros lege-
turara snlis sive aeris, ventorum casus evadere solet. ret aut haberet, qui tractator sanctarum Scriptura-
Quippe ferlur a die jacti etninis, trigesimo die ma- rum periiissimus habebatur, sed episcopi quaedam
lurescere. Consisiere auiem ibi homines non al a ra- in libris illius insanius scripia memorabant. Quse
tio fncil, qiinm qu>'dotnnes Iributo liberi siinl. Ex- asserlores Origeuis non ausi defendere, ab baereticis
trema siquidem Cyrenorum orn est deserto illi conti- potius fraudulenter inseria dicebant; et ideo non
gua, quod inter jEgypinin et Africam interjacet; per propter illa quae in reprehensionem merito vocaren-
quod olim Cnto Caesaremfugiens duxit exerci uin. lur etiam reliqua esse dainnanda.cuinlegentiuni fide?
Ergo ui ad tuiuriuin illud, quud erninus conspexe- facile posset habere discrimen, ne falsa sequeretur,
ram, perlendi, invenio ibi senem in veste pellicea, ct lainen calholice di-putala retiuerei. Non esse au
liiulnm inanu verlentem. Cnnsnlutatus, accepit nos lem mirum, si in libris neotericiset recenier scriptis
benignissime. Eject s nos in illud litlus exponimus; fraus hseretica fuisset operata, quse in quibusdam
et ne staiim repelere cursum possemus, maris molli- l»cis non limuisset impelere Evangelicam veritatein.
tie detineri. Egressos in lerram, ut est raos humani D Adversum hoc jpiscopi obslinatiqs renitenies, pro
ingenii, naturam locorum, culiumque hnbitantium poiestate cogebant recia etiam universa cum pravis,
voluisse cognoscere ; Chiistiauos no- esse, id prae- et cum ipso nuctore damnare, quia saiis super his
cipue quaerere, an esseut aliqui inier illas solitudines sufficerent libri, quos ad se jam recepisset Ecclesia;
Chrisiiani. Tunc vero ille flens prse gaudio, ad gcnua respuendamque essu penilus lectionem quse plus es-
nostra provolvitur, iterumque ac saepius nos deo- set nocilura msipienlibus quam profutura sapienii-
sculans, invitat ad orationent. Deindc e.vpositis in bus. Mihi autem ex illis libris qnxdam curiosius
817 - EXCERPTA EX SEVERO SfJLPICIO ET CASSIANO. 818
indaganti, admodum mulla placuerunt: sed aliqua A V mihi videtur in aliquibus opusculis vitia mullorum
reprehendi, in quibus illum prava sensisse non du- ( Hier., episl. 22 ad Eustochium,de cuttod. Virgin.);
bium est, quae defensores ejtis falsaia contendunl. imo qnod nihil penilus omisit, quod non carperel,
Ego mirnr iinum eumdemque hominem lam diver- laceraret, exjionerct; prsecipueavaritiam. nec minus
sum a se esse poluisse ut in en parte <juaprobatur vanilatein insectalus est. Mulla de superbia, non
neminem p<>slapostolos habeal sequnlem; iu ea vero paucnde supersiiiioue disseruit. Cseterumde familia-
qoa jure reprebendiiur, nemo defnrmius doreatur ritntibus virginum el inonachoriim, atque etiaoi cle-
errasse. Nam cum ab episcopis excerpta ex libris ricorum, quam vera, qunra lortia dispuiavil? unde a
illius multa legerenlur, qusecontra caiholicamfidem quibusdam dicitur non ainari. Oderunt eum hseretici,
scripta consiareni, locus ille vcl maximam parabat quia eos iinpugnare non desinit. Oderunt eum cle-
invidiam, in quo editum legebatur : Quia Domintis rici, quia vitia eoruiu inseclatur et crimina. Sed
noster Jesus Christus sicut pio redempiione hominis plane eum boni liomiuesadmirautur et diligunt. Nam
in carneiu venisset, crurein pro hominissnlule per- qui eum bsereiicum esse arbiirantur, insauiunl. Vere
pessus, niortem pro hominis aeterniiate gustasset; dixerim, calholica hominis scientia, saua doctrina
ita esset eodcm oidine pnssionis eliani diaholum re- est : tolus semper in leclion<>,tutus in libris est.
deiiiptiirus, quia hoc bonitati illius pielatique con- B 1 Non die, non nocte quiescil; aut legit aliquid seiu-
grueiei 538' ul 1m perdiium homineui reformas- per, atil scribit. Quod nisimihi fuisscl fixiiin aiiimo,
sel, prulapsum quoque angclum liberaret. Cuin hsec et promissum, Deo teste, aule propo-iluui, erenitnn
atque alia hujtismodi nb episcopis proderenlur, cx adire, vel exiguum temporis punciuin a lauto viro
studiis pnrlium orla est magna sedilio. Quse ciim discedere noluissem. liuic ergo traditis alque com-
reprimi sncerdolum auctoritale non posset, saevo missis omnibus meis, ouinique familia, quem me
cxempload regendamEcclesisedisciplinnmpraefeclus contra voluntatcm animi mei secuta tenebnt impli-
assumitur : cujus terrore dispersi fratrcs, ac per eituro, exoneraius quodnmmodo gravi fasce penitus
diversas oras mouachi sunt fugati, ita ut, proposilis ac liber, egressus sum ad Alexandriam. Visitatis ibi
ediclis, in nulla constare sede sinerentur. Illud au- fratribus, nd superiurem inde Thebaidam, id est ad
tem me admodunt permovebat, quod Hieronymus /Egypti extrema contendi. Ibi enim vnsta»pntenlis
vir utaxime catholicus , et sacrse Iegis peritissiinus, eremi soliludinis plurimum ferebantur habere ino-
Oiigenem seculus primo lempore putabntur : quem nachorum. Longum est, si omnia ctipiam referre
nunc idem ipse Hieronymus prsecipueet ouinia illius quse vidi: pauca namque perstringam.
scnpta damnaret. Nec vero ausus sum <le quoquam CAPUT IV.
temere judicare : prseslaniissimi tamen viri ductis- G ( Quod abbatet fralribns suis eorum ticenttain eremo
simiqtie ferenantur in hoc certamine dissidere. Sed constiiulis viclumadminhlrant,
tamen sive illud error est, ut ego sentio ; sive hae- Haudlonge ab eremo comigua Nilo (Sever., Sulp.,
resis, til putattir, non solum reprimi non potuit mul- dialog 1, c. 5), mulla sunl monasteria : habitant in
lis animadversionibus sacerdotum , sed nequaquam uno loco plerumque centeni, quibus suminum jus
tain late se potnissel effundere, nisi coutentione cre- est sub abbatis imperio vivere, nihil arbiirio suo
visset. lstiusmndi ergn turbatione cum veni, Alex>n- agere, per omnia ad nutum illius potesialemque
dria fluctuabai. Me quidem episcopus illius (ivitntis pendere. Ex bis ergo si qui majurem virtutem menle
benigne admodum, et melius quam opinnbnr exce- cnnccperint, ul acluri soliliriam vitam se ad erc<
pit, secumque tenere lentabat. Sed non fuit aniinus inum conferant, uon nisi perinitienle abbate disce-
ibi tonsistere, ubi recens frnternae clndis fervebat clunt. Hsec illorum prima virlus esl, parere nlieno
invidia. imperio. Trausgressis ergo ad eremuro abbatis iliius
CAPUTIII. ordinatione , panis et qtiilibet alius cibus mini-
Oe conversalioneHieronymi Jerosolymitani. gtratur.
CAPUT V.
Igitur inde egressus (Sevtr. Snlp., Diatogo 1, c. 4),i
Bethleein oppidum petii, quod ab Jerosolymis sex D Qnodfrater in eremr>pascilurpane ccelico.
mil ibus sepnrabalur : ab Alexaudria antem sedecim Casu perillosdies quibus illuc adveneram (Seue-
inansiouibusabest ecclesia loci illius, qiiaui Hiero- rus Sulp., dialog. 1, c. 5), cuidam solitarioqui nu-
nymiis presbyler regebat. Nam parochia est episcopi,, per ad eremum secesserat, neque amplius ab hoc
qui Jero-olyuiain tenet. Mihi jnmpridein Hierony- monnsierio quam sex rnillibus labernaculuui sibi
nius, superiore illa mea peregrinntione comperttis,, constituerat, punem abbas per duos pueros miserat.
facile obiinuerat m nullum prseier illnm mihi expe- Quoritmniajor babebat setatisannos quindeciin, mi-
teodmii reclius arbitrarer. Vir enim pr«tcr fidei ine- nor duodecennis erat. His crgn inde redemuibus,
rititm, dotemquc virtutum , non soluin Lalinis atquei aspis mirse inagnitudinis venil obviam : cujus uc-
Grsecis, sed et Hebmicisetiam liiteris erudittis est,, cursu nihil perterritis , ubi ante pedes 539 connu
nt se illi in omni scientia nemo audeat comparare. venii, <|iiasiincantata carminibus, cseruleacolla de-
Nam se< menses apud ipsum fui conversatus. Cuii pnsuit; minor ex pueris manu eain appreliensnm ac
jugis ndversum malos pugna, perpetuumquc certa- pallin involulnm, ferre coepil; deinde moiiasterium
nien concivit odia perditorum. Vcr<?J>ie(/r, pinxisses qunsi viclor ingressus, iu occursum fratrum capti-
M9 DE VITIS PATRUM LIBBR IV. 820
vam bestiam, resoluto pallio, non sine jactaniise lu- A } tus et illtc eht nuiliis oleribus coplosus. Id qtiideni
more deposuit. Sed cum infahtium fidem atque vir- contfa naiiiram cremi, tibi oninia arentia, exiista
tutem cseteri prsedicarent, abbas ille altiori consilio, solis atdoribuS, nullnis unqtiam scmims vel exigunm
ne inftrmior setas insolesceret, utrnmque virgis com- radicem feitmi. Verum hoc sancto illi labor cuni pe-
pescuit, multum objurgatos Cnr ipsi quod per eos cude coinmuuis, ei propria prsestabat induslria ; fre-
operalus fuerat Oominns prodidissent: opus illud quens enim irrigatio aqusetantnm pingnedinem arenis
non suae fidei, sed divinse fuisse virtuiis; discerent dabat, ut mirunt in modum virere atque fructificare
potius Deo in htimiliiaie servire, non in signis et horluli illius olera videremus. Ex bis ergo una cum
virtutibus gloriari, qoa inelior essei iiifirmitaiis domino suo bns itle vivebal; nobis qnoque ex ea co-
conscientia virtutum VBnitate. Hoc ubi ille fraier au- pia ccenam sanctus ille dedil. Post ccenam aulem,
divit solitatius, et periclitatos infaniuios serpentis jam incliname vespera , invital nos ad arburem pal-
occursu, et ipsos insnper nrulta verbera victo ser- mse, cujus interduin pomis uti solebat, quse fere
penle merutese, «bbatem obseerat, ne sibi post haec duubus millibus aberat, Nain hae tantum in eremo
tillus panis »ut cibus aliquis ntittereiur. Jamque oc- arbores, licet rarae, habentur tamen : quod titrutn
tavus dies fuernl emensus quo se hoino Christi infra solers autiqiiitas procttrnverit, ansnlis natura gignai,
perictilum famis ipse concluserat. Arebant rnenibra B 1 ign<i'o; nisi Deus prsescius fulurorum hahitaiidam
jejunio, sed deficere mens coelointenta iton polerat. qiiandoque sanctis eremuni, haec servis sDis prsepa-
€orjtus inedin faiiscehat, fides linna dtirabat: curii raverit. Ex mnjore enim parte, <;uaeinterilla consi-
interim ndmonitus abfoasille per Sjririluin ut disci- stunt secreta, cum alia germina nullasuccedanl, ista-
pulum visitarel, pia sollicitndine cognOscerecupiens ruiii arborum pomis ibi alunlur. Ergo ubi ad iliam,
qua viiae substantia vir fidelis alerelur, qui mini- ad quam nos hospes noster ducebat, arbnrem, per-
strnri sibi pnnem ab lioinine noluisset, ail requiren- venimus, leonem ibi otTendimus.Quo viso, ego et
dum eum ipse abbas proficiscitur. At ille, ubi emi- ille dux meus intremuiinus; sanctiis ille incunciauler
nus senem venire conspexit, oceurrit ei obviam, accessit; nos licet trepidi, secuti suinus. Fera, ab eo
agitgralias, ducit ad cellnlmi. Cirm ingressi paritrr imperata, modesia discessil ei conslitit, duni ille at-
arabu, consp ciunt palmiciam sportam, calido pane tigua ramis humilioribus poina decerperet. Cumqiie
congestam, forifous alfixam de posie pendere; ac palmis plenam manunl oblulisset, occurrit bestia, ac-
priium panis calidus seniitur Odore, lactu vero ac cepiique tam liberequam uullumanimal domesticum.
si ante paulultttn foco esset ereptus, ostenditur, Et cum comedisset, abscessit: nos haec intueutes,
^Egypiii tamen panis forma «en cernitur. Obstupe- etadiliuctrementeS, facile putuimus agnoscerequauta
facti ambo, munus coeleste cognoscunl, cuni ille hoc G < in illo virtus fidei,et quanta innobisesset infirmitas.
abbatis adventu praestitum faleretur, abbas vero il- CAPUT VII.
lius fidei ac virtuti ascriberet; ita amho ccelesiem
Quod lupa a sene pascilur, (urti rea veniamprecatur.
panem cum magna exsnllatioiiefregertinl. Quod cum
abbas ad momislerium post regressus fratribus reiu- 540 Aliuni aUjttesingularein virum vidinms, in
parvo tugurio, iu quo non ttisi uuus recipi posset, lia-
lisset, tantfis omnes incenderal ardor aniniarum, ut
certatim ad eremum el sacras sulitudines ire prupe- bitanlem (Severus Sulp., dialogo \, c. 8). HUic lu: a
solita erat astare ccenanti, nec facile tinqnam bestia
rarent.
ilii ad legitiinam horam refectioois
In hoc monasterio dtios egO jam senes (5) vidi fallebalur, qtiin
c. occurreret; el tain diu pro fodbus exspeciaret, <lo-
(Ibid., 6), qui per quadragtnta annos ibi degere, nec ille |>anem, qui in coeua suj>ererai otferrei, illu
ita ut nunqunm inde discesserinl, ferebaniur. Siqui-
manum ejus lambere sohla, atque ila quasi lmptelo
dem id de eorum virtutibtis, et abbatis ipsius lesli-
olficioet praestita cousolaiione discedebat. Sed forte
monio, et omninm fratrum audierim sennone con- nccidit ul sanclus ille dum fratrem
sono celebrari , quod unum eorum sol iuiuquam vi- , qui ad cilm ve-
deducit abemilem, diulius abes-ei, et iionuisi
disset eptilantem, alterutii nunqunm vidisset iraluin. nerai
i. sub nocte remearet, iuteiim bestia ad consuetiiin il-
Sed qnia unius eretnitc cognovisiis virttitem, refe-
lud lempus cue in: occurreret; vncuam cellam, cum
ram vobis adhuc pauca de pluribus.
familiarem pntroiium abesse sentiret, ingressa est,
CAPUT VI. curinsius explorans ubinam essel hnbitalor. Casu
Quod lewna tanquam ammal mansuetuma sene escam coutigiin cum panibus quinqiie pnlmicin lisceila pen-
cepit. dcbnl; ex his uiiumsumit,et devural, dcinde perpe-
Egoubi primam partem eremi ingressns sum (Se- tinio scelere discessit. Itegressns eremtia, Vidil s|ior-
ver. Sulp., dial. 1 , cap. 7), duodecim fere a Nilo tiilun dissoluiam, nou coiisianle panuin numero.
millibus (habeham autem unum ex fralribus ducem Dninnuin rei familiarisinlelligit, nc projte litiieunanis
locorum perituin) pervenimus ad quemdam senem assumpti fragmenta cognoscit. Seii non erat incerta
liionachum, sub radiee montis hnbiiantem : ibi, suspicio , quae ftirlum persoua fecisset. Ergo cuin
quod in iilis locis rarissimum est, pueus erat. seqiientibus diebus secuudum coiisuetudiiiem bestia
Bovem unnnt habebat, cojtis hic erai totus labor, liuii venirel, niiiiirum aujacis facli conscia ad euiu
impulsa rntali machina aquam producere, nam mille venire dissimiilans, cui fecissel iujuiiaro* uegroptt-
aut amplius pedttm profundum pulei ferebatur. Hor- tielwlur eiemila se aluinnae solnlio destjtutura :
po-
SM EXCERPTA EX SfiVfeROSULPICJO ET CASSIANO. 822
slremo*ittiuS ofatfoiVe* revocafa, septirhum post dierii itt mercede ad monastcriiim redierunt, et fidem sanclt
affuit, uXgotetet, amtfilores cflejianti. Sed ut facile gtofinmque Cliristi quam ipsi viderant enarraverunt.
cernefe"sverecufirti^nipcehilentis, rion ausa proptuS CAPUT IX.
flc.Cttiere',d>*jectispfofiiritfo"jStnfofe'in tefram ltib.it— Frater quidam ibicis exemplo didicit quid de herbis
flJDtfs,qooifpafnriiIkebat intellfijfi,qnamdaht venfafri edere, quidverespuere deberet.
precaDaiuf. Q%aitfiiliOScdnfrisionem miserafas m- Fnit et alius in illis regionibus annchoreta, qui in
mfta, Jnbei; ea"fripfripiirs aeegdere , SCmanii blanda fia parte, quse est Syenes, liabitabat (Severus Sulp.,
cijfut tfiste jierniliiceT; deinde parie diiplicatrffeatri dialono \, c. 10). Hic cum priuinin se ad eremnm
suatn fpfefjt : Itst rridulgenti.lfn consecirta , Officii 541 contnlisset, herbis herbariiinque radicibus ,
consuenidinem deposiio roosfore reparnvit. Intuemi- quas praedulcis interdtim et Sapofis eximii fert are-
nt; quseso, Cbrisli etiam in hac parte virtutem , cui na, victurus, ignarus gerriiinis eligendi, nociva ple-
sapit omne qund ktntoitt est» etft mite est omne quod rumque carpebat; nec dratfiicile vim radicum sapore
rtevlt : litp* ttffieiiimprsesia>t, bestia fnnt Crimfen discernere, qnia nmnia aecjuednlcia , sed pleraqtie
agnoscil; Irtpa eoriseio pudore cnnfunditur : voeafa nccnlliore untura virus lethale cohibebn ni. Ctim ergo
adest; eaput praebet', et fc.thetsensum indnliae sibi edentem vis inlerna lorquerei, et immensis dolori-
venitf, sictit pudorem gessit erriti. Tna hsec virtus , 1B bus vitalia universa qualereiitiir, ac freqnens vomi-
Christe; tua haei"Sunl, Christe , miTacula. Etenim tus cruciatibus non ferendis jpsam animae sedem,
quf in tuo noroine otpefanlnr servi ttti, tua sunt mi- stomacho jam fatiscentC,dissolveret, eremita omnia
rabilia ; et in hoc ittgemiscimns , quod majeslatem penitus quae essent edenda fnrmidnns, nih'I jam at-
tnam ferse setDfiuttt, homiries non vereulur. Ne cui treclare ant gnslnre audebat. Septimnm quoque je-
autem hoe incrediMle vkfeaiur, majora adhnc me- junus <liem,^piritu jam deficienle, ducebat, cum ad
morabo. Fides Christi a<l«st me niltil fingere, sed eum fera. cui ibicis esi nomen.acces^ii : htiic prnpins
tjnaemihi bene comperta stml ex-pficabo. astanti, fnsrieuliiin herbarum, qtiPin colleclum pri-
CAPUT VIII. die afingere eremita non audebM, objec.it. Sed fcra
ernnt ore discutiens , qua?,innoxia no-
Quod quinqUecaluli leonttm caici per aiidchoreiam quse virnlenla
iUuniinalisunt. verai eligebat. Ita vir sanctus ejus exemplo quid
Rftbitabant plerique in erento sine nllis tabcrha- edere, quid respuere deheret edoctns, et peiiculum
etrlis, quos anachoreias vOcani ( Severus Sutn., dia- famis evasit, el berbarum venena vilavit.
togo l, tap. 9). Vlvuiit herbarum radicibus, nulld CAPUT X.
tmqiianl cerlo loco consistrtnt, ne ab hominibns vi- „ Frater quidam quinonngiutaannis in monteSinttcon-
siientor. Ad nuemdam igttnr hoc ritu ntqne hac 'Cr siitntus, non patitur aliorum fratrum accessvs.
lege viventem , duo ex Nitria monachi, licet Sed Inngtim est de omnibus qui eremum incnlunt
longe diversa regione, tameri quia olim insis in ms- comperia nobis memorare (Serer. Sulp,, dialogo 1,
nasierii conver«aiiotteeharits et familiaris fuissei, c. II). Anmim iiitcgriim et seplem fere menses intra
anditls ejus VirtotiliuSteiertderunt. Quenl diu mul- snlitudincm constiitilus exegi, ssepius tamen cum
tivnque quaesiiiim, tandem mehse septimn repere- il!o sene. ijui puicum et bovem habiiil habitnvi. Duo
rttnt in extremo illo deserto rjimd est Memphis con- beati Anlonii monnstcria adii, qnae bndieque abejus
ligtiom demoraniem, qnas illfcisolitudines jam pef discipulis incohinlnr. Ad enm eliam locnm in qno
annns duodeCimdicebatifrhabitare. Qui licet oirminin bealissimus Paub-s prinms eremiia est diversatus,
liominum vitsret oceursum, lamen agnitis ffatribtiS accessi : jugiim Sina montis viili, ctijus cicnmen,
non refugit,- seque eharissimis per tridnnm non ne- CIKIOpene conliguum, uequaqnam adiri polesl. Inler
gavil. Qtiarto die aliqiianlulnrri progressns, ctiiii pro^ hujus monlis secessus anachnreta esse aliquis feie-
sequerelur abetinles, leaenam mirn>mnsmitudinisad batur, qucrii diu mnlttiniqiie qnaesitiim videre non
se venire conspiciunt. Restin, licel tribus repertis , potni. Qui fere jnm nnte quinqiMginta annos a con-
non incerta quem peterei, anachoret:» pedibus versatione humann remotus. niilltim vestis tistim ha-
advolvitur, ac deinde piaecedemem spquimiur. Nam bebat, sed setis corporis sni lecius erat. Ilic itaque
illa prsrdeuset siitiindc restans, in eos iniendebat, ul qnoties eum retigiosi viri adire voliierunl. ciirsu ra-
facile posset inielligi i>l eam velle, iit qin illa duce- pido avin pete s, occnrsuui fugiebnt luimanum. Uni
bat, annchoreia sequeretur. Quid multis? nd spelun- tantummodo feri b tur se anie quinquennitiin prse-
cam besii:e perverttiuf, ubi illa aduhos jam quinque buisse videndum. qni, credo, potenii fide id obtinere
catulos malefeta rintrielial. Qui nt clausis luminibiis promeruii. Cui inter iniilia cnllnquin perconlanti cur
ex alvo nialris evierant, caeciiale perpeiua tene- homines Inntnpere fugerel, respondisse ille perhibe-
banttif. Qnos Sirigulosde rupe prolaloS, arile aua- tur : Qui ab liominibus frequenlnlur, non poiest ab
choreta»pedCiiittiatdfexpnsuit. Tunc demiiin sanciiis angelis visilari Unde nnn inmieriio recepta opiuione
adveMit quid besiia postularet; invocaioque Cbflsti mulioiiini, fama vulgaverat, saiicluin illuin ab ange-
notiiihe, coiiireciavitmanu clnusa luniina catUlOruni; lis visilari.
ac siaifm csecitale depnlsa , apertis oculU hestiafUhi Ego autem a Sina monle digressus (Ibid.), ad Ni-
din ncgftta lux patnit. Ita fratres illo anaclibreta , lUrrilliimeu regressus sum, cujtis ripas frequentibus
queni desideraverant, visitalo. fruciuoSa laboris Sui monasteriis consertag, utraque ex parte Itistravi *
K23 DE VITIS PATRUM LIBER IV. 824
plenmtque vidi, tit dudum dixerant. uno in locoha- .A.operis spes esse non poterat, tamen obedientise vir-
Iiitare ccmenos, sed el bina ct terna millia in iisdein lus in labore durabai. Sequeno quoque annus, vano
viculis agere constabal. Ncc sanc ibi minorem pute- labore lantum effectum fratris eludit. Tertio demum
tis diversantium in muliiludine monachorum esse anno, succedentium temporum labenle curriculo,
viriutem, quam eoruni esse cognovistis, qui se ab cum neque nocte neque die aquarius ille cessaret,
liumanis ccetibus rcnioveruni. Praecipua, ut jam di- virga floruit. Ego ipse ex illa virgula arbusculam
ji, et prima ibi virttis, obedientia. Neque enim ibi vidi, qusehodieque intra atriunt monasterii rainis vi-
aliler quis adveniens, a mcnasierii abbate suscipi- rentibus quasi in testiinoniunt manens, quantum obe-
lur, quam qui tentatus fuerit et probatus, nullum dientia meruit, et quantum fides posset, ostendit.
unquam recusaturiis, licet arduum et difficile, in- CAPUT XIII.
dignumque abbatis imperium. Damonia ejiciensetiama dwmonepotsidetur, fine ta-
CAPUT XI. men salubri restituitur,
ObedientiiCincredibilis magna miractda. Quidaro ex sanctis Patribus fugandorum de corpo-
ribus obsessis daemonum incredibili praeditus po-
Referam vobis duo incredibilis obedienlia: magna
miracula (Sever. Sulp., diatogo 1, c. 12). Igitur cum t tesiale, mulla signa faciebit (Set). Sulp., dialog. i,
monasierium B cap. iit). Non solum enitn prsesens, neque verbo
quidam fralcr sseculiactibus nhdicaiis,
se in tanium, sed el absens quoque, intcrdum, cilicii sui
magnse disposiiionis ingressus, suscipi rogaret firobriisaut epistolis missis obsessa corpora curabnt.
congregationem, abbas coepit ei multa proponere: Hic ergo mirum in nioduin Irequenlabatur a populis,
graves essc illius disciplinse labores, sua vero dura ex mullis
nullius facile imicniia ioris ad cum venientibus : taceo tle niino-
imperia, qtine pnsset imjdere ;
aliud potius monasterium, ubi facilioribus legibus vi- ribus ; prselecti, comiles, atque diversarum judices
foribus illius sscpe jacueriint. IIi<:
veretur, expeteret, et non lentaret aggredi qund non pOieslaliim, prse
enim omni potu in perpeluum penitus abslinuit, ac
posset adimplere. Ille vero his terroribus nihil per-
cibo sepiem lanium caricis sustciilabaiur. Interea
inoveri, sed magis omnem obedientiam ila polliceri pro
sancto viro, ut ex virlute honor, ita ex, honore va-
cospit, ut si etim abbas in ignem ire prsecipcret, non
recusaret intrare. Quam illius professionem ubi ab- nitas coepitsubrepere. Qund malum tibi ille primum
bas accepit, non cunctatus probare, jubet eum in poluil in se sentire grassari, din multumque discu-
tere conatus est, sed repellere penitus non poluil.
clibanum, qui coquendis panibns parabatur, intrare.
At ille non distulit parere praeceplo, sed statim me- Ubique nomeu ejus daeuiones fatebnniur. Excludere
dias flamroas nihil cnnctalus ingressus est. Quaemox a se confliientem populum non vnlebai : virus inle-
tam audaci fide victse, velut illis quoudam Hebrseis C rim laiens serpebat in pectore, et cujns nnlti ex alio-
rum corporibus daemones fugabanlur, serpsum oc-
ptieris, cesserunt, et confestim fugit incendium. Et
cultis cngiiationibus vanitatis purgare iion potentt.
ipse qui ingressus esi, el putabatur arsurus, velut
Totis igiiur precibus conversus ad Dominum, oravii,
frigido rore perfusura se esse miratus est. Sed quid
mirum, si tuum, Christe, lironem ignisille non leti- ut, permissa iu se diaboli polestate, similis illis fie-
ret quos ipse curaverat. Quid muliis ? ille prsepoteus,
git, ut nec abbatem pigeret dura mandasse, nec
iile aique virtutibus toto Oriente vulgatus, ille
discipulum pceniterel obedientiam explesse. Hinc ad signislimina
ergo intelligendum est quantum obedientia oblinere a daenione cujus populi ame confltixerant, correptus
esl; ac retenlus in vinculis, otunia illa
apud Deum mereamur, dtmt ille qui eo quo advene-
rat die teniaiur infirmus, per agililatem obedieuliae quse energumeno solent fieri perpessus, quinto de-
inventus est. Merito merito mum inense purgatus est non tanlum dainone, sed
perfectus felix, gloriosus
probatus obedientia, glorificatus esl passione. quod illi erat utilius atque optatius, etiam vanitaie.
CAPUT XII. CAPUT XIV.
Aliud miraculum obedientiw. Eremita ad tceculumrediensquomodopunitus etl.
Quidain ilidein frater in eodem monasterio ad eutn, D Adolescens quidain praedives opibus (Scv. Sulp.,
deni abbatem recipiendus 542 advenerat (Sever. diatog. 1, cap. 15), genere clarus, babens uxorem et
Sulp., dialog. 1, c. 13). Cum prima ei lex ohedieniisc filium parvulum, cuni in /ligypto tribunus essel ct
proponerelur, ac perpetem polliceretur ad omnia vel frequentibus adversum Blenibos [Forle, BlemyesJ
extrema patientiam, casu abbas storacinam virgam expeditionibus qusedameremi contigisset, sanctorum
aridam mnnu gerebat: hanc fixil in lerram, atque etiam labernacula complura vidissel, a beaio Joanne
illi advense id operis injunxit, ut tam diu virgulse ereraita verbuin satulis accepit. Nec moraiiis inuti-
aquam irriguam ministrnrel, donec (quod contra na- lem militiam ctini vano honore illo conteranere, ere-
turam eraij virga arida in solo arente viresceret '. mum constanler ingrcssus, brevi leinpore in omni
Subjeclus ille frater durae legis imperio, aquam pro- genere virtutuin perfrcius emicuit '. Poiens jejuniis,
priis huroeris quotidie convehebal, quse a Nito flu- huntililate conspieuus, fnic firiuus, facile se anliquis
miiie per duo fere millia petebatur. Jamque emcnso monachis studio virtiitis sequavcrat. Ciim interim su-
anni spatio, labor non cessabat operautis, de fructu biit eum cogilatio injccia per diabolum, quud reclius
4 Sitnile apud Pelag., libell. iv, num. 3. * Deeo Rufiinus, lib. n, c. 1
 825 EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 820
essel ut rediret ad patriam, filiumque unicum ac do- A Nave : Solve corrigiam calceamenti tui, lociiseiiim in
inum lotam cum uxore salvaret: quod utique et ac- quo slas terra sancta est (Exod. m; Jotue v).
ceptius Deo foret, quam si solum se sseculoeriperet,' CAPUT XVI.
el saluiem suorum negligeret. Istiusmodi ergo falsae De canonico
orationum modo, et perfecta abrenunlia-
justilise colore supei ntus, post qtiadriennium cellant tione smculi.
suam alque proposituin eremita deseruii. Sed ubi nd
a multis Iratribus ha- Itaque per universam iEgyptum et Thebaidam,
proximum monasteriuin, qtind habenlur monasteria, legilimuin oralio-
biubatur accessit, causant discessionis atque consi- iihicumque num niodiim in vesperiinis conventibus seu nocturnis
liura quserentibns confitelur. Renitentibiis cunctis,
loci illius inale aninio fixa seuten- vigiliis lenent (Cats. I. n Inttit., c. 3).Non enim illic
et prsecipue ahhate,
quisqiiam congregntioui fratrum inleresse permiui-
tia non pottiit evelli. Igilnr infelici se obstinatione
a fra- tur, nisi prius universis facultatbus suis reddatur
proripiens, cum dolore omnium digressus est
extraneus. Et qui ingressus in congregaiionem fuerit,
tribus. Et vix a conspectu eorum abscesserat, mox
sic obedire cogitur cunciis, ut redeundum sibi secnn-
impletur daemnne,cruentasque sptimas ore provol- dum senlentinm Domini ad infantiain
suis dentibus lacerabat. Deinde ad pristinam no-
vens, seipsum
Dverit, nihil sibiconsideratione selatis velannoriimnu-
ideni monnsterium fratruin humeris reportatus, c.um merositate
prsrsumens, quam insseculo inaniter con-
coerceri in eo immundus spirilus non valeret, ne-
ferreis nexihus ctim sumptam se repniat perdidisse; sed pro riidimenlo-
cessitate cogentc alligaius, pedes rum merito el tirocinii novitate, quam sc gerere in
manibus vinciuniur. Non immerita poena fugitivo. Christi miliiia
recognoscit, subdere se eliam juniori-
Posi bienniuin vero oratione sanctorum ab immundo bus
ad unde mox compellilur.
spiritu liberalus, crenium, discesserat,
et correctus et aliis futtirus Igitur per universain (ut diximus) jEgypium duo-
regressus, ipse est, pro denarius nimierus (Ibid., c. 4), tara in
nc nul fidsse nut in- psalmorum
exemplo, quem justiliae umbrn, in nocturnis solemmlatibus custo-
ceria mobilitasinutili levitate compellal semel coepta vespertinis quam
ditur, ita duniaxat, ut posl ipsos psalmos duaelectio-
deserere.
CAPUT XV. nes, una veieris, alia novi Testamenti, subsequnnlur.
modus antiqnitus constitutus, idcirco per tot
De habitu tel vetlimento JEgyptiorum monacltorum. Qui
saecula intemeratus perdurat, quia non humaua
543 Sunl prseterca qtiaedamin ipso/£gypliorum adinveiitioue statmus a seniorihus affirmatur, sed
habilti non lantum :>d ciiram corpuris quni.tum nd coeliius angelico ministerio Palribus anliquis fuisse
innruin formulam congrucntia (Cassian., I. i Instit., « delatus.
c. i). Cucullis namque perjiarvis indesinenler utun- CAPUT XVII.
tur diebus ac nnctibus, scilicel ut innocentiam et
Vbi angelus in congregationeseniorum duodecimptal-
simplicitatem parvulorum jugiier cusmdire eliam mot visus fuit cantasse.
jmitatione ipsius velauiinis coiiimuiieautiir.
Naro cum, in primordiis fidei (Cats., I. n lnslit.,
Culobiis qiioque lineis induunlur (Ibid., c. 5), quse
c, 5), pauci quidem, sed probatissimi viri, monacho-
vix ad r.ubitos usque periingunt, nudas de reliquo
rum nomine censerenlur, quique jam normam viven-
circiiuiferiint manus, ut ampulntos eos habere actus
di a successoribus aposlnforum susceperant, sece-
et opera niuudi hujus suggeral abscissio manicnrum.
dentes in secreiiorasuburbiorum loca, agebant vitam
Posl ha?c angusto palliolo lant amictus humililale lanto abstinentise
rigore disiriclam, ul omnibus stu-
quam vilitate prelii, colla pariler atque humeros pori essel lam ardua conversationis corum professio.
tegunl, quod mafortes inin nostro quam ipsorum Hi ergo venembiles Patres, pervigili cura posteris
nuncupalur eloquio (Ibid., c. 7). consulemes, qui modus quotidiano cultui per uni-
Uitiinum est habiius eorum pellis caprina, quse versum fraternitatis corptis decerni deberet, tracia-
roelotes appellaiur (Ibid., c. 8). Qui tnmen habitus turi oinnes in unuro locuin conveniunt, ut hseredila-
pellis caprinae significat mortificata membra omni j) lem pietaiis ac pacis successoribus suis absoluluii ab
petulantia carnalium passiunum, debere eos in stiiii- omni disjiensaiionis liie transmitterent, verenles ne
ma virtutuin gravitate consistcre qua in qtiotidianis solcmnitatibiis inter viros ejusdem
Calceamenla qtioque (Ibid., c. 10), velut interdicia ciilturse dissonanlia vel varietas exorta, quandoque
Evangelico prsecepto rccnsantes (Matth. et Luc. x), in posterum erroris noxii germen em tterel. Cumque
cum infirmitas corporis vel mattitiniis rigor hiemis pro suo unusquisque fervore, dtverso modo psalino-
saevit, seu roeridiani aestus fervor exegerit, taniuin- rum nuineros inslitueret, et alii quinqungenos. alii
modo mtiniunt pedcs. Quibus lamen caligis quan- sexagenos psalmos; nonnulli vero nec hoc quidem
quam licilo uianttir, utpole Domini mandatn conces- conlenti numero transcendi eum debere censerent,
sis (Act. xn; Marc. vi), nequaquam inmen pedibus essetque inter eos pro religionis gloria pia contentio,
eas inhairere perinilitint, cum accedunt ad celebran- iia ut tempus vespertinae solemnitaiis sncratissimse
da scu ad percipienda sacrosancia mystcria, illud qusestioni succederet; repente uniis in medio eorum
eliam exislimintes secundum htteram cuslodiri de- psalmos Dotninocantaiurusexsurgit. Curaque, admi-
'bere, quod dicitur ad Moysen et ad Jesum filium rantibns cunctis, undecim psalmos, orationum inler*
m rfc Vlffe JAfrtUl LlfeSfc IV. 828
jectione alstincios, conligiiis vefsibus parili pfonun- i t Alfeluia nullus dicalur psalmus, riisi is qul in titulo
tiatione canlasset, rTuodeeihiumsufeAlleluia fespoh- stio Allelnia Inscriptione prapintntuf.
sione consuiiimnns, ab iiniveTsOrtimoculis repente Nuilttriieiiam tehtpus ab operis exercitaiione va-
snblractus, qiia>stioni pariter el cserimoniis "finem ciiiirritfarisire conceduni (lbi<L, c. II.) qtiia non so-
imposnil. luiii ea qflae diei splendor emiiiit oiimi instanija
Exhinc sancli qtii aderant seniores, inielligenles nianibus exercere coniendiint; sed eiiarit illa opera-
angelico nmgislerio congregalionibus fr.ilrum gene- tiontim genera solliciia menie perquirrint, qnae ne
ralem cnnnneinnon sinc tlis|iensnlione Dominicnnsti- ipsitis quidehi hoclis densissima": fenebrae valeant
tutum, decreverunt bunc numerum lam in vespeni- impedife, credenleS se lanto sublimiorem spiriialitwr
nisqnani in noclnrnis vigiliis custodire (Ibid., c. (i). contemplaiiorium puriiatein riieniis inttiitit qriaesitu-
544- Has igitur prsedidas orationes hnc modo rds, qtianto diutius fuerint efga operis sltnjiffffiae
iinipiunt atque consummant (Cast., lib. u Instit., laboris iiitehli.
c.~), ut finiio psalmo, quem Gloria subsequilur, Hf/cqiioque ftossedSbetrius (7bid.,c. 18), » vespe-
non statini ad incurvaiionem genuum corruani, sed ra Sahbaii, quae lucesclt in diem Dominiciim, ard
aniequam genua fleclaut, paulisper orant; et stanles vesperani seqiiehtehl, ajrtid eos genua non curvari,
iif supplicatione, ninjnrem partem horarum expen- II sed rieC totis quidehi quinquagesimsediebns.
dnni. Itaque posthsec puncto brevissimo pncidenies CAPUT XX.
ad lerram, velut oranles lanlum diviiiainclenieiiliam, De
opere manuum, el cur tertia, texta, et nona ptal-
ciiin snmma riirsus velociiate consurgunt; ac itertim latur.
expnnsis mnnihus, eodero inoiio quo prius slnnles fia riamque ab eis incessanler operatio mauiitim
oraverunt, suis precihusinteniius immoranles.Dicunt privnlim per cellulas exefcetur (Cass., lib. iu Inttit.,
enim ipsi, in letrn diuiius procumbeiiteminouaclium, c. &), ut psnlrhorum qtioque vel CaeterariimScriplu-
quasi in oratione enixius laborantem, non soliim di- rariihi stiidiuin per loitifn diei spaliumjugiter medt-
versis cogiiaiiouibus, sed etiam somnn gravius ini- tanlcs, in his officiisquse nos staluto tenipore cele-
pugnari. Experiinentn didiciinus quod plerique non bramus, lolum diei lempns absumaiit.
tam orationis gralia qunm refectionis obientu in Teriiaiu veru lioiain, et sextam, atque nonam,
terram proslrati, diutius viJentur oralionem pro- tririis psalmis quotidie finiunt (Ibid., c. 5). liis eriini
trahere. tribtts lemporihus eliam Danielem propbeiam djuoti-
CAPUf XVIll. die feilestris apertis in coenaculo preces Domino
Quanta discretio et ootervantia in oratione tenenda sil. . f fudisse ciighoscimns (Daniel. vi). Ncc immeriio haec
Cum ignur prxdiclas sdieniriilaies, quas illi sy- c' specialius lemjiora religiosis sunt officiis dejiutaia,
naxeos vocant, celebraturi conveniunt (Cass., lib.n iii his siquideitJpromissionum perleciio, et stmtraa
Jnstil., c. 1U), tantum prsebetnra cnnciis silentium, iiOSlfseSalutis esl adimpleta. Hora nainque tertia,
Ut cum in nnum lam numerosa fratrum miillilndo repromissus olim per propheias Spiriius sahcius,
coriveuiat, nulfius vox, exceplo canentis, personei. super apostulos descendu, linguarumque oiunium eis
In qua oralibne non spuluin emiititur, non excreatio scieniiam dedit (Act. n). Hora auiem sexta, imnia-
obsirepit, noii oscitatio somriolenta trahilur; iiulla- culaln hostia Dominus nosier Jesus Cbr sius ohlalns
que vox nbsqtie sacerdotis precem conciudentis est Palri, crucfemquepro toiius mundi salute con-
auditur. tnm auiem ille qui orationem collecturus scendens, humani generis delevit peccala (Coloss.n).
est e terra surrexerit, iia ut nuilus nec aniequam Eadem quoque hora Petro in excessu mentis vocatio
inclinelur ille, gcnu flectere, nec cum ex terra snr- genlium, per sumniissionem vasis evangdici coelitus
rexit, morari prsesnmat. Ideo enim orntinncs illi delati, et ptirificatioomnium generum animaniium in
ccleri fine coucludutil, ne furte iniinOraniibus eis eodem vase consislentium. delata ad eum voce divi-
diutius, redu idantia qusedain spmi seu phlegmntis nitus reveialur, dicenle ei: Surge, Pelre, occide et
iiilerriiiii|>nt nrationis exccssum; el idcirce dum . manduca (Act. x) Quod vas quatuor initiis de ccelo
adiiuc fervel, velut <le faucibtis inimici velociter suinniissuin, non aliud quam Evangelium designare
rapienda esl. Qm cuni sil nobissemper infestus, lunc manlfesie cognoscitur. Horn vero nona Christus \&-
niaxime assisiii infestior, cuin contra se otferre nos ferna penetrans, inexlricabiles lartari lenebras CO-
Domino preccs videt. ruscatione sui splendoris exstinxil (Matth. xxvu);
Qunniobrem utilius censent, hreves quideiit tifa- poftasqUe aefeaS ejus effnngens, et seras ferreaS
tiones, sed creberrimas lieri (Ibid., c. 11). lMeliiisqiie contereni, captivitatem 545 sanctorum quae elausa
esse dicinit, deceiti psalmi versus cuni contfitione tenebatur, secnm trailsvexit ad coe'os, igneaque
ebrdisfei cum rnlionabili assigriiiiorift:ciiiitlarci,quam rlinnijihaea snbmota , aniiquuiii incolam piradiso
tblldeiii psatriios ciint conftisibne mentis effundere. restituit. Eadem quoqne bora Cofnelius centiirio in
CAPUf XIX. precibos perSistens(Ac(. %), commemOrationemOra-
Quod in respousione Alleluia non dicatur psatmus, tinnhm et eleemosynarum suarum ante Deum factam
niti qui tioctiiulo pfamoiaiur. ab angelo sibi Ioi|iientecoguuscit. Quibus lesiimoniis
tlltid qiicHjneapitd eos oinni obsefvantia CuStodN liqaiilocttmprobalflf noil immefito sanclis et »|>oslo-
1
tur (tdss., lib. n Instit.. c. Hl, ut in fespunsiOrie HfciSvifls lilrshoraS religlosis obseqtiiis cbnsecraias
820 EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO El CASSIANO. »30
t nobis quoque observari simililer oportere : qui nisi j>\. Ac demum docemr prtmitus snas vincere volunta-
vclut lege qnadam Bolverehaecpietatis officiasaltem tes, el ea illi saeptttsimperare student, quaesenserint
Etaiutis temporibus adigamur, totum diei spatinm animo ejus esse coniraria (lbid., c. 8). Pronuntiant
oblivione atit desidia vei vanis necnpatronibtisinvo- emtn iiiillateiius nossemonachuui pra-vale evel irse,
luti, absque orationis intcrpellatione consnmamus. vel tr<siilia?,vel spiritm fornieaiionis, nisi prius di~
CAPUT XXI. diceiit mortificare per; obedientiam snas volunta-
CtitnqUantaditcretione et canteta tuiCipiarilurTnrhO- tes; sed nec humiliiatem qtiidetli enrdis veram, nec
nasterio abrenunliantetswculo. cum fralribus concordiam firmam pisse retirierej
Cnrn igltur quis renuniinturus saeculi negotiis, in nec in nionaslerio diutius pprtnanere eum qoi vo-
inonasleiiuin se suscipi rogaverit (Cass., I. wlnslit., iumates suas nou didicerit superare;
c. 3), non aute adinillilur quam diebus decent vel eo CAPUT XXII.
amplius pfo foribtiS lttonaslerii excnbatis, indi- QnodnUlttisin monasteriotiiie juSsiotieseht6rUn\aqere
citiiii perscverantisesu:e, pariier hurniliiaiis ac pa- uliqnid prasumat.
tientbe demonsttaverii. Cumque omnium fratruin Post haec tanla nbservantia apud eos obedieulise
praetereUuiiurngenibus provolutus, et ab iiniversis regtila cuslodilur (Cuss., t. IV Imtit^ c. 10), ut ju«
refuiaiusaique despecius sit, quasi qui non causa B niores absque praeposiiisui scienlia vel permissu uec
religionis, sed n cessitatis obtentu niona-terium ad ipsas quidem naturnles necessitates progredi prae-
opiet iuirare, injuriis quoque muliis affectus , expe- suniant; el sic universa prsecepta;quee eis ab abbate
rinienlam dederit cOnstantiseSII.I-; et qualis ftiiiifvs fnerint imperata, complere frstiiiani, tamjuain si ex
sit in lentaiionibus, opprubrii tolerantia declaravfei Deo siulcoclitus edita, nt aliquando etiara impnssi-
rit; atque iia postinodumsiisceptus, diligentia suin- bilia sibimet imperata, ea lide ac devotioue susci-
ma perquiritur ne de faculiatibus suis inhseseril ei jiiani, ut tota virtute perficere ea el consiimmare
vel unius nummi contagio. Scienl enim etim sub iho- nitantiir.
nasterii disciplina diuturnum esse non posse, sed nec Itaque considentes intra cubilia sua, et opeii ac
huuiiliiatem atit ubedientinmobtinere, si in coiispe- medilalioni sludium pariler impendentes (Ibid.,
clu ejus quaniuluincuuque pecuniseialitaverit. c. 12), cum sigiium aliquod nudierint ad orationein
Qtiamobrem iia nudaiur linusqtiisque, cnm rece- eosseu ad opus aliquod invitans, certaiim decubili-
ptus fuerit, omni pristina facultate, ut he ijisu;» bus stiis unuSquisqtieprurumpit, ita ut ille qui scri-
quidefh vestimenltim quo indufus est habere permil-- ptitras exercel, cum repertus fuerii inc-hoasselitte-
laiur ulterius (Ibid., c. v); sed in cnnventu frattum rnm, finire nonaudent; sed in eodem punclo quo
pruducius in mcdium, Cxuituf pfopriis indumeuiis, ' 3 ad 546 aures ejtis sonitus pulsanlis signi advene-
ac per inaiVusabbat s ihdnilur monasterii vestimen- rii, summa velocitale prosiliens, ne tantum quidem
tis, Ut per hr/Cunn solum se universis rebns suis raoraeei interponat, quantum coepti apicis consuui-
antiquis noverit spriliatum, sed etinm omni mundiali met effigiem.
fastu depnsito, ad Chrisii paurierlatem et iriopiam se Illam sane virtuiem inter caeierasinsiitutiones eo-
descendissecognoscat. rui igiiiin esse cOgnOvimtis(Cass., /ift.iv,c. \7>),
llla vero qoneposuil Vestimenia (tbid., c. C), tai» quod nulli liscellam, riulli peciiliaretn s^ortain, nec
diu reservantuf in rnOiiasterio, donec ijrofettus et aliquidaliud qnasi proprium possidere lic-at, sed nec
conversaliuiiisejus ac lolerautiae virtutem evidenlgr verbo quidem audeat quis dicere aliquid esse suum.
agnoscant. Et si posse eutri ibi perdtifare perspexe. CAPUf XXIII.
rinl, lunc indigentihiiseadem vestimema largiuntuf; De tribus granis lenticulmnegtigcnlerdiinissis.
siu vero in qnadam illiitn ttiuiinur.ilione vcl quulibet Igituf in sejitimana cnjusdam frairis, qui officio
inobedieniia deprehenderint, exucntes euiii liiona-
co<|uinasdeserviehal (<'.ass., lib. iv Iristit., c. 30),
sterii, quibus indutus erat, vestimentis, et revestiiiim cum priKicnens praiixisiius monasterii, trin grana
anliquis, quseservata fueraht, depelluut de congre- _ lenliciilse jacere vidisset in lerfa, qiiae hairi fesll-
galiene. 1
nanti a<l coctionein prseparniidain, inier niamis,
Cum igitiir quis susceptus, et hac persevetantia
quandn aqua lavahantur, elapsa fueraiit, couiesiiiii
(qua diximus) fuefii comprobatus, ac deposilis pro- Super hoc aiibatem consuluil. Tunc frnter ilie, velut
priis iiidumenfis, babitti monasierinli fuerit accin- inierversor et neglectnr Sncrl peculii judicatus, ab
CtU*(tbid., c. 7), Itoti stalim congfegationi frntfum oratione Siispensusest: cujtis negligeniia:rentus iioh
coihtoisceripermitiiiur; sed deputatur alicui seniwri, alilef ei remissiis est, iiisi curri publica pceuitentia
qui seorsum non longe a veslihulo monasterii coili- diluisset.
manens, habel curam peregrinOrumatque advenlen- CAPUf XXXIV.
lium depulatam, eisqtie offlnem diligentlam Susce- De duobus monachis,in quorumseplimaha lignum
piinnis et humanitatis impendit. CUmqueibidemciim defecit.
ipso integro anno desefviens, absque tilla querela Novi alios fratres (Cuit., lib. iv Insliu, c. 21), ili
srihm clrca petegrihtfs exhibiiefit fahirJiatufri,dbctus quoriitn septinlana ctliri aCCidissetliihtn lighoruiii
p<*f ha*cprirhn irislitutione huhtilltatis, admisceKlr jientnia, Ut nonessgt penitns tifide sdliiiCibifr:tt>ibus
pusthscfcCongregitiOniffatrum. pararentur, et donec riosSeWc<ieiitfiWUijferfi, ut
851 DE VITIS PATRUM LIBER IV. 832
xerophagia contenli essent abbatis fuissetaucloriiate iA senex latenter diebus singulis explorasset, et videret
•'
praeceptum; essetque hoc universis placiium, nec eum simplici cordis affectu mandatum siiiim, velut
quisquain possel ulltim coctionis sperare pulmentum; divinitus imperatum , servare, miserans laudem
illus, velut qui fruclu ac mercede sui laborisetobse- tam longi laboris ejus perseverantiam, accedens ad
quii fratidarentur, si in ordine ricis suae cibos frairi- aridum virgultum , dixit: 0 fili Joanues, misitne
bus non secundnin consuetudinem paravissent. tan- radices haecarbor, au non? Cuinque llle nescire se
tnm sibi spontanei laboris ac sollicitudinis indixisse, dixisset, senex, velut tenlans si jani suis radicibus
utin illisaridisac stcrilibus locis, in qnibusligna niside tenerelur, evulsit coram ipso virgultum ; etprojiciens
fructiferis arboribus excidanlur, omnimodis nequeunt iongius illud, prsecepit discipulo ul deinceps rignre
inveniri, neqtie enim in illis locis uila reperiuntur cessaret.
fruielasilvestria. Igiiur per extensa avia discurrentes CAPUT XXVII.
fratres illi, el in eremum, quse versns mareMorluum De immani saxo , quod idem Joannes per obedien-
tendittir, abeuntes, festticas tenues ac spinulas, quas liam advexit.
ventus huc illucque disperserat, colligentes, cunclam 547 Itaque cum jam fama obedientise ejus per
solemiiitalem ciborum spontaneis obsequiis praepara- monasieria umversa Iragraret (Cass., lib. IV In-
verunt. lanla namque fide hsecstia munera frattibus IB sltt., c.25),quidamfralresprobnli(>nis, imoaedificalin-
exhibuerunt, uteliamcum illos honeste posset vel nisejuscausa veneruniad senem. Tuuc senev vocuis
ligitorum excusare penuria, vel abbatis imperium, discipuluni suuro, ait ad eum : Curre, Joaunes, et
pro suo fructu atque mercedenoluerint abuti licentia. saxumillud huc advolve qunntocius. Qui confe-linl
CAPUT XXV. saxuin iminane, applicita nunc cervice, nuuc toto
De beato Joanne, qui habilabat jurta Lyco oppidum. pectore, lanlo nisu atque conalu provolveie contendc-
Necessnrium reor huic operi commemoraiionem bat, ulsudore raembroruni suoruui, non soluni lo-
facere beati Joannis (Cass., lib. iv Instit., c. 23; lum iiifunderet vestimenlu n, sed etiam saxumipsum
Ruff., lib. n, cap. 1), qui commoratus est juxla suis cervicibus humeclnret. In huc quoque partiin
Lyco, quod est oppidum Thebaidae, qnique propter metiens inipossibililatem praecepli vel facti, pro re-
obedientiaevirtniem usque ad prophelise graiiara su- verentia senis et obsequii simplicitate sincera, qua
blimatur. Sicenim per toium clarnit mnndiim, ut et credebat tota fide, seneni nibil |iosse incassum ac
regibus mundi htijus merito suo redderetur illustris. sine ralione pra>cipere. Ilucusque abbatis Joannis
Namcum m extremis, ut dixi, Thebaidae parlibus pauca de muliis dixisse sufficiat; nunc abbatis Mutii
commaneret, non ante praesuinebai Theodosius im- factum dignum memoria comprehendam.
perator ad prsepotenlium tyrnnnorum bella proce- ^C CAPUT XXVIII.
dere, quam illius animaretur oraculis aiquerespon- De mirabili palienliaubbatis Mulii.
sis. Quibus confidens, velut coelitus sibi delatis, Hic namqtie abbas Mutius,abrennniiare desiderans
lroi>haeade desperatis bellis atque hoslibus semper huic mundo, monasteriiiui petiit (Cass., lib. i Instit.,
reportavit. c. 27). Qui tnm diu pro forihus monasteri cum par-
CAPUT XXVI. vulo filio octo circilcr annorum exeubavil, donec
Deobedientia ejusdem Joannis. suscipi mereretur. Cumque tandent recepti fuissent,
Hic itaque beatus Joannes ab adolescenlia sua confeslim ab invicem separali sunt, ne scilicet jtigi
usque ad perfectam ac virilem aeiatent cuidam se- visione parvuli, reminisceretur paler quam abjecerat
niori deserviens (Cass., lib. iv Instit., c. 2i), donec facultatem; et quemadmodum divitem se jnm non
ille in hujus viiae conversatione duravit, tanta ei esse sciebat, ita cl patrem se esse nesciret. Quod ul
humililale inbaesit, ut ipsi quoqtie seni sttiporem plenius probaretur, ulrum ipse plus faceret nllectio-
suinmum obedienlia illius incuteret. Cujtis hanc vir- ne sanguinis an obedientise, negligebaiur. parvulus,
tulem, utrum de vera fide ac profunda cordis sim- pannis polius quam vestiuieniis indulus. Sed et co-
plicitaie descenderet, volens senex manifestius ex- laphis atque alapis exposilus diversoruin, quos ple-
plorare, ei plura, etiam superflua et impossibilia, ]D ruroque sub ocnlis suispater innocenti parvuloeiiain
frequentiiis injungebat, ex quibus pauca narrabo. gralis cernebat inferri, ila ut nunqiiam genns ejus
Sumpsit namque de lignario suo virgultum senex, nisi lacrymarum sordenlibiis vestigiis videret infe-
quod olim excisura usibus foci fuerat praeparaium, ctas. Cumque tnliter infans sub oculis ejus per sin>
cum hoc coram ipso infixisset in terram, pr.ecepit
gulos dies ageretur ille proaroore Christi ei obedien-
ei ut, advecla aqua, quotidie illud bis irrigaret. tise virtute, rigido semper et immobili viseere per-
Quod prseceptum veneratione solita sine ulla im- duravil. Noneniro repulavit jam siiuui filiiim, quem
possibililatis consideraiione adolescens suscipiens, secum pariter obtulerat Chrisln, nec curabat de prae-
ita quotidianis diebus explevit, ut aquain per duo sentibus ejus injnriis. Sed magis exullabnt quod ille
milliaria indesinenier apporians, nullalenus lignum nequaquam districlionem ineniis iliius atigue immo-
cessaret rigare; atque per tolum anni spatium, non bilem rigorem emolliret. Quod videns Pater mona-
infirmilas corporis, non occupatio necessitalis ullius sterii, ad comprobandaro magis ejus constantiaui,
intercedens, ab observaniia prsecepti hujus potuit cum vidisset quadain die infantem plorare. simulans
e»m impedire. Cumque hanc sedulitatem lacitus se irattmt, praecepitp?»ri ejtis ut lollens eum, jacta-
855 EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 854
ret in aquam. Tunc ille vclut a Doraino hoc sibi A k. quse ad horti diligentiam pertinebant, sed etiam uni-
esset prseceptum, confestim celeri cursu rnpieus fi- versa officia, quaeerant cunctis fratribus aspera vel
lium, ad ripain finminis jactaturus advexit. Quod indigna, toia quotidie sedulitate coinplerei : complu-
profecto furore fidei el obedienliaeejus fuisset opere ra vero etiam nocte consurgens, ila furiim nullo
cunsummaiuro, nisi procurati fuis»ent ab abbale fra- tesle operahatur, ut penitus auctorem operis neino
ires qui sollicite ripam fluminis possiderent ad par- deprehenderet. Cumque ibidetn Irienniodelitescens,
vulum eruendum, prujectumque jani quodamuiodo per universnm JSgyptum dispersis ubique fratribus
de fluminis alveo parvulum confestim rapuerunt et quaereretur, n quodam landi-m visus fratre, qui de
cum summa devotione prseceplo patris complcto, ab iEgypti parlibus advenerat, vix potuit pro hiimiliiaie
effeclu operis revocaveruni. ' habitus sui ac vilitnle
officii, qtiod gerebat, agnosci;
Cujus fi les atqtte ohedientia et devolio in tanlum nnm sarculo deorsum incurvus, prseparahat oleribus
fuil Deo accepta (Ibid., c.28i, ul statim divino tesli- terram ; deinde stercus humeris suis apporians, eo-
mouio comprobata sit. Ii.evel.uuii)namqtie est con- rum radicibus ingeiebat. Cumque haecintuens frater,
tinuo seniori hac eura obediemia Abrahaepatriarchse super agnitioue cjus diulissiina haesitatione fuisset
opus implesse. Cumque, brevi tempore exa-to, idem (bienius, propius landem accedens, non solum vul-
abbas m graret de saeculo, himc patr<m Mutiutn pro g| luni, sed etinro souum vocis ejusdiligenierexplorans,
obedientia cunctis fiatribus propouens, sticcessorem ad pedes ejus cominus se projecit. Tuiic frntres stu-
6ui atque abbatem monasierio reliquil. pere.coeperunt, et inquirere cur hoc fecissei ei qui,
CAIUT XXIX. apttd ijisos velut nuper de saecnlo egre.isns, nabeba-
De manacho cujusdem comitis filio, qui sporlas per tur extremus. Cumque eis frater ille rei ordiiiem et
plaleasjussus fueral porlare. nomen ipsius abbatis indicasset, majori miraculo
Novimus quemdam fratiem, sccundum saeculi hu- sunt perculsi, quoniam et apud ipsos magna opinione
jus ordinem, summ:e f.innlise, narn paire cnmile et ftier.it compertus. Tunc ignbrantise suse veuiam ab
ditissimo oriuudtis fuit (Cass., lib iv Instit., c. 29). eo postiilabant, quod eum lanto temjiore inter ju-
Qui reliclis parenlibus cuni ad monasteiiinn pervo- niores ac parvulos deputnssent. At ille flebat multuin
lasset, ad comprobandaui ejus hmuilitatem, staiiin et lugebat, quod scilicei invidia diaboli (uissel pro-
ei a seniore praecepiumest ut decem sjiortas gramles, diius, nec licuisset ei diutius in tali humilitate atque
quas necesse non erat tunc vendere, cervicibus suis abjectione perdurare. Tunc emii fratres iuvitutn ac
iinpositas, distrahendas per plateas circumferret; llenlem ad pmprium munnsierium reduxerunt, cu-
adjecia conditioue, quo diutius in hoc olfieio ipse de- stodienies cum siimma diligentia, ne similiter quo-
tinerelur, ut si forte unus eas emere parner voluis- C ( que delnpsus nufugeret.
set, non cederet, sed sigillaiim eas quaerentibus Ubi cum fuissel modico tempore demoralus (Ca&>
venderet. Quod ille loia devotione complevit; et om- sian., I. IV Instit., c. 31), eodem rursus humililatis
ni verecundia pro Christi desiderio calcata, sportas desiderio accensus, captans nocturna silenlia, ita de>
bumerissuis imponens, et |ier plateas porlans, sla- fugit, ut jani non vicinam provinciam, sed incognilas
tuto pretio distraxit, et pecuniara ad inonasterium regiones expeteret. Nnm conscendens navim, in Pa-
reporiavil. licstinse parles commeare curavit, credens se tutius
CAPUT XXX. lntiiurum , si ad illa seinetipsum asportasset loca, in
De abbate Pinuphio, qui pro humititate fugiens, de quibus nec nomen quidem sutim fuisset audiium.
monasteriolongius secessil. Quo cum advenisset, nostrum monasleriiim protinus
Vidimusetabbntem Pinuphium (Cass., lib. iv Inslit., expetivit, quod non longe ernt a spelseo in quo Do-
c. 30), qui cum esset immanis monasterii presbyter, minus noster ex Virgine uasci dignatus est. In quo
quod estin iEgypto, non longe a Panephysicivitate, et monasterio modico tcmpore supradiclus ahbas Pinu-
pro ipsa revereutia vel vitsesuaevel aelalis vel sacer- phius delitescens, secuudum sentenliam Domini, tan-
doiii, cunctis honorahiliscxisteret; videns se pro hoc quam civitas supra montem posita, diutius abscondi
ipsoh.imilitatem lenere n<>nposse, occulte fugiens de 0 iion poiuit (Matlh. v). Nam continuoquidam fratrum,
coeuobio, secessit solus in Thebaidis uliimas partes; qui ad loca sancta de ^Egypti parlibus orationis cnu-
ibique deposilo indumento 548 monnclioriiin, as- sa venerant, agnitiim euin cuin multa prece et ma-
sumpta sseculari veste, monasterium Tabennensio- xime invitum, ad suum iterum coeuobium revocave-
tarum expetivit, quod sciebat cuuctis inonasleriis runt.
CAPUT XXXI.
esse districtms, et in quo se pro longiiiidine legionis
credidit ignorandura. Ubi dum diutissime pro foribus Exhortatio opiima ad novitium monachum.
perseverans, cunctorumf>aiFiuu genubus provolutus, Hunc igiiur senem, pro illa quaenobis fuerat apud
iil suscipereltir summis precibus ambivit. Cumque ipsum in nostro monasterio familinris araicilia, ctim
miilio despectu probatus, ettaudem fuisset admissus, posi hsecin iEgypto requisissemus, contigit ut nobis
cuntinuo ui seni, nullique operi penitus apto, horti illic commoranlibus, fratrem quemdam in mnnaste-
cura diligemiaque mandalur. Quam ille operam sub rio suo reciperet (Cass., lib. IV Instit., c. 32). Cui
aiio fratre juniore, qui euui sibi creditum retinebat, miram exhorlationem sub nostra prsesentia indidit,
ezercens, sic eidetn subdebatur, ut uon solum ea auain mihi animus fuit liuic onusculo intexere. Ait
m DE MTIS PAfftUM LIBER IV. 836
ergo ao eum : Nosli, 61i, quot diebus pro foribus A tunm iion ad requiem, non ad delicias, setl ad tenta-
excubajis, bodie sis receptus. Cujus difficuliaiis tiones et nngustins (Ecch. u); per niulms eiiim tri-
caiisam primitus debes agnoscere. Poterit enira bulaliones oportet nos iptroire in regninn Du-i(Act.
libi in hnc vita quaiu ingreili concupiscis multura xiv). Angusta nanxjue est porta, et arcla via quse
cnpferre, sj, ratione ejus agnita, ad serviiiuni Ckri* ducit ad vitam, et pauei sunt qui inveniunt eam
sti, sicut oportet accesseris. (Mqtlh.. Vll).
Sicut namque itnmensa gloria fideliter «wvientir Principiui!) ergo nostras salutis timor Domini est
bus Deo ac secuiidnin instiiiniones hujqs r«gulaeei (Cau., lib. tv Intjity, c. 39). Per hijnc enim et iiiuium
coha>renlibt|s lepromittitur in lutwuin (Ituf.,c. Zty, eoiivfirsiQjiis,el viriU-liscuslodia acquinlur. Qui cura
ita poen* gjayissjmse prseparantur hisqui lepideeam • penetraverit hominis nietilejn , conteinpium omniutn
negiigenlerque fuerim exeeuli; et seeuiidumhoc quod reium parit, e( mundi gignit hurrorein. Goutemptu
professi sunt, vel quod ab hominibus esse creduiiiur, ayiem ac privalione ou)iiium facultaium, huinililns
fructus eitara congruos sanctitatis eidew exhibere veraat^qujritur. Huaiiliusauteiu his indbiis compro-
neglexei iiit. Melius est enim non vovere, quam y&- batur: primn, $j mortUicalas iu se uionackus omues
vere ei uo.<> reddere (Bccles. v); et maledjetus qui habeat voluntates; secundo, si actus et eogUnikiajis
facit opus Domini ftegjjgeuter (Jerem- XLVIU).igjtur P non celaveril senioiero; lertio, si nibiJ susediscre-
ob id a nobis diutissime refutaius es, non quia luam lioni, sed judicio ejus universa commiiiat; qtiarto,
yel omnium saluteui 1190 loto desiderio cupinmus si in omnibus praeceptis servel obediejttiae mansne-
amplecli, sed ne tentere receptus, etnosapud Deum tudinem, et patientiae constantiam; quinto, ul nulli
levitatis, et le reum gravions siipplicii lecerimus, si inferat injurjam, sed et illatas sibi palieiiter, to^ere.l;
ad pra-sens fncile susceptus, nec potidus professio- sexio, si nihil agat praeter regul.c exejupla; septimo,
nis bujiis intelligeus, vel destitulor p,os,iha?c,vei le- si, ad omnia quse sibi imperantur, velul operarium
pidus exsiiiisses. malum se judicaverit et iiidignum; octavo, si semel-
Npveris ergo hodiejraadLete bnic niundo et acti- ipsuni cunctis inferiorem promintiet; nono, si Un-
bus ejjjs esse.defunctii.tt)(Cass., U1).<wbitfit., c- 34); guam suam cphibent, et non sit claraosus in vo«e;
tsque seftMndnjnAposwium, riiunio huic esse crtt- deciroo, si non sit facilis ac promntus in risu. Tali-
cilixym, tjteqjie hune niiujjduro (Gal. vi). Sed forte bus namque indiciis bumilitas yera dignoscitur.
dicis : Qiuomodoquis viveus potest esse crucifixus? Sed et baec quoqu.e tibi iu coogregatione necegsa,-
rio costodieuda sunt (Qgss., lib. iv lnstit., c. i\)_, ut
Audi,b^iViier ratvmj&iji.
Cru>.noswa tiinor P,yo}'miest (CQM-,tib. w Instit., scjlicet secundum Psalinistaesenieu,tiam, sis tajtquajn
c. 35). Sicul 549etiim qms crucifixiis jam non pro C surdus iion audi.ens, et sicut muUisnou aperieos os
aninii sui motu utero.bra sua quoq.uam moyemli vel suum (Psal. xxjvu), iiilul discernens.nihil dijndicans
couyertendi babci potestatem, ita e,t nos voluntates ex his quae tib.i fuerint impe.rata.
nffiStcasac desideria, non secujidujn id quod i»s de- Ergo patjenliaip tijaui nojodebes sperare de alift-
leclat ad praeseus, sed sccundum praeceptum Dorai- rura virtute (lbi,d., c. 42), id est, ut tuuc eaogttao-
ni, quo uos coostriijxil, applicnre dftbemus. Et sicut lummodo possid.eas,cum a pemine fjjejis irrjjmtiis,
ille q»i patibjtlo cr.ucis affigttur nott ja,nj pr#sentia Principium ncslrae salutis (sicut jam dictujo e.st)
limor Domini est (Ibi4., c. 43). De liniore Domini
couiemplatur, oec de suis affectionibus cogitat,
nulla jaw possideudi concupiscenlia jtewiioyjetur,se- nascitur coinpunctio salutaris; de comptuictioae car-
dis procedit contemptus oiiiniun) fa.cujlaium ac nu-
q.uecuui adlmc tpirat i« corpore, cuncOs eJ^oeniis
cr,edit ess.e deiunctum; ita oos quoque tiraore Do- ditas; de nudilate hiimilitas procedit; de humilitate
mini oporlet esse crucifixos ouioibus caraalibus yi- generatur mortificaiio voluntatum; de mortificjitione
tiis, et ibuc semper nabere oculos menli» nostrse voluntatum exstirpantur universa vilia; expulsione
delixos, qjjp n.os sperare debemus taomeutis siugulis vitiorum virtules fruclificant atque succrescunt;
esse njigratur.os. pullulatione virtutum puritns cordis acquintur; pu-
CaveodjUmest ergo we quid aliquau4o eorum prse- jp ritate cordis apostoiicse charitatis perfectio po|si<ie-
sumnuius qusc renu.nliante> abjecimns (Cass., lib. iv tur.
Imtit., c. 36). Non eniin qui cueperit hsec, sed qui CAPUT XXXII.
lierseverav,ftriti,ub.is us.qtieio linem, hic salvus erit De monachoqui anle conslituiamnoram peregrtnos
*"*'
(Mattli. x, xxiv). reftccrecoegil.
Vesulus e)iim serjiens calcanen nostra semper Cum de Syriae partibus ^Egypti proyinciitm petis-
observa,t (Cjm., tik, W Instit., c. 37), id est, insi- semus (Cass., lib. v Instil., c. ^i), quidam mp^cb.us
dialur exittii nostro, et usqne ad finem vilse nos senex probaiissiinusgratifice nos suscipiens;ri^fec.tio-
semper supplaniare ccutitur; et idcirco benecoepisse nein nobis ante constilutarn horarn jejon.u prjeparavit.
iiihil proderit, si bene consummatum non fuerit Percontamibus ergo nubis cur aule canonica,pi refe-
(Gen.5) ctionis horam nos prandere cogeret, respoudit et ail:
Quapfopter, secundum Scripturse sentemiam , in- Jejunium, fratres, semper est mecuiti; vos auleiu
gressus ad servieridumDomiuo (Cass., lib. iv Inslit., continuo dimissurus, mecura jugiter lenere IIOJIpo-
c. 38), sta in limore Domtnt, et prsepnra auiniani tero. Itaque Christum in vobis suscipieus^^cej-e
|37 EXCERPTA £X SEV^Q SUL^ICIQ ET CASSIANO. 838
eum debeo; et ciqjt vos deduxero, disuictiouem j«- 4 agerem, paterua curiosjtale latenter explnrans, cum-
junii in niemetipso potero eompeiisare. Non eniin que ego, jam fimui vesperiina solemuitale, lassuin
possunl filiisponsi jejttnare, donec cum illis est spon- corptis coepissemrelicrre, et uie iucubantem psinihio
sus; cum autem discesserit, tunc licito jejunabunt repeiisset; proirahens ex intimo corde, snspiria,
(Luc. v; Afaiin.IX). meoque me vocilans noinine, dixil : Quanti, in-
CAPUT XXXIII. quit, o Joannes ', de Dcu loquuntur, eunitiue m se-
De mopachoqui nunquam solusescamsiimeresulilus meiipsis amplectuutur, et tu Iraudaris isto lumirie,
erat. iuerii sopore solutus? Iiaque excitato nie, salubnter
Vidimus et alium in snlitudine commorantem deinceps vigilare compulit.
(Cast , lib. v Instit., c 26), qui nunqunm soluscibum CAPUT XXXVI.
siimere consueveral; sed eiiam si per lotos quinque
Deanachoretisin vastisstmaeremoItabitantibus.
dies ad ejus cellulnm nullus ex fralribus advenisset,
refeciionem jugiler differebat, jejnnus permnnens, Itnque, cum de Palestinse nionasteriis ad oppidum
donec Sabhatoruin vel Dominico die congregaijonis jtgyjiii, quod Diolcns appellalur, venissernus, ibique
oblentu 550 Pri,eedens ad ecclesiam, peregriuum plurimain turbam coenobii discijdina constrictara vi-
queropiarrirep,>risset; quem exinrie reducensad cel- I dissemus (Cass., tib. v Instit., c. 3'J), alitiiu ijuoqtie
luiam suam, cum ipso pariter sumebat cibum. ordinem, qui excelsior b.tbetur, id esl, anachorela-
C\PUT XXXIV. rum , cunctoruin praeconiis instigati, S3ga<issimo
corde videre properavimus. Ili nnm,|iie in mpnaste-
DeMachete sene monacho.
riis primum sub dislriciione regulse diligenter edocti,
Vidimtiset alinm senein (Cass., I. v Inttit., c. 29), dnrissimis dsemunuin jirseliis coiigresstiri, peiietrant
Machetem nomine, soblariiiuj, cui hnnc gratiam do- eremi proiunda secreta. Hujus efgo propositi viros
Baverat Domiuus, ut si quando in convenlu iralruin .comperiinus citra [AJ., circa] Nili fiuminis alveuin
per totam noctem ei dietn ngitnretur coilnlio spirila- commornri, in loco <|uiuno lalere Nilo flumine, alio
lis, nunqnain ille somno oppriinereiur; si qtiis vero maris v stilate circumriatus, iiisiilnm reddit, nullis
detraciionis verbuin seu otiosum lenlassel infeire, aliis homiiibus quam monachis seeretum expeteuti-
Slatiin ilie iu sotiiniim roncidebat. bus opiabilem. Nec eniin cuiquam culturse aplam
Huic etiam seni (Ibid., c. 02), cum aliqunudo epi- esse leiram illam salsiias soli nc sterilitas palilur
siolae palris ejus ac iiiatris amicoi-iimque niiilionim arenarum. Ad istos crgo summo desiderio feslinan-
de provincia Ponti transmissae fuissent, accipiens tcs, s pra ninduiu summos eorum labores, quos in
grnndem (asciciilutn lilterarum , diuque apud semet- r soli udine loleiant, adniiraii sumus. Nam ipsius aquse
ipsum volvens, dixit: Qunntnrum cogilatinnum causa laiitn peuiiria consiringuntur, ut tali diiigentia di-
eril mihi istaruni leciio, quae ine vel ad inane gau- speiiseut, quali nemo fncit pretiosissimum viiitini.
diiiiu, vel ad tristilias nifiucluosas impellent? Quaniis Tribus nauique millibus et eo nmplius, eatn de Nilo
diebus hurum recordalione qui scripseruui, int<ntio- flumine necessariis usibus apjiorlanl; quod lameu
nem pecloris inei a proposita Cuiitemplalione revo- intervallum, nrenosis divisiini inontibus, laboris diffi-
cabunl? Et haecvolvens in suo pectore, non soluro cultate gravissima duplicatur,
nullain resolvere epistolaui definivit, sed ne ipsum
quidem fasciculun)resignare; ne scilicet eorum qui CAPUT XXXVII.
scripserunl, vel nomina recensendo, vel vnltus re- DeArchebiomonacho,
cordando, a spiritus sui intentione cessaret. Itaque His igitur visis, cum nos imitationis eorum ardor
ut euin ctmslrictum acceperat, igni trndidit creman- accenderet (Cass., lib. v Instit., c. 37), unus eormn
dum : Ke, inquiens, cogitationes patrise, pariter con- probalissimus eremiia, Archebius nomine, huuinni-
cremamini, nec me ulterius ad ea quse fugi revocare tatis graiia pcrduxit nos ad suam cellulam. Qui cum
tentelis. comperisset nos ibidem vel coramorari, finxit se
CAPOT XXXV.
\) enmdem locum velle derelinquere, ac nobis cellulam
DeTheodoroabbate. suam, velut exinde migraiurus, ccepit olferre. Dice-
Vidimiiset alium abbatem Theodnrum (Cass.,lib. v bat aitieni hoc se facturum, etiam si nos non adve-
/n«lif., c. 33), summn sanciiiale ac scientia prcditum nissemns. Tunc susceptun cellul.im ijisius cum
nou solum in actnali vita, sed eiiam noti ia ^criptu- oiiiiiilnis uten-ilibiis possedinms. Erat itaque illic
r-iruut, qiinm ei non tam sttiiiiim lecionis centule- paucis di b.s, quibus construendse celUe pnraret
rat, qnam sola puriias cordis. Hic cum expl.uia io- iiiipendin, de illo loco discedens. Reversus post haec,
neni cnjusdam obscnrissimae quapsihnis inq>iireret, aliam sibi summo lahore consiruxit, quam rursum
sepiem dielms ac noctibus in omtione infaiigibili» non longe posl suocrvenie tibus frniribtis similiter
perstitii, donec solutionem profiosiiaequsestionis Do- 551 chari atis causa cum universo iradidil instru-
mino revelante cognoscerei. Hic idem beatus Theo- meiito. Ipse vero erga opus charitatis infatignbiMs
doru», ciiin inopinaius ad meam cellulain inieinpesta perseverans, tertiam sibi cellaro, ubi commanerel,
nocte venisset, quidnara novus adhuc eremita solus insiruxit.
Auqtor se Joannem vocat. Est Joannes Cassiamw.
839 DE VITIS PATRUM LIBER IV. 840
CAPUT XXXVIII. Ji\ posse monachum perdurare, nec ad perfectionis cul-
De duobus adolescentibusqui ficus ad oeqrolumferentes men aliquando conscendere
in itinere defuncti sunl. CAPUT XLl.
Quidam autem frater (Cats., lib. v Instit., c. 40), De fratre bltsphemo, qui intolerabtli cestu libidinit
cuin flcus de Mareole, abbati Joanni inetemum Scy- urebatur.
thim detulisset, ille sialim eas ad sent m luemdam , Novi alium fratrera qui probalissirao cuidam seni,
qui in interiore deserto maln valetudine Inborabat, viiio carnis semetipsum grnvissirae confessus est
per duos adolc-centulos misit, siqnidem decem et irapugnari; intolernbili nauique aeslulibidinis ureba-
octo millibus longe ab ecclesia coinmanebat hic soli- lur (Cass., lib. xu , Instit., c. £.0). Tiinc senex velut
tarius. Qui adolescentes, acceptis pomis, curo ad spiritalis raedicus, interiorem causain et originem
prsedicti senis tenderenl cellulnm, infusa repente iiiorbi hujus proinus pervidens , graviterque suspi-
densissima nube, iramitem recti itineris perdiderunt. rans, nit : Nequaqunm, fili , tam nequara spirilui te
Cumque tota die ac nocte d scurrentes per aviam Dominiis penuisisset, nisi aliquid blasphemasses in
eremi vastitaiem , nequaquam potnissent eremilse eo. Quod frater audiens, staiim procidit ad pedes
.fgrotantis cellulam invenire, tam itineris lassitudiue ejus in lerram , summnque admiralione perculsus ,
quaiu inedia sitique confecti, fixis in terram genubus, 1B confessus est in Filinm Dei cogitaiione impia bla-
dum orarenl, spirimin Dnminoreddiderunt. Qui post sphemasse. Unde perspicuuui e-t euin qui in Deum
hsec vestigiorum indiciis diutissime perquisiti, quse blasphemus exislil, laiiquam qui irroget illi injuriam,
in locis illis arenosis tanqiiain nivibus impressa perfectionis integritatc privari, et sanctificationem
desiguantur, donec ea levi flaiu venlorum lenuis castimoniae nou mereri
arena discurrens cooperiret, inventi sunt landem si- CAPUT XLII.
cut oraverant jacenles, et ficus intactas, ui accepe- Ubi plurimi conveneruntseniores ad sanclumAntonium
rant, reservautes. Elegerunt enim auiinain magis gralia consolat onis.
quam fidem depositi perdere, ne scilicel absque jusstt Qtiodam aulem teropore conreueruni plurimi se-
abbalis quidquam viclus priesumerenl; vitamque po- niorum ad beaiuin Anioniiun , commoranieiii in
tius voluerunl amittere teinporalem , quam senioris Tliebaid;e partibus, perfeciionis inqiiisiiione et col-
Violaremaiidatttm. lationis gratia (Cassian. Collat. n, cap. 2). Cumque a
CAPUT XXXIX. vespertmis horis usqtie ail liicero fuisset protracia
Quanta siljugilas operum apud Mgypli monachos. col'alio, qusesiio discreli mis maximura noctis spa-
Per totam ilaque -dEgyptuminonachi nullo modo lium consumpsit. Nam diulissime inler eos quaere-
patiuniur esse otinsi (Cass., lib. x, lnstit. c. 22), <C balur quseuani virtus vel observatio monnchum a
sed viclum suum labore nianuuin consequuntui-; et diaboli laqueis cusiodire posset illsesum, vel certe ad
non solum de laboribus suis peregrinos et advenien- Deum recto tramiie firmoque gressu perduceret.
tes fralres secum reficiunt, sed eiiam per loca Libyae, Ciimque pro captu mentis suse uuusquisque senlen-
quae fame labornnt, necnon etiam per civitates his liam proferret in medium; et alii quidem hoc in je-
qui in carceribus et diversis vinculis lenentur, ira- juniortim vigiliaruinque sludio collocarent, alii in
manem conferunt alimonise subslantiain, de fructu nuditate et coniemptu 552 feruin, alii remotiorem
mamium suaruin rationabile sacrificium Domino tali vilam et eremi secreta censerent; et nonnulli in pri-
oblatione se ofierre credenles. mis sectaiiria charitatis, id est, liumaniiaiis ollicia
Dicunt enim operantem monachum dscmone uno definireiit; quia ipsa pie erga fratres et peregrinos
pulsari semper, otiosura vero innumerabilibus spiri- studio suscepiiouis impenduntur. Cumque in bunc
tibus devasiari (Ibid., c. 23). niodum pia contentione decertarent, essetque jara
CAPUT XL. noctis ntaximum lempus consumplum , respondens
De abbalePaulo. demum beaius Antonius universis, dixit: Oinnia qui-
Deniqueabbns Paulus probatissimus Palrum (Ibid., dem hsec quae dixistis, necessaria sunt et utilia
C. 24), cum in erenio vastissima consisteret, quae D sitienlibus Deum : sed his principalem tribuere gra-
Porphyrio nuncupatur, tantum palmarum fructibus liam. uequnquam nos iiinunierabiles mitliorum Ira-
et borto modico suslentnbaiiir; nec poterat aliud trum casus et experimenta p rmittunl. Nam saepe
unde sustentaretur operis exercere, eo quod ab ho- vidimus fratn s has observntiones lenentes, repentino
minibusvel habiiabili terra amplius quam sepiem casu deceptos, eo qtiod iu bono quod coaperant,
mansionibus aberat in deserlo. Hic ergo ne momen- discrelionem ntinime teuueriint. Necetiam alia causa
tum temporis penilus otiosus staret, colligebat pal- lapsus eorum depreheuditur, nisi quod minus a se-
itiarum folia; el quotidianum pensum , velut exinde nioribus instituti, neijuaquam polueruni raiionein
sustentandus, ipse a semeiipso exigebat jugiter. discretionis hujus adipisci, qiue viam rcgiam docet
Cumqtie opere totius anni spelunca ejus fuisset lin- monachuin semper incedere, et nec excessii conli-
pleta, et non haberet qui hoc distraheret, neque ipse nentiae ntodum transire permiltit, nec defleclere ad
otiosus posset manere, totum quod sullicita cura la- vitia concedit. ln omnibus ergo quseagimus, discre-
boraverat, annis siugulisignesuppositoconcremabat. tio anteponenda esl. Manifeslissimeeiiim declaralur
Intatituin probans, sine opere manuum nec in loco nullam sine discretionis gratia perfecte posse vel
 EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO. 842
gjl
factum esse dicens, ut illi qui semper honiinum san-
perfici vel stare virtmem. Et hsec dicente Anionio, i t
universorum sententia definitunt est, discrelionem guine gauderent, nunc deficientibuseisvitse substau-
esse quaefiso gradu inlrepidum monachum perdu- tiam largirentur. Alius vero recusans cibum, velut
cat ad Deuin,et prsedictasvirtuies jugiter conservet ab homine sibi oblatum, inediselabore coiisumptus ,
illsesas.Oinniumnnmque virltilum geniirix et custos niorluus est: quortim scilicel quamvis initia ex re-
alque nioderalrix discreiio est. prehensibili persuasione descenderint, unus lamen
subvenienie discrelione, id quod incaute conceperat,
CAPUT XLIH.
emendasse cognoscilur: alius aulem slulla prsesuui•
De Herone sene.
mortem quam Doraiuus ab eo
Et ut haecexemplis ceriioribns approbemus (Cas- plione pcrdurans ,
vobis de averlere voluit, ipse sibi conscivit.
tian., Collat. n, cap. 5), referam quodam
CAPUT XLV.
sene, Heronc nomine, qui discrelionem miniine reii-
De monachoqui, deceptusa diabolo,voluit filium
nens, omnes prislinos labores perdidit, et insuper suum immolare.
miserabiliter vitam finivii. Ante paucos ctenim dies etiant de illo monacho commemorem , cujus
iina est. llic Quid
illusione diaboli a summis ad dejeclus
nomen, quia adhuc superest, sileo (Cassian., col-
itaque quinquaginta annis in cremo commoratus, lal.
ct solitudinis ' 3 n, cap. 7). Qui dum longo lempore 553 daemo-
singularem vilse districtionem tenuit, nem iu angeli suscepit clarilate , revelationibus ejus
secreta miro fervore ultra omnes seclatus est. Hic
ssepc deceplus, crediditeum internunlium esse justi-
igitur post lantos labores ab insidiatore delusus, liae. Nam
cuncios in eremo consti- per omnes uocles in ccllula ejus lutuen
gravissimolapsu corruens, ullius lucernaeofficio prsebebatdiabolus : ad
tutos luctuosodolore pcrcussit. Qui minime cecidis- absque
extreiiiuin vero jussit eum ut filium suum, qui cum
set, si I oiimtidiscretionis lenere voluisset. Tanlo
eo pariter in eodem monasterio commanebat, dcvo-
siqtiidemrigore animi sui imtnutabilem jejunii con-
tus Deo olferret viclimam, ul sciiicel hoc sacrificio
linentiamsemper exercuit, ct solitudinis ac cellulae
Abrahse patriarchse meritis cosequaretur. Cujus ver-
secrela jugiler sectalus est, ut nec diesancti Paschse
bis ille intanlum est seductus, ut hoc confestim
rigorem abstinentisesolveret. Ciimque omnes eremi-
nisi puer de cella manibus ejus
tse pro tanta solemnitale ad ecclesiam pariter con- opere perfecisset,
concilus aufugisset.
venissent, solus ille non adfuit, ne quantulacumque elapsus,
perccptione leguminisparvi, a suo proposito videre- CAPUTXLVL
lur relaxasse: qua prscsumptionedeceptus, angeluin De monachocui ostendebaldiabolusexercitum Chri-
Salanaevelut angelum lucis suscipiens cum sumina stianorumei Judworum.
veneralione,ejusqueprseceplisobediens, seinelipsum u Fuit et alius monachus(Cassian., collat. n, cap. 8),
in puteuiii profunilissiinumpr.ecipitenijactavit, ma- qui nimiam semper tenuit abstinenliam, quique per
gnuni sciiicel virtutis susemerilum probalurus , cum annos mullos singulariter in cella reclusus, perpaucis
inde exisset illaesus: de quo puteo cum grandi fra- imitabilem exhibuit abstinenliam. Hic ad exiremum
trunt labore semivivus cxlractus, vitam lertia die iia esl diabolicisrevelationibus delusus, ut post an-
/inivit; et quod his deterius est, ila in deceplionis niios labores atque virtules, qnibus alios inonachos
sua: obstinaiionepermansit, ul ei nullatenus potuis- excesserat, ad Judaismumet circumcisionemcarnis
set persuaderi, quod damtonum callidiiate fuisset miserabiliter sit lapsus. Post multa namque leuipora
delusus. diabolus, velut nunlius veritatis, ostendebat illi per
CAPUT XLIV. vana somnia el per quasdam inanes revelationes,
De duobus monachis, qui eunles per detertum, de- Christianorum atque monachornm exercilum tene-
creveruntnon sumere cibum, nisi Deus ittis trans- brosum ac letrum, omnique macietabidum atque de-
mitteret.
furmem; et econtra ostendebat illi Judaeorum ple-
Quid dicam de illis duobus fratribus qui habitan- bem summa Iselitia tripudiantem, ingentique lumine
tes ultra illam eremum (Cassian., Collat. n, cap. o), coruscantem. Ac proinde commonebat eum, ut si
ubi quondam fuerat beatus Antonius commoratus, " mallet bealiludinis illorum particeps cflici, circuiu-
minus caula discretione permoti, euntes per exten- cisinnem quoque suscipere feslinaret. Ex quibus pro-
lam solitudinis vastitalem, nullatn escam penitus fecto constat quotl ex memoratisviris lain lugubriter
suinere decreverunt, nisi quam per semelipsum illis neino fuisset illusus, si rationem discretionis assequi
Dominusprsestilisset? Cumqne errantes eos per de- laborassent. Quamobrem in quantis perniciosum sit
serta, et deficientesjam fame, conspexissent a longe discretionis gratiam non habere, multorum casus ex-
Mazices,quaegens cunctis nationibus immanior at- periraentis declarat.
que crudelior est: non eos ad effusionem sanguinis CAPUTXLVH.
desideriumprsedae,sed solaferocitas mentis instigat, Deabbale Serapione.
Visis ergo eis, contra naturam ferocilalis su» cum Abbas Serapion solebat frequenter junioribus fra-
panibus illis occurrerunt: lunc tiuus ex illis fratri- tribus, instructionis gratia, de seipso uarrare (Cas-
bus subveniente discretione, velut a Deo porrectos sian., collat. n, cap. II), dicens: Cum adhuc essem
sibi panes cum gratiarum actione suscepit, repulans puerulus, et cum abbate Theone comiiianerem, baec
cscam sibi divinilus ministrari, nec siue Dei jussu inibi cousuetudo erat iuimico imiiiiueiile, ut post-
PATROL.LXXIII. 27
 843 DE VITIS PATRUMLIBER IV. Mi
<iuamlefeeisseritcum senc hora nona, unum paxi- iA suminoesapciitatis monacbidiutissime coinmorantes,
niatiuni quotidie in Sintimeo latemer absconderem: repenle sunt a discurrcnlibus iuicrempti Sarracenis.
querit s.ero, ignorante scne, occulte comedebnm. Quorum corpora tam a populo regionis illius, quam
Quod furiuin licet qtiotidie perlicerem, e^pleta ta- ab universa Arabuni plebe, tanta vencratione sunt
mcii coiicupisccntiafraudulenta, ad meipsum rever- pereepta, ut 'innumeri populi concurrentes ex ulra-
teus, super admisso ftirto acrius crucinbar, quam su- que parte gravissimum sibi certamen pro reliquiis
per csum illius fucram jucundatiis. Cumque istud eorum indixerint, pie inter se pro sancla rnpinse
moiestissinium opus singulis diebus explere non sine devotione decertantes, quinam justius merereiiir co-
cordis mei dolorc colnpeliercr, el clandestinuinfur- rum scpullurain ac reliquias possidere; illis scilicct
tum patcfacctc seni confunderer, contigit per Dei de vicina commoraiione ipsorum, aliis de originis
providcniiaui, quosdam fratres aedificationisoblentu propinquitale gloriantibus.
CcMul.iiiisenis avidissimos cxpelisse. Cumque refe- CAPUTXLIX.
Ctione transacta, confabulatio spicitalis interesse De abbateDaniete.
ccepisset, respondeiisque senex pfopositis interroga- .nter cseleros eremitas, abbatent qtioque vidimus
tionibtis eoruiii, de gastrimargisevitio et occultartmt .Danielem, aequalem cxteris in omnihus virlutibus,
cogitatioiHiinexponcrei, ad ultimurit intulit, dicens : 1g sed peculinrius gratia humilitalis praeditum(Cassian.
Nibil sic nnxiume<l monachis, et Isclifiratdxmones, collat. iv, cap. 1). Qui merito puritatis ac mansuelu-
qtiam si celcnt cogit.itioncs sUas spirit.iles Palres. dinis suae, a sanclo Paphiiuiio ejusdem soiiludinis
Tunc ego comptinctuscorde, cxistiibaviseni secreta presbytero, ad diaconii officiumest pr*electus. In-
pcctoris mci piitclacla, et in oc<ullos priiiiuni gemi- lanium enira idem beaius Pnphuuiius virtutibus
lus excitaius, deinde cordis inei coinpiiiiclioriecres- ipsius aggaudebai, ut quem vitae merilis et gratia
cente, in aperlos singuluis lacryniasqueproiunipens, pnrem sibi noverat, coa>quare sibi etiam sacerdotii
coipi amarissilne flere; el contiuuo ejcci do siuii nico orilinc feslinaret. Deniqueoptans sibiuiel successo-
paxima um qriod viiiosa constietndine clauculo pa- rem dignissimum providere superstes, presbylerii
raveraiiiconicdenilum. Ciimqtteinnicilinniprnfcrens, honore eum provexit. Qui lamen prioris consuetudi-
qtiomodo quotidie involvens cuni occulte cdcrem, nem humilitalis non omitteris, nihil unquant sibi illo
proslratus in pavimento, ctthi veniae poslulatione praesentede sublimioris ordinis adjectionedonavit;
confessussum; et ubertim profusis lacrymis, oratio- sed semper abbate Paphnuiioofferentespiritales hos-
nibus eoruro veniam apud Deum postulabnm. Tunc tias, ille velut diaconus in prions miuisterii perman-
senexdixil: Conlide, fili, quia liberavit te a capti- sil officio. In quo lamen beatum Paphnutium, cuin
vilale ista confessio lua; victorem namque adversa*Cl talis vir esset ac tanlus, ut in muliis eliaut praescien-
rium tuum hodie triumphasii, validiuseam lua con- tiam gratiae possidcret, haec spes de substitutionis
fessione elidens, quam ipse fueras ab co tua tacitur- electionc fruslrata esi. Nam non longe post, hun«
nitate dejectus. Et idcirco post hanc publicationcm ipsum quem sibi paraverat successorem, ante se ad
tuaui iste malignus spirilus non dominabitur libi, Deum prsemisit.
r.ec in te latibulurosibi teterrimus serpens bactenus CAPUTL.
usurpabit, quia de tenebris cordis tui per hanc cou- De abbaleSereno.
fessionem projectus est. Necdum senex hsec vcrba Summae sanctilalis et continentiae virum, nomi-
compleverat; et ecce statim velul lampas magis ac- nisque sui speculum, abbatem vidimus Serenum,
cansa, de meo sinu procedens, lanto fetore cellam quem singulari veneratione prae cseterisadmirati su-
replevit, ut vix in ea residere possemus, Resumens- mus (Catsian., collat. vu, cap. 1). Cui supra omnes
que senex, dixit : Ecce probavit tibi Domiuusveri- virtutes quse non solum in actu ejus vel moribtis, sed
tatem sermonum nteorum, ut passionis illius incen- eliam ipso vultu per Dei graliam refulgebanl, ita esl
torem de corde tuo confessione salubri fugatumocu- peculiari beneficiodonura castiiatis infusum, ut nec
lorum fide percipcres, patefactumquehostem nequa- se ipsis quidem naiuralibus incentivis inquieiari vel
qtiam locum in te ulterius babiluruni, aperta ejus B) in sopore sentiret. Ad quam tamen carnis puritatem
expulsionecognosceres. Itaque sccundum sententiant quomodo pervenerit, quia simra conditiouem hu-
senis, ita est in me virtute confessionisdominatio manaenaturaevidetur, necessarium esse reor expli-
diabolica ex.itincia, ut nunquain miht ulterius nee care.
niemoriam concupiscenlisehujus tentaverit inimicus Hic igitur beatus Serenus (Ibid., cap. 2), pro in-
ingerere. terna eordis atque eorporis castitate, nocturnisdiur-
CAPUTXLVIII. nisque precibus, jejuniis quoque ac vigiliis infatifa-
De monacliisa Sarucenisinlerfectin. biliter insistens, cum se vidisset orationum suaru :i
In Palxstinne partipus (Cassian., cottat. vi, cap. 1) oblinuisse vota, cunctosqne aestusin corde suo con-
juxta vicumThccue (6), qui Amos prophetam roeruit cupiscentiaeexstinctos, velut suavissimogustu puri-
procreare, 554 solitudo vasiissima est, usque Ara- tatis accensus in majorem suani sitiui zelo castiUtis
biam ac uiare Mortuum (quo ingressa deficiunt exarsit, et intensioribuseoepitjej4iniisaique obsecra-
fluenia Jordanis, et cinis Sodomorum) amplissima tionibus incubare, ut morlificniio passionis iiuiu»,
«xiensione porrecia perliugens. In hac solitudin oiiaejuteriori homiui solo douu Dei fuerat attribuU»
845 EXCERPTA EX SEVEROSULPICIOET CASSIANO. 84«
ad exterioriseliam pnritaiem eatenus perveniret, ut jIVprobatur in fornace humiliationis ( Eccl. xxvn ).
ne ipsequidemvelullo simpliciac naturali motu, qui E( illud : Qtiemenim diligit Dominus, corripit; fla-
eliam in parvulis atque laclentibusexciiatur, ulte- gellat aulem omnem filiumquem recipit ( Heb. \\\;
rius pulsaretur. Cumque petilioni coeptaesupplica- Ptov. III ).
tioiie jugi ac lacrymis imlefessus insisterei, adve- Quod nostris quoque temporibus satis evidens
niens a<leuin angelus in visione nocturna, eique oslendit et aperta probatio in abbate Paulo vel
velul aperiensuterum, quamdamignitamcarnis stru- Moyse, qui hnbitnverunt locum hujus solitudinis
mam de ejus visceribusevtilsit alque |>rojecit, suis- qui Calaiiiusliuncupntur(Catsian., coll. vn, cap. 26).
queMocis, ut fuernui, omnia inlcstina restituens, Nam Paulus commoraius est in erenio quaeadjacet
dixitadeum: Ecce, inquit, incentiva caruis tuse ab- Panephysi civiiati, qunm soliiudineni jam olim fa-
scisa sunt, et obtinuissete noveris hodiemo die per- ctam aquae salsissimae inundatione cognovinius :
petuamcorporispuriiatem, qiiamfideliter postulnsti. quse quoties flaverit spiritus Aquilonis, de stagnis
Hsec de gratia Dei, aun>memorato viro peculiariter im|iulsac ac superfusse adjacentibus terris, ila om.
atiributn est, breviter dixissesufficiat. nem illius superficiemcontegit regionis, ut antiquos
Caelerumcum ad enm die qundragesimavenisse- ibidem vicos, qui olim hac ipsa de causa omni sunt
inus (Ibid. c. 2), ac de diversis quxslionibus eum B habitatore deserti, faciat velut insulas apparere.
flagiinremus,ad extieinum dc imptignatione daemo- CAPUT LH.
IIUIIIeum requirebamus.Tunc ille, ut semper erat, De abbatePaulo.
placidissimovultu respondens (Ibid., c. 22), dixit: Hic igitur abbas Paulus in lantam cordis puri-
Non enim dsemoneshabere potestatemquemquam tatem quiete solitudinis sileiiliojue profecerat, ut
liominum laedendi, exeraplum beati Job manifesta non dicam vultuin feiniueum, sed ne vestimeuta
ratione deinonstrat (Job n), ubi non amplius eurii quidem sexus illius conspectuisuo pateretur offerri
tentare audet iuiinicus,quam divina ei dispensatione ( Catsian., cotlat. vu , cap. 2G). Nam cuui quadam
conceditur. die pergeret ad cujusdam senioris cellaiu, casu
CAPUTLl. inulier ei obviavit: quam cum vidisset, tanta fuga
De eo quod non camdemvim habeantnunc daimones ad suum rursum nionasteritim, praetermissoquod
conlra monachos,quomodoanteriori tempore. arripueral itinere , cucurrii, quanta nullus a facie
Salis tamen nobis expeiienlin nostra et seniorum leonis vel imnianissimidraconis aufugeret. Quoil
noslrorumrelatione cumpertuinest noneaindemviin licet zelo castilatis el puritatis ardnre sit fa-
d.iinonesuunc habere coutra monachos,quaui ante- ctum, tainen qnia non secundum scientiam prae-
riori lempore inler anachoretarum principia, in qui- G sumptum est, sed observanlia disciplinseexcessus
bus adhuc raritas nionnchorumin eremo commane- est moderalus, ne elatio eum invaderet, laiique
bal (Castian.,coll. vn, cap. 23). Tanla namque tunc confestim correptione peicussus est, ut totum cor-
ernl dseuionuiiiferitas, ut vix paucissiiuitolerare ha- pus ejus paralyseos vnletudine solveretur, nullum-
bitalii uera sulitudinis possent. Siquidemin ipsis coe- que in eo niemnrum penilus sumii officium prseva-
nobiis, in quibus comniorabanturdeccm vel duoie- lerel explere. Siquidem non solum pedes ac inanus,
cim. ila eoruui atrociias grassabalur, et frequenter sed eiiam linguaemotuin, ipsaequeaures ita audilus
555 visibilessenliebantur aggressus, ut nou aude- proprii amiserunt sensum, ut in eo nihil amplius ex
reutomiies pariter noctibusobdormire; sed vicissim homine quam immobilis statuae figura remaneret.
aliis dcgustantibussomnutn, alii vjgiliascelebmntes, El ad huc redactus est, ut infirniiiali ejus nullo
psalmis el oratinnibus seu leciionibus iuhaerebant. modo viiorum diligentia deservire sufliceret, nisi
Cumqueillosad soporemnaluraenecessitasinvitnsset, sola ei muliebris sedulitas ministraret. Nam por-
expergcfaciisabis ad eoruin qui dorniiluii erant cu- tato eo ad monasleiiuui sacrarum virginum, cibus
stodiam,siiniliter vigilisetradebanttir. Unde dubilari ac poius femineoei ingerebatur obsequio; explen-
non puiest unuin e duobus IIUBC esse ; aut enini vir- disque nmuibus nalurse necessitalibus, eadem illi
tute crucis eliam deserta penetrante, et ejus gralia D diligentia per annos ferroe qualuor, id est, usque
ubiquecoruscaute, retusa est nequilia dsemonum; ad vilaesuaelermiiiuin serviebnl. Qui cum tanla es-
atit uegligenlianostra illus ab impugnatioiiepristinai set merobrorum oinnium debiliiate consiriclus, ut
reddidit lentiores, dum deiJiguantur adversum nosi nulti in eo artus vivacemnioiuin retentarent, tanta
illa iulentioneconfligere,qua lunc conlra illos proba- ex eo virlutum gratia proccdebat, ut cum de oleo
tissimos Christi milites sseviebanl. quod corpoie suo tetigerat ungerentur infirmi, sta-
C.iteruiu corporaliter traditos Salane vel infirmi- tim a cuuctis valeludinibuscurnrentur; ita ut super
lalibus magnisetiatn virossanclos novimus(Cassian.. , hac ejus valeludineevidenter clarescerel, et debili-
coll. vn, cap. 25), pro levissiiuisquibusqtie delictis,, tatem niembroriim ejus amore Dominiconlributam,
cuni in illis nec tenuissiiuuinquideui peccalumaul1 et sauiiaium gratiam pro lesimonio et manifestatione
niaculara in illo judicii die patilur inveiiire divinai meritorum ejus Spiritus sancti virtule paralam.
cleiueniia , ut eos tanquani aurum probalum, ad il- CAPUTLHI.
lam perpeiuilatem gloriosant, nulla indig<>ntes poe- De abbate Moyse.
tmli purgatione, transmittat, juxta illud : Vir justuii Secundus vero, queni diximus, Moyses in hao
 «47 DE VITIS PATRU^t LlBER IV. 848
eremo commoratus ( Cassian., collat. vn, cap. 27 ), A fitas in eo ; ei cum ioquitur mendacium, ex propriis
ctim et ipse sir.gularis et incoinparabilis vir esset, loquitur (Joan. vm): Pelusitim petiit, ubi illum fra-
ob reprehensionem unius sermonis, quem contra trem noverat comroorari, quem malignus spiritus
abbatera Macarium durius prottilit, tatn diro dse- asseruit esse deceplum. Erat etiam ibi ct alius frater
moni est confesiim traditus, ul humanas egestiones illi notissimns, quem interrogans de eodem fratre ,
ori suo ingererel. Quod ilagellum purgaiiotiisdivi- reperit quod eadent nocie, qua teterrimus ille dte-
nam ei intulisse dispensationem, ne vel momentanei mon ruinam ejus suo principi nunliaret, inonaslerio
peccati macula in co resideret, velocitale curationis prisiino derelicio, vicum petiisset, et in fornicaiio-
ejus demonsiraturo est. Namcoutintio abbaleMacario nem miserabiliter cecidisset. Ilsec autem audiens fra-
in orationem prostrato, diclu cilius maliguus spiri- ler, suspirans el flens, reversus est in locum siiuin.
tus ab eo fugatus discessit. CAPUT LV.
Ex quo inanifeste perpenditur, non debere eos
abominari vel despiei quos videmus diversis tenla- De duobus philosophis, qui ad sanctum
Antoniumperrexerunt.
tionibus vel malignis spiritibus Iradi (Ibid., c. 28);
quia duo haeccredere immobiliter nos oporlet: pri- Quodam autcm lempore duo quidam philosophi'
ino, quod sine Dei permissu nullus oninino lente- g audientes famara beati Anlonii, perrexerunt ad eun>
tur; secundo, quod omnia quaea Deo nobis infe- (Cassian.,collat. viti, cap. 18). Qui cum intersequas-
runtur, velut a piissimo paireac clemenlissimo me- dam qusestiones habuisseut, ,'lespicientespbilosoplii
dico, pro nostris utiliiatibus irrogentur. sancium Anloniuni, velul imperitum et sinc litteris
virum , reversi sunt ab eo. Volenles autem eum, si
CAPUT LIV. nihil araplius potuissent lsedere, vel de cellula ejus
De monacho, qui in solitudine noctu vidit
tnullitudineindxmonum. magicis praesligiis et circumventionedsemonumper-
turbare, iromiserunt ei nequissimos daemones ad
556 Quidam atilem frater (Cassian., coltat. vm, impugnationem, hac invidia et livore perculsi, eo
iap. 16 ), cum per soliludinem iler ageret, advespe- quod multi liomiiiuui ad illnni, velut Dei famulum,
rante die speluncamquamdamreperiens, ibidem sub-
quotidie convenirent. Cumque, illo nunc quidem
slilit. Ubi dutn jisalmos ex more cantarel, terapus impriraenie peciori suo et fronti signaculum crucis,
medisenoctis excessit, Cumqtie finiin vigilia , refec- nunc vero orationi stippliciter incubante, ncc appro-
lurns lassum corpus, paululum resedisset, repente pinquare quidem durissimi daemoneseidem auderent,
coepilinnumerabilescalervas dsemonumundiquecon- revertebantur ad eos qui illos direxerant, sine ef-
fluenlium intueri; qusc infinita conslipatione proce-, J fcctu. Tunc illi alios rtirsum, quasi poientiores, mi-
denles, alise prseibant principem suutn, alix se- serunt. Cumque et illi fatigati revertis*ent, iterum>
quebantur : qui princeps eorum , el magnitudine alios nihilominus polentiores ac vehementiores ad-
procerior cunctis, et aspectu terribilior videbatur. versus militem Christi deslinaverunt, qni nibil pe-
Cumque in quodam solio sublimissimo consedisset, niius prsevaluerunt, Antonioviniliier reluctante. Erv
uniuscujusqtie aclus diligenti examinationeccepit di- iiaque nihil profecerunt tales tanlseqne eorum insi-
sculcre; illosque qui necdum se circumvenire ae- dise, lota mngicnarie et necromantia quansilae, ut
mulos suos potuisse dicebant, velut inerles, a con- per hsec evidentissime comprobarent inagnam vir-
spectu suo cum injuria jubebat expelli, spalia lanti tutem inesse professioni Christianorum, quibus illse
temporis et opus inaniter expensuin cum fremit» tam saevae urobrse nihil Anionium, non soliim Ise-
furoris eis exprobrans. lllos vero qui nuntiabant se dere , sed nec punrto quidem de habitaculo suo va»
consignalos sibi homines decepisse , summis laudi- luerunt perturbnre.
bus cum exsultatione ac lavore cunctorum , ul for- >Pro bac ergo admiratinne slupefacti philosophr
lissimos pugnatores, ad exemplnm cunclorum , glo- (lbid., c. 19), confestim ad sanctum Aiiloniumve-
riosissiraos coram omnibus emillebat. luter quos nerunt, impugnationum suarum magniludinem et
cum quidam nequissimus spiritus, utpole niagnum D causas atque insidias livoris sui ei patcfecerunl,
triiimpbum nuntiaturus, lsetior advenisset, nomen Clirisiianos se fieri protinus poposcerunt. Cuiiniue
monnchi optine cognili desiguavil, asserens se posl diem ab illis proditaeimpugnnlionisrequirerel, iudi-
quinque [Cassian., quindecim | annos, quibus eum caverunt; asseruit autem se beatus Autonius ama-
jtigiler ubsideret, vix eadem nocte in ruinam forni- rissimis cogilationum stimulis lunc fuisse |>ulsatum.
cationis mersisse. Snper cujus relatione cuiii im Eumdem beatum Antonium ita nonnunquaiii in
mane cunctorum gaudium fuissel exortutn, suiiimis oralione novimus perstitissc ( Cassiaii., collal. ix,
n principe eorum laudibus elevatus, magnisquc cap. 31 ) , ul eodem in excessu mentis frequenter
prseconiis coronatus abscessit. Aurora ilaque super- orante, cum solis orlus coepissel infundi, audieri-
veniente, cum oninis multitudo dsemonumab oculis tinis cum in fervore spirilus sic proclamanteii): Quid
ejus evanuisset, dubitans fraler ille de assertione me impedis, sol, qui ad hoc oriris, ut me ab hujus
spiritus immuiidi, memor eliam evangelicsesenlen- veri luminis abslrahas clarilate.
tise, quod iu veritate non stelit, et quia non est ve-
349 EXCERPTA EX SEVERO SULPICIO ET CASSIANO.NOTATIO. 85»
ROSWEVDINOTATIO.
557 0) Auctoribus.]Inscripsi libri hujusquarli au- A A cohaereai. llle eniin se a pueriiia ait inter eremitas
xiores Severum Sulpcium et Joannem Cassianuin, versatuni. Ila enim scribil prif.itione ad Castorem
•quinex eorum libris hic libcrverbis eornm excerplus cpiscopiim,quam librissuis de InstituiisCsenobiorum
est. Qnis excerpserit, non plane constat. Vide dicta pracmisit, cuiii causas adfert cur minns idoneusnunc
in prolegomenogcnernli 6. sit ad nionastica ^Egyptioruni monachoruni inslilula
(-2) SeveroSutpicio.] Vnria ejus elogia habes initio recolenda et recolligenda : < Sccundo, quod ea quse
operum ejus, a variis doctis viris adornaiorum. Dabo a pueriiia nostra inter eosdem consiituti, atijue ipso-
lantum hic ea qmt Dialogoruin, ex qtiibus hoecex- rum incilati quotidianis cxhortnlionibus et exeniplis,
•cerpta suni, iireniionem faciunt. Gelnsius Decreti vel agere lentavimus, vel didicimus, vel visu perce-
parie i, dist. 13, c >p.3 : <Opuscula Poslliuminniet pinius, minine jain possimius ad integrum reiinere,
Gnlli npocrypha. » Hieronymus , lib. xi, in Ezech. tot annoruni curriculis ab enrum consortio el iuiila-
c. xxxvt, pnst enumcratns erroris Millennriorum se- tione coiiversalionis abslracli.» Unde quoque colli-
ctnloies, adlit: <Et nuper Severus noster , in dia- gitur, non esse eumdem ciim nostro Cassiaiium , ad
logo, cui Gnllo nomen iniposuil. » quem scribit Isidorus Pelusiota.
Wemirere Severi Dialogos,in qnibus Posthumianus (4) Origenit.] Baronius, lomo V, anno Christi 309,
«t Gallus interloquuiitur, numerari a Gelasio papa Auastasii paptc 2, Arcadii <>tHonorii intpp. S. Acci-
iinter npocrypha. Continent enim quosdam naevus, dit autero, cuiii librorum Origenis causa lot tantaeque
•qunsvide notatos in indice librorum exi>urgnndorunt turbse concitatae essenl Alexandrise, alque in uni-
A F. Joanne Maria Brasichellensi, masislrn sncri versa /Egyptoper Tlieophilumejuscivilaiisantisiiiem
Palatii, et apud Bellarmiiiuinin libro de Scriptoribus *„" aliosque episcopos adversus nionachis scriptorum
Ecciesiaslicis, et Baronium variis locisin Annalibus, Origenis fniilores, Poslliuininnuni illum , qui apud
et Possevinnm uo-iruui iu Apparalu sacro. Nulli Severuin cum Gallodialogtim558 ag'l> Alexandriani
itamen nseviin his excerptis occurrunt. appulisse, compluraqu' eoriiin quse m er ambas ad-
Porro dc anno quo Severus Sulpicitis Dialogos versas partes transacta fuerunt, prsesenteni couspe-
suos couscripsit, ita Baronius, tomo v, anno Chrisli xisse.Solvens enim Narboua in Africam, ad Inmuliiin
402, Innocentii papse 1 , Arcadii ct Honorii impp. 8. sancti Cypriani maityris invisendiim perrexit : inde
Quoto, inquit, Domiri anno Severus dialoguui illuin vero Cyreiiensium legens oras in yEsypltimiJervenit,
scrijiseril, ex his jiariter inlelligi potest. Nam cuin Jerosolymam proleclurus viseiidorumcausa lncorum
ldem dicat sanctus Ilieronymus, eos nuper a S >vero sanctoruni, ctc. Cujus in iEgyptuni Jerosolymamque
conscrijytos.constetquecouimenlarios in Ezechielem, peregriualio, etsi uon hoc anno, haud tameii inulio
ubi de his agit, anno qtio a Gothis caula est urbs, post contigisse potuit.
esse conscriptos (ul ex ejus iu libris illis aflixis prae- (•'i) Uuos ego jam teues.] Quod hic de duobus se-
fationibusapparet),nempe post octo ab hoc tempore nibus narratur sine nomine, hoc de Paesioet .loaune
annos, utique fatendum esl Inuge post nbitum sancti ita narrat Cnssianus, lib. v. Instit. cap. 27. < Ad
JUartini eama Severo seripiionein elticubratam; licet seneni Pa-sium iu eremo vasiissima coiiunoranteiu
profectio iila Poslhumiani in Orientem, n qua sumil cum seucx Joannes magno ccenobio ac m: liitudini
dialogorumexordium, conligerit vivente sancto Mar- fratrum prsepositus advenisset, et nb eo velut ab an-
lino, anno videlicet quo ob Origenistas contigit Ale- tiquissimosodaleperquireret, quidnamperonines qua-
xandritiain ecclesiam turbis exagitari. draginta annos, qtiibus ab eodem sepnratus in soli-
Mcm Baronius, tomo V, anno Cbristi i~>\, Caeles-{Q ludine minime a fratribus inierpellatus egisset :
tini papae 8, Theodosii 24, Valeniiniani 7, impp., Nunquam me, ait, sol relicienieni vidit. Etille : Nec
ostendil Severum Suljiicium Dialogormn auctorem me, inquit iratum. i Idem habetur npud Pelagium,
diversum esse a Seveio Sulpicio episcojioItituricensi. libello IV, num. 24.
Qua iu re lapsi erant Severi commeutaiores, Cnrulus (i>)JuxlaThecue vicum.]MartyrologitimHomanum,
Sigonius, Petrus Gnlesinius, et Victor Gisehnus. 28 Maii: < Thecue in Palaesiinnsancioruin rnonacho-
Quod etinm notavil Josephus Scaliger, prolegonienis riini martyriim, qui tempore Tiieodosii Junioris a
sd libros de Emendatione temporum, et Nicolaus Sarracenis uccisi sunt : quortnn sacras relitjuias
Faber iu Opusculis postliuinis, schediasmate de Uio- accolne colligenies, summa veneraiione illns habue-
nysio Areopagiia , qui hunc nostrum Sevcrum ait ruut. t Ubi Baronius nolal: Hi iii esse videutur de
fuisse monachuin Primuliaceuscm. quibusagit Joannes Cassianus.in cull.vi,c.l,2 etseq.
Posthtiiuiaiii, qui Severi Dialogis inlerloquitiir, in Idcm linron., tomo V.aiino Christi 410, Iniioceuiii
jEgypium peregnnatio describilur priino Severi dia- pap:e 9, lionorii lti, Theodosii 5, iuij>p.,Cassianus,
logi), ctijus excerpta hic le.^is.Qtia>quo anno Christi inquiijiniegracollaiionevi, in eoargumento versatur,
existimelur contigisse, vide hic notaiionem ad ca- ut doceat cur Deus sanctos viros ab impiis necnri
put2, num. 4. Labilur Heatiuus Victorius in Vila permiual. Erat plane<|uxstioista versala oieomniuiu
sancti Hi>'roiiymi,qui exislimavit Severum in jEgy- liis teinporibus ob iugruentia ubique mala, et bar-
ptum profecttun, ciun ipse Posthuiniani profectioncm baros longe latejue giassanles. I)e en eiiim non
narret. Cassianus tantuniegii, sedeadcmoccasii)iieetiam Au-
(5) Joanne Cassiano.] Et hujus elogia varia habcs _." gusiinus, in epistola ad Viclori.inum(Aitgust., episl.
anleejusOpera ab lleurico Cuyckioet Petro Ciaccono 122), quod ille inter alia interpellnsset: < Quare et
expulita, qui simul moiient <|uidin operibus Cassiaui servi Dei burbnroruut ferro peruinpiisunt, et nncillse
cavenduin. Nibil in his excerulis censoria virgula Dei cajitiv;e ductae.» Quu; itidem piuribus tractat ad
digniiin occurril. Porro de Cassiani in ^Egyptum Marceilinunt in coinineiitariis dc Civitate Dci. Ilnc-
profectione, ita B.iroiiius, aiino Christi 404, luno- lenus Baronius.
ceutii papse3, Arcadn et llonorii impp. 10, postquam Exisiimaiibidein Baronius, eodem lempore cla lent
egit <le Cassiano ;id lonocentiuin papnm in causa yEgypio illatam a barbaris, probatque ex lilieris
Joannis Chrysostoniilegato inisso: C;elerum, inquit, Augusiini ad Viclorianuni : <Totus quippe inundus
pust h.cc Cassianus profeclus in iKgyptuni, ibi mo- tantis nffligiturcladibus, ut peue pars nulla lerraium
nasticam viiain exeolere coepit, indeque scribendi sil ubi non laba qualia scripsisli eomnittnilur atque
Collntioncs Palriim hausil argiiincnitiin. Exslat Isi- plangantur. Nani ante parvum tempus eiiam in illis
dori Pelusiotae ad Cas^ianumepislula (Isid. Pelus. solitudiiiihus ^Egypli, ubi inonasteria sejvtrala ab
lib i, epist. 509), cum aggressus esset vitain mnnas- oiiini strejiitu quasi secura degehant, n batbaris in-
licain proliteri, qua eiiin in priniis sibi coercendam lcrfecti suut fraties (Augusl., epist. 122). i
tsse liiigunuiadmouuit. Hactenus Baronius. Cassianus tamen, <jui hoc icmjiore in ^Egyplo vi-
Qu:e Baroniana de Cassiani in yEgyptum profe- vebat, niillam iiieutionem facit depraedatiouuui per
ctione putatio, non video qui cum Cassiani scriplis barbaros monasteiiis /Egypti illatarum. JSain
post-
851 DE VITIS PATRUM LIBER V. 852
quam narravit de monachis in Palsestinaepartibus A extremitate et limite j-Egypti.Colligo ex divo Hiero-
occisis, subdil: < Muestiad sanclum Theodorum , nymo , epist. 82, ad MarceUiniim: < Hoc atilein,
singularem in conversaiione actuali perrexinius vi- inquil, anno, ctiin tres e\plic:t-seni libros (Ezechielis
rum. Hic naiuqiie morabatur in Celliis , qui locus vid iicet) sobitus impetus barbarorum,dequibusluus
inlra Nitriain et Siylhin silus, et a monasteriis qui- dicit Virgilius (Mneid. iv):
dem Nitriic quinque millibus disians, octoginta mil- ... Lateque vagantes
liuiu solittidine nb ereroo Scylhi, iu qua commora- Baro.aei....
bamur, inierveniente tlsoer ititr ( Cassian., coll. vi, Et sancta Scriptura de Ismael : Conlra lariem om-
cap. 1). i Atqui prsecipua .1 gypti monasteria erant niuiti fratrum stiorum hnbitabit (Geu. xvi):sicjEgypti
inScythi, Nitria etCelliis. limitcmPalaest n:e, Phwnices, Syriaepevcurrit, et in-
Quare quae divus Augustintis b bet de jEgypti star torrcutis cuncta secum tratiens, ut vix manus
monasteriis devastatis, inlcllige de iis quse crani in eoruin misericordia Christi poluerimus evadere.

DE VITIS PATRUM

LIBER
QUINTUS,
SIVE

VERBA SENIORUJM,

AUCTORE GRiECO INCERTO (i),

INTERPRETE PELAGIO S. R. E. DIACONO (»).
•
r,T" , , - ~ : -- — ' ^.~ ' ,. ,i

PRiELUDIA A.D LIBRUM QUirVTUM.

DE LIBRI HUJUS APUD GlliECOS INSCRIPTIONE , MATERIA, DIVISIONE, UTILITXTE.

Photius (c) patriarcha Constantinopolitanus Bibliothecod suw cod. 198.
559 Legimus| Sanctorum Virorum Librum , qui B 'Aveywo-Srj 'ANAPUN 'AriQNB1BA02,nohrdas xt a\>-
ipsormn vitas ct recle facta narrabal, ad spiritualcm Twvxai zaTop6w/x«T« r.pbq-i/vyjmivTcpoxonivxai tocps-
profecium atque) utilitatem. letav airayyOXo\>ca.
fipiioma auiem erat, nl apparet, et comprehensio S' rjv, <ifsbtxs, xai ovvo-fyi;TOO
S\jy/.S!fxl<i.i'j>o't; ME-
niagni, tjuem vncant, Liroonarii, (seu Prati spirimalis) FAAOY-/.'/.).oufts'voti AEIMflNAPIOT, o ana/yDXei Toif
quo et vilseopera narrantur, itim Magni Antonii et /3to>jf xai TKepy%TWVxepl 'AVTWVIOV T;,VMeyav, xal
seipialium, tum eonim qui posi cos florueruiit. Quem- Tolf s;rjf axftao-avrwv."Uor.tp yap TOxa)>0'Jftivov NEON
adinodum et qui dictus est Horiiilus novus, his recen- HAPAAEISION [Al., irapaSettrtv],Taf TWV ert VEUTSCWV
ti«rum ad selatein usque Heraclii, et pauto etiam vi- ftj^pif 'HpaxieiouTOU (3a<7t)swf,xat jttxpovCTIirpoao>-
«iniorum Vitas, religiosasqueexcrcilationes dcscribit. zipo> noXniiag xai Toiif ao-xrjTtxouf«yiavac ava-
ypuyet.
Verum hic liber in duo et 560 viginti contractus, "A)XOUV T6 jrpoxeiftevov(3t§)ioveif Suo xai etxoo-t
argtimenta eorum cujusque utililatem et obtinendi o-vyxeyaiatoufievov urroSeVetf, exa<TT»)fauTwvxaiTOXpO'
rationem, variis narrationibus expositam habet. xai TijvXTTJO-IV
o-tftov StatpopotfStijyijftao-tvefitpavi£si.
i. Igitur horum caputadmonilio est ad perfeciionis rflv TCIpiivjrpwTOV xeya).atovjrapaivsa-tv eif 7rpoxojr»)V
proiectum, el a variis quidem illa instituta personis. C Te)e<OTiTOj h. 5ta<p'pwvT!poao>izo>v titpiiyei
II. Tranqtiillse vitse ac solitnriaefructuui ostendit. T6 SeuTepovSi, TOartb Trif inuyj.a; Seizvuo-txepSof.
iii. Decontineniia agit,qtiam non in viciu duniaxat, To TpiTOv 7repieyxpaTStaf Sta)auSavei,xai <ifSet"Ttjv
sed et in reliquis animi motibus similiter exercendam fyxparetav ftri (3pwftao-t[Al., f?p»ftaT<uv] ptovov,a).).a
docet. y.alT6JV )omwvTflfipu^nf xtvv)ft«T<uv oft-otwf7rottio-6at.
iv. Ut se munire quisque debeat adversus insnr- To 8i T=TKpT0v, nS>s?et &.0-fu\iCta6aili.xKfrrpof
fjenies a lornicatione pngnas. Toufairo Tijf7ropveiafETravtTTstptevouf iu.lv no\ep:ov;
v. De paupertate, utque viiare avaritiam oporieat. ToSs iriarrTov,7repiaxT*!jxoo-Ov»if, xai i>; Setzai Tija
Tt)eove>4iav^"j^aTTeo-Oat.
vi. De patientia et fortitndine. Ilepiuj:oft'.vflfSe xai avSpeiafTOCXTOV.
vii. Nihil.esse per ostenlaiionem agendum. KaiTOsfiSoftov,OTtSsi urjSsv7rp6fSTrioettJtv Trotet».
853 • PRJELODIA. NOTATIO. 854
K«iTOoySoov,OTIouSet Ttvaxpivstv. d\. VIII.Non oportere quemquamjudicare.
TlepiStaxpitrewfSeTO8'. ix. De discrelione. .
ToSe 5e'xaTov, irept TOUSetvuei vrjyetv. x. Sobrium (sive circumspectum) semper esse
oportere.
Kai TOevSexaTOv, OTtSet aStaiei7TTO)f xat sv vrjyei xi. Assidueesse et cum attentione precanduni.
jrpoo-eu%sa-9ai.
Sai TOSwSexaTOV, wf yt)o|evetvSet x«i «)eefvev t)a- xti. Hospiialitatemesse ac misericordiam cum bi-
pOTrjTt. laritate exercendam.
Ilept u7raxorjfexStSatrxet[Al., xai StSao-xaiiaf]vo xiu. Obedientiam docet.
Tpta-xatSsxaTOv.
To 5e TSoro-apeo-xatSexaTOV, TrepiTairetvoypoo-uvuf. xiv. De lnmiilitate.
Kai TOTrevrexatSizaTOV, 7repiave;txot/.taf. xv De malorum toleranlia.
Hepiayairrjf Se TOEtjxaiSsxaTov. xvi. De dilectione.
To ftiv Tote7rTaxatSexaTov, 7repiStopaTtxwv. xvn. De iis qui visiones viderunt (d).
Rai TOoxTwxatSsxaTOV, 7repiciiftetoyopwvyepoVTWV. xviii. t)e senibtis qui miracula patrarunt.
ToSe16',Trepi7ro)tTeiafSeoyDoufStayopwv-a-ipotv. in xix. De variorum sanctorum Patrum vita Deo
grata
K«i)otTTov TOeixoorov,«7roy6e-/ftaTa TWVev ao-xrjo-et xx. Aliquot eorum qui in monastica exercitalione
yrjoairavTwv. cnnseniierani, scite dicta.
HiraTO7rpwTOv xaieizoo-Tov St«)s|etf etcraystyepovTwv xvt. C.ollalionesconlinct senum intcr ipsos de suis
:repi)oyto-ptwv Trpofa))rj)ouf. considerntionibus.
Kai TOeTft 7ra<7£ SeuTspovxai EIXOOTOV, 'Htru^iou xxit. 561 ^d '13ecomnia et ultimnm caput sen-
7rpea6uTep.u 'lspo<7o).ufiwvyvwptaf7repte^et. tentias coutinet Hesychii presbyieri Jerosolyiuitani.
'Evotf v.'A6 <7Uft7rafTOU(3t6)iouu-upri&fM /\6yo;. Quiliuset liber hic tolus absolvilur.
Xpsi<u?io-TaTOf xa9eo-Twf, e"~epzt a))o, Toif e7riTw Utilissimus prolecto iis, si quis alius, qui atl coe-
ylr,po> Tiivoupav^iv TOV piovotoxouftevotf. lestera haereditatem parandam vitam suam coinpo-
nunt.
"E^st xai xaTi Trivi-uyyeliav, xai TOo-a<pef, xaiT* Adhibel idera quam promiserat, perspicuitatem
a~)laTotouTOf, oiof av yevotTO uvtrpu-ivapfto^wvTrpof quoque; alioqui caeteratalis, quaiis iis aptus sit viris,
ftevTOV xaTa).6youfuyuriu ftrjS'errso-Tpattttsvotf, 7iavTa qui non de verbis Iaborent, sed omnem operam at-
ii TOV TTOVCVxai Triv<77rouSriv eif TijvS7riTOtftpyoi; a<7- , que conatum in operibus exercendis ponant.
xrjatv«vaSsSeyttevotf.
ROSWEYDI NOTATIO.
(a) Crmcoincerlo.] Grsecum aliquem hujus libri separatint vulgalsea Joanne Pico Lutetise, anno Chri-
attclorem csse satis consiat ex Pliolio, qui Grseco sti 1563 typis Frederici et Guilielmi Morellii, post
exeinplari usus, et interprete qui ex Graeco vertit; opiiscula Marci anaclioretse; si tatnen e.edein senlen-
incertum tamen esse, quidquid aliqui divinarint, tiie illaesunt, quas Photius ciiat cuni libro Hesvchii
Pholiui indicat, qui nullius nomeii exprimit. Vide edito.
dicta prolcg. gener. 7, 8. (d) De iis qui visionesviderunt.] Ita Stopartxovver-
(b) Pelagio.J Consule quae de hoc notavi prolego- lit Schottus noster, et inde librorum editorura crirri-
meno generali 14. gendain i-iypafov exisifhiavit. Viileiidumnum potius
(c) Photius.] Certura est, librum, cujus Photius ex Editis ha;c versio sit interpolanda : De prmvidew
Gr.fce suo lempore exsiantis meniiiiit, hunc eumdein lia (seu pervidentia)et contemplatione. Nam Stopao*
esse, qiiem hic Latine liabes, Iranslatuiii pariiul a esl transpicio, quo Latino verbo utitur Lucretius et
Peia^io. S. R. E. diacono, libro hoc v, parlim a Joan- Lactantius, vel perspicio. Unde StopaTtxof,perspi-
ne sttbdiacuno S. R. E., libro IV, quem librum, qui cnx ad internotcendum, uti usurpat Chrysosloinus,
apud Graecoset Latinos unicus cst, in duos distinxi- Damascenus, Aphrodisxus. Yide Rudaeum. Hinc in
mus ob diversos inierpretes, ila nnbis Sigeberto Alhanasio, de Vila sancii Antonii :'Eywyap -txrtfiw,
Gemblacensi praeeuntelibro De viris illuslribus- cap. OTt xa8apiu6uo-a-fyvxi 7ravT«%68ev, x«l x«Ta fiatv
llfi, 117. eo-Two-a, jr^eiovaxai fttzxpo-
SuvaTat,Stopaftxri7>evoftevr),
Citat lamen duo Photius, quas Latino exemplari Tepa^)s7reivTWV Satptovwv. Quseverlit David llajsche-
videntur deesse. Primo deesl hic liber, quem Photius ,r. lius : e Peisuasissimum eniiu habeo, aniinuni a per-
vocat, numero 21 qui Cotlalionesconlinelsenum inter " turbationum sordibus vacuum, et natura consianleut,
ipsos, de suis considerationibus.Non enim ille hoc dono perspicacitalis imbutum, longe plura et remc-
qiiidem locn comparere videtur, sed habetur hic in liora quam daenionesperspicere posse. >.Sozornenus,
fin<:hbri vn, a PaschasioS. R. E. diacono e Graeco 1.1, c. 13, de sancto Antonio : EiSe xaiTouTou,yrjo-i,
translati, hoc tilulo : De meditationibusxn anachore- ftsXetTM, xa8apeu6T<» Tiivipu^rjv TOUTJ yap Suvao-fiat
tarum, quod Grtece exstat in AugustanaBibliolheca, StopaTtxrjv aUTrivTrotefv,xai TWVearoftevuve7rts"Triftova,
cod. 78, n. 2, diciturque in Catalogoejusdetn Biblio- TOU6eouTOpti))ovTrpoavayaivovTOf : Quod si hujus rei
thecat : Narratio de xn Patribus, qni conveneruntde (dicere sohtus est) cara cuiquam sit, aninuim omni
suis ipsorum recle faclis. Secundo deest hic liber lahe purget; nain ilhni soliim posse euin perspicacent
qiieitt Photius habet nuniero 22. Non enim hic habes elflcere, et reruin futufarum scientem, Deo videlicet
gnomas stu sententiasHesychii, sed prodiere eaetum quod futurum sil prsesiguificanle.>
Graice lum Latine Uuabuscenturiis, ad Tbeoduluin,
 VERBA SEMORUM.

