Smaragde (abbé de St-Mihiel). Smaragdi,... Opera omnia, ex variis editionibus... collecta.

Accedunt sancti Leonis III, Stephani IV, Paschalis I,... Magni, Senonensis, Remigii
Curiensis scripta quae supersunt universa, juxta D. Mansi et Artzheimii conci.... 1851.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA CTNiVERSALiS, INTEGRA, DNIFORMIS, GOMMODA, OEGONOMIGA,

OMNIIM SS. PATMM, DOCTOMM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QUl
AB MYO APOSTOLIGO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQUiE EiSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICJETRADITIONISPEn nnnmrr.iM PRIMRA
ECCLESLE SiECULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS ,INTER SE CUHQUE NONNULLIS CODICIBCSMANUS
PERQUAM DILIGENTERCASTIGATA;
COMMENTARIIS
DISSERTATIONIBllS, LECTIONIBUSQUEVARIANTIBUSCONTINENTER
OMNIBUS OPERIBUS POSTAMPLlSSIMAS EDITIONES QU.«TRlBUSNOVISSIMIS S.ECULISi
DETECTIS,AUCTA;
INDICIBUSrARTiCULARlBUS ANALYTICIS* SINGULOSSIVETOMOS, SIVEAUCTORES A
SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULIS
INTRA IPSUMTEXTIJMRITEDISPOSITIS, NECNON ET TITULISSINGULARUMPAGINARUM MARGINEM
SUrERIORE.U
DISTINGUENTIBUS SUBJECTA-MQUE MATERIAH ADORNATA
SIGNIFICANTIBUS, ;
OPERIBUSCUM DUBIIS
TUM APOCRYPIilS,ALIQUAVERO AUCTORITATE INORDINEADTRADITIONEM
, ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS,AMPLIiFlCATA;
BUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICETRERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE I N
PATRUM QUODLIBET TIIEMA SCRIPSERITUNO INTUITU CONSPIClATUR;ALTERO
SCRIPTUILE SACR^E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SITOBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUM LlBRORUM
SCRIPTUR* TEXTUS COMMENTATI SINT.
EMTIOACCURATISSIMA, CJ5TERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, Sl PERPENDANTUR : CIIARACTERUM
NITIDITAS
CHARTjE QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETAS
TUMNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQCAM COMMODA SIBIQUEINTOTOOPERIS DECURSU CONSTANTER
SlMILIS,PRETHEXIGUITAS, PRiESERTIMQUE ISTACOLLECTIO,UNA,METHODICAETCHRONOLOGICA^--"-w
BEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLICSPARSORUM./^ tyf>\
PRIUUM AUTEM IN NOSTRA EIBLIOTHECA,EX OPERIBUS ADOMNES -ETATES,I
LOCOS,LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.' / * f/~x^o\.
<J3^VJ?N
. SERIE^ SEOTNDA, w4%-N*
m QUArRODEUNTPATRES,DOCTORES SCRIPTORESQUK ECCLESLSLATINAL^- Ou %
. A GREGORIOMAGNOAD lNNOC-liNTIUM III. \r**% ^J.
Slccurante 3.^5. SD%ne, Y£*\ g>'
AIBU&7BSG2I CLESl DHITESSf, \^" \ r^
SIVS \ v„
CCRSOOM
COMPLETORUM 1NSINGUL09SCIENTI^ ECCLESIASTICERAMOSBDITORE. \T

PATROLOGIA —-
EINA EDITIONETrtlS MANDATAEST, ALIA NEMVELATINA, ALIA GR.HCO-LATWA.
VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTAVOLUMINA EDITIONISLATIN.E; OCTINGENTIS
ET
—
MILLE TRECENTAGR^ECO-LATIN^;. MERELATINAUNIVERSOS AUCTORESTDMOCCIDENTALES,TUK
ORIENTALESEQUIDEMAMPLECTITUR ; HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUR.

PATROLOGIA TOMUS CII.

SMARAGDUSABBAS; S. LEOIII, STEPHANUS.1V, PASCHALIS I, PONTIFICES ROMAM;
MAGNUSSENONENSIS, REMIGIUSCURIENSIS.
TOMUSUNICUS. '

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EMTOREM,

W VIADICTAD-AMBOISE, PROPE PORTAMLUTETLE PARISIORUMVULGOPENFER NOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.

1831
 SJi.CULUM IX.

SMARAGDI

ABBATISMONASTERII SANCTI MICHAELIS VIRDUNENSIS

OPERA OMIVIA

EX VARIIS EDITIONIRUS NUNC PRIMUM 1N UNUM COLLECTA.

ACCEDUNT

SANCTI LEONIS III, STEPHANI IV, PASCHALIS I,

PONTIFICUMROMANORUM,

. MAGNl SENONENSIS, REMIGII CURIENSIS

SCRIPTA Q\JM SUPERSUNT UNIVERSA,
JUXTA D. MANSI ET ARTZHEIMII CONCILIORUM COLLECTIONES.

ACCURANTE J-P. MIGNE,

CLEBI
BIBLIOTHECJE UNIVERS/E,
SIVE
CCRSUCMCOMPLETORCM
IN SINGULOSSCIENTIJEECCLESIASTIC/E
RAMOSEDITORB.

TOMUS UNICUS.

VENIT6 FRANCISGALLICIS.

EXCUDERATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIADICTAD'AMBOISE, PROPE PORTAMLUTETLE PARISIORUMVULGOVENFER NOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE,
1861
 ELENCHUS

AUCTORUM ET CPERUM QUI IN HOD TOMO €11CONTINENTUR

SMARAGDUS ABBAS;
a Collectiones in Epistolas et Evangelia. Col. 15
Summarium in Epistolas et Evangelia Smaragdo additumi 553
Commentaria in Regulam sancti Benedieti» 691
Via regia. 931
Acta cdllatibnis Romaha? a Smaragdo descripta. 971
APPENDIXA» SMAnAGDIOPERA. 975
1. Ghartee Ludovici Pii et Lotharii filii ejus pro monasterio
Sancti Michaelis.' 975
2. Epistola Caroli Magui ad Leonem papam, de processione
Spiritus sancti, quam edidit Smaragdus abbas. 979
MAGNUS SENONENSIS ARCHIEPISCOPUS.
Libellus de Mysterio baptismatis. 981
Noteejuris a Magnone collectse. 983
SANCTUS LEO, III PONTIFEX ROMANUS,

Epistolse. _ 1023
Privilegia. 1067
TEPHANUS IV, PONTIFEX ROMANUS.
Notitia historica. 1071
PASCHALIS I, PONTIFEX ROMANUS,
Epistolee. 1085
REMIGIUS CURIENSIS^PISCOPUS.
Canones pro sua dicecesi. 1093

R. PITRA. — NOTiE IN COMMENTARIUM SMARAGDt

» Solam quam noverimus hujusce expositionis editionem Argentinam dehuo in luceni protulimus,.cui
utcunque emendandse suppelias dabit codei Bononiensis descripius a R. P. PITRA,qui et notas in Commen-
tarium Smaragdi ad calcem voluminis subjectas benigne nobis suppeditavit. EDIT.

Ex typis MIGNE,au Pelii-Montrouge.

 ANNODOMINIDCCCXX

SMARAGDUS ABBAS.

NOTITIA HISTORICA.
(Ex Fabric.Bibl. med. et ihf. Lat.)

Smaragdiis iabbasS. Michaelisad Mosam in dioe- A beunij tom<VII, p. 1194; Harduinum, V, pag. 909. In
cesi Virdunensi, ord. S. Benedicli, et anlea quoque Bii.1.Heilsbrunnensi Codexest membranaceus, in ti-
prseceptor, qui fralres monaslerii grammalicam do- tulo exhibens Collaliomimlibrum u, capilula xvi com-
cuiti Anno 810 Romsefuit in collatione inler papam plexum; quod an huc referendum sit, an vero opus
et iegatos Caroli Magni de processione Spiritus san- singulare sit, non dixeiim. Vide Catalogum Hockeri,
<Ai; anno 824 una cum Frothario episcopo Tullensi pag. 11.
|udex datus est a LudovicoPio imp. in controversia 8. Epistola Caroli Magni ad Leonemponlificemde
inter Ismundum abbatem Mediolanensem et mona- processione Spirilus sancli etiara nostro tribuilur,
chos ejus. Reliquit hsec ingenii sui monumenta : ibid.j p. 1199, Hardiiiiius, pag. 975.
1. Commentariusin Evangeliael Epislolas in divinis 7. Epistola ad LudovicumAugusinm communi no-
officiisper anni circulum legenda. Argent. 1556 fol. mine Froiarii episcopi Tullensiset Smaragdi abbatis
Trilhemius Postillam vociu. Hos sermones a Casp. scripta habetur inler epislolas Frotarii loco tertio;
Hedione Germ. versos esse ait Possevinus tom. II apud Andr. Ducbesne Script. Rerum Franc. tom.
Apparalus, p. 418, etWion in Ligno vitae,II, 77; II, p. 71.
2. Diadema monachorum vel de ecclesiaslicorum 8. Grammatica major seu Commenlarius in Do~
etmonachorummaximeviriutibus, ex sententiis Pa- natum. Mabillonius exemplar ms. in monasterio
trum, contextum. PariSi, 1552, in-8°; 1640, in-12; Corbeiensi vidilexquo prseialionem el quoedamlibii
Antuevp., 1540, in-8°, et in Bibl. PP. maxima, tom. specimina prolulil iu Amdectis, p. 558* Opus divi-
XVI, p. 1505. sum est in libros xiv, quibus in alio codice decimus
3. Commentarius in regulam S. Bcnedicti. Colon. g quintus de Orthographia subjicilur. In illo exempla
1575, fol. Editus est post synodum Aquisgranen- poiius ex sacris quam profanis scriploribus protulit,
sem anno 817 habiiam, quia quaedamejus slatuta re- et nonnuiiquam etymologias verborum Gothicorum
petit. Male vero edilus est inler Opera Rhabani et Francicorum immiscuit.
Mauri, quia in hoc commentario varia occurrunt 9i Commentariusin prophelas et
qua) ex Diademale monaclwrum et Via Regia re- 10. Historia monaslerii S<Michaelis sunt inedita.
petiit. Versus huic commenlario praefixos ediclit Varia dehoc Smaragdo legas in Chronico monaslerii
Joan. a Bosco in Bibl. Floriacensi, tomo I, pag. 290. S. Michaelis, quod exhibent Analecla Mabillonii, p.
4. Via Regia, ejusdem indolis ac Diadema mona- 550 seqq., ei in adnotatione Mabillonii, p. 557; His-
chorum, exslat apud Dachevium, SpiciL lom. V, p. loire littiraire de la France, tom. IV, p. 459; Buisei
1, ed. prior,, et tom. 1, p. 258, edit. post. Hist. Univers. Paris., lom. J, pag. 641; Leyseri Hi-
5. Acta Collationis Romanai, an. 810, apud Sir- sioria poetarum medii sevi, p. 284.
mundum Concil. Galliae lom. II, p. 25G, et Lab-

a
SMARAGDI ABBATIS
VIRI SANCTIMONIA ET DOCTRINACLARISSIMI(QUI VIXITANNODOMINIDtiCCCLXx)
IN EVANGELIAET EPISTOLAS QILE PER CIRCUlTUMANNI IN TEMPLIS LEGUNTUR CUM
PRIMIS DOCTA ET PIA EXPLICATIO,
Eon principibus Ecctesiw doctoribus, Origene, Hieronymo, ChrysostomOi Ambrosio, Augu-
stino, Cypriano, Cyrillo, Gregorio^ Victore, Fulgentio, Cassiodoro, Eucherio, Tychonio,
Figulo, Beda, Primasio, etc, mira, sed clara brevitate congesta omnibus Ecclesim mini-
stris, quibus ad singulos emendo tenuitas obstat, ulilissima juxta ae necessaria. Jam re-
cens inventa, revisa et in Ecclesiw Christianw profectum editd.

TYPOGRAPHUS PIO LECTORI SALUTEM.

QuddPlinius in Naturali Historia de gemmis scri^ D possimi qui quidquid habent catholici Patres, Orige-
bitj naturse majestatem in iis in arctum coaelam; nes, Hilarius, Hieronymus, Auguslinus, Cyprianus,
nec ulla sui parte mirabiliorem esse, hoc eqtiidem Cyrillus, Gregorius, Victor, Fulgentius, Joannes
de Smaragdo Hbri istius auctore dicere nbn injuria Chrysostomus, Cassiodorus, Eucherius, Tychonius,
i Recudimus juxta edifiohem rarissimam Georgii mohumentis cohstat. Fabricius in Bibliotheca, Da-
Ulrich, Andlani (Aiidiaw)impressoris, datam Argen- clierius in Spicilegio , auciores Hisl. lilt. Galliee
torati anno 1536, meDse Marlio, quam" nobis belie- Smaragdum liostrum annis 150 juniorem et ad tem-
vole suppeditavit vir eruditissimus D^Juhg, biblio- ^pora Ludovici Pii revocandum rftnsent; quos sequi-
thecse Argentoratensis pitepositus. Notam chronolo- mur. EDIT.
gicam quam exhibet titulus falsam esse es mullls
PATROL. CII. 1
11 SMARAGDUSABBAS. 12
liidorus, Figulus, Beda, hoc ille inslar gemmoe,A legendi sacra, et versandi ndcturna diurnaque manu.
mira, sed clara brevitale in his Gollectionibuscom- Poslhac suecedente h^eme et refvigescente leclione,
plexus est. Et quoniam ejusdem ariis esl, til aucto- acciriit ut 1 brOs multos habeant, et nemo legit, et
res dicendi habent, rem po&se fusissime dicere et gvavatim admittuntur alii, ul legant, perinde facien-
paucis referre, satis declaravit hoc suo labore Sma- lesj ut quod dici solet canis in -pvaesepicubans. Mo-
ragdus, quantum etiam dicendi faculiale valeat, liaslevia et collegia scholas fuisse apevlius est, quam
quanquam sil appositus abbrevialor et derivalor, sic ut quis negave possil-, non solum Smavagriiaut su-
enim seipsum vocal in prsefatione sua Collectionum: periovi saeculo, verumetiam ipsis apostoloruni et
deiivalor, qui ceu ex magnis Iluminibus pelagique apostolicorum virofum temporibus, ut ex Philone
gurgiiibus modicos rivos derivarit; brevialor, qui videvelicet in libvo, mfi ftim Bu>pr>-iY.o\> bsrav. Ipse
quod alii mullis scripsevunt, ipse in arclum coegit et Gvoecavoce nominat mp.-jiia,hoc esl loca honesto-
epitomcn. Non autem me fugit prodigiosam quam- rum, in quse secedentes, honestse et castse vitse my-
dam librorum depravationem Lalinorum pavilev et stevia celebrahant, legis libvos et volumina Pvophe-
Groecorum contigisse ex epilomis. Hinc enifn interi- lavum, hymnos quoque in Deum et cfeteia his
lum Livii, Flovo, Theopompi Trogo, jnris Csesarei similia evolvebant, in quorum disciplinis atque
Jusliniano; theologioe magislro senleMiarum ascii- exercitiis inslituti ad perfeclam beatamque vitam
bwit. Ut intevim sileam quol opliinorum auclorum studiisjugibus coalescebant. Ab ovlu diei usque ad
apud Graeos jacluram debeamus istis abbreviatori- vespevam , omne eis spatium sludiorum exevciiiis
bus. Quid enim aliud habcmus vel Slephani de Ur- ducebatuv, quibus ad divinam philosophiam per sa-
hibus, vel Hesichii, prseter ulviusque mulilam epi- g cvaslittevas imbuereulur, Patrum leges in allegoricam
lonicn? Akjui cum e;i setate non dabatur cuilibel di- inlelligentiam deducentes, etc. El Joannes .evange-
ves librorum supellex (nec vero excellens illud Dei lisla (quern tametsi Amelicus Platonicus barbarum
beneficium, multiplicandi arte lypograpbica libros vocat, tamen ea loquituv quee doctus Plalo nescivil,
orbi Chrisliano innoluerat, quod inenarrabili Dei et Demosthenes eloquens ignoravil), quando occiso
beneficentia Germaniseannis ab hiuc LXXXcontigit), Domitiano et permitlenie Nevva de exsilio raiiil
volucruni plerique boni et Chrisiiani viri, qususunt Ephesum, tanquam ad scholam prcipriam dicituv
aliorum pev Spiritum sancluni cum charitate fraterna rediisse. Prseficiebanluv istis scnqlis optinii et eru-
cuvanles, hac compendiaria via et epitomis publicse dilissimi -quique, quaies fuere, Pantenus, Ovigenes,
uiilitati Ecclesiarum consulere. Inter uos itaqueemi- Clemens, Demetrius, Dionysius, Hevaclas, et alii.
net Sinavagdusnoster, ul non dubilavimsi ipsi sancti Ex his scholis assumebantuv in pvesbytevos et epi-
Palres viverent, Ovigenes,Chrysostomus, Auguslinus scopos, qui eo usque pvofecissenl. Et quid evant
ct alii, haudquaquam improbaturos, suos sanctissi- Hievonymi tempove coenobia nisi scholoein quibus
mos laiiores, liac illius Colieciione, vel per partes in esstnt cultoves et cultvices Dei, qui omne vitselem-
Ecclesiarum uiililalem dispensavi.Alexander Magnus pus, disiendis et edissevendis divinis voiuminibus,
in Smavagdoscalpi voluit, sed non ab alio quamPyr- aut sanctis psalmis et pvecibus dabant. Successu
gotcle, siiio dubio in ca arle clarissimo, nimivum ab lempovis, ut nihil est in rebus humanis flrmum, et
hoc noslro Smaragdo insculpi et ceu in avctum cogi, suum cuique rei senium, res collegiorum el coeno-
patvibus molestum minime fueril. Quod enim apis biorum in dies pejores factse, el laus priscorum tem-
in modum sedulseex bis oplimis auctoribus undique L poruiiiprofligata, ut scile Canlicum hoc apud veteves
decerpsil, quodlucem aflerret lectionibus Epistolarum usuvpatum (Republica et liberlale populi Romani
fX Evangeliorum, quo nimirum ille majorem Eccle- pereunlibus) in ea tempora dici posset;
siis sedificationemadfevvet, haudquaquam eo fecit, *Et;isparentum,pejoravis,
ut quisquam hac opera sua contenlus, divina illa Pa- Tulit nos iiequiores-,mox daturos
irum monimenla,ex quibus sua desumpsit, evolvevet 1'rogeuiemviliosiorem.
negligcnlius, nedum vejicevetpenitus. Vevumid ista Sed deplorandi ea locus in pvsesentiarum non est<
sua devivatione quoesivit, et indubie assecutus est, Ulinam pleraque cosnobia essent hodie quod fuerunt
iitqiiain pluvimi, his rivulis degustalis ad hauriendos anle annos sexcenlos, si non daretuv ire ullva (quan-
fonies redderentur avidioves, et ut pvovevbium ha^ quam ad Cynosuvam aposlolicam divecta ac refor-
bct, hos aiiinesduces ad mave sequerenlur. Nam ejus- mala, optimus quisquc desideval) ut si non Scriptu*
modi s'int quse ex sanclis Palribus nosler hic devi- ram sanctam divinilus i:.spivatam, quse utilis est ad
valor degnstanda exhibet, ul non possint non exci- doctvinam, etc, et auctoves ipsos sincerioris theo-
tarc sui silim. ampliorem. Qui autem ad mave istud logise interpreles vellent legere, saltem colleclio-
tam vaslum sanclissimarum lucubvationum, qiuis nibus istis ulerentur, et spavlam hanc suam or-
divi Patres Ecclesiis veliquevunt pcvvenive non va- narent. Et quoniam hoc sseculorcflorescunl omnia,
levent, ii vel cx iis vivulis aquailla ccelesli frueren- pietas, evuditio, disciplinoe honestse, studia lin-
tur, quarn Dominus seu por eanalesopera divinorum guavum, mulli ex provenlibus coenobiorum educa-
Palruin nobis imperliit, ne imperitiores, quibus ipsis renlurin hoc, utaliquando salutaves essent et fvugi
depvomere ex Scviptuvis meliora non est datum, de _" veipublicseChristianae. Non minovi cuvoeerat Cice-
suis vel aiiovumlacunis, ovibus Chvisti offunderent, voni homini pvofano, qualis vespiiblica post morlem'
quod si non lotum noxium esset, contaminavet ta- suam futuva esset, quam qualis lum eral. Longe ma-
men minusque el jucundas et salutaves reddevet jor sollicitudo incumbit spirilalibus, el quibus in
nquas salutis manantes fonte Scriptuvavum. Est qui- hoc tam libevalilev.pvovisum est, ut se impendant,
dcm ipse sevmo Dei lucerna pedibus et lumen senii- ut mulli habeantur olim aplissimi ad docendum.
tis noslvis. El sermo Christi veritas el vevitalis sini- Equidem, ut lestimonium supevioris diligentise et
plex ovalio, alque oplimiis enavrator omnium Clivi- vitse xoivoiftTwp fevvem, cum hic Smavagdus antehac
stus unigenitus ille, qui est in sinu Patiis, qui et quod ego videvim non excusus ad me perfevvelur in
l%r,yntrv.-ro,hoc est, nobis enavvavit plaeita Palris exemplavi quidem nec integvo nec pvobescripto,
oinnia, Joan. cap. primo. Vevumlaniencum sancti Pa- et tamen arrideret abbas in divinis lilleris evudilus,
tves Chvisti spiritus pavticipes, de cujus plenitudine sseculaviumlittevarum non ignarus, ingenio aculus,
accepevunt, veliquevinlnobis suas sanctas cogilalio- sermone compositus, vitse sanclimoiiia conspicuus,
nes el Scvipturarum interpvelationes, easque nonve- sic enim de eo Joannes Spanheimensis scribil, coepi
lint aliter legi, quam ut sinl ceu pedisequsecollatoead cogitave apud me, si fovlassis alicubi inlerfvugi li-
reginam Scripluram sanctam, quse Dei dona asper- bros nostravum bibliothecavum aliquid Smaragdi in-
navi, profecto fuerit ingrati pcctoris, sicuti nulla venirem, unde sovdes hnjus exemplavis, quod alla-
regina lam eximia, quoe pedisequarum recuset ofli- tuin fuevat, abstergi, hiantia commilti, confusa digeri
cium. Habebat olim unum coenobium forte uimm el. lacunse resavcivi possent. Ut enim natura gem-
librum, ct omnes legebant. Hic seslus evat, el ardor miis altissime recondidit, vilia passim obvia suni,
13 COLLECTIONESIN EPIST. ET EVANG. — TYPOGRAPHUS LECTORI. U
Ita et hic Smavagdus paucissimis haclenus nolus A le. Cevtehic auctor qualis qualis judicetur ea dexteri-
fuit, ut nec de nomine conslilerii quidquam. Et ecce tate islum commentarium ex probalissimis Ecclesioeet aliis
a.n'opnx«im\>squod dicituv, incidi in duo Smaragdina Patvibus, Ovigene, Auguslino, Chrysoslomo
volumina antiquis charaetevibus affabre in mem- concinnavit, ut qui cum sitienle veri animo legerit,
brana descvipta, quibus adjutus, maxime vero «VTO- omnino id experturus sit, quod tvibuunt gemmis,
y/Meyeif,et ut sic dicam oviginalibus catholicovum quod non oblectent modo, sed certis eliam remediis
Patrum sane non mediocri cura-, labore et diligenlia, juvent, ndn solum evuditione piseque lectionis oble-
hunc prsesenlem autttovem, ul restilueretuv^ et ceu ctatione, verum ellicacia vemedia, conlra cunctos
gemma diu abscondita e tenebris citaterueretur curavi. animovum morbos, non ipsi pevcipient tantum, sed
Graecael Hebrsea^ quse aliquoties vir erudilus et aliis subministrare valebunt, et ad id instrueniur,
(unde coujecluvamnobisprsebeUinguarum cognilione ut EcclesiseChrisli nunc nunc, proh dolov! dissi-
ininime cavuisse) sic evaui mulila et depravala, ut patsc, et cum doctrinse tum vitse periculis non paucis
vix cineres et umbras litterarum videre quis potue- graviter afilicloe, fidelein operam impendant, qua
rit, ututlynceus. Ad hoeccavmina quasex Clnislianis elecii Chvisli ubique in (ide pura Christi, in agnitione
poelis, Sedulio, Prudenlio el aliis cilat, quibus ora- vevilatis, quse est ad pietatem, in spem vitse sclevnoe,
lionem suam inlerdum ceu stellulis lucere, et sen- in dies magis ac magis jungamur, pvoflciamus et
tentiarum gemmulis nitere facit, hsec, dedi opevam gvandescanius, ut per multos gloria Dei, publica uli-
ut inoflensiuslegi possint et planius. Hanc evgo qua- litas et publica honestas promoveatur, quod faxit
lemcunqueopevam meam huic Smavagdovestituendo, R Chrislus. Amen.
exspoliendoquecollocalam, oplime leclov, boni cousu-

VITA SMARAGDI
AUCTORETRITHEMlOABBATESPANHEMENSI.

Smaragdus abbas monastevii sancli Michaelis in lib. unum. In psalterium Wlura annilib. unum. In epislo-
Saxonia, ordinis divi Patris Benedicti, vir' in diviris las etEvangelia per circulum libros undecim.
Scvipturis vaUe eruditus, et sseculaviumlitleravura SermonBS ad fratres et alios librum unum. Opus
non ignarus, ingenio acutus, sermone composilus, quoque insigne de virtulibus, quod prsenolavil Dia-
vita et conversaiione devotus, el regularis disciplinse dema monachovum. Alia quoque muha lam in divi-
moaeralor celebevrimus, in exponendis Scripluris nis quara in saxulavibus Scviptuvis volumina scri-
sanctis, nomen suum longe lateque innotuit, et psisse dicitur, quse ad manus nostvas non venevunl.
magnam eruditionis famam oblinuil.'Seripsit enim Claruit tempovibus Otthonum pvimi et secundi claris-
multa pvseclara volnmina, de quibus exstant sub- simorum imperalorum a.
jecta. In regulam sanctissimi Patris nostri Beuedicti
a Anachronismum certe, ut jam superius diximus. EDIT*

D. SMARAGDI
IN COLLECTIONES EPISTOLARtfM ET EVANGELIORUM TJE TEMPORE ET DE
SANCTIS, PRJ2FATIO.

Cernens in Ecclesia pluvimos divinarum Scviptu- C veluti fevculum vaviis deliciis plenum, hunc nos dili-
ravum myslicos sagaciler perquirere sensus, earum- genti lectovi modicum apponimus librum, ut cum
que typicos mavelle decerpeve fruclus, hunc ex mul- hoc ambvosium palato mentis probavevit gustum, in
lis unum, allegoriavum flovibus plenum curavi colli- divinavumScvipturavum se exevcenslatissimo campo,
geve librum, et de magnovum tractatibus prolatisque sagaciter pluvimum Domini perquivat eloquium, et
sermonibus Patrum, id est Hilarii, Hievonymi, Am- velut deificum vivificumque amplectatur animoe ci-
brosii, Auguslini, Cypriani, Cyvilli, Gvegovii, Victo- bum. Cujus conforlatu sedulo, et instanii prudentior,
ris, Fulgentii, Joannis Chrysostomi, Cassiodori, Eu- et in futuvo sseculo vival felicior. Et hoc animadvev-
cherii, Tychonii, Isidori, Figuli, Bedse, Pvimasii et lendum, quia sicut ternporibus et diebus convenien-
de caute Iegendis, Pelagii et Ovigenis, quasi de ma- tes, ita verbis vel actionibus, in hoc Comitis lihro »,
gnis fluminibus pelagique guvgitibus in modicos ri- apostolovum vel pvophetavum cum Evangeliovum
vulos, pavitevdevivator, paritevque exstiti bvevialov. concovdantes utiliter posilse sunt lectiones. Quarum
Ut si quis nativa ila vivit pvessus ignavia, ut in sa- concovdias, opitulante divina gralia, in expositionis
cris litlevis proprio nequeat sudore quserere multa, evangelicoecalce, ubi opportune videro nectere, ne-
hsec a nobis excerpta, unaque compacta saltim ru- clam. Ut quomodo sibi invicem concordi voce lectio-
minare non desinel modica. Quia lectionis sacvoeD nes respondeant, tempovibus, diebus, actioi ibusque
cognitio, imbecillis baculum, nervosis arma mini- conveniant, diligenter attendens, sine mora solers
strat. Hostium subdolas fovtiter premit insidias, el lector inveniat.
victoribus seternas feliciter pvomittit coronas. Ideo
» Observa hunc librum Smavagdi, Comitis lihruni miii has suas Collectiones. Aut fortassis,
mscripsisse
dici, sed qua de causa facile pronunliari non potest. qma ceu enehiridion est hoec favrago calholicorum
Sunt qui putent, cum ordo divi Benedicti multos il- doctovum, ut instav indivulsi
histri prosapia nalos habuerit, ut Ulrichum, Conra- ad manum. Atqui pvoesenteurso eomitis,' semner adsit
non est onus
dum, etc, ant Smaragdum, comilem fuisse, aut co- veve vestigia. Vide Sigebertum in Chronicis, quse-
!5 SMARAGDIABBATIS 1G

VERSUS SMARAGDl
ABBATISMONASTERIIS. MICHAELISARCHANGEMi

Quisquis amas typicos legis cognoscere sensus
Vitalesque cupis doctorum cavpere fruclus,
Istius egregii calamum perquire libelli,
Discule paginulas solers et mente sagaci
Quid teneat typicum sublato tegmine disce.
Pabula fert animee vevbo condita salutis,
Pollet etin sacris nimium typicisquefiguris,
Sensibus elucet, loelo sermone nitescit
Argenli nitidos distincto limite campos,
Et nimium gvavidos divino munere cunetos
Ordine multidico txmsperso semine vatum
Continel in gremio digestos iste libellus.
Aurea de quovum propvio sudore recisa
Rure, favente Deo, Palres Ivaxere melalla,
A quibus eximios, nitido sermone repletos,
A Sum proprio nisus iriodulo componere libros.
Ex quibus hunc modicumsacro charismateplenum,
Inspirante Deo, volui conjungere libfiim.
Qui mihi pevspicue difflorans Dindyma legis
Quoetenet in sacris monstret nudala figuris,
Abdita qui reseret, nec non qui mystica pandat.
Pvofevtin medium saero cum dogmale cuncla
Quaelatuere diu caecosub tegmine clausa.
Qui rulilus nocuas pellat de mente latebras,
Vincula disrumpat, cordis eliminet umbras
Invadielque sacro mentis spivamine flbras,
Ul valeat vobis divino semine jacto
Rore poli madidus, doctorum vomere cultus,
Cordis opimus ager, centenos reddere fructus.
B

INCIPIUNT COLLECTIONES.

1N VIGILIA NATALIS DOMINI. est et Levi, et quern Matthoeus Lebbeum, Marcus

F.P1ST0LA BF.ATIPAULIAPOSTOLI ADUOMANOS, CAP.I. Tattheum scribit. Secundum hanc ergo cousaeludi-
< Paulus servus Jesu Christi, vocatus apostolus, nem videtur nobis et Paulus duplici usus esse voca-
< segvegalus in Evangelium Dei, quod ante pvomi- bulo, et donec quidem genti proprlse ministrabat,
< serat per prophetas suos, in Scripturis sanclis, p Saulus esse vocitatus * quod et magis appellationi
< de Filio suo, qui factus est ei ex semine David, patvioevernaculum videbattfr. Patilus autem appella*
< secundum carnem. Qui prsedestinatus est Filius tus est, cum Groeciset gentibtis Ieges ac prsecepta
< Dei, in virtute, secundum spiritum sanclificationis, conscribit. Nam et hoc ipsum quod Scriptura dicit:
< ex vesurrectione mortuorum Jesu Christi Domini Saulus autem qui et Paulus (Act. xm), evidentev non
« nostri, per quem accepimus gvatiam.et apostola- ei tanc primum Pauli nomen ostendit inpositum, sed
< tum, ad obediendum fidei in omnibus gentibus, veteris appellationis id fuisse designat.
< pro nomine ejus, in quibus eslis et vos vocati Jesu ServusJesuChristi. (Ex Origene.) Requiramus cur
< Chrisli Domini noslvi. t is qui alibi scvibit: Non enim accepistis spiriium
I?pis'tola Gvoecumvocabulum est, diciturque ano servitutis iterum in timore, sed accepislis spiritum
zov E-rciarDluv,quod est mitleve, quia ad absentes adoptionis filiorum, in quo ctamamus: Abba paler
niittituv. Ueo enim inventse sunt epistoloe,ut absen- (Rom. vm), ipse se hic servum profileatur. Sed sive
tes cevliores faceve possimus, si quid sit quod eos id secundum illam humilitatem dictum putemus,
scire oporteat, eliam unb TOUCTZIO-TD\EIV, quod, ut quam Dominus docuit, dicens: Discile a me, quia
dixi, significal mittere, dicunlur apostoli. mitis sum et humilis corde (Malth. xi), sive quasi
Paulus. Victor episcopus Capuseait: < Qui ante D ; imitalor ejus, qui semetipsum exinanivit, formam
perseculor dicebatur Saulus, autiita voce de coelo, servi accipiens (Philip. n), non erravimus. Omni
A persccutioms intentione cessavit, et ab hoc voci- enim libertate nobilior est servitus Chvisti. Quid est
:atus est Paulus, KKOTSS-7t«0).v;?,quod est acessa- autem servum esse Christi, nisi sevvumesse verhi
vione. (Ex Origene.) Prima nobis quaestio de no- Dei, sapientise, justitiaj, veritatis et omnium virtu-
raine ipsius Pauli videtur exsuvgeve, cur is qui Sau- tuon, quse est Christus.
, us dictus est in Actibus apostolorum, nunc Paulus Vocatus apostolus, segregalus. Nomen hoc, id est,
dicatur. Inveninms in Scripluris divinis quibusdam vocatus, quia ad omnes pertinet, qui in Christo cre-
commulata vocahula, ut ex Abram Ahvaham, ex Sa- dunt, generale potest videri, quia unusquisque se-
rai Sara, ex Jacob Israel, ex Simone Petrus, ali- cundum id quod in eo proevidel et eligit Deus, aut
quos vevo binis usds esse nominibus, ut Salomonem apostolus vocatur, aut propheta, aut magister (Epkes.
eumdemque Idida, Sedechiam eumdemque Joachim, IV). In Paulo autem non sola generalis vocalio ad
uiiam eumdemque Azaviam. Nam Malthseus idem apostolatum designatur, sed et eleclio, secunduin
 (7 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 18
Dei pvsescientiam, subsecuta (Rom. viu), pev hoc A qnod proebet omnibus sanctitatem, sicut et alibi de
est nobis sapienlia a
quod segvegatus dicilur in Evangelium Dei, sicul et eo scriptum est: Qui factus
alibi ipse de se dicit: Cum aulem placuit Deo, qui Deo et sanclificalio (I Cor. 1).
me segregavitde utero matris mece,ut reveiaret filium Ex resurreclione murtuorum Jesu Christi Domini
suum in me (Gal. i). Et in Aeiibus apostolorum Spi- nostri. Non omnium resuvgeutium. sed ad Chvislum
ritus sanetus dicit: Segregat-emihiSaulum et Barna-r pevlinentium. Iii ipso Chvisto resurvectionis fovroa
bum in opus ad quod elegi eos (Act. xm). Pvsevidit pvaiiendilur, ut pvior omnibus viam resurvectionis,
ille, quem non latet mens, quod abundantius, quam Dei Filius , filiis apevivet. Dc quibus ipse dixit :
cseteri omnes, labovatuvus esset in Evangelio, quod Quia filii Dei sunl, cum sint filii resurrectionis (Luc.
in fame et sili, et in frigove et nudilate et in cseteris xx).
periculis prsedicaturus esset Evangelium Chrisli, et Per quetn accepimus gratiam et apostolatum. Per
ideo de ventre matris segvegavit eum. Christum accepisse se dicit gratiam et apostolalum,
Jn Evangelium Dei. Evangelium, T.vv.yyiliov, ut pole mediatorem Dei et hominum. Gratia ad la-
bona annuntiatio dicitur, iialivilalis scilicet Clivisti, borum palientiam referenda est, ut ipse ail: Plus
passionis et resurrectionis et in ccelum ascensionis. omnibus Iaboravi, ndn ego, sed gratia Dei mecum
In aliis locis Evangelium Chvisli dicitur. Marcus B (Rom. xv); aposlolatus ad proedicalionis auctorita-
enim ait: Inilium Evangelii Jesu Christi. Verum, tem. Sive, gratiam, in baptismo, apostolatum,
quia Christus Verbum est, et in pvincipio erat apud quando ab Spiritu sanclo directus est, accepit.
Deum, et Deus erat Vevbum (Joan. 1), unum atque Ad obediendum fidei in omnibus genlibus, pro no-
idem dicitur Evangelium Dei, et Evangelium Chri- mine ejus, in quibus eslis et vos, vocali Jesu Christi
sti. Ipse enim Dominus dicit: Ego et Pater unum su- Domini nostri. Ostendit Evangelii gvaliam obedien-
mus (Joan. x), et patev loquitur dicens : Omnia mea tibus pvsedicandam: in omnibus gentibus ostendit
tua sunt, et lua mea, et ideo Evangelium Palris, se aposlolatum accepisse, ul jam non legi, sed fidei
Evangelium Filii est (Joan. xvn). obedirent. Pro nomine ejus, id est, vicem nominis
Qjuad ante promisit per Prophetas suos, in scriplu- ejus fungimur, ut ipse ait: Sicut misit me Palff, et
ris savclis, Quse de Christo proedicta sunt per prc->- ego milto vos, et qui vos recipit, me rec&pil(Joan.
phetas, nseceliam de Evangelio pvsedicta esse, sen- xx).
tiendum est, ut illud: Dominus dabit verbum Evange- In quibus eslis el vos. Hoc esf, et in vobis Roma-
lizanttbas, virtule multa (Psal. LXVII),et : Quam nis apostolalum pvoedicationisaficepi.
speciosipedes evangelizanlium bona (Isa. LII), et alia LECTIO ISAI.43
PROPHETiE,CAP.LXIJ.
plurima, simul et ostendit se non alium praedicare u < Ha3c dicit Dominus : Propler Sion non taQebo,
Christum, quam eujus Evangelium prophetse pvomi- < et pvopter Hierusalem non quiescam, dpnec,egre-
serant esse venturum. Ipsos asserit Dei prophetas < dialuv, ut splendor, jjislus ejiis, e.l salvatpr ejus,
esse, ut illas scripturas sanclas, quse de Chvisloante < ut lampas accendatur. Et videbunt gentes iuslum
cecinevunt. < tuum, et cuncti reges inclytum tuum. Et vocabitur
De filio suo. Multa Filii gratia hic nolatur, cujus < tibi nomen novum, quod os Doniini nomioavit. Et
etiam in carne nativitas dissimilis cselevisinvenitur, < eris corqna glovioe iji manu, Domini, et diadema
eo quod ex vivgine nalus est. < regni in manu Dei tui. Non vocabcvis ultra dereli-
Qui factus est ei ex semine David secundum car- < cta, et terra tua non vocabitur amplius desolata,
nem. Faelus per Spiritum. Si enim secundum car- < sed vocaberis voluntas mea in ea, et terva.tua in-
nem facliis est, secundum Verbi utiquc substantiam habitabitur, quia complacuit Domino in te. >.
factus non est. Propter Sion non tacebo, el propter Hierusalem
Qui prcedestinatus est Filius Dei in virtute. Ipsa non, qui,escam, donec egrediatur, ut sple^dor, justus
est igilur prsedeslinatio sanctorum, quoe in Sancto ejus. (Ex Hieron.), Hic prophetse introducitur per-
sanctorum maxime claruit, quam negave quis non . sona dicenlis.:. Propter Siqn non tacebo, sed tam diu
"
potest, recte intelligentium eloquia Veritatis. Nain • clamabo, et precibus jungam preces, donec veniat qui
et ipsum glorise Dominum, in quanlum homo factus pvomissus est, et egrediatur, ut splendor, justus
est, Dei Filius, prsedestinatum esse dicimus. Cla- ejus, et cunctum orbem suo illuminet splendore.
mat doctor gentium in capite Epistolarum suarum, Et salvator ejus, ut lampas accendatur. Ipse qui
de Filio Dei: Qui factus estei ex semineDavid secun- dicebat in Evangelio : Ego sum lux mundi (Joan.
dum carnem. Qui pmdeslinatus e&t, Filius Dei in, VIII), et.de. quo Joannes dicebat: Erat lux vera, qmc
virtuie, secundum Spiritum sanctificalionis, ex resur- illuminat omnem,hominem, etc. (Joan. i).
rectione mortuorum. Sicut ergo praedestinatus est Et videbunt genles justum tjuum, et rel. Hoc est,
ille unus, ut caput noslrum esset, ita roulti prsede- videbunl justiliam,.qua cunctorum creator misertus
stinati sumus, ut membra ejus essemus. Vocat enim est genlibus..
Deus praedestinatos multos filios suos, ut eos faciat El vpcabitur tibi nomen novum, elc. Id est, ncqua-
membra prsedeslinati unici Filii sui. quam vocabilur Hierusalem et Sion, sed nomen no-
Secundum spiritum sanclificationis. (Ex Origene.) vum accipiet, id est, Chvistianuin.
Sanclificationis vero spiri.lusdicitur, secundumihoc, Et eris corona gloriw in manu Domini, etc. Erit
 J9 SMARAGDIABBATIS 20
Ecclesia quasi corona decoris in manu Domini, et ^ quidem memoraloordineposteaconvenerunl, quando
quasi diadema«regni in manu Dei sui, quando eam Joseph adprseceptum angeli accepit conjugem suam,
coronaverit turba credenlium, et diadema imperii, sed non concumbebant, quia sequitur : El.jwn co-
quando eam martyres gemmarum suarum. varielate gnoscebat eam.
distinxerint, et Ecclesia, quse prius ab idolis fuerat Inventa est aulem in utero habens. A nullo alio
possessa, et a DJJOfuerat deserta, habitabit gaudens quam a Joseph, qui licentia maritaii futurse uxoris
cum Chvisto, el gaudebit Christus cum ipsa, sicut pene omnia novcrat. Ideoque tumentem ejus utevum
sponsus gaudet in sponsa. mox curioso depvehendit intuitu. Et :;Iibi invenimus
EVANGEL1UM MATTH/EI , CAP.I. scviptum : 5n utevo, inquit, habens, non, in utevum
<Christi autem generatio sic erat. Cum esset de- accipiens, quia non aliunde acceptum fuisse, sed
< sponsata mal.er Jesu Mavia Joseph, antequam eon- intevius, supervenienle Spiritu sancto, in utero vir-
< venirent, inyenta est in utevo habens de Spivitu ginali integvitate civcumsepio, habitum declavatcon-
< sancto. Josephautem viv ejus cum esset jusfus, et ceptum. Sequitur.
< nollet eam traduceve, voluit occulte dimitteve Joseph aulem vir ejus.. Consuetudo Smptuvarum
< eam. Hsec aulem eo cogitante, ecce angelus Do^ est, ut sponsas uxoves et sponsos viros earum ap-
< mini in somnis apparuit ei dicens : Joseph, fili Da- R peilent.
< vid, noli timere accipeve Maviam conjugem luam. ~Cum esset justus. Justus enim justitioe templum
< Quod enim in ea natum est, de Spivitu sancto est. nequaquam corvumperet, quod conceptum habuit,
< Pariet aulem filium, ct vocabis nomen ejus Jesum. antequam eonvenirent; merito autem eyangelisla
< Ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis Joseph appellat justum, ut idoneum ejuscommendet
< eorum. fuisse testimonium. (Vulg.) Justus dicilur Josephj
Chrisli autemgeneratio sic erat. (ExHieron.) Quare ut ex pvsevogaliva, collala j-.istiiioG,doceatureum
iion Jesu Christi, sed solummodo Chvisli, hoc est, mevuisse cognoscere gvatiam, quse fuerat beatse Ma-
non ulrumque nomen, sed alterum posuit: hoc, ut visecollata, ct ideo nec accusare eam poterat. Nee
a majovibus traditur, futurse reservavit histoviee, derelinquere pvsesumebat, sed novo miraculi stu-
qua mox angelo dicente subinfevlur : Et vacaMsao- pore suspensus,, non temeritate conceplus, sed novse
men Jesum (Matth. i), et rel. Quod ergo, qualiter revevenlia fecundilatis sponsalam develinquere cogi-
vocatum sit, mox scribendum evangelista pvsevidit, tabat, unde et ab angelo, ut duliiians , commone-
anticipando pvoeviperenon debuit. Generatio aulem, luv.
aut ipse Chrislus dicitur in carne generalus, ut Et nollel eam iraducere. Hoc es.t, infamare. Tva-r
idem sit Chvisli generatio, ac si dicevetur : Genera-' C duclionis enim vevbum saepein malam parlem repe-
tio quae est Clyvistus, aut, sicut a quibusdam legi- ritur, quod etiam Grsecus sermo non absurde signi-
lur, ut sit iste ordo verborum: Sic autem evat Chvi- flcat, 7r«p«S£(7fiKTi!7«(, id est, propalare, quod est,
sti generatio, hoc est, sic ad Chvistum pevtinet hsec palam facere. Omnibus enim nolum sponsoeconce-,
genealogia. Sequitur. ptum ostendere noluit.
Cum esset desponsata matcr ejus.Maria Joseph. (Ex Voluit occulte dimittere eam. Dimittere, ut mulli
Hievon.) Quajvitur quare npn de simplici yivgine, volunt, positum esl pro eo quod est uxoreni non
sed de desponsata Dominus natus sit ? Primo ut per dqcere. Vel certe dimitlere eam yoluit, hoc est a
generationem Josepli, ovigo Mavise monstvarelur, posna adulterii, quasi innocentem, Iiberare, Ne
quia consuetudo diyinarum Scvipturarum est, non. quasi adulteram traderet ad poenam, quam sciebat
perfeminas, sed pev vivos gencalogiam texere. Se-: ab omni contagionis reatu securam : occulte autem,
cundo, ne lapidarelur a Judseis ut adulteva. Tevtio, ait, ne aut dimissa uxove sua, coitus veatum super.
ut in JJgyplo fugiens, haberet mavitale solatium. eam inducerel, aut libevata, seipsum quasi adultevii
Quartam causam addidit Ignatius, ut pavtus celare- veum conslitueret.
tur diabolo, dum eum putat non de vivgine, sed de Hcec aulem eo cogilante, ecce angelus Domini in
uxove generatum. "' somnis, etc. Hunc ai'gelum Domini mulii Gabrielem
Antequam convenirent. Non ab alio inventa est, esse consentiunt. Bouo et justo vivo, bona et justa
nisi a Joseph, qui pene licentia niaritali futurse uxo- cogitante, congrue bonus et juslus apparuit nuntius.
ris omnia novevat. Quod autem dicitur : Antequam Ssepe etenim in ScripUiris sanctis lalia inveniuntur,
convenirent, non sequitur, ut poslea cOnveperint, ut ut de Deo soievler cogitantibus, opportuna adhibea-
lalsiloquus vult Helvidius, sed Scvipluva, quid fa- luv consclatio, ut duobus in via ambulantibus, dum
ctum non sit, oslendit. Notandum quod ail: Ante- de se sermocinaventuv, astensus esl Dorninus (Lwc.
quam convenirent, verbo conveniendi non ipsum xxiv). Et vursus: Undecim aposlolis de eo colloquen-
concubitum, sed nupliarum, quse proecedere solent tibus, clausis lieet januis, adfuit (Joan. xx). (Ex'
tempus, insinuatum, quando ea, quoeprius despon- Joan. Chvys.) Cur in somnis et non potius aperle?
sala fuerat, esse conjux incipit. (Ex Beda.) Ergo an- quia scilicet ei^atvir prorsus fidelis et manifestidre
lequam convenirentdicit, id est, antequam nuplia- revelatione non indigens. Pastores quoque larito
rum solemnia rite celebrarent. manifeslius, quanto magis ab hujusmodieruditione
Inventa est in nlero habem de Spiritu sancto. Si- per agreslem erahl vitani.remoli. Sequitur.
U COLLECTIONES1N EPISTOLAS ET EVANGELIA. 22
j movtuis ad inferos pevrexevunt. Anima enim quse
Joseph fiti David. Dicens : Joseph fili Duvid, hlan- A
dientis afibctu alloquitur, ut non quasi ignolum ex- peccavevit ipsa morietur. Umbva aulem mortis eo-
terveret eum, cura et nomine et genere notus exi- rum, qui cum peccent, necdum de vita egressi
steret. Familiaritatis enim indicium esl, propvio a!i- smit, possunlenim, si volunl, poenitcntiam agere.
quem vocare nomine, simulque nolandum quod Parvulus enim natus est nobis , et filius datus est
Joseph filius esse dicatur David, ut Maviade David nobis. Iste igitur puev qui natus est de virgine , ap-
stirpe monslrarclur. Sic cnim Dominus Mosidicit: pellatuv Emmanuel, id est, nobiscum Deus, et ha-
Nemo tiisi dc tvibu sua conjugio copuleluv (Nam.. bet principatum super humevum, vel quia cvucem
xxxvi). (Vulg.) Cur non Jacob potius filiusnominar suam ipse povlavit, vel quia de ipso scriptum est :
lur, sed David vefcvturesse filius, mullis procreato- Revelavit Dominus Deus bnichium sanctum suum
ribus in medio develictis, nisi ut origo vegia d.ecla- omnibus gentibus. Et illud : Ei brachium Dotnini cui
raveluv, de qua ventura prxdioebatuv Cbristi uati- revetalum est (Isa. LIII)? Vocabiluv evgo post duo
vilas. nomina , sex aliis nominibus, admirabitis, consilia-
Noli timere accipere Mariam conjugemluam. Ti- rius , Deus , forlis, Pater fulnri saicidi, princeps pa-
mebat namque sponsoe illius profileri conjugum, cis, Non enim, ut plcrique pulanl, uua' jungenda
cujus spivitalem depvehendevat esse conceplum. B sunt nomina , ut Iegamus , admirubilis consiliarius ,
(Ex Beda.) Aecipere autera dixit, non ad conjngii et vuvsum, Deus forlis , sed adimirabilis legendum
copulam, sed ad spiritalis consorlii inseparabilem esl separalim, quod Hebraice dicitur xbs, etcan-
societatem. Mariam quoque et ipsam angelus pvo- siliarius seorsum, qui lingua eorum appellatur
prio nuncupat nomine, ut ambovum nomina desi- yV"», et Deus separalim, qui Hebraice SN ckilur,
gnet in coelisesse descripta, quse angelus nominavit fonis Hebvaice Taj appeHatur : patvem autem fu-
in terra. Sequitur: tuvi sseculi, quod in nostva vocaiione compleluv : et
Quod enim in ea natum esl, de Spiriiu sancto est. principem pacis, qui locutus est ad apostolos : Pa-
ln ea, inquit, natum, non extrinsecus seminatum. cem meam do vobis, pacem meatn relinquo vobis
Pariet aulcm filium el vocubisnomen ejus Jesum. (Joan.xx). Non dubitabit, qui pacem nostvam,
Ipse enim salvum faciel populum suum a pcccalis juxta Apostolum, esse legerit Dominiun-salvatorem,
eorum. Sequilur etyrnologia nominis Jesu, cum di- Muiiipticabilur ejus imperium, el pacis non erit
Cil: Salvum fuciel populum suum. Veve suus popu- finis. Nec dubitare potevit de multiplici salvatoris
lus est, qui per ipsum salvus (it a peccaiis. imperio et pace ejus , quse non habcat finem, qui
LECTIO ISAl.-E
PROPHET/E, CAP.IX. in Psalmis legevit: Poslula a me el dabo libi genles
< Populus gentium qui amhulabat in tenebvis , C ' hwreditalem luam et possessionem tuam terminos
« vidit luceni magnam, habitantihus in vegione um- lerrai (Psal. n ). Et vursum : El mulliludo pacis,
< brae niovlis lux ovta est eis. Pavvulus enim nalus donec auferatur luna ( Psal. LXXII), id est, usque
< est nobis, et filius dalus est nobis. Et faclus est ad consummalionem seeculi.
< pvincipalus ejus super humevum ejus. Et voca- Super soliutn David et supcr rcgnum ejus, ul con-
< bitur homen ejus admivabilis, consiliavius, Deus, firmet illud et corroborel, etc. Principalus autem
< fovlis, Patev futuvi soeculi, pvinceps pacis. Multi- illius et imperium evit supev solium et regnum Da-'
< plicabitur ejus imperium, et pacis cjus non eril vid , quod post captivitatem Babylonicam fuerat dis-
t finis. Super solium David et supev regnuro ejus sipatum, ut confirmet illud et voboret et. doceai esse
< sedebit, ut confirmel illud et covvoboret in judi- perpeluum. Ne cassa repvomissio D.ei judicetur ab
<.cio et justitia, amodo et usque in sempilevnum. incavnationis tempove usque in sempiternum.
« Zelus domini faciet hoc. » Zelus Domini exercituum faciet koc. Zelus, id est,
Populus gentium qui ambulakal in lenebris vidit semulalioDomini fecit hoc, quia ipsi eum ad semu-
lucem magnam. (Ex Hievon.) Hjc locus ila ex- lationem pvovocavevunt in his qui non evant dii, et
planalus, advenienle Chvisto. et pvoedicalioneillius ille eos provocavit ad semulandumin genlem quoe
coruscante, primo tevva Zabulon et Nephthalim D non eral gens (Rotn. xi).
Scvibavumel Phavisseorum.evvovibusest liberata, et EVANGELIUSI LUCJE,CAP.II.
gvavissimum traditionum Judaicavum jugum excus- < Faclum est aulem in diebus illis, Exiit edictum
sil de cevvicibus suis, poslea per Evangeliuin Pauli < a Coesare Augusto, ut descviberetur universus
apostoli, qui novissimus apostolovuin omnium fuit, < orbis. Haec descriplio prima facta est a pvseside
ingvavata est, id est, mulliplicata proedicatio el in < Syrise Cyrino. E.t ibant omnes ut profitercntur,
terminos gentium, et viam universi mavis Chvisti < singuli in civitatem suam. Ascendit autem et Jo-
Evangelium splenduit. Deniquc omnis orhis, qui < seph a Galilaea de civitate Nazareth in Judseam,
ante ambulabal, vel sedebat in tenebris, et idolola- < in civilatem David, quoe vocalur
Betbleem, eo
trise ac morlis vinculis tenebatur, clavum lumen < quod esset de donio et famiha
David, ut pvofite-
Evangelii aspexit. < retur cum Maviadesponsata sibi uxore prsegnante.
Habitantibus in regione umbrm mortis, lux orta < Factum esl aulem cum essent ibi,
est eis. Inter mortem et umhram mortis hoc esse < dies ul parevet. Et pepevit filium suum impleti sunt
ouod primoge-
pulo, mors eorum est, qui cum operibus < nitum, et paimis eum invrlvit, et reclinavit in
 23 SMARAGDIABBATIS 24
« praisepio, quia non erat ei locus in diversorio, Et Aprospera mundi simul et adversa contemnere, et
< pastores erant in regiope eadem vigilanles et cu- his acquisilis, mnndatqs,nos ab omni inquinamento
« stodientes vigilias noctis supra gregem suum. Et carnis, et spiritus, pveliosius auvo Deo munus
« ecce apgelus Domini stetit juxta illos et claritas offevre. Sequitur. '
« Dei circumfulsit illos. Et limuerunt limore ma- Ascendit autem et Joseph a Galilcea}de civilate
i gno, el dixit illis angelus : Nolite timere. Ecce Nazarelh, in Judceam civitatemDavid , quce vocatur
< enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod Bethleem, et reliqua. ( Ex Beda.) Joseph, auctus,
< evit omni populo, quia nalus est nobis hodie sal- vel augmentum interprelatur. Galiloea, tvansmi-
< vator, qui est Christus Dominus, in civitate Da- gvatio, volubililas, rola, vel confessio ; Nazareth,
t \\d, El hQC vobis. signum : Inven}elis infantem flos, vivgultum, vel mundilia; Judsea confessio,
< papnis involulum ©t posilum in praesepio. Ei su- sive glorificans Bethleem, domus
; panis ; David,
« bito facta est cum angelo multitudo miiitise coele- fovtis rnanu, vel desiderabilis interpretatur. Nomcn
« stis, laudantium Deum et dicentium : Gloria in quidem inde muluans, quod gigantem fovtiter stra-
< altissimis Deo, Et in terra pax hominibus bonse vent, et pulcher aspectu decqraque fapie fuerit. II-
« voluntalis. t lum scilipet de sua domo ac familia nascituruin
Exik edicturi}a Qcesare Augusto, ul describeretur R prsefiguvans, qui singulariley mundi principem de-
universus orbis. (Ex Beda,) Non solum aulem heec hellaret, speciqsus forma prcefiliis hominuni ( Psal.
nova mundi descriptio illhis summi regis adventui XLV): et ipse in Bethleem iialus est, ut inteliegtua-
teslimonium perhibebat, qu| congregalos, a mundi lium pastor es.set oyium, hoc est, simplicium rector
plagis omnibus, clectos SUQS,teternse bealiludinis animarum.
albo conscviberet, vevumetiam ejusdem regni du- Factum est aulem cum esset ibi, impleti sunt di&s,
ccs, quieta sui moderaminis pace juvaljat. Quia ni- ut pareret, el peperit fdium suum primogetiitum. Be-
mirum compressis a praeliorum turbine gentibus ne, non solum propler indieium regii slemmatis,
universis, proedicatuvosorbi Chrisli discipulos, quo sed propter nominis sacramenlum s Domirius in Be-
libet propter verbum ire vellent, ab ingruenliiim thleem nascitur. (Ex Gregor.) Bethleeni namqne
fervore seditionum, tremenda id lempovis, ut ita domus panis inlerprctalur, Ipse namque est, qqi
dixcrim , Romani nominis umbva pvotegebat. Exiit ait : Ego sum panis vivus, qui d,e cceto.descendi
ergo edictum a Coasare Augusto, ut censum profi- (Joan.vi). Locus ergo, in quo Dominus nasce-
tevetur univevsus ovbis, quia imminebat ediclum retur, domus panis ante vocatus est, quia futu-
regis Christi, quo salutem conseqqere|ur universus rum erat ut ille per mateviam carnis appareret, qsi
orbis, qui vocabulum Augusti perfectissime com-' ejectorum mentes intevna salietate reficeret, (Ex
plens, ut pote suos et augescere desidevans, et ipse Beda.) Sed et usque hodie et usque ad consam-
augere sufDcicns, eensovihus suoe professionis non mationem soeeuli Dominus in Nazareth concipi, et
ablatione pecunise subjectos, sed fidei oblatione si- in Bethleem nasci non desinit, cum quilibet audien-
gnare prsecepil: Eunles, inquiens, in mundum uni- tium, verbi flore susceplo, domum se eeterni panis
versum, prwdicatc Evangelium omni crealttrce: qui efflcit. Quotidie in utevo vivginali, hoc est, in
crediderit et kaptizatus fuerit salvus erit (Mare. xvi). animo cvedentium per fidem concipilur, per Ba-
Hwc descriplio prima facta esl. Significat hanc plisma gignituv. Qnptidie genitrix Dei Ecclesia,
descriptionem vel primam esse earum quse totum Suum comitala auctovem, de rota mundanoeconver-
oriiem concluserint, quia plerseque jain partes ter- salionis, quod Galilsea spnat, in civitatem Juda,
rarum ssepe leguntur fuisse descriptse, vel cevte confessionis videlieet et Jaudis, ascendens, cen-
priniQ lupc ccepisse, qua,ndo Cyvenius, vir unus. ex sum suse devotionis seteynq Regi persolvit. Quse
consensu curise Rmnanee, a Csesare, jus dave genli- in exemplum beatse seniper vivginis Marise nupta
bus, Syviam missus esl. Quomodo lunc, imperante simul et immaculata concipit nos virgo de spivitu,
Augusto et Cyrenio prsesidente, ibant omnes ut cen- .n pavit nos virgo sine gemitu, et quasi alii quidem
sum profiterentuv, singuli in suam civitaleifl, ila et' desponsata, sed ab alio fecuridata, per singulas sui
nunc impevantepev Ecclesise pvsesides, id est, do- pavtes, quse unam Catholicam faciunt, proeposito
ctores, imo suadente et praemiapollicente Chrislo, sibi ponlifici visibjliier jnngitur, sed invisihili Spi-
eamus qmnes, nullus excipiatur a censu justitise, ritus sancti virtute cumuiatur. Unde et hene Joseph
veniamus ad eum qui lahoramus et onerali sumus, aoctus interpvetatur, indicans nimirum hoc voea-
et ipse veficiet nos. Tollamus jugum ejus supev nos, bulo, quod instantia magistri loquentis nil valet, si
et discamus ab eo quia mitis est et humilis corde, non augmentum superni juvaminis, ut audialur, ac-
et inveniemus vequiem animabus nostvis. Hsecest cepevil.Quod autem filium suum primogenitum Ma-
enim nostra civitas et patria, requies videlicet ria peperisse describitur, nqn juxta Helvidianos ac-
beala et coalestis animarum , ad quam nimirum ci- cipiendum est, alios quoque filiog eam pyocyeasse,
vitatem pacis et quielis ire et devote regi nostro quasi nequeat primogenitus dici, nisi qui habeat
thesaurum referve, esl cvescentibus quplidie virtu- fraires, sicut non unigenitus nisi qui cavel fratri-
tis ac fidei profectibus supernoe lucis, quae sunt bus, solet appellari. Quia et testimonium legis, et
gaudia seterna , speculavi, et pro his acqnivendis , manifesta ratio declarat, omiies unigenitos, etiam
 26
23 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELLi.
non autem omnes primogenitos eliam .
A magnum, quod erit omni populo. (Ex Beda.) Non
primogenitos, rebelles
posse vocari, hoc est, non solum esse omni populo Judseorum, quorum plurimi
unigenitos
sed omni fidelium populo, de cunctis tri-
primogenitum, post quem alii, sed omnem ante exstitere,
nullus e vulva Est evgo Christus bubus, gerilibus, et linguis, in unam Christi Eccle-
quem processeril.
Jesus unigenitus in substantja Deitaiis, primogeni- siam congregalo, seternum gaudium evangelizatur
tus in susceptione humanitatis; primogenitus iri et magnum.
in natura. Quia natus -est nobis hodie Salvator, qui est Chri-
gratia, unigenitus
El pannis eum invotvit et reelinavit in prcesepio, slus Dominus, in civitate David. Ubi notandum quod
quia non erat ei loeus in diversorio. (Ex Beda.) angelus qui in noclis utique vigiliis pastores affatur,
non ait : Hac nocle, sed, hodie natus est vobis Sal-
Quid retribiiam Domino pro omnibus quse retribuit
niihi. Qui tolum mundum vestit ovnatu, pannis vator. Non aliam scilicet ob causam, nisi quia gau-
veniehat. Nam ubi tri-
vilibus jnvolvitur, ut nos stolam pvimam recipere dium magnum evangelizave
nox adjungilur, vel no-
valeamus, Pev quem omnia fecta sunt, manus pe- slitia significatur, ibi ssepe
cunis ut nostvse manus ad opus minatur, ut illud: Omnes vos scandalum patiemini in
desque astvingituv, fruslva
bonum exertae, nostri sint pedes in viam pacis di- me in ista nocte ( Matth. xxvi). Neque enim
recti. Cujus coelum sedes est, duri pvsesepis angu- B angelus tanto lumine cinctus apparuit, ut claritas
stia conlinel, ut nos per ccelestis regni gaudia Dei pastores civeumfulsisse, hoc est, ex omni parte
dilatet. Qui panis est angelorum, in prsesepio recli- illorum radiqs luminis aspersisse dicatur, quod nun-
natur, ut nos quasi sancta animalia carnis suse fru- quam in tota Testamenti Vetevis sevie, toties ange-
roento reficiat. Qui ad dexlram patris sedet, in di- lis appaventibus, adjungitur. Sed mystice prscmo-
versorio loco eget, ut nobis in domo Patris sui nuit, qnod aperte poslea monuit Apostolus, dicens:
multas mansiones prsepararet. Quamvis hoc, quod Nox prcecessit, dies autem appropinquavit. Abjicia-
non in parentum domo, sed in diversorio el in via mus ergo opera lenebrarum et induamur artna lucis,
nascituv, pev significationem intelligi altius polest. sicut in die honeste ambulemus.
Ipse namque ait ; Ego sum via, veritas et vita (Joan. Et hoc vobis signum : Invenietis infantem panms
xiv), qui ergo pev divinitatis essenliam vevitas et invotv.ium, etc. (Ex Beda.) Notandum solertius
vita permanet, per incarnalionis mysterium via quod signum nati Salvatoris dalur, infanlem non
factus est, qua nos ad palviam, ubi veritate et vita Tyrio exceptum ostro, sed pannis squalenljbus
fruevemur, adducevet. involutum : non in ornatis auvo slvatoviis, sed in
Et paslores erant in regione eadem vigilanles, et _ pvoesepibusinveniendum, hoc est, non tantum hu-
custodientesvigilias noctis super gregem suum. Quod mililalis eum et mortalitatis, sed et paupevtatis ha-
vigilant itaque nato Domirio pastoves supva gregem bitum suscepisse pvo nobis, quia cum dives esset,
ovium suarum , significant eos, cuni dispensalione pauper factusest pro nobis, ut nos illius inopia di-
manifesta, vigilaturos in Ecclesia pastoves anima- taremur (II Cor. vm). Cum esset Dominus ccelo-
rum castarum, quibus dicatuv : Pascite, qui in vo- rum, pauper factus est in terris, ut tervigenas do-
bis est, gregem Dei (I Pelr. v ). ceret paupertate spivilus vegnum acquiveve posse
El ecce angelus Domini stetil juxta illos, el cta- coelovum.
ritas Dei circumfulsit iltos. (Ex Greg.) Bene autem Et subito facta est cum angelo multttudo mitilice
vigilanlibus pastovibus, angelus apparet, eosque Dei cozieslislaudantium Deumet dicenlium:Gloria ii\ ex-
claritas circumfulget, quia illi prse csetevis videre celsis Deo et in terra pax hominibus bonmvoluntatis.
sublimia meventur, qui fidelibus gregibus prseesse Uno evangelizante nuntio, nalum in carne Deum,
sollicite sciunt. Dumque ipsi pie super gregem vi- mox mullitudo militise coelestis advolans consono in
gilant, divina super eos gratia largius coruscat. laude creatoris ore prorumpit, ut et sui, sicut sem-
(Ambv.) Videte Ecclesise surgentis exovdium, Chri- pev, obsequii devolionem Christo impendat, et nos
stus nascitur, el pastores vigilare coeperunt, et bene rj suo paviter instruat exemplo, quoties vel aliquis
-pastores vigilaiU quos bonus pastor informat. Grex fvatrum sacrse eruditionis vevbis insonuerit, vel ipsi
igilur, populus. Nox, sseculum. Pastores smit sa^ lecta sive audita, quse pietatis sunt, ad mentem
cerdoles, aut fortasse ille sit pastor, cui dicitur : reduxeviinus, Deo statim laudes, ore, covde et
Esto vigilans el confirma coeteros, quia non solum opere reddendas. Et bene chorus adveniens ange-
episcopos, sed eliam angelos destinavit, Angelus lorum, miiitise cceleslis vocabulum accipit, qui et
Mariam, angelus Joseph, angelus pastores inslruit, duci illo potenti in prtelio, qui ad debellandas aereas
et concipiendum, et conceptum, et natum, cceli potestates apparuit, humiliter obsecundat, et ipse
cives Deum testantur, ut et mortales sufficienter polestates easdem contrarias, ne mortales tantum
imbuant, et suum auctori servitium incessanter tentare valeant, quantum volunt, fortiter armis coe-
impendant. Nam et in seqqentihus lentato, passu- lestibus perturbat. Quia verus Deus est et homo
ro, suvgenti, atque ad coelos ascendenti, semper nascitur, jure hominibus pax et Domino gloria canU
a,desseperhibentuv. tur. Glorilicant angeli Deum pro nostva redemptionc
Et timuerunt timore magno, et dixit itlis angelus: incavnatum, quia dum nos conspiciunt recipi, suiim
Nolile tintere, eice cnim evangelizo vobis gaudium gaudent numevum vepleri: optant pacem homini-r
27 . 5MARAGDIABBATIS £8:
bus, quia quos infirmos prius abjectosque dispexe- A sio. Cum ergo dicit: Quem constiiuil harredcmuni-
ranl, nascente in carne Domino,jam socios vene- versorum, subintelligitur, tolius mundi.
rantuv. Qui, cum pacem horainibus poscunl, expo- Per qnemfecit, inqnit, el swcula. Ubi sunl qui di-
nunt, et quibus, videlicet bonoevoluntalis, hoc est, cunt? Erat, quando non evat : Sicut enim neminem
eis qui suscipiunt natum Christum, non autem He- judicat Patev, sed dicitur judicave pev Filiuni, quo-
rodi, ponlificibus et Phavisoeis, cselevisque Anli- niam judicem genuit, sic eliam dicitur opevaviper
christis, qui cjus nalivilatc audita, turbati suni, Filium, quia eura constat opificem genuissc(Joan. v).
eumque, quantum valucve, gladiis inseculi : Non Qui est spiendorglorimct characler substantiaiejus.
esl cnim pnx impiis, dicil Dominus (Isa. XLVIII), Non enim ex intellectu proprio hsec loquebatur Apo-
Pax autcm multa diligentibusnomen luum , Domine, stolus, nec humano hanc dispensationem veperiehat
et non cst illis scandutum ( Psal. cxvm ). ingenio, sed Spirilus sancli hsec illi suggerebat ad-
ETISTOLA PAULIA» HEBILSOS, CAP.I. ministratio. Hoc cum veligiositaiedebemus accipeve,
< Mullifariam multisque modis olim Deus loquens quia ex ipso impassibilitevnalus, neque diminutus,
< Palribus in prophetis. Novissimediebus istis locu- neque in aliquo minoralus v sed Deus verus, de Deo
< tus est nobis in Filio, quem constituit hoevedem vero, omnipotens de omnipotente, himen de lumine,
< universovum, pev qucm fecit et soecula. Qui cum R ex quo omnia, per qu.emomnia, in quo omnia.
< sit splendor glovioeel figuva substanliie ejus, pov- Portans omnia verbo.viriutis suw. Solenl Ariani
< tansque omnia verbo virtulis suoev purgalionem proponere : Quia eum dixisset Deus : Fiai lux (Gen.
< peccaiovum faciens. Sedel ad dexlevam majestalis iJ^Paterproeceperit, Filius obedievit. Sed ecceosten
< in excelsis. Tanlo mclior angelis effectus, quanto dimus quia suo vevbo cuncta perfeeit : Ferens om-
< differenlius pvaj illis nomcn hoeveditavit.Cuienim nia, inqnit, lioc est, gubernans, siquidem cadenlia
< dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu, ego el ad nihilum tend^nlia conlinel. Non enim minns
< hodie genui le; et ruvsum : Ego evo illi in palrem, est, conlineve mundum quam fecisse. Sed si oportet
< et ipse eril mihi in filiuin? Et cum itevum intvo- aliquid audacius diceve, adhuc amplius est. Nam in
< ducit pvimogenitum in oibem tervoe, dicit : El faciendo quidem ex nullis existentibus revum essen-
< adorent eum omnes angeli ejus. Ad angelos qui- lise pvoduclse sunt; in conliiiendo vero, quse facla
< dem dicit: Qui facit angelos suos spiritus, et mi- sunt, ne ad nihilum redeant, continentur. Hic ergo
< nistros suos flammam ignis. Ad Filium autem : dum veguntuv, et ad invicem sibi repugnanlia
< Thronus tuus Deus in sseculum sseculi,virga sequi- coaptantur, magnum et valJe mirabile plurimoeque
< talis.virga vegnitui. Dilexistijnstiliam etodisti ini- vivlulis indicium declavatuv.
< quitatem, proptevea unxit te Deus, Deus luus, oleo Purgalionem peccalorum faciens. Poslquam enim
< exsultationis proepavticipibus luis. Et tu in pvinci- dixlt supevius illa magna valdeque mivanda, dicit
< pio Domine lerram fundasli, el opera manuum nunc et decuva ejus et purgatione peccatornm,.
< iuavurn sunl coeli. Ipsi peribunt, lu autem per- quain evga nos egit, sic et Petrus de illo ait: Qui
< manebis. Et omnes ut veslimentum veterascent, peccata nostra pertulit in corpove suo supevlignum,
< et velut amiclum mutabis eos, ct mutabunlur. Tu ut pencatis liberati, cum justilia vivamus (/ Petr.
< aulem idem ipse es, el anni tui non deficient. » n). Et Joannes ait : Qui dilexit nos, et lavit nos a
Multifarie ei muhis modis olim Deus toquenspalri- peccalis nostris, in sanguinesuo, et fecit nos regnuni,
bus in prophetis. (Ex Joan. Chvys.) Dicendo enim : sacerdoles Deoet Palri suo.
Mullifarie et muliis modis olim Deus loculus esl pa-. Sedet ad dexteram majestalis in excelsis.In excelsis.
tribus nosiris in prophelis, significat quod alibi di-. ergo dicens, non eum in loco concludit, sed oslendit
clum est: Ego enim vjsiones multiplicavi, et in ma- omnibus alliovem, quoniam usque ad ipsum solium,
nibus prophetavum assimilalus sum (Oseexn). Quod patevnse clavilatis. Sicut ergo Pater in excelsis est,
autem sequiluv : In novissimis diebus loculus est sic et Filius. Consessus enim nihil demonstrat aliud,
nobis in Filio suo, vcluli si dicevel: Quid magnum, •p.nisi honovis aequalitatem.
si pvophctas misil patvibus noslvis? nobis enim Tanlo enim melior angeliseffectus,quanto differen-
ipsum proprium Filium unigenilum misit. lius pra; illis nomen hwreditavit. In hoc quod aixit,
Quem constituit hairedemuniversorum.Cum dicit; factus, pvo susceptus, intellige, tanquam si diceret,
Quem constituil hseredera humanilatcm significat, melius est susceptus ab angelis.
cui dictum est: Pete a me el dabo libi genles hmre-- Ctti enim angelorum dixit atiquando : Filius meus
ditalem tuam (Psal, n). Evgo non jam portio Domini es lu ? (Ex Cassiod.) Jntendamus ergo quod posuit:
tantum Jacob, et sors ejus Israel, sed omnes natio- Dixit ad ine, Filius meus es tu, quod eliam ei dictu-
nes elgentes toto ovbe divisas, in lucredilatem dis- rus eral post baptismum : Hic esl filius mcus dile-
iinclim sanguis amplcctilur Chvisli. (Ex Cassiod.) Clus, in quo mihi bene complacui. El ut Christum
Haereditas ab hevo dicta est, id est, domino, quod unam pevsonam, id est, Vevbum carnem faclum.
in ca potestate libera dominetur. (Ex Joan. Chrys.),,- esse sentives, adjecit: Ego hodie genuite. Dicendo.
Ilsevedishic ulituv nomine, ut duo qusedampcr hoc enim, hodie, coselevnitatemsusemaiestatis ostendit,
astvuat ct oslendat, boc est, quod pvoprius.sit Fi- hodie enim, apud Deum nullo inilio incipit, nullo
lius, el quod dominationis illi nulla contingat amisr finecorfcluditur. Non est enim ibi, fuit, neque, erit,.
29 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 50
sed semper pevmanet, et sempev est, et quidquid A niiila pravitate curvatur, virga ista juslos vegit, im-
dixeris illi, hodie est. Quod ait: Genui te, nativita- pios pevcutit, continet veraciter supplicantes, sed
tem illam significat, de qua Isaias dicit: -Generatio- hoec virga non de cespite arboris egredilur, sed ab
nem ejus quis enarrabit (Isa. LIII) ? ipsius divinitatis justitia pvocedit, forlitudo invicta,
Et rursum : Ego ero illiin palrem et ipse erit mihi sequitas rectissima, inflexibilis disciplina.
in filium. In his duobus vevsibus, absolute debellalur Dilexisli justiliam et odisti iniquitatem. Ipsa esl
iniqnitas Judoeovum; quid enim evidenluis, quid virga recla, amare sequilatem et odisse nequitiam.
planius , quam ut esse cvedatur fjjius, qui invocat Nemo enim perfecle diligit justiliam, nisi qui et
patrem : et vursum credatur esse pater, qui appel- actus pessimos exgecralur, quoniam diversis quali-
lat filium. talibus, eodem tempore non est in uno loco. Nec po-
El cum iterum introducit primoijenitum in orbem test ipso momenlo ibi nigrum videvi, ubi candor in-
terrce,dcit. (Ex Joan. Chvys.)Intvoilum ergo assurii- sederit, quia et pvsesentia lucis, noclis absenlia
plionem carnis appellat, fons enim evamus a Deo, est.
sicul qui sunt extra vegales aulas in vinculis colli- Propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo exsidtatio-
gati. Sic etiam Chvistus effecit/ egvessus quippe ad nis prw participibus tuis. (Ex Hievon.) Alii veges, qui
nos, hoc est, cavnem sumens et collocalus nobiscum, lypum illius pvsetulevunt, et vegnando consovtes di-
pvseceptaRegis innqtnil, et sic nos a peccatis emun- cti sunt, oleo corruptibili sunt inuncti. Hic vero Fi-
dans, et ad Deum convertens, in aulam vegajein,vel- lius Dei a Deo Palre, oleo exsullationis , hoc est,
ut mediator opiimus , inlroduxit. Propterea ergo resuvveclionis, ascensionis dominalionisque esl deli-
exitum vocal suoe ihcarnationis adventum. Tunc butus , quia Chvislus natqra unctus, nos per gva-
cnim totum orbera possedit, cuin ab nniversis est liaro.
agnitus, quomodo si quis in quamdam donuim in- El tu in principio,Domine, terram fundastiel opera
troducat aliqnem, et confeslim omnes illius dorims manuum luarum sunt cceli, ipsi peribunl, lu autem
pvincipesjubeat, ut illumprorii simul omnes ado- permanebis. (Ex Cassiod.) Cum dicit: Initio levvasn
rent. Ita et Chvistum secundum cavnem jussita cun- tu fundasti, Domine, ostendit quod a sanis mentibus
ciis angelis adovari, dicens.: Et adorent eum omnes rioii potest abncgavi, quia cveatov ante cveaturas
angeli Dei. suas, sine aliquo initio cognosciluv exstitisse. El in-
Et ad angelosquidem dicit : Qui facil angetos suos tende, quia hic opiiiiones philosophorum mivabili
spirilus. (Ex Cassiod.) Qui facit angelos suos spiritus. brevitate destruxit, quavum prima est: Mundum a
Spivitus geiierale nomen est, incovpovalispotentis- nullo esse cveatum. Secunda : Sine line mansurum.
^
qae substanthe, visibiliter, sive invisibililer, operans Sed cum dicitur : Iriilio tevram lu fundasti, Domine,
quod ei divinitus inspiratur. Angelorum enim nomen et opera manum luarum sunl cozti,prima illa persua-
non significat natuvam, sed obedienliam, v.yyilo; sio nefanda convincilur. Cum vevo pvonunliatuv :
enim Groeca lingua dicilur, qui Laline nuntius iiw Ipsi peribunt, (inem eos habeve declavavit, ut nullus
tevpvetalur. Nam quando mittuntur, angeli fiunt, in steliis, gentili evrore, confidevet, cum eas imniu-
cum tamen natura spivitus esse noscantuv. Addidii, tandas esse sentivet. Quod aulem ait: Tu autem per-
suos, ul illos ostenderet, qui recta meiUeDomini vo- tnunes, sicut setevnitalemDomini oslendit, dum cvea-
luntalibus obsecundnnt." ret omnia, sic, post coelos mutatos, ipsum dicit in
El tninistros snas flammam iguis, (Ex Hieronym.) majestatis suse gloria permanere.
Jgnem uventem dicit, iitin aliis lumen vevitatis infun- Et omnia , ut vestimentum veterascent. Dicendo
dant, in aliis peccata consumanl. Ignis iste sanctos enim, omnia, ut avbitrov, non angelos, non spivilales
puvgat, peccatores consumil. Ignem islum, qui san^ cveaturas designat, quse in sua dignitate mansurse
Ctus est, non timeat; qui peccator est, timeat. Ego sunt, sed illa, quoecommulatione pyobanturobnoxia.
pulo istos esse ignes angeios ejus. Isti ergo angeli, Quod autem dicil: Sicut veslimentum veterascent,
quos consumunt? quiscunque est lignum, fenuni, jy ad «arnis fvagilitatem videluv aplandum, ipsum
stipula, qui autem auvum et argentum est, ct lapi- enim veterascit, quod more vestis movle consumi»
des pvetiosi; mittetuv qujdem in ignem, sed munr tur,
dior invenietur. Et velut amietum immutabis eos, et mutubuntm.
Ad filiutn aatem : Thronus tuus Deus in sceculum Amictum,,idest opevtovium,coelosforsitan debemus,
swculi. (ExJoan. Clivys.) Ecce rhagna diffeventia, adyevtere, qui adIvicem velaminis terras operiunt,
quia illi quidem cveati suiU, hic autem incveatus, qui similiter, ut alia, commutabuntur. Et ut facla,
Intueris quomodo dividit, et cum quanta clavitate Domini ostenderet, jam sub selernitate mansura di-
creaturas a ereatore discevnit, minislros vocans, et cit : Mulabis ea, et mutubuniur, quia nunquam,
Dominum: servos et hoevedem.Ad proprium Filium evuiit ad hoe covruptihile veditura. Nam si corru-.
dicit: Sedes tua Deus in soeculunisoeculi.Ecce ha- plioni ulterius subjacerent, non dicevenluv esse mu-
bes regiii siguaculum : Et virga aequitatis., inquit, tata, SicutDaniel propheta lestatur, dicens : Quo-
virga regni tui. Ecce habes et aliud signacuium. niam sapientia et vivtus et intellectus ipsius sunt, et
(Ex Cassiod.) Virga vero ista vegulam divincesigni- ipse mutat tempora et ssecula (Dan. u), subjecit.
ficat sequitatis, quse veraciter recta iticitur, quia Tu autem idem ipse es, et anui ttii non deficient^
 5i SMARAGDIABBATIS 32
I&empositum est contra illa quoedicta sunt, quoniam A j lem el invisibilem, 'pev ipsum Deum Pater fecerit,
dum illa sint commutabilia, Dominus sempevimmu- docel, dicens : Omnia per ipsumfacta sunt, et sine
tabilis perseverat: ipseomnipotenliamejus designat, ipso factum est nihil. Fuevunt hoerelici, qui dice-
quia revera iuse est, cum se digna semper opevatuv, rent: Si evgo natus est, Chvistus evat, quando non
esse naturam ejus subsequenter declavat, quia ipse evat; hos in pvimo sevmone redarguit evangelista,
solus per se novit esse, qui, ut sit, alio non eget ad- cum dicit: In principio erat Verbum. Fuevunt alii
julore : sicislis tribus vevsibus, et mutatio cveatu- qui Christum hominem tantum, non et Deum crea
ravum, et oclcriiitas Domini mirabili bvevilate de- devent, quos consequenter opprimit, cum ait: Et
scripta sunt. Deus erat Verbum.
EVANGELIUM JOANXIS,CAP.I. Omnia per ipsum facta sunt. (Ex-Aug.) Universa
« In principio evat Vevbum, et Verbum eval apud enim creatura per ipsum facta est, major, minor,
« Deum, et Deus erat Yerbum. Hocerat i» pvincipio superna, inferna, spirilalis, corporalis, nulla enim
« apud Deuro. Omnia pev ipsum facta sunt, et sine forma , nulla compages, nulla concordia partium,
< ipso factum est nihil, quod factum est. In ipso vila nulla qualiscunque substantia, quse polest habere
< erat, et vita evat lux hominum. Et lux in tenebvis pondus, numerum, mensuram, ess.e potest, nisi per
« lucet, et tenebvoe eam non comprehenderunt. B illud Verbum, et ab illo Verbo creatove, cui diclum
« Fuit homo missus a Deo, cui nomen eral Joannes. est: Omnia in mensura, in numeroet pondere dispo-r
< Hic venit in teslimonium, ut teslimoniumpevhibe- suisli.
< ret de lumine, ul omnes credevent pev illum, Non Et sine ipso factutn est nihil. Peccatum non per
< evat ille lux, sed ut testimonium perhiberet de lu- ipsum faclum est, et idolum non est per Verbum fe-
- < mine. Eval lux veva, quoe illuniinat omnem baroi- ctum.
< nem venientemin hijnc mundum. In mundo erat, (Ex Hieron.) Per hanc enim senlenliam exctu-
< et mundus per ipsum faclus est, et mundus eum duntur idola. Pvopler quod ait Apostolus : Scimus
« non cognovit. In pvopviavenit, el sui eum non ve- quia nihii est idolum (I Cor. vm).
< cepevunt. Quolquol autem vecepevunteum , dedit (Vutg.) Omnia creata vel facta per .Verbum
< cis polestatem filios Dei fievi, his qui credunt in bona sunt, et modo suo subsistunt. Omnia igitur
< nomine ejus, qui non ex sanguinibus,neque ex vo- cveata modo suo subsistunt, omne quod subsistit,
< luntale carnis, nequc ex volunlatc viri, sed ex naturam hahet, nihil non habet naturam, nihiligi-
< Dco nati sunl. El Verbum caro factum est, et ha- tur non subsislit, malum siue Verbofactum est, sine
< bitavit in nobis. El vidimus gloriamejus, gloriam Verbofaclum est nihil, malum igituv nihil est. Nihil
< quasi Unigeniti a Patre, plenum gratia et veri- ^1 vero non subsistit, malum igilur non subsistit; nul-
< tate. i lum malum subsistit, omnis creatura subsistit. Nul-
In principio erat Verbutn, et Verbum erat apud lum igitur malum creatura est, quave nihil neque
Deum, et Deuserat Verbum, etc. (Ex August.) In honum aliquod est, neque ullo niodo subsistit, ne-
principio eral verbum. In quo principio ? Et verbum que ulla creatura est, et omne quod modo aliquo est,
erat apud Deum.Et Deuserat Verbum.Assidueenim et bonum est, et non nisi per Verbum est.
dicenda nomina vevbovuro, quasi viluevunt vevba. Quod[actum est .*In ipso vita est. (Ex Aug.) Sje
Ecce vevbura dico, cum dico Deus, quam breve est distinguendum est, quod faclum esl, hic subdislin"
quod dixi, quatuor littevas et syllabas duas. Nun- gue, et deinde infer. In ipso vita est, Facta esl terra,
quidnam hoc totum est, Deus, quatuor litleroe et sed in ipsanon est vila. Esl autem iu ipsa sapientia,
syllaboeduoe? an quantum hoc vile est, tantum ca- specialiler ralio qusedam, qua lerya facta est, hsec
rum esl, quod in eis intelligitur , quid factum est. vita est, tervam vides, esl in ayte tevva. Coelumvi-
In covdetuo, cum dicevem,Deus, magna et summa des, est in avte coelum,sotem et lunamvides, sunt
qusedamsubslantia cogitala est, viva, pevpetua, om- ista in avte, sed fcvis corpova sunt, in arte vila
nipotens . infmita, ubique. prsesens, ubique tota, j) sunt,
nusquam exclusa, quando isla cogitas, hoc est, vev- El vita erat lux hominum. Ergo illa vila, per quam
bum de Deo in corde luo. (Ex Beda.) Alii evange- facta sunt omnia, ipsa vita, Iux est, et non quorum.
listoeChvistumex tempove natum describunt, Joan- cunque animalium, sed lux hominum, quia ex ipsa
nes eumdem in principio fuisse lestatur, dicens: homines illuminantur, pecora non illuminantur,
In principio erat Verbum. Alii inler homines eum homo enim factus esl ad imaginem Dei, et habet
subito apparuissc commemovant, ille ipsum apud rationalem mentem, per quam possit percipere sa-*
Deum semper fuisse declarat, dicens : Et Verbum pienliam.
erat apud Deum. Alii eum verum hominem, ille! Et lux in tenebrislucet, et lenebrmeam non com-
ipsum vevumconfirmat esse Deum, dicens : Et Deust prehenderunt. Homines infideles, injusti, iniqui, ra-
erat Verbum.Alii hominem eum apud homines tem- paces, avari, amatores sseculi,hi sunt tenebrse,quae
poraliter convevsatum, ille Deum, apud Deum in Dominum non comprehendunt, id est, non intelli-
principio manentem ostendit, dicens : Hoc erat in gunt. Purga de oculo"tuo, quidquid mali est, el yi-
principio lipud Deum. Alii niagnalia quocin homine: debis sapienliam, quoeDeusest: Beati mundocorde,
gessit pevhibent ille quod omnem cveaturam visibi- quoniamipsi Deumvidebunt (Matth. v).
33 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 54
Fuit homomissus a Deo, cui nomenerat Joannes. A , Et sui eum non receperunt. Homines scilicet, quos
Quia ergo Dominus Jesus Christus sic eral homo, ut ipse creavit, Judoeiquos pcculiareni sibi elegerat in
laleret in illo Deus, missus ante illum magnus homo, plebem, quibus sua? cognitionis revelaverat arca-
per cujus testimonium inveniretur plusquam homo. num, quos mirificis patruin glorificaverat actis, qui-
Etquis esthic? fuithomo : et quomodopossit iste bus suselegis doctvinam contulevat. Ex qnibus se
verbum de Deo dicere ? Missusa Deo : quid vocaba- incavnandum prcmiserat, et in quibns se incarna-
tur? cui nomen erat Joannes : quare venit ? audi. tum, ut promiserat, ostendit, ipsi eum recipere
Hic venit in lestimonium, ut testimoniumperhibe- magna ex parte recusarunt; multi enim eum ex
iel de lumine, ut omnes crederent per illum. Non erat utroque populo respuerunt, multi receperunt, de
ille lux, etc. Qualis iste-,qui testimonium perhiheret quibus Evaugelista consequenter insinuat, dicens:
de lumine ? Magnum aliquid iste Joannes, ingens Quotquot autem receperunt eum, dedil eis polesla-
meritum, magna gratia, et magna celsitudo. Quare tem filios Dei fieri, etc. (Ex August.) Magna bene-
igitur venit ? Ut teslimoniumperhiberet de lumine.Ut volentia, magna misericordia, unicus natus est, et
quid hoc? Ut omnes crederent per illum. Et de quo noluit manere unus, sed Deus unicum eumdem ip-
lumine testimonium perhiberet. Eral lux vera, quare sum quem genuerat, et per quem cuncta creaverat,
additum est, vera? Quia et bomo illuminatus dicitur B misit in hunc mundum, ut non esset unus, sed fra-
lux, sicut Dominus Jesus discipulis ait: Vos eslis tres haberet adoptatos".Non enim nos nati sumus
lux mundi, et Apostolus inquit: Fuistis aliquando de Deo quomodo ille unigenitus, sed adoptati per
tenebrm, nunc autem lux in Domino. Nameloculi no- gratiam ipsius. Ergo potestas, ut filii Dei fiant, qiri
Stri dicuntur lumina, sed nisi aut per noctemlucerna credunt iu eum, cum hoc ipsum datur eis, ut credat
accendatur, aut per diem sol exeat, lumina illa sine in eum. Dominusnoster, matrem tantummodo habet
causa patent, sic et Joannes erat lux, sed non vera, super lerram, et nos patrem tantummodo hahemus
quia illuminatione factus est lux.> in coelo. Cum enim accepisset mortalem hominera
Erat lux vera, qum iiluminat omnem hominemve- Adam, dedil hominibus immortalem suum Patrem
nientemin hunc mundum. (Ex Beda.) Omnemvideli- Deum.
cet, qui illuminatur sive naturali ingenio, seu sa- (Ex Vulg.) Ex munere divlno, prius potestale
pientia divina, Sicut enim nemo a semetipso esse, adoptionis accepta, postea Consecuti sunt, ut esse
ita cliaro nemo a semetipso sapiens esse potest, sed filii Dei mererenlur.
illo illustrante, de quo scriptum est: Omnis sapien- Qui non ex sanguinibus, neqiieex volutilaleviri, ne-
tia u DominoDeo est, cujus ulramque naturam, et que ex volilntate carnis, sed ex Deo nali sunl. (Ex
divinam videlicet, qua seroper ubique lotus manet, ^1 August.) Quod dicit : Ex sanguinibus , non est La-
et humanam, ex qua iu tempore natus, Ioco inclu- tinum, sed Grsece positum est pluraliter «!ftaT«v;
sus, apparuit; consequenter Evangelista describit, apud Latinos enim semper sanguis dicitur singula-
dicens: iter, sed maluit ille qui inlerpretabatur, quasi
In mundo erat. (Ex August.) Non pules quia sic minus Latine loqui, secundum grammaticos, et.ta-
erat, quomodo in mundo est terra, coelum, luna, men explicare veritalem secundum auditores infir-
slellse, arbores, pecora, et homines; non sicDeus mos. Si enim diceret, ex sanguine, singulariter, non
in mundo eral, sed sieut artifex regens quod fecit. explicaret quod volebat. Ex sanguinibus enim maris
Deus aulem infusus mundo ubique positus, pvoe- et feminsenascuntur homines. Quid autem subdil:
sentia majestatis facit et gubemat quod fecit. Neque ex voiuniate camis ? Carnem pro femina po-
Et mundus per ipsum factus est, et mundus eutn suit, quia de cosla cum facta esset, dixit Adam •
non cognovit.Quid est, Mundus per ipsum factus est? Hoc nunc os ex ossibus meis, el caro de carne mca.
coelum,terva, mare, et omnia qusein eis sunt, mun- Et Apostolus : Nemo carnem suam odio habet, id est,
dus diciluv. Nunquid eceli non cognovevunt, qui uxorem. Carnalis quippe nostra generatio ex san-
slellam misevunt (Matth. n)? Aut angeli non cogno- , guinibus, id cst, ex natura maris et feminoe ducit
vevunt, qui accesserunt et ministrabant ei (Malth. " originem. Ac vero spivitualis Spivitus sancti gratia
IV)?Aut sidera non cognoverunt Salvatorem suum? ministralur, quam a carnali distinguens Dominus,
omnia undique testimonium perhibuerunt. Qui ergo ait :Nisi quis Miatus fuerit ex aqua et spiritu, non
non cognoverunt ? amalores mundi, qui, amando potest inlroire in regnum Dei. Quod nalum est ex
mundum, dicti sunl mundus, hoc enim meruerunt carne, caro est, el quod natum est ex spirilu, spiri-
appellari, quod ille, ubi habitant. Nam qui non dili- tus est.
gunt mundum, carne versantur in mundo, sed corde Et verbum caro factum est et habilavit in nobis.
inhabitant coelum. (ExHieron.)Verbum cavo faclum est, ut nos de cavne
In propria venil. (Ex Beda.) In propria, quia in tvansiremus in Verbum, nec Verbum desiit esse,
mundo, quem per divinitalem fecil, per humanita- quod fuerat. Nec homo perdidit esse, quod natiis
tem nalus apparuit. In mundo ergo erat, per divi- est, gloria est aucta, non natura mutata.
nilatem; in mundum venit, per incarnationem. Ve- (Ex August.) Medicus ergo iste sic venit, ut de
nire quippe vel abire humanitatis 'est, manere et cavne vitia carnis exstingueret, et de morte occide-
esse, divinitatis. ret mortem. Ideo Verbum caro factura est, ut pos-
35 SMARAGDIABBATIS 30
simus dicere : ViJimus gloviam ejus. Qualem glo- A ., < coelos apertos, et Filium hominis stantem a des-
riam? qualis faclus cst Filius hominis. < tris virtulis Dei. Exclamantes autem voce magna,
(Ex Beda.) El Yevbumcaro factum est. Nihil aliud < continuerunt aures "suas, et impetum fecerunt
debet intelligi, quarn si dicerelur : el Deus homo < unanimiter in*eum.Et ejicienles eum exlra civita-
factus cst, carnem videlicet induendo ct animam, u't < tem, lapidabant, et lestes deposuerunt veslimenla
sicut quisque nostrum unuS homo ex carne con- < sua secus pedes adolescenlis, qui vocabatur Sau-
stat et anima, ita unus ab incariialionis tempOre < lus. El lapidabant Stephanum, invocantem et di-
Chrislus, ex divinitate, carne el anima constat. < centem, Domine Jesu, suscipe spiritum mcum.
Et vidimusgloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a <Positis autem genibus, clamavit voce magna, di-
Patre. Gloria Christi, quam ante incarnalionein vi- < cens : Domine * ne statuas illis hoc peccalum.
dere nou poterant homines, post incarnalionem vi- < Et cum hoc dixisset, obddrmivit in Domino. »
dcrunt, aspicientes humanitalem miractilis reful- Stephanus plenusgralia et fortitudiiie (Ex Hieron).
genleni, et inlelligentes divinitatem inlus lalitautem, Stephanus, 2-zi?v.votGraece, Latine cdronalus dici-
illi. maxime, qui ejus claritatcm ante passionem lur, qui pulcherrima ratione quod percepturus erat
transfigurati, in riionle sancto contemplari merue* in rej quodam prsesagio prseoccuparet in nomine :
runt, voce dclapsa ad eum hujuscemodi ainagnilica B lapidatus humihter, sed sublimiter coronalus , He-
gloria : Hic cst Filius meus dileclus, in quo mihi braice autem inlerpretalur norma veslra', quorum
complacui(II Petr. i), et post passionem, resurre- videlicet? nisi martyrum sequentium, quibus primo
ctionis, ascensionisque ipsius gloria conspecta, spi- paliendo, forma faclus est, moriendO pro Christo.
rilus ejus sunt ddno mirifice refecli, quibus omnibus Faciebat signa et prodigia. Prodigia dicunlur,
manifeste cognoverunt, quod hujusmodi gloria, porro dicentia, id est, novum aliquid longe futmrum
non cuilibet sanctorum, sed illi soli homini, qui prsedicentia. Signa dicunlur indicia aliqua, ab eo
esset in divinitate unigenilus aPatre conveniret. quod aliquid significent.
Plenutn gralia et veritate, (Ex Fulgentio.) Quia et Surrexerunt aul-emquidam de Synagoga, quw appel
in divina natura, quia Deus veritas est, plenus est, lalurLiberlinorum et Cyrenensium,etAiexandrinorum,
ei in humana, in qua homo verus, graiia faclus est, el eorum qui eranl a Cilicia et Asia , dispulantes cum
plenus esl: in illa pleniludine Deus est in forma Dei, Slephano. Synagoga Grsece, Latine congregatio di-
oequalis Deo; in ista pleniludine, servus in forma citar. Liberlini, qui de servituie manuinissi et liber-
servi, quia in similitudine hominum facius, et ha* late donati sunt. Constat autem, de stirpe servili
bilu esl invenlus ut homo (Philipt n). fuisse, qui primo fidei Christi resliterunt, qui etsi
(Ex Beda.) Gratia plenus eral, et est homo Chri- C ab hominibus emancipali, tamen servi erant peccali.
stus Jesus, cui singulari munere, proe coelevismov- Cilieiaj coetus, luctus, vel vomitus interprelatur.
talibus datum est, ul statim ex quo in Utero virgiais Alexander, auferens angustias tenebrarum. Asia,
concipit et homo fieri inciperet, verus essel et elevata vel elalio interprelatur.
Deus. El nonpoterant resistere sapienlim et spiritui, qui
CONCORDIA. loquebalur. Hoc esl quod Dominus ipse suis marty-
Islavnm duarum in plurimis fit concordia lectio- ribus ait : Ego enitn dabo vobis os et sapienliam,
num. Evangelium dicit: In principio erat Verbum. cui non poterunt resistere el tonlradicere omnes ad-
Et Apostolus : Tu in principio, Domine, terram fun- versarii veslri (Luc. xxi).
dasii. Evangelium dicit : Omnia per ipsum facla Audientesaulem hoc, dissecabanturcordibussuis, et
sum, el mundus per ipsum factus esl. Apostolus di- slridebant denlibus. Conscientia cum arguitur, impa-
cit: Per quem fecit el swcuia. Notandum quod Do- liens est, et non poterant Christi veritalem sustinere.
minum Jesum Chrislum, ulrique Deum appellave- Aures eorum furorem mentis in vultu demonstra-
runt: Evangelium ubi ait: El Deus crat Verbum. banl. Slridebant dentibus in eum, carnes lacerare
Apostolusubi dicit: Thronus, luus Deus, in sceculumj cupientes, ostehdentes se esse belluas. Inde enim
scecidi(Psal. XLV). minabantur, unde lantummodo ostendebanlur et
IN NATALISANCTI STEPHANI belluse, etimpletum est in illrs : Homo cum in honore
LECTIOACTUUM APOSTOLORUM, CAP.V. esset, non inleUexit, comparalus est jutnentis insi-
« Stephanus plenus gratia et fortitudine, faciebat picniibus, et similis facius est illis (Psal. XLIX).
< prodigia et signa magna in populo. Suvrexerunt Cum autem esset Stephanus plenus Spirilu sancto ,
< autem quidam de Synagoga, quce appellabatur Li- inlendensin cmlum, vidit
gloriam Dei. Quia plenus
< bertinorum et Cyrenensium et Alexandrinorum, erat Spirilu sancto,
proplerea inlendebat in coslum.
< et eorum qui eranl a Cilicia et Asia, dispulantes Plenitudo enim Spiritus sancti, non eum permittebat
« cum Stephano, et non poterant resislere sapientise terreua aspicere. Nam et Moysesvidisse dicitur glo-
« el spirilui, qui loquebatur. Audienles beec, disse- riam Dei, et populus in consecratione domus Do-
<cabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in mini, vidisse dicitur
gloriam Dei Israel (Exod. xxxiv).
< eum. Cum aulem esset Stephanus plenus Spiritu Et aposlolus Joannes dicit in
Evangelio : Et vidimus
< sancto, inlendens in coelumvidil gloriam Dei, et gloriamejus, gloriamquasiunigeniti a Palre (Joan. i).
< Jesum stantem a dextris Dei. Et ait: Ecce video Et Jesum stuntem a dextris Dei. Stantem dixit,
37 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 58
non sedentem, stabat cum martyre suo, -et pngnabat A suvrexisti ut me venientem susciperes et amplexa-
quasi in prselio conslitutus. Ille lapidabatur, et Jesus reris, filius invocat patrem, martyr invocat agoni-
suscipiebat plagas. theten. Domine Jesu, suscipe spiritum meum, qni
Eccc video cmlosapertos. Jam mihi aperta est via; expellitur decarne mea, propter confessionem tuam,-
adhuc in terra sum, eliam ad ccelorum regna aspi- fas|est enim ut spiritos, qu.i pro te funditur, a te
cio; coelos istos aperuerunt mihi Iapides vestri, per- suscipiatur.
secutione vestra aperuistis mihi ccelos, usque adhuc . Positis autem genibus clamavil voce magna dicens:
coelosapertos non videram, sanguis meus clavis cce- Domine, ne siatuas itlis hoc peccatum, el cum hoc
lorum est. Ac si diceret: Deponile lapides, confite- dixisset, obdormivit. (Ex Beda.) Pvo se quidem stans.
mini Jesum, etvos videbitis coelos apertos, etFilium ovavit, pvo inimicis genu flexit, quia ipsovum ma-
hominis stantem a dextris Dei, sed illi lapides te- jor iniquitas, majus supplicandi remedium flagita-
nentes, persecutionis veritatem audire non poierant. bat. Et mira beali martyris virlus, qui sic zelo fer-
El Filium hominis stantem a dexlris virlulis Dei. vebat, ut eis a quibus tenebalur palam snse perfi-
Cum Dominus Jesus Chrislus Dei et hominis per- dise culpas exprobraret, sic dilectione ardebat', nt
fectus sit filius, quid est, quod hunc beatus martyr, in morte quoque pro eis a quibus occidebatur,
hominis potius quam Dei Filium appellare maluit, B oraret.
cui plus utrique glorioeviJeretur allaturus, si eum EVANGELIUM MATTH/El, CAP.XXIII.
Deipolius quam hominis Filium appeljare voluisset, < Dicebat Jesus^turbis Judoeorum et principibus
nisi ut hoc testimonio Judseorum confunderetur in- < sacerdotum : Ecce ego niitto ad vos prophetas et
fidelitas, qui se hominem crucifixisse, et liunc Deum < sapientes et Scribas, et ex illis occidetis et cruci-
credere noluisse meminerunt ? Ad confortandum er- < figelis, el ex eis flagellabitis in synagogis vestris;
go beali martyris sapientiam , coelestis regni janua < et persequimini de civitate in civilatera, ut veniat
pahditur, et ne innoxius homo lapidatus titubel in < super vos omnis sanguis justus, qui effusus super
lerra, Deus homo crucifixus appavet covonalus in < terram a sanguine Abel jusli usque ad sanguinem
coelo. Unde? Quia, slave, pugnantis vel adjuvantis < Zachariee,filiiBavachise, quem occidistis inter tem-
est, recle a dextris Dei stantem vidit, quem inter < plumet altare. Amen dicovobis, venient hoecomnia
homines persequentes adjutorem hahuit. < super generationem istam. Hierusalem , Hieru-
Exclamantes autemvoce magna, continuerunt aures < salem , quoe occidis prophetas, et lapidas eos qui
tuas. (Ex Hieron.) 0 pravos animos, claudunt aures, < ad te missi sunt, quoties volui congregare filios
ne apertis illis ingrediatur veritas. Claudunt aures, < tuos , quemadmodum gallina congregat pullos
quia clausos habebant et oculos, et coelos apertos C < suos sub alas, et noluisti! Ecce relinquetur vobis
non viderant. < domus veslra deserta. Dico enim vobis, non me
Et impetum fecetunt unanimiter in eunu Una impie* < videbitis amodo, donecdicatis : Benedictus qui ve-
las, unus impetus, major consensus in scelere quam < nitinnomine Domini. »
in religione. JDicebatJesus lurbis Judmorum : Ecceego milto ad
Et ejicientes eum extra civilalem lapidabant. (Ex v vos prophetas et sapientes et scribas, el ex illis occi-
Beda.) Et Dominus extra portam passus est, qui nos detis et crucifigetiset flagellabiiis in synagogis vestris,
elegit de mundo in supernum suum regnum et glo- et persequimini de civilate in civitatem, ut impleatis
riam, et Stephanus, quasi advena mundi, extra ci- mensuram patrum vestrorum. (Ex Hieron.) Id est,
vitatem lapidatur. Non enim hahuil hic manentem quod illis defuit, vos adimplete. Illi enim interfece-
civitatem, sed fuluram tola menle quoerebat. Et runt servos, vos Dominum crucifigite; illi prophetas,
juxta rerura immutationem martyr mundi cordis, vos eum qui per prophetas prsedicalus est. Polest
sd ccelos intuitum dirigit, persecutov dure cervicis hoc el ad discipulos ejus referri, de quibus nunc
manusad lapidesmitlit, dicit: Ecce ego mitto ad vos prophetas, etc. SiniuU
El testes deposueruni veslimenta secus pedes ado- que observa juxla Apostoium scribenlem ad Corin-
lescenlis qui vocabatur Saulus. Quare testes falsi pri- "^ tliios, varia dona esse discipulorum Christi (I Cor-.
inum lapidaverunt? Quia lex proeceperat ut quicun- xn) : alios prophetas, qui ventura prsedicant; alios
*
que testimonium diceret contra aliquem causoenior- sapientes, qui noverunt quando debeant proferre
tis, ipse primum^lapidem mitteret in eum, quem sermonem; alios scribas in lege dociissimos, qui
primumore occiderat suo (Deut. xvn).. describunt in tabulis cordis sui, ex quibus lapidatus
ExIIieron.) Deponunt vestimenta, quijam Deiauxi- est Stephanus, Paulus occisus, crucifixus Petrus,
lium projecerani. Saulus autem lentatio, sive infer- flagellati in Actibus Apostolorum discipuli, et per-
nus inlerprelatur. Recte igitur qui lapidabant mar- seculi eos suntde civitate in civitatem, expellenles
tyrem, vestimenta sua juxta infernum reliqueranl. de Judcca, ut ad genlium populum tvansmigrarent.
Ei lapidabant Stephanum invocantemet dicentem: Ul venial super iios omnis sanguis justus,qui ejfu-
Domine Jcsu, suscipe spiriium meum. Videle con- sus est super terram. (Ex Beda.) Quseritur, quomodo
fessionern : hominem videl stantem, ct taraen Do- sanguis omnium prophetarum atque justorum ab
minum confitetur. Ac si diceret : Domine Jesu, stas una Judceorum ge.neralione requiratur, cum et mnlti.
quidem quasi homo, sed adjuvas quasi Deus. Slas, sanctqrum, sive ante incarnationem, seu post mor-
39 SMARAGDlABBATIS m
tem, resurrectionemque Salvatoris ab aliis sunt na- A l nohis tribueretur erroris iacditaS, thanifesteoslendit,
tionihus interempli, et ipse Dominus, Judseis licet de quo dicit hoc, quod additum est: Quem occidistis
acclamantibus, a Romano latncn prseside, Romanis- inier templum et aitare, illum significare ZaChariam
que sit mililibus crucifixus. Sed moris est Scriptu- volens5qui occisus est a Joas rege Judaet, sicut Re^
rarum, duas scepe generaliones hdminuni, bondrum gum narrat histofia. Sed observandum quod ille
scilicet et malorum, computare, hoc est, eofhm qui Zacharias non sit filius Barachice, sed.filius Joadse
non ex sanguinibus, tleque ex volutttale cariiis, tieque sacerdotis, unde Scriptura refert: Non fuit recorda^
ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt, et eorum , tus Joas patris ejus Joadm , qum sibi fecisset bona
quibus dicilur : Vos ex paire diabolo estis, et alibi : (II Par. xxiv). Cum ergo Zachariam teneamus et
Serpentes, generatio viperarum. occisioni consentiat locus, quserimusquareBarachioe
(Hieron.) Dicamus breviter , quare sanguis Abel dicitur filius et non Joadae. Barachias in lingua no-
justi usque ad Zachariam filium Barachiae, ab illa stra benediclus Domini dicilur, et Joada justitia in-
generatione quseratur, cum neutrum eorum occi- terprelatur, et ideo vir justilia plenust benedictus
derit? Regula Scripturarum est, duas generationes, Domini recte appellaturs
bonovum vel malOVumnosse. Bonovum, de qua scri- Hierusalem, Hierusalenii qilm occidis prophetas et
ptum est: Hwc est generatio quwrentium Dominum, B ' lapidas eos qui ad te missi sunt. (Ex Hier.) Hierusa-
qumrenlium faciem Dei Jacob (Psal. xxiv), et in alio lem, non saxa et sedificia civitatis, sed habilalores
loco de omnibus sanctis : Generalio rectorum betie- vocat, quam patvis plangit affectu , sicut et in alio
dicelur (Psal. cXn).De malis vero : Generatio vipera- locolegimuSj quodvidens eam, fleveril (Luc. xix),
rum, et: Rcquireillur oninia a genefalione ista, Et Qiioties tiolui congregarefiliostuos,quemadittodum
illud i Geiieratio prava atque perversa, hmccinered- gallind'congregal pullos suos sub alas suas, el nolui-
dis Domino, popule stulte el insipiens (Deut. xxxu, 6)? sti. In eo autem quod dicit : Quoties volui tongre*
el: Gens sine consilioet sine prudentia? Ergo isti, qui gare filiosluos, omnes retro prophetas a se missos
similia Cain et Joas contra Aposlolos gesserunt, de esse teStatur. Avis quoque simiiitudinem corigregan-
una generalione esse feferuntur: et omnes sancti, lis sub penriis nidum suum, in Cantico Deuterono^
qui similes in virlutibus sunt, una gerieratio esse vi- mii legimus: Sicut aquila frotegit nidum suum , et
delur. super pullos suos desideravic, expandetu alas suas ,
A sattgttine AbelJusti usque ad Sanguinem Zacha- suscepil eos et tulit super pennas suas (Deut, xxxn).
rim filii Barachim. (Ex Beda.) QuoeriturCur duos hos Et pulchre, qui Herodem de sua nece tractantem ,
specialiter posuit Abel et Zachariam, quia neuter vulpem vocarat (Luc. xin), seipsum avi comparat.
lunc prcesensfuit, etposlea mulii ab eis sancti oc« ^* Fraudulenta enim vulpes semper insidias avibus ten-
cisi sunt, nimirum pro scqualitate piaculi. Cain enim dere nou cessat. Quod dicit: Qui ad te missi sunt,
occidit Abel fratrem suum , nulla causa jusla exi- hoc 6st, qui ad profeclum tuum missi fuerant. Quolies
stente. Joas quoque rex filium sacerdotis nutrientis volui, ac si diccret; Indebita reddis mihi, congregare
se et eripientis de morte, el in templo septem annis de jEgypto et Babylone pullos sub alas. Duse aloe
abscondeiilis se, cum Alhalia, avia ejus, onine se- Domiiii, Moses et Aafon, qui eduxerunl populum de
men regium, desiderio regni, inlerfeeisset, maxime- jEgypto, sive Zorobabel et Esdras et Nehemias, et Je-
que collactaneum suum ; horum, inquam, omniumi sus filius Josedec duces, qui eduxerunt popuhms
oblilus, inlerfecit. Item qucerflur: Si sanguis hcr- Israel dd Bahylone. Quseritur quomodo dicit : Quff*
rum, qui post hunc occisi srint, venit super eds, ni- iies volui, cuin Propheta dixerit: Omnia qum voluit
mirum Zacharias sanctos in fine mundi paSsuros, Domiiius fecit, id est, nolui ex me, sed votoistis ex
significat, quorum omnium sanguis veniet super g'e- vesfra parle.
nerationem malain, cujus malitia unita est, quare a Ecce relinquetur domus-vestradeserta. (ExHieron.)
sanguine Abel, qui primus martyrium paSSusest, Hoc ipsum ex persona Hieremioe'jam ante dixeral;
mirum non est. Sed quare usque ad sanguinem Za- v>Reliqui domum tneatn, dimisi hmreditateni meam,
charise quserendumest, cum el mulli post eum us- facta est mihi hmrediias mea tfuasi spelunca hymnct
que ad nativitatem Christi, et ipso mox natd inno^ (Hier. xn). Desertim Judceorum domum idem tem-
cenles in Belhleem pueri sint ab hac gelieralione plum illud, quod ante fulgebat augustius oculis cOm-
perempli (Matth. n) ? Nisi fbrte , quia Abel pastor probamus, qui babitatorem Christum perdidit, et
ovium, Zacharias sacerdos fuit, et hic in campo, ille hcereditatem prseripefe gestiens , oecidit hocredem.
in atrio templi necatus e.st. Ulriusque gradus mar- Aliter: Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta,
tyres, et laici scilicet et altaris oflicio mancipaii, sub hoc est, nunc veslra est, non mea, quce dudum do-
eorum voluit intimare vocabula. mus mea vocabatur. Deserta in vindicta crucis, sive
Qucm occidislisiiiter teniplum el altare. (Ex Hie- templum Judccorum a Domino habitatore relinque-
ron.) lnler parietem fempliet altare incensi inlerius, tur,;ibitque ad genlium Ecclesiam.
sive, utalii dicunt, inter fuinas templi etaltare ho- (Ex Beda.) IpsSm civitatem , quam nidum suum
stiarum exterius. Qucerilur qui sit isle Zacharias , vocaverat, nunc dorimm"Judseorum appellat, quse
filius Barachise, qui occisus est inter templum etai- hon SmmeritODomini auxilio nudata, suse ditionire-
tare, quia mullos legimus Zacharias. Sed, ne libera iinquitur, quia non solum avis illius omnipoleiitis,
41 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 42
Christo.'(ExHieron.) Quoinodo se-
quam Matthseusigallinam nuncupat, alis protegi de- A«n cmleslibusin
spexit, sed eamdem avem,seprotegerevolentem,vul- cundum substantiam Deus bonus, nos communione
pibus devorandam,idem Herodi et Pilato crucifigen- sui, efficit bonos, ita ipse benedictus, nos prcestat
dum tradidit Christum. Nec mora vulpium earum- esse benedictos. Benedixit autem nos, non in una
dem, hoc est, regum terrse, et ipsse rapinee donatur; benediclione tanlum, sed et in cunclis; non quodom-
occiso enim Dominovenerunt Romani, el quasi ni- nes omnia consequamur, sed dum singuli, vel singu-
dum vacuum diripientes, tulerunt eorum locum, gen- las, vel plures habemus, ex omnibus omnes singulas
tem et regnum. possideamus, et non in terrenis benedictionibus, sed
(Ex Hieron.) Sciendum quia hyena, unde superius spiritalibus. Quseritur, quomodo adhuc in lerra nos
in testimonio Hieremicementio facta est, bestia est positos ccelesti benediclione benedixerit. Sive igitur
quse noctu cadaveribus mortuorum vivit, et de se- quod conversatio noslra in coelisest, et non sumus
pulcris solet effodere corpora, nihilque est immun- de mundo isto, sed deposita imagine TOV^OIZOO ,
ditise, quo non vescatur; talis est Israel, offendens portamus imaginem superccelcstis, et in carne non
Dominum suum, et omnium bestiarum morsibus vivimus, sed in spiritu; sive quod omnis benedictio
traditus, nempe quia a Dominoest derelictus. spiritalis in Christo, licet in terra sit, tamen de cce-
"
Dico enim vobis: Non me videbitis amodo donec B leslibus computetur : Benedixit nos, inquit, in omni
dicatis : Benedictusqui venit in nomine Domini. (Ex benedictionespiritali, id est, in sermone Dei, et sa-
Aug.) Hsec quidem turbse dixerunt Domino , ve- pientia, et virtute, cselerisque virtulibus. Dupliciler
nienti ad Hierusalem, sed quia Lucas non dicit, quo autem legendum : Benedictus Deus, et Pater Domini
hinc abscesseril Dominus , ut non veniret, nisi eo nostri Jesu Chrisli, ut sit benedictus Deus, qui uni-
tempore quo jam illud diceretur, perseverat quippe versorum conditor est, et hic distinctio, deinceps in-
in itinere suo, donec vcniat Hierusalem, cogit pro- feratur, qui est, et pater Domininostri Jesu Christi.
fecto hoc mystice inlelligi, de illo ejus adventu, quo Yel ita, ut Deus et Pater, ad Dominum noslrum, in
in claritate venlurus est, maxime cum Matlhseus commune referatur , benedictus Deus , ejus qui as-
Dominum prsedecantatas ei a turba laudes dixisse sumptus est hominis, et pater ejus, qni in principio
teslatur. apud Deum, erat Deus Verbum. Non quo alius as-
(Ex Hieron.) Idem quod dicit: Donee dicalis: Be- sumptus homo, et alius sit sermo, qui assumpserit,
nedictus qui venitin nomine Domini, hoc vult intel- sed quo unus, atque idem, pro varietate causaran,
ligi, nisi pcenilentiam egeritis, et confessi fueritis, nunc sublimis, nunc humilis proedicetur.
ipsum me esse, de quo prophetsececineruut, filium Sicut elegit nos in ipso, ante mundi constitulionem.
omnipotenlis Patris, meam faciem non videbitis. Ha- C Volensitaque Paulus ostendere quod Deus nos elegit
bent- Judeei, datum sibi tempus pcenitentise, confl- «t essemus sancli et immaculati coram ipso, hoc est,
teantur: Benedictus quivenit in nomine Domini, et D»mino, anle fabricam uiundi, in prcesentiaDei, cui
Christiora conspieient. omnia futura jam facta sunt, et antequam fiant uni-
CONCORDIA. versa, sunt nota, hoc usus est sermone dicens . Aiite
Islarum duarum in hoc sit concordia leclionum, conslitutionem.mundi. Quod autem ait: Ut essemus
sancti et immaculati, ialer sar.ctum et immaculatum,
quia utraque de lapidatione justovum, unam faciunt hoc
mentionem. Hsecesl lectio Actuum Apostolorum, de interest, quod sanclus et immaculatus intelligi
beati Stephani, perspicue, et proprie jam patrata. potest. Immaculalus vero, non statim et sanctus.
vero de Parvuli vero immaculati sunt, qui integro corpore
Evangelii leclio, cujuslibet prophetse lapida- non fecere
tione absolute facit, non proprie, mentionem. peccatum, et tamen non sancti, quia
sanctitas voluntate et studio comparalur.
1NNATALISANCTIJOANNISEVANGELISTJE In charitate prcedestinansnos in adoptionem filio-
LECTIO EPISTOLj; BEATIPAULIAPOSTOLI ADEPHESIOS, rum, per Jesum Christum, etc. Dupliciler legendum,
CAPITEPRIMO. ut charitas, vel superioribus, vel inferioribus copu-
< Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu D letur. Cum superioribus ita , ut essemus sancti et
< Christi, qni benedixit nos in omni benediclione immaculati coram ipso in charitale. Cum inferiori-
< spirituali, in ccelestibusin Christo : Sicut elegitnos bus ita, in charitate prcedestinansnos, etc. Nec non
< in ipso anle mundiconslitulionem,utessemussan- eliam hoc inferendum, quod cum prsedestinetnos in
< cliet immaculaliinconspectu ejus in charitate. Qui adoptionem filiorum, per Jesum Christum , tamen
< prcedestinavit nos in adoptionem filiorum per Je- non ante filii esse possumus, nisi filii ejus Jesu
« sum Christum, in ipsum, secundum propositum Christi fidem et intelligentiam recipiamns , et illa
< voluntatis suse,in laudem glorioe gratieesuse, in quidem natura filius est, nos vero adoptione. Ille
< qua gratificavit nos in dilecto filio suo, in quo ha- nimquam filius non fuit, nos antequam essemus
prce-
< bemus redemptionem,per sanguinem ejus in re- destinati sumus, etc. Spirilum adoptionis accepimus
< missionem peccatorum, secundum divilias gratice quando credimus in Filium Dei.
< ejus, qusesuperabundavit in nobis. > Secundum placitum votuntalis sum. (Ex Hieron.)
BenediclusDeus et Pater Domininostri Jesu Chri- Verbum suSox£«v,quod Latinus interpretatus est
sti, qui.benedixitnos in omni benediclionesnirituali placitum, apud Grcecos Compositumest ex duobu*
PATROL CII. 3
43 SMARAGDIABBATIS U
integris, imbTOO SUX«JTOOSoxstv,id est, ab.ene et A. EVANGELIU^ 1OANNIS , CAP.ULT,.
placilo, quod nos possumus dicere , beiieplacitum, < Dixit Jesus Petro : Seguere jne. Couyersus Pe-
quia nqn slatim omne quod placet, et beneplacere « trtis, yidit iUuni djscipjilum, .qri.emdiligebat Jesus,
polesl, sed hoc beueplacitum dicitnr, ubi quod pla- « sequentem, qui et recubuil in cpena supra pectus
cuit, recte placitum comprobatur. < ejus, et dixit: Bomiiie, quj.s esj; qui t.e Jrade}.?
In laudem gigrim gratim sum, in qua gralificavit < Hunc ergo cum vidisset Eetrus, dixit fes»s : J3o-
nos in dilecto. Omnis ergo grafia quam eonsequimur, « mine, hic autem quid? Dicit ei Je.sus: Si eum volo
in gloriam et laudem ejus, qui nos gratificavit in dile- < manere donec veniam, quid ad te ? tu me sequere.
clo, hoc est, in Domino Jesu Christo Salvatore com- t Exiit ergo sermo iste inter fratres, quia discipulus
pletur, quiaabsque sapientia, veritate, juslilia,.pace, < ille non moritur. Et non dixit ei Jesus, qnia non mo-
redemptione, quibus omnibus Christus intelligilur, < ritur, sed,Si eum volo manere donec veniam, quid
nullum bonum esse potesi. Nee putandum quod in < ad te? Hic est discipulus iste, qui testimoniiim
Laliniscodicibus, habet scriptum, in dilecto Filio suo, < perhibet de his, et scripsit hcec, et scimus quia
sed simpliciter et alisolute, in dilecjo. Quodilamihi < verum est tcslimonium ejus. >
intelligendum videtur, ut subaudiatur , ab omnibus. Dixil Jesus Petro : Sequere me. (Ex Beda.) Post-
Si enim Christus, ut saepe jam diximus, sapientia B quam enim Dominus Jesus significavit Petro qua
est, justilia, pax, gaudium, elc., hsecvirtutum voca- morte clarificaturus esset Deum, protinus adjungit:-
bula, eliam hi,qui sequi nequeunt diligunt,et nullus Sequere me, ac si aperte dicat: Quia ipse prius pro
lam confessi sceleris est, ut non sapienliam et ju- tua rcdemplione, erucis supp.icium subire non timui,
stitiam amavese dicat,iste est dilectus, quem cestimo qutd tu pro mei confessione nominis crucem pati
in Isaia significari : Cantabo dileclo, et Vinea facla formidas? quieo gloriosiore martyrii palma glorifi-
est diteclo(Isai. v), et in Psalmo: Et dilectus quemad- caberis, quo in hac promerenda magistri iter se-
modum filius unicornium (Psal. xxix). queris.
In quo habemus redemplionem.Iile redimitur, qui Conversus vidit illum discipulum, quem atitge-
caplivus esf, et inhoslium veniens polestatem, liber bat Jesus, sequentem.Hinc etenim patet, quia cum
esse desivit, ita et nos quidam dicunt in hoc mundo dixisset Jesus Petro : Sequere me, surrexit de loco
esse captivos, et sub principibus, et polestatibus, convivii,et ccepitabire. Seculus est autem eum Petrus,
jugo servilulis teneri, uec ante vinclas catenis ex- secutus est et ille -discipulus,quem diligebat Jesus,
plicare manus , et oculos suvsum attolleve, nisi Re- Joannes videlicet, ipse qui hoc seripsitEvangelium.
demptor advenerit Jesus Ghristus Filius Dei, qui Diligebat autem eum Jesus, non exccptis cceteris sin-
proprium sanguinem dedit. el nos de' seryitule eri- 'v gulariter solum, sed prse csetens farriiliarius unum,
piens, libertate donavit. quem specialis prserogaliva castitatis ampliori dile-
Per smiguinem ipsius. Dupliciter vero sanguis ctionefeceratdignum. Omnes quippe diligit, qui om-
Christi, .et caro intelligitur: vel spiritalis illa atque nibus dicit: Sicut dilexit me Pater el ego dilexi vos;
divjna, ,dequa ipse dicit: Caro mea vereest cibus, el manete in diiectione rneqIJpqn. xv). Sed hunc pree
sanguis meusjiere est polus (Joan. vi). El: Nisi man- omnibus diligit, qui virgo electus ab ipso , virgq itt
ducqverilis cqrnem meam, el sanguinem meum bi- ceyum permansit. Tradunt namque historise, quo.d
beriiis, non habebifisvilam mternam(Jqan.xix). Vel: eum de nuptiis, vglenteni nubere, vqcaverit, et pro-
Caro et sanguis quse crucifixa est, ct qui militis ef- pterea, quem a carnaliyoluptaleretraxera.t, poliore
fusus cst laneea, sui anioris dujcedine dqnayit.
Remissionem.peccatorum. Gonsequenter aulem post Qui recubuit in coznasuper pectus ejus. Qupd au-
redemptionem sanguinis Chrisli, remissionem acce^ tem discipulus ille super pectus magistri recubuit,
pisse scribuntur peccalorum, quia nisi redempti fue- non praesentis solummodo' dilectionis, sed et futuri
rimus, fruslra nohis peccata donantur, nec ante ve- sigmim mysterii figurabatur: etenimiunc jam Evan-
niam aceipere possumus nisi pretium pro nobis gelium, quod idem discipulus erat scripturus, ube-
cruenlus quon.damviclor acceperit. rius atque altius coeteris sacrae Scripturse paginis
Secuttdum divitias gratim ejus , qum abundavit in arcana divinoemajestalisessecomprehensurum.Quia
nobis. Qui intelligit hoc quod dictum est: Gratia enim in pectoreJesu sunt omnes thesauri sapientice
eslis salvqti et non ex operibus (Ephes. n), iste scit, et scienlise absconditi, merito super peclus ejus re-
quod secundum divitias suas, Dei gratia' abundel in cubat, quem majore caeteris sapientioeet scienlice
npbis, maxime in Ecclesia de genlibus congregata. singularis munere donat. Geeteros quippe Evangeli-
An non est magniludo graliaruin in Paulo et in cae- stas novimus, plura de miraculis nostri Salvatoris,
leris sanctis? de quibus dicitur: Nescilis quoniam paupiora de diviniiate locutos. Joannes autem , per-
angelos judicqbimus (I Cpr. vi) ? Has divitias gra- pauca ;dehumanis scribens actibus, potius s.e espo-
tiaruri), ille in se non facil vacuas, qui,quantum va- nendis divinsenalurce indidit arcanis, patenter insi-
let humana fragilitas, laborat, coiitendit, et cum nuans quanta de pectore Jesu fluenta .doclrinsecce^
Paulo dicit: Gralia ejus in me vacuanon fuit (I Cor. lestis , quce nobis eructaret, hauserit. Sequitur:
xv): qui vero ad deteriora delahilur, in isto, divesi Hune ergo cum vidisset Petrus, dicit Jesus:
gralia Dei, paupertate tenuabilur. Domine; hic autem quid ? Quia beatus Petrus au-
 *
4S COLLECTIONESIN EPISTOLAg ET EVANGELlA. 4)6
dierat per passionem crucis se plariljcaturum esse ^. dere npn pgtgrat. Sed tamen supprigribus verbis
.Ueum, voluit etiam de fratrp et cqndispipulpcognp7 dicendp : Etja,mp,pn}\ne,tu scis, salis e,tipse decla-
scere, qua esset ipse morte perpetuam transiturus ad ravif, scfentem ppminum interrpgasse, quod inter-
vitam. rogavit. Sciebat igijturDpminus non solum qupd dili-
Dicit ei Jesus: Si eumvotomanere donec veniam, geret, yerum etiam qupd plus illis euni diligeret Pe-
quid adle? Tu me sequere. Npn, inflttif, eum per trus. Et tamen si prqponamus qucerentes, gujs dup-
passionem martyrii vojpconsummari, sed absqu.eyio- rum git melior utrjuin, qui plus, aut qui minus diligit
lentia persecufpris , djem exspecfare noyissimum, Christum, quis dubitabit resppndere e,um qui plus
quando ipse veniens, ,eum jn seternse beatit.udinis diligif, esse meliprem? ltem si proppnamus quis
mansionem recipiam, et quid hoc ad fe? Tu lantpm duprum sit mejior utrum quem minqs, an quen?plus
crucis patibulum subeundo, mea ypsligia .seqjii <I&- diligit CJiristus, ppn, qui plus diligi.tur a Christo,
her.e memento. Non quia, non et ipse miiltos apfea meliorem prpcul dubio respondehimus. Aggrediar
labores pyp Pqniino, pressurasque maloyumtojpra- igitur in ejus manifesta misericordia, cujus esj oc-
verif, qui ef in AejtibusAposlolorum , cum cseteris culta justitia, de solvenda qusestipn.efam jngenti,
apqsfplisflagejlatus invenilur, quandp ibant gauden- pro virjbus quas ipse donaverit disputare ; Si eum,
tes a conspectucpncilii, quoniam digni liabitisunt pro R inquit, volgmanere, jd est, sic pum exspeclare finem
nomineJesu cpnti\\neliampqli (Act. y), e,t a Donii- epnditipnis, propyiee,non iinem mundi. Qupdautem
tianp Cscsare, in feryenfis plei dpliuniniissus, in ec- subdit,: Donec peniam, non solum de generali illo,
clesjasfica narratur histpria, ex quo tamen divina se qqo resplvendus esf mundus, sed (Jfiamde hpc, quo
protpgentpgrati.a, jtamiqtajctus exieri|, quam fuprat quotidie sanptps sups yisitare digq.afiir adventu, ac
a cprruplione cpncupiscenlise carn.ajis exfraneus. pipi pptest. Qupdyerp ait: Diligismeplus liis, ppfest
Nec multo post, ab eodem pvincipe , propter insu- ifa plus intelljgi, _utJoannes JipcIpco, qui specialius
perabilem eyangelizandi constantiam, in £almos in- dilecfus pst, a cseferjsexcipiet. Af yerp, juxta mysfi-
sulam exsilio relegatur. Ubi humano licet destitulus pum .sensu.m,jn Petrp actualis vita, in Joaune cpn-
solatjo, divjnaejtamen yisionis ejtallpcutipnis meruit teniplafiva s.ignificafpy.In utroque praes.ens p.ariter
crebra coiisplatione rejeyari. Denique ibidem Apo- et futuya. Epclesi,a autem, eujqs Pelrus, prppter
calypsim, quam ei Dpminusde stafu Ecclesjsepyse- primatum aposlplatjis gerehaf figuram, elayes regni
senti, vel fufurp reyejayjt, manu sua ponscripsit. ccelornm a CJirislo accepit. In petra, hoc est, pote-
Unde constaf, promissipnem sic manendi, (jonec ve- sfatem solyendi ligandi.quepeccala, quod est enim
niret Domjnus, npn eo pertjnere, qupd sine labore per prppriefatem iji Christo Ecclesia, hoc est, per
certaminis victurus in mundp, sed illo polius quod *-*rsignificatip.nen}P.efr.us in petra, qiia significatipne
sine dolore passionis transifurus psset e mundp. Sic infelligifui Chris,tugpefya, Pefrus Ecclesia. Hsecigi-
enim in Patrum litteris inyenimus, cum Jpngo con- tur Ecclesia , qjuam significabaf Petrus, quam ditt
fec.tussenio, sciret imminere diem recessiis sui, con- deget in nialjs, amandp et sequeijcjoCliristum, libe-
yocalis discipulis suis, post mpnita exliprtationumi ralur a malis. Magis autem spqiiifur Christum in
ac missarum celebrationem, ultimum eis vale fecit, eis, qui cer.tant pro yeritate usque ad mortem,
deinde descpndens, in defossum sepultuysesuee lo- quilius jdem Petrus ait : Christus pr.o nobis passus
cum, facta oratione, positus est ad patres suos, jami est, relingiten§nobis exemplum, ut sequqpmrvesligia
liber a dolpre mortis, quam a cprruptione carnis ip- ejus (I jPeft-.n). Ecce propler quod ei dictum esl:
venityr alienus. Sequere me. Est alia yi.ta immortalis, quse non est in
(Ex August.) Illud etiam in his duobus appsj,pjis,, malis, ubi facie a.d faciem videbimus, quod hic per
Petrp et Joapne, quem non moyeat acj qucerendum?I speculum et in a?nigmatevidetur .(/ Cor. xm). Duas
Cur Joannem plus dilexeril Dominus, cum ipsumi ijaque yifas, s.ibi dLvinituspraedicatas et cominenda-
Dominumplus dilexerat Petrus? Uhicunque enim s.e s tas noyjf Epcl.esj.a.Quarum est unain lide, allera in
commemorat Jqannes, ujt nomine sup tacitp ipses spepie. Upa in p.eregrinatione, alterain seternitate;
possUintelligi, hoc addit quod eum diligebat Jesus. una iq Jabqrp, altera in requie; una in via, allera in
Porro quodapostplus Petrus plus aliis dilexerit.Chri-- patria; una cum hpstp pugnat, altera sine hoste re-
slum , possunt quidem dpcumenta multa proferri; gnat. Ergo una Jiona pst, sed adhuc misera : altera
sed ut Jonge in alia non earaus, in ipsius tertjce ma - melior et beafa. Isfa significata est per apostolum
nifestalioriis Domini, paulo superiore Jectione, qusei Petrum, illa per Joanpem. Jdeo dicitur Imic : Se-
istam prcecedit, satis evidenter apparet, ubi interro- quere me. De illo .a.utem: Si eum volo manere donec
gans eum dixit: Diliais me plus his ? quod utiquei veniam. Ac si dicat; .Tnme sequere, per imitationem
sciebat, et tamen interrpgabat» iijt etiam nos, quii perferendi temporalia mala. Ilje maneat, donec sem-
JegimusEvangelium, anjorem Petri erga D^omjnum, , piternavenio redditufusbona. Sic eum volo manere,
et in illo interrogante, et in illp respondeiite, nosce- id est, exspectare, quoniam quod per eum signifi-
remus. Qupd autem in eo, quod respondit Petrus : c.afur , non utique nunc, sed cum venerit Christus,
Amo te, non addidit, plus his, hoc respondit quod1 implebitur.
de se ipso sciebat."Non enim quantum ab alio quo- Hic est discipulus, qui testimoniumperhibet de his,
libet diligeretur seire ppterat, qui cor alterius vi- et scripsit hcec, Hic manifeste beatus Joannes suam
il SMARAGDIABBATIS 48
personam designat ex officio, quod designare vilat A apostolica apte convenit,.vel maxime ubi ait: Bene-
ex vocabulo. Perhibuit namque teslimonium Verbo dictus Deus qui elegit nos, etc.
Dei prcedicando, perhibuit scribendo, perhibuit de- 1N NATALIINNOCENTUM.
nuo docendo, perhibet eliam nunc pandendo. Siqui-
LIBRIAPOCALVPSIS JOANNIS CAP.XIV.
dem a lempore Dominicsepassionis, resurrectionis LECTIO APOSTOLI,
et ascensionis in ccelum, et usque ad ullima Domi- < Vidi supra montem Sion agnum slantem, et
tiani principis tempora, per annos circiter sexaginta « cum eo centum quadraginta qualuor millia , ha-
quinque ahsque ullo scribendi adminiculo verbum < bentes nomen eius, et nomen patris ejus scriptum
prsedicabat. At ubi a Domitiano , qui secundus post < in frontibus suis, et audivi vocem de ccelo, tan-
Neronem Cbristianorum persecutor exstilit, exsilio < quam vocem aquarum multarum, el tanquam vo-
uiissus est, irrumpentes in Ecclesiam hseretici, quasi « cem lonitrui magni, et vocem quam audivi, sicut
in destituta a pastore ovilia lupi Marcion, Cerinthus c citharoedorum citharizantium in cilharis suis.
et Ebion, cseterique Antichristi, qui Christum fuisse < Et cantabant quasi canticum novum ante sedem
ante Mariam negabant, simplicilatem fidei cvange- « Dei, elante quatuor animalia et seniores; et nemo
licoe perversa maculavere doclrina. Sed cum ipse i poterat dicere canticum , nisi illa centum quadra-
posl occisionem Domiliani, permitlente pio principe B < ginta quatuor millia, qui empli sunt de terra.
Nerva, rediret Ephesum, compulsis ab omnibus pene « Hi sunt qui cum mulieribus non sunt coinquinati,
tunc Asise episcopis, et multarum Ecclesiarum lega- < virgines enim sunt. Hi sequuntur agnum quo-
tionibus, de coseterna Patris divinitate et Christi al- < cunque ierit. Hi empti sunt ex hominibus primi-
tius facere sermonem, eo quod in trium aliorum « tiseDeo et agno, et in ore ipsorum non est inven-
evangelistarum scriptis, de humanitate ejus sufii- < tum mendacium. Sine macula sunt anle thronum
cienter sibi viderentur habere lestimonia. Quod ille < Dei. i
se non aliler facturum respondit, nisi indictojejunio, Vidi supra monlem Sion agnum stantem. Agnus
omnes in commune Dominum precarentur, ut illa Chrislus, de quo Joannes ait : Ecce agnus Dei qui
digna scribere posset. Et hoc ita patrato, instructus tollil peccata mundi. Mons Sion, qui speculatio in-
revelatione, a sancli Spiritus gralia inebriatus, om- terpretatur, hoc loco Ecclesia inlelligitur, super
nes hccrelicorum tenebras patefecit, et subita yeri- quem Dominus Jesus Christus slare perhibetur, vir-
talis luce dispulit: In principio, inquiens, erat Ver~ tutis et protectionis ei praestans adjulorium et mu-
bum, et Verbum erat apud Deum, el Deuserat Ver- nimen. Nota quse bestia superius in arena maris,
bum. Similemque initiis totum sui sermonis cursum agnus in monte Sion stare perbibetur, et cum illo
faciens Dominum nostrum Jesum Christum, sicut ^ centum quadraginta quatuor millia. Hic est numerus
verumhominem,vereexliommetemporaliierfactum, populi Dei, hic finilus numerus ponilur pro inlinito,
ila etiam verum Deum, vere ex Deo Palre, et ceter- et sacratus secreti significatione mysterii. Namter-
naliter natum, vere cum Palre et Spiritu sancto marionumero triplicato fit noveuarius, etquaternario
semper existentem clarissima assertione perdocuit. quater ducto sedecim faciunt. Novies autem decies
Imo omnia divinseveritatis et verse divinitatis, quan- sexies centum, quadraginta quatuor implentur, quo
lum alteri mortalium nulli licuit arcana reseravil. numero virginei examinis myslice insinuata esl ple-
Et hoc virgini privilegium recte servabatur, ut ad nitudo, ut cum de istis tam copiosa dicitur mullilu-
scrutanda Verbi incorruptibilis sacramenta, incor- do, de cseteris Ecclesise membris non dubitetur.
rupto ipse non solum corde, sed et corpore proce- Habenles nomen ejus, et nomen palris, etc. Superius
deret. De cujus dictorum veritale, quod sit nemini enim dixerat de bestia ascendente de terra, quod
ambigendum, ipse quoque curavit ostendere, qui faceret omnes pusillos, et magnos divites, et paupe-
cum dixisset : Hic est discipulus qui lestimonium res liberos, et servos habere characterem in dextera
verhibet de his, et scripsit hmc, continuo subjecit et manu, et in frontibus suis. Hic autem e contrario
ait: Et scimus quia verum est testimoniumejus. Quia T. de servis Dei, ne jam vehementi perseeutionis im-
ergo cum cseteris fidelibus scimus, verum esse tesli- petu, vel succubuisse aliquem, vel periisse, infirmus
monium ejus, curemus per omnia, ut recta fide in- animus sestimaret, subdit: Habenles nomenejus, et
telligendo , recta operatione exercendo quse docuit, nomen patris ejus scriptum in frontibus suis. Quod
ad dona perveniamus sempiterna, quse promisitper dicit, nomen, intelligitur agni, et nomen patris ejus,
Dominura nostrum Jesum Christum, qui vivit et re- intelligitur Dei Patris.
guat cum Palre in unilale Spiritus sancti, Deus per Et audivi vocemde ccelo. Id est, Ecclesiam, quae
omnia soeculasseculorum. Amen. ccelum scepius in divinis nominatur Scripturis. De
CONCORDIA Ecclesia enim scriplum est: Cmlum mihi sedes est.
Et de ejusdem Ecclesice prsedicatoribus scriptum :
In hoc istarum duarum fit concordia lectionum, Ccelienarrant gloriam Dei.
Magna vox sanclorum,
quia humano de Joannis aclu etnomine, et alia tan- magna est devotio charitatis, quam se de ccelo au-
tum de ejus actu faciunt rationahiliter menlionem, disse refert, cum eos qui voceiri ediderunt, in Sion
qui ab omni contagione imrnaculalum, cum Domi- monte slare prcediceret, ut ostendat se montem
nus ab infantia custodivit eum et sanclum, ideo illi Sion non aliud quam Ecclesiam dixisse, quoe ad
 49 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. JW
devincenda gravamina pressurarum, sublimi con- A j ginta quinque millia, qui empti sunt de terra. Sin-
templatione erecta gaudio, regis sui certamina gulariter canlicum agno cantare, est cum eo in per-
laude simul et imitatione concelebrat. Hoc est enim petuum prse cunctis fidelibus eliam de earnis incor-
veraciter agno stanti psallere. ruptione gaudere. Quod tamen electi cseteri canti-
Tanquam vocem aquarum mullarum, et tanquam cum audire possunt, licet dicere nequeunt, qui per
vocem tonilrui magni. Quid per vocem aquarum charitatem quidem ex illorum celsitudine lseti sunt,
multarum, nisi vox intelligilur proedicalorum? Quid ipiamvis ad eorum prsemia non assurgunt.
per vocem tonitrui magni, nisi vox Evangelii desi- Virginesenim sunl,hi qui sequunturagnum quocun-
gnatiir? Unde et quidam apostoli filii tonitrui que ierit. Hsec pulchre beatus Augustinus, virgines
nominantur. Tonitrua enim sunt Evangelia, ubi acknonendo,exposuit: «Pergite, inquiens, sancti Dei,
comminando aiunt: Omnis arbor, qum non facit fru- pueri et puellse, mares ac feminse, cselibes et in-
ctum bonum, exciditur et in ignem millilur. nuptse, pergite perseverando in finem. Laudale Do-
Et vocem quatn audivi, sicut citharmdorum citha- Ktnum dulcius, quem cogitatis uberius. Sperale
rizantiumin citharis suis. Quid per vocem cilharizan- felicius, cui servitis instantius. Amate ardenlius, cui
lium, nisi vox consona omnium designalur prsedi- placetis attentius. Lumhis accinctis et lucernis ar-
catorum, et una concordia eorum, quoe in mundis g; dentibus exspectate Dominum, quando veniat a
covdibus, canticum personat charitatis. Concitha- nuptiis (Luc. xin). Vos affertis ad nuptias agni can-
ristoeDei omnes sancti sunt, qui camem suam cruci- ticum novum, quod cantabitis in citharis vestris,
figentescum vitiis el concupiscenliis(Gal. v), laudant utique tale, quale nemo poterit dicere, nisi vos. Sic
eum in psalterio et cilhara : quantum amplius illi, enim vos vidit in Apocalypsi quidam, prse cseteris,
qui Angelieceprivilegio castitatis, tolos se faciunt dilectus agno, qui discumbere super pectus ejus
Domino holocaustuin- singulariter, abnegantes se- solitus erat. Ipse vos vidit duodecies duodena millia
metipsos, tollentes crucem suam, sequuntur aguum sanctorum citharcedorum, illibatce virginitatis in
quocunque ierit. corpore, inviolatoe veritatis in eorde. Sequimini
Et canlabant quasi canticum novum. Quid per agnum, quia et agni caro utique virgo. Sequimini
canticum novum, nisi Novuni Testamentum, et con» eum virginitate cordis et carnis, quocunque ierit.
fessio designatur fldelium, id est, credo Deum Pa- Quid est enim sequi, nisi imitari, quia Christus pro
trem omnipotentem, et in Jesum Christuin Domi- nobis passus est, relinquens nobis exemplum, ut se-
num nostrum Filium ejus, et in Spiritum sanclum. queremini vestigia ejus t (I Petr. n).
Hoc enim canticum novum caiitat, qui, veteri ho- Hi sutit, qui cum mulieribus non sunt coinquinati,
mine deposito, per gratiam baptismatis innovatur fe- iG virgines enim sunl. Virgines enim dicit inlegritale
liciter. Iste cantus qui mentem purissimam consola- fidei. Sic de universali Ecclesia loquitur Apostolus,
tur, qui medulliius deleclatur, hoc novus homo can- dicens : Despondi vos uni viro, virginem castam ex-
tare debet canticum novuin non vetus, qui necdum hibere Christo, nam et hanc visionem Thichonius,
Adsepeccala deposuit. Novus ulique canlus est, quia non de virginibus specialiter tantum, sed de tota
nunquam talem antea mundus audivit. generaliter interpretatur Ecclesia. Hi empti sunt
Novum. Quod nulla velustate sordescat, sed sem- ex hominibus primitise Deo et agno, redempti pre-
per in sui dignilatis gralia perseveret. tioso sanguiue Chrisli, ut Apostolus ait: Empti enim
Ante sedem. Sedes Ecclesia est perfecta, quoeme- estis prelio magno, glorificale et portate D'ominumin
ruil coelumesse, eo quod sit habilaculum Dei. Sedes corpore veslro (I Cor. vi). Hee primitice de illo san-
suiit Salvaloris Domini, quas ille sua majestatejam cto et immaculato Ecclesise grege, quasi sanctiores,
possidet, sicut legitur : Sedes sapientim anima justi prioresque hostioe, pro voluntatis suse meritis, a spi-
est (Sap. VII). ritu sancto eliguntur.
Et ante quatuor animalia. Quatuor enim anima- Et in ore ipsorum non est inventum mendacium.
lia quatuor designant Evangelia , quoe alio loco Non dixit: Non fuit in ore eorum mendacium, sed
'
plena oculis anle et retro describuntur. Ante, quia D non est invenlum. Sicut Apostolus dicit: Et hmc
de fuluro judicio prcedicant. quidem fuistis, sed abluti eslis (I Cor. vi). Et: Ini-
Retro. Quia de Veteri Testamento testimonium quitas injusti non nocebit ei, qua die conversus fue-
donant. Quod autem sequitur : rit ab iniquiiate sua, et poterit esse virgo, et dolus
Et seniores. IIlos significal, de quibus superius in ore ejus non inveniri. Virgines enim castos dicit
dixerat: et pudicos. Sine macula sunt ante thronum Dei.
Et in circuitu sedis sedilia viginli quatuor millia, et Sine macula, hoc est, sine peccato, Tunc enim
super thronos viginti quatuor seniores, sedentes ami- justi immaculali sunl, quando indulgentise munera
cti veslimentisalbis. Qui sive decalogum duplicatum consequuntur, sicut Propheta dicit: Lavabis me, et
et quatuor significant Evangelia, sive duodecim apo- super nivem dealbabor (Psal. LI). Beali ergo im-
stolos, et duodecim palriarchas, id est, Noe, Abra- maculati, qui in vitam eeternam merentur in-
hain, Isaac, Jacob, Moysen,Aaron, Josue, Isaiam, trare.
Hieremiam , Ezechielem, Danielem et David. Et EVANGELIUM MATTH4EI, CAP.II.
neino poterat dicere canticum nisi centum quadra- < Ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph,
 Si SMARAGDIABBATIS 52
< dicens : Surge et accipe pueruni et matrem ejos, A . minicse'iflcarnationisj et Eeclesise societatem, per
<et fuge in J5gyptum, et esto ibi usque dum dicam doctores sanctos gentibus committi.
< tibi; futurum est enim, ut Herodes quccrat pue- Qui consurgens accepil puerum et matrem nocle, el
'«rurii ad perderidum eum. Qui consurgens accepit recessit in Mgyptum. jEgyptus tenehrae et mceror
<"puef iim et matrem ejus nocte, et secessit in interpretatur. Evgo fugit Josepii cum Maria etpuero
< JSgyplum, et erat ibi usque ad obitum Herbdis, in TEgyptum, significat doctores cum lege et nomi-
< ut adimpleretuf quod dictum est a Domino per nis Christi prsedicatione, ad gentes, quse in tenebris
< prophetam, dicentem : Ex JHgyplo voeavi filium et in nocte infidelitatis erant, transituros,
< meuni. Tunc Herodes' videns quod illusus esset a Et erat ibi usque ad obitum Herodis. Quod dicit:
< magis, iratus est vaide. Et mittens occidit omnes Et erat ibi usque ad obitum Herodis, quadriennio,
< pueros, qui erant in Bethleem, et in omnibus fini- ut quidam putant, tempore suppulato, sive, ut alii
i bus eis, a hima'tu et infra, secundum lempus, volunt, duobus tantum annis, indicat figurate fidem
< quod exquisierat a iiiagis. Tunc adirripletum est Christi in gentibus mansuram, donec plenitudo ea-
< quod dictum est per Hieremiam prophetam dicen- rum introeat, ef sic oranis Israel salvus fiat. Obitus
< lem : Vox in Rama audita est, plofatus et tilula- qflippe Herodis terminum intentionis malitiosa?,,
t tus mullus, Rachel plbraTis filios suos, et noluit B qiia nunc contra Ecclesiam Judsea ssevit, insinuat.
< consolari, quia non siuit. Defimcto aulem Herode: . Ut adimplerelur quod dictum est a Domino, per
< ecce angelus Domirii apparuit in somnis Joseph Prophetamdiceniem : Hoc dicimus in Osea propheta
i in iEgypto, dicehs : Surge et accipe puerum et esse scripfum (Ose. xi). Possumus aiiteni loco isto
« matrem ejus, el vade iri terram Isfael. Defuncti testimoiiium proferre exNumeris, dicente Balaam :
«suiit enim, qui quserebant animam pueri: Qui Deus ex jEgypto vocavit eum. GlOria ejus sicuturii-
< consurgens, accepit puefum et matrehi ejus, et cornis (Num, xxni).
< venit in terfam Tsrael. Audiens autfem, quod Ar- Ex JEgypto vocavi filium meum. Quod iterum Je-
< chelaus regnaret iri Judcea pro Herdde patre suo, sus vocalur ex ^Egypto, significat Judseos in fine
< timuit illo ire. Et admonilus in somnis; secessit mundi credituros, juxta illud : Cum intraverit plehi-
< in partes Galilsese.Et veniens hahitavit ih civilate tudo gentium^lum omnis Isrdel salvusfiet (Rom.
xi).
< quse vocatur Nazaretli, ut adiinpleretur quod di- Potest tamen et secundum alfegoriam intelligi. Qui
< ctum est per Proplietas: quoniam Nazarceusvdca- pdstea quam venit ad JEgyptum mundi hujus, dedu-
i bilur. > xit eum Pater et adsumpsit ad semetipsum, ut viam
Ecce dngelus Doniini dppdruil iii somnis Josejih faceret his qui de ^gypto mundi hujus ascensuri
diceris .' Surge et aecipe pueruni et mdlreni ejiisl erant adDominum.
Nori dicit iuiim puerurii, ueqiie rimlieris, sed spe- Tunc Herodes videns quod illusus esset a Magis ,
ciali privilegio sblius 'itieri nomen poriilur. Se- iratus valde est. Quod dicit : Tunc Herodes, eon-
quituf. jungitur, uhi dicit quod Magi per aiiam viatri suni
Et matrein efiis. Noh eriiin Sicit,' accipe uxoretii', reversi. Iratus est, maneute scilicet praedicta turba-
sive conjugem luam, Sed mdirehi ejus, verus eriirii tione. Additur valde, eo quod a Magis illusus sit.
Pater ejus in coelisest. Qiiia' Babylori atqiie Mgy- Et millens occiditomnes pueros. In morte innocen-
ptus pvse pmnibus tefvii pviricipiis ostendit, qflia' tum, pretiosa omnium Christi martyrum est mors
ulranique eineridatvirus esset; <st igrie potius fidei designata. Quod enim pavvuli occisi sunt, significat
sriecettSurui, aaaiscltur qiioqiie ; qiiod ab ipsis pef huihilitatis meritum, ad martyrii perveniendum
vitse iiiitiis, ad teritationes debeas atque irisiaias gloriarii. Et quia nisi conversus fuerit quis, eteffectus
preepcirafi.Nahi slatihf lit 6'ftus est cdritra eurii ty- sit rit parvulus, non potest animain dare pro Chri-
rannus furit, et in iEgyptum fugil, et matef iri sto. Qui erant in Bethleem, et in omnibus flnibus
noxiairi bafMfofilni regioiiem fugStiir, riam rion ejus. Quod autem in BetUleem et omnibus finibus
dicituf : Accipe coifjugem tiiarii, sed thalrein ejusr,TVejus occisi sunt, oste,h<3itnoii solum in Judaea, unde
quisi alisoluto' per sigriiimipartu," orrinis explosa sii- Ecclesise ccepit origo, sed et in omnibus ejusdeni
spicio es't. Ecclesicc, quacunque per orbem diffusa est, perse-
Ei fUgeiri JEgyplum, et eslo ibl tisque dum dibdrii cutionem scevitiiram perfidbrum, et pioruin patien-
Xibi}fuluruni est eriiniut Herbdes qumrat piterum ad tiam coronandam.
perdendUm euiii. Possnniiis quoqiie odiuin Herodis,' A bimatu et infra secundutn iempiis quod exquisie-
quo perdere vbluit Jesiim, supef perseciitioriibuSqusb' rat a Magis. Id est, a puero duorum annorum usque
apostoloriim surii temporibus factcein Judcea, spe- ad puerum unius rioctis. Secundum ariagogen, qui
cialiter accipere; quarido ihvalescente invidia.pfcedi- occisi sunt, doctrina et operatiorie perfeclos iridicat.
catoressunt verbi peneoirihesexpulsideprOTiflcia, et Qui vero inira simplices vel idiOtas"ifidei tamen noii
in gentibus prcedicaturi, suht lorige lateque dispersi. ficlse constanlia fortes aeque"denuritiaf. Quod illi
Sicquefactum est, ul gerililitas, qiiseper jEgypturii quidem oecisi surit, sed Christus, qui queerebatur,
figurabatur, peccatis ante tenebrosa, lumen verbi vivens evasit, insinuat corpora quiderii martyrunt
acciperet. Hoc esl enim pueruni Jesuiri et matrem ah impiis posseperiml, sed Chfistum;1pro quo per-
ejus per Joseph iri ^Egyptum transferri, fidem Do- secutio lolassevit, riullateriuseis vel yiventibus,-.yel
 m ' COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 54
occisis posse auferri, seo"eos vefacitef contestari: A DefuncW duleiii Hertide. Obitus quippe Herodis,
Quia'sivd viviriius, Bominb' vivitiius;sive morimur, teririihum iriteniiohis riialitiosce,'qua nuric coiitra
Domitwmorimur (II Cor: v); EcclesiamJiidseascevit, insihtfat:
Tunc adimpletum est quod dictutn est per Hiere- Ecce dpparuit angelus Dbiiiiriiiri soihtiis Jdsph; iti
miam prophetairi, diceniem. Hic Hieremias veteris" jEgypto diceris : Surge el hbcipepUeruiri et matrem
recordatus historisey cum propter uxorem Levitis ejus, et iiddeiii tenarii ISfWei:Iri somnis; hoc semper
fornicationi coactam, ac per hoc mortuam, et a ma- sigriifical, (jiiigmPftiiis ihuffcio;angpli Surit p'fce&eri-
rito in duodecim p'artes, dtiodecim tribus diviscrm, tes. QciOdariterii dfefttricto' Herode, redit ih terrairi
oninis Israel corisnrgens, totairi tribum delevefif; Israel Jesus, fineni seeculidenunliat, quando Enoch
trecentnm tantum viris remanentibus, plofatus et et Helia prcedicantibus,Judoei sopita modernse invi-
ululatus, remanentitim seilicet et ihterfectorum. cliceflamma, fidem veritatis accipient. Et bene, cum
Voxin Raina audita est, etc Qubd auteiri dicitur Judseam deserit, fugere et hoc in nocte dicitur :
in Rama, non putemiis nomeri Ipci esse,1 qui est cum vero revertitur, nulla non solum fugoe, sed nec
juxta Gabaa; sed Rama excelsuni interpretafur, tit noctis fit menlio, quia^nitnirum, quos aut peccato-
sit sensuSj'Vox in excelso audita est,>id est, longe rum tenebris olim persecutores reliquit, ipsos ob
lateque dispersa. Quid enim Rama periinet ad B Iucem fidei tandem se queerentesrevisit.
Rachei?Rachel mater fuit Benjamiri, quam defun- Defuncli enim sunt, qui quwrebant animam pueri.
ctafti sepeliere iri hippodvonioyqni est Juxta' Belhel; (Ex Hiefbii.) Ex lioc loco mteiligimus,nbri solum He-
Quia' igitur et sepulcium vicinrim erat * et campns rbdem, sed et s"acerdotes, et.. scribas,' eo tempore
ipsi Benjamin sorte contingerat,' Rama quoqrie ad necem Domini fuisse meditatos.
eamdem peTtinebattribum, et a principibus, et ab Qui surgens, accepitpuerum et matrem ejus, etc.
ipso interfectionis' loco; consequenter eos, qui Occisi Non dixit: Accepit filium suum et uxoreni suam,
sunt, filios ejiisvocavit. Spirilaliter vox in Raiha, sed puerum et matrem ejus, quasi nulritius, non
id est m eicelso, et ploratus et tilulatus multus, maritus.
manifeste denuntiat luctum sanctse Ecclesise, quod Audiensaulem, quod Archelaus regnaret in Judma ,
de injusta niembrorum suorum nece gemit, non, ut pro Herode palrc suo, timuit illuc ire. Archelaus,
hostes garriunt, in yacuum cedere, sed usque ad agnoscens leo interpretatur, Herodes pellicius sive
solium superni ascenderejudicis, elsicut protomar- pellis gloria (Joseph. lib. Anticjuit. xvn, cap. 10),
tyris Abel, ita etiam sanguinem cselerorum marty- Herodes ille, qui cum Pilato postea amicitiam fecit,
rum clamare ad Dominum. hujus Herodis filius, est frater Archelai, quern et
Rttchel plorans filios suos. De Rachel natus est C ipsum Tiberius CcesarLugdunum, quse Galliarum est
Benjamin, in cujus,tribu nunc est Bethleem. Quseri- csvitas, felegavit, fratremque ejus Herodem, succes-
tur ergo quomodoRachel filiosJudse,id est, Bethleem sorem fegni fecit.
puasi suos ploret. Respondebimus breviter, quia (Ex Beda.) Quod dum nato Herode, Joseph timore
sepulta sit juxta Bethleem in Ephrata, et ex seterno Archelai in Judseamire formidan.s,angelo monenle^
corptisculi hospitio matris nomen acceperit. Sive in Nazareth Galiloeoesecessit, ultima prsesentis Ec-
quoniam Judseet Benjamin dueetribus junctse erant, clesioe tempova designat, quando pro ea, qusenunc
et Herodes preeceperat, non solum in Belhleem in- est mentis illius caecitate, Christianos in quantum
terfici pueros, sed et in omnibus circa finibus ejus, valet persequi non desistit, sed acrior in eis Anti
per occasionem Bethleem. intelligimus multos etiam christi perseculio consurgit. Pars igitur Judsesein
de Benjamin fuisse ceesos. Figuraliter autem Rachel qua regnabat Archelaus, qui interpretatur agno-
quse ovis, aut videns Domini dicitur, Ecclesiam de- scens leo, de quo Apostolus ait: Adversarius vester
monstrat, cujus tota inlentio, ut videre Dominum circuit qumrens quem devoret, perfidos Antichrisli
merealur, invigilat, et ipsa est ovis centesima, quam sequaces ostendit.
pastor bonus, relictis in ccelononaginta noyem ovi- Et admonitus in somnis secessit in parles Galilmm,
bus, angelicarum.virtutum, abiit qucerere in terra, et veniens habitavitin civitate qum vocatur Nazareth.
inventamque, suis imposuit humeris, et sic repor- Nazarelh Galilaeae,quo Dominus transfertur, partem
tavit ad gregem. genlis ejusdem, queetunc temporis fidem Chrisli est
Et noluit consolari, quia non sunt. Plorat autem susceptura designat. Unde bene Galilaea transmi-
filios suos, et non recepit consolationem. Secundum gratio facta. Nazareth vero, flos aut virgultum ejus
intelligentiam duplicem, sive quod eos in seternum interpretatur. Quia nimirum sancta Ecclesia, quo
mortuos eestimaret, sive quod consolari se nollet de ardentiore desiderio, ab his qui in terris vidit ad
his, quos sciret esse victuros. Spiritaliter Rachel ccelestia promerenda transmigfat, eo majore spiri-
significat Ecclesiam quse plorat sanctorum de hoc tualium abupdat flore ac germine virtutum.
sceculoablationem, sed non ita velle consolari, ut U(. adimplerelur quod dictum est per prophetas:
qiii scecuiummorte vicerunt, rursus ad soeculicer- Quoniam Nazareus vocabitur. (Ex Hieron.) Si fixum
tamina secum tolefanda redeant. Quia nimirum non de Scripturis posuisset exemplum, nunquam diceret
sunl ultra revocandi in mundum, de cujus eerumnis, per prophetas, sed simpliciter, per prophetam. Nuue
semel evaseriint coronandi ad Christum. autem pluraliler prophetas voeans, ostendit se uon
55 SMARAGDIABBATIS 56
verba de scripluris sumpsisse, sed sensum. Naza-;A Et smcularia desideria. Sseeulare est, omne desi-
raeus enim sanctus interpretatur. Sanctum autem derium carnale, et oninis ambitio saecularis. Desi-
Dominum fulurum omnis Scriptura commemorat. deria turpia, voluntas vel cupiditas corporis, omnia
Possumus et aliter dicere, quod eliam eisdem ver- desideria sunt carnalia, a quibus nos omnibus abs-
bis, juxta Hebraicam yeritatem, et juxta linguceil- tinere, Petrus obsecrat, dicens: Obsecro vos tan-
lius ;Stuf*«,inlsaia scriptum est: i\tfi inSD "TonMf'1 quam advenas et peregrinos, abstinere vos a carna-
tTffl»"W-i©D"IS31.Exiet virga de radice Jesse, et libus desideriis , qum mililant adversus animam
Nazarseusde radice ejus consceD.detsive crescet. I Petr. n). Ac si diceret: Carnalia desideria nolite
CONCORDIA desiderare, sed cceleslia, et ceterna concupiscite,
Istarum duarum flt in hoc gratissima lectionum, quia carnis desideria adversus conversationem san-
quia Joannes vidit in ccelo primitias terrae cum ctam, et contra suammetipsam militant animam
agno. De quibus ait: Quod sine mendacio, et sine Sobrie. Sobrie dicit, hoc est, caute, sapienter,
macula et virgines sunt. Nam et parvuli qui pro considerate, et temperate, ponens ante oculos iOud
Dominooccisi sunt, et primitise terrse sunt, quia pro quod Dominus ait: Attendite ne graventur corda
Domino primi meruerunt palmas martyrii, et vir- veslra in crapula, et ebrietate, el curis hujus sxcu-
B li(Lucm xxi).
gines, el sine mendacio et sine macula sunt.
Et juste. Juste, id est, recte et oequanimiter, hinc
IN OCTAVANATIVITATISDOMINI. enim Joannes ait: Scitis, quia Deus juslus est, et
LECTIOEPISTOLJE BEATIPAULIAPOSTOLI, ADTITUM, omnis qui facit juslitiam, ex ipso natus esl (I Joan.
CAP.II. m). Dicta autem justitia, quasi juris status, cujn»
< Apparuit gratia Dei et Salvatoris nostri omni- partes sunt, timere Deum, venerare religionem, ha-
- bus hominibus, erudiens nos, ut ahnegantes impie- bere humanitatem et pietatem, unde sequitur.
< tatem et saeculariadesideria, sobrie, juste et pie Et pie vivamusin hoc smculo. Justilia enim ne in-
< vivamus in hoc sseculo,exspectanles beatam spem temperata sit, pietas adjungenda est. Pietas enim
< et advenlum glorise magni Dei et Salvatoris nostri pars est justitice, quse proprie, ut ait Augustinus,
< Jesu Christi, qui dedit semetipsum pro nobis, ut Dei cultus inlelligitur. Justitia enim est, cequitasvel
« nos redimerel ab omni iniquilate, el mundaret rectitudo, quseunicuique sua tribuit.
« sibi populum acceptabilem, sectatorem bonorum Exspectantibus beatam spem. (Ex Cass.) Spes est
< operum. Hsecloquere el exhorlare. > bonorum exspectalio futurorum, quse exprimit hu-
Appandt gratia Dei Salvatoris noslri omnibus ho- _ militatis affeclum, et sednlse servilulis obsequium.
minibus. Hic gratiam Evangelii dicit, de qua in Za- Spes autem Greece dicitur EW?, e( est opinio futu-
charia legimus: Exmquavitgraliam gratim(Zach. iv): rorum. Et contrarium desperatio, quando extra
Et Joannes ait: Nos omnes de plenitudine ejus ac- cmnem spem homo est, cui nulla est progrediendi
cepimus,graliam pro gralia (Joan. i), id est, pro gra- facultas, quia dum quisque peccalum amat, futu-
tia legis, gratiara Evangelii: omnibus hominibus, id ram gloriam non sperat. Hle eniin fiducialiter ex-
est, quibus apparuit. Ipse enim est lux vera, quaj speclat, qui ejus mandata fideliler servat. Beata
illuminal omnem hominem venienlem in hunc mun- enim recte dicilur spes, ubi filii Dei merebimur
dum, hoc est, qui illuminalur. Ipse est, qui omnes esse, et hoeredes, hoeredes quidem Dei, cohaeredes
homines vult salvos fieri, el ad agnitionem verilatis autem Christi. Ubi cum apparuerit, similes eierimus,
pervenire. Ipse est, qui Aposlolis suis ait: Ite, docete quoniam videbimus eum sicuti est. Ubi peccata no-
otnnes gentes, buplizantes eos : qui credideril et ba- bis donantur, et vita oeterna preestabitur. Ubi splen-
plizatus fueril, salvus erit. Ecce quomodo gratia dorem solis et consortium obtinebimus angelorum.
salvatoris Dei omnibus apparuit hominibus. Et adventum glorim magni Dei. Notandum quod
Erudiens nos. (Ex Cass.) Erudire enim docere in hac brevi Epistola Dominum Jesum bis Dominum
est, nam et ipsum nomen significat apprehensam p. appellet. Nam el in Epistola ad Hebroeosidem Apo-
scientiam. Rudis enim dicitur novus. Eruditus , slolus ait: Ad filium autem: Thronus luus Deus in
quasi a rure sublatus, IIOGest, ab ignorantia divi- smculum swculi. Et, unxit te Deus Deus luus oleo
sus, et in doctrinaefinibus collocatus. exsultationis (Hebr. i). Et Joannes ait: In principio
(Ex Hieron.) Nam et ad Hierusalem, per Hiere- erat Verbum,et Verbum erat dpud Deum; et Deus
miam Dominus sic dicit: Erudire Hierusalem, ne erat Verbum(Joan. i), et alia plurima de hoc sau-
forte recedat anima meaa te (Hier. vi). Eruditur ctissimo nomine invenies testimonia. Cujus et ad-
Hierusalem, ut corrigatur, el non recedat anima Dei ventum glorioe exspectamus, secundum promissio-
ab ea, et redigatur in lolitudinem, sed potius eru- nem angelicam, dicentisad discipulos : Viri Galilwi,
dita habeat semper Dominumhabitatorem. quid hic slatis aspicientesin ccelum,sic enxm veniet,
Ut abnegantes impietatem. Hic impietatem illam quemadmodumvidistis eum euntemin cmlum(Act.i).
dicit, quam Zacharias super amphoram vel massam (Ex Orig.) Sed in illa gloria exspeclatur, de qua
sedere vidil plumbeam, quam alio nomine idolola- ipse Salvator ait: Cnm venerit Filius hominis in
triam possumus appellare et negationem Christi,, gloria Patris et sanctorum angeiorum (Matlh.xxv).
Graecivocant nv «ereSewcv. Non quod Deiet angelorum unam gloriam esse dicat
57 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 58
sed quia tanta erif illic gloria Patris, in qua Filius A « nomen Simeon. Et homo iste justus et timoratus,
hominis ad judicium venturus est, quse a solis an- < exspeclans consolationem Israel, et Spiritus san-
gelis capi possit, vel ab illis sanctis, de quibus dici- i ctus erat in eo. Et responsum acceperat a Spiritu
tur: Quia erunt sicut angeli Dei. De hoc adventu « sancto, non visurum se mortem, nisi prius videret
gloriseDei et Petrus apostolus ait: Inveniatur in lau- < Christum Domini, et venil in spiritu in templum.
dem etgloriamet revelationcmJesu Christi (I Petr. i). < Et cum inducerent puerum Jesum parentes ejus,
In laude, quando dicturus est: Venile, benedicli Pa- « ul facerent secundum consueludinem legis pro eo:
tris mei, percipite regnum. In gloria, quia tunc justi < Et ipse accepit eum in ulnas suas, et benedixit
fulgebunt ut sol in revelatione Jesu Christi, hoc est, « eum, et dixit : Nunc dimittis servum tuum, Do-
in fuluro judicio. « mine, secundum verbum luum in pace. Quia vi-
Et Salvatoris nostri Jesu Chrisli. Jesus nomen J derunt oculi mei salutare tuum: Quod parasti
proprium est Filii Dei, secundum carnem, ut Ga- « ante faciem omnium populorum. Lumen ad
briel angelus beatse Marise ait: El vocabis nomen < revelationem gentium", et gloriam plebis luse Is-
ejus Jesum (Luc. i), quod Latine Salvalor dicitur, < rael.»
eo quod salvum facit populum suum a peccatis Postquam consummati sunt dies octo, ut circumci-
eorum. Chrislus ab unctione nomen accepit, chrisma B deretur puer. (Ex Ambros.) Circumciditur itaque
enim unclio, Christus unctus dicitur. Sed spiri- puer. Quis est ille puer, nisi ille de quo dictum est:
tualiter, cui Psalmista : Propterea unxit te Deus, Puer natus est nobis, fihus datus est nobis (Isaim ix)?
Deus luus, oleo exsullationis (Psal. XLV). Factus est enim sub lege, ut eos, qui sub lege erant,
Qui dedit semetipsum pro nobis. Sicut et alibi lucrifaceret (Gal. iv). Vides omnem Jegis veleris se-
idem Apostolus dicit: Ambutale in dilectione, sicut riem fuisse typum futurse. Non utique frustra octava
et Chrislus dilexlt nos, et tradidil semetipsum pro die jussus est infans circumcidi, nisi quia pelra,
nobis (Ephes. v). qua circumcidimur, Chrislus erat. Cultellis enim
Ut nos.redimeret ab omni iniquitate, et mundaret, petrinis circumcisus est populus, petra autem erat
etc. (Ex Cass.) Redemit nos et liberavit ab omni Christus. Quare autem octavo die? quia in hebdoma-
vinculo iniquitatis, quo captivi tenebamur, et infl- dibus idem primus, qui et octavus. Complelis enim
delitatis, et mundavit per baplismum, ubi sic omnia septem diebus reditur ad primum, finitus septimus,
originalia delicta, et perpetrata commissa mundan- Dominus sepullus. Reditus ad primum Dominus re-
tur, quatenus in nobis nihil remanere possit im- suscilatus, Domini resurrectio promisit nobis seter-
mundum.
p num diem, et consecravit nobis Dominicum diem,
Seclatorem bonorum operum. Ad quam sectalio- qui vocatur Dominicus, ipse videtur proprie ad
nem bonorum operum, idem nos Apostolus admo- Dominum pertinere, quia eo die Dominus resur-
net, dicens : Exhortamur, ne in vacuum gratiam Dei rexit.
recipiatis, ut non vituperetur ministerium nostrum, (Ex Beda.) Suscepit igitur circumcisionem lege
sed in omnibus exhibeamus nos sicut Dei minislros, decrelam in carne, qui absque omni prorsus labe
in multa palienlia, in tribulationibus, in necessitati- pollulionis apparuit in carne, et qui in similitudine
bus, in angustiis, in plagis, in carceribus, in seditio- carnis peccati, non aulem in carne peccati advenit,
nibus, in laboribus, in vigitiis, in jejuniis, in casti- remedium quo caro peccati consueverat mundari,
tate, in scientia, in longanimitate, in suavilate, in spi- non respuit, sicut etiamunda baptismatis, qua novce
ritu sanclo, in charitate non ficta, in verbo veritatis, gratise populos a peccatorum sorde lavari voluit.
in virtule Dei, per arma justitiw, a dextris et a sini- Ipse.non necessitatis, sed exempli causa subiil; scire
stris (II Cor. vi), et csetera similia, unde et apte etenim debet vestra fraternilas, quia idem saluli-
sequitur. ferse curationis auxilium circumcisis in lege, contra
Hmc loquere et exhortare. Ac si diceret: Omnis originalis peccati vulnus agebat, quod nunc baptis-
tuus sermo, in liac exhortatione consistat atque j) mus agere revelatse gratise tempore consuevit. Ex-
persevefet. cepto quod regni ccelestis januam necdum intrare
EVANGELIUM LUCE,CAP.II polerant, donec adveniens nenedictionem daret qui
legem dedit, ut videri posset Deus deorurn in Sion.
« Postquam consummati sunt dies octo ut cir- Tantum in sinu Abrahse, post morlem, beala requie
< cumcideretur puer, vocatum est nomen ejus Jesus, consolati, supernse pacis ingressum, spe felices, ex-
< quod vocatum est ab angelo priusquam in utero spectabant. Qui enim nunc per Evangelium suum
< conciperetur. Et postquam impleti sunt dies pur- lerribiliter ac salubriter clamat : Nisi quis renalus
< gationis Marisesecundum legem Moysi, tulerunt Je- fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest inlroire
< sum in Hierusalem, ut sisterent eum Domino, sicut in regnum Dei (Joan. m), ipse tum per legem suam
< scriptum esl in lege Domini: Quia omne masculum clamabat: Masculus cujus prmpulii caro circumcisa
< adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur: non fuerit, peribit anima illa de populo suo, quia pa-
< Et ut darent hostiam secundum quod dictum est ctum meum irrhum fecit (Exod. xm; Levit. xn), iu"
< in lege Domini, par turturum, aut duos pullos co- est, quia paclum vitse, in paradiso hominibus a me
<•lumbarum. Et ecce honio erat in Hierusalem, cui datum, Adam prsevaricante, trangressum est, in quo
m SMARAGDIABBATIS" m
oiunes' peccavefurit, pefibit de ccetii sanctofum, si. A tur. Quod dicit,' Oriine mdscuium addperiehs vuliiam,
uon ei fuerit remedio saliitari suhventum.' et hominis et pecoris pfiiriogenitum sigriificat, qiiod
Vocatum esi noiken ejus, Jesus, etc. (Ex Beda\)' litrumqiie sanctum Domirio vocari, sitque ideo s'a-
In hoc, qubd ih die Cifcumcisioriis;suse nofrieii'ut cefdotis esse, prseceptum est. Ita duntaxat., ut pro
Jesus' vbcafetur, accepit; ad imitatibiicin priscofunv hoiniriis pfiftiogenitb pfetliiiri accipefet, et orime
fecil, sicui Abraliairipatriafcha, qiii priiriiis circiiin- ariimal immuriduiii rediriii faceret^ cujas, inquit,
cisionis sacramentum et pfomissionis lestimbniiini fedemptio erit post unurii nierisein,' siclis argenti
accepit, et eodem die amplificalionein tibmitiis siriiul quinque; ubi salvb' subtiliore tfa'ctat'u"bfeviter inti-
cum siia coivjugepromeriiit, ut cjui ealenus Abrarn, mandum, quod illa ofrihia priniogeriita, vel figora
id est, pater cxcelsus, dcinde Abraharii, iciesf; p'a'tef fuerint ejus, qui cum unigenitus eSset Dei Filius
multarum genlium vocaretiir. pfiihogenitus fieri dignSlus est omhis creaturse, et
(Ex liiehn.) Sed et Sarai uxof tua; iriquit Do- vefe et sihgulalriter sarictus DoiniriO,quia peccatum
riiinus ad Abfahaiii, hon vocabttuf Sa'fai, se9 Saia. hOri fecit, nec iriveritus est bolas in Ore ejfls, vel
Errant qui putant primum Saram per unum R seri- certe riostfce fuerit devoiionis ifidiciuni, qui imhia
ptuiti fuisse, et postea allefurii R additimi, Saijai boiiceactipnis iriitia, qriaequasi corde gighirfliis, Do-
primurn vocata est per 1 "i U>-Sublaio eigo i, id est "roirii gratiae deputare, male aiitehi gesta fedim'efe
i eleniento, addita est n littera, qucepef A legitur, et debeamus, dighos videlicet pcehiterificeffrictus, pfo
vocata esti n~0, Safaa. Caiusa autem ita' nomiriis siiigulis quinque cOrpofis vel ahiriicesehsibus offe-
ihimutati; hoec est, quod antea dicebatuf princeps rentes. Ilaque quod ait : Adaperieiis viitvain; cori-
ihea, uriius scilicet taiUummodridomus materfami- suetce nativitatis rifiofeIpquitiif; riffri'quofl Doifliiius
lias, poslea vertf dicituf absolltte pririceps, id est, «f- noster sacfi ventris hospitium, quod ihgressus sah-
eliftcarit; egressus de\irginasse credendus sit, juxla
El postqndm impleh suril dies purgalioiiis ejiis, se- haerelicos, qui dicunt beatam Mariaih virgiherii us-
cundiim legem Mbysi liderunl illiirii iii Hierusatem, que ad partum, non virgihem esse post partuiri, sed
ui sisterent itiutriDoinino. (Ex Beda.) Decreturii qui- juxta fideni catholicarii,1clausb virginis ritero, quasi
derh legis erat pai-vulum post liicesimimi tertium sponsus suo processif de thalamo, fle quo pttlchre
circumcisioriis dieni ad templuhi Doriiiriideferfi, da- Pfopheta : Et convertit me, ihquit; ad viam pbrtm
rique hostiani prb eo : priiriogeriiluni aiilem tiiascu- saricluarii exterioris, quw respiciebat dd brieiilem, et
luih sanctum Domino fiefi; riiystice, sicut diximus, erdt clausa,- el dixit Ddntimis ad ine .' Porta limc
insinuans, riemiriem nisi cifcdhicisiirii vitiis; Domi- - clausa erit, non aperietur, et vir non traiisetit per
nicis digriuni esse corispectibiis; rieriiinem, hisi eam. Quoniam Doininus DeusIsrael mgressiis esi per
inortalilatis nexibiis absoiiitum, superriae civitalis eatn, eritque clausa; principum princeps iii ea se-
gaudia perfecte posse subire. Verum si legis ip;sius debit, ut comedat panem corattt Doinino (Ezech.
vefba diligentius irispexefis, pfofecto repefies, quia XLIV).Quamvis pbssit etiam mystice designari,
iibn sbluiri Domiriusificainatus, quahtum a peccali nullam prseter Dominiim Ecclbsiee virginis uterum
coiUagibiie, lantum a conditione legis fuerit libef, per aquam et Spiritum sanclum ad regenerandos
quarn ob' hoc riiagis suscipere dighatus"est, ut eam Deo-filios posse reserare, ideoque hunc rhascu-
sanclam, justani; ac l^bnamesse probaret, et nOs lunij inconiparahili dighitate Domino saiictum vo-
ab ejus servitiite a'c tiniofe fidei gratici libcfafet, cari.
sed etiarii ipsa Dei geriiffix; Siciit ab admixtione vi- Et «Xdaferit hosliain, secunduiri quod diciurii est
rili, sic et a legali sii jure iriimunis. Dicit enim Moy- in lcge Domini, par turturum, dut duos pullos cblufri-
ses : Muiier si suscepio semine pepererit masculum, barum. (Ex Beda.) Dictum est in lege, ut pvb in-
immunda eril septeiii diebus, jdxta dies separalionisi fante, si masculus sit, ut praedixi, quadrageshho, si
meiistruw, el die dctavb'cit'cuiri'cidelhrinfantiilus.Ipsu' feiriiria oclogesiroo die iiativitatis, aghus agriiculus
vero triginld tribus diebus riianebit in sanguine pu- D imniaciilalus ih holoeaustum, et tuffur, siVepullus
rificalionis sum (Letiit. xn). Nota ergo, quod non' columbinus offerretur pro peccato : Si aiilem non
omnis niulier parieris, sed ea quae suscepto semino1 invenerit, inquit, manus ejws, nec potuerit offerre
pepererit, designaiui irnmunda, rituque legis do- agnum,sumet duos turtures,vel duos pullos columbm,
celur esse uiuhdanda, ad distinclioneni videlicet unutri in holocdustum, et alterum pfo pecculo'. Dbmi-
illius, qiicevitgb cbiicepit, et pbperit filium. Et vo- nus ergo Jesus Christus cririi dives esset,' paupef fa-
cavit nomen ejus bxi3)D5?,qubd est interpretaturai ctus pro riobis, pariperem pro se hosfiam volult
nobiscum Deris.' Nbn ergo filius qui cuin hbinine* dari, ut videlicet, una sua paupertate rios divites in
Deus est, nori mater, qure Spiritu sancto opefarites fide et illic faceret hcevedesregrii, qubcl reprbhiisit
peperit, vicliriiis hbstiarum, quibus piifgafetuf, in- Deus diligehtibus se. Moralitef aiiterii, sive fbrtia
digebal, sed ut nos a legis viriculb'solvererimr, sieiitt qiiis opera, seu cfeavertt infifma, quse maisculi ac
Dominus Christris, ita et beata semper virgo' Mariai femihaevocabulo distiriguuntur, ut hsec legitiriie Do-
legi est sponte suhjecta. mino valeant consecrari, ovem riecesse est inno-
Sicul scriplum est iri lege Ddmini: Quid orriiiemtt- eOntice,et turturem pafitef, sive coluriibamcompun-
sculum adaperieris vutvatn; saiicium Dbinino vocabi-- ctionis offerat, quia enim volucfes"hse pfo cantu
61 COLLECTIONE§ IN EPIS^tOLiS ET EVANGELIA. 62
1 eutriin utnas suds.
gemitus lianenf; iibrf imriiefitb iacrytiias humilium & Trdpice accipit Simeon Christiim,
designant. Et herfe dubs, utiiihi pro- pfeccatb, et al- veierantts iniantem, rit doceat nos exuere vetereiri
terum iti holocaiistuih. Holocausturii tiamqufe'fotuiti lioriiinem, qtii corrumpitur cum actibus ejus, et re-
incehsum dicitur. Quici tiiniiruni duo sfitif genefa riovatos spiritu nientis nostrse, indiiere eum qrii se-
compunctioriis; Deuni namque sitiens aniiha, prius ctiticlutiiDomirium creatus est iri juslifia el saiicti-
timore compuogitur, pOst amore. Qui ergb pvius tate fet veritcite. Accipit seniof itifanfem Christum,
flendo, ne duceretuf ad supplicium, tufturem prb uf insinuet, lioc sceculum, quasi senio jatii et Ion-
peceato offerebat; de alterb facit holocaustititi, cuih gceva"cetaJte defessuin, ad innocentiami, et, ut ita
postmodum flere amarissime incipit, qciia differtur dixefim, infaiitianiChristiauce conversatiotiis reditu-
a regno. Hoe sane inter turtures et coluhibas distat, riirri, et sicut aquilce jiiventuteni illius esse rerio-
quod columba quce gregatim convefsaf i; volcifeet vandaiti.
gemere consueverit, activse vitce freqiiferitiatii de- Ei benedixit Doniinum, et dixit: Nunc diihiiiis ser-
monstrat, de qua dicituf : Muiiitudiiiis autem cre- vuiii iuUm, Doriiine, secuhdutri verbum tuuiri iii pdce.
denlium erat cor ununi et anima una (Aci. iv) ; tuf- Iinpletuni est desideriiirii seriis, mundi ipsius serie-
tur vero, qui singularitate gaudet adeo, iit si conju- ctute vergente, ipsfe ad seherii horivinein venit, qui
gerri casu perdidefit, solhs exiride pertiiaiifeat,spe- B mundum velerem invenit. Audiat riiuhdus : Carifate
culalivsevitse culmina denuhtiat, quici et paucorum DominO canticum novuin, fcsintate Doinino otiinis
est ista viftus, et his singularitef SllribufsiJItetii cum terfa. Destituatuf vetus; tiovitas sufgat.
intrans cubicnlum,:clauso ostio, oro Patrein in abs- Qitia viderunt oculi mci satuiare tuuiii, quod pa-
1
condito, turtrirem offero. At cririi' ejuscfeiti operis rasti arite faciem omniuiii poputofutri'.Beati oculi qui
compares quoero; canehdo curii Proplifeta : Venite, vident quse Simeon vidit; beati qiii tion viderutit et
adoremus ei procidamus anlc Deum, piofemus co- crediderunt. lllud ipsum, inquit, qiibd omtiihus pfo-
ram Domino, qui fecil nos, columbas ad altare de- periitfdiimgetitibiis populis et linguis tiiente ac ficfe
porto. corispieiendurii parasii, spe ac dilectibrife qiieereri-
Et ecce hotrio in Hierusalem, cui riomen Simeori. durii pfeevidisti, ipsfediu desideraturii, riuric et carflis
Non solum ab"angelis et proplietis, sed efiarfi a se- et cofdis oculis tuum salutare eonlerriplor.
nioribus; ef reliquis justis, generatio Dortiihi aiccepit Lunien ad revelationemgentiumei gtoridm plebisluce
testimonium. Omnis cetas et riterque sexus' everitb- lsrdel. Lrimen quideiti utrique populo saiotafe di-
rum mifacula fidem astfuurit, vivgo generatt; Stevilis cit, id est, Christus a Deo Patre paratur, qui tameti
pavit, mntus loquitur, Elizabeth prophetcft; magus glbriatil magis Isfael, cui diu spefitttr, et ex quo
adorat, utero clauso exsultat, vidua corifiletuf, justus " prcenuntiafuf, adyenit. Gentium vfero dicituf esse
exspectat. fevfelatio, quarum memis bculos profutida jam cae-
Et homo iste justus et limoratus exspectdnSbonio- cifcite di«i6fsbs, neque tilla Spfeadverifus ftotfiitiici
lationem Israel, et Spiritus saiicluS erdt iri eo. (Ex effeetbs, ipse visitare pafitef, fevelafe atque illil-
Beda.) Bene justus et liirioratus dicitiir, quia flifficile stfare dignatus est. Et betie fevelatib gentiurn Israe-
juslitia sine limore ciistodituf. Bene justusj quia non lis gloriceproefertur, qiiisi Giirii ptenitudo geiitimti
suam, sed populi gratiam requifebat, ciipiens ipse iritroierit, nuric oniriis Isfael salviis fiet.
covpove vinculis fragilitatis atiscilvi; Sed exspe- CONCORDIA.
ctans videre pfomissum. Sciebat ehirii, quia bbati In hoc istarum duarum fii concordia lectibnuin,
oculi, qui viderent, sed dbtieC veniret ille ribie- quia ainbaede apparitibne Bomini, qiisepfimumfacta
bat ife. est Joquiiiir in templo.
Et responsum dcceperal a Spiritu sancio non visu-
rum se mortem nisi prius videfet Christuiri Domini. DOMINICA POST NATALEMDOMINI.
Vide Iocutiones ScripCiifa'rurii.Mortehi videre dixit; EpfSTbtAPAOLIAi>GALAtAS*, CAP.IV.
quomodd videht, quibusve ocrilis, quce vetiieiido ip- jj < Quahfo iemporfehseres parvulus est, nihil diffevi
sos oculos claudit? ied videre mortem, expbfiri si- i a sefvo siib, cum sit dominus ofriiiium, sed suh
gnilicat. Nam et iios cohversationem habendo iri coe- i tutbfibus ef actoribus est, usque ad pfcefinitum
lesti Hierusalem, teriipli Doriiirii limina ffequen- « teitipus a patre. Ita et nos curii essemus pafvtfli,
tando, hoc est, pia sanctorufti; in qtiibhs inhabitat, «' sub Sletiientis miiridi eramus servieiites. At flbi
exempla sectaiidci ^ hiefehimuf verbiirii Domini iri i veriit plenitudb temporis, tiiisit DfecisFilium suiim
manibus accip*efe;et fidei charitatisqiie BfacMisain- i natum fexmuiifere, factuin sub lege, rit ebs qcii sub
plecti. i lege erant, redirheret, ttt adoptionetii filiorum
Et venil in spiritu ih teiriplum. Quod autem ait: « Dei fecipefemris. Quoniain' atitfeiti estis filii Dei,
Veriitin spiriiu, sighificat eiihi; eadem gratia Spifi- « tiiisit Deus Spiritum Filii srii in febrdaveslra cla-
lus qua olim veiitufuin prsecogrioverat, et jarii nunc « mantem : Abha, patfef. Itaqiie jam tioii est sefvus,
venientem, jamque a se videridflm cbgriovisse Sal- < sed filius, qriod si iilitts fetiiseres per Derifii.»
vatorem. Quaiilb teriipore hwfes parvulus est, tiiliil differt a
El burii mduberehl ptterum JesUm pdreriies ejus, ul servo, cum sit doiriinus mhnikfri, seclsub luloribns et
\hcereht secuhdum corisueiudtiiemlegis',ei ipseaecepit Sctoribus esi; usqtie tiii ptcifinitum ieinpUS& patre.
63 SMARAGDIABBATIS 64
Secundum acceptam comparationem disputationis A natus, sed factus. Secunda, de latere viri. Tertia,
producit eloquium. Hic servum vocat Judaicum po- ex viro et femina. Quarta, Dei et hominis siue viro
pulum, qui legis litterae sub carnali pbservanlia ser- de femina. Jam erat una, sine viro el femina. AI-
viebat, in fide parvulus, et a sensu doctrinse spiri- tera de viro sine femina. Terlia, de viro et femiiia.
lualis alienus, cum Dominus divinse agnitionis the- Restabat quarta sine viro de femina. Sed ista quarta
sauros atque divitias gentibus, servituti dsemonum liberavit tres, factum sub lege, ut eos qui sub Iege
subjacenlibus, contulisset. Genliles enim, qui na- eranl, redimeret. Ipse enim sub lege tam diu fuit,
tura substanliam infidelitatis consumpserant, egeni donec baplizatus Novi Teslamenti inciperet Evan-
et pauperes erant. Hic autem principes et sacer- gelium proedicare: Qui si sub lege factus non esset,
dotes, tutores et actores appellat, qui super plebem non facile Judeeosad obedientiam provoeare potuis-
exercere videbantur dominatum. Quod autem dicit: sel. Promplius autem suae legis et sui generis vide-
Usquead prmfinitumtempus a patre. Ulud tempus bantur audire posse doctorem, sicut de se Aposto-
intellige, quo pater vita excedens, filium tutoribus lus dicit: Faclus sum Judwis tanquam Judwus, ut
et actoribus provida ordinatione committit. Juxta Judwos lucrarer. His qui sub lege erant, tanquam es-
quam comparalionem unigeniti Pater legi tempus us- semsub lege, ut eos qui sub lege erant lucrifacerem.
que.ad adventum Filii prsefinivit. R Gentes autem poterat alienas a lege salvare, etiam
Ita et nos cum essemusparvuli, sub elementismun- si sub lege non fuisset positus.
di eramus servieiites. ld est, observationes dierum Ut adoptionem filiorum reciperemus.Id est, non
et temporum, quas sub liac causa, ne per otium ad facile nos natura Judaeivocationem illius recepis-
idola evagaremur, accepimus. Si enim et Judceierant semus, si factus suh lege non esset. Promplius fuit,
elementis servienles, quid differebant a paganis?Pa- ut ad vitain Jegis filiosinvitaret legis assertor.
ganos elemenla colere, omuibus notum est, Judaeos Quoniam aulem eslis filii Dei, tnisit Deus Fitium
aulem non elementis, sed sub elementis Domino suum in corda veslra. Probat nos pater, adoplionis
servisse, propter neomsenias, et sabbata, et circum- susefilios, quando super nos spirilum filii sui mise-
eisiones, et csetera talia. Hsec enim carnalia sunt. ricorditer infundit, et dignanter, ut ipsa communi-
Quidquid enim visibile est, carnale est, et de ele- catio paracliti, qui ex utrocrae procedil, heeredes
mentis est. Ex ea igilur parte, quam supra diximus, nos palris et filii assereret cohseredes. In qua sen-
sub clemenlis serviebant Judsei. Ex alia parte legem tentia trinitatem evidenter explicuit.
habebant spiritalem, quoeet peccare prohibet, et CUmanlemAbba, pater. Id est, qui cordibus no-
exhortatur ad dileclionem Domini Dei, qui venturus stris Deum, patrem esse nostrum, occnlta inspira-
eis fueral promissus, ad remiltenda peccala. C tione clamaret.
Al ubi venit pleniludo temporis, misit Dominusfi- Itaque jam non est servus, sed filius. Id est, cur
lium suum. Id est, quando jam per consueludinem vis servus fieri, qui accipiens spiritura filii, filius et
transgressionum, legem vix pauci poterant custo- koereseffectus es. Ex hoc enim nos probat omnes in
dire. Vel certe plenitudo temporum inlelligenda est, uno spirilu unum esse Dei filium, totus enim Chri-
quando florente populis mundo, opportunuro ac sa- stianus populus, in uno Dei Filio credens, et unum
lubre Domino visum est, remedia salutis gentibus Christi corpus effeclus, unus rite vocalur et filius.
exhibere, quce jam competenler possit sexti sseculi Quod si ftlius, et hmres per Deum. Non per meri-
aetas natura suscipere. Pleuitudo ergo temporis, setas tum nec naturam, sed per gratiee spiritum, de quo
mundi senescenlis ex venia inlelligi potest, in qua in epislola ad Romanos ait : Ipse enim Spiritus lesli-
ei ita commissa et credita est veritatis agnitio, sicut moniumreddit spiritui nostro, quod sumus filii Dei,
profecto annis filio, recte profundarum rerum cre- si autem filii et hmredes, hmredesquidemDei, cohw-
ditur inslilutio, et sane prseterita ssecula, queein redes autem Christi (Rom. vm).
primo parente noslro rea sub infemali ergastulo te- EVANGELIUM LUOE,CAP.II.
nebanlur, longa indigebant dilatione, ut jam mullis " < Erat Joseph et Maria mater Jesu mirantes super
temporibus expiatione Christi liberarentur adventu. < his, quse dicebantur de illo. Et benedixil illis Si-
Faclum ex muliere. Mulief, non corruplionem, < meon, et dixit ad Mariam malrem ejus : Ecce po-
sed sexum significat. Denique Eva statim ut facta < situs est hic in ruinam et in resurrectionem mul-
est, niulier appellatuv (Gen. III). Et ipse Dominus ad < torum in Israel. Et in signum cui conlradicelur,
malvem. Quid mihi et libi, inquit, est mulier (Joan. < et tuam ipsius animam pertransibit gladius, ut
n). In eo autem quod dicit: Ex muliere, monstrat, < revelentur ex multis cordibus cogitationes. Et erat
non more solito ex conventu viri et feminae, sed < Anna prophetissa filia Phanuel, de trihu Aser,
per Spiritum sanctum ex malre tantum, Christum < hsec processerat in diebus mullis; et vixerat cuin
incarnalionem hominis suscepisse. Nam idem Apo- « viro suo annis septem a virginitate sua. Et haec
slolus ad Corinthios ait: Sicut mulier ex viro, ila et i vidua erat usque ad aunos octoginta qualuor, quse
vir per mutierem (ICor.xv). Unde sicut in princi- « non discedebat de templo, jejuniis et obsecratio-
pio generalionis, mulier ex viro sumpta esl, ita et < nibus serviens die ac nocte. Et haec ipsa hora su>
Christus secundum carnem ex matre lanlum est. < gfirveniens confitebatur Domino, et loquebatur de
Prima hominis conditio, quia primus homo uon est < illo omnibusqui exspectabant redemptionemIsrael.
 6S COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 66
< Et ut perfecerunt omnia secundum legem Domini,.j^ marum, sed corporum est, quse per ultimum judi-
< reversi sunt in Galilseam in civitatem suam Na- cium, alios mitli in secundam mortem, alios in eam
ozareth. Puer autem crescebat, et confortabatur vitam, quse non habet mortem.
« plenus sapientia, et gratia Dei erat cum illo. Et in signum, cui conlradicetur. (Ex Hieron.) Scri-
Erat Joseph et Maria mater Jesu mirantes super bis videlicet et Pharisseis, heereticis et paganis.
his qum dicebantur de illo. (Ex Beda.) Hic Mariam Signum autem, cui contradicetur, fidemDominicse
figuram synagogeetenet, Joseph autem figuramlegis. crucis accipe, de qua apostolo Paulo dicunt Judsei :
Patvem Salvaloris appellat Joseph, non quod vere, Nam de secld hac notum esl nobis quod ubique ei
juxia Fotinianos, pater fuerit ejus, sed quod ad fa- contradicitur (Act.xxvin). Nos quippe omnes scimus,
mam Mariseconservaridam,pater sit ab omnibussesti- vera esse quaede Salvatore scripta sunt, sed apud
matus. Quamvis et eo modo pater illius valeat dici, incredulos et hsereticosuniversa, quse de eo scripta
quo et vir Marioerecte intelligilur, sine commixtione sunt, signum sunt, cui contradicitur. Virgo mater,
carnis, ipsa copulatione conjungit, mullo videlicet signum est, cui contradicunt Marcionitoe. Habuit
conjunctius, quam si esset aliunde adoptatus. corpus humanum, et hoc signum est, cui conlradi-
Et dixit ad Mariam matrem ejus : Ecce postlus est citur. Resurrexit a mortuis, et hoc signum est, cui
hic in ruinam. Quomodoautem in ruinam, nisi quia JJ . contradicitur. Et quid necesse est multa persequi.
et lapis offensionis est, et petra scandali, id est, Oninia quaede eo scripta sunt, signum est, cui con-
ruina his, qui offenduntverbo, nec credunt, de qui- tradicitur ab incredulis et hcereticis.
bus ipse dicit: Si non venissemet locutus eis fuis- Et luatn ipsius animam pertransiet gladius. (Ex
sem, peccatum non haberent. Nunc aulem excusatio- Amhr.) Nec littera, nec historia docet ex hac vita
nem non habent de peccalo suo. Alitev. Mariam corporalis necis passione migrasse. Non
(Ex Hieron.) Aliquidin me quod male stabat, cadat, enim anima, sed corpus maleriali gladio transver-
patiatur ruinam, ut suvgat in melius, peccali supev- beralur. Et ideo prudenliam haud ignara mysterii
hia se evexerat, cadat. Anlequam crederem, bonum ccelestis ostendit. Vivum est euira verbum Dei et
in me jacebat, malum stabat. Postquam ille venit, validum et acutum et omni gladio acutissimo, pene-
quod in me malum fuit, corruit: fornicationis, trans usque ad divisionem animce et spiritus, ar-
immunditiae, luxurise, idololalriae, ceeterarumque tuumque et medullaruni, cogitationes cordis et se-
pestium utilis ruina facla est. Hsec est ruina ad crela scrulatur animorum.
quam primum venit Jesus destruere, ut illa deslru- Aliter. (Ex August.)Tribulationem igitur et dolo-
cta et morlificata consurgant et sedificenturin me rem Dominicce passionis, gladii nomine signatum
amnia bona. Videndumest itaque, ne forte Salvator 'C esse, credibile est, quo materna anima vulnerata
itoster aliis atque aliis in ruinam venerit, et in re- est doloris affectu, et usque hodie, et usque ad con-
surrectionem, sed iisdem et in ruinam et in resur- summationem sseculi, prsesentis Ecclesiee animam
rectionem venerit. Me oportet primum cadere, et gladius durissime tribulationis pertransire non ces-
cum cecidero, postea bene resurgere, ne Salvatnr sat, cum signo fidei, ab improbis contradici, cum
causa mihi fuerit malceruinse, sed propterea cadere audito Dei verbo multos cum Christo resurgere, sed
me fecit, ut cottsurgam. Et multo mihi ruina utilior plures a credulitate ruere, gemebunda pertractat.
fuerit, quam illud tempus, quo videbar stare, sta- Et revelentur ex mullis cordtbus cogitationes. (Ex
bam enim peccalo, el quia peccato stabam, prima August.) Quod dicit : Ut denudenlur multorum
mihi utilitas fuit, ut caderem et peccato morerer. cordium jogitationes, hoc intelligendum puto, quia
Iniquus eras, cadat in te iniquus. Diligebas scorta per Domini passionem et insidiceJudeeorumet disci-
primum, in te scortator intereat. Peccator eras, ca- pulorum infirmitas patuit.
dat in te peccator, ut possis dehinc resurgere et (Ex Beda.) Incertum erat quondam, qui Judeeo-
dicere : Si commortui sumus, el convivemus; el si rum gratiam Christi, quam venluram utique nove-
conformesfaUi sumus tnortis, conformes el resurre- rant, recipere mallent. Hac enim nativitate audita,
clioniserimus (II Tim. n ; Rom. v) revelatis mox cordium cogitationibus, Herodes rfex
Et in resurreclionetn mullorum in Israel. (Ex turbatus est, et omnis Hierosolyma cum illo, pasto-
Beda.) Bene in resurreciionem, quia lumen est, quia res cum timore et gaudio Deo laudem resonant, ho-
gloria plebis Israel, quia dicit: Ego sum resurreclio minibus pacis nuntium pandunt, ejus doctrina et
et vita, qui credil in me, etiamsi moriuus fuerit vi- virlute diffamata, alii ad eum quasi magislrum veri-
vel (Joan. n). tatis confluunt, alii ab eo quasi seductore refugiunt.
(Ex Ambros.) Duse resurrecliones, una prima, Ejus signo crucis erecto, hi quasi juste roorti datum
qusenunc est et animarum est, quoe venire non per- blasphemantes irrident: illi quasi vitoeauctorem mo-
niiilit in morlem. Secunda, de qua Dominus ait: ri acriter dolent.
Venit hora et nunc est, quando mortui audient vo~ Et erat Anna prophelissa, filia Phanuel, de iribu
cem Filii Dei, et qui audierint, vivent (Joan. v). Qui Aser. (Ex Beda.) Arridet autem Ecclesisemysteriis,
audierint, dixit, qui obedierint, qui crediderint, et quod Anna et gralia ejus interpretatur, et filia est
usque in finem perseveraverinl. Alia secunda, quse Phanuel, qui facies Dei dicitur. Cum Psalmographo
non nunc est, sed in saeculifme futura est, uec ani; decantans ; Signatum est super nos lumen vultus tui,
tf SMARAGDIABBATIS 68
Domine(Psat. iv). Et de tribu Aser, hoc est, beati, A Puet; aufeyi cr.escebqt,<stcqrifortabatur plenns sq-
descendit, qui inter patriarchas duodecim, ordine pienliq, et gratiq Dei erqt cmn illp. Nptanda dis,tinctip
nascendi, est octavus, de quo numero, quia Novo vprboruni, qiiia DpniipusJesus CJiristus in eq, qupd
Testamento sit sacer, crebrius est inculcatum. puer erat, id est, habituni liumancefragilitatis indue-
(Ex Ambros.)Nam Anna gralia ejus interpretalur, rat, crescere et cpiifortari habebat. In eo yero, qupd
tenens figuram Prophetarum. Sed et Phanuel paler ptiam yerlium Rei, et Deus cefernuser.at, nec con-
ejus, facics Dei ihterpretalur. Aser beatus. Aser fprtari indigebaf, nec habebaf apgeri. JJnde rectissi-
bealus erit figuram pbpuli credentium tenens, sed me, plcnus sapientia perhibetijr et gratia : gapienlia
vel pinguedinem panis interpretalur, qui de ccelo quidem, quia in ipso habital oropis plenitudo djyi-
descendit. nitatis cprppraljter. Gratia aulem, qjiia eidem me-
Hwc processerat tn diebus multis, et vixerat cum diatori Dei et hominuni, homini Jesu Christp magna
viro suoannis seplema virginitalesua. Annis septem, gralia donatum est, ut .ex quo hpm.Ofieri coepisset,
id est, synagogacum heptatico vel postea per septem perfectus esset et Deus. Hoc liominum nalura non
dona spivitus sancti, a vivginitate sua, quia cum viro recipit, njt anlp dupdeciin anpos sapipnlia com-
suo seplem annis fuit. plealnr, qupmodo pninia in illp mirabiJia fuerunt,
Et hwc vidua, usquead annos octoginta quatuor. P ila pqerilia mirabilis fuit, uf Dpi sapientia cpmple-
(Ex Beda.) Juxta intelleclum vero mysticum, quia r.etur.
Ecclesiam significat, quce in prcesenti quasi sponsi CONCOKDIA.
sui est morle viduata. Numerus etiam Harum duarum, et in matre, et in Jege fit cpncor-
Dominique
annorum viduilalis ejus, tempus Ecclesice designat, dia lecfionum.In niatre, quia Aposfplpsdjcit: Nalum
duodeni ex muliere. Evangeliumdicif : Dixit ad Mariqpi ina-
seplies quippe ocloginta quatuor faciunt,
et septem quidem ad hujus sceculicursum, qui die- trem ejus. In lege, quia Aposlplus dicif : Factum sub
dicit: El ut perfecerunt omnia se-
bus septem volvitur, duodecim vero ad perfectio- leqe, Evangelium
cutiduni legeinDoniini. Legales enim legalifer prp
nem doctriuse apostolicse^pertinent, ideoque, sive
cseremonice.
universalis Ecclesia, seu quaelibetaniina fidelis, quse illo pblatsesunf
lolum vilcesuoetempus, aposlolicismancipare curat IN DIE THEOPHANI^;.
instilutis, quasi septem per 12 multiplicare, et typi- LECTIO ISAI/EPROPHETiE, CAP.LX.
cis octoginta quatuor annis Domino servire lau- < Sjurge,illuminare Hierusalero, quia yenil lumen
datur. Sicut etiam lempus septeni annorum, quo < tiium, et giorja Dominisuper te orta est. Quia ecce
cum yiro suo manserat, Dominicoeincarnationis < tenebrseoperient lerram, et caligopopulos, super
lcmpori decentissime congruit. Septenario namque, < te autem orietur Dominus, et gioria ejus in le
utdixi, numero perfectio solet tempovisindicavi, sed < videbitur. Et ambulabunt gentes in lumine tuo,
ibi propter Dominicceprivilegium majeslalis, qua in < et reges in splendore ortus tui, leva in circuilu
carne rersalus, docui simplex. Septem annorum est i o.culos tuos et yide, omnes isti congregati sunt,
numerus expressus, hic ob Apostolicoeculmen digni- < venevunt tibi. Filii lui de Jonge venient, et filise
tatis septem anni per duodecimmulliplicaiuur. « tucede lateve suvgent. Tunc videbis et afflues .et
Qumnon discedebatde templo jejuniis et obsecra- < mivabitur et dilatabitur cor luum, quando con-
lionibus seniens nocteac die (Ex Amb.). Multorum < versa fucri.t ad te mulfitudp maris, forfifudp gen-
enim annorum yidua fuit, et talis vidua, qualem de- < tium venerit tibi. InundatioCameJprumoperief fe,
scribi.t Apostolus : Non in deliciis vivens, ne viva < Bromedarii Madian ef Epha. Qmnps dp Saba ve-
moriafur, sed persistens in oralionihus nocle e.t die. < niept, auruni et thus deferenfes, et laudem Dpini-
Orando ergo et multos amios supplicandohumiliter, < wo annuntiantes. Omnfepecus .Gedar copgrega-
videre meruit humilem, quem adorabal excelsitns. < biturtibi, arietes Nabaiolh ministrabunf tibi. »
Et hmc ippalwrasuperveniens,confitebatur Domino, Surge ,illuminqre Hierusalem, quia venit lutnen
el loquebaturde illp omnibus qui exspectabanlredepi- tuum. (Ex Ilieron.) Ecclesice dicitur, quce primum
•j.
pitouem Israel. Prophelavit Simeon, prpphetavprat de Judaico populo congrcgata est, et lumen, quod
copulata coiijugip,prophefaycrat virgo, debujt efiam super eam ortum fueraf, per apostolos transmisit
yidua, ne qua aui professio deesset, aut scxus, pt ad genles, cui dicitur : Surge, itluminare, uf quce
jdeo Anna, et slipendiis yiduilatis. el mpribus t.alis eecidit in incvedulis,surgat in fidelibus : qqse cepi-
jiiducitur, ut digna plane fuisse credalur, qnpe re- dit Jjisypagpgis, surgat in JEp.cles.iis. Vejjit enim lu-
dempforem ompium venisse nuntiaret. men luum, quod tibi omnes prophetaepolli.cgbanlur,
El u( perfecerunt omniq secundum legemDomini, quo.djugiter exspectabas.
reversi sunl in Galilmamcivilalem suani Nqzqrelh. Et glpria Dpminf super te p.flq est. Ideo gloria
(ExBeda.).Prcetermisit hoc loco Lucas, qqce a Mat- Dpmini, qucp qupndam fuit super tabernapulum et
thccosatis exposita npverat, Dpniinum vjdelipetpost lempjq.inejus, super jte orla est. Dp qua dictum est:
hsec, ne ab Herode necapdus inveniretur, JSgyptum Gloriosadicta sjinl de te ciyitas Def (Psqi. LXXXIX) ,
a parentibus esse delafum, defunctpque Herpde sic' Quia eccetenebrmoperientterram. Id esl, qjii ter>
demuiiiGalikeamreyersj,imNazareth,civilatem suaqii rena sapiunt.
inhabitare coepisse. Et caligo popuios. Siy.e u.l in Rebraicp l.egifur.
 69 COLLECTIONESIN EfcISTOLA§ET EVANGELIA. 70.
D!Ofl tfibus quod proprie refeflur ad Judaeos. A Eph.a regipnes s.unt frans Apbiajn, %tiles pamelo-
Super te autem orielur Dominus. Id est, sol v,u- rupr, pinnisque prpvincia appell.atur Sajja. Uiide
stitioeChristus. fuit et Saba regina, quce venif sapienfiam audire
Et gloria ejus in le videbitur. De qua scriptumest; Salomo.nis,et ipsa deferens aurum et thus.
Et vidimus gloriam ejus, quasi gloriam Unigenili a Qmne pecus Cedqr congregubittibi, arietes Na-
patre plenumgraiim el veritatis (Jpan. i). bajoth minislrabunt tibi. Cedar autem regio Sarace-
Et ambuiabunt gentes in lumine tuo. Nos omnps norum est, Nabajoth, unus est liliorum Ismahel, ex
ambulamus in aposteloruni Juce, quselucetinnuiiido, quorum noniinibiis solitudo appellatur, quee frugum
et tenebree eam non comprelienderunt. inops, peconim plena est.Perfamiliaria ergp nomina
El reges in splendoreorlus 'tui. Quando prjijium geptium barbaranim quce yicinse sunf Israeli, totius
in Ghristo nala es, quod et spiritaliler impletur, et mun^diconyersip prqedicafur. Aladian quipp.e in hoc
carnaliter, ut reges quorum cor in manu Domini loco inferpretatur iniquitas. Epha resolutus sive
est, et quibus non regnat peccatum in mbrtali cor- effundens. Saba conversio vel captivitas. Cedar tene-
pore, ambulent in splendore nascentis Ecclesise, sive bree vel mceror. Nabajoth prophetise. Greges igitur
in eo quiortusest inEcclesia, et veri Regis Christi camelovum iniquitatis vinculis vesoluti, et animas
fidei colIasubmitlaiU,quodquolidievidemiisimpIeri, 'B suas effundenlesDeo , opevient Hierusalem muneri-
quando idololatriseerrore sublato, ad fidem Christi hus, etomnes de captivifatevenient, et conversiones
Romani principes transeunt. viarum fidei deferentes, ef thus sacrificii, et per hcec
Leva in 'circuito oculos tuos et vide omnesisti munera nequaquam propria salute contenti, profi-
congregati sunl, venerunt tibi. Hoc dicitur ad Eccle- cient, ut etiam cceteris praedicent salutare Dei, ha-
siam, quse primum ad apostolos congregata est in benlesin muneribus principalia, aurum sensum (sic)
Sion, de quibus et in apostolorum Actibus Iegimus, et thus odoris oplimi atque dicentis: Dirigatur oratio
quod de universo orbe terrarum viri religiosi fuerint mea sicut incensum in conspeclutuo (Psal. CXL),
in Hierusalem, qui susciperent sermonem Dei, et et Chrisli bonus odor sumtis (// Cor. 11), in omni
linguis suarum alienarumque gentium , vel audi- loco, arielesque prophetarum. De quibus in vicesi-
rent loquentes alios, vel ipsi loquerentur ad cse- mo octavo psalmo canitur : AfferleDomino, filii Dei,
leros. afferle Dominofitios arietum, vepient et offerent se
Fitii tui de longpgenipnt. Nos autpni sjmus filii, sacvificium Dpmino, et placahiles hpstise fjant, nt
qui de longp yenimus ad Bonjjpiim, p.eregriuiquon- Chrisli glorificetur Eccjesia. De hujus.ceruodipyibus
dairi a Tesfanieflto Dei, ef repro.missiqnjbusejus, Salvafor discjpulis loquebatur : Ite ad o.yesperdi-
sed quid dicit Apostpfus; -Vpsqjij eratis aJiqjjandp G tas donws Israel (Malth. x). Proprie sjjper bis in-
longe, facti esfis prope (I Petr. u). lelligitnr, qui de geijtibus elecli in sacerdotium mi-
Et filim iuw [qc sugent. Qupjljdicit, filice tum lac nistri sunt Salyatoris.
sugent, gi^pificat, quod animaein Chrislp lactantes, EVANGELIUM SECUNDUM MATTHJEUM, CAP.II.
et in baptismale parvuloium (de qujb.us e.t Belrus f Curo natus esset Jesus in Bethleem Judcein
loquitur ; Quasi mpdo paryuli, ratipnajps, et abs- < diebus Herodis regis. Ecce Magi ab Orjente ye-
que dolo, Jac desiderate [I Petr. 11]) suguiit lac < nerunt Hierosolymam, dicentes ; Ubi est qui na-
app.stolorum,quibus parvuljs atque lactantibus, Jo- < tus est rex Judoeorum? Vidirous stellam ejus in
quebatur et Paulus : Filioli, quos itei:uni parfu- < oriente, et venimus .adorare eum- A.udi.en.s auteni
rio, donec Gliri^lu§fpjinetm in pobis ipql. jy). i Herodes rex turbatus est, et omnis Hjejosojyma
Tunc videbiset qfflues, e( mirabilur, 'et dilalabilur < cuni iI'o. Et congregans omnes principes sacer-
cqr tuftm, quandp conversq fuerit ad te niullitudo < dotum ef scribas populi sciscilabat.ur ab eis, ubi
maris, foriiludogenlium venerit libi. jCu.melevaveris < Christus nascerelur. At illi dixerunt ei: In Beth-
OCttJosluos, filiosqueprospexeris venire, tunc gau- « leem Judoe. Sic enim scriptum est per prophe-
debis ef in ni.Q.duni fluyiorum, aquis subitis inunda-. « tam : Et tu Beibleem terp Jjida, nequaquara mi-
heris, et mirabi.tur ac stupebit, imp dilalabilur cor " t nima es i.n principibus Juda. Ex fe enim exiet
tuum. Audientes Apostolum : Dilatamini el vos (II « dux qui regat populum meuin Israel. Tuuc Hero-
Cor. vi), pe angnslia peclorjs, npn possitis hahere « des clam vocatis Magis diligenter rfi.dicifab eis
hahiiatprem Ghrjstum, qui dicif in Evangelip : Egp . « tempus stelloe quceapparuit eis. Et mittens illos
et Pater veuiemus, ef maosipnem apud e,umfacie- < in Bethleem, dixit ; Ite et inlerrogajte de puerp
mus (Joan. xiv). « diligenter, et cum inveneritis, r,en,un.tiafemihi,
Inundatio cqmelqrumoperiefip,dromedarii Madiqn « ut et ego veniens adorem eum. Qui cum audis-
et Ephq. Qinnes de Saba venient, aurum et thus de- « sent regem, abierunt. Et ecce slella quam vide-
ferentes, et laudem Dominpannuiltiantes. Po.s.tdivi- < rant in oriente, anfecedebat eos, usque dum ye-
lias maris et, fortitu.dinem gentiuni, gregesque ca- « niens staret supra ubi erat piier. Vidpnfes a.utein
melorum et dromedarii Madian et Epha, promittun- « steljam, gavisi sunt gaudip magno valde. Et in-
tur Hierusalem, qui omnes veniunt d.e Saba, por- « trantes domum, invenerunt puerqm cum Maria
tantes aurum el thus, et quod his majus est, an- < matre ejus. Et pj-ocidentes,adpfaverunf eum. Et
nuntiantes Domini .salqtare (Matth. xn). Madian.et t apej-tis tliesauris suis, obfulerujit ei miinera, au
71 SMARAGDIABBATIS 72
< rum, thus et myrrham. Et responso accepto in A non nostram, non cceli, sed Regis qui natus est.
< somnis ne redirent ad Herodem, per aliam viam (ExAugust.) Nos quidem sub fato stellarum nul-
< reversi sunt in regionem suam. » lius hominis genesim ponimus, quanto minus illius
sub astrorum conditione,
Cumnatus essetJesus in BelhleemJudw. Pulchre lemporalem generationem
est celernusuniversorum crea-
autem dicilur Bethleem Judeead distinclionem ejus credamus factam,'qui
Dominus. Itaque illastella quam viderant Magi
Bethleem quoein Galilseasita est, sicut in Jesu volu- tor et
in carne nato, non ad decretum dominaba-
roine reperiri potest (Josue xix). Est euim Bethleem Chrislo
sed ad leslimonium famulabatur. Nec ejus sub-
civitas David, quae muudi genuit salvalorem, quse tur,
vocala est, cui Jacoh postea, quando jacebat imperio, sed indicabalohsequio.Proindenon
prius Ephrata ab inilio creaturae iter
ibi pecora sua pavit , Bethleem nomen, quodam ya- ex illis erat haecstellis quae
ticinio fuluri imposuit, quod domus panis inter- suum ordinemque sub creatoris lege cuslodiunt. sed
novo virginis partu novum sidus apparuit, quod my-
pretatur propter eum panem qui ibi de coelode- sterium oCScii sui, etiam ipsis Magisqucerentibus
scendit.
Christum, cum ante faciem praeiret, exhibuit, do-
In diebus Herodis regis. Hic Herodes Anlipatris nec eos ad ipsum locuin ubi Dei Verbum in-
usque
Ascalonilidis, malris vero Cypridis Arabicsefilius R fans erat, proeeundoperduceret.
fuit, qui morbo intcrcutis aquse, scalenlibus toto qui ad adorandum Dominum per-
sui anno (Vulg.) Magos
corpore vermibus tricesimo septimo regni rexerunt, quidam ex progenie fuisse Balaam exi-
morluus est. Sub hujus filio Herode, Christus pas-
stimant, erudilos in aslronomica disciplina, et stel-
sus est. Nam et ideo reges el duces Judseistius tem- lam illam non ex notis fuisse sideribus, quippe quia
poris alienigensereferuntur, quia praedictumfuerat: nec eodem ccelesti ordine movebatur ut cseterce.
Non deficiet princeps de Juda, nec dux de femore Haecenim ad locum in quo natus erat Doininus, de-
ejus donec veniat, cui repromissum est, et ipse erit monstrando nutu proprio ferebatur.
exspectalio genlium (Gen. XLIX). Alii dicunt nepotes Balaam esse filii Beor, quia
Ecce Magi ab Oriente venerunt. Igitur dum oriens sectam ejus seculi sunt. Alii dicunt Persas fuisse,
est, qui quseritur, ideo enim ab orienle indicatur, ut melro Canorius dicit:
quia ipse ad semelipsum nos ducit. Tum jubet et Perses celerem pertenderegressum.
Hierosolymam dicentes. Ideo Hierosolymam ve- Hieronymus dicit: Chaldsei stellas deos esse con-
nerunl, quia de Sion exibil lex et verbum Dominide firmabant, unde eorum deus nuncupativus verum
Bierusalem (lsa. n). Sive ut Judoei ignorantes ©hri-* indicat Doniinum, unde Chaldsei esse exislimanlur,
sli nativitatem sibi proximam a Magis de longe ve- quod dicit: Vidimus stellam ejus in oriente, id est,
nienlibus, culparenlur. Nam et proplerea, ut sacer- nos in orienle positi, sive de oriente in occidentem,
dotes a Magis interrogati, ubi Chrislus nasceretur, stellam ortam vidimus. Fixis historiae radicibus,
inexcusabilcs fierent, de adventu ejus. Judsei enim spirilualia intueamur. Bethleem quse interprelatur
asserunl Sein filiuinNoe quem dicunt Melchisedech, domus panis, significat Ecclesiam, sive cor hominis,
primum post diluvium in Syria condidisse urbem in quo Christus, qui dixif: Ego sum panis vivus
Salem, in qua regnum fuit ejusdem Melchisedech, (Joan. vi), nascitur. Herodes qui interpretatur pelli-
hanc poslea continuerunt Hiebussei,e quibus sortita ceus sive pellis gloria, significat diabolum regnan-
est vocabulum Hiebus, sicque duobus nominibus tem in mundo.
copulatis, Hiebus et Salem, vocala est Hierusalem, Tres Magi genus humanum cum physica, ethica,
quce postea a Salomone Hierosolyma, quasi Hiero- logica, significant. Physica. Hoc est, naturalis.
salomonia dicta est. Hsecet corrupte a poelis olim Ethica. Id esl, moralis, mores enim apud Greecos
nuncupala, et postmodum ab Helio Adriano vocata S8CKappellantur. Logica. Hoc est, rationalis, philo-
est Helia; in ipsa estet Sion, quse Hebraice inler- sophiee enim species est, ratio enim Greece, liyo;
pretatur speculatio, eo quod in sublime conslructa j. dicitttr. Magi qui sacerdotes interrogant, signiiieant
est, et de longe venientia conlempletur. Ecclesiam gentium, sacerdotes legem vel Syna-
Ubi est, qui natus esl rex Judworum. ld est, rex gogam.
confessionum, rex qui natus omnes genles illumi- (Ex Greg.) Queerendum quid sit, quod Redem-
nare venil. De quo Isaias ait: Puer natus est nobis ptore nalo pastoribus angelus apparuit, atque ad
(Isa. i.v). Reddunt causam inquirentibus Quis dixit adorandum hunc Magos non angelus, sed stella per-
vohis? Respondent: duxit, videlicet Judseis ralione utentibus rationale
Vidimus siellam ejus in ortente , et venimusado- animal, id est, angelus praedicare debuit. Gentiles,
rare eum. Domini slellam se dicunt vidisse, vel ex quia uti ratione nesciebant, ad >cognoscendumDo-
artis scientia, vel ex yaticinio Balaam , dicentis : minum, non per vocem, sed per signa perducuntur,
Orielur slella exJacob, etconsurget virga de Israel, illis prophetia tanquam fidelibus, istis signa tan-
el percutiet duces Moab (Num. xxiv).Hanc stellam quam infidelibus data sunt.
tradunt, ut columbam, nec antea, nec postea, esse (Ex Beda.) Constat quippe Magos Christum ho-
visam, quia necahtea, nec postea, similis illi quem minem intellexisse, propter quod dicunt: Ubi est
demonslravit est natus. Stellam ejus vidimus, qui natus est ? et regem, quia dicuut: &ex Judteo'
75 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. U
rum, et Dominum,-quia dicunt : Venimus adorare A hunc, si invenire possit, exstinguat, sed quia ficte
eum. Qui etiam hoc sublimissime de illo senserunt, quaesivit, invenire non meruil.
quia cum esset Rex Judceorum, ad salvandas etiam Et ecceslella, quam viderant in Orienle, aniece-
gentes, qucein ipsum credere alque ad illum venire debat eos, usque dum veniens staret ubi erat puer.
vellent, esset idoneus, quod suo maxime advenlu Ubi est Herodes, stella non videtur; ubi est Christus
probaverunt et aclu. Sed et de stella quceeis appa- videtur, et viam pergenlibus ad Christum oslendit,
ruit, quidam dicunt ab oriente usque ad vicinia quia ipse secundum incarnationis nrysterium, et stel-
Belhleem, ducem eis itineris exstilisse, quod nequa- la et via est, et nos per se ducit ad se.
quam ita esse, ipsa Evangelii verilas inquisita de- Videntesautem stellam, gavisi sunt gaudiomagno
moiislrat, sed polius in oriente tanlum eos stellam
vaide, et intrantes domum invenerunt puerum cum
vidisse, statimque intellexisse, quia hsec ovtum Maria matre ejus. Gavisisunt gaudio
nati ih Judsea Regis signarel, ideo venerunt Ju- magno valde,
majus gaudium fit de inventis quam de posses-
dseam. Cumque testimoniis prophelicis, in Beth- quia sis. Puer ille invenitur cum matre, de quo Isaias
leem illum naturn cognovissent, mox illuc iter
ait: Puer nalus est nobis, filius datus est nobis
agentes, stellam quam in oriente viderant, ducem
habere meruerunt. Qucenon in summa eceli altitu- B (lw- «)•
dine inter cceteras stellas. sed in vicinia terroe Et proeidentesadoraverunt eum, et apertis thesau-
visa est illis. ris suis, obtulerunt ei munera, aurum, thus et myr-
AudiensautemHerodes rex, turbatus est, et omnis rham. Veterum traditio fuit, ut nullus ad regem,
sive ad Dominum rogandum vacuus intraret. (Ex
Hierosolyma cum illo. (Ex Greg.) Cceli Rege nato
rex lerraeturbatus est, quia nimirum terrena alli- Greg.) Magi vero eum quem adorant, mysticis mu-
tudo confunditur, cum celsitudo coelestis aperitur ; neribus praedicant. Auro Regem, Thure Deum, Myr-
rha mortalem. Sicut haeretici qui hunc Deum cre-
et ul alii volunt, ideoHerodes regis nomen in Chri-
non credunt, hi ei thus
sto indignatur, quia Augustus decreverat ne quis dunt, sed ubique regnare
vel sine suo consilio diceretur. Omnem offerunt non aurum. Sunt qui hunc regem existi-
rex, Deus, hi ei aurum offerunt, non
enim Hierosolymamcum illo dicit esse turbatam, mant, sed Deum negattt;
turbatio turbalio est. thus. Sunt qui hunc et Deum fatenlur et Regem,
quia regis populi
sed assumpsisse carnem morlalem.negant. Hi ei au-
Et congregansomnesprincipes sacerdotum, et scri- rum et thus non myrrhara. Nos offeramus
offerunt,
baspopuli, sciscitabatur ab eis, ubi Christus nascere- aurum ei, ut ubique eum regnare credamus. Offe-
tur. Magi tantummodo Regem nuntiant, Herodes ramus
thus, ut credamus, quod is qui in tempore
Christum requirit. lpsum igitur Regem de quo in- Q Deus ante tempora exstilit. Offeramus
apparuit
terrogat, confitetur. Deinde ubi nasceretur, inqui- myrrham, ut eum quem credimus in sua divinitate
ritur, utique pronuntiatus, ostenditur. Neque enim impassibilem,credamus eliam in nostra fuisse cante
quceripoterat, qui non erat nuntiatus. Quare taroen mortalem. Quamvis in auro, thure et myrrha intel-
voluit Deushoc a Judaeisinquiri, ut dum oslendunt, et aliud potest. Aurum namque sapientiam de-
in quem non credunt, ipsi sua demonstratione dam- ligi
Salombne attestante, qui ait: Thesaurus de-
nentur. Nam perfexerunt Magi et adoraverunt, signat,
siderabilis requiescit in ore sapienlis (jProv.xxi).
remanserunt Judsei, qui demonstraverunt. Thus autem, quod Deo incenditur, virtris orationis
At illi dixerunt: In BethleemJudm, sic enim scri- exprimitur. Psalmisla attestanle : Dirigatur oratio
ptumest per prophelam: Et tu Belhleemterra Juda mea, sicut incensum in conspeclu tuo (Psal. XLI).
nequaquam minima es in principibus Juda, ex te Per myrrham vero carnis nostreemortificalio desi-
enim exietDux qui regat populum meum Israel gnatur. Undeet sancta Ecclesia dicit: Manusmem
(Mich. vi). Ac si diceret, una es in principibus ur- distillaverunt myrrham (Cant. v). Nalo ergo Regi
bium principatum tenentihus, quia a te duo na- aurum offerimus, si in conspeclu ejus claritate su-
scentur principes, id est David et Christus. D pernaesapienliee resplendemus. Thus offerimus, si
Tum Herodesclam vocatis Magis, diligenter didi- cogitatioues carnis per sancla oralionum studia in
cit tempus stetlw quw apparuit eis. Timebat enim ara cordis incendimus. Myrrham offerimus, si car-
Magos,ad se aliqua causa non reversuros, ut eve- nis vitia per abslinentiam morlificamus.
nit, et ideo tempus stellaeclam vocatis Magisdidicit. Et responsoacceptoin somnis,ne redirent ad He-
Undeet hic deficit historia, cum secrete indicant rodem, etc. Magnum vero nobis aliquid Magi in-
tempus stellce. nuunt, quod in regionem suam per viam aliam re-
Et tnittensillos in Bethleem, dixit: Ite et interro- vertuntur. Regio quippe nostra paradisus est. A re-
gale diligenterde puero,et cum inveneritis, renuntiate gione etenim nostra superbiendo, inobediendo, visi-
tnihi, ut et ego veniens,adorem eum; qui cum audis- biliasequendo, cibumvetitum gustando, discessimus,
sent regem, abierunt. Nativitale Regis noslri coguita, sed ad eam necesse est, ut flendq, obediendo, visi-
Herodes ad callida argumenta convertitur, ne terre- bilia contemnendo, atque appetitum carnis, refre-
no regno privaretur. Renuntiari sibi nbi puer inve- nando redeamus. Per aliam viam ad regionem no-
niretur poslulat. Adorare velle se simulat, ut uuasi stram regredimur, qnoniaiu qui a paradisi gaudio,
PATROL.CII. 3
75 SMARAGf)IABBATlS 76
per dilectamenta. discessiinus', ad lioc per lamenta jA Cuii,' et si qui sunt qui amani tirsesfenSsseculinn et
revocamur. ea qtise saeculi sunt, secundum formam sseculi prae-
CONCORDIA. sentis aptantur, qui vero non respiciunt ea quae
Istarum duarum perspicua est et gratissima con- videntur, sed quse non videntur, aeterna sunt et
cordia lectiomim, ambce enim de voeatioiie gentium transformantur, et renovantur ad futuri sseculi for-
misericorditer, et ambaede oblatis Doniino mystice mam. Yicle ergo ne forte cum venerit ira in eor
concorditer loquuntur muneribus. tuum, et concupiscentia mala et avaritia, eceteraque
DOMINICAPRIMA POST THEOPHANIA. quibus sceculcim praeseris delectalur, formam tibii
I.ECTIO EPISTOLJE BEAII,PAULIAP0ST0LIADIIOMANOS,soeculipraesentis imppnant.Si verp e contrario, man-
CAPITEXII. suetudo, patienlia, lenitas, continentia, fides, veri-
« Obsecro per misericordiam Dei, ut exhibeatis *tas, cceteraequevirtules nabilent ih corde tjio, con-
< corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo formeni te futuri sseculi faciunt, et. ita pulchram
< placentem, fationabile obsequium veslrum. Et no- ariimam tuam, ut dicatur illi a verbo Dei, Tota pul-
< lite conformari huic sseculo, sed reformamini in chra es, amica mea, et macula non est in te (Cant. i).
< novilale sensus vestri, ut probetis quae sit volun- SecCreformamini in novilate sensus vestru. Rerio-
< tas Dei bona, et beneplacens et perfecta. Dico enim B . vatur aiifem sensus noster per exereitia, sapiehtise
< pef graliam, quse dafa est mihi, omnibus qui sunt et meditationem verbi Dei, et legis ejus injtelligea-
«lnter vos. Nbn plos sapere quam oportet sapere, tiam, et quanto quis quotidie ex Scriplurarum pro-
'< sed sapere ad sobrietatera. Et unicuique Deus di- ficil lectibne, quanto altius intellectusejus aseendit,
'<visit mensiiram fidei. Sicut enim in uno corpore tantoseinper novus et quolidie.novus efficitur. Potest
< multa membra habemus, omnia autem itiembra etiam et sensus renovari afl justitiam et continentiam,
'«iion euindem aetiim habent: ita.multi unum cor- Bt ad fidem et patienfiam, etc.
< piis sumus in Chrislo, siuguli autem alter alterius ~Utprdbeiis quce sit voluntas Dei bona eibenepla-
< membra.! cens el perfecia. In multis enim.putatur esse voluntas
(Ex Origenej Cum superius docuisset Apostolus bei, et non est, in quo is utique qui_sensum haljet
quotiiodo a Judaeis ad gentes, ab observantia carnali fenovalum errat et fallitur. Est aulemnon cujusqtie
'sidobsefvanliam spiritalem, religionis sunima trans- sensus, sed valde renovati, probare in singulis quibus
lata sit, aggreditur spiritalis hujus observantise agimus, quee-loquimur, ipm ebgitamus, si sit volun-
mpres el inslituta sarictificare, et ait. fas Dei, et iiihil oihtiinp vel agerfe, vel dicere, vel
Obsecro itaque vps, fralres, jpet' misericprMamDei. . cbgitafe, quofl yolttrttalti"Deinon senserit bbnvenire,
Quia omnes conclusi ferant sub peccatOj nqnc jam C f[uia Voluhtas"De'iest, quidqiHd bonum et beneplaci-
lipn in merifis, sed in misericordia Del-salusliumana tum etperfectum esf.
cbitsistit. ldeo quasi quiofficiuni susceperif reconci- Dico enitn per graiidm quw data est mihi. Paulus
iianili vos Deo, obsecro vos non per polentiam, sed sicut et iiri aliis dicif tibn in siiasoriis sapientiee
per misericordiam Dei. Quid vos obsecro ? tarnalis Verbis, sed per ^gfaliam qucfsibj rlala est
ttt exhibeatis corpora vestra, hosliam mvenlem. (IIJCor. i) loqttitur. Est etiim multa differentia, per
Viventem dicit hostiain qusevifam, Jipp.estChristum, grafiani Tbquentis", *et per bumaiiam sapientiam.
jnst geril, et dicit, morlem Jesu |n cprpore circum- Denique riolihulii'eISqiietiteset eriiditi viri cum mulla
"fefimus, ut et vita Jesu Christi in corpore nostro ciixerint *hinpbsite et ef irdite," tairien qula nbn per
manifestetur. fgraliam, nemitiem Mditbrum, ailt adfidefn, aut ad
Sanciam. Sanctam dicit in qua sanclus Spirilus timorem Tiei,*aiAWd^coiripiinctloriem cbrdis 'pbtiierint
haliitat, ut illud : Nescilis quia templum Dei esiis =et 'inPitare. Alii nbri ;magha eibqtteiitia, spd sitiipliciler
spiritus Dei habitat in vobis (I Cor. i.n). loquetites, tnultos itiiideliutii converturit, fet hoc est
Deo placentem. Placentem Deo dicit, ut pote a fer gratiafn loqui quce data eSl Paulb.
peccalis et viliis separalam, hi eriim qui membra U Omnibus qui "sunlintefiids, ribn pliis "saperequam
Sua mortificant, ab incentivo libidinis et fuvpris, oportet sapere.. Quod>aicitomnibus qui tiint iriter vos
aclus corporis sui Doniino placitos habent, hostiam simile esf ac "si diceret^ Omni qui iri Deo est, cujUs
viventem, sarictatii, Dominoplacentem. rationabiliter semper esse est. Quod dicit, Ndn plus mpere, vide-
offerunt. lur ad superbientes ramos oleastri; ;et insultantes
Raiionabite^obsequiuin.Obseqmuni hlc ciiltum di- ramis qui de, tiona oliva ffacti siifit, hunc aptafe
cit, qiii duiliim in 'peciidiiin niiitbfum corporibus sermonem, et dicere eis, non debere 'plus ''Sa^perc
consistehat. Nunc, 'idtjuit, in corpore rationabilis quam ppprtet, hoc est, jslus, saperb';qiiam .oportet
hohiinis offefatur, et corpbra iiiagis vestra quam sapere: Ego autem dico quod.hseretici iplns%apiutit
pecudiiin iiant sacriucium T>e"b, qiiia ctignum est Do- de Chrislo quam oportet sapere, qni negant eurn Bfei
rriitio,talei hoSliasYmitiolare, arietes aufem ett¥ircosi creatoris esse Filium, et alia multa plus de illo iRiam
et vitulos, iftinibrtali et ihcorpofeo Bbmitio oiferre,, opprtet fingentes.
nulla ratio Te'cta:e't!Iif»nesta
suscipit. Sed sapetead spbrietatem. (Ex Greg.) Dum enim
Et nolite coriformdri huic swculo. Qstendit esses per supernam gratiam, ad altiora intelligenda dedu-
quamdam formam hujus seeculi, et aliam futuri sce- cimur, quanto sublilius leyamur, tatifo semper in,
 ff COLLECTIONgS TN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 78
liumiiifaterii hosffietipsos in ititellectu "iiostfo prfe-;A <Nesciehatis quia in his, Tfuee Patris mei siint-,
fnefe 'deheihiis. Ne conemur plus sapfefequam opbr- < oportet me esse. Et ipsi noh intellexerunt verbum
tet sapfere,sed sapere ad sdbrietalem. Ne dum nimis < qiiod locutus est ad illos. Et descendit cum eis, et
invisiliilia disciilimus, aberrerriuS. Quod i'n Grseco « venit Nazareth, et erat subdiiiis illis. Et mater
(iicitur o-tpfpoavvn,in nostris codicibus, hoc est ih. < fejus consfervahat oninia verba hsec, conferens in
Scrlpturis divinis, sobrietas a majpfibus inierprefa- «covde stto. Et Jesus proftciebat sapientia. setate et
tum est, ab aliis tamen eruditis viris temperantia « gratia apud Deum et hoiriines. »
ponitur, qiisetemperahtia, ttna ex qualuOr genefali- Et cum factus esseiJesus annorum dnodecim,'ascen-
bus virtutibiis habetur. Ergo sapere ad sobrietatfem, dentibus illis Hierosohjmdm secuhdurn consuetudinem
temperanter sapere est, hoc est, ut in omnibus quse diei festi, consummatisquediebus, cum redirent, re-
agimus vel quceloquimur aut sehtimus temperantiam - mansit puer Jesus in Hierusalem. (Ex Beda.) Qui a
teneamus. nativitate, imo a conceptione mimana, inanifestis
Et unicuique sicut Deus divisit mensuram fidei. hiiraculorum, quia Deus sit, esl 'iipprobatiis indiciis,
Hoc esi, ut sciat unusquisque et inlelligat quee in eo ipse etiam mox ubi tempus cetatis congruebati
sit mensura gratiae Dei quam consequi meruit per iitramque suam reverentef parilere ccepit, atque
fidem, interdum enim accipit, quis a Deo, ut sapiat ® aperire substantiam, et quid videlicet Patri, juxta
in Ppere charitatis, aut erga misericordias paupe- veritatem divinee majestatis,-et quid juxta assum-
rum, aut circa debilium curam, aut erga viduarum ptiottis humanee fragilitafem debeat matri , nec
et pupillorum defensionem, aut erga hospitalitatis absque pfovidentia, duodetiis pfima suaefidei rudi-
Sollicitudiriem,ticec ergo singula divisit Deus uriicui- menta revelabat, quae duodecim apostolorum mini-
qne securtdum mensuram fidei, sed si is qui accepit sterio, per cunctum erant revelanda et elucidanda
graliatri, ut de unb aliqvfohoruni saperet, riou iiilel- orbem. Pbssumus et hoc dicere, quia sicut septe-
ligat mensuram gratise sibi dsitse,sed velit sapere in tiario, sic et duodenario numero, qui multiplicatis
quo grafiam non accepit, et non discere velit, sed inter se invicem seplenario partibus conslat, vel
docfefequse nescit, iste cum fninus sapiat plus vtilt rerum vel temporum universitas- ae perfectio desi-
sapere, qUam oportet, vferumut evidentius adhiic de gnatur: atque ideo quo omnia loca vel tempora decet
hisApostolusassi'gnaret,intr6diicitexempittmetdicit: occupari, recte a duodecimo nuinero juhar suniit
Sictit entmin uno corpore mulla membra iMemus, exordiiim.
omnia auiem inembfd hon eumdem actum habent, ith Et tion cognoverunt parentes eyus, et existimanles
multi unum corpus sumiis iri Christo siriguli autem, aulem illum esse in comilaiu, vetierurit iier diei, et
alter alicrius metnbra. Ordiriatissime per hcec com- C requirebant eum inter cognatos et notos, el non ihve-
ponens omrie corpus Ecelesioe,ut sicut membra cor- nienles, reversi sunt in Eierusalem requirerites eunv.
poris, singula quaequeproprios habent actus, ef la- Qucerit aliquis quomodo Dei Filius tanta parentum
men uno coiisensii muiuo sibi inviceni cfedunt, ita, cura hutritus, his abeuntibus pbtuerit bbliviscettdb
hiquit, et in Ecclesia, quce est corpus Christi, di- relinqui. Cui respondendum quia filiis Isfaei inoris
versos singuli habemus actus, verbi gratia alius per fuevit, ut temporibus festis vel Hierosolymam cbri-
sapientiam", est oculus, alius per opera est nianus, fluentfes,vel ad propria redeuntes, seorsum' vMj
alius audieridbest attris, unum tamen est ex oronibiis seorsum autem feminse, elioros ducentes incederent.
niembris, cbvpus in Christo Jesu Domino nostro. Infanlesque vel pueri, cum quolibet parente iridiffe-
Quorirodoautetii cOrpttsistud in Chfisto sit, idem est renter ire potuerunt. Ideoque heatam Mariani vel
in veritate, etsapientia et justitia et sanctificatione, Joseph, vicissim putasse puerum Jesum, quera se
quse omnia Christus est, jam saepe diximus. cbmitari non cernebant, cum altero paf etite re-
EVANGELIUM LUC^E,CAP.II. versuhii
< Et cum factus esset Jestis annorum duodeciin, Et faclum est post triduum, invenerunt iilum ih
< ascendenlihiis illis Hierosolymam sefeiindurii coti-, -. tetnplo sedentetn in medio doctorum, audieritem iiios
< sueludirierii diei festi. Consumhiatisqne diebus"" et thterrogdritem. Quasi fons sapientise doclofuin
< cum redifent, feinahsit puer Jesus iri Hlerosolyma medius sedel, sed quasi exemplaf hiimilitatis, audire
< et nori" cognoveruiil paffentes ejtis. Existimarites prius, et intevrogafe doctOres, quarii instruefe, quce-
< auterii illnrii esse in coniitatu, veneriint iter difei «t indoctbs. Ne eteniiri parviili a seniofibus eru-
< et fequirebant eiim ihirer eognatos et ribtbs, el rion bescant discere, et ipse 6%wtdtis htimancecbngrueti-
< invenieiiles regressi siint in Hierusaiem requifen- tiam homiiies auscultare non erubescit Deus. Ne
iteseum. Et facturii est post triduttm, hiverierunt itifirhitis docere quis audeat, et ille puer doceri in-
< illuiri in teiiiplo sfedentemin medio doctoruni, ati- terrogando vbluit, qui per divinitatis potentiam ver-
< ctientem iHos, fet interroganterii "eos. Stupehant hum scientiae ipsis suis doctbribus ministravit.
< autem omnes qui feiimaudiebant super prudentia Stupebarit dutetn omnes qui eum audiebant, supelr
< et fesponsis ejus. Et videntes admirati sunt". Et doclrina et fespdrisisejus, et videnles admirati siiht.
« dixit mater ejus ad illum : Fili, quid fecisti nobis Stupebant qui eum audiebant et videntes admiratl
-< sic?. Eccfepater tuus et ego dolentes quserebatiius sunt. Et eo amplius stiipebant super pnsdential
< te. Et ait ad illos : Quid est quod me quserebatis ? responsionum, quo paucitatem viflentes conlemne-
 79 SMARAGDIABBATB 80
bant annorum. Nos autem scientes hunc esse de quo A . mine Salvatoris mortalibiis prsestet, et x quomodo
olim propheta gratulabundus exsultabat. Parvulus Decalogus legis debeat impleri suce nos resurrecfio-
natns est nobis, filius datus est nobis, et vqcabitur nis Dominus figuris instituerit pariter et juverit, ut
nomen ejus Admirabilis,Consiliarius, Deus fortis (Isa. quomodo ipse resurrexit a morluis, ita et nos illo
ix), nequaquam miremur eum, qui sic parvulus fa- adjuvante resurgere valeamus, et in c quce nos in
ctus est homo, ut nihilominus, quod erat semper, futuro sequatur gloria demonstrat. Centenarius nam-
Deus ac fortis, permaneret. que numerus qui de lcevatransit in dexteram, illius
Et dixit mater ejus ad illum: Fili, quid fecisli no- , temporis felicitatem prcefigurat,de quo Dominus ait:
bis sic? Ecce pater tuus et ego, dolentes, quwrebamus Iterum videbovos et gaudebil cor vestrum(Joan xvi).
te, et ait ad illos : Quid esl quod me quwrebalis ? CONCORDIA.
Istarum duarum quamvis non in verbis, in actu
nesciebalis quia in his quw Palris mei sunt, oportet
me esse. Non quod eum quasi filium quserunt vitu- tamen fit concordia lectionum. Ascendentes enim in
sed ei cui ceternus est Filius, Hierusalem cum hostia parentes, Domini ingressi
perat, quid potius sunt templum quod nos spiritaliter agere, hortatur
debeal, cogit oculos mentis attollere, quia enim Deus dicens : Obsecro vos per misericordiani
et hoiiio esl. Nunc excelsa deitatis, nunc infinita Apostolus
homo seniores B Dei ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem,
prcesefert humanse fragilitatis, quasi
Deus seniores et edocti mi- Sanctam, Domino placentem, et reliqua.
interrogal, quasi quse DOMINICAH POST THEOPHANIA.
rentur respondet. Quasi Dei Filius templo Dei com- LECTIOEPISTOL;E BEATIPAULIAPOSTOLI AOROMANOS,
jnoratur, et quasi filius hominis cum parentibus quo CAPITEXII.
jubent regredilur. < Habenles donatiqnes sectfndum gratiam quae
Et ipsi non intellexerunt verbum quod locutus est < data est nobis differentes, sive propheliam secun-
ad illos, et descendit cum illis, et venil Nazareth, et <dum rationem fidei, sive minislerium in ministran-
erat subditus ittis. Quid enim magister virtutis nisi < do, sive qui docet in doctrina. Qui exhortatur in ex-
officiumpietatls impleret? quid inter nos aliud,'quain < hortando, qui tribuit in simplicitale. Qui prseest in
quod a nobis agi vellet ageret, deferebat patri, defe- < sollicitudine, qui miseretur in hilaritate. Dilectip
rebat ancillcc. Ipsa enim dicit: Ecce ancilla Domini. <sine simulatione : Odientes malum, adhaerentes
Deferebat simulato patri, deferebat Domino vero < bono. Charitatem fraternitatis inyicem diligentes,
patri, et utique matre natus, virginem cpnservarat, < honore itivicem prsevenientes. Sollicitudiiie -non
et castam. Utique a patre, non voluntate, non opere, < pigri, spiritu ferventes, Domino servientes, spe
non tempore distabal ut ejus videlicet exemplis am- < gaudentes, in tribulatione palientes. Orationi in-
jnoniti, quid parentibus debeamus, qui tanta pro 110- < stantes, necessitatibus sanctorum communicantes,
his patiunlur agnoscamus. « hospitalitatem sectantes. Benedicite persequenti-
Et mater ejus conservabat omnia verba hwcin corde < bus vos, benedicite et iiolite maledicere. Gaudete
suo. Sive quce intellexit, seu quse necdum intelligere < cum gaudentibus, flete cum flentibus. Idipsum in-
verba Evangelii potuit, omnia suo pariter in corde, < vicem sentientes, non alta sapientes, sed humili-
quasi ruminanda, et diligentius scrutanda reconde- < bus consenlientes. »
hat. Discamus ergo in omnibus castitatem, quse non Habentes donaliones secundum graliam, quw data
minus ore pudico, quam corpore argumenta fidei estnobis, differentes. (Ex Primas.) Donumnonexno-
conservabat in corde. Et si illa ante prsecepta apo- slro, sed ex donantis pendet arbitrio. Omnibus qui-
stolica tacet, cur tu post apostolica prcecepta magis dem credentibus gloria promittitur i'n futuro, sed qui
cupis docere, quam discere. tam mundum cor habuerit, ut virtulum gratiam ac-
Et Jesus proficiebat sapienlia et mtate, etc. Hic lo- cipere mereatur etiam in prcesenti.
cus Manichoeospariter et Apollinaristas expngnat. Sive prophetiw secundum rationem fidei. Fidei di-
Oslendens Dominum veram carnem veram habere xit, non legis, siye quia fldes illa meruit, unusquis-
et animam. Nam sicut camis est selate, sic est animse j) que enim tantnm accipit quanlum credit.
sapientia proQcere, et gratia, quae tamen in sapien- Sive ministerium in minislrando. (Ex Orig.) Hcec
tia nullatenus, proficeret si naturalem intelligentiam omnia possumus ad illam regulam revocare, quce
quae hominibus rationis causa concessa est, non ha- superius dicta est, hoc est, non plus sapere quam
beret. De civjus nomine hic pauca dicenda sunt: oportet sapere. Verbi causa, non debere eum qui
Jesus enim salyator interpretatur. Cujus sacri no- ministrat, in ministrando plus sapere quam oportet
minis non solum etymologia, sed et ipse numerus sapere, et qui docet in doctrina, et qui exhortatur
lillerarum perpetuae nostrce salutis mysteria redolet. in exhortalione, non pras sapere. Multi accepto
Sex quippe litteris apud Grsecos scribitur 'lynov;, ministerio, vel accepta doctrina, plus sapuerunt
videlicet t et -net <ret o et u el c, quorum numeri quam oportuit sapere, et elati in arrogantia, vel in
sunt, x et vin et cc et LXXel cccc et cc qui fiunt deliciis resoluti, prcecipites corruerunt.
simul DCCCLXxxvui, qui numerus figuram resurre- (Ex Primas.) De ministerio sacerdotali vel diaco-
ctionis adauget. Nam quod vm simpliciter hoe et x natus dicit.
et c mulliplicata significant. Possimus el ita dicere, Sive qui docet in doctrina. Qui docet major esl
ouod VIIIabsolule resurrectionis exemplum in no- eo qui exhprtatur.
gl COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 82
Qui exhortatur in exhortando. (Ex Orig.) Exhor- j^ ret Dominounus spiritus est. Ita et hic dicit: Adha?-
tatio species doctrinceest et verbi, quo afflictoeani- reamus bono, sine dubio, ut contingat nobis unum
mce, Scripturarum divinarum prudenter aptatis et esse cum bono.
in unum collectis sermonibus relevantur, si vero Charitatem fralernitalis invicem diligentes. Ac si
sermo habens virtulem gratise Dei, fuerit adhibitus dical, ut fratres, et quasi ex una matw; generati,
animsedesperatse, tunc cor ejus penetrat, et conso- ita vos diligite, hoc mandatum accepimus, ut dili-
lationem prsebet, ac spem revocat, desperatione gamus nos invicem, sicut et Deus dilexit nos.
submota. (Ex Origene.) Fratres ergo jubemur diligere, non
Qui tribuit in simplicitate. Oportet, inquit, in judicare, si enim putas aliquem impium esse,et
simplicitate cordis, hoc faciat, hoc est, ne videatur ideo eum non judicas diligendum? Audi, quia Chri-
quidem bene faeere indigentibus. Corde vero lau- stus pro impiis. mortuus est, aut si quia peccator
dem quserat ab hominibus. Non est simplicitas, si est frater tuus, ideo eum non pules diligendum ?
aliud agi videatur in raanibus, et aliud quserat Audi, quia Christus Jesus in hunc mundum venit
in corde. peccalores salvos facere, si vero justus est, dilectio-
Qui prmesl in sollicitudine. Qui vero praeest fra- ne multo magis dignus est. Dominus enhn diligit
tribus, vel qui praeestEcclesiae, in sollicitudine esse B justos.
debet, non humanarum causarum, nec seecularium Honore invicem prwvenienles. (Ex Primas.) Hoc
rerum, hsecenim sollicitudo aliena debet esse ab his si semper servarcmus, et charitatem, et patientiam
qui Ecclesiseprcesunt, sed talem recipiant sollicilu- teneremus, si nos enim omnibus minores judicare-
dinem, qualem Apostolus dicit. Concursus in me mus, nec ultro alicui injuriam faceremus, nec illa-
quotidianus, sollicitudo omnium Ecclesiarum. Quis tam nobis graviter doleremus.
infirmalur, et ego non infirmor ? Quis scandalizatur, (Ex Origene.) Hoc est, quod et Dominus docuit
et ego non uror (II Cor. n) ? cum notaret scribas et pharisseos, prima sibi loca
Qui miseretur in hilarilate. (Ex Primas.) Maxime in conviviis vindicantes, et docet nt cum yocatus
circa segrotos misericordia exhibenda est, miseri- fueris tu ad ccenam, in novissimo loco recum-.
cprdioe titulus generalis est, qui circa omnes placido bas (Luc. xiv).
exhibendus est animo, hilarem datorem diligit Deus, Sollicitudine non pigri. (Ex Primas.) Ne per sol-
et tristem sine dubio odit (II Cor. ix). licitudinem sseeuli pigri in Dei opere efficiamini
(ExOrig.) Quienim erogat pecuniam suam, si in- inerles. Superius eum qui prceest, in sollicitudine
fidelis sit, et recepturum se desperet, necessario dehere esse commonuit, nunc vero omnibus dat
tanquam qui eam perdiderit, contristatur, qui vero C hoc incommune mandatum, ne quis nostrum audiat
cum fide et spe hoc agit, in hilaritate et lsetitia a Domino serve male et piger.
agit, cerlus quorl parva hsec quoepro mandato Dei Spiritu ferventes. Quia frigidos Dominus non
expenriil, ingentes sibi opes ccelestium diviliarum, amal, et in tepidis nauseatur, tunc plane spiritu
insuper aulem et ceternam conferant vitam. fervemus, si sceculofrigidi sumus.
Dilectio sine simulatione. Tota puritas debet esse (Ex Origene.) Vult enim ut nos qui sub lege spi-
in Chrisiiano, sic Deus pura lux est, fingere enim ritus vivimus, nihil remissum, nihil tepidum habea-
servorum est. Diligamus non lingua tantum, sed mus in nobis, sed cum fervore spiritus, et calore
opere et veritate. Ita etiam si necesse fuerit pro in- fidei cuncla peragamus.
vicem moriamur: Domino servienles. llle Doinino servit qui potest
(Ex Orig.) Ego puto quod omnis dilectio quaenon dicere nobis, unus Dominus Jesus Christus, per
est secundum Deum simulata sit, et vera non sit, quem omnia, et nos per ipsum, nec ultra ei, aut
etenim creator animceDeus, ideirco ei, cum cceteris libido, aut avaritia, aut inanis gloria dominabitur.
virtutibus, etiam affectum dilectionis inservit, ut Spe gaudentes. Spe gaudet, qui non respicit ea
diligat Deum et ea quse vult Deus. Ergo quicun- qttcevidentur, sed ea quse non videnlur exspectat,
que aliud dilexerit quam Deum, et quseDeo placent, *^ et qui scit, quoniam non sunt condignm passiones
dilectio in eo ficta et simulata dicenda est, sed et hujus temporis ad fuluram gloriam, qum revelabitur
si quis proximum suum erranlem viderit, et non in nobis (Rom. vm).
correxerit, simulata dilectio dicenda est. Nihil enim In tribulatione patienles. (Ex Primas.) Propter
habere adulalorium, nihil fucatum dilectio debet. gaudium spei futurae omnia sustinete, sicut scriptum
Odientes malum. Mirum fortasse sit quod inter est : Omne gaudium existimate, fratres, cum in va-
caelera bona virtutum, assumitur etiam odium, et rias tentatioms incideritis (Jacob. i), et quia tribu-
tanquara necessarium ab Apostolo ponitur. Unde latio patientiam operatur, patienlia probalionem, pro-
certum est inesse aniroae etiam odii affectum. Est baiio spem (Rom. v).
enim laudabile odisse vitia, odisse peccata, nisi Orationi instantes. Instantia enim orationis no-
enim quis odio habeat vitia, non potest amare, nec bis prcestat auxilium in adversis, in quo enim non
couservare virtutes. sufficit humana fragilitas, auxilium Dei oratiouibus
- Adhmrentesbono. Adhsereamus bono, observan- implorandum est.
dum etiam hoc, quod sicut in aliis dicft, qui adhce- Necessitatibussanctorum communicanles.Ac si djV
 83 SMARAGDIABBATIS 84
cat roinislfate eis, qui propler Christum sua omnia jA cum talibus. Sed cum illis flendum est. De quibus
contemnentes, alienis ad tempus indigent minislra- dicil Dominus : Beati quiflent, quoniam ipsLconso-
tioiiibus. Iabuntur. Si quis flet pro peccatis suis, si quis post
(Ex. Origene.) Honeste et decenter, non quasi delicla convertitur ad. pcfinitenliam, et errorenv
stipem indigenlibus. sanctis prcebere, sed censum suum lacrymis lavat. Si quis etiam ingpmiscit in
nostrum quodammodo cum ipsis hahere commune, habitaculo isto posilus, et ad Christum reiUre desi-
et meminisse sanclorum sive in collectis solemni- rierat, et per sanclum desidprium lacrymarum pro-
bus, sive pro eo, ut ex recordatione eorum pfofi- fusione lavatur. Jungamus cum lalibus, lacrymas
ciamus. nostras et gemitus sociemus. Tristitia enim quse
Hospitalitatem sectantes. Quam dignaehospitalita- seeundum Deum est, salutem stahilem per pceni-
tis magnificentiam, uno sermone coniprehendit. Di- tenliam operatur.
cens enim sectandam. esse hospilalitatem, non so- Id ipsum invicem sentientes. Sermo iste non na-
luro ostendit, ut venientem ad nos hospitem susci- tura sui, sed interpretatione obscurior factus est,
piamus, sed et requiramus, et sollicili simus, et hoc est enim quod dicit: ut ita de fratre sentiamus
seciemur ac perquiramus ubique hospites, riec ubi utetdenobis ipsis. Et ita velimus proximo, si.cut
forte in plateis sedeanl, nec extra teclum jaceant. R et nobis volumus, ut et Domiiras in Evangelio dixit:
Recordare Loth, et invenies quod illttm non hospi- Qusevultis ut faciant vobis hominesj eadem et vos
tes, sed ipse quaesierit hospites (Gm. xix), et.hoc facite illis.
erat hospitalitatem sectari. Non alta sapienles, sed humilibus consenlientes.
Benedicite persequentibus vos. Moralem locum la- Superbiam per ornnia fugiendam doeet, hoc enim
tius Apostolus exsequens actus, mentem, proposi- dicit alla sentire : et merito, superbia fugienda
tum, os quoque ipsum, discipulorum linguamque est, cum Scriptura dicit : Quia inilium discedendi
componit. Non vult credentes Chrislo de ore suo a Domino, superbia est. Bene autem uno sermone,
proferre maledictum, sed bene loqui, benedicere, inslitutionemhumililaiis exposuit, consentire enim
bene prcedicare, ut ex- hoe, et boni Domini servi, hnmilibus, et aniare humiles, atque inclinare se ad
et boni magistri credanlur esse discipuli. Sciendum eos, hoc est, cofisuescere imitari eum, qui cum in
tamen est, quod sermo benediclionis in Scripturis fprma D,eiesset, fprmam servi suscepit, et humilia-
diverse positus invenltur, nam et Deus benedicere vit se usque ad mortem (Philip. n).
dicitur, et homines, vel caeteraecrealurce Deum be- (Ex Primas.) Superbia sapit iste, qui suam per
nedieere iiibentur, sed Dei benedictio aliquid mu- se uleisci cupit injuriain, et non humilibus rebus, id
neris semper his qui ab eo benedicuntur impertit, ^ est, humilitali consentit.
homines vero Deum benedicere pro hoc quod est EVANGELIUM SECUNDUM. JOANNEM, CAP.II
laudare et gratias referre dicuntur. < Nuplisefactaesunt in Gana Galilceae,eteratma-
Benediciteel notite maledicere. Horlatur nos Apo- < ter Jesu ibi. Vocatus est aulem Jesus et disci-
stolus ut cum provocamur ab inimicis, uon pro ma- « puli ejus adnuptias. Et deficiente vino, dixi-tma-
ledictis maledicla reddamus, sed faciamus quod ipse < ler Jesu ad eum : Y-inumnon habent. Et dicit ei
de semetipso scribit, ubi dicit, maledicimur et bene- < Jesus : Quid mihi et tibiest, mulier? Nondum ve^-
dicimus (I Gor. iv).. < nit hora mea. Dicit mater ejus miuistris : Quod-
Gaudeie cum gaudentibus. Habenda est etiam in < cunque dixcrit vobis facile. Erant autem ibi.la-
hoc competens et apta distinctio, non enim quibus- < pidecehydriae sex positae,secundumpurificationem
cunque gaudiis, Chrislianorum gaudia socianda < Judaeorum, capiejutes singulcemetretas binas vel
sunt, neque euim si videam gaudere aliquem, super < temas-; dicit eis Jesus : Implete hydrias aqua. Et
qucestu pecunise, aut saecularis honoris eminen- < impleveruiu eas iisque ad summmn. Et dicit eis
tice, congratulari debeo talibus. qui sciam, quod hti- < Jesus : Haurite nunc, et ferte architriclino. Et
jusmodi gaudia luctus sequatur el lacrymae, sed n < tulefunk Ul autem gustavit architrielinus aqiiam
quia Dominus apostolis ait: Gaudete quia nomina < vinum faciam, et non sciebat unde esset, mini-
vestra scripta sunt in ccelo. Et nos, si videamus ab < stri autem sciebant, qui hauserantiaquam. Yo-
aliquo tale opus geri quod in coelo scrihi dignum < cat spousum architriclinus, et dicit ei: Omnis
sit, sive juslitice opus, sive charitatis, sive pacis, < homa primnm honum vinum ponit, et cum ine-
vel mispricordice, et ita gestum, ut in libro vitse, rer « briati fuerint, tunc id quod deterius est.Tuau-
ferre mereatur, debemus gaudere cum talibus. Sed < tem servasti bonum vinum usque adhuc. Hoc fe<
et si quidem videamus ab errore conversum, et re- i cit initium signorum Jesus. in Gana,Galilaeae,et
lietis ignorantisetenebris, ad lucem verilalis venisse, < manifestav-itgloriam suam. Et crediderunt in eum
reinissionem peccatorum et gratiam sancli Spiritus «. disoipnli ejus. 4
nieruisse, debemus gaudere Cumtalibus. Nuptiw faclmsunt in GtmaGiililmWiet er.at mater
Flete cum flentibm. Non cum illis qui flent mor- Jesuibl. (Ex Bed,a.) Npc vacat mysterio, quodsdie
tuos suos, jubemurflere, aut qui .flent damna sse- tertio post illa, quse superiori Esaagelii; sermone
cularia. Scientes quod hujus sceculi tristitia mor- descripseraU Nuptise. faptai referunt.ur., sed; tertio
tem operatur. Nonsunt ergo lacrymse jungendaes lempore saeeuli Doroinum ad agtandam: sibiTEccJe-
85 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. U
siam venisse, -designat.Primum quippe sseculitem- A . Quid mihi et tibi est, mulier, signifi.catse divinitate,
pus, antelegem, patriarcharum exemplis. Secun- qua miraculum erat patrandum, npn principium se
<luin sub Iege, propbetarum scriptis. Tertium sub temporaliter accepisse de malre. sed aeternitalem
gralia praeconiis, Evangelistarum quasi lertia diei semper habuisse de Patre.
Juce, mnndo refulsit. In quo Dominus et Salvalor Nondutn venit hqra mea. Nondum venit liora, ut
nosler pro redemptione generis humani incarnatus fragilitatem humanilalis ex te sumplce, moriendo
apparuil, sed et hoc quod in Gana Galilsece,id est in demonstrem. Hora ergo nondum yenerat, id est
zelo transmigrationis perpetratse eadem nuptise fa-. passionis, quia faciendse erant virtutes, commen-
ctae perhibentur, typice dennntiat eos maxime gra- danda erat divinitas Domini, commendanda eral hu-
tia Christi dignos existere, qui zOloac fervore pise manitas Domini, in ipsa compassione mortalitalis.
devotionis, et semulari charismata meliora, ac de Venil autem hora, ut quid sibi et matri commune
vitiis ad virtutes bona operando,. de terrenis ad esset ostenderet, cum eam moriturtts iii cruce, di-
«ternaTiOfiint, sperand.o et amando transmigrare. scipulo virgini virginem commendavit. Huju.s vero
Nuptiw factm suni iwCana Galilww. (Ex Hieron.) horce, Dominus in cruce pendens eommemorans,
Dominus ad nuptias in huhc mundnm venit, quia dixil matri: Mulier, ecce filius tuus; quasi dixisset,
sanctam Ecclesiam sibi copulavit. De qua Aposto- B ecce, hoc quod de te sumpsi modo osteiidiliir mo-
lus ait: Aptavi vos uni viro virginem castam exhi- riendo, quid est, quce lamen natura' postmodum
bere Ghristo (II Cbr. xr), habet ergo sponsam Ec- clarificandaerit in resurrectionis gloria.
elesiaro, quam redemjt sanguine suo, et cui pignus Dicit maier ejus ministris, quodcunque dixerit vo-
dedit Spiritum sanctum, quam sibi conjunxit in bis facite. Sciebat mater humanitaiem filii sui, licet
utero virginis. Verbum enim sponsus , sponsa carp hoc modo videretur negando, quod ppscebat, mater
Ihumana, et utrumque unus Eilius Dei, et ideni filius tairien sciebat pietalem UJii qupd negare npluit, quod
ihominis, factus est caput Eeelesiae, et processit de petebalur, fiducialiter mandavit mrnistrj.s, ut mau-
•thalamo, quasi sponsus. Thalamus enim ejus uterus data fihi juhentis implerent.
virginis fuit: Venit ad nuplias in Cana Galilcece,cer- Erant aulem ibi lapidemht/drice sex positw.. Hy-
ti Sacramenti, Cana namqtte zetus interpretatur, drice vocautur vasa aquarum, Grsece55«^ aqua di-
Galilseatransmigralio facta. citur. Aqua vero Scriplur® sacrce scieiitiam desi-
Et erat mater JesU ibi. Mater Jesu in nupliis gnat, quae suos auditores et.a peccator.um sorde
ostenditur synagoga, eo quod Cliristiiin ad miracu- abluere, et divinse cogriitionis splet fpnte pofar.e.
ium provocet. Yasa sex, quibus continebatur, cp.rda smjt devota
Vocatus est aulem Jesus, et discipuli ejus ad nil- C sanctorum, quorum perfectio yitse ad exemplum re-
ptias. Quod DOminusvenit ad nuplias, exeepta my- cte credentibus posita est, per sex sseculi selafes,
stica significatione confirmare voluit, quod ipse fe- usque ad Advenlum Dpmini, ef hene lapidea sunt
cit. Sic enim ipse alio loco ait: quod Domims con- vasa, quia fortia sunt cprda justorum^ ut pote illius
junxit, horiionon separet (Malth. xix). lapidis dileclione solidata. D,equp Petrus Aposfolus
(Ex Beda.) Primus nuptiarum locus Judsea exsti- dicebat : Ad quem accedenleslapidem vivum, et ipsi
tit, in qtta Filius Dei homo fieri, et Ecclesiam sui tqnquam lapides vivi superwdificamini(I Petr. 11).
cbrpofis ac sanguiriis parlicipatione consecfare, sui SecundnmpurifioationemJtudteorum: Bene autem
Spirituspigftore In fide confinnare dignatusfest, sed hydriae secundum purificatlotfem Judceorum positae
vocatis ad 'fideifigentibus, usque ad fines orbis ter- efant,quia Judeeofum tantum populb, iex per Moysen
fce, eariimdem riuptiarttm votiva gciudia pervene- data est, gfatiaautem et-veritaSEvangelii, tamGen-
funt. tibus, quam eliam Judaeis credenlibus per Jesum
Et deficieritevino. Dlscumbenteautem ao nuptias Christum facla est (Jp.an.i).
Dominoyiiium deffecit, ut virip meliore, per ipsuin CapientesSingutm rttelretas binds vel ternas. (Ex
mirabili bfctine factb manifestaretur gloria latfentis Attgust.) Quid est ergo : G^iehant irietretas binas
in hoinihe Dfei, et 'credentium iri eum aricta fides vel terrias ? Mysteriutii nobis inaxiine ista lpcutio
pfoficeret. Qttod si mysteriuin quserimtts, apparente commendat. Metra enimamensura aoCepit noirtei),
Doniinoiri carrie, nieraca illa legalis sensus suavi- sicut urnaSvfelaniphOraS-settet-alice merisurce.Mifrfov
tas, paulatiiri ccepefat, ob cafnaleni Phaf isceofttiii eniih mensufas dicunt Grceci. Non enim dictum est,
irilerprefatioiiem a prisca sua viftute cteficefe, qul capieritfesmetreias, alicebinas, aliae ternas, sed ipsae
mox.ea qttce carttalia Sidebatitur matidata a;d'spifi- sex hydficecapiebant metretas binas vel ternas. Si
tiialem convertit doctrinam. Cuhctamqtie Iifterse1<5- ternas taritum diceret, non curreret animus noster,
galis superficiem in Evangelicam coeiestis gfatice nisi ad mysterium trinitatis. Cum autem nominalur
viilutemmufavii, quod est, vinum fecisse de aqria. Pater et Filitts, lanquam duaemetretsei' Gum autem
Dicit mater Jesu ad eum, vinumnoit habent, et di- ibi intelligilur Spiritus sanctus-,tres metretse.
cit ei Jesus, qiiid mihi et tibi est, mulier ?'(Ex Atig.) Aliter. Binaemetretae, cifcuriieisio et pfcepulium,
Neque euiii matrem suam inhonprafet', qui ntfs'jii- In diiobus istis tioinihirius, Kabes onrties Gfefiles,bi-
bet hpnorafe parenfes, a'u'tsjbi esse, uiatfem' tiega- ncemetfetre sunt. His dtiobus parietibus, l&pis au-
ret, qui deea cafneni suscepit, sed iii eo crubcidficit': gtilafis' factiis1 est Cfifisfiis; osftiida^mus et ternas
 a7 SMARAGDIABBATIS 88
metretas in ipsis gentibus. Tres erant filii Noe, Afiho immolatur aries, ipse tamen pro obedientia be-
per quos rpparatum .est genus hominum. Quibus nedicitur. Tu audiens heec, et ipse obediens esse
Apostoltts ait: Accepimus mensuram perlingendi us- salagis, hydriam aquse inveuisti qua munderis.
que ad vos. Eece habes el tres metretas in Genlibus. Qnod si immolationeFiliiunici, passionem intelligis
(Ex Beda.) Capienlessingulm melretas binas vel Christi, qui humanitate passus, in divinitate impas-
tetnas, quia Scriplurse sanctae auclores, modo de Pa- sibilis mansit, quiaFiliusoffertur, sed aries maclatur,
tre tantum loquunlur et Filio, modo etiam Spirilus sed si intelligis benedictionem Abrahae in te, qui de
sancti faciunt menlionem. In binis vel ternis, totam- Gentibus credis, esse completam, nimirum de aqua
que, unus est Deus, intellige trinitatem. Sed quan- vinum tihi fecit, qui spiritalem sensum tibi dedit. In
tum inler aquam et vinum distat, tantum dislat in- quarta cetate, David humilis, innocens et mitis,-
ter sensum illum, quo Scripturae ante adventum Saule superho abjeclo, regnum sortitur. Tu hsec
Salvatoris intelligebantur, et eum quem veniens ipse audiens, humilitati et innocenlise studere, et super-
revelavit. biam coeperis de tuo corde repellere, haustum aquoe
Dicit eis Jesus: Implele hydrias aqua. Quid per Jimpidissimsequo reflciaris invenisti, in nydria quarta,
ministros qui hsec fecerunt, nisi Christi significan- fonte salutari repleta. Nam si in Saule Judaeos, in
tur discipuli, qui impleverunt hydrias aqua, non R David Christum, et Judseorum regnum carnaliter
quidem ipsi Iegalibus ac propheticis scripturis, im- destructum, Cbristi auteiu regnum inlellexeris sem-
plendo, sed ipsi inlelligendo prudenter, et aperiendo per mansurum. Vinum de aqua factum sentis, quo
fldeliter. potato in seternum lseteris. In quinta aetate, populus
Impleverunt autem usque ad summum. Quia recte peccans Babyloniam transmigratur, sed post septua-
inlellexerunt, nullum fuisse lempus sseculi, a sanctis ginta annos poenitens, et correptus, patriam per
alienum doctoribus, qui sive verbis, sive exemDlis, Jesum sacerdotem magnum reducitur. Haec si au-
sive etiam scriptis, viam vitse mortalibus aperirent. diens, peccati metu ad pcenitentiaeremedium confu-
Et quidempotuit Deusvacuas implere hydrias vino, geris, aqua hydriae quintae ablutus es, si autem in-
qui in exordio mundi cuncta creavit ex nihilo, sed tellexeris Babylonem esse confusionem peccatorum,
maluit de aqua facere vinum, quo lypice doceret, Nabuchodonozor diabolum, Jesum sacerdolem pon-
non se ad solvendam improbandamque, sed ad im- tificem esse, Jesum Christum, septuaginta annos,
plendam potius legem Prophetasque venisse. Yidea- bonorum plenitudinem operum, quse per Spiritus
mus ergo sex hydrias Scripturarum aqua salutari sancti dona largiuntur. Yinum de aqua factum ha-
replelas. Yideamus et eamdem aquam in suavissi- bes, quia ad te pertinere quae scripta sunt intelligis.
mum vini odorem gustumque conversam. In prima C ln sexta setale Dominus apparens in carne, oclava
aetate sxculi, Abel justum frater occidit, et ob hoc die Nativitatis, circumcisus, et in tricesima tertia ad
martyrio coronalus, in Evangeliis et in Epistolisju- lemplum est delatus, et in eo munera sunt oblata
slus ^scribitur, fralricida impius nominalur. Quis- pro illo. Hsecintuentes ad litterarum, aperte disci-
quis his auditis, metuit cum impiis damnari, cupit mus quanta nobis diligentia sunt fidei Evangelicce
benedici cum piis. El ideo omnem odiorum et invi- subeunda mysteria, quando ipse, qui benedictibhem
diaefomilem abjicit, et Deo placere per sacrificium adferens gratise, veterum primo cseremonias imple-
justitiae contendit, vasquein Scriptura invenit, unde vit, et sic nova sacramenta suscipere, simul et tra-
salubriler ablutus polatusque gauderet. Sed si in- dere ciiravit. Ecce habes hydriam sextam ad abluenda
tellexerit, perCaiu homicidura, Judeeorum signifi- peccata, ad pplanda vitae gaudia, nrundiorem caete-
cai-i perfidiam, occisionem Abel, passionem signifi- teris afferenlem undam. Yerum et si jn circumci-
cari Domini salvatoris. Terram quae suscepit ejus sione octavi diei, baplisma intelligis, etin inductione
sanguinem, Ecclesiam esse, quae Christi sanguinem in templum, et in oblatione hostioe cognoscis figu-
in mysterium suae renovalionis accepit, nimirum rari fideles, de baptisterio,ad altaresanctum ingredi,
aquam in vinum mulatam reperil, quia dicta legis et Dpminici corporis el sanguinis communione, de-
sacralius intellexit. In secunda cctate sceculi pro " bere consecrari. Yino quidem de aqua facto mera-
peccatis horainum mundus deletus cst, aquis diluvii, cissimo donatus es. Verum si adhuc quod majus est,
a quo solus Noe propter justitiain cumpaucis meruit circumcisionisdiem, adgeneralem resurreclionem in-
liberari. Quisquis ergo hac audila vastatione emen- terpreteris, et circumcisos induci in templum cumho-
datius vivere coeperit, liberari desiderans cum pau- stiis, quandosanctijam incoruptibiles ad conlemplan-
cis, limensexlerminari cum plurimis, hydriam aquac, damspeciem.Divinsemajestatis, cumbonorumoperum
qua mundaretur invenit, sed si in arca Ecclesiam, muneribus, intrabunt, intellexeris. Tantum profeclo
in Noe Christum, in aqua baptismuro, in columba vinum de aqua fieri videbis, ut admirans, condi-
unctionem Spiritus sancti, quo baptizali imbuunlur, tori dicas, et poculum tuum inebrians quam prsecla-
intellexerit, vinum profecto de aqua factum miratur. rum est!
Quia in veteri historia suam ahlutionem prophetari Et dicit eis Jesus : Haurite nunc, et ferie architri-
cognoscit. In tertia setate tentavit Deus Abraham, clino, el tulerunt; ut autem guilavit architriclinus,
cuui filium ejus in holocaustum offerri praecepit. aquam virium factam, et non sciebat unde essel, mi-
Non differt Abraham facere quod jubetur, sed pro • nistri autem sciebant, qui hduserant aquam. Yiniim
89 COLLECTIONES1N EPISTOLAS ET EYANGELIA. 90
utique architriclino, de aquafactum propinatur, in A in graliam, fuditsanguinispoculum, etfecitmoriendo
domo nuptiarum, qttod est Ecclesia Christi. Tricli- convivium. Sex illaehydriae, quarum aqua in vinum
num ibi esse describitur, quia nimirum tres sunt ir mutata est, sex setates mundi figurabant. In istis sex
Ecclesia ordines fidelium, conju^atorum, continen- setatibus, quasi in sex hydriis prophetia non defuit.
tium et doctorum. Sed quando Christus in illisnonintelligebatur, non
Vocal sponsum architriclinus, et dicit ei: Omnn e.xillis vinum, sed aqua bibebalur. Prima ergo by-
homo primum bonum vinum ponit, et cum inebriali dria implela est inAdam, quando de latere ejus,
fuerint, tunc id quod deterius est, tu autem servasti illo dormiente, fabricata est Eva. Dormivit in cruce'
bonum vinum usque adhuc. Doctorum est enim co- Christus, et de.latere ejus formatur Ecclesia. Sed
gnoscere distantiam legis, et Evangelii veritatis et quia haec in Christo Judaeorumpopulus implere 11011
umbrae, et novam evangelicse fidei gratiam, et per- intelligebat, non vinum sed aqua sapiebat. Secunda
petuae ccelestis patriae dona proferre. hydria impleta est in Noe, sic per mysterium arcae,
Hoc fecit initium signorum Jesus in Cana Gali- aut diluvii, genus humanum salvatur, quomodo per
Imm, et manifestavit gtoriam suam, el crediderunt in crucis vel Baptismi sacramentum a morte totus
eum discipuli ejus. Manifestavit hoc signo, quod ipsc- muudus eripitur. Tertia hydria impleta est in Abra-'
esset rex gloriee, et ideo sponsus Ecclesise, qui ul B ham. Nam quomodo Isaac ad locum holocausti, li-
homo communis veniret ad nuptias, sed quasi Deus gnum ipse portavit, ita et Christus ad locum passio-
cceli et terrae elementa prout voluisset, converferet, nis, ipse sibi crucis patibulum bajulavit. Quartahy-
ErgoDominusvinum in gaudia nuptiarum non de ni- dria impleta est in David, qui et in humilitate et in
hilo facere voluit, sed hydrias sex impleri aqua, prae- multis tribulationibus Chrislum Dominum figuravit.
cipiens, hanc mirabiliter convertit invinum. Quia Quinta hydria impleta est tempore Danielis, vidit
sex mundi aetates sapientice salutaris largitate do- enim praecisum lapidem, id est natuin Christum de
navit, quam tamen ipse veniens sublimioris sensus monte, id est, de regno Judaeorum, sinemanibusprse—
virtute fecundavit. Namque carnales carnaliter tan- cisum, quia sine operanuptiali, qui gratiasuauniver
tum sapiebant, ipse spiritalibus spiritaliler sentienda sum mundum implevit. Sexla hydria iropleta est in
reservavit. Joanne Baptista, qui Judseis prsedicans ait: Facite
Dehinc Augustinus. Et die tertio nuptim factm sunt fructus dignos poenitentiae,potens est enim Deus de
in Cana Galilmm. Splendescente igitur super obscu- lapicSbusistis suscitare filiosAbrahce. Istce ergo ses
rum dclictis obfuscanlibus mundum, trinitatis die setates mundi, velut sex hydrise impletaesurit a mini-
Christus venit ad nuplias. Qui verus botrus con- stris, id est a patriarchis et prophelis.
tinebat intra se vitce vinum, sed necdum crucis ac- ^ Capientesmetretas binas vel lernas. Quare ternas,
cesseratpraelium. propter mysterium trinitatis. Quare binas, propter
Dicit ei mater ejus: Vinumnon habent. Paulisper duo prsecepta, dilectionis Dei etproximi. Et in Evan^
Yirgo florenlissima, paulisper prseparet Judseus li- gelio : Ego el Pater unum sumus. Ecce binas. Ite,
gnum, et tunc exire poterit vinum. Quid ante tem- baptizale omnes gentes, in nomine Patris, et Filii,
pus curris ad Jacum, cum necdum impresserit Judas et Spiritus sancti. Ecce habes ternas. Gustavit ar-
super unam calcaneum ! Modo meruisti gemmatam chitriclinus, id est, mundi Dominus, aquam vinum
sobolem procreare, jam botrum tuum conaris ex- factam, et dicil: Omnis homo primum bonum vinum
primere ? sed qui de ligno carpsit supplicium, in ponit, et cum inebriali fuerint homines, tunc id quod
ligiio debet exspectare remedium. Et qui ex ar- deteriusest. Tu autem servasti bonuin vinum usque
bore inclyta demessuit, frugem exspectare debet ad adhuc, et lex enim sancta, et mandatum sanctum ei
crucem. justum et bonum. Sed lex etProphetse usque ad Joan-
Dicil ei Jesus : Quid mihi et tibi est, mulier ? Extu- nem prophetaverunt, et ideo adveniente Domino,
lit hic Christus super Matrein divinitatem suam, non vina Mosaica defecerunt, et vina sanguinis profluxe-
negavit matrem suam. Neque se natum negavit ex n runt. Illa acceperunt terminum, ista sumpserunt iui-
carne, sed majeslati suoe suam subdidit genitri- tium. Denique hoc est initium signOrum, quod fecit
cem. Jesus, quando pavit gentes occisus, et de vino sui
Nondum venit hora mea. Hora utique non facti, sanguinis fecit convivium, vulneratus.
sed voti, nonnecessitatis, sed voluntatis, non qua co-
occidi. CONCORDIA.
geretur mofi, sed qua pro mundo diguaretur
Interim Christus insipidos haustus mjrificat, fatuus In differentia, sepundum Apostolum, donationum
latex fundebatur in hydriamethauriebariturinebria- et differenlia hydriarum istarum fit concordia lectio-
ta flumina, nulla exprimebatur uva, et fervescebant num, corda enim sanctorum hydriae sunt, fonte re-
sine pahhite vina. Hoc fecit Christus in latice, quod pletaedonorum. Ministri qui hauserunt aquam, et
certo tempore facit in vite. Transeunt ad Christum quibus mater dixit: Quodcunque dixerit vobis fa-
nuptice, et Ecclesia mutavit sponsum. Aliquaridp et cite, ministri sunt Cbristi, quibus secundum Apo-
Judsea vinum non habuit, quia munus sacrati san- stolum (I Cor. xn) datur ministerium in iniiii-
guinis non accepit, et dum Legi nuberet, non inve- strando.
iiitquod biberet. YenitChrjstus, mutavit Legem
 91 SMARAGDIABBATIS 9%
DOMINICAIII POST THEOPHANIA. A impedire videretur, moderantissimum dedit praeee-
EPIST.CEATIPAULI APOST. ADItOMANOS, CAP.XII. ptum, tit interim riostef anittius, semper sit para"
< ISolite esse prudetiies apud vosmetipsos , nulli tiis ad oacem, ct discordiaeculpanpn penes nos, sed
c malumpromalo reddentes. Providentes bona, non penes alterum constet. Idec ergo bene addit: Quod
< taiitum coramDeo, sed etiam cbram omnihus lio- ex vohis est, hoc est, quodproposito vestro, et fidei
< mimbus. Si fteri potesl, quod ex vobis esl, cum vestrae convenil.
t omnibus hominibus pacem habenfes. Nonvosmet- (Ex Primas.) Quodvestrum est, vos cum omnibus
i ipsos defendentes, charissimi, sed date locumirce. pacem habetote, el djcite : Cttm his qui oderuntpa-
< Scriptum est enim : Milii vindictam et ego retri- cerii eram paciflcus.
< buam, dicif Domihus. Sed si esurlerit iiiiittjcus Non vosmelipsosdeferidentes,charissiriii, sed date
< tuus, ciba iljtim. "Si sitit, potum da illi. Roc locum irce. (Ex Orig.) Hi qtti seipsos nori vindicant,
<. enim faciens ,, carbpnes ignis congefes super quomodo iree locum dent, dupliciier mihi videtur in-
«. caput ejus. Noli vinci a malo, sed vince in bono telligi. Nam et hoe ipso, quod (verbi causa) manum
< malum. t manu non referunt, aut convicio conviciiimnon red-
Nolite esse prudentes apud vosmetipsos. Qui sibi dunt, irae illius qui fecit irijiiriam, perlranseundi-et
' evariescendi locum dedefunl. Nemo enim ila rabi-
ipsi prudens esse videlur, tiic cum arroganlia stultus B
est., Nec polest veram sapientiam Dei scire, qui dus invenitur, ut si vicem non recipiat iferum sse-
siiam sliiltitiam, quasi sapieiillam, colit. Denique Viat, sed quasi effuso ac digesto furore mitescit. Est
in superioribus Iianc fuisse incretlulilatis causam autem et lioc modo irae locum dare. Qtii enim pec-
Judaeis, ipse Paulus edoeuit, dicens de eis: Quia cant, thesaurizant sibiirarn in die irse, quando red-
ignoranles Dei justiliam et suam quserentes statuere, det DeusunicuiquesefeUndumOperasua; si ergonos-
jiistitiae Dei non sunt subjecti. Sic ergo, qui apud metipsos vindicemus, rion est magrium verhi causa,
semelipsumsapiensest,, non potest esse sapiens apud siaut, palmam pro palnia, autsaxum pfosaxored-
l&eum. damus." Si vero reservfemusfeavindictse Dei, locutti
(Ex Primas.) Nolile in numana sapientia gloriari, dariius iree, quia Deus iri judicio mullo graviores
sedslulti eslote sseculo, ut sitis Domino sapientes, quam nos inferre possumus exiget pcenas.
sicut scriptum est: Beaius homo quem tu erudieris,, (Ex Primas.) Aut fugiendo damus locum irae, aut
Domine, et de lege lua docueris eum (Psal. xcni). permittendo nocere.
Nulli malum pro matq reddentes. Si malum in- Scfiptum esl enim : Mihi vindictam. Ego quasi
ferve, peccave esf, veddere malum jusium non est, meam, dicit DominuS, non quasi vestram injuriam
sed simile peccatum est, aut, ut ego arbilror, etiam (C vindicabo, dicit enim propheta : .Qui vos tangit, tan-
gravius. Nam ille qui inalum prior intujit, forsitan quain qui tangit pupillam oculi mei (Zach. n).
non sensit malum esse quod faceret. Qui aulem red- Ego retribuam, dicit Dominus. FaCietttibus
' bona
dit malum, eo ipso, quo ad ulciscendum molus est, se retfibuere promitlit. .
confessus est sensisse raalum esse qupd reddit, et Sed si esurierit inimicus tuus, ciba illum, si sitit,
ideo respiciendum seniper esf ad eum qui dixit : polum da illi,hoc eritm faciens, cafbonesigniscongeres
JlfiViivindicla et cgo rctribuam (Deul. xxxn). super capulejus. Utcuin sibi intellexeril carbones per
(Ex Primas.) Huniana sapientia est, si quceramus tuam iiidebitam iriisericofdiain cohgregari, excufiat
yicepi reddere inimicis, sLullitia,est in hoc sseculo, eos, id est, converta^furet fliligatte, queih habuerat
si percutienli et aliam niaxillam praebeamus. Qubd aliquaiido perosttitt. Csetefum rioti esi riiisericofdia
si taiilae palienfiaeet.humilitatis fcierimus,non solum sed crudelitas : si ideo tioc facisutilli aliquidpejus
apud Deum, sed etiain apttd homines, polerimus pro- eveniat, pro quo te Dominus orare preecepit di^
babiles apparere. cens: Orate pro persequentibus el calumniaiitibus
Providentes,bonq, npn tqntum cqrqm Deo, sed eliam vos. Cibando etiim inimicuifi et potando eum, ad
corjim hominibus,. (Ex Orig.) Cpram bninjbus honii- pacem recpnciliamus riobiscum. Quod si ille in ma-
nibus providet quisijpna, npn uf placeat singulorum D - litia prxstiterit, ipse ignem congerit capiti suo
vel vitiis,vel mpri.biis,,aHoquiticontrarium erit qiiod (Ex O.ric/ene.)Videanius ,n.e forte dignius aliquid
idem dixit Apostolus : Ego si hominibus placerevel- njandatihuiu.s.conlineat inlellectus. Dicif enim Hie-
lcm, Chrisli servus non essem (Gal. i), sed qui vitce remias ad peccatricem filiam Babylonis: "Habescar-
sute morum cf actuum ita tenet libram, ut non pps- hones igni.s, sede super eos, hierunt tibi in adjutbr
sit ali ullo homine reprehendi, iste bona coram oifi- rium- Fprtassis e.rgo, et isti carbonfes ignisqui con7
nibus hominibus prpvidet. Neque enim dixit Appsto- gregantnr super capu.tinimici, ad.ad]utoriurri'iji.sius
lus, ut omniljus.placeamus,sed uf provjdeahiusbpija coiigregaijlur. Pptest enim jieri, ut ameris, fefus, fet
coram oninibus, ljoc est, agamus.nps bpna cp.fiin barba.rus iniiniciis, si. seiitiat ijejaeficiuriinoslfutii,
pninibus, sive-illisplaceant qucebqna sunf, sive tiptiL si nunjaniiatem, si affe.ctum, si pietatem videaf,
placeant. conpunctipiiemcqrdis capiaf, '.commissipcetiitudirievn
Si fieripotesl, quod ex vobis est, cum omnibusho- gerat. Ef ex hoc," igtiis iti 'eo quidani 'succend.aiuf,
minibuspacem habenles. Apostolus, ne nos aJterius; qui eunj .procommissi conscientia tbrqueat et aiJu-
aniiHus, si forte impacatus evenerit, a bono paciss rat. Etisii erunt carhbnes ignis, qtii super capiit
 93 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 94
ejus ex noslrb misericordiae et pietatis opere con- A Et confestim mundata esl lepra ejus. (Ex Betk.)
gregantur. Caput vero, principale cordis appellatur, Nihil medium est, inter opus Dei alque prceceptum,
et merito caput dicitur. Cujus intellectu et pruden- quia in praecepto est Opus. Denique dixit, et facta
tia membra reguntur univevsa. sunt, quia voluntas Dei potestas est, et Lex quidem
Noli vinci a malo, sed vincein bono malum. Vin- tangi leprosos prohibet, sed qui DominUslegis est,
citur a malo, qui malis provocatus reddit malum. non obsequitur legi, sfed legem facit. Non ergo ideo
1'n'bono autpm vincit malum, qui acceptis malis, re- tetigit, quia sine tactu mundare non poterat, sed ut
stituit bona. Ille dicitur vicisse alterum, qui eum prObaret, quia legi subjectus non erat, nec conta-
ad suam adduxerit partem, sicut hccrelicum vel pa- gium timebat, ut homines, sed quia contaminaTi non
ganum. Si ergo te fecerit sibi vicem reddere, ille poteral qui alios libefabat.
te vicit sibi similem faciendo. Si autem per patien- Et ait illi Jesus, Vide, nemini dixeris. Quare prse-
tiam tuam feceris eum cessare ab injuria, tu vici- cipitur hemini dixeris, nisi ut doceret nott vulganda
sli eum. npstrabeneficia, sed premenda, ut non solum a mer-
EVANfiELIUH MATTH.EI,CAP.VIII. cede abstineamus pecuniae, sed efiara gralise.
< Cum descendisset Jesus de monte, secutoe sunt Sed vade, ostendete sacerdoli. Oslendere se sacer-
< eum turboe multoe. Et ecce leprosus veniens, " doli
jubetur, ut intelligeret eum sacerdos, non legis
< adorabat eum dicens : Domine, si vis potes me ordine, sed
gratia Dei supra legem esse curatum.
< mundare. Et extendens Jesus maiium, tetigit eum
< dicens : Volo, mundare. Et confestim mundata est (Ex Hieron.) Varias ob causas mittit eum ad sa-
ut sacerdo-
•slepra ejus. Et ait illi Jesus : Vide, nemini dixeris, cerdotes, primum propter humilitatem,
videatur. Erat enim in legeprseceptum,
< sed vade, ostende te sacerdoti et offer munus qttod tibus deferre
ut qui mundati fuissent a lepra, offerrent munera
•rproecepitMoyses in testimonium illis. Cum autem ut mundatiim videutes lepro-
< irttroisset Capharnaum, accessit ad eum centurio sacerdotibus. Deinde
sum , aut crederent, et salvarentur, aut si non
« rogans eum ef dicens: Domine, puer meus jacet in
inexcusabiles fierent, et simul ne quod
< domo paralyticus et male torquetur. Et ait illi Je- crederent,
< sus : Ego veniam, et curabo eurn. Et respondens in eo seepissime criminabantur, legem videfetur in-
< eeuturio ait: Domine, non sum dignus ut intres fringere.
t sub teclum meum, sed tantum dic verbo et sana- (Ex Beda.) Et offer munus quod prmcepit Moyses
« bitur puer meus. Nam et ego homo sum sub pote- in testimoniumillis. Offerre autem sacrificium jubet,
« state constitutus, habens sub me milites, et dico ut ostenderet eis, quia non solveret legem, sed im-
* htiie vade et vadit, et alii veni et venit, et servo C pleret. Qui secundum Iegem gradiens supra legem,
« meo fac hoc, et fafcit. Audiens autem Jesus mira- sanaret eos, quos remedia legis non sanaverant, et
« ttts est, et sequentibus se dixit: Amen dico vobis, bene additur. In testimonium illis, hoc est, si Domi-
< rion iiweni tantam fidem in Isfael, dico autem vo- no credant, si impietatis lepra discedant. Quia vero
< bis, quod multi ab oriente et occidente venient, typicevir iste, peccatis languidum genus designat
< etrecumbent cum Abraham et Isaac et Jacob in liumanum, recte non solum leprosus, sed et plenus
< regno ccelorum. Filii autem regni ejicientur in te- iepra describitur. Omnes enim peccavefunt, eit
<nebras exteriores, ibi erit fletus et slridor denlium. egfent gloria Dei. Illa scilicet, wt extenta iiianu sal-
< Et dixit Jesus centuriorii: Vade, et sicut credidisti vatoris, hoc est, incarnato Dei verbo hunianam-
< fiat tibi, et sanatus est puer in, illa hora. » que contingente naturam, ab erroris prisci variefate
cum aposlolis audire: Jam
Cum descendissetJesus de monle secutw sunt eum mundenlur, possintque
turbw mutlw. De monte Domino descendente, id est, vos mundi estis propler sermonem, quem locutus
de coelisin mundum, secutoesunt eum turbce multse sum vobis (Joan. xv), et qui diutius abominabilesa
Dei erant caslris secreti, jam aliquando tem-
generis humani per fidem, nisi enim ille desceridis- populo
set; nemo liominum ad ccelos ascendisset. , plo reddi, et sacerdoti queant offerri, illi utique cui
Et ecce leprosus veniens adorabat eum diceiis : R dicitur : Tu es sacerdos in mtemum (Psal. cx). Au-
dienles ab Apostolo templum enim. Dei sanctuni est,
Domine, si vis potes me mundare. In voluntatem Do •
mini tribuit.pntestatem, de yolunlate autem Domini quod estis vos, offerantque pro emundatione sua,
non dubitavit. Sed quasi sibi conscius non prcesum- sicut praecepit Moyses. Id est, exhibeant corpora sua
hostiam viventem,sanctam, Deo placentem (Rom.xu).
psit, Ieprosus isle populum gentium significavit, qui
compunctus ad miserieordiam Domini pervenit. Gum inlroissent Caphdrnaum, accessit ad eum een-
Ei extendit Jesus manum suam, leligit eum, di- turio,rogans eum et dicens. Quccritiir quomodo con-
cens : Volo, mundare. (Ex Hieron.) Considera quam veniat, quod Lucas centurionein nuntios niisisse.
humilis respousio. Ille dixerat si vis. Domiriiis re- Matthceusaulem ipsum accessisse narrat ad; Domi-
spondit: Yolo.lile', potes me mundare. Dominus di- num. Facile patet, quod Matlhaeus brfevitatis causa
cii, /.«BocpiaBrni,mundare. Non ergo sicttt plerique dixerit ipsum accessisse, cujtts desiderium et volutt-
Latinorum putant jungendum est, etlegendumvolo, tas ad Dominum veraciter est praelata. Mystice
mundare, Sed separatim, ut primum dicat, volo, etiam nobis commendaTis, lioc qnod scfipttiiri est':'
deinde imperet, mundare. Accetfite ad eum, et illuminamini. (Psdl. xftir.)
95 SMARAGDIABBATIS 96
Porro Lucas totum quemadmodum gestum sit ape- A^mo sua, faciens eleemosynasmultas plebi et deprecans
ruil. Deum semper (Acl. x).
Domine, puer meus jacet in domo paralyticus, et Audiens autem Jesus miralus est. Miratus est,
male torquetur, et ait illi Jesus : Ego veniamet cu- quod vidit centurionem suam intelligere majestatem.
rabo eum. Yidens centurionis fidem, humililatem et Sed quis in illo feceral ipsam fidem vel intelligen-
prudenliam, stalim se ilurum et sanaturum essepro- tiam, nisi ipse qui eam mirabatur ? Quod si et alius
mitlit. Fidem in eo, quodexgenlibuscrediditpuerum eam fecisset, quid miraretur, qui praescius erat. No-
a Salvatore posse salvari. Humilitatem, quodsejudi- tandum ergo quia quod miratur Dominus nobis mi-
cavil indignum, cujus teclum intrarel Doniinus.Pru- randum esse significal, quibus adbuc opus est, sic
dentiam, quod ultra corporis tegumen, divinitalem rnoneri, omnes enim tales motus cum de Deo dicun-
latenteui viderit, sciens non id sibi profulurum, quod tur non perlurbati animi signa sunt, sed docenlis
etiam ab increduHs videbatur, sed id quod latebat magistri.
intrinsecus. Allegorice autem Capharnaum, quce in- Et conversus sequentibus se lurbis dixit: Amen
terpretatur ager consolalionis, vel villa pulcherri- dico vobis, non inveni lantam fidem in Israel. Non
ma, Ecclesiam significat. Centurio propter perfectio- de omnibus relro patriarchis et prophetis, sed de
neiu, numeri nominis, priraitias significat gentium. B I prcesentis aevi loquilur hominibus, quibus ideo cen-
Ut Cornelius vel eunuchus a Philippo baptizatus turionis fides antefertur. Quia illi leges Propheta-
(Act. VIII). Puer qui in domo jacet pavalylicus et rumque monitis edocli, hic autem, nemine docente,
male tovquetur a dcemonio, populum significabat sponte credidit.
gentium, qui in domo, id est, in hoc mundo idola Dico autem vobis, quod mulli ab oriente el occi-
colens dsemonibusque serviens infidelis jacebat. dente venient, et recumbent cum Abraham et Isaac
Et ait: non sum et Jacob in regno ccelorum. Quia Deus Abraham,
(Ex Beda.) respondens Domine,
ut sub meum. vitse cceli conditor pater Christi est. Idcirco in reguo
dignus intres lectum Propter gen- coelorum est, et Abraham, cum quo accubiturce
tilis conscientiam, gravari se magis dignatione pu-
tavit quam juvari. Nec posse habere hospitem sunt nationes, quse crediderint in Chrislum filium
creatoris, et ille pariter sensus impletur, de quo
Chrislum, cujus et si fide praeditus, nondum tamen
erat sacramentis imbutus. Sed quia quoe nostra in- supra diximus in centurionis fide, genlium fieri
dum ad illius credulitatem, deoriente
firmitas non praesumit, divina gratia dare novit. Et prccrogativam,
et occidente credituri populi.commeiuorantur.
alius centurio, qui sicut et iste, credentem ex gen-
Filii autem regni ejicientur in tenebras exteriores,
tibus populum praefigurat, magnae fldei et justitise. ibi erit
merito Spiritus sancti donum priusquam baplizaretur XJ fletus et stridor dentium. Filios regni Judaeos
et iste necdum et fidem significat, in quos antc regnavit Deus, ejicientur in
accepit, catechizalus, suam tenebras exteriores. Tenebrae semper interiores
laudari a Domino et famulum salvari promeruil.
sunt, non exteriores, sed quoniam qui Dominum fo-
Sed tanlum dic verbo, et sanabilur puer meus. ras a se expellit lumen relinquit. Idcirco exteriores
Magoa fides centurionis, quia verbi opus in Chrislo lenebrse nominalae sunt, ibi erit flelus et stridor
confitetur, etnostree sanationis, accommoda myste- dentium, si fletus oculorum est, et stridor dentium
riis, qui et si noveramus secundum carnein Chri- ossa demonstrat. Vera est ergo corporum et eorum-
stum, sed jam non novimus (II Cor. v). dem membrorum, quae cecideratit resurrectio.
Nam et ego homo sum sub potestate constilutusha- Concordat enim humilitas centurionis, quia dixif:
benssub me milites. Hominem se et poteslali, vel tri- Domine, non sum dignus ut inlres sub lectum meum,
buni vel praesidis subditum dicit, imperare tameni cum verbo Apostoli ubi ait: Nolite prudentes esse
posse roinoribus, ut subaudialur eura multo magisi apud vosmetipsos.Sed opera misericordiee, quae erga
qui Deus sit, et super omnia potens innumeram vir- leprosum et puerum centurionis exhibuit Salvalor,
tulis angelicse, quse ad imperata obtemperet, habere; cum Apostoli exhortatione qui ait : Providentes
militiam. D bona non tantum coram Deo, sed omnibus homi-
Et dico huic vade, et vadit, et alio veni, et venit, et( nibus.
servomeo fac hoc et facit. Yult oslendere Dominum1
DOMINICAQUARTA POST THEOPHANIA.
quoque non per adventum tanlum corporis, sed perr
angelorum minisleria posse implere quod vellet, re- LECTIO EPISTOLiEBEATIPAULIAPOSTOLI AD ROMA-
. NOS, CAPITEXIII.
pellendaeenim erant, vel infirmitates corporum vel
fortiludines contrariae, quibus homo ad debilitatemi < Nemini quidquam debeatis, 'nisi ut invicem di-
saepeconceditur, et verbo Domini, et ministeriis an- < ligatis. Qui enim diligit proximum, legem imple-
gelorum. <vit. Nam non adulterabis, non occides, non fura-
Aliter. Milites et servi, qui centurioni obediunt,, <beris, non falsum testimonium dices, nonconcupi-
virlutes sunt naturales, quarum non minimam co- <sces rem proximi tui. Et si quod est aliud manda-
piam mulli ad Dominum vettientes secum deferunt. < tum, in hoc verbo instauratur. Diliges proximum
De quibus in Cornelii et centurionis laude dicitur,, < tuum sicut teipsum. Dilectio proximi malum non
lula e&atvir justus, et timens Deum, cum omni do- < operatur. Plenitudo ergo legis est dilectio.
97 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. 98
(Ex Origen.) *Quoddicit nemini quidquam debea- A sum testimonium dicit? cum sciat ipsum, quem dili-
tis, certum est ad peccatum referre. Debitum enin git, falso testimonio proditum. Necessario autem,
peccatum esse, in mullis, et frequenter ostendimus qui diligit Christum, diliglt et proximum suum. Hoc
Vult ergo Paulus peccati quidem omne debitum sol fenimsolo indicio, Christi esse discipulus designa-
vi nec remanere omnino apud nos debilum peccati tur, si charitalem cum proximis habeat, certum est
Permanere tamen et nunquam cessare a nobis debi- enim quod qui non diligit proximmn, nesciat Chri-
tum charitatis, hoc enim, et quotidie solvere, et sem stum.
per debere expedit nobis. Denique quanlae virtuti EVANGELIUM MATTMEI , CAP. VIII.
sit charitas, in consequentibus exponit.
Qui enim, inquit, diligit proximum legem implevit <Ascendenle Jesu in naviculam, secuti sunt eum
Nam nonadulterabis. Non occides. Nonfurtumfacies < discipuli ejus. Et ecce motus magnus factus est in
Non falsum testimoniumdices. Non concupisces, et s < mari, ita ut navicula operiretur fluctibus. Ipse
quod est aliud mandatum in hoc verborestauratur. Di < vero dormiebat, et accesserunt et suscitaverunt
liges proximum tuumlanquam tiipsum. Et ad ultimau <illum dicentes : Domine, salva nos, perimus. Ef di-
rationem tanti hujus boni, breviter colligens ait. < cit eis : Quid timidi eslis, modicse fidei ? Tunc sur-
Dileclio proximi malum non operatur. Plenitudc R < gens imperavit venlis et mari, et facta^ est tran-
ergo legis est dilectio. Supra dixerat, quia qui dili- < quillitas magna. Porro homines mirati sunt dicen-
git proximum legem implevit, et quia diflicilevide- < tes : Qualis est hic, quia venti et mare obediunt
batur, quomodo possit quis onmem legem in unc < ei. »
complere sermone, plehissimam reddit rationeir Ascendente Jesu in naviculam, secuti sunt eum di-
dicens: Dilectio proximi malum non operatur, el scipuli ejus. (Ex Beda.) In hac navigatione Dominus
ideo plenitudo legis est dilectio. Pone enim pei utramque unius ejusdemque suse persottae naturam
singula mandata legis dilectionem, et vide quam fa- dignatur ostendere. dum is qui ut homo dormit in
cile cuncta complentur. Nunquid qui diligit proxi- navi, furorem maris, ut Deus, verbo coercet. Porro
mum occidere eum potest? Certum est quod nemc juxta allegoriam, mare sive stagnum, quod cum suis
quem diligit interficiat. Est ergo dilectio, per quani transire desiderat, tenebrosus amarusque sceculi
impleatur mandatum quod prsecipitur proesentis accipitur sestus. Navicula autem quam
Non occides. Et iterum. Nunquid qui proximum ascendunt, nulla melius quam Dominicse passionis
suum diligit in uxorem ejus adulterium commitlit 5 intelligitur arbor, eujus beneficio quique fideles ad-
Nunquam profecto. Si ergo diligis proximum, nec juii, emensis mundi fluctibus, habitationem patrioe
adulterium committis, simililer, et qui diligit proxi- " ccelestis, quasi stabilitatem securi littpris obtinent.
mum, quaeejus sunt non furatur. Etqui diligitpro- Quod autem ipse in uriam naviculam cum discipulis
ximum, falsum adversus eum testimonium non di- salvator ascendit, alibi quid significet aperit, cum
cit, similiter et caetera mandata legis, si sit erga prcenunciato suse passionis resurrectionisque myste-
proximum dilectio, absque aliquo labore servantur. rio, mox dicebat ad omnes : Si quis vult post me
Puto tamen, quod in hoc voluit Apostolus aliquid venire, abneget semetipsum et lollat crucem suam
compendiosius dicere. Nam si diligentius requiras, etsequatur me.
qui sit proxirims nosler, disces in Evangelio illum Et ecce motus magnus faclus est in mari, ita ut
esse proximum nostrum, qui venit et jacentes nos navicula operireiur fluctibus. Neque enim quisquam
vulneratos a latronibus, et nudatos a dsemonibus, poterat hunc mundum enavigare sineChfisto, quando
jumento corporis sui superposuit, et ad stabulum eos quoque, quibus Dominus adest, tenlationum sce-
Eccleshe detulit, et stabulario pro cura nostra, et cularium ssepeprocella perturbat, et otxovotiiaser-
diligentia, vel ipsi Paulo, vel omni qui Ecclesise vatur in apostolis, ut advertas sine lenlatione nemi-
praeest, duos denarios. Novi ac Veteris Testamenti, nem posse ex hocvitse curriculo demigrare, quia
ad nostraecuraeconcessit expensas. Hunc ergo proxi- exercitium fidei, tenlatio est, sed quasi pervigiles
mum si diligamus, omnem legem et universa man- nocte gubernatorem excitemus verum Deum.'
data in ipsius amore complemus. Finis enim legis Erat autem illis ventus contrarius. Venlus con-
Christus, ad justitiam omni credenti, nec fieri ullo trarius, diabolum significat, motus et fluctus blasphe-
pacto potest, ut qui ex toto corde et ex lotis viribus miae persequenlium, dsemoniacis excitati procellis,
suis diligit Christuni, faciat aliquid qttod non pla- quibus noii ipse turbatur, sed discipulorum imbecil-
ceat Christo. Uluin enim qui diligit, non solum non Jitas concutitur.
occidit, quod prohibet lex, sed nec irascitur fratri Ipse verodormiebat. Discipulis navigantibus, Chri-
suo, quia ita delectatur in illo quem diligit, et non stus obdormivit, quia calcanlibiis sseculumfidelibus,
solum non facit adulterium, sed nec mulierem respi- futurique regni quietem animo meditantibus, et vel
cit ad concupiscentiam, sed dicit ad ipsum magis, secundo Spiritus sancti flatu, vel proprii remigio
Concupiscit anima mea in Deum vivum (Psal. XLII). conatus, infidos mundi fastus certatim post terga ja-
Qui diligit Christum, quando de furto cogitet? qui ctantibus, tempus subito Dominicae passionis adve-
etiam sua omnia quoecunque habet reliquit, ut se- nit. Unde bene Marcus hoc, imminente noctis tem-
quatur Chrislum. Qui Christum diligit, quando fal- pore, gestum fuisse perhibet, ut veri solis occubitum
99 SMARAGDIABBATIS 100
non sola Domini dormitio,sedet ipsa decedenlis lucis A i trarius, id est, diabolus. Tunc Dominus dormiebat,
hora significet. quando persecutiones fieri sinebat, qui suspitatur
El accesserunt et suscitaverunt eum,dicentes : Do- illo clamore EccJesice,de quo Psalmista ail: A fini-
mine, salva nos, perimus. Suscilanl Dominum disci- bus terne ad le clamayi, dum auxiaretur cor m.eum.
puli, ne eo dormiente fluctuum feritate dispereant, Imperavit venlis et mari, quando persecutioues ho-
quia cujus morlem viderant, maximis votis resurre- minum a diabolo concitatas misericorditer jussit se-
clionem qua;rebant. Ne si diulius ipse morte car- dari. Et facla est franquillitas magna, quando pax
nis sopirelur, eorum mens spiritali in perpetuum est universali Ecclesicereddita.
niorle periret. CONCORDlA,
El diciieis: Quid limidi estis,modicmfidei.(ExIIier.) Ilortaturnos Apostolus, ut nem.iniquj.o.quam;debea-
Bene arguuntur qui prcesente Christo timebant, cum mus, sedulinyicemdiligamjus, et qui.a linior npoest
ulique qui ei adhsereat perire non posset. Ergo con- in chaiitate, est t.amen in dehitp, Iiicrepat Dominus
firmavit fidem, refudil tranquillitatem, ventum ces- timenles Apostolos dicens: Quid .timidi estis modi-
sare prcccepit, non Aquilonem, non Africum, sed caefidei, ac si dicat: llli limeant, qui. debitore dia-
illum utique ventum, cui diclum est ab angelo bolo tenenlur obnoxii, vos qui cu.ro libpra.toreestis,
Michael in epistola Judae: Increpet te Dominus'.B non est ultra quod limeatis.
(Judm i). DOMINICAIN SEPTUAGESIMA.
Tunc surgens, imperavitventisel mari. Ex hoc loco LECTIOEPISTOL4S BEATIPAULIAPOSTOLI ,1 CO-
intelligimus, quod omnes creaturae sentiant creato- RINTH.IX.
rem, quibus enim increpatur et imperatur, sen- « Nesci.tisquod hii qui in stadio currunt, omnes
tiunl imperantern non errore hceveticorum, qu.iom- < qujdem currunt, sed unus accipit bravium. Sic
nia putant animantiainsensibiliaesse, sed majestate < currite ut comprehendalis. Omnis enim qui in
condiloris, quceapud nos insensibiiia, illi seEsibilia < agone contendit, ah omnibus se absiinet,etilli qui-
sunt. < dem, ut corruptibilem coronam aceipianl, nos au-
Tunc surgens, tmperavit ventis el mari, et facta est < tem incorruplajn. Ego igitur sic cu.rro, non quasi in
tranquillitas magna in mari. Ventum quippe surgens, < incerlum. Sic pugno, non quasi aerem verberans,
increpayit, quia resurrectione celebrata, diaboli su- < sed castigo corpus meum, et in servitulem redigo,
perbiam stravit, dum per morlem destruxit euiu qui < ne fortecum aliis prsedicaverimjipse reprobus effi-
hahebat morlis imperium. Tempeslatem aquae, sur- t ciar, Nolo enim vos ignorave, fvalves, quoniam
gens cessare fecit, quia vesanam Judaeorumrabiem, « patves nostri omnes sub nube fuevunt, el onines
qucecaputquatiens clamaverat: Si Filiusbeiesl, de- L < mafe transiefunt, etorones inMpse haptizati sunt,
scendat uuiic de cruce, et credemus ei, de sepulcro « in nube et in mari. Et omnes eamdeni escam spi-
resurgendo labefecit. < rilalem manducaverunt, et ojnnes eumdempotum
Porro homines mirati sunt, dtcentes: Quafis esl « spiritalem biberunt. Bih.ebant autem de spiritali,
hic, quia venli elmare obediunt ei. Non discipuli, sed < consequenle eos petra. Petra autem eralChristus.§
nautce, et cseleri qui in navicula erant, mirabantur, Nescitis quod hii qui in stadio cuminl, omnesqui-
sin autem quis conleuiiose volueril eos qui mira- dem cuyrunt, sed unns accipit brav.ium.. Hic stadi.i
banturfuisse discipulos, respondebimus rectehomi- cursum.justitisevel fidei com.para.vit. qu.ia quomodp
nes appellatos,. qui necdum potentiam noverant sal- illic cum omnes intra stadium cijrrant, noijnisiqui
valoris. bene currerit, dignus prcemio judicatui;, ita et hic,
Moraiiter. (ExBeda.) Et nos quoque singuli cum quamvis intra fidei metas cuncti credenles coptinean-
sigiio Dominiececrucis imbuti sseculum relinquere tur, soh taijjen qui jusle vixerint praemiumcceleste,
disponimus, navem profecto cum Jesu conscendimus, quod Graecedicitur Gpu.§Eiov, percipiunt, et quia in-
slagnum transfretare conamur, sed qui non dormita- ter eos, qui in sladio currunt, unum accipientera
vit neque dovmiel custodiens sempev Israel, nobis; palmam significat, id est, ille qui fidem rectam te-
lanien saepe naviganlibus, quasi inter aequoris fre- V nuerit, el prcecepta servaverit. Hortalur nos hoc
mituS'Obdorm,ivil,,quandocrebrescente inler mediosi modo currere, ut ccelestia prceinia mereariiur epmr
virtulum nisus, vel immundorum spirituum vel ho- prehendere.
niinum pravortun, vel ipse noslrarum cogitalionumL Omnis autem qui in agone conlendil, qb.omnibiis
impetum, fidei splendor ohtenebrescit, spei celsitudoi se abstinet. 'Ayi>vGreece, Latine certam.en dicitur.
conlabescit, am.oris flamma refvigescit, verum inter Ergo omnis «y<uvto-T«?,.id est, certator, qui ad ca-
hujusmodi procellas ad illum necesse est guberna- piendum coiitenditbravium, ab omnibus se abstinet,
tprem curramus, illum seduli excitemus, quinon ser- id est, ab omijibus escis, quae cursumejus impedire
viat, sed imperet ventis, raox lempestates compe- consucverunt.
scet, -et refuiidel Ivanquillitateni, povtum salulis in- El iltiiquidem ut corruptibilem coronam accipiant,
dulgebit. nos aulem hicorruptam. lUam de.quaPsalmista ait:
Allegovicae.(Ex Hieron.) Navicula Ecclesia catho- Scuto bonmvoluntalis tum coroitast? nos, (Psal.. rv),
lica est, motus in mavi pevseculio Chvistianovum., , eorona enim vi.ctoria interprelaiur. Gratias aga-
qucepvimum facta est inmundo, cui ventus erat con--1 mus Beo, et drprecemur illum, ut in bona volunlate
dOi COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. dG2
sua, ipsesit sculum, et corona, et bravium victoriae A . preesenti affliclione perpessi sunt, ille gravius in
nostrae. futuro, qui majora benefieia neglexerit, sustinebit.
Ego igilursic curronon quasi inincertum,sic pugno, Quare dixit, de consequentieospetra bibereaquam,
non quasi aerem verberans, sed casligo eorpus meum quia Christus quem heec figurabanl, postea ventu-
et in servitutem.redigo,tie forte cumaliisprwdicaverim rus erat.
tpse reprobus effwiar,.etc. Non in vacuum curro, aut EVANGELIUM SECUNDCM MATTH^EUM, CAP.XX.
in incertum aerem vevbero, vel fingo certamen, sed « Simile esl regnum coelorum homini palrifami-
castigo corpus meum, et in servitulem redigo per « lias, qui exiit primo mane conducere operarios in
abslinentiam et afflictionem atque labores, sicut < vineam suam. Conventione autem facla cum opera-
alibi ait : Itt jejuniis multis, in vigiliis, in fame et « rMsex denario diurno, misif eos io vineam suam.
siti, in frigore et nuditale, in laboribus, in carce- « Et egressus circa horam tertiam vidit alios stan-
ribus, etc. Ne forte cum aliis prsedicaverim ipse re- « tes iu foro oliosos, et dixit illis : Ite et vos iu vi-
probus efficiar, non faeiendo quod dico (II Cor. vi). < neam meam, et quod justum fuerit dabo vobis. Illi
Aliter. Ego sic curro, noa quasi in incertum. In < autem abierunt. Iterum autem exiit circa sextam
niundiali cursu si unus prior accesserit, incassum « et nonam horani, etfecilsiniiliter. Circaundecimam
veniunt qui sequuntur. Cseterum in spiritali cursu, B « veroexiit,elinyeiJitaliossiaflites,etdixitillis:Quid
cerli sumus, quod omnes accipiuut qui usque in « hic statis lota die oliosi? Dicuiit ei: Quia nemo
finem, coilala a Deodonacustodiunl, etqui propter « nos conduxit. Dicit illis : Ite et vos in vineam
humantim favorem praedicat, certus esse de mercede « nifiam..Cuinsero autem faclum<esset,dtoitDoininus
tion potest. « vineseprocuratori suo: Yoca operarios, et redde il-
Non quasi aerem verberans, etc. Idest, non studio < lis mercedem, incipiens a novissimis usque ad
vanilatis aliquid ago, sed Christo, cordis intenlione « primos. Cum venissent ergo qui circa undeciniam
ef corporis mortificalione deservio. < horam venerant, aceeperunt singulos dfinarios.
Ne ipsereprobus efficiar. Reprobus efficitur, qui < Yenientesautem etpriini, arbitrali saflt quod plus
tatitum verbo docet, non exemplo, qui suam repro- < essent accepturi- Acceperunt auiem et ipsi singu-
-bamfacit esse doctrinam. < Jos denarios. Et accipientes murmurabaiU adver-
Noloenim vos ignorare, fratre^s,quod pa.lres noslri < sus palremfamilias dicentes : Hi no.yissirai ufia
omnes sub nube fuemni. Subnube dicit, illa quce eos « bora fecerunt, et pares illos nobis feeisli, qai
praecedebat columna, qusefiguraliter Christum signi- < portayimus pondus diei et cestus. At ille respon-
iicabat. Nobis enim Christjis columna est, quiare- .1 dens uni.-eoruui dixit : Amice, non facio tibi injn-
ctus et firmus, et fulciens infirmitatem nostrara, per' C < viam. Nonne ex denario convenisli mefij.im?Tolle
noctem lucens, per diem non lucens, utquinon vident « quod tmim est, et vade. Volo aiUem et. huic
videant, et qui vident ccecifiant (Joan. vi). < novissimo dare sicut et tibi. Aut non licet mihi
El omnesinmare ttansierunl, et omnesin Moysen < quod volo facere, an Oculus tuus nequam est, quia
baptizati sunt, in nube et in mari. Ruber in mari Ru- < ego bonus sum ? Sic erunt .npvissimi primi, et
bro. Baplismus utique Chrisli sanguine conspcra- « primi novissjmi. Multi enim Snnt vocati, pauci
lus, hostes, qui sequentur a tevgo, nioriuntur, pec- < vero electi. i
cata praeterita signantffr. Moses qui de ^Egypto po- .Shniie est regnum coilorum Iwmini patrifamilias
pulum Dei liberavil, Christi figuram gerebat. qui exiit primo mane conducefe operarios in vineam
Et omneseamdemescamspiritalem manducaverunt. suam. (Ex Greg.) Quis vero patris familias simili-
Escam clicit spiritalem mannam, qnam populus in tudinem rectius tenet, quam conditor noster,-qui re-
deserto manducayit. Manna autem typus est escae git quos condidit et. eleetos suos sic in ho.c mundo
spivilalis, quse in resurrectione Domini veritas facta possidel, quasisubjectos.dominus in domo, quiha-
:est, iiiEucbarisliaemysterium. Isfe estelpanis ange- bet vineam universaiem, scilicet Ecclesiam, quce ab
lorum, id est, Chrislus quem manducavit homo, quia " Abel justo, usque ad ullimuin electum, qui in fine
per eum et angeli viyunt et homines. mundi nasciturus est, sanclos protulit; quasi totpal-
Et omneseumdem potum spiritualem biberunt, bi- mitesmisit. Hic itaque palerfamilias, adexcolendum
bebanl autem de spirMoii,consequenleeos petra, petra vineam suam, mane hora tertia, sexta, nona et un-
aulem erat Christus. Ostendit Apostolus, quoniam decima, bperarios conducit, quia a mundi hujus ini-
pppulum Israel, quandiu in -deserto fuerurit, seque- tio usque in flnem, ad erudiendam plebem fidelium,
balur eos petra, jjer.omne iter eorum, unde populo prcedicatpres cpqgregare 11011 desistit. Mane etenim
et omni substantice ejus fluenta sufticereiit,donecve- mundi fuit ab Adanvusqae ad Noe, hora vero tertia
nienles in terram Moab, puteum sibi foderent oaqua- a Noe usque ad Abraham, sexta quoque ab Abra-
rnm. Quod autem in seqiienti dicit, sed rion in plu- ham: usque ad Moyseri, nbnaauteriiaMoyse usque
ribuseorum beneplacitum est Deo, hunc habel sen- ad adventum Dominj, undecima -vero, ab adventu
sum. Ne quis sibi aut in baptismo confidat, aut in Domini «sque ad finem mimdi, in qua prsedicatores
esca spiritali vel potu spiritali. Sedsi quis aut ba- sancti apostoli missi suht, qui niercedem iplenam,
:ptismum violaverit, aut post pereeptiottem cibi et tarde veriierites aceeperunt. Ad erudiendain ergo
ecelestis male vixerit, contiitiones quas filii Israel DosJnus plebem suam, nullb tempore destitit lnittere.
103 SMARAGDIABBATIS 104
operarios, quia et prius per patres, et post modum.A « et ego : Semen Ahrahae sunt, et ego: Ministri
per legis doctores et prophetas. Ad extremumvero < Christi sunt, et ego, ut minus sapiens dico, plus
per aposlolos, dum plebi sucemores excoluit, quasi < ego. In laboribus plurimis, in careeribus abun-
per operarios invineseculturaeoperalaboravit, quam- < dantius, in plagis supra modum, inmortibus fre-
vis in quolibet modulo, vel mensura, quisquis cum < quenter. A Judaeis quinquies quadragenas, una
fiderecta bonaeactionis exstitit, hujus vineceopera- < minus accepi. Ter virgis ceesussum, semel lapi-
rius fuit. Operator ergo mane hora terlia, sexta et < datus sum, ter naufragium feci, nocte ac die in
nona, antiquus ille et Hebraicus populus designatur, < profundo maris fui, in itineribus ssepe. Periculis
qui in electis suis ab ipso mundi exordio, dum recle < fluminum, periculis latronum, periculis ex genere,
Deumstuduit colere, quasi non destitit in vineaecul- < periculis ex genlibus, periculis in civitate, peri-
tura Iaborare. Ad undecimam vero gehtiles vocan- < culis in solitudine, periculis in mari, periculis in
tur, quibus et dicitur: Quidhic statis tota die otiosi, < falsis fratribus. In labore et serumna, in vigiliis
qui enim transacto tam longo mundi tempore, pro < multis. In fame et siti, in jejuniis multis, in fri-
vita sua laborare neglexeranl, quasi tola die otiosi < gore et nuditate. Prseter illa quseextrinsecus sunt,
stabant. Pensate, fratres, quid inquisiti respondeant. < instantia mea quotidiana sollicitudo omnium Ec-
Dicunt enim, quia nemo nos conduxit, nullus quippe B ; < clesiarum. Quis infirmatur, et ego non infirmor?
ad eos patriarcha, nullus propheta venerat. Et quid < Quis scandalizatur, et ego non uror ? Si glofiari
est dicere ad laborem nemo nos conduxit, nisi vitae < oportet, quse infirmitatis meae sunt, gloriabor.
nobis vias nemo prsedicavit. Quid crgo nos a bono < Deusetpater Domini noslri Jesu Christiscit, qui
opere cessantes, in excusatione nostradicturi sumus, < estbenedictus in saecula, quod nonmentior. Da-
qui pene a matris ulero ad fidem venimus, qui verba < masci praepositus gentis Arelce regis custodiebat
vitae ab ipsis cunabulis audivimus, qui ab uberibus < civitatem Damascenorum, ut me comprehenderet,
sanctaeEcclesise, potum supernseprsedicationis sum- < et per fenestram in sporta dimissus sum per mu-
psimus cum lacte carnis. Possumus vero et easdem < rum,et sic effugi manus ejus. Et si gloriari opor-
diversilates horarum etiam ad unumquemque homi- < let, non expedit quidem. Yeniam autem ad visio-
nem, per setalummomenta distinguere. Manequippe < siones et revelationes Domini. Scio hominem in
Inlellectus nostri pueritia est, hora autem lertia < Christo-ante annos quatuordecim , sive in cor-
adolescentia intelligi potest. Quia quasi jam sol in < pore, sive exlra corpus nescio, Deus scit, raptum
altum proficit dum calor cctatis crescit. Sextavero < hujusmodi usque ad tertium coelum. Et scio hu-
juventus est, quia velul in centro sol figitur, dum in < jusmodi liominem, sive in corpore, sive extra cor-
eo plenitudoroboris soli datur. Nona autem senectus G < pus, nescio, Deus scit, raptum lmjusmodiin para-
intelligitur, in qua velut sol ab allo axe descendit, < disum, et audivit arcana verba, quse nou licet ho-
quia aetas a calore juvenlutis deficit. Undecima < mini loqui. Pro hujusmodi gloriabor, pro me au-
vero hora, selas est, quse decrepita vel veterana di- « tem nihil gloriabor, nisi in infirmitatibus meis.
citur ; unde et Grsecivalde seniores, non yzpirmt;, • < Nametsi voluero gloriari, non ero insiniens. Ye-
sed n-p«o-6u«poufappellant, ulplusquam senes esse « ritatem enim dicam : parco aulem ne quis me
insinuarent, quos profectiores vocant. Quia ergo ad < existimet, supra id quod videt in me, aut audit
vitam bonam alius in pueritia, alius in adolescentia, < aliquidexme. Et ne magnitudo revelationum ex-
alius in juventute, alius in senectute, alius in decre- < tollat me, datus est mihi stimulus carnis inese,
pita cctale perducitur, quasi diversis horis operarii < angelus Satanae qni -me colaphizet. Propter quod
ad vineam vocantur. « ter Dominum rogavi, ut discedefel a me. Et dixit
CONCORDIA. < raihi : Sufficit. tibi gratia mea. Nam virlus in
In hoc istarum duarum fit concordia lectionum, < kifirmitate perficitur. Libenter igitur gloriabor in
quia sicut Apostolus currenli bravium, ita Evan- « iufirmitatibus meis, ut inhabitet in me virlus
gelium tribuit perseverantibus inlabore denarium, < Christi. >
'
et qnod Evangelium dicit, multi vocali. Hoc Apo- Libenlerenim suffertisinsipientes, cum sitis ipsi sa-
stolus ait: Omnes quidem currunt, et quod in pientes. Hoc est dicere, miror cum sapientes sitis,
Evangelio pauci electi,' hos Aposlolusdicit, propler tam facile insipientibus consensisse, et si illos prava
iinilaleniLcorporis Christi unus accipit bravium. prcedicantes libenter audislis, me utilia vobisloquen-
DOMINICAIN SEXAGESIMA. tem multo magis audire debetis, brevi reprehensio-
LECTIO EPISTOL*BEATIPACLIAPOSf 0'LIADCORIN- ne perstringit, quomodo imperitis doctoribus ac-
THIOSII, CAP.XI. quiescant dicendo.
< Libenter suffertis insipientes, cum sitis ipsi sa- Sustinenles enim, si quis vos in servitutemredigil.
< pientes. Sustinetis enim si quis vos in servilutem Id est, illos auditis et illis prcebetis obedientiam,
< redigit, si quis devorat, si quis accipit, si quis ex- qui vos legis volunt suhdere servituli, vel superbiae
< tollitur, si quis in faciem vos caedit. Secundum sacerdotum, qui in populo Judceorum videbanlur
< ignobilitatemdico, quasi nos infirini fuerimus in exercere dominatum.
< hac parte, in qiio quis audet. In insipienlia dico, Si quis devorat. Id est, si qui vel conviviis vel
« audeo et ego; Rebrsei sunt, et ego: Israelitsesunt,i muneribus vos exhauriunt
 105 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. 106
Si quis accipit. Id est, si quis dixerit verbis adur A , de quadragenarum plagarum numerum compleret;
lalionis. Accipere enim gratum habere est. Accepta si enim quaternis fidibus percuteret, decies percu-
eiiim illa dicimus, qusenobisgrata esse monstrantur. tiens, quadragenas plagas faceret, si vero ternis ter
Aut certe a vobis accipit, quod cupidilas ejus popo- decies ferieris, unde quadraginta plagas impleret.
scit, sicut superius dictam est: Devorat vos iii con- Ter virgis cmsus sum, semel lapidatus sum. etc.
viviis, accipit in muneribus, vel accipit, dicit rapit, Potest fieri quod a genlibus ista pertulerit, sed haec
unde et illse aves, quaerapiunt, accipitres vocantur. in Actibus apostolorum non omnia reperiuntnr,
i Si quis extollitur. Id est, superbia Judaica sustine- quia nec in Epistolis omnia continentur, quoe in
i tis, quis vel de scientia vel de generis prsesumplione: eadem historia scripta inveniuntur.
inflatur. - . • Quod autem dicit: Semel lapidalus sum, sic babes
Si qu:s in faciem vos cmdit. Hoc est, si quis vos in Actibus Apostolorura, supetvenetunt quidivn ab
eliam praesentes objurgat. Antiochia, et Iconio Judmi, et persuasis turbis, iapi-
Secundum ignobililalemdico. Ac si diceret, ignobi- dantesque Paulum, traxerunt extra civitatem, (esli-
lem rem facio, ut aliquid de generis nobilitate mihi manles eum mortuum esse(Acl. xiv).
vindicem. Magna est ignobilitas, si quis Filius Dei Quod autem dicit se esse virgis caesum, hahes ibi
per regenerationem factus est, de terrena et carnali B in Actibus Apostolorum, quia cum essent iu parte
nobilitate se jactet. Macedoniae,in civilate Colonia, pro puella quadam
Quasi nos infirmi fuerimus in hac parte. Id est, habente spiritum Pythonis, quamPaulus sanavit,
quasi nos in hac parte ab illis minus aliquid habea- concurrit plebs adversus eos, et magistratus,eiseis-
mtis, et non magis vobis vera et fortia praedieemus. sis tunicis eorum, jusserunt virgis ccedi (^ci.xvi).
In quo quis audet, in insipientia dico, audeo et ego. Et cum multas plagas ei imposuissent, miserunf
Hoc possuiu audere, si volo. Hic se apostolis compa- eum ad carcerem, et alibi, jussit eum tribunus in-
ral laborum suorum contemplalione. troduei in castra, et flagellis caedi, et torqueri, el
Hebrmisunt et ego : Israelitm sunt et ego : Semen Joris adslringi. Pro bis e.t similibus dicit: In carce-
Abrahw sunt et ego.Hoc est, si in hoc gloriantur, quod ribus abundanlius,inplagissupramodum(HCvr.xi).
Hebrceisunt, aut Israelitee, aut semen Abrahee,et ego Tet nauftagium feci, nocleetdie in profunde ma-
gloriari possum, quiahujassum generis. ris fui, in ilineribus smpe,periculis fluminum, pericu-
Ministti Christi sunt, et ego. Notandum, quia si lislatronum,periculis ex genere, periculis ex getuibus.
quis saltem de Christi ministerio glorietur, non sa- DegeuereetgeiiteJudaeorum dicit, quandofaaa est
pienter gloriatur. „, coucursio populi Judaeorum,et apprehendentes Pau-
Ul minus sapicns dico, plus ego, in laoonbus pluri- lum, trahehanl eumextra templum, velquando priu-
mis, in carceribus abundantius, in plagis supra mo- ceps sacerdotum Ananias prsecepit astantibus sitii per-
dum, etc. (ExJoan, Chrys.) Nondixit tantis praedicavi, cutere os ej us {Act.xxui), Namet gens ejus Judasiquse-
sed dimittens omnia prseclara facinora, suamalaquoe rebanteum occidere.
toleravit, enumerat, vel ut seriem passionum et glo- Periculis inmari. Quando navigantes periclitaban-
rise occasiones. tur et impegerunt navem ad littns, quse prora fixa
A Judmis quinquies quadragenas una minus accepi. mattebat immobilis, puppis vero solvebatur a vi inar
Quinque vicibus tricenas et novenas, quasi transgres- ris, et alii natando, alii vero in tabulis ferebantur
sor legis accepit. ad littus (Act. xxvn).
(Ex Beda.) Quod dicit: A Judwis quinquies qua- Pericutis in fatsis fratribus. Uliyero de quibus alibi
dragenas una minusaccepi,siguificat, se a Judeeisquin- . dicit, quia subinlroierunt explorare libertatemnostram
quies flageilatum, ita tamen, ut nunquam quadragin- (Galat. n).
ta, sed una minus feriretur. Praeceptum namque erat In labore et mrumna, in vigiliismultis, in faine et
legis (Deut. xxv), ut qui delinquentem verberarent, ;sili, injejuniis multis,et reliqua. Dequibus unum de
ita moduin vindictaetemperarent, ut plagarum modus jTJActibus apostolorum testimonium demus, et cum
quadrigenarium numerura minime -transcenderet. multa jejunatio fuisset, inquit, et lux inciperet fieri,
Quod ita ab aiitiquis intellectum teslatur etiam pictu- rogabat Paulus omnes sumere cibum, dicens : Quarta
ra ejusdern libri, quem reverendissimus ac doctissi- decimahodiedieexspectantes,jejunipermunetis, nihil
mus vir Cuduinus, Orientalium Anglorum antistes, accipientes,propter quod rogo vosassumerecibum pro
veniens a Roma, secnm Britanniam detulit. ln quo , salute vestra, quia nuiiius veslri capilius de capite
videlicetlibro, omnes pene ipsius apostoli passiones peribit, et cum hmcdixisset, sumens pauem, gralias
sive Jabores, per loca opportuna,'erant depicta, ubi : egit Deo , et cum fregisset, coepit manducare (Acl.
hic locusita depictus est, quasi denudatus jaceret . XXVIIl).
Apostolus,laceratus flagris, Iacrymisque perfusus, su- Prmterilla qum exirinsecus sunl, instanlia mea
perastaret aulem ei tortor, quadrifidum habens , quotidiana, sollicitudo omniumEcctesiarum,Ac si di-
flagellumin manu, sed unam e fidibus in manu sua .• ceret, prseler illa quaejam usitata sunl, et ipsa con-
retentam, tres vero reliquas solum ad feriendum ha- . suetudine leviora pulantur, quse sit illa sollicitudo in
bens exsertas. Ubi pictoris sensus facillime patet, consequentibus oslendit, dicens : Quis infirmatur, et
- quod ideo ternis fidibus euin fecit
verberari, ul un- ego non infirmpr (II Cor.xi).
PATHOL. GII. 4
;lbV SMARAGDIABBAT15 108
(EirJ"odh.'Clify's.)Deinde irifert aliud facinus prse- A confusos, sed ratioue ouadam ordine suo dis-
'claruin, et iri hbc tutsus plus passiohis aiiquid irive- tinctos.
nimtts, quohiani ipsius fati magnificurii dicens : Anle annos quatuordecim. Intuere quanta neces-
Coricursus tiiei ^tiotidiani, easque superveniret fre- sitas ei incumbat loqueridi, ut quod quatuordecim
fjuentes videiicet cohturbationes. Sollicitudo om- annos celaverat, postiriodurii prodere cogeretur.
hiiim 'Ecclesidrum.Ndn itlixit, cofrectio, quia plu*s Quod iterum repetit : Et scio ejusriiddi homiriem,
iiabet cte passibhVquam devifiute. Quis infirmalur, sive e.xtra covpus, nescio, Deus scii, quoriiairiraptris
el tioti ego? Noritiixit ctiffigb , Sed infirmor. Qitis est in paradisiim, osiendit alteratii fuisse visiohetii,
scandatizalur, et egb "riffnUr'0'r?id est, parliceps quoeeliam evidenter appafuit, et cum cbrpbre se
siiih tiicerbfis clTectiis. Bi iiaciiie passioiles ma- crederet fuisse transialum.
gtias habent nieffeedfes, oihnibus in passionibus Et audivit arcana verba, qum non licel homiui lo-
pejus "et perhiciosius es"t laiiiriii defectus atque qui. Afcana, id est abscondita, quceriulii ifasesl diee-
tfistitia. re, sive quaeimpossibile esl, humanam enarrare na-
Sigloriari oporiel. Si vblurilglpriaii, ift liis glorien- turatii;
tur, in quibus fegb,Kcet cbactttS; sfedquia hcection Pro ejusmodi gtoriabor^,pro me autemriihil gtoria-
liabent, idfeo-ificaiiialiuus glofiaiituf. "R bor, nisi in infirmiialibus meis. Sive pro ejusmodi
Quceinfirmitaiis riiece suht 'gloriabor. Hsec qttce visione, pro me autem nihil, sive pro mea virtute ,
superius Uixit, iiffirmitatis homine designavit, quia non est mea, sed Domiui revelatio, et ideo non
quoi hutiiancMflfirmitaliista praevaleant. mihi, sed Deo gloriam daho, in infifmilalibus roeis,
Deiis , et pater 'Doinitii 'nosiri Jesu Chfisli scil-, id est, in iribulalionilius quas pro Chiisto suslineo,
qui est 'bekedicius ih swcula , qaod non mentiPf. et ideo labor, qui alilictionibus plenus est, ha-
Refii qhasi diflicilehj Uicturus, quod Judsei contra beve potest consolalionem, habere non polest va-
cum etiatii gentiuin piincipes concitassenl, anle Dei nitalem.
teslimumiuh implbfat, fie vefcehoc jactanlite piila- Nam et si voluero gioriari, non ero insipiens.
reiur, qubil "adve'fsu'seiim regna surfexerint, et nihil Insipiens reperitur, qui remola cordis huniilitate,
potr.erhu prcevalere. ldeO attterit hmnerat hcee, yel de falsa , vel etiam de vera sibi laude tlan-
tit osleuaal qtiid iiilefsit, inler veros et falsos apo- dilur.
istolos. Veritatem enim dicam, parcam autem , riequis me
Bamasei pia!posi'us gentis Aretm regis custodie- exislimel supra id quod videt me. Sunt et occulta,
brilcivitalem Damascenotum, ut me comprehcnderet,,^, qucepossim iu veritate proferre, sedparco , id est,
ct per fenestram in spotta demissus sum per murum, hoii facio, snfficiun' manifesla, etiam si celen?:ir
el sic cffugi tnanus ejus. 'Pfcepositus genlis illius abscondita. De his me tantum cestimetunusquisqKe
erat, ciii regtiabal Aieia. Nuuquid jam dioemus Iquaevidet in me, aut audivif ex me. ,
Paulum mortem limuisse, quamseipro Jesu amore Et ne magritudo reveldtionumextollal me , datus
testatur appeiefe, !sc-'dctiihin ebdem loco minorem xst miiii slimuius carnis mew, angelus Sa.lanw. Celo
sibi friictuin 'adesse'eoiisprcefet!,et-gravemlaboieni, quidem revelaiiones, sed ne me vel in secrelo
ad laboreiii sValibi Wui'1'fiiciu servavit, forlis et- 'cordis e.Xlollanl,necessariaesunt mihi conlriliones,
enihi :prailiat6!rlDfei'feti'eM iriira claustriini iioluit, cer- nquceme liominem esse commemorent.
taminis cainpum qucesivit. Ul me colaphizaret. Colaphizabat eum Satanas,
'Et ~Si'giofuWi''opbrikv,ndri expedit quidem. Nec tribulatipnes etpericula suscilandp, aiit incommoda
"niihi quidfem^ekpWiVsecutiutiti ut corppris iriferendo. •Quidamenim dicunt eum dolore
aliqua de me proferam, supradicta necessTlateeoiti- icapitis laborasse.
pelltir. Propter quod ier Dominumrogavi, ut discederetq
Veiiiaihiiuiemctd visrotieseirevelulienes Domirii. me, eldixitmihi : SufficiiUbigratia mea. Advertimus
Ac si dicefei, itififiiiitates 'riieeestitit, visiones miteititjj.^tiam sanctos nilerdum contrariuin aliquid posiu-
litinsiitit iiiece, sed;D'oniini. iasse. Siinul discimus, quia impovluna petitio, vel
Seio lwmih'elh'iriClirislo,anieuliriosqudiubtdeciiii, responsttm mereatur, si uonsprlitur effecium, et
iiie ih 'cofpore, iiescio^Deiis sctt; 'idptiim hUjMmbdi :D6mirii dispensatiohoc ipsum, quodaliquando rion
us'que''hclierliuin ccetum. Sive dfe'sfetiical, el caiisa jprcesial, intelligitur ,p"rsestitisse. Sufficit libi gralia
'alib 'Ibqiiatiif, 'iive d'e 'alib, mea, id e'st,'sl quam habes, sive quam quolidiana
liiiitiiliiails, :!q(iiasi'dfe
tifvtiniqtie^tarb'pbifest. 'lavgilate tibi suggefo ac subminislro..
Sauctiis Aiiibrcisiusin librbExahiefbn sic dicit : Ntirii virtusininfirmilaleperficitur. Sicut in^aricto
Utruin umini sit ccelum an plures, conteniib 'est. 'Job,vel:Elfeazafo.In sustinenda infirmitate corporea,
Duni aiii iiiullos 'iessfe^assefaiit, aiii aiiteiti !pfoeler viftus^animideihonstratur, qiiaetenlatumiprcbat., et
'iinuKv,'a!ios''esse'tiegeut,sedlriEcclesiasticis^libfis, iCotiimendatiprbbatum.
cijili ebiioruui !Iegunttir, et Apostbltis iisque ad tfer- Libenterlgloriaborin infirmitalibus meis. Libenter
liuih cobitiiufuisse^seintelligit rapturii, sed iie ira- liliqufe pbstqtiam prodesse, eognovit quod nocere
lnefb "eoftim riihil sibi prsesumat 'liuitiana teirie- credebat, ,,•
ritas, fecit aulem eois 'Deus ;n6n itifoftiies vel Ut inhabitet in me virlus Cliristi.^Quandode affli-
109 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. SID
ctionibus sanctorum laborura crescit cordis humili- jA arefaclum, ne verbi scmen exciperet ac germinare
tas, el spes fuluvaeretiibulionisconfortalauimum, et sufiicial.AiquCideo quidquidboni seminis vicina talis
animani Chrisli virtus inhabital. viaecontingit, pessime cpgitalionis mealu conculca*.
EVA.SGELIUM LUOE,CAP.VIII. tum a doemonibus eripitur, qui volucres cceli, sive
< Cum turba pluf ima conveniret, et de civitatibus quia cceleslis spiritalisque sunt nalurse, seu quia per
< properarent^ ad Jesum, dixil per similitudinera : aera volitant, appellantur.
'< Exiilqui seminatseminare semen suum. Et dum Et aliud cecidii supra petramel natum aruit, qtfia
< seminat, aliud cecidit secus viam, el conculca- nonhabebat humorem. Petramdicit durum et indomi-
< tum est, el volucres cceli comederunt illud. Et tum cor, ac nullo verse fidei vomere penetratum,
< aliud cecidit supra petram, et nalum aruit, quia hocest, humor adradicem seminis, quodjuxta aliam
< nou habebat humorem. Et aliud cecidit inler spi- .parabolam oleum ad lampades viiginuin «ulriendas,
< nas, el simul exovlsespinse suffocaveruiU illud. Et id esf, amor cl persevercuilia virlulis.
< aliud cecidit in terram bonam, et ortura, fecif Ei aiiud cecidil in terram bonam, et ofiutn, fecit
< fructum centuplum. Hcec ciieens clamabat: Qui frucium ceniuptum. Fructum centuplum dicit fru-
< habet aures audiendi audiat. IntL.rrogabant aulem clum perfectum, nam denarius numerus pro.per-
< eum discipuli ejus , quae esset hsec parabola? ® feclione semper accipitur, quia in decem prceceptis
< Quibus ipse dixit : Yobis dalum est nosse liiysie- legis cusiodia conlinetur. Acliva «aim et contem-
« vium regni Dei, ccetevis autem in pavabolis, ut plativa vita simul in decalogi mandalis conjuncla
< videntes non viueant, el aunientes non intelligant. est, quia in eo et amor-Dei, etamor servari proximi
« Est aulem hasc parabola : Semen est verbum Dei. jubetur. Araovquippe Dei ad conlemplalivam vitam,
< Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt, amor vero proxirai perlinet ad aclivam. Denarius
< deinie venit diabolus , et tollit verbum de covde enim numerus per semelipsum multiplicalus, in cen-
< eovum, ne cvedentes salvi fianf. Nam qui supva tenariuui surgit. Unde recte per centenarium magna
< petvam, qui cum audierint, cum gaudio susci- perfectio designatur, sicut de illo qui sua pro Domino
< piunt vevbuin, et hi vadices non habent, quia ad lerrena reliquit, dicitur : Cerituplumaccipiet el vilam
< tempus cvedunt, et in tempore lentationis rece- iclernam possidebil(Matlh. xix). Quia quisquis pro
< dutit. Quod autem in spinis cecidil, hi sunt qui Dei nomiue temporalia alque terrena contemnit, et
< audierunt, et a sollicitudinibus et divitiis et vblu" hic perfectioneni meniis recipit, ut jara ea non ap-
« ptatibus vitse euntes suffocanlur, et non refe- pelat quae conlemiiit, el in sequenti sseculo ad
< runl fructum. Quod autem in bonam lerram, p aHernam vitae gloriam pervenit. Terra ergo bona
< hi sunt qui in corde bono et optimo audien- fructu cenfcuplo fecundatur, quando cor docile
< tes verbum retinent:, et iructum aflerunt in pa- virlulum spiritalium perfeclioncdonatur.
< tientia. » Hwc dicens, clamabui : Qui hUbet aures audiendi
Cumturba plurima conventret, et ae cmlatibus pro- audiat. Quoties haec admoniliuncula vel in Evange-
perarenl ad eum, dixit simitiludinem : Exiit qui se- lio vel in Apocalypsi Joannis inlerponilur , mysti-
minat setninare semensuum. El dum seminat, aliud cum fessequoddicitur, quserendumque a nobis inten-
cecidit secus viam, et conculcalum est, ei volucres tius ostendilur.
ccelicomederuntillud. Hanc parabolam Dominus ideo Interrogabatil auteni eum discipuli ejus, quw esset
per seipsum exponere dignatus est, ut figurale se lo- Itwc parabola. Nemo putet finita moxparaboladisci-
qui ranotesceret, rerumque significaliones in his pulos hsec intervogasse Salvatovem, sed ut Marcus
eliam, quse per semetipSum noluil explanare, doce- ait: Cum esset singularis, interrogaverunt eum , hi
ret esse queerendas. Sed quia semen, quod verbum qui cum eo erant duodecim, parabolam, et dicebat
Dei sit, lerramque variam, quod diversum cor audi- eis : Vdbis datum est, nosse mysterium regni Dei, et
torum significet, ipse Dominus aperuit. Salvatorem, eaetera (Marc. iv).
quem nohis quserendum reliquit, nullum melius j) Ccelerisaulem in parabolis, ul videntesnon videanl,
quam Filium Dei intelJigerepossumus, qui exiil se- et audierites non inteltigant. 'Mavcusita dicit : Illis
minare semen suuro, quia de sinu patris quo crea- autem qiii foris sunt in parabolis omnia fiunt. Ideo-
turse non erat accessus, egrediens, ad hoc venit in que e't nos cum discipulis Cbristi intreinus in san-
niundum , ut teslimonium perhiheret veritati-. Cnde Ctuarium Dei, ul intelligamus in novissima myste-
beuejuxta Evangelistas alios, hanc parabolam di- riorum regni Dei. Nam qui appropiiiquant pedibus
cturus, de domo exiisse, mare adiisse, navem ejus, accipient de doctriiia iilius, dicentes cum
cbuscendisse pevhibetur, ipsum nimirum situ corpo- Psalmista : Revcla oculos noslros, et considerabimus
ris, quod pvocessu sermonis insiuuans.-Quae Domi- mirabilia deiege lua. Rectc quippe in parabolis au-
nus exposuit ,pia fide suscipienda sunt, quse aulem diuiit, et in cenigiiiate, qui clausis sensibus cordis,
tacitae noslrae.intelligenliaedereliquit, perstringeiida neque intrare ncquc curant cognoscere veritalem,,
sunt breviter. Semen quod secus viam cecidit, du- dbliti dominieceprseceplionis : Qui habel aures au-
plici laesuradisperiitvet aviantibus scilicet concul- diendiaudiai.
catum et.a volucribus-raplum. Viaest ergocorse- Qui autem secus viam, hi sunt, qui audiunl,
dulo,malarum cogitationum transitu attritunr iatque deiride venit diabolus et tollit verbum de corde eo-
Hi SMARAGDIABBATIS m
rum , ne credenles salvi (iatit. De hoc semine Mar- A A scilicet, nulla sunt bona quse agimus, si non ceqva-
cus ita scribit : Hi aulem sunt qui circa viam , nimiter eliam proximorum mala toleremus. Quanto
ubi seminatur verbum, et cutn audierint confeslim Sa- enim quisque altius' profecerit, tanto in hoc mundo
lanas aufert (Marc. i.v).Matlhaeusita ait: Omnis qui invenif, quod durius portet, quia dum a praesenti
audit verbum regni, el non intelligii , venit malus, el sseculomentis nostrae dilectio deficit, ejusdem saer
rapit (Malth. xm), ex quomanifestedocetureos circa culi adversilas crescit, fainc est enim, quod pleros-
viam seminatos, qui verbum, 'quod audiunt, nulla que cernimus, etbonaagere, et lamen sub gravi tri-
fide,nullo intellectu, nulla saltem tentante utilita- bulalionum fascedesudare. Sedjuxta vocem Domini,
lisoccasione percipere dignantur. Porro super pelro- fructum per patientiam reddunt, quia cum humiliter
sa et in spinis, ut Dominus exponit, seminanlur, hi flagella suscipiunt, post flagella ad requiem sublimi-
qui auditum quidem verbi et utilitatem probant, et ter suscipiuntur. Quod vero secundum Matthaeum
desiderium gustant, sed ne ad id quod probant per- dicitur, et fructum affert, et facit aliud quidem
veuiant, hujus vitse eos vel adversa terrendo, vel centum, aliud aulem sexaginta, porro aliud triginta,
prospera blandiendo retardant, contraque utraque triginta referunt ad nuptias. Nam et ipsa digitorum
damua semen quod acceperat tulari curabat, qui ait: conjunctio, et quasi molle osculo se complecteus et
Per arma justitias a dextris et a sinistris, per gloriam B1 fcederans maritum pingit et conjugem; sexaginlaad
el ignobilitalem, per infamiam , el bonam famam , viduas , eo quod in angustia et tribulatione sint
ut seductoreset veraces(II Cor. vi). His ergo tribus posifae. Unde et in superiori digito deprimuntur,
tervcegenevibus scito omnes qui vevbum auditum quanloque major est difficullas, ex parte quondam
non faciunt, esse designatos, a quibus omnibus, voluntatis illecebris abslinere, tanto majus et prse-
qui semen acceplum servat terra bona est. Exci- mium.Porro centesimumnumerum qucesodiligenler,
piuniur sane Judeeiel Gentiles, qui nec audire quidem leclor, attende. A sinistra transferuntur in dextram,
merenlur. et iisdem quidem digitis, sed non eadem manu, qui-
Quod autem in spinis cecidit, hi sunt qui audierunt busin laevamanu nuptee significantur, et viduaecir-
et a solliciludinibus, et divitiis et voluptatibus vitw culum faciens, exprimitvirginitatiscoronam. Aliter,
eunlessuffocanturelnon referunl fruclum.Mirumquo- fructum tricesimum verbum profert, quodfidem san-
modo Dominus'spinas divitias interpretalus sit, cum ctaetrinitatis aedificat.Sexagesimum,quodoperisper-
illsepungant, istse delectant. fectionemdocet, quia sex dies sunt in quibus oporlet
(ExGreg.) Et tamen spinse sunl, quia cogitatio- operari. Centesimum, quod ad dextefam regni vitam
num suarum punctioiiibus mentem lacerant, et cum praedicat aeternam.
usque ad peccatum pertrahunt, quasi inflictovulnere "( CONCORDIA.
crueijtant, quas bene in hoc loco, alio Evangelista •Yerbum veritatis Corinthii ab apostolis accepe-
teslaiite, nequaquam Dominus divitias, sed fallaces rant, sed hoc falsariis consenliendo perdiderant,
divitias appellat. Fallaces enim sunt, quse nobiscum quos Apostolus increpans ait : Miror cum sapientes
diu permanere non possunt : fallaces sunt, quse sitis, cur libenter insipienlibus consentitis. Quibus
mentis nostrae inopiam non expellunt. Solse autem evangelica bene concordat sentenlia, ubi ait : Venit
divilise versesunt, quae nos diviles virlutibusfaciunt. diabolus et tollil verbumde corde eoruni (Luc. vm).
Nolandum veroest, quod exponens Dominus dicit: IN QUINQUAGESIMA.
Quia sollicitudines etvoluptates et divitieesuffocani. EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI A.DCORINTHIOS,
Suffocant enim, quia importunis cogitationibus suis' CAPITEXVII.
gultur mentis strangulant, et dum bonumdesideriumi « Si liiiguis horninum loquar et angelorum, chari-
intrare ad cor non sinunt, quasiaditum flalus vilalis> < latem autem non habeam , factus sum velut aes
necanl. Nolandum eliam quod duo sunt, quae diviliis> < sonans, aut cymbalum linniens. Et si habuero
jungil, sollicitudines videlicet et voluplates, quia1 < prophetiam , et noverim omnia mysteria, et om-
profecto et per curam mentem opprimunt, et perf ^. < nem scientiam, el si habuero omnem fidem , ita
aflluentiam resolvunt. Res enim contrarise posses- < ut monles transferam , . charitalem autem non
sores suos, et afllictos et lubricos faciunt. SedI < habuero , nihil sum. Et si dislribuero in cibos
quia voluplas convenire cum afflictione non po-: < pauperum omnes facullates meas, et si tradidero
lest, alio quidem tempore per custodise susesolli- < corpus raeum , itautardeam, charitatem autem
ciludinem affligunt, alque alio per abundantiam adi < non habuero, nihil mihi prodest. Charitas paliens
voluptates emolliunt. < est, benigna est. Charitas non cemulatur, non
Quod autem in bonam terratn, hi sunt qui, in". < agit perperam , non inflatur, non est ambiliosa,
corde bono ct optimo audientes verbum, relinent,', t non quserit qusesua sunt, non irritatur, non cogi-
el fructnm afferunt in patienlia. Bona terra, ut prae-,
s-, < tat malum , non gaudet super iniquitate, con-
diximus, omnibus tribus terrae, nequaquam varieta-, < gaudet autem veritati. Omnia suffert, omnia cre-
tibus conlraria facit, etlibenter videlicelsemen verbiii. < dit, omnia sperat, omnia "sustinet, charitasnun-
suscipiendo, et quod suscipit inter adversa et pro-i- < quam excidet. Sive prophetiaeevacuabuntur, sive
spera palienter ad fructus usque tempora servando, >, < linguce cessabunt, sive scientia destruetur. Ex
aliter bona terra fructumpcrpatientiam reddit, quiaa < parte enim cognoscimus. et ex parte prbpheta-
 113 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. i«
« mus. Cum autem •venerit quod perfectum est, A membra, et species charitatis. Sicut qui diligunt fi-
« evacuabifur , quod ex parte est. Cumessempar- lios, omnes eorum patienter portant injurias, ita qui
< vulus, loquebar ut parvulus, sapiebam ut par- vel proximum vel Deum diligit, nullius superatur
< vulus, cogitabam ut parvulus. Quando autem injuriis.
< factus sum vir, evacuavi quoeerant parvuli. Vide- Charitas non wmulatur. iEmulatio et imitatio et
< mus nunc per speculum in aenigmate, tunc autem invidentia intelligitur. Imitatio ubi ait: iEmulamini
< facie ad faciem. Nunc cognosco ex parle, tune charismala meliora. Hic autempro invidentia dicit:
< autem cognoscam, sicut etcognitus sum. Nunc au- Charitas non aemulatur, id est, nulli invidel. Nemo
< tem manent, fides, spes, charitas, tria haec, major enim illi, quem vere diligit, invidit, cujuscunque eum
< autem his est charitas. > gloricevideat vel honoris , sed omiieni ejus felicita-
Si linguis homitmm loquar et angelorum. In his lem , quasi suam libenter amplectitur.
locis hoc studet Apostolus, ut quia nonnulli magno Non agit perperam. Perperam dicuntur non recta,
desiderio requirebant dona linguarum, illis beni- sed perversa, quod charitas non agit, quia omnia se-
gnitalem pvoefevatcharitalis, qua in proximi chari- cundum ordiuem facit, et omne vitium foraspenitus
tate proficerent, quia signa propter infideles dantur, excludit.
charitas vero angelos imitatur. B Non inflatur. Id est in superbiam, quce mater est
Factus sum velut ws sonans. Id est, quod non per- vitiorum, non exfollitur , ouia pleniludinem studet
tinet ad aliquid animsecommodum, sed solum reddit possidere virtulum.
sine utililate tinnitum. (Vulg.) Modus iste locutionis considerandus est
Et si habuero prophetiam , et noverim mysteria diligenter. Non enim per se ipsa charitas, aul non
omnia et omnem scientiam. Prophetia quae futura cemulari polerit, aut non inflari, sed omnis homo,
pronuntiat, scientia mysteriorum, quae occulta ape- qui ejusdem fit particeps charitatis, non inflatur
rit scripturarum, haec magna per se sunt, sed neque oemulatur, revera, ut ipsius charitalis dono
charilali comparata, ita et merilis post ponuntur, ditatus. Eo modo Iocutionis alibi utitur Apostolus
ul sine ea diu nequeant possideri, ita ergosine cha- dicens : Eum, qui non noverat peccatum , pro no-
ritate parum ulilia inveniuntur. Charitas vero intra bis peccatum fecit, ut nos efllceremur justilia Dei,
se etiam ista complectitur , non mirum est, si in ipso, dnm non justilia credentes efficiarour, sed
cliarismalum partibus praeferatur, quae virtutum participes juslitiae, hoc et, iusti perfidera invenia-
perfeclio et legis est plenitudo , sicut legimus : m«r in Christo. Peccatum vero dicit, sacrificium pro
Plenitudo legis est dileclio , el iterum : Dileclio peccato, ut Isaias ait : Peccata populi mei comedent,
ptoximi malum non operalur, sinehacquaelibetfides id est, oblata in sacrificium pro peccato.
hahere perseverantiam non potest, et quia finem bo- Non est ambitiosa.Ambitiosus dicitur superbus, eo
norum in se non habet, in fine deficiet. quod honores ambiat, quodcharitas non est, quiama-
Et si habuero omnetnfidem, ita ut montes transfe- jor aliis esse non ambit, qusesummum gradum in hu-
ram, charitalem non habuero, nihil sum. Hic in- militate constituit.
lelligitur magna fides esse, quae in Evangelio grano N011quwrit qum sua sunt. Id est, non cogitat
sinapis comparatur, quod non propter modicita- tantum, quod sibi utile est, sed quod aliis uliliter
tem, sed propter integritalem, vel vigorem ap- serviendo ministret.
posilum est. Notandum quod inter csetera etiam Nonirrilalur. Idest, alienis injuriis provocata, quia
omnis fides , quse montes transferat, sine charilate ab eo quem diligit provocari non potest, nec ad ali-
non prosit. quam passionem moveri
Et si distribuero in cibos pauperum omnes facul- Non cdgital malum. Nonsolum non facit, sed ne co-
tales meas , et si tradidero corpus meutn, ila ut gitat qttidem. Magnavirtus est charitas, quoe malum
ardeam , charitatem autem non habuero, nihil mihi eliam a sensu cogitationis excludit. -
prodest. Distributio facultatum, et contemptio fa- Non gaudet super iniquitalem. Id est, contrista-
cullatum, et contemptus praesenlium etiam penes tur si aliquem vel fecisse iniquitatem vel pertulisse
gentilium Philosophos iuvenitur, et nonnulli paga- conspexerit.
norum corpus ignibus propler humanam gloriam Congaudetautem veritali. Idest, veldebonisoperi-
tradiderunt. Si ergo ira contra proximum vel ma- bus, vel de fideet veritatecongaudet cujus bonum xi-
Iitia in corde teneatur, martyrii gloria adiri potest, det a proximo possideri.
consummari non potest. Sicutin Evangelio legimus: Omnia suffert, etc. Levem enim ducil proximi sui
Mulli dicent mihi in illa die, Domine , Domine. culpam dum aut emendationem ejus exspectat aut
Nonne in nomine tuo prophetavimus, et in luo no- mercedem sibi de longanimitate promillit.
mine virtutes multas fecimus, et tunc dicam illis : Charitas nunquam excidit. Non excidit dicit, id
Discedite a me, omnes qui operamini iniquitatem est, elapsa non est, vel non excessit, ipsa enim sola
(Matth. vn). Isti ergo labores suos, vel dilectione ne- permanet in futurum, vel certe, quia vera est, non
glecta, vel vanitate suscepta, vel subseauente operum mutabilur vel finitur.
iniquitale, perdiderant. . Sive propheliw evacuabuntur, et rel. Ista quae ad
Charitas pqtiensest. Modosingillatim describit ipsa homines pertinent consummabuntnr, illa quse a<l
 115 SMARAGDIABBATIS m
affecfam pf dximi etad charrtatem Dei proficif, per- &' EVANGELIUM IUCJE,•CAP.XVIII.'
manebit. t Assumpsit Jesus duodeeim. discipulos snos, et
Ex parte enim cognoscimusetex pdrteproplietamus. f ait illis : Ecce ascendtoius Hierosolymam,. et con-
Nunc non omnia scimus, necomnia prophelamus, et t summabuntur omnia queescripta.suntperprophe-
sic ista destruuntur, utpvoficiant, peristaenim ad illa « las de filio lmminis : tradetur enim gentibiis et il-
veniemus, ac sic evaeuabuntur, dumumbramveriias- «: ludetur ,. et flagellabilur, et conspuetur. Et post-
et spem rfesipsa submoverit. **quam flagellaverint, occident enm, et tertia die
Cttin autem venerit quodperfectum est, evacuabituf « resurget. Et ipsi nihil horum intellexeranl,.et erat
quod ex narle est. Ex parte est, quod in speeulb et in i verbum istud abseonditum ab eis, et non intel-
senigmate aftectu desicFeranlis inquiritur. Perfectum t lexerunt quse dicebantur. Factum est autem cum
est, quando id c[uodin'cxspectationepromitlilur,san- < appropinquarel' Jerieho, ccccus quidam sedel-.at
elis in possessione donatur. r secus viam mciidicans. Et cum audiret lurbam
(Ex Joan. Chrys.) QuOd certe vetus a nova Jegfe < prcetereuntem, interrogabat quid hoc esset. Dixe-
perpessa est, nec tamen conlinuo adversus novce « runt autem ei, quod Jesus Nazarcenus transiret.
legis loquitur dignilatem, cum tamen nobis coelo- < Et clamavitdicens : Jesu fili David, miserere mei.
rum regno potiefltihus, illam quoque cessaluram B « Et qui pvseibant, incvepabant eum ut taceret. Ipse
esse dicamus, sed quamvis majora succedant, hanc « vero multo magis clamabat : Fili David, miserere
tainen nihilominus confitemur, ubi quia ampliora < mei. Slans autem Jesus, jussit illum adduci ad se.
sunl proemia et eminentior sancli spiritus gra- « El cum-appropinquasset interrogavileum, diceus :
tia, consequenief requirentur etiam majora cer- « Quid tibi vis faciam? At llle dixit : Domipe, ut
tamina. < videjm. Et Jesus dixit iili : Respice, fides lua te
Cum essem parvUlus, loqUebar ut parvulus. (Ex •< salvum fecit. Et confestim vidit, et sequebatur il-
Primas.) Exemplo carnalis incremenli, spiritalis vult < lum, magnificans Deum. Et omnis plebs, ut vidit,
monstrare profectum. < dedit laadem Deo. >
(Ex Ambrosio.) Sie ergo hominuih mirabilium iii Assumpsit aulem Jesus duodetim et ait iilis.: Ecce
hac vita prophetia ita comparanda est illi vitce, ascendimusHierosolymami et consummabunluromnia
quasi parvuli ad juvenem. Yidit tamen Eliseus acci- qum scripta suni per prophetas de filio hominis, Tta-
pientem munera servum suum, ubi ipse non erat. detUr enim gentibus , et iliudetur el flageliabitur, et
Ita cum venerit quod pevfectum esl, nec jam conspuetur, et postquam flagellaverint occidenl eum,
corpiis corruplibile aggravaverit animam, nihil ei die terlia resurget.
impedient, illis sanctis ad Ca quse videnda sunt, oculi C (Ex Greg.) Prcevidens Salvator ex passione sua
eorporei. discipulorum aniraos perturbandos, eis longe arite,
Quando factus sum vir, evacuavi ea quce erant et ejusdem passioriis pcenam , ei resurrectioiiis
parvuli. (Ex Primas.) Osleridit quomodo evacuanluf suae gloriam praedicit, ut eurii morientem, sicut
illa qucesuperius memoravit, quasi parvuli qui non prsedictum esse cemerent, etiam resttrrecturum non
possimus serenissimaeordis acie perfectse lumenper- dubitarent.
spicere veritalis. (Ex Beda.) Praevidens etiam quosdam hcereticos
Videmus nunc per speculum. Id est, in figura et in Ecclesia futnros , qui Christum dicerent, legi
ppr speculum fidei et per intellectum lcgis quasi, prophetisque docuisse contrariii, aliumque Veteris
iriiaginem rerum videmus. Testamenii atque alitim Novi Deum esse credendiun,
In wnigmale. (Ex Amb.) ^Enigma est obseura pa- ostendit prophetarum prsesagia non alio magis quam
rabola, qusedifficile intelligitur, sicut nomine spe- ad suse dispensationis, quam pro riobis temporarie
culi imaginem voluit inlelligi, ita nomine aeriigma- suscepit, intenrsse mysterium, adeo ut consum-
tis, quamvis siniilimdinem, tamen obscuram , et iuatio sil prophelise suse passionis, et posterioris
ad perspiciendum diflicilem voluit inlelligi. No- n glorise celebrata perfectio. Nee non et paganovum
men quippe non sonaret senigmatis, si esset facililas dementiam, quce ejuS crucem derident, apertissime
visionis. confutat, quando proximse suse passionis ettempus,
Tunc autem facie ad faciem. Id est, cum ante bcu- quasi futurorum prcescius ostendit, et locum quasi
los prsesentata fuerinl quae sperantur. movtis intrepidus adiit.
Tunc aulem cognoscam sicut cognitus sum. Sicut Et ipsi nihil horum mtellexerunt, et erat verbum
me perfecte novil Deus, ita tunc ego, queesunt Dei, istud absconditum ab eis , et nen intelligebant qum
mentis capacitale cognoscam. dicebantur. Legimus in Evangelio secundum Joan-
Nnnc aulem manenl, spes, fides, charitas , tria nem, dicente Domino .* Si exaitalus fuero aierra,
hwc. Fides in spem proficit. Spes vevo ad charita- omnia traham ad me ipsum, respoBciisseturbam at*-
tem. In prsesenti vero tria sunt, infuturo, sola chari- que dixisse : Nos audivimus ex lege qma Chrislus
tas sanctorum et angelorum ct Dei, quidquid fides manet in mternum, et quomodo lu cHcis : Opoftet
et spes promiserat, consummabit. Majus ergo est, cxallari fitium hominis (Joan. xn)? Quid est ergo
quod seraper eril, quam quod aliquando cessa- quod discipuli toties sibi replicalum Dominiccepas-
vit. sionis arcanum intelligere nequeunt, et Judcei ad
117 COLLECTIONESIN EPISTQLAS ET EVANGELIA. 11?
unum verbum, et tam obscure positum , uf hoc px- 4 graviori tumultu cpgitationiim carnaliuin pjemimur,
posilione dignum evangelista ducat, hoc autem di- tanto orationi uisistere afdenlius debemus.
cebat, inquit, significans qua morleessel moriturus, iSfattsautem Jesus,jussitillum adduci qd se,. Ecco
mox quia crucis exaltalio significelur inlell.iguiil ? sfat qui ante transibai, qiiia cum adliuc turbas.pban-
nisi quia discipuli, civjusvitam maxime videre desi- tasmatum in oratiohe palimur, Jesum aliquatenus
derabant, ejus morlem audive non poterant, quem transeuntem sentimus. Cumyerp prationi veheraenjer
non solum hominem innocentem, sed et Deum ve- insislimus, slal Jessts, et luceni restituit, qiiia Deus
rum sciebant, hunc nullatenus mori vel posse pula- in corde figitur, cl Iux amissa.reparalur.
bant, et quia per parabolas eum scepe lpquentem Etcum appropinquasset, inte/rpgqvit illum dicens:
audire eonsueverant, quolies aliquid de sua pas- Quid tibi vis faciam ? Aiille dixit: Domine, ut videnm.
sione dicebat, hocnonita, ut sonabat inleUigen- Nttjjquidqui lumen reddere poJerat, qujd vejlot ccecus
dum, sed aniore dictante, ad aliud quid allegorice igupralj.ai? sed pet.ivujf Ijpc, qupdetnpi. ppterp et se
refereinlum esse credebant. Judeei vero, quia in cpncedereprcenosoit. Impovlunenamqueadovationem
ejus necein cpnspiraverani, qijidquid de sua passipne nos admpnetet tamen dicit: Scit namquepatef vester
vel cruce loqiiebatur , intelligebant. Hoc enini Jp- quidopus sil ypbis anicquam petafis euin. Ad hoeergo
quebatur, quod ipsi summppere, ct fieri opiabant, B requirit, ut pelatur. Adhoc requirif ut uos ad pratio-
et perficere salagcbant, sicque miro et inusi- nenj excifpt, uncleetcaecusprotjnusac-jungit: Domine,
taio modo idem subeundce cru.cis sacramenlum , ut videam. Ecce coecusaDominonon auriim, sed Iucem
quod fideiibus amor abscondit, infidelibus inyidia queerit, parvipeiidif exfra lucpni a.liquidqucerere, quia
pandit. et si Jiabere ccecusquodlibet polest, sine luce non po-
Factum est autem, cinn qppropinqugret Je- lest videre quod habet. Imjtemur ergo epro quem et
richo , cwcus quidam sedebaf secus viam mendj- oorpore audivimus et mente salvalum, non falsas di-
cans, et cum audiret lurbam prwteveuntem, etc. vitias, npn terrena dppa, non fqgilivos honores a Do-
(Ex Greg.) Csecusiste per allegpriam genus hu- lpinp, sed lucem quceramus. Nec Jucein qule loco con-
manum significat, quod in paretite pri.mp apara- cjuditur, quceiempore finifur, qucenocliuminlerrup-
disi gaudiis expulsum, clavitatem supernce lucis tipne variatur, quceanobis communifprcuiii pecoribus
ignorans , damnationis suse tenel),ras pafitur, sed ceriatur, sed luccm quoerainus,quam videre cum so-
cum Tericho appropjnquare Jesus diciluf, caecusillu- lis angelis possumus, quia nec inilium iiicfioat, nec
minalur. Jericho quippe inlerpreiatur Liina. Luna finis angustat. Ad qiiaro pvofectolucem ,via fides est.
autem in sacro eloquio pro oefectu poiiitur cariiis, Unde recte etiliuminandoccecoprotinusrespondetur:
quia dum menstruis momentis deerescit, defectum u Respice, Gdeslua tesalvumfecit. Si ergo,fratrescha-
nostrae mortaliiaiis designat. D.umigitur cpnditor rissiuii, ccecitalemjam nostrcp peregriiiaUpnis agno-
nbster appropinquat Jericho, caecusad junien redit, scimus, si credendo in redemptpris npstri mysferip,
quia dum divinitas defectum nostrse carnis' susce- jiteta yiam sedemus, si exorandp quolidie ab auctpre
pit, humauum genus iunien quod amiserat recepit, nostrolucem petimus, sieamdem Jucem, jamperiiUel-
qui videlicet caecus recte el juxta yiam sedeje, et lectum videndo, illuminafi post cceeitatem sumus, Je-
niendicans esse describitur.lpsaenim yeritas dixit: sum quem mente cernimus, opere tsequamur, et ejus
Ego sum via. Ergo, qiu*aelernae lucis claritatem ne- vestigia imilando leneam.us. Jesum enim seaui.lur,
scit, caecus est. Sedsijam ip Redemplprem credit, qui imilatur. Hic namque dicit: jSequere nip, ef diihit-
juxta yiam sedet, si aufem jam credil, sed ut te mortuossepclire mprfuos snp.s.Sequere enira dicitur,
aeternamlucem recipiat, (rpgare dissimulat, alque a iraitare, Hic rursns admonet, dicens,:Si quis mihi mini-
precibus cessaf, caeciisquidem juxla vjanisedet, sed strat me sequatut (Matth. vui). Si ergp.reiribiifipnisgau"
minime mendicat. Si vere credil, et exprat, et juxta diumiri perventioiiequceriinus, pcenitenticeaniaritudi-
viam, sedet csecus, et m.en.dicat. neiriin yialeneainus. Sicque fii, u'tnori splum npstra in
Elclamavit dicens : Jesu,fili David, miseterernei. j, Deum vila proiiciat, sed haec ipsa nbstra cbnversa-
Et qui prwibant, increpabant eum, ut taceret, ipse ' lio ad laudeiti Dei et alios accetidat. tUnde jliic sub-'
vero multo mqgis clamqbrqt,fili David, miserere mei. ditur: et omiiispJebs,ut vidit, dedit laudemDeo. *
Quid isti designant, qui Jesum venientera praecedunt? COSCORDIA.
nisi desideriorum carnalium.turbas, tum ulcusque
.In.hocistarum duavqm fil cpncordia Jecfionum,
viliorum, qui priusquam Jesus ad cor nostrum ve- ainbse de illumiiiationefaciunt mentionem, una
niat, tentationihus suis, cpgilalionem nostram quia
de carnis pculis cceci, aliavero de spirilaiibus oeulis
dissipant, ct voces cordis in oratione perturbant.
dum converti ad menlis, dicens: JVuncvidemus per speculum.in ceni-
Saepe namque Deum post perpe-
trata vitja volumus, durn contra hceceadem exorare gmate, tunc autem facie ad faciem.
vitia, quceperpelrsiviinus, conamur, occurrunt cordi IN 1N1TIOQUADRAGESBLE.
fanfasmala peccatorusn quoefecimus, mcntis nostrce EMSTOLA APOSTOLI ADCORINTH.
BEATIPAULI II, CAP.VI.
aciem reverberant, confundunt animum et vocem
nostrsedeprecationis premunt, sed quse lurbce incre» < Horlamur vos ne in vacuum gratiam Dei reci-
pant ut taceat, magis ac njagisclamat. Qui.a, quanto < piatis. Ait enim : Tempore accepto exaudivi te, et
 '
»19: SMARAGDIABRATIS 410
c In die salutis adjuvi te. Ecce nunc tempus accep-JA nefieia, ita nos tfon vincamur "malis, sed vincanrag
«tabile, ecce nunc dies salutis. Nemini dantes ullam in bono malos.
< oflensionem, ut non vituperetur ministerium no- In multa patientia. (Ex Hieron.) Non in parva nec
< strum.Sed in oranibus exhibeamus nosmetipsos si in modica, sed in mnlla.
t cut,Dei ministros. In multa patienlia, in tribula- In Iribulationibus. Omnis lcesio tribulatio dicitur.
t tionibus, in necessitatibus, in angustiis, in plagis, In necessitaiibus. ld est, omne quod necesse est
< in cavccribiiSjin sedilionibus, in laboribus, in vigi- sic feramns, ut necesse est.
< liis, in jejuniis, in caslitate. in scienlia, in longa- In angustiis. Angustia est omnis egentia.
t nimitate, in suavitate, in Spiritu sancto, in chari- In plagis, in carceribus. Hoc nos hortalur pati, si
<tatenon ficta,in verbo veritalis, in virlute Dei. Per neeesse fuerit pro Christo, quod et ille passus est,
» arma justilise a dexlris et a sinistris. Per gloriam quando concurrilplebs.et magistratus adversus eum,
« et ignobilitatem. Per infainiam et bonam famam, et multis virgarum plagis imposilis miserunt in car-
« IIt seductores et veraces. Sicut qui ignoti et cogni- cerem.
< ti, quasi morientes, et ecce vivimus. Ut castigati In seditionibus, in laboribus, in vigiliis. Non mo-
< et non mortificati. Quasi tristes, semper autem dica, hoc loco patientice membra describit, in exerci-
< gaudentes, sicut egenles, multos aiitem locnple- *B tiis enim laborum non minus menlis vigilise debent
t tarites. Tanquam nihil habentes, et omnia possiden- esse, quam corporis,
* tes. » Injejuniis. (Ex Ambros.) Necessaria animse no-
Hortamur vos ne in vacuum graliam Dei recipialis. strae sunt jejunia, sicut vulneribus medicina. Mede-
(ExPrimas.) In vacuum Dei gratiam recipit, qui vo- lam enini conferunt vitce perpetuce, ita tamen, ut
calus in Christo, vetera adhuc legis instituta secta- duarum rerum testimpnio commendenlur, id est,
tur. oratione et misericordia.
Ail enim, tempore accepto exaudivi te, et in die sa- In castitate, in scientia.(Ex Hieron. )Sicut enim ne
luV.sadjuvi te. Tempus acceptum, et dies salulis in cessaria nobis est castitas corporis, ita et mentis
hac vita est, sicut ail Salvator : Ambulate dum lucem Rla enim est vera castitas, quce nec mente polluitur,
habeiis, ne tenebrw vos comprehendant, quia in illo nec opere, quae etiam nobis scientiam praestat pro
sceculonulla emendatio esse polest, sicut Iegimus : merito pttritalis. Et notandum quod scienlia species
Quoniam non est iti motte quimemor sitlui (Psal.vi). virtutis sit, si ex ea quisque erudiatur, non infletur,
(ExHieron.) Modo solum possumus invenire sa- In longanimitate. Id est, in sustinentia longa, lon-
lutem, quia juxta Prophetse leslimoniuni: in inferne ganimitas autem dicitur, in suslinendisadversitatibus
^ animi fortitudo.
nerac conlitebitur.
Ecce nunc tempus acceptabile,eccenuncdiessalutis. In suaviiate. Suavitas autem est, si nulli ex verbis
(Ex Primas.) Sicut alibi: Ergo dum tempus habe- nostris amariludinem generemus, et illud ejusdem
mus operemur quod bonum est. Dies autem dicitur Apostoli compleamus : Omnis amaritudo, el clamor,
licecvita, quia apta est ad operandum,et concluditur et blasphemia toltalur a vobis cum omni malilia; et
in nocte judicii, quseest tenebraein qua nemo polerit dicamus illud Sapientire teslimonium : Fauees ejus
operari. Haecvita et aestas dicitur, in cujus compa- dulcedines, et totius desiderii,
ratione, formicce ad praesens labbrare dicuntur, et In Spirilu sancto. Id est ut, haec habenles, dignos
hiemem sperareventuram. nos habitatione ejus cordis sinceritate faciamus.
Nemini dantes ullam offensionem. (Ex Hieron.) In charilate non ficta. Tunc nori ficta est charitas,
Nemo noslro offendatur exemplo, ne non tam no- si omnia qttsenobisfieri volumus, aliis faciamus. Sic-
strum vitium putetur esse quam legis. ut ait apostolus Joannes : Non diligamus verbo, nec
sed opere et veritate. In hoc quoque non ficta
(Ex Primas.) Id est, ne forfe infideles per nos- lingua,
tram negligentiam destruamus, et in quo displicueri- est charitas, si delicta et culpas benigno affectu in
fratribus casligemus.
mus, religionis magis ac legis noslree vitium esse di- ;
ptdicent, et hi qui cemuli suntper hominis delictum, (Ex Ambr.) Totam magnitudinem et altitudinem
divinorum eloquiorum secura possidet charitas, qua
-egnlse nostrse, sanclum vituperent institutum.
Deum proximumque diligimus, hsecin adversitalibus
Ut non vituperetur ministerium nostrum. Id est, non
tolerat, in prosperitatibus temperal, in duris passio-
in
ciispliceat aliquantis,blpaueorum culpam etiam1 nibus fortis, in bonis operibus hilaris, in tentatione
boiii incurrere videanlur offensam.
Sed in omnibus exhibeamusnosmetipsos.Quiadvir- tutissima, inter veros fratres latissima. inter falsos
patientissima.
f/item provocal appelitum virtutis, ipse nobis miseri- In verbo veritatis. Verbum et veritas Chrislus est,
corditer ministrat, quam si concupiscimus ab ipso,'
quem apte et competenter ex lege, in cuius riiysteriis
qui eam excoli prcecipit adjuvamur. absconditus est, proferre debemus.
Sicut Dei ministros. Dei ministri Deo debent ini In virtute Dei. ld est, in virtule Christi, adversus
omnibus ministrare, et opere eognosci veri Dei esse; diabolum dimicemus, qui per arma 'uslitiae et legis
'jultores, et sicut ille a malis patitur blasphemari, ett diabolum superavit.
iu proesenli vita, etiam ingratis sua. non denegat be- Per arma justitim a dextriset a sinistris. Omnes-
121 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELLA. 122
enim(E#Gre0.)quiadvitseaditumtendimus,etexdex- Anon est quasi. Non enim dixit Apostolus: Quasi
tro et sinistro latere habere arma debemus. A dextro gaudentes.
igitur arnia habet, quem prospera non extollunt. Ad Sicul egenles, multos autem locupletantes. .n hoc
sinistram, quem adversa non dejiciunt. Ex ulvaque ipso quod egemus nos, in aliis abundamus, dum per
enim parte portabat Paulus arma, cum diceret: Per nos eleemosinae fiunt. Sive terrenis egentes, alios
arma juslilim a dextris et a sinislris, per gloriam et coeleslibus facimus locupletes : quasi tristes dicit
ignobilitatem. Non hunc adversa frangebant, non et sicut egenles, ut ostenderet, ista vera mala non
prospera in mentis tumore sublevabant. A dexlris et esse, sed quasi umbras et imagines passionum ad
a sinistris gestabat arma, qui et in adversitate fortis, comparationem praemii sempiterni.
et in prosperitate humilis permanebat. Ut ergo a Tanquam nihil habentes. Sicut dicit Salomon: Ejus-
dextris et a sinistris arma gestentur, semper adesse qui esi fidetis, lotus mundus divitiarum est. Nemo plus
nostris mentibus debet, et in adversis fiducia, et in habet, quam qui nullo indiget. IUenullo indiget, qui
prosperis timor. Ne aut adversa in desperalionem prseter necessaria nihil requirit.
pertrahant, aut prospera animum in sui fiduciam
extollant. EVANGELIUM MATTH/EI, CAP.IV.
Per gloriam et tgnobilitatem. (Ex Primas.) Id est, B « Ductus esl Jesus in desertum a Spiritu, ut ten-
per gloriam virtulum, et ignobilitatem flagellovum, < laretur a diabolo. Et cum jejunasset quadraginta
despectionum et cavcerunj. « diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit. Et
Per infamiam et bonam ,amam. Omnia hsec per < accedens tentator, dixit ei: Si Filius Dei es, dic
patientiam aequaliter suscipiamus, nee extollant nos < ut lapides isti panes fiant. Qui respondens, dixit:
laudantes, nec dejiciant detrahentes. Quia necesse < Scriptum est: Non in solo pane vivit homo, sed in
est non nunquam utrosque menliri. Nos vero ad « omni verbo quod procedit de ore Dei. Tunc as-
conscientiam respicientes, non debemus plus aliis < sumpsit eum diabolus in sanctam civitatem, et sta-
de bonis nostris quam nobis ipsis credere. < tuit eum supra pinnaculum templi, et dixit ei: Si
Ut seductores et verdces. Quare seductores? Quia < Filius Dei es, mitte le deorsum. Scriptum est
docent hominem despicere quod habet, et sperare < enim : Quia angelis suis mandavit de te, et in ma-
quod non habet: quse oculis exposita sunt, aversis « nibus tollent te, ne forte offendas adlapidem pe-
et exclausis sensibus, prseterire: et quse ab oculis « dem tuum. Ait illi Jesus : Rursum scriptum est:
remota sunt, inexplebilibus desideriis explicare. Di- « Non lentabis Dominum Deum tuum. Iterum assum-
cendo . seductores et veraces exposuit infamiam < psit eum diabolus in monteni excelsum valde, et
et boham famam, quia ab aliis seductores, ab aliis C « ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum,
vero, non solum veraces, sed et propter virtutum < et dixit illi: Hsec omnia tibi dabo, si procidens
opera, dii vocabantur. Non ergo mirum, si aposloli « adoraveris me. Tunc dixit ei Jesus : Vade, Sata-
seductores dicebantur, cum de ipso Domino alii di- < nas. Scriptum est enim: Dominum Deum tuum
cebant, quia bonus est, alii Non, sed seducit lurbas « adorabis, et illi soli servies. Tunc reliqnit eum
(Joan. vn). < diabolus, et ecce angeli accesserunt et ministra-
Sicut qui ignoti et cogniti. Ignoti quidem perfidis « bant ei, » . ;
et ingratis. Cogniti autem fidelibus atque justis. Ductus est Jesus in desettum a Spititu, ut tenta-
Quasi motienles, et ecce vivimus. Hoc usque ad de- retur a diabolo. (Ex Gregor.) Dubitari a quibusdam
sperationem vilae pervenientes, sicut quando lapida- solet a quo spiritu sit Jesus ductus in desertum, pro-
tus putabatur morluus, ille vero surrexit et docebat pter hoc quod subditur : Assumpsit eum diabolus in
in Listris (Act. xm). sanctam civilatem, et rursum: Assumpsiteum in mon-
Ut castigati et non morlificati. Sicut legimus : Ca- tem excelsum. Sed vere et absque ulla qucestione
stigans castigavit me Dominus, et morti non tradidit convenienler accipitur, ut a sanclo Spiritu in deser-,
me (Psat. cxvn). Castigare enim, et verbis et ver- tum ductus credatur, ut illic eum suus Spiritus du-
beribus, dicimus, sicut Pilatus de Domino ait: Casii- ceret, ubi hunc ad tentandum spiritus malignus in-.
gatum eum dhnittam, id est, verberibus flagellatum. veniret, sed ecce cum dieitur : Deus homo vel in ex-
Quasi tristes , semper autem gaudentes. Tristes se- celsum montem, vel in sanctam civitatem a diabolo
veritate vultus vero, corde etiam in tribulationibus assumptus, mens refugit humana, hoc audire aures
pro munerationis exspectatione gaudentes, scriplum expavescunt. Qui tamen non esse incredibilia ista
est enim : Trisntia vestra convertetur in gaudium agnoscimus, si in illo et alia facta pensamus. Certe
(Joan. xvi). iniquorum omnium diabolus est caput, et hujus ca-
(Ex Ambr.) Quisquis somnium indicat, addit: pitis membra sunt omnes iniqui. An non diaboli;
Quasi. Quasi loquebar, quasi equitabam, totura membrum Pilatus ? an non diaboli membra Judaei
quasi, qui cum vigilaverit non invenit quod videbat. persequentes, et milites crucifigentcs fuerunt ? Quid
Itaque modo qui ad Isetitias sceculares oculos ape- ergo mivum, si se ab illo pevmisit in raontem duci,
riunt, transit Qnasi ipsorum, et venit verum ipso- qui se perlulit etiam a membris illius crucifigi? NOn
rum. Quasi ipsorum est felicitas saaculi,verum ipso- est ergo indignum Redemptori nostro, quod tentari
rum poena est. Nostrum Quasi tristitia est, gaudium voluit, qui venerat occidi. Justum quippe erat, ut
IV5 SMARAGDIARBATIS 124
"sic tentationes nostras stiis tentationibus vinceret, A subditur : Quia recedenledtabolo ancjeliministrabant
sicut el morieni nostram veneral sua morlesuperare. ei. Ex'qua re quid aliud, quam unius personae ulra-
Sed sciendum nobis est, qtiia tribus modis tentalio que naluva oslendituv. Quia et homo est, quem dia-
agitur, snggestione, deleclaiione, consensu, et nos bolus lenlat, el eisdem ipse Douiinus est, cui ab an-
cum lentamur, plerumque in dilectione, aul etiam in gelis minislvatur. Cognoscamusigilur in eo naturani
cpnsensu labimur, quia de carnis peccalo propagati nostram, quia nisi hunc uiabolus hominem cerneret,
in nobis ipsis etiam geviraus,unde cevlamina toleva- non tentaret. Veneremur in illo diyinitatem suam,
mus. Deus vcro, qui in ulero virginis incainatus, in quia nisi super omnia Deus exislcrel, ei nullo modo
mundum sine peccato venerat, nihil contrauiclionis angeli niinistvarent.
in semetipso tplerabat, tenlari evgopev suggeslionem Et cutn jejunasset quadraginta diebus et quadrq-
potuit, sed ejus menlem paccali deleclatio non 1110- ginla nociibus. Sed quia his diebus, quadragesimae
inordil. Atque ideo omnis diabolica illa tentalio foris lectio congruit, nam quadvaginta dievum abstinen-
non intus 'fuit; sed si ipsum ordinem lenialionis ejus tiam nostri Redemptoris audivimus, qui quadrage-
aspicimus, pcnsemus, quanta magnitudine nos a tcn- simee lempus inchoamus, disculicndum nobis est,
tatione liberatnur. Anliquus hoslis contra primum cur hcec ipsa al stinentia per quadraginla dierum
hominem, paventem noslrum, in t:ibus se l.ntalio- R numerumcusloditur. Moyseseriim,utlegemacciperet
nibus erexit. Quia hunc videlicet gula, vana glovia , secundo, diebus quadraginta jejunavit. llelias in de-
et avavilia tcntavit, sed lentamlo superavit, qtiia sibi serto quadraginta diebusabstinuit. Ipse auctorhoini-
eum pev consensum subdLlit. Ex gula quippe tcnla- num, ad homines vcniens, quadraginta diebus n.ul-
vit, cum cibum ligni vetitum ostcndit, alquc ad co- Iuis!omii.imodo cibum sumpsit. Nos quoque in qijan-
medendum s.uasil. Ex vana autem glovia tentavit, tnai possumus, annuo quadragesima;tempore carnem
cum dicevet: Eritis sicut Dii. Et ex pvofeetu avarilice iioslram per abstinenliam affiigereconaniur. Curevgo
tentavit, cum diceret: Scientes bonum et matum. in absiinenlia quadvagenavius numerus cuslo.lilur?
Avaritia enim non solum pecuniceest, sed etiam alti- Nisi quia vivtus decalogi per libros quatuor sancli
ludinis. Recteenim avaritia dicitur, cum supra mo- Evangelii implelur. Denarius etenim quater du.ctus
duni sublimitas ambitur. Si enim non a.d avariiiam in quadragenarium surgit, quia tunc decalogi man-
honoris rapina perlinerel, ncquaquam Paulus de uni- data pprficimus, cum profeclo quatuor li'prps sancti
genito filio diceret, non tapinam arbitralus esl esse Evangelii custodimus. Ex qiia re sentiri et aliii.dpp-
se crqualem De,o.In hoc ergo diabolus parenlem 110- lost. In hoc enim mortali corppre ex qiialuar ele-
Sfrum ad superbiam traxit, quod eum ad avaritiam jmentis subsistimus, et per vpluptates cjusdcm cor-
sublimilalis excitavit. Sed quibus modis priniumho- L porjs prscceptis Dominicis cpntvaimus. Pvcecepfaau-
ririuem stravit, eisdem moilis, secundo homini len- tem Dominica per decalogum suiit accepfa. Qui ergo
lato, succubuit. Pcr gulam quippe lentavit eum, qui p.er carnis desideria, decalpgi mandata contenipsj-
dicit: Dic ul lapides islj. pan.esfianl. Per vanam glo- mus, digniim est ut eamdem cavnem quaterdecies
riam lentavit, ctim dicil: Si filius Dei es, mitte le affligamus.Quamvis de hoc quadragcsimaetemppre,
deorsum. Per sublimitalis avaritiam tentavit, cum est adhuc aliud quod possit intelligi. A prcesenli et-
regna omnia mimdi ostendit, dicens: Hwc omnia libi enira die, usque ad Paschalis solemnitatis gaudia, sex
dabo, si procidens adoraveris me. Sed eisdem mqdis bcbdomadaeveniunl. Quarum videlicel dies quadra-
a secundo homine yincitur,quibus primum hominem ginta el duo fiunt. Ex quibus, dum sex dies Dqmi-
se vicisse glorialur, n,t a liosiris cordibus ipso aditu nici abstinenlia abstrahuntur, ,non plus in ab,stinpn-
caplus exeat, qqo nos aditu inlrpmissos tenebat. tia, quam triginta el sex cliesrenianent. -Pumvei;p
Sed est aliud, fratres charissimi, quod in Iiac tenta- per trecentos et sexaginta dies a,nnus ducilur,, nos
tione Dominica considerare de.beamus.Quia tentatus autpm per triginta el sex aifiigimi|r, quasi anni np-
a diabolo Dominus, sacri eioqnii prceceplarespondit. stri deeimas Deo dainus. Ui qui nobismetipsis per
Et qui eo verbo quod erat, tenlatorem siium mergere ^. acceptum annum viximus, auctovi nosirp nos in ejus
in abyssum poterat, yirtulem snoe potentiae non os- decimis per abstiuentiam mortificemur. Unde, fra-
tendil. Sola divinceScvipluroeprcecepta dedit, quate- tres chanssimi, sicut offcrre in lege jubemini deci-
nus suoe nobis palientipe proeberet exeraplum. Ut mas rerum, ila.ei offerre contendite et decimas die-
qublies a pravis hominibus aliquid patimur, ad do- rum. Cnusquisque in quantuni virtus suppetit, ca.j;-
clrinam excilemur, polius quam ad vindiclam. Pen- nem maceret, ejusque. clesideria aflljgat, cpncupi-
sate quanta est patieiilia Dei, quanla impatientia scentias turpes interficiat, ut, juxta Pauli vocem,
nostra. Nos si injuriis, aut aliqua Isesone provoca- hostia viva fial. Hostia quippe et immoiatur et viva
mur, furore permoti, aut quanlum possumus nos- est, quando et ab hac vita homo npn deficil, et ta-
metipsos ulciscimur, aut qupd non possumus facere, men se a carnalibus desideriis pccidit. Caro nos lcela
minamur. Ecce adversilalem diaboli Dominus per- traxit ad culpam, afllicla reducat ad veniam. Auctor
tulit, ei nihil ei nisi mansuetudinis verbum respon- efeniin morlis noslrce, per fruclum ligni veliti yifse
dit. Portat quem puniri poterat, ut hoc in laude ejus praecepta transgressus est. Qui ergo a paradisi gau-
altius cresceret, si bosiem suum non extinguendo, diis per cibum cecidimus, ad bsec, in quantum pps-
ped interimpatiendo superarel. Notandumvero quod sumus, per abstiiienliam resurgamus.
125 COLLECTIONES1N EPISTOLAS ET EVANGELIA. 12(5
(Ex Beda.) Quadraginta autem dies et noctes, qui- A promissione reficimur, hic non apponentes cor, illic
bus eum lentat, tottim hujus sccculitempus insinuant, pascentes rursum cor. ltem Auguslinus. Sicut unum
quibus membra ejus, videlicet sanctam Ecclesiam et duo et tves et quatuov, simul decem fiunl, sic
teutare nunquam desistit. Quia nimirum quadripar- unum et duo et tves et quatuor, quater ducta qua-
litus est muudus, in quo Dominofamulamur. Decem draginta faciunt. Sic autein quaternarius numerus,
vero sunl proecepla, per quorum observantiam in rccte significat corpus , propter quatuor nptissimas
flomino famulantes, conlra hoslis indefessi mililiam na.luras, quibus conslat, siccam, liumhlam, frigidanj,
cerlamus. D-eeem auleni qinterducta, quadraginta callidam. El quia progressio fil a pun.cto usque ad
faciunt, ideoque toii.im militice noslrae tempus, aptc longitudinem, et a longitudine usquead latitudinem,
quadragenario dierum ac nociium numero compre- elab aliitudine ad soliditatem covpovis,qucerurstts qua-
hendilur. Baptiz.alusergo Donrinus expellitur a spi- ternario numero continentur, non absurde intelligitiir
ritu in desertum et tentalur a Satana, utexemplum quadragenarius nunierus temporalem dispensalionem
vitae suis fiilelibus proeiieat, qui post acceplam in significare, quccpro salute nostra gesta est, cuni Do-
baptismo remissionem peccatorum, non solum ad minus corpus assumpsil, et visibililer honiinitus ao-
exercenda opera virlutum, verum etiam ad toleran- parere dignatus est. Unum ergo et duo et tves et
dam pvoptev jusliliam perseculionem sunt accin- B quatuor, quoesignificant Creatorem per tria, et crea-
gendi. Seeeiiit enim in deserlum, ut nos doceat, re- turara per seplem, numerum hebdomadis, per quam
iictis mundi illecehris et societate pravorum, divinis motus mundi revolvilur, qualer ducla, id est, per
per omnia servire mandatis. Teotatur solitarius a corpus temporaliter demonstrata, fiunt quadraginla.
diabolo, ut nobis insinuet, qnia omnes, qui volunt Nam inter quatuor et quater hoc interest, quod qua-
pie vivere in ipso, perseculioneni patiunlnr, et quia tuor in statu sunt, quater in motu. Ergo sicut qua-
per multas trihulationes oportet nos intrarc in re- luor referuntur ad corpus, ita quater referuutur ad
gnum Dei. Tentalur quadraginla diebus el quadra- tempus, insinuaturque sacramentum corporaliter
ginta noctibus, ut indicet quia, quandiu hic viventes geslum, propter eos qui corpovum amove implicati
Domino servimus, sive prospera blandiantur, quod erant, et temporibus subditi. Quadragenarius ergo
ad dies pertinet, seu nos adversa feriant, quod npetis numerus, ut dictum est, temporalem ipsam dispen-
figuraecongruit, semper amlnilantibus in lege Do- satioaem, non incongrue significare credilur. Et for-
mini adsit toto orlie adversarius, qui iter nostrum tasse hoc est, quia quadraginla dies Dominus jeju-
lentando impedire non cessat. navit, sceculihujus, quod motu corporum et tempo-
(Ex Ambros.)Jejunavil Dominus, cuin tentarctur ribus agitur, oslendens inopiam.
ante morienj, cibo adhuc indigens. Manducavit au- L Posiea esuriil. (Ex Beda.) Quod autem Domipus
jtem et bihit, cum glorificavetuvpost resurreclionem, consummatis jejunii diebus, esuriit, cunj de Moyse
jam cibo non indigens. Hic enini ostendebat in se yef Helia jejunantibus nihil taie sit scriptum, ideo
npslrum laborem, illicautem in ijolis suarn conspla- factum est, ne ab eo tentando pavens hostis aufuge-
tionem, quadragenis diebus utmmque definiens. Quo ret,quem cuin tol signis ccelestibus praeconaliim,tum
numero quadragesimaebujus saeeuli signiticari vide- , etiaro viris excellentissimis, in abstinendo videret
lur excursus : in his qui vocanlur per gratiam ad aequitalum. Esurit enim humilis Deus homo, ne ini-
eum, qui non venit legem solvere, sed adimplere. micp innotescal, sublimis liomo Deus. Sicut enim in
Decem namque prcecepta sunt legis. Jam gratia Chri- quadraginta dicrum jejunio verus esse Deus appa-
Sti diffusa per munduin, et quadripartitus est mun- ruit, sic in esurie verus esse credendus est homo.
dus, et decera quadruplicala quadraginla faciunt. Et accedens tentator, dixit ei: S.i Filius Dei es.
Quoniani qui redempli sunt a Domino, de regionibus Quseritur, qua causa cestimaverateum Filittflj Rei
congregavit eos, ab Orienle et Occidente, ab Aqui- esse. Nimirum permittente Deo, audieral Patrem di-
lone et mari. Jejunans itaque quadvaginta diebus centem : Hic est Filius meus diteetus, siyp ideo quia
ante morlem caruis, velul clamat: Abslinelevosa de- in propheiis eura. propbetatum noverat. (Ex Vu.lg.)
TJ
sideriis hujus swculi. Mandiicans autem el bibens Quaerit tentator quod non merebatur agiiQSCHrp. EJus
quadraginta diebus post resurrectionem carnis, velut namqne veneranda iiativiias, vix lunc paucisinno-
.Clamahat: Ecce ego vpbiscumsum usque ad consum- tuit, quibus lamen ipse revelare dignatus est. Prin-
mationem swculi (Maltli. ullimo). Jejnnium quippe cipein vero hujus sseculi latuerunt isla trja mysleria,
est in tribulatione certaminis. Quoniam qui in agone id est vivginitas, pavtus et passio. (Ex Beda.) Anti-
. #st,ab omnibus abstinens est. Cibus autemin spe pa- quus hostis Redemptorem humaiii g.eneris dehellato-
cis, quseperfecta non erit, nisi cumcorpus nostrum, rem suum in mundum venisse cognoyit, unde et per
cujus exspectamus rederoptionem induerit immorta- obsessum hominem dixit: Quid nobis et libi, Fili Dei,
Jitatem, quod nondura adipiscenrio gloviamur, sed venisli huc , ante lempus tprquere nos. Quj lamen
sperando jam pascimur, utrumque Apostolus simul prius, cum hunc passihilem cerneret, cum posse mor-
nos agere osiendit, dicens : Spe gwudenles, in tribu- talia perpeti bumanitas videretur, omne quod de ejus
latione pqlientes. Tanquam aliud esset in cibo, hoc divinitate suspicafus est, ei faslus suce superbiaein
injejunio. Simul enim cum viam Domini carpimus, dubium venit. Nihil quippe nisi superbum sapiens,
ei a yanitate praesentis saeculijejunamus, et futoi dum esse hunc humilem conspicit, Deum essedu-
ioi SMARAGDIABBATIS 128
liitavit, unde et ad tentationum se argumenta con- ADominuin
A Deumtuum. (Ex Hier.) Falsas de scriptu-
vevlit. ris diaboli sagitlas, veris scripturarum frangit cly-
Dic ut lapides. (Ex Hieron.) Esurienti congrue di- peis. Et notandum quod necessaria testimonia Deu-
"
citur: Dic ut lapides isti panes fiant. Sed duobus con* teronomii tantum protulerit.ut secundaelegis sacra-
trariis teneris.diabole. Si ad imperium ejus possunt menta monstraret.
lapides panes fieri, ergo frustra lentas eum, qui (Ex Aug.) Non tentabis, inquit, Dominum Deum
tanteepotenticeest. Sin aulem non polest facere. fru- tuum. Suggerebatur enim tauquam homini, ut signo
slra Dei filium suspicaris. aliquo exploraret, ipse quantus esset, id est, quam
Qui respondens ait: Sctiptum est : Non in pane multum apud Deum posset, quod vitiose fit cum fit,
solo vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de pertinet namque ad sanam doctrinam, quando habet
ore Dei. Teslimonium de Deuteronomiosumptum est. quod facial homo, non tentare DominumDeum suum.
Ideo autem sic respondit Dominus, quia prseposimm Ilerum assumpsit eum diaboius in montem excel*
ei erat humilitate diabolum vincere non potenlia, sum valde. Excelsus mons dicitur, quia in eo diabo-
simulque animadverlendo, quod nisi jejunare ccepis- ras vincitur, et ejus ibi calcata et subjecla superbia
set Dominus, tentandi occasio non fuisset diabolo, stratur. Aliter, excelsus mons superbiam diaboli
secundum illud : Fili, accedens ad servitutem Dei, B sjgnifical. Diabolusducere eum festinat ad moriles,
ut per quos ipse corruerat, etiam cseteri corruant.
prmpara animam tuam ad lentationem. Sed et ipsa Dominus ad humilia descendit, ut diabolum humili-
responsio Salvatoris hominem fuisse indicat, qui tate
tentalus.esl. Si quis ergo non vescilur verbo Dei, iste superaret.
non vivit. El ostendit ei omnia regna mundi, etc. Omnia vi-
delicet desiderabilia, quaein auro et argento. lapidi-
(Ex Amb.) Ita enim domitam docuit esse oporle- bus eleclis, et vestibus
re cupiditalem volupfatis, ut nec fame cedendum pretiosis continentur, sive
Dei simpliciter accipiendum, quod totus mundus ab eo
sil, quamobrem quisquis intus verbo pascitur, in momentovisus sit.
non qucerit in ista eremo voluptatem. Et gloriam eorum. Gloria mundi, qucecum mun-
Tunc assumpsiteum diabolus in sanctam civitatem, do praeteritura est, in monte et in
supercilio demon-
et staluit eum super pinnaculum templi, et.dixit. ei: stratur.
Si Filius Dei es milte te deorsum. Yox diaboV sem- Et dixit illi: Hmc omnia tibi dabo, si cadens ado-
per omnes deorsum cadere vult. r/.veris me. (Ex Hier.) Arrogans et superbus etiam
(Ex Fnlg.) In sanctant civitatem Hierusalem di- hoc de jactanlia loquitur, non quod in loto mundo
cit. Pinnaculum ergo lempli sedes erat doclorum in C ( habeat poteslatem, aut ut possit omnia regna dare,
medio templi tabulata, ac per hoc apparel, quodl sed suadendo et arroganter hoec loqnitur. Et hic
etiam in locis sanctis diabolus insidielur. Sed quse- fcstenditur, quod omnis ambitiosus cadens diabo-
stio orilur, quomodo in deserlo tentationes facl*: Iwui adorat. Quoerilur cur in ordine tentalionum
dicuiitur, cum ista et in sancta civitale et supra pin- Mallhceus Lucasque discordant? Sine dubio Mat-
naculum templi facla testetur. Alii enim dicunt, thaeus ordinem lenlationis Adae, Lucas vero histo-
quod coeleraein eremo, ista in Hierusalem sit facta,, riae ordinem secutus est.
alii dicunt quod et isla in eremo fuerit animo tan- Tunc dicit eiJesus : Vade, Satanas. Non, ut pleri-
tum oslensa. que putant, eadem Satanas et aposlolus Petrus sen-
Scriptum est enim, quia angelis suis mandavit de> -teutia condemnantur. Petro enim dicitur : Yade re-
te, et in manibus tollant te. (Ex Ilier.) Haecnon de. tro, Satana, id est, sequere me, qui contrarius es
Chrislo, sed de alio viro sancto, prophetia est. Male; vpluntali meae, hic vero audit, vade, Satana, el non
ergo interpretatur diabolus scripturas, certe de an- ei dicitur retro, ut subaudiatur in ignem aeternum.
geiorum auxilio, quasi ad infirmum loquitur, de sui; Scriplum est enim, DominumDeum tuum adorabis,
conculcatione, quasi lergiversator tacet, quia de se5 _] et illi soli servies. Dicens diabolus Salvatori, si pro-
scriptum esse cognoscit: Super aspidem el basiliscum j cidens adoraveris me, e contrario audit, quod ipse
ambulubis, et conculcabisleonetnel draconem. magis adorare eum debeat Dominumet Deum suum.
forle aliquis quomodo conveniat, quod hic
(Ex Cass.) Omniaista nomina diabolo congruen- Quserit
ter aptanlur. Aspisest, dum occulla percutit. Basi- praecipilurDomino soli serviendum, Apostoliverbo,
liscus, eum palam venena disseminat. Leo dum per- qui dicit, Sed per chariiatem servile invicem. Sed
huic facile Graecselinguee,ex qua scripturae translata
sequitur innocentes. Draco cum negligentes, impia
ferocilate deghilit. Yerum haec onmia glorioso ad- est origo satisfacit, in qua servitus duobus modis
venlu Dominipedibus ipsius prostrata jacuerunt. ac diversa significalionesolet appellari. Dicilur enim
dicitur et Sou),sta,sed So-uhiaintelligilur ser-
Ne forte offendas ad lapidem pedem tuuin. Id est'' larpix,
vitus communis, hoc est, sive Deo sive homini sive
ne in legem, quse in lapideis labulis seripta, videba- cuilibet rerum naturae
exhibita, a qua eliam et ser-
tur incurreret, cujus venerat plenitudinem salutari n vus, id est, Soxilo;Groecenomen accepit-
larpia au-
integritate firmari. tem vocatur servitus illa, quce soli divinitatis cultui
Ait illi Jesus: Rursus scriptum est: Non. tentabis fs debita, neque est ivlli participanda creaturce. Unde
m COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 130
et idololatree nuncupantur, hi qui vitara, preces et A j namque, et turpiloquia et scurrilitas et ludicra et
sacrificia, quaeurii Deo debuerant idolis irapendunt. inulta slulliloquia nascunlur.
Jubemur ergo per charitatem servire invicem, quod (Ex Cassiod.) Est et alia fornicatio pessima, de
est, GrceceSmAeiisiv.Jubemur uni Deo servire, quod qua nos omui modo convenil abslinere. llla scilicet,
est Grsece lurpevuv, unde dicitur et illi soli servies, de qua Psalmista ait: Perdidisti omnes qui fornican-
quod est Grsece larpwo-zt;. Et iterum : Nos enim su- tut abs te (Psal. Lxxni). Fornicari a Domino est,
mus circumcisio spiritu Dei servientes (Phil. 111),quod quattdo adulterinis cogitalionibus ab ejus amore ca-
est in Grceco>«T/J£UWVTES-. sto deviamus, et luxuriam sccculiprcepoiientes, pra>
Tunc reliquit eum diabolus, et ecce Angeli accesse- ceptorum ccelestium non recipimus disciplinam, et
runt et ministrabant ei. (Ex Hier.) Praecedit tentatio, quidquid poslremo contra catholicam fidem creditur
ut sequatur victoria. Angeli ministrant, ut victoris polluti sensibus fornicatur.
dignitas comprobettir. Ut sciat unusquisque suum vas possidere in sancli-
ficalione et honore. Vas, id est, corpus suum unus-
C0NC0RDIA.
quisque castum servando Deo sanctificet et honoret.
Istarum duarum et in actu jejuniorum, et in tem- Quia sine castimonia nemo videbit Deum.
pore quadragesimse congrua et perspicua, manifesta B 3 Non in passione desiderii, sicut et gentes quct igno-
fit concordia lectionum. rabant Deum. Ac si diceret: Yidetene et vos nimise
et immoderatDelibidini servientes, similes gentibus
DOfflNICA PRIMA MENSE PRIMO. sitis, quae Deum amalorem castitatis ignorant.
EPISTOLA BEATI.PAIJLI APOSTOLI PRIMA AD Et ne quis supergrediatur, neque circumveniat in
THESSALONICTiNSES, CAP.IV. negotio fratrem suum. Ac si dicat, ne quis veslrum
tRogamusvos et obsecramus in Domino Jesu , post deyotam ex consensu continentiam pari suo,
t ut quemadmodum accepistis a nobis quomodo vos aliqua circumventione vim inferre nitatur, sive quo-
<oporteat ambulare et placere Deo, sic et ambu- libet negotio, quis alterum ffaudet.
<letis ut abundetis magis. Scitis enim quce prse-< Quoniam vindex est Domims de his omnibus, sicul
<cepta dederim vobis per Dominum Jesum. Heecest prwdiximus et testificati sumus. Non solum de forni-
<enim voluntas Dei sanctificatio vestra, ut abstineatis catione et publica turpitudine, sed etiam de trans-
<vos a fornicatione, ut sciat unusquisque vestrum gressione omnis boni prsepositi vindex est Deus. Quia
<suum vas possidere in sanctificatione et honore, melius est non vovere, quam post votum promissa
<non in passione desiderii, sicut et gentes qnse igno- non reddere.
< rant Deum. Et ne quis supergrediatur neque cir- G ' Ncm enim vocavit nos Deus in immunditia, sed in
<cumveniat in negotio fratrem suum, quoniam vin- sanctificatione. Etiam nimia inconlinentia potest im-
<dex est Dominus de his omnibus, sicut prsedixirous muuditise imputari, quse corpus Christi audenter ac-
<vobis, et testificali sumus. Non enim vocavit nos cipi non permittit. Quod autem dicit, sed in sancti-
«Deus in immunditiam, sed in sanctificationem. i ficatione in Christo Jesu, ac si dicat : Sic vocati
Rogamus uos et obsecramus in Domino Jesu,ut estis, ut exemplo Christi vivatis, qui enimhabet hanc
quemadmodum aceepislis a nobis, quomodo vos opor- spem sanctificat se, sicut et ille sanctus est. Eslote
teat ambulare, sic et ambuletis. (Ex Primas.) Post ergo sancti, quia et ego sanctus sum, dicit Dominus.
laudem et consolationem incipit exhortatio, ac si di- EVANGELIUM CAP.XV.
via eum am- MATTIM3I,
ceret,vos quibus Christus est, dignis
bulantes sequimini gressibus, id est, mansuetudinis, < Egressus Jesus secessit in partes Tyri et Sido-
charilatis, humilitatis, obedienlise et pacis omnium- <nis. El ecce mulier Chananaeaa finibus illis egressa,
que virtutum. <clamavit, dicens ei: Miserere mei, Domine, fili Da-
Ut abundetis magis. Quia cum setate fidei debet <vid, filia mea male a daemoniovexatur. Qui non re-
augeri profectus virtutum, sicut cum aetate carnis. _ <spondit ei verbum, et accedentes discipuli ejus, ro-
cibus crescit et studium. <gabant eum, dicentes : Dimitle eam, quia clamat
Scitis enim qum prmcepta dederim vobis per Domi- <post nos. Ipse autem respondens ait.Non sum mis-
num Jesum. Id est, exhortalus sum vos, servire Deo ' «sus nisi ad oves quaeperierunt domus Israel. Al illa
vivo et vero, et exspectare filium ejus de coelis, <venit et adoravit eum dicens : Domine, adjuva. me.
quem suscitavit ex mortuis Jesum, qui eripuit nos < Qui respondens ait: Non est bonum sumere panem
ab ira ventura, etc. «filiorum et mittere canibus. At illa dixit: Etiam,
Hcecest voluntas Dei sanctificatio vestra, ut absli- «Domine, nam et catelli edunt de micis quaecadunt
nealis vos a fornicatione. Sanctificalio enim ab om- td.e mensa dominorum suorum. Tunc respondens
ni incontinentia revocat Christianum. Incontinentia «Jesus ait illi: 0 mulier! magna est fides tua, fiat tibi
autem non expedit sanctum Chrisli corpus adlingere, «sicut vis, et sanata est filia ejus ex illa hora. >
maxime cum et Moyses Judaeos sanctificare volens, Egressus hide Jesus, secessit in partes Tyri et Si-
populum totum ab omni femina prseceperit conti- donis. (Ex Hier.) Scribis et Pharisseis calumniatori-
nere. Qui enim a fornicatione se abslinet, a multis bus derelictis transgreditur in partes Tyri et Sidonis
se Deo adjuvante vitiis retrahit. De fornicatione ut Tyrios Sidoniosque euraret.
isf SMARAGDlABBATIS j5a
Mulier autem Chananmaegreditur de finibus prisli- A rorum edunt catelli, quia conversi ad fidera gentiles,
nis clamans, ut fdicr impeiret sanitatem. Observa non Iitterae superficiem in scripluns, sed spinlalium
quod in quinto dec::no k>co, filia Chananaeasanatur. hiedullam-sensuum, quam bonis aclibus proficere vi-
Misererl mei, Domine, fili David, filia mea male deant inquirunt. Et hoc sub mensa dominorum, dum
a dmmomo vexatuf. Inde vero novit vocare filium verbis sacri eloquii humiliter subditi ad implenda
David, quseegressa jam fuerat de finibus suis, et er- qusevpraeceptaSunt, cuncla sui cordis et corppris
rorein tyrorum ac Sidoniorum lopi ac fidei commu- bflicia subponunt, quatenus ad speranda quse a Dp-
lalione dimiseral. Filia mea male daemoniovexatur. mino promissa sunt praeniia in coelis, merilo se de-
bitce humililatis erigant.
Ego iiliam Eecleslce puto animas essc credentium,
Tunc tespondens Jesus ail illi: 0 mulier! magna est
qute niale a dcemonio vexabantur, ignoranles crea-
torem, et adorantes lapidem. fides tua, fial libi sicut vis,<el sanata est filia illius ex
iila hora. Propter magnain matris fidem filiam de-
Qui non respondil ei verbum. Non de superbia seruit doemonium. Ubi datur
Pharisaica, nec de Scribarum supercilio, sed ne ipse di exemplurn catechizan-
infanles, quia videlicelper fidemel confessionem
seutentice suseViderelur contravius, per quam jusse- in
rat: In viam gentiuro, ne abieritis, et in civilates parenlumdumbaptismo, liberanlur a diabolo parvuli,
nec per se sapere, vel aliquid agere boni
Sainarilanorum ne inlraVeritis (Matth. x). Nolebat B qui atit uiali.
eiiim occasionem calumniatoribus dare, perfeclam- possunt
que salutem gentium passionis et fesurrectionis tem- (Ex Beda.) Typice autem mulier hoecgentilis, sed
cum fide ad Dominum veniens Ecclesiam designat
pore reservabat.
Et accedentesdiscipuli ejus, rogabant eum, dicen- degentibuscolleciam,; quoeetChanancea vocatur,quia
tes : Dimilte eam, quia clatnat post nos. Discipuli illo zelo fidei commota ad Domihuin veniens, idola dere-
adhuc lempore mysteria Domini nescienles, vel mi- liquit. Chanaan autem zelus interpreiatur, qusepro
.gericordiacomriioli, rogabant proChanansea muliere, filia dsemoniaca Dominum rogat, cum pro populis
nec dum credentibus, ut et ipsi a diabolo frau-
quam allev Evangelisla Syrophcenissamappellal, vel suis, dibus absolyantur, supernaepielati supplicat. Quod
importuiiitate ejus carere cupieutes, quia non u-lcle-
menlom, sed ut durum medicuifl crebrius incla- vero prius non respondit ei Doniiiius, significat quod
.maret. illo iii carne praesente, genles non audierunl veilmm
• ex ore ejus; quod autero apostoli dicunt Domino:
Ipsc aulcm resporidens ait: Non sum missus riisi
•ad oves quw petienmt domus Istael. Non quod et adi Dimitteeam, idesl, suscipe.preces ejus, quia clamat
gentes non missus sil, sed priinum ad Jsfael missiis, ,( jiost nos, siguificat, quod post resurreclionem ascen-
sil, ut illis non recipientibus -Evangeliurh,juste fie- sioneinque Domini audiens praedicaiiouem apostolo-
ret ad gentes transmigratio. rum, ul -exaudiretur, clamabat. Quod vevo rle fini-
: 'Ddtnirie,adju- ims stlis *egressameam dicit Mattheeus,iioc siguat,
Al ilia venit et aa\prdvit'e'um"dicens
va me. Mira -sub persoha riiuliefis Chanariitidis,' quod illi solum fideliteracrecte properantibus oraut,
Ecclesiae fides, palieritia, liurailitas, pfaedicatur. Ei- qui priscas suee.perfidicemansiones relinquunt, atque
•indomum Domini; videlicet Ecclesiam, piase.devo-
des, qua cfedidefit saiiari pOssbfiliain sttam : palieh-
-tione tTansferunt.
lia, qua totifes contenipta in precibus perseverat:
humilitaSi qtia sfc^caltiliscbmparat. '0 mifa ferurii» DOiHNICA TRICESIMA
conversio, Israel quondam filius, nos canes, pro di-
versitate fidei ordo nominum commutalur. De illis 1.ECTIO'EPlSf. «EATIPAttLIAPOSTOLIAD EPHESIOS,
postea dicitur :'Cireumdederuril mecanes multi(Psat. CAPITEV.
xxi), ei videte canes, videtemalos operdfios (Philip. <feslote imitatores Dei, sicut filii charissimi. Et
m). De hobis autem, ad pietalis gfaliam Conversis,> <ambulale in dilectioiie,sicut et Christus dilexit nos,
dicil: El alias oveshdbeo, qum non sunt ex hoc ovili,> « el tradidit
senietipsuui pro uobis, oblationemet ho-
el iilas oportel'ine '•ddWiiceYe, et vo'c&nineam dudient''; <stiam Deoin odorem suavitatis. Foruicalioautemet
(Joan. x). Et >fi'ice':Fides tua ieVaivam fecit. <0mnis immunditia, aut avarilia, nec nominetur in
Qxiiresp'6'riderisdit: Non esl bonum sumere panem 11 <vobis, sicut decet sanclos Dei, aut turpitudp, -auj
'filiorum~etmiltere canibus, al illa dixit: Etiam, Do- « slultiloquium, aut.scurrililas quce, ad rem non per-
iniiie, iiain et calelli edunl de tnicis qum cadunt dee «tinet, sed magis graiiarumactio. Hoc autein sciiote,
riiensa domiriorum suorum. Noiandum sane quodd <intelligenles quod omnis fornicalor, auf iimnundus,
niystice loquilttr cfedens ex gentibus mulier. Qui 11 «aut avarus, quod est idoiorum servilus, .non ha-
eatelli siib rflensa comedunt de micis puerorum ? «bet hsereditatem in regno Christi et Dei. Nemo
Meiisa qtiippe est scriplura sancta, quae nobis pa-L- «vos seducat inanibus verbis,.-propter haec enim ve-
nera viueininistrai, hitic etenira dicil Ecclesia : Pa- <nit ira Dei in fllios diffldentiae. Nolite ergo -effici
rastiin cbiispeciumeo 'mensam adversus eos qui tri- «pafticipes eorum. Eratis aliquando tenebrce, nunc
bulaht me (Psdl. xxii). ftlicaepuerorum interna simtit « autem Iux in Domino, ut filii lucis ambulale. Fru-
mysteria scfipturarum, quibus humilium solent cor- «ctus enim lucis est, iu omni bonitate ef jusfifia et
dafqpci. Noti ergb cfustas, sed inicas.de pane-pue-!- .. «veritate, » ; t
 155 COLLECTIONESIN EPFSTOLASET EVANGELIA, iU
Estotehnitatores Dei, sicut filii chatisshni. (Ex Hie- A satsi apud horoines appellamur. Decet enim Ghri-
ron.) Non emm puto quod in ca;lf ris quoqne , quae- sticni sermonem sale esse conditiim; ut:gratiam apud
cunque Deus feceril, bomo eum posset imiiari, sed ^uidienles habeat.
verbi causa, ut quo modo ille est clemens, et pluit Hoc autem scitote intelligentes, quod omhis forni-
super bonos et malos, sic etiam nos bonitatem no- MWr, dttt immuriduS; ciui dviirics^quod est Moiorum
stram super orones homines effiradamus. Quod cum s"erv"ttus,nori liWet tiwreUittiiemiii 'tegho 'Chrisli et
fecerimus, eriinus filii dilecti, sive ipsius Pauli, sive, Dei. Notaridiiiti qubtl sfexvittis stipra pfbhlbrtis, for-
quod melius puto, Dei. tiicatiotie, iriimundilia, -avafitia, ttirpitiiUine, stulti-
(Ex Primas.) Irhitatione enim iion natura filii Dei loquio, scurrilitate , nunc tcintum tria'pbsuefit, fof-
sttmus, sicut ait Salvator: Ut 'sitis filii Pdlris vestri, hicaliottem, imitttihciitiaih, avaritiam, quibus qui
<quiin cwlis-est (Maltli. xi). ftiefii obnoxius, haereditatetij iti regtio Chfisti fet Dei
Et Uihbtilateih dikctiotie, "sicnt'et Ciirisius dilexit habere iion possit. Si enim stullilbqcitts bl scurra
.
rio's,'et tradidit seiheiipsum pfo nobis, dblatioriem et 'alieni essctit a regno Dei, qtibtiiodb tres qubs "specia-
iiostiani Deo, in odbieriisuavitatis. fEx Hierori.) Qiii iitef separarijus, videretur sentfeiitiaesse crudelis,
nou igtibscere imbecilliiati frajiiitatis nuiriarise,cum
pro alioruto salute usqiie ad sanguinem contra pec-
caluin dimicat, ita utel ariiinam suam tradat pro eis, etiam per jbcnm nos dicta clamiiaferit. Qtii enim in
iste amhulat in charitale, imilans Christun:, qui nos sefnione non labitur, perfectus est vlr, quamvis enim
in tantum dilexit, ut crucem pro salute hominutii aiiquis a fofhicatione, iriihiunditia atque lascivia
sustineret, quomodo enirfl ille tradidit semetipsum alienus sit, tameti si slttltiloqotis et scurva fuevit,
sic et libenter oc- riori-teflbbitbuin locum, qiiem possesstifiis erat, si
pro nobis, ipse pro quibus potest
hoec vitia non haberet. Respondeat quis, esto, stul-
cimibetis,'imitabitui' eum,q«i oblationcm et hosfiam,
in odorem suavitatis se Patri tradiuit, fiel eiiam ipsa tiloquinm, scurrilitas tion btiindeifl liaberit featum,
ohlalio et bbstia Dei ih Piiorem suavitatis. quem fornicatio, immuiiditia et aVaritia, tiunquid
non et turpitudinem cimi tribus debiiit riominare?
Fornicatio autem,el omnisimmunditia aut avarilia, Ad
quod dicenduni, liirpitudinetii liic significare abs-
nec nominetur invobis, srcut clecetsanctos. Nisi phi- conifita
doceret cogiiaiionum, cuift inflammantuT sensus no-
Jbsophoriirii quhiam cyriicus exstitisset, qui istri ad libidinem, et carnis titillatiorie anima ignita
"omneiu litillaliotieih carnis et fiuxum seminis non
scribens ad •succenditur, et nihiloiriinus Dei tihiofe et mentis ju-
vilandUm, tiunquarn sahctus Aposiolus, dicio relVenaluf. Deiiique efiarii supra absque turpi-
Ephesios, ad fornicalioiiem eliam omnem immundi-
^tridine Ifia pariter appellavil, cticens: Fornicatio
tiam copulasset, et ad injmunditiam jtinxissel avari-
auiem et omnis immunditia et avaritia, nec nominetur
tiam. Noti uatic, quod pecunias cciplmus congregare, in vobis, el
diximus: Ne deinceps : Turpitudo cutn stultiloquio et
"sed illam, de qua siipra supergrediaiur scurrilitate nuriteraia
est, el qutimodo stultiloquium
'dvafus in negotiofratrein suum (I Thes. iv), id est, in et scurrilitas, sic et ista non pefdii, nec in
esl insatiabHis om- turpitudo
adtitierii tiegotiutii, qubd per
con- •perpetuuin excludit 'a regno. TuVenimtisin locis plu-
nia lurpituditiurii lasciviseque discursus, quod riniis prophetarum idoloLftfiarn fbfnicationem appel-
et
'griieriter tttrpitudinis generaliler accipit nomen.
latain : Fornicabantur, ihqiiit, post idola sua, et spi-
Stultiloquium aul scurrilitas, qum ad rem non per- fiiu 'fofnicatioriisteducXisutit (Osewiv). Potest itaque
tinent. Siultiloquium esse ceslimo, non solum eorum forhicatioet superidolblafvia inleliigi. Si vero avarus
qtii aliqua navrant turpia, ut risum moveant, et fa- ille accipitur,'qtii pecutiiatii utcunque conquirens,,
tuilale simrilata, magis illudant eis, quibus placere iiflmmosper'fas et riefas haJiefe "desiderat, iste ido-
desideranf, sed etiam eorum qui sapientes sseculi lolatra in eo est, quia scUIptufam ipsius nummi
putanlur, et de rebus physicis disputanles, dicunt se colit, et idola in ea ceelata veneratur. Ut voracium
arenas littorum, gutlas oceani, ccelorum spatia, ter- deus venler est, ita ciipidbfum qubque -jusiissime
rceque punclum Iiquidocomprehendisse. Iflter stulti- j. pecunia deus dici 'pbtest. Iviaxime cum in alio loco
loquium aulem et scurrilitatem, hoc interest, quod Ap:sstolus ctipiditatetii idblolatriam vocet. Ad hcec
stulliloquium nihil in se sapiens habet, scurrilitas -videndum quid Sbtilife voluerit ciicens: -In
regno
vero de prudenti mente descendit', el consulto ap- Chrisli bt'Dei, nfriimriatii aliud regnum Christi
sit,
•petit qusedam, vel urbana verba, velrustica, vel fa- aliud D'ei, ain idem reghum sit iPatris et Filii. Et si-
cela, quae nos jocularitatem alio verbo possumus ap- -quiilero dixisset: ih regrio Filii et Patris, per Filium
pellare, ut risum moveal andicntibus. Yenim haec a veniremus ad Patrera, et licet esset diversitas per-
sanctis viris penitus propellenda, quibus magis con- soiiarum, tamett esset fegnaiitium uaa
majestas.
venit lugere : Beati enim qui lugent, quoniam ip'si Nunc vero cum dixerit: In regno Christi et
Dei,
consolabuntur. ipstim Dominuiii et Christum intelligamus, quia et
Sed magis gratiarum actio, Quaerat aliqnis et dicat: cttm tradiderit regnum Deo et Patri, non erit Pater
quid sibi vuil post fofnicationem prohibitam et im- bmnia in omnibus, sed Deus omnia in omnibus. 'Ubi
munditiam, cceteraque'vitia.igratiarum actio? Ih libc atitemDeus est, tatii Pater quam Filius inlelligi-po-
lbco iion ista est nominata,-juxta qham.gratias agi- test. PorfOquod de Patre et Filio
ciicimus/hoc^in
mus Deo,.sed juxta quam-gratiam, sive gratiosi et et de sancto Spiritu sentiamus,
13g SMARAGDIABBATIS 136
Nemo vos decipial inanibus verbis. Yerba quse de- A « cio dsemonia,profecto pervenit ad vos regnum Dei.
t Curn forlis armatus custodit atrium suum, in pace
cipiunt atque supplantant, inania sunt et vacua, quse
vero sedificanl audientes, plena, cumulata, con- c sunt omnia quce possidet. Si autem fortior eo su-
< pervenicns vicerit eum, universa arma ejus aufe-
fertaque.
Propter hwc enim venit ira Dei in filiosdiffidentiw. < ret, in quibus confidebat, et spolia ejus distribuet.
Diflidentisefilii sic dicuntur, quomodofilii perdilionis « Qui non est mecum, adversum me esl, et qui non
et fornicationis, et filii mortis et filii gehennse,et cse- « colligit mecum, dispergit. Cum immundus spiritus
tera his similia, quoein variis Scripturarum locis in- < exieril ab homine, ambulat per loca inaquosa,
venire perfacile est. < quserens requiem, et non inveniens, dicit: Rever-
Nolite etgo efficiparticipes eorum. Particeps sive < tar in domum meam unde exivi. Et cum venerit,
comparliceps fit diflidentiaefiliorum, qui in fornica- < inveniet eam scopis mundatam. Et tunc vadit et
tione et immunditia et in avaritia, propter qusevenit « assumit septem alios spiritus secum nequiores se.
ira Dei super filios diflidentise,reperitur, et parliceps « Et ingressi habitant ibi. Et fiunt novissimahominis
quidem eorum est, ab eo quod parlicipalur et com- < illius pejora prioribus. Factum est autem cum hoec
muuioneni habet malorum operum, comparticeps « diceret, extollens vocem quaedammulier de turba,
vero is appellatur, qui cum aliis est parliceps. " < dixit illi: Beatus venter qui te portavil, et ubera
Eraiis enim aliquando tenebtm, nunc autem lux in < quae suxisli. At ille dixit. Quinimo, beati qui au-
Domino.Cum propter malitiam tenebrse vocarentur, « diunt verbum Dei et custodiunt illud. i
ad meliora conyersi, nimc lux appellantur in Domino. Erat Jesus ejiciens dmmonium,el illud erat mutum,
Omnis enim qui operatur malum, odit lucero, de ju- et cum ejecisset dwmonium, iocutus esl mulus, et
stis.dicitur: Nunc autem lux in Domino.Tenebrosus admiralm sunt turbw. (Ex Beda.) Doemoniacusiste
est el filius noclis atque tenebrarum, qui operatur apud Malthseum, non solum mutus, sed et ceecus
malum, qui vero operatur veritatem et in lucem ve- fuisse narratur. Curatusque dicitur a Domino, ita ut
nit lux est et filius lucis et diei. loquerelur ef videret. Tria ergo signa simul in uno
Ut filii lucis ambulale. Si Deus lux est et tenebrses homiue perpetrata sunt. Caecusvidet, mutus loquitur,
non sunt in eo, filii lucis sunt, necnon, si Christus> possessus a daemonioliberatur. Quod e* tunc quidem
lux vera est, filii quoque ejus, ad quos loquitur, di- carnaliter faclum est, sed et quotidie completur in
cens : Fitioli mei, adhuc modicum vobiscum sumi conversionecredentium, ut expulsoprimum daemone,
(Joan. xiu), filii vero lucis sunt, ex quo colligitur fidei lumen aspiciant, deinde ad laudes Dei tacenlia
eosdem filios esse Dei patris, qui ,sunt filii Christii p prius ora laxentur.
Jesu. Quidam autem ex his dixerunt: In Beelzebubprin-
~
Fructus enimest lucis, et csetera. Siquidem fructus cipe dwmoniorum ejicit dwmonia. (Ex Hieron.) Non
lucis non solum est in bonitate, sed in justilla et ini hsecaliqui de turba, sed pharissei ealumniabanlur et
veritate, ubi itaque bonilas est, ibi et justitia : ubii scribee, sicut alii Evangelistae testanluv. Turbis
justilia, ibi consequenter et verilas. Apud bonumi quippe, quae minus erudilae videbantur, Dei semper
ergo Christi Palrem, ut ipsi quoque fatentur, et boni- facta miranlibus, illi conlra, vel negare haec,vel quas
las esl et veritas: ubi autem bonitas et veritas, apudi negare nequiverant, sinistra interprelatione perver-
ipsum, el non apud alium, ut nunc Apostolus docet,, lere laborabant, quasi non hcec divinitatis, sed lm-
juslitia est. Intelligal quoque Marcion ipsum Chri- mundi spiritus opera fuissent. ldeo in Beelzebub, qui
stum bonitatem, verilaleni et justiliam nuncupari. deus erat Accaron. Nam Beel quidera ipse est Baal.
Bouilatem in eo, quod non secuiidum opera, sed se- Zebub aulem, musca vocatur. Nee juxta quaedam
cundum misericordiamdet gratiam credenlibus in se;; mendosa exemplaria, / litlera vel d in fine est no-
juslilia in eo, dum unicuique retribuil quod meretur;;, minislegenda,sedfr.Beelzebub ergo Baal muscarum,
porro veritas, dum ipse solus causas creatura- id est, vir muscarum, sive habens muscas, interpre-
rum omnium rerumque cognoscit. talur. Ob sordes videlicet immolatitii cruoris, ex
EVANGELIUM LUC£I,CAP.XI. . cujus spurcissimo ritu vel nomine principem dsemo-
< Erat Jesus ejiciens dsemoniura,et illuderatmu-L- niorum cognominabant.
« tum. Et cum ejecisset dsemonium,locutus est mu- i- Ei alii tenlantes, signum de cmloquwrebant ab eo.
< tus, et admiratse sunl turbae. Quidam autem ex eis is (Ex Beda.) Yel in morem Heliae, ignem de sublimi
<dixerunt: In Beelzebub principe dsemonioruuieji- i- venire cupiebant, vel in similitudinem Samuelistem-
< cit daemonia. Et alii tentantes, signum de coelo lo pore sestivomugife tonitrua, coruscare fulgura, im-
< quserebant ab eo. Ipse autem ut vidit cogitationes js bres ruere, quasi non possint et alia calumniari et
t eorum, dixit eis : Omne regnum in se ipsum divi- i- dicere, ex pccultis et variis aeris passionibus acci-
t suni desolabitur, et domus supra domum cadet. :t. disse. At lu qui calttmiiiaris ea quse oculis vides,
t Si autem et Salanas in seipsum divisus est, quo- o- manu tenes, utilitate sentis, quid facis de his quae
t modo slabit regnum ejus ? quia dicitis : In Beelze- e- de ccelovenerint ? utique respondebis, et magos in
< bubejiceremedcemonia. Siautem ego in Beelzebub lb JEgyplo multa sigria fecisse de coelo(Exod. vn, vm).
< ejicio dcemonia,filii vestri in quo ejiciunt ? Ideo30 Ipse aulemut vidil cogilalioneseorum, dixit eis :
* ipsi judices veslri erunt. Porro si in digito Dei eji-
ji- Omne regnum in seipsumdivkum desolabitur, et do-
 137 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 138
mus supra domumcadel. Non ad dicta, sed ad cogi- A j veniet vobis regnum Dei, illud sublime solium, unde
tata respondit, ut vel sic compellereutur credere po- Joannes aiebat: Peenitenliam agite, appropinquabit
tentice ejus, qui cordis videbat occulta. Si autem enim regnum cwlorum.
omne regnum m seipso divisum desolabitur, ergo Cum fortis armatus custodit atrium suum, iri pace
Patris et Filii et Spiritus sancti regnum non est di- sunt omnia qumpossidet. Fortem diabolum," atrium
visum, quod sirie ulla contradictione, non aliquo vero illius mundum, qui in maligno positus est, ap-
impulsu desolandum, sed aeterna est slabilitale man- pellat, in quo usque ad Salvatoris adventum malc
surum pacato poliebatur imperio, quia in cordibus infide-
Si autem et Satanas in semetipso divisus est, quo- lium , sine ulla contradictione quiescebat, unde et
modo stabit regnum ipsius ? quia dicilis in Beelzebub alibi princeps mundi vocatur, dicente Domino: Venit
ejicere me dwmonia. Hoc dicens, ex eorum confes- enim princeps mundi, et in me nihil inveniet (Joan.
sione volebat intelligi; quod in eum non credendo, in xiv), et iterum: Nuncprinceps mundi ejicietur foras,
regno diaboli esse elegissent, quod utique adversum de qua hic ejectione subjungitur.
se divisum stare non posset. Eligant ergo Pharissei Si autem fortiot illo supetveniens vicerit eum, uni-
quod voluerint, si Satanas Satanan nou potest eji- versa arma ejus auferet, in quibus confidebat et spolia
cere, nihil contra Dominum, quod dicerent invenire R 1 ejus distribuet. De seipso quippe loquitur, quod non
potuerunt, si autem polest, multo magis sihi prospi- concordi fallax operatione, quemadmodum calum-
ciant, et recedant de regno ejus, quod adversuin se niabantur, sed forliori potentia victor, homines a
divisum stare non potest. ln quo autem Dominus dcemonioliberaret. Arma in quibus male fortis ille
Christus ejiciat daemones,ne dsemoniorum principem confidebat, quse sunl? nequitise spiritales. Spolia
cxistiment, attendant quod sequitur : vero ejus ipsi homines sunt ab eo decepti, quse vi-
Si autem ego in Beelzebub ejicio dmmonia, filii ve- clor Christus dislribuit, quod est insigne triumphan-
stri in quo ejiciunt ? Ideo ipsi judices vestri eruni. tis, quia caplivam ducens caplivitalem, dedit dona
Dixit hoc ulique de discipulis suis, illius populi filiis, hominibus, quosdam quidem apostolos, alios evan-
qui certe discipuli Domini Jesu Christi bene sibi gelistas, lios prophetas , illos pastores ordinans et
conscii fuerant, nihil se malorum artium a bono Ma- doctores.
gislro didicisse, nt in principe daemoniorumejicerent (Ex Beda.) Intrat ergo in dofbum fortis, id est, in
dsemones.Weo,inquit, ipsi judices erunt vestri. Ideo, ' hoc sseculum mortalium, sub potestate diaboli,
inquit, ipsi ignobilia el contemptibilia hnjus mundi, quantum ad ipsam mortem pertinet, constitutum.
in quibus non artificiosa malignitas, sed sancta sini- De ipso quippe scriptum est: quod potestatem ha-
C
plicilas mea apparet, ipsi lestes mei, judices vestri beat mortis. Inlral ergo domum forlis, id est, in suo
erunt. Aliter, filios Judseorum, exorcistas gentis illius dominatu habentis genus humanum, et prius alli-
ex more significat, qui ad invocationem ejiciebant gat eum, id est, ejus coercel et cohibet potestatem.
dsemones, et coarctat eos interrogatione prudenti, ut Potestatis suce fortioribus vinculis, sic eripit vasa
conliteantur Spiritus sancti essel opus ? Quod si ex- ejus, qucecunque prcedestinavit eripere, ab ejus li-
pulsio, inquit, daemonumin filiis veslris, Deo non berans potestate, ut illo nou impediente, credant in
daemonibusdeputalur, quare in me idem opus non islum libera voluntate.
eamdem habeat causam. Ergo ipsi judices veslri Qui non est mecum, adversum me est, et qui non
erunt, non potestale, sed comparatione, dum illi ex- coiligit mecum, dispergit. (Ex Hieron.) Non putet
piilsionem deemonum Deo assignant, vos Beelzebub quisquam de hcereticis et schismaticis, quanquam
principi dsemoniorum. et ita ex superfluo possit intelligi, sed ex coiise-
Porro si in digito Dei ejicio dmmonia, profectoper- quenlibus textuque sermonis, ad diabolum refertur.
venit in vos regnum Dei. Iste est digitus, quem con- Et quod non possint opera Salvatoris Belzebub ope-
filentur et magi, qui contra Moysem et Aaron signa ribus comparari: ille cupit animas homimim tenere
faciebanl, dicentes : Digitus Dei est isle (Exod. vm), captivas, Dominus liberare : ille prsedicat idola,
":
quo et labulce lapidece scriptse sunt in monte Sina. hic unius Dei notitiam : ille trahit ad vitia, hic ad
Igilur marius el brachium, Dei Filius est, et digitus virtules revocat.
ejus, est Spiritus sanctus, Patris et Filii et Spiritus Cum imtnundus spiritus exiret de homine, ambula-
sancti una substautia est. Non le scandalizet mem- bal per loca inaquosa. Quamvis simpliciler intelligi
brorum insequalitas, cum aedificet unitas corporis. possil, Dominum hcec ad distinclionem suorum el
Aliter, digitus Dei vocatur Spirilus sanctus, propter Satance operum, adjunxisse. Quod scilicel ipse sem-
parlitionem donorum, quce in eo dantur unicuique per polluta mundare, Salanas vero mundata gravio-
propria, sive hominum, sive angelorum, in nullisi ribus festinet conlaminare sordibus, tanien et de
enim membris nostris magis apparet partitio quam, hceretico quolibel, vel schismalico, vel etiam malo
in digitis. Quod autem dixit, pervenit in vos regnum calholico polest non inconvenienter accipi. De quo,
Dei, regnum Dei nunc dicit, quo damnantur impii, tempore baplismatis, spiritus immundus, qui prius
et a fidelibus, de peccatis suis pcenitentiam nunc: in eo habitaverat, ad confessionem catholicae fidei,
agenlibus, secernunlur. Aliter, regnum Dei Chrislusi abrenunliationem eonversationis, ejiciatur; Iocaque
est, de quo alibi: Regnum Dei intra vos est, sivei inaquosa peragret, id est, corda fidelium, quce a
PATROL.CII. 8
139 SMARAGDIABRATIS 140
1
mollitie fluxse cogitatiotiis expurgata sitit, caliidus A . illitis pbpuli pejora prioribus. Multo enim nunc ma-
insidiatbr exploret, si qubs ibi forte stios netjiiiiise jore dsemOnumnumero possidentur, blasphemantes
gressus figere possit, sed bene dicittif. iii syriagbgis suis Christum Jesum, quam in JJgypto
Qumreris requiem, et hon invenieris. Quia castas pbssessi fuei-ant ante legis notitiam. Quia aliud est
mentes effugiens, in solo diabolus cbrde pfavorum vehturum non credere, alitld etim noti stiscepisse
gratiarti sibi potest itivenire quietem. Unde de illb' qui vetierit. Septenarium enim uumerum adjunctum
bominus : Sub uinbra, itiquit, dormit in sectetd ca- diabolb, vel propter sabbatum iutellige, vel prbpter
lami, el in locisliumeniibus (Job. XL); in ttiflbra, vi- numerum Spirilus sancti, ut quomodo in Isaia su-
delicet tenebrosas cohscietilias : in calairio, qui foris per virgam de radice Jesse, et floreiti qui de radice
nitidus, intus est vacuus, siniulalrices : in lbcis hu- ejus conscendit, septem spirittts virtutum descen-
menlibiis, lascivas moliesque mentes insitiuatis. disse narrantur, ita el e contrario vitiorum nume-
Dicit: Revertar in domum meam unde exivi. Ti- rus in diabolo consecratus sit.
mendus est iste versiculus, non exponendtis, ne Faclum eslautem cum hwc diceret, exloilens vo.cem
culpa quam iti nobis exstinctam cfedebamus, per qumdam mulier de turba dixil illi: Beatus ventet qui
incuriam nos vacanles opprimat, te potlavit, et ubera quw suxisti. Magnsedevotionis
Et cum veneril, invenit scopis mundatam. Hoc est, R et fldei haecmulier ostenditur, quoeScribis et Pha-
gratia baplismatis a peccatorum Iabe castigatam, risseisDominum tenlantibus simul et blasphemanti-
sed nulla boni operis itidiistria cumulatam. Unde bus, tanta ejus incarnalionem prse omnibus sin-
bene Matthseushanc domum vacanlem, scopis mun- cerilate cognoscit, tanta fiducia confitetur, ut et
datam alque ornatam dicit inventam : mundalam prsesentium procerum calurnniara, et futurorum
videlicet a vitiis prislitiis per baplismttm, vacanterri confundat haereticorum perfidiam. Nam sicut tunc
a bonis actibus per tiegligeiitiam, oiiiatam simulatis Judasi saucti Spiritus opera nlasphemando, verum
virtutibus per hypocrisitii. consubstantialemque Palris DeiFilium negabanl, sic et
Et tunc vadit el assutriit septeth dlioS spifilus ne- hceretici poslea negando, Mariam semper virginem,
quiores se, el ingressi habitant ibi. Per septem malos sancti Spiritus operanle virtule, nasciluro ex huma-
spiritus universa vitia designat. Quemcuriqueenim nis merabris unigenilo Deo, carnis suce materiam
post baptisma sive pravitas hccretica, seu rinmdana ministrasse , verum , consubslaniialemque matris
cupiditas arripuit, itiox birinitim proslerfaet in itita fiMumhominis, fateri nbn debere dixerunt. Sed si
vifiorum. Unde fecte, heqiiiores ttinc eo spiritus caro verbi Dei secundum carnem nascentis a carne
dicunlur ingressi, quia nott soluni habebif illa se- virginis matris pronunlialur exlranea, sine causa
ptem vitia, quse septeni spiritalibus sunt contraria C venler qui eam porlasset, ubera quse lactassent,
virlutibus, sed et per hypocrisim ipsas se virtutes beatificantur. Qua enim consequentia ejus lacte
habere simulabit. credatur nutritus, cujus semiue negatur esse con-
Et sunt novissima hominis illius pejota pfiofibus. ceptus, cum ex unius ejusdemque fontis origine,
Medius quippe eral ei, viain veritatisi'riori cogno- secundum physieos, ulerque liquor emanare probe-
scere, quam • post agnilionetii fetrorsum converti. tur. Nisi forte putanda est virgo sementivam suee
Quod in Juda tradilore, vel SirnOhe Mago, caeteris- otfrnis materiam, nutriendo in carne Dei Filio sug
que talibus specialiter legimus iinplelum. Quo au- gerere potuisse, incarnando autem, quasi majori
tem generaliter hcee parabola tefldat, ipse secundum et inusitato miraculo minime potuisse. Sed huic
MatthoeumSalvalor exposuit, ubi ea terminata, mox opinioni obstat Apostolus, dicens : Quia misit Deus
subdit, dicens : Sic erit et geiieraiioni huic pessimw, Filium suum, factum ex muliere, factum sub lcge
id est, quod de uno quolibet specialiter geri solet (Gatat. iv). Neque enim audiendi sunt, qui legendum
enarravi, hoc in lola genefaliter hujus populi gente putanl: Nalum ex muliere, factum sub lege, sed
geri non desinit. factum ex muliere, quia conceptus in utero virginali,
Immundus quippe spiritus exivit a Judaeis, quando carnem non de nihilo, non aliunde, sed materna
acceperunt legem, et ambulavit per loca arida, D traxit ex carne. Alioquin, nec vere filius hominis
quserens sibi requiem. Expulsus videlibet a Judaeis, diceretur, qui origineni non haberet ex homine.
ambulavit pef gefltium soliludines; quse ciim postea Et nos igilur his contra Eulhioen dictis, exlollamus
Domiuo credidissent, ille non inventp loco in uatio- vocem cum Ecclesia catholica, cujus hsec mulier
nihus, dixit, revertar in domummeam pristinam unde lypum gessit. Extollamus et mentein de medio tur-
exivi. Habeo Judaeos, quos ante dimiseram. Et ve- barum, dicamusque Salvatori: Beatus venlcrquite
niens invenit vacatitem scopis mundalam. Vacabat portavit, et ubera quce suxisli. Vere enim beata pa-
enim templum Judaeorum, et Christum hospitem rens, quee, sicut quidam ait (Sedulius),
non habebat dicentem : Dimitletuf vobis domus ve-
Ehixa.est ptievfieraregem.
stra deserta (Matth: xxi). Quia igitur Dei et angelo- Numenet aeterhocoriiplecleris omniagyr.o. . .
rum prcesidia nbii babebant, et ortiati erant super- paudia malvishabens,^eumvirginilaiisUonore.
fluis observationibus Pharisaeorum, revertitur ad Qui eneluinierraiiiquetehet per sseoula,cujus
Imperiumsihe Dnemaiiet,qusBventre beato;
eos diabolus, et septenario sibi nuuiero daembnum Nec primamsimilemvisa est, nec habere sequentem.
adtiito; hcibitat prisfinam domuiri, et fiiint posteriora Al ilie dixit: Quihimo, bedti qui audxum veibum
141 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. 142
i < Ego sum qui loquor tecum. Et continuo veneruijt
Dei, et cuslodiuntttlud. Pulchre Salvator attestationi A
mulieris annuit. Non eam tanlummodo; quse verbum « discipuli ejus et mirabantur, quia cum muliere
Dei corporaliter generare meruerat, sed et omnes, « Ioquebatur, nemo tamen dixit : Quid quaeris?
« aut quid Ipqueris cum ea? Reliqttit ergo hydriam
quidem verbum spiritualiter auditu fldei eoncipere,
et boni operis custodia, vel in suo, vel in proximo- < suam mulier et abiil in civitatem, et dixit illis
rum corde parere, et quasi alere studuerint, asse- i hominibus : Venite et videle - hominem qui dixit
verans esse beatos. Quia et eadem Dei genitrix, « mihi omnia quaecunque feci. Nunquid ipse est
et inde quidem beata, quia verbi incarnandi miiii- « Chrisfus ? Exierunt ergo de civitate, et veniebant
stra est facta temporalis, sed inde multo beatior, « ad eum. Interea rogabant eum discipuli, dicentes:
quia ejusdem semper amandi custos manebat « Rabbi, manduca. Ille autem dixit eis : Ego cibum
aUerna. Qua sententia, sapientes Judseorum clam « habeo manducare, quem vos nescitis. Dixerunt
percutit, qui verbum Dei non audire et cuslodire, « ergo discipuli ad invicem : Nunquid aliquis altttlit
sed negare etblasphemarc quaerebant. « ei manducare? Dicit eis Jesus : Meus cibus est,
« ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut per-
FERIA SEXTA HEBDOMAD./E SECUNDM IN
« ficiam opus ejus. Nonne vos dicilis, quod adhuc
QUADRAGESIMA. j < quatuor menses sunt, et mensis venit ? Ecce dico
B
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.IV. < vobis: Levate oeulos veslros et videte regiones,
« Jesus auleni fatigatus ex itinere, sedebat sic « quia albse sunt jam ad messem. Et qtti melit,
« supra fontem , hora autem erat quasi sexta. « mercedem accipit, et congregat fructum in vitam
< Venit mulier de Samaria haurire aquam. Dicit « eeternam. Ut et qui seminat Simul gaudeat, et
« ei Jesus : Da mihi bibere. Discipuli eniin ejus « qui metit. In hoc enim est verbum verum, qtiia
« abierunt in civilatem, ut cibos emerent. Dicit « alius est qui seminat, et alius est qui metit.
« ergo ei mulier illa Samaritana-: Quomodo tu, « Ego misi vos nietere, quod hon laborastis, alii
< Judseus cum sis, bibere a me poscis, quae sum « laboraverunt, etvos in labores eorum introistis.
< mulier Samaritana? Non enim couluiilur Judsei < Ex civitate autem illa, mulli crediderunt in eum
« Samaritanis. Respondit Jesus et dixit ei : Si « Samaritanorum, propter verbum mulieris, testi-
< scires donum Dei, et quis est qui dicit tibi, da « monium perhibentis, quia dixit mihi omnia quae-
< mihi bibere, tu forsitan petisses ab eo, et dedisset < cunque feci. Cum vcttissent ergo ad illmn Satna-
« tibi aquam vivam. Dicit ei mulier : Domine, t rilani rogaverunt eurn, ut ibi maneret, et mansit
« neque iu quo haurias habes, et puteus altus est. _, < ibi duos dies. Et multo plures crcdiderunt prppter
« Uride ergo halies aquain vivam? Nunquid tu « sermones ejus. Et mulieri dicebant : Quia non
< major es patre noslro Jacob, qui dedit nobis « propter luam loquelam crediinus. Ipsi enim au-
« puteum, et ipse ex eo bibit et fiiii ejus, et pecora « divimus et scinius quia hic esl vere Salvatbr
« ejus? Respondit Jesus et dixii ei : Omtiis quibibit ; t mundi. n
« ex aqua hac, sitiet iterum. Qui autem biberit ex Jesus fatigatus ex itinere, sedebat sic super fqritem,
« aqua qtiaiti ego dabo ei, non sitiet in ceternum. hora erat quasi sexta. Jesus ergo fatigatus ex itinere,
* Sed aqtia quarii ego dabo ei, fiet in eo fons aquce1 quid est aliud, quam fatigatus in carne, infirmus in
« salientis in vitam seternarti. Dicit ad eum mulier: carne Jesus ? Iter ipsius esl caro assumpta pro 110-
« Doriiiiie, da mihi hanc aquam, ut uon sitiam, bis, quia non ad nos veniret, nisi formam visibilis
« neque veniam huc haurire. Dicit ei Jesus : Vade, carnis assumeret. Quia ergo venire ad nos eo modo
« vbca virum tuum, et veni huc. Respondil mulier dignatus est, ut in forma servi, assumpta carne,
« el dixit : Nbn habeo virum. Dixit ei Jesus-: Bene: appareret, ipsa carnis assumptio est iter ipsius.
i dixisli, quia non habeo virum, quinque enimL Quare ergo hora sexta, quia aetate, saeculi sexla.
« viros habiiisti, et riuiic quem habes, non est tuus> Ad puteum fatigatus venit, quia infirmam carnem
« vir, hoc vere dixisti. Dicit ei mulier : Domine, JJ portavit. Ad puteum, quia ad profunditatem hujiis
« video quia prppheta es tu, patres nostri in monle: habitationis nostrae, unde dicitur : De profundis cla-
« hoc adoraverunt, et vos dicilis: quia Hierosolymis; maviad te, Domine(Psal. cxxx). Sedit, quia humilia-
« est locus nbi adorave oportet. Dicit ei Jesus: tus est.
« Muliev,crede mihi, quia venilhora,quando neques Et venit mulier de Samaria haurire aquam. Ista
« in monte hoc, neque in Hierosolymis adorabitis; mulier lypum gerebat Ecclesise. Ventura enim erat
< Patrem. Vos adoratis quod uescilis, nos adoramus5 Ecclesia de gentibus alienigena a genere Judseorum.
ii quod scimus. Quia salus ex Judceis est. Sed venitt Audicimus ergo illam nos, et in illa agnoscataius
< hora et nunc est, quando veri adoratores adora- nos, et in illa gratias agamus Deo pro tiobis. Illa
« bunt patrem in spiritu et veritale. Nam et pater etenim aqua, quam de puteo haurire venerat, volu-
< tales quaerit, qui adorent eum. Spiritus est Deus,, ptas sseculi est, profunditate tenebrosa, hic eam
« et eos qui adorant eum, in spiritu et veritatei hauriunt homines hydria cupiditatis, nam et hydria
< oportet eum adorare. Dicit ei mulier : Scio quiaL cupiditatem significat.
t Messias venit, qui dicilur Christus; cum ergo ille! Dicit ei Jesus : Da mihi bibere. Ille aulera qui bi-
« venerit, nobis aiiiiuiuiabit omnia. Dicit ei Jesus: bere quoerebat, fidem ipsius mulieris sitiebat. Petit
IK SMARAGDIABBATIS 144
bihere et promittit bibere. Eget quasi accepturus, A Palres nostriin monte hoc adoraverunt. Dieit ei
et aflluit tanquam satialurus. Jesus : Mulier, crede mihi. Jam enim est in te, qui
Si scires, inquit ei Jesus, donum Dei, et quis esset credat, quia prsesens est vir tuus, coepisti adesse
qui dicit libi: Da mihi bibere, lu forsitan petisses ab intellectu, quando me prophetam appellasli. Ergo
eo, et dedisset libi aquam vivam. Donum Dei est Spi- mulier, crede mihi, quia venit hora, el nunc est. Quce
ritus sanctus. Aqua vero quam Dominus ei promit- ergo hora? quando veri adoratores adorabunl Pa-
lebat dari, ut non sitiret in aeternum, illa est, de trem in spiritu et veritate. Quia spirilus est Deus,
qua dictum est : Apud te est, Domine, fons viim. Et et eos, qui adoraiil eum, in spiritu et veritate opor-
iterum : Saliabimur in bonis domus tuw. Nam quo- tet adorare.
modo silient, qui inebriabuntur ab ubertale domus Nos adoramus quod scimus, vos adoratis quod ne-
tuae ? Promitlebaiit ergo saginam quamdam et satie- scitis, quia salus ex Judwis est. Multura dedit ex
tatem, et illa nondum intelligens, dicit ad eum: Judceis, sed noli istos reprobos accipere. Ex persona
Domine, da mihi hanc aquam, ut non sitiam, neque quidem Judaeorum dictum est, sed non omiiinm Ju-
veniam huc haurire. Dicit ei Jesus : Vade, vocavirum dceorum, non reproborum, sed de qualibus fuerunt
tuum, et veni huc. Quid est? Voca virum tuum, id apostoli, quales fuerunt prophetce, quales fuerunt
est, adhibe intellectura. Videns ergo Jesus, quia B I illi omnes sancti, qni omnia sua vendiderunt, et
mulier non intelligebat, et volens eam intelligere: pretia rerum suarum ad pedes apostolorum posue-
runt. Non repulit enim Deus plebem suam, quam
Voca, inquit, virum luum, ideo enim nescis quod
hoc mulier ista, et addiciit:
dico, quia intellectus tuus non adest, voca virum prsescivit. Audivit
Scio quia Messias venit, qui dicilur Chrislus. Cum
luum, prsesenta intellectum tuum, per quem docea-
venerit ille, nobis annuntiabit omnia. Jam enim
ris, corrigaris. Intellectum autem adhibe, tanquam ergo
cui manifestaretur. Messias autem unctus
virum, et intellige quaeloquor, quia nec ad volunta- digna erat,
tem aurium pertinet, nec ad oculos, nec acl olfa- est. Unclus Grsece xpco-rog,Hebraice TWO.
ctum, nec ad gustum, nec ad lactum, sed mente Dicit ei Christus : Ego sutn, qui loquor tecum, et
sola capiuntur, intellectu solo hauriuntur, illa vero1 rel. Reliquit ergo mulier hydriam suam audito : Ego
nondum advocato viro. id est, non adhibilo intel- sum qui loquor iecum, et recepto in corde Christo
lectu. Domino, quid faceret, nisi jam hydriam dimitteret,
Respondit et dixil: Non habeo virum. Dicit ei Je- et evangelizare currerel? Hydria Graeconomine ap-
sus : Bene dixisli, quia non habeo virum, quinque' pellatur. Grscceenim vStopaqua dicitur, quasi dica-
enim viros habuisti, et nunc quem habes, non est luus>^1 turaquarium. Significat enim in hoc loco cupidila-
Multi iutellexeruntt * tem,
vir, lioc vere dixisti. quippe projecit cupidilalem, et properavit annuntiare
libros Moysi. veritatera. Discanl qui nolunt evangelizare, proji-
quinque viros mulieris hujus, quinque
Utebanlur eis Samaritani, et sub eadem lege erant. ciant hydriam ad puteum, et sic currant annuntiare
Nam inde illis et circumcisio inerat. Aliter videtur Christum, sicut illa onere abjecto, currit ad civita-
mihi, quinque viros animce, quinque sensus corporis> tem, et dicit illis hominibus : Venite et videte homi-
esse. Quare autem viri dicli sunt, quia legilimi ai nem, qui mihi dixil omnia quwcunque feci, nunquid
Deo quippe facti, et a Deo donati animse. Infirmai non ipse est Christus ? etc.
est adhuc, quae islis quinque sensibus regilur, ett Nonne vos dicitis, quod qdhuc quatuor mensessunt,
sub istis quinque viris agit, ubi vero inlellectus,, et messis venit, etc. Jam ista mulier fructus maturus
sapientia imbutus, regere cceperit animam, et di- erat, et erant albae messes, et falcem quserebatit.
scretus ccepcrit secernere justa et injusta, bona ett Quia quod atitea per prophetas seminatum fuerat,
mala, utilia et inulilia, castitatem et impudiciliam,, maturum factum erat, falcem et trituram desidera-
hanc ut amet, et illa ut vitet, charilatem et odiumr bat. Messores lantuminodo mittendi erant, unde et
in hac ut sit, in illo ut nou sit, hic vir quinque illiss Dominus inquit illis :
viris in ista muliere non successerat. Ubi ergo noni Misi vos quoque metere quod non seminastis, alii
"-
succedit intelleclus, error dominatur. De islo illii seminaverunt et vos in eorum labotes introistis. Qui
Dominus dixit: Hunc quem habes non est tuus vir. laboraverunt? Ipse Abraham, Isaac, Jacob, Moyses
Error aulem isle, non erat legitimus vir, sed adul-- , et cseteri patriarchae et omnes prophetae. Legite la-
ler. Yoca itaque, non adulterum, inquil Dominus, :, bores eorum, in omnibus eorum laboribus, prophetia
sed virum tuum inteliectum, me capias, non erroree est Chrisli, et ideo seminatores.Ergo jam in Judsea
de me aliquid senlias falsum. messis parata erat. Quid inde factum est. De ipsa
Dicit mulier : Domine, video quia prophelaes lu.' messe ejecta sunt pauca grana, et seminaverunt
Tunc coepitvenire vir, nondum plene venit. Prophelamn orbem terrarum, et snrgit alia messis, quse in fine
Dominum pulabat, erat quidem et propheta, nam n sseculi metenda est. Ila ergo messis crescit inter zi-
de seipso ait : Nou est propheta sine honore, msi ii zaniani, cujus messores non apostoli, sed angeli
in patria sua (Luc. iv); item de illo dictum est add sunt. Yidele quid dictum sit: simul gaudeat qui se-
Moysen : Prophetam eis suscitabo de fratribus eo- )- minat, et qui metet. Disparis temporis labores ha-
rum similem tui (Deut. xvm). Similem scilicet Jt buerunt apostoli et prophetse, sed gaudio pariler
ad fovmam camis, uon ad eminentiam majestatis.3. perfruentur, mercedem simul accepturi sunt vilam
u5 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 146
aeternam. Rogaverunt eum, utibi maneret, et man- .A camis proximus hominum faetus est, libentius est
sit ibi duos dies et reliqua. Christus nuntiatur per a multis ejus sermo receptus, namque a pluribus
Christianos amicos, tanquam muliere, hoc est, Ec- est superba impietate contemptus, audierunt enim
clesia annunliante, ad Christum veniunl, qui foris mansueti et laetati sunt.
sunt, et nondum sunt Christiani. Credunt per istam Adducunt autem Scribm et Phariswi mulierem in
famam. Manet apud eos biduo, tioc est, dat illis duo adulterio deprehensam, et statuerunt eam in medio,
praecepta charitatis, id est, dilectionem Dei et pro- et dixerunt ei: Magister, hmc mulier modo depre-
ximi, et multo plures et firmius credunt, quoniam hensa est in adulterio, in lege autem Moyses manda-
ipse est vere Salvalor mundi. vit nobis hujusmodi lapidare, etc. Ut, si ipse hanc
SABBATO HEBDOMAD.E SECUNDJE IN QUA- lapidandam decerneret, deriderent eum, quasi mise-
DRAGESIMA. ricordiae, quam semper docebat, oblitum. Si lapidare
EVANGELIUM JOANNIS,CAP.VIII. vetaret, striderent in eum dentibus suis, et quasi
< Perrexit Jesus in monlem Oliveti, et diluculo fautorem scelerum legisque contrarium, velut mprito,
< iterum venit in templum, et omnis populus venit damnarent.
< ad eum, et sedens docebat eos. Adducunt autem Jesus autem inclinans se deorsum, digito scribebat
< Scribaeet Pharisrei mulierem in adulterib depre- R in terra. Per inclinationem Jesu, humilitas, per di-
« hensam, et slaluerunt eam in medio, et dixerunt gitum, qui articuloruni computatione flexibilis est,
< ei: Magister, hcecmulier modo in adulterio depre- subtilitas discretionis exprimitur. Porro perterram,
« hensa est. In Iege autem Moyses mandavit nobis cor humanum, quod vel bonarum actionum vel ma-
t hujusmodi lapidare. Tu ergo quid dicis ? Hcecau« larum solet reddere fructus, ostenditur. Postulatus
« tem dicebant lentantes eum, ut pOssent accusare ergo Dominus judicare de peccatrice non slalim
« eum. Jesus autem inclinans se deorsum, digito dat judicium, sed prius se inclinans deorsum, digito
« scrihebat in terram. Cum autem perseverarent in- scribit in terra, ac tum demura cum obnixe rogalur
< terrogantes eum, erexitse etdixit eis : Qui sine judicat. Nos videlicet typice iristituens, ut quando-
« peccatoestvestrum,primusin illamlapidemmittat. cunque prbximorum errata conspicimus, non hsec
t Et iterum seinclinans scribebal interrarii. Audientes antea reprehendendojudicemus, quam ad conscien-
« autem hsec, unus post unum exibant, incipientes a tiam nostram humiliter reversi, digito eam discre-
« senioribus.ElremansitJesussolus,et mulierinrae- lionis solerler exculpemus. Et quid in ea conditori
« dioslans. Erigens autem se Jesus dixit ei: Mulier, ubi placeat, quidve displiceat, sedula examinatione di-
t sunl qui teaccusabant? Nemo te condemnavit? Quse rimamus, juxla illud Apostoli: Fratres, et si prmoc-
< dixit: Nemo, Domine. Dixit autem ei Jesus : Nec cupatus fuerit homoin aliquo delicto, vos, qui spiri-
« ego te condemnabo. Yade, etjam amplius noli pec- tales estis, instruile hujusmodi in spiritu mansuetu-
< care. » dinis,considerans teipsum, ne et lu tenteris (Gal. vi).
Petrexit Jesus in montem Oliveti. Mons quippe Cum autem perseverarent interrogantes eum, erexit
Oliveti sublimitatem dominicae pietatis et miseri- se, et dixit eis : Qui sine peccato est vestrum, primus
cordise designat, quia et Graece £>eojJHU^EO?, mise- in illam lapidem miltat. Qui hinc et inde Domino
ricordia dicitur, Olivetum vocatur oleuru, et ipsa un- Scribse et Pharissei tendebant laqueos insidiarum,
clio olei fessis solet afferre levamen. Sed et koc putantes eum vel immisericordem futurum in judi-
quoque oleum et virtute ac puritate prseeminet, et cando, vel injustum, prsevidens ille dolos, quasi
quemcimqueei liquorem supevfunderevolueris, confe- fila transit araneae, judicium justitiae per omnia et
stiin hunc transcendere, eique superferri consuevit, mansuetudinem pietatis ostendens. Ecce temperan-
gratiam misericordiae cceleslis non inconvenienter tia miserandi: Qui sine peccato est vesttum. Ecceite-
insimiat de qua scriptum esl : Suavis Dominus i'um justitia judicandi : Ptimus in illam lapidem
univetsis, et miserationes ejus super omnia opera mitlat. Ac si dixisset : Si Moyses mandavit vobis,
ejus (Psal. CXLIV). •p.mulierem hujusmodi lapidare, videte quia non hoc
Et ditucuto venit tterum in templum. Tempus quo- peccatores, sed justos facere prsecepit, primo vos
que diluculi, exortum ejusdem gratiae, qua remota ipsi justitiam legis.iroplete, et sicinnocentes mani-
legis umbra, lux evangelicaeveritatis erat revelanda, bus, et mundo corde ad lapidandam ream concurrite.
demonstrat. Pergit ergo Jesus in monlem Oliveti, Primo spirilalia Iegis edicta, fideifl, misericordiam,
ut arcem misericordiee in se constare denuntiet. et charitatem perficite, et sic ad carnalia judicanda
Yenit iterum diluculo in templum, ut eamdem mise- divertite.
ricordiam, cum incipiente Novi Testamenti lumine, El ilerum se inclinans, scribebat in terra. Et qui-
fidelibus, templo videlicet suo, pandendam preeben- dem juxta morem consuetudinis humanae potest in-
damque significet. telligi quod ideo Dominus coram tentatoribus im-
Et omnis populus venit ad eum, et sedens docebat probis, inclinari et in terra scribere voluerit, ut alio
eos. Sessio Domini humilitatem incarnationis ejus, vultum intendeiis, liberum eis daret, exire, quos sua
per quam nobis misereridignatus est, insinuat. Bene responsione perculsos, citius exituros , quam plura
autem dicitur : quiacum sedens doceret Jesus, omnis interrogaturos esse praeviderat.
populus venit ad eum, quia postquam humilitate suse Audientes aulem, unus post unum exibant, inci-
44*7 SMARAGDIABRATIS 148
pienles a senioribus, et remansit solus, cl mulier in me- A si csecum illuminavil, scribebat in lerra. Talia
dio staris. Sed figurate nos admonetin eo, quod et ante omnia signa sunt rerum expressa in corpore, signi-
datam et post datam senleiuiam, inclinans scripsit ficata in animo. Quod enim facere volebat in aijimo.,
in terra, ut et priusquampeccantem proximum corri- hoc prcefigurabat in corpofe. Neque enim Lazarus
piamus, et postqiiaifl debitce castigationis illi mini- sic revixit, ut non moreretar, aut quandp sanayit
sterium feddiderimus, nos ipsos digna humilitatis oculos caeci, non eos moriens clausit, quid ergo pro-
investigatione pefpendamus,ne forte aul iisdemquae fuit, quia signa faciebat, hoc est, digito scribebal in
in ipsis reprehendimns, aut aliis quibuslibet simus terra, ut corporaiia facta dirigerent admirationem,
facinoribus irretiti. Sicut forte fieri poterit, utipse, adrairatio suspenderet judicium, ut quaerereni ho-
qui homicidam rettm mbrtis esse judicaverit, ipse roines vjm rerum visibiliijnj, ef §anar,entiir inyisi-
in seipso, per oiiiuih fraternae morlis, reus esse biliter ad invisibilia contuenda.
ante oculos coriditofis inveniatur. Similiter, qui CPNCORDIA.
fornicationis crinien itt fratre accusat, in seipso su- Quamvis figuraliter plurimum sibi hae duceconve-
perbiee facinus non videat. Ideo jubetur judex alieni niant lectiones, tameii hisforialiter ifl ipso msnlis
crimiiiis digito discretiohis ifl corde suo describere, nomine isfariim duavuin fit concordia Iectionum.
ne fbrte in seipso reus ihveriiatiir. Qttid igitur nobis DOMINICAIN YICESIMA
in hujusraodi periciilis remedii, quid restat salutis?
nisi ut ciim peccahteiti cbrispiciirius alium, mox in-< ^PISTOLAPEATIrAULI APOSTOLI AD GALATAS,
clinemUr deorsum, liOCesl, qualn dejecti ex nostrce
conditione fragilitatis Stttnus , si non nos divina ,<Scriptum est : qijpijia.ip AJjjaliam dups filips
pietas suslinet, et humiliter inspiciat. Digito scriba- < habuif, unnin de ancilla ef unum de, libera. Sed
mug in terra, id est, discrimine solerli pensemtts, an < qui de anciJIa,secpndum carnem jiatug pst. Qui au-
cum beato Job dicere possirous, neque enim repre- < tem de libgra, per reprqmis§ipnem»quce suiit p.er
hendit nos cot nostfum in omni vita nostra. Bene « allegoriam dicfa. Hsec enim sunt duo Testamenta.
qui inelinatus scripsit in terra, ereclus inisej-icordice < Unmu quidpm in mpnfe Sina, in servitulem ge-
verba deprimil. Quia quod per humanseinfirmitatis « nerans, qjjse e'st Agar : Sina eijim mons est in
societatem promisit, per divinee virtuteiii pOteiUice < Arabia, qui conjunctus est ei, quse npne est Hie-
omnibus donum pietatis impendit. < rusalem, et servit cum liberis suis. Hla autem quee
Erigens autem se Jesus,dixil ei : Mulier, ubi -sunt < sursttm est Hierusalem, libera est, qiiae est niater
qui te accusabant, nemo te coitdemnavit? qum discit: " « npstra, scriptum est enim : Leetare, sterilis, qiiae
Neino, Dqmine: dixit aulemei Jesus: Nec ego le con- < non paris, erumpeet clama quas non parturis, quia
detrinabo; vade et amplius noli peccate. Nemo eOh- < muiti filii desertse niagis quam ejus quae habef vi-
demnare ausus est peccatricem, quia in se singuli cer- < rcrai. Nos autem, fratres, secundum Isaac promis-
riere cceperarit, «uod magis damnaiid.um coghbsce- < sionis filii 'sumus. Sed quomodo tuuc is, qui sectin-
rent. Sed qui acGusantium turbas , prelato justitise < dam carnem natus fuerat, persequebatur eum qtii
pondere fugavit, videamus accusatam quanto mise- < secundum spiritum,itaetnune. SedquiddicitScri-
ricordise munere sublevet, Sequitur. < ptura? Ejice ancillam et filium ejus. Non enim
Dixit aulem Jesus, nec ego le condemnabo, vade, « erit hseres filius ancillce cum filio liberce. Itaque,
jam amplius noli peccare. Quoniam misericors et < fratres, non sumus ancillse filii, sed libercej -qua
pius proeterita relaxat. Quoniam justus est, etjusti- < Jibertate Ghristus nos liberavit, J
liam diligit, ne amplius jam peccet interdicit. (Ex Sctiplum est, quoniam Abrahani duos filios habuit,
August.) Dicebant apud semctipsos : Aut jubebit imum de ancilla etunumde libera. (Ex Aug.)Uterque
eam lapidare, et amittetmansueludinem,undeplacet quademde semine Abrahse. Sed illum genus demonstrat
hominibus : aut jubebit eam dimilli, et tenebinifls consuetudo natufse, istumverodeditpromissio.signi-
proevaricatorem legis. Quid ergo respondit Domihiis, ^ ficans gratiam, ibi humanus usus ostenditur, bic
jttssit lapidare diceiis : Quisine peccalo est vestturn, divinum beneficium comroendatur.
primus in illam lapidem millat. Tales enim ministrbs Sed qui de ancilld, secundumcarnein natus est,qui au-
lex liabere voluit, qui priores vitarent, quod in aliis tem detibera, per repromissionem.(ExPrimas.)Ismael
ciilpaba."ic.Qttid est : Inclinavit se et scribebat in carnis filius, tsaac fideifuit. Hlumenim Abrahahiex ah-
terrs? Descendit ad nos majestas seterna, et indutus cilla, secundum carnalem consuetudiuem gettuit;
carne mortali descendit ad istam habitationem no- islum contra riaturam, repromissioni credetido, su-
stram, ubi mortalilef yivirijusj et digilo seribebat in scepit.
temu Scribere eriirii signum facereest, lillera; autem Qum sunt per allegoriam dictd. Hoc est, aliud ex
signa sunt vocutn, quando enim dicO, Deus, istse alio figuralum. Dedit regulam Apostblus, qnomodo
duoe syllabse et quatuor litteree signa sunt magnce allegorizare debeamus, scilicet, tit manente historiae
rei, quae dicilur Deus, quam audiens omnis humana veritale, figuras jntelligamusi Nam citm dixissel':
conscientia, contremescit. Ergo scribebat in lerra, Abraham vere dttas uxores habuisse, postea quid
•luid est aliud, nisi signa faciebat in terra. Totum hse ipsseprsefigtirarent mystica ratione significavit,
quidquid hic fecit Dotiiinus, si mortuum suscitavit, hbc contra illos facit, qui totum secundum litteram
 U9 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. ISO
intelligj vqltuU, et sensum allegoricuin non reci- AJudceis.
. Unde duo Apostolorum principes agmina
pjujU. sibi credentium jn Christo circunicisionis et gentium
'Hwfe.njm su~\tduo Teslamen'a, unum quidem in diviserunt, ut ex utroque populo desertam prius,
mpjtte Spiq. Yeteris et Novi Testamenti doptrina, atque pauperculaui sedificarent Hierusalem.
ouasj duse roa.tres sunt, spd Vetus in monte Sina per Magis quatn ei qui habet virum. Hic Synagogam
ijoysejj, dafum gst. inlellige, qu;c velut jugo viri, ita legis onere pre-
(Ex Ambr.) Nihil enim prodest Testamenuim mebafur, aut certe referendum est, quse antequam
Yetus de monte Sina in seryifiUem generans, nisi ejiceretiir, vjpum se habere credebat.
quja testiippniuni perjiibet Testanientp Novp. Alip- Nos autem, fr.aires, secundum Isaac, promissionis
quin, quanjdiii legitur Moyses, yelarnen super corda filii sumus. Id est, non secundum Ismael, quomodo
eprunj pqsilum est. Ciim auterfjinde quisquani trans- de Isaac promissum est Abrahse,ita de nobis, quod in
ierit ad Christum, auferetui'velamen transpuntium, eo benedicerentur omnes genfes.
quippe intentip ipsa mutatur, $p Yetere ad Noyum, Sed quomodo lunc, qui secundum carnem nalus
ut Npyum qujsque induat. fuerat. Semper hi qui carnales gunt, eos qui spiri-
In servitutem generans, quce estAgqr. In servitu- luales sunt, persequunfur. Quare admirare non de-
tenj autem generans dixit, quia Judsei metu eticim R beraus, sed px hpc nos spirituales iptelligamus, si
prcesenli ac periculp, ad mandatprum ppservantiam tales nos insectentpr, quod sub mysterio alio loco
cogebanfur ut seryi. Nam Christiani .ad jugum Apostplus indicavif: Carp resisfit adversqs spii^itum,
suaye et onus leye preemiis invitantur, ut liberi, et spiriliis adversus carnem.
illi guasi seryi, propter morajia praecepta, etiani Qui ppssunf intelligant niagis Ecclesiam catholi-
diversjs oppribus occupantur. Nobis tapquam filiis, cam perspcufioneni pati superbia et impietate car-
pmnia s.eyyilia onej-a, adimpjefis }npi'alibus, aufe- naliiim- Nam quidqujd facit ypca et legitjma mater
runtur, ef illi sacerdolibus ex debitp seryientes, Ecclesia, ptjam si asperqm amarumque septiatur,
tributa rgddere etiani cogebanfur. Nps vero prceler non malum prp malo reddit, sed bonuni disciplinse,
charitatern nibil debentes, yoJuntarie antistites np- expellendo malo iniquitafis ppponit.
strps hpnpramus. Perseguebatur eum qui secunduni spiritum. In Ger
Sina mons est in Arabia, qui cpnjunctus esl ei, nesi scriptum est. Quia ludebat Ismael cuni Isaac
qui nunc est Hierusalem , et servit cum filiis ejus. (Gen. xxi). Sed hic oslenditur, non simplicem lu-
De qualitalibus locorum osfendit diyersitatem te- suni fuisse, quem persecutionem appellat. Uude in-
stamentprum. Agav ifaque synagogam vult intelligi, telligitur quia scurrilein et leyem, sicut ipse erat,
et terrenam Hipfusalem, cui mpns Sina, in quo est G facere cupiebat, ne illi ppsset in hcereditate praeferri,
lex conscripta, cpnjunpfus est. Hujus ergo filii ser- iueo Abraham dejiciendp eum yocem Sarae jubetur
viunt qneribus legalipm liiandatovum. audire.
Illa aulem guce sursum est Hierusalem, libera est. Ila et nunc. Id est, ita vos isti similes studenf
In Savce persona, vel Ecclesiam demonsfrat, vel seryps legis .efficere.
ccelestem Hierusalem, ideo de ccelo advenit media- Sed quid dicit Scriplura : Ejice qncillam et filium,
tor, et Pontifex novi Tesfamenti, et Evangelium ejus. Quantumvis se iniquitas extpllaf ancijla pst,
non in uijp |udceaeloco, sed in toto miindo est prce- et subjicienda est sanctis. Sicuf et Judcei, quamyis
dicatum. Abrahse filios esse se jactent, quandiu filii ancillse
Qum est mater noslra. De Ecclesice ergo filiis, quae fuerint, et sub jugo lpgis carnaliter vixerint, npbis-
libera est, superqa cpnstruitur Hierusalem, et ideo cum hcereditatem habere npn poterunt.
Galatoeliberae filii servi esse non debent. Non enim hmres erit filius ancillw cum filiq tiberm.
Scriptum est enim : Lmtare sterilis, qum non paris, Nunc igitur quserendum est cur antea Sara voluit
erutnpe et clama qum non parluris. Probat aliam nos marituro de ancilla suscipere filium, auf cur npne
niatrem habere, meliorem quam Judsei Hierusalem. cum matre jubet expelli domo, quod non zelo fecif
"
Deserta autem diji fujt a sancto Spiritu, gentium accensa, sed mystefio prophetiae compulsa. Agar
mater Ecclesia. Nec hajbuit duos filios ante grafiam quippe, secundum quod ait Apostolus, in servitutem
regenerationis, qusepostea gentes et populos, Deo ip gcnuil carnalem populum. Sara vero Iiberum popu-
se operante, generavit. hnn geniiit, qui non secundiim carnem, sed in ii-
Quam niulti filii desertw. Id est Ecclesice, quam bertate vocalus est,'qua libertale liberavit eum
prcefiguraiiatAnna, voce prophetica, dicens : Quia Christus. Hoc igifur piysterio figurabatur, priorem
sterilis peperif septera, ef fecunda in filiis infirmata populuin in servitutem peccatorum geiieratum iq
est, id est Synagoga per proevaricationem infidelium domo Rachel, id est, Ecclesise tipn manere in seter-
filiorum. In seplem vero, septiformis gratia spiritus num, neque esse haeredem vel consortem cuftoribus
indicatur. Hoc notandum, quod quando dicit: Plures Chrisli, nec cum filio nobili, id est, fideli populo,
filii desertse, magis quam ejus quee tiabebat virum, regnum coelestis glorise possessurum. Quod vero
non penitus Synagoga excludatur a partu, sed mul- exiens Agar infaiitem in humeros suos imposuit,
titudo ei gentium preeferatur. Et ipsa enim in apo- significat quod peccator populus et insipiens Judajo-
stolis, et per apostolos primum populum genuil de rum cervicem matris suaeSynagogce gravavit, dura
tel SMARAGDIABBATIS 4S2
dicit: Sanguis ejus super nos el super fiiios nostros A , mittit, quce ad perennis vitse desideria fion permittit
(Malth. IXVII). Quod vero errat Agar in solitudine erigi, de qualibus Psalmisla : In circuitu, inquit,
cum filio suo, significat Synagogam cum populo suo impii ambulant (Psal. xn). Sed abeuntem trans mare
expulsam de lerra sua, sine sacerdolio et sacrificio GalilccceJesum, multitudo maxima sequebatur, quce
in toto orbe terrarum, et viam, quae estChristus, doclrinse sanalionis et refectionis ab eo coelestis
penilus ignorare. munera summa perciperet, quiapriusquam.Dominus
Itaque, fratres, non sumus ancitlm filii, sed liberm, in carne appareret, sola illum gens Judsea seque-
qua libertate Chrislus nos liberavit. Non ergo debe- batur credeudo. Postquam vero per incarnalio-
mus derelicta malre noslra ancillam sequi. Quia li- nis suae dispensationem fluclus vitae corruptibilis
eet ejusdem viri fuerit uxor, lamen ad tempus, quia adiit, calcavit, transiit, maxiraa mox eum multi-
nondum poterat Sara generare, id est, noudum tudo credentium secuta esl nationum, spiritualiter
fuerat Ecclesia maritante spiritu feeundata. instrui, sanari ac satiari desiderans.
EVANGELIUM JOANNIS,CAP.VI. Subiit ergo in montemJesus, el ibi sedebat cum
< Abiit Jesus trans mare Galilsese,quod est Tibe- discipulis suis. Quod autem subiens in montem Je-
< riadis. Et sequebatur eum multiludo magna, quia sus, ibi sedebat cum discipulis suis, sed venienle
< videbant signa quae faciebat super his qui inflr- ad eum multiludiiio descendit, atque hanc in supe-
< mabantnr. Subiit ergo in montem Jesus, et ibi rioribus refieit, quam in inferioribus paulo ante cu-
< sedebat cum discipulis suis: Erat aulem proxi- raverat. Nequaquam frustra factum credamus, sed
< mum Pascha, dies festus Judseorum. Cum suble- ad signifieandum myslice, quia doclrinam et cha-
< vassel ergo oculos Jesus, et vidisset quia mulli- rismata sua, Dominus juxta percipientium capaci-
< tudo roaxima venit ad eum, dicil ad Philippum: lalem distribuit. Infirmis adhuc quidem mentibus
< Uude ememus panes, ut manducenthi? Hoc au- ac parvulis spiritu, simpliciora monita committens,
< tem dicebat tenlans eum, ipse enim sciebat quid et aperliora credens sacramenta, celsioribus autem,
t esset faclurus. Respondit ei Philippus : Ducento- quibusque et perfeclioribus sensu, secretiora suse
« rum denariorum panes non sufliciunt eis, ut umis- majeslatis arcana reserans, altiora devotse conver-
t quisque modicum quid accipiat. Dicit ei unus ex sationis itinera suggerens, et altiora prcemiorum
t discipulis ejus Andreas, frater Simonis Petri: Est ccelestium dona promittens.
t puerunus hic,quihabetquinque panes hordeaceos Eral autem proximum Pascha, dies feslus Judmo-
t el duos pisces. Sed hsec quid sunt inler tantos? rum. Quod vero propinquanle Pascha, Dominus tur-
t Dixit ergo Jesus : Facite homines discumbere. r bas docet, sanat et reficit, possumus ila myslice in-
t Erat autem fenum multum in loco. Discubuerunt terprelari. Quia Pascha transitus dicitur, et quos-
t ergo viri numero quasi quinque miilia. Accepit cunque Dominus interna munerum suorum suavitate
t ergo Jesus panes, et cum gralias egisset, distri- recuperat, ad salubrem profeclo transitum praepa-
< buit discumbentibus. Similiter et ex piscibus rat, ut carnales videlicet concupiscentias mentis
t quantum volebant. Ut autem impleti sunt, {dixit sublimitate transcendant : infirma mundi desideria,
« discipulis suis : Colligite quce superaverant frag- pariter et adversa coelesti spe et amore conculcent.
t menla, ne pereant. Collcgerunt ergo et impleve- Cum sublevasset ergo oculos Jesus, et vidisset quia
< runt duodecim cophiuos fragmentorum, ex quin- mulliludo maxima venit ad eum, dicit ad Philippum:
< que panibus hordeaceis et duobus piscibus, quce Unde ememuspanes, ut manducenl hi ? Quod suble-
< superfuerunt his qui manducaverunt. Illi ergo vasset oculos Jesus, et venientem ad se multitudi-
< homines cum vidissent quod fecerat signum dice- nem vidisse perhibetur, divinee pietatis indicium
< bant: Quia liic est vere propheta qui venturus est, quia videlicel cunctis ad se venire quserenlibus,
< est in mundum. i gratia misericordiae coelestis occurrere consuevil.
AbiitJesus trans mare Galilmm, quod est Tiberia- Et ne quserendo errare possinl, lucem sui spiritus
dis, el scquebatur eum mulliludo magna, et reliqua. D aperire currentibus non desinit. Nam quod oculi
IjExBeda.) Primo dicendum, juxta historiam, quia Jesu dona spiritus ejus mystiee designent, testatur
-mare Galilcese,quod mullis, pro diversitate circum- iu Apocalypsi Joannes, qai figurate loquens de illo:
jacenlium regionum, vocabulis distinguitur, illis El vidi, inquit, agnum stanlem lanquam occisum,ha-
tantum in locis mare Tiberiadis vocafur, ubi Tibe- bentem comua septem, el oculos septem, qui sunt se-
riadem civitatem, aquis, ut aiunt, calidis salubrem plem spiritus Dei, missi in omnem tertam (Apoc.v).
habitalionem prsemonstrat. Siquidem interfluente Hoc autem dicebat tentans eum, ipse enim sciebat
Jordane, duodeviginti passuum millibus in longum, quid esset facturus. Respondit ei Philippus : Ducen-
et quinque extenditur in latum. Mystice aulem, torum denariorum panes non sufficiunteis, ut unus-
mare turbida ac tumentia sceculi hujus volumina quisque modicumquid accipiat. Quod autem tentans
significat, in quibus pravi quilibet, injuste deleclali, Philippiim Dominus dixit : Unde, inquit, ememus
quasi profundi dediti pisces, mentem ad superna panes ut manducent hi? Provida ulique dispensatione
gaudia non intendunt. Unde bene idem raare Ga- facit. Non nt ipse quae non noverat, discat, scd ut
lilcece, id est, lota cognominatur. Quia nimirum Philippus tarditalem suae fidei, quam magistro
amor labentis saeculi, quasi in verliginem corda sciente, ipse nesciebat, lenlatus agnoscat et mira-
155 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGFLIAl JSi
CUJOfacto castiget. Neque enim dubitare debuerat,. A operante, et sermonem confirmante seqnentibus signis.
praesenle rerum creatore, qui educit panem de terra, Dixit ergo Jesus, faciie homines discumbere, erat
et vino lcetificat cor hominis, paucorum denariorum autem,fenum, elc. Fenum in quo discumbens turba
panes sufficere turbavum millibus, non paucis, ut reficitur, concupiscentia carnalis intelligitur, quam
unusquisque sufficienter acciperet, eliam saturatus calcare ac premere debet omnis qui spirilalibus
abiret. alimentis satiari desiderat. Omnisenimcato fenum,et
Dicit ei unus ex discipulis ejus Andreas, frater Si- omnisgloria ejustanquamflosfeni(Isa.xi.). Discumbat
monis Petri : Est puer unus hic qui habel quinque ergo super fenum, flo.rem feni conterat, hoc est,
panes hordeaceos et duos pisces. Sed hmc quid sunt casliget corpus suum, et servituti subjiciat, volu-
inter tanlos? Quinque autem panes, quibus multitu- ptales carnis edomet, Iuxuricefluxa restringat, quis-
dinem populi saturavit, quinque sunt Iibri Moysi. quis panis vivi cupit suavitate refici.
Quibus spirilali intelleclu patefactis et aburidantiore Discubuerunt ergo viri numero quasi quinque mil-
jam sensu mulliplicatis, auditorum fidelium quotidie lia. Quinque millia virorum, qui manducaverunt,
corda reficit, qui bene hordeacei fuisse referuntur, perfectionem vitse eorum, qui verbo reficiuntur, in-
propter nimirum austeriora legis edicta et legu- sinuant, quibus Aposlolus ail: Viriliier agite et con-
menta Iitterce grossiora, quce interiorem spiritalis R forlamini (I Cor. xvi). Millenarius autem numerus,
sensus quasi medulam celabant. Duo autem pisces ultra quem nulla nostra computatio succrescit,
quos addidit, psalmistarum non inconvenienter et plenitndinem rerum, de quibus agitur, indicare
prophetarum seripta significat, quorum uni canendo, consuevit. Quinario vero, quinque notissimi corpo-
alteri colloquendo, suis auditoribus futura Christi ris nostri sensus exprimuntur, visus videlicet, au-
et Ecclesiae sacramenta narrabant. Et bene per ditus, gustus, olfactus et actus. In quibus singulis
aqualilia animantia figuranlur illius aevi praecones, quicunque viriliter agere et confortari satagunt,
in quo populus fidelium sine aquis baptismi vivere sbbrie et jusle et pie vivendo et coelestis sapjentise
nullatenus posset. Sunt qui putant duos pisces qui dulcedine recreari, hi nimirum quinque millibus
saporem suavem pani dabant, duas illas personas virorum, quos Dominus mysticis dapibus satiavit,
significare, quibus populus ille regebatur, ut per figurantur.
eas consiliorum moderaiflen acciperet, regiam scili- (Ex Origene.) Qui bene secundum Marcum qum-
cet et sacerdotalem. Ad quas etiam sacrosancta illa quageni et centeni discubuerunt. Quinquagesimus
unctio perlinebat, quarum oflicium erat procellis et enim pcenitentiee psalmus est, significat eos qui ad
fluclibus popularibus, nunquam frangi atque cor- convivium Dei, adhuc in pcenitentia commissorum
rumpi, et violentes turbarum coiitradieliones, tcaj» C positi, venientes verbi auditum percipiunt. Centeni
quam adversantes undas ssepe disrumpere, inter- autem hi sunt, qui jam preesumpta veniee spe, de
dum ei cusiodita sua integritate cedere. Prorsus solo vitse aeternaedesiderio suspirant. Aliter, qtiin-
more piscium, tanquam in procellosa maris, sic in quageni illos significant, qui a malo quiescunt opere.
lurbulenta populi administratione versari, qtise ta- Centeni, qui etiam a mala quiescunt cogitatione.
men duae personse preefigurabant, ambas enim solus Accepit ergo panes Jesus, et cum gratias egisset
ille sustinuit, et non figurate, sed proprie solus im- distribuit discumbenVtbus, similiter et ex piscibus
plevit. quanlum volebant. Non enim Salvalor nova creat
Est puer unus Mc, et reliqua. Puer, qui quinque cibaria, sed acceptis his quce habuerunt discipuli
panes et duos pisces .habuit, nec tamen hos esu- benedicit, qui veniens in carne, non alia quam quse
rientibus turbis distribuit, sed Domino dislribuen- dicta sunl prsedicabat. Sed legis et prophetaium
dos oblulit, populus est Judaeorum litterali sensu scripta, quam sinl mysteriis gratiee gravida demon-
puerilis, sive qui Scripturarum dicta clausa secum strat. Gratias egit, ut et nos de perceplis ccelilus
tenuit, quse tamen Dominus in carne apparens acce- muneribus, gratias semper agere doceret ut et ipse
pit, et quid intus haberent utilitatis ac dulcedinis quantum de nostris profectibus gratuletur intimaret.
ostendit, quam mulliplici spiritus gratia, qucepauca Fregit et per*apostolos, distribuit discumbeiUibus,
ac despecta videbantur exuberarent, patefecit, et quia sacramenta prophetise per sanctos doclores,
hsec per apostolos suos apostolorumqne successores qui heec tolo orbe prsedicarent, distribuit.
cunctis nationibus ministranda porrexit. Unde bene Ut autem impieti sunt, dixit discipulis suis, coltigite
alii referunt evangelistre, quia panes et pisces Do- fragmenta, qum superaverunt ne pereant. Quod turbis
minus discipulis, discipuli autem ministraverunt superest a discipulis sustollitur, quia sacratiora etar-
turbis. Cum enim mysterium humanse salutis initio cana divinorum eloquiorum mysteria , quse a rudi-
ccepisset enarrari per Dominum, ab eis qui audie- bus capi nequeunt, non negligenter omittenda , sed
runt, in nos conlirmatum est. Quinque siquidem pa- sunt inquirenda perfectis.
nes et duos pisces fregit et dislribuit discipulis, Collegerunt ergo , et impleverunt duodecim co-
quando aperuit illis sensum, ut intelligerent omnia phinos fracjmentotum, ex quinque panibus quw su-
quae scripla essent in lege Moysi el prophetis et, perfuerant. Quia duodenario numero solet perfeclio
psalmis de ipso. Discipuli apposuerunt lurbis, designari. Recte per duodecira cophinos duodecim
quando profecti prsedicaverunt ubique, Domino co- aposloli , et per apostolos , omnis doctorum spirita-
 1S5 SMARAGDIABBATIS tKfi
lium chorus exprimilur, foris quidem hominibus dis-. A quid ibi gerentes invenerit, quid ibidem ipse gesse-
pectus, sed iritus salutari cibo repletus. Constat i'it, videamus
enim cophinis opera servilia geri solere. Sed ipse Et invenil in templo , vendentes boves et oves et
cophinos paiium fragmenlis implevil, qui infirma columbas et nummutarios sedentes. Nummularii ad
mundi, ut fortia confunderet, elegit. hoc sedebant ad mensas , ut inter emptores vendi-
llli ergo homines, cum vidissent quod fecerat si- toresque bostiarum prompta esset pecunise taxatio.
gnum, dicebant: Quia hic est vere prophela, quiventu- Videbantur ergo licite vendi in templo, quse ad hoc
rusest in mundum. Recle quidem dicebant Dominum emebantur, ut in eodem templo offerrentur Domino.
prophetam magnnm , magnoesalulis prseconem,jam Sed nolens ipseDominus aliquid indomo sua terrenae
mundo futurum. Nam et ipse prophetam se vocare negotiationis, ne ejus quidem, quse honesta puta-
dignalur, ubi ait: Quia non capil prophelam perire retur, exhiberi. Dispulitnegotialores injustos, et foras
exlra Iiierusalem. Setl nec dum plena fide , profi- omnes simul cum his quaenegoliabantur ejecit. Quid
cicbant, quia hunc etiam Deum dicere nesciebant. ergo, fratres mei, quid putamus faceret Dominus, si
Nos certiore agnilione veritalis et fidei , videntes rixis dissidenles , si fabulis vacantes, vel alio quo-
mundum, quem fecit Jesus, et signa quibus illum re- libet scelere reperiret irretitos ? crui hostias, quae
plevit. Dicamus : Quia hic est vere mediator Dei et R ] sibi immolarentur, ementes in templo vidit, et eli-
Iiominuni, qui impleret niundum divinitate, et mun- minare curavit?
dus per ipstim factus est. Quia in propria venit hu- Ei cum fecissel quasi flagellum de funiculis, omnes
manitate, quserere et salvare qttod perierat, ac re- ejccit de tetnplo , oves quoque et boveset nummula-
creare mundum quem fecerat. riorum effudit ws, et mensas subvertit, et his qui co-
FERIA SECUNDAPOST VICESIMAM. lumbas vendebant, dixit: Auferte ista hinc , et nolite
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.11. \acete domum Palris mei domum negoliationis. Ti-
prope erat Pascha Judaeorum, et ascendit Jesus mendum salis est, ne nos in lemplo nummnlarios,
< Hierosolymam. Et invenit in teijiplovendentes oves ne venditores bovum , ovium , columbarumve re-
« et boves et columbas et nummularios sedentes. periens damnet. Boves, quippe doctrinam vilcecce-
< Et cum fecisset quasi flagellum de funiculis, omnes lestis. Oves opera munditiae et pietatis. Columbae
« ejecit de templo, oves quoque et boveset uummu- sancli Spiritusdona designant. Venduntautemboves,
« iariorum effudit ses, et meijsas subvertit. Et his qui verbum Evangelii, non divino amore , sed ter-
« quicolumbas vendebant dixit: Auferle ista hinc, reni quseslus intuitu audientibus impendunt, quales
< et nolite facere domum patris mei, domum nego- reprehendit Apostolus, quia Christum annunliareiu
« lialionis. Recordati verb sunl discipuli ejus, quia *G nonsincere.Yendunt oves, qui humanse gratialaudis,
t scripfum est: Zelus domus tuce comedit me. Res- opera pietalis exercent, de quibus Dorainusait: Quia
t ponderunt ergo Judcci, et dixerunt ei : Quod si- receperunt mercedem suqm. Vendunt columbas , qui
t gnuni pstendis nobis, quia haecfacis ? Respondit acceptam spiritus gratiam , non gratis , ut prce-
< Jesus, el dixit eis : Solvite templum hoc et in tri- ceplum est, sed ad prcemium dant, qui impositionem
« bus diebus excitabb illud. Dixerunt ergo Judcci: manus , qua spiritus accipitur, et si non ad quces-
« Quadraginta et sex annis cedificatutq est templum tum pecunise, ad vulgi tamen favorem fribuunt: qui
« Jipc , et fu in tribus diebus excitabis illud 1 IUe sacros ordines non ad vitae meritum, sedad graliam
« autem dicebat de templo corporis sui. Cum ergo largiuntur. Nummos dant mutuo in templo, qui non
« resurrexisset a morluis, recordali sunt discipuli simulate ccelestibus,sed aperte terrenis rebus in Eccle-
~
ejus, quia hcec dicebat. El crediderumt Scripturce sia deserviunt, sua qucerentes, non quceJesu Ghristi.
« ei sermoni quem ciixit Jesiis. Cum autem esset Recordati Verosunl discipuli ejus , quia scriplum
e Hierpsolymis jn Pascha, in die festo, multi credi- est : Zelus domus lum comedit me. (Ex August.)
< deruni in npmiiie ejus, videnles signa quae facie- Unumquemque Ghrislianum zelus domus Dei co-
« bal. Ipse autem Jesus non credebat seipsum eis, medat. In qua domo Dei membrumes , si quid forle
« eo quod ipse nosset omnes. Et quia opus ei non B - perversum videris , satage, corrigi, emendare non
« erat, ut quis testimonium perhiheret de liomine. quiescas. Verbi gratia , vides fratrem currefe ad
« Ipse eniin sciebat quidesset in homine. » theatrum, prohibe, mone, coiilestare, sizelus domus
Prppe eral Pqscha Judceorum, et ascendit Hiero- Dei comedit te. Videsalios currere, el inebriarevelle,
solymam Jesus. Quod autem appropinquante Pascha pvohibe quos potes,tene quos potes, terreto quos
Jesus ascendit Hierosolyraam , nobis profecto dat potes, quibus poles blandire , noli tamen quiescere.
exemplum, qtianta animi vigilanfia Dominicis sub- Amicus est, admoneatur leniler : Uxor est, severis-
jici debeamus imperiis, cum ipse in hominis infir- sime refrenetur : Ancilla est, etiam verberibus com-
mitate apparens,eadem quae ex Divinitalis auctorifa- pescatur. Fac quidquid potes pro persona quam por-
te statuit decreta custodiat. Ne enim putarent servi, tas, nbli quiescere lucrari Ghrislum , quia lucratus
absque crebris oralioirain boflornmque aclumn yicli- es a Christo, et perficis in te : Zelus domus lum co-
mis, vel flagellaeyadere, vel prsemia se posse percipe- tnedit me. Si autem fueris fvigidus, marcidus, ad te
re, et ipse inter servienles, adorandumimmolandum- solum exspectans , et quasi tibi sufllciens et dicens
'
que Dei Filius ascendil. Qui veniens Hierosolymaro, in corde tiio : Quid mihi curare est aliena peccata,
 157 COLLECTIONES IN ERISTOLAS ET EYANGELIA. 158
suflicit mihj anima niea, ipsam integram servemDeo, A flcationem significant. Primus enim' Saloiuon tem-
efiam non tibi venit in mentem servus ille, qui abs- plum, in maxima regni sui pace, decenlissimo se-
condit talentum et noluit erogare ?Notandum autem, ptem annorum opere perfecit, quod destructum a
quia non soiuni venditores sunt columbarum, et do- Chaldoeis,post septuaginta annos ad jussionem Cyri
mum Dei faciunt domum negotialionis, qui sacros Persse, laxata captivitate, reeedificari coepfum est.
ordines, largieiido pretium pecunicc vel laudis, vel et Sed filii transmigrationis, opus, quod Zorobabel et
jam tiouoris, inquirunt. Yeruin hi quoque qui gradum Jesu faciebant propter impugnationeni genlium yi-
vel graliam in Ecclesia spivilalem , quam Domino cinarum, ante quadraginta et sex annos implere ne-
largiente percepere , 11011 simplici intenlione , sed quiverunt, qui eliam nunierus annpruin perfectipni
cujuslibel humancecausa retributionis exercent, con- Domini corporis aptissime congrujt. Tradunt etenim
tva illud aposiqlrPetri: Qui loquitur, quasi sermones naturalium scriptores rerum, formam corporis hu-
Dei , qui minislrat tanquam ex virtute , quam admi- mani tot dierum spatio perfici. Quia videlicet pri-
nislrat Deus , ut in omnibus honorificelur Deus per mis sex a conceptione diebus lactis habeat simili-
Jesum Chrislum (I Petr. iv). Funiculi quibus flagel- tudinem. Sequentibus novem convertatur ad sangui-
lando impios de templo expulit, crementa sunt ac- nem. Deinde duodecim solidetur. Reliquis decem et
tionum malarum , de quibus materia damnandi re- B octo firmetur usque ad perfecta liniamenta omniunj.
probos , districto judici dalur. Hinc etenim dicit membrorum, et hinc jam reliquo tempore usque ad
Isaias: Vcequitraliitisiniquitatem infuniculis vanitalis tempus partus, magnitudine augeatur. Sex autem
Xlsa.v). Et inProverbiisSalomoiK/m^KitateSjinquit, et noveni, et duodecim, et decem et octo, quadra-
suw capiunt impium, et funibus peccalorutnsuorum con- gintaquinque faciunt. Quibus si unum adjecerimus,
.sfriiigi(i(r(Prou.y).Quieiiinipeccalapeccatis,proqui- id est, ipsum diem, quo discreta per membra corpus
bus acrius damnetur accumulat, quasi funiculos, qui- crementum suniere incipit, totniroirum dies in sedi-
bus ligetur ac flagelletur, paulatim augendo prolongat. ficatione corporis Domini, quot in fabrica templi
Nummulariorum quoque quos expulerat effudit ees, annos invenimus. Et quia templum illud manu fa-
et mensas subyertit, quia damnatis in fine reprobis, ctum, sacrosanctam Domini carnem, quam ex vir-
etiam ipsarum quas dilexere rerum tollet figurara, gine sumpsit, ut ex hoc loco discimus, figurabat,
"uxla hoc quod scriptum est: Et mundus transibit et quse cpiia ea quod corpus ejus, quod est EccJesia,
concupiscentiaejus. Et eis qui columbas vendebant, quia unusquisque fidelium corpus animamque desi-
clixit: Auferie ista hinc, el notite facete domum Pa- gnabal. Ut in plerisque scripturarum locis inveni-
tris mei domum negotiationis (1 Joan. n). Yenditio- mus. Adatii vero primus post peccatum audivit :
nem columbarum de templo auferri prcecepit, quia' " Terra es et in terram ibis (Gen. III ). Secundus vero
qui gratiam spiritus gralis accepit, gratis debetdare. Adam de seipso ait : Solvite lemplum hoc, et in iri-
Unde Simon ille magus qui hanc emere pecuniar bus diebus excitabo illud (Joan. n). Sparsus vero
voluit, ut majore pretio venderet, audivit : Pecunia fuit primus Adam per universum mundum, qui in
tua tecum sit in perditione, non esl tibi pars heque secundo colleclus est, quod significat nomen Adam,
sors in setmone hoc (Act. v). quod quatuor lilteris scribitur, KS. Iterum a. et p\,
Respondetunl ergo Judmi et dixerunl ei: Quod si- quaequatuor litterae quatuor partes orbis designant,
gnum ostendis nobis quia hmc facis ? Respondens Je- in quas sparsus est Adam in filiis suis. Ideo in prin-
sus el dixil eis : Solvite templum hoc, et in tribus die- cipiis liominum partium mundi, hse quatuor lilteree
busexcilaboillud. De quo lemplo diceret, cvangelista Iegunlur. Nam clpv.ro;,quod est septenlrio, ab « in-
posl aperuit, videlicet de templo eorporis sui, quod cipit. Et SUO-J? quod est occidens, a S incipit. Et «v«-
ab illis passione solutum , ipse post triduum excita- TW).VJ, quod est oriens, ab « incipit, pLeo-/ip.§piu,
quod
vit de itiorle. Quia ei'go signum qucerebant a Domi- est mendies, ab p. incipit, quce sunt qualuor partes
ho, quarc soiila comihercia projicere debuerinl de orbis. Ab his quatuor litteris incipiens, quse litterse,
lempio?Respondit, ideo se rectissime impios extei^ si Iii computo Grccco considerentur, quadraginta sex
minare detemplp, quia ipsum teniplum significave- faciunt, nam « ttiium, o c[uatuor, et iterum « unum,
rit templum corpofis sui, in quo nnlla prorsus esse p. quadraginta, quod sunt simul ducti quadraginta
potuit alicujus niacula peccati. Neque immerito ty- sex, iriystice designans quadraginta sex annos qui-
picuni purgaverit a sceleribus templufli , qui verura bus templum corporis Christi in utero yirginali aedi-
Dei templum, ab liorainibus morte solutum, divinse ficatum est, sicut superius diximus. Garo auteni
potentia majeslatis excitare posset a mortuis. - Ghristi, quce de Adam sumpta est, destructa est a
Dixerunl etgo Judwi : Quadragkita et .sex annis Jiulaeis, et a seipso iterum cedificala, secundum scri-
wdificalum est lemplum lioc, et tu in iribus diebus ex- pturas prophetarum. Et ideo dicit evangelista : Hoc
citabisillud? Quoriiodo iutellexerunt, ita responde- enim dicebat de templo corporis sui.
runt. Sed ne nos quoque spiritualem Domini ser- Cum ergo resurrexisset a mofiuis, recordaii sunt
monem carnaliter sentiremus, evangelista subse- discipuli ejus, quia hoc dicebat, et crediderunt Scri-
quenter, de quo templo subsequeretur exposuit. pturm, id est Prophelarum, qui prsedixerunt Cliri-
Quod aulem aiunt de templo, quadraginta et sex an- stum tertia die resurgere, et sermoiii quem dixit
nis cediiicato, non primam, sed secundam illius eedi- Jesus, id est, quod ait : Sotvile templiim hoc, et in
159 SMARAGDIARBATIS 1<J0
tribus diebus excitaboillud, hoc est, tertia die resu-. A « autem nunc videat nescimus,aut quis aperuit ocu-
scitabo quod vos solvetis in cruce. « los ejus nos nescimus, ipsum interrogate, eetalem
Cumautem esset Hietosolymis in Pascha in die fe- « habet, ipse de se loquatur. Haecdicebant parentes-
sto, mulli ctedidetunt in nomine ejus, videiites signa « ejus, quia limebanl Judaeos.Jam enimconspirave-
ejus quw faciebai, ipse aulem Jesus non credebat se- « rant Judaei, ut si quis eum confileretur Chrislum,
melipsumeis, eo quod ipse nosset omnes,cl quia opus « extra synagogam fieret. Propterea parentes ejus
ei non erat,ui quis testimoniumperhiberet de homine, « dixerunl : quia setatem habet, ipsum iiilerrogale.
ipse enim sciebal quid esset in homine. Non enim sic « Vocaverunt ergo rursum hominem qui fueral cae-
credebant in eum ut digni essent Christum habitare « cus, et dixerunt ei : Da gloriam Deo, nos seimus
in eis, quorum fides calechumenis comparari potest, « quia hic homo peccalor est. Dixif ergo ille : Si
ut credant in Cljristum, sed Christus non credit se- « peccalor esl nescio; unum scio, quia caecus cum
ipsum eis, quia nisi quis renatus fuerit ex aqua et « essem, modo video. Dixerunt ergo illi : Quid fecit
spirilu, noii potest introire in regnum Dei. Nemini < tibi? quomodo aperuittibi oculos? Respondit eis:
vero se credil Christus, nisi qui diguus esl introire < Dixi vobis jam et audistis, quid iterum vultis au-
in regnum Dei, nullus enim dignus est introire in « dire? Nunquid et vos vultis discipuli ejus fieri?
regnum Dei, nisi qui renalus esl ex aqua et spiritu. R « maledixerunt ei ef dixerunt : Tu discipulus illius
« sis, nos autem Moysi discipuli sumus. Nos scimus
FERIA QUARTA POST VICESIMAM. < quia Moysi locutus estDeus,hunc aulein nescimus
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.IX. t unde sit. Respondit ille homo, et dixit eis : In hoc
< Preeteriens Jesus vidit hominem caecuma nati- « enim mirabile esl, quia vos nescitis unde sit, et
t vitale, et interrogaverunt eum discipuli ejus : < aperuit oculos meos. Scimus autein quia peeca-
< Rabbi, quis peccavil, hic autparentes ejus, ut cse- « tores Deus non audit, sed si quis Dei cultor est,
< cus nascerelur? Respondit Jesus : Neque hic pec- « et voluntatem ejus facit, hunc exaudit. A saeculo
< cavit neque parenles ejus, sed ut manifeslentur « non est auditum, quia aperuit quis oculos ceeci
< opera Dei in illo. Me oportet operari opera ejus < nali? nisi essel hic a Deo, non poterat facere quid-
< qui tiiisit me, clonec dies est. Venil nox qnando « quam. Responderunt et dixerunt ei: In peccalis
< neiiio polest operari, quandiu in mundo sum, « natus est tolus, et tu doces nos? Et ejecerunt eum
« lux sum mundi. Hceccum dixisset, expuit in ter- < foras. Audivit Jesus quia ejecerunt eum foras, et
< ram, el fecitlutum ex sputo, et linivit lutum super « cum invenisset eura, dixit ei: Tu credis in filiuin
t oculos ejus, et dixit ei : Yade et lavare in natato- « Dei? Respondix ille et dixit: Quis est, Domine, ut
< via Siloe, quod interpretatur missus. Abiit ergo ^* « credam in eum? Et dixit ei Jesus : El vidisti eura,
< et lavit, et venit videns. Itaque vicini et qui vide- « et qui loquitur tecum ipseest. At ille ait: Credo,
« rant eum prius, quia mendicus erat, dicebant : < Domine, et procidens adoravit eum. »
< Nonne hic est qui sedebat et mendicabal? Alii Prmteriens Jesus vidit hominem cwcum a nativi-
< dicebant, quia hic est. Alii aulem, nequaquam, tale, etc. Genus humanum significat isleccecus. Hcec
« sed similis est ei. llle vero dicebat, quia ego sum. enini ceeeitascontigit in primo homine per peccalum,
« Dicebant ergo ei : Quomodoaperti sunl tibioculi? de quo omnes originem duximus, non solum mor-
i Respondit: Ille homo qui dicilur Jesus, lutum fecit lis, sed etiam iniquitatis. Yenit Dominus, spuit in
< et unxil oculos meos, et dixit mihi: Vade ad na- lerram, de saliva sua lutum fecit, quia verbum caro
< laloriam Siloe, et Iava. Et ahii et lavi et video. factum est, et unxit oculos, et misit illum ad piscinam
« Et dixerunt ei : Ubi est ille? ail : nescio. Addu- Siloem, qui interprelatur missus. Missus vero est
c cutil eum ad Pharisoeos, qui caecus fuerat. Erat DominusJesusChrislus; nisi enim ille fuisset niissus,
« autem Sabbatum quando lulum fecit Jesus,et ape- liemo nostrum esset ab iniquitale dimissus. Lavit
« ruit oculos ejus. Ilerum ergo inlerrogabant eura ergo oculos in ea piscina, baptizatus est in Christo,
< Pharissei, quomodo vidisset. Ille autem dixit eis : T. et illuminatus est. Csecitasenim infidelitas est, et illu-
< Lutum mihi posuit super oculos, el lavi et video. minatio fides. Qusestionemquippe Dominoproposue-
< Dicebant ergo ex Pharisseis quidam : Non est hic runt: Quis peccavit, hic aut parenles ejus, ut cwcus
< hoino a Deo qui Sabbatum non custodit. Alii dice- nasceretur ?Respondit Jesus: Nequeliic peccavil,neque
< bant : Quomodo polest homo peccator hsec signa parenles ejus, ut cwcus nasceretur. Habebant enim
< facere ? El schisrna erat inter eos. Dicunt ergo cseco peccatum parentes ejus, sed non ipso peccato factum
< iterum : Tu quid dicis de eo, qui aperuit tibi ocu- csl, ut csecus nasceretur, sed ul manifeslarentur
< los' tuos? Hle autem dixit : Quia prophefa est. opera Dei in illo. Quod autem dicit.: Me opcrlet ope-
< Non crediderunt ergo Judaei de illo, quia csecus rari opcra ejus qui misil me, donec dies esl, semet-
< fuisset et vidissel, donec vocaverunt parentes ejus ipsum utique diem in hoc loco voluit intelligi ; ipse
< qui videret, et iiilerrogaverunt eos dicentes : Hic enim ait: Quandhi sum in hoc mundolux sum mundi.
< est filius vesler, quem vos dicitis, quia ccecusnatus Quod vero ait : Venit nox, in qua nemo polest ope-
« est. Quomodo ergo nunc videl? Responderunt eis rari, de nocte illa seterna lenebrosaque dicit,ubi
« parenles ejus et dixerunt : Scimus quia hic esl reprobi cruciandi sunt sine fine, quibus dicetur .
< jilius noster, et quia csecus natus est, quomodo Ite in ignem wternum, qui paratus est diabolo et an-
 161 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 162
gelis ejus. Tenebras scilicet exteriores in quas ser- A «, vissimo die. Dicit ei Jesus: Ego sum resurrectio
vus nequam Iigatis manibus et pedibus projicietur. < et vita : qui credit in me, etiamsi movtuus fuerit
Ergo diim dies nobis est, ille qui dixil: Ecce egoi « vivet. Ef omnis qui vivit et credit in me, non mo-
vobiscumsum omnibus diebus usque ad consumma- « rietur in seternum. Credis hoc? ait ilii: Ulique,
tionem sceculi. Operemur bonuni ad omnes, ut noss « Domine, ego credidi, quia lu cs ChrislusFilius Dei
illa nox non comprehendat, ubi nemo possit operari,, « vivi, qui in hunc roundum venisti. Etcum haec
sed quod operalus est recipere. « dixissct, abiit et vocavit Mariam sororem suam
(Ex Hietoti.) Siloa fons est ad radices montisj < silentio, dicens : Magister adest, et vocal te. Illa
Sion, qui non jugibus aquis, sed incerlis horis ebul- < ut audivit, surrexit cito, et venit ad eum. Nondum
lit per concava terrarum, ubi caecus lulo lavat, coe- < enini venerat Jesus in casteliura, sed erat adhuc
citate defersa, clarum oculorum lumen accepit, quoi « in illo loeo ubi occurrevat ei Mavtha. Judcei ergo
indicatur, non aliter csecilatemJudor-orumvelonines: « qui erant cum ea in domo, et consolabantur eam,
incredulos posse sanari, nisi doctrina aquarum Chri- < cum vidissent Mariam, quia cito surrexil et exiit,
sti, quceabsque strepitu et clamore vevbovumlevi- « seculi sunl eam dicentes : Quia vadit ad monu-
lev fluit, in Isaia enim legimus, aquas Siloe, qucc « mentum, ut ploret ibi. Maria ergo cum venisset
vadunt cum silentio. R «.ubi erat Jesus, videns eum cecidit ad pedcs ejus,
« et dixit ei: Domine, si fuisses hic, non esset mor-
FERIA SEXTA POST YICESIMAM. « tuus frater meus. Jesus ergo ut vidit eam ploran-
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XI. i tem et Judccos, qui venerant cum eo plorantes,
< Erat quidam languens Lazarus a Belhania, de « fremuit spiritu, et lurbavilseipsuni, et dixit: Ubi
< castello Marioeet Marthaesororis ejus. Maria au- « posuisti eura? Dicunt ei : Domine, veni et vide.
< tem eral qucc unxit Dominum unguento et extersit < Et lacrymatus est Jesus. Dixerunt ergo Judcei :
« pedes ejus capillis suis, cujus fvater Lazarus in- < Ecce quomodo amabat eum. Quidam autem dixe-
« firmabatur. Miserunt ergo sorores ejus ad eum, < runt ex ipsis : Non poleral hic, qui aperuit oculos
« dicentes : Domine, ecce quem amas infirniatur. < cseci nati, facere, ut et hic non morerelur? Jesiis
< Audiensaulem Jesus dixit eis : Infirmitas hccc tton < ergo rursum fremens in semetipso venit ad monu-
c est ad mortem, serl pvo gloria Dei, ut glorificetur < menluin. Erat aiitem spelunca et lapis superposi-
< Filius Dei per eam. Diligebat autem Jesus Martham < tus erat ei. Ait Jesus : Tollite lapidem. Dicit ei
« et sorovera ejus Mariam et Lazarum. Ut ergo audi- < Martha soror ejus, qui mortuus fuerat: Domine,
« vit quia infirmahalur, tuncquidem mansit duobus r. « jam fcetet, quatriduanus enim est. Dicitei Jesus :
« diebus*in eodem loco. Deinrlepost hsec dicit dis- « Nonne dixi libi, quoniam si credideris videbis glo-
< cipulis suis : Eamus in Judoeamiterum. Dicnnt ei « riam Dei? Tulerunt ergo Iapidera. Jesus autem
« discipuli: Rabbi,nuncquoerebanlte Judeeilapidare < elevalis sursum oculis dixit : Paler, gratias ago
< et iterum vadis illuc? Respondit Jesus : Nonne < tibi, quoniam audisti me, egoautem sciebam, quia
« duodecim horoe sunt diei? Si quis amlmlaveril in ~
semper me audis. Sed propter pnpulum qui cir-
« die non offendit, quia lucem hujus mundi videt. « cumslat dixi, ut credat, quia tu me misisti. Haec
< Si autem ambulavevit in nocte, offendit, quia lux < cum dixisset, voce magna clamavil : Lazare, veni
« non est in eo. Haecait. Et. post haecdicit eis : La- < foras. Et statim prodiit, qui fuerat mortuus liga-
« zavus amicus nostev dovmit, sed vado ut a somno « tus manus et pedes instilis. Et facies illius sudario
« excilem eum. Dixevunt evgo discipuli ejus : Do- < erat ligafa. Dicit ei Jesus : Solviteeum, el sinite
< miiie, si dovmit, salvus evit. Dixevat autem Jesus « abire. Multi ergo ex Judaeis, qui venerant ad
< de morte ejns, illi autein putaverunt, quia de dor- < Mariam et viderant quse fecit, crediderunt in
< mitione somni diceret. Tunc ergo dixit eis Jesus « eum. »
« manireste : Lazarus mortuus est, et gaudeo pro- Etat autem qnidam languens Lazatus a Belliania
« pter vos, ut credatis, quia non eram ibi, sed ea- T r\ de caslelto Marim et Marthwsorotis ejus, etc. Inter
« mns adeum. Dixitergo : Thomas qui diciturDy- omnia miracula quaefecit Dominus noster Jesus Chri-
i dimus, ad condiscipulos, eamus et nos et moria- stus, Lazari resurreclio praecipue prsedicalur. Tres
< mur cum eo. Venit itaque Jesus et invenit eum tamen mortuos a Domino resuscitatos in Evangelio
< quatuor diesjam in monumenlo habenfem. Erat legimus. Resuscitavit filiam archisynagogi adhuc in
< autem Bethania juxta Hierosolymam,quasi stadiis domojacentem : resuscitavit juvenem, filium viduae
< quindecim. Multi autem ex Judccis venerant ad extra portam civitatis elatum : resuscitavit Lazarum
< Marlhamet ad Mariam, ut consolarentur eas de sepultum quatriduanum. Tres isti morlui tres signi-
« fratre suo. Marlha ergo ut audivit.quia Jesus venit, ficant resurrectiones animarum. Intueatur quisque
« occurrit illi. Maria autem domi sedebat. Dixit ergo animam suam, si peccat, morilnr, peccatum mors
« Martba ad Jesum : Dnmine, si fuisses hic, frater animae est. Prima mors, consensio estpeccati,hanc
« meus non fuisset mortuus. Sed nunc scio, quia morlem significabat puella illa, quae nondum erat
« qucncjinquepoposceris a Deo dabit tibi Deus. Di- foras elafa, sed in domo mortua jacebal, et quasi
t cit illi Jesus : Resurgel frater tuus. Dicit ei Mar- peccatnm interius lalebat. Secunda mors est, non
< iha : Scio, quia resurget in resurrectione in no- soluin eonsentire peccato, sed etiam facere. Hoc si-
 163 SMARAGDtABBATIS 164
'
gnificabat juvenis, quem Dominus pcenitentem matri A j tales Dominus excitandbs tibri dedigriattir abfcedere.
suce, id est, Ecclesise resuscitatum reddit. Tertium' Dixit etgo Marthd ad Jesum, Domiiiesi fuiises hic,
genus mortis immane est, consuetudo mala, quod fratet meus non fuisset mortuus. Dixit illi Jesus : Re-
significalur per tazarum, unde et bene de ilio dici- surget fratet tuus. Quia ego sum resurreciio et vita,
tur, fcelet. Incipit enim habere pessitiiam famam, qui creditin rne, et jam si morluus fuerit in cartie,
ne desperet peccator, quia Dominus omnes miseri- vivet in aniriia donec
resurgat, et earb nririquam
corditer resuscitavit. Quod autem subditur : Infir- postea moritura. Et omnis qui vivit iti carnb, ei crb-
mitas liwc non est ad mortem, consequenier- adjun- dit in
tiie, et si morietuf ad tempus, propter nior-
xit: sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei pet tem camis, non iiibrietttf iri cefernuhi,
proptef vitaiii
eum. Sunt hceretici, qui hoc negant quod Filius Dei
spiritus, et imtiibrtalitatem resurfectionis. Credis
sit Deus. Eoce audiant : Infirmitas hwc rion esl ad hoc? Ait illi: Uiique, Dbinine,ego
credidi,qttia iu es
mortem, sed pro gloria Dei, id est, Filii Dei. Chrislus Filius Dei, qttl iri littnc muriduni venisti.
Respondit antem Jesus, nonne duodecimhotw sunt Quando hoc credidi, credidi quia tu es resurrectio et
diei? etc. Quid sibi vult istaresponsio? Sed quaiitum
vita, et qui in te credit, et si mortuus fuerit, vivet.
mihi videtur redarguere voluit illortim dubitationem
et infldelitatem. Voluerunt enim eonsilium dare Do- r> ' Jesiis ergo, ul vidit eam ploranlem, fremuit spirilu,
etc. Quid est, quod turbat semetipsum Chfistus,
mino, ne moreretuf, qui veneralmori, corripuit eos
et ait : Nonne duodecim liorm sunt diei ? si quis nisi ut significei tibi, qubmbdo ttifbari tii debeas
ambulaverit in die non offendit. Diem autem seipsum cum tauta mole peccati gravaris et premeris. Atten-
ostendit esse, qriia ipse spiritaliter est verus dies, disti enim te, vidisti te reum, computas, libi illud
duodecim verb tibrae, duodecirii Apostoli sunt : Ut feei, et pepercit Deus, iilud comniisi, et distulit me,
autem diem se bsteiidefet, dubdecim discipiilos ele- Evangelium audivi, et couteiripsi, baptizatus sum, et
Si et vos iterum ad eadem revolultis suni. Quid facio? unde
git: ego srim, inquit, dies, horm, me sequi- evado?
mini, quia horce diemsequuniur, tion dies horas. Se- quando ista dicis, jam fremet Christus in
corde tuo, quia fides fremit. Si ftdes in nbbis, Chri-
quariiur ergo horce diem, pfcedicent horcc diem.
Horoe illustreiilur a die, horce illuininetiiur a die, et stus in nobis, ergo fides tua de Chrislb, Christus est
in corde tuo, in voce frementis apparet spes resur-
per horaruni prsedicatidriem tredat mundiis in diem.
Hoc crgo ait de cdmpefldio, me sequimini, si non gentis. Fremat Christus, increp"et se iidmo. Flevit
vultis offendere. Qiibd atatem dixit: Lazarus amicus Cliristus, fleat homo. Quare enim flevit Christus?
nosler dormit, verum dixit. Sororibus mbrtiius efat, nisi quia flere hominem docuit. Frertiere qubdam-
C modo debet homo in accusatione malorttm bpertini,
quem suscitare non poterant, Domino dbrmiebat, qui
tanta facilitate euni suscitavit de sepulcfo, quanta ut violentice pcenitendi cedat ctinsuetudo pecbdndi.
lu nutic excitas dormienlera de lecto. De quatuor Dixit : Ubi posuistis eum? Scis qiiia mortuiis sit, et
diebus multa qiiidem dici possunt, sic ttt s'e hajjent nescis ubi sitsepultus? Et ista significatio est, quia
obscura scripturafum, quae pro diversitate inlelli- sic perditum hominem, quasi nescit Deus. talis est
vox Dei in Paradiso , posteaquam horao peccavit:
gentium niultos sensus pariunt. Dicaiiiuset nos, quid
nobis videatur significafe mdriiius quatriduanus, Adam, ubi es ? Dicunt ei: Domine, veni et vide. Quid
Vide? miserere, videt enim Dominus quandb
quomodo in illo C33CO ititelligimus, ^uodammodo hu- est;
roanuiti geiius, sic fbrte, et in isto mortuo multos miserelur.
intellecturi sumus. Diversis enim modis, una res si- Dixetuni ergoJudmi: Ecce quomodo amaoat eum,
gnificari potest. Hbmo quandd nascitur, jam cum et rel. Quid est,amabateum? Nonveni vocare juslos,
morte tiascitur, quia de Adam peccatutii trahit, ecce sed peccalores. Mortuus sub lapide, reus sub lege.
habes unum diem mortis, quod homo trahit de mor- Lex quse data est Judseis, in lapide scripta est. Om-
tis propngine- Deihde crescit, incipit accedere ad ra- nes autem rei sub lege sunt, bene viventes cum lege.
tionales anrios, ut legem sapiat naturalem, quam Quid est ergo lapidem removere? Gratiam prsedicare.
branes liabent ih cbrde fixam : Quodlibi non vis, alii Quidquodvoce magna clamavit: Lazare, veni foras? -
ne feceris, et hanc legeni Iransgrediuiitur hoinines, Quam difflcilesurgit, quemmoles malceconsueludinis
ecce alteva dies ihovlis dala est, et etiaiis lex divina premit. Sed tamen surgit, occulta gratia intus vivi-
per famulum Dei Moysen dicit illi: Non occides, ficatur : surgit post vocem magnam, se adhuc Jiga-
-non meecliaberis,non falsuni tcslimonium dices. Ho-^ tis manibus et pedibus : Et facies iltius sudario erat
nora pdirem iuiim et ntaltem tuani, etc. Ecce lex licjata, tamen foras jam processit, quid significat?
scripta est, et ipsa contemnitur, ecce lertius dies quando contemnis mortuus jaces, et si tanta contem-
morlis, quid restat? Venit Evangelium, ideo liltera nas, quanta dixi, sepullus jaces, quando confiteris
sine gralia reos faciebat, quos confitenles, gratia procedis, sed ut confitearis Deusfacit, humana voee
liberalvat. Prccdicatur ttbiquc Christus, minatur ge- clamando, id est, magna gratia vocando, sed ut sol-
hennam, vitam promiftit scternam, et ipsa contem- verentur peccata ejus, miriistris hoc dixit Dominus :
iiitur, transgrediuntur homines Evangelium, ecce Solvite illum et sinite abire, hoc est, qusecunquesol-
quarlus dies robrtis, merito jarii fcetet. Numquid et veritis in terra, soluta erunt et in ccelo.
talibus negantia est misericordia ? absit, et jam ad
165 COLLECTIONESiN EPISTOLAS ET EYANGELIA. 166
DOMINICAQUINTAIN QUADRAGESIMA. A aspersus inquinaios sanciificat ad emundalionem car-
EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI ADHEBR<EOS, CAP.IX. nis, qUanlomagis sanguis Chrisii. (ExOrig.) Si enim
i Christus assistens Ponlifex futurorum bonoruni, carnem, inquit, potest mundare sanguis taurorum ,
< per amplius et perfectius tabertiaculum non ma- rimlto amplius aiiimsesordem delevit sanguis Christi,
« nufactum, id est, non hujus creatiotiis, neque pei et in hac ipsa hostiartim diversilate, illis umbra data
« sanguinem hircorum aul vitulofum, sed per prb- est. Nobis vero per Jesum Christum veritas reser-
< prium sanguinem iritrOivitsemel in sancta seterfla, vata est, pro illis autem boves et hirci jugulabantur,
« redemptione inventa. Si enirii saiigtiis hircorum, et aves, et simila conspergebatur, pro nobis autem
« aut taurorum, et cinis vituloe aspersus itiqtiinatos Dei Filius est iramolatus. Nam et hostiarum diversi-
« sanctificat ad emundatiorieriicartiis, quanto niagis tatum typus imaginem passionis Christi prceferebat.
< sanguis Christi, qiii per Spiritutii sahclum obtiJit Nam postquam ipse oblatus est, omnes illce hoslice
« semetipsuni iramaculatum Deb, emuiidabit coh- cessaverunt, quse in typo vel umbra ejusdem praeces-
« scientiam nostram ab operibus mortuis ad ser- serant, prsefigurantes illud sacrificium, quod unus et
< viendum Deo viventi, et ideo Novi Testatiienti verus sacerdos obtulit, rhediator Dei et hominum,
« mediator est, ut morte intercedente, in redeisi- cujus sacrificii promissivas flguras in victimis ani-
< ptionem earum prsevaricationtitii, quse erant sub R malium celebrare ante oportebat, propter munda-
« priori testariiento reproriiissioneiti accipiant, qui tionem futuram, carnisetsanguinis, perquam unani
« vocatl sunt ceternsehcereditatis iri Chrislo Jesu victimam, fieret remissio peccatorum, de carne et
« Dominonostrb. » sanguine contractorum', quseregnum Dei non possi-
Clirislus assistens Poritifex. (Ex Orig.) Est quidfem debunt, quae eadem substantia corporalis in ccele-
unuspontifex magnusDbminusnosterJesus Christus, stem commutabitur qualitatem. Ipse enim in vitulo,
qui tion solum sacefdotuni estpohtifex, sed et pon- propter virtulem crucis offerebatur. Ipse in agno
lificum pontifex, nec sacefdolutii princeps tanttim- propter innocenliam. In ariete, propter principatum,
modo, sed et princeps principiim sacerdotum. sicut in hirco propter similitudinem carnis peccati, ut de
et Rex regum,et dominus Dominorum, qui velamea peccato damnaret peccatum. Iu turture et columba,
1 propter Deum et hominem, quia mediator Dei et
(quod Apostolus interpfelatus est ccelum penetrans,
assistit ritinc vultui Dei pfo nobis, semper vivens aci hominis, in duarum substantiarum conjunctione
interpeilandum. ostendebatur. Porro in similaginis consparsione.,
Futurotum bonorum. Sive eorum divefsorum cha- credentium per aquam baptismatis, collectam Ec-
rismattim, qui in primo adventu credetitibus, per clesiam,quce corpus Christi perspicue demonstrabat.
Spiritum sanclum data sunt hominibus, sive omniuni ^ Nos autem moraliter munus Deo vitulum offerimus,-
futurorum bonorum, de quibus Psalmista cbufidens cum camis superbiam vincimus : agnum cum -irra-
aiebat: Credo videre bona Domini in terra vivenlium tionabiles motus, et insipientes corrigimus: hceduin,
(Psal. xxvu). dum lasciviam superamus : columbam, dum siinpli-
Per amplius et perfectius tabernaculum. (Ex Joan. cilatem proferimus mentis : iurturem , dum carriis
Chrys.) Hic carnem Christi appellat Ajjoslolus taber- servarnus castitatem : panes azymos, si in via sin-
naculum. Tabernaculum euiiti cafo dicitur Chrisli, ceritatis et verilatis ambulemus.
habens in se divinitatem, in illo enim,ait Apostolus, Qui per Spiritum sanctum semetipsum obtulit im-
habitat omnis plenitudo divinitatis cofporaliter. Et maculatum Deo. Hoc est, sacrificium immaculatam.
bene amplius et perfectius tabernaculum Chvisti car- Erat mundum a peccatis,hoc enim est, per Spiritum
nem dixit, siquidem et Deus verbura, et ctincta Spi- sanctum non per ignem, non per alieua qucedam.
ritus operatio habitat in eo. Et mundavit conscieniiam nostram ab opetibus
Non manu factum. Hoc est, toonvirili semicie con-
na- mortuis, ad setviendum Deo vivenli. Hic manifeslat,
cretum, sed de Spiritu sancto ex Maria virgine mortua habent.es, id est, peccata non
tum. Ipsuni enim Iapideni, id est, Christum, Daniel 3 quia opera servire vero et vivo Deo. Sicut enim qui
sine manibus possunt
de monte, id est, de regno Judceorum mortuum tangebat polluebatur, sic et qui peccatum
vidit praecisum (Dan. n), quia sitie opere nuptiali,
mundum operalur magis polluitur. Mortuum quippe tangere
qui gratia sua uiiiversum implevit. est, m peccatis mortuum quempiam vel sequi vel
Non hujus creationis. Hoc est, non sine Spiritu imitari.
eam construxit, neque ex hac creatura est, hoc est,
non est ex his creaturis, sed spiritalis ex Spiritu Et ideo Novi Testamenli mediator est,ut morte tn-
sanclo. lercedente, in redempiione earum prmvaricalionum,
erant sub priore Testamento,repromissionemacci-
Neque per sangutnem hircoruih aut vitulorum, sed quw
introivit semelin sancla wterria, etc. pianl qui vocali sunt, wternm hwreditatis. Hic niedia-
proprio sanguine
Omnia permutavit Christus, qui non aliehb, sed tor filius factus est patris et noster : sermones de-
el attulit noliis a patre pertvansveclores : mor-
proprio sanguine semel introivit iri sancta, hoc est, tulit,
in cceliim, et per unum ingressum, ccternain redem- tuus est pro nobis, et fecit nos dignos testamenti,
invenit. hoc modo firmum factum est testanienluni.
plionem
Sienimsanguishircorumaut taurorum el cinisvitulw
167 SMARAGDIABBATIS 168
EVANGELIUM J0ANNIS, CAPUTVIII. A Ego dmmoniumnon habeo, sed honorifico palrem
t Dicebat Jesus turbis Judceorum et principibus meum, et vos inhonorasiis, me. Quia enim Sama-
« saccrdotum : Quis ex vobis arguet me de peccato? ritanus interpretalur cuslos, ct ipse veraciler custos
« Si verilalem dico, quare vos non creditis mihi? est, de quo Psalmista ait : iVisiDominus cuslodierit
t Qui esl ex Deo, verba Dei audit, propterea vos non civitatem, in vanum vigilant, qui tustodiunt eatn, et
t auditis, quia ex Deo non estis. Responderunt ergo cui per Isaiam, Cttstosquid de nocte, custos quid de
« Judcei et dixerunt ei : Nonne.bene dicimus nos, nocte (Isaim xxi) : respondere noluit Dominus, Sa-
« quia Samarilanus es tu, et dsemoniumhabes? Re- maritanus non sum, sed ego dsemoniumnonhabeo.
« spondit Jesus : Ego daemonium non habeo, sed Duo quippe ei inlata fuerant, unum negavit, et alte-
« honorifico patrem meum, et vos inhonorastis me, rum tacendo consensit. Custos namque humani ge-
< ego aiitem gloriam meam non qusero,est qui quse- neris venerat, et si Samariianum se non esse dice-
< rat et judicet. Amen amen dico vobis, si quis ser- ret, esse cuslodem negaret, sed tacuit quod recogno-
< monem meum servaverit, mortem non videbit in vit, et palienter repulit, quod dictum fallaciler au-
< aeternum. Dixerunt ergo Judaei: Nunccognovimus, divitdicens : Ego dmmoniumnon habeo. Hic vero
< quia daemoniumhahes. Abraham mortuus est et. in semelipso nobis Dominus patienliaeprsebuit exern-
< prophetoe, et tu dicis : Si quis sermonem meum R • plum. Qui si respondere voluisset Judceis, vos dse-
< servaverit, non gustabit morlem in aeternum. monium habetis, verum ulique dixisset, quia nisi
< Nunquid tu major es patre noslro Abraham, qui impleti dsemonio, tam perverse Je Deo loqui non
< mortuus est? et prophetae mortui sunt, quem le- possenl. Sed accepta injuria, et jam quod verum erat
t ipsum facis? Respondit Jesus : Si ego glorifico dicere veritas noluit, ne non dixisse veritatem, sed
t meipsum, gloria mea nihil est. Estpater meusqui provocalus contumeliamreddidisse videretur. Ex qua
< glorificat me, quem vos dicitis, quia Deus noster re quid nobis innuitur, nisi ut eo tempore quo a
< est, el non cognovistis eum. Ego autem cognovi proximis ex falsitate contumelias accipitnus, eorum
< eum. El si dixero, quia nbn <novieum, ero similis eliam vera mala taceamus, ne ministerium justse
< vobis mendax. Sed scio eum, et sermonem ejus correptionis in arma verlamus furoris.
t servo. Abraham pater vesler exsultavit ut videret Ego autem non qumro gloriam meam, est qui qum-
t diem meum, et vidit, et gavisus est. Dixerunl ergo rat et jttdicet. Scriptum est : Quia.pater omne judi-
t Judoeiad eum : Quinquaginta annos nondum ha- cium dedil fitio (Joan. v), et ecce idem filius injurias
t bes et Abraham vidisti ? Dicit eis Jesus : Amen «ccipiens, illatas contumelias patris judicio reserval,
t amen dico vobis, antequam Abraham fieret, ego ut nobis profecto insinuet, quanlum nos esse palien-
t sum. Tulerunl ergo lapides, ut jacerenl in eum. G tes debeamus, dum adhuc se ulcisci non vttlt, et ipse
t Jesus autem abscondit se, el exivit de lemplo. » tjui judicat. Quem vult intelligi cum dicit? Est qui
quserat et judicel, nisi patrem, quid est judicat? di-
DicebatJesus turbis Judmorum el principibus sa- scernit. Quomodo est
qui qucerat el judicet, est pa-
cerdotum : Quis ex vobis arguei me de peccato? (Ex ter
qui gloriam meam a vestra gloria discerhat et
Greg.) Pensate mansueludinem Dei, relaxare peccata separel, nam secundum formamservi,multum inter-
venerat et dicebat: Quis ex vobis arguet me de pec-
est, inter gloriara Christi et cselerorum hominum.
cato? Non dedignatur ex ratioue ostendere se pecca- Amen amen dico vobis, si quis sermonem meum
torem non esse, qui ex virtute divinilatis polerat servaverit, etc. De morte secunda
dicit, de morte
peccatores juslificare. seterna, de morte damnationis, cum diaboloetan-
Si veritalem dico, quare vos non creditis mihi? gelis ejus, ipsa est vera mors. Nam ista mors cor-
Quare, nisi quia filii diaboli eslis non veritatis? Filii poris, migrato qusedam est sanctis ad meliorem vi-
non nalura, sed imitatione. Creatura namque Dei tam. Impiis vero ad pcenas perpeluas. Quam mortem
eranl, ipse enim est creator cariiis et animse, vitio hic veritas designare voluit, cum dicit : Mortem non
imitatores erant diaboli. videbit in ceternum.
Qui esl ex Deo, verba Dei audit. Propterea vosnon Dixerunt ergo Judmi : Ntmc. cognovimus quia
auditis, cjuia ex Deo non estis. Si enim ipse verba dmmonium habes, Abraham morluus est, et pro-
Dei audit, qui ex Deo est, el audire verba ejus non phetw. Et ttt dicis, si quis sermonem meum, etc.
potest quisquis ex illo non est, inlerrogel se unus- Irascebantur quia jam morl-ui erant illa morte quae
quisque, si verba Dei in aure cordis percipit, et in- vitanda erat. Nam illam mortem vitare non pote-
. telligit unde sil. Cceleslem patriam desiderare veri- rant, qua morluus est Abraham et prophelne,
lasjubet, carnis desideria conlerere, mundi gloriam hoc est, mortera carnis. Nam Abraham et prophetce
declinare, aliena nonrapere, propria largiri. Penset; in spiritu vivebant, de quibus ipsa Veritas ait: Non
crgo apud se unusquisque vestrum, si hcec vox Dei est Deus mortuorum , sed vivorum (Matth. n).
in cordis ejus aure convaluit, et quia jam ex Deoi Respondil Jesus : Si egoglotifico meipsum , gloria
sit agnoscit. mea nihil esl, est pater meus qui glorificat me, quem
Dixerunt ergoJudmi: Nonne benedicitnus nos,quiai vos dicitis : Quia Deus nosler est, et non cognovi-
Samaritanusestu, et dwmoniumhabes? Accepta aulemi stis eum, ego autem novi eum. Et si dixero',quia non
lanta conlumelia, quid Dominus respondeat audiam. novieitm,ero similisvobismendax; sedscioeum, ei serm
 trm COLLECTIONESIN EPISTOLASET EVANGELIA. 170
monetriejus servo.Refert ergogloriam suam ad patrem A < phas. Et consilium fecernnt ut Jesum dolo tene-
DominusJesusChristus, de quo est quodDeusest. Dicit < rent et oeciderent. Dicebantautem : Non in die
Patremsuum, quem illi dicebant Deum suum, quem < feslo , ne forte tumultus fieret in populo. Cum
non eognoverunt. Si enim patrem cognovissent,ejus < autem esset Jesus in Bethania, in domo Simonis
filium recepissent. Sermonem patris tanquam filius < leprosi, accessit ad eum mulier habens alabas-
servans loquebatur , et ipse erat sermo, et verbum < trum unguenti pretiosi, et effudit super caput ip-
patris , qui hominibns loquebatur. Et notandum, < sius recumbentis. Videntes autem discipuli, in-
quod vidit eos Dominus aperta sibi impugnatione t dignati sunt, dicentes : Ut quid perditio haec? po-
resistere, et tamen eis se iterata non desinit voce t tuit enim istud venundari mullo, et dari pauperi-
praedicare, dicens : t bus. Sciens autem Jesus , ait illis : Quid molesti
Abraham pater vesler exsultavit, ut videret diem t estis huic mulieri? opus enim bonum operata est
meum, vidit et gavisusest. Tunc quippe diem Domini t in me, nam semper pauperes habelis vobiscum,
Abraham vidit, cum in figura summsetrinitatis tres t me autem non semper habebitis. Mittensenim haec
angeloshospitio recepit. Quibus profecto susceptis, t unguentum hoc in corpus meum , ad sepeliendum
sic tribus quasi uno locutus est. Quia et si in per- t me fecit.Amen dico vobis, ubicunque praedicatnm
sonis numerus trinitatis est, in natura unitas divi- j$I t fuerit hoc evangeliumin toto mundo, dicetur quod
nitatis. Sed carnales menles audientium , oculos a « hsec fecit in memoriam ejus. Tunc abiit unus de
. carne non sublevant, ineo soiam carnis aetatempen- t duodecim, qui dicebatur Judas Iscarioth, adprinci-
sant, dicentes : f pessacerdotum,etaitiIlis : Quid vultismihidare,et
Quinquaginla annos nondum habes, et Abraham t egovobiseumtradam?At^illiconstituerunt ei trigin-
vidisti ? Quos benigneredemptor noster acarnis suae t ta argenteos. Et exinde quaerebatopportunitatem, ut
intuitu submovit, et ad divlnitatis conlemplationem t eum traderet. Prima autem die azymorum, accesse-
trahit dicens : f runt discipuli ad Jesum dicentes : Ubi vis paremus
Amen, amen dico vobis, antequam Abraham fieret t tibicomedere Pascha?At Jesusdixit:Itein civita-
ego sum. Ante enim praeteriti temporis est, sum t temad quemdam, et diciteei: Magisterdicit, tempus
preesentis.Et quiapraeteritumtempus et futurum divi- t meum prope est, apud te facioPascha cum discipu-
nitas non habet, sed semper esse habet. Non ait: t lis meis. Et fecerunt discipuli sicut constituit illis
Ante Abraham ego fui, sed ante Abraham ego sum. t Jesus, et paraverunt Pascha. Vespere autem facto,
Unde et ad Mosendicitur : Ego sum qui sum (Exod. t discumbebat cum duodecim discipulis suis. Et
HI). Et dices filiis Israel: Qui est, misit me ad vos. t edentibus illis dixit: Amen dico"vobis, quia unus
Ante ergo vel post Abraham habuit, qui et accedere, 'C t vestrum me traditurus est. Et contristati valde,
potuit per exhibitionem praesentise, et recedere per t coeperuntsingulidicere : Nunquidegosum, Domi-
cursum vitse. Veritas vero semper esse habet, quiaL t ne? At ipse respondens ait: Qui inlingit mecum
ei quidquam nec priori tempore incipitur , nec sub( t manum in paropside,hic metradet. Filius quidem
sequenti terminatur. Sed sustinere ista aeternita- t hominis vadit sicut scriptum est deillo. Yaeautem
tis verba mentes infideliumnon valentes, adlapides, f bomiiii illi per quem filius hominis tradetur. Bo-
currunt. Etquem inlelligere non poterant, lapidibus, t num erat ei si natus non fuisset homo ille. Res-
obruere quserebant. Quid autem conlra furorem la- t pondens autemJudas qui tradidit eum dixit: Nun-
pidantium Dominus fecit, ostenditur cum protinus, t quid ego sum, Rabbi?Ait illi: Tu dixisti. Coenanti-
subinfertur. t bus autem illis , accepit Jesus panem , et bene-
Jesus autem absconditse et exivitde templo, Mirumj t dixit , ac fregit, deditque discipulis suis , et ait:
valde est, fratres charissimi, cur persecutores suosg t Accipite et comedite , hoc est corpus meum. Et
Dominus sese abscondendo declinaverit, qui si di- t accipiens calicemgralias egit,etdedit illisdicens:
vinitatis suae potentiam exercere voluisset , tacito0 f Ribite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis meus
nulu mentis in suis eos ictibus ligaret, aut in pce- t Novi Testamenti, qui pro mnltis effundetur in re-
nam mortis subitseobrueret. Sed quia pati venerat, D i missionem peccatorum. Dico autem vobis: non
exercere judicium nolebat. Cur abscondit se, nisi1 f bibam amodo de hoc genimine vitis usque in
quod homo inter homines factus redemptor noster, f diem illum , cum illud bibam vobiscum novum in
alia nobis verbo loquitur, alia exemplo. Quid autema t regno Patris mei. Et hymno dicto , exierunt in
nobis hoc exemplo loquitur? nisi ut etiam cum re- t montem Oliveti. Tunc dixit illis Jesus : Omnes
sistere possumus, iram superbientium bumiliter de-,_ f vos scandalum patiemini in me in ista nocte.
clinemus. i Scriptum est enim : Percutiam pastorem, et dis-
t pergentur oves gregis.Postquamautem surrexero,
: INCIPITPASSIODOMININOSTRI JESU CHRISTI. '• t praecedam vos in Galilaeam.
Respondens autem
i (Malthwicap. xxvi; Marci xiv; Lucm xxn.) t Petrus ait illi : Et si omnes scandalizati fuerint
t Scitis quia post biduum Pascha fiet, et filius
IS t in te, ego nnnquam scandalizabor. Ait illi Jesus •
t horainistradetur ut crucifigatur. Tunc congregati
Li t Amen dico tibi, quia in hac nocte antequam gallus
< sunt principes sacerdolum et seniores populi in „ t canlet, ter me negabis. Ait illi Petrus : Etiam si
< a.lrium principis sacerdotum , qui dicebatur Cai-
i_ t oportuerit me mori tecuro , non te negabo. &i-
PATROL.CII. 6
 174 SMARAGDIABBATIS 172
< militer et omnes disciptili dixerunt. Tunc venit A « etpost triduum recedificare iliud. Et surgens prin-
i Jesus cum illis in villam quae dicitur Gelhsemani, < ceps sacerdotum, ait illi : .Nihil respondes ad ea
t et dixit discipulis siiis : Sedete hic, dbnec vadam « quse isti iestificantur? Jesus autem tacebat. Et
• t illuc et orem. Et asstimpto Petro et duobus filiis « pririceps sacerdotum ait illi : Adjuro te per Deum
: « Zebedsei, cospit contristari et mcesttts esse. Tunc < vivum, ut dicas nobis, si tti es Christus filius Dei.
« ail illis: Tristis est dnima mea usqtte ad mor- « Dixit illi Jesus : tu dixisti. Verumtamen dico vo-
« tem. Suslinete hic et vigilate mectitn. Ef pro- < bis : Amodo videbilis filium hominis sedentem
« gressus pusillum procidit iti faciem suatii orans et « a dextris virtutis Dei, et yenientem in nuhibus
« dicens : Mi Paler , si possibile est, irahseat a me « cceli. Ttinc princeps sacerdotum scidit vestimenta
« calix iste. Yerumtamen nbn sicut egb volo , sed « sua dicens : Rlasphemayit, quid adhuc egemus
« sicut tu. Et venit ad discipttlos siios et invenit eos « festibus? Ecce nunc audistis.blasphemiam. Quid
« dormientes. Et dicit Petro : Sic nbh potuislis una « vbbis videlur? At illi respondentes, dixerunt?rReus
« hora vigilare mecum ? Vigilate et orate , ut non « esf niortis. Tunc expuerunt in faciem ejus, et cola-
« intretis in tentatiorieiti. Spiritus quidem promplus « phiseum ceciderunt, alii autem palmas in facieiri
< est , caro aulerii infiritia. Iterum secundo aUiit, « ejtts dederunt, dicentes : Prophetiza nobisj Chri-
« el oravit dicetis : Pater nii, si nott pbtest hic g « ste, quis esf qui te percussit? Petrus vero sedebat
« calix transire nisi bibaro illum , fiat volttutas tua. « foris in atrio. Et accessit ad eum una ancilla, di-
t Et venil iterum, et-invenil eOs dormientes. Erant « cens : Et tu cmn Galilaeoeras? At ille negavit eo-
< autem oculi eoninj gravati. Et relictis illis, iterum « rahi omnibus dicens : Nescio quid dicis. Exetihie
« abiit et oravit lertio euradeifl sermOnem dicens : « autem illo janiiam, vidit eum ajia aiieilla, et ait
« Tunc venit ad discipulos suos, et dixit illis : Dor- < his qtti efanf ibi: Et hic erat cum Jesu Nazareno.
« mite et requiescite. Eece appropiriqttabit Jiora, « Et ilefum negavit curo juramepto, quia non novi
« et filius homittis tradetur in manus peccatofum. « homirifetii.Et post pusillum, accesserunt
qui ad-
« Surgite eamus, ecce appropinquabit qui me. tra- « stabant, et dixerunt Petro. Vere, et tu ex illis es,
« det. Adhuc eo loquente, ecce Judas, rihusde duo- « nairi et loquela tua manifestum te facit. Tune coe-
« decim, venit, et cum eo turba mttlta, cum gladiis « pif detestari et jura.re quia nqn novisset hominem.
« et fustibus, missi a principibus sacerdotum et se- « Et continiib catiiavit gaiius. Et recordatus est Pe--
« nioribus populi. Qui autem tradidit eum, dedit « trus verbi Jesfi quo.d dixerat -: Priusquam galliis
< illis signum, dicefls: tjuemcunque Osculatus fuerb, i cantel, ter irie riegaljis. Ef egressus: foras flevit
< ipse est, tenete eum. Et confestim aecedeMSad « aniare. Mane autem facto, censilium inierunt oin-
< Jesum, dixit: Ave, Rabbi, et bsculatus est eum, C « ttes priticipes sacerdotum, et' seniores adversus
< dixitque illi Jestts : Amice, ad quid venisli? « Jesilin, ut eum morti trader.ent. Et vinctum ad-"
t Tunc accesserunt, et mantis injecerunt in Jesum « duxertint eum, et tradiderunt Pontio Pilato prae-
< et tenuerunt etim. Et ecce unus ex his qiil. erant < sldi. Tunc videns Jtidas, qui ejim tradiditj
quod
< cum Jesu, exlendens manum exemit gladium, et i damtiatiis esset, poenitentia ductus, retulit ffigiflta
< percutiens servtim prinbipis sacerdotum, amputa- « afgeiilebs principibus sacerdofum et senioTibus,
< vit auriculam ejus. Tuuc ait illi Jesus :,Gbnverte f dicens : Peccavi, tradens sanguinem justuni. At
« gladium tuum itt locunl suum, omnes enini qui « illi diteruqt: Qu.id ad nos? Tq yideris. Ltpro-
« acceperint gladiuiti gladio peribunt. An putas quia «jectis argenteis in lemplo,. recessit, et abiens la-
« non possum rdgare patrem meum, et exhibebit < queo se stispendit. Principes autem sacerdotiim,ac-
« mihi inodo plris quam duodecim legiones angelo- « ceptis argenteis, dixerunt: Non licet mittere eos in
< rum ? Quomodo ergo iinplebuntur scripturae? quia « corbbham, quia jpretium sanguinis est. Consilio au-
t sic opbrtet fieri. In illa hova dixit Jesus tuvbis : < tem inito, emerunt ex illis agrum figuli, in sepul-
< Tanquarn ad latioiiem existis ctitii gladiis et fusti- « turam peregrinorum.Prqpter hoc vocatus est ager
< bus comprehendere me, quotidie apud vos sede- « ille Acheldemacii, ho.cest, ager sanguinis usque in
« bam docens in templo, et non nie i.enuistis. IIoc D « hodiernum diem. Tunc impletum est quod dictum
< autem totum factuin est, ut implerentur scripturse < est, per Hieremiam prophetamj dicentem : Et ac-
».prophetarurii. Tunc discipuli otivnes, relicto eq « ceperunt trigirita argenteoSjpretium appreciali,
« fugemiit. At illi tenentes Jesum, duxercmt eum « queiii appfeciaverunt a filiis Israel, et dedbruht eos
« ad Caipham, prineipein sacerdotum, ubi scribae et < fti agrum figuli, sicut constituit mihi Dominus. Je-
< seniores conveherarit. Petrus aulem sequebalur « sus aiitem stetit ante pj:ccgidem.E' interrdgavii
t eum a longe, ttsque iti atriuni principis sacerdo- t eum preeses dicens : Tu es rex Judceorum? Dicit
t tum. Et ingfessus intro, sedebat cum ministris ut t ei Jesus : Tu dicis. Et cuni accusaretur a
principi-
< videret finem.- Principes aulem sacerdolum et t bus sacerdotttm et sehioritiiis, nitiil respondit.
t omne concilitim qttaerebanl falsum testimonium t Tunc dicit illi Pilatus : Nbn atidis cjuanta adver-
< contra Jesttm, ut ettm mbrti tracierent, Et non in- < sum te dicunt testimonia? Et non respondit ei ad
< venerimt, eum miilti falsi testes accessissent, No- t ullum verbiini, ita ut mifarelur praeses vehehieti-
< vissime autem venerunt duo falsi testes, ef dixe- t ter. Per diem aulem solemuem consueverat pfse-
t ruiil: Hic dixit : Possum deslfuere templum Dei, t ses dimiitere populo unum vinctumy quem voluis,^
 i7g COLLECTIONESIN EPISTOLAS Et EVANGELIA. lj*tt
t sent. Habebant aiitem lunc unum vinctum insi- A t properabantei. Asextaautemhora, tenebrae factae
< gtiem, qui dicebatnr Barrabas, qui propter seditio- t sunt super universam terram usque ad horam no-
< netti nlissus fuerat in careerem. Congregatis autem t nam. Et circa horam nonam, elamavit Jesus voce
< illis, dixit Pilatus : Quem vullis dimiltam vobis; i magna dicens : Heli, Heli, lama sabaththani, hoc
» Barrabam an Jesum qui dicitiir Christus? Sciebat t est, Deus meus, Deus meus, ul quid dereliqiiisti
< enim quod per invidiam tradidissefit eum. Sedente" < me? Quidam autem illic stantes et audientes dice-
< autem illb pro tribunali, mislt ad illura uxor ejus, < bant: Heliam vocat iste. Et continuo currens urius
< dicens : nihil tibi et justo illi, multa eriim passa < exeis, acceptam spongiam implevit aceto, et im-
< sum hodie per visum proplef etim. Principes au- < posuit arundini, et dabat ei bibere. Caeteri vero di-
< tem sacerdotum et seniores persuaserunt populo, . < cebant: Sine, videamusan veniat Helias liberans
< ut peierent Barrabam, Jesttni vero perderent. Re- < eum. Jesus autem iterum clairians voce raagna,
« sponderis auterii praeses, ait illis : Queiri vullis vo- t emisit spiritum. Et ecce velum tetiipli scissum est
<bis de diiobus dimitli? At illi dixerunt: Barrabam. t in duas partes, a summp usque deorsum. Et terra
< Dicit illis Pilatus : Qtiid igitur faciam de Jesu, qui t mota est, et petfae scissae sunt; et moniimenta
< dicilur Christus? Dicunt oriines : Grucifigalur. Ait t aperta sunt, et multa corpora sarictorum, qui dor-
« illis praeses : Quid enim mali fecit ? At illi magis B « mierant resurrexerttrit. Ef exeurites de monumen-
< ciamabant; dicenteS : Crucifigatur. Yidens atttem < tis post fesurrectionem ejus; verierunt in sarictam
« Pilattis, quia flitiil proficeret, sed magis lumul'us t civitafem, et apparueruntmultis. Centurib autem,-
< fieret, accepta aqna, lavit manus eoram populo, t et qui cum eo erantj custodietites Jesum, viso
< dicens : Iniiocens ego sum a sanguine jusli hujus, f terrae motu et his quaefiebaht, timuerunt valde
« vos videritis. Et respondens universus populus t dicentes : Yefe filius Dei erat iste. Eraht autein
t dixit: SahgUisejuSsupef rios et super filiosnostros. ' t ibi mulieres multse a longe, quse seculce erant Je-
t Tunc dimisit illis Barrabaffi, Jesum autem flagel- t sum a Galilsea, ministrarites ei; inter qtias erat
< latum tradidit eis, ut crucifigeretur. Tiittc mililes t MSria Magdalene et Maria Jacobi; et Joseph tiia-
' t
prcesidissuscipiehtes Jesurii in prsetorio, congre- t ter, et mafef filibrum Zebedcbi. Cum autem sero
t gaveruntadeumuniversara cohortem. Et exuentes t factum esset, venit qliidam hoitib dives ab Arima-
t euro, chlaroidem coccineam circuradederunt ei. Et t thia, noriiitieJoseph, qui etipsediscipiilus eratJesti.
< pleclehtes corbnam de spinis posiierunt super caput f Hic accessit ad Pilatum, ef petiit fcdfpusJesu. tiinc
< ejus, et arundiiiein in dextera ejus, et gemi flexo t Pilatus jussit reddi corpus, et accepto corpbre Jo-
< ainleeum illudebant ei dicenles : Ave , rex Judseo- t seph involvit illtid ih sittdone mutida, et posuit
< rum. Etexspuefltes in eum, acceperunt arundihem, C t illudin inonumeiito siionovo, qtfod exciderat in
< et percutiebant caput ejus. Et postquam illttse- t petra. Et advolvit saxum magtiuro ad ostium mo-
< runt ei, exuerunt eum clilamide, et indueruflt eriin t numetiti, etabiit. Ef-antautem ibiMafia Magdalene,
« vestimentis ejus et duxerunt eum ut crucifigerent. t et altera Maria, sedentes coritrci sepulcruin. Al-
< Exeuntes autem irtvenerunt homitiemCyteiiseuni t tera autem die quae est Parasceven, convenerunt
< venientem obviam sibi, nomitie Simonbm ; huhc < priticipes sacerdottim et Pharisaei ad Pilaiuih, dl-
< angariaverunt, ut tolleret crticem ejus. Et vene- < eenteS : Domihe, recordati sumtis , quia sedttctor
< runt iti locum qui dicitur Golgotlia , quod est Cal- < ille dixit adhuc vivens: Post tres dies resurgam.
« varise locus. Et dederunt ei vinum bibere cum felle < Jube ergo custodiri sepulcrttm hsque in diem ter-
« ffiistum.Et cum gustasset noltiit bibere. Postquam < tium, ne fbfte veniant discipuli ejus, et furetitur
« attlem crucifixerunt eum , diviserunt vestiirienta < eum,' et dicarit plebi: Surrexif ti mortuis, et erit
« ejus, sortem mittenteS; ut ihiplerelur qubd dictttm < novissimus errof pejOr pfiofe: Ait illis Pilatus:
« estper PrOphetam dicentem : Divisefuiit sibi ve- < Habetis custodiatii, ite et custodite sicut geilis. Illi
< stimenta mea, et super vestem meam fnisefuttt < autem abeuntes, mutiierunt sepujcrum , signanles
« sortem, Et sedenles servabant ettm, ef impbsue- < lapidem CutiicuslOdibus. i
« runf super caput ejus causam ipsius scriptam : Hic Scilis, qtAa pdst bidutim Pascha fiet, el filius liomi-
< est Jesus Nazarenus rex Judsebrum. tunC cruci- nis iradelur ut crucifigatur, etc. Pbst duos dies cla-
< fixi sunt cum eo dilo latrones, tinus a dextris, et rissinii luftiiiiis, Yeteris ac Noii Testamenli, yeriiiii
< uiiiis a sinistris, Praelereuntes aulerii blasphema- pro mundo Pascha celebfatur. PasCha , quod He-
< bant eum, ihoveiites capita sua et dicenles : Vaii bfaiee diciliir riD3, iibn a passibrie, sed a trans-
« qui destfuis lemphim Dei, ei in triduo illud resedi- itu nomioatur, eo quod exlefminator videns san-
< ficas, salva temelipstiin. Si filius Deies; desceride guinem ifl fbfibus lsraelitaruiti pertfansierit, tiec
< de cfuce. Similiter et principes saeerdbtttro iilu- percusserit eos. Moraliter atttein tfarisitus nbster, id
< denles ctim sCribis et senioribus dicebanf: Alios est, Phase ita celebratur, si tefreha et jEgyptum di-
< salvos fecit, seipsum nori potest salvum facere ? mittentes; ad ccelestisifestinemus. Hob sane jiiita.
t Si rex Israel est, descbndat nttnc de cruce, et cre- veterisinstrumeiiti scfipturaiti,infefPascha etazyina "
t dimus ei. Cbnfidit itt Deo, Hheret ergb eum nunc distat, quod Pascha ipse sbltis ciiesappellabatur, iit
t si vult. Dixit etiim , quia filiusDei sum. Idipsum quo agnus occidebatuf ad vfespefam, hbc est, qffaf-
t aiitem et latrottes, qui crucifixi erant cum eo, im- tadecima Iuna priml mensis, quiiitadecihia autein\
175 SMARAGDIABBATIS 176