LIBHLLUSPRIMUS. AA.opere manuum tuarum; in noclurnis vigiliis, in

De profeclu Palrum. fame et siti, in frigore et nudilate, in laboribus, in-
562 *• Jnlerrngavit quidam abbatem Anlonium cludens te sepulcro lanquam jam mortuus, ut videa-
(Ruffln.,1. III, «. 108), dicens: Quid custodiens placebo tur libi esse proxima niors omni die.
Deo?Et rcspondens senex dixit: Quoomando tibi, cu- 9. Dixit abbas Joseph (6) Thebaeus: Quia tres or-
stodi.Quocunquevadis.Deum scnirer habe prse oculis dines sunt honorabiles in conspeciu Domini. Primus
luis: el in his quaeagis, adhihe testificationem san- est, quando homo inflrmatur, et adjiciuntur ei tenta-
ctariim Scripturarum ; et in quocunque.loco sederis, tiones, el cum graliarum actione suscipit eas. Secun-
non ciio movearis. Hsectria custodi, et salvus eris. dus autem est, quando aliquis omnia opera sua facit
2. Interrogavit abbas Pambo abbatem Antonium munda coram Deo, nihil habens humanum. Terlius
(Append.Martini, n. 54), dicens : Quid faciam? Re- vero, quando aliquis sedet in subjectione et prsce-
spondit ei senex : Noli esse in lua justitia conlidens; ptis Patris spiritualis, et oranibus propriis rcnur.tiat
neque poenitearis de re transacta, et coiitinens esto voluntatibus.
linguse luaeel ventris. 10. Narravit abbas Cassianus de quodam Joanne
3. Dixil sanctus Gregorius : Quia haec tria exigit abbale, qui erat primus congregaiionis, quod
magnus
Deus ab omni hoinine qui est baptismura consecutus : B quidem fuerit in vita sua (Cassian., lib. v Instit.,
id est, (idem reclam ex lota anima et virtute, linguse cap. 28). Hic atilem cnm moriturus esset et discessu-
conlinentiain, et c;istitatem corporis- rus cum hilaritaie el proposito mentis ad Dominum,
4. Dixit abbas Evagrius (1): Quia dicebant quidam circumstelerunt eum fratres, rogantes verbum ali-
Patruni quod siccior et non inaequalis(2) victus cha- quod compendiosum et salulare loco hseredilalis sibi
rilati conjunctus, cilius inlroducat monachura in por- ab eodero relinqui, per quod possent ascendere ad
tum impassibilitatis (3). perfectionem, quaeest in Christo. Ille aiilera inge-
5. Ilerum dixit : Nuntiata (4) est cuidam monacho miscens, ail : Nunquam feci propriam voluniaiem,
iuors patris sui. Ille autem ait ad eum qui nuntiabat nec aliquera docui quidquam, quod ego prius ipse
Bibi: Desine, inquit, blasphemare; meus enira pater non fecerim.
immortiilis est. 11. Frater inlerrogavit senem, dicens : Quaeres
6. Dixit abbas Macarius abbati Zachariae: Dic milii, sic bona est, quam faciam, et vivam in ea ? I.t dixit
quod est opus monachi ? Dixit ei: Me inlerrogas, senex : Deus solus scit, quod bonum esl; sed tamen
Pater? El dixit ei abbas Macarius : Certus sum de te, audivi quia inlerrogavit unus Patrum abbalem Niste-
fili Zacharia, est enim qui me pulsat ut interrogem ronein magnum, qui eratamicus abbatis
Anionii, et
le. Dixit ei Zacharias : Quantum ad me, Paler, hoc C - dixit ei : Quod opus est bonum ut faciam? Et illc
puto quoniam quicunque semetipsum necessitatibus respondit ei: Non sunt opera omnia aequalia. Scri-
subjecerit aique coegerit, ipse est monachus. plura dicit (Gen. xvm): Quia Abraham hospitalis fuit,
7. Dicebanl de abbate Tbeodoro, cui est praeno- et Deuserat cum
563 eo- Et •T'liasdiligebalquielem,
inen de Pberme (5), quia haec tria capitula habuerit et Deus erat cum eo. Et David humilis erat, et Deus
supra roultos, id est, nihil possidendi, abstinendi, erat cum ipso. Quod ergo vides secundumDeum velle
liomines fugiendi. aniniam tuam, hoc fac, et custodi cor tuuro.
8. Dixit abbas Joannes Nanus : Ego volo hominem
12. Dixit abbas Paslor: Quia custodire, et semet-
ex omiiibus viriutibus percipere. Itaque per singulos
et discrelionem habere, haectria
dies surgens mane, de omni virtute sume principium, ipsum considerare,
sunt animse.
el mandatum Dei custodi in magna patientia, cuin operationes
13. Fraterquidam inlerrogavit eum, dicens : Quo-
timoreetlonganimitate.incharitateDei.cumproposito
animaeet corporis, et humilitatemulta: in patieniia, in modo debet homo convcrsari? Respondit ei senex :
tribulatione cordis et observationis, in oratione mul- Vidimus Danielem , quia non est inventa accusatio
la et supplicationibus, cum gemilibus; in puritate et ejus, nisi de servitio quod exhibebat Deo suo.
mundilia linguae, et custodia oculorum, injuriam pa-1D 14. Dixit ilerum : Quia paupertas , tribulalio, et
tiens, etnon irascens; paciflcus, et hon reddens ma- discretio, hae sunt operationes solitarise vitae (App.
Iiini pro malo; non atlendens ad vitia aliorum, neque Mart., num. 8, titulo Moysis). Scriptum cst enim
teipsum exailans; sed eslo subditus el humilior onini (Ezech. xiv): Quia si fuerint hi tres viri, Noe, Job,
ereaturae, renunliando onini materiae corporali, el et Daniel: Noe personani babet nihil possidenlium,
liis quae secundum carnera suul, in cruciatu, in cer- Job auiem personam tribulantium, Daniel vero dis-
tamine, ln liuinilitate spirilus, in bona voluntate et cernentium. Si ergo sunt hactres actiones in hoinine,
abstinentia spiriluali; in jejunio, in patientia, in Deus habitat in eo.
fletu, in ccrtamine pugnsc, in discretione judicii, in 15. Dixil abbas Pastor : Quia si duas res oderil
castitale aiiimi, in perceptione boni cuin quiele, ct monaclius, potest liber esse ab hoc mundo. Eldixit
 857 VERBA SENIORUM. 858
fraler : Qnse sunt istse? El d xit senex : Carnalem j*. LIBELLUS SECUNDUS.
repausaiionem el vanam gloriam De quiete.
16. Dicebanl de abbate Pambo (liuffin., I. m, n. 1. Dixit abbas Antonius : Sicut pisces, si tardave-
160), quia in ipsa hora qua discedebat ex h.ic vila, ri.il in sicco, inoriuntur; ita et nionachi tardantes
dixit asianlibus sibi viris sanclis : Quia ex quo veni extra cellam, aut curn viris ssecularihus immoranles,
in huuc locum solitudinis , et fabricavi mihi cellam, a qtiietis proposito revolvunlur (Ruff., I. m, ». 109 ,
et babitavi, exira laborem manuiim mearuni non re- nomine Moysis; et in VitaAntonii, cap. 52). Oportet
colo me comedisse panem, neque poenituisse de ser- ergo sicut piscem iu mari.ita el nos ad cellam recur-
nione, quem locutus sum usque in hanc horam. Et rere; ne forte foris tardantes.ohliviscamnr interioris
sic vado ad Dnminum, quomodo qui nec initiuin fe- custodisc.
cerim serviendi Deo. 2. Dixit ilerum: Qui sedel in solitudine, et quiescit,
17. Dixit abbas Sisois : Esto contemptibilis, et a tribus bellis eripiiur; id est, audiltis, lociilionis, et
voluptates tuas post terguin luum projice; et eslo visus; el contra unum tanlummodohabebit pugnam,
liber et securus a saecularibuscuris, et habebis re- id est, cordis.
quiem. 3. Abbas Arsenius (Ruff, l. iu, n. 190), cum adhtic
18. AbbasChamc cum esset morilurus, dixit liliis ]B esset in palalio, oravit ad Dominum, dicens : Do-
suis: Nolite habitare cum haereticis; neque habeatis mine, dirige me ad salutem. Et venit ei vox, dicens:
notitiam judicum; neque sint roanus vestrse apertae Arseni, fuge homines, et salvaberis. ldem ipse disce-
ad aliquid con^reg.indum,sed sint magis extensaesd dens ad monachilem vitam , rursum oravit, euindein
tribuendum.; scrmonem dicens. Audivitque vocem dicentem
1P. Frater interrogavit senem : Quomodo venit sibi: Arscni, fuge, tace, quiesce; hscc enim sunt
timor Deiin bominem? Etdixitsenex : Si habethomo radices non peccandi.
humilit itern et paupertatem, et non judicet alterum, 4. Venit aliquando beatae memoriae Theophilus
sic venit in eo limor Domini (Pasch., c. 21, n. 2). archicpiscopus ad abbatem Arsenium, cum quodam
20. Dixit senex : Timor, et humilitas, et egestas judice ( Ruff., I. in, n. 191). Et inlerrogavit 564
senem archiepiscopus, volens audire ab eo sermo-
victtialiuin, etplanclus maneant in le (Pasclu, c. 21,
it. 5). ncm. Paulisperauiein tacenssenex, postea respondit
ad eunt, dicens : Et si dixero vobis, custodietis ? Illi
21. Dicebanl crgo quidara senum : Quidquid odio aulem
promiserunt se custodire. Et dixit eis senex :
liabes, alii ne facias I.
(Ruffin., iu, n. 135; Pasch., audierilis Arsenium, nolite approximare.
c. 16, n. 2). Si odis qui tibi male loquitur, neque tu .C!Ubicunque
Alia aulem vice volens archiepiscopus videre eum,
inale loquaris de aliquo; si odio habes qui tilii ca-
inisit primum videre, si aperiret ei. Et mandavit ei,
lumniam facit, neque tu facias alicui caluraniam ; si
dicens: Si venis, aperio tibi. Sed si tibi ap-ruero,
odio habes qui te in calumniam ducit,aul injuriis
omnibus aperio, et tunc jam ultra hic non sedebo.
appetit, aut aufert quod tuuin est, aut aliquid lale Htec audiens arcbiepiscopus, dixit: Si eum per-
tu nihil horum facias hoc ergo
facit, cuiquam Qui ergo secuturus vado, nunquam vadam ad hominem san-
verbura custodire potest, sufficit ei ad salutem.
ctuin.
22. Dixil senex : Vita monachi haec est.opera, 5. Venit aliquando abbas Arsenius in quodam loco,
obedientia, medilatio, et ut non judicet, aut non ob- et erat ibi arundinelum, ct motum est a venlo. Et
loqualur, aul non murmuret. Scriptum est enim: dixit scnex ad fratres : Quis est molus hic? Dicunt
Qui diligilis Dominum, odite raalum (Psal. xcvi). ei : Arundines sunt. Dicit eis senex : Vere, quia si
Monachivila haec est, non ingredi cum injusto, ne- quis sedet cum quiete, et audierit vocem avis, non
que videre oculis suis mala, neque curiose agere, babebit cor ejus camdem quietem, quanlo magis
neque scrutari, neque audire aliena; neque manibus habentes sonum arundinum haruni?
rapcre, sed magis tribuere; neque superbire corde; 6. Dicebant autem de eo quia erat cella ejus longe
neque cngitatione malignari; neque ventrem im- ]D in millia triginta duo, el non exibat cito, sed alii ei
plere; sed cum discretione orania agere. Ecce in his faciebant ministeria. Quando vero in solitudinetn re-
est monachus. dacius est locus qtii vocatur Scythi, exivit plorans et
25. Dixit senex : Roga Deum , ul det lucium in dicens : Perdidit mundus Romam , et monachi Sey-
corde luo et humilitalem; et respice semper in pec- thi.
calis tuis, el non judices alios; sed esto subjectus 7. Sedenle eodem abbale Arsenio aliquando in
omnibus, et ne habeas amicitias cuin muliere, neque Canopo (Ru/f., I. m, n. 65), venit una malrona virgo
cuiii puero, ueque cum haereticis. Abscinde a te fldu- de Roma, dives valde, et timcns Deum, ut videret
ciam, et reiine linguam tuam ct venlrem, et absline euin, et suscepil eam Theophilusarchiepiscopus. Illa
a vino. Etsi quis loquilur lecmu de quacunquecausa, aut in rogavit eum ut agerel cum sene, ut videret
noli conlendere cum eo. Sed si bene dicit, dic: eum. Qui abiensad eum rogavit, dicens : Aliqua roa-
Etiatn. Si autem roale, dic ei: Tu scis quod loqueris. trona venit de Roma, et vult videre te. Senex vero
Et ne contendas cum eo de his quae Iocutus est, el iion acquievit ut veniret ad euni. Cum ergo ha>cre-
tunc erit mens tua pacifica. nuntiata fuissent supradictsc matroiise, jussit sterui
 S59 DE VITIS PATRUM LIBER V. SCO
animalia, dicens: Gredo in Deum, quia videbo cum. }Anon habens mulierem, nisi forle in soliludine? Dicit
Sunt enira et in civitate nostra multi liomines; sed ei senex : Ergo in soliludinemme tolle.
ego veni prophetas videre. Et cum pervenisset ad ik. Dixilabbatissa matrona : Mulliin monle positi
cellam ejusdem senis, juxta Dei ordinationeminven- ea quse popularia sunl agentes, perierunt. Meliusest
tus est opporlune foris cellam senex. Et ut vidit eum enini ut cmn multis sis, et solitariam vitam agas vo-
supradicta matrona, prosiravit se ad pedes ejus. Ille lunlate, quam cum solus sis, esse cum multiludine
autem levavil eam curo indignatione; et intuens in pruposilo mentis.
earo, dixit:Si faciem meam videre vis, ecce vide. 565 x5»Dixit senex : Semper debet monachus
Illa autera prae verecundia non consideravit faciem emere quietem sibi, ut conlemnal etiam si corporale
ejus. Et dixit ei senex : Non audisti opera mea? haec contingat evenire disnendium.
eniin vilere necesse est. Quomodoaulem praesura- 16. Narravit quidam : Quia tres studiosi diligentes
psisii tantam n:ivigatiotiemassumere? Nescis quia se, factisunt nionachi.Et unus ex eis elegil litigantes
niulier es, et non debes exire quoquam? An ut vadas in pace reducere, juxta illud quod scriptum est:
Roinam, et dicas aliis niulieribus : Quia vidi Arse- Beali pacifici (Matth. v). Secundus vero visitare in-
niura, et facias mare viam mulierum venientium ad lirmos. Tertius vero abiit quiesecre in solitudine.
me? Illa autem dixit: Si voluerit me Deus reverti 1E| Primus ergo lahorans propier lilcs hominum, non
Roinam, non permitto aliquam veuire huc. Sed ora poierat omnes sanare. El taediovictus, venit ad eum,
pro ice, et memor esto mei semper. Ille auiem re- qui serviebat inflrmis, et invenil etiam ipsurn animo
spondens dixit ei: Ora Deum nt deleat memoriaiu defici ntem, etnon prsevaleniemmaiidatumperfuere.
tui de cnrde ine<>.Quse audiens haec, egressa est Et concordanles hi duo, abierunt videre illum qui in
lurbala. Et ctitn venissei in civiiatem, prac (risiitia eremo discesserat, narraveriintque ei Irihulationes
febrire coepil. El nuntiatum est archiepiscopoquia suas. Et rogaverunt eum, ut dissereret eis qud ipse
infirmarettir; et venit eam consolari, interrogans profecerit. Et reticenspaululura, mittit aquam in scy-
quid haberet. Illa autem dixil ei: Uiinam non per- phtim, et dicit eis : Altendiie in aquam. Ei erat tur-
venissem huc! dixi enim,seni: Memor esto mei. Et bulenia. Et post modicum rurstis dicit: Attendile
dixit mihi: Ora Deum ut deleatur meiuoria lui de modo, quomodo limpida facta est aqiia. Et cum in-
corde meo, et ecce ego ipsa prae tristilia ntorior. Et tenderent in aquain, videnl quasi in speculo vultus
dixit ei archiepiscopus : Nescis quia mulier es, et suos. Et lunc dixit eis : Sic cst qui in medio homi-
inimicus per mulieres sanctos viros impugnat? Pro- ntim consistit; a turbulentia enim non videt peccata
plerea hoc dixil senex, nam pro anima tua semper ' sua : ctim atitem quieyerit, et maxinie in solitudine,
orat. Et iia curata est meos ejus. Et discessit cum G lunc delicta sua cOnspicil.
gaudio ad propria. LIBELLUS TERTIUS.
8. Dixit abbas Evagrius : Abscjnde a te affcctio- De Compunctione
nes muliorum, ne mens lua iit perturbalione fltt, et 1. Dicebantde abbate Arsenio quia toto tempora
ijuiclisdissipet modunv vitaesuse sedens ad opus roanuum suarum, pannunj
9. Frater quidam appiicuit in Scylhi ad abbatem habebat in sinu propter lacrynias quaecrebro curre-
Moysen,pelens ab eo sermonem. El dixil ei sencx : bant ex oculis ejus (Ruff., lib. m, num. 165,211).
Vade et sede in cejlula tua, et cella tua docebit te 2. Fraterquidaminterrogavitahhateui Aniiiionem,
univcrsa dicens : Dic mihi aliquod verbum. Dixit ei seuex :
10. Dixit abbas Moyses: Horao fugiens hominetn Vade, et lalem fac cogitationera tuam, sicut faciunt
similisest uysc maturce; qui autem cunt hominibus iniqui qui spnt in carcere. Illi cniin interrogant ho-
conversatur, sicut uva acerba est. mines : Ubt esl judex, el quaudo veniet ? et in ipsa
11. Dixit abbas Nilus: lmperforabilis manet a sa- exspectatione poanarumsuarum plorant. Ita et mona-
gittis inimici, qui amal quietem : qui autem tnisceiur chus debet semper suspeclus esse, et auimam suam
mu|iiludini, crebra suscipiel vulnera. objurgare, dicendo : Yaemihi, quomodohabeoastare
12. Dixit abbas Pastor : Initium, malorum est di- D] ante tribunal Cbristi; et quomodohabeo ei actutim,
stendere mentein. Dicebat iterum : Quia bonum est meorum reddere ratipnem? Si igitur semper sicme-
fugere corppralia. Quando enim esl homo juxta cor- dilalus fueris, poteris salvus esse.
porale bellum, assirailatur viro slanii supra lacura 3. Dixit abbas Evagrius : Cum sedes in cella, col-
profundissimum, ut qua hora visum fuerit inimico lige ad te sensum suum, et raemor esto diei mortis.
ejus, facile eum deorsum impingat. Si autem a cnr- Et tunc videbis corporis tui niortilicationem.Cogia
poralibus longe fuerit, assimilabitur viro longe po- cladem, suscipe dolorem. Horreat tibi inundi i-tius
sito a puteo, ut yel si trahat eum inimicus projicere vaniiiis. Esto modestus et sollicilus, ut possis sempcr
deorsum, duin eura violenter trahit, Deusei auxi- in eodem quielis proposilopermanere, et non infir-
liuiii dirigit. maberis. Memorareeiiam eortiui qui in icferno sunt.
Dicebat aliquando Abraham discipulus abbalis Si- Cogilaapud le ipsumquomodosunl ibi modoiininiae,
sois ad euin : Pattr, senuisti, eamus parum juxta et in quam amaro silentio, aul in quo | essiino ge-
intindmi). Dicit ei abbas Sisois: Ubi non est mulier, milu, vel in quali raetu alque certamine, aut in quali
ibi eamus. Dicit ei discipulusejus : Et ubi est iocus exspectatioueet dolore, et sine mitigationeinfiiiitas
861 VERBA 9ENI0RUM. m
lacrymas habentes animae.Sed el diei resurreclionis j i ceciderunt proni in faciem, dicentes : Pater, ora pro
memor eslo, el illud divinum, horrendum, atque ter- nobis.
rihile imaginare judicium. Adduc ad medium repo- 10. Praeteriens aliquando abbas Pastorin iEgypto,
siiam peccatoribus confusionem, quam passuri sunt vidit mulierem in- inonumento sedentem et flentem
in conspectu Christi et Dei, et coram angelis et ar- amare, et dixit : Si veniant omnia deleciabiliu miindi
thangelis, poieslatibus, et universis hominlbus; sed hujus, non iransferenl animam illius a luctu. Ita
ei supplicia omnia, ignem seternum, vermem im- et monachus debet seinper luctum habere in semet-
morialem, tartarorum tenebras, et super haecomnia ipso.
deniium stridores, et timores, et tormenta. Adduc 11. Aliavice transibal cum atibale Anub in parti-
etinni et bona quaesunt justis reposita, flduciamanle bus Diolci, el venienles circa roonnmenia, viderunt
Deum Pairem et Christum ejus Filium, coram angelis mulierem nimis caedentemse el flentem amare. Qui
et archangelis, et polestatihus, atque omni plebe; slantes iutendebanl in eam. Paululum autem proce*
regnum coelorum,et dnna ejus, gaudium ei requiem. dentes, occurrerunt cuidam, et interrogavil eum ab-
Utrorumque liorum commemorationem habe apud te, bas Pastor, dicens : Quid habet mulier ista, qtiod sic
et super judicia quidem peccatorum ingemrsce,plora, plorat amare? Dixitei: Mortuusest maritus ejtis, et
vestire luctuum imaginem, meluens ne ct tti ipse in '.2 filius, et fraler. Et respondens abbas Pastor, dixit
his corru.is ; super bona vero justis reposita, gaude, abbati Anub : Dico tibi, quia nisi hoino omnes volun-
exsulia, et laeiare. Et his quidein frui feslina, ab illis tates carnis suse mortificaverit, et possederit luclum
vero effici alienus. Vide ne obliviscaris aliquando, hunc, noii polest monachusfieri. Tota enim vita niu-
sive inlra cellam tuam sis, sive foris alicubi; et me- lieris istius et niens in luctu esU
inoriam horum ne abjiciat mens tua, ut per haccsal- 12. Dixil iteiiitn abbas Pastor: Luctus duplexest
tem sordidas et noxias cogitaiiones effugias. qui operatur, et cuslodit.
•i. Dixilabbas Llias : Ego tres res limeo (Append. 13. Fraterinlerrogaviteiim(.4ppeiid.itfar«.,n. 34),
JMr.r/.,n. 97, tit. Senis). Unam, quaudo egressura est dicens : Quid facio ? Dicit ei : Quando veuit Abrabam
anima meade corpore; aliam quando occnrsurus siiin in terram reprumissionis, monumenltim sibi com-
Deo; lcrliam, quando adversum me proferenda est paravit, et per sepnlcrum terrsm in hsereditatem per-
senientia. cepit. Et dixit ei fraler: Quid est sepulcrum? Et dixjt
5. Sanctje memoriae Theophilus archiepiscopns senex : Locus flendiet Ingendi
Cum moriiurus esset, dixit : Beatus cs, abba Arseni, 14. Sanctac memoriaeAihanasius rogavit abbalem
quia seraper hanc horam ob oculos habuisii Pambo ut descenderet de eremo ad Alexandriam ';
6. Dicebant fratres quia manducaniibiis aliqiiando i ' qui cum descendisset, vidit ibi mulierera iheatricam,
fralrihus in charilale, risit unus fraler ad meusam. et lacrymalus esl. Interrogatus autem ab iis qui ade-
Et videns euro nbbas Joannes, flevit, dicens : Quid raut, quare fuerit lacrymatus, ait : Duae, inquit, rcs
putas habet frater iste in corde suo, quia risit, me moverunt. Una de illius perditione; alia, quia
cnra debuisset magis flere, quia charitatem manducat. ego non habeo tale studium placendi Deo.quale ha-
7. Dixit abbas Jacobus : Quiasicut iucerna obscu- bet ista ut hominihus turpibus placeat.
rum cubiculum illuminat, ita limor Dei, si vcneritia 15. Abbas Silvanus sedens aliquando cum fralri-
corde bominis, illuminat cum et docet omnes virtu- bus, facttis est in excessu meniis, et cecidit in faciem
tes et mandata Bei. suam (Ruff., lib. tn, num. 205; Append. Mart.,
8. Interrogaverunt quidam Palrum abbatem Maca- num. A$). Et post mullum surgens plorabat. Et roga-
rium y£gyptium, diceutcs : Quomodo corpus luum, verunl eura fratres, dicentes : Quid habes, Paier ?
et quando manducas, etquando jejunas, siccum est? Ule autem lacebat et flebat. Compellentibus autem
Et dixit eis senex : Sicul lignuni in manu hominis, eum, dixit iilis : Ego ad judicium raptus sum, et vidi
566 CUI" uu0 frutices in igue versantur atque re- multos de habilu nostro euntes ad tormenta, et mul-
yersantur, senipcr ;:b igue consurailur; ila si homo tos sxculares euiites ad regnum. Et lugebat senex, et
roiindaverit meutein suam in timore Dei, ipse timor ) nolebat deinceps exire de cella sua. Sed si exire co-
Dei etiam ossa ejus consumit. gebalur, operiebat capilio faciem suam, dicens : Quid
9. Miserunt aliquando senes de rnonte Nitriae ::d necesse est videre lumen islud temporale, in quo ni-
abbatem Macarium in Scytlii, rogantes ut venirel ad hilest utile?
eos; alioquin sciret omnem multitudinem, si ipse ad 16. Dixil sanclae memoriaeSyncletica : Labor est
ecs non veniret, ad ipsum esse venliiram, quoniam et magnum cerlamen impioruro qui convertuntur ad
desiderabant videre eum anlequam migraret ad Domi- Deuin, et postea inenarrabile gaudium. Sicut eniin
iium. Qui cum venisset in montem, congregata est qui ignem accendere volunl, prius fumantur, et ex
omnis niultitudo fralrum ad eum. Rogabant autem fumi molestia lacrymaitiur, sicque obtinent quodvo-
eum senes ut faceret verbunt ad fralres. Ille aulem lunt. Etcuim scriplum esl: Qoia Deus noster ignis
lacrymans ait : Ploremus, fralres, et producanl oculi consumens est; ita oportel et nos divinum igneni
liostri lacrymas, antequam eamus hinc, ubi lacrymse cum lacrymisatque laboribus in nobis ipsis accendere.
uostrae corpora comburant. Ei tleverun! omnes, et 17. Dixit abbas Hyperichius : Nocteel die laborat
1 Rufl., lib. ui, n. 164. — Simile in vita
Pelagiae, cap. 3.
865 DE VITIS PATRUM LIBER V. 864
monachus vigilans, in orationibus permanens; pun- A genus intendere? Propler quod sic debcmus vivere,
gens autem cor suum producit lacrymas, et celerius utpote qui de singulis molibus nostris rationem exi-
provocat Dei misericordiara. gendi simus a Deo.
18. Applicuerunt fratres ad abbatem Felicem, ha- 22. Fraterinterrogavit senem (Pasch., c. 21, nttm.
benles secum aliquos sseculares, et rogaverunt eum, 4, Append. Mart., num. 22), dicens : Unde est, abba,
ut diceret eis sermonem. Senex aulem tacebat. Ulis cor meum durum, et non timeo Dominum? Dicit ei
autem diutius rogantibus dixit ad eos : Sermonem senex : Puto, quia si homo leneat in corde suo in-
vullis audire? Qui responderunt : Eliam, Pater. Dixit crepationem, possideal limorem. Dicit ei fraler: Quid
ergo senex : Modonon est sermo. Quando autem in- est increpatio? Dixit autem senex : Ut in omni re
lerrogabantur seniores, el faciebant fralres quaedi- homo increpet animam suam, dicendo ei: Memor
eebant eis, tribuebat Deus quomodo loquerenlur. esto quia le oportet Deo occurrere. Dic autem et
Nune autetn quoniam interrogant quidam, non autem hoc : Quid volo ego euin homine? Exislimo autein ,
faciunt quae audiunt, abstulit Deus gratiam a senibus, quia si quis itt his permaneat, venit et timor Dei.
ul non inveniant quid loquanlur, quoniam qui opere- 23. Vidit Jsenex quemdam ridentem , et dicil ei :
tur noiicsl. Quoecumaudissent fratres, ingeniuerunl, Coram coali el terrre Domino rationem totius vitae
dicentes : Ora pro nobis, Pater. B nostrse reddiluri sumus, et lu rides?
19. Narraverunt de abbale Hor (7), et de abbate 24. Dixil senex : Quemadmodum umbram corpo-
Theodoro, qnia misissenl caprinam pellem in cella rum noslrorum ubique nobiscum circumferimus, sic
sua, et dixerunl sihi adinvicem : Si nos visitaverit debemus fletum et compunctiouem habere nobiscura
Dcus modo, quid faciemus? El flentes reliquerunt lo- ubicunque sumus.
cum ex lateribus, ct sic recesserunt in cellis suis 25. Frater interrogavit senem, dicens : Abba, dic
(Append. Mart., mtm. 47). niihi aliquod verbum. Dicit ei scnex : Quando per-
20. Narravit quidant senex quod aliquis fraler cum cussit Deus tEgyptum, non crat domus non habens
converti voluisset, et prohiberet mater sua (Ruff., lucium.
lib. in, n. 216), ille non quiescebat ab intenlione sua, 26. Frater interrogavit alium senem, dicens: Quid
dicens : Salvare volo animam 567 meam. llla vero facio? Dicit ei senex : Flere debemus semper.
mullum resislens, cum desiderium ejus impedire non Contigit enim quemdam senum mori aliquando, et
possel, poslea permisit. Abieus autem factus mona- post muliam horam iterum in semetipsum reverli.
chus sub negligentia viiam suam expendit. Coniigit Inierrogavimus eum , dicentes : Quid vidisti ibi,
autcm, ulnialer ipsius moreretur; et pust lempus ali- abba ? Et narravil nobis plorans : Audivi vocem illic
quantum etiam ipse iiifirnuitusest infirmitate magna. C lugubrem sine cessatione dicentem : Vae niihi, vaa
Et cum factus fuisset in excessu mentis, raplus est inilii. Sic et nos semper dicere debemus.
ad judicium, et invenit malrem suara cum his qui 27. Interrogavit frater quidam senem , dicens :
judicabantur. llla autem ul vidit eum, obstupuit, et Quomodo desiderat anima mea lacrymas, sicut audio
dixit; Qtiid est hoc, fili ? El tu in Iocum hunc con- senes lacrymantes, et non veniunl, et tribulant ani-
demnatus jussus es venire ? Lbi sunl serraones tui, mam meam? Et dixit senex : Filii lsrael post qua-
quos loquebaris, dicens: Salvarevolo animam nieam? draginta annos inlraverant in terram repromissionis.
Confusus autem in his quse audierat, ipso dolore stu- Lacrymae igitur sunt sicut terra repromissionis,
pidus factus est, et stabat non habens quid matri suae ad quas si perveneris, j.un non timebis bellum. lta
respnndere possel. Juxta dispensationem aulem mi- enim vult Deus aflligi animam, ut seraper desideret
sericordise Dei, posieaquam hacc vidit, contigit ut ingredi in terram illam.
repararetur, et evaderel ab instauii inflrmitate. Et LIBELLUS QUARTUS.
cogitans apud se, dtvinitus faclam csse hujusmodi De continentia.
visionem, includens se de caeterosedebat, et cogita- i. Fratres aliqui volentes venire ad abbalem An-
bat de saltite sua, poeniiens et plorans de his quae lonium de locoScyihi, ingressisunt navero, utirent
egerat sub negligentia prius. Tanta autem erat inten- -^ ad eum ; et invenerunt in ipsa navi senein, qui idem
lio, ut cum nitilti eum rogarent indulgere sibi pau- ad Anlonium ire volebat. lgnorabant aulein fratres
lulum, ne forte laesionemaliquam pateretiir de lletti, eum. Etsedentesin navi loquebantur sermo.neui Pa-
quem supra modum etfundebal, consolari noluit, di- irum, et de Scripturis, et rursus de opere maniium
cens : Si iniproperium matris meaesustinere non po- suarum. llle aulem senex per omnia tacebal. Cum
tui, quomodo Cliristi et sanctorum angelorura ejus autein venissent atl portum, agnoverunt et ipsum se-
adversum me confusionem potero in die judicii sus- nem proflcisci ad abbatem Antonium. Cum auicut
tinere'! venissent ad eum, dicit eis abbas Antonius : lioiiutn
21. Dixit senex : Si possibile esset in adventu Dei comiiem itineris invenistis senem htiiic. Dixil autem
post resttrrectionem prae limore interire animas ho- et seni: Bonosfratres invenisli leciitn, abha. Dixitei
minum , omnis mundus morcretur a lerrore aique senex : Boni sunl quidcm, sed habitatio eorum nou
formidine. Quale est enim videre coelos scissos, et habetjanuam.Quicunque vult, intratiu slabulum, et
Deum rcvelalum cum ira ct indignalionc, et militias solvit asiuiim. lioc autein dicebal quia quodcunque
iiinunierabiles angelorum, et totum simul bominum eis ascendebat in cor, iu ore loquebantur.
 JM& VERBA SENIORUM. ^6
2. Dicebat abbas Daniel dc ahbale Arsenio , quia A , in lecto plurimis annis decumbens, nunquam re\axa-
noctem vigilans perlransirel (Ruff., tib. m, n. 211). vii aniinum suum, ut intenderel in inleriora ccllae
Tota enim nocle vigtlabal, ct quando volebat circa suae, el videret quid haberet. Multa enim defere-
inane propter ipsam naluram dormire, dicebat som- bantur ei velul inlirmo; sed introeunle discipulo suo
110: Veni, serve male , 568 et subnpiebat parum Joanne et exeunte, claudebat oculos suos, ne videret
sonmi sedendo; et slatim surgebal. quid faciebal. Sciebat enitn quia lidelis nionachus
5. Dicebat abbas Arsenius : Sufficit monacho, si esset.
dormierit unara horam, si tamcn pugnator est. 12. Dixit abbas Benjamin, qui eral presbyler in
i. Dicebat de eo abbas Daniel: Quia lantis annis Cellis, quia cum applicuisset in Scytlii ad queindain
mansit nobiscum, et mensuram parvam viclus daba- senem, et voluisset ei dare modicum olei, ille ei
uius ei ia anno : et qnoties veniebamus, exinde co- dixerit: Ecce ubi jacet illud parvulum vasculuro quod
medebamus et nos. atlulisti mihi ante Ires nnnos; el quomodo posuisti
5. Dixit ilerum, quod nisi semel in anno non mu- illud, sic remansit. Audienles autem nos admirati
tabataquam palmarnm, sed tanlum adjiciebat (Ruff., sumus conversationem senis.
lib. III, num. 59). Faciebat quoque plectam de ipsis 13. Narraverunt de abbate Dioscoro de Namisias,
palmis (8), ct cusabat (9) usque ad horam sexiam. g; quia panis ei hordeaceus erat, et farina lenticulae,
Interrogavertint ergo eum seniores, cur nnn mutaret per singulos annos ponebal sibi legem cujuscunque
aquam palmaruni, quaefetebat. Et dixit eis : Pro thy- unius observanlise : id est, aut non cccurrere uno
uiiamale et odoribus unguentorum, quibus in sscculo anno alicui, aut non loqui, aut non gustare aliquid
usus sum, opus est uti me nunc fetore isto. coctum, aut non coroedere aliquid pomoruin , aul
6. iterum dixit: Quia quando audivit quod roalu- olera, el in omni opere suo ita faciebat. El perflciens
rasset omne gentis pomorum, dixit: Afifertemihi. unumquodque sic aliud assumebat, ct hoc per anuos
Et gustavit semel lantum parum ex omnibus, gratias singulos faciebat.
agens Deo. li. Dixit ubbas Evagrius, quia dixeril senex:
7. Dicebant de abbale Agathone : Quia per trien- Propterea amputo a me delectationes carnales , ut
nium lapidem in ore suo millebat, donec taciturni- etiiini iracundise occasiones abscindam. Scio enini
tatem disceret. eam semper adversum me pugnare pro delcctationi-
8. Aliquando iter agebat abbas Agatlion cum disci- bus, et conturbare menlem ineam, et intellectuin
pulis suis (Append. mart., n. 6). Et invenit unus ex meum expellere.
eis parvum fasciculum cicerculse viridis in via, et 15. Misit aliquando Epiphanius episcopus Cyprius
dixit seni : Pater, si jubes, tollo illud. Intendit vcro r< ad abbalem Hilarionem , rogans eum, et dicens:
senex, admirans, et dicit: Tu illud posuisli ? Re- Veni, ut nos videamus, antequam de corpore exea-
spondit ei ille frater : Non. El dixit senex : Quoinodo mus. Qui cum venissent adinvicem, mauducantibus
Vis tollere, quod non posuisti'? eis ullalum est de avibus quiddam; quod tenens
9. Venil aliquando quidaro senum ad abbatem episcopus, dedit abbati Hilarioni. Et dicit illi senex:
Achillem (Ruff., lib. m, num. 90), et vidit euro jac- Ignosce mihi, Paler, quia ex quo accepi habitum
lanlein sangtiinem de ore suo, et interrogavit eum, isluiii, iion manducavi quidquid occisuui. El dixit ei
dicens : Quid est hoc, Pater? Et dixit scnex : Sermo Epiphanius : Egoautem ex quoacccpi habitum istum,
est cujusdain frairis, qui me conlrislavil, et omnino uoii dimisi aliquem dormirequi habebat aliquid ad-
coiiaiu.ssum conservare illud apud me. Et depreca- versum me, neque cgo dormivi aliquid babens advcr-
tus suui Deuin utauferretur a me, el factus est sermo sum aliquem. Et dicit ei senex : Ignosce mihi, quia
ille sanguis in ore meo. Ecce exspui illum , et re- tua conversatio major est roea.
quievi, el dolorem illuin oblitus sum. 16. Dicebant de abbate Elladio (11) quia fcccrit
10. Yenit aliquando abbas Achilles in cellam ab- viginti annos in cella, et noit levaverit oculos suos
batis Isaiae, in loco Scythi, et invenit eum comeden- sursum, ut videret tectum ejus.
lein. Miseraienim in catinulo sal et aquam. Videns ]D 56917. Abbas Zenon ambiilans aliquando iu Pa-
auiem qtiia abscondit illud post pleclas de palmis , l.TSlina (Rtiff., lib.w, num. 7), cum laborassct, re-
dicit illi: Dic mihi quid manducabas ? Ille respon- sedil ut manducarei juxta cucumerarium. Su.idehat
dit: Ignosce mihi, abba, quia palmas incidebam , et aulem ei animus suus dicendo : Tolle tibi uiniin cu-
ascendi iu cauma (10): et propterea intinxi modo cumerem, et manduca. Quantum auiem est? Qui
buccellani in sale, et misi in ore nieo; quia exarue- respondens cogitaiioni suaedixil: Fures ad tormenta
ruut fauces meae; et quia non descendebat buccella, vadunt. Proba ergo teipsum in hoc, si potes ferre tor-
quam in ore meo miseram, propterea compulsus sum menla. Qui consurgens stetit in cauma quinque die-
superfundere modicuni aquse in sale, ut vel sic pos- bus, et defriguns seipsum in sole, dicebat quasi aui-
sem glutire : sed ignosce mihi. Et dicebat abbas mus ejus ad scipsum : Non possum ferre lorinenla.
Achilles: Venileet videte Isaiam comedentein juscel- Dixit ergo ad animum suum : Si non potes portare
lura iii Scylhi. Si jus manducare vis, vade in M%Y' tormenta, ergo non rapias ut manduces.
ptum. .18. Dixit abbas Tbeodorus [At., Theodotus]: Ino-
11. DicebantdeabbateAminoy, quia argroiaret, ertt pia panis tabefacil monachi corpus. Alier aulem
867 DE VITIS PATRUM LlBER V. 868
quidain senior dicebat: Quia vigiliis plus tabescit A cum hsec dicerentur, cogitans ego quia Deus revela-
corpus. vit seni de me, compunctuscoepiflere, ejeci paxima-
19. Dixit abbas Joannes brevis staturse : Quia si tem de sinu meo, quem male consuerara rapere, et
voluerit rex aliqUis civitatem inimicorum tenere, prosternens me in paviinenlo, postulabam de praete-
prius aquam tenet et escas eorum qni snnt in ciyi- ritis veniam, el oralionem pro cautela futurorum.
tate, et faiiie perictitantes tunc subjiciunlur ei; ita Tunc dixil senex : 0 fili, liberavit le de captivitate
esl et passio ventris. Si in jejtihio el farae converse- isla, etiam me tacente, confessio lua, et daemonem
tur horao, inimici ejus, qui sollicitant animain ipsius, tenebranlem cor tuura per laciturnitatem nunc ad-
infirmaiitur (Ruff., tib.m, n. 66, nomine Moysis). versum teipsum confitendo inlerfecisti, quera hacte-
20. Dixit ilerum ; Quia ascendens aliquando per nus dominari tibi permiseras, neque coniradicens,
viain.quse ducit ad Scythi,eura plectis de palmis, neque aliquo modo increpans eum. Amodo auiem
vidi camelarium loquenlem, et commoventemme ad nequaquam locum habebil in te, quippe qui ex corde
furorem. Et ego dimisi quod pbrtabam, et fugi (Ap- tuo excussus est in aperto. Necdum autein linito ser-
peiid. Mart., niim. 12). inone senis, ecce opere, quod dixil, apparuit, quia
21. Dixil abbas Isaac presbyter Cellarum : Scio velut lampada ignis egressa est de sinu meo, el im-
frairem meientem in agro, qui voluil manducare B plevil lotam domum fetido odore, ita ut pularent qui
spicain trilici. Et dixit domino agri : Vis mauduco aderant, quia sulphuris plurimuui fuisset incensuro.
iiiiam spicam? Ille audiehs miratus est, et dixit ei: Et dixit senex : 0 flli, ecce verborum meorum et li-
Tuus Cst ager, Pater, et nte inlerrOgas? In lantuin berationis luae per signum nuod faclum est, praestilit
atitem scrupulosus erat memoratus frater. Doniinusdocutnenlum.
22. In lerrogavit quidani fratrum abbatem Isido- 26. Dicebant de abhate Macario, quia si vacavit
rum senioreni Scythi (Ruff.,lib.m, H.89, nomine inler fratres, ponebat sibi terminum, ut quaitdo in-
jsdac), dicens : Quare le sic foniter dsein»nes ti- veniebaiur viniim, ct propter fratres bibebai, et pro
inent? Dixit ei senex : Ex quo factus sura mona- uno calice vini, die integra aquain non bibebat (Ruff.,
chus, studeo he permiitam iracuudiam usque ad fau- lib. m, num. 53). Et fratres quidem volenles eum
ces uieas ascendere. recreare, dabant ei vinum. Sed et senex curo gau-
25. Dlxit iterum qm supra quadraginta annos esse dio sumebat, ul semeiipsuroposlea cmciaret. Disci-
ex quO senliret quidem molum peccati in iiieiue sua, pulus autem ejus sciens causam, dicebat fratribtis :
frunquam lamen conseuliret neque concupiscenlise Propter Deura rogo, ne detis eij quia in cella po-tea
neque iracundiiB. se cruciatu domat. 570 Uu0(lcognoscentes fratrcs,
24. Narravit abbas Cassianus de quodam abbaie C ullra ei vinum non dederunt.
Joanne quia fuerit apud abbaiem Esium (12) in sum- 27. Abbas Macarius major in Scylhi dicebat fra-
mitate eremi habitantem, per annos quadraginta '; tribus: Post missas ecclesiae,fugite, fratres. El dicit
et quia habebal circa ipsuiu multam charitaiein, et ei unus fratrura : Pater, ubi habemus fugere amplius
per hanc charitatis fiduciam interrOgavit euin , di- a solitudine ista ? F.t pouebat djgituni suum in ore
cens: Tanto teinpore sic remotus, ei a nullohoininuni suo, dicens : Ltud est quod fugiendum dico. Kt sic
niolestiam paliehs facile, dic niihi, quid profecisli? intrabat in cellara suara, et claudens oslium sedebat
Et ille dixil: Ex quo coepi solilarius esse, nunquam solus.
me vidit sol manducantem. Dixit autem ei abbas 28. Dixit ilem abbas Macarius: Si aliquem incre-
Joannes: Ncc me irasceutem. pare volens ad iracundiam commoveris, propriant
25. Dixit iterura : Quia narravit nnbis abbas Mny- passiouem imples; non enim ut aliura salves, leip-
ses, quOdei abbas Serapion dixit: Quia dum essem sura perdas.
juvenis, et sederem cum abbate raeo Theona et man- 29. Dixit abbas Paslor : Nisi Nabuzardan archima-
ducaremus, surgens a refeclione, secundura bpera girus venisset, non concreniatuut fueral lemplutn
diaboli rapui unum panera paximatem (13), et man- Domini igne (IV Reg. xxv); ita et nisi quies gulaeet
ducavi eum occulte, nescienle abbate meo'. Cum D ventris veneril in animant, nequaqtiaiitmens curruit,
ergo perseverarem aliquauto tempore boc faciens, pugnahs contra inimicum (Ruff., lib. m, num. 52).
coepit mihi ipsum vitium dominari, et non praevale- 30. Dicebantde abbate Paslore, quia diim vocalus
bam meipsum retundcre; sed solummodo adjudica-
et seni dicere coiifunde- fuisset ad manducandum, contra voluntatem suam
a
bar propria conscientia,
ibat lacrymando, ne inobediens esset fratribus stiis,
bar. Contigit autem, secundum dispensationem mi-
et contrislaret eos (Ruff., lib. m, n. 149).
sericordis Dei, ul quidam venirenl ad senem ulilitaiis
animse suaecausa, et interrogabant eum de propriis 31. Narraverunt quidam abbati Pastori de quodain
noh blbebat vinum. Ei dixit eis : Quia
cogitalioiiibns. Respondensautem senex, dixit: Quia inonacho, qui
niliil sic noxiura est raonachis, et lastilicatdteinones, vinura monachorum omuino iton est.
quomodo si celent cogilationes siias spiritualibus 32. Dixit iteruiu abbas Pastor: Quia sicut fuuni
Patribus. Locutus est autera eis et de continentia. Et expelluntur apes ut tollatur dulcedo operis earuin,
1 Apud Cattian., tib. v Inttit., c. 27. Simile su- * Cauian., cotlat.u, cap. 11. Supra, I. iv, cap. 47.
p.a, 1. IV,e.ii.
i69 VERBASENIORUM. 870
iia et corporalis quies tiraorem Domini cxpellit ab ,A.Non, paier. Dicebat aulem senex: Si necdutn man-
anima, et aulerl ab ca omne opus bonuni. ducavimus, affer, raandiicemiis.
3">.Narravil quidain senum de abbate Paslorc et 59. Dixil aliquando cnm fiduciaabbas Sisoi: Crede,
fr.itrihus cjus, qui habitarent in jEjiypto (Ruff., lib. qui;i ecce triginla annos liabeo quod non deprecor
III, imni. I5i). El cum desideraret mater eoruui vi- Deiim propler peccatum, sed orans boc dico: Do-
d>re eos, et non posset, observavit una dic; ct eiin- mine Jesu Chrisie, protege me a lingua mea. Et us-
tibns illis ad ccclesiam, obtulil se cis. llli aulem vi- que nunc per singulos dies corruo per ipsam (14) et
denics eara, converterunt se ad ccllam, et intrantes delinquo.
daicerunt nslium in facient ejus. Illa atitcm ad 40. Venerunt aliquando abbas Silvanus et discipu-
ostium stans, clamabal, plorans ciim nimia misera- lus ejus Zncharias ad quoddam mnnasterium, et fe-
lione. Audiens aittem eam ahbas Anub, intravit ad ceruit eos gtislare modicum antequain arabularent
abbiiiem Pa-toreni, diccns : Quid faciemus vetulae (Ruff., lib. ni, num. 46). Et exeuntibus eis, invenit
isii, ita anie osiium llenii? Surgens uutetn abbas Pa- discipulus ejus aquam in via, et volcbat bibere. Dixit
stor, vcnit atl oMiuni, et intro stans, audivit eam abbas Silvanus : Zacharia, jejunium est hodie. Cui
plorantem miserahiliter nimis; ct dixit : Quid sic itle dixit: N n maiiducavirous hodic, Paler? Dixit ei
clamas, velula? Illa ainem cura vocem ejus audis- B senex : lllud manducare, cnarilas fuit, nos autem le-
sei, mulio magis clamabat, plorans et dicens : Volo neamtis jcjuiiium nosirum, lili.
vos videre, lilii mei. Quid est emm si videro vos? 571 41. Dixit sancta Syncletica : Quia oportet
iiuiiqni.l non siim maicr vestra? aul non ego lactavi nos, ijui hujiism;tdi proposilum siimpsimus, castita-
vos, et tuta sum jaiii canis plena? Sed et audieus lem, quae suinina est, retinere. Etcniui apud saeo
vocera luam, turbata suin. Dicit ei seuex : iiic nos lares videtur casttas observari : scd alest ei et stul -
vis videre, an in illo saeculo?Dicil ei : El si non vi- lilia, propter quam aliis omnibiis scnsibus peccanl;
dero vos hic, videhovos illic, filii? Dicit ei: Si poles naui et iispiiiuiit indecenter, etrideiit iiordinate.
aequanimiterferre, ut hic nos non vidcas, viilebis nos 42. Dixit ilerurn quaesupra : Quiusicut venenosa
illic. Et ita discessit mulier, gaudcns, et dicens : Si aniinalia acriora liiedicainenta a se expellunl, ita
omnino visura vos ero illic, nolo vos videre hic. cogitationein sordidam jejuniuut cumoratione depei-
34. Dicebanl de abbate Pior, quia arobulando co- lit ab aninia.
niederel (Ru/f., tib. m, num. 51). £t intcrrogante 45. Dixil iterum : Non le seducaut diviium hujus
euni quodaraquare sic manducaret, respoudit se non suectilidclicise, tanquam utile aliquid Iiabeiiles in se.
hoc velut opus aliquod agere, sed velul quiddam su- Etcnira illi deleclationis causa artem diverso modo
perlluum uli. Alii autem de hoc interroganti respou- G condiendi cibos hoiioranl; lu autem jejunio et ahje-
dit: Ut non vel in comedeudo corporaiem delectaiio- ttione ciborum abuudantiam deliciarum illoiuin
nem haheat anima. supergredere; sed nec satieris pane, nec desidercs
vinum
55. Dicebant de abbate Petro, cognomento Pyo-
44. Dixit abbas Sisoi: Quia peregrinatio nostra
nio, qui erat in Ccllis, quia vinum non bibcbat. est, ut leneat iiomo os suum c. 32, num.
(Pasch.,
Quando autem senuit, rogabant eum ut sumeret mo- 4; Append. Mart., num. 72).
dicum vini. Qui cum non acquiesceret, tepefaciebani 45. Dixit abbas Hyperichius : Quia sicut leo terri-
aquam, et ita ei offerebanl, el dicebal: Crediie mihi, bilis est onagris, sic monachus probatus cogilatioui-
filii, quia velut pro condito illud accipio. Et adjudi- bus concupiscentise.
cavit se tepida aqua esse coutenium. 4ti. Dixit iteiuin : Jejunium frenuni est monacho
56. Facta est aliquando celebratio missarum in adversus peccutum. Qui autem ahjicit jejuniura, ve-
iitonie abbatis Antonii, et inventum esl ibi modiciiut lut equus ferveus desiderio feuiinae rapitur.
vini. El tollens iintisde senioribus parvum calicem, 47. Dixit iierum : Siccatum jejunio corpus mona-
porlavii ad abbaleni Sisoi, et dedit ci; el bibil se- chi aniinam de profundo elevat, et siccat flstulas
nicl; et secundo accepit, et bibit : attulit eliam eii D dclectalionum jejunium monachi.
terlio; sed non accepit, dicens : Quiesce, frater, an> 48. Dixit iterum : Castus inonachus in terra ho-
nescis quia Salanas esl? nurahitur, et in coeiis corona ab Excelso coronabi-
57. Frater quidam iiuerrogavit abbatem Sisoi, di- lur.
cens : Quid facio? quia cum occurro ad ecclesiara*, t 49. ldera ipse dixit: Monachus, qui non retinet
frequenter fratres pro cliarilale ad cibum retiuenit lingiiara in temporo furoris (15), neque passionum
me. Dixil ei senex : Onerosa res est. Dicit ergo, corporaliura retentor eril aliquando.
Abraham discipulus ejus: Si occurrilur in Sabbalc> 59. Dixit iterura : Verbum malum non prolerat
et Dorainicaad ecclesiain, el biberit frater tres ca- os tuuni, qiioniam viliisnon afferl spinas.
lices, ue mulium esl? Et dixil senex : Si non esselt 51. Dixit ilerum : Bonuin est mandncare carnem
Saianas, non esset niultum. el bibere viiiuin, quam manducare in obtreciaiione
38. Frequenter dicebat abbati Sisoi discipulus:: carnes fratrum (Ruff., lib. m, n. 134).
Surge, abba, manducemus. Ille aulem dicebat: Quii1 52. Dixit iterum : SuSurrans serpens ad Evam de
adhuc nou mauducaviuius, lili? Et ilie respondebat;: paradiso ejecil eam. Iluit:(>ri:nsiiuilis est qui proxiiuo
 871 DE VITIS PATftUM LIBER V. 872
stio obloquilur; quoniam et audientis se animam .A lucernam proflceret. Erravit autem frater, el pro
perdit, et suam non salvat. melle de raphanelaeo misit in pulmentum. 572 $e~
53. Facta est aliquando festivilas in Scythi, ct nex vero cum gustasset, nihil locutus est, sed taci-
dederunl seni in calice vinum; quod abjiciens, di- lus manducavit. Compellebatautem eum adhuc man-
sit : Tolle a me morlem istam. Quod videnles alii ducare. Et extorquens sibi manducavit, et dabat ei
qui cum ipso edebant, nec ipsi biberunt. terlio. llle aulem nolebat manducare, dicens: Vere
54. Alia vice allalum esl ibi vasculum vini de non possum, (ili. Discipulus autem horiabalur eum,
primitiis, ul darelur frairibus ad singulos calices. et dicebat: Bonum est, abba, ecce ego uianduco te-
Et inlroeunle quodam fratre, et videnle quia viniim cum. Qui <:umgustasset, et cognovisset quid fecerat,
acciperent, fugit in crypta, quaecrypla cecidit. Et cecidit pronus in faciem, dicens : Vae mihi, Pater,
cum audissenl sonum, currentes invenerunl fratrem quia occidi le, et tu peccalum hoc posuisti super me,
semianimem jaccntem, et cceperunt eum objurgare, quia noii es locutus. Et dixit ei senex : Non conlri-
dicentes : Bene tibi contigit, quia vanam gloriam steris, fili; si voluisset Deus, ut mel mamhjcarem,
habuisti. Abbas aulem refovens eum, dixit: Dimit- mel habuisti mittere in zippulas istas.
lile lilium meum, bonum opus fecit. Et vivit Domi- 60. Narraverunt de sene quodam, quia desidera-
nus quia non resedificabittir crypta hoectemporibus 1B vit aliqtiando manducare cucumerem (Ruff., lib. m,
meis, ut cognoscat mundus, quia propler calicem- num. 50). Quem cum accepisset, appendit eum prius
vini cecidit ciypta in Seythi. ante oculos suos. Et cum nnn esset victus desiderio,
55. Ascendit aliquando presbyter de Scythi ad domans seipsum poenilenliain agebat, vel quia om-
cpiscopura Alexandriiium. Et quando reversus esl in nino desiderassei.
Scythi, interrogaverunl eunt fralres : Quomodo est 61. Frater aliquando nbiit visitare sororem sunra
civitas? Ille aulem dixit eis : Credite milii, fratres, in monasterio segrotanlem (Ruff., lib.m, n. 35).
cgo ibi faciem hominis nullius vidi, nisi lantum epi- Erat autem fldelissima. Et non acquicscens aliquando
scopi. Illi autem audienles, mirati sunl et dixerunt: videre virum, neque occasionem dare fraln suo ut
Quid putas facia est omnis illa mullilttdo? Presbyter propler illamvenirelin medio feminarum, et manda-
vero refovit illos haesilantes, dicens : Exlorsi animuin vit fralri suo : Vade, frater, ora pro me, quia cuni
ineum, ne inluerer facient hominis. Ex qua relalione gratia Chrisli videbo te in regno coelorum.
profecerunt fratres, et custodierunt se ab exloilenlia 62. Monachus occurrit ancillis Dei in iiinere quo-
oculorum suorum. dam. Quibus visis diverlit exlra viam. Cui dixit ab-
56. Venit aliquando quidam senex ad alium se- batissa : Tu si perfectus monachus esses, non respi-
neni. llle aulem dixil discipulo suo : Fac nobis mo- ([j ceres tios sic, ul agnosceres quia feminsceramus.
dicum lenticulae. Et fecit. Et infunde nobis panes. 65. Intraverunt aliquando fratres in Alexandriam,
El infudit. Et manserunl sic usque ad aliam diem ho- inviiali a Theophilo archiepiscopo, ut prsesentibus
ra sexta, loquentes de spirilualibus rebus. Iterum his facia oratione templa deslrueret paganorura. Et
dixit senex discipulo suo : Fac nobis modicura lenli- manducanlibus eis cum archiepiscopo, uiiuistratae
culac, fili. llle respondit: Ab heslerno die feci. El ita sutil carnes vitulinae,etmanducahant nihil discernen-
surgentes sumpserunt cibum. tes. Et accipiens archiepiscopusunum copadium(19),
57. Alter quidam senex venit ad quemdam Pa- dedil juxta se recumbcnli seni, dicens : Ecce istud
trum. Ille autem coxit modicum lenliculae, ct dixil : bonum copadium est, manducn, abLa. Illi aulem re-
Faciamus opus Dei, et gustemus. Et unus quidem spondentes dixerunt: Nos usqtie raodo credebauius,
eorum complevit tolum psalterium; alter vero cx quia olera manducarcrous. Nam si carnes sitnl, mni
corde (16) duos {proplietasmajores lectoris ordine re- manducamus. El ultra nemo cx eis acquievit gu-
cilnvit. Et facto manediscessit senex ille qui venerat, siare.
et obliti sunl sumere cibum. 64. Fralerquidam allulit panes recentes in cell.iin,
58. Esuriit quidam frater a mane, et pugnavit el invilavit ad roensam seniores. Et cuin mandncas-
cum animo suo, ne manducaret, donec fleret hora "j) sent singulos paximates, pausaverunt. Frater vero
tertia (Ruff., lib. ni, num. 4). Et facla est hora sciens laborem abstincntise eorum, coepil cum liunii-
tertia, exegit a se ut fleret sexta. Infudil panem et litate supplir.are, dicens : Propter Deum manducate
scdit, ut manducaret. Postea vero surrexit, dicens : hodie donec satiemiui. Et manducaverunt alios de-
Manebo sic usque ad horam nonam. Hora autem nona nos paximales. Ecce igilur quantum supra quam
fecil orationem, et vidit opus diaboli sicut fumum opus erat, manducaverunt propter Deum veri mo-
cxeunlem a se, et ila cessavil esuries ejus. nachi et siropliciter abstinenles.
59. Infirmatus est quidam seiium (Ruff., lib. m, 65. i^grotavit quidara senum aliquando in magna
num. 51); et ciim non posset sumere cibutn mullis infirraitate, ita ut de visceribus uiultum sanguinis
diebus, rogabatur a discipulo suo ut Qeretei aliquid, egereret. Et attuiit quidam frater nixas siccas (20),
Ct reiicerelur. Abiit aulem et fecil de farinula lenti- elfecit pulles, et roisit eas ibi, et oblulit seni, et ro-
culam, etzippulas (17). Erat aulem ibi vasctilumpen- gahal eum, dicens : Comede, quia forte expedit tibi.
dcns, in quo erat modicum mellis; et aliud in qno Iniuens auL>min eum senex diutius, dixit: Vere
erat raphaneloeum(18), et felebat, quod taiilutn ad dico, quia volebam ut medimitteret Deus in hac in-
873 VERBA SENIORUM. 874
Crmitate esse alios triginta annos. Et nullo modo ac- J.Lquidam motus certantibus in conversatione ex insi-
quievit senex in lali segritudine vel modicum su- diis et invidia daemonumveniens. Itaque scire con-
mere cibum, ita ut tolleret frater quod apportaverat, venil quia Ires sunt corporales rootus. Unus quidem
et redirel ad cellam suam. naiuralis; alius autem ex plenitudine ciborum; ter-
66. Allersenex sedebat longe in eremo, et conti- tius vero ex dacmonibus.
gil fratrero venire ad eum, et invenire eum inflr- 2. Dixit abbas Gerontius Petrensis : Quia multi
inantem. Qui lavans ejus fuciera, fecit ei refectionem tenlati a corporalibus delectationibus cuin non ap-
ex his quse attulerat. Quod cum vidisset senex, di- proxiinarent corporibus, menle fornicati sunt, et
xit : Vere, frater, oblitus fueram, quia haberent ho- corporalem virginiiatein servantes, secundum ani-
mines de cibo solatium. Ohlulit etiam ei calicem mum foniiciinliir. Bonum est ergo, dilectissimi, fa-
Vini.Quod cum vidisset, ploravit, dicens : Non spe- cerequodscriplum esl: Omni cuslodia unumquemque
rabam me usque ad mortem bibiturum vinum. cor suum servare (Proi>.v).
67. Slaluit >quidam senex ut quadragiuta diebus 5. Dixit abbas Cassianus (Cassian., collat. n,
non biheret. El si quaudo flehat cauma, lavabal su- cap. 10), quia dixeiit nobis ahbas Moyses: Bohura
risculum (21), et implebal eant aqua, et appendebat est non ahscondere cogitationes, sed senibus spiri-
eaui ante oculos suos. Qui cum interrogaretur a Ira- ]} lualibus et discrctionem hahenlibus manifestaree.is,
iribus quare hoc faceret, rcspondit, dicens : Ut cum non his qui lanlum lempore seues sunt, quoniam
vidensquod desiderabam, non guslavero, majorem muJii ad setatem respicientes, et cogitationes suas
ardorem sustineam, et propler hoc majoreni mer- dicentes eis qui experimciitum non habebaut, pro
cedem a Dominoconsequi merear. consolatione ad desperationcm ullimam pervenerunt.
68. Fraler quidam iter agens, habebat secuui ma- i. Erat quidam fraler omnino in conversatione
trem suam, jamsenem. Qui cum venissenlad quem- solticitus (Qassian., collal. u, cap. 15). Et cum inale
dam fluvium, non poter.it vetula illa transire. Et tu- a foriiicationis daemonelurbaretur, venit ad quera-
lil filius ejus pallium suum, et involvitexinde mantis dam sencm, et retulitei cogiiationes suas. Ille autem
suas, ne aiiquo modo contingeret corpus mairis suae, audiens quia expers erat, indignatus est, el misera-
etiia portatis eam transposuil fluviuin. Dixil autcm bilem dicebat esse fratrem illuui, el iudigniim mo-
ei matersua : Ut quid sic operuisi manus tuas, fili? naciii hahilu; quippe qui ejusmodi cogilationes
Ille aiiiem dixil : Qui.i corpus inulieris ignis esl. Et reciperet. Haec audiens frater, desperans seipsum,
ex eo ipso quo le coiitiiigebam, venicbat mihi com- reliquil propriam cellam, et ad sseculnm redibat.
utenioratio aliaruin fetninarum in animo. Secu4iduuivero Dei dispensationem occurrit ei abbas
C9. Dicebat quidam Pairum : Quia scirel fralrew (* Apolio; et videns eurn perturbatum , el nimium
mcella jejunantem lota hebdomada Paschse. El cum tristem, interrogavit eum, dicens: Fili, quae est
Sabbutosero venisset ad ntissas, communicans mox eausa tnnisctrisiitiaetuse? Ille aulem prius ex multa
fugiebal, ne cogeretur a fralribus in ecclesia raandu- confusioneanimi sui non respondit ei quidquam ;
care. Apud se auiem tantum modicas betas elixas posiea aulem cum multum rogaretur a sene, quse
cum sale manducabatsine pane. circa se agerentur, confessus e»t, dicens : Quia co-
70. Fratres convocati sunt in Scythi, ut mandu- gitationes fornicationum inquietam me; quod con-
carent palmas, et erat aliquis infirmus de nimia ab- fessus sum illi seni, et, secundumverba ejus, jam
stiuentia, qui liissieus exscreabat phlegma, quod no- non est milii spes salutis ; desperans ergo meipsum,
lente eo venit super alium fratrem. Qui cum a cogi- ad saeeulum tedeo. Hsec autetn Pater Apollo au-
tatione sua compelleretur dicere ci : Quiesce jam, diens, velul sapiens medicus multum rogabat, et
el non exscrees super me, ut superaret cogiiationes monebat eum, dicens : Noli mirari, filj, ncque despe-
suas, tulit quod excreaverat, et miltens iu ore suo, res de teipso. Ego enim in hac u>tate aique conver-
slaiim comedilillud. Et 573 tunc ccepit ad seipsum sationc valde ah hujusinodi cogitalionibus ini|uietor.
dicere: Aul non dicas fratri tuo quod eum contri- Ne ergo deficias in hiijusmodi occasione, quae non
Stet, aut manduca quod horres. tantum humana sollicitudine, quanium Dei misera-
LIBELLUS QUINTUS. lione curalur. Tanliun hodie dona inihi quod pelo,
De fomicatione. etrevcrtere ad cellam luam. Fecil autem frater sic.
Dixit abbas Anlonius : ^Estimo quod habeat cor- Abbas autem Apollo discedens ab eo perrexit ad
pus iuolumnaturalem conspersum in se, qui nolente cellam illius senis, qui ei desperaiionemfecerat; et
animo non operalur, sed tantummodo signiflcatur in slans foras deprecatus est Dominum cum lacrymis,
corpore, quasi impassibilis molus. Est autem et dicens : Domine, qui tentationes uiiliter inlers, con-
alius motus ex eo, quod nulritur et fovetur corpus verte belltim quod patitur frater ille in hoc sene, ut
cibis et potibus, et ex quibus calor sanguinis excitat per experimcnlum in senectute sua discat quod tem-
corpus ad operaudum. Propter quod dicit Apostolus: pore lougo non didicit, quatenus coinpatiatur his qui
Nolite inebriari vino, in quo est luxuria {Ephes.v). liujusmodi teutationibus perini hanlur. Qui cum ora-
Et rursum Dominusin Evangeliodiscipulismandaiis, tionera complesset, vidit ^Ettiiopemstantera juxta
dixit: Videte, ne quando graventur corda veslra in cellam, et sagiltas milteniera contra illuin seuein ,
crapula et ebrietate (Luccexxi). Est aulera et alius quibus quasi perforatus , slatiiu tunquam ebrius s
Pi.xaoi.. LXXIil. 28
 875 DE VlTIS PATRUMLIBER V. f 75
vino, huc atque ilhic ferebaiur. El cum non posset A limen invenit curam, et plerumque pcenitentiaiii
tolerare, egressus est de cclla, et eadem via, qua et agii, qui oblocutus est, dicens : Male locutus sum,
ille juvenis ad S.TCUIUIIIredibal. Abhasntiteui ApoIIo ei transil. Fornicalio autem naluraliler mors est.
intelligens quod facium erat, occurrit ei. Et acoe- 8. Dixit abbas Paswir: Sicul spathi.rius principis
dens ad eum, dixit: Quo vndis? et qii:e est causa assisiit ci semper paratus, lia oporlel et animani
turbaiioiiisquacobtutuil le? Ille autein seniiens, quia semper esse parutam adversus dxmonem fornica-
intellexerit sanclus vir qu;c ei evenerant, prae vere- lionis (liuff., lib. in, num. 59).
ctindia n:bil dicebal. Dixitauiein ei abhas Apollo: 9. Venit aliquando frater ad abbatem Paslorem,
R>vertere in cclliuii itiani, et de caeieroagno-.cein- et dix>lei: Quid fcio, 1'ater? quia aflligor a forni-
fiimit.iteii)luani, ei haheapiid temetipsuin; quia aul catione (Ruff., ttb. m, num. 65; Pasch., c. 1,
ignoralus sis a diabolo ti^<jti<>
modo, aut coineiiiplus, num. G). I.t perrexi a<l abhatem Hybistionem, et
propter qnod nec meruisti sccuiiduinviros vinutum tlixil uiihi : Non debcs eam longo tempore periuit-
haberecontra diiibolumluclamenla. Quid autemdico tere h.ibitare in le. Dixit ei abbas Pustor: Abbatis
luclamenta? qui nec t:no die ;>ggressionemip ius llyhistionis actus sursuin in cceo sum curo angelis,
portare poluisii. Iloc atilem libi cnntigit, quinjuve- ct lalel eum ; eyo auiem et tu in fornicatione~siniius.
nem illum a communi adversario impngnaliimsusci- " Si erjjo teneat monachus ventremet lingunn, et ma-
piens, ciim dehuisscs eutn contra diaholicumccrta- neat in soliiudine, conlidat <|uiai.on inoiitur.
men consolaioriis verbis ungerc, eiiam in despera- 10. Narraverunt de abbaiissa Sara, quia manserit
lionem misisli, non cogilans illud sapienti-simurn tredeciin annis fortiter a foriiicaiionibus d;i'inonum
praeceptuin, qt:c jubemur eripere eos qui dncuiitiir inipiignuta. El
ad niortem, et uon leglinas redimere occidendns ininquam oravit ul recederet ab ea
: sed Salvatoris hujusiuodi pugnu: sed solunt hoc dicebat: Domine,
(Prov. xiv) neipie parabolum noslri, da mihi foritludincm.
diceulis (Mallh. xn): Aiiindiuem qiiussalam nort
11. Dixerunt iterurn de ea quia infesliorei fuerat
574 dehere confringi, ei linum fumigansnon exslin-
gui. Nemo cnim lerre p >ssel iusidias adversarii, aliquainlo immineiis forlius idem foruicationisdae-
neque hullieni!s n.ituraeignetn exslingnere vel reti- nion, initieus in cogitaiionemejus sacculivauiiales.
nere, nisi gratia Dei conservaret inlirni talem liumu- Mluautem non relaxans aniiniim a limore Dei,et a
nam, quem in nobis salulari dispensatione omnibus proposito abstiuentiie t-ue, uscendii semel super
oraiionibus Dominumdepreiemur, ul el adversumte lecitiinsuum orare, et apparuit ei corporaiiter spiri-
dimissum flagellum aveitai, qiioniain ipse ct dolere tus fornicatiouis, et dixil ci: Tu nte vicisti, Sara.
aulini respondit: Ego non te v.ci, sed Dominus
facit, el iterum saluli reslituit: perculil, et mantis Ifj llla
meus Christus.
ipsius sanal; biimilialet exaltui, moniflcai elvivifi-
cat, deduiit ad inferos ct redncit (/ Reg. n). Haec 12. Frat r qnidam stimulahatur a fornicatione, et
dtcens, orationem implevit, et staiini ah illaio sibi erat stiinulus veiui ignis ardens in corde ejus die ac
bello senex ille liheiutus est. Quem commonuit nocte. Frater autem tlecerlabal non condesceudens
abbas Apollo ut peleret sibi a Deo dari linguam vel conseuiieiiscogitalioni suae. Post multtnn auteni
eruditaro, ut sciret lempus quo oporteat loqui ser- teinpus discessit ab eo stimulus, mhii prsevuiens
miinem. propter perseverantiam fratris. Et staliut lux appa-
5. De cogilalione fomicationis inlerrogalus abbas ruit in corde ejus.
Syrus [.W., Cyrns] Alexandrinus, ita respondit: Si 13. Aliusfrater stimulatus est a fornicatione. Et
cogilationes non habes, spetn non habes; quoniam si surgens nocte perrexit ad senem, et dixit ei cogita-
cogiiationes non habes, opera habes. Hoc aiiiemest, tionem suam, et consolatus est eura senex. Ex qua
quis qui cogitatione ad ersus peccaium non pugnat, coiisolalioiieproficiens,rerer-us esl iucellani suam.
neque coinradicit, corporaliter peccal. Qui aiilein Et ecce iterum spiritus fornicalioiiis tentavit eimt,
corporaliier pecot, cogitaiionum molestias nullas Hle autem iierurn abiit ad senent. Factuinesi auten»
habet. !" hoc freqttenler. Senex vero non contri>lavit enm,
6. Inlerrogavit autem quidam senex fralrem, di- sed lu<|iiebalurei qu;c ad utiliiatem ipsius perline-
cens : Ne constieludineinhabes colloqui mulieri? Et reut, dicens : Nonconcedasdiabolo, nec reluxesuni-
Uixit frater : Non.Et ille dixit: Vetereset novi picio- iiiiim tuum; sed magis, quoties molesiusest daetuon,
res sunt cogiiationes meae, et cotnmemoraiioties veni ad ne, et increpatus abscedet. Nihil enim sic
qusedant, inquielantesme ex similiuidinemulierum. exlaediat daenienentforuicationis,quomodo si reve-
Setiex autem dixil adeum : Monu<s non tiineas, sed lentur sUiiiulatioaestjus. Ettiihi) eum sic IselJfical,
vivenles fnge : hoc esl, consensura etopera peccaii, qiioinodo si ahscoiulanlur cogituiiones. Veuit et^j
el exiende magisoralionem ttiam. frater ad seuem utidecies, accusunscogiiationessuas.
7. Dicebatabbas Mathoisquod quidam frater ve- Postea aulein dixil fialer seni: Ostende charaateni,
niens dixeril deteriorem esse qui obloquitur qnam abba, et dic miiti verburo. Ditit ei senex: Grede»
qUi fomieaiur. Et respondit : Durns est hic seriuo. fili, qua si permiileret Deus cogiuuiones ntejjs,
Dixii crgoei fraier :.tl qumnodovisesse hancreur? quibus animus siimttlaiur, in te transferri, non ejjji
Dixit seuex : Oblocutioqtiidem uiala esl,celerem portares, «ed oiiwino corraeres deotsu». Umew-
•577- VERBA SENIORUM. 878
tem dicente sene, propter nimiam humiiilalem ejus i\ psalmodiam, opus manuum, oralionem et caelera,
quievit stimultts fornicaiionis a fratre. quaesunt fundamenta. Qui autem recens est in COIJ-
14. Idem ilius siimulatus a fornicatione, coepit versione, donec ista discit, ille in primum ordiuem
decertare et exiendere abslinentiam su:im, per qua- veniei.
tiiordecim annos c ^ilalionem snam cuslodiens, ne 19. Frater quidam, cum in fomicaiionis spirita
consentirel concupisceniiie suse. Postea autem ve- tcnereiur, perrexit ad quemdain senem niagiium,
niens 575 ad ecclesiam, manife<tavil universae et rogabat eum, dicens : Oxtende charitatejii et ora
mullitiidiiiiquod patiehaiur. Et datum est nianda- pro me, quia a fornicaiione snllicitor (Ruff., lib. m,
tum, et orancs afflixerunt se pro eo hebdnmuda, n. 15). Senej: aulem deprecalus e&t Domiiium. Et
jugiier orantes Dnniinum,et quievit stimulus ejus. itcrum secundo veniens ad seneni, eunniem sermo-
15. De cogilationc fornicationis dixil quidam se- nem dixit : Similiter ct scncx I.OIIneglexit pro eo
nex : Eremita dormiens, vis salvari? Vade, lubora, rogare Dominuni, ilicens : Domine, revelu mihi tinde
vade affligere,vadc, quacreet invenies ; vigila, puisa, in hoc fratre operatio esl ista diaboli? quoniam de-
el aperietur libi. Siinl enim in saicnlo pancra- preratus sum te, et requiem iiecdiiminvenit. Et re-
tiarii (22), qni cum niniis c?esisteleriut, et for- velavit Dnminus quaeagebamur circa fratrem illum.
tes apparuerinl, coron.is accipiunl. Aliquoties au- ]B Et vidit eum senex sedeniem , et spirituin fornica-
lem el unus a dnobiis caedilur, et confortdus pla- lionis juxti illum, et quasi ludcntemcum eo, et an-
gis cvdentes se vincit. Vidisti quanlam viiltilem per gelus stahat missus ad adjutorium ejus, et indigna-
carnis exercitiumacquisivit? Et m sia, et confoitare ; balur adversus fralrtm illum, quianon se prosterne-
et Domiuusexpugnatpro te inimicura. bat Deo: sed quasi deleciabatur cogiiationibussnis,
16. De eadem ipsa cogitatione fornicationis, dixit tntaui mentem suain ad hoc inclinans. El agnovit
alter seuex : Esto velut qui transii in plalea, aut per senex quia cau-a magis ab eo.lera fratre essei, etan-
tabernam, et capit cujuscunque coclurse odorein, nuntiuvit ei, dicens: Tu consenlis cogitalioni tuae.
aut alicujus assaturae.Et qui vult, ingredilur et inan- Et docuit eum quomodo (alihus cogitationibusdebe-
ducat; qui atitcm non vult, odoratus est tantum, ret obsistere. Et respiraus frater per doctrinara se-
alque praeterit. Ita et tu excuie a le letorem, surge nis iilius et oralionem, invenit requiem a lenta-
et ora, dicens: Dnmine Fili Dei, adjuva me. Hoc tione sua.
aulem fac eiiam adversus alias cogitalioncs.Neque 20. Tentatus est aliquando discipulus senismagni
en.in eradicatores sumus cogitutionum, sed luctaio- a fornicaiione.Senex vero cum videret eum laboran-
res adversus easdem cog:lati<nes tem, dixit ei : Vis rogo Dominum, ut suldevet a te
17. Alter senex dixil: Haecde negligentia paii- C iiioiestiam islam? Ille autem dixit : Video, abba,
mur. Nam si tonsideremiis quia Deus habitat in no- quia si laboro, tainen ex pondere laboris hujuscon-
bis, non alienum vas infcremus intra nos. Dominus sidero fructilieare rae. Sed hnc r>gi Dcumin ora-
enim Cbristus babilans in nobis alque cohabitans tinnibus luis, ut det uiihi toleranliam, per quam susli
nobis, respicit vitam nostram. Unde et nos porlan- neam. Dicit ei abbas suus : Nunc agnovi quia in
tes eum et coiitemplantes, negligere non debemus, magno profectu es, fili, et supergrederis me.
sed sanctilicare nosmelipsos,sicut et ille sanclusest. 21. Dicebant de quodam sene, quia descendit in
Slemus snper petram, et rumpeiur malignns. Non Scythi, et habebat filiura adhuc sugentem lac; qni
formides, et non comrniiletadversum te. Psallecum quoniain in niouasterio nutritus est, quaeessent itiu-
virlute, dicens : Qui conlidunt in Doiuino, sicul licres nesciebat. Qui cuni factus esset vir, osiende-
raons Sion; non commovebiturin seternum, qui ha- banlci nocte daemonesbabitus miilierum, el nuniia-
bitat in Jeiusalem (Psaf. cxxiv). vit Pairi suo, et mirahatur. Aliquandoergo ascendit
18. Fraier inierrogavit senein, dicens : Si incur- cum Palre suo in ^Egyptuin, et videus mulieres,
rerit monachus iu peccatum, affligilur velut qui de dixit patri suo : Abba, ecce islae sunt quae venie-
profectu in deteriorem siatum perveneril, et luborat banl ad me nocle in Scytlii. Et dixit ei : Isti sunt
donec resurgat: qui aulem a saeculovenit, velut qui D monachi de saeculo,lili. Alio aulem habitii utunttir
inilium feceril, proficit. Et respondens seuex dixit: isli, 576 et' rirnitaealio. Et miratus est seuexquo-
Monacbusin lentuiinneui incurrens, sic est tanquam modo in Scytlii osienderent ei dcmones imagines
domus quaecadit. El si sobrius fueril in cogitatione mulierum, ct slalim rcverni suul in cellam suam.
sua, reaedificateani qusecorruerat domum; inve- 22. Fr.iier quidam erat probaius tentatiotii-
niens roaterias ad scdilkium profuturas, hahens po- bus in Scythi, et immiltebat ei adversarius me-
sita fundamenta, et lupides, et arenam, el caeiera moriam mulieris cujiisdam pulchrse ih aniino, et
quae sunt ccdificionecessaria, atque ita velociter fa- affligebiiteum \a\de(Ruff., lib. \\\,n. 11). Etconiigit,
brica prolicit. Ille autein qui nec cffodit, nec funda- secunildin Dei dispositionem, ut alier Irater descen-
nieiitum misii, nec habct aliquid eorum quaesuni ne- dens de /Egypto, applicaret in Scythi. Et cum lo-
ce.-sariu; sed in spe dimiliens, si quomodoaliquando quereutur, nuntiavit ei dieens : Uxor illius mortuu
peiliciatur. Ita est et mnnachus, si in lcuiatioiiein est. liral autem ipsa mulier, de qua inquietabatur
ceciderit, et conversus fuerit ad Dominum, hahet ille frater. Quod ciiin audisset, tulit vesiimentum
piuriinuiii apparatuiii.. mediiationem diviuse legis, suura uocte, et ascendit ubi eam sepultam audierat.
&<} DE VITIS PATRUM LIBER V. 880
Etfodit locum, et extersit cruorem putredinis ejus ,\ salur; et ego quid facio, quia hac nocle ceciii in
in vestimento sno, et reversus habebal illud in cella fnrnicalioneni? Cui respondil : Et ego oognovi. Et
sua. Et cum uimis feterei, ponebat illos fetores ante dicit ei : Tu unde scis? Qui dixit : Dormiebam in
se, et improperans cogitationi suac, dicebat: Ecce lemplo, et audivi dsemones loquentes de te. Et dixit
desiderinm quod quaerebas. Habes illud, saliure ex senex : Ecce ego vado ad sseciilum. Ille autem roga-
eo. Et ita ex ejusmodi letore castigabat senieli|Siim lial eum, dicens : Noli, Patet, sed permane in loco
donec emorerentur conctipiscentiseejus. luo; mulierem vero dimitte hinc; hoc enim ex oc-
23. Venit quidun in Scythi aliquando, ut lierel cursu inimici coniigil. Quo audito senex suslinuii,
lnonacbus. Qui etiam attulit fllium suum nuper abla- extendens et aggravans conversaiionem suam cura
ctaium. Qni cum facins esset juveiiis, cceperunl iin- lacrymis, donec rediret in priori ordine suo.
pugnare dsemones et sollicitare cum. Et dixtt patri 25. Dixit senex : Quia securitas, et laciturnitas,
sno : Vado ad sxculum, quia non possum carnales et orculla medilaiio pariunt castitatem.
concupiscentias susiinere. Pater atilcm <jus consola- 26. Frater quidam inlerrogavit senem, dicens : Si
batur eum. Dtxit ergo ille juvenis : Jam stislinere contingat hominem in teniaiioiiem cudcre, quid lit
non valeo, pater; dimitie nie rediie ad s*culum. propter eos qui scandulizantur in eo? El narravit
Dixit ei pater suus. Audi me, fili, adhuc semel, el B senex, dicens : Diaconus quidam erat iiominatus in
tolle tibi quadraginta panes, el folia palmurum die- monasierio JEgypti. Dum aiileni quidam curialis (23)
rum quadraginla, et vade in eremo intcriore, elesto insecutionem judicis pateretur, venit cum omni domo
ibi quadraginta diebus, et volunlas Dei fiel. Qui sua ad moiiasteriunt. El operante iniquo inciiirit
obediens patri suo, surrexit et abiit in eremo , et diaconus ille in mulierem ejus, et facla est omnibus
mansil ibi, laborans et faciens piectas de palmis sic- fratribus confusio. IHe autem abiil ad quemdam se-
cis, et panem siccum comedens. Et cum ibi diebus nem, et indicavit ei rem. Senex vero habebat occul-
viginli quiesceret, ecce vidit opus quoddam diaboli- tam cellara interiorem. Quam cum vidissel diaconus
cum venire super se; et stetit coram ipso velut mu- ille, dixit : 577 Sepeli me liic vivum, et non indi-
lier iEihiopissa, fetida et lurpis aspectu, ila ut feto- ces cuiquam. Etintravitin obscuritatem cellaeillius,
rem ejus sufferre non possel, et abjiciebat eam a se. et egii illic poeiiitenliani ex veritate. Conligitautera,
Et illa dicebat.ei: Ego sum quse in cordibus hominum ut post mullum lempus non ascenderet aqua in flu-
dulcis appareo; sed propter obedientiam luam, et mineNilo. EtcumoronesLitanias facerent, revclatum
laborem quem suslines, non me permisit Deus sedu- est cuidam sanctorum quia nisi vcnerit diacouus,
cere te, sed innotui libi fetorem meum. Ille autem qui absconsusest apud illum lalem monachum, non
surrexit, et gratias agens Deo, venil ad patrem 'C ascendent fluininis aquae. Quod cum audissent, ad-
suum, et dixit ei : Jam nolo ire ad sscculum, pater. mirati sunl, el venienles ejecerunt eutn de loco in
Vidi enini eperationem diaboii et fetorem ejus. Co- quo erat : et oravit, et ascendil aqua. Etquialiquando
gnoverat autem el pater ejus de hoc ipso, el dixil ei: scandalizati ih eo fueranl, aedificatisunt postea iit
Si mansisses quadraginta dies, el custodisses usque poeniientia ejus, el glorificavcrunt Deum.
in linem mandatum meum, majora habuisti videre. 27. Duo fratres perrexerunt ad civitatem, ut ven-
24. Senex quidam sedebat in longinqua cremo, derent quod fuerant operati; cum a se invicem in
qui habebat unam parentem, quac desiderahat eum civitatem fuissent divisi, incurrit unus in fomicatio-
vidcre post mullos annos, ct qusesivil in quo ioco nem ( Ruffin., l. m, n. 12). Yeniens autem postea
habitaret, et surrexit et venit in viam eremi illius frater ejus, dixit ei: Revertarnur ad cellam nostram,
(Ruff., lib. II, n. 14). Et inveniens caraelarios, ad- frater. Ille autem respondil, dicens : Non venio. Et
jnnxit se cum illis, et ingressa esl in eremo cum eis. inlerrogabat eum ille, diccns : Quare, frater? Et ille
fisec enira trahebatur a diaboio. Quae cum venisset respondil : Quia cum discessisses a me, incurri in
ad januam seuis, coepit signis indicare seipsam, di- tenlationem, et foruicatus sum. Ille autera voleus
cens : Ego iiia parens tua, et mansit apud eum.Erat eum lucrari, ccepit dicere, Quia et mihi sic coniigit:
aulein alius monachus sedens in inferiori parte, qui 1) quando separalus sum a te, incurri ct ego in forni-
implebat sibi surisculam aquse, hora qua manducare calionem. Sed eamus, et simul pcenitenliam agamus
voluisset; et subito versabaiur suriscula, et reversa- cum onini labore, et Deus ignoscet nobis peccatori-
Lalur aqua ; qui inspirante Deo dixil in semetipsum : bus. Qui cum venissent ad cellam, relulerunt senibus
Ingredior in eremum, el dico hoc quod mihi evenit quod eis contigerat, et dederunt eis illi mandata,
de aqua senioribus. Et surgens abiit; etcum serofa- qualiter poenitentiam agerent. Ille lamen uuus non
ctum esset, dormivit in templo quodam idolorum pro se, sed pro illo alio fratre poeniteutiam agebai,
juxta viam, el audivit nocte daemones, dicenles : lsta tanquam si et ipse peccasset. Vidcns autem Deus
nocle praecipilavimusilluin monachum in fomicatio- laborem et cliarilatem ejus, intra paucos dies mani-
nein. Quod cum audisset, contrislatus est, et perve- festavit uni de senibus, quod pro multa cliaritalo
niens ad senem, invenit eura tristem, et dicit ei : illius fratris qui non peceaverat indulserat iili qui
Quid facio, abba? quia impleo mihi vasculuui aqu:e, foruicatus est. Vere hoc esl ponere aniniam suaiu
et hora manducandi effunditur. El dicit ei senex : pro fratre suo.
Tu veuisti interrogare me, quare suriscula tua ver- 28. Venil aliquando frater ad queudani senem,
881 VERBA SENIORUM. 881
tlicens ei : Fraler meus solvit me egrediens huc at-. A vale discedens : sed obsecro te, ut interpreteris
que illuc; et pro hoc ego affligor. Et rogabat eum mihi quomodo nunquam sollicitatus sis a fornica-
senex , dicens: ^Equanimiter porta, fraler; et Deus tione. Dicit ei senex : Quia ex quo factus sum mo-
vidcns laborem suslentalionis tuoe,revoeabit eum ad nachus, non sum satiatus pane, neque aqua, ncqitc
te. Neque enim possihile est ut cum dtiritia et ausle- somno, et appelitu horuin 578 quibus pascimur,
riiate facile ab intentione sua aliquis revocetur, quia orucians me, non permittebar sentire fornicalionis
nec daeroon expellit dsemonem; sed magis benigni- stimulos. Et exiit fraier ille, proflciens ex relauona
tale revocabis eum ad le. Quoniam et Deus nosler senis.
consulendo, ad se homines irahit. Et narravit ei, 32. Frater qnidam inlerrogavit quemdam senem,
dicens ei : Quia fuerunt in Thebaida duo fratres, et dicens : Quid facio? quia cogilalio mea semper in
cnm unus incurrisset ex his in fornicationent, dice- fornicatione est inlenta, el non dimittit me quiescere
bat ad alium : Reverlor ad saeculum. Alter vero plo- unahora.el affligilurexhocanima mea (Ruffin.,l. ni,
rabat, dicens : Non le dimitto, fraler, discedere, et n. 40). ille autem tlixit ei : Quando daemonescogita-
perdere laborem tuum, et virginilatem tuaiu. llle tiones in corde tuo seminant, et sentis hoc, non collo-
vero non acquiescebat, dicens : Non hic sedeo , sed quaris cum animotuo, quoniam daemonumcst sugge-
vado. Autveni mecum, et iterum redeo tccum, aut B rere. Et licet non negliganthaec immittero, tamen non
certe dimitte me, et permaneain in sseculo. Vadens exiorquent daemones.In tc est ergo suscipere, et non
autem frater, nuntiavit hoc cuidam seni magno. suscipere. Respondens autem fruter, dixit seni: Et
Dixit autem ei senex : Vade cum ipso, el Deus illiini quid fatiam, quia fragilis sum, et superat me passio
per laborem tuum non dimktet conuerc. Qui con- liscc?llle aulem dixitei: Inlentus esto ad hujusmodi.
surgens ahiit cum eo ad saeculum. Etcum pervenis- Scis aulein quid fecerint Madianilae? Ornaverunt
set ad quemdam vicum , videns Deus labnrem illius, filias stias, et slaluerunt cas in conspectu Israelita-
qui cx charitate et necessiiate fratrem suum seque- rum; non tamen extorserunt aliquibus ut misceren-
balur, abstulit concupisccnliam a fratre ejus. Et tur cum eis, setl qui volueruut incurrerunt in eis
dicit fratri suo : Eamus itertim ad eremum, Irater. (Num. xxv). Alii aulcm indignantes coinminati
Ecce puto, quia jam peccavi cum muliere; quid lu- sunt, et cum interitu eorum qui praesumpserant, ulti
cratussumex hoc? El reversi sunt illaesi inceilam sunt fornicatio;:em : ita agendum est et de fornica-
suam. lione. Et quando initium faciunt loqui in corde. luo,
29. Frater (entatus a daemone profectus est ad non respondeas eis; sed surgens, ora et age poeni-
quemdara senem, dicens : Quia duo illi fralres simul lentiam, dicens : Fili Dei, miserere mci. Dixit au-
sunt, et male vivunt. Cognovil aulem senex quia a C tem ei frater : Ecce meditor, abba, et non est com-
dsemoneilluderetur, et miiiens vocavit eos ad se. Et punctio in corde meo, quia nescio virtuiem verbi. Et
cum factum esset vespere, posuit mattam duobus illis ille dixit : El tu tamen medilare. Audivi enim quia
fratribus, et cooperuit eos in uno stratu, dicens : dixerit abbas Pastor, sed et alii Palres hoc verbum :
Fibi Dei magni et sancli sunt. Dixit autera discipulo Quoiiiam incantator virlutem verborum quse dicit
suo : liuuc fratrem claude in cella seorsum ; ipse nescit; sed serpens audii, et scil virtulem eorum
enim passionemquam illis objecit iu se habet. quse incantantur, et subjicitur incantanti, ei. hiiini-
50. Fraler quidam dixit seni: Quid facio, quia liatur. Sic et nos, quamvis ignoreraus virlulem eo-
occidil mc sordida cogitatio ? Dicit ei senex : Mulier rum quae loquimur, dsemones tainen audienles ter-
quando vult ablactare filium suum, amarum aliquid rentur atque discedunt.
superungit uberibus suis; et cum vencrit infans ex 35. Dicebat senex : Qtiia cogitatio fornication'»
consuetudine sugere lac, sentiens amaritudinem, fragilis est, velul papyrus. Si ergo jacletur in nobis,
refngil. Mitte ergo et tu in cogitatiooe lua amaritu- et non acquiescenles projiciamus illam a nobis, fa-
diuem. Dicit ci frater : Quaeest amaritudo, quam cile rumpitur. Necessarium igitur est ut sit discretio
debeam mittere? Dixil ei senex : Cogitatiouem mor- in cogilationc noslra, qu.t agnoscamus quia his qui
tis et tormenloriim, quse in saeculofuturo peccalo- D consentiunt ei non sit spes salutis; illis autcm qui
ribus prseparantur. non consentiunt, reposila sit corona,
51. Frater quidam interrogavit senem de hujus- 54. Duo fralrcs impugnaii a fornicatione, abierunt
modi cogitatione (Ruffin., lib. m, n. 62). Ei dicit ei el acceperunt uxores. Postca autem dixerunt adin-
scnex : Ego nunquam siimulatus sum de hac rc. El vicem : Quid lucrati sumus quia deseruimus angeli-
scandalizatus esl in eo ille frater , et abiit ad alium cum ordinem, et venimus in immunditiam hanc, et
scnem, dicens : Ecce hoc dixit milii ille senex, et post haecin ignein, et in lormeutum venturi sumus?
sr.undalizalus sum in eo : quia super naiuram est Redeamus ergo ad eremum, et agamus de his quse
quod dixit. Dicit cj senex : Non simplicilcr libi dixit prsesumpsiinus pcenitentiam. Et venientes ad cre-
hoc ilie liomo Dei; sed sttrgc, vade ct poanilentiam mum, rogaverunt palres ut susciperent eos poenilen•
age apud eum, ut aperiat libi virtutem serroonum tes et confilenies ea quae gesserant. El elaiiserunt
suorum. Surrexit ergo ille frater, et venit ad senem, eos anno integro senes. el ainbobus aequaliter ad
accns in conspectu ejus pceniteniiain. Et dixit: pensuin dabalur panis, et ad mensuram aqut. Erant
J.nosce milii, pater, quia slulle feci, non dico libi autent visione consimiles. Et dum completum fuis-
 m DE VITIS PATRUM LIBER V. 884
set lempus pcenitentiae,exierunt. Et viderunt Patres A-dicens
> : Quomodo huc advenisti? Illa autem velut
unum palliduin et trisiem nimis; aliiira vero ro- plcrans, dicebat: Errando huc veni. Qui cum roisera-
bustum et clarum ; et mirati sunt, qiioniam cihum lione viscerum |iulsarelur, iniroduxit eam in atrio-
et potum aequaliter acceperant. Et inierrogaverunt ium cellulae suae, et ipse inlravil inlerius in cellam
eum qui trisiis et.afflictus eral, dicentes : Qnid suam, et clausit. Et ecce inlelix illa clamavil, dicens :
etercitabas cum cOgilatinnibustuis in cella tua ? Et Abba, ferse me romedent hic. Ille atitem iteruni
Jlle dixit: Pro malis quae feci, poenas iu quibiig turhaius est, limens etiam judicium Dei, dicehat :
ventorus eram in animo revolvebam, et a timore Unde mihi venit ira bsec?Et aperiens oslium, intru-
adbaeserunt ossa mea carni niese. Interrogaverunl duxil eam intro. Coepitautem diabolus velut sagiitis
Hutemet alium, dicentes : Tu quid cogitabas in cella stimulare cor ejus in eam. Qui cum inlellexisset
tua? El ille dicebat : Deo gralias referebum, quia diaboli esse sliinulos, dicebat in semelipso : Vise
eruit me de inquinamento miindi htijus, et de fuiuri inimici tenebraesunt; Filius autem Dci lux est (Psal.
saeculipoenis, et revoeavit me ad banc conversatio- xxxiv). Surgens ergo accendil luccmam. El cum in-
nem angelicain; el reminiscens assidue Dei mei, flaminareiur desiderio, dicebat : Quoniam qui lalia
laetabar. Et dixeruni senes : /EquaMsest amhorum agiini, in lormenlis vadunl (Gal. v). Proba ergo
pceiiiientiaapud D<uni. ]B teipsum ex hoc, si potes sustinere ignem settmum Et
35. Senex quidani erat in Scytbi : qui cnm incur- mittebat digiium suuni in lucernam. Quem eum in-
rissetin aegritudine magna, serviebaut ei fralres. Et cendisset, el artleret, non sentiehat propier nitnhm
Videnssenex quia laboraient, di\it : Vado in jEgyp- flammaincoiiciipiscentiaecarnalis. Et ita usque mane
ruin, et uon solvam fratres istos. Ei dicit ei abbas faciens, in endit omnes digitos. Illa autem in'elix
Hoyses : Non vudas, qu»niam in fornicationemin- videns quod faciebal, a timore veltit lupis facia est.
cursurus es. llle autem contrislalus dicebal: Mor- Et venienles juveites mane ad mnnachum illum,
fuum est cnrpus me>im, et lu miiii isla dicis? Sur- dicebant : Venit hic mulier sero? Ille autem dixit :
gens ergo abiit in j£gyptun:. Qued cum audiissent Eti m; ecce ubi dormil. Et intrunies invenerunt eain
homines circumquaque hai ilanies , oflerebanl ei moriuam. Et dicunl : Abba, moriua est. Ttinc ille
mulla. Venit etiam ad einn quacdam virgo fidelis, reciiliens palliolum suum, quo ulebaiiir, oslenditeis
volens obsequiiiin stmin seni infirmanli deferre. Et maniis suas, dicens : Ecce quod mihi fecit liiia ista
post aliquantum temporis cum pauliilum de segriiu- diaboli, perdidil omnes digiios meos. Et narrans eis
dine, qua lenebatur, melius habuissel, incurrit in quod facluin fuerai, dicebat: Sciiplum esl, ne reddas
eaitt, et illa concepit. lnterrogata autem a vicinis malum pro nialo (Prov. xvn ;, Tliess. v; I Pel. m).
toci unde conceperit, illa rcspnndit : De sene hoc. Q ( Et faciens orationem, suscitavit eam. Quaeconversu,
Itli autem non credebant ei. Senex vero dicelat: caste egii residuum tempus vitae suae.
Ego boc feci, sed custodile niihi infaniem quem pe- 38. Frater qnidam impugnabatur a fornicalione.
perit. Quae cum genuisset puerum, et abludaius Contigit autem euin venire in vicum quemdam
fuisset, ttilit senex infantem in humeris suis, et die if^ypti, et videns filiiimsacerdotis paganorum, ada-
qua erat feslivitas in Scyihi, occurrtt ibi, et imravit mavit eam, dixitquepalri ejus : Da mihieamuxorem.
in ecclesiam coram niultiiudine fratrum. Illi aulem Ille aulem respondens dixil ei : Non possum eam tibi
videnies etim, flevenini : Qui dixii frairibus : Videlis dare, nisi rogavero detirnmeuin. Etab>ens ad daerno-
inraiuein hunc? fllius est inobedieniiaemese.Cavete nenTquem colebat, dixitei: Ecce quidam monachus
ergo vos, fratres, quia in seuectute hoc feci, et orate venitad me, volensaccipere Gliarnmeam;do ei eam?
pro me. Et pergens ad rellam siiam, ad inilium pri- Respondens daemon,dix.it : Si negat Deum sttum, et
nise conversaiioniSsuae.reversusesi. baptismuin, el propusitum monachi, interroga eum.
36. Fraler quidam leniutus est pessime a daemo- Et veniens sacerdos dixit ei : Nega Deum tuum, et
nibus. In specie enim palclnanini 579 muliertini baptismum, et proposiium monachi, el duho tibi
transformaii, jngiter quadraginta diebus persevera- flliam meain. llle vero consensit. Et stalim vidit
verunt pugnantes adversus euin, ut tiahereut ciim 1D velul columbamexire de ore suo, et volare in crjelom.
ad turpem coinmistionein. Illeautem viriliter relu- Pergens aiitem sacerdos ad daemonem, dixit: Ecce
Ctante, et minime superato, Deus aspiciens bonum promisit se tria illa faciurum. Tune respondens
ejus ceriamen, donavit ei ut ultra nullum culoreni diabolus dixit ei: Non dcsei filiam luam in uxorein,
carnalis concupiscentisepateretur. quiu Deus ejus non recessit ab eo, sed adhuc adju-
37. Solitarius quidam eratin inferioribus iEgypli, vabit eum. Et venienssacerdos dixit illi fratri : Non
et hic eral nominaiissinms, quia soltis i<iecclesia tibi possurn eam dare, qnia Deusluus adhuc adjuvat
sedebat in deserto loco. Et ecce, juxta operationem te, et non recessH.a le. H;tc audiens fraler, dixil in
Satanaemulier qusedam inbonesia audiens de co, seraetipsum : Si tanlara boniialeni ostendit in me
dicebai jnvenibus : Quid mihi vultis dare, et depono Deus, ctiui ergo infelix negaverim et ipsum, et bap-
istuni solilarium veslrum ? Illi autetu constituerunt lismum, et propositum monachi, bonus autem Deus
ei certiini quid quod durent ei. Qux egressa vespere, etiam s:c malurn nunc usque adjuvat nie, cur ego
venit velul errans ad ceilam ejus; el ctim pulsaret ad recedam ab eo? Et in semeiipsumreversus, recepil
cellam, egressus csl ille; et videns eam lurbatus esi, sobrieialem mentis, el venit in erenium ad magnura
 *
m VERBA SENIORUM. 886
: et tollens coronam quam ipse
quemdam senem, ct narravil ci qnse luerant acta. Et V osculalus est eum
in cl fecit eum sibi in
respondens senex, dixil ei: Sede mecum in spelnnca, habebat, posuit capite illius,
ct jejuna tres lrebdom;>dascontiniias, elego tlepreca- una sede considere, dicens : Magnam rem fortiter
bor Deuin pro le. Et kiboravij. senex pro fraire, et gessisti. Iloc egoctim audissem, et vidissein, dixiintra
deprecilus est Deum, dicens: Obsecro, Domine, meip>um : Vuiile m.igiius est ordo monacliorum.
dona mihi aiiimam hanc, et suscipe pcenite;itiam 40. Dicebaut dc quodam Palre quia saecularisfuis-
cjus.Ete.xaudivitorationenKJusDeus.litcumcoiiipleia sel, et post conversus esi, et de <oncupiscentia uxoris
fuissei prima helxlomad.i,veuit senex ad illum fiairem, suae freqnenter stimolahatur, et narrabat hoc Pari-
et iuterrogavii illum, dicens : Aliquid vidisli? Et bus. Qui cum vidissent quia operarius esset, et ma-
rcspondens frater, dixil : Etiam; vidi columham jora facieiiat quam illi diiebant, iinponebant ei quic-
sursum in allituilinecoeli coiilracapuinieumstunlem. dam, itt debiiitiiretur corpusejus, isa ut nec surgere
Et respondens senex, dixit ei : Allende lihiitielipsi, posset. Deo auteni dispensaule, venil quidam puter
etdeprecare 1'eum in ente. Secunda vero hehdomada ul ap;.licarct in Scytbi; el cum vcnisscl ad cellum
venit senex iieium ad fratrein, et inlenogavit eum, ejns, viilil eum apertam, et periransivit adiiriins
dicens : Vidisii ; liquid? Et respondit : Vidi toluin- qu»modo neni!>egressus esset in occursum ejus. Et
bam veriienteiii juxta caput iueum. Ei. praecepit ei J reversus pulsahat, «iicens: Nu forie fraier qui in ea
senex, tiicens : Sobrius esio mente, et ora. Kt com- hubiiat iiiliiineiur. Etcum pulsasset, iiiiravit, el iu-
pleta terlia hebdoniadu, venil iterum senex, et inter- venit CUIIIi iiniiiin in' rniuni. I.t dicit ei : Quid
rogavit eum, d cens : Ne aliquid plns vidisti? Ll ille habes, Pmer? Etnurravit ei, dicens :Egode Sivculari
respondit, uicens : Vidi coluu.bam, quia venit et vila siim, ct sollicitai me modo iininieus in uxore
stctil Mipra taput meuiu, ct leieudi inuiiuni meam niea : et nurrati Patribus, el imposuerunt mihi cnn-
teuereeum, illa auiem surgens imruvit inosmeiim. versationis onera diversa, El ctniiobedient.rineplere
Et 580 grutias agens Deo senex, dixil fralri : Ecce vellem,ecced(.'IVci,et lumeiistiinuluscrescit. Atidieus
sustepit Deus poenileiiiiam liiaui; de csetero attende baee senex, eonirisiatns esl, et dixit ei : Equidera
temelipsum, et estosolliclus. Et respondcns frater Paires, ut poienles viribene tihi in.posiieruui onera,
dixit : Ecceumodo lecum ero donec moriar. quibus gr.ivaris; sed si me parvulum audis, juclu a
39. Dicebat quidim de Thebaeis eenibus, quod le hscc, et suine parura cihi in leinpnre >uo, et recol-
filius essel sacerdotis idolorum; et cum parvulus ligeii vires tuus, lae aliquaiilum opus Dei, et jacla
sedcrei in templo, vidisset patrem siiuin frcquenter iu Doiiiinocogitatiim luum (Psal. LIV), quonium iuo
ingredi, ct samtkia offerreidolo; et quia semel post labore hanc rein nou poieris siiperare, Curpus eniin
ipsmn occulte intraveril, et videril Satunim seden- ] iioslruin vclut vestiiiie«tnm est. Si illud dili^en er
tem, et omnem militiam ejus ;islawem ei • et ecce iraclaveris, stahit; si aiilem neglexer s iJiuJ, i>utres-
unus de principibus ejus veniens adoravit eiiiu. Cui cei. Qui cuin audUset eum, lecit ita , et intrapaucos
diabolus dixit : Unde venis tu? Et ille respondit : In dies rercssit ah co stiinulus illc.
illa provincia eram, et suscitavi ili-. hella ei perlur- 41. Mouachiis quidaui soliiarius anliquu?, et cou-
baiioues pturimas, eflusiones sanguiuis fuciens, et versatione i roIi<icns, sedeb.il iu uionie in partibus
veni nuntiare tihi. Et diabolus interrogavit euin : ln Autiuoi), siiiit aiuliviuiiis a notis moiiaehis, cuj«s
quanto tempore boc fccisti ? Et il e respondit: In tri- \erbis et actu mulii pr.ifn.iehaui. Ei cum taiis esset,
ginla diebus. Et diabolus jussil eum llagellari , excita-us est diabo u< ad invidiain contra euni, kicut
dicendo : Tanlo lempore hoc fecisii? Eteccealius et conira oiimes virluium viros, el ijnmiiiii animo
venieus adcratit eum. Et ipsi dixil : Lnde venis ejus <og laiioneiu talmu, ut eiijui in lalicoiiversulione
tu? Et respondit dscinon : ln inari er.ini, el susci- esset uon deheiel serviri ab alio, aul ministenuin
tavi commotiones, el demersi naves, ei multos exhiberi, sed uiiigis ipsuni deherc aliis iniiiisirare.
houiines occidens, veui nuntiare tibi. Et dixit diabo- Quod si aliis non exhibcret miiiisteriiiin, saltem
lus : Quanio lempoie boc fecisti? Et itle respondit : silii ipsi serviret, diceus : Vende ergo in civitate
Sunt dies viginti. Et hunu similiter jussit ilage.lari, 9 sportellas quas facis, ei eme tihi quae opus sunt, et
dlcens: Quare iu t.intis diehus hoc solum fecisti? reverlere ad locum luiun, et nulli sis onerosus. iloc
El terlius veniens adorabat eum. Dixil autera et auteni suggeiebat diaholus, invidens quieii ejus et
huic : Et tu unde venis? Et respondit: In ill i civitate opporliiiiic vacationiad Douiinuin, eiutilitati multo-
fui; et dum ibi fierent nuptiae, excitavi lites, et mul- rura. Undique eiiim iiiimicus venari euni et capere
tas effusiones sangtiinis feci; iusuper et ipsum spon- fesliii.ihat. Ille vero lanfiuatn boiiae cogitalioni ac-
sum occidi, et veni niintiare libi. Et dixit ei : In qtiiescens, descendil de nionasterio suo. Et quia erat
quantis diebus hoc fecisti? Et responilil: Decem. ominbus adiuirandus, iguotus lamen habere hujus-
Jussit autem, tanquam mnras fecerit, et biiuc flagel- modi insidias astntiae, notus aulem et famosus otnni-
lari. Venitautein alius adorare eum, et dixit ei : bus a quibus videbaiur existens. Etcum posl iongum
Unde venis? Et respoudil ei : In ereroo eram; ecce lcinpus mulierem vidisset, pro incautela sua sup-
quadraginta anni sunt, quod impugno roonaclium plantatus esi,et incurril iu eam. Et veniens in deser-
quemdam; el vix nocte isla praevalui, ut fuceieni tum iocum sequenie diabolo vestigia ejus, cecidit
eum fornicari. Quod diabolus audiens surrexit, et juxta fluinen. Et cogitans quia gavisus 581 esl >»!*
 887 DE VITIS PATRUM LIBER V. 888
micus de ruina rcjus, voluit semetipsum desperare, j>\faciem suam, rogans Dominum, et dicens : Scio,
quia Spiritum Dei maxime contristaverii, et sanctos Domine, quia certamen factum est ut coronarer, non
angelos, et venerabiles Patres, qunrum multi etiam stcti inpedibus, eligens magis propler carnis delecta-
in civitatibus hahitantes superaverunt diabolum. Et tionem tormenlis impiorum addici. Parce ergo mihi,
cum nulli horum sc facere similem posset, contrista- Domine. Ecce enim iterum confiteor ttiaebonilati tur-
batur valde, et non recordabatur quia Deus esl qui pitudinem meam corarn angelis tuis, et coram justis
virtutcm tribuit his qui atl eum devotissime conver- omnibns, et nisi quia scandalizari possent, eliam
luntur. Cucaius crgo, et non vidcns peccati sui hominibus omnibus coniiterer. Dens misereremei, ut
curam, voluitscin flumen illud jnctare, ut perfeclum et alins erudiam; Domine, vivifica me. Et iia tribus
gaudium faceret inimico. Ex multo itaque animi vicibus orans, exauditus est. El exsurgens invenit
dolore infirmatus est corpore; el nisi postea miseri- lucernam ardenlem clare. Et exsultans spe, confor-
cors Deus auxilium prsestitisset ei, ad perfectum lattis gaudio cordisest, admirans de gralia Dei, qui ita
gaudium inimici sine pcenileiitia morerelur. Novis- et peccatis ejusindtilsit, et satisfccit juxta petitionem
sime aulem in se reversus, cogitavit majorem labo- ejus et animum ipsius, el dicebat: Gratias ago tihi,
rem in afflictione pcenitenlise demonstrare, et sup- Domine, quia etiam vitae swculi hujus iudigno mi-
plicare Deoin fleiu el luetu, et ita rediit iierum ad ]B sertuses, magno etn ivohoc signo fiduciam tribuens,
monasterium suum. Et damnans ostium cellae suae, parcis emm misericors animabus, qtias lu creas. Ita
sicut solet super mortuum, ila flebat supplioans Deo. autem perseverante eo in confessioue illuxit dies. Et
Jejunans autem et vigilans cum omni anxietate atte- laetabalur in Domino, oblitus cibi corporalis. Ignem
nuavit corpus suum; el nec sic saiisfactum pniabat autem lucernae illius toto lempore vitaesuae servavil,
animo sno, quia congrnc poeniluisset. Fratribus au- oleum subinde superinfundens, el faciens desuper
tem ssepe ad eum venientibus suae utilitaiis causa, quo minus exstinguerelur. Et ila rursus divinus
et pulsanlibus oslium, ipse dicebat non se posse Spirtus hubitavit in eo, et factus cst apud omnes
aperire, dicendo : Sacramenlo mc constrinxi unum insignis, hiimilitalem exhibens in confessione et ac-
annura devote me poeniteniiam agere; sed orate pro tione gratiarum Domino cum Iseiilia. Cui eliam ante
me. Nec enim inveniebat quomodo eis excusaret, aliqtiot dies morlissuse relatum cstdc transitu suo.
quoniam illi scandalizahantur harc audienles de eo, L1BELLU3SEXTUS.
quia erat apud eos honoiabihs et vaide mngnus De eo quod monachus nihil debeat possidere.
inonaclius. Et fecit totum annum intente jejunans, 1. Frater quidam renuntians saeculo, et dans quse
et devote poonitentiam agens. Die autem Paschse hahebat pauperihus, relinens autern pauca in sua
nocte ipsa resurrectionis Dominicae,tollens lucernam (j ratione, venit ad abbalem Anlonium (Ruff., tib. m,
novam posuit in cacabo novo. Et cooperiens de coo- n. 68). Quod cum agnovisset senex, dixit ei: SI vis
perculo, a sero surrexit ad orationem, dicens : Mi- monachus fieri, vade in illum vicum, et eme carnes,
sericors et miseralor Dominus; qui et barbaros sal- et impone corpori iuo nudo, et sic veni huc. Et cnni
vare vis, et ad veritalis agnitioncm venire, ad te sic fecisset frater ille, canes et aves corpus ejus la-
confngi fidelium Salvatorem, miserere mihi qui te cerabani. Cum pervenisset autem ad senem, interro-
plttrimum exacerbavi, inimicum gandere feci, et ecce gavit si fecissel quod 582 ei dixerat. lllo autem
mortuus sum obediens ei. Tu, Domine, qui et impiis ostendente corpus suum laceratum , dixit sanctus An-
et bis qui sunt sine nrsericordia misereris, sed et (onitis : Qui renuntiant sseculo, etvolunt habere pe-
proximis misericordiam impendere praecipis, mise- ctinias, ecce ila impugnali a dsemonibusdiscerpuntur.
rere humilitati mese. Apud le enim impossibile nihil 2. Narravit abbas Daniel de abbaie Arsenio, qnia
«st, quoniam secus infernum dissipata est sieut pul- venit aliquando Magistrianus (24), deferens ei lesta
vis animamea. Fac misericordiam, quia benignus es mentum cujusdam senatoris parcntis ejus, qui reli-
et misericors, figmenlo tuo, qui et corpora qnsenon qiierat ei haereditatem raagnam valde. Et accipiens
sunt in die resurrectionis resuscitalurus es. Exaudi testamentum, voluit illud scindere : Magistrianus
nie, Domine, quia defecit spiritus meus, et infelix 1\) aulem cecidit ad pedes ejus, dicens : Deprecor le, ue
anima mea. Tabefaclnm est etiam corpus meum, scindas illud, quia incidetur milii caput. Et dicil ei
quod coinquinavi. Et jain vivere non valeo, pro eo abbas Arsenius : Ego prius mOrtuus stim quam ille.
quod non credidi. Ignosce peccatum per pcenilen- Ipse autem modo mortuus est, quomodo me fecit
tiam, duplex habenli peccatura ex desperalione. bseredem? Et remisit lestamentum, nihil accipiens.
Vivifica me contritum, et igne tuo prsecipe hanc lu- 3. iEgrotavit aliquando memoralus abbas Arse-
cernam accendi. Ut et ego accipiens fiduciammise- nius in Scythi, et opus habuit in necessitaie sua us-
ricordise et indulgentise tuae, per residuum lempus que ad unam siliqnam nutnmi. Et cum non inveniret,
vilae ntese, quod mihi donaveris, mandata tua custo- accepilaquodamveluleleemosynam.etdixit: Gratias
diam, el a timore tuo non recedam, sed devote ser- tibi ago, Domine, quin me dignum fecisti pro nomine
viam libi ampliusquam primo.. Et haecin nocle ipsa tuo ad hoc pervenire.ut egenseleemosynampostularem.
resurrectionis cum raullis lacrymis dicens, surrexit 4. Narraverunt de abbale Agalhone, quia longo
ut videret si accensaesset lucerna. Etdetecto cacabo, tempore cellara sibi cum suis discipulis fabricaret.
vidit quia non esset accensa. Et cecidit iterum jn Quam cum perfecissent, et coepisset illic habitare,
 889 VERBASENIORUM. 890
vidit in ipsa hebdomada quaedam non utilia sihi; et. A et dicit : Abba, cum venirem ad te, inveni huuc so-
dixit discipulis snis illud quod Dominus aposlolis- lidum in via. Ostende ergo chnritatem, et prsedica
dixerat : Surgite, eamus hinc (Joan. xiv). Discipuli jejunium, ne quis perdiderit eum. Et praedicavitab-
autem conlristati sunt valde, dicenies : Si omnino bas, et nemo est inventus qui perdidisseteuin. Tunc
vnlunlaiein hahebas migrandi hinc, ut quid tantum vero dicit abbati Jacobo : Si crgo nemo enm perdidit,
laborem sustinuimus, sedificantes longo temporc do eum illi fratri, quia ipsi debeo soliduin. Et cum
cellam? Incipient autem homines scanilal zari in no- veniremad le ut lu mihisolidumpraesiares.ctredde-'
bis, et dicere : Ecce iterum migrant, nusquam se- rem debiium, inveni eurn in via. Et miratus cst ab-
dentes. Hlcautem cum eos vidisset pusillanimes efTc- bas Jacobus, quomodo compulsus pro debitn invenis-
ctos, dicit eis : Etsi scandalizantur aliqui; sed itcrum set, et non statim tulisset eum, et reddidit solidum
sunt nlii qui sedificenluret dicunt : Beati sunt isli, fratri illi. Et hoc erat mirabile de ipso : quia si ve-
quia prnpler Deum migraverunt, ei sua omnia con- niebat quis muiuum aliquid petere :ib eo, non per
tempsernnt. Yerumtamen dico vobis, qui vult venire, seipsum dabat, sed dicebat fratri niuttium postulaiili:
venial, quia ego interim vado. Illivero prnstraverunt Vaue, tnlle tibi tu ipse quod opus habes. Et qtiando
se in terram, rogantes ul concederet seenm abire. referebat quod mutiuim accepisset, dicehnl ei : Re-
5. Dixit abbas Eviigrius (25) fuisse quemdam fra- B '. pnne illud itertim nnde tulisti. Si auiem nihil
tiem, qui nihil babuit in suhstautia sua, nisi lanlum 583 refcrcbat ille qui muluum acccperal, senex
Evangelium, ct ipsum vendidit in pauperum nutri- nihil dicehat ei.
mento (Ruffin.,I. m, n. 70, nomine Serapionis). Di- 8. Narraverunl quidam Palrum quia venit ali-
cens qu"dam verbo, quod memoriaedignuui est com- quando fraler aliquis in conventum Cellarum coram
mendari : Ipsum etiam, inquit, verbum vendidi, abbate Isaac, vestitus modicum cucullum; et specta-
quod jubel : Vende omni.i, et da pauperibus (Mattli. bat eum senex, dicens: Ilic monacliorum est h.ihi-
«i). tatio; tu saecularis es, et non poleris hic essc.
6. Abbas Theodorus, cognomento de Pherme, ha- 9. Dicebat nutem fratribus ahbas Isaac : Patres
bebat ires Codicesbonos. Et cum venissct ad abb.i- nostri ct abbas Pambo, vetustis et de muilis pnrtibus
tem Macarium, dixit ei : Habeo tres Codices, et pro- resarcitis vestibus utebantur, nunc autem pretiosis
ficio ex lectione eorum. Sed et fratres petunt eos ad veslibus utimini. Discedite hinc, desertastis locum
Iegendum , et ipsi proficiunt. Dic ergo mibi quid hunc. Quando autem perfecturi erant ad messein,
debeo facere? Et respondens senex, dixit: Boni sunt dicebal eis : Jam vobis nulla mandata dabo, quia non
quidera actus, sed meliusomnibus est nihil possidcre. obscrvalis.
Quod curo audisset, abiit, et vendidit memoratos iG 10. Dixil abbas Cassianus (Castian., lib. vn Instil.,
Codices, etdedit indigentibus pretium ipsorum. c. 19) qnia Syncleticus aliquis nomine renuntiasset
7. Narravit quidam Patrtim de abhate Joanne sseculo,ei facultales suas patiperibus dividens, aliqua
Persa, quia ex mullis virtuiibus suis ad profundam sibi retinuisset ad proprium usum, nolens perfecle
simplicilatem atque innocentiam pervenerit (Rnff., ex omnibus renunliantium hiimilitatcm et communis
tib.m, n. 148). Hicautem manebat in Arabia vicina monasleriorum vilac suscipere regulam. Ad quem
^gypli. Et mutuavii,aliquando a fralre suo snlidwn sanctse memoriacBusiliusdixit hoc : Et senator csse
tmum, et emit linum ut operaretur. Et venit frater desiisti, et monachum non fecisti.
rogans eum, et dicens : Dona mihi, abba, aliquanium 11. Dixit quidam frater abbati Pisteramoni :Quid
lini, et faciam raihi vestimentum quo utar. Et dedit faciam, quoniam durura est mihi venderc quod mani-
ei cum gaudio. Similiter et alius veniens rogavit eum hus meis laboro. Et respondens dixit: Quia abbas
ut daret ei aliquanlum lini, ut faceret sibi tegumen- Sisois et cseteri vendebant opiismanuum suarum; hoc
tum. Et dedit ei. Et multis aliis petentibus dabat sim- enim non laedet. Sed quando vendis, semel dic pre-
pliciter cum gaudio. Poslea vcnit dominus solidi tium speciei quam distrahis. Et si vis relaxare mo-
quem mutuo acceperat, volens recipere quod mutua- dicum prelii, in le est, sic enim et quietem invenies.
verat. Et dixit ei senex : Ego affero tibi eum. Et 'D Iterum dixit ei frater : Si habeo quod sufliciat neces-
cum non haberet unde redderet, abiit ad abbatem siiatibus meis aliunde, videtur tibi ut non cogitem
Jacob dispensatorem, ut rogaret eum, et daret ei de lubore manuum? Respdndens senex, dixit:Quan-
solidum. Et cum iret, invenit in lerra jacenlem so- tumvis habeas, non negligas operari, et quantum
lidum, et non tetigit eum, sed fecit oraiioncm, el re- potes, fac, tantum non ctiin turbatione animi.
versus est in cellam suam. Et venil iternm fraler ille, 12. Frater interrogavit abbatem Serapionem, di-
ct coepit ei moleslus esse pro solido. Et dicit ei: cens: Dic mihi unum verbum. Dicil senex : Quid
Ego reddam tibi. Et ahiit iterum scnex, et invenit tibi habeo dicere, quia lulisii ea qtiT erant viduartim
solidum in lerra ubi eral prius, et rursus facta ora- et orphanorum, et postiisti in fenestra. Viderat cnim
tione reversus esl. Et ec.ce iierum coepil fraier ille eam codicibus plenam.
molestus esse, et dicit senex : Adliuc semel me ex- 13. Interrogata est beatae memoriac Syncletica:
specla, et affero libi solidutn tuum. Et stirgens venit Si perfectum bonum est tiihil habere? Et illa dixit:
ad illum locum, et invenit ipsum solidum ibi; et fa- Valde bonum est his qui possunl. Elenim hi qui
Cla oratione lulit eum, et venit ad abbatem Jacobum, tolerare possunt, tribulationem quidem carnis ha-
 8»! DE VITIS PATRUMLIBER V. 892
beut, sed animaerequiem possident. Quoniam sicut iA cum aurum in Scythi,et rogaliat presbylerumeremi,
fbriia vesiinienla dum calcanlur, et pedibus s;cpius IIt erogaretur ad fratres. Dixit auteiii ei presbyter :
reveroanlur, lavantur alque incaudidaniur , ila foitis Non opus habeni fratres. Et cum nimis esset vehe-
anima per voluntariam pauperiatera ainplius confir- niens, et non acquiescerel, posuit sportam cum soli-
matur. dis in ingressu ecclesiae,et dicil presbyier : Qui opus
14. Dixitabbas Hypcrichius: Thesaurus mnnachi babet, tollat. Et nemo leligii; quidam autem nec
est volunlaria paupertas. Thesauriza ergo tii.i, fra- aspexertint. Et dicil ei scnex : Suscepit Deusoblatin-
ter, in ccelo, quia ibi ad requiesceuduiu siue fine nem luam; vade, et da illud paupeiibus. Et valde
sunl saecula. ardifrattis discessit.
15. Erut quidam sanclorum, Philagrius uomine. 20. Altiilit quidam seni peciiuiam, dicens: Hube
Hic habitahat in Jerosoiymis, et laborabat operando, ad expensas luas, quia senuisli et inlirmus es; erai
ut poluisset sibi ad panem sufficere. Et tlum staret enim leiirosus. Ilic aulcm respondens dixil: Tu post
in plalca, volens vendere quod manibus suis fuerat sexagmta anuos venis anlerre iiutriiorein roeum?
operalus, contigit ut caderet cuiduin saccellns cum Ecce lanluiii leinporis habens in inlirniiuie roea, ni-
solidis mille , el inveniens eum senex, stetii in eo- hil indigiii, Deo tribuenle et oascente me. Et non
dem loco, dicens : Necesseest modoeum qui perdi- B 1 acquievitaccipere.
dil huc vemre. El ccce veniebai, qui perdiilerat, 21. Narraveruut scnes de quodam hortulano quia
plorans. Tulit ergo eum seorsum, et reddidil saccel- laboraret, et omnem laborem suum expenderet in
lum suum. Quem ille rogabat ut acciperet aliqtiuin eleemosynam, El lanliiin sibi rctinehul, quuniuin ad
parleni cx eo, sed senex uullaicmis acquievii. Tunc vicluni ipsius sufflceret. Posiea vero Satanas iuimi-
ille coepit clarnare et dicere : Venite, ct videte bo- sit in cordti ejus, dicens : Coliige tibi aliquantam
ininem Dei, quid fecit. Senex auiem occulle fugiens, pecuniam, nc cum scnueris aut segrotaveris,opus
exivit de civitate, ne agnosceretur de eo quid iece- habeas ad expensas. Et collegit cl implevit lagen.un
rat, et honorarent eum. de niiiitinis.Couligit atitem cum infirmari, et puire-
16. Inierrogatus est senex quidam a fratre, quid fieri pedem ejus; etexpendit quod coilegeratin me-
faceret ut salvus esset. Ille autem exspolians se ve- dicos, et uibil ei prodesse poluil. Postea \ero venit
stimento suo, et cingens luinbos suos, atque exien- quidum de expertis medicis, el dicit ei: Nisi incide-
dens manus, dixil: Sic debet nudus esse iuon.icbus ris pedetn tuum, puirefiet. E( consliiueruiii dietit ut
ab omni raateria saeculari, et cruciligere sc adver. us incidercnt ejus pedem. IHa autem nocte rediens in
tentatiouem atque certamina mundi. seir.elipsiim, et poenitenliamagens de bis quaegessit,
17. Quidamrogavit senera quemdam, ut acciperct <G ingcmuit ct flevit, dcens . Meinnr esto , Domine,
pecunias in suis necessitatibus profutnras. Ille autem operum meorum priorum quae fuciebam,cum lubora-
nolebat, ulpote qui operi manuuin suarum esset sibi rem in hnrto meo, ex quo pauperibus miuistrabam,
sufflciens (Ruff., lib. m, n. 71). Sed iluin ille persi- El ciini hoc dixisset, stelit angelus Domini, el dixit
steret obsecrando, ut saltem pro indigenlium ne- ei : Ubi sunt nummi quos collegisti? et ubi est spes
cessitate susciperet, respoinlitsenex.eidixit; Duplex de qua tractasti? Ttinc iuielligens, dixii: Peccavi,
milii opprobrium esset: quia et cum non indigeum, Domine; igunsce inihi, et ainodo ullerius hoc non
accipio; el aliena iriboens, vanam glorium colligo. faciam. Tunc angelus tetigit pedem ejus, et sanalus
18. Venerunt aliquaudo quidam Graecorum, ut esl statiin. Et exsnrgens mane, ab.it in agrum opc-
darenl eleemosynam in civitaie Ostraciues (2ii), et rari. Venit ergo medicus secundum constilutum cuiii
assumpserunt sibi ceconomos ecclesi.c, ut osiende- ferramentis, ut sccaret pedem ejus; el dictinl ei:
rent eis qui necessitalem mujorem haberent. Illi Exiit a iuane operari in agro. Tunc admiratus me-
aulein duxerunl eos ad quemdam leprosum, et de- dicus perrexit in agrum, ubi operahatur ille. Et vi-
derunt ei> Ille aulem nolebal accipere, dicens : Ecce dens euin fodientem terraro, glorificavit Deum, qul
modicas palmas habeo, quus operor, ct facio pleclas, reddiderai ei sanitatem.
et ex eis mauduco panem. Iiertim duxerunt eos ad D 22. Fratcr interrogavit seuem quemdam, dicens :
cellam unius viduae,quae erat cuni filiabussuis. Et Vis lcneo milii duos solidos propier infirmiiatem
cum pulsarenl ostium, cucurrit filia ejus ad ostium corporis (Rttff., lib. m, n. 69)? Videns autem senex
nuda. Mater aulem ejus abierat ad quoddmi opus ; cflgitalioneinejus, quia vellet tenere.dixitei : Etiara.
erat euiin candidatrix, et dabaut filiaeejtis vestirnen- El vadens fraier in cellam suam, conterebalur cogi-
tum el nuniinos. Illa autem nolebat accipere, dicens lalionibus suis, dicens : Ptitas verum dixit tnihi sc-
venisse ntatrem suam, el dixisse sibi: Confide,quia nex, an non? Et surgens iterum venit ad scnem,
voluit Deus, et inveui opus qtiod faciam hodie, unde agens poenilenliam et rogans , ac dicens : Propier
liaheamus victum nostrum. Et cum venisset maier Dominutndic mihi ventaiem , quia aflligor a cogita-
ejus, rogabant eam ul acciperet; el noluit, diccns: lionibus tneis propter duos solidos. Dicil ei senex :
Ego biiheo curatorem mcum Deum, et ciim tollere Quia vidi te voluntatem habere retiuendi eos, dixi
vos vuliis a me hodie? llli autem agnoscentes 584 tibi nt relineres, verumtamen non est bonuintenere
fidemejus, glorificaverunt Deum. plus quam opus esl corpori. Si ergo duos solidosre-
19. Venit quidam vir magnus ignolus, portans se- liuucris, iu ipsis invenietur spes tua. Et si conligerit
 893 VERBA SENIORUM. 894
nt pereanl, Deus jam non cogitat de nobis. Cogita-.J1 8. Dixit abbas Paslor de abbate Joanne brevis sta-
tioncin ergo nostrani jaciemus in Domino, quoniam turae quia rogaverit Dominum, et abstnlerit ab eo oni-
ipsi cura est de unbis. nes passiones, et effeclns est securus, et veniens di-
LIBELLUS SEPTIMUS. xeril citidum seni: Vide hominem quietum, et nui-
De palientia seu forlitudine. lam habentem pugnam. Et dixit ei sencx : Vade,
1. Sanclus Antontus abbas cum sederet aliquando roga Dominum, ut jubeat in te moveri pugnam, qno-
in eicmo (Ruffin., /-. m, n. 105), animtis ejus laedium niam proficit pugnando anima. Et cum redisset iu
et cunfusionem cogitaiionum incurrit, et dicebal ad eo pugna, ulterius non oravit, ut auferrelurabenpu-
Deum : Domine, volo salvus fieti, et non me per- gna, sed dicebat: Doraine, da mibi tolerantiam sus-
mittunt cogitatioues mese. Quid faciam in bac tribu- tinendi has pugnas.
latione, quoroodo salvns ero? Et tnodice assurgens, 9. Venit abbas Macarius major ad ab! atem Anto-
coepit foras exire. Et vidit quemdain, tanquam se- nium in mnntcm ; et cum pulsasset osliiini, exivit ad
ipsura, sedenlem atque operamem ; deinde surgen- eum, et dixit ei: Tu quis es ? Et ille aii: Ego sunt
tem ab operibtis et orautem; et itei-um sedeniem, et Macarius. Etclattdens ostinm intiavit, et dimisit eum
pledam de palmis facientem, et inde rursusad ora- ' foris. Et cum vidisset posiea paiientiam ejus, ape-
tioiieni surgenlem. Erat autem angelns Dnmini mis- B ruitei. Eladgaudens ei, dicebat: Multum lempus est
tus ad cnrreplionem et cautelam dandam Antonio. Et ex qtio te videre desideraham, audiens de te. Etex-
audivit voceui angeli, diceniis : Sic fuc, et salvus hibens ei hospitalilatem, refecit eum ; erat enini fes-
eris. Ille autem, hoc audito, magnum gaudium sum- stis de mullo labore. Vespere aulem faclo infudit
psit atque fidttciam. El ita faciens, sahitem quam sibi abbas Antonius modicas palmas, et dicit ei ab-
quaerebatintenit. bas Macarias : Da rnibi, ul ego iufundam quod ope-
2. Frater qtiidam inlerrogavit abbalem Agatho- rer. Ille autem dixit : Non habeo plus. Et faciens fa-
nem , dicens : Maiidilum mihi venit, el est mihi sciculum majorem, infudit euin. Et sedenies a sero,
pugna gravis in ioco, quo est ipsum mandalum. Volo el colloquentes de utilitate animariun, faciebant
ergo propler nianJatum pergere illud, et paveseo plectam , et ipsa plecla per feneslram descendebat
bellum. Dicit ei senex : Sic crat Agaiho; implebat in speliinra. Et egrediens mane sanctus Antonitis,
mandatum, el vincebal belliun. vidit collectioiiem p'eclarum abbatis Macarii, et ad-
3. Dixil abbas Ammonas, quia qualuordecim an- eniratus csl, el osciilatus manus ejus, dicehat: Mulla
tios fecerit in Scythi, deprecans Deiim die ac nocte, virtus de is;is cgrcdilur.
ul daret ei viriutem superandi iram. 10 Descendit aliquando ipse Macarius de Scythi
4. Dixit abhas Bcso.rion, quia qu^draginla nocles 'C ad locum <juidicilur Terenulhin, et intravit dormiro
luanserit inter spinas stans, et non dormierit in inonuinciiio, ubi erant antiquilus sepulta corpora
5. Frater quidam scdens singularis turbubatur, et paganorum . Et traxil unum corpus sub captit snunt
pergens ad abbatem Theodorum de Phermc, dixit lanquam plumatitiro de scirpo (28). Daemonesautem
ei, quia conturbaretur. Senex uutem dixit ei : Vade, videntes fiduri.im ejus, invisi sunt, et volentes ler-
bumilia 585 mentem luam , et subde te, et habita rere eum, vocabant quasi qiiamdam mulierem, di-
cum aliis. Abiit aulem in montem, el rnansit cum centes : Nonna (29) illa, veni nobiscum ad halneum.
aliis. Et reversus esl posteu ad senem , et dixit ei: Et aller daemonde sub ipso tanquam ex mortuis illis
Nec cum aliis hominibus babitans, quietem invenio. respondil, dicens: Peregriniiin quemdam habeo su-
Et dixit ei senex : Si soliiarius non quiescis , neque per me, non possum venire. Senex autem non ex-
cum aliis, cur voluisti monacbum facere? nonne ut pavit, sed confidens lundebat corptis iliud, dicens :
sustineas tribulationes? Dic amem mihi quol annos Surge, vade, si potes. Qund cum audissent daemones,
hahes in babitu isto ? Et dicit ei: Octo. Et dicit ei clamaverunt voce magna, dicentes : Vicisti nos. Et
senex : Crede milii, habeo in habitu isto scptuaginta fugerunt confusi.
annos, et nec una die potui requiem inveuire; et lu 11. Dicebal abbas Malhois : Volo aliquod leve
in octo annis requiem vis habere? " opus et coniiuuum , quam grave quod cito finitur.
6. lnterrogavit cuin iieruni frater quidam, diceus : 12. Narraverunt de abbalc Milido (50), qnia cum
Si fiat subito sonus ruinae alictijos, fit tibi limor, habiiaret aliquando cum duobus discipulis in fiiiibt&
abba ? Et dixit ei senex : Si coslum terrae adbsereat, Persarum, exierunt duo filii imperaioris secundum
Theodorus non formidat. Poposeerat enim precibus consuetiidinein in venationem, et miserunt retia in
a Deo ut auferrelur ab eo forii>i>Io,et [iroptereu in- longum per millia quadraginta, ut quodctinque inlra
terrogavit eum fraier. retia inveniretur, occiderent. Inventus est autem se-
7. Dicebant de abbate Theodoro, et abhale Lticio nex cniii duobus tliscipulis inlra retia. Et cura vidis-
deNono Alexandriae (27), quia fecerint quinquaginla sent eum pilosum el terribilera aspectu, admirali
annos, seducenles animos suos, cl dicenles: Trans- sunt, et dixeruni ei : Homo es, an spiritus aliquis?
acta bieme isla, inigrahimus hinc. Et iterum quando dic nobis. Et dixit eis : liomo sum peccator, et
fiebat sestas, dicebant: Quia transacto aestivo, disce- exivi llere pcccata mea ; etadoro Filium Dei vivi. Illi
tlemus hinc. Et sic fecerunt toto (empore conversa- autem dixcrunt ei: Non esl alius Deus, nisi Sol, et
tionis suae seinper remitiiscendi Patres. Ignis, et Aqua (31); ipsos adora, el sacrifica eis.
895 DE VITIS PATRUMLIBER V. 890
Et ille respondit: Ista crealurae sunt, et erratis. Sed A per adhibitum tibi ignem amilles aeriigincm.Quod si
obsecro vos, convertimini, et agnoscite verum justus es et haec pateris, de magno ad mujora pro-
Deum, qni et ista creavit, et caclera omnia. Illi au- moveris. Aurum es, sed per ignem probatior eris.
tent deridentes, dixerunl : Conderanatum et cruci Datus est enim tibi angelus Sataiiae, stimulus carnis
flxum dicis esse verum Detim? Etiam, inquit, ipsum tuae(7 Cor. xn). Exsulta videns, cui similis faclus es,
qui crucifixit et occidil mortem, hunc dico esse ve- Paulienim simile donum meruisti accipere. Si febri-
rum Deum. llli autem tam ipsi qunm fratribus qui bus, si rigore frigoris castigaris, memor esto quid
cum eo eranl inferenles lormenta, cogcbant eos Scriptura dicit: Transivimus per ignem et aquam;
sacrificare. Et duos quidem fratres post plurima tor- residuum est quod sequitur, ut inducamur in refrige-
menta decapilaverunt, senem autem diebus multis rium (Psal. i.xv). Obtinuisti primum, exspecta se-
torquebant. Postea vero statuerunt eum in quodam cundum, agensquae virliitum sunl. Clama verba Pro-
loco, et sagittabant in ipso quasi ad eignum : tinus a phetse, dicenlis : Pauper ct inops et dolens ego sum
dorso, el aller a pectorc. Dicit cis senex : Quoniam (Psal. Lxvm). Perfeclus enim eris per hnjusmodi
facti estis in conseusu in unum, ut effundalis 586 tribulationem. Ait enim : In tribulationc dilntasii me
sanguinem innocentem , crastina in inomento hac (Psal. iv). In his ergo maxime exercitiis animas no-
liora, quae modo est, sine flliis remanehit maler B stras probemus, ante oculos enim habernus adversa-
veslra, et privabitur affeclu vestro , et propriis sa- rium nostrum.
gittis invicem sangnineni vcslrum efftindelis. II!i au- 17. Dixit itermit*: Si infirmilas molesla nobis fue-
tem subsannanles verbn ejus, exierunt in craslino, rit, non conlristemur, tanquam qui pro infirniitale
ut venarenlur. Et contigit ut evaderet unus cervus de et vulnere corporis non possinuis stare ad orandum
rete eorum, et asccnderunt cquos, el currebanl ut aut psallendum ad vocem. Ilaec autem omnia nohis
comprehenderenl cervum : qui cum juclassent sa- pro destrnendo cnrporis desiderio necessaria sunt,
giltas post ipsum, invicem sibi in cor dederuni, quoniam jejunia et labores propler turpes delectatio-
et mortui sunt juxta verhum qtiod proedixerat senex. nes nobis conslituta sunt. Si igilur aegriludo ista re-
43. Dixit abbas Pastor : Quia virtus monnchi in tundil, superflua de his observandis ratio cst. Sicut
tentationibus apparet. enim magno et forti medicamine aegriludo, ita segri-
14. Dixit ilerum qui supra quia Isidorus presbyler ludine corporis vitia reciduntur. Et haccest magna
de Scythi alloculus sit aliquando plebem fralrum, di- virlus, quando in inflrinitaiibus loleraniia fuerit, el
cens : Fralres, nunquid non ad laborandum venimus gratiartim aciio millitur ad Deum. Si umittimus ocu-
in boc loco? Et iiunc video, qnia nullus hic Iabor est. los, non feramus graviter. Exlolienliae enim insiru-
Ego igitur collecia pelle mea vado tihi est labor, et « mentum amisimus, sed inlerioribus oculis gloriam
ibiinvenioreqniem. Domini speculemur. Surdi facti sumus ? non contri-
15. Dixit sancta Synclelica : Si in monaslerio stemur, quia audilum vanum amisimus. Manus
cum aliis versaris, non mater locum; laederis eniin, veslrae ex aliqua passione debilitatae sunt? sed inte-
si facias hoc. Etenim sicut gallina si dereliquerit riores paralas habsamus adversus inimicilcntaliones.
ova suafola, sine pullisea exire facit; ita monachus Inflrmitas lotnm corpus nostrum tenet ? sed nostro
vel virgn frigescit et mortificatur iu fide, de loco ad inieriori homini saniias crescit.
locum transetindn. 18. Dixil iterum quc supra': Qui in saeculoisio
16. Dixit iterum aliud : Diaholus cum per stimulos aliqua crimina commiserunt, etiam nolenies millun-
pauperlatis non moverit, divitias adhibet ad sedu- lur in carcerem, et nos pro peccato nostro rediga-
cendum (Ruffin., t. m, n. 157, Pasch., c. 20, «. 1). mus nosmetipsos in custodiam, ut volunlaria mentis
Et dum per contumelias et opprobria nnn prsevalet, nostraevindicia fuluras anobispoenasamoveat. Sije-
laudes et gloriam adhibet. Sin aulem satii talem cor- junas, non tibi inveniasoccasionem dicendi, qnia exa-
poris iinmitlii, el cum delectationibus seducere non cerbatus in aegriiudinem incurristi, quoniara et qtti
poiest, per moleslias, quae contra votum eveniunt, _ non jejunant similes segritudines incurrunt. Inchoasli
animam conatur subvertere. Infirmitates autem quas- aliquid boni ? non revoceris per impedimenta inimici,
dam graves expetendo adversus eum qui tenlandus quoniam el ipse inimicus patienlia tua destructnr.
est adhibet, ut per eas pusillanimes faciens mona- Eteniin qui navigare coeperint, primo pandentes vela
chos, conturbel charitatem eorunt quam habent ad prosperum ventum inveniunt; postea autem contra-
Deum. Sed quamvis concidatur corpus, et fehribus rius venlus eis occurrit. Sed nautae non mox propter
validis inflammeiur, insuper etiam inlolerabili siti incursum contrarii venti, aut exonerant aut deserunt
affligatur, siquidem peccator es qui lisecsustines, re- navim, sed paululum sustinentes aut pugnanles ad-
cordare fuluri saeculi poenas, et aeternum ignem, et versus procellam, itcrum rectum cursum inveniunt.
judicialia tormenta; et ila non deficies ad ea quse in Ita ergo et nos in cnnlrarium spiritum incurrentes,
praesenti contingunt; insuper et gaude, qnia visila- crucem pro velo erigamus, 587 el sme Per'cu'°
vit te Deus. Et illud famosissimum dictum in lingua sxculi istitis navigiunt cxplicabimus.
habeto, id est, Castigans castigavit me Dominus, et 49. Dicebant de abbaiissa bealse memoriaevirgine
inorti non tradidit me (Psal. cxvn). Si ferrum es, Sara,quod supra alveum fluminis sexaginta annos
. * Deesthocin editione Parisiensi. • Deest hoc in edit, Parisiensi.
t$97 VERBA SENIORUM. 806
habitaverii, et nunquam inclinata esl, vit flumen \ rogare eum ut permuteret abire. Videns autem abbas
ipsum aspiceret, ejus quia tenere eum non poterat, facta oralione,
20.Dixitabbas Hypcricnius :Ilymnispiritualessint dimisit eum. Postmodum dicit abbati suo: Rogo le,
in ore tuo, el mediiatio as.idua sublevel pondus ten- abba, ut concedas qui oslendaiit mihi iler, quo per-
tutionum siipervententium libi. Hujus eniin reiexem- gere debeum. Et ordinavit cum eo duos monacbos
et abieruiit curaeo. Ambulantibus autem
plum manifeslum est vialor surcina alicujus oneris monaslcrii,
eis per eremum una die et altera, defecerunt prse
prsegravatns, flando et respirando , oneris et viae
paulatim Iaboremimminuit, aestu, et projicientes se in terram jacebant, et sopo-
rali modico somno, ecce aquila venit, percutiensque
21. Dixit iterum qui supra : Oporlet nos adversus
eos de alis suis, praecessit procul, et sedit in terra.
tentationes armari, quoniam modis omnibus veniunt;
sic enim supervenieniibuseisprobati apparebimus. Evigiiantes viderunt aquilam, et dixerunt ei: Ecce
angelus luus.surgeet sequere eam. Et surgens, vule-
22. Dixit quidam senex : Si venerit liomini ten-
ei tit diccnsque fralribus, sequebatur eam; et venil usque
latio, undique muliiplicanlur trihulatioucs, ubi stabat aquila illa : quoemox surgens , volavit
pusillanimis flat et murmuret. Et narravit senex ita: ad unum stadium, el iterum sedit; similiter
Frater quidam eral in cella, el venit super eum ten- B usque
eam fraler ille: et iterum volavit.etsedit
latio; et si quis eum videbat, ncc salutare eum vole- sequebatur
non longe, et fuctum esthoc per boras Ires. Postino-
bat, neque in cellam recipere; et si opus habebat
tlum aulem durn sequeretur eam.diverlit ipsa aquila
panem, neuio muluabalei; et si de messe veniebat, in dexteram
neino eum, sicut erat consueludo, ut reficeret, invi- parlein sequentis se, et non coinpuruit.
Fialer ergo ille nihilominusscquebutur; et rcspiciens,
tabui. Venit autemsemel demessuia percauma,nec
vidil tres arbores palmarum, el fonlem aquae, et
panes habuit in cella sua ; ct in liis omnibus gratias
Deo. Videns auteni Deus spcluncam modicam,dixiti|ue : Ecce esl locus quem
agebat patientiam ejus, mihi praeparavit Domiuus.El ingressus coepit sedere
abstulit bellum tentationis ab eo. Et ecce quidam
slaliro ostium pulsabat, trahcns camelum onustum in ca, suineus cibum dactylorum, el de fonte aquam
et fecit ibidem annos sex solitaritis.neminem
pane ab iEgyplo; quod cum vidisset frater ille, coepit bibens,
dicens : vidc.is. Et ecce una die venit ad euui diabolus iti
flere, Domine, non sum dignus vel modice
Iribulari. Et cuin iransissel tribulatio ejus,tenebant simililudineui cujusdam scnioris abbaiis, habens
eum fratres in cellis suis, et in ecclesia, et repausa- vullum terribilem. Videns autcm illuni fraler illc
bant eum. timuil, et procidens in oralionem, surrexit. Et dicit
ei diabolus : Oremus iterum , frater. Et surgenles,
23. Dicebat senex : Propterea non promovemur, dixit diabolus :
Quantum lemporis habes nic?Et
quia nescimus mensuras uoslras, neque patientiam respondit: Iiabeo annos sex. Dicit ei daemon: Ecce
habemus in opere quod ccepimus, sed sine labore tc vicinum habui, et non
polui cognoscere, nisi ante
aliquo virlutem volumus possidere. dies qualuor quia hic habitares. Et ego non longe a
24. Quidant frater inlerrogavit senem , dicens : te habeo monasterium; et ecce anni sunt uudecim,
Quid facio, quia cogituiio mea non dimiilit me quod de monasterio non exivi nisi hodie, quo co-
hora una sedere in cella mea? Et dicit ei se- gnovi quod bic mihi in 588 vicino habitaies. Et
nex : Kili, revertere, sede in cella lua, et labora cogitavi mecum diccns: Yadain ad homineui Dei
manibus tuis, el ora Deum incessanler, et jacta istuni, et cum eo conferam quod pole.stcsse saluti
cogiiaium luum in Domino, el ne te quis seducat animaenostrae? El hoc dico, fraler, quia nihil profi-
exire inde. Et dicebat: Quia eral quidam adolescens ciiiius sedcnles in ceilis nostris, quia corpus el san-
saecularis, habens patrem, ct desiderabat fieri mo- guinem Cliristi non percipimus.et timeo ue efficiamur
nacbus : et dum multura supplicaret patri suo ut exteri ab eo, si nus ab boc myslerio elongaverimus;
dimitterel euiri conversari, non acquiescebat; posl- sed dico libi, frater, ecce liinc ad tria raillia esl ino-
modum aulem rogatus a fidelibusamicis vix acquie- * nasleriuin babens presbylerum; camus cala Domi-
vit. Et egressus frater ille adolescens, introivit in nicum diem, aul post duas hebdomadas, et accipia-
raonasterium ; et faclus monachus coepit omne opus mus corpus et sanguinero Chrisli, et revertamur ad
monasterii perfecte perflcere, et jejunare quotidie; cellas noslras. Placuit aulem hsecsuasio diabolica
ccepiteliam el biduanas abslinere, similiter semel in fratri illi : Et venienle Doniinico die, ecce diabolus
hebdomada reficere. Videbat aulem eura abbas suus, venit et dicit ei: Veni, earaus, quia hora esl. Et
et mirabatur, et benedicebat Deum in ubstinentia et exeuntes perrexerunt ad praediclum monasterium,
labore ipsius. Contigit ergo post aliquod tempus, ubi ille presbyter erat; et ingressi in ecclesiara, rai-
coepit frater ille supplicare abbati suo, dicens : Rogo serunt se inoraiionem. Et exsurgens ab oratione frater
te, abba, ut dimitias me, et vadam in eremo. Dicit ille, respiciens noiiinvenil hunc qui adduxerat cuut
ei abbas: Fili.noli hoc cogitare, non potes sufferre illuc, et dixit : Ubi putas perrexit?ne adcommuue
talem laborem, et praelerea lenlaiiones diaboli et necessarinm ambulavit? Et cuni diu sustineret, nou
versulias ejus; et cum contigerit libi leniatio, non venit. Postmodumautem exiensforas, requirebat eum.
invecies ibi qui le consolelur a perturbationibus ini- Et cumnon reperisset, dixit ad Iratresloci illius inler-
mici, quaetibi illataefuerint, llle aulem coepitamplius rogans eos: Ubi est abbas iLle,qui mecum iit ec-
 m DE VITIS PATRUMLIBER V. 800
clesiam ingressus est? Et dicunl ei: Nosneminem A t nunquara debet quovis, suasus ab aliquo, egredi cel-
vidimus alium nisi te taiiium. Tunc cognovit fraier lamsuam.
ille quia daemon luisset, et dixit : Vide cum qua ar- 25. Venerunt quidam in eremo ad senern quemdam
gutia diabolus me ejecitde cellu niea; sed tamen non maguum, ei dixerunt ei: Quomodo cunleulus es hic,
ad me pertine1, quia ad bonum opus veni; percipio abba, et sustines laborem luiric (Ru/f., lib. m,»i. 3)?
corpos et sauguinem Chrisii, ei sic revertar ad cel- Etdixiteis senex : Totus labor temp.iris mei, quein
lam meam. Et post factas missas in ecclt sia, volet'6 hic sustiuco, non esi idoueiis comparari ad unam
reverti fraier ille ad cellam suam, tenuit cuni abbas diem lormentorum quaepeccatoribus in futuro saeculo
ptonasterii ipsius, dicens: Nisi refeceris nohiscum, prscparanlur.
noi)dimillemus le reverli. Etcum percejisset cibum, 26. Dicebalsenex : Quia anliqui non cito migra-
reversus est in cellani suam. Et ecce ilerum diabolus bant dc locoad locum, nisi forte pro Iribus rebus, id
venit in simililtidinem juveiiis cujusdam saccularis, est, siquiseral, qui conlri>taretur adversus enm, et
et coepit cum rcspicere a suiiimo capile usque ad pe- salisfuciens ci per omnia non poluisset eum placare;
des, et dicere : Ipse est iste? Non esl hic. El coepit nut ileruin si contigisset ut a pltnibus laudareiur.aul
eum considerare. Et dixil ei fralcr ; Quare inc sic si in leiitatione fornicalionis incuni-set.
respicis ? At iile ait: Puto non me cognoscis: lamen £] 27. Frater quid.un dixit abhati Arsenio : Quid
post tantuni tempus quomotio roe habes cognoscere? facio, abba, quia affligor a cogitationc mea, dicens :
ego SUIBvicinus palris tui, filius illius. Quomodo? Quia^non poles jejunare, 589 neque laborare, vel
Non est /ictus puter tuus sic, et muier luu tale no- infirmos visilare,quia ethociiicrces est.Videns autem
men non babuit, et soror tua sic non est dicta, el tu senex diaholica seminu esse, dixit ci : Vade, inan-
sic noii vocaris? et mancipia illa ei illa sic uon sunt duca, bibe, et dorroi, lantummodode cellanon exeas,
dicla ? Mater vero lua et soror ante tres annos mor- sciensquia perseverautia cellae perdueitniotiaehii.nl
luae sunt; pater vero luus modo defunctus est, et in orilinera siiuni. Qui cnm fecisset tres dics, extae-
te fecit hseredem, dicens : Cui haheo diiniltere sub- dialus est, et inveuiens paucas palniulas, scitlit eas;
Wantiain meam, nisi lilio meo viro sancto, qui reli- et iterum in crastino crjerit plectam fucere ex eis.
quit sseculum, ct abiit post Deum? Ipsi dimitloomuia Qui cum eMirissel, dixit intra se: Ecce aliae paucae
bona mea. Modo auiein qui habct Dominuin, et scit sunt palmae,explico eas, et manduco. El cuiu per-
ubi est, dicat, ul veuiens distrali.it omnem subsian- expendisset eas, dixit itermn: Lego parum,et sic
tiam, el eroget eam pauperibus pro aniiua mea et manduco. El curo legisset, dixit : D.cam aliquanlos
sua. El perrexerunt multi requirentes te, el miniine psalmos, et jam securus manduco. Et ita puulatim
inveneruut; ego nutem veniens ex occusione pro Cj proficiebat Deo conpernnte, doncc veniret ad urdi-
quodam opere huc, cognovi le : unde non lacias nem suum. Et cum accepisset fiduciam advcrsus
moras, $ed veni el veude omnia, et iac secundum cogitatiunesuialas, vincebuteas.
voluntatem patris lui. Respnndens fraler ille dixit: 28. Interroguius est senex, qnare sedens frater
N<>ii neccsse habeo revertiad ssecuium.Dicitdiubolus: in cella taedium puierelur. I!l dixit ei senex : Quia
Si non veneris, et dcperierit substanti.i iilu, iu con- adhuc noii vid sti nequc speraiam resurreciionem,
pectu Dei ui exinde reddes raiionem. Quid eniui neque acccusa lormenla: nain si hsec vidisses, et ita
inali dico tibi, ut venias et eroges ea puuperihus et esset cella tuu plena vermibus, ut usque ad colliim
egenis, quoinodo bouus dispeusutnr, ut iinn a mere- tuiim mergercris in ipsis, sustinir.es utique, et nou
tricibus et roale vivemibus extricetur, quud paupe- extaediueris.
rihiis dimissum esl? aut quid onerosum est ut veuias 29. Qiieiudaui senem rngabant Ii atres, ut q>iies-
el lacias eleemosynas sectinduiii volunialem palris ceret a gravi labore. Ille autem respondit cis : Cro
lui pro anima lua, et reveriaris in ceilam luam? dile mihi, o lilii, quia Abraham poeniicbaiur,
Quid niiilta? suadens fralrem deposuit in sacculum; cum videret magna el praeclara doua Dei, cur non
el venieiiscum eo usque ad civitatcin, reliquit eum. amplius fuerit in laboribus de<ertatus.
Voluit auiem fraler ille ingredi iiidomum patris sui, ^0 50. Frater interrogavii sei;cin, dicens : Cogitatio-
tanquaiii jain defuncto eo, ecce ipse pater ejtis vivus nes meae nutant, el Iribulor. Ei ille dixit: Tu sedo
egrediehaiur; et videns eum nou coguovii, et ait ad incellutua, el cogitalioue; iierum veniunt; sicut
eiun : Tu quis es? lllc vero liirbatus niliil poieral euiin si asina bgutasit, pullus cjus vagatur el cmrit
respondere. Et coapit eum ilerato pater ejusinlerro- huc a:que illuc, semper aiitem ad mutrcrn suuni re-
gare unde essel. Tunc confusus, dixit ei : Ego sum vcrtitur, iibicunqne ierit; ita erunt el ccgitaiiones
fitius luus. Et ait ei : Ut quid reversus es? Erubesce- ejns qui propler Deum tolerabiliter in cell.t sua re-
bal autem ei dicere, quod venluin erai, sed dixit: sedeiit; quia elsi ad modicum nulaut, sed ilerini)
Chariias tua fecit me reverti, quia desideabam le. reverluniur ad eum
Et remansit ibi. Et poslaliqiianium lcmpns incurrit 51. Senex quidam sedebat in ercmo, qui Ionge
in foriiicalionem, cl multissuppliciis nffliclus a pa- habebat aquain a cella sua, per duodecim millia;
tre siio, infelix ipse non egit poeniieniiam, sed re- ubi du:n seinel iret haurire aquaui, defecil, ct dixit:
mansil in sseculo; ideoqnedico, fralres, quia monachus Quid necesse est ut hunc luborem patiar? Venio e(
abito circa aquam hanc. El cum boc dixissei, con-
 901 VERBA SENIORUM. 909
verstis vidit quemdam sequenlem se el nHmeranlera ,\ occurrunt scandala omnia praeteriens, donee ad cru-
vesiigiasua : iiilerroeaviiautem eunt, iliccns : Quises cffixum perveniat.
tu? El illedixil: Angelus Doiiiinisum, et missussiim 590 36. Dixit senex : Sicul arbor fructificare
i nutnerare vestigia lua, et dare libi mercedem. Qnod iion potest, si saepius transferuiur, sio nec monuclius
, cnm audissel senex , forti aninio facius promplior, frcquenler niigrans polest fruciificare.
et adhue longius posuii cellam siiam ab aqua illa. 37. Fraler quidum dum sollicitarelur a cogitatio-
52. Dicebant Pains : Si tibi contigerit tenlatio in nihus propriis, ut exiret a monasterio, ind cavil hoc
Inco qtio hubitas, non dcseras locum in lempore len- ipsum abbati. Ille autem dixit: Vade, el sede , el da
tationis'; quia H dcserueris, qiiocunque perrexeris, parieti cellae tuaecorpus liium in pignore, et non ex-
anle te invenies quod fugiebas; sed patiens eslo eas inde : cogiiaiionem autem luaui dimilte; cogiiet
donec leutaiio trans<>ai, ne discessio lua aliis scan- qiiantuin vult, lantuin ne ejicias de cella lua corpus
daliiin Lcial, cl nc forle aliis qui circa locuiu ipsum tiiuin.
hahilant tribulaiionem ingeral discessio tua. 58. Dixit senex : Cella monachi est caminus ille
55. Frater quidam crat in congregalione inquie- Babylonius, ubi tres pueri Filiunt Dei inveneruni;
sed et columna nubis est ex qua Deus loculus est
lits, cl Ireqtienter inovebattir ad irani (Ruffin., I. m, ,8
H. 98). Dicit ergo in semetipso : Vado, et solus ali- Moysi.
cubi babilaho; ct cum noii hubeo cum quo dicam, 59. Frater quidam uovem annis mansit impugna-
vel audium, ero quietus, ct quiescit a me passio irae. lus a cogiiaiiombus suis, utexiret de congregatione
inanckd in solus. Una au- fralriim, et quolidie lollebal pelliculam suam, in qua
Egrediens crgo spelunca
tem die impleus sibi siirisculum aquae, posuit illam jacere solims erat, utexirei. Et quando liebat ves-
in lerra : conligil anlcni ut sub!lo vcrsaretur : ille pere dicebut iii' seipso : Crastina hiuc discedo. Et
vero implevit sccundo, el iiciutn ver.-aiu.esl: deinde iii.iue tlicebut in cogilacioue : Extorqueamus nobis
lertio iiiiplens posuit eum, cl riirsus versata est. hic slare el hndie propter Dominum. Qui cuin im-
uovent annos, de die in diem ita fuciens,
Qni coiiiinotiis furore, lenuit vasculum illud, ei fre- ple-sct
abslulit Domiuus ab eo teiitationeiii ejus.
gil; in-se auleiii conversus, coguovit quia ab eodem
dscnione iracundisc sil illusus, ct dixil: Ecce ego et 40. Fraler quidam incidens in tentaiionera, tri-
soius sum, ct vicil ine; rcverlar ergo in congrcgti- luilando peididit regulatn m macliileiti; ei tinti ite-
lioiicin , quia ubique lab>r el |>aiieiili;i opus esl, 11 rum veiletohservantiae regularis sibi principiu dare,
a triliiiaiioiie impediebaiur, et dicebat in seipso :
nvaxime adjuiorium Dci. Et surgens reversus est in
locum Slltllll. Quuutio hubeo me itu invenire, sicut aliquaudo eram I
] Kt deficiens animo non praevalebat vel inchoare mo-
34. Fraterinlerroguvitseinin(Ru/f.,1.ni, H. 106), nachi opus. Veniens auteni ad quemdam scnem,
diceus : Quid luci», Paler, quia nihil operer iuoiia- narruvii ei quae agebantur <irca ipsum : setiex aiilem
chile, sed in negligcntia <|uudumsum manducans, audiens ea de quihus affligebatur, adhibuit ei lale
bibens, et doriiiieus, el insuper in cogitationihii.s e«emplum, dicens : Homo quidam habuit possessio-
turpibus et multa perltnbaiioiie sum, iransiens ab lieni, et de negligenlia ejus in seniibus redacta est,
opere ad opus, el •>cngiiationibus ad cogilaliunes? et repleia esl tribults et spinis. Visum est autem ei
Dixitauiem cisenex : Tu sede in cella luu, etfacquod postea ul excolere.t eam; etdixit lilio suo : Vade , et
poles sine pertiirbatione; ila est eniui parum quod purgu agrum possessiouis illius. Et venit filius ejus
lu modo facis, sicut quando abbus Anloiiius niiigna ut purgarel. Qui cum respexisset, vidit inullitudiiiem
et pluriina fuciebat in eremo. Credo enitn in Dco, tribiiloruin ei spinariiin jncrevisse ei; el deliciens
qttia quieunque setf.l in c<lla propter nomen ijiis , aiiiino, dixit ud seipsunt: Quando ego habeo bsecom-
et cuslodit couscientiain suam, uiveuiatur et ipse in nia cruduare et purgare? Et projicieus se in lerram
Amonii loco. coepit dorinire; boc aulent fecii multis diebus. Posi-
55. Interrogaius est senex, quomodo oporteal vi- haecvenit pater ejus videre quod fecerat, el iuvenit
gilamem monachnin non scandalizari, quundo videt1 I eum nihil operaiura. El dixit ei : Quare usque
aliquos ad saritilura reverlenies. Et respo-idit: Intue- modo nihil fecisti? Et dixil juvcnis ille putri suo :
ri debel monachus caues, qui venanltir lepores; et Moxut veniebam operari, paler, cum vidissem mul-
sicut iiniis ex eis vidcus leporem insequitur, caeteri tiludiiiem hanc tribulorum ei spinuruni, revocabar
autem taniummndo caneni videnles currentein, ali- ab assuinpiione laboris, <t pr.e tribulalione projicie-
quandiu cum ipso cniruiit, postea vcro l;is-attles bam roe in terra, et dormiebuui. Tunc dixil ei pater
post se revertuntur; solus autem ille qui vidil lepo- suus : Fiii, ad uensuraiii latiludiuis, quam jaceus in
rem sequiiur donec compreliendat, nec impeditur lerra occupas, per singulos dies operare, itita pau-
ab inleulione cursus sui propter illos qui post se re- latiin proficiei opus luum, et lu pusillan inis notl
vertuntur, sed neqtie prsecipitiis, neque de siivis, efiicieris. Quud cura audisset juvenis, fecit sic; et
neque de veprihus cogitans, sed in spiuis aliquoiies in parvo lempore pur^atu esl et exculla possessio.
incurrens raditur et pungiliir, el non quiescit donec Et III ita, fraler, patilatimoperare et non delicies, et
comprehendat. Ita et monachus, vel qtii Dominum Deus per graliani suam restituct le ilerum priori
Christunt quaerit, cruci indesinenler intendit, quac ordiui luo. lloc audito, fiaterillcabiit, et cum omni
 fjOJ DE VITIS PATRUMLIBER V. 904
ni patientia sedens faciebat sicut edoctus fuetat a i1 fecisti, vel quid cogitasti nocle hac. Frater aulera
sene;etsic inveniens requiem, promovebaiur per nihil sibi conscius quid egisset, non inveniebat quid
Dominura Chrislum. diceret; dicebat aulem scni: Ignosce mihi, Paler,
41. Senex quidam crat qui frequenier aegrotabat nihil feci, nisi tanlum hoc quod compulsussum motu
(Rufftn., I. ni, n. 158; Pasch.,c. 20, n. 2). Conligit cogitalionum mearura , ul discederem et donniieiii
autcm eum uno annonon scgrotare; qui affligebatur seplies, sed quia a le dimissus secundiim consuelu-
graviter el plorabat, dicens : Dereliquit me Deus, et dinem non fueram, non recessi. Audiens autem hoc
non visitavit me. senex, statim inlellexit quia quoties resiilit cogita-
42. Dixit seuex quia frater aliquando stimulabatur lioni suae, toiies coronabatur a Deo. Et fralri qui-
a cogilaiionibus suis per annos novem, iia ut melu dem nihil horum dixit, causa utilitatis ejus, sed aliis
ipso desperarel de salute su.t (Ruffin., I. m, n. 194); narravit hsec spirilualibits Patribus, ut discatnus quia
et adjudicavit semetipsum dicens : Perdidi animam et pro parvis cogitationibus Deus nobis coronam tri-
nteam; el jam quia perii, vadam ad saeculiim.Qui buit. Bonum ergo esl, ut exlorqucat sibi ipse homo
cumabirel, veniteiin viavoxdicens :Tenlationes quas iit omni re propter Deum ; cienim, sicut scriptuin
in novem annis sustinuisli, coronae tuaceruul; re- est, Regniim coelorum vim paiitur, ct violenti diri-
vertere ergo in locum luuro, et suhlevabo te a cogi- 13 piunlillud (.!/««/(. xi).
laiionibus malis. Unde agnoscilur quia non est bo< 44. ^Bgrotavit aliquando senex quidam qui soliia-
num despcrare de se aliquem pro his quse in cogi- rius habitabat; et quia non habebat qui ci servirel,
taiionibus veniunl. Ilae enim cogitationes magis co- surgebat, et quodcunque invenisset in cella sua,
ronam nobis provident, si bene eas exegerimus. manducabal; ei ciiin aliquot diehus ila (ieret, nemo
45. Seuex quidam erat iu Thebaidu sedeus in spe- veniebat ad visitaiionem ejus. Transactis autem tri-
ltmcii, el hubuit quemdam disciptilum prohitum : giuta diebus, et nullo veniente ad eum, raisit Domi-
consuetudo autem erat ut senex vespere docerct di- nus angelumsuum, qui ministraret ei; el cum sic
scipulum, et commoneret eum quae erant aniraae fieret per septem dies, recordati sunt palres el dixe-
profutura; et post admonitionem, facicbat orationem, runt ad invicem : Eamus et vidramus ne forte inlir-
et dimillebal cum dorraire. Conligit autem laicos metur ille senex. Cum ergo venisseni, et pusa-sent,
quosdam religiosos scientes multam abstinenliani discessit angelus ab eo. Senex autera de intro cla-
senis vcnire ad eum; et cum consolatus eus fuisset, mavit: Discediie hinc, fratres. llli aulem levunte;
disces-.erunt. Post quoruin discessura sedit iierum a cardine oslium intraverunl, et interroguverunt
senex vespere post raissas secundnra consuetudinein, eum , quure clamaverit. Et ille dixit: Quia trigiuta
admoncns illuin fratreiu et instituens eum. Et cum (2 dies hubui laborans infirinitaie, et nemomevisilavit;
loqueretur, gravatus est somno; fratcr autera susli- et ecce jam dies septem sunt, ex quo Dominus an-
nebat, donec excitaietur senex, et faceret ei juxta gelum misit ut ministraret mihi, qui cum venissetis,
consuetudinem orationera. Cum ergo, non evi- recessit a me. Et haecdicens dormivit in pace. Fra>
gilante sene, diu sederet discipulus, coropulsns est tres auiem mirati suni, et glorificaverunt Deum,
cogitationum suarum molestia recedere et dormire; dicentes : Quia non derelinquit Dominus sperantes
qui extorquens sibi, restiiit cogitalioni, el resedit. in se.
ltertim autem compellebalur somno, et non abiii. 45. Dixit quidam senex : Si le occupaverit infir-
Similiter factum et>tusque sepiies, el resiitil animo mitas corporis, noli pusillanimis (ieri; quia si te
suo. Posthac jam media nocle transacta evigilavit Dominus Deus vult corpore debilem (ieri, quis es
senex, et invenit eum assidenlem sibi, et dicit. Us- qni moleste suspicias? Nonne ipse pro te cogital de
que modo non discessisli? El ille dixit: Non, quia oinnibus? nunqiiid sine ipso vivjs? Patieuter ergo
me non dimiseras, 591 Pater. Et senex dixit: fer, et roga eum ut donel libi quseexpediunt, hoc est,
Quare me non excilasli ? Et ille respondit: Non le ut quod voltiuias ipsius est facias, et setl» cum
praesumpsi pulsare, ne le conlribularem. Surgen:es patienlia manducans quod habes in cbarilate.
autem cceperunt facere matuiinos, etpost malutino- ' - 46. Narravit quidara Patrum, dicens : Quia cum
rum (inem, dimisitsenexdiscipulum; qui cum sederet essem in Oxyrincho, venerunt ibi pauperes in ves-
solus, facius esl in cxcessu mentis : el ecce quidam pereSabbali ut acciperent agapem; ei dormienlibus
ostendebat ei locum gloriosum, et sedem in eo, el eis, erat ihi quidum babens tantummodo matiam,
super sedem septem coronas. Interrogabat autem cujus medietatem sibi subtermiitebat, et ruedietate
illum qui haecostendebat ei, diccns : Cujus sunt liaec? cooperiebatur, eral enim ibi validum frigus. El cum
Etilledixit: Discipulilui, et locum quidem etsedem exisset ad urinam , audivi eum muTmurantem et
pro conversatioue sua donavit ei Deus; has vero gementem de frigore, et consolabalnr semetipsum,
septem coronas nocte ista promeruit. Hsecatidiens dicens: Gralias ago tibi, Domine; quanli sunt modo
senex miralus est, el tremefaclus vocavit discipulum, divites in custodia, qui etiam in ferro sedent, aut
eldicitei: Dic mihi quid fecerisnoctehac. Et ille re- pedes habent in ligno conslricios, qui neque urinam
spondebat: Ignesce mihi, Paler, quianihilfeci.Senex suam libere faciant; egoautem velut imperator sum,
autem aestimansquia liuiniliando se non confilerelur, extendens pedes meos, et ubi volo ambulo. H.aecillo
dixit ei: Crede, non quiesco, nisi dixeris mihi quid dicente, eeo stabam audieus verba ejds; ingrediens
903 VERBA SENlOftUM. 906
autem, narravi ea fratribus, el audientes ea multum AV.Joseph in loco qui dicitur Panepho, credens se ali
sediticatisunt. quam duriorem contineuliam invenire apud eum. Et
47. Frater interrogavit senem quemdam dicens : suscipiens eum senex cum gaudio, quod babebat
Si fuero in aliquo loco, et nata fueril mibi tribuiatio, fecit ei pro charitate parari. Dixerunt aulem discipuli
et non habuero cui me commiliam, et indicem pas- Eulogii: Non comedit presbyter nisi panem et salem,
sioneni animi mei; quid facio? Dixitei senex : Crede abbas aulem Joseph tacitus manducabat. Qui cunt
in Deo, quia ipse mittet angelum el gratiam suam, fecissenl tres dies , r.on audierunl eos aul psallentes
et ipse tibi est consolatio, si in charitate rogaveris aut orantes, occultum cnim erat opus illorura, et
eum. Et addidit dicens : Audivi enira quia in Scyllii exierunt nihil sedificati.Deoautem dispensante facta
aliquid tale faclum est. Erat enim ibi quidam qui est caligo, et errantes de via reversi sunt ad senem:
sustinebat teutationes, ,et non habens flduciam in et priusquam pulsarent ostium, audierunt psallentes;
aliquo cui confiteretur, parabat a sero melotem suam et cum exspectassent diu ut audirent, poslea pulsa-
ut discederet; et ecce nocte apparuit ei gratia Dei in verunt, et snscepit eos iteruin senex gaudens. Hi
specie virginis, et rogabat eum, dicens: Nusquam aut<5tnqui cum Eulogio erant, propter cauma tule-
vadas, sed sede hic mecura, nihil enim male fiet ex runt surisculam, et dederunt ei ut biberet: erat au-
bis quaeaudisli. Qui credens verbis ejus sedit, et IB tem aqua permista de mari et ilumine, el non potuit
Blaiiinsanalum est cor ejus. bibere. Qui cum hsec in animo suo cogitaret, coepit
UBELLUS OCTAVUS. rogare senem, ut disceret ejus institulum, dicens :
Quid est hoc, abba, quia primo non psillebatis, sed
Deeo quod nihil per ostensionemfieri debeat. nunc ccepisii posteaquam nos sumus egressi, et quia
i. Audivit aliquando abbas Antonius de quodaiu cum aquam bibere volui, inveni eam salsam? Dicit
juvene monacho quia signum quoddam hujusmodi ei senex : Frater aliquis niotus est, et per erroretn
fecerit 592 in via, id est, cum vidisset quosdam miscuil aquam marinam. Eulogius vero rogabat se-
senes iter agentes et laborantes in ambulando, ona- nem, volens agnoscere veritalem. Et dixit ei senex:
gris jussit ut venirenl el portarent eos, donec per- Parvus ille calix ad vinum est quod charitas providet,
venirent ad se; illi autem senes indicanles hoc ab- bic autem ad aquam quam assidue fralres bihunt. Et
bati Antonio, dixit abbas Antonius: Videtur mihi his verbis docuit eum habere discretionem cogitatio-
mnachus iste similis esse navi oneratse omnibus num, et abscidit ab eo omnia humanitus moventia,
bonis, de qua incertum est utrum pervenire possit menteni ejus; et factus estcomtnunis, manducans do
in portum. Et post aliquantum temporis, subito coepit caetero omnia quae apposila sunt ei. Didicit etiain
abbas Antoniusflere, eltraheresibicapillos, el.lugere. C( ipse in secreto operari, et dixit seni: Pro certo iq
Quod cum vidissent discipuli ejus, dicunt ei: Quid charitate est opus veslrum.
ploras, abba? Et respondit senex:Magna columna 5. Dixit abbas Zenon discipulus abbatis Silvani:
ecclesiaececidit modo. Dicebat aulem hoc de mona- Nunquuni maneas in loco nominaio, neque sedeas
cho illo juvene, et adjecit: Ambulate ad eum, et cum homine habente magnum nomen, neque mitias
videte quod factum est. Perrexerunt igitur discipuli fundamenlum, ut aediliceslibi celiam aliquando.
ejus, et invenerunt monacbum illura super mattam 6. Venit aliquando frater quidara ad abbatera
sedentem, et fleniem peccaium quod fecerat. Videns Theodorum de Pherme, et fccil tres dies rogans
autem discipulos senis, ait eis: Dicite seni ut obse- eum ut audiret ab eo sermonem. Ille autem non
cret Deumdecem tantum dierum dari mihi inducias, respondit ei, et egressus est iristis. Dicit ergo ei
et spero me salisfacturum ei. Qui intra quinque dies discipulus suus : Abba, quare ei non es locutus, et
mortuus est. ecce egressus est tristis? Ei dixit senex : Crede mihi,
2. Laudatus est quidam frater a monachis apud quia non dicebara ei sermonem, quoniam negoliator
abbatem Antonium : ille aulem cum venisset ad euut, est, alienis verbis vult gloriari.
tentavit si portaret injuriam; et cum cognovisset 7. Alter frater interrogavit ipsum abbatem Theo-
quia non posset ferre, dixit ei: Similis es domui qusc D dorunt, dicens : Vis aliquanlis dicbus non manduco
a facie quidem ornata est, de retro vero a latronibus panem? El dixit senex : Bene facis, nam et ego feci
despoliata. sic. Et dixit ei frater : Volo portare modicum cicer
3. Dicebantde abbate Arsenio et abbate Tbeodoro adpistrinum, et facere inde farinara? Et dixit ei
de Pherme, quia super omnia humanam gloriara abbas Theodorus: Jam si ad pistrinum vadis, fac
odio baberent: abbas enim Arsenius non cito occur- tibi panem; et quid opus est ista adjectio ?
rebat alicui: abbas vero Theodorus occurrebat qui- 8. Alius frater interrogavit eumdem senem abba-
dem, sed ut gladius erat ei. tera Theodorura, et coepit loqui et exquirere de rebus
i. Eulogiusquidamnomine, discipulus fuit Joannis quas necdum fuerat operatus. Et dixit ei senex :
archiepiscopi: qui Eulogius presbyter erat, et absti- Adhuc nec libi uaveiu invenisti, nec vasa tua in
uens atque jejuuaos biduanas Ievando (32 ), ali- eam posuisli, uec navigare coepisti, et jara in illa
quando etiam et usque hebdomadam trahebatjeju- civitate, ubi disponebas pervenisti? Cum ergo prius
nium, panem tantum et salem coroedeus; et per hoc operatus fucris rem de qua loqueris, lurtc cx ip*a re
laudabatur ab hominibus. Qui venit ad abbatem loquere.
PAXROI,.LXXIII. 29
907 DE VITIS PATRUM LIBER T. 90»
9. Tunc dixit abbas Cassianus quia venit frater A tam eura. Et venit mater pueri ad fratreni suuni Sb-
quidam ad abbatem Scrapionem, et 593 hortabaiur batem Pustorem, et coepit flere ad oslium ejtis; ille
eum senex, ut secundum mnrem iaceret orationem ; autem omiiino non tlcdit ei responsum; ilra vero
illeautemdicensseessepeccatorem, et ipsius mona- compulsa dolore, increpabat eum, dicens : Et si
chi hahitii indignuin, non acqniescebul. Voluiteliam visceTaferrea habes, et nulla te compassio movet,
ejus pedes luvare, et eisdemitcrum verbis usus, nul- flectal te saltem miseratio sanguinis tui. Ille autem
latenus acquievit. Fecit autem illumgustare, elcoepit mandavit ei: Pastor filios non generavit. Et iia
senex in cbaritate roonere eutn, dicens : Fili, si vis discessit. Audiens autem judex misit, dicens : Vel
proficere, permanein cella tua, et attende tibiipsi et verbo jubeal, et ego eum dimittam. Senex atitera
opcribus manuum tuarum; non enim tibi tantum remandavil ei, dicens : Examina causara sectiiiduiii
procedere expedil, quanlum sedere. Ille aulem hsec Iegem; et si dignus est morte, morialur ; si autem
audiens, ita exacerbatus est, et vultum mutavil, ut non est, fac quomodovis.
nec latere posset senem. Dixit ergo ei abbas Sera- 14. Dixtt iterum abbas Pastor: Doce cor tuum
pion: Usque modo dicebas, Peccalor sum, el accu- servare quae docet alios lingua lua. Dixit iterum:
sabas teipsum tanquam indignum jam vivere; et quia Quia bOmines ad loquendum perfecti videri volunt,
te cum charitate monui, ila exacerbari debuisti? Si B et in operando ld quod loquunlur mineres sunt.
eniin re vera hurailis vis esse, quae libi ab alio im- 15. Venit aftquando abbas Adelphius,qtti fuit epi-
ponuntur, disce portare viriliter, el non odiosaverba scopus Nilopoleos, ad abbalem Sisoi inmomem; et
effundere tibi ipsi. Hoc autem audiens frater, pceni- quia discessurus erat, lecit eos gusiare a mane, eral
lentiam gessit coram sene, et multum proiiciens dis- vero jejunium; et cum ponereut mensam, ecce fra-
cessit. tres pulsaverunt. Dixit autem senex discipulo suo :
10. Audivit aliquando judex provinciaede abbale Da eis modicas zippulas, quia de labore sunt. Et di-
M»yse (Ruff., I. m, n. 119), et perrexit in Scylbi ut cit ei abbas Adelphius : Dknitte inlerim, ne dicant:
videret eum; et nuntiaverunt quidara seni de adventu Quia abbas Sisois a mane comedit. Et kleodii eum
ejus, etsurrexit utfugeretin paludem; el occurrit ei senex, et dixit fratri: Vade tu, da eis. Cmn ergo vi-
ille judex cum suis, et interrogavit eum,diceus: Dic dissent pultes, dixerunt : Ne peregrinos aliquos ba«
nobis, senex, ubi est cella abbatis Moysi? Et dicit betis? Puias et senex vobiscum coraedit ? Et frater:
eis : Quid vultis eum inquirere? homo fatuus est et Etiam. Cceperuntergo comristari et dicere : Ignoscat
hsereiicus. Et veniens judex ud ecclesiam, dixit cle- vobis Deus, quia senem permisistis ista hora mandu-
ricis : Ego audiens de abbate Moyse,veni ut viderem care; an nescitis quia plurimos dies laboraiurus esl?
eum; et ecce occurrit nobis senex pergens in ^Egy- G Audiens haec episeopus, cceprt coram sene poenilen-
plum, et interrogavimus eum ubi esset cella abbalis tiam agere, dicens: Ignosce niihi, abba, quia ego
Moysi, et dixit nobis : Quid eum quaeritis? fatuus quidem humanum aiiquid cogitavi, lu autem quod
est, el haereticus.Audientes autem clerici, contristati Dci est fecisti. Et dicit ei abbas Sisois: Nisi Deus
sunt, dicentes : Qualis est senex ille, qui hsecde san- glorilicaverit bominem, gloria liominum nunquain
cto homine loculus est ad vos? Et illi dixerunt: Se- stat.
nex velustissitno vestimenlo utens, longus et niger. 16. Interrogavit abbas Ammonasde loco qui dici-
Et illi dixerunt : Ipse est abbasMoyses; et quia tur Raythum, abbatem Sisoi dicens : Quando lego
noluil videri a vobis, ideo haecvobis ipse de se dixit. Scripturas, vult cogitatio mea ornare sermonem, ut
Et multum aedificatusjttdex discessit. paratus sim ad inierrogata rcspondere. Et dixit ei
11. Frater interrogavit ahbatem Mathoen dicens: senex : Non est opus, sed magis de puritate mentis
Si abiero manere in loco aliquo, quoraodo vis ut 594 provide tibi securitaiem edicendi sermonem.
agara ibi? Dicit ei senex : Si habilaveris in loco, ne 17. Venit aliquando judex provincise videre abba-
velistibi illicnomen faccre de aliqua re, dicendo, Aut tem Simonem, et ide tulit lorum quo cingebatur, et
iion venio in convenlu fratrura, aut non roanducohoc asceudit in arborem palmse, ut purgaret eam. llli
Vel illud; hsec eniro vanura nomen libi faciunl, sed D autem venientes dixerunt ei: Ubi est senex, qui hac
postea importunitatem putieris; quoniam homines in soliludine habitat? Et ille respondit: Non est hic
ubi hoc audierint, ibi current. solitarius aliquis. Et cum hoc dixissel, discessit ju-
12. Abbas Nisteron major ambulabat in eremo dex.
cura aliquo fratre, el v^dentesdraconem, fugerunt. 18. Alia iterum vice alter judex venit videre eum,
Dicit ei frater : Et tu limes, Paler?Respondit senex: et praecedentes clerici dixerunt ei : Abba, paratus
Nou timeo, fili; sed expedit quia draconem videns esto, quia judex audiens de te venit ut benedicatnr
fugi, quoniam non habui effugere spiritum vanae a te. Et ille dixil: Etiam ego praeparabome. Et cu-
gioriae. operiens se succo suo, et tollens in inanu sua pauera
13. Voluit aliquando judex provincise videre ab- et caseum, sedit 1n ingressu cellulaesuae, et ccepit
batetn Pastorem, et non acquiescebat senex (Ruff., manducare. Venil ergo judes cum officio suo, et vi-
I. lii, n. 20). Judex autem lenuit filium sororis ejus dentes euni spreverunl, dicenies : llic est monaclius
velut malefactorem, et redegil eum in carcerem, solitarius de quo latia audiebamus? I.t staiim disces-
dicens: Si venerit senex et rogaverit pro eo, dirait- serunt ct revcrsi sunt atl se
909 VERBASENIORUM. 910
19. Dixitsancta Syncletica : Sicut thesaurus ma-. A tionein fratrum, et vidit quemdam de fratribus cul-
nifestus cito expenditur, ila et virtus quaelibet,cum pabilem, et adjudicavit eum (Ruff., I. m, n. 137).
innotuerit vel publicatafuerii, exterminabiiur(/(u//., Ciim autent exisset ad eremum, venit angelus Do-
/. ni, n. 114). Sicul enim cera solvitur a facie ignis, mini, et stetit ante osiium cellaeejus, dicens : Non
ita et anima laudibus inanitur, el amitlit viriulum te diinitto intrare. llle autem rogabat, dicens : Quae
rigorem. eslcausa? Et respondens angelus Domini, ei dixit:
20. Dixit ilerum : Sicut itnpossibile est, uno eo- Deus me misit ul dicerem libi: Ubi jubes ut miltam
deraque lempore et berbam esse et semen, ita im- illum fratrem culpabilcm, quem addixisii? Et statim
possibile esl ut ssecularem gloriam habentes, cocle- abhas Isaac poeniteniiamegit, dicens: Peccavi, igno-
stem facianifruclum (Ru/f., (. m, num. 113; Pasch., sce milii. Et dixit angelus : Surge, ignoscit tihi Deus;
c. 13, n. 2). sed cuslodi de caetero ne adjudices queiiiquaiii,
21. Aliquandoin Cellis festivitate celebrata, ede- priusquam Deus adjudicet eum.
bant fratres in ecclesia (Ruff., I. m, n. 54, nomine 4. Frater aliquando iu Scythi inventus est culpa-
Theodori).Erat autemibi frater quidam, qui dixit mi- bilis, et fecerunt seniores conventum, et miscrunt
nistranti: Ego non manduco coctum aliquid, sed sal. ad abbalem Moysem,dicentes ut veniret; ille autem
Et vocavitminister aliumfratrem coram multiludine, B venire noluit. Misitautem ad cum presbyter, dicens:
dicens: Ille frater non comedit coctum, affer ei sal. Veni,quia plebs fratrum te exspectat. Et ille surgens
Surrexit autem qnidamsenum, et dixit ei: Expedie- venit. Tollens autem secum sportam vciustissiinam,
rat tibi hodie in cella tua comedere carnes, quani implevit eam arena, el post se pnrtavit. Illi vero
audiri hanc vocemcoram tantis fratribus. exierunt ei obviam, dicentes : Quid hoc est, Pater?
22. Erat quidara abstinens a cibis, et non mandu- Dixit autem eis senex : Peccata mea sunt post me
cans panem; venit ad quemdam senem. Opportune currentia, et non video ea, et veni ego hodie judicare
autem illic etiam alii supervenerant peregrini, et fe- aliena peccata? Illi autera audientes, niliil locuti sunt
cit senex modicumpulmentum propter eos. Et cum fratri, sed ignoverunt ei.
sedissent manducare, frater ille abstinens posuit 595 •'>•lnterrogavit abbas Josepliabbatem Pasto-
sibi soli cicer infusum, et manducabat. Et cuin sur- rem, dicens : Dic quomodo monachusflam. Et dixit
rexissent a raensa, tulit eura senex secreto, et dixit ei senex : Si vis requiem invenire et in hoc el in fu-
ei : Frater, si venis ad aliquem, non ostendas illi turo saeculo, in omni causa dic : Quis sum ego? cl
conversationem tuam ; si autem conversationem ne judices quemquam.
luam lenere vis, sede in cella tua, et nusquam 6. Frater quidam interrogavit emn iterum, di-
exeas. Ille autem acquiescens verbis senis, factus G cens : Si videro culpam fratris mei, bonumest cela-
est communisvitaein id quod cum fratribus in ve- re eam ? DUit ei senex : Quacunque hora tegiinus
nisset. peccatum fratris nostri, teget eliam Deus nostrum;
23. Dixit senex.: Humana providentia omnem et quacunque bora prodiderimus culpas fratrum, et
pinguedinemhominis amputat, et relinquit eum sic- Deus nostras similitcr prodet.
cum. 7. Offenditaliquandofrater in congregatione.Erai
24. Dixit senex : Aut fugiens fuge homines, aut autem in ipsius locisqnidam solitarius.quijam lon-
irridens mundum et homines qui in mundo sunt, go lempore foris non exibat. Veniensautem abbas
Slultum temetipsum in pluribusfacito. de congregalioneilla ad eum, indicavitde fraire illo
LIBELLUSNONUS. qui offenderal. Et ille dixit: Expellite eum. Expu!-
sus aulem frater de congregatione,misit se in fossa-
Deeo quodnou oportealjudicare quemquam. tum (55), et flebat ibi : contigit aulem ut alii fratres
1. Contigit aliquando fratri in congregationeab- eunles ad abbatem Pastoremaudirent eiim in fossatu
balis Eliae lenlalio, el expulsus inde, abiit iit mon- plorantem: qui descendentcsadeuminvenerunteuin
tem ad abbatem Antonium. Et cum mansisset ali in magno dolore constitutum, ct rogaverunt eum ut
quanto temporeapud eum, remisit eum ad congre- n iret ad senem illum soliiarium; et non acquievit,
galionemtmdeexierat. llli autem videntes eura, ite- dicens : In hoc loco moriar ego. Venientesaulent
rura expulerunt; qui similiter perrexit ad abbatemi fratres ad abbalem Pastorein, narraverunt ei de eo.
Antonium, dicens : Noluerunt me suscipere, Paler. Et rogavil eos ut irent ad eum, dicentes : Ahbas
Misitergo senex ad eos, dicens : Navis naufragiumi Pastor vocat te ad se. Quod cum ei dixissenl, per-
tulit in pelago, el perdidit onus quod portabat, eli rexit ad eum. Et videns cum senex afllictum, sur-
cum labore vacua navis perducla est ad terram. Vos> rexit et osculatus est eum, e( adgaudens ei rogabat
ergo liberatam navim in terram vuliis submergere'r ul sumeret cibum. Misit autem abbas Paslor unum
llli autent cognoscentes, quia eum abbas Auloiiius i de fralribus suis ad illum solilarium, dicens: Au-
remisisset, slatim susceperunt eum. diens de te, multi anni sunt quod te videre volui, et
2. Quidam frater peccaverat, el jussit eum pre- pro pigritia nostra amborum non potuimus nos invi-
sbyter exire de ecclesia. Surrexit aulem Besarion, cem videre : modo autem, Deo volente et occasione
et exivit cunt eo, diceus : Et ego peccalor sum. facta, faiiga te tisque huc, ul nos videre possimus;
3. Veuit abbas Isaac de Tbebaida in eongrega-• eral enim non egredicns de cella sua. QuoUcum au
 911 DE VltiS PATRUMLIBER V. 912
disset, dicebat: NisiDeus ihspirasset seni illi de me,. A egrederetur in sexta feria extra congregationem, et
- non misisset ad me. Et surgens venit ad eum. Et videret queindain mane coinedentem.Dixiljuteni ei:
salutantes se invicem cum gaudio sederunt. Dixil au- Hac hora manducas in sexta feria ? Die autem se-
tem ei abbas Pastor : Duo homines erant in loco quenti facla est celebratio missaruni secundum con-
uno, et ambo habebanl mortuos suos. Reliquit aulem suetudinem. Intuens vero fraier ejus, vidit gratiam
unus morluum suum, et abiit plorare illius alterius. quae596 e>dala fuerat discessisse ab eo, el con-
Audiens auiem baec senex, compunctus est in ser- tristalus est. Qui ctim venisset in cellam, dicit ei:
mone ejus, el recordatus est quod fecerat, et dixit: Quid fecisti, frater, quia non vidi, sicut pridem, gra-
Pastor sursum in coelo, ego autem deorsum in tiam Dei iute? llle aulera respondens dixit: Ego
lerra. neque in aclu, nequein cogilalionibus conscius mihi
8. Frater quidam interrogavit abbatem Pastorem, sum alicujus mali. Dicit ei frater ejus : Necsermo-
dicens: Quid facio, quia pusillanimis (io dura sedeo? nem odiosum aliquem locutus es? Et recordatus
Dixit ei senex : Nullum spernas neque condemnes, dixit : Etiam. Heslerna dievidi quemdam comeden-
el nulli obloquaris, et Deus prsestabit tibi requiem, tent mane, et dixi ei : Hac hora uianducas in sexta
et erit sessio tua sine perturbatione (Ruff., I. in, feria ? Hoc est peccatum meuiii; sed labora inecuin
n. 100; Patch., c. 39, n. 2; Append. Mart., n. 39). B '. duas hebdomadas, etrogemus Deum ut mihi indul-
9. Factus est aliquando conventus m Scyllii, et geat. Fecerunt iia; et post duas bebdomadas vidit
loquebantur Patres dequodam fratre culpabili (Ruff., frater graiiam Dei iterum venientem super frairem
I. m, n. 136). Abbas autem Piortacebat : posteaau- suum, et consolati sunt, Deo, qui solus bonus est,
tero surgens egressus est, et tollens saccum, implevit gratias referentes.
eum arena, et portabat eum in humeris suis; elmil- LIBELLUS DECIMUS.
tens in sportella modica de eadem areoa, portahat
De discretione.
etiam ipsam in anle. Interrogatus autem a Pairibus
qnid hoc esset ? Ille respondit: Saccus isie qui mul- i. Dixit abbas Antonius: Quia sunt quidam conte-
twn babet arenae, mea peccata sunt; et quoniam rentes corpora sua in abslinentia ; sed quia non ha-
multa sunt, posui ea supra dorsum, ne doleam pro buerunt discreiionem, longe lacli sunt a Deo.
ipsis.et plorem; ista autem arena modica peccata 2.Fratres quidain veneruntad abbatem Anlonium,
snnt istius fratris, et sunt anle faciem me.nn, et in ut nuntiarent ei pbanlasias quas videbam, et eognos-
cerent ab eo uirum verse essent, an a daemonibus
ipsis exerceor judicans frairem; quod non oportet iia
lieri, sed mea magis peccata ante me esse, et de ipsis illuderentur. Ilabebant autem asinum secum, et
mortuus est eis in via. Curo ergo venissent ad senem,
cogitare, et rogare Deum ul ignoscat mihi. Audien-{G
les autem Patres , dixerunt : Vere hsec est via praevenit eos, dicens : Qiromodo morluus est ille
asinus in via? Dicunt ei : Unde scis, Paler? Et ille
salmis.
10. Dixit senex : Non judices fornicatorem, si dixit: Daemones mibi ostenderunt. Dicunt ei : Et
castus es; quoniara similiter legem prsevaricaris. nos proplerea venimus interrogare te, quia vidimus
Etenim qui dixit: Non forniceris, dixit: Ne judices. phantasias, et plerumque fiunt in veritale, ne forte
11. Ad quemdam solilarium venit presbyter cu- erremus. Et satisfecit eis senex, sumpto exemplo de
asino, ostendens quia a daemonibus fiunt ista. Su-
jusdam basilicse, ut consecraret ei oblationera ad
coramunicandura. Veniens autera quidam ad illum pcrvenit aulemquidam venationem faciens in silvam
et videratabbalera Antonium
solitarium, accusavit apud ipsum eumdem prcsby- agrestium animaliura,
terum. Qui cum ex consnetudine ileruin venisset ad gaudenlem cum fratribus, et displicuerat ei. Volens
aiitem senex ei oslendere quia oportet aliquando
eum, ul consecraret oblationem, scandalizatus ille
solitarius non aperuit ei. Presbyler aulem hoc viso condescendere fralribus, dicit ei : Pone sagitlam in
discessit. Et ecce vox facta est ad solitarium, diceus: arcu tuo, et trahe; et fecit sic. Et dixit ei: Iterum
Tulerunt sibi homines judicitim meum. Et factus cst trahe; et traxit. Et rursus dixit ei : Trahe adhiic;
velut in excessu mentis, et videbat quasi puteum D et traxit. Dixitei venator: Si supra mensuram traxe-
aureum, et siiulant aureuin, et funem aureum, et ro, frangetur arcus. Dicit ei abbus Antonius : Ita est
et in opere Dei: si plus a mensura lendimus, fraires
aquam bonam valde. Videbatautera et quemdam le-
cito deliciunl; expedit ergo una et una relaxare rigo-
prosum hauricntem et refundenlem in vase, el cu-
rem eorura. Haecaudiensvenator compunclus est, et
piebal bibere, et non poierat propter quod leprosus
esset ille qui hauriebat. Et ecee iterum vox ad eum, mnltum proficiens in sermone senis, discessit; et
dicens : Cur non bihis ex aqua hac? quara causam fratres confirmati, reversi sunt in locum suura.
babet qui implel?implel euim solumraodoet effundit 3. Frater dixit abbati Antonio : Ora pro rae. Et
iu vase. In se autem reversus solitarius, et conside- respondit eisenex : Nec ego tui misereor, nec Deus,
raus virlutem visionis, vocavit presbyterum, et fecit nisi pro leipso sollicitus fueris et poposceris a Beo.
eum sicut efprius sanctificaresibi oblationem. 4. Dixit ilerum abbas Antonius : Quia non per-
12. Fuerunt duo fratres magnaevitaein congrega- mittit Deus bella excitari in generatione bac, quo-
tione, et meruerunt videre singuli gratiam Dei in al- niam scit quia infirmi sunt e.t portare non possunt.
terulrum. Factum est autem aliauando ut unus exeis 5. Dixit aliquando abbas Eyagrius abbati Arsenio:
915 VERBA SENIORUM. 9!4
Quomodo nos excitati eruditione et scientia nullas A A ralis igitur labor velut folia arboris, custodia autem
virlutes habemus, hi autem rustici in /Egypto habi- interioris hominis fructus est. Quoniam ergo, secun-
tantes tantas virlutes possident? Respondit abbas dum quod scripium est, Omnis arbor non faciens
Arsenius : Nos quia mundanae eruditionis disciplinis frucium bonum excidetur, et in ignem mittetur
intenti sumus, nihil habemus; hi autem rustci jEgy- ( Matth. in ), oportet propler fructum nostrum om-
ptii ex propriis laboribus acquisierunt virtutes. nem in nobis sollicitudinem esse, hoc est mentis
6. Dicebat beatse memoriseabbas Arsenius : Pere- custodiam. Opus timen habemus eliam tegumenlo
grinus monachus in alia provincia habitans, nullis et ornatu foliorum, quse sunt labor corporis. Erat
rebus se medium faciat, et quietus erit. autem abbas Agatho sapiens ad intelligendum, et
7. Interrogavit abbas Marcus abbatem Arsemum, impiger ad laborandum, et sufficiens in ouinibus,
ilicens : Bonum esl non habere aliquam in cella intentus etiam assidue ad laborem mauuuiu, parcus
consolationem. Vidi enim quemdam fratrem haben- in cibo atque vestimento.
tera parvum olusin cella, et eradicabat ea. Et dixit 12. Idem abbas Agatho cum fuisset conventus pro
abbas Arsenins : Bonuni quidem est, sed secundum quadam causa in Scythi, et fuisset causa ipsa ordi-
exercitationem hominis uniuscujusque agendum est: nata, postea venit, et dicit eis : Non bene ordinastis
ctiam si nou habuerit virtutem hujusmodi tolerare, gB causam. Illi auiem dixerunt ei: Tu quis es, qui vel
Steruroplantaturus est ea. loquaris ? Et ille respondit : Filius hominis ; scri-
8. Narravit abbas Pctrus (Ruff., I. m, n. 128; ptum est enim : Si vere utique justiiiam loquimini,
Pasch., c. 42, n. 1), qui fuit discipulus abbatis Lot, justa judicale, filii hominum (Psat. LVII).
dicens : Eram aliquando in cella abbatis Agaihonis, 13. Dixit abbas Agalho : Iracundus si mortuos
et venit frater quidam ad eum , dicens : Volo babi- suscitet, non placet Deo propter iracundiam suam.
tare cum fratribus, sed dic milii quomodo habitem 14. Venerunt aliquando tres senes ad abbatem
cum eis. Dicil ei senex : Sicut in prima die quando Achillcm , et unus ex eis habebat opinionem malam.
ingrederis ad eos, ita custodi peregrinationem tuam Dicit autem ei unus de senibus : Abba, fac mibi
omnibus diebus vitse ttiae, nec assumas fiduciam. unam sagenam ad piscandum. Et ille dixit: Non fa-
Dicit ei abbas Mucarius : Quid enim facit fitlucia? cio. Et alius dixit ei : Fac nobis, ut habeamns me-
Dicit ei senex : Sic est sicutaestus grandis, qui quan- moriam tui in monasterio nostro. Ei ille respondit:
do exarserit, omnes fugiunt a facie ejtis, quia sestus Non mihi vacat. Dixit ei tertius ille, qui habebat
etiam arborum fructus corrumpit. Dixit abbas Maca- malam opinionem : Mihi fac sagenam , ut habeam
rius : Sicmala fiducia est?RespondifabbasAgalhon: de manibns tuis benedictionem, abba. Et ille sta-
Non est pejor altera passio quam fiducia; genilrix G Q lim respondit ei : Ego tibi faciam. Dixerunt autem
est enim omnium passionum. Convenit ergo opera- ei secreto duo priores, quibus nnn acquieverat:
tio monacho, non sumere iiduciam, vel si solus sit Quomodo sic, quia nobis rogantihus nnluisti facera,
in cella. et huic dixisti: Ego tibi faciam ? Respondit eis se-
9. Dicebat abbas Daniel : Quia cum raoriturus nex : Vobis ideo dixi, Non facio, quia non mihi va-
esset abbas Arsenius, delegavit nobis, dicens : Vi- cat, et non contristabimini ; huic autem si non fe-
dete ne velitis pro me agapem facere; quoniam si cero, dicturus est, quia de opinione mea, quae mala
feciego promeipso, id invenio (Ruff., I. m, n. 163). est, audivit senex, et ideo noluit facere sagenam ;
10. Dicebant de abbate Agathone (Ruff., I. m, et statim incidebamus funem ad sedandum animtim
n. 21) quia abierunt quidam ad eum, audienles quia ejus, ne tristilia absorberetur hujusmodi.
magnaediscretionis vir esset; et volentes eum pro- 15. Dicebant de quodam sene, quia fecerit quin-
bare si irasceretur, dicunt ei: Tu es Agatho ? Audi- quaginta annos neque panem comedens, neque fa-
vimusde te, quia fornicator es, et superbus. Et ille dle aquam bibens (Ruff. I. m, n. 117); et dicebat:
respondit: Etiam sic 597 est> Et dixerunt ei : Tu Quia exstinxi fornicationem, et avaritiam, et va-
es Agatho verbosus el detractor? Et respondit: Ego nam gloriam. Et quia abbas Abraham audierat
sum. Dicunt ei iterum : Tn es Agatho haerelicus?Et D * quod hsec dixisset, venit ad eum, et dixit ei: Tu
respondit: Non sum haereticus. Et rogaverunt eum, dixisii hunc sermonem ? Et ille respondit : Etiam.
dicentes : Dic nobis cur tanta dicentibus nobis in Et dixit ei abbas Abraham : Ecce intras in cellam
injuria tua palienter tuleris; hunc autem sermonem, tuam, et invenis supra mattam tuam mulierem , po.
quia diximus, Hscreticus es, non sustinuisti ? Et ille les non cogitare quia mulier est ? El dixit: Non;
respondit, et dixit ei: Illa prima mihi ascribo, uti- sed impugno cogitalionem meam, ul non tangaiu
litas enim animaemeaeest: quod autem dixistis liae- mulierem illam. Dixit abbas Abraham : Ecce igitur
reticum me esse, ideo non acquievi, quia separatio non fornicationem interfecisti, quia vivit passio
est a Deo, et non opto separari a Deo. llli audientes ipsa, sed alligata est. Iterum si ambulas in via, et
admirati sunt discretionem ejus, et sedificati disces- vides lapides et testas vasorum, et in ipsis jacens
serunt, aurum, quod videris, potes velut lapides reputare !
il. Interrogatus est idem abbas Agatho: Quid est Et respondit: Non ; sed resisto cogitationi mese ne
tnajus, labor corporis, aut custodia interioris bomi- colligam illa. Et dicit ei abbas Abraham : Ecce ergo
bis ? Dicil abbas: Homo similis est arbori; corpo- vivit passio; sed alligata est. Et dixit ilerum abbas
915 DE VITIS PATRUM LIBER V. 916
Abraham: Si audieris de duobus fratribua, qtiia A adhibila; si aulem inopportune vel sine mensura
unus diligit te et bona de te loquitur, alius autem flunt, ad parvum tempns proficiunt; quae autem
odit et detrahit tibi, et venerint ad te, utrosque parvi temporis sunt, noxia magis quam ulilia erunt.
seqnaliter suscipis t Et dixit: Non; sed extorqueo 21. Transeunte aliquando abbate Ephraein, una
animo (ire), ut shniliter bene faciam ei qui me odit, prostituta ex immissione cujusdam ccepit ei blandiri
sicut illi qui diligil me. Et dixit ei abbas Abraham : ( Idem., I. i, in Vita Ephram, cap. 7 ), cupiens
Vlvunt ergo passiones, sed lanium a sanctis viris eum, si possset, ad turpem commistionem iliicere ;
quodammodo religantur. vel si hoc non posset, saltem ad iracundiam provo-
16. Narravit quidam Patrum quia senex aliquis caret, quoniam nunquam eum vidit quisquain ira-
erat in cella studiose laborans, et vestiebatur mat- scentem vel litigantem. Ipse auiem dixit a<team :
ta : qui cum perrexisset ad abbatem Ammonaro, Sequere me. Cum venissent aiitem in loco populoso,
vidit eum abbas Ammonas uienlem malta, et dixit dicit ei: Veni huc, et sicul voluisli, commiseeor
el : Hoc tibi nihi! prodest. Et dixit ei ille senex: tecum. Illa autem videns multitudinem, dicit ei:
Tres cogitationes mihi molestae sunt: una, quae me Quomodo possumus hic hoc facere, tanla multitu-
compellit ut alicnbi in eremo recedam; alia, ut dine hic astante ? confundemur eniro. Ipse autem
peregrlna p-?tam, ubi me nemo eognoscat; tertia, B ait: Si homines erubescis, quanto magis erubescere
ot inclndam me in cella, ut nullum videam , et post debemus Deum , qui revelat occulta tenebrarutn
biduuin coinedam. Dicit ei abbas Ammonas: Nihil ( / Cor. IV ) ? Illa autem confusa et confutata reces-
tibi ex his tribus expedit facere, sed magis sede in sit absque opere voluplatis suse.
cella tua , et comede parum quotidie, habens sem» 22. Venerunt aliquando ad abbatem Zenonem
per in corde luo piiblicani illius qui in Evangelio quidam fratres, et intcrrogaverunt euni, dicentes :
legitur sermonem (Lucrn xvm), et ita poteris sal- Quid est quod scriptum est in libro Job : Nec coalum
vus esse. mundum esse in conspeclu Dei (Job. xv)? Respondil
17. Dicebat abbas Daniel: Quia qusntum corpus autem senex dicens : Reliquerunt homines peccala
Tiruerit, lanliim anima exsiccatur; et quantum sic- sua , et coeleslia scrutantur. Haec aulem est inter-
catum fuerit corpus, 588 anima tantum virescit. pretatio sermonis, quem requisistis, ut quoniam
Dixii iterum ahbas Daniel : Quia quantuin corpus Deus solus est mundus, dictum sit nec ccelum mun-
fovetur, lantiim anima subtiliatur, et quantum fuerit dum esse in conspeclu ejus.
eorpus snhiiliatnm, tantum anima fovetur. 23. Dixit abbas Theodorus de Pberme : Si babes
18. Narravit iteium abbas Daniel, quia quando amicitias cum aliquo, et contigerit etim in tentaiio-
erat in Scythi abbas Arsenius, erat ibi monachus 'fj nem fornicationis incurrere; si potes, da ci manum,
et retrahe illum sursum : si aulem in errore aliquo
qnidam rapiens ea quse habebant senes: abbas au-
tem Arsenius volens eum lucrari, et senibus quie- fldei incurrerit, nec libi acquiescit, reverlere cilo ,
tent prsestare, tulit eum in cellam suam, el dicit incide amicitias ejus abs te, ne forte remorans tra-
ei : Quidquid vis ego libi dabo, tantum non rapias; haris cum eo in profundum.
et dedit ei auriim, el nummos, et rescetlas (34), et 24. Venit aliquando memoratus abbas Theodorus
omne qu«d in respnnso (35) suo habebat, dedit ei. ad abbatem Joannem, qni erat eunuclius ex nativi-
Et cum loquerentur, dixii abbas Theodorus :
Ilte antem itenim rapiebat. Seues vero videntes quia tate.
non quievii, expulerunt eum , dicentes : Quia si in- Quando eram in Scythi, opus animac erat opus no
venitur fraier habens de infirniiiate corporis aliquid, strtim , opus autem manuum lanquam in iransitn
habebamus; ntinc autem factum est opus animae,
oportet sustinere eum; si auteui fiiratus et admo- velut
nitus m>nquiescit, expelliie eum : quoniam animse cum in transitu factum est opus.
suae detrimenturo facil, et omnes in eo loco habi- 25. Venit aliquando quidam Patrum ad eumdem
tantes conturbat. abbaiem Theodorum, et dixit ei: Ecce quidam fra-
19. Venit in initio conversationis suaeabbas Eva- ter reversus est ad saeculum.Et dixit ei abbas Theo-
: si quando audieris
grius ad q«em4an senem, et dixit: Dic niihi, abba,: Q dorus In hoc non admireris;
sermonem quo salvas fiam. Ille antem dixit ei: Si quia prsevaluit quis effugere de ore inimici, hoc
vis salvati, quando ad aliquem vadis, non prius lo- admirare.
quaris aniequam te ille inquirat. Evagrius aulem 26. Dixit memoratus abbas Theodorus : Mulii eli-
compunctus in hoe sermone, pceniteniiam egit in gti&tin hoc saeculo temporalem quietem, antequam
eangpectu scois, et satisfecit ei, dicens : Crede prscstet eis Dominus requiem.
Dtibi, nullos Codices legi, et talem erudilionem 27. Dicebant de abbate Joanne stalura brevi, quia
nunqjiam iaveni. Et multum proficiens exiit. dixeril aliquando fratri suo roajori : Volebam esse
20. Dn.il abbas Evagrius : Menieii: nutantem vel securus sicut angeli sunt securi, nihil operantcs,
errantem seJidai lectio, et vigiliae, etoralio: con- sed sine intermissione servientes Deo ; et spolians se
cnpiscentiam vero ferventet» madefacit esuries el quo vestitus erat, abiit in eremo (Ruff. /.ui.u. 56).
labor et «ollkUudo : iracundiam atiiem perturbatam Et facta ibi hebdomada una, reversus est ad frairein
reprimit psalmodia, et longajiimitas, et misericor- suum; et dum pulsaret ostiuut, respondit ei ante-
dia, sed hsec opportunis teroporibus, et mensura quam aperiret, dicens : Quis es tu ? Et ille dixit:
 VERBA SENIORUM. 918
9!7
obedienles sunt.
Kgo sum Joannes. Et respondit frater ejus, et dixit <\agnoscenles quoniam in omnibus
ei: Joannes angelus faclus est, et ultra inter ho- 31. Fraler interrogavit abbatem Joseph , dicens :
mines non esl. Ille autem pulsabal dicens : Ego Quid faciam, quia nec molcstiam ferre possum, nec
sura. Et non aperuit ei, sed dimisit eum affligi. laborare, et dare eleemosynam? Et dicit ei seuex :
Postea vero aperiens dixit ei: Si homo es, opus Si non potes horum nihil facere, vel serva conscien-
habes iterum operari, ut vivas ; si autera angelus es, tiam luam ab omni roalo proximi tui, et ita salvus
Deus auteut animam sine peccalo quserit.
quid quaeris inlrare in cellara. Et ille pcenilentiam eris;
52. Dixil abbas Isaac Thebaeus fratribus suis:
agens, dixit: Ignosce raihi, frater, quia peccavi.
Pueros hic non adducatis, quia propler pueros in
599 28. Venerunt aliquando senes in Scythi, faclaesunt.
et erat cum eis abbas Joannes Nanus; et dum co- Scythi quatuor ecclesise eremus
33. Interrogavit abbas Longinus abbatem Lucium,
mederent, surrexit quidam presbyter vir magnus, ut
daret per singulos vasculum aquse parvum ad biben- dicens : Habeo tres cogitationes : unam ut ad pere-
vadam. El respondit ei senex : Si non
dum; et nemo acquievit accipere ab eo , nisi solus grinationem
Joannes Brevis. Admirati sunt autem caeteri, etdixe- tenueris linguam tuam ubicunque perrexeris, non
runt ei: Quomodo tu cum sis omnium minor, prse- eris peregrinus. Sed refrena hic linguam tuam, et
B etiam hic peregrinus. Et dixit ei abbas Longi-
sumpsisii minisferio utt viri senis et magni? Et dicit eris
eis: Ege quando surgOdare aquam.gaudeo si omnes nus : Alia cogilatio mea est, ut jejunem biduanas
biberint, ut mercedem acquiram; nunc igitur pro- levaudo. Et respondit ei abbas Lucius : Isaias pro-
pterea ego suscepi, ul faciam ei qui surrexit invenire pheta dixit: Si curvaveris velut circulum cervicem
mercedem, ne forte etiara contristetur nullo sumente tuam , nec sic crit acceptum jejiinium tuum (Isaim
ab eo. Haeccum dixisset, admirati sunt omncs de LVIII); sed magis contine mentem tuam a cogitatio-
discretione ejus. nibus malis. Et dixit abbas Longinus : Tertium est
29. Interrogavit aliquando abbas Pastor abbatem dispositum meum , ut declinem hominunt aspeclus.
Joseph, dicens : Quid faciam , quando approximant Et respondit ei abbas Lucius : Nisi prius correxeris
mihi aliquse tentaliones; resisto illis, an permilto vitam tuam inter alios conversando, neque solus
intrare? Dicit ei senex : Dimitle inlrare, et pugna habitans corrigere te praevalebis.
cum eis. Revertens ergo in Scylhi sedebat; et conti- 34. Dixit abbas Macarius : Si recordamur mala
git ut veniens quidam a Tbebaida in Scythi narraret quae inferunlur nobis ab hominibus, amputamus
fratribus, se interrogasse abbatera Joseph : Quando menli nostrse virtulem recordandi Deum; si autera
apprnximat mitii tentatio, resisto ei, an dimitto in- recordumur malorum quaedaemonesexcitant, erimus
trare? et dixerit ei : Omnino non dimittas tentatio- C imperforabiles (Patch., c. 37, n. 4; Append. Mart.,
nem in te, sed cito abscinde eam. Audiens autem n. 15).
abbas Pastor, quia sic dixerit huic, qui venerat a 35. Dixit abbas Mathois : Nescit Satanas qua pas-
Tbebaida, abbas Joseph surgens iterum abiil in sione seducalur anima, et ideo seminat quidem in
Panepho ad abbatem Joseph, et dicit ei: Abba, cgo ea ziziniam suam, sed metere nescit: spargit ali-
tibi commisi cogitationes meas, el lu aliter dixisti quando semina fornicationum , aliquando deiraciio-
raihi, aliter autem fratri de Thehaida. Et dicil ei se- num, et cselerarum simililer passionum ; et in qua
nex : Scis quia diligo te? Et respondit : Eliam. passione viderii animam declinantem, hanc ei miui-
Nonne tu mihi dixisti, ut sicut mihi ipsi, ita llhi di- strat; nam si sciret ad quid proclivis est anima,
ceremquod sentirem? Etenim si intraverint tenta- non ei diversa vel varia seminarei.
tiunes, et dederis alque acceperis cum eis, probatio- 30. Narraverunt de abbate Nathyra, qui fuit disci-
rem te faciuni; ego autem velut milii ipsi sic libi pulus abbatis Silvani, quia cum sederet in cella sua
loculus sum : suut autem aliqui quibus nec approxi- in monte Sina , mediocriter gubernavii vitam suam
mare expedit passiones, sed stalira debent abscin- de hisquse erant necessaria corpori (Append. Pallud.,
dere eas. c. 20, n. 18). Quando autem lactus est episcopus in
50. Item dixit abbas Pastor: Veni aliquando in " Pbaran, multum coartabat animam suam in duritia
Heracleo inferiore ad abbatem Joseph, et habebat m continentiae. Et dicit ei discipulus suus : Abba,
monasteriosuo arborem sycomorum pulchram nimis; quando eramus in eremo non te ita 600 cruciabas.
et dic^bat mihi a mane:Vade, et collige libi, et Et dicit ei seriex : Fili, illic solitudo erat, et quies,
manduca. Erat autem sexta feria. Ego autem non etpaupertas, propterea volebam gubernare corpus
comedi propter jejunium ; et rogavi enm dicens : Dic meum, ne infirmarer, et quaererem quod non babe-
mihi propter Dominumrationem hujus rei, quia dice- bara : nunc autem hic saeculurn est, et occasiones
bas mihi: Vade, manduca. Ego quidein propter jeju- sunt excedendi plurimae; el si in infirmitalem in-
nium non abii, sed erubescebam, quia mandatum tuum cnrrero, sunt hic qui succurrant, ne propositum mo-
non feceram, cogitans quia sine ratione mihi haec nachi perdam.
non praeceperas. llle autem respondit: Patres senio- 37. Fraler interrogavit abbatemPastorem, dieens:
res non loquuntur ah initio fratribus recta, sed ma- Perturbatio mihi fit, et volo derelinquere locuin
gisdistorta; et si viderinl quia ea quae torta sunt istum. Et dicit ei senex : Pro qua causa?Et illa
faciuut, jam eis non loquunlur nisi quae expediunt, dixit : Quia audio verba de quodam fratre, quac me
 919 DE VITIS PATRUM LIBER V. 950
non sedificanl.Et dicit ei senex: Nonsunt vera quse A Respondit ei senex : Iste de sursum est, et de ccele-
audisti? Et dixit ei: Eliam.Paler, vera sunt: nam stibus loquitur; ergo autera de deorsura sum, et d«
frater qui dixit mihi, lidelisest. Et respondens dixit: terrenis loquor; si ergo mihi locutus fuisset de pas-
Non est fidelis qui tibi dixit; nam si esset fldelis, sionibus animae,ego utique rasponderem ei; si autem
iiequaquam dicerel tibi talia : Deus autem audiens de spiritualibus, ego bacc ignoro. Exiens ergo frater
vocem Sodomorum, non credidit, nisi descenderct et dixit illi: Quia senex non cito de Scripturis loquitur,
viderel oculis suis (Gen. xvin). Et ille dixit: Et ego sed si quis ei loquitur de passionibus animse, re-
vidi oculis meis. Haecaudiens senex, respexil in ter- spondet ei. Ille autem compunctus intravit ad senem,
ram , et tenuit parvam festucam , et dicit ei: Quid et dixit ei: Quid faciam, abba, quia passiones aniuise
est hoc? Et ille respondit: Fesluca est. Iierum in- dominantur mei ? Et intuens eum senex gaudens,
tendil senex ad tectum cellae, et dicil ei : Quid est dixit ei: Modo bene venisti; nunc aperiam os meum
hoc ? Et ille respondit: Trabes esl, quceportat te- de his, et implebo illud bonis. Ille autem valde aedi-
Ctum. Et dixit ei senex : Pone in corde tuo quia ficatus dicebat : Vere haecest viacharitalis. Etgra-
peccala tua sic sunt sicut trabes hsec; illius auteni tias agens Deo, quia tam sanctum virum videre
fratris de quo loqueris, velut haecparva festuca. Au- ' meruit, reversus est in regionem suam.
dieiis autem abbas Sisois hunc scrmonem, admiratus B 40. Frater interrogavit abbalem Pastorem, dicens:
esl, et dixit: In quo te beatum faciara, abbas Paslor? Feci peccalum grande, et volo triennio pcenilere.
Vemmtamen velnt preliosus lapis, ila verba tua Dixit autem ei abbas Pastor : Multum est. Et dixitei
gratia et gloria plena sunt. frater : Jubes annum unum? Et dixit iterum senex :
38. Venerunt aliquando presbyteri regionis illitts Multum est. Qui autem prsesenles erant dicebant:
ad monasteria vicina, in quibus eliam erat el abbas Usque ad quadraginta dies? Senex ilerum dixit:
Pastor; et inlravit abbas Anub, el dixit ei: Roge- Multum est. Et adjecit dicens : Ego pulo, quia si ex
mus presbyteros istos hodie accipere bic in charitate toto corde homo poenituerit, et non apposuerit facere
dona Dei. Ille autem stans diu non dedit ei respon- iterum unde poenitentiamagat, etiam triduanam poe-
sum; abbas vero Anub conlristatus exiit. Dixerunt nitentiam suscipiat Deus.
autem abbati Pastori, qui juxta euro sedebaut: Quare 41. Interrogavit eum abbas Ammon de immundis
lion dedisti ei responsum? Et dicit eis abbas Pastor : cogitalionibus, quas cor hominis generat; et de vanis
Ego causam non habeo; jam enim mortuus sum. desideriis. Et dixit ei abbas Pastor: Nunquid gloria-
Morluus enim non loquitur; non igitur reputetis me, bitur 601 securis sine eo qui incidit cura ipsa
quia hic vobiscura sum. (Isai. x)?Et tu ergo non eis porrigas manus, et
39. Abiit quidam frater aliquando de monasterio G otiosaeerunt.
abbatis Pastoris in pcregre (Ruff., lib. m, ». 114), 42. Interrogavit eumdem sermonem f bbas Isaias.
et applicuit ad quemdam solitarium ; erat enim ille Dicit abbas Pastor: Sicut capsa plena vestibus, si
babens cum omnibus charitatem, et multi veniebant dimissa fueril tempore longo, putreiiunt vestes in e>,
ad eum. Nuntiavit autem ei frater ille qusedam de ila sunt et cogitationes in corde nostro; si non fece-
abbate Pastore: qui audiens virtulem animi ejus, rimus ea corporaliler, tempore longo exterminabun-
desideravit eum videre. Cum reversus autem fuisset tur et putrefient.
fraler ille in jEgypto, post aliquantum tempus sur- 43. Inlerrogavit abbas Joseph de eadem re; et
gens supradictus solitarius, venit ut peregrinus in dixit abbas Pastor: Sicut quis claudens serpentem
iEgyptnm ad eumdem fratrem, qui prius applicuerat vel scorpionem in vase, et obturat eum, procedente
apud ipsum, dixerat enim ei ubi maneret. Videns tempore omnino moritur; ita malignsc cogitaliones,
autem ille, miratus est et valde gavisus. Dixit autem quae studio dsemonum pullulant, patientia ems cui
ei ille solitarius : Ostende charitatem quam habes in immittuntur paulatim deficiunt.
me, et duc me ad abbatem Pastorem. Et lollens 44. Interrogavit abbas Joseph abbatem Paslorem,
eum, duxit ad senem, et nuntiavit ei de eo, dicens: dicens : Quomodo opus est jejunare (Ruff., lib. m,
Quidam magnus homo, et multam charitatem ha-'." n. 45)? Et dixit abbas Pastor: Ego volo ut quotidie
bens, et honorem plurimum in provincia sua, venit manducans subinde paululum subtrahat sibi, ne sa-
desiderans videre te. Suscepit ergo eum cum gratu- tielur. Dicit ei abbas Joseph : Ergo quando eras ju-
latlone senex, et salutantes se invicem resederunt. venis, non jejunabas biduanas levando? Et dixit ei
Ccepit autem loqui peregrinus ille frater de Scripturis senex : Crede mihi, quia et triduanas, et hebdoma-
sanciis, et de rebus spiritualibus atque coeleslibus; dant; sed et haecomnia probaverunt senes magni; et
abbas autem Pastor avertit faciem suam, et non de- inveuerunt quia bonum est quotidie manducare, per
dit ei responsum. Videns autem ille quia non loque- singulos dies parum minus; et ostenderunt nobis
Tetur ei, contristatus exiit, et dicit fratri illi qui eum viam hanc regalem, quia levior est et facilis.
adduxerat: In vanum iter islud assumpsi; veni ad 45. Dixit abbas Pastor: Non habites in loco ubi
senem , et ecce nec loqui mecum dignatur. Intravit vides aliquos habentes adversom te zelum, quia ibi
autemfrater ad abbatem Pastorem, etdicit ei: Abba, non proficies.
propter te venit maguus hic vir, habens tantam glo- 46. Frater venitad abbatem Pastorem, et dicit ei:
riam in loeo suo, quare non locutus es cum eo? Seraino agrum meum, et facio ex ipso agapem. Di-
 921 VERBA SENIORUM. 925}
cit ei senex .*rionum opus facis. Et discessit cum .A 5i. Dixit iterum : Qui querulosus est, nionachug
proposito animi, ct adjiciebat ad agapem quara fa- non est; qui nialum pro malo reddit, monachus non
ciebat. Hoc aiiteni audiens abbas Anub, dixit abbali est; qui iracundus est, raonachus non est.
Pastori: Non times Deum, quia sic locutus es fralri 55. Frater venitad abbatem Pastorem, et dicit ei:
illi? Et tacuit senex. Post duos autem dies misit ab- Multsecogitationes veniunt in anima mea, et pericli-
bas Pastor ad frairem illum, el vocavit eum ad se, lor in eis. Et ejecit eum senex sub aere nudo, et di-
et dixitei, audiente abbate Anub : Quid me interro- cit ei: Expande sinum tuum et apprehende ventura.
gasti illa die? quia mens mea alibi erat. I.t dixit ei Et ille respondit : Non possum hoc facere. Et dicit
fraler : Hoc dixi, quia semino agrum meum, et de ei senex : Si hoc non potes facere, nec cogitationes
boc quod colligo, ex ipso facio agapem. Et dixit ei prohibere potes ne introeant, sed tuum est eis resi-
abbas Pastor: Putavi quia de fratre tuo illo, qui laicus stere.
esl, diceres; si autem tu facis haec, non est opus mo< 56. Fraler quidam interrogavit eum dicens : Di-
nachi. Ille autero contristatus est audiens, el dixit: missa est mihi omnis haereditas, quid 602 f;,c'° ex
Aliud opus non facio nec scio, nisi hoc; et non pos- ea? Et dicit ei abbas Paslor : Vade, et post tres dies
sum seminare agrum meum? Cum autem discessis- veni, el dico libi. Venit autem sicut praefinivil, et
set, coepit abbas Anub poenitenliam agere apud ab- ]g dicit ei senex: Quid tibi habeo dicere, fraler? Si
batem Pastorem, dicens: Ignosce mibi. Dixit ei ab- dixero, Da eam in ecclesiam, clerici sibi facient con-
bas Pastor: Ecce ab inilio sciebam, quia non est vivia ex ea; si autera dixero, Da eam parentibus tuis,
opus monachi, sed secundum aniroum ejus loculus non est libi merces; si vero dicam, Da pauperibus,
sum ei, et exciiavi animum ejus ad profectum cliari- securus eris. Quidquidergo vis, vade, fac, ego causas
taiis; nunc autem abiit tristis, et tamen istud opus non habeo (Pasch., c. 36, n. 4, nomine Sisois; Ap-
facit. pend. Mart., n. 7).
47. Frater quidam interrogavit abbatem Pastorem, 57. Dixit iterum abbas Pastor: Si venerit tibi co-
dicens : Quid est illud quod scriptum est: Qui ira- gtatio de rebus corpori necessariis, et delegaveris
scilur fratri suo sine causa (Malth. v in 6'rtBco)?Et semel; et iterum venerit, et delegaveris, quid iiat?
ille respondit: Ex omni re qua te gravare voluerit jam tertio si venerit, non intendas ei, oliosa est
frater tuus, si irasceris adversus eum, donec oculum enim.
tuum dexterum ejicias, et a te projicias, sine causa 58. Frater quidam dixit abbati Pastori: Si video
irasceris ei; si autem aliquis voluerit te separare a rem aliquam, vis ut dicam illam? Dicit ei senex:
Deo, pro hoc irascere Scriptum est: Qui responderit verbum antequam au-
48. Dixil abbas Pastor : Si peccaverit bomo et non (C diat, slultitia ei et opprobrium est (Eccli.xfi. Si ergo
negaverit, dicens, Peccavi; non increpes eum, quia inlerrogatus fueris, dic; sin alias, tace.
frangis proposituro animi ejus. Si auiem dixeris: Non 50. Dixit iterum abbas Pastor, quia dixeral abbas
contristeris, frater, sed observa de caetero, excitas Ammon: Est homo qui portat tolo tempore vitse
animura ejus ad poenitentiam. suae securim, et non potest dejicere arborem; est
49. Dixit iterum qui supra: Bonum est experi- autem alter habens usum incidendi, ct in paucis
mentum. Experimento enim homines probatiores plagis dejicit arborem. Dicebat autera securim di-
sunt. scretinnem esse.
50. Item dixil qui supra : Si quis docet aliquid et 60. Iterum dixit: Volunlas hominis murus est
non facit quod docet, similis est puteo qui omnes ad aereus, et lapis perculiens inter ipsum et Deum. Si
se venientes satiat et delet sordes, seipsum auiem ergo reliquerit hsec, dic ei et ipse, quod in psalmo
purgare non potest; sed omnis spurcitia et immun- scriptum est: In Deomeo transgrediar murum; et:
dilia in eo est (Ruff:, l. m, n. 185). Deus meus, impollula via ejus (Psal. xvn). Si enim
51. Dixit iterum ipse : Est homo qui seipsum ag- justitia snbvenerit voluntati, laborat homo.
noscit. Dixititerum : Quia est homo qui videtur ore 61. Frater interrogavit abbatem Pastorem, dicens:
tacere, cor autem ejus condemnat alios; hic ergo D Damnum animse mese patior, quod sum cum abbata
sine cessalione loquitur. Est et alius a raane usque meo. Quid ergo jubes ? Maneo adhuc apud ipsum ?
ad vesperam loquens, et taciturnltatem tenet; hoc Et scicbat abbas Pastor, quia lsederetur aniraa ejus
autem ideo dixit, quia nunquam sine audienlium uti- per abbatem suum, et admirabatur quare vel intw-
liiate locutus est. rogabat eum, si manere deberet cum illo. Et dixit
52. Ilerum dixil: Quia si sunt tres in unum, ex ei: Si vis, esto. Et discedens, mansit spud eum.
quibus unus bene quiescal, alius infirmetur et gra- Venit autem iterum dicens abbati Pastori : Gravo
tias agat, tertius vero minislret eis ex sincera volun- animam meam. Et non dixit ei abbas Pastor: Di-
tate, hi tres similes sunt, velut etiam si unius sint scede ab eo. Venit tertio, et dixit: Crede mihi, jam
uperis. non ero cum eo. Et dicit ei senex : Ecce modo sal-
53. Iterum dixit: Malilia nequaquam expellit ma- vatus es, vade, et non sis ultra cum eo. Dixit enim
litiam; sed si quis tibi male facit, tu bene fac ei, ut abbas Pastor eidem : Homo qui vidit damnum pati
per bonum opus tuum destruas malitiam ipsius (Ruff., animam suam, non opus habet interrogare. Eteuim
I. ni, n. 79' Patch., c. 7, n. 3). de occultis cogitationibus interrogat quis, ut seniores
 923 DE VITIS PATRUMLIBER V. 924
probare possint; fo 4&*nifestisautem peccatisnoni £ bona proximis? Dixit ei senex • Non sic loquaris,
est opus interrogare, sed slatim abscindere. alioquin Deura mendacem facies; sed dic magis :
62. Iftterrogavitabbas Abraham, qui erat abbatis Omninomisericordiam facere nolo. Praeveniensenim
Agathonis discipulu», abbatera Pastorem, dicens : Deus dixit: Dedi vobis potestatem calcandi super
Quare me sic dsemonesimpugnant? Et dicit ei abbas scorpiones et serpentes, et super omnera virtuiem
Paslor: Te impugnant dsemones?Non pugnant no- inimici (Lucmx), cur ergo tu imraundos spiritus non
biscum daemones,quando voluntates nostras faci- conculcas?
mns; quia volnntates nostrae dacmones faetae sunt, 67. Dixit abbas Palladius : Oportet animam sc-
et hae sunt quse tribtilant nos ut feciamus eas. Si cundum Christi volumatem conversantem, aut dis-
autem vis scire qualcs sunt cum quibus dsemones cere fideliter quaenescit, aut docere manifeste quae
pugnant; cttm Moyseet stmilibusejus* novit; si autem uirumque, cum possit, non vult, in-
63. Dixil abbas Pastor, quia frater qoidam inter- saniae morbo laborat. Iniiiumenim recedendi a Dcn,
rogaverit abbaiem Moysem, dicens : Qnalis homo fastidium docirinae est, et cum non appetit illud
mortiflcat set homo a proximo suo? El respondit ei: quod semper aninia esurit quaediligit Deum (Pal*
Ntei posuerit homo in corde suo quia triennium ha- lad., epist, ad Lausum, titulo Heraclidis, in edit.
bel In sepultura, non altingit ad hoc verbum (Ruff., 1B Herveli).
l.m, tt. *©2; Patch., e. 43, n. 2, mmme Silvani; 68. Fraler dixit abbati Sisoi : Quare non rece-
Apptnd. Mart., n. 108). dunt a me passiones? Et dicit ei senex : Quia vasa
64. Frater interrogavit abbalemPastorem, dicens : earumdem passionum intra te sunt; sed da eis pi-
Quoniodooportet roonachurosedere in cella? Et dixit gnus suunt, el discedent.
ei senex : Sedere in cella, quantum ad id quod in 69. Venit quidam frater ad abbatem Silvanum in
manifeste est, hoe cst, ut faciat opus manuum, et se- monte Sina, et vidit fralres laborantes, et dixit seni:
met Comedat, et taceat, et raediietur; occulte enim Nolile operari cibum qui perit (Joan. vi); Maria au-
proficere in cella, hoc esl, ut poriet unusquisqne tem optimam partem elegil (Lucmx). Et dicit scncx
Opprobrinm suum in omni loco quocunqneperrexe- discipulosuo : Voca Zachariaro, et milte fr.ttrent
rii, et ut ministerii horas custodiat, et de occultis istum in cellam, ubi nibil est (Rttff., I. m, n. 55).
noti negligat. Si autem contigerit tempns ut vaeet Et cum factafuisset bora nona, intendebat ad ostium,
fll>opere manufmt, intret ad ministerium operis Dei, si mitterent et vocarent eum ad manducandum; ct
et id sine aliqua perturbatione consummei. Fiuis- cum nemo loqueretur ei, surgens venit ad senem, et
autem horum est ut comitatiira simnl conversan- £- dicit ei : Abba, hodie fratres non comederunt? El
tium bonorum leneas, et revoceris a malorum co- dixit ei senex : Etiam jam comedernnt. Et dicit ei
mitaui. frater : Et quare me non vocasli? Et respondit se-
65. Venerunt aliquando duo fratres ad abhatem nex : Tu homo spiritalis es,.et non indiges hoccibo;
Pampo, et rnlerrogavil nnus ex eis, dicens : Abba, nos autem carnales sumus et volentes manducare,
ego biduo jejuno, ct duos paximates roamluco; pu- proplerea operamur manibus nostrts; tu vero bonam
tas salvo ammam meam, an <edueor?Et aller dixit: partem elegisti, legens tola die, et nolens sumera
Ego colligode opere nianiium mearum duas siliquas cibum carnalem. Qui cum baec audisset, prostravit
diuritas, et parum ex eis retineo nd victum, aliud se ad poenitentiam, dicens : Ignosce, mi abba. E(
anteni expendo in eleeinosynam; pulas salvus ero, dixit senex : Puto opns habet omnino Maria Mar-
an seducor? Et eum plurimum rogarent eum, ille tham, per Martham enim Maria laudatur.
non respondebat ets. Posl qualnor auleni dies cum 70. Dixit sancta Syncleiica : Qni sensibiles divi.
discessuri essent, rogabant eos clerici, dicentes: tias de labore el periculis maris colligunt, quando
Nolite tristari, fratres, Deusvobis praestabilmerce- multa iucranlur, lunc plura desiderant, et quaeha-
dem; sic est enim consuetndo hujus senis, non cito bent, velut nihilum reputant; ad ea vero quaenec-
loqultur, nisi Deusei dederit quod-dicat. Inlraverunt Iv dum habent omnem inlentionem animi tendunl. Nos
ergo ad senem, et dixerunt ei: Abba, ora pro nobis. aulem et eorum qua?quaerendasunt, nihil babcmus,
Et ille dixit eis : Ambulare vurtis? Et dixerunt: et nolumus possidere quae necessaria sunt propter
Etlam. Et intuens eos, in semetipsoaccipions opera timorem Dei.
eoruui, scribebat in terram, el dicebat: Pambo bi- 71. Dixit iterum : Est trislilia utilis, et est irisli-
duo jejonat, etduos paximates manducat; putas in tia quaecorrumpit. Tristitia ergo utilis est, ul pro
hoc est monaehusr Non, lterum dicebat: Et Pambo peccatis ingemiscamus, et pro ignorantia proximo-
laborat in die duas siliquas, et dat eas in eleemosy- rum, et ut non cadamus a proposito, ut perfcctio-
natn; putas in hoc est monachus? Necdum. Et pau- nem bonitatis altingamus: hac sunt species verac iri
Itrtun*reticens, dtxit ad eos : Bomimquidem opera- slitiae. Est enim et adversarii nostri ad baecquaedain
ris, sed Si custodias conscientiam 603 luam cum conjunctio. Immittit enim tristitiam sine aiiqua ra.
proximo tuo, ita salvaberis. ln his ergo sie aedificati tione, quam tsedium appellaverunl. Oportet erge
fratres, cum gaudiodiscesserunt. taleai spiritum saepiusoraudo et psallendo magis de-
6*. Frater quidam interrogavit abbateui Pambo, pellere.
dicens : Quare me prphtbent spiritus qiiidani facere 72. Dixit iterum : Est enim ex imniissiouediaboU
 925 VERBA SENIORUM 926
extensa ttura anstmentia, nam et sequaces ejus fa-1A sanarc, misi( post ipstim et revocavit eum. Qui cum
ciunt hoc; quando ergo discernimus divinam et rega- venisset, cum gaudio iterum suscepit
eum, et inter-
lem abstinentiam a tyrannica atque diabolica? Mani- rogavit eum, dicens : Ex qua provincia es? Et ille
festum est quia mediocri tempore conversationis tua? dixit: iEgyptius sum. El dixit ei: Cujus civitatis?
nna regula jejunii sit libi. Non stibilo quatuor aut Et respondit: Ego omnino non fui de civltate, nec
quinque dies cominuos jejnnas, et iterum multitu- habitavi aliquando in civitate. £t dixit ei : Antequam
dine ciborum solvis virtutem? hoc enim laetiflcat monachus esses, quid operabaris in possessione qua
diabolum. Semper enim quod sine mensura est, cor- manebas? Et ille respondit : Custos eram agroruin.
rnptibile est. Noli ergo subito arma tua expendere, Et dicit ei: Ubi dormiebas? Respondit: In agro. Et
ne nudus inventus in bcllo facile capiaris; arma dixit: Habebas aliquid stralus? Et respondit: Ego
vero nostra corpus nostrum est, anima vero nostra in agro habui habere stramenla in quibus dormirem ?
miles est. Utrisque ergo diligentiam praesta. ul pa- Et dixit : Et quomodo dormiebas? Hespondit : In
ratus sis ad id qnod necesse est. terra nuda. Etdixit: Quid niaiidiicabas in agro, ant
73. Venerunt aliquando duo senes de partibus quale vinum bibebas ? Ilerum respondit: Quac sunt
Pelusii ad abbatissam Saram. Et cunt anibularent, escse aut qualis potus in agro? Et dixit: Quomodo
dicebant ad invicem : Humiliemus vetulam istam. Ift ergo vivebas? Respondit: Manducabam panem sic-
El dicunt ei : Vide ne extollatur animus tuus, et di- cum, et si inveniebam quodcunque de salsamentis,
cas: Quia ecce solitarii viri veniunt ad me, quae et bibebam aquam. Et dixit senex : Grandis labor.
mulier sum. Et dixit eis abbatissa Sara : Sexu qtii- Et dixit : Erat ibi vel balneum in possessione , ubi
dem mulier sum, sed non animo. tavareris? Et ille dixit : Non, sed in flumine Iavabar,
74. Iterum dixit abbatissa Sara: Si poposcero a quando volebam. Cum ergo haec omnia ab eo senex
Deo ut omnes bomines sedificenlur in me, invenior responsione ejos exegisset, et cognovisset modum
anle januas singulorum poenitentiam agens; sed prioris vitse ejus atque laboris, volens eum proficere,
magis oro ul cor meum cutn omnibus purum sit. narravit ei suara vitam praeteritam, quam habebat
75. Dixit abbas Ilyperichius : Ille est vere cum essel saecularis, dicens : Me miserum quem vi
sapiens, qui facto suo docet alios, non qui verbis. des, de magna illa civitate Roma sum, habens in
76. Venit aliquando nionachus quidam ab urbe palatio maximum locum apud imperatorem. Et cum
Roma, qui in palatio magnum loctim babuit, ct ha- audisset iEgyptius initia verborum ejus, compunctus
bitabat in Scythi in vicinilate ecclesiae; habebat au- est, et sollicite quse dicebantur audiebat. Et ille ad-
tem secum unuin servum qni ministrabat ei. Videns jecit: Reliqui ergo Romam et veni in sotitudinetn
aniem presbyier ecclesiae infirmitalem ejus, et co- C] istam. Et iterum dixit : Me quem vides, habui do-
gnoscens qnia de deliciis esset vir ille, id quod ei mos magnas et pecunias multas, et Contemnens eas,
Dominus donabat, vel qund in ecclesiam intrabat, veni in istam parvam cellam. Iterunt dixit : Me
transmiltebatei. Qui cum fecisset(sic) viginti quinque quem vides, lectos vesiitos ex auro hahui, habentes
annis in Scylhi, factus est vir contemplator, praevi- pretiosissima stramenta; et pro his dedit mihi Deus
dens et nominatns. Audiens autem quidam de magnis stramenlum hoc de papyro et hanc pellem. Sed et
monachis iEgyptiis opinionem ejus, venit videre vestes uiese inseslimabiii pretio dignaeerant, et pro
eum, sperans corporalem conversationem plus apud bis ntor bas viles rescetias. lierum dixit : ln pran-
eunt arduam invenire. Qui cum intrassct, salutavit dio meo mulium auri expendebatur; et pro illo mihi
eum; cl 604 facientes orationem sederunt. Videns dedit modica olera haec et parvulum calicem vini.
auiem .lEgypiiiisvestilum mollibus rebus, et budam Erant autem et qui serviebant raihi pluriini servi, et
de papyro, et pellem stratam sub ipso, et modicum ecce pro illis uni isti Dominus compunxit, ut servi-
capiiale de cartica (56) snb caputejus, sed et pedes ret mihi. Pro balneo autem perfundo niodico aquae
niundos habentem cum caligulis, scandalizatus est pedes meos, et caligulis utor propter inflrmitaicm
intra se de eo, qUia in loco illo non erat consuetudo meam. Et rursus pro calamis et citbara vel alio mu-
taliter conversandi, sed magis duram abslinemiam D) sico opere, quo delectabar iti conviviis meis, dico
fiabere consueverant. Senex autem ille Romanus ba- mihi duodecim psalmos in die, et duodecim in nocte.
bens contemplationem sive praevidentiae gratiam, Sed et pro peccatis meis, quse ante faciebam, modo
intellexil quia scandalizalus est intra se de eo iEgy- cum requie exhibeo parvum et inntile ministeriuin
ptitts monachus, et dicit ministro suo : Fac nobis ho- Deo. Vide ergo te, abba, ut non scandalizeris pro-
die propter ahbatem qni venit, bonam dient. Et eo- pter inflrmitatem meam. Et haec audiens iEgyptius
xit parva olera quse habebat, et stirgentes bora alque in semelipsum reversus, dixit, Vse mibi, quia
competenti comederunt : habuit etiam et modicum ego de multa tribulatione et plurimo labore saeculi
vini propter infirmttatem suam, et illud biherunt. magis ad repausandum in conversationem iDonacbi
Et cum factum esset vespere, dixerunt duodecim veni, et quod non habebam tunc, modo habeo; tu
psalmos, et dormierunt; similiter antem et noete. autem multa ex delectatione sseculi volunlate pro-
Surgens autem mane iEgyptius dixit ei • Ora pro me. pria in tribulatfonem venisti, et ex multa gloria at-
Et e°rressiis est, non sedificatusin eo. Et eum pau- que divitiis venisli in humilitatem et paupertatem.
Juiiiiii discessisset, volens eum ille senex Romanus Ex quo multum proflciens discesMt, et factus est ei
927 DE VITIS PATRUM LIBER V. 928
amicus, et ssepeveniebat ad eum suse utilitatis cau- iA 84. Dixitquidam senex: Quia hoiuo si verbum
sa; erat enim vir discernens, et repletus bono odore quidem habeat, opera autem non habeat, assimilatur
Spiritus sancti. arbori habenli folia, fructum autem non. Sicut enim
77. Dicebat senex : Non necesse est verborum arbor fructibus plena etiam foliis viret, ila et sermo
tantum; sunt enim plurima verba in hominibus consequitur bominem qui habet opera bona.
tempore hoc, sed opera necessaria sunt~ hoc enim 85. Dixit senex, quia aliquando quidam lapsus in
Deus quaerit, non verba, quse non habent fructum gravi peccato, et compunctus ad poenitentiam, abiit
78. Frater aliquis interrogavit quosdam Palrum : indicare haecseni cuidam, et non dixit ci qund fecc-
Si polluitur aliquis quando res sordidas cogitat. Et rat, sed quasi interrogavit, dicens : Si alicui ascen-
cum de hoc inquisitio fleret apud eos, alii dicebant: datcogitatio talis, habet salutem? Ille vero, quia
Eliam polluitur; alii dicebant: Non; quiasi polluitur, nesciebat discretionem, respnndit ci : Perdidistt ani-
noii possumus salvari nos, qui idioise sumus; sed mam tuam. Hoc audiens frater, dixit: Ergo si perii,
hoc periinet ad salutem, si ea quse cogitamus, cor- vado ad saeculum. Pergens aulemille, deliberavit
poraliter non fecerimus. Ille autem frater qui inter- ire et indicare cogilationessuas abbati Silvano, erat
rogaverat, non sibi sufficere judicans variam respon- enim hic Silvanus magnus discretor. Veniens ergo
sionem Patrum, abiit ad senera probatiorera, et in- B ad eum fraler, non dixit ei quod fecerat, sed itermn
terrogavit eum de hoc. Et respondit ei senex : Secun- eo modo quoet prius seni illi dixerat; hoc est, Si
dum mensuram uniuscujusquc requiritur ab eo. ascenderint alicui tales cogitationes, habet salutem ?
Rogavitergo frater illc 605 senem, dicens : Peto Aperiens aulem abbas Silvanus os suum, ccepit de
propler Dominum, absolve mihi hoc verbum. Et di- Scripturis dicere ei: Non omnino judicium tantum
citei senex : Ecce forte jacet hic vas aliquod desi- estde cogitationibus quam de peccato. Audiens au-
derabile. Et dicit seuex : Intraverunt duo fratres, tem frater, et suscipiens virlutem dictorum in animo,
ex quibus unus habebat mensuras magnas exerci- surapta spe, indicavit etiam ei actum suum. Audiens
tatse vitae, alter vero parvas. Si ergo cogilatio illius autem abbas Silvanus quod egerat, tanquam bonus
perfecti mola fuerit ad aspectum vasis illius, et dixe- medicus posuit cataplasma animse ejus de divinis
rit intra se : Volebam habere vas istud, et non per- Scripturis assumptum, dicendo csse pcenitentiam his
manserit inhoc, sed cito absciderit hujasmodi appe- qui pro charitate revera convertuntur ad Deum. Post
titum, non cst pollutus; si vero qui necdum ad ma- aliquot autem annos contigit abbatem memoratum
jores mensuras attigii, concupierit vas illud, et ad illum senem .ipplicari, qni ei desperationem fe-
exercitatus fuerit cum cogitalione sua desiderio cerat, et narravitei ista, et dixit: Ecce frater ille,
compellente, et tamen non tulerit illud, non est in-' « qui de responso luo desperaverat, el ad sseculum
quinatus. rcdierat, velut stella splendida est in medio fratrum.
79. Dixit senex : Si quis manserit in aliquo loco, Ilaecautem ideo retuli, ul sciamus quale periculum
et non fecerit fructum loci illius, Iocus ipse expellit est quando aliquis sive cogitationis, sive acimim
eum, utpote quia non fecit fructum loci illius. aliquid peccati indicat hisquidiscreiionemnesciunt.
80. Dixit senex : Si quis fecerit rem aliquam se- 86. Dixit quidam senex : Non quia intr.mt cogi-
quens voluntatem suam, quserens quod non est se- tationes malaein nobis, condemnamur ex eo, sed si
cundum Deum, si id tamen per ignorantiam fecerit, male utimur cogitationibus. Fit enim ut per cogita-
postea oporlet enm reverti ad viamDomini.Qui autem tiones naufragium patiamur, et iterum de cogitatio-
tenet voluntatem suam, non secundum Deum, et ne- nibus coronemur.
87. Dixit aliqtfis senex : Non des et accipias ctim
que ab aliis vult audire, sed velut scitum se putat;
sancularibushonrinibus, et non habeas notitiam cuin
qui hujusmodi est, vix perveniet ad viam Domini.
81. Interrogatus est senex : Quid est, quod legi- muliere, nec habeas fiduciam diu cum puero.
88. Frater quidam inierrogavit seuem, dicens: Quid
tur, Via angusta et arcta (Mattlt. vu) ? Et respondit
senex, dicens ei: Angusta et arcta via hsec est, ut " faciam, quia raultae cogitationes sollicitant me, et
cogitationibus suis homo violentiam faciat, et absci- nescio quomodo repugnem eis ? Dixit senex : Non
dat propter Deum voluntates suas. Hoc est etiara repugnes conlra omnes, sed conira unani. Omnes
enim cogitationes iiionacboruni unum habent caput;
quod scriptum est de apostolis : Ecce nos reliquiraus
omnia, etsecuti sumus te (Matth. xix). necessarium ergo est considerare quse et qualis sit
82. Dixitsenex: Sicut ordo monachorum hono- et adversus illam reniti; ita enim et residuse cogita-
ratior est saecularibus,ita peregrinus uionachus spe- tiones humiliantur.
culum debet esse localibus monacbis per omnem 89. Adversus cogitationes malas dixit quidant se-
inodum. nex: Obsecro, fratres, sicut compressimus acius
83. Dixit quidam Patrum: Si manserit operarius roalos, comprimamus etiam cogitationes.
in loco ubi non sunt operarii, non potest proficere; 90. Dixit quidam senex : Qui vult habitare ere-
haecest enim virtus operarii, certare ut ab opere non mum, debet esse doctor, non qui doceri egeat, ne
minuatur. Nam et piger si manserit cura operario, delrimenlum sustineat.
proflcit; et si non proficit, non tamen descendit in- 606 9L Interrogatus esl senex a quodam fraire
ferius. dicente : Quoniodoinvenio Deum ? utrum in jejuniis,
929 VERBA SENIORUM. 930
an in laboribus, vel in vigiliis, aut in misericordia. A
A replesti fenestras de chartis. Et tertius dixit: Mih>
Et respondit: In his quaenumerasli, et in discretione. in focularem herbse ascenderunt. Et respondit senex,
Dico enira tibi quia multi afflixerunt carnem suam, et dixit: Et lu expulisti a te hospitalitatem.
et, quia sine discretione hoc faciebant, abierunl va- 95. Narraverunt quidam Palrum de quodam sene
cui nihil habentes. Os noslrum de jejunlo felet, scri- magno, quia si veniebat aliquis inlcrrogareeum ser-
piuras oranes didicimus: ex corde David consumma- nionem.illecum magna fiducia dicebat: Ecce ego
vimus, et quod Deus requirit non habemus, scrlicet suscipio porsonam Dei, et sedeo in sede judicii, quid
humilitatem. ergo vis ut faciam tibi ? Si ergo dixeris mihi, mise-
92. Frater interrogavit senem, dicens: Abba, rere mei; dicit tibi Deus : Si vis ut miserear tui, mi-
ecce ego rogo seniores et dicunl mihi de salute serere et lu fratribus tuis, et ego misereor tui. Si
animaemese, et nihil retineo de verbis eorum; quid aulem vis ut ignoscam libi, ignosce et tu proximo
autem vei rogo eos nibil proficiens ? Totus enim tuo. Nunquid a Deo est causa ? Absil; sed in nobis
sura in immunditia (Ruff., I. ni, n. 178). Erant au- est, si volumus salvari.
tem duo vasa vacua. El dixit ei senex : Vade, et 96. Dicebant de quodam sene in Ccllis quia erat
aufer mium ex vasis istis, et milte in eo oleum, et magnus laborator. Cum faceret opus suum, contigit
accende intus stupam, el refunde oleum, et pone vas JJ j alium quemquam saiictum virum veuire ad celiain
in locum suum. Et fecit sic. Et dixit ei: Fac iterun ejus, etaudivit eum de foris liiigantera cum cogita-
sic. Et cum fecisset hoc saepius, dixit ei sencx : tionibus, et dicentem : usquequo propter unum ver-
Affer roodo ulraque vasa, el vide quod eorum mun- bum omnia illa amitto ? llle autem foris stans, pu-
dius sit. £t respondit: Illud ubi oleum misi. Cui se- tabat quia cum aliquo aiio litigaret, et pulsavit ut iil-
nex dixit: Sic est et anima de bis quse interrogat. trarei et pacilicaret eos; et ingrediens et videns quia
Quamvis enim nihil relineat eorum quse audit, nemo alius erat intro, habens etiara flduciam apud
tamen plus ipsa mundabitur quam illa quae omnino senem, dixitei: Cum quo litigabas, abba ? Ille re-
nec inlerrogat quidquam. spondit: Ctim cogitaiionibus meis, quia quatuorde-
. 93. Frater sedebal in cella sua quiescens, et vo- cim libros memorise commendavi, et unum ver-
Iebant daemones seducere eum sub specie angelo- bum modicum audivi foris, et cum venissem facere
rura, et excitabant eum ul iret ad colleclam, etlu- opas Dei, oninia illa perdidi, el boc solum quod fo-
men ostendebant ei: illeautem venitad quemdam se- ris audieram venit in memoria mea in hora ministe-
uem, et dixit ei , Abba, veniunt angeli cum lumine, rii mei, et propterea.Iitigabam cum cogilatione rnea.
et exciiant me ad collectam. Et dicit ei senex : Non 97. Fratres de congregatione venerunt in eremo,
audias eos, (ili, quoniam daemoues sunt; ei quando Q ( et applicuerunt ad quemdam ererailam, et suscepit
veniunt excitare te, dic : Ego quando volo surgo, eos cum g uidio. El sicul est consiietudo eremiiis,
vos autem non audio. Accipiens autem pracceptum videns eos de labore faiigatos, posuit mensam cxtra
senis, reversus est ad cellam suam. Et sequenti horam ; el quod habuit in cella apposuit eis, et re-
jiocte iterura daemones secundum consuetudinem pausavit eos. Et quando factum est sero, dixerunt
vementes excilabaiu eum. llle vero, sicul prseceptum duodecim psalmos, simililer et nocte; cum autem
sibi fuerat, respondebat eis, dicens: Ego quando senex vigilaret, audivit eos inler se 607 dicentes:
volo surgo, vos autem non audio. El illi dicunl ei : Quia solitarii viri plus repausant in eremo quam nos
Halus senex ille falsator seduxit te, ad quem veuit in coiigregalione. Mane autem cum ambulaturi es-
frater volens mutuare pecuniam; et cum haberet, sent ad alium vicinum ejus, dixit eis : Salutaie eum
niemitus est ei, dicens se non habere, el non dedit pro me, et dicite ei: Non adaques olera. Ille autem
ei; ex hoc ergo cognosce quia falsator esl. Surgens cum hoc audisset, intellexit verbum, et tenuit eos
ergo iraler diluculo venit ad senem, et nuntiavit ei usque sero laborantes jejunos. Cum autem sero fa-
haec ipsa. Senex vero dixit ei: Verum est quia ha- ctum esset, fecit prolixum opus Dei, el posuit ea
bebam, et quia venit frater volens muluare, et non quse habebat, et dixit: Cessemus modice propter
dedi ei, sed sciebam quia si darem ei, dainnum ani- D ] vos, quia de labore estis fatigaii. Et dixit iterum :
mae ipsius faciebam. Cogitavi ergo unum mandatum Quotidie manducare non solemus, sed propter vos
prseterire, quam praevaricari decem , ex quibus ad gusteraus modicura. Et apposuit eis panem siccuui
tribulationem potuissemus venire pru illo, si a me et sal, et dixit: Ecce propter vos feslivilatem babe-
pecuniam accepisset. Tu autem dsemones, qui tese- mus hodie; et misit parum aceti in salibus illis. Et
ducere volunt, ne audias. Et multum confortatus de surgentes cceperunl psallere usque mane. Et dixit:
verbis senis, abiit ad cellam suara. Propler vos non possumus adimplere regulam no-
94. Venerunt aliquando tres fralres ad quemdam stram, ut modice pausetis, quia peregrini estis.
senem in Scytbi, et unus ex his interrogavit eum, Mane autem facto, volebant fugere : ille autem roga-
dicens: Abba, commendatii Vetus et Novunt Testa- bat eos, dicens: Manete aliquantum temporis no-
iueniuui memoriae. Et respoudit senex, et dixit: biscum; sin alias, vel propter mandatum, dies tres
Replesli verbis aerem. Et secundus interrogavil secundiim consuetudinem eremi facite nobiscum.
eum, dicens: Vetus et Novunt Testamentum ego llli autem videntes quia non relaxaret eos, fugeruni
scripsi per tne ipsum. Dixit autein et huic : Et tu occulte.
 931 DE VITIS PATRUMLIBER V. 932
98. Frater inlerrogavit quemdam Palrera, dicens : iA vidiisent eos extenuatos fame, de niraia absliiieutia
Si contigerit gravari nie somno, el transierit hora mi- iiupatienler comedere, scandalizali sunl in eis. Hoc
nistcrii mei;anima mea prse verecundia non vult im- amem presbyter agnoscens, voluit sanateeos, ct ita
plere opus suum. Et dixii senex : Si tecoiiti^cril us- dimiltcre, et praedicavit in ecclesia plehi, uiceus:
que mane dormire, quando evigilas, surge, claude Jejuiiate et exiendile absiineiitiaiu veslraro, frainas.
ostium el feneslras tuas, et fac opus luum; scriplum Volebantautem ^Egyplii, qui iilic venerant, discede-
est enim : Tuus esl dies, et tua est nox (Psal. LXXUI) ; re, et retiuuit eos. Cuin autem jcjuuassenl primo
in omni eniin lempore glorilicatur Deus. aporiati sunl, feceral enim eos biduo jejunare conii-
99. Dicebat aliquis senex : Quia est homo corae- nuio. In Scylhi autera habitantes jejunaveruut heb-
dens tiiulia ct adhuc esuriens; est etiain alter homo domadara; ct faclo Sabbato, sederunt manducare
qui pauca comedit, el satiatur. Majorem autem habet ^Egyptii cum seuibus. Turbantibus aulem se ad man-
mcrcedem ille qui plus comedit, ei esuriens mauet, ducandum JSgyptiis, unus de senibus teouit manus
ab illo qui parum comedit, et saliatur (Ruff., I. iu, eorum, dicens : Cum disciplina manducate, quomodo
n. 48, Patch., c. l,n. 3). inonacbi. Unus autem ex ^Egyptiis repulit manus
100. Dixit quidam senex : Si contigeril inter te et ejus, dicens : Dimitie me quia morior, tota hebdo-
alium sermo aliquis trislis, el negaverit ille, dicens: 1B mada nihil coctura comedi. Et dixit ei senex : Si vos
Non dixi scrmonem buuc, ne certes cum eo, et di- biduo inlervallo maoducantes ita defecistis, quare in
cas : Dixisti, quia exacerbatur, et dicet tibi : Eliam fralribus scandalizati estis, qui seraper hebdomadas
dixi. 608 eo ordine levando abstinentiam servaut. Illi
101. Frater aliquis interrogavit seoem, dicens: autem poenitenliam coram eis egeruni, et aedificati
Soror mea pauper est, si do ei eleemosyuam, non in abstinentia eorum abierunt cura gaudio.
est sicut unus de pauperibus? Etdixit senex : Non. 110. Frater quidam renunlians sseculo, et accipiens
Dixit autem fraler : Quare, abba? Et respondit se- habilura monachi, statira reclusit se, dicens: Solitu-
nex : Quia sanguis ipse trahit le modicum. rius volo esse. Audientes autem vicini seniores, ve-
102. Dixit scnex : Quia oportct raonachum neque nerunt et ejecerunt eura, et fecerunt circuire cellas
auditorem esse' oblrectantium, neque obtrectari, ne- fratrum, et poBnitenliamcoram singulis agere, et di-
que scandalizari. cere : Ignoscite mihi, quia non sum solitarius sed
103. Dixit quidam senex : Non omnia quas dicun- adliuc inilium monachi nuper assumpsi.
tur placeanl tibi, neque omni sermoni consentias. 111. Dixerunt quidara senes : Si videris juvencm
Jardius crede, el quod verum est, citius dic. voluntate sua ascendeulem in coelura, teae pedem
104. Dixit quidam senex : Si ascenderit in corde Q < ejus, et projice eum io lerram, quia non ita expe-
fratris sedentis in cella verbum, et revolvens fratcr dit ei.
verbum in animo, non potuerit ad mensuram verbi 112. Frater dixit cuidam seui maguo : Abba, vo
perlingere, neque tractus fuerit a Deo, assislunt ei lebam ioveuire senem aliquem juxla voluntalem
daemones, et ostendunt ei de verbo illo quod ipsi tneam, et morari cum ipso. Et dixit ei senex : Bene
volunl. quseris, domine meus. Ille auiem affinnahat hujus-
105. Dicebant quidam senum : Quando congrega- jnodi esse desiderium suuni, non inlelligens quod
bamur initio ad iovicem, et loquebamur aliquid quod locutus esi senex iile. Sed cum videret eurn senex
utile esset animabus nostris, efficiebamus seorsum sestimanlem quod bene sentiret, dixit ei: Ergo si in-
Ct seorsum, el ascendebamus in cceluni; nunc autem venis senem secundum voluntatem tuam, vis manere
congregamur, et in obtrectaiionibus occuoamur, et cum eo? Etille dixit: Etiam omnino hoc volo, si in-
unus alterum trahiraus in profundum venero secundum voiuntatem tuara. Dixit ergo ei se-
106. Dixil alter quidam Patrum : Si quidem mte- nex.: Nou ut tu sequaris volunlalem senis illius sed
rior bonio noster sobrie agit, potest etiain exieriorem ut ille tuam volunlatem sequalur, et ita in eo repau-
cuslodire; si vero non est ila, qua possumus virlule ses. Sensil aulem frater ille quod diccbai, et sur-
«ustodiamus liuguam, ]) gens prostravit se ad poenitentiam, dicens : Ignosce
107. ltem qui supra dixit: Opus spiriiuale ncces- mibi, quia valde gloriabar, sestimansme bene dicere,
tarium est, quia in boc venimus. Magnusenim labor cum nibil leuerem boni.
est ore dicere quod tion fit opere corporali. 113. Duo fralres carnales renuntiaverunt saeculo,
106. Alter quidam Patruui dixit : Quia omnino quorum unus, qui setate minor erat, primus cueperat
oportet hominein habere intra celiam opus, quod la- conversari; et cum venissel apud eos quidamPatrum,
boret; si auiem in opere Dei occupatur, venit ad eum et applicuisset apud eos, posuerunl pelvim. Et venit
diabolus die inter diem, sed non invenit locura in quo qui minor erat aetate ut lavaret pedes seni, senex
inaneai. Si auiem rursus domiuando ei inimicus in aulem tenens maniim ejns removit eura, et euin qui
captivilatera redegerit eum, ventt itenun spiritus Dei major aelate fuerat, feoit implere opus, quod primi
. frequeuler; sed si nos et non facimus locum propter in inonasterio facere consueverant. Dixerunt autein
Miaiitiatnnostram, discedil. ei astantes fratres : Abbu, ille minor in conversaiio-
109. Desceuilerunt aliquando monachi de ^figypto ne primus est. Respondil eis senex : Et tollo prima-
itt Scylbi, m vid*r«at seniores loci iibus. Et cum lum minoris, et trado ei qui setate prxcedit.
933 VERBA SENIORUM. 954
114. Dixit quidam senex : Prophelae conscripse- jA 5. Dixit abbas Allois : Nisi dixerit homo in corde
rontlibros; patres autem nosiri venerunl post eos, suo, Ego solus et Deus sumus in hoc niundo, re-
et operatt sunl in eis plurima, et iierum successores quiem non habebit (Append. Matt., n. 71).
illoruin conrmendaverunt eos memoriae. Venit autem 6. Dixit ilerura : Quia si vult homo, in una (iie
generatio hsecquae nunc est, et scripsit ea in chartis usque ad vesperam pervenil ad mensuram divini-
atque membranis, et reposuit in fenestris otiosa. latis.
115. Dicebat senex : Quia cuculluin, quo ulimur 7. Abbas Besarion moriens dicebal: Debel mo-
signura est innoceniiae; superhumerale quo humeros nachus lolus oculus esse, sicul Clierubim et Sera-
et cervicem alligamus, signum cst crucis; zona vero phim.
qua cingimur, signum est forlitudinis. Conversemur 8. ller agebant aliquundo simul abbas Daniel et
ergo juxla id quod babilus noster significat, quia abbas Ammoys; dixit aulem abbas Aminoys ; Pulas
oninia cum desiderio facienles, nunquam deficiemus. aliquando et nos sedebimus in cella, Pater? Dixil ei
abbas Daniei :Quis enim aufert a nobis Deum? nam
LIBELLUS UNDECIMUS. et foris Deus est modo, et iterum in cella Deus est.
De eo quod oporteat tobrie vbere. 9. Dixit abbas Evagrius: Magnum est quidem,
1. Frater ioterrogavit abbalem Arsenium, utaudi- Bsinc impedimento orare; majus est, f)sallere sine
ret ab eo sermonem.Dixit autem ei senex : Quanfa- impedimento.
10. Idem dixit: Mcmor esto semperexitus tui, et
cunque tibi virlus est, conare ut interius opus tuura
secundum Deum sit, et vincat exterioris bominis noii obliviscaris sclerni judicii, et non erit delictum
in anima tua.
passiones. Dixit Uerum : Si quaerimus Deum, appa-
rebil nobis; et si tenemus cum, manebit apud nos. 11. Dixil abbas Theodorus de Ennato (37): Quia
si nobis imputat Deus negligentias lemporis quo
2. Dixit abhas Agathon: Non debet monacbus per-
oramus, et captivilates quas patimur dtim psallimus,
raitlere coiiscientiaesuaeut aecuset eum in quacunque non
possumus salvi fieri.
re (Ruff., I. III, num. 161). Quando autem moriturus 12. Dixit abbas Tbeonas: Quia impedilur mens
erat memoratus abbas Agatho, tres dies mansit im- nostra et revocatur a
contemplatiune Dei, proplerea
mobilis, aperlos oculos tenens. Pulsaverunt autem ducimur in carnaiibus passionibus.
eum fratres, dicenles: Abba, ubi es? Et iiie respon- capiivi 13. Venerunt .aliquando quidam fratrum lenlara
dit: In conspectu divini judicii assislo. Dicunt ei: Et
Joamiem Brevem , quia non dimittebat mentem
tu times? Et ille dixit: Interim laboravi virtute qua
suam diffundi in cogitationibus saeculi, neque loque-
polui, ia custodiendis mandatis Dei; sed horao sum, (^* batur cuusam bujus muiidi, et dicunt ei: Gratias
el nescio utrum placuerinl opera inea coram Deo.
Dicuui ei fralres : El non coniidis de operibus tuis, agimus Dco, quia mulium pluit isto anno, et rigatae
coropetenter arbores palmarum bene inciDiunt pro-
quia secundum Deum sint? Et dixit senex: Non prae-
ducere ramos, et invenient unde laborent fratres,
sumo, nisi venero anle Deum; aliter enim suut judi- solent in manuum suarum operibus occupari.
cia Dei, aliter hominum. Cum aulem vellent eum qui
Dicit ergo eis abbas Joannes : Sic est quando Spiri-
adhuc interrogare alium sermonem, dicit eis: Osten- tus sanctus descendit in corda sanctorum : virescunl
dite charitatem, et uolile mecum loqui, quia oceu- et innovantur, et proferunl folia in
quodaramodo
patus sum. Quo diclo, statim emisit spiritum cutn timore Dei.
gaudio. Videbant enim eum cotligeniem spiritum, 14. Dicebant iterum de abbate Joanne, quia fece-
quemadmodum quis si salutal amkos suos diiectos. rit ad duas sportas, et [expenderit
Habuit autero euslodiam magnaia iu omiribus, et di- eas in una aliquando plectas
cebut: Quia sine custodia ad nullam virtuiem ascen- sporta, et non inlellexit douec jungerel
dit hoino. parieti. Eratenim mens ejus occupala in contempla-
tione Dei.
5. Dicebant de abbate Ammoys, quia quando ibat 15. Senex quidam eral in Scylhi, habens quidem
ad ecclesiam, non permiltebal discipulum suum juxta D - toleruutiam corporalein, sed non valde
scrupulosus
se ambulare, sed de fonge sequi; sed et si approxi- erat in retinendis quae audierat. Abiit
ergo isle ad
massel se ad eum, ut interrogaret eum de quacun- abbatem Joannem Brcvem, ut
interrogaret eum du
que re, mox diccbut ei, et statim repellebat eum oblivione; et audiens ab eo sermonem, rediil in
retro, dicens : Ne forie cum loquimur aliquid de cellam suam, et oblitus est quod dixit abbas Joan-
utilitale animae, incurrat eiiam sermo qui non perti- nes. Iterum abiit et interrogavil eum; audiens aulem
net ad rem, propterea non te permiuo morari juxta ab eo, similiter reversus est: mox autem ut perve-
me. nit ad cellam suam, oblitus est quod audivil, aique
4. Dicebat abfeasAmmoys abbaii Arsenioininilio : ita tnulloiies vadens atque reverlens, dominahatur
Quomodo roe vides modo? Et ille dixit: Sicut ange- ei oblivio. Post hjec vero rursus occurrens seni,
lum, Pater. Et 609 iterura dixit ei postea : Nunc dixil: Nosti, abba, quia oblitus sum rursus quod
quomodo mevides? Et ille dixii: Quomodo Satanam, dixisti mihi? sed ne libi molestus essem, ideo nou
Uenim vel sijbonurasermonetu loquaris, velut gladius veui. Dixit ei abbas Joaones : Vade, incende lucer-
mihi est. nam. Et incendit. Et dixit ei: ASqr altas lucernas,
95S DE VITIS PATRUM LIBER V. 35(5
et incende ex ea. Et fecit sic. El dixit abbas Joan- A reversus est ad senem; senex autem dixit ei: Acee-
nes seni: Ne aliquid laesa est lueerna, quia ex ea lerasti venire, frater. Et ille narravit ei quia cum
allas incendisti? Et dixit: Non. Ita nec Joannes letendissem manum tenere clavem, recordaius sum
laeditur, si lota Scythia venial ad me, nec inipedit sermonis quem quserebam, et non aperui «ellam,
me a charitale Dei; quando igilur vis, veni nihil sed, mox ad te sum reversus. Erat autem longitudo
hscsilans. Et ila per patientiam utrorumque, abstulit viae mulla nimis. Dicebat autem ei senet: Vere
Deus obliyionem a sene; boc enim erat opus habi- gregum Pustor; nomiuabitur enim nomen tuum in
tantium in Scythi, ut animarenl eos qui impugna- tota terra ^Egypti.
bantur a quacunque passioue, et exlorquebant sibi 20. Venit abbas Ammon ad abbatem Pastorem,
laborem, unae invicem Iucrarentur bono. et dicit ei: Si vado ad cellam vicini, aut si ille ad
16. Interrogavit frater abbatem Joannem, dicens : me venerit pro aliqna re, veremur invicem, ne in-
Quid facio, quia frequenler venit quidam fraler, ut currat aliqua incompetens fabula, et aliena a pro-
tollat rae secum ad opus quod laborat, et ego miser posito monachi. Et dixit ei senex : Bene facis; ne-
suni infirmus, et deficio in tali re; quid ergo de man- cessariam euim babel juventiis custodiam. Dicit ei
dato Dei faciaro? Respondens senex dixil ei : Calepli abbas Ammon : Senes ergo quid faciebant? Et dixit
filius Jephone dixit Jesu fllio Nave : (Josue IV) : B ei: Jam senes proficientes, atque firmati, non habe
Quadraginta annorum eram quando misit me Moyses bant in se aliud quid aut peregrinum in ore suo, ut
servus Domini lecum ad lerram istam; et nunc id loquerentur. Et ille dixit: Si ergo fit necessitas
octoginla annorum sunt; et quemadmodum tunc cum vicino loquendi, videlur tibi ut de Scripturis
eram fortis, ita et nunc valeo intrare et exire ad cum eo loquar, aut de verbis et sententiis seniorum ?
bellum. Itaque et tu, si potes, ut sicut ingrederis, El dicit ei senex : Si non potes tacere, bonum est
ita egrediaris, vade; si autem non potes id fa- magis ut de verbis seniorum loquaris, quam de
cere, sede in cella lua plorans peccata tua. Et Scripturis. Periculura estenim non parvum.
si invenerint te lugentem, non te compellent exire. 21. Interrogatus est abbas Pastor de inquinameu-
17. Dixit abbas Isidorus, qui erat presbyter (in tis, et respondit: Quia si stabilimus activam vitam
fecyihi: Ego quando eram juvenis et sedebam in nostram timore Dei et sobrietate, non invenimus
ceila mea, non habebam numerura psalmorum quos in nobis inquinamenta.
dicebam in ministerio Dei; nox enim mihi et dies in 22. Dicebant de abbate Pastore.quia cum exi-
hoc expendebatur. lurus erat ad opus Dei faciendum, sedebat primus
18. Narravit abbas Cassianus de quodam sene in eorum discernens cogitationes suas jngiter una hora,
ereuio sedente quia rogaverit Deum ut donaret ei ne G et sic egrediebatur.
dorrailaret aliquando, cuin spirituales res faceret; si 23. Dixit abbas Paslor, quia interrogavit qoidam
autem detractionis aut odii verba essent, statiin in abbalem Paysionem, dicens : Quid facto animse
soiiino corrueret, ul non hujusmodi venenum atires meae, quia insensibilis facta esl, et non limetDeum?
ejus exciperent. Hic dicebat diabolum studiosura Et dixit ei: Vade, et jungere homini tiraenti Deum;
esse ut moveret homines in verba otiosa, impugna- et cum iili inhaeseris, doceberis et tu timere Deum.
torera etiam totius doclrinae spiritualis. Ad quam 24. Dixit iterum : Quia principium et finis timor
rero hoc utebatur exemplo : Loquente mealiquando Domini;sic euira scriplum est: Initium sapientiae
de ulilitate animarum ad quosdam fratres, in tantuui limor Domini |(Psu/. cx). Et ilerum, quando Ahra-
sorano profundo occupali sunt, ut nec palpebras bara perfecil aitare dixit ei Dominus: Nunc scio
oculorum movere possent: ego aulem volens osten- quoniam timeas Deum (Gen. n).
dere opus daemoniacumesse, oliosarum rerum verba 25. Dixit iterum : Discede ab omni homine qui in
introduxi; ad quod illi gaudentes, slatim somno re- collocutioue incessanler contentiosus est.
luctati sunl. Ego autem ingemiscens dixi: Usque 26. Dixit iterum (Append. Mart., n. 25) : interro-
nunc 610 de ccelestibus rebus loquebamur, et gavi aliquando abbatem Pelrum, discipulum abbatis
omnium veslrum oculi somno gravissimo leneban- D Lol, dicens : Quando sum in cella, in pace est anima
tur; quando autem sermo otiosus inventus est, niea; cum autera venerit frater aliquis ad me, et
omnes prompti audire coepistis.Propter quod rogo, relulerit mibi verba eorum quac foris sunl, turbatur
charissimi fratres, cognoscentcs maligni daemonis anima mea. Et dixit mihi abbas Petrus, quia dice-
opus esse, atlendiie vobismelipsis, custodientes vos bat abbas Lot: Clavis lua aperuit ostium meum. Et
a somno quando aliquid spirituale vel facilis vel ego dixi ei: Quod est verbum hoc? El dixit; Si quis
auditis. venit ad te, et inlerrogas eum. Quomodo habes,
19. Abiil aliquando abbas Pastor cum esset juve- unde venis, qualiter agitur circa illos vel illos fra-
nis ad quemdam senem, ut interrogaret eum tresi tres, susceperunt te an non ? tunc aperis januam orij
sermones: Cum autem pervenissel ad senem, obli- iratri tuo, et audis quac non vis. Et ego dixi ei: U&
tus est uuum ex tribus sermonibus, et reversus est esi. Sed quid facial homo, cum veneril fraier ad
ad cellam suam. Et cum lelendisset manum, ut te- eum ? Et dixit ei senex : ln luctu omnino doclrina
ncret clavein, recordalus est sermonis illius quem est: ubi aulem luclus non esl, irapossibile est cu-
aute fuerat oblitus; et sustulit manum a clavi, et stodire meutem. Et dixit ei: Quando in cella sum,
n«7 VF.RBASENIORUM. 933
inccmn est luclus: cura autem aliquis ad me vene- A securitatem; elenim Apostolo dicente, Qui stat, vi-
rit, aut cum egredior de cella, non invenio luctum. deat ne cadat (/ Cor. x); in incerlo siquidem naviga-
Et dixit ei senex: Necdura tibi subjeclus est, sed mus; quia sicul Psalmista dicil: Velnt mareest vita
velut ad usum pro tempore aditibetur. Et dixit ei: nostra (Psal. cm). Sed taraen sunt loca in niuri,
Quis estltic sermo? Et dixit mihi: Si laborat homo quaedam vero periculis plena, quaedara autem et
pro re aliqua secundum virtulem, quacunque hora tranquilla; nos enim in iranquilla parle inaris navi-
qusesierit eam ad utiliiatem suam, invenit eam. gare videmur, sseculares vero homines in locis peri-
27. Fraler interrogavit abbatem Sisoi, dicens: culosis (Ruff., I. iii, n. 123). Et iteruui nos in die
Desidero custodire cor meum. Dicit ei senex: Et navigamus, sole justitiae nobis praebente ducatum,
quomodopossumus cuslodire cor nostrum, si lingua illi autem in nocle ignoranlisedeportanlur. Sed ta-
nostra januam apertara habueril ? roen plerumque contingit ut saecularesilli in tempe-
28. Sedente aliquando abbale Silvano in moule slale et in obscuro naviganles, pro metu periculi ad
Sina, discipulus ejus volens abire ad quoddam mini- Deum clamaudo et vigilando salvent navim suam,
slerium suum, dixit seni: Dimitte aquam, et riga nos autem in tranquillitale neglcctu ipso demergi-
hortum. llle autem exiens ad dimittendam aquam mur, dum gubernacula justitise derelinquimus.
tegebat faciem suaot de cucullo suo, lanlum ad pe- " I 35. Dixil abbas Hyperichius : Cogilatio tua sem-
des suos intendens. Contigit autem ul ipsa hora qui- per sit in regno coelorum, et cito in haerediiatemac-
dam supervenirel ad eum, et videns eum a longe, cipies illud.
consideravit quid fecisset. Et cum pervenisset ad 36. Dixit iterum : Vita monachi juxta imitationem
eum, dixit ei : Dic mihi, abba, ut quid legebas de angelor.um (iat, comburens atque consumens pec-
cucullo faciem luam, et sic adaquabas horlum ? Et cata
dixil ei senex : Ne viderent oculi mei arbores, 611 37. Dixit abbas Orsisius : Puto, quia nisi homo
et occuparetur mens mea ab opere suo in conside- custodierit cor suum, omnia
quc audit et videt oblt-
ralione earum. viscetur et negligel. Denique sic inimicus inveniens
29. Interrogavit abbas Moysesabbatem Silvanum, in co
locum, supplantat eum; sicul enim lucerna
dicens : Potest horao per omnem diem initium fa- oleo et
Iychino (58) praeparata lucet, si aulem per
cerc conversationis? Respondit ei abbas Silvanus :
negligentiam non acceperil oleum, paulatim exstin-
Si est lioiuo operarius, potest per idem et per horam
guitur, atque ita invalescunt tenebrse adversus eam;
incboare inilium conversalionis suae (Ruff., I. m, sed el mus veniens ad eam, volensque myxum (39)
n. 175). i ejus comedere priusquam perfecie exstingualur,
50. Inierrogaverunt quidam aliquando abbatem " non
potest propler culorem ignis ; si autem videric
Silvanum, dicentes : In quali convcrsatione opera- quod nec lumen habet, nec calorem jam retinet
tus es, ut acciperes prudeutiam istam ? Et llle re-
ignis, tunc volens trahere myxum ejus, dejicit etiam
spoudens, dixit: Nunquampermisi in corde meo co- ipsam lucernam in terram : quae si testea
exacerbabat. fuerit, mi-
gilationem morari, quse nutalur; si screa, a domino suo reparatur. ila etiam
:
31. Dixil abbas Serapion Quia sicut milites im- si
neglexerit anima, p.mlatim recedit ab ea Spiritus
peratoris cum ante ipsum stant, non debent dextera
aut sinistra respicere; ita et monachus cum stat in sanctus,donecperfecieexstinguaturculorejus; atque
ita ininiiciis consumit et devorat propositum aniniae
conspeclu Dei, el intentus est omni hora in timore illius, sed et
corpus nequitiae exierminat. Si auteui
ejus, nihil est quod eum de adversarii malis terrere quis per affectum quem babet in
Deo, bonus fuerit,
possit. simpliciler autem ad negligentiam raptus fuerit,
32. Dixitsancta Syncletica : Sobrie vivamus, quia
Deus, qui misericors est, excilat in eonieiilem suam,
per scisus corporis nostri, vel si non velimus, fures et memoriam poenarum, quae iu fuiuro sseculopec-
ingrediumur; quomodo enim polest non fuscari do- caloribus prseparanlur, et cural ut sobrius sit, et
mus, si fumus exterius ascendens fenestras apertas _ custodiat se de caelero cum
invenerit? I magna cautela, usque
ad tempus visitationis suse,
53. Dixit ilerum quae supra : Oporlet nos adver-
sum daemonesundique armalos existere, quoniain et 38. Venit quidam senex ad alium senem ; et cum
exterius ingrediunlur, et de intro moventur, siqui- loquerentur, unus ex eis dicit : Ego mortuus sum
dem et animanostta id patilur. Sicut enim navis, quae huic sseculo(Ruff., I. n, n. 116];Pasch., c. 12, n. 5).
aliquando exterius fluctuum mole oppriniitur, ali- Alter vero dixit ei: Ne confidas in lemetipso, donec
quando veroinlerius crescentesenlina demergitur; sic exeas de corpore isto; nam si dicis de te quia mor-
et nos aliquando operum exterius commissorura ini- tuus es, Satanas aulem mortuus non est.
quitate damnamur, aliquando vero interius nequilia 39. Dixit qutdam senex : Debet utoiiachus quoti-
cOgilationumaddicimnr; et ideo oporlet non solura die mane, et sero cogitare in semetipso, quid fecit
cxierius spirituum immundorum impetus observare, eorum quae vult Deus, et quse non fccit. Et ila Ira-
verum eiiam inleriorum cogitationum immunditiam ctantem omnein vitam suam pcenitentiam agendo
cxhaurire. uionachum esse oportet; sic enim abbas Arseniu»
'
34. dixit itcrum : Non habemus iu hoc saeculo vixit.
PATKOL.LXXUl. 30
 S30 DE VITIS PATRUMLIBER V. 910
40. Dixilsenex : Quia si quis atirum vel argcntum A J 50. Dicebantsenes: Quia in monie abbatis Anio-
perdidil, potest reinvenire pro eo quod perdidit. *ii sedebanl septetn inonachi terapore dactylorum, e!
41. Dixit senex : Sicut miles et venator proflci- unus ex eis abigebat ab eis volucres -.eral autem ibi
scentes ad propositmn sibi luborem, non cogitant senex, qui in die qna eum dactylos custodire con-
ulruin virlnerelur aliquis, an illaesusmaneat alier; tingebat,clamabat, dicens : Discedile ab intro, maiae
sed untisquisquepro se solo certat: ita oporlet et cogiiationes, et de foris aves.
iiionacbuinesse. 51. Frater quidam in cellis infundebat palmulas
612 *•*••Dixit senex : Sicut nerao potest lsedere suas; et cum sedisset facere plectus, dicit ei cogiia-
cum qui ad latus imperatoris cst, ila neque Satanas tio sua, ul irel ad quemdam seuem visitare etim. Et
potest aliquid nos nocere, si anima nostra inhacserit iierum cogitans in semeiipso, dicebat: Post paucos
Deo : scriptum est enim : Appropinquale mibi et ap- dies vadam. Et rursum dieehst ei cogilatus suus :
prnpinquabo vobis (Zacli., i); sed quia frequenter Si inler haecmoriatur, quid facies?Sed vadaui modo
extollimur, facile rapit inimi us miseram animam ut loquar ei, propler aestivum lempus. Et ilerum
noslrara iu ignominia passionis. dixit intra se : Sed non est modo tempus. Ilernm
45. Fraler dixit cuidam seni: Nihil pugnsevideo autem cogituvit, dicens : Sed cum incideris scirpum
in corde meo. Et dixit ei senex: Tu sic es velut B 1 ad maltas fit lempus. Et riirsum dhit: Extendo pal-
quadrigemina porta, ut quicunque voluerit intret mulas islas et lunc vado. Rursus dixit iu sernetipjo :
unde volueril in te, et utide voluerit exeat, et tu uon Sed hodie bonum aerem facit. Et surgens reliquit
imelligis quse aguntur. Nam si haberes januam et palnias infusas, et tollens melotem suam, ibat. Erat
clatnleres eam, nec permitteres inlrare per eam autem senex quidam vicinus ei, vir praevidens; qui
cogitationes inalas, lunc videres stanles foris, et cum vidisset cuni impetu ambulamem clamavit, di-
puguantes adversum te. cens : Captive, captive, ubi curris? veni huc ad me.
.44. Dicehant de quodam sene quia quando ci co- Qui cum venissel, dixit ei senex : Revertere in cel-
gitationes suae diccbant : Dimitte hodie, jam cra- lam luam. Ille autent fruter narravit ei fluctus quos
slitio pcenildbis; c»|itradicebat eis ille dicens : Non, perliilerut in cogitationihus suis, et ila reversus est
sed hodie poeniteiiliamago; crastino aulem flat vo- ad cellam suam. Et cum ingressus fuisset in eam,
lunias Doiaini (tiu/f., I. iu, n. 165). proslruvit se, et poenitenliamegit. Hoc auteni facto,
.45. Dixit senex : Nisi exterior noster homo so voce magna sttbito dsemoncsclamaverunt, dicentcs:
sobrie gesserit, impossihileest custodire interiorein. Vicisti nos, monache,'vicisti nos. Et facla est matta
46. Dicebatsenex : Quia tres virlules Saianae,quae cjtis supra qnam jacebat, velut ab igne ustulata; da;-
praecediinlimiver.-a pcccata : priinu oblivionis, se- C i niones aiitem vclul fumtis extermiuaii sunl, sicque
cunda negligentise,lertia coucupiscciiiiae.Elenim si frater ille didicil versutias eorum.
oblivio veueril, genemt negligentium; de negligeu- 52. Dicebantde quodam sene quia moriebatur in
tia vero concupisceniia nascitur; de concupisceulia Scythi, et circumdederunl fratres lectum ejus, et
vero <orruit bomo. Si eniin ita est sobria mens, ut vestierunt emn, et coeperunt flere; ille autem ape-
oblivionem respuat, ad negligenliam nonveuit; et ruit oculos suos et risit, et adjet.it iterura ridere
ginonneglexeritconcupisceniiam non recipil; sivero (liu/f., I. iii, n. 159). Hoc autem factum cst lertio.
concupisceiiliara non recipit, nuuqu:int cadel opi- Quod cum viderent fratres, rogaverunt eura, dicen-
lulaiite Christi gralia. tes : Dic nobis, abba, quare nobis flentibustu rides?
il. Dixit quidam seuex : Tacilurnilati nperam da, Et dixiteis : Prirao risi, quia vos limetis mortein;
et nibil vanum cogites, et inlende medituiioni tuae secundo risi, quia non estisparali; tertio autem risi,
eive quiescens vel surgens cum timore Dei. Et baec quia ex labore ad lequiem vudo, et vos ploralis. Hoc
faciens, roalignorum impetus non limebis. cum dixisset, slatim utpote moriens clausit oculos.
48. Dixit senex cuidam fratri: Diabolus est ini- 55. Veuil aliquando frater manensin celluad unum
micus, el lu domus. Iniraicus ergo non cessal ja- de Patribus, et dixit ei, quia a cogilaiione sua affli-
ctare super te quidquid sordidum invenerii, effun- B geretur. Et dixit ei senex : 613 Tu projecisti in
dens in te universas immunditias. Tuutn est auiem, lerra lerramentum magnum, quod est tiinor Dei, et
non negligere ut projicius foris quse ille jactaverit: accepisii in manu lenere aruudineain virgam, hoc
nainsi neglexcris, replebiiur tibi domus sordibus, et est cogitutiones malas. Accipe ergo inagis libi ignem,
nequaquam valebis intrare in eam, sed ab inilio, qui est limor Dei. Et quando approxiuiahit ubi cogi-
quae ille jaciaverit, tu ejice paulatim, et manebit tatio mala, velut calamus igne limoris Dei cowbure-
domus tua munda per gratiam Christi. tur; neque eniin praevalet nialitia adversus eos qui
49. Dixit qiiidara senura : Quando cooperiuntur habent timorem Dei.
oculi aniraalis, tunc circuit ad inolendinum: sin au- 54. Dixit quidain Palrum : Nisi prius odio babue-
tem discoopertos habuerit oculos, non ambulat in ris, non potes diligere. Nisi ergo oderis peccatum,
circuiiu molae; sic enim et diabolus, si occurrerit non facies jusiitiam, sicut sci iptum est: Decliuaa
cooperire oculos bominis, in omne peccatum iiumi- malo, el fac boiium (Psal. xxxvi). Verumtamenin
lialeuin; quod si non fuerint clausi oculi ejus, faci- omnibus his proposiium auimi ubique requiriuir.
lius polesl effugere ab eo. Adam enim in paradiso consisiens, prsevaricatusest
Q4i VLRBA SENIORUM. 943
mandatum Dei: Job autem in slercore sedens, cuslo- JA loqiiereniur sibi ad invicem, increpans eos dhitt
divit. llnde constat quia propo-itum bonum quaerit Tacele, fralres; ego enim scio unum frairem man-
Deus ab bomine, ut semper teneat eum. ducantem vohiscum, ct oratio ejus ascendit in con-
spiclu Dei velul ignis.
LIBELLLS DUODECIMUS. 8. Yenit abbas Lot ad uhhatem Josepb, et dixit
De eo auoa sine inlermistioneet sobrie debetorari. ei . Ahba, secundunt virtiiiein menm (acio mudicam
1. Dicebantde abbate Arsenio, quia vespereSab- regulam, et parvumjejuniuin, ct orationem, et me-
bati lucescente Domiuica, relinquebat posl se solem, ditationem, et quietem, el secundum viriutcm meam
et extendebal inanus suas ad coelumorans , d»nec siudeo purgare cogitationis nieas;quid ergo deheo
inane die Dominicoilluslnret ascendens sol faciem de cscteio facere? Surgens ergosenex, expandit iua-
ejus, ei sic residebat (Ruff.. I. m, num. 21). nus suas in coelum,et facti sunt digiti ejus velut de-
2. Interrogaverunt fraires abbaiem Agathonera, cem lampades ignis, et dixil ei : Si vis, efliciere to-
direntes : Pater, quae virtus in conversaiione plus tus si>ut ignis.
habet laboris? Et dixit eis : Ignoscite raihi, quia 9. Venerunt aliquando ad abbatem Lucium in
puto non esse alium laborem talem , qualem orare Ennato inonachi quidam , qui dicebantur Euchitae
Deum; dunt enim voluerit homo orare Deum suum, B ] (40), hnc cst orantes; et interrogavit eos senex, di-
semper ininiiei dsemouesfcstinant inlerrumpere ora- cens:Qtiod est opus manuum vestrarum (Ruff., t.
tionem ejus, scieutes quia ex nulla re iropediuntur, n, n. 212)? Et ilii dixerunt: Nos non contingimus
nisi per oialionernfusam ad Deum.Siquidemomnera aliquod opus nianuum, sed sicut dicil Apostolus (/
aliura laborein , qiiein liomo in reiigiosa conversa- Thett. v), sine iniermissioneoramus. Dicit eis se-
(ione posiius assumpserii, quamvis iuslanteret tole- nex : El non manducatis? Illiaulem dixeruut: Etiam
ranter agat, habet tumen et possidet aliquam re- manducamus. Et dicit eis senex ; Quando ergo co-
quiem : oratio autem usque ad ultimumexhalutionein meditis, quis pro vobis orat? Et iterum interroguvit
opus est, ut habeat Iaborem ntagni certaminis. eos, dicens : Non dormitis? 614 Et illi dixerunl:
3. Narravit abbas Dulas, qui fuil discipulus abba- Dormimus. Et dixit senex : Et cum dorrailis, quis
tis Besariouis,dicens: Veni aliquando in cellam ab- pro vobis orat ? Et non invenerunt quid ad baec re-
batis mei, et inveni enm siantem ad oraiionem : et sponderent ei. Et dixit eis : Ignosciteraihi, fratres,
manus ejus erant extensse in coelum.Pennansit au- quia ecce non fucitissicut dixistis : ego aiitem oslen-
tein hoc faciens jugiler per quatuordecim dies. Et dam vobis, quia operans manilius nieis, sine inter-
posl haecvocavitme, et dixit .-Sequereme. Et exeun- missione oro. Sedeo enim juvanle Deo , infundens
tes perreximusin eremo; cum sitirem dixi ei: Abba, C ( mihi p iucas palroiilas, et facio ex eis plectam , et
sitio. IHe autem meloiem tollens discessit a me , dico : Miserere roei, Deus, secundum mugnam mise-
quantum jactus est lapidis, et facta oratione attulit ricordiam luam, et secundum multitudinem misera-
eam plenam aqua. Et abivimusin civitalem Lyco, et tionum ttiarura dele iniquitatem meam (Psal. L). Et
venimus ad abbatem Joannem ; et satutanies eura, dixit eis : Oratio est, an non? Et dixerunt ei: Etiam.
feciraus orationein. Deinde sedenles coeperunlloqui Et ille dixit: Quando permansero lota die laborans
de visione quam viderant. Dixil abbas Besarion: et orans corde vel ore, facio plus minus sedecim
Quia exivit prsecepturna Dominout destruanlur tera- numraos, et pono ex eis ad ostium duos, et residuos
pla. Et factum est sic; et destructa suut. manduco. Qui acceperit illos duos denarios, orat pro
4. Dixil abbas Evagiius : Si deflcis animo , or.i. me tempore quo ego manducovel dorroio; atque iia
Ora autem cura timore, et ireniore, et lubore, sobrie per gratiam Dei impletur a rae quod scriptunt cst:
et vigilanter. Ita oportet orare, tnaxime propter ma- Sine intermissione orate (/ Tltess. v).
lignos et ad nequiiias vacantes invisibiles inimicos 10. Interrogaverunt quidam abbaient Mucarium,
nostros, qni nos in hoc prsecipueimpedire niluntur. dicentes : Quomododebemus orare (Ruff., I. iu, n.
5. Dixit ilcrum : Quando cogitatio contraria in 207) ? Et dixit ei senex : Non npus est multuin loqui
corde venerit, noli alia pro aliis per orationem quat- Tj in oralione, sed exiendere manus frequenter, et di-
rere, sed atlversus eum qui te impugnat, gladium cere : Domine,sicul vis et scis, miserere mei. Si ait-
lacrymarum exacue. tem instal belluin in animo, dicerc : Adjuva me. Et
6. Mandatumest sanctaeraemoriaeEpiphaniocpi- quia ipse scit iittanexpedianl, facil miseritordiam
scopo Cyprio, ab abbate monasterii sui, quod ba- nobiscum.
buit in Palseslina: Quia orationibiisluis non neglexi- 11. Dicebant de abbate Sisni, quia uisi cio dejio-
mus regulani, sed cum sollicitudine teriiam, sexlam, neret manus suas quandostabat ad oratinnem, rapie-
iionam atque vesperam celebramus. llle aulem re- balur niens ejus iu superioribus. Si ergo contingebat
prebeiidens eum , niandavit ei: Conslat vos vacare cum eo aliqiiemfralrem orare , feslinabai cito depo-
ab oraiione caeteris boris; eura autem qui verus est nere, ne taperetur mens ejus et moraretur.
Hionachus, oporlet sine inlermissione orare, aut 12. Dicebal aliquis senex : Quia assidua oratio
certe psallere in corde suo. cito corrigit menlem.
7. Dixii abbas Isaias : Quia presbyter Pelusii cum 13. Dicebat quidum Palrum : Qnia sicut impossi-
faceret agapem, el fratres in ecclesiacomederent et bile est ut videat quis in aqua turbida faciem 6uain,
 843 DE VITIS PATRUMLIBER V. <)44
sie et anima, nisi purgata fueril a cogitaiionibusalie- A stina in ^Egypto ad quemdam Fatriim (Castian., I. v
nis, conteraplative non polcst orare Deum. Instit.,c. 24). Et cum hospitalitaiemnobis impendis-
14. Venit quidara senex aliquando in monte Sina; set, interrogavimus eum : Quare tempore susceptio-
et cum exirct inde, occurrit ei frater in via, et inge- nis fratrum regulam jejunii non cusloditis, sicutet in
. miscens dicebat seni illi: Affligimur,abba, propter Palsestina flt? El respondens dixit: Jejunium setnper
siccilalem, quia nobis non pluit. Et dixil ei senex : mccum est, vos 615 mc semper tenere non pos -
Quare non oratis et rogatis Deum? Et ille dixit: Et sum; etjejunium quidem quamvis utilis et necessa-
orationem facimus, et deprecamur assidue Deum, et ria res sit, in nostra voluntate est; charitatis aulem
noii pluit. Et dixit senex: Credo quia non oratis at- pleniludinem lcx Dei exigit a nobis. Unde suscipiens
tentius. Vis autem scire quia iia est? Veni, slemus in vobis Christum , debeo exhibere quae cbarilatis
pariter ad oralionem : et extendens in cceluramanus sunt cum omni sollicitudine: cum autem dimisero
oravil, et statim pluvia descendit. Quod cura vidisset vos, regulam jejunii possum recuperare , quoniam
fraler ille timuit, et procidcns adoravit eum: seuex non possunt filii sponsi jejunare quandiu cum illis
aulem statim fugit illinc est sponsus, cum autem ablatus fuerit ab eis, lunc
15. Narraverunt fratres, dicentes: Quia venimus ex sua potestate jejunant (Matth. ix)
aliquando ad quosdam senes, et cum ex more facta '." 3. Dixit iterum qui supra : Quia venimus ad atium
fuisset oratio, salutantes invicera sedimus. Et post- senem, et fecit nos gustare; et hortabatur nos satia-
quam loculi sumus, cutn discederemus, poposciraus tos adhuc sumere cibum; et cum dixissem quia jam
ut fieret rursus oratio. Dixit auteni unus illorum se- non possum, Ule respondit:
Ego jam supcrvenien-
niorum ad nos; quid enim, nou orastis? Et nos dixi- tibus diversis fralribus sexies mensam
posui; et duiu
mus : Etiam. Sed quando intravimus, Paler, tunc est singulos hortor, etiam ego ipse manducavi, et adhuc
facta oralio, et ex illa hora usque modo locuti su- esurio; tu vero hic serael manducans ila saliatus
es,
inus. Et ille dixit: lgnoscite mihi, fratres, quia vo- ut jam manducare non possis?
biscum sedens quidara frater, et loquens, cenlum et
4. Factum est aliquando in Scylhi mandalum ul
tres orationes fecit. Hoc cum dixisset, facta ora-
tione dimiserunt nos. jejunarent illa hebdomada, et facerent Pasclia; con-
tigit autem ut in ipsa hebdoinada venirent ad abba-
LIBELLUS DECIMUSTERTIUS. tem Moysemfralres quidam ab jEgyplo; et fecil eis
De eo quod oporleat hoipitalem esse et misericordem modicum pulmentum; et cum vidissent vicini fu-
in hilaritate.
mum, dixerunt clericis ecclesiaequse illic est: Ecce
i. Perrexerunt aliquando quidam Patrum &d ab-
-, solvit mandatum, et coxit apud se pulmen-
batem Joseph in Panepho, ut interrogarenl eum de ( Moyses
ad si tura. IIIi autem dixerunt: Quandovenerit, loquemur
susceplione fratrum, qui superveniunt eos,
ei nos. Facto aulem Sabbalo, videntes clerici ma-
deberentsibi relaxare abstinentiam suam cura ipsis,
I. n. Et gnam conversationera abbatis Moysis, dicunt ei co-
eis
et congaudere (Ruff., m, 47). priusquam
suo : Consi- ram omni plebe : 0 abbas Moyses, mandaluin qui-
interrogarent eum, dixit senex discipulo
dem hominum solvisti, sed Dei mandata fortiter
dera quod facio hodie, et exspecia; et posuit duo
sedilia de scirpo in fasciculis ligata, unuro a dexira alligasti
et unum a sinislra; et dixit: Sedete. Et inlravit in 5. Frater quidam venit ad abbatem Pastorem in
cellain suam, et vestivit se res velustas. El exiens secunda hebdomada Quadragesim.se, et dicens ei
transivit in medio eorum; el iterum intravit et vesli- cogitationes suas, atque responsione ejus inveniens
vit se rescellas suas, quas prius habuerat. Et egres- requiem, dicit ei frater ille: In modico impediri'
sus iterum sedit in medio eorum. Illi auiem stupen- habui, ne venirera ad tehodie (Append.Marl. n. 43).
tes in id quod fecerat senex, interrogaverunt eura Et dixit ei senex : Quare? Et ille dixit: Meluebam
quid hoc esset. Etdixileis: Vidislis quid feci? Dixe- ne propier Quadragesimam mihi non aperiretur. Et
runt: Eliam. Et ille dixit: Ne mulalus sum ego pro respondil ei abbas Pastor : Nos uon didicimus ja-
contumeliosa vesle? El dixerunt: Non. Et ipse dixit I ) nuam ligncam claudere, sed raagis linguaejanuam
ilerum : Ne laesus sum de meliori vesle? Et dixe- cupimus clausam habere.
runt: Non. El ille dixit: Sic ego ipse sum in utris- 6. Frater qnidam dixit abbati Pastori: Si dedero
que; et sicut priori veste mutatus non sum, nec se- fralri meo modicumpanis aut aliquid aliud, dsemones
quenti lsesus sum; ila debemus in susceptione fra- polluunt illud, ut videatur ad ptncendum hominlbus
trum facere, sicut in sancto Evangeliolegiiur: Date fleri. Et dixit ei senex : Et si ad placendum fiat tale
quae sunt Caesaris, Csesari; et quae sunt Dei, Deo opus, nos tamen fratribus debemus prsebere quae
(Matth. xxu; Marc, xu; Lucmw). Quando ergo est egent. Dixitautem ei parabolam talem. Duo homines
prsesenlia fratrum, cum gaudio debemus suscipere erant agricolae, habitantes in una civitate; et unus
eos; quando vero soli sumus, opus habemus lugere. ex eis seminans, collegit pauca et sordida; alius au-
Illi aulem audientes , admirati sunt: quia quse in tem negligens seminare, nihil omnino collegil. Si
corde eorum erant ut interrogarent eum, prius ergo fiat fames, quis duoruin polest evadere? F.lres-
agnovit, et glorificaveruntDeum. pondil frater ille: Qui fecii, quamvis parum atque
2. Dixit abbas Gassianus: Quia venimus a Palae- immundiun. Et dixit ei senex : Ita et uos sewine-
B4S VERBA SENIORUM. 916
MIUSpatica, etsi immunda, ne famis tempore moria- Aiquodam vico, ut faceret agapem; et ecce mulier
mur. qusedam venit ad eum, ut acciperet, et haec erat
7. Frater quidam venit ad quemdam solitarium; veslita vetustissimas res : quam cum vidisset ita
«t cum egrederetur ab eo, dixit: Ignosce ntihi, abba, vetustis rebus indutam, implevit manum ut daret ei
«juia impedivi regulam tuam. llle respondit, et dixit multum, clausa est manus ejus, et levavit parum.
a : Mearegula est ut recipiam te in hospitalilate, et Alia vero venit ad eum, vestita bene; et videns ejus
<cumpace dimiltara. vestes, misit manum ut darel ei parum; et aperta est
8. Solitarius quidam habitabat non longe a con- manus ejus, et levavit multum. Et requisivit de
gregaiione fralrum , operationes faciens plurimas : ulrisque mulieribus illis, et cognovit quia illa quaa
«onligit autem quosdam venire in monaslerio illo bonis veslibus utebalur de honeslis mulieribus ad
iihi congregatio erat, et divertentes ad solitarium paupertatcm pervenerit, et quia pro opinione nata-
allura, fecerunt eum exira horam manducare. Postea lium suorum bonis fuerit rebus induta; illa vero
«ero dixeruntei fratres illi : Non contristaris, abba? alia accipiendi causa vestierit se res vetustas.
Et ille respondit eis: Mea (rislilia est, si propriam 13. Monachiis quidam erat habens fratrem saecu-
Jiecerovoluntatem ( Ruff., I. m, num. 150 ; Pasclt., larem pauperculum, et quidquid laborabat pracbebat
c. 18, n. 1). B ei; sed quantum ille praebebat, tantum ille pnupe-
9. Dicebant de quodam sene in Syria qui juxta rior fiebat. Pergens aulem monachus ille indicuvit
viam erenti babitabat, et hoc erat opus ejus, ut haec seni cuidam. Senex aulem dixit ei : Si me vis
quacunque hora veniret monacbus de eremo, cum audire, ultra nihil praebeas ei, sed dic ei : Frater,
fidncia faciebat eum relicere. Venit ergo aliquando quando ltabui praebui libi: tu ergo modo labora, et
uiius soiiiarius, et ille petebat ab eo ut gustaret. Qui ex eo quod laboraveris, prsebe mihi, et quidquid tibi
cmn nollet gustare, dicens : Ego jejtino. Contristatus altiileril, accipeabeo, et ubi scis peregrinum aut
seuex, dixit ei: Ne prsetermitlas puerum tuum, ob- senem pauperem, da illud, et roga eos ut orenl pro
secro te, ne despicias me, sed veni oremus; ecce eo. Ille autem frater hacc audiens, fecit iia; et ve-
«nim arbor hic est, cum quo curvante genu et orante nicnte ad se illo sacculari fratre, locutusest ei quem-
inclinala fuerit, ipsum sequamur. Curvavit ergo ille admodum dixerat senex, el discessit tristis. Et ecca
solitarius genu in oralione, et nihil factum est. Flexit quadam die tollens de horto minuta olera, attulitei;
eiiara scnex ille, qui euiii susceperat, genu, et sta- accipiens autem frater ille, dedit senibus, et rogavit
tim curvala est etiam arborilla cum ipso : quod cum eosul or.irentpro eo.Quicumaccepissent benediciio-
vidissent, gavisi suni, el gratias egerunt Deo semper nem, reversus est in domum suam. Postea vero ite-
mirabilia facienti. *• rum attulit olera et tres panes; et accipiens frater
G
10. Venerunt aliquando duo fratres ad quemdam ejus, fecit sicut prius. El consecula benediclione ite-
senera: ronsuetudo aulera erat seni, non manducare rum discessit. Tertio veniens attulit multas expen.
quolidie. Qui cum vidisset fratres, gaudens suscepit sas, et vinum, et pisces. Quod cum vidisset frater
eos, et dixit : Jejunium suam mcrcedem habet. Et ejus, miratus est, el vocavit pauperes, et refecit eos.
iterum : Quimandtic.it propter chariiatera, duo man- Dixit autem illi sseculari fratri suo : Ne opus habes
data implet; qtioniam voluntate:n propriam dereli- aliquantos panes? Et ille dixit: Non, domine :quo-
quil, et mandatum implevit reficiens fratres. niam quando aliquid accipiebam a te, velut ignis
11. Erat quidam senum in yEgypto, habilans in intrabat in doraum menm, et consumebal illud; nunc
deserlo loco; erat etiam alter longe ab eo Mani- autem quando a te nihil accipio, superabundo, et
cbaeus, et liic erat presbyter ex his quos ipsi voca- Deus benedicit roilii. Pergens autem fraier, indic.ivit
bant presbyteros. Qui cum vellet pergere ad quem- omnia quae facta fuerant seni. Et dicit ei senex :
dain ejusdem erroris hominem, comprebendit eum Nescis quia opus monachorum ignis est, et uhicum-
iiox in illo Ioco, quo erat vir ille sanclus et ortho- que ingreditur, consumit? Hoc autem ulile esl fratri
doxus, et anxiabalur volens pulsare, ul maneret apud tuo, ut de labore suo misereatur, est oralionem a
eum; scicbal enim quia cognosceret quod esset Ma-. ^sanclis viris accipiat; et ita benediclionem conse-
nichacus, ct revocabalur a cogitatione sua, ne forte quens, multiplicabitur labor ejus.
non acquiesceret 616 suscipere eum, compulsusi 14. Dicebat quidam senum : Quia est quidam fa-
auiem necessitate pulsavit. Et aperiens senex, et; ciens nmlta bona frequemer, ct diabolus mittit et
cognoscens eum, suscepit cum bilarilals, et coegit; scrupulositatem in animo pro parvis rebus, ut alio-
eum orare, e' reficiens eum collocavit uhi dormiret: rum omnium, quaefacit, roercedem amittat. Sedente
Manicbaeusaulem cogitans in se nocle. mirabalur,, enim me aliquando in Oxyrincho cum quodnm pre-
tlicens : Quomodonullam suspicionem habtiit in ine?1 sbylero qui faciebat multas eleemosynas, venit quae-
vere iste servus Dei est. Et surgens mane cecidit ad| dam mulier vidua postulans ab eo modicura trilici.
pedes ejus, dicens: Ab hodie orthodoxus sum, ett Etdixit ei: Vade, affermodium, et mensuro tibi.Et
Lon recedam a te. Et deinceps permansit cum eo. altulit ei. llle aulem mensurans modium ad ntanum,
12. Monacbus quidam Thebaeus accepit graliami dixit ei: Major est; et fecit vere.cundiaiiividuaeilli.
ministerii a Deo, ut singulis indigentibus minislrarctt Cum vero discessisset vidua illa, dixi ego: Abba,
quod necessarium esset. Contigit autem aliquando ini muluasli viduae isli Iriticum, aut quid ? Et ille dixil:
 947 DE VITIS PATRDMLIBER V. 948
Non, sed donavl illi. Egoautem dixi: Ergo si lolum iA spere manduca panem et sal; et veni ilerum, el
gratis dedisti, quomodo in modico sic scrupulostis loquor tibi. Qui pergens fecii ita. Completo auiein
esse voluisti, et fecisti verecundiam mulieri? anno, venil iierum fater ad abbatem Arem. Contigit
15. Senex quidam cum alio uno fratre habebat atitem ut riirsus inveniretur apud eum ahlias Abra-
communem v;t»m, erat enim senex Hle misericors. ham. Et itemm senex fratri illi : Vade, jejuna anno
Contigit auiem ut fieret fames, et coeperunt quid.im Isto, et post bidunm manduca. Qui cum discessis-et,
venire ad bospilinm ejus, ul acciperenl agapem; dixit abbas Abraham abbali Arem : Quare nmnibus
senex vero omnibus venienlibus minislrabat pancm. fratribuS leve jugum imponis, istum vero fratrem
Videns autem frater quod flebat, dicit sent : Da mihi gravi sarcina onerasti ? Et dixil ei senex : Aliifratres
partem meam de panibus, et quod vis fac de parie quomodo veniunt qumrere iia et discedunt; hic vero
tua. Senex vero divisit panes, et f.tciebatmoresolito qnia proptcr Deum venit audire verbum, operarius
eleemosynam de parte sua. Mnltiaulem concurre- antem est magnus, et quidquid ei dixero, cum omni
bant ad scnem , audienles quia oranibu.sdarct. Vi- sollicitudine facit, propterea et ego Ioquor ei verbum
dens auleni Deus proposiiura volunlatis ejus, bene- Dei
dixit panes. Frater autem i'Ie, qui acceperal paitem 3. Narraverunt de abbate Joanne brevis stalurae
™
*
suam, et nulli daljai, consumpsitpunes suos, el dixit quia perrexit ad quemdam senem Thebaeumgenere,
seni: Quoniam modicum est, quod adbuc habeo de commoraiiieniin Scythi, qui sedebat in eremo (Si-
panibus meis, abba, suscipe me ad communemvi- mile hic lib. tv, c. 12, ex Sulpicio). Tollens aulem
tam. Et dixii ei senex : Quotnodovis, facio. Et coe- aliquando ahbas ejns lignuni siccum, plantavit, et
perunt iteruin simul esse elcommuniiervivere. Facla dixit ei : Per dies singulos mitte ei ad pedem <jus
aulem iterum egestate victualinm, veniehant iierum lagenam aquae,donec fructum faciai. Erat vero lougc
indigenles, ut acciper>>ntagapem. Coruigit antem ab eis aqua, ut a sero perg»ret, et mane rediret;
una die ut intraret fraler ille, et wderi-t quia defe- post tres autem annos viruit lignum iil.id, et fructum
cerant panes. Venitautem et pauper postuluns 617 fecit. Sumens auiem ex fruclu cjus senex, allulit ad
agapem. Seuex ergo dixil fralri illi : Da ei panem. ecclesiam, et dixit fiatribus : Accipite et manducate
£t dixit : Jam non habeo, Pater. Et dixit senex : fruitnm obedieniise.
Intra, et qusere. lngressus autem frater, altendit et 4. Dicebantde Joanne, qui ftiil discipulus ahbatis
vidit repositionem, in qua panes haberi solebani, Pauli, quia magnac obedienticc fuerit (Ruff.l.m,
re|>letampanibus. Quod cum vidisset, timtiit; et lol- num. 67; Pasch., c. 2, n. 1). Erat autem in quodam
lcns dedii pauperi; alque ita cognoscens fidem et Inco memoria, et habitabat in ea Iex>nnpessinta.
virtuteni senis, glorifitavit Deum C1 Videns autem senex circa ipstim locun) slercora
LIBELLUS DECIMUSQUARTUS. leacnseipsius , dixil Joanni: Vade, et affer slercora
De obedientia. illa. El ille dixit ei: Et quid fat.io, ahba, propter
i. Bealaememoriaeabbas Arseniusdixil aliquando leaenam illam? Senex auiem subridens dixit ei: Si
abbati Alexundro: Quando perexpenderis pulmulas venerit contra le, lifta illam, ct affer hnc. Perrexit
luas, ttinc veni el gusieinus; si autem aliqui pere- ergo frater illic vespcre, et ecce venit leacnusuper
grini supervenerint, c inede cuni eis. Abbas autem ipsum ; ille autem seciindumvcrbum senis impetum
Alexander lenius et modeste operabatur. Et cum fecit super eam, ut tenerel illam. Fugit aulem leaena,
!facta fuisset hora manducandi, supererut adhuc de et sequehalur eam ille, dicens: Exspecta, quia abbas
palmulis suis: volens amem custodire mauduium meus dixit, ut ligem te; et tenens eam alligavit. Se-
Kenis, sustinuit donec explicaret palnws; abhas au- nex autem exspeclando eum diutius sedebat, cl tri-
tem Aisenius cum videret quia tardarct, gusiavit, buliilime affligehatur; et ecce larde venit, et habebat
exislimans qui.i forle ei peregrini supervenerinl, et leamam illum ligatam. Quod cum vidisset senex,
cum ipsisgustaverit. Abbasaulein Alexandcr posiea- adtniralus est: volens autetn humiliare illum, ceci-
quarr. explicavit vespere, perrexit ad abbaiem dil eura, et dixit : Bavose (41), canem falnom ad-
Arseniiim. Et dixit ei abbas Arsenius : Peregrinos ' dtixisti mihi ? Solvit aiitern eam statim senex, et
aliquos habuisli? Et dixit. Non. Et ille dixil: Quare dimisit redire ad locum suiim.
ergo non venisii? Et rcspondit: Quia dixisti mihi, 5. Dicebunt de abbate Silvano, qtiod habuerit iu
Quando defecerint palmsc tunc veni. Ego autem Scythi diseipulum, noniine Marcum, et bic fuerii
hubens serinonem tuum in aniino, non veni, quia magnaeobediemia?,quiqtie eiium scriplor antiquarius
modo complevi opus. El adniiratus est senex scru- erat: diligebat autem eum senex propter obcdicniiain
piilosilatera obedientiaeejus, et dixit ei: Ciiius dis- suam (Ruff., I. m, n. 143). Habeba' eliaui aii»s
jungere ab opere tuo, ut el rainisterium psallendi undecim dis ipulos, qui cot.tristabaniur quod diligo-
facias, et aquam libi implere occurras; alioquin bat eum plus eis. Quod ciim uudissent vicini ?en's
citius dcbilitabitur corpus luum. quia senex plus eum caeleris diligeb.il, moleste tule-
2. Venit abbas Abrahara ad abbatem Arem; ct runt. Una autem die veneruntad eiim:quosassuineiis
cum sederent simul, supervenit quidam fraier, et secum abbus Silvanus, egressus est de cella sua, ct
dixit abbati Arem : Dic mihi, quid factam ut salvari coepit singulorum discipulorum stiorum cellas pul-
possiit). Et dicit ei senex : Vade. tolo anno isto ve- sare, dicens: Frater ille, veni, quia optis te fiabeo.
94« VERBA SENIORUM. 950
Et unus ex his non est mox secutus eum. Venit au- AVmanentes cuilibel continentiae obedienliam iuagig
lem ad cellam Marci, et pulsavit, d'>cens: Marce. Ille pracponinius; quoniam continentia arrogantiam ha-
auteia cum audisset vncem senis slatim exivit foris, bet, obedieutia autera humilitalem congruam polli-
et misit 618 cmn a(>qnodd:un minisierium. Abbas cetur.
ergo Silvanus dixit senibus : Ubi sunt cacterifratres? 10. Dixit iteium qnse supra : Oportet nos cum
Et ingressus est in cellam Marci, et invenit quater- discrelione animam gubcrnare, et in congregationo
ninnem, quem eadem hora inclioaverat, in quo lit- manentes, non quae nostra sunt queiere, nequeser-
teram 0 faciebat. Et audiia voce senis, non flxit, nec vire propriae volunlati; quoniam velul cxsilio rele-
jjyravit calamtim ultra, ut impler>'lct clauderct litte- gantes uos tradidimus uui secundum fidem Patri i
ram quam in niamis babebat. Et dixerunt senes : rebus saecnlaribusalienati. Unde crgo egressi suints,
Vere, aliba, quem lu diligis, ct nos diligimus quo- nihil ulterius requirumns; illic enim gloriam habui-
niam et Deus tliligit curo. mus, illic abundantiam ciborum, hic autem etiam
6. Venit aliquando imiier supradicti Marci, ut vi- panis ipsius inopiim.
deret cum, et babcbal secum plurimum obsequium; 11. Dixit abbas Hyperichius : Quia ministerium
ad quam cum exisset senex, dicit ei illa : Abba, dic monachi est obedientin, quam qni possiael, quod
(ilio meo ut exeat ad me, ui videam eum. lugrediens B '. poscit exaudietur, et cuui fiducia Crucifixo ostabit;
autem senex, dixit ci : Egredcre, ut videat te mater etenim Dominus sic venit ad crocem, factus scilicet
tua. Ille aulem ves-wtus?vat saccttm scissurn ct recu- obediens usque ad inortem.
sutum punnis, ct caput j'que facics ejtis lincta fumo 12. Diccbant senes : Quia si habet quis in aliquo
et fulieine coquinae : qui propier obedientiam abba-
fidem, et tradit se ei ad suhjcctionem, non debel
tis egressus est quidem, setl cluusit oculos suos, et attenderc in mandatis
Dei, sed Putri sno spirituuli
ila siluiavit matrein suam vel eos qui venerant ctun omnem volnntateni suam
cnmmittcre; quiu illi per
ips:>,dicens : Sani estole. Et uemo ex eis, nec mater omuia obediens, non inciirrel psccalum apml Deiiin.
sua cognnvit quia ipse esset; quae iterum misit ad
15. Dicebal senex : Quia ista qnaerit Deus a Chri-
senem, dicens : Abba, milte filiuin meum, ut videam
eum. Et dixil Marco : Non di\i libi, Egredorc, ut stiauis, ut obedlat quis Scripturis divinis, qiioniain
videat te mater lua? Et dixit ei Marcus : Egressus inde accipiet loquendnrum et agendornm fnnnam, et
suii) juxta verbuni luum, P.iler ; vernmtameii rogo utconsentiat praepo-itiset Patribus ortliudoxis.
te, ne milii iilud dicas, ut exeam, ne iuohediens tibi 14. Fraler quidirn de Scylhi vailens ad messem,
videar csse. Egrcssus sencx, dixit matri cjus : Ipse applicuit ad queindani sene;ii magnuni, ct dicit ci:
est qui exivil ad vos, et salutavil vos, diccns : Salvi C Dic mihi, abb.i, ijuid fuciam pergens ad melentlum?
estote. El cousolalus cst eam, et ita discedere fecii. Dicit ei sencx : Et si tibi dixero, acquiesces mihi?
7. Veneruul aliquando quatuor fratres de Scythi Respondit ei fruler : Eliam, ohedio tibi. Dixit ei
ad abbatem Pambo vestili pelliceas lunicas, et indi • senex : Si mihi acquiescis, surgens vade, et leinirilia
cavit unusquisque virtuteni alterius, non praseme eo niessioni huic; ei veni, et dico tihi quid facias. llla
de <|10 loquebatur. IIuus namque ex eis jejunuhat niilem fraler renunliavit messutse, ct venit ud senem.
multum, alter vero nihil possidcbal, terlitis auteni Dixitautem ci senpx : Intr.i in cellum luani, et fac
habebat charitatem plurimam; dc quarto vero dixe- quinquaginta dies continuos; semel comedens in die
riiut quia viginii duos annos liaheret in obedienlia panem cum sal>, ct itcrutn indicabo tibi aliam rem.
permanens senioriim. Respondit autcm ei abbas Et fecitsic, el ilerura venit ad senent. Senex aulem
Pambo : Dico vobisquia isiius virius major est quam sciens 619 'I11'3 v'r operarius esset, dixit ei quo-
caeterorum : qiioniuni unusquisque vestrum virtutem modo oporteret esse in cella sua. Et descendens
quam possidet, voluntute propriu eam retinuil; hic fraler in cella sua , prostravil sc pronus in lerram
auleni suam volunlatcm abscindens, alienaevolunta- tres dies el tres nocles, plorans in conspeclu Dei.
tis se servum fecit. Tales enim viri confessores, . Post haec vero cum dicerent ei cngilaiiones suse :
sunt, si usqne ad linem ita permanseriiit. *' Exullatus es, mngnus factus es,
ipse lemperans vitia
8. Venii quidam ad uhbalem Sisoi Thehseuro, vo- cngitutionum suarum, humililer revocabat culpas
lens lieri monachus. Ei interrigavit eiini senex , si suas in conspectu suo, dicens : Et ubi sunt oinnia
quid haberet in saeculo.Et illc dixil : Habeo unum illa peccala mea quae feci? Si aulem in cogiiatione
iilium. Et dicit ei senex : Vade, jacta eum in flumine, ejus ascendebat, quia multuin neglexerit de mandaln
et tnnc fies mouacbus. Qui cum abiisset projicere Dei, dicebat et ipse inlra se : Sed exhibebo parvum
eum, misit senex unum de fralrihus, qui prohiberet servilium Deo meo, et credo quia laciet mecum mi-
euni. Qui cum tenuisset jactare puerum, dicit ei sericordiam. Hoc igitur modo evincens spiri.us ma-
frater : Quiesce, quid facis ? Et ille respondit: AJjbus larum cogitaliouura, posl ea apparuerunl iei visibili-
niihi dixit ul projiciam eum. Et dixit ei frater : Sed ter, dicenles : Turbati sumus a te. Et dicit eis :
ilerum abbas dicit: Ne projicias eum. IUe autem Quare? Et dixerunt : Quia si le exallamus, recnrris
relinquens filium sutim venit ad senem, et factus est ad buinililatem; si vero nos lc humiliamus, tu te
probatissimus monachus per obedientiam. erigis in altuin.
9. Dixit sancta Syncletica : Quia in congregalionei 15. Dicebantsenes : Quia nihil sic qmeril Deus ub
951 DE VITIS PATRUM LIBER V. 952
his qui primitias habent conversalionis, quomodo J1 via. Et dixit abstinens ille ad fratrem suum : Si ba-
obedieniiae laborem. buissemus aliquid vetusturo, jaclaremus super cor-
- 16. Senex quidam solilarins habuit quemdam mi- pus illud. Et respondens ille obediens frater, dixit:
itistruni manenlemin possessione. Contigit autem Magis oremus, et forsilan resurgct. Et stantes ad
«emel ut, tardante ministro, deficerent necessaria oralionem, atque orantes intente, surrexit mortuus
seni (Ruff., I. ni, n. 144). Et cum tempns interces- ille. Quo faclo gloriabatur ille abstinens frater, et
sisset, et non veniret minisler ille, defecerunt quse dixit: Pro continenlia mea susciialus est niortuus
necessaria habebat senex ad victum, et quod opera- hic. Omnia autem haecrevelavit Deus abbati mona-
relur manibus suis. Qui cum affligerelur Mfthnben- sterii eorum, et qualitcr tentavcrit fralrem suum, de
do quod laboraret, neque unde viveret, <Mt disci- crocodilis, el quomodo suscitatus est mortuus. Et
pulo suo : Vis ut vadas ad possessionem illam, et cum venissent in monasterium, dixit abbas absiiiicnli
voces sobis ministrum, qui solet afferre quseopus illi: Quare ita fecisti fratri tuo? El ecce lamen pro
sunt nobis? Et ille re-pondil: Qnomodo jubes facio. obedientia ejos.mortuus ille surrexit.
Differebat adhuc senex; non praesumens mittere fra- 18. Alterquidam saecularisvitac, habens tres (ilios,
trem. Et cum diu sustinerent et tribularentur non renuntiavit sseculo, et venit ad monasterium, relin-
veniente ministro, dixit iterum senex ad disciptilum ]B quens lilios suos in civitate. Et cum fecisset tres an-
suum : Vis ire usque ad possessionem , et adducere nos in monasterio, coererunt ei cogitationes susc fi-
eum ? Et ille respondit: Quid vis facio. Tiraebat lios ad memoriam frequenter adducere, et contrisla-
etiam et discipulus ille descenderead possessionem, batur pro eis valde, neque enini dixerat abbati fllios
ne scandalizaretur aliunde; sed ne inobediens esset se habere. Videns autem eura abhas tristem, dicit
Patri suo, acquievit abire. Dixit ei senex : Vade et ei: Quid habes quotl tristis es? Et narravit ei quia
crede in Deum patrum tuorum, quia proleget te ab tres 620 n,ins haberet in civitate, et quia vellet eos
omni tentatione; et facta oratione direxit eum. Ve- ad monusterium ejus adducere : prsecepit autem ab-
niens autem frater in possessionem, requisivit ubi bas ut adduceret eos. Qui cum perrexisset ad civita-
manerel minister ille; et invenit bospitium ejus. lem, invenit duos ex eis jam esse defunctos, unum
Conligerat autem eum cum suis omnibus extra vero solurr.modoremansisse. Qtiem assumens venit
possessionem inveniri, excepla una fllia ejus. Quae ad monasterinm; et requirens abbatem, non eura
pulsantem fralrem utaudivit, venit ad ostium et ape- invenit illic. Inlerrogavit autem fratres ubi esset ab-
ruit ei. Et cum inlerrogarel eam de palre suo, illa bas. Etilli dixerunl : Usque ad pistrinura perrexit.
Jiortata esl eum ut intraret hospitium, simul etiam Ille vero lollens filium suum quem adduxerat, abiit
et lrahebat eum. lfle vero non acquiescebat intrare. C in pistrinum. Et videns euin abbas venienlem, salu-
Sedcumdiu eum cogeret, praevaluit inlroducere tavit. Et lenens infantem quem addnxerat, ample-
eum adse. Et complexa eum coepil eum illicere ad xatus estettm. Et dicit patri ejus : Amas eum? Et
eommislionem corporis stii; ille autcm videns trahi ille dixit: Etiam. Rnrsum dixil ei : Omnino diligig
se ad Iuxuriam, el cogitationibus confundi, ingemi- eum? Et respondit : Etiam. Haecattdiens abbas, po-
scens clamabal ad Deum, dicens : Domine, propter stea dixit ei: Tolle ergo, si amas eum, et mitie in
orationes Patrismei libera me in hora ista. Et cum furnum, sic modo cum ardet furnus. Et tenens pater
lioc dixisset, subito inventus est ad flumen pergens filium siium, jactavit eum in furnum ardenlem. Sta-
ad monasterium , et restituius illaesus ad abbatem tim autem factus esi furnus velut ros; ex qua re
suum. acquisivit gloriam in tempore illo, quemadmodum
17. Duo fratres carnales venerunt habitarae in mo- Abraham patriarcha.
nasterio quodam : ex quibus unus erat pracciarsecon- 19. Dixit quidam senex : Quia frater qui ad obe-
tinenliae, alter obedientiae magnae (Ruff., I. m, n. dientiam Patris spiritalis animum dederit, majorem
445). Cui dicebat Pater : Fac hoc, et faciebal; et: mercedem habet quam illequi solus in eremo reces-
Fac illud, et faciebat; Manduca mane, et manduca- serit (Ruff.,l. m, n.141). Diccbat autera : Quia nar-
"
bai. De qua re magnam opinionem in monasierio ravit aliquis Palrum vidisse se quatuor ordines in
habebat, quia ita obediens existebat. Punctus autem coelo : quorum primus ordo erat hominum infirmo-
invidiaemucrone frater ejus ille continens adversus rum et gratias agentium Deo; secundus ordo hospi-
eum, dixit in semetipso : Ego probo istum si habet talitatem sectantium et inslanter ministranlium eis;
obedientiam. Et accedens ad Patrem monaslerii, tertius ordo in solitudineconversantiumetnon viden-
dixit ei: Mitte mecum fratrem meum, ut eamus ali- tium homines; quarlus ordo eorum qui ad obedien-
cnbi. El dimisit eos abbas abire. Et assumens eum dum spiritualibus Patribus se subjiciunt propier
ille frater abstinens, voluit eum tentare. Et cum ve- Deum. Utebatur aulem ordo obedienlium torque au-
nissentad flumen, ubi erat muliiliido crocodilorum, rea et corona, et majorem quam alii gloriam habe-
dicitei: Descendein flumen et transi. Et ille mox bat. Et ego dixi ei qui mihi ostendebat omnia haec :
desceiidit : venerunt autem crocodili, etlingebant Quomodo iste ordo, qui parvus esl, majorent quam
corpus ejus,, in nullo lsedentes eura. Quod cum vidis- aliigloriam habet? Et ille respondens dixit milii •
set frater ejus, dixit ei: Ascende de flumine. Et cum Quia qui hospitalilatem sectantut, secundum pro-
iter agerent, invenerunt corpus humanum jacens in priam voluntatem idipsum faciunt. Similiter et qui
 fl»5 VERBA SENIORUM. 954
in ercmo se relegant, arbitrio suo de saeculoreces-, A edoclus es, rusticum istum de cogitationibus tuis in-
serunt. Hic autem ordo, qui se ad obediendum dedit, terrogas? Et ille rcspondit : Latinam quidem et
oinnes voluntutes suas abjiciens, pendet ad Deum et Graecameruditionein, quantum ad sseculum, appre-
ad jussionem Patris spiritualis, propterea el majorem hendi; sed alphabetum ruslici istius necdum discere
gloriam aliis habet. Quapropter, 0 fili, bona est obe- potui.
dienlia, quaepropter Deum fii. Inlendiie ergo, filii, 8. Dicebant senes quia dederinl quidam aliquando
virtulis hujus aliquod ex parte vestigium.Obedientia in Scylhi fratribus paucas caricas, et pro hoc quod
salus est omnium fidelium. Obedientia geniirix est paucx erant, non transmiserunt ex eis abbaii Arse-
omnium virtutBin. Obedienlia regni coelorum inven- nio, ne velut injuriam pateretur. Ille autem cum hoc
trix es(. Obedienlia ccelos aperiens, et homines de audissei, non est egressus juxta moretn ad opus Dei
terra clevans est. Obedientia cohabitatrix angelorum cum fratribus celebrandum; dicens : Excommunica-
est. Obedientia sanctorum omnium cibus est. Ex stis me, ut non mihi darelis culogiam, quam trans-
bac enim ablactati sunt, et per hanc ad perfe- misit Dominus fratribus, ex qua ego non fui diguus
Ctionem vcnerunt accipere. Quod cum audissent omnes, aedificatisunt
LIBELLUS DECIMUSQUINTUS. in humililate senis ; et vadens presbylcr portavit ei
De humilitale. 1B de caricis illis, et adduxit cum in congregatione gau-
1. Abbas Antonius, deficiens in consideralione denlem.
profunditatis judiciorutn Dei, postulavit, diceus: Do- 0. Dicebant auiem de eo quia ncmo potueritcom-
mine, quomodoaliqui in parvo tempore vitaesuacmo- prehendere modtim conversationis ejus. Sedenie
riuntur, et aliqui ultra decrepilam veniunt seneclu- eodem abbate Arsenio aliquando in inferioribus par-
tem; et quare quidam egestuosi sunt, alii autem fa- tibus vEgypii, cum illic importunilat.es paterelur, vi-
cnllatibus dilantur; ct quomodo injusti opulenti sunt, sum est ei derelinquere cellam suam; et nibil ex ea
jusii vero paupertate premuntur? Et venit ci vox, tollens secum, dixit discipulis stiis Alexandro etZoi-
dicens : Anloni, ad (eipsum inlende; hscc enim jti- lo: Tu, Alexander, ascende naviin, ct lu, Zoile, vcns
diCiaDei sunt, et le scire eanon convenit. niecum usque ad flumen, el qtisere inibi naviculam in
2. Dixit abbas Antonius abbati Pastori : Hoc est Alexandriam navigantem, et ita navigabis etiam tti
rnagnum opus horoinis, ut culpam suam super se- ad fratrem tuum. Turbalus autem Zoilus in verhq
ipsum untisquisqueponat coram Doroino, et exspe- isto, lacuit, atque ita divisi sunt ab invicem. Descen-
Ctet tentationem usque ad ullimumvilac suac lempus. dit aulent senex circa parles Alexandrise, et segroia-
3. Dixit iterum abbas Antonius : Vidi omnes la- vit aegriltidine magna. Discipuli autem ejus dicebant
queos (42) iniraici tensos in terra, et ingemiscens C3 ad invicem : Putasne aliquis nosirum conlristavit
dixi: Quisputas Iransiel islos? Et audivi vocem di- eum, et propterea divisus est a nobis? Et non invc-
centem : Humiliias. niebant in se ingratiludinis causaui, neque quia ino-
4. Venerunt aliquando senes ad abbalem Anto- bedienles ei aliquando fuissent. Cum vero sanus fa-
nium, et erat cum eisetiam abbas Joseph. Volens clus fuisset senex, dixit ad seipsum : Vadam ad Pa-
autem abbas Antonius probare cos, movil serm nem (rcs meos. Et ita veuit in locum qui dicitur Petra, ubi
de Scripturis sanclis. Et ccepit interrogare a juniori- eranl supradicii ministri ejus. Cum vero juxta flumen
bus, quid esset hoc vel illud verbum. El singuli dice- essct puella quaedam ^Ethiopissa, veniens tetigit nie-
bant proutpoterant. llleautem dicebat eis : Necdum lolem ejus : senex autem increpavit eam. Illa vero
invenistis. Post eos vero dixit abbati Joseph : Tu dixit: Si monachuses, vadein montem. Compunclus
quomodo dicis esse verbum hoc? Ille respondit: Ne- autem in boc verbo senex, dicebat ad seipsura : Ar-
scio. El dixit abbas Antonius : Vere abbas Joseph seni, si monachus es, vnde in montem. Et inier lucc
eolus invenitviam, qui se nescire respondit. occurrerunt ei Alexander et Zoilus discipuli sui. Et
5. Astilerunt aliquando abbati Arsenio dacmones cum cecidissent ad pedes ejus, projecit se sencx iri
in cella sedenli, et tribulabant eum : supervenerunt terra, etllebant simul. Dixit aulem senex : Non au-
autem fratres, qui minislrare solebant ei; et slanles DI distis quia segrotavi ? Etdixerunt ei: Etiam, audivi-
extracellam audiebant eum clamantem ad Dominum, mus. Et ille dixit : Quare non venistis videre nie?
el dicentem: Domine, nonmederelinquas, quianihil Et dixit Alexander : Quia divisio tua a nobis nou
boni feci coram te. Sed praesta mibi, Domine, se- fuit nobis tolerabilis, quoniam et mulli ex ea contri-
cundum benignitatem tuam, saliem modohaberebe- stali sunt, dicentes : Nisi inobedientcs fuissent seni,
ne vivendi principia. nunquam se separasset ab eis. Et dixit eis scnex :
6. Dicebant aulem de eo qui supra, quia sicut Et ego cognovi quia hoc diceretur; sed tamen itertnu
dum in palatio esset, nemo melioribus vestibus eo dicturi sunt homines : Quia non inveniens coluinba
utebalur; ita et dum in conversatione moraretur, reqiiiem pedibus suis, reversa est ad Noe in arcant
uemo eo vilius tegebatur (Ruff., I. 111,«. 37) (Gen. viu). In hoc igitur verbo curati sunt aniini di-
l 7. Cuni interrngaret aliquando abbas Arsenius scipulorum ejtis, el permansemnt cum eo usque ad
quemdam senem /Egyplium de 621 cogitalionibus ultimum vitae ipsius tempus.
Suis, alius videns eum dixit: Abba Arseni, quomodo Qui cnm moreretur, turbati sunt valde (Ruff., I. m,
lu, qui lautae erudilionis in Lalina el Graeca lingua n. 163), Et dixit eis : Nondum venit hora; cunt P.II-
S55 DE VITIS PATRUMLIBF.R V. 156
lem venerit, dicam vobis. Judicari autem habeo vo- .A abbu, hebdomada isla lapidantem faciem slutuae lni-
biscuui anie (ribunal Cbristi, si permiserilis cuiqnam jus, el ilerum poenitenliam agenlem apud eam ; fido-
de corpore meo aliquid facere. Et illi dixerimt: lis auteni homo haecnon facit. Et respondii sene.x;
Quid ergo faciemus, quia nescimus morliium vestire Hanc rem ego propler vos feci. Quando me vidisti
vel sepelire? Et dixit senex : Nescitismittere funem lapidanlem facieraslatuse ipsius, iium locuta est, nuni
inpedemeo, et traliere me in montem? Cum autem furuil? Et dixit abbas Paslor : Non. Ilerum quando
Iradilurus essel spirilum, viderunt entn flenlem, et apud eam pceniientiam cgi, niiiii turbata est? nuin
dicunl ei : In veritate et tu limes moriem, Pater? Et dixit: NOnignosco? El n spondil abbas Paslor : Non.
dixii eis : In veritaie. Timor enim qui in hac hora Et ille dixit : Ergo et nos qui siimus scptem fralres,
est mihi semper fuit in me, ex quo faclns sum mona- sivullis ut maneamus siinul, cfficiamur sicut stuiua
chus, el limeo va!de ; atque ita in pace dormivil. Ule hsec, quse contttmeliisaffecta non turbatur; si autem
autem se:mo semper eral in oie Arsenii, Propter non vultis ista flcri, ecce qtiatuur iugresstis sunt ad
quid exisii? loqui me semper poeniluit, (acere nun- aditum templi hujus, unusquisque quo vult exeat, et
quam. Audiens aulem abbas Pastor, quia ex hac vita quo vult vadat. Illi aulera haecaudientes, prostrave-
discesserit Arsenius, lacrymatus est, el dixil: Beatus runt se in lerram abbati Anub, el dixerunt ei: Quo-
es, abba Arseni, quia flevisii lemelipsum in saeculo ;ft modo jubes, Pater, ita flat; facietnus quod dixcris
isio; qui enim se in boc saeculonon fleverit, sempi- noljis. Poslea auiem retulit ahbas Pastor, diecns:
terne plorabil illic; sive igilur hic voluntarie, sive Quia mansimus simul per onue tempus viisc nostrao
illic tormentis cogentibus, impossibile cst non Here. operantes et facieutes oronia secundum verbum senis
10. Narravil abbas Danielde ahbale Arsenio, quia quod dixit nobis. Constituit auiem unum ex nobis di-
nunquara voluerit loqui de qusestionealiqna Scriplu- spensatorem, qui quodcunque nobis apposuisset, co-
rarum, cum possel magnifice si vellet, sed neque epi- Inedebamus, et iinpossibde erat ut diceret aliquis ex
stolam cito scrip-il ad uliquem(Ruff., I. m, n. 198). nobis : Affer aliud aliquid; aut diceret : Nolo islnd
Quando aiitem ad conveiitiun post aliqiianlum tem- mandticare. El sic transiviraus omne lempus viiseno-
poris veniebat, | osl columnam sedebat, ne quis vide- strae cmn quiele et pace.
ret faciem ejns, ct ne ipse altenderet ulium. Erat 12. Dicebant de alibate Ammone quia venerunt ad
enim vL-ioejus angelica, sicut Jacob, caitis ornatus, eum qiiidam petentes ul judicaret inlcr eos; senex
elegans corpore, siccus tamen. Habebat autem bar~ autem dissiraulabat. El ecre qusedam mulierad aiiani
bam prolixam, omnino altingenlem usque ad venirem mulierera juxta se slantem dicebat : Senex iste fa-
ejus : pili auiem oculorum ejus nimio fletu cecide- luus est. Audivit aulem eam scnex; et vocans illam
rant; longus autem eral, sed senio longaevocurvatus, C ad se dixil ei: Quantos labores puias sustinui in soli-
niorilur aulem annorum non.tginla quiuque. Ilic fecit ludinibus diversis, ut acquirerem fattiiiatem istam,
in paiutio divsemcmoriaeTheodosii imperatoris mu- et propter le hodie eam perditurus sum ?
joris, qui fuit pater Arcadii cl Ilonorii, annos quadra- 13. Narraverunt de episcopo civitatis, quse voca-
ginia, et in Scyihi fecil annos quadraginta, et 622 tur Oxyrinchus, nomiue Affy, quia cunt esset mona-
deteiii annos in loco qui dicitur Trohun, supra Bahy- chus, nimis dure traciaveril vitam suam ; et cum fa-
loniam, contra civitatem Memphis, et Ires annos in ctus fuisset episcopus, voluit ipsa durilia uli in civi-
C nopo Alexandrisc; alios duOsannos reverlens ile- tate quam in eremo habiicrat, et non praevaluit.
runt in Trolien fecit, consummans in pace ct timore Idcirco prostravit se in conspeclu Domini, dicens :
Dei cursuin suum, quiu eral vir bonus el plcnus Spi- Puiasne, Domine, propter episcopalum discessit a
rilu sanct» ct fide (Act. xi). me gratia lua ? Et revetatum est ei: Quia non ; sed
11. Narravit abbas Joannes : Quia abbas Anub et quia tunc solitudo erat, el cum non esset homo,
abbas Pastor et residui fratres eorum ex uno utero Deus tuus suscepior erat tuus : nunc aulem hic in
nati, roouachi fuerunt in Scythi (Ruff., I. m, ti. 109; saeculo es, ubi homines auxiliuntur libi.
Pascli., c. 42, n. 4); et quando illic venii gens Ma- 14. Dixit abbas Danicl, quia erut in Babylonia filia
zicarum, et desnlaverunt locum ipsum, primo disces- D cujusdam primarii, daemoniuinhahens ; paler auleui
serunl illinc, el venerunt iu loctim qui vocutur The- ejus diligebul inonachum querodam. Dixit aitieni ino-
reiiuthi, donec deliberarent ubi habitare deberent; nachus ipse ei: Nemo poiest curure filiam tuam, nisi
et manserunt illic in templo quodam antiquo paucis quos scio solitarios ; et si perrexeris ad eos, non ac-
dicbus. Dixii autem abbas Anub abhali Pustori: quiescent hoc facere propter bumilitaiem. Sed hoc
Ostende charilalem el lu el fralres lui, et singuli faciamus, et quando vetiiunt affercnles venalia quue
seorsim habitemus, el non vcniumus ad nos invicem operantur, dicite vos emere velle quod venduut. Et
hehdomada hac. Et respondit abbas Pastor : Facia- dum venerinl in domo pretium accepturi, dieennis
mus qualiter vis; et fecerunt sic. Erat autem ibi in eis ul faciant orationem, clcrelo quia salvabitur filia
templo statua Iapidea. Et surgebat quotidie raane ab- tua. Exeunlesergo in platea, invenertint uniiro disci-
bas Anub, et faciem slaiuae illius lapidabat; ve- pulura senum sedentem ut venderet sportellas sua-;
spere aulem dicebat : Ignosce niihi. Et tota hebdo- cl lulerutit eum secum in donto ut quasi prelium
mada ita fecit; die autem Subbati occurrerunl sibi sportarum acciperet. Et ciim inlrasset monachus illa
invicem. Et dixilabbas Pastorabbati Anub : Vidi te, in domo, venit puella illa quse a dxmonio vexabalur,
 157 VERBA SENIORUM. 958
et dedit alapam monacho illi. Ille autem converlit ei .A Si me non dimittitis, discedo de loco isto. El ita di-
et aliam maxillam, secundum divinum prscceptum. scesseruni ab eo.
Daemonaulem coaclus clamare coepit: 0 violeniia ! 22. Dixit abbas Joannes Brevis : Quia janua Dei
mandata Jesu Christi expetlunt mc hinc ; et statim est humilitas; et palres nostri per niulias contu-
mundaia esl puella illa. Cum autem venissent ad se- melias acti, gaudentes inlraverunt in civitatem Dei.
nes, indicaverunt eis quod fuerat factum, et glorili- Dixit iterum ipse idem : Quia liumilitas el limor Dei
caverunl Deum, el dixerunt: Consuetudo est super- superant universas virlules.
biae diabolicsc, humilitale mandalorum Christi Jesu 23. Dixit abbas Joannes Thebaeus : Quia debel
corruere. monachus ante omnia hiunilitatem habere : hoc enihi
15. Dixit abbas Evagrius : Principiuin salutis est, est primum Salvatoris mandatum, dicentis : Beali
6i teipsum redarguas. pauperes spiritu, quoniain ipsorum est regnuin co3-
16. Dixit abbas Serapion : Qnia miittos laborcs lorum (Mattli. v).
«orporales plus quam filius meus Zacharias fcci, et 21. Collecli sunt.iliquando fralres qui habiiabant
non perveni admensuram humilitaiis et taciturniialis in Scythi, et coeperunt inlra se quoerere de Melthi-
ejns. sedech sacerdote : obliti sunt auieui vocare abbateni
623 17. Abbas Moyses dixit fratri Zachariae: B Coprem. Poslea aiiiem vocantes eum, interrogubunt
Dic mihi quid faciam? Ille atitent liaec andiens, ja- ciim de cadem quaestione. Ille autetn tundcns tertio
clavit se pronus in terram ad pedes ejtis, dicens: os snuni, dixit: Vaetibi, Copres, qtiia quae mandavit
Tu me inlerrogas, Pater (Ruff., I. m, nnm. 86; Ap- tibi Deus ul faceres, dereliquisli; el quae a te non
pend. Mart., n. 49)? Dixit auient ei senex : Crede requirit, illa scrutari prsesumis. Hicc atitem audien-
inibi, fili Zacbaria, quia vidi Spiritum sanctum dc- tes fralres, fugerunt singuli in cellis suis.
sccndentem in te, et proptcrea compellor interrogare 25. Narravit nliquundo de seipso abbas Macarius,
te. Tunc toltens Zacharias cuculium suum de capiie dicens : Qnaudo cram juvenis, et sedebani in cella
suo, misit illud sub pedibus suis, et conculcans eum, raea in /Egypto, lenueruni et feceritnt me clericuin in
dixit: Nisi ita conculcalus fuerit homo, non polest vico (Ruff., I. III, n. 90). Et cum nollcm acquiescere
monachus esse. ad ministrandum, fugi ad alium locum. Et venit ad me
18. Dixit abbas Pastor : Qnia interrogavit abbas quidam ssecularis honio, scd vita religiosus, et tolle-
Moysesfratrem Zachariam, tcmpore quo moriehatur, but a me opus quod facieham manibus meis, et mi-
dicens : Quid vides? Et ille dixit ei : Nibil melitis nistrabat mihi qu;o necessaria erant. Conligil auiem,
quani tacere, Pater. El dixii ei: Verum cst, fili, tace. teulanie diubnlo, ul quaedamvirgo in vico ilto viiiata
Hora auiem morlis ejus sedcns abbas Isidoru-, re- '-• lapsum faceret. El cum in utero bahere cuepisset,
spexit in coelum, et dixii : Laelarc, fili mi Zacharia, interrogattir quis esset de quo in utero huberet; illa
qunniam aperlae sunl libi janure regni ccelorum, autem dixit: Quia bic snlitarius cst, qui mccum dor-
19. Sanctae memoriaeTlieopbilus episcopus Aie- mivit. Exeuntes auteni de vico illo, coinprehenderunl
xantlrinus venii aliquando ad monlem Nilriao,et ve- me, el adduxerunt ad vicuin, el appenderuut iu col-
nil ad eum abbas monlis illius, et dixit ad cum epi- lum meiim cacabatas ollas el ansas vasorum, et mi-
scopus : Quid amplius invenisii in via isia, Paler? serunt me circituram in vio illo, per viam csedeutes
Et tespondit ei senex : Culpare et reprehendere me- atijue dicenles : Hic monachus corrupit filiam no-
ipsum sine cessatione. Et dixit ei episcopus : Non siram : tolliie, lollile euni. El ceciderunl me pene
est alia via sequenda nisi haec. usque ad moriem. Superveniens autem quidam se-
20. Quando abbas Tbeodorus cum frairibus man- nuni dixit : Qtiandiu caeditis monachum istum pere-
ducabat, accipiebant calices cum reverentiu et laci- griiium? llle autein, qui mibi solebat miuisirarc ne-
turnitaie, nec diccbant, sicut mos est, Ignosce. cessaria, sequebatur retro cur.t verecundia; ctenim
21. Dicebant de eo ipso abbate Thcodoro, quia eliain ipsum coniumeliis mullis affecerunt, dicentcs:
cum factus essel diaconus in Scyihi, non acquiesce- Ecce solitaritis monaclius, cui lu teslificabaris quid
bat ministrare, et huc atque illuc fugiebat. Et ilerum D fecit? Et dixerunt parentes puellae illius : Quia non
scnes adducebant eum, dicenles: Non derelinquas diinitlimus eum, donec (idejussorcm pracbeai, quia
liiinisterium tuum. Dixit autem eis abbas Tbeodo- pascet Ciim. El dixi illi qui mihi solebat minislrarc,
rus : Dimitiiie me, el deprecor Deum. El si osten- ul lidejussor niihi lieret, el fidcuixil mibi. Elreversus
derit mihi, quia debeo slare in locum ministcrii liu- sum ad celtam mcam, cl dcdi ei quaiitas habui spor-
jus, facio. Et cum deprecaretur Deum, dicebat: Si tellas, dicens : Ventle cas, et da illi mese mulieri
v iluntas tua est, Domine, ut slera in boc minisierio, roanducare. Dicebam aulem in animo mco : Macari,
deinonstra mihi. Et ostensa est columna ignis de ecceinvciiisti tihi liiulierein, opushuhesiiiodoamplius
lerra usque ad coelum, et vox sonuii, dicens : Si 624 laborare, ut pascas eam. El operabar uon solunt
potes fieri sicut cOlomna haec, vade, niinistra. Ille in <lie, sed etiam in nocle, el iransmillebam ei. Cum
auiem hsec audiens, staluit apud se nullatenus mi- auiem \enisset lempus infelici illi, ulparercl, traxit
nistrare. Qui cum venisset ad ecclesiam, poeniten- plurimis diebus in dolorc, et tion parieh.it. Dicitnt
tiam egerunt apud eum, dicen.es : Si nos vis mini- ergo ei : Qtiid est iioc? El illa dixit: Ego scio, quare
strrc, vel caliceti) tene. Et non acquievil, dicens: torqueor diu. El interrogata a pareutibus suis.
 '
059 DE VITIS PATRUM LIBER V. 960
Quare? respondit: Quia illi monacbo crimen impo- .A eum, dixit clericis : Quando intral abbas Moyses ad
sui, et fallens implicavi eum, cum isle non Iiabeat altare, expellite eum, et sequimini, ut audiatis quid
causam; sed juvenis ille talis hoc fecil. Audiens au- dicat. Dum autem coepissent eum mittere foras, di-
tem verba hsec ille minisler meus, gaudens venit ad cebant ei: Exi foras, /Ethiops. Ille vero egrediens,
me.et dixit: Quia non potuit parereilla puella,donec dicebat: Benetibi fecerunt cinerente et caccabale (45).
confileretur quia tu nullam causam in conspectu ejus Qui cum homo non sis, quare te in medio hominum
habuisses, sed quia mentila sit adversum te. Et ccce dare praesumpsisti ?
omnes habilatores vici illius volunl venire liic ad 30. Dum abbas Pastor in congregatione esset,
cellam tuam glorificaturiDeum, ct poenilentiamapud audiens de abbale Nesterone, desideravit cum vi-
le acturi. Ego autem audiens islt a ministro meo, dere, et mandavit abbati ejus ut mitteret eum ad
ne affligerent me homines, surrexi, ei fugi hic in ipsum. Qui cum nollet eum solum dimitiere, non
Scylbi; et hoc principium causae propler quam hic direxit eum. Posl paucos autem dies dispensator
habitare coepi. nionusterii rogavit abbatem ut permitteret eum ire
26. Prscieriens aliquando abbas Macarius, n palude ad abhatem Pustorem, ut diceret ei cogitationes suas.
ad cellam suam revertens, portabat palmulas; et Abbas auiem ejus, cum eum dimitterei, dixit ei:
ecce occurrit ei diabolus in via cum falce messoria 1B Tolle lecum el fralrera istutn, quia mandavit inihi
(Ruff., t. in, n. 124; Pasch., c. 13, n. 6). Voluit au- de ipso senex; et non praesumens cunt solum dimil-
tem eum percutere dc f.ilce illa, et non potuit, el di- lere, distuli usque modo. Cum ergo venisset dispen-
xit ei : Hiillam violentiatn palior a te, o Macari, sator ad senem, loculus est ei de cogiiationibussuis,
quia non praevalere adversus te posstim. Ecce enim et ille sanavit eum responsione sua. Posl hscc autem
quidquid lu facis, et ego facio; jejunas tu, et ego interrogabat senex fratreni illum, dicens: Abbu Ne-
penitus non comedo, vigilas tu, et e^to onmino non slero, quoinodo acquisisli virtutem lianc, ul quando
dormio. Unum est autem solum in quo me superas. emerserit tribulatio aliqua in monasterio, non lo-
Et dicit ei abbas Macarius: Quod est illud? Respon- quaris, neque tsedium facias? Et cum multum coge-
dit diabolus : Humiliias lua, per quam non prsevaleo relur frater a senc, dicit ei : Ignosce inilii, abba,
adversum le. quando intravi in inilio in congregaiione, dixi animo
27. Perrexit aliquando abbas Matfioisde Raylhu meo : Tu et asinus unum estote. Sicut cnim asinus
in parlibus Gebalon : erat autem cunt eo frater ejus vapulal et non loquilur, injuriam patiiur el nnn re-
(Ruff., I. iit, n. 188; Pasch., c. 33, n. 5). Ei venit spondet, sic ct tu; quem.ic!iiiodumet in Psalmo le-
episcopus loci illius ad memoratum senem, et fecit gitur : Ut jumenUim factus sum apud te, et ego sem-
eum presbyterum. Et dum guslarcnt simul, dixit' C per tecum (Ptal. LXXII).
episcopus : Ignosce mihi, abba, quia scio quod no- 31. Dicebant de abbate Olympio in Scyllii (Ruff.,
lueris rem hanc; sed ut benediclionem tuam acci- I. III, n. 17) quia servus essct, cl descendcbal per
perem, praesumpsihoc facere. Dixit autem ei senex singulos annos in Alexandriam portans mercedes
cum humililate : Et animus meus modicum volebat 625 suas dominis suis. Et occurrebanl ei, cl saluta-
hoc, verumlamen in hoc graviter fero, quia compel- bant eum : senes autem mittebat aquam in pelvim,
lor separari a fratre meo, qui mecum est; neque et afferebat, ut lavaret pedes dominis suis. Illi au-
eiiim suflicio omnes orationes quas simul facieba- tem ad eum dicebant: Noli, Pater, non graves nos.
mus, implere. Et dixit episcopus : Si scis quia dignus Ilte vcro respondebat eis: Ego confiteor, quia servus
esi, cgo et ipsum ordino. Et dixit ei abbas Mathois: sum vester; el gratias ago, quia dimisistis me libe-
Equidem si dignus est ncscio, unum aulem scio, rum servire Deo. Sed lamen lavo vobis pedes, ecce
quia inelior me est. Ordinavit autem et ipsum epi- et suscipite mercedes meas. Illi vero contemnebant.
scopus; et ita uterque recesserunt de hac vita, ut Et non acquiescentibus dicebat: Credite milii, quia
nunquam se ad sacrificandam oblationem altari ap- si iion vutlis suscipere mercedes meas, remaneo liic
proximarent. Dicebatautem scnex : Credo in Deum, et servio vobis. Illi autem reverenliam ei hahentes,
quia forsitan non suslineam gravc 'udicium propter D ' dabant in poteslate ejus, ut facetet quod vcllet. Et
ordinalionem, quam suscepi, tltim oblationem non revertcntem deducebant eum cum honore, praeben-
audeo consecrare; hoc enim officium illorum est, tes ei quse neccssaria erant, ut faceret pro eis agi-
qui sine querela vivunt. pem, et ex hoc factus est nominatus in Scylhi.
28. Dixit auicm abbas Mutbois : Quantum se 52. Dixit abbas Pastor : Quia semper hoino humi-
approximat liomo Deo, lantum se peccatorem videt lilatem et timorera Dei ita incessabiliter respirare
(Ruff., I. m, n. 123); Isaias enim prophela vitlens debet, sicut flatum quem naribus atirahit vel emiitit
Dominum, miserum se et immundum dicebat (Itaice (Append. Mart. n. 101).
vi). 33. Interrogalus esl abbas Pastor a quodam fraire :
29. Dicebant de abbate Moyse quia factus esset Quomodo debeo esse in loco, in quo babito? Et re-
clericus, et posuerunt ei superhumcrale. Et dixit ei spondit ei senex : Habeto prudentiam velut advena;
archiepiscopus : Ecce faclus es candidatus, abba et ubicunque fueris, ne quseras verbum tuum corain
Moyses. Et ilte respondit : Putas a foris, domne tehabere poienliam, et reqtiiesccs.
papa, aut deintus? Volens autetn episcopus probare 51. Dixit iterura : Quia projicere se in conspectU
9G| VERBA SENIORUM. 962
Dei, et i:o;iseipsum exlollere, et mittere post tergum i \Dixi ergo abbati Alhre : Ubi invenisli obcdientiain
stium propriam volunlatem, ferramenta sunt quibus banc? Et ille mihi respondil : Non est mea, sed is-
anima operatur. tius senis est. Et lulit me, dicens : Veni, vide olje-
55. ltem dixil: Non metiaris temetipsum, sed ad- dienliam ejus. Coxit ergo modicum piscem male, ita
hsereci qui bene conversatur. ut perderet einn voluntarie, et apposuit seni; et ille
36. Dixiliterum : Quia niterrogavit fraler abbatem manducavit, nihit loquens. Et dixit ei : Uonum est,
AKmiiim,Quid est conieuiptus ? Et dixil senex : Ut senex? Et ille respondit: Bonum valde. Posihscc at-
sis infra auimalia irratiouabilia, et scies quia iila non tulit ei illud modicum, nimis bene coclum, et dixit:
condemnantur. Ecce istud perdidi, senex, inaie illud coxi. Et iile
57. Dixitilerum qui supra : Quia huniilitas terra respondil: Etiam modice lihi male exivil. El conver-
est, in qua Dominussacrilicium fleri demandavit sus ad me abbas Athre dixit; Vides quia haec obe-
58. Rursus dixit: Quia si homo ordinem suum dienlia islius 626 senis esl' Et exii abeis; et quid-
custodiat, mm turbabitur. quid vidi, hoc feci secundum virtulem meam. Haec
39. lterum dixil: Quia sedentibus aliquando seni- dixit fralrihus abbas Sisoi; unus autem ex nobis ro-
bus ad manducandum, stabat Alonius abbas et mi- gavit eum dicens : Oslendenobis cbaritatem, et dic
nislrabat eis ; et videntes laudaverunt. llle autent B nobis tu unum sermonem. Et dixit : Qui habet quod
nibil omnino respondii. Dixit ergo quidam secreto : innumerabile est in scientia, perflcit omnem Scriptu-
Quare non respondisti senibus laudanlibus le? Et ram. Iterum alter ex nobis dixit ei : Quid est pere-
dixit abbas Alonius: Quia si responderem eis, inve- grinatio, Pater? El ille respondit: Tace, et in omni
niebar dclectatus laudibus meis. loco quocunque veneris, dic : Non hubeo causam, et
40. Narravit abbas Josepli : Quia sedentibus nobis bsccest peregrinatio.
aliquando.cum abhate Pastore, nominaverit abbatem iI. Venit quidam frater ad abbatera Sisoi in mon-
Agaihoncm, et diximus ei : Juvenis est, quare eum tem abbatis Anlonii; et loqueniibus eis, dicebat ab-
appellas abbaiem ? El dixit abbas Pastor : Quia os bali Sisoi : Modo adbuc non pervenisti ad mensuras
suum fecit eum appellari abbalem. abbalis Antonii, Paier? Et respondit ei senex : Ego
41. Dicebantde abbate Pastore, quia nunquam vo- si haberem unam cogitationent abbatis Antonii, effi-
luissel sermonemdimittere supra alterius senis ver- cerer lotus velut ignis : verunilaincn scio hominem
bum, sed magis laudaverit semper quaeille dixisset. qui cum labore potest ferre cogitationes suas.
42. Venit aliquando sanclaememoriae Theophilus 45. Iterum autem interrogavit eum frater ile, di-
episcopus Alexandrinus in Scythi: congregaii aulem cens : Pulas sic persequebalur Salanas antiquos? El
fralres dixerunt ad abbatem Pambo : Dic uiutm ser- C dicit ei abbas Sisoi: Modo plus, quia tempus ejus
moneni papse,ul aedificeturanimus cjus in boc loco. appropinquavit, et turbalur (Ruff., I. tn, num. 174;
Et respondit senex : Si in taciturnitaie mea non sedi- Pasch., c. 25, n. 2).
ficatur, neque in sermone meo scdificabiltir 46. Venerunt alii quidam ad eum, ut audirent ab
45. Narravit fraler Pystus, dicens : Quia ibamus eo sermonem ; et nihil eis loquebatur, scd scmper
septem fratres solitarii ad abbalera Sisoi habitantem dicebat : Ignoscite mihi. Videntes autem sportellag
in insula Clysmatus : et cum rogaremus eum ut dice- ejus, dixerint disciputo cjus Abraham : Quid facilis
ret nobis aliquid, ille respondit: Ignoscitemibi, quia de sporteilis isiis? Et rcspondit eis : Huc et illuc
idiota sum homo; sed veni aliquando ad abbaiem Hor expendimus eas. Hoc autem attdiens senex, dixit:
et abbatem Alhre ; et erat in infirmitate abbas Hor Et Sisois hinc et inde manducat. llli vero audientes
decem et octo annis, el coepisupplicarc eis, ut dice- scdificali sunt valde in humilitate ejus, atque cum
rent milii aliquod verbum ; et dixit abbas Hor : Quid gaudio recesserunt.
libi babeo dicere ? Quidquid vides, fac; Deus euim 47. Fraler interrogavit ahbatem Sisoi, dicens : Vi-
illius esi, qui sibi ultra quam potest extorquet, et deo nieipsiim, quia menioria mea ad Deura intenta
violenliam facil ai omnia : lii autem ambo non erant sit. Et dicit ei senex : Non est magnum hoc, ut mens
de una provincia, hoc csl abbas Hor et abbas Athre. *' lua cum Deo sit; magnum est autem, si leipsum in-
Fuit aulem inter eos magna gratia, donec exirent fra omnem videas crealuram ; hoc autem et labor
ambo de corporc. Abbas aulem Alhre summse obe- corporalis corrigit, et ducit ad liumilitalisviam.
dieuiiae erat, abbasvero Hor muttae bnmiliialis. Feci 48. Dixit beataememoriacSyncletica : Sicut impns-
ergo paucos dies apud eos, investigans virtutes eo- sibile est navim fabricari sineacutis, ita impossibile
rum, et vidi mirabile quid quod fecit abbas Athre. est hominem sine humilitate salvari.
Atiulerat enira eis quidam unum piscem modicum, 49. Dixitabbas Hyperichius : Arbor vitacest in ex-
el voluit iltumfacere abbas Athre seniori abbali Hor; celsum, et ascendit ad eam hurailitas monachi.
posueratergo abbas Athre culteituin, et incidebat 50. Dixit iierum qui supra : Imilare Publicanuin
piscem iilum, et vocavil eum abbas Hor, dicer.s : illum, ne cuni Pharisseodamneris; et sequere raan-
Athre, Aihre. Ille vero siulim dimisit cultellum in suetudinem Moysis,ut summilates cordis tui resecans,
medio pisce inciso, et non perincidit eum, el cucur- convertas in fontes aquarum.
rit ad eum; et miratus sum tanlam obedieiiliamejus, 5i. Dixit abbas Crsisius : Si fragmen crudse tegulae
auia non dixil : Exspecla donec incidam piscera. in fundamento miltatur, ubi juxla sit fluvius, non
«865 DE VITIS PATflUM LIRER V. £Gi
sustinet unuiu diem ; coctae autem, permanet velut A laborem tuum; sed esto spirilali sale condiius m
lapis. Iia esl homo qui carnalem sapienliam habet, et Chrislo.
iio/i est leniaiionum igne decot IUS,sicut et Josepfa; 56. Dixit senex: Qnia qui plusquam dignus est
iiujusmodi cnira verbo Dei resolvilur ; qui cura ini- honoratur aut laudutur, amplus paiit :r dclrimen-
tiura feceril, muliis lenialionibus iu medio hominum tum: qui aulem non luerit omninnab hoininibus ho-
agiiatur. Ronum est enim ut quis noverit mensuras noraliis.hic desuperglorilicahitur(/lw/7'. /. m, n.ll2;
suas, et declinet in iniiio pondus; fories aulem in Pasch., c. 15, n. i).
fide imroohiles sunt; nam de ipso sancto Joseph si 57. Fraieraliquis interrogavit senem, dicens : Bo-
veiit aliquis loqui, dicet qtiia nec terrenus erat; num esl assidue poenitere? Et respondil ei senex :
quaiilum tenlatus est, et 111qu.ili provincia, ubi nec Vidimus Jesum (ilium Nave, quia cum pronus jaceret
vesiigium crat diviui cnltus? Sed Deus patrum t-jus in facie, apparuit illi Deus.
erat cum eo, qui erupuit eum ex oiiini tribulatione, 58. lnterrogalus senex, quare ita inquietaremur a
et nunc est cuni patribus suis in regno coelorum. Et dsemonibus, respondit : Quia arraa nos ru abjicimus,
nos ergo agnoscenles mensuras nostras cerlemus; quod esl conttimeliani, et humilitatein, et pauperta-
vix enim nos possumus effugere judicium Dei. tem, et patientiam (Ruff., I. m, n. 175; Pasch.,
52. Senex quidein erat solnarius vacans in eremo, '.Bc.23, n.ll).
el dicebal in semetipso quia perfectus esi-elin virtu- 59. Frater qtiidam inlerrogavit senem dicens : Si
libus. Ilic oravit Deuro, dicens : Oslende roilii quid quis Iratrum attulerit ad me deforis cogitaiiones;
est perfeclio animse, etfacio. Voleus autem Deus vis, abba, dicam ei ut non eas afferat ad me? El
humiliare cogitationes ejus, dixit ei : Vade ad iilum respondit ei senex : Noli. Et dixit frater: Quare?
archimandriiam, et quidquid tibi dixcrii, fucilo. Re- Respondii ei senex : Quia nec nos hoc possumus
velavil uuteiu Deus urcliimandrit.e i.li, antequam ille custodire; et ne forte cum dicimus proximo, Ne
ad ipsum vcniret, dicens ; Ecce ille soliiurius venit facias iltud, inveniamus nos postea idipsum facicn-
ad le; dic ergo ei ul lollal flagellum,etvadat ut pascat les. El dixit frater : Quid ergo debet lieri? Et re-
porcos libi. Veniens ergo senex ptilsavit nstium, et spondit ei senex : Si voluerimus taciturnilalem ser-
ingressus est ad arcbimandritara ilium; et cum se vare, sufficit proximo modus ipse.
salulassent, sederunt. Et dixit ei solita.ius ille qui 60. Inlerrogatus est senex, quitl essel liuinihlas?
vcnerat: Dic roihi quid faciam, ut sim salvtis. Et Et ilie respondil: Si peccuiti fratri in le ignoveris,
ille dixit : Facies quodciinque dixero lihi ? Ei re- antequam apud le poenileiiiam agat. -
spondilei : Etiani. El dixit ei : Ecce lolle (lugellum, 61. Dixii senex : In omni tentatione non culpes
et vade, pusce porcos. lli aulem, qui eum nuverant' ->hominem, sed leipsum tantum, dicens : Quia pro
et audierant de eo, cuin vidissent quia porcos pasce- peccatis raeis haec mihi evenerunt.
ret, dicebant : Vidislis illuin soruuriuminagnuin, de 62. Dixit senex : Nunquara prseterivi ordinem
quo audiebumus? ecce stupuil cor ejus, et daemonio meum, ut altius ambularem : neque lurbatus stim
vexaiur, el pascit porcos. Videns autem Deus bumi- aliquando in humilitate pnsilus; nronis enim cogita-
litatera ejus, quia ila paiiemer sustii.ehat opprobria tio mea in hoc erat, ut deprecarer Dominura, quo
hominum, praicepit eiim ilerum redire ad locum spoliarel me veterem hominem,
SUUIll. 63. Frater quidam inlerrogavit senem : Quid est
53. Quemdam senem monachuin solilarium homo, hnmiliias? Etrespondit ei senex : Ut beuefaciasbis
qui a da-monio vexabatur et foiliicr spumabat, per- qui tihi mulefaciunt. Et dixit frater : Si non perve-
cussil in maxillam; senex vero convertit ei aliam niat homo in eadem mensura, quid faciet? Respondit
maxillam stutim. Daeinonatitem, non ferens incen- senex : Fugiat, eligens laciturniiaiem.
diuiu iniiiiilitalis ejus, mox exivil ab eo (Ruff., /. m, 64. Fraler aliquis interrogavii senem, dicens :
num. 125). Quod esl opus peregiinationis? Et ille dixit ci :
54. Dixit senex cuidam (Ruff., I. m, nttm. 115; Scio fralrem peregrinantem, qui cuni tenlus esset in
Pasch., c. 15, n. 5): Quando cogitalio superbiae aut JD ecclesia, et coniigisset ihi (ieri agapem, sedii ad
elationis intraverit iu le. scrutare conscieiilium luain, mensam ut manducuret ciim frairibus. Dixerunl au-
si diviua inaudaia omiiia custodis, si inimicos tuos tem qiiidam : Isium bic quis tcniiit. El dixerunt ei :
diligis, si gaudes in adversarii tui glorilicatione, et Surge et vade hinc foras : qui surrcxit et abiit. Alii
si contrislaris in minoratione ejus, 627 el Sl :'gno- vero coniristali de expulsione ejus, egressi sunt, et
scis leipsum esse inutilem seivtim, el si omniuin revocaveruni eum. Post hsee inlerrogavit eum qui-
peccalorum esse deleriorem : sed nunc si ita de te daro, dksens : Quid, putas, est in corde tuo, quia
semias, qu.isi oninia correxeris, sciens quia hujusmo- expulsus es, et iieruni revocatus? Et ille dixit ei :
di cogiiatio lua uuiversa resolvet. Quoniam posui in corde meo, quia aequalis essem
55. Dixilsenex cuidain : Non apponas cor luum caui, qui quando insectatur, foras egreditur;
adversus fralrem, diccns, quia tu magis illo sobrius quando vero vocalur, ingredilur.
et contiiienlior, el inielligenlior sis; sed subdiius 65. Venerunt quidain aliquando in Thebuidam ad
esto gratiae Dcj in spiritu paupertalis, et per charita- quemdain senem , halienies secum unutn qui a dae-
leuinon lictam; ne spirilu exaltationis elalus,perdas inoiiio vexabatur, ut curaretur ab illo sene (Ruff.,
 965 VERBA SENIORUM. 000
/. m, n. 25). Senex ergo cum diu rogaretur, dixit A 71. Alterum senem volentes seducere daeinones,
daemoni : Exi de factura Dei. Et respondit daemoh: dicehant ei: Vis videre Christum? Et ille dixil :Anu-
Exeo, sed inlerrogo te unuin verbum, ut dicas mihi, tbemavobis etde quo diciiis. Ego aulein meo Chris'0
qni sunt haedi, et qui sunt agni. Et dixit senex : crcdo dicenti:Si quisvobis dixerit,Eccebic Christus,
Haediquidem tales, qualis ego; agni vero qui sint, aul ecce illic, noliie credere. Quo dicto stalim non
Deusscit. Et audiens daemnn, clamavit voce magna, comparucrunt (Matth. xxiv).
dicens : Ecce propter istam humililatem tuara exeo. 72. Narraverunl de alio sene, quia perseveravit
Et exiit eadein hora. jejunans septuaginta hebdomadas, semel in hebdo-
f;6. Maiiebaiqiiidammonachus jEgyptius in subur- mada reficiens. Hic postulavit a Deode quodam ser-
bano Constantinopolitanae civiiatis (Ruff., I. m, n. mone Scripturarum sanctarum, et non revelabat ei
19, narrante Pcemene); et dutn transiret Tbeodosius Deus. Dixit ergo in semetipso : Ecce tanlum laborem
Junior imperator per viam illam, rcliquit omiies qui sumpsi, el nihil profeci : vadam ergo ad frairem
in obsequio ejus erant, et venit solus a<! cellain nieiun, et requiro ab eo. Qui cumegressus clausisset
ejus. Et puisans ad ostium monachi, aperuitei mo- osliiim suiiin ut abiret, missus est ad enin angelus
nschus. Videns autem eum, agnovit quidem quia Douiini, dicens : Sepluaginla hehdoiiiad.fiquus jeju-
imperator essel; sic tamen suscepit eum, tanquam B nasli, non le fecerunt proximum Deo : ntinc vero
unura ex officio militantium. Cum ergo introissel, quando humilialus es, ut ad fratrem tuum pergeres,
fecerunt orationem, et sederunt. Coepit aulern inler- missus sum indicare tibi sermotieni; aperiensque ei
rogare imperalor, dicens: Quomodo sunt paires in de requam quarebal, discessit ab eo.
iEgypto? Et ille respondit: Orant omnes pro salule 73. Dicebal qnidam senex (Rujfin., I. m, n. 73) :
vesira. lmperuior autem circumspiciebat in cella Quia si quis cum humililale et limore Dei iujungat
ejus, si quid haberel, cl ninil illic vidit nisi parvam frairi aliquid fucere, sermo ipse qui propler Deum
sporiellam, habentem modicum panis, et lagenam egreditur, facitfratrem illum siium subjectum cxiste-
aquae. Et dixit ei mnnachus : Gus'a modice. Et infu- re et implere quod fuerit imperatuin; si autem quis
dit ei panes, el tnisit ei oleum etsal, cl manducavil, volens jnbere fratri, el non hoc secuiidum timorem
ct dedit ei aquam ut biheret. Dixit aulem ei impera- Dei fecerit, sed quasi per auctoritatem, volens sibi in
lor : Scis quis sunt ego? Et ille dixit : Deus le scit eo potestalem defendere, Deus qui videt occulta cor-
quis sis. Tunc dixit ei: Ego sum TheoJosius impe- dis, iioi) permiilil eum audire vel facere quod jube-
raior. Ille autem slatim adoravit saluluns eum hiiini- tur. Manifesium enim est opusquodsecunduni Deuni
liler. Et dicit imperator : Beati cstis vos, quia secu- fit; el iterum manifestum est quod pro voluntute aut
rain vitam bahetis, et nOn cogilatis de hoc sacculo. -»in potestaie injungitur : quoniam quod a Deo est,
Veritatem aulem dicam, quia in imperio nutus sum, cum humiliiate et obsecratione imperatur; quod au-
et nunquam 628 ,la delectutus sum pane el aqua tem ex potestaie, cum furorc el perturbatione, uipo-
sicut hodie; satis enim libentcr comcdi. Et coepit ex te quod a muligno esi.
tunc honorare eum iniperator; senex vero egrediens 74. Dixit senex : Yolo magis vinci cum humilitaie,
fugii, et ilerum venilin /Egyplum. quam vincere curo superbia.
67. Dicebant senes : Quoniam quando tentamur, 75. Dixit senex : Non condemnes astanlem tibi,
tuuc magis humiliamur; quoniam Deus scicus inflr- quoniam nescis ulrum in le sit Spiritus Dei, an in
initatem nostram, proiegil nos : si autem gloriamur, illo. Astaittem autem tibi dico eum, qui ininister cst
aufert a nobis proleclioneni su.im, et perimus. luus.
08. Cuidam frulri apparuil diabolus iransformatus 76. Frater aliquis interrogavit senem, dicens : Si
in angelum lucis, et dixit ad eunt: Ego sum Gabriel habilo cum uliis fratribus, el video aliquam rein in-
angelus, et raissus sum ad le. llle vcro dixit ei : Vide convcnientem, vis ut loquar? Et dixil ei sencx : Si
nead aliuni missus sis; ego autem non sum dignus siint aliqui niajores tibi aut coaetanei, lacens niagis
ut angelus millatur ad me. Diabolus autetn staiim requiem habebis; in hoc enim, quo le minoretn ta*
non comparuil. JU cies, eiiam securum te reddes. Dicitei frater : Qui'
69. Dicebant senes : Quia vel si pro veriiale ange- ergo facio, Pater? perlurbat enim me spirilus. Diet
lus libiuppareat, non snscipias facile, sed huinilia ei scnex : Si laboras, commonefacito semel humiii-
temeiipsum, dicens : Non sum dignus angetum videre ter; si autem non obediunl tibi, relinque laborem
vivensin peccaiis. luum in conspectu Dei, et ipse le consolabitur: hoc
70. Narraveruntde alio sene, quia sedens nt cella eniin esl ul projiciat seDei cullorcoram Deo, el re-
sua, et sustinens tentationes, videbai daemones ma- linquat ipse volunlates suas. Altende auiem libi ut
nifesie, el contemnebat cos. Cum auiem diabolus vi- seciindum Deum sit solliciludo tua; el tamen quo-
deret se vinci a sene, venil etostendil se ei, dicens : inodo vidco, bonum est tacere, humilitas eniin iibi
Egn sum Cbristus. Vidensauiem eum senex, rlausit est tacithrnitas.
oculos suos. Et dixit ei diabolus : Ego sumChristus, 77. Frater quidam inierrogavit senem, ditens :
et quare clausisli oculos tuos? Et respondit senex : Quid esi profectus hominis? Et responditei senex :
Ego hic Cliristum nolo videre, sed in illa vila. Au- Profectus hominis est humililas. Quanlum enim quis
diens autem diabolus h;ec, non comparuit. ad humilitalem inclinalus fuerit, tanlum elevabitur
567 DE VITIS PATftUM LIBER V. 968
ad profectum (Ruff., lib. m, n. 171; Pasclt., c. 15, A dio. Consumpta sunt ergo omnia illorum opera,
n. 5). matta autem fratris illius illaesa permansit. IIoc au-
78. Dixit quidam senex : Quia si quis dixerit, tem videntes illi fraires limuerunt, et pcenitenliam
Ignosce inilii, hurailians se, comburit daemonesten- coram illo egerunl, habentes euro deinceps velut
tatores. palrem.
79. Dixitsenex : Si acquisieris laciturnitatem, non 87. Inlerrogalus esl senex, quomodo quidam di-
habeas apud lemelipsum quasi aliquam virtutem, cerent videre se aspeclum angelorum; et respon-
etiamsi obtinueris, sed dic : Quia indignus sum dit dicens: Beatus est qui peccatura suUm seraper
loqui. videt.
80. Dicebat quidam senex : Nisi velaret pistor e8. Frater aliquis conlristabalur adversus alium
oculos animalis ad molam circumeuntis, converleret fralrem; quod audiens ilte venit satisfacere ei. Ille
se animal et comederet laborcs suos (Rvff., I. m, aulem non aperuit ei ostium cellcesuae. Perrexit ergo
»'.128; Pasch., c. 15, n. 1); ila et nosvelamen acci- ille ad qucmdam senem, et dixit ei causant: Vide
pimus secundum dispensationem Dei, ne videamus ne quasi justam habeas causam aptid temeiipsum in
quacoperamur bon.t, cl beatificantes forsitan nosmet- corde luo, tanquam culpaturus fratrem tuum, ut
ipsos, perdamus mercedem 629 noslram. Propler- ;B quasi illum rcprehendas, et leipsum justifices, et
ea ergo relinquimur per intei valla temporum semel propterea non tetigerit Deus cor ejus, ut aperiret
s:c sordidas cogiiationes assumere, ut cum easdem tibi. Verumtamen hoc est quod dico tibi, ut vel si
cogitationes aspicimus, nosmetipsos judicio proprio ille peccavit in te, pone in corde luo, quia tu in illo
condemnemus. Ese enim cogitaliones ipsae, velamen peccaveris, et fralrem tuum justifica, et lunc Deus
sant ipsitis modici boni operis. Quando auiem homo dat in corde illius concordare lecum; et narravit illi
seipsum accusat, non perdit mercedem suara. exemplum tale, dicens : Duo quidam erant saeculares
81. Dixit quidam senex : Quia volo magis doceri religiosi, et colloquenles secum egressi sunt, et
quam docere. Item dixit: Non docras antc tempus, facti sunt monachi: aemulationem autem habenles
alioquin omni tempore vilsc tuac minoraberis intel- vocis evangelicae, sed non secundum scientiam, ca-
lectu. straverunt se quasi propter regna coelorum. Audieus
82. Inlerrogatus est quidam senex : Quid est bu- autem archiepiscopus, excommunicavit eos; illi au-
militas? Et respoudens dixit : Humilitas magnum tem pulantes quia bene fecissent, indignali sunt
opus estet divinum : via aulem humilitatis hacc est, conira eum, dicenles : Nos propter regna coetorum
ut labores corporales assumi debeant, et ascribat. castravimus nos, et hic excommunicavit nos? Eumus
seipsum homo peccaiorum, et ponal se subjeclum i1 et interpellemus adversus eum Jerosolymitanorum
omnibus. El dixit frater: Quid est esse subjectum archiepiscopum. Abeuntes ergo indicaverunt ei om-
omnibus? Respondit senex .-Hoc est esse subjecluin nia. Et dixil eis archiepiscopus Jerosolymilanus: Et
omnibus, ut non attendal quis aliena peccata, sed ego vos excommunico. Ex quo iterum contrislaii
sua semper aspiciat, el deprecetur sine inlermis- abierunl in Anliochiam ad archiepiscopum, et dixe-
sione Deum. runt ei oronia quse facta fuerant circa se. Et ille si-
83. Interrogavit quidam frater scnem, dicens : Dic militer excommunicavit eos. Et dixerunl ad seipsos :
mihi unam rem, quam custodiam, el vivam per eam. Eamus Romam ad patriarcham, el ipse nos vindica-
El dixit ei senex : Si potueris conturaeliam pati et bit de omnibus islis. Abierunt ergo ad summura ar-
sustinere, magnura cst hoc, et super omnes virtules chiepiscopuin Romanae civitatis, et suggesserunt ei
(Ruff.,t.m,n. 85). quae feceranl eis memoraii archiepiscopi, dicentes :
84. Dixit senex : Qui coniemptum et injuriam et Venimus ad le, quia lu es caput omnium. Dicit au-
damnum patienter fert, polest salvus esse. tem eis et ipse : Ego vos cxcommunico, et segregati
85. Dixit senex cuidam : Non habeas notitiam estis. Tunc defecerunt excoramunicati totius ralio-
cum abbate, neque frequenter adjungas te ei; quo- jriis, et dixerunt ad semetipsos : Isli episcopi sibi in-
niam ex boc fiduciam sumes, et desiderare incipies D vicem deferunt et consentiunt, propter quod in Sy-
ut leneas eliam ipse primutuin. nodis congregantur: sed eamus ad illum virum Dei
86. Frater quidam eral in congregatione, et omne sanctum Epiphanium episcopum de Cypro, quia pro-
pondus quod fratribus immiiiebat, ipse suscipiebat, pheta esl, el personam hominis non accipit. Cum
ita ul se etiam in fornicatione accusaret (Ruff., I. m, autcm appropinquarent civitali ejus, revelatum est
n. 29, nomine Eulalii). Quidam aulem fralrum igno- ei de ipsis; et mittens in occursum eorum dixit: Ne
rantes aclus ejus, coeperunt murmurare adversus intretis civilatem istam. Tunc illi in se reversi, dixe-
cum, diceutcs: Quanla mala facit bic et nec opera- ruut: Pro veritate nos culpahiles sumus;ul quid
tur? Abbas sciens quae agebat, dicebat fratribus: ergo iios ipsos juslilicamus? Fac eliam quia illi in-
Volo unam mallulam islius cum humilitate, quam juste nos excoramunicaverunt, nunquid et iste pro-
omnes vestras cum superbia. Et ut demonstrarel ex. plieta ? ecce enini Deus revelavit ei de nobis. Et re-
Dei judicio qualis esset fraler ille, attulit omnia quae prebenderunt semetipsos valde de culpa quam fece-
orerati fuerant illi fralres, et maltain ejus de quo runt. Tunc videns 630 Qu' corda novit 1uia Pr0
querebantur, el accendit ignein, et jactavit in me- verilate se culpabiles fecerant, revelavil episcopo
9G9 VERBA SENIORUM. 970
Epiphanio. El ultro misit et adduxit eos, et conso-1\. dicit ei: Jam nolo vendereCodicemistum. Comptin-
latus eos, suscepit in communionem. Scripsit itaque ctus autem venit ad senem poenitentiamagens, et
de his archiepiscopo Atexandriae, dicens : Suscipe roganseum ut reciperet Codicem, senex autem no-
filios luos, quoniam in verilate poenilenliamegerunt. lebat accipere eum. Tunc dixit ei frater: Quia si non
Et addidit senex qui hoc exemplum narraverat, di- recipis eum, non possum securus esse. Et dixit ei
cens : Haecest sanitas hominis, et hoc est quod vult senex : Si non potes esse securus nisi recipiam, ecce
Deus, ul homo culpam suam projiciat ante Deum. recipio eum. Et remansit fraler ille apud eum usque
Haeccum audisset frater, fecit secundum verbum se- ad exitum suum, proficiensde patientia senis.
nis, et pergens pulsavil >*tium fratris; ille autem 2. Faclus est aliquando conventus in Cellis pro
uioi ut sensit eum, prius apud illtim deinlus poeni- causa quatlam, et locutusest quidam abbas Evagrius,
tenliam gessit, aperuitque statim oslium, et osculati et dixit ei presbyter moiiasteriorum: Sciraus, abba
suul se invicem ex animo, et facta est inter utrosque Evagri, quia si esses in patria tua, forte aut episco-
pax maxima. pus fueras, aut multorum caput; nunc aulem hic
89. Duomonachi, qui erant etiam carnales fratres, velnt percgrinus es. llle vero compunctus, non qui-
habiiabant simul, et volebat diabolus separare eos ab dem turbulenter aiiquid respondit, scd rnovensea-
invicem (Ruff., I. ni, n. 18). Semel ergo unus, qui B ; put, respiciensque in terram, digito scribebat, et
erat minor aetaie,incendit lucernam, et posuit eam dixit eis : Revera ita est, Patres : verumtamen semel
super candelabrum. Fecit autem opera sua daemon, Ioculus sum, in ScriptHris vero secundo nihil ad-
et evertit candelabrum: quapropler cecidit eum ma- jiciam.
jor frater curoira. Ille vero pcenitenliamegil, dicens 3. Sedente aliquando abbate Joanne Brevi ante
ei: Habe patientiam in me, frater, et iternm accendo ecclesiam, cjrcumdederunt eum fratres, exquirenles
eara. Et ecce virtus Domini venit, et torquebat illum ab eo singuli de cogitationibus suis (Ruff., I. m, n.
dsemonerausque raane. Daemonautem nuntiavit suo 92). Quidam autem senex hoc videns, accensus in-
principi quod factum fuerat. Et audivit sacerdos pa- vidia dixit ei: Suriscula tua, abba Joannes, veneno
ganorum id quod retulerat dsemon, et egressus fa- est plena. Et respondil ei abbas Joanues: Ita est,
ctus est monachus, et ab initio conversionis suaete- abba. Hoc autem dixisii, quia ea quae sunt foris lan-
nuit humililatem, dicens: Humilitas solvit omnem tumraodo vides; si aulem videres quae intro sunt,
virtutem inimici, sicut ego audivi eos loquentes, di- quid esses diclurus?
cendo: Quia quando perturbamus monachos, con- 4. Oicebant de Joanne-Minore de Thebaida, qui
vertitur unus ex eis, et agit paenitenliam, et destruit fuit disciputus abbatis Ammonii, quia duodecim an-
omnem virtutem nostram. 'G nos fecerit in miuisterio, serviens seni in infirmitate
LIBELLUSDECIMUSSEXTUS. ejus, et postbsec sedebat super matlam; senex vero
De patientia. contristabatur pro eo (Ruff., I. m, n. 155; Patc, c.
1. Dicebant fratres de abhate Gelasio, quia babue- 19, n. 2). Et dum multum laborasset cum eo, nun-
rit Codicem in membranis valeniem solidos decem quam dixit ei: Sanus esto. Quando autem jam mo-
et octo (Ruff., I. III, n. 30, nomineAnastatii). Conti- riturus erat, residentibus senibus loci.tenuit roa-
nebat vetus et novum Testamentum toluro; et posi- num ejus, et dixil: Sanus sis, sanus sis, sanus sis.
tus erat Codex ipse in ecclesia, ut qui vellet de fra- Et tradidit 631 eum senibus, dicens: Hic angelus
tribus legeret. Superveniens autem quidam frater est, non hoino.
5. Dicebantde abbate lsidoro, qui erat presbyter
peregrinus applicuit ad senem, et videns Codicem
illum concupivit eum, et furatus eum exivit atque in Scyihi, quia si quis habuisset fratrein infirmum ,
discessit. Senex vero nou est secutus post eum ut aut pusillanimem, aut injuriosum , el volebal eum
comprehenderet eum, utpote qui intellexerat qtiod expellere foris, ille dicebat: Adducite eum ad me.
feceral. llle autem pergens in civitaiem, quaerebat Et apprehendenseum, palientia sua curabatanimum
cui venderet eum. Et cum invenisset qui volebat fratris illius.
eraere, ccepitsolidossedecim pretium ejus postulare. D 6. Abbas Macarius, in ^Egyplopositus (Ruff., lib.
llle vero votens comparare eum, dixil: Da mihi pri- ni, n. /3, Pasch. c. 5, n. 1), invenit hominem qui
mum ut oslendara eum, et sic libi pretium dabo. adduxerat animal, et rapiebat quae habebat; ipse
Dedit ergo ille Codicemad ostendendum. Quem ac- vero ut peregrinus astitit furi, et adjuvabat eiim ad
cipiens ille qui emere cupiebat, attulit eum ad ab- animal carricandum, et cum omni quiete deduxit
batein Gelasium', ut probaret si bonus Codex esset, eum , dicens in semetipso : Nihil intulimus iu hunc
anl si tantum valeret. Dixerat enim ei et quantitatem, mundum, sed Dominus dedii; sicul voluit ipse,
quam veuditorpostulabat. Et dixit senex: Eme illum, ita factum est : benedictus in omnibus Dominus
quia bonus Codex esl, et valet pretiura quod dixit (I Tim. vi).
tibi. Ille autem veniens dixil venditori aliter, et non{ 7. Facta aliquando congregationefratrum in Scy-
sicut audierat a sene, dicens: Ecce ostendi illum ab- thi, cum voluissent senes probare abbuem Moysen,
bati Gelasio, et dixit mihi quia charus est, et non, conietnpserunt eum, dicentes : Ul quid iste /Eihiops
valet quautum dixisti. Ille hoc audiens dixit ei: Ni- venil in medio nostrum? Ille autem audiens, lacuit.
hil aliud libi dixit senex? El respondit: Nihil. Tunc> Cum vero dimissus fuisset convenlus, dixerunt ei hi
PATROL.LXXIll. 31
 97t DE viTig m*w mm v. 972
qu,i e«m injitriose trao|averant: Nec vnodp non es A i9Ve.r«,q«omodomajorep tenlalioneBi, si permiserii
turbavus? Et ille re*pond,ii: Tuibat^s sum, et non njiM Deu* inferri, pm;tare possum? Et PNBM
sum locuWs(P»«{.t.xy«)- nihii eis dico, «t fia.t consuetudo porlandi qua?sur
8. Paysius fraier ab»atfa Pasteris,babuit, affectnm perwniun|
cum quodam monachQ ex ce,Uasqa; abhas antem 15, pJarraverflnt de sene quodam, quia habuerii
PasjtQr nolebat bne ; qui consurgens fugii ad abha* pilgrulum cohabjtaqlem ieeum; et videus eum, quia
tem Amuionom, «l dicil ei ; fraier pieus Paysjus fecerit opus quod een expediebal ei, dixit ei semel:
habet cunj qnibusdam, #ectum, quod ego non li- N(» facia.shaue. xm. Et iil.e non ohedi»il ei. Hoe
beuter fero. Uixit aulem ei a,bbasAmraonas : Abba amem sep,ex videns, «bjecit de cogitaijqne sua cu-
Pastor, adlmc vivis I Vade iq cellam tuam , e,(pone ram ilbus, jactans propriunt judicium super ipsum ;
in corde luo, quia apnum.jam habes in sepulcro. puer vero clausit ostium cellae, in qua eranl panes,
9. Dixit abbas Pastor : Omnjs labnr quicunque per tre» dies, et dimisil senem jejuoum, et non dixit
evenerit tihi, ex taciturpitate «nperabilur. ei senex : Ubi es, aut quid facis foris? Hahebat au-
10. Quidam frater laesus ab alio fratro , venit ad tem vicinum senex ; qui cum agnovisset, quia tar-
abbalem Sisoi Thebaeum, et dicjt ei: Laesussum a daret puerulus ille, feeit modicum pulmentum, el
quodam fratre, et volo me vindicare (Ruff., I. m, n. S dabat ei per parietera, et rogahat tit gustaret, et
77; Pasch„c. 7, ». 1). Senex aulem rogabat eum,, dicebat setii : Quid tardal frater ille foris? Senex
dicens : Noli, (ili; sed dimille HtagisDeo vindtctarn. vero dicebat. Quanda ei vacaverit, reverietur.
llle autem dicebal -. Non quiesco donec meipsum 16. Narraverunt aliqui quia pliilosophi quidant
vindicavero. Dixit autem senex : Oremqs, frater. Et aliquandQ voluerunt pjqliare 632 monachos, et
surgens dixit senex ; De.us,jam te opus non babeiims venii unua transieqs stola indutus el bene vestitua
cogitare de nohis. quoniamnoftipsjvincjiciawnqslram (Ruff., I. 11,». 74; Pasch., c, 3, ». 2). Et dixerunt
facimus, Hoc auteiu audjejis frater, cecidi| ad pelas ei pbilosophi : Tu veni huc. lllu vero indignalus ,
illius senis, dicens ; Jara non contendo cum fratre injqriis aggressuaast eos. Transiit et alter unus mo-
illo, sed, rogo, jgnosce milii. naohus raagnui, rustioui genere; et ipsi dixerunt ei:
11. Quidam videns qqemdam religiosum portan- Tu, monache male senex, veni huc. Ille vero cursim
tem morluum in IectQ, dicit ei : Mortuo.s porta» ? venil. Et ceeperunl ei alapas dare; ille auiein con-
Vade, viventes porta. verttt eii aliam maxillam. Statim vero illi surrexe-
12. Dicebaiit de quodam monacbq, qnia quaniu,ro runt pbilosophi, et adoraverunteum, dicentes : Vera
eum injuriis quis appetisset aut exacerbaqset (Ruff,, ecee monaeliug. fit fecerunt eura uedere in media
l, m, », 8Q; Pascft., c. 7, n. 4), tanto magitj ille ad, 1 sui, et interrogaverunt cum , dicenles : Quid esi
eum concurrebat, dicens : Quja hujusmodi liQinines quod plus (aoi|ii t}e pohi» in solitudine ista ? Jeju-
causa corrigepdi liunt his qui inconversalione sm* naiis, et nos jejtinamua; et camigatis corpora vestra,
diosi sunt. Nam qui eos heatificani, raagis confundunt et (IQS. c^stigamus; sed et quidquid fucitis, eiiam et
animas eornm, Scriptum est enjm i Quia qui beali* nos f^cimus, Quid ergo plus facitis a pobi* sedentt»
ficajit vns, seducunt vos (Isaice w)-. iq eremo? i\es,pondiit eis senex : Iu gratia Pei «p4*>
13. Venerunt aliquando latroncs in monasterium ram«s pos , et mentem nostram c«slo4imq*i 6l illi
senis (Prat. spiril. o. 212), eldixerunt ad eum : Gnw dixerunt ei : Nos boc cuslodire n«n posjuinqs. K
nia quae in cella tua sitnt tollere venimus. Et ille ajtjifiqaUdiffliserunt euiq,
djxjt '- Quantum vobis videiur, filii, tollite. Tulernnt \T, Senex quid«m «rat habeps probaium disctpu-
ergo quodcunque invenerunt in celta, ei abierunt. lum, quem aiiquando cqntristatus expuijt foras, IU«
Qbjiti s.nWautent ibi saccellum, quod eral abscondi- vero discipiilus tjxspeqtabat setlens foris; et apfr-
tum in cella- Senex vero tollens eurri, secutus est riens senex invenit eum, et poeuitenli^ni egil apud.
ptmi eos, clamans et dicens : Filii, tollitequod oblili eum senex, djcen» 1 Tu Pater meus es, quia Immi,
estis in cella. llli vero admirantes paiietiliam senis. , litas et patientia tqa vicit pnsillanimitatem anirai
retuierunt omnia in cella ejus, et poeuitenliamege- * B«t Veni Jqms, «mpdo eniw tu senex e,t Pater, egQ
runt omnes, ad invicem dicenles j Hie vere liomo aute« JHveni»et discipulus, qqpniam opere UM»8tt-
Dei est. perasti roea.mseneetmem.
14. Fraires quidara venerunl ad senem quemdam 15. Dicebatquidam senum quod audierH aliquos
«aflClum in desaria loeo sedentem, et invenerunt viroi saneipnjm dicere esse juvenes qui ducaiuw
forii estra monasteriura puerum pascentem peoora, praebea.m«enibui m vita h»e, et narraveryut. <b<$ft>
Ct i^pienlem verha qu;e non decebal (Ruff., 1.111, m Qnia erat quidam ebriosus sepex, et operaha,njv
H, ^l )• Pojstquam autem viderunl senem, et indica- unam matiamip. die, e' vendebgt eatn in vieino*m,
verunt ei cogitationes suas, et de responsione ejus e\ bjbebat qufld «fciBiei»! de pretio eius, PQWeJ
sd profecis.sesenserunt, dicunt ei: Abba, quoraodo vero yenit ad eu» qnidam fraier", et w»«eb«<W#
acquiespis habere tecum pueros istos, et non praeci- ipia, -ani siroiiiier operahatur et ipse mitm mm ?
pis eis ne strinienlur (ii) ? Et dixit senex : Credite totlebat amem eam senex et vendebat, el auibarqm
ntilti, fratres, dies habeo, ex quo volo eis praccipere, roatiarum preliup e*pendebat ip vino, illiaiiieui fra-
et redarguo meipsum, dicens: Si boo parum non por- Ui eiferebat tantnmmedo medicum panetnna ww>
9-3 VERBA SENIORUM. 97#
Et cum hoc triennio jngiter faceret, nihil locuius est jA superiorum ($33 cnim virtutum millia et nulliuiu
fratev ille. Posthaecvero dixit frater ilte in semetipso: millia unam voluntatem babenl, hqmilies a.ytei»
Ecce nudus sum, et panem cum egeslate comedo , multas voluniates.Non pnssunt ergo dirniltefe Deum,
surgam ergo et discedam hinc. llertim autem cogi- et venire, et esse cum hominibus.
tavit in semetipso, dicens : ubi habeo ire? Sedeo 6. Dixitabbas Agaihoq : Quiu secundqiq yotqnU"
hic ; ego enim propter Deum sedeo in hac vita com- tem meam nunquam dormivi, relinens in corde a,dr
muni. Et statim apparuit ei angelus Domini, dketis : versus quemquam dolorem, neque dimisi dormire
Nusquam discedas, veniemus enim cras ad te. Et atium habentem adversum me aliqujd (Rttff., I. ni,
rogavit frater ille senera illuni ipsa die , dicens : »1.05).
Non diseedas hinc alicubi, quia venient hodie mei 7. Ascendente aliquando de Spylbi abbale Joanne
tollere me. Cum ergo facta Fuisselhora qua sole- cum aliis fratribus, erravjt, qni eis ducattim praebe-
liat senex descendere ad vicum, dixit fratri : Non ve- bat, in via; erat enim nox. Et dixeriini fratre? ub-
nienl bodie, fili; jam enim tarde est. Et ille dixit ei bati Joanni: Quid facimus, abba, quia erravit fratef
tuodis omnibus,quia venient: et dum cum eo toque- iste de via, ne forte moriarpur erranles? J£t dixit cis
retur, dormivit in pace; senex autem flebat, dicens: senex : Si dixerimus ei aliquid, contristabitur. Spij
Heu me, fili, quia mullis annls sub negligentiavivo, B ecce facio meipsum quasi defectum, et dico me non
tu autem in parvo tempore salvasli animam luam posse ambulare, sed jaceo hic usque mane. Et fece?
per patientiani. Et ex illo die factus esl senex sobrius runt sic. Sed et residui dixerunt: Nec nos ibimus,
et probatus. sed sedebimus tecum; et sederunt usque mane, ne
19. Dicebant de quodam fratre, qui seni cuidam objurgarent fratrem illum.
magno vioinus erat, quia ingrederetur , et raperet 8. Senex quidam erat in jEgypto, antequam venl-
quidquid haberet senex in cella sua (Ruff., I. m, n. ret illic abbas Pastor : ille autem senex habebat no-
74 ; Pasch., c. 5, n 2). Videbat autem eum senex , titiam hominum et mullum honorem (Ruff., (ib. 111,
el nnn ohjurgabat eum, sed extorquebat sibi plus n. 95). Cum ergo ascendisset abbas Pastor de Scylhi
solilo nianihus operari, dicens : Credo , opus hahet cum suis, dimiserunt illuni senem, et veneruut ad
fra(er iste. Et exigebal a se majorem solito laborem; abbaiem Pastorem : invidiattis auiem senex male
et astringebat venlrem suum , ut cum indigentia co- loquebatur de eis. Hoc audiens Pasior, contristaba-
mederet panem. Cum antem morl coepisset senex tur, et dicit frairibus suisfQuid faciemus de sene
ilie, circumsteterunt eum fraires. Et respicieus in isto magno, quia nos in Iribulatione miserunt honii-
eum qui furabatur, dixit ei: Junge te huc ad rae. nesderelinquentes senem, et ad nos qui nihil sumus,
Et tenuit et oscuiatus est manus ejus, dicens : Gra- 'C attendentes? Quomodo ergo possumus sanare eum ?
lias ago istis manihus, frater, quia propter istas vado Et dixit eis : Fucite aliquid ad gustandum, et tollite
in regno ctelorum. Ille autem cnrapunctus el poeni- vasculum vini, cl eamus adeum, el gustemus simul,
tentiara agens, factus est eliam ipse probaius mo- forsiian per haecpossumus sanare aniuiuui cjus. Tu-
nacbus, exemplum sumens de actibus magni illius lerunt ergo quos puraverant cibos, et perrexerunt
senis ' ad eum; et dum pulsarent ostium, respondit disci-
LIBELLUS DECIMUSSEPTIMUS. pulus ejus, dicens : Qui estis? Et i111dixerunt: Dic
De charitate. abbati, quia Pastor est, et desiderat benedici per
1. Dixit abbas Antonius : Ego jam non timeo vos. Hoc autem nuntiat ej discipuluseju$. llle man-
Deum, sed amo, quia araor foras raislt timorem davit, diccns: Vade, qpia non niilii vacat. Illi auiem
(/ Joan. tv). perseverantcs in caumale dixerunt: Non disccdimqs,
2. Dixit iterum : Quia de proxlmo est vita et mors; nisi meruerimus benedictionera senis. Senex autem
si euim lucremur fratrem , lucrabimur Deum ; si au- videns perseverantiam et liumilitaietn eorum, com-
tem seandalizamusfratrera, in Chrislo peccamus. punctus aperuit eis, et intranles gustaverunt cum eo;
3. Abbas Ammonde loco Nitrionis, venit ad ab- cum ergo manducarent, djxit senex: Jn veritate dico,
balem Antoninm , et dixit ei : Video quia majorera D minus quam quod est audivi de yobis; ccnlupHini
laborem quam tu sustineo, et quomodo nomen luum enim est quod video jn ope,re ves.tro,Factus esl ergo
magnificumest in hominibus super me ? Et dixit ei amicus eis ex illo die.
abbas Antonius: Quoniam et ego diligo Deum plus 9. Dixit abbas Pastor: Conare secundunt virtuteiq
quam tu. tuam oulli oinnino faceremalum, et castum serva cor
4. Venit aliquando abbas Hilarionde Palaestinaad tuum omni honiini.
abbatem Antoniumin montem, et dicit ei abbas An- 10. Iterum dixit: Non est aliquid majus dilectione,
tonius : Bene venisti, Lucifer, qui mane oriris. Et eliam ut aniraam suam pouat quis pro proxirao suo.
dixit abbas Hilarion : Pax tibi, columna lucis, quae Etenim si quis audiens sermonem tristem, cum pos-
suslines orbera terrarum. sit ipse id facere, certet atque sustjnea,t, et non re-
5. Dixit abbas Marcus abbatl Arsenio : Quare nos contristet; vel etiam si laesusin re aliqua patienter
fugis ? Et dicit ei senex : Scit Deus, quia diligovos; tulerit, non retribuens contristanti atque laedenlise;
sed non possum esse cum Deo et cum hominibus; eo modo hujusmodi homo anioaam sqatn ponit nro
1 Hic in editis sequebatur n.
20, de Thaisi merefrice; sed eap babes lib. 1 jtajer \iias.
 »78 DE VITIS PATRUM LIBER V. 976
prox-imo suo (Ruff., I. n, n. 201; Pasch., c. 37, n. A audivii etiam vicinum suum atium monachum di-
5, Append.Mart., n. 14). ceniem : Quid faeio, quia proximum est mercaium,
11. Contigil aliquaudo abbatem Pambo iter cum et non habeo ansas quas imponam spnrtellis roeis ?
fratribus inpartibus ^Egypti facere; etvidens quos- Hle vero resolvil ausas quas imposuerat sportellis,
dam sseculares sedentes dixit eis: Surgite, et salu- et fralri illi vicino attulit, dicens : Ecce istas super-
tale, et osculamini raonachos ut benedicamini, fre- fluas habeo, tolle, impone in sportas tuas. Et fccit
quenter enira cum Deo loquuntur, et sancta stint ora opus fratris sui perficere ad quod opus erat, pro-
eorum (Ruff., I. m, n. 164). prium autem opus reliquit imperfeclum
12. Dicebant de abbate Paphnutio, quia non cilo 17. Dicebant de quodam sene in Scythi, quia
bibebat vinum (Ruff. I. m, n. 151). Ambulansautem aegrotavil, et voluit manducare modicum panem re-
aliquando iter, supervenit in conventu lalronura, et centem : hoc autem audiens quidam exercitatorura
invenil eos bibentes : cognovit autera eum qui pri- fralrum, tulit melotem suam, et misit in eam panem
mus erat lalronum, et sciebat quia non biberet vinum. siccum, et v.adens in jEgyptum, mutavit illum ad
Videns ergo eum de multo labore fatigatom, imple- panem recentem, et attulit seni. Et cum vidissent
vil calicem vini, et in alia manu tenuit gladium eva- fralres panes illos recenles, mirali sunt; senex au-
ginatum, et dicit seni: Si non bibis, occidam lc. jB tem noluit gustare, dicens : Quia sanguis fratris est.
Sciens autem senex quia mandatum Dei vult facere, Et rogaverunl senes, dicentes: Propter Deum co-
et volens eum lucrari, accepit et bibit. llle vero prin- mede, ne vacuumsit sacrificium fratris isiius. Atque
ceps latrouura poenitentiamapud eum egit, dicens : ita rogatus comedit.
Ignosce mihi, abba, quia conlrislavi te. Et dicit ei 18. Frater interrogavit quemdam senera, dicens:
senex : Credo in Deo meo, quia per hunc calicem fa- Duo sunt iratres, ex quibus unus quiescit in cella
ciet roisericordiam tecum et in hoc saeculo, et in fu- sua, prolrahens jejuniura sex dierum, et multum
turo. Et respondit primus lalronum : Et ego credo sibi laborem imponens; alter vero aegrotantibusde-
in Deo, quia amodo non faciamalicui quidquam mali. seruit. Cujus opus magis acceptum est Deo? Re-
Et lucratus est senex omne collegiura illorum la.ro- spondit ei senex : Si frater ille, qui sex diebus jeju-
num, per id quod se propter Deum dimisit voluntati nium leval, appendat se per nares, non potest essa
eorum. aequalisilli qui inOrmantibus deseruit.
13. Dixit abbas Hyperichius : F.ripe proximum a 19. lnterrogavit quidam senem quemdam, diceas :
peccatls, quanta tibi est virtus, sine improperio, Quomodosunt modo quidam laborantes in conversa-
quoniam Deus convertentes non repellit a se. Ver- tione, et non accipiunt gratiam sicut antiqui (Ruff.,
bmn auiero malitiae et nequitiac non habitet in corJe (r, Hb. lii, n. 181; Pasch., cap. 28, n. 4)? Dicit ei se.
tuo adversus fralrem tuura, ut possis dicere : Dimitte nex : Quia tunc charitas erat, et unusquisque proxi-
nobis dcbita nostra, sicut et nos diraittimus debito- mum suum trahebat sursum; nunc autetn refrige-
ribus nostris (Matih. vi). scente charitate, unusquisque proximum suum deor-
11. Duo fralres erant in Cellis : unus autem ex eis sum trabit, et proplerea gratiara non meremur acci-
senex erat, et rogabat illum qui erat juvenis, dicens : pere.
Maneamus simul, frater. Et ille dixit ei : Peccalor 20. Perrexerunt aliquando tres fratres ad mes-
sum, et non possum manere tecum, abba (Ruff., I. scm, et susceperunt .certum spatium sexaginta mo-
ni, n. 152). llle autem rogabat eum, dicens : Eliam diorum quod meterent (Append. Mart., n. 9). Unus
possumus. Erat autem senex ille raundus, et nolebat autem ex eis ipsa prima die infirmari coepit, et re-
audire, quia monachus haberet in cogitalu fornica- versus est ad cellam suam. D ;o autem qui rem >nse-
tionem. Et dicil ei frater : Diraitle mibi unam heb- rant, unus alleri dixil: Ecce frater vides, quia incur-
domadam, et iterum loquemur. Venit ergo senex, et rit in aegritudinem fraler noster; extorque ergo lu
volens eum juvenis ille probare, dicebat : In magna animo luo, el ego simililer meo paululum, et creda-
634 tenlatione incurri hebdomada isla, abba; per- mus in Deo, quia per orationem ejus iraplebimus nos
gens eniin pro ministerio quodam in vicum, incidi in duo opera, et metemus partem ipsius. Cum ergo ex-
mulicrem. Et dixit ei senex : Estne poenitentia? Et plicassent messemtotius loci illius quem susceperant,
dixit fraler: Etiam. Senex autem dixit: Ego lecum venerunt accipere mercedes suas : et vocaverunt
porto medietatcm peccati hujus. Tunc dixit frater fratrem illum, dicentes: Veni, frater, accipe laborem
ille : Modo scio quia possumus simul munere. Et tuum. El ille dixit eis : Qualem laborem accipiam,
manserunt siraul usque ad exitum suum. qui non messui? Et illidixeruntei: Orationibus con-
15. Dixit quidara Palrum : Si quis te petierit rem summata est messis; veni ergo, accipe mercedes
aliqtiam, et violenter praesliteris ei, sit voluntas animi tuas. Facta ergo plurima conleutione inter eos de hac
in id quod datur, sicut scriptum est: Quia si quis te re; illo scilicet dicente: Non accipiam, qui non labo-
angariaverit milliario, vade cuui ipso duo (Matth. v): ravi; illis vero non acquiescentibus, nisi et ipse per-
hoc autem est, ut si quis te petierit rem aliquam, des ciperet partem suam, abierunt ad judicium cujusdam
ei ex animo et spiritu. magni senis. Et dixit ei ille fraler: Perreximus ties,
16. Dicebant de quodam fratre quia cum fecisset ul metereraus in agro cujusdam ad mercedes. Cuui
sporlas et posuisset eis ansas (Ruff., lib. iu, n. 147), autem venissemus ad locum quem messuri eranuis,
977 VERBA SENIORUM. 976
ipsa prima die in aegritudine cecidi, et reversus sum \ cngitationem , tulit vas et lavit vulnus senis illius,
in ceHam meam, nec una die metere praevalenscum et recolligit ipsara aquam in vase ; et quoties sitie-
eis. Et nunc cogunt me isti, dicentes : Frater, veni, bat, ex ea bibebat. Ccepit autem iterum cogitatio
accipe mercedes ubi non laborasti. Dixerunt autem sua sollicitare eum, dicens : Si non vis fugere, vel
et illi fraires: Revera perreximus metere, et susce- non bibas feiorem hunc. Frater aulem ille tabo-
pimus spalium sexaginta modiorum quod metere- rabat, et toleranter ferebat, bibens lavaturani vul-
mus; et si fuissemus toti tres, ciini grandi labore vix neris illius. Et cum ita ministraret seni, vidit Deus
potuissemus explicare illud ; oralionihus autem fra- charitalem laboris cjus, et illam lavaturam vulneris
tri« hujus nos duo velocius quam tres potuimus et in aquam raundissimam vertit, et senem invisibili
demessuimus agrum, et dicimus ei : Veni, accipe medicamento sanavit.
mercedes luas, et non vutt. Hoc autem audiens se- LIBELLUS DECIMUSOCTAVUS.
nex, miratus est, el dixil uni de monachis suis: De prwvidentia sive contemplatione.
Percute signura (45) in cella fratrum, ut congregent 1. Frater abiit ad cellam abbatis Arsenii in Scythi,
se hic omnes. Quicum venissent, dixiteis : Venite, et adendit per fenestram , et vidit senem lotum quasi
fratres, et audite hodie jiistum judicium. Etindicavit igneum : erat autem frater ille dignus qui talia in-
eis omnia senex, et adjudicavit fratrera illum, ut ac- B tueretur. Et cum pulsasset, egressus est senex, et
Ciperet mercedes suas, el faceret ex bis mercedibus vidit fratrem illum stupenlem, et dicit ei: Diu est
quod ipse vellet. Et discessit frater ilte contristalus quod liic pulsas? ne aliquid vidisti? Etille respondit
et plorans, quasi praejudicium passus. ei: Non. Et colloquens cum eo, dimisit eum,
21. Dicebat quidam senex : Quia Patres nostri 2. Dixit abbas Daniel (Ruff., tib. m, n. 38), qui
consuetudinem habuerunt venire ad ccllas novorum erat tliscipulus abbalis Arsenii, quia narravit ei ab-
fralrum, qui soliiarii conversari volebanl, et visita- bas Arsenius, tanquam de alio aliquo dicens (puto
bant eos, ne quis eorum tentatus a daemonibuslaede- tamen quod de eo dicebaiur), quia cum sederet in
retur 635 a cogitatione sua. Et si quando aliquis cella sua quidam senum , venit vox dicens ei: Veni,
eoruin inveniebalur laesus, adducebant eum ad eccle- ostendam tibi opera hominum. Et surgens exiit, et
siam, et ponebalur pelvis cum aqua, et Oebat pro eo duxit eum in quemdara locum, et ostendit ei iElliio-
oratio qui tentationibus laborabat, et lavabant om- pem incidentem ligna, et facientem sarcinam grait-
nes fratres manus suas in pelvi, et perfunclebaturaqua dem, et tentabat porlare eam, et non poterat, et
illa fratri qui tentabatur, atque ita statim purgabalur pro eo ut auferret ex sarcina illa, ibat item, et in-
frater ille. cidebnt ligna , et addebat ad sarcinam : hoc autem
22. Duosenes multis annis simul conversati sunt, C faciebat diutius. Et procedens paulutum, ostendit
et nunquam inter se litem babuerunt ( Ruff. t. in, n. ei hominem rursus stantem super lacum , et imple-
96). Dixit autem unus alteri: Faciamus et nos unam vit vas aqua, et ex eo infundentem in cisternam
liiem, sicut homines faciunt. Et illc respondit fratri, pertusam, quae cisterna iterum aquam ipsam refun-
dicens : Nescio qualiter liat lis. Et ille dixit: Ecce debal in lacum. Et dicit ei iterum : Veni, ostendam
pono in medio latercutum , et ego dico : Mcumest tibi aliud ; et ecce vidi templum, et duos viros se-
hoc. Tu autem dic : Non , sed meum est; inde sit dentes in equis, et porlantes lignum transversum
litis initium. Posucrunt ergo testam in medio sui, unum contra unum : volebant autem per januam in-
et dicit unus eorum : Meura est hoc. Et aller dixit: trare in templum, et non poterant propler lignum
Non, sed meum esi. Et ille respondit ei: Etiam illud, quod in transverso porlabant, et non incli-
tuum est; tolle ergo et vade. Et discesserunt, nec nantes se unus post alium, ut ficret lignum illud
contendere inter se poluerunt. directum, remanserunt foris extra januarn templi.
23. Frater aliquis inlerrogavit senem quemdam , Et cum interrogasset quid hoc esset, ille respondit
dicens: Si videro fralrern , de quo audivi aliquam ei: Hi sunt qui portant velut justitiae cum superbia
culpam, non possum suadere animo meo ut intro- jugum, et bumiliati non sunt ut corrigant se et am-
ducam eum in cellaro raeam ; si autem videro bo- D bulent humiliier in vja Christi, propter quod et re-
num fratrem, ipsum libenter suscipio. Et dixit ei manent foris a regno Dei. Ille autem qui ligna inci-
senex : Si facis bonum fratri bono, illi parum ; al- dit, homo est in peccatis multis, et pro illis non
teri duplura impende, ipse est enim qui infirmatur. agit pccnitentiam, nec subtrahit de peccatis suis, sed
24. Dixit quidam senex : Nunquam desideravi et iniquilates adhibet supra iniquitates suas. Qui au-
opus quod mihi utile esset, et fratri meo dispen- tem aqua implet cisternam, homo est qui opera
dium faceret, hujusmodi habens spem, quia lucrum quidem facit bona, sed quia habet etiam in eis per-
fratris mei, opus fructificationis est mihi. mixta et mala, pro hoc perdit etiam et bona opera
25. Quidam fraler erat minister cujusdam Patris. sua. Quapropter convenit omnera hominem sobrium
Contigit autem ut vulnus fierel in corpore senis, et esse in considerandis operibus suis, ne in vanum
sanies multa ex eo cum fetore proflueret. Dicebat videatur sustinere labores.
autem cogitatio sua fratri illi aui ei deserviebat: Di- 3. Narravit iterum abbas Daniel, dicens : Dixit
scede hinc, quia non potes sustmere fetorem putre- Pater noster abbas Arsenius de quodam 636 sene;
dinis istius. Ille vero frater, ut reprimeret hujusmodi qui erat magnus in hac vita, simplex autem iti fide,
979 DE VltlS' PAf RlJM LlBER V. S80
et errabai pfd eO quod erat Idiota, et dicebat, nOn ,A perife iabores ejiis, et feversi sunt cuih gaildio ad
esSe nattiraiiler Chfpiii Christi paiiem qtiem suriii- cellas suas.
raiis, sed tigiifarii ejus esfee. IM auteiti audientes i. itcfum ipse abbas Daniel narfavil de alio sene
duo seiles qlihd dlcerel huiic sefttlbheiti, el scieiiles tnagno, qui habitahat in inferiores partes /Egypti,
quia ritflgnaesset Vita et colivefsatlo ejus, cogitave- qtiia diceret per simplicitatem quod Melchisedecli
runt quia jiiriocenler et simpliciier dicerei hoc, et ve- ipse est filiUsDei. Hoc auiem indicatum est sanclae
nerunt ad einn, et dicurit ei: Abbu, audivimus ser- mehiofiaeCyrillOarchiepiscopo Alexandrino, et misil
inohem ciijusdarii mlidelis, qtii dicit quia panis quem ad eUth. Sciens aulerit rjuia signifer essel ide senex,
sumimus, noii hathra corpus Chrisii, sed ligdra est et quidtjliid peterel a Deo revelabatur ei.etquia
ejus. Senex aulem ait eis : Ego siim qiii lioc dixi. Simpliciler dicefet lioc verbum, usus est hujusmodi
Uli autelh rogabarit eillh, dicefitCs : N6h sic teneas, fatiOiie, dicens: Abba, rogote quia in cogitaiione
abba , sfedsictlt Ecdeslii catllblica tradidit: nos au- iltea esl, (jUOdMelcttisedech ipse sit hlius Dei; et
lelft f-rrjdimusquia (iahiS irMeeorplis Chfisli est, et rufsns alia cogitaiio mea dicit quia non sit, sed
ealh ipse est saiigiliS Chrisli sficliiitluiii vcfilittem, hhnio sit, et sacerdbs summus luerit Dei. Quouiam
et iirih SecuMiutn flgurain : sed sleut in pflhcipio ergo hxsito de boc, idcirco misi ad te ut depreceris
pulveretn de lerrtt RCciplChsplastriaVit lionilugm ad B beiihi, quaterius revelare tibi dignelur de hoc quid
lni«gineiii sunth; et herito putest dicrjfe qiiia iion Verlius habeat. Seriex aulem de conversaiione sua
8r»t imago Dei, qiianivis ihcompreheiisihilis ; it.i et prsesumens, cuih flducia dixit: Da mihi per tres
panis, qliem diitit: Qdia cOrptiS frieum est, cretlt- dies inducias, et ego deprecor Deum de hac re, et
fhuS quia securttlum Vetitalt-rii cotpils Christl est. renuntio iibi quod mihi fuerit revelalum de.hoc. In-
6etlex HUiettiait eis : NiSl reipsa1 CogHtivefo, non trans ergo in cellam suam, deprecabatur Deum de
mibi satisfacit responslo Vestra. llli adtehi dikerhht verbo hoc; et veniens post tres dies dixit sanciae
ad eum : Depremnuf Deum hebdomatla hatj de memoriae Cyritlo : rlomo est Melchisedech. Archie-
myfcterlohoc, et credimus quia DeUsfevelabli riobis. piscopus autem respondit ei: Quomodocotlstat apud
Senex vero cum gaudio stiscepil StYrtnoiiemistiitii, te, abha? Et iile dixit ei: Deus ostendit mihi om-
el deprecabatiir Deumt, dlcens i Domirie, sl tu co- nes patriarchas, ita utsinguli eofura coram me trans-
gnoscis quoniam non per malitiam Iricredulus stita irenl ab Adam nsque ad Melchisedech, et angetus
rei linjus, sed per igiiorantlAUerreffi; revela efgo assislens mihi dix.it: Ecce iste est Melchisedecli; et
riiibi, Doniine Jesu Chrisle, quod verum est. Sed et ideo, archiepiscope , cerlus esto quia sic est. Abiens
illt senes abeunte» ih cella Bila, fhgabilnt et Ipsl, autem senex, per semetipsum praedicabatquia homo
'
Oieentes: Diunine Jesu Chrlsto, reveia seni myste- G esset MelchisedeCh.Et gavisus est magbitifjesanctae
rium hoc; ui credat el fioti perdat Ihbofem sUuin. befiloriae CyrillUS.
Exaudivit autem DeUSblfoSque'! et hebdoiiiadacOm- 9. PUef erat aflhhc sarictae hiemoflae Ephraeftl,
pleia venerunt DoiiiifilCOdia Iti eeCiesia, et sede- et Vidit shrririium sive revelationem, qiita nata sit
rtini Ipsi tres soll Slipef Sedile de sclfjjo, qttod in vitis iri lingiia ejhs, el cfeverlt, et impteverit lcttam
modum fasels flrat ligatfilti, medius autertl sedebat lerfatri ffuctifera nimis; et quia vetiifent Oninia
enex ille. Aperli Sunt aUiBtnOctilieOruni iftlelle- volatilia crjfcli,t*tcbmedebant de fructu vitls iltilii;
ctuales ; et qumdo posltl Siiut patfies iri allarl, vi- quaiitdfri adlertl hlatlucabant, eoamplius implehtur
debatur lllis tahiuttilrttjdd ttibus tant)Uafn buefiilus frddtu ( Siipra, 1«Vitd Ephraem, cdp. I).
jacens super allare. El 6Ufriexteftdisset pretbytei 0. ItefUni Vidft quidam sunclorum in 637 sHm"
inanus, ut frangerfit pafierrt, deseeridlt ahgeltls Do- Hisordinem angeliciim descendentem de cotlo (Stiphi
mini de eeeto httbens cultrum lif fflariu, et secavit in Vita Ephram, c 3 ) , secundiiin pfaeceptUffiDet,
pueriilum lllurii, safigtiiiiem vefo exclpiebat tn Cb- habeniera it) mahu libruhi, hoc Cst lomurii «criptum
liee, Cum adieitt prtebyter ff.ingerfei ih -Jartibus lhtus et foris: tlidebant auterriad invicertl: Gtiide-
parvis panem, eiiam et angelus Ilteidebat pueri bet cottimlttt boe? Quldam aniem dicebant de illo,
membra iu tuodleis parilbus. Cum auteni atcessisset D alii de alio : fespofiderunt autem et dixefUHt: Vere
senex, ut accipefet sanctam communionem, data est quldem utrique sanctl sunt et justi, quos dicitis;
ipsi soli caro sangqine cruemnta. Quod cum vidis- verultitameri hoc els tommitli noti potest. Multa
set, pertimuit) et clariiavit, dicensi Ctedo, Domine, eliam alia nomltfa saiictOrum dicentes, postea dixe-
quia panis qui in allari ponitur, corpu» luuin est, et funl: Quia nemirti potest aiteri hoc committi nisi
ealix tuus est »»nguis. Et statihi facta est pars itla in Ephrsem : et Vidil senei ille, cui hoc in somnis ap-
munu ejus panis, securtdum mysterium, et «umpsit parnii, quia Ephraem dedefunt tomum Hlum. Mane
illud in ore, gralias agens Deo. Dixefunt autem ei autem surgens ahdivlt iiphraem docentem et velnt
senes : Deus scit humanam naturam ; quia non po- fontem ebullicntem rie ore ipsius : et coghovit se-
test vesci earnlbus crudis, et propterea tranSformat nex , qui somitium viderat, quia Spirltui sancti
corpus suum in panem, et sanguineiln suum in vi- operatio est, quod egredlebatuf de labiis Ephraenl.
num, his qui illud cum fide suscipiunl. Et egerunt 7. Dicebatttde abbate Zerione, qdia cllni foofafd-
gratias Deo de sene illo ; quia non permisii Deus tur in Scyilii, eiiit nocte de cella sua vefut ad palu-
 m VERBA SENIORUM. 982
deiii (Rnff.j tlt) ilt, H. 210); et cum errasset, fecll ji ttiens eum, intravit in cellam ejus. Theoctistus autem
tres dies et trfes noctes arilbulanset lahorans; et chril suBcepit eum gaudens. Cum ergo cnepissent loqui
defecissel,cecidit semiahitaiS: etecce puerutus stetit secreie, dicit ei senex : Quoraodo Circate est frater?
atile feUinhabetts paneflt et surisculam aquae,et dl* fit ille ditit: Oratlonibus lui» beue. Et dixtt senex :
cebai ei: SUfge, mariduca.Ille aUteutsUfgetisofavil, Ne impugnant le cogitationes ? El ille dixit: Interim
c taitinans qUia phantasma esset; pder autem fe- bene sumi Erubescebat enim dicere ei. Et dixit ei
spondens, dixit ei: Berie fecisti. El iieruM Ofavit 6enex ; Ecce quot annos habeo in conversaliones loci
secundo, et tertio. Et dixit ei: Bene fecisti. SufgefiS istius, et omnes honorant me, ei lamen in hac se-
efgo accbpit el fnariducavit.Et pestliaec dixit ei: nectute mea infestus mihi est spiritus fornicationis.
Qiianirimambulasli, tantum lohge eS a cella ttia; sed Et respondit Tiieoctisius, dicens : Crede, abba, quia
surgens sequere iiie. El statim lnventus esl (n cella et mihi. Senex autem simulabat alias cogitalinnes
sua. Dixit efgo e! seriex: Veni intfa, et da nobis ofa- sibi esse molestas, donec faceret eutn confiteri.
lionem. Et cum intrasset senex, ille stibito non com- Deinde dicit ei; Quo modo jejutius? Et ille dixit:
partiit. Ad nonam. Dicit ei senex : Jejuna usque ad seraro,
8. Dixit abbas Joanm-s: Quia vidit quidarii senum et ahstine te, el commenda Evangelia, ut memoriter
in excessUmenlis, tresnionachos siantes tralisraoie; !B retineas, sed et alius residuas ex animo meditare
et Tactaest vox ad eos ex alia pafte littoris, diceris: Scripturas; et si tibi ascendcrit cogilatio mala,nun-
Accipile atas igneas et vehite ad tae. El duo quideih quam deorsum aspicias, sed semper de sursum ; et
ex eis acCeperuntalas, el Volaverunt ad allud liliUs, statim le Dominus adjuvabit. Et corrigeus senex fra-
unde facta est vox. Tenius vero relriansit ct llebat trem illuin, revei sus est in solitudinemsuam. I\t cum
et clamahat fortiter. Postea vefo dataesunt sibi alae, ob.-ervaret, vidit iterum daemonemiilum, et dicil ei:
sed iion igneae,sed infirmaeet debiies, ita ut cUrtt Ubi vadis iterum? Et ille respnndit: Coinmemnrare
omhi lubofe hiergendo et resufgeudo niniis affVictus fratres. Et abiit. Cum autem revertetur, 638 ^[C]I-
veriifet illuc. Sic est et genefatiO haec, quae si aiici- ei senex : Quomodo sunt ihi fratres? Et ilie respon-
pit pennas, Iioh lameri igneas, sed vix irifirmas 'et dit : Male. Si>nex autem tlixit: Quare? Et ille re-
debiies potest accipefe. spondit: Quia toli sancti sunt; et majus malum, quia
9. Abbss MacariusIiabilabat in loco hiriiisdeseflt): et unus, quem habui amicum et obedientem inihi,
Bfal aritefflsolus ineoSolitSrius (Ruff., I. rii, n. 61; etiara ipse nescio unde subversus est, et nec ipse
Patch., c. 1, n. 8). In ihiferibfe VerOpafte cfat alia ittihi acquiescit, sed bmhibus sanctiof est factus. Et
solilitdo, in qila habitabant pliifiini ffatfes. Obsefva- propterea jufavi jata nori fcdlcaHad illum nist poSt
bat autem senex ad itef, et vidit Saiaham venien-1 2 ibngtim tempUs. Haecdicehs ifalisivit relinqiiens se-
tem in habitu hominis, Ul irarisiret per cellaht ejus. hem; senex Vefo sanctus inti-avit in cellam suam,
VidcbatUfaotem tunica uti linea omnino vetuslu et adorans et gratiasragfehs De6 Salvatofi..
lola cfibrata, et pef omUiaforamina e]us peridebarit 10. Abbas Macarius volens Consolafl ffatfes, di-
ainpullas. Et tlixit ei senex : Ohe, riiajor : ubi Vadis1? cebat: Venit liuc aliquando cum matre sua puef, qui
Et llle respondit: VadocoMhvemorarefratres. SeHex a daemoniovexabatof, et dicebat matri suan: Surge,
autem dixit ilii: Ul qiiid tibi afflputlre tstae? 6t diiit eanius hlnc. Illa autem dicebat: Non posStim pedi-
illi: Guslunt fratribds porto. Et dixit ci senex : Et bus ainbulare. Et dicebatci (iliussuus : Ego te portO.
toias cutn gustu portasV Et respondit SEtiam; si Et admiratus sum asmttamdaemt)num,quomodoeos
iiiium alicui non placet, offeram allud; si autem nec exinde fttgare volebat.
iilud, dabo tertiUfri,el iia pef Ordihetri,ut fri&disom- 11. Dicebat iterum de desolatione Scythi ud (ra-
ttibas vfelurium ex eis place.1t ei. Et cttm hoc dixis- tres : Quundo videriiis ceiiatn eedificaiamjuxta paiu-
sel, tratisiit; et obsefvabat senex cuslodiens vias, detn, scitote quia prope est desolatio Scytlii; quando
donec ille itefmrt femearet : et cum vidisset eutn autem arbores videritis, jam antejanuaraest; quando
senex, dicit ei: Sanus sis. Et fespondit ei: Ubi est atitem videritis pUeros, toliite meloles veatras, et
mihi salus? Et dicit ci senCx: Quare? Et respondit: JD discedite.
Quia modo Orimes sanctificati sunt, et hemo mihi -12. Abbas Moyses, qui habitabat in Petra, impu-
acquiesctt. Et dixil ei Senex : Nemineni efgo amicum gnatus est aliquando nimis a fornicatione; et cuoi
habes illic? El respondil: unum tantummodo habeo non pracvaleretse lenere in cella, perrexit et indica-
ifatrem illic.vel ipse solus inilti acquiescit; elquando vit hoc abbati Isidoro; et rogavit eum senex ut re-
videt tae. conveftitur vfiiutveritus. Senex vero dixit verleretur in cellam suam (Ruff., lib. m, n. 10). Illo
ei: Et qUid vocatuf fratef lile? Respondit: Theocti- autem non acquievit, dicens : Non possum, abba. Et
stus [Rufinus Theopempttts]. Et Cutnlioo diNisset, assumpsit eum, et levavit secum in domo. El dicit
transiit. Surgens aritem abbas Macafius, perrexit ad ei : Attende ad Occasum. Et attendens vidil raultitu-
inferioreui efemum : quod cum vidissent fratfes, dinem daemonum; et lii erant confusi, el turbantes
aeceperunt ramos palraarum, et occurrerunt obviam se ad oppugnandura. Dicil ei iteruni abbas Isidortis:
ei, et singuli eorum parabant cellus suas, incerti Uespice ud Orientem. Et attendit, et viilil iunuine-
apud quem dsclinaret. Senex autem requirebat quis rabilcui nitiltiludinemangeloruin in gloria. Dixii er^o
iuter eos Tlieoctistus vocarelur in loco illo: et inve- abhas Isidoru.s: Ecce isli sunt qtii missi sunt ad
 985 DE VITIS PATRUM LIBER V. 984
auxiliandum; qui vero ad Occasum ascendunt, hi 1A Quid est quod scriptum est, Non reddas -.nialurapro
sunt qui impugnant nos; plures ergo qui nobiscum malo (/ Thets. v; / Pet. m)? Dicit ei abbas Pastor:
sunt, quam qui adversum nos sunl (IV Reg. vi). Et Haecpassio quatuor modus habet: primura decorde,
ita agens gralias Deo abbas Moysessumpsit fiduciam, secundum de aspectu, lerlium de lingua, quarlus est
et reversus est in cellara suam. facere malum pro malo. Si enim potueris pur^are
custodi- cor, non venit ad aspeclum; custodi eliam ne 639
13. Dicebat abbas Moyses in Scylhi: Si
si aulem locutus fueris, cito te corripe, ne
mus mandata pairum nostrorum, ego praesumens de loquaris; facias malum pro malo.
Deo spondeo vobis quia huc barbari non venienl;
est locus 19. Narravit sanctus Basilius episcopus, dicens :
si autem non cuslodierimus, desolandus
Fuit in quodam monasterio ferainarum virgo quae-
iste.
dam, quacstultara esse acdaemonemse habere simu-
14. Sedentibus aliquando fratribus apud eum- labat (Pallad., c. i\, 42) : Quae usque adeo ab
dem abbatem Moysen, dicit eis : Ecce barbari ho- omnibus aliis pro errore habebatur, ita ul nec cibum
die in Scythi venient, sed surgite et fugite. Dicunt quidem cum ea caperent. Talem siquidem elegerat
ei illi: Et tu non fugles, abba? Ille autem dicit eis: vitam, ut a coquina nunquam recedens, totius iliic
Ego per tot annos exspecto diem istum, ut implea- g ministerii inipleret officium: eteratsecundum vulgare
tur sermo Domini mei Jesu Chrisii dicentis : Omnes proverbium, universacJomus spongia, implelum a se
qui accipiunt gladium.gladio peribunt (Matth. xxvi). rebus probans, quod sanctis lihris scriptum legimus :
At illi dixerunt ei: Neque nos fugiemus , sed tecum Si quis, inquit, ex vobis pulat se esse sapientem in
moriemur. Et ille dixit eis: Ego causam non habeo : hoc mundo, sit slultus, ut sapiens fiat (/ Cor. m).
unusquisque vestrum videat quomodo sedeat. Erant Haec igilur involulum pannis habens cuput, ita quo-
autem septem fratres cum eo, et dicunt ei: Ecce que in omnibus serviebat; cteterae autem virgines
Jbarbari appropinquarunt januae, et statim inlrantes tonsaecucullis cooperiuntur. Nulla aiiquando potuit
barbari occiderunt eos. Unus autem ex eis timore hanc de quadringenlis virgiuibus videre manducan-
carnali perterritus fugit, et abscondit se post plectas tem, nunqiiam per omne aevum suum sedit ad men-
de palmis; et vidit septem coronas descendenles et sam. A nulla vel modicam partem panis accepit, sed
coronantes abbatem Moysem et sex fratres qui cum micas tantum detergens ipsarum mensarum, el
eo fueranl interfecti. abluens ollas, his solis alimoniis contenta vivebat.
15. Dicebant de abbate Silvano, quia voluit ali— Nulli unquam fecit injuriam, nulta ipsius murmur
quando pergere in Syriam; et dicit ei discipulus suus audivit, nulli aut parumautsatislocuta est unquara.
Marcus: Pater, nolo exire hinc, sed neque te dimitto ,(-,Et certe cum ab omnibus caederetur, cum oinnium
abire, abba. Exspecta ergo hic alios tres dies. Et odio viverel, maledicla omnium sustinerei, sancto
cum exspectarel abbas , terlia die dormivit in Dace Pyolerio, cui hoc vocabulumerat, probatissimo viro,
Marcus discipulus ejus. semperque in diserto viventi astilit angelus Domini
16. Dicebat abbas Joannes, qui exsilialus est a quadam die sedenti in loco Porphyrite, affatusque
Marciano : Quia venimus aliquando de Syria ad ab- est his verbis ; Cur, inquit, grande aliquid esse le
hatem Pastorem, et volebamus interrogare eum de credis, ut sanctus, et in hujusmodi degens loco? Vis
duritia cordis. Senex aulera Grsecenesciebat, neque videre mulierem le sanciiorem? Vade ad Tabenne-
siotarum monasterium feminarum, et unam ex ipsis
interpres inveniebatur. Videns ergo nos senex tribu-
jllic invenies habentem in capite coronain, ipsamque
lantes, ccepit Graeca lingua ioqui, dicens : Nalura
te
aquae mollis est, lapidis autem dura est; et si vas cognosce esse meliorem. Quae dum contra tanlum
sola diebus ac noctibus pugnat, cor ipsius
aquae plenum pendeat supra lapidem, ex quo assidue populum
stillans gutta cadat in lapidem, perforat eum; ita et a Deo nunquam recessit, tu autem uno in loco resi-
sermo divinus lenis est, cor aulem noslrum durum; dens, neque quoquam aliquando progrediens, per
audiens ergo homo frequenter divinuin serraonem, omnes urbes animo et cogitatione vagaris. Statimque
aperitur cor ejus ad timendum Deum. ] ad supradictum monasteriura venil, et magistros
p.
fratrum rogavit, ut introducerent eum ad habitacu-
17. Dixit abbas Pastor: Scriptum est: Quemad- lum feminarum.
modum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita de- vila Quem ntox illi, ut virura non solum
siderat anima mea ad te, Deus (Psal. XL).Quoniam cum fiducia gloriosum, verum etiam et provectioris aetatis,
cervi in solitudine grandi introduci fecerunt. Ingressus au-
igittir serpentes plurimos glutiunt, tem, omnes sorores desideravit
et cum accensi eorum veneno fuerint, ad aquas per- inspicere : inter quas
solam illam, propter quam venerat, non videbat. Ait
venire desiderant, bibentes aulem tentantura fervore
autem ad postremura : Omnes, inquit, mihi adducite,
serpemini virus; ita et monachi in soliludinibus ba-
deesse rnihi videtur aliqua. Dicunt ei : Unam, in-
bitantes, accendunlur daemonum raalignorum veneno, stultam (Pallad., salem) habemus intrinsecus
et propterea desiderant Sahbato Dorainicovenire ad quiuni,
in coquina. Sic enim eas quae a daemonevexantur
fontes aquarum, hoc est ad corpus et sanguinem Do-
Al ille : Exhibete, inquil, ad me ipsam
otini nostri Jesu Chrisli, ut purgentur ab omni ama- appellant.
ritudine daemonummalignorum. quoque, ut eam videam. Quoaudiio, supra memora-
tam vocare coeperunt. Quaecum nollet audire, seu-
18. Interrogavit aliquis abbatem Pastorem, dicens:
tiens, iit credo, aliquid, aul fortassis hoc ipsura djvina
 985 VERBA SENIORUM. 986
revelatione cognoscens, dicunt ei: Sanelus Pyoierius .A toto corpore prius, exeuntem ab ecclesiaclaro quidem
*e videre desideral. Erat enim vir famaeac nominis vultu candidoque corpore, doemonesautem qui aute
grandis. Cumque ad eum fuisset exhibita, vidissetque tenebant eum, postea de longe sequentes; sanctum
panno frontem ipsius involutam, projecit sead pedes vero angelum juxla ipsum ambulantem laetum et
ipsius, dicens : Benedic me, inquit. Quod rursus ad promptumetgaudentemsupra eum valde. Paulus vero
illius pedes lunc et ipsa fecit, ac dixit: Tu me bene- exsiliens cum gaudio clamabat, benedicens Deum et
dic, domine. Omnes sorores obstupuerunt simul, di- dicens : 0 ineffabilis misericordia Dei et bonitas! o
centes : Noli, abba, lalem injuriam sustinere; fatua, divinae miserationes ejus el innumerabilis bonitasl
est enim ista quam cernis. Et sanctus Pyoterius hoc Currens autem et ascendens super altum
gradum
ipsis omnibus ait : Vos, inquit, esiis fatuae; nam inagtia voce dicebat : Venite, videte opera Domint
baecet vcstra et mea est Amma (-16).Hoc enira in ea quam lerribilia sunt, et omni stupore digna. Venite,
vocant illi feminas spirituales. Et deprecor Deum, videte eum qui vult omnes homines salvare, et ad
ail, ut dignum ipsa in die judicii merear inveniri. agnitionem veritatis venire (/ Tim. n). Venite, ado-
Quo audito, omnes simul ad pedes ipsius procide- remus et procidamus ante eum, et dicamus : Quia tu
runt, singuiaevaria peccata ei propria confitentes. solus potensespeccaia dimittere.Ad hanc vocemejus
Alia enim abluens sordes catini supra eam se fudisse i3 omnes cucurrerttnt, cupientes audire quaedicebat. Et
dicebat; alia vero colaphis eam a se verberatam saepe convenientibusomnibus referebat Paulus quaevidisset
memorabat; atia nares ipsius sinapi impletas a se antequam in ecclesiam intrarent, quaeposlea iterum.
esse defiebal; caeteraequoque diversas referebant se Et
inlerrogavit illum virum, ut diceret ei causam,
ei injurias irrogasse. Pro quibus omnibus sanctus ill* pro qua ei subito tanlammutationem Deus donaverit.
fusis Deo precibus egressus est. Post paucos autem Homo ergo ille convictus a Paulo, coram omnibus
qui
diesnou ferens illa tanlam sui gloriam, tantoque se circa ipsutn erant aperle narravit, dicens : Ego pec-
nolens sororura honore cumulari, gravarique se cre- caior homosum, etmultotemporeinfornicalione vixi
dens excusalionibus singularura, egressa est de mo- usque nunc: ingrediens autem modoin sanctam ecclc-
nasterio illo occulte, etqtio ierit, in quem se miserit siam Dei, audivi vocem Isaiaeprophetaecurategeretur,
Jocum, vel quo fine defecerit, adnullius poluitnolitiant magis autem Dei vocem loquentis in eo, ubi dicit:
pervenire. Lavaraini, mundi estote, auferte malum cogitationum
20. Beatac meraoriae Paulus Simplex, discipulus vestrarum ab oculis meis, discite benefacere, et si
abbatis Antonii, narravit patribus (alem rem : Quia fuerint peccata veslra lanquam phoenicium, velut nix
aliquando veniens in monaslerio visitandi gratia, et dealbabunlur. El si voluerilis et audicritis rae, bona
pro fratrum instructione, post consuetam ad invicem ( « terrae comedetis (Isaiai i). Ego, inquit, fornicator in
consotationem, intraverunt in ecclesiam Dei, missns hoc sermone compunctus sum nimis, et ingeraiscens
more solito celebrare l. Bealus ergo Paulus intuens intra conscientiam meam, dixi ad Deum : Tu Deus,
ad unumquemque introeuniium in ecciesiam, inten- qui venisti in mundum peccalores salvos facere, et
debat quali animo intus intraret; habebat enim hanc qui haec quaemodo lecta sunt promisisti per prophe-
gratiam sibi datara a Deo, ut sic videret tinumquem- tam, coniple effectu et opere etiam in me indigno et
que cujus animi esset, sicut nos facies nostras vide- pcccatore. Ecce enim amodo promilto libi et spondeo
mus ad invicem; sed et cujusque angeluin gaudentera sermone, et corde confileor, quia jam non agam
in eis. Ingredientibus ergo oranibus ctara facie et ullra illud matum, sed abrenunlio omni iniquilati, el
amodo in conscienlia munda Hodie ergo,
splendido vultu, unum vidit nigrum et obicurum servio libi
me poenitentem et
corpore toto, et daemones ex ulraque parte ejus Domine, et in hac hora suscipe
tenentesettrahentes eumad semetipsos, et capistrum interpellantem te, et renuntiantem omne peccaium.
in naribus ejus minentes : sanctum vero angelum In bis igitur promissionibus, ait, egressus sum de
nihil ultra agere
ejus de longe lugubrem tristemque sequenlem. Pau- ecclesia, statuens in auima mea,
lus 640 vero lacryraans et manu frequenter pectus mali coram oculis Domini. Quod cum audissent, om-
tundens sedebat ante ecclesiam, plorans valde eum j »nes clamaverunt ad Dominum voce magna, dicentes:
Domine I omnia in
qui ei talis apparuerat. Qui autem videbant quod fa- Quam magnificata sunt opera tua,
ciebat, et lam celerem ejus mulationem, et lacryraas sapientia fecisti (Psal. cm). Quapropter agnoscenles
et luctum, interrogabant rogantes eum ut diceret quid hoc Christiani de sanctis Scripturis ac divinis rcvela-
esset quod videret, limentes ne quid in reprehensione tionibus, quanlam Deus habeat bonitatem circa eos
omnium vidisset, pro quo baec faceret. Postulabant qui ad eum devote confugiunt, et per poenilentiam
eliam ut ad missas intraret cum eis. Paulus aulem eos emundant priora delicta, non solum non coguntttr
et se sedebat foras poenas solvere pro peccalis ante commissis, veruni
repellens, negans ingressurum,
ergo despere-
jacens et plorans nimis illum qui ei taliter appa- eliamconsequunlurpromissabona.Non
ruerat. Post paululum autem dimisso ecclesiae con- mus de nostra salute : quia sicut per Isaiam prophe-
ventu, iterum Paulus attendebat singulos exeuntes, lam promisit eos qui in peccatis sunt involuti denuo
ut quorura introitum agnoverat, sciret quales Iavare, et sicut lanam et.nivem dealbare, et bonorum
Jerusalem civitale sunt,
exirent, et vidit illum virum nigrum et obscurum cueleslium, quae in coelestis
Ruff. 1. lit, n. IC7; Pasch; c. 23, n. 2 Simile iri Ruff., Hb. n, cap. 14, de Eulogio.
 *#, DE VlflS *»Af&fJMLtBfiR V. m
repiere; ita etiterura nuric per EzeciSieiemprophe- A dicit Dominus, qiiia iiolo mbrlem peccatofis, sed ut
tam cum jufejurando promisit: Vivo, iriquit, ergo, "tfiagtgcorivei-tatliret ViVat(Ezech. xVni).
ROSWEYDINOTATIO.
641 (*) Evrigrm.] Fuit lllfi EVagfiUsPonliCus, citpai vocant, Vide Cassianum, collatt xvm, ca.
Origenisia, de quo vide dicia ad lib. u Ruflini, cap. 27. pite 15,
Noiathip Fr. Joanncs M.ariaBrasichellensig,magisler (!)) Et cusabat.] Ms. quidam, cusibat. Deest hoc
sacri paiatii, in indice iibrorum expurgandorum : Hic ediiibni Pafisiehsi. Postquani plectam e palrais lor-
Evagfiils Porilicus Ofigeiiisia Stoicam Suafttiiiipassi- sissent ct COttlecissenl,ex pleclis lllis spOfias lexe-
biliiatem, tfjtlfestarit|uaiHmtttilfestumerrtiremasancto bant et cmisUebantiIloC interpreti huic cutare seu
Hierouyniii explosam, i.ncutcal. cuslre, Gallis coudre. El alibi in his libris vox baec
(2) iVo>iincequalis.] Ita legendum; fedili oniif- occurrel.
tUnt, rioH.ApoptitiifegiiiallhcGiaBcefex EVagfiiPfa (10) Ascendt iil cailrrid.] Id fest, incalui. Usurpat
ctico seii Mohacho llfl fcotlCipilUi'apud Socraiem, Lniine Gtaecumjta3//a, quod et alibi hic reperies. Sic
lib. iv, cap; 25 in GrSco lextU; 18inLatino."OTiT>iv mox, num. 17, i Stelit in cauma, etdefrigens seipsum
tyipotipuv,xai ft»iuvimu\ovSiatTKV, uyuirrio-u£ev;£0jf- in s«le. i
trav GOTTOV Sfiyeiv TOVuovayovet; TOVT»jf«7ra8st«{ (\{) EUddio.] Veteffesifeditioites,Palladio.
liuhu. Ita eilatri legit RicfephorUs,lib. xi, cap. 45. (12) Esii. ] ApUdCassiatlUltl,tib. V Instit., capi-
Iii Suida, ubi de Maoariisagit, et Evagrii quaedam te 27, est Paniut vel Phetiut.
opuscula recensit, perperam legiiur uvi>u.a\ov , pro (15) Panem paximatem.] Alias, paxamatem.Panis
ph av&>p.a\ov, quaenegalio omissa iuterprelibus cru- B 3 erat certo pondere in refectionem monachorum iit
cem flxit. HiefoftymusWlnfius, loco fa>i>fix>,ot, diri- jEgypto. Vide Olioiilastidon.
nSbat tciainattoi , qUasiiiicrufeniadiaeluintelli^alur, (14) Corrtta per iptam. ] Parisiensis editio : curo
si piscjbus et earnibus abstinealur, more Pythago- overa ipsa. Non recte.
rico. Zacharias Palthenius, 1qui sancti Macariihomi- (15) Ltnguamtempore furoris.] Parisiensis editio :
lias CGfaecdvehil, et Silirjaevfefbapfacfixit,hi&tidlov tntimperiemforls, uullo sehsu.
3tfetT«»jastfe+amviiehdi rattdneittfixlUlitt Ego vero (16) lixcorde-.] Gullismus, p-arceettr,id e«t memo-
per non inmquatemvictum\intelligoaequubitenivivendi riter. Sic libello x, nuin. 91, apud eumdera Pela-
rationera, ne quis nunc praeparce, alias praelaute; giuin, < ex corde David coiisumniavimus. » Hilde
nunc his, alias illis cibis utatur. gartiis 642 in explicatiOrife regulaesancti Benedicti:
(5) ln ptrtem impHMbilitatis.] lhsillUat hic EvB» < Pfitdictas lectiohes fe!tcOrdeet meinoriter, >dest,
grius Stoicamsuanl impassibililaietnt contra qhain sine lihro, quouiam breves sunt, recitabunl. » Sic
agit divus Uieronymus, epjst. ail Ctesiphoniem cou- Graecisanb axrtfovs>\iyiiv,et a7rotrTD<5t?stv.
tra errores Pelagianorum. GraeceaputlEvagrium est, (17) Zippulas.] tta plerique Manuscripti et fiditt.
Us tdv T»k«TtuQeias ltii.eva: aprid Suidaltl tatltum, atY In VedastinoMs. est pnlnwMum.Supra, upud Itufli-
KTKiStlRV. iium, lib. in, n. 51, in hac eadem re, placenlat. An
(4) Nuntiata.] Iloc dicium opudSocratem, lib. IV, xippulm, vel sippulm, vel siputm a veteri verbo si-
cap. 25 Graece, 18 Laiine , ex Evagrii Praetico seu pandot Viile Oiiortiasticoti.
Moiiacho ila expriinituf: TEt«jvu&») tivt TWV fiova^wvO (18) Raphaneiwnm.] Parisiensis editio t eienm dt
B&fefetf foO-rrixrpbs. 'o Si, %phsT6Vb\'riayyii">.avxa, -,
Ha- Q semine liui exprettum. Vetus edilio : rafenealion, id
"
blyapiu.bsiratrip aQavuQisEOTIV. ett lini
tr»t\ "fyal,j3>ao-<yf)ftifv oleum. Qiiidni e raphano cum Ptiuio, iib. xix,
Idem dicium ex eodeui Evagrio citut Nicephorus, cap. 5. VidfeOnoniasticOh.
librp xi, cap. 45. (19) Copadittni.] Pafisiensis editio, comiHKtiBrti,
[h) Ve Pherihe.] Et Editi fetMSs.lilc variant, aliiU Veteres editiones Cermanicae in proximo sequenti
Eerine; alils FiriM lcgentlbUs.Nofidubiloquinrecta verbo : capadium, id est stuctlein. Kem exprimilGer-
lectio sit, de Pherme^qui Palladio, agenti de Paulo manica iiitcrpfetatio. Scfibehdum timen exisihtin
abbaie, cap. 25, raons est in ^gypto, abducens id copadium,%&tta§t<S*, axfornj, linde G&llisSOuptii Jam
vasiam Scetes solitUilinem, ubi qutngetiii nioriachl olim (amen videtur etiam compadium leetum. Gios-
exerc^ftahtUr.Dtt 6b Bt SoisomehUslibfti vl cap. »91 sariura Cainberonense Ms., Compadiuinputnientum
el Nicephorus, Itb. xt, cap. 56. Abrahamus Ortelius, diclum quasi companium,eo quod cum pane edainf, N
in Thesauro Geographico, existimat liunc tractum cbhvirttain 6. lla qUisi]Uesilii eiyma fingfebftt.
describi a Piiilone, libro rjeVita coiiteiliplatlVa,fetsi Ci.0) Nixas ticcat. ] Giossarium Camberonensei
rion nbriiinet. TlieOdbftls iglluf rtlc atcttts «St He Nixa, estgenut arboris, a similitudineenixi dicta fiu-
Pherme, ad disiinctionem alterius Theodorij qui di' ctut. Aduriibraiuiii buc ex Isidon Originibus, lib.
eiiur de Nono Alexandrice,libello yu Pelagii, n. 7; XViLcap. 7. Vide Otlttitiastieort.
sive de Ennato, libello xi, num. 10. Alibi ahqUoties (21), SuHmttamx]ita eonstantef omnes libri. Glos-
absolute poniiar Theodhros. Qumlde Utfdinlfelltgetr- tsarium GamberonenseMs., Suriscula, vas aqmrium,
dflm slt, an de teftio aliquo, qais dicei? Npn recte in Glossis lsidoii, apud Bon. Vurcailium,
(6) Jotepk.] Ad hoc di<lum notal idem Fr. Joannes Sirascula, vas aquaHuYH. Legfe,Suriscutd.
' Maria, magister sacri palatii. Caute lege; nam Eva- ID (22) 1'flttftalrartf.JIia dicii a pancratio, ceriaotiuis
grii impassibilitalem ihnuere Vldfelur.fei cbjus Bomt- gymnfci speete^ qued «rror<5vWKVTMV X^«T<UV, quod
tiis opera Iri hac vila ila murida exstiteres «t nihil omnibus viribus certarent, volunt diclum. Gellius,
hamani admisium hab«%rtiit, nisi Ghrisli, et ejus lib. iii, cap. 15, pancraliaslemvOcal: < Diagoi-dsfi-
Geiiitricis? ..... llos tfts habbit, Vtfwrnpugilem, alterum patcerstia-
(7) Hor.] Notat hic Ff. Joannes Mafia, magistef -ste«, tertitm luctalorem. > GlossueBenadicti; Pan-
sacfi Ipalatn, ti(o\fehpfa: Hic est ilfe Hor Iiffireticns cratiarii, Tzayxpaxiaeioi.
OrigfeniSta, fcujussanctus Uieronymus raerainit ad (25) Curialis. ] Erant curiales qui curiis a.sCfiplt
Ctesiphontem, quem pro sancto obtrudere conatus efant. CassiodoruS,lib. vi Vaf., epist. 3 : « Guriales
est miserabilis Evagrius (imo Ruflinus, ut ddcui pfo- aiarti verberat', tjui appellati sunt legibus, miuor se-
Iegbirieriogenerali J).Quocifcaurnbrft vlflutum ejus natos. • Sed et aliter haecvox usurpata.
iri veritoni abiefunt. (24) Magitlriauus.] Ado Viennensis, in Martyrolo-
(8) Ptectam de palmis.] Grebro occurrit plecta in gio, 2 Julii, in iitielto De festivitatihus aposlhlorum:
bis libris, quae nunc plecta a GraeconXexTov, ut vide- <Natalis saitctorum Processi et Martiniani, qui cum
tur, nunc flecta dicituf. Habenaesunt e palma, junco, essenl magistriani melloprincipes. >Ita locum euin
sparto, aut simili i e contextas, ex i|tiihus sporiae, legenduin docui ibi in noiationibus . et quid officii
canistra, aliaque ejusniodi conliciuutur. Ilas ^gyptii gesserint in militia palatina ibidem expressi
 989 VfeRBA SENtOfttJM. NOTATIO. 990
(25) Evagrius.] Habes hoc Graeceapud Socratein, ji hoc ipso numero mOx vocatUr. GlosSariuntCambe-
lib. iy, cap. 18, ex Evagrii Praclico : 'EXSXTUJTO TI? ronense Ms.: ISuda,ttrdmentum lecti de bibto, td ett,
T<»V ioetywvEOayy&tov ixbvov,tt/XTOOTO eSu>- papyro. Glossai Isidori: Buda, historia. Lego, slorea.
inaXjjo-a?,
r.eveis rpofip Tofrirstvwo-tv,a%iov(tvofinsimfBey^u^evos Nam historia pro storea ad eum modum dictum , quo
pfifitx,'AUTOVyap, foti, TOV lAyovireit&Xyrm xbvJ\syovTa. Ritpania pro Spania:
IliuXixrov T« unupxovzu,xal Sbsrtro>xois'•« lTater
<r<w Quid proprie cartica sit, non habeo dicere. Joan-
qufdam librum Evangelii, quera sotum habebul, nes Meursius in Glossario Graecobarbaro in KapTta
vendidil, pecUniamque ad panperes suslenlandos citat Cartica ex Glossariim Arabicolatiiiarura excer-
conlulil, dictum memoria dignissiinuni simul elocu- ptis 643 s'"° interpretaiinne. Et in Excerpiis ex
tus : Eum ipsum lihrum vendidi, qui dicit: Vende veteri Lexico Graecolatino, Car(ic«/o, Ssfwvov;quaa
qua>habestel da panperibus (Matth. xix). i significatio huc non facit. Apud Cassiauum, culla-
(26; Ostracines.] Pansiensis edilio, ostiatim. Aliae tione i, cap. 23, hubes eiitirtmtttmseu em6rj/mittm^
editiones, osiraceH.NotaOsfractnecivitas in yEgypto. pro cervicali nionachoruni in iEi^yplo, atque ita de-
(27) De nono Alexandrim.] Parisiensis editio, de scribit: i Psiatbiis udiiionens incuhar» , embrimiis
Novo. Aliae, de Nonno; alise, de loco. Sic infra , Ii- pariter capiti nostro cervicalium vice suppositis, quae
bello xi, nura. 2, Theodorus de Ennato, quod Lalinc crassioiibuspapyris iu longos gracilesque fasciculos
est, de Nono. Inlelligilur nnnum clima seu regio couptatis, sesqmpedaii intei vallo molliter uexa, nuiic
Alexandrite. Sie alibi in Septimo seu Hebdomo. quiilem liuiinlliniuiiisedile adscabelli vicein fralribus
(28) Plumatium de scirpo.] Ita recte manuscripti in synaxi considentihus praestant, nunc vero suhjecta
el vetercs ediliones. Malein edilionu Parisiensi, plu- 4j cervicibtts dofmienliura pitehent capiti non nimie
marum de tlirpe. Vhle Oiiumaslicon. duriim. seil tractabileaptumque fulmentum. AdIquos
(29) Nonna.] Ita Mauuscripli et veteres Editi. Non inonatlioruin usiis tiaecidcirco vel maxime opportuna
recie Parisienses, Nonne. Fingunt drmones se allo- habentur et cotijjrua, quod non solUm sint aliquate-
qui quamdaro mulierem, quara nonnam seu dominam nus uiol ia, parvoqueel opere praeparentur et pretio,
vocant. QuasiGallicedicanl: Cetfedame-la, venezici. utpote pussim pupyro per ripas Nili fluniiuis emer-
Vide Onomasticon, gente, qu.imcuique volenti iu iisum as-umere, uemo
(50) Mitido. ] Dicilur bic J/i/tts in Menologio, 10 prohibeat desecare; sed et quod ad removendum ,
Novembris : « Coramemoratio saucti marlyris Mili seu cura necesse fuerit, admoveiidum, habilis mate-
episcopi, et dnoruni discipulorinn, qui ex Persarum riae, leyisque naturae siut. »
regione ad Christi lidemconversus ac baplizalus, di- (5") thsodorus de Ennato.] Sic supra, libello vu,
vinas litteras edoctus, una cum duobus discipulis nuui. 7,t/e j\o»o Atexandrim.Per Eiinalum seu No-
pro mortali ac terrena vita immortalera ac coeleslein num Alexandnas iutelligitur nonuni climu seu regio
assecuius est. > Alexandria;.
(51) Niti sol, etignis, el aqua.] Haec,tria pro -diis (58) Lyclimo.] Ila Manuscripti, Edili, lychno. Pulo
culta a Persis, ul notuin cx Persaruilt histrjrtis; tiltetligi ellychmum. iNisiquis legut licinio. Nain lsi-
(32) Biduanas levando.) Sc anle, iibelid vil, hUrit. tiorti fic{)ii'wm quasi lucinium, quod idem est cum el-
24, biduanasabstinere. Iiilra, libello x, n. 44, hidua- lychitio.
nas levando. Neinpe aljstinebant aliqiiando biduo, (39) Myxum.) Ila reposui. In manuscriptis tamen
aliquando Iriduo, aliquurldddlhtiUst,ClCUiiijejuiliuin eledilisoiiiiiibusmxKm.Ekistiiito intelligiellychniuiii,
Bolverent, dicebautur levuH bidnunahvel triduanas , Q quod (Iiiccis etiam txi\a diritdf.
videlicel ahstineniasi (40)Ettc/iiirc.]»ytiaedaniedilidneseuscAtli; quaedam,
(33) Fossatum.] Ftissaium vel fossatus hic videlur supra, apud Rulliniiin, li;:. ui, iium. 212, Cochiti.
capi profossa, forte pro palude, ex qua materiam pro Noti Euchitsehaereticieu/op;at, oro.
cellis suis et sportis coulicieudis deferebant. Aliutt (i\) Bavose.] Ita Manuscriplict Parisiensis edilio.
est fossatum in re castreusi. Aliaecilitiones, stulle. RufOnus, lih. m, nuiuero 27,
(34) Rescetlas.) Kliam hoc eodem libello, n. 76, in huo e.idcns narraiione huhet instnsibilis.
occurrunt resretlm. DiidiliUtivuihefeta tis-. Inde ftff- (42) LnijuertJ.^SicEccleSiaStifci ix, versu 20, mone-
mabant, reculas, resttllitt; rilur : EjriyvoJt/t ev ptso-stjrftyiSwvStadaivetf: Scito
O'TI
(55) Retponto.] tta roanuscriplus Au.omuren. et quodin meuio laqueorumpertransis.DivusAuguslinus,
editio Purisiensis. Alii editores reposuere, expensu, in psulnium CXLI:« Quiil est, In medio laqueorum?
quod ab iis faclum puto, ut quam IrtiiiiitiUttia vesti- Ih vlu Clirisii) el liiiic laquei, et hinc laquei. Laquei
giis Ms. in quo respontum inveierunl fecederent. a dextris, laquei a siiiistris. Laquei a dextris, prospe-
Divinabam primo, in repgtito quud inlra, libello XIII, riias sacculi; laquei a sinistris, adversitas saeculi.
num. 1E>, USUfpfeliirfepDlilio ih simili fe : « et vidit Laquei a itextfis, proniissiones; laqilei a sinistris,
repositionera, in qua panes haberi solebant. i Sed terrores. Tu in medio laqueorum ingredere , a via
vlx dubito ituefpreiem invenisse in Graeconpo&ouvu- noli discedere; nec promissio te capiat, uec terror
ptov,quodresponsumquidem significatea notione qua elidut. >
vulgo capitur, pro respontione. Sed hic videtur capi (43) Cinerinte et caccabate.) Ila Manuscripli Veda-
pro fiscellaseu sporta. Sane ita GraeCurithoc Vbca- r| I slinuS et Aiidohiarensis.Varianl Edili: quidam, cine-
butuiu usurpat Edessenus monachus in Elencho rose et cuccabate; quidam cinerateel caccabate. Exi-
Agareni : Kai pteTapuxpoOa7res-Tet)\ev auT>jvjSo'6-xsiv Stinio cinerentumdictum ea forma, qua pulverulentus
Tou?xapftovj wrrtt Tjf»TMVAppaSwv<ru»ij6stav imtfe- et sjmilia. Vide Onomaslicon. . .
potiivnvTOb^imov aurotj >ivirpoa-^ojvapiw ErrtTOO uptou (44) i\e strinientur.] ltu Ms. Audomareusis. Prima
a-JTij;: < Ei puulh poSl liiisit ipsuiii pascferecamelos edltib, iie hytifienlur. Cbloniensis, he fiisiriehiiir.Pa-
juxta consuetiidinemArabum asserentem ipsis obso- fisicnsis j lie slf-ttcrttur.Quaedum editiones, ttl con-
nium in prosphonarioin humero suo. > llerum postea: slringantur. Apud Ruflinum, libro m, nuni. !J1, ubi
Kai ).a6o0<raevTWTzpoayosvupiu xaru TO<Tuvji9ej iiki- iflem refertur, est vociferentur. Flandris strijen est
pus TijvTWV mr.pov,xai av&iflev
xaftrj>(uv TOO txovyto.p\ir, contendere, ul Gallis estriver litigare. Nescio an allu-
»X9evev T»)otxia TOOxvpiov auTijfi « Et UCCIpiens ill sione ad iioc Latinum verbum. Vide Onomusticon.
nrosphonario justa rnorera coiisuetttm vesperi Caine- , (45) Percule signum.] Sic apud Joannem, infra,
fiirum fiinuiu, et desuper tiiuchamet, vehit iu donium llbello in, hum. 2, pereutietfs.Pulsahaiit olim lignaad
hen sui. sonnijni edendtim,eteicitatioueiiifratruW. VideOno-
(3'i) Budam de pdpyro, etc, capita.e ae carticd.] masticon.
Ita constanter Manuscripti. OUaedameditiones Joto (4G) Amma.] Mira liic varietas qua ab Editis libris,
budam hahenl mattam, et oinillnnl </<; car.iia. Difficile qua a Mss. Parisicnsis ediiio, et Palladius, cap. 42,
de utro<|ue dicere, cuni vix alibi repenant>.. Certum anima. Aliae, nonna, alitc domna. Ms. Audomarensis
est, per budam inlelligi stralum seu stranjeiilum, ut Amma. Ataue haec verissima lectio est. Firman
991 DE VITIS PATRUM LIBER VI. PR^ELUDIUM. 992
Graeca Palladii. AUT»yap xai vuwv,xai eftou aftetvtav,A hoc minislerionaturam corporisClirisli.ulmihi liceat
eSo-a'Aptftaf eariv (ovrtosyupxulovatTaf 7rveutMmxas; eum conspieere praesentem corporeo visu, etformam
(iDTepar).< Haecenim et me et vobis melior, existens pueri quemolim siniismatristulitvagientem,iiunc nia-
est Amma (sic enim vocant maires spiritalcs). Sic nibus conlrectare.Querndumtalia precaretur, augelus
apud eumdem Palladium.cap. 37, Amma Piamun, decoelo venienssicaffatur: Surge, inquil, propere si
cap. 157, Amma Taor; cap. 138, Anma Talida. Vide Christumvidere placet.Adest praesenscorporeo vesti
Onomasticon. tut amictu quem sacra puerpera gessit.Tunc veuerabilis
presbyter pavidus, ab humo vultum erigens, vidii super
aram Pairis Filium puerum, quem Simeon infantem
Adverte, lector, in editione prima et tertia hujus poriare suis ulnis meruit. Cui angelus inquit: Quia
libri, num. 13, interseri sequenlem hisloriam. Christum videre placuit, quem prius sub specie panis
i Quidam presbyter fuit religiosus valde, Plegus verbis sacrare solebas mysticis, nunc oculis inspice,
[Al., Plecgils] nomine, frequenter Missurumsolemnia altecta manibus. Tunc sacerdos ccelesti munere
celebrans ad corpus sancli Nyni [Al., Ninianij epi- fretus, quod mirum dictu est, ulius trememibus pue-
scopi et confessoris. Qui cum digno moderamine rum accepit, et pectus proprium Chrisli pectori jun-
sanctam Cbristo propitio duceret vitam, ccepit omni- xit. Deinde profusus in amplexum dat oscula Deo,
potentem Deum pulsare precibus,ut sibi tnonstraret et suis labiis pressitpia labia Chrisli. Quibus iiaque
liaturam corporis Cbristi et sanguinis. Itaque non ex exactis, praeclara DeiFilii membra restituit in veriice
infidclilate, ut assolet. sed ex pietaie mentis isla pe- atiaris, et replevit coelesti pabulo Cbristi mensam.
tivit. Fuerat enim a puerilia divinis legihus imbutus, . Tunc rursus homo prostratus, deprecatus est Deum
et propter amorein superni Regis olim palriae fiues et •B ut dignaretur ipse iierum verti in pristinam formam.
dulcia liquerul arva, ut Christi mysteria exsul sedule Qua expleta oratione, surgens e terra, invenit corpus
disceret. ldcircoejusamore magissuccensus.quotidie Chrisli in formaro remeasse priorem, ut deprecutus
pretiosa munera offerebal poscebatque sibi praemon- fuerat. > Sed deest haechistoria reliquis ediiionibus
strari quaeloret species latitans sub forma panis et vini: et Mss. Certum esl insertam esse ex historiis Angli-
npn quia de Ghristi corpore dubius essel, sed quia sic canis. Certein Anglia vixitsanctus Ninianus. Habetur
Chrislum cernere vellet, quem nemo mortalium jam in Paschasio, de corpore et sanguine Domini, cap.
super astra levaium, in terris passim conspicere po- 14, et citat divus Thomas, Opusculo 58, cap. 11; et
test. Venerat ergo dies, et idem celebrans pie missa- Guilielmus Malmeshuriensis. lib. m de Gestis Angto-
rum solemnia more solito, procubuit genibus : Te rum. Sirailis visio in Vita sancli itasilii, supra, cap. 7.
deprecor, inquit, omnipoten?, pande mihi exiguo in Vide ibi dicla ad num, 36.