Juna, quando egressus est de iEgypto , succeclebat A i Domino minislrantis fidem ac pietatem designat Ec-
festivitas azymorum, quce septem diebus, id est, us- clesisesanctse,quseloquitur in amoris cantico dicens :
rex in accubitu suo, nardus mea dedil odo-
que ad vicesimum primum diem ejusdem mensis ad Dum esset
divinsevirtulis Chri-
vesperam est statuta solemnitas. Yerum evangelistae retn suum, quse cum potentiam'
indifferenler, et diem azymorum pro Pascha, et pro sti, quse illi una estcum Patre,digna reverentia con-
diebus azymorum Pascha ponere solent. fitetur, caput profecto illius unguento pretioso per-
Tunc congregati sunt principes sacerdotum et se- fundit. Cum vero assumptae humanitatis mysteria
niores populi in atrium principis sacerdolum, qui di- digna reverentia suscipit, in pedes utique Domini
cebatur Caiphas, et consilium fecerunt, ut Jesum dolo unguentum nardi pislicum, id est, fidele ac verum
tenerent et occiderent. Dicebant aulem : Non in die profundit.
festo, ne forte tumultus fieret in populo. Congregan- Videntes autem discipuli indignali sunt, dicentes,
tur, ineuntes consilium , quomodo occidant Domi- ut quid perditio hmc ? potuit enim istud venundari
num, non timentes seditionem, ut simplex sermo multo, et dari pauperibus. Hoc Marcus qubmodo et
demonstrat, sed caventes ne auxilio populi de suis Matthseus synecdochicos loquitur, pluralem videlicet
manibus tolleretur. numerum pro singulari ponens. Nam Joannes distin-
Cum autem essetJesus in Bethania, in domo Simo-1R clius loquens, Judam hsec locutum fuisse testatur,
nis leprosi. Non quo leprosus eo tempore perma- et hoc gratia cupiditatis, eo quod fur fuisset, et lp-
neret, sed quia anle leprosus , postea a salvatore culos habens, ea quce mittebantur portaret (Joan.
raundatus est, nomine pristino permanente. Simon xm). Potest etiam intelligi quod et alii discipuli aut
quoque ipse obediens dicitur, qui juxta aliam intel- senserint, hoc aut dixerint, aut eis Juda dicente
ligentiara, mundus interpretari potest, in cujus domo persuasum sit, atque omnium voluntatem Matthseus
curala est Ecclesia. et Marcus etiam verbis expresseriut. Sed Judas pro-
Accessit ad eum mulier habens alabasirum unguenti pter ea dixit, quia fur erat, caelerivero propter pau-
pretiosi, et effudit super caput ipsius recumbentis. perum curam.
Mulier ista Maria erat Magdalena, soror Lazari, quem Sciens autem Jesus, ait illis. Quid molesti estis huic
suscitavit Jesus a morluis, utJoannes apertecomme- mulieti ? Opus bonum operata esl in me, nam semper
morat (Joan.xi). Qui eliam hoc factum ante sex dies pauperes habcbitis vobiscum, me autem non semper
Paschce testatur, priusquam asino sedens cum palrais habebitis. (Ex Hieron.) Mihi videtur in hoc loco de
et laude turbarum Hierosolymaai veniret. lpsa est prsesentia dicere corporali, quod nequaquam cum
autem non alia, qaae quondam, ut Lucas scribit, eis ita futurus sit post resurrectionem, quomodo
peccatrix adhuc veniens pedes Domini lacrymis poe- C ( nunc in omni convictu. et familiaritate, cujus rei
niieiilice rigavit, et unguentopice confessionis linivit. raemor Apostolus ait: Et si noveramusJesum Ghri-
Et quia multum dilexit multorum veniani peccat«rum stum secundum carnem, nunc jam non novimuseum
a pio judice promeruit (Luc. vn). Nunc vero justi- (II Cor. v).
ficata et familiaris effecta Dominonon tanlum pedes Mitlens enim hmc unguentum hoc in corpus meum
ejus, ut idem Joannes narrat (Joan. xn), verum «d sepeliendumme fecit. Quod vos putatis perditio-
etiam caput, ut Matthceus Marcusque perhibent, nem esse unguenti, officium sepulturse est, nec mi-
oleo sancto perfudit. Est autem alabaslrum genus rum, si mihi bonum odorem fidei suse dederit, cum
marmoris candidi variis coloribus intertincti, quod ego pro ea fusurus sim sanguinem meum.
ad vasa unguenlaria cavari solet, eo quod optime ser- Amen dico vobis, ubjcunque prwdieatum fuerit hoc
vare ea incorrupta dicatur. Nascitur circa Thebas Evangeliumintoto mundo, dicetur et quod hwc fecit
jEgyptias et Damascum Syriae cseteris candidius, in memoriam ejus. In toto mundo non tam mulier
probatissimum vero in India. Nardus vero est frutex ista, quam Ecclesia praedicatur, quod sepelierit Sal-
aromalica, gravi, ut aiunt, et crassa radice , sed vatorem, quod unxerit caput ejus.
brevi ac nigra fragilique, quamvis pingui situ redo- Tunc abiit unus de duodecim, qui dicitur Judas
leiite,cypressuraasperosapore, folioparvo densoque, • Ischarioth ad principes sacerdotum, el ait illis : Quid
cujus cacumina in aristas se spargunt. Ideoque ge- vultis mild dare, et ego vobis eum tradam ? etc.
mina docti pigraentarii nardi spicas ac folia cele- Mulli hodie scelus Judse, quia Dominum ac Magi-
brant. Et hoc est, quod ait Marcus : Unguenti nardii strum Deumque suum pecunia vendiderit, vel ut im-
spicati (Mar. xiv), pretiosi videlicet, quia unguen- mane, et nefariura exhorrent, nec tamen cavent:
tum illud quod atlulit Maria Domino, non solum de'. nam cum pro muneribus falsum contra quemlibet
radice confecuim nardi, verum etiam, quod pretio- teslimonium dicunt, profecto, quia veritatem pecunia
sius esset, spicarum quoque et foliorum.ejus adje- negant.Deum pecunia vendunt. Ipse enim dixit: Ego
clione odoris, ac virtutis illius erat accumulatai sum veritas (Joan. xiv). Cum societatem fraternitatis
gralia. Ferunt aulem de nardo physiologi, quodl aliqua discordiavpeste commacularit, Dominum pro-
principalis sit in unguenlis, unde merito unctioni ca-- dunt, quia Deus charitas est. Qui ergo charitatis et
pitis et pedum Domini oblata est. Sniit multa quidemi veritatis jussa spernunt, Deum utique, qui est cha-
ejus genera, sed omnia herbae, prseter Indicum quodI ritas et vcritas, produnt. Scribit in Evangelio suo
pretiosius esl. Mysticse autem devotio hcec Marice i Joannes : Quia cum intinxisset Dominus panem, dedi{
177 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. 178
Judm Simonis Iscariotis; et post buccellamlunc in- A 1 steria declarare, quatenus et antiqui Iegalisque Pa-
troivit in illum Satanas (Joan. xm), sed non est con- schse probalor existat, et hoc ad suae dispensationis
trarium Lucse, qui eum et ante buccellam a Satana figuram perlinuisse docendo, carnaliler ultra vetet
invasum jam esse commemorat (Luc. xxn), quia exhiberi, imo umbra transeunte, veri jam Paschse
quem nunc intravit, ut deciperet, postmodum intra- lumen advenisse demonstret.
vit, ulsibi jam traditum plenus possideret. Filius quidem hominis vadit, sicut scriptum est de
Prima aulem azymorum, accesserunt discipuli ad illo. Vm autem homini illi, per quem filius hominis
Jesum, dicentes: Ubi vis paremus tibi cotnederePa- tradetut. (Ex Hieron.) Poenam praedicit, ut quem
scha ? Primum diem azymorum, quartumdeciinum pudor non vicerat corrigant denuiuiata supplicia.
primi mensis appellat, quando fermento abjecto ira- Sed et hodie quoque et in sempiternum vse homini
molare, id est, agnum occidere solebant ad vespe- illi, qui ad mensam Domini malignus accedit, qui
rani. Qnod exponens Apostolus ail: Etenim Pascha insidiis menle inquinatus, qui in prsecordiis aliquo
nostrum immolatus est Christus (I Cor. v), qiii licet; scelere pollutus, mysteriorum Christi oblationibus
die sequenti, hoc est, quintadeciina Luna sit cruci- sacrosanctis participare non meruit.
fixus, hac tamen nocte, qua agnus immolabatur, et; Bonum etat ei, si nattts non fuisset homo ille.
carnis sanguinisque suis discipulis tradidit mysteria. R (Ex Hieron.) Non ideo putandus est, ante fuisse
celebranda, et a Judaeis tentus et ligatus, ipsius im- quam nasceretur, cum nulli possit esse bene, nisi ei
molalionis, hoc est, passionis suae sacravit exor- qui fuerit, sed simpliciter dictum est, mullo melius
dium. esse non subsislere, quam male subsistere.
At Jesus dixit eis : Ite in civitatem ad quemdam, et! Respondens auletn Judas dixit: Nunquid ego sum
dicile ei: Magisler dicit: Tempus meum prope est,, Rubbi? Ait illi Jesus : Tu dixisti. Blandientis junxit
apud te facio Pascha cum discipulis meis, etc. Marcus! affectum, sive incredulitatis signum. Cseleri enim
dicil: Ite in civitalem, et occurret vobis homo lage- qui non erant prodituri dicunt: Nunquid ego sum,
nam aqum bajulans (Marc. xiv). Lagena fragilita-- Domine ? Iste quippe qui proditurus erat non Domi-
tem designat apostolorum, per quos eadem eratt num, sed magistrum vocat, quasi excusationem ha-
gralia mundo ministranda. Unde aiunt: Habemuss beat, si Domino denegalo, saltem magistrum pro-
aulem thesaurum istum in vasis fictilibus. Lucas veroi diderit.
ait: Introeunlibus vobis in civilatem, occurret vobis s Cmnantibus autem ets, accepit Jesus panem et be-
homo amphoram aquw portans, etc. Pulchrae auleml nedixit, ac ftegit deditque discipulis suis et ait: Ae-
paraturis Pascha discipulis horao amphoram aquse3 cipite et comedite, hoc est corpus meum. Postquam
portans currit, ut ostendatur hujus Paschae mysle-- C typicum Pascha fuerat impletum, et agni carnes
rium, pro ablutione perfecta mundi lotius esse cele- cum apostolis comederat, assumpsit panem, qui
brandum. Aqua quippe lavacrum gratise, amphorai confortat cor hominis, et ad verum Paschae trans-
mensuram perfectam significat. Paranl ergo Pascha,, greditur sacramentum. Ut quomodo in praefigura-
ubi aquse infertur amphora, quia tempus videlicett tione ejus Melchisedech summi Dei sacerdos panem
adest quo veri Paschse cultoribus typicus de limine3 et vinum offerens fecerat, ipse quoque in verilate
cruor auferatur, et ad tollenda crimina vivifici fontis3 sui corporis et sanguinis reprcesentaret. Et in Luca
baptisma consecretur. In alio evangelista scriptum^ legimus duos calices, quibus discipulis propinarit.
est, quod invenerunt coenaeulum magnum stratumi Unum primi mensis et alterum secundi, ut qui inler
atque mundatum, et ibi paraverunt ei. Coeiiaculum i sanctos primo mense agnum comedere non potuerit,
magnum lex spirilalis est, quce de angustiis litieroe3 secundo mense inter pcenilentes heedum comedat.
egrediens, in sublimi loco recipit Salvatorem. Nam! Frangit autem ipse panern, quem discipulis porrigit,
qui adhuc occidentem litteram servaverit, qui noni ut ostendat corporis sui fractionem non absque sua
aliucl in agno, quam pecus intellexerit, iste nimirumi sponte ac procuralione venturam, sed, sicut alibi
in imis Pascha facit, quia spiritus majestatem com-. • dicit, potestatem se habere ponendi animam suam,
prehendere necdum didicit. At qui aquoe bajulmn,}" et polestatem se habere iterum sumendi eam. Quem
hoc est gralicc prceconem in domum Ecclesioefueritt videlicet? panem cerli quoque gralia sacramenti
secutus, hic per spiritum vivificantem tectum lillerce3 priusquara frangeret, benedixit. Quia naturam hu-
transceudendo, in alto mentis diversorio Christoj manam, quara passurus assumpsit, ipse una cum
mansionem prseparat, quia cuncla, vel Paschse sa-- Patre et Spiritu sancto gratia divinae virtutis im-
cramentum, vel csetera legis decreta de hoc scriptaj plevit: Benedixit panem et ftegit, quia hominem as-
intelligit. sumptum, ita morti subdere dignatus est, ut ei divi-
Vespereautem facto discumbebalcum duodecimdi- nse immortalitatis veracifer inesse potenliam de-
scipulis. Et edenlibus illis, dixit: Amen dico vobis,, monstraret. Ideoque velocius eum a morte resusci-
quia unus vesirum me traditurus est, etc. Lucas ini tandum esse doceret.
hoc loco, Dominum introducit dicentem: Dcsiderio> Et accipiens calicem gralias egit, el dedit illis di-
desideravi hoc Pascha manducare vobiscumantequami cens : Bibite ex liOcomnes, hic esl enim sanguis meus
patiar. Desiderat primo typicum pascha cum disci- Novi Testamenti, elc. Quia panis corpus confirmat,
pulis manducare, et sic passionis suce mundo my- vinum vero saiiguinem operatur in carne, hic ad
179 SMARAGDIABBATIS ~m
corpjisCJiristi mysfice, illud referfur ad sanguinem. A J tem, sed agenteSipcenitentiamliberentur, et signanter
"Verqmquia et nos in Christo, ef in vpbis Chrislum addidit in ista nocte, quia quomodo qui inebriantur,
manere oportet, vinum Dominici calicis aqiia misce- nocle inebrianlur, sic et qui scandalum patiuntur,
tur. At testanle enim Jqanne, aquae populi sunt in nocte el in tenebris suslinent. Lucas ait, quod
(Apoc. xvn), et neque aquam solam neqne sojum -vi- Simoni Dominus dixit: Ecce Salanas expetivil vos,
num, sicut nec granurn frumenti solum sine aquae ul cribraret sieut Iriticum, ego autem rogavi pro te,
admislione el cqnfectjone in ,pane cu.iquamlicet of- u%non deficial fides tua (Luc. xxn).
ierre, ne talis videlicet objatio, quasi caput a mem- Gum vero Satanas expetil eos tentare, et veluti,
bris secernendum .esse sjgnificet, et vel Ghristum qui triticum purgat, ventilando conculere,- docet nul-
sine nosfrce redemptionis amore pati potuisse, vel lius fidem a diabolo, nisi Deo permitlente, tentari
jios sine illius •papione salvari, ac Patri offerri posse, posse. Satanae quippe ad cribrandum bonos expetere
xjonfingat. Quod jautem dicit: Hic est sanguis meus esl, ad afflictionem eorum maliliee estibns anhelare.
Novi Testamenti, ad dislinctionem respicit Veteris Quo enim eorum teiitationem invidens appetit, eo
Testamenti, quqd •hircorum et vilulorum est san- illorum^ quasi probationem deprecans petit: El tu
jguine dedicatiim (Exod. xxiv). aliquando conversus , confirina fratres luos. Sicut
Dico aulem vobis: Non bibam amodq de hoc geni- B $ jpse tuam, inquit, fidem, ne Satana tentante defice-
miine vilis usque in diem illum, cum illud bibam VQ- ret, orando protexi, ita et iu infirmiores quosque fra-
liscum novum in regno Palris mei. Potest quidem tres exemplo tuee poenitentice, ne de venia forte
Mc versiculus, et simplieiter accipi, quod ab hac desperent, erigere et confortare meinento.
Jiora ecenae usque ad tempus resurrectionis, quo in Scriptum est enim: Percutiam paslorem et disper-
aregiioDei erat venlurus, vinum bibiturus non esset, gentur oves gregis. (Ex Hieron.) Perculitur aulem
postea namque illum cibum jpolumque sumpsisse pastor bonus, ut ponat animam pro ovibus suis, et
ieslatur apostolus Petrus qui ait: Qui manducavi- ut multis gregibus errorum fiat unus grex, et unus
mus el bibimus cum illo, posteaquam resurrexit a pastor (Zach. xm).
morluis. Sed mullo eonsequentius, ut sicut supra Amen dieo libi; quia in hac nocteXantequamgallus
typicum agni esum, sic etiam potum Paschse typi- cantel, ter me negabis. (Ex Hieron.) Et Petfusde
cum neget se ultra gustaluruin, donec ostensa et ardore fidei proiflittebat, et Salvator quasi Deus fti-
manifeslata resurrectionis susegloria, regni Deifides tura noverat. Et nota, quod Petrus in nocte neget
mundo adveniat. tertio. Postquam autem gallus eecinit, et decrescen-
Et hymno dicto exierunt in montem Oliveti. Hoc tibus tenebris vicina lux nuntiata est. Conversus-
«st, quod in Psalmo legimus: Edent pauperes et C l flevit amare, ternce tiegationis sordes lacrymis
saturcibunturi et laudabunl Dominum, qui requirunt lavans.
eum (Psal. xxr). Potest autem hymnus etiam ille Tunc venit Jesus cum illis iri villam, qum dicitur
inteUigi, quem Dominus secundum Joannem patri Gelhsemani, etc. Monstratur usque bodie locus Geth-
gralias agens dccantabat, in quo et pro seipso, etpro semani, in quo Dominus oravit, ad fadices tiiontis
discipulis, et pro eis, qui per verbum eorum cf edi Oliveti. Nuhc desuper Ecclesia sedificata; inlerpre-
turi erant, elevatis siirsum oculis, precabaltir. Et tatur autem Gethsemani vallis pihguium, sivb piri-
pulchre discipulos sacramento sui corpofis ac san- guedinum. Quod verb non sblum dicta, vel opera
guinis imbulos. Et hymno pise intercessibnis patri nostri Salvaloris, vertim "etiani ioca et tempora,, in
commendalos, in montem educit Qlivarum, uttypice quibus operatur et lo.quitur, myslicis, ut saepe di-
desigoet, nos per acceptionem sacramenlorum suo- ctuffi est,' surilplena figuris. Cum in monte orat Do-
rum, per quae opem suse inlercessioriis, ad altiora minus, quasi iacile tibs admonel snblimia tantuni
wrtutum dona et charismata sancti Spiritus, quibus orando inquiri, et pro ccelestibus bonis supplicafi
in corde perungamur, conscendere debere. Quod si debere. At cum in valle ofat, et hoc in valle pin-
quem movet, cur coenatis Salvator apostolis suum guium sive piriguediriis, ipsius aeque insinuat nobis
corpus ac sanguinem tradiderit, quare nos univer- v humilitatem semper orationibus, et internae pingue-
salis Ecclesiae consuetudine jejuni doceaniur eadem dinem dilectionis esse servandam.
sacramenta pereipere? Breviter audiat, ideO tunc Tunc ait illis Jesus : Tiistis est anima riiea usque
ccenatos communicasse apostolos, quia necesse erat ad morlem, etc. Non propter mortem tristis est Do-
Pascha illud typicum antea consutomari, et sic ad minus, quia eum conditio corporalis affectus, non
yeri Paschas sacfamenta transire. Nttnc ln honore formidb ffiortis bffendit. Nam qui corpus suscepit,
tanti tamque terr-ibilis sacramenti placuisse itiagi- omnia debuit subire, quae corporis sunt, ul esuriret
stris Ecclesiae,primo nos DominiCaepassionis par- et sitiret, tangeretur, contristaretur, diviriitas aulera
ticipationemttniri, pfimo spiritttalibtis epiilis interius> commutari per hos neseit affectus.
exteriusque sacrari, ac deinde tefrenis dapibus, cor- Et progressuspusilluinprocidit in faciem suamprdns.
pus et viiibus escis reflci. Lucas autem dicit: Avulsus est ab eis, qudntum ja-
sTimedicit eis Jesus i Omnesiios scandaium patie- etus est lapidis, tariquam 'hoc eos typicb admbniierit,
ininiin meinista iiocte. (Exffieron.") Praedicit quodI iil in eum diiigerent lapidem, id est, ttsque ad ipsiim
passuri sint, ut bum passi fuef int, tioii desperent salu-- perducerent intentionem legis quce scripta erat iti
181 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 182
ecce appropinquat qui me trqdet,
lapide, usque ad ilum enim potest pervenire ille A- Surgite, eamus,
lapis, quoniam finis legis est Christus ad jusliliam etc. Ac si diceret: Non nos inyeniant, quasi ti-
vmni credenti (Rom. x). mentes et retractantes, ultro pergamus ad morlem,
Et dicens: Mi Pater, st possibile est, transeat c ut confidentiam et gaudium passuri videant.
me calix iste, etc. Quod aulbm, patrem invocans, du- AccessitJudas ctd Jesum, et dixit: Ave, Rabbi, et
plici secundum Marctim nomine dicit: Abba pater, osculatus est eum. Impudens quidem et scelei^ata
Mtriusque populi illura, et Judaeis, scilicet, et gen- confidentia, magistrum eum vocare , et osculum ei
libus Deiim esse, ac Salvatorem ostendit. Idem nam- ingerere quem tradebat.
que Abba quod et pater significat. Sed NSSM.He- Dicit illi Jesus: Amice, ad quod venisti? Duobus
brceum, xa.rip Grsecum est et Latinum. Ut crgc modis hoc intelligendum est. Ad quod venisti, id est,
ulrumque populum in eum crediturum, et ab ntroquc ad quod scelus delapsus es , ut discipulus traderes
eum invocandum esse doceret, utraque lingua eun] magistrum, et dum esses apostolus, effectus es tra-
•priaius ipse invocat. ditor? Sive ad quod venisti? sttbaudiatur, hoc age ,
Spiritus quidem promptus esi, caro antem infirma, relinque osculum et imple traditoris officium.
etc. Hbc adversus temerarios, qui, quod erediderint, Et ecceunus ex his qui erant cum Jesu, extendens
pulant se posse consequi. Itaque quantuni de ardorc R manum exemil gladium suum , et percussit servum
mentis confidimus, tantum decarnis fragilitate ti- principis sacerdotum , et amputavit auricutam ejus.
meamus. In alio Evangelio scriptum legimus, quod Petrus hoc
Pater mi, si non potest hic calix transire, nisi bi- fecerit eodem mentis ardore, quo et caelera. Servus
bamillum, fiat Voluntas lua, etc. Non inquit, fiathoc quoque principis sacerdotum, qui Malchus , id est,
quod humano affectu loquor, sed propter quod ad rex appellatur, populus Jttdaeorum est, qui per in-
ierras tua voluntate descendi: Si ergo, inquit, fieri credulitatem servus factus est impietatis. Qui per-
potesl, ut sine interitu Judaeorum credat gentium didit auriculam dextram, ut totam litterae utilitatem
multitudo, passionem recuso. Si autem illi excse- audiat in sinistra. Sed Dominus Jesus in his qui ex
candi sunt,ut omnes Gentes videant, non mea, Pater, Judaeis credere volueruijt, reddit aurem dextrativ, et
voluntas, sed tua fiat. fecit servum genus regale et sacerdbtale. Aliter au-
Itetum abiit et oravit, teflio eumdem sermonem, rispro Domino amputata et'a Domino sanata, signi-
etc. Lucas autem ait: Appatuit illi angelus de ccelo, ficat auditum, ablata vetustate renovatum, utsit in
conforlans eum. Alibi legimus : Quia angeli acees- riovitate spiritus, et non in vetustate litterae , quod
serunt, e(ministrabanfei(MdHh.iy): In documento cui prseslitum fuerit a Christo, praestabitur et re-
ergo utriusque naturce et ei angeli ministrasse, et C gnare cum Christo.
eum angeli confortajse describitur, quoniam qui Tunc aii iliiJesus: Convertegladium iuum intocnm
Deus ante ssecula exstitit, homo factus est in fine suum, etc. Quia per gladium vindicta intelligilur,
sceculbrum. Et addidit Lucas dicens : Factus in cigo- sicut Apostolus de judice ait : Non enim sine causa
nia prolixius orabat. Agonia, alacritas vel confidentia giadium portat (Rom. XIII), recte hic per gladium
intelligitur. QuOdaufem sequitur secunduni eumdena vindicta iiitelligitur. Reconde gladium, ac si dicerel,
evangelislam: ^quiescat vindicta. Aliler. Converle gladium in locum
Et factus esl sudor ejus sicut gulta sanguinis. Non suum, id est, verbum prsedicationis converte ad
sudorem infirmitatis deputans, quia et conira natu- gentes, ubi secimdum Paulum, ostium apertum et
ram est sudare sanguinem, sed potius intelligi vult, ingens inveniat. Aliter. Postquam plenitudo geritium
irrigatam, sacfatamque ejus sanguine terram , non intraverit, dicit Petro, per quem totus prsedicatorum
sibi, qui noverat, sed nobis aperte declaratum, signatur ordo : Converte gladium verbi praedicatio-
quod effectunijam suse precis obtineret, ul fidem vi- nis ad Israel. Omnes enim qui gladium acceperint,
delicet discipulorum, quam terrena adhuc fragili- gladio peribunt (Gen. m). Quo gladio? illo iiempe ,
las arguebat, suosanguinepurgarel, et quidquid illa qui igneus vertitur ante paradisum, et gladio spiri-
scandali de ejus morte pertulisset, hoc ipse totuni tus, qui in Dei describitur armatura (Ephes.-vi).
moriendo deleret. Imo universum late terrarum or- An putatis quia non possum rogare patrem meum,
bem peccatis mortuum,sua morte innoxia, coelestem el exhibebit milii modo plusquam duodecim legiones
resuscitaret ad vitam. angelorum? Quomodo ergo implebuntur scriplurae,
Tunc venit ad discipulos suos, et dicit illis: Dor- quia sic oportet fieri? Non indigeo duodecim aposto-
fnile jdm et requiescite , etc. Cum dixisset dormite lorum auxilio, etiam si omnes me defenderint, qui*
jani et requiescite, et adjungeret, sufficit, ac deinde possim habere duodecim legiones angelorum. Una
inferret: Venit hora , ecce tradetur ftlius hominis, legio apud veteres sex millibus complebatur homi-
utique intelligitur post illud, quod eis dictum est~ num. Pro brevitate temporis numer.um non occur-
Dormite et reguiescite,siluisse Dominum aliquantiim, rimus explicare, typos tantum dixisse sufficiat: se-
ut hoc fieret qu^d promiserat, et tunc intulisse : ptuaginta duo millia angelorum, in quot gentes homi-
Ecce appropinquabit hora, sive venit hora. Ideo post numque lingua divisa est, duodecim legionibus fieri.
illa verba positum est, sufflcit, id est, quod requie- Hoc auiem totum factum est, ut implerentur scri-
vislis jam sufficit. plurce prophetarum, elc. Quse sunt scripturae pro-
*83 SMARAGDIABBATIS 184
jjhetarum? Fodetunt manus mects, et pedes meos A Deum vivum, ut dicas nobis, si lu es Christus Filiua
'{Psal. xn): et alibi: Sicut ovis ad victimam ductui, Dei. Dicit illi Jesus : Tu dixkli. Tunc princeps sacer-
<est(Isiu LIII). Et in alio loco : Ab iniquitatibus po- dotum scidit vestimenta sua. (Ex Hieron.) Quem de
puli thet ductus sum ad mottem. solio sacerdolali furor excusserat, eumdem rabies ad
func discipuliomnes relictoeo fugerunt. Interquos, scindendas vestesprovocat. Scidit autem vestimenta
llt Marcus ait, Adolescensquidam sequebaturDomi- sua , ut ostendat Judceos sacerdolii gloriam perdi-
num amictus sindone super nudo, id est, corpore. disse, et vacuam sedem habere pontiflcis. Sed el
Qua rejecta nudus profugit. Joannem hutic"fuisse consuetudinis Judaicse est, cum aliquid blasphemum,
adblescenlem intelligimus, quod vero nudus profugit et quasi contra Deum audierint, scindere vestimenta
ab impiis, illorum et opus designat et animam, qui sua, quod Paulum quoque et Barriabam, quando in
ut securiores ab incursibus hostium fiant, quidquid Lycaonia deorum cultu honorabantuf, fecisse legi-
i« hoc mundo possidere videntur abjiciunt, ac nudi mus (Act. xiv). Herodes autem, quia non dedit hono-
fpothis Domino famulari, quam adhserendo mundi rem Deo, sed ut quievit immoderato favori populi,
rebus raaleriam tentandi, alque a Deo revocandi statim ab angelo percnssus est. Altiori autem my-
adversariis dare didicerunt, juxta exemplum beali sterio factum est, ut in passione Domini poulifex
Joseph, qui relicto in manibus adulterae pallio, foras B Judseorum sua ipse veslimenta discinderet, cum tu-
cxsilivit, WialensDeo nuduS quam indutus cupiditati- nica Domini nec ab ipsis, qui eum crucifixere militi-
l»us mtmdi meretrici servire (Gen.xxxix). , - '' bus scindi potuerit. Figurabatur enim, quod sacer-
At Uli tenentesJesum, duxerunt ad Caipham prin- dotium Judseorum pro sceleribus ipsorum pontificuin
idpem sacetdotum , etc. Refert Josephus (Ant. Jud. esset scindendum. Soliditas. vero sanctae universa-
Rib. xvin, cap. 8) istumCaipham unius tantum anni lis Ecclesiee,--quce vestis sui redemptoris solet appel-
'pontificalum ab Herode pretio redemisse. Non ergo lari, nunquam valeat disrumpi, quin polius et si Ju-
unirum est si iniquus pontifex inique judicet. dsei si gentiles, si haeretici, si mali catholici, humiii-
Petttts autem sequebatur Jesum a longe, etc. Me- tatem Domini salvatoris contemnant, ejus tamen us-
Tito a longe sequebatur, quia proximo negaturus que ad consummationem sseculi, in illis quos sors
eral, neque enim negare posset, si Chrislo proximus electionis invenerit inviolata sitpermansuracastitas.
adhaesisset. Marcus autem dicit: Sedebat cum mini- Verumtamen dico vobis, amodo videbitis fillum
stris, et calefaciebat se ad ignem. Est enim dilectionis hominis sedentem a dextris virtulis Dei, et venienlem
ignis, est et cupiditalis, de hoc dicitur : Ignem veni in nubibus. Si ergo tibi in Christo, o Judaee, pagane
•mittere in terram, et quid volo, nisi ut ardeat (Luc. et haeretice, conlemptus, infirmitas, et crux contu-
J
xn), de Ulo : Ecce vos omnes accendenles ignem, ac melia est, vide quod per haecfilius hominis ad dex-
cincti flmnmisambulate in lumine ignis vestri, et flam- tram Dei palris sessurus, ex partu virginis homo
nnarum quas succendislis; iste super credentes in natus, in sua, in cceli nubibus, est majestate venturus.
(«RTiaculoSion de coelodescendens variis linguis Tunc expuerunt in faciem ejus, et secundum Mar-
3)eum laudare docuit, ille terrense materiae Caiphse cum : Velaverunt faciem ejus: Ut compleretur quod
ibcus in atrio flammis negandi Deum turbas accen- scriptum Cst: Dedi maxillas meas alapis, et faciem
>dit, nam ah horum aposlolus Pelrus persecutorum meam non averti a confusione sputorum (Thren. m).
•prunis calefieri cupiebat, quia temporalis commodi Yelaverunt autem faciem ejus, non ut eorum ille
sol.iliuui perfidorum societate quaerebat, sed non scelera nen videat, sed ut a seipsis, sicut quondam
mora, respeclus a Domino, cum ignem eorum cor- Mosi fecerunt, gratiam cognilionis ejus abscondant.
P'ire, tunc et infidelitatem corde reliquit. Si enim crederenl Mosi, crederent forsitan et Do-
Novissime autem, venetunl duo falsi lestes et di- mino (Joan. v). Quod velamentum usque hodie ma-
aernnl: Hic dixit, possum desttuere templum Dei, et net super cor eorum non revelatum. Nobis aulem in
ablatum est. Neque enim fru-
post triduum remdificare illud. Quomodo falsi testes Christum credentibus
sunt, si ea dicunt quae Dominum supra dixisse le- y stra, eo moriente, velum templiscissumest medium,
gimus? Sed falsus testis est, qui non eodem dicla sed et ea queetoto legis tempore latuerant, etabs-
sensu intelligit, quo dicuntur. Dominus autemdixerat condita carnali Israel fuerant, Novi Testamenti cul-
de lemplo corporis sui, sed et in ipsis verbis calum- toribus sunt patefacta sancla sanctorum arcana.
niantur, et paucis additis vel mutalis , quasi justam Et accessil ad eum una ancilla dicens : Et lu cum
cahrainiam faciunt. Salvator dixerat : Solvite lem- Jesu Galilwo eras. Quid sibi vult, quod primo eum
eum polueruni
plum hoc , isti commulant et aiunt: Possum de- prodit ancilla, cum viri utique magis
slruere lemplum Dei. Yos , inquit, solvite, non ego, recognoscere? nisi ut iste sexus peccasse in nece
Do-
quia illicitum est, ut ipsi nobis inferamus manus. Domini videretur, et iste sexus redimeretur per
Deinde illi vertunt, et post triduum sedificare illud, mini passionem? et ideo mulier resurrectionis prima
ut proprie de templo Judaico dixisse videalur. Do- accepit mysteria, et mandata cuslodit, ut veterem
miuus autem ut ostenderet animale et spirans lem- praevaricationis aboleret terrorem.
plum, dixerat, et ego in triduo suscitabo illud. Aliud Et post pusillum accesserunt qui stabant, et dixe-
est sedificare, aliud suscitare. irunl Petro : Vere et tu ex iilis es, nam et loquela lua
esset
Princeps autem sacerdolnm ait ilti: Adjuro te per manifestum te facit. Non quod alterius-sermonis
 185 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. 180
Petrus, aut genlis extraneus, omnes quippe Hebreei,.Aeausae quam damnaret invenit. Quod vero principi-
et erant qui arguebant, et qui arguebantur, sed quod bus non respondit, data est de agno similitudo, ut
unaquaequeprovincia et regio habeat proprietates in suo silentio non reus, sed innocens haberetur. Ubi
suas, et vernaculum lpquendi sonum vitare non pos- enim tacebat, quasi agnus toto pro grege immolan-
sil, unde et Ephratei in Judicum Iibro non possunt dus patienliam prsestabat : Ubi vero respondebat,
o-vvOnp.a dicere (Jud. xm). quasi pastor bonus, pro creditis sibi ovibus, conlra
Et continuogallus cantavit, et recordatusest Petrus luporum latronumque insidias pugnabat.
verbi Domini, vel secundumLucam : Respexit Domi- Congregatisergo illis, dixit Pilatus, quem vultis di-
nus Petrum. Respiciente Domino, Petrus ad cor re- mittsm vobis, Barrabam an Jesum, qui dicitur Chri-
versus, maculam negationis, po3nitentioelacrymis stus ? Latro sediliosus et homicidiorum auctor di-
tergit. Quia non solum cum agitur pcenitentia, ve- missus cst populo Judseorum, id est diabolus, qui
runi etiam ut agaturDei misericordia necessaria est. jam olim patria Iuce ob culpam superbise depulsus,
Respicere namque ejus misereri est. et in tenebrarum fuerat carcerem missus. Alque ideb
Mane atitem facto, consiliumfecerunt principes sa- Judcci pacem habere non possunt, quia sedilionum
cerdotum, el vinctum Jesum tradiderunt Ponlio Pi- principem quam Dominum eligere maluerunt. Quia
lato. Non solumad Pilatum, sed etiam ad Herodem ** - vero Rarrabas filius patris, vel filius
magistri eorum
ductus est, ut uterque Domino illuderet. Et cerne interprelatur, potest Antichristi typum gerere, quem
sollicitudinem sacerdotum. In malo tota nocle vigi- illi, quibus dicit: vos ex patre diabolo estis, vero Dei
Iaverunt, ut homicidium facerent, et vinctum trade- filio sunt praelaturi. Filius autem diaboli Antichri-
rent Pilato. Habebant enim hunc morem, ut quem Stus, non ab ipso nascendo, sed imitando voeatur.
adjudicassent morti, ligatum judici traderent. Sedente autem illo pro tribunali, misit ad illum
Tunc videns Judas, qui eum tradidit, quod damiia- uxot ejus dicens : Nihil tibi et justo illi. Multa enim
lus essel, projectis argenteis in templo, recessit et la- passa sum hodie per visumpropler illum. Nota, quod
queo se suspendit. Avaritiae magnitudinem impietalis gentilibus saepea Deo somnia revelentur, et quod in
pondus exclusit. Videns Judas Dominum adjudica- Pilato et uxore ejus, justum Dominum confilentibus,
tum morli, pretium retulit sacerdotibus, quasi in po- gentilispopuli testimoniumsit.
testate sua esset persecutorum mutare senteiiliam. Dicit iterum illis Pilatus, quid faciam de Jesu, qui
Itaque licet mutaverit volunlatem suam, tamen vo- dicitur Christus? Dicunt omnes, crucifigalur. Ut im-
lunratis primae exitum non mutavil. Nihil profuit pleretur quod dictum est in Psalmo : Circumdede-
egisse pceuitentiam, per quam seelus corrigere non ^1 . runt me canes mulli (Psal. xxi), et illud Hieremiae:
potuit. Facta esl mihi hwreditas mea, sicut leo in silva, de-
Principes aulem sacerdotum acceptis argenieis, di- derunt super me vocemsnam (Hier. xn).
xerunt: Non licet miitere eos in corbonam, quia pre- Vidensautem Pilalus, quia nihil proficerel,accepta
tium sanguinis est. (Ex Hieron.) Yere culicem li- aqua lavit manus coram populo, dicens : lnnocens
quantes, et camelum glutientes. Si enim, ideo non ego sutn a sanguine hujus justi, etc. Pilatus aulem
mitlunt pecuniam in corbonam, hoc est in gazophy- accepit aquam juxla illud propheticnm : Lavabo inler
lacium et dona Dei, quia pretium sanguinis est, cur innocentes manus meas (Psai. EXXII),ut in lavacro
ipse sanguis effundiiiir? manuum ejus, gentilium opera purgarentur, et ab
Consilioautem inito, emerunt ex illis agrum figuti impietate Judaeorum,quiclamaverunt, crucifigeeum,
in sepulturamperegrinotum. Illi quidem fecerunt alia nos alienos faceret, quodam modo hqc conteslans et
voluntate, ut seternum impietalis suce relinquerent dicens : Ego quidem innocentem volui liherare, sed
ex agri emptione monimentum. Ccclerum nos qui quoniam seditio oritur, et per id rebellionis mihi
peregrini eramus a lege et prophetis, prava eorum contra Coesaremcrimen impingitur, innocens sum a
studia suscepimus in salulem, et in prelio sanguinis sanguine hujus jusli (Joan. xix).
ejus requiescimus. Figuli autem ager appellatur, " Respondit universus populus dicens : Sanguis ejus
quia figulus noster est Cbristus. Tunc implelum est super nos et super filios nostros. Perseveral usque in
quod dictum est per Hieremiam a prophelam dicen- praesentem diem haec imprecatio super Judceos, et
tem : Et acceperunt triginta argenteos, prelium ap- sanguis Domininon aufertur ab eis, unde per Isaiam
pretiati, quod appretiaverunt a filiis Israel, et de- loquitur : Si levaveritisad me manus, non exaudiam
derunt eos in agrum figuli, sicut constituit mihi Do- vos, manusvestrmsanguineplenw sunt.
minus. Tunc miliies exuentes Jesum, chlamidemcoccineam
Et cum accusaretur a principibus sacerdotutn nihil circumdederunt ei. Vel secundum Marcum, induunl
respondit. Hinc Lucas ait : Pilatum ad principes sa- eum purpura. Pro regia enim purpura chlamis illa
cerdotnm dixisse, nihil invenio in hoc liomhte. Hoc coccinea ab illudentibus adhibita erat, et est rubra
esl, quod ipse pridie quam paterctur inter alia disci- queedampurpura cocco simillima. Potest etiam fieri,
pulis ait: Venit enitn princeps mundi hujus, el in me ut purpuram etiam Marcus commemoraverit, quam
non habel quidquam(Joan. xiv), sed quia princcps chlamis habebat, quamvis esset coccinea. Mystico
mundi, hoc est, Pilatus eum absolvit, in quo nihil ergo in purpura qua indutus est Dominus, ipsa ejus
a Haecin Hieremia non iiiveniuntur, tesle Hieronymo.
187 SMARAGDIABBATIS 188
caro quam passionibus objecit insinualur, de qua A i hser.esinterpretafiir. Nec prsefereundum quod idem
prcemissa dixerat ""Propheta: Quare ergo rubrum est Simon de villa yenisse fertur; vijla enini pagus dicitur,
indumenlum tuum, et veslimenlalua, quasi calcqn- avoceGrceca n-nyh,quaefontem significat, unde plu-
tium in torculari. In corona vero quam portabat, spi- ressimul domus ruslicse, hoc est, plures villae,pagus
nea noslrorum susceptio peccatorum, pro qua mor- vocatur, quod circa fontes condi tiujusmodi villee
talis fieri dignalus est oslenditur, juxta quod prse- consueverunt. Hjnc pagani dicli quasi villani. Uiicle
cursor ipsius testimoniuni ei perhibens ait : Ecce paganos appellamus eos, quos a civitate Dei aiie-
agnus Dei, ecce qui lotlit peccaia mundi (Joan. i), nos, el quasi urbanae conversationis esse videmus
Namque spinas in significatione peccatorum poni so- expertes. Sed de pago Siijjon egrediens, crucem por-
lere testalur ipse Dominus, qui protoplasfo, in pec- tatpost Jesum,cumpqpulus nalioiium paganis ritibus
calum prolapso dicebat : Terra lua spinqs et tributos derelictis, vestigia Dominicae passionis obedienler
germinabii libi (Gen. m), quod est aperte dicere : complectitur. Quodautem secundum Lucam in hoc
Conscienlia lua punctiones tibi, et aculeos vitiorum bco sequenlibus seDominus mulieribus dixit: Filice
procreare iion desislel. Quod vero juxla Evangelium Hierusalem, nolite fleresuper me, sed super vos et su-
Lucee Dominus apud Herodem alha vesfe induitur, per filios veslros, el addit : Quia siin vitidi ligno hmc
in coeterisvero Evangelislis a mililibtis Pilati, sub R] faciunt, in arido quid ftent (Luc. xxm)? (Ex Beda.)
coccineo sive purpureo habilu illusus esse perbibe- Viride enimlignum seipsum suosque electos,aridum
tur, collata utraque narratione, in uno innocenlia, et vero iinpios et peccatores significat. Si ego ipse,
casi.itas assunjplae humanitatis, in altero autem ve- inquit.quipeccalum non feci,quilignum viteemerito
ritas passionis, per quam ad gloriam regni immor- appelloi', fructus gratiae duodenos per singulos men-
lalis esset perveijfurus exprimitur. Sicut enim pur- ses affero, sine igne passionis a mundo non exeo,
pura colorem sanguinis, t[ui pro nobis effusus est, quid putas eos manere lormenti, qui fructibus va-
imilalur, ita et habitus regoum, quod post passio- cui, insuper vitce lignum flammis dare non ti-
nem inlravit, nobisque intraiidum patefecit, insi- ment?
nuavit. Verum quia dixit Apostolus: Quotquol enim Et veneruntin locum qui dicilur Golgetha, qtwd est
in Ghrislo baptizati estis, Chrislum induislis, et Calvarimlocus. Exfra urbem Hierusalem et foris por-
Isaias Doniino de electis omnibus : ilis velut orna- tam loca erant in quibus truncabantur capita damna-
menlo veslieris (Isa. XLIX).Potest in hoc utroque torum, etcalvarice, idesl decqllatorum sumpsere no-
Domiiii habitu, omnis electorum ejus multitudo, men. Propterea autem ibi crucifixus estDominus, ut
quce in martyres venerandos, et caeteram fidelium ubiprius eratareadamnatorum,ibierigerenturvexilIa
plebem dislinguilur, aptissime designari. Alba enim martyrii. Et quomodopro nobis maledictum crucis fa-
veste induitur, cum munda justorum confessione clus et flagellatus,et crucifixus, sic pro omnium sa-
circumdatur. Purpura sive cocco vestitur, cum in lutequasi noxiusinter noxios crucifigitur, utubi abun*
triumpho vicloriosorum martyruin gloriatur. davil peccatum, superabundet gratia (Rom. v). Qua-
Et plectenies coronam de spinis, posuerunt super liler sane Dominus in cruce positus, quidve eadena
capul ejus,elarundinem in dexferoe;'«s,etreliqua. In sacratissimi corporis positio regalis in se lypo con-
chlamide coccinea opera Gentium cruenta sustental: tineal, Sedulius in Paschali carraine pulchre versi-
in corona spinea maledictum solvit antiquum : in bus dixit (Lib. v).
calamo venenata occidit animalia, sive calamuin le- Protinusin patnli suspensusculmineligni,
ncbal in manu, ul sacrilegium scriberet Judceorum. Uelligionepia mutansdiscriminisiram,
Exeunles aulem, invenerunt hominem Cytenmum, Pax crucisipse fuit, violentaquerohoramembris
Illuslransprnpriis,pccnsmvestivilhonore,
venientemobviamsibi, sive seeundum Marcum : Ve- Suppliciumquededitsigimmmagisessesalulis,
Ipiiaquesanclificaiis
in se tormehlabeavit.
nientcm de villa, nomine Simonem, hunc angariave- Keve quisignoretspeciemcrucisesse colendam,
runt, ut tolleret crucem ejus. (Ex Hieron.) CavendumL QuajDominumportayitovans,ratipnepotenti
ne videatur coutrarium quod Joannes scribit, ipsum TJ Quatluorinde plagas"quadfalicolligitorbis.
Splendidnsauctorisde verticefulgetEous.
Dominum sibi crucem portasse. Sed hoc intelligen- Occiduosacraelambunlursidere plantaa.
Arctonde*lra tenet, mediumla3vaerigit axem,
dum, quod egrediens de prcetorio Jesus, ipse sibi Cunctaquede membrisvivitnatura creantis,
secundum Joannem portavil crucem, postea Simoni Et crue.e complexumClirislusregit undique mun-.
[dum.
portandam imposuerunt, et hoc congruo satis ordi-
ne, quia ipse passus est pro nobis, relinquens nobis Moralem quoque sacrosanctse crucis figuram
exemplum, ut sequamur vesligia ejus (I Pelr. m). describit Apostolus, ubi ait : In charitate radicali
Et quia Simon iste, non Hierosolymita, sed Cyre- et (undati, ttl possilis comprehendere cum omnibus
nseus esse perhibetur. Cyrene enim Libyae civitas; sanclis, quw sit latitudo et longitudo, altitudo et pro-
est, ut in Aclihus aposlolorum legimus (Act. n), fundum (Ephes. m). Cognoscere etiam superemi-
recte per eum populigentium designaulur, qui quon- nentem scientice charilatem Chrisli. In latitudine
dam peregrini et hospites testamentorum, nunc', quippe bona opera charilatis significat. In longitudine
obediendocives sunt et domestici Dei. Et sicut alibii perseverantiam sanctce conversationis usque in
dicitur : Hmredesquidem Dei, cohmredesaulem Chri- fineni. In altitudine spem coelesliuinpraemiorutn. In
tti (Rom.vui). Unde et apteSimonobediens, Cyrene,, profundo inscrutabilia judicia Dei, unde isla gra-
 189 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 190
tia in homines venit. Et heec ita coaptantur sacra- A . quippe in unb ad omnes pervenit, cum sors onmi-
mento crucis.utin latitudine aceipiatur transversumt bus placuit, quia et Dei gratia in unitate ad omnes
fignum, quo extendunlur manus, propter operumi pervenit, et cum sors miltitur, non personse cu-
significationem. In longitudine ab ipso usque in ter-- jusque, vel meritis, sed occulto Dei judicio ceditur.
rani, ubi totum eorpus crucifixum stare videtur,, Et posuerurit super caput ejus causam ipsius scri-
quod significat persistere, hoc est, longanimiter per- ptam : Hic esl Jesus rex Judmorum. Pulchfe tilulus,
manere.In latitudine ab ipso transverso ligno sursumi qtti Christum Regem testatur, non infra, sed supra
versus, quod ad caput eminet, propter exspectalio- crucem ponitur, qiiia licet in cruce pro nobis homi-
nem supernorum, ne illa opera bona atque in eis> nis infirmitate dolebat, super crticem lamen regis
perseverantia, propter beneficia Dei, terrena ac tem- majestate fulgebat, quia apte etiam, qttia rex siinul et
poralia facienda credantur, sed potius propter illudl sacerdos est cum eximiam "Patri suae carttjs ho-
quod desuper sempiternum sperat fides, quse per stiam in altari crucis offerret, regis quoque, qua
dilectionem operatur. In profundo autem, pars illa praeditus erat titulo, dignitatem proetendit, ut cun-
ligni, quae in terra abdita defixa Iatet, sed inde con- ctis legere, hoc est, audire et credere volentibus
surgit illud omne quod eminet, sicut ex occulta Dei innotescat, quia suum per crucem non perdiderit,
voluntate vocatur homo ad parlicipalionem tantae ^* sed confirmarit, polius et corroborarit imperium.
gratise, alius sic, alius aulem sie, supereminentem Nam quod hoc nomen, Hebraice, Graece et Latine
vero scientiae charitatem Christi, eam profecto, ubi scriptum erat, DmrrmSc-TTJn 5JW1- 'ivjcrou?6
pax illa est, quse prsecellit omnera intellectum (Phi- BKO-IXEUS- Tws 'iouSatuv. Jesus Nazarenus rex Judceo-
lip. iv). rum, hoc est, quod idem Apostolus subsecutus an-
Et dabant ei bibere, myrthatum vinum, et non ac- neclit. Et omnis lingua confiteatur, quia Dominus
cepit. (Ex Hieron.) Deus loquitur ad Hierusalem : Jesus Christus in gloria esl Dei Palris (Philipp. n).
Ego te plantavi vineam meam veram, quomodo facta Quantum vero ad litlerain, hse tres linguce ibi prcc
es in amaritudiiiem vitis alienw (Jer. n) ? Amara vitis cseteris eminebant, Hebrsea, propter Judaeosin lege
amarum vinum facit, quod propinat Dotnino Jesu gloriantes, Grceca, propter gentium sapientes, Lali
Christo, ut impleatur quod scriptum est : El dede- r>a, propter Romanos, mullis ac pene omnibus jam
runt in cibum meum fel, et in siti mea polaverunt tunc gentibus imperantes. Yelint nolint, ergo Ju-
me aceto (Psal. LXXXVI). Quod autem dicitur : El dsei, omnemundi regnum, oninis mundana sapien-
non accepit, vel securidum Matlhaeum: Cum gustas- tia, omnia divihoelegis sacramenta testantur, quia
set, noluit bibere, hoc indicat, quod gustaverit qui- . Jesus rex Judaeorum est, hoc est, imperalor creden-
dem pronobismortis amaritudinem, sed tertia dae tium et confitenlium Doiiiinum.
resurrexjt. Quod aulem ait Marcus : Non accepit, Tunc crucifixi sunt cum eo et duo latrones, a dex-
intelligitur, non accepit ut biberet. Gustavit autem, tris, etc. Latrones qui cum Domino sunt hinc inde
sicut Matthseus testis est, ut quod idem Mattheeus crucifixi, significant eos qui sub lide et confes
ait : Noluit bibere, hoc Marcus dixit : Non acce- sione Christi, vel agonem martyrii, A7elcontinen-
pit, tacuerit autem quod gustaverit. Sed hoc quod tiae arctioris instituta subeunt. Sed quotquot hsec
ait Marcus, myrrhatum vinum inlelligeiidum esf, pro aeterna solum coelestique gloria gerunt, hi
Matthseumdixisse : Cum felle mislum. Fel quippe profecto dextri latronis merito et fide designantur.
pro amaritudine posuit, et myrrhalum enim vi- At qui, vel humanae Iaudis inluiln, vel qualibet mi-
num amarissimum est, quanquam fieri possit, ut ttiis digna intentione, sceculo abrenuiitiaiit, non im-
et felle et myrrha tum vinum amarissimuna red- merito blasphemaloris et sinistri lalronis mentem
«derent. et aclus imitanlur. De qualibus dicit Apostolus :
Postquam autem crucifixerunt etim, diviserunt Si tradidero corpus meum Ul atdeam, si dedero omnes
vestimenta ejus, sortem mittentes. Haec evangelista facullates nieas in cibos pauperum, si alia mulla fe-
Joannes plenius exposuit, quia scilicet milites,- cae-_T cero, charitatem aulem non habeam, nihil tnilii pro-
tera in quatuor partes, juxta suum numerum divi- dest (I Cor. xiu). At vero beati qui perseculionem
dentes, de tunica, quse inconsntilis erat, desuper patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est
•contexta per totum, sortem miserunt. (Ex Augusl.) regnum ccelorum (Matth. v).
Quadripartita autem vestis Domini quadripartitam Prwtereuntes autem blasphemabant eum, moventes
ejus figuravit Ecclesiam, toto scilicet qui quatuor capita sua, etc. Blasphemabant, quia preetergre-
partibus constat terrarum orbe diffusam, et omnibus diebantur viam, et in vero itinere scripturse ambu-
ejusdem eisdem partibus cequaliter, id est, concor- lare. nolebant, movebant capita, quia jam anle move-
diter distributam. Tunica vero illa sortita omnium ranl pedes et non stahant supra petram.
partium signiflcat unitatem, quee charitatis vinculo Simililer et principes sacerdotum cum scribis dice-
continetur. Si enim cliaritas, juxta Apostolum, et banl, etc. Etiam nolenles confitentttr scribceet pha-
supereminentiorem habet viam, et superemiiiei scien- rissei, quod alios salvos fecerit, ilaque vos yestra
tiae, et super omnia prsecepta est, merito vestis qua condemnat seirtenlia. Qui enim alios salvos fecit, si
significatur desuper contexta, perhibetur. In sorte vellet, cl seipsuin salvare potera ,
aulem quid, nisi Dei gratia commendala est? Sic Descendatnunc decruce, et ciedinms ei. (Ex Hie •
191 SMARAGDIABBATIS 192
ron.) Fraudujenta promissio, quid est plus, de cru- A i In resurrectione vero Domini, nulla 'fidelibus terro-
ce descendere, an de sepulcro mortuum surgere? rum signa, sed indicia cuncta laetiliaevisuntur. An-
Resurrexit et noti credilis ei, etiam si de cruce de- geli albis vestibus coruscantes, curritur cum gaudio
scenderet, similiter non crederetis. Sed mihi vide- ad sepulcrum, ubi non mortuus inveniretur,- sed
tur hoc dsemones immittere, statim enim ut cruci- ubi mors agnosceretur evicta, appellanlur mulieres
fixus est Domiiius, senserunt virtutem crucis, et voce pacifica, et quid amplius dicam, omnia salutis
intellexerunt fractas esse vires suas, et hoc agunt, celernse mysteria revelantur. Et notandum quod
ut de cruce desccndat, sed Dominns sciens adver- Domiuushora sexta sit crueifixus, hoc est, recessuro
sariorum insidias, permanet in patibulo, ut diabo- a centro mundi sole, quando et latroni ait: Hodie
lum destruat. mecum eris in paradiso. Nam de Adam peccante
Et latrones qni crucifixi eranl cum eo, et impro- scriptum est, quod audierit vocemDomini Dei post
perabant ei. Hic per tropum qui appellatur o-OW.vj-^t?meridiem (Gen. u). Rationis igitur, imo divincepie-
pro uno latrone uterque dicitur blasphemasse. tatis ordo poscebat, ut eodem temporis articulo, quo
Lucas vero asserif quod altero blasphemante, alter tunc Adse praevaricanti obcluserat, nunc latroni Do-
increpavit blasphemantem, et confessus est, dicens : minus poenitenli januam paradisisi reseraret. Et
Domine,mementomei cttmvenerisin regnum lutim. B qua hora primus Adam, peccando huic mundo mor-
In corde aulem fidelium tres summopere manerei tem invexerat, eadem hora secundus Adam morlem
virtutes testatur Aposlolus dicens : Nunc autem ma- moriendo deslrueret.
nel, Fides, Spes, Chatitas (I Cor. xm), quas cun- Et citca horam nonatn, clamavitJesus voce magna,
ctas subila repletus gratia et accepit latro, etservavit dicens : Heli, Heli, lama sabathlhani, hoc esi, Deus
in cruce. Fidem namque habuit qui regnaturum meus, Deus meus, utquid me dereliquisli? (Ex Au-
Doniinum credidit, quem secum pariler morientem1 gusl.) Sicut enim esurire et sitire et fatigari non erat
vidit. Spem habuitqui regni ejusaditum postulavit. proprium divinitatis sed corporis, ita et quod dicit:
Charitatem quoque in morte sua vivaciler tenuit,' Ut quid me dereliqnisli ? corporis vox est. Ut homo
qui fralrem et colatronem pro simili scelere mo- ergb loquitur, ut homo turbatur, ut homo flet, ut
rientem, et de iniquitate sua arguit, et ei vitam1 hemo crucifigitur. (Ex Ambros.) Quod clamattuum
quam coguoverat praedicavit. est, a te hoc accepit, pro te liberandum carne in-
El dixit illi Jesus : Amen dico libi, hodic mecum1 dutus est.
eris, etc. (Ex Beda). Semper enim plus Dominus Qnidam antem illic stantes et audientesdicebant:
tribuit quam rogatur. Ule enim rogabat ut memor Hetiam vocat isie.
sui fuisset Dominus cum venisset in regnum suurm.Q (Ex Hieron.) Non omnes, sed
arbitror mililes fuisse Romanos, non
Dominus autem ait: Amen dico libi, hodie mecumt quidam quos
sermonis Hebraici proprietatem, sed
eris in paradiso. Yila est enim, esse cum Christo, intelligentes
ubi ibi duoslatrones \ ex eo quod dixit: Heli, Heli, putantes Heliam ab
quia Christus, regnum. Quidam eo invocatum. Siu autem Judseos qui hoc dixerint
cum Dominocrucifixos, duobus baplizatorum geme-
intelligere volueris, et hoc more sibi solito faciunt,
ribus coaptant! Quicunque enim baptizati estis in
ut Dominum imbecillitate infament, quia auxilium
Christo Jesu, in morte ipsius baptizati sumus. Ambo
Helise deprecetur.
namque similes crucifixi, sed unus in cruce blas-
phemus pejor, alter est confessione martyr effectus,, Et continuocurrens nnus ex eis acceptamspongiam
quia per baptismum, quo cum peccatores essemus3 implevit aceto, etc. Et hcec facta sunt ut imple-
abluimur. Alii dum Deum in carne passum, fide,, retur prophetia : In sili mea polaverunt me acelo
spe et charitate laudant, coronanlur. Alii dum autt (Psal. LXVIII).Judcei quippe ipsi erant acetum,
fidem aut opera baplismi habere renuunt, dono) degenerantes a vino patriarcharum et prophetarum,
quod accepere privantur. (Ex Hieron.) In duobus la- tanquam de pleno vase, de iniquitale mundi hujus
tronibus uterque populus, et gentilium et Judaeorum, , _^ impleti, cor habenles velut spongiam cavernosis
primum Dominum blasphemavit, postea signorumi quodammodo, atque lortuosis latibulis fraudulen-
magnitudine alter exterritus egit pcenitentiani, ett tum. Hyssopumcui circumposuerunt spongiamaceto
usque hodie Judaeosincrepat blasphemantes. plenam, quoniam herba est, humilis, et pectus pur-
A sexta aulem hora tenebrm factw sunt, etc. (Exx gat, ipsius Christi humilitatem congruenter accipi-
Hieron.) Et hoc factum reor, ut compleretur prophe- :- mus, quam circumdederunt et se circumvenisse pu-
tia dicens : Occumbet sot meridie (Amos vin). Et!t taverunt. Unde illud in Psalmo : Aspergesme hyssopo
alio loco : Occubuit sol cum adhuc media essel dies s et mundabor. Christi namque humilitate mundamur,
(Hier. xm), velut impium scelus, sol videre nonn quia nisi humiliasset semelipsum factus obediens
palitur, et suam in subtractis radiis preesentiam, i, patri usque ad mortem crucis. Non utique sanguis
in qua facinus generabatur, ipsa terra contremuit.i. ejus in peccatorum remissionem, hoc est, in no-
(Ex Vulgat.) Velum templi scinditur, ut quee hono- i- stram mundationem fuisset effusus. Per arundinem
rabiliter latehanl, pro tali commisso vulgata vilesce- :- vero, cui imposita est spongia, scriptura significa-
rent, et ut Josephus referl, voces virtulum coeles- ;- tur, quce implebatur hoc faclo. Sicut enim lingua
tium, migrare de fcmplo volentium, feruntur auditae. ',. dicilur, vel Grceca vel Latina, vel alia quaelibet,
495 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 194
soflum sighificans,qui lingua promitur, sic arundo A i vaticinia prophetarum, qui et ipsi a pelra Christo
clci potest littera, quod arundine scribitur. cum Apostolis petrce vocabulum susceperant, ut quid-
Jesus autem iterum clamans voce magna, emisit quid in eis duro legis velamine claudebatur, scissum
'
spiritutn. (Ex Beda.) Divince potestatis indicium est patet et genlibus. -,
emittere spiritum, ut ipse quoque dixerat: Nemo Et monumenta aperta sunt. De quibus scriptum
dealbala (Matlh.
potest tollere animam meam a me, sed ego pono eam est: Vos eslis scpulcra exlrinsecus
a meipso, ut rutsumaccipiam eatn (Joan. x). Lignum xxm), quce inlus plena sunt ossibus morluorum, ideo
adversus lignum, et manus patenter exlenduntur, sunt aperla, ut egrederentur de his qui prius in in-
adversus manus continenter extensas, pfo solulis et fidelitate mortui erant, et cum resurgente Christo
remissis praebenlur, clavis confixse,pro his quse eje- atque viveiite viverent, et ingrederentur ccelestem
cerunt Adam, prsebentur manus, quse orhem terrse Jerusalem. Porro secundum litteram, nulli violen-
complecterentur et revocent, pro humilitate exalta- tum esse videatur, morluo Salvatore, appellare
tio, pro suavi et pernicioso guslu, suscipitur fellis Jerusalem sanclam civitatem, cum usque ad destru-
gustus, et mors pro morte mulatur, tenebrae pro clionem ejus semper Apostolitemplum ingressi sunt,
tenebris, sepultura pro sepultura, resurreclio pro et ob scandalum eorum, qui de Judseis crediderant,
resurrectione, haec omnia, cura qusedam ergaiios R ] legis exercueruiit cseremonias, cujusque quadragesi-
est Dei, et medicina infirmitalis noslrse. mum secundum annum passionis Domini datum est
Et ecce velum templi scissum est in duas parles a tempus poeriitentiee.Illi vero in blasphemiaperseve-
summo usque deotsum. (Ex Beda.) Sciiidilur velum ranles, egressi sunt duo ursi de silvis gentium
templi, ut arca testamenti et omnia legis sacramen- Romanarum, et laceraverunt interficienles eam , et
ta, quse tegebautur appareant, atque ad populum ex eo lempore, non Jerusalem sancta, sed spiritua-
transeant nationum. Ante elenim dictum fuerat: liter iEgyptus vocatur et Sodoma.
Notus in Judwa Deus, in Istael magnum nomen Et multa corpora sanctorum, qui dormierant sur-
ejus (Psal. LVII).Nunc autem exaltare super coelos1. rexerunt, etc. (Ex Beda.) Qui enim resurgente Do-
Deus, et super omnem, inquit, terram gloria tua. mino resurrexerunt a mortuis, etiam ad ccelos
Et in Evangelio prius dixit : In viam genlium ne' ascendente simul ascendisse credendi sunt. Neque
abietilis (Matlh., x). Post passionem vero suam : ulla ratione illi temerilati fides accommodanda, qui
Euntes, inquit, docete omnes genles(Mallh. ullimo). eos poslea reversos in cinerem, ac denuo in monu-
Yelum templi scissum est, et omnia legis sacra- mentis, quse pridem patefacta sunt ab eis, quibus
menta, quseprius tegebantur prodita suiit, atque adI paulo ante vivi apparuerunt, more mortuorum putant
gentilium populum transiefunt. (Ex Hieron.) In' C quidam esse reclusos. (Ex Hieron.) Quomodo Laza-
Evangelio, cujus ssepe facimus mentioneiii super rus mortuus resurrexit, sic etfmulta corpora san-
Huiinare templi infinitaemagnitudinis, fractum esse- ctorum resurrexerunt, ut Dominum ostenderent re-
atque divisum legimus. Josephus quoque refertt surgenlem, et tamen cum monumenta aperta sint,
(Lib. vn Belti Judaici, cap. 12) virtutes angelicas> non ante surrexerunt, quam Dominus'resurgeret,
prsesides quondam templi tunc pariter conclamasse,, ut esset primogenitus resurrectionis ex mortuis.
transeamus ex his sedibus. Queerendum est' utrumi Quando vero dicitur : Apparuerunt multis, ostendi-
velum templi scissum est, exterius an interius. lur non generalis fuisse resurrectio, quae omnibus
Sed mihi videtur in passione Douiini, illud veluuii appareret, sed specialis ad plurimos, ut hi viderent,
esse conscissum, quod in lemplo foris positum fuit,i qui cernere merebantur. Quseritur autem cur Marcus
et appellabatur exterius, ut significarel quia nunc3 dicat: Erat aulem hora terlia et crucifixerunt eum,
ex parte videmus, et ex parte cognoscimus. Cum au- et Joannes dicit: Erat aulem parasceve Paschw hora
tem venerit quod perfectum est, tunc eliam velumi quasisexta. (ExVulg.) Quidamhoc scriptornmcon-
inlerius disrumpendum, ut omnia quse liunc nobiss tigisse dicit errore. Sed non mihi videtur ullam in-
abscondita sunt, domus Dei sacramenfa videamus. terpolationem suscipiendam scripturae divinae, quse
Quid significent duo cherubim, quid oraculum, quid1D ab Ecclesia toto orbe diflusa, inviolabili traditione
vas aureum, in quo manna reconditum fuit. Nunc; suscipitur. Et ne per hoc occasio detur hcereticis,
enim per speculum videmus in imagine, et cnm hi- non accipiendi in quibus violaverint divina decrela.
storise nobis velum scissum sit, et ingrediamurr Nunquid per tot ssecula Iatere potuit tam summa
atrium Dei, tamen secreta ejus etuniversa myste- lectio? aut noii emeiidari falsitas irrogata? Quid
ria, quse coelestiHierusalem clausa relinentur, scire3 ergo dicimus, nisi autjuxta Marcum.Judseorum vo-
non possumus. citms, qua clamarunt Crucifige, hora tertia cruci-
Et lerra mota est. Juxta illud quod scriptum estt fixum, aut eadem hora judicio morti addictum ex'
in Aggeo : Adhuc ego setnel moveboccelumet terram,, sententia, velut jam crucifixum voluit designare? Et
et veniet desideratus cunclis genlibus, ut ab orienteett quomodo secundum Joannem in cruce hora sexta
occidenteveniant, et recumbanlcum Abraham etlsaace suspensus, quod ex mirabilibus, quee acciderunt
et Jacob (Agg.ii). magis exislimo, dum ab ipsius momento temporis,
Etpetrmscissw sunt. In signum futurceresurrectio- sol radios suse'lucis abscondit, ne creatoris sui vi-
nis, vel dura corda gentilium, sive pelrce utiiversas deret injuriam. Aut si liora est tertia crucilixus, non
ltjg SMARAGDIABBATIS 196
dissonant hcecJoanni, dicenti: Erat autem parasceveA rorem Mariaematris Domini, et matrem filiorumZe-
hora fere sexta (Joan. xix). Parasceve enim prsepa- bedsei, quaepaulo ante regnum liberis postularat; et.
ratio inlerprelatur, et passio Chrisli quse est vere alias quas in cseteris Evangeliislegimus.
Pascbse, praeparatio ante lucem facta est, dum ad Cum auletn sero factum essel, venit quidam Iwmo
Annam principem sacerdotum, nocturno adhuc tem- dives ab Arimqthia, nomineJoseph, qui a Luca de-
pore duceretur. Nec immerito ab illa hora noclis, curio vocatur, etc. JDecuriovocatur, quod sit de or-
qua Jesus ductus est in Annse domum, usque ad ho- dine et offido curioe, et curise administrator s qui
ram lertiam, sex horse fuisse a Joanne traduntur. etiam curialis a procurando niunera civilia solet ap-
Potuit enim fieri, ut tres peragerentur horsenoctur- pellari. Ab Arimalhia civilate Judseaejqui exspecta-
n?e, el a prceparalione passionis Doraini usque ad bat el ipse regnum Dei. Arimalhia ipsa est Rama-
horam fcrliam diei. Secundum Joannem sex horse tha, civitas Helcanaj et Samuelis in regione Jatiihi-
rectissime referunturj non enim fruslra adjecit, ut tica juxta Diospolim.
diceret. Erat enim hora parasceve fere sexta, hoc Hic accessiiad Pitalum et petiit cofpiis Jesu. Ma-
esl, praeparatiohis. Ex eo enim coepitpassio Salva- gnoequidem Joseph istae dignilatis ad ssecttluni, sed
loris, ex qtio pfo salute mundi ductus est judi- majoris apud D.eummerili fuisse laudatur, uf ef per
candtts. juslitiam meritorum sepeliendo Cofpbfe dbittitiico
Cenlttrio autem, et qui cum eo erant custodientes dignus foret, et per nobilitatetii potehtice scecttlaris
Jesum, viso lerrm motu et his quw fiebant, limuerunt idem corpus accipere posset. Non eniih qtiilibet'
valde dicenles: VereDei Filius erat iste. (Ex Beda.) ignolus ad praesidem accedere, et crttcifixi cbrptis
Non solus centurio glorificavitDeum, sed et milites, polerat impetrare.
qui cuni eo erant custodientes Jesum. Sicut Mat- Et dcceptocotpdre Jbseph invotvitillud in sindone
lliaius scribit viso terrce motu et his quse fiebant, mttrida. Et ex#simpllci sepultura Domini, ambitio
timuerunt valde dicentes : Vere Dei Fitius erat iste. divitum cOndeinnatuf, qui ne in fumulis qiiideni
Quanta ergo csecilas Judseorum, qui tot per Domi- possttrit cafefe divitiis. Posstimus autem juxta in-
num virtutibus facfis, tanlis in morte illius apparen- telligentiain splfitaleni, et hoc sentire, quod ille in
.tibus signis credere respuerunl, et insensibiliores sindotie riittndaihvoivaf Jestini qui pura eum mente
'
gentibus, Deum glorificare, vel timere conleinpse- susCbperit.
rntil. Unde merito per centurionem fides Ecclesice Et posuii illud in monumenlosuo novo. In novo
designatur, quse velo mysteriorum coelestium per autem
ponitur monumento, ne post resurreclioiiem
.
mortem Domioireserato, continuo Dominum Jesum,' C ex cseteris
corporibus surrexisse, alius fingeretur,
et vere justum liominem et vere. Dei Filium, syna-
Nam et cenle- quod bene mbtiumentum de petra excisum fuisse
goga lacente, confirniat. ipsa sunjma meitibratttr. Ne si ex niujtis lapidibus aedificatumes-
et
naria, quse infiexu digitorum, sicut supra memo- suffbssistutiiuli fundamentis ablafus furto dice-
set,
ralum est, de sinistra transit in dexteram, Ecclesise rettif. Aliter solusDominustumulo includitur, ut
spe-
sacramenlis et fidei aptissime congruit, cui pro lege cialis illius sepultura, id est, noslrsedissimilis, sicutet
Evangeliumcreditum, pro terrse diviliis, regnum est caetefa dispensationis ejus arcana a nostrae nalurae
ccelesle promissum. ( fragilitafe diserepavere, specialis et resurrectio, de- r
Eranl autem ibi mulieres multw a longe, elc. Hoe e sigtiafur. Nani ef verus homo apparuit,.sed ex vir-
csl, quod ipse Dominusin Psalmo explicita susepas- gine matre coflceptus etnatus, et fentalus est, per
sioiiis serie palri queritur, dicens : Elongasii a mee omnia sedet pro simililudine absque peccato, et
amictim, et proximnm et notosmeos a miseria (Psal.'• morttius est, sed qubmodo ipse voluit: et sepultus
LXXXVII). est, sed quanjdiu yoluit : et suscitatus est, sed
Quw secutw erdnt Jesum d Galilwd iriinisiranies. ;. quando voluil. Hoc est ergq quod ait: Singulariter
(Ex Hieron.) ConsuetudinisJudaicaefiiit, nec duce- >- sum ego donec transeam (Psql. CXL): et alibi de
balur in culpam, more genlis antiqtto, flt mulieress -0 singulafi sepuilura : In pace in idipsum dprmiam et
de subslantia sua victiim atque vesfitmn praecepto- requiescam. Quoniamtu^ Domine, singulariter in spe
ribus ministrarent. Hoc quia scandaluffi facere po- eonsliluistime, id est, cseterorum mbrtalium in fitie
lerat in nationiljus, Paulus abjecisse se meniorat:: resurrectione servata, me singulari dono a riiortuis
Nunquid non habemus pdteslateiii, sOrores, inulieres ;s die terlia resurgere promisisti.
circumducendi,sicut et cmleridpostolifaciunt (I Cbr. p- De monumento Dominiferunt qui nostra et aetate*
ix) ? Ministrabaulaiiterii Dominbde suJislaritia sua,I> de Hierosolymis Britanhiam venerunt, qttod domtis
ul meterent eorum carnalia, cujtis ille metebaf II fuerit rotunda, de.subjacente rupe excisa,- tatitse aL
spiritualia, non qttod indigeret cibis Domiriuscrea- i- . liludinis, ut ihtro consistens hoiriOjvix manu ex-
lurarum, sed ut typuin ostetideret niagistrbfum, !> tenta, culmen possit attingere. Qusehabetiiitrbitum
quod victQ atque vestilti discipuli debbretitesse coii-
i- ab oriente, cui lapis ille magnus advohitiis' atque
tenti. Sed videaintts quales comites habuerit, Maria ia impositus est, in cujus monufflenti pafte aquilohdli
Magdalene, a qua septeni dsemoniaejecerat, Mariam m sepulcrum ipsum, hoc est, locus DbrflinicicOrporis
Jacobi, et Joseph matrem, malerterain suain so- D- de eadem petra factus est, seplem habens pedest.
 19? COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EYANGELIA. m
longitudinis, trium vero palmorum mensura, ccctero) A\gatidio futurceest resurrectionis adaugenda. In Ltica
pavimento altius eminens. Qui, videlicet locus, tiorii legimus : Qttia slabanl ontneS iiOti ejus a Vonge, et
desuper, sed a latere meridiahti per tolum patttlus5 inuiieres quce seculceefaht enm. His ergo notis Jestt,
est, unde corpus inferebatur. Colbr autem ejusdeaii post depositum ejus corpus, ad sua femeantibus,
menuitienti ac loculi rubicundb et albo dicitur esse> solce mulieres, quse arctius amabaht, funuS subse- •
permistus. Naiti et sepulcritm illud venerabilem fi-'. cutce, quoroodo poneretur inspicere ctirabaiit, ut
guram dominici habebal altafis, in quo carnis ejusj ei tempore congruo muntts possent devoiionis of-
ac sanguims solerit mysteria celebrari, unde regula! ferre. Sed et hactenus sanctcemulieres die paras-
EccleSiastica tenet eadem mysteria, non in serico, ceve, id est, prceparationis idein faciuht, cinn animae
non ih panno tinctb, sed instaf sindbnis, quo euiri| hurailes, et quo majoris sibi consciaefragiiiialis, eo
Josepll iflvolyit iri lititeo piiro debere consecrari. Ufi majori Salvatoris amore fervehtes passionis, ejus ve-
sicnt ipse veram terrenae mortalisque naturse sub- stigiis in hoc saeculo, quO fequibs est, prseparanda
stantiam pro nobis morli obtolit, ita et tios in com- fulura difigenter obsequufttur. Et si forte valeant
tiicmoratioriem ejusdem tremendi et venerabilis sa- imitari pia curiositate, quo ordine sit eadem passio
cramenti, purum de terroe germine candidumque, completa perpendunt. In Evangelio quidem Marci
et multiittodls, quasi mortificationum genere casti- R ^ scriptum est:
gatum altari linum imponamus. Quod autem ait: Ad- Et revertenles paraverunt aromata et unguenta, et
volvit saxurii niagnum ad ostiuinmonumenli velamen sabbato quidem siluefunl secundum manddlum. Man-
significat, qubd itt leclione Yetbris Testamenti ma- datum erat ut sabbati silentium a vespera usque ad
net. Lexenim in lapide script.a est, cttjus ablato teg- vesperam servaretur, et ideo religiosse,muliereS, se-
mine, secfela sacrariientbrttm revelantur. pullo Doitiino, quamdiu licebat operari, id est, us-
Erat autem ibi Maria Magddlerieet altera Mdria que ad solis occasum in unguentis prseparafldis erant
sedentes eonffa sepillcrum. Cseteris relinquentibus occupatae,quod non solum in dieparasceve egeranf,
Dominttm, tiiulieres iti oflicio perseverant, exspe-. verum trausacto sabbato, id est, sole occidente, mox
ctantes quod proiriiserat Jesus, et ideo itieruefutit ut operandi licentia remeabat, emerunt aroitiata, ut
prinise videre resurgenfem. Qudniani qui persevera-. mane venientes ungerenl corpus ejiis, sicul Marcus
vefit usque in firieni liic salvus erit. evangelisla testatur. Neque enim vespere sabbati,
Altera autem die, qum esl post Parasceven, et rel. praeoccupanfe jam noctis articulo, mOnumentuiri
Parasceve proeparalio ititerpretatur, quo noniine Ju- adire valuerunt. Inspecta autem Domini sepultura,
dcei, qiii inter Grcecbsconversabaiittir, sextain sab- revertentes parant aromata et unguenta, qiii lecta,
bati, qtise titinc a nohis sexta feria vocatur appella- *V ausSita, recordata passioae domiiiica, mox ad pa-
bant. Qubd eo videlicet die, quse in sabbato fore ne- tranda se opera virtutum, quibtis ChrisluS delecte-
cessaria prcepararent, juxta quod de manna quon- tur , convertunl. Et sabbato quidem paratis aroma-
dain erat prceceplum (Exod. xvi). Sexta autem die tibus silent, venturae post sabbatum cum muneribus
colligetis duplum, etc. Qui vero inter Romanos vi- ad Dominum, cum finita praesentis vitse parasceve,
tam ducutit Judoei, ttsitatitis eum Laline ccenam beata in requie gaudentes exspectant, quande lem-
piiraiti cognoffiinaiU.Quia ergo sexta die homo fa- pore resurrectionis apparenle, redolentibus Chrislo
cltis, et tola niuudi creatura perfecta, septima au-, spiritualium actionum; quasi aromatibus occurrant.
tem cotidilor ab opere suo requievit. Unde et hanc Mariam MagdaleneMariam plerique putant interpre-
sabbatum, id est, requiem vocari praecepit. Recte tari. IHuminantme isti vel illuminatrix. Magdalus tur-
Dominus tiadem die sexta crucifixus, humance repa- ris interpretatur. Significat heecMariasanctam Eccle-
ralionis implevit arcanum , uride cum accepisset siaroex gentibus cbrigregatam. Altera Maria significat
acetum dixif, consummatum est, id est, sexti diei, primitivam Ecclesiam ex pbpulo Judseorum electam.
quod pro mundi refectione suscepit, totum est opus Conveiierunt principes sacerdotum et Pliariswi ad
perfecluin. Sabbato autem in sepulcro requiescens ^ Pilatum, dicenles : Domine, recordali sutiius, quia
resurfectionis, quce octava die ventura est, exspe- seductor ille dixit adhuc vivens, post tres dies tesut-
cfabat eventuiri, ubi simul nostrce devotionis prce- gam, jube ergo custodiri sepulcruth, etc. Non sflffe-
lucet exempluni, quqs in hac quidem sexta mundi cerat principibus sacerdotum ef scribis ac Pharisaeis
eetale pro Domino pati et velut raundo crucifigi ne- crucifixisse Domitiitiin Salvatofem, tiisi sepulcrum
cesse est. In septima vero setate, hoc est, cum lseti ctistoairetit, cohorfem accipefent, signarent lapidero,
quis debitum solvit, corpora qiiidem intiimulis, ani- etquantum inillis est,manumopponereniresurgenti,
mas autem secreta inpace cum Dqmino manere. Et ut diligentia eorum nostrae fidei proficeret. Quanlo
post bona oportet opera quiescere, donec octava enim amplius servatur, tanto raagis resurrectionis
tandem veniente cetate, etiam corpora ipsa resurre- virtus ostenditur. Unde et monumento novo, quod
ctione glorificata, cum aniroabus simul incorruptio- • excisum fuerat in petra, conditus est, ne si ex muk-
nem aeternsehaereditatis accipiant. Unde pulchre se- tis lapidibus, cedificatum esset, suflbssis lumuli fun-
ptima dies in G.enesiyesperani habuisse non legitur, damentis ablatus furto diceretur.. Quod autemin se-
quia requies animarum, quse in illo sceculonunc pulcrq ponendus esset, Prophelse testimonium est,
^esl, non ullo consumenda moerore, sed pleniori dicentis : Hic habitabit in excelsa spelunca jietr.afc
199 SMARAGDIABBATIS ^00
forlissimm(Isai. xxxm), statimque post duos versi- A < humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad
culos sequitur : Regem cum glotia videbitis. Paulis- « mortem, mortem autem crucis. Propter quod et
per de ministratoribus persecutionis Christi, quid « Deus exaltavit illum, et dedit illi nomen quod est
actum sit, videamus. Primus Herodes, sub quo passi « super omnenomen, ut in nomine Jesn omne genu
sunt infanles, hunc finem habuit. Lento igni ex- « flectatur, ccelestium, terrestrium et infernorum, Et
trinsecus urebalur, intrinsecus autem vasto incen- « omnis lingua confiteatur, quia Dominus Jesus
dio cremebatur, omne corpus putridum gestabat at- « Christus in glofia est Dei Patris. >
que corruptum, inerat febris maxima, prurigo inlo- Hoc enim sentite in vobis, quod et in Chrislo Jesu.
lerabilis, colli dolor immensus, pedum tumor ex- Hoc loco Aposlolus humilitatem tenere nos docet, et
tensus, verenda putrida, inerat illi et inflatio pu- exemplum Domini nostri Jesu Christi ponens, qui cum
trida, postquam oleo est litus, soluti suntoculi ejus, sit in una eademque substantia deitatis, unus cum
et degperatus omnes primarios et nobiles plebis ad Patre, potenticc susefortitudine, et majestate abscon-
se jubet colligi, et in loco uno recludi, el alt sorori dita, formam servi, id est, assumpti bominis acce-
suce : Novi Judaeos de mea merle gavisures, s.ed ut pit. Si enim ille Dominus et Magister, servis et dis-
habeam lugeutes cum spiritum exhalavero, omnes cipulis ministravit, quanto magis nos cequalibus et
interfice. Igilur sex filiis suis a se necatis, cultellum g] majoribus servire debemus.
peliit, ut pomum, roore solito, purgaret, et elevavit Qui cum in forma Dei esset.(ExJoan. Chrys.) Per hoc
in seipso dextram suam, et ita obiit. Post hunc fi- enim quod dixit: Qui cum in forma Dei essei, verbi
lius ejus Herodes, sub quo passus est Dominus, eo substantiam in natura Dei esse oslendit, per hoc
quod non dedisset gloriam Deo, subito ab angelo autem, quod dixit: Formam servi accepit, natura
Domini percussus est, et incredibili ventris infla- hominis et non substantice suae, 'sive personae unum
tione distentus, continuis quinque diebus, quinqua- esse verbum significavit. Nec enim dixit, quod eum
gesimo quarto setatis suce anno, regni vero septimo, qui in forma servi erat, accepit, ne anteplasmato
obiit. Pilatus vero ita malorum cladibus cruciatus. homini unicum esse Deum Yerbum ostenderet.
est, ut propria se manu transverberaret. Quantaj Non rapinam arbitratus est essese mqualem Deo.
vero accesserint Judaeisper quadraginta annos usque, (Ex August.) Non rapina usurpavit quod naturaliter
ad vindictam crucis enumerare perlongum est. Quod[ possidebat.
a Pilato Caesaris imago nocte in lemplo posita est, Cnm igitur Apostolus de unigenito Dei Filio loque-
quse Paschae solemnitate perturbatione facta, tri- relur, quantum perlinet ad divinitalem ejus, secun-
ginla miilia ex eis csesa sunt: quod irruente fame, dum id quod verissime Deus est, sequalem eum esse
mulier unicum filium.suum comederit. Multa et alia C dixit Patri, quod non ei fuit tanquam rapina, id est,
signa demonslrabantur super eos. Nam fulgebat quasi alienum appetere, sed quasi proprium pos-
slella gladio similjs per lolum annum super Hierusa- sidere.
lem. Quadam die vitula sacrificiis admota enixa estt Sed semetipsumexinanivit. (Ex Chrys.) Exinanilio
agnam. Quadam nocte janua sanctuarii seris ferreis, autem est, Deo verbo eorum, quee humana sunt, aul
munita, quae vix viginti viris claudebatur, sponte> propter unitatem ad carnem, quse dispensative facta
aperla est. Quadam die visi sunt currus et equites est. (Ex Aug.) Exinanivit, non formam suam mu-
per aerem ferri. Quadam die Pentecostes sacerdo- tans, sed formam servi accipiens, neque conversus
les audiebant motus in templo, et voces dicentium : aut transmutatus in hominem, amissa incommuta-
Transmigreraus ex his sedibus. Quadam festivitatis bili stabilitate, sed tanquam verum hominem susci-
die, quidam Ananiaefilius mente commofus clama- piendo, ipse susceptor. In similitudine hominunr
bat: Yox ab oriente, vox ab occidente, vox a qua- faclus, non sibi, sed eis, quibus in homine apparuit.
tuor ventis. Qui verberatus magis ac magis clama- Dei Filius Deo Patri nalura aequalis, habilu minor,
bal. In obsidione autem Romanorum occisi undecies in forriia enim servi quam accepit, minor est Patre,
cenlena millia referuntur. Ad distrabendum vero. . in forma autem Dei, in qua erat etiam, aiilequam
traditi centum millia dicuntur : rectum igitur fuit •,' . D hanc accepisset, sequalis est Patri. Ergo quia forma
ut qui patrem et filium despexerant, a filio et patre, Dei accepit formam servi, utrumque Deus, utrum-
id esl, Tito el Vespasiano delerentur : et qui in so- que homo. Sed utrumque Deus, propter accipien-
lemnitate PaschseDominum crucifixerunt, in eadem tem Deuiri, utrumque autem homo, propter aceeptum
soleinnitate ab hostibus conclusi perirent. hominem. Neque enim illa susceptione alterum
eorum in alterum conversum atque mutatum est,
DOMINICAIN PALMIS. nec divinitas quippe in creaturam mutata est, ut
EP1ST0LA BEATIPAULIAPOSTOLI ADPHILIPPENSES,desisteret esse divinitas, nec creatura in divinita-
CAP.II. tem, ut desisteret esse creatura.
« Hoc enim sentite in vobis, quod et in Christo~t Et habitu invenlus ut homo. Nomen habitus dici-
« Jesu. Qui cum in forma Dei esset, non rapinami tttr, ab illo verbo, quod est hahere. in illa re
Ergo
« arbilratusestesse se sequalemDeo, sedsemetipsuma dicilnr habitus, quse nobis ut habeatur accidit. Mul-
« exinanivit, formam servi accipiens, in similitudi- tis enim modis habitum
dicimus, vel animi, sicuti
i nem honiimim faclus, et habitu inventus ut homo,, est, disciplinse perceptio usu roborata, vel corporis.
 201 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 20»
sicut est alius alio succulentior : vel membris ac- A tu in ipsius, o horao, susceptione carnis promeruisli
commodatur, iitdicimus, vestitum, calciatum, arma- nominis dignitatem. Haec enim de eo dicuntur,
tum, et si quid hujus modi est. Yeriimtamen hoc ex quo verburn caro.factum est, ethabitavit in nobis.
interest, quod quaedam eorum qttce accidunt nobis, (Ex August.) Praeter hoc quod tanquam in templo in
ut habitum faciant, non mutantur anobis, sed ipsa illo corpore habitat omnis plenitudo divinitatis, est
nos mutant in semelipsa, sicuti sapientia cum acci- aliud quod inlersit inter illud caput et cujuslibet
dit homirii, non ipsa mutatur, sed hominem mulat, membri excellentiam. Est plane quod singulari qua-
quem de stulto sapientem facit. Qucedam vero sic dam susceptione hominis illius, una facla est per-
accidunt,.ut et mutent et mutentur, sicuti cibuset sona cum verbo. De nullo enim sanctqrum dici pq-
ipse amittens speciem suam, in corpus nostrum ver- tuit aut potest, aut poterit, verbum caro factum es.t.
titur, et nos refecli in robur mutamur. Tertium ge- Nullus sanctorum qualibet prcestantia gralice uni-
nus est, cum ipsa quce accedunt mutantur, ut habi- geniti Dei nomen accepit, ut quod est ipsum Dei
tum faciant, et quodammodo formantur ab eis, verbum ante scecula, hoc simul cum assumptoho-
quibus habitum faciunt, sicutiest vestis, nam pro- mine diceretur. Singularis est illa susceplio, nec
jeela, non habet eam formam, quam cum induitur, cum hominibus aliquibus sanctis, quantalibet sa-
induta ergo accipit formam quam non habebat exu- B pientiae sanctitate praestantibus, ullo modo potest
la. Quod est ergo, Habilu inventusut homo, nisi ha- esse communis. '
bendo hominem, inveutus ut homo est? non enim Ut in nomine Jesu omne genu flectatur cmleslium,
poterat.inveniri ulhomo, ab his quicor immundum terrestrium, etc. Ideo pro omiiibuspassus et mortuus
habebant, et verbum apud patrem videre non pote- est, ut omnis creatura in nomine ejus precem
rant, nisi suscipiendo hoc quod possent videre, et fundat, coelestium commorantium in coelo, terres-
per quod ad illud lumen interius ducerentur. Isle trium viventium in terra, et infernorum, sive homi-
autem habitus. non est, ex priflio. illo genere, de num mortuorum, sive, ut aUqui volunt, de custodi-
quo superius diximus, non enim roanens ip se natura bus dicit infernorum.
hominis, naluram Dei commutavit. Neque ex secun- Et omnislingua eonfiteaiur, etc. Id est, omnium
do, non enim immutabit homo Deum, et mutatus ab et diversarum gentium lingua, hoc est, in natura et
illo est, sed potius ex tertio est habitu, sic enim as- gloria deitatis, dum ejusdem est gloria, cujus est
sumptus est, ut commutaretur ineffabiliteretexcel- pater.
lentius atque conjunctius quam vestis ab homine,
EVANGELIDM JOANNIS, CAP.XIII.
cum induitur. Hoc ergo nominc habitus, satis signi-
ficavit Apostolus,quemadmodum dixerit in similiiu- C < Ante diem festum Paschccsciens Jesus, quia ve-
dinem hominum factus, qui non transfigurationem « nif hora ejus, ut transeatex hoc mundo ad Pa-
in hominem, sed habitu factus est, cum indutus est « trem. Cum dilexisset suos, qui erant in mundo,
homine, quem sibi uniens quodammodo atque con- « in finem dilexit eos. Et coena facta cum diabolus
firmans imniorlalitali ceternilatique sociare. t jam misisset in cor, ut traderet eum Judas Simo-
Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad « nis Ischariotis, sciens quia omnia dedit ei pater
mottem, elc. Hic nobis perfecise obedientise monstrat « in manus, et quia a Deo exivil, et ad eum yadit,
exemplum, nulla enim potest .mors deterior esse < surgit a cceiia et ponit vestimenta sua, et cum
morte crucis. « accepisset iinteum praecinxit se. Deinde misit
Propter quod et Deus exaltavit illum. Locus iste, « aquam inpelvim, et ccepitlavare pedes discipulo-
secundum humanam naturam polius intelligendus « rum, et extergere linteo quo erat prsecinctus.
est, quam divinam. Natura enim humana humiliari « Venit ergo ad Simonem Petrum, et dicit ei Pe-
et exaltari potuit, non divina. Si ergo et nos exal- t trus : Domine, tu mihi lavas pedes? Respondit
tari cupimus, Deo ac sanctis ejus usque ad mortem « Jesus, et dixit ei: Quod ego facio tu nescis niodo, .
obedire etiara debemus. Magistrum humilem su- « scies autem postea. Dicit ei Petrus : Non lavabis
perbi discipuli non sequamur, nec Dominum mitein 1) « mihi pedes in aeternum. Respondit ei Jesus : Si
servi contemnamus ingi-ati, nec indignum sit nobis < non lavero te, non habebis partem mecum. Dicit
aequalibus preebere ministerium, cum ille Dominus < ei Simon Pelrus : Domine, non tantum pedes
obsecutus sit servis. « meos, sed et manus et caput. Dicit ei Jesus : Qui
Et donavit illi nomen, etc. Quomodo accepit ut « lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet, sed est
adorari potuisset Iargitor omnium ccelestium mune- < mundus totus, et vos mundi estis, sed nonomnes.
rum, quem non solum patriarchas et prbphetas, ve- < Sciebat enim quisnam esset qtii traderet eum.
rumetiam angelos et potestates, cherubin et sera- « Propterea dixit, non estis lnundi omnes. Pqstquam
phin, divinis .tesfimoniis adorasse cognoscimus. Aut < ergo lavitpedes eorum, accepit vestimenta sua,
quomodo dicitur exallatus, quimagis per assumptam « et cum recubuisset iterum, dixit eis. Scitis quid
humiliatus dicitur carnem? Verum si attendas, « fecerim vobjs? Vos vocatis me magister et Do-
quod verbum caro factum est, non eum miraberis < mine, et bene dicilis. Sum etenim : Si ergo ego
exaltaluin referri, aut nomeii prcedicabilesuscepisse. « lavi pedes vestros, dominus et magisfer, et vos
. In ipso enim humaua cognoscitur exaltata natura; <.debetisalter alterius lavare pedes. Exemplum dedi
PiTftQL. CII. 7
2u3 SMARAGDIABBATIS 201
< vobis, ut quemadmoduriiegb fecivobis, itaetvbs Acuiflifl i febus humanis postea vivitur, utiqtte terra
t faciatis. i calcathr; Ipsi igitur humaniaffeeiusVSiiie quibus in
flivi ActiiJSTiNi iticTAi)E'COENA Doiimi. hae mortalitate non viviiurjquasi pedes,sutit,iibi«x
Paselia fiDjbttebfceum noirien est, tion Grcecum. humaflis rebus afQciinur.,hoc ipse eyangeJisjapater-
OppOfttitiissimetairien occurrit in tibc nbihhie quae- Jecit: Sciebai enhti, inqvlit;.qiiisnamessit qui traderet
ciam congrttentia utraf uriique lingtiartim. Qui ehiitt etim : Vos; inqii.it, 'vocttlis-nie nvagistefel Domx-
itK&x^Graeee, Lalitie palidr dicitiif. Ided paselia' ne , bene-dicitisysumelenim; ideo bene diciiis q;uia
1 -
passio putata est, veliit htic riOnietia paisiiihe ita sum.
appellatum est. Iri sui vefo lingua, hocest, in He^' Siego lavi pedes vestros, Dominus et-tttagisteij et
brcea, pascha transiens dicituf. iioc-ilcique iibmeri reliqua; Discimus eniin , fratres, huniilitaiom ab
ititerpretans nobis beattts Evangelista, "driicdieth exCelsOjfaciamus invicem huiniles; qtiod- humilitef
festum, inquit, paschw, scierisJesus, qttid veriit liota-, fecit excelsus. Nec dedigrietuj:quod fecit Cliristus,
ut Irdnsiret ex hoc mundd ad Patrem. Ececi paseha, facere ChristiauUs. Nain quoddicit : Exeinplturi
ecce Iransilus. Utideet qubd?behbcscilicetmuiido ad dedi vobis,-ui quemudtiiodum'ego fecivobis, jld et
palreiii, spes riiembris in capite est data, qtiod es- vos faciaiis, ostcndit riobis, ut si quis adverSus ah\
sent illo tratiseunte sifiedubio secufura. 3 quCrahabet querelam, sicut Doiiljuus dohavit no-
B
Cum dilexisset suos qui erant in murido, etc. Quid biSj ita et nos iflvicem: Itaqtte nobis delicta done-
esf etiimift finemdilexii eos, hisi itt Ghrisltiin? fitiis mus, elprb nostris deliclis invicem bremusi Atque
enim Jegis Ctifisttts ad juslitiam oinni credenti. ita quodarantodo invicem pedes iioslros laveiflus.
Aiiter,in finem dilexil,~lsqm aditiorlera dilexit, id Nostfum est; donante i.pso, ministerium charitalis
esl, usqtie ad morlem illtim dilectib iila perduxit,' et humilitatis adhibere, illius eslj exaudire., ae
qtlia latitum dilexit sttos, ut morereuir propter eos. ttbs ab omni peccatorum conlahiiiiatiOnc httiiidare
Etccena facta, cuni diabPltis misisset. Cceflaergb per Ghfistum et iu Chrislo v ut qiitjd aliis eliaiii
facta, dictum est, jam parata, et ad convivantiUtii femitlimuSj lioc est, in terfa solviittus, solvaiuf ih
ihensam usttmque perducta, non IrCirtsatta tteque ccelo.
fittita. Si quaeris; quid miserit diabolus in CofJu- Ametij umen dico vobis, non est servuSihdjot cld-
iise, hoc uliquti, ut tradefei eum. Missio'isla"non fit mtno stto, et reliqua; Hoc ideo dixitj quia lavefat
per aurem, sed per cogitationem. Jam talis venerat. . diseiptilofumpedes magiSter haiUiUialisj-el vefbb et
adconviviuin.explorafor^pasfpris^jnsidiatpr Salvato- exettiplo.
ris, venditor Redemptoris. (Smdragdus liic plus hdbei qiiariiEftcihgeiiuiriiri cceiici
p
'
"
ScienS,quid ohiiiiadedii ei Pdierih hitthus, ei quia Ddmirii"tn se c-ompleclitur,ntiiii dnfeitiii JUum,"et
a Deoexivii, 61 ad Deiim vddit, etc. Si brrinia dedit < sitimissimu.nl> Chrisli, sermpnem.i,qrceiri. .cvunyetista
ei Pater in riianus, ergb et ipsuiti iraditbreni; Nani Joaiyies habet cap. XIII,xiv, xy, xyi, xvn, ceu cg-
ghedriicaritionerii qua Clirislus~sU'is vcttedicil, Sub-
siipsum in mahibustioh habefet,' tidir uliqtie illb nectit, et iiiira, sed cldfa bfeViitiietx diihPdoxiSpd•
titefetiir ut vellet. Proitide traditor ttri"dit"tts*efatei iribus, exponil,)- , .
qiiein tradere cupiebat. Atque ita itiaiutii tradetido JVohde oninibusvobis dicp, eijo scib c/itcselegefim.
faciebat, ut de traditb bbtiiiffi fieret,'qtiod heseiebat' Qtios? nisi eos qui beati efunl; fdeieiido qucepfcece-
Sciebat enirti Dbmintis quid faceret prb amlcis, ac pit. Nbri est ex eis iste, qtii panem illius sid edebat,
siti omriia dederat Pater in maflus ejus, et in usti ut super eum levaret calcaneum. Uli inaiidUcabaiU
'
mala, et ifl effectti boiia. pahetti Domitti, ille patieni :Dbmini Cbliffa• Dbmi-
Sttigii d cdnti ~etpoiiitvesthiientdsua, elc.Cufliergo num ':--i111vitafli, iUe pbetiam. Ahiodo; inquil-, dko
illi Deus Palef Otiiiiia ileciissetiii maniis, illeUisci- vobis, priusqivamfidt, ul cfeddtis, euiii factriiiifttetit,
piilbfuni ttoti nianus, sed pedes lavit. Et cuni s'c sci- qnia etjo sttmljoan. xni). Id esty egoJsum iile de quo
TetaDeobxisse bt pergere ad Deum, titittDei Domini,, Scriptura pfcecessit,ubi dicturiJ Cst : Qui ihandncat
sed homitiis servi iiflplevil bfficiiihi, nec illius cledi- "pdnem'meutn, levabii supef me bdlcarieum.Deinde
guattis est pedes'lavate, cttjus mahtfs jani praevide- sequitiiret dicit :
bal in scelere crubi/igendus. Sttis exspbliatus est: " Aineh, driiehdico vobis, qni accipii ettrii~si q'uein
vestimenlis, et mortuus, ittvoiulus est liiiteis, ex- misero, riieuicipii. fd est, sectiriduhi hominein. Qhi
spoliatus est, et tbta iiiaiijus passiti tibstra ptifgatibi aulem me accipil, accipit eum qui misrt^mey id; est
est. Tanta esl qiiippe iiuiiiaiice'liliiitati liuiflililas, lit; qui aeeipit ine sfeetinduitiDeiiflV-, abcipit eiiiri qiii-me
eain commetidaret suoexeihpirj,' etiani diviriiiatis ^ti-- misil. Sic nariique unusqtiisquB eutii qui est 'inissiis
blimitas. Quid esl: venit efgO ad Simonem Petruni?? accipiatj iitin illo euiti qtii riiisit attendat. Si eiiifii
quasi aliquibtis jatii lavasset, tidh Itaiiitelligeiidutiii aitfeiidasChfisfuhi iif Peirbjj inveiiiesdiscipulipfat!-
est, quod post aliquosad 11111111 verierit, sed' qiibdab) eeplbfemVSi:aiiterli atieiidas :Paffein iri Filio;'iii-
illo'coeperiti : ;•'' veiiitistinigenili genrtofeni; Ac sic Ifiieo qui 'inisstts
QUilotuS est, non habet opns; nisi'pedes lavdre,, est, sine uUo effbrti accipiflius iriitteiiieitii
sed esl niuriduslotus,elc. Utiqtte riiuhdustotus prceterr Guth hwb dixtsSetJesus, VritbdtuSest spiritu: Quid
pedes. Hbmo qtiidemiri sanctobaptisino lotiis ablui- esl ergo, quod ille turbatus est, nisi quia intir-
turi non ofaeier pedesysedtolusbnihiiibi Yeruiritameii i Kos in stto corpbre, hoc est, in sua Ecciesiaj suse
 205 COLLECTIONESIN EPISTOLAS E.T EYANGELIA. 206
infirmitatis vohintaria similitudine consolatus est. A' Et Deus, inquit, clarificatus est in eo. lpsa enim cla-
Quando turbatur, qui npn lurbaretur nisi volens, rificatio.est iilii homiuis, ut Deus clarificetur in eo.
eum consolatur qui turbatur et nolens. Et coniinuo^ inquit, ctarificqvit eum, resurreclio-
Aspiciebanlergo adinvicem discipuli, hwsitantes de nem scilicet suam , non sicut noslram in fine sae-
quo dicetet, et reliqua. Sic quippe in eis erat erga cuU, sed continuo futuram hac attestatione prcedi-
njagistrum suuiti pia charitas, ut tamen eos hu- cens,
mana allerum de altefq stimulafet intrfmitas. Nota Filioli, adhuc modicum vobiscumsum. Ne putarent
quidem sibi eraf cujusque conscientia, verunuamen., ergo, quod sic euro clarificaturus essel Deus, ut non
quia proximi ierat ignsta, ita sibi singulus quisque eis conjungeretur ulterius ea conyersalione qua in
certus erat, ut incerti essent, et cseteris singuli, et terra est: Adtiuc, inquit, modicum vobiscum sum,
singulis cseteri. Etat ergo recumbens unus ex disci- tanquam diceret: Continuo quidemresurrectione cla-
pulis ejus in sinu Jesu. Qui dixif in sinu, paulo post rificabor, iion lamen continuo ascensurus in coslttin,
ait, super pectus, ipse est Joanues, cujus. est hoc sed adhuc modicuni vobiscum sum, sicut enim scri-
Evangelium. Itaque cum recubuisset, ait ille, supra ptum est in actibus Apostolorum (Cap. 1), fecit cum
pectus Jesu, hic est utique pectoris sinus sapientise eis post resurrectioriem quadraginta dies, intrans et
secretum, dicit ei : Domine, quis est? Respondit Je- R exiens, manducans et bibens, non quidem habens
sus : Ille esl cui intinclum panem porrexero; cum esuriendi ac sitiendi egestatem, sed usque ad ista
intinxisset pqixem,dedit Judm : post panem inlroivit earnis insinuans verilatem, quae cibandi ac potaudi
in illuni Satanas. Expressus est traditor, nudatce jam non habebat necessitatem, sed.potestatem. H»s
sunt latebrae tenebrarum. Bonum est quod accepit, ergo quadraginta dies significavit dicendo : Adhuc
sed liialo suo accepit, quia njale bonum inalus modicum vobiscumsum, ari aliud aliquid? Potest
accepit. Quid pral autem papis traditori dalus, nisi enim et sic intelligi, adhuc modicum yobiscum sum.
demonstratio cui gratiae fuisset ingratus? Inlravit Adhuc sicut vos in hac ihfirmitate carnis Cliam
ergo horaini iiigrato panis in ventreni, hostis in ipse sum, donec scilicet moreretur atque fesurgeret,
meniem, Et dicit ei Jesqs : Quod facis fqe citius. quia posteaquaffi resurrexit, cum illis qtiidem fuit
Non prsecepit facinus, sed praedixit Judse malum, diebus, ut dictum est, quadraginla exhibitione cor-
lioltis bbnum, non tam in perniciem perfidi sse- poralis prcesenlioe,sed non cum illis fiiit copsortio
viendo, quam ad salutem fidelium festinando, ille infirmitatis huttiance,
agebat n.egotirtra suaj venditionis, iste nostrae re- Quwrilis me, et sicut dixi Jndwis, qilo ego vado ,
demptiqnis. vos non potestis venire, et vobis dico modo. Hoc est,
Hwc aulem netno scivit discumbentium, ad quid V roodo non poteslis. Isli itaque non polerant venire
dixerit ei, quidmn enim putabant, quod loeulos ha- tuncquo ille ibat,'sed poterant postea. Non igitur
bebat, etc. Habefergoet Dominus loculqs, et a fide- adhuc minus idonei erant sequi Dominum, ebsque
Jibus oblata.co,nservans,et suoruiii necessitatibus, et docens, quomoijo idonei esse pqsseut pergere, quo
aliis indigenlihus tribuebat. Tunc quidem primum iUeantecedeliat: Mandatum, inquit, novum do vobis,
Ecclesiasticcepecunice forma est instifufa, ulri in- ut diiigalis invicem, sicut diiexi vos, hi suttt gressus
telligei«mus, qu.odprcecepit, non cogitandum esse quibus sequendus est Cbristus. Dilectio ista tios in-
de crastino, nop a.d hoc fuisse prceceptum, ut nihil novaf, ut simus homines novi, iiseredes tesfamenti,
pecunice servaretur a sanctis, sed ne Deq pi'Qisfa nqvi cantafores cantici novi.
serviatur, et propter inopice timoreni justitia de- Dicit ei Simon Petrus : Dotnine, quo vadis, ctc. Sic
seralur. Natii cuni accepisset ille buccellam, exiit utique hoc dixit magistro discipulus, et Domino
continuo, erat nox. Cunj ergo exiret, njox ait servus, tanqiianj sequi paratus, propterea quippe
Jesus : , - Dominus, qui ejus animum vidil, quare hoc interro-
Nunc clarificattts est filius hominis. Dies ergo diei gaverit, sic ei respondit : Quo ego vado non potes me
eructavit verbum, id est, Chrisfus discipulis fidelibus, j. sequi modo. Quid festinas, Petre? Nonduin, te suo
ut audirent eum el amarent sequendb. Et nox nocti spiritu solidavit petra, noli exlqlliprcesumendo,non
annunliavit scientiam,- id est, Judas Judceisinfideli- potes modo, noli dejici desperando,.sequeris post-
.bus, ut venirent ad eujH et apprehenderent Derse- ea, Et Petrus : Quare te non possum sequi modo?
quendo. .'.-.''.. animam meam pro le, ponam. Et Dominus : Amen,
Nunc, inquif, clarifieqityses,tfiiius homims. Vide.o amen dico tibi, non canlabit gallus donec ter me
,hic aliquid quod prsefiguretm.agnum. Exiit Judas, et neges, Ecce quoinodo tibi citq apparebjs, qui ma-
clarificatu.sest Jesus : exiit filius.perditionis, etclari- gna loqueris, e.t te parvulum nescis, qui mihi
ficatus est filius hominis- IUe quippe exierat, propter promittis mortem luam, ter negabis vitam tuam.
quem dictum eis erat, et vqs mundi estis, sed n.on Non lurbetur cqx vc.slrum,credite in Deum, etc.
qm.nes. Exeunte itaque immundo, oranes mundi re- Ne morlem taiiquam homines tinjerent, et ideo tur-
manseruijt, ef cum suo mundatore manserunt. Tgle. barentur, consolatur eos, etiam Deum se esse CQri-
aliquiderit, cum.victus a Christo transierit hic njun- testans. Mortem metuisClshuic formeeservi, nqn tur-
4us, et nemo in populo Christi remanebit immuu- belur cor veslrum, suscitabit iliajii iorroa Dei. Sed
dus sed sicut sol fulgebunt in regno Patris sui: quid est quod sequitur : In domo patris mei mansip
 207 SMARAGDIABBATIS 208
nes multm sunt? nisiquia et sibimeluebant,tanquam A Amen, amen dico vobis,qui credit in me, opera qum
essent aibillo perituri, merito turbabantur. Sed cum ego facio, elc. Majora quam ipse facit dix-it eos esse
audiunt: In domopatris mei mansionesmultw sunt; si facturos, sed in eis, vel per eos se facientem, in
quominusdixissemvobis,quiavadovobispararelocum. ipsis tanquam ex semetipsis. Sed quse sunt tan-
A perturbatione recreantur, certi ac fidenles, etjam dem ista majora? an forle quodsegros, ipsis trans-
post pericula tenlationum se apud Deum cuinChrislo euntibus, etiam eorum umbra sanabat. Majus est
" esse mansuros,
quia et si alius est alio fortior,aut enim ut sanet umbra quam fimbria, illud per se,
alius alio sapientior, aut alius alio justior, autalius boc per ipsos, sed utrumque ipse, verumtamen
alio sanctior, in domo patris mei raultae mansiones quando ista dicebat, verborum suorum opera cOm-
sunt. Ubi mansionem pro suo quisque accepturus raendabat. Audiebant et credebant illi, et eorum-
est merilo, atque ita Deus-erit omnia in omnibus, dem verborum fructus erat fides iUorum. Yerum-
ut quoniam Deus charitas est, per charitalem fiat, tainen evangelizantibus discipulis gentes etiam cre-
ut quod habent singuli, commune sit omnibus. Sic diderunl. Haec sunt sine dubitatione majora. Nec
enim quisque etiam ipse habet, cum amat in altero tamen ait: Majora horum facielis, ut solos aposto-
quod ipse non habet. Nonerit itaque aliqna invidia los ea putaremus esse facturos. Sed qui credit in
imparis clarilatis, quoniam regnabitin omnibus uni- R me, inquit: Ila ne quicunque credit in Chrislum
tas charitatis. Quomodo vadit et parat Iocum, sijam facit quae Christus. Nam inter csetera bona, eliam
multoemansiones sunl ? An istce mansiones et sunt hoc eis donare dignatus est, ut majora faceret per
et parandcesunl? Parat autem modo mansiones man- illos quam praeter illos. Nonne ab ore ipsius di-
sionibus, parando mansores, quas prseparavit prae- ves iJEetristis abscessit, quando vitae ceternsecon-
destinando, precparal operando, nec alias, sed quas silium quaesivit, et tameti postea, quod ab illo au-
prseparavit, has proeparat. Sed quia nondum sunt ditu non fecit uiius, fecerunt multi, cum loque-
in operatione, El si abiero, inquit, el prmparavero relur per discipulos magister bonus. Ecce majora
vobis locum, iterum venio et accipiam vos ad me- fecit, praedicatus a credenlibus, quam Jocutus au-
metipsum. Quid pulavimus esse domum Dei, nisi dientibus. Tunc autem verba ejus erauto.pefa ejus.
templum Dei? Templum enim Dei sanclum est, in- Et utique minus est verba justiliae praedicare,
quit Apostolus, quod estis vos. Quid est: Quovadis, quod fecit propter nos, quam impios justificare,
Domine : Quid est: Quo venis? Si benete inteUigo, quod ila fecit in nobis, ul faciamus et nos.
nec unde vadis, nec unde' venis recedis, vadis la- Etquodcunquepetieritis in nominemeohoc faciam,
tendo, venis apparendo, sed sic maneas regerido, et reliqua. Magnam spem Dominus suis proinisit
ul proficiamus bene vivendo. Quomodo parabilur C oranlibus, diceiis : Quodcunquepetiefilis in nomine
locus ubi possimus manere perfruendo ? Nam quod meo, hoc faciam. Ipsuin enim quodcumque, non
dicit: Quo ego vado, vos scitis, et viam scilis, in sub- ait petieritis ulcttnque, sed in nomine meo, Jesus
sequentibus aperitur cum dicit: Ego sum via,ve- enim interprelatur Salvalor, quapropter quando vo-
rilas el vila. Juinusut faciat quodcunque peliinus, non utcunque,
Nemo venit ad patrem, etc. lbat ergo ad seipsum sed in nomine salvatoris petamus. Nott ergo contra
per seipsum, et nos imus ad ipsum per ipsum, imo salutem nostram petamus. Sic ergo perrexit ad pa-
vero et ad palrem. Aliud quippe Verbum Dei est, trem, ut non relinquerel indigentes, sed exaudiret
aliud homo, sed Verbum caro factum est, id est, petentes.
homo, non itaque alia Verbi, alia est hominis per- Si diiigilis me, mandata tnea servale, et ego rogabo
sona, quoniam utruraque est Chrislus una persona. pairem, etc. Hic est utique in trinitale Spiritus san-
Ac per hoc quemadmodumcaro mortua est, Christus ctus, quem patri et filio consubstanlialem et co-
est mortuus, el cum caro sepulla est, Christus se- ceternum hdeseatholica confitetur. Jam itaque habe-
pultus est, sic euim corde credimus ad jusliliam, bant spirilura discipuli, quera Domimjs proiriitte-
sic ore profitemur ad salutem. Ita cum caro a mor- bat, nec tamen adhuc eum habebant, sicut eum
te vcnit ad vitam, Christus vcnit ad vitam. Et quia D Dominus promiltebat, qui quantum habendus fue-
verbum Dei Chrislus est, Christus est vita. Ita rat, nondum habebant. Habebant itaque minus,
miro quodam et ineffabili modo, qui nunquam di- dandus erat eis amplius : habebant occulte, acce-
misit vel amisit seipsum, venil ad seipsum. pturi fuerant manifesle. Quia et hoc ad majus
Si cognovisselis me, elc. Hoc est quod ait : Ne- donum sancli Spiritus pertinebat, ut eis innotesce-
mo venit ad Palrem nisi pet me. Dicta est enim om- ret quod habebant. Quod vero ait: Rogabopatrem,
nimoda similitudo, quse illi cum patre est, ut ideo et alitim paracletum dabit vobis, ostendit et se-
amodo dicerentur nosse patrem, quia noverant si- ipsum-esse paracletum ; -Kapaylrirogenim Grcece,
milem filium. Sic ergo dictuin est ad Philippuin : Latine dicitur advocatus, et dictum est de Christo":
Qui videt me,vidcl et palrem, uon ut ipse sit pater, Advocatumhabemus apud palretn, Jesum Christum
qui filius, sed quod a patris siinilitudine in nullo justum (I Joan. n). Vos autem,inquil, cognoscetis
prorsus discrepet filius. Ac si diceret, sime vidisti, eum, qnia apud vos manebit, et ih vobis erit, tie
qni omnimodoei similis sum, vidisti illum cui siurilis putarent ita apud eos esse ut hospitem, exposuit
sum. Sequitur. quid dixerit, apud vos, cum adjunxit et dixit, in
 309 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 210
vobis. Datur quippe ut sit et in vobis. Sed videri et A a quo habet hoc ipsum, quod illi est indifferenter
sciri, quemadmodum videndus et sciendus est, non aequalis. Non miremur, non paveamus, non est mi-
potest a nobis, si non sit innobis. nor patre, sed nonest, nisi apatre, non ulique
Non relinquam vos orphanos, elc. Post pfomissio- suum, sed patris est verbum, quomodo nec sua
nem Spiritus sancti ne quis putarel, quod ita eum imago, sed patris, nec suus filius idem ipse, sed
Dominus daturus fuerat, velut pro seipso, ut 11011 patris. , ,
ut ipse cum eis esset futurus, adjecit : Non relin- Hmc locutus sum vobis apud vos manens, etreliqua.
quam vos orphanos. Quamvis ergo nos filius Dei Apud vos manens, ulique prcesenlia corporali, qua
suo patri adoptaverit filios, et eumdem patrem nos ciim illis visibilis loquebatur: Paracletus autem,
voluerit habere per gratiam, qui ejus pater est, inquit, spiritus sanclus, quem miltet pater in nomtne '
per naturam tamen etiam ipse erga nos paternum meo, ille vos docebil omnia. Nam quando, vel quem ;
quodammodo demonstrat affectum, cum dicit: Non spiritus sanctus docel, trinitas ipsa doeet, sed quor
relinquam vos otphanos. Deinde sequitur : Adhue niam trinilas est, oportebat ejus singulas insinuare
modicum ei mundus me jam non videt, vos autem personas, omnes igifur el dicit et docet trinilas, sed
videtis me, quia ego vivo et vos vivetis. Quid esthoc nisi etiam singillatim commendaretur, eam nul-
quod de prcesenti se dixit vivere, illos autem de R lo modo humana capere ulcunque posset infir-
futuro esse victuros ? Nisi quia vita etiam cariiis mttas.
utique resurgentis, qualis in ipso prcecedebat, et Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. HoC
illis est pollicitus secuturam. Duas ergo resur- estquodlegimus apudprophetam -.Pacemsuperpacem.
rectiones, suam scilicet mox futuram, et nostram Pacem nobis relinquit iturus, pacem suam nobis
in fine sseculi venluram, duobus verbis praesentis dabit in fine venlurus, pacem nobis relinquit in hoc
temporis et futuri, eleganler, breviterque promisit: sseculo, pacem suam nobis dabit in futuro sseculo.
Sed quoniam post resurrectionem,, etiam ipsam Pacem nobis relinquit, in qua manentes hostem
carnem suam, quam non solum videndam, ve- 'vincimus, pacem sttam nobis dabit, quando sine
rum etiam contrectandam demonstravit, suis voluit hoste regnabimus. Pacem reliquit nobis, nt etiam
demonstrare, non suis subtrahere, et hoc est fortasse, hic invicern diUgamus, in illo tamen, atque ab illo
adhuc modicum et mundus me jam non videt, vos au- est nobis pax ; ipse esl pax nostra, qui fecil utraque
lem videtis mse. unum (Ephes. n), pax ergo ipse nobis est, et cum cre-
In ilto die, inquit,""uoscognoscetis, quia ego sum dimus quia est, et cum videbimus eum sicuti est.
in paire meo, etc. Iii quo die ? nisi de quo ait: Quod vero adjunxit, Non quomodo mundus dat, ego
El vos vivetis, tunc enim erit ut possimus videre *-•do vobis, quid est aliud, nisi non quomodo homines
quod credimus, nam et nunc est in nobis, et nos dant, qui propter ea sibi dant pacetii, ut sine mo-
in illo. Qui habel mandata mea, et setvat ea, ille est leslia non Deo, sed amico suo mundo perfruan-
qiii ditigit me, qui habet in memoria et servat in tur.
vita; qui hahet in sermonibus, et servat inmori- Non turbetur cor vestrum\ neque formidel; audistis
bus; qui habet audiendo, etservat faciendo,ipse quiaegojlixi vobis, etc. Hinc ergo turbari et ibr-
est, inquit, qui diligit me; et ego diligam eum, et midare poterat cor iUorum, quod ibat ab eis,
manifestabo ei meipsum. Diligam et manifestabo, quamvis venturus ad eos, ne forsitan gregem lu-
id esl, ad hoc diligam ut manifestem. Quid est pus in hoc kilervallo invaderet pastoris absentia.
diligam? tanquarii tunc dilecturussit, etnuncnon Sed a quibus homo abscedebat, Deus non relin-
diligat ? absit. Nunc enim ad hoc diUgit, ut cre- quebat, et idem ipse Christus homo et Deus. Ergo
damus et mandatum fidei teneamus, tunc ad hoc et ibat per icl quod homo erat, et manebat; per id
diiiget, ilt videamus, et ipsam/visioiiem mercedem quod Deus erat : ibat per id quod in unO loco erat,
fidei capiamus. manebat per id quod ubique erat. Si diligeretis me,
Respondit Jesus et dixit eis : Si quis diligit me, gauderelis ulique quia vado ad Patrem, quia Pater
sermonemmeum servabit, etPater meus diliget eum, et major me est. Per quod ergo filius nou est 'eequatts
ad eum veniemiis,etc. Sic inseparabiliter operantur patri, per hoc erat iturus ad patreffi, per.illud au-
pater et filius, sic et inseparabililer diligunt. Ecce tem in quo est eequalis gignenli unigenitus, nun- -
facit in sanctis, cum patre et filio, sanctus etiam quam recedil a patre. Forma quippe servi accessif,
spirilus mansionem intus utique tanquam Deus in non forma Dei recessit, hsec est assunipta, non illa
•templo suo. Deus trinitas, pater et filius et spiri- consumpta. Propter hane dicit, Patermajor me est,
tus sanctus veniunt ad nos, dum veninius ad eos. propter illam vero, ego etPaler unum sttmus. Agno-
Veniunt subveniendo, venimus obediendo : veniunt scamus geminam substanliam Christi, divinam sci-
'
illuminando, venimus intuendo, veniunt implendo, licet qua sequalis est patri, humanam, qua major
venimus capiendo, ut sit nobis eorum non extra- est pater. Utrumque autem simul non duo, sed
ria visio, sed intema, et in nobis eorum non unus Christus, ne sit quaternitas, noritrinitas
transitoria mansio, sed seterna. Sequitur : Et ser- Deus. Sicut enim unus est homo anima ratiOiialis
monem quem audislis, nonestmeus, sed et patris. et caro, sic unus est Christus Deus ethomo, ac
Recte igitur auctori tribuit, quidquid facit sequalis, per hoc Christus est Deus, anima rationalis et
 m •' SMARAGDIARMTIS ,211
caro, Ghristum iii his omnibus, GhriSttim in sin- ;AfaciniuS quae praecepit, et diligimus. -qusepromisit.
gulis contttemur. Quis est ergo, pef •quemfactus est In hoc clarificalus est pater meus, ut fructum plu-
mundus? Christus Jesus, sed in forma Dei. Quis est rimtim afferalis, et reliq. Non hoc nostrce glorise tri-
SttbPbntio Pilato Crucifixus? Ghristus Jesus, sed in btiamus, lanquam hoc ex nobis ipsis habeamus,
-forma servi. ejus est enim haec grafia, et ideo in hoc non no-
Et nunc dixi vobis priusquam fiat, ut cum fuerit slra, sed ejus est gloria, ut efficianiur. Christi di-
factum credatis, et feliqua. Quid sibi vult hoc? seipuli, quiaejus misericordia preevenit nos. Quod
"Nonne potius diceiidum fuit: Et iiunc dixi vobis, auiem aif : Skut dilexil me Palet, et ego diiexi vos,
priiisquam fiat tit credatis, ut oum factuflj fuerit, non cequalitatem nafuree ostendit nostrce et suce,
videatis. Illud enitii diCit: Cwiiifactum fuerit, quod sicut est patris et ipsius, sedgratiaro qua me.dia-
,: eum pbst lnortem vistiri erant viventem, ei ad pa- tor est Dei et hominum, homo Christus Jesus. Quid
C' trem ascendenlem;. qub viso illud fueraut credituri, est ergo ; Manetein dilectione t~ie.a,nisi nja.nele in
qttbd ipse esset filius Dei, qui potuit hoc facere cum gratia mea? Quid est quod dicit •Jiiwi dilexit me
preedixlkset, et praedieare,antequam faceret. Deinde P.aier, et ego dilexi vos? Nunquid et hic gralia intel-
quid dicit : Jam noii iriuita loqttor vPbisciim,venit iigeoda est, qua paler diligit lilium? Sieut gra-
enim princeps mundi. Quis nisi diabolus? et in me B l tia est, qua nos diligit filius, cum simus nos filii
non invenil quicquam. Nullum scilicet omnino pee- gratia, non natura, u.nigenilus autem natura,- non
caitim; sic enim ostendit nbn crealuraruni, sed gratia. An hoc etiaro in ipso filio ad hominem re-
peocatorum principem diaboluim Quid aulein dieit ferendum est? ila sangj nam dicendo : Sicut dile^
diseumbentibus ?-,.Surgite; eamus hincj quo , irisi xil me.Paiet, et ego 'tlilexi vos, gratiam mediateris
ad illum. locum unde' fuerat tradendus ad riibf- ostendit, mediator .autem Dei et liominum, non in
tem ? quatttum Deus fcsfv sed in quanluni hojnq est;
Ego sum vitis vera, et pater meus agricota, et reli-r Christus Jcsus. Deus eujin erat verbum, unigenilus
,qua. Isle locus evangelicus, fratres, ubi se dicit gignenti cocelenius; sed ut medialoi' dar.etur ijobis
Dominus vilem, et discipulos suos palmites, sc- per ineffabilpni gratiam: Verbummro fmlvmest, et
(Ciindumlioc dicit; qttod est caput Eeclesise nosqtie hctbilavitin nobis:
menibra ejus. Unius quippe naturce smit vitis <el - HWQlocutus sum vobis, ut gaudium t)\eum in i<o-
palmites, medialor Dei" et hominum, homo Ghri- bis sil, et reliq. Quod esfcgaudium Christi in jiobis,
stus Jesus, cum esset.Deus, cujus uaturae noa su- nisi qiiod dignatur gauuere de nob.is? Et quod est
mus, factus est homo, ut in illo esset vitis, una gaudium noslrum quod dicit implelum, nisi ejuS
natura, cujus et nos homines palmiles esse pos- 'L habere consorliuin? Biliganyis ergo invicem sictit
sumus : Et pater meus, inquit, agricola est. Secun- dilexit nos, et tradidit semelipsum pro nobis. Ma-
dum hoc ergo yitis Christus, secundum quodaii: jorem quippe hac dileclionem nempfiabet, itt atmnain
Pater major me est; secundum id quod ait : Ego snam ponal quispro amicis snis. Eurn quippe imj-
et Pater unum sunms; ef ipse agricolaest. Jam vos lemur pia obedientia,. ut ej nos comparare nulia
inquit, mundi estis, mundi scilicet atque mundandi. prsesuroamus audacia : Vps, inquit, amici mei eslis,
NTequeenini, nisi rottudi esseut, fructum aflerre niagna dignatio, servj esse non mei'eniur, et amici
potuissent, ettameri oronem qui fert fructunij pur- vocaniur : Jttm non dicam vos servos, quia servus
gat agricola, ut fruclum plus afferal. Quis enim nescii quid faciat dominus eju$, Guoniani itaque
est in hac vita, ut non sit magis magisque mini- dedit nobis potestatem filios Dei fieri (Joan. i),
dandus? Quare iion ait: Mundi estis per baptismiim, lion servi, sed filii sumus. Qui aulem aliquid honi
quo abluli estis, sed ait, propter verbum qubd lo- agit et extollitur, quasi hoc ipse.faciat, non domi-
cutus suni vobis? nisi qttia et in aqua vei-bumitiun- nus ejus, i.sle servus nescit qtttiij/aciat tdoniiflus
dat, delrahe verbum, et quid est aqua, nisi aqua? ejus. Nos autem omnes, ut amici Domini esse pos-
Accedit .verbuni adelementum, etflt sacrameritunj. _ simus; quicquid .Dominus noster faciat sciamus.
eliarn ipsum taijquaro visibiie yerbum, hoc est,' Non.sblij.flietiam .IjomineSiyerum etiam justos ipse
verbum.fidei prsedicanius, -quod dicit Aposlolus ; facit JOOSi e.t non ipsi nos. Ab ipso quidquid.boiii est,
Quia si confessusfueris in ore ino, etc. Hcc verbum donatur, ttfomnino deomnibusbonis, qui.gloriatnr,
fldei tantum valet in Ecclesia Dei, ut per ipsum in Domjno glorietttr,
credentem, offerentem, benedicentem, tingentem., Yos qutem dixi atnfcos, quia omnia. qucecunque
etiam tanlillum niuiidet infantem, quaihvis nondum attdivi a P,atre, etc, Quo igitur pacto lioc intelligen-
valeijtem corde credere ad juslitiam, et ore confi- dum est? Quis enim andeat affirmare; 5relcredere
teri ad sahitem. Totum hoe fit per verbum de quo nllum homineffi scire omnia quaecunqiie a patre
Dominus ait : Jam vos mundi estis propler verbutn audivit unigenitus filius? Nam .sinaitimmortaUia-
' cjuodlocutus sum vobis : Manele in me:, inquit, et tem carnis, et salutem animarnm jritnram
expecta-
l ego in vobis. Uuum eduobus palmiti congruit, aut mus, quamvis jaro pignore accepto, salvi facti esse
vitis ,aut ignis, si in vite non est, inigne erit, ut dicamjiri ita joajnlum notitiam, quiEcunqueunigeni-
iergo in igne non sit-, in vite sit. Tunc ergo di- tus audiyita patrej futuram sperafedebemus. Quamr
cenda sunt verba ejus in nobis manere, quando vis jjam se hbc fecisse dixerit Ghristus; qjiod fa»
 213 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA, 214
clurus est, fecisse dicit; quia ea quce fufurasunt, A ciam testimonium/perhibendi charitas difljjsa in cor-
•fecit. .''•' dibus vestrjs, per Spiritum. sahctum, qui dabitur in
Non v.osffipelvgistis, inquit, sedego elegi nos.Hsec vobis. Hle quippe testimonium perhibens, et testes
est illa ineflabilis gratia, lisec qulppe electio gra- foitissimos faciens:, vobis abslulit Christi amicis
tice estDei, de qua dicit Apostoliis : Sic ~etin hoe timorem, et inimicorum odium cqnvertit in amorem.
tempore reliqttiw pef eleciionem •cjrdtiwsalvce factw Hwe, inqujt, locutus snin vebis, -ut non scqndalize-
sunl. Quid ergo dicturi sumus audiendo : Nori vos mini, Cum enim charitas-diffunditur in cordibus no-
me eiegislis, ttisi quia mali eramus et elecfi sti- stris per Spiriiuijj sanelum, fit paxmutta diligeritibus
nitis, tit boni per gratiam nos eligefllis esseriius? tegem Dei (Psal, eS.viii), ut nbn sit seandalum eis.
Et visete quemadmodnni flon eligal bottos, sfid qrios Deifide quse passuri essenl jam exprlniens ait: Ex-
elegit faeit bonos •: Ego, ihquit, eiegi iios, et posui tra sgnagogasfacient vos. Quid autein mali erat apo-
vos rit echis et fructum afferalis et ffuelus vesier mi- stolis expelli de Judaicis synagogis, quasi non inde
neat. Nulitim itaqtie fruclum tinde nos eligeret ha- se fueraiit separaturi, etiamsinullus eqs expelleret?
bebarous : Ut eatis, inquit imus ut afferamus, et Sed nimirjiro hoc voluil denunliare, quia JttdaeiChrir
ipse est via qua imns, in qua hos postiit ut eanitts. slum noii fuerant recepturi, a quo isti non fueraTit
Proinde iti omriibus misericordia ejuspfceveflitnos : R ' recessuri, et ideo futurum ferat ut foras mitterentur,
Et fructus, iriqtiit, vesiermaneal. Maneat ergb dileciib cunlillo ab eis, qui esse nollent iri iUo, hi, quia esse
ipse fruetus rioster.' non ppssent sine iUb. ,
Memeiitotesermbriis niei, quern ego Hixi vdbis; et Sed venit hora ut omnis qui interficit vbs arbitre-
lur obsequiurii,ete. Hocest, jion cognoverurit Deum
reliqua. Exhoflans Dbftiinus subs sefvos a.d itiuridi
odia perfeiencia p.atjenter, nulkitii itiagis eis et rae- neqtte filium ejus. Quid sibi vuit ergo : Extna sghago-
lius, quam de sfeipsp proponit exefliplum. Naiti gas facient vos? Sed venit hora. Tariquani Iioe dictu-
aliud : Non est servus rfts fuisset: separabunt illi quidem vos, sed ego vos
quid est mcijdr Domirio sub,
si me persecuii sunt, ct vos persequehiur? Sed liwc, colligani, aut separahuttt vos, sedvetiit hora nostrae
lcetitiae. Judaeorum aulem otiitiis, qui occidit praedi-
inquit, pmnia facient vobis proptet nomeii meutri. catoi-es
Deo se prcestare putavit obsequium,
Quee oinnia, nisi quce dixit, Odio'habebunt, scili- credens Christi,
cet et persequentiir sermoiiem queiri cbntfeninent? quod desererent Deum Israel, quicunque
Si nonvenissem, inquit, et'locuius eisfttissein,, pec- converterentur ad Christum : 0 execrabilis ccecitas!
calum rion habetent. De his eniiii dicit, de qttibus obsequium se prcestare jiutabant Deo intefficieidb
dicebat : Si me persecutisunt, et vos persequerilui. ^u famulos Dei.
Judceiergo persecuti sunt Chfistutii. Nuiiquid Sitie Hmcautem,'n~q\nt,vobistocutussum,ut cumvenerii
hora eorum,~(ilc.Hsee scHicet, TGCUIUS sum vobis,
peccaiq erapt Jjidcel, antequaiii Cliristus ad 'eos
iti cartie venisset? quis hoc yel stultissiinus dixe- non tantuhi qnia passuri gstis ista, sed cum venerit
fil? Sed tiiagnum qubddam peccatiiiti, tion bratie Paracletus, iUe-testimonium perhibebit de me, ne
tiomine vult ista timehdo tacealis. Hmcautemvobis rib iriitio nori
peccatuip, quod sub generali inteUigi,
vpbiscumeram, et ego vos consolabar mea
hoq est enitii peccamm qiib lenenlur cuhcta pec-' dixi, quia
cata, quqrl unusquisque siflbn tiabeat, dimilluri- prKsentia corporaU. Nunc aiitem vttdoad" eum qui me
tur ei cuncta peecala. Hoc est autem; cpiia nori cfe- iqisil, et nelno ex vobis interrogtit me Quo vadis?
diderunl iii Christum, qiii propterea venit u't cre-r Nubes enim suscepit eum euntem in ccelurii (Act. i),
datur-in eum, hbc peccatuin si nbn venissef, hon etverbis nbn interrogaveruht; sed oculis deduxierurit.
Sed quia hwc locutus sum vobis, trisiitia implevit cor
utique haberent : Qui me odit, inqUit, el pdttein
meum odit. Quomodo ehim diligeretit patrera ve- v.estrum.Cbnlristabatur humanus affeclus, quia car-
ritatis, qui habebant odio veritatem ? Si opera non nalis desolabatur aspeelus;
fecissem in eis, quw riemoalius fecit, et fel. Nimi- Sed ego veritaterii dico iiobis, expedit vobisut ego
ruiii ergo illa sunt otiefa, quce in eorutii valetu- jyvadam; j si enini iion abiero, Paracteiks noh veniet,
diiiibtts, tatita niiractiici'salufis ostendit, qtianta illis etc. f anquain diceret: Expedit vobis ut hsec fortiia
atifea ttejtib dqnavit. Quia de ipso scripttiiri est: sef vi auferattir a vobis. Caro qtiidem factuni Ver-
Beriedicius DominusDeus Isfael, qui facit mirabitia bum habitb in vobis, sed nolo adhuc me carnaliter
splus '(Psat. LXXI). Nenio ergo alius fecit qtice- cliligatis. Unde et subditttr : Si non abiero, Pardcle-
cunqiie iri eis opera fecit. Quoniam quisquis honio lus tion venietad vos, ac sl diceret: Noti potestis ca-
aiiquid eorum fecit, ipso facierite fecit, hcec atitem pere Spirilum, quamdiu seeundum carncm nosse
ipse tiotiillis facieptibus fecit. persistitis : Si auiem abiero, iriquit, iniiiam eum ad
Guhi,auiethvenent Paracletus, iile testimoniiimper- vos. Chrislo attlerti discedente cofporaliler, uoii so-
hibebii, etc. f anquam diceret: Odio ffie habuerutif Ium Spiriliis sancius, sed et Paler et FiUtis illis ad-
et occideriirit videntes. Sed tale de me Paracletus fuit spiritaiitef. Nam cum ex Cafnalibus essentspi-
tesliffiottium perhibebit, ut eos faciat in me credere rituales futiifi', profectb et Patfera et Filiiirri et Spi-'
nOiividentes :E't vos, iriquit, leslimonium perhibebi- rituin saticlufli tapacius fuefaril habituri.
tis, quia ab initio inecum eslis; perhibebit Spiritus Et cum venetit ille, arguet mundum de peccato, el
sanctus, berliibebitis eitvos; dabit enim vobis fidu- de juSiiliti, et dejudicto; de peccaioquidem, ariia uon
 215 , SMARAGDlARBATIS 216
crediderufit in me, de juslitia vero, quia ad Palrem kgaudebit, malitia mundiliujus intelligi potest, quce
- oado, etjam non videbilis me. Arguitur itaque mun- Ioetata est occiso Christo.
Quod vero ait: Gau-
dus de peccato incredulitatis, arguitur et de justilia dium vestrum nemo auferet a vobis, quia gaudium
eorum qui credunl. Ipsa quippe fidelium comparalio, ipsorum est ipse Jesus, significalus est.quod ait Apo-
infidelium est vituperatio ; quapropler mundus de stolus >€htistus resurgens a mortuis. jam non mori-
peecalo quidem suo, de jiislitia vero arguitur aliena, tur, etc (II Petr. m). Quid est enim quod ait: Et in
sicut arguuntur de lumine tenebrce. Incredulum illo die non rogabitis quidquam'' Hoc verbum quod
mundum arguet etiam de judicio, quia princeps hujus est? Rogare non solum petere, verumetiam interro-
mundi judicatus est, id est, judicio ignis ceterniirre- gare significat. Quod vero dicif : Venit hora cum
vocahiliter destinatus est, et de hoc itaque judicio, jam non in proverbiis loquqr vqbis, sed pqlam, fulu-
quo princeps judicatus est mundi, arguitur a sancto rum oportere intelligi seoundum, ubi videbimus fa-
Spiritu mundus, quoniam cum suo principe judica- ciead faciem. Annuntiabo autem vbbis, quia per Fi-
tur, quem superbus atque impius imitatur. Quid est lium Pater yidelur. Quls enim cognoscit Patrem,
ergo quod dicit: Etiam non videbitis me, nisi quo- nisi cui voluerit Filius revelare?
modo sum, cum vobiscum sum? Tunc enim adhuc Et non dico vobis, quia ego rogabo Patrem, etc. In
erat mortalis in similitudine carnis peccati, qui esu- B quantum homo est interpellat pro nobis rPatrem, in
rire pOlerat ac sitire, fatigari atque dormire. Hunc quantum aulem Deus est, nos exaudit cum Patre:
ergo Christum, id est, talem Christum, cum trans- Ipse enitr Pater, inquit, amat vos, quia vos me ama-
isset de hoc mundo ad Patrem, non erant jam vi- stis, hinc ergo factum est ut diligeremur, quia dile-
suri : Non viaebilis me, ac si diceret, humilem, sed cti sumus. Prorsus donum Dei est diligere Deum,
excelsum, nec mortalem, sed sempiternum, nec judi- ipse ut diligeretur dedit, qui non dilectus dilexit.
candum, sed judicaturum. Si ille magister interior, Sequitur : Exivi a Patre et veni in hunc mundum,
qui cum discipulis exterius loquebatur, vellet nobis exiit enim a Patre, quia de Patre est: in mundum
de incorporea Dei natura intrinsecus aliquid dicere, venit, quia mundo suum corpus ostendit, quod de
sicut sanctis angelis dicit, qui semper vident faciem virgine assumpsit : reliquit mundum corporali dis-
Patris, nondum ea portare possumus, proinde quod cessione : perrexit ad Palrem bominis ascensione:
ail: Docebit vos omnem veritatem, non arbilror nunc nec mundum deseruit prsesentisegubernatione.
in cujusquam mente posse eomplerij sed tunc, cum Hmc locutus sum vobis, ut in me pacem habeatis,
facie ad faciem viderimus. Quia ergo non est asemet- etc. Posteaquam de convivio sancto iUo, qui eum
ipso, sed ab illo a quo procedit, Non ergo loquitur traditurus egressus est, hanc enim causam com-
a setnetipso, sed qumcunque audiel loquetur. Ab illo G inendavit sermonis sui, ut in illo paeem haberenf,
audiet a quo procedit, a quo est, ab Ulo est, a quo propter quod totum agitur quod Christiani sumus,
procedit. Quod vero sequitur : Ille me ctarificabit, hcec enim pax finem temporis non habebit, et omnis
potest inlelligi, quia diffundendo in credentium cor- pise nostrce inlentionis actio, quce finis ipsa erat,
dibus charitatem, declaravit eis quomodo Patri Fi- propter hanc sacramentis ejus imbuirnur. Propter
lius esset cocequalis. Yel certe, quia per ipsam chari- hanc mirabilibus ejus operibus et sermonibus eru-
tatem fiducia repleli, et timore depulso, airauntia- dimur : propter hanc spiritus ejus pignus accepinius:
rent hominibus Christum. Ac sic ejus fama diffusa propter hanc in eum credimus et speramus, et ejus
est toto orbe terrarum, ut sic dixerit: Ille me cla- amore quantum donat accendimur : hac pace in
rificavit, tanquam diceret: ille vobis auferet timo- pressuris omnibus consolamur : hac a pressuris
rem, et dabit amorem, quo me ardentius preedican- omnibus liberamur, propter haric omnem tribula-
tes gloriae mece per totum mundum dabitis odorem, tionem forliter siistinemus, ut in hac feliciter sine
commendabitis honorem. Quod enim facturi fuerant ulla tribulatione regnemus.
in Spiritu sancto, hoc eumdem Spiritum dixit esse (Cap. xvii.) Hmc locutus esl Jesus, et sublevatis
facturum : Omnia, inquit, qumcunque habet Pater oculis in ccelum, etc. Clarificatum a Patre Filium
mea sunt: propterea dixi vobis quia de meo accipiet, ^ nonnulli accipiunt in hoc, quod ei non pepercit, sed
et continuo hoc explanat : Ergo de Patre accipit pro nobis omnibus tradidit eum. Si passione clari-
Spiritijs sanclus, imde accipil Filius, qiiia in hac ficatus dicitur, quanto magis resurrectione! Humilitas
Trinitate de Patre nalus est FiUus, de Patre proce- ergo ejus incipit in sermoiie ApostoU, ab eo loco ubi
dit Spirilus sanctus, qui autem de nullo natus sit, ait : Semetipsum exinanivit usque admprtem crucis
de nullo procedat, Pater est solus. '
(Philip. n). Claritas vero ejus incipit ab eo joco ubi
Modicumet jam non videbitis me, etc. Post pau- ait: Propler quod et Deus illum exaltavit, et perve-
lulum enim passus.est, et non viderunt eum. Rursus nit quod in gloria est Dei Patris. Humjlitas clarilalis
post paululum resurrexit et viderunl eum. Unde et est meritum, claritas humilitalis est prsemium. Sed
contrislalisunt de morte Domini discipuli, et con- hoc. factum est in forma servi. In forma vero, Dei
festim de resurrectione ejus lceti, unde et sequilur : semper est claritas. S.edquid sibi vult, quod sequi-
Trislilia vestra cpnvertetur in gaudium, nam et tri- tur, UtFilius luus. clarificet te, cum sempjferna
stilia tunc convertetur in. gaudium, quando manife- claritas Palris, nec diminuta fuerit in forma humaria,
staverit se suis sicuti est. Quod vero dicit; Mundus nec augeri poterit jn sua perfecfione divina?Apiid ho-
 217 COLLECTIONESIN EPIST0LA5 ET EVANGELIA. 218
uiines autem procul dubio minor erat, quando ini A a mundo recessurum, illos autem tardius, ideo dixit
Judaea tantummodoDeus notus erat, nondum a soliss se jam non hinc esse illos autem hic esse. Commen-
orlu usque ad occasum laudabant pueri nomen Do- dat ergo Patri eos quos corporali. ahsentia relictu-
mini, hoc aulem, quia per Evangelium Christi fa- rus est, dieens : Paler sancle, serva eos in nomine
ctum est, ut per Filium Pater innotesceret genlibus,, tuo, qtcosdedisli mihi, ut sint unum sicul et nos, non
profecto Patrem clarificavit et Filius. Si autem tan- ait: Ul nobiscum sint unum, ut simus unum ipsi,
tunimodo mortuus fuisset Filius, nec resurrexisset,, et non sicut uniim sumus nos, sed ait: Ul sint unum,
procul dubionec a Patreclarificatus esset, necPatrem1 sicut et nos. Ipsi utique in natura sua sint unum,
clarificasset. Nunc autem resurrectione slarificatus5 sicut et nos in nostra unum sumus.
a Patre, resurrectionis suce prsedicatione clarificatt Pater sancle, sanctifica eos in veritate. Quid ergo
Patrem. UPC quippe aperit ordo ipse verborum : aliud est: Sanctifica eos in veritate, nisi, sanctifica
^Clarifica, inquit, Filium luum, ut Filius tuus clarifi- eos in me. Ipse inquit: Ego sum via et veritas el vita.
[eet te, tanquam diceret, resuscita me, ut innotescas> Sanctificat itaque Pater in veritate, id est, in Verbo
toto orbi. Ipse quippe Pafrem clarificavit super ter- suo, in unigenito suc*.Quid est qued ait: El pro eis
'ram, cum gentibus praedicando : Pater vero ipsum, ego sanctificomeipsum, nisi eos in meipso sanctifico,
apud semelipsum ad suam dexteram collocando. R ] cum et ipsi sint ego, quoniam de quibus hoc ait,
: Omnem carnem quidem dixit, omnem hominem, membra sunt
ejus et unus est Christus, caput et
inlelligi vult a parle totum significasse. corpus? Sequitur : Ut sint et ipsi sanctificati in veri-
Et nunc clarifica me, ut Patcr apud temetipsum tate, quod quid aliud qiiam est in me, secundum id
claritalem, etc. Hic intelligamns praedestinationem quod veritas est ? Tunc ergo sanctificavit se in se,
claritatis humaiieequeein iUo est naturae ex mortali hoc est, hominem se in Verbo se, quia unus Chri-
immortalis apud Patrem futurae, Et hoc jam prae- stus, Yerbum et •homo, sanctificans hominem in
destinando factum fuisse antequam mundus esset, Verbo, propter vero sua membra, et pro eis, inquit,
quod in roundo etiam suo tempore fieret: Et nunc eqo; idest, quod prosit etiam ipsis, quia et ipsi sunt
clarifica me, hoc est, sicut tunc praedestinatione, ita ego, sicut mihi profuit, quia homo sum sine ipsis,
et nunc perfectione, fac in mundo, quod apud te et ego sanclifieomeipsum, hoc est, ipsos in me lan-
jam fuerat ante mundum : fac in suo tempore, quod quam meipsum sanctifico ego, quoniam in me etiam
anle omnia tempora statuisti, claritatem, quam ha- ipsi sunt ego, ut sint et ipsi sanctificati in verilate.
bui priusquam mundus esset apud te, id est, illan. Quid est, et ipsi? nisi quemadmodum in veritate ego,
claritalem quam habui apud te in praedestinatione , quod sum ego. Sequitur : Non pro his atitein rogo tan-
lua. Tempus est ul apud te habeara eliam vivens in ^ tum, hoc est, pro discipulis qui cum illo tunc erant,
dextera tua. Manifestavinomentuum hominibus,quos sed etpro eis, inquit, qui crediluri sunt per Verbum in
dedisli mihi de mundo. Nomen tuum hoc est, non il- me. Ubi omnes suos intelligi voluit, non solum qui
lud nomen quo vocaris Deus, quod in Judaeanotum tunc erant in carne, sed eliam qui futuri erant per
est, et in Israel magnum, et universee creaturae no- verbum apostolorum in eum sine dubio credi, quot-
tissimum , sed illud quo vocaris paler meus, quod quot postea crediderunt, et donec veniat credituri
omnino manifestari sine ipsius filii manifestatione sunt. Quodvero dicil: El ego claritatem quam dedi-
non posset. Nam ideo fecisse se dicit, quod erat sine sli mihi dedi eis; quam claritatem ? nisi immortalita-
dubitalione facturus, sed de liis qui jam erant disci- tem quam nalura humana in iUofuerat acceplura,
puli ejus non de omnibus qui in illo erant credituri, nam nec ipse adhuc acceperat eam, sed more suo
dixisse manifestatur, in hoc quod subdiiur : Cum es- propter immortalitatem prcedestinationis prccteriti
semcum eis, ego servabameos in nominetuo, et nemo temporis verbo futura significat.
ex eis periit, nisi filius perditionis, Judam significans, Et dilexisti eos sicut et me dilexisti, etc. In Filio
. qui tradiilil eum. Ex isto quippe duodenario numero quippe nos Pater diligit, quia in ipso nos elegit
apostolorum solus periit. Quod vero sequitur : Tui jJ) ante mundi constitutionem. Qui enim diligit unige-
erant, et miliieos dedisli, hominem se accepisse hanc nitum profecto diligit et membra ejus quaeadoptavit
potestatem, ut eos haberet ostendit, quoniam qui ' in eum per eum. Non ideo pares sumus unigenito
semper omuipotens fuit, non semper homo fuit. Filio, per quem creali et recreati suiiius, quia di-
Quamobrem Patri potius tribui videtur, ut ab ctum est: Dilexisti eos sicut et me, neque enim sem-
illo eos acciperet, quoniara ex ipso est, quidquid per aequalitatem significat qui dicit, sicut illud, ita
est, de quo est etiam ipse ; sibi eos dedit, hoc est, et illud, sed aUquando tanlum, quia est illud, est et
cum Patre Deus Christus hbmini Christo. Verba illud, aut quia est illud, ut sit et illud. Pater, inquit,
quse dedisti mihi dedi eis, et ipsi acceperunt, hoc quos dedisli mihi, volo ut ubi ego sttm et illi sint ine-
est, intellexerunt atque tenuerunt et cognoverunt cum; qui sunt isti quos ait a Patre datos sibi? nonne
vere, id est, fortiter, stabiliter, inconcusse : non pro illi de quibus alio loco dicit: Nemo veriil ati me nisi
mundo rogo, quod dicit, mundum vult intelligi, qui Pater qui misil me traxerit eum? Ipse quidem de se
vivunt secundum concupiscentiam mundi, et non dixit, quod ibi jam esset, de nobis autem velle se
sunl in ea serte gratiae. Qubd vero dicit: Non sum dixit, ut essemus ibi cum illo; non inaniter, sed fide-
in mundo, ostendens se prcesentia corporali jam cito liter jam deputat factum, quod futttrum esse non du-
 *!«) SMARAGDIARBATJS. ^ 220
bitat. Noh ei satis fuit dicere : Volput ubi ego sum A ejus Ecclesiam per quatuor partes mundi diffusam ;
et ipsisint, sed addidit, mec\mi: esse enim.cuin illo funica vero Ula sortita.et fibti .divjsa, oiflhiuin ista-
magiium nonutii est-, et miseri possiint esse, ul)i est rum partiuin significabat "unifafeiti, quce ctiaritatis
ille, quoniam quiciinque ubicunque fyerint est et vinculo continetiir. In sorte atitem quid riisi Dei
ille. Sed beatisoli Siint euni illp, quia beati e.sse non gralia comraendata est? Quid etiim de ipsa cruce di-
? iti ea inteliigituf, qubd ait Apo-
poteruntnisicx jllo, Quod yero adjunxit, ut videant cturi sumus Recte
plariiaterii iiieam qttam dedisti mihi, quiq dilexisti me stolus : Qum sit lalitudo, et longitudo, et dltiittdo, et
anie coftsiitulionem mundi, ijt videant dixit, noq ut profundum. Lata est quippe iti transverso lighti, qtio
credant, fidei mer.ces est ista, 11011 fides, quam cla- extendunlurpendenlis nianus, e't significatopera boiia
ritatem Doraini, nisi illam qua Deus est? Beatieinm i.ttIatitudine charitafis. Longa est a' iransvefso ligno
mundo cordViqriPni&mipsi Deum videbunt (Maith.y), jisque ad terram, ubi dorsum pedesque figuntuf, ef
Cogiioscehdus estcj muji,dis corde, sohjs verus D.eus sjgnificat perseverantiam; in Jotigittidine temporis
cum Patre et saqctb Spirilu Filius, quia Trinilas est qsque in finem. Alta est in cactiniine, qub tratisvef-
«olns verus Detis : Et notum feci eis, inquit, nomen sum lignum sursum verstis excedit, etsignificat su-
tuum, ei notum.faciam, hoc est, notum feci per fi- pernurn fineni, qtiQcuncta opera 'referuniut, qubniam
dem, notmn faciam per speciem, notuni feci cum B cuncta qiiselatitudine el longitudinfebfeneac perseve-
fide peregrinantibus, noluro faciam sine fine regiian- ranter (iunt, propfer altltudineni divitibfum facienda
tibus : Ut diiectio, inquit, qua dilexisli me,-in ipsis sum. prseitiiorum. Prbfundaest iri fea partfe 'qiise iri
sh, el ego in ipsis. Quomodo ergo dilectio, qua di- lerra figitur, ibi quippe fetocculta fest, riec vidfeK
lexit Pater Filitim, estet in nobis, nisi quia jiiembra pptest, sed ctincia ejus apparetttia et ettiinerifia inde
ejus sumus? et in illo diligimur, cum ipse diligitur consurgunt, sic et botia hostra de prbfunditate gra-
lottis, id est, caput et corpus. Idgo subjunxit: Et lice Dei, quae comprehendi ac dijiidicari ubn pbssunt,
ego in ipsis, taliquani dieeret, quoniam ego sum et universa procedunt.
ipsi. Aliter etiini estiri -nobis tanquam in templo suo. Cum vidisset ergo Jesus matrem et discipulum stan-
•AHterautemquia etnos ipse Sutous, cum secundum tem, elc. Hcec niniirtim esf ilja hora de qua .Jestis
id quod, ut caput noslrtim esset, bomo factusest,
aqtiam conversurus in vinum, dixerat matri : Quid
corpus ejus sumus. mihi et tibi est, niulier? nondttiji venit hora mea.
Sed hwc eurri dixisset Jesus, ccjresstts est cum di- Sic matrem magistri et Domini sui discipiilus
ergo
scipulis trans torreritem Cedron, usque ad illud : Si- et fanmlus accepit in sua, ut quanrJo distribuebatur
mon ergo Petrus liubens gladium, eduxit eumetper-
unicuique prout unicuique optis prat. Iiitelligendum
cussil principis servum, el abscidit auriculam ejus Q esl sic dislributum fuisse huic
' dexifam. Erat autem nomen.servi Malclms. Malchus diseipulo quod opus
erat, ut iltic eliam bealce Maj'jcetanquam.msOri.s
autem interpretatur regnatiirus. Quid ergo anris pro et ati ejjis ciiram, qujdguid ei
ejus poitio poheretui",
Domino airqiiHata et si Dbmino saiiajlti.sjgnificat, esset nece&sariura
pertineret.
•nisiaudilum ampulata yetustate renovatum'? ut sit
iri hbvilale splrilus, et non in vetustate litterae. Qued Quid sibi vult hoc, quod ticetum, etc. 'i Judcci
cui praestitum fuerit a Christo, quis dubitet regnatu- quippe ipsi erattt acetum, degetteratites a vitio pa-
rura esse cum Cliristo ? Quod autem servus inventus friarctiarum et prophelaruffi, et fanquam de plerib
est, et hoc ad illam pertinet vetiistalein, quoe in ser- vase de iniquitate mundi hujns impletum cor liaben-
vilutem generaf, qucecst-Agar, sed ciim accesserit tes, quasi spbngia cavernosis quodammbdb, atqtie
sanitas figurata est ei, iiberlas. j fortuosis latibulis frauduleiitu.m.Hyssoptts auteiti ctii
Quid est quod ait Jestis'; Regnupi meum non est circumposuerunt spongiam aceto plenaih, qtibniam
de hoc mundo? Hic est enini regnum ejus usque in herba est Iiumilis, sed pecttis pufgaf, ipsiuS Cliristi
finfemsceculi,.sedfemen non est hinc,.quia peregrina- iiumilitafem signiricat, quam cifcumdederunt et se
lur inm.undo, Regno suo quippe dixil: de nimidonon circumveiiisse ptitaverunt. Unde scfipturii est : As-
estis, sed ego de piuiido vos elegi. Erant ergo de perges me hyssopo, et mundtibor, Chfisti harilque hu-
mundo, quando regnum ejus non erant, sed ad milifale muiidamur. Per arttiidlnfenivfero Scripttifae
mundi principem pertinebant. Sed Deus nos eruit ; significabantur quse impifebatitur hbc facto. Cum
de potestate fenebrarum, et traiislulit in regnum efgo accepissel Jesus aeetum, dixit: Corisuhiriiutum
• Filii Claritatis suse,dequo regno.dicjl: Regnum meum est. Quid nisi quod prophetia tStifo tempbfe anlea
non est de hoc mundo. preedixeraf? riam antfea ille dixerat: Sitio. fariquam
Quid est ergo quod Marcus evangelisla dicit: Do- diceret: Hoc minus fecistis, dafe quod estis, et itii-
miiium ctucifixum hora lerlia, Joannes aulem quasi pletum est: In siti inea potdveriini fiie aceto (Psal.
hora sexla, nisi quia bora tertia crucifixus est Dqnli- LXVIII).Quid sighificat, quod untfs milituhi lahcea
nus linguis Jttd.ceorum, hora sexta. vero manibus latus Dbmini aperuit? Ut illic quodammbdo vitce'<)s-
mililuro? tium pandef etui', utide sacramenta Ecelesiccmana-
Iti eo vero. qupd dicif : Acceperunt veslimenta ejusi verutit. Nam ei in mbnumento novbifesitiis festJesiis,
et feeerunt quqluor partes, Quadripartita vesUs })o- Iii quo "noiidumquisquis posiltis erat. Sleutin Ma-
-mini noslri Jesu Christi qttadr|pai'titam figurabat; 'rice virginls utefb, ueititiante illiim, tieirib jjsoStiltent
221 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 222
eonceptus est; ita et in hcc monumento nemo anle Aitaque, ut nihil de sordibus veleris bomiriis agno^
iilum, nemo post illum sepultus est. scatur in nobis. Christus autem non ex parlej sed
integer est crucifixus, ut nos ex toto monamur
SABBATO SANCTO.
peccato et vivamus Deo. Ille autem yiyit.Deo, qui
SPISTOLABEATI PAULI APOSTOLI AD COLOSSENSES , Christi vestigiaj humilitate sanctificatione et pie-
CAP.III. tate ^ectatur.
« Si consurrexistis cum Christo, quce surstim Cum enim Chfistus apparuerit,- vila vestra, tune et
t Siint qncerite, ubi Cbristus est in 'dextera Dei se- vos apparebitis, etc. Vita nostra dicitur ChristJjSj.
« dens. Quce sursiirii suntsapite, non quae siiper sicut ipse dixit : Ego sum via, veritas et vila (Joan,
« terram. Mortui enim estis, et vita vestra abs- xiv); Et quia filii Dei cum simus, nondum apparuit
t condila est ciim Cbristo i« Deo. Cum enim Cbri- quid erimus. Scimus cum apparuerit, similes ei
i. stus apparuevit vita vestra, luric ei vos apparebitis erinius, non enim hie debemus nostram gloriaiu
« cuni Christo In gloria. J quserere, ne de nobis dicatur : Beceperunt mercedem
Colossenses et hi, sicut Laodicenses, sunt Asiani, simm (Matth. vi).
et ipsi praeventi erant a •pseudoappstolis, nec ad il- EVANGELIUM MATTILfiliCAP.XXVIII,
los accessit ipse Apostolus, sed et tios per episto- R « Vespere autem sabbati quae lueeseit in priroa
fam recorrigit. Audiefant enim verbum ab Archip- « sabbati, venit Maria Magdalene et alia Maria videre
po, qui minislerium in eos accepit. Ergo Aposto- ««epulcrum. Et ecce terrse motus factus est ma-
lus jam ligatus, scribit eis ab Eplieso per Tichi- < gnus. Angelus enim Domini descendit de ceelo et
cum diaconum, et Onesimum acolytum, scripta ex « accedens revolvit lapidem, et sedebat snper eum.
urbe Roma. « Erat auteni aspectus ejus sicut fulgur; et vesti-
Si consurrexistis cum Christo. Superius enim « nieiita ejus sicut nix. Prce limore autem ejus ex-
ciixerat, si mortui estis cum Ciiristb ab elementis «territi sunt custodes, et facti sunt velut morlui.
mundi. Mundi enitn elementa inlelligi voluit, ava- « Respondens autem angelus dixit mulieribtts : No-
ritiara et luxuriam et ceetera similia, et consequen- « lile timere vos : Scio enim quod Jesum, qui
ter post vitiorurii mortificalionem ait : Si consurre- i crucifixus est, quceritis. Non est hic, Surrexit
xislis cum Chtislo, quw sursum sunt qiimrile, hoc < enim sicut dixit. Veniteet videte locum, ttbi po-
est, non solum terrenis moriemini vitlis, sed « situs erat Dominus. Et cito etihtes dieite di-
etiam ccelo vivile, nihil terrfeiium ambiatis, nihil « scipulis ejus, quia surrexit, et ecee prsecedet vos
itioriale quceratis, ccelestem sectamini patiiam, elc. « in Galilceam. Ibi eum videbitis, sicut preedixit
Ubi Chrislus est ad dexteram Dei sedens. Victori ^- « vobis.t
fiiio et per" sanctam incarnatioiiem tolius ttiundi Yespereautem sabbuti, quw lucescit in prima sab-
triumphatori post resrifrectibnis gloriam, hbtiora- bnii, venit Matia Magdaletve, el alteta Matia vi-
bilis consessus dalus est, in dextera Dei Palris. dere sepulcrum. (Ex Augusl.) Vespere autemsab-
Consessus eiiitii isfe nihil deiriohstrat aticid , iiisi bati, quod diversa niulierum tempora in Evange-
bonoris sequalitatfehi. Nam verbum lvociliud sigtii- liis describuntur, non mendacii est sigmim, sed
flcat, ut caput riostrum iri patris cognosceretur sedulae yisitationis officium. Qumtucescit in prima
dextefa collocatum, in qua parte ponendi sunt, qui sabbati, a parte prima noctis, quod est vesper,
pef fidem a divinitalis riinnere non segregantur, ipsam noctem voluit significare, cujus noctis fine
propter illud : Palet, voto ut ubi sum ecjo, ibi sint et venerunt mulieres. Cur autem noctem appellat ve-
lii mecttrii. Nam si naturam deitatis excogites, sperain ! quia vespere licebat afferre aromata, trans-
quem locum potes habefe patfis sinistrce vel dex- acto utique sabbato. Hoc ergb dicif: vespere sqb-
tfee? quoniam ubique pletiissima majestafe com- bati, ac si diceret : Nocte quce sequitur sabbatum
piectituf. yenerijnf, qtto tempore voluerant, venire liberum
Moritti eriibiesiis, et vita vestra abscondita est, etC..u habentes; sive vespere sabbuii, non vesperascente
Queeri pbtest qubmodo viventibus et aclhue iti die, sed vesperascente nocte, id est, in fine no-
vita posilis dicitur, mottui eslis cum Christo. Sed clis yenerunt. Ab exordio mundi dies prceoedebat
quia in alio loco dicit: Qtiicunque baptizati eslis hi noctem usque ad Christi passionem. A Christi vero
'Chrislo Jesu, in morie ipshis baptizali eslis. Et quia reshrreclione, nox prcecedit diem. Sive ita legen-
vfelus homo nosler simul crucifixus est cum eo, dum, vespere sabbati, id est, arurora quce noctis
constal ut, sicul propler nos Cliristus crucifixus, initio lucet, ipsa per lotani noctem manente ma-
mortuus etsepultus est, et resUrrexit, nos quoque ne elucescit, etideo forsitan, hae mulieres a noctis
ad passiohis suce similitudineni, voluptates et cu-! inilio usque inane ibi manserunt. SedMarcusdi-
piditates noslras crucifigamus, et in baptismale cit: Et valde mane (Marc. utt.), et reliqua. Ap-
mysterium mortis sepulturae et gloriam resurre- paret autem qua liora resurrexit Dominus, id est
.ctionis ej.us imitefliur, ut si passionum ejas socii mane, cujn quadragesima horis, juxta Augusliiium,
ftierimus, simul et glorice resurrectionis erimus. Si in. sepalcro Msse describilur, id est, quatuor ho-
Seniiri morlui sumus cum Ghristo, crediHjus quia ra.s, qua die crucj/ixus est, remaijent.es duodecim
-Bimiil£t jakn viyemus cftm eti* EIab.o;raiidura.est Jiorae.ijocfis, sabbatij, duqdecim diei sabbati, cfttcj-
225 SMARAGDIABBATIS 224
decimnoctisdiei dominicse,tricesima autemet tresin Afecerit: A Venite etvideleubi posilus erat Dominus, u1
sepulcro. Pro hac causa quadragesima diebus post si meis verbis non creditis, vacno credatis sepul-
resurrectionem apostolis suis sccpese manifestavit. cro. Et gradu cumcito pergite, nuntiate discipulis
In nomine autem, quod est vesperee, multi diversa ejus, quia surrexit, et prsecedet vbs in Galileeam,
putant. In Evangelio enim Greeco ila habetur, hocest in volutabrum getuiliura, tibianteerror, erat et
o-ii Se <7«S6KTOV Trjiirifoiur.ovaristj jsueni0"KS6«TWV,lubricum, et firmo ac stabili pede vestigium non po-
id est, vcspermsabbali, qum tucescil in prhna sabba- nebant.
torum, in quo apparet, JiJJi,quod femininum nomen Et exierunt cito demontimento, cumlimoreet gaudio
est, Tvjfemininum pronomen est, unde quidam vo- magno, currentes nunliarediscipulis ejus. Duplex men-
lunt, quod vespere communis, hoc est, masculini tes mulierum lenebat affectus, timoris etgaudii. Alter
et feminini sit generis nomen, cujus ablativus ve- de miraculi magnitudine, aller ex desiderio re-
spere, quidam volunt vespera, non vespere dici, surgentis, et tamen uterque femineum concilabat
femininum facientes. Quidam subtilius ita legunt. gradum, pergebantadapostolos,utperillos fideisemi-
Yenit Maria prima sabbati, quse lucescit vespere narium spargeretur.
sabbati. Alii ita intelliguiU, ut sabbatum requies DOMINICASANCTA IN PASCHA.
inlepretetur. Yespere autem quielis, quse lucescif I
B
in prima, et reliqaa. In prima : Prima dies di- EPlSTOLA, BEATI PAULI A.POSTOLI AD COWNTUIOS,
CAP.V.
citur dominica, quae meruit videre Dominum re-
i Expurgate vetus fermentum ut sitis nova con-
surgere, et mundum nasci, alque reparari per
Christum. t spersio, sicut estis azymi. Etenim Pascha noslrum
t imrnolatus est Chrislus, itaque epulemur , noii in
(Ex Aucjust.) Non potest dici, vesper luceseens in
c fermento veteri, neque in fermento malilise et
prima sabbali, nisi nomine vesperi nox ipsaintelligatur
< sed in azymis sinceritatis et veri-
quam lux terminat, et usitalus loquendi modus est di- t nequilise,
vinaeScripturse a parte lotum. A vespere ergo noctem tatis. »
extremum est diluculum. Diluculo Expurgale vetus fermenlum, ut silis nova consper-
significavit, cujus
enim venerunt illee mulieres ad monumentum, ac sio. Id est, nihil in vobis remaneat, de veteris cor-
sinceri estote, candore gratiee,
per hoc ea uocte venerunt, qucesigntiicata est no- ruptionenalurae,sed
mine vesperi. Tota enim significaia est eo nomine, nilore justitioe.
ut dixi, et ideo quacuraque ejus noctis parte ve- Sicut estis azymi. Hoc est, azymi facti per baplis-
uissent, ea utique nocte venissent. Cum ergo ve- mum, quod nobis Christus sua passione largitus
nerunt parle ejus noctis extrema, ea procul dubiot C est, non jam in agnispecie, sed in veritate corpo-
nocte venerunt. Vespere autem quce lucescit in ris immolatus. Nihil itaque in vobis conversationis
priiua sabbati, non potestnisi tota ipsa nox intelligi. prislinoe relinquatis, quod sinceritatem possil naturae
Ideo igitur vespere venerunt, quse ipsa nocte vene- corrumpere.
runt. Ipsa autem nocle venerunt, quee noelis ipsius Etenim Pascha nostrum immolatus est Christus.
quamvis exlrema parte venerunt. . Ac si diceret, non a nobis in figura agnus, sicut
in veritate nobis quotidie occiditur
(Ex Vutg.) Non est relatio Joannis contraria, quee, Judaeis, ,sed
refert diluculo ad monumentum venisse Mariant Christus, et Pasclia quotidie celebramus, si fer-
Magdalene, Matthseo dicenle; vespere sabbati Ma- menlum malitiee et nequitiae non habemus. Et Ju-
riam Magdalene cum altera Maria venisse ad se- deei quideni septem diebus azyma comedebant,
et quia in septem diebus mundus est factus, qui
pulcrum Domini, dum vespere a Matthseo positum
sit pro sero et tarditate, tanquam si diceret, tarda semper in suo ordine revolvitur. Nos simpliciter Pa-
hora noctis. Tardeenim dicimus aliquid fieri, quo- scha celebramus si in his diebus pure et sinceriter
lies mullae horse prselereunt temporis constituti. versamur. Quod est enim aliud fermentum., nisi
Et quoniam magna pars jam fuerat noctis exacta corruptiq naturce, quod et ipsum prius a natu-
DominOresurgente. Vespete, hoc est, sero seu tarde rali dulcedine recedens, adullerhio acrore corru-
dicitur a Malthseo, quod et Joannes significat di- ptum est.
luculo. Adhuctamen tenebrae erant, ut juxta Itaque epulemur. Id est, nos qui a fermento ma-
malutinum tempus illa hora possit intelligi. . litise et nequitiae abstinemus jugiter salutaris actu
Prm titnore autem e'us exterriii sunt custodes, et, salutis solemnia celebremus, et interiori homine
et verilatis azymis repleamur.
facli stmt velut mortui. Respondensqueangelus dixit:. simplicitatis
mulieribus, noiile limere vos, scioenim quod Jesum(j EVANGELIUM MARCI, CAP.ULTIMO.
qui crucifixus est qumritis. (Ex Hiero.) Custodes ti- « Maria Magdalene et Maria Jacobi et Salome
more perterrili, inslar morluorum stupefacti ja- « emerunt aromala, ut venientes ungerent Jesum;
cent, sed tamen angelus, non illos, sed mulieress « Et valde mane una Sabbatorum veniunt ad mo-
consolatur : Nolite limere vos; illi, inquit, timeant, inu « numentum, ortojam sole. Et dicebant ad invicem,
his pcrseveret pavor, in quibus permanet incre-:- « Quis revolvet nobis lapidem ab ostiomoiiumenti ?
dulitas. Csclerum vos, quia Jesum quseritis cruci- « Et respicieoles viderunt revolutum lapidem. Erat
fixum, audite quod resurrexerit et proroissaper-- «quippemagnus valde. Et introeuntes in monumen-
223 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 226
« tum, viderunt juvenem sedentem a dextris, co- A ac vita speranda perpetua ccepit toto orbe prae-
« opertum stola candida, et obstupuerunt. Qui di- dicari
« cit illis : Nolileexpavescere, Jesum qucerilis Na- Et inlroeuntes in monumentum, viderunt juvenem
« zarenum, crucifixum ; surrexit, non est hic, ecce sedentem in dexttis, coopertum stola candida, et
« locus ubi posuerunt eum; sed ite, dicile di- obsiupuerunt. Introeuntes ab orienle in domum il-
« scipulis ejus et Petro, quia praecedit vos in lam rotundam, quae in petra est excisa, viderunt
« Galilccam, ibi eum videbitis sicut dixit vobis. i angelum sedentem ad meridianam partem loci il-
eme- lius, ubi positum ftterat corpus Jesu. Hoc enim
Maria Magdalene et Matia Jacobi et Salotne erat in dextris : Quia nimirum corpus, quod su-
runt atomata, ut venienles ungerent Jesum. Iii Evan- habebat ad occasum, dextram
a monu- pinum jacens, caput
gelio Lucce scriplum est, quod revertentes necesse est haberet ad auslrum, scribit enim Mat-
mento, paraverunt aromata et unguenta, et sabbato
mandatum theeus, quod angeluni, qui revolvit lapidem ab ostio
quidera siluerunt propter (Luc. xxiv). monumenli, primo viderunt super ipsum lapidem
Mandatum ergo legis erat, ut sabbati silentium, a
sedentem, qui eas intrare in loeum uhi Dominus
vespera usque ad vesperam servarelur. Ideoque erat posilus jusserit, et videre quod jam resur-
religiose mulieres sepulto Domino , quamdiu li- rexisset a morluis. Scribit Lucas, quod intrantes
cebal operari, idesl,, usque ad solis occasum, in g
in monumentum duos angelos in albis inibi stan-
Liiguenlis preeparamdis^erant'occupatoe, ut Lucas tes invenerunl. Illee
ergo mulieres angelos vident,
scribit. Et quod tunc pree anguslia temporis opus
quse cum aroinatibus venerunt, quia videlicet illae
explere nequibant, festinaverunt mox, ut trans-
ubi mentes super nos cives aspiciunt, quae cum virtu-
acto sahbati ,idest, occidente sole, operandi tibus ad Dominum
Hcentia remeaverat emere aromala, sicut Mar- per sancla desideria proficiscun-
lur. Notandum vero nobis est quidnam sit, quod
cus refert, venientes - mane ungerent corpus ejus.
in dexlris sedere angelus cernitur. Quid namque
Nequfe enim vespere sabbati preeoccupanie jam
noctis arliculo, monumentum adire voluerunt. per sinistram, nisi vita praesens? quid vero per
dextram, nisi perpetua vita signalur? Unde scri-
Et valde mane una sabbatorum veiriunl ad mo- plum est : Lmva ejus sub capile meo, et dexlra
ttumentum otio jam sole. Prima sabbatorum, pri- illius amplexabilur me. Sinistramnamque Dei Ec-
ma dies est, a die sabbatorum,' idest, requietio- clesia, prosperilatem videlicet vitce praesentis, qua-
num, quam nunc diem dominicam, propter resur- si sub capite posuit, iquam intensione summi amo-
rectionem Domini salvatoris, nios ecclesiasticus ap- ris premit. Dextera vero Dei eam amplectitur, quia
pellat. Id ipsum autem est, cum una sabbali sive Q sub eeterna ejus beatitudine lota devotione conti-
una sabbalorum leghnus, id est, una dies a sabba- netur. Quia igitur redemptor noster jam prsesen-
torum die, hoc est, requietionum quce in sabbatis tis vitse corruptionem transierat, recte afigelus qui
custodiebantur. Sanctce autem mulieres, quceDomi- nuntiare perennem ejus gloriam venerat, in dex-
uum fuerant seeulae, cum aromatibus ad monu- tra sedebat. Qui stola candida coopertus appa-
menium venerunt, et ei quem viventem dilexerant, ruit, quia festivitatis nostrce gaudia nuntiavit. Gan-
etiam mortuo studio humanitatis obsequunlur. Et dor etenim vestis, splendorem nostrae denunliat so-
nos ergo in euni, qui est mortuus credentes, si lenrailalis : Nostrcedicamus an suae? sed ut falea-
odore virtutuni referti, cum opinione bonorum mur verius, et suae dicamus et nostroe, iUa quippe
operum Dominum qucerimus, ad monumentum pro= • redemptoris nostri resurrectio, et nostra festivitas
fecto illius cum aromalibus venimus. Quod aulem fuit, quia nos ad immortalitatem reduxit, et an-
valde mane mulieres venerunt ad nionumentum, gelorum feslivitas exstitit, quia nos revocando ad
orto jam sole, id est, cumjain coelum ab orientis coelestia eorum numerum implevit. In sua ergo ac
parte albesceret, quod non fit utique nisi solis orien- nostra feslivitate angelis in albis vestibus appa-
tis vicinilate, juxla hisloriam quidem magnus quce- ruit, quia dum nos per resurrectionem dominicam
rendi et inyeniendi Dominum fervor charitatis os- D ad superna reducimur, coplestis patriae damna re-
tetiditur. Juxta intellectum vero myslicum nobis parantur. Sed jam quid venientes foeminas affatur,
datur exemplum, illuminata facie decussisque vitio- audiamus:
rum teuebris, odorem bonorum operum Doniino, et Nolite expavescere, Jesum qumritis Nazarenum,
orationum suavitalem offerre. Crucifixurh, surrexit, non est hic, ecce locus.ubi
Et dicebant ad invicem: Quis revolvet nobis lapi- posuerunt eum, Nolite, inquit, cxpavescere, ac si
dem ab oslio monumenti? Et respicientes, viderunt aperte dicat: Paveant illi, qui non amant adven-
revolutum lapidem, erat quippe magnus valde. Quo- tum supernorum civium, perliniescanl qui carna-
modo lapis per angelum revolutus sit, Malthseus libus desideriis pressi, ad eorum se socictatem
sufficienter exponit. Sed revolutio lapidis myslice peflingere posse desperant. Yos autem cuf per-
reserationem sacramentorum Christi, quaevelamine timescitis, quee vestros concives videtis? Unde et
litterse legis tenebantur, insinuat. Lex enim in la- MaUhceusangelum apparuisse describens ait: Erctt
pide scripta est: cujus ablato tegmine, gloria re— autem aspectus ejus sieut fulgur, et veslimentumejus
surrectionis oslensa, et abolitio morlis antiquae, sicut nix. In fulgore eteuim terror timoris est, in
 227 SMARAGDIABBATIS 228
iriye aiitem .blandimentum candoris. Quia vero. A « tavit tertia die et dedit eum manifestum fieri nbn
omnipotens Deus, et terribilis est peccatoribus, « omni populo, sed teslibus prceordinalis a Deo, no-
et blandus jiisfis, recfe teslis i'esurrectionis ejus « bis qui manducavimus et bibimus cum illo post-
angelus et in fulgpre vultus, et in candore ha- « quam resurrexit a mortuis, et prcecepit nobis prce-
bilus. demonstratur,- ut de ipsa sua specie etterre- « dicare populo et iestifica.fi, quia Ipse est qui con-
ret reprobos, et mulceret pios : Jesum quwrtlis Na- « stitutus esl a Deb judex viyorum et mortuorum,
zarenum. Jesus Lalino eloquio salutaris, id est, « Huic omiies prophetce testimoniuni perhibent, re-
salvalor interpretatur, At vero multi hoc noinine diei « missionem peccatorum accipere per homeri ejus,
poterant tunc, non tamen substaiilialiter, sed nun- « omnes qui credunt in eum. t
cupalive, ideo et locus subjungllur, utdequq Jesu Verburamisit Dominus filiis Israel,. annttntiansfu-r
dictum sil manifestetur Nazarenum. Etcausam po- cem per Jesum Christum. Yerbum hic missum Evan-
lius subdit: Crucifixum. Atqije addidit : Resurtexit, gelium dicit, sive ipsum Dominum Jesum Christum,
non esl hic. Non est hic, dicitur per prsesentiam quia Apostolis ait : Pacem meam do vobis, pacem
carnis, qui tamen nusquam deerat per nraeseiifiam meam commendovobis. Qui est omnium Dominus,
majestatis. iii hoc apparet, inquil, Deuffi aceeplorem non esse
Sedile, dicile discipulis ejus et Pelro, quia prwce- "- personartim, quia F-ilium suiiiii uiiigenitum qui et
del vos in Galilwam. Quserenclumnobis est, cur no- Dominus oniniuffi atque conditor fest, cum genere
minalis discipulis Petrus designatur ex nomine, sed humano pacem facere misit.
si hunc angelus -nominatim uon exprimeret, qui ma- Vos scilis quod factum est verbum pet universam
gistrum negaveral venire inter discipulos noii au- Judceam. Quouiam Verbum Dei caro facta verbum
deret. YocatUr ergo ex nomine, ne desperarit ex ne- est, id est, cfuouiamhumana natura sine nllis prae-
gatione, qua itt re considerandum nobis est, cur -cedcntibns. botiorutii operum meritis, Dei Verbo est
onmipotens Deus eum quem cimctce Ecclesice prce- in utero Yirginis copulata, ita ut cum illo fiferetuna
ferre disposuerat, ancillse yoeem perlimescere, et persofia, qb hoc eum confitemur natum de Spirilu
seipsutn negare p.erraisit. Quod nimiruin niagnee sanctd et Maria virgine.
aclum pielatis dispensaliojie cognosciiniis* nt is qui . Incipiens a Galilma post baptismum. Cum Ecclesiae
futurus erat pasto.r Ecclesiae , in sua culpa disceret, regula sit fideles in nomine sanctae Trinitatis hapti-
qualiler aliis misereri debuisset. Prius ilaque ostcii- zari, quceritur quqniodo Lucas per totumhujus Iibelli
dileumsibi, et tunc prceposuit cceteris, ut ex sua textum, non aliter quam in nomine Jesu Christi ba-
infirmilate cognosceret, quam misericorditer aliena p.ptismumdari lestetur, q.uoditabeatusApibrosiussol-
infirma toleraret. Bene atttem de Redemptore nostro vif. (Ex Ambros.) Quod per unitateni uonjinis im-
dicilur : pletum mysterium sit, c[uia siv.e Chrislum dicas, et
Ptwcedet vos in Galilwam, ibi eum videbitis,.sicut Deum Patrem, a quo unctiis est Filius, et ipsimi
dixit vobis. Galileeanamque transmigralio facta in- qjii unctus est Filium, et Spiritum quo unctus desi-
lerprelatur. Jam quippe Redemplor noster a pas- gnasti. Scriptum est enim : Jesum a Nazareth quo.-
sioiie ad resurrecliqiiem, a morte ad vitam, a pceua modo unxit eum Deu.s Spiritu sancto. Sive Patrem
ad gloriam, a corrupiione ad incqrriiptionem trans- dicas e,t Filium ejus, et Spiritum horum pariter iq-
mi^rayeraf, et prius post resurreclionem in Galilsea dicasti, si tamen id et cbrde comprehendas, sive Spi-
a discipulis videlur, quia resurrectionis. ejus gloriam ritum dicas,.fef Deum Patrem, a quo procedit Spi-
pos.l lcefividebimus., si modo a .vitiis ad virtutum ritus , et Filium , quja Filii quoque est Spiritiis.
celsiuidinem transmigramus. Qui ergo in sepulcro nuncupasii. Unde ut oralioni copuletur auctorjtas,
nuntiatur, in transmigralione carnisostenditur, quia in spiritu quoque recte baplizari nos posse Scri-
is qui inmorlificaiionecaruisagnoscitur, intransroi- ptura indicat,dicenteDbmino : Vosautem baplizabi-
gratione njeiitis videtur. . mini in Spiritu sancto, et Apostolus ait: Otnnes enim
FERIA SECUNDA-PASCILE. ] in ipso corpore,.iri uno spirilu baptizali sumus. Aliler
j)
preecipue congruit nos in nomine Domiai Jesu Chri-
LECTIO ACTUCM APOSTOLORUM, CAP.X. sti baptizari, quia sicut Aposlolus ait: Quicunque
i Stans Pelrus in medio plebis dixit : Viri fra-
baptizaii sutnus in Chrislo Jesu, in motte ipsius ba-
« tres, Yerbiim misit Deus filiis Israel, annuntians ptizalisumus.
f pcjceaiper Jesum Christum, hic est Dominus oia- Quod ptmdicavit JoannesJesum d. Nazarelh, quo-
« niuni, vos scitis quod.factum est yerbum per iini-
mocipunxit eum, etc. Prsedicavit ergo Joannes Jesuni
.« versamJudceam, incipiens enim a Galilseapost ba-
sicut unx.it eum Deus Spifitu saijcto,. tunc utique
.« plismuni, quo.dprccclicavii.JoannesJe.sunj.a Naza- cum dicebai :
Ipse vqs boplizqvit.h\, Spiritu sqncio
.,.1 reth, quomodo unxerit eum Deus Spi.ritu sanclo et (Marc. i). Et iterum : Quiq vidi Spiritum descendeii-
. < virtute. Qui perfransivit benefaciendo et sanaudo iem
.quasi columbimisuper eum (Joan, i). Uucfus est
. < omii.es oppressos a diabolo, quoniam Deus erat ergo Jesus, npn oleo visibili, sed dono gralice, q.uod
< euni Ulo- Et nos, testes sumus omnium quae fecit visibili
significatur unguento,, quq baptizato.s yngit
< ;n regione Judceoruui et Hierusalem, quem occi- EccJesia. Nec tamen tunc unctus est
Spiritu sanelo,
: ( derunt suspendenfes in ligno.. Htinc Deqs susci- ;.quoniam.sj;iper
eum,.baptizatuniyelut cqlumba di)"
 229 COLLECTIONESIN EPisfQLAS Ef EVANGELIA. 230
scendit. f unc enim corpus suum, id est, Ecclesiam A (Jban. v). Item ipse et potestateni dedit ei judicium
suam prcefiguraredignatus est, inqua preecipueba- facere, quia Filius hominis est. Quis dedit? Pater,
ptizati accipiuntSpiritum sanctunij sed Ista mystica cui dedit? Filio, cui enim dedit vitamhabere in se-
et.inyisib.iliunctioue. metipso, isle Christtts, et Filius Dei et Filius homi-
Qui pertransiit benefaciendoet sariando omnes op- nis est, proinde quia Filius homiiiis est, accepit po-
presiosudiabglq,' etc' ld est, Pater cum Filio, ttieUiis teslalem et judicium facere, qubd judicium in fine
est enim sic intelligere quam diviniiaferii Filii ciiin sseculierit. Ipsfeenini ascendit iii ccelos, et sedit ad
hqmine quam adsumpsit cbiiabitaiitfem.significari, dexteram Palris, inde venlurus iudicare vivos et
neqtie Chrisfi personam gemitiare, et iti Nestbrii db- mortubs.
gma cadere videaitiur. Huic bmnes prdphetwtestimoniumpirhiberit. Quce-
Queni occiderunt suspendentes in tigno. Christus cunque propter faciendarti fidem temporaliter gesta
passusest, moriatiiui peccato, Chrislus resurrexit, sunt aut lestimonia missiohis hujus fuerunt, aut ip-
vivamus Deo,, Christus transiit de libc miindb sam missionem Filii Dei pronuntiaverunf.
ad Palrem , non hic hcfereatcor nostrum, sed ad Remissionempeccatoruni accipere.Ipsum enim Da-
•
superua sequatur' capiit nostrum, pependit in ligno, vid exhortans, ait : Amplius lava irie ab iniquitate
concupiscentiam carjiis crucifigarous. B mea, etapeccalo meomundame.Et Avertefticiemluam
HuncDeussuscildviiierlia die. Quis suscitavit eum apeccalismeis, et omnesiniquilqiesmeas dele (Psal. L).
nisi invisibilis Deus? Dormivit enim et sbmntuh cce- El ipse in Evangelio poteiitialiler, cui..volebat: iJimft-
pit et exsurrexit, quoniam Dominus suscepit eum; lunlur tibi peccala tua, dicfebat,
cui dixerat: Suscita me et reddam eis (Psal. iv). , Per nomen ejus omnes qui credunt in eum. Nomen
Tradilus est propter deiicia nostta, et resurtexit pto- ejus ab angelo priusquam nasceretur vocatuni est
ptei juslificalionem nositam (Rom. v). Erii enim et Jesus, cujus etymologiam, idem angelus exsecutus
nobis hujus sseculinocte tfanslata resurrectio carnis adjun,xit, dicens : Ipse eniro salvum faciet populum
ad-regnum, ctijus in capile nostro praecessit exem- suuin a peccatis eorum. In cujus nomin.e prqphetis
plutii. Stirfexil fet volayit in altuni, et pro nobis attestanlibus remissiqnem peccatoruni, 11011J.udaei
unicus jntefpeilat in coelo.Prcestat cum Patre, quod tantum, sed omnes qui credunt, accipiuiit,
posfularat a Patre, quia medialor est et crealor. EVANGELIUM LUC^, CAP.ULTIMO.
Mediatoi'ut poscat, creatqr ut tribuat. Fidelissimo « Exeunles duo ex discipulis Jesu ibant ipsa die
igilur ef fidissiinq affectu ei orationem quam docuit « in casteUunj quod erat in spatio stadiorum sexa-
allegemus, ut quod facietidumjussit, ipsq adjuyante, . « giuta ab Hierusalem nomine Enjaus, Et ipsi loque-
facere valeamus, quod accipienduiti promisit, ipsq 'G « bantur ad invicem de his omnibus quceacciderant.
daiile, sumamus. « Ef fac.tum est, dum fabularentur, et secum quse-
Et dedit eum manifestum fieri nbn omni populo, « rereu.t, et ipse Jesus appropinquans ibat cum illis.
etc. Invenimus itaque apud quatuor Evangelistas de- « Oculi autem illorum lenebantur, ne cum agnoscer
cies conimeniOratumPominum visum esse ab homi- « rent. Et ait ad iUos : Qui sunt hi serinones quos
nibus post resurrecfionem. Semel ad monunieiUum « cqnferlis ad iiivicem ambulanles, et estis trisles?,
niulieribus. lterum eisdem-regredienfibus a nionu- i Et respondens uijus, cui nomfen Gleophas, dixit
roento in itinere. Tertio Petro. Quafto duobus eun- t; ei: Tu solus peregrinus es in Hierusaiem, et non
tibus ih casteiiutti. Quinto pluribiis In Hierusalem, « cogn.ovistiquce facta sunt in illa his diebus? Quir
ubi nbtt feiat TbOmas. "Sexto iibi feiimvldit f iibmas. « bus ille dixit: Quce? Et dixerunt: De Jesu Naza-
Seplimo ad ffiare Tiberiadis. Octavo ih monte Gali- « reno, qui.fa.it yir propheta, potens jn ppere et
laeee sectiiidum Mallhoeum.Nonoqufei dicit Marciis, « sermone cqram Deo et omni populo. El quomodo
novissiriie recumbenlibus, qtiia jatii nbn erant in .« tradiderunt eum summi sacerdotes et principes
terra cuffiillo convivaluri. Decimoin ipso die, hon « nostri in damnationem mortis, et crucifixerurit
jam in leria, sed elevatum ih nube. Crebra enim . « eum. Nos autein sperabanius, quia ipse esset re-
erat cum illis ejus conversalio, per dies quadraginla,' « dempturus Israei. Et nunc. super hsec omnia, ter-
priusquani ascendisset in cceluhi.iS^ohtamen eis per « tia dies est hodie, quod haecfacta sunt. Sed et rnur
oinnes cotiliriubs appa'rtterat. Pef ilios enim c|ua- « lieres quaedamex nostris terruerunt nos, quoeaiite
draginta dies quotifes voluit, qttibus voluit, quem- « lucem fuerunt ad monumenlum, et non invento
adrriodum voluil, apparuit. « Cofpbre ejtts, verteruni dicehtes: se etlatii visio-
Nobis qui riianducaviihusei bibhriuscuni illo, etc. '« nfemangfelbruni vidissfe,qui difcuiitfetiraviyei-e. Et
Hie beatus Pefrus quod in Evangelio feciietur, ex- '« abiefUnt quidahi ex hOstris ad fjionuraentum, et
pbflit, ptist Testtrfectibtiem scillcet se bibisse ciim « ila irivfeiienintsicutmulieres ciixerUnt,ipsum vero
Dottiiiib, nisifbrteiliibcreciailius indicatum,tibiait: « noii ihvenerutit. Et ipse clixit ad eoS. 0 stulfi et
Doriee iltudbibdrii vdbisctimnovttm in fegno Palris « tardi corde ad crfedendum,in oriinibus quce locuti
'iriei (Matth. xxvi). « sunl pfophelce.Noniie hcec opqrluit pati Clirisiutii
" Et
pfcecepit riobis pfwdicari populo, et tesiificari •«et ifa intrare In glofiatii suam? Et incipiens a
"quia ipse est, dtc. Ipse eniiri in Evangeiid ait : Pnter « Mose el bmnibus pfbpiietis, intefpretaiiatur iliis
"kphjudicdi 'querit'qUarii;'sed 'omnejudicium dedit Fiiio '« iti omnibus Scfiptufasqttae dfe ipsb efatit; Et ap-
251 , SMARAGDIABBATIS 232
< propinquaverunt castello,.quo ibant, et ipse se A exhibuit, sed de se dubitantibus, cognitionis suee
< finxit longius ire; Et coegerunt illum dicentes : speciem abscondit.
< Mane nobiscum, quoniam advesperascit, et incli- Respondens autem unus cttjus nomen Cleophas,
« nata est jam dies. Et intravit cum illis. Et.factum dixit ei: Tu solus peregtintts es in Hiefusalem, el non
« est dum recumberet cum illis, accepit panem et cognovisti quw facta sunt in itla his diebus? Pere-
< benedixit ac fregit et porrigebat iUis, Et aperti grinum pulabant eum, cujus yultum non agnosce-
< sun.t ocnli eorum ef cognoverimt eum. Et ipse eva- bant. Sed et revera peregrinus erat eis, a quoruni
< uuit ex oculis eorum. Et dixerunt ad invicem : naturae fragilitate, percepta jam resurrectioiiis glo-
< Nonne cor nostrum ardens eral in nobis dum lo- ria, longe distabat. Peregrinus erat eis, a quorum
< querelur in via, et aperiret nobis Scripturas? Et adhuc fide ulpote resurreclionis ejus nescia manebat
< surgentes eadem hora regressi sunt in Hierusa- extraneus.
« lem, et invenerunt congregatos undeeim et eos Quibus ille dixit: Quw? Et dixerunt: de Jesu Na-
« qui cum ipsis. erant, dicentes : Quia surrexit zareno, qui fuit vir propheta, potens in opere et ser-
« Dominus vere, et apparuit Simoni. Et ipsi narra- mone cotam Deo et pmni populo. Prophetam et ma-
« bant quce gesla erant in via, et quomodocogno- gnum fatentur, Filium Dei tacent, ut scilicet, nori-
" " dum perfecte credentes, vel solliciti, ne incidererit
B
« verunt eum in fractione panis. t
in manus Judeeorumperseqiientium, quia nesciebant
Exeuntes duo ex disciputis Jesu, ibant in castellum esset cum quo loquebantur, quod verum credi-
ab quis
ipsa die, quod erat in spatio siadiorum sexaginta derc eelantes,
Hierusalem, nomine Emaus, et ipsi toquebantur ad(
Et quompdotradidetunt eum summi sacerdotes et
invicem de Iris oiiinibtis quw dcciderant. (Ex Beda.) nostri in damnationem mortis, et crucifixe-
principes
Sladium quod Grceci,auctore ut dicunt Hercule, via- runt euih. Nos autem esset re-
sperabamus quia ipse
rum spatia mensurant, octava esl pars miUiarii, et
dempturus Isrtiel. Merito tristes incedebant, quia et
ideo sexaginta stadia, seplem millia passutim et in illo re-
seipsos quodammodo arguebant, quod
quingenlos significant, qupd bene spatium itineris' demptionem speraverint, quem ja.m mortuuin vide-
congruit eis qui, de morte ac sepultura salvalOris 3
rant, nec resurrecturum credebant, et maxime do-
certi, dubii de resurrectione gradiebantur. Nain re- lebant eum sitte culpa occisum, quia noverant innb-
surreclibnem, quoeposf septimum sabbati facta est,'. centem.
oclavo numefo conlineri quis ambiget? Discipuli Et nunc super hmc omnia, terlia dies est liodie,
"
ergo, qtti de Domino loquentes, incedebanf, et sex- qxod hcec facta stint. Sed ei mutieres quwdarii exno-
tum coepli itineris niilliarium compleferunt, quia~~C slris tetruetUnt
nos, quw ante Iticem fuertittt ad mo-
illum sine quefela vivenlem usque ad moftefli, quamI nttmentum, etnon iriventocorpore ejus venerunt, di-
sexla sabbali subiit, pervenisse dolebant, compleve- ''" cenles se eliam visioriemangelorum vidisse, qui di-
runt el septimum, qtiia hunc in sepulcro quievisse e cunt eutn vivere. Terruisse dicuruur merito ebs, quo-
non dubilabant. Yerum de octavo dimidium taritumII rum meiitibus plus de non inyento corporedominicb
percgerunt, quia gloriam celebralse jam resurre- moestitiam, quia dolebant addere, quam de nuntiata
ctionis liondum perfecte credebant. Emaus autemQ
per angeios ejus resurrectione gaudium, quo recfea-
ipsa est Nicopolis, civitas insignis Palestinee, quee 36 rentur, videre
potuerunt.
post expugnationem Judsese, sub Marco Attrelio An-
Et abierunt quidam ex nostris ad monumentum, et
lonino principe restaurata, cum statu mutavit et
iia invenerunt, sicut mulieres dixerunt. Ipsum vero
liornen.
non invenerunt. Cum ipse Lucas supra Petrum di-
Et factum est, aum fabularenlur, el secumqumre--" xerit cucurrisse ad monumenlum, et nunc Cleo-
rent, et ipse Jesus appropiiiquans ibal cum illis. Lo-y" pan dixisse, ipse retulerit quod quidam eorum ie- ,
quentes de se Dominus appropinquahs comitatur, ut li rant ad monumentura, sed Pelrura solunj primo
et fidem suoeresurreclibnis eoftim mentibus incen- l" T\ cominemoravit, quia illi primitus Maria riuntia-
dat, el occulte praesentia majestatis seinper se quod 'd 1 verit.
promisit impleturum designet. Ubi enim sunt duo vel e' Et ipse dixitad eos : 0 slultiet iardi.corde adcre-
tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eo- °~ dendum, inomnibusqumloculi sunl prophetce!Nonne
rum (Malth. xvm). hwc oportuit pati Christum et tta intrare in glpriatn
Octtli autem illorum tenebantur, ne eum agno- o- suam ? Et incipiens a Moyseet omnibusprpphefis,in-
scerent, ci ait ad illos: Qui sunt hi sermones quos os tctpretabatur illis in omnibus scriptufis, qum db .ipso
conferiis ad invicem, ambulantes et estis tristes ? Ap-
p- etant. Hoc nobis loco nuljam scripturam interpre->
paruit quidem discipulis Dominus, sed eis speciem m landi, sed gemina nos ipsos humiliandi necessitas
quam recognoscerent non oslendit. Hoc ergo egit ;it incumbit, qui neque in scripturis, quantum oportet,
foris Dominus in oculis corporis, quod apud ipsos os edocli, neque ad implerida, quae discere forte potui-
agebatur intus in oculis cordis. Ipsi namque apud ud mus, quanlum decet, sumus intcrili. Nam si Moyseset
semelipsos intus et amabant el dubitabant. Eis au- u- omues prophefce Christum locuti sunt, et hunc per
tem Dominusforis et praesens aderat, et quis esset set angustiam passionisin gioriam suam intraturum, qua
non ostendebat. Deseergo loquentibus prcesentiam mi ratiqne se gloriantur esse Cliristianos, qui juxta \i-
233 COLLECTIONESINTEPISTOLASEf EVANGELIA, 25»
rium suarum modulum, neque seripturas, qualiter A lus : Quia sepultus est, et quia resurrexit tertia die
ad Christum pertineant, investigare, neque ad glo- secundumscripturas, et quia apparuit Ceplm el postea
riam, quam cum Christo habere cupiunt, per passio- undecim.
nes tribulationum desiderant atlingere? Et ipsi narrabant quw gesta erant in via, et quo-
Et appropinquaverunt casteilo, quo ibant, et ipse modo cognoverunt eum, etc. Praeter hoc quod pro
se finxit longius ire, et coegerunt illum, dicentes: merito mentis eorum, adhuc ignorantes, quod opor-
Mane nobiscum, etc. Nihil simplex veritas per du- tebat Christum mori et resurgere, simile aliquid
plicitatem fecit. Sed quod dieitur : Finxit se longius eorum oculi passi sunt, non verilate fallente, sed
ire, talem se exbibuit discipulis in corpore qualis ipsis veritatem percipere non valentibus, et aliud
apud illos in mente erat. Probandi autem erant sibi, quam res est opinantibus, certi eliam mysterii causa
qui eum etsi necdum ut Deum diligerent, saltim ut factum est, ut eis in illo alia ostenderelur efligies,
peregrinum amare potuissent. Sed quia esse extra- et sic eum nonnisi in fractione panis agnoscerent.
nei a charitate non poterant, hi cum quibus veritas Ne quisquam se Christum agnovisse arbitretur, si
gradiebatur, eum ad hospitium, quasi peregrinum ejus corporis particeps non est, id est Ecclesice, cu-
vocant. Cur autem diciuius, vocant, cum illic scri- jus unitatem in sacramento panis commendat Apo-
ptum sit, et coegerunt illum? ex quo nimirum exem- R stolus, dicens : Unus panis, unum corpus multi su-
plo colligitur, quia peregrini non solum ad hospitiuin mus, ut cum ejus benedictum panem porrigeret,
invitandi sunt, sed etiam trahendi. aperirentur oculi eorum et agnoscerent eum. Ape-
Et factum est dum recumberet cum illis, accepit riuntur utique ad ejus cognitionem, remoto seilicet
panem et benedixit, etc. Quem in scripturse sacrae impedimento, quo tenebantur, ne agnoscerent. Non
expositione non cognoverunt, in panis fractione co- aulem incongruenter accipiamus hoc impedimentum
gnoscunt. Audiendo praecepta Dei illuminati non in oculis eorum a Salana fuisse, ne agnosceretur
sunt, faciendo illuminati sunt. Quia scriptum est: Jesus, sed lamen a Christo facta est permissio us-
Non auditotes legis justi sunt apud Detim, sed facto- que ad sacramenlum panis, ut unitate corporis ejus
res legisjustificabuntur (Rom. n). Quisquis ergo vult participata reraoveri intelligatur impedimentum ini-
audita inlelligere, festinet ea quse jam intelligere mici, ut Christus pcssit agnosci. Amen.
potuit, opere implere. FERIA TERTIA PASCHJE.
Et ipse evanuit ex oculis eorumet dixerunt: Nonne
cor nostrum ardens erat in nobis. Ignetn, inquit, LECTIO ACTUUM APOSTOLORUM.
venimittere in terram, et quid volo, nisi ut ardeat « Surgens Paulus et manu silentium indieens ait:
(Luc. xxi) ? Ignem quippe Dominus in terram misit, G < Yiri fratres, filii generis Abraham, et qui in vobis
cum affiatu spiritus sancti cor carnalium incendit, < timent Deum, vohis verbum salutis hujus missum
et tferra ardet, cum cor carnalium in suis prius vo- « est: Qui enim habitabant Hierusalem et principes
luptatibus frigidum relinquit concupiscentias prae- < ejus, ignorantes Jesum et voces Prophetarum,
sentis seeculiet incenditur ad amorem Dei: Nonne < quaeper omne sabbatum legunlur, judicantes im-
cor nostrum, inquiunt, ardens erat in nobis dum lo- « pleverunt. Et nullam causam mortis invenientes
querelur in via, et aperiret nobis scripturas. Ex audito < in eo, pelierunt a Pilato, ut interficerent euni.
quippe sermone inardescit animus corporis, frigus < Cumque consummassent omnia; quce.de eo scripta
recedit, fit mens in superno desiderio anxia, a con- < erant, deponentes eum de ligno, posuerunl in
cupiscentiis terrenis aliena. Amor verus, qui hanc < monumento. Deus vero suscitavit eum a mortuis.
repleverit, in fletibus cruciat. Sed dum tali ardore « Qui visus est per dies multos his qui simul as-
cruciatur, ipsis suis cruciatibus pascitur, audire ei < cenderant cum eo de Galilseain Hierusalem, qui
libet praeceplacoeleslia.Et quod mandatis instruitur, « usque nunc sunt testes ejus ad plebem. Et nos vobis
quasi tot facibus inflammatur. « amnintiamus eam, quae ad patres nostros repro-
Et surgentes eadem hora regressi sunt in Hieru- < missio facta est, quoniam hanc Deus adimplevit
salem, etc. Jam erat fama, quod surrexerat Jesus, D c filiis vestris. Resuscitans Jesum Christum Domi-
ab illis mulieribus facta, et a Simone Petro, cui jam < num nostrum.»
apparuerat, hocenimisti duo invenerunt loquentes, Surgens Paulus el manu silentium indicens ait:
ad quos in Hierusalem venerunt. Fieri itaque po- Viri fratres, filiigeneris Abraham, etc. Omnes quibus
test, ut limore prius in via noluerint dicere quod ista loquebatur Apostolus, secundum carnem filii
eum audierant resurrexisse, quando tantummodo Abrahae erant, sicut et ipsi de se ipsis hoc in loco
angelos dixerunt visos esse mulieribus. Ignorantes dixerunt: Semen Abrahmsumus, et nulli servivimus
enim cum quo loquerentur, merito possent esse sol- unquam, et item: Pater noster Abraham est, et Do-
liciti, ne quid passim de Christi resurrectione ja- minus Ulis: Scio quia filii Abrahce estis. Imilatione
ctantes, in manus inciderent Judseorum. Omnium enim non filii Abrahae erant iUi, quibus Dominus
ergo virorum primo Dominus apparuisse legitur, in- loquebatur : Vos ex patre diabolo estis; unde ergo
telligitur Petro, ex his dunlaxat omnibus quos evan- Judsei filii diaboli?non nascendo sed imitando: Vosr
gelistae quatuor, et Paulus apostolus commemorave- inquit Dominus, ex palre diabolo eslis et desideria
Vtint. Loquitur enim ad Corinlhios de Domino Pau- patris vestri facere vuttis, Ecce unde filii diaboli f
PAXROL.CII. 8
2SB . SMARAGDIARBATIS , 236
Quae sunt illius desideria? tlle homicida ercifab ini- A. j" m^otiumenlojnenib ante jiium, Jiemo pbat ilium se-
tio, et vos qumrilis rrie qccidere. Ecce quomodo imi- pulttis est.
tatione filii diaboli? Natii et filii erant Abfahce pro- Deus vero suscitavit eifinq mprljiis. Radix amara
pter originem carnis, quibus ista Apostolus Ioque- crucis evanuit, flos vitce cum friiclihus surrexit in
batur, et filii imitalionis, propter casiitatem timoris. gloria. Haecest virga Aaron, qucepq.sl siccitatem flo-
Quibus specialiter dicebat : et qui in vobis timent fuit. Yirga emm post ariditatem vires.cens, Ghristus
Deum. est post morlem resurgens, qui est flos yirginum,
Verbum salutis missumest. (Ex Hieron.) Illud uti- corona marfyrum, gratia conlinentiujn.
cjiie, de quo Isaias ait : Verbum misit Dominusin Qui visus est per dies multos. Id est, per dies
Jacob el cecidit in Israel (Isai,- ii), id est, misit quadraginta. Non lamen eis per qmnes' quadra-
Deus filium suum, de quo Joannes ait: In principio ginta illos dies continuo apparuit, ,sed qijo.lies vo-
erat Verbumet Verbum ertil apud Deumet Deus erat luit, quibus voluit et quemadmodum yoluit ap-
Vetbum, ad Jacob, id est, ad Judceos, et venit ad paruit.
Israel, hoc est, ad gentium populum. Dei atifem His qui simul ascetidermt eum ep de ttalitma in
Yerbum ipse est Dei Filius. Qiiapropter cjum eum Hierusaiem, etc. Salva liis.toiia yideamus inteUigen-
"Pater Verbo misit a Palre, ct ifl Yerbo eius foctuin B - tiam. Galilaeanamque fransmigratjo facta interpre-
est, ut mitteretur. Ergo a Pat.re et Filio riiissus est tatur, Hierusalem yisio pacis. IUienim cum Domino
idem Filius, quia Yerbum Palris est ipse Filius, in de Galilaea ascenderunt in Hierusalera, qui prius
ipso Dei Yerbo, quod eral in principio apud Deum, hic vitiorum foraitem respuentgs, ad virtutum cul-
et Deus erat, in ipsa scilicet sapientia Deierat, quo liiina traiismigraiit. Illi sqilicel, cum redemptore
tempore Verbum caro fieret, et habitaret iri"'nbbis. nosfrb a passione ad resurrectiqnem, ,a morte ad vi-
Quceplenitudb temporis cum venissef, inisit Detis tam, a pcena ad gloriam, a corriiptione. ad incorru-
Filium suum faclum ex muliere, ut incarnalum Yef- ptionerii transmjgrabant in Hierusalem. Coelesti
buifl hominibus apparerel. quandoqcie Deum lseti yidebunt, qui hic modo
Qui enim habiiabant liierusalem el principes ejus, vitiis derelictis ,ad virtutum celsitudinefn transie-
etc. (Ex Beda.) Hinc in Actibus Apostoloftini scri- rint.
ptum est: Moses enim a ieinporibus unliquis habet in' Et nos vobis annuntiamus eq qum ad palres nostros
singutis civitalibus cjiiipum prwdicel in synagogis, ini repromissjofacta esl, ^et.c.Abrahae enim dictum est:
his lestimoniis manifeste declaratur, quia lectio Ie- Ente benedicentur uniy.erssecognationes terrce. Ja-
gis vel prophelarum a Judceis sabbato semper in cob autem : Et benedicenlur in le et in semine iuo
synagogis legebatur. cunctm tribus terrw. Quqd Apostolus fixponens ait:
Cumque consummassenl omnia qum de eo scripla: Nori dixit hi seminibus, seclin.semine, tuo, quodest
sunt. (Ex August.) Hcec verba et Joannes hoc modo> Clirisltts. gemen guideni Abr.aliee.Christusest, in cu-
narrat, dicens : Posiea sciens Jesus, quia omnia con-• jus nominis fide qmiiibus terrce famiUisJudeeis vide-
summatasunt, ut consummareturScriptura dicit: Sitio, licet ei genlibus est benediclio repromissa, id- est,
etc. (Joan. xix). Peraclis omnibus Jesus, qucfeantei significat, dabo vobjs sancta Dayi.d.fidelia, M est,
suam mortera peragi oporlebat, quando voluit et si- qusecunqueDayid promisi,,eadero yobis.fidelis spbn-
cut voluit tradidit spiritum. sbr implebb, jChrislum scilieet de ejus stirpe nasci-
Deponenteseum de ligno. A Mose in eremo sereusi turum.
serpens ligno suspetistts esl, ttt Doniiniis et inser- EyANGELinjSILUCJE, CAP.XXly.
penle morluus (Joan. iu; iVwm.xxi), et in aere si- « Stetit Jesus in medio di.scipulorumsuorum, ;et
gnificarelur ceternus, videlicet, ut indicaretur mor- « ait illis: Pax vobis, egp sum, nolite tipiere : Con-
tuus per humaiiitalem, et tamen esset quasi ceneusi « tiirbali vero et .cqnterriti existimabant _sespiritum
per divinitatem. « videre. Et dixit eis : Quid turbali esiis, et cogita.
(Ex Eucherio.) Quid respondendum est Judceis>« « tiones ascenduiit in corda .yestra, videfe manus
objicientibus testimonium illud. Malediclusomtiisquii « meas ef pedes, quia ego ipse sum, palpate £t vi-
pendet in ligno? Malediclum esse hominem qui ini « dete, quia spi.rifus carnem el.ossa non habet, si-
ligno pendeat, sed noxium, non innocentem. Neques « ctit mfe yidelis habejre. Et cum hccc dixisset, os-
enim innocenticepbtest esse malediclum poena pec- « tendit eis manusetpedes. Adhuc atttera illis non
cati. Efenim si Mardocheus prceparalo ligno appen- « credentibus e.t mir.anlib.usprce ^gaudiodixit: Ra-
sus sententiam regice crudeliiatis explesset, nuriquid1 « betis hic aliquid quod ,in.andticetur?At illi obtule-
eum dignum hac hiarediciitine judicarent? Nori om- « runt eipartem.piscisassi.et ^ayummellis. Elcum:
nino idcirco Dbminus nnster pependit in ligno, titt « mandiicasset .corarii eis, sumens reliquias dedit
nos a delicto, qttbd iu ligno fuerat perditionis ad- « eis, et djxit ad eos : Llsecsiint yerba quae Jocufus
missum, ligiioappenstis absolveret. « stim ad vqs cum adhucessem vobi.scum, quoniani
Posuerunt irimohumento. (Ex August.) In monu- < necesse est jmpleri omnia quae .scripta sunt Jjn-
menlo novo positus est Jesus, in quo noiidtirii quis- « lege Moysi ,et prqphelis ,et psalmis ,de me. Tunc
quam posilus erat, sieutin virginis utero neitto ante3 « aperuit'illis sensu.m, ut intelUgerent scripturas.
jlluiii, nemo post illum conceptus est, ifa in iibc; t Et dixit eis : Quoiiian) sic scriptum est, et sic
 «S1? COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 258
i oportebat pati Christum et resurgere a mortuis A nemque dubitationem de sua resurrectiohe tollendam.
< die lerfja , ejt prcedicari in nomjpe ejus pceni- Parum fuit oculis se yidendutii prpabere, si npn
prae-
< fentiam et remissionem peccaforum jn pmnes beret etiam manibus coiifrectandum. Qui dum pal-
< genfes. J panda discipulis ossa carnemcjuen.rsempnstraf, aperte
Stelit Jesus \n mediq diseiputorum sttorum et dixit sfatum veree resurrectionis, quae ef in se iiunc fapta
illis: Pqx vqbis, ego sum, nolite timere. Ifanc psten- ef in nobis est futura significat, quia non sicjat Eu-
sionem Domini posf resurrectionem,etJoannes com- tychius Constanfiiiopoiitanae urliis episcopus seri-
memorat, dicens : flum esset serp die illo una sabba- psit. « Corpus nostrum in illa resurrecliohis gloria
torum et fpres essenl clqusw ubi etqnl discipuli con- erit iinpalpabile, ventis aereque sujbfiUus, In illa
gregali propter mefwmJudworum, venit Jesus, et ste- enim resurrectionis gjoria erit coi-pus nostrum sul)-
tit in mediq et dicit eis : P,ax vobis (Joqn. u[t.). Qujd file quidem per effectum spirifualis potentise, sed
mirum si clausis januis post resurrectiq.nem su.am in palpabile per veritatem naturae.» Neque huic asser- '
ceternum jam yicturus intrayif, quj moriturus ve- tioni putetur Apostoli sermo repugnare : Quia caro
niens, non apeito uterp yirginis exivit. Quocjautem et sanguis regnum Dei non possidebunt (I Cqr. xv).
d/cit'Joannes, no.n cum illis fuisse tunc apos.tolum Hoc enim locp Apostolus carnis et sanguinis nomine,
Thomain, cum, secundum Lucam, duo illl> quorum R I non substantiam veri corporis, sed corruptionem
erat ,unus Cleopjias, regressi Hierusalem inyenerunt mortalitatis significat. Sicut ipse consequenfer ex-
congregatos undecim ef eos qui cuiii ipsis erant, posuit, dieens : Neque corruptio incorruplelam pos-
prqcuj dubio itttelligendum est, qqod inde Thomas sidebit. Aliter namque caro Scriptura sacra juxta
exierit antequam eis Pominus haec loquentibus ap- naturam, aliter juxta culpam, aliter juxta corru-
pareret. ptionem mortalitatis, quee ex culpa contigit appella-
Cpnturbati vero et cqnterrili existimabant se spi- tu.r, juxta naturam quidem; cum dicttim est: Hoa
ritum videre. Qupd haereiici Manichsei de Chrislo nunc ex ossibus meis ef cqrq de carne mea (Cen. n) :
suspicantur et credunt, quia non erat yera caro, Et ferbum cqrp factum est, et habitavit in nobis
sed spiritus erat, hsec prima cpgitatiq surrexit in (Joan. 1). Juxta culpam vero dicitur : Cato concupi-
cerdibus apostoloruni. Ef iUi quidem Manicheei nun- scil advetsus spiritum, et spiritus adversus carnent.
quam credunt Jesum fuisse hqpiiiiem, discipuli au- Juxta corruptibilitatem autem cum scriptum est: Et
^,emjupverant hominem, cum quo tantopere fuerant memorali sunt, quiq carq sunt, ideo fragiles et mori-
conversafi. ,Sed ppsteaquam miKfijus est, quod no- bundi, hoc enim se carnis npmine designasse mani-
verant quandb crederent, hpc petuisse resuscifari feslat ipse Psahnista, qui prpfinus addit : Spiritus
quod potuit mori. Apparuit ergo oculis ipsorum ta- C t vadens et non rediem (Psalm. LXXVII).Regnum ita-
lis, qualem illum npyeranf, et npn credentes tertia que Dei caro non possidepi.t, i.d esf, caro juxta cul-
die potuisse yeram carnem de sepulcro resurgere, paiti yej mortalitalem, et tamen caro ppssidepit
pufaveriint se spiritum videre. Error isfe apostolo- regnum Dej. Ideo carp juxta paturain, quani et Do-
rum secta est Manichseorum. Splent a.utem quando minus posl resurrectionem videndam palpandamque
illis heec objiciuntur, ita jespondere : < Quid raali discipulis exhibuit. Et de qua beatus Job, cum glo-
credimus, quia Christum Reum credimus, spiritumi riam resurrectionis describeret, ait : Et rursum
fuisse credimus, carnem non credimus. Melior est circumdabor pelle mea, et in carne meq videbo
spiritus quam caro : quod melius fest credimus, quodI Deum (Job. xix). Lege epistolam sancti Augustini
deterius est credere nolumus. s Si nihil mali est inL ad Cpnseotium, de corpore Domini post resurre-
isto sermoiie, dimittat Jesus discipulos suos in isto, ctionem.
errore. Quid rnali crediderunt et discipuli? Christum[ El cum hoc dixisset, ostendit eis manus et pedes^.
spirilum crediderunt. Non enim esse pufavenmt nul-~ Non solum manus et pedes, quibus indita clavoruni
Jum, sed spirituni- Parvo morbo te putas pericUfari? claruere vestigia, sed aftestante Joanne, etiam latus
Audi sentenfiam medici. , qiiod lance.a foratum fuerat osfendit, ut yidelicet
Et dixit eis, quid turbati estis et cogitationes ascen-- pstensa vulnerum suprum cicatrice, dubietatis atque
dut\t in cqrda vestra? Quales utique cpgitationes ?? infidelitafis eoram vulnus sanaret. Verum quonipdo
nisi fajsce, morbidse, gerniciosae. Perdidisset enimi pos.t resurrectioijem clayoruro vel Jancece Jpca pari-
Christus fructum passipnis, si npn esset yeritas re- dendo discipulorum djgnatus est fidem, spemque
suiTectionis : Quid tufbali esfis, et cpgitationes as- roborare, ita.ii] cjiejudieii et eadem sucepassionis in-
ceridunt in cqrdq vestra? Tanquam bonus agricqlai dicia, fet ipsam pariter crucem monstrando venturus
dicerel: Quod jbi plantavi, ibi inveniani, non spi- est impiet^tem superborum infidelitatemque confutt-
nas, quas non plantavi in corde vestro. Descenditt dere, scilicet uf ipsum se esse, qui ab impiis et pfo
jfides, quia desuper est. Cogitatipnes autem istse non1 impiis mortuus est, cunclis palam angelis et homi-
desuper des.eenderunt, sed in ipso corde sicut herbai nibus ostendat, videantque ut scriptum est: In quem
mala ascencjerunt. punxerunt, et plangant se super eum omnes tribiis
Videte manus mews et pedes meos, quiti ipse ego> terrm. Sane notandum quod solent in hoc loco gen-
sum, efc. Resurrectionem suam certam e.t verami tiles calumniam struere, et fidem speratce a nobi%
multis et yariis dpcumentis persuadet, perfidiam om- resurreclionis stulta garrujitate deridere. « Si eniij^
 ' '
239 SMARAGDIABBATIS L. 240
ipse Deus vester, inquiunt, nec sibi inflicla a Judaeis A. sum? Ipse enim latere digttatus in aquis generis hu-
vulnera curare prcevaluit, sed cicatricura vestigia mani, capi voluit laqueo mortis nostrce, et quasi tri-
ccelo, secum ut dicitis, invexit, qua temeritate putalis bulatione assatus est, tempore passionis suae. Sed
eum vestra de pulvere membra ad integrum esse qui piscis assus fieri dignatus est in passione, favus
'
restauraturum ? Quibus respondenduoi, quia Deus mellis nobis exstitil in resurrectione. At qui in pisCe
nosfer, qui suam perpetua jam immOrtalitate glorifi- asso figurari voluit tribulationem passionis suce, in
catam de sepulcro carnem resuscitare qtiando voluit, favo mellis utramque naturam exprimere voluit per-
et quomodo voluit, potuit etiam qualem voluit susci- sonaesuoe. F'avus quippe mel in cera est, mel vero
tavit. Neque enim consequens est, ut qui majora fe- in cera est, divinitas in humanitate. Sic autem sua
cisse probalur, minora facere nequiverit, sed certe redemptor indicat, ut imitationis viam i nobis se-
dispensalionis gratia, qui majus fecit, minus facere quentibus sternat. Ecce enim in cibo sup pisci asso
snpersedit, hoc est, qui morlis regna destraxit, signa conjungere favum voluit, quia videlicet illos in suo
morlis oblilterare noluit. Primo videlicet, utper hcec corpore ad aeternam quietem suscipit, qui cum hic
discipulis fidem suseresurrectionis astrueret. Deinde, tribulaliones pro Deo sentiunt, ab amore intemae
utpalri pro nobis supplicans, quale genus morlispro dulcedinis non recedunt. Cuin asso pisce favtts su-
mortalium vita pertulerit, super ostendat. Tertio, ut R roitur, quia qui hic afllictionem pro yeritate susci-
sua morle redemptis, quam misericorditer sint adjuli, •piunt, illic dulcedine vera satiantur.
propositis semper ejusdem mortis innovet indiciis. . Et dixit ad illos : Hmc sunt Verbaqum locutus swn
ldeoqne misericordias Doniini in seternum cantare ad vos, cum adhuc essem vobiscum. Hoc est, cum
non cessent, sed dicant qui redempli sunt a Domino: adhuc essem in carne mortali, in qua estis et vos.
Quoniam bonus, quoniam in wlernum misericordia Tunc enim in eadem carne, sed cum illis in eadem
ejus (Psal. cxxvn, CLV).Poslremo ut etiam perfidis nnortalitate non erat, et cum illis quidem, postea-
in judicio quam jusle damuenlur, ostensa inter alia quam resurrexit, fuit quadraginta diebus, ut legitur,
flagitia, eliam vulnerum quae ab eis suscepit ci- exhibilione corporalis praesentise, sed non cum Ulis
calrices denuntiet, veluti si miles aliquis fortissi- fuit consortio infirmitatis humanae.
mus, jubente suo rege, pro totius gentis salule, sin- Qttoniam necesse, ut impleantur omnia quw scripta
gulari certamine desudans, multis quidem vulneri- simt in lege Mosi, et prophetis et psalmis de me. (Ex
bus exceptis, hostem lamen interficiat, spolia ejus Beda.) Yide quomodo tulit onmes ambages, visus
diripiat, victoriam suse genli reportet, et interro- est, tactus est, manducavit, ipse cerle erat. Tamen
gatus a medico cui curandus commiltitur, ita ne ne in aliquo sensus bumanos ludificasse videretur,
velit curari, ut nec vestigia vulnerum ulla resedeant, G misit manus ad scripturas. Dicant pagani quidquid
an magis ita, ut cicalrices esedem remaneant, de- volunt, magus fuit, poluit sic se ostendere. Nttn-
formitas vero prorsus hominis et foeditas absit, re- quid magus antequam natus, potuit sic se prophe-
spondeat se polius ita velle sanari, ut toto salutis tare? Da scripturas, quia quod videtis, ante provisum
decorisque pristini statu recuperato, perpetua secum est, quod cemitis, ante praedictum est: Audi filia et
lanti circumferat signa triumphi. Sic profecto Do- vide, audi praedicta, vide completa.
minus perpetis ob signum viclorise non excepta pro Tunc aperuil illis sensum, ut inlelligerent scri-
nobis vulnera passionis, sed ipsortim cicatrices cbelo pluras. Et dixit eis: Quoniam sic scriptum est, el
secum inferre quam abolere maluit, nec tamen ex sic oportebat Chtistum pati et resurgere a mortuis
his quippiam fidei nostrae resurrectionis praejudicat. die lerlia. Preebet se videndum oculis, proebet ma-
De qua veraci promissione praedicitur: Et capillus nibus contrectandum, parum est lege? commeffio-
de capile veslro non peribit (Luc. xxi). rat scripturas, et hoc parum est? aperit sensum,
Adhuc auiem non credenlibus et miranlibus prw ut quod legis intelligas, deinde per coramendatam
gaudio, dixit: Habetis hic aliquid quod manducetur? sui corporis veritatem, commendat Ecclesise uni-
Ad insinuandam resurrectionis suse veritatem, non tatem.
solum tangi a discipulis, sed etiani convesci cum Et prmdicare in nomine ejus, pxnitentiam, etc.
illis diguatur, non quasi quidem post resurrectio- Non latret pravitas haeretieorum, de angulp toto
nem cibo indigens, nec quasi nos in resurrectione orbe terrarum Ecclesia diffusa est, omnes gentes
quam exspectamus, cibis egere significans, sed ut habent Ecclesiam. Nemo nos fallal, ipsa est vera,
eo modo naturam corporis resurgentis astrueret, ne ipsa est catholica, coepit ab Hierusalem, pervenit a.d
illud non corpus, sed spiritum esse arbitrareiitur, et nos, et ibi est, et hic. Non enim ut huc veniret inde
sibi non solide, sed imaginaliter apparere. Mandu- discessit, crevit, non migravit. Et merito sic scri-
cavit potestate, non necessitate. Aliter enim absorbet ptum est, inter caetera dominicce pielatis sacra-
aquam terrasitiens, aliler solis radius candens : ille menta : Et sic oportebat, ut ministri sermonis, qui
indigentia, iste poteiitia. ,in nomine Christi crucifixi et resuscitali a mortuis,
At illi oblulerunt ei partem piscis assi et favum pcenilentiam erant et remissionem peceatorum in
mellis, el cum manducasset coram eis s\imens reli- omnes genles prsedicaturi, ab Hierbsolymis incipe-
,quias dedit eis. Quid significare credimns piseem renl, non solum, quia credita sunt illis eloquia Dei,
assuin, nisi ipsum medialprem Dei el hominum pas- quia eorum adoptatio est filiorum, et gloria,Jt tei
 241 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 242
stamenta, et legislatio, et obsequium, et promi$sa, A , pro nostra liberatione, tradit semetipsum Filius pro
quia eorum patres, et ex his Christus secundum car- nostra dilectione. De Patre enim ait Apostolus :
nem, qui est super omnia Deus benedictus in see- Qui proprio Filio non pepercit, sed pro nobis omnibus
cula (Rom. in). Verum etiam ut gentes, quee variis tradidit eutn. De filio autem : Qui dilexit nos et tra-
erant erroribus et facinoribus implicatee, hoc maxi- didit semetipsumpro nobis.
mse divinae pietatis indiciura, ad spem impetrandse Et negastis ante faciem Pilati. Dicentes : Crucifige,
venise provocaret, quod eis quoque qui filium Dei crucifige, talem nos non habemus regem nisi Cmsa-
crucifixerurit, non tantum veniam reatus a pa- rem, nos legem habemus, et secundum legem debet
tre, sed et vitse seternse gaudium viderent esse do- mori, qui filium Dei se fecit.
nalum. Judicante illo dimitti. Quwrebat enim, ait Evangc-
FERIA IV PASCH^E. lium, Pilatus opportunitatem ut dimilleret Jesum,
ACTUUM APOSTOLORUM CAP.III. dicens : Ego non invenio in eo causam, sed neque
< Aperiens Petrus os suum dixit: Yiri Israelifae, Herodes, Pilatus mittit ad Herodem, Herodes remit-
< et qui timelis Deum, audite. Deus Abraham et lit ad Pilatum. Inter duas impietates, discurrit pie-
< Deus Isaac et Deus Jacob, Deus patrum nostrorum tas, et lamen impietas pietatem non potest condem-
« glorificavit filium suum Jesum, quem vos quidem R ' nare. Preesens est reus, et non invenitur reatus.
< tradidistis, et negastis ante faciem Pilati, judi- Tradidistis mihi hunc hominem, inqnit, quasi aver-
<-cante illo dimitti. Vos autem justum et sanctum tentem populum, et ecce coram vobis interrogans,
< negaslis, et petistis virum homicidam donari vo- nullam causam invenio in eo, in his in quibus eum
« bis, auctorem vero vitae interfecistis, quem Deus accusatis. Dicitis, quod prcccipiat tributa non solvi
< suscitavit a mortuis, cujus nos testes sumus. Et Ccesari: comprobavi falsuni esse,quod objicilis. Do-
« nunc, fratres, scio, quia per ignorantiam fecistis, cere hunc conlra legem dicitis : probavi euni non
« sicut etprincipes vestri. Deus autem, qui praenun- destruere legem, sed adimplere; omnia quse objeci-
« tiavit per os omnium Prophelarum pali Christum stis in diversum invenla sunt.
< suum implevit sic. Posnitemini igitur et converti- Et petistis vitum homicidamdari vobis.Eratautem,
>.mini, ut deleantur vestra peccata.» ait Evangelium, qui dicebalur Barrabas, vinctus, qui
Aperiens Petrus os suum dixit. Notandum quod in seditione fecerat liomicidium.Barrabas cnim filius
viros de genere Israel, et timentes Deum ad au- patris interpretatur, significat diabolum, qui multas
jiendum Domini provocat verbum. Viri enim di- seditiones in loto concitat orhe, homicidia scilicet et
cuintur a viribus, qui nesciimt tolerand» deficere, adulteria et omnia crimina. Qui stalim ut Jesus cru-
aut in prosperis aliqua se elatione jactare, sed '-' cifixus est, Barrabas iste dimissus, suffocat popu-
animo stabili defixi et ccelestiuni rerum contem- lum Judceorum.
platione firmati, manent semper impavidi: Qui li- Auctoremverovitw inlerfecislis, elc.IUum qui plas-
melis Dominum, inquit, auditet id est, qui reveren- mavit hominem de limo lerrse, et inspiravit in
tiam habelis nominis ejus, quia ejus verba non me- faciem ejus spiraculum vitce, et faclus est homo in
retur audire, nisi qui cognoscitur et timere. Timor animam viventem. Ulum qui dixit: Ego sum via,
autem Domini, quia justus et rectus est. Auditum veritas et vila (Joan. xiv), et de quo Joahnes: Hie
renovat, amorem tribu.it, ardorem castitatis in- est verus Dens et vita mtetna (IJoan. ullimo).
flammal. Et nunc, fratres, scio, quiaper ignoranliam fecistis.
Deus Abtaham, Deus Isaac et Deus Jacob, Deus Si enim cognovissent, ait Apostolus, nunquam Domi-
patrum nosirorum. Poterat dicere Deus Abraham, iinm gloriw crucifixissent.
Isaac et Jacob, sed ter nominat Deum Abraham, Deus r.ulem qui prwiiunliavitper os omnium pro-
Deum Isaac, Deum Jacob, ut tu intelligas Palrem el phelarum, pati Cltristum suum implelum sic. Hinc et
Filium et Spirilum sanctum, et ne tibi scandalum ipse Dominus Cleophoeet alio discipulo ait : 0 slutti
terna Dei nominatio generaret, addit : Deus patrum iy. et tardi corde ad ctedendum, in otnnibus qum locuti
nostrorum, prudenter enim personas distinxit et na- sunt ptophetw. Nonne hwc oportuit pali Christum; et
turam imivit. ila inttate in glotiam suam? Et incipiens a Mose et
Glorificavitfilium suum Jesum. Glorificavit filium omnibus ptophelis , intetptetabalur itlis de omnibus
suum, quando posl resurreclionem nimis mirabilerai scripturis, qum de ipso erant (Luc. ullimo). Si enim
totius mundi credulitatem, Deus ei in eo quod honao Moses et oranes prophetae Christum locuti sunt, et
factus est, habere concessit. Glorificavit eum glo- hunc per angusliam passionis in gloriam suamintra-
ria resurrectionis, glorificavit gloria ascensionis, et turum, qua rafione se gloriantur esse Christianos,
glorificavitsucedexlroe sessione. qui juxla virium suarum modulum , neque scri-
Quemvos quidem ttadidislis. Hinc enim respondit pturas, qualiter ad Christum pertineant invesligare,
Pilatus Domino, dicens : Nunquid ego Judwus sum? neque ad gloriamquam, cumChristo habere cupiunt,
Gens tua et poniifices tradiderunt te mihi, quid fe- per passiones tribulationum desiderant attingere.
cisti (Joan. xvm) ? subauditur, ut tradereris mihi. EVANGELIUM JOANNIS, CAP.ULTIMUM.
, Tradiderunt enim Dominum sacerdotes per invi- < Manifestavit se Jesus iterum discipulis suis ad
diam, tradidit Judas per cupiditatem, tradidit Pater « mare Tyberiadis. Manifestavit autem sic : Erant
243 SMARAGDlABBATIS Ui
« siroul.Simon Pelrps et Thomas, qui dicilur Didy- Alittore
. stetil, qui. arife resurrecfioriera suam, coram
t mi^s»etNallianae,l,qui erat,a Cana Galileeee,el filii discipulis influclibus maris ambulayit. Cujus reira-
i Zeberjsei,et aiii ex discipiilis ejusduo. Dicit eis Si- lio festine cognoscitur, si ipsa quseititic inerat causa
« mon Petrus. Vado piscari. Dicunt ei : Venimus et pensetur. Quid eriini mare , nisi praese.nssseculum
« nos tecum. Et exierunt et, asceriderunt in navim, significat, quod se causaruro tumultu et undfs vitae
« et illa nocte nihil prendiderunt. Mane autem fa- corruptibilis illiditur? Quid per soiidifatem liltoris,
« cto stetit Jesus in .litlore, non tanien cognoverunt, nisi illa perpetuilas quietis eeternae figuratur, quia
« quia Jesus est. Dixit ergo eis Jesus : Pueri, nun- igitur discipnli adhiic flucijbiis mortalis yiteeinerant,
« quid pttlmeiitariuiji habetis ?. Responderunt ei : in mari laborabaut, qtiia vero Redemplor noster jam
< Non. Dixit eis : Mittite in dexteram navigii rete, corruptionem carnis excesserat, post resurrectionem
< e.t invenietis. Miserunf ergo et jam non valebant suam in litfore sfabat, ac si ipsum resurrectionis
» illud trahere prae nuiliiludine pisciuiri. Dixit ergo susemyslerium reipsa discipulis loqueretur, dicens :
< discipulus ille quem diligebat Jesus Petro ; Dpmi- Jam vobis in mari non appareo, quia yobiscum in
< nrisest. Simon Pelrus cum audisset quia Dominus pertufbationis fluctibus riori siira. Facla est autem
« est, tunica succinxit se. Erat enini tiudus et misit j aiscipulis piscationis riiagna difficuitas , ut inagislro
« se in mare. Alii autem discipuli navigio.venerunt. R veniente fieret admiralionis inagneesublimitas.
« Non eniin lbnge erant a ferra, sed quasi cubilis Dixit eis : Mittite in dexteratn ncivigii rele et
« ducenlis, irahenies rete piscium. Ut ergo descen- invenielis. Bis in sapcto Evangelio legilur, quia
« derunt in terram, viderunf prunas positas, et pi- Dominus jussit, ut ad piscandura retia mitterentur.
« scem superpositum et panem. Dicit eis Jesus : Anie passionem videlicet, et post passionem. Sed
« Afferle depiscibusquos prendidistis titinc. Ascendit pfiusquam Redemptor nosler pateretur et resurge-
« ergo Simon Petrus, el traxit rete in terram, ple- ref, mitli quidem rete ad piscaridunijubet, sed utrum
< num magnis piscibus cenfutii quitiquaginta triims. in dextram an in sinisfrain milfi debuisset non
< E't cum lanti essent, non esf scissum rete. Dicit eis jubet. Ppst resurrectibiiem vero discipiilis apparens,
< Jesus : Venite, prandete. Et nemo audebat discum- riiitti rete in dextram jubet. In illa piscatione tanti
< benlium interrogare eum : Tu qui es? scienles capli sunt, ut refia riimpefentur, in ista autem
< quia Pominusest. Et venit Jesusei accepitpanem, et niulti capti sutit, et fetia rupia noii sunt. Quis
< el dedit eisetpiscem sirailiter. Hbcjarii tertio riia- vero nesciat bonos dextra etriialps sinistra figurari?
< nifeslalus est Jesus discipulis suis, cum resur- IUa ergb piscatib in qua.speciaiiler in quara partem
< resissel- a riioftuis. » mitti rete debeat non jubetur, prcesenfemEcclesiam
"
Manifeslavit se Jesus ad mare Tyberiadis , mani- designavit, qucebonos simul ac malos colligit, nec
festavitautem sic. Erant simul SimonPetrns el Tho- eligit.quo.s trahat, qtiia et quos eligere possit igno-
mas, qui dicilur Didyinus , el Nathanael, qui erat a rat. Ilcecautein piscatio post Doinini resurrectionem
Cana fialilmm, et filii Zebedwi, et alii ex discipulis facla in solani dexlerani missa esl, quiaad videndam
ejus duo. Dic.ileis Shnon Petrus : Vado piscari. Di- claritatis ejus gloriarii sbia electorum Ecclesia per-
cuntei: Venimuset nos lecum. Et exierunl et ascen- linget, quce de sinisfro opfere nil habebit. lu illa pi-
dcrunt.in navim, et illa nocle nihil ceperv.nl. Quceri scatione prce multifudine piscium fete rumpitur,
enim potest cur Petrus, qui piscator anle conversio- quia nunc ad cotifessioneni fidei efiarn cum electis
nem fuit, post conversionem ad piscationem rediil? reprobi tanti intrant, qui ipsam quoque Ecclesiam
et cum veritas dicat : Nemomitlens manum suam in heeresibusscindanl. In ista verb piscatione, ef mulli
aralrum, el aspiciens reiro, aptus est regno Dei (Luc. pisces et magni capiuntui', et rfete nori rumpitur,
IX), cur repetiit quod dereliquil? Sed si virtus discre- quia sancta elecioruin Ecclesia, in conlinua auctoris
tionis intendilur citius videtur, quia nimirum nego- sui pace fequiescefls, miUis jam disserisioriibus di-
lium quod ante conversionem sine peccalo exstitit, laiiialur.
hoc etiam post conversionem culpa repetere non fuit, n Jlfiseru-iifergo retid, et jam non valebant illud
nam piscatorem Petrum, Mallhseumvero telonarium trahere a muitiludine piscium. Dicit ergo discipulus
scimus. Et post conversionem suam ad piscationem ille queni diligebat Jesus Petro : Dominus est. Si-
Pelrus rediit, Malthceus ver« ad telonei negotium mon Petrus cum audisset, quia Dominus esi; tnnica
non rediit. Qnia et aliud est victum per piscalionem succinxit se, ertit enim riudus, et misii se iri mare,
qusereifl, aliud telonei lucfis pecunias augere. Suiit alii aulem discipuii navigio venerunt, noti eriimjonge
entiri pi.jraque negotia, quse sine peccato exhiberi, erant a terra, sed ijuasi cubilis ducentis trahehtes
aut vix, aul nullatenus possunt. Quseergo adpecca- rele piscium. Ul ergo descenderunt in ierram, vide-
tum implicanl, ad hsec necesse est, ut post conver- runt prunas positas et piscem superposilum el panem.
sionem aninius tion recurrat. Ubi non est inteUigendumfetiampaneiri fuisse super-
Mane autem jam faclo, slelit Jesus in littore, non positurii prunis, sed tanttim subaudiendtini viderunl.
tamen cognoveruntdiscipuli, quia Jesus est. Dicitergo Idfeoviderunt pruiias positas, et piscein supefpbsltum
eis Jesus : Pueri, nuiiquidpulmentariumhabilis ? Re- videfunt, et paflemvidertitit. Yfelita polius: Yidefiint
spohderuhi ei, non. Quseripotest, cur discipulis in prunas positas, et piscem superpositum, videfunt fef
mari laborantibus, post resurrectionem Dominus in pariem.
£48 COLLECTIONES IN EPISTGLAS ET EVANGELIA. 24(5
Afferte ae piscibus quos prehendislis nunc : ascendil Aut
. tof pisces caperet, quod solummodo electos su-
Simon Petrus et traxit rete ih terraih. (Ex Greg.) pernce patrise designarenl. (Ex.August.) Est quoque
denarii numeri ;
Captis. autem tam magnis piscibus, ascendit Simon alia supputatio htijus septenarii et
Petrus et traxit rete in tferram. Jaiti credo quod nairi si ab iinp .omnes riumeros cbmputes usque ad
vestra charitas advertit, quid est qtiod Petrus ad deceiri et septeiii, Jio'c ftibdo, unuiti, dtio, tres fiunt,
terram rete tratiit: ipsi qtiippe sancfa Ecclesia est adde tres, fiunt sex, his adjunge quatuor, fiutit de-
commissa, ipsi specialiter dicilrir : Shhon Joahnis, cem, Iiis quinque, et babebis qiiindeciiri, et sic
amas me ? pasce ovesmeas. Quod ergb poslniodtim crescerilibus nuirieris et muitiplicatis usque ad de-
aperitur in voce, hoc nunc signatur in ppere. Quia cem et sepleiri, fit omnium numerorum sumiria isto-
igitur prcedicalor Ecclesise nos a mundi vitee htijus jum, qui multiplicafur ab uno usque ad decem et
fluciibus separat, nimirum necesse est, ut rete ple- septem, centum quinquaginta tres, qucecomputatio
mim piscibtis Petrus ad terrain ducat. Ipse enim superiori significationi, hbc est, Iegis in denafio, et
pisces ad soliditatem littoris pertrabit, qui sanctce gratia in septenario, satis congruenter conveniet.
prcediealionis voce, stabilitalem ceterncepatriee fide- Sed plura possunt inde considerafi admiralione di-
libus ostendit. Hoc egit verbis, hoc epistolis, hoc gna, qucc hujus temporis angustia prohibet nos
agit quotidie miraculorum signis, qnoties per eum ad B omnia dicere.
amorem quietis eeternseconyerlimur, quoties a terre- Et cum tanti essent, non est scissum tete. Adjecit
narum rerurri luniultibus separamur, quid aliud, quarn evangelista rem necessariam dicens : Et cum tanti
missi intra rete fidei pisces ad iittus trahimus ? essent, sive lam magni, sicut superius dici.l: plentim
Plenum magnis piscibus, centum quinquaginta tri- magnis piscibus, non est scissum reie, id est, magni
bus. A magno mysterio numerus non vacat, sed erant, sed inter eos hceresis non erat, et ideo magis
iritentos vos tanti mysterii profunditas exspectat. haereses non erant, qui magni erant.
Neque felenim quaiifitatis summam solerter evange- Dicil eis Jesus : Venite, prandete, et nemo audebat
lista exprimeret, nisi hanc sacraiiienlo pleuam esse discumbenlium eum interrogare, lu quis es ? Sensus
judicasset. Scitis namque qupd in Testamento Yeteri ergo hic est : Tauta erat. evidenlia veritatis, quia
oni.nis operatioperJDecalogi mandata prcecipitur, in Jesus illis discipulis apparebat, ul eorum non solum
Noyo autem, ejusdem operalJonis virtps per septi- negare, sed ne dubitare quidem ullus auderet. Quo-
formem .gratiani saticli Spiritus, mulfiplicatis fide- niam si quisquam dubitaret, ulique interrogare de-
libus dalur, quem pfopheta denunlians, dici.t: Spi- beret. Sic verO dictum est: Neino audebat inlerro-
ritus sapientiw et iiitelleclus, spirilus consilii et for- gare euni: Tu quis es? ac si dicerelur, nemo audebat
titudinis, spiritus scientim et pietalis, et replevit eum " dubitare, quod ipse essel.
spiriius Ihnoris. Domini (Isa. xi). Sed ille in hpc Et venit Jesus, et accepil panem el dabat eis, et
spirittt operafionem .percip.it,, qui fidem Trinitalis piscem similiter. Notandum quoque quod ultimum
agnoscit, ut et Patrem, elFilium, et eumdem Spi- convivium Dominus cum septem discipulis habuisse
ritum sanctum, unius virtulis credat, unius subslan- describitur, Petfus namque et Ttioitias, Nalbanahel,
tice esse fateatur. Quia igitur seplem quce superius e't filii Zebedeei, et alii ex discipulis ejus duo in
diximus, per Novum Testamentum latius data sunt. eo fuisse memorantur. Cur ctim septem discipulis
Decem vero per Vetus prsecepta, omnis nostra virtus ultimum convivium celebrat? jiisi quia eos tantuni-
et operafioper decem et septem potest piene'com- modo qui sepliforpii gratia saticti Spiritus pleni
prehendi. Ducamiis ergo per trigonum decem et stint, futuros secum in aeferna refecti.one denun-
septem, et veniunt quinquaginta et ununi, qui pro- liat. Septem quoque diebus omne hoc tempus evol-
fecto numerus a magno mysterio non yacal, quia vitur, et seepe septenarib numero perfectio desi-
jam in Testamento Veteri legimus quod annus quin- gnatur. IUi ergo ultimo convivio de prcesentia
quagesimus Jubileeus vocari jussus est, in quo vide- verilatis epuiantur, qui nunc perfectionis studio
licet cutictus populus ab omni opere requiesceret. j. terrena transcendunt, quos muncli hujus arapr non
Sed vera requies in nnitale estr Dividi quippe unuin ligat, quibus et si utcunque per tentaraenta ob-
non polest, "ubi eniffi scissura divisionis est, vera strepit, coepla tamen eorum desideria non retundit.
requies non est. Dueamus per trigonum quinqua- De hoc exlremo convivio, alias per Joannem dicitur:
ginta et unum, et fiunt centum quinqijaginla tres. Beati qui ad cmnam nuplialem agni vocati sunt (Apoc.
Quia igittir et omnis operalio nostra et virlus, in xix). Idcirco enimnon ad prandium, sed ad coenam
fide Trinitatis exhibita, ad requiem tendit. Septem vocatos narrat, quia nimiruni in fine diei convi-
et decera ter ducimus, ut ad quinquaginta et unum vium coena est. Qtii ergo finito praesentis vitse
venire debeamus, et vera nostra requies tunc est, tempore ad refectionem supernse contemplatiqnis
cum ipsam jam claritatem trinitatis agnosciraus, veniunt, non ad agni prandium, sed ad coetiam
quam in unilate divinitatis esse certam tenemus. vocantur, quae videlicet coena, hoc ultimo convivio
Quinquaginta et ununi ter ducimus, el electorum exprimitur, cui septem discipuli adesse memorantur.
summam in superna patria, quasi centum qninqua- Quia illos, ut diximus, tunc in ceterna refectione re-
ginta quatuor piscium numeruni tenemus. Post re- cipiet, qui pleni nunc septiformis gratiae in arnore.
gurrectibnem vero Domini missum rete dignum fuit, spiritus anhelant,
247 SMARAGDIABBATIS 248
Quid est quod Redemptor noster piscem assum Aquoe j hodie recitata est, facta est eriim postresur-
post resurrectionem manducavit, et in alio Evan- rectionem Domini, ut significaret, talem futuram
gelio dicilur, cum pisce asso favum mellis, in isto Ecclesiam post nostram resurrectionem : Miilite,
Tero panem cum pisce ? Quid enim piscis assus inquit, rete in dexlram partem. Discretus est ergo
significat, nisi Christum passum, quid in favo mel- numerus eorum qui ad dextram stabant. Ovesenim ...'
lis, nisi divinltatis dulcedinem. Piscis est, quia ipse ponet- ad dexlram, haedos ad sinistram : Mittile,
latere dignatus in aquis generis humani est, capi inquit, in dextram, tanquam diceret: Et jam re-
voluit laqueo morlis nostrae, et quasi tribulatione surrexi, Ecclesiam volo significare, quse ut erit in
assalus est lempore passionis suse, sed qui piscis resurrectione mortuorum. Ibi dicta est multitudo,
assus fieri dignatus est in passione, favus mellis id est, in prima piscatione, sed non certus numerus.
nobis exslitit in resurrectione. An qui in pisce asso ln secunda autem et mulliludo et magnitudo, et
Egurari vbluit tribulationem passionis suoe,in favo certus dictus est numerus. Modo anlequam veniat
mellis tttramque naturam exprimere voluit personae resurrectio et separentur boni a malis, iUud im-
auae. *Favus quippe mel in cera est, mel vero in pletur quod ait Propheta : Annuntiavi el locutus sum;
ccera, est divinitas in bumanitate, quod ab hac mulliplicati sunt super numerum (Psal. xxxix). Quid
«pioque lectione non discrepat', nani piscem co- R est annuntiavi ? retia misi. Et quid multiplicati
rmedit et panem qui enim assari ut piscis potuit ex sunt super numerum ? Numerus ad sanctos perti-
"bumanitate, pane nos reficit ex divinitate, qui ait: net, qui sunt regnaturi cum Christo. Super numerum
Ego sum panis vivus qui de ccelodescendi (Joan. vi). modo in Ecclesiam intrare possunt, in regnum coe-
Assum vero piscem comedit et panem , ut ipso lorum non possunt.
suo cibo nobis ostenderct, quia et passionem ex Petrus relraxit retia ad littus. Modo cum evan-
nostra humanitate pertulit, et resurrectionem no- gelium legitur audistis.' Ubi audis liltus, inteUige
stram ex sua divinilate procuravit. finem maris : ubi audis finem maris, intellige finem
Hoc jam lerlio manifestavit se Jesus discipulis suis saeculi. In illa piscatione, non ad littus attracta
cum resurrexisset, etc. Hoc non ad ipsas demonstra- sunt retia, sed ipsipisces, qui capti sunt, in na-
tiones, sed ad dies referre debemus, hoc est primoi viculas fusi sunt, hic autem traxerunt ad litkis.
idie, cum resurrexit, et post dies octo , quandoi Spera finem sseculi, venturus est finis, bonh dex-
(discipulus Thomas vidit, et credidit, et hoc diej trorum, malo sinistrorum. Quid? pisces attraxe-
rquando hoc de piscibus fecit, post quot autem diesi rttnt, inquit, retia habentia pisces centum quin-
lioc fecerit, hic dictum non est, nam ipso primoi quaginla tres. Et adjecit Evangelista rem necessa-
die non semel visus est, sicut evangelistarum om- ^1 riam : Et cum tam magni essent, non est scissum
nium testimonia collata demonstrant, sed sicut di- rete. Magni erunt, sed haereses non erunt, et ideo
ctum est, secundum dies numerandae sunt mani- magis haereses non erunt, quia magni erunt. Quid
feslationes ejus, ut isla sit tertia. sunt magni? Lege verba ipsius Domini in Evan-
ITEMAUGUSTINU3 IN HOMILIA PASCHJ3. gelio, et invenies magnos, ait enim quodam loco :
Liberatoris nostri praedieatio nostra est liberatio. Non veni legem solvere, sed adimplere : Amen
IDuas autem advertimus in sancto Evaugelio pisca- amen dico vobis, quoniam quicunque solverit unum
itiones, id est, quando ad verbum ipsius missa suntt de mandatis istis minimis, et doeuerit sic, id est,
irelia, unam prius, quando discipulos elegit, et hanc; solverit male vivendo, et docuerit bona docendo,
:alteram, quando a mortuis resurrexit. Illa piscatio) 'minimus vocabilur in regno coelorum(Malth. v), id
isignificavil Ecclesiam qualis est modo, ista vero postt est in Ecclesia, quse modo est. Quia et ipsa voeatur
resurreclionem Domini significavit Ecclesiam, qualisi regnum ccelorum, habet pisces simul natantes, et
futura est in fine soeculi. Denique in illa jussit mittii bonos et malos. In isto regno ccelorum, id est, in
retia, et non dixit in quam partem, non dixit ini Ecclesia hujus tempcris, minimus vecatur ille, qui
dextram aut in sinistram, pisces enim homines si-• jv docet bona et agit mala, quia ibi est et ipse. Non
gnificabant. Si ergo diceretur in dextram, soli bonii enim talis ibi est in regno coelorum, id est in Ec-
futuri erant. Si diceretur in sinistram, soli mali. clesia, qualis est in iUo tempcre. Dceet bofla, agit
Quia vero permixti fuerant futuri in Ecclesia bonii mala, neeessarius est, mercenarius est: Amen dico
ac mali, sine differenlia missa sunt retia, ut ca- vobis, ait: perceperunt mercedem suam. Qui autem
perenlur pisces, significantes mixturam bonorumi fecerit et sic docuerit.magnus vocabitur in regno
&c malorum. ccelorum. Ecce sunt illi pisces magni ad dexteram
Tria ergo in illa piscatione prima significata sunt. capti, qui fecerit et sic decuerit, bona docuerit,
Mixtura bonorum et malorum : pressura turbarum: : non sibi loquenn, male vivendo contradixer-it, cum
separaliones heereticorum. Mixtura bonorum et ma-- malse vitae testem habeat linguam bonam. Qui ergo
lorum, quia nec in dextra, nec in sinistra missai fecerit et sic docuerit, magnus vocabitur in regno
sunt retia. Pressura turbarum, quia tantum capluml ccelorum.
est, ut naviculam premerent. Tunc separationess Dico autem vobis, quia nisi cibiindaveritjuslitia
hsereticorum, quia tanta fuerat multitudo, ut retiai vestra, super Scribarum et Pli.arismorum, non intra-
Tumperenlur. Respicite nunc ad istam piscationem,, bitis, etc. Modo quomodo in(e,Uigis regnuttl ecelfl-
249 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 250
rum? illud unde dicitur dextris : Venite, benedicli,A occidat. Isti sunt sancti, qui faciunt legem Dei ex
Patris mei, petcipite regnum ? Nisi abundaverit ju- dono Dei. Lex jubere potest, juvare non potest.
stitia vestra ptus quam Scribarum et Pliarismorum. Accedit adjutor spiritus, et fit jussum Dei cum gau-
Quid est, plus quam Scribarnm et Pharismorum ? dio, cum dileclione. Nam multi faciunt a timore,
Respice Scribas illos et Pharisaeos, qui in cathedra sed qui faciunt legem timendo poenam, mallent non
Mosi sedent (Matth. xxm). De quibus dictum est: esse quod timebant. Qui autem faciunt legem amando
Quse dicunt facite, quseautem faciunt, facere nolite. justitiam, gaudent et ibi quia non habent inimicam.
Dicunt enim et non faciimt. Ergo justitia Phari- Ideo dicit Dominus: Cbnccrda cum advetsario luo
sseorum est, dicere et non facere. Abundetjustitia cilo, cum es cum illo in via (Malth. v). Quis est
vesfra super Scribarum et Pharisseorum, ut et bona adversarius tuus ? -Sermo legis. Quae est via ? vita
dicatis, et bene vivatis. Jam ergo de numero cen- ista. Quomodo est illa adversarius ? dicit: Non
tum quinquaginta trium piscium, quid opus est mmchaberis, et tu vis moechari. Dicit: Non concu-
eadem retexere ? nostis illa. A decem et septem piscas rem proximi tui, et tu vis rapere res alie-
nascitur numerus crescens, incipe ab uno, perveni nas.. Dicit: Honora patrem et malrem, et tu con-
ad decem et septein, ut omnes addas, id est, unum tumeliosus es in parentibus. Dicit lex : Noli diligere
addas et duos, et fiant tres, addas tres, et fnrat'.R falsum testimonium , tu a mendacio non recedis.
sex, addas quatuor et fiant decem, sic omnes adde Quando vides, quia ille sermo aliud jubet, et tu
usque ad decem et septem, et pervenis ad centum aliud facis, non est adversarius tuus, adversarium
quinquaginta tres. Tota ergo intentio nostra esse habes malum, non tecum intret in secretarium,
non debet, nisi quid sibi volunt decem et se- compone cum es cum illo in via, adest Dominus
ptem, ibi, est enim fundameiitum centum quin- qui vos concordet. Quomodo vos concordat Domi-
quaginta trium. Quid sibi volunt decem et septem, nus? donando peccata, et inspirando justiliam, ut
in lege agnosce decem, decem prsecepta data sunt. fiant opera bona. Cum ergo concordaberis cum ad-
Primo decalogus dicitur, scriptus in tabulis digito versario tuo, id est, cum decalogo legis, per Spi-
Dei, in decein agnosce legem, in septem agnosce ritum sanctum pertinebis ad decem et septem, jam
Spiritum sanctum. Septenario enim numero com- exinde excrescet numerus ad cenlum quinquaginta
mendatur Spiritus sanctus. Ideo nominatur in lege tres, eris ad dexteram coronandus, ne remaneas
sanctificationis : Septimo die fecit Deus lucem, non ad sinislram damnandus.
dictum est, sanctificavit eum. Fecit firmamentum, FERIA V.
non dictum est, sanctificavit firmamentum. Discre- LECTIOACTUUM APOSTOLORUM, CAP.VIII.
vit mare a terra, jussit germinare terram, non' ^ « Angelus Domini locutus est ad Philippum dicens:
dictum est, sanctificavit. Fecit lunam et sidera, « Surge et vade contra meridiannm ad viam quae
non dictum est sanctificavit. Jussit animalia pro- « descendit ab Hierusalem in Gazam, heec est de-
cedere de aquis, natanlia, et volatilia, non dictum « serta. Et surgens abiit, et ecce vir j&thiops eunu-
est, sanctificavit. Jussit de terra exire animalia, « chus, potens, Candacis reginae jEthiopum, qui erat
quadrupedia, et omnia repenlia, non dictum est, « super omnes gazas ejus, venerat adorare in Hieru-
sanctificavit. Fecit ipsum hominem, non dixit, san- < salem, et revertebatur sedens super currum suum,
ctificavit. Yentum est ad seplimum diem, ubi re- < legensque Isaiam prophetam. Dixit autem spiritus
quievit, et ipsum sanctificavit. Per requiem suam < Philippo: Accede, adjunge te ad currum istum.
Deus significavit requiem nostram. Ibi ergo erit < Accurrens autem Philippus, audivit illum legentem
sanctificatio nostra plena, ubi cum illo sine fine « Isaiam prophefam et dixit: Putasne intelligis quae
requiescaraus. Nam quare Deus requiesceret, non < Iegis ? Qui ait: Et quomodo possum inlelligere,
enim operando fatigalus est, tu si verho facias, < nisi aliquisostenderitmihi? Rogavitque Philippum
non fatigaris, si jubeas et continuo fiat, stas, in- < ut ascenderel et sederet secum. Locus autem Scri-
leger manes. Pauca verba dixit, unde totum fecit,. « pturse hic erat, quam legebat: Tanquam ovis ad
el subito lassatus est, ergo legem agnosce in de-" « occisionem ductus est, et sicut agnus coram ton-
cem, Spiritum sanctum agnosce in septem. Jungatur « denle se, sine voce, sic non aperuit os suum. In
spiritus legi, quia si acceperis Iegem et defuerit « humilitate judicium ejus sublatum est, generatio-
tibi adjutorium spiritus, non imples quod Iegis, non « nem ejus quis enarrabit? quoniam tolletur de terra
imples quod libi jubetur. Sed homo sub lege, in- « viia ejus. Respondens autem eunuchus Philippo,
super prsevaricator tenetur. Accedat spiritus, ad- « dixit: Obsecro te, de quo propheta dicit hoc, de
juvet, et fif quod jubetur. Si deesl spiritus, litlera « se, an de aliquo alio? Aperiens autem Philippus os
occidit te: quare littera occidit le ? quia prsevari- « suum, et incipiens a Scriptura ista, evangelizavit
catorem te faciet, nori potes excusari de ignorantia, « illi Jesum. Et dum irent per viam, venerunt ad
quia legem accepisti, jam quod faceres didicisti, « quamdam aquam. Et ait Eunuchus : Ecce aqua,
ignoranlia te non excusat, spiritus te non adjuvat, « quis prohibet me baptizari? Dixit autem Philippus •
ergo peristi. Sed quid ait apostolus Paulus : Littera « Si credis in toto corde, licet. Et respondens ait.
occidit, spirittis autem vivificat(II Cor. m). Unde < Credo Filium Dei esse Jesum Christum. Et jussit
spiritus vivificat? quia facit impleri Iitteram, ne « stafe currum, et descenderunt uterque in aquani,
SSi SMARAGDIABBATIS 2S2
« Philippus el eunuchus, et baptizavit eum. Cum A . cum ducitur ad victimam non repugna|:,, sic iliejjro-
« autem ascendisset de aqua, spiritus Domini rapuit pria passus est voluntate, velalliori intellectu, sicut
c Philippum , et amplius non vidil eum eunuchus. agnus in Pascha immolari solebat, sic Pascha iib-
t Ibat autem per viam suam gaudens. Philippus au- strum immolatus est Christus..
« lem invenius est in Azoto, et.pertransiens evahge- Et sicut agnus coram tondentese sine voce. Nori
«lizabat civitalibus eunclis, donec veniret Csesa- solum enim nos sanguine redemit, sed et lanis ope-
« ream, nomen Domini nostri Jesu Christi. » ruit, ul algenles in inlidelitate, sua vesle caleface-
Angelus Domini locutus est ad Philippum, dicens : ret, et audiremus Apostolum nobis lo.quenteni:
Surge et vade, etc. (Ex Beda.) Bene in meridie quae- Quotquot in Ghristo baptizali eslis, Christum indui-
rilur et invenitur, et abluilur ille qui devotione pe- stis (Rom. vi).
cioris ardens, velul qusedam gentium primitiae,,Deo Sic non aperuit os suum. Cum in passione sua
meruit consecrari, in quo spiritualiter illud Psal- Pilalo et pontiiicibiis pauca, Herodi hiilla respdn-
mistse completum est: jEthiopia prmveniet manus dere volebat.
ejus Deo (Psal. LXVII). In humilitate judicium ejus sublatum est. Quia
Ad viam quai descendit ab Hierusalem in Gazam, judex omnium judicii non reperit veritatem, sed
hwc est deserta, etc. Non via, sed Gaza deserta di- B absque ulla culpa seditione Judaeorum et Pilati voce
citur. Yetus enim illa Gaza, quse terminus quondam damnatus est.
erat Chananaeorum juxta jEgyptum ad soliim usque Generationem illius quis enarrabit ? (Ex Beda.)
destructa, et alia pro illa alio loco constructa est, Aut de divinitate ejus accipiendum est, quod impos-
quae allegorice gentium plebem designat, olim a Dei sibile sit divinse nativitatis nosse mysteria,.de qua
cultura desertam, neque ullius prophetarum praedi- Pater loquitur : Ante Luciferum genui te; aut de
calionibus excultam. Via vero quse ad eamdem ab partu virginis, quod difficulter possit exponi, cu-
Hierosolymis descehdens, fontem salutis aperuit jus rationem Mariae quoerenti per angelum diciiur :
Dominiis Jesus Christus est qui ait: Ego sum via, Spiritus sanctus superveniet in te, ut vel ab angeio:
veritas; el viia (Joan. xiv), quia superna Hierusalem yel eyangelista tantum nativitatis ejus sacraniehta
ad nostra infirma descendit. dicantur, cujus naiTalor farissimus est.
Et eccevir Mthiops eunuchus poteiis. Pro virlute . Quoniam lolletur de terra vita ^ejus. (Ex Hieron.)
et integritate mentis, vir appellatur. Nec immerito, Ut nequaquam iii tefra, sed in ccelo viveret. ,Hoc
qui lantum studium in Scripturis habebat, ut eaa teslimohio eum in Aclibus Apostolorum reginae Can-'
etiam in via legere noh cessabat. Tantumque amo- p dacis eunuchus redargueretur, et legens non inlel-
ris in religione gerebat, ut aula regia derelicta. de ligeret, interpretante Philippo super passione, ef
uliimis mundi parlibiis veniret ad lemplum Domihi. nomine Salvatoris, ihtellexit et statim baplizatus in
Dride jusla mercede, dum qucerit interpretem le- agni sanguine; quem legebat, vir meruit appellari.
ctionis Christum, quem quoerebat invenit, plusque, Et apostolus genti jElhiopum missus est. Qui igitur
ut Hieronymus ait, iti deserto fonte Ecclesiae, quam oblatus est Pilato, quia ipse voluit, et non respondit,
in auralo synagdgsc templo reperit. Ibi enim quod ut patibulum pro nobis damnatus ascenderet, ipse
Jeremias admirando proloquitur : Mulavil JEthiops sicut ovis ad occisioiiem ductus est, et quasi agnus
pellem suam (Jerein. XIH),id est, sorde peccalorum coram tondente obmuluit. Etenim Pascha nostrum
abluta de lavacro Jesu dealbatus ascendit. immolatus est Christus (1 Cor. y); quem Joaunes
Candacis reginm ASthiopum. Et in R.eguin libro Baptista monstrabat, dicens : Ecce agnus Dei, ecce
legirhus quia regiha Austri venit a finibus terrai au- qui lollit peccatu mundi- (Joan. i). Qui et in Apoca-
dire sapietitiam Salomonis. Moris quippe fuit illi lypsi Joannis evangelistse, agnus occisus saepe mon-
naliohi seniper a feminis regi, easque Candaces ap- slratur (Apoc.y), qui de seipso loquitur in Jeremia :
pellari. Ego autem sicut agnus innocens, et ductus ad vi-
Qiti erat super omnes Gazas ejus, etc. Regina j) ctimam, nesciebam (Jer. v). Cum enim nesciret
iEthiopum thesaurarium praBmittensin Hierusalem, peccatum, pro nobis peccatum factus est (// Cor.
genliuin designat Ecclesiam, virtulum fldeique Do- y), et sicut agnus cum ducitur ad vicl.imamnon re-
mino dona laturam. Sed et nominis etymologia con- pugnat; sie ille propria passus est yoluntate, ut de-
venil. Poiesl enim Candacis ex Hebrseo commutata strueret eum, qui habebat mortis imperium, humi-
inlerprelari. Ipsa quippc est, cui in Psalmo pro his lians se nsque ad mortem, et mortem crucis (lleb.
qui commulabuhtur ih Scriptura dicitur : Audi, n). Hic agnus est, in cujus typo immolabatur agnus,
filia, et vide, et inclina aurem tuam, et obliviscere cujus cruor litus in postibus exterminatorem fuga-
•populumtuum etdomum patris tui. bat ^gypti, qui non solum sangujne suo nos rede-
Dixil aulem spiritus Philippo : Accedeet adjungere mit, sed et lanis operuit, ut algentes infldelitate sua
ad currum istum, etc. In corde spiritus Phiiippo veste ealefaceret. Etaudiremus Apostolum loquen-
loquebatur. Spiritui enim Dei quasi quaedam nobis lem nobis : Quotquot in Chrislo baptizali estis, Cliri-
verba facere est, occulta vi, et quse agenda sunt stum induistis (Rom. vi). Et in alio loeo: Induiniini
' intimare. Christum Jesum (Rom. XIII). Quod vero sequitur :
sive ut Se«
Tanquam ovis ad occisionem$ucins est, Sicut ovis De anpstia. et de ^udicio sublatus est,
 &S3 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 254
ri y.piaieav- A lum in Spiritu sancto fecisse testantur, ut Hierony-
ptuaginta transtulerunt, h rrt T«7retvwcr£i
roii «/S9D,id est, in humilitate judicium ejus subla- mus proait. Nam et similiter factum legitur de Ha-
tum est, illud signiflcat, quod de tribulalione atque bacuc portante prandium Danieli.
judicio ad Patrem victor ascenderet, sive quod ju- Philippus autem inventus est in Azoto. Azotus op-
dex omnium judicii non reperit veritatem, sed abs- pidum est insigne Palaestinae,quod Hebraice voca-
que ulla culpa seditione Judseorum et Pilati voce tur, TnttfN, Asdod, in sorte tribus Judae, et est una
damnatus sit, ita ut admiraretur propheta, quod de quinque olim civitatibus Allophylorum, cui de-
omhium Deus se tradiderit passioni. De quo Paulus creta fuit, sed non retenta ab ea, quia nequaquam
loquituf : Si enim credidissent, nunquam Dominum veteres accolas potuit expellere.
glorim crucifixissent (II Cor. u). Sequitur : Genera- Et pertransiens evangeiizabat civilaiibus cunclis,
iionem itlius quis enarrabit ? Quod dupliciter intelli- donec veniret Cajsaream. CaesareaPalaestinse dicilur,
gitur, aut enim de divinitale ejus accipiendum est, ubi infra domum habuisse describitur Philippus,
quod impossibile sit divinse nativitatis nosse myste- quaeusque hoclie demonstratur, nec non et cubicu-
ria. De qiia ipse loquitur in Proverbiis : Ante omnes lum quatuor flliarum ejus virginum prophetantium.
coltes generavit me (Prov. vm). Juxla illud quod Caesaresecivitates duse sunt in terra repromissionis.
aliln legimus : Quis cognovit sensum Domini; aut " Una Caesarea Palseslinaein littore maris Magni, ita-
consiliarius ejus fuit (Roni. xi), id est, nullus, aut que quondam Pyrgos, id est, turris Stratonis dicta
de partu virginis quod difflculter possit exponi; de- est, sed ab Herode regeJudeae nobilius etpulchrius,
liique cum Marise diceretur ab angelo : Concipieset et contra vim maris multo utilius exstructa, in hono-
paries fitium, illa respondit: Unde mihi hoc, quia rem Caesaris Augusti Caesarea cognominala est. Qui
mrum non cognobi, cui rursum angelus : Spiritus, etiam templum in ea marmore albo construxit, in
Inquit, sanctus veniet super te, el virtus Altissimi qua nepos ejus Herodes ab angelo percussus, Corne-
«bmnbrabit ie (Lue. i), ut vel angelo vel ab angelis lius centurio baplizatus , et Agapus propheta zona
tantum nativitalis hujus sacramenta dicantur, cujus Pauli ligatus est (Act. xxi). Altera vero Caesarea
«arrator rarissimus est. Philippi, cujus Evangelium meminit esse telrar-
Aperiens autem Philippus os suum et incipiens ab chiam, ad radices monlis Libani facta, et in honore
Scriptura ista, elc. (Ex Primas.) Philippus inter- Caesaris cognominata est. Sed et lertia Csesarea Cap-
pretaiur os lampadis, pulcherque est sensus, quod padocia? metropolis esl, cujusLucas ita meminit :
os lampadis suum aperiret os, dum obscura prophe- Descendens Cwsaream et salutavit Ecclesiam.
liae in scienliae lucem- profert. Quamvis ct juxta Egreditur hic Smaragdus a menlione civitatis Caisa-
historiam possil ista circumloculio designare ali- 'J rece in nomina regionum ef locorum qum sunt in
Actis apostolicis. Eadem habentur in Ilieromjmo.
quanto longiorem futurum tunc esse eius ser-
monem. Sedquiainhoc loco de civitatibus mentio facla
Et dum irent per viam venerunt ad quamdam est, necessarium duximus, ut de pluribus istiuslibri
taquam. Est hodie Bethsur sive'Belhsoro vicus in civitatibus, locis, provinciisve menlionem in hoc loco
Jtribu Juda, sive Benjamin euntibus ab Helia Che- faciamus. Acheldemach est in Helia, ad auslralem
ibron vicesimo milliario juxta quem fons ad radicem plagam montis Sion, quaehactenus juxla Judaeorum
miontis ebulliens, ab eadem qua gignitur, sorbetuf consilium mortuos ignobiles terra tegit, alios snb
liumo. Apostolorum Acta referunt in hujus viculi divo putrefacit. Asia regio qusaMinor cognominatur,
fonte eunuchuta a Philippo fuisse baptizatum. Nam undiquecircumdataestmari, cujus provincise sunt,
est et alia Belhsuf in tribu Juda; mille passus di- Phrj'gia, Pamphylia, Cilicia, Lycaonia, Galatia, et
stans ab Eleutheropoli. alise multae. Arabia regio inter sinum maris Rubri,
Eta.it eunuchus : Ecce aqua, quis prohibei me ba- qui Persicus, et eum, qui Arabicus vocatur, habet
ftizari ? etjussit slare currum; et descenderunt uter- gentes multas, Moabitas, Ammonitas, Idumaeos, Sa-
que in aquam, Philippus et eunuchus, et baplizavit racenos, aliasque quam plures : hsec sacra inter-
eum. 0 quarii niira dftctoris yirtus erat in vehiculo. pretari dicitur, eo quod odores creet odoriferos.
Eunuchus sacras litteras Iegebat, sed de quo legeret Graeci sOSaipwv,nostri Beatam, yocaverunt. Antio-
ignorabat, sed tameh eum quem in libro nesciens chia civitas est Syriae, in qua Barnabas et Paulus
legebat, pia mente scire cupiebat. Venit Philippus apostolisunt ordinali. Est etalia in Asia,in quaidem
philosophus, ostendit ei Jesum, qiii clausus latebat praedicantes Judaais dixerunt : Vobis opottebut pri-
in Iittera. Et secundum aliam traditionem, dixit mum loqui verbum Dei. Sed quoniam repulislis iltud,
Philippus eunucho : Si credis ex toto corde, salvus ecce convertimur ad gentes (Act. xm). Alexandria
eris. Et respondit eiihhchus : Credo in Christum civitas est JEgypti, in qua beati Marci evangelistae
fllium Dei, et ea liora baptizatus est, fldelis factus tumulus hodie in Ecclesia veneratur. Amphipolis est
et sarictus est, et de discipulo magister effectus est, civitas Macedonise. Est et altera ejusdem hominis in
et deinceps prsediCator, et gentis suae apostolus ef- Syria. Apollonia civitas est Macedonise.,Est et altera
fectus est. inAfrica, quae dicitur Pentapoli.s. Athenae civitas
Cuni autebl kskCndissihtde aqua, Spiritus Domini est Achaiae, philosophiaestudiis dedita; cujus Pyreus
rapuit Phitippum, etc. Sunt quidam qui hsec ange- portus, septemplici quondam muro communitafuisse
 253 SMARAGDIABBATIS 256
dcscribitur. Areopagus Atbenarum curia, quoeinler- A filio Japheth appellata. Sunt aulem inter fluinen In=
pretatur villa Marlis, quod ipse ibi quondam, cum dum regiones istse, Aracusia, Parthia, Assyria,quas
ducentis duodecim diis judicatus esl. Appii Forum, Scripturasacrauniversas saepe Medisenomine vocat.
nomeu fori Romseab Appio quondam consule tra- Macedonia provincia Grsecorumest, virtutibus Aie-
ctum, a quo et via Appia vocala est. Babylon me- xandri Magni nobilior facta. Miletus civitas in Asia
tropolis regni Chaldseorum est, ubi eorum qui sedifi- est,ubiPaulusrnajores Ephesiorum alloquitur. Na-
cabant lurrim linguoedivisaesunt, unde et Babylonia zareth viculus est inGalilsea, juxta monlem Thabor.
vocatur. Quse per quadrum sita, ab angulo usque Unde et DominusJesus Nazarseus est vocalus. Habet
tad angulum muri, sedecim millia passuum tenuisse, ecclesiam in loco, quo angelus ad bealam Mariam
id est, simul per circuituin sexaginta quatuor millia evangelizaturus intravit, habetet aliam, ubi Domi-
refert Herodotus et mulli alii, qui Grsecas historias nus est nutritus. Neapolis civitas est Carise, quse
scripserunt. Bithynia provincia Asise Minoris est, est provincia Asiae. Pontus regio est multarum gen-
ipsa est et major Phrygia. Beroea eivitas in Macedo- tium juxta mare Pontieum, quod Asiam et Europam
nia est, quaeverbumDomininobiliteraccepit. Cappa- disterminat, et propler plurimam osliorum Danubii
docia regio in capite Syrise est, ad septentrionis infusionem, dulcius caeteris esse cognoscitur. Pam-
plagam. Cyrene civitas est in Libya, cujus regio B phylia provincia est Asise. Pamphus civitas est, in
Pentapolitana vocalur, eo quod quinque urbibus Cypro insula. Pergen civitas estPamphyliaeprovincise.
maxirne fulgeat. Creta Grseca insula, centum quon- Philippis civitas est in prima parte Macedoniae.Pto-
dam urbibus nobilis, unde et Centipolis dicla est. Iomais, civitas est Judsese,juxta montem Carmelum.
Cyprus insula mari Pamphylio, quindecim quondam Est et altera in Pentapoli provincise Africoe. Puteolis
oppidis insignis, famosaque diviliis,etmaximeoeris. civitas colonia Campaniae, eadem dicitur Ceadicta.
Cilicia provinciaAsiaeest.quam Cydnus amnis inter- Rhodus Cycladum insularum nobilissima, distat au-
secat. Charra civitas Mesopotamiseest, ubi fuilAbra- tem a porlu Asise viginti millibus passuum. Regium
hse patriarchae hospilium. Corintlms civitas Achaise, est civitas Sicilioe maritima. Sichem civitas est Ja-
maritima. Cenchrse portus Corinthiorum civitatis. cob, nunc Neapolis dicta, juxta sepulcrum Joseph,
Chio insula ante Bitbynia, in cujus nomen Syra lin- ubi nunc est ecclesia fabricata ex latere monlis Ga-
gua masticem designat, eo quod ,ibi mastix gigna- rizim. Sina mons in regione Madian super Arabiam,
tur. Damascus nobilis urbs Phoenices, quse quon- qui alio nomine Horeb appellatur. Unde dicitur : Et
dam in omni Syria tenuit principalum, et nunc Sa- fecerunt vitulum in Horeb, cum hoc Moses in Sina
racenorum metropolis est, unde et rex eorum Nau-. p( factum scripserit. Saronas, quod interprelalur cam-
vias famosam in ea sibi suseque genti basilicamj pestris, regio est, qnse Petro praedicante fidei con-
dedicavit, Christianis in circuitu civibus beati; tinno fructus germinavit. Sidon urbs Phoenicis est,
Baptistse Joannis ecelesiain frequentantibus. Derbeni insignis artifex vitri. Seleucia civitas Syriae nobilis,
civilas est Lycaonise provincise, Elamitse principes3 in promontorio Syrise Antiochisesita. Salamis civi-
Persidis ab Elam filio Sem vocati. Ephesus Amazo- tas est in Cypro insula, nunc Constantia dicta. Sa-
num opus civitas Asiae est, ubi requiescit evangeli- mothracia insula est in Pacalico sinu. Syria quse He-
sla Joannes. Phcenicia provincia est Syrice cujus par- braice cticitur DTI regio est inter flumen Euphraten
tes sunt Samaria et Galilsea et aliae plurimse. Gali- et mare Magnumusquead jEgyptum perlingens. Habet
Ieseduse sunt, una gentium vicina finibus Tyriorumi maximas provincias, in quibus genles suntduodecim.
in tribu Nephtalim, allera circa Tyberiadem et sta- Samos insulaest in mari JEgeo, in qua reperta prius
gnum Genesareth in tribu Zabulon. Gaza civilas in-- ficiiliavasa traduntur, unde et vasa Samia appellata
signis est Palsestinse, quse apud veteres erat terraj sunt. SmyrnacivitasestinAsiaLyciseprovincise,cujus
Chananaeorum. Galalia provincia Asise, a Gallis vo-- Lucas meminit dicens : Navigantes venimusin Smyr-
cabulum trahens, qui in auxilium a' rege Bithynise e nam Lycim.Syrtes dicuntur arenosa loca in mari Ma-
vocati, regnum cum eo acta victoria diviserunt, sic-;. -Tj gno, multum terribilia et metuenda. Syracusa me-
que deinde Graecisadmixli, primoGaHogrseci,posteaa tropolis Siciliae sub promontorio Pachino. Tarsus
Galatse sunt appellati. Hadrumetus civitas est ina civilas metropolis Ciliciae, Paulo apostolo gloriosa.
Byzanlia regione Africse. Adria nomen civitalis con- Tyrus metropolisPhoenicis in tribu Nephthalim, cujus
tra Ravennam, quseeidem mari, in cujus ripa sitaa maxime nobilitas conchylioet purpura constat. Troas
est, nomen etiam Adriatici dedit. Joppe oppidum a. civitas Asiaemaritimae. Thyatira civitas Libyse,quse
Palseslinseestmaritimum in tribu Dan. Iconium ci-- est provincia Asiae. Thessalonica civilas Mace-
vitas est Lycaonise, est et altera in Cilicia. Libysee doniae.
provinciseduoe suht, unaCyrenaica, de quadictuma EVANGEMUM JOANNIS, CAP.XX.
est, partes Libyse,quseest circa Cyrenen. Est et aliaa i Maria stabat ad monumenlum foris plorans.
iEthiopum. Lydda civitas Palaestinaeest, in mariss « Dum ergo fleret, inclinavit seet respexit in mo^
Magni liltore sila, quse nunc Diospolis appellatur. t numentum, et vidit duos angelos in albis sedentes,
Lycaonia provincia Asiseest. Est et alia ejusdem ii « unum ad caput et unum ad pedes, ubi positum
nominis in Phrygia minore. Lystra civitas est Ly-- « fueratcorpusJesu.Dicunteiilli: Mulier, quid plo-
caonise. Lycia provincia est Asise. Media a Madai j « ras? Diciteis : Quia tulerunt Dominum meum,
 25? COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 258
f et nescio ubi posuerunt eum. Haeccum dixisset, A J Dicit eis : Quia tulerunt Dominum meum, etc. Do-
< conversa est retrorsum, et vidit Jesum stantem, miuum suum vocans, Domini sui corpus exanime, a
t et nesciebat quia Jesus est. Dicit ei Jesus : Mulier, parte totum significans, sicut omnes confitemur Je-
« quidploras? Quem quseris? Illa existimans quia sum Christum Filium Dei unicum Dominumnostrum,
« horlulanus esset, dicit ei: Domine, si tu sustulisti quod utique simul est, et verbum et anima et caro.
t eum, dicilo mihi. Ubi posuisli eum, et ego eum Cruciflxum tamen et sepultum, cum sola ejus sepulta
« lollam?Dicit ei Jesus: Maria. Conversa illa dicit: sit caro : El nescio, inquit, ubi posuerunt eam.Hsec
« Rabboni, quod dicitur magister. Dicit ei Jesus : erat causa major doloris, quod nesciebat quo iret ad
« Noli me tangere, nondum enim ascendi ad Patrem consolandum dolorem, sed prope erat hora qua tri-
« meum. Vade aulem ad fratres meos, et dic eis : stitia ejus verteretur in gaudium.
« Ascendo ad Patrem meum et Palrem vestrum, Hmc cum dixisset, conversaest relrorsum, et vidit
« Deum meum et Deum vestrum. Venit Maria Mag- Jesum stantem, el non sciebat quia Jesus est. Notan-
« dalene, annuntians discipulis, quiavidi Dominum, dum quod Maria, quaeadhue de Domini resurrectione
« el hsec dixit mihi.» dubitabat, retrorsum conversa esl ut videret Jesum,
Maria aulem stabal ad monumentum foris plorans. quia videlicet per eamdem dubitationem suam, quasi
(Ex August.) Pensandum est hujus mulieris men- B I terga in Domini faciem miserat, quem resurrexisse
tem quanta vis amoris accenderat, quse a monu- minime credebat. Sed quia amabat et dubitabat, vi-
mento Domini etiam discipulis recedentibus, non debat et non cognoscebat eum, quem illi amor osten-
recedebat, exquirebat quem non invenerat. Flebat derat. Dubietas abscondebat, cujus adhuc ignorantia
inquirendo, et amoris sui igne succensa, ejus quem expriinitur, cum infertur : Et nesciebat quia Jesus
ablatum credidit ardebat desiderio, et oculi qui Do- esset.
minum qusesierunl, et non invenerunt, lacrymis jam Dicit ei Jesus : Mulier, quid ploras ? etc. Interro-
exundabant, amplius dolentes quod fuerat ablalus gatur doloris causa, ut augeatur desiderium, quale-
de monumento, quam quod fuerat occisus in ligno, nas cum nominaret quem qusereret, in ardore ejus
quoniam magistri tanti, cujus eis vita subtracta ardentius sestuaret.
fuerat, nec memoria remanebat. Unde contigit ut Illa mstimans, quia hortutanus esset, dieit ei: Do-
eum sola tunc videret quse remansit, quia nimirum mine, si tu su&tutistieum, etc. Forsitan nec errando
virtus boni operis perseverantia est,ut voce Veritatis hsecmulier erravit, quse Jesum hortulanum credidit.
dicitur : Qui aulem perseveraveritusque in fmem, hic Annon ei spiritaliter horlulanus erat, qui in ejus
salvus erit (Lucai xxi). pectore, per amoris sui, semina virlutum virentia
Dum ergo fleret, inclinavit se, et prospexit in mo- ^ plantavit sata. Sed quid est, quod viso eo, quem
numenlum, el vidit duos angelos in albis sedentes, liorlulanum credidit, cui necdum dixeral quem quse-
unum ad caput, et unum ad pedes, etc. (Ex Greg.) rebat ? Ait ei: Domine, si tu sustulisli eum, dicito
Istailaque, quse sic amabat, quse se ad monumen- mihi. Nemo calumnietur mulierem, quod hortulanum
tum, quod prospexerat, iterum inclinat, videamus dixerit Dominum et Jesum magistrum, ibi enim ro-
quo fructu vis amoris in ea ingeminat opus inquisi- gabat, hic agnoscebat, ibi honorabat hominem a quo
tionis. Sequitur : Vidilduos angelos-in albis sede?iles, beneficium postulabat, hic recolebat doctofem, a
unum ad caput, et unum ad pedes, ubi posilumfuerat quo discernebat humana et divina, discebat, appel-
corpus Jesu. Quid est, quod in loco Doininici cor- labat Doniinum, cujus ancilla non erat, ut perveniret
poris duo angeli videntur, unus ad caput, atque alius ad Dominum, cujus erat. Aliter ergo dixit: Sustute-
ad pedes sedens ? nisi quod Latina lingua, ayysloc runt Dominum meum, aliter aulem : Domine, si tu
nuntius dicitur, et ille ex passione sua nuntiandus sustulisti eum. Ibi ex verilate, hic ex honore. Quse-
erat, qui et Deus est ante ssecula, et homo in fine rebat ilaque et non dicebat. Quoe cum dixisset:
sseculorum, quasi ad caput sedet angelus, cum per Demine, si tu suslulisti eum. Hoc habet vis amoris,
apostolumpraedicatur,quia inprincipio erat Verbum,-p _ hoc agere solet in animo, ut quem semper ipse co-
et Verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum gitat, nullum alium credat ignorare. Recte et hsec
(Joan. i), et quasi ad pedes, sed angelus cum dicitur: miiier, quem quaerit non dicil, et tamen dicit: Si tu
Et Verbumcaro factum est. sustulisti eum, quia alteri non putat esse incognilum
(Ex Greg.) Possumus etiam et duos angelos, duo qaem ipsa continuo plangit desiderio.
Testamenta cognoscere, unum prius, et aliud se- Bicit ei: Maria Convcrsailla dicit ei: Rabboni,
quens, qui videlicet angeli per locum Dominici cor- quod diciiur, magister. Postquam eam communi vo-
poris sibimet ipsis sunt conjuncli, quia nimirum cabulo appellavit ex sexu, et agnitus non est, vocat
utraque Testamenla, dum pari sensu incarnatum, et ex nomine, ac si aperte dicat ei: Recognosceeum,
. monuum, ac resurrexisse Dominum nuntiant, quasi a quo recognosceris. Perfecto quoque viro dicitur :
. Testainentum prius ad caput, et testamentum poste- Novi te ex nomine. Quia homo commune omnium
rius ad pedes sedet. nostrum vocabulum est, Mosevero proprium, cui
Dicunt ei: Mulier, quid ploras ? Quasi dixissent, recte dicitur quia ex nomine scilur, ac si aperte
non est opus morluum plorare, quem vivenlem cre- Dominus dicat: Non te generaliler u.t cseteros, sed
dere debes. specialiter prae caeteris scio. Maria ergo, quia voca-
589 - SMARAGDtABBATJS 260
tur ex nomine, fecognoscil auctorem, atque eum A FERIA VI.
protinus Rabboni, id est, magistrum vocal", quia el EPISTOLA PETRIAPOSTOLI I, CAP.III.
ipse erat qui quoerebatur exterius, et ipse qui eam i Christus semel pro peccatis nostris mor.tuus est,
exterius, ut qusereret, docebat. «justus pro injustis, ut nos offerret Deo mortificatos
Dicit ei Jesus: Noli me tangerc, nondum enim « quidem «irne, vivificatos autem spiritu. In quo et
ascendi ad Patrem meum. (Ex August.) Sic enim « his qui in carcere erant, spiritaliter yeniens prse-
dictum esl: Noli me tangere, ul in illa femina figu- t dicavit. Qui increduii fueranl aliquando, quando
rarelur Ecclesia de gentibus, quse in Christo non « exspectabant Dei palientiam in diebus Noe, cum
credidit, nisi ciim ascendisset ad Patrem. Aut cerle « fabricarelur arca, in qua pauci, id est, octo animse
sic se credi voluit Jesus, hocest, sic se specialiter « salvae factse sunt per aquam. Quod et yos mmc
tangi, quod ipse esl et Pater unum sinl. Aliter, non « similis formse salvos fa.cit baptisma, non carnis
recte tangilur, id est, non recte credilur. « deposilio sordium, sed conscientise bonse inlerro-
(Ex Gregor.) Jam vero ab evangelista non sub- « gatio inDeum,per resurreetiofleni Jesu Chfisti, qui
dilur, quid mulier fcceril, sed cx eo innuilur, quod « est in dexlra Dei. i
audivit, cui dicitur : Noli me tangere, nondum enim Chrislus semelpro peccatis nostris mortuus est, etc.
ascendi ad Palrem meum. In his namque verbis B 3 (Ex Beda.) Qui ergo justus patilur, Christum ihii-
ostenditur, quod Maria amplecti voluit ejus vestigia, lalur; qui in flagellis corrigitur, latronem, qui in
quem recognovit, sed ei magister dicit: Noli me: cruce Christum cognovit, et post crucem paradisum
langere. Non quia post resurrectionem Dominus ta-. cum Christo intravit. Qui nec inter flagella desistit
ctum renuit feminarum , cum de duabus ad sepul- a culpis, sinislrum imitatur latronem , qui propter
crum ejus scriptum sit: Accesserunt et tenuerunt; peccata ascendit in crucem, et post crucem ruit in
pedesejus. Sed cur tangi non debeat, ralio quoque tartarum. Ideo autem Christum semel mortuum esse
additur cum subinfertur : Nondum enim ascendi ad! commemorat, ut nobis quoque in memoriam revocet,
Patrem meum. In corde etenim iioslro, lunc Jesuss quia temporaneis nostris passionibus merces redde-
ascendit ad Patrem, cum sequalis creditur Patri. tur eelerna.
Nam quisquis eum sequalemPatrinoncredit,adhucin i Ul nos offerret Deo, mortificalos quidem carne, etc.
ejus peclore ad Patrem non ascendit. Ille ergo Jesuml De hac morlificatione carnis, et viviflcatione spiri-
veraciter tangit, quiPatri Filium coseternum credit. *,us,quam habent hi qui pro Domino per patienliam
Vade ad fralres meos, et dic eis: Ascendo ad Pa- laborant. Dicit el apostolus Paulus: Et si exterior
trem meum, et reliqua. Non ait Patrem nostrum;• homo noster corrumpilur, sed tamen is qui inlus est
aliler ergo meum, aliter vestrum. Natura meum,, G renovatur de die in diem (II Cor. iv). Offert ergo nos
gralia vestrum, et Deum meum, et Deum veslrum. Deo Palri Chrislus , cum post mortiflcationem car-
Neque hic dixit: Deum nostrum. Ergo et hic, aliterr nis pro illo immolari gaudemus, id est, vilam no-'
meum, aliter veslrum. Deum meum, sub quo et ego) stramlaudabilem in conspectu Patris ostendit. Vel
homo sum : Deum vestrum, inter quos et ipse me- certe offert nos Deo, cum absolutos carne, in seter-
diator sum. Cum eum dicat et vestrum, cur non\ num nos regnum introducil. Sane hoc quod dicitur :
communiier dicit nostrum ? sed dislinete loquenss Vivificalosautem spiritu, sanctus Athaiiasius Alexan-
indicat, quia eumdem Patrem et Deuin dissimiliterr driae pontifex, non ad hominis spiritum, qui morli-
habet ipse quam nos : Ascendo ad Patrem meum,, licala carne melius vivificatur, dicente Propheta de
videlicet per naturam, et Patrem veslrum per gra-- Doraino: Ut vivificel spiritum humilium, et vivificet
tiam : ad Deum meum, quia descendi, ad Deumi cor contritura, sed ad gratiam polius referl Spiritus
vestrum, quia ascendistis : quia enim el ego homo,, sancli, qui mortiflcantibus carriem suain vitam tri-
Deus miBi est; quiavos ab errore liberali, Deus estt buit sempiternam. Utitur enim et lioc testimonio
vobis. Distincle ergo mihi Pater et Deus est, quiaa contra Arianos, qui sequalitati sanctoe Trinitatis coii-
quem ante ssecula Deum genuil, hominem in flne3 tradicunt, astruensque individuam divinseoperationis
soeculorummecum creavit. unilatem. Vjvificet Pater, vivificetFilius, vivificetSpi-
Venit Maria Magdalene annunlians discipulis, etc. ritus sanctus. Proinde licet et filius, quia scriptum
Ecce huniani generis culpa ibi absciuditur uude pro- est: Sicut enim suscitat Pater mortuos et vivificat,
cessit. Quia enim in paradiso mulier viro propiriavitt sic et Filius quos vult vivificat, Spiritus vero sahctus
mortem, a sepulcro mulier viris annunliat viiam, ett et hoe testimonio declaratur, qud dicitur de Filio, ut
dicla sui viviflcaloris narrat, quoemorliferi serpentiss nos offerret Deo, mortificatos quidem carne, vivificd-
verba narraverat, ac si humano generi, non verbiss tos aulem spirilu. Ideoque quorum una operatioest,
Dominus, sed rebus dicat, de qua manu vobis illatuss horum esse dispar essentia vel substantia nonipossit.
est potus morlis, de ipsa suscipite poculum vilse. In quo et his qui in carcere erant, spiritaliter ve-
CONCORDIA. niens prmdicavil, etc. Qui nostris iemporibus carhe
In boc islarum duarum fll concordia lectionum,, veniens, iler vitaemundo praedicavit, ipse etktm ante
quia loculus est angelus Marioc,locutus et Philippo.i. diluviiim eis qui tunc increduli erant et caTrialiter
Evangelizavil Jesum Philippus eunucho, nuntiavitit vixerant, spirilu veiiiens praedicavit. Ipse enim per
Maria apostolis Jesum. Spiritum sanctum erat in Noe, caelerisque, qui tuntj
 261 COLLECTIONES IN EPiSTOLAS ET EVANGELIA. 262
fuere, sanctis, et pgr eorum bonam conversationem, A verba fidelium quotidie viam vitse demonstrat, de
pravis illius sevi hominibus, ut ad meliora converle- quibus dicit :
rentur, prsedicavit. Conclusos namque in carne dicit, Qui increduli fuerant aliquando, exspectabant Dei
carnalibus desideriis aggravalos. Unde de illis Scri- pdtientiam. In diebus Noe cuni fabricaretur arca,
plura ait: quod omnis caro corruperat viam suam ham et ipsa Dei patientia pwedicalio ejus erat, cum
(Gen. vi). Quod autem dicit, in quo, significat in eo, Noe centum annos arcse operibus insistens, quid
quod pramiserat, ut nos offerret Deo, quod et tunc, ihundo futurum esset, quotidiani operis executione
si qui ad prsedicationem Domini, quam per vitam monstrabat, quia Paulus ait : An ignoras quia
fiiielium praetendebat, credere voluissent, eos offerre patientia Dei ad poenitentiam te adducit, etc. Alia
Deo Patri gaudebat. Si qui aulem detrahebant de translatio hunc locum ita habet: Christus semel
boriis, tanquam de malefactoribus, hi veniente dilu- pro peecatis nostris mortuus est, justus pro injn-
vio confundebantur. Nam et de utroque potest intel- stis, ut nos adducat ad Deum, morlilicatos corpore,
ligi, quod ait: In quo, id est, in quo et eis qui in sed vivifieatos in spiritu, in quo spiritu et eis qui
carne conclusi erant, spiritu, id est, spiritaliter ve- in carne erant prsedicavit, qui quondam non cre-
niens praedicavit,utposteamdempraedicationem suam diderant in diebus illis, cum exspectaret patientia.
et credentibus corona laudis, et his qui in infidelitate B] In diebus Noe, cum fabricarelur arca, in qua pauci,
persisterent, confusio nasceretur. Quidam codiees id est, octo animmsalvm factm sunt per aquam, quod
hsbent: In quo et bis qui in earneerant, spiritu et vos nunc similis formm salvos facit baptisma.
veniens pfaedicavit, quod ad eamdem pravorum at- Formam baptismi assimilalam dicit arcse, et aquis
que incredulorum intentionem respicit, qui cordis diluvii, et recte omnino, quod et ipsa fabricatio arcse
tenebris obscuratum habet sensum, merito etiam in de lignis levigatis, constructionem signat Ecclesioe,
hac vita in carcere conclusi esse dicuntur, in quo quse flt de collectione animarum fidelium per archi-
videlicet carcere, in interioribus adhuc tenebris, lectos verbi. Et quod pereunte orbe toto, pauci, id
hoc est, cseciiate meniis, et operibus injuslis gra- est, octo animoesalvsefactse sunt per aquam, signi-
vantur, donec carne soluti, in tenebras exteriores fieat quod ad comparationem pereuntium gentilium,
etiam in carcerem projiciantur seternse damnatio- Judaeorum, haereticorum, el falsorum fidelium, multo
nis, de quo Dominus in Evangelio : Et judex, in- brevior est numerus electorum. Unde de angusta
quit, tradet te ministro, et in carcerem milteris porta et arcta via quae ducit ad vitam dicitur : Et
(Matth. y). Quamvis etiam sancti in hac vita, se pauci sunt qui inveniunt eam (Matth. vn). Et iterom :
in carcere positos, cum gaudium supernae patrise Nolile timere, pusillus grex, quia complacuit Patri
'
sitiunt, mefito proclamanf, juxta illud Psalmistae : " vestro, dare vobis regnum (Luc. xn).
Educ de cafcere animam, ad confitendum nomini tuo Non carnis deposiiio sordium, sed conscientimbonm
(Psal. CXLI). Distat namque multum inter utrum- interrogatio in Deum. Ubi est enim conscientia bona,
que carcerem. Siquideni reprobi in carcere sunt nisi ubi est et fides non ficta ? Docet namque aposto-
peccatorum et ignorantiae. Justi vero in carcere lus Paulus, quod finis prmcepli est charitas de corde
licet tribulationum posili, luCe semper justitise, puro, et conscienlia bona, el fide non ficta (I Tim. i).
dilatato iri Deum corde fruuntur, quod significa- Quod ergo aqua diluvii noh salvavit extra arcam
vertmt apostoli Paulus et Silas, cum media nocte positos, sed occidit sine dubio, prasfigurabat omnem
ih initio carceris horrore, vincti licet et flagellati, haereticum, licet habentem baptisniatis sacramentum
hymnum Deo laudis lsetissima voce canebant. Qui- in aliis, sed ipsis aquis ad inferna mergendum, qui^
dam himc locum ita interpretatus est, quod con- bus arca sublevatur ad coelum. Ipse quoque octona-
solationem illam de qua dicit apostolis Dominus: rius numerus animarum, quae salvaefacfee sunt per
Multi prophetm et jusii cupierunl videre qum vos vi- acjuam, significat quia sancla Ecclesia in sacra-
delis et non viderunt, et audire qum vosauditis, et mentum Ddminicseresurrectionis baplismi lavacrum
non audierunt (Matth. xn), de qua et Psalmista : p.percipit,
T ut sicut ipse resurrexil a mortuis per glo-
Defeceruhl, inquit, oculi mei in eloquium tuum, di- riam Patris, ila el nos expurgati a peccatis per
centes : Quando consolaberis me (Psal. cxvnt) ? aquam regenerationis, in novilale vitm ambulemus
Sancii quiescentes ih inferno desideraverunt, quod (Rom. vi). Octava namque dies, hoc est, post septi-
descendente in ihferna Domino, iet!am his qui in mam sabbati Dominus a mortuis f esurgens, et exem-
carcere eranl, et increduli quondam fuerunt in plum nobis futurae resurrectionis, et mysterium novae
diebiis Noe, consolatio vel exhortatio prsedicata conversationis, qua in terris positi, coelestem vitam
fuerit. Tlaec ille dixerit. ^ed catholica fides habet, ageremus ostendit, quairi etiam ipse Petrus expo-
quocl descendens ad inferna Dominus, non incre- nendo subjun|;i,t, dicens:
dulos inde, sed fideles solummodo suos educens, Per resurrectionem Domini Jesu Christi, qui est in
ad coelestia Secum regna perciuxerit, neque exutis dexira Dei. Deglutiens mortem, ut vitse aeternse par-
corpore aniniabus, et inferorum carcere damnatis, ticipes efficeremur, profectus.in coelum. Sicut enim
saiiitem quam ante mortem dilexeraiit, pra^dica- ipse fesurgens a mortuis, ascendens in coelum, et
'verit, sed carcere scelerum inclusis in hac vita, sedet a dextris Dei, sic etiani nobis per haptisma
vel per se ipsum, yel per suorum exempla, sive viam salutis, ac regni coelestis inlroiium' paiere si-i
263 SMARAGBLABBATiS 264
gnavit. Bene autem ait, degluliens mortem. Quod A Spiritaliter veniens prwdicavit. lisdem scilicet, qui
enim deglulimus, agimus ut virlute nostri corporis incarnatus de Spiritu sancto et Maria virgine, nobis
assumptum nusquam pareat. Et deglutivit mortem postea veniens visibilis, prsedicavit. Ipse tunc illis
Dominus, quam resurgens a mortuis ita funditus spirando spiritaliter prsedicabat. Dicebat enim ad
consumpsit, ut nihil contra se ultra per attactum Noe : Non permanebit spiriius meus in liomine in
alicujus corruptionis valeret,ac manente specie veri atemum, quia caro est. Et illud : Delebo hominem
corporis, abesset prorsus labes omnis priscse fragi- quem creavi a facie ierrm , ab homine usque ad ani-
litalis. Quod ipsum et nobis in fine promittilur fu- maniia, a reptili usque ad volucres cceti, pcenilet
lurum , dicente apostolo, cum de nostra resurre- enim me fecisse eos. Item dixit Dominus ad Noe :
ctione loqueretur : Tunc fiet sermo qui scriptus esl: Finis universm carnis venit coram me. Repleta est
Absorpta est mors in victoria (I Cor. xv). Bene ab- terra iniquitate, et ego disperdajn eos cum terra. Fac
sorpla, quia cum et nos vitae seternse participes tibi arcam de liqnis levigalis, elc. (Gen. vi).
fuerimus eflecti, ita nimirum virtus corporalis im- Qui increduti fuerant aliquando, exspectabant Do-
mortalitatis, omne praeteritse corruptionis naevum mini patienliam. Id est, qui ante increduli erant,
tollet, quomodo solet flamma ignis immissam sibi audientes Noe praedicantem, ea quse a Domino
aquse gultam ardoris sui consumere virtute. B audiens, acceperat, et videntes arcse fabricam, per
ITEMALIALXPOSITIO. centum annorum, protendere tempus credideriirit,
Chrislus semel pro peccalis nostris mortuus est. exspectantes Domini patientiam, et salvi facti sunt
Semel autem dixit, quia Christus surgens a mortuis in arca.
jam non moritur, et mors illi ullra non dominabitur In qua pauci, id est, octo animm salvm faclm sunt
(Rom. vi).- per aquam. Id est quatuor viri, Noe, Sem, Cham,
Juslus. 1111enim Psalmista dicit: Justus es, Do - et Japheth, et quatuor uxores eorum, id est, Puar-
mine , et rectum judicium tuum (Psal. cxvni). Et fara, Parfia, Catafluia, Fluia.
Daniel ait: Et tibi, Domine, juslilia, nobis autem con- (Exlsid.) Noe vero, qui requies interpretatur,
fusio faciei (Dan. ix). Christum significat, qui dicit: Discite a me, quia
Pro injustis. De nobis enim Daniel ait: Peccavi- milis sum, et humilis corde, et invenietis requiem
mus, injuste egimus, iniquitalem fecimus (Dan. ui). animabus vestris. Solus invenitur justus Noe in illa
Ut nos ojferret Deo, morlificalos quidem carne, gente, cui septem homines donantur propler justi-
vivificalos autem spiritu. (Ex Aug.) Mortificalos tiam suam. Solus justus est Christus, cui septem
carne dicit: id est, desideria carnalia non habentes, Ecclesiae, propter septemplieem spiritnm illuminan-
'
ad quam mortiflcationem nos Paulus adhortatur G tem, in unam Ecclesiam, quasi in unam arcam con-
dicens: Mortificale membra veslra, qum sunt super danlur. Quod arcam instruxit Noe de lignis non pu -
lerram, fornicalionem (Col. u), et omnia vitia. Et trescentibus, Ecclesiam significat, quse eonstruitur
illud : Si spirilu facla carnis morlificaverilis, vivetis a Christo de hominibus in setemum vicluris. Arca
(Rom. vm). Nisi enim prius peccato moriamur, non enim Ecclesiam demonstrat, quae natat in fluctibus
possumus per justiliam vivere Deo. Quod autem di- mundi hujus. Sicut enini lunc Noe cum suis per
cit vivificalosspiritu, intelligitur vivificatos in anima, aquam et lignum salvatus est, sic et nunc familia
anima enim spiritus intelligilur. Sive mortificatio Christi per baptismum et crucis passionem salvan-
carnis, et vivificatio spiritus, in baptismo fieri intel- tur. Unde et hic subditur :
ligitur. Morte enim Christi baptizamur. In illa sine Quod et vos nunc similis formm salvos facit ba-
dubio morle, qua peccato mortuus est semel, ul et ptisma. Quia sicut tunc aqria eos qui in arca erant
nos separemur a peccato, et vivamus Deo. salvavit, ila et nunc eos, qui in Ecclesiae unitate
(Ex Cassiod.) Aliter morlificatos carne, ne litte- permanent, delendo peccata baplismus conservat.,
ram legis carnaliter intelligamus. Vivificatos autem Et sicut tunc qui extra aream erant perierunt, ita
spiritu, id est, spiritualiler sensum legis intelligentes et nunc, qui extra Ecclesiam sunt periburit.
vivamus. Non enim idcirco nos Christus abstraxit a Non carnis depositio sordium. Id est, non bapti-
lege peccati, ut vetustati lilterae serviamus, id est, sma, quod sordes deponit carnis, sed quod ma-
ut circumcisionem recipiamus, et sabbata, vel cae- culas lavat mentis. Baptisma enim ablutio inter-
tera, quse vetusla legis littera continet. Sed ut legi pretatur vel tinctio.
Dei in spiritus novilate serviamus, id est, ex omnibus Sed conscientimbonm interrogatio in Deum. Inter-
quae in ea scripta sunt, spiritalem sensum, Spiritu rogatio enim sacerdotis est: Credis in Deum Patrem
donante, capiamus. omnipotentem, et in Jesum Christum Filium ejus,
De Christo dictum est: Mortificatus carne, vivifi- et in Spiritum sanctum? Responsio autem bonse et
catus spiritu. Sic de homine dici potest: Tabefactus simplicis conscientiae est: Credo, quse responsio
carne, juslificatus, vivificalus spiritu. hominem salvat, et ab seterho interitu liberat.
In quo. Subauditur, in quo spiritu, in illo scilicet Per resurrectionemDomini nostri Jesu Chrisli, qui
de quo superius dicit: Vivificatosautem spiritu. esl in dextera Dei. Ut illud : Resufrexit a mortuis,
Et his qui in carcere erant. Id est, in arca, vel ascendit in ccelum, sedel a dextram Dei, quae sessio
jn corporis carcere clausi. pequalitalem polestalis ejus cum Patre significat,
265 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 266
EVANGELIUM MATTB/EI, CAP.ULTIMO. A milis formm salvos facil baplisma. Evangelium ait :
« Undecim discipuli abierunt in Galilseamin mon- Docete omnes gentes, baptizanles cos in nominePatris
« lem ubi coristituerat illis Jesus. El videntes eum, el Filii et Spirilus sancti; qui crediderit et baptizatus
« adoraverunt, quidam autem dubitaverunt. El ac- fuerit, salvus erit ( Malth. ullimo ).
i cedens Jesus, locutus est illis, dicens : Data est SABBATOIN OCTAVAPASCH^S.
« mihi omnis potestas in cceloet in terra. Euntes
EPISTOLA BEATIPETRIAP0ST.,CAP.II.
« docete omnes gentes, baptizantes eos, in nomine
« patris et filii et spiritus sancti, docentes eos ser- « Deponentes omnem maliliam et omnem dolum,
« vare omnia qusecunque mandavi vobis. Et ecce « et simulationes et invidias, et omnes detractiones,
« ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad con- « sicut modo geniti infantes, rationabiles, sinedolo,
« summationem saeculi. > < lac concupiscite, ut in eo crescatis in salutem, si
Undecim discipuli abierunt in Galilmamin montem « tamen gustaslis quoniam dulcis est Dominus, ad
ubi consliluerat illis Jesus. (Ex Hieron.) Post resur- « quem accedentes lapidem vivum, ab hominibus
rectionem enim Jesus in Galilaeamonte conspicitur, « reprobatum, a Deo autem electum et honoriftca-
ibique adoratur, licet quidam dubitent, sed dubita- « tum, et ipsi tanquam lapides vivi superoeditica-
tio eorum nostram auget fidem, dum manifestius B « mini in domos spirilales, hoslias acceptabiles Deo
ostenditur Tbomse, et latus lancea vulneratum, et i per Jesum Christum. Propter quod continet Scri-
manus fixas demonslrat clavis. « ptura : Ecce ponam in Sion lapidem summum,
Et accedens Jesus, locutus est dicens: Data est « angularem, electum, pretiosum, et omnis qui
mihi omnispotestas, etc. Data est ei, qui paulo ante « crediderit in eum non confundetur. Vobis igitur
cruciflxus est, qui sepultus in tumulo, qui mortuus « honor credentibus, non credentibus autem lapis
jacuerat, qui postea resurrexerat. In ccelo autem et « quem reprobaverunt sedificantes, hic factus est
in terra potestas data est, ut qui antea regnabat in i in caput anguli, et lapis offensionis, et petra
ccelo, per fidem credentium regnet in terris. « scandali, his qui offendunt verbo, nec credunt
Eunl.es ergo docete omnes gentes, baptizantes eos « in quo et positi sunl. Vos autem genus electum
in nomine Patris et Filii et Spirilus sancti. Primum i regale sacerdotium, gens sancta, populus acqui<.
docent omnes gentes, deinde doctos inlingunt aqua; « sitionis, ut virtutes annuntielis ejus qui de te-
non enim potest fleri ut corpus baplismi recipiat sa- « nebris vos vocavit in admirabile lumen suum, qui
cramentum, nisi antea anima fldei susceperit veri- « aliquando non populus, nunc autem populus Dei,
tatem. Baptizantur autem, in nomine Patris, et Fi- « qui non consecuti misericordiam, nunc aulem mi-
lii, el Spirilus sancti, ut quorum est una divinitas, < sericordiam consecuti. >
sit una largitio, nomenque Trinitatis unus Deus est. Deponeniesomnem malitiam et omnem dolum, et
Docentes eos servare omnia qumcunque mandavi simulaliones, et invidias, et omnes detractiones, si-
vobis. Ordo praecipuus. Jubet apostolis ut primum cut modo genili infanles, rationabiles, sine dolo, lac
docerent universas gentes, deinde fidei tingerent concupiscite, etc. ( Ex Beda.) Qui renali eslis, in-
sacramento, et post fldem ac baptisma, quse essent quit, nuper, et filii Dei per baptisma facti, tales
observanda proeciperent. Ac ne putemus levia esse modo eslote per studium bonseconversationis, qua-
quse jusserunt, et pauca addit: Omnia qumcunque les sunt recens editi infantes, per naturam innoxise
mandavi vobis, ut qui crediderint, qui in Trinitate setatis, ignari malitise et omnis doli, simulare, in-
fuerint baptizali, omnia facianl quse proecep&asunt. videre, delrahere, aliisque hujusmodi vitiis manci-
Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad pari omnimodis ignorantes. Qui sicut lac in seternum
consummationemsmculi. Qui usque ad consumma- naturaliter desiderant, ut ad salutem crescere at-
tionem sseculi cum discipulis suis se futurum esse que ad panem comedendum pervenire valeant. Ita
promitlit, et illos ostendit seroper esse vicluros, et vos simplicia rudimenla fidei, primo de Ecclesise
et se nunquam a credentibus recessurum. Qui aulem j. matris uberibus quserite, boc est, de utriusque Te-
usque ad consummationem mundi sui prsesentiam stamenti doctoribus, qui divina eloquia, vel scri-
pollicetur, non ignorat eum diem, in qua die se scit psere, vel etiam yiva voce vobis praedicant, ut bene
futurum cum apostolis. discendo, pervenialis ad refectionem panis' vivi qui
(Ex Chrys.) Quomodo dixit: Ecce ego vobiscum de coelo descendit, hocest, per sacramenta Domi-
sum usque ad consummationemsmculi. Et iterum : nicse incarnalionis, quibus renali estis, et quibus
Hmc sunt, inquit, verba mea, cum adhuc essem vo- nutrimini, pervenialis ad contemplatiouem divinse
biscum, boc est, cum adhuc mortalis essem, sicut majestatis : Ralionabiles, inquit, et sine dolo lac
et vos. Cum illis enim erat prsesentia corporis, non concupisciie, ut in eo crescatis in salutem ( I Pelr.
cum illis erat conditione mortalitatis, et modo no- II ). Prsecepto concupiscendi lac verbi, tangit eos
biscum est per prsesentiam majestatis, et nobiscum qui ad audiendas lectiones sacras inviti et fastidiosi
non est prsesentia corporis. adveniunt, ignari illius sitis et esuriei, de qua Do-
CONCORDIA. minus ait: Beali qui esuriunt et sitiunt juslitiam
Istarum duarum in sacrosaneto baptismate fit con- (Matlh. v). Ideoque tardius ad perfeclum salulis
cordia lectionum. Apostolus enim dicit: Et vos si- incrementum pervenienles, quo possint solido verbi
PATROL. CII. 9
267 SMARAGDIABBATIS . £68
cibo refici, id est, arcana eognoseere divina, vel A.tediflcium
l poftat, et ipse a nemine portatur, Doini-
majora facere bona. nus est Ghrislus, unde et lapis-a propbeta pret'osus
Si tamen gustaslis quoniam dutcis est Dominus. vocatur, in fundamento funciatus. Superwdificamini,
Hoc, inquit, pacto, dimissa atque emundata cordis inquit, domos spiritales. Ita illos fieri domos spirita-
veslri malitia et spurcitia, spiritalem Christi alimoT les dicit, cum sit uria domus Christi in angelis electis
niam concupiseite, si diyinse dulcedinis quanta sit et iiominibus collecta , quomodo, cum sil nna Eccie-
multitudo sapitis. Nam qui nihil de superna suavi- sia catlio!ica,-toto orbe diffusa, saepeplufaliter appel-
tale gusiat animo, non est mirum, si hunc lerre- lantur Ecclesise, propter niuliifaria scilieet fldelium
stribus illecehris sordidare non evitat. Bene autem conventicula, variis tribubns. populis, etlinguis di-
Psalmista gustare monet, quam dulcis sit Domimis screta : una dicitur, sicut in Apocalypsi Joanhis di-
(Psat. XXXJII), quia sunt nomuilli qui non id de Deo citur : Ipse ego Jesus misi angelum meum, teslificari
senliunt, quod dulee in tcrris sapiat, sed quod ex- vobis in Ecclesiis. Nec prsetereundum quod quidam
cnssum exlerius sonet. Qui et si seereta qusedam in- codices habent numero singulari: Supermdificamini
in do-
telligendo percipiunt, eorum dulcedinem experiri domus spiritalis. Alii rursum: JEdificamini
non possunt. Et si noverunt, quomodo sunt igno- mum spiritalem, in quo nimirum unitas ipsa lolius
.ranl, ut dixi, quomodo sapiunt. El quoniam in ipso B I sanctae Ecclesioe aptius connnendatur. Cum aulem.
Psalmo, de quo buuc versiculum assumpsit prsemis- dixisset, supersenficamini domos spiritales, sive
sum est : Accedite ad eum, el illuminamini, recte domus spiritalis, addil:
bealus Pelrus subdit, dicens: Sacerdotium sanctum. Id est, saeerdotium san-
Ad quem accedenles lapidem vimim, ftb hominibus ctum vos ipsi, exislentes super fundariientum Chri-
sar,ctum
quidem r-eprobalum,-a Deo aulem clectum et lionorifi- sli. Omne.m ergo Ecclesiam, sacerdotium
catum. Et hoe de lapide testimonimn sumit ex Psal- appellat, quOI sola domus Aaron in lege nomen et
mo, ubi scriplum est: Lapidem quem reprobaverunl oulcium habiiit. Quia nimirum omnes summi sacef-
mdifipantes, hic factus est in caput anguli ( Psal. dolis merhbra sumiis, cuncti oleo lsetiii.sesignamur,
cx.vn). Quod ne quis Judaiso sensu pularel de ma- universis congruit quod subdit.
teriali iapide a propheta cantalum, qui in sedifica- Ojferre spiritafes hosiias per Jesuni Chrislum. Spi-
lione terrenoe ciijnslibet domus, coulra bominum rilaks autem hoslias opera nostra, eleemosynae et
dispositi&nem diviuo judicio non poneretur, con- preces ciicuntnr, ad distinctioiiem carnalium intellige
sulte adclit, vivum : Ad quem accedenles, inquiens, viclimariim. Quod auieni in conciiisione dicitur, per
(apidem vivum, ut de Chrislo significel, qui reete Jesinn Chrisijim , ad cuncta qiiae praemiseral perli-
lapis appellatus est, qui in earne veniens, sedifica- G ( riet. Quo.niariiper ipsius grafiara, et superoeciifica-
tioni sauclsc Ecclesioe, quohanc «onfirmaret, sese murin illo super arcbiteclos sapienles, hoc est,
inserere dignatus est. Vivus autem qui •dicere po- mini^tros Novi Testamenti, et domus spiriluaiis
tuil: Ego sum via, verilas et vita (Joan. xiv ). Qui efiicimur per spiritum cjus, contra pluvias, yentos,
ab hominibus reprobaius est, cinn dicereiit: Nos flumina tenlaiioaum muniti, el sacerdotio sancto
non habemtis regem, iiisi Cmsarem {Joan. xix). A parlicipare, et boni aliquid, aceeptabile Deo gere-
Dco autem eleclus, cum ipse ail: Ego aulem con- re, non nisi per ipsum valemus. Sicut enim palraes
sliluius sum rex ab eo, etc. ( Psal. n ). El honorifi- non polest ferre frnctum a semelipso , nisi manserit
calus csl, quorfani post morlcm crucis Deus iltum in vile, sic nec vos, inquil, nisi in me manserilis.
exaUavit el donavil illi. nomen quod est super omne• Propler quod conlinel Scriptura ; Ecce pono in
nomen, elc. (Phiiip. n)i Sion lapidcm summum, angularem, etc. Hoc testi-
Et ipsi lanquam lapides vivi supermd:ficamini in'- monium de Jsaia ponit (Isa. xxvni) ad confirraan-
domos spintales. Siiperaeclifieamiiii,illos dicil, quia^ dum hoc quod promiserat, ad quem accedentes
sine Domino Jesu Chrislo, lapicie scilicet vivo, nullai lapidem vivum, astruens et afflrmaixs Dominum
spiritalis sedificalio stare potest. Fmidamentum ehimi n salyatorcm propter firmitalem suam, lapidem a
aliud nemo polesl ponere proeler ipsuin, cujus parli- prophetis vocari, et qnod adciidit:
cipatione, fideles lapides vivi elficiuntur, qui per in- Et omnis qui credit in eum, etc. Propler hoc
fidelitateni lapides mortui (uerant, duri scilicet et in- quod dixerat: Et vos tnnquam lapides vivi super-
sensibiles, quibus merito diccrelur : Auferam d vobist mdificaptini. Pulchre aulem convepit huic prophe-
tor (apideum, et dabo vobis cor carneum. Sed tan- tiae Aposloli sermo, quo dicitur : Accedentes ad la-
quam lapides vivi, ad spiriluale seciificiumaplantur, , pidem vivum, vel credentes in eo non cpnfundij
qui per discrelionem eruditi doctoris, ampulaiis5 illius psalmi versiculo, in quo cum dictum esset;
, cogilalioiiHius superfiuis, velut ictu qnadrantur se- Accedile ad eum, et illuminamini, continuo subjun-
"~curts. El sicut ordines
lapiduin in p;sriete portantuf f ctum esl: Et vultus vestri npn erubescent. Cui si-
alii ab aliis, ita portantur fideles quique a proece- mile est quod Joannes ait: Et nunc, fitioli, manete
denlibus in Ecclesia justis. Portant et ipsi sequcnless in eo, ut cuni apparuerit, habeamus fiduciam, el non
per docirinam et tolerantiam, usque ad ultimuma confundamur ab eo in advenlii ejus (II Joan. n ).
justum. Qui cum aprioribus porletur, quemportare e Vobis igilur honor credentibus. Ille nimirum ho-
debeat ipse sequenlem non habebit. Qui autem omneS nor? ut npn confundamini ab eo in adventu ejii.s,
 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. - 270
26?
sed sicut ipse ait: Si quis mihi ministraverit, hono- A sanguine nostri Redemptoris, quod erat quondam
'
rificabii eum Pdter meus (Joan.xm). populus Israel redemptus sanguine agrii de ^Egypto.
Ngn credentibusautem, tqpis quem reprobaveruni Unde et in sequenti quoque versiculo mysticaevete-
'Vii sicuf ilium fepfobavefiinf curti aedi- "risrecordatur historiie, el haric novo Dei populo
ce&ificantes*.
iicarent acttis siios, nolentes eiiiri in fundamento spiritualiter docet iinplendum dicens :
c.ordi\sui ponere, jta .et ipsi reprobentnr ab eo in Ut virtutes anhuntietis ejus qui de lenebris vos vo-
advenlu ejus," nolente illoiuhc eos qui se reproba- cavit in admirabile lunien suum. Sicut enini hi qui
Verunl in aedificationeaccipere domus suse, quae est de jEgyptiaca servitute Iiberati' sunt per Mosen,
ih coelis. Et hsec distiriclio nohoris credBntiufn, non carmen tririmphale post transitum mafis Rubri et
credentium autem reprobatlo hucusque pertingit; demersum PhafaoniS exercitum Domino cantarunt,
hiric item de crederitibus iriferl: ita ei nos oportet pOst acceptam in baptismo remis-
Hic factus esi in caput anguti: Quia videlicet, si- sioriem peceatorum, dignas beneficiis ccelestibusre-
cut lapis angularis duos parietes corijiingit, ita Do- pendere gralias. Nam quod ^gyptii, nori solurit
fhirius Judsepruni plebem in rina sibi societate fidej quia populum Dei affligebant, verum eliam, quia
ei gentiuhi copulavit, ac roox de ihfidelibus addjt: teriebj-ae vel tribulationes interpretantur, aperte
El lapis offensionis,el pelra scandciti.Hinc e.lPau- g' pefseqnentia nos peccata, sed in baptismate signifi-
Ius : Nos, inquit, prmdicavihius Chrislum crucifi- cant deleta/ Liberaiio quoqiie filiorum Israel, et ad
xum, Judwis quidem scahdalum , genlibus autem promissam olim patriani pefductio, congruil myste-
stullitfam (II Cor.i). rio nostrae redemplionis, per quam ad lncem su-
His qui ojfendunt i'n verbo, nec credunt, in quo ei pefnse mansiOnis illustranle nos, ac ducenle Christi
positi sunt. Offehdunt ergo qui eo ipso quod verbum gfatia lendimus, OujusIucem grarioe, eiiain illi nubis
Dei audire eos contingil, offe.ndunt animo dum no- et ignis columna monstravit, quse eos in tolo iti-
lunt credere quod audiunt, quorurii slultitiam exag- nere illo a tenebris deiendit noctium, et ad pro-
gerando subjecit, nec cfedunt in quo et positi sunt. missas patrioe sedes inenarrabili calle perduxit.
Qui in hoc positi, id est, in hoc per naturam ho- Qui aliquando non populus, hunc dutem populus
inines facti.sunt, ut cfedant Deo, el ejus obtempe- Dci, qiii noti consecuti misericordiam, nunc autem
rent volun|ati,' Salompne attesianle, qui ait: Beuni misericordiam consecuti. Indicat aperte per hos ver-
time et manddla ejus observa, hoc est enim omnis siculos, quod his qui de gentibus ad Udem venerant,
homo(Eccle. xii), in hoc haturaliler factus est ho- hanc scripsit Epistolam, cpiiquondam aiienati a con-
ino, ut Deum timeris, ejuS maii.daiis obsecundet. versatlone populi Dei, tunc per gfatiam fidei po-
Quidam codices babent: Inquo el posili sunl, quod^•Q' piilo surit ejns uniti, et misericordiani quam spe^
intelligilur jiixta; hoc quod Paulus de Domino lo- raiido non noverant adepli. Assumit aulem eos de
quens ait: In ipso enini vivinius et movemur et su- propheta Osee, qui de vocatione genliiimproecinens
mus ( Act. xvir). .•• ait: Vocabo, inquit, nori plebem meam, plebem
Vos atilem genus etecium, regale sqcerdolium, gens meam, et non hiiserieordiam conseculam, jainmi-
sdncla, populus acquisiiionis. Hoc est laudis teslimo- sericordiam consecutam, et erit in loco, ubi dictum
nium quondam ariiiquo Dei popriio per Mosen da- est eis : Non plebs mea vos, ibi vocabunlur lilii Dei
lurivquod nuiic recte gentibus dat apostolus Pelrus, vivi (Osemn).
qui videiicet -in Chfistum crediderant, qui velut ALIAExrosino.
lapis aiigularis eaiii, qciam lsrael iri"se'' habiierat, Deponehtes omnemmalitiam. Dicendo Omnem ma-
salutem gentes adunavit,' quOs ffenus eiectum vocat litiam, cunctorum criihinum malrem, uno verbo
propter fidein utdisliiiguat ab eis qui lapidem vi- conclusit.
viini reprobando facti sunl ipsi reprohi. Regate au-: Ei nmnem dolum. Quamvis dolus niaxime ad de-
teni sacerdoiium, qui illius corpoTi sunt unili, qui' cipiendum pertineal proximum, ille taiucn omne
fex sumrinis et sacerdos verus est, feguuni suis tri- a se dolum deponit, qui se veraciter peccatorem'
buens, ut rex et ponlifex eofum peeCata sui sangni- pcognoscil, et quod retinet eordo, hoe confitelhf el
nisiiostia muiidaiis. Regale sacerdoliurii eos nomi- ore.
fiai, et ul regnumsperare perpetuuni, el hostias im- Et simulationem. Simnlatio, quae alio nomine
maculatoe coriversalionis Deo semper offerre memi^ vocalur fictio, est in hominc, quando aliud tegil iti
heriht., Gens quoque sancla et populns acquisitionis cofde, aliud monstral in opere, bona osiendit super-
vocantur, juxta id quod aposlolus Paulus prophetiae ficie, el mala tenet in pectore.
• Et invidiam. Invidil diabolus Adae boalitudiiii
exponens sententiam, dicenlis : Jiisius autem meus
esc fide vivit (Habac. u). Quod si subtraxerit se, et felicitati, et ideo peccare illi: suasit, et sic per
hon placebit'animm niem.'Nos dulem, inquit,' non invidiam diaboli' niors in orbem terrarum iri-
stimus subiraciionh in pei-diiicjiem, sed fidei in ac- troivit.
quisiiionem animm.-(Heb. '£)*,et iri Actibiis Apo- Et omnes detractiones. Detraclio et blasphemia
itolofum: Vos Spiritus sdnctus posuit' episcoposre- est, et suspiciosa fepreherisio, ,et maloriim operum
gere Ecclesiam Doniini, quam acquisivit sanguine suo existimatio, et omnis omnino venenata et absens
(Ait. xi). Popuius ergo acquisitionis facti sumus in de fratre locutio. Aliler : Malitia hoc in loco intelli-»
 '
271 SMARAGDlABBATIS 272
gitur gentium paganorum ; dolus gentis Judseo-.A nemo potest ponere,prmler id quod positum est, quod
rum; simulationes hsereticorum; invidia princi- est ChrislusJesus.
In domo spiriluali. Domus spiritualis Ecclesia est
pum Judseorum; detractiones scribarum et Phari-
sseorum. justorum de lapidibus vivis et animabus sedificata
Sicut modo geniti infantes. Ad exemplum scilicet sanctorum.
illius parvuli, de quo Dominus ait : Nisi quis fuerit Et sacerdotium sanctum. Id est, non sicutVeteris
ut parvulus hic, non inlrabit in regnnm ccelorum Testamenli secundum Aaron sacerdotium carnale,
(Matth. xvm). Et de quibus ait: Sinite parvulos sed secundum Christi sanclificationem, sacerdotium
venire ud me, tatium est enim regnum ccelorum. studete esse sanctum et spirituale.
Hanc enim sanctam., puram et innocentem in- Offerre spirituales hostias. Spirituales hostiaesunt,
fantiam, per baptismi gratiam, casta maler gignit orationes sanctorum. Dirigalur, ait Psalmus, oratio
Ecclesia. mea, sicut incensum in compeciuluo. Sive spirituales
Ralionabilcs sine dolo. Id est, sensu ralionabi- hostise sunt, corpora pura justorum. De quibus
les et veri, el sine dolo fallacise, estote ut parvuli. Paulus ait: Obsecro vos per misericordiam Dei, ut
Lac concupiscite.Hoc est, larga ubera seternsesa- exhibealis corpora vestra hosliam viventem, sanctam,
pientise sugite, et Evangeliorum et apostolorum do- B Deo placentem(Rom. xn).
ctrinam concnpiscentes implete. Acceptabiles Deo per Jesum Christum. Populi Is-
Ut in co crcscalisin salulem. Id est, Novi ac Ve- rael, carnales hostias per plures offerebant sacerdo-
teris Testamenli verbum sinceriter sumite, ut ad tes, nos autem spiritales per unum pontificem Jesum
eum panem qui de coelodescendit pervenire valeatis, Christum verum et seternum offerimus sacerdotem,
crescenles in salutem. cui diclum est: Tu es sacerdosin wternum secundum
Quoniam dulcis est Dominus. (Ex Cassiod.) Gu- ordinemMelchisedech(Psal. cx).
stus iste non perlinet ad orispalatum, sed ad animoe Propter quod continet Scriptura. Hsec enim qu»
suavissimum sensum. Diilcis enim est eis, qui bona sequuntur lsaise continet prophelia. (Cap. xxvm.)
Ecce pono in Sion lapidem summum. Sion quae
ipsius spiritualiter imbiberunt, et devolis sensibus
de ipsius munere gustaverunt. interprelatur specula, de utroque populo congrega-
Ad quem accedenleslapidem vivum. Hic lapis Chri- tam significat Ecclesiam, cui lapis Jesus Chrislus et
stus intelligitur, de quo Daniel ait: Tidi lapidem in fundamento ponitur, propter fidei inchoationem,
abscissum de monte sine manibus, qui omnem ter- et in angulo propter unitam utriusque populi con-
ram implevil (Dan. u). Et Psalmus : Lapidem quem junctionem, et in summitate, propter omnium
hic est in an- 'C bonorum operum perfectionem. Ipse enim est a eta,
reprobaverunl mdificantes, factus caput
et initium et finis (Apoc. i).
guli, qui vivus dicitur, qui lertia die resurrexit, vi- primus novissimus,
vus a morluis, qui jam non moritur, et mors illi Omnis qui credit in eum, non confundetur. Spcs
ultra non dominabitur. Ad quem, omnis qui recte autem bonorum non confundetur, quia quod modo
creditetjuste vivit, accedit. fldeliter et firmiter credunt, in aeternum veraciter
Ab Iwminibus quidem reprobatum. A Judseis scili- accipientes cum gaudio obtinebunt.
cet, qui clamaverunt Pilato : Tolle, crucifige talem : Vobis igitur honor credentibus. Grandis enim ho-
Nos non habemus regem, nisi Cmsarem (Joan. xix). nor credenlibus in Christum donatur, ut sint vide-
A Deo autem eleclum. Sicut Deus pater, de eo licet fralres Domini Jesu Christi et filii Patris al-
per Isaiam ait: Ecce servus meus, electus meus, tissimi. Ut sint hseredes Dei patris, cohseredes au-
(Isai. LXH). Et in Evangelio : Hic est Filius meus tem Chrisli. Grandis, inquam, honor esl-eis, utful-
dSlectus(Malth. XVII)., geant sicut sol in regno Patris, et sedeant super duo-
Et honorificatum. Honorificatus est Dominusno- decim thronos judicantes duodecim tribus Israel.
sler Jesus Chrislus gloria resurreclionis, et in coe- Grandis honor est eis, quibus filius Dei dicit: Sicut
lum ascensionis in dextera patris sessione, et om- p dilexit me Pater, et egodilexi vos, manetein dileclione
nium potestatum acceptione, sicut ille ait: Data esl mea. Et vosamici meiestis, eljamnon dicovos servot,
mihi omnis polesias in cmloet in lerra (Malth. ult.). sedamicos(Joan. xiv). Grandis honor est quibus dicit:
Quia dalum est illi nomenquod est super omnenomen, QuodcunquepetieritisPalrem in nominemeo dabii vo-
ut in nomine ejus omne genu fteclatur, ccelestium,ter- bis(Joan. xvi). Etiterum: Videbovos et gaudebitcor
reslrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur vestrum, et gaudium vesfrumnemotollet avobis. Qui«
quia DominusJesns Christus in gloria est Dei Palris. bus dicit: Ipse enim Paler amat vos, quia vos me
El ipsi. tanquam lapides tii«i. Utpote in Christo amatis et creditis. Grandis honor est eis, pro qui-
lapide vivo resuscitati et vivificati: Potens est enim bus patrem filiusexorans ait: Pater sancte, servaeo»
Deu>, ait Evangelium, de lapidibus islis mscitare in nominetuo quos dedisii mihi, ut sint unum sicut
fllios Abrahm (Matth. m). et nos (Joan. xvn). Et item: Efego claritatem, quam
Supermdificamini.Id est, super fundamentum apo- iedisti mihi dedi eis, ut sint unum sicutet nos unum
stolorum et proplietarum, quod esl Christus Jesus, sumus. Ego in eis et tu in me, et cognoscat mundus
de quo ait Apostolus: Quasi sapiens archileclus, quia tu me mishti, et dilexisli eos, sicut et me dile-
fundamenttm potui. Et idem : FundcmtMum aliud sdni. Grandis honor est credentibus, pro quibu*
 27? COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 57*
dicit: Pater, quot dedisti mihi, volo ut ubi sum ego, A enim et Simeon ait: Quia viderunt oculi mei talu-
et illi sint mecumt ut videant claritatem meam, quam tare tuum, quod paratti ante faciem omnium poputo-
dedisti mihi. rum. Lumen ad revelalionem gentium, et gloriam
Non credentibus autem, lapis quem reprobaverunt plebis tum Israel, etc. (Luc. xx). Et ipse Dominus de
tedificantes.(ExCassiod.)Soliin toto mundo Judseitunc se ait: Ego sum lux mundi. Et Joannes de illo:
sedificantesesse videbantur, quia dumcseteraenationes Erat lux vera, qumilluminat omnem hominemvenien-
idolis sacrificabant, illi soli Deum colebant, sed fidei tem in hunc mundum (Joan. i).
suaefabricam minime perfecerunl. Quoniam ipsum Qui aliquando non populus, nunc autem populut
qui erat lapis fortissimus, angularis, more demen- Dei. De populo dicit gentium, qui antea sine lege et
tium contempserunt. Qui factus esse in caput an- prophetis et sermone vix erat Domini. De quo et in
guli dicitiir, quia circumcisionis et gentium popu- Psalmo ipse Dominus dicit : Populus quem non
lum copulavit. Angulus enim ex Grsecosermone de- cognovi, id est, ad quem non veni, prophetas non.
scendit a^ovu, quod Laline dicitur genu, hoc inflexu misi, servivit, id est, credidit, mihi (Psal. xvn). Qui-
speciem anguli, conformi qualitate restituit, sive cunque enim credil et servit, quod faclum est a gen-
lapis angularis Christus dicitur, propter copulatio- tibus, quse non fuerant a Christo carnaliter inqui-
nem duorum testamentorum, vel quia terrena cce- B sitse.
lestibus, et ccelestia terrenis pacificans copulavit. Qui consecuii misericordiam. Id est, ante vocatio-
Et lapis offensioniset pelra scandali, his qui offen- nem et baptismum.
dunt in verbo nee credunt. His qui non credunt in- Nunc aulem misericordiam consecuti. Subauditur,
carnationem Domini nostri Jesu Christi, vel qiii estis misericordiam fide baptismi et peccatorum ve-
divinitatem in eo esse non credunt, sed amicum niam consecuti, insuper, et illum cui Psalmista ait:
publicanorum, et vini potatorem more Judaeorum, Deus meus misericordia mea (Psal. LVIII).
et purum eum hominem blasphemantes esse dixe- EVANGELIUM JOANNIS,CAP.XX.
rnnt (Matth. xi). Illis in offensionem et in scanda- « Una sabbali Maria Magdalene venit mane, cum
lum faclus est Christus. Offenderunt enim in illuin, «adhuc tenebroe essent ad monumentum, et vidit
et non credentes perierunt. < lapidem sublatum a monumento. Cucurrit ergo et
In quo et positi sunt. In Christo enim dicuntur « venit ad Siinonem Petrum et ad alium discipu-
homines positi, quia per ipsum facti sunt. Omnia «lum quem diligebat Jesus, et dicit eis : Tulerunt
enim per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est « Dominum de monumento, et nescio ubi posuerunt
nihil(Joan. i), in ipso enim sumus, vivimus et mo- « eum. Exivit ergo Petrus et ille alius discipulus, et
vemur. « venerunt ad monumentum. Currebant aulem duo
Vosautem genus electum. Ipse enim Dominus apo- « simul, et ille alius discipulus praecucurrit citius
stolis ait: Non vos me elegistis, sed ego elegi vos, et « Petro, et venit primus ad monumentum. Et cum se
item: Ego elegi vos de mundo, propterea odit vos < inclinasset, vidit linteamina posita, non tamen
mundus (Joan. xiv). Potest aulem et secundum <introivil. Venit ergo Simon Petrus sequens eum,
Abraham genus esse electum, populus gentium. « et introivit in monumentum, et vidit linteamina
Abrahseenim dictum est: In seminetuo benedicenlur « posila, et sudarium quod fuerat super caput ejus
omnes gentes. < nou cum linteaminibus positum, sed separalim
Regale sacerdotium. Nemo sanctorum est, qui < involutum in unum locum. Tunc ergo introivit et
spiritualiter sacerdotii officiocareat, cum sit raemr <ille discipulus qui venerat primus ad monumen-
brum aeterni, summi ccelestisque sacerdotis, qui < tum, et vidit et credidit. Nondum enim scieban»
se offerendo patri jpro nobis suo nos corpori adu- < Scripturam, quia oportebat eum a mortuis resur-
navit. < gere. »
Genssancta. Ad comparationem gentis Judoeorum, Una sabbati Maria Magdalene venit mane, cunt
quse fuit in jEgyplo populus Christianus, qui in D ; adhuc tenebrmessent, ad monumentum, et vidit lapi-
baptismo Christi sanctificatur, gens sancta vocatur, demsublatum amonumento,et rel. (ExAugust.)Sicut
de quibus et Dominusait pro eis : Ego sanctifico me in principio mulier auctor culpseviro fuit, vir-exe-
ipsum, ut sint ipsi sanctificati in veritate. cutor erroris, ita nunc, quse prius mortem gu&ta-
Populus acquisitionis. Sicut enim de jEgypto edu- verat, resurrectionem prior vidit. Et ne perpetul
ctus populus per Mosen, acquisitus est Deo, sicet reatus apud viros opprobrium suslineret, quoecul-
populus Chrislianus pretioso sanguine Christi re- pam viro transfuderat, transfudit et gratiam. Una
demptus est, de caligine et infidelitatis tenebris libe- sabbati dicit, quam jam diem Dominicam propter,
ratus, quotidie acquiritur Deo. Domini resurrectionem mps Christianus appellat»,
Ut virtutes annuntietis ejus, qui de tenebris vos quem Matthseussolus in Evangelistis primum sabbati
vocavil in admirabile lumen suum. Ut annuntietis nominavit.
virtutes operationis Christi, qui vos de tenebris infi- Cucurrit ergo, et venit ad Simonem Pelrum et ad-
delitatis ad fidem, et de ignorantiae caligine ad ve- alium discipulum, quem diligebat Jesus, et dicit eis :
ram sapientiam, quseChristus est, revocavit. De quo Tulerunl Dominummeum de
monumento, et nescio
et subdit: In admirabile tumen suum. De Christo ubi posuerunteum, Amore niroio turbata, dum
quej»
275 SMARAGDlABRATIS 276
quaesivit, non invenit. Cucurrit dis.eipullsniiniiare, Ksuper caput Jesu, ngn.cuni linieaminibus posiftitn,
tit aiit secuni qusefereiit, autsecum dolerent abla- etc. (Ex Gfeg.) Quid est qiiod suaariuin capitisbo-
tuin Dominum, quem Dbriiinum lioniiriare iion riie- niini cmn Iiiiieaminiims non invenitur iri moriumeii-
tuit, dum corpus illjiis tantummodo qucererel in se- , tb, riisi quia ailestanje'Paiilo, caput Chrisii Deus.
piilcro. est, et divinitalis Iiicomprebensibiiia sacrarrienia
Exivit ergo Pelrus et ille atius discipulus, elvene- abjnfirmitalis riostfocicbgniiione disjiihla surit, ejqis-
runt ad monumenlum. Currebant autem duo simul, qiie p'6tentia crealurse tfaiisceiidii natiifarii. Et
ei ecce alius discipulus prmcucurrit Hiius Pelro et iiotanduhi qubd' hcin sblum sepafatirh j iea etiain
venit primus ad hionumenhm. Adveitehaa hic et Trivoiulurii jnvenifi dicitiif.'Linteum quippe qupa
commehdaiida recapitulaliO, qupmocio reditum esl, iiivoivituf, ejus nec initiuni nec finis aspicitur. Recle
ad id qtiod fuerat prcefermissum, et lanqiiam si hoc ergo sudariurii capitis invoiutuni inventuni est, quia
''se.queretur a^juiictum est. Cum enini jam dixisset, ceisitudo Divimtalis, hec coepit esse, hec desiit.
venerunt ad moiiumentum, regressus est, ut narra- TSeneaulem dicitiir'.: In ununi locum., quia in scis-
ret quomodo venerunl, aiqiie ait: Currebanl dutem sura meniium Deus nbn est. Detis quippe in unilate
duo simul, etc. Ubi ostendil quod proecurrens ad . est, el illi ejns habere gratiam merentur, qui se ab
monumentum prior.veneritille alius discipulus,quem B inviceni per sectarumscandalanon clivldunt. Pdtest
seipsum significat, sed lanquam dealio,"more sanctse quoque per sudariuni, passio Cliristl Domini nostri
Scriplurse, cuncla narrat. designari, cujus passionis sacramenla irifldelibus
El cum se iiiclinasset, vidit linleamina posita, non sunt involuta, quia quem videbant caVne mprtalem,
iamen inlroimt. Quod vefo Maria Magdalene venit Deum esse immortalem non eredebant. Sudaiium
ad monumentum cum adhuc tenebrse essent, juxta ergo, quod super caput ejus fuerat, seorsiim inve-
hisloriani narraluf liora, juxta iritellectum vero nitur , quia ipsa passio Redemptoris noslri fonge a
mysticum, requirehlis sigriatur inlelligentia. Maria passione noslra sejuricta est, quafn ipse sine cxilpa
enini auct.irem omniuni, queni carne videfat nior- perlulit. Quod nos culpa tolefamus, ipse spbnie
tuum, quscreliat in monunient.o,et quia hunc mihfihe morli succunibere voluit, ad quam nos veriimus ~'
invcnit, furalum credidit. Adhuc ergo erant len&- inviti. Sequilur :
brse, cum veftit ad monumenluni. Cucurrit cilius, Tunc ergo introivit et ille discipulus, qui veherat '
<liscipulis nuntiavit, sed illi prae caelerls cucurfe^- prius ad monumentum. Postquam intravit Petrus,
runt, qui proe cseleris amavierunt, videlicet," Petrus iiigressus est et Joannes : posterior intravit qiii
ei Joannes. Currebahl autem duo simut, sed Joah<- prior venerat. Nolum esl quod in fine mundi ad
nes praecucurfit Petro cilius. Venil prior ad riipuu- ^1 Redemptoris fidem eliam Judsea colligitur, PaiilO
'
inenluiii, et ingredi non proeSuriipsit. attestante qui ait: Donecplemludd geniium ihiraret,
Venil ergo Simon PeVrussequcns eutn , et inirdivit et sic otnnis Israel salvus fieret ( Rom. n ).
ih monumenlum. Iste vero cur.ius duoruni rliscipu- El vidit et crediditi Quid ergo vidit, e.t qriid of6
lorum magnum babet mysiefium. Quid eiiiin per credidil ? Vidit linteamina posila et cfedidit" quoct
Jdannem, qui prior Venit ad moriuhieriiuni et non mulier dixerat de monunienlo Doniinum fuisse sub-
irilravit, nisi synagoga significatuf? Quid per Pe- Iaiuni. Adhuc tenebroc,efant in monutnenlo, id est,
trum, nisi Ecclesia ex genlibus congregaia dehion- in mentibus illorum, ideO sequitur.
stratuf, quae posterius vocata et prior intravit ? Cu- Et dixit: Nondiim enim sciebaiit Scripiuras, quia
curfefunt enim parilef genlilitas ct syhagoga, per oporteret eimi d mortuis resurqere. Abierlint ergq
Iuijus saeculisuccessiories, sed non pari iutelligeiitia itefum discipuli ad semetipsos, id est, ubi 'nabita-
Veniebanl. Veiiit syiiagoga priof ad monumentum, bant, et imye aidmbriuhieriluih fcucurrerarit:
se'd minime intravit, quia legis qusedam riiandala ...CpSCORBIA.. ... .,.
percepit, prophelias de incamatione ac passiorie ', Et in lapidis nomine., et in duornm. signifiQatione
Domihica audivit, sed credere in mortuuih noluit. Dpopulorum, islarum duaruin congrua fil; cpixcpr^ia':
Vidit enim Joannes posila linleainiiia, rioii "tairieii lectiopum. Et in angulari lapide secundum appsloluin
iniroivit, quia videlicet synagoga ct scfiplurar sa- uterque popiilus.cppulatur, et in 4upbus Appstolis,
croe sacramenta cogiiovij, et iainen fideiii Domiriicce' secunduui Evangelium utrique popiill designanlur :
passionis credendo intrafe distulil, quem diu longb- Jpannes.enim J,udaepruni,Petrus popuium.gentium,
que prophelavit, pfaeseiitem vidit et reiiuit, liomi- figurabat, .,, .: , ,- .; ,,;. ,.;,,.. ,.
nem esse despexit, Deuin carne niortaleiifi factimi DGMiNICAIN OCTAVAEASCaE.
nisi et ciiius v.
credere noluit. Quid ergo est, quia
EPISTOLA PRIMA BEATlJOANNIS APOSTbLI, CAS>. Tf
cncurrit, eltainen arite liiOiiumeiilUinvacua stetlt.
Venit autem Siinon Petrus subsequens eum, et < Omne quodnaiiim esl px Deo, vinci.tmundum. Et
inlroivil in moriumenlum, quia secuta postefior < haec csi victoria quse vincit mundum fides nostra.
Ecclesia genliuro, medialorem Dci e.t honiirium, « Quis est autem qiii vincit mundum , nisi qui cre-.
liohiiriem Christuin Jesuni, et cognovit carne nior < dit, quoniain Jesus est Filius Dei. Hic est qui ve-
luiim, el viveiilem credidit Deuni. Sequiliir: « nit per aquam cl sanguinem Ghristus Jesus. Non in
Etvidti Hhleamlm p'Qsiiateisudarium quod fuerat < aqua solum, sed ia aqua et sanguine. Et spiritus
 277 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA^ 278
t est qui teslificatur, quoniam.Christus est veritas. Ablasphemi, qui huric fahtasma esse" dO^ihatizarit.
< Quoniam tres sunt qui testimonium dant in coelo, Pereal de terra memoria eorum", qui eum Vcl beiini
< Pater, Verbum et Spiritussartctus,et hi tresunum Vel hominem esse verum denegant.
< sunt, qui testimonium dant in terra, spiritus, aqua Quia tres sunt qui leslimonium dant, SpirMus, dqua
< et sanguis, hi el tres unum sunt. Si testimonium et sanguis. Spiritus dedit testifhoniuni, quohiam Je-
< hominum accipimus, testimoniurii Dei majus est. sus est veritas , qoi super baptizatum descendit. Si
< Quoiiiam hoc est teslinionium Dei quoclmajus est, enim verus filius Dei non essel, nequaquam in eum
i quoniam testificatus est de Filio suo. Qui credit In tanta nianifesiatione spirittis sanctus Veniret. Aqua
< Filium Dei, habet leslimonium Dei in se. i etiam et sanguis declere testimOnium, quoniarii Je-
Omnequod nalum est exDeo, vincit mundum. (Ex sus est veritas, quoniam de lalere ejus in "cruce
Augusl.) IJeo namque mandata divina non suht gra- morlui niariaftint. Qiiod riullateniis fierr posMet, si
via, quia onmes qui vera devotions his mancipantur^ verani carnis naturanirion habereL Sed et lioc quod
el adversa mundi hujus el blandimenta pari mente anie passionem', ciimofafet, factu*1est1 siidOf:ejuS
contemnunt, ipsam quoque morlem^, velut ingres* sicut gutte sanguinis, deeurrehtis iri teffani , vefi-
sum pairioe coele lis amanles. El.ne quis sua vir- tati carnis assuirplse lestimonium dal. Nec' reticeii-
lule munclivel luxus vel labores se Superare posse B dum quod in hoc quoque sanguis et aqua lestimo-
eonflderet, cmisuite subjiingit: nium iili dederdnt, quod dielatere moftui vivaciier
Et hmc est vicloria quie vincil mundiiin , fides no* effluxerunt, quod erat coritra- natWrarii bofpbris',
stra. Illa nimirum ficies, quce per dilectionem ope-1 , atque ob id mysteriis aptufny et lesuinionio veriiatis
ratiir; illa fides, qiia ejus hiimiliter auxilium flagita- fuit congruum (Luc. xxif). Videuce», insinuans 1,
mus, qui ail: Iii mundo pressuram habebilis, sed qviod et ipsum Domirii corpiis, mellus post morlein-
confidite, ego vici munduni (Joah. Xv ). esset victurum, resuscilatum in gloria, et ipsa
Quis est autem qui vincit mundiini, nisi gui cfedit fnof s illius iiobi» vilarii donaret. Hoc quoque quod
quoniam Jesus est Filitis Dei ? Vineit mundum, qui sudor ejus iiistar guttafuni 1 sanguihis deeurrebat in
Jesum esse fllium Dei credeiis, digna eidem fidei tCTram, tesiimoniufti pefhibebat illis, sacrosancto
opera jungit. Sed nunquid soia diviriitotis ejtis fl- mysterio, qiiod Eeelesiarii totarii, per ©rbem suo
des, et confessio valet ad salutetft suffieeie? vide" sanguine lavaret,
sequenlia, Et tres unum sunt. lndividua rianique liaecmanent,
Hic est qui veiiit per aquam et sangiiihem,- Jestts nihilque eorura a sui coiihexione sejungilur, quia
Christus. Qui ergo erat teieriius Dei filiuSj factus nec sine divinitate vera humanitas , nec sine vefa
est homo in tempbre ( tit qflos pef divihitatis suae C- efedenda est humanitate divinitas. Sed hsecin hobis
potenliam creaverat, pef huriiariitaiis suoeiofiffriita- uniufn suht, non natufa ejusdem subsistenlioe, sed
tem recrearet. Qui vehil pef aquam et sarigiiiiieni, ejusdem operatione myslerii. Nam sicul Leatus Am^
aquam videlicet lavSCrij et sahguinein suoe pas-1 brosius ait: Spiritus mentem renovat, aqua proficit
sionis. ad lavacrum, sanguis exspectat ad preiium. Spiritus
Non in aquasdlum,- sed ih aqiia ei satiguine. Noft enim nosper adoplioiiem filios Dei fecit; sacri fontis
in aqua solum baptizari pfopter riOstram ablutio- unda nos abluil, sanguis Domini nos redemit. Aile-
riem dignatus est, iil nobis baptisihi sacranientum rUift igilur invisibile, alleruin visibile, testimonium
consecfaret ac traderel, verum etiam sanguinem sacramenlo consequilur spiritali.
suuni dedil pro nobis, sua hOs passioue redemit, Si testimOnium hominum accepimus, iestimonium
Cujus sacrainentis sehiper fefecti, nutriremur ad Dei majus est. Quoniam hoc est testimenium Dei
salutem. quod mujus est, eic. Magnuni est lestimonium ho-
Et Spiritus est qui teslificatur, quohiam Chtistus est niinis , quod perhibet de filio Dei dicens: Dixit Do-
veritas. Baptizato in Jordane DomiriO,deseendit Spi- minus Dominomeo, Sede a dextris meis (Psal. cxix).
ritss sanctus in specie columboe supef eum, testi- ,_. Et ex persona illius fllii Dei : Dominus dixit ad me:
mOnium illi perhibens quia verilas est, boc est, Filius meus es tu ( Psal. ri ). Itemque ex persona
vefus Dei filius, verus hiediatof Dei et hofhinum., pairis loquentis de filio : Ipse invocabit me, Pater
verus humani genefis fedemplor ac reconciliator meus es tu, Deus meus et susceptor salulis mzas
( Matth. iii). Vere ipse mundus ab omni labe pec- ( Psat. LXXXVIII ). Pater meus, qtiia ego filius i)ei.
cati,' vere sufficiens tollere peccata mundi. Quod Deus meus, quia ego homo, susceptor salulis nieoe, <
etiam ipse Baptisla viso ejusdem Spirilus adventu '
quia ego passurus et a mbrte salvandus sum. Et
intelligens ait: Qui me misit buptizare in aqua, itle ego primogenitum ponam illum, excelsum proe re-
mihi dixit, super quem videris Spiriium descenden- gibus terrse. Magnum hoc testimouium, verax et
lem et manentem super eum, hic est qui baplizat in omni acceptione dignum. Hoc testimonium Dei est
Spiritu sancto, et ego vidi, et teslimonium perhibui, de filio, sed multo majus esl testimonium Dei, qnod
quia hic est Filius Dei (Joan. i). Quod ergo spiritus tcslificatus esl ipse de filio suo, cuin de coeloillum
Jesum Christum esse veritatem testatur, ipse se veri- alloquens, ait: Tu es Fiiius meus ditectus, in le com-
talem eognoniinat. Baplista illum veritatem pracdi- placuit milti ( Matlh. 111,17 ). Magnum est teslimo-'
cat, fllius iouitruj verilatem «vangelizat. Taceant nium pr«cursoris, quod Dei filio perhibens ait:
 "
279 SMARAGDIABBATIS 280
Ego baptizavi vos in aqua, ille vero bapiizabit vos A « ritum sanclum; quorum" remiseritis peccata re-
Spiritu sancto. Majus est patris, quod spiriium san- « miltuntur eis, et quorum retinueritis relenta sunt.
cltim in eum, quo semper eral plenus, etiam visi- « Thomas autem unus ex duodecim , qui dicituf Di-
biliter misit. « dymus, non erat cum eis quando venit Jesus. Di-
Qui credit in Filium Dei, habet testimoniumDei « xerunt ergo ei alii discipuli: Vidimus Dominum.
in se. Qui ita credit in filium Dei ut exerceat ope- « Ille autem dixit eis : Nisi videro in manibus ejus
rando quod credit, habet testimonium Dei in se. « fixuram clavorum, et miltam digitum meum in
Illud ulique quod ipse quoque in (iliorum Dei nu- « locum clavorum, et mittam manum meam in la-
mero jure computctur. Ipso unico Dei filio, sic « tus ejus, non credam. Et post dies octo iterum
suis fidelibus pollicenle : Si quis mihi minislraverit, < erant discipuli ejus intus, et Thomas cum eis. Ve-
Itonorificabit eum Paler meus. Quod si Dei testimo- « nit Jesus januis clausis, et stetit in medio, et di-
nium habere merueris, si Deum lestem luse fidei « xit: Pax vobis. Deinde dicit Thomoe: Infer digi-
intemerate possederis, quid te hominum infamia, < tum tuum huc, et vide manus meas, et affer ma-
aut perseculio lsedit? Si enim Deus pro nobis, quis < num tuam, et mitte in latus meuin, et noli esse
contra nos? < incredulus, sed fidelis. Respondit Thomas et di-
ALIAEXPOSITIO. ] « xit ei : Dominus meus et Deus meus. Dicil ei Je-
B
Omne quod natum est ex Deo, id est, genus « sus : Quia vidisti me, Thoma, credidisti; beati
electum et spiriluale, in fide, qua eredit quoniam « qui non viderunt et crediderunt. Mulla quidem et
Jesus est filius Dei, vincit mundum. Illum utique, « alia signa fecit Jesus in conspectu discipulorum
qui in malignp positus est, de quo ait salvator : « Suoruin , quae non sunt scripta in libro hoc. Hoec
^G.nfidMe,<Iuia ego yici mundum. Hic esl, qui ve- < autem scripta sunt, ut credatis quia Jesus est
nit per aquam et sanguinem Jesus Christus. Per « Christus filius Dei, et ut credentes vitam ha-
aquam baptismi et sanguinem martyrii, dans nobis « beatis in nomine ejus. i
in his duabus rebus exemplum, ut sequamur vesti- Cum esset sero die itlo, una sabbatorum, et fores
gia ejus. Spiritus est qui testificatur, quoniam Jesus essent clausm ubi erant discipuli congregali propter
veritas est. Spiritus utique sanctus, qui super eum tnelum Judmorum , venil Jesus et stelit in medio eo-
in specie descendit columbae.Nam et ipse de se Do- rum, et rel. (Ex Greg.) Qoid mirum si clausis ja-
minus ait: Ego sum via, veritas et vita. Sive hic nuis post resurrectionem suam, in oelernum jam
dicendus spirilus est, qui teslificatur quia Jesus victurus, intravit, qui moriturus veniens,non aperto
est veritas, id est, verus homo, cui utrumque, id utero virginis exivit ? Sed quia ad illud corpus quod
est aqua et sanguis, testimonium vere perhibent iG videri poterat fides intuentium dubilabai, ostendit
carnis. Et non solum hsec, sed et spiritus hominis, eis prolinus manus et latus. Palpandam carnem prae-
qui in eo est, de quo in Evangelio dicit: Inclinglo buit, quam clausis januis introduxit. Clavis enim
capite, emisit spiritum. Testificatur, id est, demon- manus fixerat, lancea latus ejus aperuerat. Ibi ad
strat quod Jesus veritas est, id est, verus homo, dubitanlium corda sananda vulnerum siint servata
ex anima constans et corpore. Utrumque enim sus- vesligia, qua in re duo mira, et juxta humanam
cepit, ut utrumque redimeret. ralionem sibi valde contraria ostendit, dum post
Quia tres sunt qui testimonium dant, Spiritus, resurrectionem corpus suum et incorruptibile, ei
aqua, et sanguis. ld est, spiritus sanctus, et pater tamen palpabile demonstravit, nam et corrumpi ne-
qui dicit: Me dereliquerunt fonlem aqttm vivm(Jer. cesse est quod palpatur, et palpari non polesl quod
II ) : et sanguis, id est, Christus, verus Deus et non corrumpitur, sed miro modo atque inaeslimabili
honip. Sanguis enim intelligilur bemo : Et hi ires, redemptor nosler, et incorruptibile post resurreclio-
inquit, unum sunt, id est, Paler et Filius et Spiri- nem, et palpabile corpus exhibuit, ut monstrando
tus sanctus. Non enim bumauitas Domini nostri incorruptibile invitaret ad praemium, prsebendopal-
Jesu Cbristi in irinitate facta est quaternitas, sed pabile formaret ad fidem. Et incorruptibilem se
^ ergo et palpabilem demonstravit, ut profecto esse
semper perrnanet individua trinitas. Aliter :
Teslimonium perhibet salutis humanse , aqua ba- post resurrectionem ostenderet corpus suum, et
ptismi, sanguis marlyrii, et acceptio spiritus sancti, ejusdeni naturae et alterius glorise.
quo operante, eo humano generi mysterium salutis Dicit eis: Pax vobis. Pacem offerebat, qtii pro-
conficitur unum. pter pacem venit, et quibus ante dixit: Pacem
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.ULTIMO. meam relinquo vobis, pacem meam do vobis, modo
< Cum sero esset die illo, una sabbatorum, et dicit : Pax vobis. Quaro pacem nascente Christo an-
< fores essent clausse ubi erant discipuli congregali geli proedicaverunt mundo. .;
< propter melum Judaeorum, venit Jesus et stetil in Et hoc cum dixissel', ostendit eis manns et latus.
< medio, et dicit eis : Pax vobis. Et cum hoc dixis- Gavisi sunt ergo disciputi viso Domino. (Ex Beda.)
< set, oslendit eis manus et Iatus. Gavisi sunt ergo Parum fuit oculis se videndum praebere, si non prae-
< discipuli viso Domino. Dixit ergo eis ilerum : Pax beret eliam manibus contrectandum. Qui dum pal-
« vobis. Sicut liiisit me paler, el ego mitlo vos. Hoc panda discipulis ossa carnemque prsemonstrat,
< cum dixisset, insufllavit et dixit eis: Accipite spi- aperle slaluni verse resuvrectionis, quseet in se facta,
 281 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA.I 282
et in nobis est futura significat, quia non sicut Euty-- A post resurrectionem Domini patenter acceperunt, ut
chius Constantinopolitanse urbis episcopus scripsit: : prodesse non paucis sed pluribus possent.
«Cprpus npstrum in illa resurrectienis gloria erit im- Thomas aulem unus de duodecim, qui dicilur Didy-
palpabile, ventis aereque subtilius. In illa enim re-- mus, non erat, etc. (Ex Greg.) Iste unus discipulus
surrectionisgloria erit corpus nostrum subtile quidemi defuit, reversus, quod gestum est, audivit, audita
per effeclum spiritualis polentise, sed et palpabilei credere renuit. Venit iterum Dominus, et non cre-
per verilatem naturae. » Neque huic assertioni pute- denti diseipulo, latus palpandum praebuit, manus
tur Apostoli sermo repugnare, quia caro et sanguis> ostendit, et ostensa suorum vulnerum cicatrice, in-
regnum Dei non possidebunt. Hoc enim loco Apo-- fidelitatis illius vulnus sanavit. Quid, fratres charis-
stolus carnis et sanguinis nomine, non substantiami simi, quid inter haec animadvertitis? Nunquid casu
veri corporis, sed corruptionem mortalitatis signi- gestum creditur, ut electus ille discipulus tunc
ficat, sicut ipse consequenter exposuit, dicens : Ne- deesset, post hsec veniens audiret, audiens dubita-
que corruptio incorruptelam possidebit. ret, dubitans palparet, palpans crederet ? Non hoc
Dicit ergo eis iterum : Pax vobis. (Ex Greg.) Ile- casu, seddivina dispensatione gestum est. Egitnam-
ratio sermonis confirniatio est: Quod autem dicit que miro modo superna clementia, ut discipulus du-
secundo : Pax vobis, ostendit pacificata esse quse ini B bilans, dum magistri sui vulnera palparet carnis, in
ccelis sunt et quae in terris per sanguinem suum. nobis vulnera sanaret infidelitalis. Plus enim nobis
Sicul misit me Pater et ego milto vos. Pater filium Thomae infidelitas ad fidem, quam fides credentium
misit, qui hunc pro redemptione generis humani discipulorum profuit. Quia dum illo ad fidem pal-
incarnari constituit. Quem videlicet, in mundo ve- pando reducitur, nostra mens, omni dubitatione
nire ad passionem voluii, sed tamen amavit filium postposita, in fide solidatur.
quem ad passionem misit. Electos vero apostolos Dixerunt ergo ei alii discipuli : Vidimus Domi-
Dominus non ad mundi gaudia, sed, sicut ipse mis- num. Ille autem dixit eis : Nisi videro in manibus
sus est ad passiones, in munduni mittit. Sicut ergo ejus fixuram clavorum, et mittam digitum meum, etc.
et filius amatur a patre, et tamen ad passionem mit- Quod autem dicit Joannes, non cum illis fuissetunc
titur, ita et discipuli amantur a Domino, qui tanien aposlolum Thomam, cum secundum Lucam, duo
ad passionem mittuntur in munduni. Itaque dicitur: illi, quorum erat unus Cleophas, regressi in Hieru-
Sicut misit me Pater, et ego milto vos, id est, ea cha- salem, invenerunt congregatos undecim, et eos qui
ritate vos diligo , cum inter scandala persecutorum cum ipsis erant, procul dubio intelligendum est
mitto, qua me charitate pater diligit, quem venire ' quod inde Thomas exierat, antequam eis Dominus
ad lolerandas passiones fecit. " hsec
loquentibus appareret.
Hoc cum dixisset, insufflavit, et dicit eis : Aecipite Et post dies octo, iterum eranl discipuli ejus intus,
Spirilum sanctum. Quserendum nobis est, quid est et Thomas cum eis; venit Jesus januis clausis, et ste-
quod spiritum sanctum Dominus nosler, et semel til in medio eorum et dixit eis: Pax vobis. Deinde
dedit in terra consistens, et semel ccelo proesidens. dicil Thomm : Infer digilum tuum huc, el vide ma-
Neque enim alio in loco datus spiritus sanclus aperte nus meas, etc. (Ex Greg.) Sic quippe discipulum
monstralur, nisi tunc, cum per insufflalionem per- post resurrectionem suam dubitare permisit, nec
cipitur, et postmodum cum de coelo veniens in lin- tamen in dubitatione deseruit, sicut ante nativita-
guis variis demonstratur. Cur ergo prius in terra tem suam habere Mariani sponsum voluit, qui ta-
discipulis dalur, postmodum de ccelo mittitur, nisi men ad ejus nuptias non pervenit. Nam ila factus
quod duo sunt prseeepta charitatis, dilectio videli- est discipulus dubitans et palpans testis verse re-
cet Dei et proximi ? In terra datur spirilus, ut dili- surrectionis, sicut sponsus matris fuerat custos in-
gatur proximus, coelo datur, ut diligatur Deus. Si- legerrimce virginitatis.
cut ergo una est charitas et duo praecepla, ita unus (Ex Beda.) Non solum manus et pedes, quibus
spiritus et duo data. Prius a consistente Domino indicia clavorum claruere vestigia , sed attestante
in terra, postmodum in coelo, quia in proximi amore Joanne: Et jam latus quod lancea foratum fuerat
discitur, qualiter perveniri debeat ad amorem Dei. ostendil. Ut videlicet, ostensa vulnerum suorum ci-
Insufflando significavit spiritum sanclum, non patris catrice, dubietalis atque infidelitatis eorum vulnus
solius esse spiritum, sed et suum. sanaret. Verum quomodo post resurreclionem cla-
Quorum remiserilis peccata, remittuntur eis, et quo- vorum vel lanceae loca pandendo, discipulorum
mm relinueritis, etc. (Ex Beda.) Ecce chariias quse dignaius est fidem spemque roborare, ita in die ju-
per spiritum sanctum diffundilur in cordibus nostris, dicii et eadem suse passionis indicia, et ipsam pari-
participum suorum peccata dimittit. Eorum autem ter crucem monstrando, venturus est, impietatem
qui non sunt ejus participes, tenet. Ideo posteaquam superborum, infidelitatemque confundere. Scilicet ut
dixit: AccipiteSpiritum sanctum, hoc continuo de ipsum se esse, qui ab impiis et pro impiis mortuus
peccatorum remissione ac detentione subjecit. Scien- est, cunctis palam angelis et hoininibus ostendat,
dum vero est, quod hi qui primum spirhum san- videantque, ut scriptum est: In quemcompunxerunt,
ctum habuerunt, ut et ipsi innocenter viverent, et et planganl se super eum omnesIribus terrw (Zach.
in praedicatione quibusdam prodessent. Idcirco hunc xn). Sane notandmn, quod solent in lioc loco gen-
383 SMARAGDlABRATlS 284
tiles calumniam struere, et fidem speralse a nohis Affiur. A Ille enim vere Credit, qui "exercet operando
resurrectionis, stulla garrulitate deridere. Si enirn quod credit. Quod autem ait: Beati qui me non vi-
ipse Deus vester, inquiunt, nec sibi inflicta a Ju- derunl et crediderwnt. Prseteriti temporis usus est
•daeis vulnera curare praevaluit, sed cicatricum ve- verbo, tanquam ille, qui quod eral futurum in sua no-
Stigia, coelumsecum, ut dicilis, invexit, qua temeri- Veral pradeslinatione jam factum, sedhis verbisprO-
tate putalis eum vesira de pulvere membra ad in- prie gentium, ut diximus, fides designatur.
legrum esse restauralurum ? Quibus respondendnni : Mulla quidem el alia signa fecil Jesus in conspe-
Qnia Deus noster, qui suam perpetna jam mortali- ctu discipulorum suorum , qum non sunt scripta in
tale glorificalam de sepulcro carnem resuscilare, libi-o hoc. Significat evang lista plurima fecisse Je-
quando voluit, el quomodo voluit, potnit, etiam sum signa et miracnla salulis et prseclicationis, quce
qualem voluit, suscitavit. Neque enim consequens noii scripta cssent, proptef multiludinem illarum fe-
est, ut qui niajora fecisse probalur, minora facere rum quaegesta fueruht ab eo.
nequiverit, sed certe dispOnsalionisgratia, qui majus Ha>caulem scripta sunt, ut credaiis quia Jesus est
fecit, minus facere supersedit, hocest, qui mortis ChrislusFiliusDeielulcredentesvilamteiernam kabea-
regna desiruxit, signa mortis ohliterare noluit. lisin nomine ejus. llle enim qui credit, quia Jesus est
Primo videlicet, ut per hoec diseipul s fiJem suoe re- " Chrislus filius Dei, credendo ipsum filiiim in se lia-
surreclioihs astrueret, deinde ul palri pro nobis sup- bel, habendo filium, et vitam habei. Quia ipse clixit:
plicans, quale genus mortis, pro mortalium vita Ego sum via, verilas et vita (Joan: xiv). Insuper et
pertulerit, superostendati Terlio ut sua morte re- vitamciim sanctis possidebil selernam, ubi eriicerla
demptis, qiiam misericorditer sint adjnti, proposilis seeufitas , scntpiterna felicitas , irieiiarraiiile gau-
semper ejusdeni inortis innovet indieiis; ideoque nii- diurii, ihl implebitur illud : Ero illorum Dcus, et ipsi
sericordias Doniini in Oeternumcanlare non cessent, erunl tnihi poputus (Jer. xxxi) , id est, erO unde
sed dicanl qui redempti sunt a Domiiio , quoniain satienlur, ero eorum vita, et salus, et virtus, et co-
bonus, quoniam iri seternuni misericorftia ejus. Po- pia, et glofia, et honor, el pax, et omnia bona, et
stremo ut eliam perfidis in judicio, quam jusle dam- sic implebitur illud Aposloli: Ul sit Deus omnia ih
nenlur, oslensa iiiteralia flagitia, etiam vulnerum omnibus, ipse finis erit desideriorum nostroriini, qui
quse ab eis suscepit cicatrice deimntiet, veluti si mi- sine fiiie videbilur, sine faslidio amabiiuf, sine fati-
les aliquis fortissimus jubente sno rege pro loliusi galione laudabilur.
suoe gentis saluie Singulari cerlamine desudans, CONCORDU.
mubis quislem vulneribus exceplis, hostetn lanieri1
p* Quanquam elin pluribusverbis etsensibuSj larnen
interficiat, spolia ejus diripiat, vicloriam suae genli' in hoc quod dicit, quia Jesns esl fllius Dfci,istafuni
reporlet, et inlerrogatus a inedico cui curandiis5 duarum aplissima fit concordia lectionurii.
committitur, ita ne velil curari, ut nec vesligia vul-'
nerum ulla resideanl^ an magis ita ut cicalrlces DOMINTCA POST OCT. PASCHiE.
quidem remaneant, deformilas vero pforsus omnis; EPIST.PRIMABEATIPETRIAPOST.,CAP.II.
el fcBiiitasabsil, respohdeat se potius ita se velle' < Cbrislus passus e:-l pro nobis, noisis felinquens
sanari, ul>toto salulis decorisque prislini stalu recu- « exempltim, ul seqnamini vesligia ejtis. Qui pecca-
peralo, perpeluam secum tanti circiimferal signai « mm non fecil nec iiivenlus est dolus iri ore ejus.
triumphi. Sic profecto Doininus. perpetis o!>s^gnum i « Qui cum malediceretiir, non maledicebat, cum pa-
victori;e, non excepta pro nohis vulnera passionis,, «teretuv, non coniniinaliatur. Tradebat auteiri judi-
sed ipsorum cicalrices ccelo iriferre quani abolere3 « canli se injusle, qiiia peccata nbstra ipse pertulit
maluil. Nec tanieri ab bis quippiahi fidei nostrae re- « iri corpoie suo super lignum, ut peccatis moftui,
surrectionis prsejudicat, de qua vefaci pfomissionee « juslitise vivasnus, ctijus livore saiiaii eslis. Eratis
proeclicatur, et Gapillas de capite Veslro non peri- « enim aliqtianiio sicut oves errantes, sed conversi
bit. ahimarurii
jj« esiis nunc ad pastorem et episcopum
Respondit Thomas, et dixit ei : Dominus meus ett « vestraruni. »
Deus meus. Dicit ei Jesus: Qiiia vidisti me ct credi- Chrisluspassusesl pro nobis, nobh retiiiquensexem-
didi. Dum ergo vidit Thomas, dumpalpavil, cur eii plum,ut sequamini vesligia ejus, qui peccalum noh
, fecit, etc. (Ex Beda.) Audis autem, Christus passiis
dicitur: Quia vidisli the, credidisti, sed aliud vi-.iit,
aliud credidil. A moftali qriippe liomine divini;ass est pro nobis, el gaudes, quia pro te mPrtiths esl
videri non potuil, homineni igiltir vidit, et Deumi Cbristus. Attende quod sequitur : Retinquerisnobis
confessus est dicens: Domintis tneus et Deus meus s exemplum , ut sequamini vesligia ejus. Exeriiplurn
(Luc. xxi). Videndo efgo cfedidit, qui consi.Se- - -tribulationum non delieiarum, contumeliarum, flagi-
rando hominem, verum bUnc Deum , quem videree tiortim, dolorum, opprobriofum, spinarum, criicis,
non poterat, exclamavit. vulnerum mortis. Iri Psalmo scriplum esl: Propier
-Beali qui non viderunt et crediderunt. In hac ni- verba labiorutn tuorum , ego cuslodivi vias duras
mirum sentenlia nos speeialiler signati sumus, quili (Psat. LXI). Propter quoeverba labiorum Dei, nisi
eum quem earne non vidimus, mente retinemus. Nos s qiiibus proraiilil vilam selernam.
signali sumus, sed si fidem uostram operibus sequi- Qui peccata wstra ipse pertutit in corpore suo sti*
285 COLLECTIONESIN EPlSlfOLAS ET EVANGELIA. 286,
per tignum, eic Cum supra ad servos specialiler fa- A i tis via quam sequainur, apposita lorrria Cui inipri-
ceret sermonem, nunc generaliler admonet, ut etiam mamur. Primum nobis est exleriora nostra miseri-
domini sui meinoriam revocel, quid pro illis Deus corditer ovibus ejus impendere. Postremum vero si
Dominus sustinuerit. Imo totam Ecclesiam insiruat, necesse sit, etiam mortem noslram pro eisdem ovi-
quidpro ejus libenllione suus aucior perlulerit. Non bus minisirare. Qui non dat pro Ovibussubstanliam
enim ait: peccata veslra, sed eliam se addito, qui suam, quando daturus esi animam suam ? Exposui-
peccata, inquit, nostra ip.se.pertulit in eorpore suo mus vel magis Domino docenle intelleximus, quis
super lignum. sit pastpr, quis psiium, quis osliarius, qui etiafn et
Eratis enim sicut oves errantes. Quomodo et oves oves, nec non qui sint fures et latroues cognovimus.
dicit, etefrarites, cum bi qui in errore vitam du- Sed modo de mercenano el lupo considereBius. De
cuhl hsedoruni pplius quarri ovium nomine censean- quibus ipse Dominus dixit:
tur, nisi quia novit Dominus qui sunt ejus, quiet Mercenarius auiem, et qui.non est pastor, Cujus
niiiltos diu male conversanles suslinet, quos tamen non sunt ovesproprim videt tupum venienlem, et di-
in' ovium suarum numero salvaiidos esse proe- mittit oveset fugit. Non paslor, sed mercenarius vo-
vidit? "calur, qtiia non pro amore intimo oves dominicas,
Sed conversiestis nunc ad pastorem, etc. Tangit B ] sed ad lemporalcs mercedes pascit. Mercenarius
evangelicam parabolam , ubi pius pastor, reliclis nc- quippe esl, qui locum quidem pastoris tenet, sed Iu-
naginia noveiii ovibus in deserto, visitarevenit unam cra aniniarum non quaerit. Teffeiiis commodis iri-
quoe erraverat. Nam quod ibi diciuni est, quod hanc hiat, honore praelalioifisgaudet, teriiporalibus lucris
inventam imposuerit in humeros stios gaudens, hoc pascilur, impensa sibi ab liominibus reverentia lae-
istic beaius Petrus praemisil, dicens : Qui peccata talur. Isiae sunt enim mercedes mercenarii, ut pro
ndstra ipseporlavil ih corpore suo super tignum, quia eo ipso quo in regimine laborat, hic quod qnserit in-
huhirtim ifa iios redimere voluit, ul ligtium ih quo veniat, et ab hsereditate gregis in posterum alie-
peecafa npstra tolleret, pendens in humeris haberet. nus existat.
Ad pastorem, ergo, inquit, et visilatorem animarum Et iupus rapit et dispergit oves.Lupus rapit et dis-
vestraruift , pastorem videlicet, quia pascua nobis pergit oves cum alium ad luxuriam pertrahit, alium
vitaedohat oeternae,pascua in prsesenti temporalium in avaritiam accendit, alium in superbiam erigit,
proestat graliaruhi. Visilalofem vero animarum ve- alium per iracuridiam dividit. Hhnc inviilia stiruulat,
strarum, quia vhilavil tios oriens ex dlto, illuminare illuni in fallacia supplantat. Quasi ergo gregem lu-
his qui in iehebrh el in umbra moriis sedeht. Visilat _ pus dissipat, ctim fldelium popnlum diabolus pef
quotidie ipsairi in nobis, quia donavit Iticem, nedefl- <^ tentaliones necat. Setl contra haec mercenarius
ciai serVandb, imo ut accfescat et crescal juvando. nullo zelo accenditur, nullo fervore dilectionis exci-
Qiiidam codices ipsum Grcecuni habent, «\~)Mkm<r- tatur : quia duin sola exteriora commoda rOquirit,
TpkfzvivOve-xi TOV KOip.ha.y.aiImav.o-Kov T«V-I^U^WV interiora gregis damna negligenter patitur.
vfiSv,'dd pastoreni ei ad episcopum atiimarum vestra- Mercenar.ius autem fugit, quia mercenarius est,
rum. Episcopus autem Latine superintendens dici- etc. Sola ergo causa est ut mereenarius fugiat,
tur, quia riiinirum ocuii Domini super justos, et quia mercenarius est. Ac si aperte diceretur : Stare
autes ejus ad preces eorum, ut ex omnibus Iribula- in periculo ovium non polest, ijui iii eo quod ovibus
tioiiibus eorum liberel eos. prteest non oves diligit, sed lucruni terrenum quoe-
EVAN6ELIDSI JOANNIS, CAP.X. ril. Duni euim honorem ampleclitur, dum teropora-
'.-* Ego sum pastor bonus. Bonus pastof aniriiam libus commodis lselatuv, opponere se contra pericu-
«sUam dat pro ovibus suis. Mercenarius autem, et lum trepidat, ne hoc quod diligit amitlat. llem lupus
<:qiii nhnest pastor, cujus non sunt oves proprice, super oves venit, cum quilibet injustus et raptor
i videt itipiimveiiientem, et ^dimitiitoves et fugit, fideles quosque atque humiles opprimit. Sed is qui
<;.eHupnsrapitetdispergitoves. Mercenariusaulem _/paslor esse videbatiir et non erat, relinqutt oves et
t;;fugit, quia merCeiiafius esl, el non pertinet ad fugit, quia dum sibi ab eo perictilum meluit, resi-
i-eum de ovibus; Ego sara pastor bonus, et cogno- stere ejtts injustitioe non pnesumit. Fugil autem,.
t sco meas, et cogftoscunt riiemese. Sicuthovit mei non rriutando locum, sed subtrahendo solaliurri; fu-
t^pater-, et ego agrioscopatrem, et ahimam meami git quia injusliliam vidit.et lacuit; fugit, qui se sub
« pbriopro ovibus meis;; et alias oves habeb, qiisei silentio abscontlil. Sed est alius lupus, qni sine ces-
<non sttnt ex hoe ovili, et illas opbrlet me addu- saiiorie cpiOlidienbn corpofa, sed mefites dilaniat':'
« cere, et-Vocenimeamaudient, etfletunumovileet ; malignus yidelicet spiritus, qui caulas fidelium insi-
i unuspaslor. > dians, circuit et mortes 'animafum quaerit'.
' Ego sum pastor bonus.Bonus pastor animam suam
Ego sum paslor bonus. Quia superius redemptor
dat pro ovibussuis. DuriiDoniinusboni pasloris opus noster culpas ficti pastoiis innotuit. Iterum formam
ostendere voluil, se ipsum proposiiil in exemplo di- cui debeanius impriini ostendil dicens: Egb sum pa-
cefts : Bonus paslor, animam suam dat pro ovibus; stor bonus. Atque subjtingil. El cognoscomeas, hoC ,
suis. est, diligo, et cognoscunl me mece, id est obsequuh-«
"(ExGfeg.) Qslensaest nobis de conteroptu mor- tur dillgenles^
287 SMARAGDlABBATIS 588
Sicut novit me Pater, et ego agnosco Patrem, et A. } nos quoque Epistoias beati Petri scriptas credere,
animam meam ponopro ovibusmeis. Ac si aperte di- et quasi nobis missas legere debemus.
cat: In hoc constat, quia et cognosco patrem, et Abslinelevos a carnalibus desiderih, qum militdnt
cognoscor a palre, quia auimam meam pono pro adversus animam. Dum concupiscentiis blandienti-
ovibus meis. Id est, ea charitate qua pro ovibus mo- bus caro enervatur, subjugatur, jam viliorum exer-
rior, quantum patrem diligam ostendo. Quia vero non citus firmiter adversus aniinam armatur. Quos com-
solum Judseam, sed etiam genlililatem redimere ve- petenter advenas vocal et peregrinos, ut eo minus
nerat, adjungit. terrenis rebus animum supponant, quo se patriam
Et alias oveshabeo, qum non tunl ex hoc ovili, et in ccelis habere meminerint; namque hoc distare in
illas oportet me adducere, et vocemmeam audient, et hac vita inter electos solet et reprobos, quod elecli
fiel unum ovile et unus paslor. Redemptioneni no- peregrini niinc et exsules palriam exspectant in fu-
stram, qui ex gentili populo venimus, Dominus turo, lanloque minus in proesentigaudiis delectan-
aspexeral, cum se adducere et alias oves dicebat. lur caducis, quanlo ftitura sine line gaudia se spe-
Hoc quotidie fleri, fralres, aspicitis, hoc reconciliatis rant accipere, et in seternuin regnare cum Chrislo.
gentibus factum hodie videlis, quasi ex duobus gre- B At vero reprobi hinc habent patriam, cujus solum
vitse desideriis norunl inhiare. Ideoque post hanc
gibus unum ovile eflicit, quia Judaicum el geutilem
ubi cunctis
populum in sua fide conjungil, Paulo allestante qui vitam in exsilium religantur perpelunm,
ait: Ipse est pax nustra, qui fccil ntraque unum. carentcs voluptatibus sola in tormentis patiantur
Dum enim ad ceternam vitam cx titraque natione adversa.
Ui in eo quod detractant de vobis tanquam malefa-
simplices elegit, ad ovile proprium oves deducit.
ctoribus, ex bonis operibus vos considerantes, glorifi-
CONCORDIA. cent Deum in die visitationis. Plerumque contingit
Istarum duarum et in ovibus et in pastore fit con- ut pagani qui fidem Christianorum vituperabant,
veniens concordia lectionum. quare deos suos dereliquissent, poslmodum consi-
DOMINICASECUNDAPOST OCT. PASCH^. derantes castam eorum conversationem, etinvictum
in Christo animum, cessarenl eis detrahere, uiagis-
EPISTOLA PRIMAB EATI P ETRI
APOSTOLI, CAP.I I.
queDeum glorificare, aclaudareinciperent, qui boni-
< Obsecro vos tanquam advenas et peregrinos abs- tate ac justitia cultorum suorum bonus esseprobarc-
< tinere vos a carnalibus desideriis, quse militant tur et justus : Glorificant, iiiquit, Deum in die visi-
< adversus animam. Coiiversalionem vestram inter Utionis, hoc est, in tempore retrihutionis, quaiila
« Gentes habentes bonam, ut in eo quod detraclant ^1 vobis sil gloria per Deum douanda. Jam nunc cogno-
< devobis, tanquamde malefaciorihus ex bonis ope- scaut increduli cum yos instauter per obstantia peri-
< ribus\ vos considerantes glorificenl Deum in tem- cula illum sequi perspexerint. *
< pore visilationis. Subjecli cslotc omni creaturse Subjccti estote omni inimanm crealurm propter
< humansepropter Deum, sive regi, quasi praecel- Deum. Omni humaoa! creaturse dicit, omni dignitali
< lenti, sive ducibus tanquam ab eo missis ad vindi- homiiium, omni personse, omni principatui, cui vos
< ctam malefactorum, laudem vero bonorum. Quia divina dispositio suhdi voluerit. lioc esl enim i|uod
< sic esl voluntas Dei, ut benefacicntes obmutescere ait, propter Deum. Quia non est poiestas nisi a Deo,
< facialis imprudentium homimim ignorantiam. el qui poteslati reshtit Dei ordinalioni resistit. Quam
< Quasi liberi,«et non quasi velamen habenies mali- creaturam suhsequenler exponil adjuugens:
« tite liberlatem, sed sicut servi Dci. Onmes liono- Sive regi quasi prmcellenti, sive ducibus, lanquam
< rate, fralernitatem diligite, Deum liinele, regem ab eo missh. ldeo regi lanttim ac ducibus, non autcm
< honprificate. Servi, subdili eslote in oinni limorc cl dominis dicit, quia hoc in loco illos spccialilcr,
< dominis, non tantum bonis et modeslis, sed ctiam ut proefati sumus, inslruit qui siint Domini scrvo-
< dyscolis. Hsec est enim gratia in Christo Jesu Do- j) rum. Subsequenler vero, et servos quomoclodomi-
< mino nostro. > nis fainulenitir admonet. Doeel ergo fideles, famu-
Obsecro vos lanquam advenas et peregrinos. (Ex los vidclicet seterni regis, etiam mundi polestatibus
Beda.) Advense Latine, Graecedicunlur TT/>OO->J).\JTOI. subdi, ne vel in hoc iidei et religioni Christianae
Quo nomine appellabant Judaei eos qui de genlibus, possit detrahi, quod per eam humansc condilionis
nali, in Deum credidere, ejusque circumcisione ac- jura turbenlur. Nam et ,ita polesl recle inlelligi,
cepta Judaico more, juxta Dei legem, vitam ducerc quod diclum est: Omni humanx creaturai, ut signi-
yoluerunt. De quorum numero fuere quidam eorumi ficetur et fidelibus et incredulis rerum dominis.
qui in die sancto Pentecosles, quo aposloli spiritumi Ad vindictam malefactorum, laudem- vero bono-
sanctum in ignis visione perceperunt, ad prsedica- rum. Non quod omnes qui a rcgibus missi duces
tionem eorum Christo crediderunt, dicente Scri- sunt, vel malefactores punire vel laudare bonps no-
ptura, quod Judceiquoque et proselyti adessent (Act., verint, sed quaeesse debeat aclio boniducis, sim-
n). Sed et nos si veraciter cum Propheta Deo di- pliciter narrat, hoc est, ut male facienles coerceat,
cere possumus, quoniam Incola nos sumus apud te' et bene agentes remuneret. Qui eliam si injusle agit,
in terra, et ptregrini, ticut omnes pdtres nostri; ad[ si bonos damnat, nihilominus ad laudem eorura
2g9 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 290
vacare solent, unde cyjnVi,vacatio interpre-
pertinet quae facit, si patienter ejus improbitatem A gistros
tolerant, et sapienter ejus slultitise resistunt. Unde tatur. Deniquein Psalmoubi canimus: Vvcateet videle,
et Paulus : Vh non limere potestatem, bonum fac et quoniam ego sum Dominus, pro eo quod nos dicimus
habebh laudem ex illa, non dicit, ab illa, sed ex illa. vacale , in Graecohabetur, CT^OA«O-««. Scholastici
Quia et si potestas te mundana non laudal, imo si sunt ergo eruditi, dyscoli indocti et agresles, sed
etiam persequitur, si occidit gladio, ut Paulum, si utrisque vult obedire subditos, explicans apertius
crucifigit, ut Petrum, habebis ex illa laudem, dum quomodo nos supra omni creaturse jusserit esse
ex eo , quod iUa malefecit, in te justum et innoxium subjectos. Alia editio pro dyscolis difficilesbabet, et
tuoevirtutis patientia coronam laudis meretur. Nam sanctus antistes Fulgentius in opusculis suis sic po-
et hoc intendisse beatum Petrum in hac sententia nit: Servientes cum amore, non tantum bonis et
verba sequenlia docent, quibus dicitur : modeslis, sed etiam difficilioribus. >
' Quia sic est voluntas Domini, ut benefacienlesob- Sed si benefacienles et patientes sustinelh, hmc ett
mutescere faciatis imprudentium hominum ignoran- enim gralia in Christo Jesu. Hsec est enim gralia
tiam. Hsecest ergo laus bonorum, ad quam duces a apud Deum, in hoc enim vocati estis, quia et Chri-
rege dicit missos, dum ignorantia ducum impruden- stus passus est pro nobis, relinquens nobis exem-
tium, boni ad laudem suam perpetuam bene se B plum, etc. Notandum attentius quam summe condi-
agendo utuntur. tionem servorum glorificet, quos benefacientes, et
Quasi liberi et non quasi velamenhabentes malilice absque ulla culpa vapulantes .a dominis crudelibus et
libertatem. Quasi liberi bona faciunt, qui quo majore improbis imitatores esseDominicsepassionis aflirmat.
apud homines libertate utuntur, eo arctius, imo EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XVI.
liberius divino famulatui subjugantur.' Sed et illi < Modicum et jam non videbitis me, et iterttm
quasi liberi benefaciunt, qui in exemplum Joseph < modicum et videbitis me, quia vado ad patrem.
palriarchse, tametsi servitio deprimuntur hominum, < Dixerunt ergo ex discipulis ejus ad invicem :
servi esse vitiorum nulla arte compelluntur. At vero < Quid est hoc quod dicit nobis : Modicum, et non
libertalem suam in velamen malitise vertunt, cum «videbitis mc , et iterum modicum , et videbitis
quo minus humani famulalus jugo cohibentur, eo la- < me, quia yado ad patrem ? Dicebant ergo : Quid
tius peccatorum dominio mancipantur. Et cum vi- < est hoc quod dicit nobis, modicum? Nescimus
tiis impune serviunt, libertatem vocant. Hoc prse- < quid loquitur. Cognovit autem Jesus quia vole-
texunt nomine culpam. Potestautem juxta illud apo- < bant eum interrogare, et dixit eis : De hoc quoe-
stoli Pauli generaliler accipi, vos in liberlale vocati < ritis inter vos, quia dixi modicum et non videbitis
esth, fratres, tantum ne libertatem in occasionemcar- C < me, et iterum modicum, et videbitis me, quia
nh deth. Liberi enim recte vocamur, quia per ba- < vado ad patrem. Amen amen dico vobis, quia plo-
ptisma a peccatorum sumus nexibus absoluti, quia < rabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit.
a dsemoniacaservitute redempti, quia filii Dei effe- < Vos aulem contrislabimini, sedtrislilia vestra ver-
cti. Noh tamen dono libertatis poliorem peccandi < telur in gaudium. Mulier cum parit tristitiam ha-
facultatem vel licenliam accepimus, quinimo, si < bet, quia venit hora ejus. Cum autem peperit
peccamus, mox libertate perdita servi efflcimur pec- < puerum, jam non meminit pressurse, propter gau-
cati. Et quisque se ab hoc liberatum a Domino pu- < dium, quia natus est homo in mundum. Et vos igi-
tat, ut licenlius peccet, talis suam libertatem in ve- < tur nunc quidem tristitiam habelis, iterum autem
Iamen malitioemulat. Vult autem nos beatus Petrus < videbo-vos et gaudebit cor veslrum, et gaudium
liberos esse a servitio culparum , ut servi crealoris < vestrum nemo tollet a vobis. >
noslri boni fii fideles pernianere possimus, unde Modicutn et jam non videbilh me, et ilerum modi-
subsequenter adjungit: cum et videbith me. Ad illos specialiter hsec quse di-
Sed sicut serviDei. Omnes honorate, fraternitalem cta sunt pertinent, qui ejus discipulalui prsedicanlis
diligite, Deum timete, regem honorificate. Monet in carne adhserere, et post tristitiam passionis suoe,
ergo congruum cunctis impendere honorem, et juxta visa resurreclione etascensione ejus, laetificarime-
imperium Domini, Csesari quae Csesaris sunt, et ruerunt. Modicumetiamfuit ab illa hora illius noclis
Deo, reddere quse Dei sunt. Et bene inter alia fra- qua traditus est in hora passionis suse, quod eum di-
ternitatem diligere jubetliberos, ut eos quoque qui scipuli carnaliter videbant. Et iterum modicum fuit,
sibi temporali conditione subjecti sunt, fratres sibi quod clausus in sepulcro tertia die resurrecturus
in Christo esse faclos recolant, una cum ipsis pa- jacuit, etillorum aspectibus videri non potuit, hoc
trem invocantes eum, qui sine acceptione persona- est quod ait: Modicum et non videbitis me. Quod
rum judicat. vero ait: Ilerum modicumet videbith me, signifi-
. Servi, subditi estotein omni timore dominit, non cat tempus post resurreclionem, quo cum discipulis
tantum bonit el modestis, sedetiam dyscolh. Auo-xoXocconversatus est, et illis multimoda pslensione appa-
sunt difficiles, sine scholari doctrina. Discolos indi- ruit, usque dum ascendit in ccelum illis videntibus,
sciplinatos dicit, nomine ducto a Grseco eloquio. ut in Evangelio et in Actibus Apostolorum legitur.
Quia Graeceschola vocatur locus in quo adolescentes El hoc est, quod ait: Quia vado ad Patrem, ac si
litleralibus studiis operam dare, etad audiendos ma- . patenter dicat: Quia post niodicum a vestris aspe-
291 SMARAGpI ABBATIS , \ -m
ctibus in monumenti claustra abscondor, et iierum A Amuiier nato.in hui)cniuniluft> homine laetatur, ita
post modicirm, deslruclo , riiortis irripefio, yqbis in- Ecclesia iiatp in yitam fiituram fidelium pppulo,
luer.dus appareo, quia tempus est, ut expleta d.is- digna exsultatipne repjetuf, pro.qua, ejus nai.iviitate
pensatione assumptai riiOrtalitalis, curo resurrect.ip- niitlltim laboraits et gemens,in prsesenti, qiiaslpartu-
nis triumpho jam revertar ad patrem. Hsec verp .riens dolet. Nt?cnovnni de' etWique videri, si natus
verba Domini, ut dixi, illis speclatlm, qui ejus rer Idiciiur,,qui ex |iac vita migrayeril. .Qupniodp enim
surreeiionem videre potuerunt conveniunt, qiiaeapo- cposuele nascj..difiitur, c.uni quis de nterp m«\tris
sioli lunc temporis non potuerunt inielligf.re,, ¥5l propeclenshancin.ilHpeni Bgreditur,,ita etiani rectjs-
hahc illorum ignorantiam pjus magister. intelligens, sime po.tes.tnajjjs appellari, quj spluluSfa^vinculis
subsequenter secundum animaeillorum dubi|.ationein carnis a i lucerq siiblifliatur seternam, uo<'emps; obr
responiiit, qtiasi expositurus quid essel, qupd (iixit; tintiil ecclesiaticus, ut dies beatorum martyrum sive
Modicumet non videbitis me,et ilerttm ntpdiciim el cpnfessprimi Chri.sti, quibus da.saBeiilo.iransijsrunt,
videbilis tne. natales ypcifpmus, epfunique splemnia npn.fune-
Cpgnovitergo Jesiis quia wlebqnf eum iitterrogare,, bria4 sed natalitia dicantqr. El yos igitur nunc quir
et dixit eis : De hoc qumritis inter vgs, quig dixi..: M.g- dem tristitiarn hqbetis, iterui)i autera yidebpvos,*!
dicum et non videbitis me, el iieryfn modic.um'etvi-1^ gaudebit cor ycjs|niii), et gaudium; vestrum nemo
dciiitis me. Amen amen dico vobis, quiq plgrabilis qt tollet a nobis. Quod de ipsis quidem discipulis;lacile
flebilis iios, mundusautem gaudebit; vos gtilemconlri^ inleJiigitur, quia tjrisiiliarn hab.i^itunt, passo ac se-
stabimini, etc. Hoc et ipsorum et tolius Ecclesices.la- pultp P/Ojnino, sgd peracta resurreetionis gloria,
tui congruit. Plorabant quippe et flebanl amatores gavisi stint viso. boriijim. Et. gapdj?(m epruni nepao
Christi, cuni illuffi coniprehendi, ab hoslibus.ligari, tulit ab e[s, licef pressuras, ac perseeutiones-passi
ad concilium duci, damnafi, crucifigl, mpri ei sepe- essentin Iwe mtnidp, seinper in spe gaudebanl-fu,-.
liri viderehl. Gaudebant miiridi amalpres, qups pb ttiroe retributipnis., pro ep quod digni essent-pro no?
infimas'cogitationes hiiinlum ybeat DQiriinus,,cum rnine Jesu c.ontnmelias palj : Itemni. autem videbo
morle tufpissima condemnarent iilum, qui gravis vgs, et gguftebi.tcfir vestrunx, e\- gpudium vestmtn,
eral eis etiam ad videnjum. Contristabaiitur disci- nemo iollet a vgbis..Vidjst ifaque pleclos p,pst;iri,sii-
pttli posito in iriofte,'sed agnila eliam ejus resurre-r tiam Domjnus, cnrn eorum paj.ien.tiam^amnato imf
ctione, trisiitia illorum versa est in gaudittra. Visa pugna!p>'eremuuerat: Videbo vgs, id-esf,; cuni as-
asceasionis potentia, jam majore gaudio subievali^ stirnpspr.p vp.sijd me ipsiim. Ut-iibi sutn ,ego,et vos
laudabant et benedicebant Dominum, ut Lncas evaii- sitis, et in illa visipnp perpetuse glpriaegandebilncor
gelista teslatur. Sed et cnnclis fldelibus, hicDomini •! vestrum, et gaudium yestrnra n,en)otbllet a yoMs,
sermo convenit, qui per lacryfnas pressurasque quia jbi nullus advefsarius, nullus per-secutor, riem»
praesentes ad gaudia ceterna perveiiire coiitendunl: tpij trislitiani ingerat animis yestris, duiij'y3debitur
Qui seminant in lacrymis, ut ip gaudio nietant: Deus deorjiin jn Sion, et cunv.appaxueritGhrhlus,
Eunles ibanl et flebant (Psql. cxxv) , quatenus in tunc et vos appprebitis, iit Apostolus ait, fium illo in
aeterna beatitudine laboris sui niefcedem recipiant. glpria. -- ,-
Mnndus aulem , id esl, mundi amalores gaudebunt DOM1NICATERTIAP.OST-PGT.PASCHJE: .
qtti ad oeterna gautiia se proeparare per laefymas et, EPISTOLA BEATlJAPOBI AIJOSTpLI,CAP.I.
afflictiones despiciunt. Vos aulem coiitrisialiirnini' < Omne datum optimum , etonine doniinr perfe-
per labores et pressuras, sed tristitia yestra verletur «cjum desurstim est, desciendensa palfehnniiium,
in reternaebealitudinis laeiiliam. < apud qnem non .est transmutatio nec vicissitudinis
'
Mulier cum partnril, Iristitiam habet, quia venit i obiiiiibratio. Vol mtarie enini.gehnit nos vefbo ve-
hora ejus. Miilierern dicit sanctam Ecclesiam, pro- < rilalis , ul simus initium aliquod creaturce ejus;
pter fecunditatem bonbrum operuin. Et quia spiri- < Scitis, fratres mei dileclissimi Sil auteni omnis
luales Deo filios gignere nuncttiamdesinil, hcecmu-- T. « hpmo vplpx ad auiien.ium., iardus autem ad Xo-
lier cum paflurit, tristitiani habet? quia yenithora.l- li< .quejidiirii, et lardns ad iram. Ira enim yiri justi-
ejus. « liam Dei hoii operatur. Propter' quod abjici&iftes'
Ciint autem peperilpuerum, jam non nieminUpres-". « omiiem immunditiam el abundantiani malltice,'ia
sitra>,propier gaudium , quia natns e&l liomg in hgc; «iijansuetutiine suscipite insitrim verbum j quod
mtlndo. Quia nimiruni sancta Ecclesia, quandiu inl < »' : ;r
pGlestsakareaniinasyeslras:
mundo spiritualium yiriutum profectibus jnsisf.it,! Bmne dalumoptimum, et otnne'dbnum perfecmm-
nunquaih muridi tentatioiiibus exerceri dteslstit. 4t! desursumest, ilcscendensa patrejuminum. (Ex Beda.)
cum devicto laboruni certamine ad palniam ppry.e- • Postquam docuit vitia, quibus tentnmur non a Deo
nefit, jam nori memiiiit, incjuil, pressurce Mcecer - npbjs, sed & nobis ipsts;rnesse oslendit:; e cohlra,
deritis, propter gaiidiuiii per.ceptse retribuij.pnis,> quichpiidb,ojniagitiius, \hoc a ©eo doiTantepercepi-i -
quia non sunl cgndignmpqssioneshujus tempgris gi{ t mus. lnde etenini .patrem luminiim appellat:,';quia
supervenluram gloriam, qum revelahUiir in nobiss auctorem novit spiritalium charismatum. Cuicoriso-
(Rom.\m). Non meminit, inquit, pressurw proplerr nat. jll.ud aposlpli Pauli; Qnid enim hdbesquod non.
gaudium, quia naius est homo in muftdo. Siput en.in) ' . ";*.':;•• •
} accephii (I_Gpj..r);?'•- .
go* COLLECTIONES IN EPJSTOLAS ET EVANGELIA.' 294
Apud quem non est transmuialio, nec vicissiludinis; A . cipitj.ut non quaslibet.pl) oaii§|tSserejjj7:atemnostri
obumbratig: Qttia in Dei naiura niulabilitas non est, vultus in ausleritatem vertarnus, s,ed eerta existente
neque lumen cjus sicut limien liujiis mundi aliqua i-atione, verbi gratia, si aJiLerporrjgi pipximos ma-
vieissiuidinis umbra intercidit. Liquet ulique quia xime qtti nobis coroinissi sitnt, npn posse cernamus,
sola nobis dona lucis , et 11011 eiiam tenebras uiittit 'severiliitem erga eos verlji, v^l etiaiji jutficium di-
errorum. striciionis exiiibeaiiius, map.ente tamen quantum
Votuntarie genuil nOsverbo veriiatis. Et Doriiinus naiurahiiniana patitur slatu nosfrse nifintis sereno.
ili Evangelio : Non vos me elegistis, sed ego elegi vos Credo, Phinees, Saniuel, Elias, et Pelrus, tardi
(Joan. xiv).' Et in Osee proplieCa: DUigam eos spon- fuerunl ad iram, el lamen peccanlgs, vel yerho, vel
tanee (Osee. xiv). Quia ergo dixeral: Omne datum gladio pereinerunt, SeJ e), Moses, cum esset, vir jni-
optimum, el omiicdonum perfeclum a Deo descendere, tissiinus, exivit a Pharaone, quem incorrjgibilem
ebiiseqcientor astruil, adderido : quia non noslris vidit, iratus niniis, CQmininalus,ei pqenam quam et
lfiefitis, sed suoe beneftcio volunialis, per atpiam opere patravit.
regeiierationis de filiis tenebfarum, nos in fi.Iioslucis Ira enini viri justilunn. Dei non pperaiur. FaciliS
mutaverit. est sensus, quia qui iracundioe vilio se incautus sub-
'Ut simus iniiiiim aliquod crealiirm e/'«s. Ne in eo B ] jugat, el si hotqiijibus juslus appsiret, in rlivino exa-
quod ail, gcnuil, hoc nos lieri pularemus quod ipse niine nondum pe.rfecle jusjtus est. Verum aliius
esl. Ideo principaluni queniclain, in crcatufa nobis potest iijtelligi,quod a Doniinp-diclumegf: Tu autem,
hacadoptionecoiicessuin ostendit. Iliinccfeniinversi- JPorainevirlutum, euni tranquillilate judjeas : qua-
culum qtiidam ila iransiulil: Volens genuit nos verbo iiscunque judex honio, auiissa mentis tranqujUitate,
verilath, ut simus primiike creaiurarum ejiis, idest delinqcienteni jucl.icat, etiaip sl justejudjcat,, justi-
ut coeteris quos cerniintis creaiuris, siintis uieliorcs. liaiii lamep divini exainiiiis, in quam perturbatio
Prirtiilias naniqtie frugum vcl ani.maijtium, Doinino cadere nescit, imilari non potest.
consecrari lex prcecipil. Primilias auri cl argenti ad Propter quod abjiciem.es.gninem i.nmiinditiani. et
opus tabernaculi jussil conferri, id csi, opiinia qu;e- abunduniiam ma.lili(c., in mansuetudine suscipife in-
qiie iri inetallis (Exod. xxu, xxiu). Et de atiliquo silum verbum. Primo et corpus et menterq a vitjis
Dei populo dixil prophela Jcrcmias : Sanctns Israet jubet expsirgare, ul digni exjstere possjijt, qyi ver-
Dbinino primilim fruguin ejus (Jer. n). liKtnsaluiis percjpiant, .Qui en,ipinpn decliiiiitprius
Sciiis aiitem, fratres mei diteclhsimi. Notissimiini a Haalo, iipij poiest facere boiium. Ojnneni guippe
inqiiit, vobis est, quod a vobis ipsis habujstis ad iminiimlitiam, et caniis et animce nuncupat, MaJitia
vitia labi:a Domino autem vos illiisirari, non vestra G ( aiiteiii proprie ad interioius Jionjinis prayitalem re-
provisione, sed superna gratia vos proeveniente, con- spicil: Suscipite, jtiquil, insituM.verb.um,id est, yeiv
iigit. biimDei, qtipd vestris cordibus, pr.edicandp impoai-r
Sit autem omnis homo velox ad audiendum, etc. mus, vos discendp suscipite, vel certe ita seiitienT
Ilinc auditorem nioralibus iiistiluil prceceptis, et re- duni. Verbum quod nobis in die redeniptipnis iftsi^
cte primo admonet.iturem qiiemque citius accomino- tum esi, quo vohinlarie genuit nos Deus, janinunc
dare docenti, sero autem o.s ad docendum aperire, perfectius suscipite, etiain operibus implendo, quod
quod stullum est, quemlibet qtioeipse non didicerat, jam in mysterip t,enelis,
aliis yelle proedicare. Qui ergo sapientiam diligil, Quod potesl sqlpare aninigs vestrqs, Et jajn si in
primo ut supra admonuit, lianc a Deo postulet. De- corppre teniatioti.es pa.tianiini, yel a perfiiiisjnorte
hinc magislrum veritaiis humiiis attditor inqtiirat, et epnsuminapiiii.i. . .
inler agendum suam cautissime linguam, non soliim ' ALIAEXPOSITIO.
ab oiiosis sermonibus coerceat, vertim et ab ipsa,
quam ntiper didicil veritate proedicanda contineat, Otme dalum optimutn et pmtie dgnum perfectutn
Hinc Saloriion de distantia temporum scribens, ait: desursmn est, et generaliler de ojnnibus, pt speeiali-
Tenipus iacendi, et tempus loquendi (Eccle. in). Rinc P ter de unaquaque a Deo data virtule inteliigi po,tpst,,
Pyihagonci, naluralis scientioe magislerio prcediti, Potest autem et specialiter.datu.qipplimuoiid.eieontiri
anditores suos per quinquennium jubent silere, et nentia malrinionii, etdonum perfectum d,e virgiiiir
sic demum prcedicare pertuiltunt. late iatelligi. Nam et in baptjsnii gratia datum opti*.
Et tardus ad irum. Qtiia maturilas sapientice, non jjium, et in datione Spifilus ssuicii, dpnuni perffi-
riisi tranquilla niente percipitur. Scriptum est enim, ctum nilijl obstat intelligj,
qiiia ira in sihu siulli requiescit (Eccle. vn). Non Descetideiisa pn\re lnmimm. Pater luminum dici-
autein ila velocitatem irce vetat, ui hujus tarditatem tur Deus, quia ab ipso .sive inyisibiliiim iuminum, uiv
approbet, sed hoc potius admonet, ul et hora per- sunt angeli, de qajbus in priocipio dixit Deus : Fiut
turbationis aclilium, ne nobis ira subrepat cavea- lux, sjye aiiimaruro P)aj'um iquibus, ait Jestis: VPS
fnus. Aut si forte subrepserii, intra oris septa ejus esfpslup muridi, §eu y-isibjijumsoiis «.t iuase,'et stel*
cohibeamus impetum, ut exacta hora diserinunis larum, generalifer omijjafacta sunl iuinina.
liberius eani ad integrum a corde nostro per tempus Apud quem ngi,i e.st .trqmimtaiio. Kon enim.niu-
expurgemus, Vei certe tardos ad iram nos esse prce- ta.biiturqiji dixjt: Ego s.um\qm sumiExad. ap). ;Ma*
295 SMARAGDlABBATIS 296
tus et tempus, incrementum et defectus, omnino di- A est, sine ira et disceptatione. Suscipite per fidem
vina non accipit natura. rectam in menle pura insitum verbum, a Deo mis-
Nec vicissitudinh obumbratio. Non enjm dies sicut sum, et in mentibus nostris susceptum, ut ubi
a abundavit '
dies, post lucem obumbratur tenebris, qui semper peccatum, superabundet gratia. Verbum,
lux lucis, crealor omnis et origo est luminis. inquil, hoc est, verbum credulitatis, verbum Evan-
Voluntarie genuit nos. Per gratiam utique, non na- gelii. Postremo, verbum illud de quo Joannes ait:
turam, solum enim verbum est, quod substantiali- In principio erat Verbum, et Verbumeral apud Deum
ter et proprie dicitur filius Dei. Cceteri autem po- et Deus erat Verbum (Joan. i), qui et salvator dici-
teslate ab illo accepta vocantur filii, quotquot autem tur, quia potest salvare animas noslras.
receperunt eum, ait Apostolus, dedit eh poteslatem EVANGELIUM JOANNIS,CAP.XVI.
filios Dei fieri (Joan. i). < Vado ad eum qui me misit, et nemo ex vobis
Verbo veritatis. Yeritas Deus pater, verbum filius < interrogat me : Quo vadis. Sed quia haec loculus
ejus est: si veritas Christus, verbum veritatis Evan- « sum vobis, trislitia implevit cor vestrum. Sed ego
gelium ejus est: Per Evangelium, inquit Paulus, < veritatem dico vobis, expedit vobis ut ego vadam.
ego vos genui. « Si enim non abiero, paraclelus non veniet ad vos.
Ut simus initium aliquot creaturm ejus. Inilium B I < Si autem abiero, mittam eum ad vos, et cum ve-
creaturse, rationabiles angeli in ccelo , in terra « nerit, ille arguet mundum de peccalo, et de justi-
Adam, in Ecclesia Veteris Teslamenti palriarchce, in « tia et de judicio. De peccato quidem , quia non
Ecclesia sanguine Christi redempta apostoli sunt, < crediderunt in me. De justilia vero, quiaadpa-
nam uni eorum dicitur: Tu es Pelrus, et super hanc < trem vado, et jam non videbilis me. De judicio
Pelram aidificabo Ecclesiam meum (Matth. xvi), < autem, quia princeps mundi hujus judicatus est.
quam Ecclesiam Paulus apostolus novam creaturam < Adliuc mulla habeo vobis dicere, sed non polestis
appellal. < porlare motlo. Cum autem venerit ille spiritus ve-
Sit autem omnishomo veloxad audiendum, lardus < ritatis, docebit vos omnem veritatem. Non enim
mulemad loquendum. Sciebat enim apostolus eos, < Joquetur a semetipso , sed quaecunque audiet lo-r
ad quos epistolas mittebat, priraatum verbi voluisse « quetur, et quoe ventura sunt annunliabit vobis.
tenere et docere plus quam doceri, ideo admonet « Ille me clarificabit, quia de me accipiet, et annun-
eos humililatem servare. Velocitas enim audiendi « tiabit vobis. t
facit hominem docibilem; tarditas_ vero loquendi Vado ad eum qui misit me, et nemo ex vobisin-
mansuelum. terrogat tne: Quo vadh. (Ex August.^Significat sic se
Tardus ad iram. Quod naturaliter accidit, penitus "* iturum ad eum qui misit illum, ut nullus interroget,
vitare non potuit, larditatem interdixil, quia ira di- quod palam fieri visu corporis cernerent. Nubes
lata decrescit. Aliter. Tardus ad iram , id est, se- enim suscepit eum, quando ascendit ab eis, et eun-
cundum legis Veteris Testamenti ad vindictam : Lex tem in coelumnon verbis qucesierunt, sed oculis de-
enim, inquit Apostplus, iram operalur (Rom. v), id duxerunt (Act. i).
est, oculum pro oculo, dentem pro dente. Sed quia hmc locutus sum vobis, tristitia implevit
Ira enim viri justitiam Dei non operalur. Iram virii cor vestrum. Videbat utique quid illa sua verba in
dicit iram hominis, quaesecundum Testamenti Ve- eorum cordibus agerent. Spiritalem quippe nondum
teris usum semper cupit exercere vindictam, et ideoi habenles inlerius corisolationem, quam per Spiri-
Novi Teslamenli, ubi scriptum est: Noli reshtere; lum sancluni fuerant habituri, id quod exlerius in
malo, non operatur justitiam (Matth. v). Aliter: Irat Christo videbanl amittere metuebant.
viri juslitiam non operatur, subintelligitur •.Ira Dei,, Sed ego veritalem dico vobis, expedit vobh ut ego
quae humano dicitur afleclu, justiliamoperatur, utt vadam. Expedit ut forma servi vestris subtrahatur
in Sodomis, inPharaone, in^Egyplo, inmari Rubro,, aspectibus, quatenus amor divinitatis aplius vestris
et in ipso Israel populo in deserlo, unde Psalmo-- . infigatur mentibus. Expedit, ut notam vobis formam
grapbus canit: Iratus est furore Dominusin popu-: - ccelo iuferam, qualenus per hoc majori desiderio
lum suum (Psal. cv). Et multis in locis legimus, ubii illuc suspiretis.
jra Domini, qusesemper justissimo fit examine re- Si enim non abiero, paracletus non veniet ad vos.
i[ctissimanioperatur justitiam. Si autem abiero, mittam eum ad vos. Non quia non
;i Propter quod abjicientes omnemimmundiliam. Alii ii poterat ipse in terra positus dare spiritum discipu-
hoc in loco immunditiam specialiter idololatriam in-- lis, hsec loquitur, cum aperte Jegitur : Quia post re-
telligere voluerunt. Alii fornicationis immunditiam,, surrectionem apparens eis, insufflavitet dicit eis :
quse fit cum mulieribus, cum masculis et pecudibus,<, AccipiteSpiritum sanctum; sed quia ipso in lerra po-
et his similia. Postremo, ut generaliter de oinni in- sito, et corporaliter conversante cum eis, non vale-
telligeres malitia, addidit et abundantiam malitise. i. bant ad illum erigere mentem ad silienda munera
Sicul enim radix virens in terra virgulta germinat,t, gratiae coelestis. Ascendente autem illo ad coelos,et
sic malitia latens in corde vitia generat. ilii pariter omne desiderium suum illo transfere-
In mansueludine suscipite insilum verbum , quod d baut. Ideo capaces spiriius sancli jam fac.tierant,
potest talvare animas vestras. In mansuetudine, hoc ic non ultra de morte ejus contristati, sed de promis-
297 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 298
sionis ejus munere Jsetati.Patet autem nec laboriosa A bili circumdatum, sed in majestale ad judicium ve-
exposilione indiget, cur eumdem spiritum paracle- nientem, et peracto judicio in majori gloria cum san-
tum, id est, consolalorem, cognominaverit. Quia ni- ctis apparentem. Sequitur:
mirum corda discipulorum,quoe recessus ipsius moe- De judicio autem, quia princepsmundi hujusjudi-
sta reddidisset, hujus consolaretur et recrearet ad- catus esfl~Principemmundi diabolum dicit, qui pri-
ventus. Non quod antea spiritus sanctus non esset matum tenet in cordibus infideUum, quos hic mundi
in cordibus discipulorum , vel etiam in anliquorum nomine voluit intelligi, qui ordine perverso mundum
sanctorum , sed manifesta pleniludine ante sic non potius quam mundi creatorem diligunt, quijudica-
fuit datus, quomodopost ascensionem die decima tus est a Domino, qui ait: Videbam Satan sicut ful-
in centum viginti nomina transmissus legitur. Sed gur cadentem de cwlo. Judicatus est ab eo, cum et
in nullo opere cujuslibet personae Patris , vel Filii, ipse dseraoniaejiceret, et discipulis daret potestalem
vel Spiritus sancti totius sanctaeTrinitatis operatio calcandi supraomnem virtutem inimici. Arguilur ita-
defuit. Sed oportebat ita insinuari trinitalem, ut <juemundus dejudicio, quod diabolusest judicatus,
quamvisnulla esseldiversitas substantiae, singillatim quando homines ne Dei volunlati resistere praesu-
tamen cominendaretur distinctio personarum. mant, exemplo damnati propter superbiam lerre-
Et cum veneritille, arguet mundum. Quid est quod B I rentur arcbangeli. Credant itaque homines in Chri-
dixit, cumvenerit ille arguet mundum ? Nunquid non stum ne arguantur de peccato infidelitatis suse, quo
Christus, dum esset in mundo, non arguit mundum peccato omnia peccata detinentur; trapseant in nu-
de his omnibus quae sequuntur ? Sed Christus solam meruni fidelium , ne arguanlur de juslilia eornm
Judoeorumgentem arguit, Spiritus vero sanctus, in quos justiflcalos non imitantur. Caveant fulurum
discipulis ejus toto orbe difiusis, non unam gentem jadicium ne cum mundi principe judicentur, queni
intelligitur arguisse, sed totuni mundum. In quo ar- judicalum,imitantur. Etenimnesibi existimet parci
guit ? In eo, quia per spiritum sanclum charitas dif- superbia dura mortalium, de superborum supplicio
fusa est in cordibus eorum, quceforas mitlit timo- terrenda est angelorum.
rem, ut non metuerent mundum, id est, amatores Adhuc multa habeo vobis dicere, sed non poteslh
mundi arguere. portare modo; cum autem venerit ille Spiritus verila-
De peccato, et de juslitia, et de judicio. Quam sen- tis, docebitvosomnemveritatem. Certum est aulem,
tenliam ipse Chrislus exposuit dicens : De peccato, quod veniente desuper spiritu, apOstoli majorern
quia non creduntin tne, peccatum incredulitatis quasi' multo scientiam veritatis quain caraales eatenus po-
specialeposuit. Quia sicut fides origo virtutum, ita tuerunt, consecuti sunt, majori desiderio certandi
solidamentum est viliorum in incredulitate persi-' t^1 pro veritate succensi sunt. Non tamen putandum
slere, Domino terribiliter atlestante, rqui ait: Qui' est in hac vita quempiam omnem veritatem posse
autem non credit jam judicutus est, quia non credit' comprehendere. Unde et ipse beatus Paulus aposlo-
in nomine unigenili Filii Dei (Joan. m). Judicalus' lus qui ad lerlium ccelumraptus est, et ibi audivit
dixit, id est, damnalus. arcana verba, quae nou licet homini loqui, ait: Ex
De juslitia vero, quia ad Patrem vado, et jam1 parte cognoscimus, et ex parle prophetamus(I Cor.
non videbith me. Justilia discipulorum Christus' xni). Cum aulem venerit quod perfeclum est, eva-
erat, quod Dominum quem verum hominem cer- cuabitur quod ex parte est. Intelligendum est ergo,
nebant, verum quoque Dei Filium esse credide- quod ait de Spiritu : Docebit vos omnem veritalem,
runt, et quem sibi corporaliter ablatum noverant,, quasi diceret, diffundet in cordibus vestris charita-
certo semper amore colebant. Justilia cselerorumi tem, qucevos omnem veritalem facit amare; cujus
fidelium, id est, eorum qui Dominum in carne noni magisterio intus edocti, proficiatis de virtule in vir-
viderunt, Deum et hominem verum corde creduntt tutem, dignique efliciamini pervenire ad vitam, in
ac diligunt, de qua profecto justitia fidei arguunturr qua vobis seterna claritas summse verilatis et verse
infideles,quseest, quod eum quem corporali intuitui sublimitatis, id est, contemplalio vestri conditoris
nunquam viderunt. Cur ipsi videlicet cum similiterr appareat.
verbum vitaeaudirent, noluerint credere in justitiam. Non enim loqueiur a semelipso, sed qumcunque
Neque enim nequitia malorum ex sua solum pravi- audiet loquetur. Non enim loquitur Spiritus a se-
tate, verum etiam ex comparationerectorum, quaniii metipso, sed a Patre, nam Filius natus est a Palre,
sit damnanda denuntiet. Arguit ergo mundum Spi- i- et Spiritus sanelus procedit a Patre. Non enim lo-
ritus sanctus de peccato , quia non crediderunt inn quitur a semelipso, id est, sine Palris el Filii com-
Christum. Arguit et de justilia credenlium, quiaa munione, non enim divisus est Spiritus sanctus a
exemplum eorum sequi noluerint, qui huiic ad pa-i- Palre et Filio, sed unum opus esl Patris, et Filii, et
trem ascendisse, neque ullra corporaliter in terriss Spiritussancti. Sedqumcunqueaudietloquetur.Audiet
conversaturum esse sciebant. Nec tamen ab ejus di- videlieet per unilatem substanliae, et proprietatem
lectione poterant ulla ratione separari; hoc est enimn scientise. Non loqtiilur a semetipso, quia non est a
quod ait: Quia ad Patrem vado , et jam non videbi- i- seraetipso.Pater quippesolus dealio non est,Filius a
thme. Nonvidebitis rae ex quo ascendero, qualem n Patre genitus, et Spiritus sanclus a Patre procedens.
nunc videre soletis carne mortali, et comprehensi- i- Ab ipso enim audiet Spirilus sanclus a quo proce-
PATLIOL.CII. 10
299 SMARAGDIABBATIS 500
dit, quia non est a semelipso, sed ab illo a quo A < esse, non refrenans linguain suam, sed seducens
procedit, a quo illi est essentia, inlelligentia, ab illo « cor suum, hujus vana est religio. Religio munda
utique et scientia. Ab illo igitur audientia, quod « et immaculata apud Deum et Patrem hsec est:
nihil est aliud quam scientia. Quod verp adjunxit: « Visitare pupillos et viduas in tribulalione earum,
Et qum ventura sunt annunliabit vobis, constat enim « et immaculatum se custodire ab hoc seeculo. »
nonnullus sanclorum, in Spiritu sancto futura Estote factores verbi non auditores lantum. Sic
praedixisse; sed lamen altius sunt haecverba Domini et Paulus de legis cultoribus ait : Non audilores
consideranda, quae omnibus sanctis communia esse tantum legis jtistificabunlur apud Deum, sed faclo-
possunt. Igitur spiritus adveniens, qum venlura sunt res legis justi sunt (Rom. n). Et in Apocalypsi
annuntiabit, cum gaudia nobis patrise ccelestis ad Joannes cum dixisset: Bealus qui legit, et qui audit
memoriam reducit, cum festa illa supernae civitatis verba prophelim libri hujus, protinus adjunxit: Et
per donum nobis suse aspiralionis innotuil. Venlura servat ea qum in iila scripta sunt (ApOc.i).
nobis annuntiat, cum nos a dilectione prcesentium Quia si quis audilor esl verbi, et non factor, hic
abslrahens, promissum in ccelis regnum, nostris comparabilur viro considerantivultum nalivitatis sum
cordibus et desideriis inflammat. in speculo, etc. Vultum nativitatis dicit vultum in-
Ille me clarificavit, quia de meo accipiel, et an- B ] fantise, quoenondum ad perfectum pervenit virum.
nunliabit vobis. Spiritus clarificavil Christum, quia Mosmulierum est aspicere se in speculis, ut quid
per eum ea charitas in cordibus discipulortim ac- quid in se sordidum perspexerint, aut non bene
censa est, ut abjeclo timore carnali, effectum resur- compositum , in melius emendato, suis satagunt
reclionis ejus constanler prsedicarent, qui paulo placere maritis. Quod facere moraliter animabus
anle tempore passionis pavidi fuerant. Uiide scri- converiit noslris. Debemus eleftim nos in Evangelii,
ptum est : Et repleti sunt omnes Spiriiu sanclo (Act. seu omnium divinarum Scripturarum conspicere
iv), et loquebanlurverbumDei cum fidncia (Acl. n). speculo, et depositis sordibus ornatisque moribus
Spirilus clariflcavit Christum, cum impleti gratia animarum nostrarum, Chrislo vero placere marito.
spiritali, doclores sancli tot et tanta mii'acuja in Quicunqueperspexerit in legem perfectm liberlatis,
nomine Chrisli fecerunt, quibus orbem tolum ad et permanserii in ea. Legem perfectam Evangelii
fldem Chrisli converterent, tot ac tanta, pro Christi dicit; nihil enim ad perfectum lex adducit. Et alibi:
nomine, passionum certamina perlulerunt. Clarifi- Non enim accepisth spirilum servilutis iterum in
cat, dum claritateni in cordibus nostris diffundit, timore, sed accepistis spirilum adoplionis filiorum
el seternae patrise amorem inspirat. Quia de meo (Rom. vm). El iterum : Ubi enim spiritus Dotnini, ibi
' liberias (II Cor. m); et ipse Dominus: Si vos, inquit,
accipiel, et annuntiabit tobis, id est, de meo Pafcr-e.C
De.Palre accipit Spiritus sanclus, quia de Patre Filius liberaverit, vere liberiestis (Joan. vm).
pi'ocedit, de quo et Filius natus est. Qui vero de Non auditor obliviosus faclus, sed factor operis,
nullo natus sil, de nullo procedit, pater est solus; etc. Non auditu verbi supervacuo, sed operis exse-
omnia qusecunque habel pater, mea sunl, propterea cutione beatitudo prseparatur, sicut el Dominus lo-
dixil: Quia de meo accipiel, et annunliabil vobh; quens ad discipulos : Si autem sciiis, beati erith,
de his dixit, quoead ipsam Patris divinitatem perti- inquit, si fecerith ea(Joan. xm).
nent, in quibus ille est sequalis Patri, in qua est Si quis autem putat se religiosum esse, non refre-
et Spiritus sanctus sequalis Patri el Filio, quia una nans lingnam suam, elc. Monuerat supra verbum
substantia, una natura, una majesfas, una gloria, Dei non solum audire, sed et facere; nune addit:
una aeternitas est Patris et Filii et Spiritus sancti, quia et si mandata quis Domini, quae didicit, factis
et est unus Deus omnipolens, invisibilis, incompre- exercere videtur, si non etiam linguam a detractio-
hensibilis omni creaturse, Pater et Filius et Spiritus nibus, mendaciis, blasphemiis, stulliloquiis, ab ipso
sanclus. eliam multiloquio, cselerisque, quibus peccare so-
CONCORDIA. let, refrenaverit. frustra se de operum justitia jactet.
In nomine justitiae, et in spiritus sancti dono et';** Sicut et Paulus generalis poetae scnlenliam appro-
inissione, istarum duarum fit concordia leclionum. bans, ait: Co.rrumpuntmores fcoaos colloquia mala
(1 Cor. xv).
DOMINICAIV POST OCT. PASCH^E. Religio tnunda et immqculata, apud D.etimet Pa-
EPIST.DEATI JACODIAPOSTOLI, CAP.I. trem hwc est. Pulchre addidit, apud Deumet Palrem,
« Estote factores verbi, non auditores tantum, quia sunt qui lipminibus. religiosi videntur, cum a
< fallentes vosmetipsos. Quia si quis auditor est; Deo habentur profani. Unde et Salomon ait: Est via
< verbi et non factor, hic comparabitur viro con- qum videtur homini justa, novissimaaulem ejus de-
« sideranti vultum natiyitalis suoe in speculo. ducunt gd mortem (Prm. xiv).
« Consideravit enim se, et abiit, et statim oblitus; Visitare pupillos et viduas in tribulalione eorum,
« estqualis fuerit.Qui autem perspexerit in legeper- et immaculalum se custodire ab hoc smculo. Quia
« fectaelibertatis, et permanserit in ea, non audilor dixerat factorem operis beatum in faeto suo futu-
t obliyiosus factus, sed factor operis, hic beatus ini rum, nunc quae facta Deo maxime placeant, dicil,
t facto suo erit. Si quis autem putat se religiosumi miseiicordia scilicet et innocentia. Nam quaein eo
 301 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 502
quod pupillos et viduas in tribulatio.ne eorum visi- Adilectionp succensi, quo perfectius omnia, quse de
tare jussit, cuncta quse erga proximum misericordi- agnitione d.iyLnitatis mortalibus erant capienda,
ter agere debeamus, insinuat. Quod quantum valeat, ceperunt, e.p a.rdentius sola, quce ad ejus visionem
ipsp jjudieii tenipore pandetur, ubi dicturus est ju- promerendam juvarent, petere ac desidprare cura(-
•dex : Q.uandiufecislis uni de hh fratribus meh mini- venmt.
tnis, mihi fechlis,- Pprro in eo, quod immaculatos Illa die in nomine mea petetis. Id est, quos ad sa-
nos ab hoc sseculo custodire prcecepit, universa, in lutem tantummodp auiniarum vestrarum, et quse
quibus nos, ipsos castos servare docet, ostendit. In ad gaudia seterna pertinere videantur, petere jnci-
quibus sunt et ea quse supra observare monuerat, pietis, et maxime ut intelligatis quid sit quod dixi:
ut tardi ad loquendum, tardi simus ad iram. Ego et Pater unum sumus, vel quomodp pater sit in
EVANGELI0M JOANN1S, CAP.XVI. me, el ego in patre. Tunc in ejus nomine petunt,
« Amen amen dico vobis, si quid petieritis patrem qui petunt, quia in sono ejus nominis non aliud,
< in nomine meo, dajbi.tvobis. Usque modo non pe- quam i-em ipsam esse, quce hoc nomine vocatur,
< tistis qujdquam in iiomine meo; petite et acci- intelligunt. Hi possunt utcunque cogitare poniinum
< pietis, ut gaudium yestrura sit plenum. Hsec in nostrum Jesum Christum, in quantum hpmo est,
< proverbiis locutus sum vobis. Venit hora, cum B pro nobis interpellare patrem; in quanfum Deus cst,
< jam non in proverbiis loquar vpbis, sed palam nos exaudire cum patre, quod eum sigi^ifica.ssear-
« de.patre annunliabo vpbis. JIIo die in nomine meo bitror, ubi ait.: Et non dico vobh, quia ego rogabo
«, petetis. Et npn dico vQjjis, quia ego rogabp Patrem de vob\s. Potest enim npn inconvenienter
« patrern de yobis, Ipse enim patpr amat vos, quia accipi quod ait: Et non dico vobis, quia ego rogabo
< vos me ama,stis, et credidistis, quia a Deq exivi. patrem de vobis, quia npn de prsesenti rogo, sed
< Exiyi a patye et veu.iin mundum; iteruin relirjquo de futuro posuit, rogabo, quod sanctis ad internam
< mundum., e( vadp ad patrem. Djcunt ei cliscipuli pacem receptis ppn opus sit jcmi aliquid rogare
« ejus:' Ecce nunc pal?jm loqueris, et prpverbium de illis, quia niinjrum tanta beatitudine dpnandi
< nuUum dicis, Nqnc scimus, qu.iciscis pmnia, et sint, quce amplior esse non possit.
« npn opus. esl tibi, ut quis t,e in,tej?rpget: in ljoc Ipse eiiimPater gmat vos, quia pos me amastis, et
< credinius, quia a Deo existi. » credidistis, quia ego g Deg exivi. Non ita intelUgen-
Amen amen dicg vobi,s,si quid petierith Pqtrem in dum est quod dixit : quia vgs me amasiis, quasi
iiwnine meg, dabit vobis. Usque modo non pelhtis priores 1111amarint Christum, sed ita polius, quia
quidqUf.um in nomine meo; petite e%accipieiis, ut ga,u- pater illos gratuitp amore prsevenerit, atque ad
dium veslrum sit plenum. (ExBeda.) Dupbus modis C ' amandum credendumque filium amando sustulerit,
ijjlelligi po.test: vel quia non in iipnjine mep petistis, et quia ipsi agnitam filii dilectionem, ac fi.dcnipio
quod nomen non sicut cpgnQscenduni est cognovi- et sollicito cordp servaverint, majprum pps donis
stis, vel non petistis quidquam, quonia?n, in cpmpa- paternse dilectionis esse remuneratps, qups una curn
ratione rerum : quas petere debujstis, pro nihilo filio et spiritu sancto amat, qups amore digrjo.sj"u-
habendum est qupd petistis, dicat, quod adjunxit: Quia vos tti^eamasth, padem
Pelite et gccipietis, ut gaudium v.estrumsit plenum. ratione sentiendum est, quapropter, quicunque fi-
Ac si patentey dicat : Non fluxa sceculi gaudia, lium recte habet, hunc cum palre e.t spirilu sancto
quoe et mcerore semper mixta et dolore flnienda amat. Et quia liorum inseparabijis est natura divi-
sunt, sed illud singulare gaudium a patre petite, nitatis, borum una eademque sunt clona virtutis,
cujtis plenitudo uullo cujuslibet inquietudinis atta- hoc est, quod amatjs, et creditis quia a Deo exivi.
ctu niinuitur, seternitas ntillo unquam termino dis- Exivi aPatre et veni in munaluni; iterum relinquo
solvilur; si lalia petendo perstiterilis, talia petendo mtmdum, et vado ad Palrem. Exivit a palre, et venit
prpeul dubio quae petitis accipietis, si mores nienti in mundum, quia visibilis mundo apparuit in Jiuma-
concordant petenl,is. Parum enim utilitatis aflert, ._ nilate, qui erat invisibilis apud palrein in djvinitate.,
'
bene orando superna quserere, cjui uon destilit per- Exivit a pati'e, quia non in ea forma qua cequalis
verse vivendo in infimis implicari. est patri, sed in assumpta creatura minor apparuit.
-Hwcin proverbih locutussum vobis; venithora, cum Et venit in mundum, quia in ea forma seryi quam
jam i\gi\ in proverbiisloqugr vg.bis,sed palgmdePalre accepit, etiam mundi htijus amatoribus se videndum
meo.annunliabo.vgbh. Jam parvuli ftierant, necdum prcebuit. lterum reliquit mundum et redit ad pa-
intelligere pptuerunt, quompdo paler esset jn fllio, trem, quia ab aspectu ainalorunj mundi, quod vide-
el filius in patre, et csetera, quce ad profunda myste- rant abstulit, et se amatqribus suis sequalempalri
riorum divhiitatis pertinebant, iiecdum scire potue- esse, credendum docuit. Reliquit mundum et rediit
runt. ldeo in proverbiis, quasi iij oenigmale loqui ctd patrem, quia Iiun^anilafem, quam induit per
illis videbatur poniinus; sed prpmittit ille horam, in ascensionem, ad invisibilia paternce majestalis ad-
qua palam illis de palre Ioqueretur. Illam iiimiruni duxit. Hcec quidem verba Dpmini mystica, et sicut
horara significabat, qua pis, peracta sua passipne ipse teslatur, in prpverbiis sunt dicla, Sed discipuli
ac resurrectione, Spiritcjs sancti erat gratiam datu • quibus dicebantur, adeo adhup carnales ej-ant, ut
rus. Tunc enim specialiter intus instructi, speciali eorum profuniitalem minime capereiit, et non Sft-
505 SMARAGDIABBATIS 304
lum arcana dictorum, sed liec ipsam ignoranliam Astorum? A Sed ne trepidaret nostra fragilitas, repu-
suam inlelligerenl, putanles simpliciler et dilucide tans se tanto prophetse, qui curru igneo rapi meruit
prolata, quse non intelligentibus proverbia erant, ad coelos, similia facere non posse, consulte beatus
ecce continuoresponderunt: Jacobus, de ejus oratione loculurus, ita inchoavit:
Ecce nunc palam loqueris, et proverbium nullum Elias homo eral similis nobis, passibith. Homo nam-
dicis. Palam igitur loqui eestimabant, cujus mysteria que eral, tametsi nulli hominum virtute securfdus,
dictorum necdum comprehendere valebant; quod similis nobis" origine carnis, passibilis ut nos et
auteni adjungunt: mentis fragilitate el carnis. Nam quod carne fragilis
Nunc scimus, quia sch omnia, et non opus est libi esset, apud Sareptenam viduam viclum quserendo
ut quis le interrogel: in hoc credimus, quta a Deo monstravit. Quod mente quoque passibilis fuerit
existi, aperte ostendunt, quia Ioquens ad eos Domi- ostendit, cum post redditas terris -aquas, extinclos-
nus, maxime disputabat, quoe illos delectabanl au- que prophetas et sacerdotes idolorum, unius mulier-
dire, et quse illi inlerrogare volebant, haec ipse proe- culae minis exlerritus, per deserta diffugit. Quanti
veniens eos ultro proferebat. Unde merito illum autem sit meriti apud Deum, pro infirmantibus
scire omnia, quasi Deum, el quasi Dei Filium, a Deo orare, eosque sua peccata confitenles, ad amissam
venisse credunt et confltentur. Aperlum namque B I revocare sospitatem, subdendo manifestatur:
divinitatis indicium est, cogitationum nosse secreta. Si quis autetrt erraverit ex vob.s averitate, etcon
CONCORDIA. verlerit quh eum, etc. Quia enim in superioribus
Istarum duarum in Dei patrisnomine fit coneordia hujus epistolse partibus, Jingua nostra a maligna
lectionum. vel oliosa locutione restringitur, opportune in fine,
IN LITANLAMAJORI.
quid maxime ioqui debeamus ostenditur. Jubemur
EPIST.BEATIJAGOBI APOSTOLI, CAP.V. itaque orare et psallere Domino, quoties aliquibus
« Confitemini alterutrum peccata veslra, et orate pulsamur adversis. Item confiteri alterutrum peccala
« pro invicem ut salvemini. Multum enim valet nostra, et orare pro invicem ut salvemur; pro sa-
« deprecatio justi assidua. Elias homo erat similis hitate proximorum non solum temporali, sed polius
« nobis, passibilis, et oratione oravit, ut non plue- seterna, quantam possumus impendere curam. Si
« ret super terram, et non pluit annos tres, et enim magnce mercedis est, a morte eripere carnem
« menses sex. Et rursum oravit, et ccelum dedit; quandoque morituram, quanti erit meriti a morte
< pluviam, et terra dedit fructum suum. Si quisi animam liberare in coelesli patria sine fine victu-
« autem ex vobis erraverit a veritate, et converte- ram. Notandum sane, quod quidam, codices habent,
« rit quis eum, scire debet quoniam, qui converti(i *- salvavit animam suatn a morte, et ex ambigub Grseco
« fecerit peccalorem ab errore vioe suce, salvabitt o-too-ei tyvyjivix OKVKTOV, ita et recte interpretaripo-
« animam ejus a morle, et operit mullitudinemi test, et revera qui errantem corrigit, sibimetipsi per
< peccatorum. » hoc vitoe coelestis gaudia ampliora conquirit: Satva-
Confitemini alterutrum peccala vestra, et orate proi bit, inquit, animum ejus a tnorte.
invicem ut salvemini. (Ex Beda.) ln hac aulem sen- Et operit mulliludinem peccatorum. Qui peccato-
tentia illa debet esse discretio, ut quotidiana levia- rem ab errore convertit, et ejjus peccala per hanc
qiie peccata alterutrum cosequalibus confileamur,, conversationem ab aspectu interni judicis superpo-
eorumque quolidiana credamus oratione salvari. sitione vitae melioris absconclit, et sua quoque, in
Porro gravioris leprce immunditiam, juxta legem,, quibuscunque offenditerrata ab intuitu ejus, qui om-
sacerdoti pandamus, atque ad ejus arbitrium, quali- nia videt, proximum curando contegit, juxla iUud
ter el quanlo tempore jusserit, purificare curemus. Psalmistoe : Beati quorum remissm sunt iniquitales,
Multum enim valet deprecalio jusli assidua. Eliass el quorum tecla sunt peccaia. Non obliviscitur bea-
homo erat simitis nobis, passibilis, et oralione oravit,, tus Jacob, quod superius ait: Nolite plures magislri
* ut non plueret super terram, et non pluit annos tres,, _ fieri, fralres mei. Ibi namque imperfectos in prcpria
et menses sex. Decenter astruit exemplo, quantum1 actione ac magisterii officio, quia per jactantiani
deprecatio justi valeat assidua, cum Elias una tan- quserebant, submovet. Hic vero instruclos ex omni
Uim oratione orando, tam longo tempore coelos s parte, quid erga salutein proximorum per amorem
coiuinuerit, terris inibres averlerit, fructus mortali-- fraternitatis agere debeant edocet. Quod enim hic
bus negaverit. Et rursus ubi voluit, ubi tempus essee doctor facere perhibetur, hoc alio loco charitas fa-
perspexit, ubi longo inedioe labe cor regis supeibiii cere memoratur, dicenle beato Petro apostolo : Quia
et gentis idololatrse, ad poenitentiain vidit inflexum,, charitas operiimultiludinempeccalorum. Nec praeter-
unam solummodo orationem oraverit, et fructuss eundum, quod hsecerrantis conversatio, non solum
alque aquas, quas negaverat, terris restituerit. Sicc loquendo, sed plerumque etiam bene agendo perfi-
enim sequilur : citur. Nam si quis eliam lingua tacente proximis
Et rursum oravit, et cwlum dedit pluviam, el terraa exempla bonse actionis ostendif, eosque ad miranda
dedit fructum suum. Semel ergo et prius et postmo-i- quceneglexei'ant eleemosynce vel hospitalilatis vel
dum oravit, et hoc uuus Elias, ac tanla impetravit,t, aliarum opera virtutum convertit, oflicium profecto
quantuni his valel frequens plurimorum oratio ju-i- doctoris exsequitur, ac pro ejus quem correxit salva-
 SOS COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 306
tione fratris, cerlani a pio judice mercedem conse-• A , «tur vobis. Omnis enim qui petit accipit, et qui
quelur. « quaerit invenit, et pulsanti aperietur. Quis autem
ALIAEXP0SITI0EPISTOLjE DEATIJACODI, CAP.V. <ex vobis patrem petit panem,nunquidlapidem dabjt
(Ex Beda.) Iste Jacobus filius Alphaeifuit, qui et; t illi ? aut piscem, nunquid pro pisce serpentem da-
frater Domini nominatur. Tres enim sorores fuerunt, < bit illi ? aut si petierit ovum, nunquid porriget iUi
mater Domini, et Maria Jacobi et Joseph, et mater < scorpionem ? Si ergo vos cum sitis mali, nostis
filiorum Zebedcei. Tantse enim sanctitatis iste Jaco- « bona data dare filiis vestris, quanto niagis pater ve-
bus fuisse narratur, ut propter ejus necem dicat Jo- « ster de coelo dabit spiritum bonum petentibusse!»
sephus subversam esse Hierusalem. Hic autem post «2m'svestrum habet amicum, et ibit ad itlum media
passionem Doniini anno tricesimo suum feliciter nocte, et dicet illi:Amice, commodamihitres panes, etc.
consummavit martyrium. Rogatus a discipulis salvator, non modo formain ora-
Confitemini alterutrum peccata vestra, et rel. (Ex tionis, sed et inslantiam frequentiamque tradit oran-
Cassiod.) Confiteborenim sequiyocumnomen est, sed di. Amicus ergo ad quem media nocte venilur, ipse
pro locorum diversitate diverse suscipitur. Confilen-, Deus intelligitur, cui in media tribulatione suppli-
tur enim et qui Domino gratias referunt, confitentur care, et tres panes, id est, intelligentiam Trinitatis,
et qui peccata deplorant. Sed illud in gaudio, istud: B J qua prsesentis vitae consolentur labores, eflhgitare
in lacrymis est; illud in sancta mentis alacritate, debemus. Amicus qui venit de via, ipse noster est
istud in cordis noscitur esse contritione. animus, qui toties a nobis recedit, quoties ad appe-
Multum enim valet oratio justi assidua. Sic enim tenda terrena et temporalia foris yagatur. Redit vero
scriptum"est: Orationes juslorum exaudiet Dominus; ccelestique alimonia refici desijderat, cum in se re-
nam et ipse Dominus ait: Quidquid petierilh in ora- versus, superna ccepei-it ac spiritualia meditari, de
lione credenles accipietis. quo pulchre qui petierat adjungit*i~Ntin se habere,
Non pluit annos tres, etc. Hic tria tempora mundi quod ponat ante illum, quoniam animae post sseculi
significantur. Primum ab Adam usque ad Noe-; se- tenebras Deum suspiranti, nihil prseter eum cogitare,
cundum a Noe usque ad Moysen; tertium a Moyse nil loqui, nil libet intueri. Solum quod recognovit
usque ad advenlum Doniiui, quando ipse Dominus summae Trinitatis gaudium contemplari, atque ad
Jesus Christus advenil, et arcscentem noslri cordis hoc plenius intuendum pervenire satagit.
humum , imbre fidei et baptismatis irrigavit. Per El ille deinlus respondens dicat : Noli mihi mole-
ccelum qui pluviam dedit doclores inlelliguntur; per slus esse, jam ostium clausum est, etc. Ostium amici,
pluviam ipsorum spiritualis doctrina; per terram si- divini est intelligenlia sermonis, quod sibi Aposlolus
gnalur Ecclesia, et per fructum sanctce virtutes in- C * orat aperiri ad loquendum mysterium Christi. Clau-
telliguntur. Cmlum, inquit, dedit pluviam, et lerra sumque est tempore famis verbi, cum intelllgentia
dedii fructutn suum. Potest autem et per tres steri- non datur. Et ilii qai evangelicam sapientiam, tan-
Iitatis annos et menses sex, sterilia sub Anlichristo quam panem erogantes, per orbem lerrse praedicave-
signiflcari tempora, quce postea largiente Domini runt, pueri patrisfamilias jam sunt in secreto quie-
gratia credimus esse fcecunda. tis cum Domino, et tamen orando efficitur, ut acci-
Qui converli fecerit peccatorem salvabit animam piant. Desiderant intellectum ab ipso Deo, etiam si
ejus. Id est, liberabit a morle seterna animam ejus, homo desit per quam sapientia praedicetur.
a morte perpetua, quoeanimse pro peccatis debetur. Et ille si perseveraverit pulsans, dico vobis, et si non
El operit multitudinem peccatorum. Sive iUius dabit illi surgens, eo quod amicus ejus sit, propter
quem convertit, sive sua, qui convertit, per poe- improbitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquol
nitentiam contegit peccata : Beati enim, ait Psalmi- habet necessarios. Et ego vobis dico, Petite et dabi-
sta, quorum tecta-sunt peccata. Sua autem per cha- tur vobh,' etc. Comparatio est a minore. Si enim
rilalis offlciummale nociva operuit peccata : Charitas amicus homo surgit de Iecto, et dat non amicilia,
enim, ait Apostolus, cooperit multitudinem pecca- " sed tsedio compulsus, quanto magis dat Deus, qui
loram. ...-. sine toediolargissime donat quod petitur! Sed ad hoc
EVANGELIUM IXSCX,CAP.XI. se peti vult, ut capaces donorum ejus fiant, qui pe-
«Quis vestrum habebit amieum, et ibit ad illum tunt. Ne itaque de via veniens amicus inedia dispe-
« media nocte et dicet illi: Amice, commoda mihi reat, hoc est, ne animus nuper ab erroris sui vani-
«tres panes, quoniam amicus meus venit de via ad tate resipiscens, desiderii spiritualis diutius inopia
< me, et non habeo quod ponam ante illum. Et ille tabescat, petamus epulas verbi, quibus alatur, quse-
« deintus respondens dicat: Nolimihi moleslus esse, ramus amicum qui det, pulsemus ostiuni quo ser-
«jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt vantur absconsi. Magnam enim spem dedit, et dat
j in cubili, non possum surgere et dare tibi. Et ille ille, qui promittendo non decipit.
si perseveraveritpulsans, dicovobis,et sinondabit Omnisenim qui petit, accipit, et qui qumrit invenit,
< illi surgens, eo quod amicus ejus sit, propter im- et pulsanti aperietur. Ergo juxta proemissam postu-
<probitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquot lantis amici parabolam, perseverantia opus est, ut
< habet necessarios. Et ego vobis dico ; Petite et da- accipiamus, cmodpetimus, et inveniamus, quod quse-
« bitur vobi», quserite et invenietis, pulsate et aperie- rimus, et quod pulsemus aperiatur. Nam si petenti
307 SMARAGDIABBATIS 508
datur, et qucerens invenit, et pulsanli apefitur, cui. A « o Theophile, quae coepitJesris facere et docere Us-
non datur, et qui non irivenit, et cui non aperitur, « que in diem qua praecipiens apostolis per Spiritum
apparet quod non bene petierit, quaesierit, pulsaverit. «sanctum , quos elegit assumptus est. Quibus et
Quh autem ex vobh "palrempetit pahem, nunquid '«pfsebuit se ipsufti vivtam post 'passioneiiisriani, in
lapidem dabit illi ? Panis intelligitur cbaritas propler * imiltis argiimeritis, pef dies '(fuadragiftla'appafelis
majorem appetituni. Et lam necessaria, ut sine illa « eis, etloquens defegiio Dei. Et coriVescerispfce-
cxeteranihil sinl, sictA siftepane mensa inops est, cui « cepit eis ab HierosoiyVnisne discenerCrit,sed expe-
contraria est cordisutirilia, quaiiitepiuicomparavit. « clareiitproriiissibnemPatfis/quariiaudistis, iiiquit, •
Aul si piscem, nunquid prd pisce serpirilem dabit « per osmeum': quia Joannesqftidembaptizavitaqua,
illi ? Piscis est fldcs ilivisibilium, vel propler aquatn « vos auterii baptizabmiiiii SpifitU sancto, iion post
baptismi, velquia de invisibilibus locis capilur. Quod « multos hos dies. Igitur cnii coriveneraiit, iriterro-
etiam fides hujus ttrundi fluctibus cifcumlalrata non « gabafti 'eiini dicentes : Doniine, si iii leriipofe hoe
ffangilur, recte pisci comparalur, cui coritrarium « reslilues fegnum Isfkel ? Dixit aulelii eis : Nhiifest
posuil serpentem, propter vehena fallaciae, quoe « Vestrum nosse tienipOravel iftomenta, qhce Patef
etiam primo homini male suadendo prceseminavit. « posftit iii sua potestate, sed accipietis virtutem su>
Aut si petieril ovum, huiiquid porriget ilti scorpio- B < ptervenientis Spiritus sancli in vos, et eritis iriihi
nem ? In ovo indicalur spes. Ovutri enim nondum est «testes in liieriisalem et in omni Judoea et Satfsaria
fcelus perfectus, sed fovendo speratur. Cui contra- « et usque ad ultimunl tefrse. Et cum JiseC'dixisset,
rram posuit scorpiohem, cujns aculeus venenatus re- « videiilibus illis elevatiis est, et nubeS shscepii eum
tro timendus est, sicut spei contrarium est retrospi- « ab octiiis eofum. Cumqttb iiitttererilur in cceium
cere , cum spes futurorum in ea quse arite sunt se « euntem illuiii, ecce tiuo viri astitefiifti juxta illos ift
extendat. « vestibus albis, qui et dixerurit i Vifi Galil&i, qiiid
Si ergo vos cum sith mali noslis bona dare fitih « statis aspiciehles ift Coeluih? ffic Jeshs qiii assiim-
vestrh, quanlo magh pdler Vesterde ccelodabit spiri- « plus est a vobis in Coelum,sic veniel, quematlino-
tum bonum petentiuus se. Quomodomali daiit bona ? « dum vidistis euift euritem in coelum. t
sed malos appellavit dilectores adhuc sseculi liujus Primiim quidethsCniiohetnfeci de ohinibus, o Theo-
et peccalores. Bona vero qiioe daut, seciindum eo- phile, qum cmpit Jesiis fackfe 'ei HWere. (Ex Bedci.)
rum sensum bona dicenda sunt, quia hsec pro bonis De omhibus se dicit Ghfisli factis et dictis in Evah-
habent, quanquam in rerum natura ista bona sint, gelio scripsisse, nori quod omnia compreberidefe po-
sed lemporalia et ad istam vitam infirmam pertinen- tuerit, lie sit conlrarius Joanni, qui ait: Mnlla qui-
tia, et qiiisquis ea malus dat, non de suo dat : Do- ^" dem Ctidia signa feclt Jesus in conspeciu discipulo-
mini est terra et pleniludo ejus, qui fecit cmium et rum suoruhi, qtm non Siint scripta in libro hoc (Jociih
terram, et omnia qum in eh sunt. Quanlum ergo spe- utt.), sed quod de oif.ftibtts elegefit, uride facefet
randum cst, daturum Deum nobis bona peteiitibus, sermoriem, quoe judicavit apta el congfua siiffieere
nec nos posse decipi, ut accipiamus aliud pro alia, officipdispensatipnis suse. Theopbilus interpretatiir
cum ab ipso petimus, quando nos, eliam cum sumus Dei amator, vel a Deo amatus. QuicUiiqueergo Dei
mali, novimus id dare quod petimur. Non enim de- amalor est, ad se scriplurii leriet suoe hic aninice,
cipimus filios nostros. Et qiialiacunque bona damus, quia Lucas medicus scripsit, inveniet salutem. Et
non de nostro, sed de ipsius damus. Aliter. Apo- notandum, quod ait: Quw c&pit Jesus facere Cl do-
stoli qui eleclionis merite bonitateni generis humani cere. Primo facere et postea docefe, quia Jesus bo-
excesserant,omnibusmodis superncebonitatis intuitu nus doctor est institueiis, ntilla iiisi quse fecit doctiit.
mali esse dicuntur. Quia nihil est perseinetipsum Usqueiii diem, qua prmcipiens upgslolis per Spiri-
stabile, nihil immutabile, nihil bonum, nisi deitas tum sanclum, q\ws elegit assumpius est, elc. Trans^
sola. Oinnes vero crealuroe, ut beatitudinem seter- Censio verboruhi ordinem turbans, per hjiierbaton
nitalis vel immutabilitatis oblineant, non hoc per ^. legenduni, usque ih diem qua assuniptus est, prse-
suam naturam, sed per" creatoris sui parlicipatio- cipiens ante assumptionem, id est, prsecepta dans
neift et gratiam consequunluf. Quod vero dicitur, apostolis, quae vel hlc vel in Evangeliis leguntur. Est
quaftlo magis pater vesler de coelo dabit spiritum efgo setisus : Scripsi de Jesu a tempore quo ctEpit
bonum pelentibus se, ostendit Spirilum sanctum ple- signa facere et docere, usque in diem, qua eisdem
nitudinem essebonoiHimDei, etea quse divinitus ad- consummatis, Uhdevenerat rediit, per dies quadra-
minislraiilur, non alia absque ea subsistere, quia om- ginta apparens eis, et Joquens de fegno Dei et con-
nes utililates, quseex doiiorum Dei gratia suscipiun- vescens, etc. Ad instrueiidam Dominiis fidem suae
tur, ex islo fonte emanant. resurrectionis saepius apostolis post passioriem suara
C0NCOUD1A. vivus appafet, CibOs suinit, eamdemque quatn a
In petitione orationis, et in acceptatione mUrieris mortuis suscitaverat palpandam carhem exhibet.
istarum duarum ftt concerdia lectienum. Sed altiori mysterio, per Itanc quadraginta dierum
IN ASCENSIONE DOMINI. cuift discipulis conversationeift, sighificat se occulla
LECTlOACTlIUM APOSTOLO&tlM, CAP.I. pfaesentia, quae promiserat impleturum : Ecce ego
«Primum quidem sermonem feci de omnibus, vobiseiim suhi gmnibus diebus usque ad consumma-
 509 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 310
ttonehi smculi. Iste efiim nuirierus iiahC tempora- A quse Patris siint, sed non expediat uosse mOrtaiibus,
lem terrenamque vitam, vel pfdpter quatuor anni ut semper ihcerti de adventu jiidicis, sic quotidie
tenipora, vei propter qiiatuor veritos coeli designat. vivant, quasi ciiealia judicaridi sirii.
Narii posiquam sepulti fuerimus cum ChfistO pef Sed accipietisviriuieriisupervehienlisSpiriius sancti
baptishium in morte,quasiRubri maris caUe traris- in vos, etc. Superveniet, inquit, in vos Spirittis san-
ito, necessafiuiri in hac solitudine Domini habe- ctus : nequaquam fegiiiim Isfaei, sive reghurh Dei in
iniis ducatum, qui nos ad coeleslia regna perducaf, Isfael, ut putatis, alfefet, sfedvobis viftuteni de irie'
et imaginis suse denario remuneraiis prcesenlia sari- testificandi prcebebit. tafiiuriiqiie fegiii illius tehi-
cti Spiritus, quasi vera jubiiei quiete beatificet. Vos pOra ionge siiht, Ut pfius iion spium hahc' Hiefosoiy-
auteni bapiizabimini Spiritu sancto non post mullos mOfuhi urbem, veriirii oriines'Judsecetiries , dehiiic)
hos dies: nonduni fuerant apostoli baplizati, non auterii et proxiriiaegerites Samafice, et ad extfeniiirii
tamen aqua, sed Spiritu sancto, quOSinlelligimus noyissiriios quoque per circuitum iniihdi tefriiiriOs
jam fuisse baptizatos, sive baptismo Joannis, ut non- Evangeiii fama percurrat.
nuili arbitrantur, seu, quod magis credibile est, ba- Et cum hmc dixissel, videhtibus illis elevdtiis est.
ptismale Christi. Neque enim ministefium bapti- Marciis quidem aiiam Domini iOcutioriemcomme-
zandi defuerat, ut haberet baptizalos servos, pef B hiorahs ait: Et Doniinus qiiidem Jesiis posiqudm lo-
quos cseleros baptizaret, quia non defcierat memo- culils esi eis, assumptus esi.in ccelum.Sed qriia Lucas
rabile illiusiiumililatis ministerium, quando eis lavit signiDCahtitisadjecit: Cumhmc dixisset, elevaiiisest,
pedes. Cum ergo diceret Dominus, quia Joanues ostentiit ipfbfedtOiilis CJuOs ComhiemorayefcilserhiO-
quidem baptizavit aqua, nequaquam subjungit: Vos ftibris expietis Dbmihuift ascCndissPad cceios.
autem baplizabiiis, sed, Vos^aulembaptizabiminiSpi- Et riubes susCepiteuiri ab oculis ebiiihi. tjbi cfea-
rttu sancto. Quia neque apostoli neque sequaces eo- iiifa siitt efeatofi pfcestat obsequiiiih,astfa iiidicanf:
rum, qui usque iiodie baptizanl in Ecciesia, aliter nascenleiii obhubilarit, recipiurit niibes ascc^iicieh-
quam Joannes, id est, in aqua baptizare proevalent, tem, fedeiihli ad judiciiihi coniitabuhtuf.
sed tantum invocato Christi nomine, adest interior Ecce diio viri aslilerunl juxid illos ih vesltbut
virtus spiritus sancti, quae, homine aqram tribuen- albis. Aibsevestes exailatiohi iftagis cOhgruuritqciam
te, baptizatorum animas simui et corpora purificet, huthiliatiOni, et ideo Doinino ascenderite, in albis
quod in Joannis baptismO non fiebat; non enim erat vCstibtis'ahgeli appafent, qui nato DOiflirio,iii alhis
spirilus dalus, quia Jesus npndum fuerat glorificatus vestibus appafefe riori dicuntur, quia qui in hativi-
(Joan. vm). tate sua apparuit Deus iiumilis, ih ascerisione sua
Igitur qui convenerantinlerrogabant eum dicentes: C ostensus est iiOriiosubiimis. Nahi et locus congrriit,
Domine, si in tempore hoc restitues regnum Israel. duiri is qiii in btimili civiiaiuia haius est, iioino
Quoniam apparens eis Jocutus est de regno Dei, de monte sublimi regressus est ad ccelos.
spiritus quoque sancti non post multos dies promisit Hic Jesus qui assumpius esi a vobh in Ccelum.Ob
advenlum; consequenter eum de eodem regno per- duas illas causas angeli videntur: ut Videlicetascen-
cunctantur, utrum videlicet mox adveniente Spiritu sionis trislitiam, regfessioiiis cofhmemoratioiie con-
sanclo, in prsesenti restituendum, an in fuluro san- solarentur; ut et vere in coeluftiillum ife nionstra-
ciis fesefvandum cfedefe debeant. Carriaiesenini ad- rent, et non quasi in coeliim, sicut Eliam.
huc discipuli resurrectione Christi completa, conli- Sic veniet, quemadmodum vidislh eum euntem tn
nuo regnum Israel credebant esse venturum, jttxta cmtum. Id est, in eadehi fofma carnis atqiie sub-
quod Cieophas ait: Nos auiem sperabamus, quodipse stantia veniet judicatiifus, iri qua venefat jiidican-
esset redemplurus Israel, et evangelisla prsemisit, dus, cui profeclo inimorlalitatem dedit, naturam
quia Domino Hierosoiymam venturo existimarent, hon abstulit, cujus etiam gloria divina, quse quon-
quod confeslim regnum Dei manifestaretur. Sed dam in monte tribiis discipulis appafuit, peracto
oportebat impleri prophetiam, qua Patri canens ait: judicio ab Oinnibus sanclis videbiiur, quando tolie-
Tu vero repulhti et sprevisti et dhlulhli Chrhtum D tiif impiiis, ne videat gloriam Dei.
luum (Psal. LXXXVIII). Repuiitenim, et sprevitfilium EVANGELIUM MAKCI, CAP.CLTIMO.
pater, qtiando eum in passione deseruit loquentem: <Recumbentibus undecim discipulis, apparuilillis
Deiis, Deus meus, quare me deretiquhii (Psal. xx) ? « Jestis, et exprobravit illis incredulitatem illorum
Distuiit autem, ut quem sancti illo tempore regnatu- « et dufitiam cordis, quia his qui viderant eum
rum puiabant, exspectent in die judicii in sua niaje- « resurrexisse non crediderunt. Et dixit eis : Euntes
siale vehtururii. Unde et ipse Dominus et spiritua- < in munduni universum prcedicate Evangelium
lem Israe), et regnum cceleste a pj-ophetisfuisse pro- « omni creaturce. Qui crediderit et baptizalus fuerit,
missum irisinuans ait: « salvus erit. Qui vefo non crediderit, condemna-
Non esl vestrumnosse iempora vel momenta, qum « bitur. Signa autem eos qui credidefint, hsec se-
Pater posuii in sua poiestaie. Ulius, inquiens, regni « quentur. In nomine meo dsemoniaejicient, iinguis
tam secrethm tempus est, ut Patris tantummodo « loquenlur novis, sefpentes toljent. Et si mortife-
scientiae pateat, et quando dicit: Non est veslrum « rum quid biberint, non eis nocebit, Super aegros
tcire, oslendit quod et ipse sciat, cujus omnia sunt, « manus imponent, et bene habebunt. Et Dominus
 m SMARAGDIABBATIS 312
i quidem Jesus postquam locutus est eis, assum-. A vuli credunt, sicut ex aliis ea quse illis in baptismo
« ptus est in coelum el sedet a dextris Dei. Illi au- remittuntur peccata traxerunt.
« tem profecti proedicaveruht ubique, Domino co- Signa autem eos qui crediderint, hmc sequenlur.
< operante, et sermonem confirmanle, sequentibus In nomine meo ejicient dmmonia,etc. Nunquid quod
< signis. > ista signa non facimus, minime credimus? Sed haec
Recumbentibus undecim discipulh, apparuit illis necessaria in exordio Eeclesiae fuerunt. Ut enim
Jesus, etc. Quomodo novissime? quasi jam ultra ad fidem cresceret, miraculis • fuerat nutrienda,
eum non viderent; novissimum quippe illud est, quo quia et nos cum arbusta plantamus, tam diu eis
Dominum apostoli in lerra viderunt, quando ascen- aquam fundimus, qnousque ea in terra conva-
dit in ccelum.'Et factum est quadragesima die post luisse videamus. At si semel radicem fixerint, irri-
ejus resurrectionem. Nunquidnam lunc exprobra- gatio cessabit. Hinc est etenini, quodPaulus dicit:
turus erat, quod nou credidissent eis, qui eum vi- Lingum in signo sunt, non fidelibus, sed infidelibus
derant resurrexisse, quando etiam et ipsi post re- (I Cor.'xiv). An habemus de his signis atque virtu-
surrectionem toties eum viderant ? Illud ergo acci- tibus, quse adhuc subtilius considerare debeamus?
piamus post multas demonstraliones ejus, quibus Sancta quippe Ecclesia quoticlie spiritualiler facit
per dies quadraginla discipulis prcesentatus est, eum BJ qupd tunc per apostolos corporaliter faciebat. Nam
eliam novissime recumbentibus illis undeeim appa- sacerdotes ejus cum per exorcismi gratiam manum
ruisse, id est, ipso quadragesimo die. Et quoniam credenlibus imponunt, et habitare malignos spiritus
jam eral ab eis ascensurus in ccelum, hoc eis illo in eorum mente contradiciint, quid aliud iaciunt,
die maxime exprobrare voluisse, quod his qui vi- nisi dcemonia ejiciunt? Et fideles quique, qui jam
deranl eum resurrexisse non crediderant, antequam vitse veteris soecularia verba derelinquunt, sancta
eum ipsi viderent, cum utique post ascensionem autem mysteria insonant, conditoris sui laudem
suam, prsedicantibus illis Evangelium, gentes quae et potenliam, quanlum prsevalent, narrant, quid
non viderunt, fuerant crediturse. Post iUam quippe aliud faciunt, nisi novis Iinguis loquuntur? Qui dum
exprobrationem secutus, ait idem Marcus: bonis suis exhortationibus malitiam de alienis cordi-
Et dixil eis: Euntes in mundum universum, prm- bus auferunt, serpenles tollunt. Et dum pestiferas
dicale Evangelium omni creaturm. Qui crediderit, suasiones audiunt, sed ttfmen ad operalionem pra-
etc. (Ex August.) Hoc ergo proedicaturi, quoniam vam minime pertrahuntur, morliferum quidem est
qui non crediderit, condemnabitur, cum id utique quod bibunt, sed non eis nocebit, quia quoties pro-
non credideril quod non vidit, nonne ipsi primitus ximos suos in bono opere infirmari conspiciunt,
fueranl obj.urgandi, quod antequam Dominum vi- C dum eis tota virtute concurrunt, et exemplo suae
dissent non crediderint eis, quibus Dominus appa- operationis illorum vitam roborant, qui in propria
ruissel? aclione titubabant, quid aliud faciunt, nisi super
(Ex Greg.) Quod vero dixit eis : Euntes in mun- segrotos manus imponunt, ut bene habeant? Quse
dum universum, pracdicale Evangelium omni crea- nirairum miracula tanto majora sunt, quanto spi-
turae, nunquid suum Evangelium vel insensatis re- ritaliora; tanto majora sunt, quanto per hsec non
bus, vel brutis animalibus fuerat prsedicandum, corpora, sed animse suscitantur.
ut de eo discipulis dicatur, praedicare omni crea- El DominusquidemJesus postquamloculus est, etc.
turae? Sed omnis creaturae nomine potest omnis Considerandum nobis est, quid est quod Marcus ait:
natio gentium designari. Ante etenim dictum fue- Sedet a dextris Dei, et Stephanus dicit: Videocmlos
rat: In viam gentium ne abicrilh (Matth. x). Nunc apertos, et filium hominis slantem a dexiris Dei.
autem dicitur : Prmdicate omni creaturm, ut scilicet Quid est, quod hunc Marcus sedentem, Stephanus
prius a Judsea, aposlolorum repulsa prsedicatio tunc vero slantem se vidisse testatur? Sed scimus, quia
nobis in adjulorium fieret, cum hanc illa ad dam- sedere judicantis est, stare vero pugnantis, vel
nationis suaetestimonium superba repulisset. •p.adjuvantis est. Quia igitur redemptor noster as-
Qui crediderit et baptizatus fueril, salvus erit. sumptus in ccelum, et nunc omnia judicat, et ad
Qui vero non credideril, condemnabitur. Forlasse extremum judex omnium veniet, el hunc posl as-
unusquisque apud semelipsum dicit: Ego jam cre- sumptionem Marcus sedere describit, quia post
didi, salvus ero : verum dicit, si fidem operibus ascensionis suae gloriam, judex in fine videbitur.
tenet. Vera elenim fides est, quae in hoc quod ver- Stephanus vero in laboris certamine positus, stan-
num dicit, moribus non contradicit. Hinc est enim, tem vidit, quem adjutorem hahuit, quia ut iste in
quod de quibusdam falsis fidelibus Paulus dicit: terra persecutorum infidelitatem vinceret, pro illo
Qui confitentur se nosseDeum, factis autem negant: de cceloillius gralia pugnavit.
(Rom. n). Hinc Joannes ait: Qui dicit se nosseDeum,, Illi autem profectiprmdicaverunt,etc. Quid in his
el mandala ejus non custodit, mendaxest. Cum autemi considerandum est, quid memoriaecommendandum,
dicatur : Qui vcro non crediderit, condemnabitur, nisi quod prseceplum obedientise. Obedientiam vero
quid hic dicimus de parvulis, qui per aetatem adhuci signa secula sunt. Restat sane quoestionon minima,
Credcre non valent; nam de majoribus nulla quse-• quomodo scripserit idem evangelista, dixisse ange-
stio esl ? In Ecclesia ergo salvatoris per alios par- lum mulieribus : Ite, dkite dhcipulit ejut et Petro,
313 COLLECTIONES1N EPISTOLAS ET EVANGELIA. 314
quia pracedet vos in Galilmam; ibi eum videbith, A . avocat, ut aliud habeamus in corde, et aliud profe-
sicut dixit vobis, nec tamen ibi visum a discipulis ramus in voce, cum iutentione sincera Deum debeat
Dominum, in ullo post hoec Evangelii sui loco re- non sonus vocis, sed animcesensus orare.
tulerit, sed quod ita ab angelo et a Domino dictum Ante omnia autem tnutuam in nobhmetipsis chart-
sit prophetiee dictum accipiendum est: Galilaeanam- tatem conlinuam habentes. Bene addit, continuam,
que interpretatur transmigratio vel revelalio; prius qua semper diligere valeamus , semper autem vigi-
itaque secundum transmigrationis significationem, lare in orationibus, fragilitate carnis obstante, ne-
quid aliud oecurrit intelligendum, prmcedet vos in quimus. Semper his, quas subjungit, virtutibus in-
Galilmam, ibi eum videbitis, sicut dixit vobh, nisi sistere minime valeamus. Ideo hospitalitali, do-
JquiaChristi-gratia de populo Israel transmigratura ctrincc, administralioni gratiarum, vel communio-
erat ad gentes, quibus apostoli praedicantes Evan- num vel spiritalium in proximos, coeterisque hujus-
gelium, nuUomodo crederent, nisi eis ipse Dominus modi, quia hoec nimirum, et per officium corporis
viam in cordibus hominum prseparaTet? Ethocin- et tempora opportuna fieri necesse est. Ipsa autem
telligimus, prmcedet vos in Galilmam. Quod autem charitas, eujus instinctu, haec foras aguntur, quce
mirarentur gaudentes disruptis et evictis diflicultati- interiori homini praesidet, semper ibidem haberi
bus, aperiri sibi ostium in Dornino per illuminatio- B ; potest, quamvis in publicum non semper ostendi
nem fidelium, hoc intelligitur, ibi eum videbilh, id potest.
est, membra ejus invenietis, ibi et ibi vivum cor- Quia charitas operit multitudinem peccatorum, etc.
pus ejus et in eis qui vos suseeperint agnoscetis. In eo maxime, cum veraciter Deo dicilur: Et dimitte
Secundum iUud autem, quod Galilaea interpretatur nobis debita nostra, sicul et nos dimittimus debito-
revelatio, non jam in forma servi intelligendura ribus nostris. Et siquidem cuncta opera bona quoe
est, sed in illa qua cequalis est patri, quod promisit facimus, culpas quas fecinms diluere et cooperire
apud Joannem dilectoribus suis, cum diceret : Et certum est. Sed hoc ideo specialiter de charitate
egodiligam eum, et ostendam meipsum illi. IUa erit dicitur, per quam proximis nostris, ea quse nobis
revelatio tanquam vera Galilaea, cum simiies ei eri- debent, donamus, quia juslissimum est apud Deum,
mus, ubi eum videbimus sicuti est. Ipsa erit etiam ut jiixta mensuram pietalis qua mensi fuerimus,
beatior transmigratio ex isto saeculo in illam seter- remetietur iiobis. Sicut econtra terribiliter duros
nitatem, si ejus praecepta sic amplectamur, ut ad cordis vir sapiens arguit, dicens : Homo homini ser-
dextram ejus segregari mereamur. Tunc enim ibunt vat iram, el a Deo qumrit medelam. Nec dubitandum,
sinistri in combustionem seternam, jusli autem in quod in eo quoque, qui per charitatem quidquid
vitam seternam. 'J
valet erga correctionem proximi admonendo, incre-
CONCORDIA.
pando, castigando operatur, charitas ipsa operit
In assumptione ascensionis Domini, istarum dua- multitudinem peccatorum.
rum fit concordia lectionum. Si quh loquitur, quasi sermones Dei. Timens vi-
DOMINICAPOST ASCENSIONEMDOMINl. delicet, ne prseter voluntatem Dei, vel praeler quod
EPISTOLA PRIMABEATIPETRI,CAP.IV. in sanctis Scripluris evidenter praecipitur, vel dicat
« Estote prudentes et vigilate in orationibus. Ante aliquid, vel imperet, et inveniatur tanquam falsus
« omnia autem mutuam in vobismetipsis charitalem testis Dei, aut sacrilegus, vel introducens aliquid
« continuam habentes, quia charitas operit mullitu- alienum a doctrina Domini, vel certe subrelinquens
« dinem peccatorum. Hospitales invicem, sine mur- et prseteriens aliquid eorum quse.Deo placita sunt,
« muratione. Unusquisque sicut accepit gratiam, in cum ipse manifestissime praedicatoribus veritatis,
« allerutrum administrantes illara, sicut boni dis- de his quos ad vitam imbuerant prsecipiat dicens:
« pensatores multiformis gratioe Dei. Si quis loqui- Docentes eos servare omnia qumcunque tnandavi vobis
« tur, quasi sermones Dei, si quis ministrat, tan- . (Matth. ultimo); etenim quae ipse maiidavit non
« quam ex virtute quam administrat Deus, ut in D alia, et hsec non ex parte, sed omnia suis auditori-
«' omnibus honorificetur Deus per Jesum Christum bus ad servandum tradere jubet.
« Dorainum nostrum. » Siquis minhtrat, tanquam ex virlute quam admi-
Estote prudentes et vigilate in orationibus. Et Do- nistrat Deus. Tanto humilius impendat quisque pro-
minus in Evangelio nos incerti finis intuitu semper ximo bonum omne quod potest, quanto certissime
-
orare ac vigilare prcecepit; ait namque, loquens de novit, quia a semetipso non polest habere quod im
die judicii : Vigilate itaque omni tempore, oruntes, pendat.
ut digni habeamini fugere isla omnia, qum futura Ut in omnibus honorificetur Deus per Jesum Chri-
sunt, et stare ante filium hominis. Bene autera in stutn. Juxta ipsius Jesu Christi prseceptum, quod
orationibus vigilare jubemur, ut cum stamus ad ait: Videant vestra opera bona, et glorificent Palrem
orationem, cogitatio omnis carnalis et ssecularis vestrum qui est in cwlh (Matlh. vi). Honorificatur
abscedat, ne quidquam tunc animus prseter id solum ergoDeus in actibus nostris, cum omne quod bene
GOgilet quod precalur. Subripit enim frequenter ac secundum. voluntatem ejus facimus, non hoc
hostis, et subtiliter faUens preces nostras, a Deo : nostris meritis, sed ejus gratise tribuimus. Econtra
516 SMARAGDIABBATIS 316
aulerii riiala quce geritaus, nostrse solum malitise A l prsedicare quod noslis, qiiod ut modo non facitis,
vel ineflise vel igriOrahiisedeputamcls. illius spifitus plenitiido nondum adest Vobis.
EVANGELIUM JOANNIS,CAP.XV. Hwc tocutus snm vobh, tit non scahdalizemini:
« Cum aulem vencrit paraclelus* quem ego niit- absque synagogh facient vos. Curavit nanique pius
< tam vobis a patre spiritura veritatisj qui a patre niagistef futhra diseipulis pravorurii bella preedi-
< procedilj ille testimoniuni perhibebit de me, Et cere, qiiP hiihus haeceos Venientia possent thrbare.
« vos testimonium perhibebitis, quia ab initio me- Solent enim levius fefri advcrsa quce prccsciuntur,
< cum eslis. Hsec loculus sum vobis, ut non scan- quam qiite subito ex desperato superveniuiit, sicut
< dalizemini. Absque synagogis facient vos* sed in sseculari litteratiira legilur : « Saepe reperitini
< venil horaj ut omnis qui inlerftcit vos, arbitretur casiis perturbationis forlissimos quosque in bello
< obsequiurii se praestare Deo. Et hcecfacient vobis, milites fatigare solent. J
< quia non nOVerunt patrem neque me. Sed hcec Sed venil hora, ut omnis qui interficit vos, arbi-
< locutus sum vobiSj ut cum venerit hora eorum treltir obsequium se prmstare DeOiArbitrabantur ob-
« reminiscamini; quia ego dixi vobis. » seqtiiuni se prsestafe DeOJudsei, in eo quod mihi-
Cum auteiti venerit Spiritus paracletus, quem ego stros Novi Testamenti Odiis irisequebantur et morle.,
mitlam vobis a Patre tneo-, Spiritum veritalis, qui a B • Sed sicut illis testinionium perliibet ApostoluSj
Pairc procedit. Ex multis sancli Evangelii locis in- semulationemDei habeiit, sed nOn secundiim scien-
venimus, quia discipuli ante adventum sancti Spi- tiam. Arbilrantuf ergo legis semiilalPres Obsequium
rilus minus capaces erant ad inielligendum arcana se praestare Deo, dum praeconibusgroitice neces in-
divince sublimitatis, minus fortes ad toleranda ad- feraiit; sed frustfa. Legem quse pef famulum data
versa humance pravitatis, sed eis advenienle spiritu est defehdunt, qui gratiam quani ipse filius offert,
cttni augmento divince agnitionis data est etiana accipere renuunt, incassurii Deose patri placere sesli-
conslanlia vincendi humance persecutionis tenla- mantj qui Dei filium conteinnerej imo etiam per-
menta. Unde eos spiritus sancti adventu promisit sequi ac blasphemare laborant. Duo dixit illis esse
roborandos esse, vel ad flduciam praedicalionis, vel ventura aJudseiSj id estj ut eos extra synagogam
ad conslantiam passionis; sicut in ipso principe facerenlj et ut eos iriterficerents quce etiato ad eu-
apostolorum factum esse cognovimus, qui prius ad miilum damnationis illius populi perlinebantj et ad
unius ancillce vocem Christum timuit confiieri, salutem gentium profutura fuissent, sicut Paulusiin
quem poslea palam et omnibus caeteris constantius Actibus apostolOrum illis Judseis dixit: Quia indi-
sancto spiritu roboratus multis Judseorum millibus gnos vosverboDei fechlh, ecceconverlimur ad genles
praedicavit, ita ut ad ejus praedicationem tria miiiia (Acl. xm). Sic enim praecepit nobis Dominus : Ecce
virorum Iegimus credidisse, et baplizatos esse, et dedi le in lucem genlium, ut sis salus mea usque ad
non post mullum temporis etiam quinque millia exlremum terrm (Isa-. XLIX).Sequitur.
credidisse. Quod vero ait: Qui a Palre procedil, et El haic facienl, quia non noveruntme , neque Pa-
statim subjunxit, quehi ego miiidm, sighificat ehirh trem meum. Quia enim Filius in Palre, et Pater est
quod ocqualiter idem spiritus sanctus a patre et in Fitio, etqtii Vitlet Fiiiiitii, videt et Paifein, patet
filio procedil, et aequaliter a palre et fllio miltitur; profeclO,qUia quiCUntjiieFilii cfedulitatem Obstinate
sed propter dislinctionem personarurii hic diciltif rejiciunt, nec Patrem nosse probantur:
a palre procedere , et a filio mitti, et in eadem Sed hmc locutus sum vobis , itl cum venerit hora
distinctione personaruni uiiam esse operatioriem, ac eohim, reminhcainini, elc. Magha consolatio est di-
voluntatem suam ciim patris voliiiilate deriiihtiet. scipulorum, ut rerairiiseereht anle praedicta esse a
Venit etiam et sua sponle, qui cequalis est patri magistro quce passuri essentj ut euihdcm se scifent
et lilio , quo cognoscatur unam esse volcintatem habere adjutoremj et remuneralorem, pro cujus no-
atque operationem sancice tfiriitatis. minri talia passufos se essBjprcedictum 6st illiS;
llle, inquit, ieslimonium perhibebit de me, et vos Hmc ab initio vobis nondixiiquia vobhcumeram.
lesiimonium perhibebitis. Quia quse spiritu intus dd- Quoe sunt quaeab initio illis non ciixitetiam de spi-
cente pcrceperunl, iisec abjecto timore pfsestitefunt ritu sancto, qufem missufus erat illis a patfej et de
foris loquehdo et aliis ministrando. Ipse namque spi- consolalioue et conflrmalione ejusdem spiritus, quo
ritus tbrda eofum, et ad scienliarii veritaiis illu- cohsolandi et roborandi fuissent ? Ut omnia lriundi
Stfavit, et ad docenda qlicehosserit culiuine vefitalis adversa, vel Judaeoruni scandala et pefseCutiones ,
erexil. libero ailimo formidare non debuissent. Hsec ab
Cum autem venerit Paracletus, ilte testimonium initio non dixij quia vobiscum erahij quia mea prce-
perliibebil de ihe. Tanqriam diceret: Odio habuerunt senlia consolabatur vos.
et occiderunl videriies, sed tale de me Paracletus CONCORDiA.
testimonium perhibebiti ut eos faciat in nie credere Istarum duarum in charitalis offlcio ftt concordia
non videntes. lectionum^
El vos, inqiiit; testimoniuni perhibebitisi quia ab IN SABBATOPENTECOST,
initio mecum eslis. Pefhibebil spifitus sanctus, per- LECTIO ACTIJUM APOSTOLOEUM5 CAPiXlXi
hibebilis etvos, quia ab hiilio mecum estis; polestis 1 Factum est cum ApoUoesset Cofinthi; ut Paulus
yfi COLLECTIONES IN EPISTOLAS Et EVANGELIA. 318
« peragratissuperiOribuspartibus,yeniretEpbesum, A } tur. Ut qui illecebrOsa ptafsuasione sua, gehefis hu-
i et iriveniret quosdam fJiscipulOs, dixltque ad eos: niani, qui in pfihiordio stii spiracultim Vitce accepe-
t Sispiriiumsanctumaccepistis credentes? Atillidi- rat, liabitator erat, ejus viftute et sacfatissimo si-
« xefunt: Sed neqUe si spiritus sanctus est audivi- giio ftef miriisteriurii sacefdotum exire COgatur. Qui
i riius. Iile vefo ait: Ift qilo ergo baptizati estis? Qui et in discipulos suos insriffiasse,et spiritus immundos
t dixerunt': In Joariftis baptismate. Dixit autem inefepasse legitiif. Unde et exorcizatiir idem mali-
« Paulus : Joanhes baplizavit baptismo pdeliitentice gnhs spifitus, ut exeat et recedat ab illo plasmate ,
« popukim , dicens :' iu eum qui veritiifus est post • qiibd janidudurii per peccatuift prinii horiiinis possi-
« ipsum ut crederent, hoc est in Jesunl. ttis aridills,' debat. Et quia honest, juxta Apostoitim , convenlio
« baptizati surit in ftomine Doniini Jesii, et cuiri Cnristi et Belial, hec societas Vuciad tenebras, egre-
« imposuisset iliis manus Paulus, veriit super eos diahluf tenebfse et lux VPfa Clifistus ingrediatur.
« spirilus sanctus, et loquebanlur linguis et prophe- ExOffcisriiiispfseterea est serhio iricfepaiionis sive
« tabant. Erant autem omnes viri fere duodecim. cohjurationis. Unde et iii Actibiis apOsloIorum exor-
« Introgresstis auteni synagogam, cum fiducia loque- cistaefuisse leguntur (Aci. xix), et sancta Ecclesia
« balur, per tres riienses, dbpulans, et suadens de intef gradus etclesiaslicos exofcistarum etiam mi-
« fegrio Dei. i> B nislerium tiahet. Scienduiri namque est, quia cura
Faclum est, cum Apollo esset Corinlhi, ui Paulus exofcizatio sit, ille proctil dubio exofcizatur, qiii et
peragralh superioribus parlibus, veiiiret Epkesum, et baptismati et saluti fideliufh, et omriibus viftutibus
iiiveniret 'quosdarndiscipulos, dixilque ad eos: Si Spi- coritrdfiiis-.est. Illo enim exorcizato, sive expul-
rilum sanctum accepislis credenles? At illi dixerunt, so, divirii verbi coiidiriientum credCritibus datur. Et
etc. (ExBed'a.) Cum Ecclesiceregtila sit, fideles iri no- idciftO, lli qui baplizahdi sunt, salerii in sacramento-
mine sanctse trinilatis baptizari, quceritur quOmodo accipiiiril, ul ejcis gustu condimeritum sapientiseper-
Lucasper totum libelHhirjustextuih nori aliter, quani cipiaiit, neque a sapofe Chrisii desipiant, et sint iri-
in noniinp Jesit Christi, baptismum dafi lestetur. siilsi fit ifatui. Post exorcizationeni et exsuftlationem
1
Quod ila beatus Ahibrosius solvit, quia pef Uriitatem syfilboli sequitur traditio. Quod syihboluni Graece
nominisimpletumhiysterium sit, qui siveChristumdi- (rufi§6).ov, Latine ihdicium vel signuni, Vel collatio
cas,el Deum Patfeni,quo unctus est Filius, etipsuni 1 iriterpretatiir. Indicium, quia pef id indicatiir fidei
qtii urictus Filiurii el Spirilclm quo unctus est, desi- ihtegritas. Signuni, qiiod eo bene felenio et intel-
gftasti. Scnptiim est enim : Jesiim a Nazarelh, qiio- lectp, fideies ab infidelibus discernuntur. Collatio,
moclounxit eiim Deus Spirilu sanclo. SivB PatreniL. quia in eo apostoli oriinem integritatem contuierunt.
dicas, et Filium ejus, etSpiritum oris pariter iifdica- ^ Qtiod autein omnes pari fidei sinceritate corde reti-
sti, si lameh id etiam corde coinprehendas, sive1 nebarit, ore confessi suht, et siiiguli pfoprias senten-
Spirittim dicas, et DeuraPatrem, a quo procedit Spi- tias confereiitcs, syrabolum, id est, toiius fidei colia-
rllus, el Filiiirii, qtiia Filii quoque et Spirittis hun- tionenl ediderunt. Discesstiri enim ab irivicem, nor-
ciipasli, u't rationi copuletuf auctoritas. In Spirilu1 mani fiitiiraeprsedicationis ih communi siatuerunt,
quoque fecle baptizari posse Scfiptura indicat, di- ne localiter ab invicem discedentesdiversum aliquod,
cente Domirio: Vos autem baptizabiniini in -Spiritu[ vel dissonum praedicarent. Decentissimum namque
'
sahcto, iit Aposlolus ait: Onihes eniin i)i ipso corpore et utile eral, ut quibus erat anima una, et cor unuin
iri uno Spirilu bciptiztttisuhius. Aliler proecipue COn- in Domino, et qttos sancti spiritus aiflatus vegelabat,
griiit nos in liomiiie .Domini Jesu Cliristi baplizari, et fidei eliaiti uiiicis confessio fexornaret. Nec enim,
quia, siciit Aposlolus ait: Quicunque baptizali sumus! diririii,iri alirjuo vel polerant, vel debebant, qui
in Christo JesU, ih thorte ijjsltis baplizati sumus, etc. uhiiis fidei viriciilo riectebantuf. Fides quse in hoc
(Rom. vi). symbolo coiitiheliir, ita ab his qui baptizandi sunt
Quicuiiqtie enim ad aposlolps crederiles baplizandi1 irilelligi debPt, ut credarit ih Deuriipalrem oninipo-
adveniebant, instruebanttir et docebantur ab eis, et' tentem creatoremomnium visibilium et invisibilium,
instructi et docti de sacramento baplisriiatis, et de! qui soltis, qcii non est de alio. Ideo solus appellatur
cseteris reguiis fidei accipiebant sacrosanctum my- ingenitus, et in Jesum Christum lilium ejus, per
sierium baptismatis. querii omnia facta sunt, verum Deum unigenitum,
Catechumenus autem, audiens sive instfuctus in- verufnque Dei fiiiiim, hon factum adoptivuni, sed
et unius cum patre substantise, atque ita
terpretalur. Genus enim humanum audit, et instrui- getiitum,
tur, antequam ad baptismum veniat. Et quod per: pef omnia sequalem Deo patri, ut nec tempore, nec
esse possit inferior, tantumque
Mosenquondani audierat :Audi,Israel,DominusDeus s gradu, nec potestate est iUe qui ge-
tuus, Deusunus est (Deut. vi), et per legem et pro- esse illtim qcii est genitus quantus
cfedant eum etiam natura de spiritu sanclo, et
phetas inslruebalur, ad unius veri Dei cultuin, modoj nuit,
sacerdolum ministerium, ut audiens efficiatur,, Maria sempef virgine, id est, ut spiritu sancto coo-
per
et instrui vaieat, ut relicto ritu, quo crealurce deser-- perante, verum sibi corptis ex virgine, idem Dei fi
viebat, soli creatori Deo deserviat. In quorum eliamI Iius assumpserit, ut qui erat in diviirrtate Dei patris
facie a sacerdote per exsufflationem signum crucis3 filius, ipse factus sit in humahitale hominis matns
fit, ut et diabolus fugaretur, et Christo via prceparare- filius.Credant etiam eumdescendisse ullimo temfoPS
319 SMARAGDIABBATIS 320
pro redemptione mundi a patre, qui nunquam desiit A conlradico (Isa. L). Retrorsum non abii, ut quse
esse cum patre, et hominem verum factum, ut hu- spiritaliter dicuntur spiritaliter audientes ad spirita-
manum genus homo liberaret, et ipse qui absque lium operum emolumenta perveniant. Quia ergo di-
inilio, seternitaleni cum patre et spiritu sancto pos- vinitas hominem assumens, quoddam ex connexione
sidet, in fine saeculorum, perfectum naturae nostrae duarum substantiarum,in una Dei filii persona colly-
hominem susceperit, et verbum carofactum sil, assu- rium fecit, unde genus humanum quod caecuma pri-
mendo humanilatem, non permutando divinitatem ; mis parentibus natum erat, illuminaret, non ab re
credant etiam eum pertulisse passionem et mortem, sputo aures tanguntur et nares, utqui expuens lin-
non virtute divinitatis, sed in infirmitate humanila- guam muti teligerat, et sputo lulum fecerat,et oculos
tis, mortuum vera carnis morle, resurrexisse vera caecinati aperuerat, nunc per ministerium sacerdo-
carnis resurrectione, et resurrectione sua spem no- tum, et auditum spiritalem, his qui baplizandi sunt
bis resurrectionis contulisse. Ita duntaxat, ut' sicut tribuat, elrecte Ioquendi, idest, fidemveram confiten-
ille tertia die i'esurrexit vivus a mortuis, ita et nos di facultatem prsebeat, et nares quibus bonuriiChri-
in fine saeculorumresurgamus, in eadem, qua nunc sli odorem capiant aperiat. Pectus enim iUius qui
viyimus carne. Credant etiam, eum in eodem cor- baptizatur refertum semper esse debet, et divini odo->
pore, quod de virgine assumpsit, et passionem sus- B * ris nectare et spiritali unctione delibutum. Unde et
tinuit, et resurrexit, ascendisse in coelum, el in eo- etiam lris qui baptizandi sunt, pectus de oleo, el sca-
dem, et nunc esse et ad judicium venturuin esse, et pulse tanguntur, ut illius olei sancti videlicet spiritus
resuscitatis omnibus, dare aliis pro peccatis supplicii unctione liniti, de quo Apostolus ait: Sicut uhctio
selerni senlenliam, aliis, pro juslitiae meritis, seternse ejus docet vos de omnibus (I Joan. n) ante et re-
beatitudinis prsemium. Credanl et in spirituin san- tro nmniti, id est, contra omnia prospera sive ad-
clum, Deumverum, expatre filioque procedentem, versa sint circumspecti.el coelesliumanim.aliumimi-
cequalem per omnia patri et filio, voluntate, pote- talione ante et retro pleni siui-oculis, id esl, in prae-
state, oeternitate, substantia, nec esse in hac sancta teritum el futurum respicientes, salutis suse custo-
Trinitate ullos gradus, quibus aliquissuperior, infe- diam non amiltant. Tangitur eis pectus ut cum Da-
riorve dici possit. Credant etiam sanctam Ecclesiam vid dicere possint : Et misericordia ejus prmveniet
calholicam, id est, universalem, non in sanctam Ec- me (Psal. LVIII).Tanguntur scapulse, ut cum eodem
clesiam, ut crellentes in Trinitatem, credant ejusdem dicant : El tnhericordia ejus subsequelur me , id*est
sanctse Trinitalis donum esse, sanctara Ecclesiam, a anteriora, ut bene velint, posteriora , ne frustra ve-
cujus communione discedenles, schismatici et hsere- r lint. ln cordis nomine scepe mens designatur , sicut
lici vocanlur, et oeterna daninalione puniunlur. In est illud : ln tolo corde meo exquhivi te (Psal.
ejus vero communione permanentes, et membra cxvm). El in olei nomine intelligitur, unctio sanctj
Chrisli esse, et remissionem peccatorum percipere, spiritus, sive opera luminis et misericordice. Cordis
ad vitam seternam pertinere. Quia ergo parvuli nec- Iocus unclione utrinque munitur, id est, anterius et
dum ratione utenles, hsec minime capere possunt, posterius, ut undique mens Christiani, et pinguedine
oportel utcuin ad intelligibilem aetalem pervenerinl, sancti spiritus, et operibus luminis atque misericor-
doceantur et fidei sacramentis, et confessionis suse diaeexuberet. Quibus bene exuberat, si abrenun-
my»leriis,etveracilercredant, etdiligenticura custo- tiando diabolo etoperibus ejus, dominationem illius
diant confessionenisuam. Plane diximus,quiaquam- aspernatur, el jugum quod se premebat, illius olei
vis illi necduin loqui possint pro illis et confitentur unctione fatescat, et impleatur illud propheticutn :
et loquuntur, qui eos de lavacro fontis suscipiunt. Computrescetjtigum a facie olei (Isa. x). Abrenun-
Nec immerito dignum est, ul qui aliorum peccatis tiare etenim poni solet pro eo quod est, spernere,
obnoxii sunt, aliorum etiam eonfessione, per mini- ejicere, contradicere, sive aliud quid, quod hoc vcr-
sterium baptismatis remissionem originalium perci- bo in hoc sensu exprimi polest. Quam abrenuntia-
piant peccatorum. j tionem recte confessiosanctte Trinitatis sequitur: Ut
D
,j Tanguntur itaque de sputo nares et aures, et di- ubiabundavil peccalum,superabundetgralia (Rom.v).
citur efiela. Nares.ut Chrislum in odore unguento- Satanoeenim qui et diabolus nuncupatur a fideUbus
rum sequaiiiur et dicanl: Tralie me post te, curre- abrenunlialur, ut Domino salvatori liberius servia-
mus (Cant. i), et cum Aposlolo confileantur, dicen- tur, quia juxla ejusdem Domini vocem : Nemo po-
tes : Chrisii bonus odor sumus Deo (II Cor. i), ett lest duobus dotninis servire (Malth. vi). Abrenunlia-
illius raembra eflicianlur, cui dicilur : Et odor vesli- tur eliam operibus ejus, quia opera illius contraria
menlorum suorum super omnia aromata. Tangunturc sunt Salvaloris operibus, nec minus in terra pofipis
et aures ut audienles verba Dei, et facientes ea si- ejus abrenuntialur, quseutique opera sunt Satanae,
miles sint, secundum Evangelium, viro sapienti, quii sed eo quasi discerni videntur a caeteris operibus
mdificavit domumsuam supra petram (Matth. vn),, ejus, quia in eis superbia, cujus auctor ille est, etquse
et spiritali auditu seinper spiritalia auscultent, utt eum dejecit, quodammodo designatur. Pompaeigitur
cum David dicere possint : Audiam quid loqualuri' ejus sunt, ambitio, arrogantia, vana gloria, et csetera
in me Dominus Deus (Psal. LXXXIV). Et cum Isaia : bujtiscemodi,quoefoiite superbioeprocedere noscun-
Dominus Deus aperuit mihiaurem, ego aulem nonj tur. Fons qtioqucbaptismi similitudinem gerit sepul-
 321 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 322
eri Christi, quod novuni fuisse legitur, quia qui- A x quatuormundi parles,orientem videlicet et occiden-
cunque in eo consepelitur Christo, et ei conresurget, tem, septentrionem et meridiem, derivata est. Huuc
secundumeumdem Aposlolum, in novitate vitse am- enim spiritum, qui a patre filioque procedit, idem
bularedebet, cujus fontis sex gradus surit, tres in Dominus apostolis, et per apostolorum et eorum suc-
descensu, tres noctes, et tres in ascensu , tres dies cessorum ministerium sanctce sucetribuit Ecclesioe,
significare videntur. Idcirco autem baptismus non cujus dona, quanquam ex unius spiritus fonle proce-
iteratur, quia et Christus non amplius quam semel dant, videntur quodammodo quasdam haoere pro-
moritur. Peccata enim, quse post baptismuro com- prietates. Aliud est enim sapere, aliud intelligere ,
mitlunlur, pcenitenticelacryrnis, eleemosynis, et cce- quia multi quidem aelerna sapiunt, sed hsec intelligere
teris bonortim operum exhibitionibus, non baptis- minime possunt. Sapienlia ergo mentem quam inse-
matis iteratione delentur. Dominico interea corpori derit, de ceternorum spe et cerlitudine replet. Intel-
sepeliendo, mundissima linleamina, et aromata ad- lectus eo quod secrela penetrat, cor quod teligerit,
hibentur, quia et is qui Christo sepeliri desiderat, si reficiendo ejus tenebras illustrat. Consilium, dum
jam cetas permitlit, quamvis morluus sit per origi- esse quempiam prcecipitem prohibet, ratione ani-
nale peccatum, quod adhuc portat, debet tamen bo- mum replet. Fortitudo vero cum adversa non metuit,
norum operum exhibitione flagrare, et mundis indui' B trepidanli menti confldentiam praebet. Scientia cum
vestibus. De quibus propbeta sacerdotes indui orat, ignoranliam fugat, etlumine suo eum quem reple-
cum dicit: Sacerdotes tui induantur justitia (Psal. verit illustrat. Pietas , misericordise operibus eum
cxxxi).' Quia ergo omnia in baptismi ratione redolent quem repleverit, exuberare concedit. Timor, dum
mysteriis et exuberant sacramentis, opporlunum premitmentem ne de prsesentibus superbiat, de fu-
erat.utnovushonionovaacciperetveslimenta, etpur- turisillam speirefectioneconfortat. Sic enim quodam
gatus veteris noxce colluvione, candidarum vestium adminiculo sui invicem sibi succurrunt, ut dtim alia
indueretur nitore. Mosesenim Aaron et filios ejus alice suffragatur, vitoe ordo et status decentissime
prius aqua lavavit, et post lineis induit vestimentis. componatur. Minor quippe est sapiehlia, si intelle-
Quia nosler verus Moses qui populum de ^Egyplia ctu careat. Et valde inutilis jntellectus est, si ex sa-
servitule, de genlilitatis videlicet errore liberat, qui pientia non subsistat. Quia cum alliora sine sapien-
est mediator Dei el hominum, sui nos inenarrabili sa- tiae pondere penetrat, sua illum levitas gravius
cramenli undapurificat, etbonorum operum indumen- ruiturum levat. Vile est consilium, cui robor forli-
tis exornat. Baplizatorum ilaque capita chrismate tudinis deest, quia quod tractando invenit, carens
liniuntur, ut in reguo et sacerdotio Ecclesicedelibuti viribus, usque ad perfectionem operis non perducit,
et Christiani nominis praerogativamaccipiant, et ejus ^ et valde fortitudo destruilur, nisi per consilium ful-
membra, qui eos redemit, et eorum caput est, effici ciatur, quia quo plus se posse conspicit, eo virtus
valeant. Capitaitaque eorum qui regeneranturex aqua sine rationis moderamine deterius in praeceps ruit.
et spiritu sancto mystico velamine teguntur , ut eis NuIIa est scienlia, si ulililalem pietalis non habet,
per Petrum dicalur : Vos esth genus eleclum, regale quia dum bona cognita exsequi negligit, sese ad ju-
sacerdolium, gens sancta, populus acquisitionh (I dicium arctius stringit, et valde inutilis est pietas ,
Petr. n), et hoc velamine et diadema regium, et sa- si scientia discretione caret, quia dum nulla banc
cerdotalis capitis velamentum signiflcetur; et quia scienlia illumiiiat, quomodo misereatur ignorat. Ti-
per caput mens plerumque in sacro eloquio accipi mor quoque ipse, nisi has etiam virtutes habuerit,
solet, juxta illud : Respicite et levate capita veslra ad nullum opus procul dubio bonse actionis surgit,
(Luc. xxi), mens renatorum et regioedignitatis orna- quia dum ad cuncta trepidat, ipsa sui formidine a
menta, et sacerdolalis verticis habeat tegumenta, ut bonis operibus torpens vacat. Summopere itaque ob-
et contra vitia sacerdotali velamine muniatur, et vir- servandum est, et ipsius sancti spiritus adjulorium
tutum gemmisspiritaliter exornelur, et unclione sa- implorandum, ne sapientia elevet, ne inteUectusdum
crosancti chrismatis liniatur, quibus etiam septifor- _ subtiliter currit, aberret, ne consiliura dum se mul-
mis gratiae spirilus per chrismalis unctionem con- TJ tiplicat, confundat, ne fortitudo dum fiduciam prse-
cedilur, ut non solum sancti spiritus, qui unius est bet prsecipitet, ne scientia dum novit et non diligit,
cum patre et filio substantise,sed totius sanctoeTrini- inflet, ne pietas dum se extra rectitudinem inclinat
tatis habitaculum efiici mereantur. Spiritus paracle- intorqueat, ne limor dum plus justo trepidat, in de-
tus septiformis eliam gratise dicitur , pj-oplersepte- speralionis foveam mergat.
narii numeri mysterium, in quo summa perfectio Et cum imposuisset illis manus Paulus, venit Spi-
inteliigitur. Est enim composilus ex toto primo pari, ritus sanetus super eos, et loquebanlur linguis, et pro-
et ex loto primo impari: ex toto primo pari,qui di-. phetabant. Erant omnesviri fereduodecim, etc. Quoe-
vidi polest, et ex toto primo impari, qui dividi non stio crebra venlilatur , si illi qui per ignorantiam
potest. Habet enim in ternario mysterium Trinitatis, forle non baptizati,sed tamen rectae fldei aliquibus
in quaternario Evangelii.Sive enim tres per qualuor, baptizali sunt, ilerum baplizari debeant, quam hoc
sive qtiatuor per tres multiplicentur, ad duodenarium capitulo expositam reor; quid enim diflert, utrum
uumerum surgitur, quia mysterium sanctse Trinita- tunc ante initium baptismi Chrisli, an nunc sine
tis et doctrina Evaugelii per duodecim apostolos in successione ejusdem quisque baptizetur, cum etiam
325 SMARAGDIABBATIS 324
ipse Jpannes eps quos in fide et in iioniine Christi jA talis oculos, quibus solummodo spirilus* sanctus vi-
licet venluri baptizayerat, iterujn baptizandos esse , deri potest, et sciri et sciendo intelligi.
prsedicaverit dicens : Ego baptizo.vos aqug,illeba- Vos autem cognoscelh eum, quia apud vos manebit
plizabit vosin Spiritu sancto... et in vobis eril. Erit ut maneat in seternum. Domi-
Veruni judipia Doniini abyssus niulta, Ecce Asia num namque salvatorem et infideles ante passionem
nuper apostoloruni nep visilalione digna , nuiic et in carne viderunt, sed quia filius Dei esset, quia Pa-
aposlolico sacralo numero et prophetali esl munere racletus a Domino missus in oiuftdum, non nisi fl-
subjimata., et notanduiiJ quod Spirjtussanclus ethicin deles scire potuerunt. Spiritum autem sanctum ne-
duodecim dis.cipuloset supra in cenlum pl viginti, que oculis videre infldeles, neque animo valebant
qui est duodenarius numerus decies ductus advenlus cognoscere, quia non indutus humanitate discipulis
siii signa nionslraverit, illud in Hierusalem, hoc in apparuit, sed ita ad eos venire, ita apud eos maluit
Epheso, qucc esltivitas Groecorum , credo ut oslen- manere, ut in ipsorum cordibus gratissimam sibi se-
deret se, siye de Judceis seu genlibus credat quis, dem consecraret. Hoc est enim quod ait: Vos autem
eas tantummodo, qui unitati Ecclesise catholicse at- cggnoscelis eutn, quia apud vos manebil, et in vobis
que apostoliccecommuqicent, implere. erit. Qui auleni invisibiliter in Iiac vita manet cum
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XIV. B electis, visibiliter ulique eis gratiam suce cognilionis
< Si diligitis me, jnaiidata mea servaie. Et ego eshibet.
« rogabq patrem, et alium Paracletuni dabit vobis, Non relinquam vos orphanos, veniam.ad vgs. Vi-
« ut niaiieat; vobiscum in aeternum, spiriluni veri- debatur infidelibus, quia moriens in cruce, ut Domi-
« tatis, quem mundus npn potest accipere, quia non nus discipulos relinqueret prpbanos, sed rion reli-
« vidit eum, liee scit eum. Vp,s autern cognpscelis quit orphanos, qiiibus et praebuit scipsum vivum
« eum, qcjia apud vps,nianebil, et in •vobtserit. Non post passioiiem suam in mullis argumentis per dies
« i-elinquani vos prphanos, veniani ad vos,, Adhuc quadraginta, et post dies decein assumptionis suee,
« jiipdicuiii, et mundus jain me non yjdel, Yps autem spiriius sancli illis de coelo chrismata donavit, ubi
« videtis nip, quia ego vivp, et vqs vivetis. In illo ipsum Christum ad eos venisse, nullus ambigit, qui
< p^ieVQScognoscetis, quia ego in patre niep et vos inseparabilem sanctao trinitatis naturam virtute et
< in inc, et ego iii vobis. Qui hab.et mandala mea et operatione esse cognovit.
« servat ea, ille est, qui diligit me. Qui aulcin dili- Adhuc modicum,. et mundus me jam non videbit.
« git nie, djligetur a palre meo, Et ego diligam eum Modicum erat usque ad lempus expletse passionis,
< et liiaiiifestabo ei me ipsum.» ex quo illum reprpbi videre non valebant; soli
Si diligilis,me, mandata mea servgle, Quid esl, C etenim justi, qui rnorte illius erant conlristati gaur
quod dicit, quod diligentibus Deum et servanlibus dium resurrectionis ejus videre meruerunt.
niandata ejus, spiritus paracletus daretur, dum Deus Vosaulem videlis me, quia ego vivo, et vos viveth_.
diligi, et nia^data ejus servari non possuiit, nisi ppr Quid est, quia ego vivo, et vos vivetis ? Cur de prse-
spirilum sauctum? quid est aliud, nisi, ut qui per senti se dixit vivere, illos auteni de futuro esse vi-
spiritum sanctum diligil Deuin, merelui' diligendo, cturos, nisi vitam etiam carnis utiqtie resurgenlis,
Ul plus habeat, et plus habendo, plus diligat ? Para- qualis in ipso prcecedebat, et illis est pollicitus se-
clelus consolator inlerpretalur, et spiritus sanctus cuturani, et quia ipsitis mox futura fuerat resurre-
recte Paraclelus vpcatur, quia corda fidelium, ne ctio, prsesentis posuit temporis verbum, propter si-
inter Imjus sseculi adversa deliciant, caleslis vitce gnificandam celeritatem; illorum autem, quoniam
desideriis sublevat, ac reficit. in sceculidifferlur fmem, non ait, vivitis, sed vivetis.
Et ego rogabo Palrem, el giium Paracletum dabit Duas ergo resurrectiones suam scilicet mox ftttu-
vobis. Ostendens seipsum esse Paraclctum. Habebant ram, et nostram in sseculi fine seculufam duobus
autem ct prius Paracletum, ipsum videlicet Dojni- verbis prsesenlis temppi*is et futuii eleganter bre-
num secuiii in canie commorantem, cum et mira- vilerque promisit.
culpriim dulcedine el ope prccdicationis, ne propter In illo die. vos cognoscetis,quia egg in Paire meo,
infidelium persecutionem scandalizari possint, erigi et vos in me, etc. In quo die, nisi de quo ait, et vos
el confortari solebant: Roggbo dixit, prppler huma- vivelis? Noverant aposloli, tunc esse Christum in
iiilalem, qui dal ctjin patre per divinitatem. patre per unitalem individuse divinitalis ; noverant
Ut maneal vobhcum in mieriium, In ceternuninam- se.esse in Christo, per suseeptionem fidei et sacra-
que manel cum sanclis,, qups et in hac vjta semper meiitorain ejus, Noverantverafiter vivere, tuncesse
iiivisibiliter intiis illuslrat, et in futuro ad conlem- Christum jn patre, et iij se esse Chrisluin., per dile-
plaudum perpetuo speciem suce majestatis iptro- ctionem et observanliam majidatoruin ejjus, Novit
ducit. et hoc sancta Dei Ecclesia, sed longe melius et
Spirilum veritalis, quem hic mundus non poiest plenius in illa die, de qua dixit, et vos vivetis, in
accipere, quia non vidil eum, nec scit eum. Mundum qcia veraciier viyeyeiiicipiunt, hoc esl, in die resur-
autem appellat homines mundi hujus amori dalos. j'ectionis, quando eo perfeclius cuncta quse scieuda
Mundus ergo euni accippre non potesl, id est, niun- sunl sciunt, quo ipsum scientise fontem vicinius sine
diales homincs, quia non habent invisibiles chari- fiae cpnspiciiiHt. Ut omnibus hujus promissionera
528 COLLECTIONESIN EPJSTOLAS ET EVANGELIA. 326
beatjtudinis promitteret, non solummodp apostolis,. A Quicunque enim spiritu sancto adiropleri desiderant,
niox subjunxit : carnis domiciliumnecesse est, mentis contemplatione
Qui hgbet m,andatamea, et servat ea, ille est, qui transcendant. Sicut aulem quadraginla dies, quibus
diligit me, Qui aulem diligit me, diligitur a Patre Dominus post resurreclionem cum discipulis conver-
meo, et ego diligam eum, et manifestabg ei meipsutn. salus est, cum resurgente Christo peregrinationis
Ubi omni intentione considerandum est, quia Chri- hujus designant Ecclesiam, ita dies quinquagesimus,
stum vere cliligere est;, non splum ipsam dilectionem quo spiritus sanctus accipitur, perfectiouem beatce
labiis amb,igue conflleri, seil manid,ataChrisli, quce quielis, qua labor Ecclesise temporalis denario re-
discendo habemus, operando servare, Qui habet, in- munerabitur seterno, congruenter exprimit. Nam et
quit, mqtidatg mea et servqt eg, ille est, qui diligit ipse numcrus quadragenarius, scqualibus suis par-
me. Qui habef in memoria, et servat in vita ; qui tibus computatus, addit amplius ipsum denarium, et
habet in sermojiihus, et servat in moribns.; qui ha- facit quinquaginta. Quadragenarii quippe numeri
betaudiendo,, et seryat fatiendo, aul qui habet fa- dimidium est viginti quarta pars decem, quinta
ciendo, et servat perseverando, ipse est, inquit, qui octo, octava quinque, decima quatuor, vicesima
diligit roe, Notandum, quia cum prsesentis temporis duo, quadragesimum unum. Viginti autem, el decem,
verbo diceret, qui auUn}dil\gil me, adjecjt de futuro, B et octo et quinque, et quatuor et duo, et unum,
diligeiur a P-glre,mea, et ego diligam eum, et mani- quinquaginta faciunt. Cujus computi facillime patet
festabo e\ meipsum. Diligil namque e),ianinunc di- figura, quoniam prsesens conflictus, gaudium nobis
lectores suos cum patrp filius, sed nunc diligit ad jubilcei, quasi lalenter generat sempiternum, Apo-
hoc, ut recfg viyant ex fide, quceper dilectionem stolo dicente, quod enim in prmsenii momentaneum
et leve tribulationh nostrm, supramodum in subli-
operatur. Tunc ad hpc dijiget, utperveniant adyjsio- est,
nem veritatis, quain per fidenj guslayerant. Npit au- mitatem mternum glorim pondus operalur m nobis.
tem fruslFcs addidit, et jfnanifeslabo. ei meipsum. Vera est autem nostra beatitudo, et corporis et ani-
Se vero secundiim |iuni^pitatefli cmictis in jjidjcio iMsenos immortalitate gloriantes suinmae et beatce
manifestabit, splis verp justis et sanptis divinitalis Trinitatis ccternavisione satiari. Nam corporis qua-
gloriam, in qua aequalisest palri et spiritui sanctp tuor notissimis qualitatibus consistimus, in interiore
ad beaiUudinejn selernam inanjfestaturus erit. aulem homine ex toto corde, tota anima, tola mente,
Deum diligere jubemur, et hoc est perfectce vitaede
CONCORDIA. narium divinse nos glorise proesenti visione lsetari.
In sancti spiritus acceptione et dono istarum dua-
Verum notandum, juxta historiam, quod apud anli-
rum fit concordia lectionum. (C quos dies Pentecosles, id est, quinquagesimse, quo
DOMINICAPENTECOSTES. lex data erat, ab occisione agni computabatur. Hic
LECTIO ACTUUM APOSTOLORUM, CAP.II. autem non a Domini passione, sed sicut bealus Au-
< Dum coiiiplej'enliir dies Pentecostes erant 0111- gustinus, quo spiritus sanctus missus est, computa-
« nes discipuli pariter in eodem loco, Et factus est tur, qui redeuntes signi veleris exemplo, ipse sibi
< repente de ccelo sonus tanquam advenientis spi- manifestissime diem Doniinicum suo consecravit ad-
« fitus yehemenlis, et replevit totam domuni ubi ventu. Quo etiam temppris articulo verum Pascha
« erant sedenles. Et apparuerunt illis dispertitce lin- dieDominico monstravil esse celebrandum. Nam sic-
< guae tanquani ignis. Seditque super singulos eo- ut hic, sic et illic in ignis .visione Deus apparuit,
< rum. Et repleti sunt omiies spirilu sancto, et cce- dicentc in Exodo : Totus autem tnons Singi fumabat
< perunt loqui variis linguis, prout spiritus sanclus eo quod descendissetDominus super eum in igne.
< dabal elpqui illis, Erant autem Hierusalem habi- Et fgclus est repente de cmlo sonus tanquatn ad-
< tanles Judaei viri religiosi, ex omni natione quce venienth, etc. Per igneni quidem Dominus, utbeatus
< sub cpeloest. Facta aulem hac voce, coftvejiit mul- papa Gregorius exponit, apparuit, sed per semet-
< litudo et meute confusa est, quouiam audiebat -, ipsum locutionem iiitenus fecit, et neque ignis Deus,
< unusquisque lingua sua illos Ioquentes. Stupebant neqtte ille sonitus fuit, sed per hoc, quod exlerius
< autem omnes et mirabantur dicentes : Nonne, ecce exhibuit, expressit hoc quod interius gessit. Qui
< omnesisti, qui loquuntur, Galilxi sunt? Et quo- enim discipulos et zelo succensos, et verbo eruditos
< modo nos audivimus unusquisque linguain no- intus reddidit, foris linguas igneas ostendit. In signi-
< stram, in qua nali sumus ? Parthi et Mediel Ela- ficatione igitur admota sunt elementa, ut ignem et
< mitse, et qui habitant Mesopotamiam, Judoeamet soniltim sentirent corpora, igne verp invisjbili, et
< Capp.adoe.iam, Ppnlum et Asiam, Plnygiam et Pam- yoce sine sonitu docerentur cprda.
i phyliam,,^Egyptum et partes Libyae quse est circa El app.arueruntillis dispertitm, etc. Spiritus enijn
< Cyrenen, et advense Romani, Judsei quoque et sanctus in igne et linguis, apparujt, qtiia omnes
t proselyti, Cretes et Arabes. Audivimus eps lo- quos impleverit ardentes pariter et loquentes facit.
< quentes nostris linguis magnalia Dei. J Ardentes utique ex se, etloqueptes de se. Simul et
Dum complerentur dies Pentecostes eratit omnes indicans, quia sancta Ecclesia per mundi terniijios
dhcipuli pariter in eodem locg. (Ex Beda.) Hpp est dilatata omniuni gentium erat voce loculura.
in ccenaculo quod superius ascendisse narrantur. Seditqu.esttprq singulgs eg.rtm. Qupd sedisse dici-
327 . SMARAGDIABBATIS 328 -.
tur, regice est potestatis indicium, vel certe quia JA daismum eligere malebant, sicut Achior in libro Ju-
requies indicatur in sanctis. dith fecisse narratur (Judith. xiv). Non solum ergo,
Et cmperunt loqui alih linguh. Unitatem lingua- inquiunt, qui natura sunt Judsei, ex diverso orbe
rum, quam superbia Babylonis disperserat, humili- convenerant, verum et hi qui de prseputio nali, eorum
las Ecclesice recoUigit. Spiritualiter autem varietas adhaeserint juri.
linguarum, dona variarum significat gratiarum. Ve- EVANGELIOM JOANNIS,CAP.XIV.
rum non incongrue spiritus sanclus intelligitur, ideo <Si quis diligit me, sermonem meum servabit, et
primum linguaram donum dedisse hominibus, qui- < pater meus diliget eum, et ad eum veniemus, et
bus humana sapientia forinsecus et discitur, et do- < mansioriem apud eum faciemus. Qui non diligit
cetur, ut oslenderet, quam facile possit sapienles < me, sermones meos non servat. Et sermonem
facere per sapientiara Dei, quae eis interna est. < quem audistis non est meus, sed ejus qui misit me
Eranl aulem in Hierusalem habilantes Judmi viri < palris. Hceclocutus sum vobis apud vos manens.
religiosi, etc. Conveniens puto perquirere, quiuam < Paracletus autem spii-itus sanctus, quem mittet
isti sunt, et ex qua captivitate Judsei, quoniam qui- < pater in nomine nieo, iUe vos docebit omnia, et
dem illa quce in iEgypto fuerat vel in Babylonia, ab- < suggeret vobis omnia qucecunque dixero vobis.
soluta jain fuerat. Romani autem nondum venerant. " « Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. Non
in caplivitatem, licet jam et ipsa immiueret ultrix t quomodo mundus dat, ego do vobis. Non turbetur
commissi de Salvatore piaculi. Superest igitur, ut < cor vestrum neque formidet. Audistis, quia dixi
illa intelligalur captivilas, quoe sub Antioeho facta « vobis, vado, et venio ad vos. Si diligeretis me,
est, quod ulique non multis ante temporibus acci- < gauderetis ulique, quia vado ad patrem, quia Pater
derat. < major me est. Et nunc dixi vobis, priusquam fiat,
Quoniam audiebat unusquisque lingua sua eos lo- < ut cum factum fuerit credatis. Jam non multa lo-
quentes. Quaeritur in hoc loco, quod unusquisque < quar vobiscum. Venit enimPrinceps mundi hujus,
audiebat linguis suis loquentes eos magnalia Dei, < et in me non habet quidquam, sed ut cogtioscat
utrum hi qui loquebantur diversis sermonibus, unius- < mundus, quia diligo patrem, et sicut mandatum
cujusque linguae, hoc quod dicebatur proferebant, < dedit mihi pater, sic facio. t
id est, unusquisque eortun, nunc hac, nunc alia lin- Si quis diligit me, sermonemmeum servabit, et Pa-
gua loqucns sic per omnes curreret, an in eo potius ter meus diliget eum, et ad eum, veniemus, et mansio-
erat mirabile, quod sermo eorum qui Ioquebantur, nem apud eum faciemus. Probatio ergo dilectionis,
qualibet lingua fuisset pronunliatus, unicuique au- _ exhibitio est operis. Hinc in Epistola sua idem Joan
dienti secundum suam linguam intelligebalur, ut nes dicit: Qui dicit, quia diligo Deum et mandata
verbi gratia, unoquoqne apostolo in Ecclesia lo- ejus non custodit, mendax est (I Joan. m). Vere
quente. Necesse enim erat lacentibus reliquis unum enim diligimus Deum, si mandata ejus observamus,
loqui, et sermonem unumSd audilum omnium pef- et KOSa nOstris voluptalibus coarclamur,, Et Pater
venire, ipse sermo hanc in se vim haberel, ut cum meus diligit eum, quia opera quce pater facit, hsec
diversarum gentium auditores essent, unusquisquei et similiter filius facit, et qui diligitfilium, diligit el
secunduili linguam suam, illius ipsius unius sermo- patrem, et qui diligilur a filio diligitur a patre.
nis, qui ab apostolo fuerat pronuntiatus susciperet Et ad eum veniemus et mansionem apud eum fa-
audilum, et caperet intellectum, nisi forte secundumi ciemus. Qui enim vere diligit Deum, nec tentationis
hoc magis videbatur audiendum esse miraculumi tempore recedit ab amore Dei, ad hunc veniunt pa
quaih loquendum. ter et fllius spirituali accessione, et mansionem apud
Slupebant autem omnes et mirabantur dicenles : eum habent. Ule enim vere amat, cujus videlicel
Nonne ecce omnes isti qtti ioquuntur Galilmi sunt, et! mentem delectatio prava ex consensu non superat.
quomodo nos audivimus, unusquhque linguam no- Nam tanto quisque a superno amore disjungilur,
stram, in qua nati sumus, Parllti et Medi, et Etami-. -p.quanto inferius delectatur. Dileclio sanctos discernil
tm, et qui habitant Mesopotamiamet Judmam, et Cap- a rouiido, qui facit habitare uuanimes in domo, in
padociam? Judseamhoc loco non totam gentem, sedl qua domo facit pater et filius mansionem, qui donanl
partem illius, hoc est, tribum Juda et Benjamin si- et ipsam dilectionem. Quibus donant in fine, etiam
gnificat, ad distinctionem videlicet Samariae, Gali- suam manifestattOHem, de qua manifestatione disci-
lsese,Decapoleos, et aliarum in eadem provineia re- pulus interrogavit, et audivit ad hanc manifestatio-
gionum, quae licet omnes una lingua loquerentur nem per dilectionem perveniendum esse.
Hebrsea, domesticam tamen singuloedicendi speciemL Qui non diligit tne sermones meos non servat. Hi
habuere dislinctam. Unde et Petrus in Domini pas- sunl qui patrem et spiritum sanctum nunquam vident,
sione, quod Galilaeussit loquela sua proditur. filium autem, non ut beneficentur, sed utjudicentiir
Pontum et Asiam, Phrygiam et Pamphyliam, JEgy- ad modicum vident, nec ipsum in forma Dei, ubi esi
ptum et partes Libym, qum est circa Cyrenen, ett cum palre et spiritu sancto, pariter invisibilis, sed ir»
advenm, Romani, Judmi quoque, el proselyti, etc. forma hominis.ubi esse mundo voluit, patiendo con-
Proselytos, id est, advcnas, nuncupabant eos qui de* temptibilis, jucficando lerribilis.
gentibus origiuem ducentes, circumcisionem et Ju- Et sermonem quem audisth non esl meus, sed ejus
 ' 330
329 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA.
qui mhit me patris. Quid est quod prius plurali .nu- A bat, et idem ipse Christus ct homo et Deus. Ei'go
mero sermonesdixit, nunc autem singulari sermonem ? ibiit per id quod homo erat, et manebat per id quod
Fortasse prcedicationisibi sermones monstraret, bic Deus erat. Igitur Deus qui nullo continetur loco, dis-
vero seipsum, qui est verbum patris, etideo dixil : cedit ab eorum cordibus qui euni relinquunt, mori-
non suum, qtii a se ipso non est, sed a patre. Sicut bus non pedibus venit ad illos qui convertunlur ad
nec sua imago, sedpatris, nec suus filius, sed patris. eum, non facie, sed fide , et accedunt ad eum , non
Recte igitur auctori tribuit, quidquid facit oequalis, carne sed cbaritate.
a quo habet hoc ipsum , quod illi est indifferenter Si diligerclis tne, gaudereth utique, quia vado ad
sequalis. patrem, etc. Per quod igitur fllius non est aequalis
Hmc iocutus.sum vobis apud vosmanens. Illa man- palri, per hoc iturus erat ad patrem, in quo venlu-
sio," de qua superius dixit, etspiritalis cst, quaeso- rus est, vivos judicaturus et morluos; per illud vero
lis «anctis datur. Hcecvero de qua nunc dicit, corpo- quod cst cequalispatri, nuncjuam recessit a patre, sed
ralis est, de sua pnesentia corporali tantummodo cum illo est ubique totus per divinitatem quam nul-
dixit, quam utrique et jusli et impii videre potuerunt." lus conlinet locus, agnoscamus geminam substan-
IUa in seternum beaiiflcat liberatos, Ifoscin tempore liam Chrisli, divinam scilicet, qtia sequalis est patri,
visitat liberandos. Ilwc, inquit, loculus sum vobis B humanam, qria major est pater. Utrumque autem si-
apud IJOS manens, utique prsesentia corporali una cum mulnonduo, sed unusChi'istus,nesitquaternitas,sed
illis visibilibus loquebatur. trinilas Deus. Sicut enim unus est homo anima ra-
Paraclelus autem spiritus sanctus, quem millet pa- tionalisetcaro, sic unus est Christus, Deus et.homo.
terinnomine meo,illevos docebii omnia, etc. Multa Ac per hoc Chrislus et Deus, anima rationalis et
dixit audientibus infidelibus, quae in eorum corde lo- caro, Christtim in his omnibus, Christum in singu-
cum non invenerunt, quia spiritus sanclus intus eos lis confitemur. Quis est ergo , per quem factus est
non docebat. Multa dicit quolidie per sanctos prae- mundus? Christus Jesus, sed informa Dei. Quis est
dicatores, quoeaudientes inlerius non recipiunl, quia sub Pontio Pilato crucifixus ? Chrislus Jesus, sed in
spiritus sanctus non suggeriteis interius,quoe audie- forma servi. Item de singulis quibus homo constat.
runt exterins, de quo recte promittitur : Ipse ves Quis non est derelictus in inferno? Christus Jesus,
docebit omnia. Quia nisi idem spiritus corde assistat sed in anima sola. Quis est resurrecturus et triduo
audientis, otiosus est sermo doctoris. Nemo enim jacuit in sepulcro? Christus Jesus, sed in sola car-
docenli homini tribuat, quod ex ore docentis intel- ne. Dicitur ergo et in his singulis Christus ; verum
ligit, quia nisi inlus sit qui doceat, doctoris lingua hsec omnia non duo vel tres, sed unus est Christus;
exlerius in vacuum laborat. Aliter itaque praedican- ^ ideo ergo dicit: Si diligerelh tne, gauderelis utique,
tem Christum audierunt Judsei, aliter apostoli : illi quia vado ad patrem. Quoniam naturae humanse
adjudicium, isti ad salutem, quia hos spiritus in gralulandum est, eo quod assumpta sit a verbo uni-
animo docuit quaeforis audierunt in aure. genito, ut immorlalis constitueretur in ccelo , hoc
Pacem relinquo vobis , pacem meam do vobis, In enim modo se iturum dixit ad patrem. Non profecto
pace relinquo vos, in pace inveniam vos; hic relin- ad illum ibat, qui cum illo erat; sed hoc crat ire
quo, illic do ; sequentibus relinquo, praevenientibus ad illum, et recedere a nobis, mutare atque immor-
do. Pacemsuam reliquit nobis in hoc sseculo,pacem tale facere, quod mortale suscepit, ex nobis, et ad
suam dabit nobis in futuro saeculo. Pacem suam re- dexteram couslituere patris, per quod fuit in terra
liquit nobis, ut nos invicem diligamus. Pacem suam pro nobis. Deinde ipse DominusJesus subjunxit.
dabit nobis, ubi nunquam invicem dissenlire possi- Et nunc dixi vobis priusquam fiat, ut cum factum
mus. Quidest quod dicit: Pacem meam do vobh,et fuerit credath. Illud ulique dicit, quod factum fue-
non dixit: Pacem meam relinquo vobis ? fortassis rit, quod eum post mortem visuri erant viventem, et
quia aliter nunc, aliter tunc, pax erit. Hic vero bella ad patrem ascendentem. Polerant enim dubitare si
cum vitiis habemus, ideo non addidit, meam; illic filius Deiesset, cum eum viderunt moriturum, sed
vero in seterna pace , seterna erat tranquillitas et " cum viderunt eurii resurrexisse credebant, in quo
concordia et talis pax, qualem ille habuit cum se- ante dubitabant, ct confirmata est fides in cordibus
metipso, qui nullum habuit in seipso peccatum. eorum, quam illis prccdixerat, qui et ore promisit,
Non quomodo hic mundus dal, ego do vobis. Id quid faclurtts erat et opere complevit, quod ante
est, non quomodo ininiundi hominesscepesibi in sua praedixii.Deinde quid dicit:
malitia concordant, sed quomodo, qui sibi in sancli- Jatn non multa loquar vobhcum, venit enim prin-
tale concordant, et in Christi se charitate conjun- ceps mundr hujus. Qtris, nisi diaboias?
gunt. Et in me non habet quidqunm. Nullum scilicet om-
Non lurbetur cor veslrum, neque formidet. Audhtis nino peccatum, hinc enim ostcndit diabolum princi-
qttia ego dixi vobh, vado et venio ad vos. Hinc tur- pem esse peccaiorum hominum, non creaturarum
bariet formidari poterat cor illoruni, quod ibat ab Dei, el quoliescunque niiindi fuga in mala significa -
eis, quamvis venturus esset ad eos, ne forsitan gre- lione ponitur non osteudit, irisi mundi istius amato-
gem lupus hoc intervaUo invaderet, pastore absente; res et 11011Dei. Absit enim, ut credamus principem
sed a quibus homo abscedebat, Deusnon relinque- esse coeliet terrae et creaturarum omnium.qusegc-
PATROL. GII. 11
351 SMARAGDIABBATIS 352
neraliier ihundi appeflantur. Totus itaque mundus A j « denti super threnum viventi in sseeula steculorum,
servit suo crealori non deceptori; reiemptori, non < procidebantviginti quatuor seniores anle sedentem
inleremptori; etregitur dispensationedivina,non ini- « in throno, et adorabant viventem in ssecula ssecu-
mici versutia subvertilur prceter homines parles < lorum. »
illius, qui propria volunlate, non necessitate aliqua, Vidiostium apertum in cce/o.(Ex Beda.) Id est, fi-
se subjieitint diabolo, unde et Aposlolus ait: Non dem nativitalis Christi, et passionis , et resurrectio-
est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, id nis in Ecclesia. Ostium aperlum, Chrislum nalum et
esl, adversus homines, sed adversus polestales et re- passum indicat, ipse enim ait: Ego sum ostium, si
ctores lenebrarum harum (II Cor. vn), id esl, pecca- quh per me introierit, sglvabitur (Joan. x). Et alibi:
torum, qui in tenebris manent iniquitatis quos re- Nemo venitad palrem nisi per me (Joan. vi). Quod
ctores angelos esse deserlores designant, sed sunt autem dicil in coelo, in Ecclesia significat, quse cce-
qui per gratiam Dei,noitpropriis merilisinde eruun- lura esse meruit, eo quod sil habitaculum Dei.
tur, de quibus ait Apostolus : Fuistis enim aliquando Et vox prima quam audivi, tanquam tubm loquen-
tenebrm, nunc autem lux in Domino, ul filii lucis am- th mecum. Sicut enim vox tubae, sic praedicatoruin
bulale, sed gralia Deo qui eruit nos, sicut idem dicit vox est, quaudo invitat audilores ad fidem. Quod au-
Aposlolus de potestate tenebrarum, et transtulit in B 1 tem dixit: Voxpritna, subauditur in isla visione.
regnum filii claritalis suse, in quo princeps hujtis Digens: Ascende huc, ei ostendam libi qum opor-
mundi, hoc est, tenebrarum harum, non habebat tet fieri cilo. Quod dicil: Ascende huc , non de loco
qtiidquam, quia neque cum peccato Deus venerat, significat ad locum, sed ascende, id est, intellige, et
nec ejus carnem de peccati propagine virgo pepe- crede, infidelesenim invitat ad Christum Ecclesia,
rerat, et lanquam ei diceretur : Cur ergo morieris , et ad baptismum. Omnis enim qui credit Christum
si non habes peccatum cui debebalur morlis suppli- natum et passum, ascendit ad altitudinem Ecclesise,
ciura, continuo stibjecit : et videt fultira affectti spirilali, unde et sequitur.
Sed ul cognoscat mundus, quia diligo palrem , et Posl hmc fui in spiriiu. Id est, non sensi corpus
sicut mandatum dedit milti pater sic facio. Discum- meura, lanquam spiritus meus solusesset extra cor-
beus enim discumbenlibus loquebatur; eamus aulem pus in visioue spiritali.
dixit, quo nisi ad illum iocum, unde fueral tradeu- Et ecce sedes posilu eral in coslo.Id est. Ecclesia
dus? Esl morti traditus, qui nullum habebat meri- perfecla in fide.
tuni mortis, sed habebat ut morerelur niandalum El supra sedemsedens. Id est, supef Ecclesiam se-
patris. dens erat Chrislus, unde et Isaiasail: Vidi Dominnm
DOMINICAOCT. PENTECOSTES. "' sedentemsuper solium excelsumel elevalum
(Isa. vi),
LECTIOLIBRIAPOCALVPSIS BEATIJOANNIS APOSTOLI , id est, super Ecclesiam in firieexceisa et in spe vilce
CAP.IV. seternsefeiiciter elevatam.
< Vidi oslium apertum in coelo, et vox prima quam Et qui sedebat, similis erat aspeclu lapidh jaspidh
< audivi, tanquam lubce loqueulis mecum, dicens : et sardini, elc. Jaspis colorem habet quasi maris,
< Ascende huc, et ostendam tiii quae oporlet fieri sardius quasi sanguinis. Per jaspidem baptismus
< cilo. Post hoecstaliin fui in spiritu. Et ecce sedes inteUigitur, pcr sardium, marlyrium. Isloecompsira-
« posita erat in coelo,et supra sedeni sedens. Et qui liones conveniunt Ecclesiie, qua indutus est Chri-
< sedebat siinilts erat aspectui lapidis, jaspidis et sltis. Iris areus cst in coslo, qtii significat Novum Ter
< sardini; et iris erat in circuilu sedis similis vi- slamentum, habet enirii tres colores. aquoe, sulphu-
< sioni smaragdine, el in circuilu sedis sedilia vi- ris, et ignis. Per aquam baptismus inlp.lllgitur, per
< ginli quatuor, et supra thronos viginti quatuor se- sulphureni pcEnitenlia, per ignem mai tyrium , nam
< niores, seclentes circum aniicti stolis albis , et in et aqua venit in dilcivio,sulphnr riescen:Iitsstpir So-
t capilibus eorum coronas aureas. Et de throno pro- dOraam, ignis veniel lempore judicii. Aliter. Iris in
< cedebant fulgura, et voces et toiulr.ua, et septem _ circuilu sedis, Evangelium sieuiftcai in circuitu Ec-
< Iampades ardentes anle tlifonum, quse sunt se- D clesioe,nam et smaragdus aquse et iguis habet colo-
« ptem spiritus Dei. Et in conspectu sedis, tanquam rem, baplisnium significans et martyrium.
« mare vitreum simiIecrystallo;el in mediosedis, et Et in circultu sedis sedilia viginli el qnaluor , et
« in circuitu sedis, quatuor aniinalia plena oculisante supra thronos viginti quatuor seniores sedenles. Vi-
« et retro. Et animal pritnum simile leoni, et se- ginti decalogum duplicatum, qualuor vero significat
« cundurn animal simile vilulo, et teriium animal quatuor Evangelia. Sive viginli quatuor seniores ,
« habensfaciemquasihominis, etquartuni animalsi- duodecim patriarchas, et duodecim significant apo-
« mile aquilae volanti. Et quatuor animalia, singula stolos.
< eorum habebant alas senas, et in circuitu, et in- Circumamictos veslimenth albis. Hoc est, opere
« lus plena sunt oculis, et requiem non habebant castitatis. Unde et Salomon ail : Omni tempore sint
« die ac nocte dicentia : Sanctus, sanctus, sanclus, veslimenta tua candida (Eccle. ix), id esl, caro tua
< Dominus Deus omnipolens, qui eral, qui est, et; ab omni pollutionis sorde mundata, et pudicitia ca-
< qui venturus est. Et dum darent illa quatuor ani- stilalis ornala.
< malia gloriamet nonorenv, et benedictiPhem se- Et in tapilibus Vorumcoronoi aurem. Id est, prin-
 333 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 351
cipalia mentis dona, sapientice vel immortalitatis A j gnum. Prociduni ante sedem et adoraht, et mittuht
palmce. coronas suas aute Deum omnes elecli, quia quidquid
Et de throno procedunt fulgura. Id est, de Eccle- dignitatis habent, noh sibi, sed illi tribuUiit', et ei
sia mtilta et magna miracula. referunt gloriam landis, a quo se cognoscuiit vires
Et voceset tonitrua. Id est, prsedicatorum voces , accepisse certaminis.
cum promissionibus et comminationibiis. ITEMBEPiEIN 1STAIPSALECTIONE EXPOSITIO.
Et septem lampades ardenles ante thronum. Thro- Vidi osiium apertum in cwlo. Convenienlef oslium
ftus Dei Ecelesia ; quoe sinl lampades ipse exposuit coeleste ascensurus aspicit, cui celsa mysteria pandi
dicens : Qui sunt septeih spirilus Dei, id est, septem promiltuntur, vel quia ostium Christus est, qui illum
dona Spirifus sanciu crediderit natum el passum, conscendit coelum, id
Et in conspeclusedis tanquam tnare vitreum simile est, Ecclesice allitudinem, et videt futurd speciali ef-
crystallo. Mare yitreum significabat baplismum-, fectu sicut dicit.
quod pro purilale simile diciluf crystallo. Et slalim fui in spiritu, et yox prihia quam audivi
El in medio sedis, et in circuilu sedis quatuor ani- tanquam tubm loquentis, etc. Siiriileih utique priOri
malia, plena oculis ante et retro. Quatuor animalia voci quae dixei'at: Qtiod Videsscribe in Hbro.
quatuor significant Evangelia; quse oculis anle sunt j} ] El ecce sedes positaeraXih cwio, el supra sederri
plena,.quia de futuro judicio proedicant: retro sunt sedens. Ecclesiam in coelesti toriVefsatiOne positam
plena, quia de Veleri Testamento lestimonium do- Dominus habitat. Gregorius papa soliura Dei in vi-
nant; sive ante quia quoeagenda sunt discrete con- sione Micheae angelicas pOtestates inferpretatur,
siderant, retro quia quoe plangenda sunt solerter qtiarum mentibus altius pfaesidens, inferius cuncta
recordantur. disponit.
Et animal primum shnite leoni, etc. Secundum Et qui sedebat similh erat aspectui lapidis jaspidit
anagoge autem, Christus leo fuit iu resurrectione; et sardini. Jaspidis color aquam, sardini ignem si-
vitulus in passione, hoino in carne, aqnila in ascen- gnificat, quibus duobus judicium novimus celebrarj.
sione. Secunlum moralem vero senstlm, leo qui for- Sicut eniiii, iriquit, ih diebus Noe, ila erit el adventus
tissimus scribitur bestiarum, furtiores significat in filii hominis (Matth. xxiv).
fide, vitulns misericordes in Ecclesia ; honio, humi- Et iris erat in circuitu sedis, similis visioni smarag-
les qui dicunt, Ilumiliatus sum usquequaque, vivi- dino. Iris quce fit sole nubes irradiante, et post
ficame, Domine; aquila, excelsos qui dicunt cum diluvium primo propitialionis indicio facla est, inter-
Paulo, nostra atitem conversatio in coelis est. Qtiae nr cessu sanctorum, quos Dominus illuslrat, Ecclesiam
animalia serias alas habebant, qui per sex mtindi C t msaiiri designat. Quaebene smaragdp lapidi viridila-
selates legem Vtteris acNovi Teslamenti annuntiare tis niiriise comparalur. Quo enim hcereditatem im-
non cessant, quaecum sitNovi ac Veteris Teslamenti, marcessibilem fide perfecliofi exspectant, eo poten-
lex una, in sex videtur esse divisa, id est, in legerft tius etiam caeteros Prando proteguht. Quia hic de
naturce, legem litterse, lcgem propbetarum , Iegem istis tribus lapidibus parva diximus, Iibel ut de istis
evangeliorum, legem apostolorum, et legem eccle- pai'iter»et*aliis nobilibus lapidibus paululum lalius
siasticam. disputemus, de quibus et Isaias ait: Ecce ego sler-
El in circuitu et intus plena sunt oculis. Oculos in- nam per ordinem lapides tuos, et fundabo te in saphy-
tus et foras habent, qui Ecclesism divinarum Scri- ris, et reliqua, statiin quasi exponens subjecil, uni-
plurarum testimbniis fntus et fovis iliuminant. versos filios tuos a Domino doclos (Isa. LIV).
El reqniem non habebant die ac nocle. Itl est, in Fundamentiim primum jaspis. Jaspidum multa
prosperitale el in adversitate, ut Psalmista ait: Be- sunt genera: alii enim viridi coloris, et tinclus qtiasi
nedicam Dominum in ornhi tempore, id est, in pro- floribus, apparet; alius suiaragdini habens similitu-
speris et in adversis, nam dies pro prosperilale, et dinem, sed crassi eoloris, quo omnia fantasmala fu-
nox pro adversitale frequenler solet intelligi. gare autumant. Alius nivi et spuincemarinorum flu-
Dicentia, Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus D I ctuum, quasi mixto cruofis obrutilans. Per jaspideni
Sabaotli, etc. Hic lrinilas et unitas inlelligiiur, quia ergo, fidei virorimmarcescibilis indicatur, quae foo-
tres personas, et Dettni mium proedicant, et trinita- minicsepassionis sacrameiito per undam baptismatis
tis et unilatis sacrameiiluni demonsirant. imbuitur, alque ad omnes spiritalinm graliarum flo-
Qui erat, et qv.iesl, et qui venturus est. Qui efat res, proficientibiis merilis instruilur. Hanc enim qui
ut illud : In principio erat Verbum , et Verbum erai habuerit, vanos timores fugat, hionenie Petro apo-
aphd Deum, et Deus eral Verbum. Qui est, ut illud: stolo : Adversarius vesier diabolus lanquam leo ru-
Dic filih Israel: Qui est, ihhit ad trievos.Qui venturus giens circuit, qumrensquem ievoret, cui reshtiie forlet
• est, subauditur judicare vivos el mortuos. in fide (I Petr. iv).
Et cuiri darent illa animalia gloriam et honorem ei Secundus saphyrus. Hujus lapidis colorem pariter
benedictionem sedeiiii shper llironum, procidunt vi- et sacramenttim Moses exposuit, cum Dei habitum
ginti qualuor senioresel ddorabanl viventemin sceculd describeiis, dicefei: Sub pedilius ejus quasi opus la-
smcnlorum, et mitlunl coronas suas ante thronum di- pidis saphyri, et quasi cwlum cum serenum esl (Exod.
centes : Dignus es, Domine Deus noster, accipere re- xxiv), Ezechiel quoque dicit, quod locus in qut>
35S SMARAGDIABBATIS 536
thronus Dei sit, saphyri habeat similitudinem(Ezech. A , Nonus topazius. Topazius lapis , quantum inven-
i), et gloria Doinini in hoe colore consistat, prsefi- lione rarus, lantum mercium quanlitate pretiosus
gurateum qui portat imaginem supercoelestis, et esl; qui duos habere ferlur colores, unum auri puris-
cuni Apostolo potest dicere: Noslra conversatio in simi, et alterum aelherea claritale relucentem. Hic
cmlisest. regibus ipsis fertur esse mirabilis, ut inter divilias
Tertius calcedonius, qui quasi ignis lucernaepal- suas nihil se simile possidere cognoscant. Cujus pul-
lentis speciem retinet, et habet fulgorem sub divo, cherrima natui-se qualitas , contemplalivae vilae de-
non in domo, quo demonslranlur hi, qui coelesti cori dignissima comparalur. Hanc enim i-egessancti,
desiderio subnixi, hominibus tunc latenl, et quasi in quorum cor est in manu Dei, cunclis bonorum ope-
abscondito jejuniura, eleemosynam, precesque suas rum divitiis, universisque virtutum gemmis merito
agunl, sed cum vel doctrince, vel aliis sanctorum preeferunt, tanto ardentius ccelestisvitce dulcedinem
usibus inservituri, adpublicum procedere jubentur , animo compleclentes, quanto frequenlius supernce
mox quasi fulgoris lucerna lucent et ardent: ardent graticefuerint splendore percussi. Habent efgo san-
videlicet amore, lucent sermone. cli viri aureum colorem, el inlerea flammsecharitalis
Quartus smaragdus,qui nimiceviriditatis est, adeo habent sethereum, ex supernce contemplatione dul-
ut herbas virentes frondentesque gcmmas, etiain B cedinis. Quod vero in insula Thebaida, quae Topa-
onini inficiens circa se viriditate repercussum ae- zion appellatur, unde ipse nomen accepit, inveniri
rem, cujus genera plurima sunt, sed nobiliores Scy- dicitur, dupliciter intelligendum est, quia et illae
thici, secundum locum lenent Bactriani, terlium praecipue,id est, ^Egyptiorum regiones , monacho-
jEgyplici. Significat autem animns, fide semper vi- rum gregibus abundent, et quicunque soli justiliae
)-enles,qu.vhaereditatemimmarcessibilem (I Petr. v), vicinushabitaverit, oethereinimirum Iuminis fulgore
et celernamconservalam iu ccelis,etmeute concipere colelur. Et pulchre in octavo ordine, aclivce vitaeper-
sperando, el in proxiraos satagunl spargere proedi- fectio, sic in nono speculativoesuavilatis gemma po-
cando. nitur, sive quia novem ordines angelorum quorum
Qnintus sardonix. Hic ex onice candoreni, ex sar- vitam imiialur, in Scriplura sancta i'eperiantur.
dio ruborein trahens, ab utroque sardonici nomen Decimus chrysoprasius. Chrysoprasius est viridis
acccpil. Sunl aulem genera ejus plurima. Alius enim, aureaeque commixturce, quoddam etiam purpureum
lerrce rubrce simililudineni tenel. Alius quasi per jubar trahens aureis intervenienlibus gutlis. Nasci-
iiumanuiii unguem sanguis eniteal, bicolor appa- tur autcm in India, qui signiflcat eos qui viriditatem
ret. Alius tribus coloribus, subterius nigro, superius selernce patriae, perfeclce cliaritatis fulgore prome-
mineo, medio candido consislil, cui comparantur C rentes , eam etiam cceteris purpurea marlyrii sui
nomines corporis passione rubicundi, spirilus puri- luce patcfaciiint; qui quoniam in eo quod vitam de-
lale candidi, sed sibimet humilitate despecti. spiciunl, ceternam gloriam prseferunt, Domini in
Sexlus sardius, quiexintegrosanguinei colorisesl, carne apparentis exempla sequunlur, jam velut
inartyrum gloriam signifieat, de qua dicilur: Prm- inlndia, idest, prope solis orlum, meritorum suo-
liosa in conspeclu Dominimors sanctorum ejus. Me- ru?n fulgorem ostendunt.
rilo sexto loco positus, cum Dominusnoster et sexla Undecimus hyacinlhus. Hyacinthus in jElhiopia
celale soeculiincarnatus, et sexta feria sit pro lotius reperilcir, cseruleumcoloremhabens optimus.qui nec
liiundi salule crucifixus. rarus est, nec densitate obtusus, sed ex utroque lem-
Septimus chrysolilus.qui quasi aurum fulget, scin- peramento lucet, purificato, et suaviter florera tra-
tillas habens ardentes, cujus specie figurantur hi, qui hii. Hic auteni non rutilat aequaliter, facie coelimu-
intelleciu supernse versequesapienticcfulgentes, vcrba lalur. Sereno enim perspicuus alque gratus est, nu-
cxbortalionis in proximos vel etiam virlutum signa bUocoram oculis evanescit atque marcescit. Iiidicat
quasi scintillas ignis effundunt, quoruni,uloralor ait: enim animas coelesli semper intentioni dedilas, at-
Menlibusinstat amor, sermouibussestuatartlor, que angelicse quodammodo quanlum mortalibus fas
quod quia solo spiritalis gratise munere geri- est, conversationi propinquanles, quibus omni cu-
lur, decentissime septimo fundamento cbrysolitus stodia discrelionis conversatjo percipitur, ne vel ni-
inest, septiformi eniin saepe numero solet spiritus mia sensus sublilitate callens , altiora se quaerere,
sancti gralia figurari. et fortiora se scrutari audeat. Gloria enim Domini,
Octavus beryllus. BeryUus est, quasi consideres celare verbum, id est, caule de Deovel homine Chri-
aquam solis fulgorepercussam, rubicundumacdeco- slo philosophari, vel rursum desidia torpente, ad
runi reddere colorem, sed non fulget nisi in sexah- infirma fidei initia atque elemenla exordii sermo-
gulam formam poliendofiguretur. Repercussioneenim num Dei relabantur, qui potius via regia gradientes,
angulorum, splehdor illius acuitur. Significat autem a dexlris et a sinislris perarnia justitise tulali pro-
homines ingenio quidem sagaces ; sed amplius su- cedent, quasi hyacinthus nubilo circumdatus loqui-
pernse gralice lumine refulgentes, quodque lenentes tur. Niltil enimjudicavi me scire inter vos, uisiChri-
manu adurere dicitur, procul dubio patet, quia quis- slum Jesum, et Jiunc crucifixum (I Cor. i) , et quasi
que sancto viro conjungitur, ejus nimirum boncecon- in sere.na luce visus, ait: Sapienliam loquimur in(et
versatipnis igne recreatur. perfeclos (II Cor. n). .
337 COLLECTIONES IN EPISfOLAS ET EVANGELIA. 338
Duodecimus amethystus. Amethystus purpureus A intra, iu quo 11011 aliud videlur exlerius, quam quod
est, permixto violaceo colore, et quasi rosae nitore , gestat inlerius. Crystallo quoque quod de aqua in
quasdam leniter ilammulas fundens, sed et quiddam glaciem et lapidem pretiosum efficitur, baptismi
in purpura illius non ex toto igneo sed quasi vinum gratia figuratur.
rubens apparens. Purpureus ergo decpr ccelestis re- Et in medio sedis, et in circuitu sedis, quatuor ani-
gni habitum , roseus vero atque violaceus humilem malia, plena oculis , ante el retro. Circuitus throni
sanctorum, vere avidam pretiosamque mortem de- Dei, id est Ecclesise patres, lumen Evangelii, prsele-
signat. ritorum futurorumque scientia replet.
In jaspide^ergo, fidei viriditas; in saphyro , spei Et animal primum simile leoni, etc. Haec animalia
ccelestis altitudo; in calcedonio, flamma charitatis multifarie interpretantur. Beatus autem Auguslinus,
internse figuratur. In smaragdo autem, ejusdem fidei juxta ordinem Iibri istius, Matthseum leonem dicit
fdrtis inter adversa confessio. In sardonice, sancto- intelligi, qui regise dignitatis in Christo prosapiam
rum inter virtutes humilitas. In sardio, reverendus narrat, qui et vic.it leo de tribu Juda. Catulus enim
martyrum cruor exprimitur. In chrysolito, vox spi- leonis Juda, et in quo ut rex a rege timetur. A
ritalis inter miracula prsedicatio. In beryllo proedi- Magis adoralur, ubi etiam rex cum servis rationem
cantium perfecta operatio. In lopazion, eorumdem B i ponit. Rex nuplias filio facit, et ad ultimum rex se-
ardens contemplatio monstralur. Porro in chrysopra- gregal oves ab haedis. Lucam in vitulo , qui hostia
sio, beatorum martyrum opus pariter et prccmium. magna fuit, in lege enim ejus non solum principia
In hyacintho, doclorumcceleslis ad alta sublevalio, et circa templum et sacrificia diversantur, sed i(a con-
propter infirmos humilis ad huniaiia descensio. In cluditur : Et eranl semper in lemplo laudantes et be-
anielhysto, ccelestissemper regni in humilium aniino nedicentesDeum. Facies vero hominis, Marcus signi-
memoria designatur, singulrque lapides pretiosi sin- ficat, qui nihil de regali, vel sacerdotali Domini po-
gulis sunt fundamentisdeputati, qui licet omnes per- tentia locutus, tanluni hominis Chrisli gesta siinpli-
fecli, quibus civitas Dei nostri in monte sancto ejus citer narrat. Aquila autem, Joannes est, qui nalivila-
ornaluratque fundatur „ spiritalis gratice sint lucei lem Verbi, velut orlum solis perspicaciter aspectat.
fulgentes, alii tamen per spiritum dalur sermo sa- Animalia autem nunc evangelistas, riunc totam Ec-
pientice, alii sermo scienliae, alii gratia sanilatum, clesiam significant, cujtis fortitudo in leone , vicli-
aiii genera Unguarum , alii fides in eodem spiritu, matio in vitulo, humililas in homine, sublinihas iiv
etc. aquila volante monstralur.
Et in circttitu sedis sedilia viginti quatuor, et super Singula eorum liabebant alas senas. Perfeclione
thronos viginti quatuof sehiores sedentes. Ecclesiami ^ suce doctrince, Ecclesiam ad alla sublevant. Senarius
namque propter socielatem fidei in una sede viderat,, enim numerus ideo perfeclus dicitur, quia primis
eamdem per geminum testamentum "de patriarchis ett suis partibus impletur, unum quippe, quod est sexta
apostolis generatam, in viginti et qualuor sedilibus> senarii pai's, et duo, quod est tertia, et tria quod
cernit. Sedentem autem, propter judiciariam ejus ini est dimidium, eumdem senarium faciunt. Aliter alae
Chrislo diguilatem ; sedebunt auleai et judicabuntt sence quatuor animalium quce sunt viginti et qua-
universa membra, sed in uno et per unum caput. tuor, totidem Veteris Testamenti libros insinuant,
Nam quoniodo poterunt sancti in judicio sedere,, quibus evangelislarum et fulciiur auctointas, et ve-
stantes ad dextram judicis, possunt etiam vigintii ritas probatur. ...-''
quatuor seniores in illis inlelligi, qui perfectioneml Et in circuitu et intus plena sunt oculis. Sancta
operis, quae senario numero commendatur, clarai Ecclesia, et coram Deo, et coram hominibus se
Evangelii proedicatione consumant, nam qualer seni,, vigilanter attendit, cujus interiores oculos aspexerat
viginti quatuor faciunt. Psalmista, cum dicerel: Omnis gloria ejus filii re-
Circumamiclivestimenthalbis, et in capitibus eornmt gis ab ihtus. Exteriores vero, cum continuo subdit^
coronm aurem. Hoc est, bonis operibus indutos, pe- . In fimbreh aureis , circumamicta varietate. Aliter,
renni menlis memoi-ia, gaudia superna quaerentes;; " sive litteram attendas, sive allegoriam quceras, lti-
saepe enim mens capilis nomine solel intelligi. cem semper in Evangelio reperis. Alia translatio sic
Et de throno procedunt fulgura et voces et loni- habet: Plena oculis ante se et retro, quia lux Evan-
trua. Hoc est, quod Marcus ait : Illi autem profectij gelii, et aenigmata legis in-adiat, et novae
' gratise
prmdicaveruntubique,Dominocooperante,el sermonem ! mundo fulgur infundit.
confirmante, sequentibussignis (Marci ultimo.). Et requiem noti habebant die ac nocte dicenlia :
Et seplemlampades anle thronum, qui sunt septem i Sanctus, sancius, sanctus Dominus Deus omnipotens,
spiritus Dei. Unumspiritum dicit septiformem; unus3 elc. Sancta animalia, cuncta tempora sseculi unam
est enim spiritus, septiformitas enim, perfectio estt dominalionem Deitatis, omnipotentiam et oelernita-
et plenitudo. Commemorato vero spiritu sancto , lem sanctae Trinitatis affirmant, manente intelle-»-
convenienter unda baptismi sequitur, qua idem spi- ctualis creaturce perpetua in coelestibusIaude.
ritus recipi creditur. Procidunt viginti qualuor seniores ante sedentem
Et in conspectusedh tanquam mare vitreum, similee in throno, et adorabunt viventem in smcula smculo-
crijslallo. Propter fidem veram baptisma refertur adi rum. Animalibus personantibus laudem, id esl,
539 SMARAGDIABBATIS 340!
Eyangelistis praedieantibus Christi dispensationem, A Respondit Jesus et dixit: Amen amen dicg tibi, nhi
qmnis Ecclesia qiicem praepp^itis constal et pppulis; quis renatus fuerit demw, non. polest videre regnum
hoc enim gemjnatp, dupdenarius numerus significa- Dei. Qucesenlentia tantp, aperliu.s CURCIIS, fldelibus
tur, statim cadens in faciem, adorat yiventem in sce- lucet, quanto constat, qtcia sine hujus, luce fideles
cula soeculprum, et mitlehant cpronas suas anle esse nequeunt. Quis eiiini sine lavacrp. regenerationis
thrpjium Dei,, videlicet, as.sLgnanlesquidquid virlu^ remjssipiiem peccatorum consequi, et regnuni valet
tis, quidquid habeJb.anjdignit^lis, quipjft qui ex nj? ia^rarp ccelQi;um?-Sed Niccdemus qui nocte venit ad
hilo cuncla creaverat. Jesum, nectlum lucis mysteria capere noverat, n.ani
EYANGELIUM, jqANNIS,,CAp.III. et npx in qua venjt, ipsa ejus qua premebatur igno-
« Eral liomo e\ Pharjsseis Nicpdemus nomine, rantiam designat, nectSumenim eorura numero so-
« princeps Judseorum. Hic yenit ad Jesum nocte, et, ciatus erat, quibus. ailAposlolus : Fuistis aliquandO:
« dixit ei : Rabbi, scimus quia a Deo venisti magi- tenebrw, nunc aulem lux in Domino (Ephes. iv). Sed
« ster; nemo enim polest hsec signa facere quae lu inler eos potius reinanefeat, Quibus dicit Isaias :
« facis, nisi Deus fuerit cum eo. Respondil Jesus, et Surge, illuminare, Jerusalem, quia venit lumen tuum,
« dixit ei: Amen amen dico libi; Nisiquis renatus et gloria Domini.super te orta esl (Isa. LX).
< fuerit denuo, non polest videre regnum Dei. Dicit;B Dicit ad eum Nicodemus : Quomodo potest homo
< ad eum Nicodemus : Quomodo polest homo re- nasci.cum sit senex, etc. Quia enim secundaenativita-
< nasci cum sit senex? Nunquid polest in yenlrem tis adhuc nescius perseverabat, de salute autem sua
< malris suseiterum introire et nasci? Respondit Je- jam sollicilus exsliterat, necessario de una, quam
< sus : Amen amen djco tibi: Nisi qqis renatus fue- no.verat nalivitate an posset iterari, vel quo ordine
< rifex aqua et spirilu sanclo, non potest intrare in regeneratio possil impleri, quserebat, ne hujus ex-
< regnum Dei. Quod natum est ex carne, carp esl, et spers remanendo, vitaecoelestis particeps essenequi-
< qued natum$stex spiritu, spiritusest. Non mireris ret. Notandum aulem, quia de. carijali q,uod dixit,
< quia dixi libi: Opprlet vos renasci denuo, Spiritus hoc etiam de spirilali est regeheratione sciendum.
< ubi vult spirat, et vocem ejus audis, sed nescis Nequaquam videlicet eam, postquam semel expleta
< unde veniat, aut quo vadal. Sic est omnis, qui na- fuerit, posse repeli. Sive enim haereticus, sive schis-
< tus esl ex spiritu. Respondit Nicodemus, et dixjt maticus, sive facinorosus quisque in confessione
< ei: Quomodo possunlheec fieri ? Respondit Jesus et sanctcetrinitalis baptizaret, non valet ille, qui ita
< dixitei: Tu es magister in lsrael, et haec ignoras? baptizatus est, a bonis catholicis rebaptizari, ne con-
< Amen araen dico libi, quia quod scimus Ioquimur, fessio vel invocatio tanti nomiiiis videalur aruiullari.
< et quod vidimus lestamur, et testimonium nostrum IC Et quia Nicodemus ad primam Domini responsio-
< non accepislis. Si terrena dixi vobis, et non credi- nem sollicitus, quomodo sit inteUigenda diiigenter
< tis, quomodo si dixero vobis ccelestia credetis? Et inquirit, merelur jam planius instrui, et quia se-
< nemo ascendil jn coelum, nisi qui descendit de cunda nativilas, non carnalis est, sed spiiitualis au-
< ccelp, filius. hominis, qui est in coelo.Et sicut Mo- dire.
< ses exaltavit serpentem in deserto, ita exaliari Respondit Jesus : Amen amen dico tibi, nisi quis
< oportet filium hominis, ulomuis, qui credit in renatus (ueril ex aqua et spiritu non potest inlroire
< ipsuin non p.ereat, sed habeat vitam oeternam. » in regnum Dei. Cujus nativilalis modum subseqnen-?
Erat hotno ex Pharismh Nicodemus nomine, prin- ter exponens prorsusque a cai'nali distinguens, ait:
ceps Judmorum, hic venit gd Jesutn nocte. Princeps Quod natum est de carne, caro est, quod natum est.
spilicet Judaeorum, venit ad Jesumnocte,cupiensse- de spiritu, spiritus est. Natura spiritus invisibilis, car-
creta ejus alloeutione, plenius discere mysteria fidei, nis est visibilis, atque ideocarnalis generatio visibi-
cujus aperla oslensipne signorum, aliqualenus jam liter administi'atur. Visibilibus inei'emeulis qui in
rudimenta perceperat, qui quoniam prudenter ea carne nascitur per setatum momenta proficit : spi-
quae ab illo quaerebat, invesligare promeruit. ritualis aulem generatio tola invisibiliter agitur.
Rabbi, scimus, quia a Deo venisli maghler , nemo - Nam videtur quidem qui baplizatur in fontem de-
enirn polest hmc sigm.facerequm tufacis, nisi fuerit scendere, videtur aquis immergi, videlur de aquis
Deus cum eo. A,Deo.enim.. Jesum ad magisleriiim ascendere. Quid aulem. in illo lavacro regenerationis
coeleste, munde adhibende, venisse confessus est, egerit, minime potest videri, sola acitem fidelium
Deum cum eo fuisse miraculis prudentius intellexit, pietas novit, quia peccator in fontem descendit, sed
needum tamen ipsum Deum cognovit esse; sed quia purificatus ascendit. Filius morlis descendit, sed fi-
quem magistrum noverat veillatis, studiose docen- lius resurreclipnis ascendit; filius prcevaricationis
dps, adiit merito, et agnitionem divinitatis ejusper- descendit, sed filius reeoh"ci1iationisascendit; Dlius
fecte doctus subiit, merito utriusquenativitatis ejus, irse descendil, sed filius misericordice ascendit; lilius
divinae scilicet et humanoe, sed et passionis atque diaboU descendit, sed filitisDei ascendil. Sola hseG
aseensionis ipsius arcana percepit. Nec non el-iam Ecclesia mater, quaegenerat novit, cseterum oculis
modum secundoe generationis, ingressum regni cce- insipienliuni videtur talis exire de fonle, qualis in-
lesiis , aliqua perplura doctrinoe evangelicce sacra- travit. Totumqiie ludus esse quod agilur , unde in.
menta, Domino revelante didicit. fine videntes gloriam sauclorum, dicent gementes
 341 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 542
in tormentis. Hi su.ntquos aliquand-ohabuimus in de- A sua naltira babere non potuit, hoc in filio Dei a quo
risum, et in slmililudinem improperii (Sap. v), quo- assumptus esl habuit. Sed et hoc qucerendum, quce
modo ergo eomputati sunt inter fi.lios Dei? Ait modo diclum sit, el nemo ascendit in ccelum , nisi
Joannes Apostolus: Cliarissimi, inquil, nunc filii Dei qui descendit de ccelo, cum omnes electi se veraciter
sumus, el nondum apparuit, quid erimus ; quod ergo confidunt ascensuros in coelumpromiltente sibi Do-
naltttn est ex spiriiu, spiritus e$t. Quia qui ex aqua inino, quia ubi ego sum, illic et minister meus erit.
et spiritu regeneratur invisibiliter in novum muta- Cujus tamen nodum quseslionis aperlissima ratio
tur hominem et de carnali efiicitur spirilualis, qui solvit, quia videlicet mediator Dei et hominum homo
ideo recte non solum spirilualis, sed eliam spiritus Christus Jesus electorum omnium caput est, idemque
vocalur, quia sicut substaniia spiritus invisiLilis omues electi ejusdeni capitis membra sunt, dicente
est noslris aspecti'uis, ita is qui per gratiam Dei Aposlolo : Et ipsum dedii caput stiper omnem Eccle-
renovatur invisibiliter fit spiritualis , et Dei filius, siam (I Cor. vi), et rursum : Vos enim eslis corpus
cum visibiliter oninibus caro et filius hominis appa- Chrhti et membrade membro. Nemo ascendil in coe-
reat. lum, nisi Christus in corpore suo, quod est Eccle-
Non mireris, quia dixi tibi oportet vos nasci detmo., sia, qui in se ipso quidem primum cernentibus apo-
etc. Spiritus ubi vult spiral, quia ipse habet in pote- B J stolis, eniinenlioribus nimirum membris suis, asCen-
slale, curus cor gratice suce yisitalione illu.stret. E.t dit,el exinde in niembris suis quoiidie ascendens, se
vocem ejus audis, cum te prcesente loquiiur, is qui colligil in ccelum; quisquis in ccaltun ascendere de-
spiritu sancto i epletur, sed non scis undeveniat, etquo siderat, ei qui de ccelo descendit, et est in coelo, se
vadat, quia eliam te prsesenle, si quempiam spiritus vera fidei et dilectionis unitate conjungat, aperte
ad horam impleverit, non potest videre quojnodo intelligeiis, quia nullo alio ordine, nisi per eum, qui
intravcrit, vel quomodo redierit, quia nalura est iu- descendit de coelo, potest ascendere in coelum. Unde
visibilis; sic est omnis qui natus est ex spiritu , et alias ipse dicit : Nemo venit ad patretn, nisiper me,
ipse enim invisibililer agenle spirilu, iucipit esse Et sicul Moses exaltavit serpenlem in deserto, ita
quod non erat. Ita ut infidelis n.estial unde veniat, et exallari oportet filium hominis. Mira magisterii cce-
quod vadat, id est, quia a gralia regenerationis ve- lestis arte Dominus magister legis Mosaicae ad spi-
nil in adoptionem filiorumDei, et vadil in perceplio- rjtualem legis ejusd.emsensuminducit, recordans hi-
nem regni coelesiis. Quserente adhuc Nicodemp storiae veteris, el hanc in figurain suoe passionis at-
quomodo possent hcec fieri, que humanae salvationis factam edisserens. Narrat
Respondit Jesus etdixit ei: Tuesmagisterinlsrael, quippeliber Numeroruin, quia pertaesus in eremo po-
etc. Non quasi illustra.re volens eum qui niagisler G ' pulus lsrael molestia itineris longi ac laboris, mur-
vocetur, cum sit ignarus sacramenlorum coelestium, muravit contra Dominum et Mosen. Ideoque Domi-
sed ad huniUitalis Uluni viam provocans, sine qua nus miserit in illum ignitos serpentes, ad quorum
janua coelestisnon potest inveniri. / plagas et mortes plurimoruin, cum olamarent ad
Amen amen dico tibi, quia quod scimus loquimur, Mosen, et ille oraret, jussit eum Dominus facere ser-
et quod vidimus, etc., Terrena illis dixit, ut in supe- pentem ceneuniet ponere pro signo. Qui percussus,
riore leclione iiivenimus, cum de passione ac de re- inquit, aspexerit eum, vivet, et ita faclum est (Num.
surrectione sui corporis, quod de terra assumpserat xxi). Plagse igitur serpentium ignitorum , venena
loquerelur : Solvile lemplum hoc et in tribus diebus sunt et incentiva vitiorum, quoe animam quam tan-
excitaboillud. Non tamen credebaiit verbo quod dixit, guijt, spirituali morte perimunt; el bene rauriiiuraiis
sed ne hoc quidem intelligere valebant, quia non de contra Dominum populus, serpentium moi'sibus
alio, quam de templo corppris sui diceret. Qui ergo - sternebatur, ut ex ordine flagelli exierioris agno-
terrena audienles non capiebant, quanlo minus cce- sceretquantuin intus perniciem murmurando patere-
le.stia; id est, divince generationis, capieuda myste- tur. Exaltatio autem serpentis senei quam dum per-
ria sufficiunl?addit autein adhuc Domiuus coelesti- cussiaspieerentsanabantur, passio estnostri reiem-
bus sacramentis, et de lerrenis iitstruere eum, ptoris in cruce, in cujussolum fide regnum mortis et
quem videt sapienter ac diligeater his quce audit in- peccati superatur. Recte ctenim per serpentes pec-
tendere, ccclestis namque esl ascensio ejus ad vitaca cata, quceanimam simul et corpus ad interilum tra-
seiDpilernam. Terrena vero exallatio ejus ad mor- hunt exprimuntur. Non solum quia igniti, quia vi-
tem temporalem. Dicil ergo de coelestibus : rulenti, quia ad perimendum sunt, verum etiam quia
El neuioascendit in cwlum, nhi qui de cwlodescen- per serpenlem primi parentes noslri ad peccandum
dit, etc. Merito aulem quseritur, quomodo dicatur persuasi ac de immorlalibus sunt peccando moitales
filius hominis, vel descendisse de ccelo , vel eo tem- effecti. Recte per serpentera seneumDominus osten-
pore, quo hcecin terra loquebatur, jam fuisse in diltir , qui venit in similitudinem carnis peccati,
coelo. Non ergo caro Christi descendit de coelo, ne- quia sicut seneus serpens elfigiem quidem ignitis
que antetempusascensioniscrat in coelo,sed quia una serpentibus similem, sednulluiriprorsus insuis mem-
Christi persona est in duabus existens naturis, atque bris habuit odorem veneni, percussos a.serpentibus
ideo filius hominis rerte dicitur, et descendisse de suis exaltatione sanabat, sic nimirum redemptor Ifu-
ccelo,«l ante passionem fuisse in ccelo, quia quod in maui generis, non carnem peccati, sed similitudinem
545 SMARAGDIABBATIS 344
induit carnis peccati, inqua mortem crueis patiendo, Abis.
A Dilecliopatris unde probata est in nobis? quia
credentes in se ab omni peccato, et ab ipsa eliani filium suum unicum misit mori pro nohis, sicut et
morte liberaret. Paulus apostolus dicit, qtti proprio filio suo non pe-
Ut omnis qui credit in ipso non pereat, sed habeat percit,sed pro nobisomnibusIradidil eum, quomodonon
vilam mternam. Cujus quidem verbi patet senstis, eliam cum illo omnia nobisdonavit? (Rom. vm.)
quia qui credit in Jesum, iionsolum perditionemeva- Et in hoc est charitas, non quasi nos dilexerimus
dit poenarum,sedet vilampercipit selernam,et inhoc Deutn, sed quoniam, etc. Non illum dileximus prius,
inter figuram distat, et verilalem, quia perillam vita nam ad hoc nos dilexit, ut diligamus eum. Gratia
protelabatur temporis, per hanc vila donatur sine quippe hominem praevenit ut diligat Deum , qui di-
fine mansura. Sed curandum solerler est ut quod leclionc operetur bona, unde Psalmisla: Deus meus,
intellectus bene sentit, operalio condignaproficiat, inquit, misericordia ejus prmveniet me (Psal. LVIII).
quatenus confessio reclse nostrae fidei, pie et sobrie Et misit filium suum propitialionem pro peccatis
conversando ad perfectionem promissce nobis vitce nostris. Hoc est maximum in nos divinoecharilalis
mereatur attingere. Verum quia hcecde filio homi- indicium, quia necdum ipsi pro peccalis nostris eum
nis dicuntur, qui exaltari in cruce el morle potuit petere noscemus, misit ille filium suum ad nos, qui
pati, ne putaret Nicodemus filiuni tantum eum ho- B 1 nobis in se credentibus ultro veniam daret, nosque
minis esse, aquo vita esse exspectanda perpetua, cu- ad paternaegloriaesotielalem vocaret. In quibusdam
ravit ei etiam Dominusdivinitatis sute palefacere sa- codicibus hic versiculus ita legitur : Et misit filium
cramentum, unumque et eumdem filium Dei, et ho- suuin lilatorem pro peccatis nostris. Litator autem,
minis mundi oslendere salvalorem. sacrificator est. Sacrificavitenim filiusDei pfo pec-
catis nostris, non hostias pecudum, sed se ipsum of-
HEBDOMADA H POST PENTECOSTES. ferendo. Unde bene Paulus admonens ait: Estole
LECTIO EPISTOL/E BEATIJOANNIS APOSTOLI, CAP.IV. ergo imitatores Dei, sicul filii charhsimi, et atnbulate
« Deuscharilas est: in hoc apparuit charitas Dei in in dilectione,sicut Chrislus dilexit nos, el tradidit se-
« nobis, quoniam filium suum unigenitum misit Deus meiipsum pro nobis oblationemet hosliutn Deo in
< in mundum, ut vivainus per eum. In hoc est chari- odoremsuavilatis (Ephes. v), cui sentenliae concinil
< tas, non quasi nos dilexerimus Deum, sed quoniam hoc quod hic quoque Joannes exhortando subjungit,
< ipse prior dilexit nos, el misit filium suum propi- dicens :
< tiationem pro peccatis nostris. Charissimi, sic, Charhsimi, sic Deusdilexit nos, et nos debemusin-
< Deus dilexit nos, et nos debemus invicem diligere. vicem diligere. Quod autem sequilur : Deum nemc
< Deum nemo vidit unquam. Si diligamus invicem,', C vidit unquam , majore dispulatione indigel, cum
< Daus in nobis manet, elcharitas ejus in nobis per- Domiuuset hominibusmundo corde Deum videnduro
< fecta est. In hocintelligimus quoniam in eo ma- promittat, et de sanctis dicat, quod angeli eorum in
« nemus, et ipse in nobis: quoniam de spiritu suo) ccalis semper vident faciem patris. Hanc autem sen-
« dedit nobis. Et nos vidimus, et leslificamur, quo- tentiam, el in Evangelio suo ponit idem Joannes, ub<
« niam paier misit filium suum salvatorem mundi. etiam quomodo Deus videri possit consequenter ad-
« Quisquis confessus fuerit quoniam Jesus est filius5 jungit, dicens: Unigenitusfilius qui est in sinupairh
« Dei, Deusin eo manet, et ipse in Deo. Et nos co- ipse narrabit. Quod beatus pater Ambrosius, ita ex-
« gnovimuset credidimus charitatiquam habet Deus3 posuit. Et ideo Deum nemo vidit unquam, quia eam
« in nobis. Deus charitas est, et qui manet in chari- quaein Deo habitat plenitudinem divinitatis, nemo
« tate in Deo manet et Deus in eo. In hoc perfectai conspexit, nemo mente aut oculis comprehendit. Vi-
« esl charilas nobiscum, ut fiduciamhabeamusindiei dit enim, ad utrumque referendum est. Denique cum
« judicii, quia sicut ille est, et nos sumus in hoce additur, Unigenitus filius qui est in sinu patris, ipse
« mundo. Timor non est in charitate, sed perfectaa enarrabit, mentium magis quam oculoruin visio de-
« charilas foras mitlit limorem, quoniam timor pce- - „ claratur. Species enim videtur, virtus vero narratur:
< nam habet. Qui autem timel non esl perfectus ini illa oculis, hcecmente coniprehenditur. Item beatus
« charitate. Nos ergo diligamus Deum,quoniam ipsee Augustinus in libro de VidendoDeum, de eadem dis-
« prior dilexit nos. Si quis dixerit quoniam diligo o putans questionse : Proinde, inquit, nari'ante unige-
« Deum et fratrem suum oderit, mendax est. Qui ii nito qui est in sinu patris, narratione ineffabili,crea-
« enim non diligit fratrem suum quem videt, Deum a tura rationabilis munda etsanctaimpIetaDei visione
< quem non videt quomodo potest diligere? Et hocc ineffabili; quara tunc consequemur, cum sequales
< mandalum habemus a Deo , ut qui diligit Deum,, facli fuerimus, quia sicul videntur ista visibilia cor-
< diligal et fratrem suum. » poris sensibus nota, Deum nemo vidit unquam,quo-
Deus charitas est: in hoc apparuit charilas Dei inn niam si aliquando eo modo visus est, non sicut ista
nobh, quoniam filium suutn unigenitum tnisit Deus s natura videlur, sed volunlate visus e=t, specie qua vo-
in mundum, ut vivamus per eutn. Quomodoipse Do- i- luit apparens, latente nalura atque in se incommu-
minus ait: Majorem hanc dilectionemnemohabet, ut\t tabiliter permanente. Eo autem modo quo videtur
aniinam suam ponat quis pro amicis suis, et ibi pro- siculiest, nunc forlasse videiur a quibusdam ange-
bata est dilectio Chrjsti in nos, quia moritur pro no-
»- lis suis sanclis. A nobis autem, tunc ita videbitur,
 345 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 346
cum ei facti fuerimus sequales. Et post aliquanta ex A In hoc inlelligimus, quoniam in eo manemus , et
ponens sentenliam sancti Ambrosii: Deum enim, iu ipse in nobh, etc. Hoc ipsum, quod de spiritu suo de-
quit , nemo vidit unquam, vel in hac vila , sicut dit libi unde cognoscis, interroga viscera tua, si
ipse est, vel etiam in angelorum vita, sicut visibili: plena sunt charitale, habes spiritum Dei. Paulo teste
ista quce corporali vistone cernuntur, quia unigeni qui ait: Quia charitas Dei diffusa est in cordibus
tus ftlius, qui est in sinu pairis ipse narrabit, quii noslris per spiritum sanctum, qui datus est nobis, et nos
non ad oeulorum corporalium, sed ad mentiuni vi- vidimus, et teslificamur, quoniam pater misit fiiium
sionem dictum est pertinere quod narrabit. Item pos suum salvalorem mundi (Rom. v). Nemo de salute
miilla: Ad eam vero visionem,inquit, quia videbimu. desperet, quia et si magni snnt morbi scelerum, qui
Deum sicuti est, mundanda corda commonuit, qui: deprimunt, omnipotens estmedicus qui salvet, tantum
enim corporali consueludine loquendi visibilia nomi meininerit quisque, quod idem filius Dei, qui veriit
nantur, propter ea Deus invisibilis dicitur, ne cor mitis ut salvaret, venlurus est districlus, ut judicet.
pus esse credatur. Nunquid corda munda suce sub- Quicunque confessus fuerit, quoniam Jesus est fi-
stantiae conlemplatione frauclabit, cum hcec magns lius Dei, Deus in eo manet et ipse in Deo. Perfectam
et sunima merces Deum cbleiitibus , et diligentibus cordis confessionem dicit, quod nec male suadentium
proinittalur, dicenle ipso Domino, quando corpora- B hsereticoruni possit fraude corrampi nec persequeii-
libusoculisvisibiliter apparebat, etinvisibilem secon- tium paganofum tormenlis conquassari, riec carna-
tuendummundis cordibus promitlebat; Qui diligitme. lium fratrum exemplis, nec proprise fragililatis se-
diligetur a patre meo, et diligam eum, et ostendam gnitia titubare. Sunt etenim, qui etiam verbis ne-
me ipsum illi; hcec quippc nalura ejus eequaliter cuno gant esse Jesum filium Dei , quales multi fuisse
palre invisibiiis sicut sequaliter incorruplibilis est, produntur eo ipso tempore, quo hsec scribebat Joan-
quia conlinuatim Apostolus posuit dicens : Regi au- nes ; sunt item qui confitentur verbis et factis ne-
lem saiculorum invhibili, incorruplibili, divinam sub- gant, unde bene, qui nunc ail: Quicunque confessus
stantiam, quapotuitliominibus prsedicationecommen- fuerit, quoniam Jesus est filius Dei, Deus in eo ma-
dans. Deus ergo rex invisibilis, neque oculis, sed net, et ipse in Deo (I Joan. iv), ipse paulo superius
mente quaerendus est, sed queniadinodum si solem dicit: Si diligamus invicem, Deus iri nobis tnanet,
istum videre vellemus oculum corporis purgaremus, isisinuans profecto quia quisqtie dilectionem in fra-
unde videri lux polest, volentes videre Deum, oculum tres habet, ille Jesum Dei esse filium teslatur.
cordis quo Deus videri potesl, purgemus : Beati enim Et cognovimus et credimus veritali, quam habet
tnundi corde, quoniam ipsiDeum viaebunt (Matlh. v). Deus in nobis. Cognovimusquia Jesus est filius Dei,
Verum quia hsec visio in futuro speralur, quid agen- G et quia pater misit eum salvatorem mundi, et credi-
dum est nobis, dum adhuc conslituti in corpoi'e pe- mus charitati, quam habet Deus in nobis, quia vi-
regrinamur a Domino, quo solatio utendum, ubi delicet cum haberet uniccim, noluil illum esse unum,
divina visione, needuni licet perfrui? sed ul fratres haberet adoptavil illi, qui cum illo
Si dUigamus invicem, Deus in nobh manet. Sed possiderent vitam seternam.
neiiio putet hanC dilectionem in qua Deus manet, Deus charitas est. Jam superius dixit illud, ecce
abjecta et desidiosa quadam mansuetudirie, imo non iterum dicit, amplius tibi non potuit commendari
luansuetudine, sed remissione et negligentia reser- charitas, quam ut diceretur Deus , forte munus Dei
vari, non est ista charitas, sed languor, ferveat cha- contemplurus eras, nunquid etDeum contemnis?
ritas ad corrigendum, ad emendandum se , si boei Et qui tnanet in charilate in Deo manet, el Deus in
mores delectant, si mali emendenlur, corrigantur. Si eo. Vicissim in se habitant qui continetetquicontine-
ergo diligamus invicem sincera et disciplinabili cha- tur, habilas in Deo, sed ut continearis, habitat in te
ritate, Deusin nobis manet, operibus quidem ipsius Deus, sed ut contineat, ne cadas, quia sic Apostolus
cbaritatis manifestatus, quanivis nondum visibiliter de ipsa cbaritate dicit : Charilas nunquam cadit
apparens. (I Cor. XIII), quomodo cadit queni continet Dcus?
Et charitas ejus in nobis perfecta est. Qucerendum Et in hoc perfectaesl charitasnobhcum, tit fiduciam
autem, quomodo dical perfeclionem divinae charita- habeamus, etc. Quisquis fiduciam habet in die judicii,
tis in mutua dilectioue consistere, cum Dominus in perfecta est in illo charitas. Quid est habere fiduciam
Evangelio pronunliet, nonesse magnum, sidiligamus in diejudicii? non limere.ne veniatdies judicii; cum
eos, qui nos diligunt, nisi ad inimicos etiam de qui- enim primo quis ad pocnitendum se, de malis actibus
bus hic penitus tacere videtur, eadem dilectio per- converierit, incipit timere diem judicii, ne videlieet
tingat, nisi forte ipsos inimicos fraterni amoris in,- apparente justo judice, ipse damnetur: processu vero
tuitu diligere debemus, videlicet ut non semper ini- bonceconversationis animatus discet non timere quod
mici remaneant, sed resipiscant a diaboli laqueis no- timebat, sed potius oplare, ut veniat ille desideratus
bisque germano fcedere socientur : Si diligamus, in- cunctis gentibus, speransse cum sanctis meritobonse
quit, invicem,Deus in nobh manet, et charitas ejus in actionis esse coroiiandum. Unde aulem fiduciam in
nobis perfecta est. Incipe diligere, perficeris, .ccepisti diejudicii habere possumus, plenius subdendo ma-
diligere, cccpit in te Deus habilarc, ut perfeclius ha- nifestat.
bitando faciat te perfeclum. Quia sicut ille esi, et nos sutnus in hoc mundo,
347 SMARAGDIABBATIS 548
Nunquid vero potest hemo esse sicut Deus? sed et jA Nos ergo diligamus Deum, quoniam ipse prior di~
meminisse oportel, quod el supra dfcluni esl, quia lexit nos. Diligamus, qtioniam,ipse prior dilexit nos,
non semper ad cequalilatem dicitur, sed sicul dieilur, nam unde diligeremus, nisi ille prior tlilexisset nos.
ad qtiamdam similitudinem, quomodo enim dicis : Hinc eiiim ipse in Evangeiio dicif.: Non vos me ete-
Sicut aures habeo ita habet et imago , nunquid om- gislis, sed ego elegi vos (Joan. xiu). Ita atitem perfc-
nino sic? sed tainen dicis sicul. Sicut ergo facli su- cli erimus in charitale, si quemadmodum nulli al-
mns ad imaginein Dei, quare non sicul Deus sumus, terius, nisi salutis nos rse gratia, p ior ille nos dile-
uon ad cequalilatem, sed pro moJo nostro. Inde ergo xit, nos quoqiie ita eum nullius rei, nisi sui lanttim
nobis datur fiducia in die judicii, quia sicut ille esl, amoris dilexerinius obtentu. Verum quia suni, qui
el rios sumus in hoc lnundo, imitanio videlicet per- verbo tenus Deum diligunt, coiisullesulijungilur :
fcctionem dilectioiiis in mundo, cujtts ille escmpliim Si quis dixerit, quoniam diligo Deum, clc. Unde
nobis quotidie prcebel de coelo.De qua salvator in probamus quotl mendax est. Audi: Qui enim non di-
Evangelio : Diligile, inquit, inimicos vesiros, el orate iigit fratrcm suum quem videl, Deum quem non videt
pro perseqtieiUibusvos, ut sitis filii palris veslri qiti quomodopotest ditigere? Quid ergo? Qui diligit fra-
in calis est, qui sotetn suum oriri facit, super bonos trem suum, diligil Deum, necesse est, ut qui diligat
el malos, et pluit super justos et injustos (Matth. v). J" Deum, diligat ipsam dilectionem, Deus cnim di-
Tiinor non est in chariiate. In tali videlicet chari- lectio est, et ne quis dicere auderel : Et quid obstat
lale, quse ad imiialionem divinae bonilatis , etiam diligcre Deum, etiam si non diiigo fralrem ? recle
inimicis beneficere, el hos diligere.novit. subdidit:
Sed perfecta charitas foras miliit timorem. Ulurn Et hoc mandatum habctnus a Deo, ut qui diiigit
scilieel limorem, de quo dicitur : Inilium sapientim Deum, diligat ei fralrem suum. Quomodoenim dili-
timor Domini. Quo limet quisque , incipiens opera gis eum, cujus odisti inaiidalum? Quis cst qui dicat:
juslitioe, ne veniat juslilice districtus judex, et si.mi- Diligo imperatorem, sed odi legesejus, non ita est
nus ca-4'igatuminvcnicns, dainnat. 111> charitas pel- verus Dei ainaior, sed vide, inquil, quia tnandata lua
lit foras, quse pro nierilo jusiilise, liduciam habet in dilexi, Domine, et ideo confideuler adjungit, in tua
die judicii, sed et prsesentium atlversitalum timo- mhericordia vivifica tne (Psal. cxvm).
rem perfecta cliarilas ejicit ex animo, quam habere EVANGELIUM LUCiE, CAP.XVI.
quaerebal, quiDeurn supplicans, ait: Atimore iiiitnici « Homo qui-jam erat dives, qui induebatur pur-
eripe animam meam ; quam habebat qui dixit: Quis « ptira et bysso. Et epulabatur quotidie splenclide.
nos separabit a charitate Christi? tribulalio, angustia, _ « Et erat quidam mendicus nomine Lazarus, qui
fames, an perseculio, an nudiias, an periculum, an «jacebal ad januam ejus ulceribus plenus , cupiens
gladius (Rom. vm)? « saturari de micis, quce cadebanl de mensis divitis,
Quoniam limor pmnam habet. «Torquet cor con- « et neiiio illi dabat. Sed el canes veniebant et lin-
scienlia peccatorum, nondum faela esl justificatio, « gebant ulcera ejus. Factum estautem, ut morere-
ideo in psalmo de ipsa perfectionis justitia : Conver- « lur mendicus, et porlaivtur ajj angeUs in sinum
tisti, inquil, plancium mcum in gaudium mihi, con- « Abrahce. Mortuus est aulem et dives, et sepultus
cidhli saccum meum, el prmcinxhli me tmlitia , ut « esl in iuferno. Elevans autem oculos suos cum es-
canlem tibi gtoriam meam ul tton compungar (Psal. « sel in lormentis, vidit Abraham a longe et Laza-
xxix), id est, non sit, quod stimulet coiiscienliam < rum in sinu ejus. Et ipse clamans dixit : Pater
meain. Sliiiiulal tiinor, setl noli timere, intral ciiari- « Abraham, miserere mei, el mitte Lazarum, ul in-
tas quse sanat quod vulnerat tinior. < lingat extremum digiti sui -in aquam, ul. refrige-
Qui aulem limel non est perfectus in ckarilate. « ret linguam meam , quia crucior iu hac flainma.
Quia nimiruin limor poenam habel, quamvis sicut « Et dixil illi Abraham.: Fili recordare, quia rece-
sectimieni medici salus oplala, ita timorem, chari- i pisti bona in vita lua, et Lazarus similiter m.ala.
tas desideraia subsequatur. Nec putari dcbet, his n « Nunc autein hic consolalur, tuvero crticiaris. Et
beati Joannis sernjonibus esse coiitrarium, quod « in his oninibus inter nos et vos cbaos magiiuni
Psalmisla dicit : Timor Domini sanclus permanet in < finiiatum" est, ita utlii qui volunl hinc Iransire
smculum smculi (Psal. xm). Duo namque sunl ti- < ad vos non possinl, neque inJe huc transmeare.
mores, uuus quo limenl homines Deum, ne mittan- « Et ail: Ilogo ergo le, pater, ut mitlas eum in do-
tur in gehennam : ipse esl limor ille, qui introuucit « mum patris mei. Habeo enim quinque fratres ,. ut
charilatem. Sed sic venil, ut exeat; si enini atlhuc t testetur illis, ne el ipsi venianl in locunj hunc tor-
propter poenas limes Dcum , nonduin amas, quem « mentortim. Et ait illi Abraha.m : Habent Mosen et
sic linies. Non bona desideras, sed mala caves, sed < prophetas : audiant iUos.At ille dixit: Non pater
ex eo qttod mala caves, corrigis te, et incipis bona « Abraham, sed si quis ex inortuis ieritad eos, pce-
desiderare. Cum bona riesiderare coeperis, ci-it in te < nilenliain agen.t. Ail autem illi: Si M^senel pro-
timor sanctus, ille scilicet, ne ipsa bona amittas ; « phelas non audiuut, neque si quis ex morluis re-
non ut mitlaris in gehennam,sed ne tedeserat prce- < surrexerit, credent. >
sentia Domini, quem amplectcris, et seternum frui Hoino quidam erat dives, etc. (Ex Beda.) Purpu-
desideras. ram regii h&bitusesse colorem marinis e coachv-
349 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 350
liis tinctam, nemo fere est qui dubitet. Nam con- A ante ejtis januam non jacuisset, si remolus fuisset,
chylia ferro circumcisa lacrymas purpurei coloris si ejus inopia non esset ejus oculis imporluna. Rur-
quibus lana lingaiur emitlunt. Byssum vero genus sus si louge esset dives aii oculis ulcerosi pauperis.,
esl quoddamlini, riimium candidi etmollissimi,quod minorcm lollerasseltenlationem pauper in animo, scd
Grceci JTKTOTUV voc.ant. A imonuerat ergo Dominus duni cgenumet ulceratum ante januam divitiset de-
fupra facereamicos demammonainiquitatis, qni cum liciis alflucntem posuit, in una eademqtie re, et ex
;i> hacviiadelecerimns, recipiant nos in seterna ta- visione pauperis non miserentis, diviti cumulum
bernacula : quoil audienlcs Phariscei deririebant. Ve- damnalionis intulit, et rursum ex visione divitis
rum ille quceproposucral, exemplis astruens osten- tenE.al.uinquotidie pauperem probavit, cui certe po-
dit, iiieo diviiem purpuratum irremediabililet apud terat ad pceiiam suificere paupertas, eliom si sanus
inferos lorltim, quia pauperem Lazarum a quo in fuisset. Rursum suffecisset segritudo, eliani si subsi-
vite tabernacula recipi posset, amicum sibi facere dittin adessel. Sed ut probaretur amplius pauper,
neglexerat. Nonnulli auteni pulantprcccepla Vcleris simul Irmc et pauperias et segritudo labcfecit, atque
Teslameiili districtiora esse quarii Novi. Sed hi ni- insuper videbal procedentem divitem cuneis fulciri
mirum improvi ia consideratione fallunlur. In illo obsequentibus, el se in infirmitate et inopia a nullo
enini non lenacia, sed rapina multaliir, ibi res in- B visitari. Nam quia nemo ei ad visilandum aderat,
jusle sublala rcstilulione qnadrupli pmrlur. Hic au- lestanlur canes, qui Iicenter vulnera lingebant. Ex
tem dives isle, non abstulisse aliena reprehendilur, una ergo re, omnipolens Deus, duo judicia exhibnit,
sed propria nou dedisse ; nec dieilur quia vi quem- dum Lazarum pauperem ante januam divitis jacere
piam oppressit, sed quia in acceplis rebus se exlu- perniisit, ut et dives impius, damnationis sibi auge-
lil. Hincergo, hinc suntmopei'e colligendum est, qua ret ultionem.
pttwa multandus sit, qui aliena diripit, si inferni Factum est autem ut moreretur. mendicus, et por-
damnalione perculilur, qui propria non largitur. Et taretur gb angelis in sinutn Abrahm. Mortuus est
sunt nonnulli qui. cullura*sublilium pretiosarumque aulem el dives, el sepultus esl in inferno. (Ex Au-
vestium non pulanl essc peccatum. Quod si videli- gust.) Sinus Abrahae requies esl beatorum paupe-
cet culpa non esset, iiequaquam sermo Dei lani vigi- ruin, qtiorum est regnum cceloruni, quo post hanc
lanter exprimeret, quod dives qui torquelur aptid in- vitam recipiunlur. Sepullura inferni poenarum pro-
feros, bysso et purpura indulus fuisset, nemo quippe funditas, qucesuperbos el immisericordes post hanc
vestimenla prcccipua,nisi ad inanem gloriam quaerit. vitam devorat.
Videlicet ut honorabilior cceteris esse videatur, quam Elevans autem oculos suos cum essel in tortnenth,
culpam possumus nielius eliam ex diverso colligere, C vidit Abraham a longe, et Lazarum in sinu ejus, et
quia si ahjeclio vilis indumenli virlus non esset, ipse ctamans dixil : Pater Abraham, mherere mei et
Evangelista rieJoanne non dicerel:Eral indulus pilis tnitle Lazarum, ul intingat exlremutn digili sui in
camelorum. Sed notandum nobis magnopere est, in aquam et refrigeret linguam meam, quia crucior in
ore verilatis de superbo divite, et de htimili paupere, hac flamma. 0 quantaest sublimitas judiciorum Dei!
quantus sit orclo narrationis. Ecce enim dicilur : o quam districte agilur bonorum acluum malorum-
Homo quidam eral dives. Et protinus subditur : que retributio ! Certe superius diclum est, quia in
Et erat quidam mendicus, nomineLazarus. Cerle hac vita Lazarus cadentes micas de mensa divitis,
ift populo solent nomina divitum plus quam paupe- qucerebat, et nemo illi dabat. Nunc de supplicio di-
rum sciri. Quid est ergo, quod Domintisde paupere vitis dicitur, quia de extremo digilo Lazari distillari
et divite verbum faciens, nomen pauperis dicit, et aquam in ore suo concupiscit. Qui ergo nienssesuoe
nomen divitis non dicit, nisi quod Deus humiles vel minima dare noluit, in inferno. positus, usque
novit, atque approbat, et superbos ignorat. Unde et adiii.ininia qucerenda pervenit. Sed nolandum valde
quibusdam de miraculorum virtute superbieiitibus, est, quid sit quod dives in igne positus, linguam
in fine diclurus est : Nescio vos unde silis (Maith. suam refrigerari petit. Mosquippe est sacri eloquii,
vn). Discedile a me, omnes operarii iniquitatis. At ut aliquando aliud dicat, sed ex eotlem di.cto aliud
contra Mosi dicilur : Novi le.ex notnine (Exod. m). innual. Superius autem hunc supcrbum divitem Do-
Ait ergo de divite : Homo quidam; de paupc-re: Ege- miiius non loqtiacitate vacantem, dixerat, sed super-
nus nomine Lazarus ; ac si aperte dicsl, pauperem flue couvivantem. Neque hunc dc loquacitate narra-
Immilemscio, superbum divitem nescio. Illtim cogni- vit, sed cum elatione et tenacia de eclacilate pec-
tum per approbationem habeo, hunc per judicium casse. Sed quia abundare in conviviis loquacitas
reprobalionis ignoro. solel, is qui hic male convivatus dicitur, apud in-
Qtii jacebal ud januam ejus, ulceribus plenus, feros gravius in lingua ardere perhibetur. Sed cum
cupiens saturari de raicis, qum cadebant de mensa gravi valde pavore pensandum est, qttod sequitur.
divitis, sed et canes veniebant et lingebant vulnera Ei dixit illi Abraham : Fili, recordare, quia rece-
ejus. Plenus ulceribus mendicus Lazarus, ante Ja- pisli bona in vila lua, et Lazarus similiter mula, nune
nuam divitis jacet, qua de re una, Dominus duo autetn hic consolatur, tu vero cruciarh. Ecce enim.
judicia explevil. Habuisset enim fortasse aliquam ctiin ciicitur : Recephti bona in vilatua, iniicatur et,
excusalionem dives, si Lazarus pauper et ulcerosus, divcs iste, et boni aliquid habuisse, ex quo in hac.
531 SMARAGDIABBAfIS 352
vita bona reciperet. Rursumque dum de Lazaro A Non, pater Abraham, sed si quh ex moriuisierit ad
dicitur, quia rccepit mala, profecto monslratur eos, pwnitentiam agent. Cui mox veraci sententia
et Lazarum habuisse malum aliquod quod purgare- dicitur:
tur, sed mala Lazari purgavit ignis inopise, et bona Si Mosenet prophetas non audiunt, neque si quh
divilis remuneravit felicilas transeunlis vitae. ex mortuis resurrexerit credent. Quia nimirum qui
El in hh omnibusinter vos et nos chaos magnum verba legis despiciunt, redemptoris prsecepla, qui
firmatum est, ut hi qui volunl hinc transire ad vos, ex mortuis surrexit, quanlo subtiliora sunt, tanlo
non possint, neque inde huc transmeare. Qua in re haec diflicilius implebunt, et nimirum constat, quia
valde qusereudum est, quomodo dicatur, hi qui vo- cujus implere dicta renuunt, ei procul dubio crede-
lunt ad vos transire non possunt, quia enim hi qui re recusant. Quem vero juxta allegoriam dives isle,
in infernosunt, ad bealorum sortemtransirecupiunt, qui induebalur purpura et bysso, et epulabalur quo-
dubium non esl : qui vero jam Lnbeatitudinis sorte lidie splendide, nisi Judaicum populum significat,
suscepti sunt, quo paclo dicitur, quia transire ad qui cultum vilse exlerius habuit, qui acceploeIegis
eos qui in infernocrucianlur, volunt. Sed sicut trans- deliciis ad nilorem usus est, non ad ulililatem. Qucm
ire reprobi ad electos cupiunt, id est a supplicio- autem Lazarus ulceribus plenus, nisi gentilem po-
rum suorum affliclionc migrare, ita ad aifliclos at-BB pulum figuraliter expriniit, qui dum conversus ad
que inlormentis positos transirejustorum est, mente Deum peccala sua conflteri non erubuit, huic vulnus
ire per misericordiam , eosque velle liberare. Sed in cute fuit. In cutis quippe vulnere virus a visceri-
qui volunt de bealorum sede ad affliclos atque in bus trabitur, el foi'as erumpit. Quid est ergo pecca-
lormenlis positos transire, non possunt, quia justo- lorum confessio, nisi qusedam vulnerum ruptio?
rum animcequamvis in stisenalurse bonitate miseri- quia peccati virus salubriter aperitur in confessione,
cordiam habeant, jam tunc auctoris sui justitiae quod pestifere latebat in mente. Sed Lazarus vulne-
conjunctae, tanta reclitudine constringuntur, ut ratus cupiebat saturari de micis, quse cadebant de
ntilla ad reprobos compassione moveanlur, sed post- mensa divitis, et nemo illi dabat. Quia genlilem
quam ardenli divili de se spes lollitur, ejus animtis1 quemque ad cognitionem legis admittere superbus
adpropinquos quos reliqueral prsecurrit, qtiia repro- ille populus despiciebat, qui dtim doctrinam legis
borum mentem poena sua, quandoque inutiliter non ad cbaritateni habuit, sed ad elalionem, quasi
erudit ad charitatem, ut jam tunc eliam suos spiri- de acceptis opibus lumuil, et quia ei verba deflue-
laliter diligant, qui hic dum peccata diligerenl nec- bant de scientia quasi micce cadebant de mensa. At
se amabant, unde nunc sequitur, et ait: conlra jacentis pauperis vulnera lingebant canes:
Rogoergo te pater, ut miltas eum in domumpatrhi C ( nonnunquam solent in sacro eloquio, per canes prae-
tnei, habeoenim quinquefralres, etc. Qua in re no- dicatores inlelligi. Canum etenim lingua, vulnus
landum est, ardenti divili quanta ad suppliciumi dum lingit cural, quia et doclores sancti dum in con-
cumulantur. Ad poenamnamque suam ei et cognilio) fessione peccali nostri nos instruunt, quasi vulnus
servalur et memoria. Cognoscit enim Lazarumi menlis per linguam tangunt, et quia nos loquendo
quem despexit, fralrum quoque suorum memi- a peccatis eripiunt, quasi tangendo vulnera ad sa-
nit, quos reliquit; perfecla quippe ei ultio dee lutem reducunt, unde bene Lazarus adjutus inter-
paupere non esset, si liunc in retributione non co- pretalur, quia ipsi hunc ad ereplionem juvant, qui
gnoscerel, et perfecta poena in igne non esset, sii ejus vulnera per lingusecorrepliouem curant. Conti-
non hoc quod ipse patitur, ctiam suis limeret. Utt git vero ut ulerque moreretur : dives qui induebalur
ergo peccatores in supplicio amplius punianlur, ett purpura et bysso sepultus est in infernum ; in sinum
eorum vident gloriam quos contempserunt, et dee vero AbrahceLazarus ab angelis duclus est. Quid
illorum eliam poena torquentur, quos inutililerr Abrahcesinus nisi secretam requiem signiflcat pa-
amaverunt. Credendum vero est, quod anle retribu- tris, de qua veritas: Multi, inquit, venientab Orienle
tionem extremi judicii, injusti in requie quosdam a et Occidenle, et recumbent cum Abraham, Isaac et
juslos conspiciunt, ut eos videntes in gaudio, nona Jacob in regno cwlorum.Filii autem regni hujus eji-
solum de suo supplicio, sed etiam de illoruni bonoo cientur in tenebras exleriores (Malth. vni). Qui
crucientur. Justi vero in tormentis semper intuenturr enim purpura indutus dicitur, recte filius regni vo-
injuslos, ul hinc eorum gaudium crescat, quia ma- catur, qui de longinquo ad videndum Lazarum ocu-
luin conspiciunt quod misericorditer evaserunt, t, los levat, quia dum per damnationis susesupplicium
lanloque majores redemptori suo gratias referant,;, infideles in imo sunt, fldeles quoque ante diem
i- extrerni judicii super se requiem attendunt, quorum
qttanto vident in aliis, quid ipsi perpeti si essent ne-
glecti poluerunt, quia qui crealoris sui claritatemn post gaudia contemplari nullatenus possunt. Longe
vident, nihil in creatura agilur, quod videre non n vero est, quod conspiciunt, quia illuc per meritum
possint. non attingunt. In lingua autem amplius ardere os-
Et ail illi Abraham: HabenlMosenel prophelas,au- i- lenditur, cum dicit: Mitte Lazarum ut inlingat ex-
dianl illos. Sed qui verba Dei despexerat, hcecaudire•e tremum digiti sui in aquam, et refrigeret linguam
non posse suos sequaces cestimabat; unde respon- ,. meam, quia crucior in hac flamma. Infldelis populuS
dit dives : verba legis in ore tenuit, quce opere conlenipsit ser-
 TIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 354
i se ostendit scire A Nos scimus, qui translati sumus de morte ad vi-
vare. Ibi ergo amplius .
faeere noluit. Ab 'giti se tangi desi- tam, quoniam ditigimus fralres. Nemo se de virtuti-
quod
clerat, quia celernis s tus, optat opera- bus falso extollat, nemo suarum virium paupertatem
tione justorum, vel ult ipari. Cui respon- ultra modum metuat. Apertum dat judicium, qui-
itetur, quod in hac vita. eperit, quia omne cunque fraterna dilectione plenus est, quia ad sor-
suuni gaudiuin, felicitate itoriam putavit ha- tem electorum pertinet, quia portionehi habere in
bere. Hic etenim possunt . ti bona recipere, nec terra vivenlium meruit.
tamen bcec recipere in pensatione, quia dum Qtii non diligit frairem, manet in morte. Mortem
meliora, id est.cetefna etunt, eorum judicio, animse dicit. Anima enim qumpeccaverit, ipsa tnorie-
quce licet bona adfuerant, cum sanctis desideriis tur (Ezech. xvm). Vita quippe carnis, anima, vita
. cestuant,bona minime videntur. Inler haecnotandum animseDeus est. Mors corporis, amiltere animam,
est, quod ei dicitur : Memento, fili. Ecce enim mors animae, amittere Deum. Unde constat, quod in
Abraham fllium vocat, quem tamen a tormento non anima mortui omnes in hac luce nascimur, trahen-
liberat, quoniam hujus infldelis populi prcecedentes tes ex Adam originale peccatum, sed Christi gratia
patres fideles, quia multos a sua fide deviasse consi- fldelibus regenerando agitur ut in anima vivere pos-
derant, eos nulla compassione a tormentis eripiunt, B sint. Vcrbum baptismatis, et fidei mysterium, illis
quos tamen per carnem filios recognoscunt. In tor- solis prodest, illos de morte trajicit ad vitam qui
rnenlis autem dives positus, quinque se fratres ha- sincera mente diligunt fratres. Atque ideo notan-
bere perhibel, quia superbus idem Judaicus populus, dum, quod non ait: Qui non diligil venturus est in
quiex magnajaro parte damnatus est. Sequacessuos mortem, quasi tle pcena perpetua loqueretur, quce
quos super terram reliquit, quinque sensibus corpo- restat peccatoribus in futuro, sed qui non diligit,
ris deditos novit. Quinario ergo numero fratres inquit, manel in morte, in illa ulique morte, de qua
quos reliquerat exprimit, quia eos ad spiritalem in- etiamin hacvita si fratresperfecte amaret, exsurgere
telligentiam non assurgere, in inferno positus gemit. posset. Hinc etenim Deus in Apocalypsi : Beatus et
Petit ut ad eos Lazarus mittalur, eui quod Mosenet sanctus qui habet spem in resurrectione prima, in his
prophetas habeaut dicitur. Sed ait : Quia non cre- secunda mors non habet poteslatem (Apoc. xx). ,,
dunt, nisi quis ex mortuh resurrexerit.. Cui protinus Omnis qui odit fratrem suum, homicida est (Ex
respondetur : Si Mosenet prophetas non audiunt, nec August.). Si contemnebat quisque odium fraternum,
si quis ex morluis resurrexerit, credent ei. Cerle de nunquid et homicidium in corde suo contempturus
Mose veritas dicit : Si crederelh Mosi, credereth est ? Non movet manus ad occidendum hominem, et
utique et mihi; de me enitn ille scripsit (Joan. v). ^ honsicida jam tenetur a Domino, vivit ille, et iste
Impletur ergo quod per Abrahceresponsionem dici- jam interfector judicatur.
tur. Ex mortuis enim Domirius resurrexit, sed Ju- Et scitis quoniam omnis homicida non habet vitam
daicus populus, quia Mosi credere noluit, ei etiam, mternam in se manentem. Et hic per fidem inter
qui resurrexit ex mortuis, credere contempsit. sanctos vivere cernitur, non habet in se perpetuam
Cumque Mosi verba spiritaliter intelligere re- vitian manentem. Nam ubi retributionis tempus ad-
nuit, ad Deum de quo Moses locutus fueral, non veniet, cum Cain qui ex maligno erat, damnabilur,
pervenit. etiam qui homicidii genere tenetur, ut discordet, ut
HEBDOMADAIII POST PENTECOST. dissideat, et pacem cum fratribus non habeat. No-
, IPISTOLAPBIMABEATIJOANNIS AP0STOLI,CAP.III. tandum enim quod non ait absolute, homicida non
< Nolile mirari si odit vos mundus. Nos scimus habet vitam in se manentem, sed omnis, inquit, ho-
« quoniam translati sumus de morte ad vitam, quo- micida, scilicet non solus ille qui ferro, verum et
« niam diligimus fralres. Qui non diligit, manet in ille qui odio fratrem insequilur.
«inorte. Omnis qui odit fratrem suum, homicida est, In Itoc cognovimuscharitatem Dei, etc. Qualis per-
« et scitis quia omnis homicida non habet vitam fecta charitas esse debeat in nobis, Dominicse pas-
«seternam in se manentem. In hoc autem cognovi- " sionis exemplo didicimus. Majorem namque hac di-
« mus charitatem Dei, quoniam ille pro nobis ani- lectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis
< mam suam posuit, et nos debemus pro fratribus pro amicis suis. Unde et Paulus ait : Commendal
« animas ponere. Qui habuerit substantiam hujus autem Deus suam charitalem in nobis, quoniam cum
«liiuudi, et viderit fratrem suuin necessitatem pa- adhuc peccatores essemus, Chrhtus pro nobh mortuus
t tienlem, et clauserit viscera sua ab eo, quomodo est (Rom. v). Hanc beatus Petrus habere monebatur
« charitas Dei manet in eo ? Filioli mei, non diliga- cumDominodicente: Petre, atnas me?pasceovesmeas;
« mus verbo, neque lingua, sed opere et veritate. i respondit se amare, statimque audivit :,Cum autem
Nolite mirari si odit vos mundus (Ex Beda). senuerh, extendes manus tuas, et atius te cinget, et
Mundum dileclores mundi dicit. Nec mirandum, ducet quo lu non vis. Hoc autem dixit (ait Evange
quia qui amant mundum, fratrem a mundi amore Uum)significans, qua morte clarificaturus esset Deum
feparatum, et eoelestibus tanlum desideriis inten- (Joan. uttimo), Cui enim amorem confitenti suas oves
tum, amai'e non possint. Abominatio est enim pec- . commeudarat, eum in teslimonium perfccti amoris
catori religio, ut Scriptura testalur. animam suani pro eisdem ovibus ponere docebat.
555 SMARAGDIABBATIS 856
Et nos deberriusanimas pro fratribus ponere. Sed A i di, in quo nimiri';i >s, Sicutjamtoatim Patt-
dicet forte aliqnis : Et quomodo possum habere istara lus lestatur , dice n quos- jiheslccculornm
chariiatem? Noli cilo de te desperare, forle nota est, dcveneruni. Si er>; t coenie est cum voca-
sed nondum perfecta est. Nutri eam, ne suffocelur. muf, lanto minus excusare convivio Dei,
et unde, inquis, novi, natam in me esse charitatem, quanlo propinqu? cerniriius finem sseculL
quam nutriam? audi sequeulia : Idcirco aiileni lio£
' im Dei, non pfandiuiii,
Qui habuerit subslanliam tnundi, et videril fratrem sed cceriavocaluf, ?: t pfaiidium coena restat.
suum necessitatem habere , elc. Ecce unde incipit Et quia selernuiii D'J( Jvium nobis In extrCuio
charilas, si liondum es idoneus mori pro fralre, jam prseparabitur, rec.tiii-9,.. rit boc non prandiura sed
itloneus esto dare de tuis facullatibus fralri. Si enirii coena vocaretur. Sed"S..-.s pef hunc servum, qui a
frairi molestiam palienti non compateris, non uiique patrefamilias ad inviia./jum 'miltitur, nisi prcedicato-
palris, ex quo ambo regenerali estis , charilas ma- f um ordO sigriatur. Ad repellenduiri aulem fas.tidium
net in te. nostrum, jam parata sunt oninia, quia ad abstef-
Filioli mei, non ditigamus verbo nec lingua, sed gcndum mentis nostrae tepbrem, in coenaDomini ille
opere el veritate. Opere videlicet, ut cuift frater aut nobis singularis agnus occisiis est, quLtulitpeecata
sOror nudi sunt, et iiidigeiil victu quotidiano, deriius B ] mundi;
eis, quae necessaria sunt corpori. Similiter, cum spi- Et cmperunt simul omnes excusare. Offert Deus
ritalibus donis eos egere conspicimus, proeslenius qnod rogari debuit, non rogatus dare vult.quod vix
eorum necessilati quae possumus. Veritale autem, sperari polerat quia dignaretur largiri poslulalus.
ut eadem eis beueficia simplici intensione largia- Contemnitur vero, paratas delicias resurreciiouis
mur, et non propler laudem hunianam, nbn propter seternae denuntiat, el tamen siftml omnes excusant,
jaclanliam, non ad iiijuriam aliorum, qiii ihajoribus sed dicunt aliqui excusare nolumus, ad illud enim
prsedili snbstatitiis, nil tale fecerint. Qacecunqucenim supernse rcfeclionis conviviuni, et vocari et perve-
mens inijusmotli noevis inficitur, in hac piiriias veri- nire graiulatnur. Qui verum profeclo dicunt, si non
latis babitai-e non valet, lameisi opera dileclionis plus terrena qttam coeleslia diligunt, si non ampliiis
proximis impenciere videtur. ln hoc cognovimiis robus corporaiibtis quani spiritalibus occnpantur.
quoiiiam ex verilale sumus, id est, cura opera in ve- Unde hic quoque ipsa excusantium causa subjungi-
ritale facimus, palel quia ex veritale sumus, quce lur, curn protinus suliinfcrtur :
Detts esl, ut pole qui ejus perfectionem pro inodo Primus dixit ei : Viilamemi, et necesse habeo exire
nostro imitaftiur. videre itlam, etc. Quiclper villam, nisi terfena sub-
EVANGELIUM CAP.XIIII.
IXSCiE,, 'C slantia designatur. Exiit ergo videre villam, qui sola
« Homo quidam fecit ccenani niagnam, et vocavit exteriora cogiiat propter scibstanliam.
< mttltos. Et misit servum suuin hora coenai dicere Ei aller dixit : Juga boum emi quinque, et eo pro-
i invilalis ut venirent, quia jani parata sunt omnia. bare itla, rogo le, etc. Quid quinque jugis.boum, nisi
« El coeperunl se simul omnes excusare. Primiis di- quinque corporis sensus accipimus? qui recle quo-
« xit : Yillam emi, et necesse habeo exire, el vi- que juga vocati sunt, quia.in utroque sexu gemi-
« dere illam, rogo te habe mc excusalum. Et altef naiilttr. Qui videlicet corporales scnsus, qtiia com-
« dixil: Juga bouiti emi quinque, eleoprobare illa, prehenderc nesciunt inierna, sed sola exlcriora
< fogb te liab'e nie excusaturii. Et aiitis dixit : Uxo- cogiiosciint, et deserenles intima, ea qtioeextra sunt
< rcm duxi, el ideo non possinn venire. Et reversus tangunt, recte per eos curiositas designatur. Grave
< servus, nuntiavit dornino suo. Tunc iratus pater- nanique curiositatis esl vilinm, qtioe limii cujuslibet
< familias dixil servo suo : Exi cilo in plateas et vi- mentcm ad investigaiidain vitam proximi exterius
< cos civilalis, et pauperes ac debiles, ccccos et dttcit, semper ei sua intima abscomlit. Propter boc
< claudos introdiic huc. El ait servus : Domkie, fa- namque, et de cisdem qninque jugis bou-n dicitur :
< ctum esl ut imperasti, et adimc lociis esl. Et ait, Eo probare illa, riuia videlicet allq-iando perlinere
< Doininus sefvo : Exi in vias et sepes, el compellei probaiio ad curiositatem solet. Seti nolanduni, quod
< iulrare, ut impleatui' domus mea. Dico auleni vo- et is qui prcptiT villam, et is qui propler probanda
« bis quotl rieifto virorum illorum qui vocali sunt jttga botim, a ctsna sui invitaloris excusat, verba bu-
« guslahil cOenaiiimeani. » mililalis permiscet uicens.
Homo quidain fecit cmnam tnagnam, et vocavittnul- Rogo lejiabe tne excusatuin. Dum enim dicit, rogo,
los (Ex Hieron.). Quis iste esl homO, nisi ille, de! et lamen veriire coniemnit, humilitas sonal in voee,
quo pcr prophetam dicitur : Et homo est, et quh co- superbia iu actione, et ecce hoc dijudicat pravus
gnoscel eum? Qui fecit coenam niagnam, quia satie-- quisque cum auiit, nec tamen ea quse dijudicat
talein ftobis internce diilcedinis prseparavit, qui vo- agere desistit. TSTam dum cuilibet perverse agenti di-
cat multosvsedpauci vehiunt, quia noriiiunqciamipsi,, cimus : Convertere, Dominum seqtiere, mundumre-
qui ei pef fidem siibjecti sunt, seterho ejiis ConVivid j linque, ubi hunc, nisi ad Dominicam coenaiiivoca-
male vivendo conlradicunt. mus? Sed dum respondet, ora pro nie, quia pecca-
Et mhil servum suurii hora cwhce dicere invitatiss tor sum, hoc facere non possum, quid aliud agit,
ut vehirerit;elc. Qiiid liora ccense, riisi fiiiis est mun- nisi rogat et excusat ? Dicens namque peccalor sum,.
jg7 COLLECTIONES 1N EPISTOLAS ET EVANGELIA. 558
lmmilitatem insinuat. Subjungens autem, converti A i liguiit, sed hsec facere desistunt, his ut superius di"
non possum, superbiam dcinonstrat. xitnus, plerumque contingit, ut eos in carnalibus de-
El atius dixit: Uxorem duxi, el ideo non possum sideriis suis, mundi hujus adversitas feriat. Soepe
venire. Quid per uxorem nisi voluplas cai-nis accipi- namque aut longa aegriiudine tabescunt, aut afflicli
tur? Nam quamvis bonum sil conjtigium, atque ad injuriis concidunt, aut percussi gravioribus damnis
in suis desideriis reprehen-
propagaiulam sobolem provideniia divina constitu- aflliguntur, sed qui ipsos
Tum, iionnulli tamen non per hoc fecundilatem pro- dentes ad Dominum corda converlunt. Qui ergo hu-
lis, sed desideria expetunt voluptalis, et ideo per rem jus mundi adversitalibus fracti, ad Dei amorem re-
justam significari potest non incongrtte res injusla. deunt, atque a preesenlis vitse desideriis corriguntur,
Ad coenam nos ergo ceterni convivii summus pater- quid isti nisi cornpelluntur, ut intrent? Sed valde
familias invitat, sed dum hunc terrena cura occupat, est tremenda sententia, quse prolinus subinferlur.
illum alieui aclus sagax cogilatio devastat. Alterius Ait enim :
etiaiii mentem voluptas carnalis inquinat, faslidiosus Dico aulem vobis, quod nemo virorum illortm qui
quisque ad ceternaevltse epulas non feslinat. vocati sunt, etc. Ecce per se vocat, per angelos ve-
Et reversitssenus, nuntiavil ha>cdomino suo. Tunc cat, per apostolos voeat, plerumque per miracula
iratus paterfaihitias dixit servo suo : Exi cito in pla- »^ vocat, plerumque per flagella vocat, aliquando per
teas, et vicos civitalh , pauperes ac debites, cmcoset mtindi hujus prospera voeat, aliquando pCr adversa.
claudos introduc huc. Ecce qni terrence substanlice Nemo contemnat, ne dum vocatus excusat, euni vo-
plus justo incubat, veftire ad Dominicam coenainre- luerit inlrare non valeat.
cusal,qui labore incuriosilalis insudat, prceparata HEBDOMADAIIII POST PENTECOST.
Vilce alimenta fastidit, qui carnalibus desi.-feriisin-
EPIST.BEATIPETEIAP0ST0LI,CAP.V.
haeret, spirilalis coiivivii epulas respnit. Quia ergo
venire superbi renuunt, pauperes eliguntur, cur hoc? « Hiimlliamini sub potenli manu Dei, ut vos exal-
ftisi quia juxla Pauli vocem, infirma tnundi elegit « let in tempoi-evisilationis , omnem sOlliciludinem
Deus, ul confunduiforlia (I Cor. 1). Pauperes autem « vestram pvojicientes in eum, quoniam ipsi cura est
et debiles diciihtur, qtti judieio suo apud semetipsos « de vobis. Sobrii estote el vigilate, quia adversa-
infirmi sunl. Naiii pauperes el quasl fortes sunt, qui « rius vester diabolus lanquam leo rugiens circuit,
et positi in paupeftale siiporbiiinl. Cceci vero scint, < quceicns quem devoret, ctii resistile fortCs in fide,
qui nullum ingenii lumen habent. Claudi quoque, < scientes eamdem passionem ei, quce in muiido est
qui rectos gressus in operiitione non habent, sed ^1 « vestrcefraternilati fieri. Deus autem omnis gralise,
dum mortim vilia in membrorum debiiitate signan- « qui vocavit vos inseleriiam sriam gloriam, in Chri-
ttir, profecto liquet qttia sicut illi r.eccalores fue- < sto Jcsu, modicum passos. Ipse perftciet, confir-
runt, qui vocati venire nolueruiil, ita bi quoque < mabit, solidabilque, ipsi gloria et imperium in
peccatores sunt, qui invilanlur et venitmt. Sed pec- < scecula sceculorum. Amen.
calores superbi respuuntur, et peccatores humiles Humtliamini snb poiehti trianu Dei, ut vos cxaltet.
eliguntur. Hos ilaqne eligit Dominus, quos ciespicit in tempore iribulationis, etc. Hanc ergo gratiam hu-
mundus. Qula plerumque ipsa despectio hominem milibus tribuit, ut quo magis humilia-li fiieriul, pro-
revocat ad semeiipsuiii. Pauperes et debiles, cceciet pler ipsum tempore certamiuis, eo gioriosius exal-
claudi vocantur et veniunt, quia infirmi quiquc at- tenlur ab ipso, lempore relrihulionis. Polesl aulcm
que in hoc nitindo despecti plerumque tanto celerius Iiumiliallo hoc in lnco mnltifarie accipi, hoc est, et
voeem Dei auiiunt, quanto et in hoc mundo non ha- ea qua incipiens quisque via virtutum, pro ahluendis
bent ubi deleclenttir, se:l ductis ad coenam pauperi- qucecommiserat peccalis salubriter alieritur, el illa
bus, quid puer subjungat audiamtis : qmc spontanea menlis devolione a perfectioribus Deo
Domine, faciv.mest u! imperasti, et adhuc tocus est. vel proximis in pace exhibetur rerum ciicumstan-
Multi tales ad Domiuicam ccenam ex Judcea collecti jy ' tiuin, nec non et ea qua incursanlibtis per-eculio-
suut, sed multitudo quce ex Israelilico poptilo crccli- num turbinibus , invictus per patienticc virtmem
dit, locum superni convivii non iinplevil. Inlravit . animus armatur. Oinni autem generi devotce humili-
jam frcquentia Judccorum , sed adhuc locus esl, va- tatis merces succeilit illa , ut qui se lemporc suce
cat in regno ubi suscipi debeal numerositas gentium, peregrinationis humiliant, tempore visitationis ejus
unde et eidem se.rvoiiicitur : exallentur.
Exi in vias et sepes, et competleintrare, ut implea- Sobrii eslote, vigilate, quia adversarius vesler dia-
tur domus mea. Cum de vicis et plaleis ad ccenam bolus lanquam leo rugiens circuit quwrens quetn de-
Dominus invital, illum videlicet populum designat, voret. In hujus exposilione sehlehtice riou noslra,
qui lenere legem sub urbana conversatione nOverat. verum beatiCypriani dicta ponamus. Circilit, inquit,
Cum vero convivas suos colligi ex viis.et sepibus ille nos singulos, et tanquam hoslis clarisus obsidens
prcecipit, nimirum agrestem populum colligere, id mui'os, explorat et tentat, an sit pars aliqua mem-
est, genfcilemquaerit. Nolanduin vero quod in hac brorum minus stabilis, et minris fida, cujtis auditu
invitatione terlia, non dicitur inviia, sed compelle ad interiora penetretur, ofteft oculis formas illices
intrare. Nam sunt nonnulli, qui bona facienda iutel- et faciles voluptates, ut visu destruat castitalem, au-
559 SMARAGDIABBATIS 560
res per canorani musicam tentat, ul vi soni dulcio- A Qui vocavil nos, etc. Gloria enim islius saeculi
ris auditurii solvat, et mollial Chrisliaiium vigorero, temporalis est, et gloria fuluri sseculiselerna.
linguam convicio provocat, manum iujuriis lacessen- In Chrhio Jesu Dominonosiro. Id est, per incar-
tibus ad pelulantiam csedisinsligat, ut fraudatorem nationem Jesu Christi Domini nostri.
faciat, lucra 'opponil injusta, ut animam pecunia Modicumpassus. Id est, post modicam passionem
capiat, irigerit perniciosa compenclia.Honoresterre- in aeternam vocamur requiem. Ut illud propheti-
nos promiltit, ut coelos adimat, ostendit falsa, ut cum : Videte quia modiceIgboravi, et invenimultam
vera subripiat, et cum latenter non potest fallere, milti requiem.
aperte minatur terrorem turbidse persecutipnis in- Ipse perficiet,confirmabit, solidabit. Perficiet cor-
tentans, ad debellaridos servos Dei inquietus sem- pore, confirmabit animo, solidabil spiritu, sive per-
per, et semper infestus, in pace subdolus, in perse- ficiet prsemio seterno. Conlirmabit in opere bono,
cutione violentus.Quemobrem,contra omnes diaboli, solidabit in fide in Chrislo Jesu Domino nostro, cui
vcl fallaces insidias, vel apertas miuas stai'e debet est gloria et imperium in saeculasseculorum.Amen.
instruclus animus, et armatur tam paratus semper EVANGELIUM LECJE, CAP.XV.
ad repugnandum,quam est ad impugnandumsemper « Efant appropinquantes ad, Jesum publicani et
paratus inimicus. ^ <
peccatores, ut audirent, illum. Et murmurabaut
Cui reshtite fortes in fide, scienteseamdempassio- « Pharissei et scribae dicentes, quia hic peccatores
nem ei, qum in mundo est, veslrm fraiernilati ficri, « recipit et manducat cum illis. Et ait ad illos pa-
etc. Tanto, inquit, forliores eslote in fide, tanto ma- « rabolam islam dicens : Quis ex vobis homo qui
jorem habe te flduciam ad superandas diaboliversu- « habet centura oves, et «i perdiderit unam ex illis,
tias, qtianto constat, quia non vos soli tentamini, < nonne dimittit nonaginta novemin deserto, et vadit
sed ipsa passio quse vos fatigat, ei quoque quceper « ad illam quse periei-at, donec inveniat illam. Et
tolum mundumest EcclesiceChrisli, veslrsevidelicet < cum invenerit eam, imponit in humeros suos gau-
fralernilati communis est, et quia a constilutione! « dens et veniens domum, convocat amicos et vici-
mundi semper passi sunt justi, pudeat vos solos prae « nos, dicens illis : Congralulamini mihi, quia inveni
omnibus sustinere non posse. « ovem meam quse perierat. Dico vobis quod ita
ALIAEXPOSITIO. « gaudium erit in ccelo super uno peccatore poeni-
Humitiamini sub potenti tnanii Dei. Id est, sub po- « tentiam agente, quam super nonaginta novem ju
testatc Dei, manus enim Dei et filius et potestas ejusi « stis, qui non indigent poenitentia. Aut qucemulier
inteUigilur. Filius ubi ait : Emilte manum luam de' « habens dragmas decem, si perdiderit dragmam
allo, eripe me et libera me. Poteslas ubi dicit : Ini ^' « unam, nonne accendit lucernam el evertit domum,
manus tuas comtnendospirilum tneutn, et similia. « et quserit diligenter, donec inveniat. Et cum inve-
Ut vosexaltet. Omnis enim ait Evangelium: Qui se; < nerit, convoeat amicas et vicinas dicens : Congra-
humiliat, exaltabitur. < tulamini mihi, quia inveni dragmam, quam perdi-
In lemporevhitalionh. Id est, in die judicii. < deram. Ita dico vobis, gaudium erit in coelosuper
Omnetn solliciludinemvestram, elc. Ut ab eo edu- « uno peccalore poenitentiamagente. i
cati, inimicis fortiter resistere valcatis. Jacta ini Erant appropinquantesad Jesum publicani et pec-
Deum, ait Psalmista, curam luatn, et ipse te enutriet. caiores, etc. Quia non solum juslus peccare per iner-
Quoniam ipsi cura esl de vobh. Oculienim Domini i tiam, sed et peccator, resipiscere per solertiam po-
super juslos et aures ejus ad preces eorum, et quii test, posiquam sal infatuatum foras mitti debere
tangit eos, quasi qui tangil pupillam oculi ejus. narratum est, mox poenitentum cohors intus ad-
Sobrii eslote. Id est, lemperati, sobrietas enimi missa, describilur, qui ad audiendum Dei vefbum
temperantia intelligitur. appropinquantes, non solum ad colloquendum, sed
Vigitale. Haec vigilanlia spiritualis non carnaliss eliam ad convescendum recepti sunt, quod viden-
inleUigitur, non est nobis colluclaiio, ait Apostolus,, . les Pharisaei dedignati sunt, quia vera justitia
adversuscarnem et sanguinem, sed adversus spirita-- compassionem habet, falsa justilia dedignatio-
les nequitias. nem, quamvis et justi soleant recte peccatoribus
v Quia adversarius vester diabolus, etc. Aliquando 3 indignari; sed aliud est quod agitur typo superbioe,
'diabolus leo propter apertas persecutiones dicitur. aliud zelo disciplinse; sed quia segri erant, ita ut
Aliquandodraco propter occultas insidiasnominatur. segros se esse nescirent, quatenus quod erant agno-
<i Gui reshtite fortes in fide. Exemplo Christi re-- scerent, coelestis eos medicus blandis fomentis cu-
Isistentis in deserto diabolo. rat, benignum Ku.pv&iyp.a. objicit, et in eorum corde
J Scientes eamdem passionem, etc. Id est eamdem n vulneris tumoreni premit. Ait namque :
"'
passionem,quam vos sustinelis, et ea qusein mundo o Quis ex vobh homo, qui habet cetttum oves,etc.
i, Ecce mira dispensatione pietatis similitudinemVe-
est vestrcefraternitatis, quaeest universalis Ecclesia,
suslinere non cessat. ritas dedit, quam et in se ipso homo recognoscei'et,
Deus autem omnh gralim. Id est, multiformis gra- i- et tamen hsec specialiter ad ipsum auctorem homi-
tice:Omneenim bonum, quodhomo habetpergratiamn num pertineret. Quia enim centenarius numerus est
Dei, ut habeat accipit. perfectus, ipse centum oves habuit cum angelorum
361 COLLECTIONESlNiEPISTOLAS ET EVANGELIA. 562
substantianuet hominum creavit, sed una ovis tunc A cit in coelo gaudium, quando hoc quod male gessit,
periit, quando peccando bomo pascua vitce dereli- per poenitentiam, damnat injustus.
quit. Dimisit autemnonaginta novem oves in deserto, Aut qum mulier habens dragmas decem, si perdi-
quia illos summos angelorum choros reliquit in derit dragmam unam, etc. Qui signalur per pasto-
coelo. Cur autem ccelum desertum vocalur, nisi rem, ipse et per inulierem, ipse enim Deus, ipse et
quod desertum dicitur derelictum. Tunc autem coe- Dei sapientia, quia imago exprimitur in dragma.
lum homo deseruit, cum peccavit. In deserlo autem Mulier dragmam perdidit quando homo, qui condi-
nonaginta novem oves remanserant, quando in terra tus ad imaginem Dei fuerat, peccando a similitudine
Dominus unam quserebat, quia rationabiUs creaturse sui conditoris recessit. Sed accendit mulier lucer-
numerus, angelorum videlicet et hominum, quae ad nam, quia sapienlia Dei apparuit in humanitate.
videndum Deum condita fuerat, pereunte homine, Lucerna quippe lmnen in testa est. Lumen vero in
erat imminutus,*et ut perfecta summa ovium inte- testa, est divinitas iii carne. Accensa autem lucerna
graretur in coelo, homo perditus quaerebatur in evertit domum, quiainox, ut ejus divinitas per car-
terra. nem claruit, omnis se nostra conscientia concussit;
Et cum invenerit illam imponii in humeros suos domus namque evertitur, cum consideratione rea-
gaudens. Ovem in humeris imposuit, quia humanam B i tus sui humana conscientia perturbatur. Eversa
haluram suscipiens peccata nostra ipse portavit. vero domo invenitur dragma, quia dum perturbatur
conscientia jn homine similitudo
Et veniens domum, convocat amicos, etc. Inventa conditoris. hominis, reparalur
ove ad domum rediit, quia paslor noster, reparato Et cum invenerit, convocatamicas, etc. Quaeamicse
homine, ad regnum coeleste rediit, ubi amicos et
vel vicince? nisi illcepotestates sunt coelestes, jam
viCinos invenit, illos videlicet angelorum choros,
aniici volnntalera continue superius dictse, quse tanlo supernse sapientisejuxta
qui ejus sunt, quia ejus sunt, quanto ei per gratiam contiuuce visionis ap-
in sua stabUitale custodiunt. Vicini quoque ejus sunt,
illius sua assiduitate propinquant; sed intuendum cur ista mulier de-
quia claritate visionis per- cem dragmas habuisse
perhibetur. Angelorumquippe
fruunlur, et notandum quod non dicat congratula- et hominum naturam ad
mini ovi inventse, sed mihi, quia, videlicet, ejus est cognoscendum se Dominus
condidit, quam dum consislere ad ceternitatem vo-
gaudium vila nostra, et cum nos ad coelum reduci-
luit, eam procul dubid ad suam sirailitudinem crea-
Inur, solemnitatem lcetitiseillius implemus. vit. Decem vero dragmas habuit mulier, quia novem
Dico vobis, quod ita gaudium erit in cwlo, etc. sunt ordines angelorum; sed ut compleretur electo-
Plus de conversis peccatoribus, quam de stantibus 'G rum numerus, homo decimus creatus est, qui con-
justis gaudium in ccelo, quia plerumque hi qui dilori suo, nec post culpam periit, quia hunc seterna
nullis seoppressos peccatorum molibus sciunt, stant; sapientia per carnem miraculis coruscans ex lumine
quidem in via justitise, nulla illicita perpetrant, sedI teslce reparavit.
lamen ad coelestem patriam anxie non anhelant, Ita dico vobis, gaudium erit coram angelh, etc.
tautoque sibi in rebus licitis usum prsebent, quantoi Pcenitentiam agere, est et perpelrata mala plangere,
"se perpetrasse illicita nulla meminerunt, et plerum- et plangenda non perpetrare. Natn qui sic alia de-
que pigri remanent ad exercenda boua prsecipua,, plorat, ut tamen alia committat, adhuc poenitentiam
quia valde securi sunt, quod nulla commiserintt agere aut ignorat, aut dissimulat. Quid enim si
mala graviora. Atcontra nonnunquamhi qui se ali- peccata quis luxurice defleat, et tamen adhuc ava-
qua illicita egisse meminerunt, ex ipso suo dolorei ritiae sestibus anhelat; aut quid prodest, si irce cul-
compuncti, inardescunt ad araorem Dei, seseque ini pas jam lugeat, et tamen adhuc invidise facibus ta-
magnis virlutibus exerc.CJ»'i "Magis ergo de pecca- bescat. Sed minus est valde quod dicimus, ut qui
tore converso, quam / >ytante justo gaudium fit ini peccata deplorat plorando minime committat. Nam
ccelo, quia et dux^^irselio, plus eum miUtem dili- cogitandum summopere est, ut qui se illicita memi-
git, qui post fugar^tfeversus hostem fortiter premit, D nit commisisse, a quibusdam etiam licitis studeat
quairi iUum qui nunquam terga prsebuit, et nun- abstinere, quatenus per hoc condilori suo satisfa-
"quarn aliquid fortiter fecit. Sed inter hoecsciendumi ciat, utqui commisit prohibita, sibimetipsi abscin-
est, quia sunt plerique justi in quorum vita tanlumi dere debeat etiam commissa.
est gaudium, ut eis quselibetpeccatorum poenitentia1 HEBDOMADAV POST PENTECOSTEN.
prasponi nullatenus possit. Nam multi et nullorum1 LECTIO EPISTOLJE BEATIPAULIAPOSTOLI ADROMANOS,
sibi malorum sunt conscii, et lamen in tanti ardorisS CAP.VIII.
afflictionese exerunt, ac si peccalis omnibus angu- < Existimo enim quod non sunt condignsepassio-
stentur. Cuncta etiam licita respuunl, ad despectum (i < nes bujus temporis ad futuram gloriam quse re-
mundi sublimiler accinguntur, lamenlis gaudent, inn < velabitur in nobis. Nam exspectalio creaturse re-
cunctis semetipsos humiliant, et sicut nonnuUi pec- < velationem filiorum Dei exspectat. Vanitati enim
cata operum, sic ipsi peccata cogitalionum deplo-- • « creatura subjecta est non volens, sed propler euro
rant. Hiuc ergo colligendum est, quantum Deo gau- < qui subjecit eam in spe, quia et ipsa creatura li-
dium faciat, quando humiliter plaugit justus, si fa- < berabitur a servitute corruplionis in libertatem
PATROL. CII. 12
563 SMARAGDIABBATIS 564
« glorise filiorum Dei. Scimus autem quod omnis. Amodo vanitati creatura subjecta est, hon volens,
< creatura ingemiscit et parturit usque adhuc. Non sed propler eum qui subjecit in spe, e't jpsura, si
< solum autem illa, sed et nos ipsi primitias spiritus videtur, Paulum ponamus in medinm, cujus utjque
< habenles, et ipsi intra nos gemimus, adoptionem anima vel mens, quae est interior ejus homo, supetr.
< filiorum Dei exspectantes, redemplionem corporis gredilur et ascendit omne quod corporeum esl,
< nostri in Christo Jesu Domino noslro. t quod visibile, quod sensui subjacet et aspectui, et
Exhlitno enim quod non sunt condignmpassiones ipsius divincenaturae efflcilur capax Sed haeclaiila
el talis anima ejus subjecta est servitute corruptio-
hujus lemporh ad fuluram gloriam, qum revelabilur nis
in nobis. Si quis intueatur, quod pro eo, ut quis corporis, et vanilati ejus devincta es!..Considera
efliciatur filius excelsi Dei et haeres bonjlatis ejus, enim necessitates corporis, appetenliam cibi,dige-
et glorise Christi, quse unigeniti filii Dei cohseredes, stionum putorem, poslerilalis reparandae verecun-
eliam si in omnium maiidatorum Dei observantia, diam, ut seritur soboles, ul editur, ut nutritur, et
et juslificationibus Doinini, sine querela permaneat, vide quanla in his vanitas habeatur, quanla corru- .
el pervigili in his mente perduret; si omnia eliam ptio, cui creatura animce nobilis et rationabilis, licet-
ferri bumance vel noii volens subjecta est. Subjecta lansen in spe, tem-
poenarum genera, quce naturse,
B
extrinsecus, vel intrinsecus possunt, conferat ad fu- pus videlicet sperans, quod liberelur, cum filionim
turam gloriam, quoe revelabitttr in sanctis, his quse Dei tempus libertatis advenerit, hoc est,' ei'go qupd
oculus non vidit, nec auris audivil, nec in cor ho- et in aliis apertius de seipso dicebat Aposlolus,
minis ascendit : intelligere potest quomodo Paulus quia dum sumus in habitaculo hoc, ingemhcimus
altius ista coftsiderans tlixit, exislimoautem quoniam (II Cor. v). Ipsos quoque angelos si ad sententiam
non sunt condignmpassioneshujus temporh, ad futu- Pauli respicias qua dicunt, quia omnes minisleriales
ratn gloriam, qum revelabiiur in nobis. Nihil quidem spirilus ad minislerium tnissi propler eos qui hmre-
ditatem capiunl salutis (Heb, i), intelliges t;de ali-
dignum iuveniri, vel comparari ad futuram gloriam
et buic rationi esse subjectos. Credo
potest. In quo enim mortale immorlalibus conferas, quid gerere,
aut invisibilibus visibilia, aut seternis temporalia, etiam ipsos non volentes, sed propler eum qui
aut caduca perpeluis? subjecit in spe. Voluntati enim illius quis resistet,
ego etia'm de archangelis, tale aliquid inteUigere
Nam exspectaliocreaturm revelalionemfiliorumDei propheticis invitor
eloquiis. Quid enim tantaevanita-
e.xspectat.Quoeaulem est creatoa quce revelationem tis et tantse corruptionis mvenias, quam bella ge-
frrioruniDei exspectal? Hcec,inquit, quse nunc vani- rere in hoc mundo, adversum se regum et
pugnas
tati subjecta est, subjecta atitem non volens neciue gentium commovere. Vide ergo, quod et in his
sponte propria,- sed voluntate ejus, propter ipsum prsecipuum archangelici operis habetur officiuni,sic-
ergo subjecla est, subjecta aulein non ea condi- ut Daniel propheta testatur eum dicit, quia archan-
lionc, ut maneat semper subjecla vanilati, sed cum gelus loquitur ad eum, qui dicet ei, quod pugnaverit
quadsuii spe; quse auteni spes ista sit commemorat adversum principem Persarum, et nemo, inquit,
d«cens, quoniam et ipsa creatura, ihquit, libera- fuit laihi in adjulorium, nisi Michael princeps ve-
bitur a servitute corruptionis in libei'tate glorise ster. Per hcec ergo singula
deprebenditur, rationa-
filiorumDei. bilis ci'eatura vanitati esse subjecta, non volens, sed
Vanitali enim creatura subjecta est, non volens, propter eum, qui subjecit in spe, spes namque est
sed propler eum qui subjecit in spe, quia et ipsa ab his rebus corporis et corruptibilibus aliquando
creatura iiberabiiur, etc. Quae est ista vanilas, cui cessasidum. Hanc enim habet exspectationem crea-
creatura dicitur esse subjecta, et quce est ista cor- tura ista rationabilis, ut revelatio fiat filiorum Dei,
ruplio, de cujus servitute liberandam se sperat? propler quos angeli mittuntur in ministerium, ut
iiiibi videtur, quod de hac materiali et corruptibili et ipsi cum his quibus ministraverunt hsereditatem
corporum subslantia ista dicuntur. Neque euim capiant salutis, ut ccelestium et terrestrium fiat
v
corruptio alii cuiquam, nisi corpori dominatur; nam unus grex, et unus pastor, et sit Deus omuia in
ille interior homo, qui secundum Deum creatus est, omnibus.
el ad imaginem Dei factus incorruptibilis est, et in- Scimus enim, quod omnis creatura ingemiscit, etc.
visibilis, et secundum propriam sui ralionem etiam Creatura enim licet non volens subjecla sit, tamen
incorporeus dici potest, exlerior vero homo el cor- quoniam voluntali cedit ejus, qui subjecit eam,
poreus, et corruplibilis dicitur, propter quod et affeclum quemdam et charitalem cirea eos exhibet,
Paulus dicebat : Nam etsi h qui deforis est, homo pro quibus videtur esse subjecta, et pro doloribus
nosier corrumpilur, sed qui inlus est, renovatur. In- eorum dolel, et pro gemitibus gemit. Si vero, ut in
terioris autem Iiominis renovatio, ut pole qui est ra- aliis exemplaiibus invenitur, ita legamus, conge-
tionalis, et inens in cognitione Dei et capacitate saia- miscit et parlurit, secundum illum sensum accipie-
cli Spirilus. Constat vero, ul aliqua de lam^profun- mus, quod dicit Apostolus, genuisse se per Evan-
disrebus breviter et strictim etiam chartulis commit- gelium, eos, quos per fldem Christipei'ducit ad lu-
lainus, ex ipsa inlerioris hominis, hoc est, animae cem. Vel sicut de.aliis dixit: Fitioli mei, quositerum
iiieniisque substanlia colligamus imagineni. Quo- pario, donec formelur Chrislus in vobis (Gal. v~).
565 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 566
Parturit ergo et creatura eos qups regenerat ad A Jb apostolj, prjmitias spiritus habentes, qui electi sumus
salulem. ad hoc, ut primitias spiritus acciper.emus, eiiam
Non solum autem illg, sed et ng.s.ipsi, etc. Illud ipsi intra nos getnimus. In tantuni, inquit, nulla
potius in hac inteUjgimussententia, quod cum se- • creatura est, quse dolpribus et gemitibus vacet, ut
cundum ea, quce superius disseruimus, njulti sint etiam nos ipsi, qui summa ab spiritu sanclo et eli,-
spjritus ininisteriales, in ministerium jriissi, propter cta dona percepiinus, tanien exspectantes adoptionem
eos qui hcefeditatem capiunt salutis, sub quibus filiorum, id est, perfectionem, eos quos docere
agens unusquisque credentium1,velut sub tutoribus et instruere missi sumus, donec videamus eos iu
et procuratoribus inslituitur, usque ad prcefinitum tantum proficere, ut adoptari mereantur in filios,
tempus a patre, hoc est, usquequo ad legilimam necessario dolemus et gemimus. Adbuc tamen ad-
setalem animse perfectionis adveneril, ubi quis jam dimus et tertium. Idem ipse iterum Apostolus dicit
supergressus spiritum servitutis, quem acceperat in de Domino Jesu Christo, quia sit primogenitus
timore, a quo velut ip pcedagpgoservaretur, dignus omnis creaturse, ne forte ergo ut ille primogenilus
efficitur accipere adoptionis spiritum primitice spi- dicitur omnis creaturse ad quamdam ralionem etiam
ritus, per qu.eniadpptatus in fllium possit esse pri- mullorum spirituum dicatur primitice spiritus san<
mitivorum Ecclesise, qui in coeUsest sociari. Et sic- £I ctus. Si vero quod dixit': Et nos ipsi primitias spi-
ut multum differt filium esse quani servum, ita ritus habenles, de omnibus dictum, qui gratiam ba-
mullum diflert a ministerialibus spiritibus Spiritus ptismi coijsecuti videntur, accipies, sperandum est
sanctus, cujus primitias Paulus cum suis similibus illud, quod idem apostolus dixit: Quod si primilim
babere se dicit. Unus hic modus sit, quo sermonis sanclmet massa, et si radix sancta el rami (Rom.xi),
bujus intelligentiam potuimus indagare. Videamus quod et si ita sit, tameu ipsius massae, in qua vi-
nuuc et alium. Legimus apud ipsum apostolum Pau- detur indicari multitudo fidelium, primitise neces-
lum, dona vel gratias sanctiSpiritus, multos spiritus sario videbanlur in Apostolis collocatae, sic enim
nominari, cum dicit: Nunc aulem, quoniam mmula- scriptum est: Quia in Ecclesia posuit Deus, primum
tores eslis spiritalium, cedificalionemEcclesimqumrite, apostolos, secundo prophetas, tertio doctores (Ephes.
ut abundelh (I Cor. xn). Et item alibi : Spiritus 11). Isti ergo primo loco constiluti sunt, compe-
prophetarum prophetis subjecii sunt (II Cor. xiv), tenter primitias graliae spiritales habere credentur.
subjectos dicens spiritus prophetarutti, non quasi Adoplionemfiliorum Dei exspeciantes. Nunc jam
meliori inferiores, sed pro eo quod habens quis videamus quomodo adoplionem filiorum exspecfai-e
propbetise spiritum, non invitus loqui cogitur, ut se dicat, qui in superioribus dixit : Quia ipse
iUi, qui habent spiritus immundos, sed cum vult < Q spirilus testimonium reddit spiritui nostro, quia su-
et rafio postulat, dicit, cum vero dicere opportunum mus filii Dei. Et iterum : Quomodo redetnplionem
non videbitur, siiet, bene sciens quia tempus sit lo- corporis sperat; qui in aliis dixit: Chrhtus nos re-
quendi et tempus lacendi. Et ideo non ad injuriam demit; sed ut mihi videtur, ipse hoc eo sermpne qui
dicilur, quia prophetis subjecti sunt spiritus, sed in consequentibus habetur absolvit r ait enim : Spe
ad dispensationem, sicut et illud dictum accipimusi salvi facti sumus; quod ergo filii sumus, et quod
de Salvatore : Quia lunc et ipse filius subjeclus erit: redempti sumus, et quod salvali sumus, in spe con-
ei qui sibi subdidit omnia (I Cor. xv); et hic enim! sislit. Nunc enim videmusper speculum in wnigmate,
subjectus, uon quasi inferior dicitur : quomodoi per speculum ergo, et in senigmate accepimus, et
enim inferior dici potest, qui filius est, et omniai adoptionem et redemptionem, advenit enim pleni-
est quse paler: Omnia enim, inquit , paler, lua'. tudo temporum, el mhit Deus filium suum factum ex
mea sunl; sed in bis quos patri subdit cvCdenlesini muliere, factum sub lege, ut eos qui sub iege erant
se, quoniam in unoquoque ipsorum se esse dicit, redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus (Gal,
et se in eis dicit esurire, et sitire et nudum esse, IV). Recipimus ergo adoptionem, sed istam guae est
seque pasci in eis, in eis indui, profltetur. Idcirco et per speculum iu senigmate, cum autem venerint
in illis ipse dicitur esse subjeclus, sed hsec per- ** quaeperfecta sunt, tunc adoptionem facie ad faciem
excessum quemdam dicta sint. Nunc aulem adl consequemur.
propositum redeamus. Dona ergo diversa spirilus; Redemplionemcorporis nostri, etc. Quod autem di-
a Paulo multi spiritus appellanlur, horum hoc mul- xit redemplionem corporis noslri, ego arbilror quod
torum donorum quidquid est, summum et magnumt totius Ecclesise indicelur corpus, sicut et aUbi ait:
sine dubio,Apostoli conseculi sunt, ut idonei essent,, Vos autem eslis corpus Christi et menibra ex parte
sicut et ipse Paulus dicit: Minhtri Novi Testamenli,, (Coloss.n). Omne ergo corpus Ecclesiseredirnendum
et ut replere possint Evangetium ab Jerusalem ini sperat Apostolus, nec ptitat posse quae perfecta
circuitu usque ad Illyricum (II Cor. 111).Hoc ergo> sunt, dare singulis quibusque membris, nisi univer-
quod in eis prse caeteris sublimius et prseclariuss sum corpus in unum fuerit congregatum. Potest
collatum est sancti spiritus donum, merito primilias3 autem et sic intelligi, ut redemplionem corporis
sancti spiritus appellavit. Et ideo dicit: Sed et noss nostri dixerit illam quae in resurrectione fulura
ipsi, in quo sp.ecialiterdesignare videtur apostoli- est, cum non solum animse, sed et corpora venient
eam dignitateni: Nos, inquit, ergo ipsi, hoc est,, ante tribunal Chrisli, ut reporlet unusquisque pro-
 567 . SMARAGDIABBATIS 568,
pria corporis prout gessit (Rom. xvi). Explicit expo- A inrationabilis creatura gloriam filiorum Dei mere-
sitio Origcnh. bitur obtinere.
(Ex August.) Nullum est crealurae genus quod Scitriusenim quod omnh creatura, etc. Non coelum,
non in bomine possit agnosci, ac si omnis creatura non terra, non mare, non aliqua irralionabilis
in eo congemiscit et dolet, revelationem filiorum creatura, sed angeli, qui sicut gaudent super poeni-
Dei exspectans, quae per corporis eliam resurreclio- tentiam agentes, ita dolent super converti nolentes.
nem et si non in omnibus hominibus, omnis tanien Sive etiam omnis crealura promiscui Ecclesice fi-
a corruptionis servitute liberabitur, quia et singulis delium populi iiiteiliguntur, ut illud : Prcedicate
omnis est; et si quo alio modo potest idem locus Evangelium omni creaturae.
apostolicarum litterarum intelligi, non tamen ex Nonsotum autemilla. Idest, angelica, quce nobis
iisdem verbis consequens est, ut solem et lunam benignior est, vel illa hominum quaeplebeia est et
;1 et sidera congemiscere credamus, donec in sseculi indocta, sed etiam nos ipsi discipuli Cbrisli, qui su-
finem a corruplionis servitute liberentur. Quidam mus primilise adquisilionis, et prseclara charismata,
etiam sic dicunt Adam ct Evam esse creaturam, velut primiliae spiritus, unde mundum ditaremus,
per quos primilise humani generis procrealce sinl, accepinius, exspectat redemptionem corporis nostri,
quos serpens olim spe divinitatis, vanitati subjectos B id est totius Ecclesiae, qucc in selernum est regna-
corruptioni fecerit deservire, non per semelipsos tura cum Chrislo.
solum peccantes, sed et per sei'pentis inslinctum, EVANGELIUM LVCM , CAP.VI.
et ipsi, inquiunt, liberabuntur, ut corruptioni mortis < Estote misericordes, sicut et paler vester mi-
ullra non serviant. Omnem etiam creaturam dicunt < sericors est. Nolite judicare, el non judicabimini.
esse eos, quicunque ante advenlum Chrisli justi « Nolite condemnare et non condemnabimini.Bimlt-
fuerunt, quia efipsi nondum aecipienles, exspectant < tite, et dimittemini, date, et dabitur vobis, mensu-
Deo pro nobis meiius aliquid providente^ non solum «ram bonam et confertam, et coagitatarn, et su-
aulem illi, sed et nos ipsi in quorum diebus re- < pereffluentem dabunt in sinum vestrum. Eadem
demptionis sacramenta completa sunt, quia necdum < quippe mensura qua mensi fuerilis, remelietur
tenemus, sed in spe salvi facti sumus, quamvis quae « vobis. Dicebat autem illis simililudinem : Nunquid
multi cupierunt justi videre, viderimus. «potest csecus coecumducere? nonne ambo in fo-
ALIAEXPOSITIO. « veam cadunt? Non est discipulussupra magistrum.
Exhtimo enim quod non sunt condignmpassiones, « Perfectus autem omnis erit, si sit sicut magisler
elc. Hinc vult fuluram gloriam commendare, ut < ejus. Quid autem vides festucam in oculo fratris tui,
prsesentes pressuras fatilius toleremus. < trabem autem quse in oculo luo est, non conside-
.-•Ad fuluram gloriam , qum revelabitur in nobis. «ras? Aut quomoclopotes dicere fratri tuo : Fra-
Ideo dicit revelabitur, quia modo abscondita est, < ter, sine ejiciam feslucam de oculo tuo, ipse in
cum Christo in Deo, et nondum apparuit quid <oculo tuo trabem non videns ? Hypocrila , ejice
erimus, scimus enim quia cum apparuerit, simites « primum trabem de oculo tuo, et lunc perspicies
ei erimus, quoniam videbimus cum sicuti est (I « ut educas festucam .de oculo fratris tui. i
Joan. ni). Estote misericordes , sicut et paler vester miseri-
Nam exspectatio creaturm. Diversi hunc locum cors est. (Ex Beda.) Misericors est Deus super
diversis modis exponunt: sive oinnis creatura re- ingratos et malos , vel multiplici sua tnisericordia,
surrectionis tempus exspectat, quia tunc in melius qua etiam jumenta salvat, temporalia bona largien-
commulabitur, quando erit ccelum novum, et terra do, vel ccelestia dona singulari gratia qua electos
nova, el tunc, id est, in tempore resurrectionis, solum glorilicat inspirando. Sed sive hoc, sive
revelatio apparebit filiorum Dei. Sive omnis crea- illud, sivc utrumque intelligas, magna Dei bonitate
fura, id est rationalis angelica, hoc in hominibus flt, quae nobis imitanda prsecipitur, si filii Dei esse
exspectat impleri. Petrus enim dicit, angelosgloriam •p.volumus.
desiderare sanctorum. Nolite judicare, etnonjudicabimini, nolitecdndem-
Vanitati enim creatura subjecta est. Id est, crea- nare, etc. Hoc loco, nihil aliud nobis prseeipi exi-
tura humana prsevaricalioni esl peccando subjecta. Stimo, nisi ut ea facla, quaedubium est quo animo
Non volens. Id est, non propria voluntate, sed a fiant, in meliorem partem inlerpretemur, quod enim
serpente decepla, spe illa qua audierat: Eritis sicut scriptum est : Ex fructibus eorum cognoscetis eos
dii, scientes bonutnel malum (Gen. n). (Matth. vn), de manifestis dictum est, quaenon pos-
Sed propler eum qui subjecit in spe. Quseest ipsa sunt bono animo fieri, sicuti sunt, stupra vel blas-
spes, audi sequenlia, quia et ipsa creatura libera- phemise, vel furta, vel ebrietates , el si qua sunt
bitur a corruptione servitutis, quam audivit quando alia, de quibus nobis judicare permittitur. De ge-
ei Dominus ait : Terra es, et in terram ibis, quse nere autem ciborum , quia possunt bono animo, et
inlelligitur corruptio morlis. simplici corde, sinevitio concupiscentice, quicunque
/n libertate.XJlDominus ait: Si vos filius liberave- humani cibi indifferenter sumi, prohibet Apostolus
ril, vereliberi eslh (Joan. vm). judicare eos qui carnibus vescebantur, et vinum
Glorim filiorum Dei. Soli enim homines, non alia bibebant, ab eis qui se ab. hujusniodi alimentis tem-
•369 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 370