DE VITIS PATRUM

LIBER
SEXTUS,
SIVE

VEBBA
SE\IOIUM,

AUCTORE GRMGO INCERTO («).

INTERPRETE JOANNEt» S. R. E. SUBDIACONO.

PR^ELUDIUM.

644 Nihil magnopere huic libro praemittendum, cum pars sit libri prioris, quem Sigeberlus, cap. 117 de
iilustribus Ecclesiae Scriptoribus a priore distinctum citat ob diversum interpretem. Quo nomineetnos
distinctum edidimus, ut facilior et dislinclior ejus (cum saeoealibi citandus sil) allegalio esset.
ROSWEYDINOTATIO.
(a) Grmcoincerlo.] Vide dica prolegomeno generali C inscriplus ANAPQN AriQNBIBAOS, Sanclorum virorum
7 el C, uhi nec Evagriuro, nec Palladium libri hujus liber. Vide eum in Biblioiheca, cod. l'J8.
itt praecedentis(qui conjungi sotent.et pro uno haberi) (b)Joanne.] Vide Protegom. generale U.ubiex
auctores esse probavimus. Quare Grmcoincerto au- Sigeberlo de illustribus EcclesiaeScriptoribus, c.117
ctori libri inscripsi, cum eliam Pbotii terapore sine et Mss. hujus libri interpretem esse Joannem S. R.E.
uoraiue auctoris in manibus sit versalus, et Graece subdiaconum ostendimus
 VERBA SENIORUML

LIBELLUS PRIMUS. A omnem habens operalionem in se; simile autem et

De prmvidenliaseu contemplatione. super justo reperitur; unum enira ei et simplex est
Mjiilaliquando Zacharias ad abbatem suum Silva- cor, ad Deum tantum respiciens. Est autem et album,
num, et inveniteumin excessu mentis, et erantmanus habens illuminationem fidei, ct omnis operatio justi
ejus extensae in coelum.Et cum vidisset ita, clausit in cordc ipsiusest; nam etacumen stimulorum ejus,
ostium, et exiit; et intrans circa horam sextam atque adversus diabolura esl propugnaculum.
nonam, invenit eum eodem modo ; circa decimam 7. Dixit aliquando alter senex : Sunamitis Eli-
vero horam pulsavit, et ingressus, invenil eum saeum suscepit, eo quod non haberet aifectum cura
quiescentem, et dicit ei: Quid habuisti hodie, Pater ? aliquo homine (Pascli., c. 37, n. 4, nomine Macarii;
Qui dixitei: InQrmatus sum hodie, (iii. Ille vero te- Append. Mart., n. 16). Dicitur Sunamites personam
nens pedes ejus, dicebat: Non te dimittam , nisi habere animae, Elisaeus vero personam Spiritussan-
mihi indicaveris quid vidisti. Respondit ei senex : cti. Quacunque ergo hora recedit anima a sxculari
Ego in ccelum raptus sum, et vidi 645 gloriam confusione et perturbalione, adveniet ei Spiritus Dei,
Dei, et illic steti usque modo, et nunc diraissussum. et lunc poterit parere cum sit sterilis.
2. Dixitsancta Syncletica : Efficiamur prudentes 8. Alius quidam Patrum dixit : Quia oculi porcj
sicut serpentes, et simplices sicut columbte, ut astu- g naturate babent (igmentum, ita ut necessitate sempei
te intelligamus laqueos diaboli; nam prudenies iieri intendaul in lerra, nec aliquando possint respicere ad
sicut serpentes 1'iclum est, ut non ignoremus impetus coslum. Sic crgo ct unima ejus qui in dulcedine dele-
diaboli et artes ejus. Elenim simile aliquid ex alio ctatur volupiatum, semcl dclapsa in luxuriae ccenum,
simili superatur, nam et simpliciias columbae demon- diflicile polesl respicere ad Deiim, aut sapere aliquidj
stralur. dignum Deo.
9. Fuit quidam magnus inler praevidentes; hic
3. Dicebat quidam Patrum : Quia dum sederent affirmabat dicens :
Quiavirtutem(2), quam vidi stara
aliquando seniores et loquerenlur de aediflcationibus, super baplisma, vidi etiam super vestimentum mo<
erat inter eos unus praevidens; el vidit angelos ma-
lliichi, quando accipit habilum spiritualem.
nus agitantes et lavantes eos (Ruff., i. m, n. 3(i). Ut 10. Cuidam scni d.la est gratia videndi quae fie-
aulem venisset loculio saecularis, discedebant angeli,
baui, ct dicebat: Quia vidi in coenobioaliquando me-
et volutabantur porci in medio pleni feloribus, el ditanietn in eella
fralrem, et ecce daemon veniens
polluebant eos; cum autem rursus loquerentur de stabut foris cellam. Et dum frater ille medilaretur,
aedifieatione, veniebant iterum et lavabant eos an- non praevalebat ingredi; cum autem cessasset medi.
geli- (] tando, tunc ingrediebatur ille daemon.
4. Dixit quidam senex : Hoc est quod scriptum est: 11. Dicebant de quodam sene, quia deprecatus ea«,
Super duobus et tribus peccalis Tyri avertani me, Deum, ut videret daemones.Et revelatum est ei: Non
super quatuor autem non averlam (Amos\); cogitare opus habes videre eos. Senex aulem rogabat dicens :
malum, et conscntire cogitatui, et loqui; quartum ve- Quiu, Domine, potes me protegere gratia tua. At vero
ro est perflcere opus. In hoc ergo non avertitur ira Deus revelavit oculos ejus, ct vidit eos, quia tanqnain
Domini. apes sic circumdant hominem, slridentes denlibus
5. Dicebant de quodam sene magno in Scytbi: suis super eum; Angeli vero Dei increpabant eos.
Quotiescunque fratres aedificabautcellulam, egredie- 12. Dixit quidant senex : Quia duo fratres erant ei
batur cum gaudio, et ponens fundamenlum non di- viciui, unus peregrinus, et unus inchoris (3) : erat
scedebat donec commoraretur; aliquando autem autem peregrinus iilemodicum negligenlior; ille vero
exieus ad fabricandam cellara coutristabaiur valde. inchoris studiosus valde. Conligit autera ut dormiret
Et dicunt fratres: Quare tristis ac raoaslus es, abba ? ille peregrinus in pace. At ille senex vicinus eorum
Qui dixit eis : Desolandus est locus isle, filii. Ego cum esset pracvidens, vidit mullitudinem angelorum
enira vidi quoniam accensus est ignis in Scythi, et deducentem auimam ejus; etcum perveniret adcoa-
accipienlesfratres palmas caedentesextinxerunt eum; ) lum ut intraret, facta est quaestio de illo. Et venit
et iterum accensus est; et accipienles fraires rursus vox de super dicens : Manifestumest qtiia modicum
palmas caedentes exstinxerunt eum; terlio accensus negligentior fuit, sed propter peregrinationem ejus
est et imptevit lotam Scythim, et jam non potuit ex- aperile ei. Et posl harc dormivit et ille inchoris, et
stingui. Ideo ego contristor ac moestussum. venit omnis cognatio ejus ad eum. Cernens vero ille
6. Dixit quidam senex : Scriptum esl; Juslus ut senex non venire angelos ad deducendam animam
palma florebit. Signiflcat autem hic sermo bonorum ejus, miratus est; el cadens in faciem suam in con.
actuura fructum altum et rectum ac dulcera : est vero specluDei, dixit : Quomodo peregrinus ille cum ne-
iu palma unum incarduum (1), et ipsum candidum gligenlior fueril talem gloriam babuil, et hic cum
995 DE VITIS PATRUMLIBER VI. 9U6
smdiQSUS esset «iltil Imjnsmodi meruit? Et venU ei A{ amnes ab ipsa; in ebrietate autem vini, cura viris
vox dicens : Ilh sludiosus cum venit ut dormiret. luxuriosis deraorabatiir. Dispensabat autera et ea
aperuit oculos suos,,%\vidit parentes. sqos flenlea, ^t qujp inius f|omi eran.1lanquam meretrix pessima, ut
consolata est anqpa eju|. Pare|riniis yero §46 i|lei filiam sohttaptia niulta valde non potueril nobis suf-
licet negligenlior fuerit, nnltum suorum vidit; et (le- flcere; nam huic a Patre meo delegaia crut dispen-
vit, et Deus consolatusest eum satio domus : cprpqrc aulent stto ita in iurpitudine
15. Narravit alter qnidam Patrum, quia erat all- abutebalur, ul pauci de vico ipso poluerjnt eiTugere
quis solitarius in eremo Nilopoleos, et ministrabat ei libidinem ejus. Nunquam cprpori ejus morbus occur-
quidam saecularis,sed fldelis. Erat aulem et in eadera rlt, nec dolorem aliquem sensit vel aliquanlulmu, sed
civitaie bomo, qni eratdives, et implus. Contigitau- a nativitate sua usque ad ultimqm diem integrum sa-
tem ut moreretur ille dives, et ducebat eum tota ci- numque corpus stium possedit. Iqter haecconiigit ut
vitas simul et episcopus cum lampadibus. Egressus paler meus longa aegriludine fatigattis pjqrereUh",et
est autera etille qui ministrabat illi solitario, secun- continuo aer commotus est, ei pluyia e( corqscaiiones
dum consuetudinem porlans illi panes; et invenit, atque tonitrua aerem CQti(urbabant,et pequc,qocte
quia comederat eum bellua, et cecidit in faciem suam neque die imber cessando triduo super lecium sine
in conspectu Domini, dicens : Nnp surgam hinc, do B sepullura fecit eum manere, ita ut honiines vici
liec demonstrelur mihi a Deo qnaesunt Iiocc;qnia ille illius movenles eapita admirarentur quod tam ma-
quidemimpius lalem apparatqm habuitin deducendo; lum universps laleret, dicentes : Sic enjm Dei erat
hic vero, qui servivit tibi die noctutjue, ista pertulit. inimicus , ut nec terra eum recipiat ad sepultu-
Etecceangeliis Dominiveniens dixitei: IHeimpius (4) ram. Sed lamen ne intra domum dissolula mem-
habuit parvum opus bonuni in hoc saeculo,et recepit bra ejus ingressum prohiberent habitanlibus, im-
illud hic, ut illic nullum requiem inveniat : iste aiir minente adliuc aere turbido et pluvia descendenle,
tem solitarius, quia homo erat ornatus ad oranem vir- vix aliquo inndo eum scpulturae tradidimus. At
tutem, habebat vero et ipse, ut homo, modicum ali- vero maler mea post haeelicentia plurima accepta,
qnid ciitpae,et recepit illud hic, ul ibi inveniattir pu- eum improbitate maxima corporis sui libidine ubute-
rus coram Deo. El ita consolatus in his verhis, uhiil batttr, el preslibulum deinceps fuciens domuro no-
gloriflcans Deum super judicia ejus, quia vera sunt. slratn in muila luxuria vixit atque deliciis. Et dum
14. Sancli Patres de Scylhi prophelaverunt de ul- adlmc parvula essem, et deflceret nobis subsian-
tima generatione, dicentes : Quid operati sumus nos tia nostra, vix aliquando cum timore, sicut mibi
(Ruff., t. ni, n. 197)? Et respondens unus ex illis vir videlur, morle illius adveniente tantam meruit fune-
magnaevilae,nomine (S) Cyrion \Al., Squirion, vel C ris prosperiiatem, ut etiaro putaretur aer simulin ex-
tsquirion, vel llistirioiij dixit : Non mandata Dei cu- sequiis deducerefunusejus. Egoveropost obitum ejus
stodimus. At illi respondentes dixerunt : Hi vero qui puellarem egressa aalatem, et desideria liiillationes-
fuerint post nos, quid erunt facluri? Qui dixjt ejs : que jam corporis eum mepermeverent, in quadamdie
Dimldiumoperis nqstri operaturi suni.Et dixerunt ei: ad vesperam, nt fleri solet, cogilare ccepiaique con-
Hi autem, qui post ipsos fuerint, quid facient? Qui siderare cujus vitam eligerera imitandam; utrum pa-
respondit : Omnino non habebit operationem gene- tris, qqi mudestip, e\ mapsuqte, et tohria visil; sed
Mtio illa venlura. Esse aotem illis video lentaiiones, rursurq recngitabfm illud, quia nihii in vita sua eoiw
et qui reperli fuerlnt probati in tempore illo, meiiores secutus est ^ppi, sed per onimt tenmiis in imlrmitata
super nos et Patres nostros erunt. et tril^latiane gaflsqiriplUSegset, ita.(inem w;e aeci-
18. Narravit quidam senex, dicens: Quia erat quae- piens, ut nep |@adiiuiameju? terra reeiperet. Si igi-
dam virgo provecta aetate valde, quae profecerat ini tur bona esset bujusmodi conversatio apud Deum,
timore Dei. Et interrogaia a me, quae res eam ad1 quare 047 ^B 0 W>tummjlBriiro conseoulusest pa-
banc adduxerit conversationem; illa ingemiscens coe- ler ineus, qui sjc viyere elegit? Sed sicul mater, in-
pit dicere ; Mihi quidem, o mirabilis vir, cum adhuc quit cogitam* raejjs,,«onpm est vivere, iradere volu*
essero parvula, erat pater modestus ac mansuetust D ptati, luxpriae W lil>i«||nffWPM i eteoim illa nullum
tnoribus, debilis vero et infirmus corpore : qui ilat onys, turne irajiflripisii; |n ebrietate autem omne
vixit curam sui agens, ut vix aliquando viderelur adjy tempus iticolmtii?aiqqe prpspere dpgens, ita vilam
his qui in eodem habitabantvico: terram autem siiami suant esplevil. Quid ergo ? Sic oportet me vivere, si^
assidue operabalur, et ibidem semper occupabat vi- cqt inater vixji,; roelitjs est enim prqpriis ooulis cre-
tam suam. Si quando fortasse sanus fuisset, fruelus. ; dere his,qna>map)fes,lecognila 8upt, et nlhil praeter-
culttiraesuaedomi portabat; plurimum autem tempp- mittere. Et cpm idacuissel mibi ntisera eidera me
ris in lecto et languoribus delinebalur, tantaque eii CQBslituerevi(ae, supervepit nox, et sopor continuo
erat taciturnitas, ul ignoraniibus eum sirie voce cre- mihi agcessit. Pos.1hos sermones astitit mihi quidam
derelur esse. Matervero mihi erat e contrario curiosal grandi quidero corpoje, aspeclu aulera horribilis;
absque modo, et quaeullra omnes quae erant in re- deinde inuieqtlo m.eperlerrens, iracgnda visione et
gione hac turpior esset; sermones vero ejus ila adI aspera vpce interrqgnbant me : |)ic mihi, iqgijit iJle,
nniversos movebantur, ut putaretur omne corpus ip-- quaesunt cogilaliones cordis tui ? pgo aqteip,ub ajner
sius Itngua esse : lites frequentius commovebanturadI ctu ejus et habitu tremefacfa, peqqija^jcjfe j;i gtjia
,997 VBRBJ\ 8INIQRUM. 998
aude&am, jMajorevero vpce usqs, ilprnnj jessjt m ea jj\ diam Pei, qune p«n» renosila? m\ |iis qoj njjiiigne
quae mibi placuerant pronuritiareni, Ego autem prae vivere V9lqqt, SiflHHiemi|la heata yirgo e? jpsa vj-
tjinore dissoluta, etomnes ob'ita cogjiatus, ni|)il esse sione cpgnoscens, irmltam esse et bonorum reirihn-
tlicebutn. ]lle \ero negante me revocabat uniyersa ad tionem operum, e| inulpruiri actuiim turpis vitae
inenimiam, qqae in corde meo roeditata, eraiq. Ego maximas esse poenasrenuntiabat; ideoque efficiamur
autent convipta et ad preceni conve.rs,a,sqpplicab^lP nielioris consilii iiobismetipsis, ut possimus beati
venjam copsequj, et causam ei narraha,m hujus^iQiji fleri,
cogitatus, Qui ail mibi = Vepi e\ vide ptrpsqqe, p,a>- 16. Narravit iterum sengx et de quoilant episcopp,
trem et raatremi e» WW VQlueris,vjrapndeinde eligp pt maxifiie ex eq (iducism ^ccipienles diligenliani
tibi; et apprehendens niihi maijum, trabeb.it, Ducejjs nosiram in DeQhabeanms ad salutero (Rnff-, t. m,
aulem me In quemdam campum magnuiii, habeplem. B. 166; Piiscft., c. 23, n, 1). Nqpt^batur a quibus-
paradisos mullos et diversos fructus, et yarias arbo- dam episco,po, qui ?pud nos consistebat, sieut baec
res, et pulchritudineni ineiiurruhilein, introdtixit me ipse episcopus referebat, quasdam saecularium ma-
intus illic. Occijrrens autem niilii pater meus, am- Iroparum duas ess.e mulieres,(ideles, quap quasi iin-
plexatus est me, et osculabatur, iilianj me vocans. pudice viverent. Episicopus,^mero e* hjs quj ei ha?e
Ego vero circuniplexa eum, rogah:nn ut in.anereiji]p nuntiaverant commotus est, et suspicatqs ne forte
cum ipso. At ille, Nunc, inquit, non potes bic esse; et aliae Imjusinodi essent, acl depiecantlum Ueinn se
si vero raea sequi vesiigia volueris, venies liuc non converlit, inde certus effici rogans, quotl et meruit.
post multiKiiteiupus. Cura aqtera adhuc ego depre- Posl divinuin enira illam atque terrihilem consecra-
carer manere cum ipsp, traheriS me rursum niaqq, tionem, dum accederent singuli ad parlicipanda san-
qui me ibi duxeral : Veni, ait, ostendam tibi et mar cta mysteria, per vullus eorum cernebat animas,
trem tuam, quaeigne exurltur, ut scias ad qiiein bp- quibus unaquaequesuhjaceret peccatis. Ei peecalo-
rum debeas declinare yitam tuam. Statuens a.ulcm rum 6<^8 quidem hoininum videhat facies nigias,
nie in donio tenebrosa atque pbscura, omni stridpre quosduin vero ipsorum tanquam alj oestu exustas fa-
perturbationeque repteta, ostendit mihi fornacem pies habentes, oculos autem rubeos ac sanguineos;
ignis ardenteni et picem ferventem, et quosdam iljic alios autera eorum claros quidem facie, cundidos vero
terribiles aspectu slantes super fornacein. Ego aulepi amictu. Et alii quident, dum acciperent corpus Do-
inspiciens deorsura video mairem meam in fornace mini, exurebat eos e( incendebat; aliis auiem sicut
qsqne ad collum demersam, siridentem deittibus et Iumen efficjebatur in se, et per os iiigressum, omne
jgneardeniem, el vermium multtim fetorem /ieri.Vi- corpus eorum illuipipab!"!-Eram aqtem iuter ipsos
dens autem me illa, cumululaluclamabat, (ilium me {g e.tiam qui so|i(ariam vitam plegertjnt, et hi qui in
vocans : Heu me, (ilia, de prqpnis operihus haec pa- cpflltigiiseraqt, qqi §t ipsi ita esse videjja,qtur,Deinde
tior; quia quasi deliriimenta mihi videbantur uni- coiiverlit se, et coepil etitipi ipse mulieribys, dislri-
versa quae de sobrietaie eratit: opera aiiteiii fornica- jtuere, ut cognoscgret quales et ipsaruw essetit anir
tionis et adullerii non mihi credeham esse tormenta; niae; et vidit simili iqodo (ieri nigras atque. rubeas
ebrietatem vero et lqxuriam non arbitrabar essepop- facies earum, sangnipeas PJUOCJUQ, et alhas. Jnter ip-
itas; e\ ecce propter narvam libidinem, quaplam re- sas aulem adveoeifHiitet jllae dq?Bfnuljeres., quapac-
cipio gehepnam et sustiueo poenas; ecce prnpter cusataj erant illi ej»iscQpQ,propter quas raaxime ad
psiguas dejicias. quaptg exsolyp J.oritieqta; ecce pro Jianc precem e.( prajvjdentiapt yeneral: pprnit e(ia(n,
cqntepptu Dej, qualej recjpio,m,erpjdes; apprehei> ipsas, dum accedtint. ad.sanclum ntystgriufli, ciarurfl
derqqt enim pje univer$,aimmobilia iqa,]a, Nunc est habentes vullum et bonQrificiini, papdida yerQ tUnla,
tempus amijii, o liUa; nnpc rpcortjare nfltriniep,iQT circumamictas. Deinde cunt et jpsae pafticipalae fuis-
rum quaeameconsecuta es; nuncretribue berifi(iciu(|i sent mysterio Chrisli, factje sqnt sicq( a lumine ii-
sjqnid bqnj uliquando accepjsti. Miserere, inquit, mei lustralae. Rursuqi episcopqs,ad s.Qlitant pfecem CQUT
quae ardep igui et ab ipso eonspmor; iiiiserere m,ei verlebaiur, supplicans D.ep, et, discere. cqpjens
quae in Iiujtjsmodtcruciatibus exantipor; miserwe 1D motlmn revela.tiQnuip,quac ei de!»onsir3(ae fueran(.
»\e\, filia., et porrigensimanum tuam e,d«cwe de. hoj; Aajtjt aulem angeliJSDomioi, et de sjngtilis iuiefro-
loco. Me autenj recn^ante boe facere prop(er eo§ quj gare praEeipieba|. Sanctqs yero episcopu| copiinii^
ibi astabant, rurs,us cqra lacrymis clamabat: Fiiia dc ilUs duahus sci$cifa^|qr muiieribtjs, si yera essct
piea, adjuyame, et noii dejpicere (telupt pjppri* m- illa prims accus,alio, an, falsa; at \ero sii\g^us •#>
tris lu.ae: qiemefltodpJeriame| iq c\\e pa.rlurientis te, giabut yera esse oipni» quaj dicta de eis fuerant,
et ne m despieias qusegei^euns ign£ depereo. jggo Episcopus quoque ail a4 aiigelqin : Et quomotjo in
autem a voee ejus lacrymis commota, (j.uroainuniajir perceptione corporta Christi spi^udid* etant facies
quid paviebar, et cqspi cqm clamore condolens ei in- earum, alham autent s|o|am habeban(, iuffline quor
geiuiscere. ii^§urgeqtes vero l|i qui erant in dqmo que fulgebant non wmal Ai( aijiem atigelua,: Eo
uiea, et accendentes ignein, egtisam mugitqs mei in- quod resipuerunt de aetibus suis, e| (liscedenies ub
terrogahant me: ego autem aarpavi eis qnae videram. bis lacrymis et gemitihus atque eleemosynis pauper
Et sie etiam unuw hee deliberavi, nt patris mei se- rum, per confessioiiem divinura uteruerunt nurae-
(juerer vium, ceru ftcia per iueffaUilejaamisericor- rum : de caetero iu his malis nunquatn ambulaie pro-
 999 DE VITIS PATRUH LIBE& VI. -,000
mittentes se, si quidem de prioribus delictis veniam A coelosquidera reliquit, in lerris autem demoratus pro-
mereantur. Propter hoc ergo meruerunt divinam im- pter salutem horainum est.
mutationem.et a criminibus absolulae sunt, etvivent 17. Referebat quidara Patrum: Qnia tres res sunt
deinceps sobrie ac pie, et juste. Episcopus autem honorabiles apud monachos, quibus oporlet nos cum
mirari <;edicebat, non tantum de immuiatione illa- limore,etlremore,etgaudiospiriluali accedere: com-
rum mnlierura (hoc enim contigit multis fieri), sed municatio sanciorum sacramenioruni, et mensa fra-
Dei donum, qui non solum eas tormentis minime trum, et pelvis in qua fratrum pedes lavantur. Pro-
subjecit, sed eiiatn tantam eis dignatus est donare ferebalque exemplum lale, dicens: Erat quidam ma-
gratiam. Ait autem angelus ad eum : Admiraris lioc gnus senex praevidens, et contigit ei ut guslaret cura
juste, quasi homo; Dominus autem ac Deus noster et pluribns fratribus. Et comedentibus illis videbat in
vester cum naturaliler sit bonus ac misericors his qui spiritu idem senex sedens ad mensam quosdam
discedunt a propriis delictis, et per confessionem edentes mel, alios autem panem, alios vero stercus.
accednnt ad eum non tantum in tormenla eos ire Et admirabatur intra semetipsum, et deprecabatur
non sinit, sed eliain furorem suum mitigat ab eis, et Deum, dicens : Domine, reveia mihi mysterium hoc,
lionore dignos facit; etenim sic dilexil Deus mundum, quia idem cibus omnibus uppositus est super men-
'
ut Filium sunin nnigenitum daret pro eo (Joan. m). 8 sam ; in manducando autem ita immutatus videtur ;
Qui igitur cutn inimici essent homines, mori pro ip- etquidam edunt mei, quidam vero panem, alii au-
sis elegit (Rom. \>; non multo magis domesticos ef- tem stercus. Et venit ei vox desuper, dicens : Quia
Jectos eos, et poemtentiam super his quae gesserant illi qui manducant mel, hi sunt qui cura timore, el
agenles, absolvit a poeuis? His vero, quae ab ipso tremore, et gratiarum actione edunt ad mensam, et
praeparala sunt, bona praeslabit fruenda; hoc ergo incessantcr oranl; et oralio eorum sicut incensum
scito, quia nulla delicla hominum vincunl clementiam ascendit ante Deum, ideoque el mel comedunt. Qui
Dci: lanlum per poeniteniiam ea quae pridem quis autem panem manducant, hi suni qui gratias agenies
inala gesserat abluat actibus bonis. Cum enim sit percipiunt ea quse a Deo donata sunt. llli vero qui
iniser;cors Deus, scit inlirmitatem generis vestri, et stercus mandncanl, hi sunt qui murmurant et di-
passionum ferliludinem, et diaboli potentiam atque cunt: Hoc bonum est, illud malum est (7 Cor. x).
Astutiam, et incidentibus quidem hominibus in pecca- Haecautem talia non uportet cogitare, sed magis glo-
tis, quasi flliis ignoscit, et exspectat correctionem riflcare Deum, atque laudes ei offerre, ut et in nobis
eorum, patientiam habens in eis. Converlentibusvero impleatur illud quod dictum est: Sive manducatis,
atque ejus exorantibus bonitatem, tanquam infirmis sive bibitis, sire quid aliud facitis, omnia in gloria
compatilur, et absolvit confcsiim tormenta eorum, et <' Dei facite (/ Cor. 10).
donat eis bona quocpraeparata sunt justis. Ait autem LIBELLUS Sno ,NDUS.
episcopus ad angelum : Obsecro te, dic mihi eliam De tanctis semoribus qui tigna faciebant.
vultuum differentias, in quibus peccatis unusquisque Dixit abbas Dulas discipulus ahbatis Besarionis:
eorura subjaceat; ut etiam et de his agnocens, ab Quia ambulantibiis nobis secus litltis maris, sitivi;
omni liberer ignorantia. Angelus autem disit ad eum : et dixi abbati Besariom : Abba, sitio valde (Ruff,
Hi quidem , qui splendido atque hilari vullu sunt, in tib. III. R. 215). Et cum fecisset senex orationem, di-
sobrietate, et castitate, et jusiitia vivunt, modesti xit mihi : Bibe de roari. Et dulcis facta est aqua, et
quoque et condolentes ac misericordes sunt. IIi vero bibi; ego autem hausi modicam in vase, ne forte ite-
qui nigras habent facies, fornicationis et libidinis rum silirem. Quod cum vidisset senex, dixit mihi :
operarii sunt, caeterisquesceleribus et delictis dediii. ut quid vas implesti aqua ? Dixi ei: Ignosce inihi, ne
Hi vero qni apparuerunl sanguinei ac rubei, in mali- forte ilerum sitiam. Et ait senex : Deus qui hic est,
gnitate et injuslilia viventes sunl, amantes detractio- et ubique est.
nes, blaspbemi, dolosi, et homicidce sunt. Rursum 2. Alio quoque tempore, cum necessarium ei esset,
dicit ei angelus : Adjuva eos, si quidem salutem ip- fecit orationem, et transivii Chrysoroan iluvium pe-
somm desideras; propterea etiam meruisti orationum ' ' dibus; ego autem admiratus satisfeci ei, dicens: Quo-
tuarum effectum, ut videndo discas discipulorum tuo- modo sentiebas pedes tuos, dum ambuhres in aqua?
rum peccala, et per admonitiones atque obsecratio- Et ait senex: usque ad talum sentiebam aquam, re-
nes, meliores per pcenitentiam eos facias ei qui pro liquaautem eratsolida sub pedibus meis.
ipsis morluus esl, et resurrexit a mortuis, Jesu Chri- 3. Rursus eunlibus nobis ad alium senem, venit
sto Domino nostro. Quantacunque igilur tibi virtus sol ad occasum. Et oravit senex, dicens: Obsecro,
est et stndium ac dilectio circa Dominumtuum Chri- Domine/stet sol, donec perveniam ad servum tuum.
tum, omnem eorum gere providentiam, ut conver- Et factum est sic.
tantur a propriis peccatis ad Deum, suadens eis ma- i. Venit aliquando quidam daemonium habens in
nifeste quibus peccalis subjaceant, ne propriam Scylhi, et facta est proeo oratio in ecclesia, et non
despereut salutetn e* boc. Prenitentibus quidem illis egrediebalur daemonab eo, quia durus erat (Ruff.,
et convertentibus ad Deura animaous eorum salus lib. lii, n. 131; Pasch., c. 14, num. 2). Dicunt autera
erit et eputatio futurorum bonorum ; libi vero erit ad invicem clerici loci illius : Quid faciemus Ituic
vluriraa merces, iroilando 649 Dominunt tuum, qui daeinoni? Nemo potest eum ejicere, nisi abbas Besa-
1001 VERBA SENIORCM. 1002
rion; et si rogavertmus eum pro ipso, neque in ec- ALiilam viduam el orphanos ipsius fecit Deus lianc
clesiam veniet. Hoc ergo faciamus : ecce venturus rem : hoc enim esl magnum, quia sine peccato vult
est mane anle omnes in ecclesiam, faciamuseum qui Deus esse animani, et si quid petierit, accipit. Ve-
vexatur sedere in loco ipsius, el cum ingredietur, n>ensautem nunliavil vidute illi ubi eral illud com-
stemus ad oraiionem, et dicamus ei : Exeita Irairem mendntum. At illa sumens illud, reddidit domino
istum, abba. Fecernnt auiem sic. Veniente autem suo, et liberavit filios suos. Et qui audierunt hoc,
mane sene illo, sleierunl ad orationem, et dicunt ei: gloriGcaverunt Deum.
Excila fratrem istum, abha. Et dixil senex illi pa- 9. Transiens aliquando abbas Emilis per quem-
tienti: Surge, egredere foras. Et confeslim exivit ab dam locum, vidit quemdam monacbum deteutum a
eo itemon, et sanus factus est ex illa hora. quibusdam tanquain homicidam. Acc. dens auiem se-
5. Dicebant seniores aliquando abbati Elise in nex, atque interrogans fratrem illum, et comperto
iEgyplo de abbale Agathone: Quia bonus frater est. quia calumniabantur ei, dixit ad eos qui eum tene-
El dicit eis senex : Secundum generationem suam bant: Ubi est ille qui occisusest? el ostenderunt ei.
bonus est. Qui dixerunt ei : Secundum aulem anti- Tunc approximans ipsi defuncto, dicil omnibus :
quos quid ? At ille respondens ait : Jam dixi vobis, Orale. Ipso vero expandenie manus ad Deum, surre-
quia bonus est secundum generationem suam ; se- 1[}xit is qui defuuctus erat. Et dixit ei coram omnibus:
cundum antiquos vero, vidi hominem in Scythi, qui Dic nobis, quis est qui te interfecit ? At ille dixit:
poierat facere ut sol staret iu ccelo, sicut fecit Jesus Ingressus in ecclesiam commendavi pecinias presby-
flliusNave. Et hxc audientes obstiipuerunt, et glori- tero, ipse surgens interfecit nie, et portans projecit
iicaverunt Deum. me in monasterium abbatis hujus; sed rogo vos ut
6. Dicebaut de abbate Macario illo majore, qnia tollantur ipsse pecuniaeab eo, et dentur filiis meis.
ascendens de Scyihi, portabat sportas, et faligatus Tiinc ait ad eum senex : Vade, dormi, donec veniat
resedit et oravii, dicens : Deus, tu scis, quia jam non Dominus et resuscitet le. Et confestiin obdormivit.
praevaleo.Et mox elevalus, inveutus est super flumen 10. Venerunt aliquando plures fratres ad abbatera
(Ruff., lib. iii, n. 215). Pastorem (Ruff., I. m, n. 168); ct ecce quidam de
1. Habebal quidam liliimi paralyticum in yEgyplo, c»gn it s ipsius habebat filium, et erat facies ejus per
et adduxiteum ad cellam beaii Macarii, et relicto eo operationem diaboli conversa retrorsum. Videns au-
ad osiium flente, recessit longe {Ruff-,Ub.m, n. 122). tem pater ejus multitudinem Pairum, accipiens pue-
Respiciens ergo senex, vidii pueruiu plorantein, et rum sedebat foris plorans. Contigit autem ut unus
dixit ei: Qms te adduxit hnc? Qui dixit: Pater meus seniorum egrederetur fbras. Quem cum vidisset, ait:
projecil me hic, et abiit. Et dicit ei senex : Surge, (C Q»id ploras, homo? Qui dixit ei : Cognatus sum ab-
et apprebende eum. Qui slatim sanus lactus est, et balis Pasioris, et ecce conligit pucro huic tentalio
surgens apprehendit patrem suum, et sic abierunt in ista; et volens eum huic seni offerre, ut eum curaret,
domumsuam. timui; non enim vult nos videre : et nunc si cogno-
8. Dicebat abbas Sisois : Quando eram in Scythi verit qnia hic sum, millit persequens, et minat me
cum abbute Macario, ascendimus meiere cum eo hinc (7). Ego vero videns prsesentiam veslram prae-
septem nomina (6). Ei ecce una vidua colligehat spi- sumpsi venire hic. Ergo quomodovis, abba, miserere
cas de post nos, et non cessabat plorans. Vocavit mei, et introduc intus puerum huuc, et ora pro ipso.
ergo senex dominum agri illius, et dixit ei : Quid est Et accipiens eum senex, intravit, ct usus est pruden-
anicula; liuic, quod semper plorat ? Qui 650 dixit ter, et non euin slatim oblulit abhati Pastori, sed in-
ei: Quia vir ejus habuit deposiluni cujusdam, et cipiens a minoribus fratribus dicebat: Consignale
mortuus est non loquens, et non dixit ubi posuit puerum istum. Cum autem fecisset omnes per ordi-
illud, et vult do ninus deposili accipere eam et filios nem consignare eum, ad ullimumobtulit eum abbali
ejus in serviiulem. Et ait senex : Dicilli ut veniat ad Pastori, qui nolebat tangere eum. At illi rogabant
nos ubi rei|uiescimus in caumale. Et cum veuisset, eum, dicenles-:Ui omnes, ita et tu, Paier, fac. Et in-
dicil ei senex : Ut quid semper ploras? Qnoeait: Vir D gemiscens surrexit et oravit, dicens : Deus, salva
meus defunctus est, accipiens commendatum alicu- plasma tuum , ut non dominetur illi inimicus. Et
jus, et non dixit moriens ubi posuit illud. Et dixit ei consignans, curavit eum, et reddidit patri sanum.
senex : Veni, et ostende nobis sepulcrum viri tui. Et 11. Narravit quidam Patrum de aliquo abbale
assumptis secum fratribus abiit cum ea. Et cum ve- Paulo, qni erat in inferiores partes ^Egypti, habi-
nisseut ad locuni ubi positus erat, dixit ad illam se- tans juxta Thebaidam. Hic ergo Paulus tenebat ma-
nex : Recede hinc in domum tuam. Et oranlibus illis nibus eos, qui dicuntur cornutae, aspides et seipcn-
vocavit senex illum qui mortuus fuerat, dicens illi : tes atque scori iones, et scindebat eos per inediuni.
Ubi pnsuisti alienum depositum? Qui respondens di- Videntes autem bsec fratres, satisfacientes ei, inler-
xit ei : In domo mea absconditum est sub pede rogabant eum, dicentes : Dic nob s quid operatus es,
lectuli. Et ait illi seuex : Dormi iterum usque in ut acciperes gratiam istam ? Qui ait eis : lguoscite
dieui resurrectionis. Videnies aulera fralres cecide- milii, fratres, si quis possederit purilatem, omnia
runt ad pedes ejus; quibus dixit senex : Non pro- subjiciiintur ei, sicut Adae quando erat in paradiso
pter mefactum est hoc, nibil enim sum; sed proptcr snte prxvaricaiionem divini mandati.
PATHOL.LXXIK. 32
 1003 DE VITIS PATBJDMLIBER VI. 1004
12. Temporibus Juliani (8) apostatx, cum descen- ,A vero improperium ejus tfirir •. Credo in Christo, quia
deret in Perside, inissus est daemon ab eodem Jn- prius quam finem faciam, biberrs calicem istum,
liano, ut velocius vadens in Occidentem, afferret ei egredieris ab eo. Et cum coepissetsenex bibere, cla-
responsum aliquod inde. Cum autem pervenisset ille mavit dxmon, dicens : Incendis me. Et antequam
dsemonin quemdam locum, ubi quidam monachus consummaret bibens, exivit ab eo dacmonper gratiam
habitabat, sletil ibidem per dies decem immobilis, Christi.
eo quod non poterat ultra progredi, quia monachus 17. Misit quidam Patrum discipulum suum haurire
ille non cessabat orando, neque nocte neque die. Et aquam : erat auiem puteus procul valde a cella ipso-
regressus est sine effecui ad eum qui miserat illum. rum, et oblitus est portare funem secum (Ruff., lib.
Dixil autem ei Julianus : Quare tardasti? Respondit in, n.28). Dum vero venisset fraler ille ad puteum,
ei daemon et dixit: Et moram feci, et sine actione et cognovissetquia non portaverat funem, fecit ora-
i reversus sum; sustinui enim decem dies Publium tionem et ctamans, dixil: O putee, putee, abbas
monacbum, si forte cessasset ab oratione ut transi- meus dixit nt implerem lagenam istam aqua. Et
rem, et non cessavit, et prohibitus sum transire, et continuo ascendit aqua usque ad summum putei, et
redii nihil agens. Tunc impiissimus Julianus indigna- implevil frater ille lagenam suam, et restituta est
tus dixit: Cum regressus fuero, faciam in eum vin- ]i iterum in Iocura suum.
dictam. El intra paucos dies interemptus est a provi- LIBELLUS TERTIUS.
dentia Dei. Et continuo unus ex prafectis qui cum eo De conversationeopihna divertorumtanctorum.
erant, vadens vendidit omnia qu;e habebit, et de- \. Retulit abbas Dulas, dicens : Ambulantes ali-
dit pauperibus, et veniens ad senem illum, 651 quando in eremoego et abbas meus ttesario* (fitt/T-.
factus est monachus magnus, et sic quievii in Do- lib. iii, n. 194; Pateh., e. 34, num. 3), venimns se-
ntino. cus quamdam speluncam: in quam ingressi, inveni-
13. Venit aliquando quidam ssecularis ad abbatem mus ibi quemdam fratrem sedentem et operantem
Sosoi io mmitem abbatis Antonii, babens filiumsuum plectam de palmis; qui noluit respieere ad nos, ne-
secum (Ruff., lib. m. n. 120); et in ittnere mortuus que salutare, nec ouinino loqui voluil nobiscum.
est films ejus, et non est conturbaiu», sed cura fkle Dixit autem mihi senex : Eamus hinc, forsiian non
tulit eum ad illum senem, et procidit cum filio suo est animus fratris istius loqui nobiscum. Egressi
tanquam pcenitentiam faciens, ut benedicerelur ab quoque inde, iHico ambulavimus videre abbatem
eodem sene. Et surgens pater pueri reliquit lilium Jonnnem. Reilenntes verc venimns iterum per spe-
suum ante pedes ipsius senis, et egressus est foras lunfain illam, obi fratrem illum videramug. El drxit
cellam. Porro senex puians, quia peeiiitentiamageret (S nrilii senex : tngrediamur ad frairem istum, si forte
ante pedes ipsius puer ille, dixit ei: Surge, vade fo- revelaverit ei Deus loqui nobiscum. Intrantes aulem
ras. Non enim sciebat quia mortuus erat. Et stalim imemmus eum, quia dormierat in pace. At vero
surgens egressus est. Et videns eum pater ejus, ex- senex ait mihi : Veni, fraler, colligamus corpns
pavit, et inlrans, adoravit senem, et dixit ei causam. ejus; in boc ipsum enim misit nosDeus ad recon-
Aodiensautem hoc senex, contristatus est, non enim dendum eum. Cum autem colligeremuseum, inveni-
volebat hoc fieri. Pracipit itaque ei discipulus senis mus quia naiura mulier erat. Et admiratus est se-
ut nemini nuntiaret haecusque ad obitum ipsius se- nex, dicens : Ecce quomodo el mulieres collucianlur
nis. adversus diabolum iu eremo, et nos in civilalibus
14. Tentatus est aliquando Abraham discipulus dehonestamur. Glerificanles ergo Deuin qui protegit
ejusdem abbatis Sisoi a daemonio; et videns eum diligentes se, recessimus inde.
idem senex, quia cecidit, surrexit el expandit manus 2. Dicebat Abbas Vindemius, quia narravit abbas
suas ad Deum, dicens ; Deus. vis non vis, non di- Macarius, dicens : Sedente me aliquando in Scytlii,
mitto nisi curaveris enm. Et curatus est frater ille. descenderunt duo adolescentes peregrini (Ruff., lib.
15. Senex quidam erat solitarius juxta Jordanem iii, n. 195). Unus qnidem ipsorum incipiebal mittere
fluvium, et ingressus propter cauma in speluncam, J | barbam, alius vero non adhuc. Venerunl autem ad
invenit ibi leonem, et coepilleo fremeredentibus suis me, dicentes : Ubi est cella abbatis Macarii? Ego
ac rnr'ire. Dixit autem ei senex : Qirid angustiaris? auiem dixi eis : Quid euui vuliis? Responderunl:
est locus qui capiai et me et te. Si vero non vis, sur- Audientes de eo, in Scythi venimus videre eiim.
gens egredere, hinc. Leo autem non ferens, egressus Dico eis : Ego suin. Qni poenitenliamagentes, dixe-
est inde fecas runt: Hic volumus manere. Ego autem cum vjdis-
16. Ascendtt quidam senex aliquando in Terenu- sem eos delicaios, ei quasi a diviiiis, dixi eis: Non
thim de Scyilii, et ibi divertit, videntes laborem ab- potestis hic sedere. Dixit ille major : El si non pos-
stinenti» ejus, obtuleruni ei modicum vini, Alii au- suimK hic sedere, pergemus alibi. Dixi ergo apad
lem audientes de ipso adtfuxerunt ad eum hoininem animum meum : Ul quid eos persequor, el scandali-
quemdam, dsemonmm babentem. Goepitautem dae- zantur? Labor ipse faeiet eos ut a semet fagianL
mon ille maledieere senem tlluin, dicens: Ad istum Tunc dixi eis : Venite, facite vobis ceilulam, si po-
polaloren) vkii me ariduxistis ? El senex quidem testis. Dicunt et illi : Ostende nobis lanlummodo,
propter humilitatem nolebat eum ejicere; pruplcr et faciemus. Dedi autem eis securtnr •* SfortanJ
1005 VERBA SENIORUM. 100(5
plenam panibus, et saiem ; ostendi etiam illis duram iVSimililer aulem et ille major cum aperiebat os suum
petrain, dicens : Excidite hic, et adducite 652 v0~ psilleus, lanquam fumus ignis egrediebatur de ore
bis ligna de palude; et cum imposueritis tectum, ejus, et pertingebat in coelum. Et ego dixi modicum
sedele in eodem loco. Ego autem puiaham quod ex animo, sicut et illi, opus Dei. Exiens auiem
fugerent propter laborem. At illi interrogaverunt dixi: Oiale pro me. Ipsi autem satisfecerunf mihi
me : Quid operabimur hic? Dico eis : Plectam de tacentes. Et cognovi quia ille major perfectus est,
palmis; et sumens folia palmarum de palude, illum autem minorem impugnabat adliuc inimicus.
osiendi eis initiura pleciae, et quomodo consuere Posl pamos aulem dies dormivit ille major fraler,
deberenl. Qolbus etiam dixi: Facite sportas, et date et lerlio die ille minor. Et ciim aliqui Pa rum ad-
custodibus ecclesiae, et ipsi afferent vobis panes.' venirent abbati Macario, ducebat eos in cellam ipso-
Post hrec ergo recessi ab eis: ipsi autem paiienter rum, dicens : Venite videre martyrium horum mi-
omnia queecunquedixi eis fecerunl, et non venerunl norum pcregrinorum.
ad me per tres annos. Sustinui autem et ego lu- 2. Duo quidam Patruro rogabant Deum ut osten-
ctahdo cum animo meo, dicens : Putas, quae est ho- deret eis in quaro pervenerint mensuram. Et venit eis
runi operalio, quia non venerunt inlerrogare me de vox, dicens : Quia in villa illa quac est in /£gypto est
cogitaiionibus suis? Qui enim de longinquo sunt, ]i saeculmis quidam, Eucharisiius nomine, et uxorejus
veniuni ad nse; isti autem de proximo mihi non ve- vocaiur Maria; nondum adbuc pervenistis ad men-
nerunt ad me : nam nec ad alium abierunt, nisi so- stiram ipsorum. Exsurgenles autein illi duo senes,
lum ad ecclesiam cum silenlio acoipere oblationem. venerunt in vicum illum. Qui percontanles invene-
Igitui oravi ego Deum jejunans una septimana, ut runt cellulam ipsius, et uxorem ejus. Et dicunt ad
demonstraret mihi operaiionem istorum. Surgens illam : Ubi est vir tuus? At illa dicit eis : Pastor est
autem posl illam septimanam abii ad eos videre ovium, et illas pascit. Et introduxit eos in domum
quomodo sederent. Ei cum pulsassem, aperuerunt suam. Cum autem sero faciuin esset, venit ipse
inilii, el saliitaverunt me taceutes; faciensque ora- Eucharistius cum ovibus; et videns illos senes, para-
tionem, sedi. Innuens autem ille major ininori, ut vit illis mensam, misitque aquam in pelvim, ut la-
egrederetur, ipse sedit facere pleclam, nibil loquens. varet pedeseorum. Qui dixerunt ei: Non gostabimus
Et circa boram nonam signilicmt percutiens, et quidquam, nisi indicaveris nohis operationem tuam.
vnit ille rninor, et fecit modicam cocturam pul- Tuncille Eucharislius ciim humilitale dixit e:s : Ego
: enli. ApposHit vero et mensani, inmiente ei illo pastor suin ovium, el hsec uxor mea esl. Cuin vero
inajore, et posuit super eam tres paximates, et ste* perseverassent illi duo senes, rogantes euiii ut omnia
tit laceus. Ego aulem dixi : Surgile, mamlncemus. (] denuntiaiel eis, ipse nolebal dicere. Tuuc dixeruut
Et exsurgentes manducavimus; attulit vero lagun- ei: Dominus nos misit ad le. Audiens aiilein li"C
cuhm, et btbimus. Cum autem factum esset vespere, verbmn, timuil, dixilque eis : Ecce istas oves hiibe-
dicunt mihi : Vadis hinc? Respoudi ego : Non, sed mus a parentibus nostris, et quidquid ex cis dona-
hic dormiam. Posuerunt auiem mihi mattarn in veril mihi Deus, facintus illud tres partes : parlem
paile, et sibi in alium angulum a parte : tulerunt unam pauperibus, et unam parlem in susceptiooe
etiara cingulns suos, et Semicinctia sua, et posuerunt pcregrinorum, et tertiam partem ad usum noslrtim.
se dormire simul super mattam ante me. Cuinque Ex quo autem accepi uxorem, neque ego pollutus
se reclinassent, oravi ad Deum ut inihi revelaret suni, neque illa, s d virgo est, singuli aulein remoti
operationem ipsoruro. Et apertum est teclum cellae, a nobis dormimus; et nociu quidem induimus saccos,
et facta est lux magna sicui per diem, ipsi vero non in die vero vesiimenia nostra. IJ iisque nunc nemo
conspiciebant lumen illud. Cum vero putarent quia hominum haec cognovit. Cumque haec audissent illi
egodormirem, tetigit ille major minorem in latu*. 653 patres admirati sunt, et recesserunt glorifi-
El surrexerunl atque cinxerunt se, expandentes cantes Deum.
quoque mnnus in coelum stelerunt cum sileniio. El 4. Venit aliquando abbas Macarius ille yEgyptins
ego quidem videbam eos, ipsi vero me non videbanl. ]D de Scythi in montem Nilrise in die obJationis, ad
Videbam ergo daemones sicut muscas venientes su- monasterium abhatis Parobo, ei dixeruni ei seniores
per illum minorem frairem, et alii quidem veniebant loci illius : Dic fratribus rerbum sedificationis,Paler.
ul sederent super os ejus, alii vero super oculos. Qui dixil eis : Ego nondum faclus suin monaclius,
El vidi angelum Dei habentem gladium ignis cir- sed vidi monachos. Et dixit : Sedenie enim me ali-
cumvallaniem eum, atque inseclantem ab eo dimo- quaudo in cella in Scythi, perurgebant me cogitalio-
nes. Uli autem uiajori non poterant appropinquare. nes meae, dicentes : Surgens, vade usque in deser-
Circa mane vero reclinaveiunt se. El ego feci me- tum, ct considera quod illic vides. Et permansil
ipsum quasi evigilantem, el ipsi fecerunt similiter. reluctando hujusmodi animus uiens per quinque an-
Dixit autem ille major hunc sermonem tanlum : Vis nos, dicens : Ne forte a dseuionibiis sil liaec sugge-
dicimus duodecim psalmos? Dixi: Eiiam. Ei psalle- siio. Cum ergo perseverassel cogiiaiio ista in me,
bat ille minor quinque psalmos, senos versus et abii in eremo, et reperi ibidem stagnum aquarum,
unum allemia; et per unumquodque veibum exibat el insulam in medio ejus. Veniebant quoque djversa
lampas ignis de ore ipsius, et ascendebat in coelum. animalia eremi, et bibebant ex eO : inter quoe v;di
 1007 DE VITIS PATRUM LIBER VI. 1008
duos homines nudos, el contremuil corpus meum ; A 7. Dicebant de abbate Hor (9): Quia neque menti-
putabara enim quia spiritus sunt. Cumque vidissent tus esl unquam, neque juravit, neque malcdixit ho-
illi me trepidantem, loculi sunt ad me, dicentes : minem, neque si necesse non fuit, locutus est
Noli timere, et nos enim homines sumus. Dixi itaque alicui.
illis : Unde estis, et quomodo in hanc eremum ve- 8. Idem abbas Hor dicebat discipulo suo : Vi-
nistis ? Qui dixerunt: De coenobio fuimus, et factus de ne aliquando alienum verbum adducas in
cellam
est nobis consensus, et egressi sumus huc; ecce istam.
quadraginta anni sunt. Erat autein unus ex ipsis 9. Duo quidam magni senes ambulabant in eremo
iEgyptius, alius vero Libycus. Interrogaveruntautem est
me ct ipsi dicentes : Quomodo est mundus, et si quae juxta Scythim : et audieules murmur cujus-
dam vocisde lerra, quaesierunlinlro tum sp«luncaj, in
ascendit aqua secundum tempus suum, si etiam ha-
bet mundus abundantiam suam ? Respondi eis : quam ingressi repererunt ibidemquamdam aniculam,
Etiam. Quos et ego interrogavi: Quomodo possum virginem sanctam, jacentem infirmam, el dicunt ei :
lieri monachus? Dicunt mihi: Nisi quis renuntiave- Quando huc advenisti, anus; aut quis est qui libi
rit omnibus quae in mundo sunt, non potest fieri ministrat? Nihil enitn inveneriint in ipsa spelunca,
nisi soiam ipsam jacentem infirmam. At illa dixit:
monacbus. Quibus dixi : Ego infirmus sum, et non ]
Trigesimum octavum annum habeo in
possum sicut vos. Responderunt mihi : Si non eremi cum tanla sufficientiaserviens spelunca hac
potes sicul nos, sede in cellatua, ct plange pecca- vidi hominem nisi Cliristo, et non
ta lua. Interrogavi ergo eos, dicens : In hieme non hodie; misit enim vos Deus, ul
senlitis frigus, aut in sestale non incenditur corpus sepelialis corpus meum. Cumque hoc dixisset, quie-
vit in pace. Patres vero illi gloriiicaverunt Deum,
Vestrumin caumate? At illi dixerunt : Deus fecit
et recondito corpusculo ejus, recesserunt in locum
nobis hanc dispensationem, ul neque in hieine frigus,
suum.
neque aeslaleardorem sentiamus. ldeoque dixi vobis
10. Narraverunt de quodam solitario quia exiit in
quia ego nondum factus sum monachus, ignoscite
eremum vestitus lineo sacco tantum. Cumque per-
mihi, fratres.
5. Sedebat aliquando abbas Sisois solus in monte ambulasset Ires-dies, ascendit stipra petrnm, etvidit
abbatis Antonii: moram autem faciente ministro ejus sub ipsa viridem 654 berbam, el bominempascen-
venire adeum, per menses decemnon vidit hominem. tera tanquam bestiam. Descendens aulein occulte,
Ambulans aulem per montem, invenit quemdam tenuil eura; senex vero ille cum esset nudus, nec
Pharanitem capientem animalia agrestia. Cui senex ferre posset odorem hominum, angustiatus v x potuil
ilixit: Unde venis, aul quantum tempus habes hic? (., evadere de manibus ejus, et fugiebat. Ille quoque
At ille dixit : Vere, abba, haheo undecim menses in frater exiit, post ipsum currens et clamans : Exspe-
monte isto, et non vidi hominem nisi te. Audiens cta me, quia propter Deum te sequor. At ille con-
aulem haecsenex, inlravit in cellam suam, el per- versus, dixit ei : Et ego propter Deum fugio abs le.
cutiebat seipsum, dicens : Ecce, Sisoi, existimabas Fraier autem ille post haec projecil Ievitionem (10),
te aliquid fecisse, et neque, ut saecularis hic, ita qua erat indutus, et sequebaiur euin. Quem cum vi-
fecisti. disset.senex, quia jactaverat indumenium suum, su-
5. Hera ipse abbas Sisois sedens in cella, semper stinuit eum. Et cum appropinquasset ei, dixit ad
claudebat ostium suum (Ruff., lib. m, n. 162). Dice- illum senex : Quando projeci-ti materiam mundi abs
batur aulem de ipsoquoniam in die dormitionis suae, te et, et ego le exspectavi. Rogabal autem fraler ille,
cum sederent circa eum Patres, resplenduit tanquara dicens : Pater, dic mihi verbum quo salvus effi-
sol facies ejus, et dixit ad eos : Ecce abbas Antonius ciar. Qui dixit ei: Fuge homines, el lace, et salvus
venit. El posi pusilluni rursum dicit eis : Ecce cho- eris.
rus prophetarum venit. Et iterum amplius facies ejus 11. Narrabat quidam solitarius fratribus, qui eranl
resplenduit, et dixit: Ecce chorus aposlolorum venit. in Raythum ubi sunt septuaginta arbores palmarum
Eldupliciter refulsit adhuc facies ejus; et ecce ipse [>(il),in locum, ubi applicuil Moyses cum populo,
quasi cum aliquibus loquebatur. Deprecati sunt autem quando egressus est de terra ^Egypti (Exod. xv), sic
senes illum, dicentes : Cum quo loqueris, Pater? Qui dicens : Cogitavi aliquando debere me ingredi in in-
dixil eis : Ecce angeli venerunt accipere me, et rogo teriorem eremum, si forle ihvenirem aliquem inle-
ul dimittar poenilere modicum. Iticunt ei semores : rius me habitantem in eremo, et servienlem Domino
Non iniliges pceniteulia, Paler. Dixit aiueni illis : nosiro Jesu Cbristo. Ambulans autem quatuor dies
Vere nescio meipsum vel initium poeniteiitiaearri- ac noctes inveni speluncam; et cum appropinquas-
puisse. Et cognoverunl omnes quia perfeclus esset. sem, respexi intus, el vidi sedenlein bominem, et
Et rursum subito facta est facies ejus sicut sol, et ti- pulsavi secundum consuetudinem monachorura, ut
muerunt omnes. Dixit autem eis : Videte, ecce Do- egredienlem salutarem eum. At ille non movebatur;
roinus venit, dicens : Afferte mihi vas electionis ere- requieverat enim in pace. Ego aulem nihil dubilans
mi. Et continuo reddidit spiriluru. Et faclus est inlroivi: et cum tenuissem scapulam ipsius, confe-
sicut fulgur, et repletus est totus locus ille odore sua- siim dissolutus est, et faetus est pulvis. Deimle aspi-
vKatis. ciens, vidi colobium pendens; cum vero et Iwe
 1009 VERBA SENIORUM. 1010
tenuissem, dissolutum est, et in nihilum redactum .A omnia relinquens illi mulieri, veniensque huc inven i
est'. hanc speluncam, atque fontein hunc, et isiam pal-
Cum aulem de hoc bsesitarem, egressus sum inde, mam affereniem mihi botryones duodecim dactylo-
et perambulabam in desenum, in quo rursus aliam rum : per singulos menses affert mihi unum botryo-
reperi speluncam, et vestigia hominis ihidem *. Fa- nem, qui mihi sufficit triginta diebus, et post hunc
ctus sum aulem alacrior. Appropinquans auiem ad maturatur alter. Post tempus autem iuultum creve-
ipsam speluncam, ut iterum pulsavi, et nemo mihi runt capilli mei,et cum jam disrumperentur vcsti-
obaudivii, ingressus nullum inveni : stans autem fo- menta mea, de ipsis, quam decel, partem operui
ras speluncam, dicebam intra meipsum : Quia hic corporis mei.
oportet venire hunc servum Dei, ubicunque fuerit. Dnin auiem rursuiu eum interrogarem, si in pri-
Cum vero jam praeterisset dies, vidi bubalos venien- mordiis difficullalem habuisset ibidem, ait mihi: In
tes, et illum servum Dei venientem cum eis nudum, initiis afflictus sum valde 655 dolore jecoris, ila ut
de capilliscooperientem quae inhonesla erant corpo- limni jacens non possem stans psalmum dicere, sed
ris sui. Qui appropinqoans mihi, existimabat me proslratus in lerra, clamabam ad Altissimum. Cum
spiritum esse, et sletit ad orationem. Nam mullum auteminspelunca essemin dolore valido atque de-
lentalus fuerat a spiritibus, sicut ipse postea dicebat. B feclioue, ut etiam nec egredi jam possem, vidi virum
Ego autein haec intelligens, dicebam ei : Serve Dei, intrantem et juxta siantem ac dicentem mihi : Quid
et ego homosum ; vide vestigia mea et coolrecta me, pateris? Ego autem confonatus ab eo modicum, dixi
quia caro et sanguis sum. Cum vero post orationera ei : Hepar doleo. Qui dixitmihi : Ubi doles? Cuin
dicto Amen, respexisset me et consolatus fuisset, in- vero ostendissem ei, digitos manus suae in directum
troduxit me in speluncam, el interrogabat me, di- conjungens, divisit locnra illuin tanquam per gla-
cens : Quomodohuc advenisti? Cui ego dixi : Requi- dium, et avellens jecur, ostendit mihi vulncra, et ia-
rendi gratia servos Dei veni in hanc solitudinem, et sojecore manu sua in pannum ipsas scabics misil,
non me fraudavit Deus a desiderio meo. atque rursum ipsura jecur imponens manibus suis,
Ego autem interrogavi eum rursus, dicens : Quo- locum ipsum reclusit. Et ait mihi: Ecce sanus factus
modo et tu huc venisti, et quantum tempus habes, es, servi Domino nostro Jesu Christo sicul oportet.
aut quod est alimentum tuum, vel quomodo ciini sis Et ex liinc factus sum sanus, et sine labore jam sum
uudus, non indiges vestimenlo? Qui dixit milii 3 : hic. Ego autem multum illum rogavi ut manerem io
Ego in rcenobio eram Tbebcae [ Al., ThebaUtB], et interiorem eieiniiin. Et ait mibi : Non potes sufferre
opus meum erat liui textura : subinlravit autem in daemonum impetus. El ego hoc ipsum considerans,
animum meum cogitatus, ut imle exieus singulariler (] rogabam ut orans pro me dimitterel me. Qui cuin
sederem : el poteris, inquit, quietus esse, et susci- orasset, dimisit me. Haecvobis narravi xdificationis
pereperegrinos,etpluroremniercedem habereex eo, gratia.
quod acquisieris de opere tuo. Ut autem consensi 12. Dicebatrursus alius senex *: Qui etiam dignus
cogitationi huic, et opere perfeci eam , exiens aedifi- effecius est episcopus civilaiis Oxyrynchi, tanquam
cavi mibi monasterium , ibique veniebant qui niihi ab alio haec audisset, sed ipse erat qui hoc feierat.
injungebant opus. Cumque jam multum esset quod Visum est, inquii, inilii aliquando intrare in interio-
congregaveram, festinabam pauperibus ac peregrinis rem eremum , quae est circa Oasa, ubi genus est
illud distribuere. Sed adversarius noster diaholus Mazicorum, ut viderem, si forte invenirem aliquem
invidens niilii, sicul et semper et tunc, fulurai» in Cbristo servientcm. Sumens itaque paucos paxi-
mefieri retrihutionein machinabaiiirauf.rre, coquod males, et quasi dierum quatuor aquam in vase, iter
festinabam labores meos Dco offerre. Videns emm nreum faciebam. Transactis vero quatuor diebus,
unam virginem sacram injungenlem mihi species, et consumpiisque cibis, exspeclabam quid agerem. Et
eas me perficientem atque reddentem, immisit ei ul confidens dedi meipsum ad pergendum. Ambulavi
rursus milii alias demandaret species. At vero nbi quoque alios quatuor dies sine cibo perdurans. Cum-
jam consueludo facta est ac fiducia inajor, postremo .D que jejiinium et laborem itineris ferre non posset
etiam laclus maiiuumet risus, ac simul convescere, corpus meum, in piisillanimitaiem veni, ac sic jace-
ad ultimum concepimus dolorem, el peperimus ini- bam in terra. Veniens autem quidam, digito suo
quitatem. Cum aulem mansisscm in eadem ruina sex tetigil lahia mea, tanquam si medicus de sputo ocu-
mensibus, postea cogitavi, dicens : Quia aut hodie, liim percurrat; stalim vero confortatus sum, iia ut
aul crastino, aul post muitos annos morti addictus, putarem me neque ambulasse, neque famem pertu-
aeternumbabebo supplicium. Si enim quis uxorem lisse. Cum ergo vidissem venienlem in me virtulem
hominis violaverit, poenis aeternis legitime subjacebit; hanc, surgens perambulabam deserlum. Praeieritis
quantis tormentis dignus est, qui Christi stupraverit itaque aliis quatuor diebus, rursum faligaiiis defeci.
sponsam? El sic occulte in hanc eremum cucurri, Cumque extendissem raanus meas in coelum, ecce
1 Simile quid vel idera in Vita sancli Onuphrii, 3 In Vita Omiphrii jam citata, c. 5, vocalur hic
cap. 2, per Metaphrastem, apud Surium, tom. 111,de eremita Timoiheus.
se uarrat Paphnulius. '' Vide et supra, I. i, in Vita saucti Ouuphrii,
'•In Viia sancti Onuphrii jam cilata, c. 5. cap. 1 et 2.
 1011 DE VITIS PATRUMLIBER VI. #012
vir ille, qni pridem me confortaverat, iterom digito 1li tatem, et dimtltena fralrem illom, recessit. Comvero
suo quasi liniens labia mea, confonavit me. Peracti sederet foras civitatem in monaslerio, in quo erat
sinii autem dies decem ei septem, et post haccinve- quidam habitans, qui habebat nomen quasi magiii
nio iugurium, et arborem palmae, el virum stantem, solitarii. ipse vero solitarius mfirmtis erat, exspec-
cujtis capilli capitis erant pro indumento ipsius; qui lans horam mortis suae. Frater ille qui ibidem vene-
capilli canitie ejus erant candidi per totuin. Erat rat, videbat multam praeparalionem lieri cereorum
autem et terribilis aspectu. Cumque vidisset me, et lampadarum propier solitarium illum, tanquam
slelit ad orationem. Et expleto Amen, cognovit me per ipsum Deus panem et aquam inhabitantibus ci-
esse hominem, tenensque mihi manum interrogabat vitatem illain praestarel aique salvaret eos, et dice-
me, dicens : Quomodo huc advenisti, et si adhuc bant: Si hic finierit, simul omnes moriemur. Facta
constant omnia quae sunl in munde, si adhuc eliam autem exitus ejus hora, vidit frater ille tartaricnm
sunt persecutiones? Ego autem dixi ei: Vestri gra- inferni descendentem siyier solitarium illum, naben-
tia, qui in veritate Domino Jesu Chriito servitis, tem tridentero ignenm , et audivit vocem dicenlem :
hanc perambulo eremum; persecutio vero cessavit Sicut anima ista non me fecit quiescere, neque una
per potentiam Christi. Edissere mihi nunc, ohsecro hora in se, sic neque tu miserearis ejus evellens eam.
te, et lu qtiomodo huc advenisti? At ille cum lamen- I } Deponens igilur lartaricus ille quem tenebat triden-
tnlione plorans, coepit dicere mihi : Ego ep:scopus tem igneum in cor solaiarii illius, per multas horas
eram, et persectitione facta, multis mihi illaiis sup- torquens eum , abstraxit animam ejus. Posttisecau-
pliciis, cunTjam ierre non possem lormenia, postea tem ingressus frater ille in civitalem, iuvenit homi-
sacrilicavi. In me ipsum autem deinde reversus, a- nem peregrinum jacentem In platea aegrolum, non
gnovi iniquitatem meam, et dedi meipsum ad mo- hahentem qui ei curam adhiberet; ei mansit cum eo
riendum in lianc eremum ; et stim degens hic amiis die uiri. Et cum venisset hora dormitionis ejus,
quadraginfa novem in confessione et obsecratione conspicit frater ille Michaelemet Gabrielem descen-
ad Deum, si forte dimittatur mihi peccaium meurn. dentes propter animamejus. Et sedens unus a dextris
Et victum quidem pracstilit mihi Dominus ex hac et alins a sinistris ejus, rogabant animam ejns, ut
palma, consolationis vero indulgenliam non accepi, cgredereiur fnras; et non exibat, quasi nolens relin-
usque ad quadraginta octo annos : in hoc autem anno quere corpus suum. Dixit autem Gabriel ad Michac-
consolatussum. Hoc antem dicens, repente surrexit; lera : Assume jam animam islam ut eamus. Cui
et currens exiit foras, et stetil in oratione diu. Cum Michael respondit: Jussi sumus a Domino, ut sine
autem complesset orans, venit ad me. Intuens autem ilolore ejiciatur, ideoque uon possumus cum vi evel-
ego faciem ejtis, exterritus trepidavi, factus enim (|i lere eam. Exclamavit ergo Michaelvoce magna di-
erat lpse tanquam ignis. Dixit ergo mihi: Noli li- cens : Domine, quid vis de anima hac, quia non ac-
mere. Deus enim temisit,ut funeri tradas corpus quiescet nobis, ut egrediatur? Venit autem ei vox:
menm, aique sepullurii».Dum aniem consummasset Ecce mitto David cum cithara, et omnes Deo psal-
baecdicens, statim exlendens manus pedesque, finem lentes in Jerusalem, ut audiens psalmnm ad vocem
vitae fecii. Dissula ergo tunica mea, ego diroidiam ipsorum egrediatur. Cumque descendissent omnes
mihi tenui, el dimidia involutum sanctqm corpuscu- in circuitu animaeillins cantantes hymnos, sicexiens
lum abscondi in terra. Recondito ergo illo, continuo anima illa sedit in manibus Michael, et assumpta est
palma illa aruit, et tugurium illud cecidit, Ego autem cum gaudio.
mullum flevi, obsecrans Deum, si quomodo mibi 14. Dixit ilerum qui supra, de quodam sene, quia
praesiaret palmam illam, ut perseverarem in loco illo venit aliquando in civitntem, ut venundaret vasa quae
residuum tempus meum. Ut autem non esl hoc fac- operatus fuerat. Et cum expiicuisset ea, contigit eum
lum , dixi apud me : Non est voluntas Dei. Orans sedere anle januam cujusdam divitis, qui jam mo-
ergo tendebam ilerura ad saeculmn,el ecce homn qui riebatur. Sedens ergo senex ille, vidit equos nigros,
linivit labia mea veniens apparuit mihi, atque cou- et ascensores eirum nigros et terribilcs, habentes
fortavil me, ct ila convalui pervenire ad fratres, et fjI singiilos baculum igneum in manu sua. Cum ergo
narravi eis h»c, rogans eos ne desperarent semetip- jam pervenissenl ad januam illam , staluerunt equos
sos, seil per poeniienliam invenirent Deum. suos foras, ei intravit unusquisque cum festinatione.
13. Fraier quidam inlerrngavit senem, dicens: Infirmus aulem ille videns eos, clamavit voce magna,
Noinen est quod salvat, aul opus? Respondit ei senex: dicens : Domine , adjuva me. At illi dixerunt ei :
Opus. Et ait senex : Scio enim fralrem oranlem a'i- Nunc memor factus es Dei, quando tibi sol obscura-
quando, et stiitim audiehatur oratio ejus. Subintravit lus esl? quaro usque in liodiernum diem non cxqui-
autem in animo ejus cogilalus, velle videre animam sisti eum, dum adhuc libi splendor eral diei? Nunc
peccatoris et justi, quomodo abstrahiiur 656 a autem in hac hora non est libi porlio spei ucqne
corpore. El nolens Dens conlrislareeum in desideriis consolationis.
ejus, dum sedcret in cella stia, ingressus est lnpus 15. Dixerunt Patres, fuisse quemdam Macarium,
ad eum, et tenens ore suo vestimenta ipsius fralris, qui Scylhi prirous monasierium fecit (Ruff. Ub. i,
trahebateum foras. Surgens autem frater sequebatur c«/p.29). Est enim locus ipse eremi longe a Nitria,
eum : lupus autem duxit eum usque ad aliquam civi- habeus iiiMrvaUum<U»er«} dje noctuque. S»t«utem
iOiS VERBA SENIORUM. i014
et gnnoe perrculum emtibus ibidem; si enim modi- A A loco pulsavit ad januam. figressa autem una, susce-
cum quis erraverit, vagatur periclitans per eremum. pit eum in domum suam. Et cum sedisset, vocavit
Sunt autem illic omnes perfecti viri, nec aliquis im- eas : quae cum venissent, sederunt cum eo. Ait au-
perfecius potest in eodem loco lam feroci perdurare, tem ad eas senex: Propter vos laborem tantum per-
quia omnino nriduS est, absque ulla consolatione tuli; dicite mihi nunc operaiionem vestram, quaevel
eorum qnae necessaria snnt. Hic igitur prsedictns vir quomodo est. At iliae dixerunt: Crede nobis, quia
Macarius, cum esset homo de civitate, conjnnrtus hac nocte non fuimus sine viris nostris. Quam ergo
est aliquando illi Macario majori. Et cum venissent operationem possumus habere? At vero senex cum
ad transfretandum Nilum fluvium, conligil eos in- satisfactione rogabai eas, ut manifestarent ei actum
gredi in navi majore, in qua tribuni duo quidam suum. Tunc dixeruntei :Nos quidem secundum sae-
cum multa intraverant exlolieniia, habentes intus culum extraneae nobis sumus; placuit auteni nobia
rhedam totam aeream, et equos quibus freni aurei nubere duobus fratribus secundum carnem. Quinde-
erant, et obsecundanles quosdam milites, et pueros cim annis nos hodie duae habitamus in una domo, et
torqnes utentes, atque aliquos aureos habentes cin- nescimus si aliquando litigavimus ad invicem, aul
gulos. Videntes ergo iribuni illi bos duos monachos vel sermonem ttirpem dixit una ex nobis ad alte-
veteres pannos indutos, et in angulo sedentes, beati-1B ram, sed in pace el concordia peregimus totum tem-
ficabant exiguitaiem ipsorura. Unus vero ex tribunis pus hoc. Subintravit autem nobis in animum ingredi
illis ait ad eos : Beati estis vos, qui mundo huic illo- in monasterium virginum, et rogati viri nostri, non
sistis. Respondens autem ille urbanus Macarius, nobis consenserunl in hoc. Cum vero minime valuis-
dixit ad eos : Nos quidem mundo isti illusimus, vobis semtis obtinere hujusmodi consilium, disposuimus
autem mundus hic illusit. Scito tamen quia non vo- testamentum inter nos et Deum, ut usque ad mortero
lens hoc dixisti; ulrique enim beati dicimur, id est per os nostrura non egrediatur sermo ssecularis. Au-
Macarii. At ille tribunus compunctus in verbo ejus, diens autem huc abhas Macarius, dixit: In veritate
regressus domum , exspoliavit se vestimenta sua, dico, quia neque virgo, neque sub mariio agens,
et coepit esse monacbus, faciens eleemosynas mul- neque monachus, neque saecularis, sed secundum
tns. uniuscujusque propositum. Deus omnibus Draestat
16. Dicebantde eodem abbate Macario (12) ma- Spiriium sanclum.
jore, quia dum ambularet aliquando in eremum, 1S. Dicebant Patres de aliquo sene magno, quia
invenit caput bominis mortui in terra jacens (Ruff. cum ambularet in eremo, vidit duos angelos comi-
I. in, num. 172, paulo aliter narral); qund cum tanles secum, unum a dextris, et alium a sinistris
inoverei de virga palmse, quam in manu habehat, 1« * suis. Dum vero ambularent, invenerunt cadavcr in
locutum esl caput illud ad eum. Cui dixit senex : viajacens. Et cooperuit ilie senex nares suas pro-
Quis cs lu? Respondil caput illud ad senem : Ego pter fetorem : fecerunt aulem et angeli simililer. Et
eram sacerdos gentiliura qui comroanebant in loco profecii pusillum, dixit senex : Et vos hoc odorastis?
hoc, tu vero es abbas Macarius, qui habes Spiritum Qui dixerunt ei: Nequaquam, sed propter le coope-
sanctum Dei. Quacunque ergo hora miserlus 657 riiimus et nos; nam immunditiam mundi hujus non
fueris eorum qui sunt in tormentis, et oraveris pro odoramus nos , neque appropiat nobis; sed animas,
eis , lunc consolanlur pusillum. Dicit ei senex : Et qiiae felorem peccatorum habent, ipsarum odorem
quae est ipsa consolatio? Respondit illud caput: nos odonmus.
Quantum distat crelum a terra, tantum est iguis sub LIBELLUS QUARTUS.
pedibus nostris, et super caput nostrum. Stantibus verborum qum misit abbas iloysei
nobis in medio non est ut facie ad Septem capitula
ergo ignis, quis abbali Paemenio.Et qui cuslodierit ea, liberabitur
faciem videat proximum suum. Ail ergo senex cum a pmna.
fletu : Vas illi diei, in qua natus est homo, si haecest 1. Dixit senex Moyses : Quia debel homo quasi
consolaiio supplicii. Rursum dixil senex : Est pejus mortuus esse socio suo, hoc est mori amico suo, ot
tormentum ab his? Respondit capul illud : Major 01 nou dijtidicet eum in aliqua causa (Append. Murt.,
poenasubtus nos esi. Dixit ei senex : Et qui sunt in n. 109).
ipsa? Dicit ei caput illud : Nos qui ignoravimus 2. Dixit iterum: Quia debet homo mortificare
Deum, vel ad modicum habemus aliquid miseri- seipsum ab omni re mala, priusquam egrediatur de
cordiae; hi vero qui cognoverunt Deum, et negave- corporc, ut non laedatulltun bominem.
runt eum, nec fecerunl volunlatem cjus, hi sunt ' 3. Dixit iterum : Nisi habuerit homo in corde suo
subtus nos. Et post baec sumens senex capul illud quia peccator esl, Deus non exaudit eum. Dixit ei
sepelivit. frater : Quid est in corde habere quia peccator est?
17. Orante aliquando eodem abbate Macario in Kt dixit senex : Si quis porlat peccala sua, nnn
cella sua (Ruff., tib. m, n. 97), venit ei vox, dicens: videt peccata proximi sni.
Macari, nondum pervenisti ad mensuram illarum 4. Dixit iterum senex : Nisi convenerit uctusora-
duarum m ilierum illius civitalis. Surgens ergo mane tioni, in vanumlaborat hoino
(Ruff., lib. ni, n. 202;
senex, accepit virgam suam palmeam, et coepit per- Append. Mart., n. 35, nomine Moysis). Et dixit fra-
gere in civitatem. Cum ergo pervenisset, reperto ler: Quid est consensus actus cum oratione? Re-
 1015 DE YITIS PATRUM LIBER VI. 1016
spomiit senex : Ul pro quibus oramus, jam non illa iA Factus est homo, inanens Deus; factus est puer; fa-
faciamus. Quando enim homo dimiserit voluntatem ctus est lector, accipens librum legit in synagoga,
suam, tunc ei reconciliatur Deus, et suscipil oratio- dicens: Spiritus Domini super me , propter quod
nes ejus. Interrogavit frater : In omni labore homi- unxit me; evangelizare pauperibus mi it me (Lucm
nis quid est quod eum juvat? Dicit ei senex : Deus iv). Facius esl subdiaconus; faciens namque de fune
est qui adjuvat. Scriptum est enim : Deus noster flagellum omnes ejecit de templo oves et boves, et
refugium cl virtus, adjutor in tribulationibus qu« caetera (Joan. n). Faclus est diaconus; pracingens
uiveneruiil nos nimis (Psal. XLV). namque se limeo, lavit pedes discipulorum suonim,
5. Dixit frater : Jejunia et vigiliae, quas facit praecipienseis fratrum pedes lavare (Joan. xm). Fa-
liomo, quid efficiunt? Dixit ei senex : Quoniamipsa Ctus esl presbyter, et resedit in imdio magisironim
sunt quae faciunt humiliari aniniam. Scriptum est docens (Lucrn xm). Factus est episcopus, et acci-
enim : Vide humilitatem meam, et laborem meum, piens panem benedixit ac fregii, et dedit discipulis
et dimitte omnia peccata mea (Psal. xxiv). Si ergo suis (Malth. xxvi), et csetera. Flagellatus est propter
fecerit anima labores istos, miserebitur super eara te, crucifixus elmortuus est; et tertia die resnrrexit,
Deus propter eos. et assumptus est. Omnia propler le suscepit in se,
€. Inlerrogavit frater senem, dicens: Quid faciet ]B omnia juxta dispensationem, omnia ordine, omnia
liorno in omni tentatione veniente super se, aut in consequenter est operatus, ut nos salvaret; et tu
omni cogitaiione inimici? Ail illi senex : Flere debet propter eum non toleras? Simus sobrii, vigilemus,
in conspectu bonitatis Dei, ut adjuvet eum ; et re- vacemus orationibus, ut quae placita sunt ei facien-
quicscet velociter, si rogat in scientia. Scriptum tes, salvari possimus. Joseph nonne in yEgyptoesl
est enim : 658 Dominus mihi adjutor, et non li- venditus, in lerra aliena? Tres pueri in Babylone
mebo quid faciatmihi bomo (Psal. cxvn). captivi, nunqtiid cujusquam babuerunl notitiam?
7. Intcrrogavit eum iterum frater, dicens : Ecce Tamen Deus patrocinatus est eis, suscepit el glorifi-
hnmo caedit servum stinm propter peccatum quod cavil eos, ouia timebant eum. Oui dat animain suam
egit, quid dicel servus ille (Append. Mart., n. 37)? Deo, non habet propriaro voluiiiaiem, sed exspecians
Dicil ei senex : Si bonus servus est, dicet: Peccavi, Dei arbilrium non laborat. Nam si ttiani vis facere
miserere mci. Dicit ei frater : Nihil aliud? Dicit ei volunlatem, non cooperante Deo, nimium fatigaris.
senex : Non. Ex quo enim culpam super se posue- 9. Interrogavit fiaterabbatem Pastorem : Quid est
rit, et dixerit: Peccavi, staliin miseretur ei domi* quod scriptum est : Nolite cogitare de crastino
nus suus; finis autem horum est non judicare (Matth. vi)? Dicit ei sencx : Ad hominem respicit
proximum siium. Quando enim manus Domini oc- Cl hoc, qui in tentatione est coustitulus, et delicit, ul
cidit primogenita in terra iEgypti, non erat domus, non cogilet iiuanium temporis in ea facturus sit, sed
in qua non esset mortuus (Exod. xu). Dicit ei fra- potius qund hodiernum est et quolidianum, fuiurum
ter: Quid est hoc verbuin? Respondit ei senex : libenter suscipiat.
Quia si conspexerimus peccata nostra, non videbi- 10. Inlerrogavit frater abbatem Joannem, dicens :
inus peccala proximi. Stullitia est enim homini Quomodo anima babens propria vulnera, non erube-
habenti mortuum suum, reliclo eo ire el flere mor- scit detrahere proximo suo? Cui respondil senex per
tuum proxiroi sui. Mori autem proximo tuo, hoc pnrabolain: Erat quidam homo patiper habens uxo-
est portare peccata tua, et sine cogilatu esse ab lero : qui cum vidisset aliam mulierem pulchriorem,
omni homine, quia iste bonus esl, et ille malus et ipsam quoque sonitus est in conjugium. Ennl au.
est, et ne facias malum ulli homini, neque cogites tem utrseque nudae. Sed cuin essent in quodam loco
malum in aliquem, neque spreveris aliquem faiien- nuniiinx, rogaverunt eum ambae, dicentes : Tecum
tem malum, neque acquiescas facienti malum proximo veuire desideramus. Quas niiitens nudis in dolium,
tuo, et noli gaudere cum eo qui facit malum cum navicula iransfretavit, venitque ad locum. Facla
proximo suo ; el hoc est mori proximo tuo. Et noli autem mendie, cum una earum populo recedeute vi-
*D
obloqui de aliquo, sed dicito : Quia Deus cognoscit dissel silentium, exilivit in quemdiun locum dolio
unumquemqiie. Noli ergo obedire detrabenli, neqne vicinum velociter, et veteres atqne cmsrissos pau-
congnudeas ei in detraclione ipsius. Noli obedire nos reperiens se praccinxit,el dehiuc fiducialiier visa
obloquenti proximum suum, et hoe esl : Nolite esl ambulare. Allera vero nuda -ccletisintrinsecus,
judicarc , et non judicabimini ( Matth. vn). Non dicebat marito: Ecce meretrix ista nuda esi, nec
babeas inimicitias cum quocunque homine, neque confunditur. Cui maritus cum dolore ait: 0 miracu-
retineas inimicitias in corde luo, neque odio ha- luin; baec utcunque cunfusionem suani cooperuit, tu
beas eum qui inimicatur proximo suo, et non con- vero undiquc nuda non erubescis culpare vel ex
scntias inimiciiiis ipsius. Noli despicere eum qui parte vestitaro? Ita est nmnis detractor, qui propria
inimiciiias habet cum proximo suo, et hscc est pax. mala non videns, aliena semper accusat.
In his temetipsiim consolare : modicum lempus est 11. Dixerunl quidam fratres abbati Antonio:Yo-
labor, etsempiternarequies, gratia Dei Verbi. Amen. lumus a le audire verbum, quo satvari possimus.
8. Dixitalius senex : Propter te hoino Salvalor est Tunc senex ait: Ecce Scripturas audistis, sufficiat
naliis; propter hocvenil Filius Dei, ut lu salvareris. vobis. Qui dixerunl: Et a le volumus audire, Pater.
 1017 VERBA SENIORUM. 1018
Respondit eis senex : Audistis Dominumdicentera: JAgladium (Luccexxn). Hoc intelligitur: Qui habetre-
Si quis le percusserit in maxilla sinistra, praebe ei quiem, dimittat eam, et teneat pugnam; pugnam vero
et alteram (Matth. v). Dicunl ei: Hoc iinplere non dicebat adversus diabolum.
659 possumus. Diciteis : Si ergo praebere ei et al- 15. Dicebat qui supra: Quia senior quidam in par-
teram non poteslis, saltem de una ferte patienter. tes yEgypti sedeh.it in cella, cui frater aliquiselvirgo
Responderunt ei: Nec hnc possumus. Dicit eis : Si quaedam minislrabani. Accidit autero una die, ut
neque hoc poteslis, ne velitis percutere magis quam uterque sibi ad senem venienies occurrerent. Cum
percuti. Dicunt ei: Nec hoc possumus. Tunc senior ergo facto jam sero ad sua remeare non possent, po-
ait discipulo suo: Succos praepara fratribus istis, stiit maitam seniorinler ulrosqueut dorinireut. Fra-
quia nimis infirmali sunt. Deinde dixil eis : Si nec ter vero illecarnis suae ptignam nou sufferens, niise-
hoc nec illud potestis, quid faciam vobis? ergo sola randam virginem stupraviiet perdidil, consummato-
oratio necessaria est pro vobis. que peccato mane discessit. Senex autera cum
12. D<cebatabbas Joannes quibusdam fratribus : cognovisset, futura prospiciens, lacuit in prajsenti.
Quia fuerunt tres philosophiamici.qtiorum unus mo- Redetintes itaque proseqnente eos sene, neque ali-
riens alteri reliquil filiumsuum commendatum(Ruff., quam tribulationem demonstrante, ubi recessit ab
lib. iii, n. 84); qui in aetaie juvenili provectus, nu- ]B eis, ita ad invicem loquebantur : Putasne intellexit
tritoris sui adulteravjt uxorem. Quo scelere cognito hic senex facinus nnstrum, an non? Reversique ad
missus est foras. Deinde cum plurimum pceniteret, eum poenilentia ducti dixerunt: Sancie Pater, intel-
non ei concessit regressum, sed ait illi : Vade, et lexisti quemaduwdum nos seduxil inimicus atque
esto tribus annis inter damnatos qui metalla in flu- prostravit, an non? Qui respondil: Intellexi, iili.
mine deponunt, et sic indulgeo tibi culpam tuam. Dicunt ei: Et ubi fuil in illa hora mortis nostrse co-
Quo post trienninm redeunte, rursus ait: Vade alios gilatio tua? Dixitque eis : Mea cogitaiio illic erat illa
tres annos, da mercedes ut injurias paliaris. Ille vero hora, ubi ciucifixus est Chrisius; stabam et flebam
fecit sic alios tres annos. Qui dixit ei : Veni ergo lom pro me, quain pro vobis. Sed quia posnitenliam
nuncad civitalem Atheniensium (15), ut philoso- vestram Dominus repromisit, admoneo ut, curando
pliiani discas. Erat autem ad portam civitatis qui- vulneri quod per superbi.im perlulistis, diligentius
dam senex philosophus sedens, atque intrantes con- insistatis. Accepta igitur reguia pceuitentiaeab eo,
tumeliis afficiebat; injuriavit ergoeljuvenem illum. recesserunt jam fortiter unusquisque ceilunles, donec
At ille injuriatus risit. Cni senior ait: «Quidest hoc, vasa electa fieri potuissent.
quod tibi ego injurias facio, et tu rides? Dicitei juve- 16. Philosopbus quidam interrogavit sanctum An-
nis : Non vis ut rideain, qui Iribus annis, ut injurias C; lonium : Quomoilo, inquit, contentus es, Pater, qui
paterer, dedi mercedes, et hodie gralis eas patior? Codicum cousolatioue Iraudaris? llle respondit :
Prorsus ob hoc ego risi. Dixitque ei senex : Ascende Meus Codex (11), philosophe.nalura reruro esi crea-
et ingredere civitalem. Cumque hoc retulisset abhas tarum, qnaemihi, quoties verba Dei legere cupio,
Joannes, dixit: Haecporta Domini, et Patres noslri adcsse consuevit.
per raultas injurias iu ea gralulanies ingressi sunt. l/.Cuin qnidam venisset ad abbatem Macarium,
13. Dicebalabbas Joannrs de anima, quasdeside- meridiano aestunimia sili accensus, et aquam qnae-
rat poenitere : Quaedam pulcherrima meretrix fuil in reret ad bihendum, Sufficii, inquit, tibi haec tunbra,
quadam civitaie, quaehabuit plurimos amalores. Qui- qua multi viatores aut naviganles nunc indigeut, nec
dam autem vir de ducibus veniens ad eam dixit: fruiinlur.
Promitie mihi castitatem luam, et ego le accipiam in 18. Apud euindem scnem cum verba de continen-
uxorem. Illa igitur promiltenle, accipiens eam intro- tiae exerciiio haberem, Age, inquit, 660 nduciali-
duxit in domum suam. Cumque a suis amaioribus ter, o fili; nam et ego per viginii amios conlinuos
quxreretur, agnitoquod ille lam magnus vir sonitus non pane, nou aqua, non somno satiaius sum. Pa-
eam fuisset uxorem, dixerunt: Si access.erimusad nem quidem pensatiiin accipiens, aquani vero ad
januam hominis tam potenlis. cognoveritque deside- fj) mensuram, somnuro aulem parietibus me duntaxat
ria requirentium, procul dubio puniemur; sed venite inclinans subripere paululum feslinabam.
posl dorsum domus, utamur solito sibilo; cumque 19. Quidam frater interrogavil senem, iitruin cum
illa sib laniium sonum audierit, descendet ad nos, et Iralribus ad eos proficiscens mandiicare deberet. Cui
inveniemur innoxii. Quae cum audisset, sgnavit au- senex respomlit : Cum muliere, inquit, non inandit-
ressuas, et exsiiiens in interiora domusingressaesi, cabis.
atque clausit. Haec ila locutus senior, direbat mere- 20. Inlerrogavit quidam frater abbatem lsidorum
tricem esse aniniam, amatores ei esse vitia, ducem Scylhinsem de cogitatu fornicalionis. Respondit ei
vero vel principem dicebai esse Christum, domum- senex : Quod quidem veniat cogitatio fornicationis,
que ejus ccelorum perpetuam mansionem, sibilatores animuin conturbans et occupans, sed acrum implere
autem daemonessunt maligni. Haecergo si casta fue- non praevalens,neque proliciens, sed tantura impedit
rit et fidelis, semper currit ad Deum. ad virtutem; sobrius autem vir a se eam discutiens,
14. Dixit abhas Pastor: Scriplum esl in Evange- ad orationem statim couvertitur.
Uo : Qui babet lunicam, vendat eam, et eraal sibi 21. Idem de eodem cogitatu respondit senex : Si
1019 DE VITIS PATRUM LIBER VI. 1020
cogitatlone»t»OBb*bemus, ferls similes snmus. Sed ,K 31. Erat quidam frater in cella, qui post explelas
sicut immieu», quod suumest, exigit; nosquoque, sacras missas, cum presbyter dlmitterel ecclesiam,
quod nostrum est. implere debemus. lnsistamusora- eispeclabal donec omnes egrederentur, ut aliquis
tioni, et inimtcus fugatur. Vaca meditationi Dei, et eum teneret ad mandueandum. Una ergo dierum
vinces. Perseverantia boni victoria est. Certa, et co- expleto conventii, anit omnes egressus esi, et cur-
ronaheris. rebat ad cellam suam : quem intuens presbyter cur-
28. Dixit senex: Homo habens mortem pr« oculis, rentem miralus est. Cumque transacta septimana
omni hora vincit pusillanimitatem. venisset fraler ille in collectam ecclesise, dicil ei
23. Dixit abbaiissa Syncletica : Adversariusnoster presbyter : Dic mihi, fraler, quod verum est, quae
facilius a nihil possidenlibus superatur. Non eniin causa fuit circa te, qui per oinnes quidem conventus
habet quo laedaleos, quia pleriqne memores anguslise ecclesiaeremanebas uliimus omiiium, in colleclione
atque teniationum a Deo separantium, in ablalis pe- aulem praeteriia ante omnes egressus es? Cui frater
cuniis caeterisquefaculiatibus feriri consueverunt. ille respondit: Quia abstmehain ne mihi coqoerem,
24. Rursus qua; supra : Qui visibiies, inquit, divi- el ideo exspeetabam ut aliquis me leneret ad man-
lias ex muliis laboribus aique marinis periculis colli- ducandura. llla vero collecta, priusijuam venirem in
gunt, dum plura lucrantur, plurima concupiscunt, et Becclesiam, coxi mibi pusillum lenliculae, ideoque
prsesentia quidem tauquam nihil existimani. Nos consummato sacro mysterio ante omnes exivi. Au-
vero necessaria pro limore Dei renuiutus possidere. diens autem haecpresbyter.dedil mandatum in eccle-
25. Dixit senex: Qui in anima sua memoriaiu ma- sia, dicens: Fralres, antequam venialis ad eccle-
litias ligat, similis est ignem inter paleas occultanti. siae collectam, coquite vobis pusillum cocturae, ut
20. Dixit quidam senex : Si de vita seterna ser- 661 propter illudcum alacritate festinetisrecurrere
monem cuiquam facis, dic veibum audienti cum com- in cellis vestris.
punctione et lacrymis; alioquin non dicas, ne inve- 32. Venit aliquando judex regionis alicujus in
niaris inutilis, alienis verbis alios salvare festinans. provincia abbatis Pastoris. Yenienles auiem babita-
Peccatori namque dixit Deus: Quare tn enarras jusii- tores loci iliius rogaverunt abbatem, ut veniens ro-
lias meas, et assumis testamentum meum per os garet eum. Qui dixit eis : Sinitc me tres dies, et tunc
tuum (Ptai. XLIX)?Dic ergo : Canis sum, imocanis venio. Oravil ergo senex ad Dominutn, dicens : Do-
melior est me, propler quod et amal dominumsuum, mine, noli mihi dare banc gratiam; alioquin uon me
et ad judicium non est venturus. periniiient hcyninessedere in loco isto. Venienser-
27. Inlerrogavit quidam frater seniorem, dicens : go senex rogabat judicem. At ille dixit: Pro tairone
Quomodoanimadiligitimmundiliam? Dicitei senior: iC rogas, abba? Gavisusest aulem senex, quia non ob-
Anima quidem corporales plerumque desideral pas- tinuit apud judicem gratiam, quam postulavit, et sic
siones, sed spiritus Dei esl, qui eam relinet. Flere rediil in cellara suam.
crgo debemus, et immundiiias nostras attendere di- 35. Dicebantseniores: Quia qnando iuirabat Moy-
ligeuter. Vidisti Mariam, quemadroodum, cum se ad ses in nube, cura Deo loquebatur; quando autem
sepulcrum Domint inclinasset, et fleret, vocavit eam exibat de nube, cum populo: sic et monachus, quan-
Dominus; sic erit et animae. do in cella sua est, cum Deo loquitur; egrediens au-
28. Inierrogavit frater seniorem : Quid sunt pec- lem de cella, cum daemonibusest.
cata? Dicit ei senex : Peccata sunt cum homo sua 34. Vepit quidam adolescens ad abbatem Ma-
delicla velut nihil despiciens, alios docere conatur. carium, ut sanaretur a daemonio. Et dura esset foris
Propterea dicit Dominus : Hypocrita, ejice primum stans, ecce advenit quidam fralerdealio monaslerio,
trabem de oculo tuo, et tunc videbis ejicere festucam et concubuit in peccatum ctimadolescente illo. Egres-
de oculo fratris tui (Matth. vn). sus autera senex cernit frairem illum peccaniem
29. lnterrogavit frater seniorera : Quid agam, cum parvulo illo, et non eum increpavit, dicens : Si
quod animus meus in parvo labore me vulnerat? Dicil Deus, qui plasmavit eos, videns, patieutiaro in illis
ei senex : Non miramur Joseph, cum essel puer in U habuit, qui si vellet, incenderel eos, ego quis sum ,
yEgypto, in lerra colenlium idola : queinadmodum qui arguam eos' ?
lentaliones viriliter pertulit, et Deus glorificavit eum 35, Dicebant de aliquo seoe, quia in inleriores par-
usque in finem. Videamus et Job quod se usque in tes jEgypli sedebat quielus, et unus saecularis fide-
finem non relaxaverit timcns Deum, uude eum nul- lis roinistrabal ei. Conligit autem ut filius illius sae-
lus a spc Dei movere praevaluit. cularis infirmaretur : qui mulium rogabat senem, ut
30. hilerrogatus est senior a quodam militante : veniens oraret pro puero. Surgens quoque senex
Si Deus recipil pueniteniem. Qui cum eum pluribus abiit cum ipso. Praecurrens autem ille, securus iu-
aediucasset sermonibus, postremo ait ad eum : Dic iroivit in domum suam, dicens : Venjte in obviam
roibi, dilectissime, si chlamys tua eonscissa sit, pro- solilario illi- Videns aulem eos senex a lnnge ex-
jicis eam? Qui respondens ait : Non, sed resarciens euliles cum lampadibus, cognovit quia sibi venirent
utor ea. Dicit ad eum senior: Si ergo tu parcis pro- in occursum; et exuens veslimenla sua, iuisit illa
prio veslimento. Deus sni imagini non indulget? in fluinine, et coepitlavare ea, siaus uudus. Minifier
1 Mirandum Macarii jndicium, non imilandum.
1021 VERBA SENIORUM.NOTATIO. 1023
autem ejus ille laicus erubuit, videns eum nudum; A. Cessate jam. Et ecce erant manipuli messis triliei.
et rogavil homines rflos, dicens: Reveriimiui, quia Ideoque dixi vobis, nisi et manibus vestris palpave-
senex iste mente excessit; veniensque ad senem , ritis, nolite lestificari.
dixit ei: Quid hoc fecisti? Omnes enim dicebant : 37. Dicebant de quodam fratre, quia sedebat in
Quia daemoniumbabet senex iste. Qui dixit: El ego eremo, et seducebatur a daemonibus per annos plu-
volebam hoc andire. rimos, ipse vero existimabat, quia angeli essent.
36. Interrogaverunt quidam seniores abbatem Egrediebatur autem pater ejus secundum carnem
Pastorem, dicentes : Si viderimus aliquem fralrem pertempus, et visitabat eum. Una aulem dierum tulit
peccantem, arguemus eum? Respondit eis abbas bipeiinein secum, dicens : Quia revertens afferam
Pastor: Ego interim si necesse est transire per inde, mihi pauca ligna. Et praeveniens unus daemonum,
et videro eura peccantem, praetereo, et non arguo dixit ad filium ejus : Ecce diabolus venit ad le in
eum : sed quia sctiptum est : Quaeviderunt oculi tui, similiiudinem patris tui, hahens bipennem in spor-
liis testimonium perhibe (Prou. xxv); ideo ego dico ta sua, ut impugnei te : tu ergo prseveniens, tolle
vobis, quia si non palpaveritis nianibus vestris, no- bipennem ab eo, et repugna illtim. Igitur pater ejus
lite lestiGcari. Aliquando enim quidam frater sedu- venil secundum consuetudinem, et accipiens filius
ctus esl in hujuscemodi re, et apparuit ei quasi quod £ I ipsius bipennero ab ipso, percussit eum, et occidit.
fraier quidam cum mnliere peccaret. Qui cum mul- Et continuo adhaesit ei spirilus malignus, et offoca-
tum impugnaretur a cogilationibus, existimans simul vit eum.
eos coire, abiit et pulsavit eos pede suo, dicens:
ROSWEYDI NOTATIO.
662 0) Incarduum.] Ila Parisiensis editio et lius noster, nomia, a vi.aw; unde vojwt et vopcti
Ms. Aquicinctin.; sed Germ. editio, incardium. Lug- yEgypiiorum, ut intelligatur certa terra» portio,
dunen., incordium. An non idem quod Graccisiyy.«p- (i) El minal me hinc.] Verbum minare usurpatum
Jtov? quod medium cujusque rei, seu interna pars non ecclesiasiicis tanluiu scriptoribtis, sed eliara
et mednlla cujusque ligni, quod alio nomine dicilur profanis. Yide Onomast.
tvrijsiuv)]. Sit hic iy/xipoiovin palma. Yide Onoma- (8) Temporibus Juliani.] De auctore necis Juliani
sticon. varia auciorum relatin. Vide Baronium tomo IVAn-
(2) Quia virtutem.] Vide dicta supra, libro i ad nal. copiose hac de re agentem.
Yit>m sancti Anionii, cap. 37, num. 78, quoinodo (9) Hor.] Fraier Joannes Maria, magister sacri
quaedam inter bapiismuro- et ingressum religionis Palatii, in iudice librornm expurgandorum hic notat:
sit similitudo. Hic est ille Or haereiicnsOrigeni-.ta, cnjus IIierony:
(3) Unus peregrtnus, et unus inchoris.] Ita Mss. el nius meminil ad Ciesiphontein, qcem pro sancto oh-
veieres editiones. Pro inclioris, Parisiensis editio, truileie conalus est miserahilis Evagrius; quocirca
incola. Bona quidein est ea imerprelatin, sed auclor umhra: virtutum ejus in ventiim ahieruni. Hactenus
usus esl voce Giaecuuica, iyxwprn. Sic in sacris Lil- ille. At non Evagriuin, sed Ruffinum auctorem csse
teris, Ecclesiastici xx, homo acharis, quusi (abula libri n de Yitis Pairuin, in cnjus capiie 2 mentio lit
vana. Male iu edii. Coloniensi et Speculo Exemplo- i£ Hor vel Or, docui fuiseprolegomeno gener.ili 4.
ruro postremo recognito, in choris. Yide Onomasti- (10) Leviionem.] Ila Mss. et Parisiensis editio.
con. Editi quidain lebetonem, alii lebitonem.Vario modo
(4) llle impius.] Vide dicla ad Viiam sancti Pa- noiiien hoc Giaecis scriptum et elatum, unde et in
chomii cap. 50, num. "9, quomoilo sepultura ad Laiino diversitas. \ ide Onomasticon.
praemiumvel posnamconferat. (H) In Raythum, ubisnnt LXXarbores palmarum.]
(5) Cyrion. Yaria bic leciio erat, ut difficile sit Meuologium14 jauuarii, de Martyribus 43 in Raitho :
verum uomen eruere. Parisiensis Histirion. Ms. Au- < Ubi sunt xu fontes et LXXarbores palmarum, i
domar, Cyrion, quam retinui. Id iiomen roilitis oc- qu* in Menaeis iia Graecehabeutur. In sacris Litie-
curril in MartyrologioRom. Bedae,Usuardi, Adonis, ris palmarum liariim mentio est Exodi xv, quo allu-
9 Martii, qui SebaslaeLicinio imp. alfecius esl mar- ditdivus Hieroiiymus, epist. 4, ad ltusiicum: < Et
tyrio. Item alius 14 Febr. officio pie^byler, laurea inicr paimarum arbores inyrrbu; umaritudo monslra-
inarlyr. idque Alexandriae. Forte hic ipse noster, ta est. i
qui in Scythi apud Alexandriam vixit. Ruffin., libro (\i) Macario.] Frater Joannes MariaBrasichellen-
n llist., cap. 8, Scyrionem monachum habet in Ape- sis, qui supra, hic notat: Circtunspecie lege hanc
liote suo tempore monachiiin. de cranio a Macario reperto narrationem; nam quod
Ad hanc senum pracdictionem respicit, ut opinor, cum placilis theologiaehaud recte cuhaereat, ut apo-
Theodorus Aleiandrinus*abbas apmJSophronium in crypha a niuliis rejicitur. Vide Bellarminuin, libro
PratoSpiiit., cap. 54 : i Yenimus, inquitSophroniiis, II cle Purgalorio, cap. 18. Sed eamdem explicat
poslea Theremithem ad abbatein Theodorum Ale\- sanctus Thomas in iv Sent., Dist. 45, q. 2, art. 2, ad
andrinum. Aitque nohis senex : Filioli, muliam re- 3Div. CoiisuleSixlum Senens., annot. 45, lib. v Bibl.
vera perdiderunt Scyttiiolae monachi juxla senum Ilactenus ille.
praediclioiiem. Credile enim mihi, filii, quia magna llisiorlam banc de cranio citat ex I. iv Vitarum
erat charitas apud Scylhiotas magna abslinenlia, Patriim Dionysius Carthusianus, libello de quatuor
magna discreiio. uovissimis. ari. bi. Breviate tamcn, omillens ea
(6) Meure eumeo sepem nomina.] Quaehancnomi- qu:i' hic dicuntur de relaxatione pueuaruin damiia-
na, non satis capio. Si Graecus adessei textus, forte lorniii, crcdo, quod rem eam inler scholaslicos vi-
lucem aliquam afferret. Apuil Pelagium lihello xvn , deret maxiiue controversam, dum quisque rem banc
num. 20 : i Susceperunt cerluui spatium se\aginta inli rpreiari conaliir.
modiorum , quod nieterenl. i Aptid liullincini, Deliarminiis, loino II, controv. 3, 1. n, de Purga-
supra lib. u, cap. 18, in Serapione : <Alque ex ea torio, cap. 18, existimavit eam icm reperiri apnd
liieriede octogenos unusquisque modios friimenli solimi Uuinascenuin, oratione de Defunctis; et quia
plus miiius conquireret. Nonduui lamen ex his li- ille ex Palladii historia Lausiaca citat, iu qua nunc
(jnei, quid sint nomina. Suggerebat Peirus Larisse- non exslat, exislimavit rem falsam et apocrypbam.
1023 DE VITIS PATRUMLIBER VI. 1024
Sed mentio ejus rei in MenaeisGrsecorum, 19 Ja- A vot.KatTOUTO lo-TtvauToffTrjfTeXsuTrjf ToTeprrvo7r«Tov,
i!iiarii,663elnoclocoaPndPelagium,elsupra apud r) T«%itnri T5V J\u7rouvTo>v dTraWayri xat xavaXuo-tf:
Ruffinum, libro m, num. 172, et apud Joannem Da- c Gum autfm juvenis quispiam accesseril, alque in
inasceniim, libro de iis qui in fide dormicrunt, uhi eortim a quibus ciptus est manus et potestaiem ve-
ila hanc Macarii historiain Graece narrat: npof TO nerit (venit autera vel sponle, vel coactus), tinn vero
£rjpovya.pxpavtov7ru8o'ftsvof irspi TWV pe- Atiica haec illis consueiudo est. Iudtisque rei seriae
xsxotftijjtsvojv,
fixB-nr.iv «navza. Etra rrpof TOOTW, OUSEJTOTS TOIVUV rtva admistus. Primura apud eorum aliquein, qui priores
7rapaf»u8i«veupio-xsTat'r)v yap 6 «yios truvriSwf7rot<5v ipsum arripuerint. hospitin accinitur, vel amicorum,
urrip TOJV xexotftrjttsv&jvsuj£«f, xat •yvwvatetpisTO st apa vel propinquorum, vel qui ejusdem sunt patriae, vel
1
izphgovno-tvyivovrat TOUTO 5)i (3ouJ\rj9s'fo yrXo^ujfOf qui sophisiiees ariem apprime callenl, ar- lucra ma-
t7rt8sfl;«o-6atKuptof,r.ai TOV EKUTOU 7r),»pocj>opsio-8at8e- Sislris cnnciliant, eoque nomineapud eos in summo
pa7rovTa,Tt3?upav6svTtxpaviw )\o-/ovuhfieiu; svswvsu- honnre ac preiiosunt, quandnquidem illis mercedis
trsv. OTS,yno-tv,uTrepTWV ver.prav Ta;Ssrio-eif Ttpoayipeit, l"Co esl hahere qui i[SOium commodis siudeant.
TOTSTrapapuStyfffttxpaf at<r8av6f<te8a : .Macaris ex Deinde a quolihet cavillis lacessilur : quod quidera,
cranio ariilo sciscilamlo de deuiin lis pleraque edi- ni fallor, eo faciuni, ut nnvitiorum aninios contra-
dicit. El quia faciebat prn consuetudine sua pro hant, aiqtie a principio ipsos in poiesiatem reilisant.
defunctis preces, scire |ue desiderabat, nunquid illis Lacessitur auieni ab aliis audacius, ab aliis erudiiius,
prodessenl, et an consolalio eis inde proveniret; proul ille vel rusticis et ineptis est uioribu*, vel ur-
Deus animiirum amator, volens hoc servo suo plu- baniiate piscditus. Atque id ignaris quidem liorren-
rihus et cer'is argumentis patefacere , c.ranin, qnod n diun v.ilcleel inhumanum videlur, iis aute.mperquam
exaruerat, verbum veritatis iuspiravit. Prompii enim jucundum et suave, qui hoc prius norunt. Amplior
cranium in haecverba : Quando pro morluis offers enim est baec minarum ostentaiio, quam res insa.
preces, consolaiiiinculam senlimus. > Tum per forum ad balneum cum pompa deducitur.
Quare inlerpretatio aliqua quaerenda. Quam vide Pompa autem boc modo se habet. Qui dedncendi
apucl divum Thnmara in IV, d. 45, art. 2, q. 2, qui juvenis munere fungumur, ordine collocati, aique
ail, ilamnatns recipere non veram aliquam poenarum aequisspatiis distincli, bini eum ad balneum aniece-
miiigaiionem, seclsoliini inane et fallax aliquodgau- dunt. Ciun autem propius acce-S"rinl, qnasi fanatico
diiiin; quod nirnirum videant se habere sncios in furore correpti, clamorem ingenlem ctnn saltitatione
pcenis, qu.ile est gatnlium doemonum, cum aliquem tollemes (hic anlein claruor, ne ulterius progredian-
decipiunt. Ibidem divus Tliomas refuiat variorum tur, vetat, sed ut insistani, lanquam eos halneum
scholasticorum interpretaliones hujusce loci. Certe minime admiltat) simulque pulsatis januis, cum per
cum veteres scholastici in rei biijus explicaiione la- strepitum juveni meiitin incusserint, postea concesso
boraverint, non habuere e;>mpro apocryplia. ingressu, ita demum eum in libertalem asserunl, at-
(13) Ad civitatemAtheniens«m.J Idem occurrit su- que a balneo redeuntem deinceps ut aequalemac so-
pra, ad lihrum cxi, n. 84. G egoiius Nnznmz nus, d.ilein accipiunl. Alque hoc ipsis est lotius hujusca
oratione in laudem Basiliiritum descnbit quo tirones csereinoniaejiiciindissiimiin, nimirum ab his qui mo-
RccedentesAllienas excipiehan ur : 'E7r£tS' «v ouvTt Ie.4iam eihibent qiiamprimiiin liberari. i Atque hino
t7rt(7Ti> TWV VEUV, xat sv '/epal VSvnTat T&iv e^ovTOJV, yt- fluxisse \ideiur mos (|uaruinilam Academiarum, quo
vETatSe h |3tao"6eifi) ir.av, voftof ouTOfsortv auToif lirones e irivial bus scholis ad puhlica Academiarum
ATTtxof,xat 7ratStao-7rou5rj axipLij.ir.ro;.
npwTOv fisv ijev-C gyiiiuasia accedentes prohautur, exercenlur, eldedo»
ttyeixai TcapaTtvt TOJV TrposArjyoTwv, « (fiXtav,riavyyi- laniur, uli fn Colomae, Basilese, ct in aliis aliquol
VrSv,r) T5VSXTMSaUTrjf7r<zTpidof, r) TWV GO-OI 7rsptTTOt Gerinaniie Academiis; quam Beanorum deposiUonem
Ta trOftorixa xai Rpoaayuyoi TWV JbjftftaTwv,xavTsOSsv vocmit. Alihidicuniiir pupiliatu exui. Vide Antoniuin
•
ft«/\tora Sia Tiu,f,csxsivoif errei xat TOUTO ftio-86;SOTIV Posseviiium nostrum, lihro i Bibliothecae selectae,
auTOtfTWVo"7rouSaa-Tr.Jv t\ty/javtu. "E7retTaepeo-£sJ\st- cap. 19; Jacobuui Pontanum nostrum, volumine I
T«t7rapa TOUfiouiofisvou7ravT0s"(3ou)\sTa« Si auTotfot- Dialogorum Latiniiatis, progynmasni. 84; Jncobum
ftat TOUTO, TWV verfAuSwv o-unreXXetv TO(ppovnuar.ui u7ro Middeiidorpium, libro i de Academiis, cap. 16.
j^etfa o-fwva~" apj£rif a7siv. 'Epetsyj)\ti?uiBeirapu uiv (14) Meus codex.] Socrates, libro iv, c. 18, juxta
TWV 8pao-uTspov, Trapa Ss TWVXo^txwTspov, otuf i.v Latinum texlum hoc Antouii apoplilhegma iia ex
ayprjtxia;r) atrrstoTuiTffe'^io. Kai TOizpu.yu.-j. Toif uev Evagrii Practico seu Monacho ciiat : 'AVTOVIOJ 7rpoo--
«yv^ovai, \iav r.ai oi
tfoSepov uvofiepov,TOtf 7riOStSoo-t, rj),8sTtf tiijv TOTS o-oifoiv,xixin5f S:axaoT:petf, Si7rev,
xul u-ula rjSu xat <fii\«vf)panoV i:\eitav yap iartv r) iv- w TTUTsp, Tijf ex Twv ^t§)\iwv7rapaftu6t«feo-reprjftsvof ;
Setijtf, r) TOepyovTOJV a^stioufisvojv."EiraTK7rou7rsvst To Ef*ov (3t§/.tov,e'f/i 6 'AvTojvtOf, w y loaoye, r) f uo-<f
Sta T)5f«yopul etfi TOXourpovTrpouyou.evo;' r) nofinr) Ss* TOJV ysyovoTuv eo-Ti,x«t Tr«peo"TtvOTSf^ou^opatTOUf )\o-
5t«Ta|avTSfsauTOJfO-TOI^VJ^OV zaTti o-u?uytave/. Sta- youfavaytvojo-xstv Touf TOU6SOU: t i.uidam ex eoruin
trTijftaTOf, ot Te^ouvTSf TOJ VEOJTriv7rpooSov, e7riTO).OU- nunieru qui id leni|ioris sapieules sunl habiti, ad An-
1
ETretSav Se 7r),j)o"taSwo"t,
T/)6vTrporrsftjrouo-tv (3oflTS tonium illum jusliim accedenti, quserenlique quo
xo\i\y xai e^«\fiaai j£pw«svoi, xa8a7rsp svSouo-twvTSfpacto vilain posset sustentare, solaiio illo quod ex
(xs/\suetSe r) fiori,u,r)npoSuiveiv,HX to"Tao-6«t, wf TOUr. lihris capi solet orbatus, respondit : Meus liber, o
XouTfJOu a<f«cou 7rapaSsj^oftsvou) xat aua TOJV 6upo5v i philosophe, est imlura rerum a Deo conditarum,
aoao-o-OftSvojv, 7raTaytaTOV veovyoSiio-avTef, etTaTVJV sto-- quc, quotiescumque auimo luliitum sil meo, lihros
oSov ?uyjjwp>jo-«vTSf, ouTwfnSn T»VeXsuflsptav StSoa- ipsius Dei ad legendum suppeditat. lta soleinne
0"tV,Of*OTlf*OV SXTOU /.OUTOOU XRtOJf«UTWV sva Ss/OftE- sanctis viris in creaturis Deum legere. ,
 DE VITIS PATRUM

LIBER
SEPTIMUS,
SIVE

VERBA SEIVIORUM

AUCTORE GRiECO INCERTO,

INTERPRETE PASCHASIO S. R. E, DIACONO.

PRiELUDIUM.

664 Nihil habeo quod huic libro prsemittam, praeter jara dicta in prolegomeno generali 9, ubi disimus
auctoremesse grxcum incertum, quem noiidum vidi a quoquamprodittimjel Prolegomeno14, ubi de Pascua-
lio interprete iuquisivimus.

Dominovenerabili patri Manino presbytero et abbati Pascbasi us.

Vitas Patruin Grsecorum (ut caetera) facundia studiose conscriptns, jussus a te, sanctissime paler, in La-
tinum transferre serroonem, in insolito, si licuisset, opere renuissem. Neque enim unquam quiii siribi, ve
legi, vel excudi potest, ingenio aut conscienlia cordis prohibente. Scire enim me qnod nilnl sciam, non audeo
dicere, ne verbum boc sapientissimo Socrati surripiaro. Sed quia tua pariter necesse est jussione utar, non
gloriabor ingenio; sed Gdem quam tibi debeo etiam in opere injuncio praestabo. Verum quia eloquentium
viroruin libri sunt pluriroi sermone Latino conscripti, quorum leetionis ex| erluni esse te etiaui astruente
lestilicor, sl quid de illis aut hic insenum forte repereris, 665 ul minus eleganlur expressum, ne meae
eulpaedeputetur, exoro; quia sicut in dato mihi Codice reperi ea scripta, sic transtuli, licet nec ea studiose
posse roe proferre profiteor. Unde restat ut quod te jubente ccjepi, te orante perficiam : quae tameu si scri-
benda decreveris, ut tuo polire sermone digneris, exposco. Neque enim mihi liquebit quaidam placuisse tibL,
si non et aliqua displicuisse cognoverim.

VERBA SENIORIM.

CAPUT PRIMUM. H charifatem, et suscipientem tam monachos mulios

Conlra gaslrimargiam devincendam11 desideria gnloe. quam sseculares : Lucerna quidem multis lucet,
i. Quidam frater, quemadmodum in cella propria roslrum tnmen proprium incendit (Append. Pallad.,
degere deberet, abhatem Sisoium requisivit ( Ruff., c. 20, ii. 9).
I. iit, n. 44 }. Ciii respondit abbas Sisoi: Comede, 3. Dxit unus ex Patribus : Quia invenitur homo
inquit, panem tuum, et salera, et non sit tibi neces- multum comedens, et adhuc esuriens, conlinens se;
sitas aliquid excoquendi, autlongius evagandi. alter autera comedil parum, et satiatur(fiu/f., I. m,
Alteri quoque idem requirenti, respondit Daniel n. 48 ; Pelag., libell. x, n. 99). Qui autem multum
propheta, cum dixit : Panem desideriorum non co- comedit, et adhuc esuriens contiuet se, maiorera
medi ( Dan. x). mercedem habei, quam ille qui parum coincdit, ct
2. Dixit unus senex ad alterum senem habenlem saliatur.
1027 DE VlTIS PATRUMLIBER VII. 402S
*. Bbftf qtifdam sffnex : Ne quod desideraveris, k Quem cum vidlgsetrt fratres a longe, egressi sunt
aliquando manduces : comede autem quod transmis- obviam ei; et unusquisque sperans quod apud se
sum tibi fueril a Domino, et grailas age ( Rttff., mariierel, pr*parabat se. At ille requirens cellam
I. m, n. 49). Tneopisti, afl eom profectus est. Cumque cum gau-
5. Quidam frater impugnabalur a spirilu blasphe- dio illum suscepissct, et essent uterque soli, dicit ei
iniae, et erubescebat dicere; et quoscunque audissel abbas Macarius : Quemadmodum iecum est, fraier?
est.
magnos senes, pergebat ad eos »»tillis declararet; et Atitle re.spondits lOlerim watiottihus tuis bene
mox ut pervenit, cHibescebai drcere ( R»ff., I. m, Et senex ait : N«n te impugnant $66 cogitationes T
n. 57 ). Cum tamen frequenier ad abbatem Pime- At ille ait: lnterea bene sum. Erubescebat euim
nium veniret, viditeum senex habenlem cogitationes, dicere. Et dicit ei senex : Ecce quot nnnis sum in
et dixit ei : Ecce frequenler venis ad me habens solitudine, el ab omnibus honoror ; el in hac aetate,
cogitaiiones, et sic iterura reaieas triatis, tecum lltas cum sim senex, molestte suntmihi cogitationes. Res-
portans: dic ergo, fill mi, quid est rjuod babes? At pomlit Tseo&istus, Otait: CMde, abba , quoniam et
illedixit: In blasphemia impugnat me diabolus, et mihi. Tunc senex singulas cogitationes quasi se im-
erubesco dicere. Et mox ut aperuit cauaam, ievior pugnantes fingebat, usquequo confileretur-illi lotum
ejus impugnatio apparttit. Et dixit ei senex : Ne B Theopistus. Post liaec dixit senex : Quemadmoduro
conlristeris, flli; quando enim haeccogitatio advenit, jejunas? At ille dixil: usque ad nonam. Dicit ei se-
dic: Ego hac Causaopus non habeo : blasphemia tua net: Jejuua usque ad vesperam, et de Evangelio vel
super te sit, Satanas. tlanc enim cansam anima non de aliis Scripturis, sine cessatione semper aliquid
vult: qnamcunque causam anima noluerit, non diu meditare : et quoties tibi aliqua cogitalio superve-
permanebit. Et ila frater ille discessit. nerit, nunquam deorsum aspicias, sed sursura oculos
6. Dixil abbas Moyses : Per has qoatuor rcs pol- cordis iutende, et mox Domitius adjutor tibi erit. El
lutionis passio gignitur: per abundantiam escae et ita discessil ad propriam solitudinem. Et dum in-
potus, et satielatem somni, per otium et jocujm,et sisteret orationi, circumspiciens viara , iterum vidit
ornatis vestibus uicedendo (Ru/f., (. iu, n. 58). dsemonem eumdem, et requirit eum : Quo vadis? At
7. ldem dix.it: Corporeae muliae sunt passiones. Et illi simili modo, fratres rommonere, respondit. Cutn
dicit ei frater : El quae sunt, abba ? At ille respon- autem reverteretur, interrogavil eum senex : Quera-
dit : Quia Paulus apostolus dicit : Fornicaiio et im- admndurn nunc se habent fratres? At ille dixit:
munditia, vel omnis cupiditas nec nomiuetur iu vo- Male, quoniam omnes agrestes effecti sunt, etquod
bis, sicut decel sanctos (Ephes. v); visus quoque et de omtiibus pejus est, unum quem habui amicura
fiducia frequenter ad praeliumveniunt. C obcdientem mihi, et ipse nescio unde conversus,
8. Abbas Macarius referebat quod ctiro maneret in omnibtts asperior esl; et juravi me non cafcaturura
illa solitudine ubi sotus residebat (Ruff., lib. m, illiim locum, nisi post mnltum tempus. Et tixc di-
ft. 6t; Pelog., libell. xvm, num. 9), lnferius aulem cens, discessit.
fuit altera solitndo, quae plena erat niuliis fratribus, 9. Interrogavit quidam frater super cogitationes
gero per viam circumspiciens, vidit daemonem ve- suas abbatem Pimenium. Et respondit senex : Mo-
nientem in flgura hominis vesiitum linea tunica nachus si vemrera, et luxuriam, et linguam renuerit,
perforatt; et per singula foramina vasa parva pen- et vagaiioneth non fuerit sectatus, confldo quia non
debant, et dixit ei senex: Quovadis, maligne? Et morietur, sed vivet in perpeluum (Ruff., I. ui, n. 63,
fespondit ei: Vado commonere fratres qui sunt in- Pelag., libetl. V, n. 9)
ferius. Ait senex : Et propter quid lot vascula tecum tO. Ruo fratres ad abbatem Eliam venerunt, ira-
fersf At ille dixtt: Gustum fero fralrihus; etideo pugnati a cogitationibus (Ruff. I. ui, n. 64). Et videns
lanta fero, ut si unum non placuerit, porrigam aliud ; eos senex, quod Corpulentt essent, tanquam ad dis-
quod si et illud displicuerit, oslendam aliud; et sic cipulum suiiin subridens, dixit: Yere, frater, ego
fieri non potest, nisi unum aliquid ex illis placeat erubesco pro te, quia sic in sagina nutristi corpus
eis. Et haec dicens, dtScesalt. Permansjt autem se- D tuum : quia eaca vermium sumul, cum prolltearis le
nex in eodem loto, iterum per viam circumspciens, esse moiiacbiMn; pallorenim ctfm humilitate, etma-
usquequo daeinon rediret et cognosceret quae indi- cies, decus est monachi. Item dixit :Quia monacbus
caret. Et ctiro rediret, dixit ei: Salvus sis. At ille edens multum, et operans multum, non confidat;
respondil: Quid milii istud verbum, quia omnes qui autem parum edit, etiara si parum opereuir,
mihi contrarii facti sunt, et nullus consilis meis ac- confldatet agat viriliter.
quiescii? Dixil ei senex : Ergo neniinem ibi hahes CAPUT II.
amicum? At ille respondit : unum habeo amicum., Contra phUargyriam,et de perfecta abremnHaltone.
ipse mihi consentit. Et quoties viderit me huc atque 1. Quidam juvenis volebat abrenuntiare mundo
illuc, cito cQi.iverliturad me velut venlus. Cumque (Ruff. I. III, n. 67; Pelag., libell. xiv, n. 4), et fre-
nomen ejus ab eo requisivit, dixit: Quja Theopistus quenier eum egressuin de domo sua revocabant co-
[Rufftn,, Tiieopemptus; Petag., Theoctislus] dici- gttationes involveoles plurirais negotiis; erat enim
tur. Et inox evanuit. Exsurgens itaque confestim dives valde. Uno die egresso eo, hostes iinnmndi
abbas Macarius, descendit ad inferioreui eremmn. circumdederunt eum, et roultum pulverem exciu-
 iu29 VERBA SENIORUM. 1030
verunt ante Uluro. Ule vero confestim exspolians se,. 4. compunctus, et agens pomitentiam, factus est et
et jactans veslimenta sua, currebai nudus ad mona- ipse strenuus monachus, ex actibussuis quos vidit.
sterium. Declaravit autem Deus uni seni, dicens : CAPUT IV,
Surge. et suscipe athletam meum. Surgens ergo Quod tolerantia paupertalis in requiem ducit.
senex, obviavit illi nudo; et cognoscens causam, 1. Dicebat unusex senibus : Nihil inveniiuus scri-
admiralus est, et dedit. illi babilum mouachalero. ptum de Lazaro illo paupere quod aiiquam viriutetu
Quando autem aliqui veniebanl ad senem requirere fecissel; nisi hoc tanlum, quia nunquam adversus
de cogitationibus variis, instruehal eos de abrenun- divilem murmuravit, quamvis illi nullam misericor-
tialione mundana, et dicebat. Illum fratrem requi- diam faceret; sed cum gratiarum actione portavit la-
rite, qui nec indumenta sui corpuris servavit, quia borem pauperlalis suae, ideoque in sinum Abrabse
ego ad mensuram renuntiationis istius necduni per- susceplus est.
veni. 2. Item dixit: Quia non oportet queraquara cogi-
2. Dicebatautem Paulus abbas Galata: Si aliquas tare, nisi de timore Dei. Nam etsi coactus fuerit de
res voluerit monachus in cella sua babere prater eorporali necessilate esse sollicitus, nunquam cogi-
eas sine quibus non potesl vivere, frequenter cogi- tet de ea ante tempus.
lur e cella egredi, et ita a daemonibuspraevaricatur ]* CAPUT V.
acdecipitur(fi«/f.,/.III, n.T2). Hic autemipsePaulus De reprimenda avaritia.
in una quadragesima cum sexlario leniis et parvo 1. Abbas Silvanus dum modicum discessit acelia,
vasciilo aause perduravil, et unara mattulam faciens, discipulus suus Zucharias cura aliis fralrtbus sepera
eamdem texebat et retexebat, ne tantummodo foras horti amovit, et fecit hortum majorera. Quod post-
exiret. quam regressus senex agnovit, tulit meletein suam
5. Quidam fraler requisivit senern, dicens : Fac, ut discederet. At illi projicienies se ad pedes ejus,
abba, charitatem, et dic mihi sermonem, quid de- propter quid hoc faceret, ut indiearet, postulabant.
beam in juventute congregare, ut habeam illud in Tunc senex ait : Non ingredior, inquit, in cellam
seneclule. Respondit senex : Aut Christum adipi- hanc, nisi
sepes fuerit in locum suum revocala. Quo
scere, et cogita de te; aut certe pecuniam, ne men- rnox facto, it3 regres-ius est.
dices; ergo luum esl eligere aut Dominum Deuro, 2. Quidam frater requisivit senem , dicens : Si
aut mammonam. milii dehet paucos numinos frater, jubes ut repetam
4. Frequenier abbas Agathon suum discipiMim eos (Ruff., I. in, n. 170)? Cui senex : Semel
commonebat, dicens : Ne aliquando lale aliquid tibi tantummodo ilii dic curo hiunihlate. At ille dixit:
acquiras, quod fratri te petenti dare pigeat, et per C' Quod si semel dixero, et nihit mihi dederit, quid fa-
hoc inveniaris mandata Dei transgrediens. Qui petil, ciam? Tunc senex ait: Ulterius ei nibil dieas. Atille
da ei; etvolenlia te muluari, ne averlaris (Lucoivi). iterum ait : Et quid faciam, quia non possura vin-
CAPUT III. cere cogitationem meam, nisi ftiero illi importunus?
Nihil dolendummonaclw, si quid perdideril aut ami>- Dicit ei seuex : Dimitle cogituiones luas, lanlum-
seril. modo fratrem tuutn ne contristeris, quia mona-
4. AbbasMacariusdum essel iu jEgypto, el egres- chus es.
sus fuissel de cella sua, regressus invenit quemdam 3. Abbas Agathon volentibus emere opera manuuui
laironem furantem id quod in cella sua baberet suarum, curo requie vendebat: pretium autem erat,
( Ruff., i. m, num. 73; Pelag., libell. xvi, n. 6 ). cribri quidem nummi centum ; sportellae vero, du-
Stelit ergo et ipse tanquam peregrkius, et carricavit centi quinquaginla; et volentibus comparare dicebat
animal cumillo; et cum magna palientia deduxit preiium, et quidquid illi dedisseni, suscipiebat ta-
euui, dicens : Nit intulimus in bunc mundum (/ cens, nec aliquando dinumerans. Dicebatenim : Quid
Tim.vi): Dominusdedil, Dominus abslulit, sicut illi niihi prodest concertare cum illis, utilli peccent for-
placuit, ita factum est, benediclus Dominus in om- sitan jtirantes, et quando superfuerint nummi, ero-
nihns. 1) gem illos fralribus? Sed quia Deus non vult hujusce-
2. Quidam frater vicinus cujusdam magni senis, modi eleemosynam a me, neque 111 i placet ut ali-
occulte ingrediebatur cellam ejus; et quidquid ha- quem permittam in sacrificando peccare. Et duui
bebat senex, furabalur ( Ru/f., I. m, n. 74; Pelag., illi frater dicerel: El panis in cellam unde venturus
libell. xvi, n. 19). Ctira autem videret senex, non est? dixit ei : Quid enim puiis hominum in celia?
illum arguebat, sed amplius operabatur, dicens : CAPUT VI.
Pulo, 667 frater ille necessarius est. Habebat ergo Contra iram, et de origine irce.
.- senex grandem tribulationem ex penuria panis. Cum 1. Dixitquidam ex sanctis Palribus (Ruff., I. ni,
autem morituru* esset, et eireuindedissent eum alii n. 76): Ira per hos quatuor aclus exsurgit, propler
fratres, ille cum vidisset illum fralreut qui solebat cupiditatero avaritix damli et accipiendi,|resque alie-
illi furari, dicit ei: Accede huc ad nie, frater. Et nas rapiendi, et si quis propriam sententiam amans
,, appreliendens mauus ejus, osculalus est eas, dicens : defendit; et si quis se vult honoribus esse digiiiiin ;
Gratias ago uianibus istius fratris, quia propter eum et si quis doctorem se esse vult, plus omnibus sa-
arbkror ue iturum in regoum ceeJoruui. Ille autem pieuleiu se esse sperans. Ira etiam per h«c quatuor
 1031 DE VITIS PATROM LIBER VII. 103*
humanos sensus obscurat, si odio habuerit homo, A respondit : Saiisfac cogitationi tuae, quoniam fraier
proxinuim suuni, aut si pro nibilo habuerit, aut si non vult te injuriari, sed peccata tua sobmiitunt il-
inviderit illi, aut si detraclavcrit de eo. Ad boc san- lum. Nam in omni tenlatione quoetibi contigerit, per
ctum Joannem evangelistam ostendam auctorem : omuia ne arguas eum; nisi tantummodo dic : Quia
Qui odit, inquit, fratrem suum, in tenebris est, et ne- propter peccata mea contingunt mihi haec.
scitquo eat, et mau*t in morte (/ Joan. n). Passionis 3. Dicebat frequenter abbas Pimenius : Malitia
autem hujus retriDlilio juaiuor modos habet : pri- nunquam exsuperat malitiam : sed si quis malefece-
mum ex corde, secundnm ex facie, tertium ex lin- rit libi, tu illi bontim redde, ut per bonitatem vincas
gua, quartum ex facto. Si quis ergo potuerit ita por- maliliam (Ruff.,lib. m, n,19;Petag., K6e«.x,«.53).
tare malum, nt non ingrediatur in corde, non perve- 4. Quidam frater eral (Ruff., lib. m, n. 80; Pelag.,
nit usque ad faciem. Si autem venerit in faciem, libell. xvi, num. 12), qui quanlo plus eum aliquis in-
custodiat lingnam suam, ne loquatur illud. Quod si juriabatur aut incitabat, tanlo magis ad eum recur-
locutus fuerit, vel boc custodiat, ne reddat in facto, rebat, dicens : Isli sunl qui nobis occasionem prae-
sed mox abscidat a corde. Tres enim gradus sunt bent ad perfectionem nosiram; qui autem beaifiont
hominum in passione irse. Nam qni nulli voluntane nos, decipiunt nos, et semitam pedum nostrorum
nocet, et resistentibus non injuriatur, et parcit proxi- B
] subvertunt (Isa., m).
mo suo, hic secundnm Chrisli natnram est. Qui au- 5. Alius erat senex, si quis delraxisset ei, ille fe-
tem nec alium laedit, neque se laedi vull, bic secun- stinabat, si vicinus ei erat, per seipsum bene remu-
dum Adam est. Qui vero aliis nocet, aut injuriatur, nerare illum ; quod si longius manebat, transmitte-
aut calumnias ingerit, aut usuras exigit, hic secun- bat ei tnunera^Wn/f.,/. m, n. 11)..
dum diabolum est. CAPUT VIII.
2. Quidam fratres venientesadabbatem Antonium, De non retribuendoinimici*
postulabant ab eo audire sermonem per quem salva- 1. Quidam fraterinterrogavitabbatem Sisoi (Ruff.,
rentur (Joan., libel. iv, n. 11). Quibus ille ait : Scri- I. HI, n. 82), dicens : Si lalrones aut barbari super
pturas audivistis, et scitis quaevobis a Cbrist* suffl- me irruerini, occidere me voleutes, et ego si prava-
ciant. At iili, ut ipse quoqne aliquid eis dicere digna- luero, jubes ut occidam? Cui ille respond.l: Ne fa-
retur, instabant. Tunc dicit eis : Evangelium dicit : cias istud, ne nomineris bomicida, sed tolum Deo
Si qnis te percusserit in maxillam dexteram, praebe contrade; et quidquid libi contigerit adversi, profl-
illi et alteram (Matth. v). At ilii se facere hoc non tere boc tibipropterpeccata tua venire; si quid vero
posse dixerunt. Respondil senex : Praebere alteraro boni fueris consecutus, divinae dispensationi totum
non poleslis ? vel in illam iterum, si voluerit, 668' C debes ascribere.
ferire sustinete. Sed cum neque hoc se posse faccre 2. Erat eremila quidam magnus in monte qui di-
testarentur, dicit eis senex : Ergo si hoc non pote- citur Athabeos [Ruffin. Athlibeus], et venerunt super
slis, ne reddalis malum pro eo quod accepistis. Et eum latrones (Ruff., I. m, n. 83). Curo antem ills
cum idem verbnm, quod superius dixerant, repete- vocem dedissel, de vicinis locis fralres alii confluen-
rent, dixil abbas Antonius discipulo suo : Vade, fac tes comprehenderunt eos. Quos transmissus in civi-
illis escas, ut comedant, vides enim quod valde taiem judex misit in carcerem. Fratres vero illi con-
inflrmi sunt. Et ait ad illos : Si enim hoc non pote- tristati sunt nimis, quia propter eos latrones traditi
Stis, etalterum non vultis, quid a me requiritis? ut essent ad pcenam; et venientes ad abbatem Pimenio-
video, necessaria est vobis oralio, per quara inGrmi- nem, narraverunt ei factuin. Qui scripsit ad ereroi-
las vestra sanetur. tam, dieens : Reminiscere primam proditionem,
CAPUT VII. unde facla est, et tunc videbis secundam proditio-
De retribuendobonum pro malo. nem. Nisi enim proditus fuisses ab inierioribus luis,
\. Quidam ex fratribus ab alio passus injuriam, secundam publicaiionem nunquam perpetra-ses.
venit ad abbatem Sisoim; et conlumeliaegenus ex- Cumque ille talero audisset sermonem , compunctus
poneus, addebat: Cupio me vindicare (Ruff., I. m, D est; et cum esset in illa regione nominatus, ct per
n. 77; Pelag., libell. xvi, n. 10). Senex autem roga- multum lempus de cella sua non exiens, exsurgens
bat enra, ut relinqueret Deo vindictam. At ille ite- tamen in civitatem, et expellens latrones de carcere,
rum, Non desistam, inqnit, nisi fortiter me vindica- liberavit eos publice
vero. Cui abbas Sisois ait: Quia semel hoc in animo CAPUT IX.
posuisti, saltem oremus. Et exsurgens senex his ver- De perfeclapatientta.
bis coepit orare: Deus, jam non es nobis necessa- 1. Qnidam videns laboriose portantem in lecto
rius, ut pro nobis sollicitus sis, quia nos ipsi, sicut mortuum (Pelag., libell. xvi, n. 11), dicit ei: Mor-
iste frater dicit, el volumus et po>sumus vindicare. tuos portas ? si vis melius facere, vivos porta, quia
Quod cum ille frateraudissel, ante pedes senis pro- pacifici filii Dei vocabunlur (Matth. v).
stratus, veniam precabatur, promiltens se curo illo 2. Interrogamibiis quibusdam fratribus abbatem
cui irascebattir nunquam deinceps esse certatnrum. Moysensermonem, ille hortatos est discipulum suura
2. Quidam frater cum ab altero injuriaretur, venit Zachariam, ut eis aliquid dicerel. Tunc ille pallium
et atimintiavit seni (Ruff., lib. ui, n. 78). Cui senex suum deposuit sub pedibus, et conculcavit illud, et
 J05S VERBA SENIORUM. 1034
dixit: Nisi quis stc •uerit concuicatus, monachusesse ;1 sumit mecogilatio mea, et arguitme, dicens: Quare
IIOIIpotesl (Ruff., I.n.n. 86; Pelag.,l!,bel. xv,n. 17). peccasii ? quid faciam? Responditsenex : Quacunque
3. Abbat> Ammoni prophetavit beatus Aiitouius!, bora ceciderit homo in culpam, et dixeritex corde:
direns : Multuro hanes in timore Dei proflcere. Et Domine Deus, peccavi, indulge mihi; mox cessabit
educens eum de cella, ostendil ei lapidem, el dicil cogitationis vel tristiliae illa consumptio.
ci: Yade et injuriare lapidem htinc, el indesinenter 3. Dicebat autcm abbas Pinienius de abbate Isi-
c.nle illum. Qnod cum fecisset, interrogavit eum doro, quia solus ille se cognovissel (Ruff., lib.ju,
sancins Antonius, si ei aliquid lapis respondisset. At n. 101). iNamquoties illi dicebat cogilalio sua:Quia
ille dixit: Non. Cui abbas Antonius ait: Ita et tu ad magnus es, lunc et ipse respondebat sibi: Nunquid
hanc mensuram perventurus es, ut nullam tibi lieri talis qualis Antonius, aut certe abbas Piamon, vel
arbilreris injuriam, reliqui Patres qui Deo placuerunt? Quoties ergo haec
CAPUT X. cogitabai, requiescebat. Quando vero inimicus, con-
Quod oportet pro pace, quamvis bona smt opera, di. turbans eum, suggerebat ei desperationem et poeuam,
mitlere. dicens : Quoniam post haec omnia iturus es ad lor-
1. Abbas Mutoisaedilicavit sibi monasterium m menta, dixit ipse : Quia quamvis ego in tormenta
loco qui dicitur Heracleona (Ruff., /. m, n. 94). Et \B roiltar, tamen vos subtus me invenio.
dum ibi a multis molestaretur, (669 >Qalterum lo- 4. Abbati Moysi frequenter apparuerunt spiritus
cum transgressus est, et similiter ibi conslruxit mo- maligni(/Iu/f., /. m, n. 102), dicentes : Vicisti nos,
nasieriuui. Sed per invidiam diaboli quidam frater et nihil tibi possumus facere; quoniam quoties per
ibi invenlus est, qui semper irain cum eo habebat: desperationem bumiliare te volumus, exaltaris ; quo-
propler liaec surrexil inde, et ad proprium reversus ties te exaltare, ita te humilias, ut nullus de nobis
esl vicuin; et fecit illic monasterium, et reclusit se- accedat ad te.
meiipsum. Posl tempus aulem aliquanlum congregati 5. Cum quidam ad abbatem Sisoium frequenlcr
sunt senes de illo Ioco unde regressus est, deducen- talem sermonem requireret (Ruff., I. m, n. 103),
tes secum illum fratrem, cum quo habuerat litem, Quid faciam, Pater, quoniam cecidi ? Ille respondit :
qualenus rogarent eum, ut reducerent in monaste- Surge. Et surrexil. Et iterum se cecidisse professus
rium suum. Postquamautem in vicina loca venerunt, est. Ait senex : Kl iterum surge. Cum autem frater
tam melotes suas quam illuin fratrem ibidem dereli- frequenter se cecidisse narraret, eodem senex ute-
querunt, ipsique profecti sunt ad senera. Et pulsan- batur sermone, exclamans : Non cesses surgendo,
tibus illis, aperta fenestra respexit, et cognovit eos. fili. Cui fraler : Usquequo possum surgere, Pater,
Post orationem f.iciam dicit eis abbas : Molois, ubi (3 explana. Ait senex: Quousqtie aul in bono opere,
sunt meloles vestne? At illi responderunt : Ecce in aul in malo deprebensus, occumbas. In quo enim
vicino sunt una cum fratre, qui lecum iram Iiabebat. opere deprehensus fuerit homo, judicabitur.
Postquam boc senex audivit, et nomen illius et ad- 6. Item dixit: Qui laborat, et arbiiralus se fuerit
ventum cngnovit, prae gaudio ostium per quod in- aliquid facere, recipit hic mercedem suam.
gressus fuerat, cum securi confregii; et egressus, CAPUT XII.
cucurrit ad locum ubi erat ilie frater, et prior ipse Conlra spiritum vana. gloria;.
coepit agere pcenitentiam apud eum : et amplectcns 1. Quidam frater requisivit abbatem Pimenium :
eum, introduxit in cellam suam, et per tres dies Si melitis esset, remotius, ancum aiiismanere(fiu/7'.,
convivatus est cum eis, qui nunquam habebat con- /. III, n. 110)? Respondit senex: Homosi semetipsum
suetudinem ut jejunium solveret; et surrexit, pro- reprehenderit, ubique potest persisiere; si autem se
fectusque est cum illis. magnificat, nusquam stat, sicut scripium esl : Qui se
2. Quidam frater requisivitabbatem Eliam, dicens: exlstimat aliquid esse, cum nihil sit, ipse se seducit
Si conlrislavero aliquem, quemadmodura rogem? (Galat. vi). Quidquid enim homini fecerit liomo, ne
Respondit senex : Ex profundo cordis tui, cum do- exsultet in eo quia mox perdet illud.
lore age pceniteniiam apud, eum; et videns Deus i) 2. Abbatem Macarium si quis cum tiraore velut
proposilum tuum, salisfaciel ei. sancltim virnm voluisset audire, suspectus nullum
CAPUT XI. penilus a sene excipiebat responsum. Si quis vero,
Conlra spirilum tristitim, qui desperationem facit. velut contemnens eum, talibus verbis compellaret:
1. Abbas Arsenius dixit: Non coctus laterculus, Abba Macari, quando eras eamelarius et nitrum fu-
si missus in fundamentum fueril prope fluvium, ne- rabaris, nunquid non vapulabas a magistris, depre-
que uno die sufferre poterit; si autem bene fuerit hensus in furto? lihenter ei, quidquid requisisset,
coctus, permanet tanquam lapis (Pelag., libell. xv, cum gaudio respondebat.
n. 51, nomineOrsisii). Sic et bomo non coctus neque 3. Abbas Nesteron, dum cum aliis ambularet fratri-
inflaramatus, secundum quod de Joseph dictum est, bus in deserlo, viderunt draconem, el fugerunt (Pe-
Eloquium Domini inflaminaviteum (Psal. civ), mox lag., libell. vm, n. 12). Dicil ei unus ex eis : Et tu
in principio carnalis cogitationis dissolvitur. times, abba? Cui senex : Non tiineo, fili, sed 670
2. Idem requisitus ab altero fratre dicente : Si pec- opoi tuii me fugere : quia nisi fugissem, cogitaiioneni
cavero, etiam in quocunque minuto peccato, et con- vanacgloriaenon viiasseni.
PATKOL. LXXIII. 33
 1038 DE VITIS PATRUMLIBER VII. 103<J
4. Venit aliqtiando ad abbatemZenonem in Syria A per gloriam accipil (Ruff., I. xm, n. M2; Pelag.,
aliqnis Trater jEgyptius, el coepitcogitatione?pro- libell. xv num. 56).
prias accusare. praesentesene (Ruff.,t. m, n. Hl). ?. liem dixit: Fieri non polest ut simul herba
Ille auiem audiens boc, admiralus dixit : iEgyptii nascatur el semen; ita impossiliileest ut laudem et
quas hahent virluies celant, et vitia quaenon habent gloriam habenles saecnlarium,simul et fruciuinfa-
inanifesiant; Syri aulem et Graecivirtutes quas non ciamus coeestem (fiujf., /. ui, n. 115; Pelag., libell.
habent praedicanl, et vilia qune habent ahscondunl. viu, u, 20, nomineSynctelica:).
5. Quidam senex, cum venisset ad aliuui senem, 3. Ilemdixit (Ruff., /. m, n. 115; Pelag., libell.xv,
dixit : Ego morluus sum huic sseculo (Ruff., I. n, n. 54) : Quando cogitatio superhiae,vel cerse vanae
n. 11(5; Pelag., libell. xi, n. 38). Cui ille aller : Ne gloria: le impugnat, perscrulare leipsum, si omnia
conlidas in le, donec egrediaris de corpore hoc. Nam mandata Dei servasti, si inimicos diligis, si guinies
etsi dicis lu, Qnia moituus sum; diabolus tamen degloTia inimici tui, el contristaris in dejeitione
necdum mortuus cst, cujus innumerabilessunt inalae ejus; si apud te habes, quoniara servus inutilis es,
artes. et quod plus omnibus hominibussis peccator; et ne-
6. Abbas Sisois, cum seden%prsesemefralre alte- que tunc tam grande aliquid sapias, tanquam aliquid
ro, faclusesset in exstasi, et aliero aiiiliente nesciens ]B boni feceris, sciens quod elata cngitatio illa omnia
siispirasset, ccepitpoenitere, ac dicere : Indutgemihi, hona dissolvit
frater, exposco; necdiiin enim me cognosco esse i. Dixitsenex cuidam (Pelag., libell.x v, num.55):
monacbnm, quia audienle aliero suspiravi. Quolies Non apponas cor tuum adversus fratrem tuum, di-
aulem in oraiior.c senex idem stans manus suas cens : Quomodotu ainpliiis sobrius es quam ille, et
erexit ad ccelum, cilo deponebit manus, propterea, continentior? sed subditus esto gratiaeDei in spiritu
si alier prsesens esset, ne hoc ipsum illi pro laude paupertatis, et per chariialem non flciam, ne spiritu
constaret. exaltationis perdas laborem tuum.
7. Quidamsenex habilahal in inferioribus partibus B. Itero dixit seuex : Quantumcunqueenim se de-
uEgypti, et sedebatquiescens (Ruff., lib. m, n. 118; posuerit homo in humilitate, lantuiii quoque proficit
Joannes, libetl. IV, n. 55). Unus autem saecularis re- in allum (Ruff., lib. m, n. 171; Pelay., libell. xv,
ligiosus ministrabat ei. Contigil autem ut filiussac- n. 77). Sicut enim superbia, si ascenderit in ceelum,
cularis inflrmaretur. Muitisergo precibus postulabat nsque ad infernum deducilur; ila et humilitas, si
senem, ut veniret ad domuni suam, et facerct oratio- descenderit ad infernuin, tunc exaltahitur usque ad
netn pro infante. Exsurgens vero senex, ambulabat ccslum.
cum eo. Ille autem praccessit,et ingressus in donium (J 6. Abbas Macarius, dum diluculo palmaruin folia
suam, dixit : Venite in occnrsum anachoretae.Quos porians ad cellamsuam reverleretur, occurrit ei dia-
cum senex vidisscta longeegressns cum lampadibus, bolus cura ralce praeacuta, volenseum percuiere, el
sensit quod ad se venir nt; et statira despolians se non valebat (Ruff., I. H, n. 124; Pe/ag , libell. xv,
vesiimenta sua misit in fluvium, et coepit lavare n. 20). Qui exclamans, ait: Magnainvim a te palior,
stans imdiis. Illeautem qui ministrabat ei, videns Macari, qui cum te cupio nocere, non valeo; dum
li.rc eruhuit. Et rogahat homines, dicens : Reverti- quoecunquelu facis, ego inagis exsuperem. Tu ergo
mini, senex enim noster scnsum perdidil. Et veniens inlerdtiin jejunos, ego nunquani ullo cibo reficior.
atl emn, ait ilii : Ahba, quid est hoc quod fecisti? Tu saepevigilas, ine vero nunquam sopor oppressit,
Oninesenim qui te viderunl dixerunt : Quia daemo- - sed una re me vincis ipse, fateor. Cumqueab eo rera
nium habet senex. Cui ille : Ego vero volebam hoc ipsam Macarius requisissel, ait: Iltimilitas tua sola
audire. me viucit. Ilaccdicente inimico, et exlendente beaio
8. Item alia vice volebat eutn aliquis videre ex ju- Macariomanus suas ad orationem, spiritus immun-
dicibus, et praecesserunt clerici, dicentes ei : Ahba, dus inler auras evanuil.
praeparate, quoniam judex aiidiens opera tna veniet 7. Quidam ex Patribus dicehat: Omnislabor sine
ad te, benedici cupiens a te (Pelag., tibell. vm, n. I ) humilitate vanusest (Ruff., I. m, n. 120). Humiliias
18, nomineSimonis). llle autem dixit: Ita faciam, enim praecursor estchariiatis. Sicut Joannes pra>cur-
ego praeparabome. Vestitus ergo lebetone (1) suo, sor erat Jesu, omnes Irahens 671 aa>eum : >taet
el tollcns panem et caseum in manibus, adscendit in humilitas aitrahit ad chariiatem, idesl, ad ipsuin
portam, et divaricatis pedibus sedens, crjp.pil mandu- Deum, quia Deuscharilas est.
care. Veniensauiein cum ofliciosuo judex, el videns, 8. Quidam fraler re|tiisivil a sene : Quid esl hu-
ciiin, dixit : Iste est anachoreta de quo talia audie- inililas? Cui senex : Arborest vitae, in altum excre
bamus? El contemnenseum, ila discessit. scens \Peiug., libell. xv, nomine Hyperichii).
9. Ilem dixit: Terra, in qua Dcus dixii sibi sscri
CAPUTXIII. ficium offeire, humiiitas est (Pelag., libell.w, n. 37
Contra spiritumsuperbim. iioiiiinePasloris).
i. Quidamsenex dixit: Qui ab hoininibus amplius 10. Iterura requisitus senex quidam : Quomodo
bonoratur aut laudalur, non parvura dnraiiuin pali- potest anima huinililatemadipisci? Respondit: Sisua
tur; ijui autem ab hoininibiisnon honoratur, desu- tantummodomala homo consideret. Dicebat auiem,
 1057 VERBA SENIORUM. 40SS
Quia perfectio hominis est humiliias (Ruff., I. m, A n. 80). Ita et nos per Dei dispensationem tegimen
ii. 171; Append. Mart., n. 58). accipimus, ut ea quseoperamur bona, non valeaiuus
11. Dixil abhas Molois: Humilitas nec ipsa irasci- intenderc, ne nos ipsi beatificantes, possimus extol-
lur, nec alios irasci permittit. lere, et mercedem propriam amiltamtis. Nam et ob
12. Iiem dixit: Htnnilitas est, si quaudo peccave- hoc quando relinquimur in sordidis
cogilalionibus,
rit in tc fratcr tiius, antequam pceniteat, indulseris necesse est ul boc taniummodo prsevideamus,ut nos
ei (Pelag., libtll. Xv, n. 60) ipsos et noslram sententiam condemnemus; et ea
CAPUT XIV. qu:e sunt in nohis sordida, illud parvum bonura opus
nostrum in nobis obscurent. Nunquam enim homo
Quod perfecti viri, quamvis possini, notunt miracula bonus
facere, ne extollanlur. est, eliam si bonus esse desideret, nisi Deus
1. Abhas Joseph , dum ruin aliis fratribus ad ab- habitavcrit in ipso, quia nemo bonus nisi solus Deus
batem Piinenium veniret (Ruff., I. m, «. 168; Joan., (Luc. xvm). Oportet autem ut nos ipsos semper ve-
libell. n, n. 10), quidam ex parenlilms prapdiclisenis raciter incusemus. Quando enim se quisquc non re-
Pimenii aitulit infaniem, cujus facies per arreptionem prehemlit, mercedem propriam amittit.
diaboli fuerat depravata; et sedens pater ejus cnm 2. Idein beatos Antonius, duin in cella propria
eo foris monasterium, plorabat. Cum autem unus B *»oraret, veuit ad eum vox, dicens : Antoni, necduin
senex ad vocem flentis egressus esset, et interroga- pervenisti ad niensiiram coriarii, qui est in Alexandria
ret euro cur plorarel, ille respondit: Parcns snm (Ruff., I. iii, n. 130). Quo audito, senex consurgens
istius Pimenii, et ob hoc veni, nt videret infantem mane, arrepto baculo in civitatem festinus pervenif.
hunc. Vides, domine, quae buic infanti per Satanam Cumqoe ad desrgnatum hominem pervenisset, et ln->
contigerit tentatio. Timuimus enim usc|tte nunc illum gressus fuisset, illo viso tanto viro obslnpuit. Cui
huc offerre, quia non vult nos videre. Et nunc si dixit senex : Refer mihi opera tua, quia propter te,
cognoverit quod hic ego sum, cum confusione ejiciet reiicio deserto, huc veni. Qui respondens, ail:Nescio
rce. Ego autem vos videns, Patres, qui modo ad eum me aliquando aliquid boni perpetrasse, unde et cu-
venistis, prxsumpsi venire huc. Qnomodo ergo vis, bili proprio mane consurgens, antequam in opere
vade et miserere mei, abba; et tolle infantem istum, meo resicleam,dico quod omnis h ec civitas a roi-
et defer intus tecura, ut orel pro me. Quem cum se- nore usque ad majorem, ingredtttir in legnum Dei
nex tuiisset, et ingressus fuisset in cellam, sapienti propter juslitias su.is, ego autem solus propter
consilio usus, non illura obtulit primo abbati Pime- peccata mea poenam sempiternam ingrediar. Quod
nio, sed minoribus Patribus, et dicebat: Signate in< verbum maiie, et antequam quiescam sero, ex cordis
fantem, fratres, facientes oralionem, rogans per sin- C fj mei sentio veritaie. Quod andiens heatus Antonius,
gulos senes. Et post omnes detulit illum Pimenio, respondit: In veriiale, fili.sicut bonus artifex sedens
At ille nolebat eum nec aspicere. Cum autein roga- in domo tua, 672 curn requie regiutm Dei adepliis
rent eum ut sicut omnes, sic et ipse oraret, ingemuit, es : ego autem \elul sine discretione nmne tempus
et surgens oravit, dicens: Deus, sana facturam tuam, meuro in soliludine conversatus, nccdum verbi lui
ne dominetur ei inimicus. El signavit infanteiu, et assumpsi mensuram.
mox sanus esi patri redditus. 5. Quidam fraler requisivit abbatem Pimenium,
2. Cum quidam saecularis in ecclesiam veniens ab dicens (Ruff., lib. m, n. 131): Qtiid est, Pater, quod
imraundo spiritu leneretur , et omnes orationem fe- Aposiolus dicit: Omniamunda mitndts? At ille dixit:
cissent, nullaienus spiritus immmidus egrediehatur Si quis ad hunc sermonem pervenire potuerit, ut
ab eo (Ruff., I. n, w. 121; Joan., libell. 11,n. 4). Di- eum intelligat, videbil se minorem esse lotius crea-
cunt ergo inier se fratres : Quid possumus huic spi- turae. Cui fraler : Et quomodo me possum videre
ritui facere?nemo illum poiest excutere, nisi abbas minorem ab eo qui homicida est? Respondit senex :
Besarion; sed si Iwc dixerimns, ille nec ad ecclesiam Si potucril homo ad sermonem hunc Aposloli perve-
acquiescil venire. Sed faciamus taliler : quando ad nire, et viderit hominem qui forte alium occiderit,
ecclesiam ante omnes solet venire, hunc qui palilur D " dicii in semeiipso : llle quidem hoc solum peccatum
faciarous sedere, el posiea dicaimis : Abba, abba, fecit, ego autem omni hora homicidium committo,
snscita hunc dormientem. Fecerunt ergo ita. Et ve- meipsum interficiens. Et cum frater requireret quo-
ntenle abbale Besarione, steterunt omnes in oralione, modo hoc posset fieri, respondit senex : Haecsola ho-
ct dicunt ei: Abba , suscita istuin qoi dormit. llle minisjustilia est, ut sempersemetipsumreprehendat;
auiein dixil: Surge, et egredere foras. Et mox egres- et Itinc justificabiltir, cum sua peccata condemnat.
sus est ab eo spiritus immundus, et santis factus esl 4. Quidam fraler dixit ad scnem : Cogilatio mea
c\ illi hora. dicit mihi, Bonus suin. Respondit ei senex : Qui non
CAPUTXV. videt peccala sua, semper ille in bonis esse se cre-
autem videt illa, cogilationcs illi suadere
Quod utiliter uliqiioties in sordidis cogitalionibus re- dit; qui
linquimur, ne extoltamur. non possunt quod in bonis sit; scit enini quod videt.
1. Ssepe dieebat beatus Anlonius : Nisi pistor ve- Opus ergo esl laborare multum, ut se quisque consi-
laretoculosaninialis, mercedem suam recipiens, ipse deret; nam negligentia, ignaviaque, et relaxatio ex
consumerel {Ruffin.,I. ni, «. 128; Pelag., libetl. xv, caecant oculos cordis nostri.
1039 DE VITIS PATRUM LIBER VII. ^040
5. Quidam frater' d;xitabbaii Pimcnio : Cogitatio-, Voptis animac, abba, et opera manuaj». Cui senex :
nes meae non permittunt nie peccaia mea respiccre, Omnia quxcuuque pro mandato Dei facimus, in ope-
sed Patres niei coguut me cogitare peccata. Respou- ribus aniinae reputanda sunt; quae vero pro nostra
dit abbas Pimenion, de abbate isidoro referens, et agimus utilitale vel commodo, haeoomnia opera ma-
dicens : Dum plangeret abbas Isidorus in cella sua, iiiiuni esse noscuntur.
et discipulus ejus in alia cella sederet, contigit ut illa 3. Abbas Apollo, si quis de fralribus eum iu suo
bora idem discipulus ad illum veniret, qua ille plan- requisisset opere et labore , mox pergebat cum omni
gebat, et requisivit eum, dicens : Quid plangis, Pa- laeliiia, dicens : Ego cum rege meo Chrislo vado ho-
ter? At ille respondit: Peccata mea plango, lili. Ite- die operari pro aniroa mea. Hsec est enim merces,.
rum dicit ei: Nonhabes peccata, abba. Dicit ei senex: quae animae reputatur.
0 fili, si peccata mea Deus manifestaret hominibus CAPUT XVIII.
nec tres, nec quatuor sufficerem, sed nec plures. De refutalioneproprim volunlatis.
CAPUT XVI. 1. Quidam anachorela sedebat juxta CGmobfurav
Quomodo vitetur detractio. multas virlutes faciens (Ruff., I. m, ». 1501;Pelag.,
1. Quidam frater requisivit abbatem Pimenium, libell. xni, n. 8). Et cum venissent ad Hlum aliqui
dicens : Quomodo potesl homo vitare, ne loquai.r ' * monachi de ccenobio, compulerunt eum non consueta
roale proximo suo (Ruff., I. m, n. 133)? Respondit 673 h°ra manducare. Lt post hoc dixerunt ei fra-
senex : Ego et proximus meus duae imagines sumus. tres : Conlnstatus es, abba, aliquid.quia hodieconlra
Cum ergo meam imaginem reprehendero, invenitur consttetuclinem fecisti? Quibus ille respondit: Tunc
imago fratris mei apud roe venerabilis; quando au- est mihi tribulatio, quaudo propriam fecero volun-
tera meara laudavero, tunc fralris mei imaginem pra- talem,
vani respicio. Tuuc ergo alii non detraho, si semper 2. Quidam frater veniens in Scythi, ul videret
meipsum reprehendo; quia raagnum virum despicit, abbatem Arsenium postulabat. Cumque alii fratres efp
qui seipsum non considerat. ut paululnm requiesceret, suaderent, respondk r
2. Dicebat quidam Palrum : Quidquid habes odio, Non manduco panem, nisi illuni videre meruero.
alii ne facias (Ruff., I. m, n. 453; Pelag., libetl. i, Tunc unus ex fratribus ipsum duxit ad abbatem Ar-
num. 21). Si odis qui tibi male loquitur, neque tu seuiiim, pulsatoque ostio celluiae, introduxit euiu.
male loquaris de alio. Siodio habes qui tibi facitca- Deinde suscepti, etoratione facta, consederunt. Cuiu
lumniam, neciue calumniam tu alicui facias. Si odio aulem beatus (aceret Arsenius, ille, qui fratrem ad-
habes qui te in contemptu ducit, aut injuriis appeLt, , duxerat, ait: Ego discedo. Sed el is qui ex niagno
aut auferl quod tuum est, aut aliquid lale facil, tiiliil "*desiderio venerat, videns quia nihil ei locutus fuis-
horum facias alicui. Qni autem hoc verbum custodire set abbas Arsenius, prae verecundia tacitus sedens,
potesl, sufficil ei ad salutetn, dixit: Et ego quoque tccum, frater, abscedo. Ac sic
3. Unus ex sanctis Palribus videns alium negli- uterque discesserunt. Posttilabat autem ut etiam ad
gentem, flevitamare, dicens: Vaemihi, quia quumodo abbatem Moyseu,qtii ex lalronibus conversus fuerat,
hodie iste peccat, sic et ego crastino. Et monebat deduceretur. A quo susceptus, facla charitate dimis-
discipulum suum , dicens : Quamvis aliquis graviter siis est. Frater autem qui ad utrosque ipsum duxerat,
praesenle le peccaverit, ne condemnes eum; sed sic dixit illi : Ecce utrosque quos poslulabas vidisti*
apud le sit, lanquam tu plus eo pecces, quamvis ille quis libi plus ex ambobus placet? At ille ait: Mtlif
ssecularis sit, nisi forle Deum blaspbemaverit, quod interea hic melior videtur, qui nos utro^que ct bene
esl hacrelicorum. suscepit, et bene pavit. Quo sermone comperlo,
4. Quidam nomine Timotheus anachorela, negli- unus ex Patribus ad Dominutn oravil, dicens : Do-
gentem quemdam fralrem audiens, interroganti ab- mine, banc mihi rera precor ostende, quia unus pro-
bati quid illi fratri faceret, dedit consilium ut eum pter nomen tuum omnes homines videre aut appel-
expelleret (Ru!f., I. n, n. 140). Cum ergo ille expul- ^ lare refugit, alter vero omnibus propter nomen luum
sns esset, tentatio venit supcr Timotheum. Et cum communis est. Et ecce, in exstasi dua3illi naves per
imploraret in conspectu Dei, et diceret: Peccavi, mi- ffuvium ostensaesunt: et in una quidem vidit Spiri-
screre mei; venil ad eum vox, dicens : Timothee, tum sanctum cum silentio ct requie, una cum abhate
ideo tihi boc evenit, quia fratrem luum in tempore Arsenio navigantem; in allera vero navi vidit abb.i-
tentationis suaedespexisti. lem JMoysenet augelos Dei, mel et favum in os ei in
CAPUT XVII. denles ejus inserenles.
De voluntate proximi (acienda. CAPUT XIX.
i. Frater quidam requisivit abbalem Pimenion, De obsequusinfirmantium, vel in/irmitateipsa.
dicens : Quid est fides? Cui senex : In cbaritate et 1. Quidam frater requisivit senes, dicens (Pelag.,
humilitale semper vivere et facere bonum proximo tibell. xvit, «Hfii.18) : Si duo fratres in una sunt
suo. cella, et ille quidem unus sex diebus integris jejunat,
2. Abbas Theodorus cura de opere manuum ani- ille autem aller infirmitati facit obsequium; cujus•
scnex
macqueloqueretur, dicit ad eum fraler: Explana nobis ergo opus majus esl apud Deum? Respondit
 1041 VERBA SENIORUM. ,042
Si ille qui jejunat sex dies, per nares se suspenderit, jK.ciens animo ejus, dicebat: Noli, mi doniine, talia
iiou erit similis illi alteri in conspectu Dei. loqui, sed dic potius quid le contristaverim, et
2..Joannes minor Thebneiis,discipulus abbatis Am- emendo. Elephantiosus autem cum furore dicebat:
nienis, duodecim annis ipsi seni infirmanti fecit ob- Vade, nolo istas adulationes tuas; projice me in pti-
iseqaium; senex tamen cum vidisset eum laborantem, blicura, refrigeratione tua non egeo. Eulogiusauteni,
nunqnam illi sermonem btandum aut placitum locu- Obs^cro le, inquit, placare : aut quid lc, inquit,
:tus est (RSff., lib. III, n. 155; Pelag., libeti. xvi, n. conlristaverim, venerande senex, edicilo. Elephan-
4). Cum sutem de hoc mundo transiret, sedentibus liosus autem asperior in furore, dicebat ad eum :
aliis senihus, tenuit mantis ejus, et dixit ei tertio : Jain frauduientas lrnsiones tuas non fero, adulatio-
Salveris, salveris, salveris. Et tradidit ilium seni- nes et subsaunatioiies luas non tolero. Nec inihi haec
bus, diccns: llle non homo, sed angelus est, qui tot arida parcaque vita jucuhda est, volo carnibus satu»
annis mihi infirmanti serviens, nec bonum sermo- rari. Cumqiie ei exhibitaea viro patientissimo Eulo-
nem aitdiens, fecit tamen obsequium cura magna gio carnes fuissent, ccepit iterum proclamare : Non
ftatienlia; poles, inquit, meaesatisfacere voluntali, neque te-
o. Plures igitur diversis laborantes necessitatibus cum solitarius habitare praevaleo: popiilum videre,
•convenerunt fratres ad sanctum Antonium (Pallad., ]B ad publicum ire desidero. Dicit ei Enlogius : Ego ad-
c. 26), inter quos et Eulogius (2) quidam monaclms duco tibi inultiludinem fratrum. Rursus ferocior ac
Alexandrinus, cum alioqui elephantiaco niorbo cru- peue blasphemusacgrotus: Nec, inquit, faciem tuam
ciabatur, quos illuc propier hujuscemodi causain ve- videre volo, et adducis mihi similes tuos, solius pa-
nisse mcmorabant. Hic Eulogius scbolasticus (3) nis devoratores; concutiensqueseraetipsura, inquiela
erat, saecularibiisliiieris eruditus. Qui immortalitatis voce clamat, dicens : Ilic esse nolo, ad publicum ira
desiderio caplus, huic mundo renuntiaverat : divi- desidero. 0 violentia! In eum locumme projice unde
sisque rebus suis omnibus atque dispersis, parum me sustulisti. Tania ergo erat ejus insania, adeoque
aliquid pecuniarura reliquerat sibi; quibus quia per se scnsus ejus inlirmi, quodammodo et mores [forle,
operari non poterat, uteretur. Cum igitur eum quae- humores] perverlerat dcmon, ut et laqueo se forte
dam animi defectio fatigaret, et neque cum mulli» suspendisset, si manus, per quas hoc facere pos-et
in monaslerio degere, neque solitariam vitam posset habuisset. Ad monacbos itaque vicinos pergit Eulo-
ferre patienier, reperit quemdam publice in platea gius, ita dicens eis : Quid faciam, quia elephantiosus
jacentem, ila invalitudine illa, quam superius dixi, iste penilus desperare me fecit? Dicunt ei: Quam ob
impletum, ut sine pedibus et manibus videretur: cui causam? Respondit eis: Qiia dura suul qune mihi
iingua lanlummodo immunis a tantis cruciatibus erat, (J conatur imponere, et quid agaui ignoro: projiciam-
qua magis posset ab inlucntibus malorum suorum ne eum? Sed aliler Deo dexteras dedi, de hoc satis
remedium promereri. Cumquc eum assistens vidisset vereor. Non projiciara eum; sed tot ac lanta iterum
Eulogius, oratione facla ad Deum, el facla quadam dierum ac noclitim raala ferre non possum; quid de
cum Domino pactione, bis alloculus est verbis : Do- ipso igilur a me fiat, ignoro. Ad quem illi bis verbis
mine, inquit, Deus, in tuo nomine suscipio istum ioquuntur : Dum adhuc vivit et supere<l Magnusille,
lam immanivaletudine praepedilum, ut propter istum sic enim vocabatur, Antonius, ascende ad eum,
possim et ipse salvari. Adsis ergo mibi, Jesu Christe, segrumque navi imposilum, in monasterium ejus de-
atque patientiam in tali ministerio largiaris. Mox- fer, exspectans ibi donec speluncam snam egressus
«jue ad jacentem illiira ait: Vis frater, suscipio le in adveniat. Quem cum videris, referes ista qute pate-
dorao mea, el quacuuque potero ratione, susiento? ris, aique ab eo cniisilium postulabis; quidquid tibi
Cumque haecille libenter amplecti, si dignaretur, se super hoc dixerit, facies, et cjus monilionihus ac-
dicerel: Vadamergo, inquit, et asinum quo vcharis quiesces, sciens a Deo juberi tihi quod iile praccepe-
adducam.Ciii vebementer exsultans consensil «gro- rit. Mox igitur sermonibus fratrum libenler instrn-
tus. Idque mox fecit Eulogius, et memoratum ad bo- ' cius, supradictum acgrum blandis precibus superans,
6pitium suum sine dilatione transvexit. Per quinde- D liltorali naviculaeimposuit; sustulitquedecivilaie per
cim igitur annos jugi curalione et perpetua ci sollici- noctera, etad discipulorum sancti Aiuonii habi acu-
ludine serviebat: per quem orane tempus et ille, cui lum duxit. Evenit autem ut alio die ve^perlinis ho-
tantum deferebatur obsequium, ctim gratiarum ac- ris stiperveniret illuc beatus Autonius, referente mihi
tionu cuncla lolerabai, et Eulogii manibus el raedi- Cronio quod chlamyde ex pellibus factariiidutus ad-
camentis, cibisque et balneis, prout competebal va- venerit. Solebat autem veuiens ad monasterium fra-
letudini, curab ;tur. Post quindeciin vcro annos in- trum vocare ex ipsis Macarium, eumqne his verhis
stinctu daemonis,supradictus a?grotus immemor lot interrogare : Venerunt adhuc aliqui fralres? El illc
laborum Eutogii, lanlcrumque meritorum coepit ab venisse dicebal. De /Egypto, inquit, sunt, an de Je-
eo velle discedere, multisque injuriis atque oppro- rosolyma? Hoc autem signum ab his jusserat dari,
briis increpare eum, dicens : Fugitive (4), qui pro- ut quoties aliqui non satis digni colloquio ipsius ve-
priam domum devorasti, furatusque es alienam 674 nirent, advenisse jEgyptii dicerentur; quolies autem
substautiam, in me occasionemsalutis tuae reperisse sancti quidam el spiriluales viderentur viri, venisse
tecredis? Euiogius aulem rogabat eum, et satisfa- de Jerosolyma nuntiarantur. Tunc ergo veniens juxls»
 104S DE VITIS PATRUMLIBER VII. 40.ll
consuetudinem suam, cum interrogaret utruin Jero- A tio isfa idcirco accidit vobis, quia ad flnem vitae
solymitae illicfratres essent, an iEgyptii, respondit ambo venislis, etiam uterque vestrum merebitur co-
Macarius, dicens: Ex utroque iilic quosdam genere ronari. Nihil ergo aliter feceritis, ne ei forte atigelus
vidisse se. Cura aulem dixisset illi sanctus Antoniui: vsniens, vos in eo quem dixi loco invenire nou pos-
Fae illis laetitiam, et sumant cibum, et una cum eis, sit, utrique coronis fraudemini. Qui cum ad cellam
oralione completa, jul>ebantur discedere : ac vero suam velociier redeundo redinlegrata pace venisseut,
cum Jerosolymitas venisse didicisset, per totam no- intra quadraginta dieS Eulogius prior obiit, et post
ctem cum eis sedens, ea illis qtiassaluti eorum pro- aliquot <liessupradictus defecil a?grotus,animo vehe-
ficerent loquebatur. Memorata igitur nocle eum con- mentcr incolumis. Cronius autem cum plurimnm
sedisse ref'rebant, et untimquemqiie ad sc dc his temporis in Thebaidis fuisset locis, ad monasteria
qui convenerant, evorasse. Cumque a nullo qnis iliic Alexandrina descendit; evenitque ut ad illum occur-
Eulogius vocareuir.aiidisset, ipse in tenebris propria reret diem, qui unius quidem quadragesimus, alte-
voce sua illuni ter nomine vocavit. Cui cmn supra- rius autem lerlius celebratus tunc a fratribus dice-
dicius scholasticus non respomleret, putans quod batur. Cum igitur Cronius hoc audisset, obstupuit;
alter aliquis EulogiuS vocaretur, dicit ei rursus : Te sumploque Evangeliosancto, atque in medio Iralrum
'fj posiio, cuni sacrametite
voco, Eulogi, qui ab Alexandria civitate vcnisii. Di- ipsis per ordinem cuncta
cit ei Elilogius : Quid, quaeso, jubes? Et Anlonius, exposuit, dicens: Horum omnium quaecommemoravi,
Quid, inquil, huc venisti? Respondit Eulogius, di- inlerpres ipse fui serroonurn, eo quod Graece loqui
cens : Qui tibi noincn meuin revelare dignatus est, sancius Auioniiis nesciebat. Ego autem utramque lin-
Ipse eiiam cl adventus mei ciusam procnl dubio re- guam noveram, atque inter ipsos 1jquebar, illis qui-
Velavit. ttinc ille : Quare, inquit, veneris scio, sed dem Graeco,isti autem ^Egyptio ore respondeus.
ante omhes bos fratres, ut omnes audiant, refer. 4. iloc quoque Cronius ipse nobis referebat ',
Jussus igitur a magno Antonio servus Christi Eulo- quod ei sanctus Anlonius, in illa ipsa nocte qua bea-
gius, relulit ante omnes: Istum elephantiosum in tum Eulogium dimisit, dixisset quia per tolum an-
plaiea publica reperi projectum, cujus curam nnllus num deprecatus fuisset, 111osienderenlur ei pcr re-
liomimim gerehal; ei promisi Deo ut deservirem velalionetn loca peccatnrum atque justorum. Et se
segritudini ejus quomodo possem, et eg 1 pcr illum , vidisse dicebal procerum quemdam usque ad nubes
et ille per me salvarelur. Ex quo autetn pariter eu- giganlem, telri coloris, extensas hibentem ad cceluni
inus, quinius decimus anniis est, sicut et veslraa manus, atque infra pedes ipsius lacum ad speciem
sanctiiali credo oinnia revelata. Quia igitur post plu- niaris fusum, ubi lanquam aves inquii las animas vo-
rimos annos cum a me nihil mali pertulerit, variis 'Q lantes vidii Antonius : et illae quidem qnaccunque
me procellis ac tempeslalibus vexat, ob quod el ego supra ipsius manus caputque volabant conservaban-
Ipsum a me projicere cogitavi, propterea ad sancti- ttir; quaicunque autem sub manibus ipsius repcrtae
tatem tuam veni, ut quid ex hoc faciam digneris me fuissent, mergebantur in lacum. Vocem amera tunc
tuis edocere consiliis, et oralionibus adjuvare. Pes- talem sibi venisse relerebat : Has omnes animas,
simis cnim motibus loius fatigor et crucior. 675 quas voiaules vides, scias animas esse jtistorum, qu%
Cui hicc tunc Antonius severa atque iracunda voce in paradisi habilatione requiescunt; illae autera ani-
respondit: Tu illum a le projicis, Eulogi? sed illa mse aliti ad inferna miliuntur, quod patiuntur qui-
euin non projicit, qui eum a se factum esse cogno- cunque carnali obedierint voluutaii, et quicunque
scit. Projicis eumf tneliorem te inveniet, et eliget iiacundiaui relinentcs^ reddere malis paria tenta-
Deus qui colligai destilutum. Cumque perterritus ad verint.
tifec Eulogius verba tacuisset, relicto rursus sanctus 5. Referebant autem nobis tam Cronius quam san-
Autonins Eulbgio, ccepii aegrotum propriis sermoni- ctus Hierax, atque atii plures vicini fratruni, ista qute
bns verberare, el hsecad eum eum clamore maxiiho dicam. Quidam senex dixit : Quia si scit monachus
loqui: Elephantiose, coenoet Iuto horride, nec lerra esse aiiquero, apud quem prolicerc posset, sed ne-
digne uec coelo, non desinis injuriam Dei vociferari? ]D cessaria corporis cum tabore habei,et proptcrea non
Nescis quod qni ministrat tibi Christus esl? Quem- vadit ad euin, bujusmodi monachus non credit esse
adinodum ausus es contra Chrislum talia loqui? Deum.
Nam propter Christum se iste servitio tali et obse- <>.Dixit quidam senex : Qui vult eremum habi-
quiis subjugavit, quem et ipsiim mordaci sermone tare, debet esse doctor, uon qui doctiiua egcat, ue
laceralum reliquit. Conversisque verbis ad alios fra- delrimeiilum sustinere videatur (Pelag., tibell. x,
tres, ad unumquemque ila, ut ratio singulorum exi- num. 90).
gebat, loculus, rorsus ad Eulogium et ad aegrotum CAPUT XX.
fedlt, dicitque eis : No quis veslrum, 0 filii, quo- Quod infirmitas corporis prosit animoe.
quam se vertat, neuter ab altero separetnr, sed ad 1. Magnus quidam senex iufirmauti di&cipulosuo
eellam veslram, in qtia per tantum tempus vixislis, dixit : Ne contristeris, fili, ex inflrmitate vel
plaga
fedite In pace, omnem tristitiam deponenies. Jam corporis lui (Ruff., lib. m, n. 157;
Pelag.,libelt. vn,
•lUneeuiln ad vos Dominus Deus mittet; nam, te&Ita- ii. 16, nomine
> Idein HiVita Antonii, c. 38. Syncleticce). Summa enim religio esi
1046 VERBA SENIORUM. 1040
ut itf iotirmitate qtiisgratias agat Deo. Si ferrum es, }t Joaiu, libelt. i, n. 16). Rogavit ergo Deum, ut si ila
per igoetn amittis cerugineni; si vero attrum es, per essei, agnosceret. Cum ergo post oblationem conse-
ignem probalus, a magnis ad majora procedis. Ne cratam unusquisque ad communionemaccederut, per
anxieris ergo, frater; si enini le Deus vult in corpore singulorum facies inlelligebat el animos. Peccatorum
torqueri, tu quis es qui ejus voluniali resislas aut eniin facies nigras inspiciebat m carbones, el oculos
moleste feras? Susiine ergo, el roga Deum, ulquae sanguine repletos; alios vero vidil clara facie, et
ipse vult, illa concedat. veslibus albis indulos. Cum autem corpus Douiini
2. Quidam senexcum frcquenter infirmareturcor- suscepissenl, in quorumdam vultibus lumen, in quo-
pore et languerel, comigit ul uno anno nulla eum rumdam vero llamnia videbatur.Ul autem agnosceret
aegritudocontingeret; et propterea fiebat el graviier dc illis, quorum crimen audierat, comniiiiiioncinillis
ferebal, dicens : Reliquisli me, Doniine, et noluisti ponvxit: et vidil iinum ex illis clara facie et liouo-
me praesenti hoc annu visihre (Ruff., tib. III, num. rahili, albisque vestibus circumdatum ; alteriini vcio
158; Pelag., libell. vn, ntiiii. 41). nigrutn, et norribili vtillii. Et postquam divini myste-
CAPUT XXI. riigraliain susceperunt, iiniiin Iux quuulam illiiniiiia-
De timore Dei. vit, alleriim aulein quasi flainma succendii. Oravit
1. Abbas 1'iemon requMms a fratre quemadino- 'B ergo episcopus Deum do singtilis quae ostcusa fuc-
dum anima resisteret, el limere Deuiu non vult. Et rantse edoceri. Astans auteui augelus Domiiii, dixit
respondit senex : Anima quidem vuli limere Deum, ad euin : Omnia quaede islis aud.sli, vera sunt. Sed
sed 676 needum tempus est. Timor enini Domini, ille iiims in sordihus suis adhtic pernianet, el in vo-
magna perfeciio est< lunlate peccandi, ideo illum nigra facie el flnmma
2. Quidam frater a sene requisivil, dicens : (juo- succendi vidisti. tlle autem alter similis illi qtiidem
moJo timor Dei vcnil in aniinain? Et ait senex : Si erat, sicut audieras; te.Aideo illum clara facie illu-
slrari vidisti, quia recordatus eoruin quoe prius fece-
quis prius humililatera possederit, ut neminem judi-
cet vel condemuet, vel largitor sit elcemosynarum, rat, et abremuitians illis malis operihus, ciim lacry-
et ut nihil habeat, tunc venit timor Dei in animam mis et gemitibusDeimisericordiam poslulabal, pro-
mittens ut si praeteriia illi fuissent dimissa peccata,
(Petag., libell. i, num. 19).
3. Dixil senex : Timor, et humilitas, et egestas ulterius ad eadein non rediret; et ideo prioribus cri-
viclualium rnaiieant in te (Pelag., libell. i, num. 20). minibus deletis, ad hanc gratiam, quam vidisti, per-
4. Frater quidam inlerrogavit seneni, dicens : venit. Cum autem episcopus de gratia Dei miraretur,
Unde est, abba, coriiicnm diirum, et non limet Deum eo quod non solum de tormenlis lam turpis viise ho-
minem liherum statueril, sed et lanlo bonore deco-
(Pelug., libetl. iu, n. 22; Append. Mart., n. 22)?' C
Dixit ei scnex : Puto qubd si houio leneat increpa- raverit, respondit ai gelus: Uene niiraris, liomoeniin
tionem in corde suo, possideat liinorein Domini. es. Nam Dnminus nosler acvesier, naturalilei' bonus
Dixit ei frater : Quid est increpatio? Ait senex : ut el humanus est Cessaniibusa peccatis.et pcenitculi-
in onmi re iucrepel homo animam suam, dicendoxei: bus in confessione: quia non solum toruienia diiuit-
Memor esto, quouiam nportel le Deo occurrere. Dicit lii, sed et honore efficil dignos. Sic enim Deus
autem el bic : Quid ego volui cum homiue? Exisli- dilexit homines, ut Unigenilum suum darel pro pec-
mo autem quia si quis in hts peniianel, veniet ei catoribus, et pro ipsis ad morlem destinarel (Joan.
limor Dei, ui).Qui ergo, cum inimici ejus essent, niori pro ipsis
CAPUT XXH. elegit, quanlo magis miseretiir eorumcum illiusprc-
De Peenilenlia. prii sint? Hoc ergoscias, quod iiulla pcccata homi-
1. Requisivit quidam frater abbatem Pimenium, num Dei bonitaiem vincunt, si laniummodo per
dicens : Quid est pceniientia? Cui senex respondit: poenilentiam unusquisque quaeprius fecerat aboleve-
Pcenitentia pcccatorum est, ulterius non peccare. rit mala. Misericors enim est Deus, et infiriiiiiaiem
Hoecenim vox ad horainem semper clamat usque ad generis humani scit, el passionum foriiltidiiiein, et
ulliniam respirationem : Ilodie converlimini, ue vo- 'Ddiaboli virtutem vel malitiam, et cadenlibus quidem
bisrepentina iuors tanquam fur superveniat. bominibus in peccatum, lanquam filiis indulgens,
2. Abbas Pimenius dixit cum gemilu : Omnes vir- exspeetai emendationem; pomiieniibtis vero tan-
tules ingressae sunt in cellam meam, praeter unam quam languidis compatitur et misereiur: et mox sol-
vinutem, et ex ejus labore stat homo (Append., vens peccata eorum, justorum illis eiiam piacinia tri-
Mart., n. 59). Interrogaveruni eum fratres : Quaeest buil. Audiens aulein episcopus, miralus est nimis, et
ista virtus, abba? Respondit senex : ut semper gloriflcavit Deuui, manifestans omnibus quae facta
seipsum reprehendat homo sunt
CAPUT XXIII. 2. Abbas Paulus Simplex babebat hanc gratiam,
Quod per pmnitentiam uno die potest homo reconci- ul ingredientes in ecclesiam sedens aspiciens,ex ipsa
liari Deo. facie eorum uniiiscnjusque cogitaiiones, sive malse.
i. Quidam ex Palribus de aliquorefereb.it episco- sive bonae essent, senliret (Ruff., lib. m, n. 167;
po, eo quod audisset duos ex plebe sua viros esse Pelag., tibett. xvin, num. 20). Cum efgo aliquaudo
iiiiniaj impuriialis, eladulteros(fitt/f., tib.m,ti. 168; venisseut ad ecclesiam, vidit cos clara facie et
1047 DE VITIS PATRUM LIBER VII. 1048
677Iaeto animo ingredi, et angelos eorum cum gau- A opera tua, Domine! omnia in sapientia feeisli (PuU'
dio pariter cum ipsis. Unum aulem vidit nigrnm et cin)
nebulosum habentem corpus, et daemones hinc atque CAPUT XXIV.
inde trahentes eum ad se, misso freno in naribus et in proposilo paenitentia}si transeat homo,
Quod
ejus, et angelum sanctum ejus de longe sequentem, tamen tuscipiatw.
tristem. Beatus ergo Paulus coepit flere amarissime 1. Venit quidam frater ad abbatem Pimenium, di-
et pectus suum lundere, sedens anteecclesiam, pro- cens, quod grandem tribulationem passus esset. Dicit
pter eum quem talem aspexerat. Omnes autera alii ei senex : Fuge de loco illo, quantum tribus diebus
senes videntcs eum sic flentem, cceperunt rogare ut et tribus noctibus ambulare
potes; et fac amium in-
si quid in illis vidisset, manifestaret, aut cum illis
tegrum, jejunans usque ad noctem. Cui ille: Si mor-
ingrederetur in congregationem. llle autem noluit tuus fuero
anlequam unus annus transeat, quid de
ingredi, sed semper flebat propter eum quem sic me fiet? Dixit abbas Pimenius : Confldoin Deum quia
viderat. Post paululum autem, cum absoltita congre- si tu cum tali proposito a me fueris egressus, ut hoc
gatione discederent, iterum omnium vultum cir- facias, etiam^si mox mortuus fueris , cum desiderio
cumspiciebat, si tales egrederentur quales ingressi r, bono suscipielur poenitenlia tua aptid Dettm.
sunt. Et vidit illum quera ante viderat nigrum et ne- 1 2. Quidam frater sedebat in cella sua in
jEgypto,
bulosum, egressum clara facie et candido corpore, in inagna humilitate prxcipuus, et habebat sororem
daemones de longe sequentes eum; sanctum aulem in civitale raeretricem, quaemultis animabus
perdilio
angelum ejus prope eum, hilarem et gaudentem su- fuerat (Ruff., I. m, »i. 217). Frequenter autem in-
per etim nimis. Tunc sanctus Patilus exsurgens, cum sullabant senes fralri illi, et vix potuerunt persua-
gaudio vociferabatur, benedicens Dominum, ac di- dere illi, ut veniret ad illam, quatenus per admoni-
cens : 0 quanta misericordia et benigniias Dei est, tionem ejus posset peccalum quod per eam fiebat
quanta ejus miseratio est! Et ascendens in altiorem evincere. Cum ergo venissel ad locum , quidam ex
locum, voce magna dicebat : Venite, et videte opera noiis ejus videns eum , praecessit et nuntiavit illi,
Dei : venile, et videtequemadmodumomneshomines dicens: Ecce frater tuus venit ad le. llla autem prae
safvos vult fieri, et ad agnitionem veritatis venire gaudio relictis amatoribus suis, quibus ministrabat,
(I Tim. n). Venite, adoremus eum, dicenles : Quia capile discooperto ad occurrendura fratri egressa est.
tu solus potes peccaia dimitlere. Cum autem omnes Dum ergo tenlaret eum amplecti, dixit ei :Soror mea
convenissent, exposuit eis Paulus quae vidisset anle- charissima, parce animac tuae, quoniam propter le
quam ingrederetur in ecclesiam, et quceposlea; et , multi pereunt, et queroadmodum poteris sufferre
*'
petebat illum fratrem quem sic videral, ut ei mani- amara illa et aeterna tormenta? llla autein conlre-
festaret cogitationes et actus suos, vel quemadmo- miscens, dixit ad eum : Scis , frater, quia est mihi
dum tantam coramutationem illi Deus donasset. Ilie salus vel amodo ? Cui ille: Si volueris, est salus. Illa
vero ante omnes ccepit referre, dicens : Ego homo autera jactans se ad pedes fratris, petebat ut eam se-
sum peccator, et multis temporibus semper foruica- cum duceret in dcserluui. Cui frater : Vade, cooperi
tioni fui deditus: ingressus autem nunc in ecclesiam caput luum, et sequere me. Cui illa : Eamus. Opor-
Dei, audivi verba quae locutus est Dominus per pro- let me enim deformari inter homines nudo capite
phetaiu Isaiam, dicens (Isai. i) : Mundi estote, et deambulantem, quam in oflicinam peccali mei iterum
follite malitias de animabus vestris ante conspectum ingredi. Dum veropariter ambularent, monebateam
oculortrm meorum. Discite benefacere, quaerile judi- ad pceiiitenliaiii. Videns aulem quia quidaiu 678
cinm. Et si fuerint peccata vestra ut coccinum, ut obviarent sibi, dixit ei: Quoniam non omues sciunt
nixdealbabuntur. Sivolueritis et audieritis me, bona quod soror mea es, parum de via secede, donec
terrse comedetis. Ego vero fornicator compunclus in Iranseant. Etjpost, transgressis illis, vocavit eam , et
lioc sermone prophetae, et ingemiscens intra pectus dixit: Eamus, soror, viam nostram. lila autem non
meum, dixi ad Dominum : Domine, tu es qui venisli . respondente, perquirens invenit eara mortuam , et
salvare peccatores: haec ergo quae nunc per prophe- 1 erat enim dis-
vestigia pedum ejus sanguine plena,
tam promisisti opere comple in meindignoet pecca- calceaia. Cum auiem senibus reuuntiasset factum
,
tore. Ecce enim amodo profiteor tibi, et promitto ex contendebant inter se de salule
ejus. Manifeslavit
toto corde, quia ulteriua hoc malum non faciam, sed auiem Deus uni seni de ipsa, eo quod nulla cura fuit
renuntio omui injustitise, et amodo tibi servio in con- illi in itinere de corporali usu, sed vulnus proprium
scientia munda. Ab hodie ergo, Domine, et ab bac neglexit, et suspiravit in tam grandi perditione, ideo
bora suscipe me poenitentem, et adorantem te, et pro devotione cordis ejus suscepit Deus pcenitentiam
abrenuntiantem omnibus peccatis. Juravi et statui ejus.
apud me, servare omnes justiflcationes tuas (Psal, CAPUT XXV.
cxvtn). Sub hac sponsione egressus sum de ecclesia, De impugnatione dmmonum.
slatuens apud me nibil de prioribus peccatis ulterius 1. Quidam fraler requisivit a sene, dicens: Cur,
facere. Quod cum audissent omnes, clamaverunt una abba, a daemonibus impugnamur? Respondit senex:
voce ad Dominura, dicenles : Quam magnifica sunt Qtioniam arma nostra abjecimus , id est, poemten-
 1049 VERBA SENIORUM. 1010
tiam, humiliiafem, obedientiam, el penuriam (Ruff., Ii bus laborat, et iterum relaxalur; et rursus laborat,
lib. 111,«. 173; Pelag., lib. xv, num. 58). et inde negligit; hic nihil agit, nec patienliae perse-
2. Fraler quidam abbatem Sisoium requisivit, di- verantiam possidebit.
cens : Putas, abba, sic modo persequitur nos diabo- 2. Dixit senex : Quid est opus incipere arlificium,
lus, sicut anliquos (Ruff., lib. i;i, n. 174; Pelag., si non discat perficere ilitd? Nihil est ergo quod
libell. xv, num. 45)? Respondit: Magis modo homi- incipitur, et non perflcitnr (ipvend. Mart., n. 102).
nes noslrse aeiatis persequitur, quia appropinquant CAPUT XXVIII.
gcnera posnarum, ubi ille cum Iegionibus suis angu- De labore sanctorum.
siatur, dum scil stagnum, ubi in igne et sulphure ar- 1. Quidam senex dixit: Usque tunc laooret nomo,
surus eril: ideo hominibus infestatur. Nec tamen in- usquequo possideat Christum (Ruff.Jib. m, n.
180).
firmos quosque dignatur appetere, quos, ubi volue- Qtii aulem semel illum adeptus fuerit, jara non peri-
rit, cito subvertit; sed fortcs magis ac magnos sup- clilatur. Permiliitur lamen laborare, ut rcmemorans
planlare per diversa praecipitia aggreditur. tribulationemlaboris, undique semetipsura custodiat,
3. Abbas Pimenius requisivit abbatem Abraham : timens ne tantos labores amittat. Nam el filios Israel
Quemadmodura nos daemones impugnant (Pelag., ideo Deus per desertum quadraginta annis circum-
libell. x, num. 62) ? Ait senex : Daemonesnobiscum I' duxit, ut rememorantes viae tribulationem, nollent
non pugnani, quia voluntates eorum facimus; sed redirerelrorsum.
nostrae nobis voluntates daeinonesfacli sunt, et tri- 2. Quidam frater requisivit senem: Queraadmodum
bulant nns. Unde Apostolus : Caro concupiscit ad- laborant poslulantes de remissione peccatnrum ?
versus spiritura, spiritus autem adversus carnem, ut Respondit senex : Antequam perveniat in eos gratia
non qnaecunquevultis, illa facialis (Galat. v). Nam quae 679 operetur pro labore ipsortim, ipsi pallidi
vis scire cum quibus daemones pugnaveruut? curo et in labore sunt; super quos vero es priori patienlia
ahbate Moyse, et similibus ejus ; nos autem volun- jam gratia Cbristi pervenit, isti florent, et exsnltant
talcs cordis nostri impugnant animse eorum, et facies eorum clara est sicul sol,
4. Quidam frater requisivit abbatem Achillem [At. cum nubes non habet, et lucet; quando vero sol
AcliilleumJ: Quemadmodiim adversuin nos possunt nube cooperitur, pallescit; sic et animu, quando pas-
daemones? Respondit senex : Per voluniates noslras. siones eam et tentationes obscurant. Quae autero per
Et adjecit, dicens: Ligna Libani*dixerunt: Quam graiiam Dei mundata ast, ita fnlget sicut scriptum
grandia sumiis et alta, et parvissimo ferramenio in- est: Magna est gloria ejus in salutari tuo (Psal. xx).
cidimur. Nibil ergo ei demus ex nobis , et nos non 3. Item dixit : Quamvis laborenl hic sancti viri,
polerit incidere. Venerunt ergo homines, et fecerunt C! tamen et aliquam requiem possident, quoniam liberi
In securi manubrium ex ipsis lignis, et ita incide- sunl a cogitationibus hujus mundi.
runt. Ligna ergo sunt animae; securis, diabolus; ma- 4. Quidam frater requisivit a scne, dicens : Quem-
nubrium, voluntas nostra est. Per malas ergo volun- adniodum nunc laborantesinconversationibus viri,
tates nostras incidimur. non accipiunt grati?m sicut antiqui (Ruff., lib. m,
CAPUT XXVI. n. 181; Pdag., libell. xvn, wum. 19)? Ait enim se-
nex : Tunc erat charitas , et unusquisque proximum
Quatiter homoin se mortificare vitia potest. suum sursum trahebat; nunc vero postquam chariias
1. Quidam frater requisivit ahbatem Moysen, di-
refi iguit, singuli proximos suos ad inferiora dedu-
cens : Quomodopotest se homo mortificare? Dixit ei
senex: Nisi quis arbiiratus fuerit se habere jam trien- cunl; et ideo gratiam Dei non merentur.
nium in sepulcro, ad htinc sermouem pervcnire non CAPUT XXIX.
De exhortalione doclrinm.
potest (Pelag., tibetl. x, n. 63).
2. Abbas Pimenius dixit: Ille monachus potest 1. Inlerroganii cuidam abbatem Pimenionem de
tanquara mortuus huic saeculoesse, qui duas res hor- duritia cordis, respondit senex, dicens: Natura aquae
ruerit, id esl, earnis suaerequiem et vanam gloriam. _' mollis est, et lapidis dura ; si autem frequenter aqua
3. Senex quidam dixit: Tunc erit monachus liber stiilat super lapidem, slillando perfor.it illum. Sic et
ab omnibus, cum in opere tantum intenlus est bono verbum Dei dulce et molle est, nostrura aulera cor
Homo ergo audiens frequenier aut meditans
(Ruff., lib. in, n. 179). Quando enim bona opera durum.
exercet, veniens diabolus locum non invenil, et di- verbum Dei, dat locum timori Dei ingredi in euin.
scedit: si auietn raafum opus exercei, veniens fre- CAPUT XXX.
queuter, et impugnat enm, et in deteriora subvertit. De curiositate vilanda.
4. Beatus Antonius monebat discipulum suum, di-
1. Senex qtiidam dixit:Non oportet monachum
cens : Horre ventrem tuum , et necessitales bujus
requirere qtialiter sit ille, aut quemadmodura ille:
el
saeculi, concupiscentiam malam, et honorem tan-
absens de hoc et quia per interrogationeni hujusmodi abstrauitur ab
quaui saeculo; requiem possidebis.
oratione, et defluit in detractiones et verbositates.
CAPUT XXVII. Unde nihil est melius quam tacere.
De perseverantia. 2. Fraler quidam rcquisivit a seue, dicens : Si
|. Abbas Anlonius dixit: Monachussi paucis die- venerit fraler aliquis, sermones mihi deforis infercns
 1051 DE VITIS PATRUM LIBER VII 1052
aiienos , jubes utdicam illi qualenus mihi illos non A
A minisirare loco meo. El oravit sic : Domine, si vo-
afferat? Ait senex : Nihil dicas, quia nec nos potui- lunias tua es|, ut iu ordinatione mea peisisiam,
mus observarc. Cavendumest ergo, ne forle dicentes osiende inibi. Et 680 ostensa est illi colunma
proximo, Hoc ne facias, nos idem vel pejora posiea ignea, a terra usque ad ccelum pertingens, el vox ad
faciamus. Cni fraler: Quid ergo oportet facere? Et eum : Theodore , si potes fieri sicut columna isla ,
senex : Si voluerimus, inquit, tacere, exemplum so- vade et ministra. Sufficii quod levitis ei sacerdoli*
lum sufficil proximo. bus per Moysendictum est, ut mundo corde et cor-
CAPUT XXXI. pore, innoxiis manibus et veslimento mnndissimo,
Dt contentione vitanda. pro filiis Israel offerrent sacrificia. Quod ille audiens,
i. Quidam senex dixit: (Ruff., lib. m, n. 185): iillra nullalenus acquievit. .Sed cum veuisset in ec-
Si quis tecum aut de Scripturis, aut de quacunque clesiam, deprenabanttir eum , ut si non ministrarel,
causa loculus fuerit, ne contendas cum eo; scd sl vel calicem tencret. Qui non acquievit, dicens : Si
qUidem bene dicit, consenti ei; si vero male, dic mihi de hac re amplius vcrbmn feceritis, discedo
illl : Tu scis quomodo loquaris. Ait Aposlolus : Noli binc; ct sic eum dimiserunt.
contendere verbis (// T»»i. n). Haecobservans, et,. 2. Abbas Isaac audiens, quia presbyterum etim
hurhilitalera pnssidebis, et odium viiabis. Nam si B jj Patres volebant facere in Scythi, fugit in AZgy-
persistas contendens, et vis defendere sermonem ptum; et ingressus in agrum, laiuit inter her-
tuum, nascilur indc scandalum. Frequenler ergo bas (Ru(f.,lib. m, num. 22). Contigit aulem ut
duni laudas alterum, fil eiiam ex justificatione con- Patres, qui sequebantur etim, in eodem agro requie-
teulio. De qiiacuiique autem re, si graviter conten- scerenl, quia jam uox erat, el dimiscrunt asinum, ut
deris, uon parvara noxietalem senties, el nullo modo pascerelur. llle autein pervenit pascendo ad lociim
requiem possidebis. Magisstude custodire silentium, ubi latebat abhas Isaac. Et mane facto, quaerenles
et de nullo esse sollicltus. Attende meditationi tuae, asinum, invenerunt et senem ; et mirati sunt. Cum
ctim timore Dei exsurgens tam mane quam vespere, aulcm vellent eum ligare, dicit eis : Jam non fugio,
et impelum inimicorum non timebis. qitia scio ex jusstone Dei esse; et quocunque fugero,
CAPUT XXXII. ad hoc perventurus sura.
De silenlio. 3. Abbas Motoisvenit aliqtiando de loco qui voca-
. Beatus Antoilius discipulo suo solebat dicere : tur Ragifa, in pariibus Gebilonis ( Ruff., lib. III ,
Si affcctaveris silentium, ne arhitreris te exercere n. 188; Pelag., libetl. xv, num. 27). Erat autem cum
virlutem, sed indignum te proloqui confifere. eo etiam discipulus ejns. Videns autem illum episco-
2. Cum quidam frater abbati Sisoi dixisset : Volo C pus loci illiuS, teiieus eum , invitum preshyierum
animam meain salvare, respondit: Qua ralione pos- fccit. Et tlum pariter Coitiederent,dicit ei episcopus :
sumus animam nostrara salvare, cum lingua nostra Imlulge mihi, abba; scio enim quia hunc hoiiorem
aperto ostio saepe prosiliat (Pelag., tibell. xi, n. nolehas, sed ego a te benedici desiderans, hoc facere
27). pracsumpsi. Cui senex pro humilitate ait: Et mca
5. Quidam frater interrogavit senem , dicens : cogitatio parum volehat, sed in hoc laboro, quia d!-
Usqueqtioservandum est silentium, Paier? Respon- vidi habeo a frafre qui mecum est, et solus non suf-
dit senex : Usquequo interrogeris. In omni enim ficioorationes meas implere. Dixitque ei episcopus.:
loco si taciturnus fueris, requiem possidebis (Ruff., Si scis cum dignum, ordinabo et ego illum. Respon-
lib. III, n. 186). dil abbas Motois : Si quidem dignus sit, nescio;
4. Dixit senex : Peregrinatio est tacere (Pelag., unum tamen scio, quia melior est me. Ordinavii au-
libell. iv, num. 44, nomineSisois) tem el illum. Uterque tamen ita permanseriinl usque
5. Dlxit quidam senex : Percgrinatin quas propter ad finem suum, ut ad altare, quanlum ad oblaiionem
Deum flt, Iiona est, si babuerit et silcntium : naM sacrandam, nunquara accederent. Unde dicebat se-
fiducianoh est peregrinaiio (Append. Mart., n. 72). nex : Confidoin Deum meum qnia non habeo giande
6. AbbasArsenius solebat dicere: Peregrinus mo- b* judicium propler ordinalionem hanc, quia oblalionera
nachus iti alicna lerra nullius causae mediator acce- offerre non praesumpsi; nam ordinatio illorum cst
dat, et quietem poleril adipisci. qui sine culpa sunt, justi et immaculati; ego aulem
7. Abbas Ampo dicebat: Sicut apis quocunqtte va- me bene cognosco.
dit, mel operalur; ita et monachus quocunque pergit, CAPUT XXXIV.
si propter opus Dei perrexerit, dulcedinem bonorum De eremo; elquare fugerunt in solitudinem.
actuum notest afferre (Ruff., lib. m, n. 189). 1. Abbas Arsenius ab abbate Marco rcquisitus est
CAPUT XXXIII. aliquando cur fugeret homines (Pelag., I. xvn, n. 5).
De (ugiendo clericatus honorem. At ille respondit: Scit Deusqnia diligo homines, sed
1. Abbas Theodorus, cum essel in Scyihi diaconus cum Deo pariter el hominibus esse non possum. Su-
ordinalus , nullatenus permanere acquiescebat, sed pernae enim multiludines ac virtutes unius sunt vo-
multis locis fugiebat. Et iterum senes reducebant luntatis • homines vero et inultas habent voluntates,
eum , dicenles : Ne derelinquas locum tuum. Quibus et varias; et ob hoc Deum relinquere, et cum liomi-
illc ait: Penniliite me deprecari Deum, si me jubet nibus esse non possum.
 1053 VERBA SENIORUM. 1054
2. Quidam fralres dum linum ex Thebaida perge- j\ 2. Dixit senex : Injuriari, aut mentiri, aut perju-
rent comparare, dixerunt: Per occasionem beatum rare, alienum a Christo c t. Per has quatuor res ani-
Arsenium videamus (Ruff., lib. m, num. 192). Quod ma maculatur, id est, si amiciliam quis cum poten-
ciim Daniel discipulus ejus ei nuntias-et, praecepit ut libus habtierit, concupiscentiis carnalibus studens;
pro qua causa illic advenissent de Alexandria ab eis vel si de proximo suo delraclaverit; aut si per civi-
inquireret. Cum ergo nunliasset quod propler linum tatem ambulans, oculos suos non custodierit; et si
pergerent comparandum , respondil Arsenius : Ergo quamcunqiie noiiiiam cum muliere habuerit.
facieni meam non videbunt, quia non propter me, 5. Beatus Arsenius referebat quod cum in propria
sed propter suum opus advenerunt. Vade itaque, et cella resideret, vocemsibi audiret dicenlem ut egre-
susceptis eis fac obseiiuium, ac dimitie eos, dicens: deretur foras propter opera mantium contemplanda
Quia senex non petest vobis occurrere (Ruff., lib. n, num 58; Pelag., libell. xvm, num. 2).
3. Abbas Besarion dum deambularel cum discipulo Et egressus, vidit hominem queindam aquam de pu-
suo per eremum, vcneriint ad quamdaro speluncam teo haurientem, atqne in vas perforatum miltentem,
(Ru^., lib. III, n. 194; Joaun., lib. m, tittm. 1}. Et el aqua egredieos, refundebatur in puteum. Et ilerum
lugressi ibi, invcnerunt fratrem sedeniem, el funi- partim progressus, vidil jEihiopem ex lignis a se
ciilum operanteni, qui neque respexit in eos , nequfe1B concisis sarcinam fucienlem. Quain ciim tentassel,
salutavit eos, neque aliud locuius est eis. Dixit ergo et importabilem sensissei, alia ilerum ligna super ea
abbas Besarion ad discipulum' simm : Eainus hinc, congessit. Similiierque tentans, cuin nec movere po-
quia non vult bic senex loqui nobiscum. Et profecti tuisset, laiiieii alia addere ligna non desfitit. Et ite-
siint ad Joannem abbatem. Cum autem reverterentur, rum progressus Arsenius, vidit ante portam civitatis
venerunt ad eamdem speluncam, et dixit abbas lie- duos juveues sedentes in equis : qui lignum transver-
sarion • Ingrediamur itertim ad htinc fratrem, si forte sum portantes, ingredi non poleranl civilatem. Li-
vcl modo persuadeat illi Deus, ut loquatur nohiscuin. gnum enim, quod ab eis portabaiur, non eos permit-
Et cum ingressi fuissent, invenerunl eum mortuuin. lebat inirare, et sequi vel humiliare alieri alter non
Et dixit discipulo suo : Veni, frater , componamus volebat, et ila foris civitatem uterque remanserunt.
illuni, quia propter eum Deus huc transmisit nos. llle vero, qui hoc sanctoArsenio in spiritu ostende-
Cum autem sepelrent cum , invenerutit quia mtilier bat, dixit ei : Hic, quem prius vidisti aquam de puteo
esset: et admirati sunt, el dixerunt: Quia magna haurire, et de vase perforato rursum in piiteum fun-
roisericordia Doinini est, quia et mulieres eolluctau- dere, siniifiludo est hoininis facienlis eleemosyiiain,
lur, et vincunt ciaemoriia.Et glorificantes Deum qui qui bonum opus imitatur efficere : sed quia in aliis
est protector omnium , ad propria redierunt, nar- C] operibus scepe conunittit iniquitalem, propter haec
ranles quae viderant. mala iilud parum boni se coinquinans, perdit. Ule
CAPUT XXXV. autein, quem vidisti ligna concidere, et gravem sar-
cinam addidisse, facereque graviorem, horao est iu
Qua? sit observantia ereinttm.
1. Abbas Moy^es ad solitarios solebat proferre peccatis plurimis consliiulus, qui post pcenitentiam
sermonem , dicens: Qualuor sunt priucipalia obser- aliud super peccatis suis onus augmentat. Hi vero
vantiie regulaiis, id est, tacendi, servandi mandala quos, trausverso Iiguo reniienle, civitatem non posse
Dei, humiliandi semetipsum, et angusiia paupertatis ingreili conspexisli, stint qui jugum miserabile viden-
tur ferre superbiam, eialleri se humiliare noluerunt,
(Ruff., lib. III, n. 196). Tres autem has virtutes homo
difficile possidet, ut semper lugeat, et semper suo- ut per hnc emendali, viam Cbrisli hurailem seque-
rum memor sit peccatorum, et omni hora ponat sibi renlur ; alque ideo extra regnum Dei tam hi quaiu
illi remanserunt.
prae oculis mortem.
2. Beatus Autonius solebat dicere : Patres anliqui 4. Interrogavit fraler abbaiem Sisoiuui, dicens :
Dimissa est mihi haereditas a parentibus meis; quid
egressi sunt in deserlum, et ipsi 681 san' cffecti,
facti sunt medici: et reversi, alios sanaverunl; ex faciam de illa ? Respondit senex : Si dixero, Da illam
nobis autem si quera egredi fjontigerit in desertum , ID in ecclesiam clericis, illi epulantur ex ipsa. Si dixero,
autequam ipsi sanemur, curam aliis adhibemus; et Da illam consanguineis tuis, nullam habebis inerce-
revertiiur ad nos infirmitas nostra, et liunt ultima dem. Si ergo vis implere mandatum divinuin, da banc
nostra pejora prioribus, propler quod dicitur nobis: pauperibus etegenis, et perfeclus eris (Pelag., libell.
O medice, prius tibi curam impende (Lucas iv). x, n. 56, nomine Pastoris; Append Mart., n. 7).
CAPUT XXXVI. CAPUT XXXVII.
Qui sinl similes unius meriti (ratres. Temporalis profectus derelinqitendut est propter amo-
1. Quidam frater interrogavit Pimenionem abbatera rem charitatis.
dicens : Qui sunt unius meriti fraires (Pelag., libell. 1. Abbas Sisoius dixit: Cum fuissem aliquandoin
x, num. 52)? Respondit senex : Si fuerint tres simul, mercato, et sportellas meas fratri veisderem, videns
ouus quidem in omni verbo vel opere quiescens, al- quia iracundia approxtmabal niilii, dimisi vascuia
ter autem infirmans et gratias agcns, terlius vero mea fugiens (Append. Mart., n. 11)
cum niunda cnnscientia illis obsequium faciens : hi 2. Dixit abbas Joannes : Ascenderam aliqtiando per
tres unius uicrjli sunt. viam eremi iu Scytbi, texens plectam; el audivi ca
lt)o5 DE VITIS PATRUMLIBER VII. 1056
melarium loquentem sermones vanos, et ne forte ira-, A.tum lempus debcl homo a se abscindere passiones
scerer, diroisi plectam meam, et fugi (Append. Mart., (Append. Mart., n. 26)? Respondit: Scriptum est in
n. 12). Evangelio : Quia peccatores Deus non audil; sed qui
3. Interrogavit frater abbatem Pimeniura, dicens : cultor Dei est, et voluntatem ejus facit (Joan. ix).
Quid est quod Dominus dixit: Majorem charilatem Ideo cuni venerit impugnatio, abscide illam, quia fra-
nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro gilis est anima; ante armelur quam a peccatis in-
amicis suis (Joan., xv)? quomodo hoc facil? Respon- quiuelur.
dit senex : Si quis audit verbum malum a proximo 2. Abbatem Pimenium interrogavit frater; Quid
suo, el dum possit sinnlia rcspondere, pugnat tamen faciara, quia conturbant me cogitationes seduntem
in corde suo porlare laburem, et vim sihi facit, ne in cella ? Respondit : Neminem despicias, nullum
respondeat malum, ut contrislel illum; iste talisani- dijudices, de nullo male loquaris; et Deus dabit iibi
mam suam pouit pro amico suo (Ruff., tib. m, n. 201. requicm, el statuet sessionem tuam sine conturba-
Petag., libell. xvn, num. 10; Append. Mart.,n. 14). tione (Ruff., tib. IH n. 100; Pelag., libell. IX, n. 8 ;
4. Abbas Macarius dixit : Si reininiscimur malo- Append. Mart., n. 39). Custodiam enitn seiiiorum,
rum quae ab liominibus paiimttr, perdimus memoriae et quielem ipsorum considera. Mediiare in divinis
virtutem. Iiem dixit : Si autem recoliimis malorum .g ofliciis, et scias horas canonicas die ac nocle. Tiraor
Domini non discedat a corde luo : ct non glorieris,
qu;e nobis a daemonibusmiltuntur, sine perlurbatione
erimus, scientes quod ab initio bona Deus creavit, neque te aestimes cum justis; el ex omni virtutc tua
diabolus vero mala superseminavit. En sunt perdi- custodi, ut non facias propriam voluntatem.
tiones iunumerae(Pelag., libell. x, num. 34 ; Append. 3. Idem dixit : Sicut ad succensam ollam muscae
non appropinquant; si vero tepida fuerit, insi Junt in
Mart., n. 15). Et addtdit, dicens : Culpa est monachi,
si laesus afratribtis, primus incharitalepurgato corde cani, et faciunl vermes ; ita et monachuni succen-
non occurrit (Joan., libell. i, n. 7; Append.Murt., n. siiin igne divini Spiritus, dacmoneslugiunt; tepidum
vero illudmit et insequuntur (Ruff., lib. m, n. 204;
10). Nam Sunamitis non ineruis.-et recipere Elisaeum
n. 42).
prophelam in domum suam, nisi qttia cum nullo alio Append. Mart.,
habuit causam. Sunamiliseuiin in persoiiaestaniniae, CAPUT XL,
Elisaeus vero in persona Spiritus sancti 682 'igura- Vnde vilia oriunlur*
tus; quia nisi pura sit anima, non meretur suscipere 1. Sanctum Antonium requisivit fraler : Quoroodo
Spiritum Dei. Ita ira inveterala excaecat oculos cor- Deus repromittit bona animae per assiduitalera Scri-
dis, et animam excludit ab oratione. pturarum, et non vult anima in bonis permanere, sed
CAPUT XXXVIII. (J declinat ad transitoria, caduca, et immunda? Res-
poudit : Ad hoc jungitur quod Psalmista ait : Iniqui-
Quid lamentaiio vel paupertns, quasfil propler Deum, taiem si
operelur. conspexi in corde meo, uoii exaudiet Deus
1. Sanctum Antonium rcquisivit frater, dicens : (Psal. LXV).Ignoras quod cum venter plenus fuerit
slatim ehulliunl magna vitia, quae Salvator no-
Quid faciam pro peccaiis meis? Respondit: Qui vult esca,
liberari a peccatis, fletu et planclu liberabitur ab cis; ster per Evangelium pracdixit: Non coinquinat, quod
et qui vult actlificariin virtutibns, pcr fletuin lacry- in os intrai, animam hominis ; sed de corde exeunt,
marum aedificatur. Ipsa laudatio psalmorum plancius quse in interitum demergunt hominem (Matth. xv).
est. Memento exempluin r zechiae regis Judae, sicut Vide quid dixerit primum : Cogttationes malae, homi-
scriplum est per I»aiam proplielaro (Isai. xxxvm), cidia, adulteria, fornicaliones, furta, falsa lesiimonia,
el blaspliemiae. Quia qui necdum gusiavitdulcedineiu
qui flendo non solum sanitatem recepit, sed etiain
coelestium, ut ex toto corde exquirat Deum, ideo ad
per quindecim annos augroentum vitae promeruit, ct
immunda revertilur. Quis poterit recie dicere? Ut
supervenientem hostis exercilum, videlicet centiim
et ocloginla quinque millium, per lacrymarum ejus juraeiiluin faclus sum apud te, et ego semper lecurn
rigationem, virtus Domini in mortem prostravil. (Psal. LXXH).
Sanclus Petrus aposlolus flendo recepit quod in Clui- D CAPUT XLI.
Stum negando coramiserat. Maria. quia cum lacryinis Qualiter virtules obtinere oportel.
rigavit pedes Domini, meruil audire se optiraani par- 1. Quemdam senem requisivil frater, dicens : Doce
tem elegisse. Ipse limor Domini sanctus permaucns me, Paler (Append. Mart., n. 46). Et dixitei: Vade,
in saeculum saeculi. ama tibt ipse vim facere. Evagina gladiurn tuum, et
2. Beatus Macarius dixit : In veriiate, si facta est exi in bellum. Dixit ei frater : Non me perniitluiit
monacho despectio quasi laus, paupertas sicut divi- cogitationes. Respondit senex : Scriptum est: Invoca
tiae, inopia sicul epulae, nunquam moriiur (Append. me in die tribulaliunis tuae : eripiam te, et gloi ifka-
Mart., n. 25). Impossibile est bene credeutem, et pie bis me. Iuvoca ergo Deura, eteripiet le (Psal. LXXX).
colentem Deum, cadere in passionem immundam et 2. Perrexeruul duo fralres ad uuum senera san-
in errorem daemonum cltiin in Scythi sedeniera singularem; dixitque unus
CAPUT XXXIX. ex iilis : Ahba, omne Velus et Novum Testameulum
In hac vila komo requiem invenire non potest. roemoriler didici (Pelug., libell. x, n. 94). Dicit ei
i, Abbatem Sisoium requisivil frater : Post quan- senex : Implesii aerem verbis. Et alier dixit: Ego et
 105-7 VERBA SENIORUM. 105^8
Vetus et Novum Teslamentum totum scripsi, et pe- A lapidabam, loculum est aut iratum? aut quando in-
nes me habeo. Et hoic respondit: Et lu implesti dulgentiam petebam, nnnqiiid exaltavit se aut gb»
fenesiras tuas chartis. An ignoratis qtii dixit: Re- riatum est? Cui abbas Pimenius respondit : Nou
giiiim Dei non est in sermone, sed in virtute (/ Cor. utiijue. Tunc dixit senex : Fratres ecce seplem su-
iv) ? Et iterum : Non auditores legis jusii sunl apud mus, si vultis ergo pariter manere, ut lucrtim animae
Deum, sed factores legis juslificabiintur (Rom. n). faciauius, sit idolum nobis istud in exemplum, ne
Inquirebant ergo ab eo viam salutis. Ille autem dixit quando injuriaiur aliquis, irascaiur; ne quando ab
eis : Inilium sapientiae timor Domini (Psal. cx), et eo venia petilur, glorielnr, aul exlollatur si autem
bumilitas cum palientia. Omnihushis insenis utenti- ita non vullis, unusquisque vadat quo vult. At illi
bus, pauca sufficiunl. projicienies se in terram, spoponderuntse ita factu-
CAPUT XLll. ros : et sic permanserunt per mtiltos annos, cum
Quomodoin coinobiisvivendumsit. magna humiliiate et abstinentia, unum ex ipsis fa-
683 *• Cum quidam adolescens frater abbalem cientes dispensalorem. Et erat eis perfectio, et unum
Agathonerarequireret, dicens : Volo permanere cum desideriuin; et quidquid positum esset in mensa,
fratribus; dic mihi quomodo habitem cum ipsis? reficicbantur, nullo dicenle : Affer nobis illud : am,
Respondit ei senex : Observa prae omnibus hoc, ut B Istud nolo comedere. Qualuor siqnidem boras dor-
qualis primo die ingrederis apud ipsos, talis reli- miebant in nocte, et quatuor psailebanl, el quatuor
quuni peragas lempus, et cum quiete adimplebis pe- operabantur. ln die vero per intervalla hora>um
regrinationem tuam (Ruff., lib.iu, n. 198; Petag., officiis divinis insistcbant, operantes et legentes, et
tibetl. x, num. 8). Custodi enim, ne quando fiduciam fundeules folia palmarum, usque ad horam nonam.
loquendi assumas, dicente Apostolo : Nemo mili- Post boc vero victum sibi praeparabant, colligentes
tans Christo, implicat se negoliis saecularibus (// qttasdam herbas terrae.
Tim.n). CAPUT XLHI.
2. Item dixil Agalhon : Si habitas cum proximo,
esto sicut columna lapidea, quae si injuriatur, non Quiu sil observantia spiriiualis disciplinw.
irascilur; si glorilicatur, non extollitur (Append. 1. Quidam fraler (Append.Mart., n. 106) requisivil
Mart:, num. 10). sanctum Serapionem abbatem, habentem sub regi-
2. Abbas Pimenius abbatem Nesteronem seden- mine suo decem millia monachorum, dicens : Alli
tem in coenobiorequisivit, dicens : (Jnile adeptus es fratres de coenobio elegeruut me, ut ego illis praeci-
banc virtutem, fraler, ut quotiescunque tnbulatio piam; ostende mihi quomodo jubes? Respondit Se-
coutigit in coenobio, ueque loquaris, neque mediator < C rapion : Durura est meum furtasse imperiura. Nam
accedas (Pelag., libell. xv, num. 30)? Et cum nollet Dominus noster Jesus Christus per Evangelium suuni
diccre, postea compulsus a sene, dixit : Indulge insiruit, dicens : Si diligitisme, mandala mea servate
mihi, abba, quia in principio quando ingressus suro, (Joan. xiv). Et cum discipuli de primatu inter se di-
dixi cogitationi meae: Ecce tu et hic asinus estis sceptarent, quis eorum esset senior, ait ad eos : Si
pares. Sicut enim hic asinus vapulat, et non loqui- quis voluerit inter vos major fieri, erit vester mini-
luc; injuriatur, et nihil respondet; ita ergo esto et ster, ct quicunque voluerit in vobis prior esse, erit
lu, nam sic dicit et psalmus : Ut jumenlum faclus oronium servus (Marc. x). Petrus apostolus, in epi-
sum apud te, et ego semper leccim (Psal. LXXII) stola stia, monet pastores : Pascile qtii in vobis est
4. Cum aliquatido gens Mazicorum in Scytbi su- gregem Dei, providentes, non coacle, sed voluntarie
perveniens', multos ex Patribus occidisset, abbas secundum Deum; nec turpis lucri gratia, sed forma
Pimenius una eum alio Patre seniore, nomine Anub, estole gregis; et cum apparuerit princeps pastorum,
et cum aliis quinque Pairibus fugiens inde, venil ad percipietis immarcescibilem gloriae coronani (/ Pet.
locum qui dicitur Terenuthi; et invenerunt ibi tem- v). lta facilo prius quod pnccipis, ut non tanlum illis
plum antiquura desertum, et manseruul in eo hi se- praecepta, sed formulam praebeas, ut tua iinitenlur
ptem pariter, donec cognoscerent ubi nnusquisqiie in D exempla. Ne sis mercenarius, sed pastor ovium,
yEgyplo mansurus esset. Decreverunt autem inter quia Salvator noster bealum dixit, quem constituit
sc, dicentes: Septimana hac unusquisque requiescat super familiam suam, utdet illis cibum iu tempore
apud se, el alter ad alterum non loqtiatur. Cum au- (Matth. xxiv).
tem id facerent, erat in templo illo statua cujttsdam 2. Interrogavit abbas Moyses abbatem Silvanum,
idoli. Abbas ergo Anub exsurgens, maiie Iapidabat dicens: Potest homo per singulos d es apprehendere
eam in facie; et vespere veniens, dicebat ad eam: conversationis inilium? Respondit : Oporlel enim
Peccavi, indulge mihi. Et sic fecit per totam hebdo- apprehendere tinumquemque aliquid ex omnibus
madam. Die autem Sabbati, curn venissent pariter,
(Append. Marl., n. 108). Stirgens mane, sumat ini-
dhrit ei abbas Pimenius : Quid voluisti hac tota heb- liiirn sapientiae : in omni virtute, et in oiimi mandato
domada facere, ul homo fidelis diceres idolo, In- Dei, in 684 niagna patienlia, et longanimilaie, et
duJge mihi. Dixit ei seuex Anub: Hoc ego propter cbaritate Dei, cum bumililate animac et corporis, in
vos feci; diciie mihi, nunquid quando hoe idofum utulla siislentatione et commoralione cellse, iu ora-
1 Ruff.,
lib.m, n. 199, pene ad verbum; Pelag., libell. xv, nnm. II.
 1059 DE VITIS PATRUM LIBER VII. lOCO
tione el deprecalione, cum geiuitu, cum puritate ,A CAPUT XLIV.
cordis el oculorum, et custodia linguae ac sermo- De meditationibus (5) duodecim anachoretarum.
niim, in abrenuntialione lerum raaterialium, deside- Anachoretae aliquando sapiemcs, saucti e: s;,in-
riorum carnis, cruciationein habenles in ccrtamine, lales, duodecim nmnero, congregaii in idipsiiin, •••
in contineniia spiriiali et agone pugnac, in pcenilen- petierunt a semetipsis, dicere unumquemque q-'.e
tia et luclu, in Simplicitale animae et taciturnitate, emendaverit in cella sua, et quam meditatioiieiu
in jejuniis et vigiliis nocturnis, in operatione ma- meditatus sit spiritaliter.
nuum, secundum quod dicit apostolus Paulus, i pe- 1. El dixit primus, qui et senior eorum: Ego, fra-
ranles manihus vestris, in fame et siti, in frigore et tres, ex quo ccepi quiescere, totuni crucifixi me-
nuditate, in laboribus et angustiis et persecutionihus, ipsum his qua?.exirinsecus sunt actionibus, remini-
in foveis et speluncis et cavernis (// Cor. xi). Esto scens quod scriptum est : Dirumpamus vincula eo-
factor verbi, et non auditor tantum (Jac. i), operans rum, el projiciamus a nobis jugum ipsorum (Psal.
talentum in duplum, habens vestem nuptialem, fir- u), El velut murum faciens inter auimum et corpo-
matus supra flrmam petram. rales actus, dixi in mente mea : Quemadinoduni is
Eleemosyna et fides non te derelinquant '. Cogi- qui intra murum est, stantem foris non videt; sic
tans esto, omni die mortem vicinam esse : et quasi' B nec fu velis exteriores actus aspicere, sed teipsum
jam clausus in monumento, nihil de hoc sacculocu- intuere, sustinens quotidie spem Dei. Sic autem ha-
res, quia sollicitudo saeculi et cupiditas divitiarum, beto malignas cogitationes aul malas concupiscen-
haec sunl spinac,quas Bominus cavere dixit in Evan- tias, sicut serpeniis el scorpionum prolem. Si
gelio, quaebonum semen suffocanl (Luc. vm). lnedia quando autem eas in corde n.eo nasci sensero, at-
escarum, humilitas el lucttis non recedanl a te. ouia tendens illas cum comminationeet ira arefacio eas;
Dominus dissipat ossa bominum sibi placenlium. nec unquam cesso, irascens corpori et menli meae,
Timor omni hora permaneat in te, sicut scriplum ne quid pravum faciat
est: Propter timorem tuum, Domine, in utero cun- 2. Secundusait: Fgodixi, ex quorenuntiaviterr.v:
cepimus, et doluimus, et peperimus spiritum salutis Hodie renatus es, hodie coepisti servire Deo, hodie
[Isaiae xxvi). Haecergo, el si qua alia virlus est, in bic inbabiiare ccepisti: sic estoquotidie peregrinus,
his prospice; et ne te mensures cum magnis, aut et craslino liberandus. Hoc mihi quolidie consule-
juslwn le aestimes; scd te crede inferiorem esse lo- bam.
lius creaturae, id esl, viliorem quovis homine pecca- 5. Tertius dixit: Ego diluenlo ascendo ad Deum
lore. Qui se exislimat aliquid esse, cum nihil sit, meum; et adorans illum, jacto me in faciem meam,
ipse se seducit (Galat. \f). Non dijudices proximum, '" confilendo culpas meas; et sic descendens, adoro
neque despicias aliena delinquenlium, sed tua plange angelos Dei, rogans illos supplicare Deo pro ine, et
peccala, el de oullius hominis actu sollicitus sis. Esto omnemcreaturam. Et cum ista adimplevero, vado ad
mansuetus spirilu, et non iracundus. Niliil in corde abyssum; et quid Judaei faciunt, Jerosolymis euu-
tuo, neque odium, neque contra inimicum a iquid les, concidentes se, et lacrymantes ac lugentes ca-
sine causa habeas; neque despicias eum in tribula- sum patrum suorura, hoc ego circuiens et evspe-
. lione ejus, neque reddas malum pro malo, sed eslo ctans, propria membra lormentis subdo, et cum
pacificus cum omnibus : hoc est vinctiluni perfcctio- plorantibus ploro.
nis. Non te credas malum facienti, neque congau- 4. Quarlus ait : Ego sic sum, ac si in roonte Oli-
deas ci qui fecit proximo suo malum. Non detrahas varum sedcns cum Domino et discipulis 685 ei"s-
aliis quia Deus judex et tcslis est in omnibiis. Ne El dixi inilii : Nullura agnoscas s, cuiidiiin carnem,
oderis aliquem propter peccalumejus, quia scriplum sed cum his esto semper cuxlealis conveisaiionis
est : Noliie judicare, ul non judicemini (Matth. vn). imitator, sicut bona Maria Magclalenaad pedes Jesu
Dum alium arguis, vide ue pejora committas. Non scdens, et verba ejus audiens. Efiiciamini sancti et
despicias peccante.m, sed ora pro illo, ut Deus illi perlecti sicut et Paier vester qui in cctlis est (Matth.
det conversionein ad pcenitentiam; ct si audieris de D v). El, Discile a me, quia mitis sum el humilis
aliquo quod agat, iuiqua, responde diccns : Nunquid corde (Matth. xi).
ego horura sum judex? homo sura peccator, morluus 5. Quiutus ail: Ego angelos aspicio, ascei.dentes
suo peccatis meis. Morluus enim causam non hahet el descendentes ad vocaliouein animarum, et sein-
curare pro aliquo. Qui haec omnia procural et cogi- per (inem meum opperior, dicens : Paraiuui cor
tat, operarius est omnis jusliliae, dum de Chiisto meuiii Deus, paralum cor meum (Psal. cvu).
redemptore nostro propheta denuntiet, dicens : Eg« 6. Dix.itsextus : Ego per dies singulos slaiui verba
aulem sum vermis, et non homo (Psal. xxi). Et alius mea audiri a Douiino, putans inihi dici : Laborate
propheta Habacuc dicil: Lapis de pariete clamavit, propter ine, et ego quiescere faciam vos. Adbuc iira-
et scarabeus de ligno loquilur (Habac. n); nos vero dicum decertate, el videbilis salutare ineiwuel glo-
dum iu multis extollimur, in muliis supplantamur. riain meam. Si diiigilis me , si filii mei estis, ad
Qui vero hacc cusiodii, vivit sub gratia et virlule Palrem rog intes rcveriiraini. Si fraiies raei eslis,
Domiiti noslri Jesu Chrisli. eiubescite pro me.queniadmoduni proptcr vos eiulta
' Ruff., lib. iii, n. 206; Pelag., libell. x, n. G3, nomine
Moysis; Appeud. Mart., nuai. 108.
1061 VERBA SENIORUM. NOTATIO. 1009
perpessus sum. Si oves mec eslis, Dominicam pas- Ai 12. Duodecimus ait : Vos quidem, Palres , eee-
sionem sequimini. lestem habentes conversalionem , coeteslera et sa-
7. Septimus ait : Ego ista assidue meditor, et sine pienliain possidetis. Nihil mirtim. Ehivatos vos ope-
intcrmissione colloquor inihi, fldem, spein et chari- ribus video , et superiora seclantes. Qtiid dicam?
tatem; nt spe quidem gaudeam, dileciione vero ne- Virtule eiiiin eiiam transpositi estis lerram, vosmel-
mineiu aiiqnando contrislem, et fide corroborem. ipsos ex tolo alienantes ab ea. Quid dicam ? Vos
8. Oclavus ail: Ego volentem diabolum exspeclo, terrenos angelos et ccelesles homines dicens, nou
quaerenteraquem devoret. Et ubicunque :erit, ex- peccaverim. Ego vero rhe his indignum judicaus, vi-
specto illuni inierioribus oculis meis, et Dominum deo quod peccata mea, ubicunque iero , pra>cedunt
Deum adversus illum inlerpello, ut sine eftectii ma- me semper ad dexieram et ad sinistram : in infcrnura
neat, et in nullo praevaleat, maxime in timenlibus vero adjudicavi meipsum , dicens : Eslo cum his
Deum. quibus dignus es, isiis post modicnm annuroeraberis.
9. Nonus ait: Ego quotidie ecclesiam intellectua- Video igitur ibi pares gemitus et incessabiles lacry-
lium virtutum exspecto, Dominum gloriae in medio mas, qnae a nullo referri queunt. Aspicio quosdam
earum video super omnes splendeniem. Quando siridenies dentibus, et salientes toto corpore, et tre-
autem abscedam ab eo, ascendo in ccelum , exspe-1i mentes a capiie usque ad pedes. Et jactans me super
ctans admirandas pulchriludines angelorum, et terrain, et amplectens cinerem , deprecor Deum ,
quos eniittunt hymnos incessabiliter Deo, et dulces nunquam casuuin uie illorum experimenta accipere.
eorum cantilenas; differorque sonis ac vocibus et Videoetmare ignis bullientis immensibile, et cir-
suavitate , ul libeat reminisci quod scriptum est : cumflentes et mugientes, ut pulent aliqui usque ad
Coeli enarrant gloriam Dei, et opera manuum ejus coelos attingere fluctus ignis,el in tremendo illo mari
annuntianl firniamentum (Psal. xvm). El omnia quae innumerabiles homines dejectos ab agrestibus : et
super terram sunt, sicut cincrem et stercora opinor. una voce omnes iilos clamanles et ululantes siraul,
10. Decimtisait : Ego augelum meum assistentem quales nemo super terram ululatus et voces unquaiii
mihi juxla me exspeclo; et custodio memetipsum , audierat, et sicut arentia omnis virgulli cremare ,
quod scripiiim est reminiscens : Prnvidebam Do- misericordia autem Dci avertenle se ab illis propter
minum in conspectu meo semper, quoniam a dextris injustitias eorum. Et tuitc lamenlo genus hominum,
est mihi, ne commovear (Psat. xv). Timeo igilur quod audeal loqtii vcl cuilibetattendere, tantismundo
enni, ut custodientem vias meas , el quotidie ascen- repositis malis. Et in his tcneo mentem mearo, lu-
dentem ad Deum, et insinuantem actus meos et ctum meditans, quod ait Dominus , indignum mfl
verba. C3 ccelo ct terra judicans , reputansque quod scriptum
11. Undecimus ail : Ego personam imponens vir- est : Factae sunt mihi lacrymae meac paues die ac
lutibiis, veluli si abstinentiae, castitali, benigniiati, nocle (Psat. XLI).
dilectioni, in meipsuro steii : el circumdans mihi Haec sapientium et spiritualiuro responsa Patrum.
illas , el ubicunque iero, dico mihi ipsi : ubi sunt Et veniat et in nos digna tuemoria , ut narralioncm
sequaces luae? Ne pnsillanimis sis , nc deficias, lia- couversaiionis opere ostendere possimus , ul facti
bens juxta le ea semper. Quaecunque Iibeni, loquere inviluperabiles , et perfecti , et irreprehensibiles,
de virtute, ut post morlem teslilicentur de te coram placeamus Salvaturi noslro. Cui est honor et gloria
Deo, quia invenerunt requiem in te. in saeculasaeculorum. Amen.
ROSWEVDI NOTATIO.
686 Pauca noc l>ur0 notanda sunt cum ex au- dominus heltuo.Non potius, dominihetluo, si issensus
ledictis iux affulgeat. placet; quod Herveto dominum spotiasti ? Paschasius
(I) Lebetone.]Pelagius, libello vm, num. 18, habet etiam videiur legisse fayorxipi;, sed alio sensu ; nam
sacco. VuleOnomasticon. verlit, propriam domumdevorasti. Quare illi yuyor.vpig
/2) Eulogius.] Eadem historia sensu eodem apud esl,quasi xupiwvfiyos propriarum rerum devorator. Et
Pallad., cap. 26, quem Hervelus Laiinam reddidit. facilis a suaruni reium dilapiilatione ad furlum gra-
Dissenlit ab eo Paschasius in quorumdam vocabulo- ID dus esi, quare et rite hac conjunguiitur, sua devo-
rum translatione , uti cl vetus Palladii inlerpres. rasse, et ulicna furatum esse. Vetus Palladii interpres
Ecce locum unum, sed insignem, nuin. 4. legisse videtur yvyoxvpi: verlit enim, fugitive domini
(3) Sclwlaslicus.] Varia hujus vocis significatio. tui. Quod idem Meursius ex O"X«T«, ^OUTTOV, facit
Fere pro advi.cato vel declamatore accipiiur. Vide o-xatayXouTTwv , nondum probare possum potius
Onomasticon. dixerim essc ca duo verba probrosa, etsi nunc non
(4) Fugitive , qux propriam domum devorasti, fu- ita cognita.
ratutque es alienam iubstantiam.] Velus Palladii in- (5) De meditaiionibus.] Quia in tempore ex Augu-
lerpres : « Mnlla mala commisisti, fugilive forsiian staua Bibliotheca, piompiissin e suhiitiitenle Davide
t
doinini tui, alienas pccunias furatus es. llervetus , Hoeschelio, boc ipsmn ca;utGraece expressum ac-
receotior l'alladii inlerpres : « Abi liiuc , scelerate cepi, juvat hic subnectcre :
fugitive, suffuratus esalienas pecunias, et domiiium
spoliasti.t QuaeMeursius in Glossario suo ex Giaeco AwyiitrifJ6 Ttatepwv, eizixo «UTO O-UVEWOVTWV itepi TWV
ms. sic repraesentat : 2/aTa, yJtauTTOv, oiv.tniivv.uTopBwy.v.Tuv.
ifuyompi, «k-
"kvrpun%pr)uaialxJtaf>acQui lailicn uilica dictioue et *AvK/6jpijTai TTOTS aoyoi xat Trjevftunxoi,Si>Ser.« TOV
per x legit o-xacToyXourrwv : vultque Paliadio trxavo- uotBuav, 0"uva/6tvT=feni TOauTO, a7n)Ti30"KV sauTOuf,
yJtouTTuvidem esse quod axatofayo; Arisiopliani, id . eiTzeiver.uaxovo xaTwpSwo^sv ev ra zsttiw auTOU,::r.l
est, stercorimanducus.Eidem Meursio <puyoxvpi;est noiav uar.nai.vf,7y.nasxat mit\>[iaxixov «pttriv.
1063 DE VITIS PATRUM LIBER VII. 1064
Kai iTjrtv o npSrroe, o xae rzpeaS-iTspo;i%auTwv*^ t. '0 Se'xaT0ff etTre-« AtoXou sywTov"AyyeXov tov Tr«p«-
l Eyw,aSiXtvce, «9 ou rjpgjaftrjv rjeruj^acjetv, 6Xov iazavpuaa ftevovraftot6ewpwTrXrjcrtov, xat TijpwiftauToviwooivTO
eetauTov TOtfTzpayuaaiv,svvowvTOysypauuivov (Psal. yeypttuuivov' npowpwftrjvTOVKuptovevwTrtov fteu Stec
II, 3), Atapp'ri!;wftev TOUJSscrftoufauTWv,xac «rzoppi-iia- TravTOf* oTtEXSec;twvftou so"Tiv,tva ftrj craXsu6w(Psal.
ftev ay' rjftwvTOV tuyov auTwv.Kai Tetj^of taorzepTroiri- XV,8). *oCouftatouvauTov,wf TrjpouvTa ftouT/affoSouff,
eraf «vu uiaov T«f fyv/ri; uov xui' TWV erwftaTtxwv rzpay- xai xa6' exaffTrjv«vep^oftsvovTrpofTOV 6S6V,xat eftya-
uuTtov,SITCOV iv TijStavota ftou, OTIwerTrsp 6 s crwTOU vtcJovTa ftou Ta epya xai Touf Xoyouf.>
Teij^ou;ouj^' opa TOV eijwS'O"TWT«, OVTM ftrjSs o"u6eXrj- ta'. 'O ivSsxaTOff 1'yrj «'Eyw TrpocrwTrov eTTt6siff Tatf
a
Crrjffopav Ta TWVex.TOf rzpuyuttTU,aXAa crauTwrzpoa- apsTatf, otovTIJV syxpa-ei«v,TVJV erwypocruvov, Trivfta-
tye, exSsj^Oftsvof TIJVIXTriSaTOU6eou 0"OU. OUTW Se xpo8ufiiav,TrjvayaTrrjv,stf sftauToveVnaTa,xuxXwcraff
t'/wv Taffrzovnpi; irztBvuiu;, wf oystf xat yevvrjftaTa ftou UVTU;. "OTZOV S' av ajrsX6w,Xeyw* Iloustcrivo' Trat-
l"£t§vwv,OTavatoBtouaiiv Tn xapSia ftoufvouiva; TUV- Saywyotcrou;ftri6Xtywftrjo"rjf, ftrj «xrjStairjf,e^wv auTaf
Taf, Trpoersjcwv auTaiffIISTKaTrstXrjff xat opyrjf,xai Hrj- eyyuf oou St« TravTOf'ola 6sXstfoftiXstTrsptapeTrjf,tv«
joatvWauTaf, xai oux ETraucraftrjv TTOTS opyttjoftsvof TW ftETa6«V«T6V crouftapTuprjowotvUTce'p crouTW0ew, wff
erwftaTtftou x«i Tji ^u/jp ftou, tva firjSevyauXovTrotii- evpnaut uvuizuvatviv crot. »
«rwo-tv. » t6 . '0 SwSexaTof eyn ' Tftstf ftsv,TzuTspt;,ovpuvtov
f>. 'O SsuTSfOf Xsysf i EywstTrov EftauTw,ap'ou urze- e'xovTt;TroXtTeiav, oupavta xat Ta fpovnuaTaxfxTncrfii*
TaEafirjvTrjyri, "OTt «rrjftspov avsysvvrjSrjff, anuspov iv- xai ouSev8ctuftao"ToV «TrrjpTtcrftevouf yap uftaff6pwToif
Ta08a iittpoixeivrjprjw.OuTOff s"eroxa6' exaerTvjv,wf \s- spyot;, xaiT« avw StixovTaf. Kui, Tt strrw; xai T«tff
»of, xai auptovarraXXaTTOfievoff. Kat TOOTO EftauTwxa6' Stavoiatf S7tatpeo"6e- T^y«p Suvaaetft-Tart6so-6e aTtoTrjf
txaerTrjvauft§ouXeuw.i yrjff,oi sauTOuffTrttVTeXwff «TraXXoTptwcr«VTSf ec; «uTfjf.
y. 'O TftTOf «'Eyw ctrcoTcpwvzf avep-/ouat izpb; TOV Ti etTcwuftaf', eirtyeiouf uyyeXov;,xai oupavtoufav-
Kuptovuov, r.ai izpoar.vvr)aa;auTw, p'tTrTW SftKUTOv iTrt 6pwTrouf,xai oux «v aftapToatf eyw5s eTt eftauTOv TOU
jrpoowTcov u;v, eejOftoXoyouftsvo; T« TrapaTCTWftaTa ftou. TOIOUTOU xpivwuvuz\tovOTZOV S. av ctTreXSw rj TreptcrTp«*-w,
Kat OUTCJ xaTafiaivwTrpoo"xuvwv Toif 'AyyeXouff TOO8eou EftTrpoer8iv ftou xa8opw TrpoXattSavoucraf Taf auupnu;
tvysatiut vnip iuov xui rzaon; TvjffxTterswj.K«iOT'av ftou, y.ui* 6pw«ei Sscjtaxat«ptaTspu' iv TOtfxaTaj;9o-
rouTOSTriTsXeVw, rjnxipxouut iv TVJuSvaoto. K«t WOTCEpvioiff sauT'<vx«T«Stx«o"«f Xsyw*"EcroftsT« TOUTWV, WV
ot 'IouSatot TTOTS, STrt2oS6ftotfxai Vouoppot;«TZIOVTS;,st a|tof, sv TOUTOtff yap utr.povvozepovxaTukoytadnan'
xat Trepto"j£t56ftsvot, xstt SaxpuovTSf STrtTij avufopa TWV 6swpwouvexet, TzaTepe;,oiuwyu; vai Sur.pvaUTZUVGT«,
rraTspwvauTwv, OUTW r.uyi>Tzeptepyofi.tti TU;xoj.uast;, « ouSeif SuvaTaeStnyrjcracrSat. BewpwTtvaf ^puj^ovTa;
xat 6swpwTa tSta fj.e/\nfiuaavi^ouevtt, xat x),aiw fteTa TOiifoSovTaf,x«t TcaXXoftevouf OXWTW crwftaTt,xai Tps-
xXatovTwv. » _ftovT«f«rro xsyaXrjfswffTCOSOJV. xai pi-fyu;iaavTov iizi
S'. 'OSs TSTapTOf syv)"«'EywovTwfsiftt wf svTWopet Trjfyrj;, xat OTCOSOV xaTaTtatraftevof, IZSTSUW TOV8i6v,
tcove/\atwvxa6jjfiSvof,fteTaTOU KupiouxatTwv'ATTOCTTO- TWV avufopuv exeivwvrretpav ftri XaCstv.BXSTTW SS xal
j\wv auTOu,xat SITTOV e'f*auTw-ATTO TOUVUVpmSsvayt- 8aXacrcrav Tcupif, xaj^XaiJouerav «ftETprjTwff, xai Stayu-
vwcrxsxaTa aupxu" aj\j\dfiST-auTcovscroSta TravTOf TOV erwerav,xat puxwftevrjvwffvotticr«tTtva ewffTOU oupavou
?jj/\ov auTwv xai T/)v TroXtTStav uiuovuevo;, wf vj xaXij 5p8avetv TOU
TU.uvxr)u«T« jzvpo;' xui ev Trj foSepa ixeivn
JMapiaTrapaToufTr6S«fTOUKuptouxa6ijfts'v>), x«t TWV BuXiaan«vaptQpnTDv;«vSpwTrouf ipptuuevov;VTZO yo-
Wywv «UTOU «Kououcra- TivscrSe «ytoi, 6T« syi>ayto; siut xat
ctspwv aypiwvayys^Xwv, ftta ftavnxat rzuvra; poart*
(I Pet. i,.\b)m ytveo"6e oixTipfiovsf, c if 6 6
IlaTvipriptwv j Taf, x«i 6XoXuc"ovr«f opou, otaf ouSsifrjxoucrsv yjjf STri
iv Totf ovpavoi; (Lucaj vl, 50)" •j/iveo"6s TsXstot, w f 6 oXoXuyaf xat tpwvaj*xai werTcsp fpvyuvovTravrafxato-
HaTijprjuwv6 ev Totfoupavotf(Matth. V, -48)' xai, Ma- ftsvouff* x«i TouffotxTtpftoufTOU8eou «TcocrTpeyoftsvouf
6STSRTT'eptou, OTITrpaof etptt xat TaTreivofTJJ ' xapSta «Tr'auTwv,Sc« T«ff «vofttaffauTfiv.Kae TOTE 6puvw TO
{Mallh. xi, 29). i yevoff TWVavSpwrcwv,TrwfToXftax«i XaXrjcrat Xoyov, rj
CTT'. 'O SETre'f«rT 0fe^T;ev• t 'Eyw TOuf,kyyi\ovi 6swpw rzpoay^sivTtvt*TOCTOUTWV xaxwvaTroxetttevwv TWv.ooura
7r«eratfwpatf uvspytouivov;xat xaTCp^oftsvouf eif Triv xat t'vTcuTotfftou xpaT&iv TiivStavotav,TOTre'v8of acrxw,
vXnatvTWV i|/u^wv"xae Sta TravTOf TOTe/\ofTrpocrSoxwv,o etTrsv6 Kuptof,«va?tovxat TOUoupavouxat Trjf yrjff
t\iyw' 'EToifi») rj xapSia ptou, 6 ©eof. » iftauTovxptvaf, XoytcJoftEVOf TOytypuuuivov,E'ysvij8iiptoc
€
CT'.'0sxTOfXsyet"'EywxaSrjftspav vofttcjw TOUTOuf Touf TaSaxpuaftouapTOfnuipu; xai vuxTOf (l'sal. XLI, £). >
ioyouf axouetvTrajsaTOUKupiou"KaftSTeSt' iui. xayw TaUTaTWV O-OCJWV xai izvsvfj.UTir.&v TraTSpwv, xai TWV
gcvaTtauerw uf/af. ETtutr.povuywvio"«o-6s, xai 6^scr6sTO 6'vTwfiJrjTOuvTwv TOV Kuptov,Ta «TzofOiyuaTtt' ysvoTO
(rwTrjptov Et
pcouxat TrjvSo^avftou. ayarzttTiue, TU; SV- Se xat rjttaf u\iuv uvhun; xai Strjyrjcrewf TroXtT=iav Se-
TO>afftouTrjprjo"«TS (Joan. XVI,15). EiTexvKfiOU e'o"Ti, cJao8at• tva yevoftevot aftettTrTOt, xat TeXetot,xoi «verzi-
«ufTZUTepu xaAouvTa aiorjiuv6r)Te p.e, wf Tro'//\au Trottei- XrjrrTOt, TW8ew,w rj SocjaeiffTOUff atw-
VaVTaSt' uptaf. Et Trp6?«Taftou ecrTS,Trjf fwvrjf TOU va?, ciftrlv. euapscrTrjiTWfisv
icotuivo; axoucraTS(Joan. X, 27). Et SouAotftouiaxi, Laline non exhibeo, quia a Paschasio hic La-
Totf SscrTTOTtxotf axo/\ou6>io"aTe Tra6riftao"tv. » Quse
'O etTreV « line expressa habes , et promplum cuique ea cuin
£'. ?6SoftOf 'Eyw Ta TpiaTaura cruve^wf Latino conferre textu. Utiiiam plures viri docti, si
ftsXsTw,xai aSta/\ei^TWfemXsywSfiauTw,e).Trtf,TricrTtf que ad Vilas Palrum eremiiarum facientia Graece
ayaTrrj687,"<-vaTriuiv eXwiStJ^atpw,TrjSeTricrTitCTTIJ- -y
habeant, vel publico donenl, vei suppediieut, ut in-
joicjwftat, Trj 3e «yarrjjftrjSsva XuTrrjcrw TTOTS. >
rj'. '0 oySoofe'fn' « EywTTS...["lo".,rziaotTu]uiv TOV aucloritas. lerpreium fides appaieat, el sua liistoriae conslet
StaSoXov 6swpw, xai OTOU S' av aTre),6w, 6ewpwauTov
TOtfeo"w6sv 6;p6aX[totf, xal TWSscrTroTrj 8sw EVTuyj^avw
staT'auTou, iva «Trpaxrofftsivrj,xat sv ftrjSevttcr^uerrj, Adverte me hujiis libri non nisi duo Mss. nactum
xat ftaXtTTaxaTa TCOV yoSouftevwv TOV liuotov.> exemplaria, quae tamen non omnino couveniebant
6'. 'O IvaTOfsyrj. «Eywxa6'rjftepavTrjvsxxXrjciav TWV in capitibus etnumeris, nec inler se, nec cum Editis.
ocrtwv6ewpw,xat TOVKuptovTrjfSojrjf sv fticru auTwv In altero eorum vetuslissimo , hoc praeterea caput
ijTrspTravTafXaftTravTa'oTavSs axrjStacrw,uvip~/_ou«t anie capul S inlerserebatur :
etf Touf oupavouf,xai 6ewpwTCC xaXXtaTa TuyuKTU TWV De vilitate vestium.
'AyyeXwv, x«i Toiifuptvouf,ov; uvuTzeurzovacv «irauoTWf < Abbas Agathon uispensabai semetipsuro, et in
Tw 8ew, x«i T«ffftsXwSiafnui ftsTswpi?oft«tuTrspTWV omnibus cum di-crelione pollebat, tam in opere ina-
cfSoyywv xatTwv ywvwv,wf svvorjcrat TOyeypuuusvovOi nuuro suarum quatn vestimento. Talihus enini vesti-
ouoavotSirjyovvTatSo^av @eou(Psat. xvill, t), xai, bus utebatur, ui nec satis bume , nec salis malae
UOVTK T« iizi Trjfyrjf errroSov xsticrxufaXarjyoOpat.> cuiqnam apparereut. Dicebat autem discipulis suis:
« Deut. xv, 9, in quam Moysis pracceplionem exstat homilia Basil. Magni.
iOoS 1N PALLADII LIRRUMPRrELUDIA. 1066
Vestis quoque sit monachi quae nuditalem et frigo- A Sed rectum, inditi, id est ascitilii.
rem repellat, non inditi coloris, qua in jaclantia elaf- Adverte etiam, pleraque quaecum Rnffino Pascha-
tionis, aut in vanitale anima flucluelur. > sius hahei coinmiinia, iisdem (ere verbis apud Ruf-
Correxerat hic sciolus quidaro indici pro inditi. finuroel Paschasium haheri.

DE YITIS PATRUM

LIBER
OCTAVUS,
SIVF

HISTORIA LAUSIACA,

AUCTORE PALLADIO, HELENOPOLEOS EPISCOPO *

INTERPRETE GENTIANO HERVETO.

IN PALLADII LIBRUM PILELUDIA ,

ET DE EODEM LIBRO ELOGIA.

$86 Quod l'Dro primo et secundo praestitimus, ut auctorum, quorum potiores in iis libris partes erant,
peregrinaliones sub unum aspeclum ex Annalibus illustrissimi cardiualis Baronii exliiberemus , idem hic
praestare conabimur. Accipe igilur Palladii peregrinationem, per annos et loca aliquo modo generatim di-
gesiam. Naro reliqua minuta et parliculares couventus in ipsius textu leges. Subjunxi et Melaniaejunioris
varias profectiones, ad lucem Palladii, qui obiier tantum quaedam de ejus itinere insinual. De.Melania se-
niore, cujus etiam Palladius meminil, habes fuse supra in praeludiisad lihrum secundum, cum de Ruffini, qui
ejus libri vel auctor, vel inlerpres est, peregrinalione egimus, quem Melaniaelateri coraitem haesisse,el
pcregrinaliouis ejus fuisse socium, staluit Baronius.

PEREGRINATIO B Mirati sumus (c) aliquem dtibitare num hic Palla-

HELENOPOLEOS
PALLADH, EP1SC6PI. dius idem sit cum illo quem fuisse natione Galatam
et professione Origenistam sanctus Hieronymus tra-
Profectio jEgypliaca. dit; cum idem ipse Palladius eo commentario id
Anno Christi 388, Baron., t. IV, ad eum an. — profiteatur his verbis^Paftarf., cap. 22): t Respondi
689 "oc eodem anno [Christi 388, Siricii papaei, roe esse peregrinum, et de Galathe partibus venire,
Valentiniani 13, Theodosii 10 impp.], sub consulatu et unum ex Evagrii fratribus esse confessus sum. >
videlicet Theodosii secundo, Palladius Galaia, ut ipse Haecipse. Porro ambos, Palladium scilicel et Eva-
testalur (Pallad., in Lausiac, cap. 1), Alexandriam grium, Origenis erroribus fuisse corruptos, non ob-
peliit: qui tum ex iis quaeibi eremum iEgypti pera- scure tum Hieronymus tum etiam Epiplianius affir-
gratusvidit, tum ab aliis audivit, scripsit postea marunt.
commentarium ad Lausura pnefectum; quam ob Palladius igitur Evagrio inhacrens, ejusdem quoque
causam eumdem librum interdum Lausiaca (a) appel- morbi contagione conlabuit; de quo Hieronymus
larunt, cui el tilulus ille praefixus alicubi reperitur, adversus Pelagianos agens, haechahet: « Palladius,
ut Paradisus Heraclidis (b) uominetur. Mansit hic in servilis nequitiae, eamdem haeresira instaurare cona-
eremo cum Evagrio Pontico aliquot annis (de trien-1 G tus esl, et novam translatiouis Hebraicaemihi calum-
nioibi confectoipse meminit(Pa//ad., cap. 12). Porro niam struere : num et illius ingenio nobilitalique
Evagrii Pontici consuetudine, Origenis erroribus ira- invidimus? nunc quoque mysterium iniquilalis ope-
butusest. ratur IHieron.. vrocem. advers. Pelaa.). > etc. Ob
PATROL. LXXIII. 34
*067 t>E VITIS PATRUMLIBER VIII. 1068
quam etiam causara sanctus Epiplianius cumdem ,A stari, et omnes qui ejusdem dogmaiis erant, ut eos
in Palcslina ista docenlem deplorans, ail: « Palla- voce publica hostes Domini proclamaret. > HaecIIie-
diuin vero Galatam, qui quondaui nobis charus luit, ronymus. Sic igi ur a sanclo Hieronymo confutatus
et nunc inisoricordiaDei indiget, cave; quiaOrigenis Pailadius, in ipsuin styluin cotiverlit, atque primum
baercsimpraedicatet docet, ne forte aliquos de populo liajcdc Paula adversus eumdein sancttim Hierony-
tihi credito ad perversitaiem sui inducat erroris mum in suo commentario »d Lausum effutiii :
{jipud Hieron., epist. CO). > Hocc ip$e scribens ad < Multasfeminas vidi, plurimasque lam viduas qoam
Joam.em Jerosolymiianumepiscopum, curoidem Pal-? virgines novi, inler quas Paulam Roinanam, maliem
laclius jam deseruisset eremum Nitriae, et morbi Toxotii, feminam ad genus vitae,quod est seciiiidiiin
c:iu-a, ut ipse testalur (Pallud., in Lausiac, cap. 22), spirilum, dexterrimo ingenio : cui quiilem, quo ininus
abiisset iu Palaeslinam; uhi aliquandiu moralus has- ei se daret, impedimenlo fuit Hieronymusquidam
reses docebat Origouis, quum cavendum Epipbauius gene.re Daluiata , qui mulierem optima indole ad ge-
Joaiiiiem ijus loci episcopum quam primum adroo- nus vita; perfectum, cum' m eo multos, ne dicam
nuit.Ciim vero Origenistarum nullum alium nominet, omnes, longissimo post se intervallo videretur posse
nisi Palladiuro, certe, et si alii essent eadem labe relinquere, ipse invidia motus ad suum peculiare
conspersi, lamen non alium i|uam ipsum id inuneris ]8 vivendi instituluin pertraxit. Ejus filia nomine Eu-
subiisse, iilOrigenis deliramenta doceret, satisappa- stochium in Llethlelietn vitam adbuc monacbalem
ret. Quamobrem Origenistam illum, quem sanctain exercet: quam quidem ego nunqoam alloculus sum;
Paulain lentnsse Hieronymus scribit, neminemcerle caeterum fertur insigni esse pudicitia, et regere so-
praeler Palladium lune iu Pahestina moranlein fuisse rielaiem virginnm quinquaginta(Pa//ad., in Lausiac,
conspicio, de quo isla in ejusdem Paulo epitaphir> cap.29). > Ilsec Palladius; mansisse aulem ipsutn in
liahel (Hier., epistoia 27) : i Tangara ergo brevitcr, PalaBSiinasallem usque ad annum ireceniesimuni
quo modo lisereticorum ccenososdevilaverit lacus, nonagesimumsecundum, inlerius dicemusex epistola
el eos instar habuerit ethnicorum. Quidam velerator Epiphanii ad Joannem.
callidus, atque, ul jubi videbatur, doclus el sciolus, Prafeclio in Bilhijniam.
me nesciente ecepHei proponere quaestiones, et di- AnnoChristi S9i.Baron., t.IV,ad an. Chnsli 388.
cere: Quid peccavit infans, ut a daemonecorripiatur? — At quid pps,tea,de Paliadio? Accidit qiiidem ut
In qua aelate restmeciuri siiiniis? si in ipsa qua recedens e Palaestinain Biihyniam, catholici homi-
morimur, ergo nutricibus post resurreclionem opus nis personam induerit, et inter Catholicos cousue-
erit; si in altera , nequaquam erit resurrectio HIQJ? sceps^ nostea in Joannis Chrysoslomi episcopi Con-
tuorum,sed transformatio in alios. Divcrsitas quoque 'J stantlnopolitanise amicitiam insinuarit. Et unde hoc,
sexus maris et feminae erit, aut pon erit?Si erit, inquies, de consuetudiua ctim joanne accepisti / Ex
sequcntur 690 et nuptiac, et concubilus, sed el ge- eo potissiinuin, quod favit eidem Joanni Clirysosto-
neratio; si non erit, sublata diversilaie sexus, eadein mo; cui quidem non communione catholica tanturo-
corpora non resurgent; agyravat enim terrena inha- modoconjuuclus, sedet eidemfuit tolerantia malorum
bitatio sensummulta cogitanlem(Sap. ix); sedjlenuia propinquus; naro quae ob ejusdem Joannis defensio-
erunt, et spiritualia, dicente Apostolo : Seminutur nem passus est, his verbis ipse declarat: « De Pa-
corput enimale, surget corput spirituale (I Cor. xv). laestina autem »d provinciain Bitbyniam veui, iu qua
Ex quibus omnibus probare cupiehat rationales crea- nescia quo modo, utrum studio hoiiiinum, an volun-
turas ob quaedamvitia et antiqua peccata in corpora tate divina (hoc Deus novit) episcoptisultra meritum
esse delapsas, et pro diversitale el meritis peccalo- nieum factus sum. In qua lempestatis illius, qu.e sub
rum , tali vel lali conditione generari, ut vcl corpo- sancto Joanne commola esl, inlerfui malis, el per
rum sanitate gauderent, ct parentum divitiis ac decem mense* in,qbscurissima cellula occultatus,
nobilitate, vel in morbidas carnes et domos inopura coepiillius sancli dicla reroinisci(Pallad.,inLausiac,
venientes, pceuas pristinorum luerent delictorum, et c. 22), > etc.
pracsenti saeculo aique corporibus quasi carcere D Profectio in Asiam.
clauderentur AnnoChristi 400 Baron., t. V, ad eum annum. —
i Quod cum audisset, et ad me retulisset, indicans Anno Cliristi 400, Anastasii papae5, Arcadii et Ho-
liominem; mihique incubuissetnecessitas nequissimae norii impp. 6, synodusest liabitaConstantinopolixxu
-
•viperasac raorliferaRbestiae resislcndi, de quibns episcoporUtnin causa Asianorum episcoporum, cum
Psalmista commeinorat, dicens : Ne tradas bestiis Antoiiini episcopi Kphesiui causa examinala est, el
anhnas confitentiumlibi (Psal. LXXV) ;.et, Increpa, 891 Palladius cum duobus aliis in Asiam destin.i-
Domine, bestias calami, qum scribenles iniquitatem, tus (Pallad. in Dial.). De qua re ita Palladius, v,I
loquunlur contra Dominummendacium, et elevantin quisquis auctor, in dialogo de rebus Joannis Chryso-
excelsumos suum (Psal. LXVII) ; conveni hominem, et stomi: < Consilioquesynodi praesentishabito, uuos-
oralionibus ejus, quam decipere nitebatur, brevi daro ex praesentibus episcopis in Asiam mittit ad
jnteriogaiione conclusi, dicens, > elc. Refert dispu- testes interrogandos. Tres enim ex omnibus electi
fationem tunc cum eo habilam, atque ad postremum sunt, Synclelius Melropolitanus, HesycliiusOparien-
addit: « Ex quo die iia ccepit Paula houiinein dete- sis, el Palladius Helenopoliianus. His dederat syuu*
 1009 IN PALLADHLIBRUM PR/£LUDIA. 1070
dus in mandatisut qui intra duos menses non occur- A pro pace iicclesiarum ea funclus esi legatione. Sed
risset Hypaepis Asiae civiiatis ad sua luenda jura, quid tandem? ipsum foris pro tempore mutasse per-
quod vicini essent et qui argtiebantiir, et episcopi sonain potius, qii.iin animuin impietate referlum,
reliqui a Synclelio sociisquejudicandi, excommuni- non le.veargumentuui est, quod eo libro, quem post
caitis esset. Descendeiuiu igitur Smyrnam praenomi- eas lurhiisconscriptuin ab eo constat (nam in eo me-s
nati episcopi Synclelius et Palladius : Hesyehius miiiii de Melaniaeobitu, qui contigil posl urbis Uoinaf»
enim, quod faveret Autonino, finxit se valetudina- excidium) Oriisenisias complures laudavil, Ipsumque
rium. Significaruiitquecontinuo per litleias iilrisque Evagrium Origenis erroribus infamatum ad coelura
parlibus adventum suum, ut coucurrentes in memo- evexit.
ratam civitatem, iniplerenl qux pollicili luerant. Palladii secundut Romamcum Cmteslioin causa Pe-
« llli ante judicum adventum amicilias inierant, lagii hmremichmadventus.
partiin persuasi atiro, partim jurejurando coustricti. AnnoChristi 417. Baron., tom. V, ad eum annum.
Congregati igitur in ipsa civitale, judices ludere se —892 Quadringentesimusdecimus septimus Christi
posse pulabant dilatione lestium, quasi peregre pio- annus [Innocentii papse16, Honorii 23, Theodosii 10,
feciiessent ob varias causas. Ad haccjudices aecu- impp.] Honorio Augusio undecimum ct Cnnsiantio
satorem rogant, intra quos dies adducturus esset te- B secundum constilibus aperiiur : quo Pelagips liaere-
stes, sc exspectaturos polliceutes. Ratus ille eos aeris siarcba, cum accepisset non esse receptatn ab Inno-
incleinenliam ferre graviter, ac per id velle disee- centio Romano pontifice purgationem siiam liahitam
dere (erat enim fcrvor aestivisolis) intra quadraginta in concilio Palaestino,sed priori apudeum astrictum
dies producturumpromittit lestes; alias pcenaecaiio- leneri damnaiione, ut euro falleret, omnem adhibuit
num sua se sponte subjicil. Exspectavere jndices fallendi artem ; etenim ipse ad Innoceatium papam
quadragiuta dies : cum ille ad inquirendiiro dimissus litteras iledil, quibus profiteretur se vere esse catbo-
lestes, omisii bocinterim,elConsianiinopoIiin venit, licum. Deditet alias de hoc ipso Praylius Jerosoly-
illicqne delituit. Ubi vero nusi)uam comparuit, scri- mitanus, quibus legitime factam Pelagii purgalionem
pscrejudices omnibus Asiaeepiscopis, denuntiantcs significarel. Adjectum ut una cum liis mitteretur
excommunicatum,sive ut deserloreni, sive tit detra- Romam, qui reque esset haeresisinfamatus Coelestius
ctotem. Post baecalios quadraginla dies persisten-
ejus disciptilus suam causam acturus soosque accu-
tes, cum ille minime apparcret, Constantinopolim satores ad sedis apostolicaejudicium, quasi ealiiinniis
reaiere. Illic invenio Ensebio, ei quae gesserat ex-
exagitaius, provocaturus ; quo declararet se non ali-
probranl. Rursus ille infirmitalem corporis allcgans, ter credere quam quod catbolica teneret Ecclesia.
poliieetur testes exliibiturum. > ' Quantum antem
(e) opinari licet, cum his omnibus
Profectio Romana. et ad haecoinnia videtur eliam legatus fuisse Palla-
Anno Chrisli404. Baron. t. IV, ad annum 508, dius Galala episcopus Helenopolitanus,quecnPelagio
et t. V, adan. 404. — Quo etiam tempore, cum vi- favisse, tcstificatione sancti Hieronymi superius di-
gerel vebementior in eumdem Chrysostomum perse- cium esi. Ipse enim Palladius in dialogo quem scri-
cutio, ex Oriente recedens, Romam se contulil ad psit de rebiis sancii Joannis Chrysostomi, ipso ejus
Innocentinm, a quo una cum aliis exceptus esi. Et exordio dese testatur venisseRomarasub Zosimopapa.
unde haec?dices. Testalur id ipse, ctim de Piniano
notatus.
alque ejus conjuge Melania juniore, a quibus cxce- Palladius Galata ab Uieronymoimpudicitice
plus in nrhe fuit, sermonem habens, ha?cait: « Ne Baron., t. V,ad annumCltristi413. —Porro quod
imhis quidem cerie, cum plurimi simul essemus, qtii in eain dementiam superbus iste (Pelagius) elalus
Romam propter beatum episcopmn Joanncm per- fueiit, ut assereret esse hominis, vi liberi arbitrii
reseraniu-, exigua praestiterunt; sed duni in illis n»n lantum non peccare, sed etiam non lentari, hinc
partibns degeremus, officiosissimonos suscepcrunt ipse Hieronymus ex persona Pelagii, ejusque verbis
bospilio, largissiraisque sumplibus, cum inde piofi- haecait : « Alii clausi cellulis, et feroinas non viden-
ci.-ceremur, honoraverum(Pa//ad., ta Lausiac, cap. D tes, quia miseri sunt, et verba mea non audiunt,
49). > llaec ipse. torqueniur desideriis; ego etiam, si mulierum vallor
Quando autem id acciderit («/), expressurn habes agminibus",nullam habeo concupiscentiam; de me
in dialogode rebus ejusdem sancti Joannis a his ver- epim diclum est: Lapides sancti volvuntursuper ter-
bis : < Vixmensis cfQuxerat, curo Palladius quoque ram (Zachar. ix); et ideo non sentio, quia liberi ar-
cpiscopusHelenopoleos(estenim Helenopoiis civitas bitrii potestateChrisli trophaeuracircumfero (Hieron.,
in Bitliynia, de qua superius) absque lilteris venit, contraPetag. I. n). > Hujusmodi plane haereticosvi-
(n.i et ipse fugisse dicebat vesaniain principum; ex- sus est idem sanctus Hieronymus alibi stiggillasse,
pifss-.ns auiem atqoe signanlius enarravit omnia, dum ait: < Si nota fecissent verba mea populo mco,
ipsinuqiieexemplar edicli protulit, > etc. Licet bunc, iion blandientes eis, et adulalione perdentes, ul dice-
de quo agiinus, Palladiumdiversumabillo esse opor- renl: Non habelis peccaia, perfectam juslitiam pos-
leat qui in eo dialogo interloquitur; etenim lunc pri- sidetis, sanctitas el pudicilia atque justitia in vobis
IUUIII Romain se venisse dicit. cum sub Zosimo papa tanlummodo reperiuntur; et ego non tradidissem eos
* Exstat tom. I Joan. Chrys., edit. Paris., col. 10«
 1071 i>E VlfiS PATRUM LIBER VIII. ,ft-«
In lmmunditiamet ignominiam,ut facerent quae noo A praebet, cum quis ipsi blandilur; ac
contra eos
eonveniunl, et sequereulur cogitationes suas pcssi- omnium maxime suspicil et admiratur, qui
inas. Contemplemur haereticos, quomodo semel de- libertate prajditi sunt, amplioreque auctoritate majore
apud
sperantes salutem, gulaese tradantet deliciis; vescau- eas utuntur.
tur carnibus, frequenles adeani balneas, musco fra- < Quod si te frequenter cum ipsis
versari, nec
grcnt, unguentis variis delibuti, quaerant corporis ullo inde detrimento affici dixeris , id quidem for-
pulchritudinem (Hieron., in Jeremiam, tib.vr, c. 23), lasse mihi persuaderi sinam. At illud ilem velim om-
ctc. > Perstringens in hunc modum sanctus Hiero- nibus lidem adhiberi , aquis Iapides
exlenuari, ac
DyniusPelagium atque Pelagimos, et haud dubium riipem aquae guttis continentcr cadentihus excavari
iuter alios suggillal Palladium Galatam episcopum dicunt. Quorum verborum hiijusmodi seusus est:
Helenopolis in Bithynia, de quo saepesuperius, cujiis Quid rupe durius fingi queat ? Quid itein aqua mof-
disertis verbis meminit in praefatione in eosdem li- lius, et quidem aquae guttula? Et laiuen assiduitas
bros adversus Pelagiumscriptos, quod cum versari naturam vincit. Quod si nalura, quaeaegre diuioveri
soleret assidue cum feminis religiosis, magna tamen potest, dimovelur, idque quod minime habebat
per-
jaclanlia gloriaretur, quod omnis esset penitus con- petiiur, qua tandem ratione voluntas, quae facite
I »
cupiscenti* expers. Ita quidem ipse, cum praesertim movetur, a consueludine non vincatur et everlatur?»
in JEgypto, visitans monachos,junclus feminis pere- Hucusque Isidorus optima ralione et exemplo de-
grinaretur. Quo nomine redargutus est etiam per struens quod assererent illi, voluntatem nostram sui
epistolam 693 aD Isidoro Pelusiola, dignam illam natura posse, si velit, evitare peccatum absquegra-
quidem quaehic recitelur, ulpote lanli viri profutu- lias adminiculn, imo nec etiain posse lenlari si no-
rum omnibus monumenttim.Sic enim se habet (Isi- lit, quandoquidem docuit Isidorus vinci assiduitale
dor., eoist. 284, lib. n): naluram.
t Palladio episcopo. PEREGRINATIO
< Mulierumcongressus, vir oplime, quanlum fieri MELANl.E JUNIOMS ET PINIANI MARITI CUBALBINA
potest, fuge. Nam eos qui sacerdotii munere fun- MATRE.
guntur, sanctiores ac puriores illis esse oportet qui Profeclio in Siciliam. 1
ad monies se comulerunt. Siquidetn illi etsui, et
autem sui duntaxat curam AnnoChristi 408. Baron. t. V, ad eum mtnunt.—
plebis; hi gerunt. Alque
illi iu hujusmodi dignilatis fastigio collocati sunt, 694l,oc ite'n anno [Christi408, Innocentiipapae7,
vitam eorum et Honori 14, Theodosii 1, impp.] qui urbis obsidionem
omnesque perscrulaniur exploranl;
hi autem in spelunca sedent, aut sua vulnera curan- C| praecessit, MelaniaRomana vidua, de qua saepe su-
mentio facla est, anliqui valicinii anle annos
tes, aut vitia obtegentes, aut eliam coronas sibi ipsis perius
texentes. Quodsi etiam, ul cum illis congrediaris, ne- quadringentos ( ut ait Palladius ) editi memor, di-
stractis praediis, una cum Melania neple, Piniaao-
cessitasaliquaieobstringat,ocuIosbumidejectosjliabe,
que ejusdem Melaniaeviro, et AJbinanuru, evasura
atque ipsas quoque, quonam pacto spectandumsit, cum illis imminentem urbis cladem, Roma rece-
doce; non enim duntaxat doceudumest quonam modo
cernere oporteat, sed etiam, ut oporlet, cernere. dens, [per Siciliam] Jerosolymam se iterum con-
animo lulit, ubi post dies quadraginta ex hac vita migra-
Cumque pauca quse ipsarum astringere atque
vit. Haecex Palladio (Pallad., in Lausiac cap. 33).
illustrare queant, locutus fueris, statim evola , ne
forte diuturna consueludo vires luas emolliat et in- Profectio in Africamac primo Carthagintm
et Tagastam.
fringat, atque velut horrendum quemdam et elatum
leonem nacta, comam quidem quaeleonem vere leo- AnnoChristi409. Baron. t. V, ad eum annum. —t
nem efficit, regiamque dignitatem ipsi couservat, Hoc ipso anno [ Cbrisli 400, Innocenlii papae8, ho-
amputet; dcntes aulem eripiat, atque ungues (quo- norii 15, Theodosii 2, imp. ] Pinianus v. c., una
rum adminiculo robusiissimas etiam feras vincil) cum Melania seniore, et Melaniajuniore conjuge,
evellat, ac deinde deformatum ac ridiculum reddi-*' alque socru Albina junioris roatre Melaniae, cuin r
tuin, animal inquam illud horrendum ac intoleran- anno superiori, distractis bonis quae Romaeet in
dum ac vel solo rugitu montem percellens, pueris ltalia habebat, adnavigasset Carthaginem, ibi ex
etiam se illudendum pruebeat. congestis pecuniis locupletans ejus Ecclesiae paupe-
< Quodsi a mulieribus honore affici cupis imaxi- res, inde ad sanclnm Alypium Tagastam profecius
me quidem hoc spirilualem virum baudquaquam de- est (Patladiut, in Lausiac., c. 9). Ad quos onmes
cet), ut ut autem res se habeat, nihil libi cum femi- sanclus Augustinus, cum primuro eorum adventuro
nis commercii sit, ac lum ab illis honorem conse- !audisset, litteras dedit, quibus se excusat quod pro-
queris. Tum enim hoc praesertim nobis aderit, cum pter i ingruentem duram hiemem, el stalum Hippo-
a nobis minime quaeretur. Solel enim quivis eos 'nensis Ecclesiae titubantem, ad eos invisendos mi-
quidem a quibus colitur ac delinitur aspernari; ees nime < accurrere valuisset. Exstat ipsa epistola, cujus
autem a quibus assentatione roinime demulcetur, ad- 'est titulus ad Albinum , Pinianum , et Melaniai»
iniratione prosequi. Ac muliebris nalura huic potis- I(August., epist. 227): sed pro Albino, Albinam (f),
siinuin affectui obnoxia est. Intolerandam enim se ireslituendum puto, quod ejus nominisfemina ejus-
1073 IN PALLADII LIBRUM PR/ELUDIA. 1C74
dem Pimani socrus una cum ipsis profecta est in A fensionem, prolixam satis dedit epislolam, ejus que-
Africam, ut lum ex Palladio, tum ex ejusdem Au- relis et suspicionibus male conceptis in omnihus sa-
gustini leslificatione satis apparet. tisfaciens, cum in haec verba exorditur (Augutt.,
Tagastae autem cum esset Pinianus, effusa muni- epist. 225) :
ficentia adeo ecclesiam illam locupletavit, ut non- « Dolorem animi lui, quem te scribis explicare non
nullorum in ejus episcopum Alypium invidiam mo- posse, consolari aequum est, non augere; ut si fieri
verit, prout sanctus Angustinus in epistola ad eum potest, sanemussuspiciones tiias.iionuteispronosira
scripta testatur, et ipsa Acta sanctae Melaniae his causa succensendo venerandura cor timm et Deo di-
verbis fidem faciunt: « Civitas aulem in qua versa- catum amplius perturbemus. Sancto fratri nostro,
banttir appellabalur Tagasta ; in qua erat sacruin filio tuo Piniano nullus ab llipponensibus mortis
lenipluni et sacerdos dicendi pcritus, et qui ora- metus ingestus est, etiam st forte ipse tale aliquid
tione multos poterat inducere ad salutem, nomine timuit. Nam el nos meluebamus, ne ab aliquibus
Alypius ; cum quo versantes, sacra meditabanlur perdilis, qui sjcpe niultitudini occulia conspirationa
eloquia. Templum vero in qtto agebat Alypius admo- miscentur, in violentam proruinperetur audaciaiu,
dum munificeet aureis ornamentis et lucidis gemmis occasione seditionis inventa, quam velut justa indi-
et plurimis diiarunt agrorum proventibus. Ab eis B gnatione concilarel. Sedsicut posiea audire potuimus,
qnoque sunt aedificala duo monasteria , quihus satis nihil tale a quoquam dictum est vel moliium; sed
dedit opum alque proventuum ; quorum alierum vere in fratrem meum Aiypium multa contumeliosa
quidem habebat cborum virorum niimero octoginta, et indigna chmiabant: a qun tam ingenti reatu ulinam
alterum autem habebat virgines quac erant numero per illius orationcs inereantur absolvi. Ego autem
centum et triginta ( Epist. 224; Metaph., die 31 Ja- post primos eortim clamores, cum eis dixissem de
nuarii).t Hsecde collatis ecclesiae Tagastensi a Pi- ailo invito non ordinando, qua jam promissione de-
niano muneribus. tinerer; atque adjecissem quod si mea fidc violata
Profectio Hipponensis. illum haberent presbyterum, me episcopum non ha-
Ilaronius, tom. V, ad an. Chrisli 499. — Placuit berent, ad nostra subsellia, relicta turba, redieram.
aiitem Piniano una cum Melania Hipponem proficisci Tum illi aliquantulum inopinata mea responsione
ad invisendum sanctum Augustinum ibi agentem cunctaii atque tnrbati, velul flamma vento paululum
episcopum. Comitaius est eos 695 Alypius ; qui et pressa, tleinde ccepeiunt rotilto ardentius excilari,
timentem Piniaiium , ne cogerelur ab Augustino existimantes fieri posse ut vel mibi exlorqueretur
presbyter ordinari, nunquam id eventurum fore, illud nonservarepromissum, vel me lenente promissi
securum reddidit; nam de ea re fidem Augustini id E fidem.ab alioepiscopoordinaretur. Dicebam ego qui-
prouiiltenlis acceperat. Acciderc namque consuevit bos poieram, qui ad nos in apsidem bonoratiores et
(quod et superius, de Paulino cum egimus, dixisse graviores ascenderant, nec a promissi fide mo posse
meminimus ) ut cum aliquis religione insignis cae- dimoveri, nec ab alio episcopo in ecclesia milii tra-
teris emineret Cbristianis, is licet conjugalus esset, «iita, nisi me interrogato ac permiitente, posse ordi-
solerel inlerdum in ecclesia a fidelibus rapi, et tradi nari. Quodsi permitlerem a fide nibilominusdevia-.
episcopo ordinandus, conjuge quoque pari cum viro rem. Addebam etiam nihil eos velle, si ordinaretur
voto conlinentiam profitenle, ul inter alia, quod de invitus, nisi ut ordinatus abscederet. Illi boc posse
Paultno alque Tharasia praccessit, enarralum exem- fieri non credebant.
p'i'jin ostendit. Pinianus itaque id fortasse suhodo- « Mullitudo vero pro gradibus constituta, horrendo
ratus, relardahat accessum ; sed Alypii promissione et perseverantissimo clamorum fremitu in eadem
securus, Hipponem ad eumdem sanctum Augusti- voliintate persistens, incertosanimicotisiliique f;>cie-
num se contulit. Ubi cum esset, atque id minus bat. Tunc illa in fratrem nieum (Alypium scilicet)
exspeclaretur, factum est ut dum synaxis in ecclesia indigna clamabantur; tunc a nobis graviora liineban-
haberetur, anlequam catechumeni ex more dimitle- tur. Sed quamvis tanlo motu populi et tanla perlur-
rentur, fidelis populus, facio impetu, Pinianum ue D baiione Ecclesiae permoverer, nec aliod constipationi
effugeret obMderent, postulantes euin ordinari de- illi dixissem, nisi eum me invitum ordinare nou
bere presbylerum. Quae res Alypio fidejussori ad- posse; nec sic (amen adductus sum qui et lioc pro-
modum displicuit; ipseque Pinianus et Albina so- iniseram nonmefuissefacturum, utaliquidei de sus-
crus id perindigno mlerunt animo, id totum ex cipicndo 696 presbytcrio suaderem. Quod si per-
senlenlia Auguslini factum emtimanles : quamo- suadere ro uissem, non jam ordinaretur invitus.
brem nonnihil in eum iidem commott sunt, atque Servavi utrinsque promissionis lidetn, non soluin
in primis Alypius. Qiiomodo autem res se habuerit, illius quam jam populo patefeceram, verum cliam
sanctus Auguslinus dalis ad eos lilteris, cnm statim illius in qua uno teste, quantum ad lioinines attinet,
recessissenl Hippone , Tagaslamque reversi essent, detinebar. Servavi, inqtiam, fidem promissionis, noii
significavit, curo se excusavit, atque nihil se conscio jurationis in tanto periculo; quod licet falso, sicut
factum pluribus declaravit. postea comperimus, meiuebalur; omnibus taroeii, si
Scribens enim ad Albinam Piniani socrum, quam quid esset, communiter impendebat, et erat metus
tamen appellare consuevit ejus matrem, ad sui de- ipse cotumunis, ac per ccclesiam iu qua erainuc
 1075 DE VITIS PATRUM LIBF.R VIII. 1076
mavime metuens abscedere cogitabam. Sed mettien- A nimus. Nam cum ejus verba a diacono dicta recita-
dum fuit ne magis, me absenle, tale aliquid facerent rcntiir, ct omnia placuissent, ubi nomen interpositae
et reverenlia minor et d«lor ardenlior. Deinde sicuni nccessitalis insonuit, continno reclamatum est, pro-
fratre Alypio discederem per popnltira cniistipatum, missioque dispricuil, tumuliu recrndescente, etniliil
cavendum fuit ne quisquarn in enm manum mittere aliud quam fraude secuin agi, populo exisliinantc.
auderet. Si autem sine illo, quac frons esset existi- Quod cum sanctus filius noster Pinianus vidissei,
niaiioris, siquid ei fortassis accideret, et viderereura jtissil indeauferri nomen necessitaiis; riirsuinitiie nd
proptereadeseruisse,ut furcnli populo tradeietiir? l.-etitiampopulus remcavit. Et cmn lassitodinem ex-
« lnter hos aeslus meos, gravemque moerorem et cusarem, sine mead plebem accedcre noluii, simul
nulliiis consilii respiraiionem, ecce rcpente atque accessiinus. Dixit ei quse a di.icono atidita erant se
inopinale sanclus lilius nosier Pinianus miltit ad ine mandasse, se jurasse, eaque se essc facturum , conli-
servum Dei, qni mihi diceret cum se velle populo nuoque omnia eo tenore quo dictaverat pmsecutus
jnrare, quod si cssel ordinatus invilus, ex Africa est. Responsum est Deo gratias, et pctilum ul toium
discederet: omnino credo exisiimans eos.quandoqui- scriptum snbscriberetur. Dimisimus catechumenos,
dem pejerare non possel, non jam ulleriusinfriicluosa continuoque scriptnm subscrip«il, Deinde peii ccepi-
perseverantia clamaturos, ad expellendnm hinc B ; mus nos697 episcopi, non vocibus populi, sed ta-
lioniinem, quein saltem haberc deberemus vicinum. ihen a populo per honestos fidetes, nt nos quoquo
Mihi aiilcm, quia videbatur vebementiorem corum subscriberemus. At ubi ccepi subscribere, sancia
dolorem post hanc jurationem fuisse meluendiim, Melania contradixit. Miratus sum qtiare lam sero,
apud n;e tacitiis hahui; et quia simul petieral ut ad qnasi promissionera illam et jurationem nos, non
eum venirem, non distuli. Cuin mihi dixisset hoc subscribendo, facere possemus infectam. Sed lamen
ipsum, continuo cl illud adjunxil eidem jurationi, obtemperavi; ac sic remansit mea non plehasubscrip-
quod mihi, dum ad eum pergo, per alitim Dei servufn lio, nec ullra nobis quisquam ut subscriberemns
mandaverat, de praesentia scilicet sua, si ei clcrica- ptitavit instandum. > Haecsanclus Augustinus.
tus sarcinamnolenti niillusimponeret, >iiiinirum non Redilus Taqastam.
discessnrum Hippone, si sic liher absqiie nexu cleri- Baron. t. V, ad annum Christi 409.—Pinianus ati-
catus esse sineretur. tem, quod quae per vim et meltim pollicitus esset,
« Hiccgoin lantis angustiis.qtiasi aura respirante, se obl.galum minlme teneri probe sciret, sequcnti
recrealus, niliil ei respondi; sed ad fratrem Alypium die clam una cUin Suis Tagastam reversus esl. Quid
gradu concilaiiore perrexi; cique quid dixeril, dixi. autem ttim pnpulus Hipponensis cum rescisset, Au-
At ilic (ul exisiinm) devitans ne quid se auctore fie- IC giistimis refert in eadem epistola ad Albinam alio
ret, unde vos putabat offendi : Ilinc me (inqnii) ne- scriplosesignificasse; nam ait: < Qniaulem aliodie,
mo coiiMilat.Quo audito, ail populum tumiiliuanler» postqnam ipstim diScessissedidicerunt, fuerint mo-
perrexi; factoqtte silentio, quid promissum esset, lus, vel linguae hominum, quantum satis arbimtus
cum promissione etiam jtirationis aperui. Illi vero, sum, saiiclitati veslrae per commonilorium intimare
qui solum ejus presbyleriuni cogiubant atqufecupie- curavi. Quisquis iiaqne vobis contrari.i liis quac nar-
bant, non ita ut put<bam quod oblainm fuerai acce- ravi forte narravit, aut meniiliir, aut fallitur (Aug.,
perunl; sed inter se alii]uantulum mussitaotes, peti- ephlola 215). > Haecipse.
vcrunt utadtlereiureidemproinissioiiiatqtiejitr.itirtni, Quod auiem Alhinaliiteris conquesta esset primum
ul si qiiando ilii ad suscipiendum clericalum consen- adversus Aiigustinttm, quod ad jurandum Pini.iniim
tire placuisset, nonnisi ipsa Hipponensi ecclesiacon- induxissel; quodrjue eliam illa siiggillaret populiim
sentiret. Retuli ad euui, sine iluhilaiiuite annuit. Ilippohensem amore illectum pecuniae virtnn praedi-
Remintiavi illis, laetati sunt, ct mox jurationem polli- vitem sibi vendicare sategisse: cum ex iis ex obliquo
cilam poposcerunt. Reverti ad filiiim noslrum Pinia- Augustini fama impeteretur, idetn Augustinus cum
num, euinqtie inveni fluctiiantem qtiibtisnam verbis pro se tum pro populo eadem epistola excosationem
compreliendi posset illfi cum juralione promissio, I3 atlexuii. Ei inter alia illnd inculcat, se olim civem
propier necessitaies irrucntes, quaipossenieum utab- Tagaslcnsem camdcm vim ab Hipponensi populo
scederet cogere. Simuletiam quid timeret ostendit, ne passutn esse, non alia quidem ex causa illis ad id
quis irruissel bostilis iucursus, ipii esset discessione agendtim impulss, quam pietatis, ul quem virum
vitandus. Vnlehat addi sancla Mel.mia et aeris mor- frugi pularent,eumdeni preshyieruin sibipraeficerent.
bidi catisa.iioiiem, sed illins responsione reprehensa Sed jam ipsum audiamus: « Quorncdoergo (inquii)
est. Ego autem dixi gravem ah illa et non contem- dicis hoc eos fecisse lurpissimo appetitu pecunine?
nendam causam necessitalis ingestam, (juac cives Primo quia ad plebem , quae clamabat, omnino non
eti;im emigrare coinpelleret; sed si haecpopulo dice- pertinet. Sicul enim plebs Tagaslcnsis, de his qu;c
rentur, timendum esse ne male nos ominari videre- consiiltiistisEcclesise Tagastensi, non liabet nisi gatt-
mur ; si autem sub necessitatis nomine fieret ex- dium boni operis veslri; sic et Hipponensis, et cu-
cusalio, nonnisi fraudulentam necessitatem pulari. juslibet nlterius loci, ubi de mammona iniquitalis
< Placuit tamen ul de hac re populi animum ex- Domini praeceptafecislis, vel estis uhicunqne facttiri.
periremur, etnihilaliudrfuam quodputaveramusinVe- Non ergo populus, ut de lanto vifo Ecclesiaeconsule-
 IN PALLADII LIBRUM PRJELUDIA. *073
1077
demonstratum in
. ret suae, ardentissime fiagitans , suum pecuniarium \ vinare; habes id Ipsum expresse
* Melanice junioris, tibl cmh
quaesivit commodum a vobis, sed vestrum pecuniae rebus gestis ejusdem
dilexit in vobis. Nam si in me dilexe- dicatnr eadem annis scpiem in Africa commorata, si
eontemptnm
runt quod andierant, paucis agellulis paternis con- repetas tempus ejus Roma illuc profectiohiS, quam
anno qui praecessit urbis cladem,
temptis, ad Dei liberam servitulem me fuisse con- accidisse diximus
versum ; neque in hoc inviderunt EcclesiaeTagastensi, nempe quadringeutesimo nono; el ab eo temprtre-
invenies utique ante
quse carr.alispatria mea est; sed cnm illa clericatum numeres seplem illos annos,
milii non imposuissel, quando potuerunl, babendum triennium (utdictum est) ipsam ac cjus socios Jero-
invaserunt : quanto (lagrantius in nostro Piniano solymam pervenisse, et una cum ea Albinam matrem
amare potuerunt tantam mundi bujus ciipiditatem, Melmiae jiinioris, ut ejus Acta lestaiUur; ftiisse nam-
lantas opes, tantam spem, tanta conversinne supera- que hanc Albinam nomine conjugem filii Melaniae
tam atque calcatam? senioris, Palladiusdocet(Pa//aa*.,tHLaMsiac.,cap.35).
Ei;o quippe secnndnm multortim sensum compa- Ab ipso autem JeroBolymam adventu post dies
rantium semetipsos sibimetipsis, non divitias dimi-
quadraginta defunctam esse Melaniam seniorein,
sisse, sed ad diviiias videor venisse. Vix enim vige-
B Palladius tradil (Idem, c. 47), licct de aliis nullain
sinia pariicnla res mea jMterna existimari potest in habeat mentionera; quos dnm ait infcrius (Idem, c.
comparatione praediorum Ecclesiae, quae nunc ut do- 49) vilam duxisse in Campania et Sicilia, plano
minus existimor possidere. > Cum e contra qui in visus esl ex Augiislino cerluin reddi eos-
ignorasse
Eoclesia Africana ad presbyteratum asciti essent, dem in Africa degisse; nescisse pariter ex sancto
fuerint praedivites; unde subdit : « In qualbet au>
Ecclesiarum bic Hieronymo palam fieri eosdem Jerosolymam profe-
tem inaxime Africanarum noster, closesse : quae omnia pluribns testanlur Acla san-
noii dico preshyter, sed episcopus sil, comparatcs cise Melanix junioris. Quiu etiam ex eodem sancto
pristinis opibus suis, eiiam si animo dominaotis ege- Auguslino constat hos cum Jerosolymam pervenis-
rit, pauperrimus erit. Multo ergo liquidius et secti- et Pelagium ibi agentera invenissent/ipsom ad-
in boc Cliristiana in sent,
rius ainaiitr paupertas , quo monuisse ut ea omninodamnaret ab Orlhodoxis
quae
nulla reruni ampliorum potest putari cupiditas. Iloc adversus eum autem, velut eis
boc in illam violentiam objicereniur; ipsiini
accendit aniinos populi, per- aitatliemalismiim adver-
severantissimi clamoris erexit. Non eos obiemperantem, scripsisse
turpis cupi- sus iilos errores
ditatis msuper accusemus ; sed magis bontim, quoil qiii ab Occidentalibus in eum objecii
esseut; sed quam dolose quamque veteratorie san-
ipsi non liabent , saltem in aliis diligcre sine crimi-
> Haecet alia ad excusationem fj ctus Angusiinus aperuit. Sed accipe modo quid ipse
ne permittamtis. plura
de his cum Pelagio agentibus scriptis tradal: < Scrn
ingerit Auguslinus. mihi cuiii Pelagio vos cgisse, ut quacctmque
Sed et quod Alypius, sicut Albina, idem sentirei psistis adversus etim dicerentur, scripto daronaret; eumqtie
de Hipponensibus, eosdem nimirum amore pecuni.i
dixisse, audienlibus vobis : Analhemo ( August.,
vim inferre conatos esse Piniano; quodqiie amhc
de Chrisli gratia, l. t,cap. 1), etc. Miserunt aulein
ejusdem sententiae essent, nullius esse vigoris prae- dicta a
stitutn jurarfienium vi atque metu 698 extortum; Prlagio idem Albinus [Albina],Piuianus,at-
Mclania ad ip-iim Augustiniiui, qui poslea suh
idem sanclus Augusliiiiis, sictit ad ipsam, ita eliatn que
Zoxiino papa conlrariis scriplis osteudit impii hsre-
ad Alypium adversus ha:c ipsa lilieras dedit (Aug.,
haec inler eos non siarchte fallacias. Sed de his alias.
12
epistola i), quibus sane apparet
stne muiua offensione fuisse iransacta, sed cit.i De rebus amemgestis Melaniacjunions, ac Pinia-
cbaritas omnem abstersit obduciani ex ejusmodi al- ni viri ejus, ae sociorum, ejusdem Melaniae vit.m
tercatione rnbiginem. Acta declarant : nimirum peregrinatos esse in
Profectio Jerosolymitana. ASgyptum ad visendos sanclos monacbos ereini
Baron., t. V. ad annum Chrisii 419. — Sed el iliud accolas, relicta Albina matre ob irigravescenteiu
ex eadem sancti Hicronymi epistola velim observes, D fenectuten) Jerosolymis; inde vero redeuntes Jeroso-
ipsum non Paulaa neptis lanttim nouiine eisdeni Aii- lymam, seorsum a conjnge Pinianum vitam exco-
gustino aique Alypioepiscopis salutemimperiire, sed luisse monasticam, Mclaniam vero ad annos qua-
nomine eiiam Alhina-, Piniani, atque Melaniae,quos tuordecim apud montem Oliveti clansam in cella
anteseptemannosdiximnsversatos in Africa, et post- perseverassc, duxisseque ibi in angiislo loco vitam
ea tina simul venisse Jerosolymam. Aiteniin (Hieron., angelis similem. Mira quidcro haec videbtintiir; sed
epistolalv) : « Sancti filii coniniunesAlbiniis[Albina], si quis legal quaadeejusdem Melanioevit.ie inslituto,
Apinianus [Pinianus], et Melania plurimuin vos sa- antequam Jerosolymam proficiscereiur, cum adhuc
lutant. > Ha>cibi. Verum pro Albinus, Albina, et pro inlialia ac Roniafipotissimum versaretur, iilem qui
Apinianus, Pinianus restituendi sunt; nisi praeter supra Palladius scripsit (Pallad.,in Lausiac, cap.
Albinam matrem fuerit illic Albimis filins. Sed quan- 49), alque ea quae de ejusdem vivendi ralione cum
do, inqnies, hi Jerosolymam pervenerunt? ante cssei in 699 Afiica, eadem acla habent; snmmum
iriemiiiiin. Et ne putes nos agere conjectura, vel di- bujuscetnodi monasticae vilse genus tuin ipsam, lum
» ExstanlapndMelaplirast. die 31 Jan.,etSur. (. I,
 1079 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. !;)S)
virum ejus atligisse, hatid valde mirabitur, cum se A mediam autem noctem martyr non parum cx se cf-
ab initio penitissime Deo ambo addixissent. fudit suavissimi odoris, et voluptate replet ineffabili.
Profectio Conslantinopolitana. Quocirca bona accepta fidticia, diluculo frelnm au-
Anno Christi 434. — Iloc eodem aniio [ Chrisli dacter trajecit, et ingressa est Byzantium. Hospitio
434, Sixli papaj 3, Theodosii 27, Valeniiiiiani 10, vero excipiiur a quodaro viro illtistri el alioqui bono,
inipp.] quo Proclus sedis Consiantinopolitanaeregimen nomine quidem Lauso (g), qui ad praepositurseho-
suscepit, sancta Melaniajunior, quae (utdiximus) Je- norem ascenderat.
rosolymis monasticam vitam agebat, litteris a suo pa- « Invenit autem suum quoque palruum Volusia-
truo Volusiano Conslantinopolim accersitur : qtio num gravi morbo oppressurn; qui cjus habitum ad-
cum venisset, ipsum Volusianum rcluctantem hac- miratus, formaequeel vestitus incredihili etinopinata
tenus ad Christi fidem convertit, et ut Christianus stupefactus miilalione(extenuatuscniinadino(luiiierat
moreretur, vitamque consequeretur aeternam, tum vultus ejus exercitalione), magna voce exclamavit:
precibus ad Deum, tum verbis apud ipsum infatiga- O qualem ex quali te video, Melania charissima ! Illa
bili studio egit. Sed praeclara memoria dignam his- vero ex ejus sermone sumpta occasione : A me quo-
toriam recolamus, quam quidem Photiiis in sua Bi- quc (inquit) disce, o beate patrue, et accipe judicium
bliolbcca cognovit esse germanam, dum agit de iega- fi fulurorum bonorum. Nam nec ego tantam despica-
tione Volusiani, de Melania ejus neple, et Proclo tui gloriam habuissem, nec pecuniam, nec abjecis-
episcopo, qui Volusianum Constanlinopoli baptizav t, sem curam ipsius corporis, nisi persuasum haberera
quorum meminimus superius, dum egimus de ejus- me his propediem Iooge majora 700 accepturam.
dem Volusiani edicto adversus Coelestium Pelagia- Non autem per se solam, sed per multos quoque
num. Verum de eo illud breviter repetendum, htinc alios in ejus mentem sensim irrepebat beata Melania,
Spsumesse Volusianum, cujus conversionis causa a et ejus falsam religionem studebat labefactare, si-
malre Christiana per Marcellinum tribunum inter- cut etiam pcr sapientissimum Proculum , cujus fidei
pellatum diximus sanctum Auguslinum, ut ad Cliri- lunc erat creditus sacer clavus ecclesise Constanli-
sti fidem eum converteret; sed datis ea de re ultro nopolitanae. Qui cum ad eum venisset, et suasu
citroque litteris, ut id faceret, ab ipso sancto Au- beatae Melauiae eum ad pietalem dirigeret, is
gustino persuaderi tunc miniroe valuit. At praestitit dicitur illum adeo esse admiratus, ut etiam dixerit
tandem Deus ul id vel sero tandem perficeret: qua post agnitam veritatem, quod si Roma tres haberet
autem occasione, ipsa sanctae Melaniae Acta " sira- tales, nec illic quidem nomen unquam audiretur
Sed haecquidem postea.
plici pedestrique stylo quidem scripta, sed vera, his gentilium.
verbis reserant: C < Postquam autem Volusianus sensit Melaniam
<Redduntur Melaniae litterse ab ejus pitrtio Vo- velle iroperatorem quoque ad id incilare, verilus
lusiano, qui illo quiilem tempore creatus erat prae- protinus ne violenlum et non voluniarium reputare-
fectus Romanae civitatis, missus vero erat legaius turesse bapiismum, etquam ex eoesset conseculu-
Byznntium ad Eudociam imperatricem. IIoc autem rus, ipse mercede privaretur, eam a ccepto probibuit.
significabat epistola, quod jam diu illam videre de- Et is quidem (ut dicemus paulo posl) rem a se adiun-
sideraret. Illa vero cupiebat et ipsa quoque videre plevil, et abjurata genttliura opinione, traducius est
palruum, et ei persuadere ut a gentilium desisleret ad Christum. Illa autem nec aliorum curam abjecit;
opinione. Dubia auiem animi, ne quid imprudens scd com tunc essel exorta Nestorii blaspbemia, et
faceret, prseter id qnod Deo videbatur, cnm aliquibus malignus mullos in errorem adduceret eliam ex iis
aliis monacbis rem coromunicasset, permitterenl au- qui erant iu verbo verilatis, ipsa erat quae magntun
tem illi, ut posset proficisci; egreditur Jerosolymis adversus eum inibat cerlamen, et vanum et inane
ipsa beata Melania, Conslantinopolim versus arri- reddebat ejus sophisma, a mane usque ad vesperam
piens iter. Perquamcunque autein transibat civitatem iis respondens qui eam interrogabani, multisque ex
et regionem, eam quo par erat omnes prosequeban- iis qui decepti fuerant persuadens et eos reducens.
tur honore et ofliciis. Civitatum enim sacerdotes D Quamobrem maliguus se ab ea vinci non ferens, in
et pontiitces eam non parvo honore afficiebant; et virum ejus conversus (nempc Pinianum) et ei ap-
venerandae virgines, etquotquot erant egregii mona- parens miscrabilis, cura lugubri et nigra veste acce-
chi, eam adorabant et salutabant, et tanquam e coe- dit ad eam, lerrens el gravia niinit ais; et primura
lo venientem aspiciebant. quidem se ipsius imperatoris et ejus famulorum cor
<Cum aulem venisset Cbalcedonem et ad ipsum mutaturum et in conlrarium traducturum, deinde
sinmn maris, verebatur ingredi, el videbalur pertur- eliam ut miserabili exitu finiret vitam, procuraturum,
bala. Ventura enim in maxiroam civitatem mulier gravissimis confecta doloribus. Illa autem banc esse
quae vixeral in exeroilatione, qtiielisque et silenlii artem maligni intelligens, Cbristi nomen, quod
niaximam curam gesserat, et non gustaverat lumul- gravissimara illi plagam affert, invocans, effecit ut
tus qtii sunt in civitate, merilo extimescebat .et re- is staiim evanesceret. Deinde cum accersissel eum
fugiebat. Alque diverlit quidem ubi erat templum qui cnin ipsa erat sacerdotem, et incepisset narrare
ouini ex parte benedictis marlyris Euphemiae. Circa ea quae viderat el audieral; sensit repente dolorem
* Exslanl apud Metaphrast.Mie ullima Januar., et Sur., tom. I, eadem die.
 1081 IN PALLADII LIBRUM PR/ELUDIA. 108?
in coxendice, eumque adeo acrem, ut vocem arai- A . lum de ejus avia Melania seniore, demonstrant
serit, et nemo dnbitaverit id esse manifestum ini- Melania Eudoxim Jerosolymam proficiscenti occurrit.
mici insultum. Cumsic ei productus essel dolorad sex Hoc insuper ipso anno, qni sequens est ab Eudo-
usquedies, el illa hora maxime malum intendere- xise nuptiis, Eudocia niatcr peregrinata est Jerosoly-
tur, qua nigrum aspexerat, et minas audierat (aderal mam voti solvendi causa, ut Socrates tradit his ver-
enim dies septimus), accedit aliquis renuntians bis : < Theodosius imperator deinceps (post transla-
palruum Volusianiimvenisse in periculum ne repen- tioncni Joannis Chrysostomi corporis scilicet) preces
tina morte vitam mox finiret. Christo offerre, quibus gratias pro acceptis beneficiis
<Hoc postquam illa audivit, etsi propter dolorem
agat, Christique nomen hoc munere obeundo eximiis
coxendicis vix se posset movere, manibus et lectica honoribus dccorare
ccepit. Quin etiam Eudociara
protinus ad eiim vecta proficiscitur. Valde enim an- conjugem Jerosolytnam misit. Quippe pollicitus erat
gebatur animo, nun quod ille moreretur, sed quod illam hoc votum persoluturam, si filiam in matiimo-
mortem subirel animae, ut qui baptismi incorruptio- nium collocatam cerneret.
Quin illa ipsa et ecclesias
nem nonduro esset assecutus. Deinde venit quidam Jerosolymoruro, et omnes alias in urbibus versus
alius, ei significans Volusiauum esse baptizatum et Orientem silas, lum eo proficiscendo, tum dornum
cum eam saepe quaesitam non invenisset, sed eam IBredeundo, variis ornamentis honoriflce illuslravi
morbo detineri didicisset, alium ducem rursus na-
(Socral., I. vii, cap. 46). > HaecSocrales. Porro per-
cius, per illum fit filius lucis, et baptismum conse- suasione quoque sanctae Melaniae cum illa
jtininris,
quitur. Cum haecei dicta essent, cum dolore animae (ut vidimus) esset Coustantinopoli, liujosmodi pere-
prorsus cessavil etiam morbus corporis, el lumbus grinationem Jerosolymatn Eudociam suscepissc, ejus
qiiidem carebal eliam dolore, et pes movebatur, cl Acia testantur, in quibus haecde Eodocia : < Inierim
coromtinis inimicus afficiebatur dedecore; adeo ut autem dum hsec
fierent, imperatrix Eudocia [Eudo-
viae reliquum per se ipsa conficeret; et qui porta- xia] iverat Antiochiam. Paruerat enim Melaniaemo-
bant, proeo quod prius portabant, ad Deum Iau- nitis, cum ea venisset
Byzantium, suadentis ut hanc
daiduvn statim manus cxtendebant. Deinde cum
susciperet peregrinalionem, et veniret Jerosolymam,
veuisset ad patruum, et verbis eum coiifirmasser, ut videret loca
sancla, et quae ex eis percipitur fic-
et de ea qtiae illic est vila disseruisset, laetum et ret
particeps sanclificationis. Cum Melania itaque ei
boua spe praedilum transmisit ad viam quae ducit ad processisset obviam, magno honore fuit affecta ab
Deum, cum pulcherrimo viatico, nempe pretioso irnperatrice, ut qux eam matris loco haberet, et dua-
Christi corpoie et sanguine eum instruxissel, et sic bus de causis providcntiae divinae
ageret gratias,
tit tuto recederet perfecisset. Et haec quidem hoc Q2 nempe quod usque adeo celebratam Jerusalem et san-
Dodo gesla sunt. > cta loca quse videret digna sit habita, et quod in ea
Reditus Jerosolymam. talis matris facta sit (ilia secundum spirilum. Signum
«Illa autem cutn raultos quidem dies hic (rans- est autcm magni amoris imperatricis in Melaniam,
egisset, in paucis vero multis plurimum profuissei, quod non dubitaverit tantum iter aggredi, et eo acce-
et ante alios imperatrici et ipsi imperatori (is autem dere, et quae illic erant virgines tanquam sorores sa-
erat Tbeodosius), nam ii majon opus habent cura- lulare et amplexari.
tione, ut quorum animi majori murtdi gloria essent < Porro autem cnm celebraretnr novi templi de-
tumidi; cum haecet alia plura fecisset, egreditur de dicatio, illa quoque aderat, et festura celebrahat.
civitate. > etc Hanc autem rem bonam conseculum est quiddam
Pervenisse autem ipsam ad diem Paschatis Jero- dignum maligni improbitate, et boni Dei virtute. Pe-
auctor ut dera imperatricis, qui injuria daemonis e compage
solymam , subdit, 701 P,ane appareat,
erat luxatus, illa absque dolore apte et recte in suum
sequenli ab ejus adventu anno Domini eam Jeroso- locum
restituit. Cum bsecet non pauca alia a magna
lymam rediisse : cujus monilu Eudociam nonnihil
Melania et se simul eliam ex-
profecisse, ex eo potest intelligi, qtiod et ad pere- ) satiasset percepisset commoda,
grinationem Jerosolymam postea suscipiendam et!ara spectaculis, decrevit reverti Constanlinopo-
inflaramasset; qnando aulem id contigeril, suo loco lim; etei quidem Melaniacum tanquam bonas comi-
dicemus. Porro non Eudociam Augustam tantum, tes dedisset preces, ipsam dimisit (Apud Metaphrast.,
sed et Theodosium congressu Melaniae esse reddi- die 31 Decemb.; Sur., die 31 Jan.). > Haec ibi, sed
tum meliorem, ex rebus postea conseculis possumus de Eudociae rediiu Constantinopolim agemus anno
opinari. Quod enim Melania calholicae fidei zelo sequenti, quo coniigit.
aesiuaret, par est credere eum adversus Nestorianos Quod vcro ad Mclaniam spectat, qnantum snpervi-
concitasse, permovisseque ut Nestorii libri impera- xerit, non constal; sed illud certum est, ipsam mo-
lorio vetarentur edicto : quod sequenti anno, quo nastica vita magna observatione perfunclam, el nii-
raculis pluribus illustratam, die, quam prsenovit, De
ip>a recessit Constantinopoli (ut dicemus), eslpro-
cembris ultima ad Deura migrasse, et inter sanctas
inulgatum. Celcberrimi quidem nominis foisseMela-
niam tnm anti.qua parenlum nobilitate, tumeliam relatam anniversaria meraoria in Ecclcsia celebratam.
admirabili sanctilale, (otoque faciam orbi Chri- DE PALLADH (h) LIBRO ELOGIA.
stiano notissimam, qusc dicta sunt tum de ipsa, 702 Vide dicta supra in prolegom. generali 10,
1083 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1084
ubi ex Socrate illuslre de Palladii libro elogium attu- A Joannes Damatcemt^ de iis qui in fide dovmicrunt;
limus. Cui accedunt sequenlia.
Kiyta onT«VnaA>«3{oo rrpoj Aauo-ovleToptr.r)v
|3t6J\ov,
Castiodorut, lib. vm llist. Trip., cap. 23, ex iv ij ra XUTK TOVuiyav r.ai BavuaTOvpyov
Socrale: Mar.apto»,
QavuaTU: « Adde et llistori-
Si quis aulem velit scire ea quaeipsi egerinl el fece- fravaAij^Mf uvttyiypaTZTUt
cum librum Palladii ad Lousuni, in quo veiissime
rint, et quac ad eorum qui audierunt locuti sunl uti-
Conscripta sunt miracula, qtlae magrtus signisque cla-
iitalem, et quemadroodum eis obedirent bestiae; a rus Macarius
Palladio monacho scriptus est liber unus, qui Eva- operatus est. i
grii quidem erat discipulus, de iis autem omnia ac- Nicephorut, lib. xi, cap. 44.
curate pertractavit. In quo eiiam meminit mulierum Palladius Evagrii discipulus Vitas Sanctorum op-
quae par vitae institutum cum viris prius dictis susce- time disposuit.
nerunt.
ROSWEYDl NOTATIO
(a) Lauttaca.] Ita hacchistoria vocatur in Triodio, mea ita demum locum habeat, si Graecoaliquo Co-
tiTa «vayvuat; ei; TOAavo-aixov : Inde legitur in Lnu- dice firmetur.
tiaca, quod et post ibidem occurrit. Ita autem dicta (e) Qtiantumautem.] 0[>inatiohapcnon video quim
est a Lauso praeposito imperii, de quo vide ad solldo fund.imenio nitatur, cnm Palladius ille snctor
num. 7. dialogi derebus sancti Clirysomnmiornninodislinctus
B
(/>) Paradisus Heraclidis.] Habes bic Paradisnm videatur a Palladio Galata. Quod e.l ipse Baronius
hunc, ut olim prndiit post omnes libros de Vitis Pa- paulo anle, anuo Christi 404, nbi de Romana pro-
trum, in appendice. Vide dicla prolegomeno gene- feciione Palladii Galatie agit, agnoscii. Quare lega»
rali 14. tio haec Pftlladii ad Zosimum papam intelligenda de
. (c) Mirati sumus.] Existimo hic intelligi Alnysium Pnlladio auciore dialogi, non de Galala Lausiacae
Lipomanum, qui tomo III de Vitis Sanctorum Pall.i- scriptore.
uium, qui titnlo llerailidls olim PariSiis anno i"j|)4 (f) Sed pro AlbinoAlbinam].Proba Baroniidi vinatio,
prodierat, secundo imprensb, Veneiiis, nnno 1594, intelligi hic Albinam, sed non necesse Albiiiam pro
prsemissa preefatione in libri cnminendationem. Sed Albino restituere. Constatenim illosaeculofeminarum
si recte mens Lipomani percipiatiir, non lam ille dii- nomina etiam masculinis terminationibusqiiantloque
bitat, an Palladius Galata hnjus librl auctnr sit, quam elata. Sicde femina,nunc Mclania,nunc M<-1anius,nunc
ait HleronymUmcpistola ad Ciesiphoiitein uon agere Melanium apud auctores veteres occurrit. Sic apud
de hoc libro Palladii, scd de Evagrii (vel poiius Ituf- Hleron., epist. 70, (qtwe bic in Melaniae piofectione
fini), quod vernm est. Qiianquam iide.msex monachi, Jerosolymitana citauir),« Alhinns, PinianuselMelnni»
qiii in libro Rufflni habentur, et brigehislas fuisse pltirimum vos salntant. > Nec opus corrigere vel
taxantur a sancio Hieroiiymo, et'am in hoc libro re* dlviilare de Alblno fiho.Sic 5n Palladio, oap. 117, nbf
periantnr. At (ait Lipnmanns) his sex dimisMs alios Latine est, de sancta Melania, Grsece est, n»pi rfit
legere ne graveris. Vide prolegomenon generale ubi fj.ur.upia; Me>aviou.Ita quoque capiendus sanctus
egimiis de aucloritate hnrum librorum. Paubnus, epistola 249 ad Augustinum, qnae habeiur
(rf) Quonrfoatitemid acciderit.] Non existimOeum C inter Augustini epfetolas : <Et nihil possuin de beata
locum ex PalladiidialogoderebussanctiClirysoslomi liiijus filiimatre, et sanctorum palre radice ratnorum
ilesumptum, clare facere ad 1'nlladiumnostrum Ga- Melanio inelius autsanctius praedicare, quatn sancti-
latam. Nam etsi ille Paliadius dicaiur ibi, pag. 5, las ttia ih eam profari et dispnlare dignata est. >
epiicopus Helenbpoleos,quomodo tamen po*t in eo- Nam per Melanium intelligit ipsam Melaniam, ut
dem dialogo episcopus Btemmyorumsiva Mthiopum constat vel cx eo qnod sequitur, in eam. Si enim ihi
dicitur ? Nam, p»g. 30 editionis Chrysoslomi, quam agcretur de ipsa Melania et ipsius patre Melanio, nt.
cilat Baronius, ita interrogat Theodorus : < Qnid, fixistimavit niarginalitim et indicis concinnalor apurt
qtixso, de episcopis lllis aciiirn e<t, qui cmn nostris Baroiiinin, lom. v, amio Clirisli 40'J, non in eam,sedin
missl sunl, Eulysio scilicei, Palladfo, Cyrlaco, atque eos dixis^et Pauliutis. Et nnde, quxso, consiat, Me-
Democrito [Lege, Demelrio]? > Respondet Palladius, lanise pairem dicium fuisse Melanium?Constat Mar-
< Cyriacum Einissenum octoginia niillibuspassuum cellum vel Marcellinum dictnm. Inielligit igiiur per
Palmyram Persarum oppidum addiiclum esse ; Etily- Mctanhim, m dixi, ipsam Melaniam, ipja.n malrem
sTutn vero Bostrre Arabnm itt castellum qnod Nns- fibi vocat, el patrem radicem sanctorum ramornm,
phas appellatnr, Sai racenis adjacen», relegatum; quod plures ex ea prodierint sanctaate illustres, ul
Palladium Blemmyorum sive jEihiopum episcopum Melanianeptis, el alise personas
servari prope loctun qui Syene vocatur; Deuietrium An f<niimc liae Melania, Alhtna, dictsc Melanius
inins inOaslm Mazicis nroximam ; sunt euim etaliae ct Alhinus a virili fo.rtiiudine <iua affectus oniiies
Oases. > mundumque superarunt? qua forina Phryges obeffe-
Atqui bi qoaluor pag, 5 ibidem memorantur Ro- P minalionem Phrygiae diciae.
maro venisse, ubi Eulysius Apamea Bitliyniaedicitur (g)Lausi.] Vita Melaniaejuniorisper Metaphraslem,
episcopus, et Demetrius Pisinuntis, diciturque tunC 5l Januarii, de cjtis Byzantiiliospite:«llospi io vero
secundo Romain venisse. Et pag. (i habes Cyriacnm cxcipitur a qtiodam viro illustri, et alioqui borio,
cum Demetrin, Eulysio el Palladio, et Rnmani« ali- noinine quidem Lauso, qui ad praepositursehonorem
quot sociis missum i» Orientem a Romana Ecclesia, ascenderal. > Bdronius, tomo V, anno Chrisii 434,
et ibidem habes de Romanis, qui post qualuor meu- »Sixti papae 3, Theodosii 27, Valentiniani 10, impp.
ses redierant t < Neque nobis edicere tilira potuernnt Hic illequidemvideiUTesseLausus ad quem l'a;iadms
de beato Joanne aliquid certius, neque ubi modo Galala sua scripsit Lausiaca. Eodem enim qiioqu
sint Demetrius, Cyriacus, Kulysius, et Palladins. > nomine Palladius cum praepositumvocat, quem vi
Quare alteruter locus corruptiis est. Si recte priori custodem imperii nominat : qucnam praepo>iliira
loco 703 Pa8- 8, Palladius ille dicitur episcopus haeeesset, idem in fine operis dcclarat, uhi ait, eum
HelenopOleos, videndtlm num posteriore loco, sacro praefectum fuisse cubiculo.
pag. 30, verba transposita sint, legendumque : <Pal- (h) Palladio.} FraterJoannes MariaRrasichellensis,
ladium episcopum servari prope locum Blemmyo- sacri Palatii aposlolici magister, in indice libroruni
rum sive yEtliippvn). q<»iSyene vocalur. > Certe expurgandoruin haec de P.illaiii.»notat: ut probe
Svene circa Blemmypset ^Ethiopas. Haecconjeciura noscas, lector, quisnain Palladius fuerit, accipe ju-
1085 PALLADII PROOEMIUM. lOeo
dicia Palrum de ipso. Sanctus llicronymns, cujus in Ji Sagaci conjectura suls locis ih Opere quosdam istius
hac re jiiilicinroprnhat sanctusGelasius I, praefalione furfuris indicabimus. Ut magis autem faciem et in-
in libro adverstis felagianns, ait : Palladius servilis ilma Palladii inlrospicias, scito ipsuni fnisse disci-
nequilisehxresimPelagianam instaurareconalus es(.> pulum Evagrii Ponlici Origenistae bxretici toties ab
Sanctus Epiphanius , epist. ad Joannem Jerosoly- Ecclesia dainnali, d qtio plura nniiolaviinus lomo V,
mitanum sic inquit: Palladium vero Galatam, qni (BihiioihecaePatrurn) iniiio lihri Evagrii. Hoc de se
quondam nobis cbarus fuit, ei iiiuic miseiicordia Dci testaiur Palladius in hac LaUsiaca, rum ait : « He<-
indiget, cave, qtiia Origcnis hxresim praedicat et do- pondi me esse peregrinmn.et d'e Galatiae panibus
cel, ne forte aiiquos de porwlo tibi credito ad per- venire, ei iintim ex Evngrii frairibus csse conlessus
versitatem sui ihdurat erroris. > Haecsaticius Epi- suin. > ldem affirmanirtt Socrates, lib. iv, cap. 18,
phanius. At res Palladii gesias, vafriciem et odium et Nicepliorus, lib. xi, cap. 44, ut niliil miriun sil si
in sanctum Hieronymum pluribus exponunt Annales eodem iulo errorum qtio Magister litictus Palladius
Ecclesiastici, lon.oV. Ex quibus omnibus discesquae fuerit. Quocirca cum hoc opus laudant Socrates et
fides adliibenda sit hseretico homini Origenistseet Niccphorus, ut noii imus inlicias multa illi inesse
Pelagiano, in his praesertimquae de quibusdam sui utilia et recta, ita cerluirt est illos qualis Palladins
similibus monacliis eadem fuiigine tinctis iu lioc fuerit non penitus pcrspecium habuisse. Hactentis
opere prodit; ac maxime verenduni ne aliqtins pro ille.
sanciisvenditet.quifueruritOrigeiiistse, vel Pelagiani,

704'n hoc lihrOscripta esi, qna in virlnteuiebantur,exercilatio etadmirabilisvita hgendaeraliobeatorum et

sanctorum Pairum qui degebml in solitudine; ut eos aemulenmr ac imitentur qui ccelesiem volunt vitair
agere, et qnae ad regnum coelorum deilucit, viam ingredi; anuumqiie mulierum memoria, et inclytariimi
niairuui a Deo inspiralarum, qnaemagno ei lorii animo virlutis exercitalionis peregere certamina, ut exemplai
proponatur, et amor excitelur iis qtisecoiitincntinsaccastitatisvoluntcorona redimiri, ex sententia et voluntate
viri, qtti est varia ac mtiliiplici doctrina praeditus, moribus pacifictis, el corde pins, menteque religiosus, et ir
iis quae sunt opus egentibus communicandis liberalis, el propler morum bonitaiem muliis viriseximiis est in
summis honoribus pr.epositus, et omnino custodilur virtute divim Spiritus. Qui quidem nobis jussit, vel, si
verun: potius dicere oporteat, ad eorurn qure sunt meliora contemplationem hebes nostrum et obtusum exci-
iavit ingenium, ut ad proponendaro ad imitandinn virtulum exercitationis dccertalioneifi sanctorum et im-
mortalium et spiritalium pairum nostrorum.qui, utDeo placerent, in dura et aspera tractatione eorporis vitam
egerunt, praeclaroruiii atbletarum vitam a nohis descriplam ad eum milteremus, nniiscujusqueex inagnis
strenuas prsedicandovirtutes. Divini autem liujus et spiriialis desiderii amator est Lausus, cui post divinuu:
nusilium mandata est cusiodia divinilus afflati et religiosi imperii
Ego igitnr qui et lingua sum ineruditus, et spiritalem cognitionem summis quodammodo labris ailigi, ei
indigmis sum qui recenseam catalogum spiritalem vitam agentium sanctorum Patrum, et si reformidem prae-
cepti magnitudineinquod meas vires superat, et jussum acgre feram, quod et magnam externam sapientiam, e<
splritalem requirit inleiligenliam; reveriius tamen primum et ejus qui ad hoc exs^quendum nos excilavii
virtutem, et reputans eorum qui hsec legenl uiilitatem, et extimescens periculum quod essem aditiirus, el-
si jure parere recusarem, cum egregium primum jussum divinrc ascripsissem Providentiae, magnaque usus
essein diligentia, sanctorum Patrum intercessione erectus.adea stim aggressus, veluii quodam compendio
prsficlarorumathletarum et magnorum virorum sumnia solum certamina et signa descrihens.
705 ^ec solummodo«larorum virorum, qui optimam ac prrestantissimam ex viriute vitam egere, sed
eiiam beatarum miiliernm quae in excelleutissimae vitae genere se boneste exercuere. Et aliquorum quidem
exiis sacros vultus ntipse coram viderem suro dignatus, qni jamante sunt consummali in cerlaniinepietatis;
aliquorum autem coelestein vilae institutionem didici a divinis athletis. Multasautem urhes, et multos vicos,
et speluncas, et omnia tabernacula deserti monachorum pedestri itinere obiens, diligenlissime considemvi
eorum pietatem ac religionem. Atque cum quse partim quidem ipse vidi scripsissem, partim auiem quse a
sanclis Patribus audivi, magnorum virorum ccrlamina, ct mulierum, quae propter spem in Christum eranl
fortiores quam earnm ferebat naltira, hujus libri scriptis mandussem, misi ad tuas atires amicas divinorum
eloquiorum, optirooriim virorum et religiosorum decus, fidelissimique ei religiosi imperii splendor, gennane
et Christi amice serve Dei Lnuse, pro ea quse mihi inest exiguitate, uniuscujusqiie ex Christi nihlelis tam
masculis quam feminis insigne nomen, exprimens, ei ex multis el magnis uniuscujusque certaminibus pauca
breviter exponens. Plurimorum qtioque genus eiiam adjiciens, el urbem, el locum mansionis.
Meminimusautein virorum et mulierum, qui ex virtule quidem vitam perfecte instituerunt, propler arro-
ganti* aiuem matiem inanem quse vocatur gloriam, ininfimum inferortim baratlirum, et fundiim praecipi-
tati fuerant, et quae longo tempore et plurimo labore sibi pcpererant, amplectenda, el acerrimo studio com-
paranda exercitationis benefacta, uno temporis roomento arrogantia et vana de se persuasione amiserant.
Gratia auiem nostri Servatoris, et sanclorum Patrum provideniia, et viscerum roiseratione, erepti sunt a
Bjiiriialibusdiaboli laqueis, et sanclorum precibus recuperaverunt priorem vitatu quam agebant ex virlute,
 EXEMPLAR EPISTOLJE SCRIPTJE AD LAUSUM PRJEPOSITUM ,
AB HERACLIDEEPISCOPOa CAPPADOCI.E.
Laudo raagnopere luum inslitutum. Par est enim ut incipiat epistola a laudatione : quod cum orones vanis
rebus ininent, etlapides sedificenl, ex quibus nnllam capient uiihtatem, libros aedifices, et velis doceri. Solus
enh.il est universorum Deus qui nequit doceri, qttandnquidem et ipse per se est, et ante se non habet alitim.
Alia autem omnia doceri possunt, quoniam sunt et facta et creala. Atque primi quidem ordines magistram
Iiabent summam Trinitatem, secundi autem discunt a primis, tertii aulema secundis; et sic deinceps, et per
ordinem, usque ad extremos. Qtii enim sunt praesiantiores honore et virlute, docent eos qui sutit inferiores
cognitione. Qui ergo exisliraant se non egere magistris, aut non parent iis qui docent in charilaie, laborant
morbo ignorationis, quae esl maler arroganlise. Inter quos primas partes tenent ad interilura, qui eodem vitio
exciderunt a ccelesti habilatione in aere volanles daemones, ut qui aufugerint ab iis qui erant in coelo inagi-
stris. Non enim dictiones aut syllabse sunt doctrinae, quas nonnunquam babent eliam qui sunt pessirai; sed
mores recte composiii, et molestiacet lcr.roris, metus et irae vacuitas, et in rebus omnibus fiduciaac dicendi
libertas, et quse serroones non secus gignit quam ignis flammam, mansuetudo. Namsi ita non esset, non
diceret magnus magisler suis discipulis : Oiscile a me, quoniam mitis sum et humilis corde (Matth. xi) Non
verborum ornaiu instituens et dirigens aposlolos, sed morum bonitate neminem moleslia afficiens, prsetor
eos qui verbum babent odio, et oderunt magistros. Oportet enim animam, quae Christo convenienter 706
enercetur, vel fidcliler discere ea quae non novit, vel aperte docere ea quae scit. Si enim allerutrum borum
nolit, laborat insania. Defeclionis enim principium est doctrinae salielas, et verbi faslidium, quod semper
esurit anima ejus qui Deuui diligit. Vale ergo, ct sis sanus et fortis, et (quod magnum est) tibi Deusconcedat
cogfiitionem Cbrisli.
" ' —.^——^
EXEMPLAR EPISTOLJE SCRIPTJE AD LAUSUM PRiEPOSITUM ,
A PALLADIOEPISCOPOC.APPADOCIJE
Cum multi multa et varia diversis temporiims scripta huic sscculo reliquerint, quoriim alia quidem, «
Dei supernae graliae inspiratione, suntad aedificationemet securilatem eorum qui fideli proposito sequunlur
dogmata Servatoris; alia autem, ex corrupto et quod hominibus placere cupit proposito, luxuriant ad eornm
consolalionem qui inanis glorise morbn Iaborant; aliaautem, ex importuna quadam insania, et daemonis, qoi
quse sunt honesta habet odio, impulsione, ad levium hominum perniciem, et intemeratae catholicae Ecclesiaa
labem, ira et arrogantia irruperunt in mentes stultorum, ut vitam honestam et puram obscurarent; visum et
mihi quoque humili propter spein in Christiim, et magnificentiae tuae jussnm reverenti, vir studiusissime,
primum omnium narrare ea omnia quse ad me perlinent, et aetatem et mentis meaead virtulem in Deum pro-
feclurn, incipiendo a juvenili aetale.
Cum trigesimum quidem et teriium annum agerem in conversatione cum fratribuset vita solitaria, vige-
sitnum autem episcopatus, totius aulem vitae meae quiuquagesimum terlium, necessarium existimavi, spiri-
talis utilitaiis gratia, tibi cupienti in scriptis narrare qnse a sanctis Patribus recle et ex virtute gesia sunt,
tain masculis quam feminis, quos ct ipse vidi, et de quibns audivi ab animis fidelissimis, cum quibus versatus
sum in ^Egypti solitudine, et in Libya, el Thcbaide, et Syene, sub qua sunt eiiam qui dicuntur Tabenne-
Biotse;deinde in Mesopotamia, Palaestina, et Syria, et in partibus Occidentis, et Romse, et in Campania, et
in iis qtiaesunt circa eas parlibus; ut libi ab initio accurratissime in hoc libro exponam instarnarrationis;
utcum habeas honestum et animaeutile monumentum, perpeluum et non intermittendum pieiaiis etreligio-
nis medicamenlum, omnem quidem oblivionis dormitaiionem, quse ex cupidiiate rationis experle iu aniina
ingeneratur, omnem autera in fide duhitaiionem, omnesque in rerum usn sordes et parcitalem, omnemque
dubilationem pusillique et abjecti animi vltium, el nimiam ad iram propensionem, perttirbationemqiie, et
segritudinem rationis.expertem, et interapestivum timorem per id expellas; et ne a corrupti mundi vana spe
pendeas, effugias: perpeluo aulem desiderio in spe ad Deutn prolicias, et in proposito pietatis; sis et in via
dux tuus, et eorum qui tecum sunt, et eorum qui libi subjiciunlur, et maxime piorum imperatorum. Per quae
quidem bene facta omnes qui Chrislum diligunt, Deo uniri properant, exspectanles scilicet quotidie resolu-
tionem animaea corpore, prout scriptum est: Coarctor, cupiens dissolvi et esse cum Christo; esl enim mtrtio
melius (Philip. i). Et illud: Para in exitum opera lua, et praepara te in agrum (Prou. xxiv). Qui enim semper
mortis meminii, quse necessario omnino veniet, et nontardabit, in magnis non offendet, sicut scriptum est:
In omnibus operibus tuis memento novissima, etin aeternum non peccabis (Eccles. vn). Neque vero praeier
alia otnnia hsrc le fallat brevis admonitio narrationum; neque respuas rudem et inornatam 707 dictioueni.
Non est enim divinse doctrinae, ornata et ad oslendendam sapientiam composita uli oraiione, sed menii per-
snadere per intelligenliam verilatis, ut scriptum est: Aperi os tiuim verbo Dei, et jtidica omnia sane (Prov.
xxxi). Ei rursus: Ne declines a narratione senum; ipsi enim didicerunt a pairibus eorum (Ecctes. vin).
• Graece est, iz«p« naW.aStouiiztar.onov,a Pnlladio episcopo.
iO&D PALLADII PROOEMIUM. 10DO
Ego itaque, vir cogniiionis Dei studiosissime, aliqua ex parle sequens hoc dictum, moltos conveni san-
clos. Neque vero ea cogitatio mibi aliud agenli in menlem venit, ied cum triginta atque adeo bis tolideui
dierum viam confecissem, et Dei gratia pedeslri itinere, omnem Romanorum regionem pei vasissem, visemo-
lesliam nihili feci si convenire possem virum pinm ac Dei araicum, ul Ittcrifacerem quod non babebam. Si
enim qui me est longe praestantior, atque adeo forte etiam universo mundo, multosque superavit et vilae
agendjc ralione, el cognitione, et spiritali intelligenlia,' et fide in Christum, bealus apostolus Paulus, Tarso
in Judaeam profectus est, ut conveniret Petrum et Joannem et Jacobum; et ideo veluti glorians id narrat,
referens suos labores, ad eos incitandos qui in socordia et otio vitam transigunt, dicendo : Ascendi Jerusa-
lem ut viderem Cepham, noii contenlus sola fama illius virtutis, sed desiderans ejus quoque intneri faciem
(Gal. n); quanlo magis ego qui sum innumerabilium talenlorum debilor, debui hoc facere, non illos san-
ctos benelicio afficiens, sed mihi peccatori utilitatem afferens. Nam ii quoque qui Patrum Viias consci ipse.
ruiil, Abrahse, et Isaac, et Jacob, et Moysis, et Eliae, et Joannis, el eorum qui deinceps consequunlur, non
narrarunt ut eorum illustraretur gloria, sed ut prodessent iis qui eas legerent.
Haecergo cum scias, fidelissime et inprimis venerande Christi serve Lause, leipsum saepeadmnnens, feras
patienter nostras ineptias, ut piam tuara menlem cnstodias, cui natura est insitum ut diversis vitiis, qnre sub
aspectum cadunt et qtiaenon cadunt, tanquam undis agitelur, potest autem sedari sola perpelua oralione et
propria tui ipsiuscura. Multi enim etiam cx fratribus pauloreligiosioribus, qui el de exercilationis et elee-
niosynse laboribus sibi placebant, et de ccelibaiu perfectaque el absoluta virginitate se jaclabant, et in divi-
norum eloquiorum meditatione animum vehemenler iniendebant, et rerum bonarum disciplina freti erant,
aberraruul ab impaiibililale (Caute lege), teroerariae suae sentenlise servientes; ut qui alicujus scilicet piela.
tis praetextu negolii gerendi cupidilate laborarent, ex qua oriunlur et gerendi negotii niiniaesollicitudines, et
ad m.ila negotia animi applicaliones, quas consequuntur curse alienorum negotiorum quae honeslorum negotio-
rum curam evellunt radicitus, quae est maler propriae sui ipsius curoe.
Esto ergo, rogo te, fortis in omni intelligentia, non pingues et niiidas efliciens divitias, quod quidem certe
fecisti, eas satis minucns, imperliendo iis qui indigent: eseque ad exercendam virtuiein libifuere ministerio,
cum nec impelu aliquo, nec ulla quae ratione careret anticipatione, neque ullo prsctexlu quo placeres homi-
nibus, jurejurando obligasses luam liberam eligeudi voluntatem, sicut multis evenit liominibus, qui cum noa
coniedendi vel bibendi couleniiosae vanse gloriae servire fecissent liberum arbitrium, necessitaie jurisjurandi,
ei rursus miserabililer succubuerunt, vel vitae amore et iguavia, vel imbecillitate eorporis, vel cupiditate ali-
cujus voluptaiis perjurium palientes. Si ergo el ratione participes, et ratione abstineas, nunquam pec-
cabis. Divina est enim in nobis ratio, quae ab iis quae sunt in nobis monitionibus exlerminat quidem
ea quse sunt noxia, assumit autem ea quae suut ulilia. Jnslo enim, inquit, lexnonest posita(iTim.i). Melits
esl crgo vinum bibere cum ratione , quam aquam cum fastu et superbia. Alque inihi quidem aspice, eos
qui cum ralione pielalis ae rcligionis vinum bibunt esse viros sanctos; eos autem 708 Qu>inconsiderale et
citra rationem cum arrogantia aquam biberunt, esse liomines profanos el corruptos. Et nec amplius vitupe-
res aut laudes materiam cibi aut pottis, sed beatam vel miseram judices menlem eorum qui recte vel male
utunlur materia. Bibit aliquando Joseph viimm apud jEgyplios, sed non fuit mente lsesus; erat eniroanimo
munitus. Aquam autem biberunt Pytliagoras el Diogenes et Plato, inter quos etiam Manicbsei et reliquus
coetus theologorum philosophorum, et eo vanse eos perduxit opinionis intemperanlia, ut ipsum Dettm um-
versoruro effectorera ignorarent, et inanima simtilacra adorarent. Usumvini leligerunl ii quoque, qui cuin
bealo Pelro apostolo eram discipuli, adeo ut ipsi Domino et eorum raagistro, omnium autem Servatori id
probro daretur (Matth. xi), ob participationem increpanlibus Judaeis, et dicenlibus : Quare discipuli tui noa
jejunant, sicut Joannis discipuli (Marc. n)? Et rursus insullabant disbipulis, et exprohranles dicebant incre-
duli : Magisler vester cum publicanis et peccatoribus comedit et bibit (Lucm v). De pane autem et aqua non
reprehendissent, nisi de obsonio et vino scilicet, ii qui vini quidem potionero vituperant, aqttae vero laudaut
el admiranlur. Respondet autem Servator pulchre, dicens : Venii Joannes in via justitiae, neque comedens,
nec bibens, carnem scilicet et vinum, nam absque aliis non poluisset vivere, et dicunt: Daemouium hahet.
Venit Filius hominis comedens et bibens, et dicunt: Ecce homo vorax et vini potor , amicus publicanoriim
el peccatorum (Matth. xi), propterea quod comedat et bibat. Quid nos ergo faciemus? Nec cos qui vitupe-
rant sequatnur, nec eos qui laudant. Sed vel cum Joanne ratione jejunemus, etiamsi nobis dicant Judaei :
Daemoniumhabetis; vel cum Jesu sapienter vinum bibamus, si corpus indigeat, etiam si nobis dixerint:
Ecce homines voraces el vini potores. Neque enim revera esca est aliquid, nec potus, sed fides quae per
charitatem exlenditur operibus. Cum enim omnera actionem fides fuerit consecuta, condemnan non poiest
qui comedit et bibit, propter fidem. Quidquid enim non est ex fide, peccatuni est(/iom. xvi). Sed quando ali-
quis ex voluptuariis, vel ex iis qui quodlibet aliud peccant, dicit: Fide participo, vel aliquid aliud ago, a ra-
lione aliena cupiditate, vel corrupta conscientia innitens fidei, labitur. Servalor enim distinxit, dicens : A-
fructibus ipsorum cognoscelis eos (Malth. vn). Quoa autem fructus eorum qm divina ratione vitam insti-
tuunt et spiritali intelligentia, sit, ex divini Apostoli sententia, charitas, et gaudium, et pax, et longanimi-
 1091 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1092
las, benignilas, bonitas, fides, niansueliido, continentia, casiitas (Gal. v), estextra controversiam. Ipseenim
dixit beatus Paulus : Fructus autem Spirims est hoc et hoc. Quod aulem qui siudnl tales habere fructiis,
citra rationem aulinconsiderate, aut intempestive non comedet carnes, nec bibei vinum, nequecuin ulla
mala cohabilabit conscienlia. Rursus dixit idem beaius Paulus: Omnisquicertatab omnibus abstinet (/Cor. ix).
Cum sana quidem est caro, absiinens ab iis quae pinguefaciunt; quod si sit aegra vel mcerore confecta, vel
aliquo casu afflicta, tunc utetur quidem vel cibo vel poiione lanquam medicamento, ad ea curanda quaemo-
lestiaro afferuni. Abstinebit aulem ab iis quae sunt animae noxia, ira et invidia, vana gloria, tristitia et de-
Iractione, superbia ei elatione, Deo agens gratias.
Cum de his itaque satis dissecuerim, tuse rursus dociiilati aliam affero adliortntionem. Fuge pro viribus
eorum virorum congressioncs qui nullam habent uiililalem, et pellem exornant aliter quani conveniat
etiamsi sinl orthndoxi, non solum haerelici, et laedunthypocrisi, eiiamsi cano capite el corrugata fronte prae
80ferant longiludinem temporis. Nam ut propter mores generosos ab eis niliil laedaris, id certe quod videtur
esse minimuro te sauciabit. Insolens enim reddilus, animo effereris, eos irridens. Quod quidem tibi detri-
iiientiini alfcret, ut qui in superbiam incideris. Super lucidam autem 709 fenesiram persequere et virorum
et mulierum sanctas congressiones, ut per eorum veluii subtiliier scriptum librum possis luum cor aperie
viderc, et per collationem probare socordiam luam vel diligeoiiam. Multa enim sunt qu;e probitati ferunt te-
stimonium : color vultus qui in ea vtta qqae degiiur effloresclt, et vestiurn ornalus, et mores compositi, et
modestia oratipnis, ei verba non exquisita et affectata, elegans seatenlia, cogitata sensaque sapientia. Do-
niiiius autem vires dabit iuae mansuetudini, el omnibus qui sequunlur scopuro pielatis, eiiamsi vel desidia
vel casu aliquid acciderit. Amictus enim, et gressus pedis, et risus dentium annuntiabil de ipso. ut ait Pro-
verhiuni (Eccles. x).
Incipiens itaque tibi narrare vitam saiictorum Patrum, neque cos qui sunt in urbibus, vel vicis, vel spc-
hiucis, vel solimdinibus tjbi ignoti, piaelermitlam oratione; adjiciens eos eliara qui sunl in ccenohiis. Neque
enim locus quoerimr in quo se rccie et ex virlule gesserunt, sed modus reciae eorum instiluliouis, per quam
Clirisli auxilio viiam egenint angelicam.