perabant. Qui manducat, inquit, non manducantem A l puri homines sunt regulam perfectionis sequantur.
non spemat, et qui non tnanducat, manducantem non • Quid autem vides festucam in oculo fratris tui,
judicet (Rom. xiv). Ad hoc pertinet eliam illud, trabem autem qum in oculo tuo est, non consideras ?
quod alio-Ioco dicit : Nolite ante tempus judicare Et hoc ad superiora respicit, ubi caecum a caeco du-
quidquam, quoadusque veniat Dominus, et illuminet ci, id est, peccantem a peccatore castigari non pos-
abscondita tenehrarum, et manifestabit cogitationes se prsemonuit. Multi enim superbia, vel odio ?IA-
coidh (I Cor. vi). Sunt autem quaedamfacta media, upyvpia., vel avaritia, vel alio quolibet crimineprse-
quae ignoramus quo animo fiant, quia et bqno et venti, levia haec aut nuUa judicantes, acerrime cor-«
malo fieri possunt, de quibus temerarium est judi- ripiunt eos, quos subita viderint ira turbatos, ocu-
care, maxime ut condemnemus. -Horum aulem ve- lum mentis a solito puritatis statu quasi festuca ;
nfet tempus ut judicentur, cum Dominus illuminabit irruente mutasse, atque immemores dominici prae- ;
abscondita lenebrarum, et manifestabit cogitationes cepti, quo ait: Nolite condemnare, et non condemna-
cordis. Duo sunt autem in quibus temerarium judi- bitnini (Matth. vn), magis amant vituperare et dam-
cium cavere debemus, cum incertum est, qualis fu- nare, quam emendare atque corrigere.
turus sit, qui nunc vel malus vel bonus apparet. _ Et quomodo potes dicere fralri tuo, fraler, sine
Dimittite et ditnitlemini, date el dabilur vobis. Di- i de oculo luo, ipse in oculo tuo tra-
ejiciam festucam
mitterenos injurias, dare beneficia jubet, ut nobis bem non videns. Hseccum fralre si verbi gratia,
agis,
peceata dimittantur, et vita detur selerna. Qua sen- quod ira ille peccavit, tu odio reprehendis. Quan-
tentia brevi, sed exiraia, cuncta quae latissime de tum autem inter festucam et
Irabem, quasi lantum
conversando cum inimicis mandaverat, comprehen- inter iram distat odium. Odium est enim ira
atque
dendo concludit. velustate ipsa tantum accepe-
' Mensuram bonam, et confertam, et coagilatam, et inveterata, quasi quse
rit, ut merilo appellelur trabes. Fieri autem potest,
supereffiuentem dabunt in sinum vestrum. Huic simile ut si irascaris homini, velis eum corrigi. Si aulem
est , quod alibi dicit, ut et ipsi recipiant vos in oderis hominem, non
potes eum velle corrigere, et
seterna tabernacula (Malth. vi). Non enim pauperes ideo impossibile dicitur, ut festucam fratris oculo
ipsi, sed Christus mercedem his, qui eleemosynam demat, qui suo trabem gestat iu octtlo.
fecere redditurus est, quam tamen in sinum dare
Hypocrita , etice primum trabem dc oculo iuo, et
dicuntur, quia promerendse illius occasionem de- tunc ut educas feslucam de oculo fratrh
cum vel vel perspicies,
dere, egentes misere, improbe ssevientes, tui. Id est,
fortiorum sunt et lolerati patienlia, et beneficentia primo abs te expelle odium et deinceps
jam eum quem diligis emendare, et esl ve-
sustentali, et ad ipsam aliquoties fidem dulci gratia Q poteris
re multum cavendum et molestum hypocritarum,
provocat.
. Eadem quippe mensura, qua mensi fuerith, reme- id est simulatorum genus, qui cum omnium vitio-
tielur vobhf Et Apostolus ad eleemosynam Corin- rum el accusationes odio et lhwre suscipiant, eliam
thios hortans inler alia dicit: Hoc autetn dico, qui consultores videri se volunt, et ideo pie cauteque
est, ut cum aliquem reprehendere vel
parce seminat, parce et metet, et qui seminat in bene- vigilandum necessitas
dictionibus, de benedictionibuset melet. Potest autem objurgare coegerit, primo cogitemus
et de omnibus quoemente, manu, lingua, gerimus utrum tale sit vitium , quod nunquam habuimus,
vel et si nunquam habuimus cogite-
accipi, quia tu reddes singulis, inquit, secundum\ musquoetcaruimus,
, nos homines esse, et habere potuisse. Si
opera eorum.
Dicebat autem illis et simititudinem. Nunquid po- vero habuimus, et non habemus, tangat memoriam
lest cmcus cwcum ducere, nonne ambo in foveam ca- communis infirmitas , ut illam reprehensionem aut
dent ? Sensus hujuscemodi sentenlice pendet ex su- objurgationem, non odium, sed misericordia prsece-
ut sive ad correctionem ejus, propter quem id
perioribus, ubi de danda eleemosyna, et injuria di- dat,
mittenda prsecipitur. Si te, inquit, ira contra vio- facimus, sive ad perversionem valuerit, nam incer-
D tus fcstexitus. Nos lamen de simplicitate ocull no-
lentum, et contra petentem fiXapyvpUcccecaverit,
nunquid tua mente vitiatp , vilium ejus curare po- stri securi simus. Si autem cogitantes nosmetipsos
teris? Aut ille solus qui injuriam fecit, et non tu( invenerimus in eo esse vitio, in quo est ille, quem
eliam, qui ferre nesciebas reus deputaberis? Ats reprehendere parabamus, non reprehendamus ne-
si mitem te tranquillique pectoris ejus improbilas que objurgemus, sed tamen congemiscamus, et non
iiivenerit, et ille ad poeniteutiam movebitur, et tu illum ad obtemperandum nobis, sed ad pariter co-
patienlice praemio donaberis, quia caecum vidente' nandum invitemus. Raro ergo, et magna necessitate
oculo , hoc est, corde sereno ducere curabas ad objurgationes adhibendce sunt, ita tamen ut etiam
lumen. in his ipsis non nobis, sed Deo, ut serviamus inste-
Non est dhcipulus super maghtrum, perfectus au- mus. Ipse est enim finis, ut nihil duplici corde fa-
tem omnis erit, si sit sicut maghter ejus. Si magi- ciamus. Auferentes trabem de oculp npstrp invi-
ster qui utique quasi Deus potuit, non suas ultum denliae, vel malitise, vel simulationis, ut valeamus
ire injurias , sed ipsos maluit insecutores patiendo ejicere festucam de oculo fratris
redderemitiores, eamdcm necesse est, discipuli qui
571 SMARAGDIABBATIS '572
IIEBDOMADAVI POST PENTECOST. A mum nocent. Si quis autem hujushiodi advefsis
EPIST.BEATIPETMAPOSTOLI, CAP.III. victus devicit, non huic ille qui malum intulit, sed
<Omnes unanimes eslote in oratione, compatien- ipse sibi qui hsec patienter ferre recusavil, noetrit;
« tes, fraternitatis amatores, misericordes, modesti, neqiie eoriim domus, quain vlr sapiens sedificavit,
< humiles. Nonreddentes malum pro malo, vel ma- ideo rion cecidit, quia violentias tempestatum non
< ledictum promaledicto, sed e conlrario*benedicen- pertulit, sed quia fundata erat suprapetram (Malih.
< tes, quia in hoc vocati estis, ut benediclionem hce- vn); nec rursus ea, quam stultus stulte fabricavit,
< redilate possideatisj qui enim vult vilam diligere ideo cecidit, quia pulsata tempestatibus est, sed quia
< et videre dies bonos, coerceat linguam suam a super arenam posita erat. Utramque etenim sequa-
< malo, et labia ejus ne loquantur dolum. Declinet liter adversitas feriens ientavit, sed urii firmitas fun-
< autem a malo et facial bonum, inquirat pacem et damenti coronam perseverantise tribuit, alteram fla-
< sequatur eam, quia oculi Domini super justos, et gellis stfucturse stultitia stravit.
< aures ejus in preces eorum. Vullus auleni Domini Sed ei si quid patimihi propter jusliliam, beati. Non
< super facienles mala. Et quis est, qui vobis no- solum, inquit, niliil vobis nocet, qui borium far
< ceat, si boni semulatores fuerilis? Sed si quid cientibus iftale ifrogat, sed etiam Cum vos pVppter
< paliraini propter jusliliam, beati. Timorem autem B bsna qiise exsecratur, hostis insequitur, causam vo-
< eorum ne limueritis, ut non conlurbemini. Domi- bis inajoris bealitudinis praestat, cum patientise
< num autem Christum sanctificate in cordibus ve- vcstrce -vires exercet, juxta illud Evangelicum :
< stris. > Beali qui persecutiohem paliuhiiir propief jusliiiain
Omnes unanimes estote in oralione, compatienles, (Matlh. y).~
fraternitaiis, etc. (Ex Beda.) Quoniam superius di- Dominum nostrum Jesum Chrhturit sarictificaWiri
versas personas, conditiones et sexus, congrtta sibi cordibus vestris. Quid est Ddfnifturii sanctiflfcafein
discrelione docebat, jam nunc omnes communiter cordibus vestris, njsi sanctitatem ejuSj quani sit iii-
admonet in fidei Dominicaecausa, unum eor et unam cOriiprehensibilisglorice,intimo cordis affectu con-
habere animam. tueri, quod est maximum nobis prsesidium conira
Quia in hoc vocati eslis, ut benediclionemhwredi- iitsidias ac violentiam terrentis inimici, seriiper vi-
tatis possidealh, etc. Potest benediclio hsereditatis delicet intueri, quantum in se sperantihus vinceudi
et illa intelligi, qua Ecclesia in fiitura vita Domino fortitudinem dare valet, cujus inaestimabilissanctitas
perpeluo benedicit, unde et nunc spe futurorum gra- fulgeti
tulabunda tanit • Exaltabo te, Deus meus, rex, et ItEMALIAEXPOSlTIO INEAMDEM EPISTOLAM.
benedicam nomen iuum iit wiernum, et in swculum < C Omnes unanimes in oraiione eslole. Fraterilitatis
smculi (Psat. CXLIV). Quod ergo quisque in futuro in- unanimilas, velut urbs inexpugnabilis, hostium non
venire desideral, hoc in proesenti meditari et sigere patet insidiis. Habet enim saricta Ecclesia, ut Salo-
satagal, et conditorem VideliCetet proximum, sin- mon ait, castrorum aciem ordinatath (Cant. Vi), quam
cera voce benedicere, et ipsum divina paritef ac tyranni et persecutoreSj una cum auctore suo dia-
fraterna benedictione dignum reddere, quia OCuIi bolo non valent irrumpere, quia muniente Chfisto,
Domini super justos (Psal. xxxii), et aures ejtis iri nec Hiai'tyres perseculio, nec virgines carnalis de-
preces eorum, vultus autem Domini super facientes lectalio, nec misericordes cupiditas, nec humiles
mala, quia bealus Petrus malum nos pro malo red- temporalis gloriaedevincit ambitioi
dere vetuerat. Imo maledicentibus benedicere jus- Compaiienles.^Sicut enim gaudere debemus cum
serat, recte prophetico teslimonio astruit, superna gaudentibus, ita et Ilere cum fleriiibus, sicul Paulus
inspeclione et bonos semper videri et malos, qua- faciebat Aposlolus, qui dicebat: Quh infirmatur, et
tenus meminerimus et nostram palientiam, qua to- ego non infirmor (Rom. xu) ?
leramus maloSj noslram benevelentiam, qua perse- Fraternitatis atnatores. (Ex AugUst.) Qui ergo
quentibus bona optattiuSj seterriOpfcemio-rerriutte- amal homines, aut quia justi sunt, aut ut justi sint,
randam, et persecutOres noslros, si poenitere noliie- v amare debet. Sic enim et seipsum amare debetj aut
rint, digno plecteridos esse suppliciO, si vriro poeni- quia justus est, aut ut juslus sit. Dilectionem autem
tuerint, nos quoque pro ipsorum salute, quam de- fraternam quantum commendet Joanhes apostolus
precabamur a Domino, eoronatti justitice congratula- atlendamus : Qui diligit, inquil, fralrem suum, in
tionis accepturos. lumine manet, et scandalum in eo non est. Et ite-
Et quis est qui vobis noceat, si boni mmulatores rum : Ditectissimi, diligamus invicem, quia dilectio
fuerith? De his dicit, quceuobis adversariis per vCfba ex Deo est, et otnnis qui diligit ex Deo natus est, el
contumeliosa, per damna rerum temporaliumj per cognovilDeum; et Dominus iriquit, mandalum no-
tormenta corporis aecedunt. Haecenim et hujusmodi vum do vobis, ut diligath vosinvicem, el in hoc scienl
omnia cum fidelibus irrogantur, his duhtaxat, qui omnes, quia dhcipuii mei eslis, si vos invkem dilexe-
boni oemulatoressunt, et hoc per scientiam, nequa- rilh.
quain eis nocere possunt, sed palmam magis poeni- Mhericordes. Scripturri quippe est: Facere mise-
tentiae sequanimiter tolerantibus affefunl. E contfa ricordiam magis placet Deo, quam viclimm (Joaiti
illis qui roganl pcenam accumulando coterna pluri- XIII); et qui pronus est, inquit Scriptura, tid tniseri-
 375 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 574
cordiam, benedicetur(Prov. xxn). Et Dominus ail: A . Qjuid vultus Domini super facienles mala, sequen-
Estole mhericordes, quia et paler vesler tnisericors; iia audi : Ut perdat de terra memoriam eorurn, icl
est (Matth. v). est, de terra viventium, ut illud: Deleanlur de li-
Humiles: Scfiptum quippe est: Perdet Deus tne^ bro viventium, et cum justis non scribanlur (Psal.
moriam superborutn, et reiiquit memoriam liumilium\ LXVin).
(Psalm. cvni)'. Et Dominus inquit : Dhcile a tne,' Ei qttis est qui vobis rioceat? Subauditur nullus,
quia mitis sum el humilis corde (Matlh. xi), et ad juxla hujus sententiae locum, passiones vel persecu-
quem respiciam, dicit Dominus, nhi ad humilem et liones, non facimtt csse miseros, sed prsestant esse
quietum (Isa. LXVI) ? beatos.
; Non reddenleslhatutn pro malo. Scriplum quippe: Si boni wmulatores fuerith. Id est, boni Dei, de
est : Ne dicas : Reddam malum pro malo, exspecta quo scriptum est : Netno bonus nisi solus Deus
Deum el libcrabit te. Et ilerum : Qui vindicari vult, (Marc. x), sive generaliteiy sive omnium bono-
a Deo invettiat vindiclatn, ei peccalum illius servans ruiii cemulatores, id est, imitatores fueritis vir-
servabitur (Eccl. xxvnr). tultim.
Velmaledibtum pro maledicto.In hoc enim exem- Sed et si quid patimini propterjustiliam, beati. Sub-
plum Doraini teiicnduni est, qui cum malediceretur, B J auditur, eritis : hanc sententiam Dominum dicentera
iioii ttialedicebat. Petrus audierat, ubi ait: Beali qui perseculionem
Sed e contrario benedicetites.Ut illud : Benedicite paliuntur propter juslitiatri, etc. (Matth. v).
tnaledicenlibus vobh, benedicite, ei nolile tnatedicere Timorem autem eorum. Id est perseculorum ne
(Rom. xn). timueritis, ut in fide non conturbemini; et boc Do-
Quia in hoCvocati estis, vt benedictionemhwredi- minus admonuit, ubi ait : Nolite timere eos, qui
laiis possideatis. Benedictio est hosrcditatis omnis occidunl corpus, etc, sed potius eum timete qui
virtutum copia coeleslis, in qua sancti hceredes qui- habet poleslatem animam et corpus miltere in ge-
dem Dei, cohceredesefficientur Christi, cum atidie- hennam.
rint: Veniie, benedicti palris mei, percipite regnum Dominum aulem Chrislum sanclificate in cordibus
quod vobh paratum est ab origine mundi (Mallh. vestris. Ubi DomitniS,qui cuncta creando sanctificat,
xxv). nisi corde pio, nisi pectore casto. Sic Dominus Je-
Qui enim vult vitam diligere, Id est, vitam octer- sus sanclificandus est ih cordibifs nostris, ut noniine
nara, vitam bealam, etin perpetuo sine fine man- ejus vocemuf, id est, Chfisliani, et ut liihil sanclius
suram* ejus noniine cestimemus.Sanclificemur enim eum in
Et videre dies bonos.In quibus sancti cum sanctis G spe, fide, et charitale, credendo, colendo et ado-
jocundentur in coelis, qui dies non propter inlcrru- rando, ut ab illo saiiclificari pariter mereamur et
plionem noctis, sed propter perpetuitalem dicuntur justificari.
luiiiinis. EVANGELIUM CAP.V.
LUCJ3,
Coerceat linguam suam a malo. Id cst, a malo
delractionis, maledictionis, ac lnurmuralionis, sive t Cum lurbse in-uerent ad Jesum, ut audirent
generaliter omnino Iingua refrenanda cst a malo. « verbttm Dei, et ipse stabat secus stagnum Gene-
Ait enini Jacobus : Si quis dicil se religiosum esse, « zaretb, Et vidit duas naves slantes secus sta-
non refrenans linguam suam, sed seducens cor suum, « gnum. Piscatores autem descenderant, et lava-
hujus vana est religio (Jac. i). Nam el qui cusfodit « bant retia. Ascendens autem in unam navim, quce
linguam suatti, inquit Scriptura, custodit animam « eral Simonis, rogavit eum ut a terra feduceret
suam (Prov. xxi). « pusiUum. Et sedens docebat de navieula turbas,
Et labia ejus ne (oquantur dolum. Dolus non do- i ut aliteni cessavit loqui, dixit ad Silnonem : Duc
lor, sed fraus iutelligilur, quando aliud corde tene- « in altum, et laxate retia vestra in capturam. Et
lur, aliud ex ore profertur. *ft « respondens Simon, dixit illi: Prceceptor, per to-
Declinet a malo et faciat bonum. Id est, dcstruat « tam rioctem laborantes, nihil cepimus, in verbo
vitia et virtules cedificet,relinquat ad quce insligat « atitem tuo laxabo rete. Et cum hoc fecissent, cOn-
diabolus, et operetur quse prsecepil,Chrislus. « cltiseruiit piscium multitudinem copiosam. Rum-
Inquirat pacem, et sequalur eam. Id est, diligenter t pobatur autem rete eorum, et annuerunt soeiis
orando et legendo, et humiliter interrogando perqni- < qui erant in alia navi, ut venirent el adjuvarent
rat Christum, qui factus est pax nostra, et imitetur « eos, ct venerunt et impleverunt ambas naviculas,
eum. Sequi etenim imitari est, sive secuntlum Apo- « ita ut pene mergerentur. Quod cum videret Si-
stolum pacerii sequalur et saiictimoniam, sine qua « mon Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens : Exi
nemo videbit Deum. « a mc, Doiiiinc, quia homp peceatof sum. Stupor
Quia oculi domini super jusios. Id est, aspectus « enim tifcutndederat euro, et omnes qui cum illo
' divinitatis. « erant in captura pisoium quam ceperanl. Simi-
Et aures ejus in preces eorum. Id est, auditio di- « Iiter auleni Jacobum et Joannem fllios Zebedsei,
vina, qua dignatur preces audire justorum. « qui erant socii Simonis. Et ait ad Simonem Je-
Vultus atitem Domini super facienles mala. Ut- « sus: Noli timere, ex hoc jam liomines eritis ca-
S75 SMARAGDIABBATIS V 576
< pientes. Et subductis ad Jerram navibus, reliclis A j terrenis in profunda sacrc nentorum recedatur, ut ea
« omnibus, secuti sunt eum. » penitus non intelligant, vel prius in proximis regipy
Cum lurbm irruerent ad Jesum, ut audirenl verbum nibus gentibus prsedicandum, utquod dicitur item
Dei, el ipse slabat, etc. (Ex Beda.) Stagnum Gene- Petro, duc in altum, et laxate retia vestra in captu-
zareth idem dicunt esse, quod mare Galilseseab ad- ram, ad remotiores gentes, quibus,postea prsedican-
jacente provincia dictum. Mare Tyberiadis a proxima dum esl perlineat.
civilate, quseolim Chennereth vocata, sed ab Herode Et respondens Simon, dixit illi: Prmceptor, per
telrarcha instaurata in honorem Tyberii Csesaris, tolam noclem laboranles, nihil cepimus, in verbo au-
Tyberias est appellata. Porro Genezar a laci ipsius tem tuo laxabo rete. Nisi Dominus mdificaverit do-
natura, qua crispantibus aquis, de seipsa sibi excitare mum, in vanum laboranl qui wdificant eam (Psal.
aqua auram perhibetur, Graecovocabulo quasi gene- cxxvi). Nisi Dominus cor illuslraverit auditorum,
rans sibi auram dicitur. Neque enim in stagni mo • doctor in nocte laboral; nisi in'verbo' graliae su-
rem sternilur aqua, sed frequenlibus ac crispantibus pernse laxata fuerint instrumenla disputalionum,
ventis, agilatur, haustu dulcis, et ad potandum ha- frustra vocis suce prsedicator jaculum mittit, quia fi-
bilis. Sed Hebrseaelinguceconsuetudine, omnis aqua- des populorum, non sapientia verbi composili, '
sed
rum congregatio, sive dulcis, sive salsa, mare ntui- B ] divinaevocationis munere. prcevenft.
cupatur. Qui lacus inter fluenta Jordanis, centum El cum hoc fechsent, concluserunt phcium multi-
quadraginla stadiis in longitudinem, et quadraginta tudinem copiosam,rumpebalur autem rete eorum. (Ex
in lalitudinem extenditur. Quia ergo stagnum sive Greg.) Prse multiludine piscium rete rumpebatur,
mare prsesens sceculum designat, Dominus secus quia nunc ad confessionem fidei, etiam cum electis
mare stat. Postquam vitse labentis mortalilatein de- reprobi tanti intrant, qui ipsam quoque ecclesiam
vincens, in ea qua passus est carne, stabilitalem per- hseresibus scindant. Rumpitur autem rele, sed non
petuce quietis adiit, turbarum conventus ad eum, elabitur piscis, quia suos dominus etiam inler perse-
gentium in fide concurrentium typus est, de quibus quentium scandala servat.
Isaias: Et fluent, inquit, ad eum omnes gentes, exi- Et annuerunt sociis qui erant in alia navi, ut ve-
bunl popuii mulli el dicent : Venite, ascendamus ad nireni et adjuvarent eos. Alia navis, ut prsedixiinus,
montemDomini (Isa. n). est ecclesia de gentibus, quaeet ipsa non suflicienle
Et vidit duas naves secus stagnum. Duae naves se- una navicula piscibus impletur electis, quia novit
cus stagnum positae circumcisionem et prsepulium Dominus qui sunt ejus (II Tim. n), et apud ipsum
significanl, quas bene Jesus vidisse perhibetur, quia certus est suorum numerus electorum. Dumque lot
in utroque populo, novit dominus qui sunt ejus, eo- < C in Judcea credituros non invenit, quos ad fidem vi-
rumque corda fluctibus saeculihujus ad futurae vitce tamque prsedestinatos novit ceternam, quasi alise
tranquillitatem, quasi ad solidilatem littoris videndo, navis receptacula piscibus quserens suis, corda quo-
hoc est, misericorditer visitando provchit. que gentium fidei gratia replet. Et bene rupto rete
Piscatores autem descenderant, et lavabant retia. socia navis advocatur, quoniam ante Judas pro-
Piscatores sunt ecclesise doctores, qui nos rete fidei ditor, ante Simon magus pisces nequissimi capli
comprehensos, et de profundo ad lumen elatos, quasi sunt. Antea Ananias et Saphira fidei rele subdole
pisces littori, sic lerrse vivenlium advehunt. Quasi tentabant ingredi (Act. v), ante, ut Joannes testa-
enim quaedamretia piscantium sunt complexseproe- tur, multi discipulorum ejus abierunt retro, etiam
dicantium dictiones, quse eos-quos ceperint, in fide non cum illo ambulabant (Joan. vi). Ac deinde Bar-
non aihittant. Unde et relia, quasi retinentia sunt nabas et Paulus ad salutem gentium sunt vocati
vocata, sed haeerelia modo laxanlur in capturam, (Act. xm).
niodo lota plicantur, quia non omne tempus est ha- Et veneruntet impleverunl ambas naviculas, ita ut
bile doctrinse, sed nunc exerenda lingua doctoris, pene mergerentur. Hatum impletio navium usque in
nunc suimet cura gerenda. finem sccculi crescit. Sed quod impletaemergunlur,.
JJ
Ascendens aulem in unam navem, qum erat Simo- hoc est, in submersionem premuntur, non enim
nis, rogavit eum a terra reducere pusillum, et sedens'• submersse, sed tamen sunt periclitatse, Apostolus
docebalde navicula lurbas. Navis Simonis est Eccle- exponifdicens : In novissimh diebus, erunt tempora
sia primitiva, de qua Paulus ait: Qui enim operatus> periculosa, et erunt homines seipsos amanles, etc.
est Petro in aposlolatu circumchionis, operatus est et! (17 Tim. m). Nam mergi naves, est homines in sae-
mihi inter genles (Gal. i). Bene una dicla, quia mul- culum, ex quo elati per fidem fuerunt, nioruni pra-
titudinh credentium erat cor et anima una (Act.m), , vitate relabi, qualis et ipse Petrus adliuc in in-
de qua docebat turbas, quia de auctoritate ecclesisei firmitate positus, hoc loco demonstrat, unde se-
docet usque hodie genles. quitur.
Ut cessavitautem loqui, dixit ad Simonem: ducint Quodcum videret Simon Petrus, etc. (Ex August.)
altum, ei laxate retia vestrain capturam. (Ex August.)I Quia carnales quique in ecclesia regimen spiritalium,
Quod primo rogavit Simonemnavem a terra reducere> in quibus maxime Christi persona eminet, a ge quo-
pusillum, significat vel temperate utendum verbo adI dammodo repellunt. Non enim hac voce lingiue di-
turbas, ut nec terrena eis prsecipiantur, nec sic ai cunt bonis ministris Dei, ut eos a se repellant, sed
 577 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 378
voce morum et actuum suorum suadent a se recedi, A« et dissipes et sedifices et plantes, dicit Dominus
ne per bonos regantur. Et eo vehemenlius quod de- < omnipotens. i
ferunt eis honorem, et tamen factis suis a se re- Priusquam te formarem in utero novi te, et ante-
cedere admonent, ut honoriUcentiam eorum signi- quam exires de vulva sanctificavite, et prophetam in
flcaverit Petrus cadens ad pedes Domini. Mores au- gentibus dedi le. Non quod ante eonceptionem, ut
tem in eo quod ait: Exi a me, Domine, quia honwi haeresessuspicanlur, fuerit Hieremias, sed quod.prce-
peccator gum, quod tamen, quia non fecit Dominus, scierit eum futurum Dominus,cui necdum facta, jam
non enim recessit ab eis, sed eos subductis navibusi facta sunt, secundum illud quodAposlolusloquiiur,
ad littus perduxit, significat in bonis et spirituali- qui vocat ea, qum non erant, quasi ea quw essent
bus viris, non esse oportere hanc voluntatem, ut pec- (Rom.iv). Quidam hunc locum super salvatore in-
catis turbarum commoti, quo quasi securius tran- telligunt, qui proprie propheta est gentium, el per
quilliusque vivant, munus ecclesiasticum deserant. apostolos vocavit omnes naliones. Iste enim vere
El ait ad Simonem Jesus : Noli timere. Confor- priusquam inuteroformaretur virginali,etantequam
tat Dominus timorem carnalium, animosque fragi- exiret de vulva matris, sanclificatus in ulero est, et
lium consolando erigit, ne quis vel de sua conscien- notus palri, quipiie qui semper in patre, et in quo
tia et culpa tremens, vel, de aliorum innocentia P semper pater.
stupens, sanctilatis iter formidet adgredi, quod au- Et dixit, ah ah ah, Domine Deus, ecce nescio loqui,
tem sequitur : , quia puer ego sum. Noli dicere, quia puer stttn, quo-
Ex hoc jam homineseris capiens. Ad ipsum Pe- niam ad omnia quw mittam te ibis, el universa quw
trum specialiler pertinet. Exponit eiiim ei Domi- mandavero libi loquerh, ne timeas a facie eorum, quia
nus, quid hsec piscium captura significet, quod vi- lecum ego sum ut eruam te, dicit Dotninus. Quando
delicet ipse, sicut] nunc per relia pisces, sic ali- autem venit in corpus humanum, dicit in exordio :
quando per verba sit capturus homines, totusque nescio loqui, quia juvenis ego sum : juvenis propter
facti hujus ordo quid in Ecclesia, cujus ipse ty- dispensalionera, senex juxla boc quod primogeni-
pum tenet, quotidie geritur, ostendat, quod vero tus omnis creaturse. Juvenis.quia in consumnialione
subjungilur : etiam saeculiet in extremum hujus vitae tempus ad-
Et subduelh ad terram navibus, relicth omnibus venit, dicit itaque, nescio loqui. Scio enim qusedam
secuti sunt eum. Potest significare fineni temporis, majora loqui, scio eloquium tuum, verbum tuum
quo ab hujusmodi sseculo, qui Chrislo inhaeserint, sum. Tibi scio loqui, hominibus nescio loqui, juve-
penitus recessuri sunt. Sciendum est autem hanc nis sum.
eamdem non esse lectionem, quaMatthoeuset Marcus Et mhit Dominus manum suam, et tetigit os meum
binos de naviculis piscatores, primo Pelrum et An- et dixit Dominus, etc. SermoneDei suflodietur atque
dream, deinde filios Zebedseia Domino narrant esse destruetur illa, quam consumet Jesus spiritu oris
vocatos; non enim eos Lucas nunc a Dominovoca- sui, et destruet adventu prsesentice suse (II Tlies. n),
tos, sed lanlum Pelro fuisse prsedictum, quod ho- omriem scilicet sacrilegam perversamque doctrinam
mines essel capturus insinuat, quod non ita dictum disperdet in perpetuum. Porro ea quce elevantur
est quasi jam pisces nunquam esset capturus. Nam centra scientiam Dei, et in suaconfiduntsapienlia,
et post resurrectionem Domini legimus eos ivisse pi- quce apud Deum stultitia est, dissipabit atque depo-
scatum, unde datur intelligi, eos ad capturam pi- net, ut sedificentur pro bis similia, et in loco superio-
scium ex more remeasse, utpostea fieret, quodMat- runi quae destructa sunt, et evulsa cxstruantur at-
lliceuset Marcus narraut, quando eos binos vocavit. que plantentur, quae Ecclesiasticoeconveniunt veri-
Tunc enim non subductis a terra navibus, tanquam tati, et impleatur illud quod dicit Apostolus: Dei
cura redeundi, sed ita eum secuti sunt, tanquam vo- wdificatio, Dei agricultura eslis (I Cor. III). Multi
cantem ac jubentem, ut sequerentur. hunc locum super persona Christi intelligunt. n>OT
IN VIGILIASANCTI JOANNIS. 1j) Cnim interpretatur' excelsus Domini, qui deslruxit
regna diaboli, quaesibi in excelso monle ostenderat,
LECTIO HIEREMLE PROPHEM,CAP.I. adversarias perdidit potestates, delens chirographum
« Priusquam te formaremin utero novi te, et an- errorum in cruce, de quibus et in Psalmo post hi-
« tequam exires de vulva sanctificavi le, et Prophe- storice veritatem zpoizixa; loquitur : Quare fremue-
« tam in genlibus dedi te, et dixi, ah ah ah, Domine runtgentes, et populi meditati sunt inania ? Astile-
« Deus : Ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Et runt reges lerrm et principes convenerunt in unum
< dixit Dominusad me: Noli dicere, quia puer sum, (Psal. n) ? Pro his evulsis, deslruclis, perditis et in
< quoniam ad omnia quaemittam te ibis, et universa inferiora detractis, ccdiflcatur Ecclesia Dei.
< quse mandavero tibi loqueris. Ne timeas a facie EVANGELIUM LUCJE,C,AP.I.
< eorum,quia tecurii ego sum, ut eruam te dicit Do- « Fuit in diebus Herodis regis Judseae sacerdos
< minus. Et misit Dominusmanum suamet tetigit os « quidam nomine Zacharias, de vice Abia, et uxor
< meum, et dixil Dominus ad me : Ecce dedi verba < illi de flliabus Aaron, et nomen ejus Elizabet.
< mea in ore tuo, ecce constitui te super gentes et < Erantautem justi ambo anle Deum, incedentes in
< super regna, ut evellas et destruas et disperdas, < omnibus mandatis et justificationibus Domini sine
 379 SMARAGDIABBATIS 380
« querela, ei non erat illis filius, eo quod esset Eli- Aet in conscientia nostra vanae glofise sordes spas-gi-
< zabet sterilis, et ambo processissent in diebus ttius, ut hominibus placeamus, non illud absque que-
« suis. Factum est autem cum sacerdotio fungeretur rela facimus.
« Zacharias in ordine vicis suaeanle Deum, secun- Faciutn est autem cum sacerdolio fungeretur Za-
< dum consUeludinerii sacerdolii sorte exiit, ut in- charias, etc. Qui enim sorte eligitur, bumariojtidicio
< censum imponeret, ingressus intemplum Domini, non eomprehendilur, ille igitur qucerebatur , quem
< et omuis multitudo populi eral orans foris, hora isle figurabat, verus in ceiernum sacerdos, cui dici-
< incensi. Apparuit autem illi angelus Domini, stans tur : Tu es sacerdos in wlernum (Psal. cx), qui non
< a dextris altaris incensi. Et Zacharias lurbatus hosliaruiii cruore, sed proprio^Palrem Deum generi
< est videns, et-limor irruit super eum. Ail autem reconciliaret humano. Sed lunc sanguis fundebatur,
« ad illum arigelus : Ne timeas, Zacharia, quoniam in specie sacer-dos ordinabalur. Nunc quia veritas
« exaudila est deprecatio tua, et uxor tua Elizabet venit, relinquamus speciem, et verilatem sequamur.
« pariet tibi filium, et vocabis nomen ejus Joannem. Tunc quidem vices erant, nunc autem est perpetui-
« Et erit tibi gaudiurri et exsuitatio, et multi in iiati- tas. Quem aliumsignifieabalZacharias sacerdos, nisi
t vitale ejus gaudebunt. Eril enim magnus coram eum sacerdotem, cui sacrificium non essel commune
« Domino, et vinum et siceram non biuet, et Spi- B cum cseteris, qui non in manu factis templis sacrifl-
« ritu sancto replebitur, adhuc ex utero malris cai'etpro nobis, sed in sui corporis lemplo nostrapec-
« suce, et multos flliorum Israel convertet ad Do- cala vacuaret.
« minum Deum ipsorum. El ipse prcecedet ante il- Sorte exiit ut incensum poneret, etc. Incensum au-
« lum in spirilu et virtute Elioe, ul convertat cor- tem in sancta sanctorum a pontifice deferri, exspe-
« da palrum in fllios , et incredulos ad pruden- ctante foris templum omni populo, decima dieseplimi
« tiam justorum , pafare Domino plebem perfe- mensis est jussum. Et hanc diem expialionis, sive
« ctam. > propiliationis vocari, quaeapud uos ob varium Iunae
Fuit itl diebus Herodis regh Judmm sucerdos no- discursum, a qua menses computant Hebrsei, modo
ritine Zacharias. (Ex Beda.) Sacrosancta prsecursoris in Septembri mense, modo incipit in Octobri, quia
Domini nObilitas 11011 solum a parentibus, sed a pro- scilicet mensis, quo Pascha geritur, anni princi-
genitoribus gloriosa descendit, quatenus adventus pium tenet, dicente Doiiiiiio: Mensis iste vobis pri-
illius fidem, non subita inspifatione conceptam, ve- mtis erit in mensibus anni. Decima die mensis hujus
rumavitamagis propagationesusceptam liberiusprce- tollat unusquisque agnum, etc. Hujus diei myste-
dicaret. rium implevil verus pontifex Jesus, quando completa
De vice Abia. Viginti quatuor de sacerdotibus or- C dispensatione carnis in sanguine proprio, coelise-
dines in ministerio domus Domini sorle a Salomone creta stibiit, ut propilium nobis faceret patrem, et
sunt divisi, in quibus Abia familiae, de qua Zacha- interpellaret pro peccatis eofum , qui adhuc'prse
rias ortus est, sors contigit octava. Non ffustra pri- foribus orantes exspectant et diligunt adventum
inus Novi Teslamenti praeco in octava sortis vice ejus.
nascitur, quia sicut septenario scepe numero propter Apparuit autetn illi angelus Domini, etc. Non im-
sabbalum Velus Testainentum, sic Novum aliquoties mcrito angelus videtur in templo, quia veri sacer-
octonariopropler sacramentum resurreclionis expri- dotis jam nuntiabatuf adventus, et coeleste sacri-
mittir; unde quia non aliter quam per observanliam ficium parabatur, in quoangeli ministrarent. Utinam
utriusque lestamenti regni coelestis aula penetratur, et nobis a dolenlibus vel sacrificium deferenlibus
recte et in templo Salomonis myslicus quindecim assislat angelus. Non enim dubites assistere an-
graduum ascensus fuisse rrarratur. gelum, quando Christus assistit. Chrislus immo-
El uxor ejus de filiabus Aaron. Plena igitur lauda- latur, etenim pascha nostrum immolatus est Chri-
tio, quagcnus, mores, officiiim,factum,judiciumcom- stus.
prehendit. Genus in majoribus, mores in sequitate, (Ex Reda.) Bene angelus et in templo et jjuxta
officiumin sacerdolio, faclum in mandato, in juslifi- altare et a dexlfis apparet, quia videlicet, et veri
cationejudicium. sacerdotis adventum , et mysterium sacrificii, uni-
Erant autem justi ambo ante Deum. Beatus qui in versalis et ccelestisdoni gaudium prcedicat. Namsicut
conspectu Dei justus est, alque laudubilis. Evenit per sinistramprccsentia, sic per dexteram sccpebona
quippe, ut laudent homines eum, quinon est lauda- pronuntiantur seterna.
bilis, et ei detrahant, qui minime delractionedigtms Ait autem ud itlum angelus : Ne timeas, Zacharia,
esl. SolusDeus, et in laude, et in viluperatione ju- etc. Deprecationem dicens exauditam, partum con-
stus est judex. linuo promittit uxoris. Non quod ille, qui pro po-
lncedentesin omnibus mandatis et juslificationibus pulo oblaturus intraveral, relictis publicis votis, pro
Domini sine querela. Pleruinque jtistitia durior, ho- accipiendis filiis orare potuerit, sed quod dicil:
minum querelam provocat, quce vero temperala est, Exaudita est deprecalio lua, pro populi redemptione
ipsa suce dulcedihis gratia etiam invidiae.querimo- signiflcal. .Quod vero adjungil, et uxor lua pa-
niam vitat. - riet libi filiutn, ejusdem reciemplioiiisordinem pan-
(Ex Atnb.) Qciando efiim facimus maudatum Dei, dit, quod videlicet natus Zacharise filius, reciem-
581 - COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 582
ptori illius populi "pfseconarido sit iter facturus. A < electam, in pharetra sua abscondit me, et dixit
Et erit guudiutn libi, et exsultalio, etc. Et nolan- « mihi: Servus meus es tu, Israel, quia in te gloria-
dum quod, riato praecursore, multi gaiident. Nato « bor: Et nunc haec dicit Dominus, Formans me
autem Domiilo, annuntiat angelus gaudium magnum, < ex utero servum sibi, dedi le in lucem gentium,
quod erit omni populo, quia videlicet liic salutem < ut sis salus mea usque ad extremura terrae. Reges
multis prsedicare, iUe omnibus qui veliiit, advenit « videbunt et consurgent principes, et adorabunt
donare. 3 « DoffiinumDeum tuum et sanctum Israel, qui ele-
Et erit magriiis coram Dotnino. (Ex Amb.) Non « gil te. »
corporis hifi, sed animse magniludinem declaravit. Audite, insulw, et attendite, poputi, de longe. (Ex
Est. coram Domino magnitudo animse, magnitudo Hier.) Post vocationem efgo reliquiarum Israel 'et
virlutis, est etiam parvitas animse, et pueritia vir- abjeclionem in incredulitate populi permanenlis, de
tutis. , qnibus dixerat: Non est pax impiis, dicit Dominus
Vinum et siceram rioh bibet. (Ex Beda.) Sicera (7sai.xLvin);transit adEcclesias de gentibus congre-
interpretatur ebrietas, Hebraice IZW; quo vocabulo gatas, et eis sub Insularum nomine Ioquitur, quse
Hebrseiomne quod inebriari potest poculiim sive' de persecutorum insidiis , quasi maris fluctibus pa-
pomis sive de frugibus seri de qualibet alia materia B tent, et ex omni parte sseviente naufragio tundun-
confectum significant. Decet enim vas coelesti gra- tur potius quam moventur. Ac ne quis pulet vio-
ticc mancipatum a sceculiillecebris castigari; necvlno, lentam csse expositionem noslram, et non ad gentes
in quo est Iuxuria,inebriari eurii, qui musto Spiritus pertinei'e quod dicitur, sed ad synagogas populi Ju-
sancti desiderat impleri. daeorum.
Et Spirilu sancto replebitur adhuc ex utero triatrh Et attendite, populi sive gentes, de longe. Hoc est,
sum. (Ex Amb.) Non est dubium veruffi hoc ctn- ab extremis finibus terrae, velutSepluaginta transtu-
geli esse proinissum , siqciiderii sanctus Joanhes lerunt, 5t« xpovovKQWQV o-rncrsTat.Post tempus mul-
antequam nasceretur, ifiatfis adliuc in utero po- tum slabit, hoc est, non hoc tempore quo dicuntur,
situs, spiritus accepti gratiam designavit. Cui enim sed post lnulta fient tempora, sequitur.
adest spiritus gratice , nihil deest, et Cui Spiri- Dominus, inquit, ab utero vocavit tne, de vcntre ma-
tus sanctus infunditur, magnarum est plehiliido Vir- tris mew, etc. Quod uiinc interim atidientibus vide-
lulum. tur Pbscurum , poslea autem cunctis gentibus no-
Et multos filiorum Israel convertet ad Doininum tum fiet, quando Gabriel Joseph de pairtu dixe-
Deutn ipsorum. Cum Joannes qui Christo testimo- rit virginali , et vocabis nomen eju$ Jesum, ipse
nium perhibens, in ejus fide popttlos baptizabat, di- C enim salvum faciet populum suum a peccath eorum
cilur filios Israel ad Dominum Deum ipsofum con- (Malth. i).
vertisse, patet profecto Christum esse Domihum Et posuit os meurit, quasi gladium acutum. Posuit
Deum ipsorum. quoque os ejus, quasi gladium acutum, ut spiritu
Et ipse prwcedei unle illurii in spiri.u et viriule oris sui interflciat impium. De quo gladio ipse in
Elim. Bene in spiritu et virtute Elise praecedere Evangelio loquitur. Non veni pacem mittere in terra,
dicitur, quia sicut ille prseco venturi judicis, ila sed gladium (Matth. x), malos a bonis separans. Ve-
hic prceco faclus est redemptoris. Unde et con- nit enim dividere hominem contra patrem suum,
versatione pforsus simillima, ambo deserla secuti, et filiam contra mati'em suam, et nurum contra so-
victu friigi, vestitu inculti, cinctu sunt despecti, crum suam,
ambo regis et regince vesariiam tOlefarunt. Ilte Jor- Et in timbra manus sum protexit me. In umbra
danem coemm petmirus divisit, hic ad lavacrum marius Dei seesse protectum asserit, ut carnisvilitas
salutare quo coelum petatur, convertit. Hic cum divinitalis potentia tegerelur, angelo ad Yirginem
Domino versatur in terris, ifle cum eo manifestatUr nunliante : Spiritus sanctus superveniet in te, et vir-
in gloria. tus Atthsirhi obumbrabil tibi (Luc. i.)
Ut convertat corda pairum in fitios, el incredulos D Et posuit me, quasi sagittam electam. Quando dicit
adprudentiam,Hc. Cordapatruminfilios convertere, Sagittam electaru, ostendit habere Deum sagittas
esl spiritualem sanCtorum aritiquorum scientiam po- plurimas, sed non electas, quse sagittce Prophetse
pulis prsedicandoinfundere. Pfudentia vero justorurtt sunt et ApOStolijqui intoto orbe decurrunt, de qui-
est, non de iegis operibus justitiahi praesuriiere, sed bus in alio lOCOcanilur. Sagittm tuw acutm, potenth-
ex fide salutem quserere. sime, popUli sub te cadent. Et iterum : Sagittw po-
ientis acutm, cutn carbonibus desolatorih(PsaL XLIV).
IN NATALI SANCTI JOANNIS BAPTISTJE*
Christus auteitt de multis sagittis el filiis plurimis
LECTIO ISAI^E,CAP.XLIX. una sagitta electa, et filius unigenitus est, quam
« Audite, insulse, et attendite, pppuli, de ionge. ih pharelrS sua abscondit, id est, in humano cor-
« Dominus ab utero vocaVitme, de vetttre matris pore, ut Uabitafet in eo plenitudo divinitatis cor-
< nieae recordatus est nominis mei. Et posuit os poraliler. Raraque est credentium fides, cui et su-
< meum, quasi gladiuffi aCutUffi, sub urobra ma- pra dicitur : Tu es Deus absconditusi et nescieba-
t nus suaeprotexit me : Et posUitffie sicut sagittam mus. Qua sagitta et sponsa vulnus accipiens loqui-
 385 SMARAGDIABBATIS 584
tur in Cantico canticorum : Vulnerata charitale ego A . « perit filium. Et audierunt vicini et cognati ejus,
sum (Cant. iv). t quia magnificavit dominus misericordiam suam
Servus ttteuses tu, qttia in le glorificabor. Servus, < cuni illa, et congratulabantur ei. Et factum est in
quia cum in forma Dei esset, forniam servi est di- < die octavo. Venerunt circumcidere puerum, et
gnatus assumere (Philip. n). Ostendit eum appellari t vocabant eum nomine palris sui Zachariam. Et
servum, qui sit formatus ex ulero, qui et in Psalmo « respondens mater ejus et dixit, nequaquam, sed
dicit: De venlre malris mem, Deus meus es iu. Et Is- « vocabitur Joannes. Et dixerunt ad illani : Quia
rael, quia natus de semine Judceorum,- quodque de « nemo est in cognalione tua qui vocetur hoc no-
nullo alio servorum intelligi potest, jungitur .- Quia « mine. Innuebant aulem patri ejus, quem vellet
in te glorificabor. Dicit enim et ipse in Evangelio : « vocari eum. Et postulans pugillareni, scripsit di-
Paler glorificavi notnen luum (Joan. xu), qui in « cens : Joannes est nomen ejus, et admirati sunt
Psalmo loquitur : Exsurge gloria mea, exsurge psal- « universi. Apertum est autem illico os ejus ct lin-
lerium et cythara (Psalm. LVI), id est ohinium vir- « gua, el loquebatur benedicens Deum. El factus esl
tutum chorus. « timor super omnes vicinos.eoi'um, et.super omnia
Dedi lc in lucem genlium, ul sis salus mea, usque « montana Judsesedivulgabanlur omnia verba hsec.
ad exlremum terrm. Id est, ut illumines universum B « El posuerunt omnes qui audierunt in corde suo di-
muiidum, et salutero meam, per quam omnes salvi « centes: Quis putas puer iste erit? Etenim manus
fiant usque ad exlremum terrce facias pervenire, i Domini erat cum illo. Et Zacharias patcr ejus im-
Hsecenim per aposlolorum prccdicalionem facta co- « pletus esl spiritu sanclo et prophetavit dicens :.Be-
gnoscimus, de quibus Psalmisla prsedicens, ait: In « nedictus DominusDeusIsrael, quia visitavit et fecit
omnemterram exivit sonus eorum, et in fines orbis « redemptionem plebis suae.J
terrw verbaeorum (Psal. xix). Etizabeth autem implelum est tempus pariendi, et
Reges videbunt, et consurgent principes, et 'adora- peperit fiiium. (Ex Beda.) Verbum impletionis sancta
bunt propter Dominum Deum tuum, et sanctum Is- scriptura in bonortim tantum ortu, vel obilu, vel
rael, qui elegit te. Hsecfient quando venerit Christus actu ponere consuevit, quarum vitam plenitudinem
in gloria palris cum angelis suis, et sederit in throno perfeclionis habere significat. Denique Elizabelhim-
gloriaesuse, judicare vivos et mortuos (Malth. xxv). plelum est tempus pariendi. Impleti sunt dies Mariw
Tunc omnes adorabunt propter Dominum patrem ut pareret. Implevit Salomon wdificare domuinDo-
suum, quia fidelis est, qui elegit euni. Sive ita in- mini. Defunctus est Abraham vel alius aliquis pa-
lelligendura : Reges quorum cor in manii Dei est, et trum senex el ptenus dierum, et poslquam venil ple-
ecdesise principes adorabunt eum, quia fidelis est C nitudo temporis, misit Deus filium suum, at contra
dominus sanctus Israel. De Chrislo etenim et quoe dies impiorum iuanes, ct vacui; viri enim san-
setpiuntur inlelligi possunt, dicit enim : In lempore guinum et dolosi non dimidiabunt dies suos (Psal.
placilo exaudivi te, et in die salulis auxilialus sv.mtui. LIV).
Hujus teslimonio Apostolus usus est, dicens : Tem- Et audierunt vicini et .cognati ejus, quia magnifi-
pore opportuno exaudivi le, el in die saluth auxiliatus cavit Dominus mhericordiam suam cum illa, el con-
sum lui, eccenunc lempus acceplabile,nunc dies sa- gratulabantur ei (Ex August.) Habet sanctorum edi-
lutis (II Cor. vi). Tempus placitum et opportunum, tio lsetitiam plurimorum, quia commune est bonum.
et dies salutis passio salvatoris est, et resurrectio, Justitia enim commuiiis est virlus, et ideo in ortu
cui et idem pater in subsequentibus ait; Dedi te in justi futurse vitse insigne promiltitur, et gratia se-
fdedus populi, ut suscitares terrain, et possideres cutura virtutis exsultatione vicinorum proefigurante
hoereditatesdissipalas, utdiceres his qui vincti sunt, signatur.
exite, et his qui in tenebris, revelaraini. In foedus Et faclum est in die octava, venerunt circumcidere
populi subauditur Judaeorum, his videlicet, qui ex puerum et vocabanleutn nominepatris sui Zachariam,
illis crcdere voluerunt, et suscitavit terram, quae in et respondensmater etus dixit: nequaquam,sedvoca-
idololatrise jacebat erroribus, et possidebit haeredi-D bitur Joannes. Mire sanctus evangelista prsemitten-
tales dissipatas, quse habitalorem non habebant do- dum putavit, quod plurimi infanlem patris nomine
minum, et dicit his, qui peccalorum vinculis slrin- Zacharice appellandum putarunt, ut advertas rnatri
gebanlur : Exite, quia funibus peccatorum suorum non nomen alicujus displicuisse degeneris, sed id
unusquisque conslringitur, et his qui sedebanl in te- sancto infusum spiritu, quod ab angelo ante Za-
nebris, et lucem videre non polerant, ait: Revela- charise fuerat prsenuntialum."Et quidem ille mulus
mini, hi enim omnes postquarn conversi fuerint, et intimare vocabulum filii nequivit uxori, sed per
clarum lumen Chrisli aspexerint, pascentur in viis prophetiam Elisabeth didicit, quod non didicerat a
et semitis sacrarum scripturarum, et diceut: Do- marito.
minus pascit me, el niltil milti deeril, in loco pascuw El dixerunt ad illam, quia nemo est in cognalione
ibi me collocavit. Super aquam refectiunh educavit tua, qui vocetur Iwc nomine. Innuebant patri ejus,
me (Psal. xxn). quetn vellet vocare eum, et poslulans pugillaremscri-
EVANGELIUM SECUNDUM LKCAM, CAP.I. psit dicens : Joannes est notnen ejus, et mirati sunt
« Elizabeth impletum est lempus pariendi, et pe- uttiversi.Joannes est, iuquit, nomen ejus, hoc est
 585 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA 586
non ei nos npmen imponimus, quia jam a Deo no- A quasi venditam sub peccato unici filii sui sanguine
men accepit, habet vocabulum suum, quod agnovi- redemit. Quod quia beatus Zacharias proxime fa-
mus non quod elegimus, nec mireris si nomen mu- ciendum cognoverat, prophetico more quasi jam
lier, quod non audivit asseruit, quando spirilus san- faclum narrat. Et nolandum quod visitasse et rede-
ctus, qui angelo mandaverat, revelavit. Neque po- misse plebem suam dicitur, non quia vidclicet,
terat Domini ignorare prsehuntium, quse propheta- hanc veniens suam invenit, sed quia visitando suam
verat Christum. Et bene addilur : Quia nemoin co- fecit, cui simile est quod in Proverbiorum fine de
gnationeejus vocalur liocnomine, ut intelligas nomen eadem plebe cantaiur: Mulierem forlem quis inve-
non generis esse, sed vatis. niet (Prov. ultimo)1 Neque enim eamdem mulierem,
Apertum est iltico os ejus et lingua et loquebatur videlicet Ecclesiam , fortem, id est, fidem devotam
benedicensDeum, et factus est timor super omnes vi- invenit, sed sibi desponsando fortem reddidit, quia
cinoseorum. Quia vox clamantis in deserto est nata, suse fidei sublimitate perfecit.
merito est lingua parenti soluta, neque enim palrem
a Iaudibus silere decebat, qui verbi praecone sibi IN VIGILIA SANCTIPETRI APOSTOLI.
nalo gaudebat, quippe cui labia quae incredulitas LECTIO ACTUUM CAP.III.
APOSTOLORUM,
vinxerat, fides jam solvit. Verum hsec etiam allego- B
rice si quis perscrulari desiderat, Joannis cele- « Petrus et Joannes ascendebant in lemplum ad
brata nalivitas, gratiaeNovi Testamenti est inchoata « horam orationis nonam. Et quidam vir, qui erat
sublimitas. Cui vicini et cognati patris nomen quam « claudus ex utero matris suce bajulabalur, quem
Joannis imponere malebant, quia Judaei, qui legis « quotidie ponebant ad portam templi, quce dicitur
ei observalione, quasi affinitate juncti erant, magis « Speciosa, ut peteret eleemosynam ab introeunlibus
justitiam, quse ex lege est, sectari, quam fidei gra- « in templum. ls cum vidisset Petrum et Joanuem,
tiam suscipere cupiebant. Sed Joaunis, hoc est, gra- « ineipientes introire in templum, rogabat ut elee-
tise Dei vocabulum maler verbis, pater litteris inti- « mosynam acciperet. Intuens autem in ecimPetrus
mare salagunt. Quia et lex ipsa psalmique ac pro- « cum Joanne dixit: Respice in nos. At ille inten-
phelae apertis sententiarum vocibus gratiam Christi « debat in eos, sperans se aliquid accepturum ab
prsedicant, et sacerdotium illud vetus figuratis cse- « eis. Petrus autem dixit: Argenlum et aurum non
remoniarum et sacrificiorum umbris eidem testi- « est mihi, quod autem babeo, hoc tibi do : In no-
monium perhibet, Pulchreque Zacharias octava die « mine Jesu Christi Nazarceni, surge et ambula. Et
prolis editceloquitur, quia per Domini resurreclio- « apprebensa ejus manu dextera, allevavit eum. Et
nem, quaeoctava die post seplimam sabbali factaest, C « protinus consolidatce sunt bases ejus et plantse,
occulta sacerdotii legalis arcanapatuerunt, lingua- « et exsiliens stetit et ambulabat. Et intravit cum
que ponlificum Judseorum, quam diffidenticevin- « illis in templum, ambulans et exsiliens et Iauaans
cula strinxerant, intelligentise rationabili est voce « Deum. Et vidit eum oronis populus arabulantem
soluta. « et laudantem Deum, cognoscebant autem illum,
Et super omnia monlana Judwm divulgabantur < quoniam ipse erat, qui ad eleemosynam sede-
omnia verba hwc. Et posuerunt in corde suo dicen- « bat, ad speciosam portam templi, et repleti sunt
tes: Quid putas puer iste erit, elenim manus Domini < omnes stupore et exstasi, in eo quod acciderat
erat cum illo. Magna opera Domini, exquisita in om- < illi.»
nes voluntales ejus (Psal. cxx). Ecee enim unum Za- Petrus et Joannes ascendebantin templumad horam
chariae silentium, non ipsi tantum cum datur ad orationh nonam. Apostoli nona hora templum in-
poenam incredulitalis, et signum credendi proficit, gressuri, primo claudum diu debilem salvant, deinde
sed et cum aufertur, oranes vicinos ejus miraculo ad vesperam usque laborantes, multa homintim mil-
ac limore slupefacit. Omnia circumquaque mon- lia verbo fidei imbuunt. Quia doctores Ecclesioe,iu
tana fama nali prophetse profundit. Omnes qui n finem mundi venientes, et languenli prius Israeli, et
audire poterant, ad perquirendum diligentius pueri poslmodum etiam gentilitati proedicant. Hi sunt
qui nalus est modum stalumque sollicitat, ut his enim operarii, quos nona el undecimahora in vineam
videlicet atque hujusmodi fulurus Christi pro- paterfamilias inducit (Matlh. xx).
pheta commendetur auspiciis, iterque (ut ita dixe- Et quidam vir, qui erat claudus ex utero tnalris
rim) proecursori veritatis prsecurreutia signa prse- sum, bajulabalur. Quia populus Israel non solum
beant. Domino incarnato (Joan. x), sed a primis etiam legis
Et Zacharias pater ejus impletus est spirilu sancto, temporibus datae rebellis exstitit, quasi ex utero
el prophetavit dicens : Benedictus Dominus Deus matris claudus fuit, quod bene Jacob cum angelo
Israel, quia vhilavitet fecit redemptionempiebh suw. luctante, benedicto quidem, sed claudicante figura-
Quanta superni muneris est largitas, si prompta ad tur, quia populus Domino in passione proevalens, in
accipiendum nostrae fidei sit pietas. Ecce loquela quibusdam per fidem benedictus, in quibusdam vero
qtiaesola est ablala diffidenti, cum spiritu prophetioe est per infidelitatem claudus.
est reslituta credenti. Visitavit autem Dominus ple- Quetn ponebant quolidie ante portam templi qum
bem suam, quasi longa infirmitate tabescentem, et dicilur Speciosa, etc. Porla lempli Speciosa Domiuus
587 SMARAGDIABBATIS 388
esl, per quem si quis introierit, salvabitur, Ad hanc Aret,
1 et hsec sola et yera est prpbatjp lntegri in
porlam debjlis Israel ire non valens,.Iegis, pj'nphe- Doroino airioris, ~\ erga fratres studueris. curam
tarumque vocibus affertur, ut ab ingredientibus im- sollicili exereere laboris, Nam quicunque fralri
teriora sapientiae fidei audiepdse deposcat auxilium, ppus pietatis, quod valet impendere, negligit, mi-
qui valicinia futuforum, quasi ad portam ponunt nus juste se conditorem diligere qslentlit, cujus
auditores. Sed Petri est in lempluni perducere, cui mandata in sustentanda proximi necessitate con-
pro confessicne fcrli, et cegnomen petrae el clavps temnit.
coeli sunt daloe. Dicit ei ilerum : Simon Joannis, amgs me? at ille :
Argentum et aurum non est miiii. Habuil quidein Eliam, Domine, tu scis quia anio te. Siffion namque
vetus tabernaculum justificationes culturse, et saro- obediens, Joannes dicilur Dei gratia, et propter ea
clum saeculareauro argentoque distinctum, sed me- recte primus apostolorum, cujn de amore suo re-
taUis legis sanguis EvangeUi preliosior einicat, et quirilur, Simpn Joaniiis, id est obediens Dgi gratia
populus ille, qui ante auralos postes mente debili vocatur, ut Uquido cunctis ostendatur hoc, quod
jacueral, in nomine crucifixi salyatus, lenipluni re- niajore prce cseleris obedienlia Dei jussis obsequi-
gni coeleslis ingreditur (Ilebr. vn). Alioquin beatus tur, quod ardentiori illum charitate ampleclitur non
Pelrus, Dominici memor prsecepti, quo dicitur : No- B ] humani meriti, sed muneris esse divini. Caute ac
lile possidere aurum et argeitlum (Mallh.x), pecu- tpmperate et sirnpliti voce ait: Domine, tu sch quia
liiam quam ad pedes aposlolorum pcnebant, non sibi amo te; quod est aperte dicere, Scio quia te, ut tu
recondere, sed ad usus pauperura, qui sua patrimo- melius nosti, integro corde diljgo, quam yero te alsi
nia reliquerant, reservare solebat. diligant, mihi quidem ignotum, se.d libi sunt Ottinia
Et apprehensa manu ejus dexlera, allevavit eum, nola.
etc. Quem verbo erigit, bunc etiam dextera confor- Contrhtatus est Petrus, quia dixit ei ter gpias me?
lat, quia serino docenlis, in corde auditorum minus El dicil ei: Domine, tu pmnia scis, tu scis quia amo
valet, si non etiam proprire actionis commendetur le, dicft ei: Pasce agnos meos. Provida autem pie-
exemplis. late Domijius terlio Petrum an se diligat interroga.t,
Et exsitiens stelit el ambulabut et intravit cum illis ut ipsa trina confessione vincula, quae ille ter ne-
in templutn. Ordo perfectionis egregius, primo illurn gando ligavit, absolyat, et quoties terri.tus ejus pas-
resurgere qui jacuerat, deinde arripere virluiem, el sione, qua illura iipsse negaverat, loties resurre-
sic rcgni januam cum apostolis intrare. ctione creatus, quod illum lolo amet corde testatur.
Et impleli sunl slupore et exslusi, etc. Exstasin Sed hoc pastori est fixo corde teneudum, ut eos
pavorem ditil. Nain alio modo dicilur exsfasis, cum C quibus prseest, non quasi suos proprios, sed ut
niens, non pavore alienatur, sed aliqua inspiralionei Domini sui gregem tractare rneniinerit, juxta illud
aut revelalione assumiiur. quod Petro dicitur : Si diligis me, pasce gves meas.
EVANGELIUM JOANNIS,CAP.ULT, Meas, inquit, non tuas, meas libi oves commen-
« Dixit Jesus Pelro; Sjmoti Joannis, diligis me datas scio, et has quasi meas regere, si me per-
« plus his? Dicil ei : Etiain, Domijie, tu scis quia fecte amas recole, ut meam videlicet in eis glo-
< amo te. Dicit ei: Pasce agnos meos. Dicit ei ite- riam, meum dominium, mea lucra non tua pro-
< rum : Sinion Joannis, diligis me? Ait iUi: Etiam, pria quaeras.
« Domine, lu scis quia amo le. Dicit ei: Pasce aguos; (Ex vulg.) Dilectio ampliorem quam amor retiiiet
< meos. DiciJ. ei lertio : Simon Jpannis, amas nie? qualitatem, et ideo dicente Domino : Simon Joannis,
« Et cpiitrislatus est Petrus, quia dixit ei ter.tio: diligis me, non ausus est Petrus fateri d|leclionis se
« Quia amas me, et dicit ei: Domine, lu omnia scis, habere mensuram, sed humiliier profitetur amare
« tu scis quia amo te. Dicit ei: Pasce pves meas. se. Superior enim amori dilectio reperitur. Denique
i Amen, amen, d|co tibi, cum esses junior cingebasi tertia appellatione Dominus interrogans Petrum,
< te, et ambulabas ubi volebas, cum autem senueris, quia jion sicut prioribiis vicibus duabus dixerat,
< extendes manus luas, et alius te cingef, et dpcet; diligis, sed amas me, contristatus est Peti'us, cur
< quo non vis. Hoc aulem dixit signifieans quai in terlia iiiterrogatione non dixerit, diligis me,
« morle clarificaturus esset Deuni.i sed amas me, velut jam jiou de sublimi ordine di-
Dixit Jesus Petro : Simon Joannh, diligis nie plus; lectionis, sed de inferiore amoris gratia percun-
hh ? Dicit ei: Eliam Domine, lu scis quia amg le. ctatus,
Virlutem nobis perfectce dilectionis prccsens Domini Amen amen dico libi, cum esses junior, cingebas
nostri inlerrogatio ostepdit, perfecta enim. dilectio \e, et atnbulabas ubi volebas, cum gutem senuerh,
est, qua Dominum ex toto corde, tota attima, lotai fixtendetis manus luqs, et aliiis t.e cinget el ducet,
virtute, proximum autenj tanquani nos ipsps dili- qug lu non vis. Ac si patenter dicat: Quanta me
gere jubemur, et neutra harum dileclio sine al- charitate diligas, hinc aliquando pr.obabis, cum pro
lera valet, aut est perfecfa, quia nec Deus vere! parvulorum meoriim vita ad mortem certando perye-
sine proximo, nec sine Deo vere potest proximus> neris, ut et ilU in corpore possmt pariter et mente
amari. salvari, ipse tormenta corporjs oinnia, quse adver-
Dicit ei: Pasce agnos meos. Ac si aperte dice- sarium infligere libet, forti iiientis cpnstajitia tple-
589 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 390
rabis. In extensione enira manuum posilionem mem- A ad supplicium, et cum ducerentur in via, rogavit
brorum ejus, qua cruci erat aptandus insinuat. Ift Jaeobum, dari sibi remissionem; at ilie parumper
cinctione alterius impositionem vinculorum, quibus deliberans, Pax tibi, inquit, et oseulatus est eum,
a persecutore erat areendus exprimit. In duclo quo et ita ambo simul capite plexi sunt. j
nollet, ipsani morlis ac passioriis acerbitatem indi- Tradensque quaiuor quaternionibus militum, et
cat, quam corporalis ejus infirmitas horrebat, cujus reliqua. Sicut centurio cenlum, ita quaternio qua-
animi firmitas spiritualis etiam adversa pro domino tuor sub se milites habebat.
lcetabalur cuncta perferre. Non eriim voluntatem Percussgque latere Petri excitavit eum, etc. Per-
suani, sed voliinlaleni qucerebat ejus qui misit eum cussio lateris, commemoratio passionis Christi est,
Christus. de cujus vulnere salus nostra profluxil, et nobis
Hoc aulem dixit, significans qua tnorte clarifica- quoque pressurarum catena retentis, tale solatium
lurus essetDeum. Clarificavit quippe Petrus morte ipse reddit apostoltts Petrus, dicens : Christo igitur
sua Deum, quando hoc indicjo cunclis quaritum passo in carne, el voseadem cogitalione armamini.
Deus esset colentlus, amandusque monstravit, dum Prwcingere et calcia te caligas tuas. Et fecit, etc.
ipse data optione mallet crucis subire tormentum, Et prophetas et apostolos cingulis usos fuisse legi-r
quam a coeleslis verbi prsedicationc cessare. B mus, cujus sibi Petrus ligamenta propter rigorem
IN NATALl SANCTI PETRI. caroeris ad horam laxaverat, ut tunica circa pedes
demissa, frigus noctis utcunque temperaret, exem-
LECTIOACTUUM AP0ST0LORUM, CAP.XII.
plum praebens infirmis, vel cum molestia corporali,
« Misit Herodes rex niantis, ut affligeret quosdam vel injuria teutemur humana, licere nobis aliquid
« deEcclesia. Occidit autem Jacobum fralrem Joan- de nostri propositi rigore Saxare. Et quia dicluni
« nis gladio. Videns autem quia placeret Judaeis, est: Sint lumbi vestri prmcincli (Luc. xn), eicalciali
« apposuit apprehendere et Petrum. Erant autem pedes in prmparaiionem Evangelii pacis (Ephes. vi),
« dies azymorum. Quem cumapprehendissel, misit spiritualiter virtutum verbique praedicandi resumere
« in carcerem, tradensque quatuor qtialeraionibus jubemur insignia.
« militum ad custodiendum, volens post pascha Venerunt ad portam ferream, quce ducit ad civita-
« producere eum populo. Et Petrus quidem serva- lem , qum ultro aperta est eh , etc. Angusta imo
« batur in carcere, oratio autem fiebat sine inter- ferrea erat porta, quae ducit ad Jerusalem ccelestem,
« missione ab Ecclesia ad Deum pro eo. Cum au- sed apostolorum vesligiis nobis jam facta est mea-
« tem producturus eum essel Herodes, in ipsa no- bilis, qui sangtiine proprio ferreum vicerunt ostium,
« cte erat Petrus domiiens inter duos milites, vin- de hoc Arator:
« ctus duabus catenis, et custodes ante ostium Ferrea qnidniirumsi ceduntoslia Petro,
« custodiebant carcerem, et ecce angelus Domini QuemDeussslliereipcustodemdeputal aulae,
« astitit, et lumen refulsit in habitaculo carceris, Eeclesiaetiuesusefaciensrelinere cacumen.
Infernum superare jubet.
« percussoque latere Pelri excitavit eum dicens: Et Petrus ad se reversus dixit. Id est, a contem-
< Surge velociler. Et ceciclermilcatence de manibus culmine ad hoc regressus, quOd in intelle-
:
< ejus. Dixit aulem angelus ad eum Prsecingere et plationis
ctu communi et prius fuit.
< calcia te caligas tuas. Elfecit sic. Et dixit illi: Cir- Nunc scio vere, quia misit Dominus Angelumsuum,
« cumda tibi vestimentum tuum, et sequere me.
et eripuit me de manu Herodh, etc. Quod unusquis-
« Et exiens sequebatureum el ncsciebat quia verum
babeat angelum, et in libro Pasloris
« est, quod fiebat per angelum, seslimabat autem se que Bostrum.
et in multis sanctce Scripturce locis invenilur. Nam
« visum videre. Transeuutes autem primam et se-
etDominus de parvulis: Angeti, inquil, eorumsemper
« eundam custodiam, venerunt ad portam ferream,
« quse ducit ad civitatem quoc ultro aperta est eis. vident faciem patris mei (Matlh. xvm). Et Jacob de
se loquitur : Angelus qui eruit me de cunctis malis
« Etexeunles processeruntvicumiinum.Etcontinuo
T) (Gen. XLVIII). Et hic discipuli angelum apostoli
« discessit angelus ab eo. Et Petrtis ad se reversus
Petri venire credebant.
« dixit: Nune scio vere, quia misit Dominus ange-
< lum suum, et eripuit me de manu Herodis, et de EVANGELIUM MATTH.EI, CAP.XVI.
« omni exspectatione plebis Judseorum. i « Venit Jesus in partes CaesaresePhilippi, et in-
Misit Herodes rex manus, ut afjligerel quosdam < terrogavit discipulos suos dicens : Quem dicunt
de Ecctesia. (Ex Josepho.) Hunc Herodem tertio « honiines esse filium hominis ? At illi dixerunt,
Claudii anuo, sui vero regni septimo, ab angelo per- « alii Joannem Baptistam, alii autem Eliam, alii
cussum, narrat historia. « vero Jeremiam, aut unum ex propbetis. Dicit illis
OcciditautemJacobum fratrem Joannis gladio, etc. « Jesus : Vos aulem quem me esse dicitis ? Respon-
(Ex Beda.) De hoc Jacobo Clemens Alexandrinus < dens autem Simon Petrus dixit: Tu es Chrislus,
historiam quamdam (iignam meraoria refert.« Et is, « filius Dei vivi. Respondens autem Jesus dixit ei:
iuqtiit, qui oblulerat eum judici ad martyrium (Ja- « Beatus es Simon Barjona, quia caro et sangujs
cobum scilicet) motus etiam ipse, confessus est se « non revelavit tibj, sed pater meus qui in coelis
esse Christianum. Ducti sunt autem ambo pariter i est. Et ego dico tibi, quia tu es Petrus, et super
591 SMARAGDTABBATIS 592
« hanc petram sedificaboEcclesiam meam, et portae A . spondit: Domine, tu scis. Et volunt scriptorum vitio
< inferi non praevalebunt adversus eam. Et tibi. dabo depravatum, ut pro Bar Joanna, hoc est, filius Joan-
< claves regni coelorum. Et quodcunque ligaveris nis, Barjona scriptum sit, una detracta syllaba.
< super lerrahi, erit Ugatum et in ccelis. Et quod- Joanna autem interprelatur Domini gratia, utrum-
« cunque solveris super terram, erit solutum et in que autem nomen mystice intelligi potest, quod et
« coelis. > columba spiritum sanctum et gratia Dei donum si-
Venit Jestts in partes CwsaremPhilippi. Philippus gnificet spirituale. IUud quoque quod ait : Caro
isle est frater Herodis, de quo supra diximus. Te- et sanguis non revelavit libi, apostolicse narralioni
trarcha Ilhurece et Trachonitidis regionum, qui in comparatur, in qua ait: Continuo non adquievi carni
honorem Tiberii Gcesaris Caesaream, quse nunc Pa- et sanguini (Gal. i), carnem ibi et sanguinem Judaeos,
neas dicitur appeUatum, et est in provincia Phoeni- ut his quoque sub alio sensu demonslretur, quod ei
cis. non per doctrinam Pharisaeorum, sed per Dei gfa-
Et interrogabat discipulos suos dicens : Quem di- tiam Christus Dei filius revelatus sit.
cunt homines esse fitium hontinh. (Ex Hieron.) Non di- Et egg tibi dico. Quid est quod ait: Et ego dico tibi,
xit, quem me dicunl esse homines, sed filium homi- quia lu mihi dixisti, tu es Christus fiUusDei vivi,
nis, ne jactanter de se quaerere videretur. Et nota B et ego tibi sermone casso, et nullum opus habente,
dixisse fecisse est.
quod ubicumque scriptum est in Veteri Testamento sed dico tibi, quia meum
filius hominis, in Hebrseo positum sit D1N pl, filius Quia lu es Petrus, et super hanc petram wdificabo
Adam. Illudque quod in Psalmo legimus : Filii ho- Ecclesiam meam. Sicut ipse lumen aposlolis donavit,
tninum , usquequo gravi corde, in Hebraeo dicitur ut lumen mundi appellentur, caetera quse ex doniino
DTK '», filii Adam. Pulchre autein interrogat: sortiti vocabula sunt, ita et Siraoni, qui credebat
Quem dicunt esse homines filium hominis, quia qui petram Christum, Petri largitus est nomen. At se-
de filio hominis loquuntur homines sunt. Qui vero cundum metaphoram petrse, recte dicitur ei, sedifi-
divinitatem ejus intelligunt, uon homines, sed dii cabo Ecclesiam meam super te.
appellanlur. (Ex Fulgenlio.) Sive super hanc petram, id est,
Al itli dixerunt : Alii Joannem Baplhtam, alii super illuni, quem ore tuo confessus es dicens: Tu
Eliam, alii vero Jeremiam, aut unum ex propheth. es Chrhtus fiiius Dei vivi, sive super hanc pelram,
Miror quosdam interpretes causas errorum inqui- super confessionem Petri.
rere singulorum et disputationem longissimam te- Et portm inferi non prwvalebunt adversus eam.
xere, quare dominum nostrum Jesum, alii Joannewi ( Ego portas inferi vitia reor atque peccata, vel certe
aUi alii Jeremiam, aut unum ex ^ hcereticorum doctrinas, per quas Ulecli homines
pulaverunt, Eliam,
prophetis, cum sic errare potuerint in Elia et Jere- ducuntur ad tarlarum. Nemo itaque putet de morte
mia, quomodo Herodes erravit in Joanne, dicens: dici, quod apostoli conditioni mortis subjecti non
Quem ego decotlaviJoannem, ipse surrexit a mortuis, fuerint, quorum marlyria videat coruscare.
et virtules operanlur in ilta (Marc. vi). Et libi dabo claves regni cwlorum, el quodcunque
Vos autem, quem me dicilis ? Respondit Simon Pe- ligaveris super terram, erit ligatum et in cwlh, et
trus : Tu es Chrhtus filius Dei vivi. Prudens lector quodcunque solverh super terram, erit solutum et in
altende, quod ex consequentibus textuque sermonis cwiis. Istum locum episcopi et presbyteri non in-
apostoli nequaquam horaines, sed dii appellentur. telligentes, aliquid sibi de Pharisseorum assumunt
Cum enim dixisset: Quem dicunt hominesesse filium supercilio, ut vel damnent innocenles, vel solvere
hotninh, subjecit : Vos autem, quem me esse dicitis ? se noxios arbitrentur, cum apud Deum non seiitentia
illis quia homines sunt, humana opinantibus, vos sacerdotum, sed eorum vita quseratur. Legimus in
qui dii eslis, quem me existimatis? Petrus ex per- Levitico de leprosis, ubi jubentur, ut ostendant se
sona omnium apostolorum profitetur: Tu es Chrhtus sacerdotibus, et si lepram habuerint, tunc a sacer-
filius Dei vivi. Deuin vivum appellat, ad compara- p. dote immundi fiant (Levit. xiv), non quod sacerdo-
tionem deorum eorum, qui putantur dii, sed mortui les leprosos et immundos faciant, sed quod habeant
sunt, Saturnum, Jovem, Cererem, Liberum et csetera notitiam leprosi et non leprosi, et possint discer-
idolorum portenta signtficans. nere, qui mundus quive immundus sit. Quomodo
RespondensJesus, dixit ei: Beatus es, SimonBar- ergo ibi leprosum sacerdos mundum vel immnndum
jona, quia caro et sanguis nonrevetavit libi, sed facit, sic et hic alligat vel solvit episcopus et pres-
pater tneus qui in cxlis est. Quod caro et sanguis byter, non eos qui insontes sunt vel noxii, sed pro
revelare non potuit, id est, doctrina humana, spi- oflicio suo, cum peccalorum audierit varietates, scit
ritus sancli gratia revelatum est. Ergo ex confes- qui ligandus sit, qui solvendus.
sione sorlilur vocabulum, quod revelationem ex
IN VIGILIASANCTI PAULI.
Spiritu sancto babeat, cujus et filius appellandus
sil. Siquidem Barjona in lingua nostfa sonat, filius LECTIO EPISTOLJE BEATIPAULIAPOSTOLI ADGALATAS,
columbae.Alii simpliciler accipiunt quod Simon, id CAP.I.
eslPetrus, filius sit Joannis, juxla alterius loci in- < Nolum enim vobis facio Evangelium, quod
terrogationem : Simon Joannis, diligis me? qui re- « evangelizatum est a me, quoniam non est 6ecuu-
595 COLLECTIONESIN^PiStOLAS El EVANGELIA, 59£
« dum bomiftem. Neque enim ego ab homine ac-, A Evangelio Dei esse se scribit, et Jeremias aritequam •
< cepi illud, neque didici, sed per fevelalionem fofmaretur in ulero, nolus Deo, sanctilicalusque''
t Jesu Christi. Audistis enim convefsationem meam perhibetur (Jer. l). Sive uterum matris legem dicere
< aliquando' in Judaisnio, quia supra modum per- possumus, qnce Christo gravida erat. A cujus car-
< sequebar ecclesiam Dei, et fexpognabaih illam, n-ali obserVafttia separalum se dicit per gratiam
< et proficiebam in Judaismo supra multos coceta- Christi. Non est aulem Ipsum revelarct filium suum
< neos meos, in genefe meo abundantius semulator i)i me, ac si dieeret : Revelaret mihi filium suum.
< existens paternarum ffiearton traditionum. Cum Cui enim quid revelatur, huic illud potest revelari
< autem placuit ei qui me segregavit ab ubefo quod ante in eo non erat. In quo vero revelatur,
« matris mece, et voeavit per gratiam suani, ut illud revelatur, quod prius fuil in eo, et poslea
< revelaret fiiium suum in me, ut annunliarem revelaUim est. Simile est illud in Evangelio: Medius
< illum iftler gefttes, coftlinuo non acquievi carni s':at qnem vos nesciih. Et alibi : Eral lux vera, qum
< et sanguini, neque veni Hierbsolymam ad cr^e- iUuminat omnem hominem venienlem in muttdum.
< cessores meos apostolos, sed abii in Ar.V ..-»;, Ex quo perspicuuiu fit natura omnibus Dei inesse
< et iterum reversus sum Damascum, deiir.^ieni notiiiam. Nec quemquam sine Christo nasci, el-non
< Hierosolymara videre Petrum, et roansi apudeum B habere germina in se sapientise et justitioe, reliqua-
< diebus qnindecim, alium autem apostoiorum vidi runique virlulum.
< neminem, nisi Jacobum fralrem Domini, quce Unde niulti absque fide et Evangelio Christi, vel
< aulera scribo, ecce coram Deo, quia non men- sapienter faeiant aliqua, vel sancle, ut parentibus
< tior. t obsequan'ur, et ut inopi manum porrigant, non op-
Notum vobh facio Evarigelium, quod evangeli- pf imanl vicinos. non aliena rapiant. Polesl et aliter
xaium esl a me, quoniam rion est secundum hominem. accipi in Paino : Dei filius revelatur, quod prsedi-
Neque ego ab hoinine accepi illud, neque didici, sed cante illo, agnitus sit gentibus, quem ante nesciebant.
per revelationeiiiJesv. Christi. Verbum ipsum «TTOZK- Conlinuo non acquievi carni et .sanguini. Sive, ut
Ki-fye-bi;,id est, reveiationis, proprie scripturarum in Groeco melius habelur, ou irpacruviBfpviiv aapxi
est, et a nullo sapienlium sseculi apud Grsecosusur- v.o-.i «Luati. Non contulit plane Paulus post revelalio-
patura, hoc est, revelationem illam signat, quaffi nem Christi cum carne et sanguine, quia noluit
vidit cum Damascum vadens in itinere Christi vo- margaritas projicere ante porcos, nec dare sanctum
Cem meruit audire, et ccecatis oculis, vei'um lumen canibus. Vide quid de peccatoribus scriptum sit:
mundi iutuilus est. Si enini Evangelium Pauli non Non permanebilspiritus trieus in hominibus istis, quia
est secundum hominem, neque ab homine accepit ^1 caro sunt (Gen. vi). Cum talibus, qui caro etsan-
illud aut didicit, sed per revelationem Jesu Christi, guis erant, non contulit Apostolus Evangelium, quod
non est utique homo Jesus Christus, qui Paulo ei fuerat revelatum, sed paulalim eos de carne et
Evangelium revelavil, quod si non est homo, con- sanguine vertit in spiritum, et lunc demum eis oc-
sequenter Deus est. Non quod hominem assumpluin, Culta Evangelii sacrametua commisit.
sed quo lanlum hominem renuamus. Inter acci- Neque veni Hierosottjmam,elc. Quid mihi prodest
pere autem et discere hoc interest, quod accipit isla religio, si legam, quod Paulus post revelatio-
per alium, qui primum insiuualur, ut ad fidem ejus nem Christi statim ieril in Arabiam, et de Arabia Da-
adducalur, ut credat vera esse quae scripta sunt, mascum fuerit reversus, nec sciam quid ibi gesserit?
discit autem is, qui ea quoeper senigmata et para- Exitus ac reditus dat mihi occasionem allioris intel-
bolas figurata sunt, explanata et aperta cognoscit, ligentioe.Arabia quse interprctatur humilis et occi-
et non homine revelanle, sed Christo qui revelavit dtia, vettts significat testamentum. Statim itaque ut
Paulo. credidit Paulus, ad legem, ad prophetas, ad Veteris
Audistis enim conversationemtneam aliquando in Teslamenti jam in occiduo posili sacramenla con-
Judahmo, quia supra modum persequebar Ecclesiam TJversus, quaesivit in eis Christum, quem jussus fuerat
Dei, ct expugnabam, etc. Quam elegans observatio' in genlibus prsedicare, et reperto illo, non est ibi
pondusque verborum : Audistis, inquit, coiiversalio- diutius commoratus, sed reversus est Damascum,
nem non gratam aliquando non modo in Judaismo, hoc est ad sanguinem et ad passionem Christi, et
non inlege Dei, supra modum persequehar Eccle- inde prophelica leclione firmatus pergit Hierosoly-
siam Dei, non ut Cceteri. Hinc quoque admiralioi niam, locum visionis et pacis, non lam disciturus
nascitur, quod non unusquisque de his qui leviler aliquid de apostolis, quam cum eis Evangelium,
persequebantur Ecclesiam Dei, sed ille qui cceteros> quod docuerat, collaturus.
in perseculione vincebat, convei-susad fideffi sit,, Deinde post triennium veni Hierosolymam videre
EcclesiamdicensDei,velipsum Cliristum Deum essei Pelrum. Non ut oculos, genas vullumque ejus aspi-
significal,vel ejusdem Dei esse Ecclesiam, qui quon- cerct, ulrum macilentus an pinguis, adunco naso
dam legis dator fuit. esset an recto, et utrum frontem vesliret coma, an
Cum autem placuit ei, qui tne segregavil ab uleroi (ut Clemens in periodis ejus refert) calvitiem habe-
matris mew, et vocavitper, etc. Non solum in hoc; ret in capite, nec puto apostolicse fuisse gravitatis,
loco, sed ct ad Romanos Paulus segregatum ihi ut post tanlam triennii praeparalionem aliquid hu-
PATIIOL. CIL 13
593 SMARAGDlABBATIS 596
iiianum in Petro yoluerit aspic:rc, sed his oculis A j « ift discipulos Domini, accessit adpriricipem sacer-
aspexit eiini quibus cl modo in Epistolis suis vide- « dotum, et petiit ab eo epislolas in Damascum ad
tur, his oculis Paulus vidit Cepham, quibus nunc « synagogas, ut si quos invenisset bujus viceviros
a prudenlibus quibusque Paultis ipse conspicitur. < ac mulieres, vinclos, perduceret in Hierusalem. Et
Nam et quod visus sit ire Hierosolymam ad hocipse, <.cum iter faceret, contigit ut appropinquarel Da-
ut videret Apostolum, non discendi studio, qui et < masco. Et subito circumfulsit eum lu.x de ccelo.
ipse eumdem prsedicationis haberet auctorera, sed < Et cadens in lerram audivit vocem dicenlem sibi :
honoris priori apostolo deferendi. < Saule, Saule quid me persequeris? Qui dixit :
Et mansi apud eum diebus quindecim. Non gran- < Quis es, Domine ? Et ille: Ego sum Jesus, quem
di indiguit magisterio, qui tanto se ad videndum < tu persequeris : duram est tibi contra stiirmlum.
PeU'ura tempore prseparavit. El licet quibusdam su- < calcitrare. Et tremens ac stupens dixit: Domine,
perfluum videatur nuraeros quoque qui in scripturis < quid me vis facere ? Et Dominus ad eum : Surge
sunt observare, tamen non absque re arbitror quin- < et ingredere civilatem,, et ibi dicetur tibi, quid le
decim dies, quibus apud Petrum Paulus habitavil, « oporteat facere ? Viri autem illi qui comitabanlur
plenani signiftcare s.cientiam, consumraatamque do- « cum illo, stabantslupefacti, audientes qjiidem vo-
clrinam, siquidem quindecim sunt carmina in Psal- •" • < cem, iieminem autem videntes. Surrexit autem
terio, el quindecim gradus per quos ad canendum < Saulus de terra, apertisque oculis nihil videbat.
Deo in atriis ejus consistendum justus ascendit. < Ad manus autem illum trahenles, introduxerunt
Alium autem apostolorum vidi ncminem, nisi Ja- < Damascum. Et erat tribus diebus non videns, et
cobttm fratrem Domini. Et coeleri aposloli fralres <non manducavit neque bibit. Erat autem quidam
Domini dicuntnr, sicut in Evangelio : Vade, dic fra- < discipulus Damasci, nomine Ananias. Et dixit ad
Iribus meis, vado ad palrem meum ct adpalrem ve- < illum in visu Dominus : Anania. At ille ait: Ecce
strum (Joan. «/(.). Sed quomodo Job, cl caeteri pa- < ego, Domine. Et Dominus ad eum : Surge et yade
triarchoe dicli sunt quidem famuli Dei, sed quasi < in vicum, qui vocatur reclus, el qusere in domo
egregius quidem Moyses, ut scriberetur de eo, sed < Judse Saulum nomine, Tharsensem, ecce enim
non sicut Moyses famulus meus, sic et beatus Ja- « orat. Et vidit virum Ananiam nomine intrpeun-
cobus speeialiter fraler propter egregios mores et < tem et imponentem sibinianus, ut visum recipiat,
incomparabilem fidem sapientiamque non modicam < Respondit autem Ananias : Domine, audivi a mul-
appellatus est Domini frater, et quod primus ei Ec- < lis de viro hoc, quanla mala fecerit sanctis. tuis in
clesise prcefuerit, quce prima in Christo credens ex < Hierusalem. Et hic potestatem habet a principibus
' <
Judaeis fueral congregala. sacerdotum aUigandi omnes qui invocant nomen
Quod autem cxceplis duodecim quidam vocentur < tuum. Dixit autem ad eum Dominus : Vade, quo-
apostoli, illud in causa cst, omnes qui Dominumvi- < niam vas electionis est mihi iste, ut porlel nomen
derant, et eum postea prsedicabanl, fuisse apostolps < meum coram gentibus el regibus et filiis Israel.
appellatos, ut illud ad Corinthios scribilur, Visus < Ego cnim ostendam iHi, quanta oporleat eum pro
<sJ itlis undecim, deinde visus est el Jacobo, deinde < nomine meo pati. Et abiit Aiianias, et introivit in
apostolis omnibus. Nam et alii ab his quos Dominus < domum, et imponens ei manus, dixit: Saule fra-
elegerat ordinali siint apostoli, sicut ad Philippen- < ter, Dominus Jesus misit me, qui apparuit tihi iu
ses ail: Necessarium exhtimavi Epaphroditum com- < via qua veniebas, ut videas et implearis spirilu
mililonem meum, veslrum autem aposiolum mittere < sancto. Et confestim cecideriint ab ocnlis ejus
ad vos (Philip. n). Et ad Corinlhios de talibus scri- < tanquam squamce, et visum recepit. Et surgens
bitur: Sive aposloli Ecclesiarum in gloria Dei (II < haptizatus est, et cum accepisset cibum confor-
Cor. vni). Silas quoque et Judas ab apostolis apostoli < tatus est. i
nominati sunl. Saulus aulem adhuc spirans 'minarum et cwdis in
Qum aulem scribo vobis, eccecoram Deo, quod non dhcipulos Domini. (Ex Beda.) Prsesentes videlicet
menlior. Sive simpliciler accipiendum, ut sit, quse csedibusafliciens, et minis delerrens absentes.
scribo vobis vera sunt, et Deo lesle confiimo, quia Saule, Saule, quidme persequerh? Non dixit quid
nulla arte verlqrum, nullo sunt fucata nendacio, persequeris membra mea, sed, quid me persequerh ?
sive allius, ul legalur, quce scribo vcbis coram Deo quia ipse in cprpore suo, quod est EOclesia, adhuc
sunt, id cst, Dei digna conspectu, quia scilicet non patilur iniquos, et in cujus etiam membris beneficia
menlior, et quomodo oculi Domini super justos, collala, sibi facta esse denunlial, cum ait : Esttrivi
avertit autem faciem suam a conspeclu impiorum, el dcdislh milti manducare (Matth. xxv), et expo-
ita nunc ea, quse scribuntur coram Deo stint, me nendo.subjunxil, Quamiiu uni ex minimis roeis fe-
non mentiente, qui scribo, quse non essenl coram cistis. Ego sum quem lu persequerh. Non dixit, Ego
Domino si mentirer. sum Deus, ego sum Dei filius, sed humilitalis, in-
IN NATALISANCTI PAULI. quil, meseinfirma suscipe, et luoesuperbiaesquarnas
depone.
LECTIO ACTUUM APOSTOLORUM, CAP. I X. Sed surge et ingredere chitatem, et dicelur tibi
< Saulus aulem adhuc spiraus roinarum el cccdisi qttid te oporteat facerc, etc. Non conlinuo quoeessent
597 COLLECtlONES IN.KPISTOLAS ET EVANGELIA. 598
facienda moiislfavit, setl itt civilate poslmodum fa- A (Ex August.) Hic diseimus cum suis diseipulis ju-
cieuda praemonuit, ut tanto post in bonis solidius dicaturum Jesum. Uiide et alibi Judceis dixit: Si
slaret, quanlo prius funditus cversus a pristino er- ergo in Beelzebub ejicio dmmonia, filii veslri in quo
rore cetidisseti ejiciunt ? ideo ipsi judices veslri erunt (Matlh. xiv).
Apertis oculis mhil videbat, et rel. Nequaquam Necquoniam super duodecim sedes sessuros cssc,
pofuisset bene rursus videre, nisi prius exccccatus aut duodecim solos homines cum illo judicaltiros
fuisset. Bene propriam sapientiam, quceperlurbalur, putare deberemus. Duodenario quippe numero uni-
excludens, fulei semper cuncla comniitteret. versa qucedamsignificata est judicantium multitudo,
Eterat tribu- diebus nori videns, etc. Quia Domi- propter duas partes septenarii, quo significatur
num non credidefat iertia die nioriem resurgendo plerumque universitas, quce duce partes, id cst, tria
vicisse, suo jam instruilur exemplo, qui lenebras caqualuor, altera per alteram partem multiplicatoe
triduanas, luce reversa, mutaret. duodecim faciunt. Nam et qualuor ler, et tria quater
Ego enim ostendam illi, quanla oporteal eum pro duodecim sunl. Alioquin quoniam in locum Judoe
nomine meo pati, et rel. Non debel, inquit, liinere traditoris aposlolum Malhiam legimus ordinatum,
quasi persecutor, sed polius quasi frater amplecli, aposlolus Paulus, qui plus illis oninibus laboravil,
quia diversa qtiaesanclis intulerat nromplus est sus- B ubi ad judicandum sedeat non habebit, qui profeclo
tinere cum sanctis. cum aliis sanctis acl numerum judicum se perli-
Et confeslim ceciderunt ab oculh ejus lanquam nere demonstrat cum dicit: Nescith quia angelosju-
squanim, etc. Draconis orane corpus dicitur squamis dicabimus (I Cor. vi), de ipsis quoque judicandis in
esse contextum. Quia ergO Judsei serpentes et geni- hoc numero duodenario similis causa esl. Non enim
mina sunt viperarum vocati, quia illorum perfidiam quia dictum est, judicantCs duodecim iribus. Isrdel,
sectabatur, quasi pelle serpentina oculos cordis ob- tribus Levi, quce terlia decima est ab eis judicanda
texerat, sed cadentibus sub manu Ananise ab ejus non erit, aul solum illum populum, non cumeo gentes
oculis squamis, monstratur in facie, quod verum cceteras judicabunt. Quod autem ait, in regenera-
lumenjam recipit in mente. tione, procul dubio morluorum resurreclionem no-
EVANGELIUM MATTH^JI, CAP.XIX. mine voluit regenerationis intelligif sic enim caro
« Tune respondens Petrus, dixit ei: Ecce nos re- nostra regenerabilur per incorruptionem, qufemad-
< liquimus omnia, et secuti sumus te : quid ergo modum est anima nostra regenerata per fidem. Quid
t erit nobis ? Jesus autem dixit illis : Amen dico vo- ergo de Paulo dicemus ? Nunquid tertius deciiiius
« bis, quod vos qui secuti estis me in regeneratione, tjudicabit? Quomodo in centum quinquaginta tribus
t cum sederit filius hominis in sede majestalis suse, C piscibusingentemnumerumsancloram,et in quinque
< sedebitis et vos super sedes duodecim, judicantes virginibus innumerabiles virgines, quomodo in quiu-
< duodecim tribus Israel. Etomnisqui reliquerit do- que fratribus illius qui torquebatur apud inferos
<mum vel fralres aut sorores, aut patrem aut ma- millia populi Judceorum et septem millia virorum,
< trem aut uxorem aut filios aut agros, propter de quibus Elice dicitur, tniliia millium, sic iu duo-
< nomen meum, centuplum accipiet et vilam seter- decim sedibus non duodecim homines, sed
magnus
< nam possidebit.i numerus perfeclorum. Orbis enim terrarum qua-
Tunc respondensPetrus dixit ei: Ecce nos reliqui- tuor designatis parlibus continetur. Ab his omnibus
mus omnia ct secuti sumus te : quid ergo eril nobis? partibus vocatur in trinitate, quoniam ter quaterni
(Ex Hieron.) Grandis fiducia! Petrus piscator erat, duodecim fiunt, perfectum numerum significat. Duo-
dives non fuerat, cibos manu et arle quserebat, et decim ergo tribus Israel, totus Israel duodecim tri-
tamen loquilur confidenter, reliquimus omnia. Om- bus sunt, sicut enim judicaluri ex lolo mundo, sic el
nia enim relinquit, qui voluntatem habendi deserit. ex toto mundo erunt.
judicandi
Sed quia non suflicit tanluin relinquere, jungit quod
Et omnis qui reliquerit domum vel fratres aul so-
perfectum est, et secuti sumus te, fecimus quod jus-
sisti, quid igilur dabis prcemii ? D rores aut patrem aut matrem aut uxorem aut filios
Jesus aulem dixil illis : Amendico vobis, quoa vos, aut agros, propter nomen meum, cenluplum accipiet
qui secuti eslis me in regeneralione, cum sederit filius et vilam alernam possidebit. (Ex Beda.) SenSus igitur
hominhfinsede majestaih sum, sedebilh super sedes jste est : Qui propler Evangelium Christi canialia
duodecimjudicanles duodecim tribus Israel. Non di- reliquerit, spiritalia bona recipiet, quce compara-
xit, qui reliquistis omnia, hoc enim et Socrates fecit tione et merito sui ita erant, quasi parvo numero
philosophus, et multi alii divitias conlempserunt: cenlenarius numerus comparetur, quia nimirum a
sed, qui secttli eslis me, quod proprie apostolorum fratribus atque consorlibus propositi sui. qui ei spi-
est atque credenlium, in regeneratione cum sederil rituali glutino colligantur, multo gralior est, etiara
filius hominis in sede majestatis suce, quando ex et in hac vita recipi et charilalem; lege Acta Aposto-
raortuis de corruplione resurgeut incorrupti, sede- lorum : Quia multitudinh credentium erat cor unum
bitis et vos in soliis judicantium, condemnantes el anima una, et erant illis omnia communicc(Act. lv).
duodecim tribus Israel, quia vobis eredentibus cre- Nullusque egcns erat inter eos qui sua pro Domino
dere noluerunl. reliqticrantjde quibus el Apostolus ait : Janquam
•S99 SMARAGDIABBATIS 430
nihil hqbenles et oinnia possidenies. Potest sane hoc, A est, ibi de morte tractatur. Nec conveniebat ut di-
quod ait: Accipiet cenlies, lantum nune in tempore ceret: Quicunqiie baptizali sumus in nomine ratris,
lioc, domos et fratres el sorores et malres et filios vel in nomine Spiritus sancti, in morte ipsiusbapti-
et agros cum persecutionibus per signlficationein zati sumus.
altius intelligi. Cenlcnarius quippe numerus de lceva Consepulti enim sumus cum Chrhto per baplismum
translatus in dexteram, lieel.eamdeminflexu digi- in morle. Si consepulti sumus cum Christo, secun-
lorum videalur tenere figuram, quam habueral de- dum ea quse superius diximus, id est, secundum
naritis in lceva, nimium lamen quantitatis magnilu- quod mortui sumus peccalo, consequenter utique
ctine supercrcseit, quia videlicet omnes, qui propler. resurgente Christo a mortuis, et nos cum ipso si-
rcgnum Dei, el temporalia sperant, eliam in hac mul consurgemus, et illo ascendcnfe ad coelos, cum
vita persecutionibus plenissima, ejusdem regni gau- ipso simul ascendemus, et sedente ipso ad dexteram
dium fitle certa degustant, alque in evspectaiione palris, cum ipso simul in cceleslibus sedere dice-
palrice coelestis, quoe jure in dextera significatur, mur, sicut alibi ipse aposlolus ait: Quia coexcilavit
omiiium paritcr eleclorum sincerissima dilectione nos Chrhto, simulque fecit sedere in cmleslibus
fruunlu-r. (Ephes. i).
HEBDOMADAVII POST PENTECOST. " Ut quomouosurrexii; elc. Novitas autem vitae est,
LECTIO EPISTOLJE BEATITAULIAPOSTOLI ADKOMANOS,ubi velerem hominem cum aclibus suis deposuimus,
CAP.VI. et induimus novum, qui secundum Deum crealus
« Quicunque baplizati sumus in Christo Jesu, in est, et qui renovatur in agnitione Dei, secundum
« morte ipsius baplizaii sumus. Consepulli enim imaginem ejus qni fcreavit eum. Nam et si is qui
« suiiius cum illo per baptismum inmorle, ul quo- forhhomo ttosler, inquit Apostolus, corrumpilur, scd
« modo Christus surrexit a mortuis per gloriam pa- qni intus est, renovatur de die in diem (II Cor. iv).
« tris, ila el uos in novitate vitse ambulemus. Si enim Inluere eos qui in fide proficiunt, et quolidie in
« coroplantati facti sumus similitudini morlis ejus, virtulibiis enitescunt, quomodo semper bonis ope-
« simul et resurrectionis erimus. Hoc scientes, quia ribus adjiciunl meliora, et hpnestis honesliora con-
< vetus homo noster simul crucifixus est, ut deslrua- quiruntur, quomodo in inteUeciu, in scientia et sa-
« lur corpus peccali, ut ultra non serviarous pec- pienlia crescunt, et intelligis eos quotidie innovari.
i calo. Qui enim niorluus est, juslificatus est a pec- In novitate ergo vitce ambulemus, ostendentes -nos-
< cato. Si autem raortui sumus cum Christo, crecii- metipsos ei, qui nos cum Christo suscitavit, quotidie
< mus, quia simul etiam vivemus cum illo, scienles novos, cl, ut ila dixerim, pulchriores, decorem vul-
« quod Christus resurgens a mortuis, jam non mo- ^1 tus nos;ri in Christo, lanquam in speculo colligen-
« ritur, mors illi ultra non doininabitur. Quod enim tes, qui surgens a mortuis ab humilitale terrena,
« mortuus est peccalo, semel mortuus est. Quod ad gioriam paternce majestatis ascendit, ut videatd
« autem vivit, vivit Deo. Ila et vos existiroate vos opera nostra bona, et glorificenlpalrem nostrum qui in
« morluos quidem esse peccato, viventesantem Deo in cwtiscst (Matth. vj), et sic merito Chrisio consurre-
« Christo Jesu Domino nostro. i xisse per gloriam Patris dicemur.
Quicunque baptizali sumus in Christo Jesu, in Si enim complantati, etc. Veluti alicujus planUe
morle ipsius baplizati suntns. (Ex Hieron.) Praecepit arboris ostendit mortemChrisli,cui nos complantatos
Apostolus, ut quia propter nos Chrislus ir.orluus et vult esse, ut succo radicis ejus, i'adix quoque noslra
sepultus est, et resurrexit, nos quoque ad passionis suseipiens, producat ramos justiliae, et fruclus efle-
succ siinilitudinem, Voluntaleset cupiditates nostras rat vilse. Christus ergo qui est Dei virtus et Dei sa>-
crucifigamus, el in baplismate mysterium morlis se- pienlia, ipse est arbor vitcc, cui nos complantarj de-
pulturse et resurrectionis ejus imileniur. bemus, et novo quodam atcpie araabili Dei dono,
(Ex Oricj.) Mori prius oporlet peccato, ut possis mors illius nobis vitce arbor efficitur. Rene aulem
sepeliri cum Christo, mortuo enim sepultura debetur; T. Apostolus non dixit: Si enim complantati facti sumus
nemo eiiim vivus sepelitur aliquando : si enim vivis morti ejus, sed simititudini morlis ejus. Ipsam qui-
adbuc peccato, consepeliri non poles Christo, nec in dem mortem, qua Jesus mortuus esl peccato, ut
novo ejus sepulcro colloeari. Vetus eniin homo tuus peccatum oinnino non fecerit. Nos non possumus
vivit, et ideo non poles in novitate vitse ambulare. mori, ut omnino nesciamus peccattim. Simililudi-
Quid est, quod cum ipse Dominus dixeril discipulis, nem lamen habere possumus, ut imitantes eum, et
utbaptizarenl omnes genles in nomine Patris et Filii, vestigia ejus sequantes, abstineamus nos a peccato.
el Spirilus sancti, Aposlolus solius Chrisli in bapli- Hoc est ergo, quod recipere potest humana natura,
snio nomen assumil? nisi quod in prsesenliloco, non ut in simililudinem mortis ejus Hat, dum ipsum imi-
lam baptismatis ratioiiem, quani mortis Chrisli discu- tando non peccat. Nam omnino ex integro nescire
tere cupiebat. Ad cujus similitudinem, etiam nos peccalum, solius est Chrisli. Igilur complantari
suaderel mori debere peecato et consepeliri Chri- nos vultmortis ejus simrlitudini, qua peccalo mor-
stcf. Etnon erat utique conveniens, ut ubi de morlei tuus est semel, ut possimus et resurrectioni ejus esse
dicebat, vel patreni nominaret vel spiritura sanctum. coroplantali. Ad ulrumque enim subaUdire debel
'Verbuhrctiiiffr-caro factum esl, et nierilo ubi caroi complantati el morlis et resurreciionis.
401 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. m
Hoc screntes, quia vetus homo noster simui cruci- AHoc
i esl, alienatus est a peccato ; morluus enim
fixus est. Vetus autem homo noster jntelligendus omnino non peccat. Vel, sicut prsefati sumiis, prio-
est, vita prior, quam duximus in peccatis, cujus ris vilae erroribus mortuus, innovalus in Chrislo et
finem et interitum quemdam facimus, ubi recepei'i- membruro ejus efleclus, eoncupisceniiis et passioni-
mus in nobis fidem cfucis Christi, per quam ita bus contradicit. *
destruitur corpus peccati, ut membra nostra, quse Si enim morlui sumus cum Christo, creditnus quia
sefviebant peccalo, ultra ei non servianl, sed Deo. timul et jam vivemuscum Christo. (ExOrig.) Proe-
Utdestruatur corpuspeccati, ut ultra non serviamus senti sermone Apostolus conclusionem facit oninium
peccalo. (Ex Orig.) Diligentius inluendum est, quo- quce in superioribus construxerat, ct dicil: SI autem
modo dixerit corpus peccali, in quo duplex dari vi- mortui sumus cum Christo, per heec scilicet quce
detur intellectus, vel quia nostrum corpus peccati superius oslendimus credimus et quia convivemus
esse dixerit corpus, vel quia peccali ipsius dicat ei. Non dixit : et conviximus, sicut dixit : mortui
esse. pfoprhnn aliquod corpus, quod destruendum sumus, sed : convivemus, ut ostendat, quia mors in
sil his qtii non debent ultra servire peccato. Quia prsesenti operalur, vila autem in futuro, tunc scilicet
ergo uterque sensus in locO admitti potest, de utro- cum Christus manifestatus fuerit, qui est vita nostra
que quod nobis videalur exponimus. Etenim si pro- B • abscondila in Deo.
prium corpus ponamus esse peecati, videbitur quod Scientes quodChristus surgens amorluis jam nori
sicuide his qui in novom hominem reparali sunt, moritur. Duplex intelligituf resurrectio, una qua
dielum est, quia Vos estis corpus Chrisii, et membra mente et fide cum Chrislo a terrenis resurgimus,
ex parte (I Cor. xn), ila et de his qui velerem ho- ut ccelestia cogitemus, aliaque generalis eril in
minem nondum crucifixerunt dici posse qtiod sint carne, hcec in secundo Crit, illa in primo Domini
corpus peccati et membra ejus, cujus caput corporis fuit advenlu , idcirco absolula sententia definivit
sit diabolus, sicut Christus capul est corporis eccle- Apostolus, quod Christus jam non moreretur, ul et
siaruro, non habentis maculam aut rugam (Ephes. hi qui conviverit ei, de seternilate vilce securi sint.
»v). Possunt autem membra, ex quibus corpus istud Mors illi ultra non dotninabitur. Potest aulem quis
peccali constat illa videri, quse superius enumeravit coiupendiosius in his dicere, quia hic mortem com-
Apostolus membra esse super terram, hoc est, for- niusiem hanc dicit et mediam, qua mortuus esi,
nicalionem, immunditiam, impudicitiam, avaritiam, sicut idein Apostolus dixit secundum scripturas,
contentionem, iram, dolos, rixas, dissensiones, hce- et iiihil absurduni videri; si is qui formam servi
reses, invidiam, comessationes et his similia, ex , susceperal, dominatum pertulerit mortis, quce sine
quibus omnibus membris digne dicitur corpus con- dubio dominalur omnibus qui in carrie posili, sub
stare peccali, et hoc corpus veleris hominis appel- serviii foriaa censenlur. Alius vero qur profttndio-
lari, quod si quis per crucem Christi destruat, et in rem in his Pauli sensum in virtule spiritus coiilue-
novum hominem, qui sccundum Deum creatus est tur, dicit: Quia mors hic, de qua dixerat quod
comiuuletur , uitra non dicetur servire peccalo, ullra non dominabilur Christo, ille ipse inteiligentlus
cui sine dubio servit, donec alicui eorum subjacet, est novissimus inimicus, qui figuram habuit cefi
quce supra exposuimus membra esse peccati. Si illius, qui absorbuerat Jonam, in quam mortem,
vero magis corpus nostrum hoc dixisse intelligatur lanquam Jorias in ventre ceti ingressus. est, in e&ui
Apostolus corpus peccati, secundum illam profeclp seilicet locum, quem salvalor ipse cor terroe noiiii-
accipielur intelligentiam, qua et David de semelipso navit, in quo tres dies el tres nocles exemplo Joiia:
dicit : Quia in iniquitalibus conccplus sum, et in fulurum esse filium hominis dicit (Matllt. xn), ut
peccalh concepit me mater mea (Psal. L). Pro quo eos qui inibi a morte detinebantur, eximerel, unde
peccato et Ecclesia ab Apostolo tfaditiooem susce- recte Aposlolus in prcesenti loco dieit : quia mors
pit etiam parvulis baplismum dare. ei ullra non dominabilur. Non enitti ultra dabit
(Ex Primas.) Sive iit destruaiur corpus peccati, p. semetipsum in doniinationem tyranni, neque iterum
hoc est,ut non ex parte, sed omniavitia destruantiir, exinaniet se, ut formam servi accipiat, et fiat obe-
quia unum vitiiim membrum csl peccati, corpus diehs usque ad mortem (Philip.u), ne rurstini iii
vero est universitas deliclorum, quorum plenitudo fOrma servi, quamvis voluntate, ct non necessitale
est originale peccalum. Christus autem uori ex positus , dominationeni tantum lyranni moitisqtic
parle, sed integer est crucifixus, ul nos ex loto patiatur, et boc est quod ait: Quod enim nwrticiis
moriamur peccato, et vivamus Deo, sive ut corptis estpeccalo, morluus eslsemel. '
nostrum destruatur a servilute peccati, et fiatjusti- Quod autemvivit, vivitDeo. Vivere aulem Deo, ita
tioe mancipitim, quod solebat esse deticli. Omnis inttrlligendum est, quasi expleto eo,
quod in fonria
enim qui facitpeccatum, servus estpeccati (Joan. vin). Dei posilus, exinanivit semetipsum, et formam servi
Sive corpus peccati intetUgitur is, qui adhuc extra aeccpit, et factus cst obediens usque ad raortem,
baptismum originali subdilus est conditioni, et rursuni permaiieal in forma Dei, atque cequalispa-
nondum ulla vilse susceriil initia , sed ex toto alienus tri, unde merito in coiisequentibus ponit, ita el vos
est a salule. existimate, vos quitlem moiiuos esse peccato, 'vi-
Qui enim iHorluus est, justificatus cst a peccato. venles auleni Deo in Christo Jesu Domino nostro,
m SMARAGDIABBATIS 404
<ruo scilioet Imhatione Christi peccato moriamur, A J Ego autem dico vobis, Id est, ego novus homo,
alieni ab eo effecti, et Deo vivamus jungenles nos, vohis novis nova loquor.
et unus cutn ipso.spiritus facti. Quia omnis qui irascitur fratri suo, reus erit ju-
Ita et vos exhliniale, etc. Qui enim cogitat mo- dicio. (Ex August.) Videndum est, qtiantum intersit
riturum se esse non peccat, verbi gratia, si me inler justiliam Pharisceoram et Cbristianorum, quse
coneupiscentia nmlieris. irahit, si argenti, si auri, inti'oducit in regnum ccelorum. Ibi enim occisio
si praedia, si cupiditas pulset, et ponam in corde reum facil judicio. Hic aulcm ira reum nihilominus
meo, quod morluus sum in Chrislo, exstinguetur facit judicio. .
continuo concupiscenlia et eflugalur, peccatum ex- Qui autem dixetit fratri suo racha, reus erit con-
slinguitur, furor cessat, ira, odium conquiescit, et cilio. (Ex Hieron.) Hoc verbum proprie Hebrseprum
hoc modo quis mori invenitur peccalo et vivere est, ntn Racha enim dicitur KEVOJ , hoc est, inanis
Deo. Qujd est aliud, quod dicit: Vivmtes Deo in et vacuus , quem nos possumus vulgata injuria
Christo Jesu, nisi vivere in sapientia, in. justitia, in absque cerebro nuncupare, Si de otioso sermone
pace, in sanctificatione, quoe o.mnia Christus est? reddituri sumus rationem, quanto magis de contu-
(Ex Primas.) Sive existimate vos mortuos esse melia ? Sed et signanter, additur, qtti dixerit fralri
peccato, id est, sieut caput vestrum semel est mor- B I suo racha. Frater enim noster nullus est, njsi qui
tuum, sic et vos membr.a illiuseffectivilse, ejusexem- eumdera nobiscum habet palrem; cum ergo similiter
pla sectamini, ut nihil morti ulterius debeatis, hoc credat in Deum, et Chrislum Dei noveril sapien-
est, ut in vobislocum mors sectanda non habeat.IIIe tiam, qua ratione stuliitice elogio denolari potest?
autem vivit Deo, qui Christi vestigia humililate, (ExAugusl.) Quid interest inter reum judicio, et
Eanctificalione, pietale, sectatur, reum concilio, et reum gehennce ignis?Nam hoc po-
stremum gravissimum sonat, ef admonet gradus quos-
EVASGELIUM- MATTILEl, CAP.V.
dam factos alevioribus ad graviora, donec adgehen-
< Amen amen dico vobis,,nisi abundaveril juslilia nam ignis veniretur: et ideo si levius est, reum esse
< vestra plus quam Scribarum et Pharisseorum, non judicio, quam essereum concilip, item levius est esse
< intrabitis in regnum coelorum. Audislis quia di- reum cencilio, quam reum esse gehennseignis,opor-
< clum est anliquis : Non occides. Qui autem occi- tet levius esse intelligalur irascisine causa fratri,
< derit, reus erit judicio. Ego aulem dico vobis, quam dicere i-acha, et rursus, levius esse racba,
< quia omnis'qui irascitur fralri SUQ,reus erit ju- quam dicere fatue. Non eriim reatus ipse baberet
< dicio. Qtii autem dixerit fratri suo racha, reus gradus, nisi gradalim etiam peccata commemora^
< erit concilio. Qui aulem dixerit fatue, raus erif ^ rentur. Racha enim obscurum est, quia necGroccum
« gehennaeignis. Si ergo offers munus tuum ad 8,1- est nec Latinum, nonnulli autem de Grseco trahere
< lare, et ibi recordatus fueris, quia fraler tuus yoluerunt ejus interprelationem, putanles pannosun~
< habet aliquid adversum te, relinque ibi munus dici, Grsece enim pannus, rachus dicitur. Probabi-
< tuum ante altare, et vade prius reconciliari fralri lius autem dicitur vocem es.se, non significanlem
< tuo. Et tqnc veniens offeres niuiius tuum. » aliquid aliud, pisi jndignanlis animi motum expri-
Amen amen dico. VQbh, nhi abundaverit juslitia nientem, ut s.unt apud grammaticos interjectiones,
vestra, plus quam, elc. (Ex August.) Hoc est, nisi cum dicitur a dolente, heu, vel ab irascente, hem,
non solum illa minima legis praecepta inipleverilis, quce voces quarumque linguarum sunt proprise, nec
qtiae inchoant homiiiem, sed etiam ista, quoe a me in aliam lingtiam facile transferuntur^ quae. causa
addunlur, qui non veni solvere legem, sed implere, utique coegit tam Grsecum interpretem, quam Lati-
non iplrabitis in regnum coelorum. Justitia Phari- nqm vocem ipsam ponere, cum qupmo.doeam inter-
sceorum est, uj uon pccidant, justitia eorum qui in- pretaretur, noninveniret. Gradus itaque sunt in islis,
traturi sunt in regnum Dej est, u(, iipn irascantur peccatis, ut primo quisque ifascatur, et eum motum
sine causa. Minimum est ergp non pccidere,,'et qui retineat corde cpnpeplum. Jam si extorserit yocem
illud solverit, minimus vocabitur in rpgno coelorum. indignantis, ipsa commotio non signiflcaniefti ali-
Quj aulem illud impleverit, non occidat, noji.cpntk quid, sed illum animi motum ipsa eruptipne ,te-
nuo magpus erit, et idoneus regno coeloruni, sed[ stantcm C[ua ferialur ille cui irascimur, plus est
tamen ascendit aiiquera gradum. Perficietur autem, ulique quam si surgens ira silentio premeretur.
si non irascitur sine causa , quod si perfeccrit, Si vero non solum vox indignantis audiatur, sed
multo remotior erit ab homicidio. Quapropter quii eliam verbmn quod jam certam ejus viluperalio-
docet ut npn irascamur, non solvit legem, ne ocei- nem, in quem prpferlur, designet et nolet, quis
damus, sed jmplet potius, u"t ei foris, dum non oc- dubitet amplius hoc esse, quam si solus indigna-
cidimus, et in corde, dum non irascimur, iunocen- tionis sonus edeietur? Itaque in primo ununi est,
tiam custodianjus, id est, jra sola, in seoindo duo, et ira et vox, quce
Audhlh, quia diclum est anliqnh ; Non occides. iram significat, et in voce ipsa cerlae vituperalionis
Qui auicm occiderit, reus etit judicio. In lege au-- «xpressio.Videnunc eliani tres reaius-judicii concilii,
lem judicabatur, ut et qui occidebat, et ipse occi- gehennce igiiis. Nam judicio adhiic derensioni datur
derelur. locus. In coiicilio autemquajiquam eljudiciumesse
405 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVAN&ELIA. 406
soleat, tamen quia interesse aliquid hoc loco fateri A < Nam finis illorum mors est. Nunc vero.Iiberati
cogil ipsa dislinctio, videatur ad concilium perti- < a peccato, servi aulem facti Deo, habetis fructum
nere sententice prolalio, quando IIPUjam cum ipsp « vestrum in sanotificationem, finem vero vitam
reo agitur, utrum daniiiandus sit, sed inter se, qui « oeternam.. Slipendia enim peccati mors, gratia
judicant, conferunt, quo supplicio damnari opor- < autem Dei vita teterna, in Christo Jesu Doinino
leat, quem constat esse damiianduni. Gehenna vero < nostro. i
ignis, nec damnationem habet dubiam, sicut ju- Humanum dico prapler infirmitatetn carnis vestrce.
dicium, nec damnati poenam, sicut concilium, in Sicut enim exhibuhth membra vestra servire immun-
gehenna vero ignis certa est et damnalio, et poena ditim et iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete
damnati. ' membra vestra servire juslitiw in sahclificalionem.
Gehenna nomen composilum est, D:n N^. Fuit (Ex Orig.) Pudorem quemdamper htec incutit Apo-
enim vallis filiorum Ennon juxta Jerusalem, in qua stolus auditofibus, ut hoc sallem dependant justitise
mullajacuere cadavera mortuorum, unde el inlerno et sanctificationi, quod prius immunditise, iniquita-
gehennaecongruit nomen. lique detulerunt. Quid ergo tam liumanum, hoc
Si ergo offers muhus tuum ante altare, et ibi re- est, quid tam leve, quid tam sine onere, et qur/d
cordatus-fuerh, quia frater luus habet atiquid adver- B nulb prorsus possit carnis iijfirmitas excusare?
sum le, relinque ibi ntunus tuum ante altare, etc. (Ex riiulto enim amplius,. et malto intenliushonoranda
Hieron.) Non dixit, si tu habes aliquid adversum justilia est. Sed ego, inquit, humane- et.communiter
fratrem tuum, sed si frater tuus habet aliquid ad- ago, eadem postulo, similia requiro-:-dudum curre-
versum te, ut durior reconcilialionis tibi imponatur baut pedes vestri ad daemonum lempla, nunc cur-
necessilas. Quahdiu ergo illum placare non possur rant ad Eeclesiam Dei, currebant prius ad efliin-
mus, nescio an consequenler munera nostra oflera- dendum, nunc ad liberandum sanguinem curraut;
mus Deo. protendebautur prius manus, ut aliena diriperenl,
Docet ulique eum qui in fratrem impaeificus est, nunc protendantur, ut propria largiantur. Gircuin-
pacis hostiam jnste Domino,offerre non posse. spiciebant prius oculi mulierem ad Concupiscendunij
(Ex Augusi.) Si in mentem venerit, quod aliquid nunc circumspiciant pauperes, debiles, egeuos ad
habeal adversum nos frater, id est, si nos eum ali- miserandum. Aures deleclabantur audilu vano vel
quo lsesimus, tunc enim ipse habet adversus rios, bonorum derogalionibus, nunc converlantur ad-au-
nam nos haberaus adversum illum, siille nos Icesit, diendum verbum Dei, ad explanalionem legis et ad
ubi non opus est pergere ad reconciliationem. Non capiendam sapienlise disciplinam, Linguaque convi-
enim veniara poslulabis ab eo, qui tibi fecit inju- ' ciis, maledictis et tuipiloquiis assueta est, conver-
riam, sed tantum diinittis, sicut libi a Domino di- tatur nunc ad benedicendum Dominum,. in omni
mitti cupis, quod ipse coramiseris. Pergendum est tempore sermonem sanum proferat et honestum, ut
ergo ad reconciliationem, cum in mentem vefterit, det gratiam audienlibus.
quod nos forte fratrem in aliquo lsesimus. Pergen- (Ex Primas.) Humanum dico proptet infirmilatetn
dum autem non pedibus corporis, sed motibus carnh veslrw, hoc est majora quidero exigere a vo-
animi, ut le humili affectu prosternas fralri, ad bis pro divinse servitutis retribulione deberem, sed
quem chara cogitatione cucurreris, in conspectu conscendens et temperans infii'mitati.vestroe,huma-
ejus, cui munus oblaturus es. Spiritaliter, templum na et possibilia prcedico alque snadeo, ut sicut
nostrum interior homo est, altare fides, munus, prompli fuislis ad sectanda noxia atque coutraria.
prophetia, doctrina, oratio, hymnus, psalmus, et-si ila alacres sitis ad ea, quce utilia et saluli ainica sunt
quid tale aliud spirilalium donorum aliquid occur- peragenda.
rerit. Ita enim eliam si prsesens -sit, poteris eum Cum enim servi esseth peccali, liberi fuislh justi-
non simulalo animo lenire alque in gratiam revo- tiw. Cum ergo quis peccatoservit,'justiiiaeliber est,
care, veniam postulando, si hoc prius coram Deo T. 1 hoc esl, alienus est a justitia. Hic enim Uberum
feceris, pergens ad eum non pigro motu corporis, alienum dicit, et recte quidem, nemo epim polest
sed et celerrimo dilectionis affectu, atque ihde simul et peccato servire et justitice, ut illud: Nemo
veniens, id est, intentioriem revocans. ad id quod poiest duobus dotninh servire. Hlud sane notandiim
agere coe;eras, offeres niunus tuum, est esse et liberlatem culpabilem et -laudabilem ser-
vitutem. Nam liberum esse .iusiiiice, crimen est.
HEBDOKADAVHI POST PENTECOST.
Servura vero esse justitioe, laudabile. Quod autein
LECTIO BEATIPAULIAPOSTOLI ADROMANOS, CAP.VI. dicit, servum justilice fieri, sinitil intellige^ et sa-
« Humanum Jico propter iriflrmiiatem caiiiis ve^ pienlice et pietati el pudicitise, et. omnibus simul
< stroc. Sicul enim exhibuistis membra vestra ser- virtutibus. Sicut e contrario qui peccati servusest,,
< vire iininundilice et iniquitati ad iiiiquitatem, ita simul ei concupiscenlice malae, .«t irce et furori et
« nunc exhibele membra vestra servire justitiae in impudicitioeet rapinceet oiftnibus simui vjtjis acsee-
< sanctificatipnem. Cum enini servi essetis peccali; Jeribus servit.
<. liberi fuistis juslitise. Quem ergo fruclum habui- Quem crgo friictum habuhlh tuxiCj.inquibus nunc
«. Stis. tunc in illis, in qtiibus nunc erubescilis? erubescith, namfinh.. illorummort esl, (Ex Primas.)
407 SMARAGDl ABBATIS M^
Ac si diceret, qualem fruclum in actione rei illius A< Erant aulem qui manducaveranl quasu qualuor
fiabuislis, in cujus etiam recordalione verecnndia « millia,et dimisit eos. > >
est? in Dei vero cultu hoc ipsum jam fruclus est, Cum multa turba esset cumJesu, nec habereni
quod vivitis sanctifieati per baptisraum. quod manduearenl, convecalh, etc. (Ex Bedai) ta
(Ex Orig.) Fructum et bonofum et malorum esse hae lectione consideranda est in uno eodemque
docet scriptura divina, ut ipse Salvator in Evangeliis redemptore nostro distincta operatio humanitatis
dicit:Aut facite arborem boiiam, etfruclum ejus scilicet atque divinitatis. Quis entin noh videat lioc
lionum, aut facite arborem malam, et fructus- ejus quod super lurba miseretur Dominus, ne vel inedia,
malos. Si quis igilur convertat animum et proposi- vel viae longioris deficiat labore, affectum esse, et
lum ad jusliliam, erubescit sine dubio, et ipse se compassionem humauce fragililalis. Quod vero.de
notat de prioribus gestis quse egit, positus sub septem panibus et pisciculis paucis, quatuor millia
peccato, quia finis illorum mors est. Sed requiro hominum saturavit, divince opus esse virtutis. My-
quse mors? certum est non istacommunis. Non enim slice autem hoc miraculo designatur, quod viam
quis post morlem convertitur ad justitiam, vel pro sseculi prcesentis aliter incolumes transire nequimus,
malis geslis praetefitis erubescit. Quid ergo est? nisi nos gratia redemptoris nostri alimento sui verbi
Nuuquidnam peccati mortem dicere videtur, quo- B reficiat. Hoc vero lypiee inler hanc refectionem et
niam anima quse peccat ipsa morietur? An illud illam quinque panum ac duorum piscium dislat,
magis potest intelligi, quqd islam morlem dicat, quod ibi littera Veteris Testamenti spirituali gratia
qua cum Chrislo peccato moriuiur, et viliis ac sce- plena.esse signata -est, hicautem Novi verilas ac
leribus fuiem damus, ut post hcecdixisse videatur, gratia testamenti, fidelibus minislranda monstrata
quia finis illoru.m mors est? est. Sane utraque refeclio in monte celebrata est,
Nunc vero liberati a peccato, servi auiem facti ut aliorum Evangelistarum narratio. declaral, quia
Deo, habelh fruclum vestrum in sanclificalionem, utriusque scriptura testamenti recte intellecta:,
finemvero vitam wternam. Fructus fructibus com-r altitudinem nobis ccelestium et prseceptoruro mau-
parat, et peccati quidem fructus,pro quibus nunc, dat, et prcemiorum, utraque altitudinem Christi,
hoc est, posteaquam liberati a peccato et servi fa- qui est mons domus .domiui in vertice monlium
cli Deo, erubescunt, pronuntiat morte finiri. Fruclus consona voce prsedicat. Qui enim cedificatam super
vero justiiioe, qui sunt in justificatione, finem dicit se civitatem, sive domum domini, id est, ecclesiam
accipere vitam ceternam. in altum bonorum extollit operum, et cunctis ma^
Stipendia enim peccati mors. Romanis eniift mjli- nifeslam gentibus exhibet, ipse hanc ab infimis de-
tibus pro labore militise stipendia appendebantur pe- ^ lectatioftibus- abstractam pane coeli reficit, alque ad
cuiiise. Ergo stipendium laboris esl fructus, ab stipe appetitum supernce suavifatis datopignorexibispi,-
pendenda nominatur. Anliqui enim appendere pecu- ritualis accendit,
uiaui solebant magts quam adinimerare. Ergo qui Misereor super turoam, quia ecce jam tnduo sustir
peccato militat, stipendium, id est, remurieratio- nent.me, nec haltent quod manducent. (Ex Gregor.)
neni laboris malitise suae accipiet mortem. Turba ergo triduo Doroinum propter sanalionem
Gratia aulem Dei vita mterna in Chrhta Jesu Do- infii'moruro suorum suslinet.cum elecli quique fide-
mitio nostro. Non dix-it similiter stipendia jjustitise, quesanetce trinitatis lucidi,Dominopro suissuorum-
quia nori eral antequam remuneraret in riobis. Non que peccatis, animse videlicet languoribus, perse^-
enim nostro labore qusesita est, sed Dei munere veranti instantia supplicant. Item turba triduoDoml-
condonata. num sustinet, quando-mullitudo fidelium peccata,
qucc perpetravit, per poeiiitenliam detiinans, ad Do^
EVANGELIUM MARCI,CAPUT VIII. niiniim se in opere, in locutione, alquein cogitatione
« Cum turba mulla esset cum Jesu, nec habe- conyertit,
< rent quod manducarent, convocalis discipnlis, ait Et si dimhera.eos jejunosin domum suam, defi-
< illis : Misereor super turbam, quia ecce jam lri- •" ctent in via. Diiiiiltere jejunos in doroum suam Do-
< duo sustinent me, nec habenl quod manducent. minus norj vult, ne deficiant in via, quia videlicet
< Et si dimisero eos jejunos in domum suam, defi- conversi peccatores in prccsentis vitce via deficiunt,
< cient in via, quidam eiiim ex eis de longe vene- si in sua conscientia sine doctrince sanctce pabulo
< runt. Et responderunt ei discipuli sui: Unde istos dimittautur. Ne ergo lassentur hujus peregrina-
« poterit quis hic saturare panibus in solitudine ? tionis ilinere, pascendi sunt sacra admonitione.
< Et interrogavit eos: Quot panes habelis ? Qui dixe^- • Quidam enitn ex eis de lottge venerunt. Est autem
« runt, septem. Et prsecepit turbae discumbere qui inhil fraudis et nihil carnalis corruptionis ex-
« super terram, elaccipiens seplem panes, gratias pertus, ad omnipotentis i)ei servitium feslinavit,
c agens, fregit,' et dabat discipulis suis, ut appone- iste de longinquo non venit, quia per incorruptionem
« rent.et proposuerunt turbae. Et habebant pisci- et iimocentiara proxiraus fujt. Alius nulla irnpudir
< culos paucos, et ipsos benedixit, et jussil apponi. citia, nullis flagiliis inquinatus, solum aulem ..conr
< Et manducaverunt et saturali sunt, et susluleruiit jugium expertus, ad ministeriimi spirituale conver-
« cmod supererat de fragmentis septem sportas. sus Vest. Neque iste yenit e longinquo, quia usus
409 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 410
conjunclione eoncessa.perillicita non erravit. Alii A j voluerit filius revelare (Matth. x), quid nisi panem
vero post carnis flagilia, alii post falsa lestimonia, vitsenobis per se aperiendum monstravit ? Ad cujus
alii post facta furta, alii post illatas violentias, alii interiora cernenda, per^iosipsos penetrare nequi-
post perpelrata homicidia ad poenitenliam redeunt, vimus.Cui contra Propheta miserabilem quorumdam
atque ad omnipotentis Dei servitium convertuntur. famem deplorans ait : Parvuli petierunt panetn, nec
Hi videlicel ad Dominum de longinquo veniunt. eral qui frangeret eis. Quod est aliis yerbis dicere :
Quanlo enim quisque plus in pravo opere erravit, Indocli qusesieruiit pabulum verbiDei,nec erat, ma-
tanto ab omnipplente Domino longius recessit. Den- gistris deficieniibus, qui eis scripturse arcana pa-
tur igitur alimenta eis, etiam.qui de longinquo tefaceret. Acceptis autem ad frangendum panibus,
veniunt, quia conversis peccatoribus, doctrinse san- Dominus gralias agit, ut et ipse quantum de salute
ctse cibi prcebendi sunt, ut in Deum vires reparent, generis humaui congaudeat ostendat, cl. nos-ad
quas in flagitiis amiserunt. Item Judcei quicuuque agendas semperDeo gratias informet, cum velter-
jn Christo crediderunt, de prope ad illum venerunt, reno pane carnern vel animam coelesti superna
quia legis et prophelarum erant litteris edocti de gratia largiente reficiriius.
illo. Credenles vero ex gentibus de longe.ulique Et habebdnt phciculos paucos, et ipsos benedixit,
venerunt ad Christum, quia nullis paginarum san- B J etjussil apponi. Si in panibus septem Scriptura No-
ctarum monimenlis de ejus erant fide prsemo- vi Testamenti designatur, in cujus lectione per gra-
niti, tiam sancii Spiritus internas meniium epulas inveni-
El responderunt ei dhcipuli sui: Vnde htospoterit mus, quid in pisciculis, quos benedicens pariter
quh hic salurare panibus in sgliludine ? Et inlerroga- DominUs, turbser jussit apponi? Sanctos accipimus
vit eos : Quot panes liabeth ? Qui dixerunt : Se- illius lemporis, quo eadem est condita Scriptura,
plem. Bene septem panes.in ministerio Novi Testa- vel quorum ipsa Scriptura fidem, vitam et passiones
menli ponuntur, in quo septiformis gratia spiritus continet, qui de turbulenlis hujus sseculi fluctibus
sancli plenius fidelibus cunclis et credenda revelatur erepti, ac divina benedictione consecrati, refeclio-
et credita datur. Neque hordeacei fuisse produnlur, nem nobis internam, ne in hujus mundi transeuntis
sicut illi quinque, de quibus quinque sunt homi- excursu deflciamus, exempla suae vel vitae vel mor-
num niilUa saturata, ne iterum sicut in lege vitale tis proebuere.
animae alimenlum corporalibus sacramenlis obte- Et manducaverunt el saturati sunt. Manducant de
geretur, hordei elenim medulla lenacissinia palea panibus Domini ac piscibus, et saturantur, qui
tegitur. audienies verba Dei, et exernpla intuentes, ad pro-
'
Et prwcepit, elc, Supra in refectione quinque k feclum vitoe correctioris per hsec excitari atque
panum turba supra fenum yiride discumbebat. Nunc assurgere festinant, qtiibus aperte congruit illud
ubi septem panibus reficienda est, supra terram dis- Psalmistae : Edent pauperes et saturabunlur et lau-
cumbere praecipitur,quia per scripturam legis carnis dabunt Deum, etc. (Psal. xxi).
desideria calcare et comprimere jubemur. Omnis Et sustulerunl quod supererat de fragmenlh seplem
enim caro fenum, et omnis gloria ejus. tanquam ftos sportas. Quod .lurbis saluratis supererat apostoli
feni (Isaiw XL). In Novo autem Testamento ipsam sustollunt et septem sportas implent, quia sunt al-
quoque terram ac facultates teroporales derelinquere tiora perfectionis proecepta, vel potiusexhortamenla
prcecipimur, vel certe quia mons, in quo turba do- Ct consilia, quoegeneralis fideliuni multitudo nequit
minicis panibus reficiebatur, altitudinem, ut supra servando et implendo attingere, quorum exseciitio
diximus, redemptoris nostn significat, ibi super illos proprie respicit, qui majore sancti spiritus gra-
fenum, hic super terram reficilur. Ibi enim celsitu- tia plenius generalem populi Dei conversationeni
do Christi propler carnales homines et Hierusalem nienlis alque operis sublimitate transcendunt. Qua-
terrenam carnali spe et desiderio tegitur. Hic autem libus dicitur : Si vis perfeclus esse, vade, vende omnia
remota omni cupiditate carnali, convivas Novi Te- •^ qum habes, etc. (Mallh. xix).
stamenli, spei permanentis firmamentum, tanquam Uiide bene sportoe, quibus dorninicorum sunt
ipsius montis soliditas nuUo feno interposito con- condita fragmenla ciborum, propter septiformem
tinebat, spiritus graliam septem fuisse memorantur. Nam
Et accipiensseptem panes, gralias agens, fregit et quia sportse junco et palmarum foliis solent contexij
dabat discipulh suhf ut apponerenl, et proposuerunt ftierilo in sanctorum significatione ponuntur. Juncus
turbw. Domlnus accipiens panes, dabat discipulis, ut quippe super aquas nasci consuevit. Palma vero
ipsi acceptos turbae apponerent, quia spiritualis viclricem ornat manum, et junceis vasisTecte
dona scientice tribuens apostolis, per eorum mini- comparantur elecli, cum radicem cordis, ne forte
gterium voluit ecclesiae suse per orbem vitae cibaria ab amore aeternitatis arescatj in ipso vitae fonte
distribui. Quod aulero fregit panes, quos discipulis collocant. Assimulantur et eis quae de paimarum
daret, apertionem designat sacramentorum, quibus sunt foliis Coritexta, cum inde festivam aelernae re-
ad perpeluam salutem nutriendus erat mundus., tributionis memoriam puro corde retinent ; etbene
Cum eniin ait ipse Dominus : Et nemo novii filium turba quamvis reliquias dominici prandii non ca-
nisi pal-er,ncquepatrem quh novit, itisi fitiut et cui peret, manducasse tamen et saturata esse narratur,
4H SMARAGDIABBATIS 412
Iti filii Dei
quia sunl nonnuUi, qui elsi omnia sua relinquere A Quicunqueenim spiritu Dei agunlur,
nequeunl, lamen esurientes et sitienles justitiam, sunt. Ac si diceret, quicunque nierefitur spirilu saii-
saturanlur, cum audiendo mandata legis Dei ad cto gubernari, vel secunduin doctrinam spirilus san-
vilam perveniuntaeiernam. cli vivere, hi sunt qui spirilu Dei aguntur, id est
Eranl auiem qui manducaverunt quasi qualudr gubernantur vel moventur. Sicut enim mulli filii
millia, et dimisit eos. Bene qtialuor millia, ut ipso Dei, ut Scriptura dicit : Ego dixi, Dii eslis, et filii
ctiam numero docerent cvaugclicis se pastos esse excetsi omnes (Psal. LXXXII), UIIUStamen esl natura
cibariis. filius et unigenitus de patre, per quem omnes 'filii
HEBDOMADA IX POST PENTECOSTEN. appellantur. ita et spiritus multi quidem sunt,sed
LECTIO EPISTOL.E BEATlPAULIAPOSTOLI ADROMANOS , unus est, qui vere ex ipso Dep procedit, et cseteris
CAr.VIII. omnibus vocabulis ac sanctificalionis suoe graliam
« Debitores sumus non carni, ut secundum car- donat.
« nera vivamus. Si enim secundum carnern vixeri- Non enim aecephtis spirilum serviluth iterum in
« tis, moriemini : si autem spiritu facta carnis titnore. (Ex Primas.) Judsei acceperunt spiritum, qui
« nioriificaveritis, vivelis. Quicunque enim. spiritu nullos ad servitutem cogeret per timorem. Timere
< Dei aguntur, hi filii sunl Dei. Non enim acce-1B enim servorum est, diligere filiofum. Sicut scriptum
« pistis spiritum servilutis iterum in timore, sed est: Servus dominumsuum iimebit,el filius diliget
« acccpistis spiritum adoplionis filiorum,in quo cla- palrctn suum.Illi ergo qui operari charilalis volunlate
« mamus : Abba pater. Ipse enim spirilus testimo- nolebant, timoris nccessilate coganlur, nos vero
< nium reddit spiritui noslro, quod sumus filii Dei. omnia voluntarie operemur, ut filios uos esse pro-
< Si autem filiiDei el hceredes,hseredesquidem Dei, bemur.
< coboeredesautem Chrisli. J (Ex August.) Qui timore poence,ndn amore jusli-
Debilores sumus non carni, ul secundum carnem tise opus legis facil, per hoc legis, quam velit
vivamus. (Ex Orig.) Debilores sumus eoruro, sine non esse, non est amicus, sed pofius inimicus; nec
dubio, quse a spiritu consecuti sumus, carni autem, muridatur opere, qui inimundus est volunlate.
inquit, non sumus debitores. Neque enim proptereai Sed accephtisSpiritum adoplionh ftliorum in quo
nos fecit Deusad imaginem suam, ut carnis servilio1 clamamus Abbapaler. Qui vocat patrem, filiura se
essemus obnoxii, sed potius ut creatori suo anima1 esse profitetur, debet ergo palri in moribus filiussi-
deserviens, ipsa servitio ac ministerio carnis utere- milis inveniri, ne pro nomine quoque in vacuum
tur. (Ex Printas.) Hoc lotum agit, ut ostendat eis> usurpato majori poencesubjaceat, item vos Romani
legem lioii esse neccssariam, quae carnalibus datai in adoptionem filiorum vocati estis, non sicut Ju-
est. dcci, qui subditi legis imperio, in servitute teneban-
Si enim secundumcarnem vixerilh, morietnini. (Exc lur. Quodvero addidit: Abba pater, patrioe linguoe
Orig.) Quid est secundum carnem vivere, nisi carnis> vocabulum, idipsum iteravit, velut si dixisset: pa-
desideria implere? Nam et alibi dicit: El cumis cu- lerpater, idem namque Abba quod et pater sigriifi-
ram ne fecerilisin conct-phcenliis.Non utique negans> cat, sed Abba Hebroeum,pater Grsecuniest et Lati-
curam carnis habendarii in necessariis, scd in con- num. Ut ergo utrumque populum in eum creditu-
cupiscentiis. Ita ergo et hic : Si cnim, inquit, se- rum, ab ulroque eum invocandum esse doceret,
cundum carttemvixerith, tnoriemini. Significat autem1 utramque linguam Apostolus posuit, ul Abba illi,
inortem poensccelernae.Hoc enim dicit, ostenderes qui de hraelitico populo, nos pater tlamaremus,
volens, maxima in partem passionum desideria hu- qui de gentibus ad fidenl Christi venimus.
rnani corporis esse. Ipse spiritus teslimonium reddit spiritui nostro,t
Si atilem spiritu facta carnis morlificaveritis,vive- elc- Ipse ergo spiritus adoptionis, per quem in fii.
th. (Ex Orig.) Qui ergo secundum spiritum agens,, lium quis adoptatur, reddil teslimonium et confir--
inortificat actus carnis, vivel propter inhabitantemfi rv mat spiritum nostrura, quia sumus filii Dei.'Bostea»
in se spirilum vitae. Msrtificat autem.quis actus' s quam a spiritu servilutis in adoptionis spirilum
carnis hoc modo, fructus est spirilus charilas , venerimus, cumjam nihil timoris. iuesl, nihil pro-
odium carnis est actus, odium ergo per charitatema pler melum poense gerimus, sed urooler amcrem
niorlificaluretexstinguilur. Gaudiumsimiliter fructuss Patris cuncta perficimus.
esl spiritus, tristitia vero hujus sceculi,qucemortemn Si autem filii et hwredes,hmredesquidemDei, etc.
operaiur, carnis est aclus. Hsec ergo exslinguitur si>i Post hcecjam ex consequealibus syllogisriiumnectit
sit in nobis gaudiumspiritus, pax fructus est spiri- Aposlolus et dicit: Si spirilum adoptionis accepi-
tus. Dissensioct discordia carnis est. Sed cerlumn mus, ergo filii sumus. Quod si filii sumus, sine du-
esl discordiam mortificari per pacem. Sic et iii u bio et hceredes, mercedem nainque servus exspe-
paiieniia spiritus palienlia carnis exslinguitur, et;t ctat, hsereditatem filius sperat. Et rursus alius
bonitas malitiam perimit, et mansuetudo ferociam n addidit conclusionis augmenlum : Hmredesquidem;
cl conlinentia intemperanliam, et caslilas impudi- i- ait, Dei, cohmredesautem Chrisli. Haires quis effi-
ciliam necat. Talique ordine qui per spiritum actuss citur Dei, cum quaeDei sunt meretur accipere, id
carnis vivificaveritvivet, est, incorruptionis, et immortalitalis gloriam, the-
413 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. iU
sauros sapientioeet scientice reconditos. Cohseredes A j. dictum esl: Terra tua spirias el tribulos germina-
auiem Christi, cum transformaverit corpus humi- bit tibi. Ficus vei'o et uva dulcedinem conversatio-
li-talis nostrse, conforme corpori claritatis siice,sed nis novse, quam Dominus in nobis esurit, et fervo-
et cura illud adipisci meruit, quod dixit ipse Salva- rem dilectionis, qui lcelificatcor hominis. Non au-
lor : Pater, volout ubi ecjo sum', et isii sittt mecum tem de spinis uvas neque de tribulis ficus colligituf,
(Joah. xiii). Est prcelerea et illa digriilas COhsere- quia mensa adhuc '
Veterishominis consuetudine de-
dum Chrisli, quod pater qtiidem omne judicium de- pressa simulare polest. sed fruclus novi hominis
dit filio, sed et filius dicit ad cohceredes suos : Se- ferre non potest.
debiiis et vossuper duodecim thronos, judicantes duo- Sic omnis arbor bor.a fructus bonos facit, mala
decimtribus Israel, et hoc modo hseredes suoS Chri- autem arbor fruclus malos facit. Non potesl arbor
slus non solum in partes hoeredilalis, sed etiam in bona fruclus malos facere, neqiie arbor mala frucius
consortium poleslatis adducit. bonos facere. (Ex August.) Arbor est ipsa anima, id
EVANGELIU4I MATTIIJEI, CAP.VII. est, ipse liomo,.. fraclus vero, opera homiiris. Non
< Atlendile a falsis prophelis; qui veniunt ad vOs ergo potest malus homo bona operari, nec bonuS
< in vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi mala. Ergo si vult bona operari, bonus primo fiat.
« rapaces. A fructibus eorum cognoscetis eos. B ] Prius enim mutaiidus homo, ul opera mutentur ; si
« Nunquid colligunt de spinis uvas, aut de tribulis enim manet homo in eo quod malus est, et bona
« ficus ? Sic omnis arbor bona bonos fructus facit. opera habere non potest, si manet in eo quod bonus
« Mala autem arbor fructus malos facit. Non potest est, mala opera habcre non potest. Sit ergo unus-
« arbor bona fructus malos facere, neque arbor quisque arbor bona; non se arbitretur habere fru-
t mala frucliis bonos facere. Omnis arbor qnce clus bonos ; si manet arbor mala, non erit fructus
< non facit fructum bonum, excldetur et ih ignem borius, nisi arboris bonce; mutet cor, et mutabitur
4 mlltelur. Igilur ex fractibus eorum cognoscelis opus. Extirpa cupiditatem, planla charitatem, Sicut
«' eos. Non omnis qui dicit mihi : Domine, Domine, enim est radix omnium malorum cupiditas, sic et
« intrabit in regnum coelorum, sed qui facit volun- radix omnium bonorum charitas.
« tatem patris mei, qui in coelis est, ipse intrabit Omnis arbor quw non facil fruclum bonum, exci-
« in regnum ccelorum. > delur et in ignem miltetur. (Ex Beda.) Quia unus-
Attendile a falsh prophelis, qui veniunt ad vosiri quisque perversus paratam cititis gehennse concre-
vestimenlis ovium, etc. (Ex Hieron.) Et de omnibus mationero invenit, qui hic boni operis ffuctum
quideni intelligi potesl, qui aliud habitu ac sermone facere coiitemnit.
promittunt, aliud opere demonstrant, -sed speciali-( Nonomnh qui dicit mihi: Dotnine, Domine, in-
ter de hcerelicis inlelligendum, quia videntur conti- trabil in regnum cwlorum, sed qui facit voluntalem
nentia, castilale, jejmiio, quasi quadam pietatis se patris mei qui in cwlis est, ipse intrabit, etc. Sicut
vesle circumdari, intrinsecus vero, habentes ani- supra dixerat eos, qtti haherent vestem vitse bonce,
mum venenatum, simpliciora fralrum corda deci- non recipiendos propter dogmatum nequiliam, ita
piunt. Ex fructibus ergo animae, quibus innocen- nunc e contrario asserit, ne bis quidem accommo-
liam ad ruinam trahunt, lupis rapacibus compa- dandam fidem, qui cumpolleant integritale fidei, tur-
rantur. piter vivant, et doctrinse' inlegritalem malis operi-
A fiuclibtis eorum cocjnoscelh. (Ex August.) Dixit bus destruarit, utrumque enrm Dei servis necessa-
enim Doroinus ad quosdam, qui ovium vestitu se rium est, ut et opus sermone, et sermo operjbus
induunt, intus sunt lupi rapaces, e.t ne forte fragi- comprobetur. Hujc senlentioe potest illud videri con-
litas humana dignoscere non posset lupum sub ovi- trarium ; Nemo potest dicei'e Dominus Jesus nisi in
na pelle, ait: Ex fruclibus eorum cognosceth eos. Spiritu sancto, sed modus est Scripturarum dicta
Qucerimus fructus charitalis, invenimus spinas dis- pro factis accipere, ut statim in consequentibus ap-
sensionis : Ex fructibus eorum cognosceth eos.
JJ probatur, refulari eos qui jactant sine operibus
(Ex Beda.)Qui sunt fructus, quibus boni malive scientiam Domini, et audiunt a Salvatore : Recediie
dignoseunuir ? Apostolus oslendit, dicens : Mani- a tne, operarii iniquitatis, nescio vos (Matth. vn), et
fcsta auterii sunt opera carnis, quce sunt fornicalio, Apostolus in hunc sensum loquitur ; Confitenlur se
irnmunditia, luxuria, idolorum servilus, veneficia, Deum scire, factis autem negant.
inimicitim, conlenliones, wmulaliones, irw, rixce, IIEBDOMADAX POST PENTECOST.
dhsensiones, hmreses, invidim,homicidia, ebrietates, LEC.TIO EPISTOLJSBEATIPAULJAPOSTOLJ ADCOEEJ-
comessaliones, et his siinilia. Fruclus enim Spiri- THIOSr, CAP.X.
tus estcharitas, gaudium, longanimilas, bonitas, be- t Non sinius concupisceutes riialorum, sicut et
nignitas, mansugtndo, fides, modeslia, conlinentia, « illi concupierunt, neque idololatrce ei"ficiamini,
castitas, et his simjlia. In his etenim fructibus qua- « sicut quidam ex ipsis, queniadmodum scriptum
lis sit unusquisque cognoscitur homo. < est : Scdit populus mantiucare et bibere et sur->
Nunquid colligunt de spinis uvas aut de tributis « rexerunt Judere. Neque fornicemur sicut quidam
ficus ? Spinas reor et tribulos sceculicuras, et pun- < ex ipsis foriiicati sunt, el ceciderunt una die vi-
ctiones esse vitiorum, de quibus peccanti homini « ginli tria millia. Neque tentemus Christum, sicut
415 SMARAGDIABBATIS «Vi6
« quidam eorum tentaverunt, et a serpentibuSpe-.A mcc lnsidiosos laqueos perstruentes, quibus nos
« rierunl. Neque murmuraverilis sicut quidam eo- senserint aegrotare, ut verbi gratia, cum viderint
« rum murrauraverunt, et perierunt ab extermi- rationabiles animse nostrce partes esse vitiatas illo
« nalore. Haccautem omnia in figura conlingebant nos ordine decipere moliantur. Sed Phinees sacer-
< illis. Scripta sunt autem ad correplionem no- dos zelatus, ut Dei furorem placaret, Zambrim et
< stram, in quos fines soeculorumdevenerunt. Ita- scortum Madianilida, in pugione' translixit, signifl-
< que qui se existimat stare, videat ne cadat. Ten- cans per crucem Doniini, non solum idololatriain,
« tatio vos non apprehendat nisi humaiia. Fidelis sed etiam omnem carnis affectum, vel concupiscen-
« autem Deus est, qui non paiielur vos lentari su- tiam perimi sceculi, et tunc placari Deum, dura car-
« pra id quod polestis, sed faciet cum tentatione nis exstinguitur vitium.
« eliam provenlum, ut possilis suslinere. i Neqne tentemus Chrhtum, sicut quidam eorum,
Non simus concupiscentesmalorum, sicut ct illi elc. Hoc est, nec in tribulationis pressura tenletis
concupierunt. (Ex Isidoro.) In tertia decima man- eum, qui vos Iribulationibus probat. Narrat quippe
sione, qucevocatur sepulcra concupiscentice, popu- liber Numerorum quia percussus in eremo populus
lus faslidiens coelestem panem, carnes ^Egyptias Israel ilineris longi ac laboris onere murmuravif,
desideravit, multosque subilo voravit incendium e » ideo Dorainus miserit in illum ignitos serpentes-
quibus cdocemur, ut qui conversalione relinquimus Plagseigitur sei'pentium ignitorum_venenasunt viliOr
sceculum, el .(Egyptias ollas, id est, carnalium de- rum, quae animam quam tangunt spiriluali morte
sideriorum fervores coriieinpsimus, non debere perimunt, et bene murmurans contra Dominum
rourmurare contra ccelestem panem, nec virulen- populus serpentiujn morsibus sternebatur, ut ex
tias jEgypllorum, qui sunt magnarum carnium, sed ordine flagelli exterioris agnosceret, quantum intus
simplicein cibum inannse, id est puraffi coelestem perniciem murmurando pateretur. Recte elcnim per
vitam qucerere ; alioquin si post perceptam angeli- serpentes peccata, quce animam simul et corpus ad
cam mannam quceesl in ccelisvita sive doctrina, rur- interitum trahunt, exprimuntur.
sus carnes .<Egyptias, quse sunt carnales hujus sae-
Neque murmuraverilis, sicul quidam eorum mur-
culi voluptates et concupisceiitioepristinorum mo-
muraverunl, etc. Quod autem dicit perieruntab ex-
rum, voluerimus appetere, vorabimus nauseam, et terminatore, aut ab
6talim Doniini igne torquebimur. Desiderium quo- aul angelo inlelligilur percutierili,
igni devorante.
que nostrum verlitur in tumulos, ut simus sepulcra Hmc autem omnia in figura contingebantillis, scri-
dealbata, quw foris apparenl homitubusspcciosa, in-
ttis autem plena sunt ossibus morluorum (Matlh. Q pta suni autem ad correplionem nostram. (Ex Pri-
xxm). mas.) Omnia quce eis conligerunt secundum facta
sua receperusit, sed lamen ideo scripta sunt, ne nos
Neque idololatrw cfficiamini, sicut quidam ex
ipsis, qucmadmodum, etc. Illos tangit qui in idolo putemus impune peccare. Si enim adhuc parvulis
aut rudibus non pepercit, quanto magis nobis, qui
exsullabantur, pulantes se imraunes a crimine, et
comparat eis qui sibi in eremo vitulum fecerunt, legis perfectionem accipimus, non parcet, si talia
et adoraverunt ludenles, sed multi ex eis inlerempti fecerioius I
perierunl (Exod. xxxn, Num. xxi), ut intelligatur in menti (Ex Hieroii.)ia lfla scriplura cjuseVeteris Testa-
illorum hominum inleremptione significari vitiorum dicitur Novum Teslamentum absconditum la-
necem. In talia qiiippe vilia saevirenos jubet Apo- let, tanquam in fece corporalium sacramenlorum.
stolus, cum dicit: Mortificate membra veslra supcr Circumcisio carnis intelligitur circumcisio cordis.
terram, fornicalionem,immuhdiliam, luxuriam, con- Tcmplum intelligitur corpiis Domini. Terra repro-
missionis intelligitur regnum coelorum. Est typus
cuphcentiam malam, et avaritiam, qum est idolorum
servilus (Col. ni). vel flgura prcesentium et proeteritorum,el futtirarum
rerura jgnolarum. Proeterilorum iypus est cate-
Neque fornicemur, sieut quidam ex ipsis fomi-
cali sunt, etc. Consilium quippe dederat Balaam regi j) cumenorum humilitas, typum enirii gerunt Adaede
Balaac, ut mulicres in meritorio poneret, et ante paradiso expulso, et ex conscientia delictormn divi-
januas eorura aras, ut venientes filii Israel, prius num metuentis aspectum, propler quod et per pu-
sacrificarent idolis, et sic ingrederentur ad riiulie- blicum capitibus tectis incedunt. Prsesenlium iypiis
res, unde est fornicatus Israel cum filiabus Madian. esl vestis Aaron, quoeduodecim tribuum nomina la-
Sed quid esl quod iste" Balaam populum Dei posse pidibus insignita gestabat, oslendens se pro omnibus
decipi cerla ralione colligit, dans consilium, ut ex quodammodo populis supplicare. Futurortim typus
illa parte, qua infirmari noverat filios Israel, per- est iu duabus flliis Isaac, in quibus duo Testamenta
niciosiuseis laquei tenderentur, non dubilans eos monslrata sunt.
oblata copia femiiiarum, fornicalionis ruina proti- In quos fines sceculorum devenerunt. Id est, in
nus collapsuros quia concupiscibiles animseeorum quos lola jjusliticc perfectio cadit, sicut scriptum
parles sciebat esse corruplas ? Ita ergo unumquem- est: Finis enim legis, Christus ad justitiam(Rom.~i).
que nostrum nequitioeversuta malignitate, in figu- Ilaque qui se exisiitnal stare, videal ne cadat. (Ex
ra Balaam pertenlant, illis prsecipue affectibusaui-' Priraas.) Hoc est, ne cadal in idololali'iam, vel scan-
 417 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 418
dalum fralrum, propter hoc ipsum quod stare gloria-• A slro facienda est in aliquo fraus, ul de ipsa fraude
tur, cadit enim dum superbil. eleemosynas faciamus, auteos, a quibus recipi vo-
Tenlalio vos non apprehendat, nisi humana. Hu- lumus in tabernacula seterna, tanquam debitorcs
mana tentatio inlelligi potest civilis et, ut dictum Dei et Domini nostri fas est intelligi, cum justi et
esl, tolerabilis affliclio. Sicut in alio loco dicit : sancti significeutur hoc loco, qui eos introducunt
Humanum dico propter infirmitalem carnis veslrw in tabernacula seterna, qui necessitatibus suis ter-
(Rom, iv), id est, quod facile et suscipi et impleri rena bona communicaverint, sed eliani e contrario
possit cum bona voluntate. Quis vel sibi vcl aliis dicuntur islse simililudines, ut intelligamus, si lau-
consulit, si fallatur in aliquo per ignorantiam tem- dari potuit ille a domino, cui fraudem facieba.t,
poralium, quia et hoc leraporaliter agit, et modum quanto amplius placeant Domino Deo qui secundum
ageudi non tenet quem debebat; huniana teulalio, ejus proeceptum illa opera faciunt. Villici sane vo-
sive irasci est humanum, iram perflcere diabo- cabulo discimus eos qui pecunias habent, non jam
licum? domui succ, sed alience potius rei dispensalores
Fidelis autetn Deus est, qui non patilur vos ten- esse pulandos, qni si juxla hujus servi exeinplum
lari super id quod poleslis. (Ex August.) Fidelis qui sedulo finiendcevillicationis ac ralionis reddendcc
se pollicitiis est srii nominis causa tribulationem B tempus prceviderint, facile terrenorum delectatione
suslinentibus adfuturum, ut Ulud : Multm tribula- simul et dilectione nudati, plus sibi de amicis con-
tiones istorum, et de his omnibus liberavit eos Do- quirendis in futuro quam div'tiis in prsesenti colli-
minus (Psal. xxxm). Ipse vos faciat stare firmiter, gendis prospicere curabunt.
el virlulem tribuet tolerandi, qui vos docuit rogare Ait autem villicus intra se: Quid factam > quia Do-
dicens, Ne patiaris nos induci in tentationem tninus mcus aufert a me villicalionem: fodere non
(Matlh. vi). valeo. Ablata quippe villicatione, fodere non vale-
Sed faciet cum tentatione etiam proventum ut nius, quia finita hac vita in qua tum licet operari,
possilh suslinere. Id est, non ampliorem vobis tri- nequaquam ullra bene conversationis fructum li-
bulationem venire palietur, quam suslinerc possitis, gone devotoecompunclionis licet inquirere.
sed faciel proventum, id est, illud vobis faciel pro- Mendicare erubesco, ele. Mendicare Confusionis
venire, quoJ possitis suslinere, aul de ipsa ti'ibula- esl, illo scilicet pessimo geuere mendicandi, quo
tione lucrum animseacquirere. virgines illsefatuse mendicasse referunlur, quse in-
EVANGELIUSI LUC/E,CAP.XVI. gruente temporenuptiarum,oleo virtutura deficiente,
< Homo quidam erat dives, qui habebat villicum, sapientrbus dixerunt: Date nobh de oleo veslro, quia
< el hic diffamatus est apud illuro, quasi dissipas- ^ lampades nostrm exslinguntur (Mallh. xxv), et quod
< set bona ipsius. Et vocavit illum et ait illi: Quid Saloraon ait: Propter frigus piger arare noluit, men-
« hoe audio de te, redde rationem villicationis tuce, dicabit ergo mstate, et non dabilur ei.
« jam enim non poteris villicare. Ait aulem villicus Convocath itaque singulis debiloribus domini sui,
« inlra se. Quid faciam ? quia dominus roeus au- , dicebat primo : Quantum debes domino meo? al itle
« fert a me villicalionem : fodere non valeo, men- dixil : Centum cados olei; dixitque illi: Accipecautio-
« dicare erubesco. Scio quid faciam, ut cura amo- nem luam, et sede cito, scribe quinquaginta. Deinde
« tus ftiero a villicatione recipiant me in domos alio dixit: Tu vero quantum debes?.qui ait,cenlum
< suas. Convocalis itaque singulis debUoribus do- coros trilici; ait illi: Accipelitteras tuas, scribe oclo-
< mini sui dicebat primo : Quantum debes domino ginla. Cadus Graece amphora est, continens urnas
< meo ? At iile dixit: Centum cados olei. Dixitque tres. Corus vero modios triginta complectitur.
« illi : Accipe cautionem tuam, et sede cito, scri- Quod autem de centuro cadis olei, quinquaginta
< bequiuquagiuta. JDeindealio dixit : Tuveroquan- scribi fecit a debitore, et de centum coris tritici
< tum debes ? Qui ait : Cenlum coros trjtici. Ait ocloginta, ad nihil aliud valere arbitror nisi ut ea
t illi: Accipe litteras tuas et scribe octoginta. Et, p. quaesimiliter in sacerdotes atque in Levitas Judseus
< Iaudavit dominus villicuin iniquitatis, quia pru- quisque operatur, in Christi ecclesia abundet justi-
< denter fecisset, quia filii hujus sseculi prudentio- tia ejus super Scribarum et Pharisceorum, ul cum
< res filiis lueis in generalione sua suut. Et ego illis decimas dafent, isti dimidias dent, sieut non
< dico vobis : Facite vobis amicos de mammona de fructibus, sed de ipsis suis bonis lecit Zachoeus.
< iniquilalis, ut cura defeceritis, recipiant vos in Aut cerle duplices decimas, aut duas decimas dando
< seterna tabernacula. i superel impendia Judocorum.Nisi forte quis simpli-
Ilomo quidam erat dives, qni habebat vilticum et citer accipiendum putet, quod omnis qui indigenliam
hic diffamatus est apud illum, quasi dhsipasset bona cujnslibet pauperis sanctorum, vel ex dimidia vel
ipsius, et vocuvitillum, et ait ilii: Quid hoc audio de certeex quintaparle, quantura viginli vel quinqua-
te ? redde ralionem villicalionh lum, jam enim non po- ginta ad centum sunt, alleviaverit, cerla suse roiseri-
terh villicare. (Ex August.) In villico hoc, quem do- coi'dicesit roercede donandus.
minus ejiciebat de villicalu, et laudavil eum, quod . „El laudavit dominus villicuminiquitath, quia pru-
in futurum sibi prospexeril, non omnia debemus denter fechset, quia filii hujus swculi prudenliores
ad imitandum sumere. Non enim aut domino no- filih lucit in generatione sua sunt. Audiant sapieu-
419 SMARAGDIABBATIS 420
les hujus sseculi, ut stultam sapientiara desererc, et Apercipite.
A (Ex Orig.) Prout ducebaroini, a quo vel
sapientera Dei slullitiam queant discere, quanti a quibus ? a spiritibus nerope malignis ducebamini
eorum sapientia divina oequitas seslimaveril, quos ad opera peccatorum.
non vere prudentes, sed in generalione sua pruden- Ideo noliim vobis facio, quod nettto in spirilu Dei
tes esse com-nemorat. Juxta hoc quod alibi dicilur : loquens, dicil, etc. Qtii anathematizat, id est, qui
Vm qui sapienles estis in oculis veslris. et coram cum quadam detestatione abnegat DominumJesum,
vobismeiipshprudentes. Nec non et amalores seternce non habet spiritura sanctum, et qui crcdilin Domi-
vitae filios lucis appeUando, nonaliud eos qui sapien- num Jesum, spiritum sanclum habet, et quia legimus,
tes sunt, ut faciant mala, bene autem facere ne- Qui Dlium non liabet nec pntrem habet, agnoscere
scierunt, quam filios arguit esse tenebrarum. Filii ex hoc testinionio possurous, quod qui Christuift
aulein lucis et filii hiijus soeculi vocantur, quoniodo non credit, nec spirilum sanclum hahere credendus
filii regni et filii perdilionis, ctijus Cnim agit quisque est, sicut legimus ad Romanos : Si quis autem spiri-
opera, ejus cognominatur et filius. tum Christi non habet, hic non est ejus (Rom. vm).
Et cgo vobis dico, facite vobisamicos de mamtnona Quomodo ergo operarios iniqciilalis Dominus non
iniquiiath, ut cutn defecerilh, recipiant vosin wlerna cognoscit, etiam sivirlules sint operati, itaet Deus
tabernacula. Mainmona iniquitalis, ab hoc appellat jR malis operibus denegalur.
islam pecuniam, quam possidcmus ad tempus, quia Et nemo potesl dicere Dominus Jesus, nisi in spi-
mammona divitise interpretanlur. Nec sunt istcc di- rilusanclo. Hoc est, sine causa falelur aliquis Do-
vitiae nisi iniquis, qui in eis conslituunt spem alque minum Jesunij qui non integre credit in spirilum
copiam bealitudinis suoe.A juslis vero cftm haecpos- sanctum , vel sine causa eum verbis confiletur,
sidentur, est quidem isla pecunia, sed non sunt illis qui factis negat. Docet ad Corinthios, nisi in spi-
diviticcnisi coelesles et spiriluales, quibus indi^en- rilu sancto, id est, in bonis operibus conversanles
tiam suam spiritualiter supplentes, exclusa egeslate Dominum Jesura dicant, aliter eis prodesse non
miserioe,bealitudinis copia dilabuntur. Si autem hi posse.
qui prsebent eleemosynam de iniquo mammonae fa- Divhiones gratiarum snnt, etc. Hoc est, non solum
ciunt sibi amicos, a quibus in oeterna tabernacula re- dona linguaruijj, sed diversorum Charismatum genCra
cipiantur, quanlo magis hi, qui spiriluajes largiua- dispensanlur a Domino ; hie vull ostendere gratias
tur epulas, qui dant cibaria couservis in tempore spirilus sancti divisas esse, non ipsum.
suo, certissima debent spe summae retributionis Et divisionesminislralionum sunt, etc. Quibus ec-
erigi. clesiastica minisleria distribuunlur et oflicia,quaemi-
HEBDOMADAXI POST PENtECOSTEN. ( Eisteriainsequentibus,spiritu-sancto,id est, Deodis-
C
LECTIOErlSTOLAJ BEATITAULIAPOSTOLI ADCORIN- ponente, ordinala connnemorat dicens : Quosdam
TUIOS,I, CAP.XII. quidem posuit in EccleSiam primura apostolos, dein-
« Scilis quoniam cum gentes essetis' ad simula- de prophetas, etc. Dicendo eniin, idem aulem spiri-
< cra mula prout duccbamini eurites. Iieo notumi tus, idem vero Deus, ostendit se omnino de spirilus
< vobis facio, quod nemo in spiritu Dei loquens, sancti divinitate disserere.
« dicit anathenia Jesum. Et nemo potest diceres Et divhiones operationum sunl. Id est quibus ui-
« Dominus Jesus, nisi in spiritu sanclo. Divisiones> Verscevirtutes operabantur, hoc est dicere^ idem
« vero gratiarum sunt, idein autem spirilus, et di- spifilus sanctus qui operatur oninia hccc in omnibus,
< visiones ministratiomim sunt, idem aulera Domi- id est fidelibus atque credentibuSi
< nus et divisiOnesoperalionum sunt, idem veroi Umcuique dc.iur manifestalio , etc. Manifestalio
< Deus, qui operalur omnia in omnibus. Unicuiquei spiiitus, id est, ut manifestetur illum spirilum san-
< autem dalur manifestatto spiritus ad ulililatem. ctura accepisse ad utilitatem saljilemque multorum.
< Alii quidem per spirituin datur sermo sapientise,, Non enim pro sua tantum, sed pro fidelium causa
< alii autem scrmo scienliae secundum eumdem spi-- graliarum muneribus locupletanlur. Sive ad utilita-
< rilum, alteri fides in eodem spiritu, alii graliai ® tem increduloruni, ut credant, et ul credentes fir-
< sanitalum in uno spiritu, alii operalio virtutuni,, menlur. Sive manifestalio spiritus, eo quod per do-
« alii prophetia, alii discretio spirituum, alii generai cli'inaiii spirilalem uniCuique manifestam faciat
< linguarum, alii interprelatio sermonum. Hoec : conscientiam suam, sicut in consequentibus dicit,
< autem omnia operalur unus alque idom spiritus,, quia per propheticam castigalionem occulta -cordis
« dividens singulis prout vult. » ejus inanifesta fiunt. Vel quod spiritu illuminatus
Scilh quoniatn cttm genles esselis, etc. Hic sensuss sensus honiinum spiriluali disci'ctiorie cognoscal.
dicenlis hoc parum verbis videtur aperire : ctuit. Alii quidem per spirilum sanclum dalur sermo sa-
gentes essetis a magis vel ab aruspicibus idolo- pieniiw. Hoe est, ut sapienter et aple, et rationabili-
rum obedienliam prsestabalis, qui vos ad simulacraa ter possit disserere et dpcere, quod gralise inspira-
mula et mortua perducebant. Nunc vero, quia reli- tione percepit.
gione suscepta, capacioris sensu csse debelis, liben- Alii- quidem sermo scienlim. Scientia est, aul
lius acquiescite saluti, et promplius obedile verilali,i, aperire mysteria, aut scire, aut narrare *)rcelerita,
et quod in notitiam veslram depono, atlenta menlee autjudicii fulura prcedicere.
 421 COLLECTION.~SIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 122
Alleri fides in eodem spiritn. Hic fides dupliciler A prOspicerel, in die sua, quse ad paceni ei esse po-
intelligilur, non solum quae trinitatem capaci corde teranl habebat. Nunc autem abscondita sunt ab ocu-
percipiat, sed quseardenti perfectione signa ei pro- lis tuis. Si enim a cordis ejus oculis mala quoeim-
digia possil opefari, de qua Dominus in Evangelio minerent abscondita non essent, laetain prcesentibus
dicit : Si habuerith fidem sicut granum sinaph, dice- prosperis non fuisset.
tis huic monli, el rel. (Luc. xvn). Quiavenienl dies inte, et circumdabunt te inimici,
Alii gratia curationum in uno spiriiu. Id est, per etc. Hcecorania a Vespasiano et Tilo facia, nullus
quam infirmis conferat sanitatem.- qui historiam eversionis ejusdem civiiatis lcgit,
Alii operatio viriutum.Vev quam iiluminare caecos, ignoral.
obsessos absolvere, mortuos valeat suscitare. Et non relinquent in le lapidem, etc. Hcec etiam
Alii prophetid. Per quam moraiia docet vel de ipsa jam ejusdem civitatis transroigralio testatur,
retributionis die aut mentuenda aut speranda prae- qui dum nuhc in eo loco constructa est, ubi extra
dical. portam fuerat dominus crucifixus, pripr illa Hieru-
Alii dhcrelio spiriluum. Id est, ut qualis unusquis- salem, ut dicitur, fundilus est eversa, cui ex qua
que spiritus veniat, vel quid ex Deo, quid ex adver- culpa eversionis suce poena fuerit illata subjun-
sario in hominum actione verselur, prudenli exami- B gitur.
nalione disculiat. Eo quod non cognoveris,elc. Ci'eator ipiippe om-
Alii inlerprelatio sermbnum. ld est, quia allius nium per incarnalionis suce mysterium hanc visi-
'
interpretari poterat, quae peregrino sermone alius tare dignatus est, sed ipsa limoris et amoris illius
loquebalur. recordata non esl.
Hwc omnia operatur unus, etc. Hic ostendit se El ingressuslemplum,etc. Qui enironarravil fulura
superius totum de sancli spiritus disseruisse virtuti- mala ventura, et protinus templum ingiessus esi,
bus, et ipsum jugi sermone Deum se et Dominum ut de illo vendentes et emenies ejicerct, profeclo
praedicasse. innoluit, quia ruina populi"maximeex culpa sacer-
Dividens singulis prout vulf. Dividens non ipse dolum fuit. Domusergo orationis spelunca latronum
divisus, divisiones vero dictae sunt, sicut membro- facta fueral, qui ad hoc in templo assistere noverant,
rum in corpore, quia non idem valent aures quod ut aut non dantes munera studerent, corporaliter
oculi, atque ita meffibra coelera diversis ofliciis persequi, aut dantes spii'itualiter necare.
atque concortliter distributa. Quoe.tamen, cum sani Videns enitn civitatem, elc. Hoc semel egil cura
sumus, una seque diversa, nec alibi majore, alibi perituram civitatem esse mmliavit. Hoc quotidie
minorc, sed cum sintuhumcorpus, communiet parili' C redemptor nosler per electos suos agere non cessat,
salule cottgaudent. cum quosdam ex bona vita ad niores reprobos per-
EVANGELIUM LUCJE,'CAP. XIX. venisse considerat. Plangit eos qui nesciunt cur
< Cum appropinquaret Jesus Hierusalem, videns plangantur, qui, juxta Salomonis verba, Iwtantur
< civitatem, flevit super illam diceus : Quia si cummale fecerint el exsullant inrebuspessimh (Prov.
< cognovissesCt tu, et quidem in hac die tua, quae n). Qui si damnationem suam, quee eis imminet
< ad pacem tibi,. nunc autem abscondita sunt ab agnovissent, semetipsos cum Iacrymis eleclorum
« oculis tuis, quia venient dies in te, et circumda- plangerent.
< bunt te inimici lui vallo, et circumdabunt te et El quidem in hac die tua, quw ad pacem libi. Suam
« coangustabunl te undique, et ad terraffi proster- hic diem habet anima perversa, quse transitorio gau-
« nenl le, et filiostuos qui in te sur.t. Et non re- det in tempore, cui ea quae adsunt ad pacem sunt.
« linquent in te lapidem super lapidem, Co quod Quia dum ex rebus temporalibns Isetatur, dum ho-r
< non cognoveris tempus visitationis tuae. Etingres- noribus extollitur, dum in carnis voluplate resolvi-
« sus in templum, coepit ejicere vendentes in illo tur, dum nulla venlurse poence fbrmidine terretur,
< et emcntes, dicens illis : Scriplum est, quia do-,^ pacem habet in diesua, quaegravce damnationis suce
< mus mea domus oralionis est; vos autem fecistis scandalum in die babebit aliena. Bii cnim aflligenda
« illam speluncam latronum. Et erat docens quo- est, ubi justi lcetabuntur.
< lidie in templo. > Nuttc aulem abscondita sunt ab oculis tuis. Per-
Cum approptnquaret Jesus Hierusalem , videns versa quippe anima rebus prcesentibus dedila, in
civitatem,flevitsuper illam. (Ex Beda.) Flevit eteuim lerrenis voluptalibus resoluta, abscondit sibi mala
pius redemplor subversiouem perfidaecivitatis, quoe scquentia, quia prsevidere futura refugit, quce prse-
a Vespasiano et Tito Romanis principibus facta sentem laetitiam perturbent, dum quse in prsesenlis
est ei. vitae obleclatione deserit, quid aliud quam clausis
Dicens, quia si cognovhses et tu. Subaudi fleres, oeulis ad ignem vadit.
quaemodo,quia nescis quod imminel, exsultas. Ruina Quia venient dies in le, et ctrcutndabunt te inimici
enim qtioe il\i imminebat, ipsa sibi civitas, id est, lui vallo. Qui unquam sunt humanoeanimse majores
ipsa plebs civitatis ignorabat. inimici quam maligni spiritus, qui hanc a corpore
Et quidem in hac die, qum ad pacem libi. Cum exeuniem obsident, quam in carnis amore positam
enim caniis se voluplatibus daret, venlura mala non deceploriis delectationibus fovent, quam vallo cir-
423 SMARAGDIABBATIS 424
cnmaant, qui ante menlis ejus Joculosreduclis ini- A in eos quiin nullo rei;sunt, lcesionis'gladiosdefigurit.
qiiiiatibus quas perpetravit, hanc ad societatem suce Mejis enim fidelium, npft;|ain dorous oratrpnis, sed
damnationis trahentes coarctant. spelunca latronis est,quando relicta innocentia et
Circumdabunt te et coangustabunl te undique*Ma- simplicitale sanctitatis, illud conalur agere, unde
ligni quippe spiritus undique animam anguslant, valeatproximis nocere; sedquia contra perversa haec
quando ei non solum operis, sed etiam locutionis, omnia verbis redemptoris npslri per sacras paginas
atque insuper cogitalionis iniquitales replicanl, ut indesinenter instruimur, nunc usque hoc agitur,
quceprius se per multa dilatavil in scelere,ad extre- quod factum fuisse perhibetur cum dicitui:
mum de omnibus angusletur in rctributione. Et erat docensquolidie in tempio.Gum enim menles
Et ad lerram consternent te, et filios iuos qui in fidelium ad cavenda raala sublililer erudit, quotidie
te sunt. Tunc anima per cogitationem realus sui ad vei'itas in templo docet, sed tunc veritatis verbis
terram conslernitur, cum caro quara Vitam suam veraciter docemur, si exlrema mala nostra fprmido-
credidit, redire ad pulverem urgclur. Tuiic in roor- lose et indesinenter aspicimus, juxta illud : In gmni-
tem filii illius cadunt, cum cogitaliones '11101186,bus operibus luis memorare novissima tua, et in ater-
quoe-modoex illa prodeunt, in extrema vilae ultione num non peccabh. .
dissipanlur : Sicut scriptum est: In illa die peribuni B I IN NATALI SANCT.E FELICITATIS.
omnes cogitationes eorum (Psal. CXLV).Quse seilicet
LECTIO PUOVERBIORUM, CAPITE ULT.
durse cogitationes intelligi etiam per lapideam signi-
ficationem Valent. « Mulierem forlem quis inveniet? procul et de
Et non relinquent in tc lapidetn super lapidem. < ullimis finibus pretium ejus. Confidit in ea cor
Perversa elenim mens cum perversae cogitationi < viri sui, et spoliis non indigebit. Reddet ei bonum
adhuc perversiorem adjicit, quid aliud quam Iapidemi < et non malum, omnibus diebus vilaesucc. Qusesivit
super lapidem ponit: sed in destructa civitate super < lanam et linum, et operata est consilio manuum
lapidem lapis non relinquetur, quia cum ad ultio- < suarum, facla est quasi navis instiloris, de longe
nem suam anima ducitur, omnis ab illa cogitationuini < portans panem suum. Et de nocte surrexit, dedil-
suarum constructio dissipatur. « que prsedam domesticis suis, et cibaria aneillis
Eo quod non cognoverh lempus vhilalionh luce. < suis. Consideravit agrum et emit eum , de fructu
Pravam quamque animam omnipotens Deus modis5 < manuum suarum plantavit vineam. Accinxitfor-
multis visitare consuevit. Nam assidue hanc Visilatt < titudine lumbos suos, et roboravit brachium
prceceplo, aliquando autem flagello, aliquando vero> < suum. Gustavit et vidit, quia bona est negotiatio
miraculo, ut et vera quce nesciebal audiat, et tameni iC « ejus, non exstinguetur in nocte lucerna ejus. Ma-
adbuc superbiens atque conlemneus, aut dolore; < num suam misit ad forlia, et digiti ejus appre-
compuncta redeat, aut beneficiis devicta, malumi < henderunt fusum. Manum suam aperuit inopi, et
quod fecil erubescat. Sed quia Visitalionis suse tem- « palmas suas extendit ad pauperem. Non timebit
pus minime cognoscit, illis in exlremo vilseinimicis5 « domui suaea frigoribus nivis, oranes enim dome-
traditur, cum quibus in seterno judicio damnationis3 « stici ejus vestili sunt duplicibus. Straguiatam
perpetuae societate colligatur. « veslem fecit sibi, byssus el purpura vestimentum
Et ingresms lemplutn cwptt ejicere vendentes, etc. < ejus. Nobilis in portis vif ejus , quando sederit
Sicut lemplum Dei in civitate esi, ila in plebe fidelii < cum senatoribus tcrrse. Sindonem fecit el vendi-
vita religiosorum, et saepe nonnulli religionis iiabi- < dit, et cingulum tradidit Chananseo. Consideravit
tum stimunt, sed dum sacrorum ordinum Iocum per- « semitas domus suce, et panem otiosa non com.e-
cipiunt, sanctae religionis officium in commerciumi < dit. Os suum aperuit sapientiae, et lex clemen-
terrence negotiationis trahunt. Vendentes quippe ini < tice in lingua ejus , forliludp et decer indumen-
lemplo sunt, qui hoc, quod quibusdara jure compe- < tum ejus, et ridebit in die novissimo. Surrexe-
til, ad proemium largiuntur. Justitiam enim vendere,, < runt filii ejus, et beatissimam prsedicaverunt, vir
est, hanc pro prsemii acceptione servare; ementess " < ejus et laudavit eam. Multcefiliae congregaverunt
vero in templo, sunt qui dum hoc persolvei'e proxi- < divitias, tu supergressa es universas. FaUax gra-
mo quod justum est nolunt, dumque rem jure de- < tia et vana est pulchriludo, mulier timens Deum
bitain facere conteranunt, dato patronis prcemio j < ipsa laudabilur. Date ei de fruclu manuum sua-
emunlpecealuni. < rum, et laudent eam in portis opera ejus. >
Domus tnea domus oralionis est, vosautem fecislhs Mulierem forlem quis inveniet. (Ex Beda.) Mulier
illam speluncam, etc. Quia dum non nunquam per- fortis ecclesia catholica vocatur, quam Joannes in
versi homines locum religipnis lenent, ibi malitioe e Apocalypsi amictam curn sole, id est, Christo vi-
suce gladiis occidunt, ubi vivificare proximos ora- disse perhibetur. Quse spirituales Deo filios e.x aqua
tionis suaeinlercessipne debuerunt. Templumquoquee et spiritu sancto generare.non cessat, quae ideo for-
el domus Deicst. ipsa mens atque . conscientia fide- tis vocatur, quia cunpta sseculiadversa simul et pro-
lium, quce si quando in lsesioue proximi perversa spera pro Conditoris sui fide conlemnit; quam
cogilaliones profert, quasi in spelunca latrones resi-i- ipse in carne apparens infirmam invenit, sed visi-
dent, et simpliciter gradientes interiiciunt, quandoo tatione sua fortem reddidit. -Videns ergo Salomon
425 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 42fj
genus humanum multis implicatum erroribus, ait: A tuam ne despexeris, etc. (Isai. LVIH.)Et hsec non
Mulierem forlem quis inveniet? ac si diceret : Quis supervacue, sed cum consilio operatur, ut ab ipso
patriarcha aut propheta , vel quis talis aut tantse viro suo domino audiat iri judicio : Venite, benedicti
virtutis vel meriti esse potest, qui de tot incredulis patris mei, percipile regnum quod vobis paratum est
mundi nationibus unam sibi electorum Ecclesiam ab origine mundi, quia nudus fui et operuhth me ,
congreget, quam sua gratia fortem et insuperabilem etc. (Matth. xxv). Myslice autem in lana, quia
adversantibus cunctis efliciat? subinteUigilur nullus unus est habitus pietatis et simplicitatis, quae
nisi Christus. in proximis impendimus opera designantur. In
Procul. Procul, pro stalu posuit temporis, id est, lino vero castigatio vel mortificatio carnis nostrae
a diebus Salomonis usque ad partum virginis. intimatur.
Et de ullimis finibus pretium ejus. De ultimis fmi- Facta est quasi navis inslitorh, de longe portat
bus dicit, quia a summo cceto egressio ejus (Psal. panem suum. Inslitorem negotiatorem dicit, qui pro
xvm), quia semetipsum pretium redemptionis pro eo sic vocatur ab anliquis , quia in requirendis
salute nostra obtulit Patri. Unde Apostolus ait : niulliplicaiidisque mercibus' sedulus insislat. Facla
Qui dilexit nos, et iradidit semetipsum pro nobis est ergo anima sancta, quasi navis inslitoris , quae
(Ephes, v). Aliter pretium sanctse Ecclesise procul po- B transit de desiderio fluctus sseculi prsesentis , sola
situm est, quia incarnatio Verbi Dei et conversatio - quse in coelis accipere sperat aeterna gaudia medi-
ejus inter homines, et passio et resurrectio ejus longe tatur, et pro his adipiscendis quicquid valet instan-
est a nostra conditione discreta. ler agit, et adversa omnia forliter superare eon-
Confidil in ea cor viri sui. Virum sanctse ecclesise, tendit. De qua recte subdit, de longe portat panem
qui etiam et prelium ejus fieri dignatus est, dominum suum , quia in cunctis quse temporaliter bene agit,
dicit. Sicut enim is qui fortem fidelemque et castam seternam solummodo retributionem exspectat, et
habet conjugem, confidit in ea, quia nihil contra ejus vivi panis saturitatem desiderat, qui dixit :
suam voluritatem adulterina saltem cogitatione Ego sum panis vivus qui de cwlo descendi (Joan vi),
possit contaminare, sed quoscunque valet assidua et qui suis auditoribus pie promitlit, dicens : Ve-
amicitia ad suum virum convertere desiderat, sic nite ad me, omnes qui laboralh el onerali esth, et ego
redemptor nosterinsibi conjuncta confidit ecclesia. reficiam vos (Matth. xi).
Novit enim spiritum gratise et virtutem cuaritatis, Et de nocte surrexit, deditque prmdam domeslicis
quam ejus prsecordiis infudit. Ideo uon dubitateam, suis, et cibaria ancillh suis. Quasi enim nocte quie-
non solum a suae fidei integritate posse corrumpi, scit, cum aliquis fidelium intermissa solliciludine
sed et perseveranter insistere, ut plures ad ejusdem C externa sibimet vacare spiritualiter incipit, et vel
fidei congreget unitatem. lectionibus sacris, oralionibus sanclis, vellacrymis
Et spolih non indigebit. Spoliat enim diabolum secrelis, exercendo se curare non cessat. Nam con-
ecclesia, cum per prcedicatores suos, eos quos ipse surgit de nocte, cum ad agendam etiam proximo-
deceperat ad veritalis iter revocat, et nunquam dia- rum curam se.sollicite accingit atque componit.
bolica fraude deceptas liberai-e animas cessat. Donec Dat namque prsedam domesticis, cum eos quos ab
completo mundi cursu suorum prcefinitacompleantur antiquo hoste docendo eripere potuit, societati
summa membrorum. illorum qui in fide praecesserunt reconciliat. Dat
Reddet ei bonum et non malum. Reddit quippe aiicillis cibaria , cum humiles sua jjussa servantes,
ecclesia, sive unaquseque anima, Christo bonum cmn ne in labore lassescant, supernaemercedis commemo-
perceptis ab eo vitae muneribus, recte vivendo re- ratione reficit.
spondet, cum ea quse ipsa scire vel facere ab iUo Consideravit agrum et emit eum. Agrum dicit pos-
adjuta potuit, etiam aliis inlimare satagil. E con* sessionem supernae hsereditatis, unde Jacob ait:
trario sunt, qui a Domino acceplis bonis mala re- Ecce odor filii mei., sicut odor agri pleni cui bene-
pendunt, id est, vel fidei mysteria , quae percepe- Tl dixitDominus (Gen. xxvn.) Quem consideravit eccle-
runt, hseretica fece fcedando, vel fidem quam sia, sive electa aninia, etemit, quia studiose didicit
professione servant pravis operibus blasphemando, quse sunt gaudia vitse perennis , et pro eorum per-
vel mores bonos per coljoquia mala corrum- ceplione quicquid poluit laboravit. Aliter: Conside-
pendo. ravit agrum ,id est, orbem universum, et emit eum,
Omnibusdiebus vitm suw. Omnibus diebus reddit cum missis doctoribus talenlum verbi coutulit,
Dominobonum , qui in his quse bene inchoat us- ut credentes felicissimo Christi niancipatui sub-
que ad finem vilae prsesentis persistere curat. Cui deret.
simile est illud Evangelicum : Serviamus illi in san- De fructu manuum suarum plantavit vineam.
clilate ei justitia coram ipso omnibus diebus nostris Plantavit autem vineam cum in agro mundi de novis
(Luc. x). credentium populis fecit ecclesiam, et eam plane
Quwsivitlanam et linum, et operata est, consilio Evangelicseveritatis institutione firmavit. Quam vi-
manuum suarum. Hsec et secundum Iitteram sancta neam de fructu nianuum suarum plantavit, quia
ecclesia observare consuevit, juxta illud propheti- non solum verbo apostoli, apostolorumque succes-
cum : Cum viderh nudum operi eutn , el carnem sores', sed et miraculo et bonae operaiionis doctrina
PATROL. CII. 14'
 427 SMARAGDIABBATIS 428
credentes irtslfuxit, sed et usque hodie, et iisque ad A Manum suam, etc: HceCde operibus eleemosyria-
finem sseculi sancta ecciesia sollicile perquirit rtim qucegenefaliieffiunt iri pauperes accipi pbiesl.
quos ad TideiricdnVerlefe pOssit;' ot qupsCunque Sed melius de vefbo Dei, quod iiidiinieiituriisaliiiis
dociles invenerit, hOs data pecunia verbi ih ser- aiiimabus confeft, ihfelligituf. Aperuil ecclesia nia-
vitiura Christi emit, atque in eis viiiearii Chfisti rium iriopi, curii riiystefia fidei igttbfaritibus pef
plantaf e , vel pOtius eos vineani Chiisti facere sa- operatibs veiilalis feVelavit.Paliftas lexteriditacipaii-
lagit. perein; cuirilctte iohgeqiie prcedicatofes seierhcesa-
Accinxii fbrliiudihe, etc. Accirixit efgO ecciesia lutis in gentes tlispersit.
lumbos suos fofiittidine, cuin siipefiiorum desi- Non limebii, etc. Frigofa niVis cOfdasurit fepro-
deriis intenla, carnalibus illecebris siiccumbefe" borum pei-fidicesuceCofporerigeiifiaj quibus abiiii-
despexit. RobOfavit brafciiium suiiffi, cuni se ad dat iniquitas; et tefrigescit chariias. Nori iimebit
agenda virtutura opera pfdeparavit. Et behe pririio ergo ecclesia domui sucea frigbfibus ftiVis,qriia do-
lumbos forlittidihe actirigefe, ac postniodum ro- ihino pollicente credii, qtiia pbriw tnferni hon 'prce-
borare bracbiurii dic.iltif, qiiia riiriiirum actiO valebunl'ddversusearii (Mallh. vi).
boiii operis aceeptabilis Deo esse minime valet, si Olrinesenirii domesiici ejiis vestili dupiicibus. Ve-
non fliixa luxuribequis pritis a cafne siffiulet menie B I stiti sapienliaad repelleiiclashoereiicofiimdoctfihas.
restringal. Vestiti siipientia ad ioierandas pravotum lioslititn
Gustavit quia bohdesl neipiialio ejus. Negoliatio pugnas. Sive iriduti surit doniestici ecblesicc duplici
ejus agri utique siguificat illius, de quo supra ait : vesie, una operis, altcra riieritis, id esi, fidei et ope-
Consideravil agrutn et etnii eiitri (Prov. ult.). Gusla- rationis , et sacramentis videlicet sui fedtiriptbris
vil igilur ecclesia sive ariiiiia sancla intimo iiietttis jmbtili, et iriformati exerajilis, vei cefte vestiti suht
desidefio, et cogriovilquia bona est riegoiiatio vitse duplicibiis, qiiia promissionerii haberit Vitcepfce^eh-
immarcescibilis, quam felictis illecebris tenipora- tis el futurce.Nuncin pcregiittatioiib.teriipofali adjuti,
libus seterna hietcala esl in cceiis. tunc in patriaperpetua, ubi sempef felices viVarit
Nbn exlinguetur ih nocte tucerna. Eortini namque gratia divina alievati.
iucerna nocte exlihguitiif, qui sicut Domiitus ait : Stragulatam vesteni fecit sibi. Stragulata vestis
Ad tempuscredunl, et ad leihpusientuiionisrecedunt. qucevarianle' textura solet firmissima conficij forlia
Sed et illorum uoctOmedia extinguelur Iuceraa, qui ecclesiae'opera et diversa virtuttim ofhamerita sighi-
veniente jiidice, oleuni chaiitatis in Vasisprcecordio- ficat; De quibus Psalmista in laudem summi regis
frim suOfumhOn habebiiflt. Sancfce vefo ecclesise cecihit dicens : Aslilit regina a dfexlrhtuis in vestitu
iucefna nOh exliiiguiiiif in ftocte, quia cum a negotio C * deauratb, circ&tnamiclavarietate (Psal. xtiv);
quiestit, aclioni vacatliberiusliicis superttsecohteirii Byssus et purpura indumenlum 'ejus. Byssus in
plationis. caslitate purse Conversatiohisj purpura in effusione
Mariumsuam misil ad forlia. Fortia dicit peffecta pretiosi sanguinis. Hine enim pulchre dictuift est a
in Chrisii cbifitatc opera, ut ipse Domittus ait: patribus, quia saricta ecclesia electorum floribus
Diligite inimicosveslros, benefacile itis qtti oderurit vernans in pace habet lilia, in bello rosasj Bysso
vos, el ordte pro catumniantibus et persequcmiibus ergo induitur ecclesia, cum castigant • corpora sua
vos (Maith. v). Et illud : Si vh perfeclus esse,vade, elecli, et servituti subjiciunf, purpura cum eamdem
vencleoiitnia quw habes, et da pauperibus (Matlh. Conliiientiamnon ob favorero vulgi, sed pfo actjui-
xix). Natti et de ejus fortitudihe alibi dicit : Re- rtiida beatitudine regrii pereiinis exercent-.
cjnumcwlorumvim palitur, el violeiui rapiunt illud Nobitis in porlh vir ejus. Vir sanctae 'ecclesisevel
(Maltli. xi). cujuscunque auinice fidelis Dominus est^ qui vide-
Et digiti ejus appreheriderunt fusum. Solent fe- balur ignobilis, cum ante tribunal praesidis staret
niinseneules fusum iii dextera, epluin tenere in sini- judicandus, cum probra, flagella, sputa, cruceraj
stra. In colo euim lana involuta esl, quse filo du- mortcnique susciperet, sed hobilis apparebit cum
cenda, nendo transit in fusum. Dextra vilam per- venerit judicaturus orbem in. sequilale, et omnes an-
vietuam , lceva prcesentia Dei dona significat, hoc geli cum eoj et tunc congregabuntur ante eum omnes
est, opulenliam rerum , pacem temporum , sospi- geutes (Luc. xxn) , .
tatem corporum j scientiam scriplurarum. Haecet Quattdo sederit cum senatoribusterrm. Ipse enim
similia bona cum Deo largiente percipimus, quasi qui iiunc contemriendus.putatiir a mullis , paganis
lanam colo involutaift in lseva gestamus. At cuaa ea videlicet, Judseis, hoerelicis, sive prave viventibus
pro amore coeleslium exercere incipimus, jam lanamL Christianis, ubi sseculi finis adfuerit, ubi ingres-
agni immaculali de colo in fusum, id est; de. lseva sum patrice ccelestis aperuerit, electis cunctis pate-
in dextram trajicimus, quia de donis nostri redeffi- bit, nobilis et sublimis^ sedens cum senatoribus
ptofis, de exemplisoperum ejiis, slolam nobis gio- terrae, iUis videlicet, quibus ipse promittit dicens :
rise ccelestisac veslem charitatis et nuptialem faci- Amendico vobh, quia vos qui secutiesth tne; in rege-
mus. Digiti riamque quibus apprehendere fusum di- neratione,cum sederit filius hominis in sedemajesialis
• citur, ipsam intentionem discretionis ouam quisque\ suce,sedebitiset vos
' super sedesduodecim' judicantes
operatur insiiiuant. duodecimtribus Israel (Malth. xix). .
429 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 430
Sindonemfecitet vendidit.\In linteo sindonis sub- A . caret, cujus exemplum clementiaeab ipso Dei sa-
tilis intextio signatur sanctaeprcedicationis, in qua pientia Domino et salvatore noslro manifeste prae-
molliter quiescitur, quia mens in illa fldelium spe cipilur, curh oblata ei peccatrice mulicre': Si quh,
superna refovetur. Unde et Petro animaiia in lin- inquit, sine peccatoest, primus iii illam Idpideminit-
teo demonstranlur (Act. x), quia peccatorum ani- tat (Joan. vm), et sic eam a crimine , qiiod pa-
mse misericorditer aggregatce, in blanda fiiiei quiete tratur, sub conditione ariipliusnon pecCahdi,misera-
continentur. Hanc ergo sindonem ecclesia fecit et tus absolvit.
vendidit, quia fidem, quam credendo iexuerat, lo- Consideravitsemilasdomus suw, et pariem otiosa
quendo deditj et ab infidehbus vitam rectae conver- non comedit. Oliosa paaem non comedit, quia
sationis accepit. hoc quod de sacfo eloquio ihtelligendo perceperit,
Et ciitgutum tradidit Chananwo. Chananseo cin- ante seterni judicis oculos exhibendo operibus osten-
gulum tradidit ecclesia , quia per vigorem demon- dit. Item dohius mulieris fortis, habitatio esf patrise
stratse justitioe fluxa opera gentilitatis astringit. ccelestis : seriiitae domus illius praecepta juslitise ,
Ut hoc quod verbo prcecipitur , vivendo. leneatur , quibris ad seternam vitae mansiOheni pervenitur.
ut illud : Sinl lumbi veslriprwcincti, et lucernw ar- Quas profectO semitas aninla bene considefat, crim
dentes (LMC.XII).Bene elenim nomine Chanaan, qui JJ et diligenter quibus actibus ad sUperna iJefVettife
et in gentilium est populo procreatus, et interpre- debeat inspicit, et quaeagenda ilidicit, sedula exer-
tatur commutatus, conversa ad fidem gentililas de- cere non ciesinat. Panein quoqiie otiosa hoh CO-
signatur. Quce felicissima commutalione a vitiis ad roedit, cum sacrificium domiuici cOrporis perci-
virlutes, a diabolo transmigravit ad Christum, et }iieiis, studet imitari actu , quod' in niiriisleiio ce-
impletum est iUudvaticinium psalmi: Audi, filia, et lebrat, niultum sollicila, ne iftdigne pattem Domini
vide, et ihclina aurem luam et obiivhcere populum cOmedendo et calicem bibendo, judicium gibi
tuum, id est, vitia et peccata , et domutn patris lui nianducet et bibat (I Cor. 1). Sed ut patiehdo pfo
(Psal. XLIV),id est, hostis antiqui, ei sic concu- Christo, lacryihas fundendo, bohis quoque actibus
piscet Christus rex decorem turim. insistendo, passioiiumexempla ipsius quahtum valet
Fortiludo et decor indumenlum ejus. Fortitudo ad seqtiatur. Potest et simpliciter accipi, quia paneiii
tolerandam perversorum improbitatem. Decor ad otiosa non comedit mulier fottis, jtixta "dludApo-
exercendam virtutum graliam. Fortitudo, quia per- stoli: Qui non operalur, nec manducet (II Thessal.
secutionem patitur propter justitiam. Decor quia iii), etipse de se : Quoniamad ea, qtim inilti oput
operalurjustitiam. Similem huic senteritiaih Psal- erant, et hh qui mecum sunl minhtraverunt manus
mista de Dominoposuit dicens, Dominus regnavit, G istw (Act. xx). Unde merito luxuriantes viduas ar-
decoreminduit; induil Dominus forliludinem (Psal. guens adjungit : Simul autem et olioswdhcunt cir-
xcn). Cum eriim prcedicaret Domihus Evangelium cutnire domos, non solum otiosw, sed et verbososet
regni, aliis placebat, aliis displicebat; alii bene Io- curiosw (I Tim. v).
quebantur, alii detrabebant, lacerabant, mordebant, Surrexerunt fitii ejus et beatissimamprmdicaverunt.
eonviciabautur. Ad eos ergo, quibus placebat, deco- Quod futurum pro certo noverat, riiore pfoplietico,
rem induit. Ad eos eigo quibus displicebat, fortitu- quasi jam factum refert : Surgent enim filii Eccle-
dinem. imitare ergo tu dominum, ut possis esse ve- sice, videlicel, omnes elecli in novissimo carnis im-
stis ipsius, eslo cum decore ad eos quibus pla- moflalitate donati, et tunc nialrem suam, quce eos
cent bona opera tua, esto fortis adversum detra- ex aqua et spiritti sancto Deo geriuit, beatissimam
ctores. prcedicant, quce nunc ab infidelibus, quasi misera
Et Hdebilin die novhstmo. Ridebit, id est, gaude- coutemnilur, et fe vera, sicut Apostolus ait: Si in
liit in retribUliorie fegni coelestis, qttse dolcbat in hac vila tantum sperantes sumus in Clirhlb, ntisera-
certamine vitae prsesentis. Mos etenitii scriplurce bilioressumus omnibus hominibus (I Cor. xv). Quia
est, prO gaudio risum ponere. Sicut etDoiniaiis ait: vero pro vita alia in prcesentimilitamus, nierito cum
Beati qui nunc flelis , quia ridebith (Luc. ~n). Et " apparueril quid erimus, matrem nostram quae ex
beattis J'ob : Vs autein veracium replebiturrhu. omnibusjustis collecta, una Christi columba, sponsa
Os suutn aperuit sapientim. Ad hoc tantum lo- el amica vocatur, beatissimamprccdicabimus. Potest
quens, os aperuil, ut sapientiani doceret, juxta il- el hoc quod dicit: Surrexefunt filii ejus, et neatissi-
lud Apostoli : Omnisseimo riialus ex ore vesiro nun mam prcedicaverunt, eliam iri lioc tempore corive-
procedat, sed ~siquis bonushd wdificaiionemfidei, ut nienter accipi, cum quilibet fidelium tfanscensis
del gratiain audientibus (Ephes. iv), vel certe Os saeculiserumnis ad ecelestia regna pef ducunlur. Se-
cordis aperiilt ad disCeifdaiftab ipsa sapiefllia iiite- dere namque ad liumilialioiieni, aiiqiirities sUrgere
'fius veritatem, quarii alios foras doceret, utii.que ad gioriam pertinet.'"Sufgunt ergo filii Ectlesice, et
aiifein seiisui, quia utrumque facit ecclesia, corivenil beatissimam eam pfcedicant, cuitt ccelestibus bonis
apte qiiofl sequifur : sublimati, quarita sit illius patiice beatitudo, cujus
Et lex clemenlimin linguaejus. Lex vitleiicet illa, parlicipes esse meruerunt aspiciunt, et liattc debita
qiiaerioristatim more legis Mhsaiceepeccantes puni- laudalione in divina visioueconceiebraiil.
ret, sed misericofdiler ad pceniteritisereriiedia fevo- Vir ejus ei laudabit eam. Laudabit eam et vir
451 SMARAGDIABBATIS 432
ipsius cum-bona, quaeipse in praesentisaeculodonat, A Apost'triturationem,afflictionemterrestrium, ad ccele-
in futuro remunerabit, dicens in judicio : Venite, be- slis regni gaudia introducant, ac vilceimmortalis sibi
nedicli patris mei, vercipile regnum, quod vobisprm- sociam aggregent, juxta illud Evangelicum: Triticum
paralum est ab origine mundi : quia esurivi et de- autem congregatein horreum meum (Matth. xm).
distis mihi manducare, elc. (Matth. xv). Ipse quidem •Date, inquit, ei de fruclu manuum suarum, quia fru-
priniitise dormientium, resurrexit a mortuis, sed in ctum spiritus ferre curavit charitatem, gaudium,
die judicii manifestius omnibus, quos sua laude di- pacem, benignitatem, bonitatem, modesliam, conli-
gnos judicaverit, quanta sitejusdenisuse resurrectio- nenliam, fldem, palieiitiani. Pro hoc illi debitam re-
uis gloria demonstrabit. Quibus autem verbis eam pendite mercedem. Et laudent eam in portis, hoc est,
laudet consequenter ostenditur. in judicio, sivein ingressu patriaecoelestisnon homi-
Multw filiw congregaveruntdivitias, lu supergressa num favores supervacui, sed opera ipsa quse feeit,
es universas.Multasfilias Ecclesias dicit haereticorum examinante, probante, hanc remuneranle, illo cujus
et malorum turbas Catholicorum,quaefiliaedicuntur, haecdonante gralia perfecit, a quo ut laudari merea-
vel Chrisli, vel Ecclesise,quia etiam ipsse sunt domi- mur in futuro concedat ipsepropitius nos eum dignis
nicis renatse sacramentis, et ad adoptionemfiliorum, in prsesenti vita collaudare servitiis. Amen.
quam non custodire perceperunt. Unde et Joamses B ^ EVANGELIUM MATTH^SI, CAP.XII.
ait : De nobis exierunt, sed non erant ex nobis « Loquenle eo ad turbas. Ecce mater ejus et ffa-
(I Joan. n),; quse congregaverunt divitias, videlicet < tres stabant foris quserentes loqui ei : Dixii au-
bonorum operum, orationes, jejunia, eleemosynas, < tem ei quidam : Ecce mater tua et fratres tui fo-
afflictionem, et castimoniam carnis, continentiam < ris stant qucerenteste. Et ipse respondsns dicentj
linguse, meditationem scripturarum, elc. Hujusmodi < sibi ait: Quae est mater mea, et qui sunt fratres
quse versesunt divilise, spiritus ubi pura menlis sin- < mei. Et extendens manum in discipulossuos dixit:
ceritate geruntur. Ubi autem sine fide qucc per di- < Ecce mater mea et fratres mei : quicunque fe-
lectionem operalur fiunt, nihil agentibus prosunt. Sed « cerit voluntatem patris mei, qui in ccelis est,
et illsefilisefruslra congregarunt divitias, de quibus « ipse meus frater, soror et mater est. >
Dominus ait: Multi dicent mihi illa die : Domine, LoquenteJesu ad turbas, et eccemater ejus ei fra-
Domine, nonne in nominetuo prophetavimuset in tuo tres stabant foris quwrentesloqui ei. (Ex Hieron.) Oc-
nomine dwmonia ejecimus, et in tuo notnine virtutes cupatus erat Dominusin opere sermonis, in doctrina
multas fecimus,et lunc confileborillis, quia nunquam populorum, in oflicio praedicandi. (Ex Beda.) Sane
novi vos. Sed omnes istiusmodi filias Ecclesia catho- quod Dominus ad matrem fratresque rogatus ab
lica supergreditur, quse fide casta et opere perfecta C^ offlcio verbi disshnulatur egredi, non maternse re-
redemptoris sui vestigia sectatur. futat obsequia pietatis, cujus prseceptum est : Ho-
Fallax est. gratia, etc. Fallax est gratia laudis, nora patrem tuum et matretn (Exod. xx), sed pater-r
quam ab homine accepit. Vana piilchriiudo castitatis nis se mysteriis amplius, quam maternis debere
vel operationisbonse, quam omnibus ostendat anima monstrat affeetibus,idem nobis exemplo,quod verbo
qucelimore caret divino. commendanscum ait: Qui amat patrem aut matrem
Mulier timens Deum ipsa laudabilur. Iila anima, ptusquam me, non est me dignus (Mattli. x). Myslice
cujus conscientia sincera est, vera est ct laude digna, autem mater, et fratres Jesu synagoga ex cujus
quia timorem Dei in omnibus servat. Timor est enim carne] est editus et populus Judseorum, qui sal-
principium cunctarum custosque virtutum, Scri- vatore intus docente venientes intrare nequeunt.
ptura dicente : Titnor Domini principium sapientiai Cujus spiritaliter intelligere dicta negligunt, prseoc-
(Prov. i). Et iterum : Qui timet Deum nihil negligit cupans enim ejus ingreditur domum, quia differente
(Eecle. vn); hinc est enim, quod ideo beatus Job et Judcea gentilitas confluxit ad Christum, atgue in
in prosperitate virtutibus incomparabilitcr floruit, et seterna vitce mysteria quanto fide vicinior, tanto
in adversitatibus insuperabilis hosti permansit. Quia ,. mente capacior hausit, juxta quod Psalmus ait: Ac-
veraciter dicere potuit, semper enim quasi tutnentes ceditead eum et iltuminaniini (Psai. X-XXHI).
super me fluctus limui Deum et pondusejus ferre non Dixit autem ei quidam. (Ex Hieron.) Videtur mihi
polui (Job. nt). Fallax est ergo simulalorum gratia, iste qui nuntiat, non iortuitu et. simpliciter nun-
vanus decor operis stultorum. Ecclesia autem quse tiare, sed insidias tendere, utrum spirituali operi
in limore incolatus sui tempore conservatur, quo- camem et sanguinem prseferat. Unde et Dominus
niam ardentes virtutum lampadas venienti ad judi- non quo niatrem negaret et fratres exire contem-
cium suo sponso offeret, jureaDeolaudata,januam psit, sed quo responderet insidianti, extendens ma-
cum eo regni ccelestisintrabit. Qualiter autem eam num in discipulos ait: Eccemater mea et fratres mei,
laudet, terminali versu docetur. isti sunt mater mea, qui me quotidie in eredentium
Date ei de frticlu manuum suarum, et laudenl eam animis generant, isti sunt fratres mei, qui faciunt
in portisopera ejus. Haecsunt enim verba viri ilUus, opera palris mei. . ".
de quo dictum est : Vir ejus laudabit eam, id est, Et ecce mater tua, et fratres tui foris stanl qum-
Dominiet Salvatoris no&tri,qui augclis in flne prse- rentes te. Apostolos cognationi prselulit, ut et nos
ccpturus est, ut Ecclesiamposthujus vitcecertamen, in coinparatioue dilectionis carni spiritum prsefera-
 m COLIiECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 454
mus. Fratres consobrinos salvatoris sororis MariceA 1 Quaralioneprwdicaverim vobis. Acsi diceret, tota
liberos intelligimus materterse Domini, quse esse ratio prsedicationis noslrse hsec est, ut resurrectic-
dicatur mater Jacobi minoris, ef-Joseph, et Judse, nem credatis, hoc est, prsemium omnium qui Chri-
stum crediderunt. Alioquin superfluus est omnis la-
quos in alio Evangelii loco fratres Domini legimus
bor jejuniorum et omnium tribulalionum quas in
appellatos.
(Ex Beda.) Foris enim stantes volunt Dominum hac vita pro Christo patimini.
videre cognati ipsius, cum Judcei spiritualem in lege Si tenetis, nisi frustra credidhlh. Id est, nisi obliti
non quserentes intellectum, sese ad custcdiam litterce estis, vel certe si fidei vestrce vel laboris prsemium
fcris flxerunt, et quasi Christum pctius ad camalia resurgendo non speratis, vane creditis.
docenda cogunt exire, quam se ad discenda spiritua- Tradidi ettim vobh in primis. Id est, ex quo vobis
lia consentiunt ingredi. in primordio praedicavi, tradidi mysteiium resur-
At ipse respondens dicenti sibi ait; Quw est ma- rectionis, quod fidei nostrse conslat esse, vel primum.
ter mea,et qui sunl, etc. (Ex Greg.) Cum is qui vo- Quod et accepi. Accipere se dixit, sive a lege, sive
luntatem Dei fecerit soror et frater Domini dicitur, a senioribus, sive ab ipso Domino per revelationem.
propter utrumque sexum, qui ad fldem colligitur, B Quoniam Christus morluus est pro peccath nostrh
liiirum non est. Mirandum vero valde est, quomodo ' secundutn scripturas. Ut majore possit beatus Apo-
etiam mater Domini dicatur, fideles etenim discipu- stolus auctoritate firmare, quod prsedicabat, hunc
los fratres vocare dignalus est, dicens : Ite et nun- esse Christum salvatorem mundi, dicit : Quem
tiale fratribus meh. Qui ergo frater Domini fieri ad Moyses et prophetm annunliaverunt, ideo el secun-
fidem veniendo potuerit, quaerendum est eliam quo- dum scripturas prccdictum esse eum commemorat,
modo mater esse possit. Sed seiendum est, quia qui ut illud, Sicut ovis ad occisionem ducitur, et quasi
Jesu frater et soror esse credendo, mater efficitur agiius coram tondente se obmutescit, et illud : Tra-
prsedicando, quasi enim parit Dominum, quem cordi ditus est, propter iniquitates nostras, et livore ejtts sa-
audientis infuderit, et mater ejus efficitur, si per ejus nati sutnus (Isa. LIII), et multa alia in divinis de
vocem amor Domini in proximi mente generatur. passione ejus invenies scripluris.
Et quia sepultus est. Ut illud Isaiae : Et dabit im-
HEBDOMADAXII POST PENTECOST. pios pro sepultura et divites pro morte sua.' Item
LECTIO EPISTOL/E BEATI PAULIAPOSTOLI ADCOMNTHIOS,ipse : Sepultura ejus sublafa est de medio
I, CAP.XV. Et quia resurrexil tertia die secundum scripturas.
« Notum vobis facio Evangelium, quod prcedicavi Habes in Osea, Vivificabit nos post duos dies, in die
< vobis, quod et accepistis, in quo et stalis, per quod tertia suscilabit nos, et vivemus in conspectu ejus
« et salvamini. Qua ralione praedicaverim vobis, si (Osece,vi).
« tenetis, nisi frustra credidistis. Tradidi enim vobis Et quia visus est Cephm.ld est Petro, Cephas enim
< in primis, quod et accepi, quoniam Chrislus mor- Syrum nomen est; apparuit Petro, sicut in Evange-
< tuus est pro peccatis nostris secundum Scripturas, lio scriptum est, quia apparuit Simoni.
« et quia sepultus est, et quia resurrexit tertia die Et post hmcundecim. Quando ad eos januis clausis
« secundum Scripturas, et quia visus est Cephseet intravit, hoc intelligendum, quia in
e post hoec undecim. Deinde visus est plusquam oinnes Evangelio non
scriptae sunt visiones, scd tantum quse ad
« quingentis frairibus simul, ex quibus multi ma- audientium sufficerent fldem.
< nent usque adhuc, quidam autem dormierunt. Deinde visus est plusquatn quingenth fratribus si-
« Deinde visus est Jacobo, deinde Apostolis omni- mul,'ex quibus, etc. Ut enimmajor fides haberelur
< bus. Novissimeautem omnium, tanquam abortivo multitudinem testium
inlerposuit, ex quibus multi
< visus est et mibi. Ego enim sum minimus Aposlo- vivere dicuntur
qui possint interrogali dicere quce
< lorum, qui non sum dignus vocari Apostolus, qtto- viderunt, multi vero
jam dormire dicuntur in morte.
« niam persecutus sum Ecclesiam Dei. Gralia autem Deinde vhus est Jacobo. Jacobo Alphoci seorsum
< Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua jj
apparuit; ferunt enim quod ipse Jacob Alphsei testa-
< non fuit. i> tbs est in coena Domini, dicens : Non se comessu-
I' Notum enim vobh facio Evangelium, etc. (Ex Pri- rum panem, usque dum videret Chrhtum resurgentem
mas.) Hic prsetermisso ordine praedicandi, ad doctri- a morluis.
nam se conJulit resurreclionis, eo quod nonnulli Co- Deinde apostolis omnibus. Multi hic apostolos illos
rinthiorum de resurrectione dubitarent. oranes septuaginta, quos Dominus misit binos ad
Quodet accephtis. Id est, quod acceptura habuistis, prsedicandum, intelligi volunt.
et haecdicit, ne iUi hoc non credidisse viderentur. Novissimeautem omnium, etc. Visus est illi in via,
In quo et stath. ld est, in bonis operibus perseve-
quando lux circumfulsit eum, sive in templo hsec
rantes, incujusdoctrina adccelestia esliserecti. ideo dicit, ne putarent eum audita potius quam visa
Per quod et salvamini. Id est, per cujus doctrinam narrare;
tanquam abortivo dicit, quia est Synagogae
salutem speratis animarum et a diversis infirmitati- mortuus et natus Ecclesiae
tanquam aborlivo, de
bus corporum, quia sine fide resurrectionis perit cujus vita fuerat
desperatum, nisi per gratiam Do-
Wniriitjdddspes salutfai niitii Violenter fuisset attraclus (/ Cor. xv). Attra-
455 SMARAGDIABBATIS m
clus autem prsedicationibus non catenis. Et pro stu-1A tur, quia sanctorum actto ah onmi parte circumspecta:
pore novitatis in vitiis qui erat, in legis eruditione est bona desiderabiliter providens, mala solerter ca-
perfectus. Sive ideo abortivus, quia mater synagoga yens. Sed nos sccpe dum aliis rebus inteiidimus, flt ut
eum male conceptum imperfectumque peperit. alia negligamus, et ubi negligimus, ibi procul flubio
Ego eniin sum minimus appslolorum. Hsec enim de oculum non habemus. Nam ecce Pharisceus ad exhj-
se propter humilitatem dicit, cceterum erat roinirous bendam abslinentiam, ad impendendam misericor-
tempoi-e non labpre, Nam aljbi ait: ^/«5 omnibus diam, et referendas Deo gratias oculum babuerat,
laboravi. sed ad humilitatis custodiam non hahebat, et quid
Quia non sum dignus VQcqriaposlolus, etc, Quarp prodest, quod conlra hostium insidias pene tota ci-
non sit dignus ipse expopens ait: Qtioniam persecu- vitas caute custoditur, si unum foramen apertum re^.
tus sum Ecclesiatji Dti, Qpcetnos exemplo suo, etiam linquilur unde ab hostibus intretur-
si ad pi'cesens profitiajiius deflei'e prseterita, melius Et publicanus a longe stans, nolebgt nec gculos
est enim dimissa repordari peccata, quaro oblivisci ad, etc. Quantam veaice fiduciaro djgiie paenitentir
commisga. Scripturoesteiiim : Fili, peccasti, nc adji- bus prcebet, quod publicanus, qtii realjini suoe,ne^
cias iterupi, sed et de prmleiilh (iepreggre(Eccli. xxi). quitice perfecte cognoyit, flevil, confepsus gst, -~,~\
Gralig autem Dei sutn id quod sum, et grglia ejus 1B injustus ad templum venit, justificatus a templp re^
in tne vacua non fuit. Quia gralia qua redempti su- diit! Typiceautem Pharisccus Judccoruni est populp,
mus, laborem, conatum, niejilum noii qusesivil. qui ex justiflcationibus Iegis exlollit merita sua;
Quotidiana autem gfafia pos|,baplisniumquolidianuni publicanus vero geniilis est, qui longe a pe.P ppsj-
servitium labpris exspeclaf. tus, conftletur peccata sua, qupruni iijijjg supgrr
EVANGELIUM LUCJE , CAP,XVIII, biendo recessit biiijiilialus, alter Jamentanclo,apprpT
< Duo Jjoroines ascenclprunt in templiijTi, ut ora- pinquare jrieruit px^iltatus.
« rent, unus Pharisaeus et alter publicaniis. Phari- Quia omnh qui se exgltgf Imrniliabitur, et qu%se
« sceus stans hsec apud ~~ orabat: Peus, gralias agp humiliat exallgbitur. Et dp utroque pppulp pj^sefalp
f tibi, quia npn sum, sipqt cceteri Jipijiinuro, raplp- et de cmni superbp, yel Ijumili rectepptestinlelligi;
« res, jnjusti, adulteri, veiut etiani hic pujjlicaiius, sicut ct illud, quod alibi legimus : Ante ruinatn exal-
«jejuno bis in sabbajo, decimas do omniurn quse' latur cer, et ante gloriam humiliatur (Prov. ~xvi) ,
< possideo. Et pubUcanqs a longe staus, nolebat neG qtiapropter ef dp verbjs eJati Pharisaei, quibus hii,-
< oculps ad coeliim leyare, sed perpuliebat pectus miliari meruit, possumus ex diverso formam hu-
< suum?diceiis : Deus, propjlius eslp njihi peccatori. miMlatis, qu%subliraeniur, assuniere, m sieut ille
< Amen djco vobis, descendit hic jjustificatus in do- ^* ' cpnsidercjtis, etpejpi'um vitiis, et suis virtulibus est
< mum suam ab illo. Quia oranis qui se exal|.al, jiu- elevatus ad ruinam, ita nps non postra solitm pigri-
< niiliabitur, et qui se bumiliat, exallabitur. J tia, sed ~t nieliprum virtufibus iiispectjs, humilicv
Duo hoinines ascenderunt fn templum, \it orarenl, mur ad gloriam, quaterms unpsquisque nostnjhi
unus Pharhwus et glter Pubiicaniis. (Ex Beda.) Ptt- hsec apud se sppplex ac gubttjissus pbsecret: Deus
blicanus humiliier orans, acj illa prcefatseviduce, ljoc' pmnipotens,misej'ere sjipplici tuo, quia npn sum sic-
esl, Ecclesicemembra pertinet, de qmbus supra di- ftt, ijippjneri ~~ry\ tpj copteiiiptu sceculjsubUnie.s,
citur : Deus autem non fatiet vindictam electorumt justitiffi merito glorjosi, castitatis Iaude attgeljci,
suorum clamantium ad se. Pharisceus autem meritai veluf etiam multj illprum qui posf flagitiapubljpa poe-
jaclans ad ea de quibus lerribilis in conclusione sen- niteiido tibi meimeruiit csse clevoli, quieliam siqujd
teulia subditur, Vmtmiamen fifius liominis veniens,> bpni {ua gratia largiente fecero. qtjp finehsecfaQiam)
putas inveniet fldem in lerra ? quaye a te distpiclipne peiiseiur ignoro,
Pharhmus stans hcecapud se orabat: Deus, gralias!
IN NATALI SANCTI LAURENTIl.
ago itbi quia, etc. Quatuor sunt species, quibus om-
nis lumor arrogantium demonstralur. Cum bonum( LECTIOEPIST,PAULIApOSTPLI ADCORINTH.
aut a semetipsis habere sestimant, aut si sibi datum^ B- SECUNDJ3, CAP.IX.
desuper credunt, pro suis se hoc accepisse meritis5 « Qui parce seminat parce et metet. Et qui semi-
putanl, aut certe cum jaclant se habere, quod non* < nat in benediefionibus de benedictionibus etmetet.
habent, aut despectis caeteris singulariter videri ap-" < Unusquisque prout destinavil in corde suo , non
petunl habere quod habent, qua Pharisseus istcc! « exlrisljtia aut ex necessitate. Hilarem enim dato-
jactantice peste laborasse deprehettdiiur, qui idcirco> « rem diligit Deus, potens autem est Deus omnem
de teniplo absque juslificatione descendit, qtiia bp- «
gratiam abundarp fac.ere iji yobis, ut in omnibjis
norum operum merita sibi quasi singulariter tri- « semper oinneiii sujTipientiamhabenles, abundelis
buens, oranti publicano se prcetulit. t in omne opus bonmn, 'A^ scriptum est: Disper-
Jejuno bis in sabbalo, decimasdo omniumquw pos- « sit, dedit pauperibus, justitia ejusmaijel in scecu-
sideo. Ezechiel propbeta de ostensis sibi cceli aninia- « lum sseculi. Quiautem adjiiiiiislrat sismeii semi-
libus scribit : Et totum corpus, plenum oculis ini « nanti, et pajiejp a4 nianducanjiuro pr.aesj.abil.El
circuilu ipsarum (Ezech. i), qualuor cprppra quippee « liiultiplicabitse.mepvestrujn,etaugeljitincremenla
animalium quatuer, idcircc plena oculis describun- < frugum justitise vestrse. »
 437 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 458
Quiparce seminatparee etmetet. (Ex Primas.) Id. A« cadens in terram morluum fuerit, ipsum soluni
est, qui parum tribuit egenti, parum accipiet mer- , « manet. Si autem mortuum fueiit, multum fructum
cedis, secundum misericordise opera unusquisque et « affert. Qui amat animam suam perdet eam, et
preemiarecipiet seterna. « qui odit animam suam jn hoc mundo, in vitam
Et qui seminat in benedictionibus de benedictioni- « ceternam custodit eam. Si quis mihi ministrat me
bus et tttelet. Qualis fuerit devotio, talis eritetremu- « sequatur, etubi sum ego, ibiet minister meuserit.
neratio, qui grato animo et sufficicnter, aut rerum , « Siquismihi ministraverit, honorificabiteumPater
temporalium eleemosynam, aut pfcedicationis indi- « meus, qui in coelisest. J
genti ministraverit verba, sufficientet' et large a Do- Amen amen dico vobis : Nhi granum frumenti
mino accipiet prsemia. Avartis enim mercedem ex cadens in terram mortuum fuerit, ipsutn solum ma-
eo quod invitus declerit, non habebit, benedictio nel. Si autem morluum fuerit, mullum fructum af-
enim et dantis ceterna, accipientis prcesens efficitur fert. Se autem dicebat ipsum esse mortificandum
eleemosyna. et muliiplicandum. Mortificandum in infidelitate
Unusquisque prout destinavit in corde suo, non ex Judceorum, multiplicandum fide omnium popu-
tristitiu aut ex necessitate. Id est, quantijm statuit lorum.
•vel elegit pauperibus dare , non coactus sed volun- " Qui amat animam suam perdet eam. Quod duobus
tarius. Tobias enim (ilio suo ait : Si plurimum tibi ,modis intelligi potest, qui aroat perdet, id est, si
est , plurimutn tribue, si exiguum, exigua indigen- .amas perdes, si cupis Vilam tenere in Christo, noli
tibus communica (Tob: iv). timcre mori pro Christo. Item alio modP, qui amat
Hilarem enim datorem diligit Deus. Salomon enim ..animam sumn perdet eam : noli ataare in hac vila,
dicit: In otnni dato hilarem fac vullum tuutn. (Eccli. ne perdas in ceterna vita.
xxxv). Namet in divinarum Scripluraruni sermone, Et qui odit animam suam in hoc mundo, in vita
Dominus vult hilarem suum datorem. mternacusloditeam. Ergo quod supra dictiim est,
Potest aulem Deus omnem gratiam abiindare facere qui amat subintelligitur in hoc mundo, ipse itaque
in vobis. Ne timeant inopiam eleemosyiiarii, ideo in perdet. Qui autem odit utiquein hoc mundo; in vi-
opere misericordice Dei, prceponitpotentiam. Omnem ta seleima custodit eam. Magfta et mira sententia !
gratiam dicit sive copiam frugum, fructusque pro- quemadmoiluro hominis in animam suam amor ut
venlum, sive sensus abundantiam, sapienliseque pereat, odiumne pereat?SiroaIe amaveris, tunc odi-
intellectum. sti, si bene oderis, tunc amasti. Felices qui ode-
Ut in omnibus semper sufficientiamhabentes. Ac si runt custpdiendo , ne perdant hic aniantlo. Hic ani-
" maenomine vita
diceret, omnem sufficientiam tam spiritualium quam prcesens designatur , vel etiam hu-
etiam carnalium dabit vobis Dorainus, ut omne opus jus vitse deleetatio , qiios perdenda est, ut feiiciler
bonum , sive devotionis in misericordia , sive eru- invenias voluntatem tuam in regnoDei, quam for-
ditionis in doctrina, implere possitis mente libera. tiler vicisti in hoc sccculo. Nam sancti martyres
Dhpersit dedit pauperibiis, juslitia ejus manet in odiohabuercinthanc prccsentem vitam pro Christi no-
smculum swculi. Id est, divisit, dedit pluribus, mine, dum magis voluerunt hanc prsesentem vilam
ideo non uui, sed pluribus, quia majus est oratio perdere, quara Christiim negare.
roultorum quam unius. De rebus enim tempofali- Si quis milii minhtrat, tne sequatur. Quid est me
bus, si bene dispensentur, OBternajustilia comparatur. sequatur, nisi ine imitetur? Ministrant ergo Jesu
Qui autetn ddminhtrat semen seminanti, ei panehi Christo, qui non sua quserunt, sed quse Jesu Chri-
ad manducandum, etc. Hoc enim de verbi semirie •sti, hoc enim est, me sequatur. Vias ambulet meas
dictum in sancto intelligimus Evangelio , ubi Do- uon suas , sicut alibi scriptum est: Qui se dicit in
minijs exponeus discipulis parabolam seminis ait: Christo tnanere, debet sicut ille ambulavit et ipse
Setnen est verbutnDei (Matlh. xu). Ac si prcedicalo- ambulare (I Joan. n). Etiam si porrigit esurienti
ribus Apostolus dicei'et : Deus qui vobis-dedit offi- ^ panem, de misericordia facere debet, non de ja-
cium docendi, eseam nOn subtrahit corporis. Sive ctantia, non aliud qucerere qualn opus boimm,
qui vobis dispensando tribuit facultatem, vos minime nesciente sinistra quid faciat dexlera (Matth. vi),
patietur esurire. id est, ut alienaretur intentio cupiditatis ad opera
Et multiplicavit semen vestrum. Id est, rerum vo- .charitalis.
bis augmentum faciet, vel sermonum : Daie et dabi- Et ubi ego sum, illic et minhter meus erit. Merces
tur vobis, dicit Dominus,qui enim pro Deo siveprcc- est amoris et pretium operis , ei qui ministrat
dicaiionisverbum,sive misericordise dederit alimen- Christo, esse cum Ghrjsto , et qupro fructum,
tum, el hic et in futuro accipiet illud multiplicatum. quam mercedem, quod praeniiuni iUi promittat,
Et augebil incrementa frugum justitiw vestrw. In- audiamus.
crementtim fruguni justitice dicit, sive facultates re- Siquis tnihi minhtraverit, hgnorificabit eum pa-
rum, sive doetrinam sermonum, de fructu enitn ter meus, qui est in cwtis. Quq honorp, nisi ut sit
labiorum suorum, ait Salomon, satiabitur sapiens. cuni filio ejus? quod enim superius ait: Ubi egosum,
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XII. illic et minister tneus erit, hoc intelligitur exposuisse
« Ainen amen dico vobis : Nisi granum frumenti cum dicit, Horioiificabit eum pater meus. Nunquam
 459 SMARAGDIABBATIS , «0
majorem honorem accipere poterit adoplatus, quam A , ctus legis aelernam ccnfert salutem. Sed non ex
ut sit ubi est unicus, non sequalis factus divinitali, toto scripturarum textu generaliter accipiendumest,
sed consocius seternilati. nam sunt aliqua quae nunc secundum historise or-
HEBDOMADAXIII POST PENTECOSTEN. dinem debent custodiri, ut est illud : Audi, Israel,
LECTIOBEATIPAULIAPOSTOLI ADCORINTH.II, Dominus Deus tuus Deus unus est tDeut. vi), et si-
CAP.III. milia talia.
« Fiduciam talem habemus per Christum ad Deum, Quod si ministratio mortis litteris deformata in la-
< non quod sufficientes(simus cogitare aliquida no- pidibus fuit in gloria. Id est, si Iex apud antiquos dabat
« b.is, quasi ex uobis, sed sufficientia noslra ex Deo prsesentem gloriam, iis qui eam secundum litteram
< est. Qui et idoneos nos fecit ministros Novi Te- sequebantur, quanto magis eos nunc glorificat, qui
« stamenti, non littera sed spiritu. Littera enim oc- eam spiritualiter exsequuntur.
< cidit, spiritus autem vivificat. Quod si ministratio Ita ut non possint filii, etc. Quia visibilis carna-
« mortis litteris deformatain lapidibus fuit ingloria, lium operum gloria evacuatur, per spiritualem Evan-
« ita ut non possent filii Israel intendere in faciem gelii gloriam, sed ita evacuatur, ut in melius sensu
« Mosi, propter gloriam vultus ejtis quse evacuatur, interiore proficiat, sicut infantia per adolescen-
« quomodo non magis ministratio spiritus erit in B J tiam senectute evacuatur, sicut et semen in fru-
< gloria? Nam si minislratio damnationis gloriaest, ctum. Melior quidem fructus semine, sed nunquain
< multo magis abundat ministerium justiticc in sine semine fructus exsurgit, et non perit, sed mul-
« gloria. » tiplicatur semen in fructu. Sic- ergo evacuatur
Fiduciam talem habemus per Chrhtum ad Deum. utdilatetur, sicut ipse dicit: Cum autem venerit,
Ac si diceret illa fiducia inexpugnabilis est, quae quod perfectum est, evacuabitur quod ex parte est (I
non ex nobis, sed ex Christo est, qua nos per fidem Cor. xm).
nostram gratia magis quam Epistola humana com- Quomodo non magis, etc, Id est nostra, quaenon
mendat. evacuatur, quia perfecta est.
Non quod sufficientessimus cogitarealiquida nobis. Natn si minhtratio damnationis gloriaest. Superius
ld est, nihil nostra sapientia vel virtute in causa legis ministrationem, nunc ministrationem damna-
vestrce salutis operamur. Vult enim ostendere nihil tionis vocavit. Ideo ministratio mortis, quia solaper
se suo sensu ac possibilitate in salvandisgentibusvel se non liberabat a morte. Ideo etiam ministralio
cogitare vel facere, cum utiquepauci homines,hu- damnationis, quia reos sine ullo poenitentiseremedio
niiles, imperiti, et pene rustici, sine Dei gratia nun- prsesenti addicebat exitio.
(
quam universum mundum salvare potuissent. Ideo Multo magis abundet minhterium justitim in glo-
iiulem lioc prcemisit, quia diclurus erat, tanto majus ria. Abundat vere in gloriam, id est setei-nani, quia
se ministerium suscepisse, quam Mosen, quanto ma- justitia gratis sine Iegalium praeceptorum observa-
jus est Novum Testamentum a lege, quse abscondi- tione jusiificat.
tum in se Christum mysteriis adumbrata retinebat. EVANGELIUM MARCI, CAP.VII.
Nou quod aliquid sibi arrogel, sed ut per dectrinam < Exiens Jesus de finibus Tyri,venitper Sidonem
suam, quse in Christo est, faciliuseos afalsis apostp- < ad mare Galilceseintermedios finesDecapoleos.Et
lis revpcet. < adducunt ei surdum-et niutum, et deprecabanlur
Qui idoneos nos fecit minhtros Novi Testamenli. < eum, ut imponat illi manum. Et apprehendens
Id est, ad implendum apestolatus oflicium. < eum de turba seorsum misit digitos suos in auri-
Non littera, sed spiritu. Id est, non carnalis legis, < cukts ejus, et exspuens tetigit linguam ejus. Et su-
sed spiritualium praeceptorum. < spiciens in coelum iugemuit, et ait illi: Ephpheta,
Lilteta enim occidit. (Ex August.) Ubi est, mors, « quod est adaperire. Et statim apertse sunt aures
conteiitio tua, ubi est aculeus tuus ? Exponit acu- < ejus, et solutum est vinculum linguae ejus, et lo-
leuni: Aculeus, inquit, mortis peccatum, et adjun- j, < quebatur recte. Et prsecepit illis ne cui dicerent.
git rem mirabilem, virlus peccati lex, peccatum enim' < Quanto autem eis praecipiebat, tanto magis plus
ardenlius excitatur, quando prohibelur, sed si Iitlera « prcedicabant, et eo amplius admirabantur dicen-
adsit, gratia desit. Lex littera est, ecce legem: Non < tes : Bene omnia fecit, et surdos fecit audire et
concupisces, ego dico, quia nisi le adjuvet gratia « mutos loqui. J
ardenlius concupisces, liec est, quod dictum est, Exiens Jesus de finibus Tyri, venit per Sidonemad
liltera occidit, (Ex Primas.) Si ad praeteritum legis mareGatilmm intermediosfinesDecapoleos.(ExBeda.)
tenipus aspicias, lum littera occidebat praevaricate- Decapolis est, ut ipso nomine probat, regio decem
res, si aut Sabbata non observassent, aut carnales urbium trans Jordanem ad Orientem , circa Hip-
victimas non obtulissent. Nunc vero ita occidit, pum, et PeUam,et Gadaram, contra Galilseam.*Quod
si carnales caeremcnise in efferendis tauris et vi- ergo dicitur, quia Dominus veilit ad mare Galilsese,
tulis custodiantur, quas observalio gratise jam inter medies fines Decapelees, ncn ipsps fines De-
removit , quae utique nunc si observentur ecci- capelis eum intrasse jsignificat, neque enim mare
dunt. trans navigasse dicitur, sed petius ad mare usque
Spiritus autem vivifictttt Id est, epiritttalis intelle- venisse, atque ad ipsum pervenisse locum cmime-<
Ul COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. U%
'
dios fines Recapolis longe trans mare positos respi- A reserat, cujus linguam Dominus tactu sapienlice,
ciebat. quaeipse est, ad loquendum instituit. Talis autem
Et adducunt ei surdum et mutum, et deprecabantur merito potest dicere cum Psalmista: Domine, labia
eum, ut imponat illi manum. Surdus et mutus mea aperies, et os meum annuntiabit laudem tuam
est, qui nec aures audiendis Dei verbis, nec os (Psal. L). Et cum Isaia: Dominus dedit mihi linguam
aperit proloquendis. Quales necesse est, ut hi qui eruditam, ut sciam sustentare eum qui lapsus est.
loqui jam et audire divina eloquia longo usu di- Verbo erigit mane, mane erigit mihi aurem ntaudiam
dicerunt, Doinino sanando oflerant, quatenus quos quasi maghtrum (Isai. L).
humana fragilitas nequit, ipse gratiae suse dextera El prwcepit illis ne cui diceret, quanto aulem eis
salvet. prwcipiebat, tanto magis plus prmdicabant, et eo am-
Et apprehendenseum de to-fcaseoi-swm.Apprehen- plius admirabantur dicentes : Beneomnia fecit, sur-
densnamque infirmum deturba seorsum educit, cuw dos fecit audire et mutos loqui. Si sciebat eos, sicut
mentem peccatis Ianguidam visitationis suse pietalis iUe qui notas habebat et prsesentes et futuras homi-
illustrans, a consuetis humanse conversationis mori- num voluntates, tanto magis praedicaturos, quanto
bus avocat, ad sequendaprseceptorum suorum itinera magis ne -prccdicarent eis prsecipiebat, ut quid hoc
vocat. B prsecipiebat, nisi quia pigris volebat ostendere,
Mhit digitos suos in auriculas. Mittere digitos in quanto studiosius, quantoque ferventius eum prse-
auriculas est, cum per dona sancti Spiritus aures dicare debeant, quibus jubet ut prsedicent, quandc
cordis ad inteUigenda ac suscipienda verba salutis illi qui prohibebantur tacere non potuerant.
aperit. Nam digitum Dei appellari Spiritum san- HEBDOMADAXIV POST PENTECOSTEN.
ctum testatur ipse Dominus cum dicit Judaeis : Si
EPISTPLA BEATIPAULIAPPSTPLI ADGALATAS , CAP.III.
ego-iti digiloejicio dmmonid, filii vestri in quo ejiciunt
< Abrahce dictae sunt repromissiones et semkii
(Matth. xn) ? Quod exponens alius evangelista dicit:
Si ego in spiritu Dei ejicio dmmonia (Luc. xn), et « ejus. Non dicit et seminibus, quasi in multis, sed
Magi in ^Egypto superati dixerunt, Spirilus Dei est « quasi in uno, et semini tuo quod est Cluistus. Hoc
kic (Exod. vn). Et lex in tabulis digito Dei scripta « autem dico testamentiim confirmatum a Deo, quae
est lapideis. Digito ergo Dei in auriculas missi ejus < post quadragintos et triginta annos facta est lex,
quisanandus erat, dona sunt sancti Spiritus, quibus « non irritum facit ad evacuandam promissionem.
corda, quse a via veritatis aberraverunt, ad scientiam < Nam si ex lege haereditas, jam non ex promis-
salutis audiendam discendamque revocat. Et quia « sione. Abrahae autem per promissionem donavit
veritatis luce confessio sub- *- « Deus. Quid igitur Iex? propler transgressiones po-
cognita sequi debet, apte
jungitur; « sita est, donec veniret semen, cui promiserat, or-
Etexspuens tetigit linguamejus. Et exspuens, quippe < dieata per angelos in manu mediatoris. Media-
Dominus, linguam tangit, cum ad cottfessionem fldei « tor autem unius non est, Deus autem unus est.
ora catechizatorum instruit, cum ora diu bruU ad « Lex ergo adversus promissa Dei? absit. Si enim
verba sapientise proferenda cum tactusuaepietatis in- < data esset lex, qucc posset vivificare, vere ex lege
format. Sputum namque Domini saporem designat < esset justitia. Sed conclusit scriptura omnia sub
sapientiae, quse tesle viro sapiente lequilur: Ego ex « peccato, ut proniissio ex fide Jesu Chrisli daretur
ore allissimi prodii primogenita. « credentibus. >
Et suspiciens in cmlum. Suspexit namque in coe- Abrahw dictw sunt repromhsiones et semini ejus.
luin, ut inde mutis loquelam, inde auditum surdis, (Ex Hieron.) Simplex autem sensus, qui in hoc loco
inde cunctisinfirmitatibus medelam docere].esse quae- texitur, banc vim habet, ut doceat Apostolus non
rendam. posse per legem, quaepostea data est, repromissio-
Ingemuit. Ingemuit autem, non quia ipsi opus es- nes, quae antea faclse sunt ad Abraham destrui, et
set, cum gemilu aliquid petere a patre, qui cuncla _ posteriora prirjribus praejudicare, cum repromissio-
petenlibus donat cum patre, sed ut nobis gemendi nes ad Abraham ante quadringentos triginta annos
daret exemplum, cum vel pro nostris, vel pro no- dataesint, quod benedicerentur in illo universse na-
strorum erralibus proximorum supernse prsesidia tiones, legis autem observatio, quod qui fecisset
pietatis invocamus. eam, viveret in ea, post quadringentos triginla an-
Et ait illi, Ephpheta, quod est adaperire. Quod au- nos Mosi data sit in monte Sinai.
tem ait, ephpheta, idest, adaperire, ad aures proprie Non dicit, et seminibus, quasi in multis, sed quasi
pertinet. Aures elenim ad audiendum aperiendse, in uno et seminituo quod est Chrhtus. Semen Abrahse
lingua vero, ut loqui possit, a retinaculis erat suse apostolus Christum interpretatus est. Oranes Scri-
tarditatis solvenda. pturas sensu ac memoria peragrans, nunquam plu-
Et statim apertw sunt aures ejus et solutum est rali numero semina scripta reperi, sed sive in bonam
vinculum linguwejus,etloquebantur recte. Uleetenim sive in malam partem semper singulari.
solus recte Ioquitur, sive Deum confitendo, sive aliis Hoc autem dtco, testamenlum confirmatum a Deo.
prsedicando, cujus auditum ut ccelestibus possit Testamentum vocat promissiones Abrahce factas,
auscultare et obsecundare mandatis, divina gratia quee non possunt ab homine evacuari, cutu eliam
m SMARAGDIABBATIS - iU
hominum testamenta jus suum teneant, et resolvi Ausque J dum Christus veniret, de quo dicit: Semen
non possint, si solemniter fuerint ordinata. cui repi'omiserat.
Hic certe si quceramus utrum hoc lestamentum Ordinatam per angelos. (Ex Primas.) Hoc loco Mo-
Cjuoddicit confirmalum a Doraino non infirmaii a sen significat legem per angelum Domini accepisse,
lege, quae posl quadringentos triginta annqs facta sicut Stephanus dicit : Hic est qui fuit in ec-
est, utrum noyutti an velus intelligendum sit, quis clesia, in solitudine cutn angelo, qui loquebatur ei in
respondere dubitet novum? sed in propheticis late- monte Sihai (Act. vn). (Ex Hieron.) In oiimi Veleri
bris occullatum, donec veniret tempus, quo revela- Testamenio ubi angelus primum visus refertur, et
retur in Christo. poslea quasi Deus loqnens, inducitur angelus qui-
Quat post quadringentos, elc. (Ex Hieron.) Sup- dem vere ex ministris pluribus, quicunque sit vi-
putancli in hoc loco anni ab eo tempore quo Donii- sus, sed in illo mediator loquitur, qui dieit : Ego
nus ad Abraham loculus est dicens : El in sentine sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob
luo benedicentur omnes genles (Gen. xn, xxn ), (Exod. III)
usque ad legislalorem Mosen, utrum quadringenli et In manu mediatoris. (Ex Primas.) Mediatorem Je-
triginta sint, vel quomodo in Genesi ipsi Abrahae sum Christum, dequo et ad Titiiolhetim scribitur :
Doininus pollicetur, quod post quadringentos annos B I Unus Deus, unus mediator Dei et hominum hotno
de terra servitutis filii ejus exituri sint, non enim Christus Jesus (I Timolh. u). Manu medialoris pp-
parva res est, et a miUtis qusesita, nescio an ab ali^ tenliani et virtulem ejus debenms accipere. Quidam
quo sil'invenla. mediatorem Mosen pulant. Nam ~t Moses, aiunt,
(Ex.Primgs.) Neque quis pulet esse cpntrarium, inter Deum et populum medius fuil, sic enim ipse ad
quoniam in Iibro Geneseos Abraham a Deo dicitur : populum ait : Facie ad faciein locutus est npbis
'
Scito, prmnoscens,quod peregrinum fulurum sit se- Dorainus in monte de niedio ignis, ego sequester et
men luum in lerra non sua, et subjicienl eos servi- medius fui inter Deum et vos in tempore illo , ut
tuli, et affligenl quadringentos annos (Gen. xv), et annuntiarem vobis verba ejus. (Ex Hieron.) Quia
lric apostolus triginla annos amplius ponit. Qtiod dicit vero leclionis ordo confusus est, et hyperbalp pei^-
autem hoc est: septuagesimo aetatis suceanno Abra- turbatur, sic nobis reddendus videtur : Lex por
ham accepit a Deo repromissionem. Ex quo tem- sita est per angelos in manu mediatoris, propter
pore usque ad initium legis Mosaicce, quadiingeiili transgressiones ordinata per afigelos, doiiec veniret
et triginta anni hac ralione complentur, ex lem- semen, eui repromissum est, semen autem, haud ilur
pore repromissionis usque ad centesimum annum bium, quin Chiislum significet, de quo Matlhaeus
Abrahse, quando Isaac nasciturus filius , viginli' ait : Liber generaiionh Jesu Chrisli, filii Dcivid,fi(i\
quinque anni numerantur, postea quinlo setatis Abraham (Matth. i).
anno Isaac parvulus ab Ismahele ccepil affligi, sicut Mediator autem «nijis not\ est. Subaudifur UH.ius
idem apostolus in hac ipsa epislola memorat. Evi- partis non est mediator, sed inler ffuas, Ut me-
denler ergo moiislralur, secundum sermonem Dei dius sit.
ad Abi'aham factum, post trigiuta annos repromis- • Deus aulem unus est. Hoc autepi ideo addit, jie
sionis semen ejus persecutoribus laborare coepisse. quis putaret Chrisium ab unitale divipce natprce
Nam si ex lege, etc. Ac si diceret, non ex lege quce penilus esse divisum, quia mediatoris suscepisset
noiidum erat, sed ex repromissione Abrahce dona- oflicium
tum est semen, quod est Christus, in quo omnes Lex ergo adversus promhsa Dei ? absit. Ac si di-
benedicereiitur gentes. ceret: Lex Dei promissa non aufert, sed praeparat
Qttid igitur lex, etc. (Ex Hieron.) Hic dicere po- ad promissa. Sicut medialor Dei et lipmijium inter
terat aliquis: Quid necesse fuit legempost 430 annos dantem et accipientem legem medius fuit, sic lex
repromissionis dari, cum et data lege suspicio de- ipsa, quce posf repromissionem et cojnpl,e3tipnem
structcc sponsionis potuerit oboriri, et manente re- n ejus media subrepsit, quce non idcirco arbitranda
promissione, non profutura lex data sit, quani prce- est repromissionern excludere, qua postea subsecuta
videns apostolus quceslionem in sequenlibus ipse eam quce prius fuit, videretur abolere, sed ex ep
sibi proponit dicens : Quid igilur lex? item ipse si- quod non potuit vivificare, nec id tribuere quod
bimel respondil, dicens : Propler transgressiones po- repromissio prima pollicita est, maiiifestujtt est in
sila esl, donec venirel sanctum, cui promhsum esl. cuslodiam eam repromissionis non in subversipnem
Post offensam enim in eremo populi, post adoratumi datam.
vilulum, et murmur in Deum, lex transgressionesi Si enim dala essel lex, etc. Ideo non vivificabaj;,
prohibitura successit. (Ex August.) Lex propler: quia peccatum origina.le auferre non poterat, vel
transgressiones posita esl, ut acciperet homo prse- cerle quia non hircorum aut taurorum, sed Chrj-
cepta, superbe de suis viribus ftdens, in quibus> sti sanguine erat Vita donanda.
deftciens, et factuseliam prcevaricator, liberatorem,, Vere.ex lege esset jusiilia. Donum promissse hce-
Salvatoremque requirefel. Ila timor legis humilemi reditatis justiliam nominavit, ac si diceret, si data
faclum lanquam pcedagogus ad lidera gralianique) • esset lex, quae possit praestare vitam, et id quqi
perduceret, et non transgredi vel cogeret, vel doceret,, repi'pmissio spoponderat exhibere, vere prpmissio
m COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. US
per legem putaretur exclusa. Nunc aulem propter A « alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinuiu.
transgressiones, ut supra diximus, posita magis eos « Et imponens illum injumentum suum duxitinsta-
arguit peccatores, quibus post reproroissionem in « bulum, et curam ejus egit. Et altera die prolulit
custodiam, et ut ita dicam, in carcerem data est, « duos denarios, et dedit stabulario, et ait: Curam
ut qui voluntarie noluerunt innocentis exspectare « illius habe, et quodcunque supererogaveris, ego
promissum, legalibus vinculis prcepediti, et in ser- « cum rediero i'eddam tibi. Quis horum trium videtur
vitutem mandatorum redacti, custodirentur in ad- « libi proximus fuisse illi, qui incidit jn lalrones?
ventu futurse fidei in Christo, quce finem repromis- « At ille dixit : Qui fecit misericordiam in illum. Et
sionis afferret. < ait illi Jesus : Vade et fac similiter. >
Scd conclusitomnia sub peccato. (Ex Primas.) Ad- Beali oculi 'qui vident qum vos videtis. (Ex Beda.)
veniente Christo, qui sub lege Mosi erant, conclusi Non oculi Scribarum et Pliarisceoruni, qui corpus
sunt sub peccato, si ullra in legis observalione per- Dpniini tantuni viderunt, sed illi beati eculi, qui
manere voluerint. Quia maledicti qui umbrce legis ejus ppssunt cognoscere sacramenta, de quibus di-
deservierint, veritate prcesente. Nam et hoc osten- citur : Et revelasti ea parvulh (Malth. xi),beati
dit, qtiod non polttit inveniri, qui omnia prsecepta oculi parvulorum, quibus et se et Patrem Filius re-
legis implerel. Sive conclusa sit dicit sub peccato, velai'e dignatur.
idest, deprehendit omnia sub peccato esse conclu- Dico autem vobis, quod mulli prophetw et reges
sa, ut peccatum nisi in Chrislo credentes decli- voluerunt videre qum vos videiis, et non viderunt, et
nare non possint, el sic necesse esset, ut per so- audire
qum auditis, et non audierunt. Abraham exsul-
lam fidem ad promissam salutem pervenirent cre- tgvil ut videret diem Christi, et vidit et guvhus est
dentes. Item conclusi, id est, in multa distracti ex Isaias quoque (Isai. vi). et Micha, et multi
(Joan. x).
diversis observationibus, occupali in scbola legis ad alii prophetse videruitt sed hi
gloriam poniini,
doctrinam fidei servabamur, quse Clnisti erat tem- omnes a
longe per speculum et in pnigmatp vide-
pore revelanda. rpnt, Apostoli autem in prcesentiarum habentes Do-
Ut promissio ex fide Jesu Christi daretur creden- minuni
convescentesque ei, et qusecunque vpluissent
tibus. (Ex Hieron.) Id est, necesse esset sola ut fide
iiiferrpgando discenles (Act. i),
Christi salvaret credentes. Nec vero cestimandum Et ecce quidam leghperitus surt;e.xit,tentgns illum
seripturam auclorem esse peccati, quia onuiia sub et dicens : Maghter, quid faciendo vitam wternam
peccato conclusisse dicalur, cum mandatura quod possidebo? Legisperitus qui de vita aetgrna Dpmi-
ex jjure prcecipitur, ostendat potius arguatque pec- r num tentans jnterrogat,
occasionem, ut reor, len-
catum, quani sit causa peccali. Quomodo et judex tandi de ipsis Domini sermpplbus sumpsit, ubi ait :
non est auctor sceleris nequam homines vinciendo, autem qugd noming vestrg scriptg in ccelis
Gqudele
sed concludit eos et nocentes sententice suce aucto-
stftit, sed ipsa sua tentatione declarat, quani vera
ritate pronuntiat; ul debitos poence indulgentia po- sit illa Domini confessip, qua patri lpqujtur : Quod
stea, si voluerit, principalis absolvat. abscondhti hmc a sapienlibus et prudenlibus, et reve-
EVANGELIUM LVCS.,CAP.X. lasti eg pgrvulh.
« Beati oculi qui vident quce vos videtis. Dico
At ille dixit ad eum : In lege quid scriptum est ?
« enim vobis, quod multi reges et prophetse volue-
? Itle respondens dixit, etc. Dum le-
« runt videre quse vos videlis, et non viderunt, et Quomodo legh
« audire quse audilis et non audierunt. 'Et ecce qui- gispej-itp respondet, perfectujij noljis Salvator iter
coelestis ostenclit, cui primo in dileclione Dei et
< dam legisperitus surrexit, tentans illum et dicens: yifae
< Magister, quid faciendo vitam ceternam posside- proxiini legis scjipla prpppnenti dicit:
« bo? At ille dixit ad eum : In lege quid scriptum Recle respondisti, hoc fac. et vives, Apeftissime
< est? Quomodo legis? Ille respondens dixit : Dili- declarans, soJam esse dilectiottem, ~t ipstim non
< ges Dominum Deum tuum ex tolo corde tuo, ex y.erbo tenus ostentatam, sed operis exgcutione pro-
**
< tota anima tua, et ex omnibus viribus tuis, et ex bataro, quccperpetuam ducat ad yitajii.
< omni mente tua,et proximum tuum sicut teipsum. . Itle autem yolehs juslificqre $eipsurii, fiixit qd Je-
« Dixitque illi : Recte respondisti. Hoc fac et vives. sum : Quh est meus proximus. Cui prpfectp Dominus
< llle autem volens justificare semetipsum, dixit ad ita responsum tempej-avit suum, ut ,et hpmijjein quj
< Jesum : Et quis est meus proximus ? Suspiciens misericordiam faceret, c.uilibet prcsinjum dPceret.
< autem Jesus dixit: Horoo quidam descendebat ab Et tamen baeceadem parabota specialjter ipsujn Dei
< Hierusalem in Jericho, et incidit in lalrones. Qui Filium, qui nobis per Uumanitaterc prpximtis fierj
< etiam dispoliaverunt eum, et plagis impositis dignatus est designaret.
< abierunt semivivo relicto. Accidit autem ut sacer- - Suscipiens autem Jesus dixit : Hpmo quidam tfe-
« clos quidam descenderet eadem via, et viso illo scendebat ab HierusaleminJericho. HomoisteAdam
« prceterivit. Similiter et Levita cum esset secus lo» intelligitur in genere humano, Hierusaieih civitas
.«'cum, etvidereteum, pertransiit. Samaritaiius au- pacis illa ccelestis, a cujus beatitudine lapsus in
« tem quidam iter faciens, venit secus eum, et vi- hanc mortalem miseramque vilam devenit, quam
« fieris eum, misericordia motus est, et appropians bene Jerieho, quse liina inlerpretatur significat. Va»
U7 SMARAGDIABBATIS «8
riis videlicet defectuum laboribus, erroribusquc sem- A J tus est, in quo saucium imposuit, qufe peccata no-
pcr incertam. , stra portavit in corppre sue super lignum, et juxta
Et incidil in latrones. Latrcnes, diabolum et an- aliam parabelam inventam, quse erraverat, evem
gelos ejus intellige, in quos qui descendebat inci- humeris suis impositam, reportavit ad gregem (Luc.
dit. Nam nisi prius intus intumesceret, foris ten- xv). Ilaque imponi jumento est, in ipsam incarna-
tatus tam facile non cederet, vera est enim satis lionem Christi credere, ejusque myslerus initiari
sententia, quce dicit: Ante ruinam enim exaltalur simul, el ab hostis incursione tutari. Stabulum au-
cor (Prov. xvi). tem est Ecclesia prsesens, ubi reficiuntur viatores
Qui eliam dispoliaverunt eum. Gloria videlicet im- de peregrinatione hac in seternam patriam re-
mortalitatis et innocentiae veste privarmit. Hsec est deuntes, et bene jumento impositum duxit in, sta-
enimprima slola, quajuxta aliam parabolam luxu- bulum, quia nemo nisi baptizatus, nisi corpori
riosus filius per poenitentiam rediens ornatur (Luc. Chrisli adunatus, Ecclesiam intrabit.
xv), et qua protoplasti amissa cognoverunt esse Et altera die protulit duos denarios, etc. Altera die
se nudos, tunicasque peUicias nalurse mortalis in- postDomini resurrectionem, nam et ante quidem per
duli sunl (Gen. m). Evangelii sui gratiam illuminaverat his qui in tene-
Et plagis imposith. Plagse peccata sunt, quibus B ] bris et in umbra mortis sedebant, sed polior, resur-
naturse humanse integritatem violando seminarium rectione celebrata, perpetuce lucis splendor effulsit.
quoddam, ut ita dicam, augendae morlis fessis indi- Duo denarii sunt duo Testamenta, in quibus ceterni
dere visceribus. Rcgis nomen et iniagp continetur. Finis enim legis
Abierunt. Abierunt autem non ab insidiis aliqua- Christus, qui altera die prolati dantur stabulario,
tenus cessando,sedadearumdem,insidiarum fraudes quia tunc aperuit illis sensum, ut intelligerent scri-
occultando. pturas. Altera die stabularius denarios, quorum
Semivivo relicto. Semivivum feliquerunt', quia pretio vulneratum curaret, accepit, quia Spiritus
beatitudinem vitse immortalis exuere, sed non sen- sanctus adveniens docuit apostolos omnem verita-
suiu ralionis abolere valuerunt. Ex qua enim parte tero, quo gentibus erudiendis instare atque Evan-
sapere et cognoscere Deum potest vivus est lio- gelium praedicare sufficerent.
nip, ex qua verc peccalis ccntabescit et miseria .Et quodcunque supererogaveris, ego cum rediero
deficit, mcrtuus idem, lethifereque est vulnere fce- reddam tibi. Supererogat stabularius, quod in duo-
dalus. bus denariis non accepit, cum dicit Apostolus : De
Accidit autem , elc. Sacerdos et Levita, qui viso virginibus autem prseceptum Domini non habeo,
saucip transierunt, sacerdetiuni et minislerium Ve- consilium autem do. Itemque et Dominus ordina-
teris Testamenti est, ubi per legis decreta mundi vit his, qui Evangelium annuntiant, de Evangelio
languenlis vulnera monstrari tafttum, non au- vivere, sed non usi sumus hac potestate, ne quem
tcm curari poterant, quia impossibile erat, ut Apo- vestrum gravaremus, cui rediens quod promiserat
stolus ait: Sanguine vitulorum et hircorum auferri debitor reddet, quia veniens in judicium Dominus
peccata. dicit: Quia super pauca fuisli fidelis, super multa
Samaritanus autem quidam iter transiens venit se- te constituam, iutra m gaudium Domini Dei tui
cus eum, et videns, etc. Samaritanus qui interprela- (Luc. xn).
tur custos, Deum significat, cui rectissime Prophe- Quh horum trium videtur tibi proximus fuisse ?
ta, ue hos latrones possit incurrere, supplicat: Cu- etc. Juxta litteram manifesta est Domini sententia,
stodi me, inquiens, a Iaqueo quem statuerunt mKii, nullum nobis amplius quam qui misereatur esse
et a scandalis operantibus iniquitalem (Psal. CXL). proximum, sed Hierosolymiti civi non sacerdos,
Qui propter nos homines, et propter nostram salu- non levita ex eadem gente, imo in eadem urbe nati
tem descendens de coelo, vitae prsesentis iter arri- et nutriti, sed exterae gentis accola, quia magis
puit, et venit secus eum qui vulneribus tabescebatt *-.misertus est, factus est proximus. Sacratiore autem
infliclis, hoc est, in similitudinem hominum factus,, intellectu, quoniam nemo magis proximus, quam
et habitu inventus ut homo (Pltilipp. n), compas- qui vulnera nostra curavit, diligamus eum quasi
sionis nostroc susceptione finitimus, et misericordisei Dominum Deum nostrum, diligamus quasi proxi-
factus est consolatione vicinus. mum, nihil enim tam proximum,, quam caput
Et appropians, altigavit vulnera ejus, etc. PeccataI membris, diligamus etiam eiim qui imitator est
quse in hominibus invenit, redarguendo cohibuit,, Christi.
spem venise poenitentibus, terrorem poensepeccanti- Et ait illi Jesus : Vade et tu, etc. Id est, ut vere
bus incutiens. Alligat enim vulnera dum prsecipit:: te proximum sieut te ipsum diligere manifesles,
Poenitentiam agite. Infundit oleum dum et addidit: : quidquid vales in ejus vel corporali vel spirituali
Appropinquabit enim regnum coelorum. Infundit ett necessitate sublevanda devolus operare.
vinum dum dicit : Omnis arbor, quse non facit fru- HEBDOMADAXV POST PENTECOST.
- ctum bonum excidetur et in ignem mittetur. LECTIO EPISTOLJ3 BEATIPAULlAPOSTOLI ADGALATAS,
Et imponens iltum in jumentum suum, etc. Ju- CAP.V.
mentum ejus est caro , in qua ad nos venire digmv « Spiritu afhbulate, et desideria carnis non. perfl*
 iM COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 450
< cietis. Caro enim concupiscit adversus spirilum, A i miniis gloriantur, et putant si expleverint volupta-
< spiritus autem adversus carnem. Hsec enim sibi tem quamdam, se turpitudine victoriam conse-
< invicem adversantur, ut non qucecunque vullis illa cutos. Sed et illud eleganter, quod in carne opera
< faciatis. Quod si spiritu ducimini, non estis sub posuit, fructus in spiritu, quia vitia in semetipsa
< lege. Manifesta autem sunt opera carnis, quae finiuntur, et pereunt, virlutes fructibus pullulant,
< sunt fornicatio, immunditia, impudicitia, luxu- et redundant.
< ria, idolorum servitus, veneficia, inimicitise; con- Quw sunt fornicatio. Primum itaque carnis opus
< tentiones, aemulationes, irae, rixce, dissensiones, est fornicalio, quara in exordio posuit, ne de me-
< sectae, invidise, homicidia, ebrietates, comessa- diis ambigamus. Omne enim quodcunque fecerit ho-
< tiones, et his similia. Quaepraedico vobis, sicut mo extra corpus est, qui autem fornicatur, in cor-
< praedixi, quouiam qui talia agunt, regnum Dei pus suum peccat. In eo fornicalor majoiis est cri-
« non consequentur. Fructus autem spiritus est cha- minis, quia tollit membra Chrhli, et facit ea mem-
< ritas, gaudium , pax, patientia , longanimitas, bra meretricis, Erunt quippe duo in carne una; qui
< bonitas, benignitas, mansuetudo, fides, modestia, non est fidelis, nec credit in Christum, sua membra
< continentia, castitas. Adversus hujusmodi non est. facit membra merelricis. Qui autem credit et for-
< lex. Qui autem sunt Christi, carnem suam cruci- B • nicatur, Christi membra facit membra meretricis.
< fixerunt cum vitiis et concupiscentiis. » Immunditia, luxuria. Secundum opus carnis im-
Spiritu ambulate , et desiderium , elc. Hoc tripli- munditia nuncupatur. Tertium vero luxuria, sequi-
citer accipiendum, ut dicamus eos, qui spiritu opera tur enim immunditia comes luxurise. Quomodo
carnis mortificaverint, et seminaverint in spiritu, enim in vetere lege (Levit. xv) de nefandis crimi-
ut de spiritu metant vitam seternam, quotiescunque nibus, quse in occulto fiunt, et ea nominare turpis-
voluptalem carnis senserint titillare, non perficiant simum est, ne et dicentis os et aures audientimn
desiderium ejus. Alio modo eos ambulare spiritu, et poUuerentur, generaliter scriptura complexa est,
carnis desiderium non perficere dicimus, qui spiri- dicens, verecundos vel reverentes facite filios Israel
taliter egrediuntur .^Egyptum, et spiritualem escam ab omni immunditia,sic in hoc loco, cseteras extra-
.
potumque de spirituali hauriunt petra, qui ambulant ordinarias voluptales, ipsarum quoque opera nuptia-
in omnibus spiritualiter, non perficienles carnese rum, si non verecunde et cum honestate, quasisub
legis litteram, vel desiderium, sed fructus metentes, oculis Dei fiant, ut tantum liberis serviatur, im-
spiritalis intelligentise (I Cor. x). Tertio modo, qui- munditiam et luxuriam nominavit.
dam desiderium carnis, in his dicunt esse, qui par- Idolorum servitus. Quartum in catalogo operum
vuUsunt in Christo, iter autem spiritus in perfectisi G carnis idololatria locum tenet, qui enim serael se
viris. Spiritu ambulate, id est, in gravitate spiritus,, luxurise voluptatique miscuerit, non respicit crea-
id est, in itinere viri perfecti, et desiderium carnis, torem. Alias autem omnes idololatrise feslivitate,
id est, parvulorum, non perficietis. gula, ventre, et liis quse infra venlrem sunt dele-
Caro enim concupiscitadversus spiritum, elc. Caroi ctantur.
proesentibusdelectatur, et brevibus, spiritus perpe- Veneficia. Et ne forsitan veneficia, el maleficia,
tuis et futuris. Caro enim frigus timet, aspernatur artes non viderentur in novo prohibitse lestamento,
famem, attenuatur vigiliis, libidinibus exardescit, , ipsse quoque quinto loco inter carnis opera nomi-
mollia quserit, et jucunda desiderat. Contra spiritusj nantur. Ssepe enim magicis artibus, et amare mi-
ea quse carni contraria sunt, et quse illam debilitare> seris evenit et amari.
queant expetit. Aliter, caro concupiscit adversus spi- Inimicitiw. Inimicitia quoque quse post veneficia
ritum, id est, historia et scripturse carneus intelle- sexto ponitur loco, quem habeat reatum manifesto
ctus, contra allegoriam et spiritualem doctrinami crimini subjecta declarat. Quantum enim in nobis
repugnat. Spiritus autem adversus carnem, id est,, est, nullius esse debemus inimici, sed cum omnibus
sublimiora dejectis, seterna brevibus, umbrse veritasi habere pacem.
refragatur. v Contentiones. Septimum locum inter carnis opera
i Quod si spiritu ducimini, non estis sub lege. Hoc; contentio possidet. Servum autem Domini non opor-
est, si vos totos spiritualibus occupetis actibus,, tet rixari, sed mansuetum esse ad omnes, docibi-
non vobis necessaria est lex, quse non spiritualibus,i lem, longanimem, cum mansuetudine erudientem
sed carnalibus dataest. Spiritu ducimini dicit, id estt etiam eos qui contrario disputant (II Tim. in).
spiritu gubernamini, non spiritu hominis, sed Spi- JEmulationes. Octava succedit aemulatio, quse
ritu sancto significat, de quo Apostolus alio loco» Graeco sermone £rj),o?significantius et nolius ap-
ait: Ipse spiritus teslimonium perhibet (Rom. vui), , pellatur. Quo quidem malo nescio quis nostrum ca-
spiritui nostro, quod simus filii Dei, quem sequen- reat. Zelati sunt enim et patriarchse Joseph frati'em
tes spiritum, efficimur spirituales, et sub lege esse; suum. Et Maria prophetes et Aaron Dei sacerdos
desislimus. contra Mosen tali passione decepti sunt.
Manifesta autem sunl opera carnis. Id est, omiii- Irm. Ira deinde nono succedit loco, quse justitiam
bus nota, vel certe liis tantum manifesta, qui inl Dei non operatur, et species est furoris. Inter ira-
Christo credunt, nam plurimi genlilium in suis igno- cundiam autem et iram, hoc iiiterest, quod iracuu-
 iol SMAriAGDIABBAtlS 452
dtis semper lfascituf, iralus pfo terhpbfe concitatuf, A j ih qua fegriaVefit peccatum j non potest Dti regnare
et nescifj quis possit fegrium Dei possidefe, cum regnuffi
is, qui irascitur, separetur a regno, QuoniUtn qiii falia aguni. Notandum itaque atque
Rixm. Decimo loco ponuntur rixse, quas aiiudI deflendum, quod cottiendehtes, et dissidehtes et
Graeci significantes iptBdu; vocant, si quidem rixa iracundos curtt idololatris, Veneficis et homicidis
p-v.xh, dicilur; a regno Dei prohibenl. Est autemK peiiilus exclusit a regno.
Fructus enim spiriius esl charitus. Quae alia ihler
ipiQsitn,,cum qui semper ad contradicendum para-
tus , et muliebri jurgio coniendit, el provocat con- fructus spiritus debuit tenere primatum, nisi chari-
tentientem; bsec aiio nomine apud Grcecosdicitur tas ? sirie qua virtutes cseterce non feputantm' esse
ftloviir.iK. virtutesj et ex qua nascuultif univefsa quae bona
Dissensiones. Undecimo Ioco ponuntuf dissensio- suttt, siquidem et in lege et in Evangelio ipsa obiinet
nes, quse surit opera carnis, cum quis neqtiaquam prittcipatum : Diliyes Dominum Deum tuum ex loio
perfectus eodem sensu et eadem sentenlia dicit: corde liw et ex iola anima tua >,et ex toia virlute lua,
Ego sum Pduli, el ego Apollo, et ego Cephw et ego et proximum luum tanquum leipsum ( Multh: xxn);
Christi, sed et donoruhi' inler se•haec eadem dissen- Gaudiuim Secundus friictus sjiiritus est gaudiuro,
. i • -
sio rcpentur; manti. videlicet ad uxorem, palris ad 1B quod Stoici quoque qui distinguunt inter vefba sub-
filiuni, fralris ad fratrem, conservi ad conservum , tilius, aliud quid esse seslimant quam laelitiam?
militis ad contubernalem, artificis ad ejustlem ope- Gaudium quippe esse aiunt elationem aniitii super
ris artificcm, nonnunquam evenit, ut et in exposi- bis quse digna sunt exsultanlis Isetitiai Notandum
tiouibus scriplurarum oriatur dissensio, e quibus quod post dileciionem gaudium sequiiuf,1 qui enim
iiaei'eses, quse ei alio riomine seclse dici possunt, diligit quempiam , sehipef iii ejtts felicitate loutafuf;
ebuliiunt. Pax. Tertius ffuctus spiritus est pax; a qtta Sa-
Seclm. Duodecimo loco secloe poriuntur, quoe a lomonquoquej qui in typo Christi prsecessit, nO-
seciando vel divisione secise nominantur. Si enim nien accepit, et de Ecclesia Psalmista canit: Fa-
sapienlia carnis inimica est Deo, sectce quoque, quce ctus est iri pace locus ejus ( Psal. LXXV )., et iuler
nunc in carnis opere ponuhtur, non sunt amiccc: octo Evarigelii benedictiones sciibilur: Beati pg-
inimica auleni surit omnia dogmata faisitalis Deo Cifict, quoniam fitii Dei vocabuhtiir (Mallh: V).
fepijgnaiilia. Longgnimitas. Quartus ffuctus spiritus est lohga-
Invidim. Tertio decimo loco succedit invidia, ftimitas sive patientia, quia utroque mOdb pa*p60u-
qttaeseriipet aliena lofquetur felieitatb, et iii dupli- f>.tKv possumus inlerpretari. Huic contfaria est pu-
: cem sciiidilUf passioherii, cuui m se est *^
aliquid sillanimitas, qui vero patiens est U uhivefsa susten-
quod in alio esse hon vult, aiit aliiirn videus tal; vir sapiens, et Cuffiijznimi roultum sapieiis
esse melibreni, llblet se ei nori esse consiihiiem. appellatur, ul in Proverbiis qubque scriptunl est:
Pulchre quidarii de Neoterieis Gfceciim versum Longanimus vir mulius in prudentia (Prov. xiv).
transferens elegiaco metro de invidia lusit, diceris : Bonitas. Quintus fructus spirilus est bonitas, et de
-hac Stoici ita defiiiiunl: Bonitas est virtus sponle
Justittsinvidianihil est, quaiprolinusipsum ad benefacieudum exposita ; sectatbres qisoque Ze-
Auctoremrodit excrucialqueaiiiiuum.
nonis ita definiunt: Bonitas est virtus; quaeprosit,
Ebrietates. Quartum decimum locum iriter carnis sive virtus ex
qua orilur ulilitas.
opera ebrietas tenet : Ebriosi quippe regnutn Dei Benignitas. Sextus fructus spiritus est benignilas
non possidebunt: Vwenim, ait Prophela, qiii poten- sive suavilas. Qtiia apud Groecos Ulruin-
%p?io-Taras
tes eslis ad bibendum vinum, et viri fortes ad miscen- que sOnat. Virtus est lenis, blanda, tranquilla, et
dam ebtietalem, et Dominus inquit: Cavele, ne gra- omnium bonorum apta consortio, invitans ad fami-
venlur corda vestra crapula el ebrietale, el cuiis hujus liaritalem sui, dulcis alloquio, moribus temperata,
vitm (Luc. xxi). Mansuetudo, Septimus fructus spiritus est trian-
Comessationes: Quintadeciffia, quce extrema in-'-" sueludo, quce advcrsa est irce, rixse, dissensionibus,
ter carnis opera, comessatio est; riidnducavilpopu- el hunquam ad sui contraria provocatur, per hanc
lus, el bibit-, et surrexerunt ludere (I Cor. x ). In rfamiilus Dei Moses teslimonium meruit accipere
Latinis codicibus adullerium, impudicitia, lioroici- Scripturce dicentis : Mosesmansuetus erat, plusquam
dia, in lioc catalogo vitiorum scripla referunturj sed .omties homiriessuper terram.
stieiidum, nou plusquam quindeciin carriis opera Fides. Oclavus fructus spiritus est fides, quse
numerata de quibus et disseruimus. etiam alibi inter tfes ponitur, spes; ficies, cbaritas,
Et hh simitia. Longum erat universa cafnis opei'4 iride enim est omne quod bperatur, aquidem id quod
-explicare, uno tantum omnia serroOnecbaclusit di- r speramus esse ventufum, et nec dum est in prse-
cens, et his similia. senti, fide possidemus, sperantes hos lenere quod
Quw prwdico vobis, etc. Ubi ante prcedixit ? uti- credimus.
;que ubi ait: Non regnet peccatum in veslro mortali Modestia.Noriusfructus spirilus est modeslia,,hcec
corpore ad obediendum desiderih ejus ( Rom. vi). Bfemperpacem sequitur, semper pacem sectatur, et
Peccaluin onines istas species habet. Ei%o in anima. nec Isesa unquam irascilur.
 4S3 COLLECTIONESIN EPiSfOLAS ETEVANGELIA. 4S4
Conttnentia. Decimus fructus spiritus est conti- A"Cognitiohehiprseceptofis fedeuht; mbi aS fOfhiam
uentia, quam non soium in caslitate dcbemus acci- salutis recurrunt.
pere, sed eliam in cibo et potu, in eloquio, in ira Quos ui vidit, dixit : lie, osiendite ve-s sacerdoii-
quoque et vexatione mentis, et detraiiendi libidine. bus. Nullum Dominus eofum, quibus hsec corporaUa
Casiitas. Undecimus fructus spirilus est castitas. benelicia prcestitit, invenitur ffiisisse ad sacerdotes
Castilas enim et in virginibus est, et in conlirien- nisi lepfosos, qtiia videlicet sacerdotiiim Judoeorum
tibus, et in viduis et in conjttgiis. figiira erat ftituri sacerdolii fegalis, quod est in ee-
Adversushujusmodi non est lex. Id est, adversus clesia, qrio conseCrantur offines pertihentes ad cor-
spiiituin non est Lex, justo quippe non est posita, plis Clifisti, siimmi et veri printipis sacerdotumi Et
sed iniquis, et non subditis, iir.piis et peccaioiibus. quisqms vel ab hceretica pravilate vel superstitione
Lex milii dicil: Non adulterabh, non occides, hon gehtili, vel Jtldaica perlidia, vel etiam schismate fra-
falsutn teslinwnium dices, etc. ( Exod. xx ) ; si hceC terno, qtiasi vafio colore per Domini gratiam carue-
omnia charitale in me regnante, quse esf ffuctus rit, neeesse est ad ecclesiam veniat) colofemque
spiritus, non fecero, superflua sunt mihi prcecepta fidei vefuiii quem accepefit, osteridat. Caetera au-
legis. Ergo qui fructus spiritus spifilualiter implet, " tem vitia tanquam valetudines et quasi morbos
sub Veteri Testamento non manet. animoe alque sensuum, per seipsum inlerius, in
Qui aulem sunt Christi, carnem suatri crucifixe- conscientia, et intellectu Doriiihus sanat et cor-
runt, elc. Si omnia simul vitia crucilixa sunt, et rigit. Denique et Pauius voce Domini audita : Quid
caro, quasi in cruce pendens, niliil cohcupiscit, ad me persequerh ? Ego sum Jesus queiri tu perseque-
quid nobis lcx , qtioe data est ad vitia cOercehda? rh (Act. ix), ad Ananiam lamen missus est, utsa-
Siriiul illud notandiim , quod eos dixerit Chrisli fesb, cerdotio illo, quod in ecclesia constitulum est, sa-
qui carriem cum viliis et concupisceutiis crucillxe- cramenlum doclrinoe fidei perciperet, et verus ejus
fint, eOntra illos qui solam fidem suflieere arbi- approbareltir color.
tfantur. El faclum est dum irent, mundali sunt. Nondum
EVANGELIUM CAP.XVII. accepta baptismatis sacramenta, honduni spiritua-
LVCM, liler ad sacerdoles perveneraht, et tameh infilsione
Dtiiiiinlfaret Jesus in Hierusalem, transibat per Spiritus sancti eoi'Umrouhdaiio declarata est.
« mediam Samafiam et Galilseam. Et cum ingrede- Uniis autem ex iliis, ut vidil, quia muhdaius esly
« relut quoddaffi castellum, occurrerant ei decem regressus est , etc; Unus iste qui hiagnificans
« viri leprosi. Qiii sieterunt a longe, et levaverunt Deum, regressusest, unius ecclesioedeVotaiilChristo
« vocemdicentes : Jesu prceceptor; miserere nostri. IG huinilitatem significat. Qtii bene cadens anle pedes
« Quos ut vidit dixit: Ile, oslendite vos sacerdoli- Domini, gratias agit-, ille vere Deo gratias agit, qui
« bus. Et factum est dum irent, mundati sunt. Unus repressis praesumptionis suoe cogitationibus , quam
« auteni ex illis ut vidit, quia muiidatus cst, regres- a semetipso ittfirnius sit, btiinilitei' viiiet, qtti iiihil
« sus esl cum magna voce, magnificans Deum, et sibi virlulis tribuit, qui bona quoeagit esse de mi-
« cecidil in faciem anle pedes ejus gratias agens. sericordia conditoris rignOscit. Cadit autem iri fa-
« Ettiic eral Samaritanus. Respondens autem Jesus ciem, quia ex malis quse se perpelfasse meminitj
« dixit: Nonne deceni mundati sunt, et novem ubi erubescit.
< sunl? Non est inventus qui redirel ct daret gloriam Et hic crat Samaritanus. Samarilanus qiiippe in-
« Deo, nisi hic alienigena. Et ait illi: Surge, vade, terpretatur custoS; quo nomine ille populus aplis-
< quia fides tua le salvura fecit. t sime significatur, qui gralias agendo ei a quo accepit;
Dum inlrarit Jesus in Hierusalem; etc. Leprmsi tribuit omlie quod accepit, quodammodo Cantans il-
non absurde intelligi possunt, qui scientiam verce lud de psalmo : Foriiludinem meam ad te custodiam,
fidei non habenles, varias doctrinas proferunt er- quia lu Deus susceptor meus es, Deus nieUs tnheri-
foris. Nou enim vel abscondunt imperitiam suam,. cordia ejus prmvenietme (Psai. LVHI).
sed pro suroma peritia proferunt in lucem, et ja-J v Respondensauiem Jesus dixit : Nonriedccem mun-
ctanliam sermonis ostendunt. Nulla porro falsa do- dati sunt, et novemubi sunt ? Unum si addalur ad
ctrina est, quce non aliqua vera intermisceat. Vera novem, qucedam effigies unitalis impletur, quod fit
ergo falsis inordinate permista, in una disputatione tantacomplexio, ut ultra non progrediatur numerusj
vel narratione hominis tanquam in unius corporis co- nisi rursus ad unum redeatur, et haee per infinita-
lore apparentia, significant lepram, taoquam veris tem ntimeri regtila custodialur. Novem itaque indi-
falsisque colorum locis huniana corpora variantem gent uno, ut quadam unitatis forma coaguleritur, et
atque raaculantem. Hi aulem lam vitandi sunt Eccle- decem sint. Unum auteui non eis indiget, ut custo -
sice,ut si fieri potest, longius reraoli, magno clamore diat unitateni. Quamobrem ut unus ille,, qui ^ratias
, Chrisium interpellent; unde et apte subjungitur : egit, unice ecclesiaesignificatioije appfobatus atque
Qui stfiterunt u longe, el levaveruntvocem, etc. Et laudatus est,.ita illi novem, qiii, gratias noft ege-
bene ut salventur, Jesum prseceptorem nominant, ruht, reprobi effecti a ConsortiOunitalis exclusi
quia enim in ejus verba se errasse significant, hunc sunt, ideoque tales in novenario numei'o, tahquam
: salvandi humililer prseceptorem vocaht j. cumqup ad iinperfecti remauebuiit ^ et mefito eos Salvator^
455 SMARAGDIABBATIS 456
quasi ignotos ubi sint, inquirit, scire enim Dei eli- A i tem qui vivit spiritu ? nisi abseondilus homo no-
gere, nescire reprobare est. ster, qui et juxta cafnem interdum solet vivere,
Non estinventus qui rediret et daret gtoriam Deo, sed cum spiritu vixerit, spiritu ambulat, cum in
nisi hic alienigena. Secundum corpus quidem facile carne voluerit ambulare, vivefts mortuus est, vir
est videre posse hominem non babere lepram', et perfectus in Christo, semper vivit in spiritu.
tamen animi esse non boni. Secundum significalio- (Ex Primas.) Si spiritu vivimus, spirilu et ambule-
iem autem hujus miraculi conturbat considerantem, mus : ac si diceret, Si per spiritum vitam habenius,
qupmodo mundus dici potest ingratus. Sed etiam spifitualiter conversemur, et non legi carnaliter ser-
facile est etiam illud videre fieri posse, Ut quisque viamus.
in ecclesisesocietate doctrinam integram veramque Non efficiamur inanh glorim cupidi. Plane gloriae
assequalur, et omnia secundum catholicae regulam cupidcs dicimus, qui gloriam Dei desiderant, et
disserat, distinguat a creatore creaturam, eoque laudem virtute condignam, et aspectus divini ali-
manifestetur varietate mendaciorum, tanquam lepra quid ostendentem. E contrario qui eleemosynam ,
caruisse, et tamen ingratus sit Deo, et Domino longam orationem, castitatem, sive in matrimonio,
mundatori suo. Quia elatus superbia gratiarum sive in viduitate, sive in virginitate, pro laude ho-
agendarum pia humilitaie non sternitur, similisque B ; minum facit, inanis gloria est. Gloria enim nunc vir-
efficilur eis, de quibus dicit Apostolus : Qui cum co- tutem,nunc vitium significat. Siab hominibus qucero
gnavissent Deum, non ut Deum magnificaverunt gloriam, vitium est, et inanis dicitur gloria, de tali
aut gratias egerunt (Rom. i). Quod enirn dicit eos enim gloria scriptum est: Omnia faciunt, ut glori-
Deum cognovisse, ostendit quidem a lepra munda- ficenlur ab hominibus (Malth. vi). Si a Deo qUsero
tos, sed tamen statim accusat ingratos. gloriam, virtus est. De tali enim gloria, qui me gto-
El ait illi, surge, vade, quia fides tua te salvum rificant, glorificabo, dicit Dominus (IReg. n).
fecit. Qui devotus ante Deum cecidit, surgere et irei Invicem provocantes, invicem invidenles. (Ex Hie-
prsecipitur, quia qui infirmitatem subtiliter co- ron.) Ita hunc locum cum superioribus copulavimus.
giioscens, humiliter jacet, per divini verbi consola- Si spiritu v.ivimus, spiritui obtemperamus, nequa-
tioneni surgere ad fortia opera, et crescentibus> quam per lege.m, sed per charitalem, uobis invicem
quotidie meritis, ad perfectiora passim proficere ju- servientes, 11011debemus de scripturarum interpre-
betur. Si autem fides salvum fecit eum quem adI tatione contendere, et dicere, Circumcisio melior
ageudas Salvatori et emundatori suo gratias incli- est, non, sed prseputium. Contemnenda hisloria, et
navit, ergo perfidia perdidit eos qui de acceptis> allegoria sequenda. Imo allegoria vaua est, et um-
beneficiis Deo gloriam dare neglexerint. G bratica, et nulUus veritatis fulta radicibus, ex his
HEBDOMADAXVI POST PENTECOST. enim contentionibus inter Judaeos et Gentiles tunc
LECTIO EPISTOLJJ BEATIAPOSTOLI ADGALATAS, teroporis provocationes pariter nascebantur et in-
CAP.IV. vidiae.
« Si vivimus spiritu, spiritu et ambulemus. Non1
Fratres, el si prmoccupalus fuerit homo in aliquo
< elficiamur inanis glorise cupidi, invicem provo- delicto.
(Ex Primas.) Praeoccupatur humana fragi-
< cantes, invicem invidentes. Fratres, et si prae- litas in levioribus et sine
peccatis, quce insperato
« occupatus fuerit homo in aliquo delicto, vos> meditatione
contiiigunt. Cceterum non est proeoccu-
« qui spirituales estis hujusmodi instruite in spi-
quando aliquod peccatum consilio diu medi-
« ritu lenitatis, considerans te ipsum, ne et tu ten- patio,tato coramiltitur.
« leris. Alter alterius onera portate, et sic adim- • Vos
« plebitis legem Christi. Nam si quis existimat se' qui spirituates eslh hujusmodi instruite. (Ex
Eum quoque qui spiritualis est hortalur,
« aliquid esse cum nibil sit, ipse se seducit. Opus5 Hieron.)
ne cesset manum porrigere corruenti. Et pulchre
« autem suum probet unusquisque, et sic in semet-
prseoccupatum in delicto hominem vocat, ex ipso
« ipso lantum gloriam habebit, et non in altero. nomine
« Unusquisque enim onus suum portabit. Commu-" •D fragilitatem conditionis ostendens, ut di-
sit venia, qui velut homo erravit, denique non
< nicet aulem is qui calechizatur verbo, ei et qui1 gnus
sed vitio aliquo praeoccupatus
< catechizat in omnibus bonis. Nolite errare, Deus3 peccatis pluribus,
< non irridetur. Quce enim seminaverit homo haec2 rectione erravit, lenitatis spiritum et mansuetudinis, in cor-
peccantis, prsedicator spiritualis adhibeat,
« et metet. Quoniam qui seminat in carne sua, dei nec
rigidus, nec iratus, et tristis corrigere cupiat
« carne et metet corruplionem. Qui autem seminatt
errantem, sed provocet eum, spondens salutem,
« in spiritu, de spiritu metet vitam ccternam. Bo- veniam
reproinittens. Aliter, si quis infirmus in
« num autem facientes non deficiamus.
Temporei fide est, et adhuc lacte nutritur infantise, nec po-
« enim suo metemus, 11011 deficientes. Ergo duml test tam cito a legali observatione ad spiritaUa sa-
«tempus habemus, operemur bonum ad omnes , cramenta transire, vos qui ;robustiores estis in fide,
< maxime autem ad domesticos fidei. » et spirituales effecli, ejus onus portate, nec per
Si vivimus spiritu, spirilu et ambulemus. (Ex Hie- scientiam
vestram, frater pereat pro quo Ghristus
ron.) Utamur hoc testimonio adversus eos qui no- mortuus est.
lunt ScriDturas spiritualiter intelligere. Quis est iu- ln spirilu, lenUath. Ad Corinlhios quoque ait:
 457 COLLECTIONES 1N EPISTOLAS ET EVANGELIA. 458
In virga veniam ad vos (I Cor. iv) ? Hic aulem spiri-- AJ non ex alterius peccato et comparatione deterioris,
tualibus dicit: Inslruile in spiritu Lenitatis. Veruma sed juxta nostrum opus aut peccatores ab eo judice-
ibi ad eos dicit : Qui post peccatum non scientess mur aut sancti.
errorem suuni, nolebant majoribus subdi et poeni- Communicet autem, etc. Imbecillioribus et carna-
lentia corrigi. Ubi vero peccator inteUigens vul- libus discipulis imperat, ut quomodo ipsi amagistris
nus suum, tradidit medico se curandum, ubi nonl spiritualia metunt, sic magistris carnalia prsebeant
est virga necessaria, sed spirilus lenitatis. in omnibus bonis, id est, in victu et vestimento, et
Considerans teipsum ne et lu tenteris. (Ex Primas.)) cseteris omnibus, quae homines inter bona nume-
Ac si diceret, quia et tu homo es, et potes in aliquoj rant. Unde et Job : Si bona accipimus , inquit, de
tentari, et adjutorio indigere, et ideo debes sustineree manu Domini (Job. n). Et Dominus in Evangelio :
tentatum, qui enim sub condilione infirmitatis po- Si vos cum sitis mali, nostis bona.dare filiis vestrh
sili sunt merito infirmos sustinent. (Matth. vn)? Aliter dat discipulis mandatum, ut eis
Alter alterius onera portate. (Ex Hieron.) Portatt qui se instruunt verbo, communicent, obsequantur,
quoque fratris necessitatem, qui gravalum pauperem\ dociles, facilesque se praebeant, in his tamen quce
onere egestatis adjuvat. Et facit sibi amicos de ini- bona sunt et spiritualia, nou hceretica vel Judaica
qua mammona, ut audiat a Domino : Venite, bene-, jj I pravitate perversa, catechizatur autem, erudilur et
dicli Patrh mei, percipite regnum quod vobis para- castigatur, intelligitur.
lum est ab origine mundi, quia esurivi, et dedisths (Ex Primas.) Requirendum quomodo verbo disci-
milti manducare, sitivi, et dedisth milti bibere etc, pulus magistro communicare dicatur, cum eum ma-
(Mallh. xxv). gis verbo magister instituat, sed verbum.intelligi
Et sic adimplebith legemChrhti. (Ex Primas.) Lex• voluit devotionis fructum, et boni operis largitatera.
Christi charitas est, de qua idem Dominus ait: Man- Nam et verbum pro opere solet dicere Scriptura, ut
datum novum do vobis, ut diligath vos invicem sicut> illud de David : Quia fecisti verbumhoc (II Reg.m).
et ego dilexi vos (Joan. xin). Si ergo diligimus Deumi Et Moses ait : Quomodo palam factum est verbum
et proximum, misereamur pauperi, sicut et Dominus-, htud ?
misertus est nobis. Nolite errare, Deus non irridetur. Id est, qui Deo
Nam si quh exislimat se aliquid esse, cum nihil sit,, vult mentiri, aut praeceptiprsevaricator esse, se de-
ipse se seducit. (Ex Hieron.) Si quis non vult orierai cipit.
aliena portare, et immisericors suo tantum opere. (Ex Hieron.) Prsevidens spiritu, eos qui docentur,
et virtute contentus est, non quserens quae aliena,. et debent magistris suroplus ministrare, posse obten-
sunt, sed quaesua, sui tanlum amator, et non Dei, C dere paupertatem, et dicere : Ager meus hoc anno
ipse se seducit. DupUciler autem distingui potest. siccitate aruit, vineam grando contrivit, non habeo
Vel si quisexistimat se aliquid esse, cum sit nihil, unde tribuam quodjubetur, adjecit: Nolite errare,
vel ita, si quis existimat se aliquid esse, postea ia- Deus non irridetur, scit corda vestra, non ignorat
fereudum, cum sil nihil, ipse se seducit, et est sen- facultates, et excusatio verbi horainem potest fallere,
sus, in eo quod se putat esse aliquid, et non ex Deum non potest.
clementia in proximum, sed suo opere et labore se, Quw enim seminaverit homo hmc et metet. (Ex Pri-
judicat, sua tantum virtute contentus, iste ex hac, mas.) Id est, taUa recipiet, qualia egerit, si pecca-
ipsa arrogantia nihil fit et ipse se decipit. lum poenitentia non sequatur.
Opus aulem suum probet unusquhque et sic in se- (Ex Primas.) Horlatur ad id quod prseceptum
metipsotantum gloriam habebit, etnon in altero. Sen- est, exhibendum semen nominans, ne pulet per-
sus iste est, tu qui te sestimas spiritalem et alteriusi ditum, quod multiplicato fenore recepturus est.
infirmitate robustior es, non debes imbeciUitatemi " Quoniam qui seminat in carne sua, de carne et metet
jacentis, sed tuam fortitudinem considerare. Nequet corruptionem, qui autem seminat in spirtlu, de spiritu
enim si alius perfecte non potest ad Christianis- metel vitam wternam. Omne quod loquimur, agimus,
mum a Judaismo transire, idcirco tu perfectus es, " cogitamus, in duobus seminatur agris, carne et spi-
Christianus, sed si te propria conscientia non re- ritu, si bona sunt quse de manu, Ore et corde pro-
mordet, habes in temetipso gloriam, et non in altero. muntur, semmata in spiritu vitce seternse fructibus
Intelligi potest et aliter, qui conscientiam habet reduudabunt. Si mala ab agro carnis excepta, cor-
operis boni, et seipsum considerans, opus suum non ruptionis nobis segetem pullulabunt. Aliter, qui le-
reprehendit, non debet de hoc apud alium gloriari, gem carnaliter intelligit, repromissiones quoque car- "
sed in semetipso habeat gloriam, et dicat: Milti nales, et quse iu prcesenti saeculo corrumpuntur,
aulem absil gloriari, nisi in cruce Domini noslri Jesu exspectat. Qui autem spiritualis adjulor est, semi-
Christi. nat in spiritu, et de spiritu metet vitam sempiter-
Unusquhque enim onus suum portabit. Videtur su- nam. Illud etiam pariter observandum quod se-
perioribus contraire, ubi ait : Alter alterius onera minat in carne, cum additamento suae carnis
portate, sed ibi prcecepit, ut peccantes in hac vila ponitur. Qui autem seminat in spiritu, non di-
nos invicem sustentemus, et allerulrum auxilio si- cit in spiiitu suo, sed simpliciter in spiritu; qui
mus, liic autem de resurreclionis dicit judicio, .quod enim bona seminat non in suo quippiam, sed in
PATROL. CII. 15
i59 SMARAGDIABBATIS 460
Dei spiritu seminat, de fjuo et vitam est messurus A . « gis vds, minimse ifidei. Nolite ergo solliciti esse
ccternam. « dieehtes : Quid manducaliimus, atit quid bibe-
Bonum autcm facientes non deficiamus, tempore « mus, aut quo operiemuf. Hcecenim omnia ^geft-
enim suo melamus non deficienles. Cohortalur eos « tes inquirunt. Scit enim ;Pater vester, quia Bis
ad studiura perseverantise,qui in hac vita mercedera « Oiftnibus iftdigeiis. Qucerite aulera prinilim tc-
boni operis exspectant, nescienles, quia sicut in se- « gnuift'T)ei, etjuslillam ejiis, et nsec -omnla ahji-
mine aliud.sationis, aliud messiscst tempus, sic e't « eientur vdbis. »
inproesenti vita sementis est lempus, et in selernum Nemo potest duobus domiriis servire. (Ex Atigust.)
erit metendi, quam segetem nemp potest metere Qui sunt duo domini deinceps ostendit, cum dicit:
deficiens, qui enim perseveraverit usque in finem hic Non potestis Deo servire et mammonce. Mammona
talvus erit (Matlh. x). apud Hebrseos sive Syros, tlivilioe nuncupantur.
(Ex Primfls..) Nunc tempus seminandi est non Congruit el Punicum noroen, nam lucrum Punicse
melendi, non ergo hic. nostram mercedem qucera- mammon dicitur (Ex Hieron.) Audiat boc avarus,
mus accipere,, ne tenera iierba hiemis rigore de- audiat Christianus, non posse se siraul divltiis Chri-
messa, non prosit, et non s.it quse in fuluro meta- stoque servire, et tameft non flixit: Qui liabet divi-
tur. Oieelur enim npbis : .Reecpisiis bena vesira, B tias, sed qui servit divilils. Qul enlm diviliarlim sef-
et iterum : Receperunt mercedemsuam. vus est, divitias custoclit ut servus. QuL auteiii
Ergo dum letnpus habemus, operemur bonum ad servilutis excussil jugum., distribuet eas ut dO-
omnes. (Ex Hieren,,) Tempus seminanlis-, ut dixi- miinus.
mus, prcesens est vita, in qua licel nobis semi- Aut enimunum odio'habebit, e't alterum diiiget, aut
nare* cum autem transierit, pperandi lempus au- unum suslinebit., et allerum contemnet. Patietur du-
fertur. rum et .perniciosunidominum, quisquis servit mam-
J(EX •Primas.) Dltimum seminanfibus boe tem- monae, sua eriim cupitlitale implicatus, subditur ciia-
pus est, festinemus ergo campos omnes serere, bolo, sed tamen patitur, altefum autem contemnit.
maxirae eos, qui sunl uberrimi repleamtis, ne in- Non dixit : t),Iio babet, IiuUiuse.tiirofere conscien-
cipiamus lempore messis aliis epulanlibus esurire. tia Deum odisse polesl, contemnet autem, idest,
Jilaxime autem ad domesticos fidei. (Ex Hieron.) non timel.
Imilemur Palrem noslrum, qui est fons bonitafis., Ideo Aico vobis, ne soiiiciti siih animm iiestrw quld
el solem suum oriri facil super bonosel malos, et manducelh, neque corpori veslro qtiid induamini.
pluiisuper jusloset injustos, et omnibus benefacia- Utiiitelligas eum qui dedit animam, multotacilius
mus, maxime domesticis fidei, hoc est Christianis, G esCam esse daiuruffi, et qui corpus dedit, multq fa-
qui eumdem habent Patrem. Videtur mihi locus ciSius daturum essc vestiinenturo. Quo loco quseri
isteposseet superioribus cohserere, ut domeslicos solet utrum ad animani cibus iste perfineat, cum
fidei magisfros nominet, quibus supra omnia quce asima incorporea sit, iste autem cibus corporeus
mi- esl. Bed animam pro ista vita noverimus positam,
putantur bona ab ^iuditoribus suis jusserat
nistrare, id est, paganis atque Chrislianis, et bo- cujus relinaculum est aliiftenlum Secundum istam
nis «t malis .misericprdiam facia.mus, ne eis quod significationem dicluni es.t: Qui amat animiitn suam,
Deusjion negat denegemus. Maxime tamen nis qui perdel illatn ; et Pastor bonus animam suam ppnit
peculiarem fidei cultui ac religioni exhibent famu- (Joan. x, 2). Quod nisi de liac vila acceperimus,
latuui. contrarium erit illi sententice, qua dictum est: Quiti
EVANGELIUM MATTHJEI , CAP.VI. proderit, si iolum mundum lucretur, animm suw delri-
« Nemo polest dupbus doroinis servire. Aut eriim mentum patialur (Mallh. xvi) ?
< unumodiohabebitet alterum diliget,aut uuum sus- Nonne anima plus esl quam esca, et corpus plus
< tinebil, et alterum contemnet. Non ppteslls Dep quamveslimentum? (ExRieron.) Quod dicit isiiusmodi
« servire et mammense. ldeo dico vobis , ne solli- est, qui mcrjorapraeslitit ulique el minora praestabit.s
« citi sitis animse veslrae quid manduceils, neque . Respicilevotalilia cwli, quoniam non serunt nequeme-
< corpori vestro, quid induamini. Noniie aninia lunl neque congregant in horreg , el Deus pascii illa
< plus est quam esca, et corpus plusquam vesiimen- (Matth. vi). SirapTiciierefgo accipiendum, qupd si
< tum? Respicite volatilia coeli, quouiam rion se- vplafilia absque cura et seramuis Dei alunlur pro-
< runt, neque melunt, neque cpngregaiit in horrea, videntia, quce hodie sunt et cras non erunt, quorum
< et Pater vester ccelestis pascit flla. Nonne vos nia- anima morlalis est, et cum esse "cessaverint, sem-
< gis pluris estisillis? Quis aulem veslrum cogitans per non erunt, quanto magis iiomines, quibus seler-
« potest adjicere ad staturam suam cubitum unum'? nitas repromittitur, Dei regantur arbitrio!
« Et de vestimenlp quid solliciti 68118?Considerate Nonne vos magis pluris esth ilih? (Ex August.) IcV
< Ulia agri quomodo crescunt, non laborant neque est, chariores cstis vos, et plus valetis, quia ratio-
< nenl, Dico autem vobis, quoniam nec Salomon nales estis.
< in omni gloria sna conpertus est sicut unum ex Quis aulem vesirum cogitans polest adjicere a&
t istis. Si aulem fenum agri quod hodie est, et cras staluram suam cubilum unum ? Et de veslimentoquid
« in clibanum miltitur Deus sic vestit, quanto ma- solliciti eslis? Id- est, in cujus potestate et dominatu
 m COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. m
factuni est, ut ad hanc staturam corpus vestruml A d 5 charitatem Chrjsti, ul impleamini in omnem pleni-
penluceretur, ejus prpvideuiia vestiri potest. < tudiuem Dei. Ei aulem qui potens esl omnia fa-
Considemle liiia agri quomodo crescunl, non labo- « cere superabiindanter, -tiuaia petinius autintelli-
ranl nequenent. Dandtim erat etiam de vestirnentiss « gimus secunduin virlutera quce operatur in nobis,
doeumentum, sicut dalum estpro alimento, sed islaa < ipsi gleria in ecclesia et in Christo Jesu in omnes
documenla non sic allegorice disculienda sunt, utt «-generaliones sceculi scecuiorum. Amen. »
iiuaaiannis quid significaverk avis autlilia, positaa Obsecro vos, nedeficiatis in tribulationibus meh
sunt enim ut de rebus minoribus majora persuade- pro vobis, quw est yloria veslra. (Ex Hieron.) Hoc
renlur. , . . "estergo quod Apos.lolus rogat, et a Domino ma-
Dico autem vobis, quoniam nec Salomon in omni !i gnopere deprepatur, ne deficiant in pressuris suis.
gloria-sua coopertus est sicul unumex hiis. (Ex FuIg.JJ Videbat quippe se de Hierusalem asque -ad Iliiricum
In oroni gloria, id est, iri omni varietate vesiium, de- Eyangeliuin prsedicasse, isseRomam, Hispaniam
liciarum, sive in magnitudine regni, sicut unum exs perrexisse, vel ire disponere., lotus mundus ad do-
jstis subaudilur liliis. ctrinam .ipsius„ de potestate .printypis lollebatur.
(Ex Ililar.) El. revera qiiod nec sericum.qussre,- Deserebanl idola et>euItoribus terapla deserta squa-
gum purpura est, nec pictura textricum potest flo-J -iB lore et sordibus replebantur. Ob-quam causamom-
rifous coaiparari, q«id ila rubet ut rosa ? <iuid itai nis exercitus dcemonum, omnis tturba inimicarum
candet ut lilium ? violcevero purpuram nullo supp-- ibrlitudinum *on tra ipsuui facto cuneo adimicabat, ut
rari •murice oculorum magis quam sermonis intii-- per iribulationes et angustias: EvangeUum Christi
cium est. desinerel prcedicare, >etlassus aliquandorequiesceret.
Si uulem fmum agri quod hodie est, et cr-asin cli-- Hocest ilaque quod ait,,: Pelo nedeficialis in tribur
banum tniltetur, id est in igaem , Deus sic vestit. .[alionibus meis pro vobis, totuni euim quod patior,
Hic inieliigilur quod superius lilra non specialiterf quod tribulor, quod: coarclor vestrcc salutis est
pro una, sed generaliter pro multis dlxerit herT causa, dura vobis-Evangelium annuntiare desidero,
bis. ...--. quce tribulaliones eiece vestra est gloriai Potest
Quanto magis vos, ntinimw fidei! Ille enim mini- autem secundum dd, >quodlatius exprcssit, propter
"
raus est in fide, qtii non cst perfectus in chaiitate. quod peto, ne deficiatis in itribulationibus meis pro
Charitas enira omiija eredit, -fides eiiim a modico in-- vobis, quse.est .gloria vestra. Llud autem potest cx-
cipit, sed creseit usque dum ad id quod perfeclumi poni, quodpro Ephesiis petat, ne in pressuris apo
est pervenit. Uiide el apostoli Domino dicunt : Attgei sloli lassescant atque deficiant. Siquidem et ea quce
nobis fidem. Quam perfectam Paulus oninem nomi-- C I sequuntur,- huic magis sensui congruunt.
nat, dicens : 'Ei $i liabuero omnem fidem, el reliquai IIujus rei gratidfiecto yenua mea ad patrem Bomim
{/ Cor. s-iu). nostri. Sicut eiiim suni oculi exteriores et inleriores,
Nolitt ergo sotlicitiesse, dicerites:Quid mandum- ilasuntgenua honiiiiis «xiefioris etinterioris. Nara
bimus, cvut-quid, etc. Labor '.exercendus'est, solUci*- • quod Apostolus ait: Ut in nomine Jesu Christi omne
tudo lollenda. Hoc quod 'dicitar : Ne sotliciti isijjs, genu flectaMr., cwleslimn, terrestrium et
infernorum
etc., >decaruali cibo et vestiimentoaccipiamus, ccete- (Philip. u), nofiad:genua corporis, sed ad subjectiG-
rum de spirithalibus eibis et vestimeiitis semper de-. nem mentis, et incliiiationcm animse, cordisque ob-
bemus esse soliicili. sequium pertinet. Hcecautem specialiter exponentes,
Qnwrite auumprimum r-egnumDei.Hicprimicmnoni non statim juxta litteram orancli consuetudioem tol-
pro ordine posuit, sed pro qualiiate, ac si diceret: : limus, qua Deum genu posito suppliciter adoramus.
Quceriteproecipuaante omnia, -et summeTegnum Deii Sed sicut illpd sedilicat simplices, sic veram genicu-
etjustiliam ejus, eli3abitar voliis, et insuper, idest, latioisem esse docemus in animo, quia rtmlti
corpo-
excepto reguo quidquid opus. fuerit, adjicietur vo-. rales flectentes genu, animae nequaquam fleetunt, et
bis _ e diverso alii crecto Deum corpore deprecantes, ma-
HEBDOMADAXVH POST PENTECOSTEN. gis seaniino curvavcrurit. •
Ex quo omnhpalernitasin eeetoet inierra "norrii-
EPISTOLA BEATIPAULIAP.OSTOLI ADEPHESIOS, CAP.III. natnr. Non ut in Lalinis codJcibus
additem est, ad
« Obsecro vos, ne deficialis in tribulaiionibus patremDomini-nostri-Jesuijlmsli, sed siffipliciter ad
< meis pro vobis, quce esl gloiia vestra. Hujus rei patrem iegeudum,uti)ei patiissnomen noniri:DomiiiO
<'gratia flecto genua mea ad patrem Domini meii nostro Jesu iGhrislo, scd onmibus cfealuris rationa-
« Jesu Christi, ex quo oninis paleniitas in coelo 'et; bilibus coaptelur. Notaudum quod non dixeiit: Ex
< in terra nominatur, ut del vobis secundura divi- quo ftmnis •paieriiitas- in-eoSlis Ct in terj^-nata est
<iias gloriaesuse virliitem, corrdborari per.'spiritum vel 'crcala, sefles quo omhis pacernimsin coiiis el in
«'ejiis in interiori hoffiine , babitare Chrisfum per terra nominaiur. Aliud est enim appellationem pa-
<"fidemiiicordibus vestfis. In charitate radicati et: temiiatis mereri, iatiud naturae 'babefe •Consortium.
<fundati, ut 'pcjssifis Oompreiiendei*cum ^omnibus Siout 'er-gsse-lus«bohus'bonos fecit, 'e't «olus verus,
« saftctis, quse sit latitudo,longitudo, sublimitas, et veritalis nometi impertit, iia etisolos •psflser,'qui crea-
«'pfofuftdurri. Scire etiam supereminentem isoientias tor est omnium *l universorum causa, «ribslantia,'
463 SMARAGDIABBATIS 464
prsestat cceteris, ut patres esse dicantur. Quseritur A bona opera pertinet, quia ibi extenduntur manus.
vei'0 quam ob causam et in coelis ab eo omnis pater- Longitudo in eo quod ab ipso ligno usque ad lerram
nilas appelletur. Quomodonos patriarchas et prophe- conspicuum est. Ibi enim quodammodo statur, id
tas noslros patres dicimus, ita puto et Angelos cse- est, persistitur et perseveratur, sedettribuitur. Alli-
lerasque virtutes habere principes sul generis in cce- tudo est in ea ligni parte, quse ab iilo quod transver-
lestibus, quos patres gaudeant appellare. Archange- sum figitur sursum versus relinquitur, hoc est, ad
lus enim nisi angelorum dici non potest, et dominalio caput crucifixi, quiabene sperantium superna exspe-
principatus et pelestates nisi inferieressubjectos ha- ctatio est. Jam vero illud ex ligno quod non appa-
beant, non vocantur. Potest ergo et hoc dici, quod ret, quod fixum occultatur, unde totum illud exsur-
Deus Domiui nostri Jesu Christi juxta substantiam git, profundilatem significat, gratuitate gratice, in
pater est, etunigenitusnon est adoptione filius, sed quo multorum ingenia conteruntur, id vestigare co-
natura. Csetercequoque creaturse palernitatis nomen nantia, ut ad extremum eis dicatur: 0 homo, tu auis
adoptione meruerunt. es, ul respondeas Deo (Rom. IX)
Ul det vobis, etc. Propterea dicit, curvo genua Ei aulem qui potens est, etc. (Ex Hieron.) Hoc
mea ad patrem, ut tribuat vobis virlulem glorice ostendens se quidem juxta imbeciUitatem hominis
suae, id est, majestalis suse habere consortium, vos- "postulasse, quse eis conducibilia videbantur. Csete-
que roboret atque confirmet per spiritum sanctum, rum quantum ad rei ipsius pertinet yeritatem plus
quia nulla fortitudo absque Spiritu sancto est. Robc- Deum valere tribuere, quam rogalur; Prcestabit igi-
ret autem atque confirmet in interiorem hominem. tur super quam pelimus aut intelligimus, secundum
Non enim exteriorem, sed interiorem hominem cu- eam virtutem quse operatur in nobis.
pimus roborari, ut poslquam habitaverit Christus in Ipsi gloria in ecctesia, etc. Ipsi itaque Deo sit glo-
interiore homine, in ipsius interioris hominis habi- ria, primum in ecclesia quse est supra, non habefts
tet principali, id est, in cordibus vestris. Hoc autem maculam, neque rugam, et quse propterea gloriam
totum per fidem fiet, si credamus in eum. Quam- Dei recipere potest, quia corpus est Christi, deinde
obrera ait, habilare Chrislum per fidem in cordjbus in Christo Jesu, quia in corpore assumpti hominis,
veslris. Habitatio aulem ista, quaeper exordium fidei cujus sunt universa membra credentium, omnis di-
fabricatur, radices et fundamenta in charitate ha- vinitas Corporaliter, qusc quidem gloria non in prse-
bet, hsec est vita cordium, in qua vivimus in ssecu- sens tantum tempus extenditur, et futuris sseculis
lum sceculi, ab initio fidei usque ad finem speciei. terminatur, sed in omnes generationes in sseculum
In charitale radicali, etc. Hsecest communio cu- sseculorum ineffabili selernitate permanet, crescit,
jusdam divinae ccelestisque reipublicse, hinc saturan- augetur.
tur pauperes, non sua quserentes, sed quse Jesu EVANGELIUM LVCJE,CAP.VII.
Christi. Nam de ipso pane quo tales saturantur quo- < Ibat Jesus in civitatem quse vocatur Nahn , et
dam loco Aposlolus dicit: Unus panis, unum corvus « ibant cum illo discipuli ejus, et turba copiosa.
mufti sumus (I Cor. x). < Cum autem appropinquarent portoe civitatis, ecce
Quw sit latitudo , etc. lpsa charitas cum in bonis < defunclus efferebatur , filius unicus matris suse, et
operibus dilectioois exercetur, quasi ad subvenien- < haec vidua erat, et turba civitatis mulla cum ea.
dum quaquaversum potest porrigi, et hsec latitudo < Quam cum vidisset Jesus, misericordia motus su-
esl. Nunc longanimitate adversa tolerat in eo quod < per eam, dixitilli: Noli flere. Et accessit et teti-
.veraciter lenuit, perseverat, et hsec longitudo est, < git loculum.*Hi autem qui portabant, steterunt,
hoc autem tolum propter adipiscendam vitam facit < et ait: Adolescens, tibi dico, surge. Et resedit qui
seternam quse illi promiltitur in excelso, et hsec alti- < erat mortuus, et coepit loqui. Et dedit illum matri
tudo est. Existit vero ex hoc cultu ista charitas, ubi < suse. Accepit autem omnes timor, et magnifica-
fundali quodammodo et radicati sumus, ubi causae < bant Deum dicentes : Quia Propheta magnus sur-
voluntatis Dei non vestigantur, et hoc est profun- r. < rexit in nobis et quia Deus visitavit plebem
dum. Alliludo quippe commune noinen est excelso et < suam. >
profundo. Sed cum in excelso dicilur, sublimitatis Ibat Jesus in civitatem qumvocatur Naim, et ibanl
eminentia commendatur. Cum autem in profundo, cum illo discipuli ejus, et turba copiosa. Naim civilas
difficultas invesligationis et cognitinnis, unde et illud est Galilesein secundo milliario Thabor montis, con-
Deo dicitur: Quam magnificata sunt opera tua, Do- tra meridiem, juxta Endor, qui est vicus grandis in
mine, nimis profundw factw sunt cogitationes tum quarto milliario ejusdem montis ad meridiem. Inter-
(Psal. cin). pretatur enim Naim fluctus vel commotio.
Scire et jam supereminentem, etc. In hoc myste- Cum autem appropinquaret portm civilath. Porta
rjo ligura crucis ostenditur, qui enim quia voluit civitatis qua defunctus efferebatur, puto aliquem de
morluus est, quonjodo voluit morluus est. Non fru- sensibus esse corporeis, qui enim seminat inter fra-
slra igitur tale genus morlis elegit, nisi ut in eo tres discordias, qui iniquitatem in excelso loquitur,
quoque latitudinis hujus et longitudinis et altitudinis is per oris portam extrahitur mortuus. Qui viderit
el profunditatis magister existeret. Nam latitudo est mulierem ad concupiscendam eam per oculorum
in eo ligno quod transversum desuper figitur, hoc ad portam amoris judicium profert. Qui fabuUs otiosis,
465 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELLL 466
obscenisve carininibus vel detractionibus aurem j^ Accepit autem omnes timor, et magnificabant, etc.
Ubenter aperit, haue animse suce portam morlis ef- Quanto desperatior animse mors ad vitam revoca-
ficit. lur, tanto plures eodem corriguntur exemplo.
Ecce defunctus efferebatur filius unicus malrissuw. Vide David prophetam, vide apostolum Petrum,
Defunctus hic, qui extra portam civitatis multis est quorum quo gradus altior, eo casus gravior. Quo
intuentibus elatus, significat hominem lethali crimi- autem gravior casus , eo pietas erigentis gratior,
num funere soporatum, eamdemquednsuper animce quo vero gratior ineisDomini pietas apparuit, eo cer-
mortem non cordis adhuc cubili tegentem, sed ad tior cunctis posnilentibus spes salutis apparuit, ut
multorum notitiam per Ioculionis operisve sui iftdi- jure omnes qui audiunt dicant:
cium, quasi per sucecivitatis ostia propalanlem. Qui Quia Deus vhitavit plebem suam. Non tantum ver-
bene filiusunicus matris suae fuisse perhibetur, quia bum suum semel incorporando, sed etiam nostra hoc,
licet e mullis collecta per fontis lavacrum una sit ut suscitari debeamus semper in corda mittendo.
perfecta et immaculata virgo mater ecclesia, singuli HEBDOMADAXVIII POST PENTECOST.
quique tamen fidelium universalis se ecclesise filios EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI ADEPHESIOS, CAP.IV.
rectissime falentur. Nam et electus quilibet, quando. < Obsecrovos ego vinctus m Domino, ut digne am-
ad fidem imbuitur, fiUus est, quando alios imbuit, B < buletis vocatione, qua vocati esfis, cum omni humi-
mater. An non materno erga parvulos agebat affe- < litate et mansuetudine, cura patientia supporlantes
ctu, qui ait: Filioli mei, quos iterum parturio, do- < invicem in charitate. Solliciti servare unitatem spi-
nec formetur Chrhtus. < ritusinvinculopacis.Unum corpus et unus spirilus,
Et hwc vidua erat, et turba civitatis multa cum < sicutvocatiestis inunaspe vocationis vestrse. Unus
illa. Viduam esse ecclesiam omnis anima sponsi Do- < Dominus et una fides, unum baptisma, unus Deus et
minique sui se morte redemptam meminit, agnoscit. < pater omnium, qui est super omnes et per omnia
Divino autem nutu multa Dominum turba, multa vi- < et in omnibus nobis. Qui est benedictus in ssecula
duam comilabatur, ut viso tanto miraculo, mulli < sseculorum, Amen. »
testes, multi Dei fierent laudatoi-es. Obsecro itaque vos ego vinctus in Domino, utdigne
Quam cum vidhset Jesus, misericordia motus su- ambuleth, elc. (Ex Hieron.) Potest et in Christi vin-
per eam, dixit: Noli fiere. Desiste, inquit, quasi culis, et in carcere pro martyrio constitutus, hsec
mortuum flere, quem mox vivum resurgere videbis, scribere. Melius autem est, si vinctum Domiiii cha-
et pulchre Evangelista Deum prius misericordia mo- ritate dicamus. Est et aiia expositio, quce an reci-
tum esse super matrem, ac sic filium suscitare te- pienda sit, erit in potestate lectoris. Vinculum animse
statur, ut in uno nobis exemplum imitandse pietatis C corpus hoc dici, et quia Paulus ob ministerium Evan-
ostenderet, in altero fidem mirandce potestatis as- gelii corpus acceperit, consequenter Christi vinctus
trueret. sit appellatus. Ambulare credendus est, qui itsgredi-
Et accessit et teligit loculum, hi auiem qui porta- tur per eum qui dicit: Ego sum via, et non declinet,
bant steterunt. Loculus in quo mortuus effertur, neque ad dexteram neque ad sinistram (Isaim xxx;
male secura desperati peccatoris conscientia est. Prov. iv), et avertit pedem suum ab omni via mala,
Qui vero sepeliendum portant, vel immunda deside- completurque in eo : A Domino gressus hominis di-
ria, quce hominem rapiunt in interitum, vel lenoci- rigunlur (Psal. xxxvi).
nia blandientium sunt venenata sociorum. Quse pec- Cum omni humilitale et mansuetudine, cum pa-
cata nimirum, dum favoribus tollunt, accumulaut, tientia. Qui terram et cinerem esse.se novit, et post
peccantesque contemptu, quasi aggere terrce obruunt. paululum in pulverem dissolvendum, nunquam su-
De quibus alibi dicitur : Dimitte mortuos sepelire perbia elevabitur, el qui Dei ceternitate perspecta,
mortuos suos (Matth. vm). Mortuos quippe mortui breve et pene ad puncti instar humanse vitoespatium
sepeliunt, cum peccatores quique sui similes alios cogitarit, ante oculos suos semper habebit interiturh;
nocivo favore demulcent, congesta pessimse adula- et erit bumilis atque dejeclus: omnis autem huroilitas
tionis mole, ne qua aliquando spe resurgendi potian- " non tam in sermone quam in mente est, ut humiles
tur opprimunt. Domino ergo loculum tangente, fu- nos esse conscienlia noverit, et nunqiiam nos vel
neris bajuli sleterunt, quia superni formidine judicii scire vel inleUigere vel esse aUquid ccstimemus.
attacta conscientia, et carnalium ssepe affluentiamvo- Mansuetudo quoque iUa est, quse nulla passione tur-
luplatum, et injuste laudantium turbam coercens, ad batur, et specialiter ira et furore rumpitur, quam
seipsam revertitur, vocantique ad vitam festina re- qui habuerit, beatitudinem, quse Domini voce pr«-
spondet Salvatori, unde reete sequitur : . missa est, consequetur.
Et dixit adolescenli, tibi dico surge , et resedit qui Supportantes invicemin charitate. Hoc ipsum mihj
erat mortuus, et cwpit loqui, et dedii illum matri videtur significare et illud qiiod ad Galatas scri-
suw. Resedit quippe qui erat mortuus, cum interna bitur : Alterutrum onera vesira portate (Gal. vi).
coropunctione reviviscit peceator, incipit loqui cum Alterutrum onera portare, vel sufferre invicem in
reducis indicia vitae cunclis qui peccatum luxe- charitate eos complere dicimus, qui diviles sunt,
rant osteudit. Redditur matri, cum per sacerdo- et inopiam pauperum sublevant. Nec peccantem fra-
talis decreta judicii communioni spciatur ecclesiee. Irem, nec inopem consolalur, qui non habet charita-
Vil SMARAGDIABBATIS 468
tem, conlemnit verba Apostoli commonentis: Debe- Aniini A Trinitalis, et ideo unus Deus,et unafides, et
mus. autem nos, quifortiores sumus , infirmilates unum baptisma pre -apostohco prccdicatur, i'
imbecillium portare, et non nobhmelipsh placere Qui super omnes, et per omnia, et in omnibus nobh,
(Rom. xv). cjui est benediclus in smcula. Diversitas autem proe-
Solliciii servare: unitatem spiritus in vinculo pacis. positionum, in quibus dieilur : Unus Deus et pater
Ephesiis, qui jam unitatem sancti, Spiritus fucrant omnium,qui super omnCset per omnia, et in omnibus-
conseculi, reete dicilur, solliciti servare unitaler» diversam inteiligenliam sapit. Super omnia enim est
spiritus in vinculo pacis. Qui enim quid habet, ser- Deus Pater, qui auctor est omnitim, per omnia Fi-
vandi iili solliciludo proecipilul, qui atitem non ha- lius,. qui cuncta transcurril vaditque per omnia in
bel, sludium iUi u.t habere valeat, imperatur. oranibus Spiiitus sanetus, qnia uihii absque eo esti
, Unum corpus. Vel simpliciler uftum coipus Christi Quidam hoc, quoi scriptum est: Super omnes et pei
intelligilur, quoeesl Ecclesia, vcl certe qtiod ex vir- omnia, el in omnibusad Patrem, et Fiiium, et Spiri-
gine est digriatus.assumere, ne Uli quidefn putent tum sanclum sit ccstimant csse referenduffi, ut super
toties corporatum, quolies in Veleri apparuil Testa- otnnia, Paler sil, quia auctor est omnitim, per omnia
mento Filiuni, quia.per Filium creata sunt omnia, in ottmi-
Vnus spiritus. Unus quippe largitor et sariclifica- j) * bus Spiritus sanctus, ipse enim credentibus datur, et
surotis Spirilus sancii, et Pater et Filius
tor csl oruniuro, vel certe unum corpus ad vitam templum
referiur et opera, quse Grcece dicuntur iffav.w.6r habitant in nobis.
•Stoj,el unus spiritus ad scienliam ct contemplalio- EVANGELID5I LVCM,CAP.XIV.
nem, qucepioprio versatur in corde, et ab illis dici- . rCum intrarelJesus in domum eujusdam principis
'W^iupiK < P.harisceorum sabbalo manducare panem, et ipsi
Sieut vocgti esth in una spe vocalionisveslrce.Cum < observabant eum. Et ecce homo quidam hydropi-
ergo niembrum quis fuerit Ecclesice,nec ab uno ejus < cus erat anle iilum. Et respondens Jesus cisit ad
spiritu separatus, conseq^ienler erit in una spe vo- « legisperitos et Pharisceos : Si licet sabbato cu-
cationis. Quceritur quomodo una spes vocalionis « rare? At illi tacuerunt. Ipse vero apprehensurn
sit, cum aptid Patrein diversce sint mansiones, «.sanavit eum, ac dimisit. Et respondens ad illos
ad quod unam spem vocationis regnum ccelorum, < dixit : Cujus vestrum asinus atit bos in puteum ca-
quasi unum bonum Dei Palris esse dicemus, et < det, et non continuo extrahet eum die sabbali?
in una dorno varias mansiones. Alia enim gloria < Et noii polerant ad hsec responclere illi. Di-
solis , alia lunce , alia slellarum .(/ Cor. xv), aut G ( < cebat autero ad invitatos parabolam, intendens
certe illud sublilius indicalur, quod in fine ef con- < quomodo primos accubitus eligerent, dicens ad
summalione rerum in pristiniim slatum reslituenda < illos : Cum invilatus fueris ad nuplias, non discum-
sint omnia, quando omnes unum corpus efficimur, t-basin primo Ioco, ne forte honoralior sitte invi-
et in virum periiectum reformamur, el oratio pro| < tatus ab illo, et veniens is qui te et illum vocavit,
nobis Salvatpris impletur : Paler, dg ul quomodo1 < dicat tibi: Da huic locuni, et tunc incipias cum ru-
ego et tu unum sumus, sic et hliin nobisunum sint! < bore novissimum locum tenere. Sed cum vocalus
(Joan.-vm). < fueris, vade, recumbe in novissimo lpco, ut cuni
Unus Dominus et una fidcs, unutn baplhma, unus( < venerit qui le invilavit, dical libi: Amice, ascende
Deus et Paler, etc. Unus est Dpminus, et unus estt < superius, tunc erit tibi gloria coram simul dis-
Deus, quia Palris et.Filii doniinatio uua divinitas> < cumbeiitiijus, quia omnis qtii se exaltat humilia^
est, proplerea et fides una dicilur, qnia similiter ini < bitur, et qui se humiliat exallabitur. »
jPatrem, et in Filium, et in Spiriium jsanctum credi- Cum intraret Jesus in domum cujusdam principis
mus; et baplisma unum, eodem enim modo el in Pa- Pharisaiorum sabbalo manducare panetn, et ipsi ob-
treni, el in Filium, cl in Spiritum sanctum bapliza- servabml eum, et ecce homa quidam hydropicus erat
inur, et ter mergiiiiur, ut Tiinitas unuro appareat" t Tj ante illum. (Ex Becla.)Hydropis morbus ab aquoso
sacraiueiitum. Et npn baplizamur in noroinibusPa- humore vocabulum trahit, Grcece eijim, vSap aqua
tris, elFilii, et.Spiritus sancti, sed in uno nomine,, vocatur. Est auieni humor subcutaneus, devitio ve-
quod inleUigilur Deus. Polest unum baptisma et itai sicce naltis, cum inflalione lurgenle el anlieiitu fe-
dici, quod Ucet ter baptizeinur. propler^ mysteriuml lido. Propriuiuque esl hydropici, quanlo magis abun-
Trinilalis, tamen umim baptisma repuletur. Unuma dat humore inordinalo, tanto amplius sitire. Et
quoque baptisma est in aqua, et spiritu, et igni, et>t ideo comparalur ei quem fiuxus carnalium volupla-
de quo Doroinus loquitur : Baplhma habeo baplizari ,-i tuni exuberans aggravat. Comparatur divili avaro,
(Luc. xn), et alibi : Bapthmale tneo baptizamini ii qui quanto esl copiosior^divitiis, quibus non bene
(Ex Vulg.) Qui salubriter credil in Palre, necessario o ulitur, tanto ardenlius talia concupistit.
creditet Filio et Spiritui sancto, nec alicui in. sanctaa Et respondensJesus dixit ad legisperiloset Phari-
Trinitate separafiro credulilas exhibetur, unitali li swos; si licel sabbato curare ? al ilti tacuerunt. Quod
eiiim divince una servitus jure dehetur, quia et ba- i- dicilur respoiidisse Jesus, ad hoc respicit quod prce-
piismalis gralia inseparabiliter uiio tribuuntur no- )- missum est, ct ipsi observabant eum, ;Dominuseniia
469 COLLECTIONES,ESEPISX0LA.SfET EVANGELIA, 470
novit cogitationes hominum, sed merito interrogati A toUat, et quicjem, studeat juxta- alterius lpcj, pajcabo-
tficenl, qui contra se dictnm quidquid' dixerintv vi- lam, veste nuptiali vestitus^.lioc est, virtutum fulgore
dent. Nam si licet sabbafo curare, quare Salvatpr.em coruscus apparere, sed ipsarum ambilim^yjrtutum
an curet observant? Si non licet, quare ips.i,sabbatp loco devotaebumilitatis adornet.
pecora curant. Neforte lionoratior te sit invitatus ab eq, et veniens
Ipse vero apprehensum sanavit ac dimisit. Pro- is qui le et illum vocavit, dical tibi: Da huic locum,
vida, dispensatioue Dominns ante legisperilos et Pha- et.tunc incipies cujn. rfibore novhsimumlocum,tenere.
risceos bydropicum curat, et mox contra avaritiam Honpralioii ppstinvitato locujn dat ille, quide,longe
disputat, ut vicielicetper hujus eegritudinera corporis suse cpnversalionis- cenfidentiat securior f».otus,-iViiae
melius exprimeretnr cegrilmlo cordis. Denique post illpram^0."' se iu ChristP secuti sunt, a-iilitate.praer
multa disputationis ejus hortamenta subjunctum ifur, Et cum:riibprenpyissimum;lpcuroi>leijej-.,,0;uaadp
esl, atuliebant autem omnia hcec Pharissei, qui erant d.e aUis.m.cliora,cognoscens,, qiiidq.uid,de suafPpm-ar
avaii et deridebant illuni. Hydropicus quippe, quo tiope celsuni sentiebat huniilia.t,-dicen.s.,curftfPro-
amplius biberit amplius sitit, et omnis avarus sitim. pheta :.Ege?is suni ego, etJu;l.abprib,usra.Jtiven,(iU^
multiplicat, qui ctim ea quce appetit adeptus fue.rit, tnea : exaltaius autem humilialus sum, et, c.onfusup
ad appeten.ia afia amplius anhelat. J (Rs.at. Lxxxvii).
Et respondensad illos dixit:. Cujus veslrum asjnus Sed cum vocatus fuerjs.ad, nuptias,, vgde, r_ecHtnb$
aut bos itt puteum cadel, et non conlinuo eximlictiltum innpvissimo loco, Quanto, magntjs,§s, inquit,, bunii-
die sabbati? Sic observatores sui Pharisseos conviiir lia. te in oronibus. Et Psaliqista.glpriatcu'.: Humiligtus
cit, ut eosdem avaritioe cpndemnet: Si vos, inquit, sum,usquequuque..Domine, vivific.a_m~ secundum verr
ili sabbato asinum aut lioveni, aut, a.lisid quodlibet buin tuum(Psal. cxym), manifesle significans ita.se
animal in putetim. deciclens. eripere, festinatis, non, a.Doniino.posse viyificari, si. de suiSvipsevirlHtibus
animali, sed vesttce avaritiae consuLenles, quanlo liumilia.senliret,,
magis ego Iiomineni, qui niujto. melipr est. pccore,. tibi : Amice^'
Ut, cum.v&ierit.qui,lfi..inpftp,vfirH,.4fcal,
debeo liberare? Congi-uen.lej-que,hydropicum ani- gscende superius. Veniens; Dpminus quem hjimileii^
mali, quod cecidit in puteujrij!. comparavit, humore. invenerit, amice nomine beatificans, superius ascen-
euim laborabat, sicut iham muliei-em quani, decera dere pr;ceipiet. Quicunque,enhn hum.iiUiv,etil se,,sjcut
etocto annis aljigatain djxcrant, et ab eadeni alUga- parmlus hic est, mgjorr i» rpgnp cw,lgr.ujn,(Mgtth,
tione solvebat. Comparavi.tjumentp,. qupd splvij,ur,,. XV.IIl),
ut ad aquam ducalur,.et bene utroqjie locp bpyeni Tunc erit tibi glpiig..cgrgni. simxdidiscumbentibits..
posuit el asinum, quia siye.sapientes quosque et he- G Pulchre dicitur, tuiip^erit,tibi glofia, ne^njiiicquse-
betes, sive ut supra dictujn esi, utrumque populum rere incipias, quod tijji.seryatur in fiiie, qijia, sicut
significari sentiamus, eum vid.elicetcujus cervicem Salomon ait : Ilwreditqs ad qufim,festinqtui; in prijt-
jugum legis attrivit, atque eum quem quilibet sedu- cipip, in npvissimpbenediclionecarebit (Prqv. xx). Po-
clor reperit, quasi bruturo animal, et nulja ratione test autem in hac vijla intelligi, qjji in noyissjmo,
renitens, quo voluit, errqr.e subtraxU, onines Salv.a- loco recumbens ijiyenitur Dqijiinp,yeniente subjiina-,
tor adveniens Satanse viftculis, astriptps^,omjies in tus. Quia: quqlidip Doniinus sjjas ijuptias.in.trat,,qup-
imo concupisceniisepulep dimersos inveuit. Non est ticJie mprcs, sedes, habitus cojjviyaijtium djjudjeat,
enim distinctio : Omnes enim peccaverunt et. egent et superbos despiciens, Uumilibus. scep.e,tan.ta suis
gloria Dei. Justificati gratis per, gratiani ipsius per spiritus munera prcestal, ut eo.s mefito. siinul dis-
reUemplionem,qum esl in. C/irhlp.JesjJ-(Roiii.w), cunibentiuin, hoc est, in fide quiescenthjin coatus
Dicebal autem et ad invilfl.lospgr,qb,planp,intendens woanima admiratione glurificet, stupeusque in aucto-
quomodoprimos accub.fus eliger.ent, dicens gd ill_os.*> ris sui'laudationem prosiliat dicens : JlfcViiuutem
Cum invitalus fuerh. ad nupiigs, npn. discumbas in niniis honprificati sunt amici lui, Deus, nimis confor-
primo loco. Aperta. quidem ad litleram est hsec ad- tqtus est principatus eorum (Psal. cxxxvin).
monitio Salvatoris, dpcens huroilitatein, non solum ^ Quia omnis qui se exallat humiliabitur, et qui te
apud Deum, sed etiani appd hpmines, esse laudabi- humiliul exaltabitur. El ex bac conclusione, mani-
lem. Sed quoniam. han.c Evangelisj.a non frastra pa- feste docet, prsecedentem Domini sermonem typice
rabojam vocat, breviter intu.eiidiiinquid etiam my- intelligendum. Neque enim mox omnis qui se coram
stice signet. Nuptias appellari Christi et Ecclesise hominibus exaltat, humiliabitur, aut qui se in cpn-
conjunctionem multis lpcis apparet, e quibus unum spectu hominum humiliat, exaltabilur ab eis. Sed c
est: Nunquid possunt filii nuptiamili quaiidiu spon- contrario iionminquam, qui se vel in apice dignitaiis,
sus cum illis esljejunar.e (Matlh. ix)?Aliud: Siroile . velinaliaqualibet acquirenda gloria sublevat, usquo
factum est regnum ccelorum homiiii regi, qui fecit in finem exaltari noii cessat. Similiter et humilis qiii-
nuptias fiiio suo, et misit servos suos vocare invita- libet ac verecundus, in sua, qna coritentus est, usque
tps ad nuptias. Has crgo nupfias quisquis invitatus ad vitae terminum mediocritate perseverat. Et ideo
adierit, id esl Ecclesisese membris fidei gratia con- quia juxta veritatis sententiam, omnis qui se iucaute
junxerit, non discunibal in prirao loco, hoc est, non de meritis allevat, humiliabitur a Doinino, ei qui
se d,e merit|g glQjiandp, h.u.asisujjlimior coeleris ex- provide se de bcnefactis humUiat exaltabilur ab eo,
 471 SMARAGDIABBATIS 172
in eumdem procul dubio sensum prsemissus sermo A l « ritu vocat eum Dominum, dicens : Dixit Dominus
Redemptpris, quo primos in nupliis accubitus quseri < Domino meo, sede a dextris meis. Donec ponam
vetat, congruit. < inimicos tuos, scabellum pedum tuorum. Si
HEBDOMADAXIX POST PENTECOST. < ergo David vocat eum Dominum, quomodo filius
EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI AD COMNTUIOS I, < ejus est ? Et nemo poterat respondere ei verbum,
CAP.I. < neque ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius
« Gratias ago Deomeo semper pro vobis, in gratia < interrogare. >
« quce dala est vobis in Christo Jesu, quia in omni- Accesserunlad JesumSadducmi, etinterrogavileum
« bus divites facti eslis in illo, in omni verbo et in unus ex eis legisAocior, tentans eum : Maghler, quod
« omni scienlia, sicut lestimonium Christi confirma- est mandalum magnum in lege, etc? (Es Beda.) Pri-
t tum est in vobis, ita ut nihil vobis desit in ulla mum omnium non pro ordine, sed pro dignitate in-
« gratia, exspectantibus revelalionem Domini nostri tellige dictum, id est, maximum omnium sive pri-
'"« Jesu Christi. Qui et confirmabit vos usquein finem mum. Quia ante omnia debemus intimo in corde sin-
« slne crimine in die adventus Domini nostri Jesu guli, quasi unicum pietatis fundamenturn locare,
« Christi. > Ergo primum omnium et maximum mandatum est
Gralias ago Deo meo semper pro vobis, in gratia B I cognitio atque confessio divinaeunitatis, cum exsecu-
Dei qum data est vobh in Chrhto Jesu. Gralias qui- tione bonoe operationis. «Bona autem operalio dile-
dem ago, quod habetis scienliam matrem virlutum, ctione Dei et proxirai perficitur, quod breviter aliis
sed voio vos scire,.quod illa sit vera scientia, quce verbis commendat Apostolus dicens : In Christo
in animorum unitate concordat, ut solet, primum enim Jesu neque circumchio aliquid valet, nequeprm-
molli eloquio provocat, et blanda laude sollicitat. putium, sed fides, qum per dilectionem operalur'.
Quia in omnibus divites facti estis in illo. Hoc di- Ostendit ex hac responsione scribae gravem ssepe
cendo Apostolus ostendit eos, quando ad fidem Chri- inter Scribas et Pharisaeos quaestionem esse versa-
sti accesserunt, omni gratia lunc esse ditatos, id est, tam, quod esset mandatum primum sive maximum
omnibus virtutibus, sapientia, quse prophetas et divinse legis. Quibusdam videlicet hostias et sacritt-
amicos Dei constituit. cia laudantibus, aliis vero majore auctoritate fidei et
In omni verbo et in omni scientia. Id est, tam Ve- dilectionis opera praeferentibus , eo quod plurimi
teris Testamenti, quam Novi eruditione, dicendo : patrum ante legem absque omni victiraarum et sa-
Divites facti estis, et addendo, In omni verboel scien- crificiorum consueludine ex fide tantum, quse per
tia, in quo essent divites, evidenter ostendat. dilectionem operatur placerentDeo, summiqueapud
Sicul teslimotiiumChrisli confirmatum est in vobis. ^1 ipsum loci haberentur. Nemo aulem unquara absque
Id est, ulriusque voluminis sacramentum, quod Chri- fide ac dileelione per holocausta solum et sacrificia
sti vel prophetavit, vel ostendit adventum, de quo Deo placuisse inveniretur, in qua sententia scriba
ait: Quia omnis scriba doctus similis esl liomini pa- iste etiam se fuisse declaravit.
trifamilias, qui profert de thesauro suo nova et vetera Ait illi Jesus : DiligesDominumDeum tuum ex toto
(Matth. xn), quse credentium corda confirmant. corde tuo, et ex tota anima tua, et in tota mente tua,
Ita ut nihil vobis desit in ulla gratia. Sicut dicit hoc estmaximum, etc (ExAug.)Tolam magnitudinem
Salomon : Venerunt tnihi omnia simul cum ea (Prov. etlatitudinem divinorum eloquiorum secura possidet
uliimo), id est, cum sapienlia. charitas, qua Deum proximumque diligimus. Docet
Exspeclanlibus revelationem, etc Ideo revelatio- nos enim coelestisunus magisteretdicit: DiligesDo-
nem dixit, quia nunc vita noslra abscondila est minumDeum tuum extoto corde tuo, etc Si ergo non
cum Christo, quse tunc corporaliter illius sseculireve- vacat omnes scripturas sahctas perscrutari, omnia
Iabitur. involucra sermonum (quod volvitur enim scrulatur),
Qui et confirmabit vos, etc. Sicut ait Propheta : omnia scripturarum secreta penetrare, tene chari-
Confirma me in verbis tuis. Et illud : Confirma hoc, „ talem ubi pendent omnia, ita tenebis quodibi di-
Deus, quod operatus es in nobh. dicisli, tenebis etiam quod nondum didicisti. Si enim
EVANGELIUM MATTHiEI, CAP.XXII. nosti charitatem, aliquid nosti unde et illud pen-
« Accesserunt ad Jesum Sadducsei, et interroga- det quod forte non nosti, et in eo quod scripturis
« vit eumunus ex eis legis doctor, tentanseum : Ma- inlelligis charitas patet. Ille itaque tenet, et quod
< gisler, quod est mandatura magnum in lege ? Aitt patet, et quod latet in divinis sermonibus, qui cha-
< illi Jesus : Diliges Dominum Deum tuum, ex totoi ritatem tenetin moribus, et hoc est: Breviatum ser-
< corde tuo, el ex tota anima lua, et in tota mente_ monem faciet Dominus super terram.
« tua. Hoc est primum et maximum mandatum. Se- Congregath autemPharhmh, interrogavit eosJesus
« cundum autem simile est huie : Diliges proximumL dicens: Quid vobh videtur de Christo, cujus filius
< tuum sicut leipsum.^In iis duobus mandatis, uni- est ? (Ex Hieron.) Qui ad tenlandum Jesum fuerant
« versa lex pendet et Prophetae. Congregatis ergoi congregati, et veritatem fraudulenta interrogatione
« Pharisoeis, interrogavit eos Jesus, dicens : QuidI capere nitebantur, occasionem praebuerunt confuta-
« vobis videtur de Christo, cujus filius est ? Dicuntt tioni suae,-interroganturque deChristo, cujus filius
< ei, David. Ait illis: Quomodo ergo David in spi- sit? Interrogatio Jesu nobis proficit usque hodie
 473 COLLECTIONESIN EPlStOLAS ET EVANGELIA. 474
contra Judseos. Et hi enim, qui confitentur Christun A et onera et vincula, quibus alligantur, oneraspiritua-
esse venturum hominem simpUcem ac sanctum, ve Iiter intelligenda sint.
rum asserunt de genere David. Interrogemus erg< . Omniavero opera sua factunt, ut videantur ab ho-
eos docli a Domino, si simplex homo est, et tanlun minibus. Quicunque igitur ita facit quodlibet ut vi-
filius David, quomodo David vocat eum Dominun deatur ab hominibus, scriba est et Pharisseus.
suuiii ? Non erroris incerto, nec propria voluntale; Dilatant enim phylacteria sua. Dominus cum dedis-
sed in Spiritu sancto. set mandata legis per Mosen, ad extremum intulit:
in manu tua, et erunt immota ante ocu-
Dicunt ei: David. Ait illis: Quomodo, etc (Ex Ligabis ea
filium los tuos (Deut. vi); et est sensus : Prsecepla mea
Beda.) Nonautemreprehenduntur, quiaDavid sint in manu tua, ut opere compleantur ; sint ante
dicunt, sed quia Dei filium non credunt. Siquidem
oculos luos ,'ut die ac nocte mediteris in eis , hoc
ipse et Dominus David est, Deus ante tempora ma-
David homo in Pharissei raale interpretantes, scribebant in mem-
nendo, et filius apparuit, temporum branulis
decalogum Mosi, id est, decem legis verba,
fine nascendo. Quod autem a patre subjiciuntur ini-
complicantes ea, et ligantes in fronte, et quasi coro-
mici, non infirmitaiem filii, sed unitatem naturse,
Nam et nam capitis facientes, ut semper ante oculos move-
quia in altero aller operatur, significat. filius
B retur, quod usque hodie Indi et Persae et Babylonii
subjicit inimicos patri, quia patrem clarificat super faciunt, et qui hoc habuerit, quasi religiosus in po-
terram. Sede a dextris meis, etc.
pulis judicatur. Et haec ipsa pistariola, phylacteria
(Ex Fulg.) Hic sessio stabilitatem significat. Apte vocabant, quod quicunque habuisset ea, quasi ob cu-
enim filio post passionis laborem dicitur : Sede, id stodiam et munimenlum sui haberet, non intelligen-
est victor in gloria; a dextrh, non.locum, sed tibus Pharisaeis, quod haec in corde portanda sint
sequalilatem patris significat. Donec pro semper in- non in corpore, alioquin et armaria et arcae habent
finitum significat, ut illud : donec senescatis ego libros et notitiam Dei non habent.
sum, ac si diceret: Tu semper sede, quia semper Magnificant fimbrias. Jusserat quoque aliud Mo-
inimici sub pedibus tuis subjicientur, pedes enira
ses, ut in quatuor angulis palliorum, hyacintinas
Domini vel incarnatio vel ipsi apostoli intelli- fimbrias facerent, ad Israelis populum dignoscendum,
guntur. ut quomodo in corporibus circumcisio signum Ju-
Et nemo poterat respondere ei verbum, neque ausus daicae
etSadduccei genlis haberet aliquam differentiam, supersti-
fuit quhquamex illa, etc. Phariscei quae- tiosi magistri, captantes auram popularem, atque ex
rentes occasionem calumnise, et verbum aliquod in- mulierculis sectantes lucra, faciebant grandes fim-
venire, quod pateret insidiis, quia in sermonibus ^ brias, et acutissimas in eis spinas ligabant, ut vide-
coufutati sunt „, ultra non inlerrogant, sed apertis- licet ambulantes, et sedentes, interdura pungeren-
sime conprehensum Romanse tradunt potestati, ex tur, et quasi hac admonitione retraherenlur ad offi-
quo intelligimus venena invidiceposse quidem supe- cium Dei, et minisleria servitiitis ejus. (Ex Orig.)
rari, sed difficile conquiescere. lstiusmodi erat fimbria parva et brevis ex lege prse-
Tunc Jesus loculus est ad turbas et ad dhcipulos cepta, quam et mulier illa quse sanguine fluebat te-
suos, dicens, etc Quid mansuetius, quid benignius tigit, in palliolo Domini, sed non est compuncta su-
Domino, tentatur a Pharisceis, confringuntur insidiae perstitiosis sentibus Pharisseorum, magisque sanata
eorum, et secundum Psalmistam : Sagittm parvulo- ad tactum ejus.
rum factm sunt plagm eorum (Psal. LXIII),et nihilo- Amant quoque primos recubitus in cmnis et primas
minus propter sacerdotium et nominis dignitatem cathedras in synagogh et salvationes in foro et vocari
hortatur populos, ut subjiciantur eis, non opera, sed ab hominibus, Rabbi, vos autem nolite vocari Rabbif
doctrinam considerantes. Quod autem ait: Super unus esl maghter vesler, omnes autem vos fratret
cathedram Mosi sederunt Scribw et Pharhwi, per ca- estis. Arguuntur a Domino in reliquis, id est, cur
thedram doctrinam legis ostendit, ergo et illud quod 3 quaerant primos accubitus in coenis, et primas ca-
dicitur in Psalmo: Et in cathedra pestilentim non thedras in synagogis, et in publico gulam sectenttir
sedit. Et cathedras vendentium columbas evertit, et gloriam, et vocentur ab hominibus Rabbi, quod
doctrinam debemus accipere. Latino sermone magister dicitur.
(ExAugust.) Illa ergo calhedra non eorum, sed (Ex August.) Nunquid putandae sunt scripturse Dei
Mosicogebat eos bona dicere, etiam non bona fa- sibi esse contrarise ? et ideo negligendum est, quod
eientes. Agebant ergo sua in vita sua. Docere autem scriptum est: Honora patrem tuum et matrem tuam
sua cathedra illos non permittebat aliena. Multis (Exod. xx), quanquam ut patrem intelligamus ipsum
itaque prosunt diceiido quse non faciunt, sed longe Deum, et matrem vero ecclesiam, verumtamen in
pluribus prodessenl faciendo quse dicunt. omnibus rerum ordo servandus esl, non enim hono-
Alligant autem onera gravia et importabilia, et im- rificentiam quse debetur parentibus Dominus eva-
vonunt in humerh hominum, digito autem suo nolunt cuabit dicens : Ne vobis vocetis palrem super terram,
ea movere. (Ex Hieron.) Hoc generaliter adversus sed quos erigebat in spem vitse seternse salvos, tem-
omnes magistros, qui grandia jubent, et minora non porales istas necessitudines transitorias docebat, ut
faciunt. Nolandum autem quod et humeri et digitus in eum se patrem extenderent, cui non mortui suc-
435 SMARAGDIABBATIS 476
cessuri essenl, sed cum illo semper victuri sunt. A _. cognitionis fiducia freti indubitanter aggrederemur,
Ergo nobis patres, et habemus palres, et sumus pa- pauci multos, inermes armalos, humiles superbos,
tres, multis modis, sed uno et singulari modo eo- infirmi nobiles, vivi tamen spiritualiter mortuos.
demque seterno solus Deus pater est-. Quod autem ait, significavit, aliquid etiam futuro-
El patrem. rioljle vocare vobis super lerram, unus rum et mysieriorum ostendit. Nec superficie litterce
esl enim paler vester, qui in cwlis esl, ne vocemini nos voiuit remanere conteiiios, quos ad mysteria al-
maghler, quia maghter vesler unus est Chrhlus , qui tius perscruiaiida significationis verbo fecit intentos.
major est vestrum, erit minhler vesler. (Ex Hieron ) Recle sane a<>jecil, per angclum suum a Christo
Nec magisler nec paier vocandus est ullus, nisi fuisse discipulo demonslrata , cui per assumplam
Deus pater, el Dominus .lesus Christns. Pater, quia creattiram, Detis et uuus filius , non per divinitaiis
ex ipso siint ompia. Magister, quia per ipsum omnia, essentiam Christum semper clareat apparuisse mnr-
vel qtioiiioip per dispeiisatioiiem carnis pmnes re-. talibus, et ante incaruationern et posl ascc-nsionem.
conciliali siiro.us Deo. Nos si hominem prttrem vo- Propterea is qui ettm niagistrum noverat, iri ho-
camus, hooorem selaii deferiiuus, non anclorem 110- mine suscepto lestimouium perliihuit invisibili
strse oslcinlimus vitoe. Magisler qu.oque dicitur ex verbo, ac ne verbo tanftmi senlienduni quisque
consortio veri magisterii, et ne infimla repllcem, B ] pularet, nomen rursus Jesus Chrislus subjunxit^
quomo !o unus per naturam Detis, ei unus Gliusnon quod ad susceptL boroinis formam perliiiere non
prsejudical cceteris, ne per a'opliooeinDii vocentur nescit.
et filii, ita cl unus pater el roagister non pisejudi- Sei't'0 suo Joanni. Cum dicit omni Ecclesipe, in
cat aliis, ut abusive appellentur patres el inagi- uno revelare voluit, qaam in unitete fundavit, ideo
stri. dioil palam. facere sefvis suis, non, seliiin iistim ex
Qui se exqtial lnmiliabilur, et qui se humiliat muJtis, sed pei unum potius universis. Sieut regni
exaltabitur. Exposilipijem istius sentenlice qucere coeiorumsolus Pelrus claves accepit, qna tamen po^
superius in heb.domada,pctavadecima posl. Penteqo- tesiate omnis Eeclesia uti sttblimata promeruit.
s.ten. Beatus qui legil, et qui attdit verba.prophelimhujus.
IN NATALE SANCTI ABCHANGELIMICHAELIS. Dicendo qui Iegit, et qni au.iiuiU,-personam docto-
rum et disccntium demonstravit, ut el studio le^-
EPISTOLA EX APOCALYPSI JOANNIS, CAP.I gendi desidiam removeret el servanlibtis beaiitudi-
« Sigmficavit Deus quaeoportet fieri cito, et signi- nem desponderet.
« ficavil loquens per angelum servo suo Joanni, qui El servant ea, qim in eis scripta sunt: Quia utris-
t testimonium perhibu.il verbo Dei, et testimonium G que servai'e competit, ulrosque convenit. Non enim.
t Jesu Christi, qucecunque vidit, Beatus qui legit et auditores legh justi sunl apud Dcum, $ed fuctores lc-*
«. audit vcrb.a prpplietisehujusel servat ea, qnre in ea gis justificabuntur (Rom. u).
« sciipta sun.i, leropns enini prope est. Joannes se-. Tempus enim pr.ope est. SeiUcet, ut sirigula quie,
« ptem ecclesiis, quce sunt in Asia. Gratia vobis et dicenda sunt impleantur.
« pax ab eo, qui est, et qui erat, et qui venturus Joannes septem Ecclesih, qum sunt in Asia. Hoc
« est, et a sfptem spirilibus, qui in conspeetu throni est, uni Ecclesiae sepiiformi. Sepler.ario numerp.
« ejus sunt, el a Jesu Christo , qui est lestis fidelis, saepeunitas figuratur, eo quod ex primo impari et
« primogenitus moiiuorum, et princeps rcguro primo pari, jd est ternario et quaternario, lanquanji
« terrse. Qui d.ilexitnos, et lavjf nps a pepcaiis no- ex diversp.universilas lota conficitur. Nam et aninoce,
« slris in sangujne su.p, el fccil nps regntim et sa- corporisque diversitis ipsam unitalem nuroeri hujus
« cerdoles Dco et palri su.o. Ipsi gloria et iroperium coropleclitur, sed ad aniniam tria pertinent, et ad
< in saecula saeciiJorum.Amen. » corpus qualuor. Dicitur namque diligendus est Deus
In diebus ilth. significavil Deus qum oportet fieri ex tolo corde, ex tota anima, et ex tota mente. Cpr--
cilo. (Ex Beda,) Hpc est, significavit,-.mysticis eam- poris aijtem nolas habemus qualuor qualitates, can
dciu Apocalypsin d.ictis innexuit, ne cunctis roani- lidam et frigidam, si.ec.am et huraidam , propter-
festa vilescerel. Cit.o, id esl, quoein praesenti tem- ea eliara canitiir : Sepii.esin die laudem dixi libi
pore suiit ecilesice ventura, (Psal. cxvm).
Loquens per angelum suum. Dominus paler per Gratia vobh et pax gb eo qui est, ei qui erat, et
filium suum, quia Angelus magni consilii dicitur qui venturus est. Licet juxta Apostplum, P.em erat in
Chrislus. Sive angelus Joanni in figui'a Christi vi- Christo mundum reconcilians sibi(I_ICgr. v), vel, sic^
sus est, sicut in sequentibus manifeslius appa- ut ipse lestatur, qui me misit mecuni es.t, propter
rebit. unUatem unius ejusdemqu.e.uaiurae, ad personam
(Ex Primas.) Quse oportel fieri cito , omnis res taraen filii hic proprice redigendus est lpcus. Est
quse geritur, temporaliter habel exortum el curs.um enini quia idem permanet, erat qui cum patre om-
el terminum. Post exortuni aulem ecclesice,qua jam nia condidit, venturus e.st ad judicandum.
fueiat apostolorum prsedica.tipne fundata, revelari Et a septemsp.itili.bus, qui in conspcclu throni ejus
oporluit qualiler fuisset latius prppaganda, velquali sunt, Propter sepleftariam operaiionero Spirilus saii-
eiianv fioe coateala,m prsedicafore^ verifatis h.ujus cti, sepiifprmjs sgiritus dititur, id est sapientiaeet
 477 COLLECTIONESIN"EPISTOLAS ET EVANGELIA. 478
ihtellectus, consilti et forlitudinis, scientice et pieta- A prcelatum, qui in reddilione tribuli Domino fuerat
tis, et timoris Dei. Unius Cnim semper spiritus dona comparatus, ideo interrogant: Quis major sit: in re?
legaliter commendanlur, qttandp a septem spiritibus gno cwlorum? Vidensque J.esus cogitationes eo-
pax et graiia devotis oplanlur. rum, et causas erroris intelligcns, vull desiderium
Et ab Jesu Christo, qui est teslh fidelis. Iri homine glorise humilitafis contentione sanare,
suscepto teslimonio perhibuit patri, cum proedicans Et advocans Jesus parvulum staiuit eum in medio
dicil: Et nolum feci eis nomen tuum , el nolutn fa- eorum, et dixit: Yel simplieiler quemlibel parvulum
ciam (Joan. xvn), quod Juslseis diidum negatum utceiatem quoereret, el sirailituriineminiioceiitia3.de-
ostendens, dicit: Et nomen luum Adonai non indi- monstrarel, vel certe parvuium slatuit in roedio eo-
cavi eis (Exod. m). Credite enim filio , patris quo- rum seipstim, qui 11011 ministrari venenat, sed mini-
que notilia nihilonnmis revelatur. Nam filius non strare. Ut eis humililalis tribueret exeroplum. Alii
diceretur, nisi patrcm haberel, neque paler, nis-i p3rvulum inlerpretantur spiriium sanclum, quem
filium babuisset. Aller ilaque alteritis prceciicatione posuerit in cordihus discipuloruro, ul superbiam in
cognoscitur, quia pater in filio, et filius in patre ve- huroilitatem rautarct.
raciter approbatur. Sive teslis, quia per suarn mor- T> Amen dico vobis: Nisi conversi fuerilh et cfficia-
tem testifieavit Novum Testamentiim. Nisi enim tnini sieut parvuli, non intrabiiis in regnum cwlorum.
pcst mortera hominis non affirmatur Testamen- Nmi prsecipitur aposfolis ul selatcm habeanl parvu-
tum. lorum, sed ut iniioceiiliam, et quod illi per aunos
Primogenitus mortuort.m. Quia primus resurrexit possideut, hi possideant per induslriaiu, ut roalitia
a moritiis, etqnod testificavit de resurrectione mor- non sapieutia parvuli sint.
tuortim in se piimum ostemlit. Qiiicuhque ergo hutniliaveriise sicut parvulus iste,
Et princeps regum lerrm. Id est, apostolorum et hic est mujor, etc Sicut iste parvulus, eujus vobis
onmium sanctorum. exemplum tfibrio, non perseverat in iracundia, non
Qui dv.exit nos et lavit nos a peccatis in sariguine lcesus memiiiit, non videus pulchram mulierem dele-
suo. Passus etiam suo nos sa.nguincsoivit a peccato, ctatur, noii aliud cogitat, et aliud loquilur, sic et
qui resurgens jure primogenitus a mortuis prcedi- vos, nisi taleni habtieriiis imiocentiam , el animi
catur puritatem, rcgnum coelorum non poterilis intrare.
EVASGELIUM MATTHiEI, CAP.XVIII. Sive aliter, qnicunque humttiaverit se sicut parvulut
< Accesserunt ad Jesum discipuli ejus , dicentes : hle, hic est major in regno cwlorum: qui imitalus
< Quis putas major est in regno coelorum? Et advo- Q me fuerit, et se in exemplum mei humiliaverit, ut
< cans Jesus parvulum, slatuit eum in medio eorum, tanlum se dejiciat, quanlum ego dejeci formam
i et dixit: Amen dico vobis, nisi conversi fueritis et servi accipiens, hic intrabit in reguum coelorum
« efficiamini sicul parvuli, non intrabitis in regnum Et qui susceperit unum parvulum talem in nomine
« ccelorum. Etqui susceperil unumparvulum talem meo, me suscipil. Qui talis fuerit, ut Chrisli imile-
« in nominemeo, me suscipit. Qui auiem scandaliza- tur humilitatem et innocentiam, in eo Christus susci-
« verit unum de pusillis istis, qui in me credunt, pitur. Et prudenter lempcrat responsum, ut cum
< expedit ei ut suspendalur mola asinaria in' collo delatum fuerit apostolis se putent honoralum, adje-
< ejus et demergatur in profundum maris. Voemundo cit, non illos sui merilo, sed magislri honore susci-
< ab scandalis. Necesse est enim ut veninnt scan- piendos.
< dala. Verumtamen, voehomini per quem scanda- Qui autem scandalizaverit unum de pusillh htis,
< lum venit. Si autem manus liia vel pes luus scan- qui in me creduni. Nota quod qui scandalizatur par-
< dalizal te, abscinde eum, et projice abs te. Ba- vulus est, majores enim scandala non recipiunt.
< num iibi est ingredi debilem vel claudum, quam (Ex Beda.) Noianduin sane quod in nostro bono
<-duas manus, vel duos pedes habeutem mitli in opere aliquando cavendum esl scanclalum proxiini,
< ign.emaelernum. Et si oculus luus scandalizat te, D aUquando vero pro nihilo conlemnendum. In quan-
< erue eum et projice abs te. Bonum est libi unum turo enim siue peccato possumus, vitare proximorum
.< oculum habentem vitam inlrare, quam duos ocu- scandalum debemus. Si autem de veritate scandalum
« los habenlem mitti in gebennam ignis. Videte ne sumitur, utilius permittitur scandalum nasci, quam
<•contemnatis unum ex his pusillis. Dico enim vo- veritas reli.iqualur.
< bis: Quia AngeU eorura in ccelis vident facieni Expedil ei ul suspendalur, etc. Secundum ritum
« patris mei, qui in coelisest. » provinciceloquitur, quo majorura criminum ista apud
Accesseruntad Jesum dhcipuli dicentes.: Quis putas veteres Judaeospoeua fueril, ut in profundum ligato
major est in rcgno cwlorum. (Ex Ilieron.) Superius saxo demergerentur. Expedit autem ei, quia iiiulto
enim scriptum esl : Quia dixit Dominus Petro, vade melius est pro culpa brevem recipere poeiiam, quam
ad ntare, etmitte hamum, et eumpiscem, qui primum aeteruis servire ci;uciatibus. Noa enim judicabii Do^
ascenderit tolle, et aperlo ore ejus invenies slaterem, minus bis in idipsum.
ilhitn sumensda eh pro meel te. Ex hac enira occa- (Ex Greg.) Item per molam asinariam ssecularis
sioiie,arbitrati sunt omaibus apostolum Petrum esse .vitsecircuUus apJabpjcexprimitur, etper pioXuadum
 479 SMARAGDIABBATIS 480
maris extrema damnalio designatur. Qui ergo ad. Aangelis quatuor reliquarum Ecelesiarum scribe.
sanctitalis speciem deductus, vel verbo cseteros de- Et Apostolus quoque prsecepit velari in ecclesiis ca-
struit, vel exemplo, melius profecto erat, ut hunc ad pita feminarum propter angelos.
mortem sub exleriori habitu terrena acta constrin- HEBDOMADAXX POST PENTECOST.
gerent, quam sacra officiain culpa cseteris imila-
bilem demonslrarent. Quia nimirum si solus caderet, EPISTOLA BEATIPAULI APOSTOLI ADEPHESIOS, CAP.IV.
utcunque hunc tolerabilior inferni poena cruciaret. « Renovamini spiritu mentis vestrse, et induite
Vmtnundo ab scandalh, necesseesl enim ut veniant « novum hominem, qui secundum Deum creatus est
scandata, etc. (Ex Hieron.) Non quo necesse sit ve- « in justitia et sanctitate veritatis. Propler quod
nire scandala, alioquin absque culpa essent, qui < deponenles mendacium, loquimini veritatem unus-
scandaluni faciunt, sed cum necesse sit in isto mun- < quisque cum proximo suo, quoniara sumus invi-
do fieri scandala, unusquisque suo vilio scandalis < cem membra. Irascimini et nolite peccare. Sol non
patet, simulque per generalem sentenliam perculitur < occidat super iracundiam vestram. Nolile locuim
Judas, qui proditione animum prseparaverat. < dare diabolo. Qui furabatur, jam non furetur. Ma-
Si autetn manus tua, vet pes tuus scandalizat te, < gis autem laboret operando manibus suis, quod
abscinde eum, et projice abs te. Bonum libi esl ad vi- B < bonum est, ut habeat unde retribuat necessitatem
tam ingredi debilemvel claudum, quam duas manus, < patienti. >
vel duos pedes habenlemmilti in ignem mternum, etc. Renovamini spiritu mentis vestrw. (Ex Hieron.)
(Ex Beda.) Quia supra docuerat ne scandalizemus Nec in sensu renovamur absque spiritu, nec spiritu
eos qui credunt in eum, nunc consequenter admo- absque sensu, sed renovamur conjuncte in spiritu
net, quantum cavere debeamus eps qui scandalizare sensus noslri, ut quomodopsallimus SDirilu, psalli-
nos id est, verbo vel exemplo suo ad ruinam peccati mus et sensu, oramus spiritu, oremus et sensu, sic
propellere certant. Manum quippe nostram appellat in spirilu sensus nostri renovemur, ut cum sensus
necessarium amicum, cujus opere atque auxilio mundus fuerit, atque purgatus, et ab omni macula
quolidiano opus habemus. Sed talis, si nos lsedere sordidaeconcretionis alienus, tunc ei jungalur et spi-
in causa animse voluerit, excludendus est a noslra ritus, et ita quodam inter se unitatis glutiuo copu-
societate, ne si cum perdito in hac vita partem ha- lenlur, ut nequaquam simplex spiritus, sed spiritus
bere volumus, simul in futuro cum illo pereamus. sensus esse dicatur.
In pede sicut el in manu charos inemendabiles docet Et induite novum hotninem. Id ipsum puto esse,
alienandos a nobis, ne per immunditiam eorum, quod in alio loco dicitur : Induite vos Chrhtum Je-
'
quos castigare nequimus, et ipsi polluti pereamus. C sum. Iste quippe est novus homo, quo universi cre-
Manus, propter opus necessarium nobis, possunt dentes debemus indui atque vestiri. Quid enim in
dici tales, propter ministerium discursusque in no- homine qui a Salvatore nostro assumptus est non
slris usibus accommodatos. In oculo quoque propter novum fuit? conceptus, nativitas, partus, infanlia,
scandalum eruendo, iidem nostri carnaliter amici, doctrina, vita, virtus, et ad extremum crux et pas-
spiritualiter vero adversarii designanlur. Sed cum sio, exspoliantis in ea principatus, et conlrarias for-
nos eorum consulto ac provisione opus habemus, illi titudines ostentui habentis, resurrectio quoque et
vero consilio nos pravo decipere atque ad iter erro- ascensus ad ccelum. Qui igitur conversationem illius
ris deflectere quserunt. 2z«v8«>ov quippe sermo Grae- imitari polest, et universas in se exprimere vir-
cus est, quod nos offendiculumvel ruinam, et im- tutes, ut sit mansuetus sicut fuil ille mansuelus, et
pactionem pedis dicere poss.umus.Quidam o-xav>Sa),ovhumilis corde, et ponat animam suam pro amicis
Grcece,Laline scrupulum dicunt. IUe ergo scandali- suis, ut ille posuit pro ovibus suis, verberatus non
za.t fratrem, qui ei dicto factove minus recle occa- respondeat, maledictus non remaledicat, sed vincat
sionem ruinse dederil (Ex Hieron.) Potest et simpli- in humilitate superbiam, iste indulus est novum ho-
citer dici, si quis ita necessarius nobis esse videtur, minem, et dicere cum Apostolo potest: Vivo autem
ut manus, pes et oculus, utilis videUcet atque solli- jam non ego, vivit autem in me Chrhtus (Gal. n).
citus et acutus ad perspiciendum, scandalum autem Qui secundum Deum creatus est. Considerandum
nobis facit, et per dissonantiam morum nos trahit igitur, quia creatio atque condilio nunquam nisi in
in gehennam, ne siquidem temporalibus ejus commo- magnis operibus nominentur. Verbi causa, mundus
dis, cum periculo animarum nostrarum, uti ac fo- creatus est, urbs condita est, ex quo animadverten-
veri debemus. dum istum novum hominem, qui juxta Deum in
Videte nc conlemnalh unum ex his pusillh. Quan- Christo creatus est magnum Dei opus esse, et emi-
tum in vobis esl nolite contemnere, sed per vestram nere ultra caeleras creaturas, cum sic conditus esse
salutem etiam illorum quterite sanitatem. dicatur, ut mundus et initium viarum Dei el in
Dico enitn vobis: Quia angeli eorum in cmlis, etc exordio elementorum omnium sit creatus.
Magna dignitas animarum, ut unaquaeque habeat ab , Injustitia et sanctitate, etc. Jesus ergo vere crea-
orlu nativitalis in custodiam sui angelum delegatum, tus esl in justitia et sanctitate veritatis, quia Deus
undelegimus in ApocalypsiJoannis : AngeloEphesi, verus Dei veri fiUusest, et tola in illo religio atque
Thiathirw et angelo Philadelphia (Apoc. i, n, m), et juslitia Dei veritate completa est.
m COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIAJ 482
Propter quod deponentes omne mendacium loqui A cunque in die vel opere vel sermone, vel cogitalione
mini veritatem, etc. Non simpliciter, ut quidam pu peccatis, hsec succedente poenitenlia purgate per
tant, nec moraliter Apostolus praecepit, inendacit noctem, et ira sit brevis, nec in diem crastinum dif-
dereUct* cum proximis veritatem loquendam. Alio feratur.
quin si tantum cum proximis loquimur veritatem. Nolite locum dare diabolo. Diabolus Grsecum ver-
quicunqne non fuerit proximus audire dicunt men- bum est 5tǤo),oj-,quod Latine dicitur criminalor.
dacium. Quod quidem et in lege prseceptum : Not Lingua vero Hebraica TDitfSatan appellatur, adver-
aduiterabis -uxoremproximi lui (Exod. xx). Si proxt sarius sive contrarius, et ab apostolo Belial, hoc est,
mus tantum propinquus, vel amicus accipitur, adul- absque jugo, quod de collo suo Dei abjecerit servi-
teria in alienos jure promittit. Sed proximum vocai tutem, quem Aquila apostatam traustulit. Nolite
omnem hominem, qui ex eodem nobis cum parentc itaqtie, ait, dare locum diabolo, id est, irascendo,
generatus est. vel quolibet alio modo peccando. Locus enim diaboli
Quoniam sumus invicemmembra. Quod autem di- peccatum est. Diabolus enim tanquam leo rugiens
cit: Sumusinvicem memira,magis mihividetursigiii- qucerit aditum, per quem possit Irrumpere, et cum
ficare mysterium, et de his dicere, qui nobis fide ei locum dederimus ingreditur. Solet autem antequam
virtute sunt proximi. Membra quippe alterutrum nor veriiat, qusedam jacula prsemittere, et prsecursorem
sunt, nisi fideles fidelium, et Christiani Christiano- adventus-sui facere cogitationem, hanc si nos in
rum. Ergo hoc jubet, ut unusquisque mystiea quse- corde nostro susceptam nutrierimus, et ipse intrare
que atque secreta , et ea quaeDei veritate sunt plena audebit.
loquatur cum proximo suo, et non det sanctum ca- Qui furabatur , jam non 'furetur. Quia hi qui in
nibus, neque mittat margaritas suas ante porcos, sed
vilse istius negotiis conversantur, propter alimenta
quicunque oleura habuerit veritatis, illos in thala- et usus necessarios coguntur aliqua vel emere vel
muni sponsi cellarium et penum regis inducat. vendere, etlucrade negotiatione sectari, propterea
Irascimini et nolite peccare. Duplex autem non so- nunc Ephesies mpnet, ne sub occasione emolumenti,
lum apud nos, verum etiam apud philosophos irae furti crimen incurrant. Furtum nominans omne
nomen accipitur, yel cum, injuria Iacessiti, natura- alterius damno acquiritur. Potest autem et al-
quod
libus stimulis concitamur, vel cum requiescente im- tius intelligi: Qui furabatur jam non furelur. Pro-
petu et furore restincto, potest mens habere judi- pter iUud quod scriptum est, de pseudoprophetis :
cium, et nihilominus super eo qui putatur lsesisse Qui furanlur sermones unusquhque a proximo suo
desiderat ultionem. Arbitror itaque de priori ira et illud : Omnes, quotquot venerunt
r\ (Jer'. XXIII),
nunc dictum, et nobis , quasi hominibus esse con- ante me, fures fuerunt et latrones (Joan. x). Hos pro-
cessuro, ut ad indignce alicujus rei faciem movea- hibet furta facere spiritalia.
mur, tranquiUitatemque mentis, velut lenis qucedam
tamen intumescentes Magh autem laboret, etc. Neque vero ait, magis
aura, conturbet, nequaquam
sublevemur. nutem laboret operando manibus suis, quod bonum
gurgitis furoris impetu habeat victum, et nulU mo-
Sol non occidat super iracundiam veslram. Si sim- est, ut non indigeat, et
lestiam exhibeat, sed laboret, inquit, manibus suis,
pliciter hunc solem intelligimus, qui oculis carnis
irascimur et occidente quod bonum est, ut habeat unde fbveat, communi-
aspicitur, peccamus, quando ad hoc tantum laborat,
sole iracundia perseverat. Non peccamus autem, cet indigentibus. Qui igitur
verbi a hora ad unde- ut ipse non egeat, et a cseteris contrahat manum,
quando, gratia, prima usque
cimam irascentes , facimus quod indignalio , furor, quamvis applaudat sibi, tamen apostoli praecepta
non fecit. Igitur operatur bonum, qui declinat a
ira, suggesserint. Quo sensu nihil mihi videtur ab-
et facit bonum, et operatur in agro animce
surdius, quasi non queat quispiam ab ortu solis us- malo
ad occasum in tanta scelera suae, ut spiritualibus panibus impleatur, etpossit
que debacchari, quanta
tota vita sua non possit lacrymis expiare. Aut non commodari esurienti et necessitatem sustinenti,
cum nox re- ) dans in tempore cibaria conservis suis.
magis ira locum in die habeat, utique
quiescit furoris, et suceedente somno, etiam si ira- EVANGELI0H HATT&XI,CAPiIX.
scimur, in diem iracundiam differamus. Quia igitur < Ascendens Jesus in naviculam transfretavit et
verus sol sicut occidit super malos prophetas, juxta < venit in civitatem suam. Et ecce offerebant ei pa-
illud quod scriptum est: Occidit sol super prophetas < ralyticum jacentem in leclo. Et videns Jesus fidem
vestros in meridie (Amos. vm), ita etiam super om- « illorum, dixit paralytico : Confide, fili, remittun-
nes occidit peccalores, nequaquam eis ortus sui lu- < tur tibi peccata tua. Et ecce quidam de scribis
men indulgens, prsecipit nunc Aposlolus, ne talia < dixerunt intra se : Hic blasphemat. Et cum vidis-
faciamus furore superati, per quae nobis sol occi- < set Jesus eogitationes eorum, dixit: TJtquid cogi-
dat, et principale cordis tenebris involvatur. Qui- < tatis mala in cordibus vestris ? Quidest facilius di-
dam putant sic accipiendum hoc esse simpliciter, < cere, dimittuntur tibi peccata, an dicere, surge et
hominis
quomodo et illud quarti psalmi, unde et ipsura sum- < ambula ? Ut sciatis autem, quoniam filius
plum videtur : Qum dicith in cordibus vestrh, etin < habet potestatem in terra dimittendi peccata,
cubilibusvetltis compungimini(Psal. iv), idest, quse- < tunc ait paralytico : Surge, toUe lectum tuum, et
 483 SMAB.AGDIABBATIS . mi
< vadei» domuni-taarii. Et surrexit et abiit in do-^j -A Et eccequidam de scribh dixemnt intrase. Hic
< mum suam. Videnles aulem lurbse limueriint, ett blasphemat, vel secundura Marcum : .Quis poiesl di-
< gloriiicaverunt Deum, qui dedit p.otestatem talem1 miilere peccata, nisi solus Deus? Verum dicuni,scribae,
< bomiuibus. > quia nemo dimitiere peccaia, nisi Deus potesi, <|ui
AscendensJesus in naviculam, etc. (Ex Figulo.)) per eos quoque dkniitat, quibus dimittendi tribuit
Marcus non hoc in civitate ejus, quse-Nazareth vo- potesiatem,, et ideo Christus verus Deus esse proba-
catur, dicit facttiro, sed in Capharnatin), riisi forte3 tur, quiadimittere.peccata quasi Deus.pptest..
poteritdici tota'Galilrea civitas Christi, in qyocun- Et cum vidhset Jesus cogitaliones eorum dixit: Ut
qtie in ea oppido essel Christus. In Galilseaenim Na- quid cogilalh mata in cordibus vestri-s? Ostendit se
jzarelh el Capharnaum habenlur. Sive ita legendumj: Deuni, quipotest cprdis occulta cognoseere, etquo-
Et ascendcns in navicutam, transfrelavil, et venit in1 dammodo tacens loquitur : Eadem majestate et por
civitatem suam, id.est.-Nazarelh; et quid ibi gestumi lenlia, qua cogitaliones vestras inlueor, possum et
sit, Matthoeus prceterraisit. Mare quod Dominus5 hominibus delicta dimiitere, e.x vcbis intelligite quid
transfretavit, sceculumistud sigtiificat. Navis vcro,, paralyticus consequatur.
in quam ascCndit, aliqtiOlies corpus ejus, aliquoties; Qnid est facilius dicere :. Dimittuntur tibi peccata
crucem, aliquplies ve.ro animam sanclam specialiter• B * tua. an dicere : Surge et ambuta ? (Ex
Hicr-on,.}Snter
•
vel generaliter totam significat Ecclesiam. Civitas; dicere et facere mulla distantia est utram sint pa-
vero sua, quce Nazareth vocatur, ad qtutm miseii- ralytico peccata dimissa solus noyerat, qui dimitte-
eorditer venit, quse munda sive custodila interpre- bat. Suuje atttem et atnbula, tam ille, qui sui'gebat-,
talur, ipsam gencraliter totam sic;iiificat Eccle- qu,amhi qui surgentem videbaiit anprobarepoteranti
siam. Fjt igilur cariialp signum,.mprobefair spiiiiuale, da>-
Et ecce offefuril; etc. Curalio pafarylici hifjus; tur nobis intelligenlia, pi-opler peeca.tctplerasque eve-
animse posl diuturnam illecebi-cecanialis inerfiam{ nire corporum dehilitatcs. Quijiqnc enim sunt diffe-
ad 'Christtnii siispiranlis inSicai salvationem, quae1 rentioe causarum pro quibus in hac vita molestiis
primo omnium ministris, qui earii sub!evarit,etCIiri- corporalilius affligamur.
sto afferant, id est, botiis operibus, cioctorimis, qui[ -(Ex Beda). Aul enim ad merita augenda per,,pa-
spem saaatioriis opemqne intercessionis suggerant, , tienliara-justi corporis i, firmitale gravaniur, ut bea-
indiget. Qui Wie, ijlafco narrarite, quatuor fuisse> lus Job et Tobias. Aut adcustodiarn virtutum, prcace-
reperiuniuf, sive quia qualuor Evangelii libris om- ptoruni, ,ne superbi.a -tentante dispereant >sicut apor
iiis prccciicantiumvirtiis, omnis sermo firiftatuf, seu[ f stolus Paulus, cui, ne magniiudine revelaiionum 'exr
"
quia quatuor surit virtutes, quibus ad promerendamt loUerelur, dalus est siiniulus carnis (II Cor. m}.
spspilaleni fiducia mentis erigitur, de quibus inL Aut ad intelligenda et corrigenda peccata nostra,
seternaesapientiae dicitur laude, sobrietatem eniffietl sicutparalyticus is.te, de.quo iraclamnsi, qui noa
sapiehtiaifi dOcet, c't JustTiiam et virtutero, quibus1 nisi dimissis .prinio peccatis, potuit ab iiifirmitate
Utllius ftihil es*fih Vila 'liomiftibris. Quas ironftiiHi curari. Aut ad gloriam Dei saivandis, sive per-se-
vefsis nomifiibfts pfhdentiain, fOrtiludinem et ju- ipsum, «ive per famulos suos, sicut eaccus natusin
silliairi appeliant. Evangelio (Joan. ix), situt Lazarus, cujus infirmitas
Etiiidens fiHemillOrumWxit •parafo/Jfco.Sntuenduua non fuitad moilem, sed propter gloriamDei,ulglori-
sa'fie quanti pfopfia cffjusque-'fidesapridBeum valeat, ficaretur FilitisDei pereum (Joaji.*-i). Ant ad iiichoa-^
ubi tanli valuit aliena, ut tolus homo repente, !hoc tionem damnatipnis seternce, quod reprob.orum est,
est, exterius iifteriiisque jarii salvatus cxsurgefet, sicul Antiochus et 'Herodes!, qtii quod tormentprum
aiiorurrique raerito aliis relaxaferitur ef rala. Nonenim in gehenna.perpetiia passuri essent, pnssentium af-
ait Evaftgelium: YiclettsJesus liderii ejus -qui offere- fliclionum miseria cuisctis ostendebanl, quibus cOn-
batur, sed eoruni qui pfferebant. gruit illud Propbetse : Et duplici contritione conlers
-^ eos ; unde necesse est>,.-utinipnniihus, quae -tempo-
CoiifiUe,fili, rHmitfririturtibi pecctitulua. "(ExHie-T,
ron.) 0 mira lfuMUtss, *desp6cium'elde1»ileffl'lotis- Taliter-adversapatinror «uni.humilitaie, Dominogra-
que membrornmcoropagibus dissolutum filium vocat, tias aganius:, et -infiMiiitatis-nostraeconscii, de col-
quemsacerdotes nonffignabanltir atiiiigere;auicerile latis nobis remediis gitatulemur.
ideo friinm,, quia dimittuntur ei peccata;sua. Juxta Ut sciatis •aulem quoniam filius hominis, etc. Tdem
tropologiam interduin anima jacens in eorpore -sub ipseei;Deus eifilius hominis est, et ut homo Chri-
tolis wembrOrum virtutibus dissolutis, a perfecio stus per diviniicstis Siiccpotentiani peccata dimittere
docloi'e offertur curanda «00101110, quasi-misericoiidia possit, elidem.Deus -Glirislus per bumanitatis suas
ejns «anata fueril, tantum roboris accapit, ui porlet fragiHtaiem propecbaionibusniori.
statim lectum suiim. . Tuncaitparalytico: Surge;tolleiectum tunm., 'et .
tf£if Bedu.) CuralUfus feominem a paralysi Domi- vadein domumimam, 'felc iSpirilualiter ergo de fra-
nii^ pfimo peccatorum vincula dissolviti, ut osten- gilitate surgere>est,ianimam>se(a>carnalibus deside-
deretcum obnoxiis culparum actuum 'dissolutione riis, ubi ffigra jacebat, abstranere. Grabatum vero ;
fuisSe danmatum, nec ftisi bis relaxatis,-membroruni tollere ~~>ipsam .quoque .Carnem ,per continentiae
uosse teciiperatione sanari. frena «orreptam *pe c&Iestium>proemiornni;, a deliciis.
 '
igg COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. m
segregare terrenis. Sublato autem grabato domum A rabat propheta, suae calamitatis erat. Lacrymse enim
irc ad paradisum redire est, hcec enim vera est do- testesmiserisesunt. Quideninjprophetabat?in labore
mus. Nam quce hominem in prima suscepit, non jure utique se futurum vel in timore? eliam si beue vixe-
amissa, sed fraude tandem restiluta, ,per eum qui rii, ei -11181118 fuerit, in mediis positus tentationibus
fraudulento hosfi nihil debuit. Aliter sanus qui lan- semper limebat. Ait enim Apostolus: Omnes qui vo-
.guerat, domi repertat %rabatum, cum aniroa remis- lunt in Christo pie vivere, persecutionem palkntur.
•sionei'eceptapeccalorum,adinteriiamsui cuslodiam, •Eccequomodo dies mali sunt ?
cum ipso se corpore rcfert, ne quidpost veniam, (Ex Greg.) Tempus quippe redimimus, quando
unde iterum juste feriatur admittat. activam vitain, quam Iasciviendo perdidimus, flendo
Videntcs autem turbm, limuerunt el glorificaverunt reparanius.
Deum, qui dedit potestatem talem hominibus. Quam (Ex Hieron.) Tempus autem redimlmus, quia dies
miranda divince potentice virtus, ubi nulla temporis mali sunt, quando in bono opere lempus consumi-
inlerveniente morula.jussa Salvatoris salus feslina mus, emimus elproprium facimus, quod malilia ho-
comitatur. Meriio qui adfuerant damnalioris blas- minum venditum -fuerat. Nemo autem viloe hujus
phemicejaculis, ad laudem tantceniajestaiis stupentia quaerens necessaria, etdedivitiis et sollicitudinibus,
scorda converlunt. •B quas Evangeiium spinas nuncupat cogitans, potest
sibi tempus recliroere. Iledimenies autejn tempus,
HEBDOMADA"XXIPOSt PENTECOST.
-quoniam in diebus malis est, -quodammodoinimuta-
EPISTOLA BEATIPACLIAPOSTOLI ADEPHESIOS, CAP.V, mus illud, et dies malos in bonos veniraus, et faci-
t Videte itaqne quomodo caute ambuletis, non mus illos non prcesentis sseculi, -sed ftituri.
..<quasi insipientes, sed utsapienles- Reriisientes lem- Propterea nolilc fieri imprudenles, sed intelligentes
< pus, quoniam dies mali sunt, .propterea , noliie quw sit volunlas Dei. In oinni ergocpere.primnm con-
< fieri imprudciites, sed intelligenies, quce sii volun- siderandum quid velit Deus, et habito juilicio, id
< tasDei. Etnolite -iiiel.riari vino, in quo est luxu- postea faciendum, quod illi placere fueiil-compro-.
< ria, sed impleamini Spirilu saucto, loquen'es vo- batum.
< Jjismetcpsis in psalrais, iiymnis et canticis spifitua- Nolileinebriari vino inquoest twcnria, sedimplea-
•«iibus, cantantes et .-psalleutesin cordibus vestris mini -spirilu. Qiiomodo nos non possumus dtiobus
< Domino. Gratias agentes seniper in omnil.us, in dominis servire Deoret mammonae, sic non >possumus
.< nomine Domini nosdri Jesu •Christi, Deo etPatri, spiritu impleri pariler el vino. Qui enim spintti im-
< Sabjecti invicem in tiraoreChristi. u pletur, habet prudentiam, mansiieludinem, verecun-
Videte iiaque quomodocaule ambuleth., non qriasi ^ diam, castitatem ; qui vino-, -habet insipientiam',.fu-
insipknies, sed ut, etc. (Ex Uieron.) Rectf Ephcsiis rorem, procacitaiem, libidinem, hocsquippe cestjmo
dicilur, ut caute ambulent, qui habebant exercitatos unoverbo-significarelnxuriam. Potestautem vitio, in
sensus ad discernendum bonum et malum, el pro- quoest luxwria-,eiillud intelligi, dequo in-cantico Mosis
bantes omnia, id quod slatnerant bonum csse reli>- dicitur: Furor draconum vinum eorum, et.furor aspi-
nebant. Qui autem videt,qttomodo ambulet, et quam dum insanabilis, quod -onmis-qui scecffliistius cogi-
caule figat gradum, ne forte =offendatadiapidempe- tationes ebrii sunt, bibunt, etiasaniunt-et vomuntv,
dera suum, et dicit: Lucerna pedibus meh verbum el.praecipites ;corru«n't.
tuum,. Domine (Psal. cxviu), ulique sapiens est Loquenies vobhmetipsh, psalmh et canlicis spiri-
Reditnentes tempus, quoniam dies mali sunt. (Ex turilibics, oantatites >et psdllentes in cordibus vestrh.
Aug.) Redimere teropus hoc est, quando aliqitis tiia (Ex flieron.) Qai se abstinuer-i-tab ebrietate Vini, in
irifertiitem, perde aliquid, ut Deo vaces non litihus^ quo esi luxuria, ci pro hcc spiritu ifueTi'timpletus,
Ex eo enim, -quod perdes, prelium est temporis. iste omnia pptest aCcipere spiritualiter. Psalmos*,
Quomodo ergo perdis nunimos, id est, das alteri, ut hyranos el cantica in psalterio ipleirissime disCimusi
emas aliquicl, sic perde nummos, ul emas tibi quie- -g Hymnos esse diceiidum, qui forti-tudiuem>etmajesta-
tem. Antiquum enim proverbium est: Numrauin tero prsedicant Dei>,et -ejusdem semper vel beneficia
quccrit presliienua, duo illida, et ducat.se; quid aliud vel facta niirantnr,, -qnod omnes psalmi 'contirjt-nt^
dixit Deus, quam-redimentes tempus*, quando ait >: qriibus alleluia Vel prsepositum vel subjecwm 'ests
Siquis vult judicip tecum conlendere_,et tunicam tuam Psalaii afttem propriead ethicum locurii pertincftt-j
tollere, dimitleitli et pallium.Quonium diesinali sunt. ulper organum corporis quid facieftdum 'et quid Vfr
Dies raalos duse res faciunf, malitia hominum et mi- t-andftffisit noverimus. Qui vefodesiipefioiibus dis5-
seria. Caelerumdies isti, quantum pertinet adspalia pfttat, et conventuhi nrtindi,'oniiiIiHftquecreatufafuin
horarum, ordinati suni. Dacuntvicss, agunt tempora, ordinem atque coftcordiam subtilis disputator edisse-
oritur sol et-occidit, iranseunt tempora-, et nuIU rit, isie spiriluale canticum canit, vel ceHe, ut
pfo- ,
molesta sunt, nisi sibi toomines siiit inolesli. Ergo pter siropliciores niaiiifeStius eloquaffiuf, psalmus
djes malos miseria et niaUtia hominum faciuot. _Ex ad corpus, canlicum refertur ad Hientem. Et canere,
quo enim lapsus est Adam de par<adiso>,nunqunm igiluf et psallere et laildare DPniihiini, niagis animo
fuerunt dies nisi niab. Nascuntur paeri, et a ploratu cmamvoce debemus, toc est, fquippe-qu'od dicitur i
incipiunt, post nescio ijuot dies ddent. Quando plO' j&intixntes -et piaUentes in tordibik vesWis Dominoi-
 487 SMARAGDl ABBATIS 488
Audiant hcec adolescentuli, audiant m, quibus psal-- A i gatio justorum regnum coelorum dicitur. Regnum
lendi in Ecclesia offlcium est Deo^uon voce, sedI coelorumEcclesia est justorum, quia electorum corda
corde cantandum in timore, in opere, in scienliai in terra nil ambiunt, perhoc quod ad superna sus-
Scripturarum. Si bona opera habuerit, dulcis apud1 pirant, jam in eis Dominus, quasi in ccelestibus
Deum cantor est. Sic cantet servus Christi, ut noni regnat.
vox canentis, sed verba placeant quse leguntur. (Ex Hieron.) Rex iste qui fecit nuptias fiiio suo
Domino gratias agentes semperpro omnibus. Dupli-- Deus omnipotens est, fecit autem nuptias Dominono-
citer intuendum, ut et in omni tempore et pro om- stro Jesu Christo et Ecclesiae, quse lam ex Judaeis,
nibus, quaenobis accidunt Deo gratias referamus, utt quam ex gentibus congregata est
non tantum pro liis, quce bona putamus, sed etiami (Ex Greg.) In hoc pater regi filio nuplias facit,
quse nos coarctant, et contra nostram veniunt volun- quo ei per incarnationis mysterium sanctam Eccle-
tatem, in Dei praeconium mens lseta prorumpat, Chri- siam sociavit. Uterus autem genitricis virginis hujus
stianorum propria virtus est, etiam in his quce ad- sponsi thalamus fuit, unde Psalmista ait: Ipse tan-
versa putantur, referre gratjas Creatori. quam sponsus procedens de thatamo suo (Psal. xix).
In nomine Domini nostri Jesu Chrisli Deoet Patri. Tanquam sponsus quippe de thalamo processit, qui
Qui autem, sicut diximus, gralias agit Deo et Patri, B I ad conjungendam sibi Ecclesiam incarnatus Deus de
in mediatore Dei et hominum referat eas Christo incorrupto utero virginis exivit.
Jesu, quia nisiper illum accedere non valemus ad Et misit servossuos vocare invitatos ad nuplias, et
Patrem. nolebant venire. Misit ergo servos, ut ad istas nuplias
Subjecti invicem in limore Chrisli. Et in alio loco: amicos invitarent, misit semel, misit iterum, quia
Pcr charitalem serviteinvicem.Audiant hsec episcopi, incarnationis Dominicaeprsedicatores, et prius pro-
audiant presbyteri, audiant omnes orthodoxi, subje- phetas, 'et postmodum apostolos. Bis itaque servos
ctis suis se esse subjeclos, et imitentur dicentem ad invitandum misit, quia incarnationem unigeniti,
Apostolum : Cum enim essem liber ex omnibus homi- et per prophetas dixit futuram, et per apostolos nun-
nibus, meipsum servum feci, ut omnes lucrifacerem tiavit factam.
(I Cor. ix). Sed hoc quod ait: In timore Chrhti, sic, (Ex Hieron.) Mittitque servum suum invitatos vc-
accipiendum, ut ipsa subjectio non propter hominum care ad nuptias, haud dubium, quin Mosen,per quem
gloriam, sed propter timorem Chrisli fiat, dum illum legem invitatis dedit. Si autem servos.legerimus, ut
timemus offendere. pleraque habent exemplaria, ad prophetas referen-
EVANGELIUM MA.TTMI,CAP.XXII. diim est, quod invitati per eos venire contempserunt.
« Loquebatur Jesus cum discipulis suis in parabo- C Iterutn misitalios servossuos, dicens: Diciteinvitatis,
« lis dicens: Simile factum esl regnum coelorumho- ecce prandium meum paravi, tauri mei et altilia oc-
« mini regi,quifecitnuptiasfilio suo.Et misit servos cisa, et omnia parata, venite ad nuplias, illi autem
« suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebantvenire. neglexerunt. Prandium paratum, et tauri et altilia
« Iterum misit alios servos dicens: Dicite invitatis : occisa, vel per metaphoram opes regiae inteUigantur
« Ecce prandium meum paravi, tauri mei et. altilia spiritualis, vel certe dogmatum magnitudo et do-
« occisa sunt, et omnia parata, venite ad nuptias. ctrina Dei lege plenissima sentire potest.
« Uli autem neglexerunt et abierunt, alius in villam (Ex Greg.) Quid in tauris vel altilibus, fratres cha-
< suam, alius vero ad negotiationem suam. Reliqui rissimi, nisi Novi ac Velens Testamenti Patres aeei-
« vero tenuerunt servos ejus et conlumeliis affectos pimus. Quid ergo per tauros, nisi Patres Testamenti
« occiderunt. Rex autem cum audisset, iratus est et Veteris significantur, nam dum ex promissiorie
legis
« missis exercitibus siiis perdidit homicidas illos, et acceperant, quatenus adversarios suos odii retribu-
« civilatero illorum succendit. Tunc ait servis' suis: tione percuterent, ut ita dicam, quid aliud quam tauri
« Nuptiaequidem paratcc sunt, sed qui invitali erant erant, qui inimicos suos virtutis corporeae cor-nu fe-
< non fuerunt digni. Ite ergo ad exitus viaruni, et -~ _ riebant. Quid vero per altilia, nisi Patres Testamenti
< quoscunque invenerilisvoeateadntiptias.Etegressi Novi figurantur, quidumgraliampinguedinisinternse
« servi ejus in vias, congregaverunt omnes quos in- percipiunt, a terrenis desideriis menle ad sublimia,
< venerunt, bonos et malos, et impletae sunt nuptise contemplationis suae pinna sublevantur. Tauri mei
< discumbentium. Intravit autem rex ut videret dis- et allilia occisa sunt et onmia parata, ac si apertius
< cumbentes, et vidit ibi hominem non vestitum ve- dicatur: Patrum prsecedentium mortes aspicile, et
« ste nuptiali. El ait illi: Amice, quomodo huc ih- remedia vitse vestrse cogilate.
« trasti non habens vestem nuptialem: At ille obmu- Et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad ne-
< tuit. Tunc dixit rex ministris: ligatis pedibus ejus gotiaiionem. In viUa ire est labori lerreno imffiode-
< et manibus, mittite eum in tenebras exteriores. Ibi rate incumbere, in negotiationem vero ire, est ac-
< erit fletus et stridor dentium. Multi enim sunt vo- lione ssecularium lucris inhiare. Quia enim alius in-
< cati, pauci vero electi. > tentus labori terreno, alius vero mundi hujus actio-
Loquebatur Jesus cum dhcipulh suis in parabolis, nibus deditus, mysterium incarnationis Dominicae
dicens: Simile factum est regnum cwlorum homini pensare, et secundum iUud vivere dissimulat, quasi
regi, qui fecit nuptias fitio suo. (Ex Greg,) Congre- ad villam vel negoiium pergens, venire ad regis nu-
489 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 49i>
plias recusat, et plerumque quod est gravius non- A . Sic enim dilexit Deus mundum, ut filium suum uni-
nulli.vocanlis gratiam non solttm respuunt, sed etiam genilum daret pro nobis (Joan. m). Qui ergo per
persequuntur; unde et subditur. { charitatem venit ad homines, eamdem charitatem
Reliqui verolenuerunt servos ejus, et contumelih-. innotuit vestem esse nuptialem. Nos sumus, fratres,
affectosoceiderunt. (Ex Hieron.) Inter eos qui non re- qui in nuptiis Verbi discumbimus, qui jam in Eccle-
cipiunt Evangelii veritatem, multa diversitas est; sia habemus, qui scripturse sacrse epulis pascimur,
minoris enim criminis sunt qui occupati aliis rebus qui conjunctam Deo Ecclesiam esse gattdemus. Ticce
venire noluerunt, his qui contempto invitantis affectu rex ad nuptias ingreditur, et cordis nostri habitum
verterunt humanitatem in crudelitatem, et tentos contemplatur, atque ei quem charitate vestitum non
servos regis,_vel contumeliis affecerunt, vel occi- invenit, protinus iratus dicit: Amice, quomodohuc
derunt.. intrasti, non habens veslem nuptialem ? Mirandum
Rex autem, cum audisset, iratus est,et missis exer- valde est, fralres charissimi, quodhunc et amicum
citibus suis perdidit homicidas illos, et civitatem U- vocat et reprobum. Ac si ei apertius dicat, amice et
lorum succendit. Exercitus seu ultores angelos, de non amice. Amice per fidem et ncn amice per opera-
quibus inPsalmis scribitur (Psal. LXXVII) : Immissio- tionem. (Ex Hieron.) Hi qui invitati fuerant ad
nem per angelos malos, seu Romanos inteUigamus, B nuptias"de sepibus et angulis et plateis, et diversis
sub duce Vespasiano et Tito, qui occisis Judseaepo- locis ccenam regis impleverant, sed poslea cum ve-
pulis, prsevaricatricem succenderunt civitatem. nisset rex, ut videret discumbentes in couvivio suo,
(Ex Greg.) Homicidas perdidit, quia persequentes, hoc est, in sua quasi fide requiescentes, ut in diem
interimit; civitatem eorum igne succendit, quiaillo- judicii visitaret convivas, et discenleret merita sin-
rum non solum animae, sed caro quoque in qua ha- gulorum, invenit unum qui veste indutus non erat
bitaverunt seternsegehennseflamma cruciatur. Missis nuptiali: unus iste omnes qui sociati sunt malitiain-
vero exercitibus exstinxisse homicidas dicitur, quia telliguntur, vestis autem nuptialis pracepta sunt Do-
in omnibus omne judicium per angelos exhibetur. i| mini, et opera qusecomplentur ex lege et Evangelio,
- Tunc ait servh, nuplim quidem paratw sunt, etc. novique hominis efficiunt vestimentum. Si quis igi-
Si in Scriptura vias actiones accipimus, exitus viarum tur in tempore judicii inventus fuerit sub nomine
intelligimus defectus actionum, quia illi plerumque Christiano, non habere vestem nuptialem. hoc est,
facile ad Deum veniunt, quos in terrenis actibus vestem supercoelestis hominis, sed vestem poUutam,
prospera nulla comilantur. id est, veteris hominis excubias, hic statin: corripi-
Egressi servi ejus in vias, congregaverunt omnes tur et dicitur ei : Amice, quomodo huc intrasti ?
quos invenerunt, elc (Ex Hieron.) Gentilium popu- G Ahiicum vocat, quod invitalus ad nuptias est; arguit
lus non erat in viis, sed in exitibus viarum. Qiiseii- impudentiae, quod veste sordida munditiaE polluerit
tur autem quomodo in his qui foris erant inter ma- nuptiales.
Ios, et boni aliqui sunt reperti. Hunc locum plenius At Ule obmutuit. In tempore enim iUo non erit
tractat Apostolus ad Romanos, quod gentes natura- locus impudentise, nec negandi facullas, cum omnes
liter facientes ea quselegis sunt, condemnent Judaeos, anguliet mundus ipse testis sit peccatorum.
qui scriptam legem non fecerint. Inter ipsos quoque (Ex. Greg.) Quia, quod dici sine gemitu non potest,
ethnicos est infinita diversitas, cum sciamus alios in illa districlione ultimse increpationis omne argu-
esse proclives ad vitia, et ruentes ad mala, alios ob mentuin cessat excusationis , quippe quia ille foris
honestatem morum virlutibus deditos. > increpat, qui testes conscientise intus animum ac-
(Ex Greg.) Ecce jamipsa qualitate eonvivaiitiunf cusat.
aperte ostenditur, quia per has regis nuptias prse-' Tunc dixit rex, etc Ligantur tunc pedes et manus
sens Ecclesia Dei designatur, in qua cum bonis et per districtionem sententicc, qui modo a pravis ope-
maU conveniunl. Permixta quippe est diversitate ribus ligari noluerunt per meliorationem vitse; vel
filiorum. Boni enim soli nusquam sunt, nisi inccelo, certe tunc ligat pcena, quos modo a bonis operibus
et mali soli nusquam sunt, nisi in inferno. Haec ligat culpa. Pedes enim qui visitare segrum negli-
autem vita, quae inler coeliimet infernum sita est, gunt, manus quaenihil indigentibus tribuunt, a bono
sicut in medio subsistit, ita utrarumque partium ci- opere jam ex voluntate ligati sunt. Qui ergo nunc
ves communiter recipit. sponte ligantur in vitio, tunc in suppiicio ligantur
Intravit autem rex, ut videret dhcumbentes et vidit inviti.
ibi hominem, etc Quid ergo debemus intelligere nu- Mittite eum, etc Interiores quippe tehebras dicimus
ptialem vestem, nisi charitatem. Intrat enim ad nu- caecitatem cordis, exterioresvero tenebras seternam
ptias, sed cum nuptiali veste non intrat, qui in san- noctem damnationis. Tunc ergo damnatus quisque
cta Ecclesiaassistens fidem habet, sed charitatem nonin interiores,sedin exteriores tenebras mittitur,
non habet. Recte enim charitas nuptialis veslis vo- quia illic invitus projicitur in noctem .damnatiOnis,
catur, quia hanc in se conditor noster habuit, dum qui bic sponte cecidit in csecitatem cordis. Ubi fle-
ad sociandcesibi Ecclesisenuptias venit. Sola quippe tus quoque et stridor dentium esse perhibetur, ut
dUectione Dei factum est, ut ejus unigenitus mentes illic dentes strideant, qui hic de edacitate gaude-
sibi electorum hominum uniret. Uude Paulus dicit: bant. IUic oculi defleant, qui hic per illicitas concu-
PATROL.CII« . 16
491 SMARAGDIABBATIS 492
piscentias versabantur , quatenus singula qucequeA J sit et lorica. Quseautem alia arma Dei possumus
membra supplicio subjaceaiit, quae bic singulis qui- sestimare, quibus induendus est, qui habet adverr
busque yitiis subjecla serviebant. (Ex Hieron.) In sum diaboli dimicare versutias, excepta virtule quae
flelu qupque pculorura et stridore dentium, per me- Christus est, hunc enim qui juxla ompia quaesuper
tapliorani riiembrorum corporalium magniludo osten- eo intelliguntur luerit induttis, potens erii contra
diltir tormenloruin. universas insidias diaboUrepugnare. Diabolus aulem
Multi enim sunt vocali, pauci vero elecli. (Ex nomen Grsecum esl, quod iiiterpretalur cririiinalor.
Augusl.) Paucps dicit juslos, in comparatione mullo- Juxta Hebrsei vero sermonis proprielatem, quia et
runj iniquorum, Esse autem per semetipsos conside- tribus Zabulon quamdanl siinililudinem hujus vooa-
ratps jn magno nuniero, diffuso loto orbe terrai-um, buli habet, v.a-upvoiv,id est deorsum fluens, dici po-
crescente inler zizania, et cum palea usque ad diem test, quod scilicet paulaliin de virtute ad vilium
niessis et ventilaiionis, nam in comparatione palese fluxerit el de coeleslibusad terrena corruerit.
ppssunf pauca grana dici, quae taroen per se ipsa in Quoniamnon est nobis coliuclatia adversus carneni
niassam redacta implent domifticunihorreum. et sanguinem, etc. ^Jslimo quippe adversus carnem
(Ex Greg.) Ecce nos orones jam vocali per fidem, el saiiguinem esse certamina, quando caro concupir:
ad coelestisregis nuptias venimus, qui incarnationis B I scit adversus spirilum, ef provocat nos facere opera
ejus myslerium et credimus, et confitemur, divini sua, fornicaiionemet iraraundiliam, luxuriam ef reli-
verbi epulas sumimus, Quod vocali sumus novinius, qua his similia. Porrp non est humana tentatio, ijec
si sumus elccti, nescimus. Tanto ei'go necesse est, adversus carnem et sanguinem pugna , quando auf
ut unusquisque nostruni humilitate se deprimat, ipse Salanas transfiguratus in angelum lucis, per-
quanlo si sil electus ignorat. suadere nititur, ut eum angelum luminis arbitremur,
aut aiiquid horuni simile facit, in omni virlule,
BEBDOMADAXXII POST PENTECOST.
• ADEPUESIOS, signis et portentis niendacibus, in omni decepiione
CAP.VI. iniquitalis, sed quasi priiicipalus, potestas, rector
< De cselero confortamini in Domino, et jn poten- lenebrarum-et nequitia spirilualis dicat quispiam
\ tia virtutis ejus. Induite vos armaliiram Dei, ut hoc, quod ait: Non est nobis cotluctalioadversus car-
< possitis stare advcrsus insidias Diaboli: Quoniam, nem et sanguinem, sed adversus principalus el vole-i
« npn est nobis colluctatio adyersus carnem et san- states, et csetera quae sequmitur. Ideo dicit, ui.do-
«. guinem, sed adversus principes et potestaies, ad- ceamur ne ea quidem quoenobis ministrari vitia pu^
« versus mundi reclores teiiebrarum liarum, conti'a ' tamus , ex carne carnis esse vel sanguims, sed a
« spiritalia lipcmifiaein coelestibus. Prppterea acci- Q' quibusdam spiritualibus nequitiis suggeri. Sunt enim
« pile arroaluram Dei, ut possitis resistere in die quidam dsemonesamoribus et amatQiiis canlicis seiv
« malo, et in oinnibus perfecli stare. State ergo vientes , el Propheta quoque commemorat dicens :
« suctincti lumbos veslros in vcritale, et induti lo- Spiritu fornicalionh seducli suni. Alii vero iracunr
« ricam justitice, et calceati pedcs in prceparationeni dias et furores et bella committere; alii prsecsse inir
« Evangelii pacis. In oninibus suroentes scutum micitiis, et inter homines odia concitare. Quia vult
« fidej, in quo possitis oninia fela nequissimi ignea ergo, aiunl, Aposlolus nos docere, non ex nalura
« exstinguerc "Et galeam salutis assumile, et gla-? corporis et maleria carnis et sanguinis, haec vitip.
< diurq spirilus, quod est verbum Dei. » rum genera procreari, sed instinetu daemonuhi, pro-
De cmtcrocgiifgrlgminiin Domino, et in polenlia pterea ait: Nonest nobis coltuctatioadversus carnem
virtuih ejus. (Ex Hieron.) Quod igitur ait: Confor- el sanguinem, sed adversus principatus et polestales,
tamini in Domino, et in potenlia virlutis ejus, totuifl et rel. Sed advei'sus reclores earuni tenebr^arum,
senlitur in Christo, ut in oirinibus virtulibus quae quoehuic mundo incubant, et errorem horoinibus itt-
super eo intelliguntur. Qui credideriut confortentur. credulitatis offundunt, et adversum spirilalia nequi-
Et prudenter post specialia mandata, quid viris et tise, quce habitant in ccelestibus. Non quod dsemones
uxoribus, palribus et filii», dOminiset servis obser-. W • in ccelcstibus comraoreiilur, sed quo supra nos aer
vandum sit, nuiic generaliter oranibus in commune hoc noiften acceperit, uncleet aves qucevolitant" per
prcecipit in Domino, et in ejus pptentia confortati . aerem, volucres cocii esse dicuntur. Hcecautem Om-
prceparent se adversurii diabolum. nium doetorum opiiiio est^ quod aer iste quicoelum
Induile vos armaturam Dei, ut possilis reshlerei et terrani medius dividens iiiane appellatur, plenus
adversus insidias diaboli. Ex his quce infra legimus,, sit contrafiis fortitudinibus.
et hic quce in sciipltiris omnibus de Domino salva- (Ex August.) Non adversus carnem et sanguinem
tore dicunlur, niaiiifeslissinie cpmprobatur, oriiniai est nobis colluctatio, id est, adversus hominem, sed
arnia Dei, quibus hunc indui jubeinur, inteliigi sal-- adversus principatus et potestates, id est, dsemones,
vatorem, ut unum afque idem sil dixisse : Itvliiiiet qui sunt spiritualia nequitice, adversus rectores
vos omniq arma Dei, quasi dixeril: Induite Doini- mundi. Exponit quid sit mundus, cujus sunt illi ffe-
num Jesum Christum. Si enim cingulum verilasest, , ctores, cum dicit: Rectoresmunditenebrarmn karutri:
et lorica justitia est, salyator auteffi et veritas el ju- dilectoribus suis et infidelibus plerius est munduS,
stitia nominatur, nujli dubium quiii ipse et cirigulum i lios appellatApostolustenebrasi horiunrectores" dia
 493 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 494
bolus est et angeli ejus, hsectenebrse non sunt in- A , XIII),cum arca Domini habitare non possunt (Niim.
commulabiles, sed aliquando mutantur, et lux effi- vm), et secundum id quidem quod veritate prsecin-
ciunlur, et dicitur eis : Fuistis aliquando tenebrm, ctus est, id est Christo, non facile ad falsitatis dog-
nunc aulem lux inDomino. mata deducetur.
(Ex Primas.) Item caro et sanguis homo dicitUr, Induti loricam justitiw. (Ex Primas.) Sicut lorica
sed adversus principes et potestales, qui sibi prin- mullis circulis intexitur, sic el justitia diversis vir-
cipatum iiihujtis mundi liomines usurparunt. Et qui tutum connectitur speciebus , in unitate non solum-
ignorantes auimas per peccala seducunt adversiim pectoris conscientia, sed et ventris continentia, nec
mundi rectores tenebrarum harum. Fuislis enim le- non ad femoruffi usque pertingit libidinem coer-
nebrm, nunc autem lux in Dontino, contra spiritales cendam.
hostes, spiritualia arma sumenda sunt, ut dissimili- (Ex Hieron.) Qui enim circumdatur multiplici ve-
tudo nattirse armorum forlitudine prOtegatur, adver- ste justitice, nec ad similitudineni cervi in jeeur acci-
sum quos nobis est colluctatio in coelestibus, id est, pitsagittam, nec in desideria corruit, el furores, sed
pro cceleslium promissioneprccmiorum. (Ex August.) erit mundo corde habens artificem hujus loricce
Adhuc propter hoc quod ait in cwlestibus: Quia vi- Deum, qui unicuique sanctorum omnia arma fabri-
detur arobigutim, dicendum subaudiri posse, illud ad B catur.
omnia ut sit, non est nobis colluctatio adversus po- Et calceati pedes, etc Diligenlius observate quod
teslates in coelestibuset reclores tenebrarum ista- virlufem quamdam animaeappellaverit pedes, quibus
rum in coeleslibus, et spiritualia nequitice in ccelesti- ingredimur, in eo qui dicit: Ego sum via (Joan. xiv).
bus. Sciamus autem quod, excepto prsesenti loco, Etdequibus canimus: Dirige, Domine, pedes nostros
nec in Veteri nec in Novo Testamento mundi recto- in viam pacis, quos oportet calceare prseparatione
res unquam legerimus, quod nomen idcirco Paulus Evangelii pacis. Qui igitur habet pacem, calceatus
apostolus finxit, quia necesse habebat ad Ephesios est Christi Evangelio, et idcirco liomo pacis factus
disputans de rebus nobis et invisibilibus , nova no- est, et nec bellicum aliquid , et tumultuosum agit,
mina coaptare. nec cum his qui inprceparati sunt, condemnabitur.
Propterea accipile, etc Shnpliciter Ephesios ad In omnibus sumenles scutum fidei, in quo possitis
fuluras tentaliones et persecutiones, quas eis Paulus omnia tela, etc Quasi dixerit in omni opere porlate
apostolus post hanc epislolam prophetiae videbal spi- clypeum fidei, ut possitis lectr atque muniti excipere
ritu provenire coarclatur et monet ut omnia faciant, venientes sagiltas, et huc atque illuc arle eas bellica
per quae possint in fide stare Evangelii, nee in per- ^ declinare. Perspicua autem sunt jacula maligni, qttcc
secutione corruere. Diem malum prcesens autem vult mittere in corda nostra per cogitationes pessi-
tempus ostendit, de quo supra dixerat: Rcdimentes mas , de quibus unum jecit in cor Judce, ut tra-
tempus, quoniam dies mali sunt, propter angustiam deret salvaloreai (Joan. xn). Itaque vel principium
et vitcc hujjuslaboi'es, quia non absque sudore et quidem habere potcrit inimicus vulnerandi, si te-
certamine perveniamus ad palmam, aut certe con- nuerimus scutum ftdei, in quo non solum venien-
summationis alque judicii, de quo Joel r Prope est tiura tela franguntur, sed etiam telorum ipseignis
dies tembrarum et lurbinis, dies nebulm et caliginh, exsiinguitur; infidelitas quoque inimica esl fidei, ubi
et rel. (Joei. n.) Ut igitur possit quis in bac die dia- scutum est lidei, nihil valebit.
bolo resistere , quia ipse est accusator fratrum no- Ei galeam salutis assumite. Propter hanc galeam
slrorum, assumat omnia arma Dei, hoc enim sonat salutarem omnes in capite nostro sensus integri
tTKvoiTlia,non ul in Lalino simpliciter arma trans- perseverant. Si enim caput viri Christus est, sequi-
lala sunl, et oronibus telis ai'misque succinctus, de tur omnis noster sensus , mens, cogitatio , sermo,
quibjis ia sequentibus explicatur : Sciat lunc se stare consilium, si tamen sapienles fuerimus, iri Christo
posse, si universa fucrit operatus, ut plenus cunctis sinl. Caput eliam , quod est principale cordis, in
virlulibus stabilem figat gradum, et non moveatur de quo sensus omnes locali sunt, salutis galea circum-
acie. datum non quassabitur.
State ergo succincli lumbosvesiros in verilate. (Ex Et gladium spiritus , quod est verbum Dei. (Ex
Primas.) Perfecii estole lumbos mentis accincti, Primas.) Nemo militum audet ab bellum sine gladio
hoc est, in omni prcclio viriliter proeparati, ct ab proficisci, se cnim utcunque tueri potest, sed ho-
Omnibuscuris saeculiexpedfti. stem non valet occidcre, sicut nori nunquam eliam ab
(Ex Ilieroh.) Quod juxta membra carnis et cor- audaci inimico omnibus armis sporiatur,,perimilur,
poris dmtiia meinbra animse in Sciipturis vocentur ita sine Dei verbo justitia omnis intuta est. Fidelis
nulli dubium est, de quibus unum pulo esse, nuric quasi vir bellalor ct fortis, omiies sectas contrarias
membrum lumbos, quos ut accingamus a Veritale veritati concidel, iiilerficiet, jugulabit. Gladium spi-
prsecipilur: Sint lumbi veslri prmcincti et iucerrim rilus, id est, verbum Dei manu tenens salvator et ve-
ardenles (Luc. xn), hoc idem reor et iUud signifi- ritas et justitia nominatur. NuUidubium , quin ipse
care, qUOdJoannes zonam pelliceam habebat Cir- et cingulum sit et lorica , et prceparatio Evangelii
crim lumbos suos, et non erat de inrffiundis, qui pro- pacis et scutuffi fidei et galea salutaris et gladium
pter fluxum seminis exlra castra projecti (Levit. spiritus, quod est verbum;Dei, et vivens sermo, et
49S SMARAGDIABBATIS 49b
eflicax, de quo Apostolus ait: Vivus est sermo Dei, A et tamen se corporaliter ire pollicetur; reguli fiHo
et efficax,et penetrabitioromni gladio ancipiti, per- per corporalem prccsentiam non dignatur adesse,
tingens usque ad divhionem animw, ac spirilus, com- centurionis vero servo non dedignatur occurrere :
pagumque et medullarum el dhcretor cogilationum quid est hoc, nisi quod superbia nostra reconditur,
cordis, et non est ulla crealura invhibilh in conspe- qui in hominibus non naluram, qua ad imaginem
ctu ejus, ontnia autem nuda et aperla sunt oculis Dei facti sint, sed honores et divitias veneiamur.
ejus. Redemptor vero noster, ut ostenderet, quia qucealta
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.IV, sunt hominum, sanctis despicienda sunt, et quaede-
« Erat quidam regulus , cujus filius infirmabalur specta sunt homiuum, despicienda non sunt, ad fi-
« Capharnaum. Hic cura audisset, quia Jesus adve- lium reguli ire noluit, ad servum autem centurionis
« niret a Judaea in Galilaeam, abiit 'ad eum, et ro- ire paratus fuit.
« gabat eum, ul descenderet et sanaret filium ejus. Credidil homo sertnonem, quem dixit ei Jesus, et
« Incipiebat enim mori. Dixit ergo Jesus ad eum: ibat. Incipiebat enim fidem habere in sermone Jesu,
« Nisi signa et prodigia videritis, non creditis. Dicit et qui ex parte dubiris venit, fidelis recessit, et ideo
« ad eum regulus : Domine, descende priusquam sanitatem filii meruit.
< moriatur filius meus. Dixit ei Jesus : Vade, filius B Jam autem eo descendenle, servi occurrerunt ei,
< tuus vivit. Credidit homo sermoni quem dixit ei dicenles: Quia filius ejus viveret, inlerrogabat ergo
< Jesus et ibat. Jam autem eo descendente servi horam ab eis, in qua melius habuemt, et dixerunt ei:
< occurrerunt ei, et nunliaverunt dicentes : Quia Qnia heri hora septima reliquit eum febrh. Septena-
< filius ejus viveret. Inlerrogabat ergo horam ab eis, rius numerus sanctificatus est in donis sancli Spiri-
< in qua melius habuerat. Et dixerunt ei: Quia heri tus, in quo sanitas omnibus credentibus dalur,
< hora septima reliquit eum febris. Cognovit ergo constat. Quia in sancto Spiritu, qui est donum Dei,
< pater, quia illa hora esset, in qua dixit ei Jesus : remissio est omnium peccatorum credentibus. Se-
« FiMustuus vivit, et credidit ipse, et donius ejus ptenariusque numerus si dividitur in tria et quatuor,
< lota. » sanctam Trinitatem'significat. In trinario numero,
Erat quidam regulus , cujus filius infirmabatur et omnium creaturarum perfectionem, in quaternario
Capharnaum. (Ex Gr.eg.)Regulus diminutivum no- propter quatuor elempnta plenaria, et quatuor pla-
men est a rege, et ideo forsitan regulus dicituriste, gas mundi, et quatuor anni tempora, quaeomnia ex
qui salutem poposcit filic SUP,quia plenam ncn ha- ipso et per ipsum et in ipso creala sunt, constant
buit fidem. Capharnaum autem ager vel villa pul- et gubernantur, quoniam in ipso vivimus, movemur
cherrima interpretalur. C et sumus.
. Hic cum audhset, quict Jesus adveniret. a Judma . Cognovitergo paier, quia illa hora erat, in qua
in Galilmam, abiit ad eum, et rogabat eutn, ut de- dixit ei: Filius tuus vivit, et credidit ipse, et domus
scenderet et sanarel filium ejus.' Incipiebat enim ejus tota. Quia nuntiatus est ei iilius sanus, ad solum
mori. Dixit ergo Jesusad eum : Nhi signa et prodi- ergo sermonem crediderunt plures Samaritani, ad
gia viderith, non credilh. Quare ergo dicit: Nisi iUud autem miraculum, sola domus illa credidit, quce
signa et prodigia viderilh, non credith, cum iUe ante res protendit in mrdtitudinem fidem gentium, et in
crcdit quam signum videret. Qui enim salutem quse- paucitate fidei Judseorum. Gentesvero solo sermone,
rebat filio, procul dubio credebat, sed mementote id est, prsedicationeapostolica crediderunt, Judaei
quid pelit, et aperte cognoscelis, quia in fide dubi- vero signa viderunt ipsum Dei filium facientem, et
tavit, poposcit namque ut descenderet et sanaret tamen pauci crediderunt ex eis.
filium ejus. Corporalem ergo praesentiam Domini HEBDOMADAXXIU POST PENTECOST.
quaerebat, qui per spirituin nusquam deerat, minus
in illo credidit, quem non putavit posse salutem EPlSTOLA ADPHILIPPENSES, CAP.I.
dare, nisi praesens esset corpore. Si enim perfecte < Confidimus in DominoJesu, quia qui coepit in
credidisset, procul dubio sciret, quia non esset locus D < vobis opus bonum, ipse perficiet, usque in diem
ubi non esset Deus. Salutem itaque filio petiit, et < Christi Jesu. Sicut est mihi juslum hec sentire
tamen in fide dubilavit, quia eum ad quem venefat, « prc pmriibus vubis, eo quod habeam vos iu corde
et potentem ad curandum credidit, et tamen mo- < et in vinculis meis. Et in defensione et confirma-
riente filio esse absenlem putavit Deum. < tione Evangelii, socios gaudii mei omnesvos esse.
Dicil adeum regulus:Domine, descendepriusquam < Testis enim milii est Deus, quomodo cupiam vos
moriatur filius meus, etc Qua in re hoc est nobis so- « omnes in visceribus Jesu Christi. Et hoe oro, ut
lerler inluendum, quod sicut alio evangelista te- < charitas vestra magis ac magis abundet in scienlia
stante didicimus, centurio venitad Deum, dicens : <et in omni sensu, ut probelis poliora, ,et sitis
Domine,puer tneusjacet paralylicus in domo, et male « sinceri, et sine offensa in diem[ Chrisli, repleti
torquelur. Cui a Jesu prolinus respondetur : Ego ve- « fructu justitise, per Jesum Christum in gloriam et
niam et curabo eum. Quid esl quod regulus rogat, < laudem Dei. »
ut ad ejus filium veniat, et lameii corporaliter ire Confidimusin DomtnoJesu, quia qui cwpitin vobii
recusat? Ad servum vero eeniiirionis nou invitatur, opus bonum,ipse perficiet, Ac si diceret: Confidendo
437 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 498
impetrare coeptam doctrinam, sive gratiam scientise A __)< qui debebat ei centum denarios. Et tenens suffo-
largiendo consummari in vobis. < cabat eum, dicens : Redde quod debes? Et proci-
Usque in diem Chrisli. Id est, usque in diem, quo t dens conservus ejus, rogabat eum, dicens : Patien-
de corpore recedatis, ex quo jam ad Domini unus- « tiam habe in me, et omnia reddam tibi. Hle autem
quisque reservetur adventum, sive usque in diem « noluit, sed abiit et misit eum in carcerem, donec
Christi, id est, usque in diem judicii. « redderet debitum. Videntes autem conservi ejus,
Sicut est milti justum hoc sentire pro omnibus vo- « quce fiebant, contristati sunt valde. Et venerunt et
bis. Ac si diceret: Charitas me hsec sentire facit « narraverunt domino suo omnia qusefacta fuerant.
pro vobis, quod perficietis opus quod coepistis usque « Tunc vocavit iUum dominus suus, et ait illi: Serve
indiem, sivemortis, sive judicii, quia charitas « nequam, omne debitum dimisi libi, quoniam ro-
omnia sperat. < gasli me. Nonne ergo oportuit et te misereri con-
Eo quod habeam vos in corde et in vinculh tneis. « servi tui, sicut et ego tui misertus sum ? Et iratus
Ac si diceret: Tantum vos diligo, ut mihi memoriam < dominus ejus, tradidit eum tortoribus, quoad-
vestri nec vis tribulationis, nec sollicitudo defensio- « usque redderet universum debitum. Sic et pater
nis aufei'at. < meus coelestis faciet vobis, si non remisefilis unus-
Et in defensione et confirmalione Evangelii. Con- B I < quisque fratri suo de cordibus vestris. t
firmalio Evangelii est constans toleranlia praedi- Simile est regnum cwtorum homini regi, qui voluit
cantis. rationem ponere cum servis suis. (Ex August.) Quod
Socios gaudii mei omnes vos esse. Ac si diceret: oblatus est debitor domino decem millium talento-
Hoc sentio de vobis et credo, quia sicut meaetribu- rum, et jussit eum venundari, et uxorem ejus et
lationis socii estis, ita eritis et gaudii sempiterni. filios el omnia quse habebat et reddi, intelligendum
Sive, sicut scio vos Evangelio credidisse, ut etiam( est decem prceceplorum legis eum fuisse debitorem,
in tribulationibus meis, et ejus defensione mecum^ et pro cupiditate atque operibus suis, tanquam uxo-
pariter gaudeatis. rem et filios poenas solvere debuisse, quod est pre-
Testis enim mihi est-Deus, quomodo cupiam omnes, tium ejus. Pretium enim venditi, supplicium damnali
vos in vhceribus Jesu Chrhti. Ac si diceret: Ita vos. intelligitur. Quod dixit: Noluit ignoscere conservo
desidero, tanquam viscera Christi, sive cupiam vos. SUP,sed abiit et misit eum in carcerem, etc, intelli-
ejus inesse visceribus. gendum : Tenuit contra eum hunc animum, ut sup-
Et hoc oro, ut charitas vestra magis ac magis;.- plicia illi vellet. Conservi autem, qui narraverunt
abundet in scientia et omni sensu. Notandum quia^ domino, quoe fiebant, potest intelligi Ecclesia , quac
scientibus majorem scientiam adhuc deprecetur, utt ^ et illum solvit, et illum ligat. '
sinceri in omnibus esse prsevaleaut, sive in scientiai (Ex Hieron.) Prsecepit itaque' Petro sub compa-
et sensu, id est, in intelligentia litterse et spiritualii ratione regis et domini et servi, qui debebat decem
mysterio. millia talentorum, a domino rogans veniam impetra-
Ut probeth poliora, etc Sinceritas maieria est, verat, ut ipse quoque dimittat conservis suis minora
quse naturam suam servat, et nulla extrinsecus cor- peccantibus. Si enim ille rex et dominus servo de- •
ruptione fucata, et semper in melius proficit, non inL bitori decem millia talentorum tani facile dimisit,
pejus. Sive sinceros, id est, non reddentes malumi quanto magis servi conservis suis debent minora
pro malo, sive offensionem per malum exemplum. dimittere! Quod ut manifestius fiat, dieamus sub
Repleti fructu justitim per Jesum, etc Id est, utt exemplo. Si qui nostrum commiserint adulterium,
non solum sinceri ab omni corruptione sitis, sed[ homicidium, sacrilegium, majora crimina, decem
etiam fructu juslitise abundetis, exemplo Christi, qui[ millium talentorum, rogantibus dimittanlureis,ut et
non solum malitiam non habet, sed etiam bonitale. ipsi dimittant minora peccantibus. Sin autem ob
redundat. Quod autem dicit: In gloriam et laudem( factam contumeliam simus implacabiles, et propter
Dei, ac si dicat: Ut glorietur et Iaudetur Deus ini ,j. amarius verbum perpetes habeamus discordias, non-
actibus vestris, sive sit gloria in operibus, et Iaus ini »e nobis videmur recte redigendi in carcerem, et sub
sermonibus vestris. exemplo operis nostri hoc agere, ut majorum nobis
EVANGELICM MATTH^I,CAP.XVIII. delictorum venia non relaxetur ?
< Simile est regnum ccelorum homini regi, quii ITEMAUGUSTINCS.
«yoluit rationem ponere. cum servis suis. Et cumi Interrogavit Petrus magistrum, quoties ignosceret
« ccepisset rationem ponere, oblatus est ei ilnus,, fratri, qui in illum peccasset, et
qucesivit utrum
« qui debebat decem millia talenta. Cum autem nont sufficeret usque septies. Respondit illi Dominus :
« haberet unde redderet, jussit eum dominus ejusi Non solum septies, sed
usque sepluagies septies,
< yenundari et uxorem et filios et omnia quse habe- deinde narravit similitudinem valde terribilem:
Quia
« bat et reddi. Procidens autem servus ille, rogabat; simile est
regnum ccelorum homini patrifamilias ,
< eum, dicens : Patientiam habe in me, et omniai qui posuit rationem cum servis
suis, in quibus in-
< reddam tibi. Misertus autem dominus servi illius,, venit debitorem decem milUum talentorum. Omnis
< dimisit eum, et debilum dimisit illi. Egressus au- homo et debitor esl, et debitorem habet. Debilor est
t tem servus ille invenit unum de conservis suis, Dei, et debitorem habet fratrern suum. Quis est enim,.
499 SMARAGDIABBATIS 500
•
qui non sil debilor Dei ? nisi in quo nullum possit A et riumerantur generationes 77 a Christo usque
inveniri peccatum. Quis est autem qui non habeat Adam 77; ab Adam usque ad Christum 77. Si ergo
debitorem fratrem suum, nisi in quem nemo pecca- nulla generatio praetermissa est, nuila culpa prsete-
vit? Debitor est ergo omnis bomo habens debitorem, ritur, ubi non debeat ignosci. Nam ideo ipse 77 ge-
et Deus justus constiluit regulam in debitore tuo, nerationes enumeravit, quem riumerum Domiftus iri
quod facit et ipse cum suo. Duo ergo sunt opera peccatorum remissioneni commendavit, qiioniain a
miscricordioe, quce nos liberant, quae breviter ipse baptismo coepit nuraerare, ubi omnia peceata sol-
Dominus posuil quodam loco in Evangelio : Dimillite vuntur, deinde paulo diligentius interroga ipsius
et dimiltelur vobis : date et dabilur vobh. Diniitlite numeri secretum, latebrasque ejtis inqriire, pulsa
el dimittetur vobis, ad ignoscettduffi perlinet. Date diligentius, ut aperiatur libi justilia quaelege con-
et dabilur vobis, ad praestainlum beneficium , vel stat. Lex in decem praeceptis commendaiur, ideo
eleemosynam pertiriet. Ignosci vobis Vullis , igno- ille debitdr decem ialerilorum , ipse est ilie merao-
scite; rcniiilite et reffiitletur vobis; accipere vultis, rabilis decalogus scriptus digito Dei, qui traditus
date, et dabilur vobis. Sed hoc potest movere, quod populo per Mosea iamulum Dei. Debitor ergO ille
et Pelriim movit: Quoldesdebeo, inquit, ignoscere ? decem talentorum omnia peccata significat, propter
Suffieit usque seplies? Non sufficit, ait Domiiius : " numeruro Iegis. Debebat et ille decem denaiios, non
non dico septies, sed usque septuagies septies. Jam abborret ab eodem tiumero. Natn ei ceuties centum
tu enumera quoties in te peccaverit fraler tuus; si decem millia, et decies deni centum, et ille decem
polueris venire usque ad vigesimam et septuagesi- talentorum, et ille decies decerii. Legitlmo ergo ftu-
mam octavam culpam, ut transeas 490. Tunc molire mero non reeessum est, iri quo utfoque invenies
vindiclam. Itane verum est, quod dicit, et vere ita ulraque peccata, uterqiie debitor, et uterque venice
se babet, ut si peccaverit 490 ignoscas. Si autem deplorator et impelrator, sed ilte serVus maltis, sef-
peccaverit 560, jam liceat tibi non ignoscere. Audeo vus ingratus, ililqiius holiiit rependere quod accepii,
dicere: Et si 490 peccaverit, ignosce: et si centies noluit prsestare quod illi indigno prceslitum fuit.
peccaverit, ignosce. Et quid dicam toties, et toties, Videte ergo, fratres, quisquis incipit a baptismo, Iiber
omnino quolies peccaverit ignosce. Non enim sine exit, remissa sunt illi decem talentorum, cum exiefit
causa Dominus 490 dixit, cum omnino riulla culpa et inveneiit consefvum suuffi debitorem , observet
sit, qUam non debeamus ignoscere. Ecce ille ipse ergo ipsum peccatum, quod quia bene puto significet
servus, cujus debiti inventus est tlebitOr? decem ta- numerus Uiidenaritts. Lex enim denarius, peccatum
lentorum debebat puto, quia decem lalentoriim, ut undenafius. Lex per decem, peccatum per Undecim.
'J Quare
parum sit, dccem peccalorum sunt. Nolo enito di- peccatum per Undecim? Quia transgressio
cere unum talentum, quod peccata concludat. Ser- denarii est, ut venias ad-undeiiarium. Ift lege autem
vus autem iUe quantum debebat? ceiiiuni denarios modus fixus est, iransgfessus es, peccastl. JaniUbi
debebat. Jam plus est quam 490, et tamen iratus est transgrederis denarium, ad undenarium venis. IdeO
Dominus, quia ei non dimisit. Non solum enim cen- magnum mysterium, quando jussuitt est tabernacu-
tum plus sunt quam 490, sed centum deriarii forfe lum fabricari, multa ibi numerosa dicta suiil iii
1000 asses sunt. Sed quid ad deceni talentortim ? magno sacramenlo, inter csetera, vel ex cilicina jtissa
At per hoc oranes culpas, quce in nos committuntur stiftt lieri, non deceffi sed iindecim, quia per cilicium
parati simus ignoscere, si nobis desideramus ignosci. ostendilur confessio peccatorum. (Ex Hieron.) Pro-
Quotidie nos prosternimur et dicimus : Dimitte no- vocatus apostolus Petrus interrogat quoties fratri
bis debita nostra, sicut et nos dimitlimus debitoribus in se peccanti diffiiltere debeat, et ciim iuterfoga'-
riosiris. Quce debita ? omnia, ari aliquam partem ? tione profert setttetttiatti: Usquesepties ? Ctii respon-
respondebimus orania. Sic ergo et tu debitori tuo. dit Doniiiius : Non usque seplies, ited risque seplua-
Hanc ergo regulam ponis, hac conditione loqtieris, gies seplies, id est, quadriiigentis iionaglnia vicibus,
hoc pacto et placilo cum Deo obligaris. Quid efgo _, ut tolies peccanti fratf i diniitlef e, et ift die quoties
sibi vult490. Audite, fratfcs, magnum mysterium, ille peccare posset.
mirabile sacramentuffi. Maltliscusccepit ab Abraham, (Ex Augusl.) Quod aulem amplius qticefis, Vis
et pervenit ttsque ad Joseph descendendo. Lucas nosse omnia pfeccaiacOntiheii numefo iSto77?orania
autem ascendendo coepit nuriierare, cur ille descen- ergO peecata dlxit, quando 77 dixit: quia illiid 11
dCndo,ille ascendendo ?Matlhseiisgenerationeffi Chfi- duce septies fiurit, icl est, ubi signifidattif peccatum
sti commendabat, qua descendit ad nos, ideo quando duce septies fiuttt 77. Omnia ergd pCccata diffiitti
nalus est Chrislus, coepit numerare descendens. voluit, qtti ea stJptliagesiffioseptiiriOriiiftiCfOprsesi-
Lucas autem, quia tunc ccepit numerare, quando gnavit. Nemo contra se teneat riOii igriosCendo, ne
baptizatus est Christtts. Ubi est initium ascensionis, cotitra illurft teiieatrif, quahdO Ofat, dicil enim iUe
ascendendo numefare coepit. Nuffiefando autem Deus : Dimillite et dimiltetur vobis. Sed ego pfior
complevit generationes 77 a quO nufrierabat, inten- diffiisi, dimitte, et tu vel poslea, h&ffisi iiori diroi-
dite liodie a quo exoftus est numerare, usqiie ad seris reVOCabote, et quidquid tibi dimisefaril fepJF
ipsum Adam, qui priffitts peccavit, et hos curii pec- cabo libi. Nori ehim menlituf Veritas, rioHeninl fal-
cati obligatione generavit, pervenit usque au*Adaro, lit, aut fallituf Christus, qui subjecit; et ait: Sic %\
 Idi COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. §02
vobis faciet Paler vester, qui est in cmlis. Invenisti A < strae, configuraturn corpOri clafilatis suae, secun-
palrem, imitafe pairerii. Sl eriirii imitari non vis, < dum operationem virtutis suse, qila etiam possit
exiweredaberis: Faciet ergo isia vobis, ait, pater « subjicefe sibi oinriia. i
vester coeiestis,si non remiseritis unnsquisque fratri Imitatores mei estote. Id est, me sequiihini, me
suo de cordibus vestris. Ne dicas in Iingua : ignosco, fideliler imitamini, non falsos apostolos.
et corde differas supplicium minando vindictam, novit Et observaieeos qui ita ambulant. (Ex August.)
Deus, ubi dlcas, vocem tuam, homo, audit, conscien- Dupliciler dicitur observare, vel ad imitandum, iit
liam tuam Deus inspicit. Si dices: Dimitto, dimitte. hic, vel ad cavendum, sicrit ad Rotnanos ait: 06-
Melius clamas ofe, et dimittes in corde, quam blan- servaie eos qui dissensiones et o/fendicula faciunt
diaris ore crudelis corde. 3am ergo observant pueri (Rom. xvi).
indisciplinali, ei disciplina est pueris danda, et no- Sicut habetis formam nostram. Id est, formam
lunt vapulare , qui sic perscribunt nobis , quando doclrinrjenosira.
voluinus dare disciplinam , peccavi, ignosce mihi, Mutti enhn ambulant, quos swpe dicebam vobis.
ignovi: iCt iterum peccat, igndsce, ignovi: Peccat De ipsis dicit qui spem passionis Christi, pef quem
tef tio, ignosce, ecce tertio, ignovi, jam quarto, va- peccata dlmissa sunt, auferenies, inlegis CDeremo-
pulei: et ille ignosce, ignovi, et quarto ignovi, et B niis collocabant. Potest et de Joviniaiiistis interpre-
quinto ignovi, et sexlo ignovi et seplimo, jfim vapu- tari, qui jejuniorum afflicliones et omnes corporis
let. Et ille num septuagies sepiies faligaiur ac per- crticiatu^ in iuxuriarn et epulas converterunt.
scriplione severilas disciplincc dormit, repressa Nunc autem et flens dico, inimicos crucis Christi.
discipiina saevitimpunita nequilia. Quid ergo facien- Notandum, quo affectu omnium saiufcih optave-
dum est ? Corripiamus verbis, et si opus est et ver- rit, qui etiam inimicos crucis Christi deflebat, ultfo
beribus,dilectionehocfaciamus.bimittanmsculpam, in interitum properantes.
a corde abigamus quod nocet a fratrc. Ideo enim Quorum finis inleritus, etc. Qui enim in cafhe se-
Dominus subdidit: De cordibus vestris, ut si per minant, inquit Aposlolus, d6 carne et rrieterit cor-
charitatem imponilur disciplina de corde, ienilas ruptionem, qui enim se in hoc pulant Deo servife,
non recedat. Sic ergo isla novcrimus, fraires mei, si comedar.t et yoiuptates venlris et desideria com-
ut fratres nostros; qui peccaverint * omnimodo dili- pieantur carnis, eorum Deus dicitur venter, non au-
gamus de corde nostro, charilatem in eos non dimit- dientes Prophetam dicenlem : Cum manducaveritis
tamus, et disciplinam, cum opus est, debcmus, ne et biberitis, nonne vobismetipsis manducalis et bibi-
per solutionem disciplinaj, vel crescai nequitia , et ,- tisvobismetipsis?GIoria, dicit,cifcumcisionis,iricon-
incipiamus pfopter hoc Deo accusari, quia recitatom fusione, id est in pudendis verecundi membri; qui
est nobis: Peccantem coram omnibus argue, ut cceteri lerfena sapiunt, dicit, id est, qui carnetii legem ob-
timorem habeant (1 tim. iv). Cerle soiiis cufn solo servant.
verum est, distingue tempora, et solvis quajstionem, Noslrd auiein coiwersalio iii cmlis est. Hdc non
verum est, si peccatum in secreto est, in secrelo cor- potest dicefe lerfehis viciis inancipatus.
ripe, si peccatum publicum est, el apertum publice Unde eiiam salvalorem exspectamus,eic. Acsi di-
corripe, ut ille emendetur, et cseteri timearit. ceret: Gaput nostrum in coelo est, ubi el nos jam
Sic et paler meus, etc. Formidolosa sententia, si pcf desiderium conversairiur, et quia coeiestis est
justa nostram mentem sententia Dei Ileciitur atque ille, qriia caput est riostruiri, de coelo exspectamiis
mulatur, si parva fralribus non dimittimus, magna euiri venturufn.
nobis a Deo non dimittentur. Et quia poiest urius- Qui refohnabtt corpils hUmilitdUsnostrai, confcgu
quisque dieere : Nihil iiabep conlra eum, ipse novit, rdlutn corpori, elc. Hoc quidem fnonstravit in riiorte,
habet Deumjudicetn, non mihi cura est, quid velit cum vind etbibchtibus et uniim ex fflOrtuis sui cof-
agere, ego ignovi ei, coniirmat sententiam suam, et poris configuravit exemplum resurrectionis osteh-
omnem simulationem fiCtsepacis evertit dicens : Si dens in mortuis et vivis.
non rpmiseritis unusquisque frairi suo ae cordibus Secundum operationes virtutis suw, etc. Ac si 6i-
vestris. ceret : nori solum confirmavit rios exempld fesuf-
HEBDOMADAXXIY POST PENTECOST. reclionis, sed etiam corpori suo dirinia fecit esse
subjecta, et secundum hanc potentiam qua sibi euri-
E^ISf. BEATIr-AULIAPOSTOLI ADPIIILIP.,CAP.III. cta subjecit. Intclligimiis eum omnia posse' et filium
«imitatofes mei eslote, et observale eds qui ita Omnipotentisesse.
i ambularit, sicut habetis formam riostraffl. Multi Itaque fralres mei clidrissimi. Ac si dicefet: Quiol
< enim afhbuiaut quos saepe dicebani vobis , ritinc perfecti eslis in fide, perfecti estis in convefsationfej
« autem et fiens dieo, inirnicos cfucis Christi, quo- in sola Christi iide spem poflehies, et iri tOhvetsa-
< rum finis interitus, quorum Deus veriter est, et tione coelesticonVersaritesjqiiia devobisiupraesenli
t gloria in confusione ipsorum qui lerrena sapiurit. teiiiporti laitificorj et in futuro eofonabdr; ';
« Nosira autem convefsaiio in ccelisest. Unde etiam Evodiam fogo el Syiitycheh depfecbr idipsuni «d-
« salvatorerii exspectamus, Domiriumhostrurti Jesum pere in Doinino*Id est, unum et idipsum sentire d*
c Cliristum, qui refofrriabit corpus humilitatis rio- lide, et sequaliter credefe in Domiho.
505 SMARAGDIABBATIS 501
Etiam rogo, et te Germane compar. Quod dixit: A £ offerant Deo, et de.his consulant, et quod eo jubcnte
Germane, proprium posuit nomen. Germanus enim implendum esse cognoverint, sicut oportere cogno-
vocabatur. Quod vero dixit compar, intelligitur offi- verhit, hoc nobis vel evidenler vel latenter appor-
cii vel fidei. tent. Dixit enim Angelus homini: Gumoraretis, ego
Adjuva illas qucemecum laboraverunt inEvangelio. obtuli orationem vestram in conspectu claritatis
Haemulieres religiosae et scientes erant, quas Apo- Dei.
slolus ut adjuvet eas Germanum admonet. Quod di- Et pax Dei, qum exsuperat omnem sensum, etc.
cit : Mecum laboraverunt, subauditur iri verbo fidei Quem, nisi nostrum, aut forlasse etiam sanctorum
praedicando. Docebant enim in suo sexu per domos, angelorum; non enim et Dei: si ergo sancti et Dei
in ecclesiis aulem reticebant. Ab ipso enim Paulo pace victuri sunt, profeeto in ea pace victuri sunt,
praedicandiofficium mulieribus in Ecclesia tollitur, quaesuperat omnem sensum, quoniam nostrum qui-
ubi ait : Mulieres in Ecclesia laceant. dem superat, non est dubium. Si autem superat et
Cum Clemente et cwteris adjutoribus meis. Cle- angelorum, ut nec ipsos excepisse videatur, qui ait:
mens philosophus et magnae doclrinae vir erat, qui Omnem intellectum, secundum hoc dictum esse de-
postea Romanae-prajsulEeclesise fuit; bemus accipere, quia pacem Dei, qua Deus ipse pa-
Quorum nomina sunt in libro vitw. Id est, in me- B ] catus est, sicut Deus novit, non eam nos sic possi-
moria aelerna. De lioc enim in libro Psalmista Do- mus nosse, nec ulli Angeli. Superant itaque omnem
miuo ait: Imperfeclum meum viderunt oculi tui, et sensum non dubium, quod praeter suum, sed quia
inlibro luo omnesscribenlur (Psal. cxxxvm). Et apo- et nos pro modo noslro pacis ejus participes facti,
stolis Dominus ait : Gaudele, quia nomina vestra summam in nobis atque inter nos, et cum ipso pa-
scripta sunt in caelo(Matth. v). Et e contrario de cem, quantum nostrum summum est obtinebimus isto
repfobis David ait: Deleantur de tibro vwentium, modo, pro suo modo sciunt eam saneli angeli, ho-
cl cum justis non scribahtur. mines autem nunc longe infra, quantumlibet pro-
Gaudete in Domino semper, ilerum dico gaudete. ventu mentis excellant. Gonsiderandum est enim,
Ac si diceret: Gaudete in Domino,qui in sseculari gau- quantus vir dicebat : Ex parte scimus, et ex parte
dio non gaudelis. Beati enim qui lugent, quoniam prophelamus, donec veniat quod perfectum est.
ipsi consolabuntur. Quod repelit iterum : Dico gom- EVANGEMUM HATTHiEI, CAP.XXII.
dete, vel ut magis ac magis gaudium confirmefoir,
velpro gaudio eorporis et animae in prosperis et ad-. < Abeuntes Pharisaei, consilium inierunt ut cape-
versis, ut confortentur in Domino. < rent «um in sermone. Et mittunt ei discipulos
Modeslia vestra nota sit omnibus hominibus. Ju- C < < suos cum Herodianis, dicentes: Magister, scimus
dseis scilicet et gentibus, omnibusque qui vos per- < quiaverax es, etviamDei in veritate doees, et non
sequunlur, nota sit modestia vestra. Modestia enim < est tibi cura de aliquo. Non enim respicis perso-
mansueludo vel pudor, sive probitas intelligitur. < nam hominum. Dic ergo nobis-: Quid libi videtur.
Scriptum cst enim : Videant opera vestra bona, et < Licet censum dari Csesari, aut non? Cognita au-
glorificentpatrem veslrum, qui est in cceiis(Matlh.y). < tem Jesus nequitia eorum, ait: Quid me tentatis,
Dominus prope est, nihil solliciti silis. Ac si dice- < hypocritae ? Ostendite mihi numisma census. At
ret: Quia Dominus prope est his, qui tribulato sunt; < illi obtulerunt ei denarium. Et ait illis Jesus : Cu-
corde, ideo de ingruentibus malis niliil solliciti si- < jus est imago hoec, et superscriptio ? Dicunt ei :
tis, cum defensorem vobis Deum esse noveritis. < Caesaris. Tunc ait illis : Reddite ergo quae sunt
Potest et sic intelligi, juxta Evangelium. Nolites < Caesaris Crjesari,et quae suntDei Deo. J
cogitare quid manducetis, aut quid induamini, scit; AbeuntesPhariswi consitium inierunt, ut caperent
quod opus est vobis, et antequam pelatis agnoscit; eum in sermone, etc. (Ex Hieron.) Nuper sub Caesare
(Matth. vi). Augusto Judaeasubjecta Romanis, quando intotoorbe
Sed in omni oralione. Id est, non cum miirmura- . est ceiebrata descriptioi stipehdiafia facta fuerat, et
"
tione, atque tristitia, ne forte tribulalionibus afflicti,' eratinpopulomagnaseditio,dicentibusaliis:pfosecu-
in aliquo murmuretis, et vestra oratio fiat indignaL ritate et quiete, qua Romani pro omnibus militarent,
auribus Dei, obsecro ut oiunia cum oratione apud[ debere tributa persolvi. Pharisaeis vero, qui sibiad-
vos pacifice fiant. plaudebant in justitia, e coutrario nitentibus, non
, Et obsecrationecum gratiarum aclione. Oralio di- debere populum Dei, qui decimas solveret, et pri-
citur, quaepro peccatis praeteritis fit, obsecratio veroi mitiva daret, et caelera quae in lege scripta sunt,
pro virtutibus adipiscendis, gratiarum actio pro be- humanis legibus subjacere. Caesar Augustus Hero-
neficiis Dei. dem filium Antipatris alienigenam et proselitum
Petitiones vestrceinnotescanl apud Deum. Non sicj Regem Judseis constituerat, qui tributis praeesset,
accipiendum est, tanquam Deo innotescant, qui eas! et Romano pareret imperio. Mittunt igitur Pharisaei
et antequam essent noverat. Sed nobis innotescantt discipulos suos cum Herodianis, id est, militibus
apud Deum, per tolerantiam, non apud homines3 Herodis, seu quos iiludentes Pharisaei, quia Romanis
per jaclantiam. Aut forte innolescant, eliam apud1 tribula solveiiant, Herodianos vocabant, et non di-
sngelos, qui sunt apud Deum, ut quodammodo easi vino cultui deditos. Quidain Latinoi-uai fidicule fle^
 505 COLLECTIONES1N EPISTOLAS ET EVANGELJA. 506
rodianos putant, qui Herodem Christum esse crede- A « omni sapiehtia et intellectu spiritali, ut ambuletis
rent, quod nusquam omnino legimus. « digne Deo per omnia placentes, in omni opere
Magister, scimusquia verax es et viam Dei in ve- < bono fructificantes, et crescentes in scientia Dei,
ritate doces, et non est libi cura de aliquo, nonenim < in omni virtute confortati, secundum potentiam
respkis personamhominum. Dic ergo nobis : quid tibi < claritalis ejus, in omni patienlia et longanimitale
videtur, ticet censum dari Cmsari, an non ?Blanda et < cum gaudio. t
fraudulenta interrogatio, illuc provocat responden- Non cessamuspro vobisoranles et poslulantes. Id
tem, ut magis Deum quam Csesarem timeat, et di- est, ex quo audivimus dileclionem vestram et clia-
cat non debere tributa solvi, ut stalim audientes ritatem, et fidem quam habetis in Deum, non ces-
Herodiani, seditionis auctorem conlraRomanosprin- samus orare, ut impleamini virtutibus spiritalibus,
cipes teneant. de quibus et sequitur :
Cognita autem Jesus nequitia eorum, ait : Quid me Vl impleamini agnitione voluntatis ejus in omni
tentalis, hypocritw? Prima virtiis est respondenlis, sapientia el intellectu spirituali. Sapientia et intelle-
inlerrogantium mentem cognoscere, et non discipu- ctu impletur, qui non solum historicam, sed et spiri-
los, sed tentatores vocare. Hypocrita ergo appellatur, tualem intelligentiam cognoscit.
qui aliud est, et aliud simulat, id est, aliud opere B Ut ambuletis digni, Deo per omnia placentes. Illi
agit, aliud voce praetendit. ambulant digni Deo, qui, per omnia ei placentes ,
Oslendite mihi numisma census, at illi oblulerunt exercent se sicut subditur.
ei denarium. Sapienlia semper sapienter agit, ut suis In omni opere bono fructificanles, et crescentes in
potissimum tentatores sermonibus confutentur : scientia Dei. Hic aperte exposuit, quod superius ob-
Ostendite mihi, inquit, denarium, denarius quippe scure dicebat, quomodo Deiis det et bene velle, et
est genus nummi, quod pro decem nummis imputa- bene posse, ut possint fructificare virtutibus, et in-
batur, et habebat imaginem Csesaris. veteratam vincere consuetudinem, sive in passioni-
Et ait illis Jesus : Cujus est imago hmc el super- buscarnis infirmitatem superare mentis.
scriptio ? Quipulantinterrogationem salvatoris igno- /n" omni virtute confirmati secundum potentiam
rantiam esse, et non dispensationem, discant ex claritatis ejus. ld est, secundum volunlalem ejus, ut
prsesenti loco, quod utique potuerit scire Jesus cu- et vos sicut ille fecit palienter sufferatis omnia.
jns imago esset in nummo, sed interrogat ut ad In omni patienlia et longanimitate, cum gaudio,
sermonem eorum competenter respondeat. < in Christo Jesu, etc. Ibi enim est vera longanimi-
Dicunt ei Cmsaris.Tunc ait illis : Reddile qumsunt tas, et patienlia exhibenda, ubi malitia ab aliquo
Caisaris Cmsari, et qum sunt Dei Deo, Caesaremnon " exercetur.
putemus Augustum, sed Tyberium significari privi- EVANGELIUM MATTHJ2I, CAP.IX.
gnum ejus, qui in loeum successerat ipsius, sub quo < Haecillo loquente ad eos, esse princeps unus
et passus est Dominus. Omnes autem Reges Romani < accessit et adorabat eum, dicens : Domine, filia
a primo C. Caesare, qui Imperium arripuerat, Cae- < mea modo defuncta est, sed veni, impone manum
sares appellati sunt. Porro quod ait : Reddite quae < tuam super eam et vivet. Et surgens Jesus seque-
sunt CsesarisCaesari, id est, nummum, tributum et « batur eum et discipuli ejus. Et ecce mulier quae
pecuniam, et quaesunt Dei Deo, decimas, primitias « sanguinis fluxumpatiebatur duodecim annis, acces-
et oblationesac victimas sentiamus, quomodo etipse < sitretroet tetigit fimbriam vestimentiejus.Dicebat.
reddidit tributa pro se et Petro, et Deo rcddit quae < enim intra se : Si leligerotantuinvestimentumejus,
Dei sunt, patris faciens voluntatem. < salva ero.At Jesus conversuset videnseam, dixit:
(Ex Beda.) Aliter, reddile quae sunt Caesaris Cae- < Confidefilia, fidestuasalvamtefecit,etsalvafacta
sari, et quse sunt Dei Deo. Quemadmodum Caesara < estmulier ex illa hora. »
vobis exigit impressionem imaginis suae,sic et Deus. Hwc illo loquente ad eos, ecce princeps unus acces-
Ut quemadmodum illi redditur mimmus, sic Deo,T>sit et adorabat eum, dicens : Domine, filia meamodo
'
anima, lumine vultus ejus illustrata atque signata , defunclaest, sed veni, imponemanumtuam super eam,
unde Psalmista : Signatum est, inquit, in nobis lu- et vivet.Et surgens Jesus sequebatur eum el discipuli
tnen vultus tui, Domine (Psal. iv). Hoc quippe lumen ejus. Octavum signum est, in quo princeps suscitari
est totum hominis, et verum bonum, quod non ocu- postulat filiam suam, nolens de m.ysterio verae cir-
lis, sed mente conspicitur. Signatum autem dixit cumcisionis excludi. Sed subintrat mulier sanguine
in nobis, tanquam denarius signatur regis imagine. fluens, et octavo sanatur loco, ut principis filia, de
Homoenim faclus estad imaginem et similitudinem hoc exclusa numero, veniat ad nonum, juxta iilud
Dei, quampeccando corrupit. Bonum ergo ejus est, quod in Psalmodicitur : JEthiopiamprmveniatmanus
verum atque aeternum, si renascendo signetur. ejusJ)eo (Psai. LXVH) , et Cum intraverit plenitudo
HEBDOMADAXXV POST PENTECOST. gentium, tunc omnis lsrael salvus fiet (Rom.si).
(Ex Primas.) Princeps itaque synagogae, nullus
ADCOLOSS., CAP.I. melius quam ipse Moses intelligitur, unde bene s&-
« Non cessamus pro vobis oranles et postulan- cundum Lucam Jairus, id est illuminans, sive illu-
t tes, ut Impleamini agniilorie voluntatis ejus ih toinatus vocatur. Quia qui aecgpit verbe Vitse darti
507 SMARAGDIABBATIS 508
nobis, et per hseccseleros illuminat, etipse a spirilu A « Domini, salvus erit. Quomodo ergo invocabunt iri
sancto, quo vitaliamonita scriberevel docere possit, < quem non credidefunt ? Aut quomodo crcdent ei
illuminalur. Cui, secundum Lucam filia unica erat, « quem non audierunt? Quomodoautem audieht sine
id est, synagoga, qua3 sola Iegali inslilulione com- « prsedicanle? Quomodovero prsedicabunt, nisi mii-
posita, quasi unica Mosi nata erat. Quasi duodecimo t tanluf, sicut scriptum est: Quam speciosi pedes
aetalis anno, hoc est, tempore pubertatis appropin- < Evangelizantium pacem, Evangeiizantiunr bona !
quante, moriebatur, quia nobiliter a prophelis edu- « Sed non omnes obediunt Evarigelio. Isaias enim
cata, postquam ad intelligibiles annos pervenerat, i dicit: Domine, quis credidit auditiii hoslro? Efgd
postquam spirituales Deo fruclus gignere debebat, « fides ex auditu, auditus autem per verbum Christi.
subito errorum languore conslernata, spiritualis « Sed dico : Nunquid non audierunt ? Eqiiideiri iri
vitae vias ingredi desperabiliter oinisil. Et si non « omnem lerram exivit sonus eorum, el iri fines of-
a Christo succurreretur, horrendam per omnia cor- « bis terrsc vefba eorum. »
ruisset in morlem. Corde enim crediiur ad justiltam, ore aulem cbh-
El ecce mulier qum sanguinis fiuxum patiebalur fessio fil ad salutem. (Ex Ofig.) Qrii vefe el iion
duodecimannis, accessit retro et leligit, elc. In Evan- falso confiietiir ore DofriiririmJesiim, ei cofde cfedil
gelio secundum Lucam scribilur, quod principis filia B * pariter et confiietnr. Detiet subjectus esse sapienlise
duodecim annos haberet aelatis. Nota ergo eo tem- el justitiss et veritati, et omnibus qriseChristus est,
pore hsec mulier, id est, genlium populus copperiti nec sibi ultra doniinari permittat mammbna, id est,
segrotare, quo gens crediderit Judoeorum. Nisi enim neque avaritiam slbi ultra, neque injusliliam, iieqiie
ex comparalione virtulum, vitiuni non ostenditur, impudiciiiam, neque mendaciuin dominafi. Semel
Hscc autem mulier sanguine fluens non in domo, enim jesum Cliristum Domiuumconfessa anima nulli
non in urbe accedit ad Dominum, quia juxla legem horum debet servire.
urbibus excludebalur. Sed in itinere ambulanti Do- Dicil enim Scriptura, etc. Hoc auteni apud Isaiam
mino, ut dum pergil ad aliam, alia curaretur, unde: dicium est: Quod si omnis qui credil in eum non
dicunt et Apostoli: Vobisquidem oporlebat prmdicare• confundelur (Isai. xxm), cOrifundituf autem omhis
verbum, sed quoniam indignos vosjudicasiis saluli,, qui peccat sicut et Adam peccavit, etefuiiiiit, et
transgredinmr ad genles (Act. xni). abscondit se, qui adliiic ruborem peccati incurrit,
Dicebat enim intra se, si leligero lantum vestimen- .- credere non videtur.
tum ejus, salva ero. Accedit ad Dominum, tangit; Non enim est distinctio, eic. Nulla , inqiiit, est
Ecclesia, quia eo per fidei verilatem appropinquat., ,J, distinclio , inter Judoeos et Grsecos, cum conslet
Accedit autem retro sive juxta, id est, quod ipse ait: omnes prius sub peccato fuisse, et dmnes qiii modo
Si quis milii minislrat, me sequatur (Joan. xn); ett credunt per fidem Jesu Christi salvatos esse. Naffl
alibi proccipilur : Post Dominum Deum luum ambu-- justitia Dei per Christum, ad omnes veniens qiii
iabis, sive, quia prseseniem in carne Dominum nont ccedunt, sive Judsei sint, sive gentiles, purgatos eos
videns, peraclis lemporaiis dispensationis sacramen- a prioribus sceleribus justlficat, el capaces facit glo-
tis, ejus jam per fidem coepit vestigia subsequi. rise Dei.
Tangit autem fimbriam vestimenti, et undam restrin- Nam idem, etc. Si justilia nobis et veritas et sa-
git sanguinis, quia beatus et vere mundandus, quii pientia el sauciificalio, quod lotum Chrisius est,
vel extremam verbi partern fidei inanu contigeril. dominetur, tunc nobis Dominus fit dives in omnibus.
Nam rarus valde, qui ejus vei in pectore recumbere,, Haecenim suni ejus divilise, ut pote in quo thesauri
vel capul mereatur pistica nardo perungere, cum ett sapientioe et scienfise sunt abscondiii. Quas iamen
ille magnus fuerit, qui se indignum dicebat ejus cal- divilias non dixit largiri eum omnibus hominibus,
ceamenta porlare, magna et illa quse ungere pedess sed omnibus quicunque invocaverint nomen ejris.
ejus, et capillis suis iergere promeruit. Neque enim omnes qui invocaverint nomen Domirii
At Jesus conversus et videns eatn, dixit: Confide,. , |= salvi esse possunt, sed qui opera invocatione digna
'
filia, fides tua te salvam fecii, el salva facla est mu- fecerit, ipse salvabitur.
lier, etc. (Ex Hieron.) Ideo filia, quia fides tua tee (Ex Vulg.) Dicit: Prope est Dominus omnibusin-
salvam fecit. Nec dixit: Fides tua te salvam faclurai vocanlibus eum in veritate. Ubi tetragramaton nW
est, sed salvam fecit, in eo, qriod in me credidisti,, est, quod Ilebrsei tradunt Dei nomen ineffabile desi-
jairi salva facla es. gnari, et in alia scriptura legitur : Invocabunl me,
IN NATALI SANCTI ANDREyE. et non exaudiam eos; qui modo hic absolute ponilur,
qui invocaverit nomen Domini salvus erit, nisi in
EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI ADROMANOS, CAP.X. hae invocatione
inlelligamus signiiicalam fuisse sin-
< Corde enim credilur ad justitiam, ore autehin ceram, id est, cum humilitaie cordis expressa sit, et
< confessio fii ad salutem. Dicit enim Scripiura : Deus Cumcoiifessionevefi dogmatis invdcelur.
< Omnis qiii credit iri illuiri, non confundetur. Non n Quomodo ergo invocabunt, in quem non credide-
« enim est distinctio Judoei et Graeci. Nam idem n runt? Christo enim Judsei non crediderunl, et ideo
« Dominus omnium, dives ih oihnes, qui invocant it non invocanl eum, in quem non crediderunt. Nam
« illum. Omnis ehim quicunque invocaverit nomen n quod superius dicit: Omnts qui invbcaveritnomen
509 COLLECTIONESIN EPlSTOLAS Ef EVANGELIA. 510
Domini, ad Christum Dominum docuit refefendUui. A hoc ipsum- quod dicit, evangelizare; inlefpretetur
Nam et Enos et Moseset Aaron et Safnuei invoca- boria annUntiafe, tameii boria inteliigufltui*, quae
bant Dominum, et ipse exaudiebat eos. Sirie dubio annuntiat apostolis sancta Trinitas, id est, Pater et
Christum Jesum invocabant, et si invocare nomen FiiiUs et Spiritus sanctus. Hdc est enim, quod an-
Domini, et orare Dominum unum atqiie idem est, nufttiant Evangelistae secuhduin pfffieepium Domini
sicut invocatur Christus, el orandus est Christus, et dicenlis : Ite, dbCelebmhesgentes, bapthantes ebs in
sicut offerimus Deo patri primo omiifum oraliones, nbmine Palris et Fitii et Spiritus sancii (Maltlu
ita et DoriVmoJesii Christo, et sicut Offerimus po- ultimb).
stulaliones patri, ita offerimus postulaliones et filio, Sed iibn ohlnes bbediunt Evuhgelib^ Neque Omiies
et sicut offerimiis gratiarum actiones Deo, ita et ex gentibus Evatigelio crediderunt, neque onines ex
graiias feferihius salvalori. Unum namqiie utrique Israel, plufes tamen, et multo plures ex gentibus,
honorem deferendum, id est, patri et filio, divinus qUam ex Israel.
edocct sermo, cum dicit: Omnes honorificentfilium, Isaias auietii dicit: Domine, quis credidit auditui
sicui honorificant palrem (Joan. v). nbsifo? Quis, pro raro dictum est, videtur tamen
Aut qnomodo credent ei, quem non audierunl ? Isaias hoec ex persona Apostoli.prophetafej.quibus
PossumUs sic Inteiiigefe, quitt Vel Ipsum in carhe B creditum fuefat pfsedicalionis officium, et ipsi cum
positum, vel Apostolos ejris pfsedicariles de eo ati- raritate credentium, praecipue de populo Israel vide-
dire holueriiit. Sic eilim et ipse Ddmimis dicit: rUftt) dicentes ad Dominum, Domine,qhis credidit
Qui vos audit, hie audit, et qui vbs speriiit, me spef- audilili noslro?
hit (Lnc. x). Potest autem et hoc intelligi, qtiod Erga fides ex audilu, auditus autem per verbum
etiarh nuric et senipef Ghfistus tanquam verbuffi et Christi. Hic Verbum Christi totam prsedicationem de
falio uniciiique loquiluf in cofde, et de pielate dd- GliWstOsignificat, neque enim illi soli credideruntt
ceat, de justitia suadeat. De castil&te, de pudicilia, qUi Vefbiimab ipso Dofflino audierunt,) sed multo
et de omnibus simul virtulibiis pfotestetur, sicut et plufes sunt, qui aliis eum pfsedicanlibus audierunt,
ipse dicit: Oves mem vocemmeahi audiuntt sicitt ipse Dominus ait : Beali qui non viderunt et
Qubmbdo autehi audiehl sine pfmdicahle ? Iti lioe cfedideruhti Omne ergo vefbum quod apostoli et si
ihagis pef prsedicantium sermdheni Clifistum dstea* qUi alii de Cliristo praedicaverunt, hic Apostoius
dit audife, in quibus sedundiiin ea quafisUpra dixi^ vefbum Christi esse pronuntiat.
mus Chfistus loqui ct ddCdfefhdhstratuft Sed dica i Nunquid nbh audierunt ? Equidem in
Qilbmbdb vero pfwdicabuHt nisi mittahVuf? Diffi- omhim lcrrani exiit sonus ebrum, et in fines orbis
fcultas mihi in hoc serriione videtrir exsufgere. Si terfm verba eorum. Hoc de Psalmo sumptum est, ubi
enim ila iriteiligamus, quod proplerea iion prsedi- ait: 'Non sunt Ibquelmheque sermbnes, qubrum nmt
cent, qiiia non mittanlur, nulld autenl pfsedlcante aiidiantur vaces ebrum (Psal. xix), in quo pro lin-
nori audierit, ndfl credentes autdiii iioii invOCabUiit, guafiim et sermonum varietate gentes sine dubio
non invocantes, non salvabuntufi OolligilUfeat his intelligunturi Et notandum t quod in terram sonus
causa, qua riori sunt salvati, ad vitium fedeat au- exierit, et in firies orbis terroej non sonus, sed verba
ctoris, qui rion miserit proedicaritesi Sed magis ad pervenefiiit. Terfa riamque hoo loco imperitos el
illum MOS qiii fectiorem intelligentise tfamileffi conti- indocibiles homines dicit) ad quos non verba, in
net deflectamus. Et quod dixit: Quomodo aiiiem quibus ralio fidei coutinetur et explanalio sapientise,
prwdicabunt, hisi miltantur, sic accipiaiiiiis, quasi sed sonus fidei cum manet, simplici prsedicatione
dicat Apostoliis: Nos prtecones, praldicalores Chfisti pervenerit. Finem vero orbis terrarum, eruditiores
non possumus pfaidicare, nee anriuntiandi nobis quosque et prudentiores appellaverit. Finis enim
virtus Ulla subsisteret, nisi adesset nobis ipse qui peffectionem indicat rerum, Ad hos ergo tales non
misit. Quod si proedicantibus nobis audire rion vhl- solum voces, sed verba et rationem pervenisse pro-
tis, vestra jam culpa est, etsi audientes iioil cfeditis, nuntiat.
et non credentes hdn invocatis, et non inVdCahles EVANGELIUM MATTHJEI, CAP.-IV.
salvi esse flequitis, quia ergd missi sunt ad pfse- <Ambulans autera Jesus juxta mare Galilsese,vi-
dicationem, idcirCo de his qui ab ipso missi sUnt, « dit duos fralres, Simonem, qui vocatur Petrus, et
scriplum est: < Andream fratrem ejus, miltentes rete in mare,
Quam specibsipedesCValigeliiahtiumbbna. Illi suht < erant enim piscatoresi Et ait illis: Venite post me,
decofi et speciosi pedes, qui perambulant per viam < et faciam vos fieri piscatores hominum. At illi
vitse. SecuhdUmdnim illum qUi dixit: Ego snm via, « continuo relictis retibus, seculi sunt.eum. Et pro-
iriteliige decofoset specidsos evarigelizanlibuspedes, <cedens inde vidit alios duos fralres, Jacohum
qui pef taleffi viam merentdf incedere (Isai. LII). « Zebedaei et Joannem fratrem ejus in navi, cum
Isli sunt pedesj quibus et cursum cucurrisse dicit, < Zebedseopatre eorum, reficientes retia sua, et vo-
et sic ciirfefe ul cdfflprehendat, id est, vigor aniffloe, < cavit eos. Illi autem statim relictis retibus et patre»
quo teridituf et pfoeparatur ad coelum. Gratifice au- « seculi suntieum. n
tem pedes istos esse firmabis, quos Jesus discipulis Ambulans autem Jesus juxta mare Galilww. (Ex
lavat, et linteo quo prsecinctus est tergit. Quariivis Eucherio.) Hocmare propter terras adjacentes inullis
511 SMARAGDIABBATIS 512
vocalur nominibus, id est mare Galilseae,lacus Cina-1A quatuor principalibus intelligenda sunt virlutibus.
relh, stagnum Genesar, mare Tiberiadis, lacus sa- Tunc enim unusquisque obediens est, cum pruden-
linarum, et rel. tiam agnoscendi peccata habuerit. Tunc virilis est
Vidit duas fratres, Simmiemqui vacaturPetrus, etc. cum temperantiam sustinendi lahorem apprehende-
Quare piscatores vocantur? ne quis sestimaret, quod rit. Tune supplantator, cum fortitudinem vincendi
per eloquentiam prsedicatorum sermo Dei lalius exi- vitia receperit. Tunc Dei gratia cum veram justitiam
ret. Non filii regum, non scribaeprimo vocali memo- implendi mandata invenerit.
rantur, sed piscatores. INCIPIUNT LECTIONES
(Ex Eieran.) Piscatores et illitterati mittuntur ad
praedicandum, ne fides credentium, non virtute Dei, PER ADVENTTJM DOMINI.
sed eloquentia atque doctrina fieri pularetur. •--_ HEBDOMADAIV ANTE NATALEMDOMINI,
(Ex Fulg.) Bini vocantur, binique mittuntur et hffc est,
apte : Vw enim, ait scriptura, sbli, quia cum ceci- PRIMA DOMINICAADVENTUS,
derit, non habet sublevantem. Bina etenim doctrina
est, dilectio Dei et dilectio proximi, qua pleni "R ;ADROM.,CAP.XIII.
bonum Testamentum prsedicant, id est, Legis et D • < Scientes quia hora est jam nos de somno sur-
Evangelii. < gere. Nunc autem propior est noslra salus quam
Erant enim piscatores, el ait illis, etc. (Ex Orig.) < eum credidimus. Nox prsecessit, dies autem ap-
Mihi videtur non fortuilu contigisse, ut Petrus < firopinquavit. Abjiciamus ergo opera tenebrarum
quidem et Andreas et filii Zebedaei arte piscatores <et induamur arma lucis, sicut in die honeste am-
invenirentur. Paulus vero arte faber tabernaculo- < bulemus. Non in comessationibus et ebrietali-
rum, et illi vocati ab arte capiendorum piscium, « bus. Non in cubilibus et impudicitiis. Non in con-
mutantur et fiunt piscalores hominum, dicente Do- « tentione*et aemulatione, sed induimini Dominum
mino : Venite pbst me, faciam vas piscalares homi- « aostrum Jesum Christum. >
num, non dubium, quin et Pauius, quia et ipse per Scientes quia Iwra est jam nas de Sbmnb surgere.
Dominum meum Jesum Chrislum vocatus Apostolus (Ex Orig.) Sunt animae, oculi, aures, manus, pe-
est, simili arlis suaetransmulatione mulatus sit, ut des, etc. Quse singula non membra corporalia, sed
sicut illi ex piscatoribus piscium, piscatores homi- virtutes dicimus esse, quibus ad unumquodque
num facti sunt, ita et iste faciendis tabernaculis movere opus est. Ergo animse somnus quidem se-
terrenis, ad coelestia tabernacula construenda trans- r< ( cundum oculos suos,si enimnonagit tempore oppor-
latus sit. Conslruit enim ccelestia tabernacula, do- tuno quae Dei sunt, sed desidia torpescit, merito
cens unumquemque viam salutis, et beatarum in dormire dicitur; idcircoPaulusprsecoChristicircum-
coelestibus mansionum iter jostendens, facit taber- • iens mundum in somno desidise positum annuntiat
nacula Paulus, et cum ab Hierusalem in circuitu adesse jam lucem, et tempus ut surgatur a somno, et
usque ad Ulyricum replet Evangelium Dei, Ecclesias tempus ignorantise relinquatur.
construendo, facit et ipse tabernacula. Nunc enim propior est nosira salus quam cum
Et prbcedens inde, etc. (Ex Fulgentio.) Primum credidimus. Nostra salus, id est, vita futura in coelo,
enim homo retia desiderii sui mittit in mare hujus quse quotidie Iabescentibus diebus appropinquat, et
saeculi, ut velut pisces opera mortua capial, sed spatia quae prseteritis augenlur, futuris sine dubio
misericorditer adveniens Christus, per compunctio- imminuuntur, et ideo propior fit quotidie nostra
nem animi priora mutat instrumenta, ul iterum rete salus, id est, redemplio nostra, quaeest vita perpe-
b»ni desiderii in[sseculimare jactans, pisces bonarum tua, quam cum credidimus, unde et Dominus ait:
virlutum navi carnis ad portum vitae afferat, relin- Levale capila vesira, qiwniam appropinqual redemplio
quens fugitivum diabolum, sic enim Zehedseusinter- vestra (Luc. xxi).
pretatur. Quatuor apostolorum nomina duos populos _^ Nox prwcessit, dies autem appropinquavit. Noctem
significant. Simon enim obediens, Petrus autem' dicit tempus illud, quo ignorantia hominibus domi-
agnoscens interprelatur, significat populum Judaeo- nata est. Diem vero nominal tempus illud, qud ju-
rum, qui prius obedivit praeceplisDomini, et agnovit, stitia solis advenlura decrescentibus tenebris agnitio
creatorem suum. Id ipsum, et Jacdbus, qui inter- veritatis advenit. Sive nox est infidelitas, lux fides.
pretalur supplantator, significat. Andreas vero in- Sive nox praesens mundus usque ad judicium, dies
terpretatur virilis, significat populum gentium, qui tempus post finem saeculi. Verum sciendum est ad-
in fide Chrisli viriliter agit. Idipsum et Joannes, qui venlum lucis hujus, et diei duplicimodo accipiendum.
Domini gratia interpretalur significat. Gratia enim Generaliter omnibus, et unicuique specialiter. Gene-
Dei salvatse sunt gentes. Nam et hsec quatuor no- raliter cum dies fuluri saeculi advenerit, ad cujus
mina in moribus uniuscujusque hominis conlinenlur, comparalionem praesentis hujus mundi spatium te-
Simon obediendo Deo, Petrus agnoscendopeccalumi nebrse appellantur. Singulariter unicuique, cum
suum, Andreas viriliter suslinendo labores. Jacobi Chrislus in corde est, diem illi facit, cum ignoranlia
vitia carnis supplantando, Joannes Dei gratiam susci- tenebras illi generat.
piendo habentur. Sive baec quatuor noniina proi Abjiciamns ergo opera\ tenebramm, et induamuf
513 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 5U
armalucis, sicut in die hbnesle ambulemus. Opera A Ji fessionis portabat typumj, eterat situs in monte Oli-
tenebrarum sunt actus illi, qui a Deo alieni sunt, veti, ubi lumen scienlioe, ubi laborum et dolorum
quse carnis opera appellantur, in his qui carnem requies est.
suam luxuriae et impUdicitiae, non sanctitati, neque Tunc Jesus misit duos discipulos, dicens eis. (Ex
Dominomanciparunt. Arma vero lucis, sunt omniuffl Beda.) Non immerito posuit duo discipuli, ad exhi-
assumptio virtutum, in quibus quasi in die honeste benda Domino animalia destinati duo prsedicatorum
et confidenter ambnlamus. ordines, unus videlicet in gentes, allerin circum-
Non in comessalionibus et ebrietatibus. Comes- cisione intelligi. Qui recte duo mittuntur, sive pro-
satio mensae collalio est. Sive comessationes di- pter scientiam veritatis et operationis munditiam,
cunlur inhonesta et luxuriosa convivia, quibus comes seu propter geminse dileclionis Dei videlicetet proxi-
est turpissima temulentia. mi sacramentum tote orbe praedicandum. '
Non in cubilibus el impudicitiis. A foediscubitatio- Ite in castellum quod contra vos est. (Ex Hieron.)
nibus cubilia appellata sunt, quae non tam rationa- Contra apostolos enim erat, necjugum doctrmarum
bilibus videantur hominibus, quam feris et belluis volebant accipere. Missi isti discipuli doctores signi-
convenire. Impudicitia dicitur irreligiositas, et sine ficant, qui indocta ae barbara totius orbis loca,
**
verecundia lurpitudo. ] quasi contrapositi castelli moenia evangelizando pe-
B
Non in contenlione et mmulatione. Illa quse supe- netrando deslinavit.
rius dixit carnis sunt vitia, hsec vero animae, quam- Et slatim invenietis asinam alligatam et pullum
vis omnia simul carnis opera et tenebraruni dicantur, cumea; solvite, et adducite mihi. Introeuntes mun-
quia revera contentio et semulatio in malis eorum dum praedicatores sancli, invenerunt populum na-
est, qui secundum carnem vivunt, et qui in tenebris tionum perfidise vinculis irretitum. Funiculis enim
ambulant; qui autera in luce est, et sicut in die ho- peccatorum suorum unusquisque constrictus erat,
neste ambulat, nihil per contentionem, neque per nec solum nationum, verUm etiam Judseorum, omnes
inanem gloriam gerit, hic semulatio invidentia in- enim peccaverunt et egentgloria Dei. Asina quippe,
telligitur. quse suhjugalis et domita, synagogam, quaejugum
Sed induimini Dominum Jesum Christum. Modo legis traxerat, pullus asinse lascivus et liber popu-
exponit, quod superius dixit, induamus arma lucis. lum nationum significat, super quem nemo adhuc
Christus enim omnium sanctorum suorura arma lucis hominum sedit, quia nemo rationabilium doctorum
efficitur. Frequenter enim diximus Christum sa- frenum correctionis , quod vel linguam cohibere a
pientiam esse et justitiam et sanctificalionem et malo, vel in arctam vitae viam ire cOgeretur. Nemo
veritatem , et omnes virtutes, quas utique qui as- G * Indumenta salutis quibus spiritualiter calefieret, po-
sumpserit Christum dicitur induisse, si enim haec pulo gentium utilia suadendo contulerat, sederet
omnia Christus est, necessario qui haec habet et namque super illum homo, si aliquis ratione utens,
Christum habet. ejus stultitiam deprimendo corrigeret.
EVANGELIUM MATTHJSI, CAP.XXI. Et si quis vobis aliquilLdixerit: Dicite quia Domi-
«Cum appropinquassentHierosolymis, etvenissent -, nus his opus habet, et confestim dimittet eos. In Luca
« Bethphage ad montem Oliveti. Tunc Jesus misit; ' scriptum est, quia Dixerunt domini ejus ad illos :
« duos discipulos, dicenseis : Ite in castellum quod[ Quid solvitis pullum ? et apte satis : Multos quippe
« contra vos est, et statim invenietis asinam alliga- habebat dominos, qui non uno dogmati et supersti-
« tam, etpullum cum ea; solvite, et adducite mihi. tioni deditus, sed pro libitu immundorum spirituum
« Et si quis vobis aliquid dixerit, dicite : Quia Do-. ad varios diversosque miser raptabatur errores, ad
< minus his opus habet, et confestim dimittet eos. simulacra muta, prout ducebatur incedens.
< Hocautem totuffifactum est, ut adimplerelur quodl , Hoc autem totum factum est, ut itnplerelur quod
t dictum est per Prophetam dicentem : Dicite fi- dictumestperProphetam,dicenlem : Dicite filiw Sion,
«liae Sion : Ecce rex luus venit tibi mansuetus, se-. etc. Hoc in propheta Zacharia scriptum est: Fi-
«dens super asinam et pullum filium subjugalis.', ^ lia Sion (Zacha. ix). Historialiter Hierusalem totam
< Euntes autem discipuli fecerunt sicut prsecepitt vel Sion, quss iu arte posita erat dicit: Spiritualiter
< illis Jesus. Et adduxerunt asinam et pullum ett vero sanctam significat Ecclesiam , ad quam Chri-
«imposuerunt super eos vestimenta sua, et eum de-- stus venire dignalus est. Quod dicit Rex tuus, ac si
< super sedere fecerunt. Plurima autem turba stra-- dicat, non extraneus, non alienigena, sed proprius,
« verunt vestimenta sua in via. Alii autem csedebantt mansuetus, id est, non ferox et immitis , utcaeteri,
« ramos de arboribus et sternebant in via. Turbaei ipse enim de se ait: Discite a me, quia mitis sum et
« autem qusepraecedebant, et quse sequebantur cla- humilis corde (Muith. xi).
«mabant, dicentes: OsannafilioDavid, benedictusi Euntes autem discipuli fecerunl, sicut prmcepit eis
< qui venit in nomine Domini. t Jesus, et adduxerunt asinam et pullum. Quid solven-
'
Cum adpropinquassent Hierosolymis , et venissent do pullo contradixerant, audito Domini nomine,
Belhphagead montem Oliveli. (Ex Hiefon.) Bethpha- quiescunt, qui venientibus ad salutem gentium do-
ge autem domus buccae, sive domus maxillarum in- ctoribus obsistebant, eatenus suas tenebras defen»
terpretatur,' quia sacerdotum viculus erat, et con- derunt, donec miraculis attestantibus, veri posses^
 SlS SMARAGDIABBATIS 516
sorig ac. PQmini virtu,s emicuit, ap poslquam fjdei A i « nes patrum, Gentes aivtem super misericovdia ho-
dominicsepotestas app.arait, cedenlibus.passim ad- « norareDeum,sicutscriplum est: Propterea confite-
versariorum querelis liber credentium eoetus ad « bor tibi in genlibus, et nomini tuo cantabo. El ile-
Peum, quem corde parlaret, adduoebatur, « rum dicit: Laetaroini gentes cum plebe ejus. Et
Et, imposyexunt super ebs vestimen(a;sua, et eum «iteruin : Laudate, orones genles, Dominum,etma-
desuper sedere fecerunu Yestfroenta apostolorum vel « gnificate eum omnes populi. Et rursum Isaias ait:
doclrina virUHum,yel edisseratio scripturaru,m, vel « Erit radix Jesse, et qui exsurget regere genles, in
cerle ecclesiaslieqrum dpgmatum.varietiUesi.ritehigi «eum genles sperabunt. Deus autem spei repleat
ppssunt, quibus Ule corda horoinum anle nuda et .« vos omni gaudio et pace in credendo, ut ahundelis
frigida quo Christo possessore digna fiarit, operit. .«in spe et virtule spirilus sancti.»
Plurima auicn\ lurba straverunt vestimentu suu in Qumcunque scripla sunt, ad naslram dbctrinam
via. PQrtanie Dominum asino multi vestimenta sua scripla sunt. (Ex Orig.) Propter rios enim scriptum
jn yia siernunt, quia, saocti martyres proprioe se est, qubd Abraham diws filibs habuit, unumdean-
carnis amiciu exisentes, simplieioribus Dci famulis cillu, et unum de libera , ut nos sciamus, quia hsec
viam suo sanguiue parant, ut videlicet inoffenso SUritallegorice duo Testamenla. Propter nos scri-
gressu mentis ad supernse nioeniacivitatis, quo Jesus B ] ptum est quod papulus manducavit manna, et bibit
ducitur incedant. Ilem salvator nosler asellum se- aquum de pelru , ut intelligamus, quia spiritualem
dens Hierusilem lendit, quando uniuscujusque fidelis escam polumque biberunt. Bibebant autem de spi-
aniroa, regens videlicet jumfintum suum, ad pacem rituali, consequente eos petra. Petra autem erat
intimse visionis ducit jumentum, sed et etiam cum Christus. Haecel his simiiia ad noslram doctrinam
sancloe Eeclesiaeuniversaliter prsesidel, eam quae in sunt scripta , quihus pef Salvatoris adrentmn sunt
supernae pacis desidei'iuiii acccDdit, Mulli auleni manifesiata, qai autera intelligunt quaescripta sunt,
veslinienta sua in via slernunt, quia corpora sua per illud sine dubio invenient, quod sequitur, id est, ut
abstirientiam edoinant, ut ei iter ad Deum lempe- per sapienliani et consolationem Scriplurarum spsm
renl, vel exeinpla bona sequentibus prsebeanl- habeamus ad Deum, quam habere non potest ille,
Aiii autem cmdebantramos de arbbribus, et stenie- qui nec credit, nec intelligil Scripluras.
banl in ui«. Frondes vel raip.Qsde arboribus csedunt, Deus aulem palientim et sblaiii det vbbis idipsum
qui in doctrina v^ritatis, verba atque sententias sapere in allerulrum seeundum Jesum Christum.
palrumetdoclorum eloquia carpunl,et hsecin yia Dei Grandis Dei est isla benediclio, ut unum sapiant
ad auditoris animum venienlis humiii prsedicaliqne omnes, atque unum sentiant, et sicut sibi ita unus-
submittunt. ^ quisque velit et prqximo. Mullum enim valet una-
Turbm autem quw prmcedebant et quw sequeban- nimilalis gratia, unde Salvator ait : Si dua vel tres
tur clamabant, etc, Praecessit quippe Judaicus po- in unum consenserint, qumcunque petierint a Deo.
pulus, secutus est genlilis, et quia omnes electi, sive jieteis (Matth. xvin). Aiunt Judsei de illis , qui in
qui in Judaea esse polerant, sive qui nunc in Eccle- psalterio dicuntur, filii Chorse , quorum nomina in
sia existunt, in niedialorero Dei et hominuna credi- Exodo inveniunlur, id est, Assyr, qui eruditio, et
derunl, et creduai qui praeeunt, et qui sequuntur, Helchana, qui possessio Dei, et Abiasaph, qui con-
osanna clamabant. Osanna autera Latina lingua gregatio patris inlerprelatur, quod cum pater eo-
salvalor dicilur. Ab ipso. enim salulem et priores; rum peccasset, et una cum Dathan et Abiron segre-
quoesierunt, et prsesentes quxruiit, et benedictum garent se a coetu nefario, et sequestrati unanimiter
qui venit in nqniine Domini confitentur, quoniaro ad Deum preces fudisse atque exauditos esse, et non
una spes, una fides est prsecedenliuni atque sequen- solum veniampoenae, sed el prophetioe gratiam me-
liuin populorum. ruisse, et hoc quoque eis a Deo.prsestilum, ne quid
triste prophetare juberenlur, et ob hoc omnes psal-
HEBDOMADAHI ANTE NATAL. DOMINI,
^ mi, quicunque nominibus eorum allilulantur, nihil
; hoc est, Iriste adversus peccatores, aut asperum continent,
DOMINICAII ADVENTUS. hoc protulimus, ut quanta sit unanimitas monstra-
remus.
EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI ADHOMANOS, CAP...XV. Ut unanimes uno ore IwnorificetisDeum, et patrem
« Quaecunquescripla suiit, ad nostram dpctrinami D.aminitwstri Jesu Chr.isti.Unum narnque os dicilur,
« scripta sunt, ut per palienliam et consolalionemi ubi unus atque idem per diversorum omnia sensus
"« scripturarum spero habeamus. Deusaulem patien- et sermo procedil, et quia potest fieri, ut, et in ma-
« tiseet solaliidet vobis idipsurosapere in alterutrunii litia aliqui unanimiler CQnsentianl,;et unum sapiant
< secundum Jesum Christuni, ut u^animes uno oreb in p.ejus,.ob hoc addidit, secundumJesum Christum.
< honorificetis pdum et pairem domini nostri Jesui Propter quod suscipite invicem sicut el Christus
« Christi. Propter quod suscipile invicem, sicut ett suscepiivos in Iwnorem Dei. Ad illud respicit, ubi,
'« Chrislus suscepit vos in honorem Dei. Dico enim1 occasione mundorum vel immundorum ciborum di^-
« Jesum Christum ministrum fuisse circumcisionis. versa sentientes, abinvicem discrepahant, ac si di-
« Propterveritatempei, ad confirmaudas proniissio-- ceret : Niliil de immunditia aniroaliurajudicelis,
 517 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELlA. 518
sicut et Christiis, irnmunditias credentium reputavit. A etiam quae in ccelis. Omni gaudio et pace impleti,
Qui nulljus obruit delictum , nec alicui reputavit videtur mihi dilficile exponi. Bax fidelium iii spe
peccatuui, sed onines in honorem suscepit. Quos: debet esse futura , ubi gaudium perpetuum et pax
enim suscepit Chrislus, docet eos ita agere debere, certa permanel, abundantia vero spei in virtutibus
ut videiiies bomines opera eorum bona glorificent consistil.
pairero, qui in coelis est. EVANGELIUM LCCE, CAP.XXI.
Dica enim Chrislum Jesum ministrum fuisse cir- « Erurit signa in sole et luna el stellis, et in terris
cumcisibiiis, prbpter veritalem Dei ad cbnfirmandas « pressura Gentium , prae confusione sonitus maris
promissionespatrum. Duplici inodo hoc intelligi po- « et fluctuum , areseentibushominibus prse timore
lesl, sive quod circumcisionem in carne sua susce- « el exspeclatione quae supervenient universd orbi,
pit ipse, ut ex semine Abrahse veniens complefet in ' « Nani virtutes coeiorum movebunlur. Et lunc vide^
seipso, quae patribus fuerant repromissa, sive ut in « bunt filium hominis venientem in nube cum pote-
carne sua niinister circttmcisionis fuisse dicatur : « state magna et-majestate. His autem fieri incipien-
de qua idem Aposlolus dicit: Nan qui in manifestb « tibus , respicite el levale capita vestra', quoniam
Judwus est, neque qum in manifestb in carne circum- « appropiuquat redemplio vestra. Et dixit illis simi-
cisib , sed qui in occuito Judwus et circumcisione B «liludiuem : Videte ficulneam et omnes arbores.
cordis, quw spirilu nan httera fit, cujus laus non ex « Cum producuntjam exse fructum, scitis quoniam
hominibus (Rom. n), sed ex Deo est, per hujusmodi « prope est sestas. Ita et vos cum vlderitis haec fie-
circumcisionem certum est patrum promissiones « ri, scitote quoniam prope est regnum Dei. Amen
esse completas. « dico vobis, quia non proeteribil generatio hsec, do-
Genles autem super misericordiam Iwnorare Deum. « nec omnia fiant. Coelum et terra transibunt, ver-
Sicut audire debent, quia illis Deus gratuitam ffli- « ba autem ihea non transibunt. J
sericordiam donavit; cui enim plus dimitlitur, plus Erunt signa in sole et luna et slellis, et in terris
diligere debet, pressura gentium, prm confusione sonitus maris et
Sicut scriptum est: Propterea confitebortibi in gen- fluctuum. Quod vero dicit: Erunt signa in sole et
libus, et ih nomine lua cantabo. -(Ex Primas.) Tollit luna et stellis , praecursores vicihi ejusdem judicii,
Judseis arrogantiain , dum gentium salulem docet quasi nuntius indicat. Equibusest, et iliud prophe^
esse prsgclictam,quanivis ipsisnon fuerit nuntiatum, loe: Sol vertetur in tenebras, el luna in sanguinem,
Christus ip gentibus confitetur. Et iterum dicit: antequam veniat dies Domini mugnus ei munifeslus
Laudate,omnes genies , Dominum, et magnificate (Joel. n). Iteffi quod Lucas ait: Et in terris pressu-
eum, omms populi. Hsec vp.x.apostolorum est, pro- 'Q ra gentium, ipsum esse reor, quod Antichristi tem-
VQcantiumad baplismum novellum populum, ac si pora desoribens Matthaeus , dicit : Erit enim tunc
dicgret: Vos omnes Genles, qui relictis simulacris, tribulatio magna, qualis non fuit ab initio mundi
accessistis ad Deum per fidein, laudate eum, quod usque modo, neque fiet. Quod autem Lucas subjungit;
David dicit; Magnificate eum oinnes pdpuli, et hor- prw confusione sohilus maris et ftuctuum, praeco est
latur eos, qui ex Judaeis fuerant conversi. Quod illius, quod inter csetera mutahilia sseculi, Joannes
titulus JUepfQnuntiavit, quem super crucem Pilaius mare habilurum conspexit.
posuit, scriptum Hebraice, Graece et Latine, id Arescentibushominibus prm timore et exspectatione,
est, Rex Judaeorunj, quw supervement universo orbi, nam virtules cwlo-
Et rursum Isflias. uit: Erit radix Jesse, et qui ex- rutn cotnmovebuntur. Credo ipsum judicis adventum
surgit regere gentes in eum gentes spernbunt. Quo- hac sentehtia designari, quando juxta alterius loci
niatn Jesse interpretalur in nostra iingua, est mihi. parabolam omnes, hoc est, et prudentes et fatuae
Iri adventu ergo Christi omnis, qui credit ei, con- virgines insolilo clamore suscitati lampades ornant,
venienter dixit: Esl niihi, quasi dicat ille , de quo id est, sria secum opera numeraiit,' pfo quibus
Moses dixit: Qui est, misit me ad vos , ipse est mihi, maximo cum timore jam jamque iristantem aelerni
hoe est, in ipsum credo, et ipse est qui surrexit ex •^ discriininis exspeclant evenlum. Tunc itaque superr
radice Jesse, et in ipso genles sperabunt. veniente uuiverso orbi timore, et exspectatione di-
Deus autem sp.eirepleat vos omni gaudio, et pace stricti examinis, mulli qui in hoc roundo florere vi-
in credendo, ut abuttdetis ih spe et virlute spirilus debantur, cum se sine fructu conspexerint, arescent,
sancti. Quia superius dixerat: In eum gentes spera- tunc fides, quoe sine operibus vixerat, probante se
" '"- •
bmit, conjtmgit gratanter : Deus spei; si eniro scri- justi judicis igne, marcescet. "• . -
ptum fuisset superius, in ipsunr gentes creduht, ad- Et tunc videbunt filium honiinis venienlem in nube
j«cisset sine dubio, Deus.fidei, $ed quia ab sperandp cum potestate magna et majeslale, (Ex Gfeg.) In po-
gentes posuit, idea Deuni spej invocat super eos testate magna et majestate visuri sunl, quem in hu-
qni sperant in eum,. a quo eis-et benedictionis. mu- militale positum audire, noluerunt, ut Virtutem ejus
jius precatur augeri. Est autem benediclio hujus- tanto tunc districtius sentiant, quanto nunc cervi-
modi, oit repleantur omni gaudid et omni pace, cem cordis ad ejus patientiam non iiiclinanl. Sed
<juod de-Chrislo rect? intelligitu.r, qui pacificavit per quia haeccontra reprobos dicta sunt, mox ad etectb-
.sajiguinem suum, non solum quse in terris, sed rum consolationem verba vertuntur. Nam subdituf:
819 SMARAGDIABBATIS 520
His aulem fieri incipientibus, respicite et levate ca- A « humano die. Sed neque meipsum judico, nihil
pita vestra, quoniam appropinquatredemptio vestra. « enira mihi conscius sum, sed non in hoc justifi-
Cum plagoe, inquit, mundi crebrescunt, cum terror « catus sum. Qui autem judicat me, Dominus est.
judicii virtutibus commotis ostenditur, levale vos « Itaque nolite ante tempus judicare, quoadusque
capita, id est, exhilarale corda, quia dum finitur « veniat Dominus, qui et illuminabit abscondita
mundus, cujus amici non estis, prope fit redemptio, « tenebrarum, et manifestabit corisilia cordium. Et
quam qusesistis. Levare itaque capita est qmnino « tunc laus erit unicuique '
a Deo.
mentes nostras ad gaudia patriae coelestis erigere. Sic nos exislitnel homo, ut ministros Christi et
Quod autem calcari mundus, ac despici debeat, dispensatoresmysleriorum Dei. Id est, non ut sequa-
provida Dominus comparalione manifestat. Nam se- les Christi, hoc est dicere, non dicam pseudoapo-
quilur: stolos, sed ne apostolos quidem nimia laude hono-
Et dixit illis sitnilitudinem : Videte ficulneam et rare debetis, sicut alio Ioco dixit: Nunquid Pauius
omnes arbores, cum producunt jam ex se fruclum, sci- crucifixus est pro vobis, uut in nomittePauli baptizali
lis quottiam prope est mslas, ita et vos cum videritis eslis? quia baptismatis homo minister est, auctor ve-
hwc fieri, scitote quoniam prcpe est regnum Dei. ro Deus, sicut legimus : Shiper quem videris colum-
Aperte ergo docet, quia sicut ex fructu arborum " bam descendentem,hic est qui baptizat in spirilu san-
ventura oestasagnoscitur, ita ex ruina mundi prope cto (Joan. i).
esse cognoscilur regnum Dei, quibus profecto verbis Hic jam quwritur inlcr dispensatores, ut fidelis
ostenditur, quia fruclus mundi ruina est. Ad hoc quis inveniatur. Haecinterrogantis vox est, hic quae-
enim crescit ut cadat, ad hoc germinat ul quaecun- ritur, id est, in praesenti sajculo, jam vos putatis
que germinaverit, cladibus consumat. Bene autem conscientiasjudicare humanas. Quoddicit, quaeritur,
regnum Dei aestati comparatur, quia tunc moeroris subauditur ab hominibus, ut fidelis quis inveniatur?
noslri nubila Iranseunt, et vitae dies aeterni solis Sive is qui mittilur, sive de his ad quos mittituf,
claritate fulgescunt, quae qmnia cum magna cerli- ut fidelis et servus prudens inveniatur. Aliter, tan-
tudine confirmantur, cum sententia subjungitur, qua quaffl si diceret, hic jam forsitan aliquis dispensa-
dicilur: torum merila praesumit extollere, et ausus est ante
Amendico vobis, quia non prwteribit generatio hwc, tempus judicii de conscieutiis judicare.
donec omnia fiunt. (Ex Beda.) Multum quippe com- Mihi autem pro minimo est, ut a vobisjudicer, aut
mendat Dominus, quod ita prorointiat, quodammo- ab humano die, sed neque meipsum judico, nihil
do, si dici fas est, juralio ejus : Amendico vobis,quia „ mihi conscius sum. Quod dicit: Mihi pro minimo
non prmteribitgeneraliohmc, donec omnia fiant. Gene- est, ac si dicat, pro nihilo mihi est, uta vobis judi-
ralionem autem, aut omne hominum genus dicit, cer. Humanum judicium ideo vocavit, quia frequen-
aut specialiter Judaeorum. ter in eo veritas et justilia frustratur. Humanum
Cwlum et terra transibunt, verba autem mea non vero diem, ipsam humani judicii revelationem dixit:
transient. Cajlum quod transibit non aethereum, sive Neque meipsum judico, inquit, id est, meipsum
sidereum, sed aereum, a quo et aves coeli, et nu- non culpo, quia nihil mali in me scio, neque con-
bila coeli cognominantur, intelligere debemus. Si scius sum. Aliter : Mihi pro minimo est, id est, esse
aulem coelum et terra transibunt, movere potest, aliquid, ut ab humano die, id est, humanaelaudis
quomodo dicat Ecclesiastes : Generatio prwterit, et gratia vel favore non capior, ut illud : Diem Iwthi-
generalio advenit, lerra vero in miernum slat (Eccle. nis nmi desideravi, id est, eonsolationem, cujus ju-
i), sed aperta ratione ccelumet terra pef eam quam cunditas carnalem mentem potest capere, non quse-
nunc habent speciem, transeunt. Attamen per es- sivi. Sed neque meipsum judico, id est, neque me-
sentiam sine fine subsislunt: Prmlerit enim figura ipsum alicujus raeriti esse pronuntio, quia plus
hujus mundi. Et ad Joannem angelus : Erit, inquit, credo conscienliae mese, quam laudi ex aliena sesti-
ccelutnnovum et terra nova. Quae quidem non alia j) matione venienli. (Ex August.) Quando possumju-
condenda sunt, sed hsec ipsa renovantur. Coelumigi- dicare conscientiam meam, quando examinare po-
tur et terra, et transibit et erit, quia el ab ea, quam tero, quo animo facio, quidquid facio, quantum pos-
nunc fiabet specie, per ignem tergetur, et tamen in sum homines de alio judicare, plus homo utique
sua semper natura servabitur. de se ipso, sed Deus plus de homine, quam homo
U ANTE NATALEMDOMINI, de se. Homo enim videt in facie, Deus in corde.
HEBDOMADA
Sed nbn in Iwc juslificatus sutn. Id est, in hdc
hoc est,
tempore, aut si forte nullum crimen admisi, ideo
DOMINICATERTIA ADVENTUS. non peccavi. Si hoe Paulus dicit, quid nos dicere
EPISTQLA BEATIPAULIAPOSTOLI AD COMNTHIOS I, debemus ? qui longe ab illius merilis distamus. Ali-
CAP.IV. ter : Nmi in hoc justificatus sum, hoc est dicere, ne
«Sic nos exislimet homo ut ministros Christi, «t hoc quidem mihi adjustitiam proficit, sifiolimlau-
« dispensatores mysteriorum Dei. Hic jam quaefitur dari, qui me indignum laude cognosco.
« inler dispensatores ut fidelis quis inveniatur. Mihi Qui autem judicut mc, Dominusesl. Ac si diceret:
t autem pro minimo est, ut a vobis judicer, aut ab Cuncta hsec, qusehomo proprise sesiimationis affe-
521 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 522
ctum probare se credit, divino sunt reservanda ju- A dil Jesus : Cwci vident, ac si diceret, tempus illud
dicio, qui novit non solum de operibus, sed et de advenit, ul cseci qui solem justitise prius non vide-
cogitationibus judicare (Eccle. u). bant, jam implelur in eis : Beati mundo corde, quo-
ltuque nolite ante tempus judicare, etc. Id est, niatn ipsi Deum videbunt. Et claudi qui terrenis ad-
nolite ante judicii tempus de laude hominis ferre hocrebant, et de coelestibusminime cogitabant, per
sententiam, quia scriptum est, ne laudes hominem mansuetudinis humilitatem, ad terram viventium
in vita sua. currant, ut impleatur in eis : Beati mites, quoniam
Et tunc laus erit unicuique a Deo. De humaua ipsi possidebunlterram. Et leprosi, qui immensa vi-
laude se habere sermonem hic evidenter ostendit, tiorum mole gravati languebant, pcenitentiam agen-
cum dicit, meritorum veritatem in sola Dei laude tes, consolationem accipiant, et impleatur in eis:
consistere, ille vero laudabilis est, quem Deus lau- Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur.Et sur-
daverit, qui omnia occulta et invisa cognoscit. di, qui audiendi aures minime habebant, jam modo
EVANGELIUM MATTHJEI, CAP.XI. justitiam cordis auribus hauriant, et impleatur in
« Cum audisset Joannes in vinculis opera Christi, eis : Beali qui esuriunl et siliunt justiliam, quoniam
< mittens duos de discipulis suis ait illi: Tu es qui ipsi saliubuntur. Et qui prius mortui erant Deo, et
« venturus es an alium exspectamus ? Et respondens B vivebant sseculo, misereantur per pcenitentiam ani-
« Jesus ait illis : Euntes renuntiate Joanni quse au- mae suae, et vivant, et impleatur in eis : Beati mise-
« distis et vidistis. Caeci vident, claudi ambulant, ricordes, quoniam ipsi misericordiam conseouentur.
« leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resur- Et qui prius pauperes erant virtutibus, impieantur
< gunt, pauperes evangelizantur. Et beatus est qui Spiritu sancto, et evangelizent, ut dicatur de his :
« non fuerit scandalizatus in me. Illis aulem ab- Quum pulchri super montes pedes evungelizanlium
« eunlibus, cospit Jesus dicere ad turbas de Joanne: pacem, evungelizunliumbona (Isai. LII).
« Quid existis in desertum videre ? Arundinem Et beatus est, qui non fuerit scandalizatus. (Ex
« vento agitatam ? Sed quid existis videre ? Homi- Greg.) Quid est ergo dicere, beatus est, qui non fue-
« nem mollibus vestitum ? Ecce qui mollibus ve- rit scandalizatus in me ? nisi aperta voce abjectio-
« stiuntur in domihus regum sunt. Sed quid existis nem mortis susehumilitatemque signare ? Ac si pa-
c videre ? Prophetara ? Etiam. Dico vobis, et plus tenter dicat, mira quidem facio, sed abjecta perpeti
« quam prophetam. Hic est enim de quo scriptum non dedignor, quia ego moriendo subsequor. Caven-
« est: Ecce mitto angehim meum ante faciem tuam, dum valde est homiuibus, ne in me mortem despi-
« qui prseparabit viam tuam ante te. i ciant, qui signa venerantur.
Cum audisset Joannesin vinculis opera Chrisli, mit- G Illis aulem abeunlibus ccepit Jesus dicere ad tur-
tens duos de discipulis suis, ait illi: Tu es qui ven- bas de Joanne : Quid existis in desertum videre? etc.
turus es, un alium exspectamus? (Ex Beda.) Qui ve«- Hoc videlicet non asserendo, sed negando intulit.
turus est, id est, quem prophetse venturum praedi- Arundinem quippe, mox ut aura contigerit, in par-
carunt. Non ait: Tu es qui venisti, sed lu es qui tem flectit, et quidper arundinem, nisi carnalis ani-
venturus es, et est sensus, manda mihi, qui interfi- mus designalur, qui mox favore, vel delractione
cieudus ab Herode, et ad inferna descensurus sum, tangitur, in partem quamlibet inclinatur. Si enim ab
utruui te et in inferis debeam nuntiare, qui nuntiavi humano ore aura favoris flaverit, hilarescit, extol-
superis, an non conveniat Filio Dei, ut gustet mor- litur, totumque se quasi ad granam fleclit; sed si
tein, et alium ad hsecsacramenta missurus es. inde ventus detractionis eruperit, unde Iaudis aura
Et respondens Jesus, ait illis: Euntes renuntiate veniebat, mox hunc quasi ad partem alteram, ad vim
Jodnni quw vidistis et audislis : cwci vident, claudi furoris inclinat. Sed arundo vento agitata Joannes
ambulant, leprosi munduntur, surdi audiunt, mortui non erat, quia hunc nec blandum gratia, nec cujus-
resurgunt, pauperes evangelizantur, et beatus est qui libet ira asperum faciebat, nec prospera hunc eri-
non fueril scandalizatus in me. (Ex Fulgent.) Aliud gere, nec adversa noverant inclinare.
cnim tantum audierunt, aliud tantum viderunt: au- D Sed quid exislis videre, Iwminem moliibus vesti-
dierunt enim quod surdi audirent, quod pauperes lum? Ecce qui mollibusvestiuntur in domibus
regum
evangelizarentur, viderunt autem csecos videntes, sunt. Camelorumetenim pilis veslitus Joannes fuisse
claudos ambulantes, leprosos mundatos. Renunliale describitur. Non ergo coelesli, inquit, sed terreno
Joantii, etc. Ac si diceret, nunliate Joanni, quia ego regno militaut hi, qui.pro Deo perpeti aspera fugiunt,
sum de quo propheta dicebat: Deus ipse veniet, et sed solis exlerioribus dediti, praesentis vitoe molliti
salvos nos faciet (Esa. xxxv). Caecivident, ut implea- sunt, et delectationem quoerunt. Nemo. ergo exisli-
tur illud propheticum : Tunc aperientur oculi cwco- met in luxu aique studio vestium, peccatum deesse,
rum. Claudi ambulant, ut implealur : Tunc saliet si- quia si hoc culpa non esset, nullo modo Joannem
cut cervus claudus. Surdi audiunt, ut impleatur: Et Dominus de vestimenti sui asperitate laudasset.
aures surdorum putebunt. Spiritualiter Joannes le- Quamvis hoc quod Joannes non esset vestitus mol-
gem significat: Ergo Joannes in vinculis lex vincta libus dicitur, per significalionem intelligi aliter po-
in Judaeis, misit duos Scribas et Pharisaeos : Tu es test. Mollibus enim veslitus non fuit, quia vitam
lex, interrogat Christum, uteum praedicet. Respon- peccantium, uon blandimentis fovit, sed vigore as-
PATROI>.CII. II
525 SMARAGDIABBATIS 524
perse invectionis inerepavit, dicens: Genimina vi- A , commendatur, qui cum tantae virtutis esset, ut Chri"
perurum, quis vobk demonslruvit fugere a venlura stus credi potuissat, elegit solide subsistere in se,
ira (Malth. m) ? ne humana opinione raperetur inaniter super se.
Sed quid existis videre? Prophetam? et jatn dico Nam confessusest, et tton neguvil, confessusest, quia
vobis el plusquam prophetam. Prophetae quippe mi- non sum ego Chrislus. Sed quia dixit, non suro,
nisterium est, ventura dicere, non etiam demonstra- negavit plane quod non erat, sed non negavit quod
re. Joannes ergo plusquam propheta est, quia eum, erat, ut veritatem loquens, ejus membrum fieret,
quero prsecurieridoprophetaverat, etiam ostendendo cujus sibi nomen fallaci.ter non usurparet.
nuntiabat. El inlerroguverunteum. : Quid ergo? Elias es tu ?
Hic est de quo scriptum est: Mitto angelum meum Et dixit: Non sum. Timendmnest enim, ne minus
ante faciem luum, qui prmparavii viam tuam ante te. inlelligentes contraria putent Joannemdixisse, quam
Quod Grsece &yye\os,angelus Latine nunlius dicilur. Christum. Christus dixerat : Elias jam venit, el ipse
Recte ergo, qui nuntiare supemum judicem mitti- est Joannes Baptista. Joannes interrogatus, respon-
tur, angelus vocatur, ut dignitatem servet in nomi- dit. Non sum Elias, utrique enim veritatem dixe-
ne, quam explet operatione. Alium quidem nomen runt. Si proprietatem interroges, Joannes Joannes
est, sed vilaenomine inferior non esl. Sod et omnes B . est, et Elias Elias est. Joannes aulem recte de pro-
qui sacerdotii nomine censentur, angeli vocantur, prielate personae suse respondit, Non sum Elias.
propheta atteslante, qui ait: Labia sacerdotiscusto- Dominus vero de proefiguratione recte dicit : Ipse
diunt- scienliam, et legem requirunt ex ore ejus; quia est Elias. Nec Joannes falsum, nec Oominus falsum,
angelus Domini exefcituum est. Nec non etiam unus- ipsa prsefiguralione venit iste, qua proprietate ven-
quisque fidelium, in quantum sufficit, in quantum turus est Elias.
graliam supernaeaspirationis accipit, si a pravitate Joannes igitur in spiritu Elias erat, in persona
proximuin revocat, si exhortari ad bene operandum Elias non erat. Quod ergo, Doininus fatetur de spi-
curat, si seternum regnum vel supplicium erranti ritu, hoc Joannes denegat de pprsona, quia et ju-
denuntiat, cum verba sanctaeadrnonitionis intendit, stum sic erat, ut et discipuhs Dominus spiritalem
profecto angelus existit. de Joanne sententiam diceret; et Joannes in turbis
HEBDOMADA I ANTE NATALEM DOMINI, carnalibus, non de suo spiritu, sed de corpore re-
HOCEST, sponderet.
Pnphela es tu ? Et respondit: Nmt. Ideo prophe-
DOMINICAQUARTA ADVENTUS. tam se csse non ucil, quia majorem se prophetis
EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTQLI AD PHILIPPENSES, C esse cognoscit, quia (jtiem prophete venturum fore
CAP.III. dixenint, iste digito demonslravit, dicens : Ecce
«Gaudete in Bomino seraper, iterum dico gaudete. t agnus Dei, eccequi tbllil peccala inundi.
IIujus epistolw exposilionem in Hebdomadupost Dixerunt ergb ei : Quis es, ut respbttsum demus
Penlecoslenvicesimaquurta require. his qui miserunt nos ? Quid dicis de le ipso? Ail :
EVANGELLUM JOANNIS, CAP.I. Ego vbxclamantis in desertb, dirighe viatn Dmnini,
« Miserunt Judcei ab Hierosolymis sacerdoles et sicut dixit Isaias prophelu. Vocem se esse Joannes
« Levitas ad eum, ut interrogareut eum: Tu qujs es ? asserit, quia verbum prsecedit. Primum enim vox
« Et confesstis est,. et non negavit. Et confessus est, sonat Joannis, ut verbum sequatur. Adventum ita-
« quia non sum ego Chrislus. Et interrogaveruut que dominicum prsecurrens vox dicitur: Quia per
« eum. Quid ergo ? Elias es tu ? Et dixit; Non sum, ejus mysterium patris verbum ab hominibus audi-
« Propheta es tu ? Et respondit: Non. Djxerunt ergo tur. Illud scilicet, de quo Joannes ait : In principio
« ei : Quis es, ut responsum demus his qui mise- erat Verbum, et verbum erat apud Detnn , et Deus
« runt nos ? Quid dicis de leipso ? Ait: Ego vox erai Verbutn, qui etiam in deserlo claraat, quia de-
« clamaniis in deserto, dirigile viam Domini, sicul relicioe ac destituise Judsese, soiatium redempioris
« dixil Isaias propheta. Et qui missi fuerant, erant " annunliat. Quid autem clamat, insinuat cum sub-
< ex Pharisseis. Et inlerrogaverunt eum, el dixerunt jungit: Dirigite viam Dotnini, sicul dixil Isaias pro-
« ei: Quid ergo baplizas, si tu non es Christus, ne- phela (Isai. XL): Via Domini ad cor dirigitur, cum
« que Elias, nec prophela? Respondit eis Joannes, veritatis sermo humiliter auditur, via Domini ad cor
« dicens : Ego baptizo in aquam, medius autem ve- dirigitur, cum ad praeceptumvitoeprseparatur.
« strum stelit quem vos nescitis. Ipse est qui post El qui missi [uerant, erant ex Phariswis. Et in-
« me venturus esl, qui ante me factus est, cujus terrogaverunl eum, et dixerunt ei: Quid ergo bapti-
« ego non sum dignus, ut solvam ejus corrigiam zas, si lu non es Chrislus, neque Elias, neque pro^
< calceamenti. Hoecin Bethania facla sunt trans Jor- plteta? Quodquia non studio cognoscendseveritatis,
< danem, ubi erat Joannes baptizans. i sed malitiseexercendae ssmulationis dicitur, evan-
Miserunl Judwi ab Ilierosolymis sacerdotes et Le- gelisla lacite innotuit, qui subjunxil, dicens : El.-qui
viias ad Joannem, ut inlerrogarenl eum : Tu quis es?1 missi fuerant, erant ex Phuriswis, ac si aperle dicat;
Ei cottfessusest, el non negavd. El confessusesl, quia\ Illi Joaniiem de suis aclibus requirunt, qui doctri-
non sutu egq Chrhtus, His.verbis Jeannis iiumili.tas i na.ninesciuiit qu»rere, sed invideie.
S25 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 526
Respondit eis Joannes, dicens : Ego baptizo in A est, non sufficio omnia Christi ad liquiduin, sublato
aqua. Joannes non spiritu, sed aqua baptizalorum verborum velamine, revelare mysteria.
corpora Iavit, sed tamen per veniam non Iavat. Cur Hwc in Bethania facia sunt irans Jordanem, uiti
ergo baptizat, qui peccata per baptisma non relaxat, Joannes baptizans. Bethania villa est in secundo ab
nisi ut praecursionis suse ordinem servans, qui na- Elia milliario, in latere moutis Oliveli, ubi salvator
sciturum nascendo prsevenerat, baptizaturum quo- Lazarum suscitavit. Bene prsecursor Domini nostri
que Dominum baptizando praeveniret, et qui prsedi- in Bethania dicitur baptizasse, nam Bethania domus
cando factus esl praecursor Christi, baptizando eliam obedientiae interpretatur, ut demonstraret per obe-
praecursor ejus fieret imitatione sacramenti. dientiam fidei omnes ad Christi baptisma debere
Medius autem veslrum stelit, quem vos nescitis. In pervenire.
medio ergo hominum et stetisse Salvator asseritur Hactenus dierum Dominicarum festivitatumque mul-
et nesciri, quia per carnem apperens , et visibilis tarum expositiones, juvante Christo, absolvimus.
stetit eorpore et invisibilis majestate. Dehinc sanctbrum mariyrum, virginum et con-
fessorum expositionesponemus.
(jEa;Beda.) Lucas enim in hoc loco ait: Ipse nos
baptizavit in spiritu sancto et igni, hoc est, et purga- IN NATALI APOSTOLORUM.
tione sanctificationis, et probatione tribulationis. B EPISTOLA BEATIPAULIAPOSTOLI ADROHANOS,
Potest autem idem spiritus sancti etiam uomine CAP.VIII.
ignis sanctificatus intelligi, quia et incendit per « Scimus auoniam diligentibus Deum omnia coope-
amoreni, et per sapientiam corda quae replel illu- « rantur in bonum, his qui secundum propositumvo-
minat. < cati sunt sancti. Nam quos praescivit et prsedesti-
Ipse est qui post me venturus est, qui ante me fa- < navit confbrmes fieri imaginis filii sui, ut sit ipse
ctus est. (Ex Greg.) Sic namque dicitur : ante me < primogenitus in multis fralribus. Quos autem prse-
factus, ac si dicatur : ante me positus. Post me ergo «destinavit hos et vocavit. Et quos vocavit, hos et ju-
venit, quia postmodum nalus. Ante me autem factus < stificavit. Quos autem justificavit, illos et magnifi-
est, quia mihi prselatus, sed haec paulo superius di- < cavit. Quid ergo dicemus ad haec?Si Deuspro nobis,
cens, etiam praelationis ejus causas aperuit, quia < quis contra nos? Qui eliampropriofilio suo nonpe-
prior me erat, ac si aperte dical: Inde me eliam post « percit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Quo-
natus superat, quo eum nativitalis suse tempora non « raodo non etiam cum illo omnia nobis donavit?
angustant. Nam qui per malrem in tempore nasci- < Quis accusabit adversus electos Dei ? Deus est qui
tur, sine lempore est a patre generatus. Qui quantae «jtistiiicat. Quis est qui condemnet? Chrislus Jesus
reverenlise hunjilitatem habeat suhdendo inanifestat. « qui mortuus est, imo qui et resurrexit, qui est ad
Cujus non sum dignus, ut solvam ejus corriyiam « dexteram Dei, qui etiara inlerpellat pro nobis.
calceamenti, etc. Mos apud veteres fuit, ut si quis « Quis ergo nos separabit a charitate Christi?
eara quse sibi competeret accipere uxorem nollet, « Tribulatio an angustia, an fames, an nuditas, an
ille ei calceamenlum solveret, qui ad hanc sponsus « periculum, an persecutio, an gladius. Sicutscri-
jure propinquitatis veniret, quid igitur inter homi- « ptum est: Quia propter te mortificamur tota die,
nes Christus, nisi sanctae Ecclesiae sponsus apparuit, « aestimati sumus sicut oves occisionis. Sed in his
de quo et iste Joannes dicit : Qui habel sponsam « omnibus superamus propter eum qui dilexit nos.
sponsus est (Joun.m), sed quia Joannem homines « Certus sum enim quia neque mors, neque vita,
Chrislum esse pulaverunt, quod et iste Joannes ne- « neque angeli, neque principatus , neque virtutes,
gat. Recte se indignum esse ad solvendum corri- « neque instantia , neque futura , neque fdrtitudo,
giam ejus calceamenti denuntiat, ac si aperte dicat: « neque altitudo, neque profundnm, neque creatnra
Ego redemptoris vestigia denudare non valeo, quia « alia poterit nos separare a charitate Dei, quse est
sponsi nomen mihi immeritus non usurpo. Quod ta- «in Christo Jesu"Domino nostro. »
men intelligi et aliter potest, quis enim nesciat, Scimus quoniam diligentibus Deum omnia coope-
tantum eniro omnia cooperan-
quod. calceamenta ex mortuis auimalibus fiant, in- rantur in bonum. In
caijiatus vero Dominus veniens, quasi calceatus ap- tur in bonum, et collaudant hi qui diligunt Deum,
paruit, qui in divinitate sua morticina corruptionis ut et ipse spiritus adjuvet, nec dedignetur divina
nostrae assumpsit, sed hujus incarnationis myste- natura dux esse itineris ab bonum.
rium humanus oculus penetrare non sufficit. Corri- His qui secundum propositum vocati sunt sancti.
non ex operibus
gia ergo calceamenti est ligatura mysterii. Joannes Id est, secundum quod proposuit,
fide et san-
itaque solvere corrigiam calceamenti ejus non valet. legis, nec legaiibus sacrificiis, sed sola
credi-
quia incarnalionis mysterium , nec ipse investigare guinis sui effusione, salvare quos prsescierat
sufficit, qui hanc per prophetise spiritum agnovit. luros, et quos gratis vocavit adsalutem, multo
Solvere calceamentum nudare est membra, quae magis glorificavit operantes.
ab ipso teguntur, et nudtim verbum, id est, divini Nutn quos prcescivitet prwdestinavit. Prsedesfinare
sermoais evidentissime quis poterit speculando ex- non idem est quod prsescire, quia prsescientia prse-
plicare sermonem, ni forle aliquibus iraaginibus ex- destinationem ralione prsecedit. Nam quos praesci-
plicare, et hoc est quod dicit: Non sum dignus, id vit bonos prsedestiuatione, reddit beatos. Ergo quos
527 SMARAGDIABBATIS 528
pr.evidit conforroes Christi fuluros in vila, voluit, A Qui eiiam proprio filio suo non pepercit, sed pro
alque proposuil, ut fierent conformes in gloria, si- nobis mnnibus tradidit ilhun. Permisit tradi, ut tra-
cut dixil: Qui configurabit corpus humiiitalis no- dcntis manerct Iibertas arbitrii, et nobis per domi-
siros conforme corpori claritalis suw (Pltilipp. m). nicas passiones palientise proponeretur exemplum.
Ut sil ipse primogenilus inmultis fralribus. Secun- Sed pro nobis omnibus, hic adverte, quod non pro
diun quod unigenilus dicilur, fratres non habet, aliquantis, sicut prsedestinationis error oestimat,
hoc esl, secundum divinitatem. Secundum id autem sed pro omnibus tradidit illum.
quod primogenitus dicitur, fratres habet, hoc est, (Ex Orig.) Non solum pro sanctis, nec solum pro
secundum humanitatem, unde est et illud : Primo- magis, sed pro et minimis omnino, qui sunt in Ec-
genilus ex morluis , ut sit ipse primalum tenens ex clesia, tradidit filitim proprium pater, et ideo nullus
resurreclionc moriuorum. in Ecclesia scaudalizandus, vel contemnendus est.
Quos aulem prwdestinavit hos et vocavit. Non pu- Quomodo non etiam cum illo omnia nobis donavit?
temus, quod praedestinatio vim nolentibus faciat. Quid polesl habere charius, quod nobis neget, qui
Vocando autem volentes colligit non invitos, vocan- filium unicum non negavit? Ac si diceret: Nulla
tur aulem ul per prsedicationem credant. Credentes est, sive visibilis, sive invisibilis creatura, quae filio
autem pcr baptismum justificantur, et postmodum B possit aequari. Etsi creator ipse donatus est nobis,
magnificantur, id est, glorificantur, aut nuuc in vir- quomodo non cum ipso omnis nobis creatura dona-
tutibus gratiarum , aut poslmodum in beata ventu- bitur? Et hoc dupliciter intelligendum, si enim ha-
ri sseculi resurrcctione. beamus in nobis Christum, secundum hoc quod ver-
El quos vocavit hos et juslificavit, quos autem, elc. bum et sapientia et veritas, et justitia, et pax est,
His qui secundum propositum bonum et bonam vo- etcoetera omnia quse de eo scripta sunt, cum hac
liintalcm , quam circa Dei cultum gerit vocaulur, plenitudine virlutum nobis omnia donabunlur, ut
ipsi suiit qui serundum propositum vocati dicunlur, omnia queecunque creavit Deus visibilia et invisi-
et isti sunt qui vocati justificantur el juslificati glo- bilia, occulta et nianifesta, lemporalia et seterna,
rificanlur. Illa gloria in praesenti sseculo, de qua cum Christo pariter habeamus, et alio modo, cum
Apostolus ait: Nos autem otnnes revelata facie glo- ipso omnia nobis donavit, hoc est, ipsi ut haeredi,
riam Domitii speculantes, in eamdem imaginem trans- nobis vero ut cohseredibus, ejus pariter cum ipso
formamur a gloria ad gloriam in futuro cum corpus nobis universa perfrui dabitur creatura.
humililalis noslrw surget in gloriam. Quis accusabit adversus eleclos Dei ? Deus qui ju-
(Ex Augusl.) Quod.vero superius ait: Conformes stificat. Videtur mihi quod ait: Quis accusabit ele-
fieri imaginis fiiii ejus sic inlelligitur, quia sicut ^1 ctos Dei?'-«lediabolo dicere, nullus est enim ita ele-
ille, immorlale corpus habebimus, conformes facli ctus, et ita magnus quem ille non audeat accusare,
in hac parle, non patris imaginis, aut spiritus san- nisi illum solum qui peccalum non fecit, qui et di-
cti, scd tantummodo filii, quia de hoc fides sana cebat: Nunc venit princeps hujus mundi, el in me
accipitur : Verbum caro faclum esl. Potest et sic nihil invenit; sed quamvis ille exerat nequitiam
accipi, ut quemadmodum nobis ille mortalitate, ita praepositi sui, Deo justificante et delente iniquila-
uos illi efficiamur immortalilate conformes. tem electorum suorum, quid proficiet accusator ?
Quid ergo dicemus ad hwc? Si Deus pro nobis, Quis est qui condemnet? Chrislus Jesus qui tnor-
qtiis conlra nos ? Yult oslendere, quod nemo possit tuus est, imo qui el resurrexit,qui esl ad dextratn Dei,
nocere, vel impcdire eos qui diligentes Deum dili- qui eiiam inlerpellal pro nobis. Sed cum Christus
£uutur a Deo, quo minus gloriam, quae promissa pro eis mortuus sit, imo potius a mortuis resur-
est, consequantur, eo quod perfecta , quse in illis rexit et stat a dextris patris et interpellat pro his,
est, charitas foras omnem causan},mortalis timoris quis eos poterit condemnare? Aliter : Videtur hoc
expeilaf confra Judaeos taciteloqui: Nunquid accusare pote-
(Ex Orig.) Quomodo pro nobis sil Deus manife- ritis fideles Chrisli venienles ex gentibus, quicre-
sluin est ex his quse supra exposuit, id est, quod dentes gratise, mandata legalia prselermittunt, qui
spirilus Dei habiial in nobis, vel quod Christus esl in justi signis et virtutibus demonslrantur? Aul quis
nobis, vel quod spirilu Dei agimur et spiritum ado- hos qui per regeneralionem abluti et sanctificati
piimiis accepitnus, vel quod sumtts filii Dei, et hmre- sunt, pro prislinis audebit accusare, delictis, sub-
des et cbhmredesChristi, vel quod primitias spiritus audiendum? Nunquid Deus qui justificat, aecusabit?
accepimus, et quod ipse spiritus interpetlat pro nobis, Nunquid Christus viventes in suis juslificationibus
vel quod otnnia nobis cooperantur in bonum, vel condemnabit, pro quibus mortuus est, et pro quibus
quod secundum propositum vbcati sumus, et prmca- interpellat patrem , ac pro eis infaligabilis advoca-
gniti, et juslificaii, et prwdestinati, et glorificali. Ho- tus assistit? Inlerpeflare enim palrem pro nobis
rum elenim omniiim veluli anacephaleosi utens, ett dicitur, dum semper ei hominem, quem suscepit,
simul omnia repetens, ait: Quid ergo dicemus ad! quasi noslrum pignus ostendit.
hmc, hoc est, ad hsec omnia quae supra diximus, cEx August.) Cum pro his, inquit, omnibus bene-
quia si sic Deus pro nobis est, ut hsec nobis cunctai ficiis, quse couseculi sumus, fixi et radicati sumus
concesserit, quis esse adversnm nos poterit? in charilale Dei, quig nos ab ea poterit separare ?
 529 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. SSO
Tribulatio si venerit, dicemus ad Deum : In tribu- Atate j. Dei, quw esl in Christo Jesu Domino nbscru.
latione dilatasti me (Psal. iv) : Angustia si fuerit, sa- Etiam si alia crealura, id est, alterius regionis, quse
pienlise Dei et scientise latitudinem requiremus, in in alia rerum natura .seposila sit, de inferis possit
qua nos angustare non poterit mundus, sed per di- resurgere, separare nos a creatore, cui anima eliam
vinarum mystice et spiritaliter scripturarum equi- morte jungenda est, non valeret.
tabo amplissimos campos. Persecutionem si patior, EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XV.
et confiteor Christum meum coram hominibus, cer- « Hoc est prseceptum meum, ut diligatis invicem,
tus sum quia et ille me confitebitur coram patre « sicut dilexi vos. Majorem hac dilectionem nemo
suo, qui in coelisest (Matth. x). Fames si adfuerit, « habet, ut animam suam quis ponat pro amicis
turbare me non potest, habeo enim panem vitse, qui « suis. Vos amici mei estis, si feceritis quae ego
de coelo descendit (Joan. n). Nuditas me non con- < praecipio vobis. Jam non dicam vos servos, quia
fundit, indutus sum enim Dominum Jesum Chri- < servus nescit quid faciat Dominus ejus. Vos autem
stum (Rom. xm). Periculum non timebo, Dominus « dixi amicos, quia omnia qusecunque audivi a Palre
enini illuminalio mea et salus mea, quem titnebo? « meo, nota feci vobis. Non vos me elegislis, sed
Gladius lerrere me non potest, habeo enim mecum « ego elegi vos, ut ealis et fructum afferatis, et fru-
gladium spiritus , quod est verbum Dei, vivens et J$ I « ctus vester maneat: ut quodcunque petieritis pa-
efficax, et penetrabilior omni gladio ancipili. Illius « trem in nomine meo det vobis. s
enim charitas qui nos dilexit et nostrum ad se ra- Hoc est prmceptutn mcum, ut diligatis invicem, si-
puit affectum, cruciatum corporis et dolorem nos cut dilexi vos. (Ex August.) Ut quid enira nos dilexit
senlire facit, ideo ergo in his omnibus superamus. Christus, nisi ut possimus regnare cum Christo? Ad
(Ex Orig.) Videtur enim posse hsec agere, ut a hoc nos diligere debemus, ut habeamus Deum, et
charitate Dei separemur. Mors et fortassis angeli, maneamus in Deo, et si sic qui se diligunt, Deum
et principalus, et virlules adversantes nobis, sine diligunt, et bsec est dilectio, ut sit Deus omnia in
dubio el praesentia, quae sunt utique lubrica et ca- omnibus (I Cor. xv),
duca, sed et profundum, potest similiter intelligi, Majorem hac dileclioncm mmo habet quam ut
vita autem futura et altitudo et creatura, aliquo mo- animatn suam ponat quis pro atnicis suis. In hoc
do a charitate Dei separare nos conantur. Non olio- Christi dileclio supereminet in nos, quia veuil, ut
sum videtur exponere, nisi quis forte dicat hyperbo- animam suam poneret pro inimicis suis, ad hoc la-
lice hsec Aposlolum dicere, hoc est, non solum per men ut ex inimicis faceret amicos, sed non omnium
ea quse accidere possunt, sed ne per ea quidem quae est martyrium, tamen omnium beneficium est in
venire omnino non possunt, ullo paclo a Dei chari- Q ( fratres. Qui veram substantiam suam fratri in ne-
tale deflectimur. cessitate posito non tribuit, quomodo animam suam
(Ex Aug.) Nemo nos inde separet minando mor- in persecutione daturus est pro fratre suo ? Virtus
tem, idipsumenim, quod diligimus Deum, mori n»n vero hujus charitatis est in pace sua distribuere pro
potest. Nisi dum non diligit Deum, cui mors ipsa est, Christi amore ut possit in perturbatione se ipsurr*
iion diligere Deum. Nemonos inde separet pollicendo tradere pro nomine ejus.
vitam. Nemo enim ab ipso fonte separat aquam. Vos amicimei eslis si fecerilis quw ego prmcipio uft-
Non separat angelus; non enim est angelus, cum bis. Magna est dignitas amicum esse Dei, sed viden-
inhseremus Deo, nostra mente potentior. Non sepa- dum est, quibus gradibus ad hanc celsiludinem per-
rat virtus, illa scilicet, quoepoleslatem lenebrarum veniatur. Subjungit: Si fecerilis ea quw ego pmcipio
in hoc mundo tenet, toto mundo est omnino subli- vobis. Ac si aperle dicat : Gaudetis de culmine, pen-
mior mens inhserens Deo. Non separant instantes sate quibus laboribus venitur adculmen. Magna est
moleslise, hoc enim leviores eas sentimus quo ei a misericordia largitoris nostri, servi non fuimus digni,
quo nos separare moliuntur arclius inhaeremus. et amici vocamur, ideo subjungit.
Non separat promissio fulurormn, nam ct quidquid Jam.non dicum vos servos, quia servus nescit quid
boni futurum est, certius promittit Deus, et nihil est D1 faciat Dominus ejus. Aliud est servum timoris, aliud
ipso Deo melius, qui jain profecto bene sibi inhserem- amoris, quse duo exempli gratia ipsa veritas in hoc
tibus prsesens est. eodem Evangelio exprimit, dicens : Servus non ma~
Certus sutn etiim. Non dixit, opinor, sed certus net in domo in wternum, filius autem manet. Filius
sum quod fideles Chrisli non separat 28)ejus chari- vero servil palri propter amorem, servus autem pro-
tate, nec mors, nec vila, id est, nec persecutio, quse pler timorem, de quo servitio Dominus dixit : Jam
nunc spem vitse ingerit, nunc terrorem mortis in- non dico vos servos, sed amicos, quia filii nonservi,
tentat, neque potestas adversa transfigurans se in ideo et amici, quia servus nescit quid faciat Domi-
angelum lucis, audienda est. Neque forlitudines, quia nus ejus. Nescit enim voluntatem Domini sui, qui
vasa forlis diripienlur, qui per Christum ligalus est. per timoris amaritudinem servil Domino suo, et non
j" Neque alliludo , neque profundum. Id est, neque per charitatis dulcedinem, quasi patri serviat.
astrologia, neque necromantia, quia et illa altitudi- Vos autem dixi amicos, quia' omnia quwcunqtteau-
iieni sursum, et ista infernum scrutantur deorsum. divi a patre meo, noia feci vobis. Quoe sunt onmia,
Neque crealura alia poterit nos separare a chari- quse audivit a patre , quaj nola fieri voluit servis
 531 SMARAGDIABBATIS 552
guis, ut eos perficeret amicos suos, nisi gaudia in-- A Ut possimus et ipsi consolari eos qui in omnipres-
ternae charitalis, nisi illa fesla supernae patriae, quae! sura sunt. Id est, proplerea nos liberat, utipsi pos-
noslris quolidie menlibus per aspirationem suii simus alios consolari, formam nobis dat alios coh-
anioris imprimit, sed haec cognitio, quse nunc ex; solandi et per exhortationem, qua ipsi per volunta-
parte proficit, in illa pleiiitudine scientioe perficie- tem Dei alios consoiamur, agnoscimus quod Deus
tur, de quo Apostolus ait : Cum autem venerit quod! neiuinem derelinquat, et multo magis in futuro re-
perfectum esl, evacuabilur quod ex parte est (I Cor. munerabitur, quos in praesenti sseculo cqnsolatur.
xm), hoc enim Dominus discipulis.se fecisse dixit, Quottiamsicul abundant passiones Chrisliin nobis.
quod facturus esse sciebal. Id est, passiones pro nomine Christi.
Non vosnxeelegislis,sed ego elegi vos. Haecest af- Ila et per Cltrisiumabundal consolationostra. Per
fabilis gratia, quse prsevenil nos, ut simus amici ex hanc consolalionem et ipse in via, manifestavisione,
servis, ideo nobis non subrepat superbia, quasi pro sub lerapore evocationis eruditur, et quando ipsa
noslris merilis aliquid acciperemus, dum filii irae vel Petrus de carcere liberabantur.
fuimus, nunc aulem filii Dei per gratiam effecti su- Sive aulem tribulamur pro vestra exhorlatione et
mus, sine qua nihil possumus facere, ut paulo ante salute, etc. Id est, duplex nobis tribulationis est,
ipsa veritas ail : Sine me nihil poteslh facere. 3 catisa, vel dum salutem vestram, quse Christus est,
B
Et posui vos, ul eatis et fruclum afferaiis. Posui ad prsedicamus, vel dum exemplum toleranlise vobis
gratiam, plantavi ut ealis volendo, fructus afferatis nostra afuiclione prsebemus.
operando. Eatis enim volendo dixit : Quia velle ali- Scientes quoniam sicul socii pussionis eslis, sic eri-
quid facerejam menteire est, qualem vero fructum lis el consolulionis. Scientes, id est, spe firmissima
afferre debeant sultjungil. retinentes.
Et fruclus vesler maneat, ut quodcunque petieritis EVANGELIUM LUC^E, CAP.XIV.
patrem in nomine tneo det vobis. Nomen filii Jesus « Si quis venit ad me, et non odit patrem suum,
est, Jesus autcin salvator, vel etiam salutaris dicitur: « et matrem, eluxorem, et filios,et fralres etsoro-
Ille ergo in nomine salvatoris petit, qui illud petit, « res, adhuc aulem el animam suam, nonpolestmeus
quod ad veram salulem perlinet. Nam si id quod « esse discipulus, et qui non bajulat crucem suam,
noii expedial petilur, non in nomine Jesu petitur. « et venit posl me, non potesf meus esse discipulus.
< Quis eniiri ex vobis volens turrim aedificare,nonne
IN NATALI UNIUS CONFESSORIS.
« prius sedens, computat sumptus qui necessarii
F.PISTOLA HEAM PAULIAPOSTOLI AD COMNTU.II, < sunt, si habeat ad perficiendum? Ne posteaquam
CAPUTI. j'J « posuerit fundamentum, et non
potuerit perficere,
« Benediclus Deus et Pater Domini nostri Jesu « omnes qui vident incipiant illudere ei dicentes :
i Christi, Pater misericordiarum et Deus lotius « Quia hic homo coepit sedificareet non potuit con-
i consolalionis, qui consolalur nos in omni tribu- « summare. Aut quis rex iturus committere bellum
« lalione noslra, ut possimus et ipsi consolari eos, '« adversus alium regem, non sedens prius cogitat si
« qui in omni pressura suntper exhortalionem,qua « possit cum decem millibus occurrere ei qui cum
« exliortamur et ipsi a Deo. Quoniara sicut abun- « viginti millibus venit ad se. Alioquin adhuc illd
« danl passiones Chrisli in nohis, ita et per ipsum « longe agente, legationemmitlens rogat ea qusepacis
« abundat consolatio nostra, sive autem tribuiamur « sunt. Sic ergo omnis ex vobis qui non renuntiat
« pro vestra exhortalione et salute, sive consolamur « omnibus quse possidet, non ])Otest esse ffieus di-
« pro vestra consolalione, quse operatur tolerantiam « scipulus. i
« earumdempassionum, quas et nos palimur, tit spes Si quis veiiit ad me, et non odit palrem suum, et
« nostra firma sit pro vobis, scienles quoniam sicut matrem, et uxorem, elc. (Ex Beda.) Pereunclari li-
« socii passionum estis, sic erilis et consolalionis, bet quomodo parentes et Carnaliter propinquos
< in Chrislo Jesu Domino nostro. i _T praecipimurodisse, qui jubemur et inimicos ililigere,
BenediclusDeus el Pater Domini nostri Jesu, etc. et certe de uxore Veritas dixit: Quod Deus junxit,
Subintelligendura, Dominus noster benedicit Deum, homo nbn separet (Matlh. xix), et Paulus ait: Viri,
quod consolationem ideo accipiunl sancti, ut ipsi diligile uxares veslras, sicul et Chrislus Ecclesiam
alios cpnsolentur. (Ephes. vi). Ecce discipulus uxorem diligendam prse-
Paler misericordiarum. Id est,quiaex ipso nala est cipit, curn magister dicit : Qui uxorem non odit,
misericordia, et tamen junior illo non est. non potestesse meus discipulus,nuiiquid aliudjudex
Et Deus totius consolationis,qui consolaiur nos. nuntiat, aliud prseco clamat ? An siniuletodissepos-
Ideo dixit tolius consolationis, quia eos plene alque sumus et diligere? sed si vim prsecepti perpendimus,
ut eos
perfecle in laboribus consolatur, et consolatio cura utfumque agere per discretionem valemus,
tribulalione compensat, sicut dixit in psalmo : Se- qui nobis carnis cognatione conjuncli sunt, et quo
cundum multitudinem dolorum meorum consolaliones proximos novimus diligamus, et quo adversarios in
tuw delectaverunt animam meam (Psal. xcm). via Dei patimur odiendo et fugiendo nesciamus. Ut
In otnni tribulatione et consolaliotie.Id est, non in atttem Dominus demonstraret hoc erga proximos
aliquibus, sed in omnibus. odiuni, non de inaffectione procedere, sed de chari=
555 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 554
tale, addidit protinus dicens : Adhuc et anim.am A sperare veniam debemus, qui in illo tremendo exa-
suam. Tunc etenim"animam nostram odimus, cum mine, cum rege nostro ex aequo ad judieium non ve-
ejus carnalibusdesideriis non acquiescimus, cum niamus, quod nimirum conditio, infirmitas el cau-
ejus appetitura frangimus, ejus volunlatibus relu- sae inferiores exhibet, sed fortasse jam mali operis
ctamur. Quse ergo contempta ad melius ducitur, culpas abscondimus, jam prava quseque exterius de-
quasi per odium amatur. Sic nimirum exhibere pro- clinamus. Nunquid ad reddendam ralionem cogita-
ximis nostris odii discretionem debemus, ut in eis et tionis noslrse sufficimus? Cura duplo ergo exercitu
diligamus, quod Deus, et habeamus odio, quod in Dei contra simplum venit, qui nos vix in solo opere prse-
nobis itinere obsisfunt. paralos simul de opere el cogitatione discutit. Et
Et qui non bajulal crucem suatn, et venit post me non ideo dum adhuc longe est, legationem mittamus, ro-
polest esse meus discipulus. Crux quippe a cruciatu gemua ea quse pacis sunt. Longe enim esse dicilur,
dicilur, et duobus modis crttcem Dominibajulamus qui adhuc prsesens per judicium non videtur. Mit-
cum aut per abstinentiam carnem afficiinus, aut p6r tamus Iegalionem lacrymas nostras, mittamus mise-
compassionem proximi necessilalem illius nostram ricordiae opera, mactemus in ara ejus hostias placa-
putamus. Qui enim dolorem exhibet in aliena neces- lionis. Hsec est nostra Iegatio, quse regem venienteir,
sitate, crucem portat in mente. Bajulare etenim cru- .B^ilacat.
cem et post Dominum ire, est vel carnis abstinen- Sic omnis ex vobis, qui non renuntiat omnibus quw
tiam, vel compassionem proximo sludio seternos in- possidet, nmi potest esse meus discipulus. Manifestis-
tentionis exhibere. Nam quisquis hsec pro temporali simeDominus hac conclusione doeet, quid sitsedi-
intentione exhibet, crucem quidein bajulat, sed ire ftcare turrem, vel cum rege fortiore facere pacem,
post Dominumrecusat. Quia vero sublimia prsecepla suum videlicet esse discipulum, praeparare autem
data sunt, protinus comparatio sedificandsesublimi- sumptus ad perficiendam turrem, et miltere legatio-
tatis adjungitur, cum dicitur : nem ad impetrandam pacem, non esse aliud quam
Quis enim ex vobis volens turrem wdificure, nonne renuntiare omnibus quae possidet. Distat sane inter
prius sedens conipulat sumptus qui necessarii sunt, renuntiare omnibus et relinquere omnia. Paucoram
si habeat ad perficiendum? Omne quod agimus, prse- enim perfectortimque est relinquere omnia, curas
venire per studium consideralionis debemus. Ecce inundi postponere, solis desideriis seternis inhiare.
enim juxta Veritatis vocem. Qui turrem sedificat Cunclorum autem fidelium est renuntiare omnibus
prius sediftcii sumplus parat. Si igitur humilitatis quoe possident, hoc est,-sic tenere, quse mundisunt,
turrem construere cupimus, prius nos prseparare ut tamen per ea non teneantur in mundo habere
eontra adversa hujus sseculi debemus. Hocenim in- " rem temporalem in usu, seternam in desiderio, sic
ter terrenum et coelestc sedilicium distat, quod ter- terrena regere, ut tamen tota mente ad ccelestia
renum sedificium expensas colligendo construitur, tendant.
cceleste autem sedificium expensas dispergendo ad W NATALEM SANCTORUM PLURIMOTtUM.
lllud sumptus facimus, si non habita colligamus. Ad
istud sumptus facimus, si et ;habila relinquamus. EPISTOLA BEATIPETRIAPOSTOLI, CAP. I.
Considerandum vero quod dicitur : « Benedictus Deus et Pater Dotoini nestri Jesu
Ne posteaquam posuerit fundamehtum, et non po- « Chrisli, qui secundum magnam misericordiam
terit perficere, otnnes qui viderint, incipiant illudefe « suam regeneravit nos in spem vivam,.per resur-
ei, dicentes : Quia hic homo cwpit wdificare et non « rectionem Jesu Christi ex mortuis, in haereditatem
potuit consummare. Quia juxta Pauli vocem specta- « incorruptibilem el inconlaminatam et immarces-
culum facti sumus mundo, angelis et hominibus, et « cibilem, conservalam in coelis, vobis qui in virtute
in omni eo quod agimus , considerare occultos ad- « Dei custodimini per fidem in salutem, paratara re-
versarios nostros debemus, qui semper nostris ope- « velari in tempore novissimo in quo exultabitis.
ribus intendunt, semper ex nostro defeclu gratulan- . < Modicumnunc si oportet contrislari in variis ten-
v
tur, quos Propheta intuens ait: Deus meus, inle con- < tationibus, ut probatio vestrse fidei multo pretio-
fido, non erubescum, neque irrideant me inimici mei < sior sit auro, quod per ignem probatur, Christo
(Psalm. xxvi). In bonis enim operibus intenti, nisi < igitur passo in carne et vos eadem cogitatione ar-
contra malignos spiritus sollicite vigilemus, ipsos < mamini. Quia qui passus est in carne, desiit a
irrisores patimur, quos ad malum persuasores ha- « peccatis, ut jam non hominum desideriis, sed vo-
bemus. < luntate Dei, quod reliquum est temporis in carne
Aut quis rex iturus committere bellum adversus < vivat. Deus autem omnis gratiae, qui vocavit vos
alium regem, non sedens prius cogitat, si possit cum < in aelernam suam gloriam in Christo Jesu niodi-
decemmillibus occurrere ei qui cum viginti millibus .« cum passos, ipse perficiet, confirmabit, solidabiit-
venit ad se. Alioquin adhuc illo tonge agente,lega- < que. Ipsi gloria et imperium in ssecula sseculoram
tionein mittens, rogat ea qum pacis sunt. Rex contra < Amen. >
regem, ex oequovenit ad praelium, h tamen si se BenedictusDeuset Pater Domini nostri Jesu, etc. (Ex
perpendil non posse sufficere, legationem mitlit, et Beda.) Ita Deo patri laudes benediclionis refert, ut
eaqiiiepacissuntposlulat. Quibusergo nos laciymis Dominum salvatorem nostrum et Deumessemonstret
535 SMARAGDIABBATIS 5S<5
et hominem. Cum enhn dicit Deus et Pater Domini A i sic oportet contristari, oportet, inquit, contristari,
nbstri Jesu Christi, Deum quidem Domininostri Jesu quia non nisi per trislitiam sseculi labentis, et affli-
Christi appellat, quia ipsum Dominum Jesum homi- ctiones polest ad gaudia seterna perveniri. Modicum
neni faclum fuisse meminit. Patrem aulem Domini autem dicil, quia ubi merces seterna retribuilur,
noslri nominat, quia eumdem Dominum nostrum breve videbilur ac leve tolum fuisse, quod in saeculi
Dei Filium semper exslitisse non dubitat. tribulalionibus grave videbatur et acerbum.
Qui secundum magnam misericordiatn suam rege- Ul probatio vestrm ftdei mullb pretibsius sit auro,
neravit in spem vivamper resurrectimietnJesu Chrisli quod perit, etc. Et sapientise liber passioues sancto-
ex mortuis in hmreditatem, etc. Jure benedicitur a rum atiro.quodper ignem examinalur, comparat, di-
nobis Deus, qul cum in nostris meritis generati fuis- cens : Tanquam aurum in fornace probavit eleclos
semus ad mortem, sua nos misericordia regeneravit Dominus, et quasi holocaustum et hostiam accepit
ad vitam. Et hoc per resurrectionem Filii sui, cum in illos
(Sap. m). Quse nimirum quasi in camino tribu-
tantum nostram dilexerit vitam, ut illum pro hac lationis fideles probaverit, hos in gaudio retributio-
mori disponeret, alque eadem morte per resurre- nis,'quasi placabilem sibi hostiam assumit. Et bene
ctionera destructa, spem nobis exemplumque resur- patientia sanctorum auro assimilatur, quia sicut in
gendi monstraret. Mortuus est naraque, ne nos mori B ] metallis pretiosius auro aliquid non est, ita haecapud
timeremus, resurrexit ex mortuis, ut et nos per eum Dominum omni est laude dignissima, hinc etenim
resurrecluros esse speraremus. scriptum est : Pretibsa in cmtspectu Domini mors
In hmreditatemincorruplibilem et incontaminatam sanclorum
ejus (Psal. cxv). Sicut enim aurum in
et immarcescibilem.Incorruplibilein, inquit, propter fornace clausum ignibusexaminatur,probatum vero
vitam coelestem, quae nec senio, nec morbo, nec foras^ cujus sit fulgoris apparebit, ita fidelium con-
morte, nec aliqua moestitia tangitur. Incontamina- stantia inter fidelium quidem pressuras contempti-
tatn, quia nullus eam polest imraundus intrare. Im- bilis videtur, ac stulta, sed ubi tempus retributionis,
marcescibiiem,quia nec in ipsis beatorum hominum finito certamine, tribulationumadfuerit,tunc quanlse
mentibus, ex longo usu coelestis illa conversatio fuerit glorise, quantum flammis passiqnum orofecerit
valet aliquando vilescere, quomodo praesentis sseculi eorum virtus ostenditur.
luxus et deliciaesolent, non nunquam divina consue-
tudine et usu in fastidium verti. Chrislo igitur passo in carne et vos eadem cogita-
resurreclionis
Gonservatamin ccelis,etc. Conservatam in vobis iione armamini. Postquam exemplum
eo ut diceret : Conservatam id dominicaeet ablutionis nostrse, quse fit in baptisrao
dicit, pro vobis, est, rever-
ad hoc conservalam, nunc ut vobis tempore praesti- pi de arcse ac diluvii sacramento adstruxerat,
tulo reddalur in coelis, vel certe conservatam in litur ad hoc quod dicere cceperat, hoc imitanles
inter bona quse facimus,
coelis, in vobis, quia qui dedit credenlibus polesta- opus redemptoris nostri,
tem filios Dei fieri, ipse dedit eisdem potestatem, patienter malorum nequitiam toleremus. Notandum
hsereditatem ab eo, non merentes accipere, perseve- autem, quam districte loquens ait : Chrisio igilur
randousque in finem, ul salvi sint. Et ideoconser- passo in carne. Quia sicut beatus Ambrosius ait :
vataui dicit: In illis hsereditatem, querum meritis Caro enim passa, divinitas autem mortis libera, pas-
naturse humanse lege concessit. An vero
luvanle Domino perveniendum novit ad illam, quia sioni corpus
mori divinitas polest, cum anima non possit? No-
qui non servaverint disciplinam palris, hsereditatem
ab eo non merentur accipere. lite, inquit, limere eos qui corpus occidunl, animain
Qui in virtute Dei, elc. Et Dominus ait in Evange- autem non possunt occidere.Si ergo anima occidi non
lio : In domo Pcitrismei tnultmmansionessunl (Joan. potest, quomodo divinitas polest?
xiv), et iterum : Non esl meum dare, sed quibuspa- Quia quipassus est in carne, elc. Quisquisjustorum
ratum est a palre meo. Paratae sunt ergo sedes in, corpus suum ad martyrium persecutorum violen-
regno Dei, paratae mansiones in dorao Patris, paralaL tise subdit, nulli dubium quin usque ad vitse suse
salus in coelis.Tantum faciat se dignura qui accipere>D terminum, quanlum humanae naturae possibile est,
desiderat. Sed quia suo tantum conamine dignus; sese a peccatis abstinuit. Quid enim de peccati per-
fieri suis viribus, ad aeternam non potest venire sa- petratione, quid de carnalibus desideriis cogitare,
lulera, recle praemittitur, qui in virtute Dei custo- quid nisi voluntatem Dei potuit animo versare, qui
dimini per fidem, neque enim quisquam suaeliber- vel ligno affixus, vel lapidum iclibns circumdatus,
tatis potentia custodiri valet in bonis, sed illius per vel de bestiarum morsibus subaclus, vel ignium
omnia quaerendum est auxilium, ut perficiamur ai flammis superpositus, velexscorpionura flagris per-
quo initium bonseaclionis accepimus. lbssus, vel alio quolibet poenarum genere affeetus,
In quo exallabitis modicmn, nunc si oportct con- hoc tantummodo desiderare cogebalur, quando fihito
tristari in variis tribulatianibus. Quod dicit, in quo,, certamine coronara vitae perciperct. Talium ergo
significat in eo, quod hoc tempore novissimo salus; mentem beatus Petrus cupit scraper imitari, cum
parata reveiabitur, de quo Dominus ail: Ilerum au- proposito dominicae passionis exemplo, nos eadem
iem tidebb imset gaudebil cor vestrum el gaudium ve- cogitatione conlra ncquiliam pravoruni, contraque
sirum nemotollet a vobis (Joan, xvi). Modicum nunc> viliqrsm oblectamenta prsecipit armari. Volens in-
557 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 558
telligi quod etiam nos in pace Ecclesisequiescentes, A riam, id est, in vitam aeternam, in Christo Jesu,
si habitum patientis induimus, facile juvante Domino id est, per incarnationem ipsius, sive vocavit
lapsus vitamus peccatorum hominumquc desideria ut est illud : Vcnitead me, otnttes qui laboratis, etc.
eunela divinaevoluntatis subjugamus imperiis. (Matth. xi). Perficiet in fide et perseverantia bono-
Estote itaque prudentes, elc. Bene autem in ora- rum operum, et in futuro cum dixerit generaliter
tionibus vigilare jubemur, ut cum stamus ad oralio- omnibus sanclis suis : Venite, benedicliPatris mei,
nem cogitalio omnis carnalis et soecularis abscedat. percipiteregnum,quodvobisparatum est (Mailh. xxv).
Nec quidquam animus proeter id solum cogitet quod Sive confirmabit in fide, solidabit in opere, cui est
precatur. Subripit enim frequenter hoslis et subti- gloria et imperium in ssecula soeculorum.Amen.
liter fallens prcces noslras a Deo avocat, ut aliud EVANGELIUM LUCiE,CAP.XII.
habeamus in corde, et aliud proferamus in voce.Cum
inlentione sincera Deumdebeat non solum vocis, sed « Sint lumbi vestri preecincti, et Iueernseardentes
animi sensus orare. « in manibus vestris. Ei vos similes hominibus ex-
Anle omnia mutuatn in vobis,etc. Bene addit con- « speclantibus Dominum suum, quando revertatur a
tinuam, quia semper diligere valemus, semper aulem « nupliis, ut cum venerit et pulsaverit confeslim
vigilare in orationibus fragilitale carnis obstante ne- B « aperiant ei. Beati servi illi, quos cum venerit Do-
quimus, ipsa autem charitas cujus instinclu hsec fo- « minus invenerit vigilantes. Amen dico vobis, quod
ras aguntur, quse in interiori homine prsesidet, « prsecinget se, et faciet illos discumbere, et trans-
semper ibidem haberi potest, quamvis in publicum « iens ministrabit illis. Et si venerit in secunda vi-
non semper ostendi potest. « gilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit,
Si quis loquitur, etc. Timens videlicet, ne proeler « beati sunt servi illi. Hoc autem scitote, quoniam
voluntatem Dei vel praeter quod in sanctisScripturis « si sciret palerfamilias, qua hora fur veniret, vi-
evidenter prsecipitur, vel dicat aliquid vel imperet, « gilaret utique, et non sineretperfodi domum suam.
et invenialur tanquam falsus testis Dei aut sacrile- « Et vos estole parali, quia qua hora non pulatis
gus, vel introducens aliquid alienum a doclrina Do- « filiushominis veniet. »
mini, vel certe subrelinquens et prseteriens aliquid Sint lumbi vestri prwcincti et lucernw ardentes.
eorum quoeDeoplacila sunt,cum ipse manifestissime (Ex Beda.) Quia multos ostenderat, vel in tolo sse-
praedicatoribusveritalis, de his quos imbuerenl, prse- culo subdilos, vel ssecularis intuitu commodi Do-
cipiat dicens : Docentes eos servare otnnia quwcun- mirio servientes, pulchre breviterque suos docet, et
que mandavi vobis (Matlh. ull.), et ea enim quae lumbos prsecingere,propter continenliam ab amore
ipse mandavit, non alia, et hsec non ex parle, sed ^ rerum ssecularium, et lucernas ardenles habere, ut
omnia suis auditoribus ad servanda tradere jubet. hoc ipsum vero fine el recla inlenlione faciant. Ali-
Si quis ministrat tanquam ex virlule , quam adtni- ter, lumbos praecingimus,cum carnis luxuriam, per
nistrat Deus. Tanto humilius impendat quisque pro- continentiain coarctamus.
ximo bonum omne quod potest, quanto certissime Lucernas autem ardentes in manibus teneinus,
novit, quaea semetipso non polest habere, quoe im- cum per bona opera proximis nostris lucis exempla
pendal. monstramus, redemptori etenim nostro unum sine
Ut in omnibushonorificciur Deus, per Jesutn Chri- allero placere nequaquam polest.
slum. Juxta ipsius Jesu Chrisli praeceptum, quo ait: El vos similes hominibus exspectanlibus Dominum
Videantvestra opera bona, et glorificent patrem ve- suutn, etc. Ad nuplias quippe Dominus abiit, qui re-
strum,qui in coetisest (Mallh. vi). Honoriftcatur ergo surgens a mortuis, ascendens in coelum,supernam
Deus in aclibus nostris, cum omnia quoe bene ac sibi angelorum multitudinem novus homo copulavit,
secundum voluntatem ejus facimus, non hoc noslris quia tunc revertetur cum nobis jam per judicium
meritis, sed ejus gratiae tribuimus. manifeslatur, bene autem de servis exspeclanlibus
Et cum apparuerit princepspastorum. Sicut enim n subditur.
dicitur Chrislus rex regum, Dominus dominantium Ut cum veneril et pulsavcril confestimaperiant ei.
et princeps principum, cl pastor pastorum, ita hic Venit quippe cum ad judicium properat. Pulsal vero
intelligilur Apostolum dixisse princeps pastorum. cum jam per oegritudinismolestras esse mortem vi-
Percipietis itnmarcescibilemglorim coronam. Im- cinam designat, cui confestim aperimus , si hunc
marcescibilem dixit, quia non inveterabitur. Co- cum amorc suscipimus. Aperire enim judici pulsanti
ronam pro seternitalevitaecura praemiisscmpiternis. uon vull, qui exire de corpore trepidat, et videre
Deusaulem omnisgralim, qui vocavit nos in wter- euin, quem contempsisse se meminit judicem forrai-
nam suam gloriam in Christo Jesu, modicutnpassos. dat. Qui aulem de sua spe et operatione securus est,
Deus autem omnis gratiae dicitur idem mulliformis pulsanti confestim aperit, quia laetusjudicem susti-
graliac. Oinne eniiu bonum quod habet homo, per net. Et cum tempus propinqusemortis agnoverit, de
gratiam accipit Dei, omnis eniro gloria ab illo datur, gloria relribHtionishilarescit. Unde et subditur :
ilerum ad illuni refertur. Beati servi ilii quos cumvenerit Dmninus, invenerit
Ipse perficiet,confirmabil, solidabilque,ipsi gloria vigilanles.Vigilat qui ad aspectum vcri luminis men-
in swctda swculorum.Yocavil nos in selernam glo- tis oculos apertos lenet. Vigilal qui servat operando
 559 SMARAGDIABBATIS 540
quod credit. Vigilatquia se corporis et negligenliaeA . Moses a secreto Dei exiens coruscantem faciem
lenehras repellit/ coram populo velat, quia nimirum turbis claritatis
Atnen dico vobis, quod prwcinget se, et facit illos intimae arcana non indicat. Pro qualitate igitur au-
discumbere,et iransiens minislrabit iliis. Praecingit dientium formari debet sermo doctorum, -ul et ad
se, id est, ad retributionem praeparalur, faciet illos sua smgulis congruat, et tamen a communis eedifiea-
discumhere, id esl, in oelerna quiete refoveri. Dis- lionis arte nunquam recedat.
cumbere quippe nostrum in regno quiescere est. Bealus ille servus, quem cutn veneritDominus ejus,
Transiens autem Dominus ministrat, quia lucis suae invenerit ita facienlem. Vere dico vobis,quia super otw
illuslratione nos saliat. Transilum dictum est, dc nia quw possidet conslitueteum. Quanla inter bonos
judicio ad regnum redit, vel cerle Dominus nobis auditores et bonos doctores meritorum distantia,
postjudicium transit, qui ad humanitatis formam tanta est et praeraiorum. Hos cnim adveniens, cum
divinitatis suaecontemplatione nos e)evat. Et transire vigilantes invenerit, faciel discumbere, et transiens
enim est in claritalis suse speculationem nos ducere, ministrabit eis. Hlosautem cura verbi annonafamilise
cum enim eum quem in humanitate in judicio cerni sibi credilae, fideliter, prudenterque dispensantes
mus, etiam in divinitale posl judicium videraus. invenerit, supra omnia quse possidet constituet, id
Et si veneril in secunda vigitia,et si in lerlia vigilia B est, supra omnia coelestis regni gaudia, non utique
venerit, et ita invenerit, beati sunl servi illi. Prima ut horitm soli dominium teneant, sed ut eorum abun-
vigilia primaevumtempus est, id est, pueritia. Se- danlius prse caeterissanctis aeterna possessione fruan-
cunda adolescentia, vel juventus, quse auctorilaie tur. Qui enim docti fuerinl, fulgebunt quasi splen-
sacri eloquii unum sunt dicentis : Lmlare juvenis in dor linnamenti, et qui ad justitiam erudiunl multos,
adolescenlia tua (Eccle. n). Tertia autem senectus quasi stelioein perpetuas aeternitates
accipitur. Qui vero vigilare in prima vigilia noluit, ALIUBEVANGELIUM, LUC.XIX.
cuslodiat vel secundam, el qui converti a praviAati- « Homo quidam nobilis abiit in regionem longin-
bus suis in puerilia neglexit ad vias vitse, salteMin « quam, accipere sibi regnum et reverti. Vocatis
temporejuventulis evigilet. Et qui vigilarein secunda « autem servis suis, dedit illis decem minas, et ait
vigilia noluit, tertise vigilise remedia non amittat. « ad illos : Negotiamini dum venio. Cives autem
Ulqui et in juventute ad vias vitae non evigilat, sal- « ejus oderant illum : Et misernnt iegationem post
lem iu seneclule resipiscat. Ad excutiendam vero « illum , dicenles : Nolumus hunc regnare super
mentis nostrse desidiam, eliam exteriora damna per « nos : El factum estut rediret accepto regno, jus-
similitudinem deducuntur, ut per hsec animus ad « sit vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut sci-
*uam custodiam suscitetur. Nam dicilur : C « ret quantum quisque negotiatus esset. Veuit autem
<
Hocautem scitoie. Quottiamsi sciret paterfamilias, « primus dicens : Domine, mina lua, decem roinas
qua hora fur venircl, vigilaret ulique, et non sineret « acquisivit, et ait illi: Eiige, serve bone et fidelis,
perfodi dmnumsuam. Ex qua proemissa simililudiice, « quia in modicofuisti fidelis, eris poteslatem habens
etiam exhortalio subinfertur, cum dicilur : « super decemcivitates. Et alter venit, dicens : Do-
Et vos eslole parali, quia nescilis qua hora filius « mine, mina tua fecit quinque minas, huic ait: Et
hotninis veniel. Nesciente enim patrefamilias fur « tu esto super quinque civilates. Et alter venit di-
domum perfodit, quia dum a sui custodia spirilus « cens : Domine, ecce mina tua, quaro habui repo-
dormit, improvisa mors veniens carnis nostrae habi- « sitam in sudario; limui enim te, ,quia liomo auste-
taculum irrumpit, et eum quem dominus domus in- « rus es, lollis quod non posuisfi, et melis quodnon
venerit dormientem necat, quia cum ventura damna « seminasti, dicit ei: De ore tuo ie judico, serve ne-
spiritus minime .prsevidit,hunc mors ad supplicium « quam. Sciebas quod ego homo auslems sum, tol-
nescienlem rapil. Furi autem resisteret, si vigilaret, « lens quod non posui, et metens quod non seminavi,
quia adventum judicis, qui occulle animam rapit, « et quare non dedisti pecuniam meam ad mensam ?
praecavens ei pcenitendooccurreret, ne impoenilens « et ego veniens cum usuris utique exegissem illam,
perirei. Horam veroullimam Dominusnosler idcirco " « et aslantibus dixit : Auferte ab illo minam et date
nobis voluil esse incognitam, ut semper possit esse « 1111 qui decem rainas habet, et dixerunt illi : Do-
suspecla, ut dum ittam prsevidere non possuraus, ad « mine, habet decem minas. Dico autem vobis, quia
illam sine intermissione prseparemur. « omni habenti dabitur, ei autem qui non habet,
Ait aulem ei Pelrus: Domitte, ad nos dicis lianc « et quod liabet auferelur ab eo. »
parabolam, an el ad otnnes? Id est ad nos specialiter Homo quidam nobilis abiil in regionemhnginquam
apostolos, an el ad omnes qui salvandi sunt, dicis? accipere sibi regnum et reverli. Homo nobilis est ille,
Dixil autem Dominus: Quis puluns est fidelis di- cuiceecus supra clamabat: Fili David, tnisereremei,
spettsalor et prudens, quetn consiiluet Dominussuper et venienti Hierosolymam concinebant : Osanna fi-
fumiliam suam, ul del illis in lempore trilici metisu- lio Davitl. Bencdiciusqui vettitin nomine Dotnini rex
rum. Per mensuram tritici exprimilur modus verbi. Israel. LonginquaTegio,Ecclesia est ex gentibus, de
Alla etenim queeque debent multis audientibus con- qua iuein homo nobilis loquilur : ego aulem cmtsli-
legi, et vix paucis aperiri, ne cum anguslo cordi in- tutus sutn rex ab eo, dicilur a Palre : Postula a me
capabile aliquid tribuitur, extra fundatur. Hinc et dabolibi genles, hwreditatemtuam, et possessionem
 541 COLLECTIONES IN EPISTOLAS ET EVANGELIA. 542
tuam terminos terrce, quaevidelicet hoereditasac pos- A cum est, et modicuffl, civitates aotem decem sunt
sessio bifaria ratione regio louginqua vocatur, vel animoe per legis verbum ad gratiam Evangelii ve-
quia a hnibus terrse clamabat ad Deum, vel quia nientes, quibus tunc jure glorificandus ille-praepoui-
lorige est a peccatoribus salus, et cum Deus ubique tur, qui eis pecuniam verbi digne commendaverit.
sit praesens, longe tamen ab eorum sensu, qui idola Et alter venit dicens : Domine, mina lua fecit quin-
colunt, Deus verus abest. Sed qui erant longe, facti que minas. Servus isle coetus est eorum qui prse-
sunt prope in sanguine Christi. putio evangelizare missi sunt, cui Dominus ad prae-
Vocatis autem decetnservis suis dedit illis decem dicandum eunti, unam minam, hoc est, unam eam-
minas, etc. Denarius numerus ad legem pertinel pro- demque fidem quse et circumcisioni credita est prse-
pter Decalogum, vocat itaque paterfamilias decem sliterat, sed hsec quinque minas fecit, quia gentes
servos, quia elegit discipulos per litteram legis im- _corporis sensibus antea mancipatas, ad fidei evan-
hutos. Dat illis decem minas, quia legis dicta spiri- gelicse gratiam convertit.
tualiter intelligenda revelat. Post passionem quippe, Et huic ait: Et lu eslb super quinque eivitates. Hoc
resurrectionemque suam aperuit illis sensum ut in- est ex earum quas imbueras animarum fide et con-
telligerent Scripturas. Mina quam Groeci y.v$.y.vo- versatione, magnus sublimisque fulgetd, qui eas a
cant c dragmis appenditur, et omnis Scripturoe ser- B tenebris docendo commulaverat, recte quinque ci-
mo, quia vitoe ccelestis perfectionem suggeril, quasi vitatibusproefici memoratur, quia non de suis tantuni,
numeri centenarii pondere fulgescit. sed de auiiitorura suorum, quos ad lucem vocavit
Et ailillis : Negoiiamini dutnvenio. Verba, inquit, profeclibus honoratur.
legis ac prophetarum myslica interpretatione di- Etaller venildicens : Dmnine, eccemina tua, quani
scussa, poputis offerte, atque ab eis fidei confessio- habui reposita, etc. Pecuniam in sudario quippe re-
nem, morumque probitatem recipite : juxta quod ligare, est percepladona sub otio lenti corporis abs-
Psalmista suis auditoribus praecepit dicens : Sumiie condere, sunt enira homines, hac sibi perversitate
psalmum et date tympanutn, hoc est, laudem praedi- blandientes, sufficit ut de se unusquisque rationem
cationis in cordis intentione percipite, et devolionem reddat, quid opus est aliis prsedicare, uf etiam de
operis in carnis casligatione redigite. ipsis ralionem reddere quisque cogatur, cum apud
Cives autem ejus oderant illum, et tniserunt lega- Dorainum etiam illi sint inexcusabiles, quibus lex
tionem post illum, dicenles : Nolumus hunc regnare data non est, neque andito Evaugelio dormierunt,
super nos. Cives impios Judseos dicit, de qiiibus alibi quia per creaturam poterarit creatorem cognoscere,
proteslatur : Nunc autem et viderunt el oderunt et hoc est enim quasi metere, ubi non seminavit, id
me et Patrem vieum, qui non solum prsesenlem ^ est etiam eos impietatis reos tenere, quibns verhum
usque ad mortem crucis oderant, sed et jam post legis, aut Evangelii non ministratum est. Hoc auteui
Tesurrectionem ejus, noverunt persecutionem apo- veluti periculum judicii devitanles, pigro languore,
Stolis, et praedicationem regni ccelestis spreverunt. a verbi-ministratione conquiescunt, hoc est, quasi
Et faclum est ul rediret accepto.regno. Sigriificat in sudario ligari, quod acceperunt.
tempus, quando in manifeslissima et eminentissima Dicilei: De ore tuo tejudico, serve nequam. Ser-
claritate venlurus est, qui eis humilis apparuit, vus nequam vocatur, quia et piger acdeses est, ad
cum diceret : Regnum meum non est de hoc tnundo exercendum negotium, -et procax ac superbus ad
(Joan. xix). accusandum Doroini judicium.
Quibus et jussit vocari servos, quibus dedit pecu- Sciebas quod ego homo austerus sum, tollens quod
niam, ut scirel quuntutn quisque negotiatus esset, elc. non posui, etc. (Ex Hieron.) Quod putaverat se ex-
Ut sciret, inquit, non quod eum quid laleat, cui ve- cusatione dixisse, in culpam propriam vertilur, si,
Tissime dictum est, Domine, lu omnia scis, sed scire inquit, durum et crudelem esse me noveras, et aliena
-
dicit, scire omnes faceret. Tunc enim omnium opera secta sectari, ibique metere, ubi non seminaverim,
•et cogitationes palam omnibus ostenduntur. T. quarenontibiistiusmodi cogitatio incussit timorem?
Venit autem primus dicens : Domine, mina lua de- ut scires me mea diligentius qusesiturum, et dares
cetn tninas acquisivit. Primus servus, ordo doctorum pecuniammeam, sive argentuni ad mensam. Utrum-
*st, in circumcisionem missorum, qui unam minam que enim xpyopiovGrsecus sermo significat: Eloquia
Tiegotiaturus accepit; qui unum Deum,unam fidem, Domini, inquit, eloquia casta, argentum itjne exami-
ijnuni baptisma, unum Dominura praedicare jussus natum. Pecunia ergo et argentum, praedicalio Evan-
est. Sed hsec eadem mina decem minas acquisivit gelii est, et sermo divinus, qui dari dehuit ad men-
qui populum sub lege constitulum, sibimet docendo sam, hoc est, promptis paratisque fidelium cordibus
sociavit. intimari; ad quam videlicet mensam? id est, ad
Et ait illi : Euge, serve bone et fidelis, quia in mo- mentem auditorum, non alia quaro dominica est de-
-dico fuisti fidelis, eris potestatem habens super decem ferenda pecunia, ut omnis sermo docentis Scripturse
civitales. In modico servus est fidelis, qui non adulte- sensum sequatur. Nam quod hic Dominus non quam-
rat verbum Dei: sed sicut ex Deo, coram Deo, in libet pecuniam, sed suam dicit : nummulariis esse
Christo loquitur, quidquid enim in praesenti percipi- feneraadam, exponit Apostolus dicens : Si quis lo-
Uius donorum, in comparatione futurorum, per pau- quitur, quasi sermones Dei.
343 SMARAGDIABBATIS 544
.Et ego veniens cum usuris utique exegissem illam. A Sancti per fidem vicerunt regna, operati sttnt jusli-
Qui verbi pecuniam percipit a doclore emilque cre- tiam , adepli sunt, etc. Est autem fides speranda-
dendo, necesse est eam cum usuris solvat operando, rum rerum non apparentium, neque enim quod vi-
ut quod auditu didicit, exsequatur et actu. In usura det, quis sperat, sed quod non videmus, per patien-
quippe pecunia etiam non data recipitur, vel certe tiam expectamus. Fides dici non potest, nisi cum
de accepto verbi fenore usuras, qui ex eo quod au- circa ea, quse non videntur amplius, quam circa
dit, ctiam alia studet intelligere, quae necdum ex ea quse videntur, satisfactionem quis haberet.
proedicatoris ore didicit. Obturaverunt ora leonum. Hic de Daniele eum di-
Et astantibus dixit: Auferte ab iilo minam, et dale cere puto.
illi qui decetn minas habet, el dixerunt ei: Domine, Exstinxerunt impetum ignis, effugerunt aciem gla-
habel decem minas. Recle amittit collatam gratiam, dii. Hic autem de tribus pueris eum dicere puto.
quam praedicando aliis communicare neglexit, ut ei Convaluerunt de infifmitale. Hic illud temptis dicit,
augealur qui in illa laboravit, et cum regium chri- quando reversi sunt ex Babylonia, quod ait, ex in-
sma, quod superbiendo Saul amisil, David obediendo firmitate, hoc esse puto ex captivitate, quando jam
promeruil. Quod vero ablala a nequam servo mina in disperatione erant Judaicse res, quando jam a
ei, qui decem minas habebat, dari jussa est, mystice "' mortuis nihil distabant.
ut reor indical, intranle plenitudine gentium, om- Fbrtes facti suntin bellb, caslra verterunt extero-
nem Israel salvum futurum, et tunc abundantiam rum. Hic aperle de Machabaeisdicere videtur, quam-
gratioe spirilalis , quam modo nos tepenter exerce- vis et de Josua, Samson, David, et his similibus in-
mus, illius populi doctoribus esse conferendum. - telligi potest.
Dico autem vobis, quia omni habenti dabilur, et Acceperunt mulieres de resurrectione mortuos siws.
abundabit, ei ciutem qui non habet, el quod videtur Ea quae circa Prophetas provenerunt dicit, Eliseum
habere, auferetur ab eo. (Ex August.) Hsecsententia etEliam significans, qui mortuos suscitabant.
ad superiora respicit, docens et illum posse amiltere Alii autem distenli sunt non suscipienlesredemplio-
munus Dei, qui habens habet, hoc est, bene utitur, nem, ut meliorem invenirent resurrectionem. Clarum
quse graliarum mutalio, quoniam in hac vita geri est ergo, quia ul meliorem resurrectionem adipisce-
solet, notandum quod illud Domini redeunlis exa- rentur, non enira talem, qualem resurrectionem ae-
men, eliam nunc exparte celebratum, sed tunc cst ceperunt filii illarum mulierum. In hoc loco videtur
universaliter implendum. Quotidie namque accepto mihi, qula Joannem significatet Jacobum. Distentio
a patre regno redit, quia peregrinanlis in terra Ec- quippe dicitur decollati6, elegerunt enim magis mo-
clesise semper statum conspicit. Quotidie in tanlo G ' ri, cum ipsi alios suscitarent, ut meliorem resur-
fidelium servorum numero, huic pecuniam negolia- rectionem adipiscerentur.
luro commodat. In allero modum consummati ope- Alii ludibria experti, insuper et vincula et carceres.
ris examinat. Hunc fideliter prudenterque laboran- Hoecideo dicit, ut quando aliquis in eadem causa,
tem amplioris gratise munere donat, illum desidias; vel in eadem passione, aut tristilia detineretur,
molles, et marcida luxu otia sectantem, et eo quod1 solatium ex similitudine compatienlis accipiat. Ac si
dederat privat. pejorem aliquam passionem ducas, si non ex eadem
causa orta sit, si non pro juslitiapatiaris nihil pro-
IN NATALI SANCTORUM PLURIMORUM dest. Beali enim, aitEvangelium, qui perseculionem
MARTYRUM, patiunlur propterjustitiam (Matth. v).
LECTIOEPISTOL/E BEATI P AULIAPOSTOLI ADHEBRJEOS, i Lwpidati sunt, secti sunt, tenlati sunt, in occisione
CAP.XI.
gladii mortui suttt. ln hoc loco pluralem pro singu-
« Sancti per fidem vicerunt regna, operati suntt lari numero posuit. Lapidatum enim justum in ve-
< jtistitiam,adeptisuntrepromissiones,obturaverunt t teri Testamento pro juslitia, tantummodo legimus
« ora leonum, exstinxerunt impetumignis, effugave-- Naboth Gezrahelitam, sectum vero solummodo
« runt aciem gladii, convaluerunt de infirmitate.. Isaiam, tentati vero et in occisione gladii morlui
« Fortes facli sunt in bello. Castra verterunt exte- multi fuerunt.
« rorum, acceperunt mulieres de resurrectione3 Circuierunt in melotis in pellibus caprinis, egentes,
« mortuos suos. Alii autem distenti sunt, non susci- angustiati, etc. Hoecomniade filiisProphetarum, qui
« pientes redemptionem, ut meliorem inveuirent re- in eremo conversabantur, dici videntur, de quibus
« surreclionem."AIii vero ludibria, el verbera ex- testibus in novo Testamento fidelibus, Apostolus ii-
< perti insuper el vincula, et carceres, lapidati sunt, dem facit, ut lorpentium corda ad exemplum san-
< secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mor- ctorum illorum inffammansexcitet et reereet.
< tui sunt. Circuierunt in melotis in pellibus capri- EVANGELIUM MATTHJEI, V.
« nis, Egentes, angustiati, afflicli, quibus dignuss « Videns Jesus turbas ascendit in montem. Et
« non erat mundus. In solitudinibus errantes, inn « cum sedisset accesserunt ad eum discipuli ejus.
« niontibus, et speluncis, et in cavernis terrsc. Et hiii « Et aperiens os suum docebat eos dicens : Beati
« omnes tcslinionio fideiprobatiiuventi suntin Chri- « pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum
( slo Jesu Doniino nostrp. > « ccelorum. Beati mites, quooiam ipsi possidebuut
 545 COLLECTIONES 1N EPISTOLAS ET EVANGELIA. 546
< terram. Beali qui Iugent, quoniam ipsi consola- A aqua, de qua quisquis biberit, fiet in eo fons aquce
« buutur. Beati qui esuriunt et siliunt juslitiam,, salientis in vitam oclernam.
« quoniam ipsi saturabuntur. Beati misericordes, , Beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam
« quoniam ipsi misericordiam consequentur. Beatii consequuntur. Beatos esse dicit qui subveniunt mi-
« mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Bealii seris, quoniam eis ita rependitur, ut de miseria li-
« pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Beati quii berentur.
« persecutionem patiuntur propter justitiam, quo- Beali mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt.
« niam ipsorum est regnum coelorum. Beati eslisi Sicut alibi scriptum est: In simplicitatecordis, qumrite
< cum maledixerint vobis homines, et persecuti vosi illum, hoc est enim mundum cor, quod est simplex
« fuerint, et dixerint omne malum adversum vos, cor, et sicut lumen hoc videri non potest, nisi oculis
« menlientes propter me. Gaudete et exsultate, quo- mundis, ita nec Deus videbitur, nisi mundum sit il-
« niam merces vestra copiosa est in ccelis. » lud quod videre potest.
Videns Jesus turbas ascendit in montem, et cum Beati pacifici, quoniam filii Dei vacabunlur. In pa-
sedissel, accesserunt ad eum disciputi ejus. (Ex Aug.) ce perfectio est, ubi nihil repugnat, et ideo filii
Si quseritur quid significet mons, bene intelligitur Dei pacifici, quoniam nihil resistit Deo. Pacifici
significare majora praecepta juslitise, quia minora B ] autem in semetipsis sunt qui omnes animi sui molus
ercmt, quse Judaeis data sunt. Unus tamen Deus per componentes fiunt regnum Dei. Hic convenit illud
sanctos prophetas et famulos suos, secundum ordi- poelicum:
ualissimam distributionem temporum deditminora
Pax animamnutrit, retinet concordiapacem.
prsecepta populo, quem timore adhuc alligari opor- Pax reprimit litem, concordesnectit et idem.
tebat, et per filium suum majora populo, quem cha- Lis pacemmetuit, refugitdiscordia pacem.
ritate jain liberari convenerat. Sedens autem docet, Odia pax pellit, castum pax nutrit amorem.
«juodpertinet ad dignitalem magisterii et accedunt Beali qui perseculibnem patiuntur, prbpler jusli-
ad eum discipuli sui, ut audiendis illius verbis, hi tian, qumtiam ipsorum est regnum calbrum. Non qui
essent etiam corpore viciniores, qui prseceptis im- propter iniquitatem, sed propter Christianse unita-
plendis animo propinquabant. tis divisionem, nam et Agar passa est, a Sara perse-
(Ex Fulg.) Recte Deus excelsus in locum excel- cutionem, et illa erat sancta quaefaciebat, illa iniqua
sum ascendit, ut hominibus excelsis praedicaret ex- quee patiebatur. Signanter addidit propter justitiam,
celsa, et aperte lex nova in raente prsedicatur, quia multi enim persecutionem propler sua peccata pa-
vetus Mosiin monle data est. tiuntur, etnon sunt jusli. (Ex Hieran.) Simulqueeon-
Et aperiens os suum,docebateos,diceiis.ln3L]>erien-Ct sidera, quod oclava verae circumcisionis beatiiudo
do enim os, ostendit profundum et occultum ser- martyrio terminatur.
monem prolaturum suum, hic enim os suum dicitur Beati estis cum maledixerint vbbishomines, et per-
aperire, quod prius prophetarum ora aperuit. secuti vos fuerint et dixerint omne malum adversum
Beali pauperes spiritu,quoniamipsorum est regnum vos, mentientes propter me. Illud malediclum con-
cwlorum. Nec aliunde incipere oportuit beatiludinem, temnendum est, et beatitudinem creat, quod falso
siquidem perventura est ad summam sapienlioe. maiedicentis ore profertur, unde et specialiter dif-
Initium autem sapientim titnor Domini, quoniam et finiunt, quse sit beala maiedictio, omne dicens ma-
e contrario, initium omnis peccali, superbia, qua- ledictum adversum vos, mentientes propter me; ubi
propter hic intelliguntur pauperes spiritu, humiies et ergo Christus in causa est, ibi optanda maledictio.
timenles Deum, id est, non habentes inflantem spi- Gaudete et exsuitate, quoniam merces vestra copiosa
rituiii. est in cmlis. Nescio quis hoc nostrum possit implere,
Beati tnites, quoniam ipsi hmreditabunl lerram. ut laceretur opprobriis, fama nostra, el nos exsulte-
Illam credo, de qua in Psalmis dicitur : Portio mus in Doniino, hoc qui vanam sectatur gloriam im-
mea, in lerraviventium (Psalm. xxvi). Significat enim plere nonpotest. Gaudereigituretexsultaredebemus
quamdam soliditatem et stabilitatem hsereditatis per- "-*-ut merces nobis in coelestibus prseparetur. Eleganter
petuae, ipse enim est requies, et vita sanctorum. Mi- in quodam volumfcie scriptum legimus: Ne quseras
tes autem dicuntur, qui non resislunt malo, sed vin- gloriam, et non dolebis cum ingloriosus fueris.
cunt in bono malum. (Ex August.) In coelisdictum est, in spiritalibus
Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Beati firmamentis, ubi habitat sapientia, justilia, unde et
qui lugent peccata, consolabuntur Spiritu sancto, Apostolus inquit, conversalio vestra in ccelis est
qui proplerea Paracletus, id est, consolator nomina- (Philip. n). (Ex Hieron. )Cum dicit, Beati pauperes,
lur, ut temporalem amiltentes, seterna iselilia per- avaritiam repellit. Beati mites, iram et indignatio-
fruantur. nem excludit. Beati qui lugent, saeculitristiliam quse
Beali qui esuriunt, et sitiunt justiliam, quoniam morteni operatur repugnat. Beatiqui esuriunt, gulain,
ipsi saturabunlur. Hic amatores dicit, veri el incon- sive omnium deliciarum cupiditatem, per jejunium
cussi boni, illo ergo cibo saturabuntur, de quo ipse retundit. Beati misericordes, humili coinpaliendo jeeit.
Dominus ait : Meus cibus est ul faciam volunlatetn Beati mundo corde,m fornicationem et omnem cor-
Patris mei (Joan. vi), ubi loquitur de justilia et illa poris inquinamentum forliter extorquet. Beati paci'
547 SMARAGDIABBATIS 518
fici, vanam gioriani, pacis dilectionem humiliat. A Iterum simile est regnum ctslorutn sagenm misswin
Beati qui persecutionem, accidiam omnemque di- tnare, et ex omni genere piscium congreganti. Quam
scurrendi ainorem abjicit, cutn impleta esset educenies, et secus litius sedentes,
IN NATALIVIRGINUM. elcgerunt bonosin oasasua, malos aulem foras mise-
runl. Sic erit in consummationesmculi. Exibuntange-
EVANGELIUM MATTH^II, CAP. X III. li et separabunt malos de medio justorum, etc. Imple-
« Simiie est regnum ccelorum thesauro abseon- to Jeremise valicinio docentis : Ecce ego mitto ad vos
« dito in agro, quem qui invenit homo, abscondit, piscatores multos'(Jer. xvi), poslquam audierunt Pe-
« et prgj gaudio illius vadit et vendit universa quae trus et Andreas, Jacob et Joannes, filii Zebedaei, se-
« habet, et emit agrum illum. Iterum simile est re- quimini me, et faciani vos piscatores hominum, con-
« gnum coelorum horoini negoliatori, quserenti bo- texuerunt sibi ex Veteri ac Novo Testamento sage-
« nas margaritas. Inventa aulem uua pretiosa mar- nam evangelicorum dogmatum, et miserunt eam in
« garita, abiit et vendidit orania quee habuit et emit mare hujus sseculi quse usque hodie in mediis ffncti-
« eam. Ilerum simile est regnum coelorum sagenae bus tenditur capiens de salis et amaris gurgitibus,
«missse in mare, et ex omni genere piscium con- qucdquid inciderit, id est, et bonos homihes etmalos
« greganti. Qtfamcum impleta esseteducenteset secus B I et optimos pisces et pessimos, cum autem venerit
«lillus sedentes, elegerunt bonos in vasa sua, ma- consummalio et finis mundi, ut ipse infra maiiifes-
< los autem foras miserunt. S.ic erit in consumma- tius disserit, tunc sagena extrahetur ad Iittus.
« lione sseculi.Exibunt angeli et separabunt malos de Tunc verum secernendorum piscium indicium mon-
< medio juslorum, et miltent eos in caminum ignis. strabitur, et quasi in quodam quietissimo
portu
«lbi erit llelus ,et stridor dentium. Intellexistis hoee boni mittentur in vasa ccelestium mansionum, ma-
« oinnia? Dicunt ei: Etiam. Aitillis : Ideo omnisscri- Ios autem torrendos et exsicandos gehennse fJamma
« ba doctus in regno coelorum, similis est homini suscipiet.
<palrifamilias, qui profert de thesauro suo nova et; Inlellexistis hwc omnia? Dicunt ei: Eliam. Ad
« vetera. t apostolos propriee sermo est.et illis dicilur : Inlel-
Simile esl regnum ccelorum thesauro abscondito in; lexisiis hwc, quos non vult audire tantum, ut popu-
agro, quetn qui invenithomo, abscondit, et prw gan- lum, sed intelligere, ut magistros futuros.
dio illius vadit et vendil universa quw habet, et emit! Ideo omnis Scriba doctus in regno cmtorum, sitni-
agrutn iilum. Crebris parabolarum obscuritatibus re- lis est homini patrifamilias, qui profert de thesauro
tardati commalicam interpretaiionem excedirous., suo ttova et veiem. Instructi erant apostoli scriboeet
ut prope de alio interpretationis genere, ad aliudI C ( notarii salvatoris, qui verba illius et
prsecepta signa-
transisse videamur. (Ex Hiermt.) Thesaurus isle, ii, bant in tabulis cordis carnalibus regnorum coelestium
quo sunt omnes thesauri sapientias, et scientiae ab- sacramentis, et pollebant opibus patrifamilise,ejicien-
sconditi, aut Deus verbum est, qui in carne Christii tes de thesauro doctrinarum suarum nova et vetera,
videtur absconditus, aut sanctse Scripturse, inquibus3 ut quidquidin Evangelioprsedicabantlegiset prophe-
reposita est notitia Salvaloris, quem cum quis inI taruro vocibus comprobarent: unde et sponsa dicit
eis invenerit, debet omnia istius sseculi emolumentaa in Cantico canticorum : Nova cum veteribus, fra-
contemnere, ui illum possit habere, quem reperit. truelis ineus, servavi tibi.
Quod aulem sequitur, queffl cum invenerit homo,' EVANGELIUM MATTIUEI, CAP.XXV.
abscoridit, idcirco dicitur, non quod hoc de invidiaa
faciat, sed quod timore servantis et nolentis perdere,, « Simile est regnum ccelorum decem virginibus,
abscondat in corde suo, quem prisiinis praetulit fa- < quse accipientes lampades suas exierunt obviam
cultalibus. < sponso et sponsse. Quinque autem ex eis erant
Iterum simile est regnum cwlorum Iwmini negotia- < fatuse, et quinque prudentes : sed quinque fatuse,
tori, qumrenti bonas inargaritas. Inventa autem unaa n « acceptislampadibus,nonsurapseruntoleumsecum.
preiiosa tnargarita, abiit et vendit mnnia quce habuit,: « Prudentes vero acceperunt oleum in vasis suis cum
el emit eam. Aliis verbis idipsum, quod supra dicitur, < lampadibus. Moram autem faciente sponso, dormi-
bonaemargaritse, quas quaeritinstilor, lex et prophe- «taverunt omnes et dormierunt. Media autem nocte
tae sunt, et notitia Veteris Testamenli, unum autema t clamor factus est: Eece sponsus venit, exite obviam
est preliosissimum margaritum, scientia Salvaloris,: « ei. Tunc surrexerunt omnes virgines illoe,et orna-
et sacramentum passionis illius, et resurrectionis ar- « verunt lairipades suas. Fatuae autem sapientilms
canum. Quod cum invenerit, homo negotiator, si-;- « dixerunt : Dale nobis de oleo vestro, quia lampades
milis Pauli apostoli, omnia legis, prophetarumquee « nostrse exlinguuntur. Responderunt.prudentes, di-
mysleria, et observationes pristinas, in quibus in-i- «centes : Ne forie non sufficiat nobis et vobis, ite
culpate vixerat, quasi purgaraenta contemnit, et quis-;- « potius ad vendentes et emite vobis. Dum aulem
quiiias, ul Christum lucrifacial. Non' quod inventio o «irent emere, venit sponsus, et qtiae paratoe erant
novse margaritsa, condemnalio sit velerum margari-i- «intraverunt cum eo ad nuptias, et clausa est
tarum, sed quod comparalione ejus omnis alia gem- t- «janua. Novissime vero veniuat et reliquse virgines,
ma fit vilior. «dicentes : Domine, Domine, aperi nobis. At ille
549 COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGELIA., 550
« responaens ait: Amen dico vobis, nescio vos. Vi- A , Sed quinque fatum, acceptislampaaibus, non sum-
« gilate itaque quia nescitis diem neque horam. J pserunt oleum secum. (Ex August.) Multi enim, quam-
Simile est regnutn cwlorum decem virginibus. (Ex vis de Christi bonitate plurimum sperent, gaudium
Greg.') Dum enim regnum constat, quia reproborum taroen non habent, dum continenter vivunt, nisi in
nullus ingreditur, quseritur cur faluis virginibus si- laudibus hominum; non ergo habent oleum secum.
mile esse prohibetur, sed sciendum est, quod soepe Nam ipsam lsetitiam oleo significari arbilror : Prb-
in sacro eloquio legnum coelorum prsesens Ecclesia ptera unxit le, inquit, Deus Deus tuus oleo lwtitiw,qm
dicitur, de quo et alio loco Domiuus dicit: Miltet autemnon proplerea gaudet,quia Deoinlrinsecus pla-
filius Itominisangelossuos, et colligent de regno ejus, cet, non habet oleum secum.
id est, de praesenti Ecclesia omnia scandala. Unde et Per oleum quippe, nitorglorisedesignatur.Vascula
alibi dicit: Qui solverit unum de mandatis istis, et autem, nostra sunl corda, in quibjis ferimus cuncta
docuerit sic homines, nunimus vocabitur in regno quse cogitamus. Fatuae autem virgines oleum secum
cwlorum (Matth. xm), id est, in Ecclesia. Ergo et non sumunt, quia gloriam inlra conscientiam non
hic in decem virginibus praesens signalur Ecclesia, habent, quia plerumque bona in se opera, cum ele-
In quinque autem corporis sensibus, unusquique sub- ctis et reprobis ostendunt, sed soli ad sponsum ve-
sistit. Geminatus aulem quinarius denarium perficit. B . niunt cum oleo, qui de his quae foris egerint intus
Et quia ex utroque sexu fideliummulliludo coiligitur, gloiiam requirunt, unde per Psalmistam quoque de
sancta Ecclesia decemvirginibussimilis denuntiatur, sancta clectorum Ecclesia dicitur : Omnis gloria ejus
in qua quia mali cum bonis, et reprobi cum eleclis filice regis intus (Psalm. XLIV).
admixti sunt, recte similis virginibus prudentibus et Prudentes vero acceperunt oleurnin vasis suis cuth
fjtuis esse perhibetur. lampadibus.. Leelitia bonorum operum in corde at-
Quinque autem ex ets erant fatum, et quinqne pru- que conscientia posuerunt. Sic et Apostolus monet:
dentes. Videntur itaque mihi quinque virgines s.i- Probet autem se homo, inquil, et tunc in s.emetipso
gnificare, quinque partitam, continenliam carnis il- habebit gloriam, et uon in altero.
lecebris. Continendus est, enim animj appetitas a (Ex Greg.) Prudentes oleum in vasis habent, quia
voluptale oculorum, avoluptate auritim, a voluptate nitorem gioriae hilra conscientiam retinent, Paulo
olfaciendi, gustandi, tangendi, sed quia isla con- attestanle, q.ui ait : .Gloria noslra, hwc est leslimo-
tinentiapartim coram Deo fit, ut illi placeatur in- nium conscientiw nostrw.
teriori gaudio contiaentiae, partim coram homini- Moram autetn facienie sponso dormitaverunt om-
bus tantum, ut gioria humana capiatur. Quinque di- nes, el dormierunt. (Ex August.) Omnes dicit: quia
cuntur sapientes, et quinque stultse, utrseque tarnen C ex utroque genere conlinentium honiinum, sive eo-
virgines, quia ntraque conlinentia est, quamvis di- rum qui de bono suo opere Deo tribuunt gloriam,
verso fomite gaudeat. sive eorum qui in laudibus hominum adquiescunt,
Hanc parabolam decem virginum fatuariirn al- moriuntur hoc intervallo teroporis, donec sub ad-
que prudeniium, quidam simpliciter in virginibus ventu Domini, fiat fesurrectio mortuorum.
interpretaiitur, Quarum alise juxta Apostolum, et (Ex Greg.) Dum venire Judex ad extremum jndi-
corpore et mente sunt virgines : aliae virginitatem cium differt, electi et reproh.i in mortis somno so-
tantum corporum reservantes, vel caetera opera piuntur. Dormire etenim mori est^ ante somnjim
non habent proposito suo siniilia, vel parentum cu- vero dormitare, est ante mortem a salute langues-
stodia reservante, nihilominus mentenupserunt: sed cere, quia per pondus segritudinis, perveniiur ad
inihi videtur, non ad virginalia corpora, sed: ad soronum mortis. Consequenter aulem dicLtur dor-
omne bominum genus per comparationeraperlinere, mierunt, qtiia postea suscitandi sunt.
tam ecclesiaslicos quam Judajos atque haereticos, Media autem ttocte, etc. (Ex Greg.) De adventu
qui idcirco virgines appeliantur, quia in unius Dei *sponsi clamor in 'media nocte fit, quia sic dies ju-
notitia gioriantur. dicii subrepit, ut praevideri non valeat, quando ve-
Qum accipienies lampades suas,. Lampades autem D ! nit, quippe cum ipse Dominus dicat: De die autem
sunt, quia manibus testantur opera, quae secundum illa et hora nemo scit (Matth. xxiv). Et Aposlolus ait:
istam continenliam fiunt: dictum est autem, ut lu- Dies autem Domini tanquam fur in nocle itq. veniet
ceant opera vestra coram homittibus. (I Thess. v). Per angelorum clamorem et tubas prae-
Exierunt obviam sponsoet sponsm. In spons.oenim cedentiura fortitudinem, Christi resonavit adventus5
nomine, Christus intelligilur, de quo Evangelium di- traditio Judseorum est Ghuistum media nocte ventu-
cit : Non jejunabunt fiiii sponsi, quandiu cum illis.est rum in similitudinem JSgyptii temporis quand*
sponsus. Ergo, non possunt qui. Christiani non sunt, Pascha celebratum est, et sanguine agni postesnos
sponso Christo venire obviam. Unum corpus dixit, trorum frontiuni consecrati sunt: Unde reor tra-
utriusque sexus, sponsi et sponsse, sed quid in Do- ditionem apostolicam permansisse, ut in die vigilia-
mintini, qiiid in Ecelesiani conveniat. ratioiicm co^ rum Pasehae, ante noctis medium, populos dimittere
gnoscimus, sicut alihi: Sicut sponso imposuit tnihi nouliceat, sed esspectanies adventum Christi stent
miiram, el sicut sponsam ornavit me brnamenio. in Ecclesia.
Bnum corpus dixit, id est, Cllristum et Ecclesiam,. Tunc swr.exerunt, etc. (Ex Greg.) Tuua omnes
 '
551 SMARAGDIABBATIS 552
virgines surgunt, quia electi ct reprobi a somnosuae JA receptis illis , qui sunt in angelicam vitam mutali.
mortis excitantur, lampades ornant, quia sua secum Otnnesenim resurgemus, inquit, sed non btnnesitn-
Opera numerant, pro quibus ccternam recipere bea- mutabitnur (1 Gar. xv). Clausus aditus regnum coe-
titudinem exspectant. lorum : Non enim post judicium patet precum, aut
(Ex Augusl. ) Aptaverunt lampades suas, id est meritorum locus : 0 si sapere in cordis palato possit,
rationes reddendas operum suorum. Oportet enim quid admirationishabel, quoddicitur, venit sponsus?
uos exbiberi ante tribunal Chrisli, ut illic recipiat quid dulcedinis? Intraverunt cum eo ad nuptias, quid
unusquisque, quod gessit in corpore, sive honum, amariludinis? Et clausa estjanua. Quanta vero tunc
sivc malum. erit eleclorum lsetitia, qui de ejus merenlur visione
Faluw autem sapienlibus dixerunt: Date nobis de gaudere, cum eo simul ad nuplias intrare, qui et in
oleo veslro, quia lampades nostrm exstinguuntur. (Ex sponsi nuptias gaudent, et tamen ipsi sunt sponsa,
Greg.) Quid est aulem quod lunc a prudentibus quia in illo seterno regni thalamo, visioni nostrse
oleum petunt nisi quod in advenlu judicis, cum se Deus conjungitur, qui scilicet visio nunquam in per-
intus vacuas invenerint, testimonium foris quaerunt. petuum amoris sui amplexibus evellatur. Tunc regni
Ac si a sua fiducia deceptse, proximis dicant, quia janua lugenlibus clauditur, quse modo poenitentibus
nos quasi sine opere repelli conspicitis, dicite de no- B1 quotidie aperitur. Erit namque tunc poenitentia, sed
stris operibus, quid vidistis? Sed lampades faluarum frucluosa jam non erit, quia nequaquam tunc veniam
virginum exstinguuntur, quia earum opera quacclara invenit, qui modo aptum veniens tempus perdit.
hominibus foras apparuerunt, in adventu judicis in- Novissimevera veniunt et reliqum virgines, dicen-
tus obscuranlur, et ad retributionem non veniunt, tes : Dbmine,Dmnine, aperi nobis. (Ex Hiero.) Egre-
quia ,pro eis receperunt ab hominibus laudes, quas gia quidem in Domini appellatione confessio, idem-
amaverunt. que repetitum indicium fidei est, sed quid prodesi
(Ex liieron.) Quselampades suas qusarunlur exlin- voce invocare, quem operibus neges.
gui, ostenderunt eas ex parle lucere, et tamen non (Ex Greg.) Ibi jam a Deo non potest mereri quod
habere lumen indeficiens, nec opera perpetua. Si petit, qui hic noluit audire, quod jussit. Qui teinpuf
quis igitur habet animam virginalem et amatorem congruum poenitentiaeperdidit, frustra ante regni
pudicitise, non debet mediocribus esse contentus, quse januam cum precibus venit.
cito exolescunl, etexorlo caumate arefiunt, sed per- (Ex Aug.) Non dictum est, quod emerint oleum,
jeclas virlutes sequalur,ut lumenhabeat sempitemum. et ideo intelligendae sunt nullo jam remanente de
Responderuntprudenles, dicentes : Ne forte non suf- alienis laudibus gaudio, in angusliis et magnis af-
ficial nobis cl vobis. (Ex August.) Unusquisque enim C fiiclionibus redire ad implorationem Dei, sed magna
pro se rationem reddet, nec alio leslimonio quisque esf ejus severitas, post judieium, cujus ante judicium
adjuvalus apud Deum, cui secreta cordis apparent. ineffabilis misericordia praerogata est.
Et vix sibi quisque sufiicit, ulei teslimonium perhi- At ille respondens ait : Amen dico vobis, nescio.
heal conscienlia sua. (Ex Hieron.) Novit Dominus qui ejus sunt (// Tt-
(Ex Greg.) In illo enim die, quod tamen de qui- tnoth. n), et qui ignorat ignorabilur (/ Cor. xiv).
busdam in pace Ecclesiae quiescentibus loqusr, sibi- Nescit Dominus operarios iniquitalis.
niet ipsis leslimoniutn uniuscujusque vix sufficit, (Ex Greg.') Preces offerunt, sed nesciunlur, quia
quanto minus et sibi et proximo? ubi et protinus per tunc velut incognilos Deus deserit, quos modo suos
increpationem subdunt. per vitse meritum non agnoscat.
lte potius ad vendentes et etnite vobis. (Ex Aug.) Vigilate ilaque quia nescitis dietn neque horam. Si
Non consilium dedisse pulandae sunt; sed crimina sciret quisque de praesenti saeculo,quo tempore ex-
eorum ex obliquo commemorasse. iret, aliud tempus voluptalibus atque aliud poeniten-
(Ex Greg.) Venditores quippe olei, adulatores1 tiae aplare potuisset, sed qui pcenitentise vitam spo-
sunt, qui enim accepta qualibet gralia , vanis suis> pondit peccanti, diem crastinum non promisit.
laudibus nilorem glorieeofferunt, quasi oleum ven-" Semperergoextremum diem debemusmetuere,quem
dunt, de quo profecto oleo Psalmista dicit : Oleum nunquam possumus praevidere.
auletn pcccalaris, non impinguet capul meum (Psal. (Ex Aug.) Non modo illius ultimi temporis quo
CXL). venlurus est sponsus, sed suse quisque dormitionis
Dum aulein irent emere, venit-spmtsus, et qum pa- diem et horam nescit. Quisquis autem paralus est,
ratie eranl intraverunt cum ea ad nuplias, et ciausa,!, usque ad somnum, id est, usque ad mortem, quse
esl Euntibus autem illis, venit» !• omnibus debetur, paratus invenielur, etiam cum illa
1 janua.id (Ex Aug.)
sponsus, esl, inclinantibus se illis in ea quaeforis> yox media nocte sonuerit, qua omnes evigilaturi
j sunl, et solidis gaudere quaerentibus, quia gaudia in- sunt. Quod vero sponso et sponsaedixit obviaro.ve-
terna non noverunl. Venit ille qui judicat, et qusei nisse virgines, sic intelligendum puto, ut ex ipsis
paralse erant, id est, quibus bonum coram Deo testi- virginibus, confitetur, eaqueedicitursponsa,tauquain
uionium conscientia perhibebat. Intraverunt cum eo) si omuihus Christianis in Ecciesiam concurrentibus
ad nuplias, id esl, ubi munda anima sempiterno Deii filii ad matrem concurrere dicantur, curo ipsis filiis
yerbo fecuuda copuletur. Qlausa est janua, id est,, congregatis, constet ea quaedicitur matcr.
 SMARAGDOADDITUM. S54
5K5