HISTOKIA LAUSIACA.

CAPUT PRIMUM. A niatum, utctiam in ipsoconvivio hora solita refectio-

nis fratrum sancti hujus fieret menlis excessus, mutus-
Vila Isidori (1) presbyteri et xenodochi. que evaderet ipse et obstupe-ceret; et cum rogaretur
Cum ergo primuro venissem in Alexandrinam civi- utquaeinexcessu evcnerantnarraret.diceret: Mente
tatem, secundo consulatu Theodosii magni imperato- sum peregrinalus ab nliqua raptus contemplutione.
rls, qui propter suam rectam in Christum fidemnunc Scio ego etim saepein mensa fuisse lacrymarum; et
est ciini angelis, in ipsa civitaie incidi in quemdam curo rogaretur causara cur esset lacrymatus, audivi
virum admiramlum, et omni ex parte ornalum, ser- eum dicentem : Pudei me vesci cibo a ralione alie-
mone, moribus, et scienlia, nempe Isidorum, qui no, cum sini ratione prseditus ; et versari deberem
eratet presbyler et xeiiodochus Alexandrine eccle- in paradiso deliciarnm, replendu» ambiosire nutri-
siae. Is dicebatur prima quidem juvenlute versans in menlo, propter eam quae nobisa Domino data est po-
solitudine, peregisse certamina cxercitaiionis. Cujus (estatem. ls erat Romaenolus cuncto senaltii et pro-
etiam cellam vidicgo in monte Nitriae: offendi autem ccrum uxoribus, quo tempore cum beato Aihanasio
eum sencm septuaginta annos natum ; qui ctim vi- episcopo prius recesseral, deinde cum sancto Deme-
xissel alios quindecim annos, in pace obiit. Ilic san- trio episcopo. Is cum abundaret opibus, et iis quse
ctususquead horamobitus nihillineum gestavit extra B sunt ad usum necessaria, non scripsit lestaiiientum
viltara (2), non balneo est usus, non letigit carnes, decedens, non pecuniam reliquit, non rem ullam suis
nunquam a mensa recessit repletus ad saiielalcm. Eral sororibns quseerant virgines, sed eas Chrisio com-
antem corpore a Deigratia lambeneconleroperato, mendavit, dicens : Dcus qui vos creavit, vobis qno
ut omnes qui ignorabant ejus viclus rationem, per- que victuin providebit sicul et mihi. Erat auiem con-
suasum haberent eum laute vivere et opipare. Hujus ventus virginuni quae eranl cum sororibus ejus, se-
virtutesanimae si veliro sigillatim narrare, narrantem ptuaginta. ls, cum ad eum venissem adolescens, el
nie tempus deficiet. Qui erat adeo mitis, benignus, rogarem ut ad viiam cooplarer inoiiasticam, mea
et paciOcus, ut eliam infideles ejus inimici, propter adhuc aetate lasciviente, et HOIIopus habenle serroo-
reclani in Chrisltim fidem, vel ejus umbram revere- nibus, sed laboribusqui carnein subigereiit, duraque
rentur, ob insignem viri bonitaiem. Tantam autem et aspera vivendi ratione quae corpus compesceret;
habuit spiritalem graliam et cognitionem sanciarum is, inquam , tanquam bonus domitor pulloruui,
et divinorum dog- duxit me extra civitatem ad eas quse dicuntuf
scripluraruin, couiprehensionem
 1093 HISTORIA LAUSIACA. 1094
Cdke eremiticae, circiter quinto ah urbe lapide. J\, lu manebis ntinquam bibens? Ipse autem e cella
egrcssus, cum per se hausisset, bibit jejunus, cuiu
CAPUT IL
prius signaculo crucis inuniisset, el dixissel : Uhi
Dorotheus (3) Thebanut. crux adest (7), illicviribuscarel diaboli improbitas.
Et me tradit cuidam Dorotheo exercitatori Theba- CAPUT III.
no sexagesimum annum agenti in spelunca, eljubel Acta et temperantia Potamimnm(8)
me implere apud ipsumtres annos ad domandas ani- Bealus ergo Isidorus xenodocbus, qui bealum An-
nii perturbationes (sctebat eniro senem agere vitam loniuro convenerat, narravit mihi, se ab eo audivis-
admodum dtuam et asperam), et postquam annorum se rem dignam qtise mandeiur litleris.
numerumimplessem, rursus ad eum reverterer, man- Potamicena quaedarn puella formosissima, tempore
davit obreliquam doclrinani spiritalem. Curo autem Maximini persecutoris fuit ancilla cnjusdam intcmpe-
non potuissem apud eum implere nuiiiernm trium ranlis et libidinosi. Qiiam cum mullum rogasset, et
annorum, eo quod in morbum 710 incidissem ve- ei varia promisisset ejusdominus, eam non poluit dc-
hementem, ab eo recessi ante leinpus prseslilulum. cipere. Quo factum est ut is tandein lurore percitus,
Erat enim ejus vitae ratio longe asperrima, squalida earo traderet prsefecto Alcxandrino (9) , qui
et plaue arida. Tolo enim die, atque adeo in ipso \P>erat eo tempore , lanquam Cbristianani , et quae
sestu nieridiei, in soliludine quae est propter mare, tetnpora et itnperatores inseciaretur maledictis
colligebat lapuies, et ex eis semperaedificans, etcel- propter persecutiones; pollicitus se ei magnam
las faciens, eas cedebat iis qui non poterant aedifi- pecunise vim daturum ob ejus calamitatem, dicens :
care, singulis annis cellam faciens. ("uin autem ego Si ei pcrsuaseris ut meo desiderio assenliatur, eain
aliquando huic sancto dixissem : Quid agis, Paler, cuslodi nullo affcctam supplicio. Quod si mansisset
in tanta seneclute corpusculum luum occidens calo- in ea quam ah inilio osienderat austcritate, rogavit
ribus intolerabiiibus? Respondit roihi, dicens : lllud ul ea supplicio affecta niorcretur, ne, dicens, viva
nie occidit, egoquoque ipsum occidam. Comedehat meam irrideat intemperaniiani. Producta aulem ante
autem singulis diebus sex unciaspanis, et minutorum tribunal virgo forlis, divcrsis ad pcenas sumendas
olerum fasciculuro (4); aquse autem bibebat modi- comparatis instriimenlis, corpore fnit excruciala, et
cum quid. Deum autem teslor me nunquam eum adversus multas ac varias rationes meute tanquam
cognovisse pedes extendisse, non dedita opera dor- turris firma ac slabilis resistehat. Inter instruinenia
miisse in toro, aul super lecium; sed per totain no- auieui suppliciorum, crudelius quoddam caeteris tor-
ctein sedens contexebal funem ex ramis (5) palma- mentum ab eo qui tunc erai judex invenlum est. Ju-
rum, ut ex eo sibi victum pararet. Cum autem suspi- (1 beleiiim magnum lebetem picc repletutn cliementiS-
carer eum, cum adessem solummodo, tam exlrema simo igne accendi. Cuni bulliret ergo pix ut valde ar-
usum esse exercitatjone, sciscitatus sum ut scirem a deret, conversus ad illam beatam saevus praeses, di-
compluribus ejus discipulis, an perpetuo uteretur tam xit: Abi, pare voluntati domini tui; alioqui, ut iit-
accurata exactaque exercitatione : qui quidera ma- telligas, jubeo te devolvi in lebetem. Ula vero respon-
nebant ipsi quoque deinceps seorsum, se recte et ex dit, dicens : Absit ut sit judex adeo iniqutis qui me
virtute gerenles. Hi mihi dixerunt quod a juventute jubeat parere lihidiniel inlemperantiae. Ille itaque fn-
vitam suam ita instituit, nunquam dedita opera dor- rore percilus, jubet eam exui, et in lebetem injici.
niiens nisi quod inter operamlum vel comedendum llla vero vocem emiltit, dicens : Per caput impera-
aliquando convivebat oculis dejectis ; adeo ut saepe toris (10) qiiem tu limes, si statuistisicme supplicio
panis quoque (6) exejus ore excideret esus tempore alficere, ne jusseris meexni; sed jubeme paulalira
propier nimiam dormitationem. Cuin autem ego ali- in picem fervemem demitti, ul videas quanlam mihi
quando cogerem bunc sanctum paululum jacere su- largilus est patieniiam Chrislus quem lu ignoras.
per stoream, segre ferens mihi dixit: Si quando per- Quau sic paulalim deuiissa spalio triuro horariim,
suaseris angelis ut dormiant lum virtutis studioso emisit spiritUm cum pix pervenisset ad ejus collum.
quoque persuaseris. JP CAPUTIV.
Quodam autem die ad puteum suum nie niisit cir- Vita l Didymi(11) orbi
ca horam nonam, ut implerem cadum, quo eo in re- Plurimus ergo coetussanctorum virorum et mulie-
fecti ine niereitir cum instaret hora cibi capien- runi tunc fuit consummatus in ecclesia Alexamirina,
di. Aecidii autem ut cum accessissem , infra in qui suiit invenli digni lerra mitiuin. Inter quos con-
puteo vidcrem aspidem, el prae metti aquam mi- summalur 7H eliam bealus scriplor Didymns qui
niiue haurirem, sed currendo reversus ei nuntia- fuit orbus (12). Cum quofuit roihi quater congressio,
rem, dicens : Periiraus, abba, vidi enim aspidem in- cum decein annorum inlerjeclo iniervalb ad euiti
ferius in puteo. llle autem honesle subridens, quo- proficiscerer. Is autem consummatur nalus annos
niam mei magnam habebat ratiouem, et caput qua- octoginla quinque. Fuit autem is orbus, ut qui cum
tiens, dixit : Si visum fuerit diabolo in onirem pu- esset qualuor annos natus, oculos ami^erit, ut ipse
teuni iojicere serpenles , et aspides, vel testudines, niihi narravit; et neque liiteras didicii, neque veutita-
aut alia venenata anfma!ia,in orones fontes aquarum, vit ad praeceptores.Habebat enim secundum naluram
• Hic Didymus iuitio ganctitale el doclrina
clarus, adexlremuui, Oiigeuista.
 1095 DE VITIS PATRUMLIBER VIII. 1(WG
inagistram firmam ac validam, propriam conscien- A A nens linum; reliquis aulem horis mente revolvovi-
tiam. Tanla autem spiritalis cognitionis fuit exorna- tam sanclorum Patrum, et patriarcharum, et certa-
tus gratia , ut revera irnpleretiir in eo quod scri- mina beatorum apostolornm, et prophetarum, et
ptum est : Dominus illuminat (13) caecos (Psal. martyrum. Posiquam autem adventaritvespera, cum
CXLV). Vetus enim et novum Testamentum interpre- Dominum meum glorificavero, cibum pams capio,
labalur ad verbum : dogmata aulem subiililer et plurimas horas noctis perseverans in oratione, et
tam strenue exponebat, ut omnes veteres scientia su- finero exspeclans, quando hinc dissolvar cttm spe
perarit. bona, et apparebo ante faciem Christi Dei.
Is cum aliquando me cogeret in cella facere ora- Non praelermittam antem in narratione eos quo-
tionem, ego aulem nollem, inilii dixit narrans : Ter «juequi ita vixerunl, ut speciem quidem prae se fer-
in hanc cellani ingressus est beatus Antonius, nt me rent pielatis ac reiigionis; sed eam contemnerenl,
viseret; qui a me rogatns ut faceret oralionem, sta- ad laudem quidem eorum qui recie et ex virtute se
tim genu ftexit in bac cella, neque comroisit ut quod gerunt, et ut cauti sint et atlenli qui legunt.
dixeram iterum repeterem, re ipsa quidcm docens CAPUT VI.
in obedientia. Quare si lu quoque ejus vilsc vestigia De quadam Virgmequm laborabat amore dhitiarum.
sequeris, ut qui sis monachus et hospes ob virtutem, IB Erat quaedam Alexandriae virgo solum nomine,
omnem depone contentioncm. nabitu quidem humilis, animiautem instiiuto parca,
Hic ipse hoc quoque mihi narravit: Cuni quodam superba et insolens, et laborans avaritia, auri potius
die, aiebal, de vita miseri Juliani iroperatoris, utpole quam Christi amans : ex rebus suis nulli unqtiam
persecutoris, essem sollicitus, et animo angercr, exbibens, non hospiti, non pauperi aut affliclo, non
accidil ut propter hanc solliciludinem ad vesperam monaclio, non virgini, non ecclesiae vel obolum
usque seram nibil comederem; et cum in sedili se- unum. Ea multis sanclorum Patrum admouitionibus
derem, me somnus opprlmeret, et viderem in extasi incitaia, non repellehat grave pondus diviliarum.
equosalbos ciiin insessoribus percurrentes, el an- Erat aulem ei quoque genus, ex quo sororis suse fi-
nuntiantes : Dicite Didymo, hodie horaseptima mor- liam in filiam adoptavcrat. Ctii nnctu ct diu sua pol-
tuus est Julianus; surge etgo et comede : et quod licebatur, cum ipsa excidisset ab opibus ccelestibus.
tuscis, domum mitte ad episcopum Atbanasium, ul Nam htec quoque est una species fraudis diaboli, qui
ille quoque hoc sciat. Notavi autem, inquit, et ho- praetextu amoris in cognalos, elucit ut nascatur
ram, et diem, et hebdomadem, et nienseni, et sic avaritia. Nam quod ei nulla sit cura generis, binc
inveni. patet. Ipse enim docuit et fralrem, et matrero, et
CAPUT V. C patrem occidere. Idque712esl ex Scriptnris exira
AlexandrmVita. controversiam. Sed elsi videatur nonnullis curam
Narravit autem mihi quoque hic beatus de quadam cognalorum inserere (JDeut.xu), non lioc facil quod
ancilla, nomine Aiexandra, quse relicta civitaie in illis benevelit, sed ul eorum qui ei pareut atiimaiii
nionimcnio se inclusit, per foramen accipiens quae nperte exerccat ad injustitiam, cttm ipse sciallatam
erant necessaria, neque in virorura neque in mulie- senlenliam , quse dicit: Injusti regnum Dei nou
rum conspeclum veniens spatio decem annorum. possidebunl (/ Cor. vi). Potest autem aliquis, et spi-
Decimo autem anno aiunt beatani, curo dormisset, rilali moltis inlelligentia, et divino desiderio, neque
seipsam coroposuisse, adeo ut quaesolita erat ad eam suam negligere animam, et cognalis opem ferre, si
venire, cum illi non respondissei, nobis renuntiave- quid eis defuerit. Quando autem quis ila lotam suam
rit. Cum nos ergo accessissemus, et monimenli instiluit animam, ut ea despiciatur et obruatur prae
ostium amovissemus, ingressi sumus et invenimus cura cognatorum (14), is incidit in legein, ut qui
eam obdormisse. suam pro vano aeslimet animam. Canit autem David
De ea autem dicebat etiam beatissiroa Melania Ro- quoque sacer psalmographus de iis qui animaecuram
mana, cujus vitam narrabo tempore et Ioco couve- gerunt, in timore Dei dicens : Quis ascendet in mon-
nienti ( hifra, hic, cap. 117 ). Hujus, inquil, beatae *D tem Domini? pro eo quod est, rarus. Aut quis stabit
faciem non potui intueri : slans autem ego circa fo- in loco sanclo ejus? Innocens manibus, et mundo
ramen, cam rogavi ut mibi diceret causaro propter corde, qui non accepit in vano anitiiaut suam (Ptal.
quam secessit quidem a civitate, seipsam autein in- xxm). Illi enim aniroam suam in vano accipiunt,
clusit monimenlo. Illa atiiem, inquit, per foramen qui existimant eam dissolvi una cum bac caruncula,
me est allocuia, dicens: Quidam, inquit, insano qui virtutes spiritales negligunt.
mei amore tenebatur, et ne eum viderer raolestia Huicvirgini, quae solo nomine sibi paraverat ap-
afficere, vel in invidiam vocare, malui me vivam in pellationem, moribus autem erat aliena ab exercita-
hoc monimentum inferre, qtiam offendere aniroam tione, cum venam, ut dicitur, vellet incidere ad le-
quaefacta est ad Dei imagincm. Cum autera ego ei vandam avaritiam, sanctissimus Macarius(15) pres-
dixissem : Quomodo ferrc poles, serva Cbristi Dei, byter et praefeclus ptocholrophii eorum qui sunt
cum nullo omnino colloqui, sed sola pugnare cum corpore mulilali, talem actum excogilat. Erat enim
riesidia cl cogitationibus? milii respondit, dicens : isajuvenlute Iapidarius (10). Ad eam auiem acce-
A cane usquc ad horam nonam oro, per boram deus, dicil: In me inciderunt pulchrae getumae,
1097 HISTORIA LAUSIACA. 1098
amaragdt et hyacinthi; nec scio an sint furtivi, an A^ diem unum et dimidium veni in montem ad partem
alicujus mercatoris. Non constituitur enim eis pre- nieridionalem. In quo monle sita est ingens solitudo,
tiiim, cum aslimationem superent; qui habet autem, quae pertinet usque ad ^Eihiopiam, et Mazicos, et
vendit eas quingentis solidis. Si ergo tibi visum fue- Mauritaniam. Iu eo autem hahitanl ad quinque miU
rit eas accipere, da quingentos solidos, potes ex una lia virorum (18), qui utuntur vario vitae genere,
getnma accipere quingenios, refiquis autem uti ad unusquisque ut potest et vult, adeo ut liceat et so-
variandum mundum filise tuaesororis. Cum autem lum manere, et cum duobus, et tribus, et cum quo
quae dicebatur virgo tota penderet a puella, inesca- velit numero. In hoc monte sunt seplem pisirinae,
tur ejus ornandae cupidilate; et procidit ad ejus pe- quae et illis serviunt, et anachoretis qui sunt in vasta
des, et dixit: Rogo te ne quis aliuseas accipiat. Eam solitudiue, viris perfeclis, numero sexcentis. Cum
ergo adhortatur sancius, dicens : Veni usque ad do- ergo toto anno in monte habitassem apud beaios et
roum meam, et eas aspice. Illa autcm noluit; sed ei sanctos Patres, magnuro Arsisium 713 et Putupha-
prsebet quingentos solidos, dicens : Rogo te, ipse stum, et Hagionem(19), elCronium, et Serapionem,
eas ut vis cape; nolo enim videre bomineui qui eas et multis antiquiorum Patrum spiritalibus narratio-
vendit. Cum aulem quingenlos solidos ab ea acce- nibus, ab ipsis essem stimulatus, veni in intimara
pisset sanctus Macarius, dat eos ad usum ptochoiro- B ] solitudinem. In boc inonte Nitriaeuna est raaxima
phii. Cuui autem multuro lempus praeieriisset, quo- ecclesia, el in ipsa ecclesia sunt tres palmse, ex qui-
niam magna erat exislimatione apud Alexandrinos bus unaquaeque habet flagellum(20) suspensum. Et
vir ille, utpote suiiune plus ac misericors (vixit au- est iiniirn quidein ad castigamlos monachos qui de-
tem ad cenium usque annos, cujns tempore nos quo- linquunt; allerum vero ad puniendos latroues, si
que luinins), verebatur eum admnnere. Tandem cum quando incidei inl; tertium vero ad corrigendos eos
eum invenisset in ecclesia, dicit ei : Rogo te, quid qui forte veniunt, el in aliqua delicta incidunt; adeo
jubesde lapidibus, pro quibus dedimus solidos quiu- ut quicunquedelinquunt,elconvincuntur meruisse ul
gemos? Ille ei lespondit, dicens : A quo die mihi de- dent pwnas, pabnaro amplectanlur, et tergo plagas
disii auruin, eos impendi in pretium gemmarum, et prselinilas accipiant, et sic dimitlanlur. Prope eccle-
si velis eas videre, veni in hospitium meum. lllic siam aulem positum est xenodochiuin, in quo venien-
enim sitae sunt gemma;, et vide; quod si libi non lem hospitem loto tempore accipiunt, etiam si bien-
placeant, lolle aurum tuuro. Venit autein illa luben- ium aut trienniuin voluerit manere, donec velit sua
lissime. Habebai auiem ptochotrophium in superiori sponte recedere, permiltentes ei una hebdomada ina-
quidem parte raulieres, in inferiori autem viros Cum nere in ntio. Aliis autem diehus deinceps occupant
eaauiemaccessisset,intruduuteam in vestibulum, et Q eum in operibus, aut in hoito, aut in pistrino, aut in
dicit ei sanctus Macarius : Quid vis primum videre, coquina. Quod si fuerit quispiam cujus sit habenda
byacinthos, an smaragdos ? Ea vero illi dicit: Quod ralio, dant ei librum legendum, non permittentes ei
tibi videlur. Ille veroeamducitin parlero superiorem, ut cum ullo colloqualur usque ad horara sexlam. In
et oslendit ei conscissis feminas membris, el vulti- hoc roonie degunt eliam roedici et placentarii. Ulun-
bus lotis varia morbositate laceratis, et dicit ei: tur e iam vino, et vinum illic vendilur. Hi autem
Ecce hyacinthi. Deinde deducit earo in partero infe- omnes suis manibus faciunt vestem lineam, adeo ut
riorem, et ostendil ei viros, dicens: Ecce sroaragdi; sint omnes roiuime egenles. Circa boram autem no-
et existimo non inveniri his pretiosiores; quod si nam licet stare, et atidire in unoquoque monasterio
libi non placeant, accipe aurura tuum. His ergo sic bymnos et psalmos Christo canenles, et preces ad
gestis, pudore affecta virgo exiit, et doinnm reversa hymnos emittentes, adeo ut existimet quispiara se
roagniim accepit dolorem, quod banc rem ex Deo, sublime elatum Iran-migrasse in paradisum delicia-
non fecisset, sed adducta uecessitale. Poslea autemi rum; veniunt autein ad ecclesiam Sabbato solum et
gratias egit presby ero, cum puella cujus curam ge- Doroinico. Sunt autein ocio pre byieri qui prae>unt
rebat, post nuptias morlua esset sine Iiberis, ipsa- huic ecclesiae, in quaquuidiu vivit primus presbyler
que deiuceps facultates. suas in rectos usus ex-. rv hujus ecclesiae, nullus alius offerl, nec judicat, nec
pendil. habet sermonero, sed tacile solum cura eo se-
dent.
CAPUT VII.
Hic magnus Arsisius, et alii mulli cum eo senes,
Vita abbatit Artitii (17) et eorum qui cum eo erant quos nos vidimus, fuertint aequaleslempore magno
in mome Nitrice. Antonio. Aique mibi quidem narravit hic maghus
Cum ego cum multis sanciis essem congressus, et• Arsisius se Amon qunque vidisse Nitriolem, cujus
versatus tres annos in monasleriis quac sunt circai animam vidit assumi Antonius ab angelis, et in co?-
Alexandriam, et mansissem cum magnis studiosissi- Ium deduci (Vita Antonii, c. 32; Ruff., I. ll, c. 30),
iiiisque et oplimis viris circiter bis mille, ouini vir- ls dicehit se eiiam Pacbomium vidisse Tabennesio
lute ornatis, illinc recedens veni in monlem Nitriae. tem, virum prophelica gratia claruin, ter mille viro-
luter bunc montem aulem et Alexandriam positusi rum arcbimandritam; cujus narrabo postea virtutes
cst lacus, qui dicitur Maria ; is autem continet adI (Infra, c. 58).
iwillia septuaginia. Quem cum transmisissem, per
PAXHOL.LXXIII. 35
1099 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1100
CAPUT VIII. A lionis virtuiem exercuisset, in vita obiit monastica,
vel polius translatus est sanctus Amon, natus sexa-
Dt ttmtto Amon(21) et ejut conjHge.
ginta duos annos, bis in anno videns beatam vilae
Dicebatautem Amonhoc modo vixisse. Cnmesset, suae consorteni.
inquit, parenlibus orbalus adolescens circiter viginli Cum is ergo solus esset in Nilriis, ferunt ad eum
duos annos nalus, vi a suo pairuo mulieri junctus puerum rabie exagitatum, vinctum caienis. Canis
est roatrinionio; et cnm non posset resistere necessi- enim rabiosus mordendoilli rabiem dederat. Seipsum
tati quam ei atferebat patruus, visura est ei, et co- ergo totum laniabat, ut qui intolerabiletn morhuin
rona redimiri (22), et sedere in tbalamo, et omnia ferre non posset. Postquam ergo vidit ejus parentes,
sustioere quae finnt in inatrimonio. Postquam autem ad supplicandumprocedentes : Quid mihi, inquit, la-
omnes essenl egressi, qui in thalamo et lecto dormi- bores evhibetis, o bomines, ea petentes quae mea
turos collocaverant, surgit beatus Amon, et claudit merita superant, cum in vestris manibus praestosil
fores; et sedens vocat beatain et germanam suam auxilium? Redditeenim vidusebovemquem clanculuin
conjugem,et ei dicit: Adesdum,domina et soror(23), occidistis,el sanus redilelur vobis puer. llli vero cum
deinde rem libi narrabn. Hoc quo conjuncti sumus convicti essent, laeli fecerunt qusejussa fuerant, et
malrimonium, niliil hahet eximium. Recte ergo fa- 1B eo orante puer sanus evasil.
ciemus, si abhinc unusquisque nostrum seorsum doi - Accesserunt auiem alii ejus visendi gratia. Ad quos
mierit, ut Christo placeamus, intactam nostram red- dixk vir sanctus, tentandi eorum animi graiia : Af-
dentes virginilatero. Et cum e sinu suo parvum ferte ad me dolium unum, ut habeam satis aquse ad
lihellum protulisset, tanquam ex persona Apostoli et eos qui veniunt excipieudos. Ii autem prnmisernnt
Servatoris, legebat pucllae,quae erat ignara bttera- seipsos allaluros. Cum auteni alierum poenituisset,
rum, plurimam lectionis pariem, adjiciens ex sua tibi in vicum venissei, dicit alteri: Nolo occidere ca-
divinitus inspirata doclrina, et in vita, iu virginitate melum, neque ei dolium imponere, ne moriatur. His
el castitaie degenda eam instiluens. Quo factum est audifis, alius suis junciis asinis magno iabore dolium
ut ill.i Cbrisli gralia repleta, diceret: Ego quoque, sursiim portavit. Praevenicns autem Amon ei dixit
domine mi, persuasum habeo ftire ut castam vitain Quid? quod socii lui camelus est mortuus intcrun
libenier agam; el si quidJubes, hoc deinceps faciaro. dum huc venisli ? )s atttem reversns invenii eutn a
llle vero, Egn, inquit, jubco et rogo ut iinusquisqiie lupis devoratuin. Multa quoque alia hic vir fecit.
noslrum seorsum maneat. Ea vero hoc uon tulit, di- Hoc aiitem miraculum narravil beatus Alhanasius
ceus: Maneamus in eadem domo, sed in diversis Alexandriaeepiscopus, scribens in Vita Antonii, qnod
lectis. Vivens ergo cum ea decem et oclo annos in (C ctim aliqu;indo monachi ad ipsum missi essent ab
iisdem aedibus, toto die vacabit horlo et balsameto. Antenio (erat enim in inleriore solitudine Anlonius),
Operabatur enim balsamum; quae balsamus instar cuiii ad ipsum veoissent, surrexit senex, et ambula-
viiis planiaiur, ut in qua colenda et putanda multum bat cum eis. Et cum essel transiturus Lycum fluvium
laboris ponatur. Vespere ergo domum ingrediens, el cum ejus discipulo Theodoro, verebatur exui, ne se-
faciens orationes, cum ea comedebat. Etrursus nn- ipsum videret ali<|uandonudum : et jiitereri dum de
cturnas preces fundens, et synaxiin peragens.siiinmo ea re dissereret, inveniiis est traus fluvium, ut qui
mane ibat in hortiim. Cuin hsec sic fierent, et perve- absque cymba in extasi trajecissei, translatus ab an-
nisset uterque ad impatibilitatem (Caule lege), vim et gelo : tratres autem nalatu iransmisertint. Postqumu
efficaciamhabuere preces Amonis. Postremo autera autem accessit ad Antonium , primus ei dixit Anto-
ei dicil illa beata: Est aliquid quod libi dicam, do- nius : Cum Deusmihi miilia de te revelass:(, et tuam
mine mi, ut si me audieris, mihi plane constabit translalionem mihi significasset, te ad me accersivi
quod vere ex Deo me diligas. Is vero ei dicit: Dic nece-sario, ut cum nohis invicem frui licuisset, pro
quod velis. Ea vero dicil illi: iEquum est ut lu qui nobis invicem imercederemus. Ciun atiiein eum col-
es vir pius el religiosus, et exerces justitiam, el si- locasset in quodam loco lnnge separalo, horlatus est
militer ego qui eamdem viam instituti sum secuu, 1D ne recederet ante translationem. Curn autem ipse
seorstim maneamus, et multi ex eo capiant iitiiiiatem. seorsum fuissel consummalus , vidil Antonius ejus
Non par est enim ut propier me tanta et talis occul- animam in ccelumassumptam ab angelis. Hicest ergo
tetur tua virlus philosophiae, qui mecum propter Amon, qui sic vixitjel sic ebiit. Huuc Lycum fluviuiii
Christum cohahitas in casiilate. Is vero cum ei gra- ego cum metu pnntone aliquando transmisi; est euiin
tias egisset, et gloriam Deo dedissel, ei dicit: Recle fossaet derivalio magni Nrli.
tibi vistim est, domina el soror; et si hoc libi placet,
CAPUT IX.
tu habeto hanc domum; 714 e8° vero abibo, et
:iliam mihi domum faciam. Qui cum ab ea esset ViTaabbatit' Or (2*).
egressus, ingressus est in interiora moutis Nitrise; In hoc monte Nilrise fuil vir admirabilis abbas, Or
nonduro enim tunc illic erant frequentia monasteria, nomine, habens monasteria mille fratrum, habiiu an-
el sibi fecit duos cellarum tholos. Et cum vixisset gelico prseditus (Ruff., I. n, c. 2); ut qui cum essel
alios viginti duos anrtos, et recte summain exercita- nonaginta annos nsitus, nibil amisisset de corpore,
1 Hic Or fuit Origenisla.
 1101 HISTORIA LAUSJACA. im
erat enim vultu nititlo et alacri, adeo ul cum vel so-AX euro aliquando venerat, et vestes suas
lum viderelur, vir esset reverendus. ls cum longe cum coram omnibus arguisset, in mediura occultaverat,
produxit.
anle se in ulleriore exercuisset soliludine, posiea in Quo factum est ut nemo auderet
deinceps apud eura
propiori soiiiudine congregavit monasteria, palude «entiri, cum tantam baberel gratiam, quam per ho-
proprijs plantala maaibus, cum ligna non essenl in nestam suam viiam sibi collegerat. Lieebat autem
eo loco, adea ut esset densa silva in snlituriine. Dixe- videre multitudinein eorum qui cum
ipso erant roo-
runt enim ntnbisqui cnm eo erant Palres, quod ne nacborum in ecclesia, lanquam
angelorum choros
germen quiden» illic erat, quando vir ille venit ex Deum laudantium.
solitudine. Ipswn auteui plantavii, ne propter res ne- Magnam huic saneto, suo testimonio tribuit virtu-
cessarias, qui ad ipsum cooveniebant fratres, coge- tem universa frateruitas : praecipue autem ancilla
rentur eircuire-; sed enrum omnem gerebat curam, Dei Melania, quae hunc moniem anie me est in-
Deum erans, et pro eoram salute decertans, ut nibil gressa. Ego enim eum non offendi vivuni. Usee au-
eis deesset necessirium, nec esset eis ullus socordiae tem praeclara de hoc viro narrabat,
quod nec un-
praeiextas. Is primum quidein degens in solitudine, quam sit mentitus, neque juraverit, neque ulli mala
vescebalur berbis el dulcibus radicibus : aquam quo- sil precatus, neque locutus sit nisi
opus esset.
que bibebal in el
quando inveniebal, precibus hymnis B i CAPUT X.
toto lerouore perseverans. Postquam autero pervenit
atl pevle&tamsetaiem senectutis, angelus ei apparuil Vita abbatis Pambo (25).
in soinnis, dicens in soliiudine: Eris io genlem ina- Hujus montis accola fuit etiam abbas Pambo, qui
gnam, et inagiius IHSB ftdeicredetur populus. Qui per fuil magisier Dioscuri episcopi Ammonii et Eusebii
le antein salvi (ienl, erunt decies nnlle : quos si hie et Euihymii fratrun), et Origenis filii (20) fratris
lucriieceris , tetidem tibi parebunt in fuluro sseculo. Dracontii viri illustris et admirabilis. Ilic Pambn
Neque quidquam dubiiaveris, ait ei Angelus : nihil inulla quidem habebal et varia privilegia : inier cae—
enim tibi dellciet eorum qu* sunt ad iisiiin necessa- tera aulem quae recle el ex virtule ab eo gereban-
ria, usque ad morlem tuam, quolies Deum invocave- tur, hoc habebat quo erat reliqnis snperior, quod
ris. Haeccum audisset, venil ad propinquam solitudi- scilicet aurum et argenlum despiciebat, quantum
nem, seorsiim primum degens, sibi quodam parvo poslulai ratio dominica. Unde mihi nairavit beata
constructo tugurinlo, solum compositis contentus Melaniaquod cuni ab initio Rotna venisset Alexan-
oleribus; saepe etiam semel soliim vescens in hebdo- driam, et de ejus virtule audiisset a beato Isidoro
niada. Atqne eral cfuidem primum illitteratus; post- presbytero et xenoilocho, qni de eo m;hi narravit, et
qtiain autem venit ex solitudiue in lerraui hnbitalain, {« ad ipsum de Itixit in solitudinem. Ad enm, aiebat,
eigiatia fuil dala divinitus, et Scripturas exproine- attuli vasa argentea trecentarum librarum argenti,
bat memoriier. Ei eniin libro daio a Iratribus, ita rogans eum ut reriim mearum esset particeps. Ille
deineeps legebat lanqimn peritus litteraruin. Aliam autem, inqiiit, operans, et ramos texens mihi bene
quoque 715 acc Peral graliam, neuipe da iiioniim dixit, vuce iiiagna dicens: Deus del tibi mercedem.
expellendoriim, adeo ut multi ex iis qui laboralant, El dixit suo oeconomoOrigeni [AL, Theodoro] : Ac-
eliam eouo>enie, clainantes ejus viiain osienderenl. cipe, et ea dispensi uiiiveisaefratemilati quae est in
Alias quoque curationes r.on cessabat pe>agere. Quo Lihya et in insulis. Haecenim monasleria magis in-
factum est ut ad eum convi nirent tria millia moiia- digent: ei praecipiens ul ex eo nihil daret iis qui
cbormn. Cuni eos autent vir ille vidis-el, Isetitia affe- crant in j£gy|ilo, propterca quod sit regio ditior et
ctns eos salutavit, elcomplexus csl. Cum pedes eo- abiindantioi. Kgo auleiu, inquit, stans exspeciabam
rum propriis lavasset manibus, conveisus esi ad ut vel benediciiouibus ab eo honorarer, vel verho
doclrinaro; erai enim valde perilus lilierarum, ut saltem laudarer ob taulum donum. Cum vero nihil
qui hanc gratiam accepisset divinitus. Cum autero omuiiio ah eo audiissem, ei dixi: Domine, ut scias
Sciipturarum mtilta solvisset capita, et fidem tradi- quantum sii, sunt trecentac librae argenli. Is autem
dis>el orthodoxam , adhortalus est ad preces. Viris f . rursus cuni ad hoc ne omnino quidem annuisset, et
enim magnis roos esl, nihil carnis admittere, prius- nec ad vasis quidem tliecam atteudisset, respondit:
quani spiritale alimeniuro animae tradiderint ; haec Is cui haec attulisti, o filia, non opus babel ut a le
aulem esl Chrisli comraunio. Cum ejus ergo fuissent discat quaniitatem ponderis. Qui enim montes ap-
participes, el egissenl gratias, hortatus est ad men- pendit et saltus statera (Ita. XL,12), inulto magis
s.iin, ipse seniper inler sedeudum eos adinnnens co- scit i|iiautiiaiero tui argenti. Si enim hsec m hi da-
riun qnae sunt bona et honesia, el diccnsei* ea qnae res, recle mihi pondus dixisses; sed si Deo ea obtu-
peitwentad salulero. Fiiit ergo luc vir clarus inter listi, qui ne duos qoidem oholos (27) despexit, sed
miillos Palres, adeo ut cum inulli ad euni venirent eos plus quam omnia aestiinav:t {Marci xn, 42),
iitonacbi, oinnes praseiUes Iratres convocans, in uno iace. S c ergo, inquit, dispensavil gratia Domini,
die eis ceilas faceret : uno quidcrn subniinistranle iluni ingressa suin in bunc moiiteni. lirevi autem
luturo, altero vero laterem.alio uutem bauriente posl teuipore dormiit homo Dei, ivc tegroians, nec
aqunu. Perfectis autem cellis, ipse pracbehat venien- in ulla panecorporis dolorem sen^ieus, sed .aportam
tibus quaeerant necessaria. Is falsum fralrero, qui ad contexens me accersiii, et cura adesset jam extre-
1103 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1104
mus stimulus, dicit mihi: Cape hanc sporlam a Jk episcopum, rogarunt eum ut eis episcopum ordina-
meis manibus, ut mei memineris. Nihil enim habeo rel Aromonium. Ille autem dicit: Adducite eum ad
aliud quod tibi relinquam. Et cum boc dixisset, ex- roe, et ego eum vobis ordinabo. Cum ergo cum
cedit sine febre, cum essel annorum septuaginla, magno anxilio ivissent ad eum comprehendendum,
Domino commendans spirilum. Quem cum ego cu- is conversus est in fugam. Cum vidisset autem se
rassem (28), et linteis sancii corpus involvissem et jam esse comprehensum, stans eos rogabat. Cum ii
deposuissem, recessi a solitudine, usque ad diem auleui non parereut, juravit senex se rem non su-
monis mecum habens illam sportam. Hic Pambo scipere, neque posse egredi« soliludine. Ubi autem
cum esset moriturus, in ipsa hora excessus, eum non cedebant, ipsis videntibus, arrepto forfice sini-
circumstantibus Origeni presbytern ac oeconomo(29), slram aurem sibi abscidit ad imum usque, eis di
et Aromonio viris inclyiis, el reliquis fralribus, dici- cens : Nunc intelligite fieri non posse ut ego tian
tur hoc dixisse : Ex quo veni in hunc locum soliiu- quod me cogitis, cum lex prohibeat ne ad saceido-
dinis, et meam aedificavi cellam, et hic habilavi, tium provehatur is cui sunl aures ampulalae. Cum
nullus fuit dieo quo non aliquid operis fecerim meis sic ergo eum dimisissenl, recesserunt, et ad episco-
manibus : nec memini me ab aliquo panem gratis pura venienies haec ei renuntiarunt. ls autem eis
daiura comedisse; nec roe in hanc horain poenitet I3 dicit: Haeclex in usu sit apud Judaeos. Mihi aulem
716 alicujus sermonis, quem dixerim; et sic ad si vel truncatum naribus adduxeritis qui sit bonis
Deum recedo, ut qui nec pius quidem ac religiosus moribus, ego eum ordinabo. Euntes ergo eum rur-
esse cceperim. Hoc quoque de eo ferebant testimo- sus rogabant. Cum ipse autem non pareret, aggressi
nium Chrisli servi Origenes et Auunonius, quod sunt eum vel vi adducere. Is autem eis juravii, di-
nunquam de re aliqua inlerrogatus, quae vel ad cens : Si me coegerilis, etiam liuguam meain exscin-
Scripturam, vel ad actionem negotiumve aliquod dam. Eo itaque posl haec dimisso, recesserunt. Hu-
pertineret, stalim responderil, sed dixeril: Nondum jus Ammoiiii ferlur boc miraculum. Nunquam, in-
inveni quod respondeara; ssepe autem prseterierant quiunl, si quando turpis voluptatis carunculae insur-
tres menses, el non dabat responsum, dicens : Non- rectio ejus corpus invasit corpori suo pepercit; sed
dum compreheudi. Tam cousiderale quidem ex Deo ferrum candens suis merobris admovebat, adeo ul
dabat responsa, ut a Deo cum omni melu omnes esset totus ulceralus. Ejus autem mensa lalis fuil a
acciperent. Dicebatur enim hanc virtutem etiaiu su- juventute usque ad morlem, quod crudis scilicet ve-
pra magnum Amonium, et super omnes sanctos sceretur; nihil enim unquam coinedebai quod igo:
exercuisse, nempe ul esset in loquendo accuratus et fuisset admotum, praeter panem. Vetus aulem e
perfectus. 'C Novum Teslamentuin dicebat roemoriler (32); et in
CAPUT XI. doclorum virorum Origenis el Didyroi, et Pierii et
Vita abbaiit Pior (30). Stephaui scriptis ita erat ver&alus, ut sexagies cen-
tena millia versuum percurrerit, ut de eo ferunt
Fertur autem praeter alia haec quoque actio sancli testimonium
magni quoque Patres in soliludine. Uu-
Pambon, quod Pior, qui se in vila exercebat mona- jus aulem feruulur etiam prophetiae. Tanlum autem
Stica,adejuscellaroaliquandoaccedens, proprium pa- valebat in consolandis fratribus qui eraut in solilu-
nem delulit. Cumeum aulem Parobon reprehendisset,
dine, quanlum ullus alius.
dicens: Cur hoc fecisti? respondit Pior: Ne tc gra- Hoc ei suo suffragio tribuebat Evagrius, qui erat
varem. Iiaque lacitus eum dnnisit. Post aliquanlum vir discernendi vi
praeditus, se ntillum hominein vi-
autem temporis accedens magnus Parobon ad cellam disse
qui esset magis impatibilis( 33), et alienus ab
Pior, panem suum secum madefaclum attulit. Ab eo omiiibns auimi perlurbaiionibus (Caute tege)
autem rogatus, quanam de causa panero attulisset Hic in Grmcotextu quoedamtequuntur, quai verta
madefactum, respondit Pambon: Ideo madefeci, ne habet aoud Heraclidem, cap. 2.
ego quoque te gravarem.
D CAPUT XIII,
CAPUT XII.
Vila abbatis Benjamin(34).
Vita aibatit » Ammonii (31) et fratrum simul cum
tororibus. In hoc monte Nilriaefuit vir admirabilis, qu. vo-
cabatur Benjamin, qui recte et ex virlute vitam egit
Ammonius, qui fuit magni Pambo discipulus, si-
mul cura tribus fratribus et duabus sororibns, cum annis octogmia. Qui cum summe virtutem exercuis-
fuii graiia curationuro, adec ut cuicun-
pervenissenl ad suiinnum pieiatis ac religionis, ve- sct, dignatus
nerunl in solitudinem, et seorsum fecerunt ulrum- que manus imposuisset, aut quod benedixeral oleura
laboiabat liberaretur ab omni aegritu-
que monasierium, virorum scilicet et mulierum, iia dedissel, qui
ut satis magnum intercederel spalium. Quoniam au- dine. Hic qui lanta gratia dignus fuerat habiius, octo
tem iusigniter doctus erat virorum optimus Ainmo- mensibus anle obitum fuil bydropicus, et ejus cor-
nius, quaedam civitas desideravit eum habere episco- tur pus usque adeo iulurouit, ul propler dolores iuvenire-
alius Job nostri temporis. Cum nos autero as-
pum. Qui cum accessissent ad beatura Timotbeum
' ;' '. sumpsisset Dioscorus episcopus, qui lunc erat pres-
4HicAmmoniusfuitOrigenista.
1105 HIST0R1A LAUSIACA. 110«
byier montis Nitriae, me inquam et beatum Eva- I\ ergo, frater, vitam aggrediamur monasticam, ut et
grium 717 dicit nobis : Adeste, videte novum Job patris nostri lucremur facultates, et nostras animas
qui in tanto corpnris morbo et tanto lumore immen- non perdamus. Placuit ergo utrisque scopus vitaeso-
sara habet patieniiam cum graliarum aclione. Acce- litarise, sed inventi sunt alius in alio discrepantes.
dentes ergo vidimus tantam molem ejus corporis, ut Cum iiaque pecunias divisissent, et reliqua omnia,
parvum ejus digilum non posseinus complecti digilis biinc quidem sibi scopnm proposueruni, ut Deo pla-
doarum manuum. Cum auiem morbi gravitatem non cerent, sed diverso vitaeiusiiluto. Unus enim orauia
possemus tixis oculis intueri, noslros oculos averte- dispergens, dedit monasteriis, et ecclesiis, et custo-
bamus. Tunc dicit nobis beatus ille Benjamin: diis, et cum artem didicisset, ex qua sibi panem pa-
Orate, filii, ne meus internus hoino sil hydropicus. raret, exercitaiioni operam dabat et orationi. Alter
Hoc enim corpus neque cum bene se haberet, mihi autem ejus nihil dispersit, sed facto sibi monasterio,
quidquam profuii, neqne ciim male, me laesit. lilis ei paucis assumptis fratrihns, quemlibet excipicbat
ergo octo mensibus facla est illi sella laiissima (35), hospitem, qnemlibet curahat segrotum, quemvis se-
in qua sedebat assidue, ut qui non posset in lecto nem rctinehat, cuivis pauperi dabat; Sabbalo et
accumbere. propter ea quae sunt corpori necessaria. Dominica, tres aut quattior mensas statuens, eos qui
Cum autem laborarel hoc roorbo inimedicahili, me-1B erant egeni excipiebat. Hoc modo vitam suam con-
debaiur aliis qui leiiebantur quibusvis a>gritudinibus: sumpsii. Arobohus autem mortuis, diversse beatitu-
Necessarium ilaqueduxi, morbum hujus sancti expo- dines utrisque dabantnr a fratribus, utpole quod es-
nere, ne nobis alienum videattir, si viris justis ali- sent inventi ambo virtute perfecti : et aliis quidem
quis casus accidat. Egregio ergo illo viro mortuo, placebat vita ejus, qui renuntiaverat; aliis vero ea
sublatum est limen ostii et postes, ut posset corpus quae communicabat omnibus egentibus. Cum ergo
efferri ex cella. Tanta erat moles corporis beali et inter fratres incidisset contentio, proptcr horum
inclyti patris Benjamin. beatorum diversum vitae institutum , et maxime
CAPUT XIV. propter laudes diversas, vadunt ad beaturo Pambo,
et ad eum referunt, ut de hac re respondeat,
Vita Apollonii(36) qui cognominabatur unb rzpayuu- volentes scire utranam sit melior vitae ratio. Is au-
TIUTUII,id est a negotialoribus.
tem eis dicit: Utrique sunt perfecti apud Deum. Al-
Quidam Apollonius nomine unb izpayfiuTevT&v, ter quidem fnnctus esl munere Abrahse, qui omnes
id est, a negotiaioiibus, cum mundo renunliasset, excipiebal; alter vero suscepit firmissimum et con-
et montem Niiriae habitasset, et nec artem discere stantissimum zelum Eliae prophetae, ut Deoplaceret.
posset, nec litieras, qund aetate esset provectus, vi- IC Ei cum alii quidem ei dicereni : Quomodo fieii po-
ginii annis quibus vixit in roonte, hanc habuit exer- test, dic, qusesumus, nobis pedes tuos altingentibtis
eitationero. Suis pecuniis et suis laboribus emens (40), ut hi sint aequales. Cumque alii exercitatorera
Alexandriaevasa medica omne genus (37), universae prseferrent et dicerent: Prseceptum implevit evauge-
fraternitaii ea suppeditabat ad morbos : et licebat licum.utqui oronia vendiderit etdederit paupenbus,
eum videre a prima luce usque ad horam nonam di- noctu el diu perseverans in orationibus, crucem fe-
scurreniem obeundo monasteria, et ostium ingre- rens, et seqnens Servatorem; contra autem alii de
dientero, et visentemnum quis decumberet. Portabat altero contenderent, dicentes : llic, obsecramus te,
autem uvain passam, mala punica, ova, panem sili- tot et talia viscera oslendit in omnes egentes, ut
gineum, et ea quibus opushabent aegroti. Hanc sibi exirel et sederet in viis regiis, et qui erant afflicii
conferentem invenit viias rationem usque ad senium colligeret, et opem ferret; 718 rieque solum suam
Cfiristi servus. Qui cum esset moritiirus, alteri sibi recreavit animam, sed etiam aliorum, aegrotos cu-
simili sua reliquit frivola, rogans eum ul idem obiret rans, el eis dans auxilium. Et dicit beatus Pambo:
minisiermm. Nam cum quinque millia monacborum Rursus vobis dicam : ambo sunt pares apud Domi-
illuiii moniem habitent, tali quoaue opus est cura- num, unicuique autem vestrum de iis satisfaciam.
' llic si non usque adeo se exercuisset, non fuisset
tione, quod sit locns desertus. D
CAPITAXV ET XVI. dignus ut illum bonitati illius compararem. Ille rur-
sus qui recreabal ac reficiebat hospites, et ejienis
Viia Pmesii et Isaim (38).
ministrabat, ostensus est Domino pro viribus aequa-
Alii Paeesius et Isaias nomine fuerunt fratres, pa- lis. Ipse enim dixit : Ego non veni minislrari, sed
tre mercatore Hispanico(39), qui quidem cum pater roinistrare (Matth. xx). Hic ergo minister etsi vide-
eorum esset mortuus, diviserunt facultates quas ha- batur habere onus ex labnre, attamen ex ipso quo-
bebant in mobilibus: in nummis quidem quinque que babuil recreaiionem. Exspectate autem paulu-
millia, in vestibus autem el servis quae inventa fue- lum, uta Deo quoque de his habeam revelationem,
rani. li inter se delibrarunt, et sihi consulentes, el postea scietis cum veneritis. Interinissis ergo ali-
dicebant: Quodnam vita? iter ingrediumur, o frater? quot die! us redierunt, de his Magnumilluin rogantes.
Si exerceamus mercaturam quam pater noster exer- Senex aulem respondil illis, dicens : Ante Deum (41)
cuit, nos relinquemus aliis noslros labores, et forte vobis loquor; vidi ulrosque simul stantes in pa-
Incidemus in pericula vel latronum vel maris. Age radiso.
 1107 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. U08
CAPUT XVII. A exegi, et nunc veni ut te ex hac quoque fugem. Qum
Vila Macarii juniorit (42). ergo cognovisset beatus Natbanael se fuisse illusum,
Quidam setate junjor, nomineMacarius, decem et reversus est ad primani cellaro; el spalio triginta
octo annos natus, cum luderet cum sujs sequalibus ad sepiem annorum nonest egressus extra fures, con-
lacum qui dicitur Maria, pascens pecora csedem fecit tendens cum daemone, qui tot et lanta ei fecejratut.:
inwtlunlariam. ls cum nemini hoe dixisset, venit in eum cogeretex cella egredi, utne ea narrare quidem '
foii^udinem, et eo processit inctu et Dei et hominum, liceai. Alque inter caetera quidem hocmachinatus est
ut aon seneerit se tribns annis mansisse sine lecto bonoruro inimicus, nempe ut eum prohro ac dede-
in solitudine. Est atitem illa terra arida, idque coreafficeret, ad ejus abrumpendum instiiutiiui,
sciiint omnes, tam qui auditione accepertut, qiiam Cum seplem sancti episcopi sauctum invisissent,
qni ex ipsa norunt experientia. Hic ipse Macariussibi autex Dei providentia, aut ex suggestione illius ten-
postea asdificavit.cellulani; elcum in ea vixissetalios tationis, eum propemodum deiurbavit a proposito.
viginti et qutnque annos, tanta gratia dignns est ha- Cum enim episcopi poslquam eum invisissent, oras-
biius, ut solitudine (45) delectatus despiceret dae- sent, et posl oraiioncm exirent, ne gressuin quidera
inones. Ego cum eo versatus lnngo tempore, ab eo unum pedis eos comitatus est vir egre^ius, ne darel
"
didici quomodo affecta esset ejus ratio ob peccatum locuni ininiico bonorum. Ei ergo dicunt diaconi epi-
csedis. Dicebat autem, lantum abesse ul dolerct, ut scoporum : Superbe (e geris, o ahbas, qui non dedu-
etiam gralias ageret de crimine caedis. Fuit enim cis episcopos. Is vero dicit eis : Ego et dominos
caedes involuntaria mihi causasalulis. Dieebat autem, meos episcopos colo, et omnein clerum honoro; sum-
ex Scripiuris afferens teslirooniuro csedis, qu;c a que ego peccator omniunt hominum peripsema : his
magnoDei servo Moyse facia fuit in 42gypt<>,quod autem omnihus el toti vitae, quod in me est, propo-
nisi propter caetlem, ei metum Pbaraonis, non di&uus sito siim 719 mortuus. Ego eniin habeo scopuru oc-
habjnus fuisset Moyses visione D.omini, et tanlo do- cultiim, quem scit Doininiisi]iiinovit occulla mei cor-
no, et consciiptione sancloruiu eloqiiiortiin Spuiius. ilis, cur eos non sum eornrtatus.
Nam cum effugissetex iEgypto, perveuit in montem Cuni ergo hic qnoque ac(,us non succcssisset dse-
Sina. Haecautem dico non muukus viam ad cicdem moni, rursus taletn sincipit figiirani. Novem mensibus
aliquam; sed potius osiendens esse eliam viriules aute dormilionem.aihletae tiaiisformalus est in pue-
qu* oriuntur ex casu, qnando no,n vult quis sua rum diiodecim annos naiuin, taiiquam agentem asi-
sponte ad bonuin accedere. Ex virtuiibus enim aliac num panem in spnrta ferenleni. Qui pner cuin sero
qnidem sunl quae es voluntaie et ex nosiro ani- ( vespere esset prope cellam, simulabat cecidisse asi-
iii insliiuto proficiscuntur; alijevero quae ex casu niun, et se clamare : Abba Naibanael, misercre mei,
nascuntur. et porrige milii manum. Illeaulem audivit utique vo-
cem pueri; et aperto ostio cellae, stans iinus ei ilice-
CAPUT XVIH.
bat : Quis es, et quid vis iibi faciam? Resppndet
Vita abbatit Nathanael. daemon: F.gosum hujus mnnachi minister,, et fero
Ex veterihus sanctis fuit quidam alius, optimus panes, quoniam est agape lui noti fratris; e| cra.s il-
Chrisli atbleta, nomine Naihanael. Enm ego non of- lucescente Sabhalo opus est oiilaiionibus. ROBQergo
fendi in carne; dormierat enim quindecim an.nis an(e te ne me d^splcias, ne devorer ah hysenis. .Sunteniiii
meum adventura in rooniem. Cum nutem in eos in- hyaenaein bis locis. Siaris ergo mutus l,ieatiisNaiha-
cidissem qui cum ho.c sancto se exercueranl, et fue- nacl, pr:e ingenti ejus misericordia caligabat con.tur-
rant ei tempore «qoales, deviri v.iitute lubeiilersum batus visceribus, et repuiabat apud se qnid faceret,
eos sciscitatns. Mihi autemejusquoque cellam osten- dicens : A.ut fiiturum est ut transgrediar maudatuni,
derunt, in qua nullus adhiic habilat, quod sit terrae aut a prop sito excidam. Postea pia apud sereputans
babitatse propiiiquior. Ille enim beatus iunc eam con- coguiiione, dixit : Melius est ne labefactem ,iot anno-
'
didit, quando rari fuerant anachoretae. Narravit au- rum propositnm ad ignOminia afficienduroel viiicen-
tem mihi egregiam ejus exercitaiionem; nempe qnod ' dtim iliabolum. Cum itaque Domintim rogasset, dieit
lantam babuerit in cella tolerantiam, ut nunquam puero qtti cum eo loqnebaiur : Audi, puer, aut qui-
dimotus sit a proposito. Cum ah initio fuisset illusus cunquesis. Credoio fteuni queni colo, qui dominatur
a dsemone, quiomnes illudit, qui eum labi fecerat in cuivis spiritui, quod si auxilip revera e,ge»js,Deus
so.cordiam el animi mcerorem, el eumje cella exege- tihi miitel auxilium ; et neqne hy:r.nse,npo,|je|tli.qnijd
rat (visus est enim esse tristis ct aniuio angi in pri- aliud tibi malc faciet; sin aulem es lenlatjo, Jioc qup-
macella), illinc itaque recedens, aedificavi.taliani pro- que Deus mihi exhinc jam revelabii, et claiisj»^ella?
pinquiorem pago. Postquaro ergo perfccil cellam, et ostio est ingressus. Pudore auiem afTe.ciusdjempji
in ea habiiavit tres vel quatuor menses, accedi1 noctu qund sic quoque esset viclus, jesolntns est iu tqrbi,-
dsenton tauream lencns sicut lictores, pra? se ferens nem, onagrisque exsuliantibus ac fngienlibiisel^lre-
speciem militis pahnjs induti, et laurea (44) edens pilum edentihus assimilatus, sic evanuit.
sUepitus. Cui succensus, dixit beatus Natbauael : Hoc fuit certamen beati iNaihanael,et Iisesunt vir-
Qtiis tu "es qui haec facis in meo hospitio ? Daemon ttiles cjus exerciiationis, et ppgaa .inyicta.ajjj&rjsjjjj
srilem respondit: Ego sum qui le ex tua prima cella adversarium; et bic ejus celcbris vilae finis.
 HISTORIA LAUSIACA. •**•
!109
XX. A digitnm. Haec est prophelia sancti Ma-
CAPITA XIX ET posset figere
carii.
Vita abb«tit Macarii /Egyptii, et Macarii Alexan et potione supervacaneum ett
Ac de cibo quidem
drini (45).
dicere, cum nec apud eos socordiores roonachos qui
Sinctoram et immortaliura Patrum, Macarii ^Egy sunt extra inveniri 720 Possi' «Ogluvies,aut ulla
ptii ot Macarii Alexandrini (Ruff., t. n, c. 28, 29) ciira delectum et discrimen vivendi ralio alia ab iis
egregiorum et invictorum athletarum, honestse vits qui sunt in illis locis, cum propter inopiam rerum
in
certamina, quse sunt multa et magna, et increduli necessariarum, tum etiam propter lelum qui est
prope incredibilia, et narrare vereor et scriptis man Deum, unoquoque contendente vincere proximum
dare, ne forte mei tanquam mendacis fiat mentio diversis vitae institulis.
Quod aotem Deus perdat omnes qui loquuntur men De alia autem exercitatione coelestis hujus viri,
daciuin (Ptai. v), licet aperte videre sancto Spirit Macarii inquam, dicebalur hic sanctus esse assidue
pronuniiante. iii exstasi, et majori tempore cum Deo versari quam
Cum ego ergo per Dei gratiam non mentiar, homi hujiis mundi rcbus occupari (46); cujus etiam ferun-
lium fiilelissiiueLause, ne sis quoque ipse incredulu tur diversa miracula.
de Patrum certarainibus; sed gloriare potius in semu " jEgyptius quidam libidinosus (Ruff. I. H, c. 28),
latioue exercitationis eorum qui vere sunt Macarii captus amore cujusdam inulieris ingenuas, quae viro
hoc est beati. nupserat, cum non posset eam inescare propter pu-
Cliristi athleta, noroine Ma dicitiam et castitatem erga conjugem virginitalis (47),
Atque primus quidem dicens : Aut eam
secundus autem aeta convenit improbus prsesiigiaiorem,
carius, erat genere iEgyplius; aut arle tua effice ut ejus maritus
sed in iis sunt monacborum incila ui me amet,
te, quae praecipua,prima satis ab eo acce*
eam dimittat. Cum ergo prsesligiator
partes oblinens, qni ipsequoque vocahatur Macarius est suis et incantationibus; et
erat Alexandrinus, qui vendebat bellaria pisset, usus prtesligiis
cum non possei ejus animum movere ut ei assentire-
Et prhnum quidem narrabo vinutes Macarii iEgy tur, efficit ut videretur equa iis qui eam intuebanlur.
ptii, qui vixit nonaginta annos intesrros. Ex his ii Cum ergo foris venisset ejus maritus, aspexii uxorem
Eolitudineannos sexaginta. Cum Iriginla annos naiu suam in forma eqnae; cumque in suo leclo cubuisset,
ascendisset, esselque setate junior, lam tolerante alientim ei videbatur quod in suo cubili equa jaceret.
tulit lahores exercitatioois lotum decennium, ut ma Flet ergo ejus maritus, et lamentatur quod rem non
gna quadam et insigni dignus haberetur discrelione inveniat; et qaod exislimans se alloijui besiiam, re-
adeo ut vocareiur tcaioapioyeptav,id esl, in pueril sponsum non assequatur, praeterquam quod solum-
aetate senex, quoniam citius quain pro aetate profe modo eam videhat irasci. Unde magis angebatur
ceral virlutihus, Cum enini esset quadraginta anuo animo, cum inlelligerel cam esse suam uxorem, cu-
nalns, et potesiatem accepit c ntri spiritus, et gra riosis auiera hom num arlibus esse mutaiam in
tiam curationum, et spiritum futurorum prsedietionis equaro. His de causis accersil vici presbyleros, et
dignus qnoque est habitus honorando sacerdolio domum adducit, et eiseam osteodit; sed nec ii co-
Cum eo habitariinl duo discipuli in intima solitudine gnoverunt calamitatem quae ei acciderat. Tribus ergo
quae vpcaiur Scete : ex quibus unus quidem erat e diebus neque fenum comedit ut equa, neque panem
pijntster, qjii semper prppe ipsum inveaiebatur, pro nt homo, utroque alimento privata. Tandem ut Deus
ptcr eos qui veniebant ut curarentur; alter auten glor.ficaretur, et videreliir virtus sancti Macarii,
seorsura sedebat in cella ascendit in cor mariti ejus ducere eam iii solitudinem
Proeetiente autem lempore, cum sanctus perspicac ad sanctum virum ; et cum eam capistro ligasset ut
ocolo praevidisset, dicitsuo ministro, Joanni nomine equam, duxit in solitudinem. Dum autera appropin-
qui postea facius est presbyter in loeo sancti Macari quassent, stetertint fratres prope cellam sancti Maca-
(presbyleratu enim dignus fuerat habitus magnus Ma rii cuiii ejus marito contendentes, et dicenles : Cur
Carius): Audi ine, frater Joannes, et fer sequo animt D liuc adduxisli hanc equam? Is autem dicii : Ut mise-
raeam adroonitionem, eaque tibi proderit. Tentarii ricordiam consequatur sancti oratione. Illi vero di-
eniin, inquit, et te tentat spiritus avaritise. Sic enin cunt ad eum : Quid mali habet ? Hle eis dicit: Quam
vidi: et scio quod si meam artmoanimo tuleris adhor videlis equam, ea misera erat uxor inea; neque scio
tationem, in Dei timore eonsummaberis et in ejui quemadmodum mntata sit in equain, et jam sunl tres
opere, et in isto loco, et laudaberis, et ad ttium ta- dies ex quo nibil comedil, 11anlem cum hsec audiis-
bernactiluni nou appropinquabit flagellum. Quod s seni, referunt ad seryum Dei MaoarJMiiieo jaio intug
non audieris, in le veniet finis Giczi (IV Reg.v) pro illa orante; ei enitn Deus ieve|averiit, ipsis ad
cujos vitio laboras. Conligit autem ul sancto qnklen eum venientibus; ei ideo orabat ui sibi declararetur
non obedierit post ejus mortem, sed obedierit ei qu causa propter quam hoc evenerat. Respondit autem
Judse alligavit laqueum preptrtr avariiiam. Et post sauctus Macarius fratribus qui ei renuntiaverunt
alios quindecim aut viginti annos, cum hona paupe queindaiii illuc equum adduxisse, dieens ; Equi vos
ruoa sibi usurpasset, ila laboravit elephanlia, ut non estis, qui habetis equorum oculos; illa enim est fc-
iaveoiretur integer locus in ejus corpere, iq quo quis jnina iia ut est creata, non translormata, sed sie «9r
 IIU DE VITIS PATRUM LlBER VIII. fllt
lum apparens ocung eorum qui sunt decepti. Quae,A Dicoautem sanclum Macarium Alexandrinum, qui
cum esset addticia, aquamque benedixisset, et in ejus eral presbyter earum quse dicuntur Cellarum. In qui-
nudae caput infudisset, super ejus caput est precalus; bus Cellis ego novem annos habiians, ex quibus tres
statimque effecit ut omnibus videnlibus videretur annos mecum vixit ille Macarius, in quiete sedens ,
femina. Cum autem jussisset ei cibum afferri, fecit ejus quidem optimae vivendi rationis alia quidem
ut comederet, el eam sic curatam dimisit curo suo vidi opera et signa, alia vero didici ab iis qui cum
marilo, Deo agentes gratias. Eam autem admonuil eo vixerunt.
vir Dei, sic dicens : Nunquam ecclesiam deseras, Is ium apud magnum virum et Pairem Antonium
nunquam abstineas a communione Christi sacramen- eleclos palmaeramos vidisset, quos ipse laboraveral,
torum. Haecenim libi acciderunt, quod jam quinque peiiit ab eo unum manipulum ramorum palmae. Dixit
hebdomadis non accessisti ad iniemerata nostri Scr- autem ei Aiitoniiis: Scriptum est: Non concupisces
vatoris sacramenta. res provimi tui (Deut. vii). Et cum id solum dixis-^
Alia est aciio magnae ejus exercitationis. Magno set, rami omnes statim tanquam ab igne torrefacll
vitae swe tempore a cetla sna in dimidinm usque sta- sunt. Quod quidem cum vidisset Anlonius, dixit Ma-
dium fo.liens ciiniciilnm, stuninain effecit speluncam ; Cario : Ecce Spirilus sanctus reqnievit super te,
et si qnando complures ei essent molesti, occulte e I8 erisque mihi deinceps hseres mearum viriutum.
sua cella egrediens, ibat in speluncain, neque quis- Hinc rur-us eum invenit diabolus in solitudine,
quam eum inveniebat. Narravit autem nobis quidam cnrpore valde defaligato, et dicit ad eum : Ecce ao-
ex studiosis ejus discipulis, quod recedens usque ad cepisii gratiam Antonii;cur non uteris auctoritaie,
spelnncam per cuniculum, dicebat viginti quatuor et a Deo petis cibum et vires ad iter ingrediendum ?
orationes ; et rediens, loiidem. Is autem dicit ad eum : Virtus mea et laus mea Do-
De eo exiit fama, quod mortiiiim suscitavit (Ruff., minus, tu aulem ne tentaveris servum Dei. Facit
I. n, c. 28); ut pcsuaderet hieretico qui non confi- ergo diabolus ut ei phantasma anpareat, camelus
tebatur esse resurreciionem corporum. Et fuil con- onera bajulans et errans per soliludinem, hahens
sians hsec faroa in solitudine. omnia ad osuin necessaria. Qui cum vidisset Maca-
Ad hunc sanclum adductus est aliquando a matre rium, prope eura assedit. Is autem suspicatus esse
lamenlanie adolescens vexabalur a dae- phantasma, sicut erat, cnnstitit ad orandum ; is vero
propria qui a lerra fuit absorptus.
mone, a duobtis ad<ilesceinilius ex utraque parte protinus
constrictus. Hunc autem ita vexabat daemon. Trium Aliquando rursus venit hic Macarius Alexandrinus
modiorum panes posiquam comedisset, et amphorse ad magnum Macarium qui erat in Sceie. Et cum ambo
unius Cilicensis (48) aqnam bibisset, ulraque cru- C; essent Nilum transmissuri, accidit ut ipsi maximum
ctans, cibos resolvebat in vaporem. Ab eo enim, non pontonem ingrederenlur; in quem ingressi sunt duo
secus ac igne consnmebantur qiise comederat et bi- tribuni cum magno fastu el apparalu , ut qni intus
berat. Esl enim ordo quoque daemonum qui dicitur haberent rhedam totam seneam, et equos frenis au-
igneus. Sunt enim diinonum quoque sicui hominum reis, et quosdam eos stipantes milites, salelliies, et
differentiae, non mutata essentia, verum voluntale pueros lorquibus et aureis zonis «rnatos. Postquam
distincta. Hicergo adolescens cum ei maternonsup- ergo tribimi viderunt ipsos veteribus pannis in lutos,
et sedentes in angulo , humilem illam et tenuem vi-
peditaret, saepesua comedebai excremema, et lotium
bibebat. Flenle ergo ejus matre, et alienam sui filii vendi rationem beatam jndicabant; unus autem ex
mcerente calamitatem, et sanctum valde obtestante ipsis tribunis dixit ad ipsos : Beali esiis vos qui mun-
et rogante, illum accipiens invicius Ciiristi atbleta dum illuditis. Respondens auiem Macarius, qui erat
Macarius, supplex pro eo Deum oravit. Post unum urbanus, dixit eis: Nos quidem munduro illusimus,
autem aut altemm diem, remisit daemonvexationem. vos autem illusit mundus. Scias autem te non tua
Tunc ergo dicitmairi adolesceniissanctus Macarius: sponte hoc d xisse, sed prophetice: ambo enim vnca-
721 Quantum vis ut filius tuus comedat? Illa auiem mur Macarii, boc est, beati. Is aiitem ejus sermnhe
respondit, dicens : Rogo te, jube eum solum come-1 ) compunclus, cum domum venisset, vesles exuens ,
dere decem libras panis. Eam autem increpans, ut delegit vitam agere solitariam, multas faciens elee-
quae niroium dixerat, dixit: 0 mulier, cur hoc di- mosynas.
xisti ? Cumque sepiem dies orasset cum jejunio, ex- Rursus cum aliquando cupiisset vesci uvis recen-
pulso ab eo pernicioso daemnne ingluviei, constituit tibus perbellisque ad se missis, ostendens cnntinen-
ei vescendi rationem ad tres usque libras panis, qnas tiam, eas misit ad alinm fratrem laborantem, qu.
deberet ipse comedere sl operaretur. Cum hoc modo ipse quoque uvas desiderabat. Qui cum eas accepis-
Dei gratia puerum emundasset, eum matri reddidit. set, et magna affectus esset l.ctilia, snam celare vo-
Has res adinirabiles et praeter opinionem fecit lens continentiam, eas misit ad alium fratrem labo-
Deus persanctum Macarium, cujus immorlalis anima rantem, qui ipse qnoque eum cibum appeteret. Cum
nunc est cum angelis. Eum ego non conveni, obieiat ille quoque accepissei, rursus boc ipsum fecit, elsi
enim anno antequam ego ingrederer in solitudinem. ipse valde vesci cuperet. Posiquam autero ad multos
Conveni aoiem eum qni erat ejus socius in fidei ope- fratres deinde venerunt uvse , cum nullus eis vesci
ribui, et idem venerablle nomen quod ipse habebat. voluitsei, postremus qui eas acceperat, eas rursuf
 1113 HISTORIA LAUSIACA. llli
misit ad Macarium, tanquam magnnm ei donum lar- Ai apud Pharaonem. Ut qui ergo illo vita» susetemporc
giens. Quicum rero curiose inquisiisset, admiratus, maximam in ^Egypto haberent pntesiatem, constru-
et Deo actis graliis ob lantam eorum continentiam, xerunl illud optis ex lapidibus quadraiis (50;, et
ne ipse quidem ex iis tandem comedit. sunm illic fecerunt mnnimentum; et cum roultis illic
auri deposuissent, el omne genus arhores piantas-
Atque bsec qnidem est magni Macarii exercilatio,
quam ego et mnlti aceurate apnd ipvum didicimus. sent, maximnm quoque puteum aquae foderunt; est
Si quod opus exccitationis aliquem unquam fccisse enim locus humidus /51). Haec autem omnia fece-
audiit, omnino id ardcntcr effecit. runt, sperantcs posi snmn liiuc discessum frni deli-
Cum ab aliqu bu<audiissct, Tabennesiotas per lo- ciis in illo paradiso. Tandem ergo qupniam nesciebat
lam quadragesimam nulla re vesci quae igni esset viam qusead enm ducil hortum, Dei servus Micarius,
admota, staluit hic sanctus septem annis nibil co- coiijec.tnraqnadam sei|uebaiur astra, et sicul nautae
medere quod per ignem transisset, et loto illo se- qui transmittuni msria, totam pervasit sanctus soli-
ptennio nihil gusiavit prseler cruda olera vel si quae tudinem ; et cum aliqunt etiam accepisset arumliues
forle invenisset legnmina humectata. C,"inhoc ergo unam statuit in unoquoque milliari, ut per ea signa
recte vixissel, aspernatns est hanc vivendi rationem. * remearet. Cum ergo iuira novcra dies lotam illam
Audiit autein ab aliquo alio hic monachorum opti- pervasissel snlitudinein, etesset prope illum horium,
inos, ouod quidam monachus comedehat libram pa- SHCcedentenorte parnm dormiit. Imnianis vero dae-
nis. Qnem aemulaius , fregit quod habebat buccella- mnn qui semper adversatnr Christi athletis, cum
luni, el immisit in lagenam, statnens solnmmodo coIlegUset omnes illas arundines, doriniente Ma-
tanium comedere, qnanium manus ejus sursum fer- cario, et circiter ad unum lapidem a moniroento
ret. Magnaest aulem haccin traclando corpore aspe- ad ejus caput posuisset, recessit; postquam ergo
riias. Festive enim nnbis narrabat: Plura quiriem surrexit, invenit colligatas arundines quas ipse
fmsia apprehendebam 722 '<se<Jnon sinebat efferre fixerat signi causa. Foriasse autem hoc qnoque fuit
ob angnstiaro foraminis. Pnblicanus enim meus mihi Dei permissio ad majorem ejus exercitalionem, ut
non permittehat omnino vesci. Totos ergn ires an- non speraret in arumlinibus, sed in Dei gralia, quae
nos hanc exercnit conlinemiam, quaiuor vel quinque per columnam nubis deduxit Israel quadraginia an-
uncias comedens , et aquam qua» eis responderet; nis in lerrihili illa snlitudine. Dicebat autein Maca-
olei autem sextarium tolo anno consumebat in ali • rius : Cuni propius accessi ad illud monimentum, ex
meutum. eo egressi mihi occiirrerunt ad sepiuaginla dsemones
Alia aihletae exercitatio. Statnit indomilus hic vir -, variis formis pracditi; alii quidem clamantes, alii
somnum superare. Etenim utilitalis gratia hoc ipse ' vero exsilientes, alii vero cnm magno fremilu in me
narravit: Totis viginti diebus et nociibus non siini stridentes dentibus, alii vero tauquam corvi volan-
lectiim ingressus, ut snmnuin vincerem, cum inter- tes, audebant meo vultui insultare, dicentes: Qiiid
diu quidem aeslu arderem, noctu vero algore rigc- vis, Macari, lentatio monachorum? quid ad nos ac-
rem. Quod nisi, inquiebat, lectum essem ingressus, cessisti ? an non nos quoque aliquem ex monachis
et somno nsus essem, ila mihi erat arefactnm cere- vexavimus? Quae noslra sunt, tu mni tuis similibus
brum, nl deinceps ageret in exslasim ; et quod ad illic hahes, nempe solimdinem, el illinc nostros co-
me quidem atiinet, vici somnum ; quod autem ad gnatos fugavistis. Nihil est nobis tecum commune.
natiiram opus habeutem, ei cessi '. Quid loca nostra invadis? Tanquam anachoreta, con-
Ei aliquandomolesiiam exhihuilspirilusfornicatio- tentus esto soliludine. Qui hunc locum sedificarunt,
nis (49); et tunc condemnavit seipsum sedere nudum eum nobis assignarunt; non potes hic manere. Quid
sex menses in palude Scetes, quae est in vasta soli- quaeris ingredi in hanc possessionem, in quam niillus
tudine, in qua possunl culices vel sanciare pelles ex vivis bominibus est ingressus , ex quo fratribns
aprorum, ut qui sint aeque magni ul vespae, adeo nt qui hoc condiderunl sunt a nobis hic faciseexseauiae.
in tolo ejus corpore infixerint aculeos; ul nonnulli T. Elcum mulla adliuc lurbarentet insultarent daemo-
existiinaverint eum esse Ieprosum. Reversus ergo in nes, dixit eis sanctus Macarius: Ingrediar lantum, et
suam cellnlam post sex menses, ex voce cognitum videbo, et hinc recedam. Dixerunt autem daemones:
est enm esse dominum Macarium. Roc nohis promitte in tua conseientia. Dicit autero
Is cupiit aliquando, nt ipse nobis narravit, qtiod Christi servus, Hoc faciam. Daemones autem eva-
in hortis eral, ingredi mnnimenlum , quod dicitur nuernnt. Ingrediente antem eo in paradisum, ei oc-
»>nroTaj)to» J.inne et Mambre, magornm qui erant currit diabolus cum stricia rhomphsea, ei minitans.
tempore Pharaonis, ut id viderei, vel etiam ul con Ad quem hanc vocem respondit sanctus Macarius :
veniret eos qui illic sunl daemones. Dicebatur enim Tu venis ad me in stricia rhomphaea; et ego contra
piurimos , eosque ferocissimos, in eo loco ab illis le ingrediar in nomine Domini sabaoth, in acie Dei
collocaios esse daemones per infamis artis eorum Israel. Ingressus aulem, contemplatus sum omiiia, in
excellemiam. Hoc autem monimentum facium est a quibus inveni etiam cadum aenenm catena ferrea
Janne et Mambre fratrihus, qni propier magicaeariis pendentem ex puteo , jam tempore consumptum , et
excellentiam priiuas parles habebant illo tempore fructuro malorum punicorum quse nihil intus habe-
' Hic paragrapnus variat in Graeco.Est ut in
Heraclide, cap. 6.
11» DE VITIS PATftJOML1BE-RVIII. 1110
bant, iwrant enlm arefaeta a sole, et plurfma aurea jh. quadringenti viri nsque inhodiernumdietn. [ngressus
donaria. Cum «anctrrs ergo 723 m'nc receSsisset est ergo. Cum auiem praeteriisset aliquantum tenapo-
absque tnmultu et citra ultem pertnrbationem, re- ris, advenit quadragesima; et vidit senex MaearUis
versus est per vigiriti <Jiesin suam eellam. unumquemque suscepisse diversas vivendi rationes :
Cum autemdefecissenl panesetaquaquam portabal, aliam quidem cpmedere vespare, aiiwn vero post
m magtia erat affliciione. Viginti errim diebus ingre- duos dies, alium post quinque; alium slare per to-
diens per solitudiuem, ut existimo, nihil omninogu- tam nocLeui, interdiu verosedere ad opus. Ipse au-
stavk, ut etiarn res ostendit. 'Fortasse autero tenta- tem cmn aliquot palmaeramos sibi madefecisset, ste-
batur quoqUe intolerantia. Et cum jam narum abesset lit in uno angulo, et donec quadraginta dies impleti
qniu collaberetur, visa esi ei qiiaedampuellaespeciem esseni, et advenisset Pascha , non sumpsit panero,
prae se ferens, ut ipse narrabat, munda linea veste non aquam, non genu fiexit, non sedil, non arcubuil,
induia et lenens tirnam aqua stillantem : quam dice- nihil aliud gtislavit praeter pauca cruda crambes fo-
bat Macarius abfuissc ah eo circiter unuro stadium. lia, quse sumebat die Doroinico, ut videretur coraede-
Qui tres dies ingressus est eam videns cum urna tan- re, et non incideret in arrogantem de se persuasio-
quam stantem, el eum provocantem, non valentem nem; et si quando egrediehatur ad aliquid necessa-
eam assequi: spe aulem bibendi, trium dierum labo-' 6 riuro, cito rursns ingrediens, stabat ad opus, os nnn
rem forliter sustinuit. Postqnam apparuit muititndo aperiens, sed staiissilentio, nihil altud faciens prae-
btibalaium, ex qnibus una stetit ex adverso ejus ha- terquam silentium in corde exercens, el facien- ora-
bens viluium ; sunt enim multae in illis locis. Et ut lionem, et ramos palmae operans quos babebal in
dicebat nnbis Macarius, nher ejus lacte flncbat, et manibtis. Cum antem haec vidissent omnes exercita-
desuper sonuit vox ei dicens : Macnri, aceede ad bu- loras illius roonasterii, seJitionem exciiarunt adver-
balam , et lactare.Cum ergo , inquit, ad eam acces- sus suum praefeclum: Umlenam nobis adduxisti hunc
sissero et iactatus essem, mihi suffecit. Ut autem bominem siue carne ad nostri condemnalionem? Aut
majorem graliam oslenderei Dominus, docens ineam euin hinc ejice, aul, ut scias, nos ornncs hinc rece-
parvilatem, jubet bubalam me sequi usque ad cellam. dimus. Cum hsec autem a fratribus audiisset niagmis
Illa vero parens jussui secuta est, aie quidera lac- Pachomius, de eoest sciscitatus. Et cuiu didieissel
tans, suum autem non adniittens vitulum. ejus vitacagendae nitionem, Deum rogavil ut ei re-
AUqiiandorursus cum puieuin foderct hic vir vir- velaretur quisiiam sit, Revelaiuro est autem ei eum
tule prseditus, ad recreamlos monacbos (is atileui esse Macarium monachum. Tunc ejus manum pre-
erat piope folia et sarmenta illic posita) morsus est hen<Mtmagnus Pachomius, et ctnu /oras «ducit; el
ah aspide (est autem venenaluro et exitiosmn ani- In cum detluxisset in domum oratorii ubi est ara,
mal), ambas fauces aspidis apprebeodens sanclus etesset aroplexus, ei dieit ; Adesdura, venerande
arobabus roanibus, eam diseerpsit, dicens : Cuin te senex. Tu es Macarius,et me id celasti. Mujtis ahhine
Hon misisset Dominus ineus, quomftdo ad me «usas annis cupii te videre cum de te audirem. Ago libi
es aeeedere? ineos subegeris, ne se jactent et
grati*s, quod filio>>)
Cum ipse rursus wagnus audiwset Macarius quod maffiiAce cireumspiciaat propter suam exorcilatio-
haheretil praeclarum vitse kistiojtura Tabennesiotse, neui. Rogo ergo (e, reeede 10iocum tuura, BOSenim
veste mntala, «t assumpto musitano habilu opararii, satU iediiicagii, et ora pro nobis, Tune ab ipso roga-
«patio qnindecioi diernm pervenil Thefeaidem, ia- tus, et eum omnibus fralribu»oraii!ibns, sie recessit.
gressus per solitudinem. Et ©im «eaisset in moaasla- 724 Abqiuado rursus narravit nobis hic vir im-
rium Tabennesioiarum, quaesiit eorum archiBJandri- it^aXiMiUs : Quando recte gessissem omnem vitae roo-
*am, nomiiie Pacbomiiun, viruat probaiissimufli, qui «astieae sgendae raiionem, lunc veni ad aliud spiri-
et gratiaro habebat propbeticam (De *o infta» cap, ttile desiderium. Statui enim quinque dies solum
38), cui quidem saneto tune revehuus aon fuerat mentem meara ita componere , ut a Deo avelli non
maginis Macarios. Cum ergo eum ewiveiiissel, dicit posset, et nihil aliud omnino cogitaret. Kt cum id
ei ilacarius : Oro te, suscipe me, quseso, in tuum Dapud me statuisseui, clausi meam cellam et aulam
monasteriuia, ttt fiam monachus. Dicit ei magnus extrinsecus, ut jtulli darem respou^um. Et steti in-
Paohomiws : Non poles deince|>s fieri monachus qui cipiens a secunda. et menti meae praecipiens, et ei
si»>lam proveclus setate, non potes te exercere: sunt dkens : Yide ne d.escendasde ccelis. Habes angelos,
Iratres qui se exercent a juventiite, et laborem tole- arcbangelos, oronos supernas potestates, cherubim el
rant. Tti auteni in hae aeiate non poies ferre tenta- seraphiin, Deum horuin emiiiuin effectoreui. {Uic
tiooee «ttrciiattonis. Offenderis, et exibis, et nobis versare, ne sub cfjelosdesceiWeris, ne incideris in
raalediees. Nequeeuw aeeepil nec priwo 4ie, nec se- nnindanas cogitationes. Cum duos autem, ioquit. dies
cuiida nstfue ad septem dies. Ille vero fuit conslans, et duas noctes perseverassem, ila irritavi dasmonem,
nanens jqwiiw. Posiea autem dieit ei seaex Maca- ut ipse lieret flamma ignis, et combureret omoia quae
<ri*s t Suscipe me, abba, et nisi jejunavero ct fecero habebam in cella, adeo «t etiam slorea, supra quam
eaqeae ipsi opera, jdbe me ejjci «<tmonasterio. Per- «tahaffi, igoe arderet, et sic me quoqne e»iMiuia-
«uttdet fratribus magfnis i>a*boinius ut eum admil- rem tomni conBagnire. Tandem timore affectusteow
tant. Est autem unius monasierii convenkus, miljii 4i» (losijij *b ho* «fiwiw»*w m tmm *m-
,417 HISTORIALAUSIACA. U18
•
plius mentem meam lenere indivulsam, sed descendj jK eum unxisset oleo smeta; et «am aqnam irrfudisset
ad hnjus mundi coniemplationetn ; Deo fortasse per- praecepit ne quadraginta dietms carnes gustarel, nee
mitlente, ne hoc mihi reputaretur in superbiam. vinuui; et sic eum curavit.
Ego ad eum accessi aliquando, et inveni exira ejus Eum afiquando subierunt cogltationes vanaeglorise,
cellam jacentera querodaro cujusdaro vici presbyte- qiifc eum e cella ejiciebant, et suggerebant ul lioneslo
rum, cujus eaput ita erat exesum a roorbo qul dicitur consilio et jusia de causa Romam pergeret, pro be-
caneer, ut etiam ipsum os totum appareret in ver- ' neficio eorum qui aegrotabanl; valde enim in etnn
tice. Is accessit ad ipsum ut curaretur, nec eum ad- operabatur gratia adversus spiritus. Postqunro aulem
miilebat ad colloquiuro. Rogavi autem eum, dicens : longo tempore non ohediit, valde agitabatur. Cadens
Miserere hnjus miseri, et saltem da ei responsum. vero in limine cellae, foras pedes emisit, et dicit :
Is vero inihi respondit, dicens : Est indignus qtti Trahite ei vellite, o diemoiies, si potestis. Ego enim
curelur, missa est enim ad eum haeca Dominodisci- non aheo meis pedibus, jurans fore ut jaceal usque
plina. Quod si velis eum curari, persuade ei ut dein- ad vesperam, et nisi eum exeutiant, non esse audi-
ceps abstineat a ministerio sauclorum sacramenlo- luruni. Cum aulem diu procubuisset, surrexit; cum
rum. Ego atitem ei dico : Quamobrem, quaeso? Is nox atitem ailveutassei, ei rursus exhibuerenegolium.
vero dieit : Fornieans sacrum peregit minisierium, B Et cum duorum modiorum sportam implesset arena,
et ideo castigatur. Nunc ergo si meiu desistat ab eo et imposuis^ethumeris, pervadebat totam -oliiudinem.
quod ausus est facere per contemptum , Deus ipsttm Huic occurrit Theosebius C ator, genere Antio-
curabit. Posiquam ergo dixi ei qui affiigebatur, ju- chenus, el ei dicit : Quid porias, abba? Cede mihi
rejuraado est pollicitus se non amplius sacerdoiis onus, et ne vexeris. Ille auieni dixii : Vexo enm qui
partes obituruin. Tunc eum accepit, et dixit ei : me 725 vexat; nam cum sim remissus et ignavus,
Credisne essa Deum quem nihil latet? Respondet suggerit mihi peregrinationes. Cum autem diu pro-
Ule : MaiUne, rogo le. Deinde ei dicit Macarius : movisset, ingressus est cellatn contrito corpore.
Non poluisli Deo iiludcre? Dicit ille : Non potui, do- 1 Narravit auleni nobis
(52) Dei quoque servus
mine mi. Dicit ei Macarius : Si agnoscistnumpecca- Paphntitius, pncclari ln jus saucij discipu)us, oiiy.d
tum, et Dei disciplinam propter qnam hsec suhiisti, cum quodam die seileret in aula sa.nctiisMacar.ius,
corrigitor in posterum. Qui confessus est peccaturn, et Deum alloqueretur, hysena acceptuiri auum cajLu-
et spopondit se non amplius peccaturum, neque al- lum, qui erat csccus, allulil ad sancluiu Macarium;
tari ministralurum, sed sortem laicam amplexurum. et cum capite pulsasset ostiiim aulae, jngresjsa est,
Deinde sic sanctus ei manus imposuit, et paucis die- eo adhuc sedente, et projecit catuluro ad ejps pedes.
bus fuitcuratus, capillique ei creverunt et sanus iln- C Ctim a.uiein accepisset catulum sanctus.Macarius, eJ
mura rediit Deum glorilicans ; egit autem maguo spuisset in ejus oculos, oravit, et s.tajjm yid.it. Et
quoque Macario gratias. cum maier eum lactasset et accepissej^ ita exiit»
Hic sanctus habebat diversas cellas; unaro quidem Die autein sequenti pellem magnse pyjs attulit ad
iu Scete, quaeest interior in soliluitine, et unam in sanctum Macarinm; et cum sanctus yidisset jpejlero,
Libya, et unam in Celliis, et unam in moiile Nitrise. hsec dixit bysense : Undenam lianc habujsscs, ^isi
Et aliae quidem carehant oslio, in quihus dicebalur ovem alicujus devorasses? Quo.d ergoproficiscitur
-eedere in quadragesima in tenebris, alia aut.em erat ab inj,uria, ego a le non accipio. flyaena au^e.ml.iuini
angutior, in qua non poterat pedem extenderc ; alia incliiiato capile, genu flectebat ad ped.es sancti, et
auieui iatior, in qua conveniebat eos qui ad ipsum ponebat pellem. Ipse auteiq ei,dicebat; Dixi rae non
venlitabaut. accepturnm, nisi juraveris te non ainptiiis jOffe.ugu-
Hic curavit tantani niuliitudinem eorum qui vexa- ram pauperes, cpmedendo eoriijni,oyes. jllla vero ad
bantur a damoiiihus, ut ea non cndat in nutnerum. hoc qu9.quecapite suo annuit, ut qii.aesan.cto assen-
Cum nos autem IHicessenius, virgo nohilis et dives tiretur M.aca.rin. Tunc accepit pel.Iein ab hyaena.
deducta esi ad eum e Tliessalonica in finiius Acbaiae, Beai.a autem Chrisii ancjlla Me'ani,a di.x.i.tm.ihi, se
quse multis annis lahorarat paralysi. ilanc ante cel- -D illam ^ellem acrepisse a Macario .i.llo,q.uodappella-
lam suam projectam, misericordia comraotus, vigktti batur munus hyaenae.Quid vero mirum est axiu.dvjros
diebus -ungens oleo sauclo suis manibus, et orans, mundo crucilixos, si ihysenabeneficio affecla, ad Dei
sanam remisit in suam civiiaiein. Quaecum pedibus gloriam, et honor.em seryorurn ejps, id ^entiejis ad
suis recessisset, ad sanclos copiosam misit ohlalionem. eum miinera aitulerit? nam qui in Daniele propheta
Me autem prsesenle adductus est ad eiiin puer qui inansuefi cit leones, huic quoque hyaenselargitus est
vexabatur a spiritu. Ei autein maninn imponens in intelligenliam.
capite, et sinistram supra cor, taiutiu oravil donec De eo aulem dictum est quod ex qtio fuit baptiza-
fecisset ipsura pendere in aere. Tanquam uler ergo tus, humi non spuerit, cum essenl sexaginla anni ex
puer inflalus, adeo inlumuil, ut csset maximi pnnde- quo fuerat baptizaius. Annos euim natus quadraginta
ris. Et cum repeule exclamusset, per omnes sensus baptismiim snsceperat.
pqnani eruisit; et cum rursus desiissei, rediit ad eam Forma aulem ejtts erat liujusmodi: oportet enim
in qua prius erat mensuram. Et tradidit eum patri, me quoque tibi hoc Signlficare, Christi serve, ut qui
1 HeraclideShaecde Marco.
1119 DE VIT1S PATRUM LIBER VIII. H«0
hoc scism optime, cum mea parvitas ei fuerit tem- A' A 726 et vindictae cupido animo erat in pastorem,
pore aeqnalis. Erat autem ejus forma satis minuta ac iqui ad rem aliquam palrandam eunti sibi fuerat cnm
mutila et rara, pilos solum habens in labro. Quin- canibus < suis impediroento. Quem cum vellet occi-
etiam in snprema parie habebat paucos. Nam pro- < dere, obibat locuro in quo ejns oves habebant sta-
pter ingentes l?boies exercitationis, ne pili quidem ltionem, ei autwi significatum est ipsum esse irans
menti barbae ei enati snnt. INilura. Ei cum fluvius illo icmpore inundaret, et ad
Ad hunc sanctnm Macarium cum qnodam die ve- mille i passus paieret latitudioe, ensem leoens mordi-
nissem, et essem aniino valde anxius. dico illi : Abba icus, et tunicam qua erat indutus imponeus sno ca-
Macari, quid faciam, qunniam me afflignntcogiiatio- piti, | natando sic transmisit fluvium. Dmn autem
nes, mibi dicentes : Nihil facis, recede hiuc. Re- itransnataret, poiuit paslor se absconderealicuhi info-
spondet milii dicens sancius Paier Macaritis: Dic tu < diens. Cum ergo Mnysicceptum non successisset, oc-
tuis cogitationibus : Propter Chrislum custodio pa- < cisis quatuor egregiis arietibus, et fune colligatis,
rietes. Nilum rursus tranavii; et cum in parvam quarodam
Ilaec, o studiose et amanlissime Christi serve, ex villam venisset, excoriavit arietes; et cum quae erant
miiltia et magnis signis et cenaroiuibus iuclyti et crnis optiiua comedisset, et pelles pro viuo vendi-
virtule praediliMacarii significavi. B disset, cum saltem Ilalicorum circiter octodecim
Hic Macariusnobis narravit (erat enim presbyier) (55) ebibissel, illinc ad quinquaginta milliaria est
66 obsei vasse tempore communionis Chrisii sacra- profecins, ubi habebat collegiuro.
menlorum, se Marco exercitatori nunquam dedisse Hic princeps lalronum sero tandem casu aliquo
oblation m, sed ei angeluin dedisse ex ara; solum qui ei acciderat compunctus , tradidit seipsum uio-
autem se vidisse digitum manus ejus qui dabat. nasterio; et ad tantam processit poenitentiam,quan
CAPUT XXI. tam res ipsse indicarunt. Inier caelera atitem dicitur,
Vita abbalit Marci (53). quod cum quatuor latrones in eum in cella setlentem
inuissent, ignorantes eum esse Mnysem, beatus
Cum esset autem hic Marcus junior, dicebat me- Moyseseos tanquam saccum paleaeligatos,et humeris
morlter Vetus et Novum Testamentnm, eratoue insi- imposuit, et ad fratrum portavit ecclesiam, dicens:
gniier mitis, et summe temperans. Quodam ergo die Quoniam non licet mihi alicui facere injurLim, iu-
cum satis otii baberem in cella mea, in exlrema jam veni autem eos me aggressos, quid de iis jubetis
ejus senectute ad eum venio, et ostio ejus cellae fleri? Hoc modo autem comprehensi a sancto Moyse,
assideo. Quem ego, utpote qui essem adhuc rudis, Deo confessi sunt. Et curo cognovissent euro esse
existimabam esse supra hominem, sicut erat; et au- pC Moyseroqui fuit aliquando insignis princeps latro-
scultabam quidnam diceret vel facerel. Is anlem in- nuni, Christum eo iiomiue glorificantes, illi quoqne
tus solus, cum jam centum annos transegisset, et mundo renuntiarunt propter ejus poenitentiam, et
denies amisisset, secum pugnabat et cnro diabolo, evaserunt monachi probatissimi, sic cogitames: Si
et dicebat: Quid vis deinceps, xuxoynps,id est, male hic qui lantum valebat virihus lairocinia parvi fa-
senex? Ecce jam et vinum bibisti, et oleum tetigisti. ciens, sic Deum limet; quid nos adhuc noslram sa-
Quid vis deinceps noltbfuys, id est, vorax in canitie, lutem differiinus?
et xotXtooWe,id est, venlri serviens, probro et con- Beatum autem Moysem(sic enim oportet eum vo-
tumelia te ipsum afficiens? Et diabnlo dicens: Recede care) deinceps adorti sunt da?mones,ad fornicatoriae
a me, diabole, consenuisti mecum iu dissensionibus, intemperantiae impellentes eum consueiudinem; qui
injecisti mihi imbecillitalem cnrporis, fecisti me bi- usqne adeo ab ipsis fuit lentatus, sicut ipse narravit,
bere vinum, et sumere oleum, me reddens volnpta- ut paruro abfuerit qtiin eum ab institulo dimoverent.
rium. Adhucne tibi aliquid debeo? Apud me nihil Cum autem accessissel ad magnum isidorum, qui
invenis quod velis diripere. Recede a me deinceps, sedebat in Scete, teriio ad eum retulit de bello for-
inimice hominum. Ac veluti se provocans et irritans, nicationis. Cui respondit sanctus : Ne couturberis,
secum loquebatur, dicendo : Abesdum, o nugator, Do JJ frater; sunt principia, et ideo le vehementius in-
in caniiie vorator, et helluo in senectute. Quandiu vaseruni, priorem requirenies consuetudinem. Sicut
ero tecum? enim canis cum assueveril in macello pernas rodere,
CAPOT XXII. non recedit a ci nsueiudine; sed si fuerit clausum
Vita abbatit Moysit (54), qui fuit ex latronibut. macellum, et neroo ei dederit, fame enecius non
Fuit quidam Moyses nomine, iEthiops genere, ni- amplius accedit; sic tu quoque, si permanseris in
ger.servuscujusdam qui gerebat rempublicam; quemi tuse continentise exercilatione, monificans roembra
propter morum iroprobitatem et latrocinii crimeni tua quse sunt supra terram (Colots. m), et evclu-
projecit ejus dominus. Dicebatur enim etiam usque! dens ab ingressu ingluviem quae parii intemperan-
»d caedes progredi; cogor enim dicere facta ejusi tiam, aegre ferens daemon, ut qui cibos non hahe.it
improbitatis, ut posiea oslendam virlutem ejus poe- qui accendant, a te recedei. Cum ergo secessisset
nilentiae. Narrarunl ergo aliqui eum fuisse praefe- Chrisii servus Moyses, el ab illa liora seipsum in-
ctum magnse caiervae latronum. Cujus inter caetera a clusisset in cella, maxima in omnibus exercebafur
latrocinandi opera boc quoque fertur, qood infestot> tolerantia, maxime auiem in abstinentia a cibis;
 1121 UISTORIA LAUSIACA. 1122
ut qni nibil aliud sumerel praeter panis sicci uncias A ne incideres in animi elationem. His auditis reversus
duodecim, plurimum operans, et quinquaginta ora- est in cellam, quiete deinceps attendens moderato
tiones qiioildie peragens. instilulo exercitationis. Post duos autem vel tres
Porro autem quamvis suum macerasset corpuscu- menses rogalus a beato lsidoro presbylero exercita-
lum, perroansit tamen inflammatus, el praecipue in tor Moyses nunquid amplius ei molestiam exhibuis-
somnis. Cura autem surrexissel, convenit queradam set spiritus, respondit: Ab illa hora qua mibi pre-
alium roonachum sancium probatissiroum, et ei dicit: catus est Christi servus, niliil uiihi accidit ejusmodi.
Quid faciaui, abba? Rationi meaetenebras offuudunl Dignalus est autem hic sanctus gratia adversus dae-
sorania aniroi, ut qui eis ex veleri consuetudine de- mones, adeo ut sicut nos muscas hieme conteuini-
lecter. Dicil ei ille sanctus : Nnn cohibuisti roentem inus; ita, atque adeo amplius, hic magnus Moyses
tuaro a visis quac in eis versantur, ea de causa haec contemneret daeuiones. Haecest religiosa et sancta
sustines. Fac ergo qtiod dico. Dede te paulalim vi- vita quara egil invictus athleta MoysesjEihiops, qui
giliae, el ora sobrius; et ab his cilo liberaberis. Cum ipse quoque numerabatur inier inagnos. Obiit ante
hoc aiiteni monilum audiiset vir praeclarus, tanquam [t\ leg. aulem] septuaginta qtiinque annos natus in
ab eo qui erat artifex expcrientia, in cellara rever- Scete, cum faclus esset presbyter, relictis septua-
sus, dixil ei, quod quidem sua sciat couscientia, tota B gimaquinque discipulis.
nocle non dormiisse; non orationis prsetextu genu- CAPUT XXIII.
flexisse, ut somni fugeret tyrannidem. Vila abbatis Pauli (57).
Cum annis ergo sex inausisset in cella, totas no- Mons est in ^Egypto, abducens in vastam Scetes
ctes stans in roedio cellae, et Deuro orans assidue, soliludinem,
qui appellalur Plierme. In hoe monle
et non claudens oculos, non potuit intemperaniera sedent circiter quingenli homines qui exercenlur. In-
vincere cupidilatem. Revera enim non potest vere ter fuii eliam quidam, nomine Paulus, mona-
quos
castigari cupiditas. Cum enim seipsum labefecisset chus optimus, qui toto suo tempore hanc egil vitam,
laboribus, turpem illam affectionem non potuit subi- Nuuquara opus aitigit, nec ullura suscepit negotium,
gere nii unquaro accepit ab aliquo , praeterquam quod
Post hsec aliam sibi suggessit rationem asperae
posset in ipso die comedere. Fuit autetu ejus opus
vitse agendae.Egrediens bic pugil Satanae (varie enim et exercitatio, orare
perpetuo. Hic babebat trecen-
cum eo decertavil) noctibus abibat ad cellas mona- las
preces expressas et prsestitulas, totidem habens
chorum, qui se exercendo consenuerant in labori- in sinu calculos, et in unaquaque oralione jaciens
bus, et per Se aquam non poterant amplius impor- iinuin calculum (58). Is cum arcessisset ad sancium
tare : et accipiens bydrias eis nescientibus , illas C Macarium qui dicitur Politicus, ejus conveniendi
gra-
aqua implebal. Habent enim in illis locis aquam certa lia, el propter spiritalem utilitatem, ei dicit: Abba
distantem longinquilate, alii quidem ad duos lapi- Macari, valde
aftligor. Coegit eum Cbrisii servus di-
des, alii vero ad quinque, alii vero ad dimidium. cere causam propter quam molestia afficiebalur. Is
Una ergo nocte qua hoc faciebat, dsemou qui eum vero ei dicil:
obscrvaveral, non amplius ferens alhletse forlitudi- CAPUT XXIV.
nem, cum ipse se inclinasset in puteum, ut unius De Virgine qum faciebal septingentas orationes.
inouachi impleret hydriara, clavam quamdam ei im- In quodam vico habitat quaidam virgo, qusc tri-
pegil in lumbos, et eura in eo loco rcliquit jacentera gesiinum annuin jam exercetur. De qtia multi mihi
mortuum, nihil omnino senlientem, neque quid, narrarunt, quod praeter Sabbatum et Doiniuicam
neque a quo id passus sii. Lum ergo alio die nullo alio die vescitur; sed tolo teropore trahens
727 venissel qnidaro monachus ad aquam hau- liebdoroadas, et post quinque dies comedens, facit
riendam, eum illic invenit jacentem linqui animo. septingeutas orationes. Hoc cum didicissent, meip-
Is auiem id renunliavit magno Isidoro presbytero sum reprobavi.quod vir creatus lns viribus corporis,
Scetis. Qui abiens cum aliquot aliis, eum accepit, et non potuerim facere plus quam trecentas orationes.
tulil in ecclesiam. Ille vero anno loto aegrolavit, ut D Ei respondet sanctus Macarius, dicens: Sexagesimus
vix corpus ejus et anima convaluerit. Tunc dicit illi annus agitur, ex quo centum constitutas facio ora-
magnus Christi sacerdos Isidorus: Cessa deinceps, liones, et laborans manibus ea qu»e sunl ad alimen-
fraler Moyses, conlendere cum dsemonibus, et ne tum necessaria, et frairibus debi.um reddens con-
sic eis insultaveris, est enim modus quoque fortilu- gressionis, uec mea me judicat ralio quod fuerim
dinis in exercilaliorfe. Is autem illi dicit: Non ces- negligens. Si lu autem cum trecentas facias oratio-
sabo cuiu eis pugnare, donec mihi cessaverit phan- nes, judicaris a conscientia, aperte o-tendis te uon
tasia somniortiiii. Tunc ei dicit Cbristi servus Isido- pure orare, vel posse plures oraliones facere quaiu
rus presbyier : In nomine Domini nostri Jesu Christi facias.
ab hoc temporis arliculo cessabunt lurpia lua so- CAPUT XXV.
uinia : bono deinceps et fidenti animo communica De Cronio (59) presbytero.
sacramentis (56). Ne enim gloriareris, utqui tua Cronius quidam mihi narravit presbyter Nitriae
exercitalione vicisses aifeclionem, ideo vehementer (Ruffin., l. ii, cap. 25, de Cronio Antonii Aitcipulo):
in te luam exercvit potestatem, ad tuam utilitaiem, Cum essem, inquit, junior ab ioitio, et propter anitni
 1125 DE VITIS PATRUM LIBER Vlll. 1124
aogorem et trislitiam fugerem ex monasterio mei A praetextu bene faciendi me acceperis in tuum hos-
arcbimandrilne, errans perveni ad moutem sar.cti pilioluin, et propterme vis esse salvus. Eulogius au-
Antonii. Sedebat autem beatus Anloniiis inter Baby- lem cor ejus leniebat, dicens : Ne, doniine, ne luvc
loneui (60) et Heracleam in vasta soliludine, quae dixeris ; sed dicas quanam in re libi fuerim moles-
fert ad roare Rubrum, circiter triginta milliaiibus a tus, et eam corrigam. Mancus aulem dicebal arro-
fluvio. Cum ergo-ventsseuiad ejus uionasieiiura quod ganter : Non fero has assentationes ; aufer me hinc,
esl prope fluvium, in quo sedebant ejus discipuli et projice in foro, recuso tuam curationem. Dicebat
Macarius et Amaias in eo qui Pisper appellalqr loco, autem Eulogius : Rogo te, paiere lui curam geri, et
qui eum eiiam cura dorraiisset sepclierunt, exspec- dic si quid sit tibi grave, doniine mi. Mutilalus au-
tavi quinque dies, ut convenirem sanelum Antonium. tem magis incensus, ei dicebat: Non possum am-
Dicebatur autem acccdere ad hoc monasieriura, ali- plius ferre tuain subdolam et ironieam adulationeui.
quando qui4em post deceiu dies, aliquando vero post Noti placet mihi hsec vila parca et sordida, ego volo
viginjti,ali«niando vero postquinque, prout expedie- vesci carnibus. Patiens autem Eulogius carnes ad
bat pro beneficio eorum qui veniebant ad monaste- OMim atlulii. Cum eas auiem vidisset imnatiens : Non
riuiu, Convenerauius ergo diversi fratres diversis de satis est niilii, iitquit, tecum esse solum, tuibas volo
cansis: uiler quos fuit eliam Eulogius Alexandrinus '.3 cernere. Ei autem dicit Eulogius: Ego ad le jaro
monachus, et cum eo alius membris roancus, qui adducaiii monachorum multiludinem. Ille auiera
quidem propter talem causam accesserunt. rursus segre ferens, dicit : Vae mihi misero : Uium
CAPUT XXVI. aspectum ferre non posum ; el tu ad me adducis tui
cum sinlotiosi, comedunt. Et insolentt
fit Eulogto (61) Atexandrino et eo aui erat tnembrit similes, qui
mancut. voce seipsum lanians, vociferabatur, dicens : Nolo,
nolo ; in forum deduci volo. 0 violentia ! alijice ine
728 Hre Eulogius fuit disciplinarum liberalium ubi invenisti. Dico quod si habuisset mattus, in ani-
Bchohtsticos (Pasck. c. 19, n. 3), qui divino amore mum induxissel vel se suffocare, vel sibi ense ma-
sauciatus, propter desiderium inunortaliiaiis reimn- nus inferre. Cuin dsemon sic" eum efferasset, postea
tiavit tuniultibus; et cum omnes suas dispersissei se confert
cui» non Eulogius ad propinquos monachos, et dicit
facultates, sibi reliquit paucos nummos, eis : Quid faciam ? ad desperationem me deduxit
posset operari. Cum ergo per se angeretur animo et mntilattis. Dirunt ei : Quann breni ? Ille aulem : Me,
esset tristis, et neque vellet cum aliis congredi, ne- afficit ; nec scio quid faciam. Abji-
invenit inquit, graviter
qne ut soios esset satis sibi persuaderet, ciam ipsum? sed Dco dedi dexteram, et linieo. Non
quemdam maneum ac mutilatum in foro piojecium, / ! abjiciam ? sed me dies noclesque male babet. Nescio
qui nec manus habebat nec pedes : ei solnni iingua quid faciam. Ei dicunt illi absolme : Adhuc vivit
remanserat integra ad alluquendnm eos qni incide- inagnus ille (sic enim vncabaut sanc.tumAntonium ),
bant. Eulogins autem slans, eum fixis intuetur ocu- asceude ad ipsum, muiiiaiuni im;.onens in navigium;
lis, ei Dcnra rogat, etcutn Deo hoe rnodo paciscitur, ei defer eum in mouasierium, et exspecta douec ma-
dicens : Domme, propter nomen mum accipio hunc gnus venerite spelunca, etad eum refer judicium, et
mutilalum, et eum me recreatumm ac refecturum quod libi dixerit, sta illius sententiae. Deus enim
spondeo u>que ad lioram niortis ejus, ut ego quoque tibi -dicet per ipsum. Verbis eoruni morem g--ssit
per eum salvus fiam. Largire ergo mihi, Christe, pa- Eulogiu.s, et mutilato blaudiens, cum eum immisisset
lientiam, ut ei inserviam. Et ad eum accedens, dicit in cynibatn pastoralero, noclu egressus esl ex mbe,
ei: Vis ego te domo accipiam, et te recrcem ac re- et lulil eum in monasierium iliscipulorum magni An-
ficiam ? IHe ei dicit: Ulinam dignareris, sed ego suro tonii. Accidit autem ul alio die veniret magnus sero
indignus. Vado ergo, inquir, et adducam asinum, et vespere, ut narravit Cronius, amiclus chlamyde pel-
te hihc auferam. Cum magnoaulem gaudio est as- licca. Ingressus est ergo in suum monasterium, erat
sensus is qui erat mutilatus. Eum ergo sustulit et autem baec cjus consuetudo, ut alloquerelur Maca-
portavil in suum liospiliolmn, ejiisque curam gessit I rium, el eum inierrogare': Frater Macari, venerunt-
in oinnibiis qtiibus opus habuit. Perpetuis ergo quin- ne huc aliqui' Respondebat Macarius : Venerunt.
decini anms, is qni erat miililatus benevole ab eo Dicebat autem magnus : Sunlne ./Egyplii, an Jeroso-
curabatur lanquam paler, ul qui lavaretur, nngere-
lymilaxii?Dederat auiem magnus ei signuin, dicens:
tur, fbveretur, et porlaretur roanihus Eulogii, et Cum videris venisse aliquos quibusesl minus negolii,
supra suam dignitalem quidem cuslodirctiir, morbo dic : Adsunt ./Egyplii. Quando auteni videris venisse
autern convcnienler reficeretur. Posl quindecim an-
aliquos religiosiores et paulo ounsideratiores , dic :
lem annos invasit dicmon ettin qui eral mutilatus, Suut Jerosolyniitani. Rogabatergo magnus pro more,
volens privare Eiilogiom raandato et proposiio, et dicens fratri Macario : Sunt /Egyptii fratres, an Jero-
mutilatuni a refectione, et Dei gratiarum actione,
solymitani ? Respondet Macarius, dicens : Est mix-
sedilionemque excitat in Eulogium; multisque eum lura. Quando ergo dicebat Macaiius : Sunt ^Egyplii,
probris coepit insequi, adeo ut eum eliam appeteret dicebal ei magnus : Para eis lentem, et da eis quod
maledictis., dicens deinceps: Abi hinc, scelerate fu- romedanl. El faciebat eis unam oratiouem, 729 et
gilive {62). Suffuralus es alicnas pecunias, et domi- diroitiebai eos. Quando aulem dicebat: Sunt Jerpsoly-
num snoliasti; et meo praetexlu vis latere, ut qui roiiani. sedcbal per totam noctem, et eis dicebat ea
H35 HISTORIA UUSIACA. 1126
quae pertinent ad salnteni. Sedens ergo illo vespere A quoque in tnanus Dei suum commeudavit spiritum.
omnes actersit magnus. Cumque nullus ei dixisset Cum ergo alinuanto tempore versatus esset Cro-
quod nomeii haberet scholasticus, cum serus esset nius circa loca Thebaidis, descettdit in moitasterium
vesper, voeateum diceits: Eulogi, Eulogi, Eulogi; et Alexandriae, et accidit ul beati quideut Eutogii obi-
cum ter proclamassei, et scholasticus Eulogius nen tns a fralernitate celebraretur quadragesinms dies,
respmdisset, putans aliquem alium vocari hoc no- manci autem terlius. Cum boe ergo didkisset Cro-
mine, dicit ei magnus: Tibi dico, Eulogi, qui venisti nius, obstupuit; et acceptum Evangelium, at fidem
ab Aiexandria. Ttttc ei dicit Eulogius : Quid jubes, haberent audientes, posuit in medio fratrum; ef, eis
qnaeso? Dicilei magnus: Quid huc venisti ? Respon- juravit, narrans magni Antonii de uis praeseientiam,
dit ei Eulugius, dicens: Qui tibi revelavit nomen et de omnibus qu» accitieiitut, et dicens : Itoruni
meuin, rem quoque propter quam veni revelavil. ergo veiborum fui interpres, cum beattts Antonius
Dicit ei sanctus Anlonius: Didki quare venisli; sed Graecenescirel; ego vero sciebam utrantque iinguam,
dic coram fratribus, ut ipsi quoque audiant. Jus- ct eis sum iuterpretaius, beatis quidem deiaceps per
sus autem a magno Eulogius, dixit coram o«- Christi gratiam : Euiogio et corpore mutilato Crsece,
nibus, quae e>magno dieta sunt; ipsi autem sancto et beaio
Antonio iEgyptiace, quae dieu sunt ab
Hunc mirtilatum inveni ego in foro projectunt et El magnoque
neglectui habitum. Ejns autem misertus, Deum sum •ilroque. CAPUT XXVII.
precatus ut daret mihi gratiam in ipsum toleranti», De contemplationequam vidit abba* Antohius.
et illtim assumpsi. Dexteram quoque dedi Deo, quod Hoc quoque narravit Cronius illa nncte roagnum
in morbo ejus curam geram, ut et ego per ipsuin eis narrasse Antoiiiuin :
Eg», aiebat, anno integro
salvus fiam, et ipse a me recreetur. Sunt autem qnin- oraveram ut revelaretur mihi lncus justorum et
pec-
decim anni ex quo simul versamur, sicut etiam ttiae calorum
(Supral. i,t'n Vita S. Antonii, c. 38; Pasch.,
sanctitati revelata sunt omnia. Sed nesr.io quidnam c. 19, n. i). Vidiautem gigantem nigrum altissiinuui,
mali a me passus , post tot annos me summe vexat, ad nubes usque pertingebal, hahebat airem ma-
qui
et fn animo habui ipsum ejicere, ipso me ad hoc co- nus ad ccelum usque exieusas; infra autem erat
gente. Ea de causa veni ad luam sanctitatem, nt mihi lacus qui mare aequabat niagiiilndine. Vidi quoque
Consulas quidnam debeam facere. et ores pro me ; animas
lanquam aves sursum volantes; et quaecun-
ine enim vexat graviter.
que quidem ejus inaniis et caput supervolahant, ser-
Dicileimagnus Anloniiisgravi elanstrra voce : Abji- vabanlur ab angilis; qu;e autem a manibus ejus
cias tu euni, Eulogi? at qni cum creavit non abjicit.Si C verberabantur, incidebant in lacuin. Ad me itaque
tueuro abjicis, Deusei excitabit te meliorem qui euro vox pervenit, quae dicebat: Qnas vides animas su-
colligat. Cooticuit Eulogius, et exiimuit cum bsec pervoiasse caput giganlis ct ejus manus, eae sunt
audiisset. Relicto autem Eulogio, magnus Antonius aiiimse jiisioniin, quae quidem ab angelis servantur
incipit lingua flagetlare mutilatum, et ad eum excla- in paradiso : quse auiem a manibus nigri percutiun-
mare : Mutilale, inaculaie (63),terraetco?loindigne, tur, eae in inferno demerguntur. Quae quidem attra-
non cessas cum Deo pugnare , et tuum fratrem irri- Ctaefuerunt a volunlaie carnis, et odium secutse suut,
tare? Nescis esse Christum qui tibi ministrat? Quo- et rcferendae injurise cupiditaiem.
modo audes haec loqui adversus Christum? Non pro- CAPUT XXVIII.
pler Christum se tuo mancipavit servlio? Cum ergo Vita abbalis Pauli Simplicit (65).
eum quoque verbis coercuissel increpantibus, eos Narravit auteni sanctus Christi servus Hierax, et
dimiitit; el cum disseruisset cum fratribus de iis Cronius, et plures alii ex fratribus ea qu c sum dictu-
quae erant unicuique necessaria , rursus accedit ad rus (Ruff., t. n, c. 51), quod quidatn 730 Paulus
Eukigium el muiijatum, et dicit eis : Ne usquam im- agrestis agricala, insiguiler innocens et raoribus sim-
rooremini, o fraires, sed abite in pace, et ne invicem plex , uxorem duxerat mulierem formosissimam ,
sep*remini,<teposiia omui molestia quam vobis inje- ** sed moribus improbam, quae longissimo tempore
cit daemon; et cum bona dilectione reverlimini in peccans eum latuit. Aliquando atilem de improviso
cellaiu in qua longo tempore versati estis; jam enim regressus ex agro, et ingressus doninm suam, inve-
Deus luitiet ad vos. Haeceuim tentatio in vos exci- nit eos lurpia perpetrantes, deducente Paulura pro-
tata est a Satana, quoniam scit vos jam ad finem videnti.iadidqucd.er.it sibi conducibile. Eamqne
pervenissft, et lutiirum esse utcoronas a Cbrisio ac- cum vidisset, cum eo cum quo habebal stupri con-
cipiatts, ipsnm per te, et te per euro. Niliil crgo aliud suetudinein, honeste ac decore risit, et eis exclama-
cogitaveritis. Quod si venieus angelus nou iuveneril vit, dicens: Bene est, beue est, revera non est mihi
vos in eedem loco, fuiuruio est ut coronis privemini. curse. Per Jesum , ego eam non accipiam amplius,
Cito ergo feslinantes ingressi stint, et venerunt ir abi, eam tibi habe et ejus ftlios; ego enim recedo,
suaro cellain charitate (64) perfecla. Et intra qua- et efficior monachus. Cum nulli autem dixissei ali«
draginta dies, nbit beatus Eulogius inigrans ad Do- quid, pertransit octo mansiones (66), et abit ad san-
minum, et inira tres alios obit is qui erat corpore ctum Anionium, et pulsat ostitim, Egresstis antem
inutilalus, sed anima firinus ac robustus, qui ipsc sanctus Antonius, eum interrogat : Quid vis? Ei dicit
1137 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. UM
Paulus: Volo fieri monachus. Respondet ei Antonius: A unum madefecit, erant enim sicci; illi autem tres.
Senex sexagenarius non potest hic fieri monachus ; Psalmuro psallit Antonius quem noverat; et cuin
8ed polius abi in vicum , ei operare, et viiam dege eum duodecies cecinisset, duodecies oravit ut in lioc
operariam, Deo agens gratias. Non potes eniro susti- quoque Paulum probaret. Senex aulem simul preca-
nere afQiciionessolitudinis. Respondet senex, ei di- lus est ipso magno Antonio promptius et alacrius.
cit : Si quid me docueris, illud faciam. Dicit ei An- Malebat enim, ut arbitror, pascere scorpios, quara
tonius : Dixi tibi te esse senein, et non posse esse una vivere cum adultera. Post duodecim autem ora-
inoiiacliuni; abi. Si euim vis esse monachus, ingre- tiones, Paulo dicit magnus Antonius : Sede, inquit,
dere coenobiumubi sunl complures fratres qui pos- et ne comedas usque ad vesperam; sed solumattende
sunl tuant ferre imbecilliiatero. Ego eniin solus hic esculeniis. Cum auiem fuisset vespera, et Paulus
sedeo, quinque dieruui spaiio interjeclo coroedens, non comedisset, dixit ei Antonius : Surge, ora, et
idque esuriens. His ergo verbis Pauluro abigebai. dormi. llle auiem mensa relicta sic fecit. Mediaau-
Poslquam auiem eum non admisit, clauso osiio An- tem nocte excitavit eum ad orationem, et usque ad
lonius tribus diebus foras non est egressus, propter horam nonam produxit orationes. Mensa atitem rur-
ipsum, ne quidero ad necessitales suas. Senex autem sus apposita cum el rursus cecinisset et orasset,
permansit non recedens. Qiiarto vero die cura eum B sero vespere sederunt ad comedendum. Cum ergo
premeret nece»silas, aperto ostio egressus est. Et comedisset magnus Antonius unum paxamatem, aliud
ciim rursus vidisset Paulnm , ei dicil: Abi hinc, se- non tetigit. Senex autem comedens tardius, adhuc
nex. Quid mihi es inolestus? non potes hic manere. tenebat paxamidium quod eeperal. Exspectabat ergo
Dicit ei Paulus : Fieri noii polesl ut ego alibi quam Antonius donec perfecisset, et dicit ei: Comede, pa-
hic inoriar. Cum aspexissei aulem Aulonius, et vi- tercule, eliam unum aliud paxamidium. Dicil ei Pau-
dissct eum non furre ea quae sunt ad victuni necessa- lus : Si tu comedas, ego quoque comedam ; le
ria, noii pauem, nou aquaiu, non aliquid aliud, et autem non comedenie, nec ego comedam. Dicit ei
jam quarlum diem perseverasse jejunuw, cogitavit Antonius :731 M|h>sufficit, sum enim roonachus.
apud se: Ne furte morialur, ul qui uon sit assueius je- Et iile: ; t niihi sulficit; naro ego quoque volo fieri
junare, et ineain maculel aniuiaro. Eum ei go adiuittit. monachus. Surgit rursus, et facil duodecira oratio-
Tunc ei dicit Aiilonius :Potis esse salvus si habeas nes, et psallit duodecim psalmos. Et posl orationes
obedieutiam, et quod a me audieris hoc fcceris. Pau- primisomni parum dormiunt; et rursus expergiscun-
lus autem respondeus, dixit : Faciam quaecunque tur ad psallendum a media nocte ad diem usque.
jusseris. Talemque vitx asperae agendae rationein ei Deinde misit eum ad obeundam solitudinem, di-
iltis diebus suscepil Autonius, qualem quando erat C cens ei: Veni huc posl tres dies. Curo hoc autem
in priucipio juventuiis. Ejus ergo inentem probans facium esset, et quidam fratres ad eum venissent,
Antonius, ci dixit: Sla, el ora in boc loco, donec observabat Paulus Antonium quidnam vellet eum fa-
iugrediar, el afferum tibi quotl operens. lugressus cere. ls aulem dixil ei: Tacens minislra fratribus;
aulem speluncain, per fenestram auiiuadvertit eum neque aliquid guslaveris donec fratres ftierinl iter in-
in eo loco totam hebdomadam manere immobilem, gressi. Postquam auiem lertia jam impleta esset heb-
cum ab aeslu torrerelur. Egressus aulem post hebdo- domada ex quo non comederat Paulus, fratres eum
m idam, cura ex palmis ranios madefecissel, ei dicit: rogabant: Qua de causa taces ? Cumque ille non res-
Accipe, et contexe fuuem ut me vides. Texii senex ponderet, dicit ei Anlonius : Quid laces ? colloquere
ad horam usque nonam quiudecint ulnas magno la- cum fratribus. Ille vero est collocutus. Cum ali-
bore. Cuin auiem vidisset Antonius id quod con- quando ei fuisset allata urna mellis, dixit ei Anlo-
lexuerat, id mininte ei placuil, et ipsi dicit: Male nius : Frange vas, et mel effundatur. Sic autem fe-
contexuisii, retexe, el denuo contexe; cum jam cit. Et ei rursus dicit : Collige rursus mel concha,
septimo die jejunus agerel, idque cum esset grandi.s ne sordes aliquas inferas. Et rursus jussit eum
setate. Tantuui autem euiu hac de causa afilixit, ut aquam haurire tolo die. Et rursus cum vestera ejus
segie ferens senex fugeret Antouium, et vitam mona- D dissolvissei, jussit consuere. Tantam denique hic vir
chorum. ls autem eusdem ramos et relexuit, et ite- possedii obedientiara, ut ei eliara data sit gralia di-
rum conlexuit cum inagno labore, quod ex conlextura viniius, nerope ut ejiceret daemones. Postquam ergo
prima fuissenl corrugati. Curo ergo vidisset niagnus vidit senem magnus Anlonius, prompte eumessead
Anlouius eum ncc rourmurasse, neque aniroum abje- omnia secutum in vitae exercendae ratione, ei dicit:
cisse, neque vuliumsuum omnino avertisse, elneque Vide, frater, si sic in dies poles, mane mecuni. Dicit
vel tantillum siiccensuisse, pmpler eum est coropun- eiPaulus : An quid iiiihi possis amplius ostendere,
clus. Et sole occidente ei dicit: Palercule, vis coine- nescio. Nam ea quae vidi a te fieri, ego quoque facio
damus fiagmentum panis? Dicit ei Paulus : Ut tibi facile et citra laborem, Deo inihi o|ieni ferenie. Tunc
videtur, abba. Hoc quoque rursus inflexit Antonium, ei dicit Antonius alio die: ln nomine Jesu, ecce fac-
quod non ad cibi nuntium protiuus accurreril, sed tus es monachus. Cum autem satis supeni>iecoinper-
ei potestatem permiserit. Para ergo, inquit, mensam; tum baberet in omnibus magnus et beatus Antonius,
et obediit. Fert panes Antonius, et imponit mensae esse admodum perfectatn animam Christi servum, ut
cuaiuor paxamates, sex unciarum; el sibi quidem qui esset admodum simplex; posl certos meuses.
1129 HISTORIA LAUSIACA. 1130
Dei gratia opem ferente beato Antonio, facit ei dein-1A justus annuntiabit (Prov. xn;. Et rursusalibi: Supev
ceps cellam ad tres vel qualuor lapides a sua celia. quem respiciam, inquit Dominus, nisi super mansue-
El dicit ei: Ecce Christi viriute opem ferente tu fa- tum el tiumilem el trementem verba inea (Isa. LXVI)?
ctus es monachus, mane deinceps seorsum, ul etiam Solen t enim huroiliores daeroonesejici ab hominibus
facias periculum daemonum. Cuin ergo anno uno fide 732 principalibus, principales rursus daemones
apud se habitasset Paulus Siroplicissimus, cl gratia fugari ab buinilibus. Haecsunl miracula sancti Pauli
dignatus est adversus dsemones et adversus omne Simplicis et lnimilis, aliaque plura et his majora, Hic
genus morbos, se perfecte gereus in virtute exercita- vocalus esl Situplex a lola fraternitate.
tionis.
Quodaiu ergo die adolescentulns qui supra modum CAPUT XXIX.
graviter vexabaiur a da?mone, allatus est ad beatum Vita abbatis Pachon (70).
Anlonium, babens principaleni ssevissimuin daemo-
nem (67), qui etiam ipsum cceluin malediclis et pro- Quidara Paclion nomine, cum pervenissot ad an-
bris insequebatur. Cum igitur adolescentem obser- num septuagesimum, sedebat in Scete. Accidit au-
vasset niagnus Antnnius, dicit iis qui eum ducebaut: tem ut cgo vexaius ab affectione femineae cupiditaiis,
Non est hoc meum opus ; nam conlra hunc ordinem "• cogitaiionibusque et visis nociurnis, ferrem difficili-
daenioiiuiii, nerope principalem, nondiiin suin dona- ler. Cumque parum abesset quin propter hanc ten-
tus gratia, sed haccest Pauli gratia Simplicis. Abiens lationem exirem e snlitudine, quod me haec aninii
ergo magnus Antonius ad prohatissiimim Paulum, periurbatio ageret velieineniissime, vicinis quidem
ipsos quoque deduxit, el dicil ei : Abba Paule, ejice meis reni non exposui; sed neque meo magistro Eva-
bunc daemonemab hoc homine, ut sanus ad sua re- grio [Al., Eulogio] : sed latenter veniens in solitudi-
deat, et Dominum glorificet. Dicit ei Paulus : Tu vero nem quindecim diehus versatus siiin cum palribus
quid ? Dicit ei Anionius : Non est inibi otium, est senescemibiis in solitudine, qui eranl in Scete. Inter
aliud quod agaro. Et relicto illic pucro, reversus est quos incidi eiiam in sauctum viiimi Pachonem. Cum
magnus Antonius in suam cellam. Cum eigo surre- ergo invenissem etim sinceriorem et magis versatum
xisset innoceiis senex, et efficacem fudisset oratio- in exercitatione, ausus sum ei memn animuin aperire.
nem, dicit provocans daemoniacuro: Dixilabbas An- Dixit aulem mihi iile sanctus : Ne tibi videaiur res
tonius, Egredereab horoine. Daemonauiem cum pro« mira etaliena ; hoc enim non tibi accidit ob delicias,
bris ac maletliclis exclainabat, dicens : Non egrediar, otiuinque et negligeniiam. Nam et mores libi lerunt
Iielluo, senex (68) nugaior. Accepla itaque pelle sua tesliiiiouiiim, et penuria eorum quae sunt necessaria,
ovilla, verberabat eura in tergo, dicens : Egredere, C el quod nnlla sit hic libi consueludo cum femiiiis;
dixit abbas Antonius. Dsemonauiem maledictis inse- sed poiius hoc >ibiaccidit ab adversario ob sludiuiu
quebatur Paulum el Antonium. Helluones isti in se- virtutis. Est enim triplex hosiis qui impellit ad for-
uectuie (69), veternosi, insatiabiles, qui propriis nicationem. Aliquando eniin ims caro invadit luxu .
nunquaro sunl conlenti, quid est vohs conimune no- rians, et quae iiimis laute ct delicate esl curata ; ati-
biscum ? quid in nos exercetis lyrannidero ? Tandem quando autcm in nos insurgunt motus animi propter
dicit ei Paulus : Aul exibis, aut abeo ut id dicam cogitaliones; aliquando auiem ipse quoque dsenioii
Cbristo, isque faciel ut sit tibi vae. Ai Jesum quoque in nos exercet tyrannidein propter invidiain ; nam
probris et roalediclis inseciabalur immitis ille dae- ego quoque multa observans, hoc inveni. Ecce nie,
inoii, clamans : Non exibo. Ea de causa indignatus ut vides, hominem senem; cum jam quadragesimuiii
Paulus adversus daemonem, egressus est e suo hos- annuro degam in hac cella, curam gerens meaesalu-
pitio in ipso puncto meridiei; sestui autem ;£«yplio- lis, et ad hanc aeiaiero perveuerim, lentor usque in
rum intercedit cognatio cura fornace Babylonia. hodiernum diem. Et juravit dicens : Jam duodecim
Slans ergo sancius senex tanquam colurana super annis postquaro transegi annum quinquagesimum,
petram, sic orat Christum, dicens : Tu vides, Jesu nullam diem nec noctem intermisit qua ine IIOIIinva-
Christe, qui fuisli crucifixus sub Pontio Pilato, me " serit. Cuin ilaque suspicatus essetu Deuro a me re-
non descensurum ex bac petra, neque esurura nec cessisse, quandoq lideni tanta in me daemon uteretur
bibiiurum dnuec mnriar, nisi me nunc audieris, et potestate, potius delegi mori absque ralione, quant
hunc daemonemab homine ejeceris, et a spiritu im- vitio affeclioneque corporis, me turpiter gerere.
mundo ipsum liberaveris. Adbuc cum Jesti loquente Egressusque a cella mea, et obiens sotitudinein, in-
simpliciet liuroili Paulo.priusquaui ipsepreces perfecis- veni speluncam hyaenae. In quam speluncani me nu-
set,exclamavildaemon,diCens:Recedo,recedo,viegre- dum immisi loto die, utfcrae egressae me devorarent.
dior, et per tyrannidem expellor; discedoab homine, Postquara aulem fuit vespera, prout scriptum est,
non ainplius ad eum accedo. Pauli simplicitas et hu- Solcognovit occasum. Posuisti tenebras, et facta est
militas nie expellit, neque scio quo abeam. Protinus- nox. In ipsa transibunt omnes bestise silvae. Catuli
que exiit dsemon, et mutalus est in maximum dra- leonum rugientes ut rapiant et qnaerant a Deo escam
couem circiter sepiuaginta cubilorum, recedilque re- sibi (Psal. cm). Egressae ergo ferse in illa hora, et
ptaus in mare Rubrum ut impleretur quod dictum masculus et femina, nie a pedibus ad caput usque
est per sanetum Spiritum : Fidem quas demonstratur odorati sunt, circumlingemes. Gumuue exspectarera
pAnw,. LXXIII. •' 36
 DE VlTiS PATRUM LIBER VIII. 1182
1151
fore ut devorarer, a me recesserunt. Curo ergo illic <ireseinderentur, non seous ae ci essent piliinsensiies,
tota nocte jacuissem, non fui devoratus. Exisiimans ita mansit immutabilis, tam insigniier et admirabi-
Rursus litererata Deo instiuctus. Cum nos autem, ioqnit,
ergo Deum omnino mihi pepercisse, surrexi.
vero in cellam redii. Cum aulem se paucis diebus partim angeremur, partiro vero terreremur, quod
et
coniinnisset daemon, me est adortus vebemeniius tanti viri talis viia in tantum morbum incidisset,
tales medicoruin exsectiones, uoslras autem eogita-
quam antea, ut parum abfueril quin blasj>hcmatem.
Transformatus enim cum esset in puellam jf.tliiopis- liones sensisset boatus Siepbanus dieebat ttobis : Ne
ex hac re offeudamini, o lilii ; nihil enun quod Deus
sam, quam in mea juventute videram aesiate spicas
ad malum unquain facii, sed ad bonum finem.
legeutem, ea mibi visa est meis insidere genibus ; facit,
Forlasse enim membra merebantur suppliclum, et
meque usque adeo commovit ut putarem me cum ea
coivisse. Furore ergo percitus impegi ei colaphum; nveliusest ea bic dare poenas, quam posl exeessum
eaque sic evanuit. Hoc autero mihi crede dicenti: ex boc stadio. Cum nos ergo sic est bortatus, et ver-
biennio pon poleram ferre manus meaefetorem. Cum bis confirmavit ad (olerantiam, aedificavitad «Wtiter
Haecautem narravi, ne videalur
ergo bac de cau>a pusilli et ahjecti animi evasissem, ferendas afflictiones.
et de me omuem spera ahjecissetn, egressus sum per- rohis alienum, quando viderimus aliquos sancios in-
errans vasiam soliludinem, et inveni parvam aspi- B cidisse in tales calamitales.
dem. Quam curo accepissem, eam admoveo meis ge- CAPUT XXXI.
nitalibus, ul vel sic inorsus morerer ; el curo eis ca- De Valente (73) qui excidit.
putvirilibusapplicassem, ut quse milii fuissenl causa Fuit quidam Valens, genere quidem Palaestinus,
tentationis, ne sic qtiidem morsus sum gratiae pro- niento auleni Corinthius; Corinlhiis enim vitium
yWenlia. Post hsec autem audivi vocem dicentem inflalionis tribuil sanctus Paulus, dicens : Et vos in-
inihi in uiea cogiiaiione : Abi, Pachon, decerta; flati estis (/ Cor. v). Qui cum venisset in solitudinem,
ideo, enim permisi in te tantam exerceri potestaiem, ipsen,uoi|uepluresaiinoshaiiitavit:nobisaim.Eoauleiii
ne libi esset elatior et arrogautior spiritus, perinde processitsuperbiae, uidecepius.sitadsemonibus. Exeo
ae ipse posses hanc superare affecliQuem : sed luam enim quod ipse paulatim deciperetur, fecit ut ipse
agnosceres imbecillitatem, el iii ttiae vitre insiiluto de se magnifice ac praclare feentiret, lanqnam cum
nunquam haheres fiduciam, sed recurreres ad Dei eo versarenlur angeli, cique in singulis minisleriis
auxilium. Sic autera admonitus et conlirmatns, ad inservireiit. Quodaro cerie die, ut narrabanl, cum
cellam sum reversus, et deinceps sedens cum fiducia, operaretur in tenebris, acum dimisit qua eonsuebat
et nullam belli curam jterens, reliquos dies egi in sportam. Quam cuin ip>e non invenisset, daemonei
^*
pace. Daemon autera cum cognovissel meam ejus fecii lampadem, et invenit acum. Hoc noinine rursus
despicientiam, pudore deinceps affeclus, ad me non inflatus, magnificam de se induit opinionen:, et us-
accessit ainplius. His verbis cum ad luctam adversus que adeo elatus est, ut etiam contemnerel ipsam
Satanam roe confirmasset, et ad bellum instruxi-set, Sacramentorum comniunionem. Cum auleiu Cbrislus
et adversum damoneui fornicationis me parassel ac Dominus ejus esset misertus, sic providil ut ejus
docuisset, dimisit, jubens ut forti animo me gererem detrimentum cilo fieret manifestum universae fra-
in omnibus. ternitati. Accidit ut quidam venientes liospites af-
CAPUT XXX. ferreot ad fraternitatero beilaria in ecclesiam. Porro
Vita Abbatis Stephani (71). autem cum eas accepisset sanclus Macarius presby-
StephatHH quidam Libs genere, sedit sexaginta ter noster, misit ad unumouemque in cellain circiter
aunos eX latere (72) Marmaricaeet Mareot*. Is cum pugillum, inter quOsetiam ad Valentem. Curo autem
fuisset summe yersatus in exerciiatione, et esset dis- accepisset Valens, eum qui attulerat conlumelia af-
cernendi potestate prseditus, hanc gratiam est 733 fecit, et verberavit, et ei dicit: Abi, et dic Macario:
consecutus, ut quicuaque eum conveniret, a qitacuu- Non sum le deterior, ul tu ad me miltas benedictio-
que cruciaretur molestia, is molestia vacuus ab eo nes. Cuin cognovisset ergo suictus Macarius eum
recederet. Fuit aittem is quoque notus beato Anto- D esse seductum, accessit uno die postea ad eum ex-
nio. Perveoii autem etiam ad nostra usque tempora; horiandum. Et ei dicit: Valens, illusus es, desine,
alque ego quidein cvtm eo non sura versalus propter Deumque deprecare. Postquaro autem non audivit
viae longiludiiieni : sancius auleni Aramonins et Eva- cjus adrooniliones, recessit admodura afttictus et
grius, qui eunt convenerunt, narraverunt se euro in- moerens ob Valentis ruinam. Cuni ergo certo sibi
venisse ii* laleta prolaj>sumaegritudinem in ipsis lo- persuasisset dsemon, eum ejus deceptioni maxime
cis lesticulorum, et penis summum ulcerasse ean- lidein habuisse, abit, et figuram Servaloris induit,
crura, qui f«yiSaivu dicitur. Eum, aiebant, inve- et noctu accedit in phaniasmate, mille angelis lara-
nimua dum a quodam roedico curaretur. Et manibus padas tenentibus, et rolam igneam, in qua visus est
quidem operabatur ; et palmte ramos contexebat, et figuram exprimere Servaloris. Unusque eum praecedit
nobiscum, etiam loquebatur : reliquo autem corpori et dicit: Cbristus dilexit tuum iiistitutum, tuaroque
mauKni adhihebat chiryjrgus. Erai autem Dei gratia, vivendi libertatem et confideniiam, et venit ut te vi-
ea prsetlituspatientia, ut penn.de affectus videreiur, deat; egredere ergo e eella, et nihil aliud feceiis, nisi
ae si oorw» alterius secaretur; et oum ejus membra cum proeul eum videris, procumbens eum adora, et
1138 HIStORIA LAUSIACA. M34
ingredere in tuam cellam. Egressus ergo cum vidis- A\ Accessit enim ad thealra et eqttestria certamina, et
set apparatum lampaduin, circiter a sladio procul versabaiurin cauponis; is autem cum gulae esset
Anticliristum adoravil. Alio ilajue die adeo fuit deditus el ebrietati, incidil iu ccenum feminesecupi-
emotae mentis, ut ingrederetur ecclesiam , et frater- ditatis; et ciim peccare constiluisset, cum quadain
nitate congregata diceret : Ego non habeo opus mima assidue collocutus, ulcus suum aperuit. Cum
communione; Chr stuin enim vidi hodie. Tunc Patres baec sic fierent, divino quodam consilio enatus est
euin anno uno vinxerunt, et in ferreos compedes ei antbrax in glande; et teropore seroestri ttsque
conjecerunt, et curarunt; precibus, ejusque contem- adeo «grotavit, ut ejus virilia meiabra corapu-
ptioue, vitaque austenore detrahentes ejus persua- truerint, et sua spoiue ceciderint. Cuw postea
sioneui; nam , ui diciiur, conlraria contrariis roe- aulem convaluisset, reversus est ad hoc ut ea sen-
dicaroenlis curantur. lirel quse Dei sunl, et venit in solitudinem, haec
Necesse est antem eorum quoque qui sunl tales omnia nonlitens patribus; et cum non pervenisset
vitani in boc libro inserere, ad securitatera eorum ad operationem, paucis post diebus obdormiit.
qui legunt: sicut etiam sanctis plantis accessit lignum CAPUT XXXIII
paradisi, nerope cogniiio boni el mali (Gen. u); ut si De Ptolemwoqui excidit.
quando contigerit eos in aliqua re se recte gerere, ]B Alius quidam rursus, nomine Ptolemaeus, cnm
non se efferant el se jaclent de virttite. Naro saepe narratu difficilem, vel poiius quae narrari non
potest
quoque virtus efficitur occasio prolaiisionis, quando vitam transegisset, liabilavit initio ultra Scetera in
non recto scopo facta fuerit. Scriptum est enim : ea qusedicitur Kkiftui,id est scala. Esl autem locua
Vidi justum pereuntem in sua justitia ( Eccte. vu). qui sic dicitur in quo nemo potest babitare,
propte-
Id quoque est vanitas. rea quod puteus aquarum dislet decem et octo mil-
CAPUT XXXII. liaribus. Cum is ergo multa vasa fictilia Dortasset,
De Erone (74). et Decembri et Januaria mense rorem collegissei
Fuit quidam, Ero nomine, mihi vicinus, Alexan- (est enim permultiim roris in illis partibus) et spon-
drinus genere, urbanus adolescens, bono ingenio, gia ex lapidibus expressisset, persiitit illic habitans
vita mundus. 734 QU1 Mse quoque post magnos annos quindecim. Qui abalienatus a doctrina et
labores et praeclarossudores, ab arrogantia arreptus congressione virorum sanctorum et utilitate et
et elatione , praeceps ruit, et aJversus patres su- continua sacramentorum commumone , a recta
j.erbus evasil et insolens, et cum illis beaium etiant via usque adeo recessit, ut quod nonnulli dicunt
Evagrium [Al. Macarium quoque presbyterum] af- impii, casu omnia fieri, is quoque infelix id fale-
fecil coutumelia , dicens : Qui tuae doclrinae parent, CE relur, daemone erroris deinceps in eum obtinente
decipiunlur; nou oporlet cnim alios magistros atien- iuiperium. Ilic enim inimicus vano huic homini
dere praeter ChrUtum. Abusus est autem leslimonio suggessit, ut diceret res nullam habere essentium ;
quoque ad perversum scopum suaestultiiise , dicens : sed omnino esse omnia ex eo quod mundus fer-
Ne vocaveritis niagistruin superterram (Malth. xxv). retur sua spoule. In hujus ergo animam haec iro-
Qui ipse quoque memem adeo habint oblenebratara misit omnium vitae hostis, dicendo: Cum res ila
vana persuasione suae opinionis, ut fuerit cliani fer- se habeant, quid frustra leipsum foris domas?
ro vinctiis cum nollet convenire ad sacratnenta. Quidnain te juvabit, Piolemaee, si non sit remu-
Ainica autem veritas. Fuitis vilseinstituto admodnm neratio? Qusenam autein tibi sufficerel merces tot
subiili et accurato, adeo utmulii dicant, qaibus cum et lantorum laborum, etiamsi essel qui redderet?
co intercessit eonsuetudo, quod saepe non nisi post Quodnam autem est judicium quod minanlur Scri-
tres menses comedebat, contentus communione sa- pturae, si nulla sit providentia ? His sataqicis circuin-
crameiitorum, etsicubi ei apparuisset olus agreste. septus cogitationibus miserrimus Ptolemaeus, dtcilur
Accepi autem ego quoque ejus experientiam cum esseemotae roentis, et hucusque errare in Agypto,
bcaio Albino, cum irem in Sceiem : aberat aulem et seipsum dedidisse gulae et ebrietati, eura nemine
Scete a nohis quadraginta milliaribus. Io his quadra- D 1 conversans, sed mutus forura obiens, miserabile et la*
ginta niilliaribus nos bis coiiiediiniis, et ter aquam crymabile spectaculum Christianoruut oculis, ludi-
hibimus; iile vero curo nihil gustasset pedes iugre- brium autem iis qui vitam nostrara neseiunt. Hsec
diens, pronuntiavit memoriter quiudecim psaltuos, auteiti calamitas iromedicabilis miseruro invasit Pto-
deiude niagnum psalmum, deinde episiolam ad He- kmaeum, ex rationis experte quadani arrogantia,
braeos, deinde Isaiam.eipartem propheticorum Jere- quod a seductore dscmone illusus, existimaret se
roiae,deinde Lueam Evaugelisiam, deinde Proverbia, scienlia pollere super omnes sauctos Patres ; per
Euiuautem ambulantem non poterarous conseqiti. Is quam iuflatus, sui ipsius bostis, prseceps datus est
postremo arreptus a mali daeraonisoperatione.utqui in profundum interilus, cum nullum tinquain conve-
agereiur ab igne veheincntissimo, in sua quidem cella nisset ex sanctis Patribus qui sapienter gubernave-
sedere non poterat : profectus auteiu Alexandriatn, ranl, nec eoruin fuerit fundatus spiritali doctiina,"
divino quodam consilio clavum clavo extrusit. sed invenlus ahsijue gubernalorer in extremum mor-
Sua spojtte enim incidit in promiscuuni et indifferen- tis profundum cecidit, et sicul arbor viridibus foliii
tem renun usuin, inventa postea salute involuotaria. coinata, et fructibus ornata, quae uuo lemporis mo-
 1155 BE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1130
mento omnibus simul est nudata, reddita esl arida. A ier aOeciionem, ut earum curam geram ut poslulat
Nam ut scriptum est: Quibus non est gubernatio, ii ratio. Cum fuisset ergo vespera, eura soranus oppres-
cadont ut folia (Prov. xi). sit in solitudine. Venientes autem ad eura tres an-
CAPUT XXXV. geli, ut ipse mihi narravit, eum retinenles, ei di-
De viryinelapsa. cunl: Cur exiisti ex monasterio feminarum? Rem
Novi rursus quamdam virginem Jerosolymis, quae itaque eis narravii, dicens : Timui ne el illas lsede-
saccum gestavit sexenuio, 735 el fo'1 ioclusa; rero et meipsum. Dicunt ei angeli: Si te ergo libe-
nec.aliquidaccepit ex iis quaetendunl ad voluptatem, raveriinus ah bac affeciione, redibis, et earum cu-
sed sumiuam continenliam exercuit inter feminas. ram geres? His assensus e-t. Ab eo autem jusjuran-
Posiea autera a divino deserta auxilio propter sum- dum exigunt: narrabat autem jusjurandum. Jura
iiiain superbiam quse roalorum omnium esl nutrix, nnbis tale jui-jurandum : Per euin qui mei curam ge-
lapsa est, et aperta fenestra admisit eum qui ei in- rit, earum curam geram. Hoc eis juravit. Tunc an-
Eerviebat, et cum eo fuit commixta ; eo quod non geli euro tenuerunl : unus manus, et alter pedes,
divino proposito et ex cbarilate se exercuerat, sed terlius autem accepta novacula excidit ejus testicti-
ut hiunanaescense servirei, quod quidem esl vanae los lauquam in exstasi, non vere, sed quadam visione.
gloriaeet pravi inslituti. Nam cum ejus piaecogita- B Visus esl ergo in illa exstasi veluii excisus fuisse et
tiones occupalaeessent in damnaudis aliis, inciiare- curatus. Posi boc interrogant ipsum angeli, dicen-
tur autem furore a dsemone superbise, eoque valde tes : Sensisti utilitatetn aliquaiu? E.s dicit ille :
delectaretur, ab ea recessit sanctus angelus custos Valde magnaro accepi uiilitatem; valde enim levatus
temperaniiae, sum, et persuasum babeo me esse liberatum a labore
Ideo autem scripsimus, o virorum fidelissirae, et et affectione. Tuuc angeii ei dicunt: Abi ergo ad
vitani eorum qui se recte et ex virlute gesserunt, et tuum monasterium. Reversus est autem post quinque
eorum qui post multos labores per otium et socor- dies, eum lugente toto monasterio, et intus ingressus
diam a summo et perfeciissimo vitaeinstilulo excide- est; atque ex eo tempore m.msit in cella ad lactus tsic)
a diabolo omne monasterii, quandoquidem cum esset prope, eas corri-
runt, capii genus laqueis, ut unus-
erat. Cum autem postea
quisque ex suae vitae institulo intelligens occulia re- gebatassidue, quantuminillo
tia hostis bonorum, fugiat ejus laqueos. Cum sint " vixissel alios quadraginta anm.s, affirmabat Pairibus,
viri et ab initio quod ab eo tempore non ascenderat in cor ejus af-
ergo multi, iique roagni mulieres, qui
se recte gesserunt in honesto institulo exerciiationis, feciio cupiditatis feminiae.Haecest gratia sancti viri
tandem autem fuerunt eversi radicitus ab omnium Eiise, et baec exerciiatio, et quemadraodum curam
hominum adversario; ex multis facla menlione pau- 'rj gessit monasterii virginum.
corum, plunmos praeteribo silentio, ut qni neque ip- CAPUT XXXVI.
sos erigam, neque mihi prosiro, dum in iis multum Vila abbatis Dorolhei.
immoror, et eximios Christi athleias negligo, non Cui successit Dorolheus vir probalissimus, qui in
narrans virtutes divinaeeoruro exercitalionis. bona vila, et quse in agendo versatur, consenuii. Qui
CAPUT XXXV. cum noii posset quidero sic curaro gerere monaslerii
Vita abbatis Elim. ut hic bealus, neque mansisset in illa cella, in ipso
Elias quidaro optimus exercitator, fuit virginura monasterio in superiori coenaculo seipsum inclusit,
amantissimus, curam gerens partisimbecillioris. Sunt et fecit fenestram quaespectabat ad monasterium fe-
enim lales animae, quibus fert finis testiraonium, minarum, quam claudebat et aperiebat. Perpetuo
quod id faciant ex virtute. Is cum miserlus esset or- ergo assidebat fenestrae, procurans ut inter eas pu-
dinis feroinarumqtiae se exercenl, haberel autero fa- gnae cessarent. Sicque in superiori coeoaculo conse-
cultafes in Athribe [AL, Aihiebe] civitale, aedilicavit nuit, cum nec ullus seorsum asceudere, neque ille
magnum monasterium, et illic congregavit orones posset descendere, non enim stabanl scalse. Haecest
quae errabanl virgines, conseqiienler earum in ora- beaii Dorotbei religiosa et virtutibus ornata vila.
nibus curam gerens, suppediians eis omnia quae ad D Hic ejusdem vitae finis.
usum pertinent necessarium : horlos, et ad eorum CAPUT XXXVII.
culluram instrumenta (75), alque ut seroel dicam, De AmmaPiamun.
omnia qusepostulat vita exercitationis. Ese autem ex 736 Fuit quaedarovirgn Piamun, quae annos vitse
diversis vitaeinstitutis et privata deduclae consuetu- suae vixit cum malre propria, sola cuni sola vespere
dine, inlerse depugnabant assidue. Cumergo opor- coroedeus, et linum nens. Hsecdignata estgralia prae-
leret bunc sanctum et eas audire, et eflicere ut pa- diclionis futurorum inter homines. Accidit aliquando
eem inter se servarent, collegerat enim ad trerentas, in iEgyplo, cum Nilus ascemleret, ut vicus vicum in-
et necesse ei fuerat esse earum intercessor biennio, vaderet; pugnant enim pro aquarura divisione, adeo
licet setate juveni; erat eniro circiter iriginta aut ut sequanliir caedeset sauciaiiones. Poteutior ergo
quadraginta annos nalus, is tentatus fuit a voluptate. vicus ejus vicum invasit, et venit virorura multitudo
A roonasterio autem recedens jejunus, errabat per cum lanceis et clavis, ut ejus vicum exscinderet.
coliiudinem duos dies, hoc rogans, et dicens: Aut Astitit aulem buic beatae angelus revelans eorum in-
oectdejne, ne ipns videatu affiictus; aut tnearn au- vasionetu; et accersitis vici presbyteris, eis dicit:
1157 HISTORIA LAUSIACA. 1158
Exite, et ex boc vico occurrite eis qui veniunt contra I L luor ordines fratrum, ex numero viginti quatuor lit-
vos, ne vos quoqne una cum vico pereatis, et rogate terarum ; pr.ecepitque unicuique ordini imponere no-
eos ut desistant ab insidiisadversus vos paratis. Ter- men elementura Crsecum, ab «, $, et quae deinceps
riti autem presbyteri ei ad pedes procumbunt, eam sequuntur, usque ad w, ut dum interrogat archiman-
rogantes et dicentes : Nos non audemus eis ire oo- drita de aliquo in tanta multitudine, sciscitelur eum
viam; scimus enim eorum lemulentiam et petulun- qui est ab eo secundus, quomodo se habet ordo a,
tiam; sed si facis misericordiam in nos el in totum aut quomodo se habet ordo (3.Rursus salula p, se-
vicum, el in domum tuam, ipsa eis egredere ohviam, quendo quoddam proprium iiomen litterarum : et
illosque pacalos averte. Illa anten. curo non assensa simplicioribus quidem et sincerioribus impones no-
esset, veniens in suam domiinculam, steiit lota ao- men t; difiicilioribus autero g: et sic convenienter in-
cte orans et genu ininime fleclens, sed rogans, di- stiiutis eorum et vitae et moribus, unicuique ordini
cendo : Dnmine qui ju.iicas terram, cni nibil placet elementnm litteras accommodabis; solis spiritalibus
qnod esi injuilum, cum haec ad te venerit oratio, vir- intetligeutibus ea quaesignilicantiir. Scriptum autem
tus tua eos sisiat immohiles tanquam columnam, erat in tabula : Si venerit bospes alterius monaste-
ubicunque eos deprebenderit. Cum hsec sancta virgo rii, quod habet aliain formam, cum eis nec comedat
sic orasset, tale quid accidit. Hosles circa horam B nec bibat, et nec ingrediatur in nionasterium, nisi
fuerit invenlus in via. Porro etim qui semel ingredi-
primam, a tribtis milliaribus, in loco fixi tanquam
coluinna, labefactari non poterant. Illis quoque reve- tur, nec polest cum eis ad triennium sustinere cer-
lalum est quod servae Christi Piamun intercessioni- tamen, non admittes; sed cum npera fecerit diffici-
bus factum est eis impedimentum; iique ad vicum liora, sic prodeat in stadium post triennium. Come-
mittentes pacem petierunt, dicenies : Agite Deo gra- dentes autem vclent capila cucullis, ne fialer fra-
tias et precibus Piamun quae nos impedierunt, ne iretn videat mandentem. Comedenti non licet loqui,
nec extra quadram et mensatn usquam alio oculos
magnum vobis malum inferremus.
CAPUT XXXVIII. convertere. Constituit aulem ut per totum diem face-
Vita aooatis Pachomii (7G), et eorum qui cum ipso renl duodecim orationes, et cum ad vespertinum lu-
erant. men (79) venirent, el in nocturnis vigiliis duodecinr,
Tabennesis (77) est locus sic appellalus in The- et hora nona tres. 737 Quando autem videretur
baide, in quo fuit Pachomius monachus, vir ex iis comedendum esse multitudini, consiiluit ut unus-
ordo in unaquaqtte oratione psalmum prius
qui vixerunt in summo et perfecto vitas instiiulo quisque
Cum aulem magnus Pachomius contra an-
(Vita ejut tupra, /. i), adeo ut is fuerit dignatus et caneret.
fulurorum praed ciionibus et angelicis visionibus. Is *C geluui diceret esse paucas orationes, ei dicit ange-
fuit valde amans pauperuro, et magna charitaie in lus : Has consiilui, ut parvi quoque possint proce-
homines. Eo ergo sedenlein hac spelunca, vi;usest ei dere ad perficiendam regulam, nec eis sit molestum ;
angelus Domini, qui ei dicit : Pachomi, ea quidem qui autein sunl perfecti, m>nopus habent ut leges
quse ad te pertinent, recte et ex virtute gessisli; su- eis ferantur; nam cum per se sunt in cellis, toiara
pervacanee ergo sedes in hoc loco; age crgo, egre- suam vitam atiribuuntconlemplationi. Ilis aulem le-
dere, et congrega omnes juniores monnchos, et ha- gem tuli, qui mentem minime habenl iiitclligenleni,
bita cum eis, et sequens forinam quam dabo tibi. eis ut sicut servi ctmtiimaces, inelu domini tolum vitse
leges consiitue. Eique dedit labulam acneain, in qua instiliiium implenles, secure et libere deganl. Cuin
hsec scripia fueraut: Cuncede unicuique ut comedat haec ordinassel angelus, et implesset minisierium,
et bibat pro viribus comedentiuin ; eis quoque manda recessit a magno Pacliomio. Suni autem haec mona-
opera quae proportione conveniant ac respondeant, steria quae formam hanc obtinuerunt, habenlia viro-
et neqne jejunare prohibe nec comedere. Sic quidem' rum circitcr sepiem millia. Est autetn primum et
fortibus lortia manda opera, imbecilla auiem et levia inagniiui monastcrium, in quo ipse habitat beatus
iis qui se magis exercmt, et sunt imbecilliores. Fac Pachomius, quod alia peperit monasleria, continens
auiero diversas ccllas in eadcm aula, et ires in cella J) numerum circiter niille quadringentorum virorum.
maneant. Omnibusautem cibus in una domo paretur. CAPUT XXXIX.
Dormiant aulem non recumbentes, sed exstruciis Vita abbalis Apht/ionii (80).
sibi sedibus paulo supinioribus, el illic stiis iinpositis Inter quos est etiam servus Deiqui vocalur Aphtho-
siragulis dormiant sedentes. Noclu autem gesienl le- nius, qui est mihi germanus ac sincerus amicus, qui
bitones lineos, succincti. Habeat unusquisque ex his iitinc obtinet secundum locum in illo iiinnasierio.
pellem ovillamalbam laboratam, absque ea neque co- Quein ut qui sil potens in Christo, firmusque ac sta-
medant, neque dormiani. Ingredientes aulem ad Chri- bilis, nec facile offendi possit, miltunt ad suos usus
sti coramunionem Sabbato et Dominica, zonas sol- Aiexandriam, ut vendai quidem eorum opera, emat
vanl, et pellem ovillam deponani, et cum sola cuculla auteiii quae sunt eis necessaria. Suut autem alia quo-
ingrediantur. Fecit aulein eis cucullas sine villis (78) que monasleria quse constant ex ducentis et irecentis
tanqiiain pueris, in quibus etiam jussit iinponi figu- animabus '. Atque in Panis quidem ingressus sum
ram crucis purpureae, Jussit autem esse vigiuti qua- civitatera (81), in qua monasterium constat ex viris
* Hic quaeaam in Craeco,
quse habet Heraclides cap. 19.
 H-59 DE VITIS PATRUM LffiER VHL 114)
trecentis Eiercent autem omnero artem. et ex iis X A CXPUT XLI
quae supersunt, aedificant(82) etiam mulierum mona- De Virgine (86) tpta timttkbat «(«/rfmtm.
steria, et custodias. Mane ergo surgentes ii quibus In hoctuonfjsteriettiii alia virgo quae protjter Giri-
sua vica hoe niunus obtingit, alii quidetn suttt occu- stuin siimilabat stnititfani (Pelag.,tibeit. xviti, n. 19),
pati in culina, alii vero versantur in mensis parandis, 738 ot se a daimone ocenpari, persuaden; sibi per
tnensaeiroponentes panes etolera agrestia, olivas, cn- hac virtuiem optime exercere, se in ea praectarege-
seos, «t extremas carnium parles, et comminuta ole- rens, seqne reddens abjectam et hinnilem. Hanc us-
ra. Alqoe ingrediuntur quidem, qui minns suntrobu- que adeo reliquae sunt aspernaiae, ni n-c cum ea
sti, hort seplima, et comedunt, nt qui sinl imbecil- quidein vescerentur, id iila excipiente cum laetitia.
liores; alii nona, alii decima, alii sero vespere, alii Di^currens ilaque in culinani, exliibehat aliis omne
post biduuin, alii post triduum, alii post qnalrirkium, genus roinisieriuin, adeo ut nec horam quicfemunam
alii posl qHiuquedies, adeo ut uniimquodque elenieu- intermitterei, sed tanquttin ancilla servirel : eratque
tum horaro propriam significet. Sic autem erant eo- haec beala, ut dicitnr, spongia monasterii, revera iiu-
rum qnoque opera : alius quidem laborat in agro co- plens id quod scriptum est in Evangelio : Qui vnlt
lendo, alius in horto, alius in pislrino, alius in seris inter vos esse magnus, sit omnium servus, etomnium
officina, alius in fabricando, alius in arte fullonia, IBtnioister (Maltn. xx ; Mttrc. x). Ei rursus alibi : Si
alins in parandis cori s (8~), alius in consuendis cal- quis videtnr esse inter vos «apiens in hoc saecttio, sit
ceis, alius in pulchrescribendo, alins contexebat ma- slultus ui fiat sapiens (/ Cor. ni). Atque aliarum qut-
gnas sportas, alius canisiros et sporlulas. Memoriter dem virginumerat ejusmodi habilus, ul essent tonsae,
autem omnesexpromunl Scripiuras. et haberenl cucullos iti capite; ipsa vero panno capnt
Horuro est mulieruro quoque moiiasleriuni circiier obvolula obibat earnm oinnium ministerium. Eani
quadringemarum, quod habet eamdem vivendi for- nulla ex quadringeiilis vidit mandentem omnibus aii-
mam et idem institutum, prseter pellem ovillam. Et nisvitae stiae.In mensa nunquam sedit, nequeunquatn
sunt quiriem mulieres irans flnvium Nilum; viri au- fragmeiilum panis comedit, sed micas mensariim
temex adverso earum. Si virgo autem obierit, reli- spongia colligens, et ollas lavans, his erat conlenta.
quaevirgines cumeam adsepulluram concinnaverint, Ne(]uevero ea iinquam induit calceos, neque aliquem
efferunt, et eam ponunl ad ripam fluvii. Trajicientes affecit contumelia, non murmuravit, non parvum vel
aulem fratres cum palmis et rarois olivae et psalmo- inagnum qtiid esl lor.ula, etsi contumelia afGcereiur,
dia, eam transmittunt, et in suis monimeniis sepe- et pugnis ttinderetur, et malediciis appelerelur, et
liuni. Prseter presbyterum autem el diaconum nullus plurimi earoabominarentur.
transit ad monasterium feminarum, idque die Demi- Q2
CAPUT XLII.
nico De sancto Pitirum.
CAPUT XL. De hac sancta, sancto Pitirum anachorelae, qui se,-
De Virgine (84), de qua fuerai dictum falsum te- debat in Porpbyrile, viro probatissimo in virtute exer-
stimonium.
citaiionis, astitit revelans angelus(Pefaf/.,/i6e//.xviu,
In boc monasterio feminarum haecres accidil. Su- num. 19, ubi dieitur Pyoteriut), qui ei dixit: Cur tibi
tor ssecularis cum trajecisset per ignoraniiam, quse- places, et le magnifice circumspicis ob ea quae a te
rebatopus : egressa aulem una junior quamejuspo- rccte et ex virlulc gerunlnr, ut qui sis pins et reli-
stularet ratio (cst euim locus desertus) invita etim giosus, et sedeas in boc loco? Visvidere inulierem le
convenit, deditque ei responsuin : Nos habemus nO- magis piam ac religiosam? Abi in monasterium femi-
stros sutores. Alia aulem quaeejus viderat colloquium, narum Tahennesiotarum, et invenies illic unam quae
cum processu lemporis inter eas exorta essel con- habet redimiculum (87) in capite ; ea esl te melior :
lentio, ex diaboli suggestione, pr«e summa maliiia et ' quae cum tanta lurba decertans, et omnibus indiscri-
aninii excandescenlia eam calumniaia est apud fra- ininatim serviens, cor nunqnam ahdtixit a Deo, etsi
ternitatem propler id colloquiuro. Cuni qua concur- ab omnibus superbe contemnatur. Tu autem etiamsi
rerunt paucae, quae non adeo magna ferebantur ma- D) hic sedeas, per urbes lamen vagaris cogitatione, qui
lilia. Ulaautem dolore conlecta, utquse lalem subiisset orbem habitabilemnumiuam calcasti pedihus.Surgens
calumniam, quae ne in ejus quident mentero venerat, autem magnus Pitirum, veuit usque ad mouasierium
nec rem potuisset lolerare, se ctam jecit in fluviuin, Tabenn'siotarum, et rogat magislros ut liceat ei tran-
et sic obiil. Cum autero id sensisset ea quse ipsam sire usque ad monasteriuro feminarum ; ut qui eSset
fuerat calumniata, etvidisset se maliiiose eatn fuisse ergo inter Patres magnse existimalionis, et Conse-
calumnialaiii, et hoc scelus (85) a secommissum, et nuisS' I inexercitatione, bono ac fidenti animotranS-
ipsa quoque se clam suffocavit, cum factum aegre fer- missofluvioenm introduxerunl. Cum autenl orassenl,
ret. Cuin autem venisset presbyter, reliquaj virgines peliit magnus Pilirum ul virgines omnes coram ex
ei rem renuntiaverunt : jussit itaque pro nulla h.irum facie videret. Cum omnes ergo in medium accessis-
fieri oblationem. Reliquas autem tanquam conscias, senl, illa non apparuit. Tandcmdicit eis sanctuS Pi-
et uuae cabnnniaiitein non compescuerant, et quse tirum:Ciinciasail me adducite. Cum autem dicerent:
dicta sunl crediderant, septenqium segregavit, eas Adsunius oinncs, dicit eis : Deesl una qnam ostendit
excominunicnns. mihi angelus, Ese vero dicuiii : Unam babemtts Sa-
 ' H«
1141 HISTORIA LAUSJACA.
lem (88), quaecsi in culina. Sic eniro vocant illic eas A et rursus velocerri eorum intefituhi, et qilse ih eum
quae non sunt sanse roenlis. Dicit eis magntis : Illam irruebant gentinm deletionem : adeo iit cbrfl quidam
quoque adducite, sinite tit earo videam. Iverunt ila- dux exercitus ad eum venisset sciscitatuul abiGihid 1
que ad eam vocandam. llla vcro nequaquam obediit, pes qui sunt in Syene esset sUperatufiis, quaequideili
ut quae rem seiitiret, nam forte ipsi quoque ftierat est principium Thcbaidis; ii auterri tuhc irruperahl-,
revelaium. Eam ergovi (rahunt, ipsi dicentes : San- et eorum finitimam regionem vastavBrant; el autehi
ctus Piiirum vult te videre, erat enim is magni no- dixit Joannes i Si ascenderis, gtis comprehentles',
roinis. Ea ergoadducta, vidit magnus ejus faciem, et vincies, et subjuhges, et clarus eris apkidimpefatores.
panniim in capile et fronte ejus, et cadens ad pedes Id etiam factuni est, et quae accidgrtlht conflfmarurit
ejus, dicitei: BenedicAmma.Cadens autem ad pedes ejus praedictionem. Dicebat auiem Chrisiiahissihiuin
ejus ipsa quoque dicebal : Tu niihi benedic, doroine imperatorem Theodosiumesse tnrjfte 8u;intoritUrUm.
tni. Cum boc atitem cunctaevidissent, obstupuerunt, Habuit autem hic vir admirabilerrt iiuoqurj, et tftiSB
ct ei dixerunt : Ne lihi liat probrum ac vituperium, inodum superabat, prophetiam, Ut audivimiis'ex Pi*
est enim Sale. Eis dicit sanrtus Piiirum : Vos estis tribus qui cum eo versabaiitur, quorum vila fuit pro-
Sale, haecenim et me et vohis est melior; est Amma baia apud onines qui illic erarit. Qitod auleiu de erj
(sic enim vocant Malres spiritalcs), et quaeso ut ea BI nihil narrarint ad gratiam, sed roiniis quam nlerere-
(lignus inveniar iu hora judicii. Ese autem cum au- tur, binc facile sciri potest. Nam cum ad euln VeniSset
diissent, ceciderunt ad pedes ejus fleiites, et confi- quidam trihunus, et shpplex peteret tlt (Jerrhilteret
tentes omnes quod beataro diversis inodis afficereni uxorem suam ad eum venire, qusefhulta passS fueratj
coniurnelia. Alia qiiidem dicens : Ego hanc semper et volebat eum videre, venlura Syenem lit pro ipsa
siibsaunabam; alia, Ego ejus huinilem hahitum irri- prius oraret, et eam data benediciiohedimitieret; is
deham; et alia, Ego eam laceiitem afliciebam conlu- autem qui jam quadraginta anilK noi viderat mulie-
nielia; elrursus alia, Ego quadra? eluviem saepe in rem in spelunca, cumesset nonagenaritis, et tieC ipse
eam elfudi; alia, Ego ei plagas inflixi; alia rursus, unquam es-et egressus, neC sihi pcrmitlcret videre
Ego ea sum quse ei puguos incussi; alia rursus, Ego mulierem, recusabat videre ejus uxOreni.Sed hec vir
sinapio ejus nares aspersi. Et ut semel dicam, signi- IIIIIISad enm unquam est ingressus. SoIUmeniin be-
ficabant omnes se eam variis affecisse contumeliis. nedicehat per fenestram, et salutabat eos qui acce-
Cum harum ergo confessionem accepisset sanctus Pi- debant, cum unoquoque disserens de eo qliod vole-
tiruro, et pro eis simul cum ipsa orasset, et diu esset bat '. Cuni ergo instaret tribunus, rOgansan juheret
consolatusvenerandam Christi servam, sicexiil. Pati- suam venire conjugem (degehat eniul in solittidine'
cis atiiem post diebus cum ab omnibus valde lionora- C! tjuinlo ab urbe lapide) is autem non annuissel, diceni
retur, et ab omnibus observarelur, non ferens beata id non posse fieri, tristem dimisit hominem. UxOf
gloriam el honorem quo afiiciebaiur ab omni frater- autem non ce-sabat dieet nocte marito exhihere moj
nitate, et excusationes onus esse arbitrans, clara exiit lesliam, et jurejurando allirmare se huSquam ahitii^
ex monaslerio; et quonam iverit, aut quem locum ram nisi videret prophetam. Postquam autetn beatd
subierii, aut ubi obierit, nemo cognovit in hodiernum Joanni a marito renuntiatum esi jusjurandum uxorilj
iliem. Hsecsunt generosae et humilis virginis hujtis ejus fide intellecta, dici.t ad ipsnm : Hac nocte ab e«
ac bealaerecte facta et opera. videbor in somnis ; nec amplius pergat in Carhe vi-
CAPUT XLIII. dere meam faclein. Uxori autem rfetiuntiavil maritui
De abbate Joanne (80) urbis Lyco. ea quse Pater dixerat. Vldebat auiem mtillef in som-
Fuit quidam Joannes in urbe Lyco, qui a puerO nis prophclam ad ipsam venietiietn. Cui dicit: Quid
quidem didicit artern fabrilem, cui fuit frater linclof tihi mecum ref esl mulier? quid meain cupiisll viderei
(Ruff., tib. ii, rap. 1). Poslea auiem cdm csset circi- faciem ? nunquid enim propheta ego sum, aUl jiisti
ler viginti quinque annos nalus, S.TCUIO 739 fenuh- loctim obtineo? homo stim fieccator, et simililer atqud
tiavit; et cum quinque annos versatus esstHih mO- vos palibilis : oravi tamen prote et domo mariti iui,
'
naslerio, secessit solus iu monlem Lyco, et in cacu- utfiatvobisseciiiidum liilemvcstiam. Iteergo iu pace.
iniue momis factis sibi (rihus lliolis, ingressus, Et cum lisec dixisset, recessit. Cum autem excitata
teipsum insedificavit.Atque erat quideni unus iholtis fuissei mulier, renuutiavit marito verba prophetae, et
ad corporis necessitates, unus autem ubi operabatur, narravit figurant et habitum, etper marltum ei misit
alius vero ubi orabal. Is cum complesset triginla an- agcudas gratias. Cttm eum autem vldisset beatual
no«, inclusus, et ab eo qui ei ministrabat pcr fene- Joaunes, occupans ei dixit : Ecce iltiplevi qdod po«
sirain accipiens quae eranl ad usum necessaria, di- stulaveras; eani enim videhs, monUi rte hie videret
gnus esi habiius gralia futurorum praedictionis,qtieut ampliiis, sed, Ite in pace.
donum habere prophetiaeplanum faetuin est cx opeJ Alterius aulem praepositi lixor, absente marito,
rihus. Eienim cuiicla quse a Deo in muiidum Venie- ferebat uierum. Cum aulem peperissel, eo ipso die
hanl, in primiS pio imperatori Theodosio prius signi- quo ejuS maritus convenit Patrem Joannem , animi
flcaviij et quaerursus evenlura eranl, prius annuntia- tleliijiliovenit in p riciilum. Ei autcm sanctus annun-
vit; uerapeet lyrannorum (90) iu eum insurreciioiieiii. liavlt, diCens: Si scires donum Dei (Joann. iv ), et
1 Hie quaedam Craecuslextus inlerserit,
quaebabeS apud Heraclidem, cap. 22,
4443 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1144
quod tibi natus" sit hodie filius, Deum gloriflcares; > A eminus. Cum essent autem collocuti diutius, trisiitia
sed mater ejus properoodum venh in periculum. Cum sum affectus, et murmuravi adversus venerabilem
veneris igitur, invenies infantem septem dies natum : senem (92), quod me quidem contempsisset, illum
ei impone nomen Joannes. Cumque eum recte edu- auiem honorasset; et ob id animo conturbalus, in
caveris, el ad annum septimum venerit, mitte eum aniroo habebam eo contempto recedere. Vocalo au-
ad monacbos qui snnt in solitudine. Et haec quidem tem interprete, Theodoro nomine, dicit ei: Vade,
ostendebat miracula iis qui veniebant ab exteris; dic illi fratri nt ne segre ferat; jam dimiito praesidem,
suis autem civibus propter suum usum assidue ad et eum alloquar. Visum est ergo niihi loleranter
ipsumvenientibuset prasciebat etpraedicebat futura; ferre, ut qui animadverlissem, eum esse spiritalem.
et qnae ab unoquoque occulte facta fuerant, et de Cnm exiisset autem prseses, meaccer>ito, dicit mihi:
Nilo, et de futura anni fertiliiate eis significabat. Si- Cur conlra me fuisti indignatus? Quid invenisti quod
militer atitem Dei quoque minas ad eos venientes te jure oftenderet, quod illa animo reputasii quae
prius annuntiabat, et ejus anctores arguebat. Atque neque inihi adsunl, neque le dect-nt? An nescis scri-
ipse quidem beatus Joannes non peragebat aperte plum esse : Non opus habent suii medico, sed male
curationes; dans autem oleum, curavit multos ex iis babenles (Matth. ix; Marc. x; Lucm v). Te, quando
qui laborabani. B volo, invenio, et tu me; et si te non fuero consola-
Senalorii enitn cujusdam viri uxor, quse oculos lus, alii te consolantur fratres, et alii Palres. Hic au-
amiserat, et habebat pupillas obductas albugine, ro- tero qui per mundana negotia erat deditns diabolo,
gavit maritum suum ut ad ipsum deduceretur. Cum et cum brevi lemporis spaiio respiras^et ut scrvus
is autem diceret, enm nunquam convenisse mulie- qui aufugit ab austero domino, accessit ut aliquam
rem, ca aulem rngaret nt ipsi solum significareiur, caperet uliliiatem. Absurdum ergo fuisset ut eo re-
et pro ipsa id effneret, ille sic fecit, et misit nleum. licto tecum versarer, cum tu assidue vaces salnti.
Cum tres atitem dies solum inunxissel oculos, rcspe- Cum eum ergo rogassem ut pro me oraret, explora-
xit, et Deo aperte egit gratias. tum habui eum esse virum spirilalein. Tunc urbane
Et quid opus est dicere de aliis ejus operibus 740 mecum jocans, cum sinistraro maxillam mihi sensim
quse ipsis oculis accepimus? Eramus enim septem pulsasset, dicit: Multaete maneut afflicliones, el gra<
fratres peregrini omnes in solitudine Nitrise, ego el via bella passus es ut exires e soliiudine, titnoreque
beatus Evagrius, et Albinus, et Ammonius. Quaere- affectus es, et distulisti: pios aulem praetexius et
bamus auiem scire accurate quaenam esset hujus viri rationi consentaneos afferens daemon, te exagitat.
virtus. Dixit autem magnus Evagrius : Lubenter sci- Tibi enim suggessii el patris lui desiderium, et fratris
rem ab aliquo qui norit examinare et mentem et C lui et snroiis tuae in viia monasiica instiintionem.
orationem, cujusnam rooili sit vir; si enim ego eum Ecce ergo bonum tibi affero nuntium : ambo salvi
non potuero videre, ejus autem viia? iustiiuiiim ac- sunt, mundo enim renuntiarunt, et pater luus est
ctiraie audire poluero alio narran e, discam ui eiim adbuc viclurus sepiem annos. Esto ergo forti et
conveniam; quod si non didieero, non ibo usque ad constanti animo in solitudine, nec eorum causa velis
montem. Cum hoc autem audiissem, et ncmiui quid- abire in patriam. Scripium est enim : Nemo qui
quam dixissem , quievi unum diem , alio aulem oc- manum admovit aratro, et est conversus, est apius
clusi cellam; et cum me el ipsam Deo commendas- rcgno Dei {Lucm ix). Ex his ergo verbis adjutus et
sem, profecius sum usque ad Thebaidem. Cum eo satis roboratus, Deo egi gratias, cum inlellexi, eos
autem decem et octo dierum spatio pervenissem, qui me urgebant prsetextus esse peraclos. Deinde
partim quidem pcdibus, Dartim vero navigando in rursus mihi dicit, urbane mecuin jocans : Vis fieri
flumine: erat autem tempus ascensus (91), in quo episcopus? Dixi autem : Neqiiaquam; sum enim. Is
multi aegrolant, quod mihi quoque accidil. Cum ve- autem mihi dicit: Ubi?Dixiego: In coquinis, in penu,
nissem autem, inveni clausum ejus vestibulum; in mensis, in doliis : ea diligenler inspicio, et si vi-
fratres enim posterius rjcdificaruntmaximum vestibu- num acuerit,id segrego; bonum auienihibo ; similiter
lum, quod capiebat viros circiter ceniiim: qtiod clave D ollam quoque diligeuter inspicio, et si sal deliieiit
claudenles, aperiebant tanitiin Sabbato et Dominica. vel condimenti aliquid, eam condio, et sic eam co-
Cum ergo didicissem causam proplerqnarn erat clau- medo. Hic est meus episcopatns, mea inquam in-
sum, silentium egi usque ad Sabbatum. Et cum ve- spectio, me enim ad eum delegit gula. Is vero dixit
nissem bora secunda, in congressione eum inveni subridens: Mitte ridicula; futurum est ut eligaris
assidentem in fenestra, per quam videbaiur conso- episcnpus, et multum labores, et affligaris; si ergo
lari eos qui accedebant. Cum me autem salutasset, fugis afflicliones, ne exeas e solitudine, in soliluiline
dixit per inlerpretem : Cujasnam es regionis, ct cur enim nemo te potesl ordinare cpiscoaum. Ego autem
venisti? conjicio enim te esse ex conventu Evagrii. ejus verborum sum oblilus, tribus enim posl annis
Dixi antem me esse hospitem ex Galaiia, et coufes- et splene et stomacho laboravi. Illinc autem a fra-
sus sum me esse ex sodalitate Evagiii. Interim autem Irihus missus sum Alexandriam, morbtis enim (93)
dum loqueremur, ingressus esl prseses regionis, ad hydropisin vergebat, ab Alexaudria auiem consu-
Alypius noinlne; quo accurrenie, desiit mecum col- Iiieiunt medici ut aeris graiia irem in Palaesiinam;
loijui. Cum ergo parum secessissem, dedi eis Ioeum habet enira quod ad meam atlinet temperaturam snh-
 1445 HISTORIALAUSIACA. 1146
tiltcrem aerem. A Palaestina autem veni in Bithy- JA quanam regione ad hominem abjectum et humilem
niam, et in ea nescio quomodo, an humano studio, accessistis? Poslqnam aulem diximus patriam, et
an divina voluntate (94), Deus scit, dignus habitus adjecimus : Pro utilitate animarum nosirarum ad te
sum ordinatione quae meas vires superat, in eum venimus ab Jeiusalem, ut quod audiiione accepera-
casum incidens qucra Joannes praedixerat. 741 Et mus, id cerneremus oculis; sunt enim aures minus
undecim mensibus laiens in cella tenebrosa, recor- fidelesoculis : et auditionem quidem saepeconsequi-
datus snm illius beati qui mihi praedixit ea quse pas- tur oblivio, rei autem visse non deletur menioria,
sus sum. sed menti quodammodo imprimilur historia. Ad nos
Porro autem hoc quoque mihi narrabat, tanqtinm ergo dixit lieatus Jo uines : Et quid mirandum visuri,
profulurus ad hoc, ut per narrationem me deduceret o filii charissimi, lantum ilineris et laboris toleran-
ad patienter ferendam solitudinem : Quadraginta tes huc venisiis, horoines abjectos et humiles videre
annos versor in hac cella; non vidi faciem feminae, cupientes, qui nihil habent speclalu dignum ncc ad>
non ullum nummuin, non vidi aliquem mandentem, roiraiu? Ubique autem sunt adroirandi et laude digni
non cnmedeniem nec bibentem me vidit aliqnis. Dei piophetae et apostoli, qui leguntnr in ecclesiis,
Cum ergo ab eo recessissew, veni in solitudinem quos oportet iinitari. Valde autem miror, inquit,
in loco consueto, hsec omnia narrans beatis Patribus ]B vesirum studium, quemadmodum lot contemptis pe-
qui post duos menses venerunt et sunt curo eo collo- riculis, ad nos venisiis propter iit/iitatem, CUIIInos
cuti, iique baecnob s narrarunt. Cum ad eum venis- prae socordia ne ex ipsa quidem spelunca Vclinms
semus, laeto vultu nos excepit et salutavit, se hila- progredi. Sed age nunc, inquii, etiamsi res vesira sit
rem unicuhiue nstendens. Rogabamus autem eum ut laude digna , ne lanquam re aliqua praeclare gesta,
Statim pro nobis perageret orationem, est cnim hic vobis sullicere putetis, sed imitemini virtutes quas
mos Patribus qui sunt in ^Egypto. Is autem nos in- patres vesiri persequunlur. Quod si etiaro oinnes
terrogavil num inter nos esset clericus aliquis. Post- possederitis, qu»d quidem est rarum, ne sic quidem
quam autem omnes non esse diximus, nosomnes vobis ipsis credideritis. Quidam enim qui sic confl-
circumspiciens, agnovit eum qui erat occullus : erat derunt, et ad ipsum virtutum fastijtium pervenerunt,
autem unus ex nobis rjjii dignus fuerat habiius dia- tandera ex alto ceciderunt. Sed videle num preces
conalu, cum esset unus frater ejus rei conscius, cui vestrae se recte haheant; num contuibata sit cordis
etiam prsecepit ut nemini diceret. Qui causa humili- vestri puritas; num mens vestra inter orandum sit
taiis, et in talium Patrum comparalione, vix se occupata aliis negotiis; num aliqua alia mentera
diguum censehat Christiani appellatione, lanlum suhiens cogiialio averiat ad aliquid aliud; num ali-
abest ut alicujus dignitatis. Mauu ergo euro osien ((2qua cogitatorum memoria aniuio exbibeat mnlestiam.
dens, dicebal omnibus: Hic est diaconus. Cum is Videte num mundo vere r<muntiasiis; nuiii ingressi
auiem assidue negaret, et latere conaretur, e feneslra estis tauqiiam nostram speculantes libertaiem ; nura
ejus maninn apprehensam nsculalus est, et admoncns ad vanam gloriam vestras virluies venaroini, ut ad
eum horiatus est, dicens : Ne irritam facias gratiam osteiiiaiioneiii videamini hominibus nostra opera
Dei, fili, ue mentiaris donum Dei inficians. Menda- imitantes. Videte ne vobis facessat negotium animi
cium enim alienum est a Christianis, et sive sit in re perltirbalio, ne honor el gloria et laus huiiiana, ne
magna, sive in parva, non esl tamen laudabile, cum reruin sacrarum curae simulatio, aut amor proprius;
dicat Servator: Mendaciumest a malo (Joann. vm). ne puletis vos esse ju>tos; neque de jnslitia glorie-
Is vero convictus lacuit, accipiens paternam ejus re- niini, ne propter virtuies efferamini; ne oraniibus
prehensionera. Cum preces auiem complevissemus, cognationis memoria animo insideat; ue memoria
unus frater ex nobis, quem jam tertiana febris vehe- commiserationisaut alicujus allerius rei, ncque ipsiui
mens tenebat, rogabat ut curaretur. Cum aulem universi 742 mundi vobis succurrat. Sin miuus;
dixisset frater ei conferre afflictionem propter exi- res efficitur vanitas.quando quis Doniinumalloqnens,
guam quscei inest fidem, tradens tamen oleum jussit deorsum impellitur ab iis quae ex adverso irahunt
eum inungi. Cum is autem se unxisset, quidquid I0 cogiiatiouibus. Haecautem mentis prolapsio nnicui-
intus habebat per os emisit, et a febre omninn libe- que accidit qui hunc inundum non omnino abnegavit,
ratus, prnpriis pedibus rccessit ad hospitium. Lice- sed veneratiir ut ei placeat. Ob multa enim quae
bat autem videre hominem nonagenarium toto cor- aggreditur, ejus nieniem dividunt curae corporese et
pore ita affliclum, ut prae exercitatione ne barba terresires; et dum deinceps disputal curo animi per-
quidem nata esset in facie. Nihil enim aliud comede- turbaiionibus , non polest Deum videre. Sed neque
batquam arborum fructus, idque post solis occasum ipsam cognilionem debet accurate et exacte conteui-
in summa senectute, cum se prius multum exercuis- plari, ne si forte fuerit indignus tali possessione, et
set, et neque panem sumpsisset, neque aliquid ex iis ejus aliquani partem fuerit consecutus, existimet se
quae igni admota veniirol in usum. Cum ipse autem totum comprehendisse , et omnino labaiur in interi-
nos jiississet sedere, Deo egimtis gratias quod ejus tum. Sed oportet semper moderate et pie ad Deum
frueremur congressione. Is aulem cum tanquam di- accedere , quantum potesl unusquisque mente pro-
lecios suos filios longo lempore accepisset, ridenti gredi, et quanlum posstinl homines consequi. Opor-
vultu hsecnobis est locutus: Undenam, o filii, et ex tet ergo meniem eoruro qui Deum qucerunt, otium
iHI DE viTis pAthuM Ltfjfih VIII. ni8
agere ari alits omnlmiS.tacate enith et cognoscite, 1h. et tmdcm exefcilatorerii fedegit iti s6fvittitcm.
inquit, qiiod ego sufn Deus (Psat. XLV).Qtii ergo Dei Ciim autem ille internis vefsaretur. cuyitationiius,
cognitiOneihex pwteest conse iitus, nniversaiii ehira deinde ut qiji jam rem haberet in mariibus, repiilans
nemo pote,-t accipefe, cttnseqiiitUr rjtioqiie alioiutn ojipbrttinitatem et voluptatis expleiidiB secflritatem,
omliiUtn cognitionem , et videt mysturia Dei illa ei cogitatiohi assentitur, et tehtstt cuffi eS habefe chn-
osiendetltis, et praevidet futura, et cdiilemplatuf re- suetudlnetn, tat qui ]atri eVasisset insipiens et equus
velationes qiiales Sanctl, el eflicit virtutes, ei obtinct in teminas ihsariiehs. illa vero fcnhi r?pent« niagna
a Deo omnem petiiionerii. voce exclamasset, evasit evanescens ex ejus manihus
Alia qiiuqiie inulla dixil de exefciniiione; et qtiod IIon secus ;ic iihihra Kliqila. Risu* ailletn in nere
opotlel exspectare mortem taiiquanl vilam bon;e audilur muliorum dapinohttlnqui ipshm increpahuit,
tfanslaiionis, et non imlieeillitatem iniueri corpo- et in fraudem iiidiixeraul, et inagn.i voce ad ipsuni
ream ; et nec vel quibuslibei obviis implere venlrem: clamabarit: Qui se evaltat, humiliabitur (Luat XI.I).
Nairi qui, inquit, fuerit saliatiis, eadem caput consi- Tu autero iisqiie ad CceirjsqUidem es exaltatus, hii-
lia quae ii qtit vivunt in dcliciis; sed lentare oportet miliatus vero es lisque ad ahyssos. Exinde surgit
pef exercilationem etiam appeiitiohum pararc iuij>a- mdne nociurnurri liiciunt atirahens; et cum totum
tibilitatetn. Nec quaerat aliquis ea quse suut parata, B dietn iraiisegisset in lamentatione, sua despenita
etahiriti felaxationem; sed nunc sit imbecilius afili- salute, qtiotl fidri debuit, in iuundum reversiis cst.
cthsqne et oppressus, 111regni Dei latiludinis possi- Iloe est etiim tnalighi studium, ut quando quempiam
deat haeredilatern. Oportet enim tios per multas irriserit; euin fedigat ad insipientiani, ut tioh possil
affliciiones ihlrare in regntim Dei (Acl. xiv). Est deinceps snfgere. Unde, o filii, non est nobis condii*
eritm, inrjuit, angiisla porta, et arcta via quae ducit cibilis propinqua Vicis habitatio, neque mulieruin
ad viiam, fet pauci siinl qtti eam iuveniant. Et: Lata collocutio, ut ex qitibas oiiatur memoria , qUae non
esl via qUai ducil ad perdiliom-m, ei nmlti sunt qui pnteSt deleri, ipiam ex visu aitraliimus 743 e( c0''
iiiRfediiiniur pef eam (Mntlh. vn). Et oportei, imjuit, locutionci Sed neque debemus auimuiti despondere,
nos hic contemnere, cum paulo post eamtts ad vitaro et iio3 ipsos detrudere ad ilesperationem. Jam eninj
aetgrnam. NeC oportet aliquem efferri ob ea quae ii qtioque qui non spem abjecerunt, non fuerunt pri-
recie a se gesta sunl, scd semper esse humilem, et vati Dei misericerdis clementia.
lohgiofgs perseqili soliludiiies, quando sehserit se CAPUT XLV.
effefri. Habilatio eniin pfopinqua vicis, oos etiarii De frairt
qui ductus fuit pmnitentia, ejusdem abbatil
qui erant perfecti Saepe offeiidit. Quod etiam psallif Joannis iiarratio.
David cui (ale qilid accidcrat: Ecce elongavi fugiens, G Erat eniin , ihquif, alius adolescens ir rvitate, qui
et habitavi ih solituditie. Exspectabaiti eum qui sal- multa inaki fectjrat, et gfaviier peccavefat (Ruff,, lib.
viilh me facit a pusillaiiitnitaie et ielnpestale (Psal. ii.cnp. 1). Qlii DCl hiitii, proptef multa peccala
Liv). Hoc autem accldit multis quofjiie ex nostris compUuctus, veniehs ad sepulcra, pfiorem suam vi-
fratribus, et proptef arrog.iritiam exciJefunt ;t lam deflevit; pfonns cadens in faciem, et iion au-
ieopo. denS viiceni emiltere, hec Deum bOfftinare,rieqhe
CAPUT XLIV; supplicare, ipsa quoque vita scipstiifi iiidignmn exi-
iVarWfo abbatis Joannis de eo qili tdpsut esi. slimariS.Et cum ante motleffl se iriclusissel in iepub
Efat iriim, inqbit, quidam Uion.ichuSqui iri pro- cris riioftuorum, et suam Vitam dicerel, gemebat ex
plftqtia solitudine degebat iri spelunca, ct omnerii ptofundo cofdis. Cdrii jaffi autem ab eh tempore prso
bSlehderal exercitationcm , et propriis1 manibus pa- teriiSset fietidomada', hoctu ei as-isiunt tlaemones,
n*ri sibi qtiserebat(Ruff., lib. tl, cap. i). Postquam qlli ejus vi(* pfitis dafflnuiii attulerant, fclamanieset
aulerti peffhansit lh tifaiiohibus, ei profeeit virtdli- flieenfes'. Ubi est ille scelestiis et pfofanus, qui lihi-
biis, ih seipso deinceps iiabuit ftdiiclam , fretus pul- dihihus dt lasfivlls exi-atiatus, iiunc nobis inlempe-
chrrj sif.n vllae ihstituto. Qui aiilem tentat, eum quo- stivus, tefnperan» et hohestus repehlc appxtuit; et
qiie, sicut Joh, expetiii ad teiifahdum , et ci vespere Dquando hoii poiest amplltis, luiic vult esse Chrislia-
pfaebet pliaiitasiain forfnosse inuliefis errantis per nus, et prohis cflmpositisqne utoiibus? Ecqiitdnam
iolitiidliitbn. Qc/aeilini bstUim invenisset aperturo , tibi boni ampliUs fulUrum exspectas, cum sls nostria
iiigfessa est speluncam; Ct prncumberis ad viri ge- malis impletus? Non hinc cilo exsurges? Non vnie*
noa, petiit ut sihi iillc licerct qulescefe, utpotequod ad e.1quaeSunt riObisctimcousUeta?te friaucrit scoria"
iiox earri appreliendtssct. Ille autefn ciim ejus essel et caupones. Nrin venies, et frueris cupiJinihiis, cllltl
rniseftus, qiitid qrildem non debuil, edfri adinisii iu sit cuticta alia libl sptis exstincta? Velox ad te oiiiniiio
speltlhrJSrn',61 de erfore lllam est fftircoiitaius. Illa veniet judicium, qui sic leipsum pefimis. Ei cur mi-
verOtJi ttaffhvir, et blarida ad fallacla verba inspersit, ser feslinas ad siippliclum? cur auteih contendis lihi
el SeYhioii*iiidiU tiitn &i fiffoiritxil.E iiri aiKCmsen- poftnas citiiis iufligere? Multaque alia dideiues: No-
firil he*(*i(5quomodOpellieiebat Sd amorcm; pluraqiie ster es, in nostrum ordinem es relatus, exercuisii
deihcejts verUaihtCr secoriserilnt, ridehtque ac sub- omnehl inlqitltaiem. Tu eS nobis omnibus obnoxius,
rldeiit, et/ihqiie ipsa fnulio '«rmoiie seduxit, et; et atides fogere? nort sssentieris? nen respondebis?
deinde «oHtWdtatidhe m*h(rS<Hbarbte et cervici»; iion siroul egredr«fi»? PbSiqdam aotem ille Ooiistans
1149 HISTORIA LAUSIAGA. 1430
in fletibus, ne aures quidem eis prsebebat, et nec . Lquse non cernuntur et sperantur, et neque diuturni-
verbtim respondebat eurodiu urgenlibus daemonibus; tate ei corpus macerabatur, neque mcerebat tristisque
posiquam, ittqtiam, nibil effeceruni, eadem ssepe erat anima,sed in quodam honestoac venerando statu
illi dicenles, acceperunl euin mali et turpes daemo- bonum habebat habitum. Verum enimvero Deus eum
nes, et totum ejus corpus uiale multaruut, euni honorans, post prsefinilum temporis intervallum,
graviter flagris caedenles; et cuin euin graviler lor- dabat ei super mensam panem duorum vel trium die-
sissent, abierunt eo relicto seiniiiiortiio. Ille aulem rum, ut et videretur, et esset, et eo uteretur. Et in-
niliilo secius immobiiis jacebat ubi eura relique- grediens in speluncam , quando semiebat corpus in-
runt, rursus gemens poslquam aniuium coll.ge- digere, inveniebat nulriinenlum. Et cuni adorasset
rat. Cum aulcm ejus necessarii eum invesiigasscnt et cibiini suinpsisset, hymnis rursus fruebitur, per-
et invenisseni, et c.usam ejus quod ipsius coipori severans in precibus et conteniplaiione, in dies ger-
acciderat didicissent, rogabam euro ut domum redi- minans, et se tradens praesenli virtuli el futurae spei,
rel: is auteiu cum vim ei ssepe nltulissent, reslitil. semper magis magisque progrediens; et fere jaro de
Rursus aulem sequenti nocle eum iisdem de causis meliori sua sorte confidebat, tanquam jam earo ha-
pejus quaro prius affecerunt dainones; el ne sic qui- beiet in manibus : quod eliam fuit ei causa tapsus,
deni ejuS coiisaiigiiinei ei persuadent ul emigrct, . I cum propemodum excideret per eam quie ipsum po-
dicens salius esse mori quam vivere in lalibus vitae stea invai-ii teutationem. Qiid enim non dicimusejus
niaculis. Tertia nox propemodum fecit ut excederet eum qui prope fuit casum? Posiquam eniin ad hane
ab bominibus, cum crudelibus lormentis iu eum inva- processit cogiiationem, paulalim imprudeus eo de-
sissent daemones, et eum vexassenl usque ad extre- venit, ut existimaret se esse pluris quam alios, et
roum spiriiuin. Poslquaro autem viderunt eum non jam majus quid possidere quam alii homines; etcuin
concessisse, recesserunt, homine reliclo exanimi. talls rs-et, jant deinceps in seipso habuit fiduciara.
Recedentes ilaque exclamarunl, dicenles : Vicisli, vi- Ei ergo gignitur haud ita diu post primum parva
cisti, vicisii. Neque ei amplius aliquid mali occurrit; qusedam aniini reinissio, ut ne videretur quidem esse
sed iu purissimo sepulcro pure habitavit dum vixit, remissio. Deinde oritur major negligentia, quae de-
puram exercens virtuiem. Is Deo quoque fuil pretio- iude eousqne progressa est ut sentirelur; nam et ex
sus, et viriutibus, miraculorum ellectionibus; adeo somno tardius surgebat ad hymnos, et erant preces
ut et multos in admirationem induxerit, et ad zeluin paulo ntiosiores, nec hymnus adeo prolixus, et dicil
adduxeril et semulationemboneslorum insiitutorum. ei aniraa se velie requiescere, et mens ei annuit; et
Jlinc factum est ut mulii quoque ex iis qui de se fluctuabant et vagabantur ei cogitaliones, et jam oc-
valde desperaverant, bonas acliones aggressi sint, et ( culte aliquid absurdi meditibatur. Sed prior assue-
se rccte gesscrinl, eisque factuin est id quod dicit factio adhUcexercitaiorem quodammodo abducebat,
Scfiptura : Omnis qui seipsum humiliat exallabitur veluti quidam itioms ex priori illa iiicilatione, et eum
(Luceexiv). Prsecipueergo, o lilii, exerceamus humi- inleriiil conservabaL Et aliquando post solitas preces
liiaicin, quae est fundaroentiun primiim otnnium vir- ingressus vcspere, invenit panem super meusam, qui
tutum. Nobis autem mullum quoque confert solitudo ei siippeditabatur divinitus, et se refecit. Quo tem-
longior et remotior. pore nec illas exsecrabites abjecit cogitationes, neque
CAPUT XLVI. repulavit animam Isedi a eontemplione, neque cou-
sed pa-
Alia narratio abbatis J6ahnis, de eo qui lapsus, duclus vcrsus est ad quserendam roali curationem;
isl potnilenlia. rUin duxit paruni abesse quorainus excideret ab ii*
Fuit enim alius quoque monachus qui ulteriorem quse decet facere. Amor itaqne cupiditalis eum ra-
cccuparat solitudinem, et muitis annis se recte et ptum cogitalione in regiunem abduxil habiiabiletn.
ex viriute gesset-at (Ruff., lib. li, cap. I). Qui cum Cum se (amen inieriro coliihuisset in diem sequen-
esset deinceps senio confeclus, teiitabatnr a dsemo- toni, ad conSuetam conversus exercitationem, CUIQ
num insidiis. Silentium enim valde amplectebalUr orassct et hymnos dixissel, ingressus speluncam,
'
exercitator, fel in oraiionilrus et byninis et mullis ' invenit quidem panem sibi apposiluin, sed non taiu
contemplationibus diem transigebat, et visiones quas- diligenlerconfeciiim, neo tam purtim, sed sordidum
dam divinas clare videbat, partim quidein vigilans, et inqiiinatum. Qui etsi esset id admiratus, et trislitia
pariim vero etiam in soinnis; et somni propemodum affeclus, sumpsit tamen, etse refecit. SuGcessittertia
expers tenebatur a vila incorporea, hon tcrram plan- nox, et triplex malnni addidit. Eieniin raens ejus
tatts, neqtie victus ullam curam gerens, neque in cito irropit in eogitaliones. Ita auterri erat ei affccta
plantis quaerens quod egenti prseberet corpori. Sed memoria, ut videretur una curo eo adesse femina et
iieqtie avium aucupium, neque ullum animal perse- simul accurobere, et earo rem habebat iit oculis, et
quebaiur; sed fiducia plenus, ex quo ex regione ha- eam veluti facere perseverabat^ Egfessu9 lamen est
bitabili illuc migrarat, nullaro habetiat rationem ut leriio quoqUedie ad opus, et preces, et hymnos, sed
ei peruianeret corpus nuiritum, sed oninium oblitus, noit habens amplius raunda» cogilationes, sed fre-
SCperfecto suStiuebat iu Deum desiderto, exspecians qucnter conversus, in altum tollebai oculos, eos huc
vocationem, et cx boc mundo migmiioncro; et ut et iliuc torquens; eju» eniin ptilchrunt opus inier-
piurimum quidem alebalur 744 delectatione eorum rumpebant meinoriae cogitatiotiura.-Vtwpere ergo re-
11.11 DE VITIS PATRUM LIRER VIII. 1154
versos pane indjgens, illum quidem invenit in mensa, A nes aut homines, vobis assentantes et laudantes, ne
veluli corrosum a-muribus aut canibus, et foris sic- eis pareatis, nec roente efferamini : nam me qunque
cas quasdam reliquias. Tunc ingemiscit quidem et saepe nociu sic deceperunt dsemones; et neque roe
lacrymatur, sed non quantum satis esset ad cnercen- sinebanl orare, nec quiescere, quasdam mihi ptian-
dam nequitiam. Nulritusque non quantum volebat, se tasias prsebentes lola nocie, et niane illudenies humi
parabat ad quielem. Eum autem acervatim invase- procumhebani, dicentes: Condona nobis, abba, quod
runt cogitationes, eum undique circumdanles; etcjus tibi labores praebuimus tota nocte. Egn autem dice-
mentem oppugnant, el captivum slatim in mundum bara illis : Discedile a me orones qui operamini ini-
abducunt. Surgens autem ivit versus regionem quaa quiiatem (Psat.n); ne tenteiis servum Domini.
habiiatur, ingr. diens noctu per solitndinem. Cum au- Quare vos quoque, o filii, quielem persequamini,
tero dies eum apprehendisset, et quaa habitalur regio vns semper exercenles ad coniemplatinnem, ut pu-
adhue procul abessel, el euin sestus affligeret, defati- ram possirlealis menlem, Deum rogantes. Nam illc
gatus est. Undequaquc auiem in orhem considerans quoque esi boniis exercitalor, qui assidue iu mundo
circumspicit, an alicuhi appirerel monasterium, in exercetur, et in honestis occupalur actionibcs : qui
quod ingres-us reqniesccret. Quod eiiam accidit, eum buinanitatem ostendii et clemeiiiiain, hospitalitatero-
excipientibus quibusdam piis et fidelibus frairibus, <|ui 8 que elcharitaieni, et fecit eleeroosynas, et bene facit
cum eiim tanquaro palrem germantiro aspexissent, advenientihus, et npera fert laboraniibus, et perina-
vulium ejuset pedes laveruni; et cum orassenl, men- netcilra iillam offensonetn. Est quidem hic qtioque
sain apposuerunt, et rogarunl ut qtiaeeranl apposita valde bonus; versatur enini in actinne et praecepta
sumrret cum charitate. Postquam autem se refecit, exsequitnr; sed in rebtis terrenis occupatur. Ilisqui-
postularunt fratresut verburo salutis abeo acciperent, dein certe praestantior est et niajor qui versaiur in
et quanam ralione possent servari a laqueis diaboli, contemplatione, qui a rebus agendis se transfert ad
et quemadmodum superarent ttirpes cogitaliones. Is inielligentiam, eas res aliis relinquens providendas,
autem ipsostanquam paterfiliosadmonens.hortabatur ipse auiem et seipso abnegato, et sni oblitus, scruta-
ut essent fnrles et constantes in laboribus, ut qui es- lur coslestia, Deo omoium solutus etexpeditus assis-
sent paulo post in summa quiete collocandi. Muiia tens, a nnlla auiem alia cura retro avulsus. Qui est
quoque alia cum eis disserens de exerciiatione, eos enim hiijiismodi, ima rum Deo degit, una cum Deo
valde juvit. Cum autem cessasset ab admonitione, et versatur, assiduis hymnis Deum semper celebrans.
se parum recollegisset, considerabat quemadmodum Novi enim ego hominem in soliiudine, qui decem
alios admonens, se non monebat nec corrigebat; et annos cibi terreni nihil gustavit, sed ei angelus tertio
se esse viclum intelligens, cursu rursus rediit in soli-. ) quoque die rcelestem cibum ad eum afferebat. et ei
ludiuem, seipsum deflens, et dicens : Nisi quia Do- in os injiciebal, isque erat ei instar cibi et potus. Scio
minus mihi opem tulisset, propemodum in inferno quoque ad hunc horoinem in phantasia venisse dae-
babiussei anima mea (Psat. xcix). Propemodum in mones, ostendentes angelicos exercitus, el currus
omne malum sum redaclus, propemodum iim in terra ignis, et inulios satelliies, tanquam alicujus regis ve-
coiifccerunt. Et in eo factumesl quod dictum 745 est: nientis, et ei dicentes : In omnibus te recie et ex vir-
Frater qni a fratre adjuvatur, est tanquain urbs mu- tute gessisti, o homo; de cseiero rne adnra, et tan-
nita et excelsa, et tanquam murus qui non p"test quam Eliam te assuroaro.Dicebat autem apud se mo-
corruere (Prov. xvm). Quanquam aDhinc toto viiae nachus : Adoro quotidie Regem meum et Servato-
tempore luxit perpeluo, privaius mensa quae ei da- rem; et si hic esset ille, non hoc a me peteret.
baiur divinitus, et panem suum quaerens cuin labore. Poslquam autem ei dixit quod habebat in aniino ;
Nam ciiin se in spelnnca inclusisset, et sibi saccum Doroinum meum et Regem habeo Deiini, quero sem-
et cinerem sub-iravisset, nnn priuse terra surrexit, per adoro, tu aulem non es rex meus, ille protinus
nec cessavit flere, qnam vocem angeli audiisset ei evanuit. Haec autem lanqnam de alio disserens, insti-
dicentem in somnis : Arcepit Dominus tuam pceni- lula vilse suae, et res geslas volebat celare. Qui au-
tenliam, et tui est miserius; deinceps autem vide ne lem una cum eo erant palres, eum dicebant haec
decipiaris. Ad te enim venient fratres quos admo- vidisse.
niiisti, et atferent ad te eulogias, quas cum accepe- Haec et alia multa nobis narrans beatus Joannes.
ris, vesceris cum ipsis, et perpetuo Deo ages gralias. et tres dies ad nonam usque disserens, noslras cu -
Haecergo vobis narravi, o filii, ut huroilitatem ravit aniroas. Cura autem dedisset uobis benedictio-
exerceatis, seu in parvis, seu in magnis esse videa- nes, jussil ire in pace, nohis quoque dicta quadam
mini. Hoc est enim primum prseceptum Servatoris, prophetia : Hodie, aiebai, nuntiata est (95) Alexan-
qui dicit: Beaii pauperes spiritu, quoniam ipsornm driae victoria roaxime pii Theodosii, propter de me-
est regnnm ccelorum (Matth. vi). Et ne decipiamini diosublatum tyrannum Eugenium, et oportet impe-
a daemonibus, qui vobis visa et phantasias excitant; ratorein mori morle propria, quod quidem revera
sed si quis ad vos venerit, aut frater, aut amicus, aut ita lieri contigit. Licebat autcm cernere multiiudi-
mulier, aut pater, aul magisier, aut mater, aut so- nem eorum qui cum ipso erant monachorum in eccle-
ror, primum extendite manus ad oraiionem; et si sit sia, veluti quosdam justorum cboros, lucidis vestibus
plwnUsnut, fngiet a vobis. Et si vos decipiant daemo- indutos, et hymnis assiduis Deum glorificantes.
1155 HISTORIA LAUSIACA. 1154
Posiquam autem multos quoque alios Palres vidi- , \ et seipsum vilipendens. Cum nos autem multum ro-
mus, venerunt fratres nobis annuntiantes consum- garerous, ut adliortatorium nobis sermoneni dicerel,
niatum esse beatum Joannem roodo quodani admira- vix in animum induxii ut nobis pauca dissereret de
bili : nam cum jussisst-t ut tres dies nemiueut sine- mansuetudine. Is, cum hippopolamus aliquando va-
rent ad se venire, genibus flexis ad oralionem, con- slarct vicinam regionem, stans prope fluvium, roga-
summalus est, ad Deum veniens, cui gloria in sae- tus ab agricolis, visa bellua ingeniis magnitudinis, ei
cula. praFcepit, dicens : Denuntio libi in noiniiie Jesu
CAPUT XLVH. Cliristi, ne amplius vasies hanc regionem. Illa autem
De Pmmenia. laniiuam ab angelo loco pulsa, ouinino evaimii. Sic
is quoque cum Christi ancilla Poemenia, quae ad etiam aliquando abegil crocodilum.
eum videndum accesserat, non esi quidem coll cu- CAPUT L.
tus, significavit aulem ei quoque qua-dam arcana. Ei De abbale Theona (98).
autem pracepit, dicens : Descendens a Thebaide, Vidimus etiam alium non procul a civitate, in so-
nedeflectas Alexandriam, quandoquidein luturum est liludine, nomiiie Theona, virum sanctum, in doniiin-
«t cadas in tentationes. Eaaulem magni Joannis prae- cula seorsum inclusum, qui tempore triginla ann.o-
diciionem vel nilnli ducens, vel 746 eJus oblita, • rum sileniium exercueral (Ruff., lib. n, cap. 6). Is
deflexil Alexandriam, ut videret civiiatem. In itinere cum pluriiiias virlntes perageret, habebalur ab eis
atiteui prope urbem Nicise, ad eam accesserunt naves pio propheta. Exibaleniro ad ipsum per dies singu-
ejus quiescendi graiia. Egressi autem laniuli ex qua- losmultitudo segrolanlium, quibus manus imponens
dam insolenlia cum illius loci babilatoribus, aroen- per fenestram, dimittebai eos abire salvos. Licebat
libus et profligatis horoinibus, maiiiis conseruerunt: enim videre ipsuin habentein vultuin angeli, 'aeiis
qui quidein uniusiiuidem eiiniichi digilum secuerunt, oculis, ct toium plenum maxima gratia. Is, cum
aliuni autem occiderunt, Dionysiuin autem sanctissi- non inulto ante tempore lairones eum iiocttt invasis-
rt um episcopum in lluviuin iguoranies piojecerunt, Sent, existimanies se inuliuni auri apud euro inven-
et illam ipsam conviciis el maledictis impetierunt, et turos, ei vellent eum occidere, precatus est, et roan-
reiiquos omnes servos sauciarunt. serunt imiiiobilesad portasejusuiqueadinatutiiiuin.
CAPUT XLVIII. Cum turbae autem mane ad euin accessissent, ct eos
Vita abbatis Ammonm(96), et eorum qui cum ipso igni inandare in animo haberent, unum lanluin ver-
erant. buni ad eos esilocutus : Sinile eos ahire sanos; sin
Vidimus autem alium quoque virum Thehaide, no- lniuus, a nie fugiet grati.i curaiionum. li vero ipsum
ittine Ammonam (Ruff., I. n, cap. 3), Patrem ler C au.iieriiiii; non audebant enim conlra eum dicere, et
niille monaciioruin : quos etiam nominabal Tahen- protinus abiere latrones ad ea quaeerant circuuiciica
nesiotas, qui habebanl magnum vitae agendae insiitu- inonasieria, mutaii moribus, ei de iis quae fecerant
tum, ut qui et ovillas pelles ferrent, et vultii leclo ducti pcenitentia. Erat autem vir eruditus in triplici
Comedcrent,et se deorsum inclinantes,ne quis pro\i- gratia seriiionuin, in scripiis Homanis, Graecis, et
rouro coroedentem aspicerel; el lanium exercerent ./Egyptiacis, sicut a multis et ab illo ipso audirous.
silentium, ut vidercntur esse in soliludine, unnquo- Cuni eniin nos agnovisset esse bospites, scnbens iu
qtie occulle peragenle suum vilae insiilutuin ; solura labclla, Deo propter nos egit gratias. Comedebat au-
autem specie quadam in mensa sederent, conantes tem semina non cocta. Noctu autem, ut aitiul, egre-
se invicem latere. Aliqui enim ex bis semel vel bis diebature cella, el congregabatur cum feris, el eas
roanuin ori aduiovebat, tangentes panem vel oleum, pntabat ex ea quam habebat aqua. Erat cnini videre
vei aliquid ex iis quaeerant apposila, et cum de uno- vcstigia bubalorum, et onagroruro, el quaruindam
quoque obsonio seinel gustassent, conlenli erant hoc caprearum, circa ejus monasterium, quibus semper
aliuiento; alii autem panem sensim mandenles, alia deleclabatur.
auteui accipientes citra simulationem, sic persevera- CAPUT LI.
bant; alii auiem juscuhiiii ter tantum degustabant, a D De abbate Elia (99).
reliquis aulein abslinebani. Quaecum, ut eral con- Vidimus autem aliuro quoque senem in Soliludine
sentaneum, essem admiratus, non praelcrmisi eam Antinoi, quaeest metropolis Thebaidis, Eliam nomine,
quae ex eis capitur uiilitaiem. qHi natus erat centum eldccem annos (Ruff., tib. n,
CAPUT XLIX. cnp.12).Snpereum dicebant spiritum Elise prophetae
De abbate Be (97). requievisse; erat enim valde celebratus, ut qui in
Vidimus autem alium quoque senem, qui lenitate terribili illa solitudine egisset septuaginta annos. Non
superabat omneshoroines, nnmine abbatem Be(Ruf- poiest antein oratio pro dignitale narrare asperam
fin., I. n, cap. A) : de quo afiirniabant fratres qui illani 747 solitudinem, quseeslin monte inquoille
apud ipsuro versabantur,euro nunquam jurasse, nun- scdebal, nuiiquam descendens in eam quaebabilatur
quaro de aliquo iiienlitum esse, neque aliquo verbo regionem. Est enira quaedam semita eorum qui ad
iucrepasse, neque iratutn fuisse; erat eniin ejus vita ipsum accedunt ejusmodi, ut vix possint insistere
valdequieta, et uiores mansueti, ul qui stalum ba- vesligiis ii qui accedunt, binc et inde lapidibus aspe-
beret augelicuiu; erat atiteui valdc qtioque iiumilis, ris obvallata. Erat autem scdens sub quadain petra
 1185 DE VITIS PATfcUM LrBKR VHl. US6
in sperunca, adeo ut ipsum quoque videre esset for- A praeter opinionem ratione a Deo suppeditatur. Ei
niidabile. Tremebat autem jam totus, ut quem sc- enim insoliludine per angelum afferebatur nutriinen-
nectus opprimerei. Muha aulcm signa qni.tidie pera- turo. Ejus autem imhimentum erat lebiton, quod
gebat, neo cessabat mederi segrotamibtis. Dicebant noiinulli colobium appellant, et parvum linteum
autem qui apud ipsitm erant Patres, neminem me- in ejus capite. Haec eniut ei roanebaut in solitu-
minisse ejus aseensns in montem.Comedebatauteirt dine, nec veterascebant. Erat autem in solitudine
in seneetuie tres uneias panis, et tres oleas vespere. propinqua terroe quae habitalur, faciens signa et vir-
)n juventuie autetn semper semel comedebal in heb- lutes admirabiles itt vtrtule Spiritus : quas propter
domada. roiraculi insignem magnitudinem nemo polesl oiunes
CAPUT LU. dieere, sicul audivimus a senibus qui cnm eoversa-
Vila abbatis Apollo (100). bantttr, qul ipsi quoqtie erant viri perfecli, et praee»
Vidimus auieni alium quoqiie ytrum sanctum in rant ninliis fratribus. Fuit ilaque protiitus elarus ac
Thebaide, in ftnibus Hennopolis (Ruff.,1,. n^cap.l): celebratus, tawjnam novus aliquis propheta vel apo*
in quam Servator venit cum sancta Maria el Josepb, stelus, qui venissetnostro saeculo; etcum magtta fa-
implens prophetiam Isaise, qusedicil: Ecce Domiims ma de eo sparsa esset, omnes qui eircumeirca di-
sedet super nubem leyem, el veniet in ^Egyptum ; et ) habitabaiit monachi, semper ad eiim veniebant,
persi
quatieniur manufacia i£gypii a facie ejus, etcadent et tanqttam puri germano, dona suas olerebant am-
in lerram (Isaim xix). Vidimus enim illic quoque roas. Is atitem alios
quidem hortabatw ad eontem-
templum, in quo, ingresso urbeni Servatore, ce<ide- plationem; alios vero instituebat, ut pcrsequerenlur
runt omnia simulacra in faciem super lerram. Vidi- virtutem, quae versatur in actione, primuni oslen-
tiius autem illic in solitudine virutu , Apollo noinine, de.s opere ea qnai ipsos facere admonebat sermoiie.
qui monasteria habebat super nioutem. Erat enim Saepe enini eis ostendens exercitationem, Domiiiica
paler uionachorum circiter quingentorum , qui erat solum cum eis versabatur: ipse quidem non amplius
valde clarus et celebralus iiiThebaide; eraiitque ejus sumens, quam olera quse sua sponie nascuntnr in
magna opera, el magnas virluies per euin laci. bai terra; non-panem interim vel legumen, non ex fru-
Doiniinis, et plurima signa et admirahilia per eiim clibus arborum aliquid comedetis, nec quaecueque
cfficiebaitlur. ilic enim cuni a pueritia mullatnosteii- igni adirola veniuqt Uiusus liominum.
dissetcercitationem, in perlecta aclate talem est
Cum autem letnpore Juliani aliquando audiisset
consecuius graliain. Ctiro enim essct oclo^enarius,
fiairem in exercilu captum viiiclum teneri in custu-
sibj uiagimm congregavit ntonasterium virorum | er-
ouuies fere efficere. Is i dia, accessit ad eum eum fraternttate, roganseuro el
fectorum, qui poterain signa ' a.Imonens, ut essetfortis etconslans in laboribus, et
cum quindecim annos natus a muud» secessisset, et
despiceiel pericula sibi iniminenlia. Dicit euim esse
quadraginta aunos in soliludine transcgissei, ei in ea
sibi lcmpits cerlamiimm, ut lunc i|U"que748 nieits
o.ujnieuivirtutem exercuissel: visusest posiea andire
Dci vocero, dicenlis ei : Apollo, Apollo, per te sa- ejus probetur insultu leniaiioiium. Posiquam auiem
his verhisejus animuni confirmavit, adveniens iribu-
et
pienlium iu JF.gypto, prudeiitiam gentium prudeu- iuis,
sa- qui quodam sceleris ferebatur iinpetu, cum qui-
tiuuiaboleho. Perdes auiem roibi ciim eis etimi
omncin cultum dani ei de ipsis significasset, clausis portis custudia?.,
pientes Dabytonis, el de medio tolles
in habitatur et ip>um ei omnes qui curo eo erant monachos inclu-
daeinoniacum; et nunc vade eam quae
sit, tanquam luturos aptos ad mililiam; et cuin eis
regionem; generabis enirn mihi populuro peculia-
Is auiein re- quot satis essem custodes constiluisset, domum re-
rem, amiulaiorem bonorum operum.
dixit: Aufer a Domine, diit, nee audittoiie quidem ab eis rogari siistinens.
spomleiis, me, arroganliain, autem nocte, lainpadein ferens angelus appa-
ne 1'orieelatus supra fraternitatcni, priver oinni bouo Media
Ei autem lursus dixit vox divina : ret custodibus, lumine illu^trans orones qui erant iil
opere (Til. 11). adeo utprae stupore biantes stareni cuslo-
Milte nianuin tuam super coltum tuum, et deinde carcere,
des. Qui curo suirexissent, eos rogarunt ut nmnes
comprebendes, et infodies arena. ls autem cumsla-. 1
tuii manum misissel super collum, apprebendit par- abirent, eis apertis januis; fatebantur enim essesa-
et euro infodil in arena lius pro iis mori, quam quie ad eos divinims venis-
vuin /Eibiopein, clama.ntein
set libertatetu qui citra rationem detincbanlur despi-
et dicemeiu,: Ego sum dseinon superbise. Et rtirsus cere. Tribuiiiis itaque cam magistratibus niane ve-
ifactaest vox ad eum, dicens : Vade, quoniam quod niensiu
Is autem cum boc custodiam, contendebat ut viri egiederenliir
a Ueo petieri.s, accipies. primum
est in eam habitatur e civitate; dicebai cniiii doinum suam cecidisse teriae
audissel, profectus qnae regio-
venit in molu, et e suis servis optimos uppressos fuisse. li
nem, tempore Juliani tyranni, el tunc pro-
autem ba c audientes, Deo gratias agenles, abierunt
pitiquam. soliiudiiiero.
aulem in solitudinem, erantque orones siroul, ul dicit
Cum quamdam parvaro occupasset spelun-
montem. Apostolus, habentes cor unum et unam animam
cam,, manebal subter Ejus autem opus erat,
loto diurno spatio preces edere; noctu qiiideni cen- (Act. IV).
ties, inlerdiu autem loties, flexis genibus. Ejus aulem Docebat autem quotidie ornari virlutibus, et ma-
alimenlum tunc quoque sicut prius, admirabili et cbinas diaboli in cogitationibus in priucipio protinus
115: HISTORIA LAUSIACA. *183
propulsare. Conirilo enim capite serpentis, totum . i haecnarrantem atidivimus.et reddentemcatisainpFio-
corpus est morluiim. Jubet eniin Donvnus ul obser- ris ignoralionis. Nam bovem quidem, aiebat, in deos
vemus caput serpentis : id atitein est, ne in principio referebant gentiles qui prius apud nos habilabant,
admiliamus malas .t turpes cogitationes, non solutn qiiOiiiainper ipsum exercentes agrieulliiram, viclum
ut obsccenas animi nostri phantasias deleamus : co- sibi parabant; aquam auteio Nili, quouiain irrigat
nari autem nos invicem superare vii tutibiis, et ne eimies agros; terram quoque cole.bant, utqiiae esset
quis in his laudibus altero videatur inferior. Hoc au- aliis omnibus regiombus fertilior. Reliquas atttem
tem, inquil, sit vobis argumeniiim profeclus virtu- aboininationes, canes et simias, et reiiquani tuuuetn
tum, quando fueritis vacui affectionibus etappetitio- auimantium et oleiura coiehani turpittuiinein, qua-
nibus, h;ec enim sunt Christi doiiormn principium. leiius teoium usus fuit eisoccasio silulis, qui leiupttte
Quando autem a Deo babuerit aliquis osiensionem Pharaonis hoinines ocnupattis leuuit, quaudo ille
iniraculorum, ne nimiimi iniumescai, qna-i sufficien- Israelem persequttus, subipersus est. Unusquisqua
ler profecerit nec efferatur cogitatione, tanqnam sit enim id in quo futt occupalus, curo Pha.raot«iiii non,
jam magis honoratus quani alii, neque ut ostenlans essel secuius, Uoc 74ft io deo* retftlii, llicetis :
quod laleni gratiam acceperit; sin minus, seipsum Hoc fuit mihi deus ltodie per quod eftectttitt est ut non
decipit mentecaplus, elgralia mulahilur. Habuitergo i perirem una cum Pharaone. Hueequideu» imsermo-
hanc magnain docirinam in sermonihus, quam nos nihus babuit sancius Apollo
quoque srpe poslea abipso audivimus: in operibus Anle sermones autnm scribetidum est quas posse-
autem efflclebat majora, omnis enim peliiio ei sta- dit in
operibus. Fuerunt enim aliquando genliles
tim dabatur a Deo.
: vidit prope accolentes in locis omnibus, et decem pagi
Quin ctiam videbat quasdam revelationes erant ei propinquiores magis colebant daemones.
enim suum fralrem natu raaximum, qui ipse quoque qui Erat autem teniplum niaxiiuum in uno vico, et si-
fuerat cousiimmatus in soliludine, et ipso pulchro inulacrunt uiaxime
insigne, lignea autem erat bsec
vitse instilntoeuni superaverat,cuiii quo ipse quoque slaiua. autem ducebant, eam per vicos cir-
Ponipain
longo tempore vixit in soliludine. Videbatur eigo cumlereiites nelarii sacerdotes, qui baccbabanlur
eiim videresedenlem in eodem throno ciiin apostolis, ciim
multitudiiie, veluti prn aqna fluviatilt celebranles
cum ei reliquissel siiarum viriutuni haereditatem; et Accidil auieiii ut illo tempore illic adesset
sic pro se ipso intercedebat, Deiim rogans, ul esset inysieria. ciiin paucis quibusdam fratribus : postquam
Apollo
velox ejus translatio, el cum ipso sihi requiem prae- autem vidit mulliludincm
repente dsett.oniace furen-
staret in ocelis. Visusesi auiem ei dixisse Servaior, » lein (lexisServaiori genibus, fecit oin-
I per regionem,
oporlere eum adhuc parvo teuipore esse in terra ad nes gcntiles rcpente imiuoi.iles. Cum auiein non
multorum perfectionem, douec mulli fiant ejus viiT
posscnt ex illo loco progredi, alius alitim trudentes,
tutis aemiilatores. Magmis eniro roonachorum populus et aestu toto die lorrerentiir, iguoranies uude hoc eis
credeturejus fidei, et pius exercitus, ul gloriam di- cvenis.->et,sacerdotes eorum dixerunt esse qucmdam
gnain laboribus consequalur apud Dcum. Hsec vidit, Cliristianuin babitanlem in eorum finibus sub solitu-
quae etiam evenerunt. Nam cuin mulli undiquc ex dinc,
auditione ad eum convenissent moiiachi, et per ejus qui hacc lacerel, dicentes de Apollo ; et opor-
tere ei supplicare, sin minus fore ut veniant in peri-
doctrinam et conversationem plurimi omnino rouudo
culum. Posiquam aulem qui procul habitabant,
renuntiassent, factaest fralrum cohabitalio, curoad andiiis clamoribus et lamenialionibns, accesserunl,
quingentos fraires siinul aputl ipsiuii communem vi- et eos
tain haberent, etunam mensam, tota vistecandida,ti; rogarunl: Quidnam est, dicenies, quod vobis
accidit ? quo pacto hoc factum est 1 Illi ati-
et in eis impleta esl Scriplura, quae dicil : Laetare repente
lem dixerunt se nescire, nisi quod virtim habebant
desertum sitiens, erumpe el claina que non par(uris ;
suspectum, dicentes opnrtere illuni placare. Alii vero
quoniam multi sunt filii desertae, magis quam viruiu
lesiabantnr se eum vidisse prseiereuntem; et sic ro-
babenlis (Isaim LIV).Nam impleium quidein est boc
k garunt eos ut eis cito daretur auxilium : adduclis bo-
eloquium prophelicum ex Ecclesia quse congregata I bus conaii sunt movere simulacrum; id autem ma-
cst ex genlibus : perfecturo est auteui in hac diani
nehat tanquam immobile cum ipsis sacerdotibus.
vEgyptiaea soliludine, quse plures filios Deo exbibet, Cum niillam
ergo evadendi ratiouem invenissent,
quaiu terraquae csl habilala. Ubi enim sunt iaurhibus miserunt per accolas legalionem ad Apotlo, ut illiiic
lot greges eoriiui qui salvi liuni, quol Dco exhibent liberati aberrore recederent. Hisaiitem
Apollo signi-
quae sunl in ifigypto solitudines? Quol suut enim bic celerrimedescendit homo Dei; et ctim ora&-
ficatis,
populi, tot sunt illic in deseriis monachi. Ac mihi omnes solvit a vinculo. Hi aiitem omnes uuo
videtur dictum Apostoli, etiam in ipsis esse iinple* aninio ad set,
tuut: Ubi enim abundavit peccatum, superabundavit ipsuin proces>erunt, universoruni Servalo-
facit admirabiiia, idolo pro-
et gratia (Rom. v). Abundavii enim quondam in ri credentes, et Deo qui
omnes eatechesi institutos
/Egypto tnultus et iropius idolorum cultus, adeo ut tinus igni mandato. Quos
iu nulla gente magis; canes enim elsimias quidam adjecit ecclesiis. Multi autem ex his in hodiernum
colebanl; alii allia et caepe; et ex vilihus oleribus usque diem degunt in monasteriis. Hujus atitem rei
multa deos existiiuabant, tit ipsum sanctuin 1'aireni fama pervasit in omnes partes, et mulii crediderunt
 1159 DE VITIS PATRUM LIBER VIII 1160
in Dominum; adeo ut nullus amplius gentilis nomi- tA miraculum, et eventum ejus quod dixerat, omnes
netur in ejusGnibus. Servaiori credentes eum praedicabant propheiam.
Non multo post autem tempore, duo pagi inter se Erat autero adhuc aniea in momis spelunca san-
bellum incipiunt committere, pro agris decertames. clus Apoilo, cum quinque aliis fratribus, qui primi
Postquam autem est Apollo renuntiaium, statim ad fuerunt ejus discipuli, curo recenler venisset e soli-
eos descendit, inter eos pacem conciliaturus. Qui tudine. Cum aulem adventasset dies festus Paschae,
erant aulem ex parte adversa non parebani, sed con- et Dei cultum implessent, erant esuri ea quae inve-
tradicebant, freti uno lalronum principe, ul viro ad nicbantur : erant aulem al.quot sicci panes, et quae-
bellum praestantissimo.Cum eum ergo Apollo vidisset dam olera reposita. Eis autem dixit Apollo .-Si su-
contradicenlem, dixit ei: Si parueris, o aroice, ro- mus fideles, o lilii, et gerroani Christi -filii, petat
gabo Dominum meum, ut tua peccala remiliantur. unusquisque vestrum a Deo id quod ejus animo gra-
Is aulero ubi hoc audivit, non cunctatus, abjectis ar- lum est ad vescendum. Illi vero ei universum per-
mis, ejus genibus advolutus supplicavit; et pace roiserunt, exislimanles se esse indignos lali gratia.
facta ejus intercessione, suos remisit ad propria. Cum laelo autem vullu orassel, et orones dixissent
Cum ii autero pacem egissent, et abiissent, insignis Ameu, protinus noctu venerunt in speluucaro quidam
eorum propugnaior, Apollo de caetero sequebatur, 18 viri penilus incogriili, qui dicebant se venire a lon-
promissum aperte exigens. Quem cum assmnpsisset ginqua regioue;et omnia ferebanl, ea etiam de qui-
bealus Apollo in propinqua soliludine, admonu l et bus ne audiliooe quidem acceperani, et quje non na-
bortalus est ut patienli et consianti esset animo, scuntur in ^Egypio, horli fruclus omnis generis,
posse enim Deum ei condonare. Ubi autem nox ad- uvas et mala punica, el ficus et nuces, omnia inlem-
venil, ambo viderunt in somnis se aslare ante Iribu- peslive : quin etiam quosdam inventos niellis favos,
nal Chrisli: ulrique aulem conteniplabantur angelos et urnam recentis lactis, et nicolios maximos, et
Deuro una cum justis adoranles. Cumque ipsi una panes mundos et calidos (101) e regione exlerna. li
cum eis procubuissent, Patrem adoraverunt; et vox autem qui ea atluleratii, cum soluiumodo tradidis-
ad eos facla est Dei diceitlis : Quaeest sorielas luci sent, tanquam nussi a viro magno et divite, protinus
cum lenebris ? aut quae pars est fidelis cnm infideli propere recesserunt. Cum aulem quae erant escu-
(// Cor. n) ? Quid vero stat cum justo homicida, cum lenta percepissent, ea illis suffecerunt usque ad Peti-
sit indignus tali contemplaiione ? Tu autem abi, o tecoslen ; adeo ut ipsi quoque mirarenlur, et dice-
homo, tibi enim est concessus hic tarde naius perfu- reut fuisse ea vere a Deo missa.
ga. Qui cum alia mulia vidissent et audiissenl admi- Quidam autem ex monachis rogabat Patrem ut sta
rabilia, quae neque audel oralio dicere, neque auris C1 tim Deum pro ipso oraret, ul graliant aliquain con-
audire, exciiaii annumiarunt iis qui cum eis conver- sequeretur. Cum ipse autem orasset, ei dabatur gratia
sabautur. Omnes aulem maxima invasit admiratio. humilitatis et mansueiudinis, adeo ut mirarentur om-
ulrisque unam narranlibus visionem. Permausii au- nes eum esse tam mansuetum. lias aulem ejus virlu-
lem cum exercilatoribus, is qui non erat amplius tes narrarunt nobis qui cum ipso erant fratres, haec
lioinicida, usquead moriem vitam suam corrigcns, mullis quoque attestantihus fratrihus.
ex lupo iu siroplicem et innocentera agnuro mutatus. Etenim curo non inulto ante leuipore fuisset ali-
In eo quoque impleta esl lsaise prophelia, dicentis : quando fames in Thebaide, qui autem ea loca acco-
Lupi el agni simul pascentur, et leo et bos simul lebant populi audissent quod qui erant apud eum
comedent paleas (Isaiae LXV).Licebat enim illic quo- monacbi praeter spein omneni el opinionem quoiidie
qne videre iEthiopes cum monachis se exercenies, alerentur, uno animo apud ipsum accesserant cum
et multos virlulibus superanles, et Scripturam in uxoribus et liberis, simul benediciionem petentes et
eis impletam, quae dicit: jEthiopia praeveniet manum alimentum. Is auiem nihil veriius, ne cibus ei ali-
ejus Deo (Ptal. LXVII). quando deesset, dabat omnibus venienlibus, unicui-
Aliquando auiem decertabant genliles adversus que quod in diem sufliceret. Reliclis autem tribus
Cbrislianos ruslicos pro suis finibus: erat autem 19 solis magnis sportis cum panibus, et fame invale-
inulliludo ulrorumque armatorum, quibus astitit sctnte, jubet sporlas afferri in medium, quas ipso
Apollo pacem inter eos concilians. Ei aulem resiiiit die erant esuri monachi; et audieniibus omnibus
gentilium in pugna antesignanus, qui erat vir gra- fratribus et populi multiludine, dixit magna voce :
vis el ssevus; affirmabalauiem etdicebatse non esse Non poiens est manus Domini luec iroplcre ? Haec
dalurum pacem usque ad morlem. ls autem ei dicit: autem dicit Spiritus sanclus : Non deliciet panis ex
Atque adeo tibi fiat quod elegisti, nullus enim praeter his sportis, douec novo frtimenlo fuerimu- satiati.
te occidetur. Tibi autem mortuo non erit terra se- Et aflirmarunl omnes qui tunc aderant eis panes
pulcrum, 750 sed ventres ferarum et vulturum te suffecisse quatuor menses. Similuer auiein et in
iniplebuntur. Atque adeo oratio effectum protinus oleo et frumento; adeo ut venirct satanas, et ei di-
est sortita, cum ex uiraque parte nullus sit inter- ceret: Num tu es Elias, aul alius ex prophetis et
fectus praeter antesignanum. Quem eiiam cttm in apostolis, quod hsec facias ? Is aulem dixit ipsi:
arena turoulassent, mane invenerunt niembra laniata Quid enim? non bomines sancti fuerunt apostoli cl
ab hyxnis et vnlturibus. Illi autem cum vidissent prophetae, qui haccnobis tradiderunt ? Au tunc qui-
 1161 HISTORIA LAUSIACA. 1182
dem aderat Deus, nunc autem peregre est profe-- A in sermone gratiam, et reliquas ejus virtutes, quas
ctus ? Potest autem Deus haec semper facere, et ni- * propter summum roiraculum siluiraus, auditas utique
hil erit quod ipse non possit. Si ergo Deus eslt ex Ipso et ex aliis ?
bonus, cur tu malus ? Quid vero non oportet nosi Cum auiem de exercitatione et vitse instituto no-
quoque dicere ea quse vidimus, nempe quod fratresi biscum saepe seorsuin disseruisset, saepe etiam dixit
ingrediebantur cum sportis, ad mensas panes affe- de suscipiendis lnonachis, quod oportet adorare fra-
rentes, et curo comederent quingenti fratres ad sa- tres advenientes : Non enim ipsos, aiebat, sed Deum
tietatem, eas rursus plenas accipiebant ? adorasti. Vidisti eniin , inquit , fratrem tuuin?
Aliud quoque miraculum, quod videntes obstupui- vidisti Dominum Deum tuum; et hoc, inquit, ab
mus, par est dicere. Cum enim ad eos venissemuai Abraham accepimus (Gen. xvm); et quod oporteat,
spatio trium dierum, cognili sumus, procul visi ai inquit, nonnunquam cogere fraires ad refectionero ,
fratribus, qui ex eo audierant de nostro ad eum ad- a Lot accepimus, qui coegit angelos (Gen. xix); et
ventu : qui quidem propere accurrentes nobis vene- quod oporlet, si fieri potest, monachos quotidie
runt obviam psallentes, est enim bic mos apud om- communicare sacramenlis. Qui enim se ab eis pro-
iies monachos. Et cum proni in lerratn adorassent,, cul aroovet, Deus quoque procul ab eo recedit. Qui
nos deosculali sunt, nos sibi invicera ostendentes ,, B autem hoc facit assidue, assidue suscipil Servaio-
et iicenles: Ecce venerunt fratres, de quibus pater reni. Est enim, inquit, vox salutaris: Qui comedtt
noster dixit Iribus ante diebus, dicendo : Post tresi camem meam, et bibit meum sanguinem, ma-
dies venienl ad nos tres fratres, venienles Jeroso- net in me, et ego in eo (Joan. vi). Hoc confert
lymis. Et alii quidem nos deducebant, alii vero nosi monachis salutaris passionis commemorationem con-
retro sequebantur, psallentes, donec prope ipsuimi tinenter facienlibus, quotidie eiiam se prseparare, ut
venimus. Cum autem audiisset pater Apollo vocemi omni tempore digni sint qui suscipiant coeleslia sa-
psallenliuro, venit nobis obviaro, ut mos ei erat ergai cramenta, quandoquidem sic quoque consequitur
omnes fraires; etcum nos vidisset, adoravit primusi remissionem peccaiorum. Calholica aulem et gene-
se in terra extendens; et cum surrexisset, est oscu- ralia jejunia non licet solvere sine ingenti neccssi-
latus; et postquam introduxisset, oravit, et pedesi tate ; in quaria enim feria traditur Servator, et in
nostros manibus lavit propriis, et hortatus est ad re- parasceve crucifigitur; qui ea ergo solvit, Servato-
fectionem. Hoc autem faciebat oninibus fratribus qui1 rem una tradit, et una crucifigit. Sed si ad vos vc-
ad ipsura veniebant. Qui enim cum ipso erant fratres, niat frater qui opus habet ut reficiatur cum sil jeju-
alimentura non prius accipiebanl, quam Eucharistiae riium , ipsi soli mensam apponite ; sin aulem nolit,
Cbristi communicasseni.- huc autem faciebant hora Q ne cogalis, hahemus enim communem traditionem.
nona diei. Deinde cum sic comedissent, sedebant au- Mullum autem reprehendebat eos qui ferrum gesta-
iientes eum docentem omnia prsecepla, usque ad bant, et comam nutriebant. Hi enim, inquit, se
primum somnum. IHinc alii quidem ex ipsis sece- ostentant el quaerunt placere hominibus, cum opor-
debant in soliludinem, Scripturas lota 751 nocte teat ipsos potius corpus solvere jejuniis, et quod
memoriler expromentes; alii vero illic persevera- bonum est facere in occulto ; ii vero non sic, sed
bant, assiduis hymnis Deum laudantes, ad diem se propalant omnibus. Et quid opus pluribus? Om-
usque : quos ego vidi his oculis, cum vespere hym- nis enim ejus doctrina est ejus vitseinstiiuto similis,
nos coepissenl, usque ad matutinum nou cessasse a quam nec quis scribere poluerit nec dicere. Plurima
cantu. Multi certe ex iis hora nona solum descende- ergo nobiscum seorsum, tola ssepe hebdomada dis-
bant de monte, el Eucharisliam sumenles, rursus ad- serendo, landem dimittens dixit: llabele pacem
scendebant, contenti spirilali nulrimento usque ad inler vos, neque separemini in via.
aliam nonam. Hoc autem multi ex iis faciebant Cum autem dixisset iis qui cum ipso erant frairi-
multos dies. Licebat autem eos videre exsultantes bus, quisnam ex ipsis vellet nos deducere ad visi-
in soliludine, adeoutnullam ejusmodi aliam exulta- tandos alios Patres, sanctus Apollo, tribus viris
tionem in terra videre liceat, nec lactitiam corpora- l> delectis qui valerent et sermone et vilse instituto,
lem. Neque enim erat inter eos aliquis mcestus aut erantque periti linguaeGraecaeet Romansc et /Egyp-
Iristis; sed si quis videbatur prae ,se ferre tristiliam, liacae, cum eis nos dimittens, jussit eis ne nos
slatiin paler Apollo ex eo rogabat causam, et quae prius relinquerent quam satisfactum esset nostro
erant in occullo uniuscujusque cordis, renuntiabat. videndorum Patrum desiderio: quos si quis vellet
Dicebat autem : Non oportet esse tristes propler sa- omnes videre, ad eos aspiciendos tota vita non suffi-
lutem, cum futttri simus hseredes regni ccelorum. ceret. Cum nobis ergo benedixisset, amandavit, di-
Tristes autera, inquit, erpnt gentiles, flebunt Judsei, cens: Benedicatvos Dominusex Sion,etvideatisbona
lugebunt peccatores; justi autem lsptabunlur: et qui Jerusalem omnibus diebusvitse vestrse (PsaZ.cxxvn).
terreua quidem animo agitant, laetantur in rebus Nobis autem ambulanlibus meridie per solitudi-
terrenis; nos autem qui tanta spe digni sumus habi- nem, videmus tractum magni draconis, qui tan-
li, quomodo non Isetamur perpetuo ? cum nobis Apo- quam trabes erat protractus per arenatn : quera cum
stolus suadeat, ut semper laetemur, et in omnibus vidissemus, nos niagnus limor invasit. Qui autem
gralias agamus (/ Thess. v). Quis autem dixerit ejus nos ducebant fratres, hortati sunt ne tiroeremus,
PAXROL.LXXIII. 37
 1103 DE ViTIS PATRUM UBER VIII. 1164
sed otsemtis bono ammo, et sequeremur draconis J^dimisit, ut qui eis tristitia affectis nihil prodesse
vestigium : Videbitis enim fidem nostram, cum ipsi posset. Mane autem surgens, venit in eura locum
simus eum manu nosira superaturi. Multos enim, quo transitura erat bellua : posiquam autem ter
inquiunt, et dracones et cerastas manu interfeci- flexii genua ad orationem, in ipsum veniebat bel-
mus, sicul scriptum est. In eis enim implebatur il- lua, magno cum stridore gravem emittens anbeli-
lud : Dedi vobis poiestatero ambulandi super ser- tum, et intumescens ac sibilans, leirumque edens
pentes et scorpiones, et super omnero potestatem spirilum. Is aulem nihil territus, ad draconem con-
inimici (Lucat x ). iNosautem qui ferebamur incre- versus, dixit: Vincet te Jesus Christus, Filius Dei
dulilale, et qui majori eramus affecti formidine, vivi, qui esl magnum cetum victurus. Idquecum
rogabamus eos ne iremus per vestigia draconis, sed disisset, prolinus disruplus est draco, per os onine
recta via. Unus autem frater ex ipsis, magna animi virus evoroens cum sanguine. Cum auleni venissent
alacritate, cum nos eo in loco dimisisset, profectus ruslici postridie, et illud magnuro vidissent mira-
est in solitudinero quaerens belluam. Quam cum in- culuro, et non ferrent spiritum, in animal mul-
venisset, non procul ab anlro, magna voce excla- tam arenam congesserunt, Patre illic eis astante, ad
inabat draconem esse in spelunca ; et vocabat ipsos, draconemenimlicetmortuum non audebantaccedere.
ut ad se venirent visuri quid esset eventurum ; el I} Puer autem, inquil, pascens cum repente vidisset
bortantibus nos aliis fratribus ne timerenius, cum adhuc vivum dracoiiem , statim emola mente fuit
magno meiu abiimus visuri beiluam. Nobis aulem exanimalus ; jacuit itaque puer nibil spirans in loco
repente occurrens frater 752 unus > ma"u nos tola die in solitudine. Cum cum autera sui vesp re
traxit in suum inonaslerium , dicens nos non posso invenissent parum spirantein, totum inflatura cx
ferre impeium belluae, et maxime quod nondum vi- ecstasi, deducunl ad patrem, ignorantes causam
disseraus talem, se vero saipe vidisse ipsam bclluam ejus quod acciderat. Cum is autem orasset, et eum
tam vasta raagnitudiue, ut quae sit plus quam quin- unxisset oleo, surrexit puer narrans id quod fuerat
decim cubitorum. Cum nos ergo jussisset manere in deprehensum. Qua re vir maxime motus, ad interi-
loco, abiit ad fratrem, dicens ei ut recederet a ca- mendum draconem est conversus.
verna; conabatur enim ille a loeo non recedere, CAPUT LIV.
priusquaro interfecisset draconem. Cui cum persua- Vtte abbalis Copre (102) presbyteri.
sisset, eum ducit ad nos increpantem modicam no« Erat autem illic quidam prcsbyler, qui monasie-
stram fidero. Quiescentes autem apud illum fratrem, rium prope habebat in solitudine, Copres noroine
qui circiler unum milliare remotum habebat mona> (Ruff., lib. u, cap. 9) : vir sanctus, prope nonage-
sterium, satis refecti sumus. ( ] narius, prseposilus fratruro quinquaginta, qui ipse
CAPUT LHI. quoque plures faciebat virlutes, morbis medens, et
Vita abbatis Amun. mullas faciens curationes, et daemones expelleus,
Mle autem nobis narrabat, in illo loco in quo ipse et res multas efficiens, alque adeo quasdam in no-
sedebat, fuisse virum sanclum, cujus ipse fuit di- slris oculis. Is ergo postquam nos vidit salulavit, et
scipulus, nomine Amun ( Ruff., l. n, cap. 8, vocal pro nobis oravit, et postquam pedes nosiros lavis-
Ammonem),qui in illo loco pltirimas fecit virlutes ; ad sel, sciscitalus est a nobis, qusenam in mundo fie-
quem stepe latrones venientes, accipiebant ejus pa- rent; nos aulem rogavimus, ul ipse nobis potius