SMMARIDM 1 EPISIOIAS 1 EVAMIHA

QU.E LEGUNTUR IN TEMPLIS PER CIRCUITUMANNI,

Totius doctrince pietatis medullam et nucleum, ceu cornucopiw, citra cujuspiam morsum,
in se compleclens, in usum ministrorum Ecclesice conscriptum, et Smaragdo additum.

IN VIGILIANATALIS CHRISTL A A diluvio bis millesimo trecentesimo sexto.

ADROMANOS, CAP.I : Paulus servusJesu Ab Abrahae nativitate bis millesimo xiv.
EPISTOLA A Mose et egressu filiorum Israei de ^gy-
Christi, ETC.
Dei in tota pto, 1059.
1. Evangelium Scriptura est, quae A Salomone et prima templi sedificatione, 1031.
habet omne bonum et ulilis est ad doctrinam, etc. A resedificatione sub Dario, quingentesimo deci-
H Tim. III. mo nono.
2. Confessio de Christo est, quod sit fiiius Dei Ab urbis Romanse conditione, 751. Olympiadis
et filius David, hoc est verus Deus, simul verus centesimse nonagesimsequarlse anno tertio.
horoo factus ex semine David. Hoc ulrumque ca- Quando firmissimam pacem ordinalione Dei Cae-
tholica fides scit scriptum et ulrumque confitelur sar Augustus composuit, nascitur in Bethlehem
verum. Si Deum tantum dixeris, medicinam negas Jtidse.
qua sanatus es. Si hominem tantum dixeris, poten- 2. Summa Evangelii, et praedicalionis de Chri-
tiam negas qua creatus es. sto per angelum proclamatur, Ne timeatis annuntio
3. Scopus apostolicaeprsedicationis est, obedientia Natus est vobis servator; emphasis in ser-
fidei super nomine Jesu. Ut obediendo veritati pu- gaudium. valore, et in vobis.
rificentur animse per Spiritum sanctum cum fra- 3. Angeli adsunt Domino angelorum in conce-
terna charitale, hanc sequitur gratia Dei vita
aeterna. ptione, nativitate, imo in toto circulo vitae Christi,
et habet cantus angelorum Evangelium, cum pacem
LECTIOIsAida, CAP.LXII: Propter Sion non ta- _-•* et euSoxwvDei annuntiat.
cebo, ETC. IN DIE NATALIS.
1. Avidilas advenlus Cbrisli, in veteribus, ut EPISTOLA ADHEBILSEOS, CAP.I : Mullifariam tnultis-
qui nostra est justilia et salus, per quem defendi-
mur ab injuria omnium crealurarum, et salvamur que modis.
tanquam per clemenlissimum amicum. 1. Dei ineffabilis qui novissime locutus
2. Non lantum optat adfore, sed manifestum1 est nobis in filio, utbonitas, per eum qui est in sinu suo
Deum in carne exclamat, quod est mysterium1 nobis annuntiaret omnia. Quomodo igitur effuge-
pielalis, citra controversiam magnum. 11Tim. m. si tantam neglexerimus salutem. Heb. n.
3. EcclesiseChristi encomia, victorieeet triumphi,! rimus, 2. Testimonia divinitatis plenissima et varia ex
ut ultra non vocetur- derelicta, ut voluntas Domini' Scripturis, Psal. n, xcvi, cm, XLIV,CI, ut sciamus
in ea, ut complacitum sit Domino in ea, quaecum1 quod is qui venit annuntiare remissionem peccato-
Ecclesia maUgnanlium titulis Stj Siaiaxir&ii pugnant. rum Deus est, nec dubitemus de Dei voluntate.
EVANGELIUM MATTHSI,CAP.I : Christi autem genera- fecit 3. Christus per seipsum purgationem peccatorum
tio sic erat. et consedit ad dextram majestalis in excel-
1. Christus filius hominis, quia ex semine Abra- sis, ut vincere, sciant fideles, remissa sibi peecata, et re-
gnare, ac triumphare Christum. Intelligen-
hse. Christus filius Dei, quia ex Spiritu sancto. illud admirabile et stupendum,
2. Angeli administratorii spirilus suiit, qui in tiamsuperatmagnum annotante, quod caro nostra sursum
minislerium emittuntur propter eos qui haeredes)' n Chrysostomo sedet et adoralur ab angelis, archangelis, cheru-
sunt salutis. Hebr. i. Hic serviunt Mariseet Josepho. ' him,
5. Summa Evangelii in nomine Jesu, ut angelus' haec et seraphim; excessum patitur Chrysostomus
cogitans. Ergo maledicta hoeresis, quse negat
explicat, leschua enim Hebraeissalutem significat, et^ veram Christi humanitatem.
hic est salus, vita, et resurrectio nostra, per quem
salvali, et liberati sumus. EVANGELIUM INDIE NATALIS, JoAN.CAP.I : /« prih-
cipio erat Verbum,ETC
IN NOCTE NATALIS. 1. Sumina de Christo est credere, quodsit verus
LECTIOISAI^E PROPHET.E, CAP. ix : Populus gentium i Deus el homo, qui crearit omnia, qui dalus sit ho-
qui ambulabat. minibus in vitam et lucem, lametsi pauci sunt qui
1. Christus dives Dominus est in omnes qui see recipiunt, sic Joannes proponit, sic Paulus, et om-
invocant, Judseoset gentes et hic e lenebris vocavitt nis2.Scriptura.
in admirabilem suam lucem. I Pet. m. Quomodonaturaeconjungipotuerint, Deusscit,
2. Completa Abrahse promissio, ut semen ejuss Christianus ad multa respondere potest, Deus
sit sicut arena maris et stellaecceli. Gen. xv. novit, quoe est utilissima Chrysostomiregula
3. Quid sit Christus, cur venerit, et quid perr 5. Cum audis verbum caro factura, et habitasse
eum habeamus, omnia mire eraphalica in hoc cata- in nobis, expende hoc tolum quo veteres sancti se
logo nominum, admirabilis, consiliarius, Deus for- occuparunt. Cur Deus homo factus ? Videlicet ut
tis, etc. Ecclesia haberet suum caput, Ephe. i, Coll. i. Ut
EVANGELIUM 1NNOCTE structura templi haberet Iapidem angularem, Psal.
NATALIS, LUC^E, CAP. I I ; Exiit
ediclum. D cxvn. Ut haberet omnis creatura raediatorem,
Gal. III. Ut universa militia cceli haberet regem
1. Christus Dominus nosler (Anno ah initioo suum, Luc. i, Apoc. xix. Ut haberet schola Dei do-
crealionis mundanae ter millesimo nonagentesimoo ctorem suum, Joel. n. Ut haberet civitas Hierusa-
sexagesimo secundo, secundum Hebraeorumverita-i- lem templum suum, Apoc. n. Ut templum coelestis
tem, secundum septuaginta quinquies millesimo du- i- Hierusalem haberet sacerdolem suum, Heb. vn. Ut
centesimo priino. .haberent omnes in templo hosliam suam, ut habe-
PATROL. CII. 18
55S SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. 556
rent omnes oves pascuaeDei coramunem pastorem, A i Ecclesiara suam, hoc est numefum pdpuli Dei, cdii-
Joan. x. Ut haberenl oranes filii Dei, et omnis tra bestiam protegens.
creatura pjiniogehituih fratfeiii, Roffi. vm. Jam 2. Ecclesia agno sfahti psallit canticum novum,
cum carncih ahdiss cogita ektfemam humiliatioriem hoc estj laude ejt imitaiionevcdhfessibrie Jidei el re-
Christi, in iiumiiiatione remissionem peccali et sa- cta vita Deum conceiebrat.
lisfaclionem, adeoque effusissimam charitatem pa- 3. Innocentia verorum Christianorum, virgines
tris, qui nobis filium tradidit. sunt, Casti et pudici, sine fflacula, et immaculati
IN NATALISANCTI STEPHANI. in via. Psal. cxix
EPISTOLA ACT., CAP. VH: Slephanus plenus gra- EVANGELIUM MATTH^EI, CAP.II : Ecce angelus Bb-~
lia, ETC mini.
1. Descriptio personae Stephani, vir plentis gra- 1. Ab ipsis vitse initiis, exemplo Chrisli ad ten-
tia, et forlitudine, el multis praeelaris, et sanctis tationes et insidias prsepafemur.
dotibus proe.litus, typus diaconorum Ecelesioe,simi- 2. Solliciludo Dei-pro suis juxta illud x.Deven--.
les condilion^s episcopi et diaconi, vide in Paulo, tre nratris mew recordatus est nominis mei; appa-
unde pudeat nos, qui ex diamelro pugnamus. ret angelus, jubet ui fugial in ^Egyplum, re.vocat
2. Typus impiorum veritalem impugnantium, ex ^Egypto in lerrain Israel.
quoii verilate non possunt,sycophanliis et calumniis 5. impietatis exemplum in Herode, qUod duriit
tentant. Et haec semper fortuna fuit Chrislianorum, in consummationera saeculi usque. Ecclesia perse-
ul gravarentur mendaciis, binc tot apologetici, Ter- cuiionem sustinente.
tulliani, Juslini, Quadrati, Miltiadis ; liinc calum- B I IN OCTAVA NATIVITATIS.
niaehorum tcmporum, blasphemia in Deum, divo-
rum conlemplus, sacramentorum proculcatio, bo- AD TITUM,CAP.II : Apparuit gratia.
norum operum proscriplio. 1. Summam Ghrislianismi clara et mira breVi
3. Fortior est quem Deus defendit, quam quem tate complectitur. Abriegata impielate sobrie fetjti-
mundus persequilur. Mira consolatio oppetentium ste et pie vivamus, hoc est, anrawslTe. Marc. i,
mortem pro veritate, videntium slantem, et auxi- Mallli. III.
liantem Christum. 2. Prsedicatur et commendatur Chfistus, et quid
EVANGELIUM MATTH^EI, CAP. XXIII: Ecce ego mitlo nostri causa fecerit, dedit senietipsum prq hjabis,
ad vos. fedemit nos ab omni iniqriitate, ffioftUus est propler
1. Hic habes causara occisionis, omnium pro- peccata nostra, resurrexit propler juslificatidhem •
phetarum, fuisse superbiam cordis. nostram.
2. Quando alieni peccati qnis supplicia luat, 3. Qui hoe credunt sectatofes sunt bonorum ope-
juxta illud Exotli. xxi, reddes peccatum parentum in fum, hic habes radicem cum fruclibus, fideffl cnra
filios, in tertiatn et quarlam generalionetii. operibus, et quod sine gratia nullum sit bonum
3. Dulcissima simililUrib qua se Christus gal- ppus.
linse comparal, nos pullis, per quem solum a mil- EVANGELIUH Lue^E, CAP.ii : Postquam consummuti
vis, hoc est, diabolis, liberi evadimus, fide in sunt dics bcio.
Christum, sicut incfedulitaie excidimus, et audi- 1- Christus circumcidituf, ut nos spiritualitef
mUs horrenduin judioiurii, cum Judteis incredulis, r( circlimcideremur, sislitur Domino, Ut doceat pfsei
Relihquelur vobis domus desefla. Mallh. xxm. senlafe nos ipsos Deo, figiifas legis cuslddii, coiidi-
IN NATALIJOANNIS EVANGELIST.-E. tor legis.
EWSTOLA AD EPIIESIOS, CAP.I : Benedictus Deus et 2. Exemplum Chfisliani homihis in sermdne, q'u
Paler. pius ac justus, et in quo Spiritris sarictus eral.
i. Salus nostra ex electione Dei, ut qui gloria- 3. Cum pace recedit ex hocmuudoi qui inleliigit,
tur in Domino giorietur, ul sciaul sancti; se non quod Deus erat in Christo, mundum sibi reconci-
posse excidere. lians. II Cor. v.
2. Eleclionem sequitur recta et Deo placens Vita, DOMINICAI POST NATALEM.
in qua iides per charilalem operalur, nam fideles
vocalionem et eleclionem suam firmam faciunt ope- EPISTOLA PAULIAD GALATAS, CAP.Iv : Quanto tem-
ribus fidei. II Pet. i. pore hwres pafvulus est.
5. In Christo dilecto filio Dei, est redemptio per 1. tempus legis el gratise discriminat, iex per
sanguinem cjus, in remissionem peccatorum, ne Mosen, gratia et verilas per Jesum Chrislura facla
quis glorietur in operibus. est. Hebr. ix. De sanctimonia mtindana, quse non
EVANGELIIBI JOANNIS, CAP.ULT.: Dixil Jesus Pelro : potuit ciiliorem perfectum reddere, in cibis, potio-
Sequere me. nibus, ablutionibus ac justificationibus carnis,
1. Devoluntate noslra frangenda in Dei volunta- usque ad tempus correctionis imposita.
tem, ssepe enim non voce de coelo, non per pro-. •-j. "
2. Pleniludo temporis, est annus Domini acceptus
phetam, non per revelationem, vel somnium vel'I et dies saltttis, cura Deus manifestatur in carnc, ct
excessum menlis, sed rebus ipsis accidentibus, autl Dei filius fit virginis filius.
ad aliud quam slatueramus voeantibus, cogimur 3. Dignitas credenlium, filii sunt et hseredes per
agnoscere Dei voluntatem aliam quam erat nostra,' Deum, non pcr meritum nec naturam, sed per gra-
AuguslinUs epistola 65 ad Paulinum et The- tiae Spiritttm qui clamat in cordibris nostfis, Abiia
rasiam. paler.
2. Exemplura respicientium alienam vocalionem, EVANGELICM LUCE, CAP.II : Erut Joseph et Maria
et aliena opera, cura intrepide oporteat sequi vo- miranles.
cantem Christum : Melior.est enim obedienlia quatn1 i. Christus aliis in resurrectionem, aliis in-rui-
viclima. nam. Fides est credere et eedificari. lncreduliias
3. Auclorilas Joannis evangelistse et testis digni- ruina est et casus.
tas, qui recubuit super pectus Jesu, qui scripsit, cu- 2. Consolatoriurii, ubi non est contradictio, ihi
jus testimonium verum est, qui totus huc speclat,> non esl verbum Dei. Si Cliristus positus in ruinam
ut credamus in nomine unigeniti filii Dei, el ut1 et resurreclionem,
credentes vilam habearaus per nomen ejus. efgo et meffibraChrisli, hinc alpo-
stoli: Domine, quis credidit audiiui noslro. lsa: tiii',
IN NATALl INNOCENTIUM. Joan. xin, Rom. x.
APOCALVPSIS, CAP.XIV: Vidi supra tnonlem Sion. 3. Opera fidei in Anna prophetissa, orare, jejii-
i. Chrislus aguus est, qui tollit peccala inundi,, nare, non ergo damnatur, sed primum ddcctur fi-
 55? SMARAGDOADDITUM. 558
des, Jeiime opera, ut boni faciamus bona opera, A , Deo placeant, ne quis sibi placeat, et non proximo
Gen. iv, Respexit Deus ad Abel 6t ad munera in oedificationem,
ejus. 5. Opliraa hic habetur regula discernendorum spi-
IN DIE THEOPHANIiE. rituuni analogia fidei, hinc monachi anabaplistse, et
revelationes jaclant, cum cohorte spiriluum er-
LECTIOIskim, CAP.LX: Surge illuminare Hieru- qui roris ejiciuntur.
salem.
i. Ecclesia per pfaedicalionem Evangelii in tolo EvANGELIUM JOAN.,CAP.XI: Nliptiw faCtWStlUt Ml
mundo congregalur. In hac regnat Christus et sunt Cana Galilwm.
bona omnia, jam.quidem obscura, sed in dies per 1. Honorabile conjugium inter omnes et cubiie
Christum futura elariora ut quam pluriroi acce- impollutum, quod Christus curo castissima sua ma-
dant. tre et sanctis discipulis honoravit et sua et suorum
2. Ubi Ecclesia ndn est, ibi salris non cst, et mi- prsesenlia, et vini miraculo liberali et suave olenli.
serae sunt genles, ubi verbum Dei ignoratuf. 2. Christus niisqnam blandus matri, quod ex hoc
3. Qni in Germania Chrisli fidem amplectilur et aliis Evangelii locis discilur, ut doceal el carna-
nori potest non amafe qni Dei nomen invdcant lem cognationem nihil profuisse matri, nisi fide
in semotissimis regionibus, Sabea, Panchea, Ara- beata fuisset, et parentibus divina non impedienti-
.bia, apud Damascenos, Armenios, Assyrios, unus bus parendum esse.
enim Deus, una fides, una religio et in Chrislo 3. Chrislus is est, qui vineas irrigat, qui pluviam
unum et consummati in unum' sunt electi oin- . per vitis radicem in vinum vertit, et quod in nu-
nes. B ptiis repente, hoc in planta singulis annis longiori
EVANGELIUMMATKLEIJCAP. II: Cum natus essetJesus. teroporis spatio efficit. Tantum ul agnoscamus opera
Dei, et crealuris ejus cum graliarura actione uta-
1. Specimen vocationis gentiura in obedienliam mur.
fidei.
2. Scriptura Veieris Testamenti clare exprimit DOMINICAIII POST THEOPHANIAM.
temptis adventus Christi, locuffi nativifatis, moilum EPISTOLA ADROM., CAP.XII : Nolite esse prudenles.
nascendi, conversandi et moriendi, de loco nativir 1. Christianismi radix est paupertas spiritus et
tatis hic habes ex Michese.v.
5. Exempluiu impietatis in Herode, et Herodem modestia animi, quse .iizyuf/iovuii,altum sapere, et
hodie agunt qui titulo pietatis sequaerunt. Rursus superbiam mentis ferre nequit.
2. Pax el concordia Christianos omnes sic con-
exempUini spei et fidei et sollicitudinis Dei pro giutinet et jungat, ul commurii studio alii pro aliis
suis, hic habes memorabile. sollicili sint, ut omnibus Judaeis geniibus amicis
DOMINICAI POST THEOPHANIAM. et inimicis benefiat, loedalur nemo. Hoc erit carbo-
EPISTOLA ADROMANOS, CAP.XII: Obsecrovos. nes ignis super capita talium congerere.
3. QuodTertullianus depatientia, hoc Christiani
1. Rationalis cultus,etquiperanimam,etspiritum ex hoc loco sciant omnes sibi dictum a
fieri debet, hoc esl, vera religio in Chrislianismo dictam mihi et ego vimlicabo, patienliamDeo. Vin-
mihi et
est, ut nos ipsos Deo hosliam vivenlem, sanctam, ego palientiam remunerabo.
acceptam Deo praebeamus. iC EVAKGELIUM MATTH/EI,CAP.VIII: Cum descendisset
2. Christiani inundo se non conforment, qui totus
in nialo posilus est, relicla voluntate gentium, quae Jesus de monle.
est in lasciviis, concupiscenliis, viuolenliis, co- 1. Vera fides se totam frangit in voluntatein Dei,
messalionibus, compolatiouibus, totos se dedaiit in vl homohac prseditus, sanus, insanus, mortuus, vivus,
voluntaiem Dei. Dei ess.e velit.
3. Mira et pulcherrima similitudo de societate 2. Potentia divinitatis Christi, et verbo sanat le-
membroruin in uno corpore inter se (qua et Cicero prosum.
in Olliciistib. m, ulitur) hacnos in muluam cor- 3. Christus, Dominumel TSASOV legis se declarat,
poris Chrisli oedificationemconglutinat, ut nobis qui Ieprosum, quod in lege prohibilum erat tan-
inler nos prosimus. ^it, docens animse lepram peccatum magis metuen-
EVANGELIUM LVCJE,CAP.,II : ^utn esset Jesus amw- daui.
rum dubdecitn. DOMINICAIV POST TIIEOPIIANIAM.
1. Quse de infantia Christi proeter Scripturas EPISTOLA ADROM.,CAP.XIII: Nemini auidauam de-
asserunlur a fabuiis non absuut, hsec fuit libido beaiis.
fermeutati sseculi supf.rioris vitiandi omnia, et il-
luslriuni tilulis abuii, sic 4E"S=5"7pK5>iaimuIteeacci- ultimam1. Joannes cum in Epheso moraretur usque ad
derunt. senectutem, el vix inler discipulorura ma-
2. Appositissimum hic habetuf exemplum, cha- nus adEcclesiam deferretur, nec possel mulla loqui,
riorem nobis esse debere gloriam Dei Ct salutem TJ . nihil aliud per singulas collectas solebal proferre,
aiiiiiiarum, quam ullum parentum affectuin ; Deus nisi hoc, lilioli, diligite alterutrum, tandem loedioaf-
enim paremibus et rebus orouibus pr3aferendt(s fecti dixerunt magistro, quare semper hocloqueris?
est. Respondit, quia prseceptum Doroini est et si solum
5. Fornia formandoejuveriiutis Cliristianse, Chri- fiat sufiicit. Hicronynius in Epistolam ad Galatas.
stus parentibus est subdituS, proficit sapientia et Eadem perpulchre hic Paulus ex eodem spiritu lo-
aetale, gratia apud Deura el homines ad hanc Les- quilur. 2. Proecepta Decalogi secundsetabulse hic clara
biaffl regiilam formeuius pueros nostros, matrimo-
nii stipeudia, el felices erunt respublicae Chrislia- brevitate, iri coinpendium de dilectione,Pauluscom-
nse habenles talem seraentem. plectitur, quae finis legis est. I Timolh. i.. ,
3. Ama, et fac quodlibet, nec peccabis.
DOMINICAIIPOST TIIEOPHANIAM. EVANGELIUM MATTHiEi, CAP.vin : AscendenteJesu
EPISTOLA ADROM.,CAP.XH : Habenles donationesse- in naviculam.
cundum graliam quw dala esl twbis, ETC.
1. Figura fulur3rum tenlationum Ecclesise, qua
1. Necessariura prseceptum ut vocationi stise quis- exercili sunt apostoli, ut qui cum nec claudi nec
que inserviat, sparlam suam quisque adornet, et ne caeci essent, nec aUa aegrolationelaborantes, qui-
sutor ulira crepidam. bus liberari quamplurimos in dies videbarit , ut
2. Sed hic similiter videaraus, quse vocationes omnipotentiam ejus aspicerent, cui venti et mare
 559 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. 560
obediunt,eifirmain beneficiorum ejusmemoriam ha- A. dere debent utministeriumnostrum ad plenumpro-
berent, in lempestatem hanc inducanlur. batum reddamus.
2. Consolalio esl omnibus Christi fidelibus, qui 5. Plutarchus scribit de ulilitate ab inimicis ca-
cumsuis adsitusque inconsummationemsaeculi,nec pienda. Hic sane habemus stimulum carnis, hoe
relinquatorphanos, ut in mediis periculis minime de- est insectationem malorum hominum, Paulo ulilem
sperent. fuisse. Sic enim et inimici nonnunquam prosunt,
5. 2vX).»6oV,v clamemus universi et singuli, prin- docentes nos sobrietatem et modestiam, et hic im-
cipes, monachi, episcopi, spiritales, profani in becillitas perficit virtutem et infirmitas absolvit po-
hac lerapestate Ecclesiae, in his rebus, tam mi- lentiam.
sere aluictis, Domine, salva nos, perimus, nec du- EVANGELIUMLUCE, CAP.vin : Cumlurbaplurima con-
bitemus, nos Dominum excilaturos ut misereatur venircnt, et e singulis civitatibus properarent.
nostri. 1. Similitudo seroinantis monet omnes, ut avidis
DOMINICAIN SEPTUAGESIMA. animis accipiant sermonem evangelicum, etquod
EPISTOLA ADCOR.I, CAP.ix : Nescitis quod ii qui in didicerunt conferant ad usum pietatis. Haecest enim
sladio currunt. fides electorum et agnitio verilatis in spem vitse
1. Vifa Christiana, minime mollis est etdelieata, sed seternae.2. Hinc exclamatione (Qui habet aures audiendi
laboriosa et sudore plena, sed quamagonolheta Deus auditorem exsuscitat, non cessandum a do-
remunerarevelil, id pulchris similitudinibus, obocu- audiat) ctrina sana, etiam si non semper fructificet apudoin-
los ponitur. tantum quarta pars seminis, hic fruclum per-
2. Certaturi saltu, ut est apud Philostratum in libello j} nes,
de Alhlelis, abslinebant coitu et aliis deliciis, jam fectum 5.
et absolutum profert.
inlerpres sermonis sui Christus, qui
lurpe est, si nos pro bravio vilaeseternae segnius hic estOplimus seroinalor. Cor hominis terra sive solum, se-
nos geramus, quam vulgus hominum pro vili prse-
mio. men, sermo evangelicus.
5. Exemplum , cura Pauli , quod sermone, vita DOMINICAINQUINQUAGESIMA.
benefaclis nobis iinilabile proponitur, tum vete- EPISTOLA ADCORINTHIOS PRIMA, CAP.XIII: Si linguis
rum palrum, qui baplismi mysterio et spiritali hominum loquar, et angelorum, charitalem autem
esca potuque, nontitulo tenus, sedreipsa, communi- non habeum, ETC.
carunt.
1. Charitas necessaria est, dona autem linguarum,
EVANGELIUM MATTffiEi, CAP. x x: Sitnile est regnum prophelioe,miraculorum, nonsunl necessaria,in cha-
cwlbrum hmnini patrifamilias. ritate omnes cognoscent quod roei discipuli estis,
. Parabolaererum notissimarum similitudines sunt, inquitChristus, Joan. xm, etcilrastudiabenemerendi
docendi genus simplicissimum, et rudihus maxime de prox-imonemo videbit Deum, ideo hoc unum est
attinet, ne si- necessariuin et seclandum.
appo=itum,inhis, quod singula verba sentenlise
mus anxie curiosi, cum de summa cou- 2. Charitatis usus ialissime patet, hinc perpetuum
stare possit. donum est, ac per omnem Christianorum vilam dif-
2. Locus de praedestinatione admodum diflicilis. fusum et habel pulcherriraas dotes, patiens est, be-
Cur non omnes statim conducat, unum hac hora, „ nigna est : charilas non invidet, charitas non est
alium altera vocet: nam ex praedestinationc Dei '-' procax, non infJalur, non est fastidiosa, non quserit
fluil, ut quis credatvel non credat, a peccalo libere- quse sua sunt, nou irritatur, non cogitat raalum, non
tur, vel 11911,ut sciamus salulem nostram, non gaudet deinjustitia, sed congaudel veritati, otnnia
in viribus hostris , sed solum in potentia Dei si- suffert, omnia credit, omuia sperat, omnia suslinet,
lam, et hinc spem habemus conlra peccatum et Sa- charitas nunquam excidit.
tanam. 5. Christianismus habet rudimenta, auctus et fa-
3. Quia novissimi primi, et primi novissimi, et stigium, suas setates, et aelatumaccessus, hinc demus
multi vocati, pauci vero elecli, ut meta ponatur te- operam ul perveniamus omnes in unilalem fidei et
merariis, et sublimibus spiritibus, qui volunt consi- agnitionem filii Dei in viruin perfectum, iu mensu-
lia Dei inscrutabilia perscrulari. Au sint preede- ram aelatis plene adultaeCbristi.
stinali nccne, etc. Qui velit esse prudens et fidelis
dispensator, servet Pauli ordinem, quem habet in EVANGELIUM LVCM,CAP.XVIII: Assumpsit Jesus duo-
Chrislianismi compendiaria Epistola ad Romanos, decim discipulos.
et ante omnia inquirat de Chrislo in Evangelio : ut 1. Frequens raentio passionis et resurreclionis
homo sua peccata et Christi gratiam.agnoscat, cum Dominicse, hoc est enim Evangelium quod acccpi-
peccato pugnet, et jam ubi inceperit sub cruce raus, in quo stare oporiet, per quod salutem conse-
et passione esse, hoc ipsum recte docebit praedesti- quimur. Christus mortuus est propter delicta no-
nalionera. Hujus enim musti, non omnes utres ca- stra, et resurrexit propler jusiificationem nostram.
paces sunl. I Cor. xv.
D 2. Ruditas aposlolorum, qui nihilhorum intellexe-
c- DOMINICA1N SEXAGESIMA. runt, et verbum islud absconditum ab eis. liinc opus
EPISTOLA ADCOP..SECUNDA, CAP.XI: Libenter suffer- spiritu doctore et suggestore, Joan. xiv, ut quse ob-
tis itisipienles. scuritatis causa vel intelleclus tarditate coinmendare
1. Gloriatio et triumphus Pauli, dissimilis sangui- memoriseorbis nequjveraut, post hac plene intelligerint,
futuri.
nariis triumphis quorumdain, qui cum patres esse\' magistri 5. Imbecillitati apostolorum medelur csecovisum
deberenf tyranni sunt, et pro catholicis y.«x6W.o>.,iri lunc aperientur oculi csecorumEsa. xxxv,
laboribus, elc. Haecbelli decora manet corona justi- restituens,
lestimonium erat Messiae.
tiaereposila in illmn diem.
2. Necessilas Paulo incumbens, ul quod quatuor- DOMINICAINVOCA VIT IN QUADRAGESIMA.
decini annis celaverat, postmodum prodere coge- EPISTOLA PAULIADCOR.SECUNDA, CAP.YI: Hortamur
relur. Toterant pericula religioni Chrislianae afal- vosne in vacuum graiiam Dei receperilis, ETC.
sis apostolis, a philosophia mundana, a Judaica su-
perstitione. Ut ni Paulus onini quod aiunl pede con- 1. Tenipus gratise Dei in Chrislo exhibitoe,tempus
tra stelisset, et quolidianam curam omnium Ecclesia- est acceptum el dies salutis, de quibus concorditer
rum habuisset, gravissimepericlilala fuisset doetrina1 prophetLeprsedixerunt. Evangelium enim promis-
evangelica. Haecignaviam episcoporum el ministro- sum fuit in scripluris sanctis <le filio suo. Rom. 1.
rum Ecclesisemerito damnant, et calcaria nobis ad- Et vere tempus gratise et dies salutis, nam ineffabilia
16] SMARAGDOADDITUM. 562
bonaper Christum contigerunt. Maledictio nostra A erunt utmilti populus, etc. Sunt etiam adoptione filii
in illum rejecta, etbenedictio ejus tota ab illo in nos Dei, Eph. i de Chrislianis loquitur Paulus : Prw-
manavit. desiinavit, inquit, nos in adoplionem filiorum. Rom.
a. Christiana vila mira hic brevitate describitur, vin, Non accepistisspirilum servitutis iterum ad ti-
neullam demus offensionem, ne reprehendatur mi- tnorem, sed accepistis spirilum adoptionis, per quem
nisterium nostrum. clamamus Abba pater. Igitur et sancli sunt, sicut
3. Aposloli veri seduclores scilicet, qui docent ho- Deus sanctus est.
minem despicere quod habet, et sperare quod non 2. Dei et Christi immensa cnantas erga nos, utet
habet, spectare quse uon videntur el oeterna, relin- gratis condonarit peccatum, et filium suum dederit
quere quse videnlur et temporaria. hostiam pro peccatis noslris.
EVANGELIUM MATTH/EI, CAP.IV : Ductus est Jesus in et 3.vitiorum
Sic amantem redamemus, ab omni turpitudinis
desertutn a spirilu, ul tentarelur a diabolo. genere abhorrentes, qui secus faciunt et
sunt inobedientes, hosraanet ultio Dei.
1. Christus mox a baplismo tentatur a diabolo, EVANGELIUM
ductus a spiritu in desertura, ut sciamus et adver- LUCE, CAP.xi : Eral Jesus ejiciens dm-
sitates opus esse divincevoluntatis et baptismum an- monium, et illud eral mulum, cumqueejecisset, ETC.
choram lentationum, quare in tentationibus non de- 1. Miracula Christi benefacta sunt, calamitosum
spondeamus animum, sed viriliter agamus, in fideste- hominem liberat a doemonio,quod y.ovov erat, hoc est
mus. I Corin. xv, scientes Chrisli baptismale nos surdum et rautum, sic a signis et doctrina, inducit
forliores faclos. ad cognoscendam suam omnipotentiam.
2. Diabolus Proteus est, et Vertumnus, qui va- B 2.,Quia in malitia perseverabaiitJudsei, respondet
riis machinis oppugnat, sed per tolerantiam su- illis, non qtiidem per Scripluram quam negabanl, sed
perandus, el nunquam iliicredendum, etiamsi aliquid ab iis quoe communiter fieri solent, simul ciementer
utile jubeat, aut scripluram adducat, quod facit respondet, docens nos, ut mites simus erga inimicos
improbe. nobis maledicentes.
3. Angeli applaudunt nobis et ministrant, si len- 3. Bellum perpetuum Christo cumSatana, et quod
lalorem vincaraus. beati factorcs non auditores verbi.
DOMINICAREMINISCERE. FERIA Vt POST DOMINICAM OCOLI,
(Hanc vocat Smaragdus Dominicam primam, mense EVAKGELIUM JOANNIS, CAP.IV : Jesus autem fatigatus
primo.) ex ilinere.
ITHESS.,CAP.IV: Roqamus vos et obsecramusinDb l.Jesus ex itinere fatigatus, ut faligationem nobis
mitw. benedicat, sicul infra lacrymatur, ut lacrymas bene-
1. Paulus prsecepta dat, sedperDominum nostrum dicat. Et per totuin Evangelium imbecillis describi-
Jesum. Hic enim est filius dilectus, de quo pater tur, ut sciamus nos haherepontificem qui possil com-
cceleslis testatur, Ipsum audile. pali infirmitatibus nostris.
2. Verbum abbreviatum de Dei voluntate, cui 2. Aqua quam datChristus, Spiritus sanctus est,
in eo clamamus, Abba pater, per lmne evadiinus
qui obtemperare velit, facile de quavis doctrina veri
cognoscet, Joan. vn, Vbluntas Dei, sanciificalio adoralores, qui- spiritu et veritate adoremus.
vestra. Q 5. Quia et gentibus promissa salus, docet Chri-
3. Hortatur ab impuritate vitse timore poenae, slus similitudine messis, salorum el messorum, in-
ullor Dominus de his omnibus, sic I Cor. vi. An stare tempus proedicandi Evangelii in toto orbe.
nescitis quodinjusti regni Dei haereditatem noncon- SABBATOPOST DOMINICAMOCDLI.
sequentur ? EVANGELIUM JOANNIS , CAP.vin : Perrexit Jesus
EVANGELIUM MATTHJEI , CAP.xv : Egressus Jesus, in monletn Oliveti.
secessit in partes Tyri et Sidmiis. El ecce mu- 1. In Scriptura decem et octo personse numeran-
lier, ETC tur , quae ob diversa facinora lapidari jubentur.
1. Christus minister fuit circumcisionis, proveri- Habuerunt Hebraei4 genera interfeclioriis : Stran-
te Dei, ad confirmandas promissionespatrum. Cae- gulatio , percussio cum gladio, levissima crant.
lerumutgentes,per misericordiain glorificentDeum, Lapidatio, combustio gravissima, adulteram lapidari
hic ut proeludat vocationi gentium in obedientiam volunt.
lidei, contra suum praeceptum, quod ad lempus de- 2. Bis scribit Dominus in terram, ut doceat in se-
derat, in viara gentium vadit, divesDominus in om- metipsos descendere miseros, et puniri quidem de-
nes qui se invocant. bere peccatricem, sed non a peccaloribus , impleri
2. Quantum efficiat jugisetfervensoratio. Non de- legem, sed non a prsevaricatoribus.
stitit mulier quamvis repulsa et indigne excepta. Se- 3. Sic respondet Christus, ut nec palam absolvat
quitur a tergo, vociferatur lamentabili voce : Mise- nec condemnet, sed quare venerat, nimirum ne am-
reremei, Dotnine, fili David. j) plius pergat peccare.
5. Patienlia et fides feminse alienigenoe.
, DOMINICATRICESIMA, DOMINICAIN VICESIMA,
Aut si mavis Hoc esi
DOMINICALJETARE.
^DOMINICAOCULI.
EPISTOLA ADGALAT., CAP.iv : Scriplum est
EPISTOLA ADEPHES.,CAP.V : Estole imitatores Dei
tanquam filii dilecli, et ambuletis in dileclione. quia Abraham.
1. Christiani templa siint Spiritus sancti, qui in i. Discrimen Veteris et Novi Testaraenti , et
eis est, leste Paulo, I Corinth. vi, An nescitis, in- utriusque populi , quorum unus serviluti legis
obnoxius, altenper iidem ab onere legis liber.
quit, quod corpora vestra tnembra sunt Christi ? Et 2. Prophetict testimonia, de gentium multi-
slatim subjungit : An nescitis, qnod corpus veslrum tudine ad Evangelium Christi undique convolatura.
tetnplum est habitanlis in vobisSpirilus sancli, quem
liabetis a Deo, et non eslis ipsi vestri juris? Nam sus3.eos Inimicitise adhserentium carnali legi adver-
empti estis pretio. Glorificatejam Deum in corpore lur, eleam qui spiritualem Evangelii iegem amplectun-
veslro. Et 11Corinth. vi, idem dicit: Quid convenit liberlalem quse estper Chrislum.
ietnplo Dei, cum simulacris ! Nam vos templum estis EVANGELIUM JOANNIS , CAP.VI: Abiit Jesus trans
Dei viventis, quemadmodumdixit Deus : Inhabitabo mare Galilmm.
in illis, $t inambulabo, el ero illorum Deue, et ipsi Ii Hic duomiracula, vel miracuJum inmiraculoi
SC3 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. 654
Quia quinque ffiillia hominum paucis panibus satu- A j 3. Anathema sit qui aliud statuerit, qui unum
rat, et quod Domini providentia superfuerunt non multiplicarit, qui Christum non vult Saivatorem
minusquamduodeciffi cophini. Argumenla ineffabilis agnoscere, et mediatorem Novi Teslamenli, sapien-
potentioe Dei. tiam a Deo, justitiam, sanctificationem et redem-
2. Observa cum Christus paralyticum sanat, pfionem factum. I Cor. i.
mortuos suscitat, maris tempeslates sedat, non EVANGELIUM JOANNIS, CAP.VIII: Quis ex vobis arguet
agit gralias, sed ante cibum agit gratias, ut doceat me de peccalo ?
quoties edimus vel bibimus, ul cum gratiarum '
aclione fiat. 1. Discrimen electorum et reprohpruni, D.ei et
3. Deliciis dediti perpendant abstinenliam ve- tiliorum diaboli. Alteri audiunt verbum Dei, alteri
terum , quorum mcnsa hordeaceos et viles panes, non audiunt.
2. Convicia Judseorum in Christura, vocantium
et obsonia parvo constanlia , paucos pisciculos Samaritamim
habent. et dsemoniacum. Alterum repellit,
se modeste defendit, Jmiaios dure increpat.
FERIA II POST DOMINICAMLiBTARE. 5. Ab Abraham ad Christum 2023 anni , nam
EVANGELIUM JOANNIS , CAP.II : Prope eral Pascha natus estJarn anno 41 Atigusli. Et sub Tiberii anno ik
Judmorum passus. Chrislus Deus declaratur his verbis
1. Bis ejecit emenles et yendenlgs, semel in cum dicit: Anlequam Abraham esset, ego " sutn.
operum suorum inilio, de qup Jpannes, secunclo, DOMINECA 1NPALMIS.
passionis tempore appropinquajitc, ubi et veheinen- n, EPISTOLA PAULIAD PIIILIPPENSES, CAP,ii : Hoc seti-
tiori casligatione usus, speluncam lalronum vocat, . tite in vobis.
de quo Matth. xx. 1. Christus J.esus nobis datns est in donum et
2. Hoc faclo Christns pstendere VQluit avaritiam esempluni, donum
qui faclus fuit nobis
capilalem pestero Ecelesisesu;e futuram, ncc siuce-. a Deo, justitia, sanctificatio et redemptio. sapienlia I Cor. i.
ruin ac sancium esse posse quidquam , ubi r?gnat Exernphirn., ut a se discamus esse roites ethuroiles
pecunioe studium. Matlh. xi.
3. Zelus Christi, quod pro domo Dei, quo ad- corde, 2. Ineffabile
actus in medium vulgi et sacerdolum furorem Christura el itaconsiliuro Dei- Quia oportuit pali
iritrare in gloriam suam, el dari
se cpnjecil, Vide Augtislinum, ut qtiiljbpt CUri- illi nomeh, quod est emne nomen, hsec est
stianus in membris Chrisli, zelc domus Dei co- sttiltitia prKdicationissuper
medatur. per quam salvos facil cre-
dentes; I Cor. i,
FERIA IY PDST DOMINICAMLiETARE. 3. Christianus qui verani et seternam gloriam
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.IX : Prmteriens Jesus quosrit hac yia, qua Christus ingressus est, non alia,
vidit hominem cmcuma nativilate. cpntendat ingredi. Si commorimur, convivemus;
si compatimur, conregnabitnus. II Tim. in,
1. Ut Joannes evangelista dechrelquam Cfeciju-
daei fuerinl, et qupd animus invidus orrinia transver- INCIPIT PASSIO DOMININOSTRIJESIT, SECUN"
suin agit, hoc miraculum tara diligenter et fuse de- DUM BIATTELEUM , MABCPM, LUCAM, JOAN-
scrijnt. NEM.
%. Parrysia caeci, Christum apud vulgus, sacef- ^( 1. Eundamentum passionis Dominicse sunt arti-
doies fiirentes et insanos confitentis, nos docens Ciili fidei, et illud Joan. m. Sic Deus dilexit mun-
utnemini parcamus qui adversus Christum loquitur, dum ut
5. Qui pio affeclu quaerunt Chrislum, his se aperit, filium suum unigenituni ddret ut oinnis qui
cfedit in eum, non pereat, sed habeat vilatn.mtepiam.
aliis se ce|at. Exemplutn hic i|) pseco el Pliarisseis 2. Veteres circa passionem Domini soliti fuerunt
alibi in Magis et Herqfle, et passini jn turbis et Phafi- tria serio apud sese perpendere. Primum ut
sneis, cujus rei etiam figurafuit in Saule, Davide, et evangelistoa describunt magna concordia. opus, Secun-
Jonatha. dum modum operis, haiientem pertinacissimam
FERIA VI POST DOMINICAMLiETAUE. p.atientiam, atque adeo pmnium virtuturo chorum.
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XI : Erat quidam ian- taret T.ertium passionis Christi causam, ut quisque cogi-
guens Laxarus. apud se, Tu, tu es causa, quasi pro se solo
sit Christus. Igitqr quidqujd legeris, quid-
1. Inter miracula quibus Christus divinitatem quidpassus audieris, cogifa, quasi Clirislus dicat ; Hsec
suam confirmat, hoc praecipuum est, qno docet se feci tui causa ; sequere vestigia mea, humiiia te,
Dominum vilce, mortis et infirmilatum. sis, lofb crucem iuaro et se^uere me. Non
2. Ut divinitalein, ita et huroanitatem perpul- patiens est ssrvunnajor dmninb'suo.
chre probat, quia infremuit spirilu turbavit seipsum 5. Mire consolatorium Christiano honiini, qui
et lacrymatur. cum Augusiino et veleribus djcere potest. Tota
3. Consolatorius sermo omnibus mortem horren- spes mea in morle Domini mei : mors ejus nieri-
tibus, quod Christus hic dicil: Ego sutn resurrectio ; inm meum et refugium meum, salus vita et resiir-
D
et vita ; qui credit in tnc, eliati\ si morluus fuerit, rectio mea", meritum meum miseratio Doraini. Non
vivet; hic scito, quod Augustinus habet : Animae sum merili inops , quandiu ille misefationum Do-
luae animam fidem esse. ininus non defuerit. Elsi misericordiae Doraini
DQMINICAy IN QUADRAGESIMA, muliae, multus ego sum in meriijs, quanto ilJe po-
est lenfior esj ad salvandum, tanto ego sum sccurjpr..
Qttm SCMSIAUIUa SERSIONIS A CAPITEXIII [jQANNISJ
JUDICA. DOM1NI,
DOMfNICA USQUE ADC.VP. XVIII.
EPISTOLA A» HEBRJiOS, CAP.ix : Chrisfifs assistens Cap. xni.
ponlifex, ETC. 1. Charitas causafuit mortis Glirisli, in iinemdi-
1. Christus solus verus et seternus sacerdos se- lexitsuos, et nihilomisit, quod amantem deeeret,'sie
cundum ordinem Melchiseiiech, semper paralus ad amali redamemus Christum et ejus causa proximum
suum officium et ad interpellandum Palrem pro ad salutem animarum finem fidei noslrse.
nobis. 2. Pater omnia dedit Christo in manum, pecca-
2. Christus sola et unica oblalio pro peccalis no- tura, roortem, suos hostes, proditoreni ipsura, queui
stris, qui per sanguinem suum aelernam redemptio- perdere poterat ut ficum, aut scindere ufpelrara,
nem (pro iis qui crediderunt, credunt el credenO sed Yolunfarie sjistinet passionem et mortem CLri^
iiiyemt. sfus.
m$ SMARAGDOADDITUM. 566
3. Evangelista locuturus de tanta Christi humili- A 17- Diabolus hujus muhdi princeps dicitur, ct
tate prius celsitudinem commendare vpluit quod a rector tenebrarum harum, hoe est impiorum ho-
Deo exisset, et ad Deura iret. minum, non qupd ccelo aut terree imperct.
4, .Cpfllemplare Christum in hac forma humili- 18. Satan in Christo nihil habet, qui Deus venit
tatis, suis discip.ulis layanlero ped.es, et antidotura aMaixaprriTo;, ct ejus carnem non de peccati propa-
erit eontra pestem ambilionis, quem enim non pudeat gine virgo peperit.
ceryicem erigere, qui hsec yideat? Hiiic dicit, Exem- Cap. xv.
plum dedi vribis, nec satis est scire isfa, sed heati 1. Consolamur per parabolam vitis et pal-
sunt qui fecerinl ea. mitum.
5. Censolatio prp discipulis, Qui recipit quemcun- 2. Verbo Chrisli mundamur, et obediendo yeri-
que miserc me recipit. ' Qui auletn tne recipil, recipit tati per Spiritum sanctum, cum charitate fra-
etim, qui me misil. ternai
6. Turbatur in Christo nostra infirmilas, qui mor- 3. Sine operibus, neme petest esse in Christe.
tuus pro nobis, turbatur pro nobis. Pereant argu- 4. Magna cpnsplatio, Si manser.ilis in tne et vcfba
menta philosophorum, qui negant in sapientem ca- mea in vobis tnanserint, qtwdcunque volueritis pe-
dere pertu-bationes anitnorum, stultam facit Deus tetis et fiet vobis.
sapientiam ffiundi hujus, lurbatur, angitur Christus, 5. Summa consoiatio, fidere quod diligat nos pa-
utorania hsee nobis henedicat et eondulcet. ter, ciim dicit animae noslrse, Salus tua ego sum, ul
7. Jusjuranduro ihud ingens Salem et mensam ne Psalnii pleni sunt.
transgrediaris solvit Judas, qqi unus e numero duo- 6. Dei dilectio lanquam catena quaedam nostrse
decim prodidit Christum. B dileclioni connexa est, idcirco iiunc duo nunc
8. Jiidicimii Dei, quo Deus excsecatinduratos, post unum mandatum dicit, nemo enim primum sine al-
pffuiaro ingreditur in eum SatapaSi Psai. LXVIII, tero assequi posset. Nunc dicit : In Iwc leges et pro-
effunde super eo,s iraro tuam. phetm pendeni. R~mc,Qumcuiique vuitis, ut faciant
Q. Passitinem suaro giorificationem vpeat, ut scia- vobis homines, etc.
mus saluta.res esse fo.rroascrucis, ut si Cliristianus 7. Argumcnlura maximi ampris, quod arcana pa-
aliquis affligitur ne pudefiat, irao glorificet Deum in tris cum eis comniunicarit. Omnia audivi a Patre,
parte hac. I Pet. III. quod secundum spem fulurorum Augustinus inlel-
10. Prssceptmn Christi novum de charitate qua ligit.
yult epgnpsci suos. Fides facit discipulos, charjtKS 8. Consolatur adversus externas perseculiones, ut
testatur qui sint. credant bona Dei voluntate eas fieri.
11. Ex viribus npstris crucein tplerare nequimus, 9. NiiHa Judseis erit excusatio, ob doctrinam et
ex Petri prsesumptione apparet, hinc virtute ex alto opera Christi. Oderunl Chrislum gratis. Malilia et
indui oportet, qui debent fieri Gonfessores et mar- stuititia, edrum incredulitatis causafuit.
tyres.' 10. Locus pro auctoritate apostolorum, induti
-' • virtute ex altp testes fuerunt resurrectionis, et ah
Qap- xiv,
i, Christus abiturus asuis, multis arguraentiseos initid cum Christo, ut quae audierant et viderant, te-
consolatur. stari polerant.
2. Abitparaturus locum et assumplurus eos ad Cap. xvi.
seipsum. In domo patfis sui mansiones esse multas, C l. Forluna Evangelii et hoc profitentium, utsint
3. Ipse est via veritas et vita. orbi peripsema.
4. S.i qtiseritur quid ante adveutuni Christi egerint 2. Sermone Christi armemur contra scandaium
totsaeculorum hpmines, cum Christus sit via, venfas crucis.
et vita, responsio, Salqs religionis nulli defuit, qui 5. In tentationibiis cogita quod pateris a malis et
dignus fuil; cm defuit, dignus non fuit.
prupter Christum et virtiUem.
5.'Quiubi adpatrem ierit, discipuli sui sintmajora 4. Christum ire ad Patrem est auspicari regnum
factura miracula quam ipse. suum, et magnum est scire Christum. regnare, im--
6. Proniissione :
consolatur Si quid petierint suo perare, tritiraphare, viucere.
nomine, ipse facmrus sit. 5. Spiritus veritatis arguit mundura, de peccato,
7. Qriodalium paraeletuin spirituro veritaljs dare
justitia et judicio. Ergo Evangelii preedicatio ad
velit, tit jn selernum cum eis maneat.
8. Horrendum judicium de mundo, qui spiritum omnes pertinet (omnes enirn peccaverunt et desli-
tuti sunt justitia Dei) et putri carni sal esse dehet.
veritatis non possit accipere. 6. Spiritus ducet in omnem veritatem, igitur
9. Non velit orphanos rciinquere, qui pater est nulla nova doctrina exspeclanda est.
orphanorum judex et viduarum. 7. Exemplum ignoraniise et incredulitatis aposto-
. 10. Duplicem resurreclipne"meleganler etbreviter loritm niulta non intelligentium nec credentium.
pcllicelur, el suam mex futuram et nestram in soe-
culi fineventuram. Cum dicit: Quia egovivo, etvos Simiie exemplom solliciiudinis Chrisli pro suis, qui
vivetis. quales quales fert. Hinc debemus et nos qui pelentes
11. Frequens dilectionis repelitio, qua tristitiam D siimus infirmitales impetentium pertare hec placere
nebis sed proximo in sedificatinnem. Rom. xv.
excutit, quasi dicat, sic non oportet contristari de 8. Christiana professio minime delicata est ad
ntorte mea, ut et vos oporteat crucifigi, si vereme
tempus, sed moeror in gaudium verlitur, el meraen-
diligiths. tanea levitas afftictienum seternuin glorise ppndus
12. Jfidoe Lebboeo jnterroganti, iion aperte re- Parabola partus prophetse usi in calamita-
ut ad Domini se parit.
spondet, spirilualem copiam prsepa- tibus.
renl, velit enim se non exhibere mundo, lit pote 9. Non advocato prseter Christum,
Christum npn diligenti, sed ad snps venirp. Deus imo Christusindigemus
Trinitas, Pater, Filius et Spiritus sanclus. sequat sibi fratres et pohoeredes, Non
13. Recessus Chrisli, causa mub;qrum et magno- dicb vobis quod ego rogaturus sim Patrem, ipse Pa-
ter amat vos.
rumbpnpruiu. 10. Ingens consolatio, Confidite ego vici mundum,
14. Dusepperatienes Spiritus sancti, ut doceat et dicit is qui veritas est, neque enira fieri po-
commoRefaciat, doceat dronia, snggerat omnia. quod
15. Premissio et consolatio, Pacem relinquo vo- tesi ut mundusdicat, Ego vici Ghristunv
bis, pacem do vbbis. Cap. XVIJ.
16. Mundi pax non vera, fugit crucem. Pacis 1. In tentationibus ad Deum confugiamus &t
quam Christus dat approbatio crux est, gloriamur exemplo Christi magistri qui re et yerbis docet,
enim in afflictionibus. Rom. v. tentati, in oralionibus simus aUenti,
567 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. S68
2. Christo data potestas omnis carnis, ut non so- A , FERIA II PASCHJE.
lum Judseorura sed et genlium Deus sit, dives in EPISTOLA
omnes qui se invocant. ACT., CAP.X : Stans Pelrus %nmedio
3. Vita seterna est credere quod Deus nostri mi- dixit, ETC
sertus sit propter Christum, qui mediator est Dei 1. Quis sitChristus.cur el quomodoveneritetquid
et hominum contuleril, videlicet, verus Deus et homo, per quem
•4. Christi gloria apud Patrem priusquam mun- pacem habemus.
dus esset, ergo Deus est. 2. Joannes Baptista primus et maximus Evangelii
5. Consolalio, ut Christus pro se orat, ita et Pa- Christi preeeo.
trcm pro omnibus orat qui credituri erant ad finem 3. Omnipotens Dominus Jesus judex vivorum
mundi, infra Non pro eis tantum rogo, sed et pro iis et mortuorum , cui omnes prophetae testimonium
cui credituri sunt per sermonem eorum in me. perhibent, omnes accipere remissionem peccatoruffl
6. Horrendum judicium Christi, de mundo : Non per nomen ejus, qui credunt in eum, hsec est fides
pro mundo oro, sed pro electis. npstra.
7. Securitas eleclorum Dei, quos Christus custc- EVANGELIDH LU&E, CAP.ULT.: Exeuntes duo disci-
dit ut nemo ex eis pereat. puli.
8. Mundusodio habetcredentes, ulChristumipsum 1. Loquentibus de se duobus discipulis Cleopha et
caput credentium. teste Ambrosio, apparet Christus, .juxta
9. In mundo pressuram habent sancli, sed in ten- Ammaonte,
talionibus gratia Chrisli non succumbunt. illud, bi Uduovel tres congregati, ibi in medio eorum
10. Christianismus, Ecclesia, credituri unum sint' B sum, et aperit mentes, qui est clavis David, ut intel-
et consummati in unum, contra ^opinionumdissen- ligerent scripturas.
2. Oportet non tantum parliculariter, sed etiam
siones. universaliter prophelis et scripiuris credere, quaesunt
SABBATOPASCHJE. de Chrislo; oportuit enim pati Christum el resurgere
EPISTOLA PAULIADCOLOSS., CAP.HI : Si consurrexi- a mortuis tertia die, et praedicari sub nemine ejus
stis cum Chrislo. poenitentiam et remissionem peecatorum.
3. Mos peculiaris Christo ahte cibum agere gralias
1. Resurrectio Christi admonet nos ut superna patri, deinde fraclum panem suis partiri. Theophi-
quseramus, ubi Christus est ad dexteram Dei sedens, lactus fractionem panis de Domini carne intelligit, et
non dicit ubi sol, luna, angeli sed, ubi Christus. dicit, Magnam vira habet Domini caro, aperiuntur
2. Mundi elementa sunl avarilia et luxuria, scor- oculi sumehlihus hanc.
tatio, immunditia, mollities et similia vitia. FERIA III PASCHJE.
3. Quorum vita Christus est, horum membra ter-
restria mortificataesse debent. Nunc filii Dei sumus LECTIOACT.APOST., CAP.XIII : Surgens Paulus et
sed nondum apparuit quod futuri sumus. manu, ETC.
MATTH.JEI 1. Salus per Christum defertur omnibus, sed pri-
EVANGELIUM , CAP.XXVII: Tespere autem. mum illis confertur ad quos proditae sunt prcphetiae,
sabbali. et ex quorum genere prodiit Christus.
i. Articulus resurrectionis fidei nostrse basis est.
Hinc Evangelistse circa hanc sunt tara diligentes. Q 2. Jesum, quem volenle Deo hominum malitia
neci dedit, Dei potentia juxla prophetarum ora-
2. Conslantia mulierum Christo usque adpericula cula suscitavit a mortuis tertia die.
ministranlium. 3. resurrectionis verissima sunt testimonia
5. Sexus qui maxime fuit condemnatus, primus edita. flujus Visus, audilus, contreclatus est per dies qua-
bonorum contemplatione perfruitur. draginta suis loquens de regno Dei.
DOMINICASANCTA PASCHJE. EVANGELIUM LUCJE,CAP.xxv : Stetit Jesus m me-
dio discipulorum.
EPISTOLA V :
PACLI,ICOR., CAP. Expurgate vetus fer.
mentum. 1. Christus ante et post passionem suam pacem
i. Christianismus est, ut in novitate vitae ambule- precalur, pax enim, concordia et charitas Christia-
norum notse sunt. Non contentus semel dixisse, sed
mus a peccati fermenlo prorsus immunes, nam per repelit, Pax vobis. Hinc pudeat hodie populum Chri-
baptismum azymi evadimus. slianum, bellorum, dissidiorum, litium.
2. JudaeiPascha in umbra, nos in veritate et luce 2. Confirmatio veroe resurrectionis et veri corpo-
celebramus. Ovem illi immolabant. Agnus noster ris, quia cum discipulis epulatur de pisce, asso et
Christus est, sanguine postes signabantur, sanguine favo apiario.
Christi frontes nostri signantur. 3. Christus, qui T&EOV est legis et prephelarurn,
3. In dies pascha celebrant ii, qui purevivunt, non mentem apostolis aperit, ut inlelligerent Scriptu-
ferraento veteris malitiseet nequitiae, sed cibis ac pa- D ras-
nibus nullo fermento fermentalis, hoc est moribus
innoxiis, simplicibus, sinceris. FERIA IV PASCBUE.
Maria et ! LECTIOACT. APOST. , CAP.III : Aperiens Petrus os
EVANGELIUM MARCI, CAP.ULT.: Magdalene
Maria Jacobi. suum, ETC
1. Trinitatis mysterium in verbis Petri, Deus
i. VoxvereEvangelicaimoangelica,nolitelimere, Deus Jacob, Deus patrum no-
nam quia Christus resurrexit a mortuis hinc spem Abraham, Deus Isaac,
vivam habemus elfugit omnis metus. Morsenim non univit. strnrum, prudenter personas distinxit etnaturam
est mors. et Christus per gratiam Dei pro omni gu- 2. Christus victima pro peccatis mundi, per Ju-
slavit mortem. Hebr. n. non sine eorum culpa immolata est, sed quse
2. Mulierum fortitudo, pius erga Christum amor,1 dseos
liberalitas in pecuniis, animus vel morlis pericula1 remiltitur per poenitentiam.
5. Praedicanda ergo est Judaeis et genlibus pceni-
contemnens. conversio et peccatorum remissio. Ezech.
3. Imitemur has mulieres ut nec deseramus in ten- tentia,
tationibus Dominum. Nihil minus habes his mulieri- XVIII: Nolo mortem, etc.
bus, Quidquid uni ex his minimis fecistis mihi feci- EVANGELIUM JGANNIS,CAP.ULT. : Manifeslavil se Je-
stis. Malth. xxv. sus ilerum.
4. Teslis resurrectionis in fulgore et candore ap- i. Apostoli post resurrectionem ad artem redie-
paret, quia Deus terribilis et blandus. twxApiscatoriam, sic laborantibus Doroinusappa-
563 SMARAGDOADDITUM. 570
ret et more horum loquitur, ac si empturus esset A lis, sacerdotium sanctum, regale, populus qui in lu-
2t\icis crum accessit.
2. Verni natura et piscalio bomihum hic ostendi- 3. Grati simus benigno Dcminp, et lapidi vivo
tur, nihil capitur nisi Chrisli verbo. Christo, virtutesque praedicemus illius qui e tene-
3. Inopia apostolorum, facile tclerare pauperiem, bris nos vocavit in admirabilem suam lucem.
de justis laberibus vivere. Centra ptium. EVANGELIUM JOANNIS,CAP. XX: Una' sabbati Maria
FERIA T PASCH.2E. Magdalenw.
LECTIO ACT. APOST.,CAP.VIII : Angelus Domini lo- 1. Studium hujus raulieris , tanta assiduitate
cutus est ad Philippum. Christum quserentis.
2. Cum audis Christum nudum surrexisse, re-
1. Philippus ex loco Isa. LIII summam Evange- lictis linleaminibus, cessa ab insana funerum
licaedoctrinae jElhiopi exppnit, nimirum Christum pompa.
3. Diligentia evangelistoein asseveranda resurre-
esse Filium Dei, per quem Deus decreverat, ac ctionis veritale.
per prophetas suos proraiserat, se salutem dalu-
rum emnibus illi credentibus, hunc csse verum DOMINICAIN OCTAVA PASCHJE.N
Deum et heminera, juslitiam, hesliam, et satisfa- EPISTOLAI JOAN.,CAP.V : Omne quod nalum est ex
cticnem unicam. Deo.
2. jElhicps prpfessus fidem et consentiens in Je- 1. Mundushabet paupertatem, exsilium, infamiam,
sum Christum a Philippo baptizalur. carceres, flagra, mortem, hsec omnia vincit fides
3. Tametsi fides in Christum salvos faciet, tamen B quse credit qucd Jesus est Filius Dei.
non oporlet institulionembaptismi contemnere. 2. Christus fribus indieiis testatus fuit se esse
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.xx : Mqria slabat ad mo- servaterem erbis, aqua, sanguine, spiritu.
numenlum. 3. Ineffabilis est Palris philanthrcpia lam multi-
i. Christus vili et communi specie , hoc est, hor- fariam testantis de filie SUP npslro redemplore.
tulani, apparet Mariaead monumentum flenli. EVANGELIUM JOAN.,CAP.ULT: Cutn serb esset die illa.
2. Maria figurat Ecclesiam de genlibus, quse in 1. Prima vox Christi post resurreetipiiem est,
Christum non credidit, nisi cum ascendisset ad Pax,.ut sciamus Christi et Evangelii prsedicaticneni
patrem. pacis esse, quse exhilarel ccnscientiam.
3. Mira consolatio (quia ascendere carnis est) Do- 2. Evangelium complectilur absclvere et ligare :
minum dicere, Dic fralribusmeis: ascendo adDeum abselvit cum remittit peccala, ligat cum judieat
meum et Deum vestrum, patrem meum et patrem emnes impies, qui ccnlemnunt verbum Dei.
vestrum. Magnum enim est admirabile el stupen- 5. Dubilatie Thpmse (quia electis cmnia in bn-
dum, quod caro nostra sursum sedet et ado- num) profuit, hinc enim plenius et divinitatem et
ratur. humanitatem Christi confitelur, dicens : Dominus
FERIA VI POST PASCHA. meus, et Deus meus.
EPISTPLA I PETRI,CAP.III : Chrislus semel pro pecca- DOMINICAPOST OCTAVASPASCH.E.
lis twslris. '
EPISTOLA I PETRI,CAP.II : Cliristus passus est pra
i. Christus mcrtuus est justus pre injustis et im- p iwbis.
piis, hinc cemmendat charitatem suam erga nes 1. Qui gaudet, quia morluus est pro se Christus,
Deus, quod cum adhuc peccatores essemus Christus ille attendat ei qued sequitur : Relinquens twbis
pro nobis mortuus est, Rom. v. Igitur amemus et
simus. exemplum, ul sequamini vesligiaejus.
grali 2. Doctrina pro tota Ecclesia, quid pro illius
2. Mortis Christi in Christianis fructus, mertifica- liberatione aucter EcclesiseChristus pertulerit.
tie carnis, vivificatic spiritus; quare neglecla gen- 5. Christus pastcr, curator, et visitator, et epi-
tium vcluntate, in Dei veluntate vivendum nobis scopus animarum nostrarum est.
est. EVANGELIUM. JOANNIS, CAP.x: Ego sum pastar bbnus.
5. Christus post ascensienem spirilibus, qui in car- 1. Christus pastor ille bonus est, qui animam
cere sunt et incbedientes prsedicat, externe per suam dat pro ovibus suis.
apestolos et aposlolicos viros, interne suo afflatu, 2. Discrimen mercenarii et pastoris bpni, quo
ne filium Dei cOnculcent, sanguinem testamentipro- Chrislus Pharisaeps nplat, qui indigne ferebant,
fanum habeant, et spiritum gratiae contemnant. quedmulti ChristP adhaererent, se relictis, cuni ncn
EVANGELIUM MATTHJEI, CAP.ULT.: Undecimdiscipuli essent nisi fures et latrones.
bierunt. 3. Vecatip gentium et Judaeerum in obedien-
i. Summa consolatio credentium, scire Christo liam fidei, ut sit unum ovile, et unus pasler.
datam omnem potestatem in coeliset terra. DOMINICAU POST OCTAVASPASCH^E.
2. Ccmpendium dectrinae pietatis et sacramenti - EPISTPLAI PETRI, CAP.II : Obsecrb vos tanquam
baplismi, ut doceant quse ipse praecepit et bapti- .„ advenas.
zent in nomine Patris, Filii et Spiritus sancli, ut 1. Appstplicus spiritus obsecrat, hcrtatur, in-
agnoscatur Pater coeleslis, .condilpr, mpderator, et ad veram innecenliam vitae, peregrinos nos et
instaurator omnium rerum, Filius redemptor gene- vitat
ris humani, et sanctus Spiritus doctor justitiae om- veluli hospites coslorenatds.
2. Ordo mundi, religionis occasione, quatenus id
nis veritatis, patronus et consolator oninium Deo per licet incolumi Christi gloria, lurbandus non est, ne
Chrislum fidentium.
3. Christus qui habet potestalem emnis carnis, quis libertatem in occasionem carnis verlat, quod,
dolpr! multi faciunt.
qui vicit mundum, qui salus est, vita et resurrectie proh
3. functie crhi necessaria est, in Iau-
nostra, praesentia majestatis, vobiscum est usque in dem Magislratus recte agentium et in vindictam nccentium,
consummationem sseculi. Rom. XIII.I Petr. n.
SABBATOIN OCTAVAPASCHJE. EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XVI: Modicumel nmi vide-
EPISLOLA I PETRI, CAP.II : Deponentes omnem bitis me, ETC
maiiliam. 1. remporis quod erat ante et post resurrectio-
i. Renali per baplismum, sint quasi recens editi nem meminit et exponit, quid sit modicum non vi-
infantes, immunes ab einni malitia, nam Chrislia- dere, et rursus videre.
nismus est vera renascenlia. 2. Sollicitudo Christi pro noms, qui haesitanti-
2. Christianorum dignilas, ut sint domus epirita» bus occurrit et antequam interrogemus respondet.
 571 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. «72
3. Proedicit afllictienes et unde exspectanda cpn- A 1N ASCENSIONEDOMINI.
solalio exemplo parturientis. LECTIQ ACT.APPST.,CAP,i: Primum guidem sermo-
DOMINICATERTIA POST QCTAVAS PASCH^- nem feci, ETC.
Omne datum bptimum, et mnne donum perfectum. 1. Caput religionis nostrae, Jesum yere mortuum
1. A patre luminum est quidquid boni in nobis vere revixisse te.rtio die, el purgaiione peccatorum
est; igilur qui glorialur in Domino glorietur. per semetipsum faGfa, cpnseuisse ad dexteram ma-
2. Primitise sumus creaturarum DeLhnc est ex- jesfalis in excelsjs.
cellentissiin:e crcalurse, quare non temere nqhis lo- 2. Compluribus arguraentis per 40 dies loquens
quenduni vel iroeindulgendum. apostolis de regno dei et conyescens, probat veram
3. Exhorlatio ad mansuetudinem et abnegaliqnem resurrectionem.
sui. 3. Promiltilur apostolis baptismus Spiritus, et
EVANGELIUM JOANNIS, CAP. XVI: Vado ad eum qui virtus ex alto, qua induli lesle.s siut resurrectionis
piis.it me. non solum in Judtea et Samaria, sed in extrerois
terrae. Ubi lalitude regni Christi estenditur.
i. Utilitas abitus Christi ad Patrem, qui ascenr
dens in altum caplivam ducet caplivitatem, dabit EVANGELIUM MARCI,CAP.ULT. : Recumbetilibus un-
dona hominibtis, implebil oronia, dabit apostolos, decim disciptilis.
prophetas, evangelislas, pastores, doctores in oedifir i. lncredulitas et cordis durilies in apcstolis iis-
cationem corpo.ris Christi. Eph. iv. ad ascensionein Domini, longaniuiis aulem Do-
2. Evangelii solida prsedicatio non erij;, nisi et " qtie
minus erga hos.
sermo coiiortalionis vitia arguat. Arguil enira spiri- 2. Coffimissio docendi in tclp niundo,
ttis yeritatis mumlum de peccalo, de jnslitia, de et omni creaturee, hoc est Eyangelii Ecclesiae.
judicio, el Paulus Thimolhcum suum horlaiur: 3. Coiifirinatio evangelicse proedicationisper se-
Argue, obsecra, increpa, cutn omni lenilale et do- ijuentia signa, et miracUlorum vis si res miraculum
ctrina. pospat.
3. Spirilus veritatis ducet in omnem veritatem,
ne frustra exspectemus novas doctrinas spirilus,.con- DOMINICAPOST ASCENSIONEMDOMINI.
tra spiritus erroncos et impostores. EPISTOLA I PETRI,CAP.IV: Estole prudentcs.
DOMINICAIV POST OCTAVASPASCILE. 1. Sobrietas, vigilia, pratio, charilas, hpspitalitas,
EPISTOLA BEATIJACOBI, CAP.I : Eslq.te factores Christianos deeent,
verbi, ETC. 2. Nihil aiiennm a doetriiia Dei loqviamur, ne falsi
1. Ncn salis est verbptenus tenere professionem testes Dei el sacrilegi iuveniEimur,
Evangelii, nisi el factis, pxprimamus. 3. Gloria Dei, ut in omnibus glerificetur Deus per
2. Siinililudo ihtuentis se in speculo et abeuntis Christum, publica utilitas, publica hpnestas, sit scd-
declarat quam boc inane sit, Christus similitudine pus qinniuni Cinislianorum, cum primis, eorum qui
sedificanlis super petram, et ocdificanlis super are- proesunt in verbo.
nam, hoc idem exprimit, Matthsei vn. JOANNIS,CAP.XV ET XVI: Cum autem
3. Summa verae religionis et pietatis raira brevi- r< EVANGELIUM
tate expressa, immaculatum se a mundo servare, venerit.
proximum egentem misericorditer sublevare. 1. Diseipuli ante adventttm Spirilris sancli, nec
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.xvi i Anxzn dica vobis, si capapes mysteriorum regni riec forfes ad foleran-
da adversa fuerunt, accepto Spiritu facti prorsus
quid petieritis.
1. Promissio de sacerdetio et intereessipne Chri- alij. %. Apostolorum est testari de Christo, et ingen.s
sti, qua cunscientias reddit quam cerlissiinas exau- est testimoniiira sanguinis.
diri in erationibus. 3. Nullis periculis nec morte ipsa oportet deter-
2. Evangeliuin aeiernum non est parabolicum, rerj a professione veritalis eyangericae, reposita est
proverbiale, non de lingua interpretabile, nen vpcale, eiiim corpna justiliee quam reddet Deminus in illa
pa-iamde paire meo annuntiabp, inquit Chrisius, die.
3. Chrisliancruni dignilas sine intercessore pp-
lentiura interpellare palrem et clamare, Abba SABBATOIS VIGILIA PENTECOSTES,
pater, Ipse pater amal vos, dicit mediaior Christus. LECTIOACT.APOST.,CAP.xrx : Factum esl cum
IN LITANIA MAJORI. Apollo esset.
EPISTQLA JACOBI, CAP.y : Confitemini alterutrum pec- 1. Imperfectus Christiahismus in quibusdam
cala veslrci. corrigitur.
1. Christum fleeti precibus posse, si iips nobis 2. Qui npn malitia sed simpliciter errant, inge-
muluo condonemus. nue fatentur errorem, exernpkim in imperfectis
' di-
2. Multum y.alere justi precatipnem assiduam P scipulis quos Paulus in Epliesp feperit.
. probalur exemplo Elios. 3. Baptizari opoitetcredentes non in nomen Joan-
5. Gratissimus Deo cullus est, peccalorem ab nis, ut sint Joannitse, sed in nomen Chvisti, aut
errore convertere, non enim vult mortem pecca- Patris, Filii el Spirilus sanctiut sint Cbristiani.
loris. EVANGELIUM JOANNIS, CAP.xiv : Si diligitis me man-
EVANGELIUM Lcc^;, CAP. II : Quis vestrum habebit data mea, ETC.
amicum. 1. Fidem sequitur dilectio et mandatoruni Dei
a
1. Christus rogatus discipulis, non modo for- observatio. II Pelr. i. Subministrate in fide yirtu-
mam orandi in precalione Dominica, sed et instan- tem, in virtute scientiam, in scientia terop.erant.iara,
tiam frequentiamque tradit erandi. in lemperantia patientiam, in patientia jiietatem,
2. Cpniparatip esl a minere, si cnim amiqus henio in pielate charitatein, in charitate dilectionem.
surgit de leclo et dat non amicilia, sed tsedio com- 2. CpriSplatur appstplos, alip.consolatorie, nempe.
pulsus, quantp magis Deus qui sine taedip? sedlar- Spirilum sanctum eis. mittendo qui in seienium
gissirae dat et dives est in ppines invecantes se, da- apud eos mansurus est.
bil bpna petentibus se. 3. Patema Christi sppellatio : Non relinquam vos
5. Perseveranlia epus est, ut accipiamus quod orplianos; nam est paler orphanorum et judex vj-
petirousel inveniamus quodquaerimus, etquedpul- duarum
semus aperiatur;
 S73 SMARAGDOADDITUM. 574
DOMINICAPENTECOSTES. A 3. Parsenesis necessaria. Sic nes geramus ut
LECTIO ACT.APOST.,CAP.H: Dum complerentur dies; fiduciam habeamus in die judicii, nec pudefiamus ab
Pentecostes. ee in adventtt ejus. Nain quis sustinebit IISPC tenitrua!
Disceditea operarii iniquitatis, tton novi vos. Ite,
1, Unanimiter congregatis et in deprecatione et maledictij inme, ignetn wternum?
obsecratione perseverantibus venit Spiritus san-
cfus. EVANGELIUM LVCM,CAP.xvi. Homo quidam erat
2. Venit autem in linguis veluli igneis, ut eflica- dives, ETC.
cia Spiritus commonslretur, qui ardenfes facit ett 1. Exemplum incredulitalis in divite epulcne vi-
loquenles," venfis in vpluntate gentiuin, jn lasciviis, concupi-
.5. Iqdicat hic locus quam necessaria sit apestpli- scentiis, vinolentiis, cemessatipnibus, et in immise-
cis viris linguarum cognitio, de qua re August. Iib. ricordia, talem vitam sequitur seterna damnatie,
deDoct, Ch.ri.ii, cap.il, 12. Exemplum fidei in Lazare vivente qued supererat
IN DIEPENTECOSTES. tempus in voluntate Dei, sunimam pauperiem oequa-
nimiter perferente, hinc adjuterem Deum habuit, et
EVANGELIUM JOANNIS, CAP.XIV: Si quis diligit me. siniis Abrahre, hoc est secretse cujusdam quietis ha-
1. Deus Triuilas, Pater Filius et Spiritus sanclus,> bifatio contigit.
veniunt ad diligentem Christuro et servantem ejtis' 2, Doctrina adversus animalia ventris epicureos
serinenem. Christianos, qui volunt hic implere ventrem et alibi
2. Promiltitur Spiritus sanctus paracletus, qui.i TI meniem, et a deliciis transire ad delicias. Netno
docebit emnia et suggeret omnia. erret, Deus non irridelur. Hine Lucas, vi cap.: Vm
3. Vera pax, quse omnem sensttm superal, pro- vobis divilibus qui hic habclis consolalionemvesiram.
'
mitlitur Chrisli discipulis, quam mundus dare non Vce.qui salurati eslis, quia esurietis. Vm qui ridelis
potest. nunc, quia lugebilis el flebitis.
. DOMINICAOCTAVA PENTECOSTES. 5. Vana est veritatis exspectatio a morluis, et de
LECTIOLIBRIAPOCALVPSIS, CAP.IV: Vidi ostium slatu defunctorum eerlificatio, Mosen et prpphetas
apeftumin cozlo. audire convenit, et Christum perfectioneni legis et
1. Fides nativitatis Christi, passionis et resur- prophetaruro, qui non audierit exterininetur e po-
reclionis in Ecclesia comroendatur ei Eccjesiee de- pulo. Acl. m cap.
cursus describitur. DOMIMCAIII POST PENTECOSTEN.
2. Inlideles invitantur ad Ecclesiam, et ad bap3' I JpAN.,CAP.m: Nolile mirari si odit vos tnundus.
tismum. 1. Mundi nomine ssepe universa Ecclesia intelli-
5. Una Ecclesia propter secielatem fidei, ab ini-
tio mundi usque in censummalionera sseculiomnium gitur, ut Joan. cap.sed m. Ncn venit Filius hpminis ut
ut servelur. minidus per euni.
electorum, quae die ac nocte non cessal dicere : judicpt munjum,
Item. II Cer. vi: Deus erat in Citrislo mundurn re-
Sancius, sanclus, sanctus, Dominus Deus omnipo- concilians sibi. Interdum, ut in
tehs. Haecest illa prseclara. Adae, Noe, Abrahae, homiiiibus prsesenfi leco, pro
et
voluptatl impietati dedilis, qui niundus
Mosis, Samuelis, Davidis, prophetarum pmnium, odit Christi
Stephani, Joannis Baplistse, Petri, Pauli, Jaccbi, G 2. Encomium discipulos.
dilectionis fraternse, quee transfert
Clirysoslcmi, Augusfini, etc, religio et fides. de morle ad vitam. Et qui nan diligil fratrem manet
EVANGELIUM JOANNIS, CAP. I II : Erat homo ex Pha- in morte.
riswis. 3. Doctrina de diligendo proximo, non verbo nec
1. Doctnna pro infirmis in fide suspiciendis, qua- lingua, sed opere el verilaie. In distribuenda mundi
lis erat Nicodemus (et hosiie nnilti simt), ubi vide- substanlia in egentes. Quare in damnoso statu
mus dementissimuni Deum Christnm nostrum in suut usurarii inhospitales, immisericordes, avari
Nioodemo npii repefiere frigidum affecturii, nec cb- homines.
jurgare, nec sua doctrina indignum ducere, sed EVANGELIUM LUCM,CAP.XIV: Homo quidam fecit
muitum cum manstietudine alloqui, et rationem ju- cwnam magnam-
slificationis illi aperire. 1. Parabola de vocatis ad cdenani proponit Ju-
2. Sunima salutis gravibus verliis magna asseve- dseos
ratione et vehemenii repetitiene nobis exponitur: et gentes, hoc est pmnes premiscue na-
Amen, amen dico vobis, nisi quis natus fuerit e su- tienes veeatas esse, ut impleretur Ecclcsise cpetus,
pernis n.on potesl videre regnum Dei. liem : Amen, primum quidem Judiens vopatos," pro veritate Dei
amen dico vobis, nisi qids halus fuerit ex aqua et et ad coiififtnandas promissiones patrnm. Cseterum
spirilu non potest intrare in recjnumDei. genles pro misericordia glorificasse Dettni.
3. Per quem renascamur et jiislificeraur docet, Rom. xv.
videlicet per Chrislum, cujus splius justitia coraffi 2. Remorae et impedimenfa non venientium ad
Deo aecepta est, qui descendil de coelofilitts hominis , coenam paratam, lucrum terrense possessionis, cou-
et est in cado. Ut hinc discamus quid sit Christus, D * cupisceiitia carnis, oculorum.superbia vitoe. Hinc pu-
nempe justitia, sanclificatio, redemptio nostra, cur silius grex est, cui arridet iiinocentia, yeritas, jus-
venerit et quid per eum habeamus, nempe vitam titia, sed placitum est patri dare illis pusillis
selernam. regnuro. Luc. xn.
3. Horrendum judicium quod minatur incredulis
DOMINICAII POST PENTECOSTEN. Judseis, nemo viroruro qui yocali sunt gustabit cce-
I
EpiST0L4 JOAN.,CAP, I Y : Deus chariias esl. nam meam, iis afficietur siippliciis, qui Fifjuro Dei
1. Mire consolatorium, quod Deum charilatem Geneiilcarit, sanguinem testamenli seu rem prcfa-
vecat, qup serrncne ceu arctissiffiQ vinculo nos cpn- nam habuerit, et spiriluro gratis confumelia affece-
sliingit, ut nunquam divellamur nec distrahamur rjt. Heb. cap. x.
ab eo qui tam impense nos diligit. Et prseceptun? DOMINICAIV POST PENTECOSTEN.
habemus ut qui diligiraus Deum diligamus et proxi-
lpnra. I PETRI,CAP,v : Humiliamini subpoienli manu Dei.
2. Cpmmoda benedictio mensse, ut charitatis non 1. Humililas animi, paupertas spiritus, et vera
sinius immemores, sic omnia in sedificationem insti- medestia Chiistianerum animis sit plaue infixa,
tuemiis, siye ederimus sive biberimus, contra vulga- pulcherrima dcctriua ccntra superbiam radicem
lissimum oblpcutipnis scelusaqueCliristianusabhpr- emnis mali.
reat, et dicat Christus ncster cibus sit et fides npster 2. Mira ccnsoiatip, Dee nos curse esse, qui poteu-
potus sit, lseii bibamus spbriam ebrietatem spiritus. tem mauum habet. Quare cogitatum npslrum, et, ut
B75 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. 876
Hebraea vox explicalius loquitur psalm., Onus no-1A mysterium habens, ut homines innatantes caducis
strum, id esl, quidquid nes gravat, in eumjacia- rebus et procellis hujus vitaecapiat Christus et hu-
mus. jus ministri apostoli et prsedicalores.
3. Fide, sebrietate, vigilantia, et omni quod di- 5. Observa diligenter quod Christus, Petro, ter
cittir pede oportet contra diabolum fraudulenter ob- amorera professo, oves commitlens, hic dicit :
amliulantem hostem, slare. Haecdonat Deus omnis &>yp5>v mQpimaug,hcc est, eris capiens homines vi-
gratiae suis, qui et instaurat, fulcit, roborat, stabilit vos, contra crudelitatem, qua quidam malunt Ju-
suos, ut qui gloriatur, in Domino glorietur. dseos, Turcas et infideles occidere et Orco mittere,
EVANGELIUM LUCJE,CAP.xv : Erant appropinquantes. quam vivcs Dee lucrifacere.
i. Christus non horret consortium peccatorum, IN VIGDLIAJOANNISBAPTISTJE.
ubi spes est resipiscentiae. Exemplum hinc est et do- LECTIOJEREMIJE P BOPIIET^E', CAP.I : Priusquam te
clrina, ne nebis placeamus, sed proximo in aedifica- formarem in ulero.
tionem. i. Admirabilis clementia et praedeslinatio Dei
2. Trium parabelarum, de centum cvibus, de ordinantis
drachma perdita, de filie prpdigp, eadem est me- et sanctificantis prophetas suos , pro salute populorum,
eos adhuc in matemis
dulla, idero nucleus, videlicet peecaterem ex anime exemplum in Jeremia el Jeanne Baptista.cerppribus,
resipiscentem cum gaudio recipiendum esse. 2. Simililude ulriusque in hec est, uterque puer
5. Plus de conversis peccalcribus quara dc stan-
libus justis gaudium in coelo esl. Hoc non rapiaraus . coepit prcphelare, uterque de genere sacerdetum,
in occasionem carnis, sed fruclus dignos pcenilentieegJ ulerque ad pcenitenliam populum provocat, malens
salvare conversos quam perdere delinquentes.
proferamus. 3. Eminentia verbi Dei, ,el ministrorum quorum
DOMINICAV POST PENTECOSTEN. ora Dominus teligit, qui sunt Dei sedificatio, Dei
EPISTPLA PAULIADROM.,CAP.VIII-.Exislimo enim agricultura, et verbum annuntiant, quod est super
quod non sinl, ETC gentes et regua, hic humiliet se omnis caro sub po-
1. Consolatur Paulus fralres a proernioet gloria tenti manu Dei.
futura, quae revelabitur in nobis, quse est vehemen- EVANGELIUM LUCE, CAP.I : Fuit in diebus.Herodis
tissima consolatio, coelorum hoereditas et cum filio regis.
Dei fralernitas.
2. Consolatur ab exemplo, quod oranis creatura 1. Imilabile exemplum omnibus parentibus in
Zacharia et Elizabeth, utroque parente Joannis,
ingemiscat et exspectel revelationem filiorum Dei, erant ambe justi ceram Dee versantes, in emnibus
quse erit in resurrectione corporis, in quo proponitur et justificalionibus Demini irreprehensi-
pugna lidei et diffidentise, spei et desperationis. Et praeceptis
biles.
angeli desiderant gloriaro sanctorum. 2. Sterilitas non semper propter peccatum, nam
3. Summa consolatio in adoptione filiorum Dei,
nam ipse spiritus reddit testimonium spirilui no- patriarcharum conjugesLiberi steriles, Sara, Rebecca,
stro, quia sumus filii Dei, si filii igitur et haeredes, Rachel, hic siElizabeth. stipendia sunt matri-
hseredes Dei, cohoeredesChristi. monii, quae dat Deus, consecrentur ei qui dedit,
Deo.
EVANGELIUM LUCJE,CAP.VI : Estote misericordes. iC 3. Catalogus laudum Joannis, et sui oflicii,ma-
1. Dei bonitas filiis Dei imitanda proponitur, ut gnus coram Domino, Spirilu sancto replebitur ab
simus erga gralos et ingratos benefici et misericor- utere matris. Elias erit spiritu et virltite. El hie ha-
dcs. Energia Chrislianismi, posse benefacere invitis bes scopum oflicii prsedicalicnis, ccnverlere hemines
ingralis, non inlelligentibus. ad Dominum Deum. et parare .Domino plebem per-
2. Christiani hominis est, proximi dicta et facta fectam.
dubia quo animp fiant in meliorem partem inter- IN NATALI JOANNIS BAPTISTJl.
pret.ari.
3. Simrlitudine festucse et trabis, Chrislus hu- LECTIOISAIB,CAP.XLIX: Audite insulw. et attendite
mani ingenii caecam philauliam, notavit, quoe est poputi de longe.
alienis viliis offendi, noslris blandiri, et manlicam 1. Bcnilas et amer Dei erga genus humanum
nostrara a tergo, aliorum in fronte habere, cum vera prsedieatur, qui pcst vpcalienem reliquiarura Israei,
bonitas in alios sil judex clemenlior, in se vero ani- et abjectienem pepuli in incredulilate permanentis,
raadvertat severius. Ecclesias de gentibus, veluti de ultimis insulis, con-
DOMINICAVI POST PENTECOSTEN. gregat.
EPISTOLA I PETBI, CAP.III : Ontttesunanitnes estote. 2. Ecclesia persecutorum insidiis, quasi maris
i. Epitome lolius doctrinse pietatis mira brevitate1 fluctibus patet, et ex omni parte saevienlenaufragio
tundifur, sed non submergitur, habens protectorem
apostolicus Pelri spiritus complectitur, qua preece- Christum Deum.
ptum charilatis explicatur, ul omnes simus unani- D 3. Christus datus est in lucem gentium, ut sitsa-
raes, similiter affecti, fraterna praedili charitate, elc. Ius ad extremum lerrse, ita illuminat universum
2. Regula vivendi, ut dies bonos et vitam habea- mundum, Joannis Baptistse et apestp-
mus, linguam pusillum hocmembrum, unde incoer- prsedicatione
ut et reges et principes quorum ccr in manu
cibilia raala, moderari, declinare a malo, ^facere1 lorum, Dei est, eum adorent
bonura.
3. Beatitudo est Cbristianis, quod mundo apparet; IN DIE JOANNISBAPTISTJE.
calamilas esse, adversa, inquaro, propter justiliam1 EVANGELIUM LuciE, CAP.i: Elizabeth implelum est
pati. Beati enim qui persecutionem paliuntur pro-
Matth. v. tempus.
pter justiliam. i. Liberi et proles slipendia sunt malrimonii,
EVANGELIUSI LUCE, CAP.v : Cum turbw irruerent in1 hsec vicissim consecrenlur Dep, sic parentes salvi
Jesum. evadunt per libererum generatienem, si permanse-
i. Ut Christi vita exposita est publicse utilitali, , rint in fide, charitate et dilectiene.
et in primis glorise Dei, ila et Christianorum vitat 2. Impcsitio nominum apud veteres celeberrima
esse debet. Decet tacens, aperiens es, in monte, ini fuit et maxime seria, hinc et Plinius et Plularchus
mari, in leco campestri, in templo, ubique salvato- meminerunt, genliles a rebus geslis, a fortuna,
rem agens. forma, virtute, corporis habitudine, Soteres, Eude-
2. In narralione rei gestae juxla carnem nascen- mones, Physchones, Evergetes, Philadelphos, etc.,
tis el exuberantis Ecclesiaa imago proponitur, hoc} nuncupasse, et veterum gerffianica flomina, Fride^
 577 SMARAGDOADDITUM. 578
rich, Gothart, Gotlieb, etc. Joannes nomen non ge- A lis, Isaioe, Jeremiae) tam diligenter describit, ut et
neris, sed gratiae est, et conveniebat praeconemnovae Domini misericordiam intelligamus, et fortitudinera
legis (quaeveterum traditiones abrogaret, et carna- lupum vertentis in ovem, sic perculientis, ut sanet,
lem cultum in gratiam spiritus verteret) Joannem sic dejicienlis, ut erigat, sic exoculantis, ut illu-
vocari. minet.
3. Auspicia concionatoriae functionis, manus Do- 2. Magna consolatio, quoniam persecutiones quas
mini erat cum Jcanne praecursere veritatis. Et credentes suslinent, Chrislus suas facit. Vivit enim
summa doctrinae pietalis, per impletura Spirilu san- Christus in eis, et quemadmodum Christi emnia np-
ctc Zachariam, paucissimis expesita, visitavit Deus stra sunt, ita vicissim npstra illius sunt. Quare di-
plebem suam, quasi longa infirmitate tabescentem cit: Cur me persequeris, ncn mees, et terret numi-
et quasi vendilain sub peccato, unici Filii sui san- nis pplentia.
guine redimens. 3. Exempla vere ebedientium, in Anania, qui di-
IN VIGILIAPETRI APOSTOLI. cit: Ecce ego, Domine. Et in Paule, qui ait : Do-'
LECTIOACT. APOST.,CAP.III : Petrus et Joannes mine, quid me vis facere? Item censtantem praedica-..
tionem habes, Chrislum esse Filium Dei. f?
ascenderunt.
1.Amor conventus el congregationis in Eeclesiam,
EVANGELIUM MATTHJEI, QAP.XIX.: Ecce nos reliqui-
mus omnia. j
exemplo aposlplprum hic preponitur, ut oremus et 1. Aposlolorum est atque omnium Christianorum,
legeni Dei audiamus. Mulli psalmi testantur Davidis
desiderium et aliorum sanctoruro fuisse, esse in B relinquere omnia, hoc est, volunlatem habendi de-
coetu et cum credeniibus festum cefebrare. Psal. serere, et emnia ccntemptim amare, ut fructuarii
XLII: Qtiemadmodumcervus desiderat ad fontes aqua- probi selent uti rebus, nen ut plane domini et pos-
rutn, etc. sessores. I Cer. vn. Praeterit habitus mundi hujus,
2. Humilitas et tenuilas apostolorum, sine pompa qui utuntur mundo hoc, sint tanquam non utantur.
aut saleliitie templum iiigredienlium, nec aurum 2. Hic discimus quod cum suis discipulis una Je-
nec argentum pessidentium, centra ees qui cum erunt. sus judicaturus est. Matth. xn, Ipsi judices veslri
titulum mentiuntur apcstplicum Sardanapali sunt I Cor. vi, Sancti mundura judicabunt.
et Crcesi. 3. Magna consolatip et promissio, qui prppter
5. Caecussanatus specimen praebet gratitudinis , Evangelium Christi carnalia reliquerit, spiritualia
nam cum apostolis intravit lemplum inarobulans bcna recipiet, quoe sunl ut centenarius numerus,
saliens et laudans Deum, usus teniplorum in laudem exiguc numerc cellatus. Ocuius non vidit, nec auris
Dei, conlra eos, qui et hoecterapla exstructa (ut in audivit, quw prwparavil Deus diligentibus se. Rpra.
illis doceatur populus, unanimiter Deus invocetur, VIII.Et momenlanea levitas affliclionis nostrae su-
Cor. IV.
laudetur, sacramentorum sit usus) ironicis caere- pra modum pondus glorioeparit. U
moniis et mercalibus profanant. DOMINICAVII POST PENTECOSTEN.
EVANGELIUM IN DIES. PETRI, JOAN.ULT. : Simon EPISTOLA PAULIADROM.,CAP.VI: Quicunque bapli-
Joannis, diligis me, ETC? zati sumus in Christo Jesu.
1. Christus paslor bonus, qui animatn suam pro i. Baptismus sacramentum est pcemlentioe, et
ovibus ponit, imo princeps pastorum, quanti oves C principium christianismi, ut quia propter nos Chri-
suas faciat ex ista triplici inlerrogatione dilectionis, stus mprtuus et sepultus est, et resurrexit, nes quo-
abuude intelligimus. que ad passionis suae similitudinem, voluntates et
2. Christus Petro ter amorem professo suas oves cupiditates nostras crueifigamus, et in baptismate
coramisit, ul sciamus neminem idoneum esse sacer- mysterium mortis, sepulturse et resurrectionis ejus,
dolio, nisi qui neglectis oninibus nihil habel, quaro imitemur.
Christura, hoc est, veritatem, innocentiam, pietatem. 2. Proecipuumopus fidei est pugna spiritus cum
3. Exemplum respicientium alienam vocationem carne, ne quis putet christianam vitam mollein esse,
et aliena opera, ibi opprtet voluntatem nostram in et delicatam, destruere corpus peccati, et ultra non
voiuntatem Dei frangere, et audire dicentem Domi- servire peecato, hoc opus, hic labor est.
num : Tu me sequere, vide Auguslini Epislolam LXV 3. Concio de Chrislo parsenetica ut a viliis absti-
ad Paulinum et Therasiam. neant, contra quse efficacissiroumreroedium esl ut
IN VIGILIASANCTI PAULI. homo se cogitet moriturum, et consolatoria, ut per
EPISTOLA PAULIAD GALAT,,CAP.I : Notutn enim hunc de seternitale vitaesecuri simus.
vobis facio Evangelium, ETC EVANGELIUM MATTHJJI, CAP.v: Anien,Amendico vobis.
1. Evangelium, quo annuntiatur nobis, poenarum 1. Observanda proba Chrisli philosophia ab initio
inleritus, venia peccatcrum, sanctificalip, justitia , capitis quinli, de bealitudinibus, et consequenter
adpptio filiorum Dei, coelprumhaereditas, cum Filie ubi divinam legem explicat, non oblrectans anti-
Dei fralernilas, nen est per heminera, nec ab homi- quae legi, sed veterem cemparalione novee imper-
nibus, sed per revelationem Jesu Christi, ut con- j) fectam ostendens.
scientise nostrae certoe sinl, et sciant cui credanl, 2. Discrimen inler juslitiain Pharisseerum quae
qui pctens est servare. tantum in exlernis versalur, et Chrislianerum a
2. Secrelum divinse prpvidentieein Paule, qui ex quibus ccr requiritur.
blasphemo persecutore el violentn fit electum Dei 3. De reconciliatione et ignoscentia, de tempore
organum, portans uomen Christicoram genlibus, re- irse, opportuno, importunp, et quanta mala ex ira,
gibus ac UliisIsrael. Acl. ix, 22, I Timolh. i. necessarii loci, ubi videmus charitatis prsecipuam
3. Munus apostoiicum totum est coeleste nec ad- curam Christc esse, et acceptissimumDee sacrificium,
miliil affectus humanos, proinde non confert Paulus quod et laici juxta Chryscstpmum offerre debent.
cum carne et sanguine, margarilas non projicit ante DOMINICAVIII POST PENTECOSTEN.
pcrcos, nec dat sanctum canibus.
EPISTOLA PAULIADROM.,CAP.VI : Humanum dico
IN NATALI SANCTI PAULI. propler infirmitalem.
LECTIO ACT. APOST.,CAP.IX : Saulus autem adhuc . Renigna exhortatip appstpli, ut justitioe et San-
spirans. , ctificatieni studeamus, quaeDei voluntas esl, dimissa
1. Vocatio ad munus apostolicum non est viriura omni vpluntate gentium, quse est in immunditiis.
nostrarum aut liberi arbilrii, sed solius Dei miseri- 2. Puderem quemdam intulit Apeslolus, teste Ori-
cordise, hinc scriptura sancti Pauli vocalionem (ut gene, ut saltem dependanl hoc justilise et sanctifica-
alias magnorum virorum vocaliones Mosis, Samue- tioni quod prius immunditiseet iniquitati detulerunt«
 579 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. -580
5. Ffuctus fructibus comparat, quia stipendiumn jA sui nominis causa tribnlationem sustinentibus se ad
laboris friiclus est. Siipendium peccaii mors, donumii futurum Psal. XXXIII.Multsetribulationes justorum,
auiem Dei vita selerna. Ubi merila cl justitisenostrsee nec permissurum tentari supra id quod possint per-
excluduiitur et fides iu Christum Jesuni commen- ferre.
dalur. EVANGELIUM LVCM,CAP.rvi: HoiHOquidam erat dives
EVANGELIUM MARCI,CAP. VIII : Cutti lurba multa% qui habebat villicum.
esset cum Jesu. i. Christus opinionem hanc eximit quam habent
i.Perpelusebeneficenli3eexemplumin Christo, quo3 plerique mortalium : NPS non esse dominos re-
docet nihil defuturum his qui sincera fiducia c-i ad-- fum quas possidemus, sed curateres et dispensa-
hoerent. tores.
2. Argumenta divinae humaneeque natura? in Chri- 2. Et docet Christianrim debere per cmnem occa-
sto redemptore, qued affectu misericcrdk» tangiturf sionem studere, ut proximo Lenefacial, ut proxi-
humauilatis est, quod de sepfcin panibus et pauciss mum sublevel, consolelur, exhorteiur, doceat, hsec
pisciculis satial quatuor nnllia , divinse opus estt J/.eiiignilasnon peribil, sed reservabilur in vitam fii-
virtutis. tiiram.
3. Gratiis actis, fregit etdedit discipulis ut appo- 3. Soccrdia npstra taxatur, qupd hpraines
nerent. Hinc doctrina, ut cum gratiarum actionc; mundo servientes de vila corppris sollicili sunt.
edarous ac bibamus, ipse euiro aperit manum suami Nos in prpspiciendp seterna neii simus diligeh-
et implet omne animal beiiediciione. Oratio ante ci- tieres.
hum ex Chrysostonip.« Benedictus Deus qui me pa-I -B -DOMINICAXI POST PENTECOSTEN.
scis a juveiilute mea, qui omni carni ciburo prsebes,'
reple Isetitia et gaudio corda nostra, ut semper sa-' EPISTPLA 'PAULIAcutn
DCOR.i, CAP.XH: Scitis cfuoniam
lis habentes ad omne bonum opus abundetnus in cjenlesesseiis.
Christo Jesu Dominp noslro, cum quo tibi gloria, 1. Adhortalur Corinthios ut relicla impia reli-
honor et imperium cum sancto Spiritu in ssecula. gione, moribus ac ritibus impiis, veram et sanctani
Amen. Gloria tibi, Domine, gloria tibi, sancte, gio-\ religiouem ei pios mores assiiniant, ut quidquid ge-
ria libi, rex, quoniam dedisti nobis escas, gaudio et!_ rant, appareat alflatu spirilus geri.
lselitia reple uos in Spiritu sanclo, ul iiiveuiainur 2. Comineiidatio gralioe Dei, qua carens homo
in conspeclu tuo acceptabiles sine verecuudia, spiiilu veriigiuis in idololatriam impellitur, quam
quando uuicuique reddes secundum opera sua. > cpiilra habens, corde credit ad justitiam ore confi-
tetur ad salutem.
DOMINICAIX. 3. Gratisc et donationes Spiritus sancti divisse, non
EPJSTOLA PAULIAD RPM., CAP.VIII: Debilores su- ipse spiritus. Divisiones doupruni,
mus non carni. minisi.erioruni,
operalionum. Oiiinia haec in salutem et utilitatein
1. Adliprlatip Paulina, decens necessarium esse. mullortim.
bene nperari, debitores enim suraus. EVANGELIUM LUC<E,CAP.xix : Cum apprbpihquafet
2. Hanc adhortationem conlirmat a poenis et ai Jesus.
prscmiis. Si secundum carnem vixerilis, moriemini. i. Chrisius flet Judaees csecitale mira tempus ad-
Si autem spiritu facta carnis merlificaveritis, vi-' C £ ventaiilis gralise non inlellexisse , iino ppst ad-
vetis. venlum inter ees versantein gratiani nnn agno-
3. Dignilas credentium, per Spiritum sanctum' visse.
agnosceniium etinvccantium Deum, qued in IIPCcla- 2. Hierusalem, quae obslihate sprevit Dei visi-
malur Abba pater, qued filii sunt ei hieredes, hse- lantis
redes Dei, cohseredes Christi. Haec mire cousolan- misericordiam , tempus vindiclse omnium
lur lerriias coiiscientias. gravissime sensit, Jcsephus, in lib. de Beilo.Judaico;
captivorum omuium qui toto comprehensi suut
EVANGELIUM M.ATTHiEi, CAP.vn : Altettdile a i
fatsis bello, nonaginta septem miliia morluorum, ppr onine
prophelis. lempus oiisidioiiis undecies centena lnillia. De mu-
1. Seria doclrina Christi, ut etiam vcx Graecat liere quoeper famem fiiiuin cexerat lib. vn, cap. 81.
rcpoo-kyiTiiudicat, ut caveamus riPii splum ab aper- 3. Ingressus templum Ciiristus ejicil ementes et
tis inimicis, qui porci sunt et canes, sed et ab oc- vendentcs, csteiKiere veiens avaritiam el qusesturn
cultis, qui cuiu sintvitBe pfavitate corrupli, tairieii fore capitales pestes Eccleste suse, quam tempium
virtutis speciem proescferuiit. IdemPaulus Hein. xvi. illud figurabat.
2. Observanda Chfisti lenitas. Ndn ait: punite ta- IN NATALl S. FELICITATIS.
les, occidile, sed : ne isedaroiniab eis cavete, ne in- LECTIO PROVER. ULT.CAP.: Mulierem fortem quis
circurospocli et immuniti in eoriun insidias inci- inveniet.
datis.
3. Similitudine a communi hominum exemplo 1. Metaphorica loculiene, Ecclesia cathc.ica
desuuipta docet ccgnpscendcs benps a uialis. Opera D I mulier fertis describitur, quam Jcannes in Apoca-
carnis, fructus spiritus. Galal. v. Et fidem requiritt lypsi amictam cum scle, id esl Christo, vidisse per-
sine qua prsecepta Dei non servantur, nec fiuntl hibetur.
hona opera. 2. Vir hujus mulieris, Clirisfus, caput Eccleske,
DOMINICAX POST PENTECOSTEN. et Ecclesia subdita est Christo, Eph. v.
3. Varioecoudiliones sponsi et sponsoe, in qujbus
EPISTOLA PAULIADCOR.I, CAP.x : Non simus virtiitnni chorus cernitur, nam Christus dilexit Ec-
concupiscenles malorum. clesiam et expnsuit semetipsum prp ea, ul iliam san-
1. Quse scripta sunt propler adraonitionem no- ctiiicaiei mundatam lavacre aquaeper verbum, ut
stram scripta sunt, ne pulemus impune peccare nos,' exhiberet eam sibi ipsi gipriosam Ecclesiam, non
quiparvulis aulrudibus iionpcpercit, isnecnobis par- habcntem maculam aitt rugam.
cel, qui legis perfectionem accepiinus. EVANGELIUM MATTH^EI, CAP.xli : Ecce mater tua et
2. Variis et horrendis exemplis iiorlalur, ut quiai fratres tui.
. per baplisroutn in familiam Christi aplali sumtis, abi 1, Docet Chrislus prsesenti exemplo, ne carnein
omni vitiorum, cpmmercie simus iinmunes, ne si- el sanguinem, spirituali operi prsefcrainus, prsjcep-
mus concupiscentes rerura malarum, ne simus si- tum quidem Dei est: Honora patrem tuum et tna-
roulacroruiu cullores, ne stupris inquinemur, ne'. trem, at qui paternis mysleriis se plus debere quani
leiitemus Ghristum, iie murmuremus. malernis affectibus hic Christus docet.
3. Consolatio a iidelilale Dei, qui pollicitus est 2. Importunitas matris et fratrum dstenditur,
 5§i SMARAGbO ADDITUM* 582
debueraht iritfasse et cum tiifbis similiter audire,. A DOMINICAXIII POST PENTECOSTEN.
aut foris exspectare iihem sefmonis, veruro (Chry- EPISTOLA PAULIADCOR.II, CAP.III: Fiduciam ihlem
spstpmo leste) ambitiene ac ostentatione coffl- habemus.
moti fcras evccanl, ut videanlur Christo imperare. 1. Iu causa salutis animarttm nihil ndstra sapien-
3. CemmuiiisomniumingenueChrislianorum cum tia aut virtute possumus, omnis nostra idpneitas
Christo nobilitas, volunlatem Dei facere. Hic simus ex Deo est. Hinc Ecclesia pro niinislris verbi serio
streuur. oret: Da servis tuis, ut cuffi dmrii fiducia loquanlur
DOMINICAXII POST PENTECOSTEN. sermoneni luum, loquanturelpquia Dei, roinistrerit in
virtute, Ut glorificetur Deus per Christum;
LECTIO EPISTOL* PAULIADCOR. I, CAP. X V: Notum 2. Officia legis et Evahgelii. Lex liltera est, ecce
vobis facio Evangeliuiii.- legem : Non concupisces ; ege dicc* Nisi te adjuvet
i. Clara nrevitas tolius Evangelii in quo stare gralia, ardeutiUs concupisces, hoc est, quod dictuni
Littera occidil, spiritus autem cor immutat et
oportet, per quod salutem consequimur, Ciiristus esl,
mcrtuus est prp peccalis ndstris juxta Scripluram vivifical.
et resurrexit juxta Scripturam. 5. Gloria Jegis et Evangelii. Ministerium damna-
2. Chrislus est Salvator ille mundi, quem Moses tionis mandala legis vocat. Juslitise minislerium,
etprephetse annuntiarunt, ideo in Scripluris praedi- graliam salvatoris, cui superabundantiam gratise
ctum esse commemorat. aitribuit, recte de natura rerum ui homo divinus
3. In asseveranda resurrectione diligens est apc- .B judicans, Cyrill. in Joan. super illud, Gratiam pro
stolus. Visus est Cephae, poslhaec undecim, deinde gralia.
plusquamquingentisfralribus, Jacobo, apcstplis om- EVANGELIUM MARCI,CAP.VII: Exiens Jesus de fini-
nibus, novissime Paulo. Nam qui arliculum resurre- fcttsTyri.
ctionis negat, multa negabit quod recte credamus, 1. Miraculum, quo Duminus sanat hpffimem sur-
rruod verbum auditnm rectum sil, quod apostoli recte duffi et mutum, vel teslatur adcsse Mes~
doceant, et Dei apostoli sint, quod Deus verax, quod siam, de que IsaiaspoydMlov, praedixit, Tunc aperiuntur
sit Deus. oculi caecorum et aures surdorum patebunt, Isa,
EVANGELIUM LVCM,CAP.xviii: Duo homines ascende- xxxv. 2. Typus Evangelici doctoris, apprehensum ab-
runl in templutn.
ducit a turba, sic oportet a lata via,per quarii mulli
i. Parabola est de humilitate contra superbiam. ambulant in exitium, abducere et revocare ad pu-
Superbia Dei. coniemplus esl, conlra hanc ssepe silli gregis consorlidm, cui placet veritas, innocen-
loquilur, nam haec passio in primis vexat homines. tia, justitia.
2. Quserilur quare Pharisaeus suum cncomium 3. Laus splius Dei, emriia bene fecit, neffio nior-
proferens damnalur, Job idem faciens coronatur? talium emnia bene facit, Cbristus Deus est.
Responsio, Pbarisaeus dicebat crimiuando alios",
uulla ratiune cegente. Job coaclus est per amicos DOMINICAXIV POST PENTECOSTEN.
et calamitates dicere innecentiam suam. EPISTOLAPAULIADGAL., CAP. IH : Abrahw dictm
3. Dpclrina pranis qui se huiniliat, exallabitur, _ sunt promissiones.
quare discamus hic ut quisque apud se supplex ac i. Repromissiones ad Abraharh ante quadrin-
submissus obsecret, Deus esto mihj peccatcri prc-
gentos triginta annps datae sunt, qupd in semine
pitius. suo, quod est Christus universse nationes benedice-
IN NATALI S. LAURENTII. rentur. Et JesusChrislus, minisler fuit circunicisio-
riis pro veritate Dei ad confirmandas promissiones
EPISTOLA PAULIADCPR. II, CAP.IX: Qui parce patrum.
seminat. 2. Lex propter transgressiones posita est, ut ac-
honip prsecepla, superbe de viribus suis
i. Similitudine seminantis et metentis, ut libera- ciperet ;a quibus deficieus, et faclus etiaffl praeva-
liter simus benefici et spenlanei, adhertatur app- fitlens,ricator, liberatorem salvaleremque requireret.
stplus. 3. Lex data est ul gratia qusererelur. Gralia data
2. Beneficium hoc non peribit, nam quidquid ut lex iiTipleretur, nisi lex esset, ccnscientia non
Dei aniore in saiictos.cpnfcrtur, Deus sibi ccllatum esset, non cognosceretur, non humilia-
Maltii. x et xxv. peccatum
imputat, remur, atque ita gratiam non desideraremus. Con-
3. Bona pietatis et jtistitise pars est munificen- clusil ergo hoecomnia sub peccalo, utpromissio ex
tia, qua sanctorum inopise subvenitur, Psal. fide Jesu Christi detur credenlibus.
xci, Dispersit, dedit pauperibus, jusiitia ejus ma-
net. EVANGELIUM LVCM,CAP.JLiBeati oculi qui vident.
EVANGELIUM JPANNIS, CAP.xil: Nisi granum frumenti D 1. Beatitudo
filius
discipulorum Chrisli, quibus se et
Dei
cddensin terram. palrem revelavit, et mysteria regni coelp-
rum, sapientibus et prudentibus abscoridita, ape-
i. Parabela grani projecli in terram, ostehdit fuit.
Chrislus Utililaieffi et multum fructum mortis et 2. Duo proecepla de diligendo Deo et proximo
passionis suse. Mors enim Chrisli meritum nostrura, compleclentia quid sitoptiinum, atqui non cognitio
refugium noslrum, sahis, vita, et resurrectio nostra. sed observalio viiam dat.
2. Exhoftalio post proposilam parabolam, qua 3. Quis sit proxiriius? Judaei proximi nomen de
jubefflur perdere animas nestras, non ad id valet, suae genlis honiinibus interprefabantur, putantes
ut se quisque inlerimat, qued inexpiabile nefas est, sibi fas esse odisse nou prpximos. Declarat Chri-
sed ut in se inlerimat carnalem affeclum animse, qup stus, quemquam, sivegentilis sive Judaeus, qui opera
cum impedimento vitse futurse proesens delectat. Ita roea indiget, cui exhibendum est opus misericordiae,
de parentibus, ul.qui ees amat perdet, non more mihi proximum esse.
parricidaruni interficiat, sed spiritali gladio verbi DOMINICAXV POST PENTECOSTEN.
• Dei carnalem affectum eorum occidat.
3, Dulcissima promissip, et dignitas ministran- EPISTOLA PAULIADGAL., CAP.v : Spirilu ambuldte.
tium Chrisle, Hotiorificabil eos Pater, hoc est, 1. Praecipuura fidei opus pugna spirilus cum
. erunt cura Christo filio Dei, majorem honorem ac- carne, ne quis putet Christianahi vitam esse mol-
cipere non potest adoptatus, quam ut sit ubi est lem et otiosam ; peccatasemper oppUgnant: hi sunt
unicus. Moabitse, Ammonitae, hostes nostri, cnm quibus
583 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. 584
nullas inducias habere, sed semper in conflictu esse A affligitur, nec pudefiat, imo glorificet Deum in
oportet. parte hac, I Petr. iv. Vide August. ad Bonif., Epi-
2. Opera carnis adulterium, scortatio, etc. Qui stola 50.
talia agunt regni Dei.haoredes non erunt. 2. Arma militiae nostrae potentia Deo ad demoli-
3. Fructus spiritus, charitas, gaudium, pax, etc. lionem munitionum, sunt oratipnes, qua flexis ge-
adversus hujusmodi non est lex; qui Christi sunt, nibus ex intimo menlis affectu, deprecamur Deum
carnem crucifixerunt cum affectibus, et concupi- Patrem nostrum et Palrem Doniini nostri Jesu
scentiis. Christi.
3. Scopus orationum nostraruro, ut impleamur
EVANGELIUM LUCJE,CAP.XVH: Dum intraret Jesus in omnem
in Hietusalem. plenitudinem Dei, et ut ccgnnscamus
praeeminentem cognilionis dilectionem Christi, ut
1. Quam abominabile vitium sit ingratiludo, et assequamur cum omnibus sanclis quae sil latiludo
qucd pcopter hanc rnerite sint Judaei rejecti et gen- etlongitudo, etc. Charitas manifestat fidem veram
tes ifi obedientiam fidei admissoe. esse, hsec fides comprehendit, qucd nihii tam al-
2. Christus legalia observavit, quod patet ex titulo tum, infimum, longum, latum, ubi Christus non
vilae Chrisli, ex circumcisione, oblatione iu tem- habet potestatem et juvare potest, nec timet a morte
plo, immolatipne agni ut paschalis. Idee et ex prseeepto vel inferno.
legis, Levit. xtv cap., emundali alepra sacerdoti-
bus sc offerrent, prsccepit osteudere sc sacerdo-
EVANGELIUM LVCM,CAP.vii: Ibat Jesus in civitatem
tibus. quw vocatur Naim.
3. Proraptiores ad fidem alienigenoe, quam Israel. g] 1. Historia, de unico filio mulieris viduse mortuo,
Hinc primi facti sunt novissimi, et novissimi primi: quem Dominussuscitavil in vitain, oslendit Chiistum
et alienigenacdicitur, Fides tua te servavit. Et Jtt- esse Dominum vitoeet morlis, quare in media morte
dseis : Auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur cjenli; sanctis non est ponenda spes.
2. Consolatur Chrisius verbis, et re opitulatur, qui
facienti frucius ejus. Mallh. xxi.
DOMiNICAXVI POST PENTECOSTEN. pater est orphanorum et juuex viduaruro, verbis,
Noli flere; re, quia dicit: Adolescens, libi dico surge,
EPISTOLA PAULIADGALAT.,CAP.IV: Si vivimus spiritu1 el vivum tradit matri stise.
et ambulemus, ETC 5. Hsec juxta historiam gesta, significationem
1. Christianorum est, fruclus spiritus edere, ett doctrinse spiritalis babent. Vidua enini inaier, Ec-
procul abesse a carnis operibus. clesi.e gerit imagiiiera, cujus filius niortuus residet,
2. Prolapsi in culpam blande et leniter sunt resti- cuffi inlerna cempunctipne reviviscit peccator; vide
tuendi et erigendi. Bedam, et paraphrasim Erasmi.
3. Lex charitatis peculiariier lex Chrisli est, DOMINICAXVIIIPOST PENTECOSTEN.
charitatem aulem vocat Paulus oedificare proxi-; EPISTOLA PACLIADEPHES.,CAP.IV: Obsecro vbs ego
mum, omnes ejusdem corporis membra ducere, [ vinctus in Domino.
omnes unum in Christo putare, de fraternis com-
modis ut de tuis gaudere, incommodis mederi1 1. Exhortatio evidens Pauli, ut lota vitse nostrse
velul propriis, mansuele corripere errantem, de- consuetudo prae se ferat verara animi modesliam
cere nescienlem, erigere lapsum, censolari '
deje- C ( mansuetudinem ac lenilatem, quse est Chrisliana
ctum, adjuvare laborantem, subvenire egeiili. In
1 Matlh. xi, Discite a me mites esse et huniiles
et sludia huc ut I vita,
summa omnes opes referre, quam corde.
multis prosis in Christo, primum quidem domesticiss 2. Unitas maximopere commendatur servanda
fidei, deinde omnibus, ut charitatein comitelur di- vinculum pacis. tJnum enim corpus, unus spi-
per
leclic. ritus cum Dee, unus spirilus cum fratribus. Hic pu-
EVANGELIUM MATTH.EI,CAP.vi: Nemo polest duobuss deat nes Christianps sectarum schismatum et sin-
dominis servire. gularium cpinipnum, 1 Corinlh. i. Paulus obsecrat
1. Philcspphia Christi, quae aelernam beatitudi- per nomen Domini noslri Jesu Christi, ut idem Io-
nem pollicetur, lolum requirit hominem, ciaudican- quamur omnes,eadem nec sintinter nos dissidia, sed inte-
tes iu utramque partem expuit. Naro consprtiumu grum Jam corpus, menle, et eadem sentenlia si-
nun est justitiae cum injustitia, nec ccmrounip luci,j mus. ut unitas constare possit, sedatioribus ani-
cum tenebris, aut Christe cum Belial cencerdia, necc mis opus stomachisque non ila crudis ab omni
pars fideli cnm infideli. II Cer. vi. parte.
3. Unus Dominus, una fides, unum baptisma, unus
2. Splliciludinem rerum lemporalium, Chrisluss
et pater omnium, etc. Et hsec ad unitalem
exemplo avium, liliorum et graminis agri nobis exi- Deus et ad mutuam charitatem nes ac-
mil, imo dulcissima promissione, cum inquit, Novitt ecclesiasticam, ne prcpler subiimitatem dogmalum turben-
paler vester ccelestis qued opus habeatis his orani- cendant,
bus, ne corda nostra graventur curis hujus vitse. ,_ tur Ecclesise, cum oporteat citius martyrium susli-
Lucee xxi. Et ut mores ab avaritia alienos habea-'1 T) nere quam unitatem scindere. Vide Eusebium.
mus, conlenli his quse adsunt, Hebr. xin, scientess EVANGELIUM LVCM,CAP.xiv : Cum inlraret Jesus
Dominum dicere : Non le desero nec derelinquo. in domum cujusdam principis.
3. Docet primura regnum Dei qu&rendum esse,!' 1. Christus die sabbati hydropicum, in prsesentia
(hec est fidem in Jesum Clirislum) et justitiam n et Pharisaeorum curat, docens, cum
hec esl fidem dilectionem n legis perilorum
ejus, per operantem. Regnum m»gna resultat utilitas, non curandum si mali se
enim Dei non est in sermone sed in virtute, sic IC scandalizent, el praeposteram esse religicnem ee-
xpoo-Ti6no--\Ta.i -upv TKOTK TTKVTK, non dabunt dixit,
sed adjicientur, ut discamus horum quse in prsesenti tl rum,
y. qui in salute heminis pffenduntur.
2. Observateres sues PharisaepsChristus sic con-
dantur nihil esse omnino magnum, si futurorumII vincit, ut et avaritiae conderanet, el verae violatio-
magnitudini coraparenlur. nis sabbati.
DOMINICAXVII POST PENTECOSTEN. 3. Parabola de ravitatis, et ad veram humilitatem
EPISTOLA PAULIADEPHES.,CAP.III : Obsecro vos ne ie provocat, et fucatam Pharisseorum. sanctimoniam
deficialis. detegit.
i. Chrisli cruxtet apostolorum ac apostoliccrum DOMINICAXIX.
virorum compede*s, quas ob Evangelii sinceram al EPISTOLA PAULIADCOR.I, CAP.I : Gratias ago Deo
professionem gestant, decori sunt Chfistianis non IU meo semper pro vobis.
probro. Gloriaest apud Deum, si quis ut Chrislianus is 1. Qui ad fidem Christi acceduut, orani gratia»
•585 SMARAGDOADDITUM. 586
hoc est omnibus virtutibus, sapientia et scienlia, A i sic demitti se jussit vel passus est, simul et in illis
quaeprophetas et amicos Dei constituit, ditantur. qui porlarunl segrotum.
2. Christo filio horoinis esse sequeproclive mor-
2. Gaudium sanctorum et cengratulatip, cum
vident homines in cognitione evangelica proficere. bum dicto tollere et peccata condonare, probatur
3. Potentissima consolalio electis est, exspectare curationeparalytici.
revelationem Domini noslri Jesu Christi in die judi- 3. Virtutem suam Christus ostendit, et per amicos
cii, quaebeatos facit in spe. et inimices sapienlise suae pelagus patefacit, idem
EVANGELIUM CAP.XXII: Accesseruntad Je- ipse et Deus et filius hominis, quare non blasphe-
MATTHJEI, mat.
sum Sadducmi.
. 1. Primum omnium et maximum mandatum est DOMINICAXXI POST PENTECOSTEN.
cognitio et confessio divinse unitatis cum execu- EPISTOLA ADEPH., CAP.y : Videte itaque quomodo
tione bonae operalionis. Bona autem operatio dile- caute ambulelis.
ctione Dei et proximi perficilur, quod Paulus his 1. Quoniam mundus totus in maligno ppsitus est,
verbis dicit In Christo Jesu, neque circumcisio ali- et dies mali sunt, ex quo Adam lapsus est de para-
quid valet, nec prmputium, sed fides per dilectionem diso, caute et circumspecte Christianis ambulandum
operans. esl, et Dei voluntas intelligenda, quaesalulis nostrse
2. Hebraeidicunt summum gradum colendi crea- summa est.
torem esse, ut servias ei ex dilectione, et rion pro- 2. Ebrietas, voluplas, hilaritas, comessatio digna
pterea ut mercedem aut prsemium suscipias, ex _" Christianis hsec est, Chrislus noster cibus, fides nc-
toto corde, quod nimirum cor solum opus tuum bo- ster polus, laeti bibamus sobriam ebrietatem spi-
num vel malum facit, ex tota ariima, ut etiam si ritus.
causa requirat non trepides pro eo exponere ani- 3. In omni tempore et pro omnibus quee nobis ac-
mara, id est, corporalem vitam, ex lota virtule, ut cidunt Deo gratias referamus non tantum pro iis
potius omnium rerum tuarum dispendium incurrere quae bona putamus, sed etiam quee nos coarclant, et
velis, quam ab amore Dei defleclere. centra nostram vpluntatem veniunt, Christianorum
3. Qusestionemquaeslione ceu clavum clavo pel- enim propria virlus, in adversis referre gratias crea-
lit ex psal. cix de divinilate filii, quaequaestioet in- lori. Atqui hoc opus, hic labcr est.
terrogatio Hieronymo teste usque hodie nobis pro- EVANGELIUM MATTH^I,CAP.XXII: Loquebalur Jesus
ficil contra Judseos. cum discipulis suis in parabolis, dicens : Simile est
IN NATALI S. MICHAELISARCHANGELI. regnum cwlorumhomini regi.
EPISTOLA. APOC,CAP.I : SignificavitDeus quw oportet. i. Parabela hsee, sicut et quae prsecedit de vinea,
providentiam, curamque Dei erga
1. Quomodo Ecclesia apostolorum prsedicatione jonganimitatem,
Judaeos summam, et eorum in Deum ingratitudinem
fundata, lalius propaganda fuit, ut prsedicatores ve- significat, ejectionem quoque ipsorum et vocationem
ritatis, hujus cognitionis fiducia freti indubitanter genlium. Quaevivendi disciplina esse debeat, et quam
funclionem suam aggrederentur, pauci multos, iner- acerba pcena negligentes raaneat.
mes armatos, humiles superbos, infirmi nobiles, , 2. Quoroodpvero invitat non ad labores, afflictio-
vivi spiritaliter mortuos. nes et suderes, sed ad nuptias, ad delicias (Tauri
2. Tituli insignes salvatoris Jesu,qui est,qui erat, Q enim mei, inquil, et altilia occisa sunt), ipsi vero
qui venturus et
est.testis fidelis, primogenitus prin- negUgentes non venerunt, quare sunt inexcusa-
ceps regum terrse. Hinc fiducia augetur in cordibus biles.
credenlium. 3. Docet autem parabola, nihil tam necessarium
3. Ineffabilis Christi charitas, qui dilexit ncs et esse posse, quin spiritalia sint praeferenda.
lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo et fecit
iios regnum et sacerdctes Dec et Patri suo; hunc sic DOMINICAXXII POST PENTECOSTEN.
amantem redaffiemus. De cwtero confortamini in Domino.
EVANGELIUM MATTH^I,CAP.XVIII: Accesserunt ad 1. Propugnatpre Jesu, qui sues non deserit nec
Jesum discipuli ejus dicenles: Quis putas, etc. dereiinquit, fortes sunt, potentes ac robusti, Chri-
1. Christus exemple puelli, quaeaetas innecentia et stiani.
simplicitale praedita est, veram animi modesliam et daemones 2. Armalura Christianorum et panoplia contra
radicem Christianismi docet, et af- et herum prgana impips homines, veritas
•ttantvofpoovvviv,
fectum ambitionis detestatur. balteus, lliorax innocentia et jnsliiia, ocreae puri
2. Neque nobis ipsis, neque aliis simus offendi- affectus nihil appetentes nisi coelestia. Scutum fides,
culo properantibus ad regnum ccelorum, docet Galea vigilans anirous, et gladius verbi Dei.
exemplo pedis, manus, oculorum, affectus omnes 3. Ab hoc loco quicquid est spirilalium armorum
aroputandos qui avocant a cura salutis seternae. petendum est, ut undique muniti adversus assultus
3. Pusillorum et abjectorum coram mundo, apud jy diaboli stare possimus.
Deum tam jugis ratio est, ut et angeli eorum sint EVANGELIUM JOANNIS, CAP.IV: Erat quidam regulus.
paedagogiac custodes. 1. Histpria de regulo, sic dicto (sive quod esset
DOMINICAXX. e regio genere, sive quod alia principatus dignitate
vocationis gentium in obedientiaiu fidei
EPISTOLA PAULIADEPHES.,CAP.IV: Renbvamini spi- fungeretur,)
ritu menlis vestrw. specimen prsebet, et qued merile Judsei increduli
rejicerentur, et genles admitterentur in consortium
i. Per baptismum insitos novo homini Christo re- regni Dei.
novari oportet, ut ablata injustitia, succedat iuno- 2. Formam ,humililatis Christus praescribit, et
centia et sanctitas evangelica. personeerespectus non est apud Deum, ad Cen-
2. Discipuli veritatis omne mendacium horreant, quod turionis servum accessil, ad reguli filium non acce-
veris agant cum proximo. dit.
3. Iracundia, vociferatio, convieium adeo facessant; 3. Exemplum potentiae fidei, cum declaratione
a Christianis, ut nec ullum vestigium in animo resi- fidei.
deat. DOMINICAXXIH POST PENTECOSTEN.
EVANGELIUM MATTHJEI, CAP.IX: Et ingressus navem: EPISTOLA ADPHILIPP.,CAP.I : Confidimus in Domino
trajecit et venit insuam civilalem. Jesu, quia qui ccepil,etc.
1. Exemplum ardentis fidei in ipso paralytico qui 1. Quia Christianismus habet rudimenta, auctus
P^TROL. CII. 19
S87 SUMMARIUMIN EPIST. ET EVANG. 588
et fastigium, charitatis est (quaeomnia speral) oe A quorum fidemin Christum et charitatem erga sari-
iis qui incoeperunt esse Christiani, persuasum habere ctos audierat.
quod perstiluri sint. 2. Quia credidisse Evar.geiio, rudimentum est sa-
2. Deus pietalis exordia donat, is quod coepit in lut;s, absolvilur aulem ac perficitur piis aclicnibus.
electis perficit usqne ad illum diero, quo advenlurus Orat Paulus, et pnscit ut impleantur agniuone vo-
esl Jesus Chrislus, proDmiumaelerniim repensurns hiiitaiis Dei in omni sapientia et prudenlia spki-
recte faclis, ne quis in se aut suis'viribus, sed in Do- taii. .
mino glorieiur. 3. Maxime seria res est Christianisraus, nec fert
5. ExcmplumChrisfi proponit, qui non soluffima- torporem et ignaviam. Digne Deo ambolare, per om-
litiam non habel, sed etiam bonitale redundat, Ut nia iili placere, in omni o <ere.benp fruclificare et
el nos non spluin sinceri simns ab omni corruptione, crescere in agnitionc Dei, omni virtute roborari. Pro-
sed etiaro justitioe fructu abundemus. CQIhine Sardanapali et degrege porci, curo populo
EVANGELIUM MATTH^EI, CAP.XVIII: Simile est regnum Asatorura.
cmlorumhomini regi. EVANGELIUM MATTn^Ei, CAP.IX: Hmc itlo loquentead
i. Parabola regis qui confert ralionem cum ser- eos, ecceprincepsunus accessit.
vis suis, quid sibi velit, Christus ipse exponit forml- ' 1. Jesus expositus ad benefaciendum omnibusqui
dolosa sentenlia, dicens: Sic faciet vobisPater mens,' eum simplici fiducia postulabanl aiiquid, sive paupe-
si non diiniseritis unusquisaue fratri suo de corde res essent, sive diviles, sive Judaei, sive exteri. Jairi
vestro peccata ipsorum. prsefecli synagogae filiam mortuam in vilam revo-
2. Non dicit Pater vester, sed Pater meus, nt B 1
J cal, el lnulierem Hemorrhoissam iii itinere profluvio
ostendat islos indignos esse quoTum Paler Deus vo- sairgninis liberat, ubique Jesris, ubique benefactor.
cetur, cum ita nequam sint, ut homines cdip prose- 2. Signum verse carnis in Christo, quod tangitur,
quaiitur nec velint ignoscere. hinc in Luca dicit, Tetigit me aliquis.
3. Summa haec parabola duo compleetitur, ut 3. Feroinam in mediuro producil, non ostenta-
agnoscamtis nos peecatores, et alierum peecata di- tioriis causa, sed ut fidem mulieris aperiret, hinc et
ihittamus, postremum facilius est propter primum. filiam appellavit, et certe fides ejus filiam eam Chri-
Hincverissima lisecsententia velerum. Nemo Iseditur, sii effecit.
nisi a seipso, vide Chrysoslomum. IN NATALI S. ANDRE^E.
DOMINJCAXXIV. EPISTOLA PAULIADROM.,CAP.x : Corde creditur a&
' juslitiam,
EPISTOLA PAULIADPHILIPPENSES , CAP.II : Imita-
tores mei estole, et observate eos. 1. Ratio jusfificatlohis et regeneraiionis hic ex-
i. Horiatur Apostoltis, ut sa exemplar eleclum ponitur,qiiaea fi.ie.ndna caeremoniis,dependet, cnm
Dei horoini
Dei organum imiienturThilippeiises, non falsos apo- spirilusdesistit a concedilur, til suam carnem mor-
Slolos, qui spempassionis Christi, per qiiem peccata lificet, prava Consneludine, displicenl ei
diroissa, aufereiites,i>! legis csercmeniisccllocabanl, ea quaeDeo adversantur, nam itla roorlificalione na-
scitur desiderium,utvjvamusjuxta veluntatem Dei.
quod et istos hodie argtiit, qui neglecta vera pielate, Corde credimus
fiduciam habent in frigidas hominum cseremonias lutem aliorum. ad justitiam, ore confilemur ad sa-
planeque ironicas. C
2. Descriplio falsorum^apostolorum, inimici cru- auditus 2. Co-nmunisordoDei est.iut fidessit ex auditu,
cis Christi, qui lerrestria wirant, quorum Deus ven- bum et per verbura Dei, suscipiehtes ergo ver-
ter est, gioria in dedecore, quoruin finis perdilio. spirilurii in nPbis fidempperantem, ita utvi-
3. Couversatio nostra ih cmliseslex qtw saivato- tionis.tam cup;amuscmendare, signuni est novsejegenera-
rem exspectamusDomimimJesum, qui trunsformabit 3. Decorisunl pedes evangelizantiumpacem, evan-
corpus noslrum humile. Hinc credentes et habent
scopum Evaiigelrcuiii et riiiram cousolationem in tclizantium bona, .el taroen raritas est cteuentiuin
forniis crucis salulafibus, scienles quod ccrrupti- ad ivangelio. Angusta porta, et slricla via quw adducit
bile induet incorruptionem et morlale imroortali- Hinc vitam, el pauci sunl qni inveniuntillam, Mallh. yn.
tatem. horreiidum judicium mahet mundum, qui spi-
rilum veritatis hon vult capere.
EVANGELIUM MATTH/9EI, CAP.XXH: AbeuntesPhariswi
consilium,etc. LECTIONES PER ADVENTUM BOMINI.
1. Christus interfogatus de censu Caesari dando, DOMINICAI ADVENTUS.
Sic prudentia serpentina Judaeis respondet, notans EPKTOLA PAULIADROM.,CAP.XHI : Scientes quta
illorum vitam qui solliciti quid deliefeiit Csesari,iiori hora est.
illud potius curabant quid deberetur Deo. i. A terapbris ratione Pauius hoftattir, ut a pri-
2. Tribulum solvebant Judeei Cum res eorrim ad
Romanorum manus venissel, et videranl Theudain . stinse vitae"Et sdmnd et tenebris resipiscentes expef-
et Judam hac de causa quasi seditiosos punitos. D ' giscamur. summam legum omnium charitatem
Hac ergo interregatipne Christum in simileiii suspi- ainpleclamur.
cienem conanlur injicere, el lanquain faciiosum 2. Tria genera vitioruffl sunt de quibus exsurgit
iiinuinerabiliuni malorum, primum comessa-
prsesidi tradere, sed non est consiiium contra Do- seges tiones et ebrietales, secuhdum, cubiiia et lasciviae,
minum.
3. Cum audis, reddite Cwsari quw sunt Cmsaris, tertium, conienliones, semulaliones, hoc tertium iu-
illa soluro dici non dubila, qnoepielali el religioni quit Atigustinus epistola 64, ad Aureliura, in nostrp
non ofliciunt, nain quod viriuti et fidei obesi, uon ordine gravius.
3. Clirisiuin sapientiam esse,jUstifiaro, et sancli-
iCsesaris sed diaboli tributum el vecligal est. Tertul-' Ilcationem, et vefitateffi, sobrietatetn, castitstem,pa-
iianus in Apolpgetico : NPIIDeum dicam imperato-
rein, vel quia iuentiri uescio, vel quia illum deridere cem, charitatem, et offinesyirfutes, quas qiii assum-
nou audeo, vel quia ncc ipse se Deum volel riici*si pseril, Chrislum iriduisse dicitur.
homo sit. Eadem Theedoretus, libro v, cap. 20. EVANGELIUM MATTiia;i, CAP.xxi : Cum appropinquas-
sent Hierosolymiset venissentBelhphuge.
DOMINICAXXV. I. Tres qui Grsecosermone seripse-
EPISTOLA PAULIADCOL.,CAP.T : JVon.cessamus pro' runt pullumevangellstae tautum cpmmemorant. MaUbseusvero,
vobisorantes. solus qui pro HebrseisHebraice scfipsit, Esiuaroqw-
1. Oratio Aposloli perpetua pro Collossensibus,, que solutam et Doffiinoadductam refert, ut ehi&tfesa
 SMARAGDOADDITDM. 590
fi89
Hebrsete, si pcenituerit, non desperandam mon- A ^ EVANGELIUM MATTH^I,CAP.XI: Cum audisset Joan-
genlis nes in vinculis opera Christi, etc.
stret <jssesahiiem. Hieron.
2. Sepe Hiersisalemascendil, nunquam lam clare, 1. Legatie discipulerum Joannis ad Chrislum in-
quia crux in januis eral. Duplicem prcphetiam alte- stitnta, nonquod Joannes dubitaretChristumMessiam
rani opere, alierain verbis irnplet. Op*~re,quia scri- esse, neque carcere lerrilus niulavit confessionem
in asina sicut rex sede- suam, sed quia ejus discipuli humanum quiddam de"
ptuni est a Zacharia, quod vocationera
bit. Secunda, iinmundarum gentium si- Christo patiebanlur, ne pernicipsse maleriara opinie-
gnificat, quia in ipsis requiescet, venient enim et nis et Joannitas pro Chrislianis relinqueret, ablegavit
adorabiini enm. suos.
3. Sunima Evangelii mira brevitate in verbis Za- 2. Facta Christi (csecivisum recipiunt, ciaudiam-
chariae nobis proponitnr.- Ecce rex tuus venit libi, bulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, morlni
mtmsuetus, etc. In oninibus verbis emphasim hahes, exciiantur, pauperes evangelizanlur) quid sunt nisi
tanlum claroemus Hpsaiina filio David, benedicius mera benefacla Messiam ex prophetiis adesse te-
qui venit in nomine Domini, el teropus visilationis slanlia?
agnoscamus. 5. Magna Iaus Joannis, vocis clamantis in deserlo,
DOMINICAII IN ADVENTU. a conslauiia, a vita, a scripiura. Et quod iiiler eos,
ex mulieribus nascuntur, nemo major Joanne
EPISTOLA ADROM.,CAP.xv : Qumcunquescripta sitht,' qui
ad nosiram doclrinam scripta suni. Baptisla exortus fuit.
i. Utilitas lilierarum sacrarum enidilunv reddit.i : DOMINICAIV ADVENTUS.
ad salutera per fideni, quae est in Chrislo Jesu; in1 EPISTOLA ADPHILIPPENSES, CAP.IV : Gaudete in Do-
noslram doctrinam scripia sunl qtiae scripta siint,' tnino semper, el iterum dico gaudete, ETC.
ul per patieivliam et consolationem scripturarum 1. Chrisiianorum est semper gaudere in Doroihp,
spem habeamus. Omnia autero scripta fidem et cha-
in bonum conti-\ etiam in -mediis afDiclicnibus, seientitini quod affli-
ritatem et ut omnibus placeamus ctie patientiam pariat, patientia probationem, pro-
hent. batio porro spes non pudefacit. Et Dominus
2. Summa professionis nostroepax est et unant-I prope spem, esl.
mitas, itaque precatur Deum auclorem patientise, ut
faciat ccnsummatos 5 nota 2. Vita Christiana est ffipdestia?professio, hascsic
ad exemplum Jesu Chrisli ncs sil qmninus hominibus, ul buni meiieres fiant
in unum. et mali concilientur aut
3. Christus dives Dominus in omnes qui se invo- exemplo Chrislianorum,
cant Judaeoset genles, circurocisis promissus, gen-" frangantur. 3. Condiliones orationis qua Ecclesia et
tes ex roerissima liberalilate habenl, qui quon.iam sancli orasst, quibus pax Deirectae, quoesuperat omnem in-
eranl non populus, nunc populus Dei, qni qupndamT tellectum adipiscitur.
non cp.osecuti misericerdiam, nunc sunt censecuti.
IPetr. II. EVANGELIUM JOANNIS,CAP.I : Miseruhi Judcai ao
EVANGELIUM LVCM,CAP.xxi : Eruiit signa in sole ett Hierosolymis, sacerdotes el ieiitas:
luna. 1. Joannis teslimonium quid non sit (nempe non
i. Varia sed cerlissima signa inslantis supremii Q sil Christtis, nec Eiias, nec pfopheta) et quid sit, ni-
diei Christus euumerat, hic in Luca, alibi in Mat- mirum vox clamaniis in deserto.
thaec. Chfyspstoirius tanlus vir hprrore invaditur•" 2. Qiiia Christus obscurc genere natus, et ccnver-
hsec legeris, et ex prdfundo corde ingemiscit: 0 ne- satio Christi eemrounis, tanqtiain unus cnim ex raul-
gligmtiam nostram, ul nos ccmponimus ad horribi- titudine versabaiur, et vestimenta Chrisli nihil a
lem illutn diem ul fugianius a ventiira ira ? vulgo differenlia, e contra Joannis natales celeher-
2. Secuiidus Christi adventus prssiicitur cum vir- riinse, vita asperrima, indumentuffi e pilis caniele-
tute et majestate magna, ubi omnes ab Adam us- rum, cibtis lecuslse, etc, malnissent Judsei Joannem
que in adventum Chrisli operura rationes reddent,, quaro Chrislum inagistrum habcre, et ideo initturit
ininislrabunl angeii, coeli fores a saeculpclausse pa- proeslantissimos legates, sacerdotes et Levitas ab
tebunl. ipsi^ Hierosnlymis, si Joannem adulatione huc pef-
3. P;;lcherrima similitudirie ficus, arborum, sesta- trahani, ut se Ghristuin dicat.
tis,regimro Dei et redemplioneni, hec est, perfectami 3. DifferentiaJnannis et Chrisli, et utriusque ba-
liberatimieni co-paris elaiiimseprsedicil eieclis, i.ieo- plismatis, cnm (estimenip Joannis, qtiod argurneri-
que vull, his fieri incipientibus, levari capita et in- lum esl diviniiatis. Cujus ego non sum dignus ut
concusso animp esse, juramemo asseverans veihai soivam corrigiain, efc.
sua non transilura.
(Sequuniur suminaria Epistolarum el Erangeliorum in
DOMINICA111IN ADVENTU, nalalibus aposlolorutn, martyrum,confessorum, vir-
EPISTOLA PAULIADCOR.I, CAP.IV: Sic nos exisli- ginum. eo ordine, quem Smuragdus servavil.)
r/tet liontb: IN NATALI APOSTOLQRUM.
1. Ne aposloli quidem (utiiuerim taceam depseu-J>
doaposlolis) nimia Iau.!e honofanili siint. I "eoalihij EPISTOLA PAULIAIIROM.,CAP.VIII: Scimus qiibniani
dicit, Nunquid Paulus cruciimrs est? Minislri Chfi- diligeir.ibus teiim.
sti, et dispensatores niystcrioriini Dei baberi debent. T. Consolatorius locus, habens arg-imentum ab
De laudibus ministrorum Ecciesise acceplan.;is, utt utili. lloc esl qusecunquc afflittio contingat a carne,
nec lotom nec nihil accipiatur, vide Auguslinum,, miindo, vei Satana, eam pro esse, el: misrTicordiee
epislola 84, al Aurdum. Dei opis esse, quod nos iram interprelamur.
2. Inier condiiiones lninistri, requiritur ut sit fi- 2. Gra-iatiohe pulcherrima docet undc-.sit salus.
delis, alibi adjteiiur in Luea, prudens-; fidelitas in- * nostra, niinirum abeleclione Dei, quos prsedefinierat,-
hoeesf.ut nihil ccnsiliprum Dei celet,;prudenlia, utt erfedemet vocavit per Evahgeliuiii, vocaids jusfifica-
omnia suo teiripofe ef ofdine in seMcalionem cor- vit fide, tandem glerificanirtis. H;ec pncdesiinatiouis
poris ChrisTisimpllciprudeutia et prudenti simpiici-- necessitas docens niisericordiam Dei, quod citra ulla
tale dispenset. mefita prsedefiiiit, grata- est spiritui; 6'iiiosacarni.
3. Quoniara Dei OCUIJS perspicua sunt omnia;, cuili 3. Argiimenta-beHeftcentiieDer efgii fiwsinaxiina,
omriejudiciuni de bccuTtisdelerri debet, cavendumit et summa sol.itia, proprio filio suonon pepercit, etc.
nbbis est, ne servi senlentiaih Doroini anticipemus. Redamemus sic amati, nec quicquam separet ncs a
Nam selris i's taUdabilis quera Deus laudaverit quiii dilectione Dei, qua illi- conglutinamuf
ornnia occufta et riftn visa coghdscit. per Jesurii
Christum;
 591 SUMMARIUMIN EPlST. ET EVANG. SMARAGDOADDITUM 592
EvANGELiUM JpANNisiCAP.;xv : Hbc est prmceptum A tentia fuisse Petrum, Paulum, Hieronymum, et in-
meutn, ut diligatis vos invicem, sicul ditexi Vbs. nuraerabiles alios constat.
i. Praeceptum Christi est, ut credamus nemini 3. Hilarius fure diabolum intelligit secutus Orige-
filii ejus Jesu Clirisli, et diligarnus nes mutup sicut nem, alii exlremum diem , et per patrerafaroilias
dedilproeceptum. Hecsi solurafiatsufficit (Uaan. m). unumquemque noslrum, dictunv est autem omnibus :
VidequaeHieronymus in Epistolam ad Galatas scribit. Vigitate, Mar. xm. Nescitur dies nec hora. Mors est
2. Ineffabilis gratia Dei, quia amicos vocat, non certa, incerta dies, incerlior hora, consulat ergo .
servos, quia omnia, quse audivit a patre nota fecit, animae, qui sapil ille, suae.
quia eiegit, quia promittit quicquid petierint patrem ITEMEVANGELIUM LVCM, CAP.xix : Homo quidam
daturus sit. Ut enim alia taceam, amicum esse Chri- nobilis abiit in regionemlonginquam.
slo, haec dignitas nalurae humanse terminos excedit, i. Parabola de homine claro, de regno Chrisli
et hic amicus magis necessarius esl, quam ignis et
aqua. agit, hoc est, de regno evangelico, in quod sermone
.3. Amici autem sunt, qui faciunt quaecunqueprae- praedicationis, publicani, meretrices, milites, Graeci,
cepit, quos elegit ut fructum afferant manenlem. Ma- Romani, Scythse, Galli, Golhi, Sarmatse, Germani,
ac omnes sunt attrahendi. Hinc et Agarenicaeet Ara-
nens fruclus est evangelicaedisciplinaejustitia. Con- bicsestudendum
tra ignaviam islorum qui Chrislo dicunt : Damine, nobis essel (ne quid dicam de tribus
celebribus linguis Hebfsea, Graeca, Latina) ut Turcas
Domine, et non faciunt voluntatem Patris qui in cwlis. et
Agarerios aliquando in obedientiam fidei attrahere
IN NATALl UNIUS CONFESSORIS. •g possemus. Fides enim per auditum fit, cui inseruit
EPISTOLA PAULIADCOR.D, CAP.I : Benedictus Deus iingua, et pudor est ingens cum duodecim aposloli
el pater Domini nostri Jesu Christi. (ceu fermentum in trja sata farinse positum) totum
orbem fermentarent, quod nos Cbrisliani innumera-
1. Paulus Deum et Patrem Domini nostri Jesu biles adeo parum aut sane nihil fruclificamus.
Chrisli, novo tilulo vpcat patrem misericprdiarum 2. Regio longinqua Ecclesia gentium est. Praecla-
et Deum omnis consolalionis, ut doceat confidere, et rus ille homo Christus abiit, ut plenitudo gentium in-
omnem curam nostram, omneque onus noslrum in traret, revertetur, ut omnis lsrael salvus fiat.
illum conjicere. 3. Doctrina pro minislris verbi, ut in negotio prse-
2. Quemadmodum sol lumen accepit non tantum dicationis evangelicae simus quam maxime fideles et
ut ipse luceat, sed etiam ut alia illuminet, ita Deus industrii el mullos lucrifaciamus sic repor-
consolatur Aposlolos in omni tribulatione, ut per taluri immarcescibilem coronam,Chrislo, cura prihceps pa-
eos alii consolenlur verbo et exemplo. storuin 'redierit Christus Je"susverus ille homo no-
3. Summa, Deus neminem derelinquit, qui socii bilis et clarus. Alioqui Dei munus amittit qui habens
sunt passionum, erunt et socii consolationis, et non habet, id est, eo non utitur, et eo augelur, qui
multo magis in fuluro remunerabit, quos in praesenti habens habet, id est, bene ulilur.
sseculoconsolatur.
EVANGELIUM MATTHJEI, CAP,xiv : Si quis venit ad me, SN NATALI PLURIMORUMMARTYRUM.
nec odit, ETC EPISTPLA PAULIADHEBR.,CAP.XI : Sancti per fidem
1. Nemo supra Christum amet parentes,- fratres, vicerunt regna.
uxorem, liberos. In hac re crudelem esse, pietatis ge- i. Quantam vim fides habeat, quaesubstantia est
nusest, namQuinon renuntiaverit omnibus quaepos- earum rerum quse sperantur, argumentum eerum
sidet, non polest nveusesse discipulus, dicit Christus. quae nen videntur.
Vide Hieronymum ad Heliedorum, et Auguslinum, 2. Exempla Veteris et Nevi Testamenti adducun-
epislola 59. lur eximia, quibus majeslas et petentia fidei osten-
2. Aries iste pietatis quo fides quatilur Evangelii ditur. Expugnaverunt regna Josue, David, operatus
reiundendus est muro. Mater mea et fratres mei, hi esl jusliiiam Samuel, assecuti promissipnes rursus
sunt qui faciunl voluntatemPalris mei, qui in cwlisest. Josue, David. Occluserunt ora leonum David, Sanv-
5. Simililudinibus duabus, allera aedificantis lur- pson, exstinxerunl vim ignis Aaron,pueri in Daniele,
rim, et computantis sumplus, altera bellaturi cum effugerunt aciem gladii Elias et alii, incufsiones
rege, ostendit Christus providenlia opus esse in se- averterunt exterorum Jonathas, Asa, Josaphat. Alii
quendo Christo, roburque animi expendendum esse, distenti. Vide Jeremiaexx, Jud. xvi, Tob. n, Job. xix.
antequam te fatearis Chrisli sectalorem. Vide Chron. Eusebii, et lib. v Theodori, cap. 39, de
IN NATALI SANCTORUMPLURIMORUM. variis generibus suppliciorum et exquisitionibus
B. PETRI APOSTOLI CAP. I : poenarum, quibus pii excruciati fuerunt.
EPISTOLA I, Benedictus 3. Quaeaposlolus"hic fidei tribuit, Chrysoslomus
Deus et Paler Dohtini. cruci Christi tribuit, vide Homilia 55, in Matthaeum,
1. Spes viva Christianis est, per hoc quod resur- quod signum et symbelum vucat salutis nnslrae, nam
rexit Jesus Christus ex mortuis in haeredilatem im- T) passin Domini nostrse beatitudinis caput et origo est.
mortalem, incontaroinabilemetimraarcescibilem con- Quando ergo te cruce signas (inquil) universam te-
servatam in coelis. cum crucis causanv versa, et irae et reliquarum pas-
2. Per multas tribulationes oporlel intrare in re- sionum incendia exslingue. Hoc signum prisciset no-
gtium Dei, si compatimuret conregnabimus, si com- stris temporibus clausas januas reseravit, hoc vene-
morimur et convivemus. norum vires exslinxit, hoc feroces bestias repressit,
3. Christus nobis datus est in donura, ut sit sa- hoc lethales serpentium morsus curavit. Non simpli-
pientia, justilia,utsanctificatio, el redemplio nostra, et citer digito in corpore, sed magna fide in menle
lii exemplura, passo in carne Christo nos eadem servare oporlet, lvaecille.
cogilatione armemur. EVANGELIUM MATTH/EI, CAP.v : Videns Jesus turbas.
EVANGELIUM LUM:, CAP.XII : Sinl lumbi veslri prm- i. Christus Jesus, coelestisdoctor et orator sum-
cincti el lucernw ardentes. maffl coelestis philosephiae, hoc est explicationem
i. Similitudine habitus ministranlium, Dominus divinse legis clara brevitate et blandissimis'invita-
docet sedulilalem nostram, ut slemus in fide, vigile- menlis et promissionibus exponit.
mus in negotio salutis, mala non agamus et bonis 2. Oraterum alii sunt, grandes, graves, cepiosi,
operibus insudemus. tenues, subtiles, breves, interjecti, medii, Christus
2. Optimus Christus voluit suos esse in hac sen- omnia est, et oplimus, qui dicendo animos audien-
tentia, ut extremum illum judicii diem semper ex- liura docet, delectat, permovet, promittens regnum
spectarent parati, ceu mox venturum. Et in hac sen- coelorum, consolationem, haereditatem terrse, mise-
593 SMARAGDIABBATIS DIADEMAMONACHORUM. 594
ficordiam, visionem Dei, adoptionem filiorum Dei, A delpris dentium, fletus, etc. Indignatio enim, ira,
mercedem multam in coelis. afffietioet anxietasadversus omnem aninvamhominis
3. Paupertas spiritus radix est omnis boni, ut su- perpetrantis malum (Rom. H).
radix omnis mali, hinc
perbia mentis, et p.'.yu<ppoveiv,
mala maxima, et quaefere perniciem toti orbi intu- EVANGELIUM MATTHJEI, CAP.xxv : Simile est regnutn
lerunt. cwlorum decem virginibus.
IN NATALl VIRGINUM. 1. Virginitas propter exeellentiam suam praecepta
EVANGELIUM MATTKXI,CAP.XIII: Simile est regnum non est, res sublimis quae etiam apud veteres a pri-
cwlorumthesauro absconditoin agro. scis illis sanctisque viris coli non potuit. Heectamen
i. Ut paraboiis de gran» sinapis et fermento ma- ul sublimis virtus non sufficiet, nisi adsit opus fidei
gna Evangelii virtus ostenditur, quae omnino lotum et labor charitatis.
orbem terrarum erat superatura, ita parabola the- 2. Quisque pro se videat, ne erremus, Deus non
sauri et margaritae ostendit Evangelium summi pre- irridetur, nullus nos defendere poterit si oleum non
tii esse, et debere rebus omnibus anleponi. habuerimus in lampadibus.
2. Praedicatio Evangelii in mundo abdita est et 5. Crebro repetit Christus Vigilate, quia nescitis
celata, efMnpraedicatione summa felicitas recondita, diem neque horam, oslendens ignorantiam exilus ab>
nec invenitur nisi curiose quaeras, quemadmodum hac vita utilem esse, igitur cum ille Paulino epilogo>
thesaurus in agro absconditus quseri solet. libet receptui canere : Vigilale, slate in fide, viriliter
3. Rarabolam de sagena missa in mare Christus agite, estote fortes, omnia nobis cum charilate-
ipse interprelatur, ostendens multas perditionis vias,. B fiant, hsec est vita Christiana. Et sic qui vixerint,,
iinile non injuria dictum est alibi latam esse vianv cunv apparuerit Chrislus, habebunt fiduciam, nee
illam quse in perdilionem adducit, etc, ut formidi- pudefient ab ee, in adventu ejus, sed intrabunt cum
nem amplificet et incutiat. Hinc et fornacis meminit, sponso Chrislo ad nuptias.

SMARAGDI ABBATIS

DIADEMA MONACHORUM.

[Ex Biblioth.Patr. msx. tom. XVI.]

PROLOGUSR. P. SMARAGDI. £ CAPUT PRIMUM.

Hunc modicum Operis nostri libellum de multo- . De oratione.
runv dictis orthodoxorum, opitulante Christo, colle- Hoc est remedium animse ejus, qui vitiorum ten-
gimus Patrum, et per eorum discurrentes florentia tamentis exsestuat, ut quolies quolibet vitio langi-
prata, bene olentes (veluti ad manum) ccllegimus tur, toties ad orationem se subdat, quia frequens
flosculos: atque de illorum florigero, benedictioni- oratio vitiorum impugnationem exstinguit. Tam
busque Domini pleno, ea (quse necessaria monachis perseyeranter intendere oportet animum nostrum
esse perspeximus) collegimus agro, et in hoc parvo orando, atque pulsando, quousque importunas dfc-
studuimus congregare libello. Ea videlicet, quse per- siderierum carnaliura suggestienes, quae nostris
fectorum monachorum corda demulceant, et ad de- ' obstrepunt sensibus, fortissima intentione supere-
siderium patrise coelestis avidius sublimiusque eri- mus : ac tandiu insistere, qupusque persistendo vin-
gant: infirmorum quoque monachorum corda con- camus. Nam negligentes orationes nec ab ipso ho-
firment et terreant, ad regularenvque perJucant mine impetrare valent quod volunt. Quando quis
emendationem. Et quia in regula beati Benedicti orat, sanctum ad se spirilum advocat: at ubi vene-
scriptum est, Mox ut surrexerint fratres a ccena, rit, confestim tentamenta dsemOniorum, quse se
sedeant omnes in unum, et legat unus eollatipnes 2) mentibus humanis immergunt, prsesentiam ejus.
vel vitas Patrum, aut certe aiiquid qucd sedificet au- ferre non sustinentes, effugiunt. Oratio cordis est,
dientes:.ideonos etde collationibus Patrum, et de non labiorum. Neque enim verba deprecantis Deus.
conyersationibus et institutionibus eorum modicuin, intendit: sed orantis cor aspicit. Quod si cor tacile
et de diversis Docteribus in huc libello congessimus oret, et vox sileat, quamvis homines lateat, Deum
plurimum, et sic eum in centum capitulis consum- latere non potest, qui conscientiae praesens est.
mavimus totum. Et quia mos est monachorum, ut Melius est autenv cum silentio orare corde sine
regulanvbealiBenedicti ad capitulUmlegant quolidie sono vocis, quam solis verbis sine intentu nventis.
matutinum: volumus ut iste Iibellus ad eorum capi- Voces apud secretissimas aures Dei non faciunt
tulum qUotidielegatur vespertinum. Et quia in ea- verba noslra, sed desideria. JElernam etiam vitam
dem beati Benedicti legimus regula, ut quidquid in- si cre petimus, nec tamen corde desideramus, cla-
choamus bonum a Deo illud perfici instantissima de- mantes tacemus. Si vero desideramus ex corde,
poscamus oratione; propterea in hoc libello de ora- eliam cum ore conticescimus, tacentes clamamus.
tionis officio capitulum ponimus primum. (Gregi, Moral. I. xxn, c. 18.) Hihc est quod in er*;-
595 SMARAGPIABBATIS, 596
mo populus vpcibus perslre.pit, et Mcyses a strepitu A A' et factum precibus beati Patris Gregorii Neocaesarien-
verborum lacet: et lainen silens, aur-e divjnae tpie-r sis legimus. Qui cum volens sedifieare Eeclesiam in .
talis auditur. Cui dicitur: Qnid clamas qd me loco apio, videretque eum angusliorem esse quam :
(Exod. xiv)? Intus est ergo m desiderio clamor se,- res exigebal, venit noete ad Icicum,et genibus ffexis
cretus, qui ad humanas aures non pervenit, et ta- oravit Dominunv, ut monlenv longius juxta fidem ,
men audilum conditoris replet. Nunquanv est sine petentis ageret. Et roane facto, reversus invenit
gemitu orandum, Nam p.eccatorum recordalio mpe- roonlem tantum spatii reliquisse slructoribus Eccle-
rorem gignit. (Huc us.queGreg.) Dum enim oramus, sise, quantum opus habebat. Nam et sancla Schola-
ad memoriam culpam reducimus: et magis reos stica maiius et caput iii ittensara posuit, el ut plue^
tunc nos esse cognoscimus. Ideoque cum Dee assi- ret, oravit: etstatim pluvia siiper illosdeccelo de-
slimu.s, geraerc et fiere debeunis,. rerainiscenles soendit. (Rufin. lib. vn Hist.) Nam et proiride tar-
quam gravia sint scelera quse commisimus, quauv- dius justorunv exaudiuntur eratipnes : nt dum diffe-
que dira iuferni supplicia, quse timemus. Mens qua- ruiitur, maioribus prsemiis Curoulehlur.Oratie nam-
lem se in eraiione effert, lalem post oralionem con- que privalis locis cpportunius fundilur, dunv Deo
seryet. Naro nihil proficit oratio, si denuo cemmit- tantunv teste depromilur. Neque enim conciliat
titur, unde jam venia postulatur. Ille enim precis B Deum multiplex oranlis sermo : sed plura, sineera-?
desideratum effectum sine dubic pcrcipit, qui qued que oralionis intentio. Interrogaverunt quidam Abba-
orandp ablui postuiat, delinquendo nen iterat. Tunc tem Macharium dicenles : Quomododebemus orare?
ergo veraciter orainus, quando aliunde non cogila- Et dixit eis senex : Non opus est mullum loaui in
mus, Nani reyera, tunc invpetranda djyina munera oratione, sed extendere manus.frequenter, et dicere:
credimus; quando simplici affeclu assislimus, cum Domine, sicutvis, et sicut scis, miserere mei. Hinc
oramus. Quando autenv stamus ad oralionem, vigi- beatus Benedictus ait: Non in mutilpquip, sed in
lare et incumbere ad, preces tolo corde debemus, ut; puritate ccrdis, el compunclione lacrymarum, nos
cogilalio omnis carnalis et ssecularis abscedat; exaudiri sciamus. Et ideo brevis debel esse et pura
nec quidquam tunc aliud cogilet animus, quam idi oratio, nisi forle ex affectu inspirationis divinae
solum quod preeatur. Ideo et sacerdos fratruinl gratise protendatur. In cenventu tanven Offininobre
praeparat me.ntes dicende : Sursum corda, ul dum1 vietuf oratio.
plebs respendet: Habemus ad Dominum ; admenea- CAPUT n.
tur, nihil aliud se quam Deminum cogilare debere, De disciplina psallendi.
Qui laeditur, non desistat orare pro se lsedentibus,> Oporlet enira nisibus lotis pbedire illi, qui nos
aliequin juxla Dei sententiam peccat, qui pro inimi-' C Q per Prophelam admpnet dieens': Psallite sapienter
cis non orat (Matih. v). Sicut nullum proficit in1 (Psal. XLVI),id est, nen queeramus sonum anris,
vulnere medicameiituro si adhuc in eo ferrunv sit,> spd lumen cordis : et,aqModlingua cantarotis, opere
ita nihil proficit pratio illius, cujus adhuc dolor inv compieamus.(Basil, Reg.brev.fild.) Cantat et sapien-
nvente, vel odiunv manct in peclore. Libentius sacri- ler, qui quod psallit intelligit. Neino enim sapienter
ficiiim orationis accipilur, quod (in conspeclu mise- agil, qui qued operatur nqn intelligit. Quod enim
ricordis judicis,) proximi dileclione condilur. Quod1 est in oronihus eibis gustus, quo tlignoscitur cujus
tunc veraciter quisque eumulat, si hoc etiam pro~> s^poris sit, hoc est et in verbis sanetse Scriptura),
adversariis imperidat. Tantus esse debet oranliss prud.enlia ef.sensus. Si quis ergo ila animam suam
erga Deum affeclus ; ut non desperet precis effe- inieiidat in singula verlia psalmodioe, sicnt gnstus
ctum. Inaniter autenv oraraus, si spei fiduciam noni intenlus est ih discrelione saporis ciborum : iste es
habemus. Peial ergo (ait Aposl. Jacob.) unusquisque « qui comjilevil quod dicitur , Psallile sapienter (Psal.
in fide, nihil dubilans (Jacob. i). EtDorainus, Otnnia a XLVI).Bonum est ccrde seraper erare, benum etiara
quwcunque petitis in oralione, credentes accipietis ? spno vocis, Deum spiriiualibus hymnis glorificare.
(Malilt. xi). Venit quidam senex aliquando in nvon- l" Nihil est sola voce canere, sine cordis intentione.
tem Sinai, et cum exiret inde, occurrit ei frater in n 1-P Se.d sicutaitApost.; Commonentesvosmelipsos,psal-
via, el ingemiscens dicebal seni: Afniginvur,Abha,i> mis, lajmnis, ct canlicis sphitualibus,in gratia can-
propter siccitatem, quia nphis non pluit. El dixit ei 51 lantes in cordibus.vestris D.eo (Coloss. m). Hocest,
senex : Quare nou oratis et rogatis Deuin ? Et ille ^e non solum vo.ce,sed corde.psaUenles. Undeet alibi :•
respondit: Et oramus el deprecamur assidue Deunv, )> Psallam spiritu, psallam el menle (ICbr. xiv). Sic-
et rion pluit. Et dixit senex : Credo quia nen oratis is ut o.rafipnibus regimur, ita psalaioruro studiis
attentius. Vis autem scire quia ila est? Veni, ste- e- delectamur. Psallendi enim titilitas tristia ccrda
mus pariter aderatipnem. Et exlendens in ccelum m consolatur, gratipres nventes facit, fastidiosns dele-
nianus oravit, et stalim phivia descendit. Qupd cum nv ctat, itiertes exsuscitat, peccatores ad lamenta invi-
e- tat. Nam quamvis dura sint carnaliunv corda, stg-
vidisset frater ille, tirauii; et precidens aderayit se-
nenv. Nam el Dominus discipulis ait: Habete fidem. n. tim ut psalmi dulcede intonueril, ad affeotum pieta-
Amendico vobis, quia quicunque huic monli dixerit, 't, lis animura eerum infl.euit. Dum enim Chrislianum
de npn vocis modulatio, sed tautum verba divina quse
tollere et -niltere in mare,et non.hcesilaverilin corde
suo, quoacunque dixerit, fiet ei (Matlh, xi). Quod Dd ibi dicunlur, debeant comivioyere, ivescioquo tamea
597 DIADEMAMONACHORUM. S9S
pacto quam modulatione canentis nvajor nascitur tAperna amplectenoa corlegcntis immutat, dictisque
compunctio cordis. Multieniin reperiuntur qui can- obscurioribus exercet, et parvulis hunvili sermone
tus suavitate commoti, sua crimina plangunt, atque blanditur : et usu legendi fastidium tollit lectori.
ex ea parte magis flectuntur ad lacrymas, ex qua Quia nimirum quos verbis hunvilibus adjuvat, subli-
psallendi insonuerit dulcedo suavissima. Oratio in mibus levat. Scriptura sacra aliquo nvodo cum le-
prsesenti tantum pro remedio peccatorum effunditur, gentibus crescit, a rudibus lectoribus quasi reeo-
psaltnorum autenv decantatio perpeluam Dei lau-' gnoscitur, et tamen a doctis semper nova reperitur.
deni demonslral in gleriam seropiternam, sicut scri- Ad Ezechielem prophelam dicitur: Fili hominis,
ptum est: Beali qui habitant in damb lua, in swcula quodcunqueinveneris comede (Ezech. in). Qnidquid
smculorumlaudabunt te (Psal. LXXXIII). Cujus opcris enim in sacra Scriptura invenitur, edendum esl •:
minislerium quicunque fideliter intentaque nvenle quia et ejus parya simplicem componunt vitam, et
exsequitur, quodammodo Angelis sociatur. Unde et ejus magna subtilenvoedilicant intelligenliam. Proe-
in alio loco idem Psalmographus ait: In conspectti cepla Seripturae sacrae legendo, reviviscimus, qui
Angelbrum psallpm tibi (Psal. cxxxvn). Psalmodiae mortui in culpa jacehamus. Cnde Oranipotenti Do-
hic virtus ostendilur, ut qui puro corde inter homi- mino per Psalmistanv dicitur : In wterttum non obli-
nes psallit, eliam sursum cum Angelis canere videa- B visearsermonestuos : quia in ipsis vivificastime (Psal.
tur. Hiuc et Apostolus alt: Commonentesvosmetip- cxvm). Sancta Scriptura in tenebris vitse praesentis
sos, psalmis, hymnis, et canticis spiritualibus : can- facta est nobis lunven itineris. Hinc enim Petrus
tantes in cordibusvesiris Deo (Coloss. m). Ei canere ait: Cui benefactlisintendenles,quasi iucemw lucenti
igitur, et psajjere, el Iaudare Doininum magis ani- in caliginoso loco (II Petr. i). Cum Iegenti cuilibet
mo, quam voce debemus. Hoc est quippe quod dici- sermo Scripturse sacrae tepidus videtur, sensus di-
tur canlantes in cordibus vestris. Vox etenim psal- vini eloquii ejus mentem non excitat, et in cogita-
modioecum per intentionem cordis agitur, per lvanc tione sua nullo intellectu luminis emicat. At vero si
omnipotenli Deo ad cor iter paralur, ut intenlse bene vivendi ordines quaerat, et per gressurvvcordis
menti, vel prophetioe mysleria, vel compunctionis inveniat quemadmodum pedem boni operis ponat,
gratiam infundat. Unde scriptura est : Sucrificium tantum in sacro eloquio prcfecium invenit, quanlum
laudis honorificzbit me, et illic iler est quo oslendam apud illum ipse profecerit. Plerumque fit, ut Scri-
illi salulure Dei (Psal. XLIX).El iilud: Cantate Do- piurse sacroeverba esse ffiystica quisque sentiat, si
mino, psalmum dicite nmnini ejus, iter fuciie ei, qui accensus supernse conlemplationis gratia, semelip-"
ascendit super occasum: Dominus nomenilh (Psal. _ sum ad ccelestia suspendat. Mira enim atque ineffa-
LXVII).Ipse etenim super occasunvascendit, qui mor- bilis sacri eloquii virlus agnoscitur, cum superao
tenv resurgendo cudcavil. Cui dum cantamus, iter amore legentis animus penetratur.
facimus, ut ad nostrum cor veniat, et sui nos amo- CAPUT IV.
ris gratia accendat. Dc dilectiohe Dei et proximi.
CAPUT III. (Isid., L n Sent. c. 5.) Charitas in dilectione Dei et
De lectione. proximi consislit. Servat aulem in se dileeiioneffiDei
Orationibus mvmdamur, leclionibus instruimur. qui a charitate non dividiturproximi. Qui a fraterna
Ulrumque bonum, si liceat: si non liceat, nvelius societate secernitur, a divinse eharitatis participa-
orare quam legere. Qui vult cum Deo seraper esse, tione privalur. Nec poterit Deum diligere, qui no-
frequenter debet orare, frequenter et legere. Nam scitur in proximi dilectione errare. Christus, Deus
cum orarous, ipsi cum Deo loquimur : cum vero le- et homo est. Totura ergo Chrislum non diligit, qni
glmus, Deus nobiscum loquitur. Omnis profeclus, hominem odil. (Isid. ibid. ) Quarovis ergo nonnulli
ex lectione et meiilalione procedit. Quse enim ne- fide atque eperibus sanctis videantur esse participes:
scimus, leclione discimus : quse autem didicimus, tamen quia privanlur charitate fraternoe dileclionis,
medilaiioiiibus conservamus. Geminum confert do- •j» nullum habenl increnienlum virlulis. Nam (sicut
niim lectio sanctarum Scripturarum. Sive quia Apostolusait): Si tradidero corpus meum ut ardeam,
intellectum meutis erudit; seu quod a mundi vani- charitalem autcm non habuero, nihil mihi prodest
tatibus abstractum hominem, ad amorem Dei perdu- (I Cor. xm ). Siae amore charitatis quamvis quis-
cit. (Jsid. I. m, Senl. c. 8.) Geminum est etiam que recte credat, ad beatitudinem pervenire non
lectionis sludium. Primum quomodo intelliganlur potest. Quia lanta est charitatis virlus, ut etiam
scripluree: secundum, qua ulilitate, vel dignitate di- prophetia et marlyriura sine illa nihil esse credan-
cantur.- Nam rationabililer erit quisque prius pronv- tur. Nullura prsemium charitate pensatur. Charilas
ptus ad intelligendum quoelegit; deinde idoneus ad enim virtulura omnium obtinet principatum. Unde
proferendum quse didicit. Lex enim Dei, et prse- et vincuium perfeclionis charitas ab Apostolo dici-
mium habet, et pocnam legentibus eam. Praemium, tur (Coloss. IH) eo quod universsevirtutes cjus vhi-
in iis qui eam bene vivendo cuslodiunt; poenam culo religenlur. ( Huc vsque Isid.) Prima virtus
vero, in iis qni eam male vivendo confemnunt. ohedientiae in charitate est. Quae videiicel charilas
Scriptura sacra lectoris sui animum ad coeleslem in duobus prseceptis distinguitur, ut Deus et proxi-
patrianj yocat, atque a terrenis desideriis ad su- mus diligatur; et recta operatio ex decalogi com-
899 SMARAGDIABBATIS 600
pletione perficitur, ut cum bona agi coeperint, A diligi in se, et inimices diligi prppter se. Diligamus
mala jam nulla perpetrantur. Duo sunt proecepta erge, dilectissimi fratres, Deminum Deunvnoslrunv
charitatis, dilectio videlicet Dei, et dileclio proxi- sicut ille prsecepit; scilicet, ex toto corde, tola ani- '
rai, per quoe nos sacrse scripturae dicta vivificant: ma et tbta virlule twstra diliqamus, quia ille priar
quia dilectionem Dei et preximi capiraus in elequiis dilexit nos (Deui. yi; Matth. xxn; Luc. x). Sic enim
divinis. (Greg., Morat. I. vn, c. 10.) Per amerem ,Joannes ille, qui super illum dilectionis fonlem in
Dei amor proximi gignitur, et per amorera pro- ccena recubuit, in epistola sua ait: Fratres, diliga-
xiriii am.or Dei nutritur. Nanv qui araare Deum mus Dominum,quoniam ille prior dilexil tws (1 Jban.
negligit, prefecto diligere proximum nescit Tunc iv). Neque enim poterat Dominum fragilitas hunvana
plenius in Dei dilectione proficimus, si in ejusdem diligere, nisi ille primum naturam diligeret nostram.
dileelionis gremio prius proximi charitate Iigamur. Dilexit etiam nos prius quanv essemus, et ideo ut
Quia ergo amor Dei amorem proximi generat; di- essemus creavil, vivificavit, nutrivit, custodivit, et
cturus per legem Dominus: Diligesproximum luum, ad lavacrum regenerationis perduxit, renovavit, gu-
prsemisit dicens : Diliges Dotninum Deum tuum bernavit, et ad intelligibilem selatem perduxit. Haec
( Malh. xxn ; Luc. x; Deut. vi), ut videlicet in enim onvnianobis misericorditer, et per nimtam dile-
lerra pectoris nostri prius amoris sui radicem; B ctionem perfecit. Aperiamus erge pculos cordis noslri,
sisteret, quatenus per ramos postmodum dilectio dileetissimi fratres, et in tantum nos a Jesu Christo
fralerna germinaret. Amor Dei [proximi amore Domino nostro cognoscamus esse dilectos, ut pro
coalescit, sicut lestalur Joannes, qui quosdam in- nobis ejus sanguinem fusum non dubitemus. Sus-
crepat dicens : Qui non diligit fratrem suum quem pendamus corda nostra ad dileclionem Creatoris
videl, Deum , quem non videl, quomodo polest di- nostri, et non ad modicum aut ex aliquo : Sed ex
ligere ? ( Greg, loc. cit.) Quae laffien divina dile- tblb cm-de, tbta tmima, et tbla virtute diligamus
ciie per timerem nascitur, sed in affectum cre- eum ( Deut. vi; Matth. xxn; Luc. x ), et nullius rei
scendc permulatur. Ssepe cmnipotens Deus, ut dileclioriem praeponamus dilectioni Demini nostri
quantum quisque a charitale Dei et proximi longe Jesu Christi. Ipse enim ait : Qui diligit palrem aut
sit, vel in ea quam profecerit, notum facit (/ Joan. matrem plusquam me, nan est tne dignus (Malth. x).
IV). Miro ordine cuncta dispensans, alics per flagella Vere enim si Deum totp cerde diligamus, dilectioni
deprimit, alies successibus fulcit. Et dum quesdam ejus nee parentum, nec amicorum, nec filiorum
temporaliter deserit, in quorumdam cordibus quod dilectionem prseferre debemus. Sed si diligimus Do-
malum latet, ostendit. Nam plerumque ipsi nos nii- minum, necesse est ut (sicut nosmetipsos) diligamus
seros insequuntur, qui felices sine convparalione co- C et proximum, quia in his duabus prmceptis tola lex
luerunt. Inoffenso pede iter nostrum in terra agi- pendel el Prophelm (Malth. xxn ; Rotn. xm). Ergo le-
tur, si Deus el proximus integra mente diligantur. genvet Prophetas non implet, qui Deum proximum-
Nec Deus enim vere diligitur sine proximo, nec que non diligit. Scriptum est enim. Hoc mandatum
proximus vere diligitur sine Deo. Sanctus Spiritus habemus a Deo, ut qui diligit Deum, diligat et fra-
secundo legilur discipulis dalus : prius a Domino in trem suum (I Joan. iv ). Et in Iwc cognoscentomnes
terra degente (Joan. xx), poslmodum a Domino, quia mei estis discipuli, si dileclionem habueritis ad
coelo prsesidente ( Act. n ). In terra quippe datur invicem\(Joan. xm). Et illud : Charissitni, diligamus
spirilus, ut diligalur proximus : e coelo vero, ut nos invicem, quoniam charitas ex Deo est. Et omnis
diiigatur Deus. Sed cur prius in terra, postmodum qui diligit fralrem suum, ex Deo natus est, et cogno-
e coelo, nisi quia patenter^ datur intelligi, quod scit Deutn (I Joan. iv). Si diligas invicem, Deus in
juxta Joannis vocem : Qui fratrem suum quem videt nobis manet, et charitas ejus in nobis perfecta est
non diligit, Deum quem non videt, quomodo potest (Ibid.). Beata est ergo dilectio charitatis, quse om-
diligere (I Joan. iv) ? Amemus et amplectamur nes amplectitur, omnes diligit, omnes fovet. Vere
proximum , qui juxta nos esl, ut pervenire valea- beata, quse nulrit virtutes, et delet peccata. Op-
mus ad amorem illius qui super nos est. Meditetur I* primit iram, excludit odia, expellit avaritiam, com-
mens in proximo, quod exhibeat Deo, ut perfecte primit fixam, et fugat pariter omnia vitia. Omnia
mereatur in Deo gaudere cum proximo. Tunc enim! tolerat, omnia credit, omnia sperat (I Cor. xm ).
ad illam supernae frequentiae laetitiam perveniemus, Inler opprobria secura est, inter iras placida, inter
de qua nunc sancti Spirilus pignus accepimus, sii odia benefvca, in veritale firma. A pravis impugna-
ad istum finenv, scilicet ad dilectionem Dei et prc- toribus non diripitur, a latronibus non furatur, ah
ximi, tpto auiore lendamus. Omne mandatum des incendio non cremalur, ab haeresi non dividitur.
sola dilectione est, et omnia unum praeceptum sunt. Individua slat, inexpugnabilis manet, inexplicabilis
( Greg. hom. 27 in Ev.) Quia quidquid praecipitur,, . durat, inconcussa perseverat, incorrupta lsetatur.
in sola charitate solidatur. Prsecepta ergo Demini- Ligamentum est eninv cmnium virtutum, glutinum
ca, et multa sunt, et ununv. Multa per diversitatemi animarum, ccnccrdia mentium, et sccietas eleclo-
operis, unum in radice dilectienis. Qualiter dilectio> rum. Ne adversitatibus frangalur, fortiter mentem
Dei et prcximi sit tenenda, ipse insinual, qui ini roborat: ne prosperitalibus elevetur, caute tem-
plerisque Scripturae suse senlentiis, et amicos jubelt perat: ne ab jra superetur, rationabiliter reprimit.
 601 DIADEMAMONACHORUM. 60_
Vere hsec ( ut video) nebilissima et excellentissimav A et super omtua opera manum tuarum, benedictionem
virlus est. Teneamus ergo eam, fratres, virtute quai (Deut. xxvin ). Hinc et Joannes Apostolus ait: In
possumus, ut nobiscum sit, nobiscum maneat, no- hoc cognoscimus quoniam diligimus natos Dei, cum
biscum surgat, ncbiscum pergat, nobiscum leeteturr Deum diligamus, et mandala ejus faciamus. Hwc
et convivetur. Decet eninv in fratrum congregatione5 enim charitas Dei, ut mandata ejus custodiamus, et
tam regiam jugiler inesse virlutem. mandata ejus gravia non sunt (I Joan. V). Hoc et
CAPUT V. ipse Domirius ait : Si quis diligit me, sefnwnem
De observationemandatorum Dei. meum servabit (Joan. xiv). (Greg. hom. 50 in Ev.)
Post exsecutionem dilectionis, videamus quid no-- Probatio ergo dilectionis, exhibitio est operis. Vere
bis observandum ipse auctor preecipiat dileclionis. enim Deum diligimus, si mandata ejus observantcs,
Ait enim : Si diligitis me, mandata mea servate, etf a nestris nps volunlalibus coarctamus. Nam qui ad-
ego tbgabb Patrem, et alium Paracletum dabit vabis,, huc per illicita desideria defluit, profeclo Deunvnon
ut maneat vabiscumin wternum (Jban. xiv). Atten- amat, quia ei in sua voluntate contradicit.
damus ergo, fratres, quantum nos diligat Donlinusi CAPUT VI:
noster Jesus Christus, qui cum promissione a nobisi De timore,
suam exigit dilectionem, et Spiritum sanctum dicit, B ] Scriptum est enim : Initium sapientim timor Do-
nobiscum esse in aeterounvnvansurum, si post dile- mini (Psal. cx). Timor Domini gloria, et gloriatio, et
ctionem suam mandata ejus servaverimus. Ab ipso Imtitia, et corona exsultationis. Timor Domini dele-
enim nobis omnia bona Iargiuntur, et velle bonum ctabit cor : et dabil Iwtitiam et gaudium, in longitu-
et operari, ab illo prius donatur nobis. Diligimur dinem dierum (Eccli. i). Time Dominum, et recede a
enim ab illo ; ut diligamus illum ; anvaraur ab eo, malo, quia timenti Deum bene erit in~extremis, et i»
ut aiuemus eum. Cognpscimur, ut ccgnpscamus : diebus consummationisillius benedicetur ( Prov. III ).
adjuvamur ut pperemur, et eperando virtutibus di- Plehiludo sapientiw, timere Deum (Eccli. i). Genera-
temur. Ergo si nos dilectio Dei proximique demul- tio sapientiae, timor Domini, divitise, et vita, et
cet, consequens est ut faciamus quod ille prsecepit. gloria. Timor Domini expeltit peccatum, et reprimit
Quia in tantum diligimus, in quantum facimus. Ne- vitium, coutum facit hominem atque 'sollicitum.
que enim potest sincereDeum diligere, qui mandata Nam qui sine limore est, non pbterit juslificari. Quia
ejus fideliter non implet. Ipse enim ait: Si quis dili- ubi timor npn est, ibi disselutip vitseest. Ubi tinvor
git me, sermonemmeumservabit. Et Pater meus dili- non est, ibi sceleratio est. Ubi timor non est, ibi
get eum, et ad eum veniemus,et mansionem apud eum scelerum abundantia est. Qui timent Daminum, non
faciemus. Et qui non diligit me sermones mebs non C *- erunt incredibiles verbo iltius : et qui diligunt eum,
servat. Joannes quoque Apostolus dilectione Domini conservabunt viam ejus. Qui timent Dominum, prm-
repletus, in Epistola sua ait: In hoc scimus quoniam parabunt corda sua, et in conspectu Utius santifica-
bunt animas suas. Qui timent Dominum cuslodient
cognovimuseum, si mandata ejus observamus (Joan.
mandala el
xiv). Qui dicit se nosse Deum et mandata ejus non ctionem ejus, patientiam habebunt usque ad inspe-
custodit, mendax est, el in eo veritas non est. Qui ejus (Eccli. n). Timor Domini, non despi-
servat verbum ejus, vere in hoc charitas Dei perfecta cere justum hominem pauperem, et nen magnificare
est (I Joan. n). De se quoque Jdb ait: Vestigia Dei virum pejerem divitem. David enim dicit: Servite
secutus est pes meus. Viam ejus custodivi, el tton Dominoin timore , et exsultate ei cum tremore (Psal.
declinavi ex ea. A mandatis labiorum ejus non re- n). Et, Timete Dominum, omnessancti ejus, quoniam
nihil deest timentibus eum (Psal. xxxm ). Et, Beati
cessi, et in sinu meo abscondi verba oris ejus (Job.
xxm). Ipse quoque Dominus de dilectione sui, at- omnes qui liment Dominum: qui ambulant in viis
que mandatorum suorura Observatione , populum ejus ( Psal. cxxvn). Meyses queque ait: Post Do-
Israeliiicum admonens, dicit: Et nunc Israel audi minum Deum vestrum ambulale, et ipsum limele, et
prmcepla etrjudicia, qum ego dbceb te hbdie, ul ta- •" prmceptaejus custodite, el acquiescite illi (Deut. xin
ciens ea vivas in eis ( Lev. xvm ). Obserpa et cave, ' juxta LXX). Apestplus qupque dicit: Cum timore et
ne quandb obliviscaris Dbmini Dei lui, et negligas tremore veslram ipsorum salutem operemini ( Phit.
mandata ejus atque judicia, el cwremmiias quas ega II ). Iterum Salcmpn ait: Corona sapientim timor
prmcipib tibi Iwdie (Deut. vm). Et nunc Israel, quid Domini, replens pacem el salutis fructutn: utraque
DbminusDeus luus peliit a ie, nisi ut timeas Domi- autetn sunt dona Dei (Eccli. i). Metuentes Dominum
num Deum tuum,et ambules in viis ejus, et dili- suslinete tnisericordiatn ejus, el nondeflectalis ab illo,
gas eum ac servias ei in toto corde tuo, et in tota ne cadatis. Qui timelis Dominum , credite illi: et non
anima lua, custodiasquemandala et cwremonias ejus, evacuabitur merces veslra. Qui timetis Dominum, di-
quas ego prwcipio libi hodie, ut bene sit tibi (Deut. ligite illum: et illuminabuntur corda vestra (Eccli. n). •
x). Si autetn andieris, ut facias omnia mandata Beatus cui denatum est habere timorem Dei. Timor •
•
ejus, faciet le.Dominus excelsibrem cunclis gentibus Domini sicut paradisus benedictionis, el super omnem
qum versantur in terra. Benedictuseris in civitate, et gloriam operuerunt illum (Eccli. XL). In timoris etehim
benediclus in agro, benedictus fruclus ventris tui, et laude adhuc Salempn ait, Timor Domini apponet dies
fructus terrw tum. Mitlet Dominus super cellaria tua, (Prov. x). Timeamus, ergo fratres, illo.timore Do- ...
605 SMARAGDIABBATIS 604
mini, qui sanctuspermanet in swcuiumswcuti (Psal. A corpus tuunvsiccum sic est? Etdixit eis senex: Sicut
xvni); illo casto timore qui nobis ad dies temporis lignum in manu hominis quo frutices in igne versan-
hujus adjiciat dies aeternos, dies perpetuos, dies pe- lur arescit, ita si homp habuerit mentem suam in
rennes et immortales, invo diem unum sine vespera limore Dei, ipse timor Dei ossa ejus ccnsumit.
et infinitum, diem felici gaudio plenum, indeficienti CAPUT VII.
luce refertum, angelico comitatu suffultum; diem De sapieutia qum Chrislus est.
inquam, quem nox non interpolat, lenebrae non ob- Corona sapientiw (ut ait Scriptura) timor Domini
scuranl, nubilum non ofluseal, imporlabilem non est, el initium sapientim, thnere Deum, et plenitudo
efficit caler oes.tatis, p.igrum non reddit frigus hie- sapientiw,etradixsapientimlimorDominiest(Eccli..i).
rois; dies qui npbisroet unus erit cum sanctis, com- Timeamus ergo, charissimi, Dominum, et animas
munis cum angelis, seternus punvutrisque; qui no- nostras preepareinus, ad exeipiendam sapientiam, ut
bis cum felici gaudip ccnsortium tribuat angelorum, sapienter, et pie, et juste viventes, cum ipsa sapien-
et socios faciat palriarcharum, in nuniero computet tia, regna mereamur possidere perpelua. Sic essim
prophelarura, in exsultalione socios faciat aposto- scriptum est: Qui custodierint illam, justificabitnlur
lorum. Et quia apostplus Jpannes in canenica dicit: ab ea, et facile videbitur ab iis-qui diligunt eam, et
Timor non esl in charilate, sed perfecta charilas fb-*> *>invenietur ab iis qui qfuwrunlitlatn (Sap* vi). Scri-
ras mitlil limmem, el quia iimbr pwnam habel, et ptuin est eni.m: Concupisceniix iiaque sapieniiw de-
qui timel, non esi perfeclus in charitate (I Joan. iv), ducil ad regna perpeiiw (Ibid.). Propterea ait Sale-
necesse esl dues discrele et diligenler inlelligamus mpn : Oplavi, et datus est mihi sensus : invocavi, et
limores. Duo sunt igitur timores. Uuus quo timent venit in tne spiritus sapientiw , et proposui pro luce
homines Deuro, ne miltantur in gehennam. Ipse est ha.bereillam. Super salutemet mnnem pulchriludinem.
timor ille, qui introduxit charilatenv, sed sic venit dilexi illam, quaniam inexstinguibile est lumen illius.
ut exeat. Si enim adhuo prepter poenas times Venerunt aulem tnihi amnia bona pariter cum illa, et
Deum, nondum amas, quem sic times: non bonai innumerabilis honestas per tnanus ilthis, et Imtatus
desideras, sed mala caves. Sed ex eo quod malai sum in omnibus, quoniam anlecedebalme ista sapien-
caves, corrigis le , et inci.pis bona desiderare. Cumi tia, litfinilus enim thesaurus est Iwminibus, quo qui
bona desiderare coeperis, erit iii te limor sanclus,, usi sunt, pariicipes facti sunt amiciti(e Dei. Est enitn
ille scilicel, ne ipsa bona amittas, non ne miitaris> in iila spiritus intelligentim,sancius, iinicus, mulli-
in gehennam, sed ne te deserat pv;aesentiaDomini,, ple.%,subiilisl mobilis,dksrtus, vwoinquinatWs,cerlus,.
qnem araplecteris, quo eeterno frui desideras. Fra- suavis, amans bonum, acutus, quem nihil veiat bene-
ter quidam interrogayit senem dicens: Quomodo>*- faciens, humanus : stabilis., secutus, omnent habens
venit timor DQiviiniin aninvam? Et dixit senex: Sii virtulem, omnia prospiciens,el qui cqpxalmnnes spiri-
habet horao hunvilitatem, et pauperlatem, et nonl lus inleiligibilts. Nam omnibusmobilibus,mobiiiorest
judicet allerum.; sic venit in eum limor Dei. Dixitt sapieniia. Vapar est etxim viriutis Dei et emanatio
quidam senex: Tinvor et humilitas, et egestas vi- claritatis omnipoleniisD.ei sincera. Candor est enitn
ctualium, et plaiictus maneat in te. Et alius senexi lucis wternw, et specuiumsine macula Dei majestalis,
dixil illud : Quidquid odio-hab.es, alii ne fa.cias s el imugo bonitatis iliius (Sap. VII). Est enim (ut dici >.
( Tob. iv). Si odio habes eum qui fibi roale loqui- tur) hmc speciosior sole, et snper omnem siellarum
tur, ne lu male loquaris de aliqup. Si odip bahess dispb.siiibitemluci comparala itwenitur prior. Luci
eum qui tibi caluniiiiain facit, ne lu calumnianvfaciass enim succedit nox, sapienlia autem vincil inaiitiam
alicui. Si cdio habes euin qui te in eonie-aplu ducit,, (Ibid.). Ul enim dicitur : Attingit a fineuscme ad fi-
aut injuriis appefi.t, nihil lu horuro facias cuiquam :. nem fortiter, et disponit omnia suariter. Soorietatem
Qui ergo verbum istud cuslodire potesl, sulficit eii enim et sapienlitxmdocet, et justitiam et vhlutem qui-
ad salulem. Dix.itquidam sgnex : Vila Monachi haec e bus ittilius niltil est in vila Iwminibus(Sap. viu). The,-
est, Operatio, obedjentia, medifalip, et ut nnn ju- saurus enim magnus est sapientia, quanvqui inve-
dicet, non obloquatur, non murmiiret. Scriplum estJ it nerit, inveniet vitanv: et qui possederit illanv, im-
enim : Qui diligili.sDqminum, odile malum. Monaclii ii morlalitatis habebit coronam. Jpsa esl enim quee
vila hsec est, non ingredi cum iiyustis, neque videree stabiles facit in fide, certos in verbo, dulces in elo-
oculis suis mala, neque curiose agere, neque audiree quio, hilares in dato, in misericordia humanos, in
inania, neque aliena rap.ere, sed magis sua tri-i- respondendo suaves, in discernendo sagaces, in pro-
bhere, neque superbire corde, neque cogitalione ma-i- speritate miles., in adversitale securos, acutos ih
lignari, neque ventrem iroplere, sed cum discretionee sensu, perlucidos in faoto, candidos hv vultu, et for-
omnia sgere (Psal. xcvi). Ecce in his est«nonachus.;. tes in confliclu (Ibid.). Unde ergosapientia venit, et
Dixit AbbasJacob: Quia sicut lucerna obscurum cu- l- <jf!«sest locus intelligeniim? Abscondila est ab oculis
bieulum illuminal, ita limor Domini, si venerit inn omnium vkentium. Deus intetligit viam ejus, et ipsc
cor hominis, illuminal eum, el docet omnes viriu-i- novit locumiilius. Ipse enitn dixil homini: Ecce titnor
tes et mandata Dei. Inlerrogaverunt quidam pa- x- Domini, ipse est sapientia, et recedere a malo intelli-
trum Abbalem Macharium jEgyplium, dicentes : gentia (Job. XXVIII). Diligamus ergo eam, fratres, ut
Quomodoet quando manducas, elquando jejunas,;, diligamur ab ea. Ipsa enim sapientia quse Chrislus
605 DIADEMAMONACHORUM. 606
est, dicit: Ego sapientia habito in consilio, et eruditis A j Scriptum est enim : Sentite deDomino m b.onitate,
intersum cogitationibus. Meum est consilium et aqui- et in simplicitate cordis quwrile iilum, qiwniam inve-
tas, mea est prudentia, mea est et forlitudo. Ego dili-: uitur ab iis qui nbn tenlant iilum : apparet autem eis
me et tnane vigilaverinl ad me, in- - qui fidem habent in illum (Sap. i). Diligamus ergo
genles diligo, qui
venient tne. Mecumsunt divitiw et gloria, Melior est simplicitatem cordis, ut ab ilia actus nostri dirigan-
fructus meus auro et lapide pretioso. Ih viis justitke tur in viam salutis. Seriptum est enim : Sinipliciias
nmbulo, ut ditem diligentes me, et thesauros eorum justorum diriget eos (Prov. xi). Ohediamus verbis
;epleam (Prov. vm). DOigit enim Deus illum qui Pauli praedicatoris egregii, qu.i nos admonet, dicens:
diligit sapientiam. Sapientia cnim filiis suis vitam Volo vos supienies esse in bono , simplices in mato
praeparat, diligentibus se justitiam ministrat, aman- (Rbm. 1). Debet euim eleelorum corda prudentia in
libus se prudentiam donat. In tentatione cum illoi bonunv jugiter acuere, et simpiiciias ah acumine
amhulat, et iter directum ilii prseparans, absconsa prudentiae lemperare, ne aul prudentia modunvrecli^
sua denudat, illi scientiam etintellectum prudentise ludinis excedat, aut simplieitas ignorantise fallacisv
thesaurizat. Ergo qui tenuerit illam, vilam hseredi- torpescat. (Greg., I. v, MoraL, c. 5.) De Jacob enim
tahit seternam. legitur : Quod esset vir simplex , et in domo habi-
CAPUTVIII. I tans (Gen. xxv), quia nimirum omnes qui in curis
B
De prudentia. exierioribus spargi refugiunl , simplices in cogita-
Prudentia namque ornamentum est omnium vir- tione , alque in conscientiae suse habitalione cpvvsi-
tutum, gloria verbi, decusque sefmonis, sicut scrip- stunt, ne dum ad niulta foris inhiant, a semetipsig
tum est: Ornamentutn aureum prudenti, doctrina, et alienati cogitationibus recedant. Curramus ergo per
quasi brachiale in bracltiodextro (Eccii. xxi). Pruden- siroplicitatis itinera , ut ad perennitatis per eam
tia custos est oris, gubernatio actionis , lemperan- citius pervenire mereamur patriani, ubi iminorta-
tia cordis, mcderatio Iinguae, omniumqiie statera litatis stoiam et simplicitatis recipere mereamur
verbprum, et ponderatie rerum. Sic enim scriptum prseniia.
est: Verba prudentium statera ponderabuntur (Eeeli. CAPUTX.
xxi). Hinc et Paulus ait : Sermo vesler semper in Pe patienlia,
gratia sale sit condilus, ut sciatis quomodb oporleal vos'• De hac virtute patientise sic Dpnviivusait: In pa-
unicuique respmtdere(Cbl.iv).Diligamus et nes, fra-r lientia vestra possidvbitisanimas vesti'iis(Luc.xxi).JEt
treSjhancclarissimam virlutem, quse nobis guberna- Paulus discipulus ejus dicit: Indtiile vos sjfiut elecjli
tioneroanimi disponat.et discretionem mentis confir- Dei, sancii et dilecti viscera misericbrdiw,benignita-r
met. Sicenim scriptum est: Quisapiensest, multagu- C | tetn, humiliiatem, modestiam, patienliam, supportan?
dernaturprudenlia (Prov. XLI).Diligamusprudenliam tes invicem in charitate (Col. m; Ephes; iv). Salonvon
quse gressus operis nostri dirigat, etar.tus cogitaiio-' quoque ait: Doctrina viri per paiientiam nosciiur, et
nisdisponat. Scriplum est eniiiv : Vir prudeus dirigit gloria ejus est iniqua prwlergredt (Prov. xix). Jaco^
gressus suas (Prbv. xv). Diligamus prudentiam quoe! bas Apostolus praedicans aj.t: Paiimtia autetn opm
nobis spirilalem aedificet doraum , et oedificatam perfectum habeat, ut sitis perfecti et intecjri, in nullg
sublimiter roboret. Scriptunv est enim : Sapientia deficientes (Jac. i). Et Paulus iterum dicit : Corri-
bzdificabitnr dmnus, et prudentia roborabilur (Prov. pite inquieios , consolamini pusiilanimes, suscipite
xxiv). Diligamusprudentiam, quse nobis ornaraeutai infirmos, paiientes eslote ad mnnes (I Tliess. v). Cur-
morum, et copiam ministret virtutum, quie ori no-- raraus ergo, dilectissimi fratres, per h.anc patleiitise
stro Iegem veritatis insinuel, et sermonem sapientise. : viam, et diligaiivusearo, quia nen habet offemlicu-
et intellectus mullipliciler adornet , sermonibuss lum, sed plenunv et eeternum per se currentibus in
nostris aureum ornaroenlum imponat, et labiis no- futuro retribaet gaudiwn. Magna est euim, fratres,
stris munus argenteum conferat: moribus nostris> virtus patientia;, quoe lsedentes se non Jaedit, sed
jugem custodiam, congruam rainislret el gloriam, diijgit: quae injurianti se injurias remittit, nen red?
CAPUTIX. ; di.t : cui necere petest npvi npcet, sed parcit. Radix
D
D.e simplicitate. enira emnium etcustps virt.utiim, palientia est, Pej.
Magna est quidem prudealise virtus,, sed necesse, patieiUianv verp possideinus animas nostras (LM._
est ut siroplicitatis yirtute te.mperetur. Sie enira Do-. xxi), Custodem igitur conditionis npstrse patientiam
minus i.nEvangelio ait: Estoie prudentes sicut ser.— ., Donihius esse monstravit: quia in ipsa possider-e
pentes , et simplices sicut c.clumbm(Matlh. x). Et de. npsmetipsos docuit, {Greg-, past. Cum p, iu, adm.
Job.siraplici viro, Domin.usad diabolumait: Nun-. 10; Cypr. de bono Pat.) Patientia autem vera; est
aliena mala aequanimiter perpeti ; et contra eum
quid considerasli servum tneum Job , quod non sit[
similis ei super terram, simplex , reetus , et timensj qui mala jrrogat, dolpre nuU.pm.overi.Patientise ergd
Deum,et recedens.a malo (Job„.i)? Diligamus ergo, virtus est, fratres, quse nps Deo cpmroendat, eta
fratres, hanc magnam yirtutem, quse de AHissimii malis omnibus custodit, et servat. Ipsa est quse
thesauro prodit, qusequanrvis omnibus Christianis,, iram temperal, linguam refrenat, et menlem,guber^
maxime autem nece.ssaria est monachis , qui vitae. > nat. Ipsa est qusepaeem custodit, disciplinam mo-
propositum simplicUatis prnarsi debent oJBcip,_ , deraile-peragit, l|bidinis impelu.m frangit, viplentiaia
607 SMARAGDIABBATIS «08
comprimit, et incendium simultatis exslinguit. Ceer- A j lus Petrus apostolus ait: Quia Deus superbis resistit,
cet potentiam divitum , refevet inppiara pauperum, humilibusautem datgratiam (I Pelr. v). Omnesenim
facit humiles in prosperis, fortes in adversis, contra dicit, seniores scilicet, et adolescentes, quibus invi-
injurias et contumelias mites. Tentationes expu- cem videtur humilitatis insinuare virtutem: et his
gnat, persecutiones tolerat. Ipsa est qusefidei ncstrse videlicet regendo, et illis humiliter obsequendo.
fundamenta fertiter munit, incremenla spei nostraj Omnes ergo humilitatem in alterutrum vel exemplo,
sublimiter provehit, et actus vitse nostrae dirigit. vel etiam verbo docet insinuare, quia nimirum om-
Ipsa nos ul tenere possimus viam Christi, patienler nibus superbiaevitium (quod angelos de ecelo dejeeil)
gubernat, et ut filii Dei perseveremus, iromobiliter neyerat esse cavendum. Et quae sit gratia, quamhu-
confirmal. Hanc eninv viriulem, fratres dilectissimi, milibus premittit donandam, sequenter exponil di-
cum gaudio diligere, et tetis viribus amplecti debe- cehs : Humiliamini igitur sub potenti manu Dei, ul
mus. Cito enim fruclura palientioe, ejusque prae- vos exaltet in tempore visitationis (I Petr. v), Hanc
niium recipiemus, si cunv illa usque in finem perse- ergo gratiam humilibus tribuit, ut quo magis humi-
veremus. Sic enim et Jacobus apostolus ait: Ecce liati fuerint tempore certaminis propter ipsum, eo
judex antejanuam assislil, etvobisprwmiapatientim, et gloriosius exaltentur tempore relributienis ab ipsp.
adversariis vestris pmnam quam merenlur, resliluat BHinc I Psalmista ait: Juxta esl Dominus iis qui tribu-
(Jacob. v). Ante januam dicit, quia proximus nobis lato sunl corde, et humilesspiritu salvabit (Psal. xxxm).
est, elparatus Deminus Jesus Christus, et ad dimit- Omnis autem humilitas nen tam in sermene quam
lenda nobis rogantibus delicta, et ad reddenda pa- inmente esl, ut humiles nos conscientia noverit, et
tientise prsemia. Dicebant de abbate Isidcro , qui nunquam nns vel scire vel intelligere, vel esse ali-
erat presbyler in Scythia: quia si quis habuisset quid existimemus. Mirabililer enim cuinven humiti-
fratreminfirmum, aut pusillanimem, aut injuriosum, tatis rex et propheta David retinebat, cum diceret t
et volebat eum expellere foras , ille dicebat: Addu- Domine, non esl exaltatum cor meutn, neque elati
cite eum ad me. Et apprehendens , cum patieiilia sunt oculi mei (Psal. cxxx), etc. Ipse iterum ait:
sua curabal animunvfratris illius. Venerunt aliquan- Sacrificium Deo spiritus contribulatus (Psal. L). Et
do latrones in monasteririm cujusdam senis, et dixe- iterum : Vide humililatem tneam et laborem meum,
runt ad eum : Omnia quaecunque in cella tua et dimitte omnia delicta mea (Psal. xxiv). Si efgo
sunt tollere venimus; et ille dixit: Quantum vobis humiliatum cor sacrificium Deo est, sacrificium ob-
videtur, filii, tollite. Tulerunt ergb quaecunque inve- lulit quando dixit: Dotnine, non est exaltatum cor
nerunt in cella , et abierunt. Obliti sunt autem ibi meum, etc. Quod si aliquis eremita cellulaesilseva-
^1
saccellum qui erat absconditus in cella. Senex vero cans, talia diceret, magna patienlise laude fulgeret,
secutus est, post eos clarivanset dicens: Filii, tollite sed quia hoc purpuratus rex et eximius prophetarum
quod obliti estis in cella. Illi vero admirantes patien- dicebat, humilitatis ejus exemplum per universum
tiam ejus, revocaverunt et restituerunt omnia in mundum diffusa laudet Ecclesia. Quae ideo maxime
cella ejus. Et poenitentiam egerunt cmnes ad invi- inter virtutes eximias humilitas honorata consurgit,
cem dicentes : Hic vere hemp Dei esl. quoniam eam dignatio majestalis assumpsit. Dixit
CAPUT XI. abbas Antonius (Athan. in Vit. Anton.): Vidi omnes
De humilitale. laqueos inimici tenses in terra, et ingemiscens dixi:
Haecvirtus humilitatis, quamvis omnium esse de- Quis putas transiet istes? Et audivi vpcem dicentem:
heat Christianorum, maxinve autem in cordibus ha- Humilitas. Dicebat abbas Serapicn: Quia multos
bitare, et requiescere debet monachorum. Unde lsi- labores corporales plusquam filius nveus Zacharias
dorus ait (Senl. I. m, c. 19): Summa monachi virtus, feci, et non perveni ad mensuras humililatis et laci-
humilitas; sumnvumvilium ejus, superhia est. Tunc turnilalis ejus. Abbas Moyses dixit fralri Zacharise :
autem se quisque monachum judicet, quando se mi- Dicmihi, quid faciam? At ille tollens cucullam de
nimunv existimaveril, efiam cum niajora virtutumi jj ] capite suo, misit illam sub pedibus suis, et concul-
opera gesserit. Qui mundum deserunt, ettamen vir- cans eam dixit. Nisi ita conculcatus fuerit homo, non
tutes praeceptorum sine cordis humilitate sequuntur, potest monachus esse. Interrogatus senex, quare
isti quasi de excelso gravius corruunt, quia deterius; inquietaretur a daemonibus,.respondit: Quia arma
per virlutum elalionem dejiciuntur, quam per vitiai noslra abjecimus, quae sunt contumeliae, hurailitas,
prolabi potuerunt. Semper conscientia servi Dei hu- paupertas et patientia. Interrogatus senex, quid es-
milis esse debet et tristis, scilicet ut per bumilitatemL set perfectio, respondit: perfectio homiriisest humi-
non superbiat, et per ulilem moerorem cor ad lasci- litas. Quantum enira quis ad humilitatem profecerit,
viam noh dissolvat. (Huc usquc Isid.) De hac summat et inclinatus fuerit, tanlUmelevabitur adprofectum,
virtute DominUsait: Omnis qui se exaltat humiliabi- quia humilitas magnurnopus est et divinum. Via au-
lur, el qui se humiliat exaltabitur (Luc. xvm). Hinc• tem humilitatis hsec est, ut labores corporales assu-
et Jacobus apostblus ait: Glorietur aulem frater hu- mere debeat honvp,et lvaheat seipsum peccaterenv et
milis in exallatione sua (Jacob. i). Quia omnis fra- ponat se subjectum in omnibus, et non attendat
ter qui adversa humililer pro Domino suffert, su- aliena peccata, sed sua semper aspiciat, et deprece-
blimiter ab illo regni praemiapercipiet. Hinc et bea- tur pro iilis sine iriterhvissione Deum, '.
 G09 BIADEMAMONACHORUM. 610
CAPUT XII. A cresceret, digrium fuerat ut hunc etiam a bono pro
De pace. hiberet, quatenus larito verius hoc quod ageret vir-
Nemo se apud Deura raagis exaltat, quam qui se - tus esset, quanlo et a bono cessahs, auclori suo se
apud semetipsum propter Deum humiliat. Ad hoc subditum humilius exhiberet.
enim a Deo humilis exaltatur, ut filius Dei et hseres Metior est obedienlia Scriptum est enim,
Christi vocetur. Tantum est ut pacem sequatur, dientia quatn victimw (Eccle. iv). Obe-
debet et filius quippe victimis jure prseponitur, quia per
quia pacem quaerere sequi, paeis. "viclimas aliena jaro, per obedienliam vero voluntas
Taliter enim hos admonens Apostolus dicit: Pacem mactatur. Tanto igitur quisque Deum citius
et sine propria
sequimini cum omnibus, sanclimoniam, qua placat, quanto ante
ejus oculos repressa arbitrii sui
hemo videbit Deum (Heb. xn). Ipse quoque Dominus
superbia, gladio praecepti se immolat. Hinc ahbas
in Evangelio ait : Beati pacifici, quoniam filii Dei Basilius
vocabunlur (Matth. v). Nanvinter sua divina man- (Reg. brev. disp., inlerr. 115) interrogatus,
data et magisteria salutaria, passioni jam proximus, quomodo sibi invicem fratres obedire deberent, re-
hoc nobis praeceptum atque mandatum commendavit spondit: Sicut servi Domini, secundum quod praecepit
Salvalor custodiendum. Ait enim : Pacem meam do Dominus : Quia qui vult in vobis esse magnus, fiat
omnium novissimus et servus : sicut filius hominis
vobis, pacem meam commendo vobis (Joan. xiv). .
Hanc nobis haereditatem ascendens Dominus in cce- B ' non venit ministrari, sed ministrare. (Cass. de Instit.
I. iv, c. 23, 27.) Plantavit quidam senex lignum ari-
lum reliquit, et sequi eam per. suum fidelissimum
dum in eremo, et voiens obedieritiam fratris pro-
regem David atque Prophetam mandavit. Ait enim :
Declina a malo, et fac bonum : inquire pacem, et per- bare, dixit ei: Per singulos dies riga lignum istud,
donec fructum faciat. Erat autem longe ab eis aqua.
sequere eam (Psal. in). Si hanc enim sincero corde
Quod cum fecisset frater iUe per tres annos, iignum
sequi voluerimus, Christi hseredes erimus. Si autem illud
Chrisli haeredes cupimus esse, in Christi pice debe- viride factum est, et fructura atlulit. Sumens
nvus versari. Sifilii Dei sunvus, pacifici esse debe- autem ex fructu ejus senex, detulit ad Ecclesiam, et
dixit fralribus : Accipite et manducate obedientise
nvus. Pacificos enim esse oportet Dei filios et hu-
fructura. Dicebat senex, quod nihil sic quseril Deus
lniies, mentemites, cordesimplices, sermone puros, ab iis
animo innocentes, affeclu concordes, fideliter sibi- qui initium habent conversionis, quomodo
met ac unanimiter coheerentes. obedientise Iaborem. Quidam saecularis renuntiavit
CAPUT XIII. sseculo, et venit in monasterium, adducens secum
De obedientia. filium suum parvulum. Quem abbas tenens, infan-
De obedientia sic beatus Petrus apostolus dicit: tulum osculabatur, et dixit patri ejus: Amas hunc*
Propter quod succincti lumbos mentis vesirm, sobrii' C Et ille respondit, Etiam. Et iterum dixit illi: Diligis
in omnibus, perfecte sperate in eam qum offertur vo- eum? Et respondit, Etiam. Poslea dixit illi Abbas :
bis gratiam, inrevelatione JesuChristi, quasi fiiiiobe- Tolle ergo si amas eum, et mitte illum in furnum ar-
dientim (I Petr. i). Recte filios obedienliaevult illos; denlem. Et tenens eum pater suus, jactavit vn fur-
existere, quos in prsefatione, in sanclificationem num ardentem, et statim factus est furnus velut ros.
Spiritus, in obedientiam et aspersionem sanguinis Ex quo facto acquisivit sibi gloriam in teropore illo,
Jesu Christi dixerat eleclos (Ibid.). Debet ergo obe- quemadmodum Abraham patriarcha. Dixit senex :
dientia el in adversis ex suo aliquid habere, et rur- Quia frater qui ad obedientiam patris spiritalis ani-
sum in prosperis ex SUPaliquid pmni mpdo uon ha- mam dederit, majorem mercedem habet, quam ille
bere, quatenus et in adversis tantp sit verier, quanto qui eremo solus recesserit: quia ii qui se in erenvum
a proesenti ipsa (quam divinilus percipit) gloria, relegant, arbitrio suo de saeculo recesseruht; hic
funditus ex mente separatur. Ab omnipptente Denvi- autem orde, qui se ad obediendum dedit, cmnes
np obedientia usque ad mortem servanda praecipitur, veluntales suas abjiciens, pendet ad DeUm et ad
sicut Verilas ait: Non possum ego a meipso facere jussionem spiritualis patris, prepterea et majerem
quidquam, sed sicut audio, judico (Joan. v). Ipse gleriam ab aliis habet. Quaprepter, o filii, bena est
sicut audit, judicat. Tunc etiam obediet patri, cujus obedienlia, qusepropter Deum fit. Intendite ergo, filii,
judex hujus venerit saeculi.(Greg. Moral. I. xxxv, c. virtutis hujus aliqua ex parle vestigium. Obedientia
22, 25.) Ne nobis usque ad prsesentis vitse terminum salus est omnium fidelium. Obedientia genitrix est
obedientia laboriosa appareal, Redemptor noster in- omnium virtutum. Obedientia regni coeloruminven-
dicat, qui hanc etiam cum judex venerit, servat. trix est. Obedientia coelum aperiens, et hcminem de
Quid ergo mirum, si peccator homo obedienliee in terra elevans. Obedientiacchabitalrix est angelorum.
prsesentis vitse brevitate se subjicit, quando hanc Obedientia sanctorum omniumcibusest.Exhacenim
mediator Dei et hominum eliam cum obedientes re- ablaclali sunt, et per banc ad perfectionem venerunt.
munerat, non relinquit? Sciendum est, nunquam CAPUT XIV.
per obedientiam nvalum fieri, aliquando autem debet De conlemptoribus mundi.
per obedientiam bonum quod agitur intermitti. Ne- (Isid., I. III Sent. c. 16.) Ea quse sseculiamatori-
que enim mala in paradiso arbor exstitit, quanv Deus bus chara sunt, sancti velul adversa refugiunt,
hoinini ne contingeret interdixit (Gen. ii). Sed ut plusque adversitatibus mundi gaudent, quam pro-
meliusper obedientise meritum homobene conditus speritalibus delectenlur. Alienos constatesse aDeo»
611 SMARASDIABBATIS «12
quibns lvoc saeculumad omne cqmmodum prospera-, A quisque dum cogitationes in jiidicio exquiri*subtiliter
tur. Servis aulenvDei.cuiicla hujus mundi contraria non ignorat, semetipsum introrsus discutiens, ante
sunt, ut dum ista adversa senliunt, aucoeiesie desidc- judiciuffi vehementer examinal, ut districtus Judex
rium ardentius excitentur. Magna apud Deunvreful- eo jnm trariquiilius veniat, et cor quod discutere ap-
gct gralia, qui huic mundo contemplibilis fuerit. petit, pro culpa punitum cernat. Qiiia eara dum nos
Nam revera necesse est, ut quem mundus odit, di- piinirous, ipse wequaqiiam in extremo exaroine judl-
ligatur a Deo, Sancli viri ideo contemnere cupiunt •cat. Paivlo atwsiante qui ait : 'Si nosmetipsm diju-
mundunv, et motunv mentis ad superna revocare^ nt dicaremus, mn miqiie jndiearcmur {I Cbf. xi)
ibi se recoiliganl, unde defluxerunt, et inde se sub- {Greg. ibid.) Quod exterius agifflus (iiisi poeiiilentia
trahant, unde dlsnersi sunt. (Ibid,, loc. c'V.)Qui post interveniente diluainus, in secrelo judieiofum Dei
renuntiatio.nem mundi ad siipernam .patriam sanclis sub quaaam occultatibne sefvallir, ut quandbque
desideriis inhiat, ab hac terrena intenlione, quasi etiam de sigillo secreti, exeat lad psshlicum judicii.
quibusdam pennis sublevalus e.rigilur, et in quo Cum vefo pro malis quse fecimus, discipiinaeflagello
Japsus eratpergeraitum cotvspicil, etubi peryenefit atterimur, et haecper poeriitentiaffidefiemus, iniqui-
cunv gaudip.magno uvtendit. (Isid,, lib. ui Sent,, tateffi hoslram signat et cural, quia nec miilta hie
c. 17.) Sancti viri funditus saeculo renuntiantes,. ita. B deserit, liee in Judicio puiiienflo sefVat. Bene se judi-
huic mundo moriuntur, ut soli Deo vivere delecteiiT- cet justus in liac Vita, he judicetuf a DdP damhalibhe
tur, quantumque ab hiijus soeculi cpnversatione se perpetua. Turie auteffijudicium de se quvsiruesumit,
subtrahunt, tantunv internae nventis acie prsesentiaro qtiando per digiVaropcenitentiam sua prava facta
Dei, et Angelicse socielatis frequenliam contem- condemnat. Amaritudo poeivitentise faeil atiimuin
plantur. Via sine offendiculo, vita monachi, sine cu- sua facta subtilius discutere, et doria Dei, qriai cdn-
pidilatis et amoris impedimento. Dumenim quisque fempsit, flendo cofflineffiorare. Nihil auteiri pejus
a consorlio mundi abslraliitur, nec cupidilas eunv qiiam culpam agnescefe, nee deflefe. Duplicem ha-
oMlgat consenlientem, nec .cruciat sentientem. Bo- hefe fletumdebet in pcenitentia offinis peccatef. Siyfe
rram est c.orporaliter remolura esse a mundo, sed quia per negligenliam boiiuffi noh fecit, seu quia
mulfo est meliu.s yojuntate. Utrumque. autem viro malum per audaciam perpetravit. Quod cninv opof-
perfecto. IHe auteru perfectus esl., qui huic sseculo tuit non gessit, et gessit quod agere nori Oporluit:
corpore et corde discrelus est. Onager, ut ail Jerer Ille poenitenliam dighe agit, qui reatum suiiffisa-
mias, contemnit civitatem (Jer. u), e.t monachi.com- tisfaclione legitima plangit, condemnando scilicet
niunem ssecularium civium conyersationem, Hi ad- atque deflendo quse gessit, lanto inde pJorando pro-
versa vilaenestrse appetunt, prospera conlemmint, nt " fundius, quanto exstitit in peccando proclivius.
eum dura ab.ei.siiaecvila despicitur, fut.u.rainveniatur, Ille poenitentiam digne agit, qui sic praeterita
CAPUT XV. mala deploratj ut futura iterum non committati
De pwniicnti.u. Nanv qui plangit peecatum, et iterain admitlijt
Omnis peccalor in poenitentia duplum habere ge- p.eccatum, quasi si quis lavct laterem crudunvj
mitum debet, nimirum quia et bonum quod oportuit quem quanto magis eluerit, tanlo amplius lu-
non fecit, et malum quod non oporluil, fecit. Cura tum facit. Quamvis quisque sit peccator el impius,
adbona opera non assurgimus, necesse est.nl nos- si ad pceniteiiliam eonvertaluri consequi veniam
metipsos dupliciler delleamus, quia et recta non fe- posse creditur. Festinare debel ad Deum poe.iitendo:
cimus, et prava operati sunvus, Perbdatum Moysen unusquisque dum potest, ne si dum potest noluerit,:
unus turtur pre peccalo, alter vero pfferri in hoio- cum tarde voluerit, omnino non possit. Proinde
caustum jubetur (Lev. v). Holocaustunv namque to- Piopbeta ait : Quwrite Dominum dum inveniri po-
tum incensum dicittir. Unum ergo turturem pro test: invocate eum, dum prope est (Isa. LV), Si
peccalo offerimus, cum pro culpa gemitum damus. quando quis peccart potest, poenitet, vitamque
De altero vero. b.olo.caUstiimfachsusy cum pro eo suam vivens ab oroni criroiri.e corrigit, non diibium,
quod bona negieximiis.,nosroetipsos funditus accen- quih moi.iens ad aefernam transeat requie.ro>Qui au-
dentes, igne doloris ardemus, Bealus Jobpost fla- lem prave vivendo poejiilentiam in raortis agit peri-
gella pvoficiens, el semetjpsum in magna redargu- culo, sicul ejus damnatio incerta est, sic remissio:
tipne dis.ci.ticns dicit : Ideirco ipse me reprehendo et dubia, Quamvis pcr poenitenliam pvopilistio pecca-
atjo pwniteyiam in favilla et cinere (Job.xhn).(Gre(j, torum sit, siue vnetu horoo esse non debet, quia pce-
in c. job, XLII,/. xxxv, c. 2.) In favilia enim et ci- niientioe satisfaclip divino pensatur judicio, non hu-
nere poenitentiam agere est, contcmplala suronva mano, Proiiide quia- nviseratio Dei oceulla est, sine,
es.senlia, nihil aliud quam faviliam se cineremque intermissione flexe necesse est. Neque euinv, un-
cbgnoscere. In cilicio.asperitas et compunctio pec- quavnoportet poenitpntem habere de peceatis securi*
calorum, in cinere aiitem pulvis ostenditur mor- tatem. Nam securilasnegligenliam:parit,,negligenr
tuorum. Et idcircd utrumque adhiberi. ad poeni- tia autem ssepeii!i.cautuivi ad vilia transacla reducit.,
teiitianv solet, ulincompunelionis cilicio cognosca- Duro per poenilenliariv ex.pulsa fuerint ah holnine
mus quid per culpas fecimus, et in fayilla cineris., vitia, si forte pcst hoecijitercedente securitate, quaer
pefpendamus quid per j udicium fac.ti sumus, Fidelis. hbet. culpa subreps.erit^ cojafcstiffi:deleetationes \m-
 613 DIADEMAMONACHORUM. 614
sitnse viliorunv avidius irrepunt, pulsantesque lvomi- A 4 dum desiderio seternsevitse suspirat. Quatuor autenv
nein in consiieta opera gravius pertrahunt, ita ut sunt qualitates affectionuro, quibus inens justi tsedio
sint novissimaillius pejora prioribus (Malth. xu). salubri compuiigitur, hocest, memeria preeleriterunv
CAPUT XVI. facinoruui, recordalio futurarum poenaruin, consi-
De confessione. deralio peregrinaiionis suse in hujus vitse longinqui-
Hinc Jacobus ait: Confiteminialterutrum peccata
et orate ut tate, desiderium supertvss palriaa, quatentis, ad eanv
vestra, pro invicem, salvemini (Jac. 1). quantociiis valeat
In hac autem sentenfia tlla debet esse discretio, ut pervenire. Cum quisque peccato-
runv memoria coropungilur ad lamenta, tunc Dei se
quotidiana leviuque peccata aitertitrum coaequalibus vivificari sciat
confiteamur, eorumque quotidiana credamus oratione amisisse prseseutia, quando ex eo quod se
salvari. Porro gravieris leprse immundltiam, juxta recolit, interius erabescit suoque judicio
Sacerdcli ad poenitendo jam punit. Nara tunc Pelrus flevit,
legem pendamus, aique ejus arbilrhnn,
et cure- quaado in eura Ghristus respexit (Luc. xxn). Unde
qualiter quanto tempore jnsserit, purifieari et Psalmus : Respexit, inquit, et commota est, et con-
mus (Lev. xm). Hiac et Dav-idait : Reveta Dmninb
tremuit terra (Psai. xcvi). De hac coinpunctionis
vmm luam, et spera in ea (Ps. xxxvi). Velum q«od-
daro est densitas peccateruro, unde via, id est vita B , virlute David ait: Fuerunt mihi lacrgmm mem pa-
die ac nocte (Psal. XLI), (HW usque Isid.)
npstra tenebrosa, ainictus circumdatione vestita est. nes
Luctu suo anima pascit.ur, cum ad s^qveruagaudia
Hanc revelamus, quande delicta ncstra tenebrosa
ilendo sublevatur, et intus qujdem doloris sui gemi-
premplissime ccnfitemur. Ilem ipse David : Cmifite- lura tolerat: sed eo refectiQBis
tnini Domino quoniam bonus, qiwniam in swculum pahulum percipit,
hinc yis arnoris per lacrymas emanat. Electi
misericordia ejus (Ps. cv). Confessicnem istam, ad qup
meiis pcnit ante oculos illinc distric-
medicinam plenitudinis apjdicandam designat. Sed uniuscujusque
tionem justiliae, Iiiivc meritum culpse; Gonspicit quo
et hoc quoque ad prseconium Douiini perlinere non
si parcentis pietas desit, qui per
duhitjffl est, quando major est glo-riapietatis, con- supplicio digna sit,
ab seterna eruere poena consue-
fitenli parcere, quam viventi sioe offensione prse- Iaraenla prxsentia
vit. Onvnipotens Deus nventes caiflaJiunv(quaeprius
stare. El ne aliquis de culparum suarura nunverosi-
in Iiujus roundi fluctibus vagabantur) per sancti Spi-
tatibus lerreretur, addit quoniam bonus. Quis enim
rilus adventum in rocerpre pcenitenlise aflligit, ut
dubitet ad eum recurrere, quem sibi audit posse salubriler in hunvil.italejaceant,
celerrime subvenire. Addidil, quoniam in stvculum cculrita superbiahoc
in mari sae.culi,alla yanilati.s et
misericordia ejus. Audilo bono Domino, ne se hu- quas prius
mana negJigentia a studiosa et sedula supplicatione C prosperilalis suaeonda sublevat, (Greg. Mo.r..Lsxiu,
^ c. 21.) Qu.atuor sunt qualitates, quibus jqsjti viri
suspenderet, remedii causanv dicit, ut ad confessio- anima in
Jienv celerem Domini debeal munere feslinare. Con- cempuncticne yehementer aflicitur. Aut
cum malerum suoruro reminiscitur, con.siderans ubi
fiteaavur ergo, fratres, Domino nostro, quia bonus
fuit : atit jud:Ciorum Dei sententiam nvetuens, et se-
est.etpeccata dimitlit. (Greg., Morai. I. xxn, c. 13.) evam
flumililatis testimonia sunl, et iniquitalem suam quaerens CQgitat ubi erit: aut cum mala vitse
praesentis soierter attendens, mcerens considerat ubi
quemque cognoscere, et cognitam voce eonfessionis
est : aut cum bona supernse patriae conteinplatur,
aperire. Usitalum humani generis vjtiunv est, et ubi
labendo peccatum eonvnviltere,et commissum non quae quia necdura adipiscitur, lugens conspicit
Hinc Psalmista ait: Potmn dedil nobis in
confilendo prodere, sed negando defendere, atque non est. est
convictum defendendo multipiieare. Indicia verae lacrymis in mensura(Psal. LXXIX),Prftvidend.um
confessiofiis sunt, si uniisquisque cum se peccaforem iis qui peccata suorum operum deplorarit, nt con^
iti dicenti alteri nou contradicil. suramaia mala perfecto diluant lani.enlo, ne plus
dicit, de se etiam
astringanlur in debito perpetratrpperis, et nviivus
Scriplum est : Juslus ih principio accusaior est sui salvant in fletihus satisfactionis.
Scriplum qnippe
(Prov. xym). Curandura summopere est, ut mala est: Pottitn dedit nobh in lacrymk in mensura. Ut
quse fecimus et sponte fateamur, et haec aliis ar-] n videiicet
non vitium uiiiuscujusque mevi.s tantum poe.n-tende,
gueniibus, negemus. Supcrbise quippe suse bibat lacrymas, quantum se a
ut se f.tteri sua di- corapunctionis
est, quod quisque quasi sponle,
hoc sibi dici ab aliis Deo meminit aruisse per culpas.
gaatur, dedigrtetur.
CAPUT XVII. CAPUT XVIIL
Pe compunclione Pe spe et formidine eiectorum.
(Isid., I. n Sent., c. 12.) Compnnclio cordis est hu- Plerumque mens justi jam quidem quod perverse
Biilitas mentis cum lacrymis, exoriens de recorda- se egisse meminit, deplorat, et jam prava acta non
tiene peccati, et liraore judicii. Illa est conversis solum deserit, sed amarissimis ^tianv lameiuis pu-
perfeclior compunctionis affectio, quse omnes a se nit. Sed tamen dum eorum quse egit .lieminiscitur,,
carnalium desideriorum affectus repellit, etintentio- gfavi judicii pavore terfetur. Electus quisque jam
nem suam tolp mentis studio in Dei coiUemplatio- se perfecte convenit, sed adhuc seperfecte in secu-
nem deiigii. Geminam constatesse compiinclionem, ritate non erigit, quia dum quanta sit districtio cx-
qua propter Deum attima cujusque eleclt aflicitur, id tremi examinis pensat, inter spem et formidinem
fest, vel duffi operum suorum mala considerat, vel isoUieitus trepidat: quia judex justus veniens, quid
615 SMARAGDIABBATIS 61C
de perpetratis reputet, quid relaxet, ignorat. Nam A baptisma mortuum tangit, qui culpam post lacrymas :
quam prava commiserit meminit, sed an commissa appetit. Hinc Salomon ait : Sicut canis qui iteratX
digne defleverit, nescit : ac ne culpae immanilas siultitiam suam (Prov. xxvi). Canis ergo cum vonvit,
modum pcenilentise transeat metuit, et plerumque profecto cibum qui pectus deprimebat projicit: sed
culpam jam veritas relaxat, sed mens afflicta adhuc cum ad vomitum reverlitur, unde levigatus fuerat,
de venia (dum valde sibl est sellicita) trepidat. San- rursus oneratur. Et qui admissa plangunt, profecto
ctus ergo vir eliam hic misericordiam suscipit, sed nequitiam de qua male satiati fuerant, et qusemen-
suscepisse se nescit, quia peccatum suum homo jam tis intima deprimebat, confitendo projiciunt, quam
corrigendo et poeriitendo deserit, sed tamen adhuc post confessionemdum repelunt, resumunt. Sus vero
districtum judicem de ejus relribulione pertimescit. in volutabro luti dum lavalur, sordidior redditur
Illic srgo justus quilibet misericordias Doininilibere (II Petr. u). Et qui adnvissumplangit peccatum, nec
in seternitate cantat, ubi jam de peccati venia du- tamen deserit, pene graviori se culpaesubjicit: qui
bietas non est, ubi jam securam mentem culpaesuae et ipsam quam flendo impelrare potuit veniam con-
memoria non angit, ubi non sub reatu animus trepi- temnit, et quasi in lutosa aqua semetipsum volvit,
dat,sed de ejus indulgentia liber exsultat. Admonendi quia dunv flelibus suis vitae munditiam subtrahit,
sunt timore formidinis oppressi, ut de misericordia B I ante Dei oculos sordidas ipsas etiam lacrymas facit
quam postulant prsesumant, ne vi immoderataeaf- (Huc usque Greg.).
flictionis intereant. (Greg., past. Curw p. m, adm. CAPUT XX.
50.) Neque enim pie Dominus ante delinquentium De vita vel conversalionemonachorum,
oculos flenda peccata opponeret, si per senvetipsuin Admonendusest monachus, ut reverentiam habi-
ea dislricte ferire voluisset. Constat.enim quod suo tus sui in actu, in loculione, in cogitatione sua sem-
judicio abscondere voluit, quos miserando prseve- per circumspiciat, atque ea quae mundi sunt, per-
niens, sibimetipsis judices fecit. Hlnc per Paulum fecte deserat, et quod oslendit humanis oculis habitu,
dicitur : Si nosmeiipsosdijudicaremus, non utique hoc ante Dei oculos moribus praetendat. Electi nam-
judicaremur (I Cor. xi) que monachi cum eis transitoria prosperitas arridet,
CAPUT XIX. favorem mundi quasi nescientes dissimulant, et forti
De iis qui ad delictum post lacrymas revertuntur.' gressu interius ea unde exterius sublevantur cal-
(Isid.,,1. n Sent., c. 16.) Derisor est, non poeni- cant. Electi monachi nullis pravse actionis clamori-
tens, qui adhuc agit quodpoenitelmecvideiurDeum bus perstrepuni., nullo cupiditatum temporalium
poscere subditus, sed subsannare superbus. Cunis turbulenle appetitu rapiuntur, sed curis proesentis
reversus ad vomitum, et pmnitensad peccatum(Prov. -vitse necessariis immcderatius eccupali refugiunt.
xxvi). Multi enim lacrymas indesinenter fundunt, et Saepebena agentes menachi, paterna adhuc flagella
peccare non desinunt. Quosdam videmus accipere seuliunt, ut tanto perfectiores ad haereditatemve-
lacrymas ad poenitentiam, et effectum poenitentiae niant, quanto eos pie ferientis disciplina quotidie
non habere, quia inconstantia mentis, nunc recor- etiam de minimis purgat. Veri monachi funditus
dalione peccati lacrymas fundunt, nunc vero revi- sseculo renuntiantes, ita huic mundo moriuntur, ut
viscenle usu ea quse fleverint iterando commitlunt. soli Deo vivere delectenlur, quantumque ab hujus
Qui et praete.rita vult plangere et actionibus saecula- saeculiconversatione se subtrahunt, tantum interna
ribus incubafe, iste mundalionem non habet, quo- mentis acie prsesentiam Dei et Angelorum frequen-
niam adhuc agit, quaepoenitendodeflere possit. Isaias; tiam contemplantur : quanloque magis se exterius
peccatoribus dicit: Lavamini, mundi estote (Isai. i). despiciendo dejiciunt, tanto amplius interius revela-
Lavatur itaque et mundus est, qui et prselerita lionura contemplatione pascuntur. Quos enim exte-
plangit, et flenda iterum non admittit. Lavatur et; rius in fletu continet convallis humilitatis, eos inte-
non est mundus, qui plangit quaegessit nec deserit, rius sublevat ascensus contemplationis. (Isid., I. III
el posl lacrymas ea quae fleverat repetit. Sic deni- -r. , Sent., c. 18.) Alia.sunt eniin praecepta quse dantur
que et alibi animam poenitentem atque iterum delin- fidelibus communem in saeculo vitam degentibus,
quentem sermo divinus increpat dicens : Quam vilisi atque alia saeculorenuntiantibus. Iilis enim dicitur
es facta niinis, iterans vias luas (Jer. n). (Huc usque' ut sua omnia bene gerant, istis ut sua omnia dere-
lsid.) Quisquis ergo culpas practeritas plorat, hunc' linquant. Illi praeceptisgeneralibusastringuuritor-;.isti
necesse est modum teneat, et sic admissa defleat,> prseceptageneralia, perfectius vivendo, transcendunt.
ne ilerum flenda comroittat. Scriptum esl in libro) Ad perfeclum non sufficit, nisi abnegatis omnibus
Ecclesiastico : Qui baptixatur a mortuo, et iterum1 suis, etiam seipsum abneget. Sed quid est seipsum
langit illum, quid proficit lavalio ejus (Eccli. xxxiv) ?? abnegare, nisi voluptalibus propriis reiiuntiare? Ut
(Greg., past. Curm p. m, adtn. 51.) Post lavacrumv qui superbus erat, sit humilis ; qui iracundus, esse
mundus esse negligit, quisquis post lacrymas vilaeJ sludeat mansuetus. Nam si ita quisque renunliet
innocentiam non custodit. Lavantur enim et nequa- omnibus quae possidet, uf, suis non renuntiet nvori-
quam mundi sunt, qui commissa flere non desinunt,, bus, non est Christi discipulus. Qui eniin renuntiat
sed rursum flenda committunt. Baptizatur scilicet a\ rebus suis, sua abnegat; qui vero renunliat moribus
mpriuq, qui mundatur fltjtibus a peccato, sed DOSI l pravis, semelipsum abnegat. Uade et Dominiis,: Qui
 DIADEMAMONACHORUM. CI8
617
ad judi-
vuti, mqmt,poslnle veiiire-,abhegeisemelipsum(Matth. A ceplis Dpmini paruit, cum ilic postmouum relin-
xvi). candos populos judex veniet, sicut cuncta
CAPUT XXL qi.ientibus prsedicatoribus dicitur : Sedebilis et vos
De iis qui quielam diligunt vilam. snper duDilecim thronos, judicanles duodecim tribus
de in
(Greg., Mor. I. iv, c. 54). Sancti viri quia riiiiil Israel. Rectunvquippe est, ut cunvDeo populis
sseculum
hujus mundi appetunl, nullis prccul dubio iti corde jadicio dispufent, qui ad verba Dei prsesens
tumullibus premuntur. Onvnes quippe inordinalos perfecte derelinquunt. Et illi cum Dee ppstmpdura
dcsideriorum metus a cubili cprdis raanu sanctae judices veniant, qui ei medo in voluiitaria pauper-
cpnversaliens ejiciunt, et qui transiteria cuncla de- tate, vel in pace familiares exstiterunt. Scriptum est:
ut discerneret po-
spiciunt, ex iis nascentes ccgitationum insolentias Advocavitcwlos sursum, et terram,
non patiunlur. Solanvnamque seternaro palrianv ap- pulum suum (Psal. XLIX).(Greg., Mor. I, xv, c. 15.)
ii
pelunt, et quia nulla hujus mundi diligunt, magna Coelosquippe sursunv advocat, cura qui sua onvnia
mentis tranquillilate perfruuntur. Magna requies relinquentes, conversationera coelestis vitse tenue-
mentis est, a secrelo cordis terrenorum desiderio- runt, ad conscdendum in judicio convocantur, afqua
rum tumultus expeilere, et una intentione seternoe cum eo judices veniunt. Terra eliam sursum vocatur,
patriae in amerem intimoe quietis anhelare. A tu- gI cura ii qui lerrenis aclibus obligati fuerant, in eis
mullu rerunv temporalium David secessum quocrebat, lamen plus coeleslia quam terrena lucra qusesierunt:
cum diceret: Unam petii a Domino, hanc requ.ram, quibus in fine dicitur: Hospes eratn, el collegislisme,
ul inliabilem in domo Dotnini (Psal. xxvi). Et ilhid : nudus et operuislis me (Malllt. xv). ESectiviri omnia
Ecce elongavi fugiens, et tnansi in solitudine (Psal. rcliiiqucnles, non.judicantur et regnant, qui etiam.
LIV).Fugiens elongat, qui a lurba desideriorum lem- proecepta lcgis perfectionis virtute transcendunt,
poraliura in alta Dei contemplatione se sublevat; quia nequaquam hoc solum quod cunctis divina Iex
roanet vero in solitudine, qui perseverat in rcmola proecepit implere conlenli sunl, sed prseslantiore
mentis inteiuione. Dixit abbas Antonius : Qui scdct desiderio plus appetunt exhibere quani praeceplis
in solitudine et quiescit, a tribus bellis eripitur, id generalibus audire pcluerunt.
est, auditus, Jocutionis et visus. (Sim. Metaph. in CAPUT XXIII.
Viia Arsen.) Abbas Arsenius oravit diceus : Domine, De morlificalione monaclwrum,
dirige me ad salutem; ct venit ei vox dicens : Ar- Paulus apestoius ait: Exislimaie vos mortuos qui-
seni, fuge honvines, tace, quiesce, ct salvus eris. Di- dem esse peccaio, vivenlesauiem Deo (Rom. vi). In
xit abbas Moyses: Honvofugiens homines, similis est; moriuo enira non regnat peccalum, neque cupiditas
nvse maturae: qui aulera cum hominihus conversa- C < vivit peccati : exstinguilur enim conlitiuo in eo con-
tur, sicut uva acerba erit. Dixit abbas Nilus : Impe- cupiscentia carnis, conquiescit furor, cessat ira, fu-
netrabilis manet a sagitlis inimici, qui amat quie- gatur etiium, et enmia simul conquiescunt vitia. Et
teni; qui autem miscelur mullitudini, crehra susci- IIPC csl.mori peccatc, et vivere Christo. Iferiv ipsc
piet vulnera. Apustoius ail : Morlui cttim esiis, et vita vestra abs-
CAPUT XXII. condita est cutn Cltrislo in Peo (Colos. m). Prppter
De eleclis omnia relinqueniibus, nes Christus crucifixus, et merluus, et sepultus est:
(Greg. Mor. I. xi, c. 50). In fine saeculi ciim Deoi et nos ad ejus simililudinem voluntates et cupidita-
judices venient, qui nunc pro Deo injuste judican-- tes nostras crucifigamus. Christus autem non ex
tur. Tunc eorum lux tanto latius emicat, quanto eos; parte, sed integer est crucifixus peccato, ut vivamus
nunc manus persequenlium durius angustat. Tunc: Deo. Ille autem vivit Deo, qui Christi vestigia liumi-
reproborum oculis patescet, quod coeiesti poteslatii lifate, sanctificatione et pietate sectatur. Mortifica-
subnixi sunt, qui terrena onvnia sponte reliquerunt. tur nvonachus,quando corpus suum jejuniorum con-
Quia quisquis slimulo divini amoris excitatus, hic; tinuatione castigat, quando intra necessarium mo-
possessa reliquerit, illic procul dubie culnvenjudicia-- dum suum temperat appetitum, quando non solum
riae potestatis obtinebit, ut simul tunc judex cunvi a delicalioribus cibis, sed etiam a vilioribus tcmpe-.
judice veniat, qui nunc consideratiene judicii seses rans, se suspcndit, quando nihil carni suoe pro desi-
spontanea volunlale casligat. Redemplor noster ju- derio, sed pro sustenfandaevitse necessiiate permit-
dicii sententiam cura sanctis Ecclesiae praedicalori- tit (Greg., Mor. I. v, c.,5). Cum spiriluales monachi
bus decernil, sicul ipse in Evangelip dicit: Vos quii plene lnortificationem suam appetunt, quanto magis
reliquistis omnia, el secuii esiis me, in regeneraiione; fiunt viciniores ad finem, lanto se exbibent ardentio-
cum sederil Filius hominis in sede majeslalis suw, se-- res in opere. Laborando ergo non deficiunt, sed nva-
debitiset «os super duodcchn sedes, judicanies duode-- gis adversum labores crescunt, qui cum jaro praemia
cint ttibus Israel (Matth. xix). Omnes qui in Ecclesiai propinquiora considerant, eo in opere delectabilius
mcdp perfecti sunt, perfectienis suse reciitudineml exsudant. Omnes monachi saeculum relinquentes,
per Evangelium didicerunt. Redemptpri ergo nestrp) punire flendo non desinunt quaedeliquerunt. Gravi
uniti, ejusque majestali conjuncti, cum ee judices; se moerore affligunt, quia longe huc a facie condito-
videbuntur, qui medp perfecta cpera juxta Evange-, -, ris projecli, adhue in seternae patrisc gaudiis non
lica prsecepta seculi sunt. Q:ii in hcc socculo proe- sunt. Nonnunquam monachi idcirco ad eontemplanda
PATROL. CII. 20
 '
CI9 SMARAGDIABBATIS 620
desidcria minime*perveniunt, ul ipsa inicrvenientc A se angustal ut dilatet; et aliquando quidenvviacit,
tarditate ad eadenv desideria laxato menlis sinu di- et rehictantes lenebras suavcoecitatis exsuperal, et
latentur : et quoeextenuari implicala poterant, nva- deincircumscripto Iumine quiddam furtim subtiliter
gna disposiliene agitur, ut repulsa multiplicius cre- atlingit: sed stalim ad semetipsam protinus reverbe-
scant. Plerique menacherum sic in prsesenti saecule ralur, alque ab ea luce ad quam respirando transit,
se mortificare appetunt, ul jam perfecle si liccat ad suoe csecitatistenebras suspirando redil. In libro
Condifprissui faciem ccnlempleiitur, sed eorum dc- Genesis scriptum cst : Sepelivit Abraham con.ugem
sideriunv diffcrlur ul proficial, el a tarditatis suse suam in sepulcro duplici_(Grcg., Mofal. I. vi, c. 23).
sinu nutritur, ut crescal. Bonus inonachus ab hujus Activa quasi sepulcrum cst, quia apravis operibus
mundi inquieta cencupiscenlia se penilus sublrahit, mortuos legit; sed conlemplaliva perfectius sepclit,
ac terrenarum aclienum strepitum deserit, et per quia a cunclis mundi actionibus funditus dividit.
quielis studium ejus roens virtutibus intenta, quasi Fraler quidam abiit ad cellam abbatis Arsenii , et
vigilans dermit. Unusquisque mcnachus ad ccntem- attendit per fenestraro, et vidit senera in coiitempla-
planda interna nvinimeperducitur; nisi ab iis qure lione lolum quasi igneum. Erat aulem frater ille di-
exlerius implicant, studicse subtrahalur. Hinc enim gnus, qui talia intueretur. Dicebantde abbate Sysoi,
pcr semelipsam Yeritas dicit : Nento potesl duobus B I quia nisi cito deponeret manus suas quando siabat
dominis servire (Mallh. vi). Ilinc Pauhis ait : Nenw ad orationem, rapiebatur mens ejus in superiora. Si
mililans Deb implical sc negoliis smcularibus, ut ei ergo contingebat cum eo aliquem fralrem orare,
placeat cui se probavit (II ad Tiin. n). Per Prophe- festinabat cito deponere manus, ne raperelur mens
tam Dorainus admonet dicens : Vacaleet videte, quo- ejus, ct moraretur. Dixitquidanv senex, qued assidua
niain ego sum Deus (Ps. XLV),quia videlicet nequa- oratip cilc corrigit nientem. Dixit quidam Patrum :
quam nolilia interna concipilur, nisi ab externa im- Quia sicut impossibile est tit videat quis faciem
plicaticne cesselur. Ilinc iierum Paulus ait: Si cmn- suam in aqua turbida, sie et anima (nisi purgata
nwrtui sumus, el convivemus(II ad Tim. n). Si faerit a cogitationibus alienis) contemplative non
enitn moriui sumus cumChrisio, credimus quia simul: potest prare Deum.
vivetnuscum eo (Rotn. vi) : qttia sicut in Adam om- CAPUT XXV.
nes moriuntur, ila et in Chrislo ontnes vivificabuniur De regni cwleslis desiderio.
(I Cor. xv). Nam el si sustinemns pro i'.lotribulalio- Magnus clamer sanclorum, nvagnum est deside-
nes, sicul el ilie-suslinuit pro nobis, conrcgnabimus rium : tanlo enim minus quisque clamat, quanto
cum itlo : quia oportet nos per miiilas iribulatimiesi nviiius desiderat. Et tanto majorero vocem in aures
inlroire in rcgnum Dei (II Tim. n). Morlui enim eslis, C ( incircumscripti spiritus exprimit, quanto se in
ejus
et vita vestra abscondila esi cum Cltrisio in Deo desiderium plenius fundit. Saepe enim nostra deside-
<(Col.m). deria (quia celeriter non fiunt) exaudiuntur, et quod
CAPUT XXIV. impleri ccncite petimus, ex ipsa melius tarditate
De vila conletnplaiiva, prosperalur. Desideria nestra dilaiione extenduntur,
Activa vita, innoccntia esl operuro bonorunv,con- ut proficiant: preficiunl, ut adjioc qucd perceptura
templaliva speculatio supemorum. Ilia communis> sunt, convalescant. Excilantur in certamine, ut ma-
jnullorum est, ista vero paucorum. Aciiva vila, mun-- joribus cumulentur pracmiis in retribulione. Labor
danis rebus bene ulittir, conlemplativa vero mundoi protrahitur pugnoe, ut crescat corcna victoriae. Ju-
renuntians, soli Deo vivere delectatur. Qni prius> sti viri quantura in coelestibus per contemplafionis
in acliva vila proficit, ad contemplationera benc• radium inhoerere desiderant, tantum iu lerra oedi-
conscendit, Merite eninv in ista sustollitur, qui ini ficari refugiunt, ubi se peregrinos et hospites neve-
illa utilis invenilur. Sicut sepultus ab omni negolio> runt, Paulp attestanle qui ait : Nostra autetn coti-
lerreno privalur : ita conlemplationi vacans, ab) versalioin cwlisesl (Pliil. m). (Greg., Mor. I. v, c. 5).
occupatione actuali avertitur. Viri sancli sicut ai Sancti viri ab impertunilate desiderierum tempora-
secreto contemplalionis egrediunlur ad publicumi D 3 liunvet inulilium curarum, ac ab amore perstrepen-
actionis, ita rursus ab actionis manifesto acl secre- tium perturbalionunv, semetipsos sacri verbi gladio
tunv inliinoe conlemplationis revertuniur : ut intus; liiortificare non desinunt, atque intus se ante facienv
Deum laudent, ubi acceperunt unde foris ad ejusi Dei in sinu inenlis abscondunt. Unde recte per
glpriam pperentur. (Greg., Moral. I. ix, c. 25). Slcutt Psalmistam dicitur : Abscondes eos in abscondito
aquiloc nveris est semper eculum in radium sclisi .vultustui, a cbnlradiciione Iwtninutn(Psal, xxx), ut
infigere, nec deflectere, nisi escaesolius obtentu : itat mens eorum dmn in amorem Dei toia tenditur, nulla
sancli a conlemplalione ad actualem vitam intordumi inutiliter perturbatione laceretur. Paulus apostplus
refleetuntur, corisiderantes illa summa sic esse uti- per ccntemplatipnem, mertups et quasi in sepulcro
lia, ul lamen ista hunvilia sint paululum noslrae in- absconditos discipulos viderat, quibus»-dicebat :
digenlioe necessaria. Magna est in contemplativai Mbrlui enitn eslis, et vita vestra abscondita est cum
vila nventis conlenlio, cunvsese ad eoelesliaerigit,, Chrisio in Deo (Col. m). Qui enim morlificare se ap-
cunvin rebus spiritalibus animum lendit, cum trans- petit, valde ad inventam requiem coiitemplationis
gredi nititur cmne qupd ccrporaliter videlur, cunvi hilarescit: ut exstinctus mundum lateat, et cunctis
 621 DIADEMAMONACIIORUM. S_3
exteriorum rcrunv sopitis perlurbatienibus, inlra si-- A. Sunt nonnulli qui post perversa itinera sanctas vias •
num se intiroi amoris abscondat. Aliquando menss scciari appetunl, sed priusquam in eis,-ut diximus,
jusli ad quamdanvinusilatam dulcedinenvintcrni sa- desideria bona roborentur, quaedam illos preesentis
poris admitlitur; et raplim aliquo modo ardenti spi-- sseculi prosperitas accipit, quce eos rcbus exteriori-
ritu afflata renovalur, lantoque magis inhiat qtiantov bus implicat, et eorurtv mentein, dum a calore inti-
raagis qusedanvet degustat, atque hoc intra se appe- mi ardoris retrahit, quasi ex frigore exstinguit, et
tit, quod sibi dulcius habere intfinsecus sentit. Dixitt quidquid in eis de sero fervore apparere videbatur,
abbas Theonas : Quia impeditur mens nostra, ett interficit. Si quid boni fortasse infirrous ac lepidus
revecalur a 'contemplalione Dei, propterea caplivii monachus agere coeperit, priusquam in ee per lon-
ducimur in cernalibu.s passionibus. Dixit abbas Ar- gitudinem temporis convalescat, ad exteriora dila-
senius cuidam fratri : Quantacunque libi virtus est,, bitur, et Derverse deserit quse recte inchoasse vide-
conare ut intefius opus-tuum secundura Deum sit ett batur. In terrenis quippe actibus yalde frigescit
vincat exterioris hominis passiones. Dicebat abbass animus, si necdum fuerit per inlima dona solidatus.
Joannes : Quia fecerat aliquando plectam ad duass Sciendura summopere est quia plerumque monachis
sportas, et expendit eara in unanv sportam, et noni hoc evenire consucvit (qui Deum puro ac simplici
inteliexit. Erat enim mens ejus occupala in con-- B sludio non sequunlur) quod in libro beati Job scri-
teriiplatione Dei. Dixit abbas Serapioti : Quia sicutt ptum est : Congrcgalib lujpocrilw sterilis (Job. xv).
roiiites impcratcris (cum ante ipsunv slant) non au- (Greg., Mor. I. -xn, c. 27.) Coepta enim bona non
dent ad .dexteram aut sinistram respicere : ita nvo- amitterent, si hypocritx non fuisscnt. Congregantvero
nachus si stat in conspeclu Domini, et intentus estt et hypocrii.se bona opera, sed eorunv sterilis est
omni hora in timore ejus, nihil est de quo adversa- ipsa corrgregatio : quia per hoc quod agunt, ffuctum
rius eunv terrere possit. Dixit abbas Hyperfcius : Co- recipere in seterna relributione hon appetunt. Fe-
gitatio lua semper sit in regno coelorum, et cito int cundi ac visides in suis operibus humanis oculis
hsereditatenv accipies iliud. Dixitque ilerum : Yitai videntur, sed in conspectu occulti judicis infecundi-
monachi juxta imitalionem angelorum fiat, combu- et aridi apparent. Pravae monachorum menles lem-
rens atque consumens peccata. Dixit abbas Matois :; poralium rerum lumultus inlfa semetipsos versare
Quanto magis se approximat homo ad Deum, tanlei non cessant, etiam cumvacant. In cogitalione enim
amplius se peccatorem videt. Isaias enim prophetat servanl depicla quae amant, et quamvis nihil exte-
videns Dominum, miserum se et immundum dicebat; rius faciant, apud semetipsos tamen sub pondere
(Isa. vi). Dixit quidam senex : Sicut nemo audet loe- ' inq-.iietudinis quieii laborant. Quibus si earumdem
dere eum, qui juxta imperatorem est, ita Satanas C rcrum administratio praebeatur, semetipsos funditus
non polerit nohis aliquid nocere, si anima nostraL deserunt. Curis enim saecularibus inlenti , tanto
inhaeserit Deo. insensibiliores intus efficimur , quanto ad ea quse
CAPUT XXYI. foris sunt stuiiosiores videmur. (Gregr., hom. 17 in
*
De retnissa conversatione monachorum. Evang.) Usu et cura terreni desiderii obdurcscit ani-
(Ibid., I, n Sent., c. 10.) Multos remissa conver- mus, ct dtim ipso suo usu durus efficitur per actio-
satio in pristinos erreres reducil, ac vivendi tera- nem sseculi, ad ea emolliri non valet, quse pertinent
pere reselvit. Tepidus in cciiversatiene oliosa verba^ ad charitatem Dei. Sancta Ecclesia de membris. suis
et vanas cogitationes noxias esse nen ccnspicil. infirmantibus dicit: Posueruni mc custodem itt vineis,
Qucd si a tprpore nvenlis evigilaverit, ea quac Ievia! vineam meatn non cuslodivi (Can. i). Vinea quippe
exislimabat, confestira quasi hcrrenda atque atreeia nostra, actiones sunt, quas usu quelidiani laboris
pertimescit. Omnis ars sscculi hujus slrenuos ama- excelimus. Sed cuslodes in vineis positi, nostram
tores habet, et ad exsequendum promptissimos. Et; vineanv miriime custodimus : quia cum extraneis
hoc proinde fit, quia proesenlem habet operis sui re- actionibus implicamur, ministeriitm actionis nostroe
murierationem. Ars vero divini amoris plerosque negligimus. Dixit abbas Sysois : Esto coivtemptibilis,
habet sectateres languidos, tepidos, pigritia et iner- D I et voluntales tuas post tergum tuum projice. Esto
tia congelatps. Sed hoc proinde, quod labor eorum liber et securus a saecularibus ctiris, ct habebis re-
non pro praesenti, sed pro ftitura rerouneratione dif- qiiiem. Dixitsenex : Vita monachi hoecest: operatio,
fertur. Ideoque dum eorum laberem mercedis relri- obedieniia, nveditatio, ut non judicet, non detrahat,
butie npn statim cpnsequitur, spe penc disspluta non murmuret, neque curiose agat, neque audire
languescunl. Unde et nvagna illis gleria prseparatur, aliena delccict. Scriptum est enini: Qui dUigitis Do-
qui bonoeconversationis et vitoe principia augmento minutn, bdite malum (Psal, xcvi),
solidiori consummant, atque eo ad promerendam CAPUT XXVII.
relributionem clariores prseparanfur, quo firmius De abstinentia.
duri ilinefis labores et inchoant et consummant. Hoc est perfectura et rationabile jejunium, quando
(Greg., Mor. I. xn, c. 26.) Quidanvprirao conver- noster homo exterior jejunat, interior orat. Facilius
sionis calore ad virtutes se accingunt : accedcnte per jejunium oratio penctrat ccelunv. Tunc enim
vero progressu, dunv immoderate lerrenis rebus in- hcmp spiritalis effectus, angelis conjungitur, Deoqite
cumbunt, pulvere iufimi appetitus obscurantur. liberius copulalur. Per jejunium eliam occulta my-
623 SMARAGDIABBATIS 02.4
steriorum coelestitiiv revelantur, divinique sacra- A t nus eunuchis : Dabo eis in domo mea el in tuuris meis
nventi arcana panduntur. Sic namque Daniel, angelo tocutn, et nomen melius a filiis et filiabus, notnen
revelante, mysteriorum sacrameiua cognoscere me- setnpilernumdabo eis, quod non peribit (Isa. LVI).Nec
ruit. I.IKCenim virlus et angelorum nvanifestationes dubium quod qui casti perseverant et virgines, an-
et eorum annunlialiones ostendit. Jejunia, forlia tela gelis Dei efficiantur sequales. Amanda est pulchritudo
sunt adversus tentameivla daeraoniorum. Cito enim castilatis, cujus degustata delectatio, dulcior inve-
per abslinentianv devincunlur. Unde etiam Dominus nilur quam carnis. Castilas eninv fructus suaVitalis
Salvatpr noster, eorum incursus jejuniis et orationi- est, pulchritudoinviolata sanctorum. Castilassecuri-
bus proemonet superare dicens : lloc genus dtcmo- tas est mentis, et sanitas corporis. Nihil prodest in-
niorum non ejicilur, nisi per orationem et jcjunium corruptio carnis, ubi noivest iiuegrilag menlis, ni-
(Marc. vi). Immundi enim spirilus illuc sese magis bilque valet mundunv esse corpore ei qui pollulus
injiciunt, ubiplus vident escaeet potus. Sancli quan- est mente. Dixit senex, quia securilas et taeiturnilas
diu in hujus soeculivita inhabitant, desiderio superni et occulta nvedilatio, pariunt caslilatem; gloriatio
roriscorpussuumaridum pnrtant.Undeetin Psalme: monachi, abstinentia escarum et a mulliloq.uiolin-
iSitivif in le anima tnea, qiiam mullipliciter libi caro guse. Dixit abbas Pcemen: Sicut spatariiis principis
mea (Psal. LXII).Carp enim tuncDeum sitit, quande Jj B assislit ei coiuinuo semper paratus, ita oporlet
per jcjunium abstinet et arescit. Abstinentia et vi- aniraam semper esse paratam adversus spirilum
vifical et cccidit: vivificat animam, ccrpus necat. fornicationis. Dicebat abbas Antonius : Scire con-
Jejunia cunv benis pperibus Dee acceptabilia sunt. venit quod sunt tres corporales motus : unus quidem
Qui aulem a cibis abstiaent et prave agunt., doeme- naturalis, alter autem ex plenitudine ciborum , ter-
nes imitantur, quibus esca nen est, et nequitia sem- tius vero ex dsemoniorum impugnalione. Sed conlra
per esl. Ille aulem bene abstinet a cibisqui a malilioe hos omnes bonunvest cuslodire quod scripluro est :
actibus, el a nvundijejunat ambiticnibus. Spcrnitur Omni cuslbdia servacar luum (Prav. iv).
jejunium qued in vespero repletiene ciborum refici- CAPUT XXIX.
tur. Neque eninv reputanda esl abstinenlia, ubi fue- De tolerantia divinw correplionis.
rit ventris saturitas subsecuta. Spernitiir jejunium (Isid., lib. iii Sent., cap. &.) Murmurare in flh-
quod in vespero deliciis coropensatur. Cunv nostra gellis Dei peccator honio non debet, quia maxime
corpora per abslinemiam domamus, quidaliud quanv per hoc quod corripitur, emendalur. Unusquisque
carnalia sacrificia omnipotenli Domino exbibemus? autenv tunc levius portat quod palitur, si sua diseus-
Sicut pcr Paulum dicitur : Ut exhibealis corpora serit mala, pro quibus iili infertur relribulio justa.
veslra hosliam vivenlem (Rom, xn). Egregius psal- (C Discat non murmurare qui mala palitur, eliamsi
niista David nullanv esse abslinenlianv sine concor- ignorat cur mala patitur; et per hoc juste se patl
dia dcsignans , ait : Laudale cum in lympano et arbitretur, pro eo quod ab illo judicalur cujtis nun-
clwro (Psat. CL).In tympano etenim corium siccum quam injusta judicia sunl, Qui flagella sustinet, et
resnnat, in choro aiitem voces concorditer cantant. cpntra Deum muvmurat, justiliam judieantis arccu-
Quid enim per tyrapanum, nisi abslinentia, el quid sat. Qui vero se cognoscit a jtisto judice pati quod
per chorum, nisi charitatis concordia designalur? suslinet, etiamsi pro quo patitur ignoral, per hoc
(Greg., Past. Cttrm p. m, adm. 23.) Qui itaque sic jam justificatur quod el seipsum accusat ct Dei ju-
ahstinentiam tenet, ut concordiam deserat, laudat stitiam laudat. (Greg. in c. iv Job, iib. v, c. 26;
quidem in lyrapano , sed non laudat in choro. Dixit Isid., lib. m Senl,, cap. (4; Gregor., lib. vn, c. 5
quidam senex : Proplerea ampiite a me dclectalie- Moral.) Ad magnam utilitatem divino judicio mens
nes carnales, ut eliam iracundise occasicnes abscin- justi diversis passionum tentationibus agitatur, pro
dam. Scip enim cam semper adversus me pugnare quibus si Deo gralias egerit, suaeque culpocquod la-
pre delectaiionibus, et conlurbare mentem meam, Jibus dignus sit, iraputaveril, hoc quod ex passione
et inlellectum meum expellere. Dixit abbas Joannes lolerat ei pro virtutibus reputabitur, quia el divi-
pusillsestalurse. Quia si voluerit rex aliquis civilatem nam agnoscit justitiam, et suam culpam intelligit.
inimicorum lcnere , prius aquam lenet et escas eo- Justorum mens non soluni perpendit qtiod tolerat,
rum, et sic inimici siti et fame periclitantes, subji- sed jam pavet quod reslat. Videt qualia in hac vita
ciuntur ci. Si in jejunio et fame converselur homo, palilur, meiuit ne post haec graviora palialur. Luget
inimici ejus qui sollicitanl animum,prius hifirmantur. quia in hujus csecifatis exsilium a paradisi gaudio
CAPUT XXVIII. cecidit: timet ne et cum exsilium relinquitur, mors
De continentia, selerna subsequatur. Jam ergo sententiam loleral ia
A Deo daiur conlincnlia, scd petile et accipieliss poena, sed minas adhuc seterni judicis formidat ex
dicitur: ln meirans-
(Sap. vin, Matili.vu, Luc.xi). Tunc autem tribuitur,, culpa. Recte ergc per Psalmislam me
quando ad Deum geraitu interno pulsatur. Geminumt ierunt irw tum , et terrores tui conlurbaverunl
cst bonum virginitas, quia et in hoc mundo sollici- (Psal. LXXXVII). Inierni quippe judicis pestquam irae
tudinem sseculi amittit, et in futuro seternum casti' pertranseunt, etiam terrores conlurbant, quia jam
tatis prsemiinn percipit. Virgines feliciores csse inI aliud de damiialione patimur, et adhuc aliud de
vita seternaIsaias testalur, qui ait; Hmcdicit Domi- seterna ultione formidaraus. (Huc nsque Greg.) Gio-
 6_s DIADEMAMONACHORUM. 626
riatio autem raonachi patientia in tribulationibus A Aut quis sanae intelligenthe de percussione sua irt-
non exiii,
cjus, et longanimitas cum charitate. Sancti viri gratus existat, si ipse hinc sine flagello
quanto magis se exterius despiciendo dejiciunt, qui huc sine peccato venit.
tanto amplius interius revelalionum coniemplatione CAPUT XXXI.
paseuntiir. Quos enim exterius in fietu continet con- De iiifirmitate carnis.
vallis humilitalis, eos interius sublevat ascensus con- (Isid., lib. III Sent., cap. 5.) Quosdam videns Deus
templationis. nolle proprio voto corrigi, adversitatum tangit sti-
CAPUT XXX. mulis; quosdam eliam prsesciens multuivvpeccare
; De fiageilis Dei. posse in salutem, flagellat eos corporis infirmitate,
(Isid., lib. ni Seni., cap. 1.) Ovdinata est misera- ne peccent, ut eis utilius sit frangi languoribus ad
tio Dei, qttse prius hic horoinem per flagella a pe» salutem, quam manere incolumes ad damnationem.
calis emundat, et postea ab oeterno supplicio libe- Qui valenliores sunt et sani, ulilc est illis infirmari
rat. Eiecius eninvDei doloribus vitae bujus atteritur, et non peccare, ne pcr vigorem salufis illicitis sor-
ul perfectior vitae fttlurse prsemia lucretur. Nequa- didentur cupidilatum et luxurise desideriis. Estper-
quam Deus delinquenti parcit : quoniam peccaio- niciosa sanitas quaead inobedienliam hominem ducif,
rem aul flagello temporali ad purgationem ferit, aut " est etsalubris infirmitas, quse per divinam correptio-
judicio acterno puniendum relinquil, aut ipse in se nem menleni a durilia frangil. Dixit sancta Syncle-
homo poenitendo punit quod male admisil; ac pro- tica, quia diabolus infirmitales quasdam cxpetendo
inde est quod Deus delinquenli non parcit. Justi per adversus eum qui tenlandus est adhibet, ut per eas
temporalia flagella ad oeterna proficiunl gaudia. pusillanimes faciens monachos, conturbct charitatcm
Ideoque et justus in poenisgaudere, et impius in pro- eorum, quara habebant ad Deum. Sed quamvis con-
speritatibus timere debct. Nequeiusloneque reprobo cidatur corpus, et febribus validis infiamraetur, in-
Deus raisericordiam cl justitiam abslrahil. Nara et super eiiamsi inlolcrabilis sit afflictio, si quidenv
bonos hic per afflictionemjudicat, et illic remunerat peccator es qni lisec sustines, recordare futuri sse-
per miserationera ; et malos hic remunerat per tem- culi poenas, ceternum ignem el judicialia tormenla,
poralem clemenliam, et illic punit per seternam ju- et ila non deficies ab eis quoe in proesenli conlin-
slitiam. In hac enim vita Deus parcit impiis, et ta- gunl: insuper el gaudebis quia visitavit te Deus, et
men non parcit electis; in illa parcet electis, non illud famosissimum dictum in lingua habeto, id est,
lamen parcet iniquis. Plus corripitur fiagello, quia a Castigans castigttvilme Dmninus, et morli non Iradi-
Deo diligilur, si peccaverit, dicente Anios prophela : dit tne (Psttl. cxvn). Si ferrum es, spera adlvibitum
Tanlummodovoscogtwviex omnibusnationibus lcrrm, tibi ignera, quia si justus es, et haecpateris, de ma-
idcirco visilabo super vos otnnes iniquiiales vestras gnis ad nvajora promoveris. Aurunv es, sed per
(Amosm). Nam quem diligit Dominus corripit, fia- ignem probalior eris. Si febribus, si rigore frigoris
geltal autein omnemfiliuin quem recipit (Heb. xn). castigaris, memor esto quod Scriplura dicit: Trans-
(Isid. ibid.) Yalde necessarium estjustunv in hac ivimusper icjnem et aquam, et duxit nos in refrige-
vila et vitiis tentavi, et verberari flagello, ut dum rium (Psal. LXV),Si iufirmilas molesta jiobis fuerit,
vitiis pulsatur, de virlutibus non superbiat : dum non contristemur, tanquam qui pro inDrroitale et
vero aut animi aut carnis dolore atteritur, a mundi vulnere corporis non possumus slare ad orandum
amore relrahitur. (Isidor., ioco citato.) Durius circa aut psailendum ad vocem. Hsec aulem omnia nobis
suos eleclos in hac vita Deus agit, ut dum fortioribus proficient ad destruenda corporis desideria, quo-
flagelli slimulis feriuntur, nullo oblectatnento prac- nianv jejunia et labores propter lurpes delectaliones
senlis vitoe deleclentur, sed coelestempatriam, ubi nobis constituta sunt. Siigitur oegritudo ista retun-
certa rcquies exspectalur, indesirienter desidevcnt. dit superflua, de his obscrvandis ratio est. Sicut enim
Admovendisunt oegri, ut eo se Dei filios sentiant, magno et forti medicainine exitialia ab segritudine
quo illos disciplinsefiagellacastigant. Nisi enim cor- corpnris vitia feciduntur, ct heec est magna virtus,
replis filiis hseredilatenvdare disponcret, erudire eos quando infirmilalibus toleranlia adhibita, et gralia-
per molestias noiv curaret, Lapides sanctuarii Do- rum actio Deo ftierit niissa. Si amiltimus oculos,
niini extra tunsi sunt, ut in constructione templi non feramus gravitcr. Extollenlioc enim instrumen-
absque mallei sonitu ponerenttir (/// Reg. vi) : quia tum amisimus et interioribus oculis gloriam Doroini
videlicet:nunc foris pcr flagella tuudimur, ut intus speculamur. Surdi facti sunms, non curemus, quia
lemploDeipostropdumsinedisciplina et pereussione auditum vanum araisimus. Manus nostrae ex aliqua
disponamur, quatenus quidquid in nobis est supcr- passione debilitatae sunt, sed interiores paratas ha-
fluum, modo percussio resecet, et lunc sola nos in bemus adversus inimici tentationes. Iiifirmilas totum
sedificio concordia charitatis liget. Admonendi sunt corpus nostrum lenet, sed iiiteriori homiui nostro
segri qualenus palientioe virlutem scrvent, ut inces- sanitas crescit.
santer quanta Redemplor noster ab iis quos creave- CAPUT XXXII.
rat pertulit mala considerent, Cur itaqtte asperum De tribulalione jttslorum.
creditur, ut a Deo honvotoleret flagella pro malis, (Isid., lib. III Sent,, c. 58.) Justus in adversis
si tanta Deus ab hominibus pertuiit mala pro bonis. probari se recog.noscat,non dcjici. Yiri sancti plus
 657 SMARAGDiABBATIS 628
.formidant prospera mundi quam adversa, quia Dei A j. sed potius erudit. Sollicite hoslis insiuias intelligere
servos prospera muudi dejiciunl, adversa vero eru- pariler et cavere Dei servunv oportet, sicque inno-
diunt. Ideoque sancli viri conslanlia ita porlare de- ccntia vitse exislere simplicenv, ut tamen oporteat
bet adversa, ut frangi non queat. Tunc magis sunt cum simplicitate esse prudentem. Qui prudentiam
Dei oculi super juslos, quando eos'affligi ab iniquis simplicitati non miscet, juxta prophetam, Columba
providenlia superna pernvittil. Nam tunc eis gaudia esl seducia, non habens cor (Osewvn). Sed ideo co-
disponuntur oeterna, quando proesenti tribulatione lumba, qtiia simplex; ideo aufem cor non habens,
prohanlur. Omnes vitae hujus tribulationes aquis quia ignara prudentise est. In oculis electoriim terror
comparantur proetereuntibus. Propterea quia si quid cjus vilis esl. Ab incredulis ut Ieo timciur; a fortibus
in hac vita tribulalionis acciderit, non slat sed cele- in fide ut vermis conlemnitur, atque ad monventum
riter trausit. Qui vitse futurse prsemia diligcnler ex- offensus repellitur. Diabolus enim serpens est lubri-
mala omnia vitse proesentis aequanimiter cus, cujus si capiti, id est prinvsesuggestioni,non resi-
*cogitat,
portat: quonianv ex illius dulcedine hujus amarilu- stilur, lolus in interna cordis(dumnon senlilur) illa-
dinem temperat, et ex seternitate illius brevitatem bitur. Tentationum diabolicarum initia fragilia sunt,
hujus despicit transiloriam. Quia vero qui in dolorc quoesi non eaveantur, sed per usum in consuetudi-
gravanlur carnis, cupiditatis et luxurise ct vitiorum B I ncnv transeant, in novissimisfortiter convalescunt,
cseterorum mala non appetunl, plus prodesl saluti ifa ul aut liunquam aut cum difiicullate vincanlur.
tentatio sseculi quam prosperilas. Nam ex prosperi- Com in tota vita diaboltis proevarieari hominenvcu-
>tate in delerius itur, ex tentationis dolore in nvelius piat, araplius tamen molitur in fine decipere. Hinc
proficitur. Unusquisque a;l tenlationem animum est quod in principio contra protoplastura serpenti
proeparare debet. Mhvusenim dum speralur, lenta- esl dictum (Geit. m) : Et tu insidiaberis calcaneo
tio graval; dure aulem premit, si non sperala ad- ejus; quia nimirum hominem quem diabolus in cursu.
venerit. Sapienlis est coritra onvnia adversa ante proelcritoevitaenon decipit, in novissimis supplan-
nvedilari; nec evenire casus debet, quem non con- tare disponit. Proinde quamvis quisque sit justus,
silia ejus proeveniant. (Hwc Isid. loc. cilalo.) Hsec nunquanv laraen lutum est ut sit in hac vita securus,
causa esl quod ab injustis justi sinuntur afflgi, ut scd semper humilis caveat, scmperque ne in fme
seilicet dum futura audiunt bona qusc cupiunt, pa- ruat sollicitus pertimescal. Diabolussanctos homines
tiantur cliam mala pra?sentia quoe perhorrescunt; non lenendo possidet, sed tentando persequitur.
atque ad faciliorem exitum dunv amor provocat, Nanvquia non in cis inltinsecus regnat, conlra eos
cruciatus impellat. David Psalmisla ail: Tu es mihi extrinsecus pugnat; el qui interius amisit dominium,
refugiutn a pressnra quw circumdedit me, exsuttalio C ( exterius coronvovetbellunv.Diabokis quando decipere
mea, reditne me a circumdaniibus me (Psal. xxxi). quemquanv quxrit, prius naturaro uniuscujusque
Ecce quasi in nocte pressuram nominat, et tamen intendit, ct inde se applicat, unde aptunv hominem
liberatorem suum inter angustias exsultationem vo- ad peccandum inspexerit. Ex ca parte homines dia-
cat. Foris quidem nox erat in cireumdaiione pres- bolus tentat, qua eos per excrescentem humorem fa-
surse, sed intus carmina resonabant de consplafione cile inclinari ad vitia conspicil, ul secundumhumoris
laeliliae.Electus quisque dunvcircumdari se pressuris conspersionemadhibealet tentalioncm. Lege Balaanv,
narrat, et lanven Deum sibi exsultationeni nominat, qui in figura diaboli contra populum Domini ex ea
procul dubio quasi carnven in nocte canlat, ut ad parte prsecipit perniciososprselendere laqueos, ex qua
subsequentis vitae diem felix perveniat. Dixit qui- sensit eos facilius csscdapsuros (Num. xxiv). Narn
dam senex : Si venerit homini tentalio (undique et qui aquara alicubi deducit, non eam per aliam
enim mulliplicantur tribulationes) ul pusillanimis fiat partenv nvitlit, nisi ubi impetura ejus intendit. Aliud
et murmuret, tu tanven si te occupaverit infirmilas est intrare in inentem cujii^quam diabolum, aliud
corporis, noli pusillanimis fieri, neque molesle susci- vesro inhabitare. Nam et in corda sanctorum ingre-
pias, quia ipse Dominus pro te cogitat de omnibus. ditur, diiin malas suggestiones insinual; sed non
•Nunquidsine ipso vivis? Patienter ergo ferre debes, habitat iu eis, quia in suum corpus non eos traducit
et rogare eum ut donet tibi quaeexpediunt, hoc est, [Al,, transducit]. Qui vero incorpore ejus sunt ipsos
ut quod voluntas ipsius est facias, et sede cum pa- inhabitat, quia ipsi sunt templtira ejus. Etsi subrepat
lientia manducans quod hahos in charitale. mentibus elecforunv diaboltis, non autem in eis re-
CAPUT XXXIII. quicscit, sicut in cordibus rcproborum, nam calore
De tentationibus. fidei mox excilatur, ut exeat ab elcclis. Nonnulli,
(Isid., lib. III Sent,, cap. 5.) Multis calamitattimi jara avido ore diabolus devoraveral, rursus divini
teiilalionibus mens Jusli in hac vila pulsatur, unde; judicii occulta miseratione ab ejus ore eripiuntuf et
et optat ab hocsseculo fundilus evelli, quo et aerum- saluti restituuntur. Nam saepe multos quos antiquus
nis eareat, el fixam illic securiiatem inveniat. Noni hostis luxtirise voragine mersos tenuit, potentia di-
amplius lenlat electos diabolus, quam Dei voluntas; vina per pceniteiitiam ab ejus faucibus traxit. Multa
permiltit. Tenlando aulenv sanctorum profectibus: juslus adversa in anima patitur instigalione daemo-
servit. Elsi nolens, ulilitati tamen sanclorum servitt num, sed talibus tentamenfis perire vitseseteniaenon
diaholus, quando eos tentationibus suis non decipit, potest, quia pius Dominus ad damnationera culpae
 029 DLVDE.MA MONACHORUM. G50
non reputat, quod de suse majcslatis permissu no- A mittatur: Qui vero soia poena supplicii in se vilia
lens qui patilur portat. Nam ibi peccamus ubi pcr reprimit, quamvis non expleat opus peccati, vivi1
cupiditatem vel volunlatem deiiectimus. Ubi vcro tanven in eo voluntas peccandi, dolclque sibi illici-
violcnter addicimur, etsi facinus aut flagitium non tum, quod Iex prohibere dignoscitur. Ille ergo mer-'
est, miseria tamen pro flagilio et facinore est. Sed cedem boni operis percipit, qui amando justitiam
qui Deum pro irrogata laudat miseria, commisso pro- facil, non is qui eam solo metu poenarum invitus
cul dubio carct facinore. custodit. Omne peccatum anlequam admittatur,
CAPUT XXXIV. amplius pertimescitur. Quamvis autem grave sit,
De multimodis peccatis. dum in usum venerit, Ieve existinvatur, et sine ullo
(Greg., lib. iv, c. 2G, itt cap. III Job.) Quatuor mo- metu committitur. Istis fomiiibus quasi quibusdam
dis committitur peccatum in corde, qualuor perpe- gradibus coalescit omne peccatum. Cogitatio namque
tratar et opere. Admittitur in corde, suggestione prava delectationem parit, deleclatio consensionem,
diemonum, delectatione carnis, consensione nienlis, consensio actionem, actioconsuetudinem, consuetudo
defensioneelationis.Committituropere,nuncIatenter,, necessitatem. Sicque his vinctilis homo implicalus
nmic palam, nunc consuetudine, nunc desperatione. quadam catena vitiorunv lenetur astrictus, ita ut ab
Istisergo gradibus et corde delinquitiir, et opere per- B ea evelli nequaquam valeat, nisi divina gratia ma-
petratur. (Isid.,lib.\\ Sent.,cap. 17, 18,19,21,23.) nunv jacenlis apprehendat. Peccatum admittere,
Tribus modis peccatum geritur, hoc est, ignorantia, cadere est in puteum. Consuetudinem vero peccandi
infirmitate, industria. Gravius est infirmitate quam facere, osputei est coangustare, ne is qui ceciderit
ignorantia delinquere : gravius industria quam infir- valeat exire. Sed inlerdum etiam lales Deus liberat,
nvitate peccare. Industria namquc peccat qui sludio dura eorum desperationem ad conversienem liberta-
ac deliberatione nventis malum agit. Infirmitate au- tis commutat. Ipso eninv miserante, peccata dimit-
tenv, qui casu vel prcccipitatione delinquit. Nequius tuntur, quo protegente fit ne in deterius peccando
autem et de induslria peccant, qui non solum non ealur. Proplerea meUiendum est confidentibus ita
bene vivunt, sed etianv et bene viventes (si possunl) posse salvari, ne forte dum exspectamus a viliis sa-
a verilate divertunt. Sunt peccata levia qiue ab in- nari, etvitia multiplicemus, et salutem non adipi-
cipicntibus quotidiana satisfactione purgantur, qua; scamur. Ergo studeamus aut non cadere, aut cito
tanven a perfcctis viris velut magna crimina cvitan- conversi a lapsu consurgcre. Mora peccandi imma-
ttir. Qtiid autem hemiiies de magnis sceleribus agere nitatem facit sceleris. Unde etproplveta : Vw, inquit,
debent, quandp etiam perfecti levia quaeque delicta qui Irahiiis iniquilatem in funiculis vaniialis, el quasi
quasi gravissinvaIugent? Experimento roinerum pec- V vinculum plauslri peccatum (Isa. v). Trahit eniro
catcrum majora committi non debent peccata, ne iniquilatem ut funiculum, qui tardat converti ad
durius feriantur pro nvagnis sceleribus, qui de parvis Deum. Trahere eninv iniquitatenv est nvoram facere
corrigi nou noverunt. Judicio autenv divino in rea- iniquitati. Unde etPsalmista : Prblohgaverunt ini-
tum nequiorem labuntur, qui distringere minora sua quitaies suas : Dbtninus justus concidit cervices pec-
facta contemnunt. Multi a crimine corruunt in cri- catorum (Psal. cxxvm).
nven, qui Dci cogivitionem habentes, timorem ejus CAPUT XXXV.
negligunt, ct quenv noverunt per seientiam , per Ut post ruinam quis surgere queat.
actioiienv non vencranlur. Ideoque sinunlur divino (Greg., Past..Curw part. m, adtn. 29.) Peccata
judicio punienda coromittere, et in pcenam commisso caruis experli, sallero post naufragium peccare
facinori facinus delerius addere. Soepe peccatina metuanl , et perditienis sua? discrimina vel co-
alterius peccafi causa est, qucd dum comroiltilur, i gnita perhorrescant. Dicendum est lapsis ut prse-
.aliud ex ipso quasi sua soboles oritur.: sicut nasci terita peccata considerent, alque imminentia devi-
solet libido ex nimia vetvtris ingluvie. Puena vcro tent, quatenus transactas cnlpas ad memoriam revo-
pcccati peccaluro admiiiitur, quando pro meiito „ cent, et pollui in futuris crubescanl. Adnvonendi
ctijusque peccati Deo deserente in aliud peccatuni sunt peccata carnis experti, ut vigiianti cura conspi-
detcrius itur, de quo amplius qtii admiscril sordide • ciant post delicta nobis ad se redeuntibus Deus
tur. Ergo proccedens peccatum causa est seqtientis quomodo sinuiivsuae pietatis expandat, dicens nobis
peccati, sequens vero peccatum pcena est prseceden- per prophetam : Erunl octtli tui videnlesprwceptorcm
lis delicti. Prxcedentia itaque peccata scquentinnv tttum, et aures lum audienl verbum post lergum mo-
sunt criminum causa, ul illa quse sequunlur sint nenlis. Hwc eslvia, ambulale per eam, etc. (Isa.
prsucedentiumpoena. Proecedentium peccatorum po2- xxx). Omnipotens Deus quasi post tcrgunv nos sub-
na ipsa vocalur induralio, venicns de divina justi- sequens monet, quia eliam post culpam ad se redire
lia. Hinc est qtiod ait propheta : Indurasli cor tto- persuadet. Aversum revecat, cemmissa IVPIV respicit,
sirum, ne timeremus te (Isa. LXIII). Aliud esf non revertenti sinum pietatis expandit. Vocem erge pest
peccarcamore dilectionisDei, aliud tinvore supplicii. tergum monentis audimus, si post peccata humili et
Qui enim araore charitalis Dei non pcccat, horrescit contrito corde revertimur. Debemus igitur pietatem
omne malum, amplectendo justilise bonum; nec eum vocantis erubescere, si justitianv i:olunvus foraiidare,
delectat pcceatum, etiamsi sceleris impunitas pro- qnialanto graviori improbitate contenvnifur, quanto
C5I SMARAGDIABBATIS 632
et contemptus adhuc vocare non dedignatur. (Greg., A ^ rumque ex bonis operibus discimus quantam vitss
hotn. 10, lib. i, super Ezechiel.) Per Michaearapro- munditiam in cogiiatione construanvus. Pene cuncta
phetaro Dominus dicit : Et venies usque ad Babylo- bona opera ex cogitatione prodeunt, sed sunt non^
nem, ibi liberaberis (Miclt.iv). Babyion quippe con- nulla cogitationis acuraina, quse ex operatione na-
fusio inlcrpretalur. Saepe eninv qui postquam in scuntur. Nam sicut ab animo opus sumilur, ita rur-
confusione viliorum ceciderit, erubescens mala quae sus abopere aninvus eruditur. Yalde necesse est ut
perpelravit, ad poenitenliam redit, seque a suis lap- cum cogitatio extra usum ducitur , protinus mentis
sibus bcne vivendo, erigit. Quid ergo isle, nisi usque oculus ad opera Iransacla revocelur. In sola nonnun-
ad Babylonem venit, et ibi liberatus est? Nonnun- quam cogitatione delinquilur, et quia usque ad opus
quanv quisquam erubescens mala quoe fecit, contra non pervenit culpa, neque ad crticiatum pervenit
se erigit, et bene operando ad statum reclitudinis poeriilenlia. (Greg., Mar. lib. x, c. 59; tib. xvi,
rcdil. In Babylone itaque liberalus est, qui per divi- c. 20; iib. iv, c. 55; lib. n, c. y.) Sed cogitata affii-
naiii graliam ostenditur eliam de confusione salva- clio menlera citius erigit, quia nimirtira lanlummodo
tus. Propheta ergo ad transmigrationem loquitur , cogitata iniquitas polluit. Saepenamque lvoe quod a
cunv illos increpat, qui a slatu rectiludinis ad erro- coivspectujudicis jam fietu interveniente deletum est,
ris vilia in transmigratione ceciderunt. Frater inter- IB ad animunv per cogitationem redit, et devicta culpa
rogavit senenvdicens: Si incurrerit monachus in pec- ad deleclationem rursus inserpere nititur , atque in
calum, et affligatur pro eo quia de profectu in dete- antiquo certamine diutina pulsalione reparalur , ita
riorem statum pervenerit,et laboret douec resurgat? ut quod prius erat in corpore, boc importuua cogi-
Respondcns aulem senex dixit: Monachusin lenta- latione postmodum versetur in inente. Cum nihil fo-
tionenv incurrens, sic est tanquam doraus quse ceci- ris opere agitur, sed sola iiilus cogitatione peccatur,
dit. El si sobrius fueril in cogitatione sua, reoedificat districto se reatu nvens obligat, nisi hoc sollicitis kt-
eani inveniens materias ad sedificium profuturas , mentis tergat. Plerumque aurem cordis terrenavum
liabens posita fundamenta, et lapides et arenam, et cogitatiomim turba dum perslrepil, claudit; atque
caetera quoe sunt eedificationinecessaria, et ila velo- intra secretarium nvenlis quanto nvinus curarum tu-
citer cjus fabrica proficit. Ita cst monachus , si in mulluantium sonus compeseitur, tanlo amplius vox
tentationem ceciderit, et conversus fuerit ad Domi- prsesidentis jttaicis non audilur. Nonnunquam in ipso
num, habet plurimum apparatum, medilationem di- orationis noslros sacrilicio importuncese cogilationes
viuse legis, psalmodiam , opus maiiuum, quae sunl ingerunt, qtioehoc rapere vel maculsye valeant quod
fundamenta oedificiispiritualis. in nobis Deo flentes inimolamus. Orones qui vel il-
CAPUT XXXVI. ( licita appetunt, vel in hoc nvundovideri aliquid vo-
C
De cogrtaiione. lnnt, densis cogilaliomim tumiillibus in corde com-
prirauniur. Mare significat mentem hominis, et quasi
(Isid,, l. n Senlent,, c. 2S.) Bipartita est causat fluctus nvarissunt eogitationes mentis, qii33aliquando
peccandi, id est, opere el cogitatione, quorum unum(
iniquitas dicitur, quodopere gerilur; aliud injustitia, per iram lumescunt, per Dei graliam tranquillae
odium cuin amariludiiie defluunt. Mens
quod cogitatione admitlitur. Prius autem actio re- fiunt, per
secanda est, postea cogitalio; prius prava opera, quippe hunvana quol tentationes palitur, quasi tot
movetur. Plerumque mentenv bominis fu-
postmodiira desideria. Yicissim autem a cogitalione flatibus
opera procedunl, et ab operc cogitatio nascitur. multiis cogitationum deprimit, ira pcrturbat, et cum
Quamvis et si ab opere malo quisque vacet, pro so- receditira, succedit incpta lsclilia. Frater quidam
lius tamen pravsecogitationis malitia non erit inuo- interrogavitquosdam Patrum utrura pplluitur hpmo
cens. Unde et Domiivusper Isaiam : Attferte, inquit, quandp res sordidas cegitat?Et alii dicebant: Etiara
malum cqgitationum veslrarum ab oculis meis (Isai. pcliuitur; npn ppssumus salvari nos, qui idiotocsumus.
n). Non enim solunv factis, sed et cogitalionibus de- Sed hoc perfinet ad salulem, si ea quse cogitamus
linquimus, si eis illicite occurrentibus delectemtir.. corporaliter non fecerimus. Dixil quidamsenex : Non
Sicut vipera a filiis in utero posilis lacerala perimi-. D- quia intrant cogitaliones malsein nos, condemnamur
tur, iia nos cogitaliones noslroe intra nos enutrilae, ex eo : sed si male utinvur cogitationibuset illis assen-
occidunt, et conceploeinterius vipereo veneno con- su-.nipraebemus. Fit enira ut cl per cogitationes nau-
sumunl, animamque nostram crudeli vulnere peri- fragium patiamur, et pro cogiiationibus corcnemur.
munl. Dura unusquisque divina illuminatione per- CAPUT XXXYIl.
venitur, statim molesliis turpium cogitationum pul- De sermone.
satur. Sed Dei servusjudicio timoris Dei lcntameivta i (Isid., lib. II Sent,, cap. 29.) Cura quoedamparva
a semetipso rejicit, bonisque introjectis cogitationi- vitionmvverba non evitamus, magno linguaeprolabi-
hus turpes a se repellit. Magna observatio circa cor- mur crimine, et dum facta quaedamnon gravia libere
dis esl custodiam adhibenda , quia aut bonoe autt ac sine metu committimus , ad pejora scelera hor-
nvalaerei ibi consislil origo. Nam , sicut scriptumn renda peccandi consuetudine labirou«r.Yani sermones
esl, ex corde exeunt cogilationes malm (Maltlt. xv),, in ore Christiani esse non debent. Nam sicut maios
unde si prius pravse cogitationi resistinvus, in lap- i- mores bona colloquia corrigunt, ita prava coiloquia
sum operis non incurrinvus. (Huc usque lsid.) Plc-:- bonos ttwres corrumpunt (I Cbr. xv). Custodh ori
653 DIADEMAMONACHORCM. 634
ponitur (Psal. CXL),dum quisque non se justum, A petit, quod vidclicet aperitur et ciauditur. Unde et
sed (quod magis verum esl) peccatorem fatetur. Ma- nobis caute dicendum est, quatenus os discrete et
nutn super os ponit (Job. xxxix), qui bonis operi- congruo tempore vox aperiat, et rursum eongruo la-
bus linguaeexcessum operit. Manum super os ponit, citurnitas ciaudat. Admonendi sunt enira singuli ut
qui malse locutionis culpas bonsa aclionis velamine si proximos sicut se diligunt , ininirae illis taceant
tegit. Quadrimoda est dicendi ratio, qua praeviden- unde eos juste reprehendunt. Vocis medicamine
dumest, quid, quando, cui vel quomodo, aliquid pro- utroruraque saluti concurritur, dum ab illo qui in-
feratur. Bonum quippe bene loquilur , qui ea quoe fert actio prava compescitur, et ab hoc qui sustinet
recta sunt humiliter annuniiat. Corde bene loquitur, doloris fervor vulnere aperlo temperatur. (D. Greg.
qui charitatem non simulat. Ore bene loquitur , qui Paslor. Curwp. m, admon. 15.) Qui proximorum mala
veritatem annuntiat. Factis bene loquitur, qui alios respiciunt, el lamen in silentio linguam premunt,
bonis exemplis oedificat. Mali mala respondent pro quasi conspectis vulneribus usum medicamini sub-
bonis, et adversa pro prosperis. Boni bona respon- trahunt, et eo mortis auctores fiunt, quo virus quod
dent pro malis, et prospera pro adversis. Adversus poterant curare noluerunt. Frater quidam inlerro~
convicium linguse fortitudo adhibendaest patienlise, gavit parvulum monachum dicens : Bonumestloqui,
ut tenlatio verbi quse foris impugnat, tolerantise vir- g] an tacere? Dicit ei puer ille : Si sunt verba otiosa ,
tute devicta discedat. Dicebat quidam Patrum quia dimitte ea : si autenv bona sunt verba, non diu per-
dum sederent aliquando seniores, et loquerentur trahas, sed cito incide quod loqueris, el quiesce
sermenem de sedificalicnibus, erat inter eos unus tu. Dixit senex quidam : Taciturnitali operam da, et
providus, et vidit angelos manus agitantes et lavan- nihil cogites, et intende cogitationi luse, sive quie-
les eos. Ut autera locutio venisset ssecularis, disce- scens in lecto, sive surgens cum tinvore Dei, et hsec
debant angeli, et volutabantur porci iri medio eorum faciens, malignorum impetus non timebis. Dixitab-
pleni fetoribus, et polluerunt eos. Cura autem rur- bas paStor: Quia interrogavit abbas Moyses fratrera
SE3 loquerentur de sedificatione, venicntes iterum Zachariam tempore quo moriebatur, dicens : Quid
angeli lavabant eos. Venerunt ergo aliquando senes vides? Et ille dixi ei : Nihilmelitis quanv tacere, Pa-
ad abbatem Antonium, et evat cura eis etiam abbas ter. Dixit ei: Verum est, fili, tace. Dixii quidanv ab-
Joseph. Volens autenv abbas Antenius prpbare eos, bati Amraoni: Si sit necessitas cum vicino Ioqueadi,
movit sermonem de Scripturis sanctis, et ccepit in- videtur tibi ut de Scripluris cum eo loqttar , an de
terrogafe a junioribus quid esset boc aut iliud ver- verbis et sententiis seniorum? Dixitque ei senex : Si
bum? Et singuli eorura dicebant, proul poterant. Ille vion potes tacere, bonum est raagis ut de verbis
autenvdicebat: Necdunvinvenistis. Post omnes vero C ( seniorum loquaris, quam de Scriptura. Pericuium
dixit abbati Joseph: Tu quomodo dicis verbum hoc? enim est non parvum. Dixit senex : Qtiia honio si
Et rlle resppndit : Nescio. Et dixit abbas Anto- verbum quidem habeat, ppera autenvnen habeat, as-
niiis : Yere abbas Joseph soltis invenit viam, qui similabitur arberi habenti folia, fruclum aulem non.
nescire se resppndil. Frater quidam interregavit se- Sicut enim arbor fructibus plena etiam foliis viridis, ita
nem dicens : Si quis fratrum attulit ad me de foris et sermo consequitur hominemqui habetoperabona.
sermones, vis, abba, dicam ei ut non eos afferat ad CAPUT XXXIX.
me? Et respondit ei senex: Noli. Et dicit frater: De mulliloquio.
Quare? Respondit senex : Quia nec nos potuimus id Scriptum est: In tnutiloquio non effugies peccatum
custodire. Et dixit frater : Quid ergo debet fieri? Et (Prov. x). Et : Qui mullis utitur verbis, iwdil animam
respondit ei senex. Si volumus taciturnitatem ser- suam (Eccli. xx). Et, vir linguosus non dirigetur super
vare, suflicit proximo nvodusipse. terram (Psal, cxsxix). Et si in roulliioquio extolla-
CAPUT XXXVIH. mur, coram Domino non absolvimur. Unde melius
De tacilurnilale. est ut illud Dominum rogantes dicamus : Pone, Do-
Lingua discrete frenanda est , non insolubililer mine, custodiam ori tneo, et ostium circumstantim la-
obliganda. Scriptum namque est : Sapiens tacebit D i biis meis (Psal. CXL).Et : Non dectines cor meum in
usquead tempus (Eccli. xx), ut nimirunv cum oppor- verba malitiw (Ibid.). [Gregor., lib. vn, c. 25, in c. vi
tunum considerat, postposita censura silentii, lo- Job.] Admonendi sunt multiloquio vacantes, ut vigv-
quendo quae congruunt in usum se utilitatis impen- lanles aspiciant, quanto a rectitudinis stalu depereunt,
dat. De tac.endiatque loquendi ceusura per Salomo- dumpermultiplicia verbadilabuntur. Hunvanaetenim
nem dicitur: Tempus tacendi, et tempus loquendi mens aquaemorecircumclusa, adsuperiora colligitur,
(Eccli.m). Discrete quippe vicissitudinum pensanda quia illud repetit vnvde descendit, et relaxata depe-
sunt tempora, ne aut cunv restringi lingua debet, rit, quia se per infinva inutiliter spargit. Qui super-
per verba inutiliter defluat, aut cunv loqui utililer vacuis verbis a silentii sui censura dissipatur, quasi
potest, semelipsam pigre restringal. (Gregor., lib. tot rivis extra se ducitur, unde et redire inlerius
VIIMor., cap. 26.) Quanta sit utilitas taciturnitalis mens ad sui cognitionem non sufflcit, quia per mul-
Psalmista considerans ait: Pone, Domine,custodiam tiloquiura sparsa a secreto se inlimoe considerationis
ori meo, et oslittm circumstantiw labiis meis (Psal, excludit. Tolam vero se insidiantis hoslis vulneribus
csi.). Non enim poni ori suo parietem, sed ostitim detegit, quia se munitionc custodisenon circumcludit.
655 SMARAGDIABBATIS 635
InProverbiisscriplum est (Cap. xxv): Sicut urbs pa- A . possumus custodire cor nostrum, si lingua nostraja-
lens et absque murorum ambitu, ilavirqui nonpotest niiaro apertam habuerit? Frater intcrrogavit abbatem
in loquendo cohibere spiritum suum. Qnia eninvmu- Pastorem dicens : Quomodo oportct monachum se-
rorunv silentium non habet, paiet inimici jaculis ci- dcre in cella : Et respondit: Quantum ad id quod in
vitas nvenlis, et cum se per verba extra semetipsam manifeslo est, hoc est, ut faciat opus nvanuum, et
ejicit, apcrtam se adversario ostendit. (Grecjor.,Pa- seinel comedat, et taceat, el .meditelur. Occulte
stor. Curw p. m, admon. 15.) Plerumque per quos- enira proficere potest in cella, hoc est, ut redarguat
dam gradus desidiosa mens in foveam lapsa impelli- seroetipsum de propriis excessibus unusquisque iiv
lur, et dura otiosa verba cavcre negligimus, ad noxia omni loco ad quenvperrexerit.
pervenimus, ut prius loqui aliena libeat, et postmo- CAPUT XL,
.dura detractionibus vitam eorum de quibus loquimuv
mordeat, ad extremum vcro usque ad apertas lingua De collatione..
contumelias erumpat. Pcr effrenationera linguse se- (Isid., lib. ni Sent., cap. 14.) Cunv sit ulilis ad
nviuanlur stimuli, oriunlur rixoe, acceuduntur faces instruendum lectio , adhibita tamen collatione,
odioruin, pax exslinguitur cordium. (Greg., Moral, majorem inielligenliauv proebet. Melius cst enim
l. vu, c. 57.) Quia mulliloquio quisque deserviens, g conferre quanv legere. CoIIatio docibilitatem facit.
reclitudineiii justiliae tenere nequaquara possit, testa- Nam propositis interrogationibus cunctatio rerum
tur Propheta qui ait : Vir linguosus non dirigstur excluditur, et ssepe objectionibus Jatens veritas ap-
super terratn (Psal. cxxxix). Hinc Salomon ileruin probatur. Quod enim obscurum est aut dubium,
ait: In inulliloquio peccatum non 'deerit (Prov. x). conferendo cito perspicitiir. Sicut instruere solet
Isaias prophefa ait : Cuitus jttsiitiw silentium (Isa. collatio, ita contenlio destruit. Ihec enim relicto
xxxn). Videlicet indicans quia mentis juslilia deso- sensu veritatis, Jites generat, et pugnando verbis,
lalur, quando ab immoderata loculione non parcitur. etiam in Demn Masphemat. Leclio memorise auxilio
Hinc Jacobus ait; Si quis pulat se rdigiosum esse, eget. Qtiod si fuerit naturaliler tardior, frequenti
ttoti refrcnatts linguam suam, sed seducens cor suum, tamen meditalione acuitur, ac legendi assiduitale
liujus vana esl religio (Jacob. i). Pravi quidcm homi- colligitur. Ssepeprolixa lcctio longitudinis causa me-
nes, sicut in sensu levcs sunt, iia in lociuicne prse- nvoriamIcgentis oblilterat. Quod.sibrevis sit, submo-
cipites, et reticere perlractando ncgligunt quoe lo- toque libro sententia retractatur in animo, tunc
qttuntur, sed quod levis conscienlia concipit, levior sine labore legitur : et ea quse lecta sunt recolendo ,
profinus lingua producit. Per senvctipsam nos Yeri- memoria nvinime excidunt. Acceptabilior est sensi-
las admoivetdicens : Onineverbum otiosumquod locuii G bus Ieclio tacita, quanv aperta. Araplius eninv intel-
fuerint hotnines, reddenl de eo rationem in die judicii Ieclus instruitur, quando vox legentis quiescit, et
(Mailh. xn). Oliosum quippc verbum est, qnodaut sub silentio ling-ua moveiur. Nam clare legendo, et-
ratione jtistoenecessitalis, aut intentior.e pkc utilita- corpus lassatur, et vocis acumen obtunditur. J\Hue
lis caret. Si crgo ratio de otioso sermone exigitur, usque Isid.) Dixit abbas Pelagius : Oportet animain.
pensemtts quae poena mulliloquio maneat, in quo secundum Christi voluntatem conversantem , aut
ctianv per noxia verba peccatur. Dixit aliqnando discere fideliter qnoe iiescit, aut docere nvanifesle
etianv abbas Sysois : Crede, crede, quia ecce tri- quod novit. Si auteni utrumque cum pnssit non vult,
ginta annos habeo, quod non deprecor Deum propler insanise morho laborat." Initiunv enim .recedendi a
peccaiunv, sed orans hoc dico : Donvine Jesu Dco, fastidiunv doctrinoe est. Dixit abbas Pastor :
Christe, protege nvea lingua mea : ct usque nunc Quia qui querulus est, monachus non est; qui fratri ,
pcr singulos dies corrtio per ipsam et dclinquo. suo detrahit, monaclms non est; qui iracundus est,
Abbas Macharius major in Scythi dicebat fratribus : monachus uon est; qui autem vere monachus est,
Post missas Ecclcsiee fngite fratres. Et dixit ei unus semper est humilis et quietus, et charitate plenus, •
frater : Paler, quo habcmus fugere amplius a solitu- et timnrem Dei prse oculis habet, et cor suum cu-
dine ista? Etille respondebat digitum suuin ponendo D stodit. tnlerrogattis seivex quid est quod Iegitur, via
in ore, diccns : Istud est quod fugiendum dico. Et sic angusla ei arcta, respondens sencx, ait : Angusla et
intravit in cellam suaro, el claudeus ostium, scdebat arcta via est, ut cogitationibus suis homo violenliam
solus. Dixit abbas Sysois : Quia peregrinatio nostra faciat, et abscidat propter Deura volunfates suas.
in hoc esl ut teneat homo os suum. Dixit ahbas Hy- Hoc est etiam qnod scriptura est: Ecce nos reiiqui-
periiius : Moiiachus qui non relinet linguam suam tnus omnia, et secuii sumus ie (Malth. vn). Dixit
in lempore furoris, neque passiones cseieras poterii scnex : Debel nvonachus qnotidie niane et sero cogi-
aliquando prohibere. Dixit abbas Longinus abhasi tare in seraetipso, quid fecit eorum quoe vult Deus,
Lucio : Ilabeo tres cogitationes : unanv, utad pcrc- et quse non fecit: et ita tractans omnem-vilam suanv
grina pergam. Et respondit ei senex : Si non tcnueris poonitciiiiam agendo, monachus esse potesl. Dixit
linguam, quocunque perrexerisr non erisperegrinus. senex : Dofnviente te, aut surgentc, vel aliud quid
Sed refrena hic linguam tuanv, et eris etiam hic pcre- faciente, si fuerit Dous ante oculos tuos, in n.ullote
grinus. Frater inlerrogaviiabbatem Sysoi, dicens: De- iiiimicus poteril delerrerc, et si talis cogilatio man-
sidero custodire cor raeunv.Dicit ei senex: Et quomodo scrit in lvomine, ctiam Dei virtus maKet in eo.
65.7 DIADEMAMONACHORUM. 638
CAPUT XLI. ^stuttus est (Prov. IX, xn). Sed quia Apostolus ait:
De dilectioneproximi, et correciione fraterna. Corripite inquietos, consolamini pusillanimes, susci-
Duo sunt erga dilectionem prOximi eotvservanda; pile infirmos, paiienles eslole ad omhes (I Thess. v),
unum ne inaiumquis inferat, alterum utbonum inv- necesse esl ut hic pia Patrum correptionis ponamus
Offendit aliquando frater in congregatione,
pendat. Primunv ut iaveat lsedere, sequens ut discat exempla.
totum patrare. Amicitia est animorura 'socielas. etexpuIsusestforas.ExpuIsus autem decongregatione,
Hoec quippe a duobus incipit. Nam minus quam misit se in carecluuv, et flebat ibi. Contigit autem ut
inter duos dilcctio esse non poterit. Tunc vere ami- alii fratres euntes ad ahbalem pastorem, audirent
cus amatur, si non pro se, sed pro Deo anvetur. eiim plorantem. Qui desccndentes adeunv, invene-
Qui vero pro sc amictim diligit, insipienler eum am- runt eiim magno labore conslrictum, et rogaverunt
plectilur. Multum in terra demersus est, qui carna- euro ut iret ad scnem illum solitarium, et non ac-
Jiter Ivomiivemmorilurunv plus diligil quam oportet. quievit, dicens : In hoc loco nvoriar ego. Yenerunt
aulem fratres ad abbatem Pasiovem, el narraverunt
(Isid., lib. III Sent., cap. 52.) Non debetvitia aliena
ei de eo. Et rogavit eos, ut irent ad eum dicentes :
corripere, qui adhuc viliorum contagionibus servit.
Abbas Pastor vocat te ad se. Quod cunv ei dixissent,
Improbum est enira arguere queraquanv in alio, ad eunv.Etvidens etim senex afffictura, sur-
quod adlvucreprehendit in semetipso. Qui veraciter B perrexit
vult sanare ac corripere fraternam infirmitatem, rexit et osculalus est eum. Et adgaudens ci rogabat
talem se proeslare fraternse utilitati studeat, ut eunv ut sumeret cibum. Qui et ila fecit. Frater interro-
qucm corrtpere cupit, hunvilicorde admoneal; hoc gavit abbatem Pastorem dicens : Fecl peccatum
faciens ex compassione quasi communis periculi, ne grande, et volo trienniura pocnitere. Dixit aulem ei
forte ct ipsc subjiciatur tentationi. Sicut viri spiri- abbas Pastor : Multum est. Et dixit ei frater : Jtibes
tuales alieni peccati emendalionem exspectant, ita unuiw annum. Et dixit iterunv senex": Multunv est.
protervi delinquentibus deridendo insultant. Et Qui autem prsescntcs erant, dicebant usque ad qua-
quantum in ipsis est, eos insanabiles pulant, nec de- draginta dies. Scnex iterum dixit : Multum est. Et
clinant cor ad compatiendi misericordiaro, sed su- adjecit dicens: Egopulo quia si totocorde homo poeni-
pervenientos detestantur alquc blaspheraant. Pleri- tcntiam agat, etiam triduanampccniteiUiam suscipiat
que correpiionem suam officium charitatis existi- Deus. Interrogavit abbas Joseph abbatem Pastorem.
mant. Plerique vero hoc ipsum quod ex charitate dicens : Quomodoopus est jejunare? Et dixit abbas
Pastor : Ego volo ul quolidie quis nvanducans, pau-
corripiuntur ad injurioc contumeliam trahunt. Unde
evenit ul ex eo deleriores cfficiantur, per quod lulunv subtrabat sibi ne satietur. El dixii ci abbas
emendari obedicndo potuerunt, Saltibriter accipiunt C Joseph: Ergo quando eras juvenis, non jejunabas bi-
duanas? Dixit senex : Credc nvihi, fratcr, quia et
justi quofies de suis excsssibus argtiuntur. Iniquis
molcsta est veritas, et amara discipiina justitise; triduanas, et hcbdoraadam. Sed haecomnia proba-
nec deleclantur nisi placentia propriaeiinbecillitalis. verunt sencs magni, et invenerunt quia bonunvest
Corda rcproboruro lnbrica sunt ad maltiro consen- quolidie manducare, parum sibi subtrahendo, et
lieivduin etfluxa, adbonunv vcro consenlicndum du- ostcnilerunt nobis viam hanc regalem, qtiia levior
rissima. De talibus Salonionait : Qui erudh deriso- est el facilis.
CAPUT XLII.
retn, ipse sibi fac.itinjuriam (Prov. ix, xv). De bono De zelo pasioris officiL
autem : Doce justum (inquii) el feslinabit accipere. (Grcg., in Ezecli. lib. i, hom. 12.) Omnis spiritualis
In odiuinenitn contra corripienlemse, verlilurmalus. zelus doctoris aninvum frigit, quia valde cruciatur
(Gretj.lib. xx, c. 21, Expos. mor., inJob cap. xix). Sed dum infirinos quosque ssterna deserere, rebus tem-
si ab increpaiionc iiiitis idcirco relicemus, quia contra poralibus dclcctari conspicit. Nrillum quippe omni-
nosinsurgereodiaTormidamus,non jamlucra Dei,sed potenti Deo lale est sacrificium, quale esl zelus ani-
noslraprocul dubio quserimus. Sciendum magnopere maruro, sicut Psalmista ait : Zelus dotnus luw come-
est quod iionnunqiiam cnm redarguuntur pravi, de- _-, dit me (Psal. LXVIII).Quantum frixura cordis quae
teriores cxistunt, nosque magnis odiis insequuntur. pro spirituali zelo agitur, omnipotenti Domino pla-
Ipsis ergo et uon nobis parcirous, si ab eorum re- cet, aperte ostenditur, cunvofferri per legem simila
dargulione pro eorum amorc cessamus. Unde ive- in sacrificio jubctur. Scriptum qnlppe est : In sar-
cesse est nobis ut aliquando toleremus tacendo quod tacjineoleo conspersafrigatur, offeretque_eamcalidum
sunt, qualentis in nobis discant videndo quod npn in odorem suavissimum Domino sacerdos, qui patri
sunt. Non esl omnino justo liinendum, ne dum quis- jure SHCcesserit,el loia cremabiliirin altari (Levit, vi).
que corripitur, contunvelias inferat, sed ne traclus Tunc simila in sarlaginc frigitur, cum munda mens
ad odium, pejor fiat. Cavendum summopere est ne jusli per zeli sancti ardorem cremalur. Quoe cons-
immoderate linguam loquacitas pertrahat, eamque pergi oleo prsccipilur, id est, cunvper charitalis et
ad lasciviam obtrectationls extendat, ne odium ma- raisericordioe viscera in conspectu omnipotenlis Dci
lilia excites, et usque ad jacula maledictionis incli- ardet et lucet. Unde ei calida in odorem suavissi-
net. Hinc Salomon ait. Argue sapientem, ct avaabit mum Dofflino offerri praecipitur, qtiia si amorcnv
te, insipienlem,et adjiciet odissele. Qui diligit disci- zeltis non habet, ea quoc de sartagine offertur, calo-
vlinam, diligit sensum. Nam qui odil arguentcm se, rem simila amisit. Notanduro valde csl quis similam
659 SMARAGDIABBATIS 640
offcrre proecipitur, videlicet sacerdos patri jure suc- A } lim corrigere nequaquam existimat. Nanv si corri-
cesscrit. Ille enim sacerdos patri jure succedit qui gere polest et dissimulat, verum est quod consen-
esse se omnipolenlis Dei filium moribus demonstrat, sum erroris alieni babeat. Plerumque sancti doctores
et qui a nobilitale intima, operum suorunv ignobili- pro mali pertinacia, quiainiquosemendare nequeunt,
tate non discrepat. Quae in allari tota cremari prse- his tacere disponunt : sed calorem spiritus quo
cipilur, ut videlicet holocaustum fiat. Simila itaque aguntur ferre non sustinentes, iterum ia increpalio-
in sartagine est munda nvensjusii in zeli spirilualis nem prosiliunt iniquorum. Qui prsesirol, pro subdi-
alllictione, quoeper sollicitudinemaivimarumfrigilur, tortim iniquitale damnantur, si eos aut ignoranles
et non solum sacrificium, scd eliam holocaustum non erudiant, aut peccantcs non arguant : dicente
Domino esse depulatur. Sutiiamus ergo sarlaginem Domino ad prophetam : Specuiatorein te dedi domui
ferream, et ponamus eam murutn ferreum inter noset Israel, Si iion fueris locutus, ut se cuslodiat impius a
civilalem (Ezech. IV), id est, assumanvuszelum for- via sua, ilie in iniquitale sua morietur, sanguinem
tem , ut inter ncs cl auditcris npslri animam in- autem ejus de tnanu tua requiram (Ezech. vn). Qui
vcniamus hanc pestmodum fortenv munitionem. prseest curara depei habere de iis qui pereunt, ut
Tiuic enim Iiunc murum ferreum inventtiri sumus, ejus redargutione aut corrigaivtur a peccatis, aut si
6i nunc eum forliter lenemus, videlicet docendo, B 1 incorrigibiles existunl, ab Ecclesia separentur. Qui
cuslodiendo, suadendo, increpando, mulcendo, ler- blando verbo castigatus non corrigilur, acrius ne-
rendo, aliquando leniler, aliquando eliam severius cesse est ut argualur. Cum dolore enim abscindenda
agendo. (Uuc usque Grcg.) Necesseest ut hoc ante sunt, quae leniter sanari non possunl. Qui admonir
oinnia qrri^eto-rectiluiinis movetur, attendal, ne ira tus secrete corrigi de peccato negligit, publice ar-
extra menlis dominitim transeat : sed in ujlionem guendus est, ul vulnus quod occulte sanari nescit,
peccati lcmpus nvodumque considerans, surgentis manifeste debeat ementlari. Manifesta peccata non
aninvi periurbationem subtilius retractando restrin- sunt occulta correctione purganda. Palam enim sunt
gat, animosilatem reprinvat, el motus fervidos sub arguendi qui palam nocent, ut dum aperta objurga-
scquilale disponat, ut eo fiat juslior ultor alienus, tione sanantur, ii qui eos imiiando deliquerant, cor-
quo prius exstitit victor suus. Qui zelo recliludinis rigantur. Dunvunus corripitur, plurimi emendanlur.
movetur, sic culpasdelinquenlium corrigat, ut ante Mclius est enim ut pro multorum salvatione unus
ipse qui corrigit, per palieiiliam crescat, ut fervo- condemnetur, quam pro uivittslicentia multi pericli-
rem suunvtranscendendo dijudicet, ne intenvperan- tenlur. Ita ergo delinquenti serroo est proferendus,
ler excitatus ipso zelo reciitutidinis, longe a rectitu- sicut ejus qui corripitur expostulat salus. Quod si
'
dine suberrel. opus est aliquam medicamenti salutem verbo incre-
CAPUT XLIII. pationis aspergere, lenitalem taraen corde jopus est
De doclrinw discrelione. retinere. Doctores nonnunquam duris feriunt incre-
(Isid., lib. III Settl., cap. 45, M, 46.) Non omnibus pationibus subditos, qui tamen a charitate eorum
una oademque doctrina est adhibenda, sed pro qua- quos corripiunl, non recedunt. (Huc usque Isid.)
lilale moruni diversse sint exhortationes doclorum. Magna est disciplinsemagisterii subtilitas diseretio-
Nam quosdam increpalio dura, quosdain vero exhor- nis, quatenus quisque rector culpas delinquentium
lalio corrigit blanda. Sicut periti nvedici ad varios discrete noverit parcere, et pie resecare. Qui autem
corporis raorbos diverso medicamine serviunt, ita sic dimittunt peccala ut non corrigant, aut sic quasi
ul juxta vulnerum varietatem medicina diversa sil: corrigendo feriunt, ut non dimittant, discretionis
sic el doctor Ecclesiae singulis quibusquecongruum spiritum habent. Scriplum est in libro Genesis : Si
doctrinse remedium adhibebil, et quid cuique opor- recie offeras, et recte non dividas, peccasti (Gen. iv,
teat pro setale, pro sexu ac professione annunliabit. juxta LXX). [Gregor., lib. m Expos. tnor., c. 9 et 10,
Prinva quippe prudenliae virlus est, eam quam do- el 1.1 super Ezeclt., hotn. 11.1 Oblata recte dividere,
ccre opprleat scstimare persenam. Aliler est agen- -. est quaclibet bona npstra studia discernendo pen-
duin crga ees qui nestrp cproiniltuntur regimini, si sare. Quod nimirum qui agere dissimulat, eliam
offendunl, atque aliter cum iis qui nobis cemmissi recte offerens peccat. Sjepe quod bono studio geri-
ncn sunt. Qui si jusli sunl, venerandi sunt; si vero mus, dunvdiscernere caute negligimus, quojudieetur
delinquuivl, pro sola charitate, ut locus est, corri- finc, nescinvus; et uoniiunquam hoc fit reatus crimi-
piendi sunt, non tanvencum severilatc, sicut ii quii nis, quod putatur causa virlutis. Recte ergo offeri-
nobis regendi comnhssi sunt. Pro malo merito ple- nvus, cuivvbono sludio bonum opus aginvus; sed recte
bis aufertur doctrina proedicalionis.Pro bono raeritoi noa dividimus , si habers discrelionem in bono
audienlis, tribuilur sermo doctori. In polestate di- opere postponamus. Dixit abbas Antonius : Sunt
vina consistit, cui velit Deus doclrinoeverbum dare,, quidam conterentes corpora sua in abstinenlia, et
vel cui auferre. Et hoc aut pro dicentis aut pro au- quia non habent discretionem, longe facti sunt
dienlis fit merito, ut raodopro culpa plebis auferatur a Deo. Dicebat abbas Daniel quia quantum cor-
sermo doctori, modo vero pro utriusque [Al,, ulili- pus virescit, lantum aniroa exsiccalur; et quau-
bus] meritis tribualur. Qui docendi accipil ofiicium, tuin siccatum ftierit corpus, tanturn anima virescit.
inlerdura ad tempus facta proximi taceat, quee sta- Dixitabbas Pastor : Malitia nequaqiiam expellit nva-
m DIADEMAMONACIIORUM. 612
litiam, sed s? quis tibi malefecerit, bene fac ei, utper A somno, Veni, serve male. Et subripiebat parum
bonum opus tuum deslruas malitianv illius. Interro- somni sedendo, et statim surgebat.
gatus est quidanv senex a quodam fralre dicenle : CAPUT XLV.
Quomodo possum invenire Deum? Utrum in jejuniis, De gratia Dei.
an Qinlaboribus, an in vigiliis, an in misericordia? (Greg., I. i super Ezech., Iioin. 9.) Ex oninipoten-
Et respondit : In his qnaeenumerasti, et in discre- lis Dei gratia ad bona opera conari quidenvpossumus,
tione, Dico enim tibi quia raulti afflixerunt carnenv sed hoec implere non possumus, si ipse non adjuvat
suaro, et quia sine discrelione faciebant hoc, abie- qui jubet. Sciendum est quia mala nostra soluramo-
rusit vacui nihil habentes. do nostra sunt. Bona autem nestra, et emnipptentis
CAPUT XLIV. Dei sunt, et nostra. Quia ipse aspirande nps prac-
De donis divinis. venit ut velimus, qui adjuvande subsequitur, ne ina-
Omnipotens Deus interni judicii secreto nvodera- niter velimus, sed possimus implere quod volumus.
nvine : Alii sermonem sapientiw, alii plenam fidem, Praeveniente gralia, et bona voluntate subsequente,
alii gratiam sanitatum, alii operalionem virlutum, alii hoc quod omnipotentis Dei donunvest fil merilum
vropheliam, alii discreiionem spirituum, alii genera " nostrum. Quod bene Paulus brevi senteniia explicat
linguarum, alii inlerpretationem sermoiium tribuit dicens : Plus illis omnibus laboravi (I Cor. xv). Qui
(1 Cor. xn). (Greg. I. xx Moral. in Job. c. 18 et 11.) ne videretur suoe virtuli tribuisse quod fecerat, ad-
Crealor noster ac dispositor sic moderalur cuncta, junxit: Non autetn eqo, sed gratiaDci mecum (Ibid.).
ut qui extolli poterat ex dono quod habet, humilietur [Isid. I. II Sent,, c. 5.) Interdum peccantibus nobis
ex virtute quam non habet. Atque ita fit ut cum per suam Deus graliam non retrahit, ut ad spem divinoe
impensam gratiam ununvquemque sublevat, etiam propilialionis humana nvens coivsurgat. Ab illo cnim
per disparem alteri alterum subdat. Omnipoteiis Do- nobis onvnia bona, gratia proevenienle, donantur.
minus sic cuncta moderatur, ut dum singula quee- Profectus hominis donum Dei est, nec a se potest
que sunt omnium, interposita quadam charitatis ne- quisquam, sed a Deo corrigi, teslante propheta, qui
cessitudine, fiant omnia singulortim : et unusquisque ait: Scio, Domitte, quia non csl Iwminis via cjus, nec
sic quod non accepit in altero possidcat, ut ipse viri est ut ambulet et dirigat gressus suos (Jer. \).
alteri possidendum quod accepithumililer impendat. Spiritualis gratia non oinnibus distribuitur, sed tan-
Sancta Ecclesia superni sui eapitis corpus est, in tunvmodo electis donatur. Munera gratiarttni, alii
qua alius alta videndo, oculus, alius recta operando, ista, alii vero donantur illa, nec datur habere ita uni
manus, alius ad cuncta discurrendo, pes, alius proe- ut non egeat altero. Posse ficri non est divbium,ut ii
ceptorum vocenv infelligendo, auris, alius malorum quos quidam virtutum excellentia antecedunt, Dei
fetorem, bonorumque fragrantiam discernendo, n3ris repentina praeveniente gratia, quosdam compendio
est. Qui enim corporalium nvore membrorum, dum sanclitatis prseveniant, ut dum suni conversione
vicissim sibi accepta o.Ticia irapendunt, unum de ppstremi, subitp efficiantur virlutis culnvine prinvi.
semelipsis omnibus corpus reddunt. Miro consilio Dura quisque aliquod bonunv accipit, non appetat
auctor ac dispcsitor noster huic illa largilur quse amplius quanvquod roeruit, ne dum alterius membri
alii denegat, alii haec denegat quoe isli largitur. cfficium arripere tenlal, id quod nveruil perdal. Con-
Mensuras itaque sibi positas egredi niiitur, qnisquis turbat eiiim corporis ordinera totum, qui non suo
posse plus quam acceperit conalur. Unusquisque contentus officio, subripil alienum. Fraler interro-
fideliunv(cui forlasse tantummodo dalum est proe- gavit queradam scnem dicens : Si fuero in loco ali-
ceptorum occulta disserere) si lentat etiam miraculis quo, et naia mihi fuerit tribulatio, et nott habuero
coruscare : aut is quem supernse virtutis donum ad cui me committam, et indicem illi passionem animoe
sola miracula roborat, etianv divinse legis pandere meae, qiiid facio ? Dicit illi senex : Crede in Deum,
occulta contendat, in praecipitio pedem porrigil, qui quia ipse nvittet graliam suam, et salisfaciet libi, si
mensurarum suarum limilem nen allendit. Dicebant n in veritate rogaveris eum. El addidit dicens : Audivi
de abbate Her qupd neque menlitus est unquam, enim quia in Scythi tale aliquid faclum est. Eral ibi
neque juravit, neque maledixit hcminem, neque (si quidam qui sustinebat tentaticnes, et nen habens
viecessenon fuit) loctittis est alictii. Yenil aliquando fiduciam in alique cui ccnfiteretur, paravit scrc pe-
abbas Hilarion, de Palsestina ad abbatem Antonitim ram suanv ul discederet. Et ecce nocie apparuit ei
in moniem, et dixit ei abbas Antonius : Bene venisti, gralia Dcmini in specie virginis, et rcgabal eunv
lucifer, qui mane oriris. El dixit ei abbas Hilarien : dicens : Nusquam vadas, sed sede hic mecum ; nihil
Pax tibi, columna lucis, quoesustines orbem terra- eninvmalunv libi fiet ex iis quae audisti. Qui credens
rum. Dixit quidara abbas qued habitaverit in eremo verbis ejus sedit, el sanatum esl statim cer ipsius.
quadraginta annis solitarius quidam; qui interroga- CAPUT XLYI.
lus a Joanne abbate, resppndit : Quia ex quo coepi De bonis subjeclis.
solitarius esse, nunquam me vidit sol manducantem. (D. Greg., pastor. Curw p. m, admon. 5, 11.)
Respendit ei abbas Jeannes : Nec me irasceniem. Admcnendi sunt suhditi ne praepcsitprum suprum
Dieebant de abbate Arsenie qupd tpla npcte vigila- vitanv temere, si quid ees fpriasse agere reprehensi-
bat, et quando volebal circa mane dormire, diccbat biliter vident, reprchendant, ne unde rectc maia re-
645 SMARAGDIABBATIS GU
darguunt, inde per clationis impulsum in profun- A . dura infirmi quique fortium facta eorripiunt, ipsi a
diora mergantur. Admonendi sunt subditi, ne cunv vivenlium sorte reprobantur.
culpas proepositorum considerant, coivtra eos auda- CAPUT XLVH. i
ciores fianl : sed sic (si qua valde sunt eorunv prava) Ut lltesaurus monachi in ccelocollocetur.
apud scmctipsos dijudicent, ul tamen divino timore Domiuus nos adnvonet dicens : Thesaurizate vobis
constricti, ferre sub eis jugum revercntise non rccu-
ihesauros in cmlo, ubi nec mrugo , nec linea extermi--
sent. Admonendi sunt benevoli subditi, ul sic aiienis
nat (Mutth. vi). Et quomodo unusquisque ad perfc-
bonis congaudeant, quatenus habercetpropria con-
ctionem nionachalus perveniat, ipseiterum dicit : Si
cupiscanl, sic proximorum facta diiigenr.o laudent, vis perfeclus esse, vade, vende otnnia
quw habes, el da
ut etiam imifando nvultiplicent, ne (si in hoc prae- pauperibus, et habebis ihesattros in
ad cerlaraen alicnum devofi fatito- cmlb, et veni et
seniis vitse stadio me (Malilt, xix, Marc. x, Luc. xix). Thesau-
certamen sequere
res, scd pigri spectaloves assisiunt) eo post rum ergo nostrum, frafres, in cado ponamus, ubi
sine bravio remancant, quo nunc in certamine non
hoslem et expugnalorem non limeamus. Thesaurum
laboranl, et tunc eorum palnvas afflicli respiciant,
Yalde itaque operum vel virlutum noslrarunv collocemus
in quorura nunc laborc otiosi perdurant. pec- in coelo, ubi non timeanvus occultunv
camus ; si aliena bcne gesta non diligimus, sed nil j, ] furem, neque
violentum raptorem. Patria enim nostra paradisus
mercedis agimus; si ea quoediligimus, in quantum est. In
non imilamur. Nostra nimirum sunt bona palria vero nostra postmodum recepturi,
possumus, nvulliplices nunc bonarunv virtutum debemus con->
aliorum, quse (et si imitari non possumus) in aliis
dere thesauros, ubi post finenv hujus sscculi centu-
amamus, aroantium fiunt, quoeque amantur in nobis.
lib. xxv c. ma- plicatos mereamur recipere fructus. Sancti enitn,
(Greg. Expos. mor., 22.) Qui igitur dicit propheta, in lerra sua duplicia possidebunt-(Isa.
gnis virtulibus in sanctae Ecclesise sinti proficiunt,
vi), id est, in tcrra viventium beatitudinera nventis
prsaposilorum suortim vitam despicere non debent, sinvulhabebunt el
cum vacave cos rebus exterioribus vidcnt: quia hoc sius corporis : ttbi Dmninus Jesus Chri-
ccrpus huinilitalis nastrm, ccnfigura-
quod ipsi securi inlima penelranl, ex illorum adju- lum reformabit
nvento est, qui contra procellas hujus sseculi cxte- carpori claritalis suw (Phil. in). [Cyprian., iib.
de Mbrialit. in ftne.] Magnus enini ncs illic charo-
rius laboranl. Quam cninvondoris sui gratiam reti-
Aut runv exspectat numerus ; parentum, fralrum atque
neret, si byssum pluvia tangeret? quid fulgoris
clarilatis coccus vel si sororum copiosa turba videre desiderat, de sua jain
atque hyacinlhus ostenderet,
heecsuscepius pulvis fcedaret? Sit ergo destiper tex- immortalitatc secura, sed adhuc de nostra sslute
tura cilicii fortis ad pulverem, sit interius color C ' sollicita. Ibi chorus patriarcharum, numerus prophe-
larum, apostolorum, virginunv, et omnium cernere
hyaciiithinus, aplus ad decorem. Ornent Ecclesiaai nos desiderat ciineus sanctorum. 0 quam grandis
qui solisrebus spiritalibusvacant. Tegant Ecclesiam, lsetitia
quos et labor rerunv corporaliunvgraval. Nequaquam est, ad istorum omiviumsanctorum pervenire
ad istorum omnium felicem venire com-
ergo contra reclorenv suum exteriora agentem mur- consoriium,
rauret is qui intra sanctara Ecclesianvjam spiritua- plexunv! 0 quam summa et perpetua felicitas, illic
liter fulget. Si enim tu secure inlerius, ut coccus, apostolorum gloriosos cernere choros, et exsultan-
lium
rutilas, cilicium quo prolegeris, cur accusas? (Ihtc ter prophelarunv numerum videre sacratum, et in-
usque Greg.) Interrogavit abbas Joseph abbalem Ciincum virginum, marlyrum el confessorum candidatum
Pastorem dicens : Dic mibi qnomodo monachus interesse sanctorum. Dixitabbasllyperilius:
fiara? Et dixit senex : Si vis invcnire reqttiem cl in Thesaurus monachi est voluntaria paupertas. The-
isto saeculo el in futuro, in omni causa dic : Quid saurizaergo libi, frater, in coelo, quia ad requiescen-
sum ego? Et noiv judices quemquam. Frater inlcr- dum sine fine sunl soecula. Dicebat abbas Evagrius :
Cum sedes in cella, collige ad te sensum luum, et
rogavit abbatem Pastorenv diccns : Quid faciam, quia
memor esto diei raorlis, et tunc videbis corporis tui
pusillanimis fio dunv sedco. Dicil ei senex : Nullunv
judices, nullum spcrnas, neque condemncs, nullique D • mortificationem. Cogita cladem, suscipe doiorem,
detrahas, et Deus tibi prsestal requiem, et crit sessio devita nvundi istius vanitates. Esto modestus et soi-
lua sine perturbatione. Vir quidam sanctus cum licitus, ut possis semper in eodenvquietis proposito
audissct qucmdam peccanlem, flevit amare, et dixit: pe.-manere, et non infirmaberis. Memorare etiam et
Isle hodie, ego craslino. Yeritmtamen qualitervis bona quae sunt jusiis reposita. Fiduciam habe anle
Deum Patrem et Christum ejus, coram angelis, et
peccet aliquis anle le, non judices : sed judica ma-
gis temetipsum peccalorem, quam illunv. Siepe ali- poicstatibus, atque omni plebe regni ccelorum, et
quid a roajoribus dispensatorie agitur, quod a mino- dona ejus cogita, et requiem, et gaudium. Super
ribus error putatur. Saepeniulta a forlibus dicunlur, bona vero juslis rcposita gaude, etexsulta, ellaetare,
quse idcirco infirmi dijudicant, quia ignorant. Unde et his quideni frui festina.
et nonnulii subditi conlra hoc manum rcprehensio- CAPUT XLYIIL
nis mitlunt : sed a vila protinus ipsa, sua temerilate De consiiio'.
deficiunt. Levites ergo quasi adjuvans nvanumteten- De hac nos virtule consiiii Salomon admonet dl-
dit: sed delinquens vitam perdidit (// Reg. 6), quia cens : Audi, ftli, consilium, ei suscipe disciplinam, ut
6.45 DIABEMAMONACHORUM.' SM
sis sapiens in novissimis tuis (Prov. xix). Fili, sine Adausa
j (Matth. v). Et ille respondit: Ex omnire
consilio nihil facias, el posl factum non pwniiebit qua te gravare volucril frater tuus, ne irascarisad-
(Eccli. xxxn). Asluius enim omnia agit cum consilio versus eum donec ocnliim tuum dextrum ejiciat:
(Prov. xin). Et qui agunl cuncta cum cohsilio, mul- alioquin sine causa irasceris ei. Si autem aliqais
ta reguntur sapientia (Ibid.). Natn dissipaniur cogi- vull te separare a Deo, pro Ivocirascere.
lalibnes, ubi non esl consilium (Prov. xv). Obi vero CAPUT XLIX.
plures sunt consiliarii, confirmantur. Unguento et va- De sanclificalione cordis et corporis.
riis odoribus deieclatur cor, et bonis amici consiliis Intcr cselera de sanctificatione sic Paulus in Epi-
aninia duicoratur (Prov. xxvn). Cum disposilione stola ad Thessalonicenses ait: Hwc est voluntas Dei
initurbellum, ei eritsalusubimullaconsiliasunl (Prov. sanctificatio vestra, ut abslineaiis a fornicalione (I
xxiv). Scienlia sapientis tanquam inundatio abundabit, Thess. iv). Ewc est volunlas Dei, dicil, id est, hoc
etcmisiliumilliussicutfons vitwpermanet (Eccli. xxi). placet Deo, ut vos corde pariter sanctificati sitis et
Magna etenim res csl bonum consilium, et monachis corpore. Nisi eninv ci hoc placuisset, nobis non im-
Valde perneccssariiinv. Hanc igitur consilii virtu- perasset dicens : Sancti csloic, quia ct ego sanctus
tenv dilexerunt omnes in fcrra qui ad coelestem vo- sum, Dominus Deusvesler (Lev. xix el xx). Sedvere
luerunt conscendere patriam. Per hanc virtutcm B I et absque ulla dubitalioive, sanclimonia qua sancti-
consilii martyres ut setenvara a Domino reciperent moniales cl ivvagnificentiaqua nvagnificiapud Deunv
vitam, morli mortalia sua tradiderimt corpora. Pcr efficitintiir saivcti,"in sanctificatione cjusdcm nosiri
hanc consilii virlulem virgincs et confessores in creatoris consistit, sicut scriptum est: Sanclimonia
servitio Domini usqne in fincm perseveraverunt. et magnificeniia in sanciificatione ejus (Psal. xcv).
Grave aulcm consilium cordis, omnem inconstan- Ilinc et Dominus ait: Cusiodiie prmcepla tnea,et fa-
tiam vagalionis expcilit. Sunl anirase qucelevi motu citeea, ego Dominus qui sanctifico vos (Lev. xx). Qure,
nunc ista, nunc illa tlesiderant. Omnipotcns ergo virtus sanctiftcationis, quamvis omnibtrs inesse de-
Deus, quia ipsas leves fluctuationes menlium non beat Christianis, maxime lanvcn ordini conveivit et
leviter pensat, vagationem cordis relinquendo diju- condecet "sacerdotali. Unde cl Dominus Moysi ait:
dicat : sed cum per gratiam respicit, vagam men- Veslies Aaron et filios ejus, et sanclificabis illos,
tem in consilii stabilitatem figit. Cum Deus onvni- ut sacerdotio fungunlur mihi (Exod. xxvm). Ei ne
potens leves motus hominis miscricorditer dignatur conlaminetur sacerdosin moriibus, quia consecratus
aspicere, hunc prolinus constantioe maturitatem for- est Deo suo, el panes propositionisofferi. Sit ergosan-
mat, atque supernse gratioe respectu cor ejus ad ' clus, quia et ego sancius sum Dominus, qui sanctifico
gravitatem consilii repente perducit. In omni opere C vos(Lev. xxi). Yereenim nisi corde et corpore sancli-
quod cogilas facere , priroum cogita Deunv, et si ficato Deo sacrificium a sacerdote offcratur, non erit
secundum Deum cst quod cogilas , diligenter cxa- ei gralum, qui cor illius a fornicatioriis contagio co-
mina. Et si e?t rcctuiiv corara Deo , perftce illud ; gnoscit esse pollutum. Unde ct hoc in Ioco non so-
si vero pervcrsura fuerit, amputa illud ab aniroa lum Thessalonicenscs (/ Thess. iv), sed et omnes
tua. Et nos crgo, fratres, omnia quoe agimus, cum Iiortatur Apostolus in Christo credentes, ut se absli-
consilio agamus , quia scriptum est : Ante omttia neant a fornicatione : quia sicut per humilitatem
opera verbumverax prwcedat te, et anle omnemactum mentis cusioditur caslilas carnis, ita pef superbiam
consiliutn slabile : et in his omnibus deprecare Altis- cordis in imraunditiam itur libidinis. (IsicL, l. n
simum, ut dirigat in verilale viam tuam. Si enim Scntent., c. 59.) Et idco luxuriosis atque superbis
Dominus magnus volueril, spiritu inielligenliw re- familiariter se plus quanv ceteris peccatoribus con-
plebil te, et quasi imbres, tniilet tibi eloquia sapieittim sociant daemones, quia per luxurianv carnis suis eos
sum, et aperiel os iuum in oralione, et diriget consi- diabolus coivstringit catenis, ut a Deo separati dse-
lium tuumin bono, elusquein stvculumnondelebilurtne- nioiiibusque sociati, regnum ccelortuvvhabere non
moria tua (Eccli. xxxvn, xxxix). Yenit in initio possint cum sanctis. De hac sanclificalioiiis vivtule
conversationis suaeabbas Evagrius ad quemdanv se- sic et Joannes apostolus ait: Otnnis qiti habet spem
nem, quserens cousilium, et dicit ei: Dic nvihi, abba, hanc in eo, sanciificai se, sicui et ille sanctus est (I
sermonem quo salvus fianv. Ille autem dixit ci: Si Joan. in). Multi se dicunt spem habere vitoecoelcstis
vis salvus fieri, qtiando vadis ad aliquem, non prius in Christo, sedhancconfessionemnegiigentervivendo
loquaris antequam ille te inqtiirat. Evagritts aulenv evacuant. Manifestum autem de se indicium supernee
compunctus in hoc sermone, dixit : Crede mihi, spei exhibet, qui bonis operanv dare aclibus studet,
multos codices legi, et talem eruditionem nunquam certus quia non aliler ad simililudinem Dei quis in
inveni. Et multum proficiens exiit. Dixit abbas Pa- fuluro perveniet, nisi Dei sanctitatem in prsesenti se
stor : Qui docet et non facit quse docet, similis cst sanclificantlo (id est, abnegando impielalem et swcu-
canali, quaeoranes ad se venientes safiat, el soraes laria desideria, sobrie auletn el juste, et pie vivendo
eorunv lavat, seipsam autem purgare non potest, sed [Tit. 11]) imitetur. Qui habet spero in Domino, san-
omnis spurcitia et immunditia in ea est. Fraier ctificat se (quaiUum potest) ipsum inluendo,~et ejus
interrogavit abbatem Pasiorem dicens : QuiJ est per omnia graliam flagitandp qui ait : Sine me nihil
iliud quod scripturo est: Qui irascitur fralri suo sine poteslis facere (Josn. xv), cique. dicende.: Adjuior
 6£7 SMARAGDIABBATIS 648
meus eslo, nc derelinquas me (Ps. xxvi). Ergo san- A j quidam senex : Qtiia duo fratres eraivl vicini, unus
ctifical nos, sicut et ipse sanclus est (I Joan. ni). Sed peregrinus, et alter indigena. Erat autem peregri-
ille sanclus aeternitale, nos sancti fide. Tempore nus ille modicura negligentior, ille vero indigena
enim antiquo, episcopi, presbytcri et diaconi unius studiosus valde : contigit autem ut dorrairet pere-
uxoris viri ordinabantur (/ Tim. m): modo autem grinus ille in pace. Senex autem qui erat vicinus
(quia sanctilatis causa crevit munditia) ab omni eorum, cunv esset providus, vidit mulliludinem an-
carnali consortio omnes illos sacrorum regula prohi- gelorum deducentium animam ejus. Cum ergo ve-
bet canonum. Nam et in Yeteri Testamenlo (Exbd. nisset ad ccclum ut intraret, facta est quaestio de
xxvni) eo tempore tantum quo sacerdotes prsesto illa anima. Et venit vox desuper dicens : Manife-
erant allari, ab uxorum suarunv se continebant stum est quia modicum negligens fuit, sed propter
concubilu : nunc. autenv (quia quotidie corpus Do- peregiinalionem ejus aperite ei. Et post htec dor-
nvini aut conficiendum nobis est ad altare , aut mivit ille indigena, et venit omnis cognatio ad eunv :
sumendum) a carnali concubitu quotidie nobis est angelos vero non vidit ille senex venire ad deducen-
abslinendum. Hinc Paulus Timotlveum admonet, di- danv animam illius. Miratus autem senex dixit:
cens : Exempiutn eslb fidelium in scrmone, in conver- Quomodo peregrinus ille cum negiigentior fuerit,
satione, in charilale, in fide, in castilate (I Tim. iv). B • talem gloriam habuit, et hic cum studiosus esset,
Qui enim aliis in sermene exemplum debet prsebere, nihil hujusmodi nieruit. Et venit vox dicens ei:
modum loculionis non debet ignorare, sed diligen- Hic studiosus cum venit ut dormiret, aperuit oculos
ter debet altendere, quid, cui, quando vel quomodo suos et vidit parentes suos flentes, et consolata est
debeat loqui, ut sermo ejus non fatuus, scd, secun- anima ejus. Peregrinus vero, ille licet negligenlior
dum Domini prmceptum, sale sapienliw sil conditus fuit, nullunv tanven suorura vidit, et ingemiscens
(Matllt, ix). Ille in conversalione bonunvaliis proebet flevit, et Deus consolatus est eunv, Dicebant de ab-
exemplum qui caste, pie et juste vivit in hoc swculo bate Sysois quod in die dormitionis suae cunv sede-
(Luc. xiv). Ille in charitale aliis bonum preebet rent circa eum patres, splenduit sicut sol facies ejus,
exemplum qui Deutn ex toto corde, loia menle, tota et dixit ad eos: Ecce chorus prophetarum et aposlo-
virtute diligit, et proximum sicut semetipsum (Deut. lorum venit. Iterunv dixil : Ecce angeli venerunt
vi; Matlli, xxn; Luc. x). Ille in fide bonum prsebet accipere me. Et rursum facta est facies ejus sicut
exemplum, qui recte credendo bene vivit, et bene sol, et timuerunt omnes. Dicit iterum eis : Yidete,
vivendo fidem rectanv custodit. Ille in caslitate aliis ecce Dominus venit dicens : Afferte mihi vas electio-
honunv prsebet cxemplum, qui caslitatis pulchritu- nis eremi. Et continuo reddidit spiritum. Et M-
dinem diligens, non solum eam in suo servat cor- ^1 gore replelus est totus locus ille odore suavitalis.
pore, sed etiam a cogitationibus pravis lutam custo- CAPUT LI.
dit in mente, quia nihil prodest incorruptio carnis De dilectione et gratia Dei,
ubi non est integritas mentis. De lioc capitulo sic Apostolus ait : Deus aulein qui
CAPUT L. dives esl in misericordia, propter nitniam churkatem
De vocalionedivinm pieiaiis. suam qua dilexit nos, cum essemustnorlui peccalis, con-
Vocalio divinae pielatis (quae diversis modis in vivificavitnos Christo. Cujus gratia sutnus salvali: et
diversis setatibus et diversis fit temporibus) non ho- conresuscilavit,el consederefecii in cwlesiibusin Chri-
minis merito, sed semper gralis ab ipso solo pio- slo,Utostenderet.abundanlesdiviliasgralimsuwinbmti-
que fil Deo : sicut Apostolus ait : Sine pwniien- taie super ttosin ChristoJesu. Gratia enimsumussalvali
tia sunt dona, el vocatio Dei (Rom. xi). Qui ct per fidetn (Eph. n). Deus autem dives esse dicitur in
ad Timotheum dicit : Qui liberavit nos et voca- misericordia, quia omnipotens est et misericordia
vit vocatione sua sancla, non secundum opera no- ejus plena est terra. Dives autem Deus dicilur in mi-
stra , sed secundum propositum el gratiam (II Tim. sericordia , quia peccatores omnes misericorditcr
i). Vocantur enim, ut dictum est, diversis mo- _ trahit ad pceniteiitiam, et in ea misericorditer con-
dis : quia alii tantum corpore sani vocantur, divi- cedit perseverantiam. Et dives dicitur propter ni-
nitus inspirati; alii autcm infirmitate carnis afflicti; miara clvaritatem suam, qua dilexit genus humanum.
alii vero diversis daranis, vel tribulationibus variis In tautum enim nos dilexit omnipolensBeus, ut Fi-
oppressi. Yocantur et diversis selatibus, quia alii in liumsuummorti traderetpronobis, sicutscriptumest:
infantia, alii in adolescentia, alii in juvenlute, alii Proprio Filio suo nott pepercil Deus, sed pro nobisomni-
vero in senectute, vel eliam in decrepita selate vo- bus tradidit illum (Rom.vin). Nimia eniinid et gran-
canlur; et diversis horis diei, quia alii primo mane, dis charilas est, pro peccatoribus servis unigeni-
alii hora lertia, alii hora sexta, alii nona, alii vero tum tradere Filium, et easdem rebelles servos dili-
vocantur undecima. Quorum omnium nullus in im- gere tanquam filios. Hinc etenim, fralres, conside-
munditiam, sed oranes sunt vocati a saivctoDeo ini rare debemus quantum nos Dpminus diligat sanctos,
sanclificationem cordis et corporis. Sanctus etenimi qui tantum diligere clignatus est peccatores, Qtti
Deus sanctos vult semper habere ministros, sicut ett cum essetnus moriui propler deiicta noslra , vivifi-
idem in Evangelio ait: Pro eis sahclifico meipsum,, cavit nos in Cltrislo Jestt (Epltes. n). Propter mi-
ut sinl et ipsi sanctificali in veriiate (Joan, xvn). Dixitt scr.ieordiam suaro, unam aiqtie] eamderiv nobis tri-
649 DIADEMAMONACHORUM. 650
buens cum eo vitam habere perpetuam. Mortua A Jucis habentes in se fidei et scientiaelumen. Unde et .
enim dicitur anima, quando mortiferis vitiis esse alibi Paulus ail: Eralis aliquandotenebrw,nunc antem
dicitur maculata, sicut et Apostolus ait: Et vos cum lux in Pomino, ut filii tucis ambulate (Eph. v). Sive
essetismortui in deiictis et peccatis vestris, in quibus filii lucis dicuntur, id est filii Dei, sicut Dominus ait:
me non ambulat in
aliquandoambulastismanifeste(Eph. n.).Morsanimae Ego sum luxmundi, qui sequitur
dicituressepeccalum, sicut prophetaait: Quia anima tenebris, sed habebit lumen vitw (Joan. vm). Et filii
idestDomini Jesu Christi, qui dixit di-
quw peccaverit, ipsa morietur (Ezech. xvm). Duobus diei, inquit,
etenim modis uniuscujusque hominis peccat anima, scipulis suis : Nonne duodecimhormsunt diei ? Qui
id est, in non faciendo quoefacere jussa sunt, et fa- ambulat in die non offendit{Joan. xi). Se enim diem,
ciendo quse velita sunt. Cujus gratia, inquit, salvati et apostolos significari voluit horas. Nam ipse spiri-
sumus, id est non ex prioribus vitoenostrse operibus, taliler verus dies est, quia de ipso dictunvest. Dies
sed sola fide et baptismi gratia, nostrorum accepi- sanctificatus illuxit nobis. Duodeciffivero horse (ut
mus remissionem peccatorum. Ipse enim Dominus prsedictumest) duodecim sunt ejus apostoli; quia ut
noster, qui divesest in misericordia, fratres, propler diem se esse ostenderet, duodecim apostolos elegit.
nimiam charitatem suam (qua dilexit nos) conre- Qui vero operatur veritalem et in lucem venit lux est,
suscitavit et consedere fecit in ccelestibus in Christo B I et filius lucis el diei (Joan. m). Sicut enim nemo a
Jesu. Considerale, fratres, qUasgratiarum acliones seipso est, ita elianv nemo a seipso illuminalur,
Creatori noslro referre debemus, quando in natura sed illustrante illo de quo scriptum esl : Erat lux
nostra ipse Creator et Redemplor noster Christus, vera, qum illuminat omnem hominem venientemin
et resurrexil a mortuis, et ascendit ad coelos,et se- hunc mundum (Joan. i). Quicunque enim a lenebris
det ad dexteram Patris. In qua natura nostra et nos ignorantiae et a peccalis surrexerit, et illuminatus
consurreximus, ascendimus et sedemus ad dexteram ab ipso fuerit qui dixit : Ego sum luxmundi, qui
Patris. Unde et vir sanctus, qui vivens in carne sequilur me non ambulat in tenebris, sed habebit tu-
conversationem habet in ccelis, non dhbilat dicere men vitm (Joan. vm), merito filius lucis et diei voca-
quod sancti jam sedeant et regnent cum Christo in tur. Imitatione enim, non natura, filii Dei sunvus, si-
dexlera Palris. Quanta sit beneficii magnitudo et cut ait Salvator :Ut sitis filii Patris vestri, qui in coe-
quam multiplexgralia qua nos Domino consedere fe- lis est(Malth. v).
cit, et conregnare cum Christo : hinc comprobatur, CAPUT LHI.
cum nos qui quondam lege tenebamur inferni, nunc; Pe spe.
in Christo regnemus sedeamusque cum eo. Vere' *_ De hoc spei capitulo sic et apostolus Paulus ait :
abundans est gratia, quaenon solum peccata donavit,> Est autem fides sperandarum substantia rerum, ar-
sed etianv cum Christo nos resuscitafos in dextera1 gumentum non apparentium (Hebr. xi). Neque enim
Dei collocavit. Dixit cuidam episcopo angelus: Sic"' quod videt, quis sperat, sed quod non videmus, per
dilexit Deus hunc mundum, ,ut Filium suum unigeni- patientiam exspectamus(Rom. vm). Spes est bono-
tum daretproeo (Joan. m). Qui igitur cum inimiciI rum exspectatio futurorum, quae exprimit humilita-
essent horaines, mori pro ipsis elegit, non mullo ma- tis affectum, et sedulse servitutis obsequiuhi. Spes
gis domesticos effectos eos, et poenitentiam agentes3 autem vocata, quod sit pes progrediendi, quasi
super iis quoegesserant absolvet a poenis, et praesta- enim est pes. Unde e contrario dicitur desperatio,
bit iis (queeab ipso preeparata sunt) bona ? Hoc ergoII cui nulla est progrediendi facultas : quia dum quis-
scito quia nulla delicta hominum vincunt clementiam1 que peccatum amat, fuluram gloriam non
sperat.
Dei. Tantum ut per patientiam ea qusepridem ges- Ille enim fiducialiter exspectat,
qui ejus mandata
serant mala abluant aclibus bonis. Cum enim sit1 fideliter servat. Beata enim recte ab
Apostolo dici-
misericors Deus, scit infirmitates generis vestri, et1 tur spes ubi filii Dei merebimur esse et hseredes :
passionum fortitudinem, et diaboli potentiam atque3 Ilmredes quidem Pei, cohmredes autem Christi. Ubi
astuliam, et incidentibus hominibus in peccatis,>-*•cum apparuerit, similesei erimus, quoniam videbimus
quasi ignoscit, et exspectat correctionem eorum,> eum, sicuti est (Rom. vm), Ubi et peccatum uobis
patientiam hahens in eis. Convertenlibusvero atque8 non dominabilur et vita aeterna praestabitur. Ubi
exorantibus bonitatem, tanquam infirmis compatiturr splendorem solis et consortium oblinebimus
et absolvit confestim tormenta eorum, et donat eiss lorum. Hinc et alibi ange-
Apostoius ait : Propter spem,
bona quae prseparata sunt justis.
qux reposita est nobis in cwlis (Col. i). Spes enim
CAPUT Ln. bonorum futurorum non est modo carnalibus perspi-
,De eo quod sancli filii lucis vocantur. cua oculis, sed adhuc reposita est nobis in ccelis.
Joannes apostolus ait: Annuntiamus vobis quoniam * De qua spe idem Apostolus ait: Quod oculus non
Deusluxest, et tenebrmin eononsunt ullm (1Joan. i). vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis
ascendil,
Merito ergo qui filii Dei sunt, filii lucis ab Apostolo o qumprmparavil Peus diligenlibus se (I Cor.
n). Nam
vocantur, ubi ait: Omnes enim vos filii lucis estis, et
t et spes omnium electorum vita seterna est, quoe in
filii diei: noneslis noctis, nequetenebrarum (I Thess. ' cceloadhuc in Christo nobis repositaest: Sed cum
v). Sicut enim dicuntur filii dilectionis velfiliipacis> Christus apparuerit vita vestra, tun_cet nos apnatebi-
habentes iusedilectionemetpacem,iladicunturettilii ii mus cum illo in gloria (Col.<m). Nam et alibi idein
PATROL.CII. 21
651 SMARAGDiABBATIS 632
Apostolus ait: Ipse auleih Dominus nosief Jesus jAmus. Diiit senex: Et euhv dormitis, quis provobis
Citristus, et Deus Pater qui dilexii hos, et dedit nobis orat? Et non inveriefunt quid ad haecresponderent
consoialionem mternam, et spem boham in gratia ei. Etdixitsenex : Ignoscite fflihi, fralres,-quia ecce
(II Thess. n). Ideodicitur spes bona, quia scriptum non facilis sicut dixistis. Ego aiiteffi osterido"vobis
est: Sperantes autem in Pomino, non deficient omni quia opefans manibus meis, sirie intefmissione oro.
bono (Psal. xxxm). Dicitur et spes misericordiee : Sedeo eniffi juvante' Deo irifundens mihi paucas
Quia sperantes in Pomino, misericordia circumdabit paliiitilas, et facio ex eis plectam, et dico : Miserere
(Psal. xxxi); dicitur a Petro spes viva (I Petr. n), mei, Peus, secundum tnagnam misericordiamtuam.
quia vitanv.nobis promillit seternam. Nani secundum Et secundurh mullitudinem misefalionuih luafum
qualitatem suoedonalionis, et additamenturo recipit dele iniquitatem meam (Psal. L). Et dicit eis : Oratio
nominis. Poteslautem raulto clarius et excellenlius est an non? Et dix-erunl ei: Etiam. Et ille dixit :
hoc inlocospesbona ingratia,ipse qui cum Patre et Quando oerffiansero tota die laborans et oraris,- fa-
Spiritu sancto solus est bonus accipi Dominus Jesus cio plus ffiihiis sexdecim iiumffios,-et pOrioex eis ad
Christus de quo Psahnista canit: Spes tnea Pomi- ostium duos, et fesiduos riianduco. Et qui acceperit
nus, a juventitte mea (Psal. LXX).[Isid. lib. n Sent. illosduos denarios, orat pxo me tempofe quo ego man-
cap. &.] MetuendumValde esf ut neque per spem B ' ducovel dorinio: atque ita per graliaffl Dei iropletur
veniae, quam promittit Deus, perseveranter pecce- in me quod scriplum est : Sine ihtermissiohe otate
nviis, neque quia jusle peccata distringit, veniam (I Thess. v).
desperenvus, sed ulroque periculo eviiato, et a CAPUT LV.
malo deelinemus, et de pietate Dei venianv spere- Ui simus simplices, sicut filii Pei.
mus. Dle est sine quereia qui, quantiim ffagilitas pep-
CAPUT LIV. ffiittit humana, vitam studet dueere sine Culpa.
Ut sine interinissioneoretur. Quefelaffl eriirivcontra Deum vel pfoximum coffi-
Sine intermissione orare duobus vnoclismihi vi- missa suscitat culpa. Ergo ille vivit sine qiiefela
detur fieri posse; sive cordis inlentione, seu opere qui rion dUcitvitam viliis sordidSlaffi, riec cofflmit-
misericordiae.Cordis enim intentione orat, qui desi- lit culpam, unde illi juste inferatuf querela. El sir^
derio supernae conlemplationis afflatus, in amore plices sitis, dicit Apostolus, sicut ftiii Pei (Phil. 11).
creatoris sui totus est dedifus. Ipsa eninv amoris Deus enim simplex natura est. Qui ergo jam filii
Dei continualio, sine intermissione est oratio. Fit Dei surit per adoptioriem, et esse cupiunt per imita-
et sine ihlermissione Oratio',quaridd thesaurus elee- tionem, hecesse est ut sint simpiices,sicut columbm
"
mosynaruffi thesaurizatur in coelo,Dohvinodicente: Scriptura esl enim : Siniplicitasjustorum
(Mallli. ____).
Thesaurizale vobis thesaufos in cwlo (Mdlth. vi). diriget eos (Prov. xi). [Greg., lib. xn MoraL, c. 19;]
Pro ihesaurizanle enim in coelo (sivO ille ambulet, Nilvilenim simplici cOrde felicius : quia qui inno-
seu sedeat, cbmedat, bibat, loquatur, taceat, dor- centiam erga ailios exhibet, nihil est qhod pati ab
miat) semper thesaurus ejus qui in cohspectu Do- aliis formidet. Habet envffiqtiasi afeeffi quamdam
mini est reconditus sine interrivissione orat ad Do- fortitudinis, simplicitaterii suaffi, hec suspectus est
minum. Unde et ipse Domiriusait: Absconditeelee- pati, quod se feeisse non meffiinit. Immaculati,
mosynam in sinu pauperis, el ipsa orabit pro vobisad sine reprehensione(Phil. u). Ornatissiffioset hone-
Dbminum(Eccl. xxix; Luc. xi). Ofat et itle (ut qui- stissimos Dei filiosdocet et cupit esse Paulus : ma-
dam Volunl) sine intermissione; qui qualenvse pri- culatus est eriiffi qui peecat. Maeula autefn est ip-
nvumexhibet in oratione, talem se postmoduro in sum sceius peccati, quod OperaforeinsUufficomma-
ea conservare studet, sicut et de Anna factum legi- culat atque contaffiinat.Filii autenvDei immaculatJ,
tur orante, quse in ipso compunctionis affectu quo adjuvante Deo, et sine reprehensione viyere pos-
oravit, permaiisit, usque dum adepla est a Domino sunt, si reprehensionibus opera digna non agunt,
Deo suo quod postulavit (/ Reg. i). Dicebant de ab- j. ; quamvis a malevolis reprehendantur. Beati enini irh-
bate Arsenio quia vespere sabbati, Iucescente Do- maculali in via, qui atnbulanl in lege Poniini (Psal.
minica, relinquebat post se solem, el exlendebat cxvm). Dixit sancla Syncletice : Efficiamurpruden-
manus suas ad eoelumofans, donec nvanedie Domi- tcs sicut serpenles,et simplicessicut columbw(Mallh.
nico illustraret ascendens sol facienvejus, et sic re- x), ut aslule intelligarous laqueos ejus. Naffi pru-
sidebat.Venerunt aliquando ad abbatera Luciurivnvo- dentes fieri sicut serpentes dictum esl, ut non iguo-
iiachi quidam, qui dicebantur Eulbicse, hoc estoran- remus impetus diaboll et arles ejus. Eteninvsimile
tes, et interrogavit eos senexdicehs : Quod estopus aliquid, ex alio sinvili scelere superatur. Nam et
manuufflVeslrafum? Et illidixerunt: Nos noricontin- simplicitas columbae denvonslrat puritatem actio-
gimusaliquodopus manuum: sed, sicutdicit Aposto- nis.
lus : Sihe iniermissioheordntes (I Tltess. v). Et dicit CAPUT LVL
eis senex : Et hon manducatis ? IUiautem dixerunt: Ut omnia sine murmuratione faciatnus
Etiaiu manducamus. Et dixit eis : Quando ergo co- Qui enim cohtfa Ddminivel prasceptoris sui mur-
meditis, quis pro vobis orat? Et iterum mterrogavit muratproecepta, hsesitat sine dubio laborissui reci-
eos, dicens: Non dormitis? Et illi dixeruut: Dormi- pere prsemia. Omnesenim qui contra Dommum et
655 DIADEMAMONACHORUM. 654,
Habemus circumcisionem : sed Nos
Moysende filiis Israel in eremo murmuraverunt, A circumcisi, vel,
in ipsa eremo a venenatis serpentium morsibus pe- sumus,inquit,cii'cumcisio, idest,nos sumus mundilia
rierunt, et in repromissionis terra haereditatera in- et justitia circumcisionisspiritualis, habendojustitiam
ter ffatres rion recepefunt (Num. xiv et xxi). Quis- et mundiliam spiritualem. In lege enim et prophelis
quis nostrum ergo haereditatem inter electos Dei, dupliciter circumcidi jubemur, carne videlicet et
velut intef fratfes, ih terra vivenlium habere desi- corde. Carne, ubi ait: Gircumcidimini carnem prm-
defat, necesse est ut sine murmurationibus in in- putii vestri (Gen. xvn, Peut. x); Corde, ubi dicit:
stanti saeculovivat. Tanto enim magis quisque de Circumcidite prmputia cordium vestrorum (Jer. iv).
prsesenti mUririuratoperalione, quanto amplius de- Nosvero tune carne circumcidiraur, si a nobis car-
sperat laboris sui seternarii recipere retributionem. naUa vitia abscindimus, id est, adulteria, fornica-
Nam qui de spe retribulionis non dubitat, in operi- tiones, immunditiam, crapulam, ehrietates, et cae*
bus duris positus, cohtra eruditorem suum Domi- tera his similla, quaeper carnis operantur concupi-
num minime murmurat. Filius enim qui eruditur a scentiam. Corde circumcidimur, si a nobis spiritua-
patre, ut hsereditatem accipiat oeternam, murmu- lia vitia abscindimus, id est, superbiam, jactantiam,
rare nOn debet, sed potius de palris eruditione iram, rixam, odium, vel invidiam, et similia. Horum
gaiidere. Perversa mens quando per increpalionem B ergo omniuta abjectio vitiorum, et bonarum assum-
cOrripitur, aut per prsedicalionisdulcedinem adbona plio virtutum, faciunt hominem justum. Et hsecju-
sUadetur, de correptione fit deterior, et inde in mur- stitia circumcisioniS; qua justi homines efliciuntur,
murationis iniquitate succenditur, unde debuit ab a Paulo circumcisio vocatur. Qui. spiritu Peo servi-
iniquitate compesci. Quisquis pro peccato percuti- mus (Phil. iu), inquit: Peus enim spirilus esl (Joan.
lur, nisi murmurando renilatur, eo ipso jam justus iv). Et sicut qui adorant Deunv, in spiritu et veri-
fesse inchoat, quo ferientis justitiam non aecusat. tale oporlet adorare, ita et qui servit Deo, in spiritu
Hinc et Paulus ait: Neque murmuraveritis, sicut et veritate oportet ei servire. Et gloriamur in Chri-
quidam eorum murmuraverunt, et a serpentibus pe- sto Jesu. Ac si diceret : Nos qui spiritu Deo servi-
rieruht (I Cor. x; Num. xxi). Narrat quippe liber mus, non carnaliter in carnis circumcisione, sed spi-
Numerorum quod perlsesus in eremo populus Israel ritualiter inChristo Jesu gloriamur, a quo et fideivirtu-
itineris longi ac laboris; raurmuraverit, ideoque tem accepimus, per quara in eo gloriamur. Namquod
Dominus miserit iri illum ignitos serpentes. Plagse Dominus die octavo est circumcisus, et post tricesi-
igitur serpentum ignitorum venena sunt vitiorum musn tertiura circunvcisionis diem, ad templum est
quee animam quam tangunt spiriluali morte peri- delatus (Luc. n), ut hostia pro eo offerretur, et san-
munt. Et bene murraurans eontra Dominum popu- C ctus Domini vocaretur, mystice significat quia nemo,
lus sCrpentum morsibus sternebatur, ut ex ordine nisi circumcisus viliis, dignus sit Dominicis praesen-
flagelh exterioris agnosceret quanlam intus perrii- tari conspectibus; nemo nisi mortalitatis nexibus
ciem murmuraudo pateretur. Dixit abbas Joseph absolutus, supernie ciyitatis gaudia poterit subire
quod tres sunt ordines honorabiles in conspectti perfectus. Nam et ad hanc carnalium et spiritua-
Donvini: primus quando hofflo infirmatur, et adji- lium viliorum circumcisionem faciendam, nos Jaco-
ciuntur ei tenlationes, et cum gratiarum actione hus apostolus hortatur dicens: Abjicientes omnem
suscipit eas; secundus autem, quando aliquis om- immundiliam, et abundanliam matitim, in mansue-
nia opera sua facit munda coram Domino, et nihil tudine suscipile insitum verbum(Jacob. i). Primo cor-
ih iis quserit humanum; tertius vero, quando ali- pus el mentem a viliis jubet circumcidi, ut digni
quis sedet in subjeclione, et prseceptis spiritualibus existere possimus qui verbum salutis percipiamus.
sine murmuratione obedit, et omnibus propriis re- Onvnem quippe immunditiam et carnis et animae
nuntiat voluntalibus. nuncupat: malilianvvero, tantunv ad interioris ho-
CAPUT LYII. minis pravitalem pertinere designat. At hanc nos
Pe circumcisibnevilibrum. vitiorum circumcisionem facere, Petrus apostplus
De hoc capilulo sic Paulus ait: Nos enim sumus adrapnet dicens : Charissimi, obsecro vos lanquam
circutncisib, qui spiritu Peb servimus, et gloriamur advenas et peregrinos, abslinere vos a carnalibus desi-
inChristo Jesu (Pltil, ni). Ac si diceret carnaliter deriis (I Pelr. n). Aperte autemnos docet a carnaH-
circumcisis : Yos estis circumcisio pellis praepntii bus abstinere desideriis, quia adversus nostrara sem
vestri, nos circumcisio cordis et corporis nostri. per militant animam : et dum concupiscentiis blan-
Vosbonam Dei a vobis ampulalis creaturam, nos a dientibtis caro enerviter subjugatur, vitiorum exer-
npbis vilia circumcidimus spiritualiter et peccata. citus firraiter adversus animam armatur. Dixit
Unde et ncs sumus circumcisie, qui spiritu servi- abbas Ammonas quod quatuordecim annos steterit
mus Deo, non vos qui raaculam circumcisionis in- in Scythi, deprecans Deum nocte ac die, ut donaret
ducilis corpori vestro. Quod autem dicit, Nos sutnus ei virtutem superandi carnem.
circumcisio,qui spiritu senimus Peo, tale est, qtiasi CAPUT LVHI.
diceret.: Nos sumus spiritualis circumcisionis justi- Pe fructu justilim.
tia,"quiajustitia spirituales effecti, spiritualiter no- «acobus apostolus ait : Fructus auletn juslitica
stro servimus Auctori. Non enim dixit: Nos sunvus in pace seminatur facientibus pacem (Jacob. m).
655 SMARAGDIABBATIS 656
Omne quod in hac vita agirivussemen est futurse re- Airacundia,
i non laesusmeminit, non videns pulchram
tributionis. Ipsa autem retributio fructus est ope- mulierem delectatur, non aliud cogitat et aliud lo-
rum proesentium, Apostolo testante qui ait: Quw quitur : sic et vos nisi talem habuerilis innocentiam
enim seminaverit homo, hwcel melel. Et qui seminat et animi puritatem, regnum ccelorum non poterilis
in carne, de carne metet corruptionetn. Qui autem in intrare. Qua enini ratione ad innocentiam infantise
spiritu, de spiritu metet vitam mternam (Galat. vi). pervenire possimus, Petrus apostolusexponit dicens:
Et ideo recte dicitur quia fructus justitiae in pace Peponenles igitut bmnem maliliam, et omnem do
semiuatur facientibus pacem. Fructus enim justitiae lutn, et simulationes, et invidias, et omnes detra-
vita aeterna est, quaeoperibus justitiae retribuitur ; cliones, sicut modo geniti infantes rationabiles el sine
quia qui inquirunt pacenv sequuntur eam. Ipsa pace dolo lac concupiscite,ut in eo crescalis in salutem
cui student, quasi optima semente, terranv sui cor- (I Petr. n). Ac si diceret: Quia jam renati estis per
dis aspergunt, quo per quotidianum bonaeoperalio- aquam baptismatis, et per Spiritus sancti gratiam
nis crementum ad frucluin valeant vitoepervenire filii Dei facti eslis per baptisma, estote modo per
cceleslis. De quo alibi scriptum est: Qui seminant studium bonae conversationis, quales sunt infantes
in lacrymis, in gaudio metent (Psal. cxxv). Hinc et per naturam innoxiaeaetatis : id est, non habentes
Paulus ait: Repleti fruclu per Jesum Christum, in B malitiam, non dolunv, non simulationes, non detra-
gloriatn el laudem Pei (Pltil. v). Hunc autem fru- ctiones (Ephes. iv); et ut omnis amaritudo, et furor,
ctum justilise in epistola ad Galatas fructum Spiri- et ira, et indignatio, et clamor et blasphemia tolla-
tus nominavit dicens : Fruclus autem Spiritus est, tur a vobis cum omni malilia. Et hoc modo ad in-
charitas, gaudium, pax, patienlia, longanimitas, bo- fantiam innocentioerevertenles, quasi lac maternum,
nitas, benignilas,mansuetudo, fides, modestia, conli- desiderate in vobis sanctarum Scripturarum reci-
nenlia, caslitas (Galat. v). Quo multiplici fructu vult pere verbum; ut in eo crescenles, ad eum panem
nos in die Christi Jesu Csse repletos, in gloriam et proficiscamini comedendum, qui de cwlo descendit,
laudem Dei; quia de omnibus bonis quae ab ipsOac- et dedit vitam tnundo (Joan. vi). Paulus aulenvde se
cepimus, non nobis, sed ipsi gloriam et laudenv re- et sequacibus suis ait: Facli sumus parvuli, in me-
ferre debemus cum Psalmista dicentes : Non nobis, dio veslrum, lanquam si nutrix foveat filios suos
Potnine, non nobis, sed nomini luo da gloriam (PsaL (I Thess. n). Sciebat enim illud evangelicum a Do-
cxm). Venerunt aliquando duo fratres ad quemdam mino dictum : Quicunque humiliaverit se, sicut par-
senenv.Consueludoaulem erat senis non manducare vulus iste, hic est major in regno cwlorum (Mallh.
quolidie. Qui cunv vidisset fratres, gaudens suscepit XVIII).Ideo se humiliabat in medio discipulorum
eos, et dixit: Jejunium suam mercedem habet. lle- C suorunv, ut et illis exemplum praeberet humiliiatis,
rum, qui manducat propter cbaritatem, duomandata et sibimet praemium acquireret humiliationis. Vi-
implet, quoniam voluntatem propriam derelinquit, dendum tamen quomodo hoc in loco laudabililer di-
et mandatuni implet, reficiens fratres. Dixit quidam cat, facti sutnus parvuli, cum alio Iocodicat: utinam
Patrum : Nisi prius odio habueris vitia, non poteris non ejftciamurparvuli (I Cor. xiv); quomodo volun-
diligere. Nisi ergo oderis peccatum, ncra facies ju- tarie facti sunt parvuli nolentes esse parvuli. Sed
stitiam. Scriplum est: Peclina a malo, et fac bonum quales nos parvulos cupiat esse Paulus, ipse expo-
(Psal. xxxui). Verumtamen in oranibus his proposi- nens ait : Malilia parvuli eslote (I Cor. xiv). Et
tunv animi ubique requiritur. Adanveninv in para- quales nos esse parvulos non cupiat ipse subdendo
diso consistens praevaricatus est mandatum Dei, Job mahifestat, dicens : Ulinam non efficiamurparvuli,
autem in slercore sedens, custodivit. Unde constat fluctuanles, et non circumferamur omni vento do-
quod propositum bonura quaerit Deus ab homine, et clrinw (Ephes. iv). Ergo bene duobus modis efficimur
ut semper timcat eum. parvuli, id est, habendo et non habendo. Habendo
CAPUT LIX. humilitatem, puritatem et innocentiam ; non ha-
Ut ad innocentiam revertamur infanlim. bendo malitiam, dolum et invidiam. Aposloli autem
Dominus in Evangelio ait: Amen dico vobis, nisi parvuli facti sunt non habendo maliliam, dolum et
conversifuerilis, el efficiaminisicut parvuli, non in- invidiam; facti sunt niagni, habendo humilitatem,
trabilis in regnum cwlorum (Matllt. xvm). Hoc non puritatem et innocentiam, insuper et habendo uber-
solum apostolis praecepit Dominus, sed et omnibus tatem doctrinae, de qua lanquanv nutrix, Paulus
in se credenlihus qui cupiunt in regnum intrare coe- suos fovebat filios , quibus et dicebal : Tanquam
lorum. Non ergo nobis proecipitur ut aetatemhabea- parvulis in Chrislo, lac vobis polutn dedi, non escam
mus parvulorum, sed ut conversationem teneamus (I Cor. in).
innocentiae, et quod illi per annos possident infan CAPUT LX.
tiat, nos possideamus per puritatem innocentiae, ul Pe eo quodjusti lapides vtvivocantur.
malitia, non sapientia parvuli simus. Hinc iterum Petrus in Epistola sua ait: Etipsi tanquam lapides
ipse Dominus ait: Quicunqueergo humiliaveritse si- vivi superwdificatninidomos spiriiuales (I Pelr. n).
cut parvulus iste, hic est major in regno cwlorum Superaedificari illds dicit, quia sine DonvinoJesu
(Malth. XVIII).Quasi diceret: Sicut iste parvulusi Chrislo, lapide scilicet vivo, nulla sedificaliospiri-
(cujus vobis exemplum tribuo) non perseverat int tualis stare potest. Fundamentutn enhn alittd nemo
 687 DIADEMAMONACHORUM. 658
illum (1 Cor. m). Cujus - A coronam. Duplex est enim genus tentalionis, unum
parti-
potest ponere, prwter
cipatione fideles lapides vivi efflciuntur, qui perr quod decipit, alterum quod probat. Secundum hoc
infidelitatem lapides mortui fuerant, duri scilicett quod decipit, scriptum est: Nemo, cum tenlatur, di-
et insensibiles, quibus merito diceretur : Auferam aj cat quod a Deo tentatur. Deus enim neminem tentat
vobiscorlapideum, etdabovobis cor carneum (Ezech, (Jacob. i). Secundum illud quod probat. Deus tentavit
Abrahain (Gen. xxn). De qua tentatione el Pfophela
xxxvi),docibilescilicet ad evangelicanv recipiendami>
doctrinam, ut tanquam lapides vivi ad spirituale postulans Dominumdicit. Proba me, Pomine,et tenta
sedificium aptentur, qui per discrelionem eruditii me (Psal. xxv). Scriptum est et alibi : Vasa figult
doctoris, amputalis aclibus et cogitationibus super- probat fornax, homines autem juslos lentalio tribula-
fluis, velut ictu quadrantur securis. Lapis elenimi tionis (Eccl. vn). [Greg., Homil. in Evang., I. h,
quadrus-in quodcunque latus versus fuerlt, aeque u Iwm. 16.] Tribus enim modis lentalio agitur : Sug-
slat [Greg., lib. n super Ezech., hom. 21]. Justuss gestione, delectatione, consensu. Suggestione lvo-
vero qui in prosperitatibusnon elevatur, adversitati- stis, delectatione autenv vel etiam consensu nostrse
bus non frangilur, vituperationibus non dejicitur,; fragililalis. Quod si lvoste suggerente delectari aut
suasionibus ad malum non trahitur, lapis quadruss consenlire peccato nolumus, tentatio ipsa nobis ad
est. Sicut enim ordine lapides in pariete porlanlur,, J} \ victoriam provenit, qua coronam vitaemereamur ac-
alii ab aliis; ita portantur fidelesa proecedentibusini cipere. Tentalus est Job multipliciter, sed quia nec
Ecclesia justis. Porlant et ipsi per doctrinam et to- possessiones, nec salutem corporis, divino amori
lerantiam sequentes, et hocordine alii ab aliis por- praeposuerat, lentari quidem suggestione hostili po-
tantur justi usque ad ultimum justura. Qui cum ai tuit, sed consenlire vel saltem delectari peccato,
pfioribus portetur, quem portare debeat, ipse nonl nullatenus valebat. Dixit abbas Antonius abbati Pa-
habebit sequentem. Qui autem omne aedificiumpor- stori : Hoc est magnum opus hominis, ut culpam
tat, et ipse a nemine portatur, Dominus est Chri- suam super seipsum unusquisque ponat corani Do-
stus. Unde et lapis a propheta preliosus vocatur, ini mino, et exspectet tentationem usque ad ultimum
fundamento fundalus (Isa. xxvm). Ilem vivos lapi- vitae suaetempus. Dicebat quidam senex : Quando
des Apostolus appellat electos, ut conalum insinuett tentamur, tunc magis humiliamur. Quoniam Deus
bonae actionis eorum. Mortui nanvque, id est mate- sciens infirmitalem noslram, protegit nos; si autem
riales lapides, ubicunque a slructore positi fuerint, , gloriamur, aufert a nobis protectionem suam, et pe-
insensibiliter manent, aut etiam lapsi decidunt. Noni rimus. Narraverunt de quodam sene quia sedeus in
ergo nos bealus Petrus lalium lapidum insensibilita- cella, et sustinens lentaliones, videbat dsemonesma-
tem vult iroitari, sed tanquam lapides vivos funda-'- C nifeste et contemncbat eos. Cum autenv diabolus se
mento Christi superaedificari; ut videlicet juvante; videret vinci a sene, venit, et ostendens se ei, dixit:
nos gratia Dei, sobrie etjuste et pie vivamusin hoc; Ego sum Chrislus. Yidens autem euni senex, clausit
swculo (Tit. n). Tanquam lapis ergo vivus sedifica- oculos suos. Et dixit ei diabolus: Ego sum Christus,
tur a Christo in domo ejus, quicunque, donante ett quare clausisti oculos tuos? Et respondens senex,
adjuvante ipso, bonis indefessus insistere curat ope- dixit ei : Ego Christum hic nolo videre, sed in illa
ribus. In templo ergo vivo et sancto non possunl la- vita. Audiens hsec diabolus, non comparuit.
pides poni, nisi vivi et sancti. Ergo omni Iabore ni- CAPUT LXII.
tendum est ut simus illi lapides de quibus scriptumi De cognitioneDomini nostri Jesu Christi
est : Lapides vivi volvuntur super terram (Zach. ix,, Petrus apostolus ait : Gratia vobiset pax adim-
juxta LXX) , et cura fuerimus vivi Iapides, et ex pleatur in cognitione Domini noslri Jesu Christi,
omni parle dolati, sedificemurin templum : et simus; quomodoomnia nobis divinw virtutis suw ad vilam et
eum apostolis et prophelis habitaculum Pei san- pietatem donata sunt per cognitionem ejus qui voca-
ctum, spiriiuale, non manufactum (Heb. ix). vit nos propria gloria et virlute (II Petr. n). Ac si di-
CAPUT LXI. ceret : Adimpleatur vobis gratia in eo, ul Dominum
Pe sufferentia tenlalionum. nostrum Jesum Christum perfecte cognoscatis. Et
Beatus vir (ait Jacobus apostolus) qui suffert ten- hoc quoque adhuc per eum cognoscatis, quomodo
tationem, quoniam cum probalus fueril, accipiet co- omnia nobis divinavvirtutis susedonata sunt per ejus
ronam vitm, quam repromisil Peus diligentibus se gratiam, quae ad vitam obtinendam et pietatem con-
(Jacob. i). Huic simile est illud in Apocalypsi. Eslo servandam sufficiant. Quia quanto quis perfectius
fidelis usque ad morlein, et dabo tibi coronam vitm, Dominum cognoscit, tanto altius promissorum ejus
quamrepromisit,inquit, Deusdiligentibusse (Apoc.n). magnitudinem sentit. Hinc et Paulus ait: Ad agno-
Aperte admonens quia tanto amplius gaudere in ten- scendum illum et virtulem resurrectionis ejus (Phi-
talionibus oportet, quanto certius claret Deum iisi lip. m). Cognitio enim mysterii incarnationis ejus,
quos diligit majus ssepe tentationum pondus impo- passionis et resurreclionis, perfectio vitse est et
nere, ut scilicet per tentationum exercitium proben- thesaurus sapientiae. Per cognitionem enim Domini
tur in fide perfecti. Cum autem probati fuerint vera- et Salvatoris nostri Jesu Christi omnia divinitatis
citer esse fideles, hoc est, perfecti et integri in nullo ejus mysteria quibus salvamur, agnoscimus.
Tripli-
deficientes, jure accipient proroissam seternse vilse citer enim ad agnitionem Christi venire, Seriptura
 gg9 SMARAGDJABBATIS 680
teste, didicimus. Primum ut credanms eum Filium A j CAPUT LXIV:
esse Dei Patris omnipotentis, et cum Patre et Spi- U.t ambulemus digne Peo, et impteamur agmtipne
ritu saucto unum esse Deum in Trinitale. Secundo, voluntatis ejus.
ut diligamus eum ex toto corde, tota anima, lota vir- Post acceplam sacri baptismatis undam, et per
tute (Matth. XXXII),quia ut Joannes ait: Omnis qui manus impositionera episcopi siisceptam Spiritus
diligit, ex Peo natus est, et cocjtwscilDeutn. Qui sancli gratiam, potissiroum est homini impleri co-
non diligit, non novit eum (I Joan. iv). Tertio , si gnilione volunlatis Pei (Celoss. i), ut ea quae sunt vo-
Jnandata ejus servamus, eodem Joanne teste qui lunlalis Dei faciat, et in omnibus secundum volun-
ait : Qui dicit nosse Peum, el mandata cjus non taiem ejus vivat. Quia quantum quisque voluntalis
cuslodit mendax esl (I Joan. u). In hoc enim sci- Dei habuerit cognitionem, lantum el majeslalis ejus
mus quoniam cognovimus eum, si mandata ejus habebit timorem, et cordis erga eum tenebit dile-
observamus, et virlutem resurrectionis ejus. Agno- clionem, et in tantum digne Deo poleril ambulare,
scimus enim virlulem resurrectionis Christi, quando et in tantunv illi pla.cere, et in omni oppre bono fru-
credimus quod Deus suscilavil eum, et nos cum illo ciificare. Ille ergo digne Deo ambulat, qui fidem
suscitavil per virtulem suam (I Cor. vi), et a dam- quam in baptisraale per Domini accepit gratiam,
nalione nvortis eripuit, et ereptos in hsereditate g1 quotidie operibus bonis accumulat, qui membra sua
seterna, ut filios, ad Patris dexteram collocavit. quee sunl super lerram mortiftcal, ut Deo spiriluali-
Oclava enim die Dominus a mortuis resurgens, ler vivat, el ei cui sp probavit, juste et pie vivendo
omnia placenles (Ibid.). Nemo
exemplum nobis futureeresurrectioniset mysterium placeat. Deo per
ostendit novse conversationis. ergo Deo placere, et ad veram potest beatitudinem
CAPUT LXHI. pervenire, nisi per mortifieationeffl vitiorum et as-
sumptionem virtutum, per fidem rectain et opera-
De clarificatione Dotnini noslri Jpsu Cltristi in tionem sanctam. Et nOque in hoc soeculosine his
'sanclis. duabus rebus (si taffien operandi adfuerit tempus)
De Domino Jesu Chrislo sic Paulus apostolus.dl- quisquam sanctilicalionis consequitur graliam, (ne-
cit: Gum venerit ghrificqri in sqnclis suis (II Thess. que in Muro vilam possidebit seternam : In omni
i), ille qui in gloria naturaliter sua seraper glorio- opere bono fructificantes (Ibid.). IHe bene in omni
sus, semperque manet glorificatus, in judicio (eum opere bono fructificat, qui accepto in corde verbj
venerit judicare vivos et mortuos, et saeculum per semine, ut terra bona et optima, aliud trigesimum.
ignem) glorificabit sanctos suos, ipse cum illis glo- aliud sexagesimum, aliud vero cenlesimum fructuni
riosus, et glorificatus apparens, a claritate poten- |C affert in patienlia (Luc. vm). Et notandum quod ta-
tise suse clarificans illos : sicut et idem Patri Domi- cite lioc in loco eorum desidiosas corripit raentes ,
nus ait : Et ciaritatem quam dedisti mihi, dedi eis qui in melius non crescunt, nec bonum operantes
(Joan. xvn). Et alibi: Fwlgebunt (inquit) justi sicut in virlutibus profieiunt, sed tanturo sibi sufficere
sol, in regno Palris mei (Matth. xm). Qua gloriosa credunt, vel quia non operantur malum, vel quia
et perpetua gloria glorificali, in judieio cum Christo reiiquerunt corpore mundum : nescientes quod per
apparebupl elecli. Veniet ergo, veniet in judicio ap- exercitia sapienlise , et meditationem sanctarum
parere itvsanctis suis glorificatus, qui iniquis appa- Scripturarum, et per virtutem bonorum operum,
"ruit in passione sua despectus. Et qui ante Pilatum riovus quolidie crescens et placens Deo eflicitiir
et pontifices Judaeofum in prinvo adventu apparuit homo. Dixit abbas Pastor : Quia sicut funvo expel-
humilis et pusillus, in secundo gloriosus, magnus et luntur apes ut tollatur dulcedo operum earum, ita
excelsus apparebit Deus, et admirabilis fieri iu om- et corporalis requies timorem Domini expellit ab
nibus qui crediderunt. Ipse enim Dominus noster aninva et aufert ab ea omne opus bonum. Dixit iter
Jesus Christus, qui semper admirabilis est in sua rum ipse: Abominalio est omnis corporalis requies.
divinitate, factus est et nobis admirabilis in sua hu- CAPUT LXV
manitate : admirabilis in conceptione, admirabilis "1 De eo quod non omnibus placere debetnushominibus.
in nativilale, admirabilis in resurrectione, admira- Hinc Paulus ail: Si adhuc hominibus placere vel-
bilis el in ascensione, Ipse adhuc et rairabilis appa- letn, Chrisli senus non essem (Gal, i). Id est, si Ju-
rebit in omnibus, qui (ut credendum esl) credide- daeis carnaliter iri observatione legis vel praye viven-
runt, in ulliroi judicii revelatione, ut ab illo mira- tibus Christianis in pravitate eorum consensissem,
Mli nvirabiles facli, viyant cum illo in aelernum glo- Christi servus non esseffi. Cui sententise contraria
riflcali. Ipse est eniffi niirabilis Deus, de quo et minime est illa, ubi ait: Sine bffensibtteestble Judmis
Isaias ait: Et vocabitur.nomehejus admirabilis, con- et gentibus et Ecclesim Dei, sicut et ego per mnniq
sitiarius, Deus fortis, elcl (Isa, ix). Et David : Mira- arhnibus placea (I Cor, x). Nanvcur onvnibus place-
bilis (inquit) Deusin sahcfis suis (Psal. LXVII).Cujus ret, ipse exponendo subjungens , ait: iVpii quwrens
gloriam resurrectionis viderunt et crediderunt po- quod tnihi utile est, sed quod muitis, ut salvi fiant
puli Chrisliani, et in judicio gloriam majestatis ejus (Ibid.). Qui enim omnium utilifatem et saliilenvquser
soli videbunt electi. rebat, omnibus non inconvenienter se placere diee->
bat. Hoc apostoiicum boni monachi tenentes exeia-
 m DIADEMAMONAGHORUM. 662
plum, non suse tantum utilitati debent esse contenti iA ptum quamvis historjaliter sit tenendum, spiritualiter
congruentia quserere, sed magis queeconveniunt pro- tamen semper a nobis est compIen.dum.Spiritualiler
ximis , non qua3sua sunt singuli consideranlcs, sed1 aulem templum nostrum interior honvo noster est;
quse aliorum. Qui tantummodo quw sua sunt (Phil. n), Altare, fides nostraest; munus, prophetia, doetrina,,
id est, quoesibi soli necessaria sunt, considerat, et; oratio, hymnus et psalmus est. Quia si prsesens fuerit
de fraterna salute vel de ejus temporali utilitatenon L frater qui aliquid habet adversum nos, poterimus
curat, sine dubio a charilatis tramite, in quo omnis; eum non simulato, sed sincero animo Ienire, atque
animarum salus consistit, declinat. Qui vero de suaL ad graliani veniam ppstulando, revocare: si tamen
ac proximorum utilitate atque saiute sollicitus, quid- hoc coram Deo jvon pigro molu corporis, sed celer-
quid valet ulilitatis, quasi sibi superioribus fratribus i rimo dilectionis affectu fecerinjus.. De hoc capifulo
impendere satagit; sibimetipsi per hanc humilitatis; sic et apostolus Paulus ait: Supportctnlesinvicetn in
obedientiam vitae coelestisgaudia ampliora conquirit. charilate, et donanles vobismetipsis, si quis adversus
Placet ergo Paulus hominibus et non placet: quiaL aliquem habet querelam, sicut et Dominus donavit no-
omnibus bene, juste el recte vivenlibus, in omnibusi bis (Cot. m). Hortatur autem nos Apostolus ut simus
suis conversationibus, verbis, placet, et actibus ; supportantes invicem, id est, ut mores, actus et
cunctis autem prave et male viventibus contradictor B 3 sernvones nostros patienter pro Christo', et omnia
existens, nec verbis placet, nec moribus. Sunt et- onera nostra portemus invicem pro amore fraterno:
enim in hacChristi lalissima alqnemagnittca Ecclesia quia qui fratrepv sicut senietipsum diligit, patienter
quae est per nvundi quadratum clima tensa, duo ho- pro illo omnia portat et sustinet, Churitas enim, se-
minum genera, bene volentium scilicet alque male cundum Apostolumi, omnia suffert, otnnia suslinet
volentium. Bene yolentibus auteffi in omnibus placet; (I Col. xin). Dotiantes, ait Apostolus, vobismetipsis,
Paulus, male volenlibus vero in emnibus displicet- si quis adversum aliquem habet querelqm (Col. m).
Sicut enim in area mixta sunt grana cuin paleis, ita Habet aliquis adyersus alterum querelam, quando
Ecclesise adhuc degenti in terra mixli sunt boni cum eum quis Iaedit, etiam sine causa. Sicut pt Dominus
malis. De IvaGenim malorum et bonorum mixtura, donavil vobis, ita et vos. Ac si diceret, Sicut et Domi-
sic legihvusin Pauli quam ad Timotheum misit Epi- nus donavit vobis omnia peccata, per sacri baptis-
stola : In magna, inquit, domo non solum sunt vasa nvatis undam, ita et vos non aliqua, sed onvnia de
aurea et argentea, sed et lignea et ficlilia, et quwdani cordibus vestris debetis fratribus donare commissa :
quidem in honorem, qumdam autem in eonlumeliani quia justissimum est apud Deum ut juxta mensuram
(// Tim. n).Permagnam autem magni domini do- pietatis ejus, qua nostra donavit nobis delicta, do-
mum potest designarl Ecclesia Christi, universum Q ( nemus nos fratribus omnia quae in nobis commise-
diffusa per orbem, in qua snnt yasa aurea, hominumt runt peccata; ut libere Deo dicere valeamus, Dimitte
videlieet corda intellectu spirituali repleta, et yelut nobisdebita nostra, sicut et nos dimitlimus debiforibus
auro obryzo variis virtutibus rutilantia. Sunt et ar- nostris (Mqtth. yj) t ac per hoc omnes culpas quse in
geutea, nitore eloquenliae clara, et oflicio praedica- nobis committuntur, parafi simus ignoscere, si nobis
tionis perlucida. Sunt et Jignea, superba scilicet, desideramus ignosci, Nemo cont?'a se teneat non
stulta et insensibilia corda. Sunt et fietilia, fragjHa, remitterido, ne contra illum teneatur, non igno-
quoque et lerrena de terra sumpta, et terrenis acti- scendo. Ait namque Domjnus de servo nequam, qui
bus dedita. Sed aurea et argentea, in hac magnat noluit conservo suo remittere culpam : Iratus domi-
Christi Ecclesia, honore sunt digna : Qui enim, ait-_ nus ejus, tradidil eum tortoribus, quoadusque redderet
Apostolus, bene ministraverint, duplici Iwnore dignil universum debitutn (Mafth. XVIII).Cujus exemplum
habeantur (I Tim. v). Lignea autem et fictilia merito, cavere nos admonet, dicens : Sic et Paler meus cmle-
sunt in contumelia, quia mentem habentes stultam slis faciet pabis : si non remiserilis, unusquisque fratri
atque superbam, Doroini sui justa non custodierunt suo de cordibus vestris (Ibid.). Nec dicas in lingua,
prsecepta. Dixit sancta Syncletice : Quia per discre- Ignosco, et corde differas. Conscientiam enini tuam
tionem oporlet nos aninvas gubernare, et in congre-' D Deus inspicif. Vis ergo ut libi Deus omnia debita
gatione raanentes, npn quae nostra sunt quaerere, dimittat ? Dimitte et lu omnia debitori tuo. Hanc ergo
servire propria^voluntati: sed secundtim fidenv regulam ponis, hoc pacto et placito cum Deo obliga-
' neque
Patri spirifuali obedire. Dixit quidam senex : Nun- lis, cum dieis : Dimitte nobis debita nastra, sicut et
quam desideravi opus quod mihi utije esset, et fratri nos dimittimus debitoribus nospis (Matth, vi). Hinc
meodispendium facere, hujusmodi habens spem, quia e\ alio loco Dominusait: Pimittite et dimittetur vobis,
lucrum fratris nvei opus fructificationis est mihi. date el dabitur vobis (Luc, yi). Interrogatus est se-
CAPUT LXVL nex, Quid est humilitas ? Et ille respondit: Si pec-
Ut nobis muluo culpm dimittamns querelam. canti in te fratri ignoveris, aptequanv apud te pceni-
Dominus in Evangelio ait: Si offers munus tuum tentiam agat, et benefacias iis qui tibi malefaciunt.
ad altare, et recordatus fueris quia frafer tuus habel Dixit abbas Antonius : Quia de proxiino est mprs et
aliquid adversum te , relinque ibi mnnus tuum ante vita. Si enim lucremur fratrem, lucrabimur Deum ;
altare, et vade prius reconciliari fratri tuo, et tunc si autem scandalizemus fratrem, in Christum peeca-
yeniens, offetes munus tuutn (Matth. \). Hoc prsece- mus. Dicebat abbas Hyperitius: Eripe proximam _
663 SMARAGDIABBATIS 664
peccatis, quanta tibi virtus est, sine improperio, quo- A CAPUT LXVIII.
niam convertentes Deus non repellit a se. Verbum Quomodo homo lucrifacial Christum.
autem maliliae et nequiliae non habeas in corde tuo Si quis lnonachus morlificaverit membra sua qum
adversus fratrem tuum, ut possis dicere: Pimitte sunt super terram, et tollens crucem suam secutus
nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debilo- fueril Christum (Coloss. 111;Mallh. xvi), et mortuus
ribus nostris (Matth. vi). De hoc capitulo ct alibi mundo, et tropeeum mortificationis suee Dominicse
scriptum est: Ul sitis sine querela, et simplicessicul passionis aflixeril ligno, ita ut dicere possit cunv
filii Pei (Phil. n). Ille enim sine querela est qui, Paulo: Ego per legem legi mortuus sum, ut Peo
quantum fragililas permittit humana, vitanv studet vivam, Chrislo confixus cruci (Gal. n), iste polerit
ducere sine culpa. Querelara conlra Deunvvel proxi- lucrifacere Chrislum. Chrislus enim et Yeritas, et
mum comraissa suscitat culpa. Ergo ille vivit sine Charitas, et Sapientia, et Juslitia, et Sanctificalio
querela qui non ducit vitam vitiis sordidatam, nec dicitur. Qui enim haecomnia sibi benevivendo acqui-
commiltit culpam unde illi juste inferatur querela. rit, Christum procul dubio lucrifacit, vel certe qui
fralrem suum, qui Christi est membrum, praedicando
XAPUT LXVH.
et bonunvexemplum ostendendo lucratur, Christum
Pe eo quod filii Pei sumus, et hwredes, et hmreditas B J lucrifacit. Beatus enim Augustinus ait: Si quid forte
ejus, illeque noslra.
perversum videris, satage corrigere, et emendare non
Hinc Paulus ait: Quoniam eslis filii Dei, misit Spi- cesses. Fac quidquid potes pro persona quam por-
ritum Filii sui in corda vestra, clamantemAbbaPaler tas. Noli quiescere lucrari Christum, quia lucratus
(Gal. iv). Nunquam enim anderemus dicere, Pater es a Christo. Nam et secundura inlelligentiam hujus
nosler qui es in ccelis,nisi de conscientia spiritus ha- sententise, qui inlelligit sui causa Christum hominem
bitantis in nobis. Ut enim probaremur adoptati esse factum, passum, et mortuum, et a mortuis resurre-
a Deo in filios, Spiritum suum dedit nobis, qui si- xisse, et in coelos ascendisse, et spretis omnibus quoe
gnum Patris ostendat esse in filiis, ut audeamus di- sunt mundi recto cursu eum fueritsecut.us, utipsum
cere : Abba, quod esl Pater, quod Judaeis dicere du- Chrislum apprehendat, a quo est comprehensus, iste
dum non fuerat concessum : Itdque jam non sumus feliciter lucrifacit Christum. Hinc et alibi idenv apo-
tervi, sed filii. Quod si filii, et hwredes per Deum stolus ait : Mihi autem absit gioriari nisi in cruce
(Gal. iv), id est, si filii sumus, consequenter nobis Pomini noslri Jesu Christi, per quem mihi mundus
debetur haereditas Patris; ut quomodo Spiritum Filii crucifixus est et ego mundo (Gal. vi). Non in propria
Dei accipientes, facti sumus filii, ita in libertatem ._ juslitia gloriari debet nvonachus, vel in doctrina ali-
de servitule nvulati, haeredes sinvusDei Palris, co- qua, sed in fide crucis Christi, per quera sibi onvnia
hseredes autem Jesu Christi filii ejus. Nam et alio sperat dimilti peccata. Mutuo ergo sibi mortui esse
loco idem ait Apostolus (Colos.i): Gralias agentes debent, et mundus monacho, et monachus mundo.
Deo Patri qtti dignos nos fecilinparlem sortis sancto- Et nihil cOncupiscere debet monachus eorum quoe
rum in lumine. Pars sortis sanctorum, congregatioi sunt mundi, nec mundus habere debet quod concu-
est adunala, et in una societate juncla, omniunvele- piscat in monacho. Solus ergo polest in cruce Christi
ctorum, sicul et alibi dicit: Vosaulem Pominus tnul- gloriari: qui tollit eam, et sequitur Salvalorem: Qui
tiplicel (I Tltess. m), subaudilur, in numero eleclo- crucifigit carnem snam cum vitiis et concupiscentiis,
rum suorum, ut sitis sancti et immaculati, in gfemio> qui mortuus est mundo, et non contemplatur ea qum
scilicet congregali sanctorum. Fit ergo pars sortis; videnlur, sed qum non videntur et mterna sunt (Mallh.
sanctorum in lumine; et illustratur a lumine, quando> xvr Gal.\; II Cor. vv).
fit in Chrislo, et illustralur a Christo, quia solet ini CAPUT LXIX.
sorte hsereditas significari, sicut scriptum est: Sorte; De eo quod Domini semper a monachis annuntienlur
divisit eis terram in funiculo distributionis (Psal. virtutes.
LXXVH). Dicamus quia sicut omnis electorum popu- 'j) Hinc Petrus apostolus ait: Ut virtuies annuntietis
lus, pars et funiculus haereditalis Domini est, Scri- ejus qui de tenebris vos vocavit in admirabite lumen
ptura dicenle: Pars autetn Pomini populus ejus: suum (I Petr. n). Sicut enim ii qui de jEgyptia ser-
Jacob funiculus hmreditalis ejus (Peul. xxxn). Ita pars5 vitute liberali sunt per Moysen, carmen triumphale
et haereditas sortis sanctorum ipse Dominus est, quii posl transitum maris Rubri, et demersum Pharaonis
dixit ad Aaron : Ego pars et hwreditas lua in medio> exercitum, Domino cantaverunt (Exod. xv); ita et
filiorum lsrael (Num. xvm). Nos aulem cum aposlo- nos oportet post acceptam in baplismo remissionem
lis et omnibus sanctis societatem habentes : Graliass peccatorum, dignas beneflciis coelestibus rependere
agentes Peo Palri, oremus ut dignos nos faciat in par- gratias, et ejus semper annuntiare virtules. Si virtu-
tem sorlis sunctorum in lumine (Coloss.i), idest, utt tes suas omnipotens Deus taceret, nullus agnosceret,
pars et sors et haereditas Donviniesse mereamur, ett ' nullus amaret. Virtutes ergo suas annuntiat, non ut
ipsum Dominum Salvatorem nostrum in sorte ett laudibus suis ipse proficiat, sed ut ii qui hunc in sua
hsereditnte sempiterna feliciter possideamus, et ini laude cognoverunt, ad perpetuam heereditatem per-
'
lumiue, idest in ipso et per ipsum iiluminati, inLI veniant. [Greg., Moral. I. xvm, c. 5.] Idcirco Deus'
ajternum felices permaneamus. laudes suas indicat, ut valeamus eura audientes co
fi65 DIADEMAMONACHORUM. 660
gnoscere, cognoscentes amare, amantes sequi, se- A confusio, sed magna debet fidelibus esse gloriatio.
quentes adipisci, adipiscentes vero ejus visione per- Christus enim, ait Apostolus, factus est nobis justitia
frui. Hinc Propheta ait: Virtulem operum suorum (I Cor. i). Pati ergo pro Christo, pati est pro-
annuntiabit populo suo, ut det iltis hmreditalem gen- pter justitiam. Beati enim (ait Dominus) qui persecu-
tiuni (Psal. cx). Ac si aperte dical: Idcirco fortitu- tionem patiuntur propter justiliam, quoniam ipsorutn
dinem suseoperationis insinuat, ut eam qui audierint, est regnum cwlorum (Malth. v). Confundantur ergo
donis spiritualibus ditescant. In spiritualibus enim illi qui propter justitianv persequuntur electos, quia
donis proficere, est digne in Deo ambulare, et de diei eos cruciatus exspectat aeternus. Non confundan-
in diem in virtutibus sanctis proficere, donec ad vi- tur electi, quibus pro brevibus tribulationibus gau-
sionem Omnipotentis valeat pervenire, ut dicatur dium eelerhum, pariter coelorum tribuetur et re-
cum coeteris sanclis de illo : Ibunt de virtute in vir- gnum. Hinc Petrus ait : Si quid patimini propter
tutem, etvidebiturDeus deorum in Sion (Psal. LXXXIII). justitiam, beali (I Petr.-m). Non solum, inquit, nil
Ille videlicet videbitur a nobis in Sion, id est in spe- vobis nocet, qui bonum facientibus mala irrogat;
culatione superna, qui nos vocavit in suum regnum sed etiam cum vos propter bona quae exsecratur
et gloriam. Vocavit prius per fidem,'postea vero vo- Ivostis insequitur, causam vobis nvajoris beatitu-
cavit per speciem, quando videbimus eum facie ad B dinis prsestat, cum patientiae vestree vires exercet.
faciem, et illam desiderabilem audiemus vocem di- Ipse iterum dicit : Melius est enim bene facientes
ceniis: Venite, benedictiPatris mei, percipite regnum, (si velit voluntas Dei) pali quam male facientes
quod vobis paratum est ab origine mundi (Matth. xxv). (Ibid.). Heec sententia illorum monachorum stulti-
In quo regno et gloria aeterna et vita manet perpetua. tiam arguit, qui cum pro culpis arguuntur a fra-
Beatus.Job de hac annuntiatione virtutum, sub figura tribus, vel eliam excommunicantur, patienter non
Redemptoris nostri ait: Terra, ne operias sanguinem tolerant. Si vero sine culpa, vel verborum con-
meum (Job. xvi). [Greg., Moral.l, xm, c. 23.] Terra tumelias, vel adversa quoeque patiuntur a prsepo-
namque sanguinem Christi non operuit: quia sancta sitis, niox ad iracundiam prorumpunt : et qui anlea
Ecclesia redemptionis suae mysterium in cunctis jam videbantur innoxii, per impatienliam et murmura-
inundi partibus praedicavil. Ipse enim sanguis redem- tionis audaciam culpabiles se reddunt et noxios.
piionis qui sumitur, clamor nostri Redemptoris est. Et mihi si daretur oplio, mallem judicari aut ad-
Ergo ut sacramentum Dominicee passionis in nobis versa pati sineculpa, quam cum culpa subjacere
non sit oliosum, debemus imitari quse sumimus, et verberibus vel excommunicationibus. Quienim ju-
prsedicare cseleris quae veneramur. Hinc iterum bea- stus et sine culpa palitur, Christum imitatur; qui
tus Job ait: Neque inveniat locum in le latendi cla- C vero in flagellis corripitur, latronenv illum imilatur
mor meus (Job. xvi). Locum enim latendi clamor qui in cruce Christum cognovit et post crucem
ejus in nobis invenit, si hocquod mens credillingua in paradisum cum Christo intravit. Qui vero nec
taceat. Sed ne in nobis clamor ejus lateat, restat ut inter flagella desistit a culpis, sinislrum imitatur
unusquisque juxta modulum suum vivificalionis suoe latronem, qui propter peccata in crucem ascendit,
raysterium proximis notificet. et post crucenv in tartarunv ruit. Dixit sancta Syn-
CAPUT LXX. cletiee :Quamvis concidaturcorpusinflrmitatibus, et
De eo quod donatum sit sanclis pati pro Christo. validis inflammetur febribus, non deficias in pres-
Sic inter caetera Paulus apostolus ait : Vobis do- suris, sed magis gaude, quia visitavit te Dominuset di-
nalum esl pro Christo, ut non solum in eum credatis, ces, Castiganscastigavitme Dominus, etmorti non tra-
sed eliam ul pro illo patiatnini (Pltil. i). Notandum didil me (Psal. cxvn). Si ferrumes, spera adhibitum
quod et fides qua in Christum credimus, et passio- tibi ignem. Aurum es, sed per ignem probatior
nes quas pro illo patimur, a Deo Patre pro Chri- eris (/ Petr. i). Quod si justus es et hoec pateris,
sto nohis donantur. Non enim aliis, sed amatori- de magnis ad majora promoveris. lnterrogavit qui-
bus Christi, pro Christo pati conceditur. Unde et dam frater senem, dicens : Dic mihi unam rem
uon nobis in passionibus pro Christo dolendum, D - quam custodiam, et vivam per eam. Et dixit ei
sed mullo magis est gaudendum nobis et exsultan- senex. Si potueris contumeliam pati et sustinere,
dum : Quia et apostoli ibanl gaudentes a conspectu magnum est hoc, et super omnes virtutes. Qui con-
concUii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Jesu temptum et injuriam et damnum patienter fert, potest
contumetiam pati (Act. v). Non solum nihil bonis salvus esse.
nocet, qui bonum facientibus mala irrogat; sed CAPUTLXXI.
etiam causam inajoris beatiludinis - illis prsestat, De eo quod Christus pro dilectione nostra tradidit
juxta illud evangelicum : Beati qui persecutionempa- semelipsum.
liuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est re- Dicit enim Paulus apostolus : Gratia vobis et pax
gnum cwlorum (Malth. v). Hinc et alibi Paulus ait : a Deo Patre nostro, et DominoJesu Christo, qui dedit
Ob quam causam etiam limcpatior, sed non confun- semetipsumpro peccaiis nostris (Gal. i).Hinc etalibi
dor (II Tim. i). Ob quam causam dicit, id est, ipse ait : Qui diiexit nos, et tradidit semetipsumpro
propter praedicationem Evangelii, et fidem Domini nobis (Ephes. v). In tantum enim Christus nostram
nostri Jesu Chrisli. Pro Christo enim pati, non dilexit vitam, ut pro illa suam poneret animam.
667 SMARAGDIABBATIS jB6S
Dedit enim semetipsum Dominus Jesus Christus A die < qup baptizati sumus et confirmati, accepimu.Sj
morti, ut nos a pericuio mortis eriperet, et ere- > qupdutique fideliter servare debemus, Hocigitur
ptos Patri in filios adoptaret. Mortuus est namque, .signaculo saneti Spiritus, ideo qui cre.dit Deo, si-
ne nos mori timeremus. Resurrexit, ut et nos pcr ;gnatur ab ilto; ut seryet -e); ostendal illud in die
cum resurgeve yaleamus : Eripuit de prmsenti swculo ;redenvptionis purum atque sinGerunv, e.t nulla ex
nequatn (Gal. i, rt), ut nobis gloriam pariter et vi- parte mulilatunv. Unde el Joannes apostolus ait;
tam donaret aeternam. Nos enim Filius Dei eripuit Et uttclio quapi accepistis qb eo nvqneat in vpbis
a raptore iniquo, ut proprio nos redderet.Domino. (I Joan. n). Ac si dicerel; Hoc Domino adjuvante
Tunc elenim Christus nos eripuit de pravseivli sae- procurate, ut Spiriius sancti gratiam, quam in ba-
culo nequam, cum noslram in viliis enutrilam, in ptisnvp consecuti esfis, integram vestro hv corde et
meliorem mutavil vitam. Conversationem nostram corpore servetis, et hoc sit spiritum nolite exstin-
laulum mutavit in melius erexilque sublimius, ut guere a. Potest unctio ejus, de qua Joannes loqui-
cum Paulo dicere possimus : Noslra aulem conver- tur, et spiritus de qup Paulus dicit, spirilum nolite
satio in cmlisesl (Philip. in).- Merito ergo suanv et exslinguere, ipsa Dei Charifas intelligi, quw iiffwv-
eorum conversationem in coelis esse dicit Paulus, ditur in Cbjdibus nqslris per Spirilmn sanctunt qui
qui, relictis terrenis, tolo desiderio cpgitant de coe- B datus est nbbis (Rotn. v). Qusecitissime ad cbserr
lestibus, et menle pura atque devola, non ea quse vanda Dei mandata cor quod implet inflammat, quse
sunt terrena et caduca, sed ea desiderant quae a prave viventibus per odium et invidiam exsliu,-
sunt coeleslia et seterna. Voluntas enim fuit Dei Pa- guitur atque discordiam. Exstinguitur et spiritus
tris, ul Dominus Jesus Christus prp npstris trade- prsedicatorum, qui audientihus salutis prse.dicant
retur peccatfs. Et volunlas fuit Christi ut Palris verjvuro, a contradicentiuin, resistenliunv et exaspe-
faceret voluntatenv, sicut idera Dominus per Pro- ranlium malitia auditorum, ila Ut magis eos tacefe
phetam dicit: Ul facerem volunlatem tuam, Deus Jibeat, quam prsedicare delectet : et ita fit ut per
meus, volui (Psal. xxxix). Ipsius enim sumus faciura exasperationem auditorum prsedicaloribus tollatur
creati in Christo Jesu, in operibus bonis, qum prm- verbum. UndeetEzechieli Dominus ait : Adhmrere
paravit Deus, ut in illis ambulemus (Ephes. n). Hoc faciam linguam tuam palato tua, et eris mufus, nec
est, quod vivimus, quod speramus, quod intelli- quasi vir objurgans, quia dbmus exasperans esl
gimus, et credere pessumus, ipsius est, quia ipsei (Ezech.. m). Yenit quidam senex ad alium senem
est condilor noster, nos autem faclura ejus sumus. et .dixitunus ex eis : Ego mortuus sum huic sseculo.
Ad hoc enim nos creati dicimur in Christo Jesu, Alter vero dixit ei: Ne confidas in temetipso, do-
creati utique non quia ante non fuimus, sed re- . Q C nec exeas de corpore isto. Quia si tu mortuus es,
nali in Christo, et creati in operibus bonis, quaes Salanas mortuus non est, Dixit abbas Pastor : Quia
prseparavit Deus ut in illis ambulemus. In chari-- semper honio humihtatem et tiropreffi Dei ita ili-
tate radicati et fundati (Ephes. m). Gharitas Chri- cessabiliter respirare debet, siciit flatum, quem na-
stus esl, et in charitate, id est, in Christo radicatii rijviis attrahit vel emiftil, Dixit iterum : Quia proji-
et fundati ita esse debemus, ut in ejus anvore flr- ceresein conspectuDei, et non seipsunv extollere,
nviter perseveremus : Fundatnenlum enim aliud nenio> et nvittere post tergum prpprjam voluntatem ferra-
potest ponere, prwter id quod posilum est, quod estt menta sunt quiJvus anima operatur.
Christus Jesus (I Cor, m). Veritatem autem facien- CAPUT LXXIU
les in cltaritate, crescamus in illo per omnia, <jui i De twciva curibsitate mohaclwruth.
esl capul Christus (Ephes. iv). Veritas enim Chri- Paulus apostolus dicit : Ragamus autem vos, fra-
slus est, et charitas Ghristus est, etjustitia, ett tres, ut quieli sitis, et vestrum negotium agalis, et
sanclificalio, et pax Christus est (/ Cor. i). Quii operemini manibus vestris (I Thess. iv). Ac si dice-
ergo hseo omnia quae Christus est, facit, insu- ret: Ab omni vos inquieludinis et curiosilatis ab-
per et mandata ejus custodit, verilalem facit, ett stinete vitio, ut quieti facti, vestrum agatis nego-
in charitate, id est in Christo, quolidie crescit. "B tium. llle igitur suum agit negotium, qui postpo-
CAPUT Lxxn. sito curiositatis vitio, de salute sua est incessanter
De eo quod Apostolus ail: Spiritum nolite exstiu-L_ sollicitus. Nam ille monachus alienum agit nego-
«- guere. tium, qui curiositatis vilio suam oblitus vitiosam
Ac si dicat: Spiritus sancti gratiam, quanv bapti-i- discutere vitam, alienam invesligare sollieife curat.
zati per manus imppsitipnem et chrismatis acce-- Unde et ad eosdem in secunda idem ait Epislola :
pisiis unctipnenv, nplite prave vivendo exstinguere'e Audivimus enim quosdam inter vos ambulantes in-
(/ Thes. v); sed eam integvam et inviolatam inn quiele, nihil operantes, sed curiose qgentes (II Thess.
vestro corde et corpore seryate. Unde ad Ephesios )s m). Inhacbrevi sententia nvulla Paulus monacho-
idem ait Apost.olus: Nolile contristare Spirilum S«H-t- rum reprehendit vitia, inquietudinem videlicet et
ctum Dei, iyi quo signati estis in die redemplionis is ptiQsitatero et curiositatem, et multiloqiiiumj in quo
(Ephes. iv) : signaculunv enim sancti Spiritus in in secundum Saloroonein (Prov. x) iion effugilurpec-
0 Quid sit tpiritum exstinguere pulchre ostendit dit Giiryspstomus in Epist ad Thess., cap. v, ho-
mil.il.
 669 DIADEMAMONACHORUM. , 670
catum; inquietudo ergo, quaeet alio nomine curio-- A su Christi est denuntiata. Et quamyis apostolica
sitas appellatur, grande est vitium, quaenec corpus3 charitate sit plena, auctoritatem tamen coiitinet re-
quielum, nec animam dimiltit esse sine peccato. giam, quse fidelium offiriiumsalubrjter catervam ad
Dum enim sollicile aliorum domos circuit, vel alie- rectam animarum perducit regulam. Ait enim : Ut
na acta curiose perquirit, procul dubio in multis5 subtrahatis JJOS ab omni fratre inquiete atnbulante, et
offendit. Nam curiositatis vitium indesinenter co- non secundumiraditionem, quatn acceperunt a nabis
mitatur et otium. Oliositas autem inimica est ani- (II Thess. n). Hincauctoritatem firmam subtrahendi
mw (Eccl. xxxm). Melius est ergo monachis ut obe- se a pravis hominibus ab apostolo sanctorum acce-
dientes sint prseposilis suis ad onvnenvobedientiami pit Ecclesia. Regulam autem bene ambulandi, id
utilitatis suse,et cum silentio, id est ab omni vitioi est, nene, et juste, et pie viyendi, iradidermit fide-
inquietudinis et curiositatis, et verbosilatis alieni,, Jibus apostoli, quam omniunvfidelium debet tenere
manibus operantes suum panenv manducent, et in- firnviter Ecclesia, qusead illorum suam vult difigere
telligant de seipsis illud Psalmographi dictum : Ope- vitam. Istius ergo regulse norma, omnibus Christia-
ra manuum tuarum manducabis : beatus es, et bene1 nis, ipsorum apostolorum facla est vita. Unde et
tibi erit (Psal, cxxvn). Dicebat quidem senex : Pro- sequilur : lpsi enim scitis quemadmedutn oporteat
pterea non proficimus, quia nescimus mensuras " vos itnitari nos (Ibid.). Ac si diceret: Quia janv fre-
iiostras, neque patienliam habemus in opere quod quenter et verbis vobis prsedixiraus et exemplis os-
ceperimus; sed sine labore aliquo virtutes volumus; lendimus, ideo notum est vobis quomodo oporteat
possidere.. Dicebat abbas pastor, quod abbas Isido- vos imitari nos. Libenter tamen facite quod lvortat-
rus allociitus sit aliquandq plebem fralrum dicens : innr, si a nobis traditam fidei vullis tenere regu-
Fratres, nunquid non ad labprandum venimus in lam. Dixit quidam senex : Scriptum est, Justus ut
Jecuffi hunc ? E' nunc yidec quia nullus hic Iabor paima florebit (Psal. xci). Significat autem hic ser-
,esl. Ego igitivr, dimissa plebe, yado ubi est labor, mo bonum actum, altum, et reclum, et dulcem. Est
etubi non inyenio requiem. Quemdam senemroga- enim in palnva unum incardium et ipsum candidunv,
bant fratres ut quiesceret a gravi labore, ilje autem omnera hajvens operationem in se. Similiter autem
respondit eis : Credite mihi, filii, quod Abraham pt in viro justo reperitur unum ei el sinvBJexinesse
pcenitebit, cum viderit magna et prxclara dona cor, ad Deum tantummodo respiciens. Est aulem
Dei, quod amplius non fuerit in laboribus de- et album, habens ijluininalionem fidei, et oninis
certatus. operatio justi in corde ipsius est. Nam et acunven
CAPUT LXXIV. . stimulorum ejus adversus diabolum est prppugna-
De regula ab aposiolis posila. ' culum.
C
Hinc Pauius apostolus ait : Quicunquehanc regu- CAPUT LXXV.
lam seculi fuerinl, pax super illos et misericqrdia Ut vigilantes sint monachi,
(Gal. vi). Doctrina Dei quaedamreguk sermonis est, Paulus apostolus nos admonet dicens : Non der-
quae inter justa judicat et injusta : quam qui secu- miantus sicut cmteri, spd vigitemus(I JT/ICSS. V). Id est,
tus fuerit, hahebit pacenvin semetipso, quse exsu- nOn dormiarous sicut cseteri infideles, injusti, iniqui,
perat omnem sensum, et post pacenvmvsericordiam qui ignoranliae et corporis somno depressi, et peG-
consequetur. Nova crealura est generatio Christia- catorum suorum mole gravati, qpid illis in futuro
na, quia Christus novus homo venit in mundum, et eveniat prsevidere non valent. Qui tam graviter tur-
nova praecepta dedit mundo, et super obseryantes piterque dormiunt, ut ad sui custodiam cordis ocu-
ea pax et misericordia. Itenv ipse Apostplus a|t: los non aperiant; qui nihij de futura gloria, sed
Verumtamen ad quodpervenimus,ut idem sapiamus, semper de prsescnti cogitant vita. Non de iis quaa
et in eadem permaneamus regula (Philip. m), id est, non videntur et eeterna sijnt, sed seinper de iis cpr
ut in minislerie fidei permaneamus, ad quod Chri- gitant queevidentur, et caduca et temporalja sunt.
sto vocante perveniratis, et nihil extra regulaedisci- Nos autem non sicut illi dorniiainus, sed vigilemus.
plinam in conversatione fidei sapiamus, sed hoc sa- Hinc nos et Marcus evangelista salubriler admopet
piamus quod commune sit et.modestum, in evan- dicens : Vigilate ergo, quia nescitis quqndo Pqminus
gelica veritate et in eadem fidei regula permanea- veniat. Nc cum venerit repente, inveniat vos dbrmien-
nius. Regula lioe in loco fides vocatur catliolica. tes (Mqrc. XIII). Beali serviilli, quas cum yet}erit
Regula vero ab eo quod recte ducat, et recte regat Pmninus, inveneril vigilantes (Luc.xn). Vigilatenim,
est dicta. Unde et illa Patrum instituta, quaerecle qui ad.aspectuni veri Juminisoculos apertps tenet.
vivere calholicam docent Ecclesiam canones vp- Vigilat, qui servat operando quod credit. Vigilat, qui
caiitur. Canon aulem Grsece,Latine regula dicitur. a se corporis et negligentiae tenebras repellit. Hinc
Hinc et alibi Paulus ait: Denunliamus autem vobis, et alibi idero ait apostolus : Sive vigilemus, sivedar-
fraires, in nomine Domini nostri Jesu Chrisli, uf miqmus, sirnul cum Chrislo vivamus (1 Thpss, y). Icl
subiraltalis vos ab omni fratre inquiele ambulanle et est, sive vigijemus ad custodiam nostroe salutjs, sive
iiiordinale (II Thess. m). Ista denuntiatio non est dQrmiamusa nociyis Ivujus ssepuli curis, simu! cum
ab auditoribus parvipendenda, quia regali est auGto- illo vivanius, id esl, seroper ip Christo et cum ^hri-
ritate fulcita, quando in nomine Doniini nostri Je- sto simus : qjii pfo nqbis mqrtuus esf, et resurrexy
671 SMARAGDIABBATIS 672

(Ibid.). De hac salubri vigilatione et dof milione, in A. ferarum similes sumus. Sed si inimicus quod suum
Canticis canticorum Salomon ait: Ego dortnio, et est, exigit, nos quoque quod nostrum est, implere
cor meum vigilat (Cant. v). Ac si diceret : Quanto debemus. Insistamus oralioni, et inimicus fugatur.
magis a terrenis velut dormiens quiesco curis, tanto Vaca meditalioni Dei, et vincis. Perseverantia boni,
liberius cor meum ad sui contemplationem vigilat victoria est. Certa, et coronaberis. Dixit abbas
erealoris. llla enim anima in eeternum semper cum Joannes : Quia janua Dei esl humilitas, et palres per
Domino vivet, quae illi hic per dileclionem adhaerens, multas contumelias acli, gaudentes inlraverunl in
a tergo ejusnunquam recedit. Unde et Dominus in- civitatem Dei, quia humilitas et timor Dei superant
ante omnia
quit: Qui diligil nie, me sequalur. Et ubi ego sum, onvnes virtutes. Debet ergo moiiachus
illic el minister meus erit (Joan. xn). Id est, mecum humililatem habere. Hoc enim inler octo beatiludi-
in perpeluo vivens, seroper gloriosus et immorlalis nes primum Salvatoris mandatum, dicentis : Beati
regnabit. Dixit abbas Evagrius : Si deficis aninvo, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cwlo-
ora sicut scriptum est. Ora autenv cunv timore, et rum (Matlh. v).
CAPUT LXXVH.
tremore et Iabore, sobrie et vigilanter. Ita oportet Pe odio el correclione fraterna.
orare maxime propter malignos, et nequitiis va- Paulus apostolus ait: Si quis autem non obaudit
cantes, invisibiles inimicos nostros, qui nos in hoc '. verbonostro per Epistolam, hunc notate, et non com-
prsecipue impedire nituntur. Dixit iterum : Quando misceamini cum illo, ut confundatur: et nolite quasi
cogitatio contraria in corde tuo venerit, noli alia inimicum exislimare illum, sed corripile, ut fratrem
pro aliis per orationem quaerere, sed adversus (II Tltess. III). Ac si diceret: Si eum auctoritas Epi-
eam quae te impugnat, gladium lacrymarum exacue. stolae nostraa non corrigit, per litteras vestras quis
CAPUT LXXVI. sit ipse nobis notificate, ut a nobis corripiatur, vel
De pugna virlulum. etiam per nostram Epislolam excommunicetur. Et
(Isid. lib. n Sent., c. 57.) Tunc viri sancti vera- vos non commisceamini tandiu cum excommunicato
cius a viliorum colluvione delergunlur, dum ab eis donec obediens praeceplis consentiat apostolicis ; ei
contra singula vilia virtutes singulae opponuntur. sic ab ulrisque, a nobis videlicet et a vobis confu-
Nam adversus impetus vitiorum contrariis virtutibus sus, tandem aliquando resipiscat, et emendatus prse-
est pugnandum : coutra Juxuriam enim cordis est ceptis nostris obediat. Apertum hoc in Ioco Apo-
adhibenda mundifia; contra odium, dilectio prae- slolus dat indicium, ut cum excommunicato nec in
paranda; contra iracundiam, patientia proponenda; aclu, nec in consilio, nec in aliquo commisceamur
contra limorem, fidttcia est adhibenda; contra tri- consortio. In uno eodemque lvomineet fraternitatem
stitiam, gaudium est adhibendum; conlra acediauv, ^ siraul diligere et vitia possumus odisse. Aliud enim
fprtitudo; contra avaritiam, largitas; contra super- esl quod frater est, aliud quod vitiosus est honvo.
biam, humilitas est opponenda : sicque singulae Diligamus ergo in eo fraternitatem nostram, et odio
virlutes nascenlia contra se vitia reprimunt. Libi- habeamus vitiositatem ejus. Persequaraur in eo vi-
dinem enim abstinentia domat, quia quantum cor- tium, et emendatum ut nosmetipsos diligamus eum.
pus inedia frangitur, tantum mens ab illicito appe- Hinc bealus Gregorius ait: (Hom. 57 in Evang.) :
titu revocalur. Et adversus iram lolerantia dimicat. Sic sic nimirum proxinvis noslris exhibere odii di-
Et mcerorem tristitise spes oeterni gaudii superat. scretionem debemus, ut in eis et diligamus quod
Et quem lurbata mens de exterioribus aflicit, dul- homines sunt, et habeamus odio quod in Dei nobis
cedo interioris tranquiilitatis linit. Adversus invi- itinere obsislunt. Dixit quidam senex : Quia debet
diam proeparatur charilas, et adversus irse incendia homo mortificare seipsum ab omni re mala, prius-
nvansueludinis adhibetur tranquillitas. Cum domi- quam egrediatur de eorpore, et non lsedat ullum
nio viliorum contradicimus, cum iniquilati, quse nos hominem. Et nisi habuerit homo in corde suo quod
a Deo separat, reluctamur, cum consuetudini vio- peccator est, Deus nen exaudiet eum. Quid est in
lenter resistimus, et desideria perversa calcantes, TVcerde habere, quod peccalor est ? Id est, si quis sup-
conlra lisecjus hobis libertatis ingenitae vindicamus, portat peccata sua, et non videt peccata proximi
vitiorum agrainibus acerrinio confliclu resistimus, sui. Quando enim dimiserit homo voluntatem suam,
cum culpas pcenitendo perculimus, et maculas sor- tunc ei reconciliabitur Deus, et suscipit oralionem
dium flelibus lavamus, forliter contra vilia relucta- ejus. Si enim conspexerimus peccala nostra, non
nvur. Dixit abbas Agathon : Quia secundum volun- videmus peccala pvoximi. Stultitia est enim homini
tatem meam nunquam dorraivi, relinens in corde habenli morluum suum, et relicto eo, abire et flere
adversus quenvquamdolorem : neque dimisi dormire' mortuum proximi sui : Quando enim manus Pomini
alium habentem adversum me aliquid. Dixit abbas1 occidil omne primogenitum in terra JEgypti, non
Macharius: Age fiducialiler, o fili, nam et ego per erat domus, in qua non jaceret nwrluus (Exod. xn).
viginti annos non pane, non aqua, non somnp, salia- Non enim esl homoqui vivat, et non peccel (III Reg.
tus sunv. Panem quidem pensalum accipiens, aquam vm). Unusquisque ergo mortuum, id est peccatum
vero ad mensuram, somno aulem, parielibus me suum, plangere debet.
duntaxal inclinans, surripere paululum festinabam. Peccatum enim mortuum dicil propheta, ubi ait:
Dixit abbas Isidorus: Si cogitationes non habemus, Qui lavatur a mortuo, et ilerum tangit mortuum,
075 DJADEMAMONACHOHUM. 674
id est, qui plangit peccatura, et iterum committit A peccata nostra dicuntur membra, quia per membra
peccatum, nihil proficit lavatio ejus (Eccli. xxxiv). nostra sua complent oflicia, quibus nos consenlire
CAPUT LXXVIII. Apostolus prohibet dicens : Neque exhibeatis mem-
Ut tnentis lutnbos succinctos habeat monachus. bra veslra arma iniquilalis peccalo, sed exhibetevos
Petrus apostolus ait: Propfer quod succincli lumbos Deo (Rom. vi). Omnia enim generaliter peccala et
mentis vestrm in veritate, sobrii perfecle sperale in vitia ununv diaboli faciunt corpus, cujus specialiter
cam qum offertur vobis gratiam, in revelalionem Jesu hsec queesequuntur vitia, dicuntur membra. Unde et
Christi (I Petr. i). Ac si diceret monaehis : Quanto in Epistola scribitur ad Romanos: Scientes hoc, quia
nvajor est vobis gratia promissa, tanlo amplius digni vetus homo noster simul crucifixus est, ut destrua-
esse curate, ut eam percipere valeatis. Et recle di- lur corpus peccali (Ibid,), id est, crimina atque pec-
cit, sperare in eam quw offertur vobis gratiam, in cata, quse simul unura corpus appellat, quod destrui-
revelalionem Domini nostri Jesu Cltristi; quia qui dicit per bonam vitam et ftdeni"catholicam. Omnis
succinctis Iunvbis mentis, id est, el mente et cor- enim immunditia et libido uno nomine vocatur for- ,
pore castus Donvini advenlum exspectat, merito nicatio, quse si primum auferatur a cordis cogita-"'
quando reveletur, sperat. Hinc et Paulus apostolus tione, prorumpil in opus. Yeruintamen si delectalione
ait: State ergo succincli lumbos vestros in veritate "* vel consensu fuerit laclata, ita crescit in colubrum,
(Ephes. vi), id est, perfecli state, lumbos mentis ut mortifero suunv lactantem occidat veneno. Ergo
succincli, hoc est, in omni prselio viriliter prsepa- non lactetur, sed mortificetur a nobis, ne raortifi-
rati, et ab omnibus curis sseculi expediti. Quodjuxta ceraur ab illa. Crucifigatur a nobis, ne crucifigamur
membra carnis et corporis, omnia membra animse ab illa. Hinc et Paulus iterunv dicit: Qui autem sunt
in Scripturis vocenlur nulli dubium est. De quibus Chrisli, carnem suam crucifixerunt cum viliis et con-
unum puto esse nunc membrum, lumbos, quos ut cupiscentiis(Gal. vx). Si omnia simul vitia crucifixa
accingamus a Veritate prsecipitur. Sint lumbi vcstri sunt, et caro quasi in cruce pendens nihil concu-
pracincti, et lucernw ardenles (Luc. xn). Hinc et piscit, ut quid nobis legem, quse data est ad vitia
propheta ait: Accingite lumbos vestros super ubera coercenda ? Simul illud notandum quod eos dixerit
vestra (Isa. xxxu). Ac si dicat: In corde libidines Christi esse, qui carnem suam cum vitiis et concu-
resecate, ne exlerius turpiter in fornicationem ca- piscenliis crucifixerint, contra illos qui solam fidem
datis. Nam caslus corpore non tamen corde, nullum suflicere arbitrantur. Fuit quidam senex magnus
proemium habet in repromissione, quia secundum inter prsevidentes, qui affirmabat dicens : quia vir-
Veritatis dictum : Qui viderit mulierem ad concupi- _ tutem quam vidi stantem super baptisma, eamdem
scendum eam jam mwchatus est eam in corde suo vidi etiam super vestimentum monachi, quando ac-
(Matth. v). [Greg., lib. vm, c. 19, Mor.] Si ergo pri- cipit habitum spiritualem. Cuidam seni data est
mum fornicationes prohibeantur a corde, non pro- gralia videndi quaefiebant, et dicebat: Quia vidi in
rumpunt in opere. Sunt nonnulli justorum qui ad coenobio aliquando meditantem fratrem in cella, et
compreheiidendum culmen perfectionis accincti, ecce daemon veniens stabat extra cellam; et dum
dura alliora interius appetunl, exlerius cuncta dere- frater ille meditaretur, non praevalebatingredi: cum
linquunt, qui rebus habitis se nudant, gioria honoris; autem cessasset a meditando, tunc ingrediebatur ille
se exspoliant, qui internorum desideriorum per assi- daemonin cellam.
duitatem se amici moeroris afficiunt, habere de ex- CAPUT LXXX.
terioribus consolalionem nolunt, qui inlernis gau- De gralia lacrymarum.
diis dum mente appropiant, vitam in se funditusi Scriptum est quia Axa filia Caleph suspirans dixit
corporese delectationis necant. Talibus namque per patri suo : Da mihi benediclionem. Terram austra-
Paulum dicitur : Morlui enim estis, et vita vestra abs- lem et urenlemdedisli mihi, junge et irriguam. Et de-
condita esl cum Christo in Peo (Colos. m). Horum dit ei pater suus irriguum superius, et irriguum in-
itaque vocemPsalmisla expresserat, cunv dicebat: ij) ferius (Jos. xv); hoc significans quod a Creatore
Concupiscit et deficit anima mea in atria Pomini et Patre nostro Deo, cum magno gemitu quaerenda
(Psal. LXXXIII). Concupiscit vero et deficit in atria est a nobis lacrymarum gratia. Sunt namque non-
Dei, qui cum aeterna desiderat, in amore tempora- nulli qui jam alia Domini perceperunt dona, quae si-
lium nen perdurat. [Huc usque Greg.] Hinc PsalmistaL gnificabat australis terra, sed adhuc
lacrymarum
iterum dicil: Peficit in salutari luo anima tnea (Psal. non acceperunt gratiam. [Gregor., lib. ni
Dialog.,
cxvui). In salutari erge Dei aniraam justi deficere, c. o£.] Deum enim siliens anima, prius timore cora-
est praesentis vilae bena aeternitatis electiene dese- pungitur, post amore. Prius enim sese in
lacrymis
rere, mansura quaerere, et in rebus temporalibus'. aflicit, quia dum malorum suorum recolit, pro his
fiduciam non habere. perpeti supplicia aeterna perlimescit. At vero cum
CAPUT LXXIX. longa moeroris anxietudine fuerit formido consum-
De mortificalionevitiorum. pta, qusedam jam de praesumplione veniae securitas
Hinc Paulus apostolus ait: Morlificate membra ve- nascitur, et in amore ccelestium
gaudiorum aniiuus
slra quw sunt super terram, fornicationem, immundi- inflammatur. Et
qui prius flebat ne duceretur ad
tiam, libidinem, etc. (Colos.m). Ideo haecvitia et; supplicium, postraodum flere amarissime incipit,
67S -MARAGDI ABBATIS 676
qnia difleriur a regrio; Obritemplatur etenim mehs Aut A filii Deiessemereremur, consecnti sumus. Hirie
qiii siiit illi afigelici chofi, qUse societas sanctofum iterum ideffl Joannes ait : Charissimi, nunc filii Pei
spifituurii, quae maijeslas aeternae yisionis Dei : et sumus, et nmidum apparuit quid erimus (I Joan. iii).
arivpliuspiangit qUia a honis perenriibus deest, quam Hinc iterum ipse : Et nos cognovimus, et credimus
fiebatprius, eumihaila setefha metuebat. Sicque fit charitati, quam habet Peus in hobis (/ Jban. iv). Co-
ut perfecta compunctib fofmidiriis trahat ahimum gnovimus quia Jesus est Filius Dei, et quia Pater
compunclioni dilectionis. Irriguum quippe supefius misit eum Salvatorem mundi: et credimus charitati,
accipit ariima, cvvmsese in lacrymis ecelestis regni quam Itabet Peus in nobis. Quia videiicet cum habe-
desiderio affligit. Ifrigiium Vero iriferius accipit, ret UnicUffi,noluit esse unum, sed ut fratres habe-
cum inferni supplicia fiendo perfimescit. Dicebant ret, adoptavit illi alios, qui cum illo possiderent
de abbatfeArsenio qUOdtoto terapore vitaesUsesedens vitara eeternam. Dixit aibbas Pastor, quia interroga-
ad opus mariuum; pannunv haibehat in sinu propter vit quidam frater abbatem Poemenem, dicens : Quid
lacrymas, quae cfebro fciirfebaht ex oculis ejus. Dixit est quod in Evangelio Dominus dicit: Majorem hac
sancta Syncletice : Labof est et certamen magnum, charitatem nemo habet, quam ut quis animam suam
iii priffiis qui cbrivertiiriluf ad Dominum, postea au- pro amico pbhat (Jaan; xv). QuomodOfit hoc? Re-
teffi inenarfabile gaudiUffi liabent. Sicut ehirii qui B I spondit senex: Si quis audit verbUra ffialuffl a pro-
ignem accendere volunt, prinium irifufflarilur, et sic ximo suo, et cum possit ipse similia respondere,
obtinent quod volunt, ita Oportet nos diviniim ignem pugnat tamen in corde suo portare laborem, et vim
cum lacfymis alque laboribus in riobis ipsis accen- sibi facit ne forle respondeat illi maluih ut contri-
dere. S.criptum est ehiffi quia Deus nosier ignis con- slet illum, iste talis animanv suaffl pOhit pro amico
sumens est (Deut, iv; Hebr. xn). Dixit seriex : Quo- suo. Coritigit aliquarido abbatem Pabo iler cum fra-
hiodtf umbram cbfpofiim noslfofuhv ubifjue hobis- tribus in partes dSgypli facere, et videns quosdam
Cum circumfefimus, sic debemus fletuih ex compuiv- sseculares sedentes, dicit eis: Surgite, et salutate et
Ctione habere hobiscum ubicUnfjue sumus. Dixit ab- osculdmini monaehos, ut benedicamini. Frequenter
bas Hyperitius : Nocte et die laborat moriachUs, vi- enim cum Deo loquuntur, ef sancta sunt ora eorum.
gilans, in oratioriibus perfflainens, compurigeris au- CAPUT LXXXIl.
leffi cor suuni, pfoducit lacryffias, et celerius pro- Qubd Sx virtutibus virtutes, et ex viliis vitia oriuhtur.
vocat nvisfeficordiamDei. Omnes virtutes in conspectu Conditoris vicaria
GAPUT LXXXI ope se sublevant, ut (quia una virtus sine alia, vel
De eo quod sancli inonachi filii Dei vbcantur. nulla est omnino, vel minima) vicissim se sua con-
Hiric Domiriiis ait: Beati pacifici, quoniam filii Pei C( junctione fulciant. Nulla bona sunt caeterai, si oc-
vocabuntur (Mdtth. v). In paee perfectio est, ubi culli judicis ochlis castitatis testimonio non appro-
nihil repugnat. Etideo filii Dei pacifici sunt, quo- benlur, si vel castitatenv humilitas desOrat,Tel iuimi-
niam hihil itt eis fesistit Deo. Pacifici auteriv in se- litalem eastitas relinquat. Apud auctorem humilitatis
metipsis sunt, qui omnes animi sui ffiolus coivvpo- et munditise prodesse nihil praevalet vel superba ca-
nentes, ilurit regnum Dei. Si filii Dei sumtts, pacifici stitas, vel humilitas inquinata. Sic vitio vitium gi-
eSse debemus. Pacificos enim esse oportet Dei filios, gnilur, sic virtus virtute concipitur [Isid., lib. n
et humiles, mente mites, eorde simplices, seriuone Sent.]. Ex vitio enim vitium gignitur, sicut in Da-
puros, animo innocentes, affectu concordes, svbi- vid, qui dum non evitavit adulterium, perpetraVit
met unanimitef cohserentes. Hinc el Joannes apo- hOmicidium (// Reg. xi). Iterivvirtus virtute conci-
Stolus ait: Videle qualem charitalem dedit nobis Pa- pilur, sicut per virtutem evangelicae prsedicatiohis,
ter, ut filii Pei nominemur et simus (I Joan. m). Virtutem marlyrii apostoli meruefuht. Dixit sanctus
Magna est gralia coriditoris nostri qiiam nObis do- Gfegorius quia hsec tria exiglt Deus ab omni homi-
navit, ut eum afflare et noveriraus et possimus : et ne qui est baptismum consecutus, id est, fidem re-
ita amare, ut patrem filii, cum et hoc magnum es- ctam ex tota anima et virtute, linguse conlinenliam
set, si sic amare illum possemus quomodo fidelesi "- et castilatem corpofis. Dixit abbas Evagrius : Men-
servi amant doffiinos suos. Qualiter autera filii Deii tem errantem vel nutantem solidat leclio et vigilise,
effici debeamus, idetri Joannes lestatur. Quotqubt! et oratio. Concupiscentiam vefo marcescere facit
aulem receperunl eum, dedil eis pbtestatem filibs Peii esuries, el labor, et solitudo. Irachndiaffl auteffi re-,
fieri ik qui creduhl in nomihe ejus (Joah. i). Per-.fi- primitpsalmodia, et loriganimifas, et misericdrdia.
dem ergo et dilectionem filii Dei eflicimur. MagnaL Sed hxc opportunis temporibus et vriehsufiscohgf uis
benevolenlia , magna rhisericofdia : Unicus natuss adhibitis. Quseauferiv non oppoftune, vel sine rneh-
est, et noluit manere unus. Sed Deus Unicum eum- sura fiunt, ad parvurii lempus pfoficiunt.
demque ipsum quem genuerat, et per quem cunctai CAPUT LXXXIII.
creaverat, misit in hunc ffihndum, ut non.esset t Quid sit mnfigi Chrisli cruci ?
uuuSj sed fratres haberet adoptatos. Nonenimnos 5 Tollens moriachus cfucem suam, et Christum se-
nati sumus de Deo quo modo ille Unigenitus, sed1 quens mortificatis fflembfis supef terram, et iriundo
adoptati per gratiam ejus sumus. Ex munere ehimi mortuus, et corifiguratus morti JesuChristi, et in
divino prius potestatem adoptionis aceepimus, posleav ligno Dominicsepassiohis aflixus, hic configllUr cfu-
 677 DlADEMAMONACHORtJM. 678
ci Ghristi. Qui vestigia ejus ita sectatur, ut conver- A . centia bona et pufa, simpiicitas tbta et fides hon
sationem iliius imitari possit, ut sit mansuetus sicut ficta. Illa est procul dubio eonscieritia bona, iibi non
ille fuit, et mitis et liumilis corde, verberaius noni est vitiOrum acciisatio ulla, quafri nec peccati re-
respondeat, maledictus non remaledicat, sed vincatt mordet cUlpai, nec criminum fiioles accusat; quse
in humilitate superbiam; iste cum Paulo dicere po- nuiluffi odif, riulli nocet, riulli detfahit, nullum mo-
test: Chrisio crucifixus sum cruci, et, vivo autemi lestat, nulli ihvidet, sed omnibus est suavis, Orivni-
jam non ego, vivit veroin me Christus (Gal. n). Bea- bus innocua, mitis, pacifica, atque benigna. Dixit
tus multumque felix qui vivente in se Chrisloper abbas Agathori : Noh debet monachus pefhviltere
singulas orationes, cogitationes et opera, potest di- conscieriliae suse ut accuset eum ih quacunque re:
cere, Vivit in me Christus, et, quod vivo, in ftde vivoi Intelligere ergo debent fflohachi ut siciit angeli cum
Filii Pei (Ibid.).Vmt aulem in eo Christus in quo vi- timore et treffiore hymnos caherites assisttint Crea-
vit sapientia, justilia, veritas, sanctificatio, pax et for- tori, ita et monachi debeht in psalffiodiis coram Deo
titudo, caetereequevirtutes, quas qui non habet, nonL cum metu et corde puro consistere tempore oratio-
potesl dicere, vivit in me Christus. Vivit vero et in nis. Glorialio ergo monachi, et Jaus in conspectu
eo Christus, qui vestigia seclatur ejus, et nullaL angelorum et hominum, hurivilitas, Ct simplicitas
mundi concupisceritia capitur, ut Deo vivens, mundo>B \ cordis. Gloviatio ffionachi, mahsuetudb cordis et
mortuus videatur: Quoniam omne quod est in mun- sileritiuffi.
do, concupiscentia carnis esl, et concupiscentia ocu- CAPUT LXXXV.
lorum, et superbia vilm (I Joan. n). Monachi autem Ul divites sint monachi ih bperibUsbohis, et thesau-
habentes victum et yestimentum, his debent esse o rizent sibi fundamentum bonum
contenti , quia et a monachis extraneum et a ftdei Monachi, qui diVites nori stirit in rebUs tefreriis,
debet esse alienum quidquid de hoc mundo coricu- diVites esse debehi in VirtUtibussanctis et bperibus
piscitur vel desideratur, nam superfluum esi. Iriter- bonis, quia riori carnales, sed splfitiiales divitise li-
rogatus quidaffl senex a fratre quid faceret ut salvus befant animam in die vindictaeet ultioriis. Unde et
essct, ille exspolians se vestimenlo suo, et cingens Salomon ait: Non proderuni divitite ih die ultionis.
lumbos suos, atque extendens manus suas, dixit: Sic Juslitia autefri iiberdbit a morte (Prov. xi). Ftirida-
debet monachus nudus esse ab omni materia sae- ffientuffienim quod dicit bonum, sive Christufn j si-
culi, et crucifigere se adversus tentaliones atque ve bonofuffi.bperum significat prseffiihm, quod sibi
certamina mundi. Dixit abbas Hyperitius : Quia uriUsquisque nvonachus bene et juste vivendo fhe-
grata est Deo monachi obedientia, quaffi qui possi- saurizat in ctielo, Ut illic behe fundatus, quasi mons
det, quod poscit exauditur, et cum fiducia Crucifixo C ' Sion, nbn thoveatur in miernufn (Ps. cxxiv). Pomus
astaliit. Etenim Dominus sic venil ad crucem, sci- enim nostra telerna, non thatiu facta (II Cor. v), quse '
licet: Factus obediens usque ad nwrteni (Phil. n). bonis Operibus sedificatur in ccelo, si s«pra petram
CAPUT LXXXIV. (Matth. vn), id est supra Christum , fuerit fimdata,
Ut monachi cor habeant purum et conscienliam a nullius supervenientis ifflpetu patietuf ruiriaffl.
bonum. Christum enim habet fundamenlum, ideo imllius
CJanvatenim nobis Scriplura dicens : Finis prm- timebit impulsum. Thesaurus enim tefrenus, quia
cepli est charilas de corde puro et conscientia bona Christum non habet in fundanvento, a latronibus ef-
(I Tim. i). Finis dicit, id est, perfectio prsecepti et fodiluf et furatur. Thesaurus vero' qui in coelis a
totius legis. Charitas ergo quse nos charos Deo et sanciis monacliis Ihesaiirizatur, quia Clifistum ha-
Iiominibus facit, et istius saeculi conlemplores, ac bet in fundanvenfo, nec effoditur a lalfonibus ttec
bonorum omnium amatores, fons est omnium bo- furatur. Ibi enirri nos ipse Doroinus ihesaurizare
norum, et origo charismatum, et cunctarum perfe- jubet, cum dicit : Thesaurizate vobis thesauros in
ctio virtutum. Cor autera purum illud est ubi nullus cwlo, ubi nec mrugo, heCtihea exterminat, nec fures
dolus est, nec aliquod machinatur malunv; ubi si- effbdiunt, aut furanlur (Mattlu vi). Ibi et Aposlolus
-,
mulatio nulla, sed tota puritas. regnat; ubi non veram nos denuntiat apprehendere vitairi; si dum
ciirde aliud tenetur, et aliud ore profertur; ubi non vivimus in prsesenti ,r sollicite Domini eustodieriffius
invenitiir illud: Vana locuti sunt, unusquisque ad proecepta. Sine dubio illi vefaffl yitam apprehen-
proximutn suum. Beati enim mundo corde, quoniam dunt in futuro saeculo, qui adhuc vivenles in mundo,
ipsiPeum videbunl (Maith. V). Et innocens manibus, illic bonorum suorum operuiri quotidie sibimelipsis
el mundo corde, hic accipiet benedictionema Pomi- conduht thesaurum. Hiric et alibi
scfiptum est:
no (Psal. xxiii). Conscieniia eniav illa bona est, in Pbne thesaurum luum in
prwceptis Altissimi, et pro-
qua non smvt opera raortua, sed ab omnibus pecea- derit tibi tnagis quam aurum (Eccli. xix). Thesaurus
torum sordibris est mundata. Uride et ad Hebraeos eniffi terrenus divitias servat fallaces. Thesaur.us
Pauhis aposlolus ait: Qui per Spiritum sanctum se- verb cfielestisvitara veram pariter preeparat et seler-
metipsum obtulil immaculatum Peo, et mundavil con- ham. Ad cOmparationem enim istius tranSitoriae
scientiam nostram ab operibus tnortuis (Hebr. ix), id Vitaeilla dicitur vera vita in qua virtutibus divites
est, peccatis. Opera enim nvortua intelliguntur pec- monachi, in perpetuo felicitef cum Ghristo regnant.
cata. Ibi efgb est conscientia bona, utoi est imvo- Abiit aiiquando ZstMiim a„ atvbatem suum Syl-
6T9 SMARAGDIABBATIS 680
vaiium, et inveni.teum in excessu mentis, et erant Atum A tempus aclaborem ad patriam quam desideras
manus ejus extensae in ccelum; et cum vidisset ita, pervenies. Sic est regnum ccelorum, et paradisus
clausit ostium el exiit. Et intrans circa horam sex- deliciarum, et desiderajvilispatria monachorum, ad
lam atque nonam, invenit eum eodemmodo. Circa quanvper orationes, et vigilias, jejunia et continen-
decimam vero horam pulsavit, et ingressus invenit tiam, per lacrymas et obedienliam, per charitatem
eura quiescentem, et dicit ei : Quid habuisli hodie, et perseverantiam, per humilitatem et justitiam, et
Paler? Qui dixitei : Infirmatus sumhodie, fili. Ille si quee sunt alise virtutes, pervenitur. Haecenim
vero lenens pedes ejus, dicebat: Non te dimittam, sunt mansiones per quas ad regnum coeleste et
nisi indicaveris mihi quid vidisti. Respondit ei se- DeunvPatrem ventufos nos esse credimus. Haecser-
nex : Ego in ccelum raptus sum, et vidi gloriam Dei, va, ne limeas inilium bonae vise suscipere, quse te
et illic steti usque modo, et nunc dimissus sum. ad vitam perducal selernam.
CAPUT LXXXVI. CAPUT LXXXVH.
Pe mansimiemterna quw u Pea prmparata est san- Quomodo beatus efftcitur homo.
clis. Beatus qui odio habuerit hunc mundum, ettan-
Otnni custbdia servemus cbr twstrum (Prov. iv), tummodo meditatio ejus fuerit in Deo. Bealus qui
fralres : exspectantes Patremfamilias Christunv Do- B I exsecratus fuerit peccatum et m.alitiam, et Deura
minum ac Deum nostrum : Qui cum dives esset, solum benignum , et piunv dilexerit Redemptorem,
propler nostram salutem pauper factus est (II Cor. et caslos jugiter et sanctos habueril cogitatus. Bea-
vm), ut nos diviliarunv suarum socios facerel, et lus qui ab omnibus pollutis eogitationibus fuerit
ineffabilis futurae gloriae participes demonstraret. emundatus, et non fuerit in mundi istius actlbus
Hunc ergo diligere sine intermissione debemus, ut implicatus: sed ex integro liber in Domino, ab om-
ab ipso quoque diligi mereamur, et cum illo in man- nibus mundi istiusnegotiis vanissimis liheratus. Bea-
sionem illanv, quee apud Patrem praeparata est san- tus qui semper recordatus fuerit de die illa tremen-
ctis, introeamus; ubi contemplabimur omnem natu- da, et festinaverit lacrymarum fontibus ablui, et
ram angelorum et archangelorum, virtulum et po- animse suae vulnera seraper curare. Beatus qui fue-
testatum , et omniuro sanclorum. lllic vocabimur rit effectus tanquam nubes, ad proferendam pluviam
filii Dei, illic aperienlur >nobisportse regni, et intra- lacrymarum, per quas possit exstinguere flammas
bimus in penetralia Patris, illic apparebit nobis Sol omnium viliorura : Beatus qui ambulaveril in via
justiliae Christus. Illic transformabit Peus corpus mandatorum Pomini (Psal. cxvm), et in sanctis
humilitalis nbstrm, conforme faclum corpori clarita- ' operibus jugiter conversatus , imrivaculatanvserva-
lis sum (Phil. m). Illic renovabilur sicut aquilm, ju- • C yerit animam suam. Beatus qui in bonis operibus
venlus nostra (Psal. cn), illic percipiemus coronamL quotidie per sanctanv creverit disciplinam, habens
pulchritudinis, et vestem jucundilalis de manu Do- in Dominospem certam, ut videat eum in claritate
nvini, et dicemus in illa die : Lsetelur anima nostra sua, et regno, et gloria. Beatus qui meminerit pree-
in Domino, quia induit nos vestimenlosalulis et ju- cepti Domini et mandata ejus sollicile custodierit,
sliliw, et circumdedit nos indumento Imtilim. Tan- ut operetur el vivat in eis. Beatus qui posuerit cu-
quam sponso circumponet nobis mitratn, et tanquamt slodiam ori suo, et ostium circumstantim labiis suis,
sponsam ornabit nos ornamenlo (Isa. LXI).Illic ful- ut non declinet in verba tnalitiw (Psal. CXL).Mullis
gebimussicut Sol in regno Patris noslri (Malth. xm),( eninvmodis beati efficiuntur homines, sicut in Evan-
illic immortalia ssecula et permanenlia inveniemus. gelio Doininus ait : Beati pauperesspirilu, quotiiam
Illic donabitur nobis sine perturbationibus et flucti- ipsorum est regnum cmlofum. Beati mites, quoniatn
bus longiludo dierum, ubi semper vox lsetantiumetl ipsi possidebunt terram. Beati qui lugenl, quoniam
exsultantium erit. lllic nobis prseparal.usest Jocus,_ ipsi consolabuntur. Beati qui esuriunt et siliunl ju-
et nvansio selerna in domo Domini et muro ejus, ett stitiam, quoniam ipsi salurabuntur. Beati misericor-
nomen sempiternum quod non delebitur. Oremus3 , des, quoniam ipsi misericordiam consequentur. Beati
ergo semper, fratres dilectissimi, ul transferat nos5 mundo corde, quoniam ipsi Peum videbunt. Beati
Dominus pius atque benignus in illanv bealanv spenai pacifici, quoniam filii Pei vocab.untur. Beati qui per-
et ineffabilem iaeliliam et mansionem eeternam, ubi[ secutionempaliunlur propter justiliam, quoniamipso-
est semper laudatio et exsullatio, el jucundilas sem- rum est regnum cmlorum (Maith. v).
piterna. Si desideras esse ccelestis, semper queeter- CAPUTLXXXVIII.
rena sunt exsecrare et despice, perfectorum exenv- Pe hora exitus et separalione animm a corpore.
pla seclare, et imilator exisle. Ne cogites intra tee Beatus qui semper habuerit diem exitus sui ante-
dicens : Multus est labor propositi atque institutio- oculos, et festinaverit in illa hora paratus et sine ali-
nis monachalus nostri; ego autem sum parvus ett quo timorc peccati vel- pravae conscientise inveniri.
infirmus, non yaleo in hoc proposito consistere. 0) Beatus qui invenerit fiduciam in illa hora exitus sui,
dileclissime frater, intellige quae dico. Si volueriss quando anima separabitur a corpore :-cum magno
proficisci in longam regionem, non poteris uniuss namque metu magnisque doloribus separatur. Ve-
horse spatio tolius viae intervalla concurrere, sed d nient enim angeli assumere aninvam, et separabunt
gradatim quolidie perficis mansionem, et post nvul- 1- eam a corpore, et perducent ante tribunal immor-
 C8I DIADEMAMONACHORUM. 682
talis et metuendi judicis. At illa memorans operuini A Qui vero sibimetipsinocet.quamvis aliis non noceat,
suorum, contremiscit, et videjjs et considerans actus innocens non est. De propria enim innocentia in
suos, pro metuettimorehorrendoegredipertimescit. Domino confidensDavid, aiebat: Judica me,Domine,
Tamen tremens et metuens ad aeternum pergit judi- quoniam ego in innocentia mea ingressus sutn, et in
cium. Unde sollicite debet unusquisque vivere, ne Pomino sperans, non infirmabor (Psal. xv). Et ite-
lorte in iniquitatibus suis rapiatur, simulque finiatur rum : Ego aulem in innocentia mea ingressus sum ,
vita cum culpa. (Isid., lib.mSent.,cap. 62.)Venturi redime me,.et miserere mei (Psal. xxv). Et interro-
enim exitus ignorantia incerta est, et dum mori gans Dominum,</i(ishabitaret intabernaculo suo, aut
quisque non existimat, tollitur. Nam incentor dia- -quis requiesceret in monte sanclo ejus (Psal. xiv) ?
bolus eos quos viventes accendit ad vitia, subito responsum audivit divinum dicens : lnnocens mam-
morienles pertrahere nititur ad tormenta, et repente bus et mundo corde, qui non accepit in vano animam
hora qua nesciunl, iraproviso exitu rapiuntur, alque suam, nec juravit in dolo proximo suo. Hic accipiet
absorbente profundo, cruciandi seternis gehennae in- benedictionema Pomino, et misericordiam a Peo sa-
cendiis deputantur. De quibus scriptum est: Pu- lularisub (Psal. XXIII).(J. Chrys., serm. de Joseph.
cunt in bonis dies suos, et in puncto ad inferna de- vend. a fratr.) Gaude, innocentia, et exsulta; gaude,
scenduni (Job. xxi). Pravorum enim animas hominum B inquam, quia ubique illaesa es , uhique secura : si
aposlatae angeli excipiunt a corpore exeuntes, ut tentaris, proficis; si humiliaris, erigeris; si pugnas,
sint eis ipsi tortores in poenis qui fuerunt suasores vincis; si occideris, coronaris. Tu in servitute libera
in vitiis. Finem vero justorum optimum vocalio es, in periculis tuta , in custodia lseta. Tibi omnis
tranquillanonnunquamcommendat, ut ex eointelli- reatus addicitur, tibi universa malilia subjugatur. Te
ganturad sanclorum angelorum pertinere consorlium, potentes honorant, suscipiuut principes, magnates
ex quo ab hoc corpore sine dura vexatione tollun- exquirunt, etiam illi te nonnunquam desiderant qui
tur. Unde et pro talibus quanivis pietas jubeat flere, impugnant. Tibi boni parent, mali invident. Zelant
fides tainen velat lugere. Illi enim sunt deplorandi, semuli, inimici succumbunt, nec unquam poteris vi-
quos harathrum absorbet inferni, non quos aula lae- ctrix non esse, etiamsi tibi inter honvines judex ju-
tificandos excipit paradisi. Legimus de quodam sene, stus defuerit. Dieebant de abbate Paulo quod teneret
qui cuuvraoreretur in Scythi, circumdederunt fra- manibus cerastas qui dicuntur cornuti, et serpentes
tres leclum ejus , et vestierunt eum , et coeperunt et aspides atque scorpiones, et scindebat eos per
flere. llle autem aperuit oculos, et risit. Adjecit ite- nvediurn.Videntes autem haec fralres, satisfacien-
rum ridere. Hoc eliam factum est tertio. Quod cum les ei interrogabant eum, dicentes: Dic nobis quid
viderent fratres, rogaverunt eum dicentes : Dic no- C operatus es ut acciperes gratianv istam? Qui ait eis :
bis, abba, quare, nobis flenlibus, turides? E^dixit Ignoscite mihi, Palres. Si quis possederit puritatem
eis : Primo risi, quia vos timetis mortem. Secundo et innocentiam, omnia subjiciuntur ei, sicutAdse,
risi, quia non estis parati. Tertio autem risi, quia quando erat in paradiso ante prsevaricalionem man-
ex labore ad requiem vado. Hoc cum dixisset, sta- dati divini.
tim clausit oculos senex in mortem. Dicebant et de CAPUT XC.
abbale Sysoi quod in die dormilionis suse cum se- Quid sit sanctificare jejumum.
dereht circa eum fratres, splenduit tanquam sol fa- Quia jejunantis Domini victorias recensentes,
cies ejus, et dixit ad eos : Ecce, abbas Antonius ve- triumphum nostrse salutis agnovimus, jejunia nostra
nit. Etpost paululum rursum diciteis : Ecce, chorus religionis sanctificemus obsequiis^ Quid autem est
prophetarum venit. Et iterunv amplius facies ejus aliud, sanclificare jejunium (Jael. i), nisi jejunii
resplenduit, et dixit: Ecce, chorus apostolorum ve- causa sancta velle,justa facere, iniqua vilare. San-
nit; et dupliciter refulsit adhuc faciesejus, et ecce ctificat ille jejunium, qui flamnvas saevientis iracun-
ipse cum aliquibus loquebatur. Deprecati suut autem dise, mansuetse mentis placabilitate resfinguit. San-
illum senes , dicenles: Cum quo loqueris, Pater ?,j. clificat jejunium, qui lascivientes oculos turpi ab
Qui dixit eis : Ecce angeli venerunt accipere me, et aspectu habenis caslitatis avertit. (Maximus, Iwmil.
rogo ut dimittar poenitere nvodieunv.Dicunt ei se- i, de jejunib Quadragesimm.) Sanctificat jejunium,
niores : Non indigespoenitentia, Pater. Dixit atifenv qui conviciorumjaculascuto patientiae repercussa,
illis : Vere nescio meipsum, vel initium sumpsisse dispergit. Sanctificat jejunium, qui litigantium tu-
pcenitendi. Et cognoverunt onvnesquia perfectus es- multus pacifici sermonis et linguaeprudentioris arte
set. Et rursus subito facta est facies ejus sicut sol, compescit. Sanctificat jejunium, qui consurgentes
et tinvuerunt omnes. Dixit autem eis : Videte, ecce in semetipso vanarum cogitationum spinas evange-
Dominus venit dicens: Auferam [A/., afferte] vas lico sulcante vomere, velut quidam pecloris sui ara-
mihil electionis eremi. Et contmuo reddidit spiritum. tor, excidit. Sanclificat jejunium, qui inopias egeno-
Et facto fulgore repletus est totus Jocus ille odore rum pro quantitate substantisesuaemiserantis manus
suavitatis. humanitate solatur. Apprime sanctificat ille jejunium,
CAPUT LXXXIX. qui per omnia prseceptis divinae legis intentus , dia-
Pe innocentia. bolica a corde suo respuit tenlamenta. Et ideo, fra-
Ule vere innocens est qui nec aliis nec siDi nocet. tres charissimi, si volumus Deo 'lacitaexhiberejei
PATROL. GII. 22
 SMAR.AGDIABBATIS 684
685
sinvus in fide fortes, i.n judj,ciisj.usti, in ami- A domeslici efliciamur, quatenus sancla hujus, ut di-
junia,
citia fldeles, in injuriis pat.ienj.es, in con.tentionibus clunv esi, epViiatvonedigni inveniamur.
CAP€T XCIH.
mo.d.eralj,refugientes ,turpiloqui.a, adyersus iniqua
constantes, jn .conyiviis sobrii, in voluplatibus con- Pe ea quod mnnisciecius alque perfectus mondchm it
charilate in.ter cauti, hotno, et vitulns, et leo, et aquila fujuraliier stU
tinentes, i,n simplices, subdblqs
Omnis eleninvele.ctusatque in via Domini perfe-.'
condolen.testristibus, cpivlumacibus resistentes, in ctus et honvoet
vitulus, et Jeo simul, el aquiia est.
suspicionibus par.ci, jnter maliloquos taciti, inter Homo enim raliOnaie est animai. Vitulus aulenv in
hunvil.escosequales.Si hujusmodi yirtuiibus nqstra sacrifieium mactari solet. Leo vero forlis cst
voluerimus sanctjficare jejunia, tribuente B/ominoad bestia,
sicut scriplunv est: Leo foriissimus besliarum , ad
festivjtatem Paschalis gratioe, et a,d gaudja coele-
nuliius ad suJili-
sti.umprpinissipnum indub.itata fiducia, et eonscien- mia pavebit occursum(Prov. xxx). Aquila
tia lsetiore yenjenvuS evbiat, et irreverberatis oculis solis radiis in-
tendit. Omnis itaque qui in ratione perfectus est,
CAPUT XCI. hoino est. Et quoniam semelipsum ab hujus nvundi
Ouid sit bene jejunare, voluptate mortificat, vilulus est. {Juia vero ipsa sua
Benejejunat quicuhque esurienv suara, refectipau- gj sponlanea mortificatione contra adVefsa omnia for
peris salielate susterita.t. B.enejejunat qui divini re- litudinem securitaiis Ivabet, Jeo est. Unde scriptuva
cordatione judicii semetinsUm'refrenans, ah onvnise est -. Justus autem qudsi leo cbnfidens,absque tcrrore
iilecebrarnm vojuptaie susnendit. Bene jejunat, qui erit (Prov. xxvm).Quiavero sublimiter coiitemplatur
carnenv suam yitiorunv jgermina pullulanlem, san- ea qusc ceelestia alque setorna sunt, aquila est. Igitur
clarum meclitatione virtutuffi, et sobrietatis amore quoniam justus per rationem honvo,per saerificium
casliga.t. Bene jejunat, qui fralernas injurias pacifici mortilicationis suse vilulus, per foriitiidinem securi-
pectbris lenitate dhvvittit. (Maxim.' hpin. 5, de Jeju- latis leo, per contemplationerii vero eflicitur aquila,
nio Quqdrages.) GratissinvumDeo deferl jejuniunv, recle per hsee sancfa animalia signari nnusquisaue
qui meniem suariv a pravis cogiialiombus, bculos a perfectus potest. Quia omnis intenlio-,omnisque eon-
cpncjipiscejUia, Jipguam manusque a ljte custodit. Et templalio sanctbrum super se lendit, ut illud possit
sic jejuniunvnostrunvsanctificet eastilas, orrietpalien- adipisci quod in ccelestibus appelit. Sive enira bono
tia, benignitas foveat, fnjsericordia laelifvcet, covn- operi, seu coelesli invigiJet eoniemplationij lune ve-
animi- raciter hoc quod agit bonum est quando ei placere
mendejthumiliias,ujt gemirioquodam corporis
que jejunipdiyiivsenosgfatiae semper commevvdemus. coricupiscit a quo est. Qua in re pensandum est ut
CAPUT XCII. ( omne bonum quod agitur per intentionem semper
G
Pe eo quqa scnplum est: Mulli ah Oriente et pp- ad coelestia levetur. Electi autem quia et in bono
cideiUevenient, et recumbent cunv Ahr.aham, et opere omnipolenti Deo placere appetunt, et per con-
Isaac, elJacob In reghp cceloruriv(kcdiit.'vih). templationis gratiam seternam jarivbealitudmem _e-
Mullivenientab Oriente et Occidenle,el recuipbeiit, gustare cosicupiscunl, facies et pennas desuper ex.
non carnaliter jacenles, sed spiritualiter requiescen- tendunt (Ezeclt. i).
tes; non lempqrali{.ej'pot.anles,sed scterjjeepulantes. CAPUT XCIV.
Recunibentin regnp Pei; ubi lux et species, ubi Iseti- Pe eoquodApostolusaii: Caro concupiscit, etc. (Gctl.y).
fistet exsultatio, ubi gloria ef.benedictio, ubi lux ocu- Concupis.centiacarnis est niotus animse turpis in
lorura ef longsevitasvitse aeternae: jjjii omnes jucun- a,ffe,ct.iimsordidse delectati.pnis. C,o,ivciiDi.sceritia yero
dantur, ubi omnes gaudeivt,ubj Patres illi beati re- spirit.us est ardens intentio mentis in desideria saii-
cumbunt; ubi omnes prpphetse requjescunt, uisi apo- ctsevir,tutis,Ista sibi coiisen!,ientesmittit ad regivum,
stoli et evangeljstae super gloripsos sedeivtthrpiios, illa ad suppliciupn sempifernum. Coi.icupiscentia
uhi multitudp martyrum in gloria ajterna glpriatur,, jiamque carnis priinum illecebras viliorjim in cogi-
ubi cepiosifas yirgijiunv in saecula exsultal, pprtans>_ tatioivibus gignit. .C,qncupisceniiavero spiritus ecbri-
coponanvimniaculatse virginitatis. (Aug., serni. i, de? trario cogitationes sanctas indesinenler ppponit
fesfo omniuin sanclorum.) 0 dulcissiroi fratrps, pna- Illa fabiilis vanis oblecta,tur et yerbjs, isfe Scri-
niniisconvenlio, hilaris poiigregafip,fulgens cpnjun- ptufarunv nveditaljonibus atqjje prseceplis. Ilja gau-
clio. Ila esl a sae.cijlobeneplacila et annuntiata ex- det spectaculis rerunv lei^restriunv, ista cpnfiejvv-
sultatio, isla ab inifio narrafa requies. In isfam festi- platione ccelestiunvgaudiorum. Ilja J,erreiia gajidia
narunt ire omnes Pominunvdiligenles, ad istam col- quseril, isla gemilus et suspirja trahi.t. Illa in spm-
ligunlur Offinesex gentibus Domino credentes, reli- niinv atque pigiitiara corpus relaxat, ista ijvyjgiliis
gipsilalein seryaiites, in eam et nes Pmnes pergamus. ef. coivvpetentibuspralipjvibus elabpi:at. IlJa per in-
0 reUgiosi filiiDei, ad isla.n Pinni virtute tvostrafe- gluviem illecebris yentris et cl.esjderiogutjoris in-
jstiijemus.Nihi! nos revocet, nihil nos retardef, ni- ees.tpaj;,- is).asemefjpsam jejuniis pt aiistineivijeecru-
Jjjl nos jnvp.ediatad lvocdesiderabile properare con- cialibus macerat. Illa luxurise subdita turpium pprpe-
vivium. Oroneffipegligentianva nobis peljamus, om- i- trationum affectus, quos iivtentioivecogitationis agit,
nemque desidiam ah animp, e\.corporis impediii)pnj,a a perfectione voluntatis explerecontendit; isla casti-
a iiobis projiciamus, ut hujus beatitudhiis et requieii talis et pudicitise honestatem diligit. Illa ayaritue
 685 DIADEMAMONACHORUM. 686
flamma succensa, appetit lucrum, et fugit tempora- A . hbm. L) An(e faciem quippp ambulare, CStaqterio-,
lium danjjia rerum; ista contemne)vs.mundum, so- ra petere. In prsesenli yero ambulare,est sibimetipsi
luin sibi vindicat Christum. Illa invida nullum sibii absentem non esse*Omnis eteniin jusfus qqi yj(.ain
superiorem vel sequalemesse permitfit, sed inlernoi suani sollicitus aspicif, et diligenterpQi}sif!pratqua%
iivore vulneris de cunctorum profectu tabescit; istaL . tunv quotidie in bpnis crescat, aut forjassp quanturq
de cunctorum virtutibus gaudet, et minores sibi proi a bonis decrescat, iste quia se ante se ponit, cpram
charilate prseponit. llla exaestuans nihil sequanimiter se ambulat, qujppe qui yigilanter videt qtruin surgat
porlat, sed perturbata mente usque ad voces tumtil- an defluat. Quisquis yero vitae suse pustpjljaqvneglj-
tum exaltat; ista nulla exasperatione movetur, sedI git, discutere QTVQJI agit, quse Ipquitur, guae cqgitat,
per tranquillitatis mansuetudinem patienler sustinet. aut despicit, aut nescjt, coram se npn anvbulat, quia
Hla tristilia inficilur, dum quaelibet adversa persen- qualis sit in suis inpj-ibus vel actibus igporat. Nec
serit; ista nullo moerore frangitur, sed etiam mala de sibimetipsi praesens est, qui semetipsum quotidie
proximis portans, ab interiore gaudio non movetur. excutere atque cognoscere sollicilus non esf. llle
nia ambilione honorum inficitur, et liuraanis laudi- autem veraciler se ante se ponit, sibique jn prae-
bus vel illecebris vanse gloriae delinilur ; ista humi- senli est,qui se in sjiisactibus tanquam aliura atten-
litatem amat, et soli Deo suo qui inspector mentis B 3 dit. (Huc usque Gregbr.) Debemus ergo nosmetipsos
est, placere delectat. Illa inflala superbise fastu cor sollicile sicui alios videre, nosque ipsos, ut dicium
miseruro elevat; ista ne a celsitpdine sua corruat, est, anle. npg ponei-p, et in cunctis quse agjmus in-
usque in infima seipsam humiliat. Sed quid plufa? f.erius et exterius jips djligenter cpsfp^ire debemus.
Goricupiscentiacarnis, in omnium vitiorum multitu- CAPUTXCVIL
dinem sibi conseiilientes praecipital. Concupiscen- Pe eb quod scriptum est : Qnvpi cusfpdia sprya cpp
tia yero spiritus menlem lassam, ne deficiat, spefu- tuum (Prov. iv).
turse gloriaecorroborat. Dipis forfasse, qjipmpdp ppssupi custpdire cpr
CAPUT XCV. meum, ut nvala non cogitpt?Audi breyiterratipnem.
Quid sit impelusspiritus, et quid sit impetus carnis. Potes evidentpr, si diyina et coelestianve.diteris.Ta-
In electis et reprobis divefsi sunt impetus : in njen tria sunt quai possunt a rrialis cogitatipnilvus
electis videlicet impetus spiritus, in reprpbis impe- animam liberai'p : vigilja sancja, pratio et njedita-
tus carnis. Impetus quippe carnis ad odium, ad ela- tio. Harum assiduifas confert aninvaestabilitatem,
lionem, ad immunditiam, ad rapinam, ad exterio- qt boiijs cogitalip.nibuset npn nvalis pccupetur. Si
rem gloriain, ad crudelilatem, ad perfidiam, ad vis in mpn.docor mu|idum halvere, dic cum David :
desperationem, ad iram, ad jurgia, ad volupfates v Meditaliis suni fibcte cum cmde tneq, et ventilabqm
animum impellit. Impelus vero spiritus ad charita- in me spiritum metim (Ps. LXXVI). Quantunvcortuum
tem, ad humilitatem, ad continenliam, ad largitatero meditantjp dpmayeiis, J;antum sublinvius ppnseque-
misericordise, ad interiorem profectum, ad pietaiis ris praeroiuii),et clariore sapientiae et scipiitjeeJumi-
opera, ad aeternorum fidem, ad spero s.equentis nefulgpbis. Si vis, ut superiusdictpmest, cormun-
gaudii, ad patientiam, ad pacem, ad consideratio- dum habere, nqnquam f,einanibus fabulis pccupes.
nem vitss immortalis et Jacrynvasnventem pertra- Quidqujd turpp est ef contra saiictitatem nunquam
hit. Unde necesse est ut magna semper cura consi- aufggas, aut delecteris audire. Jam quae saeculi
derare debeamus in omne quod agimus, quo nos eraut deposujsti. Chrislutn Pbminutn induisti (Rom.
impetus ducat: utrum nostra cogitatio perimpelum XIII). Videne de tecto virtutum, pristii}a quwsiturus
carnis an per impetum spiritus iuipellatur. Amare yeptiinentadescendqs(Matth. xxiv), ngc de agro re-
enim terrena, iemporalia aeternis praepoiiere, exie- yertaris domum, pe finibrjaffi Salvatoris, nec pin-
riora bona non ad usum jvecessaria habere, sed ad cijmos noctis rore nvadefactos, quos semel tenere
voluptatem concupiscere, ultionem de inimjco quse- cqepisti aliquandp dirnittas .: Esto ut domus fundata
rere, de sem.ulicasu gaudere, impetjvsparnis est. At j- T\ super petram (Matlh.xn), nulla te aura saeculihujtis
contra amare cceleslia, eontemnerp transitoria, non ppncutiat, nullus te yentus desiderii pravi exurat.
ad fructurn yQluplalis transitura, sed ad usuni jie- Esjtoapisprudentissijna,favummellis opera tua com-
Cessifajisquaerere, de iniraici jnorte trislaii, jjivpe- poijanl, ut tua dulcedine saties Christum. Supervola
tus spjritus est. Et quia p.erfecti quique in istis se yitia et continges eunvqui libi dicit: Ego flos campi,
spjnper yijrtutibus exercent, j'ecte nunc de sancfis et flos qgri (Catif. 11).Decerpe flores per Scripturas
ajiimalibjjs dicitur : Ubi erat impefus spirilus, UIuc sanctas, ut dicas puinPropheta : Eructavit cormeum
grqdiebqntUT(Jizech.i). verhupt bbnum, dicb egb opera meg regi. Lingua
CAPUT XCVI. mea calamusscribmvelociterscribenlis(Ps. XLIV).IIlos
Pe eo quod unusquisquejuslus el qnte faciemsuam, ergo imjfare, illos sequerequiista audire meruerunt,
et corqm facie sua ambulal. quorujn habjtus, sermo, incessus, vita, fornjanv in-
Anfe facjenvgrgo suanv gradif.jir justus, quja ad tuenljbus prseljpnt. Nam illos quos videris in modum
eaquae reiiquerat, nuho jam appetitu aspicit, et jn tjjrturis pingere incessum, curiosos, verbosos, in
ailernjs quaeappe|,jt, sub conlenvplationissuaeoculp, risu faciles, sine pudoi',e, sine verecundia, fabula-
boni operjspedein ppnij. (Greg. Hb. i super Ezech, aniles et vanas referentes, ad cursum tardos, sd
 687 SMARAGDIABBATIS 688
mensam paratos, ad jejuniumingratos, quorumoculi A j. CAPUT XCIX.
ut faces ardentes huc illucque vento animi flante,
De martyrio quod in vaceEcclesiw fit.
gcintillas concupiscentise spargunt, et ut rota vol-
Tuutur, qui proprio igne torquentur in sartagine (Aug. ser. 2S0, de temp.) Nemo dicat, fratres,
menti suae, hos, ut dixi, devita, quia scriptum le- quod temporibus nostris martyrum cerlamina esse
gis: Cumsanclo sanctuseris, et cum perverso perver- non possint. Habetenim etpaxnostramarlyressuos.
teris (Ps. xvn). Humiles vero obedientes, Jectionem Nam sieut frequenter suggessimus, iracundiam mi-
amantes, orationi inslantes, ama et dilige, tanquam tigare, libidinem fugere, jusliliam cuslodire, avari-
membra Christi. Hlosquos te devilare monui, non tiam contemnere, pars magna martyrii est. Non in-
attendas, magis volo ut te timeant et semulenlur congrue diclunv est, avaritiam contemnere, iracun-
niali, boni vero diligant et suscipiant. diammitigare. libididenv fugere : contemnenda est
enim avaritia, qusenobis ideo iniqualucraprocurat,
CAPUTXCVin. ut nos suos faciat. Noslri enim essemus, si illa no-
Quid significetquod dixit Peus ad Abraham : Egre- stra non esset. Iniqua est avaritia, quaevelut ignis,
dere de terra tua, et de cognatione lua, et veni quanto plus accipit, tanto amplius quseril. Iracun-
in terramquam monstravero tibi (Gen. xn). •* dia vero mitiganda est, quaeprius nocituris nocet
B
quam nocendis. Quod autenv iibidinem fugiendam
Et nos, fratres charissimi, ad exemplum beati esse suggerimus,apostoius Paulus evidenter oslendit,
Abrahae pervenienles : Egrediamur de terra twslra, qui cum omnibus viliis praedicaret resisiendum,
et de cagnationenoslra, et veniamusad lerram quam dum contra libidinem loqueretur, non dixit resistite,
nobis daturus est Pominus posl istam vitam. Queeest sed fugile fornicalimtem (I Cor. vi). Ac si conira
terra nostra de qua egredi jubemur, nisi caro no- reliqua vitia, Deo auxiliante, (Jebemus in praesenti
stra? (Aug., serm. 54, inter append.) Bene ergo de resistere, libidinem verb fugiendo superare. Ergo
terra egreditur, qui carnales concupiscenlias con- contra libidinis impelum apprehende fugara, si vis
teninens, et volunlates proprias velut venenum dia- obtinere vicloriara. Nec tibi verecnndiaesit fugere si
boli respuit, et Jectioni vel orationi frequenter insi- castitatis palmam desideras obtinerc. Unde, fratres
stit : bene de terra sua egreditur, qui cupiditatem charissimi, ab omnibus Chrislianis, praeeipue ta-
speniil, et misericordiam diligit, Iuxuriam fugit, men a clericis vel monachis, indigna et inhonesta
ampleclilur castitatera. Bene de terra sua egreditur, familiaritas fugienda est; quia sine ulla dubilatione
qui maliliam deserit, ut teneat charitatem, super- qui familiaritatein non. vult vilare suspectam, cito
biam spernit, et sectatur hurailitatem. Quid ergo G ( delabilur hv ruinanv. Inler omnia Chnsiianortim
de lerra egredi est, nisi omnia peccata et vitia car- certamina sola duriora sunt prselia castitatis, ubi
nalia relinquere? Et veni, inquit Dominus, inlerram, quolidiana pugna est, et rara vicloria. Gravem ea-
quam monstravero tibi (Gen. xn). Ergo si terram stilas sortita est inimicum, qui quotidie vincilur e.t
itoslram relinquimus, ad terram quam ostendit limetur. Et ideo, sicut jam diclum est, nemo se falsa
Dominus veniemus. Quse lamen est terra ista quam securitate decipiat, nec de suis viribus periculoje
Dominus dignalur ostendere? Sine dubio credamus, prsesumat, sed audiat Aposlolunidicenlem : Fugiie
quia ipsa cst de qua Prophela dicebat: Credo videre fbrnicaiimtem. Et ideo, charissimi fratres, contra
bona Dominiin terra vivenlium (Ps. xxvi). Ergo terra mortifera blandimenta et contra adjutores diaboli
eorporis nostri quando magnis crirainibus famula- qui fainiliaritatem suspectam habere nec meluuut
lur, terra morientium esse coguoscitur. Cum vero nec erubescunt, ne nos exemplo suo decipiant, Dei
virlutibus operam dederil, in terra viventiumtrans- adjutorium jugiler imploremus ul nos de laqueo ve-
migratione felicissima commutatur. Sed hoc ergo, nantium liberare (Ps. cxxiv) dignelur : scientes quod
fratres charissimi, non extra nos, sed intus innobis, in iis malis quaesupra diximus omnibus Christianis
cum Dei gratia possumus exercere si volumus. Si quolidiana martyria deesse non possunt. Si enira
enim peccata relinquimus, et virtuti operam damus, castitas, et verilas, et justitia Christus est, sicut ille
deterra morientium feliciteregressisumus, etinter- qui insidiatur persecutor est, ita et ille qui hsec et
ranvvivenlium feliciterveniemus. Et ideo qui solebat in aliis defensare et in se cuslodire voluerit, marlyr
nvaledicere, benedicat; et qui solebat detrahere, erit. Et ideo qui haectota animi virtute et ipse dili-
seroper quod bonum est studeat proferre. Qui sole- git, el ut alii diligant, et verbis simul et exemplis
bal iracundiam in corde conservare, patientiam te- ostendit, et ubicunque pax, veritas vel justilia, sive
neat. Qui res alienas solebat invadere, de rebus pro- castitas iaborant, quantum prsevalet etiam ultro se
priis studeat erogare. Quiin negolio fraudem facere, ingerit, et secundum quod vires habuerit, defetisare
et per stateras vel mensuras duplices lucra mundi conlendit, martyrii coronam Domino remunerante
conquirere solebat, ab omni fraude et ab omni ini- percipiet. Sed dicit aliquis honvo, Juvenis sum, fa-
quitale suum aninium per poenitentiam vel miseri- ciam quod delectati modo, et postea poenitenlianv
cordiam contendat erigere. Hoc ergo agite, fralres agam. Hoc est dicere : Percutiam me crudeli gladio,
charissimi, et Deus pacis et dilectionis erit vobiscum etpostmodum ad medicum vadam. Et nescit quod
(II Cor. xm). unius hora puncto vulnus exhibetur, sed vix longo
689 COMMENT.W MG. S. BENEDICTI. 690
tempore ad sanitatem pristioam revocatur. Quienim A j reddat cogitatio sancta. In altari cordis nostri cogi-
adulterans dicit se postea poenitentiamacturum, qua- temus semper quod bonum est; in altari vero cor-
re non timet ne eunv subita febricula superveniens poris nostri jugiter quod Deo heneplacitum est ope-
rapiat, et pereat illi dilatio, succedat aeterna dam- remur. Tunc enim ordine legitimo consecrationem
natio. aitaris cunv gaudio celebramus, quandoaltariacordis
CAPUT C, ct corporis nostri munda et pura in conspectu divi-
nae majeslalis offerimus. Nam nescio qua fronte aut
Pe duobus altaribus in homine, quorum alterum in qua conscientia, oplat in altaris consecratione gau-
corporeest, et allerum in corde. dere, qui in cordis sui altari non studet mundiliara
(Augusl in Anivers,dedicat. serm. 4.) Duo sunt in custodire. Nos vero, fralres charissimi, ita agere
cobis allaria constituta, corporis videlicet et cordis studeamus, ut semper festivilatem duplicem celebrare
nostri. Deniqueduplex a nobis sacrificium quaerit mereamur. Et quomodo visibiliter de lempli allaris
Deus : unum, ut simus casli corpore, alterum, ut consecratione gaudemus, sic invisibiliter de corpo-
mundi corde. Ergoin exleriore, id est corporenostro, ris eastitate vel animi puritate spirituale gaudiumha-
offerantur opera bona; in corde, odores suavitalis bere mereamur.

SDIARAGDI J&BBATIS

COMffiTARIA IN REGTIIAM SANCTI BfflEDM

[Opp.RabaniMauri,tonv.IV, pag. 246.]