nem et alimenla. Ilsec ergo aegre ferens, cum uno exponeret sui vitae instituli virtules, et quo modo
die egresstis esset in solitudinem, adduxit secum essel Deus ei dona largitus, el quanam raiione fnis-
duos magnos dracones, et jussit eis ut in eo loco set p;riiceps ejus gratiae. Is autem nulla eo noinine
nianerenl, et portam custodirent. Homicidse auteni elatus superbia, nobis suam vitam narravil, et ma-
cuin pro more venissent, et vidissent miracnlum, joruni suornm qui ipsum superarunt, qiioruro ipse
prae stupore hiafitcs ceciderunt in facieni. Egressus vilae inslilutuin est imitaius : Non est, iiiqoit, •>lilii,
aulem invenit eos mutos, et fere semiinortiios ; et quod a ine fit admirabile, si conferaiur cum iis qu:e
cuni cos excitasset, probris cos affecit, dicens : 1D in vila gesta sunt a Pattibtts nostris. El cuio narra-
Vidcle qtiantum estis bestiis agrestiores; nain istae ret nobis Copres presbyier quac recte et ex virtute
quidem propter Deum nostrae parent voluntaii, vos gesla fueranl a Pairibus, unus ex fratribus nostris
antem neque Deum timuisiis , neque Christianorum dormilans, ut qui iis quae dicebanliir fidem iiequa-
estis reverili religionem. Inlroduclis autem eis in quam haberet, videt in ejos manibus librnni admi-
cellam , mensam apposuit, et monuit ut mores mu- rabilem, scripium litteris aureis, et canum virum
tarent. Illi autem surgenles, proiinus multis visi astantem, et minaciter ei dicenlem : Non audis at-
sunt meliores; non multo post autem ipsi quoque tenle lecturam, sed dormitas? Isautemconlurbattis,
visi sunt eadem signa facere. nobis eum audientibus, statim quod audierat ei vi-
Aliquando autem , inquit, cum unus magnus draco derat Romane exposuit. Eo autcm haec nobis adbuc
propinquam vastaret regionem, et mulla occideret dicenle, venit quidam rusticus habens calathuni
animalia, quicunque habitabant juxta soliludinem, arenae, qui exspectabal donec implessclnarralioneni:
onines simul venerunt ad Patrem, roganles ut de- rogavirous autem nos presbyterum : Quid sibi vult
leretur bellua ex eorum regione. Is autem eos ita rusticus cum arena ? nobis respoudit Paler, dicens:
 H6S HtSTGRlA LAUSIACA. 1166
Filloli mel, non oportebat me gloriari apnd vos, 1A condonaretur crratum, ci tit fieret Christianus; quod
ueqne ea enuntiare quse gesta sunt a Pairihus; ne etiam factuni esl. Eranl antem hac ipsa tiora hospi-
mente elaii amitiaraus 753 mercedcm : propter tes fratrcs qui ad nos veneranl: propter quus tem-
studium autem vestrum et utilitatem, quod tam pestive admodum ad nos allata sunt olera. Quaecura
procul ad nos veuistis, non fraudabo vos utilitate ; comedissemus, egimus Domino gratias, duplici ac-
sed quse per nos Servator gessil, narrabo prsesen- cepla laelitia, et ex saltite bominis, et ex refectione
Ubus fralribus. fratrum
Sterilis crat ager qui esl prope nos, et rustici qui CAPUT LV.
ipsuro possidebant, seroinantes, vix semen duplica- Vita abbalis Suri.
turo metebant; vermis enim nascens in spica, totam Abbas autem Surus, inquil, et Isaias (Ruff., I. n,
messem corrumpebat. Agricoiaeaiitem catechismo a cap. 10), et Paulus sibi invicem repente occurrerunt
nobis instituti, et effecti Christiani, rogarunt nos ut ad fluvium, viri pii et egregii exercilatores, invisuri
oraremus pro messe. Dixi autem eis : Si habetis fi- magnum abbalein Anuph. Distabat auiem eorum
dem in Deum, vel arena deserti fructum vohis affe- inlervallum tribus mansionibus; et dicunl ad se
ret. li autem niliil cunctati, cum hac arena, quse a invicem : Ostendat unusquisqiie noslrum sumn vitae
nobis calcatur, sinus iroplessent, atiuleruni, rogan- ]Q instilutum, et quemadmodum fuit in hac vila a Deo
les ut benediceremus. Postquam autem sum preca- honoratus. Abbas autero Surus dixit eis : Pelo a Deo
tus ut illis fieret secundum ipsorum fidem, ipsi eam donum, ut nos virtute spiritus indefessi ad locum
cura fruinenlo seminarunt in arvis suis; ei repcnle perveniamus; et cum ipse solnm orasset, inventum
eorum ager ita multiplicavitfructum, ut omnem su- est protinus paraluro navigiuro, el ventus secundus,
peraret jEgypturo. Iloc ergo facere soliti, nobis et inomento temporis inventi sunt in loeo, cum ad-
quoiannis exbibent molestiam. Unum auiem, inquil, verso flumine navigassent.
niagnum miraculum praebuil mibi Deus roultis prae- CAPUT LVl.
sentibus. Cum enim in civilalem aliquando descen- Vitaabbatis liaim.
dissem, inveni quemdam virum Manichaeutnqui po- Isaias autem dicit eis: Et quid mirum, o amici, si
pulos seduxerat; cum autem non possem ei publice vir nobis occurrerit, qui vilam narret uninscujusque
persuadere, dixi conversus ad roulliludinem : Ma- (Ruff.,lib. ii, cap. 10)?
gnum rogum in platea accendite, et ingrediamitr in CAPUT LVII.
flaminain; et qui ex nobis illaesusa flainma manscrit, Vita abbatis Pauli.
is babet bonam (idem. Postquam aulem lioc factum Paultis autem dicit eis : Si Deus nobts revelaverit
esi, el turbas rogum ciio accendertini, ipsum mecitin CZ quod post tres dies assumit hominem? Cum autem
trahebant in ignem. ls autem dicil: Unusqnisque paulo ulterins processissent, vir eis obviam factus eos
seorsum ingrediatur, debe-que primus ingredi qui saluiat; Paulus autein ei dicit: Dic nobis quaerecte
jussisti. Cum auiem in nomine Christi signatus es- gessisti; nam posl craslinttm diera abibis ad Deum
sem ingressus, flamma ln hanc et illam partein di- (Rttffin., I. u, cap. 10).
visa, me nulla affecit molestia, ctim semiborain in ea CAPUT LVIII.
esseni moralus. Turbae aulero viso miraculo excla- Vita abbatis Anuph (103).
marunt, et cogebant illum pyrara pervadere, is au- Dixitatitera eis Anuph : BenedictusDeus, qui mihi
tem nolebat, limore affectus. Cum eum autem acce- haec quoque siguavit, et vesirum vitae institutum et
pissent populi, in medium prolruserunt; el totus adventum (Rufftn., /. n, cap. 10). Cum autem dixis-
flaimna ambustus, ejectus est e civiiate, clamanlibus set quae unusquisque eorum recle gtsserat, exposuit
popuiis : Planum viventem exurite. Meautera turbae deinccps, quaeipse fecerat, dicens : Ex quo Servato-
accipienies, et laudibus prosequentes, deduxerunt in ris n uiien professus siim in terra, ex ore meo non
ecclesiam. est egressum mendacium: humani cibi nihil sumpsi,
Cum autetn ego aliquando per quoddam templum me ccelesli alimento 754 alente quotidie angelo :
Iraiisireni, quidam ex genlibus siiis idolis sacrifica- D nullius alterius rei cupiditas in cor meum ascendit,
bant. Dixi aiitem eis : Cur cum sitis parlicipes ratio- prstterquam Dei; nihil ex rebus terrenis occuliavit
nis, sacrifieatis iis quse carent raiione : vosque estis mihi Deus, quod non significaverit et ostenderit
de cuiero iis magis expertes ralionis? llli aulem , ut mihi. Non inlcrdiu somuum cepi, nonnoctu requievi,
qui recie dixissein, roe statim sunt secuti, credenies Denm quaerens : Una mihi semper adfuit angelus,
Servatori. muiidi ostendens potestates; lumen cogitationis meae
Cum autem esset mihi aliquando hortus in agro nunquam fuit exstincium; omnera petitionem accepi
propinquo, propter eam quaead nos veniebat fraler- a Deo protinus. Vidi snepenumero Deo assistentes
niiatem, et quidam paupereum operaretur, ingres- myriades angelorum, vidi choros justorum, vidi mar-
sus est qnidam gentilis, ut furaretur olera : ubi vero tyrura congeriero, vidi monacbornm vitae institutio-
ea suffuratus recessisset, eaque tribus boris non nem; vidi opus autero omniuro Deum laudantiuut.
potuisset coquere, sed mansissent in lebele qualia Vidi Saiauara igni traditutn, vidi angelos ejus puni-
acceperat, ulpole quod aqua miiiiine calefieret, vir se tos, vidi justos laetantes in aeteruuro. Haecet multa
colligeus, aecepu «lera ad nos deiulit, rogans ut sibi alia narrans, tertio die tradit auimaui; eaiuque »ta-
 1167 DE VITIS PATRUM LIRER VIII «63
tim suscipientes angeli et chori martyrum, in ccclos X galitatem admiralus, eum secutus est abeuntem ad
sustulerunt, ipsis vidcniibus et hymnos audientibus. fluviuin. Cum autem qua iransvehereniur cynibam
CAPUT LIX. non invenissenl, vocem einisii abbas Hellen, advo-
Vita abbatis Hellenis (104). cans crocodilum. Is autem ei statim obediens aderat,
Quidam autem alius pater, qui vocabalur abbas terguro subslernens : rogavit aulem prcsbyterum ut
Hellen (Ruffin., lib. n, cap. 11), cum ab ineunle cum eo ascenderet; is vero timore affectus, cum vi-
aitale se fortiter exercuisset, saepenumeroignem ge- dissei belluam, relrocessit. Cum aulem eum lencret
stabat in sinu, incitans eos qui prope erant fratres admiratio, et eos qui trans fluvium habitabant fra-
ad oslendenda signa, dicens eis : Si vos vere exer- tres, videntes eum cum bellua transmittenlem al-
cctis, virtutis signa de csetero osljendite. Aliquando veum, ille ascendens in terram, nna sectim altraxit
auieni cum per se esset in soliludine, incessit eum belluam, dtcens, mclius esse ei ut moreretur, quam
uiellis desiderium; cum vero illico favos invenisset interemptarum animaruro acquireret supplicium. Ea
sub petra, dixit : Recede a me intemperans ctipidi- aulem cadens, protinus est mortua.
tas; scriplum estenim : Spiritu ambulate, etdeside- Tres autera dies permanens apud fratres, sedebat,
riuin carnis non perficietis (Gal. v), eisque relictis docens eos praecepta, et quse erant occulta unius-
abiit. Cum autem jam tres hebdomadas jejunasset in B cujusque consilia aperte cnunlians : huncquideui di-
solitudine, inventis qui disjecti erant fructibus, dixit: cens vcxari a fornicalione, illuin vero a vana gloria,
Non comedam, neque attingam aliquid ex iis, ne alium a deliciis, alium ab ira, et alium quidero pro -
Iratrem meum scandalizem, nempe meam animam ; nunliabat esse milem,alium vero : illorum
pacilicum
scriptum est enim : Non in alimento solum vivit quidem vilia, horum vero virtutesarguens. Hsecau-
komo (Matlh. iv; Lucmw). Cum autem adhuc aliam tem audienles, mirabantur dicendo revera ita esse.
jejunasset hebdomadam, postea dormilavit; et ve- Eis autera dixit: Parate nobis olera, hodie enim ad
niens angelus in somnis, ei dixit: Surge et lolle ea nos venient plures fratres. Cum illi autem adhuc pa-
quae inveniuntur, ct comede. Is autem surrexit, et rarent, supervenientes fralrcs se invicem saluta-
circumquaque aspiciens, videt fonlem in orbem her- runt.
bas dclicatas germinasse. Cum autem et potum sum-
Rogavit autemeum quidam ex fratribus, volens una
psisset, et comedisset olera, affirmabat niliil unquam cum eo
sibi fuisse jucundius. Cum parvam atttera speluncam degere in deserto. Eo autem 755 dicentc
non posse illum sustinere tentationes daemonum, is
in loco invenisset, mansit illic paucos dies jejunus.
contenliosius se omnia (oleraiurum asseveravit. Cum
Ubi autem egebat alimento, orabat flexis genibus :
euni autem excepisset, jussit habilare in alia spe-
ei auiem protinus apponebantur esculenta omnia, et C
Iunca. Ad eum autem noctu adventantes dsemones,
et
panis calidus, olivse, et varii fructus.
eura suffocare aggrediebantur, cum eum primum lur-
Aliquando autem invisit fratres suos; et cura eos
pibus perlurbassent cogilationibus. Ille autem ex-
mullum monuisset, conlendebat in deserlum, affe-
currens renunliavit abbaii Helleni quse evenerant.
rens quaedara ad usum necessaria. Cum autem vi- autem cum loco figuram impressisset, jussit euin
disset quosdam onagros pascentes, ait ipsis : In no- Ipse
dcinde manere secure. Cum autem a ]i<juandopanes
mine Jesu Christi, veniat unus ex vobis, et suscipiat ei defecissent in
onus roeum. Isautem stalim ad ipsum accessit. Cum spelunca, adventans angelus in fl-
fralris ei atlulit nutrimentum
autem supelleclilem ei iroposuisset, et ei insedisset, gura
uno die pervenit ad speluncani. In sole vero ab eo Rnrsus aulera ipsura aliquando quserentes fratres
posilis panibus et fructibus, cum ad ea venissent decem numero, errabant per solitudirem.seplimo
ferae, ut solent ad fontem, et panes solum tetigissent, jam die jejuni perroanentes; cum vero eos invenissel,
inorluse sunt. jussitin spelunca quiescere, illi vero eum victtis ad-
Accessit autera aliquando ad quosdam monachos, monuerunt. Ule qui nihil habebat quod eis apponercl,
cum esset dies Dominicus, et dixit eis: Cur bodie noa dixit eis : Potens est Deusmensam pararein deserto.
egistis synaxim? Cum ii autem aperte dicerenl: Eo Statim aulem quidam adolescens de pontone ipsis
vi-
quod non venerit presbyier, dixit eis : Ego ibo oranlibus pulsavit fores. Cum autem aperuisset,
et eum vocabo. Ii aulem dixerunt, non posse ali- derunt adolescentem habentem raagnam sporiara
quem transmittere alveura propter altitudinem. panis et olivarum. Iis autem suscepiis, comederunt,
cum adolescensstatim evanuissct.
Quinetiam dicebant eo in loco esse belluam maxi- Deo agentes gratias,
miracula cum nobis narrassel Pater
mam, nempe crocodilum, quimullos bomines con- Haccet alia multa
humaniter tractassei, in-
sumpserat. Is autem non cunctatus, statim surgens Copres, nosque benigne el
est ad vadum : cum bellua statim duxil in suum horluro, ostendens nobis palmas.el
profectus quem
alias arbores frugiferas quas ipse plantavit in soliiu-
tergo excepisset, ad pariem ripse ulterioris trans-
vexit. Cum autem in agro invenisset presbylerum, dine, adroonitus a fide ruslicorum, quibus dixii : Po-
iis qui fidem habent
rogavit ne despiceret fraternitatem. llle autem eum test deserturo fructus producere
videns multis consutis pannis obsitum, rogavit unde- in Deum. Postquam enim vidi, aiebat eos qui arenam
nam pannum habuisset, dicens : Habes vesiem animae seminaverant, et eorum agrum fruciuin tulisse, ipse
pulclierriniaui, o frater; ejusque ltumililatem etfru- quoque idem aggressus, idem sura couseculus.
im HISTORIA LAUSIACA. 1170
CAPUT LX. A []uidemstint otio dediti, hi vero contendunt ad virtu-
Vifa abbatis Appelte(103). teni, et inventa est sicsehabere veritas. Scribit au-
Vidimusatttemalium quoque presbyterum in par- lem ad eorum quoque Patres, quod quidam ex bis
tibus superioris regionis, Appellem nomine (Ruff., t. n, sunt de fratrum salule minus solliciti, alii vero eos
cap. 15), virum justum, qui labricse serarise arlcm quantum satis est hortantur, annuntiavitque utro-
Et rursus alios quoque
primum traclavit, et exinde conversus est ad exer- rumque honores et supplicia.
citationem. Is cum ad eumvenisset diabolus in figura provocans ad slalum perfectiorem, admonebat ut a
jnuliebri, quo tempore ad usum nionacliorum qua:- sensilibus se 756 transferrent ad ea quaepercipiun-
dam tractabat labiilia; ferrea lamina ex igne rapla, tur intelligentia. Tempus est enim, inquit, deinceps
idquemauu propter festinaiionem, loiuin ejusvultum tale vitse ostendere institutum. Non debemus enim,
et corpus combussit, eamquc audierunt fralres ulu- inquit, omni tempore permanere pucri et infantes,
lanteni in cella. Ab eo tempore vir ille semper manu sed jam nos perfeciioribus applicare cogitationibus,
tenebat ferrum ignitum, nec Isedebatur. Is cum nos et magni et excelsi animi virtutem attingere, et cae-
benigne et humaniler accepisset, narravit nobis de teras maximas virtutes aggredi. Ilaocet compluraalia
viris prasclaris et Deo diguis qui cum eo fuerant, et nobis Paier de Patre narrabat, quae quidem , prop-
erani adliuc superstiles. I terea quod excedant miraculi modum, omnia non
CAPUTLXI. scripsimus; non quod non sint vera, sed propter in-
Vita allerius Joannis (106). creduliiatem aliquorum. Nos autem satis de his cer-
Est, inqiiit, in hac solitudine frater noster, nomine tiores facti sumus, cum multi et magni viri ea nobis
Joannes (Ruff., I. n, c. 15), alterius quidem jam narraverint, qui suis viderunt oculis.
aetaiis, omnes autem monaclios superans virtutibus : CAPUT LXII.
quem nemo potest cito invenire, quod semper in so- De abbate Paphnutio (108).
iiludinibus locum loco commutet. Is primum stans Vidimus autem locum quoque Paphnulii anacho-
tres annos sub quadam rupe, orans perpetuo, non relse, virimagni et virtuteprsediti, qui haud ila multo
sedens omnino, non dormiens, nisi quanluro somni abhinc tempore consummatus est in regione quseest
stans suffurabalur, et Dominica solum sumens Eu- circa Heracleotas Thebaidis; de quo multi multa nar-
charisliam,afferente ei presbytero, nihil aliud come- rarunt (Ruff., lib. n, cap. 16).
debat. Atque adeo cum quudam die se Satauas trans- CAPUT LXIII.
figurasset in presbyterum, ad eum abibat celerius, De Tibicine.
prae se ferens se ei velle dare Eucharisliam. Cum Is enim post multara exercitationem Deum rogavit
eum autem agnovisset beatus Joannes, dixit ei: 0 C ut ei significarelur cuinam ex iis sanctis qui se recte
omnis fraudis et maliliae pater, inimice omnis justi- gesserunt esset similis (Ruff., I. n, cap. 16). Angelug
tia», non cessabisdecipere animas Chrisiianorum, sed autem apparens ei dixit: Es siroilis tibicini qui degit
audes sanclis insultare Sacramentis? Is auiem ipsi in hac civitate. Is autera sludiose ad eum profectus,
respondit : Parum abfuit quin te dejectum lucrife- ejus vitae institutum ab eo est sciscitatus, et oinnut
cerim; nara sic quoqueseduxi quemdam ex tuisfra- ejus viise facta est perscrutatus. Is autero ei dixit id
tribus, et mente moiuni deduxi ad insaniain. Pro quod etiam erat verum, se esse peccatorem,et ebrio-
quo cum multi juslimulluro rogassent, vix potuerunt sum, et scortatorem; haud ita longo aulein abhinc
efficere ut essel sanaementis. Hsecque cum dixisset lempore, se ex arle latrocinandi eo contulisse. Cum
daemon,ab eo recessit. autem accurate examinaretur quidnam unquatn recle
Cum autem essent disrupti ejus pedes ex eo quod ab eo gestum esset, dixit se nullius rei honestae sibi.
tanlo tempore stetisset immobilis, et exirel sanies, esse conscium, nisi quod cum aliquando latronis vi-
adveniens angeltis, leligit ejus corpus, dicens : Chri- lam ageret, Chrisii virginem, cui crat a latronibus
stus erit tihi verus cibus, et sanclus Spiritus verus vitium afferendum, liberaverit, et noctu ad vicum
potus, interim autem libi sufficit spiritale nutrimen- usque reduxerit. Rursus autem, inquit, iuveni ali-
tum, ne repleius evomas. Et cum cum curasset, di- quando forraosam mulierem errantem in soliludine,
roovit a loco. Deinceps autem vitam egit in soliludine, fugatam ab apparitoribus et curialibus praesidis et
circumicns, et berbis vescens : Dominica autem in- senaiorum, propler publicum mariti debilum, el er-
veiiiebaturiri eodemlocosnmens Communionera.Cum rorem suum deflentem. Sciscitatus sum autem ex ea
paucos autero palmse ramos pelisset a presbylero, causam fletus. Illa autem dixit: Ne me roges, domine,
efficiebat cingula animalibus. Cum vero vellet qui- nec miseram examines; sed tanquam aucillam tuam
dam ciaudus ad eum venire ut curaretur, et asinum abducas quo velis. Nam cum maritus tempore bien-
solummodo inscendisset, ubi primumejus pedes le- nii ob debilum publicum trecentorum aureorum
ligere cingulum quod fuerat a sancto viro factum, saepe fuerit flagellatus, etin carcere inclusus, et tres
fuit iilicocuratus. Aliasautem aegrotis uiillebat eulo- mihi charissimi filii vendili fuerint, ego recedo fu-
gias (107), et a morbis liberabantur protinus. Porro gitiva, locum loco comroutans: nunc autem etiam er-
autem revelabalur de ejus monasteriis, quod quidam ransper solitudinem, ssepe inventa,et assidue lla-
ex iis qui sunt in ipsis, vitam non recle inslituunt, et gellata, jam tres dies permansi jejuua in solitudine.
per presbyterum ad cunctos scribit epislolas, quod illi Ego autem ejus sum miserlus, inquit |atro; etcum
mi DE VITIS PATRUM LIRER VIII. 1172
eam deduxissem in speluncam, dedi ei treccnlos au- A A viri virtutes audiisset Paphnutius, ejus caput oscula-
reos, et dedtixi eain usque ad civitatem, et ejus ma- tus esl, dicens : benedicat te Dominus ex Sion; et
ritum liberavi cuut liberis, citra iilluin probrum et videasbona Jerusalem omnibus diehus viiaetuaefPsa/.
contumeliam. Cui respondit Paphniilius:Egoqiiidem cxxvn). In iis enim te rccie gessisti: unuin autem
nullius rei talis mihi sum conscius, in exerciiatione tibi restat quod est capui vinutum, nempe Dei onnii
autem omnino audiisli me esse relebrem; non enim ex parte sapiens cogniiio, qtiam non poteris sine la-
vilam Iraduxi in otio. Mihi ergo Deus de te revelavit, bore consequi, nisi cum leipsum a roiindo abnegaris,
te rebus gesiis nihilo me esse inferiorem; si ergo, cruceni accipias, et sequaris Servalorem. Is aiileni
o frater, non parva a Deitate lui habelur raiio, ne ubi hsec audiii, stalim nec suis quideni valere jussis,
tuaro animaro teroere neglexeris. Isautem siatim pro- virum secuius est in montem. Et cum venissent ad
jectis quos babuil in manibus tibiis, et lyrse rnuscae fltivium, scapha non mventa jussit Paphutitis eum
harmonia in spiritalem traducta melodiam, virum se- flumcn trajicere pedibus, quod propter altitudinem
cutus est in deserlum. Cum aulem tribus annis se nemo illo tempore pedibus irajecerat. Cum autem
pro viribus cxercuisset, et in hymnis et orationibus transiissent, et eis pervenisset aqua usque ad cingu-
viiaesuae tempus peregisset, in ccelum iterdirexit, et lum, consiituit eum in quodaiii loco. Cum se aulem
cum cboris angelorum et justorum ordinibtts connu- B B separasset, Deum rogavit ut ejnsmodi hominibusvi-
meratus,requievit. deretur praestantior. Non multo autem inlerjectotem-
CAPUT LXIV. pore, vidit viri animam assumi ab angelis Deum lau-
De Protocomile. danlibus et dicentibus : Reatus qnem elegisii et as-
Ubi ergo illum qui se exercuerat virtutibus, prius sumpsisti : habilabit in atriis tuis (Psat. LXIV).Et
ad Deum misit, majori et accuraiiori vitse inslituto, rufsus justis respondenlibus et diccntibus : Pax
quam prius esset, sibi imposito, rogavit Deum ut multa diiigentibus legem tuain, et non est eis scanda-
sibi significarelur cuinam ex sanctis essel similis; et lum (Psal. GXVIII).Et lunc cognovit virum esse mor-
rur.sus vox divina ad eum f cta esl, dicens: Es si- tuura.
milis vicini pagi protocomiti (Ruff., I. n, cap. 16). ls CAPUT LXV.
aiitem ad eum abiit celerrime; el cum ipse pulsasset De Mercatore (109).
ostium, processit ille.ut ei mos erat, adaccipiendum Cum autem perseveraret abbas Paphnutius Deum
hospitem. Et cum pedes ejus lavisset, et mensaniap- venerari precibus, et muliiplicare jejunia, riiisusora-
posuisset, hortatus est ut vesceretur. Cum autem vil ut sibi ostenderetur cuinam esset similis (Ruff.,
facta ejus sciscilaretur, et ei dicerel : Narra mihi, o I. li, cap. 6). Dicit ei rursus vox divina : Similis es
horiio, inslitutum vitse luse; multis eniro monachis, C C mercatori qucerenti bonas margaritas; sed surge dein-
ut mihi Deus ostendil, evasisti superior, ille dixit se ceps, et ne cunciare; libi enira occurret vir cui es
esse peccatorem el indignum nomine monachoruro. assimilatus. Cum ille autcm descendissel, vidit virum
Cttni atitein instarel percontari, homo respondit, di- quemdam mercatorem Alexandrinuro, piiim el Chrisit
cens : Non habeo quidem necesse narrare ea quse a amantein, vicies mille aureis negotiautetn, cutn ccn-
me facta sunt; sed quouiam dicis te a Deo venisse, tum navibus descendentem ex superiore Thebaide,
quse mihi adsunt referam. Jam agitur trigesimus an- qui omnes suas facultates et merces distribuerat patt-
nus, ex quo me a mea uxore separavi, cum tribus peribus. Is cum suis filiis decem saccos leguminuni
annis solum cutn ea habuissem cousuetudinero, et ad eum afferebat. Et quid baec,oamice? ei dixit Pa-
tres ex ea filios suscepissem, qui etiam mihi ad meos phoutius. Is autem dixil ipsi: Sunt fruclus mese mer-
usus insefviunt; hospit.ilitatem autem nunquam in- caturae, qui Deo offeruntur ad juslam refectionem.
termisi usque in hodieruum diem : non gloriatur ali- Quid autem haec, inquil ipsi Paphnutius, et tu nostro
quis ex comitibus se hospiiem ante me excepisse. nomine non frueris? Is autem confessus est se ad ic
Non egressus est pauper nec hospes ex raea aula studiose coniendere. Ei respondit Paphnutius : Quous-
vacuis manibus, qui non prius raiioni conveniente que ergo lu terrenara exerces negotiationem, nec
esset viatico sustentalus. Non adspexi prseteriens ID ciclestia attingis mercimonia ? Sed hsec quidera es
pauperem' infortunio affeclum, cui non suppeditarim aliis dimissurus; tu vero iis le adjungens quse sunt
quod satis fuit solatii. Non accepi personam filiimei maxime opportuna, sequere Servatorera, ad eum
in judicio, non ingressi sunt in domuni meam 757 venturus paulo post. Is vero nihil differens, jussit fi-
fructus alieni, non fuit lis aliqua quam non compo- lios suos refiqua dividere paupeiilius; ipse autem cum
suerim et pacificaverim, non increpavit aliquis meos in montem ascendisset, et seipsuin in eo loco inclu-
filios quod se inhonesle gererent, non tetigerunt sisset, ubi duo priores consummali fuerant, perseve-
fruclus alienos mei greges, non seminavi primus rabat in orationibus. Parvo autem elapso terapore,
agros meos, sed cum eos omnibus proposuissem relicto corpore, faclus est civis coelestis. Poslquam
comruuiies, colligebam ea quae erant reliqua. Non autem eum quoque praemisit in coelos, ipse etiaro de-
concessi ut pauper opprimeretur a polentia divitis, spondit animum, ut qui se non posset amplius exer-
non affeci aliquem motestia invita mea, nunquam cere. Assistens autem angelus ei dix.it: Huc deinceps
malum jndicium protuli in aliquem. Hsec a me esse accede, veni tu quoque, o beaie, in aeteruaDei taber-
facta Deo volenle mihi sum conscius. Cum autem nacula, venerunt enim prophetao te in suos choros
 HISTORIA uAUSIACA. 1174
H75
una cum eis
accepluri. Hoc aulem non tibi prius declaravi, ne si li cem et Phileraonem. Ducebattir ergo
fuisses elatus, de tuis detraherelur meriiis. Cum ergo Apollonius, et quidam alii confessores. Cum oiniics-
unosolo die supervixisset, etperrevelatinnemadeum aulem iler ingrederenlur, eum invasit gralia, et cos-
venissent quidam presbyteri, omnibus illis narralis, pitdocere milites. Ubi autero ipsi quoque compuncti
tradidit aniinam. Aperte autem videntes presbyteri credideruni Servatori, erant omnes uno animo viucti.
eum assumi in choris justorum et angelorum, Deum Quos omnes cum vidisset prscfectus a fide non posse
laudabant. dimoveri, jussit projici in profundum maris : hoc au-
CAPUT LXVI. lem fuit eis signum baptisraatis. Cum eos autem sui
Vita abbalis Apollonii (110). invenissent disjectos in littore, fecerunt omnibns
Fuit in Thebaide quidam monacbus, nomine Apol- aedem unam, ubi nunc multae virtutes peraguntur.
lonius (Ruff., I. u, cap. 19). Isplurimas ostendit vir- Tanta autem fuit viri gratia, ut de iis quse esset pre-
tutes et facia egregia, dignus quoque fuit habitus catus, statini exaudiretur, eum sic bonorante Serva-
dono doctrinse supra multos qui tunc luere insignes tore. Quem etiam nos in martyrio (112) precali,
virtutibus. Is in tempore persecutionis addens ani- vidimus cum iis qui cum ipso luerunt martyrio affecti,
ttiuui Christi confessoribus, multos effecit martyres. et Deum adorantes, eorum tabernacula (113) saluta-
Porro autem ipse quoque comprehensus custodieba- B vimus in Thebaide.
tur in carcere; ad quem veniebant qui ex gentibus CAPUT LXVIH.
erant neqniores, et cum eo disputabant, incessebant- Vita abbatis Dioscuri (114) presbylen.
que maledietis, et irridebant. Vidimus autem alium quoque presbyierum in The-
CAPUT LXVI. baide, nomine Dioscurum, PatremcenUim monacbo-
De Philemone (111) martyre et iis qui cum ipso fuere rum (liuff., I. n, cap. 20). Qiti cum ad Dei gratiara
martyribus. essent accessuri, dicebat eis : Videie ne qui noctu
tratautem quidam ex ipsis choraules, vir nequi- phantasiam habuit mulieris, audeat accedere ad san-
tiis faroosus, qni accedens eum appetebat conlume- cta Sacrainniita. Ne qnis ex vobis visis et phantasiis
liis, dicens eum impium el inipostorem, et planum, pulsus somniaveril. Naro qui absque phantasiis fiunt
et qui ab omnibus babebatur odio, et qui debebat fluxus seminis, casu fiunl; nec ex unitiscujusque li-
mori ciiius (Ruff., I. n, cap. 19). Cui dicii Apollo- bero animi arbitrio insunt, sed absque volumaie;
nius : Miserebitur tui Dominus, o homo, el corum procedunt enim ex natura, et ex reduudanti materia
quse dicla sunt nihil libi reputetur ad peecatum. Haec excernuntur, quocirca nec sunt peccato obnoxii : vi-
autem cum audiisset ille choraules, Philemon nomi sa autent ac phantasise procedunt ex libera eligendi
ne, mordebatur animo, a verbis ejus compunclus. C voluntate, et sunt argumentum mali animi. Oporiet
Slatim auiem ad iribunal profectus, coram judice se aulem, inquit, monachum transilire etiamlegem na-
sislit, et ei dicit, populo praesente : Injusle facis, a turse; corpus aulem liquare, nec inveniri in ullo in-
judex, qui 758 v'ros P'os et nu"' culpae affines pu- quinamento carnis, sed carnem macerare, et non
nis; nibil enim mali faciunt ncc dicunt Christiani. concedere ut in ipsa redundet materia. Conamini ergo
Ille auteni cum ipse haec diceret, in principio quidem illam exhaurire frequentibus et prolixis jejuniis; sin
existimabat eum loqui ironice <Hludilicari; postquan minus aulem, nos ad appetiliones et desideria inci-
auiem eum vidit persistcre : Insanis, inquit, o hoino lant. Non oportet autem monachum altingere appe-
et mens tibi repente est emota. Ille auiem : Non in< liliones animi. In quo enim differei a mundanis,
sanio, inquit, o judex injustissime, sum enira Chri quos saepe videmus abstinere a voliiptatibus propter
stianus. Is autera multis blandiiiis una cum turba e sanitatem corporis, aut propler aliquas alias causas
conabatur persuadere : postquam autem vidit iiiinio a ratione minime alienas? quanlo aulem magis, in-
bilem, ei omne genus tonnenla adhibuit. Curn auten quit, roonacho curanda est animae sanilaset spiritusl
rapuisset Apolloniuin, et multis eum affecisset con CAPUT LXIX.
tumeliis, ipsuni torquebat tanquam planum. Apollo- Nitrienses (115) Anachoretm.
nius autem ei dixit; Optarem, o judex, ut tu et om- D Devenimus quoque ad Nitrienses, ubi raultos et
nes praesenles bunc meum errorem sequeremini. I; magnos vidimus anachorelas; partim quidem indige-
autem co haec dicente, jussit arobos igni tradi, tou nas, partim vero etiam hospiies, qui se inviceni su-
inspicienie populo. Cum autem in flamraa essenl prav perabant virtuiibus, et magno studio se exercebant,
sente judice, vocem ad Deum emiltit beatus Apol- el in vita se invicem contendebant superare (Ruff.,
lonius, toto populo audiente et judice t Ne tradas. I. n, cap. 21). Et alii quidera ex ipsis versabantur in
Domine, bestiis aniroam confitentem Ubi, sed teipson contemplatione, alii vero in actione. Cum vidissent
nobis aperte ostende (Psal. LXXIU).Nubes autem ro- autem aliqui ex ipsis nos procul venientes, allqtii
scida et lucida adveniens, viros lexit, igne exstincto. quideni nobis cum aqua occurrerunt; et alii quidem
Admiratae aulem turbae et ipse judex, clamabant : pedes nostros lavabant, alii vero vestes itiundabant,
Unus est Deus Christianorura; maleficus vero quis- alii vero ad cibum invitabant, alii autem ad contetn-
piam haccrenuntiat prsefeclo Alexandriae. Qui curn plationem el Dei cognilionetn, et quod unusquisque
crudeles quosdam et iromanes elegisset proteclores cx iis poterat, in eo studebat nos juvare. Et quid di-
«t apparilores, eos misit ut viuctos adduccrent judi- xcrii quispiam omnes corum virlules, cum niliil pos-
 1175 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. H76
sit dicere pro dignitate? Ilabitant iiaque locum de- A . quando uniuscujusque venisset translalio, id omutnus
sertum, et habent cellas magno mler se intervallo prius significantem et se reclinantem, dormire
disjunctas, ut nullus possit procul agnosci ab altero, CAPUT LXXil.
neque cito videri, nec vox audiri; sed degunt in Vita abbalis Ammona (118) presbyteri.
mulia quiete, unusauisque per se inclusus. Solum Est autem alia quoque solitudo in ^Egypto, roari-
autem Sabbato et Dominico congregantur in ecclesiis. tima quidem, sed difficillima, in qua niulti et magni
et se invicem excipiunt. Multi autem ex iis saepe habitant anachoretse, quae est prope urbem Diolcon
etiam quatuor dies inveniuntur in cellis, eo quod se (Ruff., I. n, cap. 32, cui dicitur Piammon). Vidimus
invicem non videant, praeterquam in collecta. £t alii autem illic presbyterum virum sanctum et valde hu-
quidem ex his veniebant ad collectam a tertio et milem, et assidue videnlem visiones, nomine Ammo-
quarto lapide, tam longe sunt remoti a se invicem. nam. ls aliquando offerens Deo sacrificium (119),
Tantam autem habent inter se charitalem, etiam su- videt angelum stantem a dextris allaris, et notantem
pra reliquam fraternitatem, ut 759 multis qui cum fratres accedentes ad gratiam, et scribentem in libro
ipsis salvi esse voluerint, unnsquisque studeat suam eorum noraina, Cum autem non adfuissent aliqui in
cellam eis dare ad se reficiendum synaxi, vidil deleri eorum nomina, qui post tres
CAPUT LXX. ]B dies sunt mortui. Eura ssepetorquentes daeroonesin
De AbbaleAmmonio /116) et iis aui erant cum ipso. taniam adduxerunt imbecillitatem, ut non posset ipse
Vidimus autem Patrem quoque eorum qui illic stare ad aram, nec offerre : angelus autem veniens,
irant, nomine Ammonium, habentem exiroias cellas, ejus manu apprehensa, protinus euro confirmavit,
«ftatrium, ei puteum, et reliirua necessaria. Cum au- et sanum adaram slatuit. Cujus torraenia cura vidis-
tem ad eum venisset quidam frater qui volebat salvus seni fratres, obstupuerunt.
lieri, et ei diceret ut ipsi inveniret cellam ad habitan- CAPUT LXXIII.
dum, illico cgressus, prsecepit ei ne egrederetur e De abbate Joanne (120).
cellis, donec ipsi inveuisset aptum habitaculum; et Vidiraus aulem alium quoque in Diolco, Joannem
cum ipsi reliquisset omnia quae habebat, cum -ipsis nomine (Ruff., I. n, cap. 33), patrem monasterioruiu,
cellis, seipsum inclusit in parvam cellam. Quod si qui ipse quoque multam habebat gratiaro, et Abrahse
plures erant qui conveniebant volentes salvi fieri, habitum, et barbam Aaron. Efficiebat autem virtutes
congregabat universam fraternitalem, et illo quidem atque curaliones,utqui mullos curavit paralyticosel
tradente lateres, hoc vero aquam, perficiebantur podagra laborantes.
cellae in uno die. Eos autem qui erant habitaturi in CAPUT LXXIV.
cellis, in ecclesiam vocabantad convivia; dumque illise (Z Vita abbatis Pilyriortis et (121) eorum qui cum ipsa
recreant et exhilarant, unusquisque cum e sua cella erant.
ovillam suam pellem aut sporlam pane vel cxleris Vidimus autem in Thebaide altum monlem fluvio
implesset necessariis, deferebant ad novas cellas, ut imminentem, valde lerribilera et praecipilero, et mo-
Ttulli nota esset uniuscujusque oblatio. Noctu autem nachos illic viventes in speluncis(Ru/f., /. n, tap. 31).
venientes habitaturi suas cellas, repente inveniebaut Eorum autem pater erat nomine Pityrion, qui fuit
oronia necessaria. Multi autem ex ipsis neque panem unus ex discipulis Antonii, et tertius qui illum locum
comedebant nec fructus, sed solum inlyba agrestia. excepit; qui quidem mullas virtutes efficiebat, et effi-
Quidaro autem ex ipsis tota nocte non dormiebant; caciler spiritus expellebat. Cum enim successisset
sed sedentes vel stantes usque ad mane, persevera- Antonio et ejus discipulo Ammonse, merilo etiam
bant in oralione. successit haereditali donorum : qui multos quidem
CAPUT LXXI. alios quoque apud nos habuilsermones,quin eliam dc
Vita abbatisIsidori (117) et eorum qui eranl cum ipso. discretione spirituum accurate disseruit, dicens esse
Vidimus aulem in Tbebaide monasierium cujusdam aliquos daeroones qui sequuntur animi moius, et nos-
magni Isidori, quod intus habebat nrille monachos tras affectiones ad maium ssepe converluni. Quisquis
(Ruff., I. n, cap, 17). Habebat autem intus puteos et ID ergo, o filii, dicebat is nobis, vult exigere dsemones,
liortos, et qusecunquesuntad usum necessaria, nemine prius in servitutem redigat affectiones aniroi; qualem
egrediente extra monasterium : sed eral presbyler eniin quis superarit affeclionem, ejus quoque expellit
janitor', qui nullum permitlebal egredi, neque aliuro daemonem.Oportet autem vos paulatim vincere affeo
ingredi, praeterquam si quis vellet usque ad morlem tiones, ut eariim expellatis daemones.Sequitur gulam
illic permanere nusquam progrediens. Porro autem daemon. Si quis ergo gulam superaverit, expellit
eos qui portam ingrediebanturin parvo babilaculo ex- 760 ejus daemonem. Is autem comedebat bis in
cipiebat hospitio; el cum mane dedisset eulogias, in bebdomada, Dominicaet quinta feria, parvam pultem
pace deducebat. Duo autem ex ipsis presbyteri solum ex farina (122); nec poterat aliquid aliud sumere,
exibant. opera fratrum administrantes, et referebant propterea quod suum habitum ita formasset.
ea quae erant ipsis ad usum necessaria. Dixit aulem CAPUT LXXV.
inihi is qui poriam custodiebat presbyter, eos qui intus Vtfa Eulogii (123) presbyteri.
sunt sanclos esse tales, ut possintomnes signa efficere; Vidimus auteui alium quoque presbyterum, noinine
et neuiineni anle decessumin morbum incidere; sed Eulogium, qui in offerendis Deo donis tanlam accepit
 1177 HISTORIA LAUSIACA, 1178
gratiam cognitionis, ut unuscujusque ex iis qui acce- A Hoc aulem miraculum fecit neatus Posidonius in
debant monachismentemcognosceret (Ruff., I. it,cap. Bethleem. Quaedammulier gravida ha'b'ebat spiritum
14). Is cum ssepe vidisset aliquos monacbos ad aram immundum, et in ipso tempore quo erat paritura,
aocessuros, eos retinuit, dicens : Quomodo audeiis laborabat in partu, ipsam conterente spiritu. Cum
ad sancia accedere sacramenta, cum habealis malas ergo a daemonevexaretnr mulier, advenit ejus mari-
cogitaiiones ? Et tu quidera hac nocte animo versasti tus, et rogavit sanctum illum ut adesset : et nobis
turpera fornicationis cogitalioncm; alius autem in ingressis ad oramiuro, cum stetisset ei precatus
auimo suo reputavit, dicens nihil referre an peccator esset, post secundam genuflexionero, ejecit spiritum.
an jusius accedal ad Dei gratiam; alius aulem de Surgens autem dixit nobis : Orate, modo enim ex-
dono dubitavit, dicens : Nunquid me accedentem pellitur immundus spiritus. Oportet aulem esse ali-
sanctifkabit? Parum ergo secedite a sahctis sacra- quod signum ut de eo fiaraus certiores. Egrediens
mentis, et ex animo agite poeiiitenliam, ut sit vobis autein daemon, diruit a fundamento lotum aulae pa-
remissio peccatorum, et silis digni Christi commu- rietem. Mulier aulem sexennio non fuerat locula;
nione. Nisi enim priuium mundaveriiis cogitationes, postquam autem egressus est daemon, et peperit, et
iion poteritis ad Chrisli gratiara aecedere. locuta est.
CAPUT LXXVI. B CAPUT LXXVHI.
Vila Serapionis (124) presbyleri. De Hieronymo (127).
Vidimusvcro etiam in partibus Arsenoitae presby- Hujus sancti novi banc quoque prophetiam; Hie-
terum querodam, nomine Serapionem (Ruff., I. n, ronymus enim quidam presbyter habitabat in illis
in sermone Romano magna erat virtute
tap. 18), Patrem multorum monasteriorum, et qui locis, qui
prseest mullse fraternitati, ut qui sint decies mille ornatus, et prseclaro ingenio; sed lanla fuit ejus in-
numero, magnaroque per fralres exsequilur dispen- vidia, ut ab ea obruerelur virlus doctrinae. Cuin ergo
sationem, cum omnes simul, tempore roessis, omnes niultis diebus cum eo versatus esset sanctus Posido-
BUOS fructus ad ipsum afferant, quos pro messis mer- nius, dicit mihi in aurem :
cede acceperunt, unusquisque frumenti annuas duo- CAPUT LXXIX.
decim artabas (125), qui sunt veluti quadraginla qui De Paula (128).
apud nos dicuuiur modii-; et ea ad ministerium pau- Ingcnua quidem Paula, quseejus curam gerit, prac-
se
perum per dispensat, adeo ut deinceps in ea quae morietur liberata ab ejus invidia. Ut autem arbitror,
est circunicirca regione nullus sil pauper, sed etiam propter hunc virum non habitabit vir sanclus in
mittatad eos qui sunt Alexandriae pauperes. Sed ne- his locis, sed
lotam ' ejus pervadet invidia vel usque ad
que prsedicti Patres per /Egypium unquam proprium fratrem. Resque ita accidi*
neglexerunt hanc adminislrationem; sed ex labqribus
CAPUT LXXX
Jralernitaiis, navigia plena frumento st vestimcnhs
pauperibus miserunt Alexandriam, proplerea quod De Oxyperenlio.
rari essent apud ipsos qui egerent. Etenim beatum Oxyperentiura lulura is hinc ex-
CAPUT LXXVII. pulit.
Vila abbalisPosidonii. CAPUT LXXXI.
De Petro,
Posidonii Tbebani mulla quidem sunt, eaque nar-
ratu difficilia, quemadmodum erat miiis, et in se 761 Et Petrum alium quemdam ^Egyplium.
exercendo acerrimus, et quanta fuerit in eo inno- CAPUT LXXXII.
cenlia. Nescio an ullum lalera convenerim. Vixi cnim De Simeene.
cum eo anno uno in Relhleem, quando sedit ultra Et Simeonem, viros admirabiles, qtiosego adnotavi.
Poerueriium (126), ct multas vidi ejus virtutes; atque Narravit mihi hic Posidonius continentissimus et
inter cactera ipse mihi quodam die narravit: Cura virtulis observanlissimus, quod quadraginta abhinc
Iiabitarem, inquit, in loco Porphyrite announo, toto ' annis panem non gustasset, neque acceptae injuriai
anno nullum hominem conveni, non audivi sermoci- D sit recordatus usque ad diei dimidium.
nationem, non panem gustavi, nisi si quando paucis Haecsunt certamina et signa prsedariChristi athle-
uierer daciylis, et sicubi herbas invenirem agrestes. te Posidonii, quae fecit providenlia ejus quae est om-
Quo quidem tempore cum mei panes aliquando de- nium virtuium maxima; et in his est insignis finis
fecisscnt, egressus sum e spelunca, ut venirem in viise hujus beali.
orbein lerrae habitabilem, et cum toto die ambulas- CAPUT LXXXIII.
sem, vix aberam a spelunca duomilliaria. Cum ergo Vita Serapionis (129) Sindonitm.
circumspexissem, video equitem militis tiabilum prae Fuit alius quidam Serapiou Sindonites (nam prac-
se ferentem, habentem in capite galeam liariferam; ter sindonera nibil unquam induebal), qiii exercuit
et cum conjectassem eum esse mililem, profeciu' inagnam possessionum et faculiatum vacuitatem :
sum usque ad speluncam, et inveni canistrum uva quara ob causam et impassibilis vocabatur. Cum es-
rum et ficuum nuper decerplarum : quem cum acce- set autem imperitus lilterarum, memorilcr dicebat
pisscm, Isetus veui ad speluncam, habens duobus orones Scripturas. Etnequeob posseasioiium egesta-
ineusibus cibos illos admeam refectionem. teiu et Scripturarum meditationem potuit in cella
 1179 DE VITIS PATRUMLIBER VIII. 1180
quiescere, non qnod traberefur a terrena matcria, 1A de feneratoribus uteissatisfacerent, ipsum rogabant:
sed quod apostolicam vitam sectabaiur, orbem terrae Ubi sunt? qnis est qui libi exhibet molesliam? ostcn-
obiens exactissimam paupertatis virlutem praesefe- de nobis eum, ut libi feramus auxiliura. Timc eis di-
rebat, sic ut perfectam lmpassibilitatem hic sit asse- cit: Molesiiam roihi exhibuit avaritia, et gula, ct
cutus. Natus enim erat hac nalura; sunt enim natu- fornicatio; eta duobus quidera sum liberalus, avari-
rarum, non substantiarum differentiae (Caute tege). lia sciiicetet fornicaiione; nequeenim aurum habeo,
Narrabant itaque Patres, quod cum quemdam acce- nequealiquid aliud possideo; non fruor deliciis quae
pisset exercitatorem qui cum eo luderei, se in qua- sunl nutrices hujus morbi : quocirca nihil roihiexbi-
dam urbe genlilibus vendidit bistrionibos viginti soli- bent amplius molestiae. A gula aulem non possum
dis (130), et eum recondidissei solidos sub sigillo, recedere; jam enim quatuor diebus nihil comedi, et
eos apud se servabat. Tandiu aulem permansitet mihi pergit venler molestiam exhibere, quserenscon-
serviit mimis qui eum emerant, doneceos fecit Chri- suetum debitum, sine quo non possuro vivere. Tunc
Slianos, et eos avulsit a theatro : praeter panero et quidam philosophi suspicali euro composita quaedara
aquam nibil sumens, neque prae ineditatione Scriplu- et ficta narrare, dant ei solidum : quem acceptum
raruro ore silens : longo autem tempore primus com- posuit in officinapanaria, et accepto pane recessit;
punctus est mimus, deinde mima, dcinde univcrsa IB staiim profectus a civitate, et in eam non reversus
eorum familia. Dictum est autem quod quo tempore amplius.Turiccognoveruntphilosophi eumverefuisse
eutn ignorabant, lavabatpedesamborum. Amboergo virtule praeditum; et cum pistori dedissent pretium
baptizati, a ihealro recesserunt; et cum ad vitam Danis,acceperunt solidum
honestam et piam processissent, virtiin valde revere- Cumautem venissetinloca Lacedxmonis proxima,
bantur. Ei itaque dicunt: Adesdum, frater, nos te audivit quemdam ex primis ctvitatis 762esse Mani-
liberabimus, quando quidem ipse nos liberasti a lurpi cbaeumsiroul cum tola domo, alioqui virum bonum.
servilute. Dicit ergo eis : QuandoquidemDeus meus Hic opiimus monachus huic rursus seipsum vendidit
cst operatus, et vos cooperali estis, et salva facta est sicui in primo actu. Et cum inlra duos annos ipsum
veslra anima, vobis dicara mysterium actus. abduxissei ab haeresiet ejus uxorem cum loia fami-
Ego veslraeanimse misertus quse in multo errore lia, adduxit in Ecclesiam. Tunc eum amantes, non
versabatur, cumessemliber exercilatos.genere .<Egy- amplius habebant tanquam servum, sed plusquam
ptius, ca decausa meipsumvendidi, ut vos servarem. germanum fratrcm et palrem el magno bonore affi-
Quoniam autem boc fecit Deus, et per meara humili- ciebant, et cuni eo Deum iaodabant.
tatem salva evasit anima vestra, accipiie aurum ve- Paulo post ubi eos pluribus cohoriatus esset, illis
strum, utetiam aliisopem feram. Illi autem cum mul- C< relictis spirilualis bic adamas Serapion, cum heris
tum rogassent et affirroassent, dicendo : Te tanquaro islis pretium sunin persnlvisset, seipsum conjecil in
patrem et dominum habebinius, solum mane nobis- navem tanquam Romam navigalurutn. Nautaeauteua
cum; non poiuerunt ei persuadere. Tunc dicunt ei: conjicientes euro vel intulisse sumptus, vel in auro
Da tti aurum pauperibus, nam id nobis ftiit causa habere quod expenderet, nibil aliud percontali etim
salutis. Ait illis : Date vos illud, quia veslrura est; exceperunt, alius alium exi-timans accepissc ejus
ego enira alienas pecunias non do pauperihus. Tuni utensilia. Cura autem ipsienavigassent, et abesseut
illicohorlantur eum, dicenles: Sed saltem post annum quingentis stadiis ab Alexandria, coeperunt vectores
nos invisas. Et sic ab iis abiit. vesci circa occasum solis, cum naulae priuscomedis-
Is frequeniibus peregrinationibus pervcnit in Grre- sent. Viderunt autem eum primo die non comedere;
ciam; et cum tribus diebus morams esset Athenis, et putaverunt causam esse navigaiionem, similiter et
non fuit qui ei panem praeberet; nam neque aes fere- secundo, et tertio, el quarlo clie; quinto autem die
bat, neque peram, non pellem ovillain, non virgam, vident ipsum sedentem quielum , dum omnes come-
nihil horUin, sed sola sindone amictus erat. Cum derent, et dicunt ei: Homo, cur non comedis? Is
atilem venisset quartus dies, valde esuriit; niliil enim vero dicit eis : Quoniam non babeo quod edam. Cum
illo lempore gustaverat. Res est enim gravis fames ' Dergo inter se quaesivissentquis ejus accepisset uten-
involuntaria, quae adjutricem habet incredulitatem. silia \el itnpensas, vidissent auiem neininein acce-
El stans super tumulum civitatis, in quo congrega- pisse (neque enim habebat aliquid) coeperunl cum eo
baniuf qui erant in dignitate (131) constituti in civi- eontendere : Quoutodo 6ic ingressus es alisquc iiu-
late, ccepit venementer et cum planctu lamentari, et pensis ? quomodo dabis nobis naulum? qiionam au-
clamare : Viri Atbenienses, ferte opem. Ad quem ac- teitt aleris ? Is vero eis dicit : Ego nihil habeo; au-
currei)tesomnesqnipalliamgeslabanletbyrrum(132), ferte me, el abjicite ubi invenistis. Illi vcro : Cur
dicunt ei : Quid habes, undenam es, et quid irasceris? ne si cealum quidem aureos nohis dares,
pateris? is vero dicit ipsis : Genere quidem sum Ittbenler hoc facereraus, cum sit nobis venius adco
jEgyptius, monachus professione; ex quo aotem ab- secundus : scopum ergo urgeamus, perag.nlesquae
suiii a vera mea pairia, incidi in tres ferieratores : sunl nobis proposila. Sic fuit iu uavi, et eum alue-
et duo quidem a me recesserunt exsorolo eis debito, runt Romam «sque. Cum autera Romaro venisset,
cuin non haberent de qtro me accerserent; unus aa- curiose iitdagavitquU essel in civitate roaguus exer-
tem a me non discedit. llli crgo sttrtfipsequserentes citaior aut exerciiatrix.
1181 HISTORIA LAUSIACA 1182
CAPUT LXXXIV. A ipsa osiemto roe esse moriuum mundo, nam citra
Vila abbalis Domnionis. ullam aniuii perturbalionem et pudorem hoc facio.
fnlcr quos incidit in quemdam Domntonemforlis- Tunc cum eam ad humilitatem iuslituisset, et ejus fre-
sinium atqueabsiinentissimum, Origenis discipulum, gissetarrogantiam, recessit.
quem rumor erat inulta miracula edidisse, el cujus Sunt auiem multa quoque alia magna et illusttia
leclus curavit asgrotos posl morlem. facta istius Chrisli doctoris, virtute 763 praediti,
CAPUT LXXXV. quse periinent ad impatibilitatem, quae ex muliis
De Virgine silente. pauca selecta perscripsimus, ut ex iis puritas ejus
Cum ergo in eum incidissel, et ex eo utililalem vitaepatefieret. Is decessit agens annum aeiatis sexa-
accepi&6el(erat enim vir et moribus ornatus, et eru- gesimum, in locis desertis sopnltus est.
ditione et sermone et vita), et ab eo didicisset quis- CAPUT LXXXVI.
nain .esset illic alius exercitator aut exercitalrix, De * Evagrio (135) eelebri diacono.
ccgnovit esse quamdam virginem silentium agentcm De Evagrio claro Christi diacono, qui vixit instar
el quiescentem, qusejam viginti quinque annis in cel- apostolorum, non est iequum tacere; sed ea litteris
la erat inclusa, et cum nemine unquam colloqueba- mandare ad aedificationemeortim qui sunt lecturi, et
lur. Curo aulem ejus domum didicisset, venit.et *» ad bonitatis Servatoris nostri gloriam seqnum arbi-
dicit vetulae quae ei inserviebat - Dic virgini me ne- traius, ab alto expono, et quemadiiioduni venerit ad
cesse habere eam convenire. Anus vero responsum insiittitum monasticum, et qttomodo cum se digtie
reddidit illam ex multis annis neminem convemsse. cxercuisset, morilur quinquaginta quatuor annos na-
Tum ait illi : Dic ei ul conveniam illam, Deus enira tus, in solitudine : qui, ut scriptum est, In brevi
me misit. At illa ne sic quidem acquievil. Cum au- consummatus, implevit longa tempora (Sap. iv). Fuit
tem duos vel tres dies intermisisset, cam conve- enim revera ejus anima grata Domitio.Is genere qoi-
nit postea. Et ei dixit: quid scdes? Ea vero dicit dem fuit Ponticus civitatis IberOrum(154), fillus pres-
ipsi: Non sedeo, sed arobulo. Is vero dicit : Quo byteri, lector promotus a sancto Basilio episcopo
ambulas? Illa vera dicit : Ad Deum. Is autem dicil: ecclesiac Caesaresead Argeum (135). Post decessum
Vivisne, an es morlua? Illa veroei dicit : Credo in autem sancti Basilii episcopi, attendens ejus aplitu-
Deum me esse mortuam mundo: Qui enim carne vivit, dinetn, sapientissimus, et a perturbationibus animi
non potest ad Deum ambulare. Is autem dicit ei: Ut alienus, et omni doctrina clarus Gregorius episco-
me ergo certiorem reddas te esse mortuam mtindo, ptis Nyssenus (156), fraler episcopi ctii datur honor
fac quod facio. Ea illi dicit: Impera mihi quaepos- inler apostolos, eum ordinat diaconum. Illinc cum
sunl fieri, et faciam. Is autemdicit ei: Nihil esl quod C venisset sancius Gregorius episcopns inmagnam syn-
non possil morluus, absque eo quod non potesl esse odum Constantinopolitanam, relinquit eum beato
itnpius- Tnnc dicit ei : Descende, et progredere. Ea Nectario episcopo, cum esset omnium disserendi artis
vero respondit: Jam agitur vigesimus quintus annus peritissimus. Floruit ergo in magna civiiate, in dis-
ex quo non sum progressa, et cur ptogrediar ? Ei au- putationibus juveniliter exSultans adversus omnem
tem dicit: Vah ! nonne tudixisli, moitua sum lniic haeresim. Accidit autem ut is qui propter morum in-
mundo/undeet manifeslumest etmundum tibi mor- signcm bonilatem bonorabaluratotacivitate, confige*
tuura esse. Si hoc quidem verum est, et iiiortuus relur a simulacro muiiebris concupiscentirc, ut ipse
nibil scntit, idem est tibi progredi etnon progredi; nobis narravit posiea, cum esset mens ejus libera.
ergo progredere. llla vero progressa est. Et posiqiiarn Eum autem vicissim amavit muliercula. Erat nutem
progressa fuit usque ad quamdam ecclesiam, ci dicit ea una ex primis. Evagrius autem et Deum timens,
in ecclesia : Si vis ergo me certiorem reddere quod el snani veritus conscienliam, et habens ante oculos
vere sis mortua, et non amplius vivis placens liomi- dedecus turpitudinis, et quam haereses de alienis
nibus, facquod facio, et sciam te esse mortuam. Ei maiis concipiunt laetitiam, Deum supplex rogavit ut
ila ue dicit: Exuens sicut ego omnia veslimenta, ea ab ipso impedireiur scopus quem sibi proposuerat
impone humeris, et transi mediaro civitatem, me in t) mulier, quse eum urgebat cupiditate, et ejus insano
hochabiiu praeeunie '. Illa vero ei dicit: Hac re mi- tenebatur desiderio. Cumqtie vellet ab ea recedere,
nime bonesla mullos offendam, el polerunl dicere non poterat, utqui ejus obsequii blandis deiineretdr
me esse emotaemenlis et dsemoniacam. Is autem di- vinculis. Haud multo posl autem eam quae praecessit
cit ei : Et quid libi est curae, si dixerint te esse emo- oralionem, antequam rem esset expertus, astiiit ei
tse menlis et dsemoniacam? tu enim es eis morlua; visiu angelica, prse se ferens speciem militum prae-
moriuo vero non est cura, si quis ei vel detraxerit fccti, quse eum rapit, et ducit tanquam in juaicium,
vel eum irriserit; nihil enim potest seniire.Tuncilla et conjicit eum in eam quae dicitur custodiam, coilari
ei dicit: Dic si quid aliud velis, neque enim ad hunc ferreo ejtis collo injecto, et catena ferrea alligatis
usque modum me venisse glorior. Tunc ei dicit Se- manibus, iis videlicet qui ad ipsuni venerant, ei cau-
rapion impassibilis: Ecce ergo, ne amplius (e jactes sam minime dicenlibus. Ipse autero qtii pungebatur
et tibi placeas, tanquam oirinibus magis pia et raun- consciemia, existiroabat se ea subire ejus gratia, ar-
do mortua. Ego enim sum te magis mortuus: et re bitrans maritum mulieris de hac re judicem conve*
1 Mirandum boc, non imitandum. * Origenista hic fuit.
 1183 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1184
nisse. Ammi ltaque admodum anxius constitit Eva-. A Cum itaque vixisset quatuordecim annis in iis quae
grius, dum de alia causa ageretur, et de aliis propter dicuniur Cclliis, comedebat quidein punis libram iu
lalc crinien haberctur quaestio. Post magnum ergo die; trimestri autem lempore olei sextarium, vir
illum metum et summuro animi angorem, angelus qui in molli delicala et lauia vita fuerat educatus.
qui ab initio proebuerat visionem, ita transformatur, Faciebal autem centum orationes, scribens annuatim
ut videretur adesse germanus et sincerus amicus pretiurn solum eorum qusc comedebal; eleganter
Evagrii, valde obstupefactus, et tristitia affeclus ob enim scribebat celerero characterem. Cum ergo in-
tantam vinculorum infamiam, el dicens ei vinclo in- tra quindecim annorum spatlum mentem expiasset,
ter catenas quadraginta reorum : Cur cum tanta dignus est babilus dono cognitionis et sapientia?, et
ignorainia detineris cum reis, domine diacone ? Ille discretionis spirituum. Is composuit tres sacros li-
ei dicit: Revera quidem nescio; suspicor autem N., bros monacborum, qui dicitur 'AvTippnTtxa,hoc est
qui est ex prsefeclis, ine detulisse, motum zelolypia Conlradicloria, suppeditans arles quibus sit uten-
citra ullam rationem ; et vereor ne magistratus fue- dum adverstis daemones. Ei aliquando gravem exhi-
rit ab eo corruptus pecunia, et me maxiroo afficiat buit roolestiaro dsemon fornicationis, ut ipse nobis
supplicio. Dicit ei is qui amici figuram susceperat: narravit; et lota nocle stetit iu puteo cum esset
Si audias amicuin, libi consulo; non tibi expedit de- ]3 biems, adeo ut ejus carnes geiu constringerentur.
gere in hac civitate. Dicit ei Evagrius : Si Deus me Aliquando autem rursus ei molestiam exhibuit spi-
liberaverit ab hac calamitate, et me videris Constan- riius blasphemiae; et quadraginta diebus non esl
tinopoli, scias me jure subire hoc supplicium, et esse tectum ingressus, ut ipse nobis narravit, adeo ut
dignum alio majore. Dicit ei amicus: Si ita babet, corpus ejus, non secus ac corpus ferarura animan-
fero ad te sanclum evangelium ; jura mihi in eo quod tium, ricinis scalerei (137). Ei tres apparueruut daa-
recedes ab hac civitate, et tuse animaecuram geres; mones in habitu clericorum, de fide cuui eo inqui-
et le liberabo ab hac necessitate. Evagrius autem : rentes; et unus quidem dicebat eum esse Ariauum,
Rogo te, inquit, jurabo ut volueris; me solummodo alter vero Eunomianuro, tertius aulem Apollina-
libera ab hac nube tenebrosa. Interim auiem ei affert ristam, et eos paucis superavit spirilu sapienliae.
sanctum evangelium, et exigit jusjurandum. Evagrius Rursus curo quodam die periisset clavis ecclesiae,
aulem ei jurat per evangelium verbis sic conceptis ; sera cruce signata, manu trudens eam aperuit, Chri-
Non rcanebo hic praeter unum diem, idque ut meas sto invocato. ,Is a daemonibus adeo fuit flagellatus,
vestes in navem immittaro. Cum autem processisset et variorum daemonum lanlam fecit experientiam,
jusjurandum, ad se rediit ab ecstasi quse ei noctu ut ii non possint facile enumerari. Uni ex discipulis
evenerat. Cumque surrexisset, cogitavit : Etsi mibi C suis, quse post decem et octo annos erant eventura
fuit dalum jusjurandum inecstasi, juravi lamen. Om- ei, dixit, omnia ei praedicens in specie. Dicebat au-
nibus ergo quae habebat in nave conjectis, venit Je- tero hic beatus: Ex quo veni in solitudinera, nou le-
rosolyma, et illic excipitur a beata Melania Romana. tigi lactucam, non minutum olus, non aliquid viride,
Rursus cum diabolus ejus cor tanquam Pbaraonis itoii fructum, non uvara, non lavacrum, non carnem,
indurasset, utpote adolescentis et aetate luxuriantis, noit panem, non vinum, neque omnino aliquid ex iis
eum rursus incessit dubitatio, et animi fuit ancipitis, quae per ignein transeunt, praeter qusedain olera
cum taroen nemini quidquam dixisset. Quo factum cruda, et modicum aquae. Posiea aulem sexto dc-
est ut el vestes rursus mutaret, et in differendo ei cinio anno instituti vitaesuae actse absque decoctione
velemum afferret vana gloria : sed Deus qui impedit ignis, cum caro, propler imbecillitatem corporis ct
omniuro nostrum inleritum, ei rursus atlulit calami- stomachi, opus haberet ut aliquid sumeret quod per
tatem, rursus iufebrem conjiciens, et deinde in Ion- ignera transiisset, panera quidem tetigit, nequaquam
guin morbum, lempore semestri ejus carnem mace- auletn sumpsit cocta olera; sed vel ptisanam, vei
rans, quse ei afferebat impedimentum ad virtutem, legumina duos annos. In bis corpus consuinebat bic
medicis dubitantibus, et non invenientibus modum beatus, vivificans animam sancto Spiritu, in Epi-
curationis. Dicit ergo ei beata Melanium : Non placet 1) phaniis in ecclesia communicans. Nobis autem nar-
milii, fili, morbus tuus diuturnus; dic ergo mihi quse rabat hic gencrosus Christi athleta circa tempus nior-
habes in animo, non est enim verus hic tuus morbus. tis : Jam sunt tres anni ex quo non sum amplius
Confessus est ergo ei rero qusesibi evenerat Conslan- vexatus a cupiditate carnis. Si auietn post vitam ita
tinopoli. 764 Dicit ei beala: Proroitte mihi teste ex virtute aclam, et immensum laborem exerciia-
Domino, te vitae monasticaescopum esse secuturura, tionis, eumque vel maxime inflexibilem, el sobriam
et ego licet peccatrix, orabo Deum, ut detur tibi tem- perpetuo oralionem, hunc immorlalem adeo invasit
pus comuieatus, ct vitaeterminus. Is autera est as- bunis infestus et exitiosus daemon; quid ab exsecra-
sensus. Cum ea autem orasset, intra paucos dies bili daemone pati putamus eos qui sunt socordiores,
convaluit; cumque is surrexissel, ab illa ipsa est propter suam uegligentiam? Huic sancto significala
aroictu monastico indulus, et peregre proficiscitur est aliquando mors palris sui, et dicil ei qui retiuu-
iu roontem Nilriae, qui est in iEgypto : in quo cum tiavit: Desine blaspheinare, meus enim Pater est im-
babitasset biennio, teriio ingreditur solitudinem. mortalis'. Deum autem dicebat. Hucusque est exac-
1 Sitnile supra, in Pelag., libell. i,.num. S.
HSS HISTORIA LAUSIACA. H8G
tissimum et perfectissimum vitae institutum insignis \ illi vim facerent ut illic comederet, non potuit in
Evagrii. animtira inducere, dicens : Propter quod missus snni
CAPUT LXXXVII. (141) boc factum est. Hae sunt res admirabiles Pior
i7i(a abbalis Pior (138). praeclarse columnse tolerantise; et hic est finis illius
Qtiidam Piornomine (Ruff., I. m, n. 31; Pelag., viriutis,qui pro amaro fonle fruitur perpetuo dul-
libell. IV, n. 54), jEgyptius genere, setate juvenis, cedinis iluento cum magno spiritali gaudio
ctim mundo renunliasset, exiit e domo paierna ; et CAPUT LXXXIX.
propler insignem ainorem spiritalem, Deo est pro- Vita abbatis Chronii (142).
fcssus se nullum ex suis visurum amplius. Quinqua Quidam qui dicebaturChronius, ex vico qui dici-
ginta ergo post annis, soror ejus quae consenuerat, tur Phcenix , cum a suo vico qui est prope solitudi-
et ab aliquo resciverat fratrem suum vivere, venie- nein.mensus essel quindecim raillia passuum dexlero
bat in mentis emotae periculum, nisi ipsum videret. pede numeralorum, illic precatus fodit puteum; et
Curo aiiiem non posset venire in vastum desertum, cum aquam invenisset oplimam, quae iti profuudo
rogavit illius loci episcopum ut scriberet ad sanctos aberat septem tilnis, illic quoque sibi aedificavitpar-
Patres qui erant in soliiudine, ul ipsum milterent, el vum hospitiolum. Et ex quo die seipsum collocavit
eum videret. Cura ergo ei vis magna afferretur, Pa- B in monasterio, Deum rogavit ne reverterelur in lo-
tribus obediens, statuit uno alio assumpto, abire; et cum qui habilatur. Cum pauci autem anni prseieriis-
significavit domui sororis fratrem suum Pior adve- senl, dignus fuit habitus presbyteratu , circiier du-
nire, et foris stare. Cum auiem sensisset strepitum centorum virorum circa ipsum congregata fraterni-
osiii, et quod ejus soror ei veniret obviam, Pior, clau- tale. Haec ergo fertur ejus virtus exercitationis, qtiod
sis oculis, clamavit ad ipsam : 0 soror N., ego sum cum sexaginta annis arae assedissetfungens sacerdo-
Pior fraler tuus, ego sum : ecce, vide, aspice quan- tio, non egressus est e deserto, non exira laborem
tum velis. llla ergo facla certior Deum glorificavit, inanuum comedit panem. ^.«ra-.
et cum multa fecisset, non potuit ei persuaderc ut CAPUT XC. '';'-'•
domum ingrederelur : sed oralione facia in limine, Vila abbatis Jacobi. ...
reversus est in soliludinem, propriam patriam illic Cum eo habiiavit quidam Jacob e vicinis, qui cO-
sibi virtute comparans. Hoc ejus ferlur miraculura,
gnominatus est Claudus, vir summa cognitiorie praf-^.
quod cum fodisset in loco quem aedificavit, invenit ditus. Erant autem ambo noli beato \ntonio. '
aquam amarissimam, et donec decessit, illic per- CAPUT XCI.
inansit, contentusinvemisamaritudinibusaqusc(139), -i
ut generosi htijiis toleranlia innotesceret. Multi au- Vita abbalis Paphnutii Cephala (143).
Cum ergo quodam die convenisset etiam Paplniu-
tem monaclii post ejus mortein cum in cella manere
non unum annum id effi- tius vir mirabilis qui dicebatur Cepbala, qui quideut
contendissent, potuerunt divinarum Scriplurarum
cere. Est enim locus lerribilis, et alienus ah omni habuit donum cognitionis
Veleris et Novi Testamenti, omnes eas inlerpretans ,
consolalione.
CAPUT LXXXVIII. eum non legisset Scripturas : erat autem adeo mo-
Vita abbalis Moysis(140) Libyct. deslus, ut celaret virtutem propheticam. De quodi-
cilur, quod ocloginla annis non habuit simul duas
765 Moyses Libycus fuit vir roitissimus, et tttnicas. Cum una bos convenissemus, ego ct beati
maximacbaritate pracdilus:is dignus eslhabitusdono diaconi Evagrius et Albinus, quserebamus scire causas
curationum. Is boc narravit: In monastcrio, inqnit, fratrum quidecidebantvel labebanlur inhonestaviia.
eram valde juvenis, el fodiebam maximum puleum , CAPUT XCII.
laiuni viginli pedes : in eo cum tres dies fodissemus De Cheremone
viri octoginta, et venam consuelam, et quae aspicie- Accidit enim illis diebus ul Cheremon exercilator
batur iransiisserous circa cubitum, aquam non inve- sedens
decedcrel, et inveniretur roortuus sedens in
nimus. Magna ergo affecti molestia , deliberabamus calhedra , et tenens opus in manibus.
de desistendo ab opere ; dumque de eo deliberare- rj
CAPUT XCHI.
inus, ad nos adveniens Pinr ex vasta solitudine, in De alvo.
ipsa sexta hora acstus, ctim esset senex indutus sua Accidit etiarn ul alius frater fodicns puteutn,
pelle ovilla, el cum nos salulasset, dicit nobis post obrueretur a
puteo.
saluiaiionem : Quid animum abjecislis, homines mo- CAPUT XCIV.
dicaefidei? vidi cnim vos jam ab heslerno die abje- De alio.
cisse animum. Quod cum dixissel, in putei fossam
Accidit eliam ut alius veniens a Scete , siti aquse
statim demisit scalas, ct cum eis facit orationem; et
morerelur.
accepto ligone, et tertio ictu incusso , dixit: Deus
CAPUT XCV.
sanciorum palriarcharum, ne irritum et inulilem fe-
ceris iaborem servorum tuorum , sed mitte ad eos De Stephano lapso (144),
usum aquae. Et stalira aqua exiit, ut nos omnes ca Inter quos commemoravimus ctiam Steplianum,
aspergeremur. Et cum rtirsus orasset, abiit, dicens: qui in turpem lapsus est intemperantiam , et Eucar-
Hac de causa missus suni. Et aperta est. Cum auiem piuin, el Heronem Alexandrinum et Valentem P.a-
 1187 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 1188
Irjcsiinum,el PtolomaeumJSgyptlum qui erat in Sce- tA tuum (Ptal. 4B)? Eorum enim animscqui vitiis labo-
te*. Simnl ergo rogavimus quaenam esset causa, rant.sunt revera diversis foniibiis assimiles. Nam
quod qui sic vivunt in snliiudine, ex iis alii quidem qui suntgulse cl vino dcditi, lutulentis foniihus; qui
mente decipiuntur, alii vero erumpunt in iniempe- vero leneiiliir avarilia ei plura habendi cupiditate,
rantiam. Hoc ergo responsiiin nohis dederunt et cum fonlibus ranas habentibus; invidi autein, qui liahent
illis sanctus Papbnutius, vir maxinia cognitione prte- aptilndiiieii) cogniliouis, lonlibusserpentes alenlihus,
ditus : Qusecunqueliunt, in duo dividuntur, in Dei in quibussemper fluctuat ratio; propterea quod iiemo
placilum, et Dei permissionem. Atqtie qtiaecunque haurit ex ipsis, propter morum acerbilalem, vel
quidem fmnt ex virtute ad Dei gloriam , ea fiunt Dei propier injuslarum aclionum odorem. QuOcrca tria
placito : quse vero damnosa, periculosa, et quaein- rogalDavid a Deodoceri, bonitaiem, et disciplinam,
Ibrtunia el casus imporlant, ea fiunt Dei permissione. et cognilionem (Psal. cxvm). Nam absque bonitaie
Permissio autem ex egestate rationis, vel infidelitaie cognitio estinulilis; et si correctus quidera fueritis
eorum qui deseruniur. Fieri enim non polesi ut qui qui est hujusmodi, deposila causa derelictionis,
pie vivit ei recte cogitat, incidat in ignominiaelapsus nerope arrogantia, et assumpserii bumilitatem, etsui
vel imposiurae dsemonum. Quicunque ergo pravo modum cognoveril, neque adversus aliquem se effe-
scopoac iostitulo, nempe ul horoinibus placeant, el ]fj.rens, et Deo agens gralias, ad emn rursus revertilur,
arroganli cogitatione, yirlulem videntur aggredi, ii in quae teslimonio fulcitur cognitio. Orafiones eiiiin
casus incidunl, Deo eos deserente 766 ad eorum spiritales, quaenou liabent vitam honestainet terope-
utililaiem; ut cum per derelictionem mutationera rantem simul equitanlem, sunt spicse quae a veuto in-
senserint, aut proposilum , aut aciionem corrigant. tereunl, quaehabent quidcm spicarum figtiram, sed ab
Nam aliquando quidem peccal propositum , quando eis ereptura est aliroentum. Omnis ergo lapsus, sive
fit malo scopo; ut saepe accidit inlemperaiilem pra- fiat per linguam, sive per sensum, sive per actiones,
vo scopo facere eleemosynam in adolescentulas sive per toturo corpus, conveiiienler proportioni ar-
propler liirpem finem : et actionem esse rationi coiv- rogantiae, fit per Dei dereliciionem parcenlis iis qui
senlaneam, utorphanae, etquse exercelur monacbae, derelinquunlur. Si enim cuni intemperantia, eorum
dare auxiiiuro. Accidii autera recto quoque scopo fa- quoque bonitati ingeuii Doroinuslulerit leslimouium,
cere eleemosynam , in aegrotos vel eos qui eversi suppeditando eloquentiam, daemones ipsos facit su-
sunt bonis, vel eos qui consenuerunt: sed parce et perbia, se exlollentes cum immunditia.
cum murmuratione; et esse scopura quidem recturo, Haec quoque dicebant nobis hi sanctj viri, et opti-
actionem autem scopo indignam. Oporiel enim niise- mj Palres : cum viderilisaiiquem vita quidem perver-
ricordem misereri in hilarilate et targitate. Hoc quo- CJ sum, oralioneaulem aptum ad persuadendtun, recor-
que dicebat : In roultis animis sunt dotes quaedaro deinini daemonisqui in sacra Scriptura cum Christo
praecipuae, in aliis quidem bonilas ingenii; in aliis loquitur.etteslimoniiquod dicil: Serpens autemerat
vero aptitudo ad exercitationcm; sed quando non fit prudenlissimus omnium bestiarum quaeerant super
propter ipsuro bonum et ex divino scopo , neque ac- terram (Gen.n). Cui prudenlia potius detrimenturo at-
tio, neque ingenii bonitas, neque ii qui dotes habent tulil.cuui alia virius non concurreret. Oportel enim
prsecipuas, non bonorum dalori Deo ascribentes, sed eum qui esl fidelis el bonus ea quidem animo sentire
suolibero arbilrio, ingenio, et sufficientiae; qui tales quaedat Deus, loqui autem quae sentlt, facere aulem
6unt, relicii a providentia , inciduut in facia lurpia, quae loquitur. Si enim cum veriiate verborum non
turpes perpessiones, probraque et dedecora. Derelicli concurral vilae cognatio, panis est sine sale, ut dicit
ergo,peradvenientemhuniililatenielpudorem,sensim Job (Job.vi); qui est autem talis, minime comedetur :
nescio quomodo expellunl arrogantiam, quam susce- quod sieliam comedatur,conjicit eum qui coroedit in
perant ex ea qr.se virtus repuiabaiur ; non in seipsis malam habiludinero. Sicomcdetur enini, inquit,panis
confisi aniplius, sed Deo, qui cuncla largiiur, benefi- sine sale, etsi est gustus in verbis inanibus, hoc es'
ciuiii sua confessionetribuunt. Qui enim est inflatus, non ad utilitalem (145), impietis bonorum opeum
qui de bonitate inquam ingenii effertur, el Deo non I ) teslimonio. Derelictioiium ergo plnes sunt caugae:
ascriliitboniiatem ingeoii, neque eam quac sihi sup- una quidem est ul vjrtus oc<uhaia manifestelur, ut
peditatur cognitionem, sed vel suae exercitationi virlus Job, Deo respondente et dicenle (Job xi):
vel naturae, abducil ab eo Deus angelum provi- Ne rejicias judiciura raeura, neque putesmetibi ali-
deniiae, huic gratiae praefectum. Quo averso, «upe- ter respondisse, sed ut juslus appareas; es enim
ratus a viribus adversarii is qui effertur ob bouilaiem mihi notus qui novi occulta, et profunda cogitatio-
ingenii, incidit in intemperanliam propter insolcn- num inlueor bumanarum. Sed quoniam ignoraris
tiam, ut ablata teste temperantia, non videantur cre- ab bominibus , suspicantur enim nonnunquam me
dibilia quse dicuntur ab ipsis, fugientibus piis doctri- a te coli propler divitias, ideo feci ul in hujusnicdi
nam quseex tali ore procedit, tanquam fontem qui casuro incideres. Demessui divilias, ut ostendam eis
scatet hirudinibus, ut impleatur quod scriptura est: luain graliaruro actionem el philosophiam. Alia
Peccalori autem dixit Deus : Cur tu enarras jusiilica- autem propter avei tendam superbiain, ut in Paulo.
tiones meas. et assumis testamentum meum per os Reliclus est enim Paulus casibus, et colapborum in-
1 D<JUerone, supra, cao- 32. De Valeste, supra , cap. 31. De Ptolomseo, supra, cap. 33.
1189 HIST0R1A LAUSIACA. 1190
cussionibus, et diversis 767 Jactatus affliciionibus, / i cum se postea dedisset philosophiae, landem trahente
et dixit : Daius est mihi stitnalus carnis, ut me co- eum' gralia ad ccelestem philosophiam, aelatis annum
laphizel, ne forte extollar (// Cor. xi); ne forle cura agens vigesimum oclavum, renuntiavit quidem disci-
miraciilis quies et rerum successus et honor ei acce- plinis liberalibus, se Clirislo vero conjunxit; e' ]ain
dens, eum iu arrogantiam injiceret diabolicam su- trigesimum quinltim annum agit in speluuca. Is di-
perbia elattim. Relictus quoque est paralylicus pro- cebat nobis quod mens quse cogitatione recessil a
pter peccatum. Cui dixit Dominus : Ecce sanus Deicontemplatione, tlt vel dsemon, vel bestia. No-
factus es, noli amplius peccare (Joan. v). Derelictus bis aulem rogantibus : Quonam modo ? sic dixit:
quoque cst Jndas, qui pluris fecerat pecuniam quam Mens quse recessit a Dei coniemplatione, necessario
verbum vitae; quocirca fuit etiam suffocatus (Act. i). (146) incidit vel in daemonem cupiditalis, qtii in la-
Derelictns quoque est Esau, et incidit inintempe- sciviam impellit, vel in spiritum irae malignum, unde
rantiam, ut qui stercus intestinorum prseposuerit irrationales appetitus gignuntur. Et lascivam quidem
benedictioni paternae (Gen. xxvn); adeo ut cum haec cupiditalem esse dicebat belluinam , iram vero dae-
omnia sensisset beatus apostolus Paulus, dixertt de moniacam commotionem. Cum ego autem conlradi-
aliquibus: Quoniam enim non probaverunt Deum cerem : Quomodo fieri potesl ut mens humana sit
habere in cognitione, tradidit eos in reprobum sen- I I cum Deo sine intermissione? ipse dicebat: Quod in
sum, ut faciant quse non conveniunt(/(om. i). Dealiis quacunque cogitatione vel re pia el divina fucrit ani-
autem qui videbantur habere Dei cognitionem cum ma, ea est cum Deo.
niente corrupta et inani lumore, dicit: Quoniam CAPUT XCIX.
enim cum Deum cognovissent, non ut Deum glorifi- Vita abbatit Capitonis.
'
caveruut, aut graiias egerunt, tradidit eos Deus in Prope eum manebat quidam Capito qui fuerat la-
passioues ignoiiiiiiiae; adeo ut nos ex eo cognosca- tro, qui cum quinquaginta annos implesset iu spe-
mus fieri non posse ut cadat aliquis in interoperan- luncis, quatuor millibus longe ab urbe Antinoi, non
liaro, qui non fuerit derelicius a Dei provideulia , abiii a spelunca usque ad fluvium Nilum , dicens se
propler negligentiain et socordiam eoruni qui dere- non posse turbas convenire , eo quod communis ad-
linquunlur et deseruntur ad hoc ul haec eis eveniant. versarius ei adhuc resisteret.
CAPUT XCVI. CAPUT C.
Vita abbali* Solomnnh , Vtla anachoretm qui illudebatur
/n Antinoi civi(a(e regionis Thebaidis quadraginia Cum his vidimus eiiam alterum anachoretaro, qui
annos versatus, eo lempore accepi etiant cognitionem ipse quoque erat siniililer in spelunca. Is in somnis
oronium quae sunt illic monastenorum. Nam circa 1i illusus cestro vanacglorise, vicissim illudebal eos qui
civilalem sedent viri circiter bis inille, mauibus vi- decipiebantur, ventos pascens (147), et umbras per-
ventes, et se sutnme exercenles. In bis sunt eliam sequens (Eccli. xxxiv). El habebat quidem in corpo-
anachorelae qui seipsos incluserunt in speluncis ru- re temperantiam, et propter senectutem, el propter
pium : inter qnos est Solomon vir mansuetissimus et tempus, et forie eliam propter vanam gloriam : va-
temperamissimus, et qui donum habet toleranliae. Is nae auiem gloriae intemperantia corruptus erat ejus
quinquaginta annos degit in spelunca, sibi victum aniinus, el a religiosa conversalione fuerat alienatus.
suppeditans opere manuum, et didicit lotam sacram CAPUT Cl.
Scripiuram. Vita sancti Ephrmm (148) diaconi.
CAPUT XCVII. Audisti oronino de Epbrsem diacono ecclesiaeEdes-
Vila abbatis Dorolhei. senorum l. Fuit eniin unus ex iis qui digni stint de
Fuil etiani quidara Dorotheus presbyterin alia spe- fiat menlio a sanclis Christi scrvis. Is cum
lunca liab.tan.s, qui in suroma bonitate ipse quoque quibus
spirilus viam dignepcregissel, et a recla non decli-
vitam vixii iuculpataro, dignusque est babiius presby-
nasset, dignus est habitus gralia naturalis cognitio-
leraiii, et ministrat fratribus qui sunt in speluncis. nis, qtiam consequitur theologia , et postremo 768
Huic aliquando Melanium junior, roagnse MelauiajJ^ beatitudo. Cutn
ergo vitam exercuisset quietam, et
neptis, de qua dicain postea, mi.it quiugentos soli- mullis jam anuis aedificaret eos qui ventitabanl, po-
dos, rogans eum ut roitiistraret fratrihus. Is autem stea e cella progressus est hac de causa. Cum magna
cuni tres solos accepissel, misil reliquos ad Dioclem fames invasissel civitatem Edessenorum, misertus
anachoreiam, virum summa cognitione prseditum, omnium qui peribant agrestium, processit ad eos qui
dicens: Est mc sapientior frater Diocles, et potest erant diviies in civitate, et dicit eis: Cur non mise-
eos inlegre et innocenier dispensare, ut qui me me- reroini humanae naturae qua? interit, sed opes veslras
lins sciat eos quihus sil merito ferendum auxilium - sinitis
pulrescere ad condemnationeui aiiimsrura
nam hi mihi sufficiunt. vestrarum ? Se autem honeste excusantes, dicunt:
CAPUT XCVUI. Non habemus cui credamus ad hoc ul panem submi
Vila abbatis Dioclis. nisirel esurientibus : omnes enim res cauponamur
Hic Diocles in grammaiica quidem primumedoctus, (149). Is vero dicil eis : Quid ego vobis videor? erat
autem apud omnes in roagna existimatione, non fal-
Vita ejus exstat supra lib. l. so. sed revera. Ei itaque dicunt : Novimus te hoiui-
 im PE VITIS PATRTJMLIRER m 1192
nem Dei. Si eam de me opinionem concepistis, ait v in suum martyrium, quod ipse aedificarat, in quo si-
Ghristi servus, mHii de csejero credile. Ecce, me lae sunt reliquiae Joannis Baplitae; et cum pro eo
propter vos eligo hospitum exceptorem. Cumque pe- orasset usque ad horam nonam ab hora terlia, saiium
cuniam accepisset, et infixis vallis sepium constru- reddidit adolescenlem malri, et eodem dieet paraly-
xjsset, et lectos ad trecentos statuissct, curabat eos sira expulit et daemonem. Erat autem talis ejus pa-
qui infirmiores erant, suppedilabat iis qui fame con- ralysis, ul spuens puer tergum suum conspueret; ita
ficiebantur : eos quidem qui deficiebant sepeliens; erat inversus. Aliud rursum fuit ejus signum. Quso-
eorum vero qui spem vitae habebant curam gerens; dam anus quaeoves pascebat in locis Lazario vicinis,
et ul semel dicam, hospitium et ministerium propter et ovem amiserat, accessit ad eum flens; quam se-
famem quotidie exhibens ex iis quaesuppeditabantur. cutus dicit ei : Ostende mihi locum ubi amiseris. Ea
Implelo ergo anno, cum successisset fertilitas, et vero ducit eum ad loca quse sunt circa Lazarium.
omiiia recle succederent, cum nihil haberet amplius Sians ergo oravit. Qui sufftirati autem erant adole-
quod ageret, ingressus est in suam cellam ; et post scenles, ipsam prius occiderant. Dum ergo ipse ora-
niensem esl mortuus, cum Deus ei hanc occasionem ret, nemine confiiente, carne occullata in vinea, ali-
praebuisset adipiscendae coronsc in extremis diebus. cunde veniens corvus stctit supra furtum, et fruslum
Reliquit autem scripta quoque studio digna quae ma- ] I ex illo rapuit, ac rursus evolavit. Cum bcalus autem
gnam viri virlutem testantur. animadveriisset, vidil mactatam victimam. Et sic
CAPUT CII. juvenes ad pedes ejus accidentes confessi sunt se
Vita abbalisJuliani. occidisse,et juslum pretiuro fuit ab eis exactum; atque
Audivi a quodam in illis parlibus fuisse Julianum ita castigati sunt, tit ne quid tale amplius auderent.
'
virum maximae exercitaiionis, qui cum carnem suam CAPUT CIV.
supra modum afflixisset, ossa solum et pellem cir- Vita abbalis Adolii.
tumferebat. Is in extremis finis sui diebus dignus est Rursus novi Jerosolymis quemdam, nomine Ado-
habitus pratia curationum. lium, genere Tarsensem : qui cum venisset Jeroso-
ICAPUT CIII. lyma, ingressus est viam minime tritam (152), non
Vita beati Innocentii. quam multi ingressi sunt, sed selecto sibi quodam
De bealo Innocentio presbytero Oliveli, a mtiltis novo vitaeinstitulo. Se enim supcr hominem exer-
quidem et magnis audiisti : nihilo secius autcro a cuit; 769 llt cliain ipsi pravi daemones borrenles
nobis quoque audies, qui tres annos cum eo viximus. ejus austerilalem , ne ad eum quidem auderem accc-
Nam quae saepe illos latuerunl, nobis innotuerunt; dere. Propler summam autera exercitalionem et vi-
neque vero unus vel alter, sed neque decem polue- , giliam, existimatus est esse spectrum. In quadrage-
runt hujus viri narrare virlutes. ls fuit longe simpli- sima enim comedebat post quinque dies, toto autem
cissimus. Cum autem is fuisset illuslris in palatio sub alio tempore, uno die iulerjeclo. Hoc autem fuit ejus
imperatoreConstanlio(150) in principiiscjus imperii, virtutis magnum facinus. A vespera tisque ad illud
mundo renunliavit, profeclus a malrimonio : in quo tempus quo congregabaiur fraternitas in oiatoriis,
etiam habuit liiium, Paulum nomine, qui inter do- in Oliveto, in coile Assumptionis unde ascendit Je-
mesticos mililabat (151). Is cum peccasset in filiam sus, perpetuo stabat psallens, et orans, et jejunabat;
presbyteri, imprecatus est proprio filio lnnocentius, et sive pluebat, sive grandinabat, manebat imniobi-
Deum rogans, el dicens: Domine, da ei spiritum, ne lis. Impleto aulem tempore consueto, excitatorio
amplius inveniat ejus caro tempus peccandi, melius malleo pulsabat cellas omnium, eos congregans ad
arbiiratus eum pugnare cum daemone quam cum in- oratoria, et in unoquoque oratorio una cum eis
lemperantia. Quod etiam faclum est : nam nuuc psallens unam aut duas antiphonas, et una cum eis
quoque adbuc est in nionie Olivarum, ferrum ge- orans; et sic die appropinquante ibat in cellulain, et
stans, et castigatus a spirilu; et quod mirabile est, revera fratribus eum exuentibus, et vestes expriroen-
Jiujus pater qui alios sanat, hujus roisertus non est, tibus perinde quasi lolsefuissenl ita distillantes, eum
qui tanlo tempore a dseraone torquelur. Hic Innocen- . ) aliis induebant. Et cum quievisset usque ad horam
tius adeo fuit misericors (foriasse autem videbor tertiam, psalraodia excitatus , erat ei jnlentus usque
eiiam nugari dum vera narro), ut saepesuffuraretur a ad vesperam. Hsecest ergo virtus Adolii Tarsensis,
fratribus, et daret egentibus. Fuit autem summe qui consumniatus Jerosolymis, et ibi aeternum som-
simplex et innocens. Is dignus est habitus dono ad- num dormiit, et sepultus est.
versus dsemones : et ad eum aliquando adductus est CAPUT CV.
nobis videntibus adolescens quem invaserat spiritus De Abramio (153),
61 paralysis, ut ego cum vidissem, voluerim aperte Fuit quidam Abramius, genere /Egypiius, qui vi-
niatrem expellere cum iis a quibus fuerat adductus, tam asperrimam et maxiroe agresiem egit in solitu-
desperans eum posse ctirari. Accidit autera ut inte- dine. Is animo sauciatus ab intempestiva persuasione,
rim veniens senex hanc videret astanlem, deflen- veniens in ecclesiaro, coniendii curn presbyteris, di-
. tetnque, et ejulanlem propier inenarrabilem calami- cens : Noclu a Christo ordinalus sum presbyler, sus-
tatein filii. Lacrynialus ergo prseclarus senex et com- cipile me ul sacerdotem. Patres cum abduxisscnt
motus visceribus, accepto adolescente ingressus est euin a soliiudine, et ad vitam deduxisseul crassiorem
1193 HISTORIA LAUSIACA. 1194
et magts iridifferenlem, curarunt eum a snperbia, i CAPUT CIX.
deducentes eum ad cognitionem suae imbeciliitatis, Vita abbatit Sisinnii.
illusum a daemonesuperbiae, el sanctis precibus suis Hujus discipulus Sisinnius nomine, qui prodiit qui-
in pristinam viiaesanclitatem restituerunt. dera ex servili fortuna; fide autem liber, genere Cap-
CAPUT CVI. padox. Oportet enim genera quoque significare ad
gloriam Chrisli qui nos reddit claros genere, nosque
Vila abbatit Elpidii. deducit ad beataui et veram nobililatem, nempe.re-
In Amorrhaeorum speluncis quae sunl in Jericho, gnum ceelorum. Hic cum fuisset longo tempore apud
quas olim construxerant fugientes Jesum Nave, qui beatum Elpidium acris atbleta virtulum exercitatio-
tunc populabatur alicnigenas, in monte Luca fuit nis, ut qui sex vel septem annis didicisset viri virtu-
quidam Elpidius, Cappadox genere, postea autem tes, et fonitudinem laborum in exercitatione, is post-
diguatus presbyteratu monaslerii quod illic esl, fa- ea seipsum inclusit monimento. In eo autem consti-
Clus a Tirootbeo chorepiscopo Cappadociae,viro suf- tutus tres annos;, perseveravit 770 in oraiionibus,
ficieiitissinio. Is hahitavit in quadara spelunca, et non noctu, non interdiu sedens, non accumbens, non
tantam in exercitalione ostendit continentiam, ut foras egrediens. Is assecutus est gratiam adversus
omnes obscuraret. Vhitenim viginli quinque annos, j j daemones. Nunc autem reversus in patriam, dignus
vescens solum Sabbatis et Dominicis; stans autem est habilus presbyteratu; ab eo coilecta fraiernitate
totas noctes cant ibat. Quem sicut apes regem suum, virorum et mulierum, dato testimonio impatibilitaiis
ita innumeia mullitudo fralrum secuta, illum mon- per honestam vitaeinslitutionem, et mascula expulsa
tem aedificivit : IicebalqUe illic videre apud unura- suacupiditate, et feiiiinariim mollitie conslricta con-
quemque diversos modos vitae exercitationis. Hunc tincniia, adeo ut impleatur quod scriptum est: In
aliquando Elpidiut:., et vere Elpidium, qui revera Christo Jesu non esl inasculus et femina; non est ser-
spe gaudebat, el propter Christum suslinebat affli- vus, nec liber (Galat. m). Est autem etiam insigniter
ctionem, nociu psallenlem nobis una cum eo psallen- hospitalis, etsi careat possessionibus, in viluperiuro
tibus, pupugit scorpius : quem cum calcasset slans, divituni qui minime iropertiuntur.
non mutavit babitura corporis ; tanta tolerantia nul- CAPUT CX.
Iam duxit ralionem doloris quem inussit scorpius. Vita abbatisGaddana (157).
Porro autem ctim quodam die quidam frater teneret Novi ego senera quemdam Palaestinum genere,
frusium sarmenli (154), id accepit sanctus dum se- Gaddanaro noniine, qui toto vitae suse tempore vixit
deret in margine montis, et infodit lanquam plantans, absquetecto, vixitautem circa Jordanem. Hnnc bea-
etsi non esset tempus; usque adeo autem crevit, ( ', lum eremiiam, curiiJudaei moii semulatioue, in locis
el tam ampla vitis evasit, ut tegeret totam eccle- quse sunt circa mare Moriuumadorli, stricto gladio
siam. invasissent, accidit ut tale fieret miraculum. Dum
CAPUT CVH. ensem extolleret, et vellel Gaddauaeafferre interituin,
Vila abbatit AZnetii. exsiccata est manus ejus qui ensem tenebat, isque
Cum hoc sancto Dei athleta una etiam fuit con- illi ita cecidit ut non seniiret. Hoc auxilium a Deo
suromaius inclylus Dei servus iEnesius, vir ma- laturo est bealo Gaddana, et hsecvictus beati viri us-
ad finem vitae.
gnse existimationis, et qui fuit insignis in exercita- que
tione. CAPUT CXI.
CAPUT CVIII. Vita abbatis Elim.
Vita abbalit Eustaihii (155). Rurstis quidam Elias monacbus probatissimus, in
Et ejus frater Eusiathius ei honore aequalis, iisdem locis habitabat in spelunca ; et cuni csset vitat
promptoque et aiacri animo exercens vitae certa- bonesiissimaeet in priinis reli;ios;c, vacabat conti-
mina. nenlise et oralioni, omnes advenientes benigue exci-
Eo autem processit beatus Elpidius impatibilitate U piens. Quodam ergo die cum complures fralres ad
corpus macerans, ut tola ejus (156) ossium structura eum accessissent, erat enim illac eis transeundtim,
perspicue pateret. Fertur autem boc quoque in ejus ei panes d.fecerunt; juransque uobis affirmabal di-
virtntis narrationibus a studiosis ejusdiscipulis, quod cens : Propemodum sum exanimatus ob cibi pemi-
totis viginti quinque annis non fuit conversus ad Oc- riam. lngressus ergo cellam iiiowore aiiimi confe-
cidemem; etsi speluncse oslium esset positum in clus, quod nescirem quemadinodiiin in eos qui ad-
montis cacumine. Neque post horara sextam solem ventarant, implerem pro viribus mensuram charila-
qui imminebat capiti, vidit unquam inclinanteni ad tis, inveni trcs recentes panes illic posiios, quos
Occidenlem; neque slellas quae in occasti oriuntur laetus accepi el app sui. Cum autem viginti viri co-
vidit viginti annis. Hic magnus alhlela patientise, ex inedissenl ad salietatem, superfuit unus panis. Eiim
quo ingressus est speluncam, non descendil de monte aulem cuio sustulissem, usus sum eo viginti quinque
douec fuit sepultits. Hsec sunt cceleslia facinora co- diebus. Haecdoroini gratia facia est cum hospitali
ronati et invicii albletaeElpidii, qui nunccum sui si- Elia, cujiis laboruui remuiieraliones paratse suut
ntilibus degit in paradiso. apud benignuni Dominuin.
PAIEOL, LXX1U. 38
iiiJ» DE ViTIS PATAUMLIBER VIII. 1196
GAPUT CXH. i fequi adbuc in hodwrmim diem a ettlamo et cbarla non
De Sabbatio. recessit, cum stt natus annum octogesiiniim. Dixit
Qutdam saMOlarisSabbatius notnine, Jerichuntinus bic beatus : Ei quosum initiatus et regeiieralus ex
genere, cum haberet nxoreiri, promer Dei timorem Spirilu et aqua, «sqtte in hodiernum diero, alienum
adeo amavit monacbos, ut ipse obiret cellas et om- panem gralis non comedi, sedeum qui ex propriis la-
nem solitudnem noctrbus, et in nnoquoquemonasie- boribus paratur : et coram Deo ioquens (162) nobis
rio foris poneret unum modium dactyfomm, et ole- persuadebat se ducentos quinquaginta solidos ex
rum quod satis esset, propterea quod pane non ves- opere roanunrn suaruni dedisse iis qui erant tnaaci
cantur qtti in Jordane sunt exercitatores. HUicMona- aChiutili, ueqUe ulli unquaiii fecisse injuriam. Is pe-
chortrm exceptori (158), et commodse raensae pro desiri itinere venit Remam usque aJ orahdum in
conlinenttbus structori, cum is quodam die tulisset fnartyrio sanctoruhl Petri et Pauli : pervenit aiitem
sanctis quae exercitatloni erant neeessaria, maligni etiam Usque ad Alexaridriam, cum vovisset, irt mar-
aemulatione leo occurrit, inimieo monachorum exci- tyriuril venerandi athletse Marci. Dignus aoteffl, in-
tante inimanem feram adversus roinislrnm monacho- qoit, sum habitus, qui voii gratia bis propriis pedi»
rum, studente et illos privare refectione, et hunc suo biis venirerii Jerosolyraa ad honoranda loca sancta,
proposito. Et cum fera eum comprehendisset a lapide ]| et ipse mibi suppedilavi impensas. Dicebat autem
uuius ex monachis, suis unguibus eum protrusit et riobis, ut utilitatem ex eo capefcmus : Non memini
evertit. Sed qui docuit in Daniele leones jejunare, roe nnquam animo a Deomeo recessisse. Hujus beati
prohibuit ne eum qui servabat praecepta devofaret Phitoromi talia sunt certamina, et in his est invicta
leo, etsi valde esuriret. Quo factum est ut accepto victoria, et bearorum laborum ei redditur ftois, co-
senis asino recederet; qui enim huic vitam donave- rona glorise immareescibilis.
rat, ferae quoque famem sedavit. CAPUT CXIV.
CAPUT CXIII. Vita beati Severiani (163) et ejus uxorit.
De Philoromo (159) pretbytero. iri Attcyra Galalise, ih ipso loco contigit mihi allo-
Religiosissimum presbyterum Deique amantissi- qui quemdani Severianum ex coinitibus una curo ejus
inum Pbiloromuro in Galatia cohveniraus, et cum eo conjuge Rosphoria, nec eorum magnam habui expe-
longo tempore versati sumus, qui fuit vir exerciiatis- rientiam. li quidefri multa spe bona repleti sunt, el
simus. Is ortus quidem est ex matre serva, patre suos frustrantur fttios, rCvera in futura intuentes.
vero libero. Tantam autem virtutum nobilitatem Suofum eriim pracdioram reditns consumtmt in ege-
ostendit in vitae Christianse inslitotione, utetiam ipsi TIOS,liabentes quatnor lilios, et duas filias, quibuS
'
qui sunt in genere insuperabiles, ejus viiam angelis " nuilani possessionem (164) dederunt, prseterquam
sequalem revererentur, et efficacem vrrtutem exerci- iis qriaetiupsefarit. Dicebant antem reliquis suis fi-
tationis. Is raundo renuntiavil indiebus Jnliani exse- liis : Post nostruro decessum omnia sunt vestra ;
crandi imperatoris, et libere ctini hoc impio est lo- quandiu autem sumus superstiles, nos possessionum
cutus generosus Christi atbleta Philoromus, quem nostrarum fructus coIHgeritns, eos distribuentes ec-
jussit radi, et a pueris validissimeverberari (160). clesiis, et inonasteriis, et xenodojhiis, et omnibus
Is vero rem fortiter et loleranter tulit, et ei egit gra- egeitlibus, qunrom preces et vobis et nobis et filiis
tias, ut ipse nobis narravit. Hunc praeciarum virum pro hac temporaria et laboriosa vilam selernam com-
in principio adorlum est bellum fornicationis el gulse, parabunt (Eccli. xxi, 6). In quibus boc quoque est
utdicebat, quem morbum tyrannidem(!61) exercen- eorum virlulis egregiae. Cum esset magna fames, et
tem ita superavit, ac si immensum incendium multa quae omnium honrfnum pervadehal viscera, illi tunc
aqua exstingueret : summa cura contiiientiae ferrum eas quae tunc erant haereses traduxerunt ad rectam
gestando, et se concludendo, et abstinendo a cibis et opinionero. Nam cum in muliis prsediis hnrrea sua
pane triticeo, et ut semel dicam, ab oronibus coctis, aperuissent, ea praebebant in alimentum pauperum;
el in his se fortiter gerendo ac tolerando annis oclo- adeo ut ex hac inexplicabili eorum benignitale in
decim. Qui cum itl vicerit, potuit hymnum victorise D unam rectae fidei consonantiam convenerint qui
canere, sic dicens : Exaliabo le, Domine, quoniam eranl haereiicae opinionis, Deo gratias agentes ob
suscepisti me, et non Iseiificastiinimicos meos supra simplicem eorum fidem, et immensam beneGcen-
roe (Psal. xxix). Hic a spiritu forntcationis varie tiam. Alia auiem exercitaiio eoruro erat admirahilis
oppugnatus, perseveravit quadraginta annos in mo- vesiis eurum habitus erat maxiroe venerandus et
nasterio. Is aulem narrabat, dicens : Triginta et parcus; eratque in eis magna et quae dici nequitvi-
duosanrios nullum fructimi leligi. Cum aulein, inquit, cius lenuilas; eranl valde modici sumplus, alimento-
771 timiditas ine summe oppugnasset, adeo ut vel rum frugalitaie contenti quantam vila requirebat;
irilerdiu pertimescerem, me inclusi sex annos in mo- pielatem in Deum mirandum in modum exercentes;
nimento; et ea rationeevasi superior, ex impatibili- in agris degentes plurimo tempore, semper fugientes
tate bellum gerens cum spiriiu, qui mihi hanc impo- civitales, et vitia quaeex eis oriuntur, ne ex iucuuda
nebatservitutem. Hujus viri insignis magnam curam cuni (urba conversatione tumultus civiles atlrahe-
gefeBSt b"eatiis Basilius episcopus, qui delectabaiur rent, et exciderent a Dei proposito. Propter haee
ejus austeritate, constantia, et io opere diligentia, omnia horum beatorum rectse vitaefacinora, hiuc jam
1197 HISTORIA LAUSIACA. U9S
iutelligentibus ocuiis aspiciunt aeterna bona quse pa- A rnenium. Habebat autera semper quoque parvuin
rata sunt a Dei gloria. Evangeliura subaxilla, aut ad sui faciendum pericu-
CAPUT CXV. lum, nuui perpetuo voci Domini obediret, aut potius
Vita Eteemonit monacai. gestans sermouem quem erat opere executus. Tam
Vidimus in hac civitate monachum, qui ordinem admirabili enim vita usus est hic vir, et cilra ulium
presbyteratus suscipere recusavit. Venerat autem ad dedecus, ut perinde ac terrestris angelus cceleste iter
tale propositum post militiaro exigui temporis. Is legitime peregerit. Hic ergo cum vidisset reliquias,
vigesiraum annum agens in exercitatione, hoc habuit se proliiius exuens superhumerali, eo induit mor-
viise institutum ut perinaneret apud civiiaiis episco- luum. Et rursus cum parum processisset, nudo
pum virum sanctissimum. Esl autem adeo benignus egenti occurrit, et stetit apud se disceptans, et sic
et misericors, ul etiaui urbes circumeat, et miserea- . ratiocinans: Quomodo ego quideni, qui raundo re-
tur eorum qui indigent. Is non negligit custodiam, nuutiavi, veste induor, frater autem meus algore
uon nosocomium, non ptochium, non diviiem, non concrescit? si esgo ,ego eum sivero exanimari, ero
pauperem; sed fert opem omnibus : apud divites omniuo causa morlis proximo. Quid ergo, exuensna
quidero, ut immiies et immisericordes, verba faciens scindaro, et parlem distribuam, an loluin dabo ei qui
de misericordia, unicuique autem ex indigentibus 1I est faclus ad Dei iroaginem? Sed quid mihi et illi
providens quae sunt necessaria, eos qui pugnant pa- erit utilis pars quae scindilur? Et cum apud se di-
cificans, uudis suppeditans indumenla, segrotis me- sceplasset, dixit: Damnine aliquid paliemur, si plus
dicamenla afferens ad curationem. Quod autem solet quam sit praeceptum faciamus ? Generosus itaque hic
fieri in oninibus magnis civitalibus, ,in ea quoque athleta prompto et alacri anitno vocat pauperem in
fiunt; inporticu enim ecclesise jacet multiludo man- vestibulum; et curo euiu diroisisset indutuui, stetit
corum ac mulilorum, quotidianum victum emendi- nudus, se operiens roauibus, genua ffectens et subsi-
cantium; qui parlira quidem uxores non duxerunt, dens ; solum habens sub axilla verbum quod facit
partim vero etiam duxerunt. Quodam ergo die acci- divites. Ejus autem consilio et providentia Iransiens
dit ut unius borum uxor pareret in porlicu, et in quidam irenarcha (166), agnovit senem; et dixit
ipsa hieme; ea ergo clamanle cum ab illo intolerabili proximo suo socio : Respice illuc; uon est hic senex
dolore puugeretur, audivit bic beatus ululatum, abbas fiisarion? Cum is autem dixisset: Maxime ; da
orans iu ecclesia; ct relictis sibi consuetis precibus, equo descendens rogavit sanctum, dicens: Quis ta
egressus respexit; et cum neminem invenisset qui exuit? llle vero dextera protendens Evangelium,
illi adesset in hac neressitate, ipse funclus est vice IIoc, iuquit, me exuii. Statim autem se sua veslo
obstetricis, nuu abborrens fastidium quod consequi- <1 exuens irenarcha, perfectum militetn induit, et pro-
tur mulieres parienles, roulierum inseusibilitalem ei tinus gestans veluli quamdani parvam vestem mona-
(argiente bac profundissima eleemosyna. Atque 772 choruui, a mundo latens recessit; declinans laudem
vestium quidem quibus est indutus pretiuro non est ejus qtii suum vidisset vitse institulum, eum qui est
unius oboli; cibus autem contendit cum vestibus : ab occullo honorem celando exspectans. Hic ipse
libello autem uon sustiuet incumbere, a lectionibus postquam omne praeceptum evangelicum recte esset
euni abducente clementia. Si quis ex fralribus ei li- exsecutus, curo nihil hujus roundi amplius haberet
bruro donaverit, eum staliin vendit, et distribuit in animo, ad divinorum dictorum perfectiorem exse-
pauperibus. lis autem qui sciscitabautur : Cur ltsec cutionero, cum in transilu vidisset pauperera, cursu
vendis? dicebat: Qui possura meo persuadere magi- in forurn conteudit: ubi cum paulisper constitisset,
stro me ejus artein accuraie didicisse, nisi illo ipso vendidit Evangelium, Paucis igiiur postdiebus, qui
usus fuero ad artem recte exercendam' ? Hic im- cum eo eral abbatis discipulus, Dolas nomine, roga-
mortalis cum in hac actione hucusque permansisset, vit seuem, dicens: Quid parvo libello facttiin est, o
perpetuo gerroinans memoriaenomen reliquit illi quse abba? Cui senex placide verbum pulchrum admodum
esl circumcirca regioni. Ipse frtiens aeterno gaudio et valde scituin est locutus, sic dicens : Ne tristiiia
in regno ccelorum, recipiens digna praemia beatis ]) nlficiaris, o frater; naiii ut illic habeamus fiduciam,
laboribus : ei qui esurientes bic nutriit, et nudis de- propter obedientiam vendidi ipsum sermonem, qui
dil vesiimenta, niuic apud bonoriim operum reinune- niilii semper dicebat: Vende quae habes, ct da pau-
ratorem fruitur omne genus deliciis. peribus (Marc. x; Lucm xvm). Sunt autem alirc quo-
CAPUT CXVI. que res plurimse ex virlute geslaebujus magni Palris,
Vila abbatis Bisarionis (165), cum quo nos quoque digni habeamur habere parteni
Fuit quidaro senex, possessionibus carens, et mi- gratia Chrisli. Ainen.
sericors, noinine Risarion. Is cum venisset in quem- CAPUT CXVII.
dam vicum, vidit mendicum n.udum in foro mor- Vifa beatm Melanim (167).
tuum, unaro quidem ferens tunicatn convenienter Necessarium autem existimavi, virilium quoque et
evaugelicae iradiiioni, et parvum superhumerale; tionesiarum mulierura meminisse in hoc libro, qui-
uihil enim possidebal prscter boc necessaritim tegu- bus Deus acqualia donavit praemia viris qui ex vir-
1 Siurile dictutn
cap. seq. ;e( sup., apud Pelag., libel. vi, num. S; Ruff., 1. m, num. 70, imiiiina
S&rapionis.
H<# DE VITIS PATRUM LIBER VIU. 1300
tute vitam egere, et ipsis reddidit coronam eorum A est in Jerusalem, habens conventum virginum quiu-
qui ipsi placuerunt, ne molles tenerseque reddantur quaginta.
qu;e sunt socordiores, et prsctestum quaerant et ex- Cum qua vixit etiam nobilissimus et moribus si-
cusaiionera, lanquam quse sint imbecilliores ad cer- millimus et fortissimns Ruffinus ex Aquileia civitate
taraina virtulis, et ad honestam vitam agendam. At- Italiae, qui postea dignus est habitus presbyleratu,
que inultas quidem vidi pias ac religiosas, et pluri- quo non est inventus inter homines nec doclii r nec
mas virtutis ergo conveni et virgines et viduas; inter mitior. Viginti autem et septem annis excipiebant
quas erat etiam bealissima Melania Romana(168), eos qui veniebant Jerosolyma voti causa, et episco-
uxor pos, et monachos,et virgines el matrimoniojunctos,
quae fuil quidem filia Marcelli consularis (169),
cujusdara viri qui erat in magna auctoritate, cnjus et illustres et privatse conditionis, et omnes qui ad-
uominis non recte memini. Haeccum esset vidua, ventabant, suis fovebant expensis. Juverunt quoque
divino schisma (176) quod Paulinum sectabalur, circiler
agens annum vigesimum secundum (170),
amore digna fuit habita ; et nemini quidquam dicens quadringentorum virorum vitam monasticam agen-
tenente tium; et omnem baereiicum ex Pneumatomachis, hoc
(prohibebatur enitn iis temporibus, Valente
imperiuro) cum curasset ut filii sui nominaretur tu- est ex iis qui bellum gerunt adversus sanctum Spi-
tor, ipsa acceptis suis mobilibus, et in navem 773 B ritum, persuasum introduxerunt in Ecctesiam ; el
navi- clerum qui erat in eo loco, et donis et alimentis ho«
injeclis cum aliquot famulis et ancillis, cnrsu
gavit Alexandriam; et cum illic res suas vendidisset, uoranles, sic vitam transegerunt, neminem offendeu-
et in aurttm minutum converlisset, ingressa est in tes, sed omnem propemodum orbem terrs juvan»
rnontem Nitriae, sanctos Patres conveniens, Pambo, les.
et Arsisium (171), et Serapionem magnum, et Pa- Atque de admirabili quidem et sancta muliere
phnutiuiii Scetiotem, et Isidorum confessorem epi- Melania superius quidem narravi attingendo leviter;
scopuin Herinipolis, et Dioscurum; et versata est nibilo secius autera reliqua, vel potius ea quse teneo
apud eos circiter annum dimidium, obiens solitudi- memoria de ejus virtutibns, adtexam oraiione, nempe
nem, el videns omnes sanctos. Post haec autem cum inenarrabilem religiosissimaemulieris beneficentiam,
Augustalis Alexandriae relegassel Isidorum, et Pissi- per quam cum beatum incorruptionis indumentum
inium, el Adelphium (172), et Paphnutium, et Pambo, suis texuisset laboribus, et quae non polest roarces-
et inter eos eliam Ammonium Parotium seu unam cere gloriae coronam, suis pecuniis, proprio suo ea-
babentera auriculam, et duodecim episcopos, et pres- piti fabricata esset et induisset, cum multa fiducia
byteros et clericos, el anachoreias, ut esseut om- hinc excessil ad Doroinum. Me ergo incipientem
nes numero cenluin viginti sex, in Palaestinamcirca G narrare praeclara hujus beatae facinora, si volo dicera
Diocaesaream, ipsa eos est secuta, eis ex suis pro- quac scio, tempus deiicient. Quantam quidem opuui
priis pectiniis subministrans, in necessitatibus sum- materiam ea consumpsil in egentes, coelesti correpta
ptuum alque omnibus suppedilans. Cum autem pro- desiderio, non arbitror flammam ignis, si in copio-
biberentur ministri, ut narrabant (conveneram enim sam inciderit materiam, tantam posse exurere. Hoc
sauclura Pissimium, Isidorum, et Paphnuiium, et autem non est meum solum narrare, sed etiam eo-
Aramonium), baec fortis mulier induta servili cara- rum qui Persidem et Rritanniam, et omnes habitant
calla (173), vespere eis ferebat quaeerant ad usum insulas. Reneficiorum enim et Iargiiionum hujus im-
necessaria. Cum autem id cognovisset consularis mortalis ferainae non Occidens, non Oriens, non
Palsestinae, et vellet sinum suum implere, speravit Septentrio fuit expers, nec Meridies. Triginta enim
fore ut eam terreret (174); eamque relenlam conje- et seplem annos bospiles excipiens, illis ea quae
cit in carcerem, ignorans ejus libertatem. Hsec au- erant usui suis praebuil sumptibus, ecclesiisque et
tem significat ei, diccns : Ego illius quidem fui (ilia, monasteriis et hospitiis et carceribus; et nt semel
bujus vero uxor qui in terra fuit genere clarus, nunc dicam, nullus ex iis qui eam convenit non est ali-
autem sum Christi ancilla. Neque meum vilem habi- quam parlem ejus opum consecutus, suppediiantibus
tum despexeris, possum enim me, si velim, extol- 0 ei consanguineis, et ipso lilio, et procuraioribus
lere; nec poles me terrere, neque ex rebus meis quotannis pecunias el tanquam luculentae lucernse
aliquid accipere; ne ergo forte ignorans in aliquod oleum ministrautibus, ul fulgido lumine flammam
crimen incidas, qusenam sira tibi declaravi. Oportet accendenseleemosynse largitione cunctos illuminaret.
enim adversus stolidos, tanquara cane et accipiire Ea autem cum in hospitaliiate adeo perseveraverit,
uti animi elaiione, et in lempore eorum superbiae in ne palmuin quidem terrae possedit, non abstracla est
ipsos immitiere. Tunccerte jndex cum haec accepis- a cupidiiate filii ab amore solitudinis, non eam divi-
set, se excusavit, et eam adoravit, eljussit eam abs- sit a charilate in Christum unigeniti (177) filiidesi-
que ullo impedimento cunt sanclis viris versari. derium. Sed ejus precibus adolescens et ad summani
CAPUT CXVUI. pervenit doctrinam, moribusque fuit ornalissimus,
claroque et illustri fuit matrimonio conjunctus, et
Vita Rufjini (175) pretbyteri. mundanos est honores consecutus; qui duos quoque
Haec, postquam hi fuerunt revocati, moiiasterio habuit Ulios (178), qui testarentur justum matriiui-
«diflcato Jerosolymis, viginti septem annos versata nium.
 1801 HISTORIA LAUSIACA. 1205
Miiltis itaque post annis cum de neptis 774stalu ^l invitam nuplum dedere, eam jungentes matrimonio
audisset, eam et nupsisse , et velle sseculorenun- viro" urbis Romae primario. Haec semper stimulata
tiare; veriia ne forte in aliquam malam abriperen- avise suac narrationibus, tantum fuit sauciata, ut ma-
tur doctrinam, vel baeresim, vel malam vitam, anus irimonio non posset inservire. Cum autem ei nati
sexaginta annos nata navem ascendit, et Caesarea essent duo filii masculi, iique decessissent, tantum
navigans viginti diefum spatio Romam venit. Alque eam ccepit oiliura matrimonii, ut dixerit mariio suo
illic quidem cum esset, beaiissimum virum maximae Piniano (184) filio Severi (185), qui erat ex praefectis:
existimationis clarissimum Apronianum (179), qui Si volueris quidem mecum cohabitare ut ratio dictat i
erat gentilis, calechesi instituit, et Christianum fecit, temperantise, et te dominum agnosco, et proflteor
persuasitque ut <omineret etiam cum sua uxore, ejus meam vitam esse in tua potestate; sin autem hoc tibi
autem sororis filia, Avita noinine. Cum autero suam grave videlur utpote juveni, res omnes meas tibi
quoque neplem confirmasset Melaniumuna cum ejus habe, et solum sine me corpor» esse liberam, ut sa-
mariio Piniano (180), et catechesi instituissel Albi- tisfaciam raeo quod est ex Deo desiderio, facta haeres
nam nurum suam, uxorem autem sui filii (181), et ejus quae est ex Deo virtulis roeae aviae, cujus etiara
persuasi^set his omnibus vendere quae babebant, nomen gero. Si enim vellet nos Deus degere in hoc
Roma eos eduxit, et ad honestum ac tranquillum *" mundo, et frui rebus mundanis, non fillos mihi natos
vilae portum deduxit. Et sic depugnavit adversus accepisset immaturos. Cuni aulein longo tempore in-
bestias, nempe eos qui erant ordinis senatorii, et ter se contenderent, Deus postea misertus adolescen-
eorum uxores; prohibentes eam renuniiare reliquis tis, ei quoque zelum immisit religionis, ut ipse quo-
suis aedibus. Chrisii autem ancilla eis dicebat: Filii, que mundi universae renuntiaret lerrenae materiae,
plusquam quadringentis abbinc annis scriplum est: adeo ut impleturo fuerit quod scriplum est ab Apo-
Ultima hora est (/ Joan. n). Quid ergo lubentes ac stolo : Quid enim scis, mulier, an virum servabig
volentes imraoramim in vanilate vitae? ne forte ve- (/ Cor. vn)? Cum ergo nupsisset viro tredecim annos
niant dies Antichristi, et non possitis frui vestris naia, septem vero cum eo vixisset, vigesimo suse
opibus, et rebus majorum vestrorum? Cumque nm- aelatis anno mundo renuntiat; et primum quidem
nes his verbis liberasset (182), ad monasticam vilam omnia sua serica superbumeralia (1S6) legutnenta
traduxit, etfiliura juniorem Publicolam cum instruxis- dedit altaribus (quod et veneranda fecit Olyropias),
nel, duxit in Siciliam; cumque reliqua omnia sua reliqua autera serica indumenta cum conscidisset,
vendidisset, et pretium accepisset, duxit Jerosolyma; diversam supellectilem fecit ecclesiaslicam. Argen-
et cum facultates divisisset, inlra quadraginta dies ' tum aulcm et aurum cum credidisset cuidam Paulo
dormiit in bona senectute et summa mansueludine, presbytero (187) monacho Daluiatae, id per mare
et veneranda memoria eleemosynis redundans, re- misit ad Orientem; atque ^Egypto quidem et Thehaidi
licto eliam monasterio Jerosolyrois et sumptibus decies mille solidos, Antiochiae autem et ejus quae
monaslerii. circa ipsam sunt regionibus solidos decies mille;
Postquam autem hi omnes Roma abscessissent Palaesiinse solidos quindecies mille distribuit. Eccle-
qui catecbesi instiluti fuerant a beata Melania, bar- siis autem quse sunt in Occidente, et monasteriis, et
barica quaedam procella, quae etiam in prophetis xenodochiis, elomnibus egenlibus per seipsam sup-
jam olim posila fuerat, in Romam irruit, et nec aeneas pedilavit, et suppediiai his quadruplo plura, ut Deus
quidem siatuas reliquit in foro, sed omnia barbarica novit ex ore leonis (188) Alarici eripiens fide sua
diripiens insoleniia, corrupit; adeo ut Roma quse (// Timoth. iv, 17). Liberavit auiem servorum qui
mille et ducentis annis pulcherrima fuerat et frequen- volui runt octo miilia; reliqui enim noluerunt, sed
tissima, dirueretur, fieretque deserta, et ut ait Si- maluerunt manerecum fratre (189) ejus. Oinnes au-
bylla, pvfin, hoc est vicus, non Roma. Tunc qui tem possessiones quas habuit in llispaniis, in Aqui-
catechesi fuerant instituti, et ei roinime adversati, tania, in Tarraconensi et Galliis,el in aliis civitatibus,
Deum laudaverunt qui rerum mutaiione persuasisset cum vendidisset, eas ad ires usquesolidos 775 t''a"
incredulis, quod aliis omnibus redactis in servilulem, iriljiiit; quse autem babebal in Sicilia, Campania, et
eae solaesalvse fuerint familiae, quae Domino fuerunt Africa, sibi reliquil, ut suppedilare posset monasieriis
holocausta , sludio beatae Melaniae; cu;n caeteri qui et egenis. Hsecesl sapientia in primis religiosae,et
eorum saluti adversabantur, eorum inulili posniientia quae mentem scnilem susceperat de pecuniae raateria,
detiuerentur. Melanisejunioris.
CAPUT CXIX. Hsecautem erat ejus exercitalio : Post diem unuia
Vita parvat Metanice(183). comedebat; in principio autem post quinque, varia
Qnoniam autem relaturum me de filia Melaniaespo- ancillis suis serviens; quas etiam secum una reddidit
pondi, necessarium est ut nunc debitum reddam. Non exercitatrices. Jam vero ipsa quoque mullos ex suis
enim jusium ut junioris quoque in carne Melanisevi- cognatis ducens ad zelum divinum, fecit ut similiter
tam despiciamus, et neptis magnae Melaniaetantara atque ipsa religiose Deum colerenl. Haecest vita ju-
virtutem lacitam prsetereamus, quae longe forte prae- venis Melaniseper Dominum nostrum Jesum Cbri-
stat prudentibus et studiosis velulis. Hanc ergo aetate stum.
juvenero, pietatis aulem sententia vetulam, parentes
 DE VITB PATRUM UBER VIII. 1*04
im
CAPUT CXX. £ UAPUT C&XVill.
De Albina (100). De Theodora(197).
Habebatautem secumquoque matremAlbtnam,quae Et beatam Theodoram tribiini filiaro, quae ad tan-
shmliler exercelor, et similiter rursus seorsim di- taro proeessit egestatem possessionuui, ut ipsa elee-
sit mortua.
spergit sttas pecunias. Habitant ilaque in agris, aii- mosynara accipiens
CAPUT CXXIX.
quando quidem Siciliae, aliquando vero Campanise
cuui eunucbis quiudecim, ei virginibus et ancillis. De Uiia (108).
In monasterio Hesycha propler mare, novi mulie-
CAPUT CXXI.!
rem uomine Usiam, longe in omnibus honestissimam.
s De Piniano (\9\).
CAPUT CXXX.
Similiter autem Pinianus quoque ejns quondam
virtulis nna- De Adolia.
maritos, m»ncautem in opere adjulor
et Et ejus sororem Adoliam, quaeipsa queque vixit
niinis, qui exereetur eum triginta monachis, legit
est inientus el in virtule, et non pro ejus qublem dignitate, sed pro
divinas Seripturas, hortoque colendo
nos honore affe- stiarum virium facultate vixit in zelo Dei.
congressionibns. Non parvo antem
CAPUT XXXI.
cerunt cum Romam venissemus propterbeatum Joan- D De Basianitla.
nem episcepnm nos reficientes, et abundantissimis
Novi autem etiam Basianillam Candiani magistri
viatieis excipientes, accersenies seternam vilam Do-
niilitmn filiam, quaeipsa pio et alacri animo virluietu
mini nestri Jesu Cbristi, et optimsevitae instituiionis.
exercuit, et in hodiernum usque diem cerUmiua
CAPUT CXXIF. acriter exsequilur.
De Pammachid (192). CAPUT CXXXH.
flofflin eognatus fuit vir ex proconsnlibus, nomine De Photina.
Pammachios; qui cum mundo renuntiasset, vitara Et Photinam virginem summe honestam, filiam
egil optimam; et snas opes partim vivus dispersit, Tlieoctisti presbyteri in Laodicea.
partim autem moriens reliquit pauperibus. CAPUT CXXXUl.
CAPUT CXXIII. D» Asella.
De Macario (193). Vidi autem Romse quoque Asellam honestam De*.
Similfter etiam quidam nomine Macarius ex vi- virginem, quae honeste consenuit in monasterio, niu-
earia (194). lier Ionge mitissima, et quae retinebat convenius, in
CAPUT CXXIV. quibns vidi et viros et mulieres catechesi recenter
De Constantio (195). r institutos.
Constantius quoque assessor praefectorum Italise, CAPUT CXXXIV.
insignes viri et eruditissimi, qui pervenerunt ad De Avita (199).
stimmum pielatis et religionis; quos existimo adhuc Vidi etiam beatam Ayitam Deo dignam ctim ejus
nunc quoqne esse in carne, optimam instituendaevilae marito Aproniano, et 776 eorum lilia Eunomia, in
rationem exercenten, beatamqtie vitam et nutli exitio omnibus Deo bene placentes, ut aperte facile traducti
obnoxlaih exspectantcs. fuerint a dissoluta et voluptaria vita ad honesiam et
CAPUT CXXV. continentem vitse institutionem , in his quoque digni
De Pauta (196) Romana. habiti ut in Chrislo dorroirent, ab oroni quidera pec-
Inter quos fuiletiam Paula Romana mater Toxotii, cato liberi, perfecte in honesto cenaminedecertantes,
uxor N., ad spiriialero vilae insiitutionem accommo- in bona memoria vitam suam relinquentes.
datissima. Cui impedinicnto fuit Hieronymus quidam CAPUT CXXXV.
Dalmata '; nam cum posset superare mulias, ne De Magna (200).
dicam cunctas, ut quae ad vitam ex virlule geren- In civitale Aneyra sunt niuliae quidem aliae virgi-
dain esset opiimo ingenio prscdita, eam sua invidia nes, nempe ad decero millia, duo autem vel plura,
Impedit, ipsam trahens ad scopum proprium. JJ quse exercenlur, et in omni virtutis instilutione mi-
CAPUT CXXVI. lilant; omnesque temperanliaelegibus clarae et insi-
De Euslochio. gnes feminse, et divinum certamen sludio exsequen-
tes. Inier qnas principatum obtinet in pieiale Magna
Ctijus fllia nunc quoque exercetur in Belhleem, honestissima femina et probissima ;
quanj nescio
nomine Eustochium, quam ego non conveni. Dicitur quid sim
nominaturus, virginemne an viduam. A tna-
autein esse castissima, habens conventum quinqua- tre enim vi viro
conjuncta, eum tamen variis
ginta virginuro. inescans diiationibus, et corporis morbos prsetexens,
CAPUT CXXVU. a corruptionis vilio integra et intacla permansit, ut
De Venerea. dicunt ejus necessarii. Cumque paulo post decessisset
Inveni autem Veneream Ballomeci comitis filiam, ejus maritus, omnium simul facta est haeres unica
;
quse onus caineli recte dispersit, el liberata est a vul- et temporalibus deinceps comuiulans aeterna, totam
neribus quae oriuntur ex materia. seipsam Deo obtulit, sutnnie curam gerens vil$ qujp
'PalladiuscalumniatursanctissimumHieronymum.
 1S05 HfSTORIA LAUSIACA. 120«
seroper raanet, suis famulis honeste imperans, agens, A juniorem : duo bona procurans, et illius salutem; illi
vitam laboriosissmiam et plenam temperantia : in enim profoi, et meae existimationi et securitati;
congressu tam severa, ut ipsum ejus aspectum reve- CAPUT CXXXVII.
rerentnr ettani excellentissimi episcopi propter in-
Vita AmmoeTalida.
stgnem pieiatetn et religionem. Atque ipsa quidem
In civiiate Antinoi sunt feminarum monasteria
supervacaneam et nimiam opum materiam pauperla-
tis igneconsumpsit: quaeautem supererant, ea consti- duodecim ; in quibus conveni etiam Ammam Talida,
tuiladsubiriiiiislrationem monasteriis, ptocholropfaiis, quse ocloginta annos fuerat in exercitaiione, ut nar-
xenodocbiis,ecclesiis, pauperibus, transeuntibus, epi- rabat ipsa et ejus vicinae.Una cum ea habitabant sexa-
adolescentulse. Eam amem adeo diligebant, ut
scopis, orphanis , viduis, et omnibus egentibus sup- ginta
ne esset quidein clavis aulse roonasterii, ut in aliis,
peditans auxilium, non cessaoat hilariter operari
pietaiein latenter, et per se, et per servos fidelissi- sed ipsae ab ejus amore omnes delinerentur. Eo au-
lem impaiibilitatis processit anus, ut cum ego esseni
ntos, ab ecclesia non recedens noctu maxime : in
omnibus in virtule se exercens propter spem ejus quae ingressus et consedissem, ipsa quoque ingressa sit,
vere est viia. et una mecum sederit, et magna libertale ac fiducia
CAPUT CXXXVI. » in Christo meis humeris manum imposuerit.
De Virgine(201) qumexcepit Athanasiumepiscopum. CAPUT CXXXVIII.
Novi ego Alexandriae virgineni, quam offendi na- Vtta AmmmTaor.
tam cirriter septuaginta annos. Ei clerus universus
dabat testimonium, quod cuin esset juvenis, nata an- In hoc monasterio erat virgo hujus discipula, no-
nos circiter viginti, et longe formosissima, fugiebalur mine Taor, quse triginta annos versala erat in mo-
ab iis qui eranl studiosi virtutis propter pulchriludi- nasterio, itt narrabant qui noverant. Ea vestem no-
aut mavortem aut calceum noluit accipere,
nem, ne inureret eis aliquam labem ex suspicione. vam
Nonest mihi opus, neetiam cogar progredi.
Quando ergo accidit ul Ariani struerent insidias dicens:
beato Athanasio Alexandrino episcopo per Eusebium, Aliseenim omnes die Dominico progrediunlur in ec-
elesiam gralia communionis; illa autem rn monaste-
qui eral eo teropore praepositus sub Consianlio itn-
rio manebat pannis obsila, opcriassidue assidens. Ea
peratore, ncfariorum criminura eiim accusantes et
cahimniantes, vitans judicari a corrupto judicio, apud autem fuit lam eleganti aspectu, ut parum abessel
neminem ausus esl delitescere, non apud cognalum, quin etiam valde conslantes deciperentur ejus pul-
non amicum, non clericum, non apud aliquem alium cliritudine, nisi insigne praesidiumhabuisset tempe-
familiarem; sed repente episcopalum ingressis prae- ^ rantiam, quae ad metum et verecundiam deducebat
fecti ministris.et euni quserenlibus, acceplo suo slicha- honestate impudicos oculos.
rio seu tunica, et birro (202), media nocte confugit ad CAPUT CXXXIX.
hanc virginem. Illa autem fuit rei novitate obstupe- De virgine qum renuntiaverat.
facla et timore correpta. Dicit ergo ei episcopus : Erat quaedam alia virgo religiosae vitae operibus
Quandoquidemquaeror Arianis,ab nefariorum criini* viriliter mihi vicina, cujus vultum quidem
nura ab cis accusatus, ne ergo et ego veniam in malam non vidi:insistens,
et in eos me nunquam enim, ut aiunt, est progressa cx
existimationem, peccaium coitjiciam qui renunliavit. Cum autem jmplesset sexaginta au<
consti- quo
volunt afficere sttpplicio, ea de causa fugere nos in exercitationecum matre sua propria, erat
tui; roilii ergo Deus revelavit hac nocte me apud postea vila excessura. Ei autem in visione adstitit
nulluro alium posse esse salvum nisi apud (e. Illa Collullius
omni (203) vocabulo martyr, qui in illis coleba-
ergo prae magno gaudio ejecta dubitatione, tur locis. hoc ei dicens: Hodiees itura ad Dominum,
cura lotaesset Domini, promploet alacri animo oc- et visura sanctos
cultavit sanctissimum episcopum sex annos.quandiu omnes; veni ergo et prande nobis-
cum in marlyrio. Cum ergo mane surrexisset et se
vixit imperator Constaniius: ipsa et ejus pedes Ia-
et excrementa et in aliis erant induisset, et in sporta panem accepisset et olivas, et
vans, expurgans, quae minuta olera, posl tot annos estegressa; et cuui
ei usui inserviens, librosque ei commodaus et prse- j) venissetin
bens. Neque ullus sex annis novit Alexandriae ubi- marlyriuin, oravit; et cum tolo die ob-
servasset lenipus iit quo nullus erat intus, et nona
nam ageret beatus Alhanasius episcopus. Postquam
fuit annutiiiaia mors el jam advenerat hora, ei sedisset, rogavit martyrem,
ergo imperatoris Constanlii, dicens: Benedic cibos Colluthe et me
pervenit ad ejus aures, honesto et venerabili babiiu in via comitare tuis meos, Cum sancte,
indutus, rursus noctu fuit inventus in ecclesia. Quem et rursus precibus. orgo comedisset
videntes omnes magna sunt affecti admiratione, ut orasset, domuro venit circa occasum solis.
Et cum dedisset matri suseopus Clementis Stromatei
qui ipsum vivum accepissent ex roorluis, simul etiam in
prophetam Amos, dixit ei: Da id episcopo rele-
postulantes ejus amici de laiebris quaeab eorum igno- Et dixil ei: Ora pro me; vado enim ad Do-
ralione inveniri non potuerant. Respondit ilaque gato.
beatus Atbauasius germanis suis amicis: Ea de causa iiiinuin meum. Decessit ipsa nocte. Cumque necfebri
ad vos iion confugi, ut vere jurare possetis ; et alio- lahorasset, nec ei caput doluisset, sed seipsara ad se-
iu
qui eiiatn propter invesiigationem, ad illam confugi pulturam coroposuisset, manus Dei spirituui suum
de qua nenio suspicari poterat, utpole fortuosam et commendavit.
1307 DE VITIS PATRUM LIBER VIII. 120R
CAPUT CXL. A scopi, rogavit dicens : Si hoc tibl visum est, domine
Devirgine qum lapsa esl, et egit pmnitentiam. episcope, ut quoniam dixi, Nae, lapsus sum, sini de
Quaedara virgo exercitatrix manens cum duabus gradu ecclesiasiico dejectus, et non sim dignus esse
aliis virginibus, se exercuit novem vel decem annis. clericus tuae sanciitalis, jube ut mibi ab hoc
A quodam autera cantore inescata curo eo habuit stu- tempore ea detur in uxorem; neque enim ego
pri consiietudinem; et cum utero concepisset, pe- sum deinceps clericus, neque illa virgo. Cum
perit. Cum autem in summum odium prorupit ejns haec audiisset episcopus et presbyter, eam tradidit
qui ipsam deceperat, in profundo compuncta est pater ejus lectori, sperans fore ut juvenis bene es-
animo, etadeara pervenit mensuram pcenitentiae, set in eara affectus, et alioqui credens non posse
ut in ea perseverans se fame vellet occidere, boc eum abstrahi a consuetudine. Cum eam autem ado-
cum lacrymis orans, Deumque rogans, et dicens: Iescens accepisset in manus ab episcopo, et ejus
Deus magne, qui omnium nostrum peccata portas, patre, eamque esset consolatus, abduxit et deposuit
et immensum lotins mundi vitium ; qui non vis mor- in monasterio mulierura, rogans eam quae illic erat
tem peccatorum, et eorum qui labnntur interitum, prima ministra fraiernitatis uteam illic tolerarent us-
sed misereris universse creaturse; est enim voluntas que ad partum ejus. Illa vero relicta in inonasterio, le-
tua utomnessenentur (Etech. xxxm). Si ergo me B ctorabiensseipsuminclusitincellasordida, vitsesum
quoque, quse pereo, vis esse salvam, in hoc mibi niam suscipiens asperitatem, ad Christum accedens
tuam ostende boniiatem, et nunc lua ad me perve- in corde contrito cum mullis lacrymis et gemilibus,
niant mirabilia ; et jube hinc abduci et colligi (204) dicens : Tu, Domine, meas actiones nosti, qui scis
fructum mcse iniquilatis, qui conceptus est in lasci- omnia, quem nibil latet, neque est ullus locus oc-
via, et genitus in peccaio; nam nisi boc liat, ego cultus in quo quis se abscondat a tua quae omnia
hac de causa velroe laqueo suffocabo, vel roeipsaro aspicit potestate, qui vides omnia priusquam fiant.
in praeceps dejiciaro. Cum sic oraret, fuit exaudila; Tu solus vides profunda cogitationum, et omnis
nam qui natus fuerat infans, non multo post menlis conceptio a te cernitur, perinde ac si aspici-
decessit. Ab illo ergo die non amplius convenit tur oculis. Tu cum cogitatorum sis acer examiua-
eum qui ipsam redegerat in servitutem; sed se totara lor, perfectcjudicas. Tu qui eis quiafficiuniur injuria
insigniter dedens conlinenliae, agrotis mancisque ac fers auxilium, qui falli non potes, dum eos
mutilatis serviens Iriginta annos, ita Deum placavit, vindicas, qui appetuntur calumniis; cui nihil
propitiumque reddidit, ut cuidaro sancto presbyte- placet injustum, omne autem moroentum slaterae
ro revelaretur, illam Deo roagis placuisse in pceni- justitiae est a te semper; astat eniro tibi perpetuo lux
tentia quaro in virginitate. Haecautem scribo, ne eos ' ] ad quam non patet adilus, et omne opus hominis est
qui multa peccant, et ex animo ac sincere agunt coram te. Est ergo tui jusli et innnutabilis judicii,
poenitentiam, contemnamus : sicut haec beata, quse jus quoque meum pronuntiare. Efficaciter autem
cor suum contrivil, et in humilitate vitam suam li- orante adolescente, et in jejunio diligenier perseve-
quefecit, non despecta fuit a Domino eorum qui du- rante, intra breve lempus adfuerunt dulores
cuntur poeniteiiiia. ejus partus. Cumque advenisset hora, adfuit
CAPUTCXLI. eliam justum Dei judicium, afferens vehementem et
De filia presbyteri qum lectorem calumniata erat, et intolerabilem dolorem ei quae fuerat calumniata:
Eustathio lectore. gemituuro immensa inultitudo, labores partus in-
Cujusdam presbyteri filia virgo in Caesarea Palae- enarrabiles, inferni suppliciorum visiones lerribiles,
stinae lapsa, ab eo qui ei vitium attulerat docta hanc miseram fortiter obsidentes, et infans propter
fuerat, ut quemdam civitatis lectorem calumniare- magnitudinem non prodibat ex uiero. Praeieriit dies
tur, et quod corrupta esset, in eum culpain confer- primuset secundus, et dolores erant intolerabiliores;
ret. Citmque ferret ventrem, a patre suo examinata, adventavit terlius et quarlus, et secuius est dolor
nominavit lectorem. Hoc cum audiisset presbyter multis partubus gravior; quintus et sextus et septi-
conturbatus retulit ad episcopum. Hoc cnm audiisset D mus teuebrosus, et inlelix mulier ex multo dolore
episcopus,convocavitconcilium sacerdotum, fecitque versabatur in inferis. In omnibus bis diebus mau-
vocari lectorem, deque eo babuit quaeslionem , rem sit neque omnino cibum sumens, nec tantillum som-
examinans. Rogatus autem ab episcopo, rem non num videns; sed luctibus et gravissirais dolorum
fatebatur lector; nam quod faclum ab ipso non fuerat, lormenlis succedeniibus, post haecomnia, viliataeel
quomodo dici poterat? ^Egre ergo ferens episcopus, falsse accusatricis cor inflexibiie, victa a Dei poie-
gravissima voce ei dicebal: Non fatebeiis lapsiim slate, quae non cadit sub aspectuin, intolerabilibus
tuuro, et ages pcenitenliam, o infelix et plene iinmun- doloribus addidit eiiara confessionem, lugubri voce
ditia? Respondit lector: Rogo te; dixi id quod res exclamans : Hei mihi misera! venio in periculum ne
est, hanc rem ad me nihil pertinere. Plane enim peream, ut quse in duo mala inciderim, nerope in
cnipa careo, ul qui de ea ne cogitaveriro quidem ; calumniam et fornicationem, et amissa virginitate
sinautem vultisaudire id quod 778 "on est>dicam: sum tradita detraciioni; et cuitt mihi sitab alio al-
Feei. Hoc cumipse dixisset, deposuiteum episcopus latura viiiura, accusavi leciorent. Cum haec autem
ab officio lectoris. Post hoc accidens ad pedes epi- audiissent virgines monasterii, Patri ejus oiunia re-
 1209 HISTORIALAUSIACA. «10
nuntiarunt. Pater autem ventus ne condemnarelur ,A nis, quse et fldeles confirmat, et peccatorum mise-
« ul calumniator, cum non adbiberelfidemdictis, silet retur, et fleclit ac movet omnium creatorem, et eos
duos dies. Rursus autem misera, se invicem exci- coronat qui se ex virtuie recle gerunt, et eis qui
pientibus acerbis afflictabalur doloribus, cum non in ea perseverant, largitur regnura coelorum.
posset deinceps vel vivere vel mori. Cumque id ef- CAPUT CXLII
fugit, oritur dies octavus, et rursus nonns, gravis- Vita sanclm Silvanim(205).
simis perpeluarum vertiginum tenebris eam offus- Illo tempore coniigit ut nos simul navigaremus ab
canies. Cum ergo ejus inagnns ejulatus non ferret iGlia in yEgyptum, deducentes beatam Silvaniam
conventus, haec cursim festinantes renuntiant epi- virginem, sororem autem Rufflni, qui fuit ex prae-
scopo, jam csse nonum diem ex quo illa confitetur fectis.
se accusasse lectorera, nec posse parere, quod ipsum CAPUT CXLIII.
sit calumniata. Episcopus autem cum hsec audiisset De Jubino (206).
a virginibus, ad lectorem mittit duos diaconos, ei Inter quos erat eliam nobiscum Jubinus, tunc qui-
oniniasignilicans,et ut pro ipsaoraret.ut miseramu- dem diaconus, nunc autem episcopus ecclesiaeAsca-
lier liberarelur ab iis necessitatibus. Egregius au- lonis, vir pius et eruditus. Cum autem vehemenlis-
lein adolescensnequeeis dedit responsum, nec ape- n] simus nos sestus invasisset, et pervenissemus Peta-
ruit ostium; sed a quo die ingressus est in cellaui, sium, acridit ut Jubinus, accepta pelvi, pedes et
non cxiit, implens consuetam regulam jejunii, et inanus palrois lavaret aqua frigidissima, et postquam
Deo preces fundeus. Flexusautempater, et filisesuae lavisset, super pelliculam humi stratam requiesce-
misertus, veniens ad episcopum, eum valde rogavit ret. Cum auiera illa id advertissei, ut roater sapiens
ut pro ea orationes fierent iu ecclesia. Et cum pro germani filii, ejus increpavit mollitieiu, dicens : Qui
ea preces fusaeessent ab omnibus ad Dominum, ne in animum inducis, illam agens aelatem, vivente ad-
Sic quidem misera liberata est a necessitate. Ejus huc tuo sanguine, usque adeo tuam fovere caruncu-
cnim qui per calumniam fuerat accusatus, orationes lam, non sentiens damna quse ex eo oriuntur ? Con-
Dominum roonentes, arcebant, ne eorum preces fide, confide: ecce ago annum aetatis sexagesiroum,
admilterentur. His sic gestis, surgens episcopus ivit praeter extrema manuum (207) mearum (el hoc
ad cellarain qua erat lector; et cum pulsassetoslium, propter communionem) non pes meus aquam tetigil,
nolebat is aperire. Cum diu autem foris fuisset epi- non vultus, neque ullum ex membris meis, etiamsi
scopus, ille auiem intus, jubet episcopus tolli osiium. me variae invaserint aegritudines; et cum a medicis
Et ingrcssi invenerunt adolescentem in oratione per- cogerer uti balneo, non induxi in animum carni red-
severantera, et humi procumbenlem. Quem multum (m dere debitura, non in lecto quiescens, non lectica
rogans episcopus, ei dicit: Fraler Eustatbi lector, in usquara gestata ingrediens.
Haeccum esset doctissima, doctrinam amore com-
apertum prolata calumnia Dei providentia, et exau-
ditis luis orationibus, miserere ejus quse in te pecca- plexa, noctes uberi oleo a se illuuiinatas mutabat in
vit,quaetormenlorumflagellisfuitexcruciata. Miserere dies, orania aniiquorum qui commentarios ediderunt
deincepsmiserae,et surgens solvequodligasti,precibus scripta percurrens, Origenis tricies centena millia
enim tuis haecpalitur, et dic Doroinout eamliberel a versuum, Gregorii et Slephani, et Pierii (208), et
partu ventris. Cum auiem inclytus leclor intense Basilii, et quorumdam aliorum praestantis virtutis
oraret simul cum episcopo, slatira misera Iiberata virorum miliia ducenta et quinquaginia non leviter,
est a necessitate, enixa infantera; rogans oranes nec temere haec percurrens, sed elaborate septies
octies unumquemquelibrum perlegens, ut horum
779 ut e' remitteretur iniquitas ipsius justi inier- vel
cessione : et illum egregium virum habuerunt omnes verborum graiia in allum erigeretur, spe bona se-
deinceps loco marlyris. Nam cum se deinceps libe- ipsam avem efficiens spiritalem, et ad Cbristum
rasset ab orani sollicitudine, pervenit ad summum evolans, immortales ab ipso acceptura remunera-
viiaequaeex virlule agilur, adeo ut is sitdignus habi- liones.
CAPUT CXLIV.
tus spiritali gralia. Haecauiem scripsimus, ne qu;s I'
De Olympiade(209).
calumniatus illaqueelnr his inimici relibus, et inci-
dat in dotores carnis intolerabiles, sicut haec prius Ejus vestigia est secuta, et omnem virlutem divinas
vitse spiritalis, in primis veneranda et honesta Olym-
scripia estfalsa accusatrix; postquam autem a cor-
tradatur seternis intolerabili- pias, el quae viae quae fert in ccelum summo zelo te-
porefuerit liberaius, divinaruin Scripturarum sentenliam secuta
bus tormenlis, et quae nunquam desinent. Deum nebatur,
in omnibus. Fuit autem secundum carnem fllia Se-
eniin ad iram provocat is qui calumniatur:
leuci (210) ex comilibus, vera autem Dei filia secun-
qui autem per calumniam accusatur, idque dum
fert pio et aequoanimo, et ejus in apcrturo pro- spirilum; neptis autem Ablavii qui eral ex pras-
autem dies sponsa (211) Nebridii,
lationem permiitit precibus, exspeclans justum fectis, aliquot
fuit ex praifeciis urbis Constantinopolis; ipsa
Dei judicium, sicut hic a Chrisio coronatus; is et, qui
autem revera fuit uxer nnllius. Dicilur autem dor-
quod ejns sileri potest, laudatur, el in bonore babe- roisse
virgo incorrupla, effecta divini verbi convi-
tur, et aeternam coronam consequilur. Discamus er-
clrix, conjux autem lotius verae humilitatis, couinni-
go diligenter quam sint insuperabiles vires oratio- nicans el minislrans omnibus
egerilibus. Ipsa ciiiit
 ttlf DE VITIS PATftUM LlRgR VIII. 1213
omnes ittas Inflnilas et Immensas dispersisset divi-, A senientia distributae. Hsee ergo non atuplius de cae-
tias, absolute et indiscriminatim opem ferebat omni- tero qusBsnnt carnis aapiens, subjecla principatibus,
bira. Non enim urbs, noit rus, non solitudo, mansit oberliens potestatibus, venerans presbyteratura, ho-
expers largitiomim hnjus inclyMevirgints: sed et ec- norans universum elerum, confessione quoque digna
clesiis suppeditavit ad donaria deputala sacrificio, et est habita pro veritate, importiinarum recusationuta
monasleriis, et ecenobiis, el xenotrophiis, et custo- multis acceptis proeellis. Cujus vitam inter coufesso-
dlte, et relegatis; et ot semel dSeim, In omnem or- res referunt, quicunque pii habitatu Coiisianlinopo-
bem terrse dispefsit eleemosynas. Haeebeata proces- lim, ut quaa proxime inatrcm pericliiata sit in iis quaj
sit ritque ad extremum terminum humilitalis, uUra sunt ex Deo eertaminibus; et in bis mortua beatau»
quem nihil possit inveniri amplius. Vita sine ulla accepit gloriam, et tn infinito saeculocoronata pom-
inani gloria, species nequaquam ficta, sinceri mores, pam agit, nulli interitui obnoxias cum sanctis el sibi
facies non lucala, corpus ftorcns, roens non glorinsa, similibus in sempiternum mansiones babitans, et bo-
animus ab arrogantia alienus, cor inininie turbulen- noruin operum a Christo Domino cum fiducia acci-
liiin, somni expers vigllia, spiritus non curiosus, pietis remunerationes.
rbarilas immensa, quaecomprehendi non potest com- CAPUT CXLV.
iiiunicatio, vllis el (onteinpta vestis, infiuita conti- '.B De Candida.
nentia, recta cogilatio, in Deura spes acterna, cum Post banc sequali quoque modo in Domioo vivens,
eleemosyna quse non potest narrari, ornainentum beata Candida, Trajani uxor raagistri militura, cuua
omniurn huroilium, cui multre sunt accensx (en- et ad summam pervenisset honestatem, et rationi
tationes ex operalione ejus qui esl sua sponte malus ronvenienter ornasset ecclesias, et venerata esset
et omnis boni expers, nempe daemonis : quae pro episcopos pro dignitate Chrisii sacramentorum, et
veriiate non parva adiit certamina, quse et diu oimiem Chrisii clerum aperie honorasset, et suam
affatim vixit in immensis lacrymis, omnl 780 h '- flliam insliiuisset in sorte virginitatis, eam prsemisit
iunnae nalurse suhjecia propter Dominum ; cum omni ad Christum, donum suorum viscerum : postea au-
pietale sanclis subdita episcopis, venerans presbyte- lem ipsa quoque, lemperantia et castitate et pecunise
ratum, bonorans clerum, reverens exercitationem , dispersionibus filiam suam est consecula. Haoc ego
suscipiens virginitatem, opem ferens viduitati, curam vidi egregiam mulierem tota nocte lahorantem et mo-
gerens orbitatis. protegens senectuiem, segrotos in- lentem, et propriis nianihiis facientem panera obla-
visens, peccaiorum miserens, errantes in viain de- tionis, ad vires corporis deprimendas, et dicentem;
ducens, in omnes utens misericordia, profuse autetn Cum non snfficiat jejunium, banc ei do sociam labo-
iri pauperes, mullisque infidelium in catechesi insti- (1 riosara vigiliam, ut Esau dissolvam euervemque la-
lutis uxoribus, etiam ad victum eis ferens auxilium, sciviam. Ea ab iis quae sunt sanguine praedtta et ani-
sempef memorabile nomen benlgnitatis reliquit per mata oronino absiinuit; nisi quod sumebat pisces et
toiam vitam. A servilule in liberlatem innumerabi- oleum et olera, idque soltnn iri die festo: omni au-
liuin servorum restituens examina, reddidit eos lio- tem alio tempore contenta erat oxycrato (212) et pane
nore sequales suae nobilitati, vel potius (si vera di- arido, In hac viiae asperilate, cum beata requie ob-
cere oporleat) facli sunt hujus sanctae habilu nobi- dormiisset hsec mulier inclyta, nunc fruiiur bonis
fiores. Neque enim ejus indumentis inveniri potuit aeterois, quaesunt parala iis qui dilexerunt vilam quae
quldquam vilius; nam iis etiam qui sunt pannis valde ex virtute agilur.
obsiti indigna erant hujus sanctae tegumenta. Tanta CAPCT CXLVI.
autcm erat ejus mansuetudo, ul etiam longe supe- D&Getasia (213).
raret simplieiiatem Ipsorum puerorum. Nulla vitupe- Consequenter zelo hujus bonae feminae, veritatis
ratione a vicino quidem unquam inventa esl apud viam ingressa est, pie trahens jugum virginitatis, in
hanc quae Chrisiuin gestabat; sed omnis ejus vita primis veneranda Gelasia, cujusdam tribuui filia. IIu-
non vitalis, erat in compunctione et frequenti pro- jus optimse haec ferlur virius, quod sol nunquam oc-
fluvio lacrymarum; et potitis videre licebat fonti aes?]D cidit super ejus dolorem, non adversus servum, nou
tate &uadeficere fluenta, quatn hujus non sublimibus adversus ancillam, non adversus aliquem aliuro. Hscc
et Cbristum semper videniibus oculis lacrymas defi- beila cutu effugisset viam eorum qni sunt acceptae in-
cere. El quid iu his immoror? Quo enim roagis roeus juriae meniores, quae fert ad niortem seternam, evasit
versabitur anitnus in durae insiar saxi aiiimae narran- bunc maUim diaboli slimulum, nenipe odii et male-
dis cerlaminibus et virlutibus, eo magis invenienlur volenliie; et cum desiderarel seternam peccatoruiu
verba a factis remotiora. Nec me exisliroet aliquis remissionetn, reroisit parva delicta, ui ipsa quoque
hsec splendide et magniflce colligere de hac vel inveniret roajorum remissionem.
inaxime impalibili, et perquirere reliquias castissimae CAPUT CXLVII
Olympiadis, quae tota fuit pretiosum vas sancti Spi- De Juliana (214).
ritus; sed qni iiis oculis viderim hujus beatae vitam Quaedamnomine Juliana, virgo in CsesareaCappa-
et angelicani inslitutionem, ut qui fueriro spiritalis 4-Ociae,dicta est esse et doctissima et fidelissima, quas
bujus germauus aroicus, et ejus cognalis familiaris- Origenero scriptorem fugiemem gentilium insurro-
siiuus, adeo ut mul(aeejus pecunite sint a me ex ejus ciiouem excenit, euu duos annos OCCUUAQ», suif
1213 HI8T0RIA LAUSIAGA. t2U
sumptious et suo ministerio virum alens. Inveni au- h vespero ingredilnr ad eum qui illas atebat, et dal ei
tem haec in antiquissimo libro scripto vcrsibus, qui quiiii|iie solidos; et dieit ei :Concede mihi inanere
quidem scriplus erat manu Origenis. Hnnc libruin iiac iiocte cuui hac puella. In locum ergo occullum
781 'uveni ego apud Julianam virginem in Cse- cum ea ingressus, dicit ei: Surge, serva le ipsain.
sarea, qui et ipse (213) apud eam occultaius erain. Et cum eam suis vestibus induisset, tuttioa , cami-
Dicebat aulem se accepisse a Symmacho inlerprete sia (218), el chlamyde , et omnibus virilibus, diclt
Judseorum. ci: Egredere, te sumina cUlamydis parle coiitegeits.
Non fuit autem alienum ab inslituto opere, posuisse Quae cum sic fecisset, et se totani signo cruois niu-
viriDtes harum feminarum; sed ul sciamns, quod ex liiisset, egressa ex illo loco oinnino incnrrupta et
diversis oecasionibus licet lucrari, si veliraus. impolluia , servata est Chrisli graUa , el causa ado»
CAPUT CXLVIII. lescentis qui eam suo sanguine liheravit a turpi vitio.
De femina (216) nobilistima qum fuit semper virgo. Scqucnti auteiii die res fuit cognita, et prnditclus est
In alio libro antiquissimo , scriplo ab Hippolyto , Magislrianus ad ssevissinium judicem. Cum autem
qui fuit familiaris apostolorum, inveni talem narra- streuuiim Uiristi atblelara examinasset iqipius, et
tionem: omnia didicis^et, jttssil cum objici bestiis , ut eliam
Fuit quaedam nobilissima virgo et formosissima, B malis infcslus daemon in eo afficeretur ignominia.
quae in vita ex virtute agenda exercebatur Corinthi. Nam cum exisliniasset viruro fortetu in nefarium in-
Hane illn tempore detulerunl ad judicem, qni erat jicere supplicium, euin effecit duplici [F. duplicilerj
gentilis in teropore persecutorum, ut quae maledictis Christi roartyrein, ut qui et pro sua anima pracclare
incesserel el tempora, ei imperatores, et simulacra. decerlaverit, et pro illa beala in laboribus strenue per-
Propouebant aulem ejus pulchritudinem harum re- severaverit. Quocirca duplici honore etduabus iusigni-
rum cauponatores impio judici, feminas insano bus coronis dignus est habitus a Christi beiiignitate.
aniore depereunti; is vero, equinis auribus et femi- CAPUT CL.
nas insane amantibus cogitationibus, accepil caluui- De uxore (219) titri senalom.
niam : ea aulem producla ad bominem sceleratum, Mcmini autent alterius quoque historiae, et bonum
inulto magis insana caplus est intemperantia. Post- est eain non praelerire. Dicitur de Magnentino insur-
quaro autein omnihiis adversus eam adliibitis rnachi- rectore, quod habuerat stupri consuetudinem cum
nis, huic Deihoniini (sic) persuadere non potuil, variis niuliisgenlilibiis, et animum adjecerat ut rem etiaut
lornientis subjecit forlem feminaui. Postquam autem haberet cum Christianis; ese autem malebant mori
ne his quidem id quod vofebat est assecutus, ut qm quam prodere pudicitiam. Cum ergo venisset in
iion posset eain abducere a Christi confessione, in C unain urbem, amavit quamdam uxorem viri senMorii
eam insaniens cnidelis, non iradit eam lormentorum ex praelectis. Timore autem affectus ejus maritus,
cruciatibus, sed eastaiii el (emperanlem feminaro dixit ei : Mitte, tolle eam. Cum autem venissent ad
ponens in prostibuln, jussit ei qui eas possidebal, eam milites, dixit eis mulier: Exspectate parumper
dicens: Hanc mihi cape et tres solidos ex ea ad me donec mundum metim cotnponam , cui sum assueta.
defer quotidie. Is autem aururo exigens ex turpi Ingressa aulem suum cubile, accepto ense, eum suis
aetiune, eam iradidit volenlibus in officina abomi- infixit visceribus. Audiant virgines et erubescant,
nandi flagitii. Cuni hsecergo novissent qui teneban- quao prolitentur se Chrisium habere sponsum, et
tur insano amore mulierum, assidebant sceleraise prava eutn prodpnt libidine. Nobis autem det unicui-
eiilii officinw, mercedem dantes, inhonestae opera- que Deus servare virginilatem, et exsultantibns cla-
tionis. Ula autcm virgo honestissima et in primls mare cum psalmographo : Confige in timore tuo
veneranda, et verba ad deceptionem deflectens, carnes meas : a judiciis enim tuis timui (Ptat. cxvui).
suppliciter eis dicebat, rogans : Ilabeo ulcus in loco Et: Vivo 782 aulero j'am non ego, vivil vero in me
occulto, quod mirandum in inodiim inale olet, et Christus (Galat. n). Concedatur autem ulvosquoque
timeo ne vos mei odium capial propter ulcus aver- dicalis sobrise : Ego patruell meo, et patruelis meus
sandum; concedite ergo mihi paucos dies, et tunc D est mihi, aliquando quidem sponsus, aliquando vero
licebit vobis vel me habere graiis. His verbis per- frater, ut nihil cogiteiur «arnale (Cant. vi). Si eniin
suasos iniemperantes amandabat beata : assiduis audieris sponsum et sponsam , significat spiritalem
autero precibus Deum placans, et compunctis sup- unionem cum patre.
plitationibus eum inflexit ad niisericordiam. Alten- Vidimus autem alios quoque Patres et monichos
dens ergo Deus qui novit cogiiationes, quomodo per totam ^Egyplum, raultas virtule» et signa faeien-
casia pudicitiaecurain gerebal ex animo, in illis die- tes, quorum non meminimus propter multitudinem,
bus prosalule omniuro tale quid struxit. sed pauca pro multis narravimus (Ruff., t. n, in epi-
CAPUT CXLIX. logo). Quid enim dixerit aliquis de superiori Tlie-
De Magistriano (217). baide quae est per Syenem, in qua sunt vlri valde
Quidam adolescens Magistrianus, speeie formosus, admirabiles, et multitudo monachorum infinita, quo-
mente pius, cui Deus zelum immisit spiritalem adeo rum non cretliderit allquis vl(ae Instituta, ut quae
ardentem, ut etiain morlem conteronerel: is cum vitam huuianaiu superant : qul etifttn mortuos iu
tiiaetextu intemperantiae eo accessisset, profundo hodiernaui usque diem suscitant, et «oper aquai aiu-
 «15 DE VITIS PATRUM LIBER TIIL 1216
bulant, sicut Petrus; et quidqiiid Servator per san- AAcaruisse, et itidem eum jejunaret, affectum ROII
ctos effecit apostolos, ea nunc quoque efficit. Sed fuisse, ut qui, ut arbitror, vicisset affectionem, longe
quia magnum imminebat periculum , si ullra Lyco remotum ab avaritia, contentum semper praesenti-
transiremus, propter latronum irruptionem, non ausi bus, non se ornantem vestibus, coniemptum gratias
sunius videre illos sanctos. Neque enim praedictos ageniem, pro germanis amicis pericula adeumem,
Patres vidimus sine periculo, neque sine labore daemones expertum plus quara rnillies, adeo ut quo-
aspeximus sacras has feminas: sed multa prius passi, dam die cum eo dsemon pactus sit, el dixerit: Pa-
et propemodum periclitaii, vix assecuii sumus ut ea ciscere mecum te vel seroel peccaturum, et quam
videremus. Septies enim in mortem incidimus; in mihi in hac vita dixeris, vel nobilem , vel divitem
octavo autem raalum nos non alligil, cum Deus nos eam ad te adducam. El rursus cum aliquando qua-
omnino servasset. Semel enim quinque dies et no- tuordecim nocies cum eo depugnasset, ut roihi
ctes ambulantes per solitudinern, fame et siti prope uarravit, et noctu pede traxisset, ipsum est allocu-
fuimus exanimati. Aliquando autem in acuias et tus, dicens: Noli adorare Chrislum, et ad te non
asperas paludes incidentes, et pedes nostros perlo- accedam. Is respondens, dixit: Propterea eum ado-
rantes, ut dolores essent intolerabiles, propemodum ro, et innumerabilibus amplius partibus glorificabo,
frigore enecii sumus. Tertio autem coenoad lumbum fB et saepius orabo, quoniam ejus cultus te male habet.
usque inbsesimus, et non eral qui eriperet; et has In centum et sex venit civitales, et iu plurimis est
beati David voces exclamavimus : Salvum me fac, etiara aliquo terapore versatus. Mulieris nullam ha-
Domine Deus, quoniam ingressse sunt aquaeusque ad buit experienliam , ne in somnis quidem, nisi si se
animain ineaiii. Infixus sum in lutum profundi, et somniaret a dsemone fornicalionis oppugnari. Ter
non est substantia (Psal. LXVIII) ; et, Serva me a eum novi cibis indigentem esculenta accepisse ab
luto, ut ne infigar. Quartum aulem fuit aquae multi- angelo. Quodam die cum in extrema solitudine ne
tudo quse affluxit ex Nili incremento, cum quatuor micaro qnideni haberet, invenit in pelle ovina tres
dies per aquas ambularomus : et in ostiis propemo- panes calidos paxamidios; aliquando rursus vinum
duin obrutis. Tunc clamavirous, diceutes: Ne nos et paneni; aliquando rursus venil ad eum vox, 783
demergal tempestas aquae, nec me devoret profun- dicens: Novi libi deesse cibos; vade et accipe ab N.
duin (Psat. LXVIH).Quinlo aulem incidimus in latro- illo homine frumentutn et oleum. Cum ergo venisset
nes in littore maris, venienles in Diolcon : qui nos ad illuut ad quem missus fuerat, is ipsi dixit: Tu es
etiam eousque sunt persecuti, volemes compreheu- ille inonaelius ? Tum ille : Iia, sum is quem dicis.
dere, denec nobis parvus relinqueretur spiritus, ut Subjecit alter: Paterfamilias jussit quidem te acci-
qui nos decies mille passus essent persecuti. Sexto C C pere triginta modios frumenti, et duodecim sextarios
autem, Niluin navigantes, properoodum eversi ac olei. De eo polero gloriari ac praedicare qualis esset;
submersi sumus. Septimum fuit, quando in palude quem novi saepe esse lacrymatum propter eos qui ex
Mareotide, ubi charta nascilur, abjecii sumus in necessitate laborabant inopia; praebebai ergo si quid
quamdam parvara insulam desertam; et ires iiocles habebal, suo corpore excepto. Novi etiaro eum esse
et dies sub dio mansimus, magno frigore et imbribus lacrymatum propter eum qui ceciderat in peccata, et
uobis imminentibus, erat enim tempus Epiphaniorum. eum qui ceciderat adduxisse lacrymis ad poeniien-
Octavum autem supervacaneum quidem est narrare, tiam. Is mihi aliquando hoc narravit: Deum rogavi,
sed tamen est utile; riam cum nos per quemdam lo- utneminemcompungeret, maximeexdivitibus etim-
cum venisseinus Nitreas, erat in ea regione quoddam probis, ul mihi aliquid darent quod esset ad usum
tnagnum concavum , in quo multi remanserant cro- necessarium.
eodili, cum aqua recessisset ex agris. Tribus ergo Mihiautem boc sufficit, quod dignus sim habitus,
erocodilis in margiue fossse extensis, accessimus vi- qui hortim omniom meminissein quae scriptis man-
suri belluas, putantes eas esse mortuas, illae aulem davi. Non enim sine Dei numine hoc factum esl, ut
staiiiu iu nos irruerunt. Nobis autem magna voce mens tua moverelur ut juberes me hunc Iibrum scri-
*
Dominum nominantibus, Cbriste, adjuva nos, siatim D bere, scriptis, inquaro, tradere vitam horum sancto-
belluae tanquam ab angelo aversae, seipsas in aquara rum et beatorum Patrum.
sunt jaculatae. Nos autem Nilreas magno cursu con- Tu autem, fidelissime Christi serve ac venerande
tendimus, illaio vocem Job meditanles, ubi dicit: Lause, ei capul mihi auticissimum et maxime germa»
Septies ex necessitatibus liberabit te; in octavo au- num, hunc librum libentcr legeus, magnam tuaeim-
tem te non attinget malum (Job v). Deo ergo agimus raortati aniraae praebebis utilitaiem, in justorum re-
gratias qui nos ex tot liberavit periculis et nobis surrectione, inclylorum rectae vitaeathletarum insti-
magna ostendit spectacula. tula, labores, et lantam tolerantiam, vitsequeduriter
CAPUT CLI. actae patientiam mente complectens. Quamobrem ea
Vita fratrit (220) qui cutn eo vertabaiur. prompto el alacri animo sequere, bona et inconupta
Cuiu ergo pauca dixero de fratre, qui mecum ver- spe nutritus, semper retro videus dies qui ante sunt
satur a juvenluie usque iu hodienium diein, bic breviores; et ora pro me, teipsum conservaiis alie-
deiuceps fineui imponam orationi. Euin ego cognovi nura a reprebensione et custodiens iulegrum : qua
liwgv teutpor*, cuut coinederet, oiuni gulaeaffecliooa lem te novi et babui, a consulatu Tatiani usque iu
 1217 HISTORIA LAUSIACA. NOTATIO: 1S18
bodiernum diem, et qualem te novi rursus meliorem A A.ccelestem desiderasti et immorlalem vitara, regnum-
moribus, el electum praepositum maxime pii cubi- que aeiernum, et manentem gloriam, et bona arcana,
culi. Nam cum sis in lauia dignilate, in tot et lantis qitae neque oculus vidit, nec auris audivit, nec in
pecuniis, et tanta potestale, non fecisii pejus quam cor hominis ascenderunt (Isa. LXIV; / Cor. n): quo-
Dei postularet metus. Is est Christo dedicaius, qui rum Doininus efficiat haredes cum sancUs ejus pa-
audiit a diabolo : Hsec omnia tibi dabo, si cadens triarcbis et prophetis, et apostolis et martyribus, et
adoraveris iue (Matth. iv). Sed eum Dominus pudore iis quorum menlionem fecimus in hoc libro, gratia
affecit, dicens: Vade post me. ipsius Servatoris nostri Jesu Cbristi, cum quo Patri
Quein quideui tu quoque imilans, uentibus ex- gloria cum sancto Spiritu, in saecula saeculorum.
pulsis divitiis, et umbratili gloria vitae prsesentis, Amen.
ROSWEYDI )l NOTATIO.
Ad hunc librum recensendum, cnm in prima edi- (8) Potamiama.] Baronius, tomo m, anno Christi
bone pauca Palladii Excerpta, partim ex Augustana 310, Eusebii papae 2, Constaiitini imp. 5. Hsec, si
Bihliolheca prompte siibmiitenie Davide llceschelio, nomen, sique ultimi supplicii genus spectes, una ea-
partim Venetiis a Gabriele archiepiscopo Philadel- demque videri posset cum ea quae poniiur ab Eusebio
pbensi Graeceimpeirassem, aliquara subinde in lene- lib. vi, cap. 4. Porro diversam hanc esse abilla, dif-
bris lucem ex iis tunc haiisimiis. Nunc poslquam fereniiae plures constituunt, nimirum diversus per-
GraecolalinaPalladii editio Parisiis ex Ms. Regio(quem J3 I sonarum sialus (nam illa ingenua, haec serva), diver-
etiam cum Palaiino a Meursio Lugduni edito contulit), sumque supplicii tempus plane declarat. Passa bsec
curanle Fronsonenosiro Ducaeo,prodiil, majore iuce sub Maximiano, sed sub Severo illa. Qua>non Pota-
illuslrati sumus. Jiiveritqiioquein dubiis recurreread menia, sed Potamioena dicta haberetur; verum non
velerem Palladii iiiterprelaiionem, el Heraclidis Pa- in lebeiem imraissa, sed taiuum pice perfusa. Csete-
radisum, quae Palladianae historiae magna est pars. rum et ejusdem quoque noiniuis fuisse diversis tem-
Ulruinque iu appendice habes. poribus plures virgines, iisdemque poenisaffectas, in
(1) Itidor.] DeliucSocr.ites, I. iv,c. 18; Sozomenus, amplissima civitaie quis neget facile potuisse conlin-
lib. vi, cap. xxix; Nicephorus, lib. xi, capile 34. gere? Hactenus Baronius.
Baronius, tomo m, anno Chrisii 340. Quod autem, Quod auteiu ait fiaronius hanc Palladio diciam Po-
ait, perlinet ad Athanasii Romam adventum, repe- tameniam , alteram illam Eusebio dictam Polamioe-
rimus duxisse secum iuter alios Isidorum illtini, de nam, poiius tribuendum corrupto textui Palladii, quo
plura Palladius, qui eum mirilice cororoendat Barontus usus esi. Nam ila habet Paradisus Heracli-
Pallad., in Lusiac, cap. 1).
![uo dis, qiien Palladii nomi e edidit Lipomanus , sed
(2) Extra viuam.] Ita legendum liquet ex Hera- prima Herveti editio Potamianam. In Graecotextu est
clide, qui de capiiis leguinenlo hic babet. Grscce est UoTuuiuhx.In Palladii vetere interprete nomen hoc
in Ms. Veneto, ir.To;fa-xtoWiov, in Ms. Regio et Pala- deest. Potamimna facile in Potomeniam transire po-
lino, fcatta/Mov.Viile Onoiiiasticon. tuit.
(3) DoiotUeut.] De boc Sozomenus, lib. vi, cap. 29, - Polamicenaesub Severo martyrio affectaecelebris
<Hex eo Cassiodorus, hist. Trip., lib. vm, cap. 1, et /„ memoria agitur in Martyrologio Rom., 28 Jnnii, de
Niceplioius, lib. xi, cap. 35. ^* qua Eusebius lib. vi,
cap. 4, quam Laureniius dt la
784 (*) *•' minutorum olerum fatciculum.] To Barre in sua Palladii cditione eamdero cuin bac no-
)\ST!TO\UX.UVUV StftM.Hervetus legisse videtur XCTTO<\K-stra exismnavit.
yri.vonlir.u; verlit enim, et minutorum olerum decem, Palladii ediiio omnis ex interprelatione Herveti
al lleiactidis interpres lectionem reccpiam tuetur; Ioco Maximiani habet Maximini; iia quoque Graeca
unumquefasciculum oleris vilissimi, et alius velus in- Parisiensis ediiio. Vereor ut erronee. Naui in aliis
terpres iu appendice Viiarum Palruin , el de minutit Graecisest Ma£tut«vou.Et ita quoque legil vetus He-
olerum condimentit fascicutum. Sic apud Pollucem le- raclidis et Palladii interpres.
gimus fpvyavav Seafio;et Siaun. Nicephorus de boc (9) Prmfeclo Alexandrino.] Graece esl, «Vapyq»
ipso Dorotbeo, lib. xi, c. 55 : *E5 3' ovyxiut«/JTOU iv 'AlslavSpivtf. Non recic llervetus verlerat, prmsiat.
KUTW Tpofr),xai «TcoSsauo;Wajrfcvtav ISTZTOJV.< Cibus ei Bene vettis Palladii et Ueraclidis interpres, prmfecto.
erat panis sex unciae, el lenuium olerum lasciculus.t Vide Onomaslicon.
FBONTO. (10) Per caput imperatoris.] Solemne fuil olira ju-
(5) Funem ex ramis.] Hoc maluimus, quam quod rare per caput imperaioris. Vide Oiioraasticon.
interpres, catenam ex ramis. aetpa enim non catenam
soium, sed et funem sonat. Eustalliio, rzUyuuTuxtvu lustr. (11) Didymi.] De hoc Hieronymus iu caialogo il-
twro «rxocviwv,n aTzupTtav Ecclesiae Scriptorum, cap. 109 ; Sozoinenus
, i) x«vv«Seta;, tleraclitjse, libro vi, cap. 2 et ex eo Cassiodorus, Tripart. hist.
quemdam ex arbore dactylorum. Synesius in! lib. vni,
£unem
lione, de Viia Monachorum, pag. 40 : *Hri UVTOI; o:; x, cap. 55. cap. 8; Nicephorus, lib. ix, cap. 17, el lib.
xaXaSoe Bovlovrut,xai T« rc/\syfji«Ti«
airT«p.eT«yretpi£Qv-' n"
TUI; « Quid sibi calailn volunt, texlaque quae tiactare! criFr.iier Joannes Maria Brasichellensis, magister sa-
solent? > FBONTO. Palaiii, in indicc librorum expurgaridorum. ita
loco hoc ascribit: Hic tametsi et sanciitato
(bj Pani» quoque.]Ywuor hic panem, non frutlum' et doctrina vir magnusDidymus ab iniiio fueiil, ul plura de
signiiicat, ul venerat Hervetus. Vide Onoroast. eo Patrum etogia testantur: et tandem in Origenis
(7) Ubi crux aiiest.] Quasi legissel ou>Tr)p , non1 errorem prrecip
wTuvpd;,vertii Hervetus, Quo vent Servator; at feli- tus, tanquam haereticus tatus, et praecipuus Origenisla habi-
cms lleraclides : Ubi crua adett, ibi nihil Satanm ma- coiidemnaius est, una cum
;: et Evagrio Ponlico, in synodo v generali, ul
lignttat. Ei aller vetus interpres : Ubi crux Chrisli* Origene auciores sunl sanclus Tbarasius episcopus Constan-
tuperducitur, non prmvulebitmatilia dtat>oli.Hierony- tinopolilanus in confessione fidei quae habetur in syn-
inus, in Vita Hitarionis : Chritli crucem signavit in" odo vn, actione 3.
fwnte. Prudentius in Hyiuno ante souinuin : Niccpborus, lib. xvu histor., ca-
pite 27 ; Ccdrenus in Annalibus. Eumdem cum iisdein
Crux pellit omnecrimeo , damnavit quoque sanctus Martinus papa et marlyr,
Fugiuut crucemtenebrae, in concilio Lateranensi, secrelario v, can. 18.
Tali dicau signo
Mensflactuarenescit, (M) Orbus.] Carens oculis. Graece est, b anbbu-
UKTUVytvouivo;. Phrasis ea Grsecis usitata. Vidc
ItaFrouto. Onomasticon.
«1» DE VITIS PATRtM LIBER VIII. 1220
f,15) DtwmVws trftjmwiatemcot.j Bdilio Lugdunen- ,A Origenis filii.] Ita suppletum ex GraecoCodice Pari-
sis mendose <royo(Ti£«t. Communis editio Psalmorum, siensis ediiionis, cum ante esset, Ammonisel Joannit
psal. CXLV,8,d-oeMHTjJylouf. Augusiinus et veius filii. Bene Heraclides, ad quem vide.
Psalterium, sapientificat; et Heraclidis interpres hoc (27) Qui ne duos quidem obolos.] Qui hic oholi,
Joco, Dominus sapienies facil cmcos. At Chrysosto- Marci xn, 42, dicuutur XETTTK. Vide Onomasticon.
«nus admonet alium Graecum interprelem edidisse, /28) Cnrassem.] Latinis curare, quod Graecis hxa-
tvpio; ^uTitit: unde Romanum Psalterium, et vul- fux&tv. Hervetus hic teoelire verlerat, non recte.
gata Lalina: Dominus iltuminat. FRONTO. Vide Onomasticon.
(14) Ut obruaiur prm cura cognalorum.] Videegre- (29) Origene presbytero ac mconomo.] Ita est in
giarn Collationem supsr hac re sartcti Antonii apud Graecohic Parisiensi. In aliis : Maxapin T5>TzpsaSvTspu,
Cassiaiium, collal. xxiv, cap. 11. quod proprium videtur esse honien, non ap-
(15) Macarius.] Heraclides liaeciribuit Isidoro. Et pellativum, ut cepit Hervetus, qui verlit, beato pres-
ne error sit in ambiguo vocabulo «t«xapto;,quod nunc bytero. ApHd Heraclidem, c. 2, esl, Paulo presbytero.
appellalive beatus, nunc proprie Macariut verlitur, Nisi forte per beatum presbyterum intelligatur lsido-
exprimit nomen Isidori. rtts.
(1#) Lapidarius.] Meursius in Lexico Gracco bar- (30) Pior.] De hoc infra hic, cap. 87.
baro notat bic in Graecoesse xaStiupto;. Certe Her- (31) Ammonii.] De lioc Sozomenus, libro vi, cap.
vetus recens Palladii, et vetus Heraclidis interpres, 30; et ex eo Cassiodor., lih, x hist. Trip., capite 7;
uterque vertit tapidarius. In Grseco texui, qui nunc Nicephorus, lib. xi, cap. 52. Vide dicta supra, ad
prodiil esl :i\.t&ovpyb;, ov \iyovat r.uf>to*upittv. i0 RuCfinilibrtim u. cap. 23.
(17) Arsisii.] lla caput hoc inscripsi, qnia hic post Baronius, tomo III, auno Christi 340, Jnlii papse4,
in textu vocatur Arsisius. In edit onibus Patladii per Constantini, Constanlii, et ConsUnlis imperaloruut
Hervetumcapul hoc hactenus inscriptum fuii, Arsacii, 4. Quod pertinet, ait, adAthanasii Romam adventum,
Fuit qnidem Arsacius aliquis geneie Persa, ex mi- reperimus duxisse seciim inter alios Aronionium ad-
lite, et regiorum leonum custode, confessor tempore mirandse sanclitaiis virum (alius liic ab ilio, quent
Licinii, pnsi monachus in arce Nicemediae, ubi et tempore Constantini in Domino quievisse diximus;
obiit. De quo Sozomenus, lib. iv, cap. xv; Nicepho- nam liic longe post Antonii obilum defunctus est),
rus, lib. ix, cap. 38. comitem bahuit. De quo sic Socrales, lib. iv, cap. 18:
Sed alitis hic videiur Arsisius, apud quem Palla- <Alius quidam uionachus erat vir plane admirabilis,
dius habitasse se dicit. De quo Sozomenus , libro vi, qui Aiumonius vocabatnr. Iste ideo parum curiosus
cap. 30, el Nicephorus, lib. xi, cap. 37. fuit, ul cuiii Romaeuna cum Atbanasio forie versare-
Meursius hic, in praefalione regul* Pachomii, Ar- lur, nihil ex magnilicis urbis operibus, praeier lem-
sesii pro Orsiesii subslituit, minus recte. Orsiesius plum Peiro ei Paulo dicaium videre omnino desidera-
Vixilcum Pachomio, et ei post Pelronium successit, ret. > Pervenit iste usque ad Theophili Alexandrini
trt habetur in ejus Vita, cap. 53. Arsisius obiter dicit episcopi lempora, a quo creandus episcopus cum
ge eum vidisse. Evagrto, aurtculam sibi pnecidii, ne (quod sibi vide-
•(18) Quinque miUia vkorum.] Sic hodie in Atho batur) eligeretur indigiius.
mohte xxn insignia sunt monasteria Grmcorum mo- Magister sacri Palatii, supra cilatus, hic notal:
nachorum ordinis saucti Basilii, quue 785 tributi Hic Animonius fralresque ejus fuere palam haeretici
Itomine Turcarum tyranno qitolamiis ex vinelis et I1 Origenistae, qui exi£gyploConstaniinopolira fugien-
olivelis suis pendunt 6000 obolorum Turcicorum. tes, inagnarom lurbarum in ecclesia causa fuere.
M<ms is a Chrisiianis aytov opo;, lioc est, sanctut Quos mmium exsecrati sunt Hieronynius epistola ad
mons dicitur , a Riilhenis Suvata hora. Ita notavit Ctesipboniem, el Theophilos Alexandrinus epistola
Joan. Langus ad lib. xi; Nicepb., c. 38. ad sanclura Epiphanium, quae €7 apud sanclum liie-
(llt) Hagionem.] Apud Sozomenum, libro vi, cap. ronyinum. Horum res nelarie gestas et titrbines ab
50, et Nicephorun!, lib. xi, cap. 37, Arsisio seu Ar- ipsis excitaios, ex certissimis auctoribus et monu-
sesio jungitur Arsion. Heraclides liic Agionemhabet. raentis exaclisshne exponit tora. V Annalium Eccle-
Fors Arsion ex Agionedepravatum, vel conti a. siasi. lta tlle.
("20)Flagelium.] Ecce vetustam disciplinarum, ut (52) Memoriter.] Grsece, «rzoaTn^etv. Eo fere
vocanl, memoriam, de quibus vide Grelzerum no- verbo in bac re utuntur Graeci, quod et iufra, capile
strum accurate tlissereniem, peculiari eatle re libro. 21, in Marco, et cap. 59, iu Apbihonio occurrit.
(1i) Aimw.] De hoc Socrales, lib. iv, cap. 18;
Sozomenus, iih. i, cap. 14; et ex eo Cassiodorus, hi- (35) Impatibilis.] Miser Palladius praeceploris sui
sior. Tripar. lib. 1, cap. 11; Nieeptiorus, libro vm, Evagrii dogtna de iinpassibiliiaie Stoica hic oblru-
dere conatur. Vide Divum Hieronyroum ep.st. ad
cap. 41. Vtde dicta supra, ad libruui u Ruffini, ca- Ctesiphonteni. Ita magister sacri palatii liic annolat.
piie 30. Heraclides bic iitimediate ante Benjamin qusedaui
(22) Et corona redimiri.] Et sponsus et sponsa olim
corona redimiri soliti. Vide Onomaslicon. interserit de Evagrio et Ammonio, et ecclesia Ruffi-
niana. Videlur tribuere quod Ruffinum e
(25) Domina et soror.] Qui coiitinenter iri malri- .-D fonte susceperii, Evagrioet sic ciiat et inlelligit Barouius to-
monio vivebanl, uxores suas vocabanl sorores. Vide
Ononiaslicoii. ino IV, anno Christi 594.
(24) Or.J De eo Nicephorus, lib, xi, cap. 34. Vide (54) Benjamin.] D.; hoc Sozomenus, lib. vi, eapite
jicta supra adRiiffim lib. u, cap. 2. 29; et ex eo Cassiodorus, hist. Trip. lib. vm, capite
Hic est ille Or haereticusOrigenista, quem Evagrius 10; Nicepborus, lib. xi, cap. 35.
Ponticus (iuio Hutfums, ul pndego . eno 4 docui) inler (35) Sella lalissima.] Mfpo; irXaTUTRTo;. Herveto
sanctos alios, suo de Vilis Palrum libro (supra hic, fuit currus latissimus. Nos sellam maluimus vertere
lib. n, cap. 2) imroeriio inseruil, ul auctor est sanctns cum Heraclide; cui suffragatur et Nicepliori Callisti
Hierouymus, epist. ad Ctesiplioniem. En quales sau- interpres lib. xt, cap. 35 : Sifpt»n1uTVTipo> bufinro,
clos nobis obtrudii Pallad.us. Vide Scbolium no- latioie sella consedil. FKOMTO.
sirum, tom. V(Dibliolheiie Patruin) ad iniiiutn Operis (56) Apollonii.] Hnjns eliam meiiiinit Sozomenus,
Evagrii, ubi quoque observavinius, ex decrelo saucti lib.vi, cap. 29; et ex eo Cassiodorus, lib. viu, cap. 1;
Gelasii I, idero csse judicium RomanceEcclesi.c de Nicephorus, bb. ix, cap. 14, et lib. xi, c. 55.
ejusniodihominihus,et sancli Hieronymi. Ila magist-r (37) Vasa medica onme geuus.] Uuvzoiu iuTptxu,
sacri palaiii supra citatus. xai xsiluptxu. Heraclides : oumem reinediorum spe-
(25) Pambo.] De hoc Socrates, lib. IV,cap. 18; Ni- ciein atque celtaria eomparans. Meursius in Glossario
cephorus, lib. ix, cap. 14. Ta xsX).aptr.« cxponit rgs quse i«icellario 11 peuuario
$6) Ammonii eiEusebii, et Euthymii [ratrum,et recondi solent, et citat Harmenopulum, I. n, lit. 10.
 '
1231 HISTORIA LAUSIACA. NOTATIO. 1222
Quae m fine dtenotur frivota, Graeceest ypor«f>t«>A 4 vel iizietxTtxb;,vel <u«xT«r,izapuTOtixtiv. Heraclides
Vide Onomasticon. suffragaiur nostrse correctioni : < Puleum quoque
(38) Peeetii et Itaim.] De his Nicephorut, I. ix, fecerunt, eo quod sine aliquo vidcrelur humore idem
c.14 Iocus esse. t Aller vetus interp., Humectus ett enim
(59) Mercatore Hitpamco.] Gratce, iftizbpw xtravo- toats. RatioFRONTO. enim redditur, cur maxununi puteum
Spbuov. Ileraclidis vetus interpres verlit : usque ad effoderint.
Hispawam semper negotiandopergebal. Vidi Excerpta, (52) Narravit autem nobis.] Hoc loco Heraclides
in quibus erat Uuvttipbuov.An a civilate Panos in inteiserit narralionero Macaiii de Marco, quse habe-
i£gypto? Hic, infra, cap. 39 : Kij Jlavh; T«V7ro<\iv. tur et sequitur bic, de cap. 21. Inde sequitur hic narra-
/n panos eivilatem. Snpra, in Vila sancti Joannis tio Paphnulii eliain Marco. Et dicitur Marcus de-
Eleeinosynarii, c. 36, occurril Gallodromus. disse Alhanasio pellem, et Atbanasius Melaniae,Forte
(40) Nobispedesluosattingenlibus.] lla lestilulunt Marcus posilus pro Macarius, ex compendio litiera-
ex Graeco, cum ante nullo sensu esset in Herveto, ex rum. Tamen quod de seiate narratur, sexaginta vi-
litis pedibut. Obsccrationis species est, pedes altut- delicet annoruui Iuisse post baptisinuui, et quadra-
gere, pedibus advolvi. Vide Onomasiicon. ginla ante baplisiuuro, ut habel ileiaclides, convenit
(41) Deum.] Graeca sonant, ut vertit Heraclides, Marco,libro quiiu dicit cenluin annos vixisse. Ruflinus
Ante Deum vobis loquor, ulrosque in paradito simul vero, n Histor., c. 4, Macario tribuil hisioriam
ttare comperi. lta Paulus, u Corinlh. xu, 19 : &uTsvi>- de lesena, uii et Graecuslextus bic.
jrt»vTOO Osoiisv Xfl«rT6J>aJ\oO/nsv.Cornm Dco in Cliri- Siinilem hisloriain habes supra, lib. iv, cap. 8, ex
tto loquimur, et ad Gal. i, 20: 'I§o0 svwirtovTOUQeov, •> R Severi Sulpicii diaiogo 1, cap. 9, de anachoreta ano-
°
**
iv ijitvStuai. Ecce coram Deo, quia non mentior; nymo circa Meinphiin, et quinque csecis leaensecatu-
786 »i inlelligatur esse quaedam species jurisju- lis ab eo illuroinatis.
ratldi III Tiin. n, 14 : t\tttuapTvpbusvo;evi>iztov TOU (53) Marci.] Sozomenus, Iih. vi, cap. 29; et ex eo
KVJSLOU. Testificanscoram Domino. Siinile ilkid infra, Cassiodorus, lib. vm, cap. 1; el Nicephorus, Jib. xi,
cap. 113 : "Qf iizi Beov nfwtf eVew-r»,Ut coram Deo cap. 55.
loquensnobis persuadebat. FRONTO, (54) iioysis.] Sozomenus, lib. vi, cap. 29; et ex
. (42) Macarii junioris.) Sozomenus, libro vi, cap. eo Cassiodorus, Ilisior. Tripart. lib. vm, capite 1;
20; et ex eo Cassiodorus, hist. Trip. Ub. vm, cap. 1; Nicci>horus, lib. xi, cap. 36 et 46. De eo eiiaui Theo-
Nicephorus, lib. xi, cap. 55. dorelus, lib. iv Uist. cap. 21.
(43) Solimdine.] Inierpres ediderat, ul despueret (55) Cuni salitem Italicorum circiter octodecim.]
dannones solitudini insullantet, quasi esset ivrpvfS>v Graece, auhnv 6>;\TUJ\IX5JV SsxaoxTw.Vide Onomasii-
za;. Ai Heraclides luelur recepiam lectionero capite COn.
4 : Ut extultans solitaria vila illuderet dmmonesatque (56) Communica sacramenlis.] Magua olim sacrae
despiceret. FRONTO. coromuiiionis reverentia fuit, ut quicunque somniis
(44) Et taurea.] Non, taurina pelle indulus, ul lier- voliiptuosis luissent ini)uietati, ii cororounione«o die
veius scripserai. Vide Onomasticon. absiinerent. Vide in Onomastico Pollutio nacturna.
(45) Macarii Mgyptii et Alexandrini.) De his Sozo- (57) Pflii/i'.] De lioc Sozomenus, lib. vi, cap. 29;
nieniis, libro vi, cap. 29; Socrates, lib. iv, cap. 18; et ex eo Cassiodorus, lib. vm, cap. 1; Nicephorus,
et ex eo Cassiodorus, bist, Tripart. lib. vm, cap. 7, lib. xi, cap. 56; Cassianus, collal. vn, cap. 20 de
Nicephorus, iib. IX,cap. 14; el !ib. xi, cap. 42, 43. £C Paulo apud Panepby^in.
De morluo a Macarioexcitalo Cassianus, collatioue (58) Calculum.] Vel bino probalur vetus usus cal-
xv, cap. 3. culorum rosarii; ut fruslrauei sint haeretici, qui vel
De poena culicum a se exacta Pelrus Damianus, rccentem inventionem vel superstitiosam calumnian-
lib. v, epist. 8 : « Nunquid et beatus ille Macarius di- lur. Vidn in Oiinmastico Rosarium.
gne ridebiiur, qui dum se iitimicum quid admisisse (59) Cronio.] Nicephorus, lib. xi, cap. 37.
pcenituit, acutissimis culicum rostris, quaevidelicet et (60) Inter Babytonem.] llervetus, inter Babylonem
apros transligerent, per sex meuses membra sua nu- HercuUas. Heraclides, i«(er loca qumBabylonis et
dus exposuit? i ttercutit habent nomen. Alius vetus interp., Inier
(46) CumDeo versari quam hujus mundi rebus occu- medium Babylonis et Heraclite. Capile 72 ftt mentio
pari.] Interpres Hervetus aliler : et majori tempore vel 'Kparlia; @nS«'tSo;; apud Ruffiiium, in regionibus
cum Deo, velin rebus versariccelestibus.'Hviz' ovpuvbv, Heracleos.
orbis terrarum. Vide Onomast. (61) Eulogio.] Nicephorus, lib. xi, cap. 23, de alib
(47) Erga conjugemsuum virginitatis.] Edidimus, EulogioAbi agit.
cum antea legeretur erga suum mantum Parlhenrcum, (62) hinc, sceleraie fugitive.] Graece, O"X«T«,
quasi nimirom Parthenicus proprium esset mariti yXouTT&jv, fvyoxvpt. Meursius in Glossario pro H%UTU,
nomen; imo iz«p6evtxb;«vr)pin Scripiura dicilur, qui yJ\ouTTuv,legenduin hic censct O"X«TO7J\O0TT&JV : quod
apud Pluiarcbum in Poinpeio dicitur iz'>p6ivio;«vhp.< idero est quod apud Arislnphaiieut in Plulo OXUTO-
nojrXa(sic) TOV a.vSpaxeiuevov.Pubtium qui me ficyo;, id est, stercorivorus. ldem pro fvyoxvpi scri-
TzapBivtov
virginemadhuc duxit.Joel. i, 8 : Bpnvnaovvizip vvptfnvA. pliini reperit fuyoy.vpi,quod exponit dom.nus Jieiluo,
Tzepte%6>afievnv o-«xxovSJT!TOVS.vSpaTOV7ra<58svtov. quasi ya^ujvxvpit»;, idque dictum luisse vuil in cou-
Plange magis quam virgo citicio prmcinctaprapter vi- vicio. Apud Vitas Patrum, lib. vn, imei>prelePuscha-
rum suumvirgineum. Vnlgaia lau, Super viriim puber- sio, legimus, < Fugitive, qui propnaro donnua devo-
latis sum. Poelis esl xovpiSto; itoat;, b ix rzapBevia; rasti >; et apud veterem interpreleui Palladti: Mulla
yeyaunxo>;ywuixu. Sic 'lXiaS. e. KouptStovrzoBeovaa mala commisisii, fugiiive, forsitan doniini lui alienas
rzbatvTOJuptaTOvKy^umv.FKONTO. pecunias luratus es. t liaque Paschasius, cuttt vertit,
(48) Amphorm unius Cilicensis.] Graece 'kitnapiu qui propriam domum dnvorasti, legisse videtur ^KVI-
Kiltxiatav VSUTQ;.Vide Onomasticon. xvpt, quasi xvpitovfuyo; : sed idem tamen habet ve-
(49.) Spiritus formcalionis.] Videlur Ilervetus alioi ceui fugitive, queiuadmoduro el tiervetus, et inter-
Graeco (cxlu usus, ut et veius Palladii interpres. pres vetus Palladii; proinde verior ileciio foyoxO/jt;
*^ Plenius et alio sensu in Graeco. Vide ad Heraclidemi quasi fvya; r.vpiov, qui dominum fugis, ut fvyoSt-
cap. vi. uvto;, fvyoTtohuo;, el fvyupyb;. Sic PlautUSin PseU-
(50) Ex lapidibusquadraiis.] 'Ex T6T/>07rs5wv AIOOJV.dolo :
Hervetus venerat, quaiuorjpedum magnitudine, Vide Fur, fugitive, traus papuli.Jtaudulente.
Ouomasticon. FKffltaa
(51) Locut humidut.] Graece vTztxfia;,cx Ms., noni (63) Mutilate, maculate.] Graece est, irhJSnuiv*,
ut est in excuso Lugdunensi vTctyuo;,locus humidus. rzeTznj\t»uive. Apud Paschasium, sup., iib. vu, cap.19,
Ilervetus, locus qui cedit facile, quasi esset sixTt-m; n. 3 : Elephaniiose, eosnoet luto horiide. Vetus Palla«
 1225 DE VITIS PATRUMLIBER VIII. 13»
dii inierpres: Leprote, invelerate dierum malorum. J)i quoque et instrumenta diversm supellectilit nteettaria.
Quia Paschasius vertit: cmno et luto horride, videtnr FRONTO.
legisse T«ni)><uusS>«, a trvUs lutum, 787 vei simile (76) Pachomii.] Vide de hoc Auclores citatos 1.1,
quid. Certe mimiusvoc est lutotut, lutum contrahent. ad ejus Vitatn.
Ms. Venetus Xe/\«6>)fttvov xui izsTznpuuivov, mutilatum (77) Tabennesit.] Grsece T«esvwjo-tof,a Tabenua.
et truncatum; quem initio liujus capitis vocat Xe>ai6V Vide Onomasticon.
uivov, of OUTIXiipas it^tv, oOV«TZOSU;, mutilatum, (78) Sine villit.] Graece, in Parisiensi editione,
qui nec manus liabebat, necpedet. Talis apud Suidam ttUttWtt,et sic etiam legit Heraclidis inlerpres, qui
%vklb; dicilur. Suidas : xvllb;, 6 rznzripauivo;, ov veriit, sine villo. Hervetus verterat mollet, qua-i le-
ubvovizbSu,ujla xui xilPa- Gyllut, mutilalus non to- gisset auuJa, quod est in Excerpiis Graecis Codicis
lumpede, ted etiam manu. UtTznpo>uivs, ait Fronto, Augiislani; el Hesychius uuukbvexponit anuXov,molle.
nt in Epigraromate, o /xtvyviot; irnpb;, caplut et trun- In Veneto erat, «uujv\aiS>;;sed lege, Sifu/Xk« £>;.
cuitts membris dicitur, apud Herodotum dicitur quis (79) Et cum ad vesperlinum lumen.] Graece est, sv
CKVTOV /\w6ao-flat)\i>Snvavaxeo-Tov,qui mutilat tibi TG>j\vyvtxo>,id est, vespertinotumine, ut habel Hera-
faciem ut eam deformet; ut necesse non sit hic ele- ciidis inlerpret. Vide Onomasticon.
phanliasin suspicari, taroetsi Heraclides, c. 32, At- (80) Ap/i//ionii.]Sic et Graece'AfiSovto;.In Heraclide
XcoSqtvicvot; verlat, elephantioso laborantibut morbo. Antoniut ante erat in prima edilione. Nunc ex variis
(64) Chariiaie.] Agapas Latini Patresconvivia quae- Mss. Ap/tfAoniusresliiui.
dam Christianorum appellanl, quibus pauperes exci- (81) Panit cittitaiem.]Graece, ei; Xiavo;TW»woTitv.
piebant, ut annotaral hic interpres Her.vetus, ideo- to Atque ita interpres llcraclidis, cap. 19, legii. In Her-
que hic interpretatus erat, et venerunt in cellam suam veto erat, in Spaniam quidem. Vide supra, cap. 16.
in fine agapes. Sed charitatem hic potius indicari (82) Mdificam.] Videtur Hervelus legisse otxoSo-
vidit Heraclides, curo vertit, cap. ix, redmtegrata ftoOvTtf.Sed Mss. Augusi. Ven. et Paris. babent, oiV.o-
pace; nec aliter Paschasius, cap. 19. Ila dixit paulo voftoOvref,distribuenies, recte. Neinpe per inonasleria
anle Antonius : K«tUSTU xaBupu;ar/urzn;vTzoaTpi^urs, ei carceres distribuuut ea quas manibus lucrati sunt.
tl .cum bona dilectionereverlimini; ut 1 4oan. iv, 18 : Ileraclides, cap. 19 : < Et ex his quae quotidiano vi-
•HTtklttttyttizn 'iz\o> pttiXtirovyoSov.Perfecta charitas ctui superesse polerant, eiiam monasteriis femina-
forat mittit timorem. FHONTO. rum, carceribusque vicinis necessaria quaeque prae-
(65) Pauli Simplicit.) De hoc Sozomenus, libro i, bentes. >
cap. 13; et ex eo Cassiodorus, lib. i Trip. Hisl., c. 11; (85) /n arte fullonia, alius in parandit coriit.]
Nnepborus, lib. viu, cap. 40. Graece, S.'j\i\o; yv«fsiov, aklo; fivpaelov.Hoecnon exhi-
(66) Pertransil octo mantiones.] 'OXTOJ povac-.Ita hoc bebal textus Lalinus Herveti, tanturo habebal, in con-
Ioco vertcndum erat, non ut Herveius, octo monatteria. tuendit calceis. Furte id in suo Graeco textu habuit,
Vide Onomaslicon. vel ita Bvpaeloj extulit. Heraclides, capite 19, post-
67) Habentprincipalem tmvitsimum dmmonem.) quam de fullone egit, addit: < Aller pellium, alier
Vide Serrarium nostrum in Tobiaecapite m, part. l, coriorum coufeclione sudabat. i Quare ejus imerpres
q. 5, quomodo aliqui dicantur principales daetnones. auctus Graeniin exemplar habuit. Excerpta Augustana
Helluo senex.] In Gra-co Parisiensi est fuyb-
(68)helluo post pvpaetov babent OWTOTOUHOV. Lege O-XUTOTO^KIOV,
ynpc, senex. Al m meis Graecisxuxbynpe,improbe et hoc forte Hervelus vertii, in consuendiscalceit.
teitex. Sic et supra, cap. 21. Vide Onomasticon. (d (84) Virgine.JQuod bic habes oblationem pro de-
(69) Heltuonet kti in senectute.] Graece: izohofdyot sperata non oblatam, vide simile exemplum apud
ouTot.Vide Onoraasiicon. Cassianum, collat. u, cap, 5.
(70) Pachon.) De hoc Sozomenus, lib. vi, cap. 29; (85) Et hoc scelut.] Hervetus scripserat, et frater-
et ex eo Cassiodorus, lib. vmTrip. Ilist., c. 1 Nice- non nitali tanlum attulissel dolorem; videlur legisse akyo;,
phorus, lib. xi, cap. 56. Vincent., Spec. hist., lib. ayo;, ut habet excusus : el Heraclides verta, non
xvii, capile 79; Atilonius parte n, lit. 15, cap. 11. ferent tanti sceleris atrocitatem. Sed quod addit Palla-
Dicitur hic Cassiodoro, Heraclidi, Vincentio, Anto- dius uSelfoTriTo;,suadet ut u/\yo; polius amphcla-
tiiiio Puchomius, sed legendum Pachoniut, a Pachou, iiiur; nisi malis casum mutare, ut sit eipykauTozb
tiuod imposuit P. Maturio nostro ad Antoninum, ubi «tyoe vp uSelfornTt. FRONTO.
Cassjodori locum ciiat pro Pachomio Tabennensi, de (80) Virgine.] Non fuit haec dicla Amma proprio
quo bic, infra, cap. 38 agit Palladius. nomine, ut quidem putaiunt, sed appellativo, ex vir-
tute, quod ila maires spirituales vocarentur, ut hic
(71) Stephani.] De eo Sozomenus lib. vi, c. 29; et
ex eo Cassiodorus, lib. viu seqnitur. Vide Onomasticon.
Trip., cap. 1; Nicephorus, (87) Redimiculum.] To SiuSnuu. Hervelus Latino
lib. xi, cap. 36 exiulerat, diadema tn capite; at Heraclides . < Ilaec
(72) Ex latere.) Hervetus : ex transverso. Scriben- igilur iitvnlulum pannis babebat caput. t Pelagius,
dnm potius, o latere Marmarico, vel, non longe a 1. vi, libello xviii, coronam verlil; scd postca : < cum
Marmartca Sozomenus, Iib. vi, cap. 22, iripl TOV M«- vidisset frontem ipsius .panno iuvolulam; > quod hic
fiamgv oOx«iroGtvTH; Uupfuxpazh;,circiter Mareoten, ip Graeceest, x«t TOpeato;irzi rn; Wfaln; auTijf x«t TOO
non longe a Marmarica. Nicepliorus, libro xi, c. 36, utTimov. Caeieraenimirum religiosae virgiues cucullis
iztpi T<VV ou
M«ftwTrjv TzolltoTr); Uapfiapixn; arzoBsv, cooperluut habebant 788 caput, haecredimiculo vel
circa Mareotennon longe a Marmarica. Sic Deut. xxxi, taeiiia siroplici, vel panuo. FRONTO.
26 : Sqtrm UVTO ix iz\ayio>vrhs XISWTOO. Vulgata : Po- (88) Satem.] Quid Sale sit, sequilur : < Sic enim
nite eum in latere arcm Dommi. Et 1 fteg. xx, 24 : vocant illic eas, quse non sunt sanae meniis. > Vide
,'Er.uBtatv'A.Stvvnpex rzkuyiojvs«ovX.Sedit Abenner a Onomasticon.
latere Saul. Ita postea, cap. 35, 'Ex ir/\ayio>v TOU UOVU- (89) Joanne,.] Vide de eo citatos auctores supra, ad
arnpiov, ad tatut monatterii. FRONTO. lib. n, cap. 1.
(I3) Valente.] De hoc nihil nunc occurrit. (90) Tyrannorum.] GrsecusCodex exprimit nominn,
(74) Erone.] Cassianus, collat. v, cap. %, meminit Wiu\luovxui Evyiviou: Maximiet Eugenii. lta el Hu-
Beron.s senis, qui se in puteum praecipilavit, diversus raclides.
videtur ab hoc Erone.. (91) Tempus atcensus.] Graece, %.aipb;uvaSuotu;.
(78) Ad eorum culturam insttumenta.] KWOUC,xai Pulo intelligi ascensum Nili. Sic supra, cap. 5/, cum
T«TOOTIUV xpwtnpta. Hervetu» vertcrat, hortot et eo- Nilut atccnderel. Vide Onomasiicon.
rttm oraeula; at qui npn soluro oracula ft«vr«t« dictin- (92) Venerabilemtenetn.] Graece, xttkbynpov.
, tur rcc xfmvoput vel loca in qutbus ea redduniur, (95) Morbut,enim.] Hervetns, timent ne fierem hy-
, sed et Ta xfivaripm tnuu» stjnt utensHja*apud Pollu- dropicut. Heraclides, atque illic hydropem meditant.
cem r« <WtfrX«; itaque Heraclides bjc edkUt, horlulos Mt>JT«vhic idera valet, quod tludere, cogitare,vtrgere,
1-225 HISTORIALAUSIACA.NOTATIO. 1220
ut qui mcditalur defeciionem, ad cam temlit. Sic A (117) lsidori.] VideNolalionemad librum n Ruf-
JonSSi,4: £t navis pulavil couteri, ut ex Hebraco finicap. 17.
Vaiablus; vulgata, periclitabaturconteri. FRONTO. (1I_K)Ammona.]Dicitur hic supra Ruffino, lib. ti,
94) Andivina vuluniate.] lnterpres ediderat an po- cap. 52, Piammon, ubi viiie notaiionem.
lenliori voluntate. Rectius lleraclides, utrum sludio (119) Sacrj/iiium.] xipocfipw luTpsiu;. Quse vox
hominum,an rolunlate divina, e%svSoxia;TOU KpeiTTo- licet proprie cullum vel obsequiumsonet, tainen i-t
vo;, quaevox Numendivinum eiiam apud piofanos pro saciificio usurpatur; et suffragalur nuhis Ruffi-
significai. Plutaicbus, in Pyrrho : 'Q;exTtvuTuvxpstT- niis, qiiem comperiiniis, cap. 32, scripsisse, P aino-
TOVWV Bavuuauvze;,lanquamaliquem diis admiran- nem ba c vidisse, cum Doniino sacrificiuui offerret
%upcv (-ic eniro appellat quem hic Palladius Aminonam)et
les. Socrales, lit). i, cap. 4, Hislor. 'Ouoy.oynaat
TS> npstTTovt, TOOKpeiT-ovo; Deoopilulanle, anuetovuevovHervetus tignanlem, clarius notantem,
iiztvsvovTo;.
Nicephorus,lib. xvi, cap. 29. Ila bujus Lausiacaebi- in chaita scilicet sciibentem eoriim nomina, utexpo-
StoriaeCap. 52, Tr)veiiSoxiftriatv OJTO>ayjAn TzupaTto nit idem Huflinus, acccdentium ad allare scribentein
xoetTTovt, quod peipcram interpres, digna laboribus nomiiia ; et Snzomeniisuberius cap. 21)lib. vi Histor.
consequatura polentiori. FRONTO. T6vQtuuuovuieptauivov BsuauaButrzspi Tijvte^av T/5«-
(95) /Vaiiitaiaest.) Relinuerat vocem Graecam in- ize^avBuovay/E^oveo"TwTa, r.ui TO>V ftova^ojvTOV;rza-
lerpres : < Hodie, aiebat, venerunl Aexandriam epi- pbvTtt;iyypufetv|3t6).w, TOOJ8e «?TOVT«? uTzulsifsm.
nicia roaxime pii Theodosii. t Prosper in Cfironico, t Piaiiiiiioueincniii sacrum faciebat, vidisse ciica sa-
ad annnum Cbiisti 495, metninit hujus 1'ropheliae cram ineiisain stanteui angelura De:, et monachos
Joannis : < Joannes anachoreta, clarus babetur; qui p">praesentes in libro qtiodam scripsisse, ahsenics vero
ornatus propbetiaegratia Theodosiuro consulentem, delevisse. t Nicephorus, lib. xi, cap. 55. FRONTO.
de eveutu belli, quod adversus Eugeniuin inovebai, (120) Joanne.] Consulcnotata supra, ad lib. n Ituf-
victorem futiirum praedixit. t FRONTO. fini, cap. 33.
(96) Ammonm.] De boc vide dicla ad Ruflinuro (121) Pityrionis. MeroinitNicepborus, l.li.cap. 14,
lib. n, cap. 5. Piibyrionis, qui apud Atbenas asceteriuin habuit.
(97) Be.] Benusbic dicitur Rufflnolibro u, capile 4. (122) Parvam pullemex farina.] Graece£<upov ulsv-
ibi vide. pov. Hervetus verterat, parvum farinm jutculum.
(98) Theona.] Theonhic dicilur Rufflno1. n, cap. 6, Credo iniclligi, quac hic abbi dicuntur sippulm. Vide
Oiiomasticon.
ubi consule.'
(S9) Elia.) Vide citalos de hoc auctores, supra, ad (123) Eulogii.] De boc vide cilatos auctores ad
librura n Ruffini, cap. 12. lib. li Ruflini, cap. 4.
(100) Apollo.] De eo ciiaios auclores vide ad di- (124) Serapionis.] Vide de duobus Serapionibus
clum libriiui Riillini, cap. 7. notata ad ltulliniiin, lib. n, cap. 18.
(101) Etnicolaos maximos,ei panes mundos el cali- (125) Ar/a6as.] iEgyptiaca hacc mensiua, faciens
aos.] GraecusMs. Venetus : KatvtxoJ\aou? Tz«uueyiBst;, modios tres cum trienle. Vide Onomasticon.
apTOv; Se xuBapov; r.ui Bepuov;. Parisiensis tdilio (126) Pmmenium) Locusin Palaestina,a pastoribus
Graecaloco Si habet Ssxa, decem.Dcceptus llervetus, ita dictus Ilotftiviov.\ide Oiiomasticon.
qul verteral: El nicolaospanes maximos, et puros lu- (127) Hieronymi.]Nolal hic magisler sacri Palatii
pinos. Nerape Bipuov;legit, id esl, lupinos.pro Bep- libro supra cilato, ad verba Posidoniide Hieronymo;
uov;, calidos. Vide dicta ad 1. u Ruff., 7, u. 21. (^ vel Posidonius iste valicinans adversus sanciuni liie-
(102) Copre.] Sozomenus, lib. vi, cap. 28; Cassio- ronymum fuit impostor, vel Palladius odio in sanctum
dorus, lib. vni,cap. 50; Nicephorus, I. n, c. 54. Ilieronymum (quod est piopensius) aperte inenliiiii',
(105) Anuph.] Nicephorus, lib. xi, cap. li. el rabie in eumdem furit. Sed haud creJe, lector,
(104) Hellenis.] Sozomeniis, lib. vi, cap. 28; Cas- impudenti Origenistaeet PelagianoPalladio, duui ma-
siodorus, Hb. viu, cap. 50; Nwphorus, lib. xi, ledicentiaefrena eflundit in sanctissimum virum an-
c. 54. gelis venerandum.
(105) Apelle.] Sozomenus, Cassiodorus, Nicepho- 789 (128)Paula.] Noiissimanobilissiraaque femi-
rus, ibidem. na, cujus Viiam habes apud sancium Hieronymuni.
(106) Joannis.] Niccphorus lib. xi, cap. 30. (129) Serapionis Sinduiiitm.] In Menaiis, 21 Maii,
(107) Mitlebat eulogias.] Herveius interpres verte- vocatur d airo ZetSbvo;.hi idem cum noslio , legen-
rat, mandabatbenedictiones.Vidc Ouomast. dum d «770livSovo;.Nain Palladius clare Sindoiiilaiii
(108) Paphnutio.] I)e variis Paptinutiis vide dicta ait dictum, quod sola siudone uterelur.
ad lib. ti Ruffini, supra, cap. 16. (130) Viginti solidis.] Inierpres, viqinli nummis.
(109) Mercalore.]Sozomenus, lib. vi, c. 31. Nice- Vide Onomasticon.
phorus lib. xi, cap. 58. (151) Qui erant in dignitate.] Hervelus Icgisse vi-
(110) Apollonii.)Dubito an de boc Sozomenus lib. delur ot euTeJ\efs-, non oi ev Tt).et, vertit cnim , qui
vi, cap. 29; et ex eo Cassiodorus, lib. vm Tripart., erant viles et abjecti. Heraclidis autem iuterpres lc-
cap. 3; Niceplwrus, lib. IX, cap. 14. Vide notaia ad ctioni Hcgii Codicis et Fxcusi astipulatur: « stetil
Rullinum, supra, lib. n, cap. 19.' supra quemdam colliculum civitatis, ubi primates
v
(111) Phitemone.] Vide dicla ad Rufftnum eodem ejusdeui oppidi ccncilium habere consueverant.
libro et capile. B'RONTO.
(112) Martyrio.] Id est, lemplo marlyrum. Vide (152) Pallium gettabanl et byrrum.] Graece, Tpt
Onomasticon. Swvoyo/iot Texai pvppofbpot.Vide Ononiaslicon.
(115) Tabernacula.] Graececxnvi>fittT«.P. Frunto ladius (153) Evagrio. ] Dignum patella operculum. Pal
noster hic subslituit corpora. Pro utroqtie o-xijvwi/.a Origeuista celebral suum praeceptorein Eva-
capitur, uti et tabernaculum. grium baereticuiu pariter Oiigenistani, ab Ecclesin
sacpius condemnaturo. Sed fuerit Evagrius,
(114) Dioscuri.J Dicitur bic presbylcr. Quare di- vide supra (lib. n, not. 45,qualis
stinclus videiur a Dioscoroepiscopo, cujus mentiosu- cemas haerelico de haereticoadetcap. 27), ut hinc
ejusdero hacresis
pra, cap. 10. Nisi idem ante presbyter, posl episco- roysta prodemi quaenamsil deferenda lides. Iia ma-
pus factus sit. Vide dicta supra, ad Ruflini lib. n, gister sacri palalii saepejam citatus.
eap. 20, ubi alios auctores de hoc Dioscoro nostro (151) C't'i't7a/i<
Ibtrorum.] Heraclides: Hiberorum.
citavitnus. Gnec. Venei. 'iSbpm. Paris. 'iSnptav. Ilervelus im-
(115) Nilrientet.] Vide nolata supra, ad Ruffinum,
lib. ii, cap. 21. presserat Liberorum. Esl quideiu ulibi Liberorum,
civitas; sed quia Poulicus dicitur Kra-
(116) Ammonio.]Dehoc non inemini legere prxler 'EkevBtpiwv invesliganda civitas Hiberorum in Ponto th-
ea quaebabes supra, apud Riiffmum, lih n, cap. 23. grius, vus llicronvmus. eoistola iil Ctesiohonteiii cnntra
rtTROL. LXXIH. 39
 1*27 DE VITIS l'ATRl'M LlbER VIII. 1218
jfeHtgfnm, ^dlftt fltjptibnritabi, nlii Graviiis resfiituft fk (W0) Moyik.] Nicepliorws, lib. xi, cap. 37.
Ibentnm. In concilio Cons'-anlinopolitann primo, (\i\) Propter quod mhsus jtHni-'<V 0 «Trtirfet^tiv.
ftik seciinrfiim in Haec J
qiiod- getterale, snb^criplionihns cpniraxerat inlcrprcs llei-veius hoc iiiodo, di-
cpisconniuin, ttirbes dUpltcem Ponliim, videfiret cens : Non ideo niissus sum. Sed aiiipliorcni senten-
Ailitisiks, uhi ponitrrr lPa'htophilliSIberorum episeo- 'li-im in Grarcis lueiittir llcractides, cap. 27:'<iPro-
pirs; et Polenibtfiaci,'tilii jvnniiiir Afarbius cpiscn- pter quod snm, inqutt, mrssits, hoc ractum est,
pifi<.iQnarc /W/rrtemrt lbefltttm Evagrium capio ex nain utcilnim caperem , neino me niisil. tStlzome-
4'ontojlntasfte, qiiifiiit ilicliis 'Helenoponlum,tii alter nns, lib. VI, cap. -2!): Ovr. nvioyero^ yntrKt, ur) 'rzl
Pokmomacirs. E-t autem 'tSo>pu, Ibora <iviias'Ilt-i«- TovTtaaTztoTsMut,nvioBut Si if S>r)>\Bev : «Woluil,
noiioriti in AiKnerilfcfs/cnlbu. lv, lit. 7, iniyell. 28, IIFCIMJS, se uon ei de -ntusa ad ei»S'missitm, laqiie
apttd Porptiyrrfgenbetiim 'Cappalocirc. Uhde apud rem , rib qiiant ipse 'venerni, jam csse confeciam : >
HifToiiyrfiitrhfe.o Iiforfttiin. Snjioihciuis, Socrates, Nicephorus, lih. xt, cap. 3i : oOz n-Ho-yjto, vfjrtiv,
Nbtfphorils. tocis niois cFlandis, Evagrium ex Ibe- un etrt TOUTijjjixeiv, Si av-coi,8i*0 izapxrfiyovs.
iTVUtrflat
ribns faciniit, qui Poiitmn Kiivinuin arcnlunt. 1 Morem illis non ges/it.., 11011 eade rausa *e venisse
(I3"i) Ephcopu ecclesimCmsnremad Argeum.| Hoc dicens, efteclum autem csse id, cujus cansa vene-
cnrii -*fqueiili, Vo l decessum aiilem sancti Basilii rai. > FnosTO.
•episcopi, dtecsl in Gra?coVcneto. Esl in P.lris. (142) Chronii.] De alin Crcmo snpra, rap. 25.
(136) Ntjsseims.] Ita Gnccus Paris. Heraclidcs, (145) Paphnntii Cephala.] De variis Paphintliis
*! GraTiis lewttts Verielils, Natiariienus, et iis deesf viile dicla ad lilirum 11, cap. 16, nnm. 52.
•fraltr episcop', citi datur hoiiosiiiter apostolos. Jure j[. 1 (144) Slephano. ] Alnis bic ab eo ,de qno snpra ,
ilnliili-s, an Nyssemts, i(n vero Nazianzemis hic in- cap. 30.
tellipcniliis stit. Pro Nysseno facit,'quoU liic diciuir fliS) Hoc ett noit ad ulilitatem.] ftesiitiims est
Gieiiorius veniens ad conciliiun reliquiss'e'E'vagriiiin hic locus, i|iiem mntilnm sic exhihucrai interpres :
, Neciatio. Nam constat Nvssoiinni"ad coiiciliuni Con- « In verhis inanihiis, nnn imp'eiis verboruni tcsti-
HiinlinHpolithiium Vcriisse, Nazatizeriiihi vero jain mnnio. Ex derelictionibus ecgo una quidem est. >
"tiim'Coif-iariiinoprili:iliqii0i aiin s hahitis^e.^Si fiilns Locus aniein Johi e^t prior c. vi, 6, posterior aiitcni
Niceidinri.Cafalhgiis, ttnoile.irtt annis iiicitiir liabi- c. XL, 3, tionniliil iliveisus. rn ur.orzotr)|«ou f6 ttpt-
lasso Constantinnpoli. Kl ipse NaziaiiZenusoraiione ua', otet Si us «j\j\wf0"0tr.eypnuttTixivutr)"tvuivafavri;
valedictoria, quam i| se SuvTa/TM/Jtov Ibyovinscrihit, Sixttto;; nunquid 700 Vxpelles meum? Pit-
noniii c Ci. episcotioriim sic dicil: Too-oOfo;xp'Ms > las uUleinme aliter respouditsejudicium libi. quam ut ttppa-
t>ao"tv,'s\ ov Tr)vixrlnaiav uysi;'USTUTijf TOUxatpoO reas justus? ln qaihusitam tamen lihris eilitis tegitur,
. poirf,; . < Tant" jam tciiipore, 'inijUiiint, 'ecdeMae ut hc a 1'a'l.idio citalur, ur) urzo-otov.Nerepeltat.
praes , lemporis ope it auxilio frelus. > FnoNTo.
•Pro Naztauzeiio addttci possct quod i'n lestamento (146) Necess:rio.] llic mutilaia intcrpre*alio HeN
rjus fiat ineniHrEvagrii illaconi, 'Cid."t)iKtVdam fegiit. Veti lex aucloris et veteris interpretis verbts resiituin
. Qito loco hlinc 'nrisiruni Evagrium inielligit Baro- est. Sic apml Platonciii tyvyn; r.ivnatvC.icero inter-
nins, toino IV, aimo Ghristi 589, qni cliam anno prelaiur antmi coinmolioneiit, qui el Tiiscnlana 4
Cbristi 579et58l, Evasrium hnnc noslrnm *a Na- irani definit: niSo; iaTivaksyo; xai itupv.fvatv -j-vXn;
ziinizcno diafOiiiiiiiontinaiiim asseiit. Certe et So- r.ivnot;, Pcrliirbatio aversa a rictn raiione conlra vaiu-
erntes, lib. iv, cap. 23, Graccic ctiit., seu cap. 18 f2 rnm animi commotio.'Opyn itzSvuiu Ttuo>piu;T«U3O-
l.alinre, Evagriurn a Nazianzdno diaconum ordina XOOVTOJ nStxnxivuiou TTjDOo-njxovTWf. Ira esl tibido pu-
itnnscr bii.qiiem exscriljil Suirliisin M«x«/>io'{r.-'lla tgi- niendi e\us qui videalur twsisse tnjnria. Ari.^loleles,
lur <lc Evagiio Socrales : TOUTMV 'Evi.ypto; ytvbuevo; in liliitorie., cip. 2 : 'Opyn,bps\t; USTO. Xvrzr,;TIUO>-
utaBnin;,rnv 8t' epya>vfiloaofiuv -'xTnouTo,ixpbispov piu; futvousvn;Sta futvouivnvoi.tyapiav uv izpoonxov-
ioyw uovo)fd.bao"ro;wv,b; iv'T~n Kwvsrf«vfivou 7To).et
Oiro TO>;.Appeiiiiocum dolore conjuncui ejus qno?appartt
Vprjyopiov TOO etf Tr\v'iovSia'.bvovnpO:y(t- ullionis propter eam qum apparet despicientiam, non
NaJTtavJJjjvoO,
tplo8eJ){, *v«?tv, etra uua KUTW etV'f>iv'A?yu7rfovx«TSr\- convenienter. FKONTO.
iti)v,'it«i TOt;izooktyBsiatvevTvxiivuvSpaatTov exltv&jv (147) Ventos patcens.] Omiseral inierpres,"«/ nm-
p/ov i^nktace^HttiTOCMTZJ. Tepuortuiv Tat; %spaivuv- bras persequent, non lleraclidcs : <ei paslor quo-
TOU yiyovivoao.xai iv!T.t; TWV aufoOr.aBnynT&v: «Isio- ilammodo insipiens videb.iinr <-sseventornnt, atque
nttit (iliioruni Miic.irioruin)discipnliis fuit Evagrins ; perseeutor umbrariuii, > cap. -47. Locus est Eccles.
qui sindiiimsapiciilin; in iniiio quidem verbis tfiiii- xxxiv, 2 : 'il; Spacobusva;axiu;, r.ui Stiixav avs/vtov,
ifliat-.ipelsfea aut<Vmfaclis diligcntissime excoluii. ourojf 0 iTziyoJviv vr.vot;. Quusi r/ut apprehendit um-
Ilic priiniim Cniislantiiiopoli a Grcgorio Nazianzeno bras, et penequitur ventum, sic qui altendit somniit,
est ordtriem diacdni cnnsecutus; deinde una Cum l.eginiiis quidem in Yutgata Latina, Oseae xn, 1 :
ilio Vh-i&ttypUim:frofectus, iMquecum illis piis "Ephraiinpascil ventum, sed Grrece csl, 0 Si'Efpaiu
viris, tpios Sn|ira dixi, collociiius, itloriim vivendi 'rzovnpbvrzvevftu.Ephraim autem penimut spiritus. Est
genns ardcnli sntdio imilari Ccepii, toiqne miracula et Proverb. x . 4 in Laiiua \ulgaia, cni Gr.eea mi-
ab CMediia qnot'a Macariis pr.rccptnribiis suis > ,p. niuie respnnilent, Qui nititur mendaciis, hic pascit ven-
Similii liabet Sriloineniis, Kti. vi, rap. 50; Nb'e- tos, idem aulem ipse sequitur nves vclantes. FRO.NTO.
phortis, |.|i. xi, cap.-42. Suggessi aliquas iitrinquc (148) Lphrmm.] Vide supra dicia, lib. 1, ail Vi-
raliones tlulvlamli. Certius decidi poterit si p'tires lain ejus.
iiianit*cri|>tiGr.rfi In alleriiirnin corispirenl. (143) Omnes enim ret cauponanlur.) KamjjWOouo-i
(157) Ricinis stateret.\ Graccee~t: "a; xatToa»aStfiu 'Ta TzpuyfiuTtt, ul dixil Poeia vetus apnit Ciceroirem
xpoTtava;ixSpaatti, quod Heraclidcs vertil, per dc ttflic. : < iNon cauponnnies helltim, sed hellige-
corpus ipsius totum qumdampapuliv exireht. Vide ad rantes. > Ignatius, epist". adTralljanns. wspifipovze;
velerem Palla.lii Lausiacam ; ct Onoinasticoii. -TOov«jz«XptffTOu,Ji«txaTzn^-svtjvTi; fov J\6-/6V'TOOEOay-
(138) Ptor. ] Meniio ejits supra, cap. II. Dehcc ys/tou. «Ciiciimfeicules noinen Chrisli. el Evangelii
qttoqtreSozomeniis, lih. Vi, cap. 29. Cii.tsfodorUs -serittonetn nnnrtinfthtes. 1 Basilins Se'cnciensis ,
bb. vtn, cap. 1, NWepborns Ifli. xi, Cflp. 57. Orat. 8 : Obusv ovv*fi)vf\Sopj'xur.n\svo^jTt;vevoBev-
(139) CoutentHsMveiiiisdriiaritticttnlbu*'tiqum.] Ifa fisvov Sou).*t«tov TT«t3aY.txi4.Sixa'ouo-t. « llli naturam
verterai lleracltdcs. Hervetns: ie aqtim conctitdeus caupon.iii alijectiiin pro notlio piiormn daronant ser-
aniaritudifle ; quasi niinirum legisSet, i'siyja&; iuv- vinttew>'ApmloIttS'ipsc, II Cor. 11,17 : KarrjjXtOovTi.-
,Tti»,prni<rrot^jjo"af.Itiiffinivs, Itb.iii, cap. 3i, hiiiic TOV XiyovTOU6eou. Adulleranles verbum-Dei. Apntt
ipsiim Pi' r apuilsemelijisuiii ait cogitasse :v<0"o- llerofloltitii, x>ic0.r!>siv,izivfat« izpuyauTtt, est, ret
niam qttaacmeimqne aquam in>*rtero,'6porre! me omnet >qtuesUihabere, 111apud l';iiii)-iraiuiii, rn-i
ipsa roiiifiitnm css<\ » FHOSTO. co.ite*v;c/,).Tuttv,eillliiihtti, philosophimnincro post-
 193» IIISTORIA LAUSIACA. NOfAfK>. 12S9
hahue. Sozonirnns dc lioe ipso Enhraiin , lib. i.u , t LCotqphjs ilicerb.ralur. Et solehant ali |Unido roartyrcs
cajfc.15 : S^sSovjravTojvitp'S xipSof xexnvirwv, XB' ita colnpliis cl alapis cx-di. FRO.NTO.
Z«JTJA'«» TO izpuyuu izotovui-Jo>v. <Cum omues fere (I6|) Quem.morbum lyraiiniitcn'.] Tvpuvvncuv T«
lucri cupidi.iate ardeant. ct hane rem velul merca- jr«eof, ex ms. scripsiinus ; inlerpres Tz~).ijBo; legisse
luraut ad qiiasiuin facianl. > Niccpliorus, 1li. i\ , viuVtiirt non TZUBO;, nam vertil : qund, lyrannidem
cap. 16 : nivTej yup Tzp:; xipSo; xsynvb-e; eiai T« exercens exaijilal mtdiitudinem. Ilerarl des dtxll :
TO!«UT« aiaypo.; xaizn^svovTs;.< Omnes enim lucro • iiiins ile aiiimi et corporis moihos ita siipcrayit,
inliiare, et lalia 1'cedeiu suuin qurcstura verierc. > veluli si quis imincnsum incendium validissiinis aquii
Faotvro. exslingnal. t FRO.NTO.
(1;0) Sub imperalore Constantio.] lleiacliites inler- ( 62) Coram Deo loquens.] 'U; irzi Qsovnu.u;.eVst-
pres : t.Sub impeialore Constaiitio in principiis cjus erev.Qini! Ilcraclidis inlerpres ohscure verlil : sicul
iomerii in iiiagnnriini viroriini ouli.ne inililassel. > petsuadere aute Deum nobis solebat. Obscuriiis Her-
Alt r veius inlenics Palladii : « I;i initio iinperii veins, sed eum qui ex propriit ad nos veuil divinitus.
Constanlini abrenniiiiavit saculo. » llervetus verle- Idem valel o>;irzi OeoO, quod, coront l)eo loquor, ut
ral, iater magitirattts. Tu; upyu; igitur hic non nia- supra, cap. IIJ, £>cirzi 6eoO«ftyoTeooufelSov, qi^id
gistratus intelligas, sed inilia imperii, ul in Pralo llcraclides, aiue Deuni vobis loqtwr. Et cap. 30, d«
spiriluali, rap. t!2 : 'Ev TUI;upyul; TtfispiouvoOfiu- Adolio : vere enim sitb Deo loquor. El cap. 2 hnjns
atlio>;. Inilio imperii Tiberii imperiitorit; cl cap. 155: 791 Lausiacae: irzi 0-ou fJ.upi^vpog ovx syvo>v TOUTOV.
Etf Ttt;apyu; TOO iztOTOTUTOv r)uo>v$uot\iv>;Mauptxtou: Deum teslor me nunqitumeum cqgnovisse..> FRO.\TO.
Initio imperii fidel.tsimi. imiicraloris Mauritii. 1 Es-. i (163) Sevei'ani.\ Qnod hic esl, iit AncycaGalutim,
drae, iv, 6 : 'Ev upyn " puotlsiu; uv-.av, In priucipio,re- in Graec. Venet. est, T4 n.aiaj.piit/.TO; KajnrttS^ztaf :
gni ejut. FR-ISTO. In £aiai;ea Cnppadociw.
(131) Qui inler domeslicosmililabat. | ia/vteoTixiv
Heivclus ((oiiiesficuni mi- (164) Nullam /'Ossessionciii.louSivxTnuud-"it, non
o"T«Ttuoftevov. verlcrat, q ui ut excusuui ftiit in ciliiioue Lii^iliinensi.
litcbat. Dicclianlnr domestici peculiati appcllationc, ovSerlnua,
Et ititeipres extudit mriuis aplam vt'is'nuein cx ma-
qui in aula imperatoris iniliialmii lam equites quaru nuscripto liliro nihilo castigaliorc, quibns r,e vilis qui-
pediie-i (quos alii eliani oiV.uou;voi-anl) dcsiinali dem sarmeiHum dederunt, at Hegius xTr)u«, possfis-
cnsio.liacIinpeialoris : de .;iii!jus pliirihus agil Mcur-
sius in Glossario. FRONTO. sionem; qiiciundmiidiiiii el p nlo pos( aii falladios,
152) Viam mininie tritum. ] Intcrprcs, vnlde im- ToOf xapTcov;r.TnuuTo>v r)ueij r.ouiobu-Bu,frurlus pos-
sessionumnoslraium colligenius. Ileraclides vero, c.
mnlabilem, qnasi legissel uTpsrzTov,non, «Tpnzrov, •rii Paradisi :
quod Heraclides vctlil, a nulio pene delritaiu ingres- ritnt. FIIONTO. quibus ne uncimqu:dem unciant trudide-
ms «<<\iiam. Ita l.ucrelius , lib. iv :
Avia Pieridii peragro loca, uullius anla (165) Bitarionlt.] Varia Bisarionis apophlliesma-
Trila solo. ia passim in Vilis Patium orcurr-iiiil. Qtiod Iuc de
vendito libro sequitur, refcrt Nicepliorus lih. xi, c.
Ainbros. serinone 74 , de Nalali marlyris : «Via viloe 43, ex Evagrio, suppresso noinine.
ubi Dominus resmiuut noia lacta , solo attiita esl (166) Irmurcha.] Id est, traiiquillitalis puhlici: pt
plurimorum. > Fnovro. securitalis siudiosus latrunctilator. Vide Unoina-
(153) Abramio.] Cassianus, collat. xv, cap. 4 el 5, ( ! sticon.
t!e alio Abraham abhal •. (167) Melanim.] Vide praeludia ad lib. n, ubi IIH
(154) Frustum sarmenli. ] Ko/xftaxWuaTOf. Her- ejus Viia ct peregrinatione raliouc Riillini coinitis,
velus fruslum tcalarum scripsil, quasi legisset, x%i- ut Baronins exisliinal.
uaxa;. Heracliilcs , ctim exiguam parlem sarmenli cx (168) Bomana.\ Grxcce.sl, S7riivr,Jy TOysyof 17'^ouu
qjridatile teneret. 'puu«i>). Qnod viilelur Heraclidis interpies vertero
(135) Euslalliii.] S zoiven"S, lib. tn , cap. 13, de vnluisse, beata Metania de Uispano vel urbico geriere
alio Enst (iiio J'eha-.li.eepi^copo. descendens. Nant etapud Paulu.n lcgimus, R.mi. xv,
(li)6) Ul tola ejns.] Viliosa lectio peiier t inoplaiu 24 : iuv Tzopeiiaoiuut ti; TijvSjraviav; cumill Ilispaniam
inierpretalinnein , HIsol ejus ossium fabiica persvi- proficisci cmpero; et apml Gellium, I. IX, c. 13, pro
cue osienderet. Iia niiniiiiiii Lugdimohaiava, p. 131: Hispanico gladio, repnuunl, ipav.ico gludio^ el aptiil
'Of r)f\to»StufttivuvOVTOV TOJV oq-Te&jvT6 rziyuu. fieque Hicronyiniiiu, iu I.MVIsoi.c, Spqniarum et Lusitaniir.
ciiieiidaiiorem Codicem nactus est lleracliiles, apml Sic ct antca, c. 16, iTzuvoSpouo;,Herac.idi mercator
queiu lego , cap. 37 : Ut solis instar ussium ejus jtfii- ili&panicus. FROKTO.
clura luceret: al regius Ms- '->c clov S\o.futviaBv.t (169) Marcelli ctinstdaris.] M«p.e/\),ivoyTOUajro
«UTOO. FBOSTO. OJTKTOJV. Jleraclidis inierpves veriit : fiiia Mqrcetlini
(157) Guddanir.] Si-zomenus , lib. vi, cap. 3!. ctijusdiimexconstilis,aptius quani Hci-veips, Mifrcelli
(158) IIinc nwnachorum eiceptori. ] TOOTIJJ Si Tiji consularii. Vide Ononiaslboii.
SeltojTJjTWV fio-juyS>v.Nempe Sabbatius duplex offi- (171) Vigesimumseiundum.] lla et Heraclides, ct
riiim iiiiinaghis praslitit; el eos transeunles hospilio | , levtus Graecus. Heiveius, rigesimum taiitum babe-
cxccpii, el iisdem necessaria ad cellas tulit. ller- bat.
vetiis verierat dextero mensatstructori , cui rei suffii (171) Arstnittm.JGraece, 't\oaiaiov. Hervelus liabe-
cil nna vos tvTpuTzs%o;, quse sequitur. bal Ursisium.
(159) Philoromo. ] Alius Pbiloromus mariyr cmn (172) Pissiinium ct Adelphium,] Gr;>'ce Ilio-o-tjftov
Phihra teinpore Diocletiani, de qnit Eusehius li- et 'AS%tov. Hcrvetus hahebat, Pitimium et Adetum.
bro viu , cap. 10 , et Niccphorus , liii. vu , cap. 9. (173) Sertift caiaca//«.] Gracc. Ang, et Parisien-
JIjc noster sub Juliano passus esl. Non recie Meur- s:s, jratSaotou jta/)aJ!a)J\iov.Giacc. \'eni'l. x«pa-/.a/),t.t
kius hunc cum alicru confnndii. So-J).oy. lleraciides, («ttica pnerili. Vidc On ina>licoii.
(160) Vatidusime verbcari. ] Seculi suintis inter- (174) Uteam terreret.^lipoosSbxnoe TKUTJSV xairvt-
pretem Heraclidis , cap. 52 1'aradisi : « Calvitie ei o-at. Iloc Ms. ila exbibuit, T«0TJJV zai«7rt,vv]o"«t,
Iqbpre
prius facia jussil a pucris verberari, qni suppliciuro conficere, (atigure. Sed in ahero lo.-o iileni Coilex
plagarum patieniissimc fcrens. > Ferri tamen po- liiihuit xxjrvio-ai, ncc aliler legisse vidciur inierpres
leSt Herveti iiiter|iretalio, el a pueris ei slauli alapas Hciaclidis: Credens qttod sinus sitospossil [utno quo-
impingi, quod Grseceesl xoo-o-io-Jijvat. Suidas : KOTO-O?,dam alque terrore ex pecunia ejus implere. AC dejiido
TDpaT.tsp.tt. aiapa seu pl:ga. Ita supra , cap. 29 : in alteio luco : iVet:teirere igitur me in pliquo vales.
'ATzofutvsi;ovv iyo> /Swza xoao-ov.Furore ergo per- Iler.vetus, speravit fore, ut ei fumo oculos perstrittge-
eitus impegiei colaphmu. Heraclides, cap.40, percussi ret; sid meiapbnrice r.urzvi':si.v hic idcni vatpl .quod
cttm dextera mett. Terlull., de Spectaculis, cap. 50, futigare, \cl perterrcfacirc. Similcm liabes conaiuiit
1231 DE VITIS PATRPM LIBER VIII. 1232
allerius prrcsilis provinciae, Aci. xxiv, 27, etsperans jV (193) Mucario.\ G-aic. Ms. Vcn., 'AyJfluv,Agathon.
ijuodpecunia ei daretttr a Panlo. FRONTO. (194) Ex Vicaria.] Gr;cc. Ms. Vrnel. uicbfipt-xiw.
(175) Ruffin'.] Palladius Origenista, et Gennadius Paris., «TTOpixapiu;. Ileraclides, ex vicariis. Vide
ct Cassianns Pelagianis lavenles, muliis laudibus Ononwt.
Iiiiffinum exlulerunt. At sanclus HierOnymusKuffi-. (195) Cvnslautio.) Quoil hic assessor dicitur Con-
niim tanquam haereticum perpeluo insectatus esl, cu- slantius Graeceest avyxuBeSpo;.Ileraclidis interpres
jiis judicium cum ipsa Romana Ecclesia nos eiiam h ibet, consiliarius. Vide Jacobum Sirmonduro no-
prnbare par rst. Sicenim inquit sanctus Gelasius I, strum, ad Sidonium, lih. i, epist. 3.
in Romano concilio LXXepiscoporum : < Sed qno- (196) P«i(/a.] Quid furens odio Origenista Palla-
niam beatus Hieronymus in ali<|tiibns Biirfiniim de ilins 792 bi sancium tlieronyniiim el sanctam Pau-
nrbitiii libertaie notavit, illa sentimtis, qune bcalum laui ineptissiine garril? qunrum sanctitas lanto cla-
llieronymnin sentire cognoscimus. Et non solum de rior, quanlo Palladii neqnitia delestabilior. Ita
liiiffino, sed ciiam de universis, quos vir saepiusme- Joannes Maria magister sacri palatii hic ascribendum
iunratus zelo Dei et lidei rcligione reprehcn )it. > inonet.
II.ic sanctus Gela>itis. Rullini res sincerissime ex (197) Theodora.\ Nicephorus, I. xvu, c. 5, de alia
probatis aiiclonhiis exccrptas exhibem tibi lomus IV Theodora snh virili habiiu monaslicen professa.
cl V Amialiuin Ecclesiasticorum. Hactenus magister (198) Usia.] Vide liic Heraclidem, qui aliter
sacri palaiii saepejam ciiatus. verlil.
(176) Schisma.) lla rcsliiuendus lirc locus mire (199) Afiia.] Quod hic esl, maritum cjus diclum
delormatus, quod Itgisse videretur interpres oyriu.u, ._" Apronianum, ita restitulnm ex Graccolextn. Herve-
lion cyiaua. Verlit enim : Juverunl quoque habitum, lus impresserat, Prim;ano.
qui ett tecundum Paulinum. Videet Sozomenum, lib. (200) Magna.] Quod hic hsec ilicitur vixisse ia ci-
iv, cap. 26. vitale Ancyra, in Graer Ms. Venet. est TJJ Kanrapeta
(177) Unigeniti.] Graece ftovoyevouf.Sed lamendi- Tr); KuTZTzuSoxia;, inCmtarea Cappadocim.
cenduni et veriendum unici. Ita recte apud velerem (201) Virgine.] Tolam hanc narrationem de vir-
lleraclidis interpreiem, nam et duos alios habuit gine Alhanasium sex annns occultante, litle nutare,
liheros. magnis ostenditur argumentis tonio III Annal.-Eccle-
(178) Qui duos quoquehabuil filios.] Ediiio Meursii siasticorum, anno Chrisii 356. Ita Joan. Maria ma-
i'cyj Se TexvwvSuoS:xuio>u«.Unde in notis annolatur g ster sacri palatii bicannolai.
scribenduin, Tixvo>v TptS>v Stxaiojfia.Nolum enim esse (202) Stichario et birro.] Heraclides , ItimVa el
iu re Itpmana jus trium liberoruro, ct orlum esse byrrho. Melaphrastes, in Vila sancti Alhanasii, To
ineiidiirhe confnsione 6 x«i y. At Regius Codex ve- a-tyapiov r.ui TOfiipptv. Legerit Hcrvetus xnpbv, pro
ram lectionem exbibuit TJXVOJV SuaSa, cui astipulatnr j3tip'ov, vel flipptv, qui hic cereum posuerat. Vide
lleraclides, matrimoniunt ex quo et filiot suscepit Onomast.
duos; accedit cl liber, quo usus inlerprcs Hervelus. (203) Colliithus.] Sic o'im sanctus Basilius martyr
FROXTO. sancio Joanni
' ' Chrysostomo apparuii, ct obitum
(179) Apronianunt.) Gracc. Aug. Venet. el Paris., praedixii.
lCrzpovtavbv. Ilei vetus ediderat Aprianum. (204) Abduci ei colligi.] Grrcce hic awuyecBut.Sic
(180) Piniano.] ntvt«v<jj.Male in llerveto erat Num. xxxi, colligerit ad populum luum.
Apriano. C (205) St/»nnfa?.|De ea Georgius Alexandrinus in
(181) Fifti.j GraecusVcnet. uSelfov. Viia sancti Chrysostomi. In GraccoJMJ\SIU dicilur.
{182) Liberasiet.] Supplevi hic liiiaedamcx Graeco. (206) Jubino.) lleraclides, Jovinut.
n Veneto Codice eral : "Kyuyeviizi TOVfiovnpn /3iov (207) Prmtcr extrema manuum.] Additur causa ob
MctTOV noyjr)txou Se utov TOVvi&iTepov r.UTnynas: > quam roaniiumexlrema lavaret, quod nimirum sanctis-
Duxit ad viiam solilariain, etPubhci junnrein filium simum Christi corpus illis daretur manibus excipien-
catecliesi inftiltiit. > Atquc ita eiiaro lleraclides, dum. Vide Onomaslicon.
iihi.laiiien deesi inimcn Puhlici. Gr. Cndex Augusta- (208) Pierii. J Gracc.Ms. Vcncl., nkpov, Petrt.
iuis babei noiT/\w.6J\a.Paris.ensis, iiojrXixo)a, loco (209) Olymptade.] De ea Sozomenus, lib. vm,
UoujrXixou. cap.24 ; Nicephorus, lib. xm, cap. 24; Georgius Ale-
(183) Parvm Melanice.) Ilujus peregrinationem xandrinus, in Vita sancli Chrysoslomi.
vide in praeludiis ad librum VIII. Olympiadis celebris memoria in Mennl. Graecorum,
(181) Piniano.] Graec. Aug., lliwtavw. Graec. Pa- 28 Julii : t Sanclae Olympiadis, qua: fuit snb impe-
ris., iltvtavoJ.Graec. Venetus, 'Airptvtavw,vel 'Aatzpt- ratore Tbeodosio, Arcadin, el llonorio filiis, Anysii
vtavjj. Herveius habebat Pipiano. Secuudi conntis filia, neptis Ablavii prxfecti, sponsa
(185) Filio Severi.] lu Viia sanclae Melaniaeapud paulisper Nebridii, qui luit ex numero prasfeclorum.
Metaphrasiem, 31 Decemb., frairi Severi. Cum autem adlmc esset virgo, ejus viro ante copu-
(186) Superhumeratia.] Grrec, nutfbpta. VideOno- lam sublato, el virgo simul ct vidua remansit, omne
inasticon. tcmpus Iransigens in jejuniis et orationibus, el pau-
(187) Presbylero.] Graec. Venei. addil: xai uovuxv I erum benelicemia. Itaquc omnes opes suas in cu-
AspuaTncio),Paris., i.«).fj.aTncio>. Heraclidis inicrpres, D ram Christi sacerdoium cxhausit, prxscrtim in san-
monachoDalmata. Et sic in leilu addidi. ciuin Joannem Chrysostomiim, quem praccipue ho-
(188) Ex oreleonis.] Alludii (ait Fronlo), de Ala- uorabat. > Martyrol. Itomanum, 17 Decemhris:
rico loquens, a<! illud Aposioli, II Tim. iv, 17: « Coiistantinopoli sanctae Olympiadis viduac. >
'EppvaBrivix ajbuuTo; HOVTO;. E( liberatus sumde ore Quod lnc in Mennlogio dicitur niansisse virgo,
ieonis. Eutebius, in Chronicis, anno Abrahaiui 2427, idem lesiaiur Nicephorus, 1. xm, c. 24 : « Et cul-
i irraau. Chrisii 413 : < Roma orbis quondam vxtrix locala quidem iila viro iii inairiinonio, non tainen
a Gotliis Alarico duce capia. > prorsus virginiialiscatlibatu orbata. Viginti nainquc
(189) Fratre.\ld est, Piniauo marito. Alibi, nunc mensibus in conjugio cum i>locxactis, posiquam il-
vsu fratre, nisi et vcrum fralrcm bahueril, de quo hoc 1iim ei inois ade.mt, quanquam ea esset aetate, ut
intclligi possit. secundas non debunestarel nupiias, pudicitiam la-
(Ibu) Albuia.] De ea divus Hicronymus in variis men complecii atque in ea pervitam omnein acquie
cpistolis. scere maluii. > Virgincm uuorjue inansisse lestaiiir
(191) Piniano.] GraecusMs. Venelus, 'Ajrptvtavof, liic Palladius, hoc cap. 144, et llcraclides, c. 43.
Apriniaiiiis. Aug. , niwta.d; , Pinnianus. Paiis. , Gcorgius Vnae Chrysoslomi c. 50: A-JTJJbo^avnovau
Uf tavo;. &vSpiavvnfOn uiv, oOStsfBipnSiTnvnupBsjtuv,v; fnun
(192) Panutmr/iio.J Grsec. Ms. Venct. , Wt«\yj.o; rzspi uvTr);iStS«%s'pitacuCu Se ptTu TO0uvzn; avSpb;
vcl Ma).«xtof,Malcliitti vel Mal<chius. rzepir.ov etr.'jct.ftijva,, cvvTbftta;TOTJI,"tsuaew?y,pso>i
1233 ORDO RtRCM QVJE IN HOC TOMO CONTINBNTUR. J23i
air«tTv;9eifTe)\etTOUj5iouiy^pr)a«TO:t Parenlibus OT ^ (214) Juliana.] Baronius, tomo .1, an. Christi
bata ha c viro quidem copulaia est, neque pudorem 20S, postquam ex Eusebii lib. vi, c. 3, recitavit quo-
alioqni virginalis sanciimonise eam corrupisse cele- modo Origenes Alexandriae exagitatus, coaetus fue-
bris fniia edocuit. Ha?ccnm convixissel viro men- rit subinde mutare domicilium, quarum latebrarum
sibus circiier viginti, ille repelilus ut nalurae debi- hic ipse Origenes apud Palladium mcminit, subdit:
tum, hoc lemporis compendio finem accepit vitae. > Quaecerte non ad alia tempora, qtiam ad Severi per-
Quae desumpta siiut ex Palladii dialogo de rebus seculionis sunt referenda; namilli longe anle Maximini
Chrysosiomi. Qnare cwovaiu «.vSpb;, in cpistola 2 vel Decii persecutionem libri Symmachi reperti
Chrysostomi ad Olyinpiadem, intelligendum de (ami- erant. Sed de accepiis a Juliana Symmachi inierpre-
liari cum viro conversalione,non de virili concubitu. talione ejusdera Origenis quoqne tesiificaiione idem
(210) Filia Seleuci.] Menologium jam citaium, Iradit Eusebius, lib. vi, cap. 12. Hacienus Baronius.
Anitii Secundi. (215) Qui et ipse.) Nunc senstis eiarus esl ex Gra>
(211) Sponsa.] Heraclidis interpres, nurut. In co Codice, qnod Origenes occultus fnerit, non liber,
Graecocst vvufn, qm.d uirumque significat. Baro- uti verterat Hcrveius. Bene Ileraclides : cum apud
nius, t. IV, anno Cbrisli 388. Quod vero Granci ba- ipsam laterem.
beant in Menologio hanc Nebridio nuptui traditam, (216) Femina.] Nicephorus, 1. vti, c. 12 et 13 de
Palladius vero (imo Heraclides, quem Palladii nomine Virginibns mira artc pudiciliam luentibus.
semper ciiat Barnnius, ut dixi, prolegomeno gene- (217) Magistriano.] De hoc nnroine dixi qnaedam
rali 4, § 5 ; nam liic Palladius sponsam vocat) dicat supra, ad I. v Pelagii, libello vi, n. 2. Vide Onoina-
nurum fuisse Nehridii, conciliari eo modo inter se > sticon.
possunt auclores ut filio iilius Nebridii clarissimi (218) Cantisia.] Gracce cst: Totf Te xautciot;, xui
viri suh Conslantio imp. prarfectura praciorii insi- et chlamyde.
Tij ylv.u.vdi. Hervelus, tunica, camisia,
gniti, ctijus meminit Ammianus 1. xxvn; Nebridio Videiur auciius cxemolar habuisse ; nisi quia in
iiem dicto con;uncla fuerit malrimonio Olympias, de Graecoest xuutaiot; plurali numero, i.I pcr tunicam
qua iigimus. ilactcuus Baroiiius. Ego exisiimo va- et camisiaii! expresserit. Vide Onomasticon.
rieutem inler auclnres nat:im ob diver-am interpre-
talionem, dtim vvufnv unus nurum, alier sponsam (219) Uxore.] Quod hic accepto cnse dicitnr se oc-
vertit. Su;ra, c. 118, Albina dicitur nurus Melaniae cidissei de ea re vide Augustinum, lib. l de Civit.
scnioris, ubi Gracce vvufn- Dei, a cap. 17 ad 28, et aliorum Palrum scnientias
Graece, Heraclides, apud Leonardum Lessium nostrum, lib. nde Justilia
(212) Oxycrato.) o?uxpaftaTt. et Jure, cap. 9, dubil. 6.
c. 44, ptsca, nli ibi reslitui. VidfeOnomaslicon.
(213) Gelasia.] Ad hanc exslat divi Hieronymi epi- (220) Fra/iis.| Quis hic fuerit, nullibi exprimit.
stola, notat marginator Parisicnsis Pall.ulii. Sed ve An fuit Heraclides, qui eadem Paradisi nomine
reor ne labatur, et memoriae ejus observata fucril edidil ?
Algasia, ad quam Hieronymi epistola 151 habetur.