INCIPIT PRiEFATIO B Est ovibus virga gracilis, moderatio justa ,

METRICEDICTATA.
Quisquis ad seternum nvavult conscendere regnum
Debet ad astrigerum mente subire polum ;
Relligione pia vilaeperquirere callem
Scandere quo valeat aurea regna celer.
Est monacbis sancti Benedicti Regula Patris
Perfectis palma suavis et ampla via ,
Aspera sed pueris nec non tironibus arcla
Quos aluit gremio lactea vita diu.
Heecest sancla via praelucida sevnita cceli,
Carpere quam cupiunt castra beata Dei.
Admenet baec monachos sublimis Regula cunctos ,
Ut rebus careant, regna superna petant:
Propria dimittant, habeant ut propria cuncta , C' - Verberat octhereas ssepe volando vias :
Prospera quee sociis coslica regna manent.
Patribus a nostris in sacro carmine legis
Regia reclegradis dicilur ista via.
Hsecest vila bonis, nec non et norma salutis,
Arcus et arma piis, fulgida tela malis :
Hanc nullus nolens cupiens implebit, et onvnis
Esto gravis gravibus, suavis et apta bonis.
Altigeri raonachis oslendit haecparadisi
Regula lucifluum desiderare locuni.
Haecbene malerno natos castigat amore ,
Arguit erudiens et sine felle manens.
Haecpatienter eos tenero cum verbere nutrit.
Candida post obitum prsemia nvulta dabit.
Pandit iter nostris, coelestia pandit amicis
Currere ne pigeat, sed patienter eant.
Examinat vitam, mores componit et ornat,
Vibrat el aequiparat, et moderando nvinat;
Aunihilal pravum, justunv conflagrat ut aurum,
Limat et examinat, et poliendo iibmt.
Lima piacla pians, regna beata parans.
Arguit, obsecrat, increpat, atque libenler emendat
Quos sibi germano foedere consociat.
Novit ad seternum monachos perducere regnum ,
Et sociare choro dulciter angelico.
Quamvis haec socios coelideducat ad alta ,
Est tamen angustus callis, et arcta via :
Arcta pios celsi deducit ad atria regni,
Ampla malos putei mergit in ima nigri.
Nemo viam timeat monachus intrare per arciam ,
Ducit ad astrigerum, castra beata, polum.
llle poli poterit leviter conscendere celsa ,
Quem nocuo nulla pondere culpa gravat.
Aliger eethereus gravido cunvcorpore nullus
NuJIusenim monachus peccati pondere pressus •
Stelligeri poleril regna subire poli :
Omnis enim monachus lacrymis commissa lavare
Debet, el ullerius nulla lavanda pati.
Temperet interea monachi discrelio nventem
Et via per mediura regia ducat eunv.
Ut caveat dexlram solers timeatque sinistram ,
Hortantur sacrse munia legis eum.
Tristia non timeat, timeat sed prospera mundi,
Scandere tunc poterit regna beata poli.
Quisquis amat rutilos sanctorum carpere fructus
Actibusin cunctis consocietur eis.
Moribus ornatus et caslo corpore comptus
Vivat, et a Domino semper amatus erit.
D Sit tacitus, humilis, mitissimus atque benignus >
Sit patiens, sobrius, providus atque pius.
Indolis et docilis, sapiens, et mente pusillus
Compunctus,placidus et bene cautus eat
Excitat interea eordis compunclio fontem
 691 SMARAGDlABBATIS 692
Qui sordes aniihae iimviesque laVet. A QUamvisenini abiisive plures voeentuf ina|i§tfi, iit
Chfismate peffusd lacfytaarum fUsio'foiiti est illud in Ecciesiasteri de lege legisque iaiSfibiiS
JEquiparat, hvaculastefgit ut ille fiigras, dictum, Quaepef magistrorum consilium data siirit
el
Teigi.t ablutos paradisi iite colonos; a pdstore Uno, hhus tameri pef naturam est Deus
Eflicit ut habeant jatti sihe fine cives, magister et Pater. Ipse enim ait: El Patrem noiiie
Qhi jugiief laudis possint persolvere gfates vocare super terratn. Uhus esl citim Paler vester,
Vivefe tuffi Doirilriqseffipef et esse suo. qui
in cmlisesl (Matlh. xx). Ne vocemini magistrj, quia
iNCiPif piiooEsituM. magister vester unus esl Christus. Nos vero quando
Cum turbas plurimorum cernerem monachorum palrem vocamus hominem, honorem setati deferi-
in beati Regula Benedicli, interprelafiones verbo- mus, non auctorehi riostrse Vitaedstehdimiis. Magi-
ruffi, el intelieclunv diversarum sentenliarum, dis- ster vero ex consortio veri magisiri vefaciier dici
cretionemque judiciorum sagaciter quserere plu- potesl: quia sicul per haturam unus betis, et uliiis
rinvorum, quaevariante inodulovaria filculparum, ut non praejudicat caeteris, ne per adopliOheriidii Vo-
expositioni ejus operam darem, et a meipso nvolus, cerilur et filii, ita unus pater et magistef ridri pfaijfi-
et ab aliis sum coactus. Et quamvis ejus expositione dicat aliis ut abusive patres appellentur et iiiagisifi.
non indigeant docti, tamen simplex simplicibus grala B Magister dux, gubernator, praeceplor, vel docror
est ejus expositio nvonachis, qui pev ejns observan- intelligitur. Cujus elymologia a Graecossermone
liatn ad coelestia cupiunt scandere regna, de ea fre- steron descendit: Gfoecfeehirii steron statio dicitur.
quenter audire vel roodica desiderant verba : et qui Ergo magister Latino sermone major visitalione
ejus ieheivtes feetilhdinem, setefna spefant perfrui [in statione] voeatur
Et ihclina ixttremiidrffisliii, Atiris enirii fcfirdisno-
beatitudihti, efeivfo fegularem gauderil audire' sef-
nvonem. Cujus Domini opitulante gratia janv ordina- stri tunc ad audiendum veraciter inclinatur, quando
tinv incipiaro exponere verba. admonilio pii patris, id est, Domini, a vvobisJibenter
auditur et efficaciter implelur, quando humiliter ex-
EXPOSITIO cipitur, et puro corde tenetun Hanc aurem Dominus
IN REGULAM B. BENEDICTI. quaerens dicebat: Qui habei aurem audiendi audiat
(Malllt, xv). Auris eriirivab aiidiehdo vel bauriendo
INCIPIT i vocatur.- Auris enim cofporis hominis voces; cordis
PftOLOGUS REGULJE B. BENEDICTI autem auris inlelleGtum haurit sermonis.
PATKISMOiNACHORUM. El admonitionetn, Admonitio pfopfie dicitur;
Obsculta. Haec nos horlantis beati verba sunt 'G quando ea in quibus exciderat horao, ad memofiam
Benedicti. llleelenim, Spiritu sancto repletus, ut reducuntur^ A paradisi eniro gaudio, exsultatione
nos ad meliora proflciscamur, hortatur. Sunt enim et gioria per inobedienliam Adae genevaliter omnes
qui eum ausu lemerario reprehendere conantur di- recessimus, sed ad ea quse per inobedientianvper-
centes: Ausculta debuit dicere, non obsculta, ne- didimus, imitando Christi obedienliam, qui factus
scientes quja sicut recle dicilur obaudi, et oblera- est obediensPalri usque ad moriem (Pltilip. n), re-
pera, el obsecunda, et alia raulta talia, ita reGtissiroe dire debemus.
dici potest, obsculta. Pii Patris. Pius enim Pater proprie ille dicilur,
0 fili. 0 interjeclio pro diversis sensibus divefsas qui cordiunv alioruro impietales valenler remitlit.
habet significationes. Aliquoties admiranlis, ut iilud: Cui Psalmista ait: Dixi, Confileboradverstitn tne in-
0 quam pulchra est casla generalio (Sap. iv). Aliquo- justitias measDomittOjet tu remisisli impietatemeordis
lies dolenlis, ul illud : 0 vos omnes, qui transitis per mei (Psal. xxxi). Pius eninv Deus dicitur propter
viatn, videlesi est dolor ui cst dbhr meus (Psal, cv). clementiam , benignitatem el misericordiam. Pietas
Aliquoties optantis continet significationem, ut illud: eninvPatris est justitia, quaeproprie; ut ait Augusli-
0 Dbtnine, salvos nos fac. 0 Dmiiitte, bcne prospe- p. nus, Dei cultus intelligitur. Pater enim proprie Deus
rare(PsaLcxvn). Quam et hic rationabiliter oblinet solus dicitur, quia, ut ait Aposlolusj ex Uio omnis
vim. Nam et filii nonvineeunvplacuit appellare, quem paternitas itt c.wloet in terra nominatur (Epltesim).
voluil habere imitatorem. Quatuor cnim modis filii Nam et ille in Evangelio dicit: Et palrem naiite vo-
appellantur: natura, imitatione, adoptione, doctrina. care super terrmn. Unus est enim Pttler vester-,qui
Hic aulem non nalura, non adoptiope, sed doctrina est in cmlis (Matilt, xs). Et per prophetam ipse lo-
vel imitatione fllius appellalur, qui ad obscuitanda quitur dicens : Patrem vocabis me, et post me in-
magislri prsecepta bortatur. gredi non cessabisi Et cui goiieraliter oinnis, Pater
Prmcepta. Praecepta sunt quse aut quid faciendum, nasier qui es i.n cmlis, clamat Ecclesia. Quod autem
aut quid non faciendunvsit docent: faciendura, ut, dicit libenter exctpe,intelligitur studiose, summopere
•
dilige DominumDeum tuutn, et Iwnora patrem luum, et summa voluntate. Excipere enim dicitur accipere,
et reliqua; non iaciendum, ui, Non occides, Non vel suscipere.
mmchaberis, Non furtum facies (Exod. xx), et si- Addidit : Et efficaciter compie. Efficaciter ^utem
nvilia. faciliter, expedile, velociter, perseveranter yel vigi-
Quod autem dicit Magisiri, subinieljigitur Cbrisli. lanler inieUigitur. STenit eninv lvoc ad^rbiuin a
693 COMMENT. IN' REG; S. BENEDICTI. 694
nOriririeefficax, quia' riullam blfiei diuveultaUtii in A vitio riv'aia:6nJhia<nutrierife cdricfescriht, et bona
faciendb'. omiviahe pefficiariit mala sdporati- quiescifHt. D'ehoc
Ut ad e'M per tibediehM labofith fedeas, a quo per ettinvviiio' per §ai6riVori6m' dicHuf : Pitjfedb' iihiriii-
inobedieriiicedesidiaiii retesseftis': Qnod aotem dicit, tit soporeth (Proii. xix). Pigfedo' enihv' torpehlf'!ahi-
Ht ad eurri,stibxMiiuTDeum. A Deo eflim,-sieufsUpra nio soporeffi imnVittit, quod querivin b6nls~ripfefibus
dicttfffiest; sive' geriefaliter in Adariromnes' ef Evam, lepidum tarduiiv'qu6;inVenefii, ti€'Ih bohis cfescitt,
sive speciaiiter unusquisque nostrum per inObedieii- et oculos cofdis claii'dit,; et rivahus ligat'. Pef eiiriv-
tiaevitiiim desidiumqwecordis recessiffius. Ad quem dem eniffi Salorooiifeiridicituf : Prbptei ffifjus pigir
nos pef obedieiifise'humilitatem laboremqUe beatus aftire noltik (Piov: x'ivii)'. Pfoptef frigus' quippie j^i-
Benedictns hoftattff redire. Obedienlia eniffi dicifur ger riori arsif, qiiia desidiae'teivipofe c6nsfrictusa'ge-
hurailitas, obtemperantia, Ooquod huriviliterobediat re qffijedebei boha dissiiriuiat. E't"duriv paf va riv^Ia
vel Obtempefet iiriperanti. Labof eninv ohedientiae meiuit, operafi boria raaxiiiia' pfseterriviitit. De pigro
vocatuf omriis huinana actio nostra, quae juste a quoqtie recte subdltuf. Mehdicqbit msiale, °,t iion
Doriiino'iiripefata', ab auditorfbus est seciindum dis- dtibilur ei (Ptbv. xx). Quiai'qiii in pfseseriii s"aecul'o
tributiohTS gfatiam humiliter adiiiipleta. De JvOho; iri boriis operibus ri'6iidesridat, Cufflterivpus fetfibu-
auterii o&ediehfiseper Salomoriem dicitur : Vir obe- B * tionis adveriefit, a"fflercedis fflunere hiente Vacua
dietis Uquiiut vittarias (Prbv. xx). Yif qiiippe obe- jejunai. E conirario de formica idein Salbmon alt :
dieris'vfctofias' Idquituf, quia ciuffluriusqiiisqfueete- Fotmicw populus infirmus parat iri messe ctbum sibi
ctofunf pef 6bedientiae humilifateni Deo se toto (Prov. xxx). Et pef formicas nisi stfetiua Vita moria-
anifrio' subdit, et ejus*praecepta humilitef implet, et clvorUmsighatuf, quia ad compafatiorierii-'amaiqrum
pro hft orivhibifsrion sibi, sed Deo gratias agit, et ab saeculi litijus', pef liuriiilifatis gfatiaih veluf. forrivicae
inobedientiae culpa rtiserante Deo liber eificituf, et minimi videnlur. Hi eriini pfsesehii in vita vefiit ih
de iiiO'bedieri'irtriumphans diabolo iri coelufflviclor messe ffuctdm' bonOrum' 6p6fiim, uride iri /iitiiro
ascerfdit. Vif enim bbediens victoritii' loquitUr, qviaii- gaudeant, congfegarenoricessarit; Item de obedieh-
do' uiiusquisque vitia calcat, vitiorumque bellsi for- tibus et inobediehiibus scfipturh est: Meris justi
titer sriperait, ita' ut ciim Pavvlodicat: Sed ih his meditabitur ofedientiani, 6s ihtpidrum pdrvefia
omhibus superdititispfopter euirt; qtii ditexit tios (Rmri. (ProD.xv,x). ifonachus eniiri;Iiumilvsdurn sehtoriifh
viii). Et pto' tarili tfiunvphi vfctofia hOn sibi, s'edDeO1 suoruttv ita^efib 6b aYivoreffi'aefemS viise'ilftideij)aL
tfibuif glofiam. Ad Deum erihiv pef obediehtiae la- fere, prius obedieritiarii riiedilaiuf iri' cogifatidfie.
bOtetti fedihvus, quaridOea quaelvdbissunt praecepta', > Inobediens vero duffi ffl'a|ofuffljhssa' cpritehvhif im-
totis viribtif huroilifef adimplemus, quando propriami ^ plere, vefbis precacibhs cohtfadicft. Iste efiiiri taiis
Voifff/fatemodimvrs, et desideria Carnis han perfici- Adse inobedientiam imitandOfecedit a' Ceo. Hhmiliis
tixdi (Gttl. V); quattdo persecutimiemprb jusiitia pa- autein ffionachus Christi Ohedieritiamimitarido fedit
tientef tblefamus (Matth. v, Rbrri.-xri); quando nec adfDominufri. Adanv eriirivpfeccavit, sed nec p6cca-
malitm prb thdlo, fiec tiidledicttim reddiittus pro ma- tuiii suum Cognovit, nec peccaii veniam postuiavit.
ledittb' (I Petr. fii); quando nec doluivvin corde te- Christus aUtettvpeccatum nbn fecii, nec dolus' ihventus
nehVffsV het ir&tuitdiw l&mpusfeservdfnus (Ephes. iv);; est ih ore ejtis (I Pelr. 11),sed ut ncs a peccato redi-
qhSind'6'pVwctpfdDbmitii fticlis quotidie adimplemusi meret, ftictus est obediens Pdtfi usqiie ad mortem
(Jitc. i), el seniOrUfflfiostfofum jiissidhibus in omni- (Pliil. 11); et ihnocehs ptb hbbis passibhem rhortem-
Bivsobecliirius; o^iiariddbrdiioiti frequenler insistimusi que sustinuit, itobis relihquetU exemplum, ut imitattiet
(MbiW.xil); mgitiis, jejntiiis, lacrymisque, et muliisi euin sequttmurvestigia ejus (isa. ini). Iti Adam enim
iuboribus, diversisque afflictionibuscastigaiuin corpus; cadente omhes ceCidinitts;ei bmnia bmia bpera per-
%Hservituiehi redigihius; crucem nosirani toliimus, ett didimus. In Cliristb autem resurrexinius (I Petri 11;
abnetjdhttsihosmetipsbspbsi Christum currefe festina- I Cor. xv), et majora et sine flne mahsufa' recepi-
mtis(i Cbf. vii, Coloss: iv, I Cor. ix). Labor prorsusj .l rivus: ita taffien, si perseveranter ejtis Vestigia le-
obedientiaeest oWfhisJvToDeo casiigaiio corporis, ett iiearivris. Adsffi nos obnoxiavit malis1 offlnibus per
affficiio cordis, vilitas', otivriisdespectid, et abjectio> pfOpfiam CUlpahv,sed Christi nos libefavit adventus
ffiohairVofuhv.iiaec efftffi est arcta et aiigiista via\ per gratiaffl. Et ut totum dicam, inobedieiitia Adae
quse hgf se gfadientes a'd vitam perducit aeterriairi i rtobis abstuiit pafadisum, obedientia Christi donavit
(Maiili. xvi, Marc. Viii, Luc. ix). Iri hac eteriim1 ef fegniiffi. ErgO qui pef iriobedieritiSe desidiam
fideiiter taljofsirites, dt usque in finenv perseve- fecessimus a Deo, pef Obedieiviiselaboreffi fedeariius
rantes ad sfefernifatis satielaieffl refectioriemque3 ad Deuiri, ut iffipleatur iri hobis : Pef aliairi viam
iivvitati fflefehtihtur audire : Venite ad me omness reversi stint in regionem sudm (Luc. ii).
qtti Idbbfdlis, et biierati eslis, ei ego reficiam. vos,, Ad le efgo htilii setmo dirigitur. MUltih'6'ciri lOco
dicit Ddhvirius (Matlh. xi). Sicut enim humilitas3 riieMs,pro milii qiiasi ero6ridarites conirivutare co-
obediendo obedientia dicitur , ita superbia inobe- narilur , nescientes quod hoc gehere ltfeulioriis multi
diendo inobedientia; dicitUr. Desidia autem, pigritiai scholaslicorfim dOCtores usi sunt : sicUt quodam
vel tarditas dicituf. Uftde et hi qui ad bonunv opus3 loco beatus Gfegofius ait : Hsfecnvibi ad eos dicta
tardi pigfique inveniuntur desides Vdcantur. Quo> sint. Et alibi: Jam eniffi ffiihi ad vos sermo coa-
 695 SMARAGDlABBATIS 696
vertitur. Sermo enim a serendo nomen accepit. Est A j tuus oleo exsuUanonis, etc. (Psal. XLIV).Qui ideo rex
enim disserlio, vel coliatio , quod non est unius verus appellalur, quia omnia cOndidil, recte susti-
verbi tantum, sed a multis verbis serendo sermo voca- net, gubernat, protegit, atque regit. Quamvis enim
tur, ut sermo Hilarii, sermoAugustini et reliquorum. sancti abusive reges dicantur, ut est iilud in psalmo:
Quisquis abrenutttians propriis voluntalibus. Abre- Et nunc reges, intelligite (Psal. n); et in Job : Et re-
nuntiare enim poni solet pro eo quod est spernere, ges in solio collocat; tainen Christus Dominus est
rejicere, vel contradicere, sive aliquid aliud quodl verus et Rex, quia veri Regis Filius. Unde et Psal-
hoc verbo in hoc sensu exprimi potest. Duabusi mista ait: Deus,judicium tuum Retji da, etjustitiam
etenim vicibus fit ahrenuntiatio monachorum, sive tuam Filio Regts (Psal. LXXI).Reges ergo sunt sse-
onvnium debet esse lidelium. Satanae enim, qui et; culi, quia tentalionum suarum motibus non succum-
diabolus nuncupatur, primo in baptismo ab om- bere, sed regendo praeesse noverunt. Reges sunt
nibus fidelibus abrenuntiatur, ut liberius Dominoi saeculi, quia praelati cunctis motibus carnis, modo
Salvatori serviatur : quia juxta ejusdem Domini luxuriae appetitum frenant, modo seslum avaritise
vocem nenw potesl duobus dominis servire (Matlh. vi). temperant, modo gloriam elationis inclinant, modo
Abrenuntiatur operibus ejus, quia opera illius con- suggestiones livoris obruunt, modo ignem furoris
tr,aria sunt operibus Salvatoris. Abrenunliatur pom- B 3 exslinguurtt. Sed hsec omnia non suis viribus, sed
pis ejus, quee utique opera sunt Satanae, sed eo quasi Domino operante perfvciunt. Et quia, ul haec ope-
discerni videntur a caeteris operibus ejus, quod in rentur, a Donvino accipiunt, non proprie, sed abu-
eis superbia, cujus ille auclor est, el quae eum dejecit sive reges dicuntur. Christus eninv Dominus verus,
de ccelo, quodammodo designatur. Pompae ergo ejus Rex regum et Domistusdominorum (I Tim. vi) vera-
sunt ambitio, arrogantia, vana gloria, et caetera citer esse probatur : quia sicut omnis creatura per
hujusmodi, quee de fonte superbiae proeedunt. Se- illum facta cognoscilur (Joan, i), ita per illura recta
cundo autem a nvonachis , et a fidelibus Christianis et gubemata esse probatur. Sunt enim milites sae-
abrcnuntiatur propriis volunlatibus, exemplo Domi- culi, sunt et milites Christi: sed milites saeculi in-
ni, qui ait: Non veni facere voluntatem meam, sed firma et lubrica arma; milites autenv Chrisli fortis-
ejus qui misil nte (Joan. vi, vn). Nam et Scriptura sima sumunt atque prseclara. Pugivant illi eontra
ait: El a voluntatibus luis avertere (Eccli. xvn). Pro- hostes, ut se et interfectos seternam "perducant ad
pria enim unicuique dicitur vernacula, privata , vel poenam : pugnant isli contra vitia, ut post mortem
peculiaris voluntas. Voluntas autem ab eo quod est seternam vitam consequi possint ad praemia : illi ut
velle nomen accepit. Est enim arbitrium menlis po- descendant ad tartara, isti ut aseendant ad gloriam;
testas consilii sui, atque propositum sensus sui. Et illi ut post mortenv cum daemonibus mancipentur in
hoc est secundura hominem, non secundum Deunv , inferno, isti ut cum angelis in perpeluo possideant
vivere. Ille enim secundunv bominem vivit, qui se- regnum; illi ut dsemoniis socienlur semper, isti ut
cundum seipsum et secundum voluntatem suam cum angelis semper laetentur; illi ut cum diabolo
vivit, qui cum quibus vult el ubi vult pergil, quan- semper Jugeant, isti cum Christo exsultent. Utrum-
tum vult et quando vult dormit, quando et quan- que mililura genus uua senlentia comprehendit Pau-
diu vult loquitur, quse vult et ubi vult, quantum et lus aposlolus, ait enim : Nemo tnilitans Deo implical
quando vult, manducat et bibit, quando et quantum se negotiis smcularibus (II Tim. u), ostendens esse
vult ridet, postremo, quidquid oculis deieclabile , mililes Dei, sicut sunt etiam milites saeculi. Duplex
quidquid naribus suave, quidquid caeteris est sensi- ergo militia duo genera militum signat. Alios militia
bus carnis suse jucundum , exercet et sequitur. Qui spiritalis ad ccelestiacastra per gratuitam gratiam coe<
aulem secundum Deum vivit, non eum carnaliter Iestis imperatoris adducit, alios militiacorporalis labo-
hssc omnia deleclant, sed quse spirilalia sunt spiri- rare cum mundo secundum volunlatem terreni regis
taliter euvn sediflcant, et omnia desideria carnis spi- astringit. Milites saeculi passionibus et desideriis te-
ritalis desiderii delectalione compescit. Futura prae-. .j. nentur obnoxii, milites Dei carnenv suanvcruciugunt
sentibus anteponit, carnem spiritui subdit; et quid- cum viliis et concupiscentiis. IJIi dapibus nutriuntur,
quid agit, non vult ex sua, sed ex Dei sui voluntate: isti virtutibus. Ilii rapere aliena conantur, isti autem
procedere, cui placere totis viribus concupiscit. propria vel patienter perdere, vel miserieorditer cu-
Domino Chrislo vero Regi militaturus: Dominusi piunt erogare. Ilii gerunt unde Jaudibus falsis extol-
dicitur eo quod dominetur universse creaturae suae,, lantur, isti quserunt unde sempiternis praemiis hono-
vel cerle. quod omnis creatura dominatui ejus de-. rentur. Illis tribuit imaginem vanitas laetitise, istis
serviat. Chrislus eninv a chrisnvate appellalur. Chri-. vera confert' gaudia veritas. Illi suis utilitatibus
sma enim Graece, Latine unclio dieitur. Quod no- consulunt; isti communibus. Illi peritura perituri
men elianv Domino Jesu Christo accommodatur,, salvare festinant, isti nunquam perilura, ne in seter-
quem Deus Pater, non ulique visibili, sed invisibilii num pereant, possidere desiderant. lilis vivere la-
et spiritali perunxit oleo. Unde et in Actibus apo- bor est, et mori supplicium; istis vivere Christus
slolorum ad Patrem dicilur : Goliectisunt in hac ci- est, el mori lucrum. Illi praeliantur contra visibiles,
vitate adversus Filium tuum quem unxisli (Act. IV). isti contra invisibiles inimicos. Ilios avaritia facit
Ad ipsum Psalmographus Fiiium; tin&it t<$Dem Deut» crudeles, istos misericordia henignos. IUos invidja
'697 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 698
contentiosos, istos facit mansuetudo paciflcos. Illi A mus quia quantum m prsesenti vita obedientise arma
per superbiam pro suis honoribus liligant, isli per fortissima sunt in operatione, tantum praeclara erunt
humilitatem alter alterum existimant superiorem in seterna remuneratione. Et quantunv in exercita-
sibi. Per illos Babylonia regitur, per istos et in istos tioue praesentis vitse fuerint forlissima, tantum in
a Domino Jerusalem coslestis administratur. Milites futura requie erunt praeclara. Quantum in via aspera
saeculiprosperitas extollit, adversitas dejicit, milites et gravia, tantunv in pervenlione erunt amcena et
autem Dei sive in adversitate, sive in prosperitale levia. Quantum in praesenti despecta, tantunv in fu-
immobiles perseverant. turo erunt honorata. Obedientibus enim Apostolus
Obedientim fortissima atque prmclara arma sumis. ait: Mortui enim estis , et vita vestra abscondita est
Arma enim obedientiseideo fortissima beatus nomi- cuht Chrislo in Peo. Cum enim Chrislus apparueril
navit Benedictus, quia omnes humanos labores, qui vila vestra, lunc et vos apparebilis cum illo in gloria
voluntarie fiunt, obedientise labor exsuperat. Quid (Colos. m). De iisdem ipsis et Dominus Patri dicit:
enim fortius esse potest quam ut se homo ex omni- Paler, quos dedisli mihi, volo ut, ubi ego sutn, et illi
bus servum faciat homini ? Et ut, cum sit liber et sint mecum, ut videanl claritatem meam. Et ego cta-
bonoralus, velut vile mancipium despectumque se ritalem, quatn dedisti mihi, dedi eis (Joan. xvn). Et
cunctisexhibeat et abjectum; ita ut dicat: Ego autem B cum apostolis audiunt: Amen dico vobis quod vos,
sum vermis, et non homo, opprobrium Iwminum, qui reliquistis omnia, et seculi estis me, in regenera
tt abjeclio plebis. Quid fortius quam ut percussus timie cum sederit filius Iwminisin sede majeslatis suw,
in maxilla praebeat aliam; auferenti tunicam dimittat sedebilis et ves super dubdecim sedes judicantes duo-
etpallium; angariatus milliario, vadat et duo? Et decim tribus Israel (Matth. xix).
in his omnibus gaudeat, quod dignus est habitus pro In primis ut quidquid agendum inchoas bonum. In
nomhve Domini contumelias pati. Quid enim forlius primis, id est in initio conversationis vel inchoatio-
aut durius esse potest quam ut lvomo homini volun- nis boni operis dicit. Insidias inter te et antiquum
tarie se in omni subdat pbedientia? et duras et con- serpentem esse intellige, monache. Tu illius, quan-
trarias in ipsa obedientia patienter illatas sustineat tum praevales, vvocivum contere caput; quia ille,
injurias? quanv ut omni vilitate et extremitate con7 quantum valuerit, non cessabit insidiari calcaneo.
tentus sit, et ad omnia quse illi injunguntur paratus, Tunc enim prudenter caput serpentis conteris, si
et omnibus se inferiorem et viliorem non solum sua initium malae suggestionis ejus nec consentis, nec
lingua pronunliet, sed etiam corde existimet? et recipis, et si cogilando recipis, meditando non nu-
ubicunque fuerit, sederit vel ambularit, inclinato sit tris. Ule, inquam, caput serpentis bene conterit, qui
senvper capite et fixis semper in terram oculis; reum " suggestiones ejus nec cogitando ruminat, nec dele-
se de peccatis suis existimet dicens : Domine, non ctando fovet, nec meditando nutrit, nec consen-
sunv dignus aspicere et videre altitudinem cceli prae tiendo, nec nutriendo ad peccati perpetrationem
injustitiis meis. Videamus cur beatus Benedictus perducit. Et hoc modo qui caput serpentis conterit,
obedientiaearma fortissima dixerit atque prseclara. totum a se diaboli corpus repellit. Callidus enim
Ideo forlissima, quia onvneshumani generis labores, serpens et lubricus, ubi caput suggeslionis susemer-
qui voluntarie flunt, ut supra diximus, obedienliae serit, totus conatur illabi, ut a quo male receptus
labor exsuperat: Fortissima sunt enim obedientise est totus, nvale recipiat totum, et nvale receptum
arma, ut abneget homo semetipsum sibi; praeclara, male possideat vinctum. Caput ergo serpentis, id
ut sequatur Christum. Fortissima, ut declinet a malo; est suggeslionem diaboli, bonus monachus in initio
prseclara, ut faciat bonunv. Fortissiraa, ne reddat conterat, ne ejus in fine possessio flat. Bene conte-
malunv pfo malo; prseclara, ut reddat pro malo bo- rat, ne nvale coiiteratur; feriat, ne feriatur; occidat,
num. Fortissima, ne maledicentem maledicat; prse- ne occidatur. Et in his omnibus fortis victOr exi-
clara, ut etiam benedicat. Fortissima, ne in coTde stens, non sibi laudes, sed creatori suo referat gra-
teneat odium; prseclara, ut tanquam semetipsum. .„ tes, a quo accepit ut vinceret, ne victus periret.
'
diligat inimicum et proximum. Fortissima in abje- Ergo tolam sollicitudinis suse custodiam ad calca-
clione; praeclara in operalione. Fortissima in tole- neum extremae vitse sueeprovidus monachus conver-
rantia; prseclara in obedientia. Fortissima in conti- tat, ne venenato morsu serpentis improvidus pereat.
nualo jejunio; prseclara in recreatione pauperum. Quid eninv per hominis calcaneum ? num tempus
Foftissima, Sint lurabi veslri prsecincti; praeclara, Et vitae significatur extremum? Quid callidus insidians
lucernae ardentes. In infirmitalis toleranlia fortis- inimicus pestifero dente percutit, si a custodia sui
sima, in visitalione aliorunv infirmorum praeclara. animus male sarius recedit? Ergo, monache, salulis
Ne vanitatis mendacio resolvatur fortissiraa; ut ve- tuae audi consilium, et operis tui sollicile serva cal-
ritalem corde et ore loquatur prseclara. In tolerando caneum, ne in flne vitse tuae deceplus alicujus erro-
patienter injurias fortissiraa ; in non faciendo tole- ris labaris in devium. Et ubi sperabas reeipere prae-
randas prseclara. In refrenando appetitum gulae for- mium, ibi deceplus invenias detrimentum; et ubi
tissima; in frugalitatis et parcitatis amore prseclara. sperabas laetus scandere ccelum, ibi tristis mergaris
Iu corporis castigatione fortissima; in castitatis in tartarum, et incautus subito perdas quod diu ac-
amore prseclara. Sed et hoe veraciter dicere possu- quisitum in setemum habere poteras. Quid enim
699. SMiRAGDl ABBATIS 700
pfodesf iioivviriiojjiis boiitirii i_clib-fe', ei rion per- A j Abba Pdief (Roiii: xiii). Et atfOptiorie recep* filiS-
fieere? Nbti triim, aii Scfiptufa, qui inciibdverit, sed rum abfeiuiriiiairius dialvhlo,• ei operihus ejls, ef
stilvus'erit x et Inter in autenv iri flliofiim1
ijii jSdrsebetatierii; (Matilt, xxiv). pompis ejus baptisrive; postfea
cietefst eriim sacfiiiciOruiri genefa DOmino jtibetur hunvero cofriputati suffius, quando: per chbvefsionis
dfterfi caiuda'.Sicot etiiffi iiv'calcaneo, ita' fiivis cof- gfatiam velihquimus rivuridiiffi; fet- seculi sufrius'
poris 6'steftdituf in eaiida. El ille bene caudam iri Clifisium, audientes Pfriphetae voceta diceiitis: Aiidi;
sacrificio Dorriirioimmolat, qui in bono opere usque filia, et vide, tt obliviscefe pbfuluni tilum, ei dtimiim
in fineiri persevefaf. Caudariveriinv hoslise Domiiio patris tui (Psal. XLIV).QuandOOBiitisuftvuspatrein
ofTeriffius, qtiaivdo opiis boriuffl perseverarili firie rautidum, qui nos ffiale'lsictaivdo ilutrivit, et seculi
complemus. Nafflet Joseph, qui auctus itilerpretatur, siiraus palreiiv Chrisiuriv, qui rio^ bWie Castigando
talari itinica S'eslilus esse describitur. Turiica eriiffi iactavit, et berte Iactafor hortatus esf dicens : Pa-
qua indutvis efst persevefantiaivv bonis operibtis treih irivocabis tne, et poit me ihgredi hoh cessabis
significat. Ille auteriv ialari tiinicai vivens ofhatus (Jetem. m). Magna dignalio Dei Patris! Nos in ser-
incedit, qui viffutibus actus in lvond,quotl ccepit, ad voruffi esse humero n6ri mefemur, iile nos ifl Jitio-
perseverantiaih teridii, e"tberiuffl quOd agefe ccepit, rum nunvero Computare non dedignatur. Grandis,
imperfectuivvriori reliriquit. Exteridat ergo pruderis B J inqiiaro, dignatio est, ut, curit sitnUs nuturaliter filii
moiiachus luhicahi boJfiiopcfis' siii lisque ad talurii', irce, et &bihfantia peccatores, ftXiiDei migericorditer
he iiiiriiicuriv iiuffiani geiieris pdtiatur infestum', et vocemur, el hwredes. Hwredes quidem Dei, colimredet
persevefaniise tuivica lvuduni in proftinduriv nvefgat autem Chrisli (Ephes. ri; Rom. vrii). MagriabOflOruin
infemum, aut partinv vestitum partinvque truncatum est apud Deum Patfem exaltatio ffionachofum, qui-
ad igiiOHviriiairiv in eeterriiiffl cOnservet damriahdum. bus pfefmissum esf, ut fulgeant sicut sbt ih fegtio
Talaris ergd pedes riioiiachofum persevef aiitef 6fhet twldrutii (Dan..xn), et sedeant super duodecim thfb-
et rivtinialjUt infirievitseDeoilios felicilef feddat,ubv nbs; juditanles duodecitn tribus Israel (Mtitlli. x\x),
cuffifelicitalis gioria aetfefnacoiisequatiif et pfsefflia. qui a Dohvinocunv apostolis audient: Sicut dilexit
Ab ed peffici itislaritissiiha orhlibne depascas. Sed riie Pater, ditexi vos; iridheieiri dilectitihemea (Joan
ut lisec tibl; qiiisquis fes, monachs, D66"lsfgierite ., Xv);Ei dicitur : Jattt hoii dictihi vos setvbs, sed atrii-
provferiiaiit,uoii tafde, hoti tepide, sed iivslahlissitiia cos : ei videbo vos; ei gaudebit cof vesitumj et gau-
orafiorie dfeposce.AUdiApOstbluiride instantiai ora- dhifri vegirurii heiha tollet d vbbis. Et qubdcuhque
lioiiis riOs' friorienletri. Ait eriiffl: Inslute ofaiibhi peiiefiiis Ptitrein in nmniiie meb, dabil vobis (Joan.
vigilaiiies iti ka (Rtim. xii). Et itefunv: Viyilate et '. *vi). Grandis dighatio est, pfo quibiis FiliUsPatre.ro
dftitb (Goitis.fvj: Et alibi dicit: Oporibt eitifh ienxper ^* Cxofat Cricens: Pcttef sdncte, sefita eos in iiohtitie iuo,
iirdre, et riunqudtti defitete (Mdtth. xxvi; Marc. xm; ut sint unum, sicut et iws uhittri sumtts : et voto, ut,
tMc. iviii). Mutiutti feniffiialii, ait Apostrilus, tittilio ilbi ego suiii, ei illi kini iiiebU-tn, iti videdht clafiliiteth
jusii dssiililtt (Jdb. v); Offtlio Eliae cOelicardines metim: et egb claritaiexh, qutim dedisii mihij dedi eis
claiiisii, ofaiid Dariielrs lebriuvhofsi conclusit, ofatio {Jbhti. xvn)
tfiiiriv' puefofhhv caivvihunvignis Oxstirixit, oraitio Nbn debeat aliqtiando de malis atiibuk hbstfis cbn-
e7CCl6siastica Petfi viricula solvit, oratio CQffieliiaii- tiUitifi. Acttis ab ageridOet actione nomeri accepit;
fes Ddihirii perietravit,' oratio in cruce latrOni para- Opefa eriim nostra, sive bona sife mala, actus rifislri
disufri Spcfiiit-.'Non ehim pigeat iristahtef ofare fflo- sigriificaiit. S'i eriiffi rfecta fuerinl Qpera nostray de
ridchuriv,cfuiaiquem tifaf haliiiatOreffi iritef se habet his actibus liostris Domiiffls laetatus exsultat. Sin
Dorivihufti. Sic eflinf ait ApostOlus: Tetnplutn Dei aufenv fuerint praya, Contristatus de illis puriif illa,
esfis : e't Spiriliis Pontitii liabiiat ih vobis (I Cbr. i\i; et rios coiidemriat etvjudicat. Sicut enim Deus Pater
11 Cbr. xvi). Cito ehihi ab habitatore fexaudiuntiir ih filiis lsefsttuf electis, ita tristatur iri reprObis. Ait
_t6hviri6,qUiejiis iviMtaliofiis tfeiriplumet habilach- eriirii Salomori iriPfovferbiis: Filhis sapienslwtificat
lurivfiiinl. Irifra se ehirii poftat qu6rivrogat,- imo ab _. patfein, filius tiuieth siUltus mwstitia esi hidtris sum
ilio exaudituf a /fiio pOrtatur; Qui vult ergo opus' (Prov. x). Qttia riorisolufh DerisPatef in filio hequam,
boriunvad pcsffectiovveiri perdhcefe, ofatiorii frequeh- sed et ifialer saivcta Contristatur Ecclesia. Naffl et
tef debet iiibuffibefe. Orattio enim suppiicatio vel Apostohvs ait: Nolite iOiiirisidfi SpiritUih sdhciurn,
petitio dicitiir. Dicta aulem ofaiio, quasi oris ratio. in cjtwsicjhaii estis (Epin iv). Spifituni enihi sahctum
Coiitexius atiteiri vefbOruiit sine sensri, quia noh oris contristamus, quaivdo da qiise iioh' surit illi piacita
ralio. Sgimus, et quse placita sUnt illi agere ffecusaffliis.
Ui qiti hos iii fihbium twriieto dignattis esl cbm- Oivvniumeriiffibonorum aiictof est Chfisius, riValdfufiv
saiiclis
putare. Tiiftc eriini rids Donvinus primuffi ffiisefi- giitetiv diaMus. D'fehis auterivquos in sriis'
cordiler iii filiofufridignaliis est numefo computafe, actibus perficfeffeCefriit, et cfeseere laetatur; de liis
de-
qiiaivdoeuhvper fiderii ffifeminefimUsrecipefe, sicUt; afiierii qtios in diaboli atctibusirfetitbs videt et
evarigelista Jhanhes ait: Qubtqubi hiitem ttcepetunt ditos eontristatur. COritfistafi eriirii Dciii§dieituf iiOii
eutri, dedii eis pdtesiatem fiiibs Pei fieri (Joari. i): pfopfie, sed abusive. A hdstro enim tisu tfaeturii
quando hoh dpiritum serviiulis iti iimore, sed spiritutiii esi: Nam Deus, qui sfeihpef ideffl ipSe esf, nhuquaiiv
iiccipiriiut adoplidhis filiofum, iri quo clatriamus, cOhtfistatuf, qtiia riuriquaih mvitatur.
 701 COMMENT.IN ttEG. S\ BENEDICTI. 7§t
Jiff «nirn ei omni temporede bonis suis in nobis pa- i- A ofafe prfecepit. Pa'tfeffefiifrid!§HitStis et B6ii6fis e^t
rendum est. Tempora autem a motu sideruro suntit nbhveri. fjiidd verafcitet iri ipso De6'feerislatessfepef-
dicta. Unde et Deus; cum hsec institueret, dixit: fecluffl. De illd eniriv Apostoitis 5ii : Ex cjildbrilHlk
Ut sint in sigtta et tempora et dies et annos (Gen. i),i, paiernilds iri cwlis, el iri terrtt nbtriihdtut (Efilies'.iii).-
id est in aliquo mutabili molu, cujus aliud prius,i, El ipse spirilus, qutm acckpimus iri bdjllismti, tbsli-
aliud posterius praeteriit, eo quod sinvul esse nona mbiiiuni reddit spiritui tiOsiro,quod iiihiiis filii Dei. Si
possunt. Tempora eniriv momentis, horis, diebus,i, auieiii filii bei, ei hwtedes : liwfedes ifuidem Dei;
annis, luslriSj sseculis et actibus dividuntur. Namn cbiiwredesauieiri Cliftsti (Kbm: viii). Quaffi hseffetfi-
proprie nec cenlunv anni sunt unum tenvpus, necc laieiiv alio Iocb Apostolus ihcofruptSm, fetincOiita-
unus mensis, nec dies, nechora; quia cum aliudd mihStanv, et immarfcessibilem appellat; fet riobis
transit, aliud advenit, sinvulununv esse non potest. eairi iii ccelis coriservatam esse pronvittit. Ipse ehiM
Quod autem dicit, ita ei parettdum est, subintelligilurr qiii dedit hobis potesiateffl filiOsDei fiefi, ipse fellaiiv
vero regi Christo, cui superius obedicntia armatumLI dedit hobis pOtestatehv hsereditateffi ih ccslis acci-
militaturum dixit esse nvonachum. Parentiuih dicit,, pere : si lameti salvi perseveravefiirius iisqiie in
id est obediendum, obsequendiinv vel obterivperari- firierii. ihcofruptibilein ide6 coelesifeifidixit hseredl-
dunv. Quod vero dicit, omni tempore, in prosperis fet t K tatem, quia nec senio' talfigittir, rifec fcfedatiffjnee
iu adversis intellige dictum. Quod efgO iniuiit de3 niortfe corrumpitur, nec pcfehitehtiaefficestitia, iifeC
suis bonisei esse parenduin, ostendit tjuod riihil uhdee softie, nec parfcitatis cdiitinentia fcoarctatuf. Nihil
ei parere possimus, habemus de ivostfo. Ergo qnii enihi exterius recipit a qiio eoffuiripiaititviOlafipossit:
nec velle pOssumus habefe de nostro, festineiuus3 Ihfcohtaminatam ideo earivriarravit; qiiia sfempef ih
illi omni tempore parere de suo. Tunc enim Deo dej sfeiiieiirisaintegra et ihviolata pfefsevfefat, fet riec
bonis suis paremus, quando de acceptis viiiulibus3 lisefeduiriterivviho, nec fdne cdarclafhf extfehto'.Noh
non nobis, sed illi gratias aginvus, quaivdoillius irian- esiin 6'ccuitus cdtitdtaihat. latfo, ndfi viOlenttfsdiripit
dala prsedicantes ore cofflpleiriusei opefe, sicul ipsfe 3 pfafeclo: serivper iric6ntatiiiriata;'Sehvpeffe'hirainriof-
ait: Si diligilis me, inandata tnea servale (Joati. xivj;; riipita pfersfevefat. Ided imriiafcessibilfemeaffl dixit>
quando nosmetipsQsabhegahtes crricenique fefenlesi qtiiaEnec sectiorie faifcis, ned feaiiffiatesOlis violeritfef
seqiiimur Domirium ioto corde laeiantes; qiiaiido ac- oppfessa iriafcessit. Seiripfef fenirii vitidis,1sempfer
cepto semine verbi corde bono, et optirivofetab oiivrti i pefseviirat iffirivortalis.Est enim irifiliis fiorida',iii vif-
nvalitiaefsece purgato, aliud tricesimum, aliud sfexa- tiitibus' ffecurida, iri deliciis arivcena; ini liftifedibus
gesimnm, aliud vero cenlesimum reddimus ffUciunv i prseclafa, in posSfessOribiis gloriosav et ih pfsefflioruffli
(Mcitlh. XIII; Marc. iv); quando accepto pecuriiee !'-' doriis sefflper exceisa. In illa enira fest Vitsl selefria,
talentp, ad Dominum cunv magno redifhtis lucfoi ifflfriOflalitas sfetivpitfefria,potfestas pdfpfeliia, pax
(Luc: yiii; Matlh. xvinj; quando peccariti \A bbbis> lohga, sarictificatio' cefta, justificatid vefa; Et, ut
non soluni septies dimittimus, sed usque sepiiiaigies; breviter uiearfi, Chfistus esf hsefeditas riostfdj ift quo
septies (Mallii. xxv); qiiando in suiivmiregis iiiiptiis> est boriitas toia. UHdfesiihiriiopere caveridum est he
invitati cum veste recunibimus nuptiali (Mtilih. xin), nos iratus pater ab hac tam clarissima claritate eli-
ne aut cunv illo qui fratri in se peccarili dimitteres riiinet, et ui meiUehdukddriiiriitsitfitatus a iittilis ho-
noluit, aut cum illo qui pecuniaro dbmihi stii fodiens; stris ut heQUissimOh serbos perpetuaifi trddiii dd pm-
in terram abscondit, aut cum illo qui iri nuptiis hon tiam. NOtahduffl qtiia qui p'firivtimffefclefcfedfendoet
iiabens vestero nuptialem iiiterfuii, pedibus fetriiahi- berie vivfendovocaii siiht filii; iidfemipsi postea ffiale
bus ligati in tenebris exterioribiis inclusi, et in poe- vivetido'vocaritur nequissiirii sfefvi: DuOeniffi sefvo-
nanv perpetuam mereamur esse damnati. Uude et ftinv'genera in Sciiptufisinvehiuiittif divinis : uniiffi
sequilur, borioftihv, alitid vero malortiffl. BonOfUm,de qtiibus
Ui non solutniraius patef iioh aliqUaiidofilibs silds pef Isaiaih Doriviriusdicit : Ecce servi tnei comedent,
exhwredet, sed nec ui metuendus.
dmhinus iriliiis a i;
,
-i el vbs esurietis. Ecce seivi riiei bibenl^ ei vbs sitielis.
1
.,
maiis nostris, ut nequissiniosservbs perpetuam Iriidut Ecc'etefin inei Imtabuntur, et vbs cditfundemini. Ecce
ad pwnam, qui eum seqtti noluerint ad glOridhi.Quod servi mei laudabunt prw exsultatibne cbrdis, et vbs
autem dicit iraius pater non hoc proprie iri Domino, ctamabitis prw dbhre cm'dis, ei prw cbntrilitine spiri-
sed abusive intellige diciuriv.Huriiahoeriifflusii liaec tu§ ululabitis (Isti; LXV):Et de quibus Domirius in
et bis similia in Siriipturis sacfis dfeDOfflinbplhrima Evahgelio ait : Euije, serve bbtie et fidelis; quia sU-
invenies dicta. Iratus enirii dicitiif ira acttis, id est, per pttiicd filisti fidelis, super multa te cohstituam
ira agitalus, quse duobus rivodis in Domino dicitur, (Mdlih. ixv). Malorufflalltem genus servbruin est,
aut cum flagellat omnenvfiliuffi queiii rfecipitad glo- d'e qtiibus sciipttiiivest : Omnis qtii peccdt, servus esl
riam, aut cunvpercutit onvneroinfquum qtiem tradif peccaii: Heflins'dtittm noh ritaneiin domb in mtefriuin
ad pcenam. Pater eninvnoster ideo dicilur, quod ille (Jtittn. viii); Etj setve nequam, dmns debitum dimisi
nos, ut essemus, creavit, et pef baptismi gratiafh Hbi, etfc. (Mdith. xviii). De quibus et hic ail, iit ne-
iterum recreavit, et in renatis Spifittim sarictuffl, ih quissiiiws sttVbs petpetuam ttadat ad pwnanii Non
quo clamamus, Abba Paler (jRom.viii), tradictit, et, eniffiDomirius aliquem, sed ipse se tradit ad poBnain
Pater nosler qui es in cceiis (Mait)i. Vi), idem hds qiii pecfcare'rion dubitat. Scriptum est enim : Quas'
 703 SMARAGDIABBATIS 70*
a facie serpentis,sic fuge peccatum (Eccli. xxi). Ergo A nectute resipiscamus, et ad vias vitse vel larde con*
ipse se cruciandum serpenti tradit diabolo, qui nec versi, remedia salutaria non perdamus.
metuit nec fugit peccatum. Ipse se perpetuam tradit Excitante nos Scriptura ac dicenle. Nonenim v.igi-
ad pcenam, qui mollis et dissolulus vivens peccare Jans, sed dormiens anima excitatur. Dormit enim
non cessat. Poena dicla est, eo quod peccatores in anima, quse Donvinisui obliviscilur, et mandata ejus
tormentis constringat et puniat. Intelligitur eninv non recordatur. Yigilat, quse Dominisui memoriam
poena, iromanis peccatorum gehenna, tormenta per- semper tenet in corde, et ejus mandala servat in
petua, supplicia sempiferna, concrematio infinita, opere. Dormit anima, quse commissa praeterita non
consummalio certa, nvors vera, cruciatus seternus, emendat, et de futuris nil cogitat. Vigilat, quseprae-
dolor perpetuus.continuus gemitus, inleritus sempi- terila peccata plangit, et plangenda ulterius non
i temus. Ubi, secundunv Isaiam, impiorum vermis non committit. Dormit anima, quae perlalam et spafio-
' moritur, nec
ignis eorum exsiinguitur (Isa. xiv.) Ver- sanv progrediens viam, de futura vita vel gloria nil
* mem dicunt diabolum et
augelos ejus, qui animas cogilat, sed clausos oculos vel dormiens quolidie
reproborum, velut vermes, dente malitiee rodunt, et pejor effecta, ad seternum interitum properat. Vi-
igni inexstinguibili et selernq semper ardendas et gilat, quse de aeterna vita et futura cogitans glo-
semper cruciandas tradunt. Ad hanc enim merito ria per arctam et angustam gradiens viam, virtuli-
terribilem tradunlur pcenanv, qui Christum sequi bus quotidie crescit el innovatur, et ut ad creatoris
noluut ad gloriam. Ad illam, videlicet, de qua sui cognitionemperveniat laborare non cessat.
Psalraistaait: Exsultabunt sancliingloria (Ps. CXLVII). Hora est jam tws de sbmtwsurgere. Hora hic pro
Et bene positum est, sequi, quia vocalur, ut Apo- tempore posuit. Cujuscunque eninv temporis quanti-
slolus ait : Detts autem omnis gratim, qui vocavitnos tas convenienter hora vocatur, ut in Evangelio scri-
ad mlernam gloriam suam, ut cum Cltristus apparue- bitur : Exiit pater familias hora tertia, sexta, nona,
ril vita noslra, tunc et nos appareamus cum illo in et undecimainvitare operarias in vineamsuam (Matth.
gloria (1 Petr. v). Gloriam dicit vitam aeternam, xx). Horaeenim ibi pro temporibus positse sunt. Di-
gaudium plenunv et sempiternum. Ubi est certa se- cit eninv: Hora est jam nos de somno surgere, id est,
curitas, secura tranquiliitas, tranquilla jucunditas, tempus est ut nos de gravitale mentis et torpore
felix aeternitas', seferna felicilas. Ubi est amor per- negligenliae ad observanda Domini prsecepta vigiie-
feclus, timor nullus, dies seternus, alacer motus. mus. Hortatur nos de hac re Salomon dicens : Noli
Unde fulgentibus meritis sanctorum congregalio nvi- diligere somnum, ne te egestas opprimat (Prov. xx),
cat, seternasalus exuberat, veritas regnat. Ubi est i„- _ Somnum diligere est torporem nveivtisper desidiam
tellectus sine errore, memoria sine oblivione, cogitatio amplecti, et dc fuluro nil cogitare, quoniam egestas,
sine perlurbatione, charitas sine simulalione, sensus id est, aelenia miseria,male securam opprinvitanimam.
sine offensione, incolumitas sine debilitate, salus Et apertis oculis nostris. Hlis videlicet, de quibus
sine dolore, vita sine morte, facilitas sine impe- Salomon ait: Aperi oculos tuos, et saturare panibus.
dimento, saturitas sine faslidio, et tota sanitas sine Aperire oculos est intellectum mentis ad justitiae lu-
nvorbo. men resecare. Salurare panibus est spiritalibuscibis
Exsurgamus ergo tandem aliquando. Otiosis enfcn divinse scientieementenv reficere.
et ignavisesopore depressis exsnrgamusrectedicitur, Ad deificum lumen. Id est, divimmi, quod animsB
quia anima /somno dedila negligentiseet tarditalis tribuit intellectum.
inertia pressa, quasi dormiens in otiosilatis lecto Altoniiis auribus. Id est, attentis mentibus
male soporala quiescit. Exsurgamus enim dicit, id Audiamusdivina, Id est, Deo plena, divinitate re-
est, erigamus nos ab illo negligenliseloco providi, in ferta.
quo diu jacuimus nociva segnitia pressi. Levemus Quotidie clamans quid nos vox admonel, dicens :
corda noslra cum inanibus, id esl cum bonis operi- Hodie si vocemejus audierilis. Hodie habet elymolo-
bus ad Dominum,qui malis actibus pressi, pravisque ••p.gia hoc die. Sed et hoc in loeo semper, vel in omni
Voribus incurvali longo jam tempore adhsesimus temporesignificat, quia jugiler et omni hora audien-
sseculo. Maligni enim spiritus molli dissoluleque vi- dum est, qui salulariter monet, et misericorditer
venti animsedicunl : Incurvare, ut transeamus. Quse docel. Cujus sermonis vim Apostoluspotenter dicens
si malis eorum suggeslionibus acquieverit, sub pe- expressit: sed adlwrlamini vosmetipsosper singulos
dibus eorunv nvalecalcata peribit. Si vero fecta in dies (Hebr. m). Donec Iwdie cognominatur.
opere Dei perseveraverit, cum Elia dicere poterit: Si vocemejus audieritis. Ejus dicit, id est, illius
Vivit Dominus, in cujus conspecluslo (III Reg. xvn). boni pastoris, qui ait: Ego sum pastor bonus; et oves
Et cum Paulo : Noslra autem conversalioin cwlisest mewvocem tneam audiunt, et sequunlur me, et egu
(Phil. in). Quod autem dicit tandem aliquando, nisi cognosco eas; et nullus rapit eas de manu mea. Sed
fallor temporis tarditatem significat. Ex duobus enira et vitatn mternam dabo eis (Joan. x). In lege enim et
adverbiis temporum unum composuit : idenv est prophetis, in Evangelio et apostolis vox Domininvul-
enim tandetn quod et aliquando. Ac si dicat: Et si tis modis sonans auditur, sed a corde bono et optimo
in primaevaesetalis tempore, id est, in juventute, in auditur et exauditur. A duris vero et lapideis cordi-
bonis operibus nos exercere nolumus, paltem In »e« hu» auaitur quidem, ged non exauditur. Ergo animse
705 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 706
quseobdurant corda sua ne vocem illius boni verique A j permanet in swcuiumsmculi (Psal. xvm). Quantum
pastoris audiant, nec sequuntur eum, nec oves illius enim quis attentius Dominum diligit, tanto eum di-
sunt, nec cognoscunt eunv, nec cognoscuntur ab eo. ligentius offendere pertimescit. Vox paterna est, vox
Qui enim ignorat, ignorabitur. Et nec de manu ra- pietatis, quaenos admonet ne pavescamus quod audi-
ptoris liberabuntur, nec in locis pascuis colloeabun- vimus tinvorem. Non est enim timor isle qui formi-
lur, nec vitam accipient sempiternam. detur, sed qui diligatur. Timor hunvanus amarilu-
Nolite obdurare corda vestra. Sic enim alibi Apo- dinem habet, iste dulcedinero. Ille ad servitium cogit
Stolus ait : Non bbduretur quis ex vbbis fallacia pec- iste ad libertatem trahit. Postrenvo ilie claustra roe-
cati (Hebr. m). Illi enim corda sua obdurant, qui tuit, hic ccelorum regna patefacit. In timoris etenim
quod de mandatis Dei recte intelligunt, operari recu- laude Salomon ait : Timor Domini apponit dies
sant. De quibus per Salomonem dicitur : Pigredb (Prov. x). Tinve ergo Domiiium, o monache! sed
immillit sbpbrem (Prbv. xix). Piger enim recte sen- illo timore qui sanclus pernvanet in saeculumsseculi;
tiendo quasi vigilat, sed nil boni operando corde ob- illo casto amore qui libi ad dies temporis hujus adji-
durato sensuque soporato in tarditatis suaedormilat ciet dies aelernos, dies perpetuos, dies immortales
lectulo. Illi, inquam, obdurant corda sua, qui audiunt et dies perennes. Imo diem unura sine vespera et
quidem praedicantem, sed imitari noliinl operantem. B ^ iniinitum : diem Jelici gaudio plenuni, indeliciente
Qui non obediunt voci Domini dicentis : Divertea Juce referturo, angelico comilatu suffultum, diem
malb, etfac bmium (Psal, xxxm). Qui non audiunt, quenv nox non interpellat, tenebroe non obscurant,
Deponentes veterem hominem cum actibus suis, in- nuhilum non obfuscal, quem impoiiabilem non efli-
duite novum, qui secundum Deum creatus est in cit calor sestatis, pigrum non reddit frigus biemis;
juslilia et sanctificatione veritatis. Qui non renun- dies qui tibimet unus erit cum sanctis, communis
liant sseculoet crucem portantes sequunlur Christiim, cum angelis, aelernus cum utrisque, qui tibi cura
Et iterum : Qui habet aures audiendi (Matth. xm, felici gaudio consortium tribuatangelorum, el sociura
Marc. iv, Luc. vm). Aures hic cordis, non corporis facial patriarcharum, in numero computet propheta-
requirit. Ille enim aures audiendi habet, qui quod rum, in exsultatione sociumfaciatapostolorum. Scri-
corde intelligit opere implet. Ille aures audiendi habet ptum est eninv : Qui timent Dominum speraverunt in
in corde, qui memorise sueepreecepta Domini com- Domino, adjulor eorum, et protector eorum est (Ps.
nvendat, et commendala cum multiplici fenore I)o- cxni). Et alibi : Plenitudo sapientiw limere Peum;
mino reddenda reservat. Ille audiendi non habet et corona sapieniim limor Pomini replens pace, ct
aures, qui Domini mandata nec memoria retinet, salutis frttctu (Eccli, i). Et : Qui timeiis Pominum
nec operibus implet, nec recondit in corde, nec; credite illi,el nonevacuabilur mercesvestra. Qui liine-
exercet in opere. lis Pominum, diligile illum, et illuminabuntur corda
Audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis (Apac. n). Au- veslra (Eccli. n). Et, quam magnus, qui invenit sapien-
diat dicit, id est, intelligat. Quid Spirilus, id est, tiam ? sed non est super timenliumPeum (Eccli. xxv).
Spiritus omnipotens, Spiritus sanctus, Spiritus ille; Beatus cui datum esl habere timorem Dei, Timor au-
qui lestinvonium reddil spiritui nostro quod sumusi tem Dominisicul paradisus benedictionis (Eccli. XL).
filii Dei, et de quo Apostolus ail: TemplumDei estis, quia in illa est flducia fbrtitudinis; per illura fructus
et Spiritus sanclus habitat in vabis (I Cbr. iu; II Cbr. pullulat salutis et pacis. Audi adhuc et diligenter at-
xvi). Spiritus sanctus dicifur secundum id quod ali- tende, o monache! quid Dominus per prophetam
quid spirat. Ideo autem Spiritus Dei sanctus vocatur, timentibus se promittat : Orielur, inquit, vobis ti-
quiaPatrisetFiliisanclitasest. Namcum sitet Pater menlibus nomen tneum soljustilim, et sanitas inpen-
spiritus, et Filius spiritus, et Pater sanctus, et Filiusi nis ejus, et egrediemini et salieiis sicut vituli de ar-
sanctus, proprie tamen ipse vocatur Spiritus sanctus, mento, etc. (Malach. iv). Et tibi, o monache, timen-
tanquam sanclitas et consubstaniialis amborum. dtrov est nomen Domini, ut sol justitise tibi oriatur
Eeclesia Graecumest, quod in Latinum vertitur con-, 1•_,Christus, qui nventis tuae tenebras expellat, igno-
vocatio, propterea quod omnes ad se vocet. Qusecum rantiam cordis auferat, et lucem intelligentise infun-
una sit, universalis, id est catholica, a Joanne in dat. Hic juste vivere tribual, et post mortem vitam
Apocalypsi (Cap. i) septenv scribuntur Ecclesisepro- seternam concedat.
pter uniformem spiritus plenitudiiiem, id est spiritus, Currile dum lumen vitm habetis. Non hic cursum
sapientiseet intellectus, consilii et fortiludinis, scien- corporis, sed profectum quserit animarura. Unde
tise et pielalis, et timoris Domini. Psalmista ait : Ibunl de virlute in virtutem, el videbi-
Et quid dicit? Venite, filii, anditeme. Magnapietas; tur Deus deorum in Sion (Psal. LXXXIH). Et afibi :
et misericordiaSpiritns, sancti, qui anleconversionis; Viam mandatorum cucurri, dum dilatares cor tueum
habitum unumquenvquead se audiendum invitat. Et, (Psal. cxvin). Nam et hic cursus observationem
quos ad conversionis gratiam invitat, filios vocat. mandatorum et profeclum significalanimarum. Dum
Ipse est enim qui per prophetam ait: Patrem invcca- lunien vitm habelis, inquit, id est, dum vivilis, dum
bis me, et pbsl me ingredi nbn cessabis (Jerent. III). vobis vilaehujus spatium tribuitur. Nam et ille lumen
Timbrem Dbminidbcebovcs (Psal. xxxm). Dehoc: vitse in se habet qui, relicto prioris couversationisf
timere et alibi Psalmista ait : Timor Domini sanctus; errore, ad meliores vias conveiiitur vitse, dicente
707 8MARAGDI_4RBATIS 3#
Apostojp : Eratk gliquandQte.wbw, ttytnc.autem fi«j,A rnus. Bonps autem dies non jstps djch jn qjiijvuspa-
in PomiuQ (Eph, v), Sed et iUe Jumen yifse in se ducis deiectafionibus occqpajnuj:, sed illQSqjii yere
habet, qui illunvhabet qui dixil: Ego sutn lux tnundi; boni sunt et in sunvma saijptitatp yersaiitur. Quis
qui sequilur me, non antbulat• in tenebris (Joqn. yni). esl homo, dicit, qui vult vitam, id est, vitam beatain,
IJnde et hic apejie sequifur perpeluain, iromQrtalenv, sine morte, sine fiiie e.%
Ne lenebrm tnortis vos comprehendant, HQC in sine labore, quia jn hac yita homQ ad laborein na-
loco lenebrm mors sive diabolus intelligi.tur. Pos- scitur. Ad illam, ut sine labore, et, ut in seternum
sumus et illas hi.c non iiiconveiiienter intellige- vivat, pervenit. Illa est enim yita beata ad quam
re tejiebras qnas in Evaijgelio Domhius exlerjo- qui cum bonorum operum consumniatiQnpperve-
res appeljat. Qui vero, dum vivunt, a vitiis se nerint, beatis angehs sinviles erunt, et simul cum
separai-e noo salagunt, et virlutibus crescere jiolunt, Deo sqo sjne fine regnabjint. Quod hic crediderant,
merito a ijioiiis lenebris comprehensi in inferno ibi videbunt sui creatoris substantjaro mundis cor-
Jugent damnati. Interiores quippe tenebras dicimus dibus conteraplantes, selerna exsjjjtaliqive gaude-
caecitatenvcordis, exleriores vero lenehras seternara bunt diyinse dilectionis et routua dileclione possessi
uocteni damnalionjs, Tunc ergo damnatus quisque; in seterjvum,et inyicem sibi fejicjter adhserebunt.
lioii in inferiores, sed inexj,erjores tenebrasijjjttjtur, B j Receplis cum incorruptione atque iranvprtalitate
quia illic invifus prpjicjfur in nocte dajivnationjs, corporibus municipatum patrise pcelestis apcipient,
qui hip sponte cecidif in csecilatem cordis. Ubi Jle- atque ejus in eeternum cives effecti prpinissa prse-
tus et stridor denlium esse perliiljetur, ut jjlic dentes mia reportabujit. Ibi eis exuberabit taiifa Joetitia,
slrideant qui hic edacjjale gaqdebajjt; illic oculi tanla ccelestium gratia gaudipriinj, ut renvqneralpri
defleant qui JIJQper illicitas concupiscejvtias versa- SUPpjp prp tanlis mutjpribus grglias agajjt, et nul-
bantur : qualenjjs queequesingjjla memjvra suppljcip lum fastidium ex jpsa afffueijtjjjm bonpriijn perfe-
sui)j'aceant, queeliic singujis quiljusque vitjis sulvje- clione sustineant.
,cta sejviebajvt. Iri flelu qucqjje pculpj-umef. stjidore Quqd si tu audiens, respbndeqs: Egb, aictt libi
denliuni per jnetaplvoranvmeriibj-pruincoi'poj'aUum, Peus. Quid sit Deus? Deus hoe gst quod iiujja at-
nvagnitudp pstenditjjj; j.ej'ivjejvfprujvv.Tenebj'aeautem tingit opinio. Plus est eniin quam quod dici potest
djcuntur eo qupd teiieajit unjbj;as. NOJJaliquid sunt; aut cogitari. Nanj unaquscque natura prq papaci-
teneljree, sed ubi Jux est, tenebj'se fiupt. Sicjit epim tale sua suspicatur de Deo. Et quantum nalurat di-
tenebrse nihil sunt nisi abs.entia lucis, ila mprs jiihil1 stat a natura, tantum sentenlia dislat a sentenlia.
est pisj privalio vjtae. Mprs dicla yel a morsu , velI Quia eninv super omnia est, jjecesse est ut omnium
quia amara est. I mentes excedat. Homines enim ([uantum ppssunt
C
Et quwrens Pominus in muititudine populi, cui hmc aciem mentis extendere, aspiciuni quid Deus sit,
clqmqt, operariumsuum, itetum dicil. In jnujtitudbie opinione, 11011definitione. Angeli autem, qui supe-
enijn Dpinjnus paucp? operarios quaerit, guia mylti riores honviijibus sun),, quia plus aliquid de Deo
funtvocati, pauci qutem elecli (Malth. xx). Quaerit uti- sentiunt jion est dubium. Archangeli vero eo ipso
que pperarips modo prsesepjtiin vita, quiivuspostea amplius. Cherubira aufein et seraphim, qui proxi-
njiserieorditer clajjvans dipat: Venite ad pie omnes; me jux^a Deunv esse dicunliir, majora de Deo sen-
ffii laboTqlis, cl onetali eslis, et ego teficiqpivos, tiunt: jvon lamen convprehendunt penitus quid
jdjcjj.Dpminus (Mqflh. xi). Scriptum esl ejjinv : Quii Deus sit, quia nemo noyit Palrem nisi Filius, nec
operalur leyratn suum saturqbitur patiibus. Qui au-• Filiunv quis novjt nisi Pater. Igitur est Deus, sicul
tem sectatur olium, in egestafe pril (Prov. XIJ). llle! hominibus vjdetur, spiritps, natura siniplex, lux
terranv suanv slrenue operatur, qui arcana cordis> inaccessibilis, iqvisibilis, inseslimabilis, infmitus,
sui per quotjdiana exercijia, per legis medjtalionem, perfectus, uulljus egens, seternus, invnvovialisomni-
per vigilantiam roentis, velut per agricjiltjjj-aiivin- modo, a quo inifium pivvnia consecuta sunf, vene-
stanler erudit, alque spirilalibus cibis, vejut pani-- _. rantjus ciiligenlibus, meljjeivdus, extj'a quem nibil
lius, ne faivie ignoranlise periclitelur, iijterioris> esl, imo in quo sunt omnia, quseque sunt sursum,
Jjomhiis sui sejisuro invisijviiialjniento reficere noni deorsum, sumroa et ima; omnipotens, onvnia le-
desistit. Ille, inquam, qui in terra cprporis sui ope- ljens, yere in omnibus diyes, quia jjifvilest quod
rando nocturjias exercgt vigilias uber.esqiieprp pec- npji ejtiS sif; bonus, jusf.us, jjjjsericprs. Est ef se-
calis effundit Jacrymas, cprpus suum servilufi j\edj- yerus, tjt terrpre, qpae ab eo Jvene cpndita sunt,
gejjs castigat, carnenv suaffi jejunio macerat et ya- conservenlur, ne negljgentia par.eref yifavpraecipi-
riis aiiiic^onil).us crjiciat, ille panibus sujjernis ett tjujn.
Ef, ne qupd mi.rabilius est prscj.ei'nvjttam,
prsejniis s.alurabilur seternis. tanta est clemenlia ejus, ut cpntuiivelias passus ab
Quis est Itoqwqui vuli vilam, et cupil videre diess his qups fecit, sufferat e,t prior vocet eps ad paeem.
bqtws (Psai. XXXJII) ? Talis, iiiterrogatjp posjta est,> Si vis habere veram et perpetuam vitqm. Yita dicta
(juaiij omniuni sequjtur assensus. Qujs est enim1 prppter vigoj'em, vel quod teneat yinv nascendj at-
quj possit dicere, aut yitam nolo, aut dies bonoss que crescendi. Quae vera et perpetua dicitur, yel
viilere noiv pupip ? Sed utjnam sic vitam perpetuarov pro Christo, quidixit : Ega sumvia, verilas, et vita
quECj'eremus, sicuf in ista tenipprali cprda defigi- \Jban. xiv); vel propler acternitatem, qua viyitur jn
7f)9. COMMENT.IN BJG. §.. BENpDICTL 710
ea. Isti enijai yitae mors suc.cedjt, illj nunquajji.. A linvus auqienie.m, ut quod creditjir ad auxilium in-
Propterea isfa fallax, ifla yerp vop.afur yerax. 1/sfa ferre yideajtur impedjmentum. Quod irierit.o prohi-
brevifer teriiiinata, illa vocafur peipetua. jsfa inor- betijr, quia purse conscientiee cOhstat .semp.er ad-
talis, illa ypcatur seterna. Ista nvjserg, ilj.a autejn versum.
esf gloriosa. Jlstadolorjbcis et iabpribus plena, ilja Diverte q tnalo et fac btinum (Psal. xxxm). Mjilti
s.anitafe e,t qjjiete manet jucun,da, Ista pdiis et cje- enijn faciunt ivonunv, sed non declinaht a malo. In
fectibus lapguida, illa cjj.arjfate et yirtutibus Isefa- die ceiebranf jejunium, '"etjin hocte pomniLitluiit
lur fecunda semper. De bis beatus Augusfinus jii adulterjuni. Pauperibus tribuunf eleenvpsynam, et
Expositjone Eyangelii ait : D.u.as itaque yitas sibi a pauperibus accipiunf preedam. Pauperi porriguijt
diyinifus praedictas riovit Ecclesia. Quarum una est cajicejn, et bibujjt illi usqiie ad ebrietatem. Tri^
in flde, aj,tpra in specie. Una in peregrinalione, al- buunt esurienfi buccellam, et comedunt usque ad
tera in seternjtate. pna in labore, altera in 1'equie. crapulaijv. Et ut breviter djcarn, in pivblico fas, et
Un.a in yia, altera jn patria. Urja cum hoste pugivat, in occuilo non cessanf agej^evjefas. E't talifer ageij-
altera sine hoste regpat. Ergo una bpna est, sed tes a dextra nolujjt segregare sinistram. Aljud yero
adhuc misera, altera nvelior, et beata. Ad quam genus horainum et valde mojvacjippumest, quod di-
qui feljx venerit, fjelici gaudjo seterno perfriietur B I vertit a nvalo et pperatur mi.nime bonum. Terrenos
in regno, in sseculo revinquit labores, et In mopastej^io secfa-
Prbhibe linguqm tuatn q mala (Psal. xxxjii), Pro- tur o.tiositates. De talibvjs enim Dominus aif: Ar-
hibe, djcit, a.bstjne, cojjibe, coerce, yel comprime. borqumnpn facit fructutn bbnum, excidetufr ci in
A pialg, s.ubaudilur omni, videjicef deiracli,pnis, ignetji mittetur (Matth. vn; Luc. ni). Et in Apocaly-
maledictiorii.s,rourmjiratipiiis, irrjsionis, yiluper.a- psi : Quia nec frigidus, nec calidus, sed tepidus es,
tionis, injustse increpatioivjs, a yerjvis ro.endacibus et nquseani fqcis, incipiqm te eyotnete de qte me»
ef sermpnibus otiosis, et similia. Scriptum esf enim : (Apbc. m), dicit Donvinus. Unde et ptiositas jnimir
Peirahenlem gecreto proximo stio hunc persequar ca esse descrilvitur anijvjse. Ej-gp diyertere a malp,
(Psgl. c). Et, Pfeque maledici regnum Dei posside- et facere bpnuvvvsingulariter, et preprie est electo-
bunf (Ipor. yi). Et, Qtii murmurqverunt, a serpenti- rum. Non enim super spinas, tribulps vel urticas
bus perierunt (I Cor. x). Et, Qs qupd mentilur, pccf- agricola vej horficola frugum suarum serit semina,
/fit qtlijnam (Sqp. i). Et, Perdes omnes qui toqu]»t- sed prius ab bis purgat agrum, et sic jactat con-
inr mendacippn[J?sql. y), ef his sjjjvilia. Ecce, nvo- gnientis seminis granum. Ita et electorum quisqut?
nache ! c.ur dicitur prolnbe linguam tugmamalo. prius cordis et corporis sui agrum a vitiis purgat,
Si puiro (Jefrahenfenv i)p,iijiiius p,ev'sequitur, ct ma-' G et poslea virtutunv senvinajactat: et hoc inpdo di-
ledici regnujn Dei non ppssident, et mijrmurafores ; vtrtit a malp, et facit bpnum oinnis hojno.
a seroeijtibus, id est a daemonibus, perjerunt, et; Inquire pqcem, el sequere eam {Psal. xxxin).
p.erdet Deus Qmnes qui loquuntur roendapium, cum Sciens autenv Proplvefa in Jipp agpne sseeuli cum
enjiji yigjlantia prohibej*e debenvusIjngjiam jiostram corppre pacenv Jidejissjnlos npn Iialjere, et cum
a majo, ne cum his pej-eunfijvus el pos pereamus; siiis vitiis hip ijiis ponlinijum psse cerfamen, puj-
in aeternum. Ef adjvuc t\e vvvalolinguae audiamus• cherrime dicit, inquire paceni; jit quajnvis eam hic
quid Jacojv.us appstoljjs dfcaf, ait enim : Linguai pon habeant, tamen senjpej' ajv gis studipsissime
ignis esf, et univefsitus iniquitatis (Jac. m). Lingua perqiiiratjir; Jiic jjjvper.af,seqtiereeqm, .quasj prsece-
consfi.tuitui' jn nvejiibris nostris, quse macnlat totumi den.tenv. Quaeramus ergo sedujj, seqjiajnpj: intenfj,
corpus, ei inflanvmatrotam natjvitatis iiostrse, in- quia illic eam inyeijij:e-npn possivmus, xiisi Jjic djli-
fJammata agehenna, Onvniseniin natura besliarijm, gentjus inquiranvus. Qu.setunc .cppvprgljeiijdidabi-
et volucrum, et serpentiuro, eiiam cseferorum do- tur, quando ipsojn cpnspiciemus pacis apctorem.
manlur et donvala suiit a natura humana, Ijnguam Pax est sej'enilas menfis, tranq.uillifas animj, sim-
autem nullus hominuffi dojivare potest : inqujetunv _. plicitas cofdis, amopis vinpulunv, coiispi-tiunvchari-
inalum , plena yeneno mojiiferp ; in ipsa bene-" • tatis. Hsec est quse simultates tpjl}t, Jvellappmpescit,
dieinius Deunv ,et Patrejij, et nt ipsa malcdicimus> comprjmit iras, superbos palcat, hurniles amat,
homiijes, qui ad similitudijvpmDej facfi sunt: ex discordes sedat, inimicos concoj'dat; cjipctjs est
ipso ore procedif benedictio et maledictio, noni placida, non quserit aliena, nihil depjjtaf sjium, ijo-
oportet hscc ifa fieri, etc. cet amare quse Q.dissenpn n.oyit, nespjf exfplli, ne-
Et labia lua ne loquantut dolum. Imitefjjr bonus, scit inflaij. Hanp ergo qui .ap,c,epjfleneaf, qui per-
quantum potes«, nvonachjjs Dominum, el nec jn didit repetat, qui amisit requirat; quoniam quj in
porde feneat, nec in labijs loquafur dolum. Quia eadem re non fuit inventus, ahdicafur a Patre, ex-
Dominus malum non fecit, nec dblus inventus est in' hseredafur a FiJio, nihilominjvs a Spirittj sancto
ore ejus(Psq{. xi ; I Pefri n). Disperdet enim Deus alienus efficitui'.
Iabia dplosa, eortiin vjidelicet qui in corde et dei Et cum hmc feceritis. Id est, supradipfa.
corde locuti sqnt mala, Dolus autem vocatur occulta Oculi mei super vcs. Hsec yox Domjni esf, ypx
malifia blandis sermpnjbus adprnata, quas proprie niisericordi93, vox pietafis, qu? ut hsec aJvJvojnine
frajis, jnsidise seu faljacia nuncupatur ; quandofal- fiant jmisericprditer prsestat, quja nilul potest hu-
 7H SMARAGDIABBATIS 7i 2
nvana fragilitas nisi quod posse dederit divina ma- Amini£ sanctis monachis est, quia eos ad eam nva-
jestas. El cum hwc feceritis, dicit, id est, cum pro- gnam multitudinem dulcedinis suae, quam abscondit
hibueritis linguam vestram a malo, et labia vestra timentibus se, invitat. Factus est illis habitator, ut
non fuerint locuta dolum ; cum diverteritis a malo, eos etiam non invocatus exaudiat. Facfus via et
et feceritis bonum; cum inquisieritis pacem, et se- patria, uUper illum ad illum veniant. Factus pa-
cuti fuerilis eam, tunc oculi me'%super vos. Hic stor, et ostium etpascua, ut ab illo gubernati per
oculi Domini respeclio divina vocatur, queesuper eum intrent, et ingrediantur, el egredianlur, et
juslos misericordiler aperitur. Respexit enim Do- pascua inveniant.
minus Petrum, etille verbi Domini recordatus est Ecce pietate sua demonstrat nobis Dominus viam
illico, et amare flevit (Luc. xxn), quia ter Domi- vitw. Ipse ergo Dominus, ut praedictum est, factus
num negavit. Ergo oculi Domini, id est respectio est nobis via, veritas, et vita. Yia scilicet regia,
divina, et memoriam justis tribuit et intelligentiam, ut per eum gradientes, non declincmus ad dexte-
et a morte eos aeterna et a fame liberat sempiterna. ram, aut ad sinistram, sed ad vitara, quaeipse est,
Sic enim et in alio scribitur psalmo : Oculi Dbmini perveniamus seternam : ubi non fletus ullus potest
super meluentes eum, ut eruat a marte animas eb- esse, nec gemitus; ubi habebunt omnes sancti
rum, et alat eos in fatrie (Psal. xxxm). "I amorem perfectum, timorem nullum et gaudium
Addidit: Et autes mew ad pteces vesttas (Isa. sempitenmm. Ibi enim erit eis voluntas cerla, cu-
LXV).AuresDominihoc in loco exauditio intelligitur piditas miila, quoniam fruendo coelestibus bonis,
divina, quanv Psalmista totis viribus posiulabat di- ad quse pervenire cupiebant, nihil eis deerit quid
cens : Inclina Deusmeus autem tuam, et audi tne ulterius concupiscant, et in illa regione perpetusa
(Psal. XLIVet LXXXV). Et, Auribus, percipe, Domine, securitatis ac pacis perfecte beati, nec limoris sti-
oralionem meam (Psal. cxxix). Et, Fiant aUres tuw mulos passuri sunt nec doloris.
intendentes ad otalionem servi lui (Psal. xvi), et Succtnclis ergo fide velobservantia bonorum actuum
mille talia. Sed et Salomon utrumque in oralione lumbis nostris (Eph. vi). Eleganlissime enira, et
sua, id est oculos et aures Domini simul com- more prophetico beatus -Pater Benedictus duplicem
prehendit dicens : Ut sint oculi tui aperli et au- hic monachorum posuit cingulum. Cognovil autem
res luw intentw ad bralibnes servarum luotum. quia fldes sine operibus mortua est, et opera sine
Sed licet frequenler Dominus audial peccatores, fide vacua. Et ideo non simplura sed ex utroque
justis tamen multo amplius exauditio et celerius textura monachorumvoluilesse cingulum. Isaias au-
promittilur, quando in preces eorum paratas aures _. tem hoc ipsum dupliciler in Domino posuit, dicens :
habere monstratur. Noli ergo limere, o juste mo- Et erit justitia cingulum lumborum, et fides cincto-
naclve, hominum perseculiones sseculique labores. rium renum ejus (Isa, xi). Ut enim ille fideffl, et
Oculi enim Domini super te sunt, ut liberent te, iste posuit fidem. Ut ille juslitiam, et iste bonorum
et aures ejus, ut audiant te. Tu autem tene vias actuum observantiam. Omnis autem bonorum
ejus, et spera in eum, et dic cum Apostolo : Si actuum observantia non incongrue vocatur justilia,
Deus pro nobis, quis ccntra nos (Rbtn. vm) ? Deus sicut scriptum est: Juste, quod justum est, exseque-
pro nobis, ut oculi ejus respicerent nos. Deus pro ris (Deut. xvi). Fide enim lumbos mentis nostrse
nobis, ut aures ejus audirent nos. Deus pronobis, ut succingimus, si de sanffta Trinitate recle sentimus,
pracdeslinaret nos. Deus pro nobis, ut vocaret nos. et eam fideliter credimus. Bonorum acluum obser-
Deus pronobis, ut justificaret nos. Deus pro nobis, vanlia lumbos succingimus, si nos in bonis operi-
ut glorificaret. nos. Si Deus pro nobis, quis conlra bus seduli exercemus, sicut Apostolus ait: State
nos ? Prsedestinavit, antequara essemus ; vocavit, ergo lumbosmeniis vestrw succincti (Eph. vi), id est,
cum aversi essemus ; justificavit, cunv peecatores in omni preelio viriliter prseparati, et ab omnibus
essemus ; glorificavit, cum mortales essemus. Si curis seeculiexpedili. Et ad Job Dominus ait: Ac-
Deus pro nobis, quis contra nos ? praedestinatis, a ._ , cinge sicut vir lumbbs tubs (Jbb xxxvm). Scri-
Deo voeatis, justificatis, gloriflcalis ? Qui vult ad- ptura enim sacra illos viros vocat qui via Domini
versari, parel se, si potest bellare adversus Deum. fortibus et non dissolutis gressibus ambulant. Lum-
Ubi enim audivimus : Si Deus pvo nobis, quis contra bos vero virihter accingere est, vel in opere vel in
nos ? nisi quis Deum vincit, non laedit nos. cogilalione carnis etmentis luxuriam refrenare. Sed
Et antequam me invacelis dicam vbbis: Ecce ad- cur beato Job dicitur ? Accingelumbostubs sicul vir,
sutn. 0 sermo raansueludine et benignitate plenus. nisi quia alia est carnis luxuria, qua castitatem
Non exspectat consummari orationem, sed ante tri- corrumpimus, alia vero luxuria cordis est, qua de
buit petitionem. Novit enim Dominus, antequamt castitate gioriamur. Dicitur ergo ei : Accinge sic-
pelamus eum, quid opus sit nobis. Et hoc ideo,, ut vir lumbbs tms, ut qui prius luxuriam corru-
quia templum Dei sumus, et spiritus Domini habi- ptionis vicerat, nunc luxuriam stringat elationis, ne
lat in nobis. Velocissime enim habitaculum suumi de patientia vel de caslitate superbiat. In Veteri
habitalor exaudit Deus. Testamento zona pellicea Jegimus circa lumbos, in
Quid dulciusitobis hac voce Domini invitantis nos,, Novo autem zona aurea circa pectus. Ut enim adul-
fratres charissimi ? Vere enim dulcis haec vox Do- terium 11011committatur, _o_a pellicea adhibenda
713 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 714
est circa' lumbos, ut non videatur mulier ad con- A j spirtlus, stcut el vocali eslis in una spe vocationts ve-
cupiscendum : zona aurea circa pectus, ut per ducct- strw (Ephes. iv). Hic autem qui nos vocavitbeatus
tum Evangeliipergamus ilinera ejus. Ducatum Evan- Benedictus dicit, ct subauditur vei ad giatiam fidei
gelii, id esi, ducatum Chrisli; neque eninvaliorsum primum, vel ad religionis postea et conversionis
Christus, aliorsum ducitEvangelium; sedipsaDomini habitum.
gesta, vel sanclissima verba, vocantur Evangelia, In cujus regni tabernaculo si volumus habitare,
queesequenlesper itinerarecta perducuntad coeleslia nisi illuc bonis actibus currendo mitiime pervenitur.
regna. Sed diligenter nobis est intuendum qui sunt, Manifestum est enim quia benefacientes et non nva-
aut qui sequuntur, vel quo tendunt hi qui per du- lefacientes coelestis regni labernacula possidebunt.
catum Evangelii pergunt. Hi sunt utique quibus Do- Sic eninvde roalis Paulus apostolus ait: Quia ncque
minus ait : Amen dico vobis, quia vos, qui reliqui- adulteri, neque nwlles, neque tnasculorum concubito-
slis omttia el secuti eslis me, in regeneralione, cum res, neque fures, neque avari, neque maledici, neque
sederit filius hominis in sede majeslaiis sum, sedebi- ebriosi,nequerapaces,regnum Pei possidebuni(I Cor.
lis elvos super duodecim sedes, judicantes duodecim vi). Nos aulem si cupimus regnuin Dei possidere,
tribus Israel (Mallh. xix). Et ille, cui dicit : Vade, in omnibus exhibeamus nosmctipsos sicut _>ei mini-
et vende omnia quw habes, et da pauperibus, et ha-1B stros, in mulia patieittia, in tribulalionibus, in ne
bebisthesaurosin cwlis, etveni, sequcre me(Marc. cessitalibus, in angusliis, in ptagis, in catceribtts, in
x). Et: Qici vult post me venire, abnegetsemetipsum, seditionibus, in taboribus, in vigiliis, in jejuniis, in
et lollat crucem suam, et sequatur nte (Matth. xvi), caslitate, in scientia, in longanimiutte, in suavilttle,
et similia. Cognovimus qui sunt, scilicet qui relin- in Spirilu sanclo, in charitatc nott ficla, in verbo
quuiit omnia, et qui vendunt, et danl pauperibus, veritatis, in virtute Pei. Per artua justiiiw a dexlris,
et qui abnegant semetipsos, et tollunt crucem suam. et a sinislris. Per gloriam, el ignobililaiem. Per in-
Quem sequuntur Cbrislunv? videlicet qui dicit eis : fctmiam,et bonam famam. Ut seductores, el veraces.
et secuti eslis me; et, veni, sequere me. Quomodo Sicut qui ignoti, et cbgnili. Quasi morientes, et ccce
sequuntur, videamus. Sequitur auienv Christum, qui vivimus: ut castigali, et iwn mbtlificati. Quasi trisles,
praeceptis ejus insistit, qui per magisterii ejus vesti- setnper autem gttudenles: sicui egenles, mullosautem
gia gradilur, qui vestigia ejus et itinera sectatur,qui locupletanies.Tanquam nihii habenies, et omnia pos-
quod Christus docuil et fecit imitatur, sicut Petrus sidentes (II Cot. vi). Et sic per istos et alios bonos
hortatur dicens : Christus passus est pro nobis, relin- acius currenles tabernaculi regni cceleslis esse me-
quens nobis exemplum ut sequamur vesligia ejus (I rebimur habitatores.
Pelr. n); exemplumscilicel tribulationum, nondelicia- G Sed interrogemuscumPropketaPotninum, dicentes:
runv; contumeliarum, non gaudiorum; flagellorunv, Pomine, quis habitabit in tabernaculo Ino? aul quis
dolorum, opprobriorum, spinarum, crucis et mortis. requiescet intnonle sancto luo (Psal. xiv)? Quamvis
Quo vero isti tendunt qui per Evangelii ducatum alii doctores hoc in Ioco tabernaculum praesentem
currunt, melius videbimus, si prius vocantem eos inlelligant Ecclesiam,?beatus tamen Benediclus non
Dominum audianvus; ait eninv Dominus : Venilead lniivus repletus Spiritu sancto habitationem ccele-
me, otnnes qui laboratis et onerati estis, etego refi- stem, quod est regnum aeternum, per hoc voluit
ciamvos (Maltlt. xi). Iterunvdicit : Venite, benedi- intelligere tabernaculum. Unde et Dominus ait:
cli Palris mei, percipite regnum, quod vobis paratutn Facite vobisanticos de mamtnona iniquilatis, ut, cum
esl ab origine mundi (Malth. xxv), et similia. Li- defccerilis, recipiant vos in wlerna tabernacula (Luc.
quet, ecce, ubi teiidunt qui per Evangelii ducafum xvi). Mons autem ipse Dominus noster Jesus Chri-
pergunt, videlicet ad tanlam glorianv, ut cum sede- sf.us intelligilur, de quo Isaias ait : In novissimis
rit filius honvinis in sede majestalis suee, sedeant et diebus erit prmparalus mons domusPomini in verli-
illi super duodecim sedes, el judicent duodecim tri- cem nwniium (Isa. n). In quo omnes electorum
bus Israel; et ul refectionem eeteniam accipiant; et animae perpetuo requiescunt; sicut idem illis Do-
ut regnum a constitutione muivdi paratum perci- " nvinus ait: Tollite jugum meum super vos, et discite
piant. Unde et apte verba beati Benedicli sequun- a me quia tnitis sum el liumilis corde: et invenietis
tur dicenlis':' reqttiem animabus veslris (Matth. xi).
Ut mereamur eum, qui nos vocavit, in regno suo Post hanc inlerrogalionem, fratres, audiamus Po-
videre. De vocationis gratia sic apostolus Paulus ad minum respondentem, et bslendeniem twbis viam
Galatas ait : Miror, quod tam cito traiisferimim ab1 ipsius tabernaculi, et dicentem: Qui ingreditur sine
eo, qui vos vocavitin gruliam Cliristi (Galat, i). Et'. macula, et bperatur justitiam : qui loquitur verilatem
de se idem ait : Qui me segregavit de utero matris; in corde suo, qui non egil dolum in lingua sua ; qui
mew, et vocavitper gratiam sttam (Ibid.). Et iterunvL no» fecitproximo suo nialum, et opprobrium nonac-
alibi dicit: Obsecroilaquevos, egovinclusin Pomino, cepit adversus proximum suum (Psal. cxxxvi). Qui
ut digne ambuletis vocalione qua vocali estis, cum\ malignum diabolum aliqua suadentem sibi, cum ipsa
omni humilitate et mansueludine, cum pcitientia sup- suasione sua a conspectibus cordis sui respuens, de-
portantes invicem in charilate, solliciti servare unita- duxit ad niliilum, et parvulos cogitalus ejus tenuit,
lem spiritus in vinculo pacis. Uttum corpus, et unttsi et ailisit ad Christum. Qui timentes Pominum, de
PATKOL. CII. 23
715 ISMARAGDIABBATIS 716
Gona observantta sua non se reddunt elatos; sea ipsa A pter P proximitatem enim sanguinis, omnis hovnoho-
in se bona, non a se posse, sed aPomino fteri exisii- mini r proximus vocatur. Sanguis eninv homiuum ab
mantes, operantem in se Pominum magnificant, illud aliorum s segregatur sanguine animalitim. Qui opprb^
cum Propltela dicenles : Non nobis, Pmnine, tton no- brittm li nbn acccpit adversus prbximum suttm. Non
bis, sed nomini luo da gloriam (Ps. cxm). Videamus caccepit, dixit, id est, gvatum non habuit, nec liben-
per singula, et de omiiibus, utDominus dederit, tev t audivit. Accepta eninv illa dicimus, quae nobis
disputemus. Qui ingreditur sine macula. Hanc sen- gvata $ esse monslvamus. Hle enim oppvobrium ad-
tenliam bealus Auguslinus Prophetse iiilerrogatio- versus i proximum suura accipit, qui detrahentis
nenv, beatus auteni Benedicttis Donvini esse dixit verba i libenti animo accipit. Et hoc illis solet con-
responsionenv; sed quia secundum Ezechiel rotse lingere, t qui proximum sicut semefipsos nolunt dili-
animalia sequuntur, ulerque bene, uterque reclis- tgere. De hoc enirn fomite procedit, ut detrahentis
siine hanc senlentiam inlellexit. Interrogatus eniin iverba libenter possint audiri. Ille vero qui sicut
Domiuus quis habitaret in tabernaculo suo, respon- <
semetipsum sic diligit et proximum, quantum nec
dil: Qui intjredilur sinemacula; ac si diceret: Qui de ( se, tantum nec de proxirao vult audiri oppro-
vivit sine culpa, et custodit se a peccati contagione, brium. ] Quod si quis corde cogitans dicat: -Qui est
ipse in nveunviiitrabit tabernaculum. Macula intelli- B homo qui sic inter homines sine macula vivat, ut
,
gitur peccaium. Nam et in Domini bolocausto ani- nec pvoximo faciat malunv, nec labiis Ioquatur do-
mal non offerebaiur, nisi immaculatum : Domini ]lum cunv scriptunv sit: Nbit est Itbmbqui vivit, el non
cnim sacrificium nil recipit maculatum. Unde et peccet,(III Reg. vvn); audiat siMPauium apostolum
sponsus sponsae, Pulchra es, inquit, amica mea, et• respondentem : Et kme quidem fuisiis, sed tibluii
macula in te non est (Cant. iv). Et opetatut jusli- esiis; sed sanctificali eslis, etc. (I Obr. vi). Qui mtir
liam. Dicta autem justitia, quia juris slatus. Esti lignumdiabblum. Diabolusilebraice deorsum fluens
enim justiiia sequitas vel reptitudo. Sed quia justitia i interpretatur, eo quod suporbise pondeKe pressus
ex operibus constat et flde, ill.e pleniter justitiami deorsum corruens cecidit. Grasce auteffl diabolus
operatur qui recte credens, lotum se in bdnis ope- criminator dicitur, quiasicut acrimine criminator,
ribus exercet. Ingredilur sine macula, qui vivit sinei .et a-supe.rbia stiperbus, 'e.tab iniquituie imquvis; ita
culpa. Qperatur juslitiam, qui sedulus quse praeva- a nvalignitate malignus vocalur. Aliqua suudentem
let agit bona. Ingreditur sine macula, qui plangitt sibi, id cst, peccala et vitia. Cum ipsa suasibne, id
commissa, et plangenda ullerius non commiltit pec- est, adhortatione, vel in&itatione. A conspeclibus
cata. Operatur justiiiam, qui diligenter in omnibuss cordis sui respuens .deduxit ad nihilum. Diabolum
Domini custodit prsecepta. Qui loquiiur verilatem ini C enim justus respuit, quando nec £111, nec suasioni
corde suo. Honvoetiim tkvgua loquitur, et ore, nona ejus consenlit. Ad nihilum eunv deducit, quando
corde; sed quia os non loquitur, nisi quod ei a nec recipit suggestiones ejus, nec nufrit. Annihila-
corde mmislratur, recte lvic dicitur, qui loquitur ve- tio ergo diaboli perfectio «st monachi. Tunc enim
ritalem in corde suo. Ap si dieeret: Non suflicit lin-i- in semetipso fortis esse diabolus eeslinvatur, quando
guae ut tantum vevitaiem loquatur ore, nisi eam a ab illo miser raonachus vincilur. Tunc vevo anni-
sincevo susceperif corde. Sive enim bonunv, sivee hilatur, quando a perfecto monacho ut inermis vin-
nvalum loquatur fingua, fons illius hoc ipsuro cordi li citur et respuitur. El panulos cagilatms ejus teiiuit,
ministrat, sicut scriptum est: Ex abundantia enim m et ailisit adChrisium. Parvuli cogitatus ejus, id est,
cardis cs loquitur [Luc. vi). Sunt enim alii qui, nva- v- diaboli : mala sunt ejus initia suggestionum, quse
ligno spiritu repleti, aliud simulale loquuiiiuv ore,3, bene sunt tenenda, ne male cvescant, -el ad petram,
aliud nvedilanlur in corde. De quibus Salomon ait:t: id est ad Christum, sunt elidenda, ut peveant, ne
Simulaior ore decipit amicum suum (Prov. xi). Ideo »o forte robur fortitudinis faciant, et contra vvosno-
Dominus ait: Qui loquitur verilatem in corde suc, o, civa beiia committant. Qui timentes Dmninum de
hic habitabit iivtabernaculo meo. Qui non eyit do- o- _T bona observaniia non se reddunt elatbs, id est, non
luin in lingua sua, Idem ipsunv est enim in lingua ua se ponunl sive exisiimant elafos, quia viribus suis
dolum non agere, quod est in corde loqui veritaiem. vv. aliquid boni agere possint, praeseviim cuin Doininus
Aliquolies enim dolus profertur in lingua, sicut hic lic apostolis dixerit: Sine me niltil pbtestisfacere (Joan.
dicituv per Psalmistam; aliquoties labiis pariter me- ie- xv). Nam velle bonum et posse a Domino accipit
ditatur et corde, sicut habes in Salomone: Labiis iis lvomo. Elatus eninv dicitur pro eo quod seipsum
suis, inquit, inteUigitur inimicus, cum in corde tra- ~- super mensuram suam elevet, dum magnus sihi
claverit dolos {Prov, xxvi). ln lingua tantum profer-iv- videtur de lvis quse agit operibus. Sed ipsa in se
tur dolus ab homine, ut anvicusvideatur in sermone, ve, bona non a se posse, sed a Pbminb fieri existimantes.
hoslis in corde. In labiis pariter meditatuv dolus et Superbi cuphuvt in se quod non faciunt prsedicari.
corde, ut inimicum se esse corde simul demonstret ret Huiuiles refugiunt quidquid boni operantur agno-
et ore. Qui noh fecit proximo suo malutn. Proximus ras sci. Illi vitia sua a se facta esse recusant, et bona
hoc in loco intelligendus est omnis homo. Unde ide suis viribus faeta turpiter jactani. Hurailes, qaia
scriplum esl : Non adullerabis cum uxore proximi iini peccata commiserint voluntarie confitendo seinet-
fiti (Levit. xvin), id est, cuffl nullius hominis. Pro-
ro- ipsos accusant; et omnia bona sua non a se faeta
717 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTl. 718
esse, sed divino munere deputant: et non a se, sed A flumina , flaverunt venti; et impegerunt in domum
a Domino in se facta esse confirmant. Operantem iilam, et non cecidit, fundata enitn erat supra pelram
in se Pominum tiiagnificant illum cum Propheta (Matth. vn). Sapiens enim vir non super arenam,
dicenles: Non nobis, Pomine, non nobis, sed twtnini id esl super semetipsum, quia pulyis est et rever-
tuo da gloriatn (Psat. cxm). Ille in se Donvinum tetur in pulverenv, sed super petram, illam videli-
operantenv magnifieat, qui de bonis suis actibus cet de qua Apostolus ait: Petra aulem erat Chri-
non sibi, sed Domino gloriam tribuit. Operantem stus (I Cor. x), domum suam sedificat, id est, ini-
in se Dominum magnificare debet, qui sine illo tium primse conversationis, quasi fundamentum
nihii boni agere valet. Cognovit euim Prophela domus suse, et medietatem bonse actionis, quasi
quia non est bominis divigeve vias suas, sed ilio niediura parietis sui; et perseverantiam perieclio-
disponente Domini est divigeve gvessus ejus. Ideo nis, quasi consummationis perseverantiae suoe super
illi tvibiiit gloriam, a quo se cognovit accopisse fuiidauieivtum illud ponit : de qno alibi Apostolus
omnia bona; ait enim Apostolus : Omiia quwcunque: ait: Fundaineiilum aliiid nemo potest ponere, prwler
facilis, in nomine Dotnini facite (Coloss. ui). Ergoi id quodpositum est, qui est Chrisius Jesus (I Cor. III).
totunv nomini iili tribtiat Ecclesia, a quo et in que Ab hoc cnim fundamenlo accipit vires, ut eedificetur
nomine virtutem accipit operandi recta, et hnmili-. B domus, id est omne monachi opus; et fortitudinem,
ter veraciterque dicat cum Propheta : Non nobis, ne pulsata tempestatibus, id est tribulatioiiibus len-
Pomine, nmi nobis, sed nomini luo da gloriam. talionum, destruatur. Stultus autem aedificat super
i- arenam, quia de opere suo non Deo, sed sibi tribuit
Sicui nec Paultts apostolus de prmdicationesua sibi-
aliquid hnputabat, dicens: Gralia Pei sutn id quocl ( gloriam. Sapiens autem sedificatsuper petranv, quia
sum (I Cor, xv). Fuerat enim antea blasphemus ett • de omnibus opcribus bonis suis non sibi laudes tri-
persecutor EcclesiaePaulus, sed gvatia Dei vocatus,, buit, sed Deo gralias agit; et largilori suo humiliter
et a Synagogae utevo segregatus, jam prsedicatort cuncla tribuit, quia ab illo se accepisse cuncta co-
factus erat in Ecclesia fidelis et rectus; ideo dice- gnoscit. Alio enim sensu heac parabola maxime ad
bat. Gratia Dei sumid quod sum, id est, per nve- inobedientes respicit. Sic enim legimus : Omnisqui
meiipsum fui pravus, gratia Dei sum rectus. Perr audit verba mea, et nott facit ea, simtlabo eum viro
memetipsum persecutor, per gratiam Donvini sumi stulto qui wdificavit domum suam super arenctm, et
nvodoEcclesiaedefensof. Per menvetipsumblasphe- reliqua (Matlh. vn): id est, cura influxerint stillici-
mus et impius, per Doraini gvatiam fldelis factuss dia passionum, cum advenerint fluuvina, et lorren-
sum et pius. Et boc est gratia Dei sum id quod sum,, tes, atque impetus tribulaiionum ex multimdine
id est, non meritis meis, sed gratia Dei faclus sumv '- negligentiarum: cum fiaverint vettti, illi utique qui
de infideli fidelis et de lupo pastor, de persecutoree per isium aerenv volitant, parati ad Christi areain
defensor et de pravo rectus, et de impio pius, Chri- ventilauium, sicubi iuveniaiit paleas quas ad ludi-
stianus de Judseo et apostolus de Pharisa»; et hoce briuai stiuro rapiant alque dispergaat, tunc irruent
est, gratia Dei sum id quod sum; id est, non suraa in donium illatii quse sine obedienlise fundamento
qualem dudunv me fecit malitia, sed qualem nve e aedificataest, et fiet ruina illius magna. Non ergo
modo Domini voluit esse gralia. pluvia necjue flumina cunv impetu desceudenlia;
Et iterum ipse dicit : Qui gloriatur, in Domino o neque venli validissimi convmoverepolerunt domum
glorietur (I Cor. i). Nihil eninv, ut prsedictum est,;, super petram fundatam, ut ex hoc intelligas quia
Jiomo habet aliquid boui, nisi qnod accipit a Do- i- qui seipsum non prodiderit, nec a seipso fuerit
miiio. Si ergo accipit, nou glorietur, quasi nonn moius , nulla superveniens lentalio dejicere eum
acccperit, ne forte subtrahat quod dedit iargitor,•, poterit aut movcre. IUudvero aliud sedificiumfacile
ut remaneat vacuus qui gloriabatur de alieno. Et;t subvertitur, non prse tentatione violautiae, alioquiu
alibi Aposlolus : Non ex nobis, Dei enint donum est;?- et illud sedificiumdejecisset, sedpropter fundamenti,
non ex operibus, ne quis glbrielur (Eph. n). Non n . id est propositi, infirmitatem. Arena est res mobilis
ergo nobis, sed nomini Doroini totis viribus gloriam n "' et infructuosa, quse sine dubio instabilitatem atque
demus : quo nomine salvati sumus, et in eeternum n inconstantiam designat anhnarum.
salvari fideliler speramus. Non enim est aliud no- i- Hmc complensDominus, exspeclat nos quotidie his
men in toto mundo, in quo salvus fiat populus. i. suis sanctis monitis faciis nos respondere debere.
Unde et Apostolus ait : Ipsi glbria in Ecclesia a Quod autem hmc complens Dominus, ad superiora
et Christb Jesu, in omnibus generationibus swculi li bona, quaede habitalore tabernaculi dixerat; respi-
swculbrum, amen (Eph. m). Istud est ergo nomen n cil; implevit enim Christus Dominus superius dicta ;
cui omnia genu flectunt, coelestium, terrestriumn sermone implevit et opere. Prsedicavit
verbo, quod
et infernorum : Et, omnis lingua confitetur, \a implewt et actu. Ipse enim in se
quia implevit, quod im-
hbcnbtnen, id est, Dominus Jesus Christus, in gloriala pleve labernaculi habitatorem praecepit. Ipse enim
est Dei Pairis (Phil, n), sivvepeccati macula ingressus est rnundum :
Vnde ei Pomimts iri Emttgelio ait: Qui attdit verbd ipse
i« sine peccato vixit in mundo, ef sine contagione
mea hwc, et facil ea, similabb eum viro sapienti, !, peccati ascendit in coelunv.Princeps enim mundi ad
qui wdificavit doinum suatn supra petram : venerunt tt erim venit, sed in eo nil quod condemnaret inyenit.
 719 SMARAGDIABBATIS 720
Ipse quamvis jnslus Dominus justitiam diligat et; A Lassati sumus in via vaitilatis, el perditionis, et am-
Bemperubiquejustiliam operetur,tamen potissimumi bulavimusvias difftciies; viam autetn Pomini ignora-
jusliiiam operatus est, quando superbum forlemque> vitttus. Quid nobis profuit superbia ? aut quid divitia-
diaboluni vinxit, et domuni ejus ingvediens vasai rum jactantia conlulit nobis ? Transierunt omnia illa
illius, quae injusle lenebai, abslulit. Et sibi ea fonte. tanquam umbra, el nos in matigniiate nostra con-
haptismalis lota in pevpetua sevvitia sacravit. lpse> sumpti sumus (Sap. v). Non enim Dominus laetatur
cnim loquituv vevilatem in corde, quia verilas est; in perditione vivorum, sed raagis vult salvare pceni-
el quod ore promit, opere complet. Ipse eninv ait: tentes, quam perdere deiinquentes. Sicut ipse per
Ego sum viu, veritas, et vita (Joatt, xiv).Ipse non egitt prophetam ait.
doluin in iingua sua, quia peccatum non fecit, nec: Nutn pius Potninus dicit: Nolo inortem peccatoris,
dolus inventus esl in ore ejus. Ipse proximo suo, sed ut converlalur, et vivat. Cum ergoinlerrogassernus
Jion fecit malum, sed c contrario fecit ei bonunv, Pominum, fralres, de habilatore tabernaculi ejus,
ipiaivdo eum, id est geivus huroanum, cujus per audiviinus habitandi prwcepium : sed si compleamus
carnem factus aflinis, et proximus, descendens de. habilaloris offtcium eritnus hwredes regni cwlorum
Jcrusaleni in Jerico, id est, ae coeio in inunaum. (Ezech. xvin, xxxm). Hic audire beatus Benedictus
Invenit eum a latronibus, id est dsemonibus niultis B • pro exaudire posuit. Ac si diceret: tunc vere audi-
pcccatorum plagis vulneratum ; infundit vinum, et vimus, si habitaloris officium complearaus; sicut
oleum, jd esl austeritatem poenilentiae, et refocilla- Dominus in Evangelio ait: Oves mem vocem meam
tipnera teniae imposuit; in jumenlum suum, id est, audiunt (Joan. x), id esl exaudiunt. Si aulenv habita-
corpori suo socialum, duxit ad stabulum, id est, toris oflicium non compleamus, nvinime habitandi
fidelem euni faciens corpori Ecclesiae. Et stabulario, praeceptunvaudivimus: sicut el idem DominusJudseis
id est, gubernalori prseccpit Ecclesise, ut curam dicit: Qui esl ex Peo verba Pei audit; proplerea vos
illius haberet, et de Novo, et Veteri Testamento, non auditis, quia ex Peo non estis (Joan, ix). Unde
quasi de duobus denariis eum prsedicans guberna- et alibi aures cordis requirens aiebat: Qui habet
ret. Ecce quomodo DominusJesus Christus non fecit aures audiendi audiat (Matlh. xi, xm; Luc. vm).
proximo suo malunv, scd raisevicordiam in illam fa- Ergo non audit vocenvDonvini, qui corde non reti-
ciens prsesfitit ei boivunv. Ipsc enim sapiens : quia net, et opere non invplet quod audit. Sin autenvali-
ipse est sapientia patris. Super pelranv suanv fusu- quis hic sub auditionem maluerit intelligere taliter
davit donium, quia supcr semetipsum fundavit Ec- ponenda erit. Sed si compieamus habilaloris offl-
clesiam. El hoeest, quod ail: IIwc complensDotni- cium, et nos ejusdem supradicti tabernaculi habita-
nus : id esl, universa supcrius comprehensa, et ver- tores eriinus.
bis prsedicando, et operibus implevit complendo. Ergo prwparatuia sunt corda, et corpora nostfa
Exspeclat HOSquotidie his suis sanctis monilis faciis sanctw prwceplorum obedienliwmilitalura. Quomodo
nos tespondete debere. Respondere cuilibet dicimus, sunt nostra ad militandum prseparanda corpora.
cunvcis [ejus] factis congrua ad invicem opera reddi- Audi nos obsecrantem Apostolum, ait enim: Obsccro
iniis. Deo ergo respondere est, donis ejus prseceden- ilaque vos, ftalres, per misericordiam Dei, ui exhi-
tibus nostra obscquia reddere. Tunc Deo vera obse- bealis corpora vestra hostiam vivenlem,sanctam, Deo
quia reddimus, cunv eunv propter 'anvoris flduciam placenlem, rationabile obsequiumveslrum. Et nolite
uon timemus. conformari huic swculo, sed reformamini in novilale
Ideo nobis propler emendaiionem malorum hujus settstis vestri; ut probetis quw sit voluntas Dei bona,
vilw dies ad inducias relaxantur, dicente Aposlo/o: el bene placens, el perfecla (Rom. xu). Et aiibi dicit:
An nescis, quia palienlia Dei ad pmnilentiam te ad- Non regnet peccatum in vestro morlali corpore, ul
tlucit (Rotn. n)? Nam ct Pclrus aposlolus de hac ipsa obediatis concupiscenliis ejtts; sed neque exhibeaiis
rc sic ait: Non iardat Pominus promissionem, sed metnbra vestra artna iritquilatis peccalo, sed exltibele
putienler agil propler vos, nolens aliquem perire, sed ij\ vos Deb tanquam ex ttwrtuis vivenles, el membra
otitnesad pwnilenliam reverti (II Petr. in). Ipse ite- vestra arma juslitim Deb. Peccalum vabis twn domi-
ruffi dicit: Propter quod, charissimi, hwc exspectan- netur (Rom. vi). Quomodo nbbis iterum corda noslra
les, salis agile intmaculcili, el inviolali inveniri ei in sint prseparanda, idem Aposlolus ipse ait: Dico au-
pace; el Pomini nostri longanimitatem, salutetn arbi- lem, spiriiu ainbulateet desideria carnis ne perficiatis.
Iramini (Ibid.). Non ergo nobis a Domino concessas Item ipse: Si spiritu vivitnus, spiritu et ambulemus.
per corporis neghgentiara dierum nostrorum perda- Non cfficiamurinanis glorim cupidi, invicem provo
iiiiis inducias, sed emendare celeriter festinemus, canles, invicemittvidenies(Galat. v). Tunc enim eorda
quod multo tempore negligenler egimus, ne forte nostra, et corpora in Domini praeparantur nvilitia.
post carnis hujus resolutionem cum illis reprobis, si ahjicianvus a nobis opera mortua, id est peceata,
qui in libro Sapientise scributitur, infructuosaro.poe- opera tenebrarum, opera carnis, et tenebrarum, et
uilentiam agenles, et prse tristitia cordis nostri ge- induamur arroa lucis, et fructus spirilus, qui sunt
menles nobismetipsis reputantes dicamus : Nos in- virtutes animarum. Opera autem camis sutit adulte-
sensati erravimus a via veritaiis, et justitim lumen ria, (ornicaliones, immundilia, impudicitiu, luxuria,
non luxit nobis, el sol intetligentiwnon est orlus nobis. idoiorum servilus, veneficia,inimicitiw, contenliones,
m COMMENT.IN REG. S. BENEDICTl. 7__
mmulaliones,indignatioiies,provocationes, dissensio- A in pvaesenlivita seminaverint in Iacrymis, in futuro
nes, seclw, hmreses, invidiw, irw, rixw, homicidia, sseculoin gaudio metent. Currendum est ergo nobis,
ebrietates, comessaliones,et his similia, qum prtvdico noivpedibus, sed vita,.et moribus, ut illud possimus
vobis, sicul et ptmdixi, quoniam qui talia aguni re- in hac vita conquirere, quod nobis in seternum co-
gnum Dei non consequenlur. Ftuclus autetn spiritus gnoscimus expedire, id est, illas supradictas virtu-
esl cliaritas, gaudiutn, pax, palientia, longanimitas, tes, charilatem videlicet, gaudium, pacem, et caeteras
bonitas, benignitas, ftdes, modeslia, lenitas, conli- omnes habere in prsesenti saeculo,et cum illis, et pro
neiitia, castttas. Adversushujustnodi non est lex. Qui illis vivere possimus in futuro.
auletn sunt Chrisli, carnetn suam crucifixerunt cum Conslituendaest ergo nobis Pomitiicisclwla servitii.
viliis et coiicupiscenliis (Ibid.). Et ad Corinthios de Schola Grseco vocabulo dicitur locus, in quo ado-
cordis pariter, et corporis praeparatione sic ait: In lescentes lilteralibus studiis operam dare et ad air-
omnibus exhibeamus nosmelipsos,sicul Dei minislros. diendos magistros vacare solent. Unde schola vacatip
In mntia patientia, in tribulalionibus, in necessitati- interpretatur. Denique in Psalnvo, ubi canimus,
bus, in angustiis, in ptagis, in carceribus, in seditio- Vacate, el videte quoniam ego sum Pominus (PsaL
nibus, in laboribus, in vigiliis, in jejiiniis, in castitate, XLV), in Graecobabetur s^o),„a-aTE.Ergo sicut in
in scientia, in longanimitate, in suavilate, in Spiritu B I schola pueri cum disciplina, quaeillis necessaria sunt
sancto, iti charilate non ficta, in verbo veritatis, in discunt, et quoe in futuro prosint capiunt: ita et
virtute Dei, per arnta justitim a dextris, et a stnistris, monachi in monasterii regularis schola, et quee eos
per gloriam,ct ignobililatem, per infamiam et bonam iu prsesenti honeste vivere faciant, et quse in fuluro
famatn, ut seduclores et veraces, sicut qui ignoti et felices reddant, discere sagaciter et eflicaciter debeni
cogniii. Quasi nwrientes, el ecce vivimus, ut casligali, implere.
el non mortificati. Quasi trisles, semper autem gau- In qua inslilutionc ritliil asperum, tiihil gmve nos
dentes. Sicut egentes, tnullos autem locupletantes. cottstituturos speramus. Inslitutio enim regularisvitse
Tanquam niliil habehtes, et omnia possidentes (II volentibus eam nihil asperum habet, nihil grave.
Cor. vi). Jugum enitn tneum, ait Dominus, suave est, et omis
Ei quod minus habet in nobis natura possibile. meum leve (Matth. xi). Nolenlibus enim, et suas vo-
Naturam dicit ingenium, mores et astutiam animi. Juivlalesimplere volentibus omnia bona sunt aspera,.
Natura enim dicla ab eo, quod nasci aliquid faciat. omnia sunt gravia. Inslilutio cnim dispositio, vel or~
Gignendi enim et faciendi potens est: fragilis estI, dinatio intelligitur.
enim humana natura : quia quod vult bonura agere,, Sed et si quid paululum reslrictius diclante mqui-
perficere non valet, nisi adjutorium a Domino acci- C * tatis ratione. ZEquitas est veritas, et veritatis jastitia,
pere nveruerit. Unde et Apostolus ait: Nam velle> ratio, molus quidam aninvi visunv nventis acuens, ve-
adjacet mihi, perficere autem non invenio (Rom. vn). raque a falsis distinguens. Mens hominis dunvrecla
Unde et hic aperte sequitur: judicat, ratio est. Dunvspirat spirilus.
Rbgemus Dominumut gratim suw jubeat nobis ad- Propter emendationemvitiorum. Yitia nihil sunt.
julorium ministrare. Inter ministrare el subminislrarei Sed ubi bonitas deest, vilium est. Omnis enim na-
sic dicit distare Fulgenlius, quod in uno horunv ob-- lura opus Dei est. Opeva enim quac viiia dicuntur
sequium humilitatis, in aliero aulem abundantiae 2 actus sunt, non res. Quanquam per se agere dicun-
judicium ac polestatis ostendilur. A ministrante» tur aliquid cum ea , et per ea lotum egit diabolus„
quippe obsequium redditur, a subministranle veroj vel damnala dicuntur, cunv ipse pro his damnalur -
subsidium praerogatur. et homo cum per liberum arbitrium his allcctusi
Et si fugientesgehennwpwnas ad vitam perpetuami tvahit ad sensum. Et ideo in fuluvo saeculonon evunt
volumus pervenire. Gehenna est locus ignis, et sul- vitia, quae in auctore suo diabolo damnabuntur',
phuris. Fuluri ergo supplicii locus, ubi peccatoress cunv ille, seilicet daranatus, in gehenna. ut pec-
cruciandi sunt, lvujusJoci vocabulo designatur. Nami cerit homines, amplius potestatem heec agere noni
dublex in gehenna damnatorum est poena, illorumi"^ habebit.
autenv el mentem urit tristitia, et corpus flamma. Vel conservalionemcltaritatis processerit. Chavitas
Nanvsicut ille ignis canvini non arsit ad trium pue-i- Grsece, Latine dilectio interpretalur, eo quod duos;
rorunv supplicium, el tamen arsit ad comburenda a illigat. Unde et Aposlolus ad Colossenses ait: Snper
ligamina vinculorum: ita ignis gehennse et luccbitit omnia autem charitalem habete, quod est vinculunu
raiseris ad augmenta poenarum, el non lucebit add perfeciicnis (Colbss.m). Nam dilectio a duobus in-
cousolalionenvgaudiorum. cipit, quod esi amor Dei, et proxinvi. Non enim
Pum adhuc vacat, el in hoc corpore stimus, et Itwc c lemporalis debet esse charitas, sed obsevvata conti-
omnia per hanc lucis viam vacal implere, currettdum n nuo. Unde et alibi Petrus apostolus ait:: Ante mnnia.
et agettdutn est modo quod in perpetuum nobis expe- '.- muiuam in vobismelipsiscontinuain cliatitalem Itaben-
diat. Ecce nunc lempus acceptabile; ecce nunc dies ss tes (l Petr. i). Perfecla eninv charifas, et perpetuo.
salulis. Vacemus, et videamus quam suavis esl Doroi- i- conservata iu Deunv et Droxiraum amorenv comple-
nus, et dum tehvpus est operenvur bonunvad omnes. s. ctitur aeternum.
Quia quod seminaverit homo, hoc et metet. Et qui li Non illico pavore pettetritus refugias viam salutkt
725 SMARAGDIABBATIS 7.4
Sicut scnptum esl: Quia qui pmtil manum in aralro, A peditior sit cursus, castigandum est corpus; ut ldem
et respkil posi tergutn, aplus tiotterit regno cwlorutn Apostolus ait: Ego sic curro, inquit, non quasi in
(Luc. ix). Pavidi enim in iege non admitluniur ad incetium. Sic pngno, non quasi aeretn verberans,sed
prseliunv, ne et illi paventes percant, et alios pavere castigocorpus meuin, el in serviluiem redigo, ne forte
facianl. Non eninv qui inchoaverit, sed qui perseve- cv.maiiis prwdicaverim, ipse reprobus efftciar(I Cor.
ravcril, saivus erit. Ncmo mililansDeo, ait Aposlo- ix). El alibi ipse Apostolus ait: Certamenbonumcer-
lus, implicat se negotiis swcutaribus, ut placeat illi, iavi, cv.rsumconsummavi, fidem senaci; de reliquo
cui se probavit (II Tim. \\). Nam qui certat iu agone, reposita esl milti corona juslitim, quam reddet mthi
noii coronalur, nisi legitime certaverit. Dominus in ilia die justus judex (II Tim, iv).
Quw non esl nisi atiguslo inilio incipienda. Arcta et Ut ab ipsius nunquam magisterio discedentes. Ab
angusta via esl quaeducit ad vilani; Iala et spatiosa ipsius, dicit, id cst, Dei. Magisterio, id est doctrina,
quaeducil ad roorleni. Sed et Dominusdiscipulis ait: vel erudilione.
Conienditeintrare pcr angustam portam (Luc. xin). In ejus doctrina usque ad mortem in monasterio
Opoiiet enim nos per mullas tribulationes intrare in perseveranles. Non enim qui inchoaverit, sed qui
regntim coslorum. perseveraveril, salvus erit. Monasteriumetiam unius
Processu veroconversaliottiset fidei, Processu dicit B I moiiachi habitafio dici potest. Monos enim apud
conversationis, augmentunvvirtutum, et profectum Grsecossolus dicilur; sierium statio vocatur. Ergo
animse, in qttibus motiachus quolidic augmentari monasteriunvsolitaria habitatio dici potest.
debet, el crescere. Sip enini Aposlolus pro nobis Passionibus Chrisli per palienliam participemur.
orans ait: Oramtts, ut atnbulelis digne Deo per omnia Petrus aposiolus ait: Chrislus passus est pro nobis,
placenies, in omtti opcre bbno fruciificantes et crescen- reHnquenstwbis exemptum,ut sequamur vestigiaejus
les (Coloss.\). Quoiidie eniro monachus novus , et; (/ Pelr. n). Per patienliara patiicipemur, dicit, quia
novus effeclus, de virtute cre>,ceredebet in virlutem, in passionibus patieniia necessaria habctur. Iile enim
et quse relro sunt obliviscens, in ea ijueepriora euni pro nobis tam patiens in passione exstiiit, ut quasi
se extendere, donec ad destinatum perveniat braviumL agnus mansuetus ducereiur ad victimam, et non
supernse vocationis Dei, in Christo Jesu Doinino no- aperiret os suum. Parlicipemur, dicit, vd est so-
stro. Nanv et quod fides iivhomine processum, id ciemur.
cst; auginentum, et profeclum facial, apostolorunvi Ut et regni ejus mereamur esse consortes. Consor-
nobis osleivdunlverba, ubi Donvinodicuivt: Domine, tes, dicit, id est socii, haaredes, vel paiiicipes. Cou-
auge nobis fidem (Luc. xviv). Fides est divinitatisi sors dicitur qui sorle se jungit, sicut et concors qui
confessio, et religionis solidum fundamenlunv.Fides; 1C corde jungit. Dictus consors eo quod ad eum perli-
est credulitas qua Deum confitemur, cultus et reli- neat pars bonorum. Nam veteres sorlem pro parte
gio, quam ilii credenles exhibemus. Dicta aulemI ponebant. Si enim filii sumus, ef beeredeserimus.
fides ab eo, quod fit illud, quod in utrosque pla- Si autenv heeredes, sine dubio, et consorles erimus.
citum est, quasi inter Deum et horninem. Fides5 Anven.
proprie dicitur, quando id credilur quod nondumj Explicit prologus.
videtur. Nam credere jam non possumus quod vi- Regula appellatur, ul beatus Benediclus ait, ab
derous. hoc quod obedientum dirigal mores. Alii vero di-
Pilatate corde. Dilalato corde dicit, id est, ma- cunt, fegula dicta, quod recle ducit, nec aliquando
gnificato el spalioso facto; quia quantum lvomoin[j aliorsum trahit, vel quod regat, vel quod nornvam
servitio Dei profecit, tanto laetior in praeceptorum ;1 recle yivendi praebeat, vel quod distorlum pravum-
ejus ampliludine crescere satagit; ut Psalmista ait: que corrigat.
Viam mandatofum tuorutn Cucurri, dum dilaiares cor'r CAPUT PRIMUM.
vteum (Psal, cxvni). De quatuor generibus monachbrum.
Inenarrabili dileclionis dulcedine. Inenarrabiliss Mbnaclwrumquatubr esse genera mattifestum est.
dulcedo dicilur illa de qua Psalmista ait: Quatn n^Monachus Graeca etymologia vocalur, eo quod sit
magna mulliludo dulcedinis luw, Pomine, quttm abs- i- singularis. In libris collationum Alonardi, sive Alo-
eondisli tiinentibus te, et petfecisli eis, qui sperant inn nazontai, singularis ac solitariae vitse distinctione
te (Psal. xxx). Quam et Aposlolus inenarrabilemn nominali sunt. Unde consequens fuit, ut ex commu-
dicil, ubi ait: Quod oculus non vidit, nec auris audi- i- nioiveconsortii koino bisatai, cellaeaue ac diver-
vit, nec in cor Iwininis ascendit, quw prwparavil Deus 's soria eorum koinobia vocarentur. Istud ergo solum
diligentibuf.se (I Cor. n). fuit antiquissimum monachorum genus, qnod non
Curritur via mandatotum Dei, Sicut superius de le modo tempore, sed etiam gratia primum es.t, quod-
primo dictum esl, Viam mandatorum luorum cn- i- que per annos plurimos soltinv usque abbalis Pauli
curri, dum dilatares eor meuro. Nanv et Apostolus is vel Antonii duravit aetatem. Cujus eliam nune adhuc
ail: Sic currite, ut compreltendalis(I Cor. ix). Non >n in districlis ccenobiis cerninvus residere vestigia.
hic cr.rsum pedum, sed nvorunvsignificat. Arnbulate te Ilaque cconobitarum disciplina a teropore prsedica-
enini de vhiute in viiiutem, donec videatur Deus is tionis apostolicaesnmpsil exordium. Nanv talis e_-
deortim in Sion; cursus est aninvae. Sed ul iste ex- t- slitil oinnis in Jerosolymis illa credentium multi-
 7_5 COMMENT.INREG: S. BENEDICTI. 726
tudo, quse in actibus Apostolorum ita describilur: : A.docti pugnare. Sicut in luctaminibus hujus sseculi
Multiiudinis autem credenlium erat cor unum, etf sine agone, seu certamine, non coronaftir , itaetin
anima una, nec quisquam eorum, quw possidebanl,, spiritali conversatione, et proposito sancto , nemo
alicjuod suttm esse dicebal, sed erant itlis mnnia com- sine Iucfamine potest immarcessibilem coronam ac-
munia. Possessioneset subsiantias vendebant, el divi- cipere, vileeque setefnsehsfrresexistere. Semper enim
debant ea omnibus ptout cuique opus erat (Act. iv). pevfeeti athletse sine aliquo metu, et cuiri magna
Talis, inquam, erat tunc omnis Ecclesia, quales nunc; alacrilate inveniuntur in certamine. Sic ergo et per-
per paucos in ccenobiisinvenire difficile est... fectissimi luctatores, et continehtissimi raonachi de-
Primum ctenobitarum. Primum, hoc non pro tem- cerlant, liabentes semperprae oculis paradisi jucun -
povis ovdine, sed pvo gvatise magnitudine positumL ditatem, et exspectantes deliciis ejtis perfrui, et >q;tiae
inteilige. Coenobitse, genus monachovum, quos inL promissa sunt bona, et immortalia saecula, et Irimeri
conimune viventes possumus appellare. Gcenobvum i sempiternum. Yis in agone certave, et victOr e_i-
enim est monaslerium plurimorum, id est in coffl- stere, induete armatura Dei, sicul vestinvenlo, id
mune vlventium; quod ex Grseco et Lalifio [in La- est, scuto fidei, galea salutis, et cseteris, quse ab
tinum] videlur esse pesitum. Ccenon enim' Graeci Apostolo prsecipiuntur
commune' dicunt. De hoc perfectorum num6fo, et B Et bene instructi fraterna ex acie ad singularem
vita [et ut ila] dixerim fecundissiffla radice sancto- pugnain eremi, securi jam sine consolatione alterius
runv, etiam anachoretaruro post hsec floves frtictus- sbla manu, vel brachib cbntra vitia carnis; vel cogtta-
que prolati sunt. Cujus professionis principes hos, tionutn Deo auxiiiahie pughare sufficiuhi. Acies dici-
quos panlo ante memoravimus,' sanctum videlicet tuv instructus ofdo militum ad bellandum contra dia-
Paulura et Antonium, nominis [Forsan, nvonuimus] bolura. Ex qua iste solus monachorum ordo egrediftir
exstitisse. Qui nori, nt quidam,pusillanimitatis causa, pugnaturus. Pugna vocata eo quod primilus in bello
nec impalientlse nvorbo, sed desiderio sublimioris pugnis praeliari incipiebant. Nullus etiim absque
profectus, contemplationisque divinse solitudinis se- certamiwe cororiabitur; neque gratia Der deserit
creta sectati sunt. qiiemquam, si cum alacvitate et boha Volurifate pu^
Mititans swb regula,velabbate. Militans dicit, quia gnaverit cOntfa vitia carnis. Vitia auteriv cafnis onv-
militia vita est Iwtninis super terram (Job vn). Srcut nibus nota sunt, sicut Apostolus ait : Manifestaau-
ef alihi scriptum est : Fili, accedens ad servilutem tem surit, inquit, opera carnis, quW sunt fornicaliti,
Pei, sta in justitia, el prmpara animam tuam ad ten- immunditia (Galat. v), el feliqua, sieut jatti supriv
tationem (Eccles. n). In qua militia positi flagitare dicta surit. Sic dixit contra vitia carriis", vel cOgiTa-
cum Propheta debemus Dominum dicentes : Judica, {^1 tionum; ac si dieeret, contra vitia opefiSet voliin-
Pomine, nocenles me, expugnantes me. Apprehende latum. Aliquolies autem suntvitiai priffiumin cogr-
arma, etscutum, et exsurgein adjutbrium mihi (Psaf. tatione, post egrediuntur in opefe. Aliquofies verb
xxxrv). sunt tantum in cogitalione, et nori procecfurit- in
Secunaum genus est ahachoretarum, id est eretni- opere. Unde et poaderosus in lege panis Doniino
tarum. Anachovisis ertim, Gvaece evenvus dieituv. prohibelur offerre. Ponderosug vero est qui vitia
Anaclvovetavumgenivsest monachorum qui post cce- tufpitef non exercet in opere, ab illis tamett:freqhen-
nobitavum vitaffi"deserta petunt; et ab eo quod pro- ter polluituf in mente. Et quamvis opiis nefaritiih
cul ab hominibus recesserhvt, faii nonvine nuncu- non exerceat in cogilatiorie, tafflen turpia vitia ge-
pantur. Ergo ahachofetse seeessoreS iivterpretari stat. Contfa qute vitia soia manu vel bracliio riiOria-
possunt. chus pugnat, quia propria viftute" vel opefatiorie,
Horutii qui ntih ctinversibtiis fetvbre novitio. Novi- quse per brachium significatur etmanumi sine ffai-
tius eniffi compurictiorife fervore cbactus offlriia re- •trum adminiculo, cum Domirii tarittim adjiUOrib
gnlaria obsevvare se pfomitlit praeCepla'.Seif quia yictor exstitit in eremo.
honiinis est disportefe vias suas, et Dbmirii estdiri- T Terlium vero monachorum tetefrimum gentis est Sa-
gere gressus Suds, tilrum ad perfectionis perveniat rabaitarum. Terlium dieit uigerrirtvuffl, obscurissi-
calceni ignorat hoffio. fflum, horribile, agreste vel ferumv Vetefes eriirii
Sed nwnasterii probalioiie diuturna, Diulurnam di- pro ninvisfero leterrimum diierunt. Safabaftaeautlein
cit, id est, multis temporibus, vel diebus probatam. interpretantur Rennuitav, eO quod majofUriv 1exempla
Sicut enira in camino ignis coquendo probatur au- vel doctrinam sequi renuanl. Emersit enim hoc
rum; ita in monasterii claustfo et regulari disciplina teterrimurii el infldele ffloriachoftiffigerius",vel potius
tribulando, bonus probattif monachus; ut sicut in noxius illa plantatio rediviva concrevit, quae per
diademate veri regisprobatum fabficalilf atirum, ita Ananiam et Saphiram in exovdio Ecclesise pulluians
in diademate regis Christi hene prObaluS fabricetur aposloli Petvi sevevitate succisa estf. Quse iritev m"o-
monachus. Sicut scriptum est de ipsius veri regis nachos tam detestabilis exsecfandatiue judicafa est,
persona : Quasi sponsum decoravil' me corona (Isai. nec a quoquam ulterius usurpata est, quandiu illius
LXI). Corona eninv Christi sunt omues elccti, inter taro districlae formido senlentise menvori:»fidelium
quos bene probati compuuli sunt nvonachi infixa duravit. Qua beatus Apostplus prsedictos novi
Didicerunt contra diabolummultorum solatio jam facinoris principes, non poenitenlia, non uila passus
W SMARAGDIARBATIS 7_8
est satisfactione curari, sedperniciosissimum germen A tur, et in loco pascuse collocantur. A quo isti nec
celeri morte suecidit. reguntur, nec collocantur, sed desideria sua invplen-
Qui nulla regula apprbbati experienlia magistri, tes turpiter in suis cubilibus commorantur. Ubi et
sicut aurum fomacis. Qui nulla regula approbali, di- pro lege tenent omnia quaeoperautur, et desideria
cit, id est, nullius regulee oxaminatione experti vel suarum implentes voluptatum, omnia quaecunque vo-
eruditi. Onvnium enim recte viventium vitae sine du- lunt peragunt. Unde et subditur :
bio regulse sunt vocatae. Experientia, notitia, vel do- Cutn quidquid putaverint vel elegerint, hoc dicunt
ctrina, ab experimento dicta. Quarum omnium sanclum; et quod non votuerint, putant non licere.
exemplar Sarabaitse non imitantur ut vivant, sed in Quidquid putaverint, dixit, non quidquid auctoritale
suis corrupti voluptatibus resolvuntur ut pereant. divinavura Scripturarum vel exenvplis probaverint
Non regulari disciplina probantur ut aurutn, sed patrum. Cunv quibus eninv voluerint jejunia solvere
suis desideriis mollescunt ut plumbum. Unde et se- solvunt, qui dicunt, Bouuni, et sanctum est pro ho-
quitur : spite jejunia solveve. Illis autem quibus noluerint
Sed in plumbi nalura mollili. Aurum enim in for- humanitatem exhibere, Npn nobis licet jejunium ho-
nace positum , et fortitudinem accipit et fulgorem ; die solvere. Aliterputant in cordibus suis, eteligunt
ita et probus monachus in camino regulari positus, B in mente sua potius solitariam vitam ducere, quam
et fortiludinem accipit ut adversa sequanimiter tole- cum aliis sub regulari disciplina manere. Dicentes,
ret, et fulgorem ut bonorum operum cunclis exem- Sanetius est secura mente et secvela divisim vivere,
plar demonstret. Plumbum vero in igne missum mol- quanv aut aliis irrogare aut ab aliis irrogatam regu
lescit et deperit, sic quando monachus reprobus in( larem vecipere disciplinam. Nescientes scviptum:
regulari disciplina positus lepescit, perit. De illo di- Vw soli, cjtda cum ceciderit non habet sublevantem
citur : Tanquam aurum in fornace probavit eum Po-. (Eccle. vv). Multa eninv pericula sunt solilario proxi-
minus (Sapient. m). De isto aulem : Quia tepidus es, ma. Primum quia sibimetipsi in omnibus actibus
incipiam te evomere de ote meo, dicit Domimvs(Apoc. suis placet, et nullum alium habet qui opus ejus pro-
m). Unus auri fulgore recepto cum Christo regna- bet. Deinde queeque illi vilia abundent, queeque vir-
turus ascendit in ccelum, alterin plumbi natura mol- lutes desint, non cognospit. In quo humilitatem
litus cum diabolo cruciandus descendit ad tarlarum. suam probet neminem habet, obedientiam fratri
Unus virtutibus auctus crescit in melius, alter tepi- non impendit , in jejuniis patientiam non osten-
dus factus decrescit in pejus. Unus pollet virtutibus5 dit. Melius est ergo monacho ut vivat in monasterio
sacris, alter tepescit saeculi curis. Unus veraciterf r cum disciplina unius patris multorumque consortio,
monachi nomen porlat, alius falsatoris raonachi no-. ^ et ab alio discat humihtatem , ab alio patientiam;
men gestat propter tonsuram. Unde et sequitur : unus enim silentium, alter docet mansuetudhiem :
Adlittc operibus servantes smcuto fidem menliri Peoj non faciatquodvult; comedat quod jubetur; habeat
per tonsuram noscunlur. Ille enim fidem saeculoser- quantum acceperit; operis sui pensam persolvat;
vat, qui ea quse saecularis egit in habitu nvonachi i s_bjiciatur cui non vult. Lassus ad servilium veniat,
positus agere non cessat. Quid est enim adhuc ope- aovbulansque dormitet, uecdum expleto somno sur-
ribus servare sseculo fidem, nisi ea facere in mona-. gere compeliatur. Passus injuriam taceat.
sterlo monachum, quae egit in saeculoadhuc in sse- Quarlum vero genus est monachorum, quod nomina-
culari habitu positus. Sseculo fidem servat, quiaa turgyrovagum, qui lota vita sua per diversas provincias
ejus voluntatem facere non cessat; sseculo fidemn trinis aut quaternis diebus per diversarum cellas hb-
servat, quia se nec desiderio, nec cogitatione, necc spitantur, semper vagi et nunquam stabiles. Gyro cir-
opere ab illo separat; sed tantum per tonsuram ett cuitus dicitur. Ergo gyrovagus dicendus est ille qui
religionis habilum Dei sese menlitur fllium. In ha-.- vagus atque vagando aliorum cellas pariterque casas
bitu enim et religione exlerius a nescientibus videturr circuit. Ipsi et alio nomine Circilliones vocantur,
liac illacque vagantur,
esse monachus, operibus tanven a scientibus Domino ] qui sub habitu monachorum
o T)
videtur esse mentitus. De talibusenimDoininusait: : venalem circumferenteslvypocrisin. Circumeuntes
Videbilis eos in tiestibus ovium, intrinsecus aulemn provincias nusquam missi, nusquam fixi, nusquavn
sunt lupi rapaces, a fruclibus eorum cognoscetiseos is slantes, nusquam sedentes; semper et ubique.
(Matth. vn). Propriis volnptatibus el gulm illecebris servientes.
Qui bini aut terni, aut certe singuli sine pastore,>, Illecebrae dicuntur delectationes illicitae, Juxuriosae,
non Pominicis, sed suis inclusi ovilibus pro lege eisis voluptuosae, sive lurpissimse, in quibus mollis et
est desideriorum voluptas. Sine pastore dicit, id est3t dissolutus monachus frequenter involvitur.
sine abbate, qui in monasterio vicem Christi vide- >- Et cum sint isti per bmnia deteribres Sarabailis, de
tUr agere, qui dixit: Ego sum pastor bonu.t, qui ti illbrum mnnia tniserrima conversalionemelius est si-
pasco oves meas, qui cognoscomeas, quia cognoscunt nt lere, quam loqui.
mc mem(Joan. x). Et quia paslorem non habent, non )n CAPUT II.
in Dominicis, sed suis inclusi ovilibus manent. Do- :,. Qualis debeal esse abbas.
mini enim ovilia sanctorum monaclvorum sunt mo- 3- Qualitatem enim boni pastoris in subsequentibus
nasteria, qui recte a summo paslore Christo regun- LV- ostendere yolens beatus Benedictus praemisit, di-
 7?9 COMMENT. 1N REG. S. BENEDICTI. 730
cens : Qualis debet abbas esse? Cui respondendumi A , docere; sed ejus doctrina cum praeceptis Domini de-
est aflirmative. Bonus utique. Talis, nialem Apo- bet in omnibus diligentissime concordare. A prae-
stolus describit dicens : Sine crimine, sicut Deii ceptis enim Domini debet accipere in omnibus, de
ministrum, non superbum, non iracundum, non vino- quibus discipulos suos vult docere. Aut cbnstituere;
lentutn, non percussoretn, non temporalis lucri cupi- consfituere dicit, diffinire, vel modum ponere, quod
dum, sed hospitalem, benignum, sobrium, jusium,, extra prseceptum Domini ab abbate fieri non debet.
sanctuin, continentem, nt potens sit exlwrtari in do- Modusenim et diflinitio abbatum secundunv Domini
cttina sana, et eae, qui cbttttadicunt arguere (Tit. i). in omnibus debet fleri praeceptum, ne aut remisse
Talis sine dubio, et hujusmodi debet esse. viventes mergat in laqueum; aut ninvium abstinen-
Abbas, qui prmessedignus est monasterio, semperr tes in nocivum compellaf murnvurium. AbLatis ergo
meminissedebet quod dicilur. Dicitur eninvet vocaturr constituiio in via regia rectum facere debet gres-
abbas, id est pater. Si enim pater est, paterno more8 sum ; ne si plus fecerit, gregenv suum laborare in
filios, id est, monachos suos nutriat, paterno moreg arabulando defectionis sustineat detrimentum. Et si
diligat, et cunv necesse fuerit, paterno more casti-- remissius quam decet nutriverit eum, luxuriose vi-
get, arguat, obsecret, et cum increpatione corripiat. vens labatur in tartarum. Vel jubere; jubere dicit,
Et si necessario oxcommunicationis cauterium, vel1 B - praecipere, vel imperare, quae ab abbate extra prae-
virgarum adhibuerit flagelium, non aivimi odio, sed1 ceptum Donvinifieri non debent. Si enim quae secun-
hocfaciat amore paterno, non causa vindictae, sed1 dum Domiiviprsecepta sunt discipulis prsecipiens im-
amore juslitise. Scriptura est enim : Jusle quod ju- peraverit, et ab illis gratiam, et a Domino mercedem
sliim est exsequeris (Deut. xvi). Et quia justus Do- recipiet sempiternanv. Si autenv quod extra prsece-
vvvinusjustiliam diligit, abbas, qui in monasterio> ptum Domiivi sit imperando prsecepit, et discipulis
ejus vices videtur agere, justitiam debetamare. damnum, et animse suae ingerit detrimentum. Et
Et tiotnen majoris factis implere. Mulli namque» ideo nihil quod extra praeceptum Domini sit, debet
abbatum gaudent habere nomen majoris, id est ab- aut doceve, aut constituere, vel jubere.
batis, sed tamen sudorem timent adire laboris. Ap- Sed jussib ejus, vel doctrina, fermentum divime
petunt gloriam temporalera, et non pro mandato> justitim in discipulorum mentibus cmispergat. Fer-
exercere laborem. Et si contigerit eos fratribus ex- mentum eninv a fervore nomen accepit. Quod hoc
hortationis proferre sermonem pro vana gloria, idl in loco clvaritalis significat dilectionem, quae ad anvo-
agunt non pro seterna mercede. Qui ergo vult prae; renv divinaejustitiae fervere facit, et excitat mentes;
cseteris nomen majoris habere , in bonis operibus; donec ad tantam eos dilectionis perfectionem perd«-
^1
prse cseteris debet sudare. Non enim auditores legiss cat: ut nihil eis, prseter creatorem suum diligere li-
justi sunt apud Deum, sed factores legis juslifica-- beat. Ergo jussio, vel doctrina abbatis in monacho-
buntur. rttm mentibus fermentum debet conspergere chari-
Chrisli enim vices agefe in monasterib creditur,, tatis, ut nihil lerrenum sapiant, nihil vanum dili-
quando ipsius vbcatur prmnomine, dicente Apostbtb :: gant, nihilque caducum concupiscant; sed divinam
Accepistisspiritum adoplibnis filibrum, in quo ctama- semper amantes, tenentesqtie justitiam ad Redem-
mus : Abba, pater. Tunc enim abbas in monasterio> ptorem suunv, et ad supernam festinent conscendere
Yicem Christi agit, quando gregem sibi comniissuml patriam.
provide et juste regit, quando cunctaquse disponendai Memor sit semper abbas, quia daclrinw suw, vel di-
sunt recte disponif, temperate quaeagenda sunt agit,, scipulbrum bbedientim,uiratumque rerum in tremendo
catholice quse docenda sunt docet. Operatur quse> judicio Dei facienda eril discussio. Hsec verba non
operanda sunt, et cum discretione quse judicandai indigetjt expositione, sed polius abbatibus, et mona-
sunt judicat, et misericorditer quse relaxanda suntt chis fortissimuni incutiunt pavorem. Abbatis enim
relaxat, et totum sibi gregenv commissum in clvari- doctrinae in lvocerit in tremendo judicio discussio,
tatis diiectione conglutinat, et totum, veltit pater T utrum de Sanctae Trinitatis mysterii fideli dogmate
unicum filium, amat, et tunc juste et ratienabiliter docuit, et ulrum, quse secunduin Domini praeceptum
pre npmiiveChristi fungens, ab emnibus, velut a fi- discipulos agerc praecepit, prioi ipse complevit, et
Iiis abba pater vecatur. quee in aliis arguens emendavit, prius in seipso cor-
Ideaque abbas itihil extra prwceptum Dbmini (qubd' rexit. Discipulorum enim obedientiae in hoc illo die
absil) debet aut dacere, aut cmtstituere, aut jubere. tremendo erit facienda discussio, utrum vesligia Do-
Oronisenim doctrina ducbus modis ccnsistit, verbis; mini sequentes humilia, utrum se sub manu abbatis
videlicet et exeinplis , sicut idem beatus Benedictus; sui facti obedientes usque ad mortem, et omnia, quoe
in subsequentibus ait: Cum aliquis, inquit, suscipit, illis ab abbate imperata sunt, obedientes impleve-
nomen abbatis, duplici debet dectrina suis prseessei runt pro amore Christi, et velut Christo, cujusvices
discipulis. Ergo nihil, quod extra prseceptum Domini abbas agit in monasterio, obedierunt suo abbati ex
sit, in hac duplici doctrina debet abbas docere. corde; quia scriplum est : Quia qui vos audit, me
Scripturarum etenim divinarum plenitudo et exem- audit (Luc. x). Et alibi : Obedite parentibus vestris
plis patrum referta , et verbis doctorura est plena. in Dtmiino (Ephes. vi; Hebr. xm).
Non ergo quod extra prseceptum Domini sit debet Scittlaue abbas culpmpastoris incumbere, quidquid,
 751 SMARAGDIABBATIS 752
in ovibus paterfamilias utilitalis minus poluerit inve- A
. vilev et quevulosi. Debent eninv subjecti abbati suo,
nire. flaec enim sententia abbatibus nvullum fuisset velut nvembra capiti suo deservire, et praecepta ejus
formidanda , nisi a subsequenli sentenlia fuisset sa- velut imperium Doniini sunimo amore custodire, et
lubriter teinperata, qua dicit : correctionem objurgationis suis negiigentiis ascri-
Tanlutn ilerum erit liber. Id est, in tantum a culpa bere, non abbatis severitatem aut disciplinam re-
imnvunis erit, ul : prehendere.
Si htquieto, vel iiwbedienti gregi pastoris fuerit Et tunc demum inobedientibus curw suw ovibus
omnis diligenlia attributa, el morbidis earutn aciibus pwna sit eis prwvalens ipsa scilicet mors. Qoaeprimis
universa fuerit cura exhibila. Omnem diligenfiam inobedienlibus honvinibus prsevaluitinparadiso, ipsa
abbas monachis suis tribtiit, quando eos moribus sa- nuiic daenvumiivobeiientihus monachis quolidie prsa-
cris componit, verbis convenieniibus et operibus yalet in mundo. Reliquerunt enim in paradiso per
sanctis inslruit. Universam curam exhibet, quando inobedientiam Adam et Eva Domini prescepta ; et
eis quae neccssaria sunt aniroabus et corporibus, tunc prinvura praevaluit illis fortiter nvorlis eeternae
in quantura valet, minislrat. Diligenliain illis pariter pcena. Sed Doroinus nosler Jesus Chrisfus, qui pev
exhibet et curam, quando illos internis sanclis vir- prophetam suum dixit : Ero mors tua, o mors, se-
tutibus exornat; et extemis rerunv substanliis tem- " tnetipsum exinanivit, fottnam servi accipiens, factus
peranter gubernat, quando pro exlerioribus rebus obediens usque ad motlem (Osem xm; Pltilipp. n),
iiiteriorem curam non deserit, et pro interiori solli- imperium nioiiis deslruxit, et a cordibus obedien-
citudine exleriorem providentiam non relinquil; sed lium misericovdiler illam illiiminavit, et posnam il-
in utroque temperatus exislens, et diligentiam ani- lis fanditus exstinxit. Sed tunc demiim in obedien-
maruni, et curam illis exhibet corporum. tibus ovibus, id est, monachis, qui abbatis sui, imo
Pastor eorum in judicio Domini absolutus, dicat Domini Salvatoris relinquentes prsecepta, sua co-
cum Propheta Domino : Justitiam luam non abscondi nantur implere desideria, poena sit prsevalens ipsa
in corde meo : verilatem luam et salutare tuum dixi. mors; ut recte de iOis dicatur : Sicui oves in in-
Yoluntas eninv abbatis falis debet esse ut, quando ferno positi sunt, inors depascat eos (Psal. XLVIII).
potesi prodesse, a preedicalionis sermone non ces- Merito eiiinvqui boni magislri praecepta conlenvnuivt
set. Debitum quippe illi est superns patris glorianv talem mercedenv recipitint.
per voceffi praedicationis ostendere; quanta in hujus Ergp cutn aliquis suscipit nomen abbalis, duplici
Vitaeitinere tentationum antiqui hostis lateant ape- debet doctrina suis prmessediscipulh, id est, imnia
rire; et subditortim mala, quae tolerare non debet, bona, el sctncta, faciis ainplius quatn verbis oslendere.
leniter cum magna zeli asperitate corrigere; ne, si ' Caput namque sunt stibjectorum cuucti qui prsesunt,
nvinus contra culpas accendatur, culparum omniuni ut recta pedes yaleant itinera carpere, per hoc pro-
reus ipse lenealur. Ipse tamen abbatis sernvo, qui cul dubio prius caput debent incedere. Necesse esf
propter justiliam , verilatem fit, el salutem, ali- ut abbas, qui verbis subditos prtedicat, vivendo.eis
quando debel subjectorum vitia durius increparc, vestigia bonse actionis oslendat; et cum verba sanctse
aliquando leniter arguere, ct quae, vel quibus,quan- praeiicalionis dicit, prius in studio bonse aclionis se-
do, vel qualiler dicat sublili indagalione discerne- nvetipsum evigilet, prius semper sublimia facta
re, et unicuique secundum modum cu'pse, cum exerceat, et lunc ad bene vivendum alios sollicilos
discretione lameri, et tranquillitate meiilis, judi- reddat. Prius se districta aninvadversione corrigat,
cium impoviere. Sit abbas necesse, ut Paulus apo- et tunc alioruffi vitam loquendo componat. Prius
stolus ait, potens exhortari in doctrina sana, et punire propria flelibus curet, et tunc aliorunv de-
cos qui contvadicunt arguere. Clavis enim aper- licta puniendo denuntiet. Et antequam verhis ex-
tionis est, sermo correplionis, quia increpavvdocul- horlaliorie insonat, omne quod locuturus est ope-
pam detegit, quam ssepe nescit ipse etiam qui per- ribus claraet. llla namque vox libentius audiiormvv
pctravit. Sunf, et erunl plerique-moiiachi, qui per _ cor penefrat, quam dieentis vita convmendat; quia,
ignofanliam comniitlere culpas non desinunt, et quod loquendo invperat, ostendendo adjuvat ut fiat".
ideo commissas non plangunt, sed potius contra Ut capacibus discipuius maudata Domini verbis
corripientera proc&citer conleranerites insurgunt, et proponere. Subaudis debet. Ut enim adverbium hoc
sui proterve adnvonilionem abbatis spernunt. De in loco pro et conjunctione posuit. Capacibusdixit,id
quibus et subditur : est, memoriosis, accommodatis, vel intelligibilibus,
Ipsi aulem conlemnentesspreverunt me. Tunc enim qui ea qusa a magistris audiunt velociter capiunf,
ffiali monachi bonum abbalem suum contemnentes memoriter retinent, et operibus complent. Propo-
spernunt, quandO prseceplis ejus humiliter non obe- nere dixit, id est anleponere; quia capaces et sim-
diunt, quando salutaria mandata ejus bumiles non plices discipuli, quse prius vivaciler de prseceptis
Cuslodiunl; sed superbi etiam reprehendtint; quando Domini iivtclligentes audiunt, postea sagaciter iiri-
Ca qtiaejubentur implere despiciunt, et quse non ju- plere conteridunt.
'
bentur implere impudici conleitJunt; quando in Duris vero corde, et simplicioribus. Duris corde
agendis operibus pigri et tepidi, vel etiam desi- dicit, iii esl contuniacibus, rigidis, vel incorrigibili-
(liosi, et in aeiibus suis murmurosi efficiuntur pa- bus. Simplicioribus aulem illilteratis, et pene nullam
 733 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 734
in Scripturis divinis vel memoriam, vel nvtelligen- A 1 rare, et sanctunv audeat assumere lestamentum. Qui
tiam, habenlibus. enim quse praeiieal implere dissimttlat, et quse fa-
«' Faciis suis divina prcecepta inonslrare. Ille ergo, cienda judicat implere non cessat, nec justitias Do-
vit beatus Gregorius ait, debet ad exemplum bene mini enarrare, nec sacrosanctum in prsedicationis
vivendi caeteris praeesse, qni cunctis carnis passio- officiunvdebet assumere leslamentum. Scriptum est
nibus moriens jam soirilaliter vivit; qui prospera enim : Non esi digna laus in aure veccatoris (Eccli.
mundi poslposuit; qui iinlla adversa pertimescit; xv).
qtii sola interna desideral; qui ad aliena concu- Tu vero odisti disciplinam , et projecisti sermones
piscenda non ducitur, sed propria largitur; qui meospost te. Tunc enim subditus odit disciplinam,
nulla illicita perpetrat, sei perpelrata ab aliis ut quan io ad correciiones juslas iniqua prsesumptione
propria deploral; qui ita se imitabilem cseteris in remurmurat. Sicut scriptum est : Stulti enim despi-
cunctis quse agit insinuat; qui sic stu iet vivere, ciunt discipiinam. Tunc auteivv sermones Domini
ut monacbis suis in omni vita sua bomim exenvpiunv post se projieit, quanio abbatis sui, vel seniorum
valeat demonstrare; qui lacrymas quas vult a siiis; suorum jussionibus juslis obedire contemnil. Prsela-
auditoribus fundi prius ipse ftroiat, et sic eos com- lus auteiu sanctam disciplinam odit, qtiando secun-
punctione sui cordis accendat. Et sictit bene operan- , B I dsmi reguiaria prsccepta vivere conlemnit, Scripturee
tes subditos bonore superat, ita etiara factis et vila diviiuc obliviosus, quae dicil : Disciplinain Pomini,
transcendat. fili mi, ne abjicias, et audi concilium, et suscipe
Omnia vero quw discipulis docuerit esseconiraria in, discipliniim, ut bene sit iibi (Prov.xm; Prov. xix).
suis faclisjddicel non acjenda. Docet eniiivcrapulam, Vila eteniro regularis tenentibus eanv, disciplina est
ebrielates el cnras htijus sseculi, et oinnia siniul vitia, salutaris. f^ost se sermones Domini praelatus proji-
alquepeccata discipulis esse contraria, aqiiibusomni- cit, q>ianlo qiise de divinis scripturis subditis pfeedi-
bus necesseestut ilie prius se abstineat, etsicalios cal implere ipse dissimulat. Qui enim curiose aliena
abstinere operibus ei verbis edoceat. Ad hoc enira increpare feuinal delicta, necesse est ut sua pro-
eligitur abbas, ne dicta sua factis cvacuit. Qui eniiiv vide considerans per poenitentiam damiiei peccata,
adhoceligitur, ut alrorum culpascorrigaf,cavei'e de- ne, duro alienunvnvinimumpublice corripil delictuin,
bet, ne ab aliis reprehcndenda committat. Non enim. suum inanis tanquaro anrum abscunJat peccatiim.
debet prsedicationis officium snscipere, qtii noscit. Nam sunl nonnulli qui aliornm semper ante ocuios
cseteros bene viven.io prseire. Prius ergo abbas pra- haiient ei'rata, sua aulem pro nihilo ducunt, el in
vis operibus onmimoiis alienus existat, et sic alios , oblivionein ponunt, et post dorsura projiciunt de-
firma aucloritale coerceat. Necesse eivtuvest ut esse C licta. De quibus et aperte sequitiir :
munda sludeat nvautis, qui diluere sorjes aliorum Et qui in fratris tui oculo feslucam videbas, in tuo
curat, ne tacta quapque deterius inqiiinent, si sor- trabem non vidisti(Matth.su). In fratris sui oculofeslu-
dida insequens luctum tenet. Hinc per prophetam canv abhas viilet, sed in suo trabem nonvidet, quartdo
dicitur : Mundamini, qui fertis vasa Domini (Isai. vel niinimas subjeclorum suorum cuipas publice et
LII). Domini etenim vasa ferunt abbates, qni proxi- exaggerando judicat, el sua majora parvipendens oc-
morum aninvas ad interna sacraria perducendas cultat, eteraendare dissimulat. In fratris oculo festu-
in suse conversionis fide susceperunt. Apud seraet- oam videt, quando in corde alterius iracundiae, pi-
ipsos ergo, quantum debeant mundari, conspiciant grilise, somnolentise, et cseterorum taliunv viliorunv
qui ad seternitatis templum vasa vivenlia in sinu esse vitiunv reprehendit; in suo irabem lvoiv videt,
propriae sponsionis portant. Ergo quod non facien- quando odii, ebrietatis, superbiee, et similium ta-
dum praedicat abbas, ipse non faciat; et quod fa- limis crinien abbas hibens in corde habere se mi-
ciendum prsedicat, prius ipse necesse est operibus ninve recognoscit, quando in aliorum cordibus le-
impleat. via, quse increpanda sunt, cernit et arguit, et quse
Ne aliis prwdicans ips£ reprobus inveniatur. Aliis pj in corde suo sunt gravia, nec videt, nec corrigit.
prsedicans prsedicator ipse reprobus invenitur, quan- Non ab eo persona in monasterio discernatur. Non
do aliud loquitur, et aliud operalur.Aliud sermonibus, eninv personarum acceplot esl Deus (Act, x), sed in
aliud vero exercet operibus. Quod enim aliis prse- omnigentein his qui liment eunv, acceptum eslilli.
dicat operandum ipse piger efficitur ad exercea- Et ideo ab abbate in monasterio persona non discer-
dum. Verbo viam rectitudinis ostendit, sed ambu- natur, nec accipiatur; quia a Deo nec discernilur
lare per eam negligit. Ad praedicandum alacer, ad persona horoinis, nec accipilur, sed tantum opera
operandum efficitur piger. Aliis tenendanv prsedicat bona el accipit, et approbal. JLccipereenitn per-
viam justitise, ipse se ncn vult salutari subdere disci- sonam injttdicio non est bonum,dicil Salomon (Prov:
plinse. Cui recte convenit, quod subdilur. xvm). Et in Levilico scriptum est : Non facies
Nequando dicat illi Deus peccanli: Quare iu enar- qttbd iniquum est, nec injusle judicabis, nec cmtside-
tasjustitias meas, et assumis lestamentum tneum peros res persbjtam pauperis, nec Iwtwres vultum poteniis.
tuum (Psal. XLIX) . Necad unumquemqueperlinet quod Juste judicabis proximo luo (Levit. xix). Postquaiu
prsedicat aliis, et ipse non operatur qttoJ prsedicat. vero ad monachatus de sseculo quis venerit ha-
Osenhn debet esse justum, quod j ustitias Domini enai- hitunv, sive liberfuisset antea, sive servus, sivfc
753 SMARAGDIABBATIS 736
pauper, sive dives, sive nohilis, sive igivobilis, non A Domino sequaliter bajulamus : quia quanvvis aequa-
est ab abbate discernendum, sed unumquemque liter non vivamus, jugum Domini suave et onus
secundura vitae suse debet vel castigare, vel amare ejus lev.e in regulari vita degentes aequaliter pro-
merilum. misimus et suslinemus. Quse regulavis vita, quae
Non uiius plus ametut quam alius, msi qltem tn hic vocatuv militia, ab omnibus monachis sequaliter
bonis aclibus aul obedientia ihvenerit tneliorem. cst tenenda, et nec a sevvis, nec a libevis, nec a pvio-
Merito ab abbate suo monachus cseteris plus anva- vibus, nec a minoribus aliquando Hcenter est vio-
lur, qui in bonis actibus et obedientia melior esete- landa. Et si propter fragilitatem humanamab ea con-
ris invenitur. Juste eteninv ille ab Ivominediligitur tigerit deviari, a quoquam una emendetur necesse
homo, qui bonis operibus et sancta obedientia ho- est pcenitentia, et una teneaturinonvnibus disciplina.
noralur a Deo. Necesse est, inquanv, ut amore tali Unde et aperte'sequitur.
diligatur homo, qui ab imraortali diligitur Deo. Pro Quia non est personarum acceptio apud Deutn
enira Dei amore se talis monachus prse omnibus (Act. x).Nos personas accipientes discernimus, quia
obedicnlise subdit, et in bonis omnibus actibus venientes in hoc saeculum discretas eas invenimus.
exercet; el ideo ab abbate prae omnibus merito Deus autem qui universos in initio deunohomine et
diligilur et amatur. B una conditione creavit, personas nec accipit, nec
Non convertenli ex servilio prmponatur ingenuus, discernit, sed unumquemque secundum opera sua
nisi alia rationabilis causa existat: Quod siita juslilia vel damnat, vpl justificat. Injustos autem juste, et
diclanle abbate visum fucrit, et de cujuslibet ortline merito damnat. Justos vero misericovdiler, et gra-
id faciat. Sin alias, propria teneant laca. Quod aulenv tuitojustificat. Quos in pravis opevibus superhe vi-
dicit, non prseponatur ingenuus servo, subintelligi- ventes invenit, humiliat, et condemnat. Quos au-
tur, in ordine, vel ministerio. Non propterea, quia tem in bonis actibus humiliter viventes invenit, re-
ingenuus est, aut superiorem ordinis teneat locum, munerat, exaltat. Unde et hic sequitur :
aut prsepositi, vel decani teneat ministerium, nisi Solummodbin hac parie apud ipsum discerritmur,
alia rationabilis causa existat. Rationabilis enim si tnelibres aliis in bperibus bonis et humiles inve-
causa est ut is, qui in Ecclesia nvelius potest can- niamur. In his duabus rebus senvper elecli a repvo-
lare et legere, vel omne oflicium implere, tali con- bis discevnuntuv, id est, in veva cordis hunvili-
gruo constituatur loco, ut digne possit illud invplerei tate, et boni operis actione. Capitis enira et eorpo-
ofliciunv.El si ita est intelligentia rationali praedi- ris, id est, Christi et Ecclesise vox es.t in Psalnvo :
lus, et verbo, et operibus eruditus, ut decanus pos- Judica me, Deus, et discerne causam meam de genle
6it esse, vel prsepositus, nihil illi vel ingenuitas ofli- C nmi sancta (PsaL XLII).Non ergo discernit Dominus
ciat, vel servitus. Sed si ralionahilis exigit causa, a personis personas, id est, a servis ingenuos, sed
et in ordine conslituatur superior, et in monasterioi ab operibus discernit opera, et a meritis merita, ut
prior. Haecautem non tantum de ingenuili vel ser- uBacuiame secundum pvopvii labovis opeva tribuat
vili ordine faciendum est, sed de cujuslibet ordine,, et prsemia. Nam et illos, quos in bonis operibus et
id est, sive de priori, sive de minori, sive de sacer-" virtutum meritis invenerit meliores, et puritate cor-
dotali, sive de levitarunv, vel reliquorum ordine idI dis cseteris humiliores, cum prsemiorum discretione
faciat. Sin autem propvia teneant loca,|id esl, propter• congruas in regno coelorum tribuet mansiones.
potentise vel ingenuitatis dignitalem alter non prae-- Quam virtutum omnium niatrem in omnibus abbas
ponalur alteri, sed unusquisque in quo ordinis Ioco) tenere debet discretionenv, et non personas discerne-
venit, in ipso permaneat. re, sed uniuscujusque merito approbare, et omnes
Quia sive servus, sive liber, otnnesin Christo unum[' secundunv merita operum sincero corde diligere.
sumus. Omnes in Christo unum sumus, dicit, id1 Unde et sequitur :
esl unum corpus Christi. Sic enim alio loco Paulus: Ergo mqualis sil ab eo omnibus charitas; una prm-
aposlolus ait : In utw spiritu omnes nos, et in unoi beaiur in omnibus , secundutn merita, disciplina. In
corpore baplizati sumus, sive Judwi, sive gentiles,* ( D boc enim sequalis debet esse ab abbate omnibus cha-
sive servi, sive liberi, et omnes in uno spirilu pbtalii ritas, ut in dilectionis habitu non discernat perso-
sumus (Gai.i; Ephes. vi; I Cor. xn; I Titn. n). nas. iEqualiter eninv debel de nobili diligere mona-
Deus autem Dei Filius, qui homiivesvult salvos fieri,, chos , sequaliter de servili condilione creatos. Sic
et ad agnilionenv veritatis perducere omnem sexum,t itaque singulorum debel discernere merita, ut alteri
omnem selatem, onvnem conditionem, de universo3 alteranv non prseponat personam. Et si unam eara-
genere humano redemit, et ex illis corpori suo ele- demque ingenuitas vel servitutis persona comnvi-
ctorunv nuvnero sociavit, et ideo in Christo, sive ser- serit culpam, unam eamderoque sustineant disci-
vi, sive liberi omnes vmum sumus. plinam. Non enim honoris gratia alius in pccnitentia
Et sub uno Dmninb wqualem servilulis mililiamti levigetur, alius vero despectionis causa gravetur.
bajulamus. Bonorum enim monachorum in hoc prse-;- Sedita ab abbate censura judicii temperetur, utnon
senti soeculo vila in Christi est semper posita servi- una persona levius, altera gravius judicetur.
tulis mililia. Unde et beatus Job ait: Miliiia est vitaa In doclrina namque sua abbtts aposlolicam de-
Iwminis super terram (Job. vn). Quara sub uno0 bet illam semper formam servare, in qua dicit: Ar*
737 COMMENT. IN REG. S. BENEDICTI. 738
gue, obsecra, increpat (II Tijn. iv). In hac itaquei A dirus, magrtus, vel dignus intelligitur. Quod aulem
apostolica sententia beati Hierohymi et beati Pro- dicit, pium patris oslendat affectum, subauditur, in
speri ponenda sunt verba. Ait enim Hieronymus : sehabere. Aliterdirummagistridicit magnitudinem,
Argue peccantes, contestare ne peccentf, increpa vel terrorem increpationis, queeerga subditos ma-
resistentes. Sed haecomnia cum patientia, et secun- gister exhibet, ut sanentur. Quod dirum, id est,
dum doctrinam. Prospef autem dixit : Ecclesiae quia terror non odium, sed habere in se pii patris
quippe doctoribus et censura debet inesse, ut ar- necesse est ostendat affectum. Non enim in delin-
guant, et palienlia, ut emendare noleiites fortiter quentes discipulos terror de odii fomite, sed de pii
ferant Apostolico satisfacientes imperio , qui Ti- patris procedere debet amore. Ut errantes magistri
motheo preecepit dicens : Argue, obsecra , increpa terror providus corrigat, et bene agentes pius patris
in omni patientia, et dactrina. Quasi diceret: Argue amor refoveat. Unde et apta expositio beati Bene-
coaequales, obsecva senioves, increpa juniores. Sed dicti in superiori sentenlia, qua dicit: Argue, obse-
proplerea addidit in onvni patientia, et doctrina; cra, increpa, lucidissime subditur. Ait enim de ar-
quia leniter castigatus exhibet reverentiam casti- gutione: Id est indisciplinatos, el inquietos debet du-
ganti. Asperitate autem nimiae increpationis offensus rius arguere.
nec increpalionem recipit, nec salutem. Possumus B Ait de obsecratione : Obedientes autem, et mites,
ef in hac sentenlia, quam illi in diversis rationabi- et patientes, ul in melius proficiant obsecrare.
liter intelligunt implendam personis, in una ea- Ait de increpalione : Negligentes et contemnen-
demque persona per temporum intervalla sine dubio tes, ut increpet, et corripiat admonemus. Nulla, ut
intelligere esse complendam. Primum enim arguen- arbitror, lucidior exposilio in hac Apostoli, quam
dus est peccator, quia peccat. Neque enim alium beatus Benedictus fecit, poterit inveniri sententia.
decet arguere, nisi peccantem. Sicut Dominus in Neque dissimulet peccata delinquenlium. Non enim
Evangelio ait : Si peccaverit in le fraler tuus, vade, dissimulanda sunt peccata delinquentium, ne subdi-
et argue eum inter te et ipsum sblutn. Si audietit torum noxia diu protelentur delicta. Quam cilius
te, lucratus es fratfem luum (Matth. xvm). Ecce enim peccatovis emendanda fuerit culpa, tam citius
jam lucratus es arguendo fratrem; quia audiens te, consequitur et venianv. Celeriter hodie abbas cul-
correxit se. Obsecra enim iterum, ut quolidie in bo- pam manifestam emendat unanv; cras sine dubio
nis aetibus rivens, sic in virlutibus crescat, quate- quam emendare debeat habebit alleram. Ergo non
nus ad perseveranliam boni operis veniat. Sin autem tardans dissimulet emendare, quasi nesciens, quem
te non audierit, nec se emendaverit, aut fortasse - tam grandis aniroarum regiminis prenvit fascis.
post emendationem ad vomitum redierit, increpa Sed mox ul cwperint oriri, radicilus ea, ut prmvalet,
eunv duriter, et si vales, emenda, in omni tanven pa- In oviu suo radicitus amputanda sunt
tientia, et doctrina. Et hoc modo in una, eademque amputet.
Aliler vitia, vel peccata, ne, fixis firmatisque radicibus,
persona haec tota impleri potest sententia.
noxios ramos mittant, et in ramis mali operis fru-
congruo tempore arguendus esl peccans monachus, ctus ferant. Radicitus amputare peccata, vel vilia
ut declinet a malo. Si emendavit, iterum convenienti
obsecrandus ut non sed jussit, sed lamen ut praevalet dixit. Non enim quan-
tempore est, tepide vivat, tum volumus amputare peccata, vel vitia valemus,
in virtutibus crescens faciat bonum. Sin auteia
sed quantum cum Domini adjutorio possumus am-
emendare noluerit, vel obsecratus iterum apto tem-
terrendus est et ita ut putare peccata delinquentium, festinemus.
pore valde, increpandus,
ethnicus et publicanus-. Huic sensui beati Benedicti Memar periculi Heli sacerdbtis de Silb (I Reg. u).
videtur exposilio congruere. Cuin enim diceret, ar- Quia enim falsa pietate superalus ferire Heli delin-
gue, obsecra, increpa, addidit: quentes' filios noluit, apud districtum judicem semet-
Id esf, miscens lemporibustempora, terroribus blati- ipsunv cum filiis crudeli daiiinatioiie percussit. Pro
dimenla. Ac si diceret: temporibus argutionis misce iiiiquitate enim filiorum suorum damnatus est, quia
"
tempora obsecrationis, et temporibus obsecrationis non eos severitate, et auctorilate Pontificis increpa-
misce tempora increpationis. Et cum peccalrix ani- vit; sed mansuetudine paterna lenivit. Quse senlen-
ma increpationibus magistri rigidis justisque fuerit tia vigilanter ab Abbatibus est timenda, ne forte
cum plus quam decet, leniter subditorum suorum
territa, addantur illi paterno amore, ne in despera-
tionis mergaiur foveam, et blandimenta. Hinc et palpaverint culpas, a districto judice damnationis
beatus Gregorius ail: Miscenda est ergo lenitas cum feriantur sententia.
severitate. Faciendum quoddam ex utroque tempe- Et Iwnestibres quidem, atque intelligibiles animos,
j&mentum, ut neque multa asperitate exulcerentur prima, vel secunda admonilione verbis corripiai. Ho-
Subditi, neque nimia benignitate solvantur. Omnis nestiores dicit, honorabiliores. Honestus dicitur,
$nim ab abbate sagaciter exhibenda est cura, ne ali- quasi honoris status, eo quod nihil habeat turpitu-
«yia ex ovibus ejus pereat. Unde et subditur: dinis. Inlelligibiles, ratione capaces, qui ea quse au-
Dirutn magistri, piuin patris oslendat affeclum. Di- diunt a magistris inteliigunt, et operibus implere
rum magistri, dicitur gravitudo ejus, vel magniiudi- contendunt. Quod si in aliquibus rebus excesserint;
nis.^aul dignitas grandis honoris. Aliquoties eninv quia non est homo qui vivit et non peccet, secun-
 759 SMARAGDIABBATIS %0
dunv Domini jvraeceptum, «ecundo eos verbis ad- A praesunt exhibeant, quibus subjecti occulta sua pro*
monere praecepit, guia eos taliler emendari cre- dere non erubescant, ut cunv tentationum .fiuctus
didit. parvuli tolerant. ad patris menlem quasi ad matris
Improbos nutem et duros corde, ac superbos vel sinunvvecurrant. Nani et illud scire debet abbasquia
inobeMenies, verborum, vel corporis casligaiione in cui plus comiivittilur, plus ab eo exigitur. Gui enim
ipso inilio peccali coerceat: sciens scriplitm, Siulius plus in cura regiminis commendatur, ab eo requi-
verbis nmi corrigitur (Prov. xvm). Et iterunv : Per- rendi ralio pius .esigitur. Quantos enim unusquisque
cule filium iuum virga, et liberabis animam ejus a abbas in sua accipit monachos gubernalione, de
marte (Prov. xxnv). Improbos, imprudentes dicil, tanlis redditurus est Domino ralionera. Et si bene
probitate menlis carentes. Duros autem, pertinaces, vivendo se salvum feoevii, et illos bene, et juste re-
vel contumaces, et incorrigibiles. Istos aulem, ac xerit, de sua salute gvatianv, et ,de omnibus illis
superbos, et inobedientes, verborura vel corpovis mercedem a Donvino recipiet sempilernam.
casligatione in ipso initio peccati coercere debet, ne Scialque quam difficilem et arduam rem suscepit,
peccali nvalunvcrescat in alium, et cum consumnva- regere animas. Difficilem et avduanv retn dicit esse
tum fuerit, auclori suo mortis generet frucium, quia regere apimanv; quia tenuis et Iaboriosa est, in
scriplunv est: Peccatum cunvconsummatnra fuerit, B compvehendendo subtilissima, et angusta in exami-
generat morlera. Casligatio autem,et in excomnvu- nando ; et ideo laboriosa, et ardua in gubernando,
vvicalioivp,ef in verbis, et in verberibtis intelligiluv. gravis et pigra in emendando, ei propterea pericu-
Goerceal, dicit, id est compescat, vefrsenet, vel re- lunv imminet omni gubernatori, de illa in rationem
primat. Et quia scriptum est: Stutlus verbis non cor- reddendo.
rigilur (Prov. xvm), viecesse ut exhiheatur ei cor< Et mullorum servire moribus. Qtiia moves diver-
poris casthgatio in excomnvunicatione. Et si adlmc sorum diversi sunt monachorum, divevsis iiripensio*
necesse fuerit, exhibeatuv et invevbevibus virga, nibus indigent curarum, quia diversis vulneribus
quia scriptum est: Percute filium tuum virga, et hbe- diversa medela impendenda est medicaminum. Et
rabis animanv ejus a raorle. Melius eiiim ut hic ideo beatus Benedictus diversorum hic morum, di-
palris percutiatur virga, quani inferni nvale darnna- versura hic posuit curationis modum dicens:
tus sustineat pcenam. MeliusIiic ad modicum patris Et alium quidem blandimentis, alium vero incre-
correcfionem suslineat, quam in inferno perpeluo palionibus, alium suasionibus ; et secundum unius-
damnatus gemat. Correclio eninv patris in modico cujusque qualitatem, vel inteltigentiam ila se omnibus
videlur esse amara, sed dulcissimos fructus in fu- conformel, et apiet. In exposilione hujus sententias
turo generat patientcr suslinentibiis eanv. tj beati Gregorii ponenda sunl verba. Aiteninv: Scien-
Meminisse debet setnper abbas qubd dicilur, et dunv quoque est, quod aliquando suhjectovum vitia
scire, quia cai plus cbinmiliilur, plus ab eo exitjitur. prudcjvter dissimulanda stint, sed quia dissimulantur
Ne super bene vivenles superbia elatus se extollat, et indicanda. Aliquando et aperte cognita mature toie-
vvtiose vivenfes despiciat. Meminisse debel semper rasda. Aliquarolo vevo snbtiliter, et occulte per-
abbas c[uod dicilur, id esl, niemorare quia fragile scrutanda. Aliquando leniler arguenda ; aliquando
flgfflenium esl, et de molli terrse Juto plasmalus. Et autem vehemcnler increpanda. Sed quia non una
ideo fragililalis suse sempev timeat lapsum ; et sic eademque cmvctis exhortalio congruit, quia nec cun-
hunvifiier, et cum discretione alienunv danvnei pec- ctos par nvorunvqualitas aslringit, et ideo pro qna-
calum. Alicna occulta indagatione sagaci perquirat, litate audientium forroari dehet sermo doctorum, ut
el invenia discrete atqtie cautissime feriat. Tentato et ad sua singulis congruat, el tainen a cororaunis
yero condoleat, timens ne aliquando tentatus et ille sedifscalionisarte niiiiquam recedat. Secundum unius-
succumbat. Audiat Aposlolum dicentem : Si prwoc- cujusque ergo qualitatem, vel .infelligentiara. sic se
cupalits juerit Iwmo in atiquo deiiclo, vos, qui spiri- conformet, et aptel abras, quanco cum magno nva-
tales estis, inslruiie hujusmodi in spirilu nvansuelu- gnus, et cum parvis efficilur parvus. Quando infir-
dinis : considercitiste ipsum, ne et tu teiileris. Ac si ® mis efficitur inlirmus, ut infirmos salvos faciat. Quan-
diceret: Cunv displieet ex aliena infivmitate quod do fornvafactus gregi, humilibus humilitalis ostendit
conspicis, pevvsaquod'es. El memento quod dicitur : formam, etobedientibus obedientiseprsebet exemplar.
diciluv eivira abbas, id esl pater. Si vere patev est, Similiter abstinenlibus, et vigilanlibus, et orantibus,
amore palerno diligat fllios suos, id est monaehos et omnibus bonis virtutibus cunctis sibi subjectis
suos, et talem se exhibeat natis, ut ametur et ti- norniam prabet salutis. Nanv et quando cum Paulo
meatur ab illis. Anvetur a bonis, timeatur a pravis. veraciter diciit: Quis infirmatur, et ego non infirtnor:
In eademque una abbaiis persona, et pia matris vi- quis scandalizatur, et ecjonon uror (II Cor. xii), et ,si-
scera, et dislricla patris debet inesse censura ; ut miiia, sic se oranibus conformat, et aptat, etfboni
quos amore nutrit nvateruo, corrigat rigore paterno. pastovis bonam subditis ostendit formam, Et quajvdp
Et quibus matvis sugenda pvsebet ubera, sub patvis gaudet eum .gaudentibus, flet cum flentibus, mise-
teneat disciplina. Hinc beatus Grcgorius ait: Curan- retur infirmis, compalitur tribulantibus, condesccn-
dum quippe est ul recforem subdilis et matrem pie- dit senibus et infaniibiis, quando eliam mepte in-
tas, et patvem exhibeat disciplina :el tales se qui firmos patientei' lolerat, fragiles benigne corroborats
 m COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 7.2
et secundum nvorum omn.uro qualitates, et parvu- A j substantia incorporea, et invisibilis, atque iguotae
lorum, sive slultorum intelligentias omnibus seconv- originis est, ideo ad regendum laboriosa, et diflici-
positum reddat, et aptum. Jis, el ardua res est. Cum raulto enim iaboris in-
Ut non solum dettimenta gregh sui sibi cmnmissi genio ad puritalem ppgitationis ejus pervenitur, et
non patialur, verumetiam in augmentalioiie boni ideo cunv diuturuo diflicultatis labore peccati ejus
gre/jis gaudeat. Detrimenta, damna, jacturam, vel vuhius medetur. Multa enini peccatorum vulnera
diraiiuuioncm gregis, dixit, quara esse in grege sibi voluntarie suscepit anima, sed ut sanetur, niultum
comroisso abbas nec pati, nec velle, in quantum invita recipit, medicinam. Nam si discrete et ralio-
valet, nec ficri sinere debet, sed magis in augmen- nabiliter animabus vulneratisspiriialia medicamina
tatione, id est, in amplificatioiieboni gregis gaudeat. ab abbate fuerint ministrata, et ille animae mede-
Quia in ntimero boni gregis amplificaliq, vel in vir- lam, et ille a Deo recipit gratiam. Ac vero, si ani-
tutibus augmentatio, profectus est boni pastovis et mabus infirmis spirilalia medicamina neglexerit mi-
exallalio. Bonoruro, inqnam, monachorum multi- nistrare, de omnibus sibi subditis cogetur ponere
plicatio salus est animarum rectovura , et honor ralionem.
gubernantiura. Nolandum quia in augmentatione Et ne causetur de tninore fotte substantia. Ne cau-
boni non mali gregis gaudium dixit esse pasloris. B I setur, dicit, id est, ne quereletur. Gausatur enim qui
Malorum enim multiplicatio, bouorum est trlbula- querelatur. Et qui pro paupertate caducarum murnvu-
tio. Magis ergo detrimentum facit eorum nvultipli- rat revum, injustam querelam deponit conlra Domi-
catio, quam diminutio. Et magis justis generant num. Nesciens, quia sicut^i»caminoignis ptbbaturau-
injusti luctum quam gaudium. Mulliplicatione enim rum (Ptbv. •xvii), ita in paupertatis fornace probatur
malorunv infirnvatur congregatio bonorum ; et e Vitamonachorum. De minori substanlia dicit, id est,
contrario, augroentatione bonoruffi infirmatur con- de paucitale rerum terrenavum. Suhstantia autem
ventus inalignorum. Et profeclibus virtutum forli- hic abusive pro terrenis posuit rebus. Nam substan-
tudodebilitatur yiliorum, tia ab eo proprie dicitur, quod omnis res ab ipsa
Ante omnia, ne dissimulans, aui parvipendens sa- subsistat. Cui insunt oclo, id cst, quantitas, cogni-
lutem animarutn sibi commissarum, non plus gerat tio, situs, babitus, facere, pali, ubi, quando : quam
sollicitudinem de rebus iransitoriis et terrenis, atque Grseciusianv vocant.
caducis ? Non enim debet abbas dissimulare, id est, Memineriiscripittm, Primumqnwrite regnum Pet et
nescire se fingere re.m, de qua in districto examine jusiiliam ejus, et hwc amniaadjicientur vbbis(Malili
ralionem debet Domino reddere ; neque parvipen- vi). Primtiro a nobis, id est, summopere, sunvmo
dere debet salulem raonachorum suorum, et pro 'C slndio, et tota corJis intenlione Domini quserenduai
magiio existimare curam rerum lerfenarunv; neque est regnum, et sic ab illo nobis necessarium spe-
nvinus curare dcbet de salute animarura sibi conv- randum est terrenum subsidium. Primunv a nobis
missarura, et plus gerere curam de substantia re- qurerenda ejus justitia et post ab illo nobis neces-
rum. Plus est enim, ait Doroinus, aritma, quam esca. saria speranda est terrena subsiantia. A Donvino
Nam sollicite de rebus terrenis curam gerere, et- de enim qiiseieivdiim est et regnuro setcrnum, et ter-
animabus noivcurarc, nen est ccnsilium salulis, sed renuro subsidium. Illud quasi permanens bonum,
nvorlis. Pro magno habere reuv transiloriaiii, et lev istud quasi traissitorium; sed tamen in via hujus
renam atque catlucam, ci parvipendcre permauentem vitsc necessaricm. De hac enim sententia beatus
et seternam, nou esl cousilium salutis, sed stultiiia Augustinas, ait : Quid iiilersit inter bonum quod
perditionis. Parvipendere enim oicilur parvura sesti- appctendum esl, et necessarium quod sumendum
mare, vel conlenvplui habere, sive etiam aliquid est. ifanc sententiam declaravit, cunv ait : Qumrile
nvagnum aninvo supcrbo despicere. Pendere dicitur primum regnum Dei, et reliqua. Regiium ergo, et
eninvseslinvare.Qui ciiini aliquid se esse considerat, ;ustiliam'Dei bontim noslrura est, et hoc appelen-
et aliunvdespiciens, atil parvum, auluihilexisliraat, diuvv,et ibi finis constituendus, propter quod opnia
parvipendit in alio, quod in se consideral esse ma- "' facimus, qusecunqne facimus. Sed quia in hac vita
gnum. Nonnulli obliti, quod fratribus animarum mililauvus, ut ad illud regnum perveniamus, quse
causa sunt praelati, tolo cordis annisu saecuSaribus vita sine his necessariis agi non potest, apponenlur
rebus inserviunt. Hse cum adstint, exsultanl; ad has > hsec nobis, inquit. Sed vos regnunv Dei et justitiam
etiam, cunvdesunt, diebus ac noctibus cogitationum ejus primnm quserite. Cum enim dixit primum, si-
sestibusanhelaut. Nam utratio rectaposlulat, mimis gnificavii quia hoc posterius quserendum est non
de transitoriis, et plus curare deberous de in seter- tempore, sed dignitate. Illud tanquam bonum no-
num mansuris. Minus de lerrenis, plus de ccelesti- strunv, hoc tanquam necessarium nostrum. Si hoc
bus ; minus de caducis, et plus de matventibus sol- necessarium propter iliud bonum, quaerendum est a
liciti esse debemus : quia non de tervenis, sed de vobis.
monachorum nostrorum animabus rationem Deo Et iterum: Nihil deest timentibus eum (Psal.
reddituri sumns. Unde et sequitur : xxxni). Qui enira Deum habet, per quem cuncta
Sed semper cogilclquia animiis suscepit regettdas, crcata sunt, et in quo nianent, et constanl omnia,
de quibus et ralionem redditutus est. Quia animee nihil minus de spiritali aut terrena polest habere
7i3 SMARAGDIABBATIS 7.4
substantia. Potens est eniivvDeus et spiritalibus et A El ita semper limens futuram discussionetnpasto-
carnalibus deliciis plenaro sanctis suis in saeculihu- ris de credilis ovibus, cum de alienis raliociniis cavel?
jus desefto parare mensara. Qui enim casto liraore redditur de suis sollicitus. Inferiores enim pastores
timet Dominum, in quo omqjs plenitudo rerunv, et • summi Pastoris, id est Christi, qui dixit, Ego sum
copia nvanet vhiutum, nilvil minus habere potest de pustor bonus ( Joan, x ), sollicili semper, et dfc
substantia spiritualium et corporalium rerum. Scri- suis artibus, et de credilis ovibus futuram timere
plum quippe est: Timenli Deum bene etit in wler- debent discussionem , ne quando increpando dieat
nttm, et in diebus consummationisillitts benedicetur illis Deus. Quod fractum erat non alligaslis, et qaod
(Eccl. i). Et, Qtti timent Pmninum, speraverunt in abjectum, non reduxhtis (Ezech, xxxiv ). Et cum
Pomino, adjulor eoruin el prolector eorum est ipsi limpidissinvamaquam biberitis, reliquam pedi-
(Psal, cxiii). bus vestris turbabatis, et oves meae quae conculcata
Sciatque, quia qui suscipit animas regendas, prw- pedibus vestris fuerant pascebant, et quee pedes
paret se ad rationem rcddendam. Qui enim suscipit vestri lurbaverant, hsec bibebant, etc. Hanc autem
aliorum aninvas ad regendum, ne cogatur de iliis increpationis vocenv abbates ne audiant, et subdi-
cum Dominopouere ralionem, et reclsepraedicationis torum suorunv sagaciter expleant curas, et suas
verbo, et bonoruin operum eos docere debet exem- B prudenler agere non desistant. Et sic in propriam
plo, quatenus et aelernojudici placere bene vivendo sollicitudinem ferveant ut a subditorum cuslodia
sludeat, et exemplum bonaevitae subditis prsebeat, non recedant. Dignum quippe est ut hi qui proe-
et ea quse in eis corrigeuda sunt sagacilev depre- sunt aliis, oculos apertos habeant, et hinc inde
hendat, et velociter, ut preevalet, corrigat, et de vigilanter aspiciunt. Intus ef foris pleni sint oculis,
hoc consilium Salomonis dicentis audiat: Fili mi, si ut insidias aiitiqui a longe prospiciant Iiostis; ut
spoponderispro amico luo, defixisti apud cxtraneuin intus se diligenler custodiant, foris ut aliis bene
manuni luam, el laquealus es vetbis otis lui, et captus vivendi exemplum "pveebeant.Et boc modo, dum de
ptoptiis sermonibus. Fac ergo quod dico, fili mi, et alienis^vatiociniis cavet, veddituv de suis sollicitus
teipsum tibera, Piscurre, feslina, suscita amicuin abbas, idest, dum de subditovum suovunvvatioci-
tuum, etc. (Prov, vi)". Spondere nainque pro amico, niis cavet, Doraino reddit vationem ; reddilur, id est
est alienam animanv in periculo suae conversationis fit, de suis, suhaudituv vatiociniis sollicitits. Solli-
accipere. Apud extraneum manus defigilur, quando cile eninv cogitet, quia et de suis actibus sicul et
in alterius cura mens ligatur. Illaqueatur igitur ver- de ovium suavum valiouem in tvemendo judicio ved-
bis ovis sui, dum vatione constringitur, ne ejus vita diturus est Domino. Inter rationem et raliocinatio-
ad aliud quam admonet relaxeiur. Unde apud distri- C ( nem ita distinguunt. Ratio eninvnvotus quidanv est
ctum judicem cogitur lanla in opere exsolvere, animi vera a falsis discernens. Raliocinalio aulem
quanta eum constat aliis voce prsecepisse. Quisquis rationabilis est [et] sublilis disputalio. Quara bene
enira ad vivendum aliis in exemplo preeponitur, non cavet ille cum Domino ponere rationem, qui et se
solum ut ipse bene vivendo vigilet, sed etianvut ami- custodire et subditos bene regere juste novifc
cunvprsedicandosuscitet adnvonelur. Eleniivivigilare Et cum de admonitibnibussuis einendatimieinaliis
bene vivendo non sulficit, si non et illum, cui prae- subministrat, ipse efftcitur a vitiis emendatus. Di-
est, a pcccati corpore disjungit. Ergo sic abbas et gnum valde est ut qui aliis panem vitse ministrat,
se custodiendo el alios suscitando vivat, ut non pce- ipse fame non pereat. Qui enim fratribus causa di-
nfalemDpminp ralipnem reddat, sed ab ille laetus> lectionis verburo prsebet salutis, ipsa dilectione effi-
prsemia aelerna recipiat. cilur emendatus a viliis. Charifas enim cooperit
Et qttanlum sub cura sua fralrum se habere scierit- multitudinem peccalorum, sicut scriptum est: Qui
numerum, agnoscatpro certo quiu itt die jndicii ipsa- cbttvertifecerit peccatbremaberrore viw suw, salvabit
rnin oinnium animarum reddiiurus est Pomino ra- animam ejus a tnorte. Et cooperit mulliludincm pec-
tionem, sine dubio addita et sum aniniw. Secundumi calbrutn suorum (Jac.\). Juste ergo is qui alios
racnachorum suorum numeri quantitatem redditurus>D ] monilionibus suis ab errore liberat vitiorum, prior
csl abbas in tremendo Domini judicio rationem. Ett propriis juvante Donvino liberabitur vitiis. Vitia
si eunv justa salvaverit ralio, et salulis pvopriae, ett eniivvdicuntur peccata, quaeper se uihil sunt, sed,
fratrum gubernationis accipiet prsemium. Sin autemi ubi bonitas deest, vitiunv est. Omnisenim natura
eum iniqua propria acta, et subdilorum gubernatio> opus est. Opera eninv vnala, quse vitia dicuntur,
damnarit injusfa, secundum malorum quanlitalemv actus sunl, non res. Sed privatione boni hoc no-
recipiet damnationem. Sicut enim de animabus sub- meivaccepit.
ditorum suorum, ita abbas et de sua redditurus est1 CAPUT III.
Donvinorationem. Et ideo et illorum et suam vigi- Pe adhibendisad consilium fratribus.
lantcr et provide debet gerere curanv, et nec proJ Ideo ab abbate ad consilium fvalres adliibentur,
illorum suaro, nec pro sua luorum debp.tnegligereo quia scriptum est: Pissipantur cogitationes,ubi non
vilanv. Teneat necesse esl abbas exterius quod proo esl cmisiliutn. Ubi vero plures suni cmisitiariicanfir-
illorum ulililate suscepit; servet interius quod Do- manlur (Prbv. xv). Item, Unguenibet variis admibus
nvino pro sua salute promisit. detectcilur^or, ei bbnisamici consiliisanima dulcora-
 745 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 7-6
biiur (Prov. xxvn). Cutn dispositione htitur bellum, A 1 deal arbitrio, ut quad salubrius judicaverit esse , ei
et erit salus ubi tnulta consilia sunt ( Prav. xxiv) wncti obediant, Sic enim abbati suo cuncli monachi
Qubliesaliqua prwcipua agenda sunl in mbnaslerib. debent obedire, ut acta illius nullus ex illis temere
Monasterium eninv, ut prsedictura est, etianv unius audeat repiehendere, sed potius tanquam patri filii
monachi habitalio dicitur. Sed quaerendura est, si vel membra capiti, sic ei cuncti bumiliter serviant
unius habitatio proprie monaslerium vocatur, pro- et obedianl subditi. Prsecepta quoque ejus, si secun-
pter idioma Grcecaelinguae,qua dicitur nvonasunum, dunv Donvinisunt mandata, velut impefium Doinini
cur nvultorum habitatio in uno positorum monaste- sumnvopere custodiant et iraplere loto amors con-
riuuv dicatur, nisi forte, ut arbitror, propterea quia tendant; ef hoc esse sanclum, hoc sibi salubre ac
uua fides, unum baptisma, cor unum et anima una necessarium judicent quod abbali suo plaeuerit,
est in omnibus bene et juste viventibus monachis , non quod ipsi sibi facieudum elegerint. Et ita obe-
sicut prius in religione recte credenlium et bene vi- dientise ac patientiee virlute fundati abbatis sui non
venliuin fuit. Unum enim velle in omnibus recle vi- disculiant conslituta, sed faciant. Et quando rigor
ventibus nvonachisnvanet. Uni Dominoserviunt, sub exigit disciplinse ut severiter arguaiitur, acceptam
uno rege militaul, et unum Chrisli corpus effecti correptionem magnanimifer ferant, nec motibus
eumdeni unum Redemptorem adorant: et ideo una B . eorum, a quibus fuerint objurgati, sed suis negli-
illorum oronium habitalio non incongrue nvonasle- gentiis, quod casligantur, ascribant.
rium voeatur. Sed sicul discipulis cmtvcnitbbedire magistro , ita
Cbtwbcet abbas omnem congtegatwnem, et atcat et ipsum provide et juste condecetcuncla disponere.
ipse uttde agitur. Unde agituf, dicitur, id est, unde Debet eninvabbas subtili semper exanvinalionebona
consiliandum , vel unde requirendum est. Inter con- malaque discernere, et quee, quibus, quando vel
gregationem autenv et convocationem hoc interesse qualiter congruant studiose cogitare, et sic provide
priores dixerunt. Congregatio et de hominibus, et et juste cuncta disponere; et propterea a cunctis illi
de brulis animalibus, et de lapidibus, vel aliis qui- discipulis, ul pote ralionali Patri, convenit obediri.
busvis insensibilibus rebus dici potest, quia congre- Hinc inde crgo , ut beatus ail Grcgorius, qui precest
gari vel vocibus vel alio quolibet modo possunt. se circumspiciat, ut et sibi et subdilis vivat, ut bo-
Convocatio autem non nisi de hominibus ralionabi- nucn quod faciant et intra sinura menlisabscondat, et
libus fieri potesl, qui propriis nominibus convocan- tamen ex eo ad profectum sequenlium exemplar rectav
tur, quia convocari propriuni est eorum qui audire operationis imperliat; ut subditorum culpas anima
ac discernere norutu. adveiiens corrigat, nec tamen superbiens intume-
El audiens consilium fratrum, traclet apud se, et C scal; ut qusedainleniter correpta tolere!, nec lamen
quod utilius judicaverit, faciat. Prius enim abbas de disciplineevincula eadero lenilate dissoivat; ct quse-
agendis rebus monasterii vel aliarum quarumcunque dant lolerando dissiniulet, nec taroen ca crescere
rerum agendarum a fratribus omnibus in uno positis 5 dissimulaiido perniitlal. Unde magnopere curandum
pariler consilium petat; et quod consilium unus- sibi est ut qui regeiuiis hominibus prsefertiir, apud
qtiisque dederit, libenter audiat, et postea in secreto se intra secrelarium nientis in cathedra prsesideat
curo senioribus lantunv fratrihus, qui ulilius, quive humililalis, et vigilanti oculo incessaiiter aspiciat
inutilius corisilium dedit, subtiliier el acute disccr- cui quaiidoque judici ipse de his judicandis assi-
nat. Et tunc quod nveliusjudicaverit, id est, discre- stat; ut quaivto nunc ante eunv, quem non videt,
verit, implere satagal. Judicare enim discernere di- sollicitus trepidat, tanlo eum, cum videril, secu-
cilur, ut illud : Judica me, Peus, el discetne cau- rior cernat.
sam meam ( Psal. XLII). In btnnibus igitur mnnes magisttam sequantut re-
j Ideo autem omnes ad consiliuni vocari dixitnus, gulam. Quod dicit in bmnibus, subaudilur prseceptis
quia smpejuniori Dominus revelat quod melius esl. ejusdem regulae. In ofliciis eniin diviuis el in actio-
Scriplum est enim : Si jnnibri revelatum fnerit, se-. nibus humanis, in cibo scilicet el potu, in vesti-
nior taceal (I Cor. xiv). Saepeenim propter hunvi- ' nvento et calceamento, in vigiliis et oratipnibus, in
iitalis graliam juniori Dominus revelat quod se- spnvnp et sileiitio, in horis compeleutibus, el iii
nioribus celat. Non enim personarum acceplor est laboiibus, et in omnibus omnino cjusdenv reguloe
Deus (Acl. x), sed in omni aetate, conditione, sexu prseceptis, eamdem magistram omnes roonachi se-
et gente, his qui timent Deum, acceptum est illi, et quanlur regulam, id est, et subditi,.et prselati, et
in quibus vult de omnibus lvis spirilus Douiiui uiise- discipuli, et magislri, et prsepositi, et decani, et
ricorditer spirat, et gratiara sapientiae benignus mi- omnes oinnino niiiiisteiiales, insuper et ipse abbas
nistrat. Non enim Daniel et Sanmel selatem discre- in oninibus, quantum sicut et cseteri monachi, ma-
vit, sed gratiam nvhvistravit.Cani etenim sunt, dicit gislranv sequatur regulam. Sieut et subditur :
Scriptura, sensus hominis, et wlas seneciulis vila Neque ab ea temere devietur a qtibqiiam. Id cst,
imtnaculata (Sap. iv). ab ipsa regula nec a preehttis, neque a subditis le-
Sic autetn dent fratres consiliumcum omni liumi- mere declinetur, id esi inconsiderate vel iirationa-
litatis subjectione,ut nottptwsumant procaciter defen- biliier. Ideo autem non dixit absolute, Neque ab ea
dtre quod eis visum fuerit, sed magis in abbalis pen- declinetur a quoquam, sed addidit, temere, ut tvi
JPATROL.Cll. y 24.
111 SMARAGDIABBATIS .748
intelligeres, si necessitas postulaverit, ut declinetur A: id est, in contumacia, in inobedientia, in superhia,
rationahiliter, et cum discretione, et cum magna in murmuratione, in detractione, et in caeteris bu-
cautela, et pro necessitate fiat. jusmodi viliis primo iieri debet, secundum Donvini
Nullus in mbnasterib prbprii sequaiur cardis Vb- prseceptum, in admonitione semel, et seeundo a se-
luntatem. Omnis enim qui compunctus et a Domino niovibus in secveto. Si non emendaverit, fiat iterum
missusvenit ad monasterium, nott proprii cordis ar- •in objurgatione publica loco teiiio. Si vero neque
bitrio, sed abbatis sui, et Domini vult vivere con- sic correxerit, fiat in excommunicalionis vindicta
silio, et non sui cordis facere voluntatem, sed Do- in loco quarto. Sin autem ita reprobus est, ut nec
mini et abbalis sui vuit Obtemperaremandatis, cre- sic corrigatur, corporali vindiclsesubjaceal in vice
bro ad memoriam reducens seritentiam illam, qua quinta. Quod si >.eumflageilum non emendaverit,
dicitur : Nmt veni facere voluritttlemmeam , sed ejus .adhiheatur ,pro co oratio fralrum etiam vice sexta.
qui misit tne ( Joatt. "VI). Sunt multi monachi minus Quod si nec fralrum ei profuerit oratio, a fratribus
intelligentes qui dicunt: Proprii cordis mei voluntas ei dolenda separatio, el a monaslerio damnosa im-
bona est, et ideo volo sequi eam. Cui respondendum pingalur expulsio etianv vice septima. Hoe enim
est: Interroga abbatem tuum, et :spiritales fvatres' modo, exceptis graviorihus cuJpiset his quaea bono
de ea, quia scriptum est: Omnia 'fac cutn consilioj{ sunt judicata Benedicto,^omiiis regularis disciplina
(Prov. xm). Et si illaffljudicaverint et consenserint cognoscilur esse composila.
es-sebonam , fac illam, quia jam non solunv proprii Ipse lamen abbas cum limore Dei et <observatione
lui cordis, sed omnibus consenlientibus est commu- reguiw omnia facial. Gunv timore ;Bei ouinia a"ere
nis. Sin aulem non consenserint eteam bonam csse debet abbas, quia scrjpluin est: Qui-titnentDotni-
non approbaverint, proprii cordis tui eam esse co- num, .prmparabunt corda s__, et in conspecluiliius
giiosce. Et si vis salvus fieri, ab ea quasi afacie sanclificabunl animassuas^et-replebunlurpace et sa-
colubri fuge. luiis fmitu ('Eccl. n), Et „piaudum quia cum obser-
Neque prwsumat quisquatn cum abbale suo pro- vatione regulseioniniaagere mandat abbatein, ne,
terveinlus vel foris monasicrio conlen&erc.PrOterve -cumaliis ipsam regularo iinpleivdaropraeaicat, ipse
coiilendere estsuperbe, contumaciter, temerarie vel nouirooleiido eaui>repTObus;fiai,;et aie aliquam ex-
prsesumptive. Quam contentionem nec frater cum cusaUonem in uion implendo team abbas vel aliquis
fralre, nec monachuscum abbaie suo debel habere. prmlams inveniat^ in >hoccapituie legat, et ajierte
Sed sciendum est quia, cum contentionem cum ad- inveniet quia m subditus monachus, ita et observa-
diiaroenio, proterve, vetuit, aniicam vel pacilicam tione regulae constringitur abbas>elomnis praelatus.
coutenlionein concessit.iEstseiiimaroica proficuaque-•C Sciens se .procul dubio d.e omnibus judiciis suis
conteivtio, qusefrequeiiler inier duos homiues pro mquissimo judici -Deo rationem veddhurum. Ipse
qualilate iutervenieiilis causse efflcitur : sicut inter enim Donvinusjudicihus ait ; dn qno judicio judi-
heaium Benedictumet ;Maurumejus discipulum pro caveritis, judicabimini {'Matlh. xix ). Et ideo dili-
puero Placido quoivdamfuisse legitur. Dicebat enim gentissime attendere debet abbas, ut quod sibi non
beatus Benedictus quod ffleritum esset discipuli ejus -vull fiefi, alii ne faciat, quia apud aequissimum
Mauri quod ad eripiendum de flumine puerum super judicem Deo rationem redditurus, quidquid in prse-
aquam pedibus ambulavit. Et e regione Maurus con- senti -vita agens_eminayerit, haecet ia futuro procul
teivdehs dicebat -non suum, sed magistri -sui >esse dubio metet. Hanc enim sententianv ideo cordibus
nveritum, quod supev aquas ambulans deiiumine nostris scribens bealus Benediclus irequenler incul-
illsesumeripuit puerum. Quam amicam-cottlentionis cat, ne a nobis in <oblivionemposila ducatur negler
formam foris esse vetuit, intus sine dtibio, si res cta, sed potius teneatur atque judicelur tremenda.
justa exigit, 'fieri non prohibuit. Fofis enhn vel aili- Si qua veromiiwra agenda sunt in mbnasterii niili-
cubi prolervanv cohtentionem damnavit, intus au- tatibus, settior.umlantutn utalur consiiio., sicut scti-
lem, accusalionis sui causa, aut pro utilitate ali- ptum^est: Ptnnia fac cum consUio,,etpbst factum
qua, amicam :esse -contentioiiem, ut preediclum, J)-)wn pwniiebis(Eccli. xxxu ). Magna etenim res est
est, fieri non vetuit. Foris nec 'prolervam, nec consilium, et .abbalibus ivald.e•perneeessarium, et
afflicam concessit; quia si in publico >etiafflamica non parvipendendunijsed.super aurum et argentum
'conienliq fiat, magistro inde nociva est despe- conslituendum; et hoc ipsumdivina approbat Scri-
Ctio, et discipulo mortifera nascitur elatio. Unde plura dicens : Aurum &t argenlum est constitutia
el beatus Benedictus cum dixisset : Neque prwsu- pedum., et super 'ulmmque .consiliumbeneplacitum
mal quisquam cum abbate-suo-proterve, tton dixit, (Eccli. XL). Scientia sapientis tanquum inundatio
inrus aut foris, sicut aliqui codices habent, sed sic- abundabit, et Cbnsiliumiliius sicut fmis vitw per-
ut in ilio, quem manibus suis scripsit, prolerve manet ( Eccii. xxi).
intus aut foris monasteriumreperitur. Unde intelli- CAPUTI¥.
gilur quia foris nuiiam, intus auiem esse conlentio- Qum sint inslrumenia botiortimoperum.
neiii permisit amicam. Sicut surit fabrorum vel aliorum artificum apta
Quod si prwsumpserit, regulari disciplinw subja-• et plumna instrumeula ad illorum opera concin-
ceat. Regularis enim disciplina inspifitaiibus vitiis,, ;nanda, ita -sunt et bonorum monachorum apla et
749 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 750
spiritualium multarum virtutum instrumenta, quibus A sictit leipsum (Galat. v). Et Joannes ait: Qui diligit
et in prasenii pulclire et secundum Deum eorum proximum, in lumine manet, et scattdalum in eo non
componitur vita, et eadem composita in futuro cunv esl. Qui dicit se in luce esse, et fratrem suum odit, in
Christo feliciter regnant. Has etenim virtutes, quibus tenebris est usque adhuc (I Joan. n). Neque enim
bonorum monaclvorum caste componitur ordo, in peccatorum tenebras exuere potuit qui yiscera cha-
hoc bpatus Benedictus ordinatim ponere voluil ca- ritatis induere non curavit. Dilectio ergo sola discer-
pitulo, ut Ms ornatus monachus incedat, et lvis fir- nit inter filios Dei et filios diaboli. Sicut Joannes
matus hostem fortiter feriat, tentamenla sseculi hu- apostolus ait: In hoc enim manifesti sunt filii Dei
jus omnia vincat, et se sanclorum et angelorum om- et filii diaboli (1 Joan. m). Omnis, inquit, qui non
nium societali conjungat. De quarum omniunvvir- est justus, et qui non diligit fratrem suum, non est
tulunvlaude ef nos, in quantum Dominus permiserit, ex Deo. Qui nabent charitatem nati sunt ex Deo.
conabimur dicere. Quidquid vis habere, habc : hoc solum nou habeats,
Primum instrumentum. In priinis Dominum Deum nihil libi prodest. Alia si non habes, hoc habe, et
diligere ex loto corde, tota aninia, lota virtute (Luc. implesti legem. Qui eninv diligit alterum, legein im-
x). Haecenim regula dilectionis ita divinitus consti- plevit. Qui non diligit, nvanet in morte. Item idem
tula esl, ut omnes cogitationes, et omnem vitanv, et B aposlolus ait : Charissimi, diligamus invicem : quo-
omnem intellectum in illo conferas, a quo habes ea niatn charitas ex Deo est : et omnis qui diligit, ex
ipse quse confers. Cum aulenvex toto corde, et tota Deo natus est, et cognoscil Deum. Qui non diligit,
aiiinva, et tota virtule Deum jubet diligere, nullam nmi twvit Deum, quia Deus charilas est. Charissimi,
vitse nostrse partem reliquit qusevacare debeat a di- si sic Deusdiiexit nas, twsdebemuset alterutrutn dili-
teclione Dei. Ex ea enim parte quis peccat, ex qua gere {I Jaan. iv). Si diiigamus invicem, Deus in no-
minus diligit Deum. Quenvsi ex toto corde diliga- bis manet, et cbaritas ejus in nobis perfecta est.
mus, nihil erit in nobis unde peccati desideriis ser- Nenvo ergo pulet hanc dilectionem, in qua Deus
viamus. Et quid est diligere Deum, nisi illi occupare manet, et in nobis perfecta est, abjecta et desidiosa
animum, concipere fruendse yisionis ejus affectum, quadam remissione el negligentia servari. Non est
peccali odium, nvuudi fastidium, diligere proxi- ista charitas, sed languor. Ferveat charitas ad cor-
munv, in ipso amore servare legitimum modum, nec rigendum, ad emendandum. Sunt boni mores, de-
perveiiere dilectionis ordinem constitulum. Ordinem lectent; sunt mali, emendentur, corriganlur. Sic
dileclionis illi pervertunt, nec nvodunvdiligeiidi cu- ergo diligamus invicenvsincera et disciplinabili cha-
stodiunt, qui aut mundum qui contemnendusest dili- ritate, et ila charitas ejus in nobis perfecta est. Cce-
gunt, aut proximos sicut seipsos, aut Deum sicut ,Qjvisli diligere, coepit in te Deus habitare, ut habi-
seipsos forte non diligunt. Hli Deum perfecte dili- taudo faciat te perfectum. Ita autera perfecti erimus
gunt qui volendo quod vult Deus, et nolendo quod in charitate, si sicut ille salutis nostrse causa prior
non vull, nec ullis peccalis, quibus offenditur, ac- nos dilexit, ita eum nos nullius rei causa, nisi tan-
quiescunt, et semper se ad virtutes, quas ipse ,tuin sui amoris dilexerimus. Et hoc mandatum ,ha-
dignatur donare, diligendas et habendas oslen- bemus a Deo ut qui diligit Deum diligat et ffatreui
dunl: qui verbum Dei studiose observare conten- suum. In hoc cognoscimus quoniara diligijnus natos
dunl, sicut Apostolus ait: Qui aulem servat verbutn Dei, cum Deunvdiiiginvus.Ille ergo solus recle pro-
ejus, vere in eo charitas Dei perfecta est (I Joan. n). ximum diligere probatur, qui in Conditoris amore
Ille enim vere Deunvnovil qui ejus mandata ser- flagrare cognoscitur.
vando charitatem se ejus habere comprobat Hoc 3. Peinde nmi occidere (Matth. v). Quod autenv
est enim Deum uosse quod amare. Nanv qui eum dicit, non occidere, non tanlum siuipliciler corporis,
non amat, profecto ostendit, quia quam sit amabilis -sed et occisio prohibetur fieri amrnae, preeseiiini
non novit, quam sit suavis el dulcis Dominus gu- pvumhoc monachis in regulari habitu, et sanctis in
stare et videre non didicit, qui ejus placere conspe- religione positis prohibelur. Non enim armis saecu-
ctibus continua intentione non satagit. Iterum dicit P laribus, unde homicidia fiunt, sed yirtutibus
spiri-
:
aposlolus Qui servat mandata ejus, in illo manet, et talibus, undeanimae salveiUur,incedunt acciucti. Sed
ipse in eo (I Joan. m). Sit. ergo tibi Deus domus, et sicut est occisio ferri, est et odii, est et mendacii, est
esto domus Dei. Mane in Deo, et maneat in te Deus. .et alicujus gravis peccati. Scripiiim est enim : Qui
Maneatin te Deus, ut te contineat; maneas in Deo, odit
fralrem suum, homicidaest (I Joan. iiv).JEt, Os
ne cadas. Serva mandata ejus, tene charitatem, non
guod mentitur, occidit animam (Sap. l). Et,, Anima
divellere a fide illins, ut glorieris in persona ipsius,
quw peccaverit,ipsa morielur {Lev.iv, JEzech.xvm).
et securus manebis in eo, juxta illud : In mternum J)e horunv omnitim
generibus occisorum beatus Be-
exsultabunt, et habilabis in eis (Psal. v). Deus autem .nedictus vult abstineri monaclvum, cum dicitur, non
cliaritas esl: el qui manet in charitaie, in Deo manet, bccidere,id est, n.ecaliorum corpora ferro, nec_uam
et Deus in eo (I Joan. iv). aninvam odio, vel homicidio, aut quoIiJiet alio.pec-
2. Deinde proximum, sicut teipsum. Sic enim Pau- .c.ato, quia scripi.um,est: .Hopip
jjiiiftemfer.malitiam'
lus apostolus in Episiolaad Galatas ait: Omnis tex .occidit ffnimmn suam (Sap. xxi). De omnibus his
in uno sermone complelur : Diliges proximum tuum safis convenit abslineri non solum monachum. sed
?M SMARAGDIABBATIS 75S
etiffm oninem hominem Christianum, quia quod- A , enim proprio dominOproprium tollit servum et eum
cunvque liorum fecerit homicidium, secundum Do- alteri non proprio subdil, procul dubio furtum facit.
tnini sententiam, Qul occiderit, reus erit judicio Ergo et qui prave vivendo proprio conditori suo se
(Matlli. v). lollit, et diabolo se subdit, nihilominus furtum facit,
4. Non adulierari. Nam etadulterium multis modis Dominus enim Jesus Chrislus nos de Iimo terraj
et in corpore et in animo et committilur et vocatur. creavit, et proprio sanguine redemit, et ideo per
Nam el fornicatio, et adoralip idolorum, et concupi- condilionem ejus servi, et per redemptionem ejus
scentia oculorum, et amicitia soeculariuniproconcu- sumus famuli. Quod si aliquis ex nobis, ul praedi-
piscenlia et avaritia rerum adullerium vocalur. De ctum est, se a serviiio Dei male vivendo subtraxerit
adulterio carnis simul el anima; Aposlolus ail inter et diabolo subdiderit, furlum pessimum faeit. Se
csetera: Nequeadulteriregnum Deipossidebunt(ICor. enim a filiorum societate segregavit, et servus fa-
"vi, Rom. xin). Et lex idipsum prohuel dicens: Non ctus dsemoniorum, et haereditatem, et mansionem
adulterabis (Exod. xx). De concupiscenlia oculorum amisit regni coelorum. Scriplum esl enim : Omnis
Domiuus in Evangelio ait: Qui videril mulierem ad enim qui peccat, servus esl peccali. Servus aulem non
concupiscendumeam, jam mcechatusest eam in corde manet in domo in asteruum (Joan. vm). Similiter, et
suo (Mattli. v). De aniicis saeculi hujus et de ama- B ] qui lollit membra Christi, el facit ea membra forni-
toribus temporalium rerum Jacobus aposlolus ait: cationis et meretricis, furtum facit, et servus factus
Adulteri, nescitis quia amicitia hujus mundi inimici- peccati non manet in domo in ajternum, id est in
tia cst Deo {Jacob.w}. Adulteros recte nuncupat, coelo. De qua Dominus dicebat: In domo Patris mei
quos, derelicto amore sapientise coelestis, ad ample- multm sunt mansiones (Joan. xiv). Nam et ille qui
xum potius amicilise mundalis esse deflexos incre- non intrat per ostium sed aliunde ascendit, fur est et
pat, quos Condilore contemplo mammonse magis latro. Et ideo quia non uno modo flunl, non uniformi-
servire cernebal. Oslendit eliam eos esse adulteros, ter sed multis modis inteliigenda sunt furta : horuai
qui, sub fide et confessione nominis Chrisli, illece- omnium nos cavere debemus culpam.
bris et amori deserviunt inundi. Est adhuc et aliud 6. Non concupiscere (Exod. xx, Deut. v). Non de
adulterii genus, de quo se negat esse Apostolus di- illa concupiscentia dicit de qua David canebat di-
cens : Non enim sumus, sicut plurimi, adulleranles cens : Concupivil et defecit anima mea in alria Do-
verbum Dei, sed ex sinceritate, sicut ex Deo coram mini (Psal. XLIV).Et: Concupivit anima mea desi-
Deo, in Ckrislo loquimur (II Cor. n). Ex corde enim derare justijicationes tuas in omni tempore (Psal.
primum aufer^nda sunt adulieria, ut non perlrahant cxvm). Ei de qua alibi scriptum est: Concupiscen-
ad carnis perpelranda opera. Quia antequam perfl- C ( iia ilaque sapientim dcducil ad regnum perpetuum
ciatur adullerium in opere, jam adulterium esl in (Sap. vi); hsec enim in virtute est, sed de illa quae
cogitalione. Elias autem el Joannes zonis pelliceis in vilio est, de qua Dominus ait : Non concupisces
cingebantur circa lutubos; in Apocalypsi autem zona rem proximi lui (Exod. xx; I Reg. xv). Dnde el Ja-
aurea circa pactus. Has duas zonas vult Regula ut cobus ait : Unusquisque, inquit, tentalur a concupi-
habeat monachus, et ejus semper zona pellicea cin- sceniia sua absiracius et itlectus (Jacob. i). El con-
gat lumbos, et aurea peclus. De una enim Domiiius cupisceniia cum conceperit paril peccatum. Peirus
ait: Sint lumbi vestri prwcincli (Luc. xn). De alia qtioque aii: Fugientes ejus, qum in mundo est, con-
propheia nos admonel dicens : Accingile lumbos cupiscenlia; corruptionsm (II Pet. l), juxta illud :
veslros super ubera veslra [Isa. xxxu). Hinc et Pe.rus Quasi u facie colubri, sic fuge peccalum (Eccli. xxi).
ait : Propler quod succincli lumbos mentis veslrm; El Paulus aposlolus ait: Non regnel pecca um in ve-
et reliqua (I Pet. i). Anunfla csl ergo maxime a mo- slro moriali corpore, ul obedialis concupiscenliisejus
nachis pulchriludo eaititalis, quaezonse aurese com- (Rom. vi). Hinc datur inlelligi quia per concupi-
paratur. Cujus deguslata deleclalio dulcior invenilur sceniiam morlalis corporis maxime peccatum regnat
quam omnis delectatio carnis. Caslilas enim fructus in homine. Joannes quoque ait : Omne quod est in
suavitalis est, el pulchritudo immolata sanctorum, 1 nmndo concupiscentia carnis esl, et concupiscenlia
secu-ritas menlis et sanilas corp iris. Per hanc homi- oculorum, et superbia vitm (I Joan. n). His quippe
nes levanlur ad coelumel choro socianlur angelico. viliorum vocabulis omnia vit.orum geuera conipre-
5. Non facere furlum. Et in lege scriplum est: hendit. Concupiscenlia namque carnis est omne
Non furtum facies (Exod. xx). Et Aposlolus ait: Qui quod ad voluptatem et delicias corporis perlinet, in
elc.
furabalur, jam non furelur (Epkes. iv). Et alibi inler quibus sunt maxiiue cibus, potus, concubitus,
csetera : Neque fures regnum Dei possidebunl(I Cor. Concupiscenlia vero oculorum est omnis curiositas
et curis
vi). Qui ergo regnum Dei vult possidere, a furti ssecnli in acquirendis rebus temporalibus
malo se debet omnimode custodire, ne, duni cupit supervacuis, in dignoscenJis bonis et malis, et pro-
rapere aliena, el propriain aniuiam perdal, el amit- ximorum c:>rpendisviliis. Hoc enim concupisceniise
lat coeleslia regna. Non modicum, sed grande com- vitium multum est cavendum a monachis. Facile
rnittii malum, qui fralri nummum et sibi tollit regna eniin subripit menlem, el infundendo virus cito ani-
ccelorum. lntelligere namque debet monachus quia mam mergit in morlem. Propterea inter decem legis
«on semper uniformiler commitlitur furlum. Qui proecepta, sicut homicidiuin, furtum et adulierium,
 753 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 1U
ita concupiscenliae malum prohibelur a Domino; A (Matth. vn). Hsec sententia cum refertur ad dilectio-
quia sicut illa trahunt ad pcenam, ita abstractum et nem Dei, omnia fiagiiia moriunlur; cum ad proximi,
illectum hominem concupiscentia inferni mergit in orftnia facinora. Qui enim quod sibi non vult, altert
foveam. non facit, fratri malum non ingerit, nec malum pro
7. Non falsum teslimonium dicere (Exod. xx; malo reddit, maledictum pro maledicto non profert,-
Deut. v). Falsum teslimonium dicilur, quo ssepe ve- occulte proximo non detrahit, nec ejus bonis ope-
ritas illuditur, ut quse facla vel dicta sunt quasi non ribus invidet, et omnium, ita ut dicam, a se pecca-
facta negentur. Est et aliud mendacii genus quod torum aditum claudit, et charilalis et oimium bo-
valde monachum facit reum. Omnis enim promissio narum virtutum januam palefacit. Nam dum alii
quse tantum verbis profertur et operibus non im- malum nec vult nec operatur, bonum sihe dubio,
pletur, sine dubio falsum esse testimonium compro- quantura vires suppetunt, proximo et vult et ope-
batur. Hinc namque Saloinon ait : Teslis mendax ratur. Hsec aulem sententia et eo modo, sicut su-
peribit, vir aulem obediens loquitur victorias (Prov. perius de futuro dictum est, intelligenda est. Nemo
xxi); quia qui se Deo servire testatur, nec dicla fa- enim vult corrumpi habilaculum suum, nec debet
ctis exsequitur, in aelernum peribit. Qui autem ut ille corrumpere habilaculum Dei, semelipsum sci-
promittit fideliler implere conlendit, hujus loquela B licet. Nemo enim vull ut aliquis servum ejus tol-
ad victoriam pervenil, quia dum per obedientiam lat, el alteri, cujus non debet esse, tradat. Nemo
desideria sua vincere satagit, per juslitiam judicis vult ut jumentum suuin latro abigat etpraedoni eum
poslmodum victorise palmam percipit. Nam et ille ferat. Nemo vult ut aliquis habitationem ejus dirf-
falsus esse testis probatur, qui non eodem sensu piat templumque ejus subverlat. Ergo quod sibi non
dicta intelligit quo dicuntur. De talibus enim eiant vult fieri homo, non faciat Deo, id est, non tollat se
illi de quibus Evangelium dicit : Novissime autem niale vivendo Deo, et semetipsum tradat diabolo,
venerunt duo falsi testes, etc. (Matlh. xxvi). Sed et sed in bonis operibus perseverans cum David dicat ^
illud falsitatis genus, de quo Psalmista ait: Ab ulero Ul jumentum factus sum apud te: et ego semper te~
erraverunl, et a ventre locuti sunt falsa (Psal. LVII); cum (Psal. LXXII).Habitationem Dei in se non sub-
ab illis summopere cavendum esl monachis qui ad ruat, templum subvertat, quia scriplum esl: Tem~
superna immunes cupiunt scandere regna, quia, ut plum Dei estis, el spiritus Domini habitat in vobis
Salomon ait, testis falsus non eril impunitus (Prov. (1 Cor. III). Et qui lemplum Domini in seipso viola-
xix). Testis autem falsidicus iribus invenitur per- verit, disperdet illum Deus. Ergo in semetipso male
sonis obnoxius : primum Deo, quem falsando, per- vivendo monachus, et servum Domini Domiho sub-
jurando et mentiendo contemnit; seoundo judici, C trahit, et ejus jumentum abigii, et Spiritus sanctl
quera simulando, mentiendo et falsando fallit; donum subruit, templum subverlil; et hoc modo
postremo innocenti, quem falso lestimonio lsedit et quod sibi non vult, alteri facit.
opprimit. Nam sicut ille apud Deum condemnatur 10. Abnegare semetipsum sibi ut sequatur Chri-~
qui adversns innocentem falsum testimonium dicit, stum. Abnegare intelligitur renuere, negare, vel in-
ita et ille qui dicentibus facile credit et cito aurem terdicere; Dominus enim in Evangelio ait: Si quis
criminibus praebet. Sermo enim justihominis tantum vult post me venire, abneget semelipsumet tollal cru-
ad ministerlum debet esse salutis, non ad condemna- cem suam, et sequatur me (Maltlu xvi). Et quid est
lionera fralris. abnegare semetipsum sibi, nisi deponere velerem
8. Honorare omneshomines (IPet.v). Tunc omnes hominem cum aclibus suis. Et quid est sequi Chri-
homipes monachus honorat, quando se despiciens stum, nisi induere novum hominem, qui secundum
hominibus prse cunctis humiliat, et omnes superiores Deum creatus est in justitia et sanctificalione; qui
aeslimans, inferiorem se esse demonstraf; quando spiritaliter, non carnaliter vivat; Caro enim concu-
non solum humilitatem in corde, sed abjectionem et piscit adversus spiritum, spiritus autem adversus car-
despectionem suo monstratin corpore; quando cun- . nem, id est, vetus homo adversus novum, et novus
ctos amore fraterno compleclitur, et humiliter, utJ" adversus velerem. lnterior homo noster exteriori, et
seniores, veneratur; quando se prae cunctis pecca- exterior inleriori repugnat. Caro enim semper in-
torem pronunliat et inutilera servum proclamat; ulilia el caduca desiderat, spiritus utilia qua^rit, et
quando seniores honorat ut patres, diligit juniores semper ad aeterna suspirat. Caro frequenter et curis
ut fralres. Hinc enim Pelrus apostolus ait: Omnes sollicitudinibusque sseculi torquetur, illecebris vo-
honorate, fraternitatem diligite (I Pet. n). Hinc Pau- luplalum subripitur, carnis desideriis inflammalur,
lus admonet dicens : Honore invicem proevenientes vivere oliose loetatur, lethargiae vitio gravalur, cor-
(Rom. xn). Honorat ergo omnes homines mona- poris sopore deprimitur, mentis desidia inficitur,
chus, quando cunctis subjicitur, ulilis omnibus, mu- voracitalis ingluvie seducitur, cibi et potus super- •
nificus et gratus habetur. Nara et honor sacris fluitate dislenditur. Et cuni in his omnibus luxu-
litteris non tantum in salutationibus et obedienliae riose nulritur, ad foniicationis nefandum opus per-
officiisdeferendis, quantum et in eleemosynis, donis trahitur. Haec et his similia spiritus, qui operibus
ac muneribus intelligitur dandis. sanctis Deo placere desiderat, implere corpori suo
9. El quod sibi quis fieri non vttll, alii non faciat vetai, Et hoc es 1 ahnegare semelipsum sibi, ut se»
755 SMARAGDIABBATIS 756
quatur Christum, id est, semetipsum prohibet facere A A]jejunii vestri invenitur-voluntas veslra (*s«. LVIII).
malum, et horlalur facere bonum. Clmstus eniin Yoluntas enimhoc in loco delieise intelliguntur. Tota
passus est pro nobis, nobis relinquens exemplum,'ut die epulas in cogitalione ruminat, quiad implendam
sequamur vestigiaejus. Quid est sequi vesligia ejus, gulam vespere sibi deUcias praeparat. Et tale jeju-
jiisi ambulare sicut ille ambulavit, id est, conlem- nium non laudalur, quod in vespere deliciosorum
nereomnia prospera, quse contempsit; non timer6' ciborum venler replelinne distendilur. Neque enim
adversa, quse pertulit; libenter facere quso fecit, tfepulanda est abslinenlia, ubi fuerit ventris deliciosa
fieri quae mandavit, sperare quse promisit, et sequi saturitas subsecuta. Dclicise enim carnales come-
quo ipse praecessit; praestare beneficium eliam in- sturum reddunt avidum, satiatum aulem pigrum et
gratis, non retribuere secundum merila sua male- somnolenttim; deliciaevero spiritales satiatumred-
volis, et orare pro inimicis; amare bonos, misereri dunt avidum etjocundum; illae comestse generant
perversis, invitare adversos, etsuscipereincbaritate fastidium, hse aulem comedendi augent desiderium;
conversos, et sequanimilerpati subdoloset superbos. illaemultum escaeaciem mentis oblundunt, hsespiri-
11. Corpus casligare(I Cor. ix). Corpus diclum a tales cordilumen infundunt; illse somnolentiam, liae
corruptione, eo quod corruptum pereat. Solubile vigilias subministrant; illse corpori et animae prae-
enim caducum atque mortale est. Quod nos casti- ® B bent lorporem, hse autem mundis corde jugiter Do-
gare oportet, id est, jejuniis emendare, attligere at- mini ministrant amorem ; illae vero faciunt desi-
que corrigere, et, si necesse fuerit, etiam verberibus' derare lectum, hae autem ccelum; illse somnum, hse"
csedere. Castigare enim dicimus csedere, sicut dei vero regnum; illse turpia et obscura quaerunt cu-
DominoPilalusait: Castigatumeumdimittam(Ma«A. bilia, hae sanctam cum sanclis et lucidam in coslo
xxvn). Castigatur enim corpus jejuniis, vigiliis et' volunt habere gloriam; illse delectanlur in lupanari
mullis aflliclionibus, de quibusPaulus apostolus ait: cum scortis ludere, hse cum angelis incoeloreghare;
Ego auletn sic curro, non quasi in incertum, sed ca-• illae luxuriososamplexus desiderant,hse ad amplexus
stigo corpus meum, el in servitutem redigo, etc. (Ir Christi venire feslinant, ut cum illo, quasi sponsa
Cor. ix). Quid est euini aliud corpus castigare, nisii cum sponso, in aeternum quiescant. Deliciae vero
viliis et peccato mori? Quid est peccato mori, nisii uuncupantur eo quod delicale nutriant comedentem,
damnandis operibus omnino non vivere, nihil con- vel quod his homines delectenlur. Faciunt enim ho-
cupiscere carnaliter, nihil ambire? Hic sicut mor- minem in Dei servilio mollem, tenerum et delicatnm.
tuus carne nulli jam detrahit, nulli adversatur autt Et e regione spirilales deliciaefaciunt hominem pro
displicet, neniini violentus exislil, neminem calum- p a3terna capescenda gloria mundum, fortem et rigi-
niatur aul opprimit, non invidet bonis aut insultatt *• dum. Et ideo istse appetendse sunt, illoevero a mo-
affliclis.non luxuriatur, non inebrialur, non odiorumt nachis amplexandoenon sunt. Sed quid a monachis
facibus inardesc.it, non injusta luera seclatur, noni amandum amplexandumque sit sequentia demon-
potenlibus aul divitibus adhseret, non inquieta cu- strant.
riositate, non sollicitudinis cura dislendilur, non1 13. Jejuniunt amare (Dan. ix, Joel n, Tob. xn).
alienis salutalionibus delectatur, nec superborum» Multi enim sunt qui jejunant, sed idem ipsum jeju-
injuriis faligatur ; non' eum superbia inflat, noni nium non amant. Quasi onus impositum sit, neces-
ambitio viliosa praiGipitat, non vana gloria lurpiterr sitate cOmpulsi, portant jejunium, sed non amant
jaclat, non contentio exanimat, non faeit iinpuden- illud. Moreanimalis onus portant, sed ejusdem one-
lem audacia, iniquum injustilia, ferum inclemen- ris dulcedinem non degustant. Unde non amant
tia, varium inconslantia, pertinacem contumacia,. ipsum quod portant. Et sicut aliquis onerecom-
deliciosumgula, rcbellem inobedientia, vanumjactan- pressus anlequam adlocum perveniat destinatum,
lia, levem facilitas, ssevum crudelitas, manducan- vult, quo premitur, deponere onus, ila desidiosus
tem turpis edacitas, impalientem mobilitas, mobi- ante horam constitutam jejunium vult solvere mo-
lem instabilitasj iracundum animosilas , verbosuma nachus. Frequenler aspicit horologium, et ssepius
TJ
vanitas, irrisorem malignitas. Qui remotus a ssecu- solis considerans cursum oculos leval ati coelum, et
laribus illecebris, remotus ab inimicitiis, remotuss pariter vocibus pariterque desideriis jamhorampro-
ab insidiis alienis, remolus a rapinis, remotus a clamat esse refeclionis. Sed non ila bonus facere
mcndaeiis sive perjuriis; poslremo remotus abb debel monachus,' sed velul animse medicamentum,
omni genere flagitiorum atque facinorum; et sic-'- sic debet amare jejunium, jejunio enim anima ab
Uti carne mortuus nec facere potest ista quse dixi, i, omni periculo illecebrarum defenditur; jejunio ten-
nec pati, ila his el talibus vitiis omnino non vivuntit tamenta dsemoniorum fugantur, jejuuio vires \ilio-
qui, ut Deo vivanl, eOrpus suum castigant et car- rum franguntur, jejunio carnis deleclatio refrenatur,
nem suam cum vitiis et concupiscenliis cruciflgunt. t. jejunio inceutiva libidinum exslinguuntur. Per jeju-
12. Deliciasnon amplecti (II Pet. n). Non, enim n nium liberius oralio penetral coelum, et in compun-
prohibet delicias non tangere, vel gustare, sed cum n ctionis dono intenlius jejunse mentis acies flgit ohtu-
aviditate sumere, etcum amoris desiderio velatit tum. Per jejuniorum namque dbna, et coelestium
amplecti. Spernitur. enim jejunium, quod in vespere e mysteriorum occulta, et divinorum secretoruui ho-
deliciis compensatur, dicente prophela: Ecce in die ie mini revelantur arcana. Per jejunii donum de car-
 COMMENT. 1N REG. S. BENEDICTI. - 75$
.757
nali s.piritalis efflcitur homo, et sanctorum omnium A nobis eleemosyna libenti animo fiat, hortatur nos di-
et angelorum conjungitur choro. Et ideo a bono je- cens: Bona est oratio: cum jejunio et eleemosyna,
junium amandum est monacho. Sed quia jejunium qum a morle liberat, et peccata purgal (Tob. xn). Hoc
universam esse diximus corporis castigationem, non enim habet tantum bonum possessio rerum, si vitam
est lantummodo jejunandum a concupiscenlia cibo- reficiat miserorum. Non ergo nobis oberit divitia-
rum,sed ab omni lselitia temporalium delectalionum. rum congregatio justa, si adfuerit distributio larga.
Si enim hominem totum hsec virtus, quse abstinen- Debemus ex illis munus misericordise egenis porri-
tia dicitur, sanclificat, non solum corpori, sed etiam gere, pauperum etiam nuditatemoperire, peregrino-
animse necessaria est, quia omnis homo ex corpore rum inopiam supplere, pupillorum miseriam deter-
constat et anima. Ea aulem spiritalis atque per- gere, esurientium famem repellere, sitientium sitiin
fecta esl abstinentia, quse non tam ab illecebris car- fugare, et infirmantium desideria supplere. Cum
nalium voluptatum quam a peccaiis omnibus facit magna ergo mentis alacritale pauperibus debemus
hominum alienum. Hsecvirtus, cum omnibus neces- eleemosynam dare , quia ipsi Domino datur quod
saria sit, maxime illis familiarior est quorum est hilariter pauperibus erog*atur. Ipse enim Dominus,
cor unum et anirna una divinse cliaritatis igne con- qui a dextris ejus erunt, dicluriis est in judicio : Ve-
flala. Quibus ita fit una vita, sicut est una substan- B I nite, benedicti Palris mei, percipite regnum quod vo-
tia, quia ut fieret et esset animorum sancta con- bis paralum est ab origine mundi. Quia esurivi, et
junctio, necessaria est facullatum judicata commu- dedislis mihi manducare, silivi et dedistis milii bi-
nio. Caeterum, quid prodest quod facultates abjici- bere, etc. (Matih. xxv). Chrislum enim in oeternum
mus, si voluptates proprias non relinquimus? Quam habemus retribulorem, si pro illo pauperiuus por-
abstinentiam si Adam in paradiso voluisset, nec sta- reximus panem. Ab illo selernam consequimur mi-
tum felicilalis amitieret, nec corruplionis ac morta- sericordiam, si pro iilo plenam porrexerimus dexte-
litatis infelicitali subjaceret. Quis enim potest di- ram. Demus ergo cibum et potum, ut cum Abra-
cere quanta bona illi incoulinenlia sustulerit, quod in- ham, Isaac et Jacoh ad couvivium niereamur perve-
lellectuaiis mentis dignitatern amisit, quod imaginem oire oeternum, ut illic recipiamus pro lerrenis coele-
sui creatoris perdidit ? Islud improbat Hieror.ymus stia, pro temporalibus sempiterna, pro modicis magna,
in epistt.lis suis repreheudens Origenem, qui idem pro caducis permanentia, pro transeuntibus perman-
asserebat. Non enim ibi inquietabat molesla sollici- sura. Estaliud eleemosynse geuus duale, quo debent
tudo, non faligabat labor anxius, non Opprimebat maxime monachi pauperes recrcare. Quorum unum
somnus, non timormortis angebat; babebal facilem f infirmis et tribulatis, aliud vero stultis et nescienli-
victum, corpus sanum, tranquillum moium, corjniin-• ^ bus est adhibendum. Qui enioi infirmis per com-
dum, ignarus mali, habitator paradisi, expers pec- passionem communicat, et tribulatis consolationis
•cati, capax Dei. Postremo quid eo felicius fuil, cuii consilium subministrat, sine dubio pauperes recreat.
erat orbis subjectus, nullus infestus, liher animus, Similiter et qui doctrinam stullis, et scientiaeverbum
ct visibilisDeus? Potuit ergo ita videreDeum prius- ministrat ignaris, eleemosynarii dignus est laudari
quam peccasset Adam, sicut eum sancti palriarchsei prseconii§.
viderunt. Sed postquam illi inobeefiens fuit, videndi 15. Nudum vestire (lsa. LVIII,Mattli. xxy). Sicut
«um licentiam amisit. Et ideojejunii amanda est; est nuditas corporis, est et nudilas animac. Nudi-
abstinentia, ut hsec omnia quse perdidimus in Adam, tas corporis est carere vestibus, nuditasveroanimse
in Christo non peritura, sed consequamur seterna. carere virtutibus. Ergo sicut corpus vestibus, ita et
44. Pauperes recreare (Tob.iv). Convenienter enimL animam debemus vestire virtutibus. Juslitia indutut
nos post jejnnii amorem de pauperum admonet re- sum, ait Job, el veslivit me, sicut vestimentum. Et
crealione, quia tunc optime jejunamus quando eai propheta dicit: Induit me vestimenlosalutis, et indu-
quse ventri subtrahimus pauperibus er»gamus. Hinc; mentojucundilatiscircumdeditme(Isa.hxi). Hisau-
propheta nos admonet dicens : Sanclificatejejunium : TV j tem et similibus vestibus et se et alios debet ve-
(Joel. i). Ac si dicerel: Quod tempore jejunii, utt stire monachus. Adatu vero cum peccasset in pa-
affligatur, subtrahitur corpori, pro sanctificalione ett radiso, animse non corporis perdidit vestimentum.
benediclione animse porrigite pauperi. Scriptum estt Perdidit enim innocentiam, immortalitatem et glo-
enim : Pauperi porrige manum tuam, ut proficiat[ riam. Nam et iile qui de Jerusalem descendebat in
propitiatio el benediclio tua (Eccl. vn). Et iterum: : Jericho, animse vestibus spolialus est a lalronibus.
Fili, eleemosynam panperis ne fraudes, et oculos; Yesliamus ergo corporaliter pauperes nudos cum
tiios ne avertas a paupere. Animam esurientem ne; Snagnaalacritate, quia ipsum DominUmeitinde tene-
ilespexeris, et cor inopis ne afflixeris. Non avertasi nimus creditorem, et fldelem habebimus retributo-
faciem tuam ab egeno, el ab inope oculos tiws. De- rem. Ipse enim dicturus est inter cse.tera nobis :
elina pauperi aurem tuam, el redde debitum tuum. Venite, benedictiPatris mei, percipiie
regnum quod
Propter mandatum assume pauperem, et propter in- vobis paralum est ab origine mundi, quia nudus fui,
opiam ejus ne dimittas iilum vacuum, sed condude? et cooperuislis me (Matlh. xxv). Vestiamus nosmel-
eleemosynamin sinu pauperis, et hic orabit pro te adl ipsos virtutihus sanclis inlerius, quia nihil prodest
pomirmm (Eccl. iv). Raphael quoque angelus, ut ai vestibus vestire alium, et semetipsum viriutibus re
 759 SMARAGDIABBATIS 760
linquere nudum. Sic enim debemus aliis misereri, A deamus. Mortuum enim dicitur peecatum, ut illud:
ut non obliviseamur nostri. Sic enim nos de opere Qui iavatur a mortuo, et ilerum tangit mortuum, nihil
misericordise sermo divinus admonet dicens : Fili, proficit ejus lavatio (Eccl. xxxiv), id est, quipoeni-
roiserere animsetua? placens Deo. Ergo in quantum nilendo lacrymis lavat peccatum, et iterum commit-
. valemus misereamur aliis, et solliciti nos semper mi- tit peccatum, nihil ei pcenitenliaegemitus vel Iacry-
sereamnr nobismetipsis,ut pro aliis mercedemaeter-- marum fusio general fructus. Anima enim qusepec-
nam, et pro nostra cuslodia praemia consequamur caveril, ipsa morietur. Nam et illa puella, quam
perpetua. suscitavit Dominus in dorao, peccalum significat la-
16. Infmnum visitare (Matth. xxv). Yisitare debe- tens in animo; et in illo quem foras portam Domi-
mus infirmos, quia inipsis Dominum visitamus. Ipse nus substituit unico malris filio, peccatum animse
enim inter caetera nobis dicturus est misericordise jam egressum foras in publicum. Et Lazarus, quem
opera: Infirmus fui, et visiiastis me. Visitemus et idem Dominus suscitavit quatriduanum (Joan. xi),
causa compunctionis infirmos, ut cum Paulo, Quis jain multi temporis peccatum demonslrat commis-
infirmatnr, et ego non infirmor?(I Cor. xn), dicere sum. De his ergo omnium generibus mortuorum
possimus. Visitemus et causa vicissitudinis, id est, usus sepeliendi debetesse omnium hbminum,etnia-
ut cum fuerimus infirmi, visitemura sanis. Visite- B I xime monachorum. De hoc enim sepeliendi genere
mus et gratia dilectionis, quia scriptum est: Non te beatus Benedictus praecepit monachis mortuum se-
pigeat visitare infirmos, ex ipsis ehim in dileelione pelire, id est, si fuerit sicut puella in domo, adhuc
firmaberis (Eccl. vu). Sed etille infirmos visitat qui tamen in conscienlia latens peccatum, ne in opere
monachis de sua substantia eleemosynas ministrat. appareat ibi sepelire eum ; et si jam fuerit in opere
De monachis enim scriptum est : Formicm populus manifeslum , sicut de illo unico matris filio Iegitur,
infirmus, qui parat in messe cibum sibi (Prov. xxx). jam foras portam elato, ne amplius crescens pro-
Sed et ille veraciter infirmos visitat, qui viduis et grediatur, ibi finem accipiat, et cordis sepulcro
pupillis eleemosynas erogat. Vidute enim et pupilli, condatur. Et si diuturno jam tempore per peccatum,
qui sunt humiles et pauperes spiritu propter Domi- et in omnibus in publicum manifestum, et a cunctis
num, procul dubio quia potenles non sunt, infirmi fuerit fetidum judicatum, sicut de qualriduano La-
sunt in hoc mundo, et visitationis adjutorioindigent zarolegilur, neultra in homine pullulans crescat,
in hoc sseculo. De tali enim visitatione apostolus tandem mortificatum pariter etsepultumjaceat. Et
ait : Religio munda el immaculata apud Deum et hoc modo omnis monachus , et ad Dominumomnis
1'atrem hmcest : Visitare pupillos et viduas in tribu- conversus, debet mortuum, id est, suum sepelire
latione eorum, etc. (Jac. i). Est et alia infirmitas peccatum.
animse pro qua monachi debehl invicem se visitare 18-19. In tribulatione subvenire : dolentem con-
saepissime, illa scilicet de qua David dicebat: Mise- solari (Eccl. vi). Hsec quoque virtus inler sanctos
vere mihi, Domine, quoniam infirmus sum, sana me, mullum est necessaria rnonachos, videlicet, ut alteri
Domine (Psal. vi). Et ul adverleres de qua infirmi- subveniat alter, et alter consoletur ab altero. Sicut
tate diceret, addidil : Et anima mea turbata est scriptum est : Invicem onera vestra porlate, el sic
valde (Ibid.). El alibi : Ego dixi: Domine, miserere adimplebilis legem Christi (Gal. vi), id est, chari-
mei, sanaanimam meam, quia peccavi tibi (Psal.xi.). tatem. Sine dubio enim et tribulato charitas sub-
Ergo ubicunque hujus infirmitatis nsevo viderimus venit, et dolentem charitas eonsolatur. Sciendum
fralrem oppressum, tandiu illi visitationis impenda- tamen quia aliquoties monacho tribulatio suscitatur
mus studium, donec ad salutis pristinum revocetur exterius ab homine, aliquoties vero suseitatur a dse-
statum ; ut et infirmus corpore nostrse visitationis mone, aliquolies autem ipsiustantumprbpriosuscita-
solalium, et infirmus in anima, donante Chrislo, re- tur a corpore. Undeet frequenter in tribulatione valde
medium inveniat sempiternum. Inflrmus dicitur necessariam habet fratris subventionem, et non so-
non solum aegrotus, sed etiam animo molestus et i lum nobis in invicem subvenire, sed et aliis in
j)
contristatus. quacunque necessilate posilis subvenlionis debe-
17. Mortuum sepelire (Tob. i, n, xn). Congrue mus auxilium ministrare. Secundum enim praeee-
autem postquam nobis praecepit infirmum visitare, ptum Apostoli debemus gaudere cum gaudentibus, et
prsecepit et mortuum sepelire, quia infirmo visitalio, flere cum flenlibus (Rom. xn). Duobus enim mo-
sepultura vero dehetur mortuo. Scriptum est enim : dis omnis efficitur dolens, id est, aut per jactu-
Fili, in mortuo produc lacrymas, et quasi dura passus ram lemporalium rerum, aut per damna spirita-
incipe plorare, et secundumjudicium conde corpus il- lium virtutum. De hoc enim Salomon ait : Et
lius, et non despicias sepulturam ejus (Eccl. xxxvm). addit scientiam , adclit dolorem (Eccle. i). Deillo
Valde enim a quibusdam mirandum videtur, cur aulem Job dixil: Quid agam ? Etsi lacuero, non
bealusBenedictuspraecepitmonachis mortuum sepe- quiescet dolor meus, etc. (Job. xvi). Unus autem
lire. Nunquid, aiunt, aut suum insepultum relin- carnaliter dolet, alter vero spiritaliter. Unus do
quere, aut alterius per vicos autvillasire poterunt; let quia terrenum amisit solalium, alius quia
monachi mortuos sepelire ? Sed quia ista non con- 'peccando copiam amisil virtulum ; unus dolet
quia
veniuntmonachis, sermonis hujus convenienliam vi- perdidit patrem et matrem , alius dolet quia su-
761 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 762
perhiendo humilitatem et luxuriando perdidit ca- A t vero rectus est, charitas vel dilectio dicitur. Chri-
slilatem; unus dolet quia solatium parentum pa- sti enim est omne quod possumus : illo vivificante
riter amisit et snbsidium rerum, alius quia pec- vivimus, illoque vegelanle movemur et sumus ; illo
cando regnum pariter seternum amisit et pra- nos prius diligente diligimus, diligens enim nos
inium ; unus dolet quia lerrenis pauper factus est creavil et vivificavit; nutrivit et custodivit, et ad
rebus , alius quia pauper faclus est virtutibus; lavacrum regenerationis perduxit; renovavit, guber-
unus dolet quia despicitur a mundo, alius quia se- navit, et ad inlelligibilem aetatemevexit: haecomnia
paraturaDeo. Et ideo, nein dolore pereant, fralrum nobis misericorditer et per dilectionem operatus est
consolalionem accipiant ambo. Visitent ergo mona- Deus. Aperi ergo, o monache, oculos cordis tui, et
chi utrosque, quia seternam mercedem accipient ab in tantum te a Jesu Christo cognosce dilectum, ut
utrisque. pro te ejus sanguinem non dubites fusiim. Suspende
20. A smculi aclibus se facere alienum. Nemo, ait cor tuum ad dilectionem ejus, et non modicum aut
Aposlolus, militans Deo implicat se negoliis scucula- ex aliquo, sed ex toto corde, et ex lota anima, et
ribus, ul ei placeal cui se probavit (II Tim. n). Hinc ex tota merite tua dilige Dominum Deum tuum , ita
Dominus ait: Qui non dimiserit omnia quce possidet, ut nullius rei amorem prseponas amori Domini tui,
non potest meus esse discipulus (Luc. xn). Quisquis B • ipso te docenle, intellige. Ait enim : Qui amat palrem
ergo a saeculiactibus vult effici alienus, necesse est aut matrem plus quam me, non esl me dignus (Mallh.
ut sacris obtemperando prseceplis ipsi Domino effi- vi). Vere enim siDeum toto corde amamus, omnino
ciatur propinquus. Prseceptum est enim Domini : Di- amori ejus nec parentum, nec filiorum amorem prae-
verle a malo et fac bonum (Psal. xxx). Proinde a ferre debemus. Beata est ergo virtus amoris Chrisli,
sseculi actibus alienus effeclus ad conditorem suum quae dileclio vocatur et charitas. Omnes enim diligit
illuminandus accedat monachus. Ipsum jugiter con- Deus, et quasi unius proximi in mentis arcano om-
cupiscat, toto eorde diligat, et pro illius amore om- nium amorem recondit. Vere beata, quae nutrit vir-
nes nocivas sceculiactiones relinquat, et totam spem lutes et delet peccata, opprimit iram, recludit
suam ex illius delectatione suspendeat. Quotidie in odium, expellit avaritiam, comprimit rixam et fu-
divinarum litterarum se exerceat campo, et ibi se, gat omnia pariter vitia. Omnia lolerat, omnia cre-
quasi in speculo , diligenier conspiciat tolum ; et dit, omnia sperat, inler opprobria secura est, inter
omnia quse in se de ssecularibus actibus respuenda iras placida, inler odia benigna, et in veritate sem-
invenerit, respuat; et quoetenenda invenerit, Iiben- per permanel firma. A pravis impugnationibus non
ter el fortiter teneat; quod deforme inveneril, com- vincitur, a raptoribus non diripitur, a latronibus
'
ponat; quod pulchrum, excolat; quod sanum, ser- non furatur, ab incendio non crematur, inexpugna-
vet; quod infirmum, corroboret. Domini sui prse- bilis manet, inexplicabilis durat, inconcussa perse-
cepta infatigabiliter Iegat, inexplebiliter diligat, effi- verat, incorrupta loetalur. Ligamentum est enim
caciter eompleat; et quod sibi cavendum quidve omnium virtutum, gluten est animarum, concordia
sectandum sit, ex eisJnslructus agnoscal. Futuris menlium, societas electorum, et sanctorum exsulta-
promissionibus credat, et a slrepitu negoliorum sse- tio angelorum. Ne adversitalibus frangatur, fortiter
cularium remotissimus vivat. In studiis spiritualibus mentem roborat; ne prosperitatibus elevelur, cor
quibus diebus singulis melior ac melior flat invigilet. caute temperat. Teneat ergo istam necesse est
Amet otium sanctum, in quo exerceat animse suse tam clarissimam virtutem beatus monachus in
negotium. Mortuum sibi deputet mundum, ac se mente, et cum illa sit semper el cum illa maneat,
mundi illecebris exhibeat crucifixum; eo aciem cum illa surgat el cum ipsa pergat, et hic el in aeter-
menlis intendat quo pervemre desiderat. Beatitudi- num cum illa semper laitus perseverans vivat.
nem futurse vitse ante oculos animae suar- proponat 22-25. Iram non perficere. Iracundim tempus non
et diligat; nec metuat aliquid lemporale, nec cupiat, reservare (Epli. iv). Inter iram etiracundiam ita dis-
nec cupiditas intentionem mentis ejus emolliat. Non .n linguitur : ira prae=ens est indignatio, quse subito
gaudeat de temporalibus omnino, nec lugeat, sed ex abqua commotione animi nascitur; iracundiae
seinper ad illam bealam et fuluram vitam , ubi Dei vitium naturale esl el perpetuum. Ergo iratus pro
substantiam, revelata facie, videre possit, extendat. tempore concitatur, iracundus autem frequenter et
21. Nihil amori Christi prmponere (Matth. x). Le- leviter irascitur ; de quo scriptum est: Iracundus
gimus in beali Antonii Vita quod multos litiganies effodit peccata. Et Apostolus nos per iram peccare
redegit in amicitiam omnibus dicens : Nihil debere prohibet, dicens: Irascimini, et nolite peccare. Sol
ipsos prseponere horum quse sunt in mundo dile- 7ion occidat super iracundiam veslram ; el nolite lo-
ctioni Christi. Et Basilius ait : Unus prospectus sit cum dare diabolo (Eph. IV). Considera ergo, heate
tibi, fili : si imi Domine servire desideras, omni- monache, quia qui per iram in fratrem expetil vin-
modo abscinde a te carnalem amorem , ne a te Dei diclain, in corde suo diabolo ad habitandum aedifi-
excludat amorem. Vere enim nihil amori Christi cat locum, et Christo, qui verus est sol, quantum in
prseponere debemus, id est, anleponere, vel prse- semelipso est, occasum prseparat. Fuge ergo. auxi-
ferre. Amor enim Christi chariias esl. Nam atnor liante Deo, iram, et noli per iram fratri reddere vin-
cum pravus est, cupiditas vel libido vocatur; cum diclain. Attende diligenter quid nos Paulus admo*
763 SMARAGDIABBATIS 76*
nens dicat. Ait enim: Deponenteset vos omnem iram, A i habitatorem Spiritum sanctum, et in futuro filiorum
et indignationem, etmalitiam (Coloss. m). Jacohus gloriam et hsereditatem accipiamus aeternam.
quoque dicif: Ira enim viri justitiam Dei non ope- 25. Pacem falsamnon dare (Psal. xxvn, IPet. m).
ratur (Jac. i). Salbmon vero ait: Zelus et iracundia Id est, osculum vel veniam. Falsitasappellata afando
minuUnt dies (Eccl. xxx). Et alibi: Homo homini aliud quam quod verum est. Negare enim vel ma-
serval iram, et a Deo qumrit medelam (Ibid.) Ipse ligno animo celare quod verum est, falsitas est: sic-
dum caro sit servat fram, el propiliationem petit a ut Judas, qui signum pacis in dolum convertit, et
Deo velocem et citam. Qui ergo tardus sibi fratrem qhia falsus confessor fuerat, et falsam pacem in Ec-
reconciliat, tardius Deum sibi placat. Frustra enim clesia figurabat. Quia de falsa pace diximus, quae
propitiari sibi Deum quaerit, qui cito placare proxi- sunt verse pacis commoda videamus. Et si pax vera
mum negligit. Ipse quoque Dominus noster, totius est, serenitas mentis et tranquillitas animi, quam
Ecclesise suse decus et ornamentum , doctor et pra> nos Apostolus horlatur habere dicens : Pacem se-
dicator, creator, rector et gubernator, ab ira nos in quimini, et sanclimoniam, sine qua nemo videbit
fratres omnino removens ait: Omnis qui irascitur Deum (Hebr. xn). Ipse quoque Dominus in Evange-
fralri suo, reus erit judicio (Matlh. v). Cavendum est gelio.ait: Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur
ergo maxime monachis qui ad supera feliciter volunt B ] (Matth. v). Et passioni jam proximus hoc nobis
scandere regna ad effectum suam perducere iram, mandatum commendavit dicens : Pacem meam do
sed magis mansuetos esse ad omnes oportet atque vobis, pacem meam commendovobis (Joan. xiv). E6
milissimos. Et si iracundise furor eorum pulsaverit addidit: Non sicut mundus dat, pacem do vobis
animum , fralernus amor comprimat illum. Fra- (ibid.), id est, non dolosam, non falsam, sicut Judas
lerna dulcedo temperet iracundiam, fraterna chari- et ejus sequaces donant, quam et hic nobis beatus
las temperet animosilatem , fraterna dileclio miliget Benedictus invicem dare vetat; sed veram pacem
indignationem : grahde enim vitium est iracundia. ascendens in coelum lenendam dedit, et in haeredi-
Per iram sapientia perditur, per iram justitia relin- tatem sempiternam habendam reliquit. Quam si sin-
quitur, per iram socielas fraterna dissolvitur, per cero corde lenere et sequi voluerimus, filii Dei et
iram pacis concordia rumpilur, per iram lex veri- hoeredes erimus Christi. Ergo si filii Dei et hseredes
talis amitlitur. Iracundioe stimulis agitatum corpus CUristi esse cupimtis, in Christi pace versemur. Pa-
tolum tremit, lingua balbutit, vultus ignescit, cor cificos enim esse oportet filios Dei, et humiles,
palpilans tremulat, et oculi turbati caligant. Hoec menle miles, corde simplices, sermone puros, animo
ergo ne tibi, monacbe, conlingant, quantum vales, k innocentes, affectu concordes, fideliter sibimet una-
refrena iram, et omnia cum tranqnillitale et patien-' nimiter cohserentes.
tia, ul et hic le modeste et patienter gubernes, et 26. Charitatem non derelinquere (Rom. XII, i" Cor.
in seternum animse tuse possessor loeteris. xiv). Charilas esl perfecta dilectio in Deunxet proxi-
24. Dolum in corde non tenere (Prov. xn el xxvi; mum, quam qui dereliiiquit, et Deum et proximum
Psal. xiv). Dolus enim dictus ab eo quod alter alium perdit. Haec enim virtus dilectionis oeterjriumcom-
deludat. Aliud enim tenet in corde, aliud se simu- plectitur amorem. Cui specialis secundum Aposto-
lal agere in opere. Est enim mentis calliditas, et oc- lum inter virtutes tradilur principatus et cultus ina-
culta malitia blandis sermonibus adornata. Quod vi- nens in seternum. Quam non dereiinquere, nec so-
lium quanlo plus occullalur in corde, tanto amplius lum debemus ad tempus habere, sed perpetim eam
crescit in malignitate. Publicatum aulem annihila- et feliciter debemus usque in selernum retinere, et
tur atque sanatur. Quid est enim aliud dolum in nullo tempore nec ad momentum de nostra debemus
corde tenere, nisi quodammodo dsemonem in mente mente deficere. Scriptum est enim : Omni tempor£
recludere ? Qui aliler a dolosa non expellilur mente, sint veslimenla lua candida., et oieum de capite tuo
nisi fralerna dilectione. Scriptum est enim: Tem- non deficial (Eccl. ix). Oleum in capile est charitas
plum Dei eslis, el spiritus Domini habitat in vobis (I " in mente. A capite oleum deficit, cum charitas a
Cor. m). Ergo si volumus Spiritus sancti templum - menle descendit. Hinc nos Petrus apostolus hortalur
fieri, dolus in corde nostro non laleat, sed magis dicens : Anleomnia muiuam in vobischaritalem con^
publicatus decrescat, et fralernitalis in nobis amore linuam habentes (1 Pet. iv). Hinc Paulus ait •.Chari-
crescente penitus evanescat. Gavendum est autem tas fralernilatis maneat in vobis (Heb. xin). Debet
summopere monachis , ne in corde tenendo dolum, ergo manere et permanere cum filiis Dei charitas,
perdant habitatorem Spiritum sanctum. Cavendum ul et in proesenti volunlatem Dei eos facene doceat,
ne desiuant esse Spiritus sancti templum, et fiant, et cum illis feliciter in seternum permaneat. Charitas
habendo dolum, dsemonis habitaculum. Non enim est enim recta voluntas juncta Deo, et inseparabi-
poterit cor unum Dominura retinere simul el dolum. liter unita igne quodam Spiritus sancli: a quo et ad
Nbn enim Dominus dolosa, sed irmocenlia possidet quem refertur incensa inquinamentis omnibus ex»
corda. Non dolo pollutam, sed innoeentem et puram tranea, corrumpi nescia, nulli vitio obnoxia, supra
diligit animam. Unde necesse est ut dimittamus in omnia quaa carnaliter diliguntur excelsa, aftectio-
corde tenere dolum, et discamus ut nosmetipsos dili- num omnium potentissima, divinse conlemplationis
gere proximos, ut et in prsesenti soeculomereamur avida, in omnibus semper invicta, salus morum,
 765 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 766
raors criminum, v-ifa virtulum, virtus pugnantium, A aposlolus, quando ait, Anle omnia nolite jurare
palma victorum, prsemiumperfectorum ; in pecca- (Jac. v), caulos nos fecit adversus lihguam nostram,
tis morluos suscitat, languenles sanat, perditos in- ut attendamus et vigilemus, ne subrepat nobis con-
staurat, spem desperatis inspirat, pacificas mentes suetudo jurandi. Ante omnia, inquit, ut te adversus
inhabitat; fructuosa in poenitentibus, laeia in profi- consuetudinem jurandi intentissimum redderet, ut
cientibus, gloriosa in perseveranlibus, et operosa in omnia to inspiceres , et omnes motus linguoe tuae
omnibus omnino fidelibus ; quam fides concipit, ad diligentissime custodires. Sequitur : ut non in judi-
quam spes currit, cui profeetus oinnium- servit, ex cio decidatis. Ideo , inquit, vos a jurationis culpa
qua quidquid est boni operis vivit, sub qtra obedien- compesco, ne frequenler vera jurando aliquando
tia crescit, per qnam patientia vincit, sine qua nul- etiam in perjurium decidatis, sed eo longius a per-
lus Deo placuit nec placebit, cum qua nec potuit jnrandi vitio stelis, quo nec vera dejerare nisi
aliquis peccare, nee pdterit. Haecest charitas vera, proxima necessitate velitis. Sed et ille sub judicium
quam nos non derelinquere, sed fortiter debemus reatus decidit, qui etsi nunquam perjurat, crebrius
tenere. Hsec enim nobis virtus super Omnia neces- tamen quam opus est dejerat, quia nimirum ipsa su-
saria est, quaenos separat a diabolo, purificat a pec- perflua locutionis otiosilate delinquit, offenditque
cato, reconciliat Deo. Quapropter nihil nobis peccata B judicem, qui et inutile verbum et juramentum omne
remanere possunt, nec aliquid boni deerit, si nobis vetuit.
bonorum omnium charitas magistra adfueril. Quo- 28. Verilatem ex corde et ore proferre (Psal. xiv).
niam si secundum Apostolum charitas paliens est, Multi aliud lenent in corde, aliud proferunt ex ore.
benigna est, non «mulalur, non agit perperam, non Et cum sinl illi vanitale decepti, alios fallaciter de-
inflatur, non est ambitiosa, non qumrit qum sua sunt, cipere gestiunt. Et quia non est in ore eorum veri-
non irritatur, non cogital malum, non gaudet super las, ideo cor eorum vanum est. Monachus autem qui
iniquitate, congaudet autem veritati, omnia suffert, Chrisli vestigia puro corde sequi desiderat, qui dixit:
emnia credit, omnia sperat, omnia suSlinet (I Cor. Ego sum via, verilas et vha (Joan. xiv), veritatem
xm), omnibus in quibus fueril hsec bona quoe habet debet in corde tenere, et eam simpliciler ex ore
impertit. Et quid iilis esse polesl in hac vita perfe- debet proferre : quia ille dicitur in tabemaculo Do-
clius, qui tantis abundant charilale in se regnante mini habilare, et in nionte sanclo ejus requiescere,
tirlulibus ? qui loquitur veritalem in eorde suo, et non agit do-
27. Nonjurare, ne forte perjuret (Matth. v). Nnn lum in lingua sua. Tunc dolus fit in lingua, quando
est contra Dei proeeeptum jurare, quia ille dixit: et in corde celatuu verilas et ex ore sonat fallacia.
Per nomen meum jurabitis ; sed dum velum jurandi ^ Vanitas est enim et magna miseria aliucl tenere in
facimus, perjurii erimen ineurrimus. Necesse est eorde, et aliud fratri proferri sermone. Vanilati enim
ergo ut nunquam juret qui perjurare timet. Scri- humana subjecta est creatura, et ideo non stat in
ptum est enim : Juralioni non acquiescat os tumn veritate ficta, sed sernper ad fallendum proximum
(Eccl. xxm). Et, Vir multum jurans replebitur ini- prona. Monachi autem, quos Dominus de fallacia et
quitate (Ibid.). Et Jacobus apostolus nejuremus for- vanitate soeculibujus dignatus est segregare, verita-
liter nos admonet, dicens : Ante omnia , fratres, tem debent ex corde et ore proferre. Semper enim
nolite jurare, neque per cmlum, neque per terram, ne- in corde eorum veritas habitet,. et in ore eorum ne-
que aliud quo&cunquejuramenlum. Sit autem sermo cesse est ut veritas sonet. ln cogitatu veritas, in ser-
iester est est, non non, ut non in judicium jncidatis mone veritas, in facto veritas ,• et in omnibus, per
(Jac. v). Et Dominus noster Jesus ChristuS, salus omnia, illorum aciionibus necesse est ut resplende-
amnium et Salvator, qui omnes vult salvos fieri, et scens luceat et semper in eis fixa permaiieat. Est
&malo perjurii liberare, admonet nos dicens : Non enim in angelis veritas, in patriarchis et prophetis
pirabitis per cwlum; quia sedes Dei est: neque per veritas, in apostolis et virginibus veritas, in marty-
terram, qt&a scabeUmn pedum ejus est : nequeper ^ ribus et confessoribus veritas, et in omnibus habi-
iaput vestrum jurubitis, quia non potestis unum capil- iantibus in coeloveritas, et in omnibns sanctis com-
klm album facere , vel nigrurn: sed sit sermo vester morantibus in mundo veritas. In his autem et cum
est est, non non, et quod amplius est; a malo est his omnibus semper est Dominus noster Jesus Chri-
(Matth. v). Qur autenv non jurat, non peceat, et stus, qui est via, veritas et vita, et omuium sancto-
lOnge est a peecato. Si offenderit lapsus deorsum, rum salus et gloria (Joan. xiv).
rftit,- et excipitur a poena-peijurii. Ergo falsa juratib 29. Malum pro malo non reddere (I Thess. v). Se-
cxitibsa est, vcra jutatio perieulosa. Nulla juratio cundum prseceptum sanctae Regulae, oblivionem om-
s*anaest et secura. Dixit aliquis: Non est juratio nino debent monachi fugere, et quid illos per mini-
quando dico, Testis mihi Deus est, et Testem in- stros suos Spiritus sanctus adraoneat, diligenter au-
vbco Deum, vel his-sitnilia. Quid est autem jurare, dire. Neque enim decet auditorem obliviosum, sed
nisi Deum invocare, et jus Deo reddere ? Quid est factorem operis esse monachum. Audiamus ergo non
dicere, Teslis mihi Deus est, nisi jurare per Deum ? solum aure corporis, sed eliam mentis, et operibus
Ipse enim Deus, per quem juratj invisibiiis est. Ju- exsequatnur quid nos per Petrum apostolorum prhi-
ravit per invisibileni, ferituf poeaa invisibili, Nani et cipem.admonet, dicens: £s&terinquit, miseriwdes,
767 SMARAGDIABBATIS 768
humlles, nonreddenles malum pro malo (II Pet. m). A j tur, probatum autem foras, cujus sit fulgoris, appa-
Vides ergo quia' in reddendo malum pro malo, et rebit, ita bonorum monachorum constantia in saeculo
misericordise opus et humilitalis amittis officium. contemptibilis videtur, sed ubi tempus retributionis
Scriplum esl enim : Noli vinci a malo, sed vincein advenerit, quantae fuerint facile apparebit. Ergo ut
bono malum (Rom. xn). Vincitur a malo, qui malis animas nostras possidere valeamns, virtutem patieu -"
provocatus reddit malum. In bono autem vincit ma- tiae fortiter teneamus. Et ul perfecli et integri pos-
lum, qui acceptis malis reddit bonum. Ille enim di- simus in jmnibus nostris actionibus esse, patientes
citur vicisse alium, qui eum ad suam adduxerit par- simus ad omnes in nullo deficientes. Magna est enim
lem. Si ergo te fecerit sibi reddere vicem, ille te virtus patientiae, quse Iaedentem se non lsedit, sed
vicit faciendo sibi similem. Paulus quoque apostolus diligit; quaeinjurianti injurias remiltil, non reddit;
ait: Nolite esse prudentes apud vosmelipsos, nulli cui nocere potest non nocet, sed parcit. Patientia est,
malumpro malo reddenles (Rom. xn). Si malum in- quoe nos Deo commendat et a malis omnibus in
ferre peccareesl, reddere malum pro malo justum mente tutos conservat. Ipsa est virtus, quse iram
non est, sed simile peccatum est ac gravius. Nain temperat, linguam refrenal, mentem gubernat. Ipsa
ille qui prior malum intulit, forsitan non medilando, esl, quae pacem custodit, disciplinam moderate agit,
sed subito fecit. Qui autem reddit malum pro malo, B ' libidinis impetum forliter frangit. lpsa est, quse fu-
volunlarie et meditando reddit. Iterum scriptum est: roris violenliam comprimit, incendium simultatis
Non vos defendentes, charissimi, sed date locum irm exstinguii, coercet potentiam tyrannorum, refovet
(Ibid.). Ille locum dat irse, qui se non ulciscendo de- inopiam pauperum. Ipsa est, quse facit humiles in
fendit, qui convicio convicium non reddit, qui manui prosperis, et fortes in adversis. Ipsa tenlationes ex-
manum non ingerit, qui injurioe injuriam non facit, pugnat, perseculiones tplerat, et ut tenere possimus
alapam pro alapa non reddit, sed ad accipiendum viam, Christus nos moderate et juste gube.rnat. Hanc
alleram maxillam preeparat, et omnia quae illi ad- ergo amare, hanc diligere, et eum gaudio, et totis
versa acciderint in patientia tolerat. Unde et se- viribus amplecti debent, non solum monachi, sed et
quilur : omnes catholici Chrisliani.
30. Injuriam non facere, sed el factam patienter 31. Inimicos diligere (Matth. v). Quia fllii Dei su-
sufferre (I Cor. vi). Injuria est contumelia, convicium mus, Palrem nostrum, in quanlum possumus, imi-
vel quaelihetinjustitia. Dicta autem injuria eo quod tari dehemus. Ille enim inimicos dilexil, quando pro
contra juris ordinem fiat. Multis enim modis injuriam ipsis crucifigentibus se oravit dicens : Pater,ignosce
facere hominibus solent homines. Aliquoties autem illis, quia tiesciunt quid faciunt (Ibid.). Et nobis dili-
conviciis lacescentes, aliquolies accusationibus suggil- C gere inimicos et orare pro illis prsecepit, ubi ait:
lanles, aliquoties manibus impingentes et exspolian- Diligite inimicos veslros, bene facite his qui oderunt
tes, aliquolies vero etiam perculienles. Quas mona- vos, et orate pro persequenlibus et calumniantibus vo-
chus vel omnino omnis catholicus Chrislianus non bis, ut silis filii Patris vestri qui est in ccelis (Ibid.).
solum aliis non facere, sed eliam ab aliis illatas pa- Diligamus ergo inimicos, quia Deus noster, cum
lienler eliam cum dolore debet sufferre. Scriptum adhuc inimici essemus, prior nos dilexit, et per san-
est enim : In dolore sustine, et in humililale tua pa- guinem Filii sui nos reconciliavit. Commendaiautem
tientiam habe, quiain igne probalur aurum, etreliqua Deus, ait Apnstoltts, suam cltaritatem in nobis, quo-
(Eccl. n). Ut ergo probetur in monacho patientiae niam cum adhuc peccatores essemus, id est, iniinici,
virlus, apparealininjuriarum tolerantia fortissimus, Christus pro nobismortuus est, nos reconcilians Deo
quia, ut dictum est, sicut in fornace ignis probatur (Rom. v). Grandis enim et spiritalis est virtus dili-
aurum, ita in tribulationis camino probatur mona- gere inimicos, quam nullus hominum habere poluit,
chus, Paulo teste, qui ait : Scienles quia tribulatio potesl vel poterit, nisi cui illam bonorum omnium
palientiam operatur, patientia autem probationem , dederit Deus. Diligamus ergo inimicos, sicut prsece-
probatio vero spem, elc. (Rom. v). Petrns vero ait: pit Deus, et humanitalem illis, iu quanlum possimus,
Ut probatio fidei vestrmmullo pretiosior sit auro, quod prsebeamus. Scriptum est enim: Si esurierit inimicus
per ignem probatur (I Pel. n). Dominus quoque in tuus, ciba illum ; si silil, potum da illi, et reliqua
Evangelio ait: In palienlia vestra possidebitis animas (Prov. xxv). Tunc enim verissime inimici dilectiu
vestras (Luc. xxi). Salomon quoque ait: Doctrina custoditur, cum nec de ruina illius gaudemus, nee
viri per palientiam noscitur (Prov. xix). Paulus quo- de profectu labescimus. Magna est inimicdrum dile-
que ail: Consolaminipusillanimes, suscipile infirmos, clio et valde ardua, sed implentibus se seterna prse-
palienles estote ad omnes (I Thess. v). Jacobus nam- parat praemia. Inimicorum ergo dilectio nos Dei filios
que dicit: Patientia autem opus perfectum habemus, et angelorum efiicit socios; nobis de inimicis facit
ul silis perfecti elinlegri, innullo deficientes(Jacob.i). amicos, et de contrariis charos, et de odiosis dile-
El alibi: Tanquam aurum in fornace probavit.itlos, ctissimos fratres. Hsec nos fralernitati sociat et in
et quasi holocausta accepil illos (Sap. m); quia nimi- seternum inseparabili charitate conglutinat, ut el hic
rum quos in eamino tribulationis probaverit, hos in unanimiter in fraterna dilectione vivamus, et in
gaudio relributionis quasi placabilem hostiam assu- seternum pariter conregnemus. Inimicorum ergo di-
mit. Sicut enjm aururo in fornace clausum examinar Jectio, quantum ;in peragendo gravior, tantum erit
 769 COMMENT. IN REG. S. BENEDICTI. 770
in retributione felicior; quantum in adimplendo an-1A 33. Persecutiones pro justitia sustinere (Matth. v).
gustior, tantum eritin recipiendis muneribus Iargior; Dominus in Evangelio ait: Beali qui persecutionem
quantum hic lahoriosa, tantum in futuro erit sine patiuntur propter jusliliam, quoniam ipsorum est re-
dubio gloriosa. Ipsa enim nos iuimicorum dilectio gnum cmlorum. Non dixit propter iniquitatem suam
separat a mundo, et conjungit feliciler Deo ; ipsa patiuntur persecutionem, sed signanter addidit, pro-
nos ab actionibus sseculariumdiscriminal hominum, pter justiliam. Multi enim propter sua peccata perse-
et sanctorum pariter jungit et angelorum consortio. cutionem paliuntur, sed nec jusli, nec beati dicuntur.
32. Maledicentesse non remaledicere, sed magis Sed illi soli lantum justi habentur qui persecutionem
benedicere (Luc. vi). Et in hoc nobis impossibile vi- propter justitiam patiuntur. Hinc Petrus apostolus
dealur implere, Paulus exemplo suo nos admonet, ait: Sed et si quid palimini propler jusliliam, beati
dicens : Maledicimur, et benedicimus, persecutionem eritis (I Pet. m). Non solum, inquit, nil nocet, qui
palimur, et sustinemus (Rom. xn). Petrus quoque vobis bonum facientibus mala irrogat, sedeliam,
princeps aposlolorum horlando nos prsecipit, dicens: vos cum hoslis insequitur propter bona quae facitis,
Non reddenles malum pro malo, nec matedictutn pro causam vobis majoris bealiludinis subministrat, et
malediclo, sed e conlrario benedicenles, quia in hoc palienliae vestrse vires corroborat. Item Petrus ait:
vocati estis, ut benedictionemhmreditate possidealis B I Meliusest enim benefacientes, si velit voluntas Dei,
(/ Pet. m). Qui enim in hsereditate vult possidere pati, quam malefacientes (I Pet. m). Hsec sententia
ajternam benedictionem, inimicum benedicere debet, illorum slultitiam eleganter arguit, qui cum pro cul-
non maledicere. Grande enim et non parvum est pis arguuntur, vel etiam pro suis faclis dignis poenis
malum maledicentem se maledicere. Leve enim illud coercentur a fralribus vel senioribus, palienler oni-
a levibus videtur hominibus, sed inter gravia crimina nino lolerant. Sed si absque culpa vel verborum con-
illud Apostolus computat, ait enim : Neque ebriosi, tumelias, vel adversa quseque patiuntur a proximis,
nequefornicarii, neque maledici, regnum Dei posside- mox ad iracundiam prorumpunt, et qui hactenus vi-
bunt (I Cor. vi). Grave enim, ut diximus, inaledictio debantur innoxii per impatientiam et murmurationem
peccatum est, quod possessionem regni adimit, etin se noxios reddunt; nescientes quia melius esset illis
inferni tartarum hominem mergit, et ut vaporem ut pro justitia quara pro iniquitale sua paterentur
fumi in igne oeterno perimit. Scriptum est enim: injurias. Qui ergo justus patitur, Christum imitatur;
Anle ignem vapor et fumus, et anle sanguinem male- qui vero pro suis factis flagellis corrigitur, latronem,
dicta el conlumelice (Eccli. xxn). Maledictio enim qui in cruce Christum cognovit, el post crucem pa-
ubi sedule sederit, de filiis Dei facit filios irse, et de radisum intravit cum Christo. Qui autem nec inter
hacredibus facit exlraneos, et c!e injustis facil inju- C ( flagclla desislit a culpis, sinistrum imitaturlationem,
stos. Tollit ccelorunt regnum el mergit in tai tarum. qui propter peccaia ascendit in crucem, et post cru-
Sanctorum lollit gloriam et inferni premit in foveam. cem ruit in tartarum. Eigo mulio melius est quam-
Suam Christo tollit nuptam et diaholo tribuil ani- libel in praesenti soeculo innocentem et pro justitia
mam. Sic enim scriplum est: Dum maledicit impius pali persecutionem, etin futuro cum filiis Dei lahoris
diabolum, maledicit animam suam (Eccli. xxi). Hic sui accipere retributionem, quam cum peccatoribus
enim ostendil Scriplura quia diabolus maledici anima peccatorem flagellari, et post mortem cum reprobis
est. Dominus autem nobis non ad maledicendum, reprobum in infernum mcrgi.
sed potius ad beneJicenduni os concessit et linguam. Zi. Non esse superbum. Per Jeremiara prophe-
Nos autem, sicul Jacobus aposlolus ait, ex ipsa bene- tam ad superbum Dominus coniminalur, diceus:
dicimus Domiuum, et patrem, et ex ipsa maledicimus Ecce ego ad le, superbe, dicit Dominus exerckuum,
hommes, qui ad simililudinein Dei facli sunt, et ex quia veniet dies luus tempus visilalionis lum, et cadet
ipso noslro uno ore procedil tnalediciio et benedictio superbus, et corruet, et non erit qui suscitet eum,
(Jacob. m). Sed qttid ait iJem apostolus audiamus : et succendam ignem in urbibus ejus, et devorabit
Non oportet, inqtiit, luec ila fieri, fratres. Nunquid omnia in circuitu ejus (Jerem. L). Et alibi scriptum
fons de eodem foramine emanat dulcem et amaram est: Perdet Deus memoriam superborum, et non
dquam (Ibid.) ? Ac si diceret:, Sicut dulcis et aniara . relinquet memoriam humilium (Eccli. x). Nam et de
aqua non potest de una simul fontis manare vena, ipsa superbia sic loquilur divina Scriplura: Odi-
sic benedictio el malediclio de una siniul non potest bilis, inquit, coratn Deo el hominibus superbia. Qui
emanare cordis rima. Sed quicunque sic Deum be- autem tenuerit illatn, adimplcbitur maledicliotiibus
nedicere orando vel pr.icdicandoconsuevit, ul male- (lbid.). Et, Initium omnis peccati superbia (lbid.).
dicere hominem non cessaveril, sine dubio dulcedi- Non ait alicitjus, sed omnis peccati, ut evidenler os-
liem benediclionis ejus amariludo maledictionis COR- tenderet ipsam esse peccalorum omnium causam ;
sumit. Sed quantum malum est maledictionisvitium, quoniam non soluin peccalum est ipsa, sed etiam
tanto magis est benedictionis bonttm officium. Per nullum peccatum fieri potuit, polest aul polerilsine
i-lludenim maleiiiclionis conqueriiur |.oena, per istud ipsa. Superba voluntas facit Dei prtccepla contemni,
benedictiotiis gratia et gioria. Per illud opprobrium humilis custodiri. Sttperhiaex angelis daemonesfecit,
iu inferno, per istud in coelo prseraium accipilur humilitas homines sanctis angelis simileS reddit. llla
sempiternum. rebelles diabolo subdit, hsec humiles Christo con-
771 SMARAGDIABBATIS 772
jungit. De superbia namque sequuntur hsereses, A_in A dulcedine, quoniam periil ab ore vestro (Joel. i).
schismata, delractiones, invidia, verbositas, jactah- 56. Non mulium edacem (Eccli.xxxi). Quanto am-
lia, contentiones, animositates, ambitio, elatio, prae- plius edacitas carnalis cibi niniia implel ventrem ,
sumptio, vanilas, inquietudo.mendacium, perjurium, tanto a virlulibus spiritualibus vacuam facit men-
et cselera multa mala. Jam nunc videamus quibus lem. Quanlo magis corpus edax pinguescit, tanlo
indiciis possit superhia deprehendi. Omitto ilios anima a virtutibus jejunans languescit. Edacitasau»
quos ipse habitus et incessus superbos ostendunt, tem carnem facit obesam et menlem vacuam , forlia
quorum erecta cervix, facies torva, truces oculi et corporis membra, et languidam facit animam. Eda-
sermo lerribilis nudam superbiam clamant. UIostan- citas parit pigredinem,, pigredo imiuitlit soporem,
tum dolens ostendo , atque eorum exempla cavenda sopor negligentiam. Negligentia vero generat male-
denuttlio, quos jam conversos et aliquantulum pro- diclionem, sxut scriptum est: Maledictus omnis qui
ficientes superbia occulte captivat, quos in prolun- facil opus Domininegligenter(Jerem. XLVIII). Edacitas
dum malorum fraudulenta daniualione praecipitat, et vero nimia generat crapulam, crapula autem parit
ne inde uuquam exsurgant jugitcr calcat. Hi sunt qui soninolentiam. Somnolentus non antat vigilias , ncc
seniorum suorum non observant imperia, sed judi- tempore congruo Deo cantat psalmodiam. Mentem
eant. De suis negligentiis objurgali aut rebellant in- B ad coelumnec erjgit, nec ad compuuciionis graiiam
solenter, aut murmurant. De loco superiore dispu- ascendit, nec ad contemplationis sublimia elcvat
lant, praeferre etiam se melioribus imprudcnler af- animam. Tardus est ad orationem, fastidiostisin Ie-
fectant, simplicitalem spiritalium Patrum exagge- ctione, durns ad Domini verbum inlelligendum, pi-
rant, suas senlerilias procaciler jaclanl, non servanti ger senioribus ad obediendum, et in omnibus bonis
senioribus in obsequio reverentiam, in sermonemo- tepidus ad operandum. Sed quia non vult Regula
desliam, nec in moribus disciplinam. Habenl in in- monachum multum edacem nec vinolentum, itaque
lenlione pertinaciam, in corde duritiam, in sermo- vult in omnibus temperatum. Generalis enim, ut
cinalione jactanliam; in humililate fallaces, odioi beatus ait Ephrsem, hic continentisemodus est ut se-
pertinaces, subjectione impalientes; omnibus bonis; cundum capacitatem virium, vel corporis, vel setatis,
odibiles, ad opus bonum pigri, ad obsequium duri,, tanlum sibimet cibi vel potus unusquisque concedat,
ad loquendum quod nesciunt prompli; temerarii inI quantum sustentalio carnis, non quantum deside-
audiendo, clamosi in loqueudo,effrenali in cachinno. rium saturitatis exposcit. In utraque enim parte sus-
Hoecsunt superbise grassantis indicia, quibus Deus3 linebit magnum detrimentum quisquis insequaliler
offcnditur et recedit, diabolus invilatur ut veniat;; tenens nec ventrem jejuniorum ariditale constringil,
liis malis omnibus diabolus pastus exsultat, super-- "l nec escarum nimietate resolvit. Mens enim voraci-
lias mentes intral, ut leneat, erigat, elidal; fovetutt talis nimietate pressa emittere ad,Deum preces non
perdat; tenet, ut possideat et omnia mala per illos3 poteritpuras. Sancti quandiu in hac vita habiiant
exerceat. Superbiaj autem g^mina est differentia:: pro desiderio regni coelorumcorpus aridum portant.
una qusespirilales pro virtutibus superhienles dejicit;; Unde et Psalmista ait: Silivit in le anima mea quam
altera carnalis, quse erga seniorum imperia inobe- multipliciter, et caro mea (Psal. LXII), Tunc euim
dientes reddit. Alius namque ex rebus saecularibus s caro Deum sitit, quando per abstinentiam are-
possidet, quos ex virtutibus exlollit spirilalibus. Di- scit. Nam spernitur, ut supra dictum est, jejunium,
cla autem superbia, quia super vull quod est. quod in vesperum replelione ciborum reficitur. Ne-
38. Aro»vinolentum(I Tim. IX, Tit. i). Vinolenlus s que enim reputanda est abstinentia, ubi fuerit ven-
dicitur, qui et salis bibit, et difficileinebriatur. Hincc tris saturitas obsecuta. Non est ergo corpori adhi-
Isaias ait: Vm! qui polentes eslis ad bibendumvinum, henda immoderata abslinenlia, ne dum amplius gra-
etviri fortes ad miscendatn ebrietalem (Isa. v). Hinc c vatur inedia, quod bonum agere ccepit, non perficiat.
sapiens quidam dicit: Multos exterminavit vinum,, Sed discrete carnis est moderanda maleries, ne aut
quod mulluin potatum, irritationem, et iram, et ruinas :s inlegre exstinguatur aut immoderate Iaxetur. Corpo-
muitas facit. Amariludo animm, vinum multutn pota-J i_D ris enim debilitas vires animaefrangit, et ingenium
lum. Vinum in jucunditate creatum est, non in ebrie- >- menlis marcescere facit. Nam quidquid cum tempe-
tale: sanitas est corporis et animm sobrius polus: ramento flt, salulem corporis et aniinoenutrit.
ebrielalis veroanimosilas, imprudentisoffensio(Eccli. ;. 37. Non somnolentum. Post casligationem autem
xxxi). Ebrietas autem perturbationem gignit mentis;j; edacitatis et vinolenliae congrue sequitur castigalio
furorem cordis et flammam suscitat libidinis, et ita La somnolentise. Sicut enim non vult regula multum
mentem alienat, ut ubi sit nesciat. Unde et maluni ai edacem et vinolentum, sic non vult monachum som-
non senlitur quod per ebrielalem committilur. Hinc ic nolentum. Sicut enim miles multo onere proegrava-
"beatusBasilius ait: Multi per vitfum a dsemonibus ns tus prsepeditur ad bellum, ita impeditur monachus
capti sunt. !Necest aliud ebrietas quam manifestissi- ;i- ad vigilias multarum satietate escarum gravatus.
uuis doemon.Hinc Prqpheta ait: Fornicalio el ebrie- e- Non iniin possumusvigilare, cum dapibus fuerit ven-
tas auferunl cor (Ose. lV^Quibus Joel prophela quasi si ler noster onustus, sed oppressi somno vigiliarum
in alienalione mentis dormientibus clamat, dicens: 3: fruclus amittimus, et maxime detrimentum animse
Expercjisciinini,ebrii,'et flete, omnes qui bibilisvinum
m nostraj acquirimus, et egestalem virlutum spiritua-
 773 COMMENT.LN REG. S. BENEDICTI. 774
liuni et paupertatem pariter sustinemus, sicut scri-• A . fractas, agere bona dissimulat. JEt cum ^parva ad-
plum est : Usquequo, piger, dormis? quando consur- versa metuit operari, maxima prsetermittit. De quo
ges a somno luo? Paululum dormies, paululum dor- bene subditur : Mendicabit cestate, et non dabilur ei
mitabis, paululum conseres manus, ul dormias, ett (Ibid.). Quia monachus qui nunc inJjouis operibus
venieltibi quasi vialor egeslas, etpauperies quasivirr non laboral, in futurn sseculo nihil accipiens quasi
armatus (Prov. vi). Item, Noli diligere somnum, ne te2 sesiale mendicat. Hinc scriptum est : Per agrum
egestas opprimat ; aperi oculos luos, el saturare pani- hominis pigri transivi, et eccelotutn repleverant ur-
bus (Prov. xx). Cavere dehemus ne ipsa anima no-- ticce, etc. (Prov. xxiv). Quid est.per agrum pigri
stra dormial. SomnusaniinoeestoblivisciDeumsuum. hominis transire, nisi cujuslibet vitam negligentis
Qusecunqueanima oblita fueritDeum suum, dormit;; monachi inspicere et ejus opera considerare; quam
ideo dicil Apostolus : Surge, qui dormis, et illumina-- urticas vel spinse replent, quia in corde negligentium
bit te Christus (Eph. v). Monachus autem somnolen-. monachorum terrena desideria et compuuctiones
tus in operibns suis mollis est, tepidus et dissolutus. pullulant vitiorum.
De quo scriptum est : Qui mollis el dissolutm est ini 39. Non murmurosum (I Cor. x, Phil. n). Aut
operesuo, frater eslsua operadissipanlis (Prov. xvni). enim murmurat monachus contra Domini flagella,
E contrario de forti operario scriptura est : Qui ope-. B] aut contra sibi a senioribus impositam disciplinam,
ratur ierram suam, saturabilur panibus (Prov. xn),, aut contra injunctam sibi a majoribus obedienliam,
id est, qui in vita sua subjieit corpus suum, et in Deii aut solummodo proprii ventris ingluvie. Qui si au-
servitutem redigit, ut illi placeat operando cui se. ditor oLIiviosus non esset, de his omnibus consola-
.subdidit obediendo, post solutionem corporis satia-. tionem Scripturarum audjsset, et non murmurasset.
bitur, proemiumsenipilernum accipiendo. In bonis; Dicit enim Scriptura : Flagellat Deus omnetn filium
enim operibus monachus fortis esse debet etdoctus, , quem recipit (Heb. xn). Item dicit : Fili mi, dtsci-
robustus et validus, non mollis et dissolutus. Hiuc; plinam Domini ne abjicias, quia qui diiigit disidpli-
Isidorusait : Qui non rigida inlentione monachi pro- nam, diligit scienliam (Prov. v, Prov. xu). Item
fessionem seelanlur, quanto superni amoris propo- dieit : Melior est obedientia quam victima (Eccl. rv).
situm dissolute appetunt, tanto proclivius ad mundi Debet ergo monachus has omnes Scripturarum au-
amorem denuo reducuntur. Nam professio non per- ctoritates attendere, et ita sine murmuratione vi-
fecta praesenlis vitse repetit desideria; in quibus elsi vere, ut non in murmurationis ineurrat malum, et
nondum se monacbus alliget opere, jam tamen alli- laboris sui perdat prsemium. Hinc nos cum magno
gat cogitationis amore. terrore Apostolus probibet murmurare dicens : IVe-
38. Non pigrutn (Prov. xxvi). Id est, non tardum, C * que murmuraveritis, sicut
quidammurmuraverunt, et
vel lentum, non tepidum vel desidiosum. Dictus; a serpentibus perierunt (I Cor. x). Ac si diceref:
autem piger, quasi pedibus seger : est enim lardus i Et custodite vos a murmurationis malo; quia sicut
ad incedendum. Quodnomen per usum transit et ad illi qui in eremo murmuraverunt contra Dominum,
animam, ut pigra dicatur, cum fuerit desidiosa. et morsibus serpentum dilaniali interierunt, ita et
In Proverbiis enim scriptum est : Desidia occidil pi- vos a mors!bus dilacerati dsemoniorum peribitis,
grum, noluerunt enim quidquam manus ejus operari nisi vos a murmurationis malo eustodieritis. Hinc
(Prov. xxi). Item ibi scriptum est : Vult et non vult iterum scriptum est : Custodite ergovos amurmura-
piger; anima autem operantium impinguabitur (Prov. tione, qum nihilprodest (Sap. i)..Nihil enim prodest
XIII). Recte pigri vocabulo denotatur, qui vult re- monachis injusta murmuratio, quia de .inobedienti
gnare cum Christo, et non vult operari pro illo. De- et contentioso procedit animo. S.eenim.murmurando
lectant praemia selerna, et refugit laboriosa opera. condemnat, et illum adversus quem murmurat,
Vult hahere otium temporale, et seternam vult acci- non emendat. Murmurando enim magistnjm incu-
pere mercedem. Anima autem operanlium pro Do- sat, et sibi poenas multiplicat. Et si etiam peregerit
mino aeterno impinguabilur muneribus sempiternis T murmurando opus injunctum, .non -sibi laboris prae-
v
inregno. Qui enim hicpiis pro Domino insudant la- niium, sed animae acquirit detrimentum. Sic enim
boribus, coelesti accepta refectione gaudebunt, ,et in hac eadem beati Benedicti scriptum est Regula :
illam desiderabilem vocernDominiaudient dicentis : Nam cum mato animo, inquit, si obediat disciplinae,
Veniteadme, omnes gui Lab.oratiset onerati estis, et et non solum ore, sed etiam in corde si murmura-
egoreficiam vos (Matth. xi). Itemscriptum est: In la- verit, etiamsi impleat jussionem, tamen jam acce-
jpideluteo lapidalus est piger,et omnesioquenlur super ;ptum non erit Deo, qui cor ejus respicit imurmuran-
aspernalionemillius (Eccli. xxn). Item ibi : Pigredo tis, et pro tali iaeto nullam consequitur gratiam,
immitlit soporcm (Prov. xix). Piger enim dicitur imo pcenam murmurationum .jncuri-it, si .non cum
omnis desidiosus, qui recte sentiendo quasi vigilat, satisfaclione emendaverit.
quamvis nihil operando torpescat. Sed pigredo so- 40. Non detractorem (Prov.ix). Id est, non de-
porem immittit, dum recte sentiens vigiliam non (famatorem, reprehcnsorem vel vituperatorem. De-
bene operando amittit. Item scriptum est : Propler Jrahere enim dicitur, qui honum mutat in malum.
frigus piger arare noluil (Prov. xx). Propter frigus Nam qui dicit malum esse quod malum est, non au-
quippe .piger non arat, dum desidioetorpore pree- ctor detractionis, sed.amicus;dicendus est veritatis,
775 SMARAGDIABBATIS 776
In eo enim quod virlutes eligil et vitia damnat, di- A I protector eorum est (Psal. cxm). Cingi se cingulo
vinae per omnia voluntati obtemperat. lpse enim quasi justiiise de misericordia poslulet, et de' venia
Dominus ait per Psalmistam David : Delrahentem non desperet, quia scriptum est: Speranles aulem
proximo suo hunc persequebar (Psal. c). In tanlum in Domino misericordia circumdabit (Psal. xxxi).
ergo non oportet consentire detrahenli, ut etiam, Fide recta et sanclis operibus adhsereat Deo, et di-
quantum in nobis est, consenliamus Domino , et cat: Spesmea Dominus a juvenlute mea (Psal. LXX).
una cum illo proximi persequamur delractorem, Et, Memor eslo verbi tui servo tuo, in quo mihi
providenles in utroqueulilitalem, nostram videlicet spem dedisli : quia melius est sperare in Domino
et illius qui detrahit, ut nec nos fibenter audiamus, quam sperare in homine.
nec illum peccare laxemus. Majus enira peccatuni 42. Bonum aliquod in se cum viderit, Deo applicet,
est, si fieri polest, detrahere, quam fornicari. Qui non sibi (Jacob. i). Quidquid enim boni monachus
enim fornicatur, se tantum occidit. Qui vero detra- in se viderit, Deo applicet, dicit, id esl, Deo tribuat,
hit, et se et consenlientem sibi in mortis foveam Deo exinde gratias agal, et non suum illud dicat,
mergit. Hinc in Proverbiis scriptum est : Removea sed Dei esse cognoscat. Omnia enim hona quse ab
te os pravum, et detrahenlia labia sint procul a te hominibus habentur, a solo Deo ministrantur. Deus
(Prov. iv). Quod duobus modis intelligi potest, id B * enim spiritus est : Et alii per Spiritum datur sermo
est, et os nostrum ne loqualur aliquid pravum, et sapientim,alii sermo scientim,alii genera linguarum,
labia nostra ne detrahanl proximo, omni servemus alii interpretalio sermonum (I Cor. xn), et caetera
custodia. El alios quoscunque huic vitio viderimus his similia ab uno sanctis conceduntur Domino, cui
deditos, non consentiendo proximos, sed a nobis jugiter gratias agere debet omnis homo. Si enim
procul expellendo faciamus alienos, ne utrique in omnia bona a Domino accepimus, non nobis, sed
detractionis vitio pereamus, quia scriptum est: Fili, illi de omnibus gratias agere debemus. Quid enim
time Deum, el cum delracloribus ne commiscearis, habes, ohomo, ait Apostolus, quod non acceperis?
quomam repenie consurgit prmdiclio eorutn et ruina Melius ergo, qui gloriatur, in Domino, non in se
utriusque (Prov. xxiv), id est, et ejus qui detrahit et glorietur, sicut scriptum est: Fili mi, in timore
cjus qui detrahenti consentit. Scriptum est: Si mor- Dominisil gloriatio lua(Eccl. i,Ecc/. ix).Cum autem
deat serpens in silentio, nihil eo minus habet qui dixisset : Scio et humiliari, et abundare, el satiari,
occulte dctrahit (Eccl. x). Hinc Jacobus ail.: Nolile et esurire, el penuriam pati (Phil. iv), addidit: Otn-
detraliere alterutrum, fratres mei, quia qui detrahil nia possutnin eo cptime conforlavit (Ibid.). Sibi enim
fralri, aul qui judicat fratrem suum, detrahit legi et p nihil tribuit, quia omne se posse non in suis viri-
judicat legem(Jacob. iv). bus, sed in illo qui eum conforiabat, esse cognovit.
41. Spem suam Deo comtniltere (Psal. LXI,Psal. Et in alio loco cum diceret: Plus omnibus laboravi,
LXXVII). Spes enim dicitur bonorum exspeclalio fn- ui non illud sibi applicaret, sed Deo, addidit : Non
turorum, quseexprimithumilitatis affectumet sedulne ego, sed gratia Dei mecum (I Cor. xv). Deo enim
servilutis oisequium. Spes autem vocata, quod sit deberaus quod sumus, quod vivimus, quod intelli-
progredienli pes, quasi est pes. Unde e conlrario di- ginius, quod homines sumus, quod bene et jusle
cta desperatio; deest enim illi progrediendi facultas, viximus, quod recte et catholice intelligimus, Deo
quia, dum quisque peccatuin aniat, futuram gloriam per omnia debemus. Nostrum enim nihil est nisi
non exspeclal. Bealus esl cnim ille qui speni stiam peccatum el malum quod operati sumus. Unde et
Deo commitlit, et in seternafelicilale et gloria ponit. sequitur:
Bealus eslcujus spes, ut in aeternum vivat, in Do- 43. Mdlum vero semper a se faclum sciat, et sibi
miuo posita jugiler perseverat. Hinc Psalmista ait : repuiel (Osemxm). Quidquid ergo in se malum inve-
Mihi autem adhmrere Deobonum est, ponere in Do- neril monachus factum, a se illud veraciler credat
mino spem meam (Psal. LXXII).llle enim bene adhse- inventum, aul a diabolo instigalum, non a Deo crea-
ret Deo qui spem suam ponil in illo, quia nihil po- iTJ lum : quia Deus malum non fecil, nec leetalui in
tesl esse bealius quam illi omnia committere qui perditione vivorum. Diabolus, cum esset angelus
novitsuis cultoribus futura proeslare. Hinc Apostolus bonus, superbiendo factus est malus, et homiuem,
ait: Spe gaudenies (Rotn. xu). Sed ille omnino de qui naturaliter eral factus bonus, decipiendofecit
spe coelestidebet gaudere, quia auxilianle Deo jam illum malum atque superbura; et sic omne peccati
pravum ccssat agere. Nam qui malum agere non de- malum per culpam primi hominis introivil in genus
sisluut, vana spe decepti indulgentiam a Deo et huntanum. Quod etiam per Iougurnusum quasi natu-
vitain oeternam requirunt; quam recle quoerent, si raliler tenet el operatur; et ul lex naturalis, sic
ab actione prava cessarenl. Omnis quippe justus peccatum in membris regnat humanis, et repugnat
spem el formidinem debet habere, et nunc illum ad! legi mentis et oninibus viriulibus sanclis. Unde et
gaudium oelerriutn spes erigere, uuncdebet ad for- Apostolus ail : Videoautem alium legem in membris
midinem gehennse terror addicere. Timeat ergo meis repugnaniem leqi mentis mece, et captivum me
monachus Dominum , et sperans in eo jugiter im- ducenlem in lege peccati, qum est in membrismeis
ploret auxilium, quia scriplum est : Qui timent (Rotn.yu). Cognoscat ergo monachus a se factum
Dominum svergverunt in Domino, adjutor eorum et malum et omne peccaium, et sibi reputans dicat
 77? COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 778
Deo : Tibi soli peccavi,et malum coram te feci (Psal.. Acontra peccata auxilium non qusesistls? Unde ne-
h). Agnbscatetpoeniteat, etlacrymans cum propheta cesse est modo ut, dum vivimus et valemus, decli-
dicat: Plane hseciniquilas mea est, et porlabo illam. nemus a malo et faciamus bonum, et in omni'ms
Ilerum ingemiscens cum David dicat : Ampliuslava jugiter ejus quseramus adjulorium, ut in bono, quo
me ab iniquitate mea, el a peccato meo munda me, ccepimus, opere, illo adjuvante perseveremus usque
quoniam iniquitatem meam ego cognosco, et delictum in finem; ul in diejudicii cum agnis a dextris positi,
meum coram me esl semper (Ibid.). De omni ergo Venile,audiamus, benedicti Patris, percipite regnum,
opere pravo nos accusare, nohisque debemus impu- quod vobis paratum est ab origine mundi (Matlh.
tare, et ex toto corde poenitentiam agere. Bonum xxv). Amen
autem aliquod in nobis, sicut supra dictum est, non 45. Gehennamexpavescere.Gehennaestlocus ignis
viribus nostris neque fneritis, sed illi tribuamus qui et sulphuris, quem appellari pulant a valle idolocon-
habitat in coelis, et de thesauro suo virtules miiii- secrata quse est juxta murum Hierusalem. Ibi He-
strat omnibus sanctis. In Christo enim omnes the- brceifiliossuos immolaverunt dsemonibus.Fuit enira
sauri sapienlioeet scjenliae Dei recondili (Coloss. n), vallis filiorum Hennon, et ab hoc appellabalur gehen-
et in illo donante secundum ejus dispositiones omnes nou, in qua multa jacuere cadavera mortuorum.
sancti accipiunt portiones. Et ideo non solum de B Futuri ergo supplicii locus, ubi peccatores cruciandi
subslanlia pecuniaequam pauperibus erogamus, sed sunt, Iiujus loci vocabulo designatur. Duplex enim
etiam de cunctis bonis operibus quse agimus, et mi- danmatorum pcena est in gehenna, quorum et men-
nistrationibus gratiae quam percepimus, Deum hono- tes urit tristitia, et corpus flamma. Hunc enim lam
rare et ejus in omnibus et non nostram laudem terribilem Iocum non solum monachus, sed omnis
quaerere debemus. debet expavescere Christianus. Illuc enim omnes cru-
44. Diemjudicii limere. Timendus est valde dies ciandi projiciuntur damnati, de quibus Dominus ait:
judicii peccatoribus, quia quamvis mitis sit justis, Ligatis manibus et pedibus, projicite illos in tenebras
terribilis valde est peccatoribus et iniquis, qui exleriores, ibi erit flelus et stridor dentium : ubi ver^
audituri sunt illo die : Discedite a me, maledicti, mis eorum non morietur, et ignis eorum non exslin-'
in ignem mlernum,qui prmparatus est diabolo et an- guetur (Matth. xxu; Marc. ix). Expavendus estvalde
gelis suis (Matlh. xxv). De hac euim terribili die in tam lerribilis locus iste, ubi est grandis et mnltorum
propheta Sophonia scriptum est: Juxta est dies Do- fletus, continuus gemitus, cruciatus seternus, dolor
rmni magnus, juxta, et veloxnimis. Vox diei Domini acerrimus et poenalis sensus. Ibi animse impiorum
amara, tribulabitur ibi forlis. Dies irm, dies illa, dies torquentur, nec deficiunt; corpora puniuntur, nec
tribulationis et anguslim, dies ealamitalis el miserim, Q finiuntur. Ignis inexstinguibilis durat, ut semper
dies tenebrarum et caliginis, dies nebulm et turbinis, animas reproborum exurat^ et ad doleudum magis
dies tubmet clangoris. Ibi tribulabuntur homines, et quam ad lucendum contineat, et viventes seinper in
atnbulabunt ut cmci, quia Domino peccuverunt, et suis flammis vivacibus occidat. Omnes euim qui in
effundetursanguis eorum sicut humus, et corpus eo- gehenna dicuntur occidi, non hoc cum illis agitur,
rum sicut stercora (Soph. i). Timenda est valde dies ut consumpli doloribus aliquando deficiant, sed ut in
illa a peccatoribus, quia in tempore et in die illo in illis pcenaliter vivant. Haecet his similia jugiter ante
igne zeli Dominidevorabitur omnis terra in consum- oculos mentis noslrse debemus adducere, et gehen-
matione, cum festinatione consummationem faciet nam ignis seterni lerribiliter expavescere, et insuper
Dominuscunclis habitatoribus terrae in die illa. Hinc diligenlissime et apertis oculis mentis intantissime
et Apostolus ait : Terribilis natnque est exspectatio cogitare debemus, quale malum sit ab illo gaudio
judicii,et ignis amulalio,qum consumptura est adver- divinee contemplationis excludi, et in inferni tarta-
sarios in judicio (Hebr x). Cogitare modo, fratres, de- rum et gehennselocum demergi, beatissima omqiuui
bemus, quid facere poterimus cum ad illud ultimum societate privari sanctorum, et daemonibussociari,
judicandi judiciiim venerimus. Quid faciemus, cum fieri ccelestis patriae extorres, et esse inferni habita-
cceperit judex secreta cordis nostri rimari, et non D tores, mori vilae bealae, vivere morti sempiternse.
solum actus nostros et verba, sed etiam cogitaliones Ibi enim non sentilur quod illuminat, sentitur tamen
ostendere? Quid faciemus sub tanti judicis majestate quod cruciat, et omnia quse ibi sunt sita non luce
positi? Sub cujus fugiemus auxilium, vel cujus quse- vel gaudio referla, sed tenebris, doloribus et cru-
remus adjutorium, aut quid excusationis poterimus ciatibus sunl plena.
obtendere? Qua nos defensionis arte pugnabimus ? 46. Vitam mternam omni concupiscenliaspiriluali
Qua: nos subventura est poenitentia, quam agere in desiderare (Phil. i). Omni spiritali concupiscentia
hac vita contempsimus? Quse nos defensura sunt desideranda est a sanctis monachis vila selema, ad
opera bona, quaein hac carne non fecimus? Ad quos quam cum venerint, multa et inenarrabilia accipient
sai.ctos fugiemus, quorum exempla simul et verba bona. Ibi enim sunt omnia illa diligentibus Deum re-
despeximus? Quid ergo responsuri sumus cum nobis condita de quibus Paulus apostolus dicebat: Quod
Dominus cceperit in judicio dicere : Si poluislis, oculus non vidit, nec auris audivit, necin cor hominis
quare non bonum egislis, et peccatorum desideriis ascendit, qum prmparavit Deus diligenlibus se (I Cor.
non restitistis? Si vero non potuistis, quare meura n). Desiderare enim debent vitam ajternam mona-
PATROL. CII. 25
 '
«79 / SMARAGi)!ABBAfis 7fc0
chi,quia ibi a duris laboribus cessabunt, etaeter-AiA inum, ubi spbnsi circumdatus amplexibus, yiyat fe-
nam hseredilatem ;et, perpetuam requiem possi- lix ] feliciter in a5lernum.Amen,
debunt. Ibi cceleste regnura et gloribsum habeDunt 48. Actus viim sumomnihora custodire (Deut.iv).
imperium. Ibi societatem patriarcharum et sedulo Ille ] monachus actus vitae suae omni hora bene cu-
oblinebunt consortium prophetarum. Ibi societatem stodit, i qui se a peccato cogitationis, loculionis et
omnium sanctorum et sequalilatem accipient ange- actionis, ; quantum valet, conservat immunem. Quo-
lorum. Ibi mundo corde Deum videbuht, et de ser- tidie enim actus suos vigilanlet el curiose debet dis-
vis facti filii cum Christo regnabunt. Amanda ergo culere monachus, el si peecati se obnoxium in ali-
et desideranda est a sanctis monachis vita aeterna, quo horum senserit, ante solis occasum , et si.fieri
qua ibi invenient illam dulcedinem reposilam, de polest, antequam .comedat., dormiat aut aliquid
qua David propheta dicebat: Quam magna inulli- operis agat, necesse est ut velociler ad pcemtentram.
tudo dulcedinislu'm,-Domine,cjuamdbscondisiitinien- recurrat et deinceps ab omni se pravilatis opere
libus le, et perfecistveamsperanlibusin te (Psdl. xxx)! custodiat. "Nonenim solnmmodo factis delinquimus,
Ibi paradisi possessionem amplam et florentia acci- sed et cogitalionihus et locutionibus frequenter pec-
pient regna. Ibi jucunditalis slola et regali vestien- camus. Vicissimenim et a cpgitationibus malis opera
tur purpura. Ibi fugient dolor et gemitus, et occur-• B JJ mala procedunt, et ab operibus;pravis cogitationes
rent sanitas et gaudium sempiternum. Fugierit moe- malse erumpunt. Quamvis enim ab opere malo quis
ror et tristitia, et venient pax et seterna laelitia.Ibii vacet, pro solius tamen pravae cogitationis malilia
audienl a Domino : Venilead me, omnes qui laboratis» non eril mnocens a nequilia. Hinc enimDominus cla-
el onerali eslis, et ego reficiam vos (Matth.Xi). Et : mat populis dicens per Isaiam : Auferte malum co-
Veniie, benedicliPatris mei, percipite regnum, quodl .gilalionum vestrarum ab oculisnieis (Isa. i). Sicut
vobis paralum est ab originemundi (Matth. xxv); ett enim vipera a filiis suis in utero positis laceratape-
faciet eos in selerna discumbere gloria; et transiens5 rimitur, ita nos cogitaliones noxise, intra hos enu-
•ininislrabilillis ipse^Dominusomnia bona. Amen. tritse gifuerint, occidunt et vipereo veneno cffnsu-
47. Morlem tjuotidie ante oculos suspectamhabere3 munt;. et nisi fuerint adhuc parvuii ad petram, id
(Matth. xxiv). Sollicile, utheatus aitlsidorus, debett est Christum, elisse, aiiimam nostram -crudeli vul-
unusquisque vivere, et semper terminum vitae suse e nere perimunl et occidunl, si tamen eis illicite con-
oustodire, quia scriptum est : In omnibus operibus s sentimus et eas infeliciter,implere conamur. Magna
luis memorare novissimatua, et in ceternum nonpec- ergo obseryantia est adhibenda cirea cOrdisnbstri
cabis (Eccl. vn). Venluri ergo exilus ignorantia in- custodiam, quiaabilloetpravaeexeuntcogitationes, et
certa est, et dum mori quisque non aestirhal, tolli- i- rG a pravis cogitalionilius pravseprooedunt operationes.
4ur. Unde unusquisque mortem qublidieante oculos s Et ideo aclus vitae nostrse omni hora sbllicite debe-
•suspectam debet habere, et iie in iniquitatibiis suiss mus custodire, ne aut cogitatione, -aut locutione,.aut
subito rapiatur, simulque cum vita ejus culpa flnia-" ^peratione lapsi, ut insipientes et sine cuslodia
tur, sollicite debet limere. Nam diabplus eos qubss ad peccalum trahamur, et a dsemOnibusirrisi iit
viverites impellitadvitia, subito morienles pertrahitLt inermes laceremur.
adtormenta. Quamvis enim quisque in hac vila sit •t 49. Inomni locoDeum serespicere pro certo scire
justus, tamen dflm e corpore islb egreditur , perti-i- {Proti. v). Immensitasdivinaemagniludiriis tanta est,
mescitne dignus sit supplicio. Nullusest enim homo 0 ut onsnia videat, omnia impleat, et sit super omnia,
absque peccato, nec quisquam potest deDei securus IS et sublus omnia, et infra Oinnia, etextra bmnia , et
esse judicio, cum etiam de oliosis sermonibus red-'" nullus sit locus contentus, ubi Deus noh sit. Unde et
denda sit ratio. Brevis est boUiinisvita, et ideo autee David dicebat: Si ascendero in Ccelum,tii illic es,
oculos mortem debemus semper habere suspeclam. *• el si descendero ad
infernum,ades(Psal.c\xxxni).
Vita enim proesens, quia quolidie deficit, "brevifini- 1_ Et ideo omnis creatura Dei, sive in ccelo sit, sive in
tur termino; et ideo timendum est mortis ejus pe- g- lerra, siv.esubter terram,pe'rspicua est illi et mani-
riculum. Non enim vita prseserisdiu permanet, sed ;fl D
] festa. Hinc enim Paulus dicit: Vivusesl sertno Dei,
sicut tela filis perficitur, ita et vila hominis quotidie
ie et effwax,et .penetrabilibromni gladio aticipili., per-
diebus singulis expletur. Propterea debemus solli- l~ lingensusquead divisionem atiimmet spiritus, com-
cite mortem, ne ab ilia subito rapiamur, vigilantes cs pagum quoque etmedullarum, et discretor cogitatio-
limere. Scriptum est enim : Beutus servus ille, quem '" num, et non-est ulla creatura invisibilis in conspectn
cvm venerit Dominus; invenerit vigilantem (Matth. li- ejus; omnia enim nuda et aperta sutit oculis ejus
xsiv; Luc. xfi),'idest, morlem timentem et de sa- a- (Hebr. iv). 'Hinc Salomonait: In omni loco oculi
lute anima?suse sollieite cogilanlem. Bealus est ergo 50 Dotnini conlemplantur bonos et maloii (Prov. xv).
ille monachus qui «emper est pavidus , et exitum m Quia enim omni horaetin omni lbcOrios coigriosci-
mortis stieetimerido,semper est vigilans etparalus, is, mus a Deo respici, non debemus in conspectu ejus
ut cum media hoete clamor factus fuerit: Ecce venit lit et angelorum illius peccare ; sed in bmni lOcb, et
sponsus, exite obViamei (Mattli.vi) sine mora cum m omni hora, et omni l,empore cum justitia et yerifajte
ornatis lampadibus obviam illi egrediatur, et cum im debemus vivere, et timore et tremore *in coiispectii
jllo ad aeternumlsetus habitator ingrediatur thala- la- ejus stare. Et sicut J)eatus Jpb timuit eum, et no^
 781 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 782
dehemus timere, et cum illo veraciter dicere^: Quasi;A gnum crebro debet proferre sermbnera. Scriptum est
lurtrenlesfluclus sempef super me tiinni Dombium: enim : Qui audit dicat: Veni, id est, quisquis mona-
et pondus ejjusferre non potui (Job. xxxi) chorum internuin fidei vel charitatis lumen aeeipere
50-51. Gogilaliones malas cordi suo advenientes, meruerit, ad hoc et alios mvitare non cesset. Ideo
•moxad Chrisium allidere : et -seniori spiriiuali pate- autem os nostrum a malo vel pravo eloquio custo-
facere. Sunt enirh cogilationes transeuntes , vanse dire debemus, ne nos prius suse malitioeveneno in-
atque vblaticae, truse, quanlo velbciter transeunt, ficiat, «t pastmodum in alios mortiferum virus dif-
tanto minus cogitantem polhumt. De quibus Salomon fundat. Scriplum est Biiim: Flagelii plaga livorem.
ait: Et olibsm efunt molehies in minuto numero facit (E-ccii.xxvin). Plaga auteni linguoe comminuit
(Eccles.xn), id est, cogilationes qusein hominis vita ossa. Plena est enim; ut Jacobus apostolus ait, ve-
quasi molentes volvuntur in mente, et exeunte ani- neno moriifero •lingua(Jacob. m)\ bt ideo cautissime
ma e corpore vaCuaeremanebunt omnes et otiosse. 'debemus custodire illam. Scriptum est enim : Qui
Has ergo, quia nerho potest omnes inemoriter reti- «custoditos sumn, cuslodil animam suutn; qui auteiti
nere, nec ab aliquo unquam compellitnr dicere. Sunt inconsideratusest ad loquendum,sentielmaluni(Prov.
vero alise cogilationes hoxiae, et frequenter dele- xiii). Malumsine duhib Sentiel iti futuro, qui dum
ctant animum, et -eum suasum volunt mergere in B • vivit seminare nou cessat scanclalum. Hinc Salomon
peccatutn. Hinc Salomon ait: Cogitatio stulii pecca- ait : Vir insipietis fodit malum, etin tabiis ejiis ignis
tum esl (PrOv.xxiv). Hinc iterum dicit: Abothinatio urdescit (Prov. xvi). Hinfeiterum dicil : Jaculum et
Dei cogitalionesmalce, et purus sermo pulclverrimus giadius et sagitta acuta, hotno qui loquitur contrd
(Prov. xv). Quas nos cogitationes neatns Benedictus proximum suum malum (Prov. xxv). Solet enim con-
non in cordis sinu abscondere, sed ad Chrisltim al- tingere ut dum qusedam parva vitiorum raala non
lidere, et Patri spiritali adhortatur patefacere. Scri- evitamus, in magno lingnse prolabimur crimine. Et
ptuin est enim : Qui abscondit scelera sua, non diri-,, dUm facta qusedam non gravia sine metu*commitli-
getur; qui autem confessusfuerit et reliquerit e'a, mi- uras, ad pejora scelera peccandi consuetudine labi-
serioordiam consequetuf (Prov. xxvin). Ille ergo mo- mur. Et dum multa incaute loquimur, sine duhib
nachus misericordiani a DomiuOfacillime consequi- aut in Deum, aut in fratrem peccamus. Undeet apta
•tur, qui pura mente el humiii corde cogitationes spi- nobis admonitio sequitur:
ritali non celaverit Patri. Cbgltationes malas cordi 53. Multum loqui noiiamare. Magisenim slleniium
nostro advenientes ad Ghristom allidere est contra quam multiloquium debet amare monachus. fie si-
illarum illecebras delectationum Christi auxilium lentio enim Isaias (ait : Cultus justitim silenlium
implorare, et ut viclor possit existere, spem suam C (Isa. xxxn). Mentis enim justitia desolatur, quando
Christo committere, et in illo fideliter credere, et fir- ab immoderata locutione non parcitur. De multilo-
miter sperare, et de triumphi victoiia non sibi pla- quio enim Salomon ait: •Inmulliloquiopeccalum non
cere, sed Chrislo gratias agere. Quas cogitaliones deerit (Prov. x). Hinc iterum scriptum est: Sicut
ideo spiritali Patri patefacere juhet, ut ali illo salulis urbs patens et absquemurorum ambilu, itavir qui non
«onsiliunii et a DominOvelocissimum inveniat pec- potest cohiberespiritum suum (Prov. xxm). Monachus
cati remedium, sicut scriptum esl: Dixi: Proriun- enim qui murum silentii non ha'bet, inimici jaculis
tiabo adversum-me injustilias meas Domino, et tu patet. Quem tanto inimicus sine labore superat,
•remisisli impietatem corclismei (Psal. xxxi). Miseri- quanto et ipse contra semetipsum per multiloquium
cors enim Deus eo citius peecata diluit, quo hsec pugnat. Hinc Jacobus dicit: Si quis putat •sereligio-
exire ad opera non permittit. Et cogitata nequitia sum esse, non refrenans linguam suam, sed seducens
tanto cilius solvitur, quanlo ad effectura operis di- cor suum, hujus vana est religio (Jacob. i). Hincrur-
strictius non ligatur. Et quani super haec sit facilis sus ait: Sil aulem omnis homo veioxad audiendum ,
venia ostendit. Quidum se promittit adhuc petere, tardus ad loquendum (Ibid.). Admonendi sunt, ut
hoc quod se petere promittebal oblinuit, quatenus beatus ait Gregorius, multiloquib vacantes, et vigi-
quia usque ad opus non venerat culpa, usque ad Iantes aspiciant a quo rectitudinis statu depereunt,
cruciatum non perveniTOtpoenitenlia, sed cogitata dum per multiplicia verba dilabunlur. Humana
afflictio mentem tergefet, quantum modo cogitata etenim mens aquae more, et cireumclausa ad SUpe-
iniquitas inquinaret riora colligitur, et relaxata deperit, quia se per ihfi-
52. Os suum a malo vel pravo eloquio custodire. nita inutiliterspargit. <}uoenim supervacuis verbis
Hinc nos Salomon admonet dicens : Removea te os a silentii sui censura dissipatur, quasi tot fivis extra
pravum, el delrahentia lubia sint procul a te (Prov. seducitur. Unde et recte interius ad se non suffrcit,
iv). Hinc Paulus ait: Omnis sermo malus ex ore ve- quia per multiloquium sparsa a secreto se intimse
slro non procedat, sed si quis bonus ad mdificalionem considerationis excludit.
opporlumtaiis,tit det gmtiam audientibus (Ephes. iv). 54. Verba iiana aul risui apta noti loqui(Maith.
De ore enim monachi nbnmalus vel pravus, sedaedi- xii). Vana enim vetba sunt illa qusset otiosa vocan-
ficationis et gratise debet prbcedere sermo. Dominoi tur, scilicefquse aut ratione justae necessitatis aut in-
enim trahente post ipsurribonos monachus currit, et lentione pioeutilitatis carent. Grande enimvitium cst,
ideo, ul et alii sequ'aii,tur,exhortatorium, non mali- et onmihus modis cavendum a monachis, vanilo^
783 SMARAGDIABBATIS 784
quium, quod a vanitalis procedit fomite, et quasi A cor stultorum ubi Imtitia (Eccles. vn). Hinc iterum
suadendo et leniterlevem decipit hominem. Estenim scriptum est: Meliorest ira risu, quia per trislitiam
vanitas Ievilas animi Ioquacitalis superfluseet olio- vulius corrigitur animus delinquentis (Eccles. vn).
sitatis semper in corde portans fomitem , et in ore Hinc nos Jacobus apostolus terribiliter admonet di-
vanum semper profert sermonem. Est enim simula- cens : Miseri estole, lugele et plorale. Risus vester in
tio quaedam virtutum, appetitio dignitatum, cava , luclum convertetur, el gaudium in mmrorem (Jacob.
morbida el lurbulenta, dulcis miseris, amara per- iv). HincDominus ait: Vmvobis qui ridetis, quoniam
feclis, periculosa duris , imperiosa subjectis; leves plorabilis et flebitis (Luc. vi). Non multum debet ri-
caplivat, caplivatos oblectat, ambiliosos vexat, an- dere monacbus, qui corde contrito et humiliato de-
gustos inflat, elalos humiliat: cui serviunt tumi- bet servire Domino.Non excussum risum, id est, qui
di, sub qua jacent elati, quam inveniunt perditi, ad alla voce excutitur et excutientem se exculit, debet
quam currunt lapsuri. Hsec est vanitas quse non ali- amare monachus, ne stultus notetur ab hominibus ,
quas virlutes, ut putalur, exangulat, sed licenliam quia scnptum est: Stultus in risuexaltatvocem suam
viliorum cumfueritrecepla,corroborat. Nammentes (Prov. xiv). Et, sicut sonitus spinarutn sub olla, sic
virtutibus plenas omnino non penetrat, vacuos vir- risus in ore stulti (Eccles. vn). Naturaliter est enim
tutibus lentat, dilectores suos praecipilat, eos vide- B ridere homini, et ideo non potest homo illi penitus
licet qui se turpiterjactantet se ab omnibus praecH- probibere, sed ut suppresse, caute fiat et honeste li-
cari per nefas delectant. Qui salutationibus occur- cetiKi concedere, quod et natura.compellente peni-
rentium gaudent, suis adulatoribus favent, volupta- tus non potest homo relinquere.
tibus parent, hominibus turpibus placent, gestiunt 56. Lectiones sanctas libenter audire (Luc. xi).
docere quod nesciunt, credidisse sublimia volunt, Lectionis enim sacrse cognitio culloribus suis sen-
'delectabilibus gaudent," appellaliones virtulum viliis sus acumen ministrat, intellectum multfplicat, lor-
suis imponunt, seipsos fallunt, faventes sibi deci- porera excutit, olium amovet, vitam componit,
piunt: in promissione veloces, in exhibitione men- mores corrigit, salubrem gemitum facit et lacrymas
daces, in verbo graves, in animo turpes, ubique fal- ccvmpunctocorde producit; loquendi tribuit facun-
laces, lseti ad prospera, fragiles ad adversa, inflali diaiu et seterna laboranlibus promillit prsemia; spi-
ad obsequia , anxii ad opprobria, immoderali ad ritales divitias auget, vaniloquium vanitatesque com-
gaudia. Hoc est vitium vanitatis, quod omnino non pescit, et desiderium Christi patriseque ccelestis ac-
debent habere monachi, sed diligentes et ex corde et cendit, quoe semper orationi socia semperque ora-
ore proferenles veritatem Christum Dominum seqjui tioni debet esse connexa. Orationihus enim munda-
debent et imitari, ut cum illo feliciler possint in C uaur, lectionibus autem instruimur. Et ideo qui vult
selernum rcgnare. Hsecautem supradicta vanitas in cum Deo semper esse, frequenter debet orare etfre-
vano corde, in vano moratur et peccatore. Semper quenter Iegere. Nam cum oramus ipsi, cum Deo lo-
enim alios ridere, semper aliorum cachinnos facit quimur; cum vero legimus, Deus nobiscum loquitur.
excutere. Cujus indicium et in vaniloquio, et in Omnis enim perfectus in lectione, oratione et medi-
multo et excusso saepedeprehenditur esse risu. Unde tatione procedit. Quaeenim nescimus, lectione disci-
et subdilur : w-us; quse autem didicerimus, meditationibus con-
55. Risum mullum aul excussumnon amare. Opor- servamus, et ut conservata a nobis impleantur, ora-
tet enim monachos amplius flere quam ridere, quia tione adipiscimur. Geminum enim conferl donum
scriptum esl : Risus dolore miscebitur, et extrema sanctarum lectio Scripturarum, sive quia intellectum
gaudii luclus occupat (Prov. xxiv). In Evangelio au- mentis erudit, seu quod a mundi vanitatibus abstra-
tem Dominus ait : Beali qui lugent , quoniam ipsi ctum hominem ad amorem Dei perducil. Hinc Pau-
consolabunlur (Malth. v). In valle enim lacrymarum lus Timolheum admonet dicens : Dum venio,atlende
sumus, el ideo non ridere, sed lugere debemus. La- leclioni doctrinm, hmc meditare , et in his esto , ut
crymas enim pro peccatis nostris, lacrymas pro dis- profectus tuus manifestus sit omnibus (I Tim. iv).
solutione corporis, lacrymas pro desiderio noslri Nemo enim sensum Scripturae sacrae pleniter cogno-
Redemptoris, et socielate omnium angelorum, et scere poterit, nisi assidue legendo, aut audiendo, ejus
omnium habere debemus sanctorum, lacrymas ut a familiaritatem habuerit, sicut scriplum est : Ama
poenis inferni et a laqueis liberemur diaholi. Qui illam, et exaitabit le, glorificaberis. ab ea , cumeatn
enim, ail Psalmista, in lacrymis seminanl, in gaudio fueris amplexatus (Prov. iv).
meienl (Psal. cxxv), id est, qui oraliones cum lacry- 57. Oralioni frequenterincumbere(Matlh. vi; Luc.
mis et gemitu, dum in mortali corpore vivunt, fun- xi). Incumbere dicit, instare, vel incubare. Et con-
dunt ad Dominum, post obitum laboris sui praemium grue nos post lectionis auditionem orationi jussit
in gaudio metent seterno: in gaudio videlicet illo, de frequenter ineumbere. Non enim aleclione dissentit
quo discipulis suis Dominus ait: Ilerum videbo vos, oraiio, nec ab oratione aliena esl lectio. Aliquoties
et gaudebil cor vestrum, et gaudium vestrum nemo autem proferunt unum, aliquoties vero diversum. Sed
tollet a vobis (Joan. xvi). Plus ergo monacho saluta- quia oratio dicituroris ratio, neutraillarumoralionis
rem trislitiam quam vanamconvenilhabere taeliliam. nomine caret, utroque rationabililer cautoe, ulroque
Spriptum esl enim : Cor sapienlium ubi tristiiia, et . vero ralionabililer sunt dictatse. Mullum enim apud
 COMMENT.IN REG. S. BENEDICT/. 78«
7g£
Dominum utraque sibi necessano coramendatur ,
ut A} daris Dotnino confileri peccata tua (Eccl. iv). Certus
et fulciatur oratio. Unde et unusquisque nostrum confiteatur peccata sua Do-
oratione operatio, opere
si in pcenitentia perseveraverit et
Jeremias ait: Levemus corda.nostra cum manibus ad mino , quia fecerit , non
Cor enim cum manibus levat, confessus fructus dignos pcenitenliae
Dominum (Thren. m).
orationem cum opere. sublevat. De instanlia solum peccatorum veniam, sed etiam civis su-
qui
enim oralionis nos^PauIus admonet dicens : Oralioni pernae civilalis effectus , praemia recipiet sempi-
instanles, et orantes omni lempore in spiritu (Rom. terna
scri-
xn). Quia enim omni tempore offendimus, sicut Et de ipsis malis de cmtero emendare. llle ergo
ptum est: In multis offendimus omnes (Jacob. m); pcenitentiam digne agit, qui sic prseterita mala de-
omni tempore pro offensis orare debemus. Hinc ite- plorat, ut futura iterum non committat. Nam qui
ruin Paulus ait: Sineintermissione orate (IThess.y). plangit peccalum, et iterum admiltit peccatum,
Hiuc Petrus dicit: Estote itaque prudentes el vigilate quasi si quis lavet laterem crudum, quem quanto
in orationibus (I Petr. iv). Quoties enitn cunque vi- magis laverit, tanlo amplius lutum facit. Ille ergo
tio quolibet tangimur, ad orationem nos subdere de- poenilentiam digne agit, qui, quae commisit, jam
bemus, quia frequens oratio vitiorum est impugna- non committit, sed cum satisfactione de his quse
tio. Oralio autem non labiorum tantummodo debet B gessil, emendalionem promittit. Feslinare enim
esse\ sed et cordium. Non enim multiplicia verba debet ad Dominum pcenitendo unusquisque dum
Deus attendit, sed orantis cor aspicit. Nunquam est potest, ne si, dum potest, noluerit, cum tarde
sine gemitu orandum, nam peccatorum recordatio voluerit, omnino non possit. Hinc propheta ait:
moeroreiri gignit. Dum enim oramus, ad memoriam Qumrile Dominum, dum inveniri potest; invocate
reducimus culpam, et magis reos tunc nos esse co- eum, dum prope est(Isa. Lv).Non enim oportet poeni-
gnoscimus. Ideoque cum Deo assislimus, gemere et tentem de peccatis suis habere securitalem. Nam se-
flere debemus, reminiscentes quam gravia sunt sce- curitas negligentiam parit, negligentia autem ad vitia
lera quae commisimus, quamque dira infemi sup- pristina hominem trahit. Sed pcenitens prsevidere de-
plicia quse timemus. Mens qualem se in oratione of- bet callidas contra se hostis insidias, ut nec ad trans-
fert, talem se post orationem conservet. Nam nihil acla vitia reverti, nec amplius quod malum est ulle-
proficit oratio, si denuo committitur unde jam in rius debeat agere.
venia postulatur. Ule enim in precibus desideratum 59. Desideria carnis non perficere (Galat. v). De-
effectum sine dubio percipit, quod orando ablui po- sideria carnis dicit voluptates vel cupiditates corpo>
stulat, delinquendo non iterat. r> ris. Non perficere dicit ad effectum non perducere,
58. Mala sua cum lacrymis vel gemitu quolidie in id est, operibus non implere. Hinc Paulus ait: Spi-
oratione Deo confileri (Psal. vi). Confessio duobus rilu ambulale, et desideria carnis non perficielis
modis intelligitur : aut in laude, ut Patri Dominus Desideria carnis perflcere est carnis con-
(Ibid.).
ait dicens : Confiteor tibi,Pater cmli et terrm(Malth. et molus corporis lemporales ad effe-
cupiscentias
xi; Luc. x), aut dum quis confitetur sua peccala ab1 ctum operis perducere. Hinc Petrus ait : Charissimi,
eo indulgenda, cujus est indeficiens misericordia. obsecro vos, tanquam advenas et peregrinos, abslinere
Adhuc enira hoc sseculo positis confitentibus Dei vos a carnalibus desideriis , quce mililant adversus
misericordia subvenit; post mortem autem poerti- animam Petr.
(I n). Dum enim concupiscenliis blan-
lentia, dolor et gemitus animas cruciant, sed a dientibus caro enerviter objurgatur, vitiorum exer-
peccati supplicio non liberant. Nonenim celanda est citus firmiler adversus animam armatur. Desideria
culpa, quse animsepost morlem oelernam ingerit poe- enim carnalia sunt effectus sordidse delectationis et
nam. Nam, sicul Cassianus ait, non poterit diabolus illecebrse carnalium vitiorum, quibus illectus mo-
circumvenire vel dejicere juvenem monachum, nisi nachus, vanis fabulis et verbis delectatur superva-
eum quem viderit aul per superbiam , aut per vere- cuis, et spectaculis rerum terrestrium et terrenis
cundiam suas cogitationes celare. Nam evidenter' D gaudiis delectatur ; ingluvie ventris et desiderio
diabolicam cogitalionem Patres eam dixerint, quam1 gutturis exaestuat, ambitione honorum conficitur,
junior seniori confunditur aperire. Melius est enim1 et humanis laudibus vel illecehris vanse glorise deli-
Domino confiteri peccata, et de misericordia ejus; nitur; cor miserum in superbia elevat, et in om-
fiducialiler sperare veniam , quam in modico tem- nium vitiorum multiludinem malesanum prsecipi-
poris celare delictum, et seternum animse recipere tat. At contra monachus , cui desideria carnis
delrimentum. Hinc Salomon ait: Qui abscondit sce- implere minime delectat, virtutibus sacris arma-
lera sua, non dirigetur : qui autem confessus fuerit tus, conlra desideria vel vitia carnis fortiter pu-
et reliquerit ea, misericordiam consequeiur (Prov. gnat, et adversus impetus viliorum contrariis vir-
XXVIII).Facilius enim sibi Deum placat, qui non tutibus dimicat. Contra luxuriam enim adhibet cor-
humano est victus judicio, sed ultro crimen cogno- dis munditiam, libidinem abstinentia domat. Con-
scit admissum, et factus sibimetipsi judex et ultor tra odium dilectionem prseparat, contra iram op-
puuit Iacrymis quod prius commisit operibus, et non ponit patientiam , contra timorem fiduciam, largi-
erubescit fletibus benepunire quod non erubuit male tatem contra avariliam , humilitatem contra super-
eommittere. Hinc iterum scriptum est: Non confun- biain. Et sic singulis vitiis singulas opponit virtutes,
787 SMARAGDIABBATIS 'iSl
ut non eis superatus succumbat, sed, illis superalis, A sanctitatis yolunt habere, sed sanetitatis' bpus rion
victor existat. cupiunt exercere. Ergo qui sanctltalis-nomen ha^
'
Voluntatem propriam odire. Propriam dicit, id bere desiderat, necesse est ut prius sanctitatis opug
est privatam , vel singulariter suam, quani nullus agere non desistat. Dorninus autem filiis Israel ribrt
alius approbat, nulrasiustam esse proclamat, quia dixit : Dicimini sancti, quia et ego sanctus dicor,
eisi bona illi videtur qiii eam conalur implere, ideb sed, Estote, inquit, sancti, quia et ego sanctus suhi'
non est bona , quia propria , et quia nullius Patris Dorilinus Deus vester (Levit. xi, xix et xx). Unde
necesse est ut vult dici '
consilio approbata. Hine enim scriptum est : Post qui sanctus, sanctitatisprius
eoncuptscentias tuas non eas, et a volunlate tud festinet agere opus, et spiritales sagaciter quoerere
avertere (Ecel. xvnt). Hinc Dorainus ait : Non veni fructus, quibus refertus juste possit dici* et esse
facere voluntaterk meam , sed ejus qui me misil sanctus. Nemo rite poterit dici sarictus , nisi qui
(Joan. vi). Sancti viri, proprias voluntates renun- Spiritus saneti meruerit accipere fruclus. Frucius
tianles, sic huib mundo moriunlur, ut soli Deo aulem spiritus est, ut ait Apostolus , charilas, gdu-
vivere delectentur. Et quanto se abhujus voluptati- dium, pax, longanimitas, bonitas, benignilas, fides,
bus subtrahunt, tanto prsesentiam Dei et angelicae so- modeslia, mansueludo (Galat. v), et caeleraruin oin-
cietatis frequentiam mentis acie contemplantur. Ad B * nium congregatio virlutum, quibus omnibus, ut di-
ctum est, monachus repletus, et dici rile poterit et
perfectum enim, negatis omnibus quaepossidet, non
potesl pervenire, nisi el proprias abnegaveril volun- esse sanctus.
tates. Quid est enim abncgare semetipsum, nisi pro- 62. Prmcepta Dei factis quolidie adimplere.. Hinc
prias voluntates relinquere? Jacobus ait: Eslote autem faclores verbi, et non ««-,
60. Prmceplis abbaiisin omnibus obedire (Hebr. diiores tantum (Jacob. i). Hinc Paulus ait : Non au-
xni). Abbatis prsecepja semper debent esse justa et dilores legis justi sunt apud Deum, sed. faclores
sancta. El ideo a discipulis semper et in omnibus legis justificabuniur (Rom. n). In Apocalypsi autem
debet eis obediri. Nam si aliter quam oportet prse- sua crim dixisset Joannes ; Bealus qui legit etqui qy,-
cepit discipulis, respondendum est illi quod re- divit verba prophelim hujus libri (Apoc. i et XXII),
spbnderunt et apostoli: Oportet obedire magis Deo protinus adjunxit : et servat ea c/ucein illa scripla
quam hominibus (Act. v). Abbalis ergo prseceptum sunt (Ibid.). Hinc in Evangelio Dominus dicit: Sl
nunquam a Domini debet discordare mandato, ne, diligitis me, mandata mea servate (Joan. xiv). Hinc
duin proecepto abbatis obedilur, a prseceptis Domini iterum ait : Qui habet mandata mea, et servat ea,
discordetur. Obediatur ergo necesse est abbati, ut ille est qui diligit me (Ibid.); id est,. qui habet in
l
idem sit et obedientia Christi. Ipse enim discipulis memoria et servat in vita, qui hahet in sermonibus
ail: Qui vos audil, me audit, et qui vos spernit, me1 et servat in moribus, qui habet audiendo et servat
spemit (Luc. x). Hinc Paulus apostolus ait: Obedile1 faciendo , aut qu.i habet faciendo et servat perse-
prmposilis vestris, et subjacete eis. Ipsi enim pervi- verando. Hinc iterum Dominus ait : Qui audit verba
gilanl quasi rationem pro animabus vestris reddiluri, mea, et facit ea, assimilabiiur viro sapienti, qui
ut cum gaudio hoc faciant, et non gementes (Hebr. tedifical dotnum suam supra pelram, 'etc. (Matlh.
xm). Hinc Salomon ait : Melio.r est obedientia quam vn). Hinc iterum et ipse Dominus dicit : Non omnis-
viclima (Eccl. iv). Hinc Paulus iterum dicit : Ro- qui dicit mihi, Dotnine, Domine, intrabit in regnum
gamus vos , fratres , ut noverilis eos qui laborant' coelorum, sed qui facil vplunlalem Patris mei, qui in -
inter vos , et prmsunl vobis in Domino, et mo- cceiis esl, ipse inlrabit in regtmpi ccelorum (Ibid.).
nent vos , ut habealis illos abundanlius in chari- Et : Amen dico vobis,, si quis sermonem meum ser-
tale , et propter opus illorum pacem habere cum eis> vaverit, mortem non videbit hi mtemum (Joan. vm).
'
(J Thess. v). Christi enim vices videtur abbas agere Hinc nos per Salomonem Dominus admonet dicens :
jn monaslerio, et ideo exhibendum est illi obe- Fili mi, ne obliviscaris legis mem, et prmcepta mea
dienliae bonum. Si enim, ntdecet, opus agitper-. - -r. cuslodiat cor luum. Longitudinem enhn dierum, et
fectum, necesse est ut a subditis imitetur. Atta- annos vilm , el pacetn apponent tibi (Prov. in). Hinc.
jnen si, pro fragilitate corporis aut animi imbecil- iterum idem Salomon ait : Fili mi, custodi sermones
litate, quod verbis prsedicat ,«operibus implere re- meos, el prmcepta mea reconde tibi serva,inandala.
cusat, subdili quod sequitur audianl, et proeceptuml mea , et vives (Prov. vn),
Domini noslri JesU Christi factis adimpleant, idI 63. Caslitalem amare (I Tim. v). Castitas dicitur
«St : corporis et cordis incorruptio. Quidam autem dixe-
61. Eliamsi ipse aliter (quod absil) agat, memoress runt castilatem esse in mente, virginitatem in cor-
illius Dominici prmcepli:Qum dicunt facite, qum au- pore, sed illa est vera et veraciter castitas, quoe
lem. faciunt, facere nolile (Matlh. vi). Non velle e nec mentem sinit maculari, nec eorpus pollui. Quse
dici sanctum anlequam sit, sed prius esse, quo veriuss non solum in virginibus , sed el in continenlibus
dicatur: Cum beatus diceret Benedictus ne jactan- fulget, et pulchritudinis suae candore nitescit. Gu-
tiaj vitio se succuinbatmonachus, prudenter eum ett jus pulchritudinem admirans Scriptura dicit : 0
hreviter castigat et admonet. Sunt enim aliqui mo- quam pulclira est casla generatio (Sap. iv)! Nam
jiachi qui non esse, sed dici cupiunt sancti. Nomenl virgines feliciores fore in vita a^terna Isaias testatur
<789 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 790
dicens : Hcecdicit Dominus eumchis : Dabo eis in A i est parvum, sed grande et magnum peccatum. Dia-
domg mea et in muris tneis locum, et nomen melius bolus inler initia mundi statim zeli livore perculsus
a filiis et filiabus, nomen semyiternum.dahaeis, quod periit primus, et sic 'perdidit alios. Radix omnium
non peribit (Isa. LVI). Amanda est ergo.pulchriludo malorum est et fons vitiorum zelari et invidere al-
castitatis quse amatores suos.a mundi cueis;separat, terius bono. Indg odium, surgit, animositas intte
et in Hierusalem C03lestinomen sublimissimum et procedit. Avaritiam zelus excitat. Per zelum timor
lucidissinium locuni praeparat, quoe suis. culloribus Dei spernitur, judicii, dies non providetur, inflatur
conlirientiae praeraiumet nomen tribuit filiorum. Do- superbia, exacerhatur humilitas, perfldia prsevari-
nat nomen aeternum et choro sociat angelorum. eatur, patienlia concutitur, furit discordia, ferocit
Amanda est ergo pulchritudo castilatis, quoevirgines ira. Hinc onrne pacis vinculum rumpitur; hinc
et conlinentes angelis facit sequales. Caslitas eniin fraterna charitas violatur; hinc adulteratur veri-
corporis humilitate et puritale sanclificatuc atque tas , scinditur unitas; hihc vultus minax , torvus
perficitur cordis. Nam nihil prodest incorrupiio aspectus, pallor infacie, trembr in labiis , stridor
carnis, ubi non est integritas mentis. Nihilque valet in denlibus. Quid plura referam? De zeli livore
mundum esse corpore eum: qui pollutus est mente. fons omnium vitiorum consurgit, sicut Jacobus
Sicut eniiucastus corde et corpore angelis et homi- B I ait : Ubi est zelus et conlenlio, ibi inconslantia et
nibus suave faeit odorem, ita pollulus corde el cor- omne opus pravum (Jacob. III). Unde et hic apte
pore ubique horridum spargit felorem. Castus enim sequitur
puritatis virtute nitescit, poilutus immundis sordi- 66. Contentionem non amare (Phil. n; Tit. m).
bus fetet. Caslus et purus sanctis conjungitur ange- Contenlio dicitur controversia, pertinacia vel di-
IiSj immundus immundis sociatur dsemonibus. Pol- sceptalio contentiosa. Nou ergo debet amare mona-
lutum poliuti dsemonesmergunt iri tartaruni', castum chus contentibnem verbornm , sed potius firmiter
vero sancti angeli suscipiunt in coelum. Hle quia tenere debet amorem fraternum. Si enim morlui
seiuper in tenebris committere non erubuit malum, sumus peccato, non debemus vivere mundo, et fra-
jusle damnatus in tenebrosum demergitur bara- tri verbumproferreconientiosum, quoniam omnium
thrum; iste quia caslitatis nitorem dilexit in luce , malorum fomes est contentio verborum , periculum
lucidus lucidseseternitalis semper regnabit inlumine. animarum et subversio est auditorum. Hinc Paulus
Amemusergocastilatis munditiam, qusenospraesenli Timolheo ait: Noli verbis contcndere (II Tim. n).
castos eonservet in vita, et in futuro aeterna faciet Ad nihil est utile, nisi ad subversionem audientium.
recipere praemia. Pensandum namque est quomodo contentio inutilis
64. Nullum odire. Flebiliter autem deplorandi C ( facienles conculit, quando et audientes subvertit.
sunt qui odio in fratre tabeseunt, et contra alios Nisi enim prins concussio prava in corde fuisset,
pefnicibsum animce dolum servant. A regno enim contentio in publicum non venisset. Hinc Paulus
Dei separant se, qui semetipsos acharitatefraterna herum ail : Ne forie conlenliones, ainulationes ,
dissociant. Hinc Joannes apostolus ait: Qui dicit se animositales et dissensionessint inter vos (IICoi: xri).
in luce esse, et fratrem suum odit, in tenebris est us- Hinc et Jacobus ail : Quod si zelum amarum habe-
que adhuc (I Joan. n). Item ipse ait: Qui odit fra- tis et conletitioneth in cordibus veslris, nolite gloriari
Irem suumin tenebris esl, et iwlenebris dmbulal, el (Jacob. in). Inter carnales enim monachos contenlio
nescit quo eat, quoniam tenebra obcwcaverunloculos semper consurgere solet, sicul scriptum est : Sem-
ejus (Ibid.), idest, propter bdium fraternum nescius per jiirgia qumrit malus (Prov. xvn). Hinc ipse Pau-
in inferni geherina prsecipitatur, etignarus etcsecus lus ait : Cum enim sint inter vos zelus et conlenlid;
in tenebrosam inferni pcenam demergitur. Ipse ile- nonne carnales estts , el secundum camem ambulatis
rum dicit: Qui odit fratrem suum, homicida esl (I Cor. m) ? Per oontentiones enim inutiles susci-
(I Joan. m). Non movet nianus ad occidendum ho- lanlur iroe, generantur inter fralres discordiae, nu-
minem, et homicida jam tenetur a Deo. Nani ubi triuntur aniniositales , procedunt lites, efficiuntur
retribntionis tempus advenerit, cum Cain, qui ex D I dissensiones , emergunt semulaliones, suscitantur
maligno eiat, damnabitur, qui hoc genere homici- scandala, et, ut breviler dicam, nascuntur iriter
dii, id est odii, tenetur. Ipse iterum dicit : Si quis fratres omnia raala. Undb verum est illudquod Sa-
dixerit quoniam diligo Deum, et fratrem suum odii, lomon ait dicens : Honor est homini qui separat se
mendax est (I Joan. iv). In hoc enim probatur esse a conlenlionibus (Prov. xx). Contentionem enim
mendax quod diligat Deum, quem non videt, quo- Apostolus inter opera tenebrarum annumerat di-
niam hon diligit, sed odio habet fralrem, quem vi- cens : Abjiciamusergo opera tenebrarum (Rom. XIII).
det. Hocenim mandatum accepimus a Deo, ul qui De quibus operibus subjecit dicens : Non in comes-
diligit Deum, diligat et fralrem suum. saiionibus et ebrielalibus, non in cubilibus et impudi-
65. Zelum et invidiam non habere (Jacob. i). Livor citiis, nonin contentioneet mmulatione(Ibid.). Cbnten-
alieni boni suum punit auctorem,- Nam unde bonusi tio in eis est qui secundum carnem vivunt et qui in
proficit, inde invidus contabescit. Unde et membrum tenebris ambulant. Qui autem in luce est, nihil per
est diaboli, cujus invidia mors inlroivit in orbem contentionem aut elaiionem, neque per gloriam gerif
feriarum. Nam zelare et invidere alterius bono non inanem. Unde et sequitur
791 SMARAGDIABBATIS 792
61..Elalionem "et jactantiam fugere (Psal. cxxx). A i tum possumus, imitari eum debemus. Ipse enim pro
Eiatio dicitur jaclantia mentis , et audacia cordis, persecutoribus suis oravit dicens : Paler, ignosceit-
confidenlia virtutum, vel temeritas et timor cordium. lis, quia nesciunt quid faciunt (Luc. xxm). Ut simus
Nisi enim prsecesserit, ut beatus ait Isidorus, oc- ergo filii ejus imitatione, sicut jam gratia ilHus su-
culla elalio menlis , non sequitur aperla jactantia mus adoptione, secundum ejus imperium diligamus
laudis. Utilius est, inquit, ruenlibus quocunque inimicos etiam et oremus pro illis. Ipse enim impe-
vilio Iabi, et humiles post casum Deo fieri, quam rator nobis imperans ait: Diligite inimicos vestros,
per elationem superbiri. Nonnunquam gemino vitio benefacilehis qui oderunt vos, et orate pro persequen-
Christianus a diabolo appetitur, et occulto per ela- tibus et calumniantibusvobis,ut sitis filii Patris vestri,
tionem, et publico per libidinem. Sed dum vitat quis qui in ccelisest; qui solemsuum oriri facit super bonos
libidinem, cadit in elationem. Ilem dum incaute et malos, et pluit super justos et injustos (Matth. v).
declinat elalionem , cadit in libidinem. Sicque ex Cum enim dixisset: Ut sitis filii Patris vestri qui in
occulto elationis vilio itur- in aperlum libidinis , et ccelisest, addidit: qui solem suum facit oriri super
de aperto.libidinis itur in occultum elationis. Sed bonos et malos, elc, ut nos intelligentes faciaomus
Dei servus, discrete utrumque pensans, sic ca- inimicis nostris bene, et nostram ad eos extendamus
vet libidinem ut non incurrat in elalionem, sic "^ dileclionem, et pro illqrum salute fundamus oratio-
vitat elalionem ut non resolvat animum ad libi- nem, ut qui filii Dei jam facli sumus per adoptio-
dinem. nem, elficiamur et nati per imitatiohem. Christuspro
68. Seniores venerari (Levit. xix; I Tim. x). Hu- nobis passus est, ait apostolus Petrus, nobis relin -
mililas enim bonorum subditorum veneratio est fra- quens exemplum, ut sequamur vesligia ejus (I Pelr.
trum seniorum. Neque enim sincere poterit venerari n). Quod non solum de passione, sed et de inimici
seniorem, nisi qui humilem, non tumidam et elatam dilectione, et pro eis facta debemus intelligere ora-
habuerit mentem. Veneratio enim seniorum in ver- tione.
his debet esse et in faclis : in verbis, ut ei pauca et 71. Cumdiscordantibus ante solis occasuni in pa-
rationabilia verba humiliter loquatur et cum reve- cem redire (Ephes. iv). Sicut pia mater Ecclesia ab
rentia; in factis autem, ut illo transeunte junior oumihus male viventibus sive hsereticis premilur,
surgal, illoiterum jubenle sedeat, illo loquente au- sed taiuen eos ad se venieutes benigna charitate
diens taceat, iriterroganti humiliter respondeat, ju- amplectitur; ita et nos quoscunque inimicos susti-
benti obediat, transeunti inclinato capite benerHctio- nemus, revertentes ad nos materna imitatione am-
nem humiliter petat, et in omnibus, ubi rationabili- plexari statim debemus, quia qui fralrem tardius
'
ter res poslulat; junior monachus seniori obediat. sibi reconciliat, Deum sihi tardius placat. Hinc enim
Hiuc Paulus Timolheo ait dicens : Seniorem ne in- Dominus ait: Si offers munus tuum ad altare, et ibi
crepaveris, sed obsecraut Patrem (I Tim. x). Et: Filii, recordatus fueris quia frater iuus habet aliquid ad-
obediteparentibus vestrisin Domino(Coloss. m). Nam versum le, relinque ibi munus tuum ante allare, et
et Dominus descendit de Hierusalem cum parenti- vade prius reconciliari fratri tuo, et tunc veniens offe-
hus suis in Nazarelh, et erat subdilus illis (Luc. n). res munus tuum (Matth. x). Hinc Paulus apostolus
Hinc per quemdam sapientem dicitur : In lola ani- ait: Irascimini, et nolite peccare. Sol non occidat su-
ma lua time Deum et sacerdotes illius sanctifica per iracundiam veslram (Ephes. ix). Hinc ostendit
(Eccli. vn). Ipse ilerum dicit: In omni virtule lua quia ante solis occasum et culpatus pelendo recipere
dilige eum qui te fecit, et minislros ejus non derelin- veniam, et loesuslaedenti dimittendo debet indulgere
quas (lbid.). Sed et hoc inluendum, ne accepta a delicta. Cito enim est ignoscendum cuiquam, dum
juniore senior reverentia, in tumore se extollat, et veniam postulat, quia nihil proficit esse immacula-
sic scandalum nulriat, sed magis magisque se hu- tura a culpa, qui non est paratus ad veniam. Crescit
milians, ut filios amore paterno diligat, et ita eos enim et augetur culoa, auando tardius relaxantur
ad humililatis obedientiam compellat. Unde et se- T. fraterna delicta
quilur: 72. Et de Dei misericordia nunquam desperare
69. Juniores diligere. Geminam enim dilectionem (Ezech. XVIII).Etsi mille sint peccata, non est de-
a senioribus debent accipere juniores. Unam, quia sperandum de venia. Deus enim et pius est ad igno-
fratres sunt. Scriplum est enim : Hoc mandatum scendum, et omnipotens ad salvandum. Tantum est
accepimus a Deo, ut qui diligit Deutn, diligat et fra- ut unusquisque peccator declinet a malo et faciat
trem suum (I Joan. iv). Alteram, quia obedientes bonum (Psal. xxxvi). Confileatur Domino sua pec-
senioribus humiliter serviunt. Hinc enim scriplum cata, et secundummodum culpasfaciat pcenitenliam,
est: Servus sensatus sit tibi dilectus quasi anima tua quia omnis peccator qui ad Dominum ex loto corde
(Eccli. vn), quasi fratrem sic eum tracta. Si hoc de conversus fuerit, salvus erit, ipso dicente qui pecca-
servo, quanto magis intelligendum est de filioet fra- toribus ait: Converliminiad me, et salvi eritis (Isa.
tre dilecto! XLV).Ipse iterum dicit: Nolo mortem peccatoris, sed
70. In Chrisli amore pro inimicis orare. Amor ut convertatur et vivat (Ezech. xvm et xxxm). Ergo
enim Christi facit nos diligere inimicum, facit etiam cum pius Dominusnon desideret mortem peccatoris,
el orare pro illo, quia si filii ejus sumus, iu quan-• sedvitam, ipse sihi misericordise claudit januam,
 "
793 COMMENT. IN REG. S. BENEDICTI, 794
qui ab eo peccatorum veniam recipere desperat. Areferlus non infirmatur in pejus, sed proficit sanus
Hinc iterum per prophetam dicit: Peccator in qua- semper in melius.
cunque die conversus fueril ex toto corde ad Domi- Qumcum fuerint a nobis die noctuque incessabili-.
num, desinit esse veccalor (Ezech. xxxm). Hinc Hie- ter adimpleta, et in die judicii reconsignala. Haec
ronymus ait: Nemo de Domini indulgentia dubitet, enim sacratissima supradicta Domini praecepta no-
nemo desperet. Ad hoc enim missus advenit ut pec- his praesenti consignantur in vita, ut operemur in eis
catores confitentes non perderet, sed salvaret. Nemo et operantes custodiamus illa. Iterum nobis in vita
de multitudine suorum desperet criminuni, quia pius reconsignabuntur aeterna, ut laboris nostri digna re-
et misericors Dominus paratus est ad ignoscendum. cipere mereamur praemia, illa videlicet quae ipse Do-
S" discipulo suo Petro usque septuagies septies jus- minus operariis suis promisit dicens : Venile adme,
sit fratri dimittere peccatum, multo magis ille fons omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam
pietatis et indulgenlise usque mille millies mille in vos (Malth. xi). Et, Venite, benedictiPatris mei, per-
se peccantibus et veniam petentibus dimiltit deli- cipite regnum, quod vobis paratum est ab origine
ctum. Ipse enim totius mundi lavit crimina , quanlo mundi (Matth. xxv). Et de quo Apostolus dicebat:
magis unius hominis lavabit delicta. Tantum est ut Illa merces nobis a Domino recompensabitur, quam
unusquisque convertatur ab impietate sua, et factis B ipse promisit, quod oculus non vidit, nec auris audi-
dignis poenitentisefructibus vivat in aeternum, hono- vit, nec in cor hominis ascendit, qum prmparavit Deus
rum omnium virtute refertus. his qui diligunl eum (I Cor. n). Officina vero ubi hmc
omnia diligenter operemur, claustra sunt monasterii
Ecce hmc sunt instrumenta arlis spiritualis. Ecce et slabilitas in congregatione. A faciendo enim ofli-
hsec sunt, dicit, id est, hscc supradicta divina man- cium, et ab oflicio oflicina derivatur. Sunt enim ope-
data quse sunt singula jam per ordinem superius rantium domicilia, et omniurn monachorum ibi-
exposita. Haec sunt ilaque instrumenta arlis spiri- dem habitantium claustra. In quibus qui vult habi-
talis. Ars dicta est, eo quod arlis prseceptis regulis- tare, firmitatein in mente et stabilitatem debet
que constricta bene et juste ducat. Sicut enim est habere in congregatione, ne vagari incipiat per di-
ars corporalis, est et ars spiritalis. Sed sicut est versa terrarum spatia, aut transmigrare de cella ad
corporali vita spiritalis melior, ita est et ars ejus- alteram, et de propriis ad non propria loca, et dica-
dem vitse sublilior. Unde et illa paucis, haec vero tur de illo quod in Salomonis libro scriptum inveni-
instrumentis indiget plurimis. Sicut enim instru- tur : Sicut avis, inquit, transmigrans de nido suo, sic
menta sunt fabrorum, scriptorum vel aliorum arti- vir relinquens locum suum (Prov. xxvn). Quid enim
ficum, quibus opus eorum perficitur, ita sunt et in- per avem signatur, quse relinquit nidum suum, nisi
strumenta virtutum, quibus spiritalis vita componi- monachus qui relinquit Iocum suum et propositum.
tur. Nisi regendarum suarum et aliorum animarum suum. Melius enim relinquat menlis vagacitatem, et
ars non- esset spiritalis, Gregorius non diceret: Ab cordis flrmiler locique teneat stabilitatem, et ad
imperitis srgo pastorale magisterium qua temeritate perfeclum ducat bonum quod ccepil agere, quia scri-
suscipitur, quando ars est artium regimen anima- ptum est: Non qui inclwaverit, sed qui perseverave-
rum. Hinc Paulus apostolus ait: Scio et humiliari, et rit, salvus erit (Matth. x et xxiv). Sequitur de obe-
abundare, et satiari, et esurire, et penuriam pati dientia. " CAPUT V.
(Phil. iv). Hsec enim omnia minus intuentibus non
videntur ars esse spiritalis, sed sinipliciter necessi- De obedientia.
tas actionis. Sed si ars non esset, scio, Apostolus Primus humilitatis gradus est obedientia sine mora.
non dixisset; sed cum, scio, dixit, in hujus operis Quaeritur a plurimis cur beatus Benediclus in hae
aclionis artem inesse demonstravit. Quem enim pe- Regula duos humilitatis gradus dixerit esse primos:
huria sua non frangit, a gratiarum actione non re- unum, istum quem in manibus tenemus, alterum
trahit, in rerum temporalium desiderium non accen- -,n vero, qui in duodecimis gradibus (Cap. vn) ponitur
dit, scit Iiumiliari. Qui enim acceptis rebus non ex- primus. Sed sciendum est quia ille est primus in
tollitur, et eas ad usum vanse glorioe non intorquet, corde, et iste primus in actione. Sicut enim ille est
nec solus possidet, sed cum diligentibus misericor- primus in ordine, ita secundus in cogitatione, vo-
diter div:'dit, scit abundare. Qui acceptis alimentis luniate, desiderio et conversione. Iste tamen, quihic
non ad ingurgitationem ventris utilur, sed ad repa- ponitur primus, illic invenitur in ordine esse secun-
rationem virtutis, scit saliari. Qui alimentorum in- dus. Sic enira dicit in isto : Hi tales relinquentes
opiain sine murmuralione tolerat, nec pro necessitate statim quae sua sunt, et voluntatem propriam dese-
victus agit aliquid unde anima peccati Iaqueum in- rentes, illam Domini imitantur sentenliam qua dicit:
currat, scit esurire. Quem ergo nec in abundantia Non veni facere voluntatem meam, sed ejus qui misit
superbia elevat, nec in necessitate cupiditas irritat, me (Joan. v et vi). In illo vero dicit: Secundus hii-
novit abundare, novlt et penuriam pati. Qui ergo in militalis gradus est, si propriam quis non au>r,nsvo-
prosperitate non elevatur, in adversitate non fran- luntatemdesideria sua non delectelurimplere, vocem
gitur, suasionibus ad malum non trahilur, vitupera- illam Domini factis imitetur dicenlis : Non veni fa-
tionibus a bono opere non revocatur, spiritali arie cere votuntatem meam, sed ejus qui misit me. Ecce
7S5 SMARAGDI ABBATIS
quomodo prohatur quia iste ipse qui hic ponilur Aet A salus nosCra, quidmt: Ego sum vta, verttat
'
primus, illic positus invenitur esse secundus. Sed vila (Joan. xiv). Christus est ergo; dumin^bc'
ille est primus in ordine et cogitatione, iste primus tali corpore vivimus, spes nostra: Christus "deteji
'
in operis actione. Ille primus in initio conversiOnis, nostra, Chrislus gubernatio nostra, CiiriStusV;f
iste primus iii initio actionis. Ille primus in anima ludo noslra, Christus solatium nbstruni, Chris
spiritualiter, iste primus in obedientia corporaliter. redemptio noslra, Christus pastor, Salusetpibte
Unde el. islius capituii titulus non de humilitate , nostra; Christus justificatio, sanctificatib et illui
sed de obedientia discipulorum est prsenolatus. In uatio nostra, et in fulurp saeculo erit gloria rio
illo autem de cogitatione, voluntate et desiderio tra- Christus : exsultatio nostra Christus, glorificatio
ctatur, in isto vero de discipulorum obedientia dis- stra Chrislus, pax iiostra Ghristus, nseredilas no
putalur. Obedientia vero discipulorum prius Deo Christus, aelernilas nostra Christus, lex nostra C
in corde, poslea exhibenda est magislro iri aclione. stu,s, clarilas nostraChristus,sanitas nostraChriS
Interius enim unusquisque timore tactus egreditur corona iiostra Christus, sapientia nostra Chfisl
ad publicum obedire, quasi discipulus magistro. Nisi regnum nostrum Christus, prsemium riostruiri Cl
enim Domini compellente timore, nunquam se in re- slus, gaudium iiostrum Christus, mrinus ripstr
gulari vita alter alteri se subderet, sed Dbmini com-1 ' B Christus, decus nostrum Christus, refectio nb
pulsus limore pariter el amore, iit ut alter subdat se Christus, requies nostra Chrjslus, omnia boiia,
alteri, el regalur alter ab allero. Poslquam enim cor nia sancta, omnia arnabilia, omriia desiderabilia
hominis timor Domini penelrat, feslinus sibi alium stra Christus; et Deo niliil charius convenit u
ducem quaerit ad vitam, ut quo per se ire non va- habere quamChristum. In illo enim et per iiluni
let, altero. ducente perveniat. Unde et hic beatus '< mus, movemur et sumus. Prbpterea. nihil cliarius
Beuediclus volenlibus seternam pervenire ad vitam• aliud aliquidhabere debemus.Sedqrii voluntinse'
ordinalissime initium operis viaeque clemonslrat di- num cum. Chrislo regnare, debent sine.m.oraim
cens : Primus humilitatis gradus est pbed.ienlia sine; ranti obedire, et hoc quod sequitur facere, id e
mora. De obedientia beatus, disputaturug Benedictjis, . Propter servilmm sanchmi quod professi simt,
uoii ondinis, ut prsediclum est, gradum, sed la- propler meluin gehetmm, vel glorighi viimmier
boris rationabiliter hic posuit primum. Qnem sinei mox ut aliquid imperatum a tmjore fuerit, ac si
mora conveiiit impler.e discipulum, qui sine mora nilus imperelur, moram paii nesciunt in faciei
cceloruin vult conscendere regnum. Sine tarditatis 1 Propler servitium sanctum quod professi suni, di
enim mora monachus debet facere obedienliam, qijii r. id esl, pro illa professione quam. monachus coi
sine tarditale laboris sui vult recipere praemia. Sines omnibus promisit ante alt.are dicens : Promitto
larditate enim: liabet victoriam, qui humililer obe- stabilitate mea et conversionp morum meorum
diens contra hostem fortiler dimicat. Scriptum estt obedientia, coram Deo et sanctis ejps. Ist.a ergo
euini : Vir obediens. loquilur victorias (Prov. xxi).. gularis professio, si usque ad calcem vitse in m
Quid enim mirum si peccator homo obedientise inl slerio operibus impleatur, recte servitium Sanc
prajsentis >ilae hrevitate se subjicil, quando ipse me- vocatur, quia per4stam sanctus effectus luonacl
diator Dei et hominum semetipsum exinanivil formam% sancto Domino sociatur. Et sive pro isto servili
servi accipiens, faclus est obediens usque ad mortemi est, ut possiat implere illud, quia melius est
(Phil. u). Et charum habens hominem, quem pro- vovere quam post votum promissa n.on reddere;
plerea mo.rte red.emit, charum se omnifeus sanctiss propier nielutn gehennce, id est, ne jn gehennam
suis exhibuil. Unde el sequilur :i scendant crucieiiturque aeteruum; vd gloriam
Hmc convenit his qui nihil sibi Chrislo charius ali- mteriiai, id est:,,.up ad illam perveniant gloriam,
quid existimanl. Nihilomnino uVChristum Chrislia-• sicut sol, in conspectu P-atiis fulgeant, claresc
nus debethaberecharum, quia idipsum,et non aliuma luceant. Mox ut aliquid, imperatum a majore fu
suuin Greatoreni, Redemptorem cognoscit et Domi-i- j) ac si divinitus i.mperelur, moram pati nesciant
num. Nihilergo utGhrislum debemus habere charum, , faciendo.
quia ilie nihil sic charum sicut electorum habuitit De quibus Dominus dixit: Ab audiiu auris obec
conventus. Sic ehim dignatus est nos charos habere,'., mihi (Psal. xvn; II Reg. xxn). Id est, in ipso aud
ut pro nobis iton recusaret suum sacrum sanguinemn quo vocem meam audivii,. statim et sine mora r
fundere. Sit ergo>charus ut Pater, nos illi ut filii.i. oblemperavit et obedivit. Hoc eniih testimoniuw
Difigamus ergo, Dominum Jesum Christum, quia illee psalmo xvn sumptum est, ubi populus genliuro. f
prior dilexit nos, et tradidit semetipsum pro nobis.>. Iitalis credulitatis laudatur a Domino, qui oc
Nihil enim amori illius debemus praeponere, sed su-> corporeis Dominum noslrum Jesum Ghristum
per omnia debemus eum amare atque diligere :. quiaa viderunt, seddeilioprsedicantibusapostolisveloc
: cum illo speramus in oeternum regnare. Ipse enimu crediderunt. Quorum exemplar et monaehi obed
i ait: Qui amat patrem aut matretn phis quamme,.nontt tes modo sequunlur; qui senioiubus a Deo missie
esl me dignus (Matlh. vi). Quis enim. tam stultus et 3t ciliter obediunt. Et ut intielliganl non tantum se
hebes potesl eflicere \AL, existere|, ut- viiam,'efesalu-l" mini, sed magis Deo obedire, et obedientiam qt
lera suam non velit diligere? Chrislus est enim vilaa inajoribus exhiberit, retributori omnium bono:
 >797 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. im
Domino commendare, audiant Dominum dieentemn A i sic composita : ut per viam angustam, et arctam
' ascendant jlecti ad coeli latissimam patriam, et per
quod sequitur
Et iterum dicit aoctoribus: Qui vos audit, me awdit t viam amplam atque latissimam descendant reprobi
(Luc. x). Dominum enim probantur audire, qui do- ad Averni angustissima claustra; per iter enim an-
ctoribus ad obediendum cordis inclinant aurem, ett guslissimum veniunt sancti ad amplissimuin regnura,
ohedientioe suse a Domino reeipient mercedem quii et per iter amplum ad angustissimum iniqui perve-
senioribus non tardant humililer obedire. Qui ergoj niunt barathrum. Mutatur enim tempus malignis di-
talem merentur habere operis sui retributorem, ne- vitibus, mutatur et sanctis pauperibus. Illis ut de
cesse est ut semper obediani cum magna cordis ala- spaliosa voluptalis via ad angustas inferni transeant
critate. De quibus et subditur : pcenas; isti nt de proesenti saecuiiangustia ad cceli
Ergo illi tales relinquenles statim qum sua sunt, ett latissimam atque clarissimam ti*ahseant gloriam. Illi
voluntatem propriam deserentes, mox exoccupatis ma- ut de molli et, dissoluta via ad angustum immittantur
nibus, et quod agebant imperfectum relinquenles, vi- tarlarum; isti ut de angusto el violento corporis
cino obedientimpedejubentis vocem factis sequuntur. actu ad amplum cceli transeant regnum. Hinc Do-
Hi nimirum quse sua sunt relinquunt, qui propterc minus ait : Regnum ccelorumvim palitur, et violenti
aliorum utilitatem, suam imperfectam dimittunt, etl JJ B rapiunt illud (Matth. xi). Non enim qui molliteret
plus proximis quam sibi placere eontendunt. Etnon t dissolute vivunt, sed regnum Dei possidet is qui
propriam voluntatem, sedmagisproximorumimplere 5 pro illo viriliter agit. Hinc beatus Hieronymus ait:
conantur. Et mox exocchpalis manibus, id est, ai Lata via est sseculi voluptas, quam appelunt homi-
ciinclis operibus quibus operabantur, disjunctis, ett nes ; angusta quse per lahores et jejunia panditur.
ab onmibus aetionibus separatis, vel expeditis* quodI Sed per Iatam multi ambulant, angustara autem
ageban* imperfeetum derelinquunt. Propter obedien- pauci inveniunt.
tise eniin perfectionem omnium aliorum aetio relin- Ut non suo arbitrio viventes. Periculosum est enim
quehda est operum, quiamagis placet Deo obedientiaL monacho suo proprio vivere arbitrio, ne forte dicat
quam victima. Obedientia quippe victimis prseponi- esse bonum quOdah aliis non bonum, sed judicatur
tur, quia per victimas aliena caro, per obedientiamt et est maluni. Et dum se putat per rectam videns
vero vokmtas propria mactatur. Vicino obedientise> currere viam, in damnosam csecus incidat foveani,
pede jubentis voeern factis sequuntur. Propterea ap- sicut scriptum est: Est via qum videiur hominibus
propinquat pes obedientiae, ut festinanter currere, recla, sed novissima ejus deducunt ad tartara (Prov.
et quod ei injungitur velociter et sine tarditatepos- xiv). Et propterea non : Vel desideriis suis servire,
sit iriiplere. Cujus non solum corpore, sed et corde>G sed prseceptis Domirii debent monachi humiliter
est imperanti exhibenda velocitas, ut nec corpori tar- obtemperare, Et voluptatibus obedienles servire pro-
ditas, nec eordi tepida resistat voluntas. Sed juben- priis, sed cum timore Domini humiliter ejus subjici
tis vocem velox auditor digno compleat opere ut, debent mandatis, ut cum David dicere possint: Par-
cum tempus retributionis advenerit, dignamaDomi- liceps ego sum omnium timentium te et cuslodien-
jio mercedem possit aceipere. Pro. cujus mercedis; tium mandata tua (Psal. cxvm).
desiderio efficaciter quod sequitur est implendum. Sed ambulantes atieno judicio-et imperio. Hic judi-
Dicit enim: cium pro discretione vel arbitrio posuit. Aliter enim
Et vetuti uno momento prmdicta magislri jussio, debet discernere opus, quod bonus et mortificatus
et perfecta discipuli opera, in velocitate timoris Dei pro Christo debeat agere monachus, ut operis sui
ambce:res,communiter citius explicantur. Momentum mercedem consequatur a Domino, alterius obedire
a brevilatis tempore est dictum, eo quod in brevi debet imperio. Suavius enim currit mandatorum
conipleatwr obedientise opus injunctum. Cum enim Domini viam, ciijus opus alter discernit, etjudicat.
charitatis causa boni magistri jussio, et obedientis In ccenobiisdegentes abbatem sibi prmesse deside-
discipuli operatio unanimiter conjungitur, sine dubio rant. Ccenobia enim multorum^ et in commune vi-
bonum fructum parturiunt, quia non est infructuosaDD ventium vocantur monasteria monachorum, quse ex
Spiritus sancti conjunctio, ubi non est animarum Grsecovocabulonomen videntur habere compositum.
nociva disjunctio. Corda enim timore Domini copu- CoenonGrsece dicitur quod nos commune vocamus.
lata velociter parturiunt infirmantibus animabus In ccenohiis ergo degentes, id est in commune cum
salutis medelam. pluribus habilantes, ideo abbatem sibi prseesse desi-
; Quibtis ad vitam mternam gradiendi amorincmribit, derant, ut illo gubernante viam mandatorum Domini
; ideo angustam viam arripiunt, unde Dominus dicit: levius currant, illoque regente Ievius vivant, et
Angusta via est qum ducit ad vitam (Matth. vn). prsemia, quse illis in futuro promissa sunt snavius
jHoc in loco beatus benedictus hi pronomen in sub- apprehendant, scientes quia quanto se allerius po-
auditione reliquit. Quod si addideris, clarius ea quae testali pro Chrisli amore subdi corisentiunt, tanto in
t- dicuntur advertis, id est, si dixeris : Hi quibus ad futuro sssculo cum ipso Domino feliciter exsultare
vitaui aeternam gradiendi amor incumbit, ideo an- gaudebunt. Et quia sine dubio hi tales illam Domi-
gustam viam arripiunt, ut nonsuo arbitrio viventes, ni senlentiam, qua dicit: Non veni facere voluntatem
fX caetera quae sequuntur. Miro modo et a Domino meam, sed ejus qui misit me (Joan. vi) faclis imitan->
799 SMARAGDIABBATIS 800
lur, cum illo sine dubio felicesinseternumregnabunt. A fectionis advenerit, dicet: Venite ad me, omnes qui
Sed hmc ipsa obedientiatunc acceptabilis erit Deo laboratis el onerali estis, et ego reficiam vos (Matth.
et dulcis hominibus, si quod jubetur, non trepide, non xi). Ergo cum magna cordis alacritate debet mona-
tarde, non tepide, aul cum murmure, vel cum respon- chus obedientiam facere, qui talem sperat ex illa
sione nolentis elficiatur. Acceptabilis est obedientia habere retributionem. Unde et sequitur :
Deo, si corde puro velociter fit et sine murmure, et Et cum bonoanimo a discipulis prmberi oportet,
dulcis hominibus, si sine pigredine cum alacritate quia hilarem datorem diligit Deus (II Cor. ix). Haec
vel jucunditate fit raentis. Unde et subditur : Non enim sententia non solum de illa, quee specialiter
trepide. Trepidare dicitur timere, vel dubitare. Ille pauperibus tribuitur, eleemosyna, sed etiam genera-
enim obedientiam facere trepidat, qui in Domini liter de omni monachorum intelligitur obedientia.
adjulorio firmiter non sperat. Qui vero de Christi Quia quidquid obediendomonachus agit, totum Deo
auxilio confisus fuerit, obedientiam pro Christo fa- tribuit, cui se totum vovit. Jejunium enim, vigilias,
cere non trepidahit, quia scriptum est: Qui timent abslinentiam, superimpositum cursum, et omnem
Dominum speraverunt in Domino; adjulor eorum et omnino cordis et corporis actum Deo tribuit totum,
proleclor eorum est (Psal. cxm). Non tarde. Ille a quo laboris sui centuplum sperat recipere fructum.
monachus facit obedientiam, qui non ex illa deside- B 13 Ergo qui cum hilaritate et multiplicatione vult a
rat seterna recipere prsemia. Quem enim ad obedien- Domino obedienlise suae recipere fructum, cum hi-
duin Dei amor non excilat, corporis otio delectatus laritate debet majoribus obedire : quia qui majoribus
obedire senioribus tardat. Ignorans quia qui parce obedire contemnit, sine dubio Domini imperio con-
seminat parce metet, et qui seminat in benedi- tradicit, qui discipulis et omnibus docloribus dicit:
elione, id est in abundantia benediclionis, abundan- Qui vos audit, me audit, et qui vos spernit, me spernit
ter et in benedictione metet vitam aeternam. Non (Luc. x). Non est ergo obedientia quse a majoribus
tepide. Tepide dicit molliter, segniter, vel dissolute. injungitur spernenda, sed potius amanda et diligen-
Ille enim monachus obedientiam tepide facit, qui da, et, in quantum vires suppetunt, cum hilaritateest
non timet quod Dominus de tepidis dicit, ait enim : operibus exsequenda. Scriptum est enim : In omni
Quia tepidus es et nauseam facis, incipiam te evotnere dato hilarem fac vullum tuum (Eccli. xxxv). In omni
de ore meo (Apoc. m). Nec Paulo accommodat au- ergo dato hilarem facit vultum, qui non cum tristitia
tem dicenli : Spiritu ferventes, Domino servientes aut rancore, sed sereno vultu animoque laeto prsebet
(Rom. xn). Ferventes enim et non tepidos decet esse auditoribus sermonem, pauperibus panem, majorihus
in Christi servitio monachos, ut igne charitatis ac- autem cor humile et obediens. Isle in omni dato hila-
censi, quae faciunt non tepide faciant, sed velociter '-'
* rem facit vultum, el ideo omne suum datum a Domi-
et expedite. Ille enim ignis divinus, quem Dominus no credidit esse receptum et aptum. Qui autem jeju-
volens ut arderet misit in terram, ad obediendum nant, sed non cum hilaritate vigilant, sed non cum
monachorum bonorum velociter excitat corda, ut hilaritate abstinent, sed non cum hilaritate caetera
lanlo illi obediendo citius placeant, quanto cum illo multa bona faciunt, sed non cum bono animo nec
citius regnare desiderant. Aut cum murmurio facit. cum hilaritate, non accipiunt a Domino laboris sui
Qui enim cum murmurio facit obedientiam, nec ah mercedem, sed a maligno murmuratibnis condem- ,
imperante laudem, nec a Domino recipit mercedem, nationem. Unde et subditur :
sed potius ab abbate corporis disciplinam, et a Do- Nam cum malo animo si obedit discipulus, et non
mino eam, quse murmurantibus debetur, justam re- solum ore, verum etiam in corde simurmuraverit, et
cipit pcenam. Infeliciter enim perdit utrumque, eti si impleat jussionem, tamen acceptum jam non erit
pcenaliter conquirit utrumque. Perdit laudis atque Deo, qui cor respicit murmuranlis. Et pro tali facto
mercedis gratiam, et conquirit corporis simul et; nullam consequitur gratiain, imo pmnam murmuran-
animaepoenam. Vel cum responso nolenlis efficiatur. tium incurrit, si non cum salisfaciione emendaverit.
Ille enim monachus qui cum nolentis responso in- Cum bono enim animo, et corde puro, et humili spi-
cusatobedientiam, aut emendat cito voluntatem pa-- ritu debet obedire discipulus magistro, ut obedienlise
riter et responsum, aut festinus in murmurationis ; suae gratiam accipiat apudDeum. Nam quando cum
labilur peccalum. At vero si cito emendaverit re- malo obedit animo, et superbus, et murmurans, et
sponsum pariter et voluntatem, obedientiaesuoenonL inobediens tenetur a Deo. Deus autem, cui pmnia
perdet mercedem; quia misericors et miserator Do- nuda sunt et aperla, murmurantium, etiam tacen-
minus poenitentibus cito dimittit, tium corda condemnat. Propterea quidquid fa-
i Quia obedientia qum majoribus prmbelur, Dominoj ciunt monachi, absque murmuralione faciant, ne,
exhibelur. Ipse enim dicit: Qui vos auclil, me auditt quod absit, murmurando ea sentenlia pereant qua
(Malth. x). Cum magno enim cordis amore corporis- illi perierunt qui in deserlo contra Dominum mur-
que velocitate fieri debet obedientia, quam ipse Do- muraverunt; et perierunt manna manducando, et
minussanctam in suamrecipit personam, utfacien- isti in monasterio Scripturas recitando et insuper „
tibus eam, cum relributionis tempus advenerit,, murmurando. Illi manna manducando mortui sunt :
plenissima tribuat praemia. Ipse enim omnibus inl et isti Scripturas legendo et audiendo spiritali fama
laboiis obedienlia posilis, cum tempus aeternoere-- quotidie moriuntur. Illi murmurando terram repro-
 801 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTL 802
missionis non introierunt, et isti murmurando pa- A ori, ribstro, ne effrenate loquentes aut per malilo-
radisum perdent, et promissionis lerram, id est quium, aut per vaniloquium, aut per multiloquium
aiternam ccelipatriam, non ingredientur. Quid enim offendamus Dominum Deum nostrum. Per effrena-
prodest murmuratoribus exterius agere opus injun- tionem enim liriguae, sicut bealus Augustinus ait,
ctum, et interius a mercedis praemio remanere va- seminantur stimuli, oriuntur rixae,accenduntur faces
cuos. Meliusest ergo majorib.us obedire cum gau- odiorum, pax exstinguitur cordium, et caeterorum
dio, etpraemium recipere sempiternum, quam trisli multorum redundat copia viliorum.
animo ohedire et laboris sui prsemia perdere. Etsi Obmutui, et humilialus sum, el silui a bonis (Psal.
factis compleat jussionem magistri, jussionem ta- XXXVIII). Hanc sentenliam beatus Benedictus in taci-
men non implet Apostoli, qui dixit: Omnia facite turnitatisexposuillaudedicens : Iiic ostendit Prophe-
sine murmurationibus et hmsitationibus (Phil. n). ta, si a bonis eloquiis interdum propter taciturnitatem
CAPUT VI. debet laceri, quanto magis a tnalis verbis propter pm-
De tacilurnilate nam peccati debet cessari? Sic enim quidam ait : pro
Taciturnitas virtus est humilitalis et indicium otioso verbo ratio ponitur. Pro sermone injusto pcena
gravitatis, nutrix virlulum, et custos est morum. exsolvitur. Obmutui,dixit, idest, silenlium mihi, nein
Hinc Salomon ait: Qui custodit os suum et linguam B loquacilate peccarem, voluntarium imposui. Scri-
suam, custoditab angusliis animam suam (Prov. xm). ptum est enim : Qui odit loquacitatem, exstinguit
Ab angustiis videlicet aetemse pcenseliberat animam maliliam (Eccl. xix). Hinc lsaias ait: Cullus juslitim
suam, qni taciturnitatem amans, a malo et pravo, sileniium (Isai. xxxn), videlicet indicans quia men-
vel omnino stulliloquio custodit, et refrenat linguam tis jiisiilia desolatur, quando ab immoderata locu-
suam dicens: tione lingua non compescitur. Taciturnitas, ut di-
Factamus quod ait Propheta : Dixi, Custodiam ctum est, virtus est humilitatis, quia quanto tacitur-
vias meas, ut non delinquam in lingua mea (Psal. nilatis freno conslringilur lingua, tanto mens humi-
xxxvin). Ille bene vias, id est, aclus vitse suae liata erigitur ad summa. Et quanto se sub silentio
custodit, qui in lingua minime offendit. Modicum deprimit, tanlo compunctionis aciem in coelum figit.
enim membrum est lingua, sed multas rixas et mul- Et quantum se ad compunctionis graliam humiliatus
ta ssepe committit scandala. De qua Jacobus aposto- animus elevat, lantum se iterum ad gratiam com-
lus ait: Linguam nullus hominum domare polest; in- punctionis humiliat. Unde et sequitur : Humiliatus
quietum malum, plena veneno mortifero, el reliqua sum, el silui a bonis (Psal. xxxvm). Nisi enim prius
(Jacob. m). Qui ergo in lingua non vult delinquere, humiliatus esset, a bonis malisque non siluisset.
prius vias suas, id est actus vitae suse, debet sollicile -^ Humiliatus enim intelligitur, humi prostratus. Qui
providere, ne subito labatur in lingua, qui ante suas ergo taciturnitatis virtulem veraciter amat, ne-
providere neglexit vias. Sequitur : cesse est ut ad tempus etiam a bonis locutionibus
Posui ori meo cuslodiam (Psal. xxxvni). Ille bene taceat, ut virlules caeleras ad tempus tacendo nu-
custodiam ori suo ponit, cujus lingua nec in mali- triat, quas nutritas iterum tempore congruo sapien-
loquium, nee in vaniloquium, nec in multiloquium ter proferat. Hinc per quemdam sapientem dicitur :
procaciter fluit, sed secundum Salomonera, lempus Est tacens qui invenitur sapiens; el est odibilis qm
tacendi, et tempns exspectat Ioquendi (Ecci. m). procax est ad loquendum (Ecct. xx). Ac si diceret :
Item scriptum est : Homo sapiens tucebit usque ad Hle se tacendo sapientem componens nutrivit, iste
tempus, lascivus aulem et imprudens non servat lem- se procaciter loquendo odibilem fecit. Ille qui tacuit
pus (Eccl. xx). Sed et ille custodiam ori suo ponit, inventus est sapiens; iste quia loquendo excessit
qui se non juslum, sed, quod magis verum est, pec- modum inventus est procax.
catorem falelur. Ne ergo in maliloquium labatur lin- Ergo quamvis de bonis et sanctis ad mdificationem
gua, ponal unusquisque nostrum ori suo cuslodiam, eloquiis, perfectisdiscipulis propter taciturnilatis gra-
et diligenter attendat quid de male loquenlibus. -. vitatem rara loquendi concedatur licenlia. Bona et
J
Apostolus dicat. Ait enim inter caetera superius sancla et ad animarum aedificationemapta Domini
vel subteriUs nominata mala : Neque ebriosi, neque dicit eloquia, quia nisi anima illis composita, ad
maledici, neque rapaces regnum Dei possidebunt ccelorum minime poterit conscendere patriam, aut
(I Cor. vi). Sed in lege Dominus filiis Israel prsece- cum sanctis recipere praemia. De his enim eloquiis
pit dicens : Maledicosnon sinas viverein terra (Exod. dicit Psalmista : Eloquia Domini eloquia casta:
xxn). Ne ergo in vaniloquium defluat lingua, audia- nrgentum igne examinatum, elc. (Psal. xi). Hinc ite-
mus quid Psalmista de vaniloquio dicat. Ait enim : rum ipse : Judicia Dei justificala in semetipsa; desi-
Vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum : derabilia super aurum mullum, et lapidem pretiosum,
labia dolosa, in corde et corde loculi sunt. Disperdat et dulciora super mel et favum (Psal. xvm). Etenim
Dominus universa labia dolosa, etc. (Psal. xi). Nein servus tuus custpdit ea : in custodiendis illis retri
multiloquium inconsiderato lingua cadat, audiamus butio multa. Hinc Paulus ait : Scimus quia lex bona,
quid Salomon dicat, dicit enim : In multiloquio non et sancta, et justa est (I Tim. i). Hoecsunt eloquia
effugies peccatum, et qui multis utitur verbis, tmdit Domini quse credentibus et facientibus ea aeternani
animam suam (Prov. x). Ponenda est ergo custodia praeparant vitam. Qme propter taciturnitatis gravi-
805 SMARAGDIABBATIS 804
talcm tenendam raro conceditur discipulis praedi- ^A et annuntia populomeo scelera eoriiin, et aomutSacob
canda, ne forte, dum tacilurnitatis suae incautus peccata eorutn (Isa. LVIII).Ipsi iteruni peir eumdbm
egredilur claustra, in elationis praeceps foveara ca- prophetam prsecipitur: Super montem excelsum
dat, aut silentii sui transeat terminum, et suse pa- ascende lu, qui evangeiizas Sion; iic civitalibus
liatur animaedetrimentum, perdat taciturnitalis pro- Juda, et reliqua (Isa. XL).Tacere et audbre discl-
ficuani gravitatem, et in damnosam incidat animi pulum convenit. Djscipulis enim dicitur : Qui habet
levilatem. Unde et sequitur: aures audiendi audiat(Matth. xv,Marc. iV)."HincJa-
Quia scriptum esl: In mulliloquio non effugiespec- cobus apostolus ait: Sil omnis homoveloxad audieh-
calum(Prov. xj. Hinc beatus Gregorius ait: Quia dum, tardus autem ad loquendum (Jacob.i). Recte
mulliloquio quisque serviens rectitudinem fjuslitioe primo admonet aurem quemquam .citius accommo-
tenere nequaquam possit, leslatur Propheta , qui dare docenti sero autem os ad docendum aperire."
ait: Vir linguosus non dhigelur super lerram (Psal. Qui ergo sapientiam diligit, primo hanc a Deo pos-
cxxxvin). HincbeatusAmbrosiusdicit: Est homo qui lulet, dehinc magistrum veritatis humilis auditor
silentium affectat quidem, sed cor ejus niullum se inquirat, etiuteragendumsuam cautissime iin^uam,
coudemuat. Iste talis multum Ioquitur. Est alius qui non solum ab otiosis sermonibus coerceat , yerurh
mane usque ad vesperum loquitur , et cuni discre- B E et ab ipsa, quam nuper didicit, veritate praedicanda
lione silentium magnum custodit Meliusest enim contineai. Nam et tutius est ut audiat cjuampraaili-
silentium tenere quam aliquid malitiose dicere. cetur, quoniam cum auditur, humililas custoditur ;
Facilius enim tacendo culpa refugitur quam lo- cum autem prsedicatur, vix non subripit cuivis lib-
quendo. Hinc enim scriptum est: Noli citatus esse minum quantulacunqae jactanlia. Hinc Jeremias berie
in lingua, et priusquam audias, ne respondeasverbutn, instituti adolescentis viam describens , mbdesliam
et in medio seniorum ne adjicias loqui ; non loquaris, lacilurnitalis inter prima virtutum studia coinputai T
nisi interogalus fueris (Eccli. iv). Inlerrogatio enim Bonum est viro, inquil,cuinporlaveriljugumaVado-
os. nionaclii aperiat. Maneat in verbo ejus mensura, lescentiasua, sedebit solitaiius et iacebit (Threri. lii).
in sermone sit stalera, semper verba ejus sint mo- Et ideo, si qumrequirenda suiit a priore, cum oiiini
derala, modum loquendi non transeat et plus dili- humilitate et subjeciione reverentim requirantur, he
gat semper auclire quam loqui. videatur plus loquiquam convenit. Qvx eriim a priore
Et alibi , Mors et vita in manibus lingum (Prov. consilium salutis et verba doctriuse requirit, cum
xvin). Lingua namque manus non habet, sed per omni humilitate vel subjectione quserere debet, quia
metaphoram pro operibus manus dicitur lingua ha- . summa monachi virtus humilitas est, summum vi-
bere, sicut et Psalmista dicit: Erue a framea, Deus, C ( tiurn ejus supefbia. Tunc autem se quisque mona-
animam meam, et de manu canis unicctmmeam (Psal, chuni judicet, quando se minimum sestiniaverit.,
xxi). In manibus ergo linguse mors et vita cpnsi- eliam cum majora virlutum opera gesserit. Semper
slil, quia, ut Jacobus aposlolus ait: Ex ipso ore pro- euim conscientia servi Dei humilis debet esse et
cedit maledictio et benediclio (Jacob. m). Quanclo tristis, scilicet utper'huinilitatem non superbiat, et
enim veritatem loquunur , e.t Dominum , qui dixit: per utilem moeroremcor ad lasciviam non dissolvat.
Ego sum via, verilas ct vila (Joan. xiv), benedici- Scurrilitates vero, vel veiba oliosa et risum moven-
mus in manibuslinguse, vitam tenemus, quia scri- lia, mterna clausura in omnibus locis damnamus ; el
ptum est: Os, quodmenlilur, occidit animatn (Sap. i); ad tale e,loquiumdiscipulum aperire os non permilii-.
et, Qul odil fratrem suum, hoinicida est (I Joan. mus. Scurrilitates autem dicuntur joca iurpia elim-
MII). Hincilerum Jacobus ait: Lingua ignis esl : uni- prpba, vel irrisionibus digna, quae a rhohichis orii-'
vcrsilas iniquilalis (Jacob.m). Ignis est lingua, quiaL nimoda dehent esse aliena. Decet eriim monaciiuiri
virlutum siivam male Ioquendo devorat, et cunctaL doctrinseproferre sermonem, non joci scurriiitalerii.
fere facinora per eam aut continuantur, aut patran- Mentis debet habere gravitaterii, non joci, vel s.cur-
lur, aut defenduntur. Continuantur , ut latrocinia, , rilitalis levitalem. Justum , honestum et ralionabile
vel stupra ; patraritur, ut perjuria et falsa teslimo-- D
- debet habere verbum ; non leve, vacuum et gravita-
nia ; defendunlur, quando commissa delicta intei'- tis gratia alienum. Meditetur ergo necesse est mo-
roganti negantur. Ipse ilerum dicit: Ecce quanluss nachus in 'hymnis,psalmis el cahticis, nori in verhjs
ignis , quam magnam silvam incendit (Ibid.). Sicutt vacuis, vanls vel oliosis. Plerrimque per quosdairf
eniin a modica scintilla ignis excrescens magnami graduS desidiosa mens in foveara lapsris impellrlur;
saepesilvam incendit, ita incontinentia linguoe, suis; ei dum otiosa verha cavere negTigiinus, ad noxia
nutrila levitatibus, magnarii bonorum operuin ma- pervenimus, ut prius Ibqui aliena libeat, et postmo-
teriain, multos Vitsesplrilalis fruclus, ubi attamina- dum detractionibus vitaria, de quibiis loquiiur, mor-
veril, perdidit; sed et innumera pleromque, optimse i deat, Hbc nos cavere Dpmihus adrtibnet dicens :
quasvidebantur locutionis, folia consumit. Omrie\>erb'umoiiosum quod locuti fueiirit hoinihes,
Ndm loqui et docere, magistrumcondecet; lacereett rationem re&denlde e'oih die judicii (Mailh. xn).
audirediscipulo convenit.Loquiet docere magistrumi Si ergo saiio de btioso sefmone exigituf, pensemus
decci, quia illi per prophetam dicitur : Clama, nee qusepoena de multiloquip maneat. In qrib etiam pef
ccsses, dicilDoriiinus, quasi luba exaita vocem luam,, noxia verha peccatur. Nain e't bliosa Verba ipsa SQ>
 «08 COMMENT.W REG> S. BENEDICT/. 806
. lentcsse risum movenlia. Propterea cavenda cstj; A >Psisvilia sentiunt, quid in suacxcusatione
dicturi
omnibus nobis.joci et risus immoderala luxuria, per sunt, qui sine opere virltitis intumescunt? Sed quse-
qtram plerumque amarissima inter fratres nascun- lihet sint opera, nulla sint, nisi ex humilitate con-
tur scandala^Unde et Salompn ait: Quasi per risum dianlur. Miranda quippe actio cum elatione non ele-
operatur stullus scelus (Prov. x). Nam et risum su- vat, sed gravat. Qui enim sme humilitate virtutes
pra modum quis nesciat indisciplinalionis e.t levita- congregat, in venlo pulverem porlat. Et unde aliquid
tis esse januam? per quam perniciosum cibum mi- ferre cernitur, inde deterius elati oculi caecantur,
serse animsediabolus subtiliter ministrat. Neque atnbulaviin magnis, neque in mirabilibus
CAPUT Vil. super me (Psal. cxxx). Hoc est dicere: Nihil me-
De nuhiililuie el multiplici ejus commendatione duo- ritis meis reputavi, nihil scientise meae contuli, sed
decim -gradibusdistincta. si aliquid boni habui, totum glprise Dei dedi. Nolui
Ciamat nobis AiiiinaScriptura , fratres , dicens: quasi mirabilibus innotescere homipibus , et nec
Omnis qui se exaltat humiliabitur, et qui se humiiiat quaesivi aliquid super vires meas, unde: me apud
'exaitdbitur
(Luc. xiv). Hoc plane sciendum et fir- imperitos jactarem. Aliter :In magnis enim ambu-
Tirissmre a nobis tenendum quia omnis qui se in- lare , est magna de se unumquemque sentire. In
xautedemeritis.aut, quod peyjsest, sine meritis al- B I mirabilibus vero est mirabile de se aliquid existi-
levaverit, juste a DominohumiliabitUr ; e't qui pro- mare. Quod sehic negat facere Propheta, cumdicit:
Vide se de benefaclis humiliaverit, Jiiste ab eo Neque ambulaviin magnis, nequein mirabilibussuper
exaltabitur. Hinc Salomon:ait : Superbutri sequitur me. Omnis autem humilitas non tam in sermone
humiiitas, et humileriispirilum suscipiet gloria (Prov. qnam in mente est, ut humiles nos esse conscientia
xxix). Superbum enim sequitur humilitas, qriia qui noverit, et nunquam nos vel scire aliquid, vel intel-
in prsesenli Superbus perseverans vivit, post mor- ligere, vel esse exislimemus , et nihil meritis no-
tem humiliatus ih infernum descendit. De superbfs stris tribuamus* quianihilde nostro nisi peccatum
enim scriptum est: Deducunt in boiiisdies suos, etin hahemus.
punclo ad inferha desceriduni (Job. xxi). Haecenim Sedquid? Sinon humiliter sentiebam, sed exaltavi
damnafiilis et misera superbum sequilur hurnilitas, animam meam. In cunctis ergo quse agimus , humi-
el humilem spiritum suscipiet gloria, Id est, gloria liler de nohis sentimusj si in radice boni operis fau-
.
regui ccelorum suscipiet omnes qui humiliato vivunt militatem tenemus, nec quihus superiores, sed qui-
spiritu. Hinc Dominus de humilibus ait: Beati pau- hus adhue inferiores sumus, aspicimus ; ut dum me-
peres spiritu, quoniam ipsoriith est regnum ccelorum liorum nobis exempla propdhimus, ad majora sem-
(Malih. v). Hinciterum diclt: Sinite parvulos Venire Q ( per ascendere ex humilitate valeamus. Exaltamus
dd me, talium esl enitn regnutri cmioiutri(Marc. x). autem animam nostram, cum in hac corporis habi-
Etparvulos ergo, et pauperes spifitu, humiles dicit, tatione humilia meditamur, dicente Scriptura : Deus
quibus post mortem misericorditer regnum ccelo- superbis resistit,humilibus autetn dat gratiam (Jacob.
rUhi promiltit. iv). Et illud : Humiiiamini in-conspeclu Dei et exal-
Cum hmc ergodicit, ostendit nobis omnem exalta- Habit vos {I Petr. v). Tanto ergo sit quisque vilior
'tioiiemgenus esse superbim. Omnis superliia tanlo in Deo j •quahto pretiosior sibi; tanta pretiosior Deo ,
imo jacet, quanto in alto se erigit. Tantoque pro- quanto per eum vilior sibi, quia humilia respicit, 6t
fiindius labitur, quahto excelsiuselevatur. Quienim alta a longe cognoscit. floc autem csse optiinura
pefsuperbiam atloilitur , per Dei justitiarii inchna- specimen et electorum solet, quod de -se semper
lur. Superbia ergo , sicut origo est omnium crimi- minora quam sunt senliunt, et infra qUam sunt de
hum, ila ruina cunctarum virtutum. Ipsa est enim se humilia proferunt.
in peccato pfima, ipsa in conflictu poslfema. Hiec Sicut ablactatus super matresua,itaretribuesinani-
ehim aut in exordio mentem pef peccalum proster- mum meam {Psal. cxxx). Qui non elevat cor suum,
nit, aut in novissimo de virtulibus dejicit. Inde et; neque in altum atfollit oculos suos, neque ambulat in
omnium peccatorum estmaxima, quia tamper vir-1Dmagnis, nequein mirabilibus super se, lactanti
lules quam per vitia huraanam mentem exlerminat. similis repbritur, dicenle Scfiplura : 'Ex vre infan-
Quod se cavere Prophuta indicat, dicens : Dotnine, 'tiumetiaclentiumperfecistilaudem (Psal. vm). Haec
noh est exalialum cor meum , neque elali sunl oculi eniin virlus ideo maxime inter viftutes eximias ho-
tnei (Psal. cxxx). Iste enim psalmus humiiilatem norata consurgit, quoniam eam dignatio majestatis
prsedicat, teinperantiam docet et patientiam mOnet, assumpsit. Denique consideremus quahtum hono-
et benefaciehtibus 'oinneni humilitatem ostendit; rata sit humililas , quse supeftviaeconlraria in duo-
concinnat atque componit. Si Cfgo humiliatum cor decimo gradu nbscilur collocata. Illa enim per sep-
sacrificiurii Deo est, sacrificium obtulit qni dixit: tem principalia Vitia demergit in tartarum, hsec
Domine, riori est exaltdturn COrmeum (Psal. cxXx). per duodecim huriiilitatis gradus deducit ad ccelum.
Si ergo hoc aliquis eremilacelloe suoevacans diceret, 'Unde,fralres, si summmhumilitatis volumus cul-
magnse.patientiaelaude fulgeret; quanto magis, quiai men altingere. Summaehumilitalis culmeh, ut qui-
)iocpurpuf atus fex et proplietarum dicebal eximius. daih volunt, quatuor modis completur. Pfimb, si
JSiiaitur SOJPIQUvjrj etiani cum agunt fprtia de semet^ 'jnoriificatas monachus in semetipso ornnes habea^
;807 SMARAGDIABBATIS 808
voluutales. Secundo, si non so.um suorum acluum, A tutum gradibus profundum cadunt in tartarum, et
veruui etiam cogitationum nil suo celaveril ah- impletur in eis : Omnis qui se exaltat humilidbitur,
bati. Teftio, si nil discretioni suae, sed judicio ejus et qui se humiliat exaltabitur (Luc. xiv).
universa committat, ac monita ejus sciens ac liben- Scala vero ipsa erecta, nostra est vita sceculo,qum
ter auscultet. Quarto , si in omnibus observet obe- humiliato corde a Domino erigitur ad cmlum.Tuuc
dienlioe, mansuetudinis patientiseque constantiam. scala, id est vita nostra , ad coelumbene a Dominp
Beatns ergo Benedictus non solum in quatuor , sed erigitur, quando corda nostra eum manibus , id est
in duodecim gradibus summam atque perfectam esse cumbonis operibus, a nobis sursura levantur; quan-
voluit et definivit humilitatem. Nam etin hoc snm- do, secundum Apostoli commonitionem , qnse sur-
ma] atque perfecta potest videri humilitas , si quis sum sunt sapimus, non quse super terram : quando
humiliter et patienter impleat quod Dominus ait: ad ccelum suspirantes ccelestia meditamur et quse-
Ego autetn dico vobisnon resistere malo, sed si quis rimus ; quando ea quseretro sunt obliviscimur, ct
te percusseril in dexteram maxillam , prmbe illi et ad ea quse in ante sunt nos extendimus ; quando tota
aliam , etc. (Malth. v). Qui enim ista palienter et . mentis intenlione ad palmam sequimur supernse
humiliter sustinet, insuper illud audit quod Dominus vocationis ; quando de coelestibus meditantes cum
jussit, dicens : Diligite inimicos vestros , benefacile B Paulo dicere possumus : Nostra autem conversalioin
his qui oderunl vos, et orale pro persequenlibuset ccelisest (Phil. m).
calumniantibus vos, ut sitis filii Palris vestri, qui in Latera enim hujus scalm, dicimusnostrum essecor-
ccelisest (Mallh. x); summam mihi videlur habere pus et animam. Proinde aulem et sapienler nostrum
humililalem summumque humilitatis teriere cacu- corpus et animam hnjfls scalseduo dicit esse latera ;
men. quia ex ulroque omnis homo compositus constat,
Et ad exaltationem illam ccelestem,ad quam per et pro amore Chrisli et vita seterna ex ulraque sub-
prmsentis vilm humilitalem ascenditur, volumus velo- stanlia,qua3prarvalet, agit bona; et utin resurrectio-
citer pervenire.Exaltalionem ecelestemillain dicit, die nis gloria in ulraque substantia laboris sui recipiat
qua Dominus ait : Fulgebunt sancli sicut sol in con- praemia, inutraque substantia sollicite satagitDomi-
spectu Patris mei (Malth. xm). Et de qua Daniel ni custodire mandata. Tunc enim totam nostram ad
dicit: Etqui adjuslitiam erudiunt plurimos, fulge- coelumerigimus scalam, quando auxiliante Deo no-
bunt quasi slellmin perpeluas mternilates (Dan. xn). stra etiam in hostiam offerimusilli et corpora, obse-
Hinc et Psalmista ait: Nimis exallali sunt amici crante nos Apostolo ac dicente : Obsecrovos, fratres,
tui , Deus; nitnis conforlalus est principalus eorutn per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora veslra
(Psal. CXXXVIII). Exaltatio ccelestis et summa est, 'J hostiam viventem, sanctam, Deo placentem, rationa-
ut sint sancti monachi similes angelis , ut sint fi- bile obsequiumvestrum (Rom. xn). Scala a scanden-
lii et haeredes Dei , cohseredes auteiri Christi, el ut do, id est ascendendo, nomen accepit, quse non ali-
audiant a Domino: Venile , benedicti Patris mei, ter perfecta, nisi lateribus et gradibus constat.
percipile regnum, quod vobis paralum esl ab origine In qumlalera diversos gradus humiiitalis vel disci-
mundi (Mallh. xxv); et ut faciat eos in eodem re- plinmevocatiodivina ascendendosinseruit. Gradus isti
gno discumbere, el transiens dignetur sis omnia bona humilitatis et discipliriDadicuntnr, quia istaeambae
ministrare. virtutes pulcherrimae sibi invicem sociantur : quia
Aciibus nostris ascendentibus.Tunc actus nostri queni humilitas mansuetum , disciplinae eruditio
ad supera bene ascendunt, quando de die in diem componit et facit doctum, et quem humilitas tran-
bene vivendo ad meliora proficiunt; quando variis quillum et milem, disciplinseeruditio facit providum
et multis fulti virtutibus , ad contemplationem no- et sapieutem. Quia scriptum est : Neminem diligit
slri crealoris humiliter surgunt. Et quasi per gradus Deus, nisi eum qui cum sapienlia commoratur (Sap.
ad visionem illius per animae virtutes conscendunt, vn), necesse est ut humilitali disciplina jungatur ;
ila ut de nobisdicatur : Ibunt de virlute in virtutem, j. quia eruditio disciplinsecustos est humilitatis, et hu-
et videbitur Deus deorum in Sion (Psal. LXXXIII). militas lemperalio est eruditionis. Evocatio dicilur,
Scala illa erigenda est qum in somnio Jacob appa- quando ad summum bellum, non solum milites, sed
ruit, per quam ei descendentes et ascendentesangeli etiam cseteri vocantur. Unde et evocare , educere
monslrabanlur (Gen. xxvm). Non aliud sine dubio seu provocare intelligitur. Quod verbum apte satis
descensus ille et ascensus a nobis intelligilur , nisi hocinloco est positum, quia ut ad bellandum contra
exallalionedescendereet humililate ascendere.Quam- diaboluni duodecim gradibus humilitatis armati
vis alii doctores aliter hanc volnissent intelligere fortiter consurgamus, quotidie a Domino evocamur,
scalam, et angelos descendentes et ascendentes per educimur ac provocamur : ut illo duce de victoria
eam : beatus tamen Benediclus nostram in hoc Ioco triumphantes ad eoelorum regna per duodecim hu-
voluit intelligere vitam, quae virlutibus plena ad militatis gradus ascendentes perveniamus gau-
ccelumest quotidie erigenda. Angelos vero ascen- dentes.
dentes et descendenles animas intellexit in regulari De primo bumilitatisgradu
vita degentes. De quibus aliaese humiliando ascen- Primus itaque humilitaiis gradus est, si limorem
dunt ad ccelum, aliae vero superbientes de ipsis vir- Dei sibi ante oculos semperponens. Merito inler duo-
809 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 810
decim lsle graaus' etin dignitate, et in ordine poni- A temnunt. Deum enim monachi contemnunt, quando
tur primus. Ideo primus in ordine, quia primus est abbati suo obedire renuunt, et dura cervice resi-
in cogitatione, in corde et voluntate. Ideo primus stunt. De omnibus enim a se missis proedicaloribus
est in dignitate, quia a Domino incipit timefe. De Dominus ait : Qui vos audit, me audit; et qui vos
timore enim scriptum est : Initium sapienlim timor spernit, me spernit (Luc. x). Hosautem contemnentes
Domini : et timor Domini disciplina sapienlim. Timor et abbatis prseceptajusta despicientes, recte gehenna
Dominigloria, et glorialio, el lcetitia,et coronaexsul- de peccatis incendit, quoniam evadere potuissent, si
tationis : et dabit tmtiliam et gaudium in longiludi- Domini et abbatis sui prseceptis obtemperassent.
nem dierum (Eccli. i). Hsecorania bona,et alia multa Quasi enim ignis ligna, sic gehenna inobedientium
illis timor Domini ministrabit, qui ilium sibi jugiter recipit peccata. Et sicut ignis succenditur ex lignis,
ante oculos posuerint, et cum beato Job dixerint: sic gehenna a contemptorum Dei succenditur pec-
Quasi iumentes fluclus super me semper timui Domi- catis : ut unumquemque secundum quantitatem suo-
num, et pondus ejus ferrenon potui (Job xxxi). rum cruciet delictorum. Unusquisque enim quantum
Oblivionemomninofugiat. Quia in uno cordis ha- gehennse ministraverit peccata,tantum sibi gehennse
bilaculo non potest memoria pariter et oblivio reti- . ignis incendit flammam. Quantum unusquisque pec-
neri, necesse est ut a cordibus nostris oblivionem B catorum secum porlaverit ligna, tanlum miser cru-
peliamus nocivam, et relineamus memoriam profi- ciabitur in gehenna. Et quantum ibi peccatorum
cuam. Cum enim a claustro cordis oblivio fugatur suorum composuerit acervum, tam grandem et dn-
damnosa, tunc in nobis fruclifera crescit, et redun- rum ibi inveniet cruciatum. Et hoc modo unum-
dat memoria, qusenobis ante oculos mentis, et Do-. quemque de propriis peccatis gehennse incendit
mini proeceptaejus reducit, et quoriiodo illi placea-. ignis. Hinc beatus Isidorus ait: Sicut unusquisque
mus, et ejuspraeceptacustodire possimus, diligenter. sanctus in futuro judicio pro quantitate virtutum
inquirit, et quaefacienda, et qusenon facienda sunt, glorificabitur, ita et unusquisqne impius pro quan-
vigilanter intendit. Hinc Judaeorum populum Domi-. titate facinorum condemnabitur. Nec deerit in sup-
nus admonet dicens : Custodi igitur temetipsum, etj plicio futurus damnationis ordo, sed juxta qualita-
animam tuam sollicite, et ne obliviscarisverbum Do- tem criminum discretio erit pcenarum. Hinc beatus
mini, et ne excedant de corde tuo cunctis diebus vilm , Gregorius ait: Omnipotentis Dei justitia futurorum
tum (Deul. iv). Hinc Psalmista ait : Benedic, animai proescia ab ipsa mundi origine gehennse ignem crea-
mea, Dotnino, et noli oblivisci omnes relributioness vit, qui in pcena reproborum esse semel inciperet,
ejus (Psal. cn). Memoria timoris Domini facit ho- sed ardorem suum etiam sine Hgnis nunquam finiret,
minem cautum, modestuni, justum, rectum et ho-- c( sed esset miseris mors sine morte, finis sine fine,
nestum, pium, benignum, misericordem, pruden- defectus sine defectu; quia et mors vivit, et finis
tera, humilem, mitem, sobrium et in omnibus actio- semper incipit, et deficere defectus nescit; et mors
nibus temperatum et providum. E contrario mentiss premit, et non exslinguit; dolor cruciat, sed nulla-
oblivio facil hominem stultum, incautum, insensa- tenus pavorem fugat, flamma comburit, sed nequa-
tum, fatuum, improvidum, injustum, injuriosum,:, quam lenebras decutit.
iracundum, invidum, impurum, immitem, inconli- Et vitam mlernam, qum timentibusDeum ptmparata
nentem, irrisorem, detractorem, inflatum, super- est, animo suo semper evolvat. Id est, hoc in corde
bum, elalum, vanum, et in omnibus omnino actioni-:- suo semper evolvat, quod de contemnentibus Deum
bus depravatum hominem, facit et miserum. Non n dicitur : Ibunt impii in supplicium ceternum (Matth.
enim ad memoriam Dominum suum et prseceptaejuss xxv). De timentibus Deum: Justi veroin vitam mter-
reducit; et ideo velut csecus et errans peccat et pe> nam (Ibid.); ubi est gloria sempiterna, exsultatio
rit. Qualiler autem hsec oblivio fugiatur damnosa,, magna, corona virtulibus florida, claritas veri Solis
audi sequentia: illuminatione fulgida, habitatio omnium sanclorum
Et semper sit memoromnium qum prmcepitDeus. i. solida, setema et semper permanens bonitas tola.
Tunc enim memoria prseceptorumDei animsepraebet !t D
] Ad quam qui bonorum operum virtutibus fulti per-
salutem, quandoea, quseDominiprseceptissagaciterir venerint, beatis angelis similes erunt, et simul cum
memorantur, in mente eflicaciter complentur inn Deo suo felices gaudebunt, et in perpeluo sine fine
opere. Domini enim memorala, et non impleta prae- J- regnabunt.
cepla, damnationem magis animae quam salutem n Et custodiensse omni hora a peccatis et vitiis, id
demonstrant. Memorala vero, et operibus consum- i- est cogilalionum,lingum, oculorum,manuum,pedum,
mata a facientibus procul repellunt peccata, et per- vet voluntalis proprim. Quod dicit a peccatis custo-
severanlibus salutem continuam, et prsemia promit- t- dire se omni hora, subauditur ab omnibus pravis
tunt seterna. Tribuunt facienlibus gloriam, non fa- i- operibus, quae fiunt cogitatione, Iocutione et opere.
cientibus autem gehennara minantur seternam, unde le Unde hic apte posuit cogitationum,lingum, manuum,
et sequitur: pedum,etc. Istis fomitibus quasi quibusdamgradibus
El quaiiter contemnentes Deum, in gehennampro o coalescit omne peccatum. Cogitatio namque prava
peccalis incidunt. Contemnentes enim sunt qui au- i- delectationem parit, delectatio consensum, consen-
diunt praecepla quidem Domini, sed obedire con- l- sus actionem, aclio consuetudinem, consuetudo ne-
PATROL. CII. 26 .
811 SMABAGDIABBATIS 812
cessitalcm: his ergo vinculis homo implicalus catena A oculos'aliquispotest evadere dicentis : E'gb Deus ap-
vitiorum tenelur astrictus, ita ut ab ea evelli non proxiitiahs,et n'onDeiis de iorigiriquo. Si ribscdristis
valeat-,nisi diviha gratia manum jacentis apprehen- ; fuetii Jiohioin dbstondilis, vfgo non videbb Min?
dat. Sic ergo omni corpore oporlet rios aptare, ut Nontte'cmiumei ierrarii ego impleo (Jereril. xxiii)?
Creatori nostro lolis membrorum viribus obsequium Iiihc Psalttiiita ait : Bcitli Boriiiriishper jMtos-, >et
valeamus praebere. Tunc enim oCultis Deo praestat aufes ejus iii preecseoium (Pstii.xxxm).Qrlbd abtem
obsequium, ciim iurpia declinat aspicere. Tunc lin- dicit, et ab ahgeiis bmrii hora renuntiafij ab illb
gua merebitur prsemium, quando Jbenediclionibus lbbo iritelligilur, iihi angelus Tobise dixit: Quando
occupatur. Tuuc auditus placebit Deo, si delraclio- orabds cum latfymis, et sepeliebdsmoftrios, egodviuli
nibus non raisceatur. Et pedes laudare Deuiri pote- ofationes litas Dbinirid(Tob. xii). Sed Pt Dominus
runt, si cursum suum ab omni malitia revocare festi-' cum in Evangelio dixisset : Quicuffqiiehutriiliaverit
nent. Et manus benedicunt, si rapinis renuntiave- se, sicut pitrvulus'iste, hic'esiriiajor in regriocmlorum-,
rint, et ad roisericOrdiam proeparaverint. Quodvero et qui susceperitiinuriiparvulumiaieniin rioritiiiehveo,
dicit custodire se a vitiis, subaudilur a septem prin- me suscipit (Matth. xvrti), pbst paululuhi addidit:
cipalibus, id est, a gula, fdfnicatione, avaritia, ira, Videtene contemnatisunum ex his pusillis.Dicoeriirii-
tristilia, acedia, vana gloria, et ab ociava eorum B 1 vobis : quia arigelieoruriiin caiUs semper videnl fu
genitrice superbia, et ab omnibus pforsus illorum ciemPatris. Magnadignitas animriruni,ut Uhaquseque
nocivis ramusculis, qui quasi veherialaesoboles a anima haheat ab ortu nativitatis in custodiam stiahi
venenalis nascunltir pareiuibus, quorujii liic catalo- angelum delegatum, utet illahi etistodiat, nepeccei,
gum enumerafe riimis est longuiri. Naiti in cofdibus et quseboiia fecerit, Deo nuhtiare nbn cesset-.
reproboruminvicemsihicalalogus succedit viliorum, Deinonsirainobishoc Propheki-, cuih'iri cbgitalio-
ut durn unum abierit, sucbedat aliud, juxta prophetas nibus riostris ita Deum seiiifei pHesehiiin•ostendii,
testimonium, qui ait : Residuum erucm cdmedii lo* tiicens : Scrulans cordtt et renesB'eus{PsaL vii). Hsec
cusla, et residuum locustm comeclitbruchus, et resi- prbpria viftUs, ut Cassiodorus ait, sblius Dei est, et
duum bruchi vomedtt fubigo (Soel. i), elc. Itihc ite- fcordanbstra discutefe-,et animi nostfi vigofeih po-
rum per prophetam ciiciiui : Otnnescogndiionesieffce tehtia suaeMcis penetf are. Nam licet nobis muito
ab aquilonevenieht, et poruM uhusquisque solmm 'celsiofessint potestates coelofuni; iiulli taihen crea-
suum in iritroilum poridrum Hierusalem (Jereiri. l). tufarum datuih esl cogitaiioriunv hoslrarum plenis-
Regna aquUoliisviiia suht quoeih ipsis poftis, id est, sinie secreta cognoscefe. Agnbscit taritum perfecle
iu ipsis sensibus atthiiaercgnanl. Neque enim aliunde1 in nobis solus ipse, qiii jadieat-. Ipse autem dicit:
peccariivss,hisi videhdo, audieiido, altf actando, gn-' : Scient omnes Ecclesice, rmoriiam ego suhi scrutcms
standb, atqUetaiigendo. Unde et alias dicitur : In- reries et coi '(Apoc. ii). Hlhe iteriim scfSpturiiest:
travil mors per feiiesifas veslras (Jereiri. ix). Quod 'Qiioniamrenum illius iesiis est Deits; et cordis ejiis
vero dicit, vel Voluntatisproprioe subauditur, custo- tcrutdtor est verus (Sap. i). Cofda ergo hostfa"sciu-
diat s'ea peccaiis et viiiis propriaevoluhtaiis. talur Dominus,quaudo fcogitatibiieS cordiuiri riostro-
Sed et desideria carnis ampuiare fesiinet. Subaudi- rum subtiliter invesligati ut quse hohiiriibris:sunt
tur rion delecletui irhplere. Quid enim in hac vita occulta, illi Dantin palam. Scriptmh est eniiri: Hoirio
laboriosius, quarii carnalibus desideriisasstuare?Aut; videt in facie, Deus aulem iri corde. Scfiitatur auleiu
quid hie securiUs, quam desideria carnis nbn im- fehes, quando aniiiii iiOstti constaritissimumiriten-
plere, et sseculi hujus nihil appetere. Qui enirn hunc dit vigorem, sive cofjporbasliqiiide perietfat delecta-
mundum diligurit, et desidCria carnis implere con- tiones,
tendunt, a lurbulfenlissaeculisollicitudinibuscontur- Et itefum : Doininus 'noiiit cogilativneshoriiinMn,
bantur. Qui autem ita iiuic mundo mofiunlur, ut solii quoniam vancesunt (Psdi. xGm).HiiicHieremias ail:
Deovivere deleclenlur, futurse pacis requiem, quami Oculimei super vias hotninutn. Non suril abscondilm
illuc exspeclarit, hic quodanihiodo habere jani in- a facie mea, et non fuii occulia iiiiquiias eofutri (Je-
choant. Efgo tam perseveranter intendere oportet, rem. xvi). Hinc Salomoh ait : Respicit Doniiriusvias
aniniuhi iioslfiim orando alque pulsando, qhousquei hominis, el orimesgressns ejus consideiat(Prov:x).
iriipoiiurias 'desidefiofum cafnalmm suggesliohes, Hinc David dicil: Seivaviinattclat-atucie'ttestimonia
quae nostris obstrepunt sensibus, fortissima inten- tua, quia oiiines vim mea in tohspectuHuo(Psal.
tione supereintis, ac taiidiu iusistefe, quousqueper- cxvin). Norisoluin factis, sed eliam cbgitatibnilius
fsisiehdovlncaiYius. delinquimusi sieis illicite occufrentibus delecleinur.
/Esiiriielse Iwmo4e cmlissetriperu Deorespici onini' Nam si prius pravaeCogitatiPiliresistimus, in lapsum
liora, el facta siid iri omni loco ab aspectu Divinitatis> operis non incurrimus-.
videri, el ab angeiis, de omni hora renuiiiiari, Quanto• Et itemdicit: Iniellexisii cogiltitionesmeasa longe
enim miusquisque sbliicitius se a Deo ceslimatrespi- (Psal. csxxviii). Hincper Salomonemdicituf : Om-
ci, tanto debet cautius vivere, et vilam suam ho- nes vimhominumpandunlur oculis; infirmiis el per-
nestissime custodire : ne illos Divinilatis offendatt ditio eoram Dbmino(Prov. xxt), quanto iriagiscorda
oculos»quos vull habere propitios. Respicit ille ab- filioruin hominum. A longe enito quod dicit, non Io-
ciita, el secreta aique occulta considerai, nec Deii cuin sieniilicat, sed lempus; quia non solum facta
 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 814
m
nostra prsevidetDeus, Verumetiam antequam existi- j^ A exemplum discipulis suis tribuens, ut non volunta-
mamus ipsi nos, cogitationes nostras cognoscit. Non tem suam, sed Dei faciant, addidit : Vefumtamen,
est timendum, si bona malaque in cogitationem ve- non quod ego volo, sed quod tu. Et alio loco dicit :
niant, sed magis gloriandum est, si mens mala a Descendi de ccelo,non ut facidm voluntdlem iheam,
bonis intelleclu raiionis discernat, et quod inter sed ejus qui misii me (Joan. vi). Quod si fllius obe-
bonum et malum sensu prudentiori discernit, aut divit facere voluntalem patris, quanto magis servus
mala cognita caveat, aut intellecta bona faciat. debet obedire, et non suara, sed Domihi facere vo-
Et quia cogitalio hominis confitebitur tibi (Psal. hratalcm!
LXXV). Cogitatio vero hominis lunc Deo confiteturs Docemur ergo merito non facere nostram volunta-
quando peccata prseterila humili satisfaclione ab illo tem; cum caveamusillud, quod dicit sancta Scriptu-
damnantur : quia dum unusquisque divina illumina- ra : Sunt vim qum videntur hominibus rectm,quarum
tione prsevenitur, stalim molestiis turpium cogita^ finis usque ad profunduminferni demergit(Prov. xxi).
tionum pulsatur, sed eas Doniinoconfiteri humiliter Hoecestilla lataet spatiosa via, quse per se gradien-
non veretur. tes ducit ad perdilionem, per quam multi voluntates
Nam ut sollicitussit circa cogitalioncssuas perver- suas sequendo pereunt, et descendunt in infernum.
sas, dicat semperulilis fraler in cordesuo : Tunc ero B E Hinc quidam sapiens dicit : Via peccantiumcompla-
immaculaluscoram eo, si observaverome ab iniqui- nata lapidibus, et in fine illorum inferi, et lenebrm,
tale mea(Psal. xvn). Subtiliter heatorum monacho- et pcenm(Eccl. xxi). De quibus et in libro Job legi-
rum vita describitur, qui quando ad aliquam se gra- tur: Exsultanl in lusibus, tenent tympanum,et cytha-
tiam Domini pervenisse cognoscunt, cavent ne ite- ram, et gaudeni ad sonitum organi; deducuntin bonis
rum iniquitatis antiquse calamitatibus innodentur, diessuos,el inpuncto ad ihfernadescendunt(Job.xxi).
JVamcogitationes illicitas immittere, doemonumest, Nam et de illis intelligi potest, qui nunc electi esse
cogitationibus vero oblectari perversis, nocivumest. videntur; sed quia non sunt, a Dominoreprobantur,
Iniquilatem iioc in loco posuit pro cogitalione. Onine <iicente propheta : Vocavil Dominus judicium ad
enim qnod sequumnon est, iniquum est. Ergo qui se ignem, et devoravit partem domus (Amosvn). Pars
a pravis observat cogitationibus, levius se observat quippe domus devorabitur, quia illos etiam infernus
a pravis operibus. Et ideo dixit : Et era immacula- absorbebit, qui nunc se in praeceptis cceleslibus
tus coram eo, si observaverome ab iniquilate mea stare gloriantur. Potest et de illis.non inconvenien-
(Psal. xxu). Ac si diceret: Tunc immaculatam ps- ter intelligi, quos vitia sub simulalione virtuturn de-
tero ducefe vitam, si me non maculaverit cogitatio cipiunt. Qusedam vitia speciem virtutum habere
rv
prava. Neque enim potest sine macula vivere, cujus videntur, sed virtutes non sunt. Nam interdum sub
iniqua cogilatio polluit mentem.Sed ille tantum bene prsetextu juslitise crudelitas agitur, et inde se non-
immaculatus vivit, qui se ab iniquitale pravse cogi- nulli justos esse confidunt, unde maxime apud Domi-
tationls custodit. Et ne aliquis dicat: Cogitare tan- num reprobantur. Carnales autera plerumque per
tum, ribn facere, non est grande peccatum, audiat insensibilitalem mentis non agnoscunt vitium esse
quid de thalbrum cogitationibus sit scriptum. Dicit culpabile, quod dignum videtur damnatione. Hinc
euiro Scriplura : Cogilalioslulli peccatum est (Prov. per Salomonem dicitur : Vias qum a dextris sunt
xxiv).Etut intelligeres quale peccatum, dicit eademi novit Dominus, perversm vero sunt, gum a sinislris
Scriptura in alio loco : Perversm coghalionessepa- sunt (Prov. iv). Intelligitur et de hsereticis, quorum
rant a Deo(Sapien. i). Non enim parvum, sed grande' dogma illius videtur rectum, sed a catholicis viris
peccatum est separari a Deo, etjungi diabolo. A quo» discernitur, etjudicalur esse pravum; quia sequaces
se bene observat, qui cogitationes iniquas, dumi suos dicit ad tartarum. Hinc Salomon ait: Via im-
adhuc sunt paryulae,tenet et allidit ad petram. piorum tenebrosa, nesciunt ubi corruanl (Prov. iv).
Voiuntatemvero propriam ita facere prohibemur,, Hincilerum dicit: In itinere contemptorumvorago
cumdicii Scripluranobis :Et a voluntatibustuis aver-- --Q (Prov. xin).
tere (Eccl. vni). In multis jam dictum est, quia
Et cum item caveamusillud, quod 4e negiigentibus
prOpriam voluntalem nulli unquam facere permit- dicimtiest: Gotrupti sunt, et abominabiles
lendum est, nisijudicio, et probationevelmultorum,' facti sunt
in volupltitibuswis {Psal.LH). Corrupti surit sequen-
vel eorum qui prsesunt. Nam illam dicimus perfe-
do libertatem arbilrii sui, et abomiaabiles facti sunt
clam continentiam, qua se a propriis suis voluntati-
bus coniinet. Quantum autem habeat periculi, qui sequendo vpluntates proprii cordis sui. De his enim
ait: Homines corrupti mente, rcqirobisine
voluntatem propriam facere vult, et non Domini, cer- Apostolus
Cawteriatamhaben-
tum est ex Apostolodicente : Facientes volunlates affeciu, pmvarieatores, irimiites,
carnis et cogilationumeranius aliquando et nos'na- ies conscientiam, etc. (/ Tim. iv).
turafilu irm, sicut et cmteri (Eph. n). tn desideriisverocarnis ila nobis Deum credamus
Et iterum: RogemusDeUmin oratione, ut fiat illius :s superesseprcesenlem, cum dicit Propheia Domiiio:
voluntas in nobis (Mattli.vi). Dominusinfirmitatem n Ante le est omne desiderium meum (Psal. xxxvii).'
hominis, quara portabat, ostendens ait : Paler, si si Non enim ante homines, iiiquit, qui cor Vifleferion
l>'erijwlest, transeat a me caiix isle (Luc. xxn). EtIt possunt, sed ante te est omiie desiderium meum :
 S15» SMARAGDIABBATIS 816
cui norilatent quae sunt in cogitatione vel desiderioi A.
; est: OculiDomini super juslos, et aures ejus ad pre-
cordis niei. ces eorum (Psal. xxxm). Vultus autem Domini su-
Cavendumergo ideomalum desiderium,quia mors; per facientes mala, ut perdat de terra memoriameo-
secus introttum deleclalionis posita est. Mors diclai rum. Respicit et super filios hominum, ut videat si
vel. a morsu, vel quia amara est. Ideo a morsu di- est aliquis inter eos intetligens aut requirens Deum.
cta est mors, quod delectavit Eva de ligno paradisii Ille enim apud Deum intelligens hahetur, qui in opere
comcdere velito, et suasa a diabolo accepit ppmum, et oratione non alium, sed ipsum auditorem solum
et momordit illud, et stalhn morlem glutivit amarami requirit et exorat. Qui non in alio curam, spem vel
cum morsu. Delectavitet momordit, et statim mor- fiduciam, nisi in ipso solo DominoponitJesnChristo.
tis periculum incurrit. Intravit delectatio pomi ini Curam, ut Jacla in Domino curam tuam. Spem, ut
animam; intravit pariter et mors cum illa. Et ideoi Spes mea Dominus ajuventute mea. Fiduciam, ut
secus introitum deleclationis mortem positam beatus; Bonumest confiderein Domino.Angelosnobis depula-
esse Benedictusdicit. Nam eodem blandimento de- tos dicit, de quibus Dominusait: Angeli eorumsem-
lectationis decipiuntur nunc per diabolum, quo pro- per vident faciem Patris mei, qui in cmtisest (Matth.
loplasti in paradiso suntdecepli. Diabolusenimquan- xvm). Et pro quibus Paulus Apostolusmulieres pro-
do decipere aliquem cupit, prius naturam unius cu-. B ] hibet in Ecclesiam non velatis intrare capitibus. Et
jusque incendit, et inde se applicat, unde aptum de quibus idem alio loco dicit, quod Angeli.missi
hominera ad peccatum inspexerit. Diabolus enim, suntin ministerium propter eos qui hsereditatem
serpens est lubricus, cui si in capite suggestionisi capiunt salutis.
non resistitur, tolus in interna cordis, dum non sen- Cavendumest ergo oinni hora, fratres, sicut dicil
tilur, illabitur. Si autem eifortiterin capile a sanctis in psalmo Prophela, ne nos declinanlesin malum, el
viris resistalur, tota ejus suggestio cito annihilalur. inulilesfaclos aliqua hora aspiciat Deus, et parcendo
Unde et Psalmista ait: Ad nihilum deductus est in nobisin hoc tempore (quia pius est, et exspectat nos
conspectu ejus malignus (Psal. xiv); et: Beatus qui convertiin melius) dicat nobisin futuro: Hmc fecisii,
lenet et allidit parvulos suos ad petram (Psal. cxxxvi). et lacui (Psat. LII). Ille enim declinat inmalum, qui
Unde Scriplura prmcipit dicens : Post concupiscen- prius stelit in bono, et qui prius in stalu reciitudinis
tias tuas non eas (Eccl. xvm). Hinc Jacobus aposto- stelit, si declinaverit in malum, faclus est inulilis
lus ait: Unusquisque vero tenlalur a concupiscentia servus et pravus. De tali enim anima dicit Propheta:
sua abstractus et illectus (Jacob. i). Abstractus vi- Quam vilis facta es nitnis iterans vias luas (Jerem. n).
delicet a recto ilinere, et illectus in malum. Hinc Illa misera efflcitur anima, quse de statu rectitudinis
iterum ipse : Dehinc concupiscentiacum conceperit, C ( crebro descendens eommittit culpam. Unde et mi-
parit peccalum.Peccatumverocum consummatumfue- sera et inutilis est facta; sed nec talibus interdicen-
rit, generat mortem (Ibid.). Tentatus est David vi- da est venia. Sed hoc necesseest ut custodiat, ut sic
su uxoris alienae,et in concupiscentia sua abstrackis proeteritam plangat culpara, ne iterum plangendum
et illectus est. Atque ubi conceplum scelus perfecit, committat, et eum Dominus frequenter peccantem
in reatum mortis etiam proprio orejudicatus incidit; aspiciens, et reverti diu adpcenitentiam exspeetans,
quem tamen pcenitendoevasit. Tentatus est Judas illi riolenti dicat: Hmc fecisti et tacui (Psal. XLIX).
per philargyriam, et quia erat avarus, ab ipsa con- Superius enim peccatori Dominus dixerat: Tu vero
cupiscentia sua abstractus et illeclus ad interitum odisti disciplinam,et projecisli sermonesmeos relror-
consenliendoest deductus. Tentatus esl Joseph ver- sum (Psal. XLIX) ; et csetera, quseibi descripta pecca-
bis dominae; sed quia nec concupiscentiamlibidinis, torum multa retinentur mala. Et tunc ista subjiciens
nec delectationem habuit carnis, a tentatione viclor dixit peccatori in vindictam. Ac si diceret : Haecsu-
evasit. pradicta frequenter commisisli peccata, et non tibi
Ergo si oculi Domini speculantur bonos et malos reddidi dignam operis lui pravi vindictam, sed po-
(Psal. xxxu), et Dominusde cmlosemperrespicitsuper tiustacui, et exspectavi te convertiad pcenitentiam.
I
-"
filios hominum,ut videal si est intelligens aut requi- Non tibi pro malis reddere volui mala, sed tacui, et
rens Deum, et si ab angelis nobis deputalis quotidie exspectavi ut poenitentiamagenti redderem praemia.
Dominofactori noslro opera nostra nuntiantur (Psal. Tacere enim Domini est, peccatori malum pro malo
XIH).OculiDomini respeclio est divina, qua semper non reddere, sed diu ad pcenitentiam exspectare.
respicil super bonos, ut eos ab insidiis inimici defen- Peccatori enim Dominus non taceret, sed respon-
dat, a peccalis custodiat, et in bonis jugiter operi- deret, si vindictam de ejus pravis actionibus statim
bus persistere faciat. Respexerunt oculi Domini exspectaret. Sed quem diu exspectat ut poeniteat:
Petrum, et ille statim reversus a negationis vitio si pcenitentiam non egerit, suhito ferit ut pereat.
cognovit Dominum, et amare flendo emendavit de- Desecundoliumililalisgradu.
lictum. Speculantur ergo oculi Domini bonos et ma- Secundus humilitatis gradus est, si propriam quis
los, ut bonis bona, et malis retribuant mala. Ut illis non amans voluntatem, desideria sua non delectetur
"probonis operibus prsemia, istis pro pravis actioni- implere• sed vocemillam Domini faclis imitetur, di-
bus poenamtribuat sempiternam. Istos ut exaudiat centis : Non veni facere voluntatem meam, sed ejus
ctsalvet, illos ut perdat et damnet, sicut scriptum qui misit me (Joan. vi). Sicut non potest homo Deo .
 817 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI 818
simul et mammonDeservire, sic non potest volun-. A trem, et simus pro illius amore majoribus suhditi
tatem propriam et Dei pariter implere voluntatem. usque ad mortem : quia et ille, cum in forma Dei
Uno enim vas poculo plenum impleri poculo non esset, non rapinam arbitratus est esse se aequalem
poterit altero. Nisi enim exhaurierit nocivum, non Deo, sed semetipsum exinanivit formam servi ac-
poterit hauriendo implere proficuo. Nec unius pe- cipiens, in similitudinera hominum factus, et habitu
ctoris urna carnis simul et majestatis sustinere po- inventus ut homo humiliavit semetipsum faclns ober
terit desideria, sed unde recedunt unse, succedunt diens usque ad mortem. Videte ergo, idem ait Apo-
aliae,id est, a qua mente recedunt vitia succedens Stolus, qualem charitatem dedit nobis Pater, ut filii
virtutum copia possidet. Ergo a nostri pectoris arca Dei nominemur et simus (I Ioan. m). Ita enim per-
exhaurienda sunt carnalia desideria, ut et impleri fecti erimus charitate, si nullius alterius, nisi sicut
possit virtutum spiritalium copia, et a Deo venien- ille salutis noslrae gratia prior nos dilexit; ita et nos
tia tenere pOssitspiritalia desideria. Hinc enim scri- nullius alterius rei, nisi tantum suiamoris dilectione,
ptum est: Lignum vitmdesiderium veniens, et deside- et majoribus subdi, et pro illo mori simus parati.
rium suum juslis dabilur (Prov. xm). De impiorum De quartoliumilitatisgradu.
autem desiderio ita scriptum est: Desiderium impio- Quartus humilitatis gradus est, si in ipsa obedienlia
rum munimenlum est pessimorum (Prov. xn). Etali- B . duris et contrariis rebus vel etiam quibuslibetirrogatis
bi scriptum est: In alloculione desiderii ascendit illis injuriis, tacita conscienlia patientiam amptectatur.
de mari ortygometra, et vexationes peccatoribus su~ Frequenter .solet contingere, ut quantum se mo-
pervenerunt (Sap. xix). Ergo relinquendae sunt no- nachus humilitali et obedientiae subdiderit, tantum
strae voluntales et desideria, ut faclis illam Domini invenit qnod durius portat. Unde necesse est, ut
vocem imitari possimus qua dicit: Non veni facere unusquisque, cum ad Dei accedit servitium, ad om-
voluntalem meatn_,sed ejus qui misil me. Quod au- nia toleranda suum fortiter prseparet animum, sic-
tem sequitur: ut scriptum est: Fili, accedens ad servitutem Dei
Item dicit Scriptura : Voluntas habet pcenam, et sta in juslitia et timore, et prmpara animam luam ad
necessilas parit eoronam. Fateor me, nisi fallor, tentationem. Deprime cor tuum, et sustine (Eccle. n);
nunqnam hoc in. divinis legisse Scripturis; et ideo etsive irrogatas injnrias ab alio, sive tentationes
non hujus sententiae sonum, sed magis ejusdem in- venientes ex animo tacita conscientia sustineat, et
telleclum qusercre volo. Dicit enim : Voluptas habet auxiliante Deo cum patientia omnia vincat. Scri-
pmnam, et necessilasparit coronam. Ac si diceret: ptum est enim: In patientia vestra possidebitis ani-
Lata ct spatiosa via est, quaeducit ad morlis pcenam; mas veslras. Hinc Jacobus ait: Scientes quod proba-
arcta et angusta est via, quaeducit ad vitam; ubi ne- C tio fidei palienliam operatur; patienlia autem opus
cessitatem pro Domino patienles coronas recipiant perfectum habet (Jacob. i). Ideo, inquit, adversis
sempiternas. Hinc iterum Dominus dicit: Qui vult tentamini ut virtulem patienlise discalis, et per hanc
posl me venire abneget semetipsum, lollat crucem ostendere possitis ac probare, quia firmam fidem
suam, et sequatur me (Matth.xxi; Luc. ix). Quidest sustinere retribulionis in corde geslatis. Hinc et
aliud semetipsum abnegare nisi latam et spatiosam Paulus similiter ait, dicens, quod Tribulalio palien-
viam deserere, et voluntates proprias odire? Quid tiam operalur; palienlia aulem probalionem (Rom.
est tollat crucem suam et sequatur me, nisi arctam v) Pajienlia enim probationem operatur; quia cu-
et angustam viam arripiat, ubi pro me multas neces- jttS pauentia vinci non potest, ille perfeclus esse pro-
sitates suslineat? et sic ad gaudia perpelua me batur. Illa enim ratio facit fideles per patientiam
sequens veniat, ubi aeternam coronam me donante exerceri, utper hanc fides eorum quse sit perfecla
recipiat? probetur, dum el rebus prosperis ulilia juslus exem-
De tertio humilitatisgradu. pla prsestet hominibus, necesse est iterum tangi ad-
Terlius gradus humililatis est, ut quis pre Dei versitatibus, quatenus ejus patientia bonum caeteris
amore, omni obedienliase subdat majori; imitans Do- det exemplar, et patientise suae post mortem reci-
minum, de quo dkit Apostoius: Fatfus est obediensD piatpraemia : quia qui Deum pro irrogata laudat in-
usque ad-mortem (Philip. n). Si enim Deum, ut de- juria, et commissa sine duhio perdet facinora, etpro-
cet, diligamus, non solum in omni obedientia suh- missa quandoque a Deo recipiet prsemia.
di majori, sed, si necesse fuerit, parati esse debe- Etsustinens nonlassescat,veldiscedat,dicente Scri-
mus etiam pro illo mori; sicut et ille pro nobis mor- ptura : Qui perseveraveritusque in finem, hic salvus
tuus est, sicut Apostolus ait, dicens : Commendat eril (Matth. x, xxiv). Nam inchoantibus prsemium
Deus suam charitatem in nobis, quoniam cum adhuc promittitur, sed perseverantibus dalur. Tunc enim
peccatoresessemus, Chrislus pro nobis mortuus est placet Deo riostra conversatio, quando bonum quod
(Rom. v). Et non solum pro illo mori, sed eliam jncipimns perseveranti fine complemus. Ille mona-
pro fratribus animas ponere debemus esse parati,' : chus lassescit, vel discedit, qui regulare opus quod
sicut ait idem Apostolus : In hoc cognoscimus chari- ccepit ad perfectum non ducit; qui in ipso opere
tatem ejus, inquit, quoniatn ille pro nobis animam quod agere ferventi animo coepit, paulatim langue-
suam posuit, et nos debemuspro fralribus animas po- scens tepescit, et aut ab opere tantum, aut simul ab
ntre (I Joan, m). Diligamus ergo Deum ut filii pa* opere et monasterio tepefactus recedit, non ponens
819 SMARAGDIABBATIS i§9i
ante ocu.os, quod Scriptura maxime mohachos, A rriindsli,dicit, sicut examinatur afgehiuiri. Examinaii-
hortatur dicens : Confide in Domino, et mane in lo- tur ergO igne tribulationiselecti, ut ab omhibus sof-
co luo. (Eccle. n): Unde et sequitur dibus muhdali venire mereantur ad diadema regis
Ilem confotietur cor luum et susnne Dominum selerni. Argentum enim nisi examinetur per ighem,
(Psal. xxvi). Ac si diceret: Viriliter age, ne cadas sof didum ex sua manet origine : ila et hominuni
in desperationem, et non tibi negalum pules quod corda, nisi igne Spiiitus sancti fuefint mundataj
diu promissum non accipis. Sustine Dominum, et naluraliler sordida manent, et imniunUa. Proplerea
sine defectione spefa in eum, ut lenipore opporluno ne in fornace humilitatis et iribulationis ih plumbi
metas quod riic sagaciter quotidie operaris. Exhor- mollescant nalura, neeesse est forlitef sustihentiae
tatio ista bonorum est monachorum, necnon et patientisequeteiieant arma. Scriptiim est enim ; Sus-
omnium Christianorum, ne se carnis inibecillitate tine tentationes Domini, conjunge.te Deo, et sustine,
a recto subducant pfoposito, sed in bonis operibus ul crescal in novissimovita lua. Oinne quod tibi ap-
perduranles ad perseverantiam tendanl, et in his pticituin fuerit accipe, ei in dolore susiine, et in hu-
quae illis regulariler injunguntur constanter perse- militaie tua patientiam habe: quoniaminigm^probatur
verent; sic enim sustinentium peclora rob.orantur, auruni, el' argenlum (Eccle. 11); horiiiries veiro rece-
si spem suam in Domini virtuie ponentes ad boni B '. ptlbiles in camino humiliationis.
operis perseverantiam tendant, et proniissa Doisa- Iniuxisti nos in taqucum : posuisli tribulaliones in
ni sustinentes a Doniino mercedem fecipere non dorso nostro, Induxisli nos in laqueo propler exag-
desperent. gerationem dicit tribulatipnis, ut intelligas omne
Et ostendens fidelem pro Domino universa eliam gen.us tribulaiionis in hoc saeculo super electos ve-'i
contraria suslinere debere, dicil ex persona etiam nire; quia omhe genus gloriae a Domino iri futuror
sufferentiuin: Propler le morte tota die afficimur, exspeclant recipefe. Quia qui vitae fuluraa prsemia"
atsiimati sumus ut oves occisionis (Psal. XLIH).Mof- accipere exspectat, mala omnia prsesenlisvitsesequa^
te vero aflici, est per longas passiones prseseiitis vitse iiimitpr tplerar} quoniani; e'x illius dulcedine hujus
exilium reperire. Boni monachi foftitudo nec diver-; vitaj apiafitudine.m teroperat. Quodautem, dicit: po-
sis pulsala molestiis vinci, nec ullis voluptatum il- suisli tribulaiiones in dorso nosiro, "convenit cum:
lecebris debet sUccumbi, nec adversis dejici, nec senlentia Psalmi, qui dicit: Insuxvalns ethumiHatus
debet prosperis elevari, sed contra omnia viliaro- surn nimis ; rugiebam « gemilu cordis mei (Psal.
borata persistere debet et inconcussa. Et sicut ovis XXXVII), Tribulaliones enim in dorsOet humilem si-
ad oecisionem ducta nec vociferatur, nec repugmat, gnifieantahiinum, et curvum cprpus. Indicant cor^
ita monachus patientiam habens, nec vociferans, (C pus jejuniis castigalum, et cor contrilum et humilia-
murmurans, nec repugnans injuriae debet resistefe, tunr. Qui enim disciplinai salularis tribnlationes in
sed magis tribulationibus multis affectus debet cum dorso minime portant, erecto incedunt corporis col-
Psalmista Domino dicere: Propter verba labiorum lo, ferum muitum, et tumidum gestant animuih.
luorum ego custodm vias dufas. Quod autem sequilur
Et securi de spe retribulionis divinm subsequantur Et ut ostendat sub priore debere nos esse, subsequi-
gaudenies et dicenles: Sed inhis omnibus superariius tur dicens : Imposuisli hoinines supra capita nostra
propter eum qui dilexit nos (Rotn. vm). Sancti enini (Psut. txv). Secundum heati Benedicti expositionerh
cnm Deoet propler Deum omnes praesentis soeculi aljbates significat, sub quibus monachos regularis
superant tribulationes,. fortiter agentes propler inslitutio decrevit vivere, et illorum dictis obtem-
seternain retributionem. Superant enim adversa perars; sub quibus et capita mittere, et jussa illos
omnia, et Dominum habentes a mille superantur ad- justa decet implere,
versis. Si enim Deuspro nobis, quis cohlra nos? Hinc Sed et prceceptumDotiiitii in ddversis, etininjuriis
Petrus apostolus ait: Et quis nobis tioceat, si borii per patienliam adimplentes, pefcussi ih maxillam
mmulatores fuerimus (I Petr. in). Dehis dicit, quae prcebent et dliam ; auferenti tunicam dimittunt et pal-
nobis ab adversariis per verba contumeliosa, per D liutn : angariati milliario, vadunt el duo : cum Paulo
damna reruni corporalium, per tormeuta corporis Apostelo falsos fratres suslinent,ei perseculioiiem; ei
accidunt. Hajeenim omnia, cum fidelibps irroganlur, maledicentes se, betiedicunt (Matth. x; Luc. vi;
eis nocere non possuiit, sed magis palmam patientise II Cor. II; I Cor. ix). Hanc alii justitiae doetofes in-
sequanimiter toleranlibus afferunt. Si quis autem hu- terpretali sunt sententiam. Beatus vero Benedictus
jusmodi adversis victus deficit, non huic ille qui tantum ut hoc fai loco humilitatis"et patienlise nobis
malum intulit, sed ipse sibi qui haec impatienter re- daret exemplar, posuit illam, quarii qui iri adversis
cusavit, nocuit. et in injuriis veraciter iinplere conatus fuefil, ad
El item alio loco Scriplura, Probasti nos, inquit, aelernitatis culmen ascendere cito poterit. Nam nul-
Deus: igne nos examinasti, sicul igne examinatur ar- lqs hanc implere perfecte pqterit, nisi qui prius
gentum (Psal. LXV).Monachorum enim prohatio in gfandis palientise fundamentum in corderadicaverit,
tentationum et diversarum tribulationum fit caraino. et summse humilitatis prius culmen altigerit. Qui
Oportet nos, inquit Aposlolus, per multas tribulatio- enim in injuriis irrogatis non reddit malum pro,
nes intrare in regnum Dei (II Cor. n). Igne nosexa- malo, ille ma"xillampercutienti unam prsehetet aliam^
821 COMtvIENT.IN REG. S. BENEDICTI. MS
Ille qui malediclum non reddit pro maledicto, aure- A gnificai cursum, ubi miseri sunt quicunque delin-
renti tunicam diiiiillit et pallium. Ille qui non vinci- quunt; ubi fas est corda nostra converti, et miseri-
tur a malo, sed vincit in bono lualum, rangarianti cordiam postulari; ibi enim damnalio est confiteri
milliario voluntarie pergit duo. Iste sine dubio talis peccalum ubi jam constat esse judicium
patienter cum Paulo falsos fratres sustinet et male- Et item Propheta: Delictumtneumcognitumlibi feci,
dicenles benedicendo veraciter humilitatis implet et injuslitias meas non operui (Psal. xxxi). Hoc est,
praeceptum. cognitum facere, in confessionem delicti produeere:
De quinto humililalisgradu. operiremlem, velle aliquid silenlio tegere, aut corpus
Quinlus humililaih gradus est, si omnes cogitatio- dissimulalione celafe. Hoc faciunt stulti, qui putant
ncs malas cordi suo advettientes,vel mala a se abscon- Deum ignorare posse qriod agunt. Contra, qui illum
&ecomtnissa,per humilem confessionem abbati riori' npverunt res omnes habere manifestas, ad humilem
celaveritsuo. Hinc Salomon ait: Qv.i abscondit sce- confessionem cl pcenitentiae vota descendunt, ne ju-
iera sua, non dirigetur : qui autem confessus fuerit et dicem paliantur infestum quem propitium habere
reliqueritea, tnisericordiamconsequclur(Prov. xxvm). poterant advocatum. Sequitur:
Amaritudo enim pcenitentiaefaeit animum et sua fa- fliji,. Pronunliabo adversutn, me injustilias meas
cta subtilius discutere, et dona Dei, qusecontempsit, b; Domino; el tu remisisti impietatem cordis tnei (Psal.
flendo commemorare. Magna jam justitiae pars est xxxr). Hinc.niagna pietas Divinitatis ostenditur, ut
semetipsuni nosse interius hominem, quod pravus •acjsolam pfonuntiationem devotibnis suhito laxave-
est, ut ex eo divinaevirtuti humilis subdatur ex qub ritpeccata,, quando sic judicat pium vptum quemadr
sua cognoscens peecata alteri confiteatur ea. Hinc modum operationis effeetum. Dixit enim in corde Sup
iterum Salomonait: Revela Domino opera lua, etdi- Domino non tacere quse gesserat, et tanquam jara
rigentur cogitaiiones tum (Prov. xvi). Unde et hie cuncta prodiderat, ita illi remissa sunt quae voluit
subditur; confiteri. Confessio ergo mea adhuc in corde erat,
Horians nos de hac re Scriptura, dicens: Revela et ad os nondum venerat. Dixeram enim, Pronun-
Dominoviam tuam(Psal. xxxvi). Id est, revela per tiabo adveisum me, verumtamen Deus auditor cordis
confessionem abbati, quem tibi Dominus pro se vi- mei dimisit impietatem peccati mei.
carium dedit, actiones trias in quibus peccati con- Desexlohumilitatisgradu.
scientia latet. Sextus humilitatis gradus est, si omni vilitate vel
Et spera in Dominum (Ibid.). Qui tibi veniam de extremitate conienlus sit monachus. Magna apnd
commissis misericorditer donet. Hinc Cassiodwis Deum refulget gralia, qui huic mundo contemptibilis
dicit : Velum quoddam est peccatorum, unde via, •C fuerit et vilis. Nam revera necesse est ut quem odil
id est vita nostfa, tenebrosa amictus circumdafione mundus diligat Deus. Sancti qui vilitatem diliguril
vestita est; banc revelarous quando delicta nostra et rebus honoribusque renuntiant, ideo se ab omni
tenebrusa prpmplissime confitemur. Revelavit enim terrena possessione mortifrcant, ut in hsereditate
Paulus viam suam quando dixit : Caro concupiscit cum Deo feliciter vivant. Ideo vililatem extremita
adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem temque am&nl, ut validiores ad \itam iilam quse illip
(Gaiat. v). Speravit autero in Dominodumclamaret: praeparat aeterna, de hujus vitse mortiflcatione con-
lnfelix ega homo, quis i$e liberabit de corpore mortis surgant. Sequitur :
hujus (Rotn. vn)? Gratia Dei per Jesum Christuni Et ad otnnia qum sibi injunguntur, velut operarium
Dominumnoslrum. Hinc Auguslinus ait: Quod au- muium el indignum sejudicet. Ideo monachus opera-
lem habes in corde, patefac in sermone per conles- rium judicat se malum, quia quomodo opus ejus re-
sionem, Spera in eum, et ipse faciet, hoc est, ipse cipiatur nescit a Domino. Operamur enim nos exte-
tibi dimillet peccata tua, et deducet in cbaritalem rius, sed quomodo opus a Domino recipiatur ne-
opera tua. Sequilur: scimus inlerius. Ideo se indignum judicat, quia
El ilemdicit: ConfiteininiDomino,quoniam bonus, sicut non sunt condignse passiones hujus tempo-
quoniam in smculumtnisericordiaejus (Psal. cv). Hinc B ris ad futuram gloriam quse revelabitur in nobis,
Cassiodorus ait: Confessionemistam ad medicinam ita non sunt digna, quamvis sint bona opera
po3flitudinisapplicandam designat. Sed hoc quoque nostra, ad conquirendam gloriam vel prsemia sempi-
ad praeconiaDominipertinere non esldubium, quando terna.
major gloria est pietatis confitenti parcere, quam Dicenscum Propheta : Ad nihilum redaclus sum et
viventi sine cohfessione prsestare. Et ne aliquis de nescivi(Psal. LXXII).Hsec vox humilitatis esl, non
culparum suarum nnmerositalibus terreretur, addi- timoris; sapieptis polius quam nescienlis sunt verba;
dit: quoniam bonus..Quis enim dubitat ad euro re- humiliantis, non exaltantis se est sententia. Apud
currere, quem sibi audit yelle celerrime subvpnire ? enim sseculumistud se justus cognoscit stultum, ut
Addidit, qupniam in smculummisericordia ejus. Aiir inveniatur sapiens apud Dominum. Hinc Paulus ait:
dito bono Domino, ne se humana negligentia a stu- Slulta mundi elegit Deus, ut confundat sapienles, et
diosa et sedula sopplieaUone suspenderet, remedii infirma tnundi elegii, ui confundat foriia (I Cor.
i).
causain dicit, ut ad confessionem celerem Domini Nescivi, dixit, id est, nescientem me esse cognovi.
deheat merito festinare. In smculum, vitae hujus si- _ Stultum et parvulum deputavi, et velut insipientera
823 SMARAGDIABBATIS - SM
dbSpfeS'!.Qui enim modo se apud se humiliter ne- A tem qumrunt amtnam ejus (Prov. xxix). Hsecratio
scientem cognovit, quandoque sapiens apud Deum discemit inter filios Dei et filios diaboli, quia filii
et exaltatus gaudebit. . diaboli amant et diligunt mundum, filii autem Dei
Utjumcntum factus sum apud te, et ego semper amant et diligunt Deuiri. Sed filii diaboli filium Dei
tecum (Psal. LXXII).Non tale jumentum, quod insi- a mundi amore separatum, et coelestibus tantum de-
pientiam cordis haberem, sed qui toto corpore et sideriis intentum, amare non possunt. Abominatio
corde Deum bajularem. Jumentum enim Domini non est enim, ut supra dicit, peccatoris religio.
recusat ferre quodcunque illi fuerit pondus imposi- Exaltalus sum et huinilialus, et confusus (Psal.
tum, sed palienter tolerans portat, donec ad locum LXXXVII). Hoc specialiter convenire probatur eleclis.
destinatum perveniat. Ila el monachus omnia quse- Exaltalum se esse dicit quis illorum, quando prius
•
cunque illi ab abbate vel ab alio aliquo priore regu- res humanascogitabatcorde tumido. Humiliatus sum,
lariler fuerit impositum, patienter tolerare et sine inquit, quando ad confessionem, medicabile donum,
murmuralione debet sufferre, donec ad vilse suse divina gratia miserante, pervenit. Cohfusus, quando
perveniat calcem, ubi, deposito laboris onere, ex- illa quse male gesserit, pcenitentiaeprofessione dam-
spectet a Domino dignam operis sui accipere relri- navit. 0 beata confusio quseselernum tollis oppro-
butionem. B brium! Nam quidquid in reatum venerit poenitentum,
De septimohumilitalisgradu. perpetuis soeculisreddilur absolutum
Seplimus humilitatis gradus esl, si omnibus se infe- Et item bonum mihi, quod humiliasli me, ut discam
riorem et viliorem non solum sua lingua pronunliet, mandata tua (Psal. cxvni). Exponit enim de illa
sed eliam intimo cordis credat affeclu. Qui enim in dulcedine gustare, quae omnes suavitates probatur
regno vult esse superior, necesse est ut in hoc mundo excedere, et dicit: Bonum mihi quod huiniliasti me,
fiat inferior; et qui vull esse honoratior, fiat vilior id est, ut mandatorura tuorum discerem copiam,
et despeclior, secundum Domini sentenliam cjuiait: quam antea recipere tumidus vel superbus non pole-
Qui volueril inter vos primus esse, erit vestcr servus, ram. Humilitas enim ista Jerusalem tangit gloriosa
El quicunque voluerit inter vos major fieri, sit vester fasligia. Nam sicut superhia mergit ad tartarum, ita
minister, etc. (Marc. x). Tunc ergo se quisque nio- ista tollit ad ccehrai. Ista quippe humiliatio quale
nachum judicet, quando se minimum, inferiorem et praemium habeat, consequenter exponit, cum dicit:
viliorem cseteris existimaverit. Ad hoc monachus Ut discam mandata tua. Tunc enim perfecte discun-
vivit in monasterio, ut humiliatum habens animum, tur mandata quando Domini fideliter implentur prae-
caeteris praebeat humilitatis exemplum. Unde et cepta; quando quae recto intelliguntur corde, effl-
Petrus aposlolus ait : Omnes invicem humilitalem 'C caci implentur et opere.
insinuale (I Pet. x). Ille bene cseteris humilitatem De octavohumililalisgradu.
insinuat, qui eam veraciter in corde portat; qui Oclavus humilitatis gradus est, si nihil agat mona-
non se magnum et altum, sed ut vilem et despectum chus, nisi quod communis monaslerii regula vel majo-
componit, et aptat magno piuin; qui se pauperem rum cohortantur exentpla. Ac si diceret: Non aliquam
spifitu et ut puerum parvulum in medio existi- inveniat monachus arbitrio suo institulionem novel-
mat, et exhibet fratrem. Hinc beatus Gregorius lam, sed potius omnia quae ab aliis viderit agi agat,
ait: Sciendum magnopere est quia tantura unaquse- et quaecseteros viderit facere, pleniter faciat, et quse
que anima preliosior ante oculos Dei est, quanto scripta tenentur in Regula, firmiler custodiat, et
prae amore veritatis despectior fuerit anle oculos expedite cuncta operibus compleat, et sie demum
suos, ordinalim ad exemplar majorum perveniat patrum,
Hutnilians se et dicens cum Propheta : Ego autem et exemplum accipiat humilitatis a Christo, devolio-
sum vermis et non hotno, opprobrium hominum et ab- nis a Petro, charitatis a Joanne, obedienliae ab
jeclio plebis (Psal. xxi). Ego autem sum vermis et Abraham, patientiae ab Isaac^ lolerantioe a Jacoh et
non homo, propler exaggeralionem dicit humilitatis. Job, castimoniae a Joseph, mansuetudinis a Moyse,
Vermis enim humilior cunclis animantibus esse vi- constantise a Josue, benignitatis a Samuel, miseri-
delur et vilior. Nutritus enim vermis ex ligno quanto cordise a David, abslinenliae a Daniele. Sic et caetera
fragilior, lanlo esse probatur et purior. Cui compa- facta piorum quo labore, quo moderamine quave
ratur monachus, qui quanto in hoc saeculo fuerit intenlione vel compunctione gerantur, sanctus imi-
despectior, infirmior et vilior, tanlo apud Deum san- tando consideret monachus, ut ejus auxiliante Chri-
ctior invenitur et mundior. De quibus Salomon ait: sto usque ad eorum exemplar proteletur opus.
Formicm, populus infirmus, qui prmparat in messe De nonoImmilitalisgradu.
cibumsibi (Prov. sxx). Quod autem dicit, opprobrium\ Nonus humilitatis gradus est, si linguam ad loquen-
hominum el abjectio plebis, contra superbos et rusti- dum prohibeat monachus, et taciturnitatem habens
cos respicit populares, qui semper despiciunthumiles,, usque ad interrogationem non loquatur, monstrante
et abjiciunt pauperes. Opponunt illis quse possuntt Scriplura quia in multiloquio non effugielnr peccatwm
opprobria, objiciunt conlraria verba, et semper inl (Prov. x). Ideo lrnguam suam prohibere debet mona-
abscondito detrahere non cessant. Hinc Salomonait:: chus ad loquendum, ne in multiloquii cadat pecca'
* tum.1 Taeiiuniitas cnim virtuies pluriraas nutrit
x'iri sanguinunt oderunt timplkemt injusti \juMl] fltf*
825 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 826
loquacitas vero etiam nutritas dispergit. Hinc Salo- A , aut stultum aut levem, aut certe vanum monachum
mon ait: Sicut urbs patens, et absque murorutn am- esse denuntiant. Humililer enim et cum gravitate
bitu, iia vir qui non potest in loquendo cohibere spiri- debet monachus loqui, quia scriptum est: Noli ci-
tum suum (Prov. xxm). Civitas enim patens et absque taius esse in lingua (Eccli. iv). Et : Qui odit loquaci-
clausura non servat interius quod tenet illaesum, nisi latem, exstinguit malitiam (Eccli. xix). Et pauca
tempore congruo aut seris claudatur aut muro; ita verba et rationabilia loquatur. Ideo pauca, quia
et monachus nisi linguam prohibeat ad loquendum, scriptum est: In multiloquio non effugies peccatum,
virtutes quas tenet interius per loquacitatis perdit et qui multis ulitur verbis lsedet animahi suam (Prov.
vitium, nisi ori suo custodiam posuerit et oslium. x). Ideo rationabilia, quia scriptum est: Qui mode-
Sequitur : ratur labia sua prudentissimus est (Ibid.). Ideo pauca,
Et quia vir linguosus non dirigetur super terram quia scriptum est: Stultus verba multiplicat. Et ubi
(Psal. cxxxix). Quamvis linguosi possunt dici et illi suntverba plurima, ibi frequenter egestas (Eccli. x).
qui linguse uberlate facundi sunt, tamen illis hoc Ideo rationabilia, quia scriptum est: Homo sapiens
specialiter nomen constat impositum qui inconside- tacebit usque ad tempus, lascivus autem el imprudens
rata locutione verbosi snnt. Sic enim contrarios sa- non servabunt tempus. Et est odibilis qui procax est
pientibus et diverso sermone tractantes monet, Ja- B 3 ad loquendum (Eccli. xx). Et: Quiinconsideratus est
cobus apostolus dicens : Sit autem omnis homo velox ad loquendum, sentiet mala (Prov. xm),
ad audiendum, tardus autem ad loquendum (Jacob. i). Et non sit clamosus in voce. Christi enim imitator
Tales enim super terram minime diriguntur, quia monachus tacilus debet esse, non clamosus. De Do-
flexibilitate SUAfrequenter excedunt. Difficile est mino enim scriptum est : Non clamabit, nec audie-
enim. indeliberatum rectum esse sermonem. tur foris vox ejus (Isa. XLII). Plus enim silenlium
De decimoliumiliutis gradu. quam clamor convenit monacho. Honeslatem ergo
Decimushumililatis gradus est, si non sit facilis ac vox submissa, et levitatem ostendit vox clamosa.
promplus in risu, quia scriptum est: Stullus in risu Saepe enim vox clamosa hominem odibilem facit,
exaitat vocem suam (Eccli. xxi). Levitas animi facit submissa autem amabilem reddit. Unde scriptum
monachum facilem ac promptum esse semper in est: Sapiens in verbis seipsum amabilem facit (Eccli.
risu. Non enim timorem Domini gestat in corde, xx). Ideo amabilem, quia prudenter rationabilia et
ideo in cachinno vult et alta semper ridere voce. amabilia loquitur verba. Hinc Basilius ait : Vocis
Non eqim attendit quid nos Jacobus apostolus ad- mensuram definivit audiendi modus. Si enim major
monet dicens : Miseri estote, lugete, plorate. Risus fuerit vox quam requirit, cum possit audire ille cui
vester converlelur in luctum, gaudium in mmrorem *-*k^uitur, etiam, si legimns, loquamur, jam non erit
(Jacob. iv). Hinc Salomon ait: Risus dolore misce- vox, sed clamor. Quod est notabile, nisi forte gravior
bitur; et extrema.gaudii luctus occupat (Prov. xxiv). sit anditus ejus cui loquitur, et necessitas cogat ad
Hinc iterum ipse : Risum repulavi errorem, et gaudio clamandum. Hinc Fructuosus ait: Clamosumin locu-
dixi: Quid frustra deciperis (Eccle. n)? Magis ergo tione monachum aut ridiculosura esse non decet.
convenit monachp luctus quam risus, quia per lu- Qui autem ejusmodi est, et saepecasligatus non fue-
ctum venitur ad gandium, sicut scriptum est: Beati rit emendatns, flagellis curandus est et acriter emen-
qui lugenl, quoniam ipsi consotabuntur (Matth. v). Per dandus. Sequitur:
risum vero venitur ad fletum, sicut scriptum est: Sicut scriptum est: Sapiens verbisinnotescit paucis
Vmvobis qui ridetis nunc, quia flebitis et plorabitis (Eccli. xx). Innotescit, dicit, id est, qualis apud
(Luc. vi)! Ridere enim homini, ut jam superius di- seraetipsum sit interius, caeteris se innotescit exte-
ctum est, penitus non vetatur, quia illi soli hoc inter rius. Sapientia quam secreto tenebat in corde, aliis
oiunes creaturas concessum naturaliter esse cogno- ostendit proferendo sermone. Et qui sibimet tanlum
scitur. Sed ut levitalis caveat vitium, facilitas et notus latebat occulte, semetipsum loquendo producit
alla vox fieri prohibetur in risu. ._ in publicum. Ubi enim ista tradilio dicit: Sapiens
De undecimohumilitatisgradu. inverbis innotescil paucis (Eccli. xx), alia dicit: Sa-
Undecimushumilitatis gradus est, si cum loquilur piens in verbis producit seipsum (Ibid.), id est, qualis
monachus, leniter et sine risu, humililer cum gravi- interius exstat lacendo, talem se producit exterius
tate, vel pauca verba et rationabilia loquatur. Leniter, loquendo.
id est, temperate vel placide decet monachum loqui, De duodecimohumilitatis gradu.
quia scriptum est: Verba prudentium statera ponde- DuodecimushumUitatis gradus est, si non solum
rabuntur (Eccli. xxi). Lenitas enim de fonte dulce- corde monachus, sed etiam corpore humilitatem viden-
dinis pariter procedit et pacis. Hinc Salomon ait: tibus se semper indicet. Humilitatem veraciter inte-
Verbumdulce multiplicat amicos, et mitigat inimicos, rius retinere et eam debet exterius videnlibus se
et lingua gratiosa in bonohomineabundabit (Eccli. vi). monachus demonstrare, ut et interius interno pla-
Hinc iterum ipse : Favus mellis verba composita ceat judici, et exterius cunctis exemplis prseheat
(-P«)ti.vi).Verbaenim bene composita et proferentem humilitatis. Sic in utroque bumililalis virtute com-
honestant, et gratiam audientibus subministrant. positus humilis corde, humilis inveniatur et corpore.
Addidit dicens: Et sine risu; verba enim risu plena Interius humilis animo et exterius corporo invenia-
£27 SMARAGDlABBATIS 82£
tur humilis habitu, ut ejus Videntes exemplum lau- A i nium materque virtutum, et corde necesse es.t flrmi-
dent et glorificenl Deum, qui illi fundamentum hu- ter lenealur et cunctis corpore demonstretur.
militatis, constantiam concessit et operis. Ergo his omnibus humilitatis gradibus gscensis.,.
monachus mox ad charitatem Dei p.ervenietill-amqum
id esl, in opere, in oraiorio. Yidelicet dum orat,!
vel aliud Dei perfecia foras miltit limpvem. Dominus dicil in Evaii-
cantal psalmos, hymnps, cantica, opus
gelio : Diligile inimicos. vestrojs,et orate pro perse-
in ipso exercet sancluario sernper capite debet esse
quentibus vos, ut siiis fitii Patris vestri qui in ccelis
buniiliato. est (Mattli. x). Haac est eiiim perfecta charilas (je
In monasterio, in horio,, in vict, in agro vel ubi-" qua Joannes aposiolus dicit :'Timo.rnon,.e'slin chari-
cunquc sedens,,anibuhns vel stans, inclhiato sit sem- tale (I Joan. iv); in tali videlicet charitatp qua? ad
per capite, defixis ia terram. aspectibus , reum se omni1 imitatiorjem divinoeb.enignilatis etiam inimicis be-
hora de peccatis suis exislim.ans,jain s,etmncndo ju-.'. nefacere et hos diligere novit. Sed perfecta, inqiiii,
dicio Dei pfmseittciri exislitnet, dicens sibi in corde. 5 charitas foras millil timorem (Ibid.), illum vitlelieet
semper illud qnod publieanus il(e evanyeliey,$,fixisii\\ de quo scriptum est: Iitilium sapjenlim limor p.omini
terram oculis, 4ixU :~Domive, non sum dignus, ego, * (Eccli. i). Qup timet quisque incjpieris opera. justi-
ad cozlum • '
peccator, levave. o cidds nxeos (Luc. xvm). B tiae, ne veniat districtus judex, et se minus oastiga-
Quanlum veniaefiduciarc digneposnitentilms prsebet,' tum damnet. Sed et proesentium adversitatum timo-
quod publicanus, qui realura suae nequitise perfecte5 rem perfecta charitas ejicit ex animo, quam habere
cognovil, ftevit, confessus est. Etsi injustus ad lem- qnserehat qui Domino supplicans aiebat: A timore
plum venit, justificaitus a templo rediit. Umis eiiim inimici eripe dnimain meam (Psal. ixni). Quam et
superbiendo vecessit humiliaius, aller lamentando, ^ ille habebat qui dicebat: Quis nos separabit a cha-
appropinquare m;eruit exaUatus : quia omnis qui se, ^ ritate Chrisli ? Iribulaiio , an angustia, an persecu-
exaltat humiiiabitur, et qui s.e humiliat exallabitqrf tio? etc. (Rom. vm). Stimulat namque timQf, sed
(Matih. xxin), Quapropter et de verbis. elati Pharir' noli tiriiere. Intrat charitas, quag foras expellat ti-
ssei, quibus humiliari meruil, possuffliis ex. diversp* moferii et sanat quod vulneratum eral a.timoris
formam humilitatis, qua subliniemur, assumere, ut' d.plore
sicut ille, cpnsideratis pt pejorum vitiis. et suis vir- . Pei- quam uriiversa qum prius non. sine fortnidine
tulibus., est elalus ad injuriam.,.ita nos non nostra* observabal, absque ulla iabare velut natwcaliier ex
solum pigriria, sed et meliorvim,virtutibus inspectis,' consueludhie hicipiet custodiic. Prius enhn homo
humiliemtir ad gloriam, quatenus unusquisque np-" „ cum auimi tiinore et metu formidinis ad habitum
struin hoc apud se ac submissus obsecret: DeusR0i venit conversionis, sed postquam tempore diuturno
omnipotens, miserere supplici luq, croia pon sumI in Christi perstiterit servitio, et ejus ia boua con-
sicut innumef i servi tui cpnteniptu sseculi sublimes,? snetudine perduraverit actio, suceederrte charitale,
jusliiiae meritp glorios.ij castitatis laude angelici,? motu caret atque formidine. Ef quae anlea faciebat
velul ctiaui mu.lti illor\im qui post fla.gitia puh.l.ip^ ] cum timore fbrmidinis, incipit custbdire curri amore
pteiiiieiuk! tjbi roeruerunt esse devoli. Qtii eliam sji dulcedinis, et velut naturaliler incipit suaviter cu-
quid boui tua gralia, largienle fecero, quo fine hocc stodire quse prius duriter et forniidando cceperat
faciam, quave a te dislrictione pensetur, ignpro.; agere. Unde et sequitur :
E[ item cum prDpheta : Incuryaius sum et liumi(\citus s ' Non jam iimore gehennm,sed amore Clirisli et con-
sum us.quequaque,.Qui recordatur altitudinem quie|iss sueludine ipsa bona, et delectalione virlutum, qucc
DBternse,ipse videt qqaptum sit hutniiiatus in hacc Dominusjatn in operario suo mundo a viliis et a pec-
camis cofruptipne. Plangamus ergo pt geniamus inII eatis, Spiritu sanclo dignabitur demonstrare. Mulli,
confe.ssione, agnoscarous uhi surnus, recordemur' ut supra dictum est, timore pcenarum incipiunt agere
aUiUidinemaeterpaeqqietis, pt palienter exspectemuss bonnm, sed amore Christi perficiunt illud. Inchoant
qupd i[le prpmisit qui nobis in semetipso exemplum n a timore, sed euntes de virtute in virtutem, ad per-
se
ie j)
patientioe et lm.militatis pstendit. Incurvalum fectam Chrisli transeunt charitatem. Et quse prius
clixit a statu; elatipnis, e.t humiliatum ab inllationee agere ignorantia nocente tiniebant, consuetudirie et
lumoris. scientia jam docente agere non formidant. Copiain
Et iterum cum Propheta : Incurvatus et hutniliatuss virtutum habere desiderant, et idep opus boRum
sum usquecjuaque(Psal. cxvm). Id est qui dudumn agere satagunt, et a vitiis celeriter mundare festi-
elevaius eram in sseculo, incurvatus et humiliatuss nant. Accepto Spiritus sancti dono, in his quaejusta
siim modo sub Deo. Qui saeculari dudum exallatusis et sancta et recta delectantur, et qua5 delectanl,
eram in gioria, incurvatus et humiliatus sum nuncc sagaciter implere contendunl, ut ejus saerarum me-
in poenilentiaepenuria. Qui dudum exaltatus eramn reantur effi.citemplum cui se ab initio conversionis
in habilu saeculari, incurvatus et humiliatus sum n moiiachi esse voverunt; ut implealur in eis illud
modo suh manu omnipotentis Dei. Sive incurvatusis apostolicuin : Templum Dei esiis, el Spirilus sancius
corpore, humiliatus animo. Quod autem dicit,ws^«e- i- habitai in vobis (II Cor. xvi). Quo Spiritu sanclo do-
quaque, intelligilur ex omni parte et ex omiii con- i- cente qnae facienda sunt faciunt, illo adjuvante ad
sideralioiie. Quia humilitas, quae magistra esl om- l- ,;, perfeclum deducunt, illo trahenle deside'rarido'sta-
 COMMENT.IN JREG.S. BENEDICTI. 830
dium aetionis bonse percurrunt, et currenrdode vir-- Anbcturnas cum matutinis diximus jurigi, ul digesti
tute in virtutem proficiunt, et ad bravium sempiter- a somno fratres vigilanti et digesto sensu opus Dei
num pervenire contendunt, ubi omni bono et gaudio} sobrie compleant, el quod dicunt agnoscant. Et ideo
repleantur seterno. Amen. Et ne istos duodecim hu- inlervallum ponitur, ut prolixa noote spmni gravitas
militatis gradus confuse positos a heato Benedicto) finiatur, ne cum ante pullorum cantum in breYibus'
existiment imperiti, eorum discretionem breviter" r" nbctibus coacti fuerint fratres surgere, adhuc crudi/
patefactam monstrabo. Primus itaque humilitaliss ab inchoato somnio, cuih in ipso impelu venarum
gradus incipit a timore. Secundus, ut non suam mo- sanguis et humor per venas bullescit, et harmouisi
nachus, sed Domini impleat voluntatem. Tertius de3 gravedinis suscitati somni discoquunt membra eseam
obedientiae dicit perfectione. Quartus de patienlioe » quam sumpserint, in ipso adhuc incocti occisi incen-
longanimilate. Quintus, ut unusqiiisque abbati suo) dio, non suscitati, sed polius occisi, cum inchoati
occultas palefaciat cogitationes. Sexlus, ut vilitatemi fuerint fralres surgere, gravi adhuc capite et indi-
et extremitalem diligat monachus. Septimus, ul in- gesli ruclu, effugient Spiritus sancti charismata. Se-
feriorem se et viliorem cseleris proclamet voce,, quitur:
cfedat eorde, os.tendat et opere. Octavus,ut nihilI Quod vero restat post vigilias, a fratribus qui psal-
agat monachus, nisi quod coramunis regula et ma- g] terii vel tectionum aliquid indigent, medilalioni inser-
jorum cohortantur exempla. Nonu.s, si linguam adI. viatiir. Non hic dormire, sicut quidam volunt, beatus
loquendum prohibeat monachus. Decimus, si noni Benedictus, sed vigilare jnbet, non in lectulo sanos
sit facilis in risu. UndecimuS, si leniter loquatur ett quiescere, sed meditationi jubet inservire. Scriptum
sine risu. Duodecimus, ut in omni loco humililalenai est enim : In leclulo tneo quwsivi quem diligit anima
omnibus corde et opere demonstret se videntibus. Hieaicfumsiviet non inveni illum (C.atit.in), Npn enim
His enim omnibus hurailitalis ascensis gradibus, adI in leclulo carnalium volup^atum dilectus Christus
visionem Omnipotenlis feliciter veniet monachus, invenitur, sed in Jabpribtis sanclis, excubiis sacris
ubi cum suo Domino felici fruatur gaudio, quod ini ei oj-ationibus invenitur crebfis, jipn in.sornni tor-
sempiternum non auferetur ab eo. Ibunt enim dei pore, sed in vigiliarum oratioue et orationis inveni-
virtute in virtutem, id est de uno virtutis gradu tuf epmpunctione. Hinc Cassianus ait: Nonnulli igno-
ascendunt in alium; et sic Deum deorum videbunt; rantes, expletis niatutinis hymnis, fiirsron reveiy
iii Sion et Jerusalem ccelesli cum exaltatione et; tuntur ad spmnurn, quod omnimodis non opprtet, n.e
gaudio. purificalionem nostram confessione supplici, et ante
CAPUT VIII. lpcanum acquisitam, vel emergens qusedam reduu-
Ds officiisdivinis in noctibus. I dantia humorum liaturalium polluat, vel illusio cor-
C
Hiemis tempore, id esl a Kalendis Novembris usque, rumpat inimici, vel cpiie intercedens etiam puri ac
ad Pasclia , juxta considerationem rationis , octava( sjropUcis somni refectio interrumpat spiritus nostri
hora noctis surgendum esl, ul modice amplius de me- fervorem, ac tepefactos sonini torpore per lotum
dia nocte pausetur et jam digesti surganl. Istud nio- diei spatium inertes deinceps ign.avo.squetraducat,
dice amplius de media nocte potest intelligi hora! Hinc iterum ipse : Nec ulterius quisquam post puri-
septima noctis tota et octava dimidia. Tune pulsato, ilcationem nocturnarum vigiliarum in requiem somni
signo onroes pariter surgant, et sic illa, quoerestat, iterum resolvatur, donec supervgniente die noclurnaj.
dimidia octava, inter signorum explicetur intervalla, meditationi operatio divina spccedat; ne fpiie puri-
ut ab hora noctis nona inchoetur psalmi laus ipsa talem nostram psalnjis, oratipnibus acquisjlam, jn-
nocturna. Nam et in alio loco sic dicit: Post sextaia vidus diabolus quadam soinni illusione containinet.
surgentes a missa pausetur, et agatur nona mediante Hinc Aurelius in Regula sua ait: Post malutinas
oclava hora. Ubi ostendit septima diei tota et octava Ofationes ad somnum reverti non liceat; sed ul Re-
hora dormire dimidia. Talis et hic mihi sensus vi- gnla ait; A Pascha autem usque ad supradictas Ka-
deturesse positus,utpost sex noctis horas pausetuf lendas Novembris, sic temperetur hora vigiliaruni
adhuc septima tota et oclava dimidia, et intervallo D"- qgetida, ut parvissimo inlervailo, quo. fratres ad ne-
signorum facto, quasi hora dimidia incipientes, a cessaria naturm exeant, cuslodito, tnox maiutini, qui
nona hora noctis alacres animo et corpore non pigro incipienti luce agendi sunt, subsequanlur.
divinaelaudis oflicium reddant. Domino nostro Jesu CAPUT IX.
Christo. Quod antem rlicit: Et jam digesti surgant,. Quol psaltni dicendi sint in noclurnis hqris,
ab imperitis absurdum esse posilum videtur et ridi- Hiemis tempore, prmmissoin primis versu, Deus in
culosum, sed a recle iritelligentilius uiiliter esse pro- adjutoriuni pieurn iniendi; Domine, ad adjuvandum
latum, el congrue prbbatur esse dictum. Digeslum me festina (Psal. LXIX),In secundo iet;dicendum est:
enini dicit, coctum, consumptum, vel etiam dedu- Domine, labiq n\ea qperies, el os meum annunligbit
ctum, aut certe exhalatum. Unde hic inleliigitur, laudem luam (Psal. L). Sicut enim pro revereptia
digesti iurgant, id est jaro cibp stpmachi plla cpcto sanctse Trinitatis ter dicitiir, Sancius, ila et in hac
et in ventriculum deducto, soninoqne exsurgant supplicatione trina apertione labiorum, ah ipsa sanr
exhalato- Nam et in alio loco de hap eadeni re qui- ctaprecaturTrinitate, ul post labripruni aperfionem,
dam monachorum magister sic ait: Ideo post pultos digne ppssit ps servprym Ppniini nnntiare p.ominq
831 SMARAGDIABBATIS 832
laudem. Os autem dicitur corporis membrum et cor-, A tur, doxa autem gloria vocatur. Ergo orthodoxi viri
dis arcanum. Unde et eflicaciter laus divina can- rectse glorise dici possunt. Catholici vero universales
tatur. seu generales interpretantur. Non enim per haeresim
Cui subjungendus est terlius psalmus et Gloria. aut schisma ab universali segregantur Ecclesia.
Psalmus pro operatione ponitur : Gloria laus est di- Posl has vero tres lectiones cum responsoriis suis
vina, quam angeli in ccelo, homines cantant in terra, sequantur reliqui sex psatmi cum Alleluia canendi.
sicut ille divinus inchoatur hymnus : Gloria in excel- Post hos lectio Apostoli sequatur, ex corde recitanda ;
sis Deo, et in terra pax hominibus bonm voluntatis el versus et supplicatio litanim, id est, Kyrie eleison;
(Luc. n). et sic finiantur vigilim nocturnce. Kyrie enim apud
Post hunc psalmus nonagesimus quarius cum anti- GrsecosDomine dicitur; eleison, miserere interpre-
phona, aut certe decantandus^ Anliphona ex Grseco .tatur. Similiter et Christe eleison, Christe, miserere
interpretatur vox reciproca, duobus scilicet alterna- interpretatnr.
tim psallentibus ordine commutalo. Quod genus CAPUT X.
psallendi Grseci invenisse traduntur. Apud Latinos Qualiter mstatis tempore agalur nocturna laus.
autem imprimitus beatissimus Ambrosius anliphonas A Pascha autem usque ad Kalendas Novembrfs,
instituit. B omnis, ut supra dictum est, psalmodim quantitas le-
Inde sequaiur Ambrosianus. Id est hymnus. Am- neatur; exceplo, quod lectiones in codice, proptef bre-
brosianum dicit, vel divinum, vel coeleste, id est di- vitatem noctium, minime leganiur : sed pro ipsis
vinitus vel ccelitus inspiratum. Alii Arabrosiannm ab tribus lectionibus, una de Veleri Testamento memo-
Ambrosio hymnorum magistro dici volunt. riter dicatur, quam breveresponsorium subsequatur, et
Deinde sex psalmi cum anliphonis. Quibus dictis, reliqua omnia, ut dictum est, hnpleantur; id est, ut
diclo versu, benedicat abbas. Id est post versum a nunquam minus a duodecim psalmorum quctntitate,
cantante diclum dicat abbas : Precibus omnium san- ad vigilias nocturnas dicalur, exceptis tertio et nona-
clorum suorum.salvetet benedicat nos Dominus, vel gesitno quarlo psalmo.
aliam aliquam hujusmodi benedictionem. CAPUT XI.
Et sedentibus omnibusin scamnis, legantur vicissim Qualiter Domhticis dicbus viguiw agantur.
a fratribus in codice. Vicissim dicit, id est per vices, Dominicodie leinperius surgatur ad vigUias.In qui-
alternalim, vel mutuo, id est, tunc iste, tunc ille, bus vigiliis teneaiur mensura, id est, modulalis, ut
nunc hinc, nunc inde supra disposuimus, sex psalmis et versu. Temperius
Super analoijium tres lecliones. Analogium diclum p dixit, id est, citius, prius, antea. Temperius enim a
ab eo quod sermo inde divinus aut legatur, aut prse- tempore, adverbio primitivo fit comparativus; sicut
dicetur : logos enirn apud Grsecos sermo dicitur. a larde lardius, et a cito fit citius. Modulatis, dixit,
Inter quas, et iria responsoria canentur. Duo r»- sex psaltnis, id est, cantatis, in voce compositis vel
sponsoria sine Gloria dicantur. Post tertiam vero formatis. Modulatio enim dicitur dulcedo, vel suavi-
leclionem, qui caniat, dical Gloria. Quam dum inci- tas cantus, quaefit in modulata canora voce.
pil cantor dicere, mox omnesde sedilibussuis surgant, Residentibus cunctis disposile et per ordinem in sub-
ob honorem et reverenliam sanctm Trinilatis. Codices selliis, legantur in codice, ul supra diximus, quatuor
autem tegantur in vigiliis tam VelerisTestamenti quam lecliones cutn responsoriis suis. Ubi tantum in quarto
Novi divhim auctoritalis. Id est libri Moysi, Genesis, responsorio dicatur a canlante, Gloria. Subsellia cav-
Exodus, Levilicus, Numerus, Deuteronomium, Judi- terorum hominum sunt, doelorum autem sedilia ca-
cum, Ruth, Regnm, Paralipomenon, Job, Psalmo- thedrse vocantur. Nam sedes singulariter et proprie
rum, Salomon, Sapientise liber, Ecclesiasticus, To- regni est, subsellia autem a sedendo, quasi subsessia
bias, Esther, Judith, Esdras, Prophetarum, id est nuncupantur.
Isaias, Jeremias, Ezechiel et Daniel, Oseae, Joel, Quam dum incipit, mox omnes cum reverentia sur-
Amos, Abdias, Jonas, Micheas, Nahum, Habacuc, T»gant. Post quas lectiones, sequanlur ex ordine alii sex
Sophonias, Aggaeus, Zacharias, Malachias, et Ma- psalmi cum aniiphonis , sicut anteriores, et versus.
chabseorum. Evangeliorum quatuor lihri, id est, Posl quos iterum leganlur alim quatuor lectiones cum
Matlhaeus,Marcus, Lucas et Joarmes. EpisloloePauli responsoriis suis ordine quo supra. Sicut enim die Do-
quatuordecim, id est ad Romanos una, ad Corinthios minico duodecim vult pleniter psallere psalmos, ita
duae, ad Galatas una, ad Ephesios una, ad Philippen- Vult duodecira legere lectiones, et totidem responso-
ses una, ad Thessalonicenses duoe, ad Colossenses ria decantare.
una, ad Timotheum duse, ad Titura una, ad Phile- Post quas ilerum dicantur tria canlica de prophetis,
monem una, ad Hebraeos una, Jacobi una, Petri qum instituerit abbas. Ea enim instituere cantica de-
duse, Joannis tres, Judse una, Actus apostolorum, bet abbas quae temporibus, festivitatibus congruant
Apocalypsis. et diebus.
Sed et expositiones earum, qum a nominatissimis Qum canlica cum alteluia psallantur. Cantica tunc
docioribus orthodoxiset catholicisPalribus factm sunt. Moyses primum invexit quando percussa jEgypto
Orlhodoxi dicuntur viri catholici, in fide recli, in deoemplagis, et Pharaone submerso cum pbpulis,
vita probabiles. Ortho enim apud Graecosrecte dici- per insueta mafis Hinera ad desertum gratulaburidus
835 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 834
egressus est dicens : Cantemus Domtno , gloriose A ^ ut, quia in omnibus fratribus negligenler agens de-
enim honorificalusest (Exod. xv); deinde Debbora liquit, ab omnibus satisfaciens videatur, et pro
non. ignobilis femina in libro Judicum hoc ministerio ejus delicto veniam ab omnibus Cunctipotentis im-
functa reperitur; postea multos non solum viros, plorare misericordiam.
sed etiam feminas Spiritu divino completas Dei ce- CAPUTXH.
cinisse mysteria. Qualiter matutinorum solemnilas agatur.
Dicto etiam versu et benedicente abbate, legantur Solemnitas dicilur religiositatis festivitas, con-
alim quatuor lectiones de Novo Testamento, ordine ventus lsetitise,quaefieri cum conventu jucunditatis
quo supra. Post quartumautem responsorium incipiat solet. Solemnitas enim ab eo quod solet nomen
abbas hymnum, Te Deum laudamus. Quo perdicto accepit.
legat abbas lectionemde Evangelio, cum honore et tre- 7;i Malutinis Dominico die in primis dicatur sexa-
more stantibus omnibus. Qua perlecla, respondeant gesimussexlus psalmus sine aniiphona in directum.
omnes, Amen. Et subsequaiur mox abbas hymnum, Post quem dicatur qumquagesimuscum Alleluia. Post
Te decet laus. Et data benedictione, incipiant Matu- quem dicalur centesimus septimus decimus, et sexa-
tinos. Dicit enim incipiat abbas hymnuni, lectio- gesimus secundus. Inde benedicliones,et laudes; le-
nemque Evangelii legat; tamen non hsec omnes de- B ] ctio una de Apocalypsi ex corde, et Responsorium, et
bent valentqne facere abbates. Sunt enim qui aut Ambrosianum; versus, canticum de Evarigelio,Lita-
impediente culpa non debent, aut impossibililate nia; et completumest.
cogente non valent. Igitur sunt abbates qui nec sa- CAPUT XHI.
cerdolis, nec levilse funguntur ministerio, et ideo
Qualiter privalis diebus matulini aganlur.
nec sacrosanclum Iegene possunt Evangelium. Can- Privatis enim diebus dicit id est,officiis publicis,
toris non gestant officium,et ideo non possunt Am- extraneis vel segregatis. Pnvari enim ponitur pro
brosianum altiboando incipere hymnum. Gregem malo, ut Jacob Racheli ait : Num pro Deo ego sum,
tamen cum superno juvamine possunt guberiaare qui privavit te fructu ventris tui (Gen. xxx) ? Dicitur
sibi commissum, et proplerea eligantur ad abbatis et privatus amicus, id est, ab aliis segregatus, et
roinisterium peragendum. Attamen si ipsum opus familiarius cseteris in amicitia junctus
bene facere debet aut praevalet, abbas faciat. Sin Diebus autem privatis Matutinorum soiemnitas ila
autem non valet, valentem facere permittat, secun- agatur, ut sexagesimus sextus psalmus dicatur sine
dum quod idera beatus Benedictus alio loco prsece- anliphona, sublrahendo modice, sicut in Dominica :
pit dicens : Cahtare autem et regere non praesumat, ut omnes occurrant ad quinquagesimum,qui cum an-
nisi qui potest ipsum ofliciura implere, ut sediflcen-^* I
tiphona dicalur. Post quem alii duo psalmi dicantur
tur audientes. Quod aulem dicit, perfecta Evangelii secundum consueludinem,id est, secunda feria, quintus
lectione, respondeant omnes, Amen; incongrue di- et tricesimusquintus leriia [eria,quadragesimus secun-
ctum a plerisque videtur et factum. Dicit enim non dus, et quinquagesimussextus; quarta feria, sexage-
in omnibus Evangelii finibus convenit respondere simus tertius, et sexagesimus quartus; quinta feria,
Amen; et ideo superfluum videtur esse descriplum octogesimus seplimus, et octogesimus nonus; sexta
alque prolatum. Quibus respondendum est. Amen ferict,septuagesimus quintus et nonagesimusprimus;
enim apud Latinos duas habet significationes : unam sabbato aulem, centesimus quadragesimus secundus,
orantis, vel optanlis, quando poniturpro fiat, ut est, et canticum Deuteronomii, quod dividatur in duas
Et dicit omnis populus, Amen, atnen, pro fiat, flat; Glorias. Nam ccelerisdiebus canticum unumquodque
aflirmanlis, ut, amen dico vobis, etc. Sine una exhis die suo ex prophelis sicul psallit Ecclesia Romana,
duabus significationibus finem Evangelii nunquam dicatur. Post hmc sequantur laudes : deinde leclio
invenies. Et ideo non incongrue, sed satis apte, ra- una Aposioli memoriler recitanda : responsorium,
tionabiliter in omnibus Evangeliorum finibus a nobis Ambrosianum,versus, canlicum de Evangelio : Lila-
respondendum est Amen, ut nos dicendo amen, aut* nia,et complelum esl. Plane agenda Matutina, vel
" Vespertina non transeat aliquando, nisi in ultimo or-
prsedicla fideliter credere, aut uuaepromittuntur pro-
ficua obtinere nos velle, oplando et orando mon- dine, Oralio Dominica, omnibus audientibus, dicatur
stremus. a priore, propter scandalorum spinas, qum oriri solent
Qui ordo vigiliarum, otnm tempore, tam mstatis in monasterio : ut conventi per ipsius orationis spon-
quam hiemis,mqualiter indieDominico teneatur; nisi sionem, qua dicunt : Dimilte nobis debila nostra,
forle (quod absii) tardius surgant, el aliquid de le- sicut et nos dimitlimus debitoribusnoslris (Maith.xi),
clionibusbreviandumest aut responsoriis.Quod tamen purgent se ab hujusmodi vitio. Cmterisvero agendis,
omnino caveatur neproveniat. Quod si conligerit, di- ultima pars ejus orationis dicalur : ut ab omnibus
gne inde salisfaciat Deo inoratorio, per cujus evenerit respondealur, sed libera nos a malo. Plane aliquoties
neglectum.Digne satisfacere, est secundum modum pro vere et certe, adverbio aflirmantis ponitur, ut
culpae regularem vindictam sustinere. Nam qui pro _Prophcta ail: Ego dixi plane : hmc iniquitas magna
levi culpa graviter, aut pro gravi leviter judicatur, est, et portabo tllam (Ezech. xiv). Hic aulem proia-
digne satisfacere non videtur. Ideo autem per cujus men vel nam conjunctionibus ponitur. Scandalorum
culpam evenerit in oratorio, eum satisfacere jubet; aulem spina Uociu locp jntelliguntur ira?, rixae, dis-;
gsg, SMARAGDIABBATIS 836
spnsiones,detractiones, semulaliones,vel aliquaecora- A regno congregatse, ut sicut Romani principes Eccle-
molionis contentiories quae inter fratres solent oriri. siaein Sejiluagesima dimiitunt Alleluia, ita dlmillaht
A quibus inter se pacem habentes, charitatemque et monachi qui ih eodem siint regno coristiluti.
continuam cdnservantes, mane et in vcspere mona- Omni vero Dominica extra Quadragesimam, cdiiiica,
chi se debent purgare. Mane, ne aiiquis ex his viiiis" Matulini, Prima, Terlia, Sexta, Nonaque, cuttiAlleluia
usque ad occasum solis permaneat, auia scriptum dicantur ivespera verocum anliphena; responsortavero'
est: Sol noh occidat super iracundiam vestram. Ve- nunquam dicantur cum Alleluia, nisi a Pasiha usque
spere, ne usque ad orturri solis pernoctans vitium ad Peiilecoslen.
maneal, et riiane reum de peccatis hiOnachum foe- CAPUT XVI.
dumque in conspeclu Domiui reddat. Ut convenii, Qualiler divina opera per dieni aganlur.
id est, per ipsius Dominicseorationis promissionem, Ut ail Prophela, Septies in die laudem dixi tibi
quae dicit : Dimitte nobis dcbita nostra, sicut el nos (Psal. cxvni). Sevliesquod ait in die, significat sem-
dimittimus debitoribus nostris (Mallh. xi); dimitlat per. Solel quippe iste numerusuniversitatis indicium
unusquisque fratri suo ex cofde. Et sic purgatus, id esse; quia per seplem dies uhiversus voivilur mun-
est a vitiis emendatus, aut mane ad opus accedat dus, et eorurn numero dierum universa Dominus
obedientiae peragendum, aut vespere ad nocturnas B creavit tempora. Qui numerus propter septiformis
excubias celebrandum. Coelerisvero agendis, idest, Spirilus gratiam, quse misericorditer timentibus
cseleris hofis celebrandis, tanlum ultima pars ejus Deum dislribuitur, maxime sacratus esse perhibetur.
orationis, id est, El ne nos htducas in ientalionem, Unde et sequitur:
alla voce dicatur, u't ab omnibus audila , Sed libera: Qui sepienarius sacratus numerus a nobis sic im-
nos a malo, respbridealuf. plebitur, si Matutinm, Primm, Tertim, Sextm, Nonce,
CAPUT XIV. Vesperm Completoriique iempore, noslrm servitutis
ojficiapersolvamus, quia de his horis diurnis dixit
Quatiier ?Htidihirtiis sanclofhm aganttir vlgiliie. Pfophela : Septies in die laudem dixi iibi. Nam de
Ih halaliliis sattctOrum dicit, iri iestiVitatibus et noclumis Vigiliis idem ipse Proplieta ail : Media
soleinnilalibus ebruni, in quibus de hoc saeculo feli- nocle surgebam act confitetidumtibi. Ergo his tempo-
ces migraverriht ad cceluni. Nobis enim riioflui, sed[ yibus referamus laudes Crealori nostro super judicia
Deo et aiigeiis, et sariciis ejris vivuni in seternum. justiiimsum; idest, Matuliriis,Prima, tertia, Sexta,
ftobis auiehi ahsentes, illis auterh Sunt perspicul ett Nona,Vespera,Compietorio; et nocte surgamus ad
pfaesehles. Nobis hiortui, illis vero sunt nati. Nec; confileridumei. Et de iisdem horis Gassianus ait:
novtihl debbl cuiquam videri, si natus dicitur, quii C * Iiorarum atitem ipsarum, in quibus Deo
per loluiri
ex hac vita migfavefit. Quomodo enim consnete; diei spatiumolisequiareddimtis, ratio haecest;'Prima
nasCi dicitur, cuin quis de ulero matris procedens5 prb jnchoalione diei; tertja, quia Spiritus sanclus
haric in luceih egretlitur : iia etiam rectissime po-. in eadem hora super aposlolos descendisse primitus
tesl hatus appellari, qui solutus a vinculis carnis ad1 comprobatur; sexta, pro eo quod immaculata hoslia
lucem sublimaiiir aeterham. Unde mos oblinuit ec- Dominus noster Jesus Chrislus eadem hora suspen-
clesiasticus ut dies beatorum riiartyrum sive cohfes-- sus in cruce obnoxios deaeternis peccatorum vincu-
'sortim Chrisli, qui de sseculo iransierunt, nataless lis liberavit; nona, pro eoquodeademhora Domirius
voce lenus eorurh soleirinia, non funebria, sed nata- noster descendensad inferos sanelorum aninias, quse
litia dicantur. In sanClorum vero festivilaiibus, vel; clausae tenebris tenebantur, exinde liberavii, et se-
otnnibns sotemnttaiibus, sicut diximus Domihico diee cum ad cselos Completorib trahsvexit; dub3eciriTa
agendum, ita agatur : exceplo quod psaltni aut an- vero propter terminaiionem diei sicut prinia inchoa-
tiphonmvel lecliones ad ipsum diem periinentes, rfi- _ tiohe canlatur.Primavero elcomplelorio duodecima,
cantur. Modus aulem supradictus lenealur. pro inchoalione et lerriiinatione diei postea a Patri-
CAPUT XV n bus sunt adjunctse. Tertiam autem et sexiarii et
nonam eliam ab apostolis legimus fuisse celebratas.
Qtiibtis Wriiporibusdicatur Aileluia. Nam tertia hora super apostolos in pratiohuhi ofli-
A sancto Pascha usque ad Penlecosten sine inter- cio constitutos Spiiitus sanctus desceridit. Sexta
missione diculur Alleluia, latn in psalmis quatri i.n n aulem hora JegimusPetrum,dum in.navicula oraret,
responsoriis. Siue intermissione dicit, ut uhi dici ;i subito in excessu menlis vas illud quod quatuor
' debet, et lam in psalmis quam in responsoriis non n iriitiis quasi linteuiri, de ccelo subriussiim viilisse.
passim pra3termitlalurs sed sedule firmiterque di- De nona autem legimus : Petrus verb.et Joannes ds-
catur. .cendebani in templuih,ad hofairi ofalioms noriam
A Pentecoste aulem usque ad c-apulQuadragesimm m (Aci. III). Vespeflinas autem vel matutihas ofatiories
omnibus noctibuscum sex posleribribus psalmis tan- •i- non soiura ah apOstblis,sed etiaih in Yeleri TeSta-
tum ad noclurnas dicalur. Quamvis heatus Benedi- i- irienlo leginiuS eas iu teniplo DbiriiTiisemper tiiisse
_ ctus a Pehlecosle usque ad caput Quadragesimse, i, ' oblalas.Unde et DaViddicit de Yespeftihis ":Diri-
, cuui sex posterioribus psahnis jubeat ad nbcturnas is gaiur brdlio riied sicut iricerisum in borispecttitiio;
. dicere Alleluia, placuit tamen synodo in Francorumn elevatib mdnuuni riiearum sctcrificinni'vespefiihUm
 83? COMMENT.IN REGi S. BENEDICTI. 838
(PsaJ. CXL).De Matutihis aulem dicit : Deus Deus sAi usque ad Dominicam, dicantur per ordinem terni
nieus, ad le de luce vigilo: el in matulinis meditabor <r psalmi, usque ad nonum decimum psalmum. Tta
in te, quia fuisii adjuior meus (Psal. LXVII). sane ut nonus psaimus et septimiis decimus divi-
CAPUT XVH danlur in binasGlorias. Et sic flat ut ad Vigilias Do-
Quanti psatmi per easiem horas cariendisinU minica setnpera.vicesimoincipiaiur^Ad Terliam vero,
Jatn dc Noclurnis vetMatulinis digesstmusordinem n Sexiam et Nonam secundm ferim novemcapitula,qum
psnliiio'dim,nnned<e sequentibusfioiis videainus.Primaa residua suntde centesimodecimo octavopsalino,ipsa
hora diCanturpsttlmitres, sirigillalim,et non sub unua tema per easdem horas dicantur. Expenso igitur
Gioria. Hytnhusejusdem horm, post versutn, Deus inn psalmo centesimo octavo clecimoduobus diebus, id
adjulorium meuirixrileride,antequam psalmi incvpimi- est, Dotninica et secunda feria, tertia ferid jani ad
tur. Post expletioneinvero trium psalmorum, recile- Terliatn, Sextam vel Nonam psaliantur ierni psdlmi a
tur leclio.una, versus, et Kyrie eieison, ei missmsinl. cenlesimonono decimo usque ad cerilesimum vibesi-
Teriia vero, Sexla el Nona eodetnordine ceiebraturj. mum seplimum, id est, psalmi novem. Qtiique psatmi
oratio, id est, vCrstis: hytnni earumdem horariim, semperusque ad Dominicantper easdemhoras ilidelri
lerni psaiirii, lectio, versris, Kyrie eleison, el tnissmu repetantur, hymnorumnihitominus, leclionumvel ver-
sint. Si iiiajoi congregttlio fuerit, cum antiphonis ; B suum disposilioneuniformi cunctis diebus servaid. Et
si vero miribt, iri directuin psallantur. Vespertina au- ita scilicel, ut setnper Dominica a centesiirio oclavo
tem syriaxis qualuor Psalmis cum antiphonis lermi- decimo incipiatur. Vespera autem quolidie qualuor
nelur, poslquos psalmosApostolileclio recilanda esl, psalmorummodulationecanatur. Qui psdlmi ihcipian-
inderesporisorittm,Ambrosianum,versus, canlicumdee tur a centesimonono usque ad centesimuiiiqiiaArage-
Evdnyetio,iilania et oraiio Boiriinica, et fianl missw.k simum seplimum, exceplis Itis qui in diversis horis
Completoriumautem iritim psalmorum diciione ter- ex eis sequestrantur, id est, a centesimoseptim'0de-
'miitciur. Qui 'psalmi directanee shie antiphona di- cimo usque ad centesimumvicesimumseplimum, et
cendi sunl. Post quos hymnus ejusdeiii horce, iwtio, cenlesimotricesimo tertio, et centesimoquddrdgesimo
"una,vetsns, Kyrie eleison, benediciio, et post missm , secundo. Reliqui omnesin Vespera dicendi suni. Et
fiant. Quod aliis in locis dicit, et cdmpleiumest, hac3 quia minus veniunl tres psatmi, ideo dividendt stint
in clausula, et iriisscesunl, dicit, et missm fiani repe- qui in numero suprascripto foriiores inveniuritur, id
tit. OfatiPneseniin oflicii,qusea nobis coniplelae,Deo) esl, centesimustricesimus oclavus, ei ceniesimusqua-
sunt hiissse, quia ih illitis honore suiit celebratsa. dragesimustertius, et centesimusquadragesimusquat-
Alitef braiiolies, id est collectss,quae in fine cursus3 tus. Centesimus verosextus decimus, quia parvus esl,
a sacerdote dicuntur niissse,id est, Deo tfansmissse> G ^ cum centesitnoquintodecimoconjungatur. Digeslo
ergo
vocantur. A sacerdote enim miltuntur, sed a Deoac-. ordine psaimorum vesperlinoruin,reliqua, i'd est, ie-
cipiuntur. Hinc et lilania solemnitate aliqtia in Ee-. ctiones, responsoria, hymni, versus vel caniica, siCut
Mesiacelebrata.clevata voce, et per sacerdotis mini-- supra laxavimus, impleantur. Ad compietoriutnvero
sterihnl jam Deoest missa. iidem psalmi repetaninr quotidie, id est, quarlus, no-
CAPUT XVHI. nagesimus et centesimustrigesiniustertius. Disposilo
Quo ordine psalini dicendi sirit. ordine psalmodim diurnm, retiqui omnespsalmi qui
Iri primis semper diurriis horis dicalUt versus :: supersunt, mqualiter dividanlur in septem nocliuin
Deus, in adjutorinfn meum intende; Doinine, ad ad- vigilias,partiendo scilicetqui inter eos prolixiores sunt
juvariduiit me festina : et Gioria-. Hinc Cassiodoriis; , psalmi, et duodecimper unamquamqueconstituantur
ait : Tunc enim adjulorium poscimus, quando perl- hoctetn. Hoc prmcipue commonenlesut si cui forte
culo subjacemus, ut aliquo remedio sublevati, cala- ha'c distribulio psalmorum displicuerit, ordinel, si
mitates diversarum poSsimus vincere passionum. melitisaliler judicaverit. Hanc autem psalmorum dis-
Inlende dicit, propitius respice; quia omnia Dominus; tributionem non totum officium beatus Benedictus
eliam cum non rogalur, agnoscit. Feslina ergo dicit; in judicantis posuit arbitrium, hoc prsecipuemonens
^.
Doniino, qui feslinabat de hujus sseculi clade libe-. ut qui vult hancpsalmorum distributioneinsecUndum
fari. Generalilef hunc locuni facundissimus Cassia-. - suam lenere dispositionem, teneat. Qui aulem aliter
nus ia decima collalione plufima de ejus utilitate. melius judicaverit, illam tenens, istam sine culpa
disserens, lahto hoiiore concelebrat, ut quidquid nio- diniitlat. Nos autem hortamur eum qui secundum
nachi assumpSerint, sine hujus versiculi trina ilera- hanc promisit se vivere regulam, in quantum valet,
tione non iuciioanl, quem repetila saepiuslaude coli- firmiter teneat et conservet eam, et confidens de
geminahs fiimis iililem probat esse ejiis liiemoriam. Dei misericordia credat quia custodientibus eam pa-
Iride hijriiriUsukiuscitjuSque hoim. Deinde prhnat tebuni ccelica regna. Sequilur : Dum omnimodis id
hora Dominicu;tficehda qtiatuor capilula psatmi cen- atlendatur ut hebdomada Psalterium ex integro nu-
tesimi ociaii decitni. Reliiquisverohoris, id est,TerCia, t mero cenlutn quinquagintapsalmorum psatlatur. Et
Sexla el Notia,leina capiiuiasuprascripti psaimi cen- Dominicodie semper a capite repetalur ad vigilias,
tesirriimiavi decimi dicaniui: Ad Primam autem se- quia nitnis iners devotionis sum servilium ostendunt
cundmferim, Hicariturtres psalmi, id est, primus, se- monachi,qui minus Psalterio cuin canticis consuetit-
xundus'et sexius. Ei ita per sinqulosdies ad Primam,,,, dinariis per seplimanmcirculutn psaltunt; cumlega-
 859 SMARAGDIABBATIS 840
jnus sanclos Patres nostros uno die hoc strenue impie- A speciu Divinitatis et angelorum ejus esse : et sic ste-
uisse, quod nos tepidi utinam seplimana integra per- mus ad psaliendum, ut mens nostra concordet voci
solvamus. nostrm. Ad lanlnm ergo et tale offlcium cor pariler
CAPUT XIX. cum liugua conveniat; cum timore Domino qnolidia-
De disciplina psailendi. num debitum reddi debet. Et nolet sibi in corde, qui
Ubique credimus divinam esse prmsentiam. Nam psallit, ad singula omnia teslimonia quae dicit, quia
omnia nuda et aperla sunt, ut ait Aposlolus, oculis singuli versus, si notentur, proflciunt animaead salu-
"
Dei, et non est ulla creatura invisibilis in conspectu tem, et in eis totum invenilur quod quseritur; quia
ejns (Hebr. iv). Et ideo sic assislere ante oculos ejus omnia ad aedificationemloquitur psalmus, dicente
dobemus, sicut ante oculos ereatoris etjudicis. NuIIus Propheta : Psallam et intclligam (Psal. c).
enira videns principem vel judicem suura, et loquens CAPUT XX.
cum eo, audet vagari oculis et aliorsum aspicere, De reverentia oratioms,
quanlo magis qui accedit ad Dominum nusquam de- Si cum hominibus polenlibus volumus aliqua sug-
bet movere oculum cordis, sed intentus esse in eum gerere, nonprmsumimusnisi cumhnmililate et reveren--
qui scrutatur renes et corda! Quando enim pro pec- tia: quanlo magis DotninoDeo universorumcum otnni
catis nostris humiliter supplicamus, ad Dominum B I humilitale et puritatis devotionesupplicandum est. Si
nos loqui cognoscimus. hominibus carnalibus nisi cum humilitate non fit
Et oculos Domini in omni toco speculari bonos et: precatio cum beneficia eos aliqua lemporalia postula-
malos; maxime tamen hoc sine aliqua dubitatione! mus, quanlomagisconvenitutpropeccatis nostris vel
credamus, cum ad opus divinum assislimus. Et ideoi facinoribns omni, qua possumus, Christum prece ro-
limere debemus ne forle si aliquid, quod petimus,, gemus. Nulla ergo debet esse in oratione duplicitas.
cogitamus, divinae majestati, anle quam stare vide- Non unus in ore, alter in corde invenialur. Puritas
mur, injuriam faciamus. cordis omnia vitia excludit, omnes virtutes oblinet.
Ideo semper memores simus quod ait Prophela : Loetetur cor quoerentium Dominum, quia ibi est ha-
Servite Domino in timore (Psal. n). Et iterum : Psal- bitaculum Spiritus sancti ubi fuerit puritas cordis.
lite sapienler (Psal. XLVI). Ea ergo semper IinguaL Unde et sequitur :
proferat quse Conditori placeant, juxta illud Psalmo- Et non in multiloquio, sed in puritate cordis et com-
graphi prseconium : Servite, inquit, Dotnino in ti- punctione lacrymarum nos exaudiri sciamus. Et ideo
more, el exsuliale ei cum tremore. Tunc ergo Crea- brevisdebet esse et pura oratio. Ideo brevis debel fieri
lori timendo servilur, si opus bonnm devotis laudibus> oratio, ne per occasionem prolixa orationis obdor-
alibi Psalmistam dicilur : Psallite>,'C miant, aut forte diu
jungitur, sicut per jacentes diabolus eis ante oculos
sapienter. Sapienter elenim quisque psallit, qui voce; diversa ingeral, vel in corde aliud subministret. Ergo
laudanti noxiis operibus non contradicit; et qualiter? oportet orare cum timore suppliciter, ut qui orat prae-
oporteat divinaepotentise famulari sollicita cura om-- senlis Christi videatur pedes lenere. Et cum tanto de-
nique sludio prosequitur. SiG ergo mens noslra in-- _ bemus orare timore, ut cognoscamus quia cum Deo
tenta ad psallendum incedat, qualiter nullo praepedita i loquimur. Nec se in multiloquio quisquam, sed potius
saecularis desiderii obstaculo, nullo temporis fuscatai in puritate cordis et lacrymarum ubertate exaudiri
vitio, sed semper intenla in coelestibus humilitate3 credat. Non enim longaeorationis prolixitas,,sed prom-
ac puritate promplissimaque devotione ornata, adI ptaementis intentio pietatem clementis judicis excitat.
seterna praemiapervenire contendat. Sic corpus com-- Orandum ergo semper est, ut largiatur delinquenti-
punctionem flagret, qualiler in se Creatoris miseri- bus veniam, qui languenti mundo per crucis passio-
cordiam excitet. neiri infundit medicinam : salus mundi aeterna, Chri-
El : In conspeclu angelorum psallam iibi (Psal. slus Jesus Dominus nosler.
cxxxvn). Tanta debet esse reverentice gravitas velil Nisi forte ex affeclu inspirationis divinmgralim pro-
disciplina psallendi, ut amabilius a Domino quara aa -p.iendatur. In conventutamen omnino brevietur oratio.
nobis dicitur, audialur, sicut ait Scriptura : Exituss Ideoque ergo noslri Palres utiliter ipsam orationem
maitilini et vespermdeleclabis (Psal. LXIV).Et item : celeri fine concludi jusserunt, ne forte immorantibus
Psallile Dominosapienler (Psal. XLVI).Ergo sapienterr nobisiin ea quaedamtussis, vel phlegmatis aliarumque
et cum timore jubet psalli : oportet psallentem im-- rerum interrumpat slrepitus, et dum adhuc fervet
mobili corpore, inclinalo capile stare, el laudes Do- oratio, velut ex faucibus diaboli velociler recipiatur.
mino moderate canere; quippe qui ministerium suuma Qui, cum nobis semper sit infestus, tunc quam ma-
ante Divinitatem implet, docente hoc Propheta, cumn xime assistit infestus, cum nos intra se offerre pre-
dicit : In conspectu angelorum psallam tibi (Psal.i. ces Domino viderit, festinans mentem nostram ab
cxxxvn). Nam considerare debet qni psaliit, semper,', intentione orationis, aut cogitationibus aut excitatis
ne alio sensus ejus demigret; ne cum in aliam cogi- humoribus revocare. Propterea ergo breves quidem
talionem sensus noslri migraveriut, de nohis dicat tt orationes, sed frequentes fieri Patres nostri jusse-
Deus: Populus isle labiis me honorat, cor autem ejus is runt. Breves, ideo ut insidias diaboli insistenles tunc
longe est a me (Isa. xxix). praecipue, cum oramus, in ipsa brevitale vitare pos-
Ergo consideremus qualiter oporteat nos in con- i- simus. Frequentes auteni, ideo ut per ipsam frequen-
 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 842
841
tiam Dominum precantes jugiter ei cohaerere possi- A j. sine murmuratione cum hilaritate et taciturnitale
tace (Deut.
mus. Propter hanc frequentiam oralionis et illud fecerint, dicente Moyse: Audi, Israel, et
et nemo
utile estut longiores psalmos non usque ad finem iv, vi et IX). Unus allerius onera portet;
continuata pronuntiatione, sed sequali numero ver- alium judicet, nemo aliura detrahat. Quia scriptum
sus divisosduabus vel tribus incisionibus cum ora- est: Omnis delractor eradicabitur (Prov. xxiv). Unus
tionis intentione finiamus; quia non muititudine ab alio quod non habet accipiat, unus ab alio discat
vefsuum, sed mentis intelligentia delectari debemus, humilitatem, unus ab alio charitatem, unus ab alio
illud virtute sectantes : Psallam spiritu, psallam et patienliam, unus ab alio silentium, unus ab alio man-
.menle (I Cor. xiv).i suetudinem. Comedant sine querela quidquid eis ap-
Et facto signo a priore, omnes pariler surgant. Iste positum fuerit, vestiant. quod acceperint. Non celenl
mos fuil apud anliquos monachorum cuneos, ut au- fratres decanis suis quidquid per singulos dies cogi-
dito uninscujusque horse signo, celeriter omnes ad taverint. Decani vero sint eis quasi rectores et cu-
oralionem convenirent, orationi simul incumberent, stodes, tanquam pro ipsis rationem Domino reddi-
siraul orarent, et ab oratione, facto signo a priore, turi. Negligentias cunctorum ipsi prsevideant, et
omnes pariter surgerent. Modovero jam apud nos emendandi potestatem habeant, et quod ipsi non
aliter alque aliter habetur. Quanto enim nos serotini B ] valuerint emendare, proepositonon morentur accu-
aprimitivis, tanto longius viloe merito ab antiquis sare. Qui et ipsi praepositi sic hoc districte et ratio-
distamus Patribus. Illi enim erant spirilu ferventes, nabiliter agant, ut abbates suos nullo modo prsesu-
Domino servientes; nos autem tepidi et non similia mant inquietare, exceplo de his quse utrique non
facientes, sumus tamen in misericordia Domini valuerint accelerare, et in hoc unus alteri tanlam
sperarites. humilitalem habeat, ut nunquam nullus ullum offen-
CAPUT XXI. dat, sed unus in altero tanquam impenso persistat,
De decanis monaslerii. id est, juniores in decanis, decani in praeposilis,prse-
Si major fuerit congregatio,eligantur de ipsis fra- pOsiti in abbatibus, unus aliuro portans, tanquam In
tres boniteslimoniiet sanctceconversafioms,et consti- muro lapides quadrati, Apostplo attestanle sicut su-
tuantur decani: qui soUicitudinemgerant super deca- pra : Unus allerius onera portantes, sic adimplebitis
nias suas in omnibus, sectindummandata Dei el prm- legem Christi (Gal. vi).
cepta abbatis sui. Prsecepta enim abbatis concordare Quique decani si ex eis aliqua forte inflatus super-
cum Doraini debent mandatis; et ideo illis pariter bia repertus fuerit reprehensibilis,correptussemel, el
decani, paritef et alii obtemperare debent subditi. ilerum, et terlio, si emendare noluerit, dejicialur; et
Nam subditi decanis, et decani debent obedire pras- C alier in loco efus, qui dignus est, subrogelur. Et de
posilis, et omnis simul congregalio abbatis debet prmpositoeademconstituimus.Non enim superbi, sed
pbtemperare proeceplis. Decani enim prius dicti ab humiles esse debent qui alioscorrigere, castigare et
eo quod decem militibus prseferrentur; modo aulero. in omnibus cuslodire dehent. Proinde primum ipsi
et qui decem, et qui pluribus praeferunlur, decani abbates cum suis praepositis atque decanis semet-
vocantur. Decani autem sollicitudo et eruditio haec ipsos discutiant, et instar sui juniores arguant, et omne
erit erga quemcunque quem sibi ab abbate traditum mililisefermentum a corde radicitus evellant, et sic
susceperit, ut doceat eurii primitus suas Yincere vo- alios diversis curis et vitiis implicatos castigare, cor-
luntates, in quibus eum diligenter exercens, illa ei rigere et emendare conlendant, id est, si audierint
semper de industria imperel quse senserit animo ejus fratrem non interrogatum loqui, moneant eunj chV
esse conlraria. Quia mullis hoc experimentis do- centes : Quid agis, fraler, quod regula prohihet?
clum est, nunquam posse monachum suas concupi- habeto taciturnitatem usque ad interrogationem. Dic
scentias refreuare, nisi prius per obedientiam morti- cum Propheta: Pone, Domine, cuslodiam ori meo, et
ficare suas didicerit voluntates, nec poterit iram, aut ostium circuinstanlim labiis meis, non delines cor
tristitiam, aut spiritum fornicalionis exslinguere, nec meum in verba malitim (Psal. CXL).Sedeat super os
cum fralribus humilitatem firmam perpeluamque re- D '. tuum sapientia, cum clave juslitise et timoris Dei, et
tinere, nec in congregatione diutius permanere, qni ipsa bonis eloquiis aperiat, et malis eloquiis claudat
prius voluntates suas non didicerit superare. labia tua. Si mentientem audierint fralrem, admo-
Qui decani tales eliganlur in quibus securus abbas neant eum dicentes: Quid mentiris, frater? cumscias
partiaiur onera sua. Et non eliganlur per ordinem, scriplum : Os quod mentilur occidit anhnam (Sap. i).
sed secundumvitm meritum et sapientim doctrinam. Et, Perdes omnesqui loquunlur mendacium (PsaL v).
Decani, qui super decanias sunt constituti, tantam Si audierint fratrem multum juranlem, moneant
sollicitudinem gerant super eos quos delegatos ha- eum dicentes: Reline, frater, linguam tuam! utquid
bent fratres, ut nullus proprias faciat voluntates. juras? cum scriptum sit : Non jurabis per ccelutn,
Non loqnantur nisi interrogati, suo arbitrio nihil fa- quia sedesDei est, nequeper terram, quia scabetlum
ciant nisi mandali, alibi non pergant, nisi ordinati. pedutnejus est, nequeper caput veslrumjurabitis,etc,
Seniores timeant ut dominos, ament ut parentes, sed sit sermo vester est, est, non, non (Matlh. v, vi).
faciant quidquid ab eis imperatum acceperint. Cre- Si viderint irascenlem, admoneant eum dicentes:
dant sibi salutare, quidquid illi praeceperint, si hoc Quid agis, frater?In mansueludine et charitate opera
PATEOL.CII. 27
843 SMARAGDIABBATIS 844
tua perfice, quia scriptum est: Desineab ira, et de- A et requiem corporis et quietem habeat cordis. Cogi-
relinquefurorem (Psal. xxxvi). Et, Qui dixerit fratri tationesque pravas a se fepellat bonisque objectis
suo, Racha, reus erit fudicio (Matth. vn). Similiteret turpes a s.erejiciat. Nam animi motus imaginibus
in aliis his similibus impedimentisvariis et diversis suis agitat, et qualis vigilanti cogitatio fuerit, lalis
vitiis occupatos fralres admonere,quotidie et easli- et imago per soporem occurrit. Fructuosus dicit:
gare prsepositidebenl, quia dum haec quotidie solli- Duo in uno lecto non jaceant, necdormire extra cu-
citi in commississibi fratribus fachmt, et ipsi pro- bile proprium cuique licenlia pateat. Intervalliim
flciunt, et alios admonendoproficere faciunt. Multos singulorum lecluloruni singulis cubitis intercedat,
enim et de multis et variis habent prseposili mona- ne dum adinvicemproximant corpora, nutriant libi-
chos compescere curis. Solent nonnulli pro suis dinis incentiva. In tenebris nemo loquatur alteri, nec
uxorihus atque filiis, aut eliam quibusquepropinquis accedat ullo modo junior quilibet ad lectum alte-
curam habere roore pietalis. Plerique vero, qui non rius post completoria. Ferreolus ait: Ut duo, quam-
sunt in talibus implicati, pro alimento sunt sollicili. libet proximi vel amici, propler secretam orationem
Alii vero tristitiae morbo interius consumuntur, et qnaemeliusad Deumnullo teste dirigatur, uno lectulo
(anquam veslimenluma tinea intrinsecus mentis suae non teneantur, ut majorem Iicentiam orandi. credat
aviditate devorantur, et cum ipso rancoris languore B 1 sibi mens compuncta concessam, dum neminem vi-
dilabunlur in desperationem. Alii namque spiritu gilisesuoeaut testem pertimescit aut judicem.
fornicationis infianimantur, et S2epetali stimulo car- Lectisternia,pro modoconversaiionis,secundumdis-
nis incitati, interiore.oculo cascati, captivi ducuntur pensationemabbaiis sui singuftaccipiant.Lectisternia
vinculo perditionis ligati. Alii acediae spiritu inflati, dicuntur,ubi hominesjaceresedereque consueverunt.
otio et somnovacare cupiunt, et curiosis fabulissol- Augustinus autem dicit: Populus diu multumque fa-
licitantur; et quod pejus est, a proprio monasterio. tigatus nova lectisternia, quod nunquam ante fece-
se auferre disponunt. Alii vanae glorioeelationis telo rat, exhibendaarbitratus est. Lectiautem sterneban-
in diversis partibus confodiunlur, et alii alia defen-r tur in honorem deorum. Unde hoc sacrum velpotius
dentes, et suas causas magnificantes, duni nolunt sacrilegum nomen accipit.
Christi pauperibus sinailesesse, unusquisque in va- Si polestfieri, omnesin uao locodormiant: si autem
nis istis cogitalionibus elabunlur, et quasi nil a Deo multitudo nonsinit,deni autvicenicumsenioribussuis,
acceperint, de propriis yiribus extolluntur, et cum qui supereossollicitisinl, pausent.Namet Isidorusait:
laudatorcs non inveninnt, ipsi sibi in suis laudibus Fratres orones, si possibile est, in uno conclavi com-
prosiliunt. Alius genealogia et de sua gente faletiar morari decet. Quod si difficile fuerit, cerle vel de-
esse princeps; alius de parenlibus, alius de germa- C ( cem, quibus unus est praeponendusdecanus, quasi
nis, alius de cognatis, alius de fralribus et consan- reclor et custos.
guineis, et idoneis, alius de divinis,' alius de spiritu Candela jugiter in eademcella ardeat usquemane.
juvenlutis, alius de bello fortitudinis, alius de per- Qusecandelaante completoriaquotidie accendatur, ut
lustralione terrarum, alius de aiiificio, alius de sa- videantdiversi quomodpunusquisque lectulum suum
pientia, alius de assertionis eloquenlia, alius de taci- componit, seque collocanslectnlo ponat, in quo fre-
turnitate, aliusde humilitate, alius decharitate, alius quenter decanlansUicat: Lavaboper singulas noctes
de largitate munerum, alius de castilate, alius de lecttiinmeum: lacrymis meis stratum meutn rigabo
virgiuitate, alius de paupeiiate, alius de abstinenlia, (Psal.xi). Quo factis impleto, subjungat et ^icat :
alius de orationum frequentia, alius de vigilantia, Memor fui in nocte nominis tui, Domine, el custodivi
alius de obedientia, alius de ahrenuntiatione rerum, legemtuam (Psal. cxvm). Hoc ergo ut devotus quis-
alius de legendo, alius de scribendo, alius de vocis que vacatione concessautilius possit implere, strati
modulatione. Haecomnia quaa supra perslrinximus, sui, ut supra diximus, erit solus ipse possessor, ha-
unusquisque dum aliquoties talia non jussi immode- bens secum meliore commutatione pro dormiente
rata loquuntur, toties in elationem vanseglorisede- fratre Dominumvigilantem.
labuntur, et ipso morbo, dum quod dicunt vindicarei ^ Vestilidormiant, et cincti cingulis aut funibus, et
contendunt, in superbiam praecipitanlur. Contrai cultellosad talus non habeant,dum dormiunt, ne forte
ipsum ergo vilium debet unusquisque pugnare, con- per somnum vulnerenlur donnienies. Hinc quidam
l.ra quod se cognoscil cerlamen habere, et de ipso• magisterait : Cum dormiuut monachi, vesliti dor-
se correptus emendare, ut emendatus possit salvari,, miant et cincti, id est, aut cingulis, aul retibus,
ut.et sibi salulem seternam et doclori suo mercedemi aut corrigia gracili. Bracile fratrem in nocte uti
praeparet sempiternam. ideo prohibemus, ne dum se regyrat per somnum
CAPUT XXU. oppressus, exiens etiam per thecam mucro cultelli
Quomododormiant monachi. carni ejus figatur; vel ideo vestitos ac cinctos dor-
Singuliper singulos lectosdormiant. Hinc Isidorus3 mire diximus fratres, ut cum hora operis Dei adve-
ait: Lux autem nocle dorraientium locum illustret,, nerit, et oratorii index sonaverit, noctn mox p.arati
ut depulsis tenebris lestimonium pateat singulariss consurgant. Vel proplerea vesliti el cirrcti debent
quietis. Monachistratus in nulla turpi cogitatione3 fratres dormire , quia non licet fratri nuda membra
verselur, sed in spla contemplatione Dei accubans 5 sua contingere, nam exinde immunditateslibidinum
 84S COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 840
in animo ingernntur; cuni membToruninudilas tactu A j et perjurum Dei servum esse non decet; corripi pri-
contingitur, feminarumillico cor desiderio titillatur, mum a senioribus verbis oportet, ut recedat a vitio.
et inde per somnum membra sordida coinqui- Post haecsi nec sic emendaverit, tertio coram fra-
nantur. tribus convenietur, ut desistat tanlis pererrare.
Et ut parati sintmonachi semper,et facto signo abs- Si nec sic emendaverit, flagelletur acerrime, et trium
qiie^morasurgenles feslinenlinvicemse prmvenire ad mensium spatio excommunicationis vindictam su-
opus Dei, cumomni tamengravitate, elmodestia. Gra- scipiens sub pcenitentioedistrictione solus recluda-
vitas, fortitudo vel firmitas intelligitur animse. Mo- tur in cella, de vesperi in vespere ex hordeacei pa-
destia autem , mansuetudo , honestas, vel tempe- nis sex unciis etaquae mensura parVula suslentan-
rantia dicitur. Cum quibus virtulibus parati semper dus. Hinc et beatus Basilius ait: Si de omni ser-
debent esse monachi, et facto signo ad cursum mone otioso reddituri sunt homines rationem in die
cum festinalione surgentes signura crueis frontibus judicii, nihil oportet tanquam parvum Sperni. Qui
inferant suis , simulque cum silentio dicant ; Deus enim spernit minima, paulalim defluit. Sed et quo-
inadjutorium mettmintende: Dotnine,ad adjuvandum modo quis audebit dicere aut parvum delictum, curn
me feslina (Psal. LXIX). Apostolus dical : Quia per prmvaricationem legis
Adolescenlioresfratres juxta se non habeant iectos, B Deus exhonoratur (Rom. n). Sed et aculeus raorlis
sedpermixticumsenioribus.Surgentesveroad opusDei, . peccatum esse dicitur; et non dixit tale vel tale
invicem se moderale cohorlenturpropter somnolento- peccatum, sed omne peccatum. Magis immisericors
rum excusationes.Adolescentesfratres juxta se non est, qui intermittit et negligit, quam ille qui arguit;
debent habere lectos, sed lectis eorum lectos ha- sicut hic qui in morsu serpenlis permillit delite-
bent prsepositipropter aliquam, ut diximus , vitio- scere venenum , quam ille qui educit et atlrahil.
rum culpam in eis emendandam , ut reverentius Sed et charitalem destruit ille qui secundum Scri-
praesentemajore dormiant, et a majoribus custoditi pturas parcens baculo odit filium. Qui autem dili-
et honeste adrooniti surgant, et alacres officium Do- git, diligenter corripit eum. Hinc beatus Augu-
mini compleant. stinus in Regula sua dicit: Si post admonitionein
CAPUT XXUi. iterum, vel alio quoque die idipsum eum facere vi-
De exCOmmunicalioneculparum. deritis, jam velut vulneratum sanandum prodat, qui-
Si quis fraler contumax, aul inobediens,aitt super- cunque potuerit haec jnvenire. Prius tamen et alteri
bus, aut murmurans, vel in alio contrarius existens vel tertio demonstrandum, ut duorum vel triuni
sanctm regulm,el praceplis seniorumsuorum conlem- possit ore convinci, ct competenli severilate coer-
C
ptor reperlusfuerit, hic secundum Domini nostri prm- ceri. Necvosjudicetisessemalevolos, quandoha?cin-
ceplum (Malth. xvni) admonealur semel, et secundo dicatis. Magisquippe innocenles non estis, si fralres
secretea senioribus suis. Quod autem dicit, velin vestros, quos indicando corrigere potestis, tacendp
aliqyo contrarius exislenssanctm regulm, nonde gra- perke permittitis. Si enim frater tuus vulnus habe-
vioribus, sed de levioribus dixisse inteiligendum est ret in corpore, quod vellet OGCultare,cum timel
culpis. De gravioribus enim criminibus sub publi- secari, nonne crudeliter abs te sileretur, et miseri-
cam poenitentiamregulariler subjiciendus est mona- corditer indicaretur ? Quanto ergo potius debes hoc
chus, nam semel et secundo a senioribus admo- manifestare, ne perniciosius pulrescat in corde.
nendus. Sed antequam aliis demonslretur, per quos convin-
Si non emendaverit, objurgeturpublicecoram om- cendus est, si negaverit prius, praeposito debet
nibus. Si vero neque sic correxerit, si inlelligilqualis ostendi, si admonitus neglexerit corrigi, ne forie
pcena sit, excommunicationisubjaceat. Si autetn hn- secretius correptus possit non innotescere cseteris.
probusest, vindictmcorporali subdatur. Quid de hoc Si autem. negaverit, tunc nescienli adhibendi suni
capitulo diversi Patres senserunt, hoc in loco ratum alii, ut jam coram omnibus possit, non ab uno teste
duximus ponere. Ait quidam Patrum : Si quis vero argui, sed a duobus vel tribus convinci. Conviclus
frater, instiganle diabolo, contnmax, vel superbus, " ergo secundum prsejtosili, vel etiam presbyleri, ad
seu inobediens vel murmurans apparuerit, vel etiam cujus dispensfltionem pertinet, arbitrium, debet
in quocunque casu lapsus seniorum proscepta vel emendaloriam sustinere vindictam. Quani si ferre
sanclse Reguloenormam viofare lentaverit, hic se- recusaverit, etiamsi ipse non a!;scesserit, de vestra
cundum prseceptumDomini secrelo a senioribus se- societate prpjiciatur. Non enim et hoc fit crudeliter,
mel verbis corripialur. Si emendare noluerit, tunc sed misericorditer, ne contagione pestifera pluri-
simul ab omni congregatione ohjurgetur. Et si sic mos perdat. Nam et de hoc capilulo Paulus et Ste-
emendare noluerit, tunc prout culpse magnitudo phanus abbates ita scripserunt : Si quis alterum in
poposcerit, secundum Regulam judicelur , id est, quacunque parte viderit illicilum quidquam vel ser-
aut excommunicationi subjaceat, si ejus ad eam in- mone vel opere facientem, el priori distulerit pu-
telleclus viguit, aut si obstinalae et durae menlis blicare, agnoscat se esse nutrilorem peccati, etper
tenacitas, culpae et improbitas perseveret, lunc omnia oequalem peccanti; quia et animaesuae, et
corporali disciplinae subjacebit. Hinc beatus Fru- illi est, quem tegit, durissimus inimicus, Ex hoc
ctuosus ait • Mendacem,furem, percussorem quoque apud Deum, qui male odit, et apud cunctam ffater-
847 SMARAGDIABBATIS 848
nilatem exsecrabilis et infidelis habebitur, quod A alterius manum tenuerit, si joculare aliquid vel ri-
per abundantiam malitise noluit prodere, ut corri- sui aptum in convenlu fratrum proferre praesum
gere potuisset errantem ; et odio disciplinaedilexit pserit, vel qui cum junioribus verba otiosa narrare
maliliam, et astitit omni visenon bonse. voluerit, aut habere amicitias setalis infirmae, incre-
CAPUT XXIV. pationi, ut dignns est, subjacebit. Si. quis quselibet
Qualis debeat esse modusexcommunicationis. invenerit, inventa non celet, et cognoscenda non
Secundum modum culpm, excommunicationisvel occullel. Quod si reperta unius diei spatio convin-
disciplinm debet extendi mensura : qui culparum citur retentasse furtum, contagiose maculatum se
modus in abbatis pendeat judicio. Interrogalus bea- esse cognoscat. Si quis eum qui districtionem mo-
tus Basilius qualibus correptionibus uli oportet in- naslerii non ferens, fugam meditari agnoverit, si
ter fralres ad emendationem eorum qui delinquunt, non statim prodiderit, perditionis illius participem
respondit. Hoc sit in judicio positum eorum qui se esse non dubitet. Et tandiu est a conventu fra-
proasunt, vel quanto tempore, vel quali modo cor- trum scquestrandus, quandiu ille valeat revoeari.
ripi debeant; quia et setas, et eruditio, multam ha- Si quis hsec non omni virtute studuerit Domino
bere facit differentiam poense. Item ex regula cu- placitura servare, et semel ac secundo correptus
jusdam excommunicationis mensura qualis esse de- B ] non emendaverit, reprehensa juxta cetatis formam
beat, justum seienlibus liberare judicium culpaemo- convenit indicari. Hucusque et in hujusmodi ac si-
dus ostendat. Levioribus. enim culpis levior adhi- milibus admissis procedit animadversio spiritalis.
henda est correptio, gravioribus vero ferventior est Residua vero quse apud nos indifferenter admissa a
exhibenda damnatio. Proinde abbati pensandum iiobis quoque reprehensibilibus suslinentur, id est,
est, ut si aliquis frater in levioribus culpis invenitur aperla convicia, manifesti contemptus, contradictio-
obnoxius, usque ad indictam sibi horam mensa pri- nes tumidse, libera et effrenata processio, familiari-
vetnr. De gravioribus vero seu dierum, vel hebdo- tas apud feminas, irse, rixae, simultates et jurgia,
madarum, vel mensiunfdiffinitioin longius protracta operis peculiaris praesumptio, philargyrioecontagio,
correplione finiatur. affectus atque possessio rerum superfluarum qnse
Si quis tamen frater in levioribusculpis invenitur, a caeteris fratribus non habentnr, exlraordinaria ac
tanlum a mensm parlicipatione privetur. Levioris fruciifera cibi refectio; hacc et similia non illa in-
culpae rcus est, ut ait Isidorus, qui oliosus esse di- crepalionequa diximus spiritali,sedvelplagis emen-
lexerit, qui ad oflicium, vel ad collationem, vel ad[ dantur, vel expulsione purgantur.
mensam tardius venerit; qui in choro riserit fabu- Privati duiem a mensmconsorlioista erit ratio, ttl
lisve vacaverit; qui, reliclo officiovel opere, extraLC ' in oralorio
psalmum aut antiphoitam non imponal,
necessitalis causam foras discesserit; qui torpo- neque lectionemrecitet usque ad salisfaclionem. Hinc
rem et somnum amaverit, qui ssepius juraverit,, quidam monachorum magister ait : Frater qui le-
qui multiloquus fueril, qui ministerium cujuslibett vem culpam habuerit, et post primam et secundam,
operis injunctum sibi sine benedictione susceperit,, et tertiam monitionem de unoquoque vitio non
aut peracto opere benediclionem minime postnlave- emendaverit, a mensa excommunicetur, non ab
rit, qui injunclum opus negligenter vel lardius ex- oratorio. Quaeexcommunicatiotandiu inoffensaper-
pleverit: qui casu vas aliquod fregerit, qui dam-- maneat, quandiu in reo majoris humililatis salisfa-
num rei parvae intulerit, qui codice negligenterf ctio humiliato ad genua capitc se de csetero promi-
usus fuerit, qui alicubi ad momentum secesserit,, serit emendari. Ille Yero frater qui excommunicatus
qui occulte ab aliquo litteras vel quodlibet munus5 amensa, non ab oralorio fuerit, tandiu antipho-
acceperit, vel epistolam suscipiens occultaverit, autt nam aut leclionem non imponat, quandiu de culpa
sine abbatis consensu rescripserit, vel quemlibett illa emendatione promissa satisfecerit, aut ahbatis
parentum, seu ssecularium sine jussu senioris autt praesenlis, aut praepositi sui ad genua incurvatus.
viderit, aut cum eo locutus fuerit; qui seniori ino-- Excommunicali vero fralres , si ita superbi exslite-
bediens fuerit, qui contumaciter seniori responde- rint, aut in superbia cordis perseverantes in ter-
rit, qui erga seniorem linguam non represserit, quii tia die hora nona satisfacereabbati noluerint, custo-
lascivus in lingua fuerit, qui inhoneste incesserit,, dili usque ad necem csedanturvirgis. Et si placuerit
qui jocaverit, qui satis riseril, qui cum excomrau- abbati, de monasterio expellantur, quia talis vita
nicato locutus fuerit, oraverit, comederit, qui illu- necessarios non hahet corporales vel socielales fra-
sionem nocturnam Patri non palefecerit. Haecett trum quos in anima superba possidet niors. Nam
his similia disciplina excommunicationisemendandai merito tales debent plagis mactati expelli, qui esse
sunt. Nam et alibi inter leviores culpas has inveni- cum Chrislo humilitatis Domino non merentur, sed
mus nnmeratas, id est, si decantans qnis psalmum,, sint a perpetuis promissis Dei cum auctore suo d.ia-
vel modieum quid tilubaverit, si vel leviter murmu- bolo separati, qui de coelorumregnis propler super-
raverit' si dimissa synaxi non concitus ad cellama biam suam projectus est.
recurrere festinaverit, si lectionem, opera, vel obe- Refectionetnautem cibi post fratrum refectionein
dicntiaeproferens officia,statula segnius fuerit exse- accipiat, mensura vel hora qua prmviderit abbasei
cutus; si cum aliquo vel ad modicum subsliterit, sii compelere: ut si, verbi gralia, fratres reficiuntsexta
849 COMMENT. IN REG. S. BENEDICTI. 850
hora, ille frater, nona; si fratres nona, ille vesper- A . scuii, relicto naturaii usu femineo, exarsemnt in desi-
tina ; usque dum satisfactionecongrua veniam conse- deriis suis invicem, masculi in masculos turpitudinem
qualur. Congrua dicitur satisfactio, quando secun- operantes, et mercedem quam oporluit erroris sui in
dum modum culpaeagitur poenitudo. Est enim pro- semetipsisrecipientes. Et sicut non probaverunt Deum
videndum ne gravis pro levibus, nec levis pro eul- habere in notiliam, tradidit illos Deus in reprobum
pis gravioribus poenitentiaeultio inferatur. Mensura sensum, ut faciant ea qum non conveniunt. Repletos
namque, etpondere sequojustitiaque,piamiseratione omni iniquiiate, malilia, fornicatione, avariiia, nequi-
continua Pater vel proepositusdebet excellere, ut sic tia, plenos invidia, homicidiis, contenlione, dolo, ma-
vulnus curet agroti, quatenus salutem et non debili- lignitale : susurrones, detractores, Deo odibiles, con-
tatem inferat membri; quia sicut subditorum vitam tumeliqsos, superbos, elatos,. inventores malorum,
prsepositus, ita et prsepositorum negligentias per parentibus non obedientes, insipientes, incompositos,
semetipsum Deus judicabit. sine affectione, absque fide, sine misericordia. Qui
CAPUT XXV. cum justitiam Dei cognovissent, non intellexerunt
De gravioribus culpis. quoniam qui talia agunt digni sunt morte; non so-
Is frdier qui gravioris culpm noxa tenetur. Noxa tiim qui faciunt ea, sed et qui consentiuni facientibus
dicitur culpa, vel criminalia delicta. Noxa enim B • (Rotn. i)i Haec secundum Apostolum dicta sufficiant.
nocibilia, vel noxia dicnntur gravia peccata. Videamus quomodo de his noxiis gravibusve cae-
Suspendatur a mensa simul et ab oraiorio. Hinc teri Patres et ipse judicet beatus Benediclus. Ait
beatus Isidorus ait: Gravioris autem culpae obnbxius enim idem in subsequentibus :
est, si temulentus quisque sit, si discors, si turpi- Nullus ei fralrum in ullo jungatur consortio, neque
loquus, si feminarum familiaris, si seminans discor- hi colioquio. Solus sit ad optis sibi injunctum; persi-
dias, si iracundus , si altse et erectoe cervicis, si stensinpmnitentim luctu. Hinc etaliiPatresdixerunt:
mente turaidus, vel jactante incessu immoderatus , Si quis vero monachus furtum fecerit, quod polius
si detractor, susurro , vel invidus, si praesumptor sacrilegium dici potest, id censuimus ordinando, ut
rei peculiaris, si pecunise contagio implicatus, si ali- junior virgis caesus, tanti criminis reus nunquam
quid praeter regularera dispensalionem superfluum officium clericatus excipiat. Si vero jara clericus in
possidens, si fraudator rei acceplae, aut commissse id facinus fuerit deprehensus, nominis ipsius digni-
sibi, aut minus commissse. Inter baec si de rebus se- tate privetur. Cui sufficere potest pro actus sui levi-
cum allatis se extulerit,.vel de his per inobedientiam tate, impleta prsevia satisfactione, communio. Hinc
murmuraverit; si rei majoris damnum intulerit, si beatus Ferreolus ait: Furti conscium, si adhuc vo-
furatus fuerit, si perjuraverit, si falsum dixerit, C care monachum possumus, quasl adullerum, secun-
si contenliones vel rixas amaverit, si manifestum dum flagellis subdi, et magna conteri afflictione
convicium fratri intulerit, si personam innocentis jubemus, danles illiunam cumfornicante sententiam,
falso crimine maculaverit, si contumaci animo senio- quia et ipse luxuriatus est, cum furaretur. Similes
rem despexerit, si rancOrem adversus ffatrem te- enim e»s non incongrue dicimus, quos in sacra lec-
nuerit, si peccanti in se et postea supplicanli ve- tione pariter positos invenimus. Dicit ergo Dominus
niam non concesserit, si cura parvulis jocaverit, ri- per prophetam : Non est scientia Dei super terram
serit vel eos osculatus fuerit, si cum altero in uno (Ose. iv).Et paulopost iFurtum et adulterium inun-
lecto jacuerit, si extra communem meusam priva- daverunt (Ibid.). Et iterum inpsalmo : Si videbas fu-
tim vel furtim quippiam sumpserit, si alicubi extra rem, currebas cum eo, et curii adulteris portionem
consensum praeposili vel abbatis discedens medio tuaniponebas (Psal.xux) .Legimus etiam inEvangelio
die vel amplius commoretur, si, ut oliosus sit, fal- Dominum dixisse : Fornicationes, furta, et, nee
sam infirmitatem proelenderit: hsecet his similia juxta mora addit, hmc sunt qum coinquinant hominem
arbitrium prioris diuturna excommunicatione purgan- (Matth. xv). Ex his profecto intelligere possunt ho-
da sunt, ut qui graviter peccare noscuntur, acriori se- rum scelerum servi quia sicut sequaliterhis dominan-
veritate coerceantur. Nam et haecvitia gravia Paulus D turvitia, sequalilerdebeturetpcena. HincbeatusFruc-
apostolus in Epistola ad Galatas ennmerat dicens : tuosus episcopus ait: Monachus parvulorum consec-
Manifestfl autem sunt opera carnis, qum sunt forni- tator, vel quicunque qualibet occasione turpi repre-
catio, immunditia, luxuria, idolorum servilus, vene- hensus fuerit inhiare, cum probala patenter fuerit
ficia, inimicitim, contenliones, mmulationes, irm, per accusatores verissimos sive testes causa, publice
rixm, dhsensiones, sectm, invidim, homicidia, ebrie- verberetur, coronam capilis quam gestabat amittat,
tales, comessationes, et his similia, qum prmdico discalciatusqueturpiter opprobriumpateat, omnium-
vobis, sicut qum prcedixi, quoniam qui taiia agunt que sputa in eum iliala probraque seque suscipiat,
regnum Dei non consequentur (Gal. x). Et eos qui vinculisque arctatus ferreis, carceris sex mensibus
talibus sunt vitii.s applicati, idem apostolus in Epi- angustia maceretur; et triduana per hebdomadas
stolaadRomanosblasphemat dicens : Propterea tra- singulas refectione panis exigui hordeacei vesper-
diditillos Deus in passiones ignominim. Nam fe- tinotempore sublevetur. Post deinde expletis men-
minm illorum immutaverunt naturatem usum in eum sibus his, aliis sex mensibus succedentibus sub se-
wmm qui est contranatwam, Similiter autem et ma» nioris spiritalis custodia segregata in corticula de^ens,
881 SMARAGDIABBATIS 852
operemanuum in oratione continua sit contenlus, A i oratione suspensus, nullus cum eo orandi habeat
vigiliis et flelibus et liumilitate subjectus, et pceni- licentiam, antequam submissa interra pcenitentia
tentise lamentis veniam percipiat, et sub custodia coram omnibus fratribus supplieanti ei venia ab ab-
semper et sollicitudine duorum spiritalium fratrum bate tribuatur. Nam qui se orationi vel confabiila-
in mon3stcrio ambulet, nulla privata locutione vel tioni ejus, antequam a priore recipiatur, inconside-
concilio deinceps juvenibus conjungendus. rata pielate sociare praesumpserit, similisdamnationi
Sciens illam terribilem Aposlolisententiamdicenlis, ejus efficilur, tradeiis semetipsum voltintarieSatanae,
traditum hujustnodi hominem Satance in inleritum cui ille, secundum Apostoli sententiam (/ Cor. v),
carnis, ut spirilus salvus sit in die Domhii (I Cor. v). pro sui reatus emendatione fuerat deputatus. Elin
De hac senlentia Hieronymus ait: Tradere hujus- hoc gravius peccat, qui se ipsi conjungit, quia sola-
modi Satanaein interitum carnis, ut arripiendi illum tium ei tribuens cor ejus amplius facit indurare, et
corporaliler habeat potestatem. Quod dum viderit non permittit eum pro hoc quod ab oratione fuerat
se nec carnis hic nec in futuro spiritus requiemha- segregatus, de salisfactiotie sua et venia cogitare,
biturum, defacto pcenileat et salvetur. Sive sic sed rnajorem superbioe fomitem et contumaciam
quisque pro meritis suis de Ecclesia pellilur, Satanse delinquentis nutrit iu pejus. Hinc quidam magisler
tradilur poleslalij ut, duni caro ejus per pceniten- B I monachorum ait: Si quis vero fraler aul palam aut
tiam afllicla queindam inlerilum patilur, spiritus absconse cum eo fuerit allocutus aut junctus, com-
conservetur. Habel enim consueludinem Scriptura munem statim cum eo excommunicationis contrahat
ut homineni in parte tolum intelligat. Sive ita quia poeiiam, et ab omnibus reus sit, atque in alio laboris
et hic Scripturse roos est, ut in carne carnalis actus ipse operc sequestretur a praeposilosuo, et sit ipse
interire, spiritu vero spiritalis conversatio salva tamab illo reo quam abomnibus separatus, etsolus
fieri demonstretur. Item hic ostendit ejectum extra et mox ab omnium et ipse aiienus eloquioj Nani
Ecclesiam, rapido ore daemonum lacerandnm, si non ad veniam majoris et ipse pertineat, nisi poeni-
permanserit nolensvitam carnis mortificare, utpos- tentise similis satisfactio ab eis sequaliter fuerit ppe-
sit vitam sanctam recuperare, ut spirilus salvus sit rata, illius, propter quod exstitit inobediens in vitio
in die Domini Jesu; quoniani.in spiritu Satanas ac- vel peccato, istius, quod mercedem consolalionis tri-
cipere non potest polestalem, ut Domini judicio re- huit malorum artifici.
servetur. Sequitur : CAPUT XXVH.
Cibi autem refectionem soluspercipiat, mensurnvel Qualiter debeat esse solticitus abbas circa excommu-
hora qua prmviderit ei abbas compelere.Proinde euia nicatos.
considerare debet abbas, cui qualis conreniat dis- C ( Omni solliciludine curam gerat abbas circa delin-
ciplina vel poenitentia. Considerare enim debet oata- quenles fratres, quia non est opus sanis medicus, sed
tempuerilero, vel senectutem inflrrnam, vel delica- male habeniibus (Matlh. ix). Ohinem sollicitudinem
tum corpus, forle vel imbecille; et secundumunius- dicit omnera curam, omnem sagacitatem, omnem
cujusque qualilatem sic debet pcenile.nliaemodum industriam circa delinquentes, idest,circapeccanles
inferre, et disciplinsepondus imponere, ulmedieinss frafrres. Hic delinquentes fratres male habenlibus
eum disciplina sanet, non opprimat; vitaliter elevet, assimilat; abbalem vero medico comparat. Sine du-
non morlalitergravet. bio enim anima quando peccat, malehabet, quia a
Nec a quoqnambenedicatur transeunte, nec cibus bonitate pariter recedit et sanilate. Sicut enirh est
qui ei datur. De hac sententia sic alii Patres dixe- infirmitas corporis, est et sine dubio infirmitas ani-
runt: Nullius eloquio consoletur, tacitoomnium per- mse.Et sicut indiget roedicoinfirmus corpore, indiget
transeitur aspectu. Petenti benedictionem nullus re- infirmus et anima. A qua infirmitate volens liberari
spondeal. Quidquid ei porrigitur, a nullo signetur. Psalmista, Dominovero medico dicebat : Ego dixi,
Quidquid vero extra opus assignalum peculiariter Dotnine, miserere mei, sana animam meam, quia
vel ultro affecerit, dispergalur vel dissipelur. Sic peccavi tibi (Psal. XL). Cujus vicem bonus in mona-
ubique solus et ei sola culpa solatium. "' sterio tenens abbas curam de infirmis habere debet
CAPUT XXVI. animabus, ut sanentur a peccatis et vitiis, et pristi-
Dehis qui sine jussiane abbatis jungunlur excommu- na recepta sanitate, iterum serviant Creatori.
nicalis. El ideo uti debet omni modo, ul sapiens medicus,
Si quis fratcr prmsumpserit sine jussione abbatis immitlere qnasi occultosconsolatoressenipetas. Seni-
fratri excommunicato quolibel modo se jungere, aut petas, Graacumesl nomen, non Latinum, quo secun-
loqui cum eo, vel mandatum ei dirigere, sitniiemsor- dum ipsius beati Benedicti interpretalionem,
tiatur excommunicalionis vindictam. Ilinc bealus Id esi, seniores sapieiilesfratres, intelligiintur.
Isidorus ait : Ad excommunicatum nulli liceat in- Qui quasi secreteconsolentur fratrem flucluantetn.
gredi cilra imperium senioris. Cum excommunicato Flucluantem dicit, id est, hsesilanlcm, tribulantem,
neque orare, neque loqui cuique licebit. Cum ex- vel in diversis cogilatiouibus variantem.
communicato nulli penitus vesci licel, nec ipsi qui- Etprovocenteutn adhumilitatis satisfaclionem. Hu-
dem qui alimentum victui praebet. Hinc Cassianus', militatis satisfaclio est, quando cognoscit se homo
ait: Si quis autem pro qualibet culpa sua fueril abi per superbiam peccasse, et humiliato corde et coi>,;
 *
§S3 COMMENT.IN REG. S. BENEDICll. 854
ppre pro peccatis suis fructus dignos posniten- A vocant. Tyramiidis Grxcum nomen est. Intclligi-
lire facit. ,Quem ad liumilitatis satisfactionem se- tur enim usurpatio regni injusla, honor inde-
riioreSfratres provocare debent dicentes : Humilia bitus, potestas injusta, actio superba, ordinatio
te per pcenitentifm sub potenti manu Dei, utte exal- iniqua, dc animo tumido et corde procedens super-
let in tempore visitationis; quia Deus superbis resi- bo. Quod ministerium non suscepit abbas super
stil, humilibusautem dat gratiam. sanas animas exercere, id est super firmos el bene
Et consoletur eum, ne abundantiori trislitia absor- viventes monachos agere, sed superinfirmas animas,
beatur. Abundantiorem trislitiam dicit, id est, majo- quoead tolerandas passiones et tentationes saeculi
rem et profundibrem quam antea habuit quando forliter adiiuc non sunt consolidatoe,curammedendi
peccavit. Absorbeatur dixit, id est, devoretur et suscepit atque sanandi. Suscepit enim peccatores
degluliatur. Solet enim infirmus animo frater de curare, infirmos animo roborare, tituhantes in Dei
correctione immoderala amplius quara deperpetrata servitio solidare, non sanos aut recte viventes sub-
contfistari culpa. Unde necesse est ut cum peccati verlere, deviantes conturbare.
vulnris in subditis corrigendo restringitur, magnam Et melual prophetmcotnminationem, per quem di-
inde soilieitudinem etiam districtio ipsa moderetur, cit Deus : Quod crassum videbatis, assumebalis; et
quatenus sic jura disciplinse contra delinquenles f$ quod debile erat projiciebatis (Ezech. xxxiv). Quod
exerceat, ut pielalis viscera non amittat. De hac autem dicit, quod crassum erat assumebatis, inlelli-
sententia Hieronymus dicit .•Ne forte abuudantiori gitur, devorabalis, inlerficiebatis, vel consumebalis.
trislitia absorbealur, qui ejusmodi est, ne forle per De hac sententia beatus Auguslinus ail :Sansealque
desperationem indulgentiae absorbeatur gurgite vi- crassse oves perpaucae sunt, id est, solidaa in cibo
tiorurri, et a diabolo persuasus, ad infidelitatis et veritatis, utentes pascuis bene de munere Dei. Sed
blaspheriiise toajora praecipitia deducatur. Proptef riiali illi pastores non parcunt talibus. Parum est
quod obsecro vos ut confirraetis in illum charita- quodillas languentes el infirmas, et errahtes etper-
tem, qua perfectam se agnoscit Veniam consecu- ditas non curant, etiam istas fortes el pingues ne-
tum*. cant, quantum in ipsis est. IllaeVivunt de miseri-
Sed, sicul ait Aposlolus (II Cbr. n), confirmetur cordia Dei; tamen, quanlum ad pastores malos
iti eo charitas, et orelur pro eo abomnibus.Hinc Gre- attinet, occidunt. Quomodo, inquit, occidunt? Male
gorius Nazianzenus ait: Eum, qiii in Corintho pec- vivendo, malum exemplum prsebendo.Attenditenim
cavit, peccatum quale nec inter gentes, ad pceniten- ovis eliam fortis plerumque praepositum suum male
tiam Panlus suscepit. Et non solum suscepil, verum viventera; si declinet oculos a regulis Domini, et in-
etiam charitatem ih eo confirmavit. Quandoquidem 'C tendatin hominem, incipitdicere in corde suo: Siprse-
eineiidationem vidit, etcausam factiexposuitdicens: positus meus sic vivit, ego quis sum qui non faciam
Ne fisrteahipiiori Iristilia absorbeatur qui hujustnodi quod ille facit?Occidit ovemfortem. Sifortemergooc-
esl (Ibid.), correplionis Scilicet nimietale prsegra- cidit ovem, jam de cseteris quid faciet, qui illud quod
valus. non ipse fortiflcaverat, sed forte ant robustum inve-
Magnopere enim debetsollicitudinem gerere abbas neral, roale vivendo interfecrt. Dico charitati vestrse,
circa delinquentesfratres. Magnopere dicit, magno iterum dico : etsi vivunt oves, etsi forte sunt oves
studio, magna cnra, vei magno certamine; quia nosi in verbo Domiui, et tenent illud quod audieriiht a
molliter, aut segniter, sed fortiter et vigilanter ani- Domino suo : Qum dicunl facite, qum autem faciunt
roarum debet abbasciiramsibigererecoihmissarum. facere nolite (Matih. xxrri); tamen qui in conspectu
Unde et sequitur: populi male vivit, quantura in illo est, eum a quo
Et omni sagacitale et industria curare ne aliquam attenditur occidit. Sic omnis qui male Vivit in cbn-
de ovibussibi creditis perdat. Sagacitas, vigilantia, speclu eorumquibus praepositusest, quantuminipso
soilicitudo, vel proficua intelligitur curiositas; in- est, occidit et fortes oves. Qui ergo imitatur praepo-
dustria autem solertia, vel providentia est, qua fre- situm malum,moritur;quinonimitatur,vivit.Tamen,
lus quisqtie providere debet, et non corpore, sed D quantum ad illum pertinet, ambosoccidit.
menlis et iritelligentiaegressibus curare, ne aliquam Et pastoris boni pium imitetur exemplum. Pastor
de ovibus suis per suam negligentiam, larditatem, bonus Christus est, qui dixit : Ego sum pastor bonus,
vel segnitieffl perdat. Monachi enim boni propter (Joan. x). Et de se iterum ait : Bonuspastoranimdm
iriiioceniiamvitse Christi oves vocantur. De quibus Suani ponit pro ovibussuis (Ibid.). Cujus pium imi-
ipse Dominus et pastor eorum dicebat : Oves mece lari debet abbas exemplum, et diligere debet gregera
'i-ocemmeam audiunt; et cognoscomeas; et cognos- ovium suarum, id est monachorum suorum, sicut et
cunt me triem : et pasior bonus anhnatn suam ponit ille dilexit genus humanum, in tantum, ut pro illo
pro ovibtissuis (Joan. x). niorii traderet semetipsum, et surgens a mortuis eleva-
Noverit enim se infirmarum curaiii siiscepisse ani- vil illum in ccelum, et choro sociavit angelico, et sic
maruin, non super sanas tyrannidem. Proprie tyran- ovium suarum redintegravit numerum. Nam abbas
nus dicitur, qui in republica non jure principatur. errantem debet corrigere raonachum, et correctum
Ergooninissuperbusjuxtamodumpropriuni, tyranni- pariterque dilcctum cuneo cseterorum suorum debet
deraexercet. Superbianiergo impii recte tyrannidem sociare monachorum; et tunc bene imitatur illura
 855 SMARAGDIABBATIS 856
Qui,reliclis nonaginta novem ovibus in monlibus, Aanimarum.
A Si enim magnaemercedis est a morleeri-
abiit unam ovem,qum erraveral, qumrere. Cujus in- pere carnemquandoquemorituram, quanti est me-
firmilati in tanium compassus est, ut eam in sacris riti a morte animam liberare in ccelesti patria sine
humerissuis dignaretur imponere, et sic reportare ad flne victuram ?
gregem (Luc. xv). Centumoves universitas est an- Quod si necisto modo sanalus fuerit, tunc jamuta-
gelorum et hominuin. Una autem erravit, id est, hu- tu.r abbas ferro abscissionis, ut ait Aposlolus : Au-
manum genus peccavit. Nonaginta novem reliquitin ferte malum ex vobis (1 Cor. v). Hinc in cujusdam
montibus, id est, novein ordinesangeloruminccclis, Patris scriptum est regula : Frater si saepiuscorre-
et venit quaerere unam in valle lacrymarum, qua in- plus emendare noluerit, excommunicatione pro
venta fil gaudium super ea magis quam super nona- modo culpae corrigatur. Si nec sic aliquid proficiat
ginla novem qui non erraverant. increpantis correctio, tunc verberum vindictse sub-
CAPUT XXVIII. jacebit. Quod si sic emendare noluerit, sed magis
De iis qui smpiuscorrecti non emendantur. in tumorem superbiae elatus, opera vel actus de
Si qnis frater frequenter correptus pro qualibet cul- quibus corrigitur defenderit, tunc abbatis scientise
pa, si etiam excotnmunicalusnon emendaverit, acrior regimine corrigatur, quia scriptum est: Qui abjicit
ei accedat correclio, id est, ut verberum vindicta in B ] disciplinam, infelix (Prov. xv). Moderante ergo
eum procedat. Correptus dicit, castigatus vel objur- scientia saniera medendi cura adhibeatur. .Si vero
gatus. Inter corripere enim, casligare vel objurgare tale vulnus per fomenta castigationum et pietatis ac
hoc interest: corripimus enira verberibus, objurga- lenitatis unguenta sospitati non redditur, tunc ex-
mus autera verbis; castigamus vero et verbis et ver- communicationis sentenliam vel disciplinsecorpora-
beribus. lis p<K«iam incurrat. Et si nec excommunicationis
Quod si nec ita se correxerit, aut forie (quod absii) melu, nec flagelli pcena frangitur, augeatur adhuc
in superbiam elalus, eliam defendere voluerit opera pietatis fomes, ita ut ab omni congregatione pro eo
sua, lunc abbas faciat quod sapiens medicus. Si exhi- coiranunis Dominus orationum officiodeprecetur, ut
buit foinenta, si unguenta adhortationum, si medica- qui laqueo diaboli irretitus tenetur, Domini miseri-
mina Sciipturarum divinarum, si ad ullimum, uslio- cordia ac pielate curetur. Quod si nec sic cOrripi
nem excommunicationis,vel plagas virgarum. Casti- voluerit, intra septa monaslerii sub poenitentise te-
galionescum pietate et mansuetudine recte fomenta nore, ab omnibus prseter custodes segregatus, tandiu
vocantur. Adhortaliones vero cum dulcedinis leni- casligetur diversis correptionihus, usque dum ejus
tate unguenta dicuntur. Divinarum vero Scriptu- humilitas oranibus vera credulilate palefiat, quia
rarum tcstimonia vel sacra. legis prsecepta non in-, < C et invita soeposalus praestatur. Nam ideo separan-
congrue vocantnr medicamina. Sanant enim anima- dus est a congregatione, ut suo vilio non maculet
rum custodientium et observantium ea peccalorum innocenles. Tenera vero setas, quseexcomraunicandi
vulnera. Unde Psalmista Dominicustodiens praecep- vim nescit, non excommunicatione, sed flagello cor-
ta dicebat : Ego dixi, Domine, miserere mei, sana rigenda est. Hinc Isidorus ait : Qui gravi vilio ssepe
animatn meam, quiapeccavi tibi (Psal. XL). Excom- excommunicatus negligit emendare, tandiu damna-
municalionis autem severa districtio, quae peccatori tioni subjaceat, quousque vitia inolita deponat; ut
injungitur pro peccalo, convenienler ustio vocatur. quem semel illata animadversio npn coercuit, fre-
Sicut enim uslulat atque cremat corpus, ita distric- qmens severitas censeat emendandum. Quamvis
tio excommunicationis animam affligit, pariter con-, frequentinm gravissimorumque vitiorum voragine sit
cremat atque corpus. Sed ustio ista a peccati rubi- quisque imraersus, non est tamen a monasterio
gine humilem purgat animam, superbam vero in projiciendus, sed juxta qualilatem delicti coercen-
plumbi converlit naturam. De virgse vero flagello dus est; ne forle, qui poterat per diuturnam poeni-
Salomon ait : Percule filium luum virga, et liberabis tudinem emendari, dum projicitur, ore diaboli devo-
animam ejus a morle (Prov. xxm). Et, Si diligis retur. Bealus autem Macharius aliler in sua Regula
filium tuutn, assidua illi flagella (Eccli. xxx). " ait: Qui seepius, inquit, corripitur, et non se emen-
D
Eiiam si viderit nihil suam prcevalereindustriam , daverit, extraneus habeatur, sicut dixit Dorainus :
adhibeat eliam (quod majus esi) suam et omniutn fra- Sit tibi sicut ethnicus el publicanus. Beatns Basilius
trum pro eo orationem; ut Dominus, qui omnia po- ita : Qui pro peccato non pcenitet, abscindatur tan-
test, operelur salutem circa infirmutn fralrein. Hinci quam putrefactum membrum a corpore, scripturn
et apostolus ait: Confilemini allerutrum peccala ve- est enim quia expedit ut pereal unum membrorum
stra, et orate pro invicemut salvemini. Mullum enimi tuorum, et non omne corpus luum mittatur in ge-
valet deprecatio jusli assidua. Elias homo erai similisj hennatn; quia ei parcere quem Dominus condem-
nobis passibilis, et oratione oravit, etc. (Jac. v). Sii navit, velle tuum non est. In Orientali enim Regula
hoc uiins Elias tanlum impetravit, quanlo raagis; sic invenimus : Si fuerit aliquis tam durus et tam
valebil frequens plurimorum oratio justorum. Ju- alienus a timore Domini, ut lot castigationibus et
bentur itaque orare et psallere Domino, quoties ali- tot remissionibus non emendetur, projiciatur de mo-
quibus pulsamur adversis, non solum pro sanitate; nasterio, et velut exlraneus habeatuf, ne vitio il-
corporum, sed etiam pro sanitale debemus orarei lius alii periclitenlur. Unde et sequitur :
857 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 858
Et iterum : Infidelis si discedit, '"discedat (I Cor. A tes receptus tandiu exaniinetur, usquedum probabi-
vn). Id est, si vult ahire, abeat. Et non hoc abbas lis ejus vita inveniatur.
grandipendat, aut culpatum se judicet, si suus infi- CAPUT XXX.
delis discedit monachus : quia si ille proprio vilio De pueris miriori mtate, qualiter corripiantur.
monasterii deserit claustra, in abbatem non redundat Omnis mtas vel intellectus proprias debet habere
ejus peccati macula. Qui enim prius discedit menle, mensuras. Id est, judicii disciplina non uniformiler
necesse est postmodnm discedat et corpore, ne ab est omnibus exhibenda, sed secundum uniuscuj.us*jue
illo .fiat in grege quod sequitur : setatem vel intellectum cum magno est moderamine
Ne una ovis morbida oinnem gregem conlaminet inferenda. Aliter enim parvuli, aliter adolescentes
(Ibid.). Morbum ideo veteres appellaverunt, ut ipsa et juvenes, aliter senes, aliter vero decrepita positi
appellatione vim mortis, quse ex eo nascilur, de- debent judicari setate.
monstrarent. Nam inter sanitatem et morbum me- Ideoque quoties pueri vel adolescentiores mtate ,
dia est curalio, quae nisi morbo congruat, non per- aut qui minus intelligere possunt, quanta pmna sit ex-
ducit ad sanitatem. Quod autem dicit, contaminet, communicationis; hi tales dum delinquunt, aut je-
Intelligitur, polluat vel inquinet. Contagium enim juniis nimiis affligantur, aut arclis [Al., acribus; al.,
dicitur contaminatio criminum, miseria, animi mor- B acrius] verberibus coerceanlur ut sanentur. De tali-
bus, calamilas, vel coinquinatio mentis. Contagiiim bus enim Salomonait : Stullitia colligata estincorde
enim a contingendo dictum. Quidquid enim tetigerit, pueri, et virga disciplinmfugabit eam ,(Prov. xxu).
polluit. Hinc Isidorus ait: In minori aetateconstituti non sunt
CAPUT XXIX. coerceiidi sentenlia excommunicationis.sedpro qua-
Iitate negligentisecongruis emendandi sunt plagis, ut
Si debeant fratres exeuntes de inonusterio iterum quos setatis infirmitas a culpa non revocat, flagelli
recipi. disciplina compescat.Illiverofratres post quindecim
Frater qui proprio vitio egredilur aut projicitur de annos setatis vapnlent, qui satis gravem aut furti
monasterio, si reverti voluerit, spondeatprius omnem fugacis aut criminalem culpam commiserunt.
emendalionemviiii pro quo egressus est; et sicin ul- CAPUT XXXI.
limo gradu recipiatur, ut ex hoc ejus humilitas com- De cellerario monaslerii qualis sit.
probetur. Quod si denuo exierit, usque terlio recipia- Cellerarius monasterii eligatur de congregatione
tur. Jam vero postea sciat omnemsibi reversionis adi- sapiens. Cellerarius, qui servis Dei substantiam mi-
tutn denegari. Hinc quidam magister monachorum nistrat, eorum cibaria dispensat, prudentia plenus
dicit: Frater si exierit frequenter de monaslerio , C et sapientia debet esse prseditus, ut prudenter sa-
usque in lertium reversus resuscipiatur. Amplius pienterque et dispensanda dispenset, et quae sunt
non jam. Ulquid in monasterio jam opus sit, quem conservanda conservet; quia qui secundum Deum
Deus non possidet? Ideoque post tertiam correptio- sapiens est, beatus est: et neminem diligit Dominus,
nemjustemonasterio sit ut ethnicus et publicanus. dicit Scriptura, nisi eum qui cum sapientia moratur
Hinc Ferreolus ait : Fugilivum vero monachum, (Sap. vn). Hinc Isidorus ait : Nihil prodest omnem
deserentem disciplinam et perdentem se, velut con- scire prudentiam cum ignorantia Dei; nihil obest
temptorem placuit revocare. Hinc sanctus Fructuo- scientibus Dominum ignorantia mundi. Perfecte
sus episcopus ait: Cum aliquis per vitium elapsus autem scit, qui Deum prius, et ista non pro se, sed
fuerit a monasterio, in aliud non recipiatur cceno- pro Deo scit.
bium, neque in humanitatis cliaritateni, neque Jn Maturus moribus. Maturi enim mores dicuntur
pacis osculum, sed continuo vinctis post tergum suaves, modesli, et multarum rerum experienlia et
manibus abbati reducatur proprio. Item ipse : Si diuturno tempore temperati. Scriptum est enira :
certe ipsi apostatse ab omnibns fuerint expulsi, et Cani sunt sensus hominis, et mtas seneclutis vita
huc illucque vagantes diversis locis instabiles atque _ immaculata (Sap. ix). Ergo canities honoranda se-
vacillantes, suo monasterio se reverti petierint ne- nectusque veneranda, et setas matura non tantum
cessitate compulsi, in conventu majorum deducan- in corpore sed et in sensibus hominis invenitur, uhi
tur, et ut vasa figuli in fornace probentur. Et cum omnia bona quse a Deo accipiuntur, et discrete
probali fuerint, suo monasterio reformentur; et non componuntur, et rationabiliter discernuntur, et fir-
prima, sed ultima cathedra recipiantur. Item ex Re- miter conservantiir.
gula cujusdam : Si ullo tempore, quod absit, a Chri- Sobrius. Sobrius intelligitur cautus, vel conside-
stiana religione frater a septis monaslerii discesse- ratus in cibo et potu, frugalis et parcus, verbo el
rit, et foras fugiensposlea recordatus pristinse reli- opere temperatus. Hinc Paulus ait: Non plus sapere
gionis et seterni judicii perculsus Umore reversus quam oportet sapere, sed sapere ad sobrielalem
fuerit, prius omnium morum emendationem polli- (Rom. xn), id est, temperate. Temperate enim de-
ceatur : postea si probabilis ejus pcenitenlia agno- bet sapere cellerarius, temperate vivere, temperate
scatur, tunc demum intra sepla monasterii recipia* oqui, et ea quae ministranda sunt fratribus, tem-
tur. Et si bis aut tertio hoc fecerit, simili pietate perate ministrare. Sobrius mente, discretus in
foveatur;' sic tamen ut extremo loco inter pceniten» opere, suavis in verbo et dulcis eloquio, Seripturii
m SMARAGDlABBATIS ^M
est enim : Sapiens in verbis seipsum amabilem facit A i jurgia concitant. Contra quOs angelus cfUdelismit-
(Eccli. xx). Et,Qui sapiens eslcorde, appellabiturpru- titur, quia illis locum dantibus eontra eos anima-
dens (Prov. xvi). Et, Qui dulcis eloquio, majora per- riim bellalor infestus diabolus concltaiur.
cipief(Ibid.). Non lardus. Tardus enim dicitur piger, lentus
Non muilum edax. Multum enim edax dicitur vel lepidus. Non enimdecet cellerarium esse tardum
gluco, voralor, quod monachum fet maxinie celle- vel pigrum, ne forte dicatur de illo i Abscondiima-
rarium non decet. Non enim gluconis, sed abslinen- num piger sub ascella, nec ad os suum applicdt eam
tis monaclii oratio penetrat ccelum. Abslihens euim (Prov. xxvi). Eum aulem non decet esse tardtim,
homo spiritalis efficitur, angelis sociafur, et crealori qui multis debet irripendere servilium. Sed necesse
suo facilius appropinquat, sicul scriplum est : Ap- est ul sit velox ad audiendum, velox ad servien-
propinquate Deo, et appropinquabitvobis. Bonum est dum, lardus auteni ad excusaudum et lardus ad
ergo cavere Veiilris irigluviem, rie in seternum vivens iram.
anima deslruendb SUbdaiur ventri, et a deslruen- Non prodigus. Prodigus enim dicitur nimis lar-
dis doriiinetur escis. De veritfe autem et esca scribit gus, profusus sive naufragus, consumptor vel rerum
Apostolus : Escd ventri et venier escis : Deus auiem dilapidator nionasterii, vel stirpator substaiilise fra-
hunc el has destruet (I Cor. vi). Nemo ergo potest B J trum.
dorainari viliis cseteris, nisi prius ingluviem restria- Sed limens Deum, qui omni congregalioni sit sicut
xerit ventris. Hiric quidam monachorum magisler paier. Timere enim et aroare debetcellerarius Dehhi,
dicit: Cellerarius vero ipse fraler ordinetur, qui et pro illius amore vel limore diligere fratres, etobe-
pfobatus fuefit ab abbale fidelis et abstinens esse, dire illis, junioribus ut pater, senioribus ut fiiius.
quemimnquam vincit aliqnandoaliquadesideriorum Pietatem tamen habens paternam congrue et apte
gula, vel qui non riiullilrii amat mariducare aul bi- omnibus servial. Scriplum namque esl : In lola
bere; ne deluf niagis lbcus diaboio, sicut dicit Scri- aninia tua litne Deum, el sacerdotes itlius sanclifica.
ptura : Nolile dctreoccasionemqumrenlibuseatn (Gal. In omni virtute tua diiige eum qui te fecil, et mini-
v; / Tim. v); et videatur gastririiargiaegulsevoracibus slros ejus non derelinquas (Eccli. vir).
vel gluconibus fratribus provideri magis quara re- Ciirain gerat de oihnibus, sine jussione abbaiis ni-
frenari. hil faciat. Multi enim dicunt : Sine jussione abbatis
Non elatus. Elatus dicitur in superbia elevatus , nihil illi licet facere, quomodo potest de omnibus
audax et jactans, vel arrogans. De talibus enini Sa- curam gerere? Sed ille hoc exponit, cum subdit di-
lomon ail: AbominalioDomini esl omnis arrogans, cens :
'
el qtii se jactat, et diialat, jurgia concilat (Prov. xvi). C Quai jubentur custodiat. Ac si diceret: Quod su-
De superbia namque nascitur arroganlia. Nisi enim perius dixi, de omnibus illum curaro gerere; de his
prsecesserit occulta elatib raenlis, non sequitur quoecustodire jussus fuerit, curam gerat; decaele-
aperla jactanlia laudis. talem enim divina incre- ris vero rebus sine jussione abbatis nihil faciat.
pal Scriptura dicens : Ne extollaris in cogiiatione, Fralres non conlristel. Quare fratres non contri-
velut iaurus, ne forte clidatur virlus lua, et retinqua* stet, sequentia aitdi.
ris velui lignutn aridum ineremo (Eccli. vi). Si qtiis autem fraier ab eo forte aliquid irraliona-
Non turbulehlus. Ttirbulentus vocalur a turbo fu- biliier postulat, non spemendo eum contristet, sed ra-
roris commotus, sive ab ira mentis, oculo cordis tionabiliter cumliumilitate male petenti deneget.Male,
csecalus, sicut scriptuin est : Turbatus est prm ira inquit, petere est, quando irrationabiliter, quoe pe-
oculus tneus (Psal. vi). De tali el Salomon ait : Qui tenda non sunt, petuntur, autea quaepelenda sunl,
conlurbat domum suani, pascit ventos (Prov. x). Do- non congruo temporepetuutur. Tali enim modo pe-
mum enim suam conturbat, qui pree levitate mentis lita, culpabiliter pelita accipiuntur vel habentur.
ad iracundiam mentem suaih cito commovet. Impa- Quia dare taliter cellerarius prohibetur, maxirae cum
tiens enim cellerarius, videns sibi multos quaerere de eo sequentia dicunt:
mnlta, proelevitaieturbalur ariiirio, et pelentibus D ' Animamsuam custodiat. Id est, nec offendat ih his
sibi non dulce feddit fesponsum, sed raagis sermo- quoe danda non sunt, dando ; aut quaerespondenda
nem profert injuriosum; quod illi facere magno- non stint, respondendo.
pere velatur, cuth subditur : Memor semper illius apostolici: quia qui bene mi-
Non injuriosus. Injuriosus dicitur, qui fratribus nislraverit, gradum bonum sibi acquiril (I Tim. III).
infertinjurias vel irrogat conturoelias. De lalibus Gradum itaque illura quem fidelis sibi et prudens
enim scriplum est : Vir iracundus provocat rixas dispensatoracquisivit queni constiluit Dominus super
(Prov. xv). Et, Os impioruni redundat malis (Ibid.). farailiam suam, ut det illis in tempore tritici mensu-
Et, Semperjurgia qumrit malus, angelus aulem cru- ram. Cum illo ulerque audiet : Bealus ille servus,
delis mitletur conira eum (Prov. xvn). Et iilud : In- quem, cum venerit dominus, inveniel ila facientem
ter sttperbossemperjurgia sun'e(Prov. xm). Superbi (Malth. xxiv), id est, bene minislrantem. Vere dico
dicuntur monachi mah, qrii, neglectis Consiliis se- vobis quia super omnia quae possidet, constituet
niorum suorum, prout illis libilum fuerit, suis legt- eum, id est, supra omnia ccelestis regni gaudia.
Jius vivunt, et iriler se frequenter Iitigaiit, etcfebfO Eccequibene ministraverit, quam bonum sibi gau-
 861 COMMENT.1N REG. S. BENEDICTI. SG2''
dium acquirit, id est, ut sit inter dispensatoresi A . Humilitalem anie otnnia habeai: et cui substcaitid
et ministros Domini honofatus in ccelo. Quia qui in1 non est qum tribualur, sermo responsionis porrigalur
servitio Dei plus laborat in praesenli, plus mercedisi bonus, ut scriptum esl : sermo bonus super datuin
accipiet in futurO. oplimum (Eccli. xvm). Sine dubio autem qui
Infirmorum,infantium, hospitumpauperumque cumi veram humilitatem habuerit in corde, sermonem
omni sollicitudinecuram geral. In infirmitate positis> bofiura proferet in ore; et "sive sit, sive desit quod
fratribus diligenti cura et promptrssimo affectu rai- tribtiat, sermonem dulcem omnibus porrigat atque
nistret. Scriptum est enim : Infirmus fui, el visila- bonura. In Ecclesiastico autem scriplum est: Nonne
stis me (Matth. xxv). Infantibus, considerans ini ardorem refrigerabit ros, sicul et verbum tnelius quam
eis setatis fragilitatem et corporis teneritudinem, dattim (Ibid.). Nonne ecce verbum super datum
quae necessaria snnt paterno rainistret affectu. bonum.
Hospitibus necessaria porrigat, quia scriptum est: ' Omnia qum ei injunxerit abbas, ipse habeat SL&
ffospes fui, et suscepistis me (Ibid.). Et quia prsece- cura sua. A quibus eum prohibuerit, non pmsumat.
ptum est : Omni petenti te tribue (Luc. vi). A paupe- Hic ostendit quia si alia juri suo subjugaverit quam
fibus non subtrahat eleeniosynam, quia scriptum1 ea
quse ab abbate suo injuncta susceperit, aut de
est: Qui obturat aurem sudm ad clairiorempauperis,1 his
quoe illi prohibita sunt praesumpserit, non ei
et ipse clamabit, et nori exaudietur (Prov. xxi). Sed^ mercedis
obedientia, sed inobedienliae depulabitur
magis quse necessaria sunt eis cum hilaritate porri- culpa. Si enim non venit in monastenum suam fa-
gat, quia scriptum est: Hilarem daiorem diligil Deus'' cere voluntatem, quae illi non fuerint injuncta te
(II Cor. ix). mere non debet contingere.
Sciens sine dubio quia pro his omnibusin die judi-
Fralribus constitutam annonam sine aliquo typo vel
cii raiionem redditurus est. Oportet nos, ait Aposto-
mora offerat, ut non scandalizentur. Annonam dicit
lus, stare ante tribunal Christi, ui referat uriusquisque aliraoniara
ciborum, et viclum omnem monachorum.
proul gessit, sive bonum sive malum (II Cor. x). Et Hora enim nona veteres comedere solehant, et ideo
sic unusquisque nostrum dignam laboris sui merce-
a lempore ipso horee nonse, quo illi cihos sumebaut,
dem recipiet.
Omnia vasd monasterii cunciamquesubstantiatn, ac omnis victus hominis non incongrue nomen accepit
annona. Ab aclu enim et tempore multa derivantur
si altarisvasa sacrata conspiciai. Hinc antiqui moha-
chorum Patrcs dixerunl: Debetenim talis cellerarius nomina. Quod autem dicit, sine aliquo typoqum offe-
renda sunt offerat, intelligitur in corde turbato,
eligi qui possit in omnibus evangelico ordirie fratri-
bus suis victum gubernare, qui timeat Judse senten- i~ neque vultu corporis mutato, sed hilari animo, et
vultu sereno vel placido, quae tribuenda sunt tri-
tiam, qui ab initio fur fuit. Studere debet qui huic
offieio deputatur ut audiat qtiia qui bene hiinistra- buat, et quoeofferenda suntofferat. Typusenimest
Grsecus sermo, quem n»s figuram dicimus seu for-
verit, gradum bohum acquirit, et animos suselitjrum
facit. Nosseetiam debentfratrcsquiaqUidquidinm»- mam. In typo enim res deciaraiur ex rebus, et exte-
rius interiora monslrantur. Nam et typus herba di-
nasterio tractatur sive in vasis, sive iri ferraihentis,
vel caetera omitia esse sanctificata.. Si quis de fra- citur, quae se ab aqua inflat. Unde etiam ambitioso-
tribus aliquid negligenler tractaverit, parlern se ha- rum et sibi placentium tumo.r typus vocatur.
here noverit cum illo rege qui in vasis domus Dei Memordivini eloquii, quid mereaiUf; qui scandali-
sanctificatis cum suis bibebat concubinis, et qualem Xaveritunum de pusillis. Scriptutn est in Evangelib:
meruit vindictam. Custodienda sunt illa prsecepta, Qui auierit scandalizaverit uhtim de pusillis istis qui iti
et per singulos dies in aures fratrum recitanda sunt, me credunt, expedii ei ut suspendatur mola asiriaria
ut non condemnentur in peccatis suis. in coilo ejus, et demergatur iri profundum niaris
Nihil ducat negligendum; neque avarilim studeat, (Malih. XVIII).Qnid enim pef molam asinariam, nisi
neque prodigus sit, aut exstirpator substantim mona- ' Cifcuitus curse praesentis sseculi? Et quid per thare,
sterii, sed omnia mensurale faciut, et secundum jtts- B"nisi idehi praeseris saeculum designatur? Levius enim
sionemabbatis. Hinc secundum-Regulam Orienlalem fuerat monacho qui alios in monasterio positus scan-
Patrura dicitur : Ad condiendos cibos det cellerarius dalizat, ut mola asinaria collo sdo ligata in mare
necessaria secuudum quotidianoe expensse consuetu- saeculi hujus projectus, id est, ut cnrae sseCuliimpli-
dinem, neque profuse, neque avare, ne vitio ipsius catiis sssculafia hegotia et circuitum terrenae curse
vel monasterii substantia gravetur, vel fratres pa- peragerel, quam in portu monasterii et se et alios
tiantur injuriam; Sed et necessitatem innrmoruni scandalizando perimeret. Hinc beatus Gregorius ait:
fratrum ac laborem considerans, nihil segrotantium Per molam asinariani saecularis circuilUs ac labof
desideriis neget ex his quae habuerit, quantum illis exprimitur, et per pfofundum maris extrema dam-
necesse fuerit. Advenientibus diversis fratribus natio designatuf. Qui ergo ad sanctitatis speciem de-
escas parabit. Haecerit cura custodis cellerarii re- duclus, vel verbo cseteros destruit vel exemplo, me-
currens semper ad seniorum consilium, et requirens lius profecto erat ut hunc ad mortem sub exteriori
de omnibus, vel prsecipue de his quae proprio suo habitu terrena acta
conslringerent, quam sacra ofli-
intellectu non potuerit adimplere. cia in culpa caeteris imitabilem demonstrarent, quia;;
865 SMARAGDIABBATIS 86*
nimirum si solus 'caderet, utcunque hunc tolerabi- A nebunt. Hinc quidam monachorum rnagister dicit.
lior inferni poena cruciaret. Ferramenta monasterii in uno contineanlur cubiculo,
Si congregatiomajor fuerit, solatia ei dentur, a qui- et uni fratri cujus diligentiam abbas cognoverit,
bus adjulus et ipse mquo animo impleat offlciutnsibi eorum conservandorum curam coromittat; qui quo-
commissum.Ideo maxime illi solatium est aceommo- tidie fratribus ad faciendum opera consignet ad nu-
dandnm, ne cum murmurio sibi commissum agat merum, et a suseipientibus similiter munda ipse re-
officium. Nara si solus bene laboriosum sibi injun- cipiat et reponat, brevem de omnibus tenente
ctum non potuerit peragere ministerium, aliis sine abbate.
dubio periculosum generabit mujmurium. CAPUT XXXIII.
Horis competentibusdentur qum danda sunt, et pe- Si quid debeant monachi proprium habere.
tantur qum petenda sunt. Horas competentes dicit; Prmcipue hoc vilium amputetur de monasterio, ne
borasconvenientesvel congruentes, quando ulrumquei quis prmsumat aliquid dare aut accipere sine jussionc
licel, utrumque, id est, et petenti petere, et dare do- abbalis. Non enim oportet monachum de his quaepro
nanti. Nam quando lectioni vel orationi debent va- necessitate prsesenlis temporis ab abbate suscepit, aut
care, silentiumque lenere, nisi causa necessitalis,i " dare aut commodare cuiquam, nisi ab abbate fuerit
nec petere uni, nec donare licebit alteri, ne ab or- B ordinalum. Quid enim de rebus mundi alteri fratri
dine regulari indiscrete petendo - donandoque tur- conferat qui suas in omnibus voluntates propter
hentur, utrique. Unde sequitur : Christum in abbalis tradiditpoteslatem? Hincbeatus
Ut nemo perturbelur neque contristeiur in domo1 Fructuosus ait : Peculiare opus institutum est, ut
Dei. Domus enim Domini, honorum monachorum1 nullus exerceat monachus quasi sibi proprie.vindi-
sanctissima 'corda et eorum sunt purissima habita- candum, aut cuilibet, cum voluerit, sua prsesum-
cula, in quibus mundissimum Domino suo praebentt plione distribuendum, nec quodlibet opus sine prae-
habitaculum. Ipse 'enim Dorninus ait : Inhabilabo> ceptione et cum licentia senioris suscipiendum, _in-
in illis , et inambulabo , et cro illorum Dominus, et{ choandum, sive faciendum est; sed in omue re
illi erunt ntilii populus. Et Apostolus ait : Templum1 quidquid abbas vel praeposilus prseceperit, hoc
Dei eslis, et Spiritus Dotnini habilat in vobis (II Cor. agendum.
xi; I Cor. m; II Cor. xvi). In quo templo, id est,i Neque aliquid liabere proprium, nullam omnino
in qua domo Domini, non licebit alteri allerum per- rem, tteque codicem, neque tabulas, nequegraphium,
turbare vel conlristare, quia pacificos convenit sem- sednilM omniiio; quippe quibus nec corpora sua, ntc
per esse filios pacis. volunlates licethaberein propria potestate. Quid enim
CAPUT XXXII. (
proprium habere potest sanctus monachus, qui nec
De ferramentis vel rebus monasterii. corpus suum, nec voluntatem suam in suam reser-
Substanlim monaslerii in ferramentis vel vestibuss vavit poteslatem, sed tottim se abnegavit sibi ut se-
seu quibuslibet rebus provideat abbas fratres de quo- quatur Chrislum? Quid de muudo polest habere
rtttn vita et moribus securus sit; et eis sihgula ut utilee proprium, cui mundus cruciftxus est et ille mundo?
judicaverit consignet custodienda atque recolligenda. Qui semel mortuus est mundo nec desiderando, nec
Ex qttibus abbas breve leneat, ut dum sibi in ipsa as- possidendo res mundi, debet iterum vivere mundo ?
signala fratres vicissim}succedunt, sciat quid dat autt Semel enim relicto implicare se non debet mnndo.
quid recipit. Si quis aulem sordide aut negtigenter ress Omnia vero necessaria a Patre monasterii sperare.
monaslerii tractaverit, corripiatur; si non emendave- Monachus enim, cui Dominus partera dedit, quid de
rit, disciplinm reguldri subjaceat. Interrogatusbeatuss omnibus illis sollicitus curam gerat necessariis, quid
Basilius quomodo debent hi qui operantur, curami sollicitus est de rebus terrenis? Domino maxime di-
gerere ferramenlorum utensilium eorum de quibuss cente : Nolile sollicili esse dicentes , quid mandu-
operanlur. respondit : Primum quidero sicut vasisS celis, aut quid bibalis, aut quid induatis (Matth. x\).
Dei vel his quaejam Deo consecrata sunt, uti debent.• j. Primum enim nobis qusarendum est regnum coe-
Deinde tanquam qui non possint sine ipsis-devolio- lorum, et postea hsec omnia non a nobismetipsis,
nis el studii sui emolumenla consequi. Item interro- sed- a Domino per Patrem speranda sunl mona-
gatus, quod si per negligentiam pereat aliquid exc slerii. Non ergo necesse est monacho. aliqttid ha-
his, aul per contemptum dissipetur, respondit : Iss bere peculiare, cui omnia monasterii ministrantur
quidem qui contemnit, velut sacrilegus judieanduss a Patre.
est. Et qui perdiderit per negligenliam et ipse similee Nec quidquam liceat habere, quod abbas non dede-
crimen incurrit, pro eo quod omnia quse ad ususs rit, aut permiserit. Quod abbas non dederit, dicit,
servorum Dei deputata sunt, Deo sine dubio conse-- id est, manibus, aut permiserit, subauditur, aut
crata sunt. Hinc Isidorus ait: Slrumentorum custo- dari, aut haberi. Hic ostendit quod nec ab exteriori-
dia ferramentorum ad unum quem Pater raonacho-- hus propinquis, necah interioribns aliquid accipere,
rum elegerit, perlinebit, qui ea operantibus dislri-i- vel cum alio aliquo familiariter commutare; sed
huat, recepta cuslodiat. Et licet haec cuncla speciali-i- quod ei ab abbate abbatisque jussione distribuitur,
ter singulis maneant distribula, omnia tamen a hoc libens teneat placideque delectelur.
Patre monaslerii ordinata ad curam prsepositi perti-, Omniaque oinnibus sinl communia, ut scriplum est
86S COMMENT.1N REG. S. BENEDICTI. 866
(Act. vn), nec quisquam suum esse aliquid dicat, aut. A reolus dicit : Ut nulluin in congregatione mur-
prmsumat. Hinc Ferreolus ait : Hoc tantum judicet mur seu detraclio, quod familiarissimum habent
proprium, quidquid cum fralribus possederit indivi- monachi, contra abbatem aut quemlibet alium de
sum. Nam et lectio Actuum apostolorum tempore fratribus, audiatur;] ne ira Dei, quoesaepepropter
surgenlis Ecclesise taliter fideles Chrisli vixisse hanc culpam miserabilem populum condemnabat, in
commemorat. Nullus, inquit, ex bonis suis dicebat perditione similiter murrauranlium turbae, excitetttr,
aliquid suum esse, sed erant illis omnia communia. et terram repromissionis, quam nos recte accipimus
Iteni alibi : Nam si de peCuliari Ananias et Saphira locum futurae bealitudinis, perdat murhiuratio pro-
fideni ab apostolis non meruerunt percipere, qui, pria, quae debetur sponsione divina. Sic enim dam-.
omnia sua cum ante pedes apostolorum assignarent, nandos hujus vilii sectatores psalmus annuntiat:
depeculiaribusfraudulentersubtractisJudiciosubitaB Detrahentem adversus proximum suum occulte, hunc
moftisdamnatisunt; quia fraus Deo fieri non potest, persequebar (Psal. c). Et iterum arguens Apostolus
cum nihil est occultum quod ab eo non revelabilur. dicit : Suswnmes, detractores Deo odibiles (Rom. i;
Quod si quisquam hoc nequissimo vitio deprehensus Judm 16). Etiterura:fli sunt murmuratores, queru-
fuerii delectari, admonealur semel, et iteruni; si non _ losi, secundumdesideria sua ambulantes, et os illorum
etnendaverit, [correptioni subjaceat. Hinc Cassianns - loquitur superbiam.
ait : Et nec verbo quidem audeat dicere aliquid CAPUT XXXVr
suum, quod magnum sit crimen ex ore monachi De septimanariis coquinm.
processisse, lunicam meam, codicem meum, tabulas Fratres sic sibi invicemserviant ul nullus excusetur
meas, graphium meum, et csetera his similia. Nam a coquinm officio, nisi aut mgritudine, aut in causa
si hujusmodi verbum per subreptionem vel ignoran- gravis utilitatis quis occupalus fuerit; quia exinde
tiara de ore ejus effuderit, dignam pro hoc poeniten- major merces et charitas acquirilur. jEgrotos a co-
tiam salisfaciens, veniam petat in terra prostratus. quinse officio ipsa excusat corporis aegritudo. Chari-
Item alius monachorum magister ait : Si quid ergo tatis enim et fralernitatis dilectione tolerandi sunt,
peculfare, aut aliquid cum inventum in aliquo fue- non ad opera compellendi oegroti. Quod autem dicit,
rit, graudi eum abbas et diutuma excommunica- gravis ulilitalis, magnse vel grandis intelligitur utili-
lione condemnet, ut exemplum illius vindictoenullus latis. Grave enim ssepe pro grandi, magno vel per-
audeat hoc imitari. fecto intelligitur posilum, sicut Psalmista ait : Con-
CAPUT XXXIV. fitebor tibi in Ecclesia magna, in populo gravi lau-
Si omnes mqualiter debeant necessaria accipere. dabo te (Psal. xxxiv). Quod autem dicit: Quia ex-
"
Sicut scriptum esl; Dmdebalur singulis prout cui- inde major merces et charitas acquiritur, intelligitur
que opus eral (Act. iv); ubi non dicimus, ut persena- qu«d apud Deum major merces acquiritur, et cha-
rum (quod absil) acceplio sit, sed infirmitatum consi- ritas apud Deum et homines augetur. Qui enim in
deratio. Ubi qui minus indiget agat Deo gratias, et non omnibus sequo animo cibaria prseparat, ab omnibus
conlristetur; qui vero plus indiget humilielur pro in- charilatis graliam, et pro omnibus mercedem acci-
firmitate, et non exlollatur pro misericordia; etita piet sempiternam. Scriptum est enim: Quia quiplus
omnia membra erunt in pace. Hinc beatus Augusti- laboral, plus mercedis accipiet (Eccle. vm).
nus ait: Virtus et tegumen non oequaliter omnibus Imbecillibus aulem procurentur solalia, ut non
distribuunlur, quia non seqnaliter valetis omnes'; Ctiiit tristitia hoc faciant, sed habeant omnes solatia
sed potius unicuique, sicut cuique opus fuerit. Sic secundum modum congregationisaut posilionem loci.
enira legitnr in Actibus apostolorum : Quia erant eis lmbecilles autem, fragiles, delicatos vel debiles di-
omnia communia, et distribuebatur unicuique prout cit. Imbecillis, quasi sinebaculi consolatione intelli-
cuique opus erat (Ibid.). Itemalibi scriptum est: Ni- gituresse. Quod autem dicit, secundummodum con-
Mlque habere vos proprium reputetis, sed sint vobis gregationis, secundum numeri modum et quanlitatem
cuncta communia (Acl. iv). Quse vobis ab abbatis. intelligitur monachorum. Secundum multitudinein
imperio dispensantur, hon aequaliter omnibus, sed enim congregationis,etministrorum numerus autmi-
sicut ralio dispensationis aut causa infirmitalis exe- nor aut amplior deputelur. Quod autem dicit, aut po-
gerit, unicuique tamen secundum quod opus fuerit sitionem loci, intelligitur sedificatiovel constructio
tribuatur; nec feliciores judicent quibus infirmitate monasterii. Constructio enim monasterii, si congruo
praeslatur, quod sanis pro observanliae rigore sub- ponitur loco,ubi secundum hujasRegulae capitulum
trahitur. Et si eis quos parentes deliciosius alue- omnia in claustro contineat necessaria, minus co-
runt, victus aut vestimenta largius tribuuntur, non quus aliorum indiget adjutorio. Sivero in arcto loco
ob hoc debet commoveri fraternitas, quod fortiori- et angusto vel arido ponitur situ, ubi nec aquam
bus corpore pro constitutione rcgulse denegatur, sine labore, nec hortum habere possint sine penuria,
quod illis charitatis consideratione tribuitur. plus coquis administrari debent solatia.
Ante omnia ne murmuratioiiis malum pro qua- Si major congregatio fuerit, cellerarius excusetur a
licunque causa in aliquo qualicunque verbo vet coquina; velsiqui, ut diximus, majoribus utilitatibut
significatione appareat. Quod si deprehensus fueril occupantur. Cmteri vero sibi sub charitate inviccm
quis, districtiori disciplince subdatur. Hinc Fer- servianl. Charitatis enim officioomues omnibus ser-
«67 SMARAGDIABBATIS 868
viant, et ab. invicem servitium recipientes servi-, Acommendet; et quidquid per ignorantiam, aut per
liurq. reddant supportantes invicem, et labofis sui humanam fragilitatem peccaverint, sinipliciter in-
unusquisque a Domino dignam exspectantes mer- tercedat.
cedem. Egrediens autem de septimana dicat hunc versum:
Egressurus de septimana, sabbato munditias faciat. Benedictus es, Dotnine Deus, qui adjuvisti me et con-
Linieamina cum quibus sibi fratres manus aut pedes solatus es me. Quo diclo lertio, recipiat benediclio-
tergitnt, lavet. Pedes vero lam ipse qui egreditur nem egrediens. Subsequatur ingrediens, et dicat ;
quam ille qui intraturus est,omnibus lavent. Vasa Deus in adjutorium meum intende: Domine ad adju-
ministerii std munda et sana cellerario reconsignenl. vandum me festina. Et hoc idem tertio repelatur ab
Qui ccllerarius item inlranti consignel, ut sciat quid omnibus. Et accepia benedictione, ingrediatur. Hanc
dat aut quid recipit. Hiiic Cassianus ait: Aclo autem egrediens a sacerdote accipiat benedictionem : Deus
Dominico, ingredientes secunda feria, aliis iterum qui dixisti: Venitead me, omnesqui laboralis et one-
syccedentibus hi qui egrediunlur utensilia in quibus rcili esiis, et ego reficiam vos, hos famulos tuos labo-
minislraverint ac vasa consignent. Quaelanta solli- rum suorum praemio refice sempiterno. Per Donii-
citudine curaque cuslpdiant, ne aliquid ex eis mi- num, etc. Et hanc ingrediens accipiat benedictio-
nuatur aul pereat; aut credant se etiam pro mini- J nem : Adjuva, quaeso, Doinine, hps famulos tuos in
mis quibusque vasculis lanquam pro sanctis et ma- obsequio laborantes fraterno, et sine murmuratione
gnis rebus ralionem non solum homini, sed etiam illis persevcrantiam et proprii laboris mercedem
Dominoreddituros, si forte aliquid ex his negligenter concede perpeluam. Per Domihum, etc. Egrediens
fuerit factum aut perditurn. Ita ehim septimanarius autem hebdomadarius rite Domino dicil: Benedictus
obsequiura suum fideliter peragat, ne unum quidem es, Domine Deus, qui adjuvisti me; quia ipse Domi-
granum leguminis negligenter perire de suis mani- nus adjuvat hominem in labore, et ipse laboranti
bus paliatur. Quia omnia quae in monasterio fuerint praeminm promittit consolatiouis. Ingrediens autem
semel ingressa, tanquam sacrosancta el quasi jam recte D^ominodicit: Deus, in adjutorium meum inten-
Domino consecrata cuin summa reverenlia Patres de, quia in laboris ingreditur pfficium, ubi Domini
nostri tractare 'jusserunt. Ipsi hebdomadarji omne necessariiim habet adjutorium, illius videlicet, qui
servitium, et onmero diligenliam, et munditias rao- pro se laborare volenlibus dixit : Sine me nihil po-
nasterii exerceant, aquara manibus ipsi ministrent, leslis facere (Joan. xv). Quod autem dicit : accepta
pedes lavent, mappas et sabanas, et facitergia ipsi benediclione ingredialur, sive ab omnibus fratribus
lavent. r oratione praemissa, sive a sacerdote intelligitur peti-
Seplimanarii autem, ante unam hqram refectionis, tione collecla.
accipianl super statutarn annonam, singulos biberes, CAPUT XXXVI.
et panem, ut hora refectionis sine niurmuralione et De infirmis fratribus.
gravi labore serviant fratribus suis. Quod aulem di- Infirmorum cura ante oinnia et super omnia adhi-
cit : anle unam refectionis horam\, subintelligilur in benda est, ut sicut revera Christo, ila eis "serviatur,
illa una hora, anlequam fratres reficiant, in ipsa ac- quia ipse dixit, Infirmus fui, et visilastis me (Malth.
cipiant super statutam annpnam, id est, super suam xxx). Et, Quod fccistisuni de his minimis meis, mihi
menstirara, tam cibariam, quoe illis communiler et fecisiis(Z6?'fl.).Hincinterrogatusbealus Basiliusquali
regulariler stalula est, accipiant sirigulos bibei'es effeclu debeniusinflrmis fralribus ministrare, respon-
super mensuram suam, et modicum panis super li- dil : Sicut ipsi Domino offerenles obsequia, qui
bram suam, ne gravati servitio graventur el jejunio. dixit: Quia cum fecislis uni ex his fratribus nieis
In dicbus aulem solemnibus usque ctdmissas susli- minimis, mihi fecislis (Ibid.). Hinc alius monacho-
neant. Quod aulem dicit : usque ad missas susti- rum Pater ait : Horum cura qui infirmilatibus de-
neant, intelligitur usque ad missam principalem, tinentur, qualis esse debet, pietas auctoris declarat
quae omnibus solemniter canitur. Nam sunt plerique ^. cum dicit : Qumcunquevullis ut vobis facianl homi-
monachorum ministeriales, qui mane audiunt mis- nes, et vos facite illis simililer (Matlh. vn). Licet
sam, et comedunl, et pergunt quo volunt, el dicunt hoc in oinnibus sit agendum, praecipue tamen in
se missam audisse, et ita comedisse. Quod vitium infifmantium cura hsec praeceptio est exhibenda,
providens prohibensque bealus Benedictus dixit: quia Dominus dixit : Infirmus fui, et venislis ad me
In diebtis aulem solemnibus usque ad missas susli- (Malth. xxv). Ita ergo cura infirmis quaerenda est,
neant. ac si prsesenle Christo ministrari putetur. Revera
Intranles et exeuntes hebdomadarii in oratorio etenim quicunque pro Christo infirriiis curam im-
mox Malutinis finilis Dominica, omhium genibus pendit, Christo in infirmis ministrat.
provolvantur, poslulanles pro se orari. Hanc ab eis Sed el ipsi infirmi considerent, in hotiorem Dei
benedictionem et retributionis mercedem pro labore sibi serviri, ct non superfluitate sua contristenl fra-
tolius septimanae fideliter expelentes, ut complen- tres suos servienlessibi. Hinc beatus Basilius ait *
tes eos Chrisli mandatum generalis ab omnibus fra- Expedit ad conservandum affeclum obsequii noslri,
tribus cuiissa prosequatur oralio, quse et eorum ut hi infirmi qui obsequia a nobis suscipiunt, tales
consummata obsequia, velut pium sacrificium, Deo sint quibus merito deferri ohsequium deheat , et
869 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. Z%.
non tales qui carni indulgeant et ventri, sed potius Ajuvenculis tardius coricedatur. Hincbealus Augusti-
in amore Dei et Christi ejus probabiles inveniantnr, nus ait: Lavacrum infirmis, si necessilas cogit,
ct per patientiam suam ac vitse meritum, fratrum minime denegelur ; sed eliamsi nplit, jubente prse-
mereantur obsequia, ut habeantur ad gloriam Chri- posito, fiat pro salute. Si autem ipse velit, et
sti el opprobrium diaboli, sicut fuit sanctus Job. forle non expedit, suoe cupidilati non obediatur.
Qui tamen patienier portandi sunt, quia de talibus Sed et carnium esus infirmis otnninoquedebilibus
copiosiormerces acquiritur. Hinc beatus Isidorus ait: pro reparalione concedatur. At ubi meliorati fuerint,
Qui enim sani sunt, infirmos tolerare debent. Qui a carnibiismore solito omnesabstineant. Hinc iterum
autem infirmi sunt, sanos et laborantes anteponen- ipse Augustinus ait: Sane quemadmodum segrotantes
dos sibi nou dubitent. Qui sani sunt corpore, sani necesse habent minus accipere, ne grayentnr, ita
esse debent et mente. Et ideo convenit sanis infirmos post aegritudinem sic tractandi sunt, ut citius re-
portare magis quam ab infirmis portari. Necesse est creentur. Sed cum vires pristmas yeparaverint, re-
enim ut patienler porlemus infirmos, ut ite.rum in- deant ad feliciorem consuetudinem siiam, quse fa-
firmi patienter portemur a sanis. Tempore enim mulos Dei tanto amplius decet, quanlo minus indi-
infirmitatis eorum copiosam mercedem serviendo gent. Nec cibi eos teneat voluptas jam vegetos,
conquiramus ab illis, ut et illi tempore infirmita- B quosnecessitasligaverat infirmos. Illos aestiment di-
lis nostrse copiosam mercedem serviendo conquirant tiores, qui in sufferenda parcitate fuerint fortiores.
de nobis. Hinc Apostolus ait: lnvicem onera veslra Melius est enini minusegere quam plus habere. Di-
portate, et sic adimplebitis legem Chrisli (Galat. vi). ligenti enim curiositate debet abbas agnoscere, vel
Ergo cura maxima sit abbali ne aliquam negligen- probare, ne quis se flngat propter refectionis eda-
tiam patianlur. Quibus fralribus infirmis sii cella su- citatem infirmum. Nam qui se dixerit esse aegrotum,
per se deputata, et servilor iimens Deum, et diligens et ad opus Dei non surrexerit, et cpnlinuo jacuerit,
ac sollicitus. Sit ergo abbatis cura ut separatim adculpam non vocetnr, sed iri refeclionesolummodo
cellam habeant cum omnibus opportunitatibus, ut succos, vel ova, aut calidam aquam accipiat, ut, si
nullum exteriorem laborem sentiant, qui in infirma se fingit aegrotum, vel fame compellatur levari.
carne pccnam portant. Infirmantibus ^juoque vel ali- Qui autem ad laborem proclamat se non posse, ilem
qua necessitate laborantibus satis fldelis et strenua ad manducandum judicetur non posse, quia utrum-
debet persona prseponi, quse et aegrolis cum pielate que non posse justilioe convenit. Si vero ad laboran-
serviat, et monasterialem disciplinam regulariter dum non possumus dicimus, et ad manducandum
custodiat, et quse conveniant infirmis ralionabiliter non possumus dicamus. 0 injustitise nefas! caput
cxpendat, quae et pulmenta strenue praeparet, et G torquetur doloribus propter laborem, et venter non
devoto eis ministerio obsecundet, et de his quae torquetur propter cibi distensionem ?
illis residua sunt neque fraudem faciat, neque oc- Curam autem maximam habeat abbas ne a cellera-
culle comestione se illicita polluat. Tanta enim mi- riis aut servitoribus negligantur infirmi, quia ad ipsum
sericordia foveanlur infirmi, ut nec propinquorum respicit quidquid a discipulis delinquilur. Hinc qui -
affectus, nec urbium delicias requirant, sed quod dam monachorum magister ait : Abbas talein cu -
neeesse habuerint, cellerarius et prsepositus provi- ram de infirmis habeat, qualem se rocipere a Do-
deant. Ipsi vero infirmi lanta sollicitudine admo- mino sperat, ut nec a ceilerario aliquam negligen-
neantur, ut de ore eorum nec quantulumcunque liam infirmi sentiant. Ad abbalem enim respicit,
vel Ievis sermo murmurantis procedat; sed in sua ut emendetur quidquid a discipulis delinquitur.
infirmitate cum mentis hilaritate et vera cerdis Quod si ab illo non emendatur, a culpae negligentia
compunctione semper Deo gratias agant; quos abs- abbas non liberatur.
que concessione majoris nullus audeat visitare, nec CAPUT XXXVH.
propinquos aut germanos sine imperio prsepositi mi- De senibus vel infantibus.
nistrandi habebunt potestatem. Id etiam pro custo- Licet ipsa natura humana ttahalur ad misericor-
dienda fama specialiter studuimus, ut nullus mona- diam in his mtalibus, senum videlicetet
infanlum, tu-*
chusin infirmitate positus, relicto monasterio, paren- men etRegulm auctoritas eis prospiciat. Hic, licet
pro
tum suorum studio commendetur; quia magis eum quamvis ponitur. Ac si dicat : Quamvis
ipsa natu-
saecularium spectaculorum visu et auditu pollui cen- raliter humana natura pietatis viscera
plena, ho-
semus quam ab oegritudineposse purgari. minem ad roisericordiam pertrahat, aut senibus mi-
Balneorumusus infirniis quolies expedit offeralur. serealur et infanlibus; tamen et
Regulse auctoritas
et
Sanis auiem, maximejuvenibus, lardius concedatur. eis prospiciat. Quomodo autem
prospiciat,sequentia
Hincsanctus Isidorus ait: Lavacra nulli monacho ad- audi:
eunda studio lavandi corporis, nisi tantum pro ne- Consideretur semperin eis imbecillUas, et nullate-
cessitate languoris. Nec differendum est propter nus eis districtio Regulte teneatur in alimentis; sed sit
medelam, si expedit, nec murmurandum est, quia in eispia consideratio,et prmvenianthoras canonkas.
non fit pro appetitu voluptatis, sed pro reraedio Hinc bealus Isidorus ait : Hi autem
qui vetustate
tantum salutis. Pro cura medendi balneorum usus corporis
consumpli, aut teneroesetatis fragilitate d&-
summo adhibeatur studio. Sanis vero, praecipue tenti »unt, quotidianis non exercendi
jejuniis, np
871 SMAB.AGDI:ABBATIS «72
aut senescens setas, antequam moriatur deficiat, A Cfffotfopus non est incipiendunf ab illo, nisiprse-
aut crescens, priusquam proflciat, cadat, et ante missa orationef, tam sua quani fratrum. In omnibus
inlereat quam bonum facere discat. Hinc quidam et enim quse monachi debent agere, oratio fratrum
alius monachorum magister ait : Infanluli quarta, assidue debet praecedere. Oralio enim bonorum mo-
sexta et sabbato, in diebus tamen minoribus , hoc nachorum cito penetrat coelum. Signum est ergo,
est, in hiemis tempore, jejunent. Aliis vero diebus ad ut lector petat ab omnibus pro se orari, ut avertat ab
sextamreficianthoram.Inaestalisvero diebus, quar- ipso Deus spiritum elationis, quia de superbia nasci-
ta, sexta et sabbato infanluli sexta bora reficiant; . tur elationis arrogantia, et nisi praecesserit occulta
aliis vero diebus terlia recreentur; quia in majoribus elalio mentis, non sequitur aperta jactantia laudis.
diebus minor est setas in viribns, sicut et suslinendi El dicatur liic versusin offltorio lertio ab omnibus,
sensu discreta. Sed infantes ad hanc relaxationem ipso tamen incipiente : Domine, labiamea aperies, et
lales permittimus, qui intra duodecim annos degunt os meum annunliabit laudem tuam. Et sic accepla
selate, amplioris vcro qui fuerit ad formam teneatur benediclione ingredialur ad tegendum. Ab illo enim
majorum. Nam justo judicio infantuli et senio pro- quaerenda est labiorura aperlio, a quo primum facta
vecli, et infirmi, aequali debent refectionum judicio est linguarum omnium distributio. Ab ipso enim
relaxari. Prmveniant horas canonicas. Canonicas B qui disertas fecit esse linguas infantum, et labiorum
horas dicit, regulares. Canon enim regula interpre- apertio et cordisquserenda est illustratio, ut os Iecto-
tatur. Canonicse horae, quas praevenire, id est anti- ris illi annuntiet laudis oflicium, a quo se miseri-
cipare, rogat in cibo et polu senes et parvulos, corditer esse cognoscit apertum. Quod aulem dicit:
sextae et nonse sunt horae. Prseveniant, dicit, horas el sic accepta benediclione ingredialur ad tegendum,
canonicas, id est, si fratres sexla comedunt, illi ter- subintelligitur a fratribus oralione accepta, et a sa-
tia hora reficiant. Si fratres nona, illi sexta cibum cerdote benedictionis collecta, ingrediatur ad lectio
accipiant. Eos vero senes, quos quietos, simplices, nem perficiendain. Quae collecta hoc.modo, si pla-
humiles, obedientes et in oratione frequenter assi- cet, lectori a 'sacerdote ante altar.edatur missa per-
Stentes, et Christum in ore semper habentes, et sua acta, dicaturque : Averte, qumsumus, Domine, ab
peccala ploranles, et non suo, sed majorum arbi- hoc famulo iuo spiritum elationis, ut humililer le-
trio pendentes, et propinquilalis aftectum perfecte gens, sensumet inlellectum capiat leclionis. PerChri
deserentes, et dilectionem Dei et proximi tota stum, etc.
menle tenenles, et die nocluque in lege Domini me- Summtimque fiat silentium ad mensam, ut naUius
ditantes cognoscimus, pia miseratione sicut infan- mussitatio, vel vox, nisi solius legentis ibi audiatur.
tulos foveri, et sicut patres honorare mandamus. C Inter silentium tantum et summum silentium di-
CAPUT XXXVHI. stantia est, ut nulla vox nullaque mussitalio sonet.
De hebdomadario lectore. Silentium tanlum est, ubi Ioquuntur, sed leniter et
'
Mensis fratrum edenlium leclio deesse non debet. cum silentio. Unde in Evangelio Martha vocavit
Ideo lectio comedentibus minus esse non dehet, ut Mariam silentio, dicens : Magister adesi, etnocat te
lectioni sacrae intendentes secundum Apostolum (Joan. xr). De hoc silentio dicit Regula : Omni tem-
cnni silentio paneni suum comedant fratres. Oportet pore silentio studcant monachi. De illo ad inensam
enim iut sicut corporali cibo reficitur corpus, ita el in nocte summum silentium fiat.
spiritali reflciatur animus. Sedentes ergo ad mensam Qum vero necessaria sunt comedcntibuset bibenli-
taceant. Et leclio quolidie, et omni tempore, dum bus, sic sibi invieem ministrerit fralres, ut nullus in-
cibus sumilur, Iegatur, ut uterque homo et exterior digeat petere aliquid. Si quid tamen opus fuer.it, so-
cibo, et interior verbi Dei reficiatur, quia scriptuiri rittu cujuscunque signi potius petatur quam voce.
est : Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo Hinc beatus Fructuosus ait: Si quid deest in men-
Dei (Deut. vm; Mallh. ix). sa, is qui prseest signo dato vel nutibus silentis pe-
Nec fortuito casu qui arripuerit codicem, legere lat, et indicet ministranli quid inferri vel quid au-
ibi. Subaudilur dehet, vel audeat. Fortuito casu " ferri sit a mensa necesse. Item alibi: Si aliquid
dicit, subito vel improviso. Diligenler enim debet liecessarium fuerit in mensa , nemo audeat loqui,
leclio provideri, quae in aedificationemtantis debet sed ministrantibus signum sonitu det.
hominibus legi, ne improvisa lectio audieiitibus non Nec prmsumat ibi aliquis de ipsa lectione aut
vilale pabulum prsestet, sed nocivum magis murmu- aliunde quidquam requirere, ne detur occasio. Suh-
rium generet. Sic enim debet esse sacra leclio le- intelligitur, ne detur occasio vel maligno diabolo ad
cla, ul sicut cibus edentium corpora, ila et illa au- tentandura , vel fratribus ad superflua loquendum,
dientium repleat corda. sicut beatus Cassianus ait: Reficientihus, inquit,
Sed leclurus tola hebdotnada, Dotninica ingredia- fratribus sanctae lecliones legantur propler super-
tur. Qui ingrediens posl missas et communionem, fluas et otiosas fabulas et maxime conlentiones quse
petat ab omnibus pro se orari, ui avertat ab eo Deus frequenter solent ad raensam edentium generari.
spiritum elationis. Rationabiliter enim primo om- Nisi forte prior voiueril pro mdificalione aliqttid
nium dierum debet lector ingredi ad legendum, et breviier dicere. Hinc quidam monachprum magisler
sic hebdomada lota leclionis opus perficere cceptum. ait; Ad mensam nullus penitus prseter abbatein, ve
 873 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 874
cui jpse prseceperit, pro communi necessitate Ioqui APaulo
i servo Dei quotidie vescendum paraverat.
praesumat. Sed omnes inlenlo animo gratias red- Quando ergo ad sextam horam tempore sestivo vel
dentes Creatori in cordibus suis, cibi ac polus soli- aliis temporibus reiiciunt, tertia ipsius qiiaJroo Do-
tae mensuroe largitione fruantur. Et quantum alius minici panis , a cellerario per omnium annonas in
reficiat, nullus invicem vagantibus oculis curiosius cellario suhtracia, sero ante illum crudum pulmen-
notet, sed unusquisque anle se aspiciat. taritim inferendtim mensis ponatur. QuoJ autem
Frater autem lector hebdomadarius accipiat mix- dicit: panis libra una propensa, ante pensata vel
tum priusquam incipiat legere, propter communionem librata intelligitur. Nam el supradictum pulnientum
sanctam, et ne forle grave sit ei jejunium sustinere. a ptilte noraen ejus est derivatum. Sive enim sola
Postea autem cum coquinmhebdomadariis et servilo- pullis, sive aliud quid ejusdem permixtionis ordine
ribus reficiat. Quod dicit, accipiat mixlum, panem componitur et sumitur, pulmentum proprie dicitur.
intelligitur simul et vinum. In multis enim provin- Leguminum autem nascentia eorumdem leguminum
eiis panis tantum et vinum quod super altare offer- intelliguntur gramina , qux cum aceto vel aliis fru-
tur, mixtum vocatur. Prnpter communionem san- clibus composita ad comedendum sunt apla.
clam dicit, ne aliquid inde sumptum exscreans Quod si labor forle factus fuerit major, in ar-
projiciat in sputo. B bitrio et poteslale abbatis erit si expedtat aliquid
Fratres autem non per ordinem legant aut cantent, augere. Hinc Basilius ait : Hi qui proesunt obser-
sed qui mdificant audientes. Hinc iterum monacho- vahunt regulam illam quse dicil : Dividebalur singu-
rum magister ait: Legat namque disposite lector lis proul cuique opus eral. Debet ergo umimquem-
non urgendo, ut apertius occupati ea aurlitores que pr.cvenire, ut secundum laborem etiam solatia
agnoscant quae eos factis oporleat adimplere. Et si refectionis inveniat. Qnantum enim spectal ad vilia,
qua sunt ambigna aut obscura, apertius lecta faci- penitus abstinendum est; quantum aulem ail cibos,
lius intelligantur. prout usus deposcit vel aelas , vel Iabor, vel robur
CAPUT XXXIX. corporis, vel incommoditas ejus, ita etiam modus
De mensura ciborum. et qualitas tempera.iitur cibi.
'Sufficerecredimus ad refeclionemquotidianam, tam Remota prce omnibus crapula, ut nunquam subre-
sextmquam nonm, omnibus mensis cocta duo pulmen- pat monacho indigeries; quia nihil sic conlrarium est
taria propter diversorum infirmitales; ut forte, qui ex omni Chrisliano quomodo crapula, sicut ail Dominus
uno non poterit, ex alio reficialur. Ergo iuo pulmen- nosler : Videiene gravenlur corda vestra in crapula et
tariacocta fratribus sufficiani, el si fuerint inde po- ebrielate (Luc. xxi). Craptila dicittir immoderata vo-
ma , aut nasceniia leguminum, addalur et teriium. C racilas. Crapula enim diela, quasi cruda epula, cujus
Hinc Isidorus ait : In utrisque lemporibus releclio cruditale cor gravalur el sloinachusindigestus eflici-
mensoetribus erit pulmentis, olerum scilicet et le- tur. Unde et sequilur: Et ut nunquam subrepat mo-
guminuro, et si quid lerlium fuit pomorum. Hinc et nacho indigeries, id est, indeduciio venlris. De cra-
quidam monachorum magister ait: Sufficere nam- pula enim Dominus ait: Videte ne graventur corda
que credimus ad refectionem quotidianam , tam veslra in crapula et ebrietate, elc. Repleri enim ven-
sextse quam nonse, omnibus mensis cocta duo pul- trem et gravari ex cibis valde inutile est monacho,
mentaria, et tertium quodcunque fuerit crudum de et ad omne opus bonum contrarium, quia qui ni-
pomis. Festivis vero diebus, pro rcverentia sacrae miuro cibis utitur, quanto magis venlrem pascil, tau-
. solemnitatis pluribus cibis, id est, ternis vel qua- l» amplius sensum mentis obtundit.
lernis ferculis sunt corpora reficienda; sic tamen Pueris vero minori mlate non endem servelur quan-
utplura sunt cibaria numero, sint minora, ut cor- titas, sed minor quam majoribus, servala in omnibus
pora necessario cibo reficiantur, non nimia saturi- varcitate. Hinc magister ail : Majoribus vero diiode-
late damnentur. Quando in mensa cibus administra- cim annis minus a Lbra panis in die sufficiat. Quan-
tur, nullus prius cibum comedat, quani signum ad titas enim dicitur modicitas, vel granditas. Dicla au-
benedicendum insonet. Et cum signum audieriiit, ^ tem a mensura, quse est, quantum sil. Percaraenim
uua voce bened.ctionem rogent. Quorum vocem vel plus, vel minus ostenditur. ParciUts enim tem-
abbas subsequitur, dicens : Dominus dignctur bene- perantia est, quaea parcendo nomen accepit.
dicere. Illud praecipue decernimus ut nullus altcri Carnium vero quadrupedum omnino ab omnibus
dare ex mensura sua, vel accipere ab altero praesu- abstinealurcomestio, prmter omninodebileset
mgrolos.
mai, prseter abbatem, vel praepositum, cui ab abba- Hinc Aurelius dicit: Carnes in cibo nuriquam su-
te comraissum est. mantur. Pulli vero vel altilia cuncta in congrega-
Panis libra una propensa sufficiat in die, sive tina tione non ministrentur. Infinnis vero iantum
provi-
sit refectio, sive prandii et cmnm. Quod si ccenaiuri deatur, et.accipere liceat. Hinc Fructuosus dicit:
sunt, de eadem libra tertia pars a cellerario reserve- Carnem cuiquam nec sumendi nec gustandi est ccn-
lur reddenda cmnaiuris. Hinc item idem supradictus cessa licentia , non quod creaturara Dei judicemus
magister ait: Medius panis pensans libram singulisi indiguam, sed quod carnis abstiuentia ulilis et apta
fratribus in die sufliciat, secundum formam divinse nionachis aestimetur : servalur lamen moderamen
dispensationis. Cum medium panis ccelestis corvusi pietalis erga aegrolorum necessiludines , vel longe
PATROL. CII 28
875 SMARAGDTABBATIS -876
proficiscentium; qualiter ut et volatilium- esibus in- A fratrum, tanquam Christi laetior fuerit cibus g-ratia
flrmi sustententur, et longinquo ilinere destinati, si charitatis.
aut a principe vel episcopo sperantur, pro benedi- Sed quia nostris temporibus idmonachis persuade-
Ctsone et obedientia deguslare non metuant, ser- ri non poiest, sattem vel hoc consetttiamus, ut noniis-
vantes apud se de reliquo continentiam consuetam. que ad salietatem bibamus, sed' parcius, quia virium
Quod si quis monachus violaverit, et contra sanclio- apostatare facit enim sapientes (EccL x). Aposta-
nem RegulSeusumque veterum vescicarnibus proesum- tare dicitur a via justitiae recedere, a fide trans-
vel a bono prarvaricari. Verum
pserit, sex mensium spatio relrusioni et poenitentioe gredi, retroire,
subjacebit. Quod'autem dicitr: debiles, mgrotos, non quomodo vinum sapientes faciat apostatare, dili-
duas, ut plerique putant, sedunaro lantum significat genter altende. Noe enira sapiens, sanctus et anti-
esse personam.i Ergo dehilis aegrotus dicitur, qui quissimus vir, quein lantae moles aquarum non vi-
longa vel dura aegriludine pressus est, ad debilita- cerant, a modico vino devictus est, et ab ebrievate
tem perductus , cui repamtionis. causa victus est dofmiens nndatus. Patriarcham vero Loth vinum
carneus adhibendusi aposlatare fecit, quando contra naturam in filiabus*
_ suis impudenter commiscuit. Si ergo sanclis et ma-
CAPUTXL. B gnificis viris vini ebrielas non pepercit, quarito ma-
De mensura potus, gisexiguum atque infirniurn monachum superabit!
Unusquisqueproprium habet donumex Deo; alius Ubi autem loci necessitas exposcit, ut nec supra-
sic,alius verosic(hGor.xn). Quodautem dicit: alius scripta mensura inveniri possit, sed multo minus, aut
sic, alius vero^sic, intelligitur quod alius exDeo ha- ex toto nihil, benedicant-Deum qui<ibi<habitanl, et
hetiabstinentise donum amplius, alius vero minus. nonmurmurent. Quia enim Apostolus infirmo' Ti-
Etddeo cum magna cautela eorum cibusest tempe- motheo scribit'dicens: Modico. vino titere propter
ramlusy veL polus; ne,,dum ille qui minus indiget stomachum luum et frequenles tuas infirmitates (I
temperalur, ille qui plus indiget inopiaepenurjam Tim. v), quantum moiiachiS'secundum vires mona-
patialur. Propterea sequilur sterii per singulos.dies jussuveldispensatione abba-
El-ideo cumaliqua scrupulositate a nobis,mensura tisvinioffertorium.accip.iant, etaropliuspenitusnon
victus>aliorum conslituilur. Scrupulositas dicilur rPquirant.-
mcestitia, et. anxietas, sollicitudo, vel molestiai ijioc anleomnia<admonentesut'absqu3murmuratio-
animi. nibussinh Decet enim- monachos sine murmura-
Tiamen infirmorum contuentes.imbecillitatem, cre- tione esse,nepereant murmurando, sicut et illipei
dimus heminam viniper singulos-sufficere per diem.. C ( rierunt qui-in-deserto murmufavemnt; et perdito
Quibus autem. donat Deus loleranliam abstinentim,,- filiorum.nomine, aliud*seeundum Apostolum acci-
Hic infirmo- pjant nomen, id -estj mufmuratores-, querelosi, Deo
pwpriam se habituros. mercedem:sciant.
ruuiimbecillitatem non pro,corporis segritudiue, sedI odibiles,
Eto enim abstinen- CAPUT XLL
pro animi-dicit impossihilitaie. •
tiain exlerius corpus; valetiimplere, nisi ei interiusS• . : ,
Sunt enim multi Quibus horis oporteat reficere fratres.
animus abstinentise consenserit;
qui abstinere:polerant propter concessam salutem,ia A'sancto Paschwusque ad Pentecosten, ad sextam
sed non valenfcpropteranimiimbecuiitatem. Hemina reficiant fratres , et ad- seram camenti Hinc beatus
-
enim vini appenditdibramunam, quse geminata sex- Isidorus ait: Hse sunt feriae monacliorum, in qui-
larium facit. bus jejunia conquiescunt :iii primis venerabilis dres
Quod si aut loci necessitas,- vel iabor, aut ardorr DomiuicusnorainiiGhrisii dicatus, qui sicut-propler
mslatis amplius poposcerit, in arbitrio- prioris consi-
i- mysteriura^ resurreclionis ejus-solemnis est, ita et
stat; considerans in omnibus ne subrepal salietas>aulit apud'Omnes- servos ejusceiebrilate convivii votivo
ebrietas. Hinc. Eerreolus ait: De ebrietaie vero su- i- gaudio retinebit. Item a prima die Paschae usque
perfluo puto monachum commoneri, cumvel, si pa- i- ^ ad Pentecoslen, ila scilicet continuis diebus-jeju-
rum vini accipiat, a- praeposila corporis eontritioneic nium a sauclis Patribus dissolutum est, propter re-
declinal. Etideo monachum si ebrium, quod dicine-'- surrectionem videlicet Christi et adventum Spiritus
fas^esl, videriTaliquandpconligerit, zelans illi plenus
is sancli; ut hi dies nott in figuraiiabbris, quod Qua-
ira prascipio ut triginla, diebus aviniporlione sus- 3- dragesimse tempus significat, sed in quiete laedtise,
pendatur, quatenus omnia infusione, concessa- di- i- laxatiS'jejuniis celebreritttr. Hinc Gassianus ait: A
gestione, hoc spatio vacuentur-, vespere sabbali quae lucescit iii die Dominico,
Licet legamusmnumomninomonachorumnonesse.e. usque ad;vesperaU!'ipsius Dominicse, et totis Qriin-
Ubi hoc scriptum beatus Benedictus legerit, audi. ii. quagesimse-diebus, nee genua curvari, nec jejunio-
Ail enim.quidam.antiquus Balrum : Caro et vinum, a, rum regulam custodifi Patrum constitula sanxerunt.-
sive potus in quo sit ebrietas, refutauda sunt a mo-o- Quoddixerit usera coenenl, pro taide, posuit sera,
nachis, nec suscipienda, quihus pro Christo cruci- :i- sicut vesperadicitur pro vespere. Coena vocatur a
fixus est mundus, et ipsi mundo, et ferias monacho 10 communionevescentiura. Coenon quippe comriiune
non esse sup.er terram, nisimodicura in adyenlu lu dicunt.Graeci. Unde et ccenaculum a comnmnUfae
 877 COMMENT.IN REG; S: BENEDICTI. 878
l.vescentiuin, et ccenobium a communitgte yocatur A nam "hpram universis- diebus consiilttta sunt solvi
. viventium -.- - - .-.....-. jejunia', ut sit aliquid prolixius quod quadragirita,
- A Pentecoste aulemtota mstate(silabores agroruni diebus addatur, id est, usque ad vesperam.
- non liabent monachi ,.aut nimietas.mstatis non per- .. •Ipsa latnen vespera sic agalur ul Itimine lucernm
turbat) quart-n el.sexla feria jejunent usque ad no- non indigeant reficierites, sed tuce adhuc diei omnia
inam. Hinc iteruiii Isidorus ait: Secundura jejimi.um consnmmentur. Sed et omni tempore, sive cmno!,sive
. inlerdianum post Pentccosten alia die inchoatum refeclionis,hora sic temperetur, ul cum iuce fiantom-
luce dieiconsummanda,peificienda Bt pera-
' usq-ue ad aequinocliumaulumnale protendilur, trinis nia.Uco
scilicet diebus per singulas hebdomadas propter aesti- genda sunt omnia, ut ncc lumine hidigeatur lucer-
. vum solis ardorem. Hinc Frucluosus ait: A Pascha nae, et horis competentibus omnia pioinde peragan-
usque ad Pentecosten reficiendum est ad sexlaro. A tur et temperale, et ut cilius et alacnus m noctibus
PenieGOSteusque xvm Kalend. Octobris interdiana consurgentes impleatur ab illis qttod propheta hbf-
jejunia retinenda sunt. tatur dicens : In noctibus extollite manus vestras in
Reiiquis diebus ad sextam prandeant.. Qum prandii sancta, et benediciteDomino (PsrtL cxxxni). Quod
sexta, siopera in agris habuerint; attt wstatis fervor autem dicit, .sive cmtim, iiuelligitur caena quoepost
nhraws fueril, conlinuanda erit : el in abbatis silpro- IBprandiuni fit, quando duabus vicibiisreficiunt fra-
"
videntia. Prandium aulem ab apparatu refeetionis; tres. Refectionis autemhora hioiiitciligitur, quando
est dictttm. Prandii.enim sexta dicit esse continuan^- jejunio peracto' uha^ tanlum, vice ia vespere refi'-
da, idest, jugileret quotidie peragenda. Propler ciuntur.
enim et fervorera caloris CAPUT XLII.
fatigationem ojperis jugiter
Ut post coinplelorium nemo loquatur.
solvenda sunt jejunia teinpore aeslatis. Continuare,
eninidicit, quotitlie agere, congeminare, vel sinei Omnv tempom silentio debent sludere monaeld,
iuterraissione facere. maxime.latrien noclurnis horis. Hinc et alibi legitur :
El sic omnia temperet aique disponat, qualiier et! " Regulani silentii omni lempore servandam, sancta-
animm salvenlur, et quod faciunl fralres absqueju- rum Scripturarum series declarat, diim per prophe-
sta murmurdliorie faciant."Omnia sagacitas curaquei tam dicit: Culius juslitim. siieillium (Isa. xxxn). Et
pastoris ad hoc debet quolidie tendere, ut oviumi illud : Pone, Domine, cuslgdia.'mori meo, el ostium
• suarum animsesalventur, elvhiutibussasrispascuis- circiimsianiim labiis meis (Psat. CLX). Ergo factis
que sagiuentur seternis^ Elquod faciuntoves, abs- compleloriis mox intcr fralrcs irigrediatur silentium,-
que justamurmurationefaciarit. Juslaenim murmtt- et sic se suis collocent lectis, ut nemo alleri loqua-
ralio illa dicitur quam non voluntarie aut ssne> CHur. ( Iileo enim post completorium lacere deberiiuSj
causa, sed invicti et coacti monachi faciunt: alteritts3 ut nlerito- in nocturnis primo dicamus : Domine,:
eniuimaio comraota surgit alterius murmUratib-ju- labta triea aperies, et os meum annunliabit laiidem
sta. Justaeniin murmuratio monachorum ab injiista- v tuam (Psal. L). Hoc est, petamus Deum in noclufnis
oppressione solet consurgere magistrorum, sicutt aperire labia uostra^ quae sua cuslodia in completo-
beatus Gregorius dicit: Terra etenim contra pos- riis clauserat
sessorem claniat, quandp contra paslorem suum ju- Et ideq omni lempore;sive jejunii, sive prandii, si
sle Ecclesia murmurat. tetnpus fueril prandii, tnox ut surrexefint a cmna, se-
Ab Idibus aulem Sepleinbris usque ad caput Qua- deani omnes in nnum, et legnt unus Collationesvei
dragesimm, ad nonain setnper reficiant fraires. Quae- Vitas Patrum, aul cerie ctliquid quod mdificet du-
stio oritur quoroodo hic ab IJihus,Sepleiiibris jeju- dientes. Non autem Heptateuchutn, aut Regum, qtiia
nandum quotidie dicat, cum in capitulo quadrage- infirmis inlellectibusnoncritulile illa hora hanc Scri-
simo oclavo dicturus. sit: A Pascha usque ad; Ka- pluram audire; aliisvero horis lcgnntnr. Quodaulem
knd. Oclobrispost sextam surgentes a mensa pausent. dicit : aut certe aliquid quod mdifieetandientes, de
Quseila solvitur : Si habuerint opera iu agris, vel1 . homiliis iutelligitur dixisse Pairuni, in quibus aedifi-
vindetniam. in vineis, uhi per se occupentur, usques B 1 cationes pleniter scriptse sunt audientium. 'Velcerte 1
ad Kalend. Octobris ad sextam'reficiant;isin autero1 de expositiOriibUS'libroruni' cathbHcoruin, quarf ab!
non habuerint, ab Idibus Septemhrisgenerale jeju-- orthodoxis faclaesunt vlris, iri quihus sancta!suffi-
niura inchoetur. cienter sarictis doetrina redundat monaciiis: Cuhi
In Quadragesima vero usque ad Pasclia ad vespe- vero dicit : non aulem Heptateuchum, aut
RegutUj
ratn reficiant. Hinc iterum Isidorus ait: Primum je- diligenter attendendum est quod sequitur, quia in-
iuniura Quadragesimoequotidianum , in qua majorr firmis, inquil, intellectibus non erit utite ilta liora
abstinentiae"observantiamanebit inmonachis, quandoo lianc Scripturam audire. Sinceris autem, sahis et
non solum a prandiis, sed eliam a vino et ab oleoo acutis intelleclibus nullo tempore vetatur
Heptateu-
abstinetur. Quod vespera monachi reficiant, ipsiuss cum, aut Regiim, vel quamcurique liistoriam diviria-
Domini utuntur exemplo," qui non prandisse, sedd rtim legere Scfiptufarttin, quia possunt in eis figu-
coenasselegitur, cumdicit Scriptura.: Fespere aulem n. raset sensus dighosc'ere,'exemplum'salutis ab illis
facto recubtiil'Jesus cunvduodecimapostoiis,et cw- legendb rccip^re: Illis vero;qui nequeurifab illis;spi-
naniibusillis:4ixit (Matik; xxvi). Nam ideo adno-i- ritalehicapereintelligentiam, Heptateucum aut Re-
879 SMARAGDIABBATIS 880
gum in illa hora ^uste prohibet Iegeadum. Debett A exercel, in eodem puncto quo aures ejus sonuspul-
eriim lunc unusquisque divino aedificatus sermone, sans advenerit, coeptam litteram non audeat con-
et ad completorii officium , ct ad suum sedificatus; summare. Hinc et alius magister ait: Cum index in
pergere locum. Caelerum aliis horis aut coram om- oralorio percussus fuefit, roox omnes audientes an-
nibus lempore suo in Ecclesia, aut unusquisque per- tequam currant, faciant sibi crucem in fronte , re-
legendi doctrina debet eos legere in schola. spondenles Deo gratias, et tunc laborantes opus pro-
Si autem jejunii dies fuerint, dicla vespera, parvo• jiciant, arlifices ferramenta dimitlant, scriptores
intervallo mox acccdant dd lectionem Collationum, ut: lilteram non integrent. Oninis fratrum manus dese-
diximus, el lectis quatuor aut quinquc foliis, vel quan- rat quod agebat, festinet statim, mox cum gravitate
tum hora permittit, omnibus in unum concurrentibus, pes ad oratorium, sensus ad Deum, ut mox ad pri-
per hanc moram lectionis, si quis forle in assignalo mam orationem occurrant, et tanquam apes ad mel
sibi commisso fueril occcupalus ,occurrat. Collalio intrantium in oratorium fratrum examen ebulliat;
dicitur confessio, collocutio , vel confabulatio, ubi ut qui tacitus erat sancti oratorii locus, stalim pres-
de Scripturis divinis aliis conferentibus interroga- byterorum clamorihus implealur.
tiones, conferunt alii congmas responsiones, et si Quod si quis ad nocturnas vigilias post Gloriam
quse diu latuerant occulta confereiitii.us patefiunt B J" psalmi nonagesimi quarti (quempropter hoc omnino
perspicua. Quod autem dicit: Si quis forte in assi- protrahendo et morose volumus dici) occurrerit, non
gnato, subauditur obedientioe officiosibi commisso ; stet in ordine suo in choro, sed ullimus omnium stet,
fueril occupatus, subinielligitiir omnibus in imiwi aut in loco quem talibus negligenlibus seorsum con-
concurrentibus occurrat. Commissum enim dicilur slituerit abbas, ut videalur ab ipso, vel ab omnibus;
creditum, vel commendatum. Unde et sequitur : usque dum completo opere Dei publica satisfactione
Otnnes ergo in unum positi, cotnpleant. Non hic pmniteat. ldeo autem eos in ultimo aut seorsumjudi-
excipit abbatem, non praeposilum, non decanos, qui cavimus debere stare, ut visi ab omnibus, vel pro
aliquoties aliis cantanlibus in ecclesia, potibus aut ipsa verecundia sua emendenlur. Hinc Cassianus
fatmlis aut consiliis vacant in hac hora, sed omnes ail : In nocturnis autem orationibus usque ad se-
omnino in hac collalionis liora occurrere, omnes in cundum psalmum dalur tardandi dilatio. Attaroen
unum completorium jubet cantare. antequam finito eodem psalmo fratres in oratioaes
Et exeunles a complelorio nulla sU licentia denuo procumbant, congregalioni se ingerere atque innni-
scere festinet. Quod si amplius vel modicum re-
cuiquam loqui aliquid. Quod si inventus fueril quis-
quam prcevaricari hanc taciturnitalis regulam, gra- 'C tardaverit,finitis Vigijiis, vera hnmililate submissus,
viori vindiclm subjaceat: excepto si necessitas hospi- veniam negligentise, sicut superius diximus, ex-
lum stipervenerit, aut forte abbas alicui aliquid jusse- petere nsn omittal; idest, in loco ultimo, qui tali-
rit. Quod tamen el ipsum cum summa gravilate et bus negligentibus fuerit depulatus, jubeatur astare,
moderatione honeslissimefiat. Hinc et alibi scriptum et ibi cum verecundiae metu exspectare, et post im-
: Ab hora vero completioms , cura oratio ad pletum cursum prolixa vehia ante coetum fratrum
legimus
somnum capiendum dalur, nullus omnino loqui prae- egredienlium salisfacere.
sumat, nisi grandis necessitas monasterii poposce- Nam si foris oratorium remaneant, erit fortetatis
rit. Cui ab abbate fuerit ordinatum loqui studeal, qui se aul recollocet et dormiat, aut cerle sedeat foris
vel etiara a prseposito, qui curam aliorum porlat. vel fabulis vacet, et detur eccasio maligno ; sed ingre-
CAPUT XLIII dialur inlro, ut nec tolum perdat, et de reliquo emen-
De his qui ad opus Dei vel ad mensam tarde occur- detur. Hinc et alibi scriptum legimus : Nam foris
runt. •mnino non segregentur, ne a somno detenti dor-
Ad horatn dhini officiimox ut auditum fuerit si- miaiit," aut in aliquo maligno hosti adeundi detur
in manibus, occasio. Intus enim positus nec tolum perdit quod
gnum, retictis omnibus qumlibel fuerinl
summacum feslinatione curralur; cum gravitate ta- cceperat, et verecundia ac metu frangitur, dum ab
men, ut non scurrilitas invenial fomitem. Ergo nihil' omnibus videtur. Et quando caeteri expleto officio
operi Dei prmponaiur. Hinc quidam monachorum foras egrediuntur, ille in ecclesia pro ipsa tarditale
vel no- positus, duodecim psalmos supra cursus seriern
magister ait : Quandocunque vel diurnis
cturnis horis ad opus divinum signum resonuerit, cantet. Si vero ex loto cursum suum perdiderit, prae-
mox cum summa festioatione surgendum esl, ac si cipue nocturnis horis, in quihus nullum aliud opus
praeco regis insonet, omni opere, quod in manibus impendit, superpositione damnetur.
habebatur, poslposito, ut nihil operi Dei propona- Diurnis autem horis, qui ad opus Dei post versum
tur, sed mens ad sonitum proeconis inlenia, et operi et Gloriam primi psalmi, qui post versum dicitur, oc-
Dei innixa, cum omni gravitale el mansuetudine adl currerit [Al., non occurreritj, lege qua supra diximus
intonandum gloriam majestatis ejus et pietatis ejusi in ultimo stet, nec prmsumal sociari choro psalleniium
gratias referendas festina currat. Hinc Cassianus> usquead satisfaclionem,nisi forte abbaslicentiamdede-
ait: Ad has ergo orationes cum fuit signi sonitus; rit permissionesua, ita tamenutsalisfaciat rtus exhoc.
audilus, tanta celeritate debet monachus exsilire, utt Hinc sanctus Frucluosus ait: Ad orationes diurnas,
con dicaro alios artifiees, sed is quj opus Scripturajj qui ad primum psaunum uon occurrerit, introire in
 881 COMMENt. IN REG. S. BENEDICTl. B8S
oratoriumcumcaeteris non audeat, sed pcenitentisede- A boribus jacent, non tantum degustare, sed etiam
legabitur. Hinc Cassianus dicit: Si quis autem, ante- tangere, absque his quae in commune comeduntur,
quam finitjir psalmus incoeptusnon occurril.ulterius sacrilegium sil.
in oratorium inter psallentes fratres introire non Sed et si cui offertur aliquid a priore et accipere
audeat, sed stans foris ad jannam suslineat, doriec renueril, hora qua desideraverit hoc quod prius recu-
finilis psalmis congregalio relaxetur, et lunc sub- savit, aut aliud omninonon percipiat usque ad emen-
missa in terra pcenitentia negtigentioe suae vel tar- dationem congruam. Hyperbaton est hoc, quod aliter
ditatis coram omnibus ab abbate impetret veniam. ordinatum inlelligitur ita : Si cui aliquid a priore
Quod si contempserit satisfacere, nullo modo inter offertur, et renuerit accipere, hora qua desiderave-
fratressocietalem orandi habebit. Quod autem dicit: rit, subauditur accipere; aut hoc percipial quod
Ita tameii ut salisfaciat reus ex Iwc, inlelligitur, sic prius recusavit, aut aliud omnino nihil. Hinc beatus
eura per licentiam abbatis in choro recipi, ut post Basilius: Hoc enim quod hic de esca dictum est,
peractum cursum satisfaciat adhuc reus pro negli- etiam de omni re quoe ad usus corporis pertinet
gentia a se commissa, donec ab abbale recipiat ve- eadem forma servari potest. Ergo iste talis qui oblala
niam, et eum remissio plena subsequatur atque pa- recipere renuit, dignus est ut etiamsi quaerat non
cifica. B accipiat, usquequo probet is qui praeesl, etcum vide-
Ad tnensamautemqttiante versum nonoccurrerit,'ut rit vitium animi curatum, tunc etiam quod corporis
simul omnes dicant versum et orent, et sub uno simul usibus necessarium fuerii praebebit.
otnnesaccedantad mensam,quiper negligentiamsuam CAPUT XLIV.
'
aut vitium non Occurrerit, usque ad secundam vicem De iis qui excommunicantur, quomodosalisfaciant.
pro hoc corripialur: si denuo non emendaverit, non Qui pro graviori culpa ab oratorio et a mensa ex-
permtttatur ad mensmcommnnisparticipationem, sed communicatur,hora qua opusDei in oralorio celebra-
sequestratus a consortio omnium, reficiat solus, sub- lur, ante fores oratorii prostratus jaceat, nilnl dicens,
lata ei portione sua vini, usque ad satisfactionem nisi tantum posito in terram capite et proslratus, pro-
el emendalionem. Similiter autem patialur, qui ad nus omnium de oratorio exeuntium pedibus se proji-
illum versum rion fuerit prmsens, qui post cibum ciat. Et hoc tandiu faciat usque dtim abbasjudicaverit
dicilur. Ilinc quidara monachorum magister 'ait : salisfaclum esse. Quse graviores sunt culpoe,jani su-
Ad mensae vero anliphonam vel versum priorem perius dictum esl. Hinc vero de congrua culpatorum
qui non adfuerint, semote et non signatum, et satisfactione dicendura est. Quorum, ut Isidorus ait,
sine dala et accepta benedictione raanduceut et sola panis et aquaein vesperlinum eril adhibenda re-
bibant, et sine alicujus eloquio. Et merilo sine homi- C fectio, amiclus eorum, aut tcgimen rasum, aut forte
nis eloquio debet reficere qui anle refectionem cum cil ciura, lectulus eorum, aut nuda humus, aut foiie
Deo non est locutus. Qui vero posteriori raensaever- storia, id esl, matta super humum. Hinc qtiidam
sui non adfuerit, talem pcenamsuscipiat, qualem ille monachorum raagister ait: Qui vero fraler gravem
qui ante refectionem non est locutus cum Deo. Hae culpam admiserit, ipse ab ulroque excommunicetur,
vero correpliones vel excommunicaliones his dun- id est, ab oiatorio, et a mensa, et non ipse ad in-
taxat coustitutse sunt, qui sunt voluntate et negli- dulgenliam majoris perveniat, nisi ante limen ora-
gentia tardi, el nullis necessitatibus occupali. Nam torii prostralus lacrymabili voce intervallo cessan-
pro ulilitate monasterii occupati digne absentes a tinm in psalmis horarura Deo et omnibus emenda-
praesentibus in oralorio memoreutur. Hinc Isidorus tione satisfecerit repromissa.
dicit: Qui ad meusam tardius venerit, aut pceni- Qui dum jussus ab abbale venerit, volvat se ipsius
tenliamagat, aut jejuniis ad suum opus vel cubile abbatis pedibus, deinde omnium fralrum vestigiis, ut
recurral. Hinc Basilius ait: Si cum possit non sate: orent pro eo. El lunc si jusserit abbas, recipiatur in
geril, fatealur culpam negligentiaesuse, et maneat choro, velin ordine, qtto abbas decreverit, ita sane u(
sine cibo usque ad illam horam qua convenitur ad psalmum aut leclionem, vel aliud quid non prmsumat
cibum in posterum diem. in oralorio imponere, nisi iterum abbas jubeat. Et
Nec quisquam prasumat ante statutam horam vel omnibus horis dum completuropus Dei, projiciat se in
posleaquidquamcibi velpotuspercipere.HincFrucluo- terram in loco in quo stat, et sic satisfaciat, usque-
sus ait: Quilibet ex monachis jejunium solvere non dum ei jubeat abbas ut quiescat jam ab hac salisfa-
prsesumat, nec priusquam in commune reficiant cum ctione. Hinc Isidorus ait: Satisfaclio delinquentium
cseteris, vel postquam refecerint, quidquam quod hsecesl: Peracto poenitenlisetempore vocalus veniat;
ad potandum vel edendura perlinet gustare vel con- humo prostralus jaceat, jussus ab abbale de terra
tingere au.deat, vel occulle quodlibet peculiariter consurgat, surgens ab omnihus pro negligenlia ve-
recondere vel habere praesumat. Hinc Cassianus niam poscat, adepturus indulgenliam post hujus
dicit: Omniraodisaulem ex hoc caveri debel ne ante emendatorise satisfartionis mensuram.
illam vel post illam horam qua omnes fralres in Qui vero pro levibus culpis excommunicanlur tan-
commune reficiunlur, exlra mensam quomodocun- tum a mensa, in oratorio satisjaciant, usque ad jus-
que quodcunque vel roodicum aliquis manducare sionem abbalishoc semper jacianl, usque dutn bene-
ursesumal, ut etiam poma quse teropore suo sub ar- dical et dicat: Sufficit. Quod dicit, benedical, intel-
 '•':"•: • xi ---.,. 884
885 ,,^;^MA^AGIJ.|^fiBATJSK«--c;.--.:
ligitur, Diraittat.itibi'.Dpnunus. ,Quod;dipit, siifficit,A j. impigra :fuerit,: ad hoc^pus idoiieus inventus , ut
subauditur pro hac culpa salisfactio acta. ; opus Dei non.larclelur; qui npn, qua hora illi libir,
CAPUT XLV. tum fuerit, fratres ad vigilias suscitare praesumat,-
De iis qut.fatlunlur in oratorio. sed sic totara congregationem ad olficiumoralionis
Si quis dum pronunliat psaimum , responsoriuin, invitet, ne in utroque inveniatur incaulus, idest,
aut anliphonam, vel ieciionem, faliilui, nisi cunvsa- ne vel oppressus somno statutam noctis transeat
vel eamdem festinns anlicipet. Si vero qua-
lisfaclione ibi coram omnibus humiiialus fuerit; ma* hpram,
libet occasionoa justo ordine deviatum fuerit, ut non
jori vindiclce subjaceai ; qnippe qlti noltiit'\huini-
lilate corrigere avod negligentia deliquit. Infantes secundum ordinem suum horae custodiantur, super-
vero pro tali cuipci vapulent. Quod' dicit,' majori positione clamnentur
vindictce subjaceal; subauditur, quasi ibicofam Psalmos atilemvel qntipkonaspost abbalem ordim
omnibus humiliatus fuisset. Quod vero dicil, in- suo quibusjustum fmrit htippnant. Cantare autenmut.
non prmsumat., nisi. qui potesi ipsum officium
fanles pro lati cnlpa vapttient, stibintelligitur, nisi legere
ibi coram omnibus humiliali fuerinf. Hoec de illis implere, ut mdificenluruudienies. Quod cum IwmUi--
raro et non . tale et gmvitate, el iremore faciat, el cui jusserit ab-
qui fallunlur, soepecorrepfr emcridantur,
etiamsi ibi btimiliali fnerinl; ut vapulent, uteinen- B bas. Qtiod dicit , post' abbalem ordhw suo impo-
dentur, et socpojam non falianlur. nunt, non de illo, qjio ingressi sunt ordir.e dicit,
sed de illis quibus ab abbate jussura est, et qui hoc
CAPUTXLVI.
opus bene agere possunt, de quibus etiam superius
De iis qiti iii aliis quibuslibet rebus delinquunt. dixit: Fralr.es non per ordinem leganl aul canlent,
Si quisdum in labore quovis, in coquina, in cella- sed qui sedificentaudient.es. Quod et illi sicut ordi-r
r.iOyintninisterio,iii pistrinq, i/t horlo, inMiieqiiquq, natiin, ita et caule et cuin humilifate agere debent.
dum laborat, vcl m:quocunque toco aliquid delique- Uude et sequitur : Cantare et legere non prasumat,
'
it, aut fregerit qv.idpiam,, aul perdiderit,, vel.aliud nisi qui potest, etc, .• . . ?
quid excesscrit ttbi.ei ubi, ct non veniens.conlinuo ,/..,. GAPUT XLVIII. . '.;
ante abbalem, vel cougregationem, ipse ultro satisr - De opere manuumquolidiano. ...:..-
fecerit, et prodidcrit deliciu.tthsuutn; dtim per alium Otiositas inimica esl animm. Otiosus enim corpore
cognitumfuerii,~majori subjaceal emendatio.iji.Hinc monachus,' mcnte a sordidis cogitalionibus nunquam
Cassianus ail: Si .quis aliquid fregerit, aut per-: , poterit esse otibsus. Pef otium-enim libidines et
diderit, non aliler negligcntiam suam delebil, nisi noxiaruni cogilatioiiuin desideria coricrescuat, di-
coram omnibusfratribus tandiu supplicaverit Deo in i cente -Salonione': In desideriis esl omnis oiiosus,et
Jerra proslratus, donec oralione solvatur abbalis, inulla mala excogital oiiositas. Hortamur ergo , fra-
Supra enim uoniiiiatoenegligehtise sccnndum modur te'es , ut otium nbh aroetis , setl per sinceruro una-
lum proprium sinl.pensandae, etjuxtaselalem delin- iiimitatis consensum unusquisque, ul prievalet, sic
quenlium, id est, vel teneram, v.el senilem, vel yiri- laborct, abjecto a se, qui huc usque talis fuit, lioc
lem, sunlcorrigciidi. Si abbali vel praeposilopuram vitio ,-promptu3 ad omne opus occurrat, quia scri-
dederit confessionem et compertura fuerjt nonsuoe ptum est : Non odcris laboriosa'epera,~Mruslicaiior
voluntalis fuisse, quod casu acridit, sufficiat ei riein ab Aitissimo creatam (EccU vn). SI enim apbr
emendare cum vcniaesalisfactione quod deliquit. Si Stoli
corporale opus faciebaht unde vitam corporis
vero non sua confessione, sed alterius pTodilione sustinefent,
quanto hiagis nionachi, quibus oporlet
cognilum fuerit, prout culpaemagnitudo poposcerft, iiori solum vitae suai necessaria propriis manibus ex-
pcenitenliaesubjacebiit. hibere, sed- etiam indigentiam aliorum laboribUs
Si animm vero peccali causa latens fuerit, tantutn suis refieere. Qui viribus corporis et integritate sa-
ttbbqli, aul spirilualibus senioribus palefaciat, qui lutis cbnsisluht, ^"siin opere otiosi sunt, duplicitbr
scianl curare sua, et aliena vulnera non delegete,aut
j. peccare noscuntur, quia "nbrisolunr rion laborant,
publicare. Horlanmr autem, quod si ex majoribus cul- sed etiam alios vitiant, et ad iroilatibnem suain ihVi-
pis, quod ad aninisamajorem pertineal damnationem, tant. Propterea enim quisqttfead Deiiih 'convciiitur,
ali.quamcommiserit frater, secretius per puram con- ut ei deserviens laboris iiabeat curam, non ut otio
fessionem suo manifestet abbali, ne, dum lempore1 deditus ineiiia, pigritiaque pascatuf. Qui sic Volunt
hoc animi culpani delegere vereeundat, cum realuL vacare lectibni; ut non operentur , ipsi contumaces
cnlpse faciem diaboli interius recondat. -
existunl, quia non faciunt quod ihi legurit. Ibi enim
CAPUT XLVH. scriplum est: Operanies suuni panem mandncent
De significanda hora opeiis Dei. (Prov. xxvfii). Uinc perprophetain de anima otiosa
Nuniianda hora operis Dei, die nocluque sil cura' dicilur : Viderunt eam hostes, et^derisei-untscibbata
abbalis, ut ipse nUnliet, aut lali sollicito frairi injun- ejus (Thfen.i). Hostes ehim sabbata videntes ifri-
gat hanc curatn, ul omnia horis coinpctenlibus'com- dent, Curii maligni spifitus ipsa vacalioriis oliaad
pleantur. nincquidam Paterait: Horas verb ad cttr- cogitaiioiies illicitas perlrahunt.
sum procurare juxta dispensalionem abbalis debet,, Et ideo^certis temporibus occupari debent fratres
cui ordinatum fuerit, id est, qui mente sollicita etl in labore manuum, certis iterum horis in lectione
88S COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 886
diiina. Ideoque hac dispositione creditnus utraque A }_ Monachi autem operantes meditari et psallere de-
temp«ra•ordinari, id est, ut a PasCha iisque adKd- berit, ut caVmett vefbl 'Dei delectalione corisoletur-
ten.ias Octobris, manc exeuntes , a prima Usque 'acX ipsum laiiorerii. Maxime atttem ijuadra^esimae tem-
horam pene quarlam Idborerit quo&necessarium fue- pore laborahdum Jest coi^bre, fixa in Deo mimi In-
rit. Ab hofa aulem quarta usque ad itoram quasi tentione. Sicque manus implicanda est in opere"'
sexlam lectionivacent. Agentdicit, festineht, vel sa- quotidiano, tit mehs rion UVertatuf a <Deo.
tis agant: hoc ewirhiritelligitur acjent. Hihclsidorus In quibus diebiis Quadiagesimm accipidrtt omnes
ait: Propriis autfem tettipbribus oportet operari mo^- shigulos codices de 'biblioilieba, quos per ordirieni ex
nachum, et a propriis oratiorii lectibnlque ihcum- integro tegarit. Qtii cOdicesin eapite Qukdrttge.iirim
bere. Horas eriira debethabere monacnus congruas, udndi suhi. De biMiotheca dicit, id est, de bellula
el ad singula officia deputatas. Partes autem tempo- ubi libri reconduntur. Nam quod tlfsece biblibtheca,
rum suis quibusque operibus talilef deputatituf. Laline repositio iibrbfutti dibituf.
J5state enim a mane usque iri horam terliain labb- Anie oriinid satie depuientur uiius dut duo seriio-
rare oportet, a tertia vero usque ad sextain lectioni res, qui circuiheant motiaslerinm hbris qtiibus vacarit
vacare, dehinc usqiie ad nonam requiescere. Post ffalres leclioni, et videant ne foite inVeniathr fra-
nonam autem usque ad tempus vespertirtum iterum B I tei dcediosus, qni vacat otio aut fabidis et tiori est in-
operari. ienttis lectioni, et non solum sibi inutiiis est, sed etiam
PosJ sextam autem surgerites a menstt pausent in alios extollit. Hic tatis si (quod Ubsil) repeftus fuerit,
lectis suis cum omni siientio , aui fofte qtii voluerit corripiatur semel et secundo; sinon emendaverii, cor-
tegere, sibi Sic legat, ut alium non inquietet. Et reptioni regulari subjaceat taliter, ut cmlerimelum ha-
agantur nond teinperius , mediante oetava hora, et beant. Acediosusdicitur taediosus,anxius, vanoemen-
iterum quod faciendum est operenlur usque ad vespe- tis, vel animo levis, qui tsedio menlis coromotus, vel
rum. Si aulerii necessilas tbci, aut paupertas exegerit ieviiate animi sublevatus, nec se sittit legere, nec alios
ut ad fruges colligendasper se occupentur, non con- lectiorti sinit vacare. Qui Ct sibi vagando iiiutilis, et
tristentur, quia tutic Vefe moriaclii suni, si labore aliis iegentibus invenitut' esse cohtfarius. Otium
manuum suarum vivuni, sicui et patres nostri et apo- cnim et fabulas diligit; et ideo et se et alios a sacra
stoti. Scriptum est enim : Labores manuum tuarum lectione distollit, id est, segfegat, vel disturbat. Qrii
quia manducabis , beaius es, el bene tib'%erit (Psal. taliter corripiendUS esi, ut cseteri ejfls vldentes
cxxvn). Ergo moriachum, ut bealusFerriolus ait, ahs- acerrimam cbrreptioherii, talem ut ulterius non
que certis solemnitatibus vel manifesta segritudine, ' audeant committere disturbationem, ne ad talera
diem sine operatione transeuntem, a coiivivio decer- C audeat frater ffatris horis incompetentibus ]ttngere
nimus excludendum, jubente Apostolo : Qui rion la- confabulationem. Unde et sttbaudituf :
borant, non manducenl (II Thess. ni). Neque fi-ater ud fratrem jungaiur horis incompe-
Omnia tamen mensurale fiant propter pusiliarii- tentibus. Illae enim hbrse sunt incompetentes fabulis
thes. Pusillanimus dicilur pusillum animum habens, vanis, quae sunt competentes lectionibus sacris.
parvulum vel modicum, aut certe desperatum. HiiiC; Quod autem dicit, neque frater ad fralreni jungaiur
jiealus Pachomius ait: Ne pltis operis fratres Cbm- horis ineompeteritibus,non proficuam vel sanctam in-
pellantur facere, sed moderatus labor omnes ad la- ter sanctos prohibet conjurictionem , sed nocivam,
borandum provocet. Sitque inter eos pax atque con- nocivisqtte fabttlis plenara conjunctionem inler
cordia, et libenter majoribus subjiciantur, sedentesi otiosos acediososijtie Vetat.
et ambulantes ac stantes in ordine suo, et inviceriii Dominico die leciioni vacent otiiries, exceptis his
de hnrailitate certantes. qui vdriis officiisdepkiali surit. Hinc Patres antiqui
A Kalendis aulem Octobris, usque ad caput quadia- dixerunt: Die auteih Doininica nil aliud agant, nisi
gesimw, usque ad horam secundam plenam, leclioiii; Deo vacent, ne pro aliqua bccasiorie se Velint, aut
vacent; hora secunda agalur tertia, et usque ad no-- n alibs excusare. Tanieh contestor, ffatres, hiilla ope-
nam omnesin opus suum laborent qiwd eis injungi- rafio in die illa sanctai compefiatttf, nisi tanlum
tur. Facto auiem primo signo horm rioitm disjtin- hymnis, et psalmis, et cariticis spiritalibus dies illa
gant se ab opere suo singuli, et sirit parati dumi tfanseatuf.
secundum signum pulsaverit. Post refectionem atitem. Si quis verb iia riegligensei destdiosusfherit, utnon
vacenl leciionibus suis, aut psalmis. Operis Dei re- velit, aut non possit mediidri, aut le§ere, injurigatur
cordalio tenealur, id esl, ttt dum exlefius pef lem-. ei opus qhdd fdcidi Ut horivacei. Desidibsus dicitur, id
poralem opporiunitatera manus operibus occupantnr,, est, ciesidia, Vel negligerifiaplentts. Desidiosus enim
Iiiterius mens cum linguae meditatione psalmorumi a desiderido , id est, valde sedendo, otiumqiie dili-
et Scripturarum recordalione dulceseat. Nam si vio-- gendo vocatur. De lali enim Salomon ait: Abscondit
ialor hujus regulae fabulatione delectetur, silenliii piger manum sub ascella, nec ad os suum appli-
posna castigetur. tat eam. De duabus enim hic loquitur personis.
In Quaciragesimmvero diebns a mane usque ad( Una quae cum possit legere aut meditari, per desi-
tertiam plenam vacent leclionibussuis, el usque ad de-- diam cordis netttrum vult agere, sed magis otio vel
cimam horam plenam operentur quod eis injungitur.. vanis vnlt fabulis vacare. Alia enim persona est,
 8S7 SMARAGDIABBATIS g88
quae, quamvis velit, per'ignorantiam nec legere va- Aducit. Compunctio cordis est humilitas mentis eura
let, nec medilari, et ideo, ne otio vacet, utrumque lacrymis, exoriens de recordatione peccati, et timore
opus injungendum est illis, in quo laborenl utri- judicii, Illa est conversis perfecla compunctionis
que. affeclio, quae omnes a se carnalium, desideriorum
Fratribus infirmis vel delicatis talis opera, aul ars affectus repellit, et intentionem suaro loto mentis
injungalur, ul nec oliosi sint, nec violenlialaboris op- studio in Dei coiitemplationem defigit. Ille enim bene
primaniur. Quorumimbecillilasab abbateconsideranda abstinet a cibis, qui et a malith» aclibus, et a mundi
est. Delicalus dicitur, deliciis paslus, et diversis epulis abstinet ambilionibus. s
enutritus. El ideo fortioribus laboribus inscius, qui Ergo his diebus augeamus nobis atiquid ad solitum
propter corporis teneriludinem , aut imbecillitatem pensum servitutis noslrm. Sclitum pensum dicit,
pie cum infirrois est lolerandns, et huraanius, cle- consuetum vel usilatum absthientise nostrae jeju-
mentiusque traclandus. Nec contra eos raurmuran- nium, cui adhuc diehus quadragesimaealiquid am-
diiin esl eis, qui vires laborandi habenl, sed magis et plius est augendum. Unde et suhditur :
isti et infirmi a sanis sunt consulendi, et, ul diclum Oraliones peculiares ciborum et potus abstinentiam,
est,humanius clemeiuiusque traelandi. Quortim im- ui unusquisgue super mensuram sibi indictam atiquid
becillitas, iJ esl, fragilitas vel impossidlilas ab ab- " de propria volunlale cum gaudio sancli Spiritus offe-
bale quasi a pio est consideraiida palre pariter alque rat Deo. Cura gaudio enim sancli Spirilus offerre
reclore. debet monachus suum Domino Deo votum, qui ab
CAPUT XLIX illo sperat accipere regnura ccelorum. Qui enira cura
De Quadragesimm obscrvatione hilaritate et gaudio Doroino servit, vel donal ali-
Licet omni tempore vita monachi Quadragesimm qtiid, centuplum ab illo accipiel, insuper et vitam
debeat observalionem habere. Licet, hic pro quam- aeternam possidehit. Offerat ei cum gaudio, et faciat
vis positum est. Oporlet euim monacho sine du- quod sequilur :
bio cuin muiidus illi crucifixus est, el ille mundo, Id est, sublrahat corpori suo de cibo, de potu, de
ut castiget corpus suum, el in servitutetu redigat, somno, de loquacilate, de scurrilitate, el cum spiri-
et onini lempore e.vhibeal semetipsum sic-ut Dei tualis desiderii gaudio sanclum Pascha exspectet,
ministrum , in variis necessialiisus, in laboribus, Merito eniin de resurrectione Doroini lales debent
in vigiliis, etjejuniis, cseterisque virtulibus se exer- cum Christo in Pascha lsetari, qui corpus suum per
cendo. abslinentiam pro eo consenserunl crucifigi. Qui
Tamen quia paucorum est tsta virlus, eorum vide- enim in praesenli vila aliquid desideriis vel substan-
licet de quibus scriptum esl : Multi atttem vocali, C liis carni subduxerint, debent merito de divinis
pauci vero electi (Malth. xx) : ideo suademits islis animae deliciis abundanter in perpetuo saginari.
diebus Quadragesimm, omni purilate vitam suam cu- Quia in hoc parvo tempore pro Domino volueruut ad
stodire. Oroni purilate dicit, omni sinceritate, et modicum contristari, jusle cum eo merebuntur in
simplicitate cordis, nihil facientes pro vana gloria fuluro lsetari.
vel laude humana : sed simplici corde et pura meule Hoc ipsum lamen quod unusquisque offert, abbuti
quod sequilur agere, id esl: suo suggerat, el cum ejus fial oratione et voluniale :
Omnes pariter negligentias aliorum lemporttm his quia quod sine permissionepatris spiritualis fit, prm-
diebussanciis diluere. De hoc enim lempore quadra- sumptioni deputabilur, et vanm glorim, non tnercedi.
ge^imae scriplum est : Ecce nunc tempus accepla- Ergo cum votuniate ubbatis omnia agenda stint. Hinc
bile , ecce nunc dies salutis. In quibus diebus unus- quidam monachorum magister ait : Dicat abbas
quisque nostrum, in quantum illi vires suppelunt, omnibus fralribus : Qui vult pro anima sua labo-
carnem maceret, ejusque desideria affligat,'concu- rare, et aliquid abslinere, liberam ei volnutatem
piscenlias turpes de corde suo repellat, el hoc modo concedimus. Qui vero nolnerit, regulse de hoc
aliorum temporum negligentias his diebus sanctis titulo constituta accipiet, et quadragesimae conten-
^ tus erit mensura. Jam q.ui de fratribus voluerint
potiiiilendodebeat. Unde et sequitur :
Quod tunc digne fil, si ab otnnibus vitiis tempera- aliquid absiinere, humilient se ad genua abbalis,
mus. Temperamus dicit, id est, abstinemus, vel agentes gratias de boni actus voluntate concessa,
coerceamus nos a viliis omnibus. et post impensam humililatem simul et ore suo
Oralioni cum fletibus. Scriplum est enim : Beati abhati indicent, quis quid voluerit abstinere.
qv.i lugent, quoniam ipsi consolabuntur (Mallh. v). CAPUT L.
Et, Qui seminant in lacrymis, in gaudio melent De fratribus qui longe ab oratorio laborant, aut in
(Psal. cxxv). via sunt.
Leclioni el compunclioni cordis atque absiinentim Fratres qui omnino longe sunt in labore, et non
'
operain damus. Hinc Isidorus ait: Omnis profectus possunt occurrere hora competenli ad oralorium, et
ex leclibne et medilatione prccedil. Geminum enim abbas hoc perpendil, quia ita esl, agant ibidem opus
dontim confert lectio sanctarum Scripturarum, sive Dei, ubi operanlur, cum tremore divino flectenlesge-
quia intellectum mentis erudit, seu quia mundi va- ntia. Similiter qui in iiinere directi sunl, non eos
nitatibus abstractum hominem ad amorem Dei per- prmtereant horm conslitutm, sed ut possunt, agant
889 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 890
sibi, et servitutis pensiitii non negligant reddere. Hinc A etiam aliqui prseter horas constitutas , si eis vacat,
bealus Pachoraius ait: Et si in navi fuerint, et in et orare voluerint, non eis sint impedimento, qui ibi
monasterio, et in agro, et in ilinere, el in quolibet aliquid agendum putaverunl. Item alibi: in orato-
rainisterio orandi et psallendi tempora non praeter- rio proeter orandi et psallendi Dei cultum penitus
miltanl. Hinc et Basilius dicil : Unusquisque in nihil agatur, ut nomini huic et opera jugiter impensa
opere suo observare debet propriam regulam, sicut concordent. Ut si aliquis praeler constitutas horas
roembrum in corpore; quia damnura habebit, si ne- Domino supplicaturus ingreditur, votum_suum oc-
glexeril implere quod ei injunctum esl, et de com- cupalio aliena non tardet.
inuni fratrum utilitate negligens amplius periclita- CAPUT LIH.
bilur. Et ideo mente et devotione complere debet id De hospitibus suscipiendis
quod scriptum est: Cantantes et psallentes in cordi- OmnessupervenienteshospitestanquamChristussus-
biis vesiris Domino (Eph. x). Si enim corporaliter cipiantur: quia ipse dictnrus est, Hospes fui, et susce-
non occurrit adesse cum caeteris ad orationis locum, pistis me (Matth. xxv). Hinc et Aposlolus nos inter
in quocunque loco iuvenlus fuerit, quod devolionis csetera horlatur dicens : Hospitalitatem sectantes
est expleat. Oporlel tamen observare, ne forte quis (Rom. xn). Dicens enim sectandam esse hospitalila-
B
possit complere in tempore suo, quod complendum tem, non illud solum ostendit, ut venientem ad
est, et occurrere, sed dum loqui vult occasiones nos hospitem suscipiamus, sed et requiramus et
nectit, tanquam ministerii opere occupatus. Quod sollicili simus, et sectemur, ac perquiramus ubique
qui facit, et offendiculum conleiis proestat, et ipse hospites, ne ubi forte in plateis sedeant, ne extra te-
negligentis crirnen incurrit. Hinc alius monacho- ctum jaceant. Recordare Loth, et invenies quod
rum magister ait: Cum fratres spirilales sine laico non illum hocpites, sed ipse qusesierit hospites,
ambulant, juncti ad se, etcantantes, modice de via et hoc erat hospitalitatem seetari. Hinc et beatus
ileclant genua, et post orationem redeanl in via, Macharius ait: Hospitalitalem sectantes per oittnia,
mox ab omui verbo alieno adeo tacentes propter et ne avertas oculum, aut inanem dimiltas paupe-
reverentiam operis Dei, et sic ambulando pelita rerm, ne forte Dominus in hospite aut in paupere
benedictione impositum prorumpant psalmum. ad te veniat, et videat te haesitantem, et contemne-
ris; sed omnibus hilarem le oslende, et fideliter
CAPUT LI.
age. Advenientibus ergo hospilibus alacris susceptio
De fratribus qui non longeproficiscuntur. adhibenda est, scieules ob hoc novissimam consequi
Fratres qui pro quovisresponsoproficiscuntur,.et ea relributionem, quando in judicio his qui a dextris
die.sperant reeerti ad monasterium, non prmsumant ^ erunl diclurus est Dominus : Hospes fui et collegislis
foris manducare, etiamsi a quovis rogentur, nisi forte me: quia quod uni ex minimis meis fecislis, mihi fe-
eis ab abbtitesuo prmcipialur. Qtiod si aliter fecerint, cislis (Matlh. xxv).
excommunicentur. Hinc antiqui Patres dixerunl: Et omnibus congruus honor exhibeatur. Congruus
Nemo lamen extra mbnasterium manducet aul bi- dicilur conveniens, competens, vel condignus, qui
bat. Hoc enim reguloenon recipit disciplina, ut vel fit, quando unicuique quod expedit et quoraodo ex-
poma vilia desumantur, aquam ipsani ante refectio- pedit irapenditur. Nam quamvis una charitas omnes
nera legilimam bibere non proesumant. Si quis vero amplectatur interius, aliter pauperibus, aliter vero
extra conscienliam abbalis vel praepositi qualemcun- exterius congruit minislrare potenlibus. Neque
que locum egressus, gulse vel ebrietati se sociave- enim aequalisomnibus praeparanda est sessio, neque
rit, aut si in proxirao Iransmissus, pro sui levitate aequalis omnibus ciborum convenit praeparatio, sed
vel gulae non statim expedila necessitate ad cellulam unicuique necesse est cum charitatis discrelione
redierit, aut cum in id facinus fuerit delentus, ut congruus locus, congruus cibus, congruus leclus,
canones docent, aut triginta diebus acommunione omnibus exhibeatur et honor, ut congrue
congruus
separetur, aut virgis caesisemendetur.
j. a nobis recepti sine murmurio ad propria revertan-
CAPUT LII. titr aroici
De oratorio monaslerii. Maxime domeslicis fidei et peregrinis. Domesticus
Oratorium hoc sil, quod dicilur; nec ibi quidquam dicitur amicus farniliaris, vel sodalis; quos duobus
aliud geratnr, aut condalur. Explelo opere Dei om- modis intelligere debemus, sive omnes generaliter
nes cum suo silentio exeant, et agalur reverenlia Deo, Chrisiianos unam nobiscum fidem, unum habentes
ul frater qui forle sibi peculiariter vull orare, non baptisma; sive specialiter monachos, qui nobis cum
impedialur allerius improbilale. Sed si alter vult sibi Deo peculiarem Dei cultum; et religionis exhibent
forte secreiim orare, simpliciter intret, et oret, nonin famulalum. Peregrinus dicitur in longaepatriae agro
clamosa voce, sed in lacrymis et intentione cordis. positus.
Ergo qui simile opus non facit non permiltatur expleto Ut ergo nuntiatus fuerit hospes, occurratur ei a
opere Dei remorari in oratorio, sicut dictum est, ne priore vel a fratribus cum omni officiocharitatis. Quia
atius tmpedimentum paliaiur. Hinc beatus Augusti- eitim duae ad monasterium personae solent venire,
nus ait: In oralorio nemo aliquid agat, nisi ad quid duas el illis ralionabiliter jubet occurrere. Prioribus
faclum est, unde et nomen accepit. Aut si forte enim uecesse est occurrat prior, fratribus occurrat
891 -- SMARAGDIABBATIS _ m
frater. Si enim venit rex, episeopus, aut aliqijjs de iA talis et ministrationis obsequia sunt pracbenda, et
summb apice potehs, exeat illi obviam abbas. Si au- ad vespenim lavandi pedes, et si ex itinere stuit
leiu venerit alter, ohviam illi exeat alter. confecti, oleo perungentii sunl, lectaria, lucernaet
Et primilus orent pariier, el sic sibi socienlur in exlrema moilia exhibenda, ac proficiscentibus juxla
pace. In pace dicit, id est, in osculo pacis. Pacili- pensam ccenobiivialicura imponendnm.
cos enim oportet esse, et sibimet invicem in osculo Quibus totis hunc versum dicunt : Suscepitnus,
sanclo sociari oportet filios pacis. Unde et sequitur: Deus, misericordiam luam in medio teinpli iui (Psal.
Quodpacis osculumnon prius offeraiur nisi oralione XLVir).Ac si dical: 'Suscepimus in isto hospite mi-
prmmissa, propter illusiones diabolicas. Si enim cum sericordise tuae visitationem in medio templi tui, in
sil diabolus tenebrosus, transfigurari valet in ange- medio templo monasterii tui. Aliler: Suscepimus,
lum lucis, valet ulique transformari cl in personarn Deus, misericordiam tuam in medio templi lui, id
hospilis, q.uod faclum jam fuisse et in dialogis et esl, in medio cordis nostri, quod totum dieit Apo-
in Vitis legitur Palrum. Quse phanlasmatis illusio stolus esse templum; suscepimus istius hospitis cum
stare nocereque non valet, si oralio prompta ex charitatis dilectiorie adventum.
corde sancti monachi procedit.
1 Pauperum et peregrinorum maxime susceptio otnni
In ipsa autetn salulatione omnis exhibeatur litnni- 1B f cura sollicite exhibeaiur, quia in ipsis tnagis Christus
lilas. Omnis humilitas dieilur tola, plena atque per- suscipitur. Itinc Pachomius ait : Quando ad oslium
fecta, non ficta, sed de corde puro manans, yera monasterii aliqui venerinl, si clerici fuerint, aut
atque sincera. Quse quompdo exhibeatur audi se- nionachi, majori hpnore suscipiantur. Lavabuntque
quenlia: pedes eorum, juxta Evangelii proeccpiuin, et dedu-
Otnnibtis venientibussive discedenlibus hospitibus, ceut adlocum xenodochii, praebebunlque orania quae
inclinato capile, vel prostraio omiii corpore in terra, apta sunt usui monachoruin. Hinc Isidorus ait: Et
Cltristus in eis adorelur, qui et suscipiiur. Et hic, licet omnibus hospitalitatis honum cum gratia
sicul et superius, duas advenientium inducit perso- oporteat referenduih, uberior tamen monachis et
nas, unam mediocrem, cui tantum caput inclinatur clericis deferenda est honorificenlia hospitalitatis.
a fratre; aliam vero summam, quae in terram toto Prsebeanlur eis iiospitacula, lavenlur eorum pedes,
prostrato adoratur et corpore. Sed tamen in ulris- congruis etiam suniptibus ejusdem hunianitatis gra-
que Dominus Jesus Christus adoralur, qui et susci- tia praoheatur.
pilur. Nam divilum lerror ipse sibi exigit honorem. Quia
Suscepli autem hospites ducanlur ad oralionem, el ^ enim omnibus congruus honor est exhibendus, non
poslea sedeat cum eis prior, aul ctti jusserit ipse. Le- tanieii melu terroris, quanlum etiam prseparandum
gatur coram hospiie lex divina, ul tfdificelitr, et post est divitibus obsequium causa diseretionis. Debemus
hmc omnis ei exhibeaiur humanitas. Omnis humani- enim, secundum Apostolum, reddere cui timoremti-
tas dicitur omnis miserantis affectus, el ohsequium morem, et cui honorem honorem.
plenum, et perfectum amoris, quod hospitibus ex- Coquina abbatis et hospilum per se sit, ut incertis
hiberi oportet in cibi el potus, et omnium illis com- horis supervenienles hospites, qui nunquam desunt
petentium adminisiralione. monasterio, non inquietent fratres. In quatn coqui-
Jejunium a priore frangatur propter hospitem : nisil nam ad annum ingredianlur duo fratres, qui ipsum
forte prmciptttissil diesjejunii, qui non possit violari. ojficium bene implmnt. Quibus, ut indigent, solalia
Fratres autem consuetudines jejuniorum prosequan- ministretttur, ut absque murmuratione serviant. Et
tur. Dies jejunii, qui violari non possunt, intelligun- ilerutn quando occupationem minorem habent, exeant
tur dies sanclae Pasehalis, Quadragesimos, Litania- ubi eis imperalur, in opera. Et non solutn in ipsis,
rum, et quatuor anni temporum, aut si alicujusi sed et in omnibus officiismonasterii isla sit conside-
diei fesli fuerit agenda vigilia, quando non solum ai ralio, utqtiando indigent solatia, accommodentur eis,
canbnicis, cleficls, verum eliam a laicis catholicisj iterum quando vacant, obediant iinperanti. jEsl.ima-
v
jejunatur. Fratres autem consuetudines jejuniorumii tur enim a multis, quia sicut coquina alia ijuani
prosequanlur, ne pro uno hospite a toto monaste- fratrum, et in alio erat constituta loco, ita et mensa
rio jejunii solemnilas auferalur. Nam utcharitatem L abbalis non tunc in eommuni referlorio erat cum
moiistrelur habere in hospitem, solummodo jeju- caeteris mensis posita, sed in alia erat cellula se-
nium mandat ffangi a priore, et maxime propterr gregata, quam crebro venientes hospites frequenter
ipsius hospitis hOnorem solvi mandat jejunium ab|) cibis invenirent paratam. Sed modo ab episcopo-
ipso monasterio seniore. Sed et hoc non pro onini- rum, abbatum, et caeterorum Francorum magno
hus hospitibus est agendum, sed tantum pro peregri- concilio salubre inventum esl concilium, ut pro sua
nis fratribus aut illis summis personis quse tardee et fratrum custodia habeal in cotnmuni refectorio
vi.sitanl monasterium. mensam, ubi quando adfuerint cum hospitibus,
Aquam in manibusabbas hospilibus del: pedes au- (_ quando vero defuerint, cum quibus voluerit, reficiat
lem hospilibus omnibus tam abbas quam cuncta con- ,_ corara fratribus.
gregaiio lavet. Hinc Fructuosus ait: Hospitibus vei ;. Item et cellam hospitum habeat assignatam fraler,
peregrinis fralribus cum summa reverentia chari-i- cujus animatn timor Dei possideat, ubi sint lectistrali
893 COMMENT.LN REG> S. BENEDICTI. m
sufficienter, et domus Dei a sapienlibussapienter ad- A necessitudine pertinentibus aliquid contulerit in rem
ministretur. A sternenrlo enini lecti strati dicuntur. comihunern redaclum, cui neccssarium fuerit tri-
Strali quasi scoriali. Scoria enim dicitur, quod nos buatur. Si vero cui transmissum es.t abbas prseci-
matlam, vel nattani dicimus. In his autem solis an- pit dare, tanquam reliqua fidelium munera, cum
tiqui monachi dornnre solebant, et In"ssolis lectulos gratiarum actione accipiet. Quod autem dicit, non
suos slernebant. Cujus enim animum tiraor Domini coniristetur, ne forte delur octasio diabolo, subin-
possidet, sine dpbio jaro inter sapientes dcbet ha- telligitur, aut per tristiliam, sut per invidiam, aut
beri. Scriptum est eiiim : lnitium sapientim titnor per murmurium. Per tristitiam enim quaro in suo
Dotnini, intellectus bonus omnibus facientibus eum pectore tenet, nocendi monacho diabolodatur occasio,
(Eccl. n). A talibus enirn sapientibus domus Do- quia, secundumApostolum, est trislitia qua, irape-
mini,. id esl, domus quse in monaslerio pro pauperi- dientediabolo, datur occasio,in auima. Nam et siilli,
hus Domini aetiificatur, aut pro ejus miplendo man- cuidatum est, invidetur, perinvidiam nocendi mona-
dato conslituitiir, necesse est sapienter administre- cho diabolo daturoccasio,quiascripUim est: Invidia
tur. Ilinc e,t quidain monachorum magister ait: diaboli mors intravit in orbem terrarum. Imitantur
Cella peregrinorum semote monasterio constituatur enimillum qui sunt ex parte illius. Aut si forte mur-
cum lectis siratis, ubi supervenieiiles fratres maxime B muraverit, quia quod sibi directum est sibi non datur,
ignoii dormiant, et visa|Jas snas ponant. et itaper murrouralionem nocendi monacho diabolo
Hospilibus autetn, cui non prmcipitur nullatenns datur.occasio. Quia et qui in deserto murmurave-
socielur, neque colloquatur, sed si obviaverit aul vi- runt, a serpentibus perierunt. Omnis enim mona-
derit, sa.lutalis humiliter, ut dictum est, et pelita be- chus qui unum ex istis fecerit, qttia illi non datur
nediclione, pertranseat, dicens non licere sibi colloqui quod illi dirigitur, regulari disciplinae subjaceat,
crttii hogpite. Hospitibus non societur dicit, !id est, ne iadisciplinalus inseteruum pro his, vit.iispereat.
ad fabulas faciendas non eis jungatur. Sed si obvia- CAPUTLV.
yerit eis, aut prope se slare viderit, petUa benedi- De veslhnentis el calceatnentis frairum.
ctione transeat. Quod si rogatus aliquid ab hospite Veslitnenta fratribus secundum locorum quaiitatem
fuerit, respondeat ei dicens, non.mihi licel cum lio- ubi habilant vel cterumtemperiemdenlur, quia in frigi-
spile loqui. Hinc et beatus Macharius ait: Nullus, dis regionibus ainpliusindigelm; in calidisverominus.
nisi cui cura circa hospitale fuerit injiincta, jfespon- Hmc ergo.consideratio petiesabbatemsit. Quodaulero
sum det venientibus, neque sermocinari alicui dicit, secundum locorum qualitatem vestimenta dari,
fratri licebit, nisi soli qui praeest, aut qups ipse mihividetur deoperoso,et non detam operoso dicere
jusserit. ^ loco. Sunt enim monasteria jam perfecta, et in
', .. CAPUT LIV. amceno loco posita, ubi.roinusoperalur, et minus
Qupd non de.beatmonachus lilteras vel eutogia acci- yestimentis et calceamenlis indigetur. Quod vero
pere sine jussu abbatis dicit: vei aerum temperiem, ipse exponit cum dicit:
. ATuMote!!asliceal monachonec a parentibus suis, nec quiain fngidis regionibus amplius indigepur, in cati-
a quoquam hominum, necsibi invicem litteras, aut dis vero minus. Haecprudentissirae ille considerans
fiulogia, vel qumlibet munuscula a.ccipere aut dare dixit : Nunc vero prudens abbas consideret diligen-
sine prceceptoabbatis sui. Quod si etiam a paren? teraerum temperiem, et loca in quibus habitat,
'
iibns suis ei quidquam directum fuerit, non prccsu- quomodo siut calida, frigida vel lemp.erata, aspera,
mat suscipere illud, pi.si prius indicattm fuerit abbati. dura, vel suavia, et secundum possibilUatem suam
Qtipdsijusserit suscipi,inabbalis silpoleslate cuiillud quod necessariura est fideliter suis roinistret mo-
jubeat dari. Et non conlristetur frater, cui forte dire- nachis, ut sinenecessitateDominoseryiant,et absque
ctumfueralyUtnoiideturoccasiodiabolo.Quiautem.ali- justa niurmuratione pacifice vivant.
ter prmsumpserit,disciplinm regulgri subjaceat. Hinc.. . Nos tamen mediocribus locis sufficere credimus
Iieatus.Augns.tinusait,: Quicunque autero in tantum - monachis, per singulos, cucullam et tunicam: cu-
progressus fuerit.malBm,(ut occulte ab aliquo litle- culiam in hieme vUlosam , in mstate puram aut
$as ,vel qnaelibet munuscula aecipiat, si hoc ultrp vetustam, et scapulare propter opera. Mediocribus
£onfi.tetur, parcatur ilji, etoretur pro illo, Si autein |ocis dicit, id est, teraperatis, nec multum fri-
deprehenditur atque convincitur, secundum arbir gidis, iiec multum calidis. Cucullam dirit ille,
trium praepositigravius emendetur. Hinc et beatps qiioi nos modo dicimus cappam.. Per diiriinutio-
Basilius ait; Mnnus quodlibet, sive epistolas nemo nem .euini a casula dicitur cuculla, et a casa ca-
monachus accipiat, nec darpsinejussipne abbatis sulia, et a casulla diminuitur cucuUa. Quod vero ille
cuiquam prsesumat/ Hinc et alibi scriptuni est: dicit, scaputare propter opera, hoc nos modo dicimus
(Jui verp litteras vei munuscula cujuscunque acd- cuculiam.
pere praesumpserit, si non statim a quo accepit, et . Indumenla pedum, pedilcs et caligas. Pediles au-
qure acpepit publicaverit, disfrictioni severissiraae tem dicit, quod nos modo dicimus calces. Caligas
subjacebit. Illa vero quae transmissa sunt, pefe- ilie, quod nos subtalares vel soccos vocamus. Cali-
grinis et ignotis depulaaunlur, aut certe incendio goe autem a callo pedura dictse, vel quia ligantnr,
cremabuntur. Sane qni suis Jtiljis vel aliqua ad se nam el calcearii vocaritur. De pedilibus autem Isir
895 SMARAGDIABBATIS g96
dorus ait: Pediles ulendos in monasterio, quandiu A £ Sulficit enim monacho duas tunicas et duas cucul-
k-ieruiscorgerit violentia, sive dura fralres gradiun- las habere, propler noctes , ei propter lavare tpsa;
tur in itinere vel proficiscunlur ad urbem. Hine et res : jam qtiod supra fuerit, superfluum est, el am-
Frucluosus dicit : lu hieme pediles calcient, qui putari debet. Et pedules, et quodcunque est vetustum
voluerint, id est, a Kalendis Novembris usque ad redduni, dum accipiunt novum. Hinc Isidorus ail:
Kalendas Maias. Reliquis oestivismensibus caligarum Ternis tunicis, et binis palliis, singulisque cucullis
tanlum solaliis muniendi sunt. contenti sint monachi, nihil praeter haec in habitu
De quarum rerutnomniumcoloreaut grossitudine non aliud praesumentes. Hinc et sanctus Fructuosus
causentur monachi, sed quales inveniri possunt in pro- ait: Veslinientanon multa, nec superflua sint mona-
vincia qua degunt, aul quod vilius comparari potest, chis, dua!us lantum cucullis villatis, et simplici uno
Hinc Ferreolus ait: Colorem etiam in his album,vel palliolo, ternisque tunicis, et staminiis duabus cu-
nirais rufum, per quem soepespeciescorporis ad perni- jusque necessitalis querimonia suflicienda est. Hinc
ciem suam videnlibus commendaiur, vitet, hoc est, Ferreolus ait : Vestinienta superflua monachus non
habere non ainbiat,. ne jaclanlise suae secum tesli- requirat, dicente Domiuoad discipulos: Neque duas
monium feral, et dum corpus velit vestimentis orna- tunicas habealis. Quas duas tunicas intelligere de-
re, de animoeornamentis non curet. Hinc Isidorus B ' bemus non numero, si propter hieroem necessariae
ait: Munitus debet esse monachus , non delicatus. esse videntttr, sed supra usum si reservata? fuerint,
Sicut autem non oportet in monacho esse notabilis computari. Superergo si quid fuerit, putabiluralie-
habitus , ita nec satis abjectus. Nam pretiosa vestis num. Dum quidquid possessor avarus iiicludit, ma-
animum ad lasciviam perlrahit. Nimis vilis aut do- gis utiturarca quamdominus. Quod ut vitetur roaxi-
lorem cordis parit, aul morbum vanse gloriae con- mus nobisbealus aposlolus testis assurgit qui dicit :
trahit. Hinc Basilius ait : Si enim sludium nobis Habentesvictum el vestitumhis conteniisimtis. Nam
habendum est omnium esse minimos, et omnium qui volunt divites fieri incidunt in tentulionem, et la-
nos novissimos, certum est quod et indumentis om- queum diaboli, et desideria multa, et inutilia, et no-
nium nos novissimos deputare debemus. Hinc Cas- civa, qummergunt Iwmines in interitum el perditio-
sianus dicil : Oportet ul talis sit vestis monachi, riem (IThn. vi).
quaecovpus contegens, tantum verecnndiam nudila- Femoratia hi qui in via diriguntur de vestiario acci-
lis repellat, et frigoris retundat injuriam, non quse piunt, qum revertenles lota ibi reslituunt. El cucullm
occai-ionem vanitaiis enutriat. Quse ita sit vilis, et tunicmsint aliquanto iis quas habere soliti sint me-
ut nulla coloris vel composilionis novitate inter CSP-p liores, quas exeuntes in viam accipianl de vestiario, et
teros fratres spirilales habealur insignis, et ita sit reverlentestotas ibi restituant. Femoralium usus cui-
a stndiosis superfluis accuralionibus aliena, ut-nul- quam est permittendus, niaxime his qui ministerio
lis iterum per incuriam collectis aut fecalis a sor- implicantur altaris. Sed et hoc si studere noluerit,
dibus sil deformh. Postremo sic ipsa vestis ab reprehendendus non eril, cum nunc usque constet
hujus raundi separetur ornatu, ut in omni servornm pleraque hunc usura monasleria eliara in his reglo-
Dei e.ultucommunis sil. Nam quidquid inter famu- nibus non habere. Quod vero dicit de cucullis et
los Dei non ab omnibus tenetur, sed ab uno vel tunicis, sinl aliquanto pro via meliores quam soliti
a paucis praesumitur, aut superfluum aut elatnm sunt habere, in illis est regionibus faciendum, ubi
est, el propter hoc noxium judicandum est, quod mullum vilibus soliti sunt uli vestimentis. Ubi vero
magis non virlulis speciem, sedvanitatis ostendat. meliora sunt vestimenta, non sunt propter itinera
Abbas aulem demensuraprovideat, ulnon sinl curla commutanda, Femoralia enim sunt dicta, eo quod
ipsa vestimenta, ulenlibus eis, sed mensurata. Si eninii femora tegunt, ipsa et feminalia, ipsa etbraccasdi-
fuerint vestimenta curla, erunt ridiculosa; si nimis• cimus. Ideobraccas,quiasunt breves. Brachinenim
longa, erunt damnosa. Nam sicutdevestimenlo curto• Graece breve dicitur.
generatur ridiculum, sic et de nimis longo pannii T\ Stramenta autem lectorumsufficiant,matta, sagum,
damnum. Ergo ne ista proveniant, fiant omnia men- lenu el capitale. Sagum Gallicnm nomen est. Dictum
surata. autem sagum quadrum, eo quod apud eos primum
Accipientesnova,vetera semperredduntln prmsenti,, quadratum vel quadriplum essel. Nos autem modo
reponendu in vestiario propter puuperes. Hinc bealusi per diminulionem a sago, sagellum dicimus. Lena
Fructuosus ail: Quidquid in veslimenlis, caleearoen- vero speciesvestis villosaeest quam noscopam [At.,
tisvel lecticariis monachorum vetustum fuerit, dumi toxam] dicimus, alii vero galnapem eam vocant.
nova percipiun», totum ab abbate pauperibus eroge- Capitale autem dicit, quod nos plumacium dicimus.
tur. Hinc et Aurelianus dicil : Si quid vero super- De hac sententia et Isidorus dicit: Speciosam vel
fueritex usibus fratrum in auro, aut in vestibus, vell variam supellectilem mOnachohabere non licet; cu-
cellerario, sanctus abbas per manus provisoris, autt jus stratus eril storea, et stragulum,pellesque lanatse
per quamlibet personam Ddelempauperibus, peregri- duae, galnapis quoque, et facitergium, geminusque
nis aut captivis faciat dispensari. Veslimenta vero> ad caput pulvillus.
velera, cum nova accipiunt, abbati refundant, inci- Qum tamen lecta frequenier ab abbate scrulanda
pientibus aut pauperibus eroganda sunl, propler opus peculiare, neinveniutur. Et sicui
 COMMENT. IN REG. $. BENEDICTI. 898
tm fuerit quod ab abbate non acceperit, gra- A puians arreptse nuditatis virtutem usque pcrducal.
B disciplinm subjaceat. FAut hoc vitium pecu- Quod autem dicit : Hic talis evellatur ab ipsa arte,
idicittis amputetur, dentur ab abbale omnia qua inlelligitur, suspendatur ab ipso, cui incumbebat,
ecessaria: id est, cuculla, tunica, pedules, ca- operando artis officio; nec amplius transeat per
racile, cultellus, graphium, acus, mappula, ta- eum, id est, non operetur, nisi humilialus fuerit
it omnis auferatur necessitatis excusalio. Hin< denuo. Erigere enim atque suspendere unum inlel-
lus Fructuosus dicit: Lectula singulorum ab- ligitur csse
I praepositus bis in hebdomada revolvat atquc Si quid vero ex operibus artificum venundandum
itetur, ut videant ne quis superfluum aliquic est, videant ipsi per quorum manus transigenda sunt,
[ occultum habeat. Subulse saue, acus ac fila ne altqiiam fraudem prmsumant inferre. Memorentur
. pro consuendis emendandisque vestibus ipsi; Ananim et Saphirm, ne forte mortem, quam illi in
idasunlababbate,etcum necessitas poposce- corpore pertulerunt (Act.x), hanc isti,vel omnes qui
randi atque emendandi habeant facultatem, aliquam fraudem de rebus monasterii fecerint, in
; sanctus Pachomius ait: Nemo habeat praetei anima patiantur. Pejor enim et durior esl mors,
in commune monasterii lege praecepta sunt: quam fraudera faciendo monachi paliuntur in ani-
aicam, nonpallium, nonpellem, non mirnmum. B nia, quam mors corporis quam passi sunt Ananias
caput pulvillum, exceptis his quae a Patremo- et Saphira. Mors enim corporalis omnium est comr
i perprsepositos dividuntur. munis et temporalis, mors vero animse impiorum
o latnen abbate semper consideretur illa senten- est et poenalis. Haec animam disjungit a corpore,
uum aposlolorum : quiu dabatur singulis, pro- illa vero separat a Creatore. Hoec corpus in sepul-
\ie opus erat. Ita ergo el abbas considerel in- crum, illa vero immiltit animam in infernum.
\em indigentium, non malam votuntatem invi- In ipsis autem pretiis non subrepat avaritim ma-
i. ln omnibus tamen judtciis suis Dei retribu- lum, sed semper aliquuntulum vitius detur quum a
cogitet. Hinc Isidorus ait: Vestimenta nor smcularibus dalur, ut in omnibus giorificelur Deus.
equaliler distribuenda in omnibus, sed cum Hinc quidam monachorum raagister ait : Cuni una-
ione, ut cujuscunque setas, gradusque expo- quseque ars aliquem profectum, supervacuum usibus
Ita eniin el apostolos fecisse legimus, sicul monasterii, vel mittendarum eulogiarum abunda-
m est: Erant illis omniu communia, et distri- verit, interrogata qualitale pretii, quantum a saecu-
ir unicuique prout opus erat (Act. iv). Unius- laribus distrahi potest, tantum infra nummorum mi-
le autem fratrissupplemenlum vel indigentia norisemper distrahatur pretio, ut agnoscantur in hac
G parte spiritales a ssecularibus actihus distanliaque
itur, ut qui habent conlenti sint, et qui non
accipiant. separari. Cum non negolii causa, qua? inimica est
CAPUT LVI. animse, lucrum supra juslitiam quaerant, sed etiam
De mensa abbatis. ab ipsa justitia minus accipiendi pretii humanitate
%aabbatis cum hospitibus et. peregrinis sil consentiant, ut non propter cupjditatem et avari-
. Quoties tamen tninus sunt hospites, quos vuli tiamartes operari credantur. Avaritia enim nonest
ribus vocare in ipsitts sit potestate. Seniorum parvum, sed grande rnaliun. Ignis est in corde avari
unum, uu,t dicos, semper cum fratribus dimit- inexstinguibiliter ardens et incessabiliter urens.
procurel, propter disciplinam. Hinc patres an- Hinc in beali Job libro scriptuin est: Ignis devorabit
ixerunt: Non licebit peregrino fralri cum fra- tabernacuia eorum qui munera libenter accipiunt
manducare, nisi cum eo qui praeest Patre, (Job xv). Quod beatus Gregorius exponens ait: Ignis
;it aedificari. Quando lamen defuerint hospi- tabernacula devorat, cum seslus avaritisecogilationes
im quibus vult de fratribus abbas mandu- mentis devastat. Hinc et Salomon ait: Conturbat
sniores lamen pro custodia cum fratribus di- domum suam, qui sectatur avaritiam (Prov. xx). Et,
Avarus non implebitur pecunia (Eccl. x). De avari-
CAPUT LVII. tia enim multa alia vitia pullulant, sicut scriptum
De urtificibus monasterii. est: Radix omnium malorumest avaritia (II Tim. xi).
ices si sunl in monaslerio, cum omni humili- Hoc est enim viiium non solum occulta plurima, sed
reverenlia faciant ipsas arles, si tamen jusserit et aperta multa generat mala
Quod si aliquis ex eis extollitur pro scientia CAPUT LVIII.
\m, eo quod videatur aiiquid conferre mona- De disciptina suscipieridorum fratrum.
hic talis evellalur ab ipsa arle, et denuo pet Noviter veniens quts ad conversionem, non ei facilis
m transeat, nisi forle humilialo ei iterum abbai tribuatur ingressus; sed, sicul ait apostolus, probale
Hinc Cassianus ait : Si quis autem de spirilus, si ex Deo sunt (I Joan. ix). Hinc et Patres
ic sudore proprioplus ab aliis redditus conferal antiqui dixerunt : Si quis fidei ardore succensus
terio, in nullo infletur, nec sibi de lantooperis renuntians saeculo raonasterium magnae dispositionis
quisito blandialur, nec amplius sibi aul deli- elegerit expetendum, novitati ejus non confestim
aliquid solita quotidiani victus parcitate prse- .• licentia tribuatur intrandi, sed primum studiosius
sed tanquam peregrinura se hujusmodi re- indagetur, utrum voluntarie an necessitate aiiqua
899 SMARAGDI'ABBATIS
coactus- advener-it. Sed dicente apostolo, probalej Agustaesl viuqumducit udvilam. Illumaudi vide
'
sphiius,si exDeo sunt, diligenler probetur, ne forte".. qui dixit: Ego sutn via, veritds et vita. Hiric et
sit de quibus Dominus' ait: Veitient ad vos in vecli- qui Patres dixerunt-. Hi tales sunt, cum-sai
nieniis ovium, intrinsecus autetn stinl lupi rapaces: latebris liberari voluerint, appfopiantes monast
ri fructibus eorum cognoscelis eos (Malth. vn). Pro- hebdoniai:a pro forihus teneantur, et, sempef d
bhtio enim discernit ulruro euni lentatio diaboli, el hiboriosa eis proponantur. Si. v.ero- perseve
an vocalio ad monasterium adduxerit Christi. veriut pulsantcs,. eis non negelur ingressus,-se
Ergo si veniens perseveravarit pnlsans, et illalas qui proeest Pater hujnsmodi homines: mtroire-
sibi htjmias el dilficultalcm ingressus post qutduor mittat, et qualiler vitam fratrumvel regulam-
aut qiiinq.ue dies visus fuerit palienter portare, et nere possint ostendat. , • ,-,
persistere pelilioni sum, annualur ei ingressus, et Et si promiserit.de stabiliMe sua;perscvejranii
sil in cella hospilum paucis diebus. Illatas injurias post duorum mensiuiii circulutn, legalnr.eiJitrc-
sive eas dieifcquas a porlario probationis causa in gula, per ordinem, et dicaiur ei: Ecce. tex/sttb..
cella patitur hospitum, sicut- beatus- de lali Fru- militare vis:, si poles obscrvare, ingredere;;,,si,v
ctuosus ait ,: Hospilibus sive peregrinis stramina. non poles, liber discede. Si potes -observare,.inq
coropoftabit, aquam calefaciens pedibus, et omnia IBingredere, subauditur, si potes praeceptaistw.s.
humiliter ministeria exercebit, fascemque lignorum gulseobserYare, ad militandum ingredere; s'ro:au
suo quotidie dorso ferens hebdomadariis tribuet, iion poles, priusquam jugo;regula3 colla subhiiK
atque ita in omni penuria et ulilitate .subaclus,, et ejus. servituti subdaris, liber discede. Notand
expleto animo probatus morihus, et laboribus eli- quia non ait: Ecce tex sub quaquiescas, vel va.c
malus, percepta in eedesia benedictione, fratrum olio quielevivas; sed sub qua militare vis,, inqi
societati; donelur. Sequitur: ul intelligas quia militia esl.vita hominh super t.er
Postea autem sil incella- noviliorum, ubi medtietur, et sicut diesmercenarii, rf/ese/us.Ergo pro merc.
manducel ei. dorntiat. Novitiorum cella dicit, non seterna omnia debet pro Domino- sustinere, qui
hospitum, sed^pulsautium. Ubi noviter vcniens sjve ejus cupit transire. militiam, et tanquarii am:
cum his quos ibi invenerit, sive cum magistro quem lirua, walleis et igne fornacis pjobari, ut;ad
habuerit, roedjlelur, in canticis, et psalmis, et dema et coronam Dominicam possit pervenife.
hyninis, sive.in regularibus ,praeceplis quibus tr.a- Si stdhue stelerit, lunc.. ducaiur in supmdici
dendus est-observandis. Nequaquam ergo debet.a- cellatn noviliorutn,:el ilemm probetnt in.pmni
tempore, [A/.,,,tepore] inchoare, qui. mundo renun- lientia. Hinp Isidorus.ait:: Neque enim. intuS;.sus
tiat, neper ipsum tcmpus \AL, teporem] rursus in ^1 ^ que.mquara convenit,
qui reliclo sajculo ad-militi
amorem saiculi cadal. Christi pia et salubri humilitate conYertiUir; •
. Et senior ei talis depulelurqtii aptus sit ad Iticran- prius foris positus ejus humiiitas sive patie
das aninias, qui stiper eo omnino curiose intendat; et corjprobelur. Ideo autem probationis tempore
sollicitus sil. si vere Deum qumrat, si sollicitus est abbatis imperio militanros, et, dura et aspera
ad opus Dei, ad obedientiam, ad opprobria. Si sollf- abbate invperala gratanter portamtts, ut post p
cilus est ad opus Dei dicit, id est, ad ea quos pro- grinalionera vitae bujus cum Domino regnare
prie ad Deum pertinent, videlicet ad orationem, reaniur. Quod autem dicit, tunc ducatur in su
ad lectionem divinara, ad vigilias nocturnas cursus- dictam cellam noviliorum, cum antea.jani dixis
que diurnos, ad jejunium el omne divinum officium. sit in cella novitiorum, non inlelligitur- exisse e
Ad obedienliani dicit, quia melior est obedienlia ab ipsa ceila novitiorum, et venisse ad audiiori-'
quam victima. Ad opprobria, dicil, ut si yenerit sive ad eum quem abbas elegit locum, et ibi au
pro nomine Chrisli, palienler ca toleret. De hoc regulare praaceptum; et lunc iterum reyerti
beatus Fructuosus ait : Conv,ersum de saeculo, ut cella noviliorum. Hinc sanctus Aurelius ait : I
Patrum decreta docenl, non suscipiendum, nisi .-. jubente Deo in primis slatuimus tenendum, u
1
prius experimentura sui in opere- et penuria, oi> 'trois ad conversionem VeriefitV regula ei in salu
probriis-. dederit et conviciis. Hinc et bealus Basiliits torio legatur. .
ait : Priusquam novitius corpori fraternitatis in- Et-post.sextnensinnv..circtilum legatur ei reguta-,
seratur, oportet ei injungi quaadara laboriosa opera, sciat. ad quid ingredilur. Hinc. Ferreolus ait: 1J
et quse videantur habere opprobria, et observari hoc ei monasterii regula abbalis jussione legat
opoiiel si libenler hsec ac fiducialiter expleat, ne ut imposterura nihil vel inusilatum aut si disces
confusionem eorum graviter feral, vel etiam si in rus prsetereat, aut si permansurus agnoscat. 1
labore impiger invenialur et promptus. ergo de senioribus: depulatus informetur- reguls
Prmdicentur ei omnia dura el aspera, per qum ilur bus disciplinis, ut quae facere debeat, quibust
ad Deum. Prsedicentuii ei dura dicit, id esl, rigida, i eum servire conveniat, deinceps omnia recog:
forlia, veliaboriosa, ul possit dicere cura Psal- scat. .. . -
misla : Propter verba labiorum iuorutn. ego custo- Et si adhuc stat, post quatuor menses ilernm
divi vias duras. Aspera dicit, districta, violenta, , galur ei limc eadem regula. Hinc anni cursus i
Vel arcta el angusta, de qua Dominus : Arctg et an- pjetur novitio a tempore.quo pulsaris.venit,..ad E
,9,01 COMMflNT.INREG. S.-BENEDICTI. -902
nasterium, cui et ordinatim in hoc anni curriculo i A i monasterii concesstts est introitus, Sed diu mihi
ter lecta est regula, demoranti adhuc in novitioriun pulsanti vix-hospitii locus est misericorditer atribu-
cella. Quod tempus non solum beatus Benedictus, , tus, in quo p.er paucos dies demoratus, noviliorum
sed et alii Patres jusserunt observare novitium. sum domnnoprogressus, in qua mihi dura et aspera
Dixerunt enim : Nisi expleto anno nullus mutarei prinio diligenter a seniore' sunt praedicata, ef sta-
habitum permittatur, sed si pcenitentis fuerit tanta . bilitatis meoe promissio simpliciter exspectata [AL,
corapunctio, ut hoc sibi supplicatione assidua exi- suppliciter adimpleta]. Qui senior comminans mihi
gat, non negari. Tamen quod uni fideliter poscenti hoee terribiiis verha auribus intimabat : Sciendo
conceditur non quasi licitum habealur. Hinc beattts scias quoriiam si prseter promissionem regulafis
Fructuosus ait : Sicque anno uno spiritali traditus i observantioe retro convertens respexeris,- aptuS re-
seniori non statim commiscendus erit congrega- gno ccelorum nou eris. Irisuper qualibus te tectum
tioni, sed prius cunctis bonorum. operum exerciliis vestibus monasterii claustra receperint, in talibus le
edocendus. Quod si quilibet conversus bonis ac pu- fore ab illis projiciendumrcognosce. Et quia te pan-
ris moribus enilens, abbatis vel aliorum fratrum nis exspoliatum veteribus, pariterque exspolialum
spiritalium fueril judicio comprobatus, pro merito viliis perdiderat mundus, fas est ut utroque suum
et puritate suse conscientise clericus poterit fratrum B
I vestitum recipiat servunr; ad ignominiam omnium
cpnsorliis" misceri, secundum quod abbalis vel fra-. in perpetuo servandum. Ego auteih Davidieo confor-
trum optimorum censuerit deliberatio faciendum. tatus exeraplo Domino clamans aiebain : Propter
Et si habila secum deliberaiione promiserit se omnia verba tabiorum tubrum ega cmlodivi vias durus
custodire, et cuncla sibi imperata.servare, tunc susei- (Psal. xvi), certissime sciens quia si particepS Chri-
piatur in congregatione,sciens leger.egulmconstUuium sti passionis fuero, et resUrrectionis ero. His et si-
quod ei ex illa die non liceat de monasterio egredi, milDius divinis confortalus divlnis ofaculis, omnia
nec collum excutere de subjugo regulm, quam sub tam me constanter perpeli pro vita profitebatur celerha.
morosa deliberatione -l-icuit recusare aut suscipere. Hanc noslrain cernens Paterconstantiam, ter jussit
Habita eniin ab habendo vocatur. Deliberatio autem in anno per ordinem nobis legere, pariterque tra'-
meditaiio vel tractatio dicitur. Ergo habita delibe- dere regulam cura protestatione ihonentis atque du
ratio jam defiuita est retiactatio. De hac enim, sen- centis : Ecce lex sub qua niilitare vis. Si pbtes ob-
tentia quidam magister monachorum ait-: Qua re- servare, ingredere; si non potes, libef diSCeile.
gula in leciione novitro expleta, respondeat ei hoc Hoe ergo videns ordrnatissimura' atque niorOsum
primo abbas, non foiie eum posse constituta regulae miiii spatiurii attributum, dttliilatioiiis aditu pfoefer-
conservare. Gum vero ille dixerit posse se ad omnia ^ irisso, utme vestro jam corpbfi sociare dignemirii,
obedire, et omnia abbatis verhis' praedicta cum se: lacrymabililer rogitans deposco: Ego vero mecum
rpsponderit novus frater servare, et ad omnia facto jam salvationis deliberatiorte salubriter adliibita,
esse paratum; et si professus fuerit se omnia im- pr<j)mittome iri Oriinibiis fegiilae custodire, Domino
pleturum, tunc- excipiatur in congregatione mona- juvante, instiittta, libenterqtie abbalis 'iriei servare
cliorum. Exceptus vero usquead mortem suam nec, prsecepta, fratrumque majorum cunctis Domino fa-
prsesumal-necpermittalur de monasterio egredi pro- vente obtemperare mandatis, et propter aetemarri
pter iliud propheticum : Unam pelii a Domino, hanc libeTtatern legibus hiijus regulae dernceps me polli-
requiram, ut hihabitem in domo Domini omnibus die- ceor fideliter raancipari, iia ut nonjam mihiex hac
bus vitmmem (PsaL xxvi). die lieeat egredi de mohasterib, Collumque cle'suh
Suscipiendus aulem- in oratorio coram- omnibus regute excutfere jugo, quod suh-aririaiioptione aut
promitlat de slabilitate sua,. et conversione mcfrum excusarelicuit, aut snscipere; sed ut praefatus sum,
siioruni, et obedientia coram Deo et sanclis ejus, ut omni excusalione postposita> promitto stabllitateni
si aliquando aliler fecerit, ab eo se damnandum scial monasterii, morumque meorum conversioriern, elt
quem irridet. Promittat autem et dicat hoc modo: -r ^' propter professionis meae servitium, et'vitoe'aetefnae
Ego ille in hoc monasteriosancti illius promitto sta^ prajmium, metumque gehennse sanCfa? me' bbedien-
bilitatem mearo, et?conversionem moruirt meorura, tise cbram Deo et 1angelis ejus liumiliter miiitaturura
et obedientiam secundum regulam beali Benedicti subiicio. Et ut hsec promissionis ihese petitio a vobis
cbramiDeo et sanctis ejus. Gumque hac se proniis- firmitpf teneatur, ad'nonien sanctOrum qubruni Mc
sione astrinxerit, suhjiciatur reguiis suprascriptis-, reliquiae continentur, et praesentis atibatis, illius
per bonorum operum industriam quandoque Do- [A/., illis] conscriptam petitionem trado in perpe-
mino placiturus:- Quod si aliquando alitef fecerit, tuum habendam, et manu mea robofatam super
id est, a regulari vitavolehs discesserit, a Deo se altare pono, hoc in ihonasterio perenniter observan-
damnandum, quem irridet, sciat. dam. Uhce et sequitur:
De qua promissione sua faciatpetitionem ad nontetl Quampetitionem mariusua scribat, aul cefte sinon
sanctorum quorum reliquim ibi sunt, et abbatis prm- scit iitteras; alter ab eo rogatus scribat, et ille novitius
sentis. Quae petitio hoc tenOre dicatur a novitio: signuritfaciat, et manu sua eatn supef altare ponat'.
Mouachatus mei tirociriiuin diligenter attendens,, Hihc et alibi scriptum legimtts. Si cum rebus suis
considero quod petitioni meae priroum non facilisi introierit hovitius, tunC iile brevis vel donatio reram
 905 SMARAGDIABBATIS 904
suarum Deo, vel monasterio facta, ipsius donatoris A rit, sine rebus suis de monasterio vel sine indul-
manus snper altare ponalnr, dicenle ipso fratre: genlia peccatorum a Deo discedat.
Ecce, Domine, cum anima mea et paupertate mea Mox ergo in oratorio exualur rebus propriis, quibtis
quidquid mihi donasti, tibi reconsigno et offero, et vestitus est, et induatur rebus monasterii. Hic autem,
ibi volo ut sint res meoe, ubi fuerit cor raeum et ul mihi videtur, si in laicali hahitu est, prius londea-
anima, sub potestate tamen monaslerii et abbatis, tur, et sic vestibus monaslerii induatur. Hinc et qui-
quem mihi, Domine, in vice tua limendum proepo- dam anliquus monachorum magisler ail: Cum ergo
nis, cum ei dicis : Qiti vos audil, me audil, et qui vos cum caeteris fralribus inculpabiliter iu monaslerio
spemit, me spernit (Luc. x). integruro annnm impleverit, tunc demum sine aliqua
Quam dum posuerit, incipiat ipse novitiusmox hunc dubitatione tondeatur, vel-ei sancti propositi vestes
versum: Suscipeme,Domine,sccundumeloquiumluuin, mutentur. Hinc et Cassianus dicit: Cum vero rece-
el vivam, et non confundas tne ab exspeclulwnemeu ptus quis in monasterio fuerit, ita fideliter omni
(Psal. cxvin). Quem versutn omnis congregatiotertio pristina facultate nudelur, ut ne ipsum indumentum
respondeat, adjungentes, Gloria Patri. Tunc ipse fra- quo a saeculovenit indutus, habere amplius permit-
ter novitius prosiernalur singulorumpedibus, ut.orent tatur; sed in medio prodnclus exualur propriis, ac
pro eo : ctjam ex illa die in congregationereputelur. B 1 per manus abbalis induatur monasterii vestiraenlis.
Vox poenitentis et ad Deum convertentis est, quae ., Tondendoautem novitio, priusquam londeatur, hsec
dicit: Suscipe me, Domine, secundum cloquium, et oralio a sacerdole dicatur : Prsesta, quaesumus,
vivam, etc. Qui enim peccando longe a Deo recessit, omnipotens Deus, ut sicut hic famulus tuus comam
et velut morluus a cognitione Dei longo usu in pec- amiitit capitis, vilia cordis simul amillat et corpo-
cati sepulcro latuit, poenileiido iterum humiliatur, ris, ut corpore paritcr innovatus et mente, tecum
et ut receptus in oeiernum vivat, flebililer Dominura feliciter valeat in ajternnm regnare. Per.
deprecatur. Unde et fratrum oranium prostratus 'tla autem veslimenta quibus exulus est reponan-
pedibus, pro se orare eos rogitare debet assiduus- turin vestiario-conservanda,ut, si aliquando suadente
etiara in corigregalione deceptus. Hinc quidam mo- diaboloconsenseril ut egrediatur de monaslerio,quod
nachorum magister ait: Posl hsec dicta dicat ipse absit, tunc exutus rebus monaslerii projiciatur. Hinc
novitius fraler responsorium hoc : Suscipemc, Do- Cassianus ait : Illa vero quse deposuil vestimenta
mine, secundumverbum luum,el vivam, etc.Post hoc prseposito tradanttir, quse tandiu ab eo serventur,
responsorium dicit abbas hunc versum : Confirmu donec profeclus eonversationis ejus diversis lenta-
hoc, Deus, quod operulus es in nobis (Psul. LXVII). tionibus ac probationibus evidentius agnoscatur. Si
Post quem versum dicluni, mox data ei ab omnibus C vero aliqua murmuratio aut inobedienlia in eo fue-
pace, compleat abbas. Hinc datur inlelligi quia pOst rit deprehensa, exualur monasterii vestibus.quibus
illam Gloriam ab omnibus superius dictam omnes indulus fueral, et revestitus suis antiquis quaea prae-
ilerum cum illo novitio, silenlio, ut raos est, debent posito conservantur, foras expellatur, quia non est
dtcere orationera Dorainicam, et abbale dicente, et fas cum vestimentis monasterii quae accepit absce-
nc nos inducas in tentationem, more solilo respon- dere. Hinc quidam monachorum magisler ail : Ye-
deant oranes, sed libera nos a malo : et tunc orans stes vero sseculares, quas dura mutat exutus fue-
abbas super novitium hanc oralionem dicat: Sus- rit, cum diligentia repositse conserventur, lam de
cipe, quaesumus, Domine, hunc famulum tuum ad laicis quam etiara de firmato converso, ne forte quod
te procella saeculi hujus laqueisque diaholi fugien- non in conversis contingat, cum ad suos denuo vo-
tem, ut a le susceptus et inslanli saeculo salvatus, mitus redire voluerit, et saeculi elegerit iterato re-
et in fuluro se gaudeat a te feliciter rouneralum. pedare itinera, et nullis Scripturarum vel monilio-
Per. El tunc osculo omnibus dalo eliam iii congre- num poteril vinculis relineri, reddat Chrislo quod
gatione repuletur. suum est, id est, exulus sanctis vestibus, vel lia-
Res, si quas habet, aut erogel prius pauperibns, attt bitu sacro, suis quibus venerat vestitus vestibus re-
facta solemniter donatione, conferal monasterio, nihil B I similans saeculum ad suasorem diaboli revertatur,
sibi reservans ex omnibus: quippequi ex illo die nec et non Chrisli prsedatus hahitus polluatur in sseculoa
proprii corporis potcstatemse habiturum sciat. Quod fugaci.
dicit, facla solemniter donatione, inlelligitur reli- Illam tameti pelilionemejus, quam desuper aliare
giose coram testibus et universa monasterii con- abbus tulit, non recipiul, sed in monuslerio reserve-
gregratione. Unde et alibi monachorum Patres dixe- tur. Ideo illam petitionem jubet reservari, ut per
runt: Si aliquam novilius in cellulam volueril in- eam etiam illo nolente, si voluerit abbas, possit
, |ferre subslantiam, in mensa ponalur coram omni- eum iterum in monasterio reducere, ibique subje-
,i jbus fralribus. Hinc et quidam monachorr.m magisler clum tenere. Aut si forte se dixerit esse non mona-
}i ait: Una cura aninia sua Deo el oratorio monaslerii chum, ab illa petitione victus, ih monachatus rediga-
per donalionem oflerat totum, subscribeutibus reli- tur servitium.
CAPUT LIX.
giosis teslibus, episcopo, presbytero et diacono,
vel ipsius terrilorii elero, et in ipsa cautione taxaus De filiis nobilium vel puuperum qui offeruntur.
lioc, quod si aliquando monasterio discedere volue- Si quis forte de nobilibus offert fitium suum Deo
 905 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 908
in monasterio,si ipse puer minori mlateest, parenles Aj pter Dei servitium in monasterium voluerit Convo-
ejus faciantpetilionemquamsupra diximus. Et cum lare, non prius suscipiatur, nisi, ut superius dixi-
oblatione ipsam peliiionemet manum pueri involvant mus, omnem a se obedientiam promiserit adiiriplen-
in palla altaris, el sic eum offerant. Hinc Basilius dam. Deinde conveniant et parentes, ut et eorum
ait: Oportet tamen infantes, volunlate et coosensu quale sit votum, agnoscatur de eo. Quod si magis
parenlum, imo ab ipsisparenlibus oblatos, sub les- fuerint consentientes ejus votis parenles, convoca-
tiraonio plurimorum suscipi, ut omnis occasio male- tis eis ab abbate in monasterium, votum filii con-
dicti gratia excludatur hominum pessimorum. Cum verientis exquiratur ab eis, ut ab ipsis potius videa-
autem fuerint suscepti,«6i forte propositura suum tur devoveri, vel offerri, qui eum genuerunt. Cum
transgressi fuerint, nec videri eos oportet amplius, ergo magis responderint parentes, gratanter se velle
tanquam eos qui in Domino deliquerunt, quo teste adimplere quse cupit, tunc dicat eis abbas : Ita enim
confessionis suae pactum transgressi sunt. Quodsi nos considerantes, o parentes, juste vobis secun-
peccaverit, inquit, homoin hominem, orabunt pro dum Deum pro vestro filio suademus, ut si filium
ipso ad Dominum; si autem in Deumpeccaverit,quis vestrum digne Deo cupitis offerre, a saeculo eum
orabit pro eo ? Hinc Isidorus ait : Quicunque a pa- prius exuite. Quod si aliquid apud vos eis sseculo
rentibus propriis in monasterio fuerit delegatus, B ] remanserit conservandum, habebit aliquando titil-
noverit se sibi perpetuo permansurum. Nam Anaa Iationem diabolici desiderii, sicut canis delectatur
Samuel puerum natum, et abstraclum Deo pietate ad suum redire vomitum, et posita manu super ara-
obtulit, quique et in ministerio templi, qiio a matre trum respiciens retro, jam non sit aptus regno coa-
fuerat functus, permansit, et nbi constilutus est lorum, relicto quandoque monaslerio, securus de
deservivit. Hinc dalur intelligi quia parentes, non portione sua et servala a vobis, cupiens in saecula-
alios quam patrem aut matrem qui eum genuerunt, rem domum vestram reverli, fratribus suis volens
dicit : quia Anna Samuelem quem genuit, ipsa esse cohseres, in suarum redire incipiat sponsus et
et non alius eum servilurum in templo Domini dominus facultalum, et pristinis restitutus deliciis
obtulit. et pompis non aliud desideraturus quam nuptias.
De rebus autem suis, aut in prmsenlipetitione pro- Ergo, sicut superius diximus, si digne eum vultis
miltant sub jurejurando. Sub jurejurando dicit, id Deo offerre, de portione ejus tres fiant oequaliter
est, cum juramento. Omnis enim per superiorem partes : una dislribula abbatis manibus pauperibus,
suum jurat. Et ideo dicit: sub jurejurandb, quia sub vel indigentibus erogetur; aliam vobis, vel fratribus
juralione qua jurat, et sub illo est per quem jurat suis pergens ille ad comitatum sanclorum exagila-
ipse qui jurat. I rio munus titulo derelinquat; tertiam vero partem
C
Quianunquam perse, nunquamper suffeclamperso- viatici sui utilitate deferat secum monasterii san-
nam, nec quotibetmodo, ei aliquandoaliquid dent, aut ctorum usibus profuturam. Quod si ulraeque vobis,
tribuant occasionemhabendi. Suffeclapersona dicitur graves sint voces, ut nec Deum audiatis pauperibus
supposita, vel subrogata. Suffectusdicitur in loco al- erogando, et filii animam redimendo, nec nostrum,
terius suppositus, quasi suffractus. Undeet consuiem consilium partibus dividendo, et auferendo ab e.o
tuffectum dicimuseum qui pro alio substituitur. sscularem substanliam, vel nudum et solum filium,
Vel certe sihoc fucerenoluerint, et uliquid offerre Deo largiamini. Ila ut jurejurando per sacrosancta
voluerintin eleemosynammonasteriopromercedesua, Evangelia promittatis ei, ulterius eum de vestra
faciant ex rebus quas dare volunt monaslerio donu- palrimonii substantia nihil habere; ut firmiter jam
lionem, reservato sibi (si ita voluerint) usufruclu. perseverans in Domino, sciat se de saeculo nihil
Usumfruclum dicit, quod nos dicimus usumfructua- sperare, cum se a vobis et ab eo viderit aliennm,
rium, id est, illas res donenl monasterio per testa- solummodo superna desideret. Tantum est ut nihil
mentum sibi usufructuario reservalo, de quibus habeat de sseculo, quod vivis vobis aut mortuis de
rebus solvant omni anno sibi indictum censum. vestris facultatibus jam speret; quia cui semel cru-
Atque ita otnniuobstruantur. Id est, omnis occa- "J cifixusest mundus, denuo ab eo redeleclari non de-
sio claudatur, obturelur et abnegelur, unde puer bet. Sequilur :
ulterius non periclitetur. Nefas est enim ut qui Similiter autem et pauperioresfaciant. Qui vero ex
decipulam hujus sseculi intendit evadere, reser- toto nihil habent, simpliciter petitionemfaciant, cum
vet unde eum infestatio diabolica valeat irretire. oblatione offerant filium suum coram testibus. Quse
Ut nulla suspicio remaneat puero, per quam dece- traditio filiorum sive nobilium, sive ignobilium, sive
ptusperirepossil(quodabsit), quodexperimentodidici- divitum, sive pauperum, cum agatur, hoc tenore
mus. Viderat enim ille tali occasione de monasterio dici insinuetur : Dum legaliter sancitum, antiqui-
juvenes foras exire, et pro rebus terrenis servilium tusque teneatur, et tantum cum oblationibus Domi-
Dei relinquere, saeculumquediligere; et ideo aiti no parentes suos tradere filios in teraplo Domini
quod experimenlo didicimus. Quod si tunc raro fie- Dominofeliciler serviluros, procul dubio hoc de no-
bat, nunc vero factum nos frequentissime esse co- stris filiis faciendum nobis salubriter praebetur
gnoscimus. Dehoc enim capitulo quidam monacho- exemplum. yEquum etenim est judicium Creatori
rum magisler ail: Cum alicujus nobilis filius pro- nostro de nobis reddere fructum. Idcirco hunc filium
PATROL. CII. 29
 807 SMARAfiDTABBATiS §Q$
nnstruni nbmine-illb cuttt ohiatione in ittahu atqtte\ A plirice'rig'ul'arisubdiluiri, et magis humilitalis exempla
pfltitione allafis paila oinnia involula arl rioinen san- ottitiibtis'det. Sacefdos qui bene in saeculocustodi-
('ionira; qiioflfm' irie- feliqtiisc corillneritpr, et ab- ttts OD aniorem Dei, morumque suorum hpnesta-
Jiatis proasentis, ffaco- cOfani testibus regulafitfr lein, vitseque regularis teroperaraentum venit ad
permansururo, ita ul ab hac die jam non liceatilli iiionasieriuin, el ut quietus ihi Domino serviat, et
colluni de sub' reguloe excutere jtigo; sed magis amplius anipliusque in virlutibus crescat, et ut Pa-
ejusdem regulse fnleliter se cognoscat instituta ser- ter roonacliorum in monasieiio vivit, et sar.ctitatis
vare, et Doroino cum caeleris gratanti animo miii- exemplum ostendens in virttitibus sanclis coateris
lare. Et ut haec nostra tradilio inconVuIsa perma- praecellil: huic rite concedalur etpost abbatcm sla-
neat,- proiiiitto cum jrireiurando cofara Dorninoet re, et benedicere, et missas tenere. Et hoc ipsuni
afi$eli's cjus, qnia roihquara pef' me, nunquam per . non sua temerilate, sed jussus, et ordinante, debet
suffeclain peroonams riec quolihet roodo per rerum agere abbate. Qui vero jieccati poroiere pressus in
mearuin facullates!Miquando egrediendi ei de mo- conspectu Dei a sacerdotali esl bonore depositus, et
nasterio tribuo occasiottes, et ut hoec petilib firma ut salvetur, claustra petil monaslerii, ut ibi pceni-
permaneat, manumeaeam firmaih et testibus tra- tentia; subactus vivatsempcr humiiialus, non ei taiis
didi roborantiam. B esl locus quaerendus, sed sui ordinis humiliter loco
GAPUT LX. debet esse coRtentus.
De sacerdotibus qui voluerinl in monaslerio habiture. Si fortewordinalionis aut alicujus rei causa fucrit
Si quis de ordine sacerdoltim inmonasierio se sus- in monasterio, illum locum allendat, quando higres-
cipi rogaverit, nonquidemei citius assentiaiur. Ideo sus esl monasleriutn, non illum qui ei pro revereniia
dieil non ei citius asseiilialnr, ut ejus inquiremio sacerdotii concessusest. Quod"dicit, si forte ordina-
conslantia approbelur, et iri ptilsando perseverantia iionis, aut quia sacerJos esl ordinatus, aut quia or*
cognoscalur, quiascriptura esl: Quwriie et invcmetis, diiiationis minisieriura, id est, ut aliquid ordiua»
" pnisate et aperietur vobis (Matth. vn; Luc. n). Vel ret
potestatem accepit ab abbale in monasterib.
certe ideo ut prbbetur ulruin Spiritu sarieto af- Aul alicujus rei causa, subaudilur fuerit exaltalus
Satus, aut alib vbniat spirittt commotus atque t. n- in monasierio, lllum locum attendat, elc. De lioc
tatus. capitulo et quidam monachnrum magister ait: Sa»
Tatneii si oninino perstiieril iri hac pelilione, sciat cerdotes si hoc eligerint ul pro amore Dei, vel pro-
se omnein reguice disciplinam servaiurum. Kegsloa pter disciplinam, vel mensuram san.ctseviiae mona-
disciplinam dicit, regularem in omnibus doetrinam, n' steriis habitenl, in solo nomine Patres monasterii
et eruditionis sanctae prsecepta. Disciplina en«n a u nuncupenitir, et nihil aliud eis in monasteriis lieeat,
discendo riomeh accepit. Quidqaid enim.in" scliola nisi oraliones colligere, coroplere, et signare. Aliud
jregulari sancte discilUr, non incohgrue disciplina vero nihil autprsesumant, aut eis liceat, nisi aliquid
Vbtattir. Erudilio enim regrilaris disciplinoein psas- ordinationis, aut dominalionis, aul dispensatiouis
ceplis ejusdem regulae custodieridis , et in casti- vindicent, sed omnem formam licenlise, vei ordi-
gatioiiibus, ef increpationibus, et in variis judiciis nandse domnationis monaslerii abbas, qui super
cohstat. Itf quibtts qui perseveraverit usquc in finein, gregera universum est ordinatus, cura regula j'idi-
fiie salvtis erit. cet, vel defendal. Nam solo honoris nomine ideo
Nec aliquid ei relaxabitur, ut stt sictit scriptum staiuimus eos Palres monasierii appellari propter
esf.Amice; ad qttid veriisti (Mattli. xxvi) ? Tradere sacraiionem sacerdotii, aut ordinationem. Nanvipsi
enira Jtrdas veherat Dominum, et excusationis sacerdotes, si victum aut vestitum, aut caice,aritim
causa falsum illi porrigebat osculnm. Qui. Dominus monasterii, uli magis qtiotidie eligunt, et operari
ait: Atnice, ud qttid veiiisli? Suh hoc age, venisti communiter secundum prseceptum apnsiolicum, me-
enim me tradere, noii osculari, ciimitte ergo oscu- mores Spiriius sancti, apostolis formam ostendentis
luin' falsum dare, et feslina magistruin et Domi- j» de se, et dicentis : JVongratis panem noslrtim tmn-
sium tuum tradefe. Hoc enim modo dicendiim esl diicavinius(II Thess. m). Et iterum dicit : Labora-
sacerdolibus, et omnibus in regulari vita degenti- vitnus manibus nosiris, ne quem vestrtim gravaremns
:;;, Jius, qui ejus in omnibus obedire non curant prae- (I Cor. iv). Et item ipse dicit : Qui non labordt nec
ceptis. DicatuVenim : Amice, ad quid venisti, hoc manducet (II Thess. ui). Ergo quod si diutissirce
age; venisli enim obedire, non impefare; bperari, otiosi iabore manuum suarum quaefere viclum ho-
non otiari; operibiTsexercefi, noh fahulis vacare; luerinl, cum revereroia per multorum religiosorum
huniiliare, non superbire. Ergo, amice, ad qttid testimonia convenli ab abbate eeclesiis reveiiantur.
venisti, boc age. Regularia venisii observafe prae- Si vero (quod alsil) non pacifiee, sed m.sgis por
cepta : in quanlum vales, Domkio adjuvante, observa scandalum exire voluerinl, tenii et exnti iebus
illa, ut jiistificeris illa observando, non perieliteris ea mbnasterii clausa regia excludanlur, quia magis ipsi
contpnvneiido. agere debent quod aliis praeiicant.
Conced^utr ei lamen posl ubbatem slare, et bene- Clericorutn autem si quis eodem desiderio mona-
dicere, aul missas tenere, si iamen jusserii ei abbas; sterio sociari voluerit, loco mediocri collocetur. Et
tin alias. nulltiteniisaliqua prmsuinal, scieiisse disci- ipse tamen si promittit de observatione regulm, vel
 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTl. WO
M»
ut dictum est, m cibo et potu, vel
propria siabilitate. Ethicillos clericos mediocri jtt- A dicitur, siiperius
bet collocari loco, qui non peccati pondere pres- cseteris regulse observalionibus. Vitiosus vero dici-
etcrebro in vilii maculam lapsus. Qui
si, sed amore Dei et regularis vitae desiderio fra- tur vitio usus,
tribus se sociari voluerint in monasterio. Coeteri enim ainat vilium frequenter iisitatus eo el niiser
vero, ut jam superius est de sacerdotibus di- ah illo f.ir.tus, conven enler vitiosus vocalur. Unde
clum, ordinis sui unuSquisque humiliter contentus et hic sequitur : Ne ejus miscria alii viiicnlur. Misera
sit loco. enim dicitur viliosa et peccatis sordida vita. Qure
CAPUT LXI. ideo voeatur miseria, quia miseros facil diligentes
Demonachisperegrinis, qualiler suscipiantur. se, sicut scriptum est: Peccata nos miseros fecerttnt
Si quis monachusperegrinus de longinquis provin- (Prov. xi\).
ciis supervenerit, si pro hospitevoluerit habiiare in Qttod si non fuerit talis qui mereatur projici, non
monasterio,et conteniusfnerit consueludineloci quatn solum si petierit suscipialur congregationi sociandus,
invenerit, etnonforle siiperfluilate sua perlurbal mo- verumetiamsundeatur ut slet, ut ejus exemploalii eru-
nasterium, sei simpliciterconlentusest quod invenerit, dianlur, el quia in omniloco uni Dominoservitur,etuni
suscipiatnt quanto tsmporecupil. Gontentus dicit, in regi mUituiur. Malienim projiciendi sunt et expel-
cibo, in polu, etvestiinento, sive in laboribus, vel B J Iendi, ne societate eorum vitientur alii: boni vero
in aliarum rerum monaslerii consuetudinibus. Sii suscipiendi, tenendi sunt aique trahendi, ut socie-
vcro in his omnibus superfiuitale sua, iJ est, quav- tate illortim meliorentnr alii. llli vero projciendi, ut
rendo, vel reprehendendo superflue, non conturbat; eorum caveanlur vitia ; isli lenendi, ut ab aliis isto-
monaslerium, recipiatur quanto tempore eupil. Hinci ritm imiielur sancta et honesta vita. Snasio verc
Basilius dicil : Concetli quiderh ei convenil ingres- boni et lenendi hospiiis ista erit, dicatnr ei: Sta,
sum projiter incertos exilus rerum. Interdum enirai frater, nobisciim immobilis in hoc monasterio, u«
potesl fieri ut per tempus proficial, et delectetur bono luo alii erudiantur exemplo. Non enim opus
sanctilate vitae,et permaneat in cceptis, sicut et f?e- est in aliquo quaerere lnco, qui nbique esl semper
qnenter faclum scimus. Oportet tamen circa eumi notus. Ipsi enim Dominoet nos in hoc loco servimus,
cautius agi et diligenlius, ut sive in verilate per- el ipsi regi militamtis. Unus enim est Dominus in
maneat, vel proficiat, sive institutionum nostra- omni luco, cui a servis stiis quolidie servitur. El
rum liherlas explorelur, probabilis inveniatur ett unus rex regum, ctii a niilitibus suis semper in
pura. Ita iiamque et nos Deo placebimus, et illei omni loco militalur. Et ideo non est tibi opus alium
pfoficiet, si verax est; aut si simulator est, eru-- qusrere locum, ubi melius servias Domino, quia hit
bescet. ^ bene laborando
Dominoque serviendo coelorumpo.
Si qum tumen rationabiliter et cumhumititate cha- leris conquirere regnum.
ritaiis reprehendituut ostendit, tractet abbas pruden- Quemetiatn si tttlemesse perspexerit abbas, licea'
ter, ne forle eutn propler hoc ipsum Dominusdirexe- eum in superiorealiquantuluin constitttereloco. Qtiein
ril. Quoddicit: Si quid cumhumilitale chnritatis re-- si lalem perspexerit dicil, id est, talem qui merealui
prehendit, de servitio Dei, et observaiionihus regu-- in sttperiori loco constitui. Vitam enim sanctam at
lae, et custodiendis proeceptis Domini dicit. De qui- que probatam exaltari oportet in monaslerio, non
bus omnibus, si curn charilate aliquid emenda-- nobilem personam. Non secundum generosilalem
verit hospes, aut emendare jusserit, libenter au- parenlum, vel vestimentorum culium, sed secundum
diatur, el quse emendanda sunl cLius eraendenlur,', viloe meritum honorandus est Dei servus.
quia operante Domino alius frequenler per aliumi Non soiutn aulem monacltutn, sed etiam de supra-
emendalur. dictis gnidibits sttcerdoium vet clericorumsiabilire po-
Si veroposleavolueritstabititatemsuamfirmare, noni lesl abbttsin majori quam iiigrediunlurloco, si coniin
renualur talis voliinlas,et maxime, quia temporehos- laletn perspexeril esse vilam. Nec isti ideo stint
pttaiiialis potuit ejus vita dignosci. Quomodofirmett, exallandi, quia sunl sacerdoies, vel clerici onlinati,
stahilitatem suain, sive in corde lanlum, sive iri1 sed quia stinl vilae nierito prohati, et in conversa-
corde siraul et verbo, hic aperte non dicitur, sed1 tione sancta caieris s:\nctiores invenli. Et Meo
ut dalur intelligi, sicut ille novitius promittit riesla-- non eos temeritas abbatis , sed exaltat sanctitas
bilitatesua coram Deoetsanctis ejus, ui^si aliquan- actionis.
do aliter fecerit, ab eo se damnanduin sciat, quemii Caveat uittem abbas, ne uiiquandode ulio noto nto-
irridet; ita el isle quamvis non promittat, quia janiii nasterio monachumad habitandum suscipiat sine con-
promissum habet, firmet tamen stabililatem suara a sensu abbatis ejtts, aut litteris commendatkih, quia
corde simul et verbo coram Deoet sanctis ejus, etit scriplum est : Quod tibi non vis fieri, alteri noii
idoneis testibus, ne nierealur ipse damnalionem proo feceris. Hroc Palres anliqiii liixerunl: Non licebit
multa sua et illicila vagatione. de alio inonaslerio si.-ie volunlate ejus qui praecst
Quod si superfiuus, aut vitiosus inventus fuerit it Palris fratres recipere : non solum recipere, seJ nec
temporehospilaiiiutis,ntmsolumnondebetsociari cor- •-' videre oporlet, clicente Apostolo : Quia qui primam
pori monaslerii, verumetiamdicatur ei honesteul dis- ••- fidem iriitam fecil, er.linfideli deterior. Quod si pre-
cedul, ne.ejus miseria etiatn alii vitienlur. Superfluus is catus fuerit ab eo qui praeestPatre, ut in aliud mc
941 SMARAGDI-ABBATIS 912
nasterium ingrediatur, commendetur ab eo ei qui Atate, _J obedientia et omni puritatis sinceritate pras
proeest ubi esse desiderat, et sic suscipiatur. Ille caeterisornatur, oportel ut prae caeteris honorelur.
vero monachus quantos fralres in alio monasterio Qtii tamen regulam a decanis vel prmpositis CM-
invenerit, tantos se noverit habere priores. Sed nec stitutam sibi servandam scial: quod si aliler prmstim-
atiendeudum quid fuil antea, sed probandum qualis pserit, non ut sacerdos, sed iU rebellisjudicetur. Si
esse coeperit. Susceplus vero si- habere videlur ali- enim regulam sibi constitutam bene servaverit, et
quid, sive in rebus, sive in codicibus, ukra ei possi- diguilate el nomine sacerdolis honorificahitur; si
dere non licebit, ut possit esse perfectus, qui alibi autem non servabilur, nec sacenlos nec etiam mo-
non potuil esse senex. Hinc bealus Ferreolus ait: nachus, sed rebellio vocabitur, quia pactum, quod
Monachum omnino sive clericum allerius loci, vel prius voluntarie et pacifice promisit, postea super-
monaslerii recipi sub qualibet causa nolumus, inler- bus et conlumax irritum fecit. Rebellio enim dici-
diciraus, prohiberaus, prospicienles talia studio cha- lur, qui post pacem factam rursus reiterat bellum.
ritatis, ne novum aliquid sorde scandali surgente '-Et smpe adtnonilus si non correxerit, etiam episco-
inducat. Dicit enim Scriplura : Quidquid tibi non pus adhibealnr in testimonium. Quodsi nec sic etnen-
vis fieri, alii ne feceris (Mallh. vu). daveril, clarescenlibus culpis projicialur de monaste-
CAPUT LXII. B
] rio, si lamen tatis fuerit ejus conlumacia, ut subd'
De sacerdotibus monasterii. aut obedire regulm nolit. Si enira lam perversu?
Si quis abbas sibi presbylerum vel diaconum ordi- exstiterit, ut nec amore Chrisli, nec pro reverenti?
nari petierit, de suis eligai qui dignus sit sacerdolio emendare velit episcopi, omnibus nolum faclum
fungi. Confessione oronium suorum debet abbas co- vicinis projiciatur a monasterio clarescentibus culpis
gnoscere mOnachorum, et tunc quem ex omnibus CAPUT LXHI.
elegerit esse dignum, ordinari sibi jubeat diaconum, De ordine congregalionis.
vel presbyterum, eligens in eis regularis vitse rae- Ordines suosin monasterioila conservent,ut conver-
rilum et sapientise inlellectum. sionis tempus et vilce merilum discernit, atque abbat
Ordinalus autem caveat elationem aul superbiam. conslituerit. Hinc beatus Frucluosus ail. Qtti .pri-
Nec quidquam prmsumat, nisi quod ei ab abbate prm- mus in monaslerio conversus ftterit, primus ambu-
cipitur, sciens se multo magis disciplinmregulari sub- let, primus sedeat, primus eulogiam accipiat, pri-
ditum. Nec occasione sacerdotii obliviscatur regulm mus communicet in ecclesia, prius loquatur eum
obedienliam et disciplinam, scd magis ac mugis in inlerroganlur fratres pro aliqua quaeslione, prioi
Domino proficiat. Scriptum est enim : Quanlo ma- psalmum dicat, in choro primus consislat, hebdo-
' madam
qnus es, humilia te in omnibus, et coram Deo in- prior faciat, manum in mensam primus ex-
venies graliam (Eccl. m). Caveal ergo monachus ue- tendat. Nec setas sola inter fratres requirenda, sed
cesse esl elationis jactantiam, et omniuro vitiorum conversio esl, et laboris studiique propositura. Unde
matrem superhiam, quae sicut origo est omiiiuM et hsecdiscretio senioris est praestolanda, ut quem
criininum, ita ruina est cunclarum virtutum. Nam quomodo erga Dei amorem cultumque ferventem
ideo superbia omni vitio delerior, quia a summis viderit, sic honoret. Non enira generis.dignitas, aut
personis atque prin.atibus assumilur, et de operibus rerum opulentia quam quisque habuil in saeculo,
justitiae atque virlutibus exoritur. Recte ergo ini- vel oetatis grandaevitas exquirenda, sed vitse recti-
liura omnis peccali superbia est, quia nisi prae- tudo et ardeniissimae fidei merita debenl esse pen-
cesserit inobedienlia, transgressionis non sequitur sanda : ille enim potior, qui Deo proximior quoque
culpa. judicandus est.
Locum vero illum temper allendat, quo ingressus Qtii abbas non coniurbet gregem sibi commissum.
esi monasierium, prmler ofjiciumallaris. Id est, hu- Quomodo conturbat abbas gregem sibi commissum
mililatein semper tenens, locuin suum in omnihus sequentia declarant, cum dicitur :
regulariter observans cuslodiat, el sic accedat ad p. Nec quasi libera uiens poteslate injusle disponat
pacera, ad comraunionem, ad psalmum imponen- aliquid. Injusle ergo aliquid disponendo conturbat
dum, in choro standum, etin omnibus omnino locis, abbas gregem sibi commissum. Pro qua re et illum
praeter officium allaris, id est, nisi quando altario facit esse pejorem, et sibi pro injusta dispositione
ministrat. Altario enim assistens primus slat, sacri- multiplicat cumulum damnationis. Unde et se-
ficat, et primus pro omnibus orat, etiamsi ullimus quilur :
inveniatur in ordine. Et ideo nec locus ibi custo- Sed cogitet semper quia de omnibus judiciis et ope-
diendus est, nec ordo lenendus. ribus suis redditurus est Deo rationem. Alii autem
Et si forle eleclio congregationis, et voluntas ab- homines de suis lantum operibus Domino rat^ionera
batis pro vitmmerito eum promovere voluerit. Pro- in judicio sunt reddituri; abbates vero, et orones
moveri dicitur honorari vel exaltari, et ab huiniiiori qui praesunt aliis, non solum de pravis operibus suis,
loco in superiori sublimari. Dignum esl eniin apud sed el de injustis judiciis rationera reddiluri sunt
homines suhlimari, qui fretus amore Dei consentit Doiuino. cum venerinl cum illo in supremo judicio.
prae cseteris huuiiliari. Monachus enim qni cautela Valde enim debet abbas timere, qui pro cogitatio-
et moderatione, pudicitia, fiJe, humilitate, chari- nibus suis, et operibus, parilerque judiciis Domino
 815 COMMENT.1N REG. S. BENEDICTI. 9'*
debet reddere rationem. Diligenter autem et illud A exigitur hodie ut ipsa paterna reverentia priores
debet attendere quod Dominus ait: In quo judicio nostri a nobis vocenlur domni: sive enira nonni
jtidicaveritis judicabimini (Malth. vn). Et, In qua priores nostri, sive vocentur domni ; sive juniores
mensura mettsi fueritis remelielur vobis(Luc. vi). Sed vocentur fratres, omnia bene congruunt. Tantum
et illud terribiliter debel expavescere, quod scriptum "est ut nullus fratrum primo vocetur nomine.
est: Judicium durissimum in his qui prmsunt, fiet: Abbas autetn, qttia vices Chrisli agere creditur,
potentes aulem polenler tormenta patientur (Sap. xi). Domnusel abbas vocetur non sua assumplione, sed ho-
Ergo secundumordines quos conslituerit, vet quos nore et amore Christi. Ipse aulem cogilet, et sic se ex-
habuerinl ipsi fratres, sic accedent ad pacem, ad com- hibeat, ut dignus sit tali honore. Notaudum quia
munionem, ad psalmum imponendum, in choro stan- non dixit: Abbas quia cunctis praeest, cunctos prae-
dum. Et in omnibus omnino locis mtas non discer- cellit, et super omnes est, ideo domnus voeetur et
nctturin ordine, nec prmjudicet: quia Samuel et Da- abbas; sed ait, quia vices Christi agerecreditur, do-
niel pueri presbyteros judicuverunt. Hinc Isidorus mnus et abbas vocetur. Ergo abbas, qui recte vices
dicit: Quicunque aulera raonasterium priraus ingre- Christi inter fralres non agit, hoc nomine indignus
ditur, primus sedet, primus ambulat, primus psal- recipit, et assumit. Unde et sequitur : Non sua as-
mimi dicit, primus in mensam extendit manum, B sumplione, sed honore et amore Christi. Debet
prior in ecclesia cominunicat, nec aetas inter eos enim moribus, lingua, judiciis, et vila, et in omni-
quaeritur, sed professio. Quod dicit: Sarauel et Da- bus oninino prseceplis Domini vivere sine querela,
niel pueri presbyteros judicaverunt (/ Reg. vri; Dun. dicens Dornino veraciler: A judiciis luis non decli-
xirr), de Heli, et de illis qui Susannam opprimere navi: et sic oh honorem et amorem Christi hoc no-
voluerunt, intelligitur. Samuel preshyteros judicavit, mine fungi. Prius recte debet Christi agere vicem,
quando filios Heli peccare vidit, el eos in corde suo et sic ejusdeni sacrosanctum suscipere nomen : ne
praevaricaloresjudicavit, et condemnavit. Heli auiem si forte indignus aut temere illud voluerit assumere,
quia eos districla animadversinne non repressit, et magis sibi condemnationem quam justificationem
ab iniquitate' compescuil, similiter reprehendit et assumal. Quod autem dicit: Ipse autem cogitet, et
judicavit. Daniel quoque tunc presbyteros judicavit, sic seexhibeat ut digrois sit tali honore, subaudituf
quando illos iniqua cogitalione plenos, qui Susan- de salute sua, et timeat, si prave vixerit, tali no-
nam voluerunt falso testimonio conderonare, repre- saine condemnari; si autem recte vixerit, gaudeat
hendit, damnavit, et angelico eos gladio trucidandos taK nomine justificari.
esse proedixit. Ubicunque autem sibi obviant fratres, junior a
'
Ergo exceptis his quos, ut diximus, altiori consilio priore benediclionempelat. Transeunie majore, minor
abbas prmtulerit, vel degradaveril cerlis ex causis, re- surgat, et del ei locum sedendi. Nec prmstimatjunior
liqui omnes ut convertuntur, ita sint: ut, verbi gra- consedere, nisi ei prmcipiat senior suus, ut fial quod
tia, qui secunda hora diei venerit in monusterium, scriptum est : Honore invicem prccvenientes (Rom.
juniorem se noverit illius esse qtii prima hora venerit xm). Hincet alius Pater monacbonim ait: Quando
diei, cujustibel wtatis aut dignitatis sit. Hinc alibi sibi fratres mutuatim in via vel in quocunque loco
scriptum esi : Abbati vero studendum est, ut per occurrerint, cum omni humilitate ab invicem fle-
ordinem, sicut conversi in monasterio fuerunt, ita in ctentes benedictionem rogent. Et si ex eis unus se-
suo ordine constituantur, prseler si uberis conversa- nior fuerit, prius junior henediclionem poslulet, tunc
tio religionis meruerit, ut tam in antea promoveatur, dejutim senior prosequatur. In consessu vero fra-
vel si gravis culpa exegerit, ut retro regradetur. trum, si alius supervenerit, qui juniores sunt or-
Pueris vero per omnia ab omnibus disciplina le- dine assurgant, et seniori locum praebeant. Juniores
neatur. Quanto enim fragiliorem in delinquendo vi- vero senioribus nullatenus superhiendo contradicant,
det abbas setatem, tantum debet magis mittere in sed cum omni huraililate, vel inlerrogati vel correpti
custodiendo certamen. j. respondeant. Si labentem in quodlibet delictum ju-
Juniores igitur priores suos honorent. Non bic ho- nior seniorem aspexerit, non exprobrando , sed
nor exigitur rerum, sed reverentia expetilur ver- magis dolendo ad confitendum abbali vel praeposito -
borutn el morum. dirigat. Similiter senior jnniori faciat.
Priores juniores suos. diligant. Dominus enim Pueri, parvuli, vel adolescentes, in oratorio vel ud
Jesus Christus, qui est primogenitus in n.uliis fra- mensas, citm disdplinu ordines suos consequantur.
tribus, dilexit juniores suos aposlolos, exeniplum Consequantur dicit, id est, accipiant, et cum disci-
dans illis, el dicens : Hoc mandatutn do vobis ul in- plina, et honestate: castoque timore ordines suos
vicem vos diligalis, sicut el ego dilexi vos (Joan. xnr). custodiant, et ordinati ubicunque fuerint, ambu-
In ipsa autem appeilatione nominum nulii liceat lent, stent, alque sedeanl. Unde et sequitur :
alium puro nomine appellare, sed priores juniores Foris autem, velubi ubi,custodiam habeant et disci-
suos Fratres nominent, juniores autem priores suos plinam, usque dumad inteliigibilemmtalemperveniunl.
nonnos vocent: quod inlelligitur paterna reverenlia. Sicutjam suprascriptum est: Quanto magis viderit
Sicut tunc apud illos paterna exhibebatur reveren- abbas fragiliorem setatem ad peccandura, tanto am-
tia, ut priores vocarentur nonni, ita nunc apud nos plius majorera illi mittat custodiam ad salvandum.
m BMARAGDIABBATIS m
•CA-PUTLXIV. jA Domino rationem villicationis Sure cogetiir ponere.
De ordinando abbate. Villicationis dicit, id est, dispeissationis, vel guber-
In abbatis ordinalioneilla semper consideretur ra- _nationis suce. ViHicusaulem proprie villse guberna-
tio, ut Itic constituatur quem sibi omnis concors con- lor est, nnde ct nomen accepit. Inurdura autera
gregalio secttndumlimorem Dei, sive eliam pars quam- non a gubernatione viilse viliicus, sed a dispensa-
vis parva congregationis, saniore consilio elegerit. tione universse domus vocatur.
Vitmautem merito et sapienlim doctrina eligatur qui Sciatque sibi oportere prodesse magis, quam prm-
ordinandus esl, eliamsi ullimus fuerit in ordine con- esse. De eo enim quod prodest abbas, et sibi profi-
gregationis. Hinc bealtis Frucluosus ait: Abbas au- cit el aliis. Si enim generat lucrum et aliis parit pro-
tem e propriis seroper crenobii monachis eligatur, fectum , silii conquirit Domini graliara, et aliis sa-
vir sanclus, discrctus, gravis, caslus, charus, hu- lulis doclrinara infundit. Alios erudit ad justiliara ,
milis, mansuetus et doctus, qui diutinis experimen- et sibi praeroia conquirit seterna. De eo autem quod
tatus et documentis, omnibus proefalis rebus bene prseest dum vivit, semper sibi laborem el aliis in-
fuerit eruditus : qui in absiinentia praecellat, in do- cutit limorem ; sibi curam superfluam, et aliis la-
ctrina refulgeat, exqnisitas eptilas mensse laulioris boris generat pcenam ; sibi solliciludinem multam,
consuetudinemque conteinnat; vini nimil perce-' B et aliis injuras irrogat ffequenter injuslas. Haec
ptionem respuat; cunctis in comnuiie fratribus, ut vero omnia si bene qui praesunl, discrete et propler
Pater proprius piissimusque provideat; qnem nec Deum cgerint, cl peccare volentibus ne pecceht ti-
ira suhiia et immoderata dejiciat, nec superbia ex- moris poenas ingesserinl, peccantes vero severa di-
tollat, nec moeror ac pusillanimitas frangal, nec li- slrictione, judicioque recto constrinxerinl, vel mo-
hido corrumpat; qui et in patienlia discretionem, dicam apud Deum gratiam consequenlur. Si autem
et cum ira exhibeat lenitatem ; qtrique sic e. emibus hsecfacere neglexerint, sed lantum, quia sunt praelali,
aut pauperibus pareat, ut mini^trum se, et non se extolleie voluerint, non solum a mercedis prseniio
prxlatura taniurn Chrisli viscerib s recognoscal; vacni remanehurii, sed eliam elationissua; in infenio
cujusque tanta debet Mjrmoniset vitse consonantia poenaslugHiunt. Et ideo dixit : Sciat sibi oportere
csse, ut id quod docet verbis, cohfirmel operihus prodcsse magis quam proeesse. Quia de praeesse
sedulis: et glaiio bis acuto prsecedens, quidquid aliquolies parvura bonum , aliquoties vero grande
alios infornial verbo, jugi ipse gerat studi», ut nec sihi conquiril malum, De prodesse aulem semper
serraonein operalio destruai, nec e conlra operatio- sibi bonum, semper prsemium conquirit selernum.
nera bonam ser/no iriconvenii-ns frangat. (« Oporielergo eum esse doclum lege divina, ut sciat
Quod si etiam omnis congregalio viliis suis ( quod et sii unde proferal nova ei ve:era. Ac si diceret: Sit
quidein absil) consentientem personam pari consilio abbas doctus lege.divina, qu;cNovo el Veteri Testa-
elegerit, et viiia ipsa aliquatenus in nolitiam episcopi mento constat, ei ex illa sciat, el cognoscat fratri-
(ad cujus dicecesinperlinel ille locus ) vel abbatibus, bus proferre nova et veiera teslimonia. Quod autem
aut vicinis Christianis claruerinl, prohibeant pravo- dicit, et sit, subinlelligitur, sil in ejus peclore the-
rum prmvalere consensum, et domui Dei dignttm con- saiirus sapienlite et scientioe reconditus, unde, cum
sliiuant dispensalortm ; scienies pro hoc se recep uros necesse fuerit, possil proferre nova et vetera testi-
merccdem bonum , si iiiud casle el zelo Dei facant, monia. Vel ceiie ipse abbas sit doclus, inlelligens,
ticul e diverso peccatum, si negliganl. liieo jubel ut pi-ritus, sapiens, et tale vas sapientia plenum, unde,
episcopus, abbatcs, vel etiam Chrisliani vicini vi- curo volnerit, in promptu habeat proferre novum et
liosum abliatem fn-ri piohiheant, quia in congrega- velus tesiimonium.
lione non remansit, qni hoc prohihere debeat. Ac Caslum sobrium , misericordem , semper super-
8i diceret: Si etiam omnes qui intus sunt habere exallanlem misericordiam judicio, ut idem ipse coiir-
vitiosum abbalem consenliunl, hi qui foris sunt sequaiur. Scriplum est enim : Beati misericordes,
callrolici viri fortiler resistant^ el nou consenlianl j\ quoniam ipsi tnisericordiam consequenlur(Matth. v).
eis, ne vitium male ab omnibus nutritiim inolescat El e contrario judicium sine misericordia ei, qui
in monasierio, et eo inolito hahitatores ejus cunctis non facil misericordiam. Ille ergo superexallat mi-
vicinis veniaiit in odiuro, seit meli-s repudiatum ab sericordiam judicio, qui post aclum jiidicium non
omitibiis vitium tiepereal, et calcatmn evanescat, ut dislricte punit impinm, sed misericorditer parcit ei,
et in cr monachos virtutes creseanl et vitia depe- et a damnalione debita liberat eum. Hinc et alibi
ivaut. Et vicini videntes iilorum bona opera glorifi- scriptum cst: Superexaltat misericordium judicio
cent Deum , qui illis et hene velle concessit, et di- (Jacob. II ), id est, superponitur misericordia judi-
gnuin pastorem atque dispensato.'em tribuii. cio, qnia in quo invenlum fueril opus raisericordise,
Ordinalus autem abbas cogitet sempjr quale onus; elsi habuerit aliquid forte in judicio quod puniatur,
tuscepil, el cui rcdditurus est rationem villicationis tanquam misericordise peccati ignis exstinguitur.
tum. Qui enim monachos suscipit ad regendum, non Oderit viliu, diligut fratres. In uno ertim horaine
parvum, scd grandc onus recipit ad portandum, unde et fraterniiaiem nostrara simul diligere, et vltia si
illi sudor lahoris, el unde delectatio crescat honoris. fuerinl possunius simul odire. Aliud est enirij quod
Anima» enim fratrum ccepit regere, de quibus et frater est, aliud quod vitiosus esl homo. Diligamu»
 • COMMENT.IN REG. S. EENEDICTI. 048
Sl^
«rgo in eo fralernilatern nostram , el odio halcamus A Sed prudenter, et cum chariiatc ea amputet, prou^
vitiositalem suara. Prosequamur in eo vitium, el videril cuique expedire, sicut jam diximus. Quidquid
emendatum ut nosmelipsos diligamus proximum. •enim eharitalis oflicio geritur, ad salulis profectum
Hinc et heatus Gregorius ait: Sic sic niniirum ex- siue dribio venit..'Aliter enim uni, cl-aliter convenit
liilere proxiiuis nostrisodii discretionem debemus, ipsa sahitis impensio alleri. Et ideo vice medici ab-
ut in eis diligamus quod snnt, et habeamus odio bas, alilcr unum, aliter vero secundum quantila-
<raodin Dei nbbis itinere obsistunt. lem vel qualilatem delicli studeat sanare alteruin.
In ipsa aulem correciione prudenter agat. Id cst, Et in his omnibus sanclis discretisque actionibus.
caule, temperate, cum magno moderamine quod Studeat plus ariiari, quam timeri. Id cst, plus
faeit faciat. Et ne quid nimis. Haecsententia a poe- exerceat in subdilis opus ainoris qtiam limoris ;
tis, et a doclofibus nostris, et a mullis catholicis el plus eos paternilatis aroore deraulceat quam ly-
et eruditis viris, eliam in multis et congruis dicta rannidis suae ptuna deterreat. Unde el sequilur :
locis, quse et in bonis et in malis aclibus inteltigi Non sit turbulenlus et anxius. Turhulentus dicitur
potest. ln bono, ut esl illud : Non sis nirnis jtistus, corarnotionis ira lurhattis, moestus, raolcstus, vel
el similia. De malo aulem non est noslrum dare airox. Anxius vero dicitur acedia vel anxielale
nttuis et fieri a "
exemplum, quia et parum penitus plenus.
Domino probibetur Hic auiem eur a bealo Benedi- Non sit nimins et obslinalus. Nimius dicitur dilar-
cto hsec senlenlia ponatur, sequentia audiamus. gus, prodigus, vel rerum monasterii nimius et su-
• Ne dum nimis cnpil eradere mruginem, frctngatur perfluus dispensator. Obstinatus veio dicilur insupe-
vas. Hic aeruginem pro peccati por.il conlagione, vas rabilis, obfirmatus, pertinax et obduralus.
autem pro animi fragilitate ; ac si dicat: Sic nnmda Non zelotijpus, ei niiiiis suspiciosus,quia nvnquam
animum raonachi a delicti contagione, ne fractum reqttiescet. Zelotypus dicitur zelo sollicitudinis ple-
mergas in desperalionem. Et quem lucrari poles mo- nus, et suspicionis typo repletus, qui eiiam ea quae
derate judicatuin, non perdas asperrime condemna- non fiunt, fieri in ahsentia snspicatur, et ea quaene-
tum. Vas et bene monachi tunc male satrom ciiius 1110committit, commilti in abscondito pertiniestit;
frangitur, quando mens ejus pro culpa duriler incre- et ideo spiritus ejus nunqtiam requiescit.
pata, aul de desperatione veniae fortiter conturha- In ips:s imperiis suis sit providus et consideratus,
tur, aul de fugoelapsu vel monaslerii discessu quo- sive sec ndum Deutn, sive secundum smculutn sii.
tidie meditatur. Quod ne fiat semper abbas sollicite, Opera quce injungit, discernat, et lemperet. Opera
sap'enter et caute provideal, et quod sequitur sem- secundum Deum sunt hosc: Vigiliae,jcjunia, absli-
per diligenler attendat. Sequitur enim : -<nentia, et his similia : secundum soeculum auieitt
Suamque fragitilatem semper suspectus sit. Dum sunt opera, qtioe co^pori lantum exhibenlur. non
enim suam fragilitatem suspeclus attendit abhas, animae, idest, arare, fodere, melere, et onmia si-
atque considerat aliorum fragilitalem palienter, dis- milia corporis opera. Sed el his omnibus tam spiri-
crete et caute dijudicat. Hinc et apostolus Paulus lalibus quam corporalihus opcribus discreiionis te-
ait: Fralres, etsi prmoccupatns fuerit homo in ali- nenrta est lemperantia, ne superfhie laborantibus
quo delicto, vos qvi spiriktles esiis, hnjtismodi in pariler deficiant corda et corpora, et remaneat tan-
stttiite in spirilu lenitatis. Considerans teipsum, ne tuni nociva niurinuratio sola.
et tti tenteris (Galat. vr). Ac si diceret : Quia et tu Cogilan* discretionem sancli Jacob dicentis: Si
homo es, et poles in aliqno lentari, el adjtitorio greges meos pltts in ambuiando fecero laborare, mo-
inriigere, et ideo debes sttstinere tentatum. -Qui rieniur cuncii una dle (Gen. xxxui). Iliic in loco
enim sub condilione infirmitaiis posili sunt, me- per Jacob reclores, per oves aulcm corum suhdili
rito infirmos suslinent. Sequitur : designantur. Qui secundura <jus exemplum , sive in
jl/eminerilfjruecalamnm quassatum non coitteren- aclione spiritali., sive sint in corporali opere occu-
dum (Isai. XLII). Id est, monachum maculis pecca- pati, sic eorum in laboribus actio, vel possibilitasest
torum f-onffaclum, variisque viliis conquassalum, temperanda, ut nec nnimi virtus succumbat, nec
ad desperationis foveam vel fitgae lapsum, ut prre- corporis fortiludo lassescat. Sed sic omnis eororh
dictnm est, non impellendum. Calamsim enim quas- laborum actio temperetur, ul alacri aniroo plus.s^
satum sine dubio eo; terit, qui peecatori non salulis, adhtic cupiant in operibus exerceri, quam illis siii
sed perditionis prabet ocr-asionem. Hinc et beatus velint.praeposili comraendare. Unde el sequiiur:
Hieronymus ait: Qui peccaloii non porrigit maniim', Hmc ergo aliaque leslimonia discretionis matris
nec poriat onus fr.airis sui, iste quassalum calamum virtuititn sumens , sic omriia lemperet ut sit quod et
confringit. fortes cuviant, et infirmi non refugiant. Sic enirri
In qnibus non dicimus, ut permittat nutriri vitict. cum discretione, qtiae est omnitim mater virlutum,
Quia enira superius jtislse correptioni posuit tenipe- monacliorum opus est teroperandum, ut sit, id est,
ramentum, hic auiem ne crescat vitioruin , a.-Imo- ~l;Jeopus, et fortes quod cupiant. subauditur, agere
net, nulrimenlum. Ne dum temperalnr riislrictio vel implere, et infirmi non refugiant, siihauditur,
peccatofis, crescat ac pullulet vitiorum fomes. Unde ipsum optis, vel ipsius operis pondus.
etapcrte sequitur; Et prmcipue, ut prasentem regulam in omnibut
 919 SMARAGDIABBATIS 920
conservel. Prsecipue autem et super omnia bealus A Et maxime in illis locis ubi ab eodem sacerdole,
Benedictus jubet abbatem regulam observare, ut qui vel ab iisdem abbalibus, qid abbalem ordinant, ab
est primus in nomine, sit primus in operalione, et ipsis eliam et prmpositus ordinatur. Moseral eorum
quod ordine praedicat, opere compleat. Et prior in lunc,ut quando abbas ordinabatur tunc et ab eodem
humeris vel cervicibus suis portet quae portare fra- episcopo et aliis coram stantibus abbatibus et prse-
tres jubet, et utrum sint levia vel gravia quoefratri- positus ordinaretur. Sed quia inde superbiaevitium
bus imponit onera, experimento cognoscat; prima- nascebatur, non jam ab alio hodie apud nos ordina-
tumque suum, quem prior ad mensara tenet, primus tur, sed a proprio abbate praeposituraeilli obedienlia
ad virtutis parcimoniam judicet, et abstinenliam injungitur, ut quandocunque ahbali visum fuerit, ab
quam lingua praedicat, experimento cognoscat, ne ipso ministerio praepositi mutetur, ne fomes illi su-
forte subditi tacitis cogitationibus dicant: 0 quam perbise nascalur. Unde et sequitur :
pulchre nobis praedicat abstinentiam plenus venter ! Quod quam sit absurdum, facile adverlitur, quia ab
Illa ergo de abstinentia praedicatio acceptabilis esl, ipso inilio ordinalionis materia ei datur superbiendi,
quam jejuna ora decantant. Et in his omnibus hoc dum ei suggerilur a cogitationibussuis, exulum eum
sibi convenire noverit abbas, et angustum regulae esse a potestate abbatis sui, quia ab ipsis est ordina-
callem, per quem alios admonet intrare, prior ingre- B tus a quibus et abbas. Ut haec enim mala caveantur
dialur ipse. fieri, talem praepositum oportet 'eligi vel ordinari,
Ut dum bene minislraverit, audiat a Domino, quod qui alios sedificare vitse suaeprobetur exemplo, non
servus bonus qui erogavit trilicum conservissuis in qni destruat male vivendo. Qui hurailitatis prsebeat
lemporesuo, Amen dico vobis, super omnia bonu sua fOrmam, non superbioe suae prsetendat conluma-
conslituet eum (Luc. xn). Bonus enim minister, id ciam. Quia inferius scribitur :
est, bonus abbas, a bono Domino bonorum omnium Hinc suscitanlur invidim.Id est, inter praepositum
retributore audiet quod servus ille audire meruit qui et abbatem, dum alter superiorem se noii vull videre
conservis suis triticum fideliter erogavit. Audivit alterum. Nulla est enim virtus, et pene nullum nrini-
enim : Atnendico vobis, super omnia bona sua con- slerium, quod non habeat conlrarium invidiaemalum.
stiiuet eum. Hanc desiderabilem amabilemque vocem Rixm, detractiones , cemulationes, dissensiones, et
et bonus abbas audiet, qui triticum, id est, prae- exordinationes. Fiunt enim rixae et detractiones, et
dicalionis verbum conservis suis, id est, fratribus haec omnia quae dicuntur inter praepositum et abba-
suis, fideliter ministraverit, et factis ipse compleve- tem, maximeper eorum sequaces. Fiunt dissensio-
rit. Quod aulem dicil: Super omnia bona sua con- nes, quia quod unus cum suis fieri consentit, alius
slituet eum, intelligitur super omnia ccelestia regni *•*cum suis fieri dissentit. Fiunt exordinaliones, quia
gaudia, non quod ibi isti soli Dominum teneanl, sed quod unus ordiuando disponit, alius destruil con-
ul eorniii abundanlius coelerissanctis aeterna posses- traria ordinando. Unde et fit quod sequitur :
sioiie frtiaitur. Qtii enim docti fuerinl, fulgehunt El dum contrdria sibi invicemabbas prccpositusque
q,'.asi splenJor firmanventi, cl q-ii ad justiliam eru- senlinnl, et ipsorum necesse esl sub hac disscnsione
diunt plurimos, quasi stelloein perpetuas oolernitales. animas periclitari. Et ii, qui sub ipsis sunt, dum adu-
Et Aposlolus ait: Qtd bune prcrsunl presbylcri du- lanlur parlibus, eunt in perditionem. Cujus periculi
plici honore digni habenlur, maxime qui laborant in malum illos respicit in capite, qui lalis iiwrdinalionis
verbo et in doclrina (I Tim. x). se fecerunt auctores. Heu! mihi misero, qui se salvare
CAPUT LXV. debuerunt, et alios et se male vivendo pertlunt, et
De prmposito monastcrii. caeleros. Et qui ire aliosque ad coelorum dehuerunt
Smpius quidem coniingit ut per ordinutionem prm- ducere regnum, eunt ipsi, el sequaces suos in perdi-
positi scandala gravia in monasteriis orianlur. Quod tionis foveam infernique baralhrum mergunt. Quod
enim ssepius jam faclum audivimus, nunc autem auteav dicit: Cujus periculi malura illos respicit in
emendare debemus, et talem sub abbate eligere per- cepile qui talis inordinalionis se fccerunt auctores,
sonam debemus, quoe curain monasterii nomenque de illis dici videtur qui sicut abbalem, ita et prae-
praeposili suscipiat,etut offlcia sibi injuncta fideliter positum ordinaverunt; qui unius raonasterii ordina-
impleat atque custodiat, et nihil temere per super- tionem non duobus , sed uni debuerunt imponere ,
biara agal, ne sit de his, quos sequentia raonstrant, el ne inter duos periculosa nascerentur scandala,
cum dicitur: soli abbati congregationis suae debuerunt commit-
Dum sint aliqui maligno spiritu superbim inflati, lere curam. Unde et sequitur :
qui mstimantes se secundos abbates esse, assumentes Ideoque nos prmvidemus expedire, propter pacis
sibi tyrannidem scandala nulriunt, el dissensionesin charitalisque ciistodiam, in ubbatis pendere arbilrio
congregalione faciunt. Tyrannis enira dicitur honor ordinalionem monasterii sui. lpse enim per semet-
indebitus, etper cordis superbiam acquisitus. Qucm ipsum debet omnium roonachorura suorum necessi-
praeposilus superbe assumil, cum indebitum sibi ab- tatem lam corporis quam animse providere, et sub-
balis honorem impendi requirit, et ideo inter fra- sidia prsesentis necessilatis porrigere, et corda sub-
tres nutril scandala, et dissensiones in monasterio ditorum suorum ad laudem Crealoris admonendo
praeparal. Bustollere, et eos quos tarditate vel segnitie culpa-
 921 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 922
biles repererit, prout culpa vel aelas fuerit, aut in- A animse subditae diserepent, in nullo oves absque pa-
crepalione, aut flagello corripere. storis voluntate declinent. Ipse aulem praepositus
Et si polest fieri, per decanos ordinetur, ut antea nihil faciet, nisi quod Pater jusserit, maxime in re
disposuimus, omnis utilitas monasterii, prout abbas nova; nam quae ex more descendit, servabit regulas
disposuerit; ut dum pluribus committitur, unus non monasterii.Iia agens, ut necabbali taediumgeneret,
superbiat. Nobis enim modo et abbas el praepositus nec fratres intemperantia illius laborent. Hsec ob-
et decani et presbyter simul et semper sunt neces- servabit senior raonaslerii qui fratrihus praepositus
sarii, ut unusquisque in oflicio sibi commisso, vel est, referens ad abbatera omnia, vel praecipue illa
ordine convenienti humiliter Iaborare non cesset. quae per se non valuerit explicare.
Nec datur illis regulariler locus superbiendi, sed im- Cogitet tumen abbus se de omnibus judiciis suis
ponitur fascis, quo gemendo pergant oppressi. Deo redditurum ralionem ne forte invidim aut zeli
Quod si aut locus expetit, aut congregatio petieril, flamma urat animam suam. Nec inter laicos debet
rationabiliter cum humilitate, et abbas judicaveril esse invidiaelivor, quanto magis inter religiosos vi-
expedire, quemcunque elegerit abbas cum consilio ros et monasterii praepositos. Abbas enim prseposi-
fralrum timentium Deum, ordinet ipse sibi prmposi- tum, et prsepositus abbatem, ut frater debet diligere
tum. Qui tamen prmpositus illa agat cum reverentiu B fratrem. Memorari enim debel abbas, si euni aliqua
qum ub abbate suo ei injunctu fuerint, nihil conlra invidiaevel livoris tangit flamma, ne inCain iniquam
abbatis voluntulem uut ordinationem fuciens; quia c#mmunicet invidiam, qui per zeli livorem Abel
quanto prmlalus est cmteris, tanlo eum oporlet solli- fratrem suum justum occidit; et per zeli Iivorem
cilius observare prmcepta regulm. Et hunc praeposi- factus est inimicus Esau fralri suo Jacob; et per zeli
tum, sicut et abbatem in omnibus heatus Benedi- livorem a fratribus suis venditus est Joseph. Zeli
ctus diligenter jubet regulam observare. Qui si vel enim Hvor quanquam unius viliis censeatur no-
superbia, vel negligentia, vel desidia, aliqua ex his mine, plurimos per diversa vitia generat ramos.
praetermiserit, quae in regula continenluf, onmibus Cuncta enim virtutum germinainvidiae livorconcre-
eondemnationibus, quas regula conlinet, subjacebit. mat. Cuncta bona ardore pestifero devorat, sensum
Unde et hic apte sequitur : comedit, pectus urit, mentem afficit, et cor hominis
Qui prwpositus, si reperlus fuerit «iriosus, aul ela- quasi qusedam pestis depascit. Contra quod vitium
done deceptus superbim, aut conlemptor sunctm re- praeparanda suntpacis et charitatis arma inabbatiset
jtilm fuerit comprobatus, admoneatur verbis usque omnium rectorum sanctorum seu subditorum anima.
jtiater; si non emendaveril, adhibeatur 'ei correclio " CAPUT LXVI.
disciplinm regularis. Quod si neque sic correxerit, De ostiario monaslerii.
tunc dejiciatur de ordine prmpositurm et alius qui Ad portam monasterii ponatur senex sapiens , qui
dignus est in loco ejus subrogelur. Quod si et poslea sciat accivere responsum et reddere; cujus muturitas
in congregatione quielus et obediens non fuerit, eum non sinut vagari. Notandum quia non dixit, ad
eliam de monasterio expellatur. Hactenus qualis portam ponatur senex aetate, sed ait ponatur senex
esse non debet prsepositus digestum est; dein- supiens. Ubi dalur intelligi, quia non setas in por-
ceps autem qualis esse debeat, ex sententiis tario quaerenda est corporis, sed sapientiae et intel-
Patrum demonstrandum est. Prsepositus ergo mo- lectus. Hinc namque et per quemdam sapientem di-
nasterii non setate senili, sed moribus constituen- citur : Seneclus venerabilis est non diulurna, neque
dus est. Multos enim prolixitas annorura attollit, numero annorum computata. Cani sunt autem sensus
sed dedecus torpentis vitae ad infantiaeimmalurila- hominis, et mtas senectutis vita imtnaculata (Sap. iv).
tenv compescendo reducit. Constituendus est ergo Hinc ad Moysen dicitur : Congrega mihi septuaginta
praepbsitus moribus gravis, sermone solers, ingenio viros de senibus Israel, quos tu nosti, quod scnes po-
fortis, consideratione vigil, cursu impiger, corre- puli sunt (Num. xi). In quibus quid aliud quam se-
ptione pius, disciplina moderatus, actu castus, mo- neetus cordis requiritur. Dum enim dicilur, quos tu
ribus sobrius, dispensatione aequus, humilitale of- . nosti, quod senes populi sunt, profecto liquet quia se-
natus, patiens, mitis, npn turbulentus, non iracun- nectus mentis, non corporis eligenda nunliatur.
dus, non superbiae, vel arrogantiae vitio maculatus, : Qni portarius cellam debet habere juxtu portam; ut
non prodigus, non garrulus, sed omni actu religio- venientes semper prmsentem inveniant, u quo respon-
nis armatus, qui sciat languentium moribus subve- sum accipiant. Hinc et alii antiqui monachorum Pa-
nire, et lepescentium ignaviam excitare, super quem tres dixerunt: Osliario cura sit, ut oranes venientes
abbas requiescat, ut in nullo ab eis praeceptis de- intra januas recipiat, dans eis responsum honeslum
se-
viet, sed in oranibus subditus, et in jussis senio- cum humililate et reverenlia, nuntians abbati, vel
ris delentus nihilque abbatis volunlati sit contra- nioribus quis venerit, et quid petierit. Si quid vero
rius, aut faciat, aut ordinet faciendura, sed omnia cuicunque de fralribus missum vel mandatum fue-
per ejus interrogationem, juxta illud quod scriptum rit, nihil ad ipsum perveniat, priusquam abbati vel
est: Inlerroga patrem tuum, et annuntiabit tibi; ma- senioribus indicetur.
jores tuos, et dicent tibi (Deut. xxxn). Interrogan- Et mox ut aliquis pulsaverit aut pauper clamave^
dum semper est, ut in nullo a seniorum consilio rit, Deo gratias respondeat, aut benedicat. Eleganter
925 SMARAGDIABBATIS S24
lvic ciuas venienlium heatus posuit Benedictus per- A storia ad laicos pertinebit. lpsi enim triticum pnr-
sonas. Unam potentis, qui si jaimam monastcrii in- gent, ipsi ex mofe molant. Massam taniumdem mona-
venerit clansam, manu vcl fuste pulset eanv; aliam chi conficiaiit, et panenisibi propriis manihusfaciant.
vero pauperis postiit personam, quae non pulsat, sed Eanc mitem regulam smpitts\Volumusin congrega-
lanlum humililer clarnal ad januam. Quibus et salis lione legi, ne quis fratmm de ignorantia se exmset.
apta a portario respondenda composuit, responsaj Hinc et bealus Angostiivus aii : Ul autem vos in
videlicet ut voce pauperis audila, Deb gralias agat, hoc liLcllo, ianqiiani in speculo possitis insplcere,
potenli vero occurrens obviara Iiumiliter ab eo be- ne per o Jivionem aliquid .negligatis, semel in se-
nedictionem petat. piiiuana vobis legatur, et uhi vos 'inv.eneritisrea quar
Et-rum omni mansueiudine limoris Dei reddat re- sciipta suut facientes, agiie :gratias Domino Jiono-
sponsum festinunler cttm 'fervore eharitatis. Hinc «I rtsm omnitim largitori. Ubi autem sihi quicunque
alins qiridam monachoruro magistev ait : Portarii v.-strum videt alitjuid deesse, doleat de praeterito ,
monasterii tales esse debent, qui omniutn sirau caveal de fuluro, orans ui sibi debitum diroittai,
mercedem fedificeiit cetale seniii quibus mundus si- et in tentationem non inducalur. Hinc et Aurelins
let, qui jam ex praesentibus pompisnihil desiderenl, episcopus ait : Ne per oblivionem aliquid negliga-
sed in toto eordis affeclu Creatori inhoerentes sin- B tis, semel ea in viginti diebus legite, id est, in Ka-
guli dicn.nt; Miliiautem adlverere,Deo bonum esl, po- len Hs. Nos autera regulam nostram non solum seroel
nerein DominoDeo spem meam, (alem semper super- in Kalendis, vel in helxiomada, sed etiam quolidie
venientibus ostenrlanl exemplum, ut et foris ab ex- in collatione legimus, ut ejus proecepta cogiioscere,
traneis nomen Domini glorificeiur, juxta qtiod Dn- el ad purum intelligere valeamus ,. et ea -intelli-
minus ait: Sic tuceat lux vestra coram homhiibus, n gentes vel secundum possibilitateni memoria retinehr
videant opera vesira bona, et glorificeril Patrem ve- tes, adjuvante Christo, implere operfbus valearous.
slrtim, qiti in ctelis est (Matth. v); et inlus cura soda CM^UT LXVII.
lihus suis mefcedis pi-sepai-ent lucra, dura ornniuni De frairibus in via direclis.
vice foris gerimt-cttram. Siccariti moribus cumvir- Dirigendi fralres in via omnium fratrum velabbaiii
lutiuii magistra humilitaie existml, ut omnis pa- oraiieni se commendenl, His -vero fralribus i»i via.di-
lieritiae blaridimenta mcoHoquio alfabili ostendant: rigendis anle altarc pnistratis, et ab omnibus ora-
pauperuro, peregrinorum et hospitum curam intei tionem poscentibus, dicat sacerdos bos versus, ipso
orania habenles, quia inhisChrislus suscipitur, sic- tamen incipiente, ct aliis respondentibus : Salvos
ul ipseait: Quadiirii ex tiiinhnis meisfecislis, milti feci fac servos tuos, Deus meus, sperantes in le. Perfice
slis^tfsK/i.^xxAJ.Forisaliquiddare, vel ciiilibet mini gressus meos in semiiis luis, ut non moveanlur vesti-
slrare, vel *aforis aiiqnld accipere, nullatenus sini gictmea. Lucerna pedibus meis verbum luum, Da-
commeatu abbalis facere prsesumat. A signo wsper mine, et tumen semiiis mcis. Angetu suis Deus mun-
tino usque acl secundam impletim nnllatemis poria davitde te, ul custodianl le in omnibus viis tuis. His
rum fores aperiantur, neqtie ullus a foris iniroilu; peraclis, hanc sacerdos orationis dical collectam :
patefiat, seti si neeessitas advenerit per feneslran Angelus Domini bonus comitctur vebiscum, ut per-
tounii deliberetiir. aclo obedieniim cursu ad nos ilerum reverlamini in
Qui portarius si indiget solalio, juniorem fratren gaudio,per Dominum, elc. Sed ne fraier in via di-
aCcipiat. Hinc el alius "Paler ait : Dnobus frairibm • rigatur solus, sententia nos docet Patrum, quse di-
cella intra regias monasterii consliltialur, cfii e cit: Ad necessaria quoerenda hini egrcdiantur. vel
claudant monaSterium post exeunles, et aperhai terni fratres, et lales, quibus crediiuryaion.qui vcr
inl.i-aiHibus, et aivenientes rointient abbali. Vasi bositatem autgulara sectentur.
vel feliqua ulensiiia, quae ad hospilum usus baju Et semper ad adorationem /ultinmm ivperis Dei
lant, ac si sacrata Deo custodiant, ne per ipsorun commemoralio vmnium absenlium fiat. Hoc in loco
neglecium ah ipsomefcedem non recipiantcujusrei , *. priusquam quinquagesimusipsalmus inchoetur, a sa-
diripiendo non servanl. cerdote dicatur : Oretnus pro fratribns nostris sb-
Monasteriuin utilem, sipossit fieri, ita debet con sentibus. Fralribus vero respondentibus : Salvos.fac
strui; ut omnia necessaria , id est, aqua, molendi ser-vostuos, Deusmeus, sperantesin te, pxosequalur
num, horlus, pistrinum, vel artes diverswinlra mona sac-erdos et dical : Mitte eis , Domine, .attxi-
sterium exerceanlur; ut non sit necessilas monachi ; Mumde sancto. Fratresque respondeant: El de Sion
dicat: Domine, exaudi.<ora-
vagandi foras; quia omnino non expedit animabu : tuereeos. Itera sacerdos
eorum. Hine et alius monachorum Pater ail: Gmni;L iionem-meam. Respondeant fratres : Et.clamor.meus
necessnria inlus intra regias esse oportet, idest , ad te venial'. El -tunc «ubsequalur quinquagesimus
furnos, machinas, refrigerium, hoiios, vel omni t psaimus abumnihus-decantantibns.
neccssaria, ul non sit opus ffeqnenter foras -egreci Pievertentes atUem devia,'fratres,ipso die.quo re-
fralres. Cum ergo haec omniaintusfuerintcbnst deunt,peroittnes-mnonica$'iiGms dum expleluro.ms
lula, clausa sil semper rriohasterii regia; quoe afori 5 Det, prostrati.solo oralorii abomniinis petanl omlio-
cercellum habeat ferreum, quo a veiiierite :concuss > nem-propter excessus, ne quid forle Mibripmrit inMa
aut olio» sermonis. Pro-
«ujuslibet intus indicetur adventus. Ars autem pi . visus aut auditus matw rei,
925 COMMENT.IN REG. S. BENEDICTI. 926
pter excessus dicit, id est, propler transgressionis A injunguntur, suscipiat quidemjubentis imperium cunt
lapsum. Sed pro quibus excessibus dicat, ipse expo- omni mansueltidineet obedientia. Quod si omnino vi-
nit dicens : Ne cui forie subripuerit in via visus, aut rium suarum mensuram viderit pondus excedere, im-
auditus make rei, aut oiiosi sermonis. Cujus malae possibilitatis sum causas ei qui sibi prmest, patienter
rei dicat propheta loquente inlellige. Ait enim : Qui et opportune suggerat. -Cumorani mansuetudine di-
excutit manus suas ab omni munere, el obiurat aures cit, id esl, cum orani modeslia el lenilale. Mansue-
suas, ne audiat sanguinem, et claudil oculos suos, ne tus est enim, qui nulli injuriam irrogat : dictus au-
vtdeat malum, isle in excelsis habilabit (Isai. xxxm). tem manstielus, quasi manu assuettis. Talis enim
Revertenlibus aulem de via, et oratorii solo pro- ' debet esse monachus, non contumax aut superhus.
straiis oralionemque petentibus, hanc eis colleciam Unde et sequilur :
sacerdos dicat. Qumsumus, omnipotens Deus, ut his Non superbiendo,aut resistenio, vel contradicendo.
famulis tuis, quos ad nos incolumesde via redire fe- Superbiendo enim magistro resistit, qui verhis iin-
cisti, quidquid illic impedienlefragililate deliquerutit, periisque ejus despiciendo contradicit. Resistendo
tu propitiatus dimittas, per Dominum, etc. Hinc et contendit, qui ea quse implere juhetur, in facie re-
Isidorus ait : Quanlo fratres foras proficiscuntur, nuit. Contradicendo repugnat, qui se ea quse fieri
aut redeunt, congregalis omiiibusin unum in eccle- B jubentur, non fieri aperta voce reclamat. Quod fa-
sia benedictionem accipiant. cere monacho prohihetur, cum subditur.
JVec prmsumat quisquam aiiis referre qumcunque Quod si post suggeslionem suam in sua sententia
foris monaslerium videril aut audierit, quia plurima prioris hnperium perduravit, sciat junior ita sibi ex-
deslructio est. Quod si quis pra'sumpserit, vindictmre- pedire, et ex charitale confidens de adjutorio Dei obe-
gulari sub.jaceut.Hincbeatus Pachouiius ail: Quando diat. Hinc Basilius ail : Omne quod tibi injunctum
reversi fuerint fratres de monasterio, non audebuiit fuerit relrgionis gratia libenter obtempera, etiamsi
aliis omnino quidquid forisgesserinl aut audierint supra vires tuas fuerit; ne spernas illud, sedcausam
narrare. Hinc et alius Pater dicil : Fabulis quas a impossibilitatis luse ei qui tibi injtingit, fideliter
saecularibus vel a quihuslibet audierint vel inlellexe- enarra, ut ejus raoderamine, qtiod libi onerosum
rint, nullateuus coiisodalibus suis conferant. Quod ftierit, siiblevetur, ut contradictionis vilio carere
si horum aliquid, quaj diximus, transgressi fuerint, possis. Qui eiiim fiJeliter, et pure Deum diligit, et
regulari poenitentia castigenlur. Quod si huraili sa- certus est de reiributioue Domini, nec suflicere sihi
tisfacli»ne pateGant, proul humilitas confiteniis cer- pulat ea quoe injunguntur, sed semper augmenta
nitur, ita delinquenlis culpa judicetur. Si ver» eon- «peris quaerit, et niajora quara iiijungunlur deside-
tumacise crimen incurrit, et moduro pceniteniise au- 'u rat, et optat ut supra vires videalur esse quoti facit.
gebit. Hiac Cassianus dicit : Illa est vera obedientia, qtise,
Similiter et q<i pra>sumpserilclaustra monasterii quamvis aliquid ditficileei imperetur, nil iamewdis-
egredi, vel quocunque ire, vel quidpium, quamvis par- cntiens, sine aliqua hoesilatione perficere niiiiur.
vum, sine abbatis jussione facere. Hiiic bealus Pa- Nihil de impossibilitaie murmurans, sed plena fide
choraius ait: Nullus neque exeundi in agrum, neque ac devotione quiiiquid dictum fuerit, non tanquam
ambulandi in monaslerio, neque extra niurum mo- ab kamine, sed lanquam a Deo suscipit imperatum.
nasterii procedendi foras haheat facultalem, nisi in- Ila encm omnibus virtutibus praeferri dehet obedien-
terrogaverit prsepositum domus, et ille concesserit. tia, ut huic omnia postponaritur, etuniversa dispen-
Hinc et Cassianus ait: Tanla obedientia regulse de- dia Monachus subire contentus sit, dummodo in
bet junior imbui, ut ahsque seuioris sui permissu nullo violare videatur.
non snlum de ccila exire, sed nec natdrali necessi- CAPUT LXIX.
tati satisfacere sua auctorilate praesumat. Nec illa
etiaui quae utilia sunt, id est, aut cellam mundare , Ut in monasterio non prmsumat alter alterum de-
fendere.
aut aquam deferre, aut si quid aliud opportunuan
esl, sineconscieiilia el ordinalione sui senioris usur- -* Summopere prcrcavendum est ne quavis occasione
petr Medilanibus etiam fratribus nulli liceat rebus prmsumat alter alterum defendere monachum in mo-
se aliis implicari, nec liberum judicet ab schola disa nasterio, autquasitueri. Tuerienim dicilur sustinere,
cedere. Qui vero in hac. proesumplione proruperit, opem ferre, vel proesidio esse. Hinc lerrihililer et
excomraunicationi ut dignus est subjacebil. Si vero Basilius ail: Qui consentit peccantibus et defendit
pro utilitatibus monaslerii missus ire noluerit, aut alium delinquentem, maledietus erit apud Dominum
certe arabulans murrouraverit, vel cum aliqua tar- et horaines, et corripietur iocrepalione severissima.
ditate exire volueril, si placueril abhali, jam non Hinc et heatus papa Gregorius dicil: Peccatores in
mittatur, ei stalira exboinmunicationis poenam sus- quo sunt sibi conscii, in eo et alittm peccantem de-
cipiat, et sciat se adeplum superbiam et prseceptioni fendunt. Sibi enim quisque limet, cum aliuro videt
repugnare divinae. corripi. Ideo conlra verba corripienlium unaniraiter
CAPUT LXVIII. surgunt. Hinc Salomon ait: Stuppa collecta synagoga
^S»fratri imppssibilia injungantur. peccanlium (Eccli. xxi). Sequilur :
Si cui fratri aliqua forte gravia aut impossibilia Etiamsi qualibet consanguinitatis propiiujuitatejun-
927 SMARAGDIABBATIS 928
gantur. Nec quolibetmodoid a monacliisprwsumalur, A Natn in fortiori mtale qui prmsumpseritatiquatenitf
quia exinde gravissima occasio scandalorum oriri sine prmceplo abbatis , vel in ipsis infantibus sint
potest. Quod si quis hmc transgressus fuerit, acrius discrelione exarserit, disciplinm regulari subjaceat.
coerceatur. Hinc et alius Pater : Si quis errori alte- Hinc Ferreolus ait : Monachus in monachum in-
rius consenserit, el illi consilium dederit ut se lar- flammatus, quod est turpissimum, manus injicere
dras humiliet, sciat se cum illo simili modo culpa- non prscsumat, praeter illos ad quos pertinet corre-
bilem judicandum. Hinc et beatus Columbanus ait: ctionis vel nosse modum, vel tenere ju-Hcium, nc
Defendere proximum, vel consanguineum in mona- uno peccante caeteris praesumendi crescat audacia.
sterio nullo modo permittimus. Utquid enim aliura Sequitur:
defendit, qui jam sibi non vivit, sed Christo, quem Qnia scriptum est: Quod tibi non vis fieri, alii ne
imitatur, manet crucifixus? Qui ergo proprias per- feceris (Tob. ix; Malth. vu). Nemo enim vult sibi
didit voluntates, ut Christi in se voluntatem im- a quoquam noceri, nec ipse igitur cuiquam debet
pleret, cur aliorum delicta defendat? Sit ergo ei nocere, sed potius inter ulrosque debet fraterna
aequus amor tam in consanguineo quam in ceetero charilas crescere, et ad eos quos aliquis increpat,
ffratre qui ei sanguinis aflinilate non jungitur, nec talem debet affectum servare, qualem paler ad fi-
quemquam sub disciplinseraoderamine positum tueri B lium, aut medicus ad segrotum. ,
studeat, ne vitium defendendi in aliis dimittat. Qui CAPUT LXXI.
enim timel Dominum, si viderit fratrem suum er- Ut obedientes sint sibi invicem fratres.
rare, quae sancla sunl debet ei demonstrare, et re- Obedientim bonum non solum abbati exhibendum
ctum iter ostendere, ut cum timore Dei incedens est ab omnibus, sed etiatn sibi invicem ila obediant
illam Salomonis impleat sententiam, quse dicit: Li- fratres, scienlesse perhanc obedientimviatn iluros ad
beru eos, qui ducunlur ad mortem, et de interitu libe- Deum. Hinc et alii Patres dixerunt: Virtus obedien-
rure non cesses. tise expetenda est, et secundum vires uniuscujusque
CAPUT LXX. exercenda est, et ad primum verbum senioris omnes
Ut non prwsuihut quisquum atiquem passim cmdere qui audierint ex fralribus assurgere oporlet. Et
aul excommunicare. ^ui non surrexerit, veniam petat, et pceniteat quan-
Passim dicitur inordinate, incognite, et sine ra- tum judicaverit senior, et impleat quod jussum est.
tionis modo. Prmmisso ergo abbalis aut pfmposilorum qui ub eo
Ul vitelur in monasterio omnis prmsumptionisocca- constituuntur imperio. Pramiisso dicit, anteposito,
tio, ordinamus atque constiluimusut nulli liceatquem- ante imperato, ordinato, vel raandato.
quatn fratrum stiorum excoinmunicare aul cmdere, G Cui non permittimus privata imperia prmponi.
nisi cui potestas ab abbale data fuerit. Non enim Privata dicil singillata, vel propria, et comraunia,
secundum commonilionem, vel animosilalem cordis singnlorumque imperia; privata singulorum dimit-
debet fraler in fratrem ad percutiendum manus ex- tenda sunl propter abbatis vel praepositorura impe-
tendere, sed studio charitalis castigare eum humili- ria, non super illorum imperium agenda. Sequitur:
ler debet atque corrigere. Hinc beatus Aurelius ait: De cmlero otnnes juniores, prioribus suis omnt
Frater in fratrem si ausus fuerit manum mittere, charitale et sollicitudine obediant. Quod si quis con-
legilimam disciplinam accipiat. tentiosus reperilur, corripiatur. Licet durum videa-
Peccantes aulem coram otnnibus arguanlur, ut tur, obedientia usque ad mortem facienda est, se-
cmteri melum habeant. Et in Levitico Scriptum est: oundum exemplunv Domini obedientis Patri usque
Ne oderis fratrem tuum in corde tuo, sed publice ur- ad mortem, et unumquemque oportet fratri suo
gue eum, ne hubeus snper illo peccutum (Levit. xix). servire, sieut abbati proprio vel patri, sicut Aposto-
Hinc beatus Augustinus ait : Non est contrarius lus dicit: Servite invicem in timore Chrisli (Gulat. v).
Aposlolus Doraino, qui dicit: Peccantes coram omni- Si quis autem frater pro quavis minima causa, ab
bus argue, ul cwteri limorem habeant, cum ille dical: abbate, vel a quocunquepriore suo corripialur quoli-
Corripe ettm inter te et ipsum solum : utrumque enim bet modo, vel si leviter senserit animum prioris cu-
faciendum est. Sicut inlirmitatis diversitas eorum, juscunque contra se iralum, vel commotum, quamvis
quos utique non perdendos, sed corrigendos curan- aodice, mox sine mora tandiu prostratus in terra
dosque suseepimus, et alius sic, alius autem sic sa- ante pedes ejus jaceat saiisfaciens, usque dum bene-
nandus est. dictione sanetur illa commolio.Hinc beatus Basilius
Infaniibtis vero ~usquead quinium decimum annum ait: Eo aflectu obediri oportet ei qui nos ad Opus
cetulis, disciplinmdiligentia sit, el custodia adhibeatur mandali cohorlatur, quo esuriens parvulus nutfiri
ab omnibus. Sed el hoc cum omni mensura el ratione. obiemperat ad verba imperanti, vel quo affectu
Hinc et quidam monachorum magister ait: Infan- omnis homo suscipit ab aliquo ea quoe ad vitam
tulos vero usque ad decimum quintum annum non pertinent; imo et si quid amplius pro eo quod
excommunicari, sed prsecipimusvapulare pro culpis. multo est pretiosior futura vita qnaivvpraesens, sicut
Post quindecira vero annos jam non vapulare, sed et Dominus dis.it : Quia mandata mea vila mterna
excommunicari condecet, quia jam intelligunt quo sunl (Joan. xn).
modo posnilere et emendare debeant. Quod si quis contempserit fucere, aut corporal
929 COMMENT.1N REG. S. BENEDICTI. 930
vindicta subjuceat,uut si conlumuxfuerit,demonusie- A J Charitas patiens est (I Cor. xm). Hinc et Apostolus
rio expellatur. Hinc alibi scriptum est : Ad primum ait : Invicem onera vestra portate, et sic adimplebi-
discussionis senioris sive sequinomi, sive alicujus lis legemChristi (Gulut. vi), id est, charitatem
fratris venia petendaest, et tandiu in terra proslratus Obedientiamsibi certatim impendant. Scriplum est
jaceat, donec senior discussionera consummaverit. enim : Melior est obedieniia, quam victima. Et Apo-
Si autem senior discussionem iteraverit, et ipse stolus ait : Obedienles invicem in vinculo pacis
veniam iterare debet. Si quis tardior ad veniam (Ephes. iv).
inventus ftterit sive aliqua verba religioni contraria, Nullus quod sibi utile judical sequatur, sed quod
sive pro excusatione sui delicti protulerit, mitten- magis alii. HincApostolus ait: Charitas non qumrit
dus est in carcerem, et poeniteat secundum quod qum sua sunt (1 Cor. xm); id est, non cogitat tan-
judicaverit senior, usquequo corrigatur. Si autem tum quod sibi ulile ^est, sed quod aliis utiliter ser-
obstinatus invenitur, separandus est a fratribus. viendo ministret.
CAPUT LXXII. Charitatem fralernitatis caslo impendanl amore.
De zelobono, quem debenthabere monachi. Cbaritas enim non esl duplex, nec alicui invidet,
Sicul esl zelus amaritudinis malus, qui separat sicut scriplum est: Charitas non mmulutur, non ugit -
a Deo el ducit ad infernum, ita est zelus bonus, qui B I perperam (I Cor. xm), id cst, perversa, quia omnia
separat a vitiis et ducit ad Deum et ad vitam mternam. secundum ordinem facit, et omnia vilia foras pe-
Zelus amaritudinis malus, qui separat a Deo et du- nitus excludit, et alterius felicitalem quasi suam
cit ad infernum, sine dubio de invidia et odio pro- libenter amplectitur. Unde etipse hic sequitur:
cedit fraterno. De hoc enim zelo et beatus Cypria- Deum timeanl , abbatem suum sincera et humili
nus ait : Zelare et invidere alterius bono non est charilate diligant. Scriplum est enim : Qui Deum
parvum, sed grande et magnum malura. Salomon timet, nihU negligit (Eccles. vn). El qui vere Deum
quoque ait : Zeltts et iracundia minuunt dies (Eccle. timet, ideo ahbalem suum sincera et humili cha-
xxx). Sine dubio enim non parvum, sed grande est rilate diligit. Sincera et humilis charitas est, quam
malum, quod homines separat a Deoet suhdit dia- nos Dominus habere praecipit dicens : Hoc est prce-
bolo. Separat a patre, et ducit ad deceptorem; se- ceplum meum, ut diligalis invicem, sicul dilexi vos
parat a vita, et ducit ad mortera; separat a gloria, (Joan. xin). Ad hoc enim nos diligere debemus, ut
et ducit ad pcenam. Hoc enim invidisezelo percussus habeamus Dominum, et maneamus in Deo. Et hsec
Cain, fratrem suum occidit Abel. Hoc zelo perculsi est dilectio, qua fit Deus omnia in omnibus, et qua
filii Jacob fratrem suum vendiderunt Joseph. Hoc nos alterutrum diligere debemtts.
xelo perculsi Pharisaei el Scribse, •niorti Dominum G Christo omnino nihil prmponant, qui nos pariter
tradiderunt per fraudulentum osculum Judae. Hunc ad vitam perducat mternum.Amen. Cur ergo Chri-
ergo amaritudinis zelum, Dei non oportet habere sto nihil prseponere debeamus, quse sequunlur dicil,
servum, sed potius illum qui separat a diabolo et allonitis auribus audiamus. Ait enim : Qui vos ad
ducit ad Christum; qui separat a morte et ducit ad vitam aeternam perducal. Nullus enim nos alius ad
vitam; qui separat a vitiis et ducit ad virtutes; qui aeternam perducere vitam, nullus ad aeternum, nisi
separat a tormenlo et ducil ad regnum ccelorum. ipse tantum, valet perducere regnura. Ipse enim
Iste enim zelus de amore nascitur virlutum, non de secundum Psalmislam ait : Ipse est DominusDeus
odio fraterno; de charitatis fonte, non de odii fo- nosler, nos autem populus ejus et oves pascum ejus
mite. Iste enim zelus animae salulem tribuit, fidem (Psal. xcix). Ipse enim cum sit omnipotens, non
retinet el omnem rectitudinem diligit. Hunc zelum aliud dedit pretium , sed morti solum pro nobis
Dominus exercuit, quando vendentes et emenles de semetipsum tradidit. Ipse nos misericorditer in filios
templo flagellalos eliminavit. Nam et Phinees pro adoptavit, et ut cohaeredibuscoelorum regna promi-
zelo rectitndinis principatum et honorem accipere sit. Et ideo illi ut pote Deo nostro nihil prooponere,
meruit sacerdotis. . nec debemus in rerum nalura rerum omnium Crea-
Hunc ergo zelum ferventissimo amore exerceant " tori aliquid cosequare.
monachi, id est,ut honore se invicem prmveniant. CAPUT LXXIII.
Hinc et Aposlolus ait: Charitale fraternitatis invicem De eo quod non omnis observaliojuslitim in hac sit
diligentes, honorc invicem prmvenientes,spiritu fer- Regula conslilula.
ventes,Domino servienles (Rotn. xn). Tunc enim in Regnlam aulem hanc descripsimus, ut eam obser-
spiritu fervemus, si sseculo frigidi sumus. Et quia vantes in monusleriis, aliquatenus vel honestatem
frigidos Dominus non amat, et in tepidis nauseat, morum, aul initium conversationisnos demonstremus
vult nos qui sub lege spiritu vivimus, nihil remis- habere. Tanlo enim hujus regulae facilius observare
sum, nihil in nobis habere tepidum, sed cum fer- debemus instituta, quanto in ea conversationis le-
vore spiritus, et calore eharitalis et fidei cunctai viorem inesse descriptara cernimus formam. Nam
peragere. Unde et apte sequitur: qui ista negUgit observare minima, non potest re-
Infirmilales suas sive corporum,sive morum patien- cto tramite conscendere ad majora, quse illi perfe-
tissime tolerent. Haec ille veraciter implet, qui cha- ctam valeant componere vitam. Nam sequitur:
ritalem in se veraciter hahet, de qua scriptum est:: Cmterum ad perfectionemqtti tendit, sunt doctrince
934 SMARAGDlABBAT.i". .933
iitnetofum Palfum., quafmri observatio perduc.it Ito- A convecsationis et spiritalis vitse peffects doclfina in
minem ad- cekitudinem perfeclionis. Et Elise-eniro, eorum sanctorura Patrum regulis nohis quotidie
ct aiiorum illius temporis.viia, rioctrina ei aclio recitatin;, quorum et pobata vita> divino munere
priipbelaruiHiiiib.ilsutil aliud nisi exempiar el norma et docendi est attrihula auctoriias.
islius lemporis inonachorum. Nara ei in Kovo Te- Nobis itutem desidiosis, et male viventibus atque
siauieiilo Joannis, et omniuni aposlolorum- norma negligentibttsvubor eoiifusionis est. Cum enim prio-
sunt osiinhim recte vivenlium moiiachortiin. Unde ruin vitam sanelorum taniis andivinvus p-vllere vir-
et sequiiur ; tulibus, confusionis ver curolia ruhofeque perfun-
Quor enim pagina, aut qttis senno divina?auclori- diniur, qiia ad illoiunv perfi-otionem venire niinime
tatis Veteris ac Novi Testamenli non est recthsima valemus; secl uobis confideriliaeaudaciara tribuunt
norma viim humanm ? Aut quis liber sanclorum ca- verla quoe sequuntur :
tholicorum I-atrUm hoc non rcsonat, ut recio cursu Quisquis ergo ad pat-riam cmlestem festinas, hanc
perveniamus ad Crealorem nostrurii? Nec non et col- miniinam iiiclioationis regulurii descriptam, adju-
laiiones Patrum, el inslituta, et viia eorum; scd' el vante Chrisio, perfice: el iunc derituin ad mdjora,
regula sancti Palris nbstri Basilii, quid aliud sunt; quw supra commemoravinius, doctrinm viiititumqtie
nisi bene vivenlium el obedienlium monachorum B culmina, Deo protegente, pervenies. Amen. Fubienti
exempia et insvrumerituvirluium? Hinc bealus Isido- haic vita eril wterna. Paterno more beatus nos hor-
rus ait : Plura sunt prsecepta vel instituta niona- tatur Benediclus, ut si ad ccelesrem volumus con-
choeum, quae a sanciis Palribus sparsim proialu scendere patriam, hanc minimam prius festinenius
reperiuntur, quseque etiain nonnulli altitrs vel ob- inchoalionis perficere regulara, et sic adjuvanfe
scurius posterilali eoniposiia tradideriint. Qtiisquis Ghrisload majorum sturfearnus Patrum doCtrinam
ergo vestram iliaih universam velerum disciplinam et ad virlutum subliroia properemus scandere cul-
contendit appetere, pergat in quantum placet, el niina. Cui nos libenter obtemperare, et ejus prsece-
ardmim ilium limiiem atque angustum levigatd pta libenler deiemus audire, quia feiix qui hanc re-
cursu incedat. Qui vero tanta jussa priorurivexplere Cte implere polerit regulam; felix qui in pfaesenti
nequiverit, in hujus limilis disciplinam gressura adhuc positus vita, ad virtutuht potituf ascendere
ponat, neque ultra deelinaiidum sluieal, ne dum culmina. Sed his omnibus felicior, cui posl praesen-
declinatius appetit inferiora, tara vitanv qiiain nomen tem vitam, vita erit aelerna ; felik qui semp.er cum
monaclu perdal. Quapropter sicut illa prsecepta sanclis regnare, cum arigelis vivere, cum utrisque
priorum perfectum reddunl ad summnm, ita facieni: _ gaudere, et cum ipso Donvino in pefpetuum feliciter
ista ad uitimuw. llla custodiant perfecti, ista se- polerit vivere. Ad qttam vitam ille nos feliciter du-
quantur vel posl peccatum conversi. Hsec ergo servi cat, qui in.praesenfi misericorditer regnat, gubernat
Dei, milites Christi, conteinplores mundi, ita a vo- Jesus Christus Dominus noster, qui cum Patre, et
bis volumus eustodiri, ut majora prsecepta Patrunci Sprrilu sancto unus Deus vivit el manet in saecula
per oronia consefvetis. Plenitudo autem sanctaci saeculorum. Ameh.