ORDO RERUM

1N HOC TOMO CONTINENTUR.

QILE

prooemium. 9 versumab aliis Iiaheat? 73

Bosweydi
Novaalloculio. H PROLEGOM. XXIII.—Devariis editiombusvulgatavaria-
PROLEGOMENAXXVIin VitasPatrum. 15 que lingua. 77
PBOIEGOMEHOS pniMCM.—l}urj» horum libroruminscrip- PROLEG..M. XXIV.—Demanuscriptis libris, quihus arl
tio. Jbid, quarlain liancedilionemadornandamsum usus. . 79
PnoLEcOM. II.—Qnihorum tibrorumauclores. 20 PROLEGOM XXV.—Deappendicead VitasPatrum. 85
PBOLEOOM. III.—Quisprimi liliri auclor? 21 PROLEGOM. XXVI.—Vanamnnitaad leclorem hnjus edi-
PROLEGOM. spcumtilibii auclor?
IV.-—«Juis 22 lionis. 86
1'BOLF.GOM. V.—Quisterlii libri auctor? 58 ViiARUMPATRUMLIBERPRIMUS.' 89
1'BOLECOM.\I.—Quis quarll libri auctor? 39 Divi Hieronifmipcregrin tio. Ibid.
PKOLEGOM. VII.—Quisquinli libri auclor? 40 De S. l'uu.1'1
eremilueju q e Vitateslimonia. 101
1'BOLEGOM. VIII.—Quissexiilibri auctor? 42 VilaS. Pauli eremiise(liic taiitumniuniorata, cdita Pa-
PROLEGOM. IX.—Quisseplimi tibn anctor? 45 trol. tom. XXIII,cot. 17). 103
PBOLEGOM. X.—QUSnciavi libri aucior? Ibid. In hancVtani Hosivi-ytii i;o:atio. Ibid.
1'BOLEGOM. XI.--Quisnonilibri auctor? 44 De bealoAntcn0 eligia 115
PBOLEGOM. XII.—QuUdecimilibri auctor? Ibid. DeS. AlhanastoViimB. Anloniiscriptore. Ibid.
FBOLEIJOM. XIII.—Qnalingualiliri hi scripti? 47 De Eragrio-presbyteroejusdemVitminlerprele. 118
1'BOLEGOM. XIV.—Quihorumlibroruminterpretes? 48 VitaB. Anionii. 125
PBOLEGOM. XV.—Qureliorumlihrorumauctorilas? S3 S.
Vila llilar.iinis(hic lauluin memorata, edilaPalrol.
PBOLEGOM. XVI,—Quse horum librorumutililas? 61 tom.XXIll, (01.29). 195
PBOLEGOM. XVII.—Uevariishorum lilirorumeditionibns !n liancViiamRosweydi|notatio. Ibid.
I.atinis. 63 VilaS. Malchi(hic lantum memorala,cditatomocitato,
PROLEGOM. XVHI.—Deprima om:iiuni,quodsciam,edi- col. S3). 205
lione lalina. 64 In haiicVilamRosweydinotatio. Ibid.
PBOLEGOM. XIX.—DesecundaedilioneLatina qusea pri- VitaS. Onuplirii. 211
niavariat. 66 Illuslriumvirorumde S. Puchomioeloqict.
' 221
PBOLEGOM. XX.—Delertia editone Latina, qus ah VilaS. Pachomii. 227
ulraque priore variai. 69 VitaS. Abrahae. 281
PBOLEGOM. XXI.—Uequarta liac editionc Lalina, quaj VitaS. BasihiCaesareajCappa-tociae episcopi. 295
curn inbns pra;ce<lenlibiise.iilionibiisparlim consetitit, Vita S. KpliriemSyii, diacouiEdesie. 32!
partinidissenlit. 71 VitaS. SimeonisStylita». 525
PROLEGOM. XXII.—Quid qiwcquecditio peculiare et di- VitaS. Joannis Elecmosynarii 337
 1235 OlttK) ItEIUJM H56
ViuSS. Kpioteliel Autiouis 593 CAP.XXXI.—ExhortaltQ optimaad-uuvitiit»nionaelium.
Viu S.Macarii. 415 834
VHaS. Posthumii. 427 CAP.XXXII.—De monaclioqui ante constitutamhorant
Vita S. Frontonii. 437 peregriuos reflcerecoegit. ' 83t$
et
VitaSS. Bartaameremitie Josapbat linlia;rcgis. 483 GAP.XXXIII.—Demonachoqui minquamsolus escata
ViiaS. Eugenise,virginisetmarlyris. 608 sumere «olituserat. 837
VftaS. Eitpbrasiaevirginis. 623 CAP. XXXIV.—De. M-acheto sene monacho. Ibid.
Viu S. Enpfirosyhse virgints. 643 CAJI*XXXV.—Pe Theodoroahbate. Ibid.
VltaS. Marte m?retricis. 6f5t CAP.XXXVI—Deaiiichoretisin vastissimaeremo ha-
VilaS. Thaisismerelricis. 661 bitantibus. 858
ViUS. Pelagiaemeretricis. 663 CAP.XXXVII.—De Archpbiomonacho. Ibid.
VilaS. Mariie/Egyptiaca?, mcrctricis. 67t CAP. XXXVIII.—Dedtiobtis ailolescentibusqui licnsacl
v*ita8. MarfrliBvirginis. 672 in
isgrotumfpremes itinere defunctisuiit. 839
Vha S. Fabiolie (hic tairtum memorala, uditsaPatrol. CAP.XXXIX.—Qiianta sil jugitas operum apnd/ligvpli
tom.XXII, col. 690). «95 roouacbos. Ihid.
Ifl hanc VitamRoswevdinotalio. Ibil. CAP.XL.—-Deabbate Paulo. ihid.
VitaS. Paulae,viduae"Romanaj (edila tom. lil, cel.878). CAP.XLI.—Defralre blasplicmo,qui intoleraliiliasstu
697 lihidinisurehatur. 840
In hancViiamRosweycfi nolatio. Ibid. CAP.XLIf,—Uliiplurimi convencruulsenioresad san-
VitaS. Marcclla?(ediia tom. cit., col. 1057). 701 cttrmAntoniumgratia consolatiouis. Ibid.
In hanc VilamRosweydinoialio. Ibid. C*P.XLIII—DeHeronesene, Stl
VITARUMPATRUMLIBERII, sive, HISTORIA MO- CAP. XLIV.—Deduebus moBacliis,qui emiles iier de-
NACHORUM. 707 sertum, decrevcrunt non suuiee cibum, nisi Deus illis
Lcctori monitiim. Ibid. iransmilleret. luid.
Ituflniet Melaniajperegrinalio. Ibid. CAP.XLV.—Demotiaclioqui, deceptusadiaboln, voluii
De Ruflnoejusquelibro elogia et testimonia. 735 liliuinsuum immolare. 842
INCIPIT VITAMJM PITROM WBER SECUHM» (hic lantum me- CAP. XLVI.—Di* monachocui ostendebatdiabolusexer-
moralus,editusautcm ex Rosvrevdo in Patrol. toro. XXI, citum Chrisiianomm et Judseorum. Iliid.
col. 387). 739 CAP.XLVIL—Deabhate Serapione. Ibid.
VITARUMPATRUMLIBERIII, scu, VEKBASENIO- CAP.XLVIII.—Demonachisa Saraceuisinterfeclts.8i3
RtTM. Hid. I.AP.XLIX—DeabbateDaniele. 8it
VITARUMPATRUMI.IBERIV. 813 CAP.L.—Deabbale Sereno. Ibid.
Prologus. ibid. CAP.LI.—Deeo quod non eamdein vim habcant 1111111".
CAPUI rnMUM.—De monacliostliiaii<>,qui iu linibusCv- dseinones contra nvnachos, quomtdj aateriori tem-
renorum coinmanebat. 815 pore. 8«
CAP.JI.—De dictisOrigenis,qnnd hajretica siut. 816 CAP. L IL—De abhatePaulo. 84H
CAP.III. —De conversatione Hteronymi Jerosolvmi- CVP.I.III,—Dcabbate Moyse. Ihid.
tani. , 817 CAP.LIV.—Demonacho,qni in solUiidincnoctu vidit
CAP.IV.—Quodabliates fratrihiisMiiscorumlicenliain mi-llitiidmenidiemununi. 817
ereninconstitutisviciumadminitranl. 819 CAP.LV.—Deduohus [iliilosophis,qui ad sanclr.roAn-
—
CAP.V. Quodfrater in eremo pasciturpanecn-lico. lonium perrexerunt. 8f8
Ibid. VITARUM1'ATRUMLIBERV. 8S[
CAP.VI.—Quodlcxnalanquamanimal mansueliimasene De libri hujus apud Gracos iuscriptioue,in.-tcria.di\i-
es-amceuil. 8f9 sione, utililate. Ibid.
CAP.VII.—Quodli'pa asene pasiiiur, furlirea veniam LIBELLCS PRUIUS.—De profectuPatruni. 83j
precalur. 820 I UELLCS II.—De qiiiete. K'i8
CAP.VIII,—Quotlqniriqucc?tulilconuincseci peran»- LBELLOS III.—Decoaiponclione. 860
choretamillumiiali sunl. 821 LinELLcs IV.—Dacoiilineniia. 861
CAP.IX.—FralprquidamilicWcxeinplodidicilquid rle LIBELLUS V.—D« fornicationi;. ^73
herbisedere, quidverei-puere deberel. 822 LIBELLUS VI.—De eo quod inouat;hiis
u iliildcbeat possi-
CAP.X.—Frater quitlam ouiiiquajiinlaannis in monte dere. 888
Sinaconslilutiis,lionpatituraliorumfratrn u accessus. Ib. LIBILLUS VII.—Depalienliaseu forliluilint». 893
CAP.XI.—Obedieiilia.' incredihilisma^namiracula. 823 LISELLOS VIII.—Deeo quodniliil pcr osiensioiieniflen
CAP.XII.—Aliudmiraculnmoledientiae. Iliid. debeat. 905
CAP.XIII.—Dsemonia ejiciensetiamadasaone po.^siile- I.IBELLCS IX.—Dceo quod non eponrat judicarequem-
tur, fioet»mpnsalubri reslituitur. 824 quam. 9U9
CAP.XIV.—Eremilaad ssculum rediens quomodopuni- LIBELLIH X —Dediscretione. 912
tus est. Ibid. I.iBEi.ujsXI.—Deeo quoiloporteat sobrie vivero. ti33
CAP.XV.—Deha'.itu vel vestimento.Egyptiorummo- LIBELLUS XII.—Deeo quod oporleat ,-ineiiit«niiis*ionii
naehorum. 825 et sobiitiorare. 9i I
CAP.".\VL—De canonicooraiionummodo, pcifertn el I.IBE LUS XIII.—De eo quodoporleat liospibleinesse et
abrenuntiatione siculi. 82ti misericordcm in hilaritale. 9i^j
CAP.XVII.—Ubiangelus in congrcyalione senioruin LIBI-LIDS XIV.—Peobedieoiia. 9i7
duodecimpsalmosvisusfuit cantasso. Ibid. LIBELLUSXV.—De humilitate. 935
CAP.XVIIL—Quanta di creiio ot observanliain oralione LIBELLUS —
XVI. De palieutia. 93)
lenendasit 827 LIBELLUS XVII. — De charitatP. 973
CAP.XIX.—Quodin responsioneAllcluia non dhatur LIUELLUS XVllt.—De p.-sevidentia sive contemplatione.
psatmus,nisi qui hoc tiiulo pni-nolaUir. Ibid. 978
CAP.XX.—Deopere maimuin,et cur lerlia, sexta, et VITARUMPATRLM LIBER VI, sivo, VEKBAFK-
uooa psallatur. 828 NIOttUM. 931
CAP.XXI.—Cumquanta diseretione ct csulela susci- LIBELLCS —
PRIMUS.De praevidenliaseu coulemiilaiioue.
piantur in monasterioabrenunthiniessaiculo. 829 993
CAP.XXII.—Quod niilliisinmonasleriosiiifijussioncsc- LIBELL. II. —Dpsaictis senioribusqui signa faci bant.
iiiorumaitpre aliquidpraeum.il. 830 1000
CAP.XXIII—De tribus granis lenliculaenegMgcnter LIBELL. III.—De conversatiouaoptimadiversoruinsan-
din.issis. Ibid. ctorum. 1C04
CAP.XXIV,—Dedoobus monacliis.inquoruniseplimana I.IBELL. IV. — verborum misitat>-
ligniimdefecit. Ibid. bas Movst-sabbatiSeptem capitula quas
Poeineuio.Ei qui cusodieril ea, libera-
CAP.XXV.—Dcbeato lo inne, qui habitabaljuxta Lyco bitur a potina. 10II
oppidum. 831 VITARUMPATRUMLIBERVII, sive, VERBASE-
CA;>.XXVI.—DeobetlientiaejusdemJonnnis. Ibid. NIORUM.
Cip. XXVII.—Deimmanisaxo, quod idem Joamiesper 1025
ohedientiamadvexit. 852 CAPUT pniMUM. -. Contra gastrimargiamdcviucenlam
CAP.XXVIIL—Demirabili patienliaahbati-Mutii.Ibid. et desidnria — gnlae. Ibid.
CAP.XXIX.—Domonacho cujusdamcomilis filio, qui CAP.II. Contraphilargyrlamelde perfeda abrenun-
dportasper i lateasjussusfuerat portarc. 833 tialione. 1028
C*p. XXX.—Deabbate Pinupliio, qni pro huinililale CAP.III.-—Nihildolendur inoiiacho,si uuid pertiiderit
fiifiens, de monaslerioloiigiussoccssit. 833 aul amiscrlt. IhJ.'
1257 QVM IN HOC TOMO COISTINEiSTUR. 1258
CAP.IV. — Quod lolorantia paupe-tatis In reqoiem Alexandrini. 1108
dncit. 1030 —
CAP.XXI. ViiaabbatlsMarci. 1119
—
CAP.V. De re| rimendaavaritia Ibid. —
CAP.XXI. Vita abbatisMoysis.qni-fuitex tatrouibus.
—
CAP.VI. Contrairam, el de origine irse. Ibid. lbid.
—
CAP.VII. De.retribiiendomalumpro malo. 1031 CAP. X XIlf.— Viia abbatisPanh. 1122
CAP.VIII.— De non rctribuendo inimicis. 1032 CAP.XXIV.—Devirginequaj taciebatseptrqgentasora-
CAP.IX. — De perfeclapatieulia. Ibid. liones. Jbid.
—
CAP.X. Qiiodoportet pro pace, quanrvisbonasint —
CAP.XXV. De Cromopreshylero Ibid.
1033 —
CAP.XXVI. De Lulogio Ale-jandrino.et eo qui erat
opera, dimiliere.
CAP.XI.—Conlraspirilumtrisliti», qui desperalionem membrismancus. 1123
facit. Ibid. CAP. —
XXVII. Dc contempiationervuamvidit .abbas
—
CAP.XII. Cnnlraspirilum vanaegloriae. 1031 Antonins. 1126
CAP.XIII. — Omira spiritumsuperbiae. 1033 CAP.XXVIII.—VitaabbatisPauli Simplicis. Ibid.
CAP.XIV.— Quod perfecti viri, quamvispossiat, no- —
CAP.XXIX. Vila abliaiisPaclion. 1130
lunt miraci.la'"acere,OPexlollantiir. 1037 CAP.XXX—ViiaahbalisStephani. 1131
—
CAP.XV. Quodutililer aliquotiesin sordidis cogila- —
CAP.XXXI. De Valenteqni excidit. 1132
lionibusrPhnquimur,ne extollaniur. ftiia'. CAP.XXXII.—De Erone. 1133
CAP.XVI.—Qiiuniofio vitelur t.letraclio. 1039 CAP. —
XXXIII. De IHo'eina3o qui excidit. 1131
CAP. X VII.—D voluntate proximi facientra.
. Jbid. CAP. X XXIV. — Dc.virginelapsa, 1135
—
CAP.XVIII. De refulaliotiepropri.evohmtalis. tOiO —
CAP.XXXV. Vita abbalisElioe. Jbid.
—
CAP,XIX. De obsequiisiiiGrmaiiliiun,vel tulirmitate —
CAP.XXXVI. VitaabbatisDorothei. 113«
ip<a. Ibid. CAP.XXXVII.—De AmmaPiamun. .rftirf.
—
CJP.XX. Quod inlirmilascorporrsprosit antmse. 1 044 CAP. X XXVIII. — Vita abbalis Pachomiiet corumqui
CAP.XXI.— De tiuioreDei. 1013 eum ipso prant. 1137
CAP.XXII.—De pociiilcntia. Ibid. —
CAP.XXXIX. Vita abbalisAphtonii. 1138
—
CAP.XXIII. Quod per poenltentiamuno die potest CAP.XL.—De virginede qua fuerat dictumfalsumtesti-
homorecoiicdiariDeo. • Ibid. monium. 1139
—
CAP.XXIV. Quodet in propositopceaiientisesi tran- CAP. X T.I.—De virginequte simulabatstultiliam. 1140
seat lioino,lamensuscip>n:ur. 1048 CAP. X LII. — De sancloPilirum. Ibid.
CAP.XXV.— De iinpugnalionedaamonnm. Ibid. CAP.XLIII.—De abbateJoanneurbis Lvco. 1141
—
("AP.XXVI. Qualiterhomoin so morlilicarevitia;po- —
CAP.XLIV. NarralioabbalisJoaimisde eo qui lapsus
tesl. 1019 est. 1147
—
CAP.XVVII. De perseverantia. Ibid. —
CAP.XLV. De frntre qui tluctusfuitpoenitentia,ejus-
CAP.XXVIII.— l)e lahoi-esanclorum 1030 dem abhaiisJoannisnarralio. 1148
CAP.XXIX.— De.e.vhorlaiiouedo Irinas Ibid. CAP.XI.VI.— Alia nariatio abliatis Joannis,de eo qui,
CAP.XXX.—De curiosilaleviiauda. Ibid. Iapsus,ductus est pcenileutia. 1149
CAP.XXXI.—De conlentionevilanda 1031 —
CAP.XLVII. De Paemenia 1133
—
CAr.XXXII. Desilenlio. Ibid. —
CAP.XLVIIL Vita abbatis Ammona?,et eorum QUI
—
CAP.XXXIII. De fiigiKiid-) clericatushonorem Ibid. cum ipso crant. Ibid.
CAP. X XXIV. — De et
ere.i.o, quare fugerunt iu soliiu- CAP. X LIX. — De ahbaleBe. Ibid.
dincm. 1032 —
CAP.L. De abbale Theona. 1134
—
CAP.XXXV. Qua;sit observantiaeremitse. 1033 —
CAP.LI. De abbateElia. Ibid.
—
CAP.XXXVI. Qui sinl siniiles unius merili fraires —
CAP.Lll. ViiaabbatisApollo. US8
Ibid. CAP.LIII. —Vita abbalisAmun. 1163
—
CAP.XXXVII. Temporalis| rofc-c
us derelinquendus Cvr.LIV. — VitaabliatisCoprcpreshyteri. 1164
est propler -^moreraehanlatis. 1051 *CAP. LV.— VilaahbatisSuri. 1166
—
CAP.XXXVIII. Quidlam nlaliovcl paupeilasqiue fit —
CAP.LVI. Vita abbalis Isaise. Ibid.
propterDeum,operalur. 1053 —
CAP.LVII. Vita abbatisPauli Ibid.
—
CAP.XXXIX. In hacvila homorequiemiuvenire non —
CAP.LVIII. Vita abbaiisAiiuph. Ibid.
potpst. Ibid. CAP. L IX.— Vita abbatis Hellenis. 1167
CAP.XL.— Unde vilia oriuntur. 1036 CAP. L X.— Vitaabbatis Appelle. 1169
CAP.XLI.—Qualilervirlutes obtinere oportet. Ibid. —
CAP.LXI. Vila abbatisJoannis. Ifrid.
-
CAP.XI.II Quomodoin ccenobiisvivemluinsit. 1037 CAP.l.XII.-.Deabbate Paphnutio 1170
—
CAP.XLIIl.—Qua3sit observaiiti»spiriiualisdisciplinse. CAP.LXIII. De 'liliicine. Ibid.
1038 CAP.LXIV.—De prolocomite. H71
—
CAP.XLIV. Demedilationibus duodecim anachore- CAP. L XV. — De mercatore. 1172
tarum. —
iOfiO CAP.LXVI. Vita ahbatisApollonii. 1173
VITARUMPATKUMLIBERVIII, sive, HISTOItlA —
CAP.LXVII. De Philemoae martyre * ct hs qui cum
LAfSIACA. 163 jiso fuere martyribus.
—
lbid.
PeregrinaiioPatladiiHelenopoleosepiscopi. Ibid. CAP.L.XVIIL VitaabbatisDioscuripresbyterl. 1174
Peregrinalio Mekini.ejunioris et 1'iiiianimarili cnni CAP.LXIX.— NitriensesanaehoreUe. Ibid.
Albinamalre. 1072 CAP. L XX. — De abbate iis
Auuni-nioet qui erant cum
De Palladiilibroelogia. 1082 ip?o. 1173
Prooemiumaucloris. 1083 CAP.LXXI.—Vitaabbatis Isidoriet eorum qni erant
IHCIPITHISTORIA LAUSIACA. 1091 cum ipso. Ibitl.
CAPOT PRMUM. —Vjta Isidori prcsbyleri et xenodochi. CAP.LXXII VitaabbatisAmmonapresbyteri. 1176
Ibid. CAP.I.XXIII.— De abbate Joanne. Ibid.
—
CAP.IJ. —Dorothetis Thebanns. 1093 CAP. —
LXXIV. Vita abbatisPityricnisct eorum qui cum
CAP.III. Actaet teinperaiiliaPotamia?na3. 1091 ipsoerant. Ibid.
CAP.IV.— Vita Didymiorhi. Ibid. CAP.LXXV.— Vita Eulogiipreshyleri. Ibid.
—
CAP.V. AlexauJraevila. 1093 —
CAP.LXXVI. Vita Serapionispresbyteri. 1177
—
CAP.VI. De quadamvirgine qurelahorabatamnredi- —
CAP.LXXVIL VitaabbatisPosidonii Ibid.
viliarum. 1096 —
CAP.LXXVIII. De H eronymo. 1178
CAP.VII.— Vilaabbatis Arsisii ct eorum qui cum eo CAP. LXXIX. De— Paula. Ibid.
erant in monleNitrise. 1097 CAP.LXXX.— De Oxyperentio. Ibid.
—
CAP.VIII. De sanctoAmonet ejus conjiige. 1099 CAP.LXXXl.— De Petro. Ibid.
—
CAP.IX. Vila abbatisOr. 1100 —
CAP.LXXXH. De Simeone. 1178
—
CAP.X. —ViU abbatisPambo. 1102 —
CAP.LXXXIII. VitaSerai.ionisSindonitte. Ibid.
CAP.XI. Vita abbalisPior. 1103 CAP.LXXXIV.— VitaahbalisDomnionis. 1181
CAP.XII.—VitaabbatisAmmoniiel fratrumsiinulcum CAP.LXXXV.—De virginesilente. Ibid.
sororibus. Ibid. —
CAP.LXXXVI. De-Evagriocelebri diacono. 1182
—
CAP.XIII. Vitaabbalis Benjamiu. 1lOi —
CAP.LXXXVII. Vita abbatisPior. 1185
CAP.XIV.— Vita i
Apclloniiq> cognominabalur «f«Y- i™ CAP. —
LXXXVIII. Vita atbatis MoysisLibyci. Ibid.
M a
i/KicuTiiv,cst, negoaatorjbus. U0.-J CAP. LXXX.IX. — VitaabbalisChronii. 1186
CAPP. —
XVet XVI. ViiaPseesiiet Nainp, Ibiil. CAP.XC.— VjtaabbatisJacobi. Ibid.
CAP.XVII.—Viia Macariijuninris. 1106 —
CAP.XCI. VitaabbatisPaphnutiiCephala. Ibid.
CAP.XVIII.—ViiaalibatisNathanael. 11J7 —
CAP.XCII De Clieremnne. Ibiil.
CAPP.XIX el XX. — Viia MaoariijEgypii et Macarii CAP.XCIII.—DPalii'. Ibia\
4539 ORDO RERUM QUJE IN IIOC TOMO COiNTINEiSTUR. 1240
CAP.XCIV. —Dealio. 1186 CAP.CX.XV. —De PaulaRoiana. 1203
—
CAP.XCV. De Siepbanolapso. lbid. —
CAP.CXXVI. De Etislochio. Ibid.
—
CAP.XCVI. Viia abbatisSolomon.s. 1189 CAP.CXXVIL—DeVenerea. Ibid.
—
CAP.XCVII. VitaabbatisDorothei. Ibid. —
CAP.CXXVIIL DeThedora. 1204
—
CAP.XCVIII. VilaabhatisDioclis. tbid. —
CAP.CXXIX. De Usia. Ibid.
C.AP.XCIX. — Vitaabbatis Capitonis. 1190 CAP. CXXX. - De Ad-ilia. 'Hd.
CAP.C.— Vitaanaeliorelae qai illudehatur. Ibid. CAP. C XXXI. — De Ba^anilla. Ibid.
—
CAI-.CI. VitasanetiEphraemdlaconi. Ibid. —
CAP.CXXXII. DePholina. Ibid.
—
CAP.CII. ViUabbati»Juliani. 1191 —
CAP.CXXXIII. De Asella. Ibid.
—
CAP.CIII. Vitabeatl Innocentii. Ibid. —
CAP.CXXXIV. OeAvita. Ibid.
CAP.C IV.-^ Vila abl.atisAdolii. 1192 CAP. C XXXV. — De MaRna. Ibid.
CAP.CV.—De Abramio. Ibid. —
CAP.CXXXVI. De virgine ciuseexcepit Alhanasinm
—
CAP.CVI. VitaabbatisElpidii 1193 episcnpum. 1203
—
CAP.CVII. Vilaabbatis/Enesii. Ibid. CAP.CXXXVIL— VitaAmmseTalida. 1206
—
CAP.CVIII. Vita«bbalisEustalhii. Ibid. —
CAP.CXXXVIII. VitaAmmasTaor. lbid.
—
CAPCIX. Vita abl.atisSisinnii 1194 CAP.CXXXIX—De virgineri"aerei iintiaverat. Ibid.
CAP.CX.— VitaabbaiisGaidana Ibid. CAP.CXL.— Devirginequtc lapsae^l,el egit pcci.pen-
CXP.CXI.— VitaabbatisElite. Ibid. liam. 1207
—
CAP.CXIL De Sabbatio. 1196 —
CAP.CXLI. De filiapresbyteriquaeleclorem caliim-
—
CAP.CXIII. De Philnromopresbytero. Ibid. niata erat, el Eustalhiolectore. Ibid.
— e t
CAP.CXIV. Vitabeali Se.veriani ejus nxoris.Ibid. —
CAP.CXLIf. Viu sancla;Silvania:. 1210
CAP.CXV. — Vila Eleemonis nr naehi. 1197 CAP.CXLIII— DeJubino. Ibid.
CAP.CXVI.— Vila abb lisBisarionis Ibitl. CAP.CXLIV.—De Olympi.-itle. Ibid.
—
CAP.CVII. VitabeatseMelania?. f 198 CAP.CXLV.—DeCandida. 1212
—
CAPCXVIII. VitaRufUniprrs yteri. 1 1199 —
CAP.CXLVI. De fielasia. IHd.
—
CAP.CXIX. Vita oarvieMelaniae. 1201 —
CAP.CXLVII. De Juliana. Ibid.
—
CAP.CXX. De Albina. 1203 CAP.CXLVIII.—Defeminanobilissimaqux fuit semper
CAP.CXXI. — De Piniano. Ibid. virgo. 1213
CAP.CXXtf.— De Pammachio. Ibid. CAP.CXLIX.—De Magisriano. Ibid.
CAP.CXXIII.— DeMacario. Ibid. CAP.CL.— De uxoreviri senatorii. 1214
CAP.CXXIV. —De Constanlio Ibid. —
CAP.CLI. Vilafratrisqui cnmeo versabitur. 1215

FINIS TOMI SEPTUAGESIMITERTII.