SMARAGDI ABBATIS

VIA REGIA.

[Ex SpicilegioDariierii, tom. I, pag. 238.)'

DACHERIUS RUMANTSSIMO LEGTORI.

Hujus operis Vii REGIAinscripti auclor non esl D phium a Saminiarfhanis frafrihus editum. tlt Sma-
Smarag lus preshyleret monachus Anianae in Septi- rag !o hoe opus^lfibiiani facit rpistola eidem in calce
inania dioecesiqtie Magalonensi,qui tloctrina el san- siibjuncta Ciiroli imperatoris ad L- ottem IH papaiiv,
ctitale Ludovici Pii iraperatoris teinpeslnle Uorebat; quaro idera Smaragiius edidisse scribitur. Bnde ap-
neqne idero Sraaragdus Luiiebiifgeiisis monastefii in paret hunc Sinaragiiim auctorem esse narrationis
Saxonia abbas, quandoquitlem monasteriuin istu-d tfe collatione habita Romaein secretario basiliCaeVa-
conditlil Hermaninis S,ixoni;e tiux sub anno 972, sed ttcanae inler missos Garoli Magiii et LeOnem papam,
Srnaragius alihns sancti Michaelis (vulgo Sainl-Mi- quam Jac. Sirmonius tom. II Gohcil.G-all.,pag^2S6,
hiel) in diceces: Vir-doiiensi.Seiiteitiiam haric appro- edidit; cuin leslinionia illa cfuoium narralio piinc-ipio
bui doctissimus Lucas Holstenius, qui nuper in Urbe meroinit, epistola Ca oli eoniiueantiir. Praeterea ex
orhein luterariuiii veluti sidus spleiididijsimum illu- styli et tractandi nvodoperspicue apparei librum, qui
slrabat. DIADEMA MONACUORUSI appellalur, hujus Smaragdi
i I,i Codice manuscriplo > aitille, « serenissiinse feiiiui esse: cuitis auctorem alii Siniragflu.m saricli
reginai [Suechc| tiride hoc exeinplar accuiate riescri- Michaelis abh ttem in Saxonia matiifesto errore fa-i
pttiin est, •ielicil priniuiu foliuin, qsio auctoris prsela- ciniit. Naro liber sereirissiroae rcgiiuc a ;te Sa.tonico-
tio ontinebatiii- ad Ludovicum Piuui, ut puto, sub rum iroperiiloriim lempora si-rip'tus est, qni roona-.
quo diem extremum eum obiisse uos docet epita- slerium Luueburgense conslruxerunt. Neque enim
933 YIA REGIA. »3*
duiiilari potest quin utrumque unius ejusdem aucto- A vaieri, fste fuit cursits sensuum, et summa conclusio
ris opus sit„cum mullaexunoiuaiieruni ad verbtira uovissimarum deiinitionumy» etci Namque in Drbem
transciipta Ic^antur, ut videie cst in Diadeniiile Mo- secum adouxeranl Smaragdom legati illi, Jesse epi-
r.achoruin, quod eadem capiium serie pnetexitur, et scopus Ambianensis et Adalai-dusCorbeioBabbas, itt-
iisdem, ut dixiverbis, utrique tamen vitse generidi- potevirtim in rehus ecclesiasticis apprime versatum,
versa raiioiie aceommodatis: conferas t-aulum capita ut ejus ertv iiio sibi es ei sui sidio.
6, 7, 8 et 0, et res ad octilum patebit. » Pon-o lcgenli palehil, Sraar;igdum, cum regi dica-
Enimvero ea quseacta sunl Roiuaet!e Symbolo (iclei viisuiiiii opns, aiale jam piovecluin fui-se. Ei licet
iiitei- Leonem papam et missos Caroli Magui, se non in hoc opeie linllos s iiciosPalreslaudel noininatim,
colk-gisse nioilo, sed et ipsis inlerfuisse uon. obscnre cont nuo laroen e placitis eorum collecios quasi flores
innuii Smaraglus inilio nan-atio is, tiSi hicc verha : spargit, qiieiiiadriio.iunitloclusqtiisqiie poterilijijiidi-
< Iiis diciis liovi quod noniiulla colloqtiendo potiiis cafe. Denique qiuintiim e Smarag i moiiilimiihus
quam dispnlandn prrecesseranl, quorura series sen- profeceiit Lndovicus, qui agnomen Pii sor.itus est,
suum seu verborum, uisi lantum qnod imle-fuil, non in regeroio tum seipso, tiini etiain iniperio pateia-
satis inemoriaeoccurrit, etc. ln quaiitiiin recordari ciunt ipsins egregii mores et acta illustria.

Deus omnipolens, te, o clarissime rex, quarolo vo- JJ neqtie ad shvslram (Isa. xxx, 20): Nam et Israeliti-
luit, et ubi voluit, de regali noLilique genere nobili- cus popultis cnra, per allena traiisiens regna, ad re-
ter procreavily et misericovditer ad lavacrum rege- proniissionis lenderet palriara , nunlios misit ad
nerationis perduxit: capul tuuin oleo sacri chrismaiis Sehon regerii Amorrh;eorum, dicens : Obsecro ut
linivil,. et dignanter in filium adoptavil. Constituit te Iransire tnild ticeat ad terram tuam, non deciinabimus
regem populi terrse, el proprii Filii sui in coelo fieri ad dexteram neque ad sinistram, sed per iiiam regiam
jussil hccredem. His etenim sacris ditatus muneribus gradiemnr, donec transeamus fines tuos. ( Num.
. rite portas diadeniao regis. xxr, 21.)
Primum quia de feinore-regis regalique descendis Ei tibl ergo, nobilissime rex, si vi» ad supernam
prosapia, deeenter libi eonvenit, et bene et muita felieiler promissionis leivjere patriam, diligeroer re-
regere regna. Seeundo quia le regem esse, et sacri gia quserenda esl via , quia euin sis rex in terra, ad
chrismalis unclio, et fidei confcssio, operisque eon- ccelorum properans regna per regiani debes currere
flrmat et actio. Tertio ut seteTnumcum Cliristo feli- viara. Tiita eienim est, et antiquitns sanctorum re-
citer perciperes regnum, misericorditer adirnc le gnm vcstigiis coifrieata. Per illani Josue finnissimo
parvulnm Rex regnm adopiavit in filium. Hrec 'o properans gradu, niullxmim regimi colla coniiviiriuit,
prospieua elaraque in.iicia ab infantia regem clami- C nefandorum pbalanges slsavit-, Hiericuniirios muros
tanl regemque confirmant; superest ut h;ec ip-a re- evertit, el Israelitico populo terram fepTomissionis
galia, qrue percepisli a Doroino munera, soliicite distenlo fune divisil. Per illara David indeclinah iitef
salva cuslodias, el operibus pariter moribusque de- graliens, perseculori Sauli pepercit; lapirieo ictu
fendas: exiguo euiav lempore iivliac, tjiia vivin.us, Goliam exslinxit, ei ari iHHiroperio Allopliylorum
morabirnur vita ; quia via universoecarnis pergimus, Dei populum liberavi*,f\*.:Ah; .-egnnmperpetuiim so
et celeri cursu ad promissam quoiidie palriam festi- lidavit. Per illam firn&er amhsi.lkcera Ezecliiam mi-
narnus. sericorditer D'»irnmif'vi;*ta,,'!t.,i i>r<
rtis thoro revo-
Restal ergo ut de illa lanlunv solerter interroge- cavit, el quifl^uiVr.fcrnos 2<iTi(am:^is(.inam addidit
nms via, qu;e nos a latronibus lutos vitiisqtie defae- annos. P<;rriiam adhur anihulan? S-iIr.mon, qiiiisi
catos desitleratain feliciter ducat ad patriam. Horta- fiiiviu? acfiia,nnpie<us cst sapientia n«rr ,ih illa re-
tur etertim nos de hac re Prophetii, cum dicit: State cedfir.siaexpia iicm glonae su;i' iniuili. mstulam. Per
snper vias, et videte, el inlerrogate de semitis aniiquis, iitani intrepidus Ozias rex rostiis ambulans excelsa
qucesit via bona, el ambuiate in ea ; el invenieiis re- cominiriuit.,atiominationesdiversas a populb Deiahstu
frigeriitm animabus vestris (Jerem. i, 16). SoiPeiie lit, et juslificationes a Dominc mulliplices accepit.
ergo hsec a nobis discreteque quserenda eslvia, qu;e Ecce conspicis perspicup, rex nobilissime, qualitei
niossalvos ad requreriv perducat aieraatii ; et cum ppr rcgiarn ad Dcurn reges ambulant viam, el ad cce-,
Domino no;Js monstranle fuerit inventa , caute dis- Iorum regna cum cseteris sanclis reges quoque feli-
creteque noliis smbulanJum est por eani, non ad citer volanl. Via eteniin regia est, quse per proplie-
dexteram ambulahtiLos aut ad sinistram. Gcurrat" tam vocatur sancta (Isa. xxxv, 9), per quam non
illa de qua propheticus serroo dennniians t-iamat: transihil pollulus, ait idem propbela : nec invenietur
Est via qumvidetur hominibus reeia, cujus novissima ibi lco, diabolns scilicet, qui
rugiens circnit quaerens
demerguni ad inferria (Prov. xiv, 12). Sed ne aliquis quem devoret; nec raala beslia, dsemon videlicet,
no-itruro per ignorantiam in hoc oberrans incidat asccndil per eani; sed est directa via, et anihiilabunt
deviiun, pie no'spropheta admonet Isaias : Et erunl qui re !empti a Domino el librrati fuerint, per eam.
oculi tui videntespra'ceploremthum: et aures lum au- Per quam et te quoa.iie, auxiliante Domino, ire co-
dienles verbum post tergitm monenlis. Hwc est via, gnoscimus et graliilamur, et ad aeternam
gloriam te
mmbutaiein ea, ul non dectinelis neque ad dexieram esse venlurum fideliier credentes non duhitamus«
935 SMARAGDIABBATIS 936
Tantum est, ut quod ccepisti bonum perficias, et us- A describere viara, qua ambulans non habebis onendi-
que ad perseverantiae finem perducas; quia non qui culiim, sed perfectum in finem aeternumque cum gau-
inchoaverit, sed qui perseveraverit, salvus erit. En dio a Domino excipies regnum, in qua via dilectionis
jam aggrediar Domino miserante tibi, rex, regiam gradum convenienter ponimus primum.

INGIPIT LIBER.

CAPUT PRIMUM. dileclionis inculcans, ait: Mandalum novum do vo-

De dileclione Dei et proximi. bis; ut diligatis invicem sicut dilexi vos. In hoc co-
Dilige ergo, mitissime rex, Dominum, sicut ille gnoscent omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem
praecepit, scilicet ex toto corde, tota anima et tota habueritis ad invicem (Joan. xm, 34, 35). Nam et ille
virlute tua (Deul.xi, 5). Dilige quia prior dilexit. Sic discipulus, qui de pectore Domini charitatis Duenta
eiiim Joannesillequi superdilectionis fontem in coena potabat, dilectionem Dei etproximi vaporans aiebat:
recubuit, in Epistola sua ait: Fralres, diligamus in- „i Charissimi, diligamus nos ad invicem, quoniam chari-
vicem, quoniam ille prior dilexil nos (I Joan. ix, 19). las ex Deo est, el omnis qui diligit fralrem suum, ex
Neque enim poteral Dominum fragilitas diligere hu- Deo nalus est, et cognoscitDeum : qui autem non di-
mana, nisi ille pr,imum nostram diligeret naturam. ligit fratrem suum, non habel chariiatem, et non novit
Illius est enim omne quod possumus ; illo vivificante Deum. Si diligamus invicem, Deus in nobis manet, et
vivimus, illoque vegelante movemur. Nihil enim ha- charilus ejus in nobis perfectu est (I Joan.tx,1). Nam
bet homo quod non acceperit; nee bene velle in etPetrusprinceps apostolorum, ut nos diligamus invi-
arbitrio constat humano, quanto magis perficere? cem, dulciter exhorlans ait: Esiote itaque prudenles,
Dilexit etiam le priusquam esses, et ideo ut esses sobrii, vigilantesin orationibus: anle omnia aulem mu-.
creavit. Illi autem laudem referens sancta clnmitat tuam in vobismetipsischaritatem continuam hubentes;
Scriptura : Diliqis enim omnia qum sunt, et nil odisli quiu charitas operit mullitudinem peccutorum(I Petr.
horum qumfecisti, nec enim odiens aliquid constituisti iv, 8).Attendendum est quia non dixit: Temporalem
(Sap. xi, 25). Diligens etenim Dominus, omitissiroe habete charitatem, quaealiquando sit vobiscum, et ali-
rex, creavitte, et vivificavit, nutrivit et custodivit, quando discedat a vobis; sed continuam, inquit, quse
et ad lavacrum regenerationis perduxit, renovavit, vobiscum perseverans maneat, et a cordibus vestris
gubernavit, et ad intelligibilem perduxit aetatem ; el QI nunquam discedat. Beata virtus dilectionis el cha-
dum adhuc parvulus esses, regali le sede sublimiter rilalis, quse sic operit multitudinem peccatorum, et
cvexil. Haecomnia tibi misericordiier et per diiectio- delet a cordibus fidelium, ut nunquara pereant in
nem operatus est Deus. Aperi ergo, o rex, oculos selernuni.
cordis, et in tantum le a Jesu Chrislo Domino noslro Quaerere nonnulli solent quis sit proximus, quem
tam germane prsecipit diligere Deus. Nos vero proxi-
antequam esses cognosce dileelum, ut pro te ejus
fidelenvomnem dicimus Christianum, qui non
sanguinem non dubites fusum. Suspende cor tuum mum,
ad dilectionem Creatoris tui; et non modicum, aut solum rationabiliter proximus, sed et fideliter frater
ex aliquo, sed sicut superius diclum est, ex toto cor- vocatur: unum enim Deum habentes, eumdemque
de, et ex lota anima, et ex-tola virtute tua dilige Palrem, ejus gratia renati, vocamus. Ergo generali-
Dominum Deum luuro, ila ut nullius dilectionem prae- ter omnis Christianus, Christiano proximus appella-
ponas dileclioni Domini lui. Et ipso te docente in- tur : cujus sigillatim ponens species, Apostolus prse-
tellige; ait enim : Qui diligit patrem et malrem plus- cipit diligendas : Viri, diligite uxores veslras, el nolite
quam me, tton est me dignus (Matth. x, 37). Vere atnari essead illds (Ephes. x, 2S). Ut filii diligantur,
enim si Deum toto corde diligimus, dilectioni ejus idem Apostolus admonet. parentes, dicens : Patres,
non parentum, nec filiorum dilectionem praeferre J) • nolite ad iracundiam procurare filios veslros (Ephes.
debemus. vi, 4). Ut servi diligantur, idem Apostolus admonet,
Sed si diligis Deum, o piissime rex, ex loto corde dicens: Domini, quod justnm est et mqimmprmslale
et ex lota anima tua, et ex lota virlute tua, necesse servis, scientes quoniam et vos Deum habelis in cmlis
est ut diligas proximum tuum sicut leipsum: Quia (Coloss. iv, 10). Nam et alibi de illis Scriptura ait:
in Ids duobtis mandatis universa lex pendel et pro- Siesl tibi servus, sit quasi anima tua, quasi fratrem sic
pheim(Matth. xxu, 40). Ergo legem et prophetas non eum tructa (Eccli. xxxin, 31). Ut amicus pariter dili-
implet, qui Deunv proximumque non diligit. Et vera gatur et inimicus, praecipit Aposlolus, ubi amicum in
perfeclaque in hoc consistit dilectio, ut diligatur Deum, et inimicum propter Deum admonet diligen-
Deus, diligatur et proximus; scriptura est cnim : dum. Nam et Dominus in Evangelio ait: Diligile ini-
Qtti non diiigit fralrem suum qnem videt, Deum, quem micos vestros, benefacile his qui oderunl vos: et orute
non videl, quomodopotest diligere ? Et hoc mandalum pro persequentibuset calumniunlibus vos(Matth. x, 44).
habemus a Deo,ulquidiligit Deum, diligat et fratrem Ecce liquido patet quem proximum prsecipit Dominus
tuum (I Joan. vx, 20). Ipse namque auctor dilectionis diligendum, uxorem videlicet et filios, servos, aiiiicos,
Dominus Jesus Christus mentihus nostris mandatum et inimicos, in quibus nominibus omnis Christiamis:;
OT7 VIA REGIA. 938
in sua ait: In hoc
cognpscilur dicl pfoximus, Omnisquea Domino prrc-_.A dileciione Domini repletns Epistola
si mandata ejus ob-
cipituf diiigendus. Beata ergo virttts dilcclionis et scimus quoniam cognovimuseum,
charitalis, quoeoranes anvplectitur, omnes diligit, et serveinus. Qui dicit se nosse eum, et mandata ejus
in hoc verilas non est.
quasi unius proximi in mentis arcana omniura anio- rion custotlii, mendax est, et
rem recondit. Vere beala, qusc nutrit virtulcs, et Qui autern servat verbum ejus, vere in hoc charilas
.deletpeccata, opprimit iram, recludif odia, expellit Dei perfecta est (I Joan. n, 3). Liber. quoque Joh
avaritiam, comprimit rixam, effugat pariter omnia dre Domiui sacratus de hoc ipso testis est, raaxime
vitia, omnia tolerat. omnia credit, omnia sperat, in- de regibus dicens: Non aufert a justo oculos suos, et
ter opprobria secura est, inler odia henefica, ,in ve- reges in solio collocat in perpetuum, etilli eriguntur.
rilate firma, a pravis impugnatoribus non diripitur, Revelabit qtioque uurint bOrutn,-ul corripiat; et lo-
a latronibus non furatur, a praedonibus non rapitur, quetur ut revertuntur ab iniquilale. Si audierinl et
a flumine non destruilur, ab incendio non crematur, observaverint, complebunl dies suos in bono,:et annos
ab haeresinon dividitur ; individua stat, inexpugna- suos in gloria : si autem non audierint, transibunt per
bilis manet, inexplicabilis durat, inconcussa perse- gladium ui consumantur in stullilia (Job xxxvi, 7,
verat, incorrupia lsetatur ; ligamentum est oranium 10 seqq.). De se quoque ipse Job bonum. recturoque
virtutum, gluten est animarum, concordia menlium; B dans testimonium, ait:" Vesiigia Dei secutus est pes
societas electorum et exsultatio angelorum: ne ad- meus, viam ejtis custodivi, et non declinavi ex ea, a
versilalibus frangatur, forliter mentem roborat; ne mandalis labiorum ejus non recessi, et in sinu meo
ira superetur, ralionabililer reprimit. Vere enim abscondi verba oris ejus (Job xxm, 11, 12). -Tale
hoec, ut video, regalis est virtus, quae cunctis in pa- ergo de te, o bone rex, volumus semper audire lesti-
latio panenv laetilise frangit, cunctis vinura jucundi- moniuro, lale videre frequenter et opus.
tatjs porrigil, dulcia cunctis osculalribuit, etdiJigens Ipse quoque Dominus de dilectione sua atque
omnes ulnis extensis amplectilur. Tene. ergo istara, mandatorum suorum observantia populum Israeliti-
o clarissinie rex, tam claram el heatam regiamque cumadmonens, dicit: Etitunc, Israel, audi prmcepla.
viiiutem; tectroi sit, tecum maneat, lecum surgat, et judicia, qtim ego doceo te , tit faciens ea, vivas 'in
lectim pergat,- tecum loetetur ct convivetur; decet eis. Observaet Caveneqiiando obliviscaris Domini Dci
Cninvin convivio regis tanv regiarn jugiterinesse vir- tui. El ivanc, Israel, quid Domimts Deus luus petil
liitem. a te, nisi ttt ihneas Deutn tuutn, el ambules in viis
CAPUT II. ejus, et diligas etim, ac servias Domino Deo tuo, in
, De observandismandatis DoininL toto corde luo, ei iii lota ariima, custodiasque mandata
Quia Domino auxilianle viam regiam scribere cce- C Domini, et cwremonias ejus, quas liodie prweipio tibi,
pimus, necesse est ut in ea operis gressus firmiler et ul betiesit libi ? Si aut.emaudieris vocem Domini Dei
diligenter, et ordinate ponamus, ut currcns per eara tui, ul facias" atque cuslodias omnia mandata ej-tts,
non ibi damnosum offendiculum, sed lucrosum avter- quce ego libi prmcipio hodie, faciet te Dominus Deus
numque inveniat gaudium. Videamus quod nobis ipse liius excelsiorem cunctis gentibus qttw versantur in
dileclionis auctor post exseculionemdileclionis con- lerra: venientquesttper le universmbenediclionesistcc,
servandum concedat praeceptum ; ait enim : Si dili- et apprehendent te, si tdmenprwcepta cjus audieris.
gitis me, mandata tnea servate,: et ego rogabv Patrem, Benedictus tu in civitete, et berredicitisin agro. Bene-
et alium Paraclelum dabit vobis, ul maneat vobiscum dictus fructus ventris iui, et fritcttts ierrm tum, fruclus-
in ceternvm (Joan. xiv, 20). Aitende ergo, o clemen- que jtiinentorum tuorum, greges armentorum tuorutn,
tissime rex ac mitissime, quantum nos diligai Donii- el catdm oviutil iuarutii. Emiltet Dominus benediclio-
nus noster Jesus Christus, qui cunv promissione a netn super cellaria tua, el super omnid opera mannum
nobis suam exigit dileclionem, et Spiritunv sancturn tuarum. Dabit Dotninus inimicos luos qui consurgunt
dicit nobiscum essein aaternum mansurum, si post adversum ie, corruentes in conspeclu tuo (Deui. iv, 1;
dilectionem suam mandata ejus servaverimus. Ab. Yin, 11 ; x, 12 ; XXVIII,1 seqq.). .n i
ipso enim (ut jam superius diximus) nobis omnia' jj
Addens quoque. Doroinus adhuc ad Israelem, di-
hona creduntur, et velle bonum et operari ab illo tit : Si in
prmcepiis meis ahibulaveritis, el mandata
prius nohis largitur. Diligimur enim ut diligamus, tnca cuslodieritis, el feceritis ea, dabo vobis
amamur ut araemus, cognoscimur ut cognoseamus., temporibussuis, et terrp, pluvias
gignct germen sttum, et po-
adjuvamur ut operemur et operando virtutibus dite- mis arbores replebuntw. Apprehendet mcssium trittira
mur. Ergo si te dilectio Dei proximique deroulcet, vindemiam, et viiulemia
occupabit semenlem: el co-
consequens est ut facias quod ille. praecepit, quia in medetispanem veslrum in saturitate, et
absque pavore
. lanturo diligis, in quanttim facis. Neque enim potest habitabitis in terra ves'ra. Dabo
pacem in finibus ve-
sincere Deum diligere, qtii mandata ejus fideliter nOn stris : dormielis, et non erit
qui cxterreat. Auferam
. implet. Ipse te Domino docente intellige ; ait enim : malas beslias, et gladius non transibit lerminos ve-
Si quis diligitme, sermonemmeum servabit; et Paler slros. Persequemini inimicos veslros, et corruent co-
metis diliget eum, et a.d eum veniemus, et apud euin . ram vobis.
Persequentur quinque de vestris centutn
mansionem faciemus. Et qui non ditigit me, sermones alienos, et cenium de voliisdecem
millia, cadent ini-
meos nonsenal (Ibid.,9.i).3oam\es quoque nposloius mici veslri.gladio in
canspeclu vestro. Quod si non
PATROL. Cll. 30
 939 SMARAGDIABBATIS 940
attdieritis me, nec feceritis omnia inandala meu, si A j gem regum claraet, et dicat : Adjutor et proteclor
spreveritis leges meas, et judicia tnea contempserilis, meus Dominns, et faclus est milii in salutem (Exod.
ttt non facialis eu qum u me constitula sunl, et qd xv, 2). Necnonet vox lua cuhv regis David voce con-
irrilum perducalis pacium meutn, ego qtioque hwc juncla, jubiloque exsultationis repleta vociferans
faciatn vobis. Visitabo vos veiocilerin egestate, et ar- clamel, et dicat: Dominus virtus mea, firtnamentum
dore qv,i conficiat oculos vestros, cl bonsumatanimas meum, et refuginm meum, et liberator meus : Deus
vestras. Fruslra seretis semenlem, qum ab hostibus meus, adjutor meus, et sperabo in eu.ni. Protector
devorabitur. Ponam facietn meatn contra vos, et cor- riteus;et cornu salulis triem-,et susceptor meus'.Lau-
ruelis coram Iwstibus vestris, el subjiciemini his qui dans invqcaboDominum, el ab inimicis meis salvus
oderitnlvos: fugielis neminepersequente(Levit.xxvr). ero (Psai. xix, 3 ct 4).
Per Isaiam quoque Dominus ad Israel clanvat, et di- Time ergo Deum, rex, ut jugem libi animoevirtu-
cit: Ulinam altendisses mandalu meu! Facta fuisset tem corporisque minislret, firmamentum meniis et
sicul flumenpax luu, et justitiu luu sicul gurgites ma- adjutorium concedat aelernum, cornu regni tui faciat
ris; el fuisset quasi arenu semen tttnm, el stirps uleri sublime, et brachium forliludinis robore confirmet.
ttii ul lapilli ejtts : noii interiissel, et non fuisscl atlri- In timoris etenim laudem Salomonait: Thnor Domini
tum nomenejus (Isa. XLVIII,18,19). B apponet dies (Prov. x, 27). Time ergo Deum^o rex,
Boiiunvergo libi est, o rex, ut diligas Dominunv. sed illo limore, qui sanctus permanet in saeculuin
Deum toum, et ob dilectionem ejus nimiam sollicite soeculi; illo casto timore, qui tibi ad dies temporis
et diligenter custodias ejus praecepta. Sancla sunt hujus adjiciet dies seternos, dies perpctaos, dies im-
enim mandata ejus el justa, et observantibus valde morlaleSj dies perennes : imo dienvunura sine ve-
salularia. Proplerea Pater et Filius et Spiritus san- spera et infinilurn, diem felici gaudio plenurh, inde-
ctus ad le venient, el apud te in proprio laetammaro ficiente luce referlum, angelico comitatu suffultumj
sionem facient, cl beatus eris in perpetuo tall ho- diem quem nox non interpolatj tenebfaenOnobscu-
spite-visitatus. Propterea complehunlur in benedi- rant, hubilum non offuscat, importahilem non eflicit
clionibus dies tui, et in gloria anni tui. Propterea calor aestalis, pigruni nou reddit frigus hiemis : dies
pax tua feliciter multiplicabitur, et gaudium sicut qui lihimet unus erit cum sanctiSj c^nimunis cum
flumen in reternura complebitur. angelis, aeternus cum utrisque, qui tibi cunv felici
CAPUT111. gaudio consorlium tribuat angelorum, et socium
De timore. faciat patriarcharum, in numero computet pro-
Ecce jam auxilianle Deo ad tertium viae regiae phetarum, in exsultatione socium faciat aposto-
C
pervenimus gradum; in quo operis noslri recluni lorum.
debemus figere gressum. Sed quia per nosmet- Ipse quippe Salomon de laude boni timoris ait:
ipsos agere non valemus, Prophetam ejusdem Do- Thnor Domini fonsvitm (Ibid., xiv, 27). Ergo, si vis,
mini, cujus Viam gradimur, diligenter interro- rex, inseternum feliciter vivere, alacriter ad fonteih
gemus. debes recurrere vitae. Ipse enim est fons vitse, qui
Adest nobis benevolus humilisque David Spiritu juge dans poculum, seternam auferet sitim, et cum
sancto repletus, et uhi post observantiam mandato- gloria tribuet imnvoiialilalis coronam, Ipse iterum
rum Dei, serviliumque beaturo pedem operis noslri Salomon ait: Timor Dominidal vitam (Ibid., xix,
figere debeamus oslendit, dicens : Servite Dominoin 27). Vides ergo, rex, quia in limore Domini pleni-
limore : el exsultale ei cum iremore (Psal. ii, II). tudo invenitur vitae: vides quia tiroor Domini nobis
Nara et Aposlolus seque nos admonet, dicens : Cum immortalem et seternam ministrat viiara. Praesens
timore veslram salutcm operamini (Philip. n, 12). elenim vita dierum plenitudine non fuieitur, sed fu-
Ecce quomodo via regia patet, ecce quomodoper- lura. In dimidio namque dierum nostrorum tollimuf;
spicua esl, ecce quomodo ullro se occurrenlibus of- et ab ista, dum adhuc vivere cogitamus, rapimur
ferl: plananv se iter agentibus slcrnit, et lucidam vita. Sic enim rex justus Ezechias ait: Ego dixi in
se calcanlihiis prsebet. Quid enim clarius? quid D dimidio dierum meorum: Vadam ad porlas inferi,
lucidius? quidve congruenlius esse polest, qiiam elc. Prmcisa est velut a texenle vita tnea; dum adhuc
ut tjui diligit Dominum, mandala ejus observel et ordirer, succidil me : de mane usque ad vesperamfi-
operetur in eis? el qui operatur, non inaniter, aut nies ine (Isai. xxxvm, 10-12). Nanv quod in tiraore
jactanter, sed cum limore Dei operetur, et non sibi Dei plenitudo sit sapienlise, et plenitudo frucluum,
de bono ope.reinanes et vacuas tribuat laudes, sed et plenitudo generationis, et thesaurus salutis, una
Domino jugiter dignas gratias referat, qui eum et senlenlia comprehenditpariter Ecclesiasiicus liber,
frucUi boni operis impleat, et in operando felix et dicit: Pleniludo sapieiilim est timere Deutn; et
ei adjutorium praebeat. Scriptum est enim : Qui ti- pleniiudo a fruciibus ejus, omnein domum illius int-
menl Dominum, speraverunt in Domino: adjutor eo- plebit a generalionibus,et receptacula a ihesduris il-
rtttn ct proteclor eorumesl (Psat. cxrri, II). lius. Corona sapienlim limor Doinini, repiens paccm,
Time ergo, o mitissime rex, Deum, ut protectio- et salulis fruclum : el vidil, et dinuineravit eam,
nem tibi jugiter et adjutorium felix ministret, el tua uiraque auiem sunt dona Dei (Eccli. xi, 20). Ipse
vox cum voce Mariae,iVIoysiet Aaron unita ad Re- iterura te timere Dominum salutariter admonel, di-
941 VIA REGIA. 942
cens : Serva Ulius thnorem, et in illo veterasce. Me- A altera. Et ideo proxime sunt a nobis ponendre, non
tuenles Dominum susiinele misericordiam ejus, et separale. Congruenter ergo post limorem ponimus
non defleclatisab illo ne cadatis. Qui timetis Domi- sapientiam; quia non in malevolam aniroam, ut seri-
num, crediie illi, el non evacuabitv.rmerces veslra. ptum est, sed in timentem Deum ingreditur sapientia
Qui timelis Dominum, sperate in illum, et in oblecta- (Sap. i,4).
tione vobis venietmisericordia. Qui timelis Dominum, Time ergo, clarissirae rex, Deum, et animam
diligite illum, et illuminabuiilur corda vestra (Eccli. tuam prxpara ad excipiendum sapientiam, ut sicut
II, 6). Ipse iterum Salomon ait: Timor Dei est non rex regiaro cum sapientia sapienter possis pergere
despicere pauperem jusium, ei noli magnificare pec- viam : regibus enim liber Sapienliae maxime fre-
calorem divilem. Quia quamvis magnns sii judex et quenterque clamitans ail: Ad vos ergo reges snnt hi
potens in honore, non est major illo qui limet Dcum. sermones ntei, ut discatis sapientiam, et non excida-
Quam magnus qui invenit sapientiam et scientiam, tis : qtti enim custodierint jusla, juste juslificabun-
sed twn est super timentemDeum. Timor Dei se super tur; Clara est, et quce nunquam marcescit sapientia i
otnnia superposuit: Beatus homocui donatum esl ha- et facile videlur ab his qui diligtint illam, et invenitur
bere iimorenfDei. Timor Domini sicut paradisus be- ab his qui qumrunt illam (Sap. vi, 10, 13). Audis
nedictionis, et super omnem gloriam operuerunt illum B ergo, clarissime rex, quia specialiter regibus, ex
(Eccli. x, 25; xxv, 23; XL,28). quibus divina largiente gratia, unus es tu, hsec su-
Vides ergo, rex, quia et isla regia viiius est, in perna dirigitur vox; et ut sapieirter agant,. oracu-
qua fiducia fortitudinis est, in qua vitae plenitudo lum divinum frequenter regibus clamitat. Unde et
invenitur, in qua fructuum plenitudo nutritur, in nos veslram clarissimam acclines flagitamus excel-
qua generalionis crescit prosapia, per quam fructus leastiam, ut sedulus divinam claramque discas sa-
pullulat salutis et paeis, per quam thesaurus recon- pientiam, et diligenter et asfidue requiras illam, e.t
ditur salularis, per quam illuminabuntur corda ju- non tepide aut larde, sed sagacitei- vigilanterque
storum, per quam multipliciter crescet merces eo- investiges illam, el super aurum et argentum cbn-
rum. Vere verura est: Bealus cui dcttum est habere cupiscas illam. Sic enim scriptum est de illa : Con-
timorem Dei (Eccli. xxv, 15). cupiscentia ilaque sapientiw deducil ad regnu perpe-
Adhuc audi, et diligenter attende, rex, quid Do- tua. Si ergo delectamini sedibtts et stemmatibus, rcges
minus per Malaehiam prophetam timentibus se pro- populi, diiigite sapientiam, ut in perpeluutn regnetit
mittat. Orietur, inquit, vobis timenlibus nomenIIKKIII cum ea. Diligite Ittmen sapienliw, omnes qui prwesiis
sol justitim, el sanilas in pennis ejus; et egrediemitJ, populis (Sap. vi, 21).
et salietis sicut vituli de armento; et calcabitis impioi, C Oramus ergo le, sanclissime rex, diligenter at-
cum fuerint ciiiis, sttb planla pedum vesirorum (Ma- tende quid de se Salomon, quid de laude sapientiaj
lach. iv, 2). Et tibi ergo timendum est nonven Do- loquatur. Ait enim : Sum quidem et cgo mortalis
mini, ut sol justitire tibimet oriatur Christus, qui homo, similis omnibus, et ex genere terreni illius, qui
mentis tuae tenehras repellat, ignorantiam cordis au- prior facitis est, et in ventre matris figuratus sum
ferat, et luceav intelligentiae infundat, sapienliao ra- caro; decem tncnsiuni tampore coagulatus sitm in
dios in te dirigat, et diserelionis tui memoriam por- sanguine ex semine homhtis, et delectatnento somni
rigal, inimicorunv colla plantis luis calcanda suh- conveniente, et ego natus accepi cominunetn aerein,
sternat, et fidelium regna ab iiiimicorum insidiis te ei in similiter factam decidi lerram, et primam vocem
dominanle, defendat. shnilem omnibus etnisi plorans. In involumenlisnu-
CAPUT IV. triiits sum, el curis magnis, Netno enim ex regibus
eliud habuil nativitalis inlthim. Unus ergo inlroilus
De sapieniia. est omnibus ad vitam, et sitnilis exilus. Propter hoc
Uberes Deo gratias agere debemus, qui nos ad optavi, et datus est milii sensas: et-invocavi, el venit
ccelica regna per regiam jubet pergere viam, ut per in me spirtius sapientim : et prwposui illam
regnis el
recta gradientes iliriera, ad ccelestem feliciter me- D sedibus, el divitias niliil duxi in comparatione illius;
reaniur pertingere patriam. Ergo non declinemus nec comparavi itli lapidetn pretiosum, qnoniam omne
ad dcxteram aut sinistram; firmo solidoque gradu aurum in comparaliotie illius arena est
exigua, tan-
per regiam nobis incedendum est viam, et casto qitam lutum wstimabitur argentum in conspeetuillius.
sanctoque timori coelesiiset sancta jungenda est sa- Venerunl autem mihi omnia bona pariter cntn illa, et
pienlia, ul utraque virtnte sociata ad imniorlalem innumerabilis honestas per manus illius, et tmtatus
mereamur pertingere vitam. Corona enim, ait Scri- sum in omnibus, quoniam, antecedebat me ista sa-
ptura, sapienlim timor Domini est (Eccii. i, 22). Et: pieniia, clc. Hwc enim preliosior sole, et super om-
Initium sapienlim limere Dettm (IbicL, 16). Et: Ple- ncm disposiiionem stellarutn, luci
comparata, inveni-
niludo sapientim et radix .sapientim,ut dicit Scriptu- tur prior; illi enitn succedit nox,
sapienliaaulem non
ra (Ibid., 20), timor Domini est (Ibid., 25). Si ergo vincitnr malitia. Attingit ergo a fine ad finem
usque
timor Domini initium est sapientiae, et plenitudo forliter, et disponil omnia suaviter. Hanc umctvi et
ejus, el corona ipsius, radixque ejusdem, Jiquide exquisivi a juvenlute mea, et quwsivi eam mihi spon-
apparet, qnia una de alia pendet, el alleri succedit sam assumere, cl amans factus sum format iltius ,
 "
943 SMARAGDIABBATIS 944
generosiltitcm illius glorificat, coniubernium habens A j timor Dotnini ipsa esl sapientia, el recederea malo
hei; sed el omniumDominus dilexit iltam. Sobrieta- intelligentia (Job. xxvm, 12, 15, et seqq.).
tem enim et prudenliam docet, et jusliliam, el virtu- Grandis enim hic, rex clarissimo, ut vides, et in-
tem, quibus utilius nihil esl in vita hoininibus. Pro- vestigabilis fama de sapienlia sonat; regia sine dubio
pter hanc habebo hnmorlalitaiem , et metnoriam virtus est, cui non comparatur aurum mundum, vel
mlernam his qui post me futtiri sunt relhiqnam : dls- obryzum, nec adaequabitur argentum clarissimum,
ponatn populos, el naliones inihi eruni subdilm. Ti- nec confeiiur vitrum perlucidum. In cujus compa-
mebunt tne audienles reges horrendi, etin multitudine ratione lapis vilescil sardonychus, pro nihilo ducitur
videbor bonus, el in bello fortis (Sap. yn, 1-29; viu, sapphirus, parvipenditur topazius. Aureanon magni-
1-7-13). fiee feruntur vascula, mundissimsenon appendenlur
Auimadveiie et intellige, o nobilissiroe ct claris- lincturae, nec aliquid preliosi et.varii aestimabunlur
simc rex, quia sapientia yirtus regia est, quse inve- lapilli. Vere, ut vides, regia virtus est sapientia, et
stigabiliter a regis regum prsedivite procedit the- a regibus maxime diiigenda.
sauro, Ctnon negligeiilibus aul superbis, invidis aut Dilige ergo illam, o clarissime rex, ut diligaris ab
malevolis datur; sed mitibus, hunvilibustet timenli- illa : laliter enim vox ejus in Proverbiis sonat: Ego
bus Deura conceditur. Vere eninv sine dubio sapien- B ] diligenles me, inquit, diligo:. et qui mane vigilant ad
tia virtus est regia, ad quos specialiter, ut discant me, invenient me (Prov. vni, 17). Tale tuum honis
sapientiam, sermo propheticus clamitat. Regia nanv- actibus regium pvaepara pectus, ut tuo semper in-
que virtus est sapienlia, quia bcnc operantes reges esse consilio delectetur. Internis te doceat cogitatio-
justifical, et lumen scientite illis inexslinguibile ra- nibus quidquid gerere debes operibus. Suum est
diat, oculos cordis illuminat, sensus,meniis ttiustrat, enim consilium, et cui vult inlimat illud; sua est
subiilem inlellectum minislrat, salulem corporis prudentia, et cui vult porrigit illam;. sua est for-
prseslat, honestalem rooribus concedit," thesauros titudo, et cui vulttrihuit illam; suum est regnum,
iufinitos raulliplicat, virtutem regni roborat, et par- el cui vult et quantum vult commendat illud. Sua
ticipem Dei amicilise constituit, spiritu sapientiae et etenim vox per Salomonero iri Proverbiis taliter cla-
ihtellectus, consilii ct fortitudinis, scientiaeet pieta- •roilat: Ego sapienlialtabito in consiliq, et eruditis in~
lis, et tinioris Domini replet. Juslitiam regibus et tersum cogitalionibus. Meum est consilium el wqutias,
prudenlianv, fortitudinem el temperantiam donat, mea est prudenlia, mea esl fonitudo.. Per me reges
yirtutem et sobrietatem ministrat, stabiles facit in ' regnant, ei condiiores iegtmi jus(a decernunt. Peti me
regno, certos in verbo, dulces in eloquio, hilares principes imperant, et potenles deceynunt juslitiam..
in dalo, in misericordia humanos, in respondendo (<-1 Ego diligenles me diligo, et qui mane vigitant dd me,
suaves, in discernendo sagaces, in prosperitate invetiient me. Mecutnsunt divitim el g.loria, opes su-
iniles., in adversilate securos, acutos in sensu, perbw et justilia. Melior esl enhn fruclus meus atiro
in facto placidos, candidos in vultu et fortes in et lapide prelioso, et genimina mea argenlo electoi In
hello. Sapie.niia regibus concedit sibi subdita dis- viis jusiitim ambulo, in medio semitarutn judicii, ut
crete disponere regua, et suaviler populos jam dilem diligentes me, el thesauros eorum.repleam (Prov.
sibi facil servire possessos. Exteras eliam gentes VIII, 12,14). Ergo rex, uLterrenos thesauros tibi re-
fortiter facii debellare minaces, et nationes subjici pleat Christus, et concedat aeternos, clama medullis
diras, et reges calcari feroces, et ut ila dicara, in cordis, clama tota intenlionementis7et cum Salomone
sapicnlia constal regni dispositio cuncla. Thesaurus non cesses ad Dominum fundere preces-; ora jugiter,
ctenim magnus esl sapientia, quam qui inveneiit, ora frequentcr, ora instanler, ora indesinenter
inveniel vilam, et qui possederit, immortalitatis Deum, et dic : Deus palrum meorum el Domhte tni-
habeliit coronain. Thesaurus est enim Domini oc- sericordim, qui fecisli omnia verbo luo, et sapientia
cultus ct non omnibus manifestatus.. Sic enim de tua constiluisli hominemut dominaretur crealurm qum
sapientia vir faraosissimus Job testatur, tliccns : Sa- .^.ate facta est, ut disponat orbemlerrarum in mquilale
pientia vero ttbi invenitur? et quis esl locus intelli- et juslilia, et in direclione cordis judicium judicet:
genlim? nescit homo pretium ejus, nec hivenilur in Da mihi sediuni luarum assistrieem Sapieiiliqm, et
terra suaviter viveniium.. Abyssus dicit : Non est in noH me reprobare a pueris luis, quoniam servus luus
me; et nuire loquilur : Non est mecum. Non dabitur ego sutn, et filius ancillm tuw, homo infirmus et exi-
uurum obryzum pro ea, nec appendelur argenlum gui temporis, et minor ad intellectuin judicii et tegum.
iit commutatione. ejus. Non cequabilur ei aurum vel Milte illatn de cmlissanctis tuis, el a sede magnitu-
vitrum, nec commulabunlur pro ea vasa auri: excelsa dinis tum ul mecum sit ei mccutri' laboret, ut sciam
cl etninenlia non memorabunlur comparalione ejus : quid acceptutri sit apud le. Scit enim 'Mactnnia, et
Irahilur attlem sttpientia de occultis, etc. Unde ercjo' inlelligit, et deducet me in vperibus meis sobrie, et
sapientia venit? et quis est locus intelligenliw? Abs- Cttslodietinsuapolentiu, et efunt accepta opera mea,
coitdila est ab oculis oinmutn viventium, votucrescmlii el disponam populum itium jusle, el ero dignus se-
•
quoque latet. Perdilio et mors dixerunt : Auribus no-- diutnpairis mei (Sap. ix, 1).
sfris audivitnus famam ejus.-Deus intelligit viam ejus,, Vere, rex, beata est virtus sapienlise; et qui in-
tet ipse novil locum iliius, etc. Et dixii homhii ; Ecce; vcnit cam, bealus cfficilur ab illa. Sapientia filiis
S4S VIA REGIA. 94G
suis vilam prseparat, diligenlibus se justitiam mini- A , Dilige ergo, rex, hanc clarissimam regiamque vir-
slvat, amantibus se pi-udentiam donat: qui tenuerit lutera, quce tibi regni gubernalionem disponat, et
illam, vitam hsereditabit seternam; diligit enim Deus discrelionem actionis conferat; quoe libi gressus
illum qui diligit sapientiam. In lentalione ambulat operis dirigat, et cogitationis actus disponal-; quae
cum eo, el in primis eligit eum, ei firmabit illum, et tibi regiam prolibusque fecundam sedificet, et sedifi-
iter adducet directum ad illum, et denudabit abs- ficalam roboret; quae tirii ornamenla viiiutura co-
consa sua illi, et thesaurizat super illum scientiam pianique ministret et rerum; quae libi regni eornu
et inlellectum prudeutioe. sublimet, el bradiio fortiludinem donet; quos ori
CAPUT V. luo legem veritatis minislret, ct cordi ttio intelleclum
De prudentia: sapienti;c inulliplicel; quae tibi mullarum gentium
Post illuminationem ergo sapienliae thesaurosque colla subjiciat, et le eunctis araabilem reddat;
scientiaa, oportet illum qui cupit regiam feliciler quoe sermonibus tuis aureuiri ornamentum impo-
currei-e viam, Domino donante, impleri prudentia. nat, et argenteum muiius labiis conferat; quas
Regia eteninv vlrtus est prudenlia, et a prioribus operibus tuis jtigenv custodiam, congruara miuislret
regibus nimium dilecta; sic enim de David rege et gloriara.
CAPUT VI.
scriptuuv est: Egrediebalnr quoque ad omnia qum- B
cunque tnisisset eum Saul, et prudenler se agebal De simplicitcite.
(1 Reg. XVIII,5). Prudenlia enim quasi porrovidenlia Magna est quideni prtidentiae virtus : sed necesse
dicilur. Porro autem et a longe providere oporlet est ut simpliciialis virlute temperetur. Sic eniro Do-
regem quid agere debeat, ne post actum egisse se minus in Evangelio ait: Estote pntdentes sicut ser-
pceniieat. Omnia namque quae agit et erga Deum et pentes et simplices sicut colutnbm (Matlli.. x, 10).
erga Jiomines, prudenler agere debel et provide. Ambula ergo, nobilissime rex, de virtute in virtuteni,
Orania juste, omnia recte, onmia sapienler et cuin et jugiler proficiens in melius, ab ilincre non decli-
prudentia necesse est ut faciat, ne regis opera vel nesregio; sed de prudentia in simpiicitate firmiter
consilia, ut caeterorumhominum, reprehensionis re- pone gressum. Yia enim regia est simjplicitas, et h
cipiant linguam. Qui enim multa Domino donanle sanctis regihus antiquitus dilecta. Laudabile eteninv
gubernat, necesse est ut alto consilio prudenter cun- de Job laudahili viro Doroinus dat teslimoniuni, di-
cta disponat. Sic enim prudentissimus Salomon in cens diabolo : Nunquid considerasii servutn ineum
Proverbiis ait: Qtd sapiens est, mtilla gubemat pru- Job, quod non sit ei shnilis in terra, homo simplex et
dentia. Item ipse ait : Sapienlia mdificabiinrdomus, reclus ac timens Deum, el recedens a tnalo (Job. i, 8).
el prudenlia roborabitur (Prov. xxiv, 3). Grandis ^ De Moyse quoque Scriplura commemorat dicens :
eniin virtus est, maxime in pectore regis, prudenfia, Erat mitissimus super omnes homities qui inoruban-
quoecuncta prudenter regna regit atque guhernat. turhi terra (Nuni. x», 5). Specialiler namque liber
Prudentia namque ornamentum est omnium virtu- Sapienliae regibus regumque ministris claroat et
tum, gloria verbi decusque sermonis, sicut scriptum dicit : DiLgitejustitiam, quijttdicatis terrqm, senlite
est : Ornamentuin aureum prudentis doctrina , et de Boininoin bonitate, et in simplicitate cordis qucv-
quasi brachiale in brachio dextro (Eccli. xxi, 24). rile illum, quoniam hivenietur ab kis qui non teniarit
Prudentia custos est oris, gubernalio actionis, lem- illum. (Sap. i, 1). Generaliter autem el de omnibus
peranlia cordis , moderatio _linguoe, omniumque sanclis Salomon ifl Proverbiis ait: Shnplicitas ju-
slatera verborum et ponderatio rerum. Sic eninv storum diriget eos (Prov. xi, 5)'. Qui ambulat simpli-
seriplum est: Verbaprudentium in statera pondera- citer, salvus erit (Prov. xxvui, 18). Paulus vcro ait :
buntnr (Ibid., v. 28). Iterunv scriptum est : Aurum Volo vos sapientes esse in bono, et simplicesin malo
tuutn et argenlum luuin confla, et verbis tttis fac os- (Rom. xvi, 19). Debet etenim electorum corda pru-
tiola, el frenos ori iuo rectos (Prov. xxvni, 29;. Rur- dentia in bonum jugiter acuere, et simplicitas ab
sum scriptum est: Aperi.os tuum tnuto, et causis TVacumine prudeiitiae temperari, ne aut prudeniia mo-
omnium filiorutn qui perlranseunt, aperi os luutn, dunvrectitudinis excedat, aut simplicilas igiiorantia:
decerne quod justum est, el judica inopem et paupe- fallacia lorpescat.
retn (Prov. xxxi, 8). Quia- de fruclu oris sui unus- Regia eteiiim via est simplicitas, quae regum siro-
qttisquereplebitur bonis, etjitxla opera tnanuutnsua- • pliciter dirigit gressus, ut ad coelestia, per regia
rum retribueiur ei (Prov. xir, 14). Malachias quoqtte: gradientes itinera, feliciter pervenianl regna. Curre
ex persona Doroini : Deievi, inquit, pacinm tnenm, ergo, rex, firroitcr per simplickatis itinera, ul ad
qnpd fuit cnm eo, vilm et pacis, el dedi.ei timorem, perennem cilius pervenias vitaro, et iramoftalitalis
et timuit me, el a faeie notninis mei pavebat. Lex ve- cito accipias prseinia, et stola induaris pacis et
glo-
rilatis fuit in ore ejtts, el iniquitas non est inveiila in rire.
labiis ejus, in pace el in. ccquitaie, ambulavit tnectim, CAPUT VII.
et mullosavertit ab iniquitate (Malach. n, 5), Paulus De palienlia.
ad Colossenses(iv,' 6) ail: Sermo vesler scmper iu' Transi ilerurn, rex, de virtule in virlutem, et de
gratia sale sit conditus, ttt sciatis quando oporteat vosi simplicitate in patientiam feiiciler pone gradum.
unicuiquerespondere. Posside patienliam, si vis tuam dulciler possidere
947 SMARAGDIABBATIS 9i8
animam. Sic enim Deus anctor nostrae salutis et pa- A dicens : Descendein doniutn regis Juda, et loqueris
cis in Evangelio ait : In patientia vestra possidebitis ibi verbum hoc, et dices : Audi verbum Domini, rex
animas vestras (Luc. xxi, 19). Salomon quoque di- Juda, qui sedes sttper solium David : tu el servi lui,
cil : Doctrina viri per palienfam nosmtur, et gloriu et populus ititis, qui ingredhniniper portas istas. Hwc
ejus esl iniqua prmtergredi (Prov. xix, 11). Paulus dicit Dotnititis: Facite judicium et jusliliam, et libe-
quoque ajl : Induile vos ergo sicttt elecli Dei, sancli, rale vi oppressum de manu calummatoris, et adve-
et dilecti viscera misericordiw, benignilateni, liumili- nam, cl pupillum, et viduam nolite coniristari, neque
latem, modesliam, palientiam, supporlanles invicem, opprimalis inique : et sanguinem innocentemne effuii-
et donanles vobismetipsissi quis adversus aliquem datis in locoisto. Si enim facientes fecerilis verbnm
habet quereiam : sicut Dominus donavtt vobis, ita et islttd, ingredientur per portas domns hujusreges se-
vos (Coloss. III, 12 el seqq.). Nam quod et ista vir- dentesde genle David, super llironum ejus, et ascen->
tus principum virtus sit, Salomon in Proverbiis te- denles currus el equos, ipsi el servi; el populus eorum.
statur, dicens : Palientia lenitur princeps, et Ihigua Qttod si non aiulieritis verba hwc ; in metnelipsoju-
mollis francjil dnritieiii (Prov. xxv, 15). Aposlolus ravi, dicit Dominus, quia in soiitudinem erit domus
vero ad eosdem principes clamat, dicens : Corripite hmc (Jerem. xxii, 1-5). Dilige ergo juslitiara, rex, si
hiquietos, consolamini pusilianimes, suscipile infir-13 B vis perpetua frui vita, si vis honorari in perpetuo
mos, patienles eslote ad omnes (I Thess. x, 14). Jaco- ab ea. Scriptum est enim : Si sequcris justiliam, ap-
hus apostolus ait: Palicnlia autem opusperfectum ha- prehendes illam, et indues quasi poderem honoris, et
bet: ul sitis perfecli et inlegri, in nullo deficienles(Jac. inhabilabis cttm ea, et proiegel te in sempiternutn,
i, 4). Virtusergo qurc lenit principes, et docet corri- et in die agnilionis invenies firmamenlum (Ezech.-
pere inquietos, et opus reguro ad perfectum perducit, vm, 5).
sine dubio virtus es.t regia. Ambula ergo per eani, Tu ergo cum sis rex in terra, ut sis filius Regis
mitissime rex, et dilige eam, quia currens per eam in coelo, dilige judicium et justitiam. Imitare ope-
hon habebis offendiculum, sed plenum et seternum ribus quem Palrem clamas sermonibus. Dilige justi-
in futuro invenies gaudium. Magna enim est virtus tiam et operare in ea; qiiia Pater tuus coelestis di-
patientia, quse lsedentem se non lsedit, sed diligit; Iigit et operatur inea. Ipse enim ait per Jeremiam :
qure injurianli injurias. remiliit, non reddit; [quse] Egp suin Domimts qui facio misericordiam et jttdi-
cui nocere potest non nocet, sed parcit. Patientia cium et jtisliliam in terra : hwc enitn ptucent mihi,
esl quae nos Deo commendat, et a majis omnibus uil Domhitis (Jerem. ix, 24). Totis viribus tuisde-
euslodit et servat. Ipsa est quoe iram temperat; ipsa bes imilari illum, cura quo speras vivere in seter-.
est quse linguara refrenat; ipsa est quae mentem C num- Sic eniin Dominus per prophetam Ezechielem
guhernat; ipsa est qiicepacem custodil; ipsa est quse ait : Vi'rsi fuerit justus, el fecerit judicium et jusli-
disciplinaro moderate peragit; ipsa lihidinis impe- liam, in moniibns non comederit, el oculos suos non
ttim frangil; ipsa furoris violentiam comprirait, in- levaveril ad idola dotnus Israel : et uxorem proximi
cendiura simultatis exslinguit, coercet potentiam sui non violaverit, et ad mulicrem menslrualem non
divitum, refovet inopiam pauperum, facit humiles accesseril; et hominetn non contrislaverit; pignus de-
in prosperis, fortes in adversis, contra injurias et bitori reddiderit; et nttdum operuerit veslimenlo: pa-
coritunielias mites, tentaiiones expugnat, persecu- nem suum esurienli dederit; per vim nihil rapueril;
lioncs lolerat. Ipsa est quae fidei noslrae fundaraenta ad usuram non commodaverit, et amplius non ac-
fortiter munit; ipsa est quoe incrementa speinostroe' ceperit; ab iniquitate averlerit faeiem sitam, et
sublimiter provehit; ipsa nos ut tenere possimusi iudicium verum feceril intcr vintm et virtim, in prm-
viam Christi, gubernal; ipsa ut filii Dei persevere-; ceplis meis ambulaverit, et jttdicia tnea cuslodieril ut
inuS, confirmal. facial verilalem, hic juslus est, vita vivel, ait Dotni-
llanc ergo aina, rex, viiiulem, hanc dilige, hanc: nus.(Ezech. xvm, 5-9). Dilige ergo, rex, justitiam
cum gaudio et totis viribus amplecti feslina. Veres et judicium, quae esl via regia, et a prioribus regi-
enim regia via est, ei per se gradientes feliciter adl D ] bus antiquilus trita. Per eanv desiderium bonum
regnum perducit rclcrnura. Cave ne declines adI justis dabitur; per eam de angustia justi liberabun^
dexteram aut ad sinistram. Scilo quia sicut Domiiiii tur; per eam semen eorum in seternum fundabitur;
est bonum palienlia, ita diaboli malum est impatien- per illara domus eorum plurimam accipiet fortiludi-
tia. El sicut ille in quo inhahital et manet Christus,, nem. lllanv tenendo erit memoria justis cum laudi-
paliens invenitur; ita impaliens semper ille cxistitt bus; illam sequendo sancti diligentur a Deo; illam
cujus menlem diaboli nequitia possidet. Tu vero,, cuslodiendo exaltabunlur ab eo; illam observando
rex, regiam vianv tene, el non declines ab ea, sedl honoriftcabuntur ab eo ; in illa fidendo absque ter-
ista felici beataque virtute, in eam quae vocalur ju- rore erunt quasi leo. Laborantes in ea benedictionem
stilia, aclionis tuse feliciter pone pedem. consequent.ur aeternam; operantes cum illa hierce-
CAPUT VIII. denv accipient sempilernam; sicut scriptum est :
De jiislilia. Datio Dei permanet juslis, et benedicliocjus in mer-
Quod regale sit officium facere justitiam et judi- cedem ejns fesiinut (Eccli. i, 7). HaeCest via regia,
cium, Jeremias testatur, ubi: Et praicepitDominus,, per quam, rex, gradiens cito pervenies ad perpetua
949 VIA REGIA. 950
regna. Seil tempera justiliam, et crudelilalis solli- A populorum cohstipatur catervis, illic choris comita-
cite cave sinistram. Temperata etenim justia regiam tur angelicis; hic hominum multitudine delectalur,
tenet viam. Quod si caute non temperetur, in crudc- illic cum angelorum choro laetatur, hic illi militia
litatem cilo dilabitur. imperii ohteriiperat, illic in mililia Redemptoris ex-
CAPUT IX. sultat; hic slola vestiius regali nitescit, illicgloria
De judicio. immortalilatisrefulget; hlc regis diademata portat,
Sed ne hoc tibi eveniat, sahitariler le admonet illic gaudio exsullalionis resultat; hic lerreni regis
seriptura, dicens : In judicando eslo pupillis mis.eri- filius vocitatur, illic cceleslis Regis filius confirma-
cors ut pater, et pro viro matri illorum : et eris tu vel- tur; hic terreni regni decenter raagnara capit-haere-
ul filius Allissimi obediens, et tniserebitur tui magis ditatem, illic cceleslis regni felicem feliciter accipit
quam tnater (Eccli. iv, 10). Job quoque ait : Ocultts porlionem. Hsec ut libi eveniat,. clarissime rex, lotis
fui cwco, et pes claudo : paler eratn pauperum, et viribus laborare non cesses; nullus le felicior erit, si
causam quam nesciebam, diligenlissime investigabatn, tibi hsec, auxiliante Domino, evenerit; nullus te
conterebam molas iniqui, et de dentibus illius aufere- transcendet in gloria, si hoectibi a Po.mi.no fglicitcr
bam prmdam. Flebatn quondam stiper eo qui afjliclns fuerit collata*
erat, et compatiebalur anima mea pauperi (Job xxix, R CAPUT X.
De misericordia.
15). Nam et hanc regiara esse virlutem rex Salomon
approbat, dicens : Rex qui judical in veritate paupe- Qui enim, Domino adjuvante, pie cupit pauperes
?es, thjrotiusejus in mlernum firmabitur (Prov. xxix, et viduas, advenas et pupillos defendere, misericor-
14). Si vis ergo, o rex, ut thronus tuus a Domino diter, si valet, eorum incpiam bonis suis debet abs-
firmelur, non cesses justificare pauperem el pupil- tergere, et mendicitalem eorum eleemOsynis fre-
lum, non cesses subvenire viduoeet oppresso, non quenter debet fulcire. Sicut scriptUm est : Fili, elee-
cesses defendere advenam et desolatum, subvenimi- mosynam pauperis ne defraudes, et oculos tuos he
sero, eleva jaceiitem, solida confractum, conforta et transvertasa panpere. Animam,esiirientem nedespexe-
rohora lassum, divitiis non cesses fulcire inendi- ris , et non exasperes pauperem in inopia sua. Cor
cum, de mami peccaloris non cesses liberare oppres- inopis ne afjlixeris, et non pfotr.ahas datum angusiian-
sum. Audi quod regibus regumque judicibus Domi- ti: rogationem contribulati ne abjicius : et non avertas
nus- per David clamitat.dicens : Judicale eqcno et faciam iuam ab egeno : ab inope ne avertas oculos
pupilto : humilem et pauperem justificale. Eripile luos. Declina pauperi sine trislitia aurem tuam, et
pauperem, et egenum, de manu peccatoris liberate redde debitum tuum, et responde illi pacifica in man-
(Psul. LXXXI,3). Huic senleiiliav concordans liber C sueiudine (Eccli. iv, 1 et seqq.). Propier mandatum
Ecclesiasticus ait : Libera eum qui injuriam palitur- asstime pauperem : et propter inopiam ejus ne dimitlas
de manu superbi (Eccli. iv, 9).. Isaias nibiloininus euin veicuum.Conclude eleemosynamin cor pauperis,
praedicans ait: Quwrite jiidicium, subvettiteoppresso, et hwc pro te -exorabit ab omni malo. Super scutttm
judicaie pupillo, defenditeviduam , el veniteet arguite poienlis, et super lanceam advefsus inimicum tuutn
me, dicit Dominus. Si fuerinl peccata veslra ut cocci- purgabit (Ec.cli. xxix, 12, 15, 18). Sed et quod ista
iititn, quasi nix dealbabunlur; et si fuerinl rubra virlus sit regia, rcx Salomon in Proverbiisindicat;
quasi vermiculus, velut lana alba ertint. Si volnerilis ait enim : Misericordi-ael veritas custodiunt regent, et
et audierilis me, bona terrm comedelis (Isa. i, 17-19). roboratur clententia tlironus ejus (Prov. xx, 28).
Vide ergo et diligenter altende, o rex, quid defenso- David quoque tam dese qtiam et de omnibus elpemo-
ribus eveniat pauperunv; se illis esse debitorem, se- synas raisericorditer facientibus ail : Bealus vir qui
que reddilorem pronuntiat Deus, nivis candorem intelligil super egenuiriet pauperem : in die mala libe-
peccatoribus promiltit, et alboelanae munditiem pol- rabit eum Domhius (Psal. XL,1). Jpb quorroc simplex
licetur : postremo bona terroe comedere tribuit, ter- et rectus ac timens Deum, de se verax proferens
rae scilicet illius de qua scriplum est: Sattcciin lerra testimonium, fiducialiter ait : Si negqvi qtt.od vole-
stta duplicia possidebunt (Isa. LXI, 17), el de qua battt, patiperibus, et oailos vidum exspectare feci. Si
Psalmista ait : Credo videre bona in lerra viventium coinedi buccellammeam solus, et non comgditpupillus
(Psat.xxxi, 15). Vides quia bona lerrae aeternseillis ex ea. (Qtiia ab infantia tnea crevit mecunt miseralio,
regibus conceduntur, qui hic pauperum defensores ei de utero matris mem egressa esl meciitn.) Si de-
existunt. Illis in escam fructus oeternoeconceditur spexi pereuntem, eo qttod non habuerit indutnentum,
terrae, qui hic pauperes sciunt defendere pie, fructus et absque operimento pauperem. Si non benedixerunt
optimos scilicet augelorum, fruclus seternos, fructus. milii-lateraejus, et de velleribus ovhtm mearutn cale-
perpetuos, fructus dulcissimos et amanlissimos, ple- facttis est.. Si levavi super pupillum liianum meam,
nos saluritate et pinguedine, plenosloetitia et gau-.. edatn cum viderem me in porta superiorem : hutnerus
dio, plenos felicitate et gloria. meus ajunctura sua cadal? et bracldum mcum cum
0 qnam beata est vita regum justorura, quoe et suis ossibus confrhtgaiur (Job. xxxi, 16, 22); Non
hic teraporalibus rebus fulta nitescil, et in oeternum eninv tepide aut tarde nec formidando eleemosynas
cum angelis immortaliter requiescit : liic terrenis erogare debet, qui ex illis feliciter thesaurisare spe-
flutritur deliciis, iilic gloria veslitur decoris; hic rat in coelo. Cum magna mentis" hilaritale pauperi-
951 SMARACDl ABBATIS 952
bus debemus,eleemosynas dare, quando ipsi Doroino Apliciler poslmoduro reddat, in pauperibus eleemo-
sine dubio dalur, quod pauperibus hilariter eroga- synam rogat. Ille le facere vult in scternurn honori-
tur. lpse namque Dominus in judicio his, qui a ficando sublimem, et in pauperibus a te parvum
dexlris ejus erunt dicturus est : Veniie, benedicti expetit honorcm.
Palris mei, possidete paralum vobis regnuin a consli- CAPUT XI.
tutione mundi. Esurivi enim, et dedistis mihi tnandu-
care ; silivi, et declistisbibere; hospes eram, et colle^ Ul operibns Dominus honorelur.
gistis tne; nudus., et cooperuislisme; htfirtnus,ct visi- Operibus enim misericordiae lionorari Dominus
tastis tne; in carcere eratn,. et venistis ad me (Mallli, comprobatur, sieut scriptura est: Qui calumniatur
xxv, 54, 36), Illis autem iiiterroganlibus, el quando egentem, exprobfat factori ejus : honorat autem eum
hoscfecissent scire volentibus, respopdens Dominus qui miserelur pauperis (Prov. xiv, 31). Item Salomon
ait : Quando fecislis uni ex his fralribus meistnini- ait :.Fii'f, honora Deum, et valebis.Jesus filius Siracli
mis, mild feeislis (Ibid,, vers. 40). ait : Honora Deum ex tota anima tua, et iionorifica
,Ergo, rex,ut ab origine niuudi pracparatum perci- saeerdoles, et proptirga te cttm bracldis, -Da illis
pias regnum, debes pauperibus eleemosynas fre- parient, sicut mandaium.esl iibi, primitiarum et pur-
quenter porrigere propler Chrisluin. Illum enim in R galionis; el de negligeniia tua purga te.cum paucis.
seternum senlies retribulorem, si pro illo pauperibus Datum brachiorum tuorum, et sacrificium sanciifica-
hilariter porrexeris panem; ab illo seternara conse- tionis offeres Domino, et initia sanctorum, et pauperi
queris misericordiam, si pro iljo plenam pauperibus porrige manum tuam, ul perficiatur pfopitialio et be-
porrexeris dexteram. Neque enim mereri Dei mise- nediclio tna (Eccli. vn, 33, 36). Nam, cjuod et Iicec
ricordiam polerit, qui misericors et ipse non fuerit; virtus sine dubio virtus regia sit, regi David Domi-
aut impetrabit de divina pietate aliquid precibus, qui nus clamat, et per eum ad honorifioaridum se alios
ad precem pauperis non fuerit huroanus. Sic Spiri- reges provocat, dicens : Sacrificium laudis honorifi-
tus veritatis per Salomonem dicit : Qui ablural au- cabit me : et illic iter, quo ostendam illi salutare
rem suatn ad clamorem pauperis, et ipse clamabit el tneum (Psal. XLIX,25). Nam ipse David rex de se
non exaudielur (Prov. xxi, 14). Raphael quoque an- ipso dicit: Coiifileborlibi, Domine Deus tneus, in toto
gelus ut eleemosynarlibenter ac largiler iiat hortatur . corde meo, et glorificabo nomen tiium m mterntim,
nos, dicens • B.ona est oratio cum jejuniq, et eleemo- quoniam bonum est(Psal. LXXXV, 12). Dignuro enim
syna tnagis quam thesauros auri recondere, quoniam et justuro est utpro pmnibus hominibus reges ho-
eleemosyna a tnorte liberat, ei ipsa est qum purgat norilicenf Deunj.,quia pro oranibus hominibvishono-
peccata, et facit invenire, misericordiam et vilam Q rificantur ab eo. Honorifrcale, o reges, Deum, quia
wternam (Tob. xn,, 8). ReveJat angelus et affirmat llle prior honorificavit vos. Illius etenim vox per Sa-
eleemosynis petitiones nostras efficaces fieri, elee- lomonem claraat et. dio.it : Ego sapienlia habilo in
mosynis vitam de pericul.is redimi, eleemttsyiiis a consilio, et eruditis intersum cogilalionibus..Meumest
morte animas liberari. Quam bonum tibi erit, o no- consilium et mquitas, mea est prudentia, piea cst-fer-
hilissime rex, quam dulce et suave, quando ipse titudo. Per me reges regnant, et legum eonditores
creator, redemptor et gubernalor tuus coram omni- jusla decernunt. Per me principesimperant, et polen-
bus angelis el archangelis, patriarchis, prophetis, tes decernunt justiiiam. Ego diligenles me diligo, et
cl apostolis, totiusque mundi, videlicet cceli et terroe qui de mane vigilant ad me, invenient me. Mecum
exercitu congregato, libi ad dexteram suam miseri- sunt divitim et gloria (Prov. VIII, 12, 14, 18),
corditer conslitulo taliter fuerit cuni cseteris allocu- Honorificare ergo, rex, dabes totis viribus Domj-
tus : Venile, benedicli Patris tnei, possidelepuralum num Deunv tuura, qu.i tantara jara libi contulit Iau-
vobis regiititii a canslitulione muiidi'(Matth. xxv, 3-4). dem, et tantum adhuc promisit horiorem. Hic janv
Ergo, mitissiroe atque clarissime rex, fide plena, tibi regni eruditionero, prudenliam pariter concessit
mente devola, oper-ationecontinua, Tiomino Deo tuo et fortitudinem; illic vero seternaevilae promisil ira-
obsequium prsepara : da Christo iiv terra vesliroen- D mortalitatem. Hic te terrenum evexit in regnum;
tum, ut ab illo cceleste recipias indumentum; da ci- illic tibi cceleste promisit imperium. Hic tibi gaudium
bum et potura, ut cum Abraham, Jtsaac et Jacob a.d teraporale concessit, illic gaudium seternum promi-
conviviunv roevearis perveniie oeternura. Quoe illa sit. Hic amplam regni dedit haereditatem, illic am-
eril tibi aeterna lsetilia; quam grandis et summa plissimam paradisi promisit possessionem.. Hic af-
gloria, quando libi cceperit Dominus retribuere pro fluentiam in divitiis subministrat, illic postea acci-
terrenis cceleslia, pro. temporalibus sempitenia, pro piendam prseparat. Hic-tejam regali vestivitpurpura,
modicis magna, pro caducis permanentia,pro fuca- illic vestiet adlmc imraorlalitatis stola. Hic-jam ca-
tis permanentia, pro fragilibus firmissima, pro trans- piti tuo posuit diademata regia, sed illic adhuc seter-
euntibus permansura! Ergo, rex, de reditibqs tuis nitatis ponet coronam. Hic jam concessit florentia
portionem fac Domino tuo, possessionunv terrc- regna, illic dabit grandia et inenarrabilia gaudia. Hic
slrium fac tibi parlicipem Christum, ut el ille cohcc- contulit mulliplicia munera, iilic promisit candidaet
redejn te faciat regnorum cceleslium.Ille etenim tihi perpetua regna, Hic sine tristitia dedit deducere
omnia qurc habes concessit, el a te quam tibi cenlu- tempova, illic pereniii et sinc fme dabit vivere vita.
933 VIA REGIA. 954
Hic dedit habere virtutem in castris, illic dabit socie- A Ipse iterum iu Evangelio diviti ait: Si vis perfectus
tatem felicerncum angelis. Hic terrenas multiplices- esse, vqde, vende quw habes, et da patiperibus, et
que conlulit divilias, illic ccelestes comrounesque habebis thesaurum in coilo.; et veni, sequere me
cum sanclis omnibus promisit, aeternas illas videli- ( MaXlh.xix, 21 ). Thesaurum ergo tuum in ccelo
cet, de quibus ait Aposlolus ; Quia oculus non vidit, pone, clarissinve rex, ubi nou timeas hostem et
nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, qum expugnalorenv, ubi non timeas occultum furem,
prwparavit Deus iis qui diligunt illum (I Cor. n, 9). atque latronem, quem rapere non possit publicus
CAPUT XII. prsedo atque grassator. Patria enim tua paradisus
De decimis et pritnitiis. esl: in palria enim tua postmodum recepturus,
Honorifica ergo, rex clarissime, moribus et acti- multiplices debes recondere thesauros. Magnus le
bus tuis Dominum Deuro tuurn ; honorifica deciinis illic charorum numerus exspectat; parentuin, fra-
et primiliis, et omnibus oblalionibus in viia tua trum atque sororum copiosa turba illic te videre
Dominum Deum luum, sicut scriptum est: Fili, si desiderat de sua jam immortalitate secura, scd ad-
habes, benefac tecum, et Deo dignas oblationes offer: huc de tua salute sollicita. Chorusetenim te jllie
memot esto quoniam mors non tardat (Eccli. xiv, H). patriarcharunv exspectat, numerus prophetarum de-
Nam et in lege Dominus prascipiens filiis Israel, ait: B siderat, apostolorum et oranium sanctorum cuneus
Quando compleverisdecimam cunclarum frucjum tua- cerncre cupit. 0 quanv grandis laetitia cst ad isto-
rum, anno decimarum terlio, dabis levitw et adve- rum omnium sanctorum pervenire consoiiium ; ad
nm, et pupillo et.vidum, ul comedant intra portas istorunv omnium felicem venire complcxum ! Quam
tuas , et saiurenlur : loquerisquein conspeclu Dotnini summa et perpetua felicitas illic aposlolorum glo-
Dei tni. Absiuii qttod'saiiclificalum est de dotno mea, riosos cernere choros ; illic prophelarum exsultan-
el dedi illitd levitm et advenw, et pupillo ac viduw, tium numero interesse sacrato; inter virginum,
sicul jussisti mihi: no/i prwterivi mandata lua, nec martyrum, confessorum et omnium pro Domino
smn oblilus imperii tui. Non coniedi ex eis.in luctii Iriuuiphanlium candidatum cuneum inlercsse san-
meo, nec separavi ea in qualibet immundilia, nec ctorum! Ergo ut ad istorum merearis, rex, felix
expendi ex his quidquam in re funebri ( Dettl. xxvi, consortiam pertingere, patrimoniorum tuorum quo-
12-14). lpse iterum Dominus per Malachiam pro- tidie in ccelo thesauros repone bonos, et noli condere
phetara ait: Inferte omnem decimamin horreum, et malos. "Sunt elenim thesauri mali, sicut et boni,
sit cibns in domo mea, el probate me super Itoc, dicit sicut scriplum est : Bonus hotno de thesauro cordis
Dominiis. Si noii aperuero vobis caiaracias cmli, el sui profert bonum. Et matus honto de tnalo thesauro
effudero vobis benediciionemusque ud abundanliam, C profert matutn ( Luc. vi, 45). Quem enim superbia
et increpabo pro vobis devorantem, et non corrumpet inflat, iracundia inflammat, rapacitas inquietat,
fructus terrw vestrce, nec erit sterilis vinea iu agro , crudelilas slimulat, ambitio deleclat, libido proeci-
dicit Dominus exerciluum. El beatosvos dicenl omnes pitat, quid aliud facit quam thesauros iniquitatis
ff}V.l6ST'erilisenim terra desiderabilis, dicit Domiims sibi reponit? De talibus eninvPaulus apostolus ait:
exerciluum ( Malach. m, 10, 11 ). Tradidit illos Deus in reprobum sensttm , ut faciant
Vide ergo et prudenler intellige, clarissime rex , ea quce non conveniunt, repletos oriini iniquilate,
largitorem bonum, optimumque datorem, qui cura matilia, fornicatione, avarilia, nequilia, plenos invi-
tibi innumerabiles regiasque dederit divitias, in hor- dia, homicidio , contentione, doto, malignitate ; su-
reo inferre jussit taniutti decimas et primilias. Tu surrones, delractores, Deo odibiles, conlumeliosos,
eum adhuc in terra positus decimis honora atque superbos, elatos, invenlofes ntalorum, parentibus non
primiliis, ille vero te in coelocollocalum diviliis obedientes, insipienles, incompositos, sitie affeciione,
ditabit angelicis. Considera, rex, quaro dulcis tihi absqite.fwdere, sine misericordia (Rom. i, 28-31).
erit societas regum justorum , quam suavis collatio De quibus et subdit: Quod secundutn duritiem l-uam
patriarcharum, quam dulce consortium propheta- et impceniienscor Ihesaurizctsiibi iratn in die irm et
rum, quam clarissima germanilas aposlolorum , revelationisjusli judicii Dei ( Rom. u, 5 ).
quam lseta dignitas roartyrum, quanv excellentis- . CAPUT XIV.
sima gloria virginum, quanv deleclabilis et hono- Qualemet quantutn thesaurum in vita sibi homorecon-
randa aequalilas angelorum, quam felix vita inex- derit, talem et lantum post morlem inveniet.
stinguibilis manens in soeculasseculorum. Hunc tam Qualem lhesaufum et qiiantum unusquisque adhuc
grandem et inenarrabilem, rex, accipies in futuro yivens homo in ccclo rcconderit, talenv e.t tantura
thesaurum , si modo decimis et primitiis luum ho- posl raoi-lem inveniet. Sic enim Paulus ad Galatas
norificaveris Deurn. att : Nolile errare, Deus non irridetur : Quw enim
CAPUT XIII. seminaverit homo, luec et metet. Quoniam qui seminal.
Ut fhesaurus in cmlo coilocetur, in carnc stta, de carne et tnelet corrtiplionem : qui
Et ut thesaurus rerum nostrarum in ccelocolloce- autem seminat de spiritu, de spiritu tnetet vitam.
tur, aciraonet nos Dominus in Evangelio, dicens: ceternam. Boimm autetn facienles, non deficiamtts;
Thesaurizale autem vbbisihesauros in cmlo: ubi ne- tempore enim suo melemus non deficientes.Ergo dum
tjue mrugo neque tinea demolitur ( Matllt. vi, 20). tempns liabemus,operemur bonum ad omnes, maxime
055 SMARAGDIABBATIS 856
ail domesiicosfidei ( Galal. vi, 7-10 ). Salomon quo- A , greges, ullra otnnesqui fuerunt ante me in Hierusa-
que ait: Qui seminat iniqtiilalein, metel mala, Qui lem. Et vidi in his omnibus vanitatem et afftictionem
pronus esl ad misericordium, benedicetur (Prov. animi, el nihil pernianere sub sole ( Eccle. seqq..n ),
XXII, 7-8 ). Eslo, rex, pronus ad misericordiam, ut Largas enim divitias Psalmographus hahere non
merearis a Deo accipere gratiam : senvina dando damnat, sed ne cor illis apponalur vetat. Non libi
pauperibus in proeseritisaeculo, quaeipse cunv mul- oberit divitiarum congregatio justa , si adfuerit dis-
tiplici fenore metiaris in fuluro. Mitte panem tuum tributio larga. Ex illis enira rounus misericordise
in esurientiunvvisccra, ut cum raultiplicem invenias egenis porrigitur ; ex illis pauperum. nudilas operi •
in aelema patria. Sic enim Salomon ait : Mille pa- lur; ex illis peregrinorum inppia suppletur ; ex illjs
nem luum super transeuntes aquas : quia post tempora pupillorum miseria detergitur ; ex iljis viduarum
mulla inveniesillum ( Eccli. xi, 1). Quid est autem solatia tribuuntur; ex illis esurieiitium fames repel-
super transeunles aquas mitlere panem, nisi paupe- litur; ex illis sitientium sitis fugalur ; ex illis Infir-
ribus et egentihus, et de hoc sreculo transeunlibus mantium desideria supplentur ; ex illis accipientes a
eleemosynam dare ? Quid est vero, Post tnnila lem- miseriis liberabunlur, et illarum fidelis dispensatpr
pora inveniesillum, nisi in futuro soeculorelribulio- in futuro ditabitur.
nis ex illo largum accipies proemium? B CAPUT XVI.
CAPUT XV. De non gloriando in divitiis, Sed in humilitale.
De non fidendo divitiis. Ergo illce divitiae quae in ccelesli conduntur the-
Et quia tibi Dominus misericorditer regias con- sauro, perraanent in selernura ; et isla? qtise tenen-
cessil in praesenti soeculoet largas divitias, solerler lur in saeculo caduco,. transeunl et pereunt. Non
agere debes, ut multas invenias ex illis in futura gloriandum est, sicut ncc confidendumin periluris
patria repositas. Neque enim aliaeveraciter dicendoe divitiis, sed potius laetandum el gloriandum est in
sunt divilioe, nisi illse quaein ccelesli thesauro feli- bonis magnisque virtutibus. Nam quia oportet divl-
ciler sunt rccondilse. Audi ergo, rex, Aposlolum , tes non in diviliis gloriari sed in humilitate, Jacobus
et noli confidcre in caducis islius pravsenlis saeculi teslatur dicens : Glorietur auteni frater humilis in
diviliis, sed in illis de quibus pauperibus erogatis exaltalione sua : dives autem in hftmtiitate sua (Jac.
ccelestem thesaurum aedificaveris: ail eiiim Paulus 1,9). Noli ergo in divitiis gloriari, rex , sed in hu-
aposlolus : Diviiibus hujus smculi prmcipenon subli- militaie. Eslo hurailis, esto in humilitate fundatus ;
me sapere,neqtiesperare in incerto divitiantm, sed in: quamvis sis sublirais, magnus et summus, humili-
Deovivo ( qui prmslat nobis otnnia abunde ad fruen- talem lene. Sic enim scriptum. est: Qnanio inagnus
dum), bene agere, dhites fieri in bonis operibus,facile• C es, humilia iein omnibus, et coram Domino invenies
tribucre , commuiiicare, lliesattrizare sibi fundamen- graiiam ' quoniam tnagua poienlia Dei solius, et ab
tum boniimin fulurum, ul apprehendant veram vilttmi humilibus honoratur ( Eccli. III , 20 ). Vides ergo ,
(I Tim. vi, 17-19 ). Optis enira misericordire el ju- rex, quia si humililatem tenueris, hahebis gratiam,
stiliae patrocinalur liomini poslmoriem,non divitirc. habebis et gloriam, insuper et animae tuse invenies
Sic enim Salomon ait: Non proderunl diviiimin dies retjuiein. Sic enim Dominus tuus redemptor et do-
ullionis : jitsliiia aitlem liberabit a tnorle. Quia qui clor tuus, creator et gubernator tttus, te quem sequi
confidit in diviliis suis, corruet: justi aulem quasii debeas docet, et quid discere debes tibimet oslen-
virens fotium germinabunt (Eccli.x, 10; Prov.x, , dit, dicens : Disciie a me quia mitis stttn el humilis.
2 , cl xi, 28 ). David quoqtie ail: Nolite sperare ini corde; el invenietis requiem anhnabus vcslris (Matlh.
iniquiiate, et rapinas nolile concupiscere.Diviliw sti xi, 29). Idem ipse Dorainus per prophelam clamat.~
affiitant, nolile cor apponere ( Psal. LXJ, 11 ). Ulej et dicit : Ad qiiem aulent respiciam, nisi ad panper-
diviliis cor apponit, qui in ipsis singularem essej culum, el contritum spiritu, et tremenlem sermones
lelicilalem credit. Iste sic illis cor apponit, ut noni meos (Isa. LXVI, 2 ) ?
velit res pauperibus erogare, sed magis eas anfhire.. Si vis ergo ut ad te respiciat Deus, sublimera fa-
Non vult aurura sutiro expendere, sed calcare : pa-- ciat, glorificet et exaltel, humilia te in conspectu
trimonia sua non vult egenis largiri, sed haeredibus 5 illius. Sic enim Jacobus aposlolus ait: Humiliamini
congregata servare. Et ideo post mortem nihil inve- in conspecluDoinini, et exaltabit vos (Jac. iv, 10 ),
. niunt, quia in vita pauperibus nihil tribuunl. Dei Per hanc enim regiam humilitatis viam purpuralus
quibus congrue Psalmisla ait: Dormierunt somnumi et infulatus forlissimus rex David et sacerdos fir-
siium, et nildl hwenerunl omnes viri divitiarum ini miter currens clamabai: Domine, non est exaltalum
manibus suis ( Psat. LXXV, 6 ). Ad hunc finem Salo- cor tneum, neque elali suttt ocuti mei; neque ambn-
mon de divitiis suis computatam sentenliam pro- lavi in magnis, neque in mirabilibus super tne. Si
duxil, ubi ail: Magnificaviopera*mea,mdificavimildi tton hundliter sentiebam, sed exaitavi animctmineam,
domos, cl planlavi vineas , feci horlos , pomaria , eti ( Psal. cxxx, 1,2). Magna enim esl virtus humili-
«OHseuiea cuncli generis arboribus, et cxstruxi mildi las, et mirabilis geni.lrix oronium et educatrix vir-
piscinas aquarunt, ul irrigarem silvam lignorum ger- tutum. Sed non hsec virlus. humana voluntate a
miiianlium. Possedi servos et ancillas, niullamquc c qtioquam snmitur, sed inisericorditer a Domi.nocui
familiam habui, armenla quoque et tnagnos ovium i voluerit Iargitur : quse ideo inter virtutes eximias
 957 VIA REGIA. 958
maxime honorata consurgli, quia eam majeslas di- A ttis domus tum comeditme (Psal. LXVHI).Quam sen-
vina diguanter assumpsU. Nam quod et hoec virtns tentiam in aclione sua Dominus veraciter complevit,
regia sit, priscorurn regum acta testantur. Saulem quarido vendenles et eraentes de templo flagellalos
superbum humilians Doroinus ait: Cum essesparvu- eliminavit. Nam et Phinees filius Eleazari pro zelo
ttis in oculis tuis, caput in Iribubus Israel faclus es ; rectitudinis pactum a Domino meruit accipere sem-
unxilque le Dominusin regem super Israel (I Reg. pilerni sacerdotii. Ait enim Dominus ad Moysen
xv, 17). Et est subauditio : Cum tu te magnum Phinees filius Eicazari filii Aaron sacerdotis averlit
exislimasli in oculis tuis, parvus ct abjectus factus iram meam a filiis Israel ; quia zelo tneo cominotus
es in oculis meis. Nam David cunv Michol filia Sau- esi conlra eos; ut non ipse delerem fiiios Israel in
lis, eo quod se humiliasset reprehendit, ait : Lu- zelo meo: idcirco loquere ad eum : Ecce do ei pa-
dam, et vilior fiatn plusquatn faclus sutn, et ero hu- cem fwderis tnei, el erit tatn ipsi quam semhii ejus pa-
milis in oculis meis (II Reg. vi, 22 ). Vides ergo, ctum sacerdolii sempiternum,quia zelatus estproDco
rex, quia unus ex illis de regni solio per superbiam suo (Nuin. xxv, li).,Et te ergo, mitissime rex, zelus
esl dejeclus , et alius ad regni gloriam per humili- domus Domini ralionabililcr comedat, in qua domo
tatem est eveclus. Unde el in illis implelum est: Dei et tu nieinbrum es Chrisli: debent etenini ca-
Quia omnis qui se exaltaverit, humiliabiltir : et qut se B put sequi membra. Si quid forte perversum in Ec-
humiliaverit, exaltabitur ( Mallh. xxm, 12 ). Unus clesia videris Christi, salage corrigere, el emendare
ex illis cttm in Oculissuis fuisset elevatus, in oculis non cesses. Si videris aliquem in dorao Dei, quseest
Domini iuste est huroiliatus : alius cum in oculis Ecclesia, currere ad luxuriam, adebrietatem, pro-
suis humililer fuisset despectus, in oculis Dei decen- hibe,veta, tc.rre, si zelus domus Dei comedit te. Si
ter est exaliatus. Humilia te ergo, rex, in oculis videris superbia inflatum , aut iracundia soevum,
tuis, ut exalteris in oculis Donvini; quia quantum aut violentia temulenlura, aul livore fralris invi-
humilior fueris in conspectu tuo, lantum gloriosior dum, aut libidine incensum, aut avarilia rapinoe de-
eris in conspectu Altissimi. ditum, aiit crudelitate violentum, reprime omnes ,
CAPUT XVII. rninare oranibus, et refrena severissime ornnes. Fac
De pace. quidquid potes pro persona quam gestas, pro mini-
Nomo enim se apud Deum magis exaltat, quam stcrio regali quodportas, pro nomine Chrisliani qubd
qui se apud semetipsum propter Deum humiliat. Ad habes, pro vice Christi qua fungeris. Noli qitiescere
hoc enim a Domino lromilis exaltatur, ut filius Dei kiM-ariCiiristum, quia lucratus es a Christo, et per-
et haeresChristi vocelur. Tanlum est ut pacem se- ficis iu te : Zelus domus cotneditme. Iste enim zelus
qualur, quia pacem quserere debet, et sequi filius saluiem tribuit, fidem retinel, pudicitiam servai, re-
pacis. Taliler enim nos admonel Apostolus dicens : ciiiudinem amat, et Ecclesiam Dei gloriosa vivaci-
Pacetn sequindni cum omnibuset sanclimoniatn, sine taie cusloiiit.
quu non videbilis Deutn ( Hebr. xn, 14). Ipse quo- CAPUT XIX.
que Dominus in Evangelio ait: Becai pacifici : quo- De clementia.
niam filii Dei vocabuntur (Matth. x, 9). Nam et in- Memento quia sic debes exercere rectitudinis ze-
ter sua divina raandala et magisleria salutaria, pas- luns, ut hurniliiatis atque clementiae non relinquas
sioni jara proximus hoc nobis praeceptum atque oiicium. Audi quod scriptum est: Clemenliaprwpa-
mandaium commendavit Salvalor custodiendum. Ait ral vitam : el sectatio malorum,morlem(Prov. xi, 19).
enim : Pacem meam do vobis (Joan. xiv, 27). Hanc Non enim parvipendenda est, sed summopere quae-
nobis haereditatem ascendens Dominus in ccelum renda,firmiterque tenenda virtus, qusenobis immor-
reliquit; et sequi eam per suum fidelissimum regenv talera et oeternamproeparal vitam. Non enim turbu-
David atque prophetaro mandavit: Diverte a malo, et lento animo, sed cum clementia debes disponere
fac bonum: inquire pacem, et persequereeam (Psal. cuncta; Quamvis ergo auro nilescas el purpura, hu-
XXXIII,15). Si hanc enim sincero corde sequi vo-- p. mililatis non debes abjicere clementiam; quamvis
luerimus, Chrisli haeredeserimus ; si autenv Christi regalj cullu resplendeas, ab humilitatis clementia
haeredes cupimus esse, in Chrisli pace debemus non recedas; quamvis populorum sis circumdatus
versari. Si filii Dei sumus, pacifici esse debemus : raultitudifie, tu tameiiTiiam clemenliam tene : rega-
pacificos enim oportet esse Dei filios et humiles , lis enim virtus est, et bonoruni regum cuslos est,
mente mites, corde simplices, sermone puros, ani- lllam enim cuslodiendo, illorum proles servabitur, et
mo innocentes, affectu concordes, fideliter sibimet thronus illorum solidabitur. Sic enira scriplum est:
Unanimiter cohserentes. Misericordia et veritas cv.siodiuntregem, el roboratitf
CAPUT XVIII. clementiathronits ejtis (Prov. sx, 18). Ipsaest enim
D.e zelo rectiludinis. quoelaetos regi facit servire populos: ipsa est quae
Viam regiam perge, rex; ne declines ab ea neque jucundissime regis facit bilarescere Vultura , sicut
ad dexleram, neque ad sinislram : sic enim tene Salomon ait: In hilaritale vuitus regis , vila: cle-
viam humilitatis et pacis, ut a zelo non declines re- meniia ejus sicut imber serotinus (Prov. xvi, 15). Ipsa
ctitudinis. Tene, inquam, rex, humilitatem et pa- est ([use omnibus in.palatio fegis jucunditatem mi-
cem; et ad Deum cum David clama , et dic : Ze- nistrat atquc Iselitiam; ipsa est quaecunctis pueris
959 SMARAGDIABBATIS 960
regis larga dona mulliplicat; ipsa estquse parvulos et A } pulum Dei juste judicans gubernavit. Per hanc vir-
juvenes senesque Iretificat; ipsa est quaeper cuncios Xutem eonsilii David Goliam inlerfecil, cum leonibus
palalii angulos laetosfacit discurrere natos; ipsaest lusit, et regnum acceptum prudenter el fortiler gu-
quse nonnullis oscula, plerisque ministrat araplexus. bernavit. Per hanc virtulem consilii Salomon cum
Yolo crgo, clementissime TCX,ut et in tuo jugiter pace genlibus imperavit, el sublime Domino in Hie-
vultu resplendeal clementise virlus, qtise cunclis lae- rusalem templum sedificavit. Per hauc virtulem
titiam cunctisque minislretamorem. consilii Elias bis quinquagenos coeliigne consumpsit,
CAPUT XX. congruo tempore cceli pluviam distulit, el iterum
De consilio. congruo, Domino opilulante, reduxit. Per hanc
Et ul hcec omnia cunv consilio agas, Scriptura te virtutem consilii martyres, nt aeternam a Domino ae-
divina per Salomouem admonet , dicens : Astutus ciperentvitam, morli temporali se tradiderunt. Per
omnia agit cum consilio (Prov. xm, 16); et Jesus hanc virtulem consilii virgines etconfessores in ser-
filius Sirach ait: Fili, sine consilionihil facias (Eccli. vilio Domini usque in finem perseveraverunl.
xxx.ii, 24). Et ut sapienter et cunv disciplina el cum Et lu ergo, rex, onvnia quae agis , cum consilio
consilio semper vivas, idem te Salomon admonet, age, quia scriplum esl: Et in his omnibtisdeprecare
dicenS : Andi consilium, el suscipedisciplinam, ut sis B 1 Allissimum ut dirigat in veritate viain luain. Ante
sapiens in novissitnis tuis (Prov. xix, 20). Qui aguiit omnia opera verbutn verax prmcedat tc : et anie om-
cttncla cum consilio, reguniur sapientia (Prov. xin, nem actum consilium stabile (Eccli. x-xxvu,19,20).
10). Dissipantur cogitalionesubi non est consilium: Si enim Dominus magnus voluerit, spiritu intelligen-
ubi vero plnres sunt consiliarii, confirmantur (Prov. liw replebit te, el ipsejjttasi imbresmiltet tibi eloquia
xv, 22). Ipse iterum ait: Unguenloet variis odoribtts sapieniiw, et aperiet in oratione os luum in bono, et
deleclalurcor : et bonisatnici consiliisanima duicora- tisque in swculum non dele.bilur memoria tua. (Eccli.-
tur (Prov. xxvii, 9). Cum disposilioneinilur bellutn, xxxix, &~seqq.).
ct crit salus ubi tntilta consilia sunt (Prov. xxiv,G).' CAPUT XXI.
Magna elenim res est consijium , et regibus valde: Ut caveai tmusquisquesuperbiatn.
necessarium, et non parvipendendum, sed super au- Hactenus quid, auxilianle Deo, rex, agere debeas
rum el argentum conslituendum. El hoc idipsum di- ordinatim digessimus. Quid vero deinceps vitare de-
vina approhat Scrjplura, dicens : Aurum et argen- beas salubriter proferamus; nequeenimminorisvir-
tum esl conslilutio pedum, el super utrumque eonsi- lutis est homo qui mala sollicite vkat, quamqui bona
liutn beneptacilumpennanet (Eccli. XL,25). salttbriter congregat. Unde necesse est, clarissime
Vides ergo, rex, quam regia virlus est consilium, rex, ut in omnibus actibustuis viam regiamdiscrete
quam super aurum et argenlnm esse praedicat Scri- custodias, et per eam salubriter ambulans, gressus
plura, quam sicul fontem clamitat aflluenler manan- operis iifmiter ponas;- et dextera feliciter tenens iti-
lem. Hanc igilur virtutem consilii oranes dilexerunti nera, caute et sollicite cave sinistra. Dextefa enim
regia currenles itinera. Virtute consilii roboratus> via est virtus humilitatis, quse caeteras nulrit virtu-
constanter Noe per centura annos fabricavit arcam,, tes, et bene viventes ad vitam perducit seternam.
et iivdiluvio gubernavit eam. Virtute consilii Abra- Sinistra est vitium superbios,quse cselera nutrit vi-
hara confirmatus , de coguationis suaegenere inlre- lia, ef sibi male consentienies aeternam perducit ad
pidus est egressus, et inter gentes exteras prudenter" poenam. Superbia enim priraum et summura vitiura
est commoratus. Virtule consilii firmiler credens> est, et sicut scriptum est in Ecclesiastico : Odibilk
Isaac, benedictionem a Doroino in se onroiura gen- coram Deoest-et hominibus sitperbia. Initium otnnis
tium accepit. Consilium malris audiens Jacob bene- peccati est superbia. Qui lenuerit itlam adimplebiltir
diclionem paternam haeredilavit,primogenita fralris' maledictis, et sttbverlelettm in fiitem? Proplerea ex-
accepil, et in duodeciui Iribubus- filiorum largiterf honoravit Dominus conventus malorum, et destruxti
excrevit. Per hanc virtutem consilii novissimus Moy- - -.-.eos usque in finem. Sedes ducum superborum deslru-
ses sexcenta niillia per eremum gubernavit. Per xit Deus, et sedere fecil mites pro eis: radices gen-
hanc virtutera consilii frater ejus Aaron fideliterr lium superbarum arcfecit Deus, et plantavil htimiks
niinisterium saorumque sacerdotis olficium rcgendo) ex ipsis*gentibus. Terras genlium everlit Dominus,et
peregil. Per hancvirlulenv consilii Phiiiees sacerdo- perdidit eas usque ad fundamentum; arefecil ex ipsis,
tis Eleazari filiuszelo Domini plenus Zamrim, cuml et disperdidit eos, et. cessare fecit memoriameorum
scorto Madianilicogladio perforavit, et saevientem i o terra. Perdidit Deusmemoriam superborum; et re-
Domini iram jamsuperpopulum pendentem retinuit. liquit memoriam humilium (Eccti. x, 7 et seqq.},
Unde et henedictionem perpetui sacerdotii posleris5 Dominus quoque dans de ligno lromilibus et super-
suis reliquit. Hanc virtutem consilii Josue a Moyse J his comparationem, per Ezechielem ait: Et scient
nuiritoie accipiens, Iriginta gentium reges oocidit,, otnnia ligna regionis,quia ego Dondnus humiliavili-
illorumque regna destruxit, Hiericuntinos murosS gnum sublime,el exallavi lignum humite : et siccavi
subverlit, in terram repromissionis populum Deii ligniitn viride', el frondere feei lignum aridum. Ego
introduxil, et eam illis per consilii ralionem distento) Dominus locutus sum et feci (Ezech. xvn, 24). Do-
frine partivit. Per haric virtutem consilii Sainuel po- minus quoque in Evangelio ait: O.mnis qtti se exal-
961 VIA REGIA. 962
taveril, humitiabilur; el qni se hitmiliaverit, exalta- Aj rumpitur,hinc fraterna charitas viulatur, hinc adul-
bitur (Matth. xxin, 12). lpse quoque Dominus per teratur veritas, unilas scinditur, ad hoereses atque
Jererhiam superbo comminans ait: Ecce ego ad te, schismala prosililur, dum obtrectatur sacerdotibus,
superbe, dicil DominusDenscxercitunm : Qida venit episcopis invidetur. De zelo superbus eflicitur; de
dies Itius, tempus visilationis tum, ei cacietsuperbus , zelo perverse animus nvutalur. Non est cibus tali-
eteorruet,et non eritqui suscitet eutn : et succendam bus laetus, non est potus jucundus; suspirat semper
ignem in urbibus ejus, et devorabit otnnia in circuiiu adalteriusbonaetingemiscit. Hinc vultus minax,
ejus (Jerem. L,,31). torvus aspectus, pallor in facie , in labiis tremor,
*Grande nialttm est superbia, quce diabolum de slridor-in dentibus. Quid plura refcram? De zeli li-
coelo deposuit, et hominem de paradiso projecil; vore fons omnium vitiorura consurgit.
quae.et quotidie de slatu rectitudinis miseros ad in- Tu ergo, milissime atqtte nobilissimerex , dilige
fima premit, et post obitum ad inferna demergit. omnes, et paterno regalique aflectu compleclere
Superbia prius in cogitatione elevat hominern , et cunctos, et tantum et tam pernieiosum odii caute
postea elatum extollit inopere; prius in secreto cor- devitamaluni; quia Jacobus apostolus ait: Ubiest
dis lumidum facit, et postea in publico praecipitem zelus et conientio , ibi inconstatilia et omne pravum
reddit. Inde superbi extrinsecus cadunt, unde priuS "- (Jac. nr, 16). Vides ergo quam lethifera est. livoris
miseri inlrinsecus clevanlur. Juste euiro homo pec- et invidiaeindignatro. Ipsa est quse cuncta virtutunv
cato substratus jacet, qui auctorem suum super- germina concremat; ipsa qure cuncla bona ardore
biendo contemnil. Tu ergo, prudenlissime rex, time- pestifero devorat; ipsa quse sensum comedit; ipsa
tantunv et cave superhiae malum. Declina servilem quacpectus urit; ipsa quoe menlem aflicii, et cor ho-
sinistram, et per dexteram, quse est regia, velociter minis quasi quaedam pestis depascit. Occurral ergo
curre viam. Dilige et tene humilitalera, et quod tibi tibi, o rex, contra zeli livorein animi bonitas plena
Dominus per Scripturam clamat diligenter allemle; iaunere : adversus invidiam fraterna charitas pra>
ait enim : Reclorem te postierunt,noli exlolli: estoin paretur, et arma dilectionis. Pacem ama cum omni-
illis quasi utius,ex ipsis.Curam illorum habe, et sic bus, pacem retlne cum cunclis. In mansuetuiline
conftde, ct omnicura tua explicita recumbe, ut Iwleris et charilate amplectere omnes. Stude in lerris a
pr-opterillos,et ornamenlnm gralim accipias coronatn cunctis hominibus dulciler amari, ut merearis in
(Eceli. xxxii, 1-5). ccclo cum angelis feiiciter Isetari.
CAPUT XXII. CAPUT XXIII.
jOezelo et livore. „I •- Dc non reddendo thalum pro malo.
Zelare et invidere alterius bono non est parvum, Dilige proximum sicut teipsum, puro animo, men-
sed grande et raagnum peccatum. Diabolus inter ini-" te sincera : ita ut si etianv in le peccaveritj dimit-
tia statim mundi zcli livore percussus periit primus, tas, et non reddas malum pro malo; sicut «criplum
et sic perdidit alios. Postquam verO hominem ad est: Nedicas : Reddam malum ; exspecta-Dominnm,
imaginem Dei factura conspexit, in zeli Iivorem pro- et liberabit le (Prov. xx, 22). Ergo et tu ex tolo corde
rupit, ef hominem miserum suadendo decepit: sed irt te dimilic peccauti, etexspccta Deum, ut a pro-
et angelicam beatitudinem, qtiani habcbal, miserri- prio Jihereris peccato; et noli vindicari in horaine
nms amisit; et ex lunc, ut scriptum est: Invidia qut in te dcliquerit. Quia scriptum est : Qui vin-
diubolimors inlrohil in orbemlerrarum (Snp. n,24). dicari vutt, a Domino inveniet vindiciatn; el peccala
Jmitantur autem illum qui sunt ex paiie ipsius. Imi- illius servans servabit : relinqtte proximo tuo nocenti
tatiis est itlura Cain iniquus, et pcr zeli livorenv te; et tttnc deprecanli libi peccala solventur (Eccli.
Ahelfratrem sminvjustum occidil. Per zeii livorera xxvin, 1). Tu vero cuiii sis rex, et summi rcgis
Esaufaclus est iniraicus fratri suo Jacob. Per zeli filius, Patrem tuurn boiium imitare Deum, et pro-
livorem a fratribus suis Venditus est Joseph. Per ximo relinque peccata, ttl ct lua dimittantur a Do-
zeli livorem David inimicus et persecutor factus est;D mino cominissa. Fac tu proximo tuo quod et vis ut
Saul; et ne longius eam receiisendo pcr singulos, faciat libi Deus luus : noli qucerere de proximo vin-
Judaeorum popultis per zeli livorem interivit, qiii dictaro, ne expe-tantttr a te, Domino vindicanlc, de-
Christo maiuit invidere quam credere. Zeli eiiinvli- Jicta. Noli vinci a malo, sed vince in bono malum
vor, quanquam unius vilii censeatur norivine,mutti- (Rom. xn, 21). Quod non vis ut tibi faciat Deus,
plices per diversa initia generat raraos. Radix est noh tu hurrio facere homini. In utroque Testamenlo
omnium malbrum, et fons viliorum. lnde odiuin strr- scriplum reperitur : Quodtibi nonvts fieri, dlteri ne
git, animosilasinde procedit; avaritiam zelus inflam- fctcias. Si ergo cavet quisquani alteri -facere quod
mat, ambitionem zelus excitat. Per ihiquuro livoris nequaquam vult ab ali.ero perpeti, cavet utique ne
zelum Dei limor exponitur, magisterium Chrisli ne- superbia clatus prosimum despicial; cavet ne ara-
gligitur, judicii dies non providetur, Inflatur super- bitione commotirs fratrem ad iracundiam provocet,
bia, exacerbatur saevilia, perfidia prosvaricatur, inv- eavet ne invidioemorsu chianiet. Cura quisque vero
patientiaconcutitur, furit discordia , fervescit ira ; cogitat ea altefi facefe quse sibi ab altero vull fieri,
nec se jam potest cohibere vel regere, qui faclu-sest sine dubio pensat ul malis bona, et bonis meliora
subditus poiestati alienoc.Hinc ornnc pacis vinculurn relribual, procacihus mansueuidiiiem ostendat,
 8C3 SMARAGDIABBATIS 984;
liumilibus graliam benijiiitatis denionstret ; er- A , ligant. Hsec ergo, rex, n'e libi conlingant, refrenata
ranlibus viam reclitudinis demonslrat, discordes ira, omnia dispone cum patientia ; sermo enim tuus
ad pacem revocat, necessaria indigentibus mini- potestate plenus est, cui nemo resistere potest. Ergo
strat, afflictos verbo consolationis suhlevat, et cum pace dispone quae disponenda sunt, et cunv
cuncta quae valet proxirnis fideliter subministrat. tranquillitate rege quoe regenda sunt, ut et regnum
CAPUT XXIV. bene et jusle gubernes, et animaetuaepossessorin seter-
De reprimenda ira. num laeteris.
Nam qnia solet homo homini per iram reddere CAPUT XXV.
vindictam, ideo peccare per iram nos Aposlolus-pro- De non consenliendoadulaioribtis.
hibel dicens: Irascimini et nolile pcccare. Sol non Solenl namque adulatores adreddendum malum pro
occidat super iracundiatn veslram. Nolite locum dare bono sibi consenlienles incilare potentes, qui et sibi
diaboio (Ephes. iv, 26). Vides ergo, mitissime rex, acternum praepafent-incendium, et illis perniciei in-
quia qui per iram in fralrem expetil vindictam, in ferant detriraentum; quos diligenter, discretissime
corde suo diabolo facit locum ; et vero Soli, qui est rex, vitare memento, et qui sint illi acutissime et
Christus, quanlum in semctipso est, facit occasum. caute discutito, et talibus nullo modo nulloque pa-
Recte clenim per solem Christus, et per tenebras B cto consentire digneris, ne te lactantes alque lau-
diabolus intelligitur. Neque enim possunl in uno ho- dantes a via divertant regia, et gressum operis tui
minis pectusculo sol et tenebrse pariter commora- in via faciant ponere non recta. De talibns enim
ri : habiiante elenim luce fugaiitur tenebrce, com- adulatoribus scriptura est: Vir iniquus taclal ami-
morantibus tenebris excluditur lux. Neque enim cum suum, et ducit eum per viam non boriam (Prov.
comniorari potest cum amariludine dulcedo, aut xvi, 29). Iterunv de principibus qui conseniiunt adu-
cum lumine caligo, aut cum pace pugna, aut cum latoribus scriptnm est : Princeps qui-libenler audit
tranqnillilate tempestas. Deponc ergo, mitissime rex, verbtimmendacii, omnesministros habel hnpios(Prov.
auxiliante Domino, iram, et noli per. iranv reddere xxix, 12). Item de adulatoribus ; Lingua fallax non
vindiclara. Attende diligenter quid Pauli nos adroo- amat veritatem : et os lubricuinoperaturruinas (Prov.
nenlis dicat sentenlia. Ait enim ; N.unc-autem de- xxvi, 28). Item de. consentientibus: Malus obedit
ponile cl vos oinnem iram, indignationem el malitiam tingum iniqum : et fallaxi obiemperat lubiis mendu-
(Coloss..III, 8). Jaeohus quoque dicit : Ira enim viri cibus (Prov.xxn, 4). Tu ergo, clarissime rex, cave
jusiiliam Dei non operalur (Jac.t, 20). Salomon ail: adulatorum lubricas morliferasque ruinas, et ne sub
Zelus el iracuiidia minuunl dies, et anle tempus ad- araiconim specie illortim te decipiaut malc sanae
dticei senectam cogiialus. (Eccli. xxx, 26). Ipse quo- C fallaciae.Audi quid de illis scriptum est: Simulator
quc Dominus noster, totius Ecclesisesuae ornamen- ore decipitumicum suum (Prov. xi, 9). Itenv de illis
tum et decus, praedicator et doclor, exemplum et scriptum est: Qui beutos vos dicunt, ipsi vos.deci-
forma, creator, gubernator et rector, ab ira nos fra- piunl; semilam pedum vestrorum conlurbant (Isd. m,
tris omnino removens, ait: Omnis qui irascilur fra- 12). Te ergo quid inter tales agere debeas, Spiritus
tri suo, reus erit judicio (Matili. x, 22). Cavendum sanctus per divinam Scripturam admonet dicens :
est ergo maxime regibus ad effeclum suam perdu- Quomodo probatur in conflalorio argenttm, cl in
cere iram. Neque enim sequalis est cujuslibet homi- fornace aurum : sic orobalur homo ore laudantis
nis cum ira regis. De fra regis scriptum est: Sicut (Prov. XXVII, 21).
fretnhnsleonis, ita iraregis(Prov. xix, 12). El iterum: Ecce qualis inter laudantium adulantiumque lin-
Ira regis nunlius morlis (Prov. xvi, 14). Ergoquantum guas justus et rectus inveniturprinceps scilicet Iu
validior esliraregisad reddendumvindiclam, fentum cidior argento et clarior aurO. Hoecilli lamen eve-
afidelissimis regiluis temperata debet esse et cauta. nierit, si divinae concordaverit Scriplurae, ubi ait:
Tu vero, roilissime rex, si vis per hanc quam V.oluntasregum labia jusla : qui recta loquilur diri-
scribimus Regiam currere Viam, et ad superam fe- geitir (Prov. xvi, 13). Diligenler attende, ^rex, et
liciter regiamque scanderepatriam, mansuetus at-." vide si in conspectu summi regis ille dirigitur qui
que milissiraus esto; et si proruperit iracundia, re- recta loquitur, debet et in conspectu tuo ille di-
stringe illam ; si praeoccupaverit mentem, mitiga rigi qui non adulantia sed vera loquitur verba. Re-
eam; si enierserit anirao, comprime illam; si ira- spue ergo ab auribus tuis suasorios deceptoriosque
cundise furor pulsaverit animum, fraternus amor sermones; respue blandam adulantium linguam: bene
corapriraat illam, fraterna dulcedo temperet iracun- elenim sonant, sed male decipiunt; suaviter canlant,
diam, fralerna charitas temperet animositatem, fra- sed nvale maculant; promittuntdulcia, sed perdunt
lerna dilectio miiigel indigiialionem. Grande enim animam.
vitium est iracundia : per iram sapientia perditur, CAPUT XXVI.
per iram juslilia relinquitur, per iram societas amo- Decavenda avarilia.
ris dissolvilur, per iram pacis concordia runipitur, Tti ergo, rex, nec pro adulatoribus, necpromu-
per iram lcx veritatis amittitur; iracundiae slirau- neribus, a recto regioque divertas itinere, nec ad
Iis agitatum corpus tremit, lingua halbutil, yultus avaritiae malum, rectum regiumque digneris flectere
ignescit, cor palpilans treinulat, et oculi turbati ca- gressum. Regum etcniro specialiler inculpans.avari-
955 VIA.REGLV. 9G6
tiam scripia divinitus invenitur sentenlia. Ail enim A } non in judicio; ainicuin sttum o.primel frustra, ei
Salomon in Proverbiis : Rcx -jusius erigit terram : merCedemejus non reddel ei. Qui dicit: JEdificabo
vir avarus destruet eam (Prov. xxix,-i). Itera ipse : mild doinutn Imtam, el ccenaculaspaiiosa : qui apent
Conlurbat domum suam qui sectalur avaritiam : qui sibi feneslras, facit laquearia cedrina, phtgilque sino-
autetn odit munera , vivel (Prov. xv, 27). Doini- pide (Jer. xxn, 13). Isaias talibus clamat et dicit:
nus in Evangelio discipulis ait : Cavete ab omni ava- Vmqui conjungilis domumad domum, ct agrum dgro
rilia : quia non itt abundaniia cttjusquam vita ejiis copulatis, usque ad ierminum loci. Nunquid hqbita-
est, ex his qumpossidet (Luc. -xn, 15). Huic sententioe bitis vos soli in medio lerrarum? In auribus meis
concordans Ecclesiasies ait : Avartts non implebiiur stinl hcec,dicit Dominus exercituum (Isa. x, 8). Hoc
pecunia : et qui amat divitias, fructtim 'tton capiet ex ipsum et Salomon prohibet dicens : Ne attingas
eis (Eccle. v, 9). Habacuc quoque piophela dicit : parvulorum terminos: et agrumpupillorum ne inlroeas
Vw qui congregal avariliam malam domi suw: ttt (Prov. xxrn, 10). .
sil in excelso nidus ejus, et tiberari se putat de tnanu Tibi ergo, rex, omnipotens Dominus ampla et flo-
mali (Habac. n, 19) ! Paultis apostolus proedicat di- rida, divitiisque plena tribuit regna, parentumque
cens : Omnis fornicator, aul immundus, aut' avarus, muliiplicia divisit et prsedia; fiscorura plurima
qv.odestidolorum servitus, non habet hwreditalem in ">' dedit vecligalia , et rivultorum potenlum honora-
regno Chrisli etDei (Ephes.x, 5). vit rtmnera, unde rcgia fabricare possis palatia. Cave
Tu ergo, largissime rex, ama miscricordiam, et ne pauperum lacrymis miserorumque iroponsis lilji
fuge avariliam," ut cum Christo haereiiitalem hahere domusaedificetur regalis.
merearis seternam. Omnibus esto munificus, omni- CAPUT XXVIII.
ut
bus largus, per te non nvale destruatur, sed felici-
nulla a judicibus requirantur
tcr erigatur regni tui lerra. Non ut avarus domum Uipro juslitia faciendaprwmia.
tiiam conturbes, sed ut largus oedifices.Grande enim
Judicibus ergo tuis praecipe, rex, utnullurapro
el ingens malunvest avariiia : igniseniminexslingui-
biliterest ardens et incessabililer urens. De avari- justitia praemium istius soeculirequirant. Prsecipe ut
tia eninv in KBrobeaii Job scriptunv est: Ignisde- pro justojudicio temporalia lucra non appetani, sed
mercedem non requirant perituram, sed
vorabit tabemacuia eorum, qui muneralibenter acci- seterna;
Sicut enim habitatin ma- permansuram; pauper an dives sit, causam per-
pitittt (JobxX, 34). corpvis
tcriali sedificio,sic mens habitat in cogitationis con- spiciant. non personara; in omnibus veritatem cuslo-
non ambitionis munera. Qui praesentia mu-
silio : sed ignis tabernacula devorat, cum sestus ava- diant,
fitise cogitationes mentis devastat; Avaritia modusn Q ( nera affeclat, futuram gloriam non sperat. Qui cu-
finem habendi pidus hic recipit projustitia dona, ullerius aeterna
ignorat, lemperamentum nescit, post- non accipiet praemia. Contra delinquenliumjudicum
ponit, et cum cuncta devoret, saturitalem penitus
nescit, esurit semper et mendicat, inops est ei pau- pravitatem per Moysen dicitur : Juste quod jusium '
et cum feralibus cuncla dentibus est exsequeris (Deul; xvi, 20). Juste ergo justum ex-
pertate replela;
rodat, adhuc se jejunam horribilis confiietur et ela- sequitur, qui juslitiam propter Deum exercet, non
avariliam. Oranis qui recte judicat, staterara
mat; et cum sit uiium nomine tenus vitiura, multa propter
ab illo alia pulhilanl et emergnnt vitia, sicut scri- in manu gestat; in utroquepenso justiliaro et mise-
ricordiam portat: sed per justitiam promit peccali
ptum est : Radix omnium malorum est avaritia
et per misericordiam peccati temperat
(I Tim. vi, 10). Et non solum occulta plurima, sed sententiam,
et aperta generat multa mala. Inde rugala ffbnte pcenara ; ut justo libramine quoedam per sequitatem
in couventu inveniunlur falsarii; inde in me- corrigat, quredaai vero per miserationem indulgeat.
dio civitatis sicarii; inde in publico venefici; inde CAPIJT XXIX.
aperte crimen admittitur; inde scelus publice, Ne slatera dolosa invenialur in regno tuo.
operalur. Prohibe crgo, jcslissime alque rectissinie rex, ne
CAPUT XXVII. "
statera dolosa sit in regno tuo. Audi quid Dominus
Ul de impensis alienis dotnus non mdificetur. populo Israel probibet dicens : iVon habebis in sac-
Tu vero, o rex, velut mundissimi regis filius abi culo diversa pondera, tmjus et tntnus; nec erit in
omni munere nocuo regias exculieris mttnda roa- domo lua medius major el mhwr; pondtis habebts
nus, quia scriptura est : Qui excutit manus suas ctb< justum el vernm, et modius mqualis el verus erit tibi:
omni munere, qui obturat attres suas ne audiat san- ttt mnllo lempore vivas super lerratn, quam Dotninus
guiitem,et ci-audiloculos suos ne videat malum, istei Deus tuus dederii iibi. Abominalur enim Domhius
in excelsishabitabit (Isa. xxxiv, 15). Ergoutmerea- Deus ttius etim qui facit hwe {Deui. xxv, 13). Salo-
ris in excelso sedere feliciter throno, muneribuss mon quoqwe ait: Abominatioest apudDoininumpon-
pauperum non amplifices libimet, aut cedifices do-- clus et pondus : siatera dolosa non est bona (Prov.
mum : quia seriptunv est:. Qui mdificatdomum stiatn>i xx, 25). ltem ipse : Slatera dolosa abotninatio est
impendiis alienis, quasi qui colligit lapides suos inii apud Domimtm, cl pondus wquum volunlas ejus.
hieme (Eccli. xxr, 9). Jereraias quoque ait : Vw quii (Prov. xi, 21). Vere enim grandis esl pravilas, pro-
mJificat domum suam in injuslitia, et ccenacuta sttai pter lerrena commoda Domini deserere judicia. Bo<
967 SMARAGDIABBATIS ' 9GS
lus eninv occullus et diabolicunv opus, pro terreno A i stis paclutn inconspeclu meo, indomo inqua invoca-
lucro justunv et legaliter sancilum fratiduleiiler mu- tttmesl noinen meum super eam. Et reversi eslis, et
lare modium, aut divinitus instituta cOmmutare comm.acutaslisnomen tneum : et reduxistis unusquis-
pondera in deceptione fraterna. A Domino eninv tra- que servum suum, et unusquisque ancillam suatn,
ditum, ah illoque fideliter confirmatum tenemus, quos ciimiseralisut essent liberi et sum. poiestalis : et
quia in dileclione Dei et proximi lota lex pendet et subjugaslis eos, ut sint vobis.servi et ancillm.. Pro-
propheta; (Malth. xxn, 40). Ergo qni dolosa statcra, plerea hmc dicit Dominus: Vos non audistis tnc, ut
aul minore modio pondereque dolose decipit inno- prwdicarelis libertateiri unusquisque fralri suo-, et
centem, nec proximum diligit, quem fraudulenter unusquisqueamico sup : ecce ego prwdico vobis liber-
supplaivlat, nec Deum, cujus leges ac pracepta de- lalem, ait Dondnus, ad gladium, ad peslem, et adfa-
spiciens calcat. Et in hoc convincitur qnia leges et mein : et dabo vos in cominoiionem cunclis regnis
prophetas a se inobediendo procul expellit, qui in- terrw(Jer. xxxix', ld).
obediendo prsecepla Domini non custodit. Vere obedir.e debel horoo Deo, et ejus prceceptis,"
CAPUT XXX. ' in quantum ille possibilitatem dederil, obedire. Et
Prohibendum ne caplivitas fiat. inter alia proeceptasalularia, et opera recta, propter
Prohibe ergo, clemenlissime rex, ne in regno tuo Bniroiam
! illius charitatem unusquisque liberos debet ,
caplivitas fiat. Esto fidelissimus illins Patris fiiius dimittere servos, considerans quia non illi eos na-
ad qnem quolidie clamas cunv cscteris fralribus: Pa- tura^ubegit, sed culpa ; couditione enim cequaliter
ter nosler, qni es in cmlis (Mallh. xi, 9). Quidquid iile creaii sumus, sed aliis alii culpa subacti. Simul et
amans diligit, et lu dilige :.quidquid audiens ille corisiderantes quia sidimiseritis, dimitietui-vobis.
prohibet, et tu proliibe. Imilarelllum (ideliler, cum Nam et vos, domirie, conditionale opprimit jugum.
quo speras regnare perenniter. Ipse enihv Moysi Honorifica ergo, justissime aG piissime , rex, pro
prsecipiens" ait: Si deprehensus fueril homo sollici- omnibus Deum tuum, quia, ut scriptum est, Pro
tans frairem suuni de filiis Israel, et vendito eo acce- omnibns lionorificavit te, sive in servis'tibi subaetis,
peritpfelhtm, inierficietur, et attferes malumde me- sive in divitiis tibi qoricessis, ex illis Iiberos.fa-
dio lui (Deul. xiv, 17). Ipse qttoque per Amos pfo- ciendo, et ex islis eleemosynas trihuendo, .praeceplis
pbetam clamat et dicit : Super tribus sceleribus illius obedire non cesses. Esto pauperum pater,,p5i-
Gazm, et super qitaluor non cohvertam eam : eo qtidd pillorum nulritor, orphanorum aroator, viduafum
transtulerint caplivilalem perfectam; ui' concluderent que defensor, .peregrinorura cducator, oraniunvque
eam in Idumwa. Ileih ibi': Super iribus sceleribns seeundum rcgulae ministerium defensor et rector.
Tyri, el super quatitor non convertam eutn, eo quod 'C Eslo, Ghristo donante, illius graiia largiente, s'a
concluserint capliviialeiii perfeclam in Idumcea,- et pientia plenus, eslo prudeniia praedilus, esto simpli-
non recordati sttnt fmderis fralrum.lteva ipsc : Supei ciiate ditatu.s, esto palientia fundatus, zelo.tamen
tribtts sceleribus Israel, el super xjudtuot'non conver- rectitudinis creclus. Omnibusesto mitis atque paci-
tam euin : pfo eo quod vendiderit pro arcjenlojtCstttm,' ficus, sed lamen zelo reclitudinis accensus. In per-
cl pauperem pro calceamenlis (Antosi, 6 et 9; n, 6). quirendo justiliam.esto soljicitas indagator, in diju-
Ut juslc et recte erga' servos agatur, et ut liberv dicando cautissimus exseculor, iia tamen ut niiseri-
dimiltantur, Isaias clamat el dicit: Hoc est magis cordia.. semper judicio praeponatur. Memenlo quia a
jejtiniuin, qtiod elecji: dissolve colligalibnes impiela- Domino nvisericordiam accipict, ctui frairi miseri-
tis, solve fasciculos deprinieriles, dimitte eos qui con- corditer indulserit.
fracti sitntfliberos, c! omne onus disnimpe(Isa. LVIII, -Hsecsi diligenter agens impleveris, rex roborahit
6). Ecclesiasticus quoque : Non twdas sermm in ve- Dominus regnunv tuutn, exaltabit solium, et bra-
ritale operanlem, neque mefcendrium danlem anim.am cliiura confirmabit, quoniam cujus vult Dominus
suam. Servus sensatus sit'libi dileclus quasi aniina brachium confirmat, et ad- faciendam yictoriam
lua, non defraudes illum libertate, tieque inopem de- suum gladium curiv-auxilio prsestat. Sic enim per
relinquas illum (Eccli. vri, 22,-25). Ileni ipse : Si est D Ezechielem pi'ophetam .ait: Et conforlabo brachia
libi servus fidelis, sit tibi quas.i anima tua, quasi f-ra- regis Babyloms, daboque gludium, meuin iri manu
trem sic eumtracta (Ibid.; xxxin, 51). Dominus quo- ej.ns : et- confringam braclita Pharaonis, et gemenl
que per Jeremiam populo Israel de servis hoc dedit geiniiibiiS:interfecli coram facie -ejus, et confortdbo
prrcceptum. Ait eninv : Hwc dicit Doininus Deus brachia regis Babytonls, et braclda Pharaonis conci-
Israel: Ego percussi fwdtts cum palribu-s veslris, hi deni, el scient quia ego Dcminus, cum dedero gla-
die qua ecliixieos de terra jEgypti, de domo servilu- diwn metittiiti. manu regis Babylonis, et.exienderil
tis dicens : Cum compkli fuerint septem anni, dimit- eum super terrarii JEgypti (Ez-ech. xxx, 24).,-.-
tai unusquisque fratrem suttm Hebrwum cjidvendilus Nara cujus vult Domintis brachium debililat et
est ei, et servivit tibi.sex annis : etdimittes eum a le frangit: ipse enim et hoe ad Ezeehielem dicit: Fili
liberutn; el non audierunl paires vestri me, nec incli- hominis., brachium Pharaohis regis confregi: et ecce
naverunl aurem suain. El-conversi eslis vos liodie, cl nonest obvotulum ttt festitueretu-f eiIsanilas, ut iiga-
fecistis quod rectum est in ochlis meis, ut prmdicare- retur.pannis, et fasciareiur linieolis, ut recepto ro-
tis libertaletn pnusquisque ctdf/mkutn suum. Ei ini- bore posset tencre gladhtm. Propierea hcec clicitDo-
969 VITA REGIA. 970
minus Deus : Ecce ego ad Pharaonem regem Mgypii\ A Et in hac turre ille defenditur, qui in auxilio ejus
et comtninuainbrachium ejus forte, sed confractum; confidens virtutlbus armalur. Turris enim isla vir-
dejiciam brachiumde manu ejus : et dispergam JEgy- tulibus esl plena, non gladiis, pugnat verbo non
plum in gentibus,et ventilabo eosin terris (Ibid.xxi). prselio, nec localiler defendit, sed universaliter invi-
Et in Psalmo scriptum est : Avertisli adjutorium cta fortitudine electos suos prolegit.et custodit.
gladii ejus, et non es ei auxiliatus in bello (Psal. CAPUT XXXII.
vni, 44). De oratione.
Quod aulem et victoriam, antequam fiat, DominUs Nam et hoc intnendum est, quia ad hoc cteleste
cognoscit, ipse per Ezechielem ait : Tu ergo, fili proesidium rex David orando pervenit; sic enim in-
hominis, hwc dicit DominusDeus : Dic omni vhlucri choans coepiL: Exaudi, Deus, oralionem meam cum
et universisavibus cunctisque bestiis agri: Convenite, deprecor : a timore inimici eripe animatn meam. Pro-
properate, concurrite undique ad viclimam meam, texisti me a conventu malignantium, a multitudine
quam ego immolo vobis, viclimain grandem snper operaniium iniquitatem, elc. (Psal. LXIH,1.) Et tu
monles Israel ul comedalis carnem, el bibatis sun-
ergo, fidelissime rex, ut Domini possis auxilio ful-
guhtem; carnes fortium comedelis, et saitguinem tus tuum defendere regnum, ejus jugiter orans re-
piincipum terrw bibetis: arielum et agnorum, el hir- " quire praesidium. Ipsius enim David regis innumera
corum, taurorumque, el altilium et pinguium omnium. bilia de oralione in Psalmis habes exempla. De Sa-
Et comedelisadipem in saturilate, et bibetis sangui- lomone
quoque et hic perpauca ponimus exempla :
nem in ebrielatein, de victima, quam ego immolabo Ait enim : Longe est Dotninus ab impiis; et oratio-
vobis: et saturabimini super mensatn tneam de equo nes justorum exaudiel (Prov. xv, 29). Qui conservat
et equite forti, et de universis viris bellatoribus, ait
legem, mulliplicat orationem (Eccli. xxxv, 1). Item
Dominus Deus (Ezech. xxxix). ipse : Oralio in humililate penelrabit super monles
CAPUT XXXI. (Ibid., vcrs. 21). Dominus in Evangelio ait : Omnia
De prmsidio Domini requifendo. quwcunque petierilis in oratione credenles, accipietis
Tu ergo, clarissime rex, ut tibi Dominus et in (Matlh. xxi, 22). Vigilate ilaque omni lempore, oran-
bracbio forliludinem, et in bello vicloriam donet, les ut digni habeamini fugere quw futura sunl, et
ipsius semper require solatiuni, et ad ejus confuge slare anle filiutn hotninis (Liic. xxi, 36). Paulus
praesidium.Sic enim scriptum est: Turris fortissima quoque ait : Orationi instantes, orantes otnni lem-
nometiDomini : ad ipsum Curtit juslus, et exaitabi- pore, in spiritu vigilantes in ontni instaniia (Roin.
tttr (Prov. xvni, 10). Ergo salus non consistit in r xn, 12; Ephes. vi, 18). Jacobus auteivv.dicit: Orale
multitudine populi, hec in armatura multiplici, sed pro invicemut salvemini : multumffetiijiC valet depre-
in iiivocatione nominis Domini. Stabilis enim et in- catio jusli assidua (Jac. v, 16). Naijilet nos oramus
concussa tutela est cceleste praesidium; quod quia a semper cunv Aposlolo pro vobis, uwlignetur vos vo-
regibus sollicile sit qucerendum, David rex est dulci- catione sua Deus, et impleat omnerti.yoluntalem bo-
ter imitandus, qui Domino humiliter supplicans ait: nitalis, et opus fidei in virtule, ut clarificetur no-
Exaudi, Deus, deprecationemttteam: iniende orationi men Donvininostri Jesu Christi in vobis, et vos in
mem. A finibus terrm ud te clamavi: dum anxiarelur illo, secuudum graliam Dei nostri et Domini Jcsu
cormeum,in pelra exaltasli me. Deduxisti me, quia Chrisli. Confidimus uulem de vobis in Domino quo-
facttts es spes mea : lurris forliludinis a facie inimici niatn qum prwcipimus, et facitis, et facietis. Domi-
(Psal. LX,1). Petra enim hic et lurris Christum si- tius autem dirigat corda vestra in charitate Dei, et
gnificant: in hac enim petra recte se exaltatum pro- palieniia Christi (Ephes. m, 4). Araen.
nuntiat, qui in fide illius se fundatum non dubitat. Explicil liberSmaragdi abbatis, qui dicilur\ik REGIA.

PATROL.^CII. 31
S"l SMARAGDIABBATIS 972

ACTA COLLATIOMS ROMANJE,

Sive a ratio quas liabila est de symbolo fidei in secretario sancti Petri apostoli, inter dom-
nuui Leonem sanctissimum et coevangelicum papam urbis Romce, et Bernarium atque
Jesse episcopos , seu Adalardum abbatem, missos domni Caroli imperatoris'per indi-
ctionem 2,
DESCRIPTA A SMARAGDO ABBATE SANCTI MICHAELIS.
(ApudLabb., concil.lom. VII.)

Leclis a praediclismissis per ordinem testimoniisb, A e quibtis istud unum est, sacrae fidei alliora myste-
alque a domno apostolico diligenlissime auditis, ria sublilioraque sacramenta, ad quorum indagalio-
ait: lla senlio, ita teneo, cunv his auctoribus, et sa- nem pertingere multi valenl; raulti vero, aut aetalis
crx Scripiurae auctoritalibus. Si quis aliter de hac quanlitate, aut inteliigentiaequalitate praepediti, non
re sentire vel docere voluerit, defendo; et nisi con- valent. Et ideo, ut prsediximus,qui potuerit et nolue-
vcrsus fuerit, el secundura hunc sensum tenere vo- rit, salvus esse nonpolerit. — MISSI.Si ergo ita est,
liierit, conlraria sentientem funditus abjicio. His di- imo quia ita est, quod non credere non licet, et non
ctis, novi quod nonnulla colloquendo polius quara tacendo docere licet, cur non licet cantare, vel can-
disputando praecesserunt: quorum series sensuum , tando docere?—•PAPA.Licet, inquam,licet docendo
seu verboruni, nisi quod inde fuit, non salis memo- cantare, et canlando docere. Sed illicile in prohibi-
riae occurrit. Gumque eadem collatio ad hoc usque tis, nec scribendo, nec cantando licet inserere. —
procederel, ul jam magis certa disputalio, quam ut MISSI.Quia ergo utrisque notum est, quod ideo a vo
supra collocutio habenda esset; et si non eadem fuit bis, ut id symholum cantando vel scrihendo insera-
proprielas sermonum, in quantum recordari valeo , tur, illicitum ducatur vel dicatur, quia illi qui idem
iste taraen fuit cursus sensuum, et summa conclusio symbolunvcondiderunt non indiderunt, ut csetera, et
novissimarunv definitionum. — MISSI.Quia vero , B sequentes principales synodi, Chalcedonensis scili-
ut dicitis, ita certissimum credendum est, credendo cet quarta, Conslanlinopolitana quoque quinta et
inKnutabililer tenendum, tenendo vero, sicubi ne- sexta, ut novum ullra symbolum a quoquam quali-
cesse fuerit, conslantissime defendendum est, bel necessilate, seusalvandihominesdevotione, eon-
nunquid non id nescicnles docendum, scienlibus dere, et in veteribus tollendo , addendo, mutandove
autem, ut id attentius leneamus, confirmandum quidquam inserere prohibuerunt, non esl ibi diutius
csi? — PAP\. Ita est. — Missi. Si ita est, si quis hoc immorandum. Sed hoc quaero, hoc ut diealur rogo :
nescierit, vel ita non crediderit, num salvus esse quia id credere bonum est, bonum hodie sicut atl
poteril? — PAPA.Quisquis ad hoc sensu subtiliore credendum ita adcantandum tunc esse, si ah eis in-
— PAPA.Bonum certe, et valde bo-
perlingere polest, et id scire, aut ila sciens credere sertum fuisset.
nolueril, salvus esse non polerit. Sunt enim multa. num, ut pote tam fidei sacramentum magnum, quod
a Ilafio qum habita esl, etc. Apud Baronium exslat Haccibi. Quando autem, et qua occasione illa verba,
anno 809, ntira. S4 usque ad nuro. 63 iuclusive .- Filioque, iti.iem auctoritate Romani pontificis in
sic autera se habet : Leclis a prmdiclis missis, etc., symbolum in Roraana Ecclesia sint recepla, alia
ut supra. Posl lirecautem Leo papa custos antiqui- poscenle causa, suo loco dicturi sumus; ac quando
lulis, ab eis pr'aesumpt.eabsque consensu apostolicac C pariler cceptum sit idem symbolunv in eadem eccle-
scilis licenliae vindex assurgens, non solum verbis siacani,pareritsuo loco tractatio.Walafridus Strabo
disscrendo elpraecipiendo,quidvellet fieri,palefecit; (De rebus eccles. cap. 22) temporis hujus scriptor
scJ indelebile raonumeiituin erigendum putavit, quo tradit, usum hunc cantandi symbolum a terapore
posteris innolesceret in sacro symbolo esse nihil damnatae Felicianaehseresis in Gallia atque Germa-
adilendum. Siquidem in basilica sancti Potri (non nia frequentatum; atque eadem ratione factum, ut
.aulem Pauli, ut aliquis asseruit) duas labulas ar- Constanlinopolitanum potius quam Nicsenumin ec-
geroeas ad confessionem ejusdem sancti Petri affi- clesia caneretur, quod scilicet. Constantinopolita-
gendas curavit, in quaruin altera symbolum Latine ntira aptius videretur modulis musicis. Sed.cur
scriptum legeretur, in allera vero Graece exaratura non potius, quod hoc plenius sit, ut pote quod de
absque aliquo quatuor illarurasuosyllabarunfafklila- Spiritus sancli divinitale habeat niagis expressara
menlo Filioque, sed illud in pristino candore sentenliara. SEV.BrN.
voluit iritegriimpermanere. Est mentio harum tabu- t Testinionia sanctorum Patruin, quorunv in prin-
laruin apud Anaslasium in ipso Leone, dum agens cipio hujusce narrationis lit mentio, leste Hobie-
de basilicre sancti Petri collatis donis hsec ait, nio suhjungunlur in Yalicano ms. ipsimet colla-
.noslquam de ornameiitis oblalis eidem ecclesire lioni. In ms. vero serenissimse regirite Suecoruni
rionnulla pracmisit: «Hic vero, inquit, pro amore et exstat epistola Caroli iraperaloris ad Leonera III de
ciuitela orthodoxrc fidei fecit ubi supia scutos ar- processione Spiritus sancli ex-Filio, per dictos mis-
gonteos duos,scriptos utrosque symbolo, unum qui- sos (Bernariuin, Jesse et Adalardum) direcla, quam
ilein lilteris Grsecis, et alium Lalinis, sedentes D et Smaragdus abbas edidit, et nuper in lucem
dexlera laevaquesuper ingressum corporis, pensan- emissa est post synodos Romanas ab eodem Hol-
les araeuli libras nonagiiila quattior, et uncias sex. i stenio collectas. LABB.
 973 " ACTA COLLATIONISROMARiE. 974
non licet non credere, quisquis ad hoc valet pertin- A dis mysteriis lemere loquamur, detur considerandi
gere. — Missi. Nunquid non hene idem tunc aucto- locus, et dabimus quidquid de his dedefit Dominus.
res fecissent, si quatuor tantum addendo syllabas , — Et nocturna dilalione congrua data, ait PAPA:
lam pernecessarium fidei sacramenlum cunctisaein- Nunquid magis salutare cst credere , periculosumve
ceps sceculisperspieuumredderetur? — PAPA.Sicut non credere, Spiritum sanctum a Filio sicut a Patre
non audeo dicere non bene fecisse, si fecissent, procedere, quam Filium sapientiam Deuma sapienlia
quia procul dubio sicul caatera quse vel omiserunt, Deo, veritatenvDeum a verilale Deo genitum esse, ei
scienles ulique, et non lam humana quam divina taroen utrumque unani sapienliam, unam veritatem
illuminati sapientia fecerunt, ita quoque non audeo essentialiter Deumesse, cum tamen constet id a san-
dicere istud eos nobis minus intellexisse ; pefpen- clis Patribus eidem symbolo inditum non e'sse? Si
disse cur dimiserunt, vel cur droiissum, ne ullra mit- ergo Iiaecduo, sicuti sapienles decet, in tam fami-
teretur, sicut et caetera prohibuere. Tu et tui videle liari disputatione ad hoc valent, ut nobiscum senlia-
quid sentiatis de vObis. Nam et ego riie illi.s non tis et cognoscatis, tot priores catholicos Patres, qui
dico praeferanij sed etiam illud absit" mihi ut co- hoc unde agitur vel symbolis non inseruerunt, vel
aequarepraesumam.-^Missi.Absit etiam, Paler, Deo inserere queraadmodunv csetera, ut supra dictum
nostro protegente, illud a nobis, ut nOs quidquam B est, prohihuere : non pracsenti ignorantia, non fu-
horunv cogitemus vel dicamus, vel superhia inflati, tura negligenti providentiapraetermisisse, et praeter-
vel in divinis rebus humanae laudis cupidine provo- missunv ne mitteretur prohibuisse, a coacervandis
cati, ac si nosniet illis non tantunv praeferre, yerura teslimoniis libentissime quiescimus. Sciendum vero,
etiam corequare prsesumamus : sed tanium secun- non solunvsecundum essentiam divinitatis, verum
dum hujus temporibus qualitatem, et imbecillitatem ctiam secundum mysterium Dominicseincarnationis,
fratrum nostrorum charilate corapalienles, illud tanta, Deo auctore, et ex eorumdem Patrum aucto-
quserimus, in eo laboraniusj ut, quia finis mundi ap- ritale damus et lalia, quanta non solum sapienlibus
propinquat, in quo sicut praedicta sunt tempora pe- satisfacere, sed etiam stultos valent opprimere. —
riculosa, etiam ideo inter caetera niaxime fratribus MISSI.Non, inquairi, necesse est in eo laborare, an
noslris prodesse valeamus. Quo ergo fideles in Do- nesciamus quod scimus : quia quidquid exinde cae-
mino in sacramento fidei reddere studeamus et id- teri sciunt, nos Deo auctore scimus, aut scire pos-
circo quia praefatumsymboluma quibusdam ita can- sumus, si non scimus. —-PAPA.Hoe esl, inquit, quod
lari "reperimus, et quod id eclesiasticaecongruere fi- niiramur, qui sine profectuoso Iabore potestis qnie-
dei, sicut sentimus, atque per hoe et niroc jaro plu- scere, Iaboratis nequiescatis. — Missi. Non ideo la-
rimos doctos, et sine fine usque in finem saeculi de ij borarnus ne quiescamus, sed ne propterinertiam pii
tanto mysterio, si ita teneatur, instruendos esse co- laboris prsemium amittamus, et salva diligenliore
gnovimus, qui nequaquam instrueretur., nisi canta- inquisitione , declinalaque peiiinaci contenlione ,
retur : melius nobis visum fuit cantando tantos in- adhucmajussestimaniuslucrum,quodperhocincorde
slruere, quam tacendo indoctos relinquere. Si eninv quserentium acquiritur, quam detrimenlum in eo
sciret palcrnitas tua, quanta sunl hodie millia id fiefi illorum qui addidefunt, ac si per contumaciara
scienliunvquia cantatur, qui nunquam scitufi essent contemptores paternarum constitutionum existerent.
nisi canlaretur, fortasse nobiscnm teneres, et id luo Aliud est enim per arrogantiam transiliendo bona
elianv consensu utcantaretur acquiesceres. — PAPA. contemnere, aliud bona per behevolentiam meliora
Interim assentio. Verumtamen, quaeso, responde efficere.— PAPA.Islud qiioque etsi in quibusdam ut
mihi: Nam universa hujusmodi fidei mystica sacra- , agatur bonum est, non tamen ideo ubique agendum
roenia, quaesymbolo non continentur, sine quibus est. Qua de re multa id ita esse prohantia addi po-
quisque, qui ad hoc pertingere polest, calholicus terant lestimonia : sed res per se adraodum palet,
esse nonpotest, symbolis inserenda, etpropter com- quanto melius sit, ut quisque quodlibet boiiuni ila
pendium imnusintelligepliumj ut cuique libuerit, ad-. ut est utile reddere sludeal : aut, si forte id ipsum
denda sunl? — Missi. Nequaquam : quia non reque bonum melius efficere nititur, hoc primo caveat,
omnia necessaria sunt. — PAPA.Elsi non omnia , hoc magnopere perpendat, ne el se ultra quam de-
certe plurima sunt his similia, quae nisi a capienti- buit temerarium prrcsumendo, et illud quod per se
bus credanlur, calholici esse non possunt. •—Missi. salubre erat reddat noxium corruinpendo. Nisi quis
Dabisne aliquid, non dico sublimius, sed saltera huic forte asserere velit de praeseiui unde agitur, vel si-
simile symbolo deesse? —PAPA. Nempe daho, et milibus capitulis, quae sine periculo suo docere licet
abundanterilabo. — Missi. Da priino unum, ct si et discere, ut ordo docendi licitus dimittalur, et ibi
necesse fuerit, adde allerum. — PAPA. Quia araica deserantur,ubinunquam deincepsdocensaut discens
agitur contentione quod agitur, et pro ulrariimque inriocens,sed sempersane in Iransgressioniscrimiiie
partium quaeritur salute quod quccrilur (atque uti- merito culpahilis uterque judicetur. Qtiod te for-
nam quoties aliquid hujusmodi in majoribus seu in tasse, si non dedigneris audire, non iminerito tan-
minoribus ecclesiaslicis vel catholicis ulililatibus git: qui hic quod haclenus in Ecclesia Dei, et sibi
quseritur, ita per omnia pacifice sine perversa in- quisque s piens scire, et sine cogilatione delicli in*
tenlioneqnsereretur!), ne quid forte de tam reveren- sipienter poluit docere, jam deinceps non dico stul-
975 APPENDIX AD SMARAGDIOPERA. 976
ttis discere, sed nec ipse sapicns sine prsevarica- A MISSI.Ergo, ul video, illud a vestra paternitate de-
tione possit cantare, cantandove ut vultis quera- cernitur, ut primo illud, de quo quaestioagitur, de
quam docere, et dunvmultis alio quam debetis tra- ssepefato symbolotollatar, et tunc demuma quolibel
mite prodesse eligitis, nullum in hac duntaxal parte licite ac libere, sive cantando, sive tradendo, disca-
dimittiiis, cui si vos secutus fuerit non nocealis. tur et docealur. — PAPA.Ita procul dubio a nostra
Nam de eo quod supra docuistis, non sequejudican- parte decernitur: ita quoque ul a vestra assentiatur,
dus vel hahendus sit ille qui lale aliquid devote fru- a nobis omnimodissuadeiur.—MISSI.Quanqnam er-
otum quaerendo agerel, illo qui hoc contumaci jus- go, ut supra ipse dixisti, pro ambarum parlium
sione praesumeret. Haecdefensio, vel, si dici liceal, quseritur salute quod quaeritur, sublalis his quse
lergiversalio, non huc respicil, nou istud intendit : vultis, bonum est ut idem symbolura cantetur. —
quia non idem palres discernendo vel decreverunt, PAPA.Bonum sane. Quod tamen non imperando,
nec sanxerunt, ul ipstim bcnevolus prxsumeret, sed ut prius permitlendo dicimus: quia illud sicuti
non malevolus, sed lantummodo nullus. — Missi. tunc ita el nunc, si sincere agatur, uliie indjgenti-
Nunquid non a te id ipsum symbolum est dala in bus esse posse non ignoramus. — MISSI.Quia vero,
ecclesia cantandi licentia? Nunquid a nobis huc ut dicitis, et verum dicilis, bonum est cantare id
usus ille cantandi processit? Hinc etenim illuc mos B ipsum symholum, nunquid enim si sermo plenus
idem cantandi, non a nobis huc advenit : et quo- reeta flde e medio tollatur, idem sermo ab omnibus
niodo illum usque hodie canlamus? — PAPA.Ego ac si contra fidem sil condemnabitur? Quale ergo
licentiam dedi cantandi; non autem canlando quid- dabis consilium, ne idipsum ad aliquod transeat
piam addendi, minuendi, seu mutandi: et ut expres- exitium?— PAPA.Si priusquam ila canlarelur in-
sius aliquid, quia vos cogilis, loquar, quandiu vobis terrogatus essem, ne insererelur utique respondissem.
in hoc salis fuit, quoroodo in hujusmodi canlando At nunc, quqd tamen non affirmando, sed vobiscum
vel celebrando sacrosanctis mysteriis sancta Ro- pariter traclando dico, quantum menli occurrit, ila
mana tenet Ecclesia , nequaquam aut nobis in lali- mihi videtur posse ulrumque fieri : ut paulatim in
bus laborare, aut aliis laborandi occasionem ne- palatio, quia in nostra saneta ecclesia non cantatur,
cesse fuil ingerere. Quod vero asseritis ideo vos ila cantandi consuetudo ejusdemsymboli inlermitlatur :
cantare, quoniam alios in istis partibus vobis prio- sicque fiat, ut quod id ipsum ut cantaretur non quae-
res audistis canlasse, quid ad nOs?Nosenim id libet imperantis aucloritas, sed polius audiendi id fe-
ipsum non cantamus, sed legimus, et legendo do- cerat novitas; si dimiltatur a vobis, dimittetur ab
cere, nec tainen legendo aut docendo addere quid- omnibus : et ita fortasse quantum esse potesl, non
piam eidera symbolo inserendo praesumimus. Quac; C incongrue utrumque fieri possit: ut quod jam nnnc
vero prsediclis syuvbolis fidei lantum non congruen- a quibusque prius nescientibus recte creditur creda-
lia- deesse cognoscimus, non, ut saepe dictum est, tur, et tamen illicila canlandi consueludo sine cu-
inserere praesumimus, sed Iocis lemporibusve op- jusque fidei lsesionetollatur.
porlunis quihus compelit ministrare cnramus. —

APPENDIX AD SMARAGDI OPERA.

CHARTiE LUDOVICI PII ET LOTHARII PILII EJUS, PRO MONASTERIO SANCTI
MICHAELIS.
(Apud Baluz., lib. iv Miscell.)
I nonas et decimas annis singulis, Ut prredictum est,
Charta Ludovici Pii pro monasterioSancti Michaelisjj praefatovenerabili Smaragdo suisque successoribus,
in pago Virdttnensi. vel missis ejusdem raonaslerii absque uhXconlrarie-
In nomine Domini Dei Salvatoris nostri Jesu tate et neglegenlia dare non neglegatis; et ad domos
Chrisli, Ludovicus divina ordinanle providentia ipsius Ecclesiserestaurandas unusquisque pro viribus
imperator Auguslus. suis adjutorium ferre non differat. Et nullus, qui
Noverit ulilitas fidelium nostrorum, corailum vi- heneficium de rebus praefati monaslerii habet, con-
delicet et vassorum noslrorum, vel quisquis bene- tra hoc jussionis nostrse prseceplum facere prse-
ficia ex ratione monaslerii sancti Michaelis habere sumat : sed in oranibus ita illud observel, sicut a
videtur, ubi venerabilis vir Smaragdus praeest abba, nobis jussum est, vel quemadmodum Dei et noslram
quia sicul domnus et genilor noster prseeepit, ita gralianr vel ipsunv beneficiunv habere vult. Et ut
et nos prsecipiraus ut eidem monasterio annis sin- certius credalis, de annulo noslro subter jussiraus
gulis de eisdem beneficiis nonas et decimas de om- sigillari.
nibus pleniter dare non neglegatis. Proinde praeci- Data III Idus Julii, anno III regnante a domno Lu-
pimus per has litteras omnibus quicunque ex Iargi- dovico serenissirao Auguslo, indictione ix. Actum
tione nostra vel comitura aut vassorum nostrorum Theodonis villa palalio in Dci nomine feliciler.
de rehus pracfali raonasterii heneficia habelis [ni\, Amen.
* Hsec prseler solitum.
977 CHARTJE LUDOVICIPII PRO MONAST. S. MICHAELIS. 978
u. k Barrense, in fine vel villa quae vocatur Lauziacus,
A
Charta Ludovici Pii, et Lotharii filii ejus, de liber- mansumunum cum terminis etlaleralionibns suis :
tate electionis abbatis. et e contra in compensalione hujus rei dederunt me-
In nonvineDominiet Salvatoris nostri JesuChristi, morati homines abbati ad partem jam dicti monaste-
Ludovicus et Lotharius divina ordinatione ac provi- rii sui ex eorum proprio in pago Virdunensi, ih flne
dentia iniperatores Augusti. vel villa quse vocatur Godinovilla, pratum unum.
Si erga loca divinis cultibus mancipata propter Unde et duas commulationes pari tenore conscriptas
amorem Dei ejusque in eisdem locis sibi famulan- manibusque bonorunv hominum roboratas, se prse
tibus beneficia opportuna largimur, praemium nobis manibiis habere professus est: sed pro integra fir-
apud Dominum aelernse remunerationis rependi noii mitate petiit celsitudini nostrae, ut ipsas commutalio-
difiidimus. Idcirco notum esse volumus omnibus nes denuo per nostrum mansuetudinis prseceptum
fidelibus sanctse Dei Ec.clesiae, prsesentibus scilicet plenius confirmare deberemus. Cujus petilioni dene-
et futuris,seu etiam successoribus, quia concessimusi gare noluimus : sed sicut unicuique fidelium noslro-
non solum veteri monasterio quod dicitur Castellio, rnm juste petentium, ita nos illis confirmasse at-
sedpotius novo, quod, Domino opitulante, noslro que in omnibusconcessisse cognoscite.Praecipientes
tempore a fundamentis sedificatum est, nuncupante B ' ergojubemus utquidquid pars juste etratiouabiliter
Marsiipium, quod est situm in pago Virdunensi su- alteri contulit parti, deinceps per hanc noslram au-
per fiuvium Mossevel rivulum Marsupium, constru- ctoritatem jure firraissimo leneat atque possideal;
clum in honore sancti Michaelisarchangeli, ubi prae- vel quidquid exinde facere voluerit, liberoinomnibus
senti tempore, auctore Deo, abbas Smaragdus prseest, perfruatur arbitrio.
et monachis ibidem per tempora degentibus, ut; IV.
quandoquidem divina vocatione supradictus abbasi Charta Lttdovici Pii de iibertate et itnmunitate prm-
vel successores ejus de hac luce migraverint, quandiu dictitnonasierii S. Michaeiis.
ipsi monachi inter se invenire potuerint, qui ipsanl In nomineDomini.Dei et Salvatoris nostri Jesu
congregationem secundum regulam sancti Benedicti Christi, Ludovicus divina ordinanle providentia im-
regere valeaiit, per hanc nostram aucloritatem et: perator Augustus.
consensum licentiam habeant eligendi abbates : Siergaloca divinis culiibus mancipata proptcr
quatenus ipsos servos Dei cfui ibidem famulan- amorem Dei ejusque in eisdem locis sibi famulan-
tur, pro "nobis et conjuge proieque noslra ac sta- tibus beneficia opportuna largimur, praemium nobis
bilitate . lotius imperii noslriaDeo nobis. conces- apud Dominunvaeterriae-remunerationisreperidi non
si atque conservandi, jugiter Domini misericor-. ^' diffidimus. Idcirco noverit omnium fidelium no-
diam exorare delectet. Et ut hsec auctoritas confir- strorum, tam prsesenlium quam futurorum, solerlia,
mationis nostrae per futura tempora inviplabilemi quia vir venerabilis Smaragdus abbas exmonasierio
alque inconvulsam obtineat firmitateni, manibus; Castellionis, quod Marsiipium nuncupatur, quod est
propriis nostris subterfirmavimus et annuli nostri constructum iu honore sancli archangeli Michaelis
impressione signari jussimus. et sanctae Maria? semper virginis, vel sancti Pelri
III. apostolorum principis, detulit nobis imnvunitatem
Chartu Ludovici Pii ciequadam commutalionea Sma- domini et genitoris noslri Caroli bonae memoriae
ragdo abbate facta. piissimi Augusli, in qua invenimus iiisertum, quod
In nomine DominiDei et Salvatoris Jesu Chrisli, ipse et antecessores ejus, reges priores videlicet
Ludovicus divina ordinatione et providenlia impera- Francorum, prsefatum liionasterium propter divinum
tor Augustus. amorem et reverentiam ipsius Ioci sancti, semper
Sinoseaquae fideles imperii nostri pro eorumi sub plenissiraa defensione et immunitatis tuitione
opportunitatibus inter se commutaverunt, noslrisi habuissent. Oh firmitatem tamen postulavit nohis
confirmamus edictis, imperialem exercemus consue-.. prsedietus abbas Smaragdus, ut in amorem Dei et
"
tudinem, et hoc ipsunv postmodum jure firmissimoi reverentiam praedictorum sanclorum patemae aucto-
mansurum esse volumus. Idcirco noverit omnium, toritati firmilatis gratiam nostram superadderemus
fldeliumiiostrorum,pr~aesentiumscilicetetfuturoriim, et auctoritatem. Cujus petitioni nos Iibenter acquie-
industria, quod vir venerabilis Hildoinus abbas in- vimus, etita in omnibus concessimus, atqueperhoc
notuit seremtati nostrse, eo quod Sraaragdus reli- praeceptum nostrse auctoritatis confirmavimus.Prse-
giosus abba ex monasierio sancti Michaelis, quodI cipientes ergo jubemus ut nullus judex, vel quilibet
est tonstfuctum in pago Virdunensi super fluviumL ex judiciaria polestate, in ecclesias, aut loca, vel
Marsupii, ubi ipse ingreditur in fluvium Mosam; necj agros, seu reliquaspossessionespraediclimonaslerii,
non et quidam homines his nominibus, Adalhardus, quas moderno tempore juste et legaliter possidet,
Rodaldus, et Aldarnus, de quibusdam rebus pro vel quse deinceps in jure ipsius sancli loci voluerit
communi utilitate et compendio nuperrime inter se divina pietas augeri, ad causas audiendas, vel freda
commulaiionem fecissent. Dedit igitur praedictus: exigenda, aut fidejussores tollendos, aut homines
Smaragdus abbas ex ratione monasterii sui praediclis ipsius monasterii lam ingenuos quam et servos su-
hominibus ad eorum proprium ad habendum iii pago per terram ipsius monasterii commanentes, injuste
979 MAGNUSSENONENSIS ARCHlEPISCOPUS. 980
dislringendqs, vel ullas redhibitiones aut illicitas ocr.A situnvin locoquj dicltur Caslellionis,quod nuncupatui
casiones requirendas, nostris et futuris temporibus Mahsurpium, quod est constfuctUni'iii honbfe sancii
ingredi audeat,vel eaquae supra memorata sunt, pe- Michaejisarcbangeliet sanctse Marisesempef virginis,
nitus exigere praesumat, sed liceat memorato abbati vel sancti Pelri principls aposloiorum, degentibus,
suisque successoribus res prsedicti nionasteril sub ubi etiam vir venerahilis Sraaragdus abbas praeest, '
immunitalis uostrse defensione quielo ordine posside- ut de carris et sagraariis necessaria ipsius monaste-
re; et quidquid exinde fiscus sperare poterat, totum ril vel congregatioriisibidem Deo faraulantibus defe-
nos pro aaterna remuneratione prsefato monasterio rentibus, nulltistelonenm aut aliasquaslibetexactio-
concedimus, ut in alimoniam pauperum et stipendia nes requirere aut exactare prsesumeret. Ilem neque
monachorum ibidem Deo famulantium proflciat per- de patellis quse sunt in Mars.alloet in subteriori VH
petuis temporibus in augmentura, quatenus servos co, aliquod tributum de hoc quod ad opus necessita-
Dei qui ibidemfamulantur Deo, pro npbis elconjuge temquedefertur, exigereprEesumerent,scdin nostra
proleque nostra atque stabilitate totius imperii no- eleemosyna concessum atque indultum habeant. Un-
slri a Deonobis concessi atque conservandi, jugiter dejubemris atque praecipimus, ut nullus quislibet
Dominum exorare deleclet. Et ut ha?c immunilatis de carris aut sagmariis praedictorum monaehorum
nostrse auctoritas firmior habeaiur et diligentius B . necessaria deferenlibus; undecunque flscus teloneum
conservetur, manu noslra propria subter firmavimus exigere poterat, ullum teloneum, aut tranaticum,
et annuli nostri impressione signari jussimus. aut portaticum, aut pulveraticum, aut uilum oeeur^
Datum iv Nonas Junii, Chrislo propitio, anno m sum, vel ulluro censunv aut ullanv redhibitionem
imperii domini Ludovici serenissimi imperatoris, accipere audeat, sed Jicitum Sit eis absque alicujus
indiclione nona. ACIUUT Aquisgrani palatio regio in illicita conirarietate, pev hancnostramaucloritatem,
Dei nomine. homines eorum cum carris et sagmariis illorumcum
V. his qure deferuivt, lihere atque secufe ubicunque
Charta Ludovici Pii de libertale carrorum et sagma- properant,* ire et redire': et si aliquas mofas in
riorutn. quolibet lqco fecerint, aut aliquid mefcati fuerint '
In nomine Domioi Dei et Salvatoris nostri Jesu aut vendiderint, nihil abeis prorsiis (ut dictum esl)
Christi, Ludovicus diviua ordinante providentia im- exigatur.
perator Augustus. Data iv Nonas Septembyis, arino tertio imperii
Omnibus episcopis, abbatibus, comitibus, vicariis, Ludovici piissirai Augusti, indictione x. Actarri
el centenariis, leloneariis, actionariis notum sit, Aquisgrani palatio regio in Dei nomine feliciter.
quia concessimus monachis in monasterio quodest Amen. ^1

EPISTOLA CAROLI MAGMAD LEONEM PAPAM

De processione Spiritus sancti, quam edidit Smaragdus abbas.
(Vide hujusce Patrologim tonmm XCVIII, col. 923, inter epistolas Caroli Magni.)

AMVODOMINIDCCCXVIII.

MAGNUS

SENONENSIS ARGHIEPISGOPUS.

NOTITIA HISTORIGA IN MAGNUM.

[Ex GalliaChristiana.)

Magnus Senonensis archiepiscopus a Leone III.D Ebroini Bituricensis archiepiseopi ad Magnonem Se

consecratus fuit anno 801, dum Romre in comitatu lionensenvarchiepiscopum pro Dadoherto presbytero
Caroli magni degeret. Senonas reversus, in mona- datae an. 810. Caroli Magni litteris pulsatus Theo-
sierium S. Petri divertit, unde in crastino usque ad dulfum Aurelianensem antistitem impulit ad scri-
templum majus B. Stephani cum hymnis et canticis bendum librum el de ordine baptismi, quem Theodulfus
a populo et clero deportatus fuit, qui mos in bodier- Magno dicavit, Magnus Caroloan. 812. Huic etiani
num usque diem Senonis observalur. A Carolo im- dieavit quas in juris scientia peritissiinus notas col-
vicissimque Carolus imperator Magni in
peratore cum Godefrido comite missus dominicus est legerat :basilicaeS.
ad Aurelianos, Trecas, Lingonas, Vesontionem et graliam Stephani villas , praedia, orna-
Augustodunum an. 802. Exstant lilterae formatse inenla varia preliosissimasque sanctorum reliquias
 SSl LIBELLUS DE MVSTERIOBAPTISM. 9S2
donavit. Caroli filius Ludovicus Pius Magno direxit A scripta, ah anonymo correcta fuit. Mortuus est anno
an. "81T exemplar regulse canonicorum ex synodi 818, sepullusque in ecclesia quam in honorem Sal-
Aquisgranensis consulto, praecipiens eam inS.provin- vatoris aedificayeral in vineis pro canonicorum se-
cia sua observari. Magni adhuc jussu Vita Seve- pullura. Haec ecclesia canonicis regularibus S. Au-
rini abbalis Agaunensis, a Fausto ejus discipulo gustini procedente sseculo duodecimo concessa est.

MAGNI SENONENSIS

LIBELLUS DE MYSTERIO BAPTISMATIS,

JUSSU CAROLI MAGNIEDITUS.
(Marten., Vet. Eccl. Rit.)

Gloriosissime imperator, innotescere magnitudini B fidei integrilas : signum , quod eo bene retento et
vestrae praesumpsimus nos servi vestri, Magnus sti- intellecto, fldeles ab iofldelibus discermmlur; colla-
licet et caeteri compares mej, Jicet indigni episcopi tio, quia in eo apostoli omnem fidei integritatem
ad Senonicam dioecesimpertinentes, quiapraeceptum contulerunt.
vestrum humiliter et libentissimo animo susceptum, Qualiter ilaque credere in Deum Patrem omnipo-
juxta quod nostra praevaluit exiguitas de mysterio tentem, et in Filium ejus Jesum Christum, et in Spi-
baptismatis , sicut in vestra continetur epistola, ad- ritum Sanctum et csetera qui baptizandi sunt profi-
monitionem vestram inquirere velinvestigare studui- tentur; quamvis parvuli per seprofiterinon possint,
mus, qualiter inlelligere vel tenere debuissemus; tanven per corda et ora lenentium eos fides confite-
unde si ausi sumus, immensae clementiaevestraerefe- tur catholica, id estPaler, el Filius, et Spiritus san-
rimus laudes, eo quod nos de somno stultitise vei in- ctus unius essentiae, unius polestatis et sempiterni-
sipientiae excilare dignati fuistis, sicut semper et tatis, sine initio et sine flne unus Deus invisibilis,
ubique solliciti estis. Gratias namqne omnipotenti ita in singulis personarum proprietate servata, et
Deo et vobis inde nos et plurimi alii erudiliores et substantialiter Trinitas dividi nec personaliter de-
meliores esse debemus et sumus. Vestram tamen beat omuino confundi : Patrem ingenitum, Filium
exoramus clementiam, ut nobis indulgeat vestra be- C genitum et natum ex Maria virgine, et crucifixum,
hignitas, quod per ornnia sicut debuimus vobis re- et moviuum, et resurrexisse, et ascendisse in coelos,
nuntiare nequivimus, sed etiam hoc quod nobis et sedentem a dextris Patris, inde venturum esse in
Patres per illorum reliquerunt exempla , et nos ex eadem carne judicare vivos et mortuos. Et Spiritum
nostraexiguitateparte intelligimus ordine subsequa- sanctunv nec genitum , neque ingenitum, sedproce-
mur. dentem a Patre et Filio. Nec non et unam confilen-
Baptismum Grsece Laline tinctio interpretatur , tur calholicam Ecclesiam et communionem omnium
quia ibi homo Spiritu gratiae in melius mutatur. Et sanctorum, id est congregalionem omniunvfidelium
proplerea infans ter mergitur in sacro fonte, ul se- in Christo, aique credunt remissionem peccatorum,
ptilturam triduanam Christi trina dimersio mystice et resurrectionem carnis, et vitam post mortem, et
designaret, et ab aquis elevalio Christi resurgentis regnare curo Christo in saecula saeculorum, amen,
similitudo est de sepulcro. Nullatenus itaque bapti- Abrenuntiatio dicitur ahominatio.sive deteslalio,
smi mysterium perfici potest, nisi sub invocatione quia an?e haptismum unusquisque propter
originalia
sanctse Trinitatis, quia rectum est ut homo qui ad peccata servus est peccati, et ideo abrenuntjat dia
imaginenv sanclse Trinilatis crealus est, ad eamdera t. holo, qui est princeps peccali, et omnibus operibus
revocelur imaginem. ejus, et omnibus ponipis ejus, id eslvitiis, ut danina-
Gatechumenus autem audiens sive instructus in- tionem illius aspernetur. Quam abrenuntiationem
terpretatur, ut audiat et discat, antequam ad sacrum recte confessio sanetce Trinitatis sequitur, ut ubi
accedat fontem, mystica Chrislianse religionis sa- abundavit peccatum superabundet gralia.
cramenta, ct tunc discat fldem sanctse Trinitatis et
Insufflantur etenim qui baptjzandi sunt a Dei sa-
symbolum , et caetera quae Christiana admonet lex.
Scrutinium vero dicitur inquisitio, eo qaoi per il- cerdole, ut ex eis princeps effugetur peccatorum, ct
lud exploratur qualiter fides catholica in illorum Christo Domino paretur introitus, et per illius in
cordibus retinetur. Et aliter scrutinium a scrulando sufflaiionera mereantur accipere Spiritum sanctum.
dicitur, quia tunc scrutandi sunt catechumeni, si re- Exorcisraus Graece Laline conjuratio sive sernio
ctamjam noviter fidem symboli eis traditam firmiter increpationis est adversus diabolum; et ideo exor-
teneant. cizalur unusquisque veniens ad baplismum , ul effi-
Symholum Grsece Laiine indiciuni et signum, vel ciatur templum Dei vivi, qui per naluram suam ef-
collatio interpretatur. Indicium quia per id indicatur feclus crat lemphmv diaboli, et recedente diabolo,
885 MAGNI SENONENSIS ARCHIEPISCOPI y-m
pcr exorcizalionem sacerdotis ingrediatur Christus, A £ novissime per manus irapositionem a summo'sacer*-
et elficialur hahitaculum Dei. dole septiformis gratire spirilum accipiuut, ut corro- i
Salem in sacramento baptismalis accipiunt, ut borentur in flde recta per Spiriiumsaiiclum. Et ideo
ejus guslu condimentura sapienliaepercipiant, neque fit manus impositio, ut per benedictionem advocetur
a sapore Christi desipiant, et sint insnlsi et fatui; et invitetur Spiritus sanctus. Denique sciendum est
sed quod liabuerunl lii se naluraliler insulsum ha- quia sicut caetera baptismatis sacramenta per sacer-
beant per Christi gratiam per ompia sale conditum. dotes visibiliter fiunt, et per Dominum invisibiliter
Tangunlur aures et nares de sputo, et dicitur ef- consecrantur, ita etSpiritus sancti gratia perimpo-
feta, id est adaperire; nares tangunlur, ul quandiu sitionem manuum episcoporum fldelibus tradilur et
vita comes et flatus vitae in naribus et olfactus per- a Domino confirmatur.
manserit, assidue in Christi servilio perdurel; et Postrerno corpore et sanguine Dominico cominu-.
aures similiter tanguntur, ut salutarem doclrinam nicantur, ulillius membra efficiantur quipro eispas-
Christianrc religionis ac fidei semper auscullent, et sus est, et resurrexit, et per visibilem panem et vi-
intenle audiant, et omnes ridiculosas daemonis s.ua- num pascalur anima cibo invisibili, sicut ipse Do-
siones respuant, minus ait: Caro mea vere est cibus, et sanguis tneus
Pectus vero unguitur sancto oleo, ut signo crucis B I vere est polus : el qui manducat carnem meam et san-
Chrisliance excludatur diabolo introitus, et Christo guinem tneum bibit, intne ntanel et ego in illo. Morem
Domino paretur ingressus. istum accipiendse eucharistiae a Domino traditum
Scapulae autem signantur, ut undique templum Ecclesia tenet, ut cum aqua et Spiritu sancto quis
Dei dicatum ab omni Satance impedimento munian- renascitur, corpore Domini pascatur et sanguine
lur. Et hoc signalur iterum in pectoris et scapulae. ejus potetur, ut in corpore Christi traditus, et ille in
unctione, ut flat ei flrmitas et bonorum operum per- Christo maneat, et Christus in eo.
severanlia. Sic desinit codex Sequerianus, Andegavensisvero.
Post sacrae regenerationis lavacrum baptizati can- S. Albini addtt sequenlia :
didis induunlur vestimenlis, nl surgentis Ecclesiae' A parvulo enim recens nato usque ad decrepitum
figurent mysticum mysleriura, vel propter gaudium senem sicut nullus. est qui non peccato moriatur in
novae regeiierationis, vitaeque castitatem, et angelici baplismo, sed parvuli tantum originali, majores au-
splendoris decorem. tem etiam his oninibus moriunlur peccatis qusecun-
Tunc demum sacro chrismate, quod Latine dicilur que male vivendo addiderunt, et illud quod nascendo
unctio, caput perungitur, ut in regno et sacerdotio1 ' traxerunt.
Ecclesiaedelibuli, et Christi nominis gratiam acci-' J Sacramentum enim baptismi est quod habet qui
piant, et ejus membra qui eos redemit et eorum ca- baptizatur, et sacramentum dandi baptismi cst quoti
put est, eflici valeant. habet qui ordinatur. Sicut autem haptizatus si ab
Deinde myslico velamine teguntur, ut intelligantt unitate recesserit, sacraroenlum baptismi non amit-
<ediadema regni et sacerdotii dignitatem portare, ett tit : nulli eninv sacramento injuria facienda est. Si
mnc regise dignitatis ornamenta et sacerdotalis ver- discedit a malis, ulrumque discedit; si permanet in
licis habeanttegumentum, ut contra vilia sacerdo- malis, utrumque manel. Sicut ergo acceptatur bapti-
tali velamine muniaiitur, et virlulum gemmis spiri- smus, quem non potuit amitlere qui ab unitate dis-
maliter exornentur, et unclione sacrosancli chri- cesserat, sic acceptandus est baptismus, quem de-
sraalis linianlur, ut sanctae Trinitatis habitaculumi dit ille qui sacrameutum dandi cum discederet non
eflici mereantur. amisit.
Peraclis aulem omnibus baptismatis sacramentis,

NOTiE JURIS A MAGNONE GOLLEGTiE.'

Haecjuris mpuot libens rex accipe Caiie
Oltert devotus quse libi Magno tuus.

AUG. Auguslus. A. aut. AT. aput (apud).

A\. Augusti. AT. autem. API'. appellatio.
A. Augustalis. A"C actio. AFA. ampulata.
AT. auctor, tutor. AMC. actionem. g^. accepta.
ANT. Anlonius. ACD. actionibus. ^ adjutor.
*»• anteiala' ""• amantissirae. A- #p_
amicus. provincte.
AUR. Aurehus. AH^ AD^ Ai]ocma.
AG. agit. ATR. auctontas.
A.MN. actio mandati. ADF- adfinem.
Ic. ager.
985 NOTJE JURIS. 686
ADQS. ad qusestorera vel CDO. condiiio. cs. consiliarius.
ad quaestionera. C0RS Corsica. c. M. capitis minutio.
A. P.NT. adpotestatemluam. gjj. consulari. DD. deinde.
AP.A. apud acta. C0R. correctori. <**"• dixerunt.
ACO, accusatio. cc. vv. clariss. viris. "*" donatio.
APPJ?. appeOationibus, c. n_ v. clarissimse roemorise DOT. dotem.
AUCTHP. auctoritatihus. vjr. D. P. dotenv petit.
^- T. auctoritas tua. c, M. F. clariss. raem. femina, »•_- s. die quo supra.
ALL, allegata. c. p. clariss. puer. D"r' duntaxat.
AQI.s. aquiliana slipulalio. c. s, L, coraes sacrarum iar_ D, divus,
ANN.P. annonae prsefecto. gitionum. "">• c- divus Caesar.
^- >quileia' c.R. P. A' di™sCsesarAuguslus.
AFR. Afrioae. comesreiprivatae. t-°'
DN. dominus.
ANT. , . .
antestatus.
COM. comes.
n. p. d., .
' . c. LARGN. comes ... pius.
ASI. ,
Asire. Iareitionum.
n D. A. divus Augustus.
ACH. . , .
Achaiae. -JSNUS.
'— Conslantius.
_v. ,devotus. e
. ,. nsus consensus.
APUL. Aptihae. D'V" devotus vir.
^
kV'V'f 0' 0111111 ^ cuius
derota persona.
~
C0M10R' coroes Orientis. D/p"
^praetorio^
AP.P.UKB. apud prrefectum ^ millia"
ceu^mum ^ ™j^'
. a" Urbl' c. R, decretum.
_BA" civis Romanns. 1_i_T-
;bonorum . cs. causas. DF" defunctus.
possessi». -_ wc.
B^P. ^^ dignus.
BF. bcnelicium, _____ DIG-"
controversia. dignus memorise
BIS. D"°--Rl de qua re.
»rCTls\ c.D.n.N.Nc. cautum de re non
BF. D. beneficium dedit. , _> , , . .
,benencio.„ . — necessana.
- du-r. dulcissimus.
BFO. c DM. , . ,.,. ,., . .
,bona hde.„, comes domestico- di-r, dilectissimus.
B. F. —
, rum. DPC.
BO.F, bona efortuna , „i i,„
vel bo- deprecatio.
l
e<J'R"F' cautumque ratum »• T. dotis tempore.
num factum.'
iF.L. beneficii loco. _ *>re' __ divus-
B.E. c±hk*- Calabria- Deus-
bonorumemptor. ___
CA-"• v" causa memorati viri. »T. dentur.
B. PO. bonorum possessio.
B. m. bonorum possessio- c- "•D" centum millia dena" *""
-
dam-
nem. riorum. dg. .denique.
BOR. bonorum.' c' D>JUD" centum virale judi- n. BO. de beneflcio.
BN." bene. __ cium- ^5- ' domino.
B. c. bonacaduca. CTW0- centurio. DAT. data.
B. v." bona vacantia. CL- Claudius. DOCS. Piocletianus.
B. T.' - brevi tempore. confinis< DEL0- delatio-
!__"
B. PT. bona paterna. 5!' C£Bsar-' D<J- ST fiecimus Julius Syl-
B.EO. bonorum eroplio. !LP' corpus. vanus.
__
B. G. bona gratia. ___us- corporatus DQ.A. T. denique auctoritas
B. F. -T. bonafidecontractum. CAT' cautus. tua.
B. M. bonse menvoria:. c' D" cert 0 die" Dml- dominiim.
B- balbus. c" T' cert 0 temPore- CD. NN. domini nostri.
_."_. bona materna. CD.B.U.N.E.cujus de ea re notio d". P decretum principis.
'
(§5. causa. est. DCMON^ decuriones.
- con. _>- cautio. tT. OPA. data opera.
9- contra, c-jSs- cautiones. 3"- dedicavit.
c. causa. «• A. CaesarAugustus. DD. dedicaverint.
cc. causa cognita, co»- 0B- comitia obriziaca D. ML. dolum malum.
CD. contradictio. c. Cornelius. D. M. diis manibus.
c. T. certum tempus. CT. contractus, »• M. donvusmortui.
c. a. N. comes rerum niten- CR-) contraririm. d~. dixit.
tium. cc. circunv, D. L. de libello.
c. IUP. causa reipublicse. c. M. causa mortis. D. c. S. de consilii sententia.
CL.V. clarissimus vir. CUJ-J. cujus. 55. damnum.
CAMP. Campania. c. R. C. P. cujus rei causa pro- fi^ damnatus.
CURS. P. cursus publicus. mittis. D. R. P. de republica.
987 MAGNISENONENSISARCHIEPISCOPI 98S
DEs. de statu. FLAM. flamina. H. hora.
DEs. i. de statu ingenuitalis. F. UCD. familiseherciscundse. H, hseres.
DMO. dummodo. F. FAE. filius familise, HH. haeredes.
DECB. Decembres. F. filius.. 5o. homo.
D. F. P. dar.e,facere,praestare. FA. filia, io HON-J. homo honestus,
D. A. dicto audiens. FF. fratres. H. B. hora bona vel haeres
5TAM. divina manu FEB, Februarium. bonorum.
DO.s. domus sua. FL. 5 flamen perpetuus. H. M. hora mala.
DAT. Datiano. fl. d~. flamen dialis. n. p. hora pessima, vel hse-
DON-_". donationibus. FL. <ji. flamen quirinalis. reditalis possessio.
DFT. directum factum vel FCTAS. facultas. n. j. hsereditario jure.
potius defunclum, FACTIB facullatibus. H. p?. hic posuit.
DBAT. debuerat. FA. femina. n. ^, nic fulmavit.
DCRAT. decuerat. F. c. L. fraudalionis causa la- H. D. hic dedicavit.
D. FQ. domi forisque. titare. H. B.v. P. hgereditatis bonorum-
D. N.E. dubium non est. F. R. finium regundorum ve possessio,
D. N.P. dubitari non potest, F. F-J. fratris filius. nc> ]iac.
DT.D. dictum decies. FL> Flavius. HT. hcereditatem.
DE.LNIS. decretum legationis, F. ibrte. *
gvs. hujus.
D. P. de periculo. FK. forum. iijjE'. hunc.
ET. eliam. F. M. faii munus. guJ5,, hujusmodi.
ET.Sc. etiam nunc, F. M. I. fati munus implevit. HONOR. Honorius.
fidei commissum,
EJT ejus. lf^c. H.INS. i13eresinstitutus.
est, FF. fecerunt. H. E. R. F, haeredem facio.
E7.
EMO. ejusmodi. FF. fabricaverunt. H. E. v. haeredenv esse voluit.
EE. esse. FF- fundaverunt. H. Di htereditas divisa.
ER. erunt. F»- fideijussor. ^5, haereditatibus.
EG. aegervel er°-o. fuerit. HV. ave.
£^
EP. epistola. FYA Fulbia vel Fulvia. H. R, c. honeslserecordatioriis.
EP. M. epistolain misit. • FO. fortes. n. M.v. honestsememoriaevir.
EN. enim. G- gralia. IIHJNS. Hadrianus.
EET. esset. cn. gerit. ,. ln.
Eiio. editio. G- gaudium. .,_. inter.
IEM. essem. GG- gesserunt. _p_l7. interea.
EAT. eatur. G0RD- Gordianus. _l5_. jnterdum.
EX-J. exisliino. °j Gaius. IA. intra.
EX7. exislimatio. GRANS. Gratianus. j. L. inU,ai;mitem.
EXPR.T. experientia tua. G.VAL. Gaius Valenus. Ic, jurisconsultus, vel in-
ED. edictalis. c. c. Gaius Caesar. tra circuium.
EXL-J. exemplum. «s. gravitas. , T, intra tempus,
EMA. emissa. G- genus. ,. T, c, illtra tempUS consti.
ET M.D. et manu divina. G-R' genus regum. tulum.
ED. edictum. GM- germanus. 1HP, imperator.
EXJ-X existimationi. G-^ germanus frater. ltlpp, imperatores.
EX-J-T'.T excellenlia lua. G-FS- germanus filius. IMP.cs. imperator Cresar.
EXs. c. ex senatus consulto. GL- glorkt. . 1MP.A. imperator Augustus.
EXJ. Q. ex jure quiriliunv. %$ P- gloria parenlum. .. j. in jure.
EX 77. ex communi consen- g-l?. gloria, decus. 1.D. in Domino.
su. G. T. gravitas tua. 1. PS. in possessione.
ru. fuit, fuerit. £51. gratia. 1. L. S. in loco sacro.
FI. fidei. n°. honor. j. D. P. juri dicundo praeest.
F. fundus. n. honestus. 1. L. R. in loco religioso.
FICA. fiducia. n, v. honestus vir. 1.L. D. in Ioco divino.
FO-B- fusionibus. n. p. honesla persona vel 1. L. P. in loco praesenti.
F. E. factura est. honestus puer. 1. p. in publico, in platea.
FD. fundum. n. F. honesta femina. 1.L. A. in loco abseutis.
FAMA. familia. 11.v. honesta vita. 1 SN. in senatu.
FLCA. Falcidia. H. L. honesto loco. 1. SN.R. in senaiu Romano.
F"JAT. fuerat. H. L. N. honeslo loco naiiis. i. F. in foro.
 :' '''•'•''' '•'' ':NOT_EJURIS.' •' " 990:
989
1.F". cs( In foro Caesaris. K. DEC Kalendas Decembris. M. mihi,
i. F°. cs. A. in foro Cresaris Ari- K. Q. Kaleridas«niintiles. MM. malrimonium.
, gusli. K. s; Kalendas^sexliles. MFTI.F. manifesli furti.
i. F° p-. InforoPacis. k. karissimev M. Marcus.,:
I F°. TR. in foro Trajani. KK. karissimi. .'•_. cs.. Marcus Csesar.
i. F°. N. in foro Nervse. k. D. kapite deminutus. MAX. Maxirous.
i. F°. TR. in foro transitorio. K. c. kapite census. MAX.cs. Maximus Csesar.
i. F°. JUL. in foro Julii. KAR. Kartago. MAX.PONT.Maximus pontifex.
l. F°. POP-., in foro Populi, K. c. Kartago civilas. M.P.TR.POT.Maximus pontifex tri-
i. F°. B, in foro Roario, KO. kardo. bunitise potestatis.
i. F°. FLM. . in foro Flaminio. K. M. kardo maximns. Mp miles.
n, inibi. K. P. kardo positus. MM. milites.
IXI. duodecies, , K. F. kardo finalis. M. L. militis locus.
ixxi. duodevicies, K. Kselius. M. AG. militis ager.
IC. igitur. KA. kastra. M°. modo,
jr. Q. KMT. kselimontanns MG. niagis.
jure Quiritium,
JDNE. jurisdictione. K. P. kastra posuit. MAG. magisler
i. inde. K. DD. kastra dedititia. MAG.MIL. magister militiae.
IT. item. LG. legem. MMT. monumentuni.
JVD.' judicium, LT. licet. MI. P. monumentum petit.
JR. ure. - _~.TP.PO. longi temporis prse- MM.ACC monumentum accepit.
-i5. inter. scriptio. MM.L. monumenti loco,
-PRM. interira, *•• '" Lucius. M.F1. -jn^ fic|e.
IL. illustris, L. T. Lucius Titius. ,,. FI. P. maia; U(}eipossessor.
JD^V. indulcatio vel indul- L. c. Lucius Cornelius M.H°. malus homo.
genlia. L. M. Lucius Murena. ^p, maleficus.
m. inde. *>, locus. M_. Marlius.
^
n. integris. ._-. sc^ locus sacer. M. RF. Marlius Rufus
u.-RJ.J integri restitut. -i?. DVS, locus divinus. M1N. minor.
JUDO. judicio. -i?. DD. locus deditilius. M. men.
JUDA. judicia, S. R. locus religiosus. „•. mus.
il. ita. ., -i?. Q. s. loco quo supra. M1. mihi.
LUD. ludus. •
ITQ.^ T. itaque. sf. manifestum.
INL.MA. inluslris magnilicenlia LG.D. Jegem dedit vel lega- MS. moleslus.
tiia. lunv dedit. M. p. maie positus.
i°> inlerjectio vel inlerdi- LG. legavit, MT. mater.
ctio. LUD,AP. ludi Apollinares. mulier
JDN. Junias. L. P. libri pens. _____ matertera.
illustrissuhlimitastua. L. p. locus proprius. HD__B. nvulieris bonse «e/mu-
IL_S.T
IEA._ interea. L. VAL. Lucius Yalerius. j_' Dona.
ID.A. A. idemAugusti. L. EM. locus emptus. MDL.M. mulier mala.
I. A. R. in aquseductus• resti- L. CESS, locus cessitius. ^ manifestum.
tutione. L. M.D. IQCUSmortuo cledica- _p. L. ma_ifestus locus.
JJ. jurisjurandi. tus. -
0pp_ manifestum oppidum.
JDL- Julias- L- AD«- Iocus adquisitus. -_ _T_ manifestum territG_
JULANCS. Julianus. L- B-r- 'ocus bene possessus. ^ ______
J. c. e,. jure cautum est. L. M.P. locus male possessus. M; __.._
K. Kalendse. L. I. J. locus in jure. N0. neque.
K. JAN. Kalendas Januarias. L. I. Q. locus juri Ouiritium. N. s. nisi si.
K. F. Kalendas Februarias. L.-P-P.ADF.locus inter adfines. N. nam.
K. M. Kalendas Marlias. L. IMPL. loca imperialia. N. nec.
K. AP. Kalendas Aprilis.. L. PR. loca privala N. non.
K. M. Kalendas Maias. L. SA.PAL. loca sacri palalii. NS. noster.
K. JUN. Kalendas Junias. L. IC. loca incerta. N0B. nobis.'
K. JUL. Kalendas Julias. L. VAL.R. LuciusYaleriusRufus. NOB,PUER. nobilissimus py«!'5
K. ADG. Kalendas Auguslas. L. $S. loca periculosa. N. OP_. non oportet.
K. SEPT. Kalendas Septembris. So. modo. N. P_. non possunt.
K. OCT. Kalendas Octobris. Zc. raancipium. NIL. nihil.
K. NOV. Kalendas Novembris. M. T.1 morlis tempore. K. DO. nunc vero.
 991 MAGNISENONENSIS ARCHIEPISCOPI NOT^E. 99.2
N. E^. necessc est. Pr C. post consulalum. QO.T. quo Jempore.
Sc. nunc. p. c. Palres Conscripti. ooio. quomodo..
N°. noster. p. AO. palris actio vel princi- QQ. quoque,
$. nihil. palis aclio. QOQOMO. quoquomodo.
ft. nam. &>• pcenam. °-A. qua.
NV. noslrum. -ic. periculum. CR- -uar^*
m. nisi. PV. provincia. eAPP- quapropter.
N. M. non mmus. -PJRG,. peregrinus. Q-D- E- 1ua de re-
N. nos. PC. Q.D.R.P.G.V. qua de re pelo gravt-
proconsul.
NQ. namque. PC.L. talem vestram-
prisca lex vel prisci
NC-. nusquam. Latini. Q.D.R.P.L.Y.qua de re peto lauda-
N. v. non vis. Mc. Piceno. Mlitatem Testram-
N. vv. non vult. i. _.. - QQ. quur.
.... Pic. ANN. Piceno annonano.
NOB.G. nobihs genere. pic. URB. «.,..'
Piceno urbicario.» C>^
J quaenam.
.
NOB.G. N. nobih genere natus. „ . Q, D. c. qua de causa.
P. V. praefectus Drbi. , .,
NOB.F. N. ,.,.,.,.famiha
nobili „ . Q. D. c. v. qua de causa venit.
natus. P. P. prsefectus prsetono. „„ _ „,;«_,„
NR. XT
Nero. ' i, • ... QRo. quceio.
PF. VIG. praefectus vigihum. „ „,„„.
„ ~ „ °-< MG- <lu0 ma-is.
N. c. Nero Csesar. PF.ANN. prsefectus annonse.
; _
N. CL. Nero Claudius. PF. CL.R. prsefectus classis Ra-
^. Quintus.
o- oportet. vennatium. Qi Quintus Celius.
OMB-. omnibus. w. CL. prscfectus classis.
oo. r- AEG, Qi___ Quinlus Murama.
oportuit. prsefectus iEgypli. _
P.SVR. Q quam rem
°T os. prafeclus Syrise.
OB. Q___ quem locum.
ohriziacum. *• '<">• praefectus Judsea?. Q pT. quam pairiam.
OP> opus; r. GALL. pravfectus Galliarum. Q pROy quam provinciam.
OPP. oppidum. P. AFR. prsefectus Afrieav. Q„. p. quo petit.
oo. omnino. """•*"""••"• prsefectus Africse pro- Q p.
6E. vinciaj. quem pet_t.
oportere. Q R quem u
o. c. ope, consilio. «*• «G. perpetuo Augusto.
"?•s- Q. _DS. quem adseriti
o. D. M. opere donum, munus TQ- «. prsecipite sumito tibi- Q MC. quem dicit_
P- prse. <Iue nabelo. Q v.
°-7A- quem vult_
PP. propter. quia. R. res.
p. R. populus Romanus. ___"""' quare. RT. rescriptum.
P. pris. fiS- quas. RpoN. respondit.
p. pos. fl-3- <Iuod- RD. reddi.
PT pro. _^- quam. -. TOm
-p-. per. °-N- e<
quando quoniam. R. respondit.
po. potest. -• quare. R. Romanus.
PL. placuit. QUEM-. quemadmodum. R. Rom.
PE. peregrinum ^ 0, qusedam. RS. responsum.
PQ. postquam. Q> <_uia. RG. recognovi.
rs.,. possunt. Qs^ quis. REG. rege.
PR. prsetor. WIS- quamvis. REC.
p. RO. recuperatores.
populus Romanns. QQ> qunque. R. c. Romani cives.
PRS, prseses, vel prsesens. Q. qui. .R-. rex.
p. p. prseses provincise. QPP. quippe. RP. respublica.
p. p. v. c. prseses provincise, vir Q._B- quibus. R, PR. rej privatse.
clarissimus. Q- que RCL. regulis.
PQ.R. poprilusque Romanus. 0- quse. RG.F_,. regis filius.
p. KA parens karissime. P-'P-/- quamquam. RG.px.
' regis filia.
PT. prseter. Qls- "IU1S- R. D. regisdomusne/domum.
PIVG. privilegium. quehi. R. M.
P-___ regis nlunus.
PS. possunt. fis. quasi. RA. Roma.
PO. poterit. QO- quseslio. RAV. Ravenna.
PF. prsefectus. Q- querius. SD. secundum.
p. FL. palris ftlius. Q- """• querius Relius, vel SC;i. sicuii-
PFM. paterfamilias. queres. s. senatus.
PP. proposila. • QT- quanlum. s. c. senalus consultum,
P-J. post. QT> quotiens. ST. senlentia.
993 S. LEO PAPA III.— NOTITIAHISTORICA. 994
sv. sive. sc. L. sacrse Iargitiones. TM. terminus.
SN. sine. sc. L. CM. sacrarum largitionum TM.P. terminum posuit.
SN.x. senatoria auctoritate. comes. TM.DD. terminum dedicavit.
s. sunt. ST. p. stadium posuit. TIB.i. Tiberii imp.
sA. sed. ST. DD. stadium dedicavit TIB.R. Tiberii Romse.
SA. senlentia. TR. trans. TM. termse.
s. D. sententiam dedit. "fii. tamen. TM.DD. termse dedicatse.
s. D. sententiam dixit. TRNO. transaclio. T. tem.
s. F. salisfecit, vel sacris TR. ter. TB. tibi.
faciendis. TR. P. tribunitia polestas. TB-D. F. tibi dulci filio.
SFT. satisfactum.1, TAB tabulse. TB-D.F. M. tibi dulci filio meo.
ss. sestis. T'. ton. TB-D-F-M- tibi dulci filio meo
s. sunt. T-. tum. A.O.P.T. adoptivo.
SND. sine dubio. fUY. testamentum. ™- verba"
s. ser. TiT. testamenli. verot.
vv-__
SLS. scilicet. T°T. testamento. v. ET. verbum eliam.
sivp. sine periculo. Tc, tunc. v. G. verbi gratia.
SN. p. M. sine periculo moriis. T3. tur. <IRB. Urbis.
SIGN. signum. TB.M, tabuloematrimoniales. v. p. vir perfectissimus.
ss. suprascriptas. T. tunc. VIR. virgo.
sp- M- supra memoratus. T°. tanto. vm. v. virgo vestalis.
scs. sanclus. T. ter, V. vestes.
SCA. sancta. jp>. trans. VESP. Vespasianus.
SE. MM. sanctse memorise. TP. tempus. VESP.ci. Vespasianus Csesar.
SPD. supra dictus. TP B. tempus bonum. VAL. Valerius.
SCD. secundum. TIB. tribunus. YAL.CS. Valerius Csesar.
ST. 'slalutum. TR. PL. tribunus plebis. v. MCN. vias munivit.
ST. TP. statutum tempus. TBC. tribunitise. X. existimavit,
s. D. statutum diem T. Tullius. 5. existimalio.
ST. ?s. statutum consulem. TIB. Tiberius. X. xenodochus.
ST. SN. stalulum senatum. TIB. cs. Tiberius Csesar. X. decies.
s. P. Q. R. senatus populusque TIB.CL. Tiberius Claudius. VMN. hymnura.
Romaiins. TR. tri. ZEN. Zenobius.

ANJiODOMINIDCCC-VIII.

SANCTUS LEO m

PONTIFEX ROMANUS.

NOTITIA HISTORICA. IN SANCTUM LEONEM.

(Mansi,Conc.ampl. Coll.tom. XIII.)

Leo (a) tertius, natione Romanus, ex patre Azup- ^ et septem. (Jui a parva setate in vestiarto patriarchii
pio, sedit annos viginli, menses quinque, dies decem enutritus et educatus, omnemque ecclesiaslicam
(a) Leo. Anno Redemptoris nostri 795 , vigesima crealus est ejus successorLeo hujus nominis tertius,
sexta Januarii , eodem die ;quo Adrianus obierat, in disciplina ecclesiastica a juventulc benc institutus,
995 SANCTUS LEO PAPA IH. ^96
disciplinam spiritualiter eruditus, tam in psalterio A rum nulritori suo thurihulum aureum ante vestjbu-
quamque in sacris divinis Scripturis pqllens, sub- lum allaris pensans libras decenv et septem. ImOet
diaconus factus in presbyterii honorem provccius in cohfessioneejusdem apostoli rugas ex aufo priris-
esl. Erat enjm vir castus, loquela facundus, et ahi- simo cum gemmis.diversis pensantes libras quadra-
mo constans. ginta et novera. Item coronas majores sirgenteas tres
Ubi vero inveniebat aliquem prsepipuum mona- pensantes libras trecentas et septem. Verum efiara
chura vel servum Dei, in colloquiis divinis et oratio- et cortinas albas holosericas rosatas habentes in
ne cum eo penitus vacare non cessabat. Et vatde medio crucem de chysoclabo [chrysoclavo], et peri-
nimisque hilaris in eleemosynis exislebat, verum clysin de fundato unamv ., r ..
eliam et infirraorum prorsus maximus visitator, Sarta vero tecta basilicse beali Petri apostoli, id
procdicans illis scripturaliter [Scripturas], ut eorum est, riavem majorOm, sed et aliariv navehv silper
animas [ut pro cura pauperum aniraas suas] in elee- altare cuni quadriporticu simril et fontem -, aique
roosynis redimerent. ante fores argenteas; verura etianv et turrem cunv
Qiii plures ejus prsedieationibus annuenles, quid- cameris suis ab imo usqtie adsummum omnia in
quid illo pro Chrislo commendabat [habebant], oc- omnibus noviter restauravit. Pravsertim imaginem
culle diu noctuque pauperibus erogabant : fructum Salvatoris cura reliquis mirsepulcliritudinis depietam
animarum crebro offerens[offerentes]salubriter Deo, ad decorem suprascriptse ecclesise in fastigiosub
et dum taliter iri ipso vesliario prsecipue degens arcu majori posuit. Pari.md.dp efcin basilic;a'beati.
splenderet, et ejus solertissimam curam ipse veslia- Pauli apostoli, atque in basilica Salvatoris instar
rius diligeret, ab omnibus amantissime diligebatur. T>imaginfes(id est similes imagines) fecit et constituit.
Ouapropter divina inspiratione una concordia ea- Sarta tecta vero tituli beatse Anastasise, quseaipriscis
demque voluntate a cunctis sacerdolibus seu proce- .; temporihus per incuriam marcuerant et pene, casura
rihus, et omni clero, ned non et oplimalihus, vel erant, suo,almo sUidionoyiter restauravit.
cuncto populo Romano Dei nutu in natali. [natalilio] ' Similiter et titiilum saiiclse Sahihse sfUdioSereno-
beati primi martyris Siephani eleetus est, et se- vavit. Tn uiio vero templo idem egregius prsesullecit
quenli die in nalali [natalilio] sancti Joannis apostoli ex argenteo coronas quinque pensantes libras -qua-
et evangelistse ad laudera et gloriam omnipotenlis tuordecim. Canistra. duo pensantia libras tres et
Dei ponlifex in sede aposlolica ordinatus est. Evat semis. Gabatas iriterrasiles [intersatiles] novemjien-
enim ecclesiaslicarum reruriv defensor, et contrario- santes libras undecim. Fecit aritem et in liasilica
runi fortissimus expugnator, et nimis mitissirous, Beatos Dei Genitricis, quseappellatur ad Pfsesepe,
et eidem Ecelesisehenevolus prseclarus amator, tar- ciborium ex argento-purissinvo quod pensatdibras
dus ad irascendura, et velox ad niiserandum, nulli sexcentas et undecim. Sinvul et riigas argenteas in
malum pro malo reddens, neque vindiclam secun- ingressu" presbyierii perisarites libras ocluaginta,
dum meritura tribuens, sed pius ac misericorsa atque eoriinam majoreiH sericam-albam babentem.
tempore ordindtionis sliaa oihnibus studuit.jiistiiias .-• periplysin, et crucem de fundaia.»
facere. Hic vero rogam [visus est rogam, id est sti- Imoetiri sacratissimo.altari majori fecit vestem
pendium] clero suo inpresbyterio maxime ainpliavif. de chrysoclabo habentenv hisloriarii nativitatis, et
Fecil enim in basilica beali Petri principis apostolo- sancli Simeonis, et in medio cheritismon; Simul
nullaque non virtute exornatus , quem Deus ad hoc C Nicephoro homine impiissimo, hsereticorum omnium
in sedempontifieiam evexerat, ut magiia pateretur faulore, RomanseEcclesiav omniumque clericorum
et magna perageret. Pontificatus exordio carnis in- contemptore scelestissimo, imperio privata, in .exsi-
cendium passus esse dicitur ex osculo quod nianui lium amandala fuit, anno Domini 802, atque ibidem
suseraulier impresserat; addilur osculatam manum anno sequente e vivis decessit. (Theophani Annales
sihi ipsi eura prsescidisse , slatuisseque ut deinceps in Nicephor. )
pedes lantuin non manus pontificis exoscularentur : Adolfuih regem Nbfdarihunihrorum"_ regno pul-
vcrum utrumque anile commentum est, plus quara sum Leo per legatum sedis apostolicas in regnum
fabulosum. Nam constat quodante hsectempora mo- restituit (AnnalesFrancorum).
ris fuerit pedes non manus pontificis exosculari. Ad Defuncto.Carolo imperatore, quem Eginhartus fe-
Carolum raagnum tanquam polenlissimum Romanse bri correptum anno Christi 814 , Aquisgrani pie et
EcclesiLBdefensorem honorandum, non, ut calunv- sancte obiisse refert, sub initium Ludovici, rursum
niantur novalores, ad! possessionem urbis traderif facinorosi homiues m pontiDcem insurrexerunt,
daiu, cxemplo aivteCtiSsorumsuoruin per legationem vilaequeillius graves insidias struxerUnf. Quod cum
misit pro nvunere et dono episcopali claves aureas ponlifex cognovisset, et in delinquentes lege agi
confessionis sancli Petri, et vexillum urbis Roinse, prsecepisset,magna seditio Romseconcitata fuit, post-
sicul ad eumdem loco benediclionis misil patriarcha que plurimas strages, deprsedationes et incendia,
Hierosolymitanus claves una cum vexillo locorum lot tantaque mala subsecuta fuerint, ut opus fuerit
sanclorum. Hac occasione Carolus rex ablegavil En- Ludovico imperatori, Bernhardum , qui loco Pippi-
gilberlum abbatem monasterii Sancli Richarii, qui D ni fralris in regnum Italiac successerat in urbem
ponlifici redderet munera amplissima , quse ex tlie- ablegare. Qua ratione illa contigerint, annales Fran-
sauro Hunnorum erepto idem rex fueral consecutus corunvpluribus enarrant.
(Annales Francorum). Acceptos thesaurospontifex in Hujus pontificis auctoritate sedes episcopalislrien-
ornamenta ecclesiarum converiit^ et in.clericos ero- sis Ecclesisead peljtioueni Alphonsiregis cognomen-
gavit, omniaque perfecit, quse ante persecutionem il- to Casti, et intercessioriem Caroli magni, Compos-
lam recenset Anastasius, seorsumab aliis qiuepostqua- tellam est translata, quia reperlo ibidem sancti
drienniumedidit, quando ex Germania;reversus fuit. Jacobi apostoli corpore venerando , et miraculis in-
Constantinus V, detrusa uxore sua legilima in signiier illuslrato, reverentia apostolici culminis di-
monasterium, duxitaliam, Theodoram nomine, eam- gnum et conveniens esse omnes senserunt, ut locus
que imperatricera coronavit; cumque Tarasius Gon- ille episcopalis sedis honore insigniretur. Ita omnes
slanlinopoli adulterum non excommunicaret,. ipse qui res Hispaniarum descripserunl. De Leone ponti-
piorum consortio habitus est indignus : qui vero cum fice Walafridus Slrabo in libro de Rebus Ecclesias-
Theodoro Stud.ita adullerum imperatorem redargue- ticis.cap. 21, scribit ralione fidelium ad suain us-
rant, in exsiliuni ables;ati fuerunt. Cumque ita sce- que pervenisse notitiam, ipsum; una die seplies vel
lus sceleri adderet, iherifo jussu malris quam impe- noviesinissarum solemnia sw.piusoeiebrasse.-fortasse
rio exuerat, zelo justitise non regni,. pculis, impe- ut hae rat.ione majus Dei auxilium imploraret, qui
rio et vitaorbatus fuit. Irene dumpostreeuperaturii roagnis iisqtie gfavissTmisafflictionibusquoiidie ve-
imperium quinoue annis sola imperiura tenuisset, a xabatuf. Sisv. BIN.
 99? NOTITIA HISTORICA. 998
eliam et in camera ejusdem ecclesiaj et in quadri- Ain hasilica beali Clemenlis veslem de stauracin
porticu, nec non e't coronas argenteas trespensantes unanv habentem periclysin de chrysoclabo. Fecit
inibi Ubras centum quadraginta quinque [quinqua- etiam ei in arcubus argenteis ecclesise Dei apostoli
ginia quinque] etuncias novem. Interea et iri basilica vela de stauracin valde pulcherrima. Ipse Yero prse-
beati Christi marlyris Laurentii sita foris muros fe- cipuus pontifex in litulo bealoeSusanna? ubi et pres-
cit imagines argenteas tres Salvatoris, beati Petri hyter ordinatus fuerat, dum breviler destnictus
apostoli, et sancti Laurentii pensantes simul Iibras fuisset, et jam per longitana lempora ipsseparielinse
quinquaginta quatuor et semis. Et in sacro altari marcuissent, ob nimiunv amorem ampliavit sedifi-
vestem sericam chrysoclabam habentem historiam cium, et noviter in altum fodiens firmissimum posuit
Dominiea.passionis et resurreclionis. Itemque reno- fundamentum, et eruta planilie miriflce excelsa super
vavit sarta lecta beatorumFelicis et Adaucti marty- ipsa fundamenta sedificavit ecclesiam cum apsida
rum juxta, sanctum Paulum Apostolum, sed et basi- amplissima, et cacumina rairifica de musivo, atque
lieam sancti Mennse,alque tilulibeati Vitalis Christi camerara decoratam, seu presbyieriunv, et pavimen-
atque tum marraoribus pulchris ornavit. Verunv etianv
roartyris, nee non et cosmelerium beati Sixti saneti
Coftielii via Appia. Simulque et ccemeterium dextra lsevaque, et porticus ejus cunv cohimnis mar-
Zolici via Lavieaua. . moreis conslruxit. Sed et baplislerium ibi constituit,
Pariteret ecclesiam Sanctse Dei Genitricis sem- ubi et dona obtulit, videlicet gabathas aureas fun-
perque virginis Marisedorainsenostrse sitam in Fon- ces datas tres, pensantes Ijbras quatuor el semis; cru-
tvcana, quse per olitana marcuerat. Fecit autem idem aureas duas cum gemniis pertsantes libram
prsesulin basiliea doetoris mundi beali Pauli apostoli g tinara, tunv virgas argenteas pensanles libras tres,
confessionera, siroiil et rugas ex auro obrizo habente et uncias septem; lucernam argenteam unam pen-
gemmas pretiosas instar beati Petri apostoli pensan- santem libras quinque ; imagines. argenteas tres
les libras centum quinquaginta et sex. Et super pensantes libras triginta quinquc. Fecit et confessio-
ipsum sacrum altare imaginem auream habentem nero ejusdem altaris ex argenteo purissitoo pensan-
Salvatorem et duodecim aposlolos pensanles libras tem lihras centum tres et uncias duas. Columnasar-
septuaginla quinque; sed et cameram ejusdem basi- genteas octo et gammadia duo, et arcus duos cum
iicse in nvodum beati Petri apostoli noviter fecit, crucibus argenteis quinque, et gahathas qulndecim
prsesertim et coronas argenteas tres pensantes in pensantia simul libras centum quinquaginta. Crucem
una Iibras ducentas et viginti. El vela holoserica diacopton pensantem libras quatuordecim. Canistrum
majora sigillala habentia perielysin, et crucem de ex cede Cafotii pensans libras duodecim et seinis.
bathin, seu fundato numero quiridecim. Vela promi- Coronam majorem de argenleo unam cunv delphinis
scua raajora de quadruplo inveslita, quse pendent in triginta duohus pensantem lihras Ifiginta duas. Nec
arcubus quadraginta tria. Vela modica sigillata, quas non et canistrum argenteum UBUin pensans libras
pendent in arcubus minoribus ornata quadruplo vi- decem et octo, sed et aliud canislrum argenleum
ginti. Item vela modica de stauracin, quse pendent in pensans lihras decem et octo. Vasa colatoria afgen-
arcubus decem, et alia decem, ex quibus tria habent tea deaurata pensanlia libras quatuor et uncias tres."
periclysin de chrysoclavo. Item vela qualuor filo Gabathas argenteas habentes gryphos deauratos
pari Alexaiidrina. Itenvvelum alithino rotatu hahens pensantes libras duas. Coronas argenteas duas cum
periclysin, rotas cunv cancellis, et in medio crucem ^1 ~ uelphinis decem et octo pensantes libras decem et
cum gemmis, et quatuor rotas de Tyrio filo pares. novem. Enim vero idera prsecipuus antistes fecit in
Fecit autem in basilica beali Andrese ad beatum eadenv ecclesia veslem chrysoclabam cum periclysi
Pelfum apostolum rugas argenteas pensantes libras cum chrysoclabo unam, sed et aliam vestem de blat-
octuaginta. Verum etiam et in basilica Salvatoris, thin habentem in medio crucem de chrysqclaho. Et
quse appellatur Constanliniana, cameram roirsema- tabulas chrysoclabas quatuor cum geminis ornatas,
gnitudinis. Hic almificus prsesulfecit in allari majori atqne gammadias in ipsa veste chrysoclabas quatuor
beati Petri aposlolorum principis vestem chrysocla- cum periclysi de chrysoclaho. Fecit autem et in pa-
ham pretiosis gemmis ornatam habentem hislorias triarchio Lateranensi trielinium majus super onroia
tam Salvatoris beato Petro apostolo ligandi solven- triclinia nomini suse magnitudinis decorata, ponens
dique postestatem tribuentis, quamque principum in eo fundamenta firmissima, et in circuitu laniinis
apostolorum Petri ac Pauli passionem figuranies marmoreis ornavit; atque marmoribus in exemplis
mirse magnltudinis in natale apostolorum resplen- stravit. Et diversis columiiis tam porphyrelicis
dentem. quamque albis, et sculptis cum vasihus, et liliis si-
Iiem fecit vestem in titulo Eudoxise super altare mul postibus decoravit cameram apsida de rousivo,
Tyriam habentem grypas majores, et duas rolas ei alias duas absidas, diversas historias pingens su-
chrysoclabas cunv cruce, et perielysin,blathin, et per marmorura incrustatione, pariter in circuitu
chiysoclaviim. Hic autem prsecipuus prsesul fecit in decoravit. Et in basilica bealse Priscae fecit idem
basilica beati Petri apostoli pharum argenteum ante antistes calicem fundatura superauraium unum et
presbyterium cum gabathis argenteis triginta, et. " coronas tres, ex quibus unam habenlera delphinos
canislrum oetogoni in medio pensanlia libras sexa- decem, et alias duas numero nouem, sed et gahathas
ginla et tres; et in cantharis argenteis tara in cir- octo pensantes siinul libras viginti novem. Yestem
cuitu altaris quain in presbyterio posuit ceroslata albam holosericara ornalam in circuitu blaiihi By-
argentea pensanlia inibi libras ducentas et duode- zanteo, et in fronte crucenv de chrysqclabp.
cim. Et in allare beaise Petroniilse posuit vestem de Hic autem venerahilis et sanctissimus prsesul dum
stauraci unara habenlem periclysin de blaitis, seu in sancla catholica et apostolica Roniana Ecclesia
Chrysociabo. Fecil auleirt et in basilica Salvatoris, per ordinem ecclesiasticum degeret, el ritum or-
quse et Constantiniana, vestem habentem historiaro thodoxsefidei teneret, atque ex omni parte tam per
cnicifixi, et de resurreclione Domini nostri Jesu diversas Ecclesias quamque in palriarchio in amplis
Christi habentem periclysin de chrysoclabo. Sed et sedificiisconstruens compie ornaret, (a) cum diequa-
(o) Cutn die quaaam tnore solito in liiania, quw ab guam prsesciderint; item qua ratione post visunvet
omnibusMajor appellatur, Leo ponlifex procederet. loquelam miraculose recuperatam ad Carolum re-
Post enarratam pontificis -munificentiam in sacras gem perveneril, ejusque tutela ac patrocinio muni-
sedescoliatam, suhjungit hoc loco Anastasius quo- tus Roraam redierit. Hsec eadem recensentur in
modo nepotes Adriani pontificis railitantes, in Ro- Annalibus Francorum, et apud Adonem iri Chroni-
mani cleri primis ordinibus, invidia tabescentes, co, ubi dicit sacrilegas roanus in ponlificem injectas
Leonem ob ejus electionem persecuti fuerinl, eique fuisse septimo Kalendas Maii .anno 799. His adde
in sacra funclione conslituto oculos eruerint, et iin- quod eum Roma in Germaniam ad Carolum rcKOnv
999 SANCTUSLEO PAPA III. 1000
danv more solito in Lilaniis quoeah omnibus Majo- A_ lentes [abstrahentes] deduxerunt in monasteriura
res appellanlur procederet, ubi sibi populus obviam sancti Erasmi, et in arcta et angusta custodia eum
sacra religione occurrere deberet et secundum an- recluserunt. Sed Deus omnipolens qui eoruin mali-
nuam consuetudinem litanias et missarum solemnia liam prsesciendo diu palienter sustinuii, ipse eorum
cum sacerdolibus celebraret et omnipotenti Domino iniquos conatus mirabiliter destfuxit. Conligitenim,
pro salute Christianorum [Christiani] populi preces cooperante Deo, et beato Petro apostolo suffragante,
funderet, et secundumolitanam traditionem a nota- quod antedictus papacuriv ab ipsis carnificibus in mo-
rio sanctse RomanseEcclesise,in ecclesia beati Geor- nasteriumsanctiErasmi in cuslodiam mitteretur,Do-
gii Chrisli martyris in ejus natali ipsa litania prsedi- mino annuente, atque beato clavigero Petri regnicce-
cata fuisset, onines tam viri quamque feminae de- lorum suffragante, utvisum receoerit el lingua adlo-
votamentecaiervatiminecclesiam beati Chrisfimar- quendum illi reslituta sit.
tyris Laurenlii, quse Lucinse nuncupalur, ubi et Et ut ostenderet omnipotens Deus super suum fa~
collectaprsedicta inerat, occurrerunt. Ubi dumprse- mulum solilam misericofdiam et magnum miracu-
dictus venerabilis ponlifex a palriarchio egressus lum, divino nulu ejus a fidelibus Christianis viris, vi-
fuisset, obviam illi sine planela iniquus nec dicen- delicet per Albinum cubicularium cum aliis (fidelibus
dus Paschalis primicerius occurrit, et in hypocrisi Deum metuenlibns, ex ipso eumclaustroocculte abs-
veniam ab illo petebat dicens : Quia infirrous sum, tollentes in basilicam beati Petri aposlolorum prin-
el ideo sine planeta veni. Tunc sanctissimus prsesui cipis, ubi et ejus sacratissimunvcorpus quiescit, de-
veniam illi dedit. Similiter et Campulussacellarius, duxerunt. Qui omnes audientes et videntes mirabilia
in ipsorum dolosilale pariier in pontificali obsequio ]g Dei, qui innocentem et justum pontifieem de mani-
pergentes, et dulcia verba qusenon habebant in bus inimicorum eruit, glorificaverunt Dominum
pectore cum eo loquentes, maligni eliam e.t iniqui ac Deum| dicentes : Bcnedictus Dominus Dcus Israel,
perversi, falsique Christiani , prorsus pagani, filii qtii facil mirabilia magna solus, et norideseruit spe~
diaboli, in unum se satanice colligentes, pleni iniqua ranles in se (Psal. LXXI). Sedin eo adimplevit mise-
cogilalione in ipso itinere ante monasterium sancto- ricordiam suam ut manifeslaretur gloria Dei, et mi-
rum,Slephani el Silvestri, quod domnns Paulus papa rabilia in illo, quemadmodunvpromisit sperantibus
funtfaverat, clanvarmati assislere, atquerepente de in se, psalmisla dicente : Dominusilluminalio mea,
loco insidiarum exsilientes ad ipsum (quod dictu ne- et salus mea, quem limebo ? Dotninus defensor vitm
fas esl) impie trucidandunv ahsque ulla reverentia mem, a quo trepidabo (Psal. xxvi) ? Et iterum ; Lu-
confluxerunt, Paschale ad capul slanle, et Campulo cerna pedibus meis verbum luutn, Domine, et lumen
ad pedes secundum iniquum eorum consiliura. Quo semilis meis (PsaL cxvm). Et vere a tenehris eum
facto, omnis qui circa eum erat populus, videlicet Dominus eripiens, lumen reddidit et linguam ad lo»
inermis, el in Dei oflicio prseparaius, timore armo- quendum restiluit, et totisejus [eum] solidavit mem^
rum perterrilus in fugam conversus est. Ipsi vero bris, et in omnibus operibus mirabililer deducens
insidiatores atque operatores malorum Judaico raore confortavit. Et quantum gaudium habuerunt Chri-
sine ullodivino vel humano honoris inluitu, ferino stiani homines etfideles, tantum moerore et tristi-
more comprehendentes, in terram eum projecerunt, tiivangustiati illi nesciebant quid fagefent, et in pe^
et absque ulla misericordia scindendo exspoliantes rieulo se esse existimantes, quaerebant semetipsos
eum, crudeliter oculos ei evellere, et ipsuin penitus p^ interficere. Et dum non invenirent quid aliud age-
csecare conati sunt. Nam lingua ejus prsecisa est, rent, domum Albini fidelis beati Petri apostoli et
et ut ipsi omnino tunc arbilrati sunt, caecumeum et ejusdem pontificis depraedantes deslruxerunt, et in
mutum inmediaplateadimiserunt. Verum ipsima- ipsam beali Pelri aposloli aularn conjungente prse-
ligni Paschalis et Campulus sicut veri pagani et im- fato pontifice confestim Winichis gloriosus dux Spb-
pii ad ipsius monasterii ecclesiam ante confessionem letanus cum suo exercitu obviavit ei, etcura siun-
eum trahentes, ante ipsum venerabile allare iterum mum pontificem videntem et loquentem conspexis-
oculos et linguam amplius crudeliier eruerunt, et set, venerabiliter eum recipiens Spolelum deduxit,
plagis eum diversis et fustibus csedenles laniaverunt, glorificans et laudans Deum, qui per talia mirahilia
etsemivivum insanguinerevolutum anteipsum altare eum clarificavit. Quo audito per diversas civitates,
dimiserunt, postmodum vero sub custodia in ipso Romanorum fideles ad eum occurrerunt, et pariter
monaslerio dimiserunt. Timore autem perlerriti, ne cum aliquibus ex ipsis civitatibus episcopispresby-
a Chrislianis hominibus furatus inde fuisset, tunc teris, clericis Romanis et primalibus civitatum, ad
malignuin consilium adepti, sicut ipse Hegumenus excellentissimum domnunvCarolum regeni Franco-
monaslerii sancli Erasmi [Gerasinvi] professus est, rum et Longobardorum atquepatricium Romanorum
fecerunt eum ad se venire clam.per noctem, tam profectus est. Ipse vero Christianissimus et ortho-
Pachalis malignus qui tunc primicerius erat, quam doxus atqueprsscipuus clementissimusque rex illico
Campulus sacellarius et Maurus Nepesinus, et mi- ut audivit, misit in obviam ejus Hildivaldum archi-
serunt eum iu praedictummonaslerium sancti Silve- episcopum et capellanum, et Ascharium comitem.
stii cum pluribus iniquis consenlaneis ipsorum ma- Et postmodum propriunv filiunvsuum Pippinum ex-
lefacloribus. Et sic per noclenv eura exinde abstol- D cellentissimnm regenv cum aliis comitibus obviam
fugeret, pertransiens Coloniam, venerit ad locum, Secuhdo venit in Germaniam anno Domini octingen-
quo viri Dei Severini corpus venerabile requiescit, lesirao' quarlo; de quo accessu pontilicis hsec in
ibique, prseter morem quem in via servaverat ora- Annalibus Francorum : « Medionovenvhris allatum
tum ecclesiam inlroivit. Coraites autem ejus miran- esl Carolo Leonem papam natalem Domini cum eo
tes causam hujus modi sciscitabantur. Quibus ille, celebrare velle, ubicunque hoc contingere potuisset.
leste Surio, vigesimo terlio Octobris : « Loci, inquit, Quem statim misso ad sanclum Mauritium Carolo
hujus defensoris domus est, ideo non ausus sum il- filio suo honorifice suscipere jussit. Ipse obviam illi
lam pertransire insalutatam. Hinc ergo consuetudo ad Rhemorum civitatem profeclus est, ibique susce-
civibus inolevit, ut uno die per singulas hebdomadas pit eum, elc. » Quas res ille in Germania gesserit,
ad sancli Severini sepulcrum veniant, et ut per to- quse altaria colonise consecraverit, quibus miraculis
tam hebdomadam ejus patrocinio fulcianlur, suppli- sanclum Swibertum canoni sanetorum ascripserit,
ci devotione deposcunt. » In .translalione sancti prolixior narralio habelur in epistola Lugderi apud
Liboriiapud Surium vigesima tertia Julii scribitur, Surium, I. Martii. In Vita Caroli legitur Leonenv
quod Paderbonse aliare consecraverit, atque in eo pro suis persecutoribus exorasse, intercessisse, et
reliquias saneli Stephani protomartyris, quas securo impetrasse ne in corpore punirenlur, sed tantum in
Roma detulerat, condiderit. Hsecsine dubio in pri- exsilium milterentur, in quos, velut criminis laesie
mo adventn Leonis papsein Gennaniam conligeiu'U. majeslatis rcos, capilis sententia prolata crat. S.BIN.
 1001 NOTITIA HISTORICA. 1002
ejus Iterum, et usque ubi ipse magnus rex obviavil, A El post aliquantos dies fidelissimis missis, qui cum
el sicut vicarium beati Petri apostoli venerabiliter eo venerunt in pontificaleobsequium, videlicelHildi-
et honorilice cum bymnis, et canticis spiritualibus vaido el Arnoreverendissimisaichiepiscopis, etCuni-
eumsuscepil, et pariler se amplectentes cum lacrymis berto, Bernhardo[Berahardo], Hattone, el Tesse[Iesse]
se osculali sunt. Et prscdiclo pontiflce Gloria in ex- reverendissimis et sanctissimis episcopis, nec non et
celsisDeo inchoante, et cuncto clero snscipiente, ora- Flacco electo episcopo, verum ctiam Helmgoth, Ro-
tio super cuncto populo data esl. Tunc benignissi- thegario, et Germano gloriosis comitibus residentibus
mus domnus Caroliis magnus rex antedictum ponti- in triclinio ipsius domniLeonis papae et per unam et
flcem conspiciens graliasDeo relulit, qui lam magna amplius hebdomadam inquirentibus ipsos nefandissi-
mirabilia super famulumsuum per suffragia principum mos malefactores, quam malitiam ab ipso ipsorum
apostolorum Petri ac Pauli operatus est, et ad nihi- pontiflce [ad ipsum pontificem] habuissent, tam Pa-
lum pracdielosiniquos viros deduxit. schalis quamque Campulus cum sequacibus eorum
Qui dum in inagno honore apud se per aliquantum nihil habueruiit adversus eum quod dicerent.
temporis eum ipse serenissimus rex habuisset, hsec Tunc illos comprehendentes praedicti missi magni
praefali iniqui et fllii diaboli audienles posl dira et regis, emiserunt eos in Franciam. (a) Qui post mo-
iniqua incendia, quaein possessionibus seu rebus dicum tempus ipse magnus rex dum in basilica beati
beati Petri apostoli gesseruul, moliti sunt, Deo illis Petri apostoli conjnnxisset, et cum magno honore
contrario, falsa [contraria, etfalsa] adversus sanctis- susceptus fuisset, (b) fecit in eamdem ecclesiam con-
simum pontificem imponere crimina, et posl eum ad gregari archiepiscopos, seu episcopos, abbates, et
praedictum mittere regem, quod prohare nequaquam n omnem nobililalem Francorum atque Romanorum, et
potuisseni [potuermil] : quia per insidias et iniqui- sedentes pariter tam magnus rex quam beatissimus
tates eorum talia nec dieenda, sanctam Ecclesiam pontifex fecerunt residerc et sanclissimos archiepi-
humiliare volentes,- proferebant. Sed dum ad prae- scopos et abbates, staiuibus reliquis sacerdolibus et
•dictum clementissimum magnum regem praefatus optimatibus Francorum efRomanorum, ut crimina
pontifex in magno et condecenti honore degeret, ex quse adversus almum pontificem dicta fuerant, decli-
omni parte lam archiepiscopis quamque episcopis, et narent [examinarent]. Qui universi archiepiscopi, et
caeteris sacerdoiibusvenienlibus una cum consilib [fi- episcopi, el abbates unanimiter audientes dixerunt:
lio]ejusdempiissimimagniregis, omnibusque eximiis Nos sedem apostolicam, quae est caput omnium Dei
Francis, Deo prcevio, Romam illumremeare [remean- Ecclesiarumjudicare nonaudemus: namab ipsa nos
tem] in suam aposlolicam sedem honoriflce cum ni- omnes etvicario suo judicamur; ipsa autem anemine
mio, ut decuit, misertint [dimiserunl] honore. Qui judicatur,quemadmodum antiquilus mos fuit, sedsic-
per unamquamque civilatem tanquam ipsum susci- ul ipse summus pontifex censuerit, canonice obedie-
pientes aposlolum usque Romam deduxerunt. mus. Venerabilis vero praesulinquit: Praedecessorum
Tunc Romani prse nimio gaudio suum recipientes meorumpontificum vestigia sequor,etdetalibusfalsis
pastorem, onines generaliter in vigilia beali Andreae criminaiionibus, quae super me nequiter exarserunt,
apostoii, tam proceres clericorum cuin omnibus cle- mepurificare paratussum. Alia vero die in eadem ec-
ricis quamque optimales et senatus cunctaque mi- clesia beati Petri apostoli cum omnes adessent gene-
litia, el universus populus Romanus cum sanctimo- raliter archiepiscopi, seu episcopi, etabbates, etom-
nialibus, et diaconissis, ac nobilissimis matronis, seu nes Franci qui in servitio ejusdem magni regis fue-
universis feminis, simul eliam et cunctse scholae pe- G runt, ct cuncti Romani in eadem ecclesia beatiPetri
regrinorum, videlicet Francorum, Frisonum, Saxo- apostoli, in eorum praesentia ampleclens prsefatus
nuin, atque Longobardorum, simul omnes connexi venerabilis pontifex sancta Chrisli quatuor evangelia
ad pontem Milvium cum signis, et bandis, et can- coram omnibus ascendit in ambonem,et sub jureju-
ticis spiritualibus susceperunt, et in ecclesiam beati rando clara voce dixil: Quia de istis falsis crimini-
Pelri apostoli eum deduxerunt , ubi et missarum bus quae super me imposuerunt, Romani, qui inique
solemnia celebravit. Et omnes communiter corpus, me persecuti sunl, scientiam non habeo, nec laiia
el sanguinem domini nostriJesu Christi fldeliter par- egisse me cognosco. Et hoc peraclo omnes archi-
licipati sunt. episcopi, episcopi, et abbates, et cuncli clerici lita-
Et alia die secundum olitanam consuetudinem na- nia facta laudes dederunt Deo, atque Dei genitrici
tale beatiAndreae apostolicelebrantes, Romaminlrans semperque virgini Mariae dominae nostrae et bealo
cum multo gaudio et laetilia in patriarchium Late- Pelro apostolorum principi, omnibusque sanctis Dei.
ranense iutroivit, (c) Post haec adveniente die natali Domini nostri
(a) Qui post modicumtemporis cum magno honore ejusque successores translulerit. Eamdem historiam
susceptus fuisset. Quo honore Caroium liornam ve- Eginhartus Caroli secrelarius, et rei geslae speciator
nientem ponlifex exceperit, Annal.esFrancorum ex- et lestis oculatus, in \ltam ejusdern Caroli, Paulus
presse describunt his verbis : i Pridie quam Caro- diaconus, Theophanes inAnnalibusFrancorum (Errat
)us Romain veniret, Leo papa apud Numeutuin oc- Binius), Annales sub Ludovico conscripti, Aimoinns,
eurrit, et eum magna veneratione ibidem suscepit. Q Ado Viennensis in Chron. Regino, omnesque tam
Posl coenam, qua simul refecti sunl, ibi illo manen- Graeci quam Latini scriptores, iisdem prope verbis
te, pontifexad urbem processit, posteroquedie mis- enarrant. Historiam ilaque tam celebrem totque
sisobviamRomaeurbisvexillis, adornatis etiam atque scriptoribus demonstratam, nemo nisi perlinax et
dispositis per congrua loca lam peregrinorum quam et impudens haereticus negaveril. Hueeomnia optimo
civium turmis, qui venienti laudes dicerent, ipse Leo jure, magno cum fruclu lotius Ecclesiae, ac praater-
cum clero etepiscopis equo descendentem, gradus- ea Dei nutu, volunlale et consilio contigisse, con-
que ascendeiUem suscepit, dataque oratione in basi- tra novatores noslri lemporis hseretrcos perspicue,
licam.beati Petri psallentibus cunclis introduxit. Fa- docte, ac solide demonstraverunt duo collegii aposio-
cta sunt haecoctavoKalendas Decembris. J SEV.BIN. lici ornamenta amplissima Bellarminus et BaroniiiS:
- (b) Fecit Carolus magnus. His verbis describit acta quorum hic, tomo IX.Annalium anno 800, Bellarmi-
synodalia hujus concilii, quod in causa Leonis habi- num id quod conatus est de translatione imperii
tum fuit, octavo die postquam Carolus Romam ve- contra Illyricum tam feliciter conseculum esse aii,
nissel. ID. ut nobis vel aliis non sit admodum laborandum, sed
(c) Posthcecadvenientedie natali Domini nostriJesu gratulandum potius, uti potentissimo vindici v&rita-
Chrisli in jam dicla basilica. Hoc loco enarrat qua tis, agendaeque gratiae, quod labore plurimo libera-
forma quibusve ritibus Carolum de Romana Ecclesia verit immittendi falcem in adeo densam immensam
optime merilum imperatorem coronaverit, lotumque que mendaciorum silvam. 1D.
imperium a Graecis ablatum in Francorum regem
PATROL. CII. 82
 '
1005 S. LEO PAPA III. 4004
JesuChristi, in jam dicta basilica beati Pelri apostoli A pavimento marmoreis exemplis stratis, cunt eseteris
omnesilerum congregali suni, et tuncvenerabilis al- amplis oadificiis,tamln ascensu scahe quamque post
snificuspontifex manibus suis propriis preliosissima ipsum triclineum compte fecit. Itemque feeit in basi-
corona coronavileum [Carolum Slagnum]. Iica beati Petri aposloli vestem chrysoclaaam mm
Tiinc uniyersi fidelesRomani videntes lantam de- pretiosis gemmis brnatam habeniem hisloriam Do-
fensionem et dilectionem quam erga sanctam Roma- minica; resurrectionis. Sed el inler arcus argen-
nam Ecclesiamet ejus vicarium iiabuit, unanimiter teoSvela serica alba et vela de slaurace pulcherri-
altisona voce, Dei nutu alquebeaii Pelri clavigeri ma. Pbst reversionem suam, et ob niniium amorem
regni coelorumexclamaverunl: Carolo piissimoAu- fecit eidem nutritori suo presbyterium novi;er to-
guslo a Deo coronalo, magno, pacificoimperatorivita tum riiarmoreum magnae pulcritudinis, sculptum,
et victoria. compteque erectum. Secl et super allare majus fecit
Ante sacram confessionem beali Pelri apostoli tetravela holoserica alithina quatuor cum aslillis et
plures sanclos invocantes, ter dictum csl, ,elab om- rosis chrysociabis.
nibus constitulus est imperalor Romanorum. Illico Et in eodem altari fecit cum hisloriis cruciflxi
sanctissimus autistes et ponlifex unxit oleo sahclo Dominivestem Tyriam. Et in ecclesiadoctoris niun-
Carolum et excellenlissimum filium ejus regem in di beati Pauli apostoli tetravela holoserica alithina
ipso die nalalis Domini nostri Jesu Christi, et missa qiiatuor, ct vestem super allare al-ham chrysoela-
peracta (a) posl celebralionem missarum oblulitipsc bam habeniem historiam sanclae resurreclidnis. Et
serenissimus domnus imperaior mensam argenleam aliam vestem chysoclabam habentem historiam na-
cumpedibus suis pensanlem libras.,... ft livitatis Domini, et sanctonim Inflocenlium.Imo et
Sed el in confessione ejusdem Dei apostoli obtulit « aliam veslem Tyriam habentem historiam caeci
una cum prseceilenlissimofilio suo rege et filiabus illuminaliet resurrectionem. Idem autem sancti.ssi-
diversa vasa ex auro purissimo in minLslerio ipsius mus prsesul fecit in iiasilicae BealaeMariaead Prav
mensoepensantis libras Sed et coronani auieam sepe vestem - alfaam chrisoclabam habentem hislo-
cum gemmismajoribus, quce pendet super allare, riam sanctae restirreclionis. Sed aliam vestem iri
pensantem libras quinqiiagiiilaquinque. El patenam orbiculis chrysoclabis habenlem historias annuntia-
auream majorem cum gemmis diversis pensaiiteni tionis et sanctorum Joachim et Annae. Fecil in ec-
libras Lriginla. Et calicem majorem cutn geinmis, clesia beati Laurenlii, foris muros idein. praesul.ve-
el ansis duabus pensantem libras quinquagiiila ocla. stem albain rosatam cum chys^oclabo.Sed et aliam
liem calicem majorem fundalum cum scyphone pen- vesteni snper sanclum corpus ejus albam de slauraci
saniem libras Iriginla et septem. Imo el alium ca- chiysoclabam cum margarilis. Ei in titulo Calixti
licem majorem fundatum pensantem libras triginta vestem cbrysoclabamex blatthin Byzanteo habentem
et sex historiam nativitalis Domini el sancli Simeonis.
Obtulit et super sacralissimum altare beali Pc- Ilem in ecclesia sancli Pancralii vesiem Tyriam ha-
tri apostoli imo et in -basiiica beali Pauli aposloli bentem historiam ascensionis Domini, sed et in
mensam argenleani minoreni cum pedibus suis pen- Sancla Maria ad Marlyres fecit veslem Tyriam ut
santem libras quinquaginta el quiuque cum diversis supra. Et in titulo s mctae Sabinoeut supra. Et in
vasis argenteis niiraa magniludinis, quae ad usum diaconia sancti Bonifacii nt stipra. Et in diaconia
ipsius mensaeperliuent. sanctosMariae,qua; vocatur Cosmidin ut supra. Et
Item in basilica Saivatoris Domini nostri Jesu, C in basilica sahciorum Cosmaeet Damiani fecit ve-
quam Constantinianam vocant, oblulit crucem cum stem de blatthin Byzanteo cum periclysi de chry-
gemmis hyacinlhinis, quam almificus pontifex in soclaboet margaritis. Ilem in ecclesia sancli Valen-
lilania praecedere constituit secundum pelitioiiem tiai fecitvestem chrysochbam, etaliam vestemfecit
ipsius piissimi imperatoris. Imo et altare cum co- de fundato pulcherrimam. Et in diaeonia sanclorum
lumnis argenteis, et cyborio. Kerei et Achillei fecil vesiem de slauraci. Et in dia-
Verum etiam et evangclium ex auro mundissimo conia SanctaeDei Genilricis, quaevocalur Dominica,
cum gemmis ornatum pensans libras Item et in fecit vestem de stauraci. Ipse vero almificus ponti-
basilica Beatas Dei Genilricis Mariae ad Pr&sepe fex in venerabili monasterio sancti Sabae fecit bu-
oblulit sicla argentea majora pensantia libras tronem argenleum cum canistro suo pensantem
Poslmodum vero cum deducti fuissent iniiiuissimi liiiras duodecini. Et vestem de stauraci cum chry-
illi malefactores, videlicet Paschalis cum Campulo aoclavo ei margaritis. Item et in monaslerio sancli
et sequaces eorum in praesentia piissimi domni im- Erasmi fecit veslem de stauraci cum cruce, et ga-
peratoris, circuinstaiuibus nobiiissimis Francis et rnadiis, simi.ilet paratrapetis suis cum periclysi de
Romanis, et omnibus exprobrantibus de malis ipso- chrysoclavo. Verum etiam et in lilulo Panimachii
rum consiliisetoperationibus, iiicrepabat Campulus fecif vesics duas, ex quibus unam de stauraci cum
Paschaiem dicendo : Mala hora faciem tiiam vidi, periclysi de chrysoclavo. Et aliam vestemde imizino.
eo quod tu me misisti in istud periculum; et csateri Sa;pe dictus vero aniistes sanctissimus ecclesiai
siniiliter, unus allerum co.ideiimans mauifestabanl beati Andreaeapostoli sitte in tricesimo via Appia
suos ipsorum reatus. Quos dum lam crudeles et ini- Q in Scilice sarta lecla noviter renovavit una cum
quos piissimus imperatorcognovissct, i.ncxsilium in baptisterio et porlicu. In qua ecclesia presbylerium
parlibus Franciie misil. Prnjfalus vero saiiclissimus constiluil, ubi et doriaobtulit tam in argenlo quam-
pontifex juxta ecclesiam beati Petri aposloli fecit que in vcslibus, et libris. (b) Nouavero iudictione
in triclineo inajori mirae pulchritudinis decoratam [Anno 801] peccaiis nostris irmninentibus subito
absidam de musivo ornatam et absidas duas dextra terraemotus factus pridie Kalendas Maii, el. ecclesia
laevaquesuper marmore et pictura splendenles, et in beati. Pauli apostoli ab ipso terraemotu concussa,
(a) Posl celebrationemmissarum. Oblationes quas tusmaximusfacttis est, et lota Italia gravitef concus
boc loco deseribil Anaslasius , Carolus Romanis ba- sa esi. Quo etiam terraemottiRomaetectum basilicae
silicis oblulil anno Domiui800, vel si a natali Domi- sancti Pauli aposlolimagna ex parte cum stiis trabi-
ni computare incipias, aiino Domini 801. SEV.BIN. bus dccidii, et \n quiutistlamlocis urBes monlesque
(b) Nona veroindictionepeccatis noslris imminenli- ruerunt, eic. » Qaae ornamenla quasTe impensas in
bus subito tememolus [acluspridie Kalendas Maii, ec- praeliclam sancli Pauli basilicam aliasque plures
clesia Beali Puuli, eLc.Hificeadem annales Franco- restaurandas , augendas el exomandas post lerrae-
rum in Vila CaroliMagniaimo 801 his verbis descvi- motum conluleril, Anastasius prolixe enarrat. Quae
bunt : iCarolusMagnus iinperalorseptimoK.alendas vero ante lerroemolum ecclesiis a pontiflce obla-
Maias Roma profeclus Spoletum venil, et dum esset ta commemdrat, oblulitidem quando ex Germania
ibi, pridie KaiendasMaiihora noctissecundaterraemo- reversus fuisset. b.
 1005 NQTITIA HISTORICA. 1000
omiiia sarla tecta ruerunt. Quod conspiciens maguus A Sanctse Dei Genilricis ad Praesepe cortinam Ale-
el proeclarus pontifex in magnam veniens tribula- xandrinam ctim periciysi de slauraci, et aliam albam
lioiiem, lamcniari coepil lam pro argemo quamque cum periclysi de slauraci, et aliam albam cum peri-
pro coeterisspeciebus, quce ibidem demoliloeet con- clysi de blaithin pendentes super altare, et ante
fractae sunt; sed Domino amiuenle, el iicato prin- prsesepe vela al!:a ctim periclysi de blattbin. Neclnon
cipe apostolorum prolegenle, praefatus poniifex et et intro rtigas majores aique anle secrclarium, nu-
totis nisibus stiis certamcu ponens instar sicut an- mero duodecim, et intus procsepe fecit vestem de
tiqtiitusexislebat antpla etmaxima forliltidineponens alythino cum chrysoclavo. Imo et ih basilica beati
iu meliorein deduxit stalum. El in meliori specie Laurenlii martyris foiis muros corlinam Tyriam cum
eam marmoribus decoravit, lamque pres yterium periclysi de stauraci. ln basilica beati Pancratii
quamque totam ecclesiani marmoravit, et cjus por- marlyris fecit cihoriuni ex argcnlo purissimo, pen-
licus renovavil. sans iibras trecenlas sexaginla et sepiem. Ei in ti-
Simulque et in nave, quoeesl super allare, sarla tulo Callisli ad honorem sanclaeDei genitricis sem-
tecta oimiia noviler restatiravit, et Ires imagines perque virginis Marioe fecil ciboriuai ex argento
aureas ibidem obiulii, scilicet Salvatoris Domini pensans libras quingenias quattior et s-emis.
nostri Jesu Christi, beatorum principum aposlolorum Et in litiilo Eutloxioefecit vesiem albam cum pe-
Petri cl Pauli. Sed et aliam imaginem argenteam riclyci de chrysoclavo. Et in titulo sanctoe Caecilise
Salvaloris dcauralam super postes iu inlroitu posuit fecit vestem de slauraci. Sed et in tiltilo sancliEusebii
pensanlem libras sexaginta. Sedelomne argeiUeum fecil vesiem de fundato. Etin tilulo sancti Vitalis
ibidem quod conqur.ssalum fuerat noviler reslaura _" fecitvcslem de stauraci cum cruce de chrysoclavo.
vii, nec non et fenestras ipsius cccleske niiric pul- Nec non etin titulo sanciaePudentiame fewtvcstem
cliritudiiiis ex melallo Cyprino decoravit. Ipse vero ut supra. Et in titulo saiicloeAnaslasiae feeit vesiem
praefatusponlifex fecil iii basilica Salvaioris, qtiae de fundato. Fecit et in titulo sanctoa Praxedis
vocatur Constantiniana, super altare vesies duas, vestcm de stauraci cum periclysi de blalthin. Et in
ex quibus unam ctim chrysoelavo el gemmis haben- basilica beati Laurentii in Formoso fecit veslem de
lem liisloriamSalvaloris inlroeunlis in sanclam civi- quadrapulo.
tatcm, el in aliam clirysoclavam cuin gemmis pre- Iino et in monasterio sancli Anastasii fecit veslem
tiosissimis habentem historiam resurrectionis Do- de chrysoclavo cjusdem cum inanyris passione de-
minicse. Et in circuitu altaris vela rubca serica pic^a, el pharum de argento cum camstro ociogoui
quatuor, et alba qualuor cum chrysocLivo. Et tres pensaiites libras viginti quinque. Et in nionasterio
anle imagines cuni lisia, et alias albas scricas nu- saricii Silvestri fecit vesles duas, uiiani in basilica
mero septem et irigiiua. El in altare beati Venantii mKJnri Byzaiilea cum chrysoclavo, et aliam de fun-
fecii vestem de fundato cum velis duobus. Et in dato in oratorio. ln nsonasterio sanctae Ltieioo in
oraloriis sanclorurn Joannis Baplistae et Joannis Renatis fecil veslcm de fuiidato cum chrysotlavo.
evangeiistoefecil vesles de slauraei cutn cbrysoclavo Et in sRiictoAngeio in Fabiauo fecit vesiem de fun-
et vela duo. dato. Et in 'diaconiae sanelseLuciaein septein viis
Idem vero proefatus ponlifex super allare beali fecitvestem de fundaio. In diiiconia vcro sauctoruin
Petri aposloli fecit vestem cum vile ex aiiro puris- Sergii et Bacchi fecit vestem de siauraci. In diaconia
simo cum gemmis preliosissimis el margarilis, ha- vcro sancUBLuci;ein Orfea fecil vcstem de s atiraci,
bentem in medio vullum Salvaloris , et sancUe Dei C el in diaconia sancli Euslachii fecil vesiem dc ftin-
genitricis Mariae, et duodecim aposlolorum, ubi et dato. Fpseaslem a Deo prolectus venerabibs et alini-
misit auri libras viginti quinque. Et aliani vestem flcus pontifex fccil iu basilica beati Pelii apostoli
ciirysoclavam habentem hisloriam litaniac majoris. luiirilorissui inmediobasilicae cruciflxuin ex argento
Sed et aliam vestem habenlem tabulas chysoclavas purissimo- pensaiuem libras sepluaginia el duas.
tres, et hisloriam Dominicae passionis legentem : Uemque fecil in palriarchio Laleraiiensi triclihium
Boc est corpus meum, quoclpro vobis trvdetur, et mirae iiiaguitudiiiis decoratum cum absida de inusi-
cselera. Similiter etiam et cortinam huijorein de vo, sed et alias absitias decem dextra loevaqtie di-
fumiato. Verum eliam et per arcus argeuleos fecit vcrsis hisioriis depictas, haber.les apostolosgentibus
vela pasehalia cuni periclysi de slauraci ex quinque proedicantes cohairentes basiiicaeCoiistaiilinianoe,in
cum chrysoclavo nonaginla et tres, et in arcubus quo loco ct accubila coilocavii, et in me;.io concham
majora vela alba quadraginta et octo. Nec non et porpbyreticam aquam fundeulem. Nec non el pavi-
gabatuas fecil ex auro purissimo quindecim cum menlum ipsius inarmoribus diversis stravit. Fecit
geminis pendentcs in pergula ante altare peiisanles aulcm et iu titulo sancli Qtiiriaci vestem de stauraci
libras fccxaginlaquinqtie et semis. Sed ct tabulam ciim perielysi de blatthin, et in gyro cliiysoclav.uin,
aule coiifes.-ionem fecit cx auro purissimo pensan- et in meuo crticein de margaritis. Imo et in coeme-
tem libras vigihli elnovem. Verum eiiam ct imagi- terio sancti Sixli via Appia fecil vestem de stauraci,
nes argenleas deatiralas duas super regias [rugas] el in medio crucem de chrysoclavo. Verum etiam
majores pisuit pensanies liiiras iionaginta. Ihio et et in tituio Callisti super aliare post aLsidam fecit
canlliara argenteaduo in presbyterio fecii pensau- p vesieni de slauraci, et m metiio crueem de chryao-
tia Iibras quinquagiata nec non et fenesiras ipsius clavo, et ibidem siinililer vela sex fecil de stauraci.
eccieske ex metallo Cypriauo decor.ivil. Et aiias Fecit et in tituio sauctorum quaiuer Coronatoium
fencstras de vilro diversis coioribus tlecoravil. Fecit vestem de slauraci habeiilcm in meiiio crucem de
et in Lasilica doctotis munili beati 1'auii apostoii chrysoclavo. Et in titulo sancli Marcelli feeit vcstem
veslem chrysoclavam habcnlem in medio Salvaio- de stauraci.
rem et dexlra hevaque BB. Pelrtiu: cl Paiiliiin gen- Simulque.in ecclesia sanctaemarlyris Sabinae fecit
tibus proeJicaiiles, ciiui psriciysi de chrysoclavo et vesiem de fumialo cum peritiysi tie blauiiin haben-
geiuinis pretiosissimis. Super altare beaii Amlrese tem in medio crucem de chrysoclavo. Nec non in
fecit vestein chrysoclavam ctnn margaritis, se.i et basilica sancli Laurentii ii: Formoso fecil vcstem de
presbylerimn ex marmoribus ornavit. Et in altare fundaio. Ecclesiain vero beati Patili apostoli, qure
beat.e"Petronilke fecit vestem albain holosericam vocalur convenltis, silaiii in lerritorio Orbetano
cum labulisde chrysoclavo, el cruce, et ibiaem nre- iufra fines Suaneiises, et Chisinei.scs, seu Tuscia-
sbyterium ex liiarmoiibus sculptis decoravit. freeit nenses, atipie Caslritana, q-.ioepi:o i.imia vctuslate
el columnas argenleas sex et regulares <:'uos ex. jaai immarciierat, atque in ea pecudcs refugium fa-
argenlo purissimopcnsanles simul Librasocluaginta. cieiiaiit, nec non et ex ea leiiijuise ablaioe ftierant,
Et super corpus beati Gregorii confessoris atque idesn sanctissinius praesul ponliiex mandari prss-
pontificis fecit vestem aluam holosericam cuni ta- cepil, et omiiia sarta lecta ipsius in porlicibus novi-
bulisdeehrysoclavoetcruce. Itemquefecit inhasilica . ler restauravit, atque in altare ejus vestem de stau-
 1007 S. LEO PAPA III. 1008
raci posuii.,el reii.qui.isrecnndi preecepit.Pari modo A quaeponitur in vico Patricii, fecit vestem de stauraci.
et in basilica bealti Petri aposloli sila in Albano, Fecil et super sepulcrum beati Sebasliani marty-
quoepro nimia velustaie jam ruitura erat, omnia ris via Appia ad Calacumbas vestes majores duas,
tecta sarla ejus noviter restanravil. Fecit autem ex quibus unam de slauraci et aliam de fiindalo. Et
idem almificus pontifex in basilica beati Hippolyli inibi super tumbas apostolorum Petri ac Pauli fecit
marlyris in civilate Portuensi vesles de slauraci vesles duas de slauraci et ftmdato, seu blatthin. Idem
duas, unam super corpus ejus, et aliam in altari . vero sanctissimus prsesul fecit in basilica beali Lau-
majori. Et in tilulo sanclaemartyris Sabinsetetra- rcnlii marlyris, sila infra civilalem Tihuriinam, ve-
vcla de stauraci cmi periclysi de blallhin. Enimvero slem de slauraci. Fecit et in oratorio sancti Ste-
etin oratorio sanctoeDei genilricis siio in xenodo- phani in sancto Petro, qui appellatur major, vestem
chio Firmis fecit vestem de stauraci pulcherrimam. de slauraci. Fecit aulem et in basilica beali Hya-
Ipse vero a Deo prolectus et praeclarus pontifex cinlhi sila in Sabinis, ubi et corpus ejus requiescit,
consliluil ut anle tres dies Ascensionis Dominicoe veslem de statiraci pulcherrimam. I iem a Deo pro-
litanioecelebrarentur, scilicet feria secunda, egre- tectus et proeclarusponlifex fecit super allare beati
dientc pontifice cum omni clero et cuncto populo Pelri apostoli faulori suo veslem de chrysoclavo
cum liymnis el canlicis spiritalibus ab ecclesia Dei mirae magniludinis habentem historiam Dominicae
Genilricis ad Praesepe pergendo ad ecclesiam Salva- nalivitalis, cum gemmis pretiosissimis et margariiis
toris, quae appellatur Constanliniana. Feria tertia ornatam. Fecit aulem in supradicla ecclesia vela de
vero exeuntes ab ecclesia sanci.aeSabinoe martyris, stauraci alque de fundato pendenlia inter columnas
et pergentes ad beatum Paulum apostolum. Feria T, majores dexlra laevaquenumero sexaginta quinque,
quarla exeuntes ab ecclesia Jerusalem, et pergentes El alia vela alba holoserica majora iria, quaepen-
ad ecclesiam beali Laurentii martyris foris muros. dent ante regias in introitu. Atque ibidem ejtis bea-
Fecit autem et in litulo sanetorum quatuor Corona- litudo fecit crucifixum ex argenlo pnrissimo, qui
torum vestem de stauraci habenlem in medio crucem statjuxla allaremajus miroe mgnituditiisdecoratum
de chrysoclavo. pensantem libras quiiiquaginta duas : cui stiper
Idem vero sanclissimus proesul in basilica beali fecit gabathas sex cum cruce ex argenlo purissimo,
Agapili martyris in civitale Praenestina fecit vestem quso pendent anle arcum majorem dextra laevaque,
de stauraci cum periclysi de fundato, et in medio pensanies simul libras duodecim el semis.
crucem de cbrysoclavo. Fecit idem sanclissimus Enimvero el inibi fecil praeclarus poutifex vela de
praesnl in ecclesia beati Clemenlis, quoeponitur in stauraci, quoependent in arcubus argenteis in cir-
Velitris, vestem de stauraci. Simili modoet in titulo cuitu altaris, et in presbylerio numero nonaginta et
beali Chrysogoni fecit vestem de stauraci cum peri- sex, ex quibus duo habentia in medio cruces de
clysi de blallhin. Et in titulo beali Laurentii de Lu- chrysoelavo cum orbiculis, et alias octo cum peri-
. cina fecit veslem de stauraci cum periclysi de blat- clysi de chrysoclavo. Nec non et arcus cum colum-
thin. Et in titulo beati MarciTecitvcslem de stauraci nis suis fecit ex argenlo purissimo in snpradicta
cum periclysi. Et in timlo beati Laurenlii in Damaso ecclesia, et in medio presbyterio pensantes simui
fecit vestem similiter. Simili modoet in titulo beati libras ducenlas quiiiquaginia et tinain el semis.
Sixli fecit veslem de stauraci cum periclysi de blat- Idem vero almilicus pontifex fecit-ubi supra crucem
thin, nec non el in diaconia beati Adriani, et in ec- "_ anaglypham inlerrasilem, ex auro inundissimo pen-
clesia beatoe Martinoe, ct in diaconia antiqua fecil deniein in pergula ante altare cum candelis duodc-
vestes de stauraci cum periclysi. Simili modo et in cim, pensanleih libras tredecim.
diaconia beati archangeli fecit vesles tres, ex quibus Proediclus quoque venerabilis pontifex fecit in
unam de stauraci cum pcriclysi de blatlhin, ct alias basilica doctoris mundi beati Pauli aposioli calices
duas de Tyrio cum periclysi de hlatthin, et alias dtias majores fundafos ex argenlo pnrissimo cx ipsius
de Tyrio cum periclysi clefundato cum hisioria de aposioli donis, qui pendenl in arcu majore numero
elephantis. Imo et in diaconia sancti Tbeodori fecit undcciin, et alios qui pendent inter columnas ma-
veslem de slauraci cum periclysi. El in diaconia jores dexlra kevaquejiiunero quadraginta pensantes
beati Georgii fecit vesiem de fundato cum historia simul Iibras diicenlas sexaginia el septem.
de elephantis, seu diversis historiis cuin peryclisi de Hiciilcm almificus prscsul divina inspiralione re-
fundato. Fecil el in diaconia in Gyro vesiem de slau- plelus fecit in basilica beali Pauli apostoli cibo-
raci cum periclysi de blalthin. Siinili modo ct in rium cum columnis suis super allare mirae magni-
diaconia in via Lala fecil vestes duas de Tyrio cum tudinis, et pulchril.iidiuisdecoralum ex argenlo pu-
periclysi de blallhin. rissimo pcnsans libras bis niille el quindecim. Nec
Et in diaconia sancLaeAgalhae fecit veslcm de non et cruccin anaglypham interrasilem ex auro
stauraci cum periclysi de blatthin. Fecit in basilica purissimo pendenlcm in pergula anle altare, pen-
beati archangeli, queeponitur in Seplimo, veslcm de sanlem libras (rcdccim ; atque vclum rubeum, quod
stauraci cum periclysi de blatlhin. Et in monasterio pendet anle allare, habens iu meriiocrucem de chry-
sancti Agapili quodponitur ad Vincula, fecil festcm soclavo, ct puriclysin de chrysoclavo.
de slauraci. Mem vero misericordissimus praesulD Pari modo et in basilica Sanclae Dei GeniLricis
fecil in ecclesia beatoe Agnetis martyris, ubi ejus ad Praeccpe fccil gabalhas quinque ex auro puris-
corpus requiescit, veslem de fundato cum periclysi simo, pensanles libras ocio cl semis, alque crucem
de blalthin. Et in ecclesia beali Apollinaris fecil ve- ex auro pnrissimo pensantem libras deceni, nec non
slcm de slauraci cum periclysi <leblatlhin. Idom mi- et coronam majorem ex argento piirissimo pensan-
sericordissimus praesnl fecit ct in litulo sancli Mar- lcm libras triginta sex, Enimveroel inibi fecil.vela
tini et Silvcslri vesles de stauraci duas, c quibus alba holoserica pcndcntia inter columnas niajores
unam cum periclysi de fundalo, aliam vero de blal- dexlra kevaque numero quadraginla duo, cx quibus
thin. undecim rosata. Feeil el in circuitu allaris uli supra
Et in diaconia sancli Vili fecit veslem de stauraci alia vcla alba boloserica rosaia, qitie pendenl in arcu
Cum periclysi de fundato. Enimvero et in ecclesia de ciborio ntiniero quattior, cx quibtis iiiiumcum
bealae Eugenioe,in qua sanctnm corpus ejus rcquie- chrysoclavo et margarilis, aique vclum aliud majus
scit, fecit vestem de siauraci cum periclysi dc blat- albtim, quod pendel ante rcgias mnjorcs in iiilreitu.
thin. Fecit et in ecclesia sancli Stephani in Cielio Sarla tccla vero ecclcsioebeaiaeAureoesiloain Oslia
monte vestes de stauraci duas , in quibus unam in omnia novilcr rcparavii. Ecclcsiam vcro leali Mar-
altari majori, aliam vero super corpora sanctorum celli sitam in quartodecimo, quse ab igne fuerat
marlyrum Primi et Feliciani. exusta, idem almiflcus proesul in omnibus noviter
Simulque et in basilica beatae Euphemiae fecit restauravit. Ipse vero proeclarus ponlifex fecit in
veslcm de stauraci, et in basilica beali archangeli, basilica Salvaloris, quoe appellalur Conslanliniana,
1009 NOTITIA HISTORICA, 1010
tetravela m circuitu altaris alba ho.osenca, ex qui- A supcr Suburram fecit vestem rubeam alythinam ha-
bus unum habet in medio tabulam cum cruce de bentem in medio tabulam de chrysoclavo cum peri-
chrysoclavo. Imo et in eadem basilica Salvaloris clysi de chrysoclavo. Necnon et in monasterio sancli
Domiui noslri Jesu Christi renovavit allare majus Pancratii sito post basilicam Salvaloris, quam Con-
miraemagnitudinis decoraium ex argenio et purissimo stanlinianam vocant, fecit veslem de lundato. Hic
pensante libras sexaginia et novem. Fecit in hasi- fecit beaio Petro apostolo fautori suo evangelia anrea
lica SanctaeDei Genitiicis ad Praesepe vestem chry- cum gemmis prasinis atque hyaciiilhinis et albis
soclavam cum margaritis ornatam, habentem histo- mirae magniludinis in circuituornata , pensantia li-
riam Dominicoe nativitatis. Simul etiam et arcus bras decem et septem el uncias qualuor. Hic fecil ca-
duos ex argenlo in presbyterio cum columnis qua- licem aureum proecipuumdiversis ornatum lapidibus
luor, et alios arctts quinqiie pensantes libras centum pretiosis pcnsanlem libras viginti octo. Similiter et
triginla et tres. Idem vero proccipuus praesul fecit in pateram auream pensantem libras viginli octo ctun-
basilica Sanctae Dei Genitricis ad Praesepe veslem "ciasnovem.
rubeam alythinam, habentem in medio tabulam de Pari modo in hasilica ipsius apostoli fecit cherubin
chrysoclavo cum historia Domini nostrieslJesu Chrisli ex argento purissimo deauralos quatuor, qui slant
et sancti Simeonis, quando in lemplo praesenta- super capila columnarum argentearum cum ciborio
lus. El in circuilu lislam de chrysoclavo. Nec non pensanles libras nonnginla et tres. Fecit quoque
et aliam vestem chrysoclavam habentem historiam idem prsecipuus praesul ubi supra imaginem Salva-
transilus Sanctae Dei Genilricis mirse magnitudinis loris aureani, quoe stat in trabe super ingressum ve-
et piilchritudinis decoratam ex gemmis pretiosis, et; JJ j stibuli, pensantem libras sepltiaginta et novem. Fecit
margaritis ornatam cum periciysi de chrysoclavo, autem in basilica doctoris inundi beali Pauli apostoli
et in circuilu listam de chrysoclavo. Verum etiami angelos ex argento purissimo deauratos duos, qui
et in diaconia ipsius Dei geniiricis dominoe nostrae,i stant juxta imaginem Salvatoris in ingressu vestibuli,
quse appellatur Dominica, fecit vestem rubeam aly- pcnsanles libras cenlum et seuiis. Verum etiam et
thinam habenlem in medio tabulam de chrysoclavoi policandilum [polycandelum ] porphyrelicum pen-
cum hisloria ejusdem Dei genilricis ex margaritis> denlem in pergula ante confessionem in catenulis
ornalam, et periclysin de chrysoclavo. Fecit autemi aureis, quae pensant libram unam. Praeserlim et in
et in diaconia ipsius Dei genitricis, quae appellatur ingressu basilicoe, ubi supra regias majores fecit
Antiqua, snper allare majus ciborium ex argento) imagines ex argenlo quinqr.e pensanles inibi libras
purissimo, pensans libras clucenlas ct dnoiiecim. ducenlas viginli et novem. Enimvero ubi supra fecit
Proefattis vero venerabilis et praeclarus pontifex^ aquamanus antipemjito deauratas paria duo, pensan-
fecit in basilica beati Petri apostoli nutritori suo) tes simul libras qnatuordecim. Fecit aulem idein prse-
gabalham ex auro purissimo anaglypham cum gem- sagus antistes, ubi supra, cerostatas majores versali-
mis prctiosis ornatam, quae pendet anle imagmemt les anaglyphos ex argenlo purissimo, pensantes simul
ipsius aposloli in ingressu vestibuli, pensantem li- libras octuaginta el sex et uncias oclo. Atque lucer-
bras septem et semis. Faciem vero sacri allaris> nas majores fusiles bimyxas anaglyphas, duas pen-
ipsius apostolorum principis ab imo usque ad sum- sanies inibi Iibras quinquagiiita et seplem, et con-
mum eum luminaribus inferius superiusque, nec; stituit ejus beatiludo quotidianis nociibus ante allare
non et intra confessionem Salvatorem slantem} P ipsius aposloli ardere debeanl.
dextra, loevaque ejus beati aposloli Pelri el Paulii ^' Hic divina aspiratus gratia investivit trahem ma-
habenles pariter coronas ex gemmis preiiosis, aique3 jorem, quae est sub arcu principali ex argento mun-
pavimentum ipsius confessionis inveslivit ex auro) dissimo uensantfj 'ibras mille treccnlas quinquaginta
fulvo nimis peiisante libras quadringenlas quinqua- el dnas.
ginta ettreset uncias sex. Verum etiam stiper ip- Fecit autem hic praeclarus ponlifex ubi supra in
sum sacrum allare fecit vestemxhrysoclavam lia- altari majori vestem chrysoclavam mirae magnitu-
benlem historiam Dominicae ascensionis, et Pente- dinis et pulchritudinis decoralam, habenlem histo*
costen cum periclysi de chrysoclavo. riam Salvatoris Domini nostri Jesu Chrisii sanctoe-
Pari modo ubi supra fecil imaginem ipsius apo= que ejus genitricis et duodecim apostolorum cum
stolorum principis in porta viroruni ex auro puris- periclysi de chrysoclavo, undique cum margarilis
simo et gemmis pretiosissiinis mirae magnitudinis3 ornatam, et ab uirisque lateribus blattbin cum chry-
et piilchritudinis decoratam, pensantem lihras de- soclavo decoratam, quoe in natalibus aposlolorum
cem et novem et uncias tres. Praesertim veio idemi idem egregins proestil ibidem poni constituit. Fecit
bealissimus pontifex fecit ubi supra cancellos fusiless autem ibi super crncem majorem ex auro fulvo ni-
in ingressu presbylcrii, seu in dextra parie, laeva- mis panoclystam ornatam gemmis pretiosis, pen-
que, nec non el in ingressu vestibuli ex argento) santem libras qtiadraginla et duas et uncias duas.
mundissimo, pensantes simul libras mille, quisigen- Ncc non et ceroslrala paria quatuor investita, ex
las sepiuaginia el tres. Simulque et columnas vola- argento deauralo pensanlia simul libras septuaginla
tiles [tornaliles, vel versatiles] tam in ingressu cor-- et septem.
poris dextra laevaque ex parte virorum ac mulierumi D 1 Fecit autem venerabilis et praeclarus pontifex su-
pari octo pensantes simul libras centum nonaginta,, per altare beatae Petronilloeciborium cum columnis
nec non et arcus argenleos octo pensantes simuli porphyrelicis ex argento purissimo mirae magnitu-
libras centum quadraginta el tres. dinis (iecoralum, pensans lihras trecentas quadraginla
Fecit autem idem beatissimus pontifex in basilicaa et octo, alque imaginem argenteam stantem sub arcu
beati Andreoe, ubi supra, regnum ex auro purissimoo de ipso ciborio pensantem libras decem et semis.
cum gemmis pretiosis ornatum pensans libras duass Ipse vero a Deo prolectus et prseclarus pontifex
et uncias quinque. fecit in basilica docloris mundi beali Pauli aposloli
Nec non el super altare beatoe Petronillae, ubii super altare majus vestem chrysoclavam habentem
supra fecit regnum aureum cum gemmis pretiosissi-' -" historiam Dominicae resurrectionis cum margaritis
mis, pensans libras duas et uncias tres. Simili modo o ornatam et periclysin de chrysoclavo. Similiter ex
et super altare sanctae Dei genitricis ubi supra, quaee margarilis ornatas imagines apostolorum duas ex
appellatur Mediana, fecit veslem de fundato cuma argento deauratas pensantes Iibras octuaginta et sex.
periclysi de crysoclavo habentem historiam annun- Hic vero misericordissimus pontifex fecit in ba-
tiationis Domini. Fecit aulem idem beatisslmus pon- i; stlica Sanctoe Dei Genitricis ad Prxsepe super al-
tifex in basilica doctoris mundi beati Pauli apostolili tare vestem chrysoclavam habentem historiam Po-
canistros ex argenlo puro numero quadraginla etst minicoe resurrectionis mirse magnitudinis et pul-
septeui pensantes simul libras ducenlas quadragintaa chriludinis decoralam cum periclysi de chrysoclavo
et seplem. Et in monaslerio sanctae Agathaemartyriss undique ex margaritis ornatam.
 1011 S. LEO PAPA III. 1012
Et in tilttlo sanctaeDei Genilricis, quoeappellalur A duodecim pensantes simul libras septuaginla et octd.
Callisli, fecit regnum ex auro purissimo pendens gabathas argenteas intersaliles fundatas viginti
super allare majus ex gemmis preliosis ornalam, unam, el crucem unam, pensantes in unum libras
pensans libram unam. qiiinqiiaginta. Vestem super allare de fundata uiiain,
Atque in diaconia ipsius Dei genitricis, quce ap- el aiiam <!eblalthin ctim chrysociavo, nec non et
pellafur Dominica, fecit regniim ex auro mundis- aliam vesieni albam rosalam ciim chrysnclavo. Ve-
simo pendens super altare majus ex gi-mmis pre- liiin mo.iieum chrysoclavalum ctim crucifixo e! mar-
liosis ornatmn pensans libras duas. Hic beatissimiis garitis ornnlum. Vcla de slauraci seplem. vela de
praesul divina inspiraiione replelus fecilin basilica fim !aio qualnor, vela mo;lica, qu;e pendeut in re-
Dei genilricis ad Praesepe in ingrcssii prsesepii re- gulari ante itnagines Tyrias, sex. Vela ak a serica
gias veslias ex argento purissimo, pensanles simnl ornata in circtiiui de fundato duodecim. Velum ma-
libras centum viginti el septem, et super ipsas re- jus album rosatum ornatum desuper de quadrapulo
gias veluiii modiciim fumlatuin hahens in circuitu uniini, et aliiii velttm rubeum ciim btibalo, tiuod
listam de chrysoclayo. Nec non el itlia vela Tyria pendel anle regias majores. Vela moriica de stau-
super regias majores- tria in ingressu basiliccecum raci qtiattior qunependent in regulari ante imagines,
pcriclysi de fundato. sed et alia vela promiscua serica numero undecim.
Fct-it aui.cin idem egregius praesul in basilica Fecil ulii supra ad fonl.esvela Tyria tria, quos peu-
beati Petri aposloli calices majores ex argento niim- denl in rcgulari anlo imagines, "et alia vela serica
di.-isimo,qtii sc.ient super trabes argenieas numcro , numero viginli tintim.
decem et oclo pensaiites simul Iibras ceiitum ociua- Hic fecit beato Petro apostolo nulritori suo cali-
"
ginta tlnas. Nec non, ubi supra, fecit ceroslatas cem aiireum praccipuum spanoclysium [epanocli-
mnjores fiisiles exargenlo purissimo, qui slnnl ante stum] diversis ornalum lapidibus preliosis pensan-
confessionem, pensanles libras centuin nonaginla tem lihras trigiiita. Pari moio fecil el palenam au-
ocio. Invcslivil vero sttper strabein ex argenl.o imm- ream spanoelystani similiter diversis ornatam pre-
dissimo, q-i;eesl super imagincm auream in ingressu tiosis l.ipidihus pensantem libras viginli quinque.
vcstibiili, pensante libras cenlum viginii sex el se- Fecit vero super ciborium de altari majori beato
mis. Vertim eliam uhi supra fecit hicernas fusiles Peiro aposlolo canlhara majora qtialuor ex argenlo
duiis ex argenlo purissimo pensantcs simul libras purissimo habentia in medio cereos ex argento de-
viginti et scptem. El hoc conslilmi ut Dominicorum auratos, pensantia in ununi libras cenlum et qua-
die, vcl in sanclis snlemnilalibus hinc in.Ie juxta draginla. Prsedicius vero el proeclarusponlifex fecil
lectorium consislerent, cl ad legendum sacras le- ubi siijira thuribulum apostolicum ex auro purissimo
cliones himinis splenilorc refulgcrent. pensans Iibras duas et uncias quinque. Fecit vero
Hic fecilad beatiim An.lreani aposlolum ciborium vestem supra aliare majus chrysoclavam diversis
ex argento purissimo super allare uiajus pensans ornatam picluris, ([uam consiiiuit qualuor lenipo-
libras trecentas et quinqiie. Hic autem prseeipnus ribus per annum in duodecim leotionibus ibideiii po-
poiuifex divimius inspiralus baptislerium ubi supra nere. Fecit ubi.supra coronas majores ex argento
conspiciens, quia jam prsc nimia vcttistate ruinae purissimo quatuor pensantes siinul libras centum
proximum inerai, et quia angtistior locus poptili quinquagirita quatuor et semis. Fecit vero ubi supra
eustebal qui ati baptismum veniebat, idem pnesul Iecinriiim ex ssrgento purissimo miroe magiiitudiiiis
a fundamentis ipsum baplisterium in roltindiim am- Q decoratum pensans libras cenliim quadraginta et
pla largilate construens in meliorem crexit statuin, ires. Nccnrm el cerostatas ex argento mundissimo
alque sacrnm fontem in medio largiori spatlo fun- staiiies jtixia ipsum lectorium peusaiites simul li-
davit, et in circuilu columnis poiphyreticis decora- bras qiia.iraginia et novein. Vcrum etiam et super
vit, et in medio fonlis columnam posuit, et supcr ipsas ceros:alas fecit lucernas fttsiles bimyxas cluas
coliimnam agntim ex argenlo puris-imo ftuidenlem ex argento puro pensantes libras viginti ei seplem.
aqiiam, qui pensal Iibras decem el octo et uncias tie- Ei hoc con.stituit, iit Domiiiicorum<;ievcl in sanctis
cem. Nec non et altare majus Snbabsida constrnxit, solemiiiiatiins hinc inde juxU leclorium consisle-
cttjtis faciein alque confessioncm seu rngas ad de- renl, et ad legendmn sacras lecliones luminis splen-
corem ipsius sacri altaris investivil ex argento mun- dore fulgerent. PharocanlUaros fecil in preshylerio
dissimo pensanle simtil Iibras quadraginla et oclo. numero qualuordecim ex argento mundissimo, pen-
Verum etiam el veslem de stat.raci sttper eam po- sanles simul libras quadringer.t".s triginta et tres.
suil, alque regularem ibi stipeiinvesiitum ex argento Nec non colnmnas octo, ci arcus quatuor fecit ex
purissimo fecit. Et super ipsiim regularem posuit argenlo pensantes inLi libras cehtum sepluaginta
arcinn et ganimadias ex argenlo, peiisantia simul et tres.
libras ocluaginta. Nec non imaginos tres uhi stipra Fccit vero uhi supra calices fundatos ex argento,
posuit, pensantes inibi libras triginia ct septem et qni pendent inter columnas inaJQres dexira keva-
uncias decam. Ipsum vero baplislerium diversis in que basilicae nuincro sexagbita quatuor, pensantes
circuitu decoravil picttiris. pariler libras qua.lnngeiitas scxaginla et unam.
Oratoriuin vero sanctoe Crucis ubi supra, quod r. Iilein vcro pnesagtis antisi.es u' i sup;a ari healum
jam prae nimia eral vetustate ruiturum, bic prseci- Ancircam aposiokuii invcstivit altare majus cx ar-
piuts pastor a fundamciuis simul cum absida novo genio purissimo deattrato miro decoro.ornato, quoi
aeiiificioerexil, e! ad perfectum usqtie perduxii, at- pensat tindique libras ccuiisiu tri^inla qiiinque. Gan-
quc ipsam absidam ex musivo diversis decoralam iharas ex argento purissimo diiodccim peusa tes
picluris, atque marmoribus miro spleudore ornavit, simul libras quinquaginta el tuias. Canislros duo- .
ubi et obtulit ciboriiim super allare cum coliiinnis decim ex argento pensantes libras seutuugiuia
suis, atque faciem ipsius altaris inveslivit ex ar- et octo.
genlo purissinio pensanle libras ceiiliiin viginti ct invo-livit vero altare beat;e Petronillaa ex ar-
unam et uncias duas. Regnum spanoclyslumex suro genlo purissimo deauralo diversis ornaium picluris,
ptirissimo cum cruce in medio pendens super ipsum untiique pensanie libras centiim sexaginta et duas
allare, pensanlia libram tinam et uncias undecim, et uncias oclo. Ncc non inveslivit allare beali Gre-
Nec non et alias coluninas argenteas quattior et su- gorii confcssoris alque ponlificis ex argerito deati-
per ipsas columnas regtilarem investitum ex arg.cnio raio undique pensante libras cenlum vigiuli et
purissimo pensantes inibi libras sexaginla et qua- seplem.
tuor el uncins trcs. Arcus argenleos tres pensantcs Fecit ubi supra in gremio basilicpe Iieali Pslri
Iibras quadraginla et tres et uncias oclo. Imagines apostoli corlinaui niajoreni Alcxaadrinam holose-
argenteas ileauraias Lrespep.sanles inihi Iibras tri- ricam habenlem in medio adjtinctum fundaliim, et
ginta. Canistros argenleos intersatiles linterrasilesl in circtiitu ornatum de fundato. Yeriim etiam isdem
 1013 NOTITIA HISTORICA. 1014
praecipuuspraesul fecit Lhuribulaapostolica ex auroi A etiam et in basilica beali Pancratiifecit martyris, qu»
purissimo duo, ex quibus unum misit inius stipcr ponitur foris murum, eodem modo coronam ex
corpus ejus, quod pensat libras dtias, el alierumi argento pensantem libras octo. Fecit autem et in
pensans libras duas el uncias oclo, quod praecedil t ecclesia beati Valenlini marfyris, quae ponitur fo-
pe-rstationcs. ris murum , ubi corpus ejus requiescit , fecit
Hic vero almificus preesul fecit in basilica beatii coronam de argento pensantem libras sex. Et in
Pairii aposloli thuribula apostolicaex auro purissimo) titulo beati Clenrentis martyris atqne poniificis fecit
duo. Iiic vero almificus praesul inveslivit faciemi coronam de argento pensaniem libras quindecim.
altaris SanctaeDei Genitricis ad Prsesepe ex argenio) Ei in titulo beatorum Aquilaeet Priscaefecit cqro-
mundissimo aVauraio, quod pensat libras octuagintai nam ex argr-ntopensantem libras sex. Et in titulo
et sex. Fecit aiitem ibi coronas duas ex argento pu- sanctaeBalbiiioesimiliter fecit.
rissimo pensantes libias quinquaginla qualuor. Cor- Imo et in ecclesia sancti Sixli martyris atque pon-
tinas majores Alexandrinas holosericas ornalas ini tificis fecil coronam similiter. El in lilulo sancti
circiiitii de fundato. Hic vcro praecipuusprcesulex Laurentii martyris, quoe ponitur Lucinae, similiter
Jargilate omnipoientis Dei et beati Pelri clavigerii fecil pensantem libras quatuor et uncias decem. Et
regui coelorum obiulit per universnm sacris ecclc- in titulo soncti Laurcnlii martyris, qui appellatur
siis hujus almoeRomoecoronas, vel eiiam canistrosi Damasi, fecilcoronam cx argento pensantem libras
ex argemo purissimo ob veniam facinorum suorum, quinque. El in ecclesia ipsius marlyris quaeponilur
videlicet : iii ccclesia Dornininostri Salvaloris, qu:e: Formostis, fecit canistruui ex argento pensans libras
appeilalur Constatiiiniana, fecil coronas ex argentoi JJ duas et uncias septem. Sed el in titulo Pammachii
purissimo pensantes Iibras vigiuti tres. fecit coronam ex argento pensantem libras decem.
Et in basilica Sanctaj Dei Genilricis ad Prcesepe Et in titulo iEmilianaepari modo fecit coronam de
instar fccil coronam cx argenlo puro pensantem li- argcnto pensantem libras qualuor.
bras trcdccim. Et in basilica siuiclrc Dei geniiricis Nec non et in litulo sancti Eusebii fecit coronam
in litulo Callisti, fecit coronam ex argenlo pensan- de a-genlo pensanlem libras sex. Et in litulo Praxe-
tein libras tredecim el uncias tres. dis fecil coronain pcnsaniem libras qiijnque. Ef in
Et in diaconia ipsius Dci geuilricis, quae appella- titiilo Pmlentis fecit coronam ex argento pensantem
tur Aniiqua, similiter fccit coronain ex argento Iibras novem. Imo et in lilulo beati Vilalis marlyris
pensanlein libras tredecim. Et in ecclcsia Sanciie fecit coronam ex argento pcnsantcm libras novem
Dei Gcnilricis ad Martyres 1'ocit coronam ex ar- el uncias tres. Et in tilulo sanclae Susannae marly-
gento, pensaniem Iib-as auodccini et uncias tres. Et ris simililer fecit coronam pensantem libras decem.
in diaconia ipsius Bei genitricis, qua: appellalur Et in titulosancli Cyriaci fecit coronam de argento
Cosmedin, eodem modo fecit coronarn ex argcnto pensanlcm libras quinque.
pensanlem libras duodecim ; nec noii et in diaconia Et in liltilo beati Marcelli martyris fecit corqnam
sanctae Dei geniiiicis, qme appellatur Dommica, si- ex argeclo pensantem liiras decem. Nec non el in
militer fecil corouam de argento pensantemiibras tttnlolieati Marci martyris fecit coronam similiter.
novem. Et in diaconia sancloeDei genitricis, quae Et in tiliilo beatae Anaslasisefecit coronam pensan-
ponilur in via Lala, fecit coronam ex argenio pen- lem lihras scplem el uncias novem. Nec non et in
santem libras novem. Et in diaconia saiictoeMarieeQ tittilo Coeciliae instar fecil coronam ex argento pen-
in Cyro fecit coronam pensantem libras octo. Imo santem simullibras decem et unciam unam. El in
et in diaconia bealae Dei genitricis, quae ponitnr tiiulo beali Chrysogoni mariyris fecit coronam ex
foris portam beati Petri apostoli, fecit coronam ex argento pensantem libras quinque.
argento pensantem libras quinquc et uncias tres. Et Verum etiam et in diaconia sanclorum Nerei et
in diaconia ipsius Dei genitricis, quee ponitur in Acbiileifecit coronam de argento pensantem libras
Adriano, eodem modo fecil coronam ex argento sex et uncias quinqite. Et in diaconia sanctaeLuciae,
pensaiitem libras quinque. quse ponitur in Septem Viis, fecit coronam ex ar-
Nec non et in oratorio sanctoe Dei genitricis , gento pensantem liiiras sex et uncias seplem. El in
quae poniiur in xenodocbio Firmis , fecit cani- diaconia saiicli Bonifaciisimililer fecit coronampen-
strum ex argenlo pensans libras duas et uncias santem libras septem. Et in diaconia sancti Georgii
sepiem. fecil coronam ex argento pensantem libras quinnue.
In ecclesia beali Petri apostoli fecit canistrum de Et in diaconia sancti Theodori eodem modo fecit
argcnto purissimo pensans lihras viginli dtias. Et in coronam pensantem libras sex et uncias octo. Et in
ecclesia beali Pauli apostoli instar fecit canistrum ex diaconia sanctorum Scrgii et Bacchi fecit coronam
argento purissimo pensans libras viginti duas et un- ex argenlo pensanlcm libras sex. Et in diaconiasan-
cias quatuor et oclo. ctorum Cosmaeet Damlaiii fecit coronam pensantem
Imo et in ecclesiaheati Andreaeapostoli, quoeap- libras quinqtie et uncias octo. Et in diaconia sancti
pellalur Etidoxiae,eodemmodo fecit coronam de ar- Adriani martyris fecil coronam ex argenio pensan-
gento pensantem libras novem. Verum eliam el in n, tem libras sex. Sed et in diaconia sancti Archangeli
ecclesia lieali Joannis Bapiislae,quoe ponitnr juxta fecit coronam ex argento pensahlem libras sex. Sed
patriarchium Lateranense, fecit coronam de argento et in diaconia sancti Eustachii similiter fecit pen-
pensantem libras quinque. Imo el in ecclesia beati santem libras sex et uncias quinque. Et in diaconia
Joannis evangelistae, qtii ponittu- ubi supra , Tet-it sanctoe Lucioe, quoe ponilur Orfea, pari modo fe-
cororiamex argento pensantem libras quinque. Item cli. coronam ex argenlo pensantem libras sex et un-
et in ecclesia beati Stephani, quaeponitur in Cselio cias duas.
monte, simili modo fecit coronam ex argento pen- Simulque el in diaconia beati Viti mariyris, quaj
sanlem libras septcm et uncias undecim. Etin basi- ponilur in Macello, fecit coronam ex argenlo pen-
lica aposlolorum,quoeponitur in via Lata, fecil co- ^antent lihras sex. Imo et in diaconia sanctaeAgalhae
ronam de argento pensaiilem libras tredecim. Et in similiter fecit coronam ex argento pensanlem libras
niansoleobeataePetronilke, quoeponitur ad beatum quinque. Fecit autem et in diaconia sancti Silvestri,
Pelrum apostoluin, fecii coronam ex argento pen- quae j oniutr juxta beatum Petrum apostolum, co-
santem libras viginli. Et in ecclesia Jerusalem, quac ronam argenteam pensantem libras qualuor. Verum
ponitur in Sessoriano, fecll coronam de argento etiam et in diaconia sancli Martini, quae ponitur
pensantem libras quinqne. Et in ecclesia beali Lau- juxla lieatum Peiruin apostohim, instar fecit coro-
rentii, quae ponitur foris muruin , similiter fecit nam ex argenio pensantem libras quinqtie et uncias
coronain de argeuio pensantem libras tredecim. Et tres. Imo et in titulo sauctorum Siiveslri et Marlini,
lii ecclesia beati Apoliinaris marlyris fecit coronam qui poniturjuxla Orfea, coronam ex argenlo pen-
pensantemlibras quinque et uncias quatuor. Verum santem libras sex et uncias duas.
1015 S. LEO PAPA III. •1016
Ipse vero a Deo protectus et praeclaruspontifex .Aponitur in monasterio quod appellatur de Sardas,
fecit in monasterio sancti Sabaecoronam ex argento iecit canistrum ex argento pensans libras tres. Et
pensanlem libras octo et uncias decem. Verum in monasterio sanctae Bibianoe simililer fecil cani-
eliam el in monasterio beati Anastasii martyris eo- slrum ex argenlo pensans libras duas el uncias no-
dem modo fecit coronam ex argento pensantem vem. Fecit autem et in oralorio sanctacLncicc',quod
libras octo el uncias quatuor et semis : sed in mo- ponitur in monasterio de Renali, canistrum ex ar-
nasteriosanciiAndreoe, quod ponitur in clivo Scauri, genlo pensans libras duas.
simililer fecit coronam ex argento puro pensanlem Verum etiam et in oralorio sanclae Marine,quod
libras quinque. El in monaslerio beatoeAgalhaemar- ponitur in monaslerio Michaelis, instar fecit cani-
tyris, quod ponilur super Suburram, similiier fecit. slrum ex argenlo pensans libras duas et uncias
Ncc non el in monasterio sancii Erasmi, quod poni- duas. Et in monaslerio sancti Sergii eodem modo
lur in Cselio monle, fecil coronam ex argento pen- fecit canistrum ex argento pensans libras tres. Ipse
santein libras quatuor et uncias duas. Simili modo vero almificus praesulet in oralorio sanctae Agathoe,
fecit et in monasterio sancli Silveslri coronam ex quod ponilur in monaslerio apud Africi, canistrum
argento ppnsanlem libras sex et uncias tres. Et in ex argenlo pensans libras tres. Pari modofecit et in
monasterio beati Laurenlii mariyris, qui appellalur monasterio sanciorum Eupbemiac et Arcliangeli,
Pallacini, fecit canislrum dc argenio pensans libras quod poniiur juxta litulum Pudenlis , canistrum ex
duas et.uncias septem. Enimvero et in monasterio argento pensans libras quinque. Sed et in monaste-
sancti Pancratii, quod ponitur juxta basilicam Sal- rio sancli Isidori simili modofecit canistrum. Simul-
valoris, fecit coronam de argento pensanlem libras T, que et in oralorio sanclae A<galhae,quod ponilur in
qtiinquc et semis. Fecit aulem et in monaslerio san- monasterio Templi, fecit canistrum similiter. Et in
ctoruni Andreoeet Bartholomoei,qui appellatur Ho- oralorio sancli Caesarii, quod ponitur in monaslerio
norii, canislrum ex argento pensans libras tres. Et de Corsas, similiter fecit canistrum pensans libras
in monaslerio sancti Stepbani, quod ponitur juxta duas el uncias tres. Enimvero et in monasteriosancti
Laleranis, fecit canistrum de argento pensans libras Semitrii fecit similiter canistrum argenleum. Imo
duas. Simulque et in monaslerio ipsius primi mar- et in oratorio sancloe Marioe,quod ponilur in mona-
tyris Slephani, quod poniturad beatum Petrum apo- sLerioAquaeSalvioe,fecil simililer. Simili modo fecit
stoluin, fecit canislrum ex argento pensans libras et in monasierio sancti Donati, quod ponitur juxta
tres ei semis. Ipse vero almilicns praesul fecit in titulum sanctse Priscse, canistrum ex argenlo pen-
monaslerio sanciorum Joannis et Pauli, quod poni- sans libras duas etuncias quinque. Etin moiiaslerio
lur juxta beaium Petrum apostolum, canislrum ex sancli Joannis, quod ponitur in Aventirio, inslar
argento pensans libras tres. Pari modo fecil cl in fecit canistrum ex argento pensans libras duas. Nec
monaslerio sancti Marlini, quod ponitur ut supra, non et in oratorio sanctae Marioe,.quod ponitur in
canislruin pensans libras qualuor et uncias duas. monasterio de Lutara, feeitcanisira.exargenlo pen-
Sed ct in monaslerio sancti Stephani ubi supra, sanlia libras duas et semis. Fecit aulem et in mona-
quod appellatur Calagalla Palricia, pari modo fecit sterio Jerusalem, quod ponitur ad beattim Petrum
canistrum ex argeiito pensans libras dtias et semis. apostolum,canistrumexargento pensans librasduas.
Simulque et in monasterio sancti Caesarii,quod po- Verum etiam et in monaslerio sanctsc Agnetis, quod
niiur ad beatum Paulum apostolum, instar fecit ponitur foris portam Numentanam, fecit canistra ex
eanistrum ex argenlo pensans libras tres. Et in ino- G argento pensantia libras quinque. Et in nionasterio
nasterio sancti Stephatri ubi supra, fecit canislrum sancta Eugenioe,quod ponitur foris porlam Lalinam,
pensans libras duas. Imo et in monasterio sancto- pari inodo fecit canistrum ex argento pensans libras
rum Cosmaeet Damiani, quod ponitur juxta Prae- qtiintme ; sed et in oralorio sancli Gregorii, quod
sepe, fecit canistrum ex argenlo pensans libras duas ponittir in Campo Marlis, fecit canislra ex argento
et uncias duas. Simili modo fecit in monasterio pensantia libras tres. Ipse vero almificus prsesul fecit
sancti Andreae, quod appellatur Massa Juliana, ca- in titulo beatoeSabinaecoronam ex argenlo purissimo
nistrum ex argento pensans libras duas. Nec non et pensantem libras octo. Pari modo fecit in diaconia
in monaslerio sancii Adriani, quod ponitur juxta sanctorum Silvestri et Martini, quse ponitur juxta
Proesepe, instar fecitcanislrum pensans librasduas. Orfeam, coronam ex argento pensantem libras sex
Et in monaslerio sancti Cassiani, quod ponitur juxta ct uncias duas, Nec non et in oratorio sanctae Lu-
beatum Laurenlitim martyrem foris murum, fecit ciae, quOdponilur in xenodochio, simililer fecit ca-
canislruni ex argento pensans libras. nisfrum ex argento pensans libras duas el uncias
Fecit autem in monaslerio sancti Stephani, quod qualuor. Fecil autem et in oratorio sancli Abbacyri
ponitur ubi supra, canislrum ex argenlo pensans canistruin [Abba Cyri seu Syri], quod poniiur in xenodochio ,
libras duas el semis. Verum etiam et in monasterio oratorio sanctorum ex argeutc pensans libras duas. Atqtie in
sancli Viclorii.quod poniturad sanctum Pancratium, tur in xenodochio Cosmoeel Damiani, quod instar poni-
fecit canislrum ex argento pensans libras duas, et fecit canistrum ex quod appellatur Tucium,
uncias septem. El in monasterio sancti Chrysogoni argento pensans libras duas et
similiter fecit canislrum pensans libras ires. j) unciam unain. Verum etiam et in oralorio sancli
Peregrini, quod ponilur in hospitali Dominico ad
Ipse vero alniificus proesul fecil in monasterio san- fecit canistra ex argento pensantia
ctoe Marise, quod appellatur Ambrosii, canislrum ex Naumachiam,
libras quinque et itnciam unam. Prsefatus vero pon-
argenlo pensans libras duas. Pari modo fecit et in lifex fecit in basilica Domini noslri Jesu Christi,
monaslerio sanctae Mariae,quod appellalurJulioe, ulsu- quse appellalur Constantiniana, super altare majus
pra. Sed el in monasleriosancli Andrese, quod ponitur vesles clirysoclavas duas, ex quibus unam haben-
juxta basilicam aposlolorum,fecit similiter. lem hisloriam Dominicaeresurrectionis, et aliam ha-
Simulque et in oratorio sancti Stephani, quod bentemhistoriam vivificaeatque adorandaeDominiese
ponilur in Dulciti, fecit canistrum ex argento peri- crucis. Cantharos ex argento mundissimo octo pen-
sans libras duas et ttncias quinque. Enimvero et in . santes simul libras vigiuli et septem et uncias sex.
oralorio sanclorum Sergii et Bacchi, quod ponitur in Investivil ubi supra rugas ante ingressum altaris ex
Callinico, similiter fecil cauislrum. Imo et in mona- argento purissimo pensante libras qtiadraginta oclo
sterio sancti Agapiti, quod ponilur jtixia titulum et uncias oclo. Coronas ex argento purissimo pen-
Eudoxiae,fecil similiter canistrum argenteum et se- santes libras duodecim. Fecil ubi supra ad fonies
mis. Simili modoelin oralorio sanctaeAgnetis,quod veia alba holoserica ornala in circuilu de fundato
ponilur in monasterio quod appellatur Duo Furna, atque.quadruplo numero decem.
fecit canislrum ex argento pensaus libras duas et Sarta tecta vero ipsius ecclesiaecum quadriporticu
uncias ocio. Ncc non et in oratorio sancti Viti, quod simuletad fontes omnia et in omnibus -noviler re-^
 1017 NOTITIA HISTORICA. 1018
slauravit. Simul et fenestras de absida ex vilro di- Arissimo, ac decoravit, quod pensat libras centum
versis coloribus conclusit alque decoravit. Et alias quinquaginta quinque; nec non et confessionera
feneslras basilicoeex melallo Cyprino reparavit, et ipsius atque facieni altaris investilit cx auro puris-
in gremio basilicae fecil corlinas duas, ex quibus simo pensante inibi libras centum viginti et unam et
una major fundala alba, el alia minor alba rosala. uncias octo. Fecit et supra in ingressu corporis scu-
Fecit autem idem praesul in basilica Sanctae Dei tum ex argento purissimo in quo orthodoxae Udei
Genitricis, quse appellatur ad Proesepe, rosala cum symbolum scribi fecil, quod pensal libras triginta et
periclysi de fundalo, canthara de argento purissimo duas. Fecit ubi supra cpronas majores tres ex ar-
duo pensantia inibi libras viginti tres; columnas gento pnrissimo pensantes libras in unum nonaginla
duas pensaiites libras viginti et unam et uncias quin- et Lres. Fecil aulem in basilica cortinam majorem
que. Crucem cum gabatha ex argeuto mundo, pen- holosericam de quadruplo el fundato pulcherriinam.
santem siriiullibras quinque; in diaconia vero ipsius Praefatusvero venerabilis el praeclarus pontifex fecit
Dei geniiricis, quoeappellaLur Anliqua , fecil tctra- in basilica beati Petri apostoli nutritoris sui super
vila alylhiua oinala in circuilu de quadruplo. Et in altare majus ciborium cum columnis suis qualuor ex
oratorio sancti Andrese ubi-supra vela duo holose- argenlo purissimo dcauralo cum diversis historiis
rica ornata, ui supra. In lilulo ipsius vero Dei ge- miroemagniludinis miriflce decoratum, quod pensat
nitricis, qui appellalur Callisti, fecit veslcm albam libras duas mille septingentas et quatuor et uncias
liolosericam rosalam, habenteni in medio tabulam tres. Ciborium vero quod exinde abslulit, posuit su-
de chrysoclavo cum historia praesentalionis Domini per altare majus in basilica Beatae Dei Genitricis,
noslri Jesu Christi, elsancli Simeoiiis cum periclysi"~n quaeappellalur ad Proesepe, et crucem ex argenlo
de Tyrio. Telravila rubea alylhina quatuor habenlia puro fecit, el inibi posuii pensantem libras duoiiecim
cruces cum ganiniadiis, et in circuilu periclysin de et uncias trcs. Nec non et terravela rubea alylhina
Tyrio. Veluni Tyrium majiis, quod pendel anle iiua- quaiuor ubi supra fecit, ex quibus unum cum chry-
ginem cum periclysi de blaliliin uiiuin. Vela mo- soclavo. Sed et in mausoleo bealae Petronilloe, quod
diea rubea alythina cum staurace in niedio numero ponitur ad bealum Pelrum aposlolum, fecit veia alba
tria, quaependent ante imagines argenteas cuni pe- majora tria, minora octo ornata in circuilu de fun-
riclysi de blallhin. Coiiinani majorem bolosericam daio. Fecit vero idem proeclarus ponlifex anle con-
in gremio basilicaeunau:, fecitet iinagines argenteas fessionem ipsius apostolorum prineipis angelos ex
deauraias. E qtiibus iuiam cum gemuiis, arcumar- argenlo purissimo dexlra laevaque pensaiiles inibi
genieuni unum cuni gaininadiis suis. Supra cero- libras cenluin quadraginta et sex. Nec non el alios
siata phariim unum, ilmribula duo pensantia sinnil angelos duos ex argento purissimo deauralos, qui
libra rionagiiHa qiiinqiie et uncias septem. Fecit stant in trabe majori super ingressu veslibuli dextra
vero idem proesagus aiitistes beaio Peiro apostolo loevaquejuxta imaginem Salvatoris auream pensantes
calicem aureum diversis ornatum prciiosis lapidi- simul libras sexaginta tres, et alios angelos qualuor
bus, qui praecedit per slaiiones, petisautem libras minores ex argento purissimo deauratos ubi supra
tredecim. Hic fecil in basilica ipsius aposloli velum dextra laevaque,qui pensant simul libras sexaginta
chrysoclavum, quod pendet sttpra in ingressu vesli- octo. Verum etiam fecit ubi supra columellas ex ar-
buli".llem aliud velum iuajus clirysoclavo quod pen- genlo deauratas sex in ingressu vestibuli diversis
det in irabe argentea ante iniaginein Salvatoiissupra -, depiclas hisioriis, quae pensant simul libras cenlum
in ingressu vestibuli. Coronam majorein ex argento ^1 quadraginla ei scpiem. Fecii ei crucem niajorem ex
purissimo pensaiitem libras qiiiiiquaginia et ti-csct argenlo purissinio deauralam, quse slal juxia allare
iincias octo. Pliartiin argenieuin peiideiiiein infra majus, pensanles libras viginli duas. Fecii vero ubi
ipsam coronam pensanteni libras viginti et tres. supra arcuin majorem ex argeulo miindissimo deau-
Item coronas argenicas quatuor peiisanies libras raio supra in ingressu vesiibuli, pensaiilem libfas
'
quinquagiiita et seplcm. Canistros oclo qui pensant centum triginta et unam et semis.
siinttl liiiras qiiadraginta. Fecit vero ubi supra intra confessionembeati Leo-
(«) Hic vero pro amore et caulela orthonoxaefnlei nis confessoris atque poniificis cvangelium ex ar-
lecit ubi supra scula argentea duo scripta utraque geiilo mundissimo deauratum supra in ingressu ve-
symbolo, iiniim ([uidem litteris Grocciset aliud Lati- slibuli, pensans libras qtiadraginla oclo et semis.
nis, pendeuiis dexlra laevaipiesuper ingiessuin cor- Fecit ubi supra columelkim unain de argento puris-
poris, peusaiiii.) inibi libras noiiaginla qualuor et simo pensamem libras decem et seplem. Ipse vero a
uncias sex. Fecit ubi supra in grcmio basilicoecorti- Deo prolectus et prxclarus pontifex fecil in riiaconia
nam inajorem holosericam fundatam unam, ornutam beati Archangcli palenam et calicem ex argento pu-
iu circuiiu de fundaio. Veluni album holosericum rissimo pensanics in unum libras decem.
rosalum iiiajus uiiuiii, quod pendcl in trabe uiajore Hic divina inspiralione proiectus fecil in basilica
stiper iinagines aureas oriialuni in circuilu de fun- Salvaloris, quaeappellatur Conslanliniaiia, ciborium
dato. Enimvero supra ad fonles fecil vela serica alba cum columnis sms qualuor ex argento purissiino
nuniero novem ornata in circuitu de fundato. diversis depiclum historiis cum cancellis el columel-
D
llic vcro, ubi supra, inveslivii altare beatissimi lis suis inirse inagniludinis el pulchritudinis decora-
Leouis confessoris alque pontilicis cx argcnlo mun- tum , qtue pensanl undique simul libras mille du-
dissimo deauiato peiisanle siinul libras centum et centas viginti sejitem. Verum etiam et sarta lecla
novc-m.itein invcstivit allare beati Gregorii coufes- basilicae Sanctae Dei Genilricis semperque Virginis
soris atque pontilicis cx argento mundissinio de- Maria:dominoc nostrse, qu;e appellatur ad Praeaepe,
auralo pensante undique libras centum viginli et omnia noviler restauravit. Cubicula vero juxla ec-
scpieni. clesiam beali Polri aposlolorum principis, quae ni-
Hic vero proefectus a Deo ct prxclarus ponlifex mia vetuslale marcucranl, eliam pene ruilura erant,
inveslivit altare beati Pauli aposioli ex argcnto pu- idem egregius prsesul a fundamentis firmissimuin
(a) Hic vero pro amore el cautela ortliodoxwfidei que inscriberet, ne deinceps quidpiam ad sacrum
[ecil scutos argenleos duos scriplos ulroqite sijmbolo. symbolum addi possct. Allixit hasce duas tabulas ar-
Cuin Galli et Hispani absque licenlia ad symbolum geiiteas in basilica sancti Pelri; non aulem, ut scri-
vocem Filioque addidissenl, eoque addilaiiienlo bit Magister Seiitentiarum lib. i, disl. 11, in ecclesia
symboluin Nicoenumad missarum solemnia publice sancli Pauli. Quando aulem el qua occasione ilia vox
decaniassenl, visum fuil Leoni papse e re Ecelesiee Filioque aucloritale Romani ponLilicis Romana
futurum, si publicis hisce tabniis duabus argenleis Ecclesia, alia causa poscenle, in symbolum reeeye-
ptiblico lococonservatis utrumqtte symbolum Grscce rit, jam alibi diximus. SEV.BIN,
simul et Laline absque uiio additameiito vocis Filio-
1019 S. LEO PAPA m. 1020
ponens aedifieiumin meliorem erex<t statum. Fecil A j bea holoserica alythina habentia tabulas, seu orbi-
al ttbi supra juxta columnam majorem balneum in culos de chrysoclavo diversis depiclos historiis cunv
superiore posilum, corislruclum in rottmduin, miri- slellis de chrysoclavo. Nec non et in niedio cruces
ficc deeoralum. Gradus vero in introilu ejusdem ba- de chrysoclavo ex margaritis ornalas miraemagnitu-
silicaetam snper poriicum, quam e.tiam in atrio, no- dinis pulchriiudinisqiie decoratas, quoe in diebus fe-
viter restauravii. Fecii ei jnxla eosiein gra.lus, stis ibi.lem ad decorem mitlunlur. Pari modo ut su-
parte dextra atrii, doinum a fundameiUismirse ma- pra et alia tetravela alba holoserica rosata paschaii-
gnilmiinisei ptilchriliidinis decoraiam, in qua ctiam les habentia talulas atq-ie oriculos de cliiysyclavo,
el accubiios collocavil. Fecil eljiixla eamdem do- nec non et cruces cum c.hrysockvo ex margariiis
mum pro subsidiis Christi pauperiim alqtie peregri- cuui periclysi dc chrysoclavo. Imo etiam et alia vela
norum balneum a fuiidamentis inirilioe decoratii.n. modica quatuor ubi supra in singulis columnis de
Hic autem pr;eclarus antistes divinilus inspiralus eihorio fecit, habeniia ligres de chrysoclavo, et in
hospitale beato Petro apostolo in loco qui Nauma- circiiiin ornalas de hlalthin. Veruiri. etiam et alia
cbia (iiciltir, a fundainciitis noviler consiruens, di- vela moaica quatuor camdem habentia siniilituiineui
ve.rsa illic domdram oedilicia decoravit, alqtie eccle- in basilica docioris mundi beati Pauli aposloii in
siam in iionore beati Peiri principis apostolortim a columnis -Jeciborio posuil.
novo conslruxil. ln qua eliam sanclornm ecclesiae Prsedictus vcro veuerabilisponlifex sarta tecta ba-
Cliristi maiiyrtim corpora deferens reconriilil, eL silicse beaii Agapili martyris, quoe ponilur in urbe
omnia qnae in praedicto hospiiali erant necessaria Praenestina, nec non ct sarta tecta allerius basilieae
consiruxit. T.
' juxta eamdem basificam silae, quae jam proe nimia
Pr;« iia eliam illic urbana vel rustica pro alimo- veliislate ruilura erant, omuia noviter in melius re-
niis Cinisli pauperum, seu advcnis, vel peregrinis stauravit. Pari modo et sarla lecta basilicse beaLi
qtii ex longiiiquis regionibus veniunt, obtulit ad ex- Stephani primi martyris consiitula via Lalina mil-
altutionem sancloe Dei Eeclesisael sabile populi Ro- liario lertio, quae per mullajam annorum curricula
mani. Preserlini igittir el monaslerium sanctiChri- vetuslale erant confecta et ruinis proxima, novilei-
sti primi martyris Siephani, quod appellalur Cata- reparavit. Verum eliam et sarla tecta hasilicse beati
galla [_x«T«Vi/llc-j}patricia, quoi pra1.nimia velu- Basilidis martyris, siiaein Merulana, noyiter restau-
siate jam emarcuerat atque ex parle corruerat, Mem ravil. Hic a Deo prolecius venerabilis pt praeciarus
proesagusponlifex certaineii ponens a fuiidainenlis ponlifex fecil in basilica Salvatoris Domini nostri
simttl cuin oralorio firmum jaciesis fundamenlum in Jesti Cbristi, quoeappellaturConstantiniana, de pro-
mcliorem erexit stattim. Gradus vcro per qtios in- prio argento ipsius basilicae coronas cum delphinis
gressus esi in ecclesiam beati Petri apostoli a sancto suis numero quinque, canislros numero triginla quin
Andrea apostolo, qui vetusiate consumpti eraut, a que, gabalhas numero octo, qusepensant simullibras
novo refecil. ducentas septuaginla et sex. Fecit auteni in basilica
Pari niodo et monaslerium beati Martini confes- Sanclce Dei Genitricis semperque Virgin s Mariaedq-
soris alque ponlificis, situm ubi supra, quod nimia roina; nostrae, quee ajipellatur ad Praesepe, cortinam
fuerat vetiistate ([tiassatum, pene omne a fundamcn- de fundaio, et in circ.iiilu ornataui de blallhin, quae
tis restauravit. Sarta vero tecla basilicse sancti An- pendet in porlicu super sedem mirifice decoratam.
dreae aposloli, quod appellalur Calabarbara [x«r« Vela promiscua, lam de fundato quam etiam de slau-
BK/)§«PKV] palricia, quscper olitana jam fucrant lein- G raci, et quadrapulo ornata in circuitu de blatlhin
pora veiuslate consumpla , noviter rcstauravit. Si- numero quadraginta. Fecit vero ubi supra ante in-
mili rnoio ef sarta lecta bcatae Lucise martyris, quae gressum praesepii pharuni in iriodumretis ex argentq
ponilur in Orfca, rcfecit a novo. Pariter eliam et purissimo cum canistris quinque, pensarilia siniul
sarla lecla beatse Balbinse mariyris , qusejam pene libras triginia seplem el semis.
ruitura eranl, in melius reslauravil. Pari modo et Idem vero sanclissimus praesui sancti Spiriius illu-
sarta tccla basilicre beatorum martyrum Cosmae et slralione perfttsus fecil beato Petro aposlolo nutri-
Damiani sitae in via Sacra, mirifi.cereslauravit. Pa- toji su.0calicem aureum prsccipniimteiragonum spa-
riter etiam el sarta tecla basilicae sanclse Marllnae noclystum diversis ornatum pretiosis lapidibus, pen-
marlyris silse in Tribus Falis in melius.resiauravit. sarilem libras triginta et duas. Nec non fecil et pa-
Nec non igilur el saiia lecta litulo beati Lauren- lenam auream spanoclyslam mirae magnituilinis de-
lii marlyris, qui appellalur Damasi, uoviicr reslau- coratam pensantem lihras viginli quinque et uncias
ravit. Hic vero sanctissimiis el pr.cekirus ponlilex novem. Fecii in basilica, cujus supra, pharum in ino-
sarta tecla faasilicaebeati Valenthii martyris, sita in dum ictis cum canistro, et cruces de argento piiris-
via Flaminia, quaejam prse nimia vettistate ruilura simo, qui pendct sub auro principali. Ncc noii et
eranl, prudenlissimo sluilio miriftce a novo refc.cil. alium pharum majorem in modum retis cinn canistris
Quadriporlicus vero basilicaeapostolorum in via Lata viginti pendentem sub trabem majorem argenleam
iiitus et foris omnia sarl.a tecla ipsaniin tioviter re- ad ornatum sanctse Dei ecclesiae, qui pensat iisibi li-
paravit: iino vero et sarta leetahasiiicse beatse Aga- bras duo mille cenlum quaiuor et uncias sepiem.
thae marlyris sila super Suburram, quoe prae ninria D Hic fecit in basilica docLorismundi beati Pauli apo-
veluslate jam emarctierant, noviter rcparavit. Hic sloli crucifixum ex argenlo purissimo mirae magni-
vero sanclissimus prsosul fecit in palriarchio Latera- tudinis decoratum, pensantem libras quinquaginta
ncnsi oraturium a fundamentis in honore beati ar- dtias. Verum etiam fecit ibi supra tetravela alba Ko-
cbangeli, iiisigni opere lirmissime consiruens, qnoil loserica rosata, ex quibus unum habens in medio
eliam ex musivo, seu diversis picViris atquc pul- crucem de chrysoclavo, et gaminadias de chryso-
cherrimis marmorum melallis diversis coloribus or- clavo. Nec non etiam vela alha holoserica nunierb
navil undique. Et onmia cimciia tam aurea quam- novem ornala in circtiitu de Tyrio. Fecil ibi siiper
que argentea, vel etiam vela diversa ibi ofalulit. Ma- gabalhas fundaias inlerrasilcs ex argenlo purissimo
cronnm vero ipsitis Laleranensis palriarciiii, qusci mimero octo. quae pendent in pbarocereo in fneriio
extenditur a Campo et ullra imagincs apostolarum, basilicoe pensantes inibi libras quatuordecim.
qase prae nimia vetustale ruituroe eranl, a funda- Ingressum vero corporis idem praesul ex marmo-
mentis simul, et sarta lee.la, n-c non el solarium abi ribus caatiidis miro decore ornavit, atque regias
imo usque ad snmiiium noviier restauravit, el ini aereas ibi iern posnit. Super columnas -i'ero marmo-
melius firmissirflis marmoribus stravit, alque camc- reas, quoe sianl in circuiiu altaris ipsius doctoris
ram ipsius macronaenoviier fecit, el diversis hisio- mundi, ubi trabes q>.iondamligncseposiise fuerant,
riis pictura mirifice decoravit. Hic a Deo protectusi etiam nimia vetustatc emarcueivmt, hic saccr antiites
venerabilis et prseclarus ponlifex fecit in circuilu al- super ipsas columnas lilios poni fecit, el supcr ipsos
Laris beali Petri aposloli nutritoris sui tetravela ru- Iiliosex meiallis mamioreis platonias posuii, diver
 4021 EPlSfOL^. 1029
sisque pictnris mirae magnitudinis opus decoravit., A t quibus untim cum chrysoclavo. Vela modica rubea
Nee non ubi supra fecit vela Alexandrina majora nu- Alexandrina duo ornata iri circuitu de Stauraci. Et
mero quinqtie, quaependent super regias majores in in gremio basilicae, ubi supra, fecit cortinani nia-
ingressu basilicse miiifice decorala. jorem de fundalo mirifice decoratam, ornatam in
ilic vero sanelissimus et proeclarus pontifex fecit; circtiitu de Tyrio, et in medio cruces de Tyrio.
in basilica SanctaeDei Genilricis semperque Virginis Hic vero egregius proesul fecit in titulo sanckB
Maricedomimc nostrae ad Prir-.sepetetravela alba ho- Safainte marlyris super allari majori vestem albarii
loserica rosaia miiifice.riecorata. Fecit vero ubi su- holosericam rosalam habeiitem in medio talmlam
pra intra prnesopiumvestem albam holoseiicam ro- de stauraci cum historia Dominicae resurrectionis,
satam ornalam in circuitu de cbrysoclavo, et in me- et in circuitii listam de chrysoclavo. Pari modo et
dio"h'ahentem crucem cum orbiculis de cbrysoclavoi in tiiulo sancke Susannae martyris super altari ma-
vela alba holoserica rosala uumero quatuor ornata jori vestem albam fecit holosericam rosatam ha-
in circuitn de Tyrio. In riiaccmiavero ipsius Dei ge- bentem in medio tabulam de chrysoclavo cum hi-
nitricis, qnoeappVllaturDominica, fecit vestem albami storia Dominicae resurreciionis, "et in circuilu li-
holosericam rosatam habenlem in medio labnlam.de: slarii de chrysoclavo. Fecit, autem in basilica san-
Tyrio cum historia crucifixi. Nec non et rotas de: cii Slephani" primi marlyris in Cselio monle ve-
chrysoclavo oruatasin circuitude quadrapulo. Fecit: stem albam holosericam rosatam habeniem in me*
nbi stipra cortinam funrialatu ornalam in circuitu de: dio tabulam de slauraci cum hisloria Dominicae re-
hlatthin. In dinconia vero ipsius Dei genitvicis, qitoe: surrectionis, et crucem de chrysoclavo. Nec non
nppellatur Cpsmedin.fecityestem albam holosericam g] et in diaconia beati Georgii martyris siiper altari
cum tauula de chrysoclavo habentem historiam Do- majori fecit vestem albam holosericam rosatam
mioicoeresur.rectiohis et in circuiui Iistam de chry- Habentem in medio tabulam rie slauraci cum hi-
soclavo. Fecit ad sanciam Mariam ad Marlyrcs ve- storia crucifixi ornaiam de Tyrio, et rosas de chry-
stemalbambnlosericam rosatam cum tabula rie Tyrioi soclavo. lpse vero a Deo protectus venerahilis et
habei:tem iiistoriam crucifixi, ct rotani de chryso- prseclarus pontifex fecit in basilica sanctte Dei ge-
clavo .ornatam in circuitu de Tyrio. Vestem eiiam in nitricis, quse appellatur ad Prsesepe, ob nimitim
diacnnia jam dictoeDei genitricis positam foris por- amorem ipsius (iominoe nostrse pharum ex argento
tara beati Petri apostoli fecit vestem de Tyrio miri- purissimo cum lucerna, et cereapto [cerapto] suo,
fice decoratam. Hic vero venerafailis et pranclanis: pensanlia simul libras quadraginta ct semis.
pontifex fecit in basilica beali Pelii apastoli nutri- Et boc constituit ejus bealiludo, ut Dominicorum
loris sui canistros interrasiles ex argento purissimo, diehtis, vel in sanctis solcmniialibus juxta lcctorium
tam in quadriporticu, quamque in gremio faasilicoe, cdnsisteret, et ad legendum sacras lectiones luminis
numero viginti duo, peusantes simu! lifaras centnm splendore fulgeret. Et in ecclesia beaii Petri aposioli
viginti qiinque. Gafaalhas fundatas signocbristas, pari modo fecii pbariim ex argenlo purissimo deau-
quae pentlent in quadriporticu, in pliaro oereo, in raio miroe pulciiriludinis decoratum cum lucerna, et
nieriio basiiicoe, numcro quadraginta et octo ponsan- cereap;o sno, qmepensant simul lihras nonaginla et
(es simul libras centum et unani et semis. PUara ar- semis. Enimvero, ubi supra ad bealum Petrum apo-
gentea tria, quae slantsuper .tralies aigenteas, pen- stolum sttb ipsa irnagine Salvatoris Domini noslri
santia lifaras nonaginta et tres. Arcus argenteos duos .-i
/ Jesu Christi crucifixi in niodtim fecit coronain ex
pensantes libras qiiadraginta et unam etuncias ocio. argenlo purissimo, et ibidem ofaipsitis Domini no-
Vela de blatthin niajora, quoe pendent per trabcs: slri Jesu Chrisli amorem pro Iuminariorum splen-
argepteas dextra lopvaquepreshyterii. Nec iion et in dore posuit pensantem libras....
circuitu sedis niimero triginta drnala in circuitu de Basilica verofaeaiiApollinarisalquemartyrisponli-
quadrapulo. ficis, qua1.fundata esl ju\la civitatem Ravennam, cu-
- Vela tnodjca de fundato numero quadraginta et jus trabesprx nimia velus.laledeannorum curriculis,
septem ornata in circuitu de hiaUhin Byzanlco, et; elolilanis temporibus nimis emarcuerant, jamque pe-
inveslita de blatthin Neapolilano. Nec non et in gre- ne niilurse in tempore illo eran i, idem venerabilis paler
niio basilicoe fecit corlinam majoreni Alexandrinam divinilus inspirattts, misil illuc, et per solertissimam
mirae magnitudinis et pulchriludinis decoratam, or- ac proviriarn curam suam omnia sarta lecla ipsius
naiam in circuitu de Tyrio. ecclesiae simul cum quadriporticis suis noviler ac
Vela alfaa modica boloserica rosata numero vi- firmitcr reslauravit, et in ineiioreiii reduxit slattim;
giriti quinque ornata in circuitu de blatthin, cx super altare vero ipsius sa.craefaasilicscob lionorem
quibus unum ornaium de slauraci. Super altare omnipoienlis Dei, et beati Petri apostoli, de ciijus
veio beati Andreoe, ubi supra, fecit vesiem albam donis ac dalis fecit veslem sericam rosat.m haben-
bolosericam rosaiam cum tabula rie chrysoclavo , tem in medio crucem de chrysoclavo cum orbicttlis,
habentem bistoriam Dominice resiirrectionis, et in et rotas sericas hafaeiites hisiorias annuntiationis,
circu tu lislam de chrysoclavo. Verum etiam et su- seu natalis Domini nostri Jesu Christi, alque passio-
per altare beatae Petronillse fec.itvestem albam ho- nem, el resurrectionem ; nec non el in coelosascen-
losericam rosaiam cum labula de chrysoclavo, ha- D I sionem, atque pentecosten, ornatas in circuilu si-
hentem bisloriam Dominicae resurreciionis, et in mili modo, sicut et vestem de chrysociavo. Sed et
circuitu ejns listam de chrysQclavo. Pari modo et in canistrum ex argento purissimo inibi fecit cum ca-
oiatorio sanclae Dei genilricis, ubi supra, in me- tenulis suis pensans libras quindecim. Episcopium
diana fccit veslem albam iiolosericam rosatam ha- vero Albanense simul cum ecclesia, quae in nomine
bentem in niedio crucem de chrysoclavo, el in cir- beati Pancralii ftinciata est, per quamdam negligen-
cuilii ornatam rie Tyrio. In oratoiio vero ipsiiis Dei tiam vel incuriam, per submissionesdiabolicas, post
geniiricis, ubi supra, qiiod dicilur donmi Pauli papsc, matulinas laudes exiista, a fundamentis usqtie ad
veslem albain holosericam ornatain in circuitu de sununura lccturn combiislum est. Sed clemeiitissi-
mizilo. Nec non et in monasterio sancti Martini, ubi mus et soleriissimus poutifex, Deo aspiranle, ex san-
supra, fecit yessem albam holosericam rosatam, ha- cti Spiritus iliustratione lirmum jaciens fundanien-
bentem in medio cruceiu de chrysoclavo cum peri- tum miruin in iiiodum jam proelatam ecclesiam no-
ciysi de Tyiio. Hiefecit in bnsilica apostolorum via viter reslauravit, et simul cuiii sirlis tectis Deo ju-
Lala super altare majus veslem alfaam holosericam vante ad meiiorem deduxil statum.
rosatam babenlem in medio labuiam de slauraci Ei. ut yerus amator Dei ct cultor sanctarum Dei
ctini historia Dominicae resiirrectionis, et in cir- ecclesiaruin, fccit super altari
cuitu vestem de chrysoclavo. Nec non et orbiculos clesisevesles duas, ex quibus unaiii majorj prsedictoe ec-
cinn rotis majo-
de chrysoclavo cum periclysi de Tyrio. Tetravela ribus habentein gryphes , ornatam in circuitu de
nipdica rubea ornata jn circiiilu de fundato, ex iundalo, ei tetravela serica alythina ornala de Ty-
1023 S. LEO PAPA m. 1024
rio optimo in circuitu ejusdem altaris fecit numero jA slivit altare beati Martini confessoris Christiex ar-
quatuor. Verum etiam et in ecclesia beali Petri apo- gento purissimo deaurato, ex transmisso quondara
sloli ubi supra fecit veslem rosatam habentem hi- [extorra quondam] Fridigisii abbatis, quod pensat
Storiam Domini nostri Jesu Chrisli, quando exten- undique libras seplemdecim, et semis.
dil manus et apprehendit beatum Pelrum aposto- Fecit aulem et in basilica beati Pauli aposloli
lum de fluctibus maris. doctoris mundi gentium phara canthara ex argento
Llem bealissimus vero et praeclaruspontifex fecit in purissimo cum delphinis suis numero quinque,
basilica sancli Cyriaci vestem albam holosericam pensantia lifaras sexaginla septem et uncias quatuor.
habentem in gyro periclj'sin de fundato, elin me- Hic a Deo inspiralus venerabilis et praeclarus
dio hisloriam resurreclionis, et in circuilu altaris ponlifex conspiciens ecclesiam beatorum martyrum
tetravela alha habentia periclysin de Tyrio. Fecit Nerei et Achillei prae nimia jam vetustate deflcere ,
autem et in titnlo sancli Vilalis veslem" albam bo- atque aquarum inundaniia rcpleri, juxla eamdem
losericam habenlem periclysin de fundalo, et in ecclesiam noviler a fundamenlis in loco superiore
medio hisloriam resurreciionis ; nec non el in ecclesiam construxil miioe magnitudinis el pulchri-
diaconia sancli Archangeli posuit vestem albam ho- tudinis decoratam. In qua eliaih haee obtulit dona :
losericam habentem periciysin de Tyrio, et in canistros ex argento numero sex pensantes simulli-
medio historiam ascensionis. Item ipsnm super al- bras quindecim. Ciborium cx argento pnrissimo
lare sancti Abbacyr.i similem vestem obtulit. pensans libras ducenlas el quiiirtecim. Calicem et
Porro in diaconia sanclse Agathae martyris fecit palenam ex argenlo purissiino deauralos pensanles
ipse sanctissimus pontifex vestem albam holoseri- •i> iibras duodecim et uncias decem. Regnum super
cam habentem in Tyrio, et in medio historiam re-" altare ex auro purissimo diversis ornatum pretio-
surreclionis. Verum eliam el. in tilulo Pammachii sis lapidibuspensanslibras duas etuncias sex. Vesles
super altare sanctorum Joannis elPauli fecit vestem duas, ex quibus unam albam holosericam habcn-
albam holosericam ornalam in gyro de fundato ha- tem historias Dominicaenativitatis, seu resurreclio-
bentem hisloriam crucilixi, ascensionis et pente- nis, ascensionis, atque pentecostes, ornatam in cir-
costes. Pariter et in ecclesia beati Clemenlis mar- cuitu de chrysoclavo, et aliam de Tyrio. Llem vero
tyris alque pontiflcis, fecit vestem albam cum chry- fecit iu basilica Beatoe Dei Genitricis ad preesepe
soclavo habeniem historiam rosurreclionis , seu regnum ex auro purissimo spanoclysto diversis in
ascensionis, necnon cl pentecosten. circuitu de ehrysoclavo pretiosis ornalum lapidibus
Imo et in ecclesia sancli Cyriaci posila via Osliensi pensans libras quatuor el uncias septem. Fecit vero
fecit vela e quadruplo numero quinque, habentia communicales ex argento purissimo per singulas re-
historiam Salvatoris vocautis discipulos de navi. Et giones , qui prsecederent per slatioues per manus
super sanclum allar.e ipsius marlyris posuit vestem acolytorum numero viginti quatuor pensantes simul
de fundato. libras.... Pari modo et in basiiica beati apostoli
Ipse autem a Deo protectus et proeclarus ponlifex fautoris sui regnum ex auro purissimo diversis pre-
fecit in basiiica Sanctae Dei Genitricis, semper- tiosis onalum lapidibus pensans libras sepiem. Fecit
que Virginis Marise dominse noslree ad praesepe etiam in diaconia sanctorum Nerei et Achillei vela
coronas argenteas, et delphinos suos duodecim, nromiscua holoserica numero....
quae pensant libras centum duas el uncias novem. Sarta lecla beati Agapiti martyris sita juxtabasili-
Sed et phara canthara argenLea cum delphinis suis C cam beati Laurentii marlyris foris murum, quia
fecit nuniero septem pensanlia libras ocluaginta jam proe nimia veluslate emarcueranl, noviter re-
quinque et semis. Idem vero bealissimus proesul fe- stauravit. Imo vero el in titulo beatoe Prudentianae
cil in basilica beati Petri aposloli nulritoris sui ante fecil vestem albam holosericam ornatam in circuitu
presbylerium pharum volnbilem ex argenlo puris- de Tyrio.
simo cum coronis el crucibus, pensanlem inibi li- Qui beatissimus pontifex postquam sedem Roma-
bras iriginla quinque, et uncias sex. Verum etiam nam et apostolicam annos viginti, menses quinque,
idipsum deorsum, ubi sacralissimum corpus ipsius et dies sexdecim gloriosissime rexit, (a) ex hac luce
principis aposloloruin requiescil, renovavit imagi- subtractus ad seternam migravit requiem. Fecit au-
neui aurcani habenlein vullum Salvaloris Domini tem ordinalioneslresper mensem Martium, presbyle-
nostri Jcsu Christi, ac sanctoe Dei Genitricis Mariae ros triginla, diaconos undecim, episcopos per di-
doininie noslroe, et bealorum apostolorum Petri et versa loca numero cenium sex et viginti. Sepullus
Pauli, alque Andreoe, nec non et beaiee Petronilloe vero est in basilica beaii Pelri aposloli pridie Idus
martyris, ubi et addidit auri obryzi libras viginli Junias , indictione nona , et cessavit episcopatus
unain et uncias tres. dies decem.
J.movero ubi supra ante sanctum Andream inve-
(.?)Ex liac luce sublraclus est, etc. Anno Domini816 et Ludovici iinperatoris tertio. SEV.BIN.

S. LEONIS III EPISTOLiE.

EPISTOLA PRIMA. D Gralias omnipotenti Deo semper agtmus, qui Ec-

KENULFI REGISMEUCIORUSI ADLEONEM PAPAM III.
Pro arcliieviscopalu Lichefeldensiabolendo, restituen-
daque Dorobernensis Ecclesim dignitate , quam
Adrianus papa I et rex Offa dissecuerant.
Dominobeatissimo et vereamanlissimoLeoni san-
ctse el aposlolicsesedis Romano ponlifici, Kenuiphus
gralia Dei rex Merciorum, cum episcopis, ducibus,
etomni sub nostra ditione dignitatis gradu, since-
rissimse dileclionis in Christo salutem.
clesiam suo pretioso sanguine acqnisilam, inter di-
versasmundi Uujusprocellas, novissemper,prioribus
ad vitam sumptis, suesc.itducibus ad portum salutis
attrahere, eamque nova luce infundere, quatenus
nullo sil tenebrarum errore fuscata, sed viam ve-
ritatis inoffenso pede gradialur. Unde merito om-
nis per orbem exsultat Ecclesia, quia cum omniusn
verus remuneralor bonorum gloriosissimum gregis
sui pastorem Adrianura perpetuo remunerandum
1025 EPISTOLJI. 1026
super sethera duxisset, suis lamen ovibus pia erexit jA duobus Londoniaeet Eboracae metropolitanis episco-
providentia proemium, quiscilovile Dominicumad pis, quam etiam apud vos haberi non dubitamus.
caulas, non inferius vitse agitare. Nos quoque me- Sed ipse primum ponlificialis apex, qui ttinc Londo-
rito, quos extremitas orbis tenet, eodem modo prae niaesub honore et ornamento pallii fuerat conscri-
caetens gloriamur, quod illius sublimitas noslra sa- plus, pro eo Dorobernensi oblatus est alque conces-
lus, illius prosperitas nobisperennis exsultatio, quia sus. Nam quia beatse recordationis Augustinus, qui
unde tibi apostolica dignitas, inde nobis fidei veri- verbum Dei, imperante beato Gregorio, Anglorum
tas innoluit. Quapropter opportunum arbilror tuis genti ministrabal, et gloriosissime Ecclesiis prae-
sanetis jussionibus aurem obedienliaenostrae humi- fuit a Saxonioe, in eadem civitaie diem obiil, et
liter inclinari, el quaeluoepielali rite nobis sequen- corpus illius in ecclesia beati Petri apostolorum
da videantur toto nisu implenda, quse vero rafioni principis, quam successor ejus sanclus Laurenlius
contraria deprehensa fuerint, citius declinanda ac sacravit, conditum fuissel, visum est cunclis genlis
inlerim a nobis omnimodo resecanda. nostrae sapienlibus, qualenus in illa civitate metro-
Sed modo ego Kenulphus gralia Dei rex excellen- politanus honor haberelur , ubi corpus cjus pausat
tiam luam humiliter exoro, ut te sine offensioneani- qui his partibus fidei veritatem inseruil. Cujus ita-
mi vestri de profectu nostro, ut optamus, liceal al- B [ que, sicut vos scitis, dignitatis honorem primum
loqui, qualenus in gremium me pietatis tuoetran- rex Offa,propter inimicitiamcum venerabili Lamber-
qtiilla pace percipias, et quem me.ritorum nulla fa- to et gente Cantuariorum acceptam, avertere, et in
cultas erigit, larga benedictionis luaeubertas ad ple- duas parochias dissipare nisus, et piissimus coepi-
bem suam regendam locupletet, ut una mecum gen- scopus et antecessor vester Adrianus rogatu praedi-
tem quam vestra aposloliea auctoritas fulei rudi- cti regis facerc coepil,quori prius nemo proesumpsit,
mentis imbuil, per intercessionem tuam contra im- elMerciorumpraesulempallio extulit. Neutrumtamen
petus exterorum Omnipotens erigat, elpersere- ex his culpamus, quos Christus, ut credimus, seterna
gnum quod ipse Deus dedit nobis, dilatare dignetur. victoria triumphat.
Hanc benedictionem omnes qui ante me sceptro Sed tamen excellentiam vestram humiles exora-
proefuereMerciorum, meruerunt ab antecessoribus mus, quibusa Deo merito sapientiaeclavis collataest,
tuis adipisci ; hanc ipse humilis peto, et a vobis, o utsuperhac causa cum sapientibus veslris quaeratis,
sanctissime, impetrare cupio , qualenus in prinais et quidquid vobis videatur, nobis postea servandum
adoptionis sorte me libi filium suscipias , sicut te in rescribere dignemini, ne lunica Christi inconsutilis
patris persona diligo, et totis obedientiae viribus alicujus inter nos dissensionis schisma patiatur; sed
semper amplector. Decet enim inier tanlas personas G per vestram sanam doctrinam, ut desideramus, ad
fides sancta servari et inviolata charitas custodiri; veraepacisunitatemdirigatur. Magna enimhumilita-
quia paterna pielas filiorum felicitas in Deo esse te simul et dileciione haec tibi scripsimus, papa
credenda esl, secundum illud Ezecbise: Paler filiis beatissime, clementiam tuam profusius precantes,
notam faciet veritatem tuam, Domine. In quibus ver- quatenus ad ea qucc a nobis necessario explicita
bis te , amande genitor, imploro , ut filio tuo ta- sunt, benigne et juste respondeas.
metsi indigno verilatem Doniini tuis verbis sacro- Sed el illam episloiam, quam Alheraldus archi-
sanctis notam facere non dencges, ut per luamsa- episcopus coram cunclis provincialibus episcopis
nam eruditionem, Deo adjuvante, ad melioris vitae noslris multiplicius de suis ac toiius Britanniaecau-
proposiium merear pervenire. sis et necessitalibus tibi scripsit, pio amore perscrtt-
Quin etiam, dulcissime, cum omnibus episcopis tari digneris, et quidquid de rebus quae in ea scri-
nostris et cujuscunque apud nos dignitatis persona pta sunt fidei normula poscat, pagina nobis veritatis
deprecor, ut nobis de multimodis inquisitionibus, patefacere memineris. Ergo prseterito anno Iegatio-
super quibus maximam subtilitafem vestram dignum nem meam etiam et episcoporum per Wadan abba-
duximus perquirere , faenigne respondeas, ne san- tem misimus: ac ille accipiens legationem illam se-
clorum LradilioPalrum et ab illis tradita nobis, re- D gniter, imo insipienter deduxit. Sed modo tibi mu-
gula quasi incognilaperaliquid vitietur in nobis, sed nus modicum amoris gralia per Brine presbyterum,
sermo luus directus nobis in charitate et mansue- et Fildas, el Ceolberth ministros meos, pater amande,
tudine veniat, ut per Dei misericordiam profuturum mitto : quod est centum et viginti mancusas cum"
in nobis perflciat fruclum. Primum namque est litteris, precans te ut benigne suscipias, el bcnedi-
quodponlifices noslri ac peritissimi quique in nobis ctionem tuam nobis donare digneris. Omnipotens
dicunt, quodcontra cauones et apostolica statula, quae Deus te longoevotempore ad Iaudem suoesanctseEc-
nobis a patre bealissimo Gregorio dirigente statuta clesise custodiat incolumem.
sunf, sicut vos scifis, auctoritas Doroberncnsis me- EPISTOLAH.
tropolitaui in duas scinditur parochias, cujus, eodem LEONIS PAPJEIII ADKENULFUM REGEM MERCIORUM.
palre mandante, dilioni suhjacere debent episcopi Respondelsuperiori, et petita otnnia lubens concedit.
duodecim, sicut per Ecclesias nostras legitur in epi- Domino excellentissimo filio Keinilphoregi Mer-
stola, quamfratrietcoepiscopoAuguslino direxit, de ciorum provinciseSaxoniseLeo papa
R Quae nunc Anglia, olim in dicebatm Saxonia transmarina.
 1027 S. LEONIS PAPJE III 1028
Yehiens ad sanciissima iimiiia beaiorum aposlo- Astravit
. anlistitem, qui, sicut vertts pastor, indiccre
Ibruiri Petri etPauli, iain oraiionis vota fideliter verbis secundum doctrinam sanctarum Scfiptura-
solvens quarri nostr.e sedi apoSLbiicae causam srii sa- rum dignam poenitcnliam valeat, et eruere qui Stib
cerdolii siiggerens, reverendissimus et sanciissimus dilione sacerdotali ejus exislunl animas eorum ex
frater noster Alheraidiis archie[iiscOptisDorobernen- inferno inferiori, et ab igne inexstinguibili deducens
sis Ecclesioenobis Oblulilvestrae regalis excellenliae eos, et introducens in portum salutis, el offerre prd
syllabas, qdibus in driabus epislolis a vobis dire- iliis hosliam dignam et immaculalam in conspectu
clis, plenis fidei rectae, magnam humilitatem ve- divinaemajeslatis omnipolenti Deo. Et qtiia multum
stram repcrieiues, omnipotenti Deo referimus gra- nobis praenoniinatus archiepiscopus in omni sancli-
tes, qui veslram prtidentissimam excellentiam in late sua et vitaeconversalione ultro citroque placuit,
oinnibus Ornavit ac decoravit erga beatum Pelrum valde nimis ei credentes, ex auctoritate ei beati
aposlolorum principem, el nobiscum habere dile- Pelri apostolorum principis, cujus vci immerili vi-
ctionem, et in omnibus aposlolicishumililer consen- ces gerimus, talem praebuimus praesulalum, ut si
lire censuris. Porfo in una ex illis cpistolis reperi- quisquam ex subjectis suis, lam regibus et principi-
mus qualiter graiiam noslrsc apostolicoefuhclionis, bus quam universo populo, transgressus ftierit Do-
si juxta fuisselis, animam vesLram pro nolis po- B minica mandata, excommunicet eum usquedum poe-
suisselis benigne, imo et nosiroe prosperilali mul- nileat, elsi iinpoenilensfuerit, sil vobissicut etlmicus
luiri in Doinino congaudeatis; et cum noslrse dttlcis- el publicanus (Matlh. xvm).
simoeadmohitibnis lilteroe ad veslra: unaniniitalis De AtheralJo vero jam facto archiepiscopo Doro-
pefveniunl aures, ciuri ohini suavitale et cordis gau- bernensis Ecclesioe, sicut a uobis poposcit vestro-
dio spiritali, quasi filii paternUm munus sUscipere rum prsestilttmexcellenlia, ttt ei justitiam faceremus
falemiiii. Falebatur vero et Iioe, quoi aliquantulam de ipsis dioccesibus suis, tam episcoporum quam
ex vestra facultale benediclionem iiobis ofierri de- monasteriorum, quibus illicite, ut cognovislis, ex-
mandastis centum et viginti mancusas, quas cum spoliatus est, et a venerafaili sede ejus, quas dudum
inagno airiore pro ariima?veslrae saiute suscepiriius. lenuil, afalataesunl, nos per outnia enucieatius tru-
Et praedictusafchiepiscopiis cuni suis sociis hdho- tinanles, in sacro scrinio nostro reperimus sanctum
rifice ac behigne a riobis susceptus esl, et adjuvari Gregorium praedecessoremnostrum in integro ipsam
eum in suis necessitatibus libenter fecimus. Inlerea parochiam numero duodecim beato Auguslino syn-
crederiles veslraeprudentiSsimoe excellentiae, ubi fe- cello suo archiepiscopo tradidisse, et confirmasse
rebalur in ipsis tuis regalibus apicibus quod hostris episcopos consecrandi. Unde el nos, veritate ipsa
apostoiicis sanclionibus nullris Christianus contraire C reperta, ordinationes, seu confirmationes nostra
prsesumit, ideo lotis nisibus nostris ea quae tuo re- aposiolica auctoritate illi in integro, sicut anliquitus
gno expediunt emitlere atqrie praedicare conamur, ut fuerunt, constituentes reddidimus, et privilegium
ea quae nobis prsefalus fraler noster Atheraldus ar- confirmationis secundumsacrorum canouum censu-
chiepiscopus, seu tola synodus evangelicae et apo- ram Ecclesiaesuae observandum tradidimus.
slolicae doctrinae sanclorumque Palrum, nec non< EPISTOLA III.
pfocdecessorumhoslrorum sanctorumpomificum, ca- ADCAROLUM MAGXUM.
iionica censura praedicante; veslrse regali excellen- De privileqiocapeilm in Eresburg
lise, seu cunclis principibus gentis vesirse ei uiii- Leo servus servorum Dci Caroio magno [regi
verso populo Dei edissefit, nequaquam iii orlho- Francorum") Romanorum iinperalori.
doxa eorum doctrina quidpiaiii resislere debeatis, Piae tuae petilioni per omnia congaudenles, quod
Domirio ac rederiiptore nostro in Evangelio dicente, jubes annuere non tardamus. Igituf hunc monlem
ubi ail: Qui vos recipit, me recipit; el qui fccipil>, Eresburg, quem expugnalum cum tota Saxonia Deo
prophetam in nomine propheta;, mcreedem proplielm ; obtulisti a, el per nos bealo Petro consecrasli, lifac-
acciplat (Malth. x). Quanlo magis pro ipso saepe do-- rum ab humana polestate esse, ut fralrum inibi ad
niino archiepiscopo quem nobis Valde nimisque col-- Christi servilium adunatorttm dilioni lantinnmodo
laudastis, siculi et esl; videlieel clarissimus alquc3 parere censemus. Qui ne ali([uid in hoc impedi:i:emi
peritissimus, el quia illum scitis prudentem etboniss paliantur, neve regni veslri invasoribus aliqua re-
ornaiuin moribus, Deoque el hominibus dignum,, bellandi fiducia prseparetur, sub anatbemate, sancti
ecce, fili dulcissime el amanlissime alque prsestari- Petri auctorilale inlerdicimus ne quis unquam bel-
lissime rex bone, in his luis asseriionibus collauda- lica iu ipso monte preesidia collocare, aut per tecol-
mus Deum oninipotentem, qui talem vobis demon- lala praedia, aut decimas circa montem per dtias
a De Saxonia oblata a Carolo Magno sanclo Petro tia, aded ut ad htuic uniim respicerent omnes tan-
sunt eliani litterae Gregorii p.ipoeVll, suo loco reci- quam unicum Chrisiiancereligionis, lemporibus islis
talse. Eodem pariter anno patriarcfaa Ilierospjymo- perditissimis, quibus sufa Saracenorum jugo geme-
rum per suum monachum inisil ad Carohim Ma-' bant, decus et ornamentuni. Porro pro resiaura-
gnuni sacrosancti sepuicri Redemptoris ndslii cia- iione ccclesiarnm Iiierosolymortim Carolus colk:-
ves, quem dimiliens ipseCarolusZacbariam presby- ctam more niajoruni indixit. Est ea de re litulus in
terum illi adjunxil, qui dona ad loca illa sancla ejus Capitularibus his verbis inscriptus : De eleemo-
deferrel (Annales Francorum). lnnotuerat in Oriente syna miltenda in Jerusalem, propter ecclesiasDei re-
etiam tanli regis Christianissimi pietas atque polen- staurandas, proximo nalali Domini
 1029 EPISTQLiE. 1030
Saxonicas rastas quas illuc delegasli, audeat diri-- A EPISTOLA XII.
pcre. Haecconservantibus sit pax a Deo Patre: in- ADEUMDEM.
fringenlibus excommunicatio et a beatorum collegio Qualiter qmdam episcovusexsul ihvenius.
sit separatio in oeternum. 'Videibid., col. 518.)
Data Eresburg per manus bibliothecarii et cancel- '
EPISTOLA Xlil.
larii Eeeleske Romanse vn Kal. Januarias, anno Do- ADEUMDEM.
mini .... Leonis IU i, inriict. 7 [octava], die dedi-
cationis capelloein Eiesburg. Quaiitcr missi juslitiam facluri damnum fecerunt.
a EPISTOLA IV. (Viric ibid., col. 520.)
MAGNUM. i>EPISTOLA XIV.
ADEUMDEM CAROI.UM
De accusatoribus. ADRICULPIIUM EPISC.OPUM MOGUNTINUM.
Gralias agil de muneribus ab eo missis; tnittit vicis-
(Hanc epistolam virie Uuj-tsce Patrologise tomo, sim reliquias sancti Cwsarii, quas postulabat.
XCVIII, coi. 525.)
EPISTOLA V. Leo episcopus servus servorum Dei reverendis-
ADEUMDEM. simo et sanciissimo RiculpUoepiscopo.
B Cum ad limina bealorum principum apostolorum
Quaiiter Sicilienses cum Saraceais paclum fecerunt,
et caplivi reddiii. Bernharius venerabilis cpiscopus mia cum Adalhardo
(Vide tomo ul supra, col. 5M.) rcligioso abbate, missi filii nosfri domini Caroli se-
EPISTOLA VI. renissimi imperatoris, conjunxissent, et omnia pro-
ADEUMPESI. spera ac salubria de praedicto filio nostro, seu de
De occisione Maurorum in Grcecos. ejus sublimissima prole, vel omnibus fidelibus suis
nofais nuntiassent, immensas omnipotenli Dei gra-
(Vide ibid., col. 540.)
tiarum actiones retulimus. Interea oblulil nobis proe-
EPISTOLA VII.
lalus Bernbaris.s episcopus sanclilalis yestrse pul-
ADEUMDEM. • cherrimum munus etlitteras. Quas vero litteras re-
ie iniquo consilio facto.
legentes, gratias reverendse almitati vestrae retuli-
(Videibid.,col. 548.) mus, quia nostri esse memores in vestris Deo acce-
EPISTOLA VIH. plis orationibus non prsetermitlilis. De lantis aulem
ADEUMDEM. muneribus, quibus nos assidue pro amore B. Petri
Graliarum aclionis. aposloli ditatis, credimus in omnipotenlem Dcum_
"
(Videibid., col. 531.) quia dignam retributionem hic et in futuro ab ipso
EPISTOLA IX. clavigero regni coeleslis percipietis. De reliqiiiis vero
ADEUMDEM.' sancliCresarii,sicutpetistis,pereumdemBernharium
De beneficiisacceptis. venerabilem episcopum sanctitati vestroe direximus.
EPiSTOLA XV.
(_Vide ibid., col. 527.) SEUSVMBOLUH OBTHODOXiE FIDElLEOMSPAPJE.
(EPISTOLA X. Leo episcopus , servus servorum Dei , oinnibus
ADEUMDEM. orientalibus Ecclesiis.
Qumstiones solvenda. Hoc symbohim orlhodoxae fidei vobis mittimns, ut
(Vide ibid., col. 558.) tam vos quam omnis isnndus secundum Romanam
EPISTOLA XI. sanctam catholicam clapoHolicamEcclesiamrectam
ADEUMDEM. et inviokuam leneatis fidem. Credimns sanclam
Inlercessioneset ccetera. Triuitatem, id est, Patrem, Filium, et Spiritum san-
(Vide ibid., col. 555.) ctum, unum Deuniomnipotenlem, unius substantise,
i Hanc et novem seqtientes ediriit an. 1655 Helm- Dmtim,
; quod aucloiilale Rictilphi afchiepiscopi Tvfo-
stadii Hermannus Cor.ringius, sed pro solcinni bse- guntincnsis sub Leone pap* lil, anno Domini 815,
reticorum more fcedissimisadversus Ecclesiam ca- celefaralum fuit. Scd ciun iilud a principio cjus quod
-tholieam ejusque supremos ponlifices crimiiialioni- exstal in eriitione Suriaua pan-m discreparet, in flne
bus atque caliimniis conspurratas. autem mutilum esset, nullas, vel saltem pauculas
t Revercndissimiis suisquc pro Ecclesia catholica leciionis varietales in margine annolavi. Ab eodem
scriptis, disputaionibus ac lahoriims longe clarissi- viro Cbrisiianse reipubliese et Ecclesise amantissimo
mus vjr, dominus Joannes Pislorius theolrigus, iiiris- manuscriptum originale excmplar concilii Constan-
consnltus, ?c niedicus celeierrinms, sacrse Caesareoe tiensis non sine magriis ejus impensi.s, iaboribus et
majestatis consiliarius ampiissinius , p-.Hi-omismilii molestis Conslantia ad me transmissum est; qno
jcgi observantia cokinius. ex ampiissima nobilissi- fn:ct;i quave tiiilitate lotius Ecclesiae, infra indicahi
maque ejusdein s:;cr.s C.rr*aresemajeslatis Viennensi rous. Cseiera hujus aliorumque dociissimorum virp-
bifaliothecamisit adme anliqiium maiiusci-iptumco- rum slttdioet iiidustiia repe.ia, el liuic nostroe edi-
diceni, in q<io inier alia anti-iua moniim-nta banc tioni communicata fuerum, locis opportunis gratis-
Leonispapoe III epistolani ari Riculphum Mngiinlinoe simo affectu commemorabo; non alia sane inten-
Ecclesisearcliiepiscopum inscripiam inveni, descri- tione, quam ut intelligas, lector "charissime, nihil
psi, et jn hanc nostram cpisiolarum, decretalium el htiic operi insermm velsuperaddilum esse quqd nqsi
cpncihorum iioyam edilionein transtuli. Idem codex a doctissimis iisque profaatissimisviris accfeplumfue-
ha&Sbatiri^nuscriptum concilium Moguntinum pri- rit. SEV. BINIUS.
 «051 S. LEONIS PAPJE III 1032
unius essenliae, unius potestatis, creatorem omnium A J perfectum in duabus naturis in unius personoe sbj-
crealurarum, a quo omnia, per quem omnia, in quo gularitate impassibilem el passibilem, mortalem
omnia : Patrem a seipso, non ab alio; Fillum aPa- atque immortalem, crucifixum iu infirmitate nostra,
tre genitum, Deum verum de Deo vero, lumen verum eumdemque semperviventem in virtute sua,qui mor-
de Iumine vero, non tamen duo lumina , sed unum .tuus est carnis suaemorte et septilius, atque ab in-
lumen; Spiritum sanclum a Patre et a Filio aequali- feris, damnato et spoliato prineipe totius iniquitalis,
ter procerienlem, consuhslantialem, coseternum Pa- rediens tertia die resurrexit, alque cum triumpho
tri et Filio. Pater plenus Deus in se, Filius plenus gloriaevidentibus discipulis c.celum ascendit, sedens
Deus a Patre genitus , Spiritus sanctus plenus Deus in dextera Patris, id est, majestate divinilalis, inde
a Patre etFilio procedens. Non tamen tresDeos di-,, jam venlurus juriicare vivos et morluos, quem impii
cimus, sed unum Deum omnipotenlem, seternum,in- judicantem viilebunt in ea forma qua crucifixus est,
visibilem, iucommutabilem, qui tolus est ubique non in ea humilitate qua injuste judicatus esl, sed
prsesens, non per partes divisus, sed totus in omni- in ea claritate qua juste judicaturus est mundum;
bus, non localiler, sed personaliier , qui sine com- cujus majestalis visio aeterna est omnium sanctorum
mutalione sui mulabilia creavit el creala gubernat, beatitudo. Qui secundum hancfidem rec.tam non cre-
semper manens id quod est, cui nihil accidens esse B 1 diderit, bunc damnat sancla, calholica et apostolica
poterit, quia simplici divinitatis naturse nihil addi Ecclesia, quae fundata est ab ipso Jesu Christo Do-
vel minui polest, quia semper quod est, cui semper mino noslro, cui est gloria in saecula. Amen.
primum est, cui sempilernum est, cui idem est essc, EPISTOLA XVI.
vivcre, et inlelligere. Et haec tria unus Deus. Haec
tria idem Deus et Dominus, vera et sempiierna tri- ADATHELARDUM ARCIIIEPISCOPUM DOROBERNEKSEM.
nitas in personis, vera el sempiterna uniias in sub- Mittit pallium, et primatem lolius Anglim agnoscit.
stantia, quia una est substanlia Paler et Filius et Leo episcopus, servus servorum Dei, Athelardo
Spiritus sanctus. Hoec vero sancta Trinitasnihilest ; archiepiscopo Dorobernensis Ecclesioein perpeluum.
in tribus personis simul nominalis quam in u..ia Pontiiicali discretioni praecipue congruit prsesu-
qualibet persona semel dicla, quoniam uuaquceque libus Ecclesiarum, secundum eorum irreprehensi-
persona plena est subslantia in se, non lamen tres bilem fidem, audientiam praebere, et eorum quoe
subslanlise, sed unus Deus, una substantia, una es- per beatum Petrum principem aposlolorum et nos
senlia, una aeternitas, una magnitudo, una bonilas , gerere desideraverint, quce canonicis non refra-
Pater et Filius et Spirilus sanctus. Nec aliud est Pa- ganlur sanctionibus, effectum concedere. Ut cum
ter in natura quam Filius vel Spiritus sanctus, nec; ''-' id quod desiderant, obtinuerint, flagrantiores erga
aliud Filius et Spiritus sanctus quam Pater in na- eorum religionis amorem existanl. Exborlanda ita-
tura, quibus est. una nafura. Sed alius esl Pater ini que nobis visa est ac precanda tua fraterna almitas
persona, alius Filius in persona , alius Spirilus san- pro dioecesibus Angliae sibi commissis, videlicet
clus in persona. In Palre oeternitas, in Filio aequali- episcoporum, seu monasteriorum tam monacbo-
tas, in Spiritu sancto seternitalis oequalitalisque con- rum quam clericorum et puellarum; quae sicut ab
nexio. Unum omnes in substanlia et essentia, omni- olitanis lemporibus lua Ecclesia tenuit, ut in sacro
potentia, et divinitale. Sicut enim eadem sancta1 scrinio nostro requisita cognovimus, ita tibi luisque
Trinitas inseparabilis est in substanlia, ila inse- successoribus lenenda confirmamus. Omnes Anglo-
parabilis est in operibus, quamvis opera Dei qui- rum Ecclesias sanclus ac egregius proedicator papa
busdam personis specialiler conveniant, sicut Pa- Gregorius ordinavit alque catliolice confirmavit
tri vox illa quae de coelo sonuit super Christum1 beato Augustino archiepiscopo, sincello suo subje-
baplizatum, et ad Filii pcrsouam humanitatis lan- ctas fore in aevum per sacrum usum pallii; et ideo
tummodo perllnet susceplio, et Spiritus sancti per- tibi scribimus ex aiictoritale beati Pelri apostolo- ,
sonaeproprie congruit illa columba, in cujus specie; -p.rum principis, cui a Domino Deo poiestas data est,
idem Spirilus sanctus descenditsupereumdemFilium 1 dicente : Quia tu es Petrus, el super hanc pelram
secundum hominem baptizatum. Tamenabsque omnii mdificaboEcclesiam meam , et portce inferi non prm-
dubitaiione illam vocem et illamcolumbam in Cbristi' valebunl adversus eam. Et libi dabo claves regni cm-
humanilalem lola sancta Trinilas operata esl, cujus3 lorum ; el quodcunque ligaveris super lerram, erit li-
opera inseparahilia sunt. Credimus eumdem Filiumt gatum et in coelis; et quodcunque solveris super ler-
Dei Yerbum aelernaliter natum de Patre , consub- ram, erit solutum el in ccelis (Matlh. xvi). Imo et
slaiuialem Patri per omnia, temporaliter natum dee secundum institutam sanctorum canonum censu-
Spiritu sancto et Maria Yirgine, duas habentem na-- Tam, licet immeriti ejusdem beati Petri, clavigeri
tivilales, unam ex Patre oeternam, alteram ex matree regni coelorum , vicem gerentes , tibi, Athelarde,
lemporalem; qui eliam Filius Dei, suoecarnis conce- tuisque successoribus omnes Anglorum Ecclesias,
plione concepfus esi et suse carnis nativilate natus.;. sicut a priscis temporibus fuerunt, in perpetuum
Deum verum confitemur conceptu/xi et Deum verumn in ipsa tua metropolitana sede, per subjectionis
natum, eumdem verum Deum verum hominemunumu •cognilionem, eas irrefragabiliter jure esse conce-
Christum Filium Dei unigenitum , per pritnum et:t dimus detinendas. Si quis vero, quod non ojtamus,
 4055 EPISTOL.E. 1054
contra hanc nostae diffinitionisvel apostolici privi- A^ nilati tuse, benignitatis sludiis invilati, direximus,
legii auctoritatem venire tentaverit, ex auctoritate concedentes etiam tibi ordinationes episcoporum,
apostolica statuimus, ut, si arcbiepiscopus vel epi- exigente opportunitate, Domini praeveniente mise-
scopus fuerit, ex ordine prsesulatus sit dejectus ; si- ricordia, celebrare ; ita ut Christi evangelium plu-
militer presbytervel diaconus aut alius quilibet mi- rimorum annuntiatione in omnibus gentibus, quse
nister sacri ministerii si fuerit, ab ordine sil depo- necdum conversae sunt, dilatetur, etc. > Nam iste
situs ; si autem ex numero laicorum fuerit, tam rex Justus aute ab Augustino episcopus ordinatus est,
quam princeps, aut quaeUbetmagna sive parva per- sicut et Mellilus. Ipse quoque Juslus ordinavit Pau-
ssona, a sacraecommunionis participatione se nove- linum episcopum, et Honorius papa misit pallium
rit alienum. Hanc privilegii paginam, auctoritate ipsi Paulino, ubi gentem Nardanhymbrorum cum suo
beati Petri apostolorum principis, cujus ministerio rege ad fidem Christi, Paulinoevangelizante, conver-
fungimur, tibi, Athelarde, tuisque successoribus in sam esse didicit. Qui Paulinus posl obitum prsedicti
perpetuum concedimus obtinendam. Ad cujus firmi- Justi, Honorium Dorovernensi Ecclesioearchiepisco-
tatem manibus nostris subscriptionem impressimus, pum ordinavit, cui etiam praefatus papa Honorius
illamque nomine nostro signari mandavimus. Quam misit pallium et litteras, in quibus conlinentur hcec:
etiam a Sergio scriniario nostro scribi praecepimus B 3 c Dilectissimo fratri Honorio, Honorius salutem.
mense Januario. Dat. xv Kal. Eebruarii per manum Juxta vestram petitionem et uiiorum nostrorum re-
Eustachii, primicerii sanctse sedis apostolicaeimpe- gum, vobis per praesentem nostram praeceptioncm,
rante domino Carolo piissimo , consule , Auguslo, vice beati Petri apostolorum principis, auctoritatem
a Deo coronato, magno, pacificoque imperatore, tribuimus, ut quando unum ex vobis divina ad se
anno secundo post consulatum ejusdem domini, in- jusserit gratia evoeari, is qui superstes fuerit alle-
diclione decima. rum in loco defuncti debeat episcopum ordinare.
EPISTOLA XVII. Pro qua etiam re singula vestrae dilectioni pallis
(Fragmentum.) pro eadem ordinatione celebranda direximus, ut per
[Ex Ivone, Decr. p. m, c. 102.] nostrae praeceptionis auctoritatem possitis Deo pla-
Contra sanctorum Patrum censuras videtur exi- citam ordinationem efficere : quia ut haecvobis con-
stere, si ssecularis homo vel laicus presbyteros ab cederemus, longa terrarum marisque intervalla qu»
ecclesiis, in quibus tempore ordinationis eorum de- inter vos et nos obsislunt ad haec nos condescen-
nominati vel introducli fuerint, nitelur expellere. dere coegerunt, ut nulla possit Ecclesiarum vestra-
EPISTOLA XVDI. rum jactura per cujuslibet occasionis obtentum quo-
OMNIUM TOTICSBRITANNIJ3 EPISCOPORUM ET SACER- quo modo pervenire, sed potius commissi vobis
DOTUM ADLEONEM. populi devotionem plenius propagare. Deus te inco-
De successione archiepiscoporum Dorobernensium. lumem custodiat, dilectissime frater. i
Omnes episcopi et sacerdoles totius Britannise in- Item Albinus vel Alcuinus maximus librarius scri-
sulse venerabiii papae Leoni salutem in Christo. psit ad Offam, regem Anglorum, dicens quod ar-
Notum fore cupimus almitati vestrae, sicut legi- chiepiscopus semper ab archiepiscopo debeat ordi-
mus in historiis Anglorum, scribente Beda historio- nari, et pallium ei debet mitti a domno apostolico.
grapho et laudahili doctore nostro, quod non tam Sed regum dissensiones hanc turbaverunt ordina-
ingens labor incumbebat anterioribus nostris, scili- tionem, ita ut non potuerit fieri quod fieri debuit,
cet pallii gratia Romam usque faligari, quemadmo- quamvis sancti canones firmissime decrevissent nun-
dum postea mos inolevit. Scripsit namque ipse prae- quam ob regum dissensiones ecclesiastica slatuta
falus doctor, quod beatus papa Gregorius Augusti- violari debuisse. Tunc temporis impleverunt sancti
num proedicatorem genti Anglorum direxerit, non et apostolici viri illud laudabile praeceptum Salvato-
episcopum ordinatum, sed mohachum, cum aliis ris nostri, dicentis : Gralis accepislis, gratis date
ejusdem religionis cooperatoribus. Ipse namque j. (Matth. x, 8). Tunc sine viribus elanguit simo-
Augustinus post coriversionem praedictse gentis ab niaca hseresis, quia non pecunia emebatur donum
^Etherio Arelatensi archiepiscopo, archiepiscopus Dei, sed gratis, sicut ipse jusserat, donabatur. Ti-
ordinalus est, juxta quod jussa sancti patris Gre- mendum est tamen vendentibus gratiam Dei hoc
gorii acceperat. Postea vero Augustinus successo- quod Petrus apostolus Simohi dicebat: Pecunia tua
rem sibi Laurentium adbue vivens ordinavit, exem- tecum sit in perditione ; non est libi pars, neque son
plum sequens beati Petri principis apostolorum, qui in sermone hoc (Act. vin ).
Clementem adjutorcm et successorem sibi conse- ADMONITIO
crasse perhibetur. Post Laurentium Mellitus sedem In sequentemepitomenepistolceLeonis papceIII.
Dorobernensis Ecclesioesuscepit. Et post Mellitum,
[ Vetustissimus
Justus ; qui ambo susceperunt scripta exhortatoria coilectione
ille noster Lucensis codex ms. in
canonum in epitomen redactorum se-
a pontifice Romanae et apostolicae sedis Bonifacio, quentem pariter Leonis epistolam seu epistolse sy-
data sibi ordinandi episcopos auctoritate; cujus au- nopsim exhibet, quam ad Leonem hunc perlinere,
ex iUoad dala scribitur, intelligimus. Directa
ctoritatis ista est forma. t Dilectissimo fratri Justo est enim quemAlcuino, qui alteri Leoni pontifici nullj
Bonifacius. Pallium per latorem praesentium frater- prceter quam tertio aequalisvixit. ]
PJITROI. CII, 33
1655 S- LEONIS PAPJE III -1056
Ex epistola Leonis ad Alcuinum, TERNAM -MERSIONEM iA runt, audita causa illorum judicentur ; nt ih <juo
Fium INBAPTiSMA, Caroli Magni ad Offam ilercio- pielalis intercessio non profuit, oequitatis indicatio
rum regem epistola.
profieiat. Quid ndbis cautius esse polerit, quam ut
Carolus Dei gratia rex Francorum et Longobardo- apostolieae auctorilalis eensura causam discernat,
rum ac patricius Romanorum, viro venerando ac in qua aiiquorum dissonat sententia ? Petras vero
fralri charissimo OlTae,regi Merciorum, prsesentis nigras, quas vestra flagitabat reverentia, vohis
prosperitatis et seternce beatitudinis in CUristo sa- flirexL Veniat missus qui consideret quales animus
lutem. vester desideret, et ubicunque inveritse fuerint,
Inter regales dignitales et sublimiores sseculi per- dari, et in vehendo adjuvari libenter mandabimus.
sonas foederatse iri unanimitate pacis amiciliae jura Sed sicut vos de iongitudine petrafnm desiderium
et sanclse charitatis concordiam ex intimo cordis af- veslrum intimastis, ila et r ^slri de prolixitate saga-
fectu servare, multis prodesse solet; et si inimicitise rura deposcunt, ut ialeg is fieri, quales anti-
nodosDominico praecepto dissolvere jubemur, quanto quis temporibus ad nos veirn-»^ ' nfc.
Gognoscat
magis vincula charitatis connectere curandum est ? quoque dilectio vestra quod aliquam benedictionem
Unde et nos, frater dilectissime, antiqui memores in- de dalmaticis noslris, velpailiis ad singulas sedes
ter nos pacli, has veslrae reverenliae liiteras dirigere B episcopales regni vestri, vel iEihelredi in eleemosy-
curavimus, ulfoedus in radice fidei firmatum flore- nam doinni Adriani, apostoiici patris nostri; et ama-
ret in fructu charitatis ; relectisque vestrae frater- toris vestri direximus, deprecanies ut diligenter ju-
nilaiis epistolis, <rusediversis siquidem temporibus beatis inlercedere pro anihia illitis, nullam habentes
per missorum vestrorum manus nobis delaloe sunt, dubitationem -beatam illius animam in requie esse,
singulis competenter veslrae auctoritaiis suggestio- sed ut fldem et dileciionem oslendamus in amieum
nifaus respondere satagentes, primo gratias agimus nobis charissimum. Sicut et beatus praecipit Augu-
omnipotenti Dei de catholicse fidei sinceritate, quam stinuspro omnibus-ecclesiastifcsepietatisintercessio-
in vestris laudabiliter inveniiuus paginis exaratam, nes fieri debere, assefens, pfo bono intercedere,
agnoscentes vos non solnm lerrense palrise fortissi- facienti proficera, Sed et de thesauro 'humanarum
mos protectores, sed etiam et sanctse fldei devotis- trerum;, quem Dominus Jesus nobis gratuila pietale
Simos esse defensores. De peregrinis vero qui pro coneessitT aliquid per metfopolitanas civitates tfans-
ainore Dei -et saiute animarum suarum beatof um li- inisiinus ; vestrae quoque dileeiiohi, ad gaudium et
stina apostolorum- adire desiderant, sicut olim per- graiiar-um actiones Deo omnipotenti. dirigere siudui-
donavimus, cum pace sine oirini perturbalione vadant mus unum baltheum, et unum gladium Huniscum,
sfio itineri, secum necessaria portantes. Sed proba- C el duo pallia serica, quatenus ubique in populo
vimus quosdam fraudulenter negoliandi causa se in- Christiano divina prsedicetur clBmentia, et nomen
teriniscere, lucra seciantes, non religioni servienteS. Domini noslfi Jesu Chrisii glorificetur in seternum.
Si tales inter eos invenianlur, locis opportunis sla- Pro nobis noslf isque fidelifaus, imo et pro cuncto
-tuta solvant telonea.; caeteri absoluti vadant in pace. populo Christiano, assiduas fieri faciatis irilefces-
De negotialoribus -quoque scripsisti nobis, quos vo- siones, deprecamur, quafenus mitissima superni
lumus ex mandato nostro ut protectionem et patro- regis [ bonilas ] regnum sanctse Ecclesiae protegef e,
cinium babeant in regno nosiro legilime, juxla anti- exaltare, et dilatare dignetur. Deus omuipotehs
quam consuetudinem uegoliandi. Et si in aliquo loco dignitstis vestrse excellentiam ad tutelam santae suae
injusla affliganiur oppressione, redament se ad. nos Ecclesiie longoeva prosperilale incolumehi conser-
vel noslios judices, et plenam jubebimus justiliam vare digrietuf, desideranlissime frater.
fieri. Similiter el. nostri, si aliquid sub vestra pote-
siate injusii patianltir, reelameni se ad vestrse sequi- Ssepesequens agrium Iuptis, est a voee retentus,
tatis judicium, ne aliqua inter noslros alicubi oboriri Saepeavidiim fugiens respicit agna lupiim.
possit perturbatio. De Odhbertho vero presbytero. Ssepe canes leporesque unibra cubuere subrina,
qtii de Roma rediens. pro Dei amore, ut referre D Et sletit in saxo proxima cserulea [Cetvuia];
solel, peregrinari volens, non vos accusare veniens, Et sine lite Ioquax cum PMlatlrs alite corriix
scial dileclio vestra, quod eum cum caeteris exsu- Sedit, et accipitri juncta columba fuit.
libus qui timore mortis sub noslrae protectionis con- Deceptum risi qui se simulabat amaf e;
fugerunt alas, Romam direximus, ut sub prsesentia In laqueos auceps decideratque sriog.
domini aposlolici, et N. archiepiscopi vestri, quo lntrat amor.mentes, usu didiscituf usiis-;
se, ut vestri inuotuerunt apices, voto constrinxe- Qui poterit saiium fingere, santts «nt.-
|05? EPISTOL^E. 1058

EPISTOLA MICEPHORICONSTANTINOPOLITANI
ADtJEONEM
PONTIFICEM
MAXIMUM,
Theodoro Peltano societath Jesu llieologo interprete.
• ARGUMENTUM.— Propler diaholi insidias, crebros humanae vitae lapsus, eaninos malevolorum morsus,
muneris gravitatem, aliaque id genus non pauca, episcopale munus cum dignitate publicaque utilitate
obire arduum esse docet, seseque proinde, quod suam ipse vitam recte instiluere vix queat, ad eam
functionem assumi non debuisse subjungit, quod vitaegenus, anfequam episcopus crearclur. seclatus fuerit,
tum qua ratione et occasione ad patriarchalum Constanlinopolitanum pervenerit; Roinani ponlificis opem
ejusdemque fidem et apud Deum deprecationem imploral; fidem Romanorum ab Apostoloiaudatam, ipse
quoque Iauciat: addit nihilominus fidei gratiam non solum veteris, sed novaequoque Romne,imo qmnium
gentium et liationum esse, quod apostolicus sermo per omnem mundi plagam pervasisset. Subneclit his
suam suaequeEcclesiae confessionem, qua prolixe el eleganler declarat se ab omnibus iis erroribus, et
haeresibus alienum esse, quse vel Constanlinopoli, vel alibi usquam conlra Christum ejusque Ecclesiam
exstitefunt aiiquando, alque ita in omnibus el per omnia sese complecti Romanse Ecclesise, ut quse reli-
quarum mater sit, fidern, omnia rursus concilia ejusdem Ecclesise auctoritate ceiebrata, caetera denique
omnia, quse quovis modo ad fidei unilatem pi-rtinent; quare epistola haec inter alias, quae ad Ecclesiarum
unionem pertinent, meriio reponenda fuit. Excusat se poslremo quod tardius jusio a.i Romanum ponti-
ficeni scripserit, suoeque fidci rationem reildideril. Caeterum Leonem ad quem epistoia hsec perscribitur,
secundum, vel tertium ejus nominis pontificem fuisse ex eo irianifestum fit, quod secundum synodum
Nicaenam, quam sub Adriani primi pontificatu celebralam fuisse constat, sua eetate ceiebratam fuisse
asserat. Adriano aulem successit Leo tertius.
1 T5 TU7TOVT« aytwTKTM, xai [jtKxapLMTaTM A « Leoni papaeantiqua3 Romoefratri et comministro
«.Se)^?M
xal txvHeirovpywxuptcoAeoVTtTiaira xr); rpeoSvripa; per omnia sancfissimo beatissimoque Nicephorus Dei
"Si>p.ri;Niv.rifbpo;E),EMQtov inio-v.oKo;Kwvcr-avTtvou- misericordia episcopus Constantinopolilanus in Do-
jro).£WC,yaipetv. niino salutem.
Msyac u.iv <!>;«),u&5c,v.al a^iu-tuo-ro;, v.ui K&.-m; Magnus revera omnique laudc et admiralione di-
tOtpvj.uiaceVajtoc, 6Vrtc 7TOTE 6 7rtcrr6c Ezetvoc[v.ai gnus est, quicunqne ejusmodi fidelis et prudens
ypoVtuoc]OUETJJC, OTTOIOC Srj Iv KupaSoKul;TMV'epMV servus esl, cujtismodi in sacris Evangelii parabolis
eV-Etvuv, v.uXevayyeltVMV avuyiypu-rrui v:npvyuuro>v. describitur : talis enim a Domino super familia ejus
*T7r6TOGKupiou v.aBio-ra^evo; ev TTJotVta auTOu,v.ul conslitutus, gregi sibi commisso, sermonem non
otxovoptMV ev xpicret TCOV eKirerpuu.{iivu>v TOV\byov, supervacue, non prodige , non imprudenter, sed
Kat SKTTKVMV OU7TE_OtTTMC V.UI«CTMTMC , a)X eif SEOV cttm judicio ac pro egenlium -necessitale et utilitate
TOtc7rio-TEU0ei"cri, v.ui jta).5c arro_>_.0(ifi£voc, StSouc dispensans, suisque conservis tritici mensuram op-
evyuipw; xoi; cruvSou),otc TO trirofiixpiov, v.ai yo - portuno tempore dispertiens, et singulis tandem
pnySiv iv.ao-xoi;v.alSiavefwovava\byo>;TO 7rpocryopov, commode certa cum proporlione uecessaria distri-
y&.pivTS v.aievu-iveiuv5t« TauTK.oXijv tr,v TOOSetTTro- buens, non vulgarem apud dominum suum gratiam
TOU , X«_otvT£ xai euptEVEtaV eV eavrbv £7rio-7rMfi£voc, B ac benevolentiam promeretur, promissoeque beati-
v.ai io ).av.aptovizup auTou uKOftpbp.evc;y.ul ev tudinis bravium certe consequitur; enimvero in
KTracriv,oiv av auTOVemrpoTveyeiv y^eiporovho-eiev.a- omnibus quorum procurator institutus est profi-
ZXO'TU$Ylt7£0~QuL TO eKuyye\p.UXaTaXTtoftSVOC , 5e!:t6cTE ciens, promissisque obtlnendis sedulo incumbens,
yup vKupyo>vev p.«).« zai apiaro; , TrtcrTtvoftou ac fidem cum prudcntia et dexteritate, nec non
y.ai opbvno-ut ep.u.e\zo-rurrtvev.ecuo-urb T£v.aXKupeo-xr]- debitam curam sollicitudinemque ubique.adhibens,
o-aTO'7rn _vivTOeOvojjTtxov ze v.ai evyvap.ovnpb; rbv suam crga dominum benevolenliam gratumque ani-
Sscr7rQTWVTOV E'«UTOU ETriSEtxvuptEvoc, xui vjxtcrraTl TMV mum cgregie declarat. (Juare cum neminem ex iis
7rto-T£u9evTMv aTr07rotou_j.evoc.XinSE ).oytcrfi.MTMv.afjr]- qui fidei suae concrediti fuerant deperdat, verum
xovTt,v.uiutavotacvij-^/et,xai 7rpocro_£»i,r.ai «ZEpateTviTt convenienti prudentia , sensuuiuque sobrietate. et
•Kpbg TOiXevBipmv Stasro/oSfteuMVotj Trpocnixei ta uw.- diligenlia , et sinccrilate salutem , liberlatemque
ioufteva,«.y wvvvS»? TO;Kpoaiatjiag oXuTWC SeorroTtKJjcuniuscujusque impigre promoveal, ct ad eam impe-
a|touftevoc, v.alTO, € Eu SovXeuyuQev.ulTTto-Te, xaTa- trandam necessaria praesidia suiiminislret, fit ut
StoucreTat,£7ri o).iya r); irtcrTOC, ETCI at v.a.xv.- Dominico favore dignatus adventiitjueejusdem cle-
7ro),).cov
xai ei; TIJVyapuv xov ICuptouauTouEvStxwc menter visitatus, tamen loetum illud evangelium
O-TVJCTM,
ttcreX8eTv itpoo~:uyJ)ri(n-:ai.» TotauT« S»j exeivouTOU^ audiat : Euge, serve bone et ftdelis, quia in paucu
otxgTou,xat TKyipa. y.aiia epya. fuisti fidelis, super multa te constituam , inlra in
gaudium Domini (Matth. xxv, 23). Haecitaque fidelis
illius servi et opera et praemia sunt.
a-Summarium hujus episf.olseaccuratissimiim ex- c Exstat apud Baronium , an. 811, vetus
hibef Ignatius Nicephori diseipulus in ejus Vita die episloloe interpretalio, et quam ex coriice ms. ejusdera
Vir-
13 Marlii apud Henschen., cap. &. HARDUI.NDS. dunensi deseriptam inisil ad eum-R. P. Du-
' k Grajcum lextum conlulimus cum ms. cod. opti- caeus S. J., qui eiiam primus Gnecum Fronto texlum ab
maevitae bibliothecaeSeguierianae, in plerisque por- Hier. Commelino excusum versioni Peltanicae e re
resimus et illustravimus. gione adjunxit.
 1039 S. LEONIS PAP^ III iOIO
At vero ego non is sum qui isthaec rite moderari A 'Eyd>§i ov TMV oiv.ovop.etv xat tSuvEtvTaOra SeSuvvj-
dispensareque valeam, scd qui aliorum moderamine pivav, TWVSe oiy.ovopelaBui v.ai uyeaBui SsSevjftsvoiV,
alque directione plane indigeam; eum enim admo- pep.oipa-i.ivo;'SVEISVJ tTp.iv.pb;ayav, xai TCOV sravTcov'"
dum exiguus, vere omnium infimus, et hac tam e\ayiaxog, v.ul Tvj),ixauTv?c evv.oipiu; KUU.KUV v.ui eu-l
praeclara sortc tantaque funclione penitus indignus, x\npiu; &.Ko\eiKbpevo;, xal Sta TauTa oOSe'ExxXvjcrtav
el proinde Ecclesia, quae domus Dei ah Apostolo de- ftiaxkveaBux,VJTIC eariv KjrocrToXixcoc otxoc 0eou, pe-
finilur, homini naturae usque adeo infirmoe ac imbe- oouXvjftsvoc, TM a,vi-ryypo>xai vwSscrTepco [yo9eo-xept,>\
cillis, divinarumque purgationum beneficio majorem TVJCyUO-EMC, XKtTMEVheOVXl TVJC TMV0£IOTEpMV ptVVJ-
in partem adhuc destiluto (ne quid aliud gravius erecoc,vjrrEpetvrsiv avuyxaibrepov[n; mp zi-xelvoixet-
dicam) nulla ratione committi debuerat; sed nec VOTEjOOV]' OTtftvjXUEKUTOO EUfieflEVOC, ptVjSsTCOVXUTtei-
ego quoque, cum memetipsum regere apteque com- VMVxai yau.aitji\o>vvKepxv-tyu;, oOSe-fyuytovKpoara-
ponere necdttm satis didicerim, neque vilia illa et aiuv v.ui i-Kip.e\eiav- e'i\bp:nva.v lyyeipiXfiaBuiTrcoTTOTS'
terrena satis adhuc despexerim, animarum euram * oi; yap TVJC TMVotxeiav ervrouSvjc ou ueTeo-TvjxE _3E).-
gubernationemque suscipere ullatenus debueram, Ttebcrewc,ayo\ri y KVouTOtTa TMV7re),«ceu St«6tcr9Kt
eum illi quoque, qui amplioribus et animi et cor- txavMSvjcrovTat. K«i apta TVJC
B Stopeugexeivvjcxai ya.pi.xo;
poris bonis cumulati sunt, administrationis hujus ava?tov eauTov.xptvMVxai )oyt?6ftevoc,v.ul ooe),6vyt
finem oegre admodum consequi valeant. At postea- coc ouTOOftaxKpto-ftoO Ixsivou at;ioc, piSe ToOafflltoc
quara semel ad munus hoc, quo semper indignum £tv«tx«i TaXavtCjscrSat Sixatoc, ftvjSsTVJC aVTtSeirouftoi-
me judicavi et etiamnum judico , evectus sum, pa;r v.airov vnevuvriovfpovnp-uro;exetvouTOU7rov»po0
utinam, si illud bealitudinis-elogium non omnino xai v.av.ovpyovSoOXou, 6c Sta rroM.vjvpa.Bvp.iuvxe xui
promerear, eo saltem calamitalum miseriarumque ur.puaiuv, TVJV TOOSser7roTou VKepxiBexaiEyoSov,XKJ
non deveniam, ut perverso obsfinatoque animi sensu /3«p0'cTOICcruvSoOXotc xai SucrcoopvjTOc yiverM,*«i xoi-
a reclitudine abslractus, oppositam sortem , hoc VMvetfteSOoucrtv" eov iuxiaxu; ov o
if TrpoaSov.ap.evo;
esl maligni illius servi cladem forlunamque expe- xuptocxai Siyrj Ste).cov TOICVKOxpirul;0-vvupiBp.ri-reie,
riar ( hic enim cum ignaviae intemperantioeque plu- ftvjSeTOU7rtOT£u6e'vTOC TOTK<\KVTOV v.ui.uvroyvjvBeftlvou
rimum indulgens domini adventum negligeret, et v.ai v.uTu.v.pv!/a.vxo;' xul St« TOOTO vttxpcoceyxaXouftevou,
gravem proeterea intolerabilemque suis sese eon- x«i ou TOVTOXOV ptovovx«i TO7ro),U7r),acrtov etc VTOKTTO-
servis exhiberet, elcum ebriosis commercium so- ftivou, al\u ^vjftipuftEiiou xai TOxefakaiov, v.ai trv.bra
cietatemque haberet, repentino domini sui adventu -ra.pa-xep-xop.ivov ra I^MTspM. EtOeptvjsv TOUTOI? K),OOC,
divisus, eamdemque cum hypocritis partem in sul-
^ -xapaSeiyua Totc KOWOL; KporeBeunv,xai ei; xivvjcrtv
phureo slagno sorlitus legilur), aut cerle illius, qui x£tpa),vjcT0i"cxafiopMcrt\oyio-Beinve\eyyBei; 7roTev.al
cuin talentum acceptum defodisset, et sub terra oc- xaxa.xpiOti; VKOXOVKUVXU eiSbxo; xat e%exa^o-»xo;
culuisset, acerbe gravilerque accusalus, non solum xu npixepu, xui ayBei; VKOp.aa-xiya; 7rpc£_eo>v ovy
fenus, et illud mulliplicatum postuiatur, verum ipso oerioivStxa? txavSc eicrKpuyJiritrou.KL, tv« oi 67rtTOtc
quoque capilali despoliatus, in lenebras exteriores
of-ototcu7r6Stxotij)Mpa8evT£C TMa7r'.£ftou7rK6etcrwypovi-
abjicitur (Mattk. xxv). Ulinam in horum numero ?OtVTO, XKITVJVStOpGMCTtV E7TtSe_)£0tVT0.
non inveniar, neque in exemplum derisionemque et
capitis motionem omnibus intuenlibus propositus,
ab eoque qui omnia nostra novit el scrutalur re-
dargutus et condemnatus, meritas iniquarum actio-
num poenas olim exsolvere compellar, ita ul ii qui
in similes forte noxas lapsuri erant, meo exemplo
supplicioque admonili a scelere se contineant, vi-
tamque corrigant.
Quoniam ergo Deo permittente el connivente ju- "ETrsiTOtvuvo-vyywpnaeire xai Kupopy.a-u©EOU UJTO
gum islud subii, proesensque ministerium et famu- TOV auTOU£tcrvj_>_;6ijv^u^ov, xai TKUTJJV TVJV uvTVjpeo-ittv
latum invile ac tantum non per vim suscepi, qualis v.ai 5i«v:ovtavoO/.eSe^ovTijcav«SeSeyf/.«i,oft Tpoircp
mihi annis retro actis functio vitaeque ratio exslite- olocptot xa irpb TOOSS,
_3ia£6ftsvoc, xat et'c otovxe^M-
rit, quemadmodum omnibus propemodum comper- pvjxacrixaTKcrT«o-eMC, coc 7r«VT£C0-y.eSbvol evxavQu
tum est, breviter expediam. Itaque aliis aliud est -<-icrKO-iv epcovepyofiai. "h\\o>fiev ouv ti.\\ori E7rtTijS£Uft«"
studium opusque majus vel minus, proul uniuscu- T6xai Te'5_;vvjfta, vjpiv.pbvvjfi£t£ov,o>;uv «0T6CIxacrTOC"
jusquefert libido, et quivis quod profuturum sperat, TCOavreirjvo-imopp-Mftevoc, x«t TvjvatpecrtvTMVitpa--
suople arbitralu sibi eligit. Quemadmodum enim XTEMV if EKUTM ^EpCOV 7T_OOEXotTO. 'E7rEtSvjyup, V.K-
variae hominum sunt sententiae, variaque consilia, Bunep 7ro),u£tSetcTCOV avGptojTMV «t yvfiftat , xai
diversoe ad hxc consuetudines et mores, ita etiam T«-.St«§ou),t«,St«yop« TE Tti nBn v.aX6 tpOTrocirapt-
elecliones ritusque vivendi variis modis inter se se- TtoixtXoc,OUTM SJJ xai ai xaxa xbv |3tov «tpEB-tjc
eeruunlur, et quodammodo ad infinitatem quamdam StutTSfjtvovTat 7To).UTpo7rMC xai Siuo-yitovrai, x«l tic

* Ex codice Sii?nicrlano suppievimus qme iteerant.

1041 EPISTOL^. IMS
«TTEtjOOV TTOtXtXtaC T£ XKtTrXvjSuO? ETrtStSMCTW. EvtOtA 1 perveniunt. Quidam namque mechanicaevitae exerci-
ptev, TCOV _3«v«uereov TOO-OUTOV Svj TOVolxxpov x«i tationem quantumlibet vilem, miserabilem,incertam-
7rEvT/\av»!f«vDv dve\ea6ai rzpoxexpiv.uai (3tov• a),),otTVJC que tolerare decreverunt; alios agriculturae laboribus
yetapyia; TO7rovtxovEejevrtTvjSeuo-KVTSf ipaivovTai" Ttvef molestiisque. addictos videas; nonnulli mercaturae
rijc eft7ropt«cStaxXvjpouVTac TO ytXoxepSecxai yeXo- quaestu opumque congerendarum studio ducuntur;
7TXOUTOV, vj Tvjf vaUTiXtacTOyiXajroSvjftov T£xat ft- nec desunt qui, peregrinorum locorum lustrandorum
XoxivSuvov, xai «XXoeSt' «XXvjfTVJCTWVyeipoxiyvav desiderio acti, navigationis periculis sese exponant;
et ne singulis recensendis immorer, alii alias ope-
spyuaiu;' hu pn v.uBexuarov \eyo>p.ev,Trpotaertv, exepoi
Se xui oktyoaroi7TMC steriv.uiIxxpiTOt,oi TOV«crxviTtxovrosas artes consectantur, pauci selecliores sclitariam
TE xul fi\baofov uanuadpEVqirpbrtov, ifivyd; oftoO illam philosophicamque vivendi ralionem complexi,
x«t o-MftaT«StsxaSvjpav ,' x«i TKOTVJ ©eeo7rXvjcn«5stvanimos simul et corpora exercent ac purgant, Deo-
vjeJiWreu, v.uiei; rnv KVM XVJEJIVxat ftaxapiav S7retyoVT«e.que hac ratione appropinquare, et ad coeleslem illam
"HXoyeoTvjTi sxXoytxcov Eirto-Tvjficov v.aXxtyyav v.uxu- beatamque vitam pertingere contingunl. Quosdam
xoo-ftouftEvot, v.uinBeatypnaroT; aep.vvvop.evoi rug iuv- praHerea comperias, qui eloquentiae logicarumque
TMVtyvyu; epovaovpynaav, x«c coc EXKOTCO Xot7r6v scientiarum ac disciplinarum exercitationi dediti,
vjSux«i ^iXoveSoxei,x«i T5 E7rtS6),co [E7rt§ouX5] jrvjf B honestisque moribus exculti nientes suas musarum
ofBcinas constituant, denique, ut unicuique gratum
yiiereeof
IIJEysvsTO.
amicumque fuCrit, suoequenaturae propensio tulerit,
ita aliud atque aliud vitae genus complectitur.
" At vero meas vitae ratio ejusmodi exstitit. Simul
'EptoiSe OUTM T« TVJC irapovan; _3IOTV5C 7repteem)X£v.
"Hvix«Toivuveic avSpac ETEXOUV, TOVSOV TvjfvjXtxiaf atque virilem togam sumpsissem, mox in principum
,hSn vrspiTac (3acrt),£tKc aulas abreptus, munus adeptus sum minime vile aut
irapup.SLTpdu.evo;, eTrt/Mptac^eov
«OXdf,axpaxeia; Ttvoc eTrexO/pvjera, x«i TauTvjfoOx ignavum, sed expeditum et ingenuum, quippe quod
uepyov;v.aiuveipivn;, «XX«TVJC Sta ^etpoovx«t x«),a- manuum calamorumque industria majorem in par-
xat ydp TCOV tem perficerelur; creatus sum enim regius notarius,
ptwvEx7rovouaevvjc' _3aertXtxcov u7royp«youc
«
ixvyyttvoveov, crvjxpvJTtf Ss TOUTOUC xa),etv s«o6ut«f cujusmodi a secrelis Latini appellanl. Porro huie
TvjcA«TtviSof^XeoTTVjc ministerio aliquandiu obslriclus, humanisque ne-
tcrfte»Exipcovvjfta. 'EV-TKOTVJ S7rc
Ttva? %p6vouceVtJu^oOfisvo?, xal «vfipMrrivotf gotiis implicatus, vitaepraesentis instabilitalem serio
Trept- mecum
Seerftoufisvof npuypuaiv, ei; avvuiaBnaiv TMVEVTCOSS pertractare ccepi; cumque post erebros va-
TM _3£wpeuerTeoveXfiwv,(3ouf [vouv[ «vsiXtTTOV, xui jC riosque cogilationum fluctus comperissem, difflcile
XoyterftoO? «VExivouv , eof upa ya\enbv x«i SuerxaTop- peneque impossibile esse, qui hujusmodi negoliis
mundanis distinerentur, illos ad sublimiora divi-
Barov, ToOfTviSe svvjer^oXvjfcsvou? TMVOi|/v)XoTepwv
Tpaveiv,u.d\iaxu xi; imrvyt!>v xf,; xpeirrovo; IX7riSof, nihilo nioraque aliquando pertingere -posse; cogitaremque
oux KVStafiapTvjcrEiE- secius haec omnia ludicra caducaque, illa
T« feev ydp 7r«tJ6vTwv,T« Si
vero seria aeternaque existere, decrevi certoque apnd
o-7TouSa?oVTMV etvat Ev6fti£ov, Ixeivot?xe _£aipetveypa£ov
xat TOOTWV me constitui, his quidem primo quoque tempore
6'ervj
7rept'e;j£ecr6at SOvKfttf, xai /3i),Ttovev nuntium remittere, illis vere manibus pedibusque
TouTOtf. eiaopuv ipa.vrbv SiEav.onovu.nv KapevSov.ipov- deinceps incumbere ; in mentem
pevov,jjvrepexstvotfyavvjvaeTOXOBTOV namque veniebat
xuBapui^opevov, satius esse si vel mediocriter in sublimiorihus illis
xui pt£,a; eyetv epa.vrS>vop.oBerS>, v.ui TrpoyvjTMV 6
x«i, TravTafjt«TKto'Tvjf excellerem.-probatusque viderer, quam si inflmis il-
upiaxo; e5e7raiSsue, JXKT«IOTVJTMV lis comptissimus splendidissimusque haberer, multo
T« TvjSs,xai Tif rtepiaaeia TM«vffpMTrco e'vTTKVTI pbyBa rursus
«OTOO, eo fto_^9etU7r6TOVvjXtov,SXXofaofb; Kupny- praestabilius si me ipsum possiderem mihique
xb rov quodammodo lex essem, quam si aliena curarem:-
yuvjo-s,Kupayeiv ayjhv.u xbapov rovrov, xb haec
crxEOofTO SEOXSXTOV xat aXXcov SE itaque etiam atque etiam expendens, omniaque,
«vexvtpuTTe, Tpu.fS>v juxta praecellentissimi prophetae vocem , vanitatr
hp5>vTOUTOtf 7r«p«Yy£X),0U(Trav xaT«xouTt?6ftsvof [xa,Ta-]
." subjecta esse, nihilqiie homini de universo labore
xovTi£6ftEvof] 7r«pa7TXvjo-t«, xai ap.a h vu>eyav, 07rep
Ttvt TCOV S7ri quo laborat sub sole superesse (Prov. vm, 1), juxta-
7rap« SupaSsv eroyta5ia§£6ovjfisvtov «S6-
i sapientis doctrinam, et roundi hujus flguram prae-.
ftevoveyvMptsv, xpsicro-ov vj
tSiMTeusiv, p-Eyiaxnv eyetv terire (1 Cor. vn, 31), juxta Vasis electionis sen-
e£,ovaiav,pinSev KCJIOV£7riTe),etvft£),),0VT«") XK6«7rep axvj-
lentiam, in animo babens, mullas praeterea alias
vvjvTVJV TTKpoOerav eof «7r«v9o0cr«v Sotjav E7rexepaTo- Scripturas in eumdem sensum disserentes sedulo
ftvjer«, expendens, et celeberrimi cujusdam philosophi di-
ctum tacilus mecum revolvens : t Praestat, inquil
ille, privatum agere, quam raaximam obtinere pote-
statem, si nihil egregium sis desigiialurus;> omnem
gloriam in praesentiam blandientem veluli fabulam
arbilralus sum.
K«I TrpofTvjvipavrov eidaxe^LV-nSvjxpemp.ai av- Mox ergo ad mei ipsius considerafionem aniinum
Ttxa. AtOTTEo Svjeu Trupaayav oia ©EOOo-uXX«ftSavo-vertens, cerlumque Dei auxilium mihi spondens,
1043 S. LEONIS PAP,E III iOM
omnem honorem omnemque auetoritatem abdico, et A iulvou ptoi,TOUT£ K?tcoftKT0f uTrepojTTvjf Y.aBiartmti, x«l
ab aula regia civilibusque tumultibus me avellens, r»? pKdtXstou «OXvjf x«i TMVaerTtxcov OopuScov Troppeo
recessum quemdam rupemque asperam et pene inac- KOV dnaybpsvo; StEcrxvJM>jft«i, eo"_£KTtav -yoOvTIV«x«»
cessam pccupatus, stadiis non paucis circa Proponti- Ta),«p.§«vw xai «xpebpEtKV, rpuyelkv re oucravx«t 5t-
dis regionem a regia civitate discedo, ibique aetatem cr7rpocro5ov' crT«Stot?OOTO? 6Xtyot?7reptTVJV IIpo7r6vTiov
agerc vitaequesolitariae(cujus incredibili quodam de- yi>pav,TOU(3KO-IXE£OU Sietpybpnv\SeEipyeftlvvjv] KCTTSO?,
siderio jamdudum ante tenebar) periculum facere, xav T«U6«rd; SiurpiSdg noieiaBut ianovSuKov,w?
neque alibi quam illo in loco extremum vitae spiri- «p« £i Suvaiftvjv,TOUftovvjpbu?|3£ouiftt.nrbp.evog,xae
tum cdere, firraiter apud me conslituo. Sed quoniam TOO-O yd.p vjvTEtyoftvjv Ix TrXeiovo? , x«t Ttf E"_OM? elye
fieri nequit uf omnia omnibus ex animi sententia TVJ?Epvjftta?xai VJTU^IK? SEI-JOTKTO?, pjrs uWuybBi
succcdant (in multis namque quasi fatalis quaedam 7rotTOxippa TVJ? twvj?, vjivxuvBu«TroXvjiiWSat. 'AXX*
necessitas dominatur, bumaniqiie conalus exiluni, erreiSvjyz oO 7r«crivuna.vru v.uxu yvcoftvjv ex§«£vstv
non qualein homo, sed qualem Deus vult, non raro otov TE, «XXeoTiv if oi? x«£ TS y^peavenovrdvevae
sortiuntur), accedit hoc ipsum , nempe ut animi xai cof «v J3OOXOITO 6s6f, TOnipa; TCOV £/_^eipvjcr£wv
proposilique mei spe frustrarer, et mihi quoque. E7riT:6/jcri" avu-SiSnv.e TOUTO TOIVUV x«i sV'Iptot.fiai TWV
Elenim a grata illa amicaque solitudine, nescio quo B X-/T«vouv StvjftapTvjXK, xctl oOxOISKOT?xptftacrtv6
judicio (Deus, qui permisit, aut ila ctiam ordinavil, Tf.uTa ovyyapnaug, xai KupiSav 0eo? I£sir£ert«t«t,
novit), ad regium palafiuin abslractus, certe illorum a7r£cr7r«o-rvjv rn; tptXvj? epnpXag,v.ui ITT£ TVJV_3acr£X;tov
voluntate qui per id tempus regni solia obtinebant, [7r«Xtv]hyBnv, co?urro ©EMpuprvpi, -pnfa v.uixpiaet
conimunique totius cleri ac senatus, inexcusabile TWVTVJVIZKUTK lv TOI?§aai\sioi; evtSpuptfvwv Seoxoif,
quoddam et inevitabile facinus machinanlium, suf- TOuTExotvou TVJ?'ExxXvjcrtK? tepoO erucrTviftKTO? x«t
fragio (quod regiae civitatis praesul vita excessisset, Tvj?eruyx.XvjTOU (SouXvjf, crufiSpaSeuovTwv dKupairnru xs
et ul bomo debitum exsolvisset) ad hanc episco- v.ui u.avyyi>pnra, ineiKep VJSVJ TVJ?(SaertXiSo? 6 Trpo-
palem sedem invilus,' multumque reclamans (testis eSpo? TOV(3£ovptETvjXXaHev , ot« Trsp avSpojjro?TOV
est mihi Deus) provectus, et lyrannide pofius quam av#pw7rtvov, of^e XKtTOt 7roXX« vnepriBip.evav v.aXKVTKU»
eonsulto, aut ulla omnino persuasione, aliis guber- 0«5et«?6fJtevov eTriTOViepaTtxovTOUTOVJ Bpbvov7rpovj-
nandis pracfectussum. yayov, TupavviSo? ftSXXovn miBov; epyov yLVo-
ftevov.
Quia ergo, licet invitus, colla jugo submiltere, ETTEI OUVv.aXp;h (3ou),6ft£vof TOV^vyhv tovSevni-
animaruraque curam neque digne, neque charitati Spa.fiov,v.ai xd; fpovxiSu;uvuSiSEypatoOxa^iojf, o05l
quoque salis consentanee suscipere coactus fui, C eo? vrpoervjze TVJyupixi, SlSotxa ftlv TrpwTOv Taf -jrot-
varia apprimeque perplexa lotius maliliae auctoris xtXa? v.ui no\vn\ov.ovg pnyavovoyia; xov aofiarov
machinamenla ac laqueos, malignorumque ac ina- TVJ? xaxia?, xai tcov Trovvjpwv v.v.iuopdrav nvEvp.drav
speclabilium spirifuum insultus, innatamque eorum- TvjvIjTKvacrTKO-tV, ftvj7roTS yuftvovxai aojtXovTCOV IX
dem saeviliem non parum meluo, ne videlicet inco- Tijf «pETVJ? XKTOp0MflKTMV lTr£tXvjp.ftEV«.OuTTMytt.p
gitantcm oranibusqiie virlutum ornamentis praasi- p.e xol; KVEvp.axLv.oi; v.aiGetotf7ratSoTpi(?oOfjt£vov eyvto-
diisque destitumm repente invadant (norunt enim aav, vjTVJXKT'«.OTCOV vjSia.ywvto-K^piE-
l^ysyup.v«crftEVOV
me in spiritualibus divinisque exercitalionibus ncc- vovTTKXVJ TOt?TVJ?
TrpocrlSXEif/av, dpupriav xirpi>axovre;
dum satis institutum, sed neque ignorant qucque fSIXecrt TO'ExxXvjo-ia? 6S6).-XTOV crTt^o?,XKt
07rof5p'vjHo)t7t
artis pugnandi adversus ipsos hactenus me minime TvjveuTaxTOV TauTvj?nupuaruaiv StKXuptvjvwvTai TMtoy
peritum esse), nec ncn peccatorum jaculis convulne- «SOUXM? v.ui upu6o>; ra^iapyovyro; imv.uyyd.aa.vxe;
renl, eaque ratione ecclesiaslicum gregem dissipent, nxi>p.uxi.'E7retT,K 51 tSwvx«i rn; dpyn; xbEKEiauxrov
ac aciem bene ordinatam conlurbent, et ruinae tan- xui eirifBovov TCOV (3acrxatv6vTMV uvrsiSooLat TOSo\epbv
dem indocte impcriteque praelium dirigentis petu- xat xaxovjSe? ot ndvrn IjriTvjpetvcr7rouSa?oucrt Ta vjpte-
lantius insullent. A.d hfee cum videam dominatum TSpa eu TSxai w? iripo>;eypvxu. Td; piv SoxoO? TOtf
omnem invidiae plerumque obtrectationumque telis EKUTMV l7ri xetftlva?oO (SXITTOVTE? 6'ftp.acriv,oOSITVJV
obnoxium esse , invidenlium dolos eorumdemque ),vjp.vjv ajroTCOV 6oS«Xftwv 7Tpoxa6«£pstv atpoOfievot, «XX6-
pravilatem non mediocriter suspeclam habeo, ut Tpta Sl zap^vjKepiEpyu^bpevOL, xai o-pttxpwv ayav xai
qui res noslras sive bene, sive secus babentes, cu- EUTEXMV IVSXEV, xai TOU U.VJ5EVO?\6yov «ettojv xd; y\i>a'
riosissime observare solenl. Nam dum trabes in ao.g xu; EKUTMV x«Ta TWV7rpoEXOVTwv c<vocrico? 07rlt-
oculis suis non animadverlunt, neque lippitudinem c_;oucrt, x«i upforiptSev ntv.pto; x«t «5txcoT«T«_3KX-!
suis luminibus adimere salagunt, aliorum festucas Xoucrt.
curiose inquirunt, rerumque admodum tenuium vi-
liumque et nullius pene momenti causa linguas suas
contra primates impie virulenlerque exerunt, et
utrinque amarulemer scelerateque jaculantur.
Verum certamine hoc cum his tanlae potentiae 'A)),«TOUTOvi «VKSeSsyftevor TOV «yeova,tivt XOOTOV
hostihus susceplo, cujus alterius opem ac palroci- apwywxat o-uW.vjiTTopt ypnaop.at,n tw T«UT«nupa-
nimn implorem commodius , quam illius qui baec yo>povvTt6sw. n«p' ou E%ULXS> pomjv v.ui_3o»j6et«v,
i045 EPISTOLJE". 1046

e0o-7r),«yxVM XK'eufievetoppiurt srreTVJV Ifujvs7rt©,eiJJ«t£\. permisit, hoc est Dei ? Ejus proinde virtutem auxi-
ut benevolo
p.ETptoTvjT«, v.purhaai re rh; yeipb; xhg Se£i«?, v.ul liumque jugiter invoeo, eumdemque,
oSvjpjo-at 7rp6?TETOKOTOO 6s),vjLtKx«i TWVeyystpiaBev- misericordique oculo ad meam tenuitatem fespiciat,
TWV 7rpo?CTMTVjptKV -/uSlpvvjcrtv. "O?ye x«i «v«<j«X).ST«tdextraque manu me fnlciat, et ad suam voluntatem
STTt TOt?5ucr_£Sp!crC TOOTOI? X«tKVtMCTtV vj St« TVJVVJftE- salularemque subditorum gubernationem semper
si in
xipuv v.uv.iuv v.aX_3-).TtMcrev intt.vu.yavhpug, vjjrpo?TO dirigal, etiam atque eliam rogo. Qui quidcm
IxsivMV elg vjpta?nupuyvpvova6ai rhv v.uv.ovpyov v.ui praesentibus difficultalibus ac molesiiis opem suam
Svarponov,w? av p.vjX«v6«vvj TrtxptKUTTOUXO?, ev -<JJu%vjobscurius declarat, id propter nostram accidit raa-
ad vitte emcn-
SoXepw?ipfal.Evovau, aXX'EI? npovnrov l|IX6ot xat litiam quo nimirum hac nos ralione
Iptpavl?TOv.pvnrbpevov. dationem alliciai; vel ideo sane, quo illorum in
nos malignitatem ac perversitalem palam faciat, ne
subdolorum virulcntia callide in animo occultata,
maneat incognita, sed quodcunque occultum abdi-
lumque in illorum animis delitescit, id totum in lu-
cem proferatur.
Ee Sl aSeXfo?OJTO«SeXyou_3ovj8ouf*£VOf, eo?TTOXI? B Quia ergo frater a fratre adjutus, est veluti ci-
byvpd, v.ui psuay\svipivov(3«cri),Etov, x«Ta TOSoXo- vitas munita, palaliumque repagulis obfirmatum,
ptMVTStov, vjp.K?vsvou6eTvj>:e, Sioput piv xai a).),MV quemadmodum Salomon alicubi leslatur (Pr.ov.xvin),
TTXSIOVOJV svySyj E-'f(3ovj6etav, pul.tara. Sl TTKVTWV TVJSIplurimum quidem orationis imploro, sicul plurium
OftwvIv nvsvp.o.xi7ro6etvoT«Tvj? xai iepa? aSeXyotvjTO?quoque praesidii indigeo: at omnium vero niaxime
lepu:g svyal; xai Trpo?0eov ftecrrrsiat?xeyphaopui,. sanctas sanctae et in spiritu desideralissimae frater-
o>;p.eyiaxnvvjftfvfipovaai ovnaivxe x«i eTrt/oOpvjcriv,nitalis vestrae preccs et ad Deum intercessiones in
OIK0=MTrXvjc-ta^oOo-ae?, y.ai npb; xb avw xae voepbv praesentia exopto, easdemque summopere.desidero;
dvtt.fEpop.evai; Bvaiuarhptov, v.u6upS>;npoaopi\ovvro>v cum enim tuce prcces haud, secus atque Mqysis et
Uftojvv.ui «xpoMftevojv, crtywvTWV T£ xat £7reSowptlvwv,Samuelis, aut si quispiam alius unquam his similis
X«8«TrEp ot TTEpi Mwucrl«x«i iKftouvjXVJXOUOVTO , x«t exstitit, ob sui puritatem maxime Deo appropin-
st Tt? aXXo?X«T'aOTOu?-jrepiTWvrveuftaTt.At« TOUTOquent, rectaque ad cceleste illud et spirituale altare
o-uX),«p.S«vecr6l ftou tvj aaBevetu,v.ui yetpu; baiu; etc ferantur, non dubitamus quin maximam illae nobis
5-Ao?Siupare. UeneiausQuyup uTrefyae«TTO TVJ? nappn- opem utilitatemque allaturae sint. Opem proinde
oia; TvjvSOvafitv,avwSevvjfttv TOVi'\eov EXXOVTE?, x«e meaeferte infirniitati, sanctasque vestras manus in
D,ewvTOV 0eovvjptfvipya'Qbp.svoL, SvvupS>aai xai inippS>-^ altum sustollite. Confidimusenim. efficaciam vestrae
aii.LTO«er6evl?T£xae«.TOVOV, x«i TOVBi>paxuhpftsapi- fiduciaenon defuturam, sed Dei misericordiam be-
vou? TVJ?niaxea; x«£TvjvnepotSfu\uiav nspvaaWope- nignitatemque, per hanc provocatam, repente nobis
vou?,crTvjvKt yevva£M? 7rpo?,T«?upyd; xat ta? e!;ouo-£«?, adfuturam, nostramque infirmitatem, ac debilitatem
x«cToufv.oapoxpuxopu; rav CTXOTOU? TOO«tcovo?TOUTOUconfirmaturam corroboraturamque, quo fidei.loricam
Trpof T« 7rveuftaTtx«TVJ?novnpiag, npb; a? vjpttvvj indiili, et spei galea circumtecli (Ephes. vi.; / Tliess,
VTKXVJ xaSeo-Tvjxev, iSpulbvt£ xat axataSXvjTov TVJ? i|/u- y) intrepide poteslatibus, principibus, et tenebra-
jaj? fv\ayBnvai [StasuXKjj.SvjvKc] TOCTOVTOVOV, STIx«£ rum sacculi hujus potenlatibus, spiritui quoque ma-
TtpbgevTSt9ouvTK? XK£«VTtTEtvovTa?, a/cri&j?xai Sei;cw? litiae, quibuscum perpetua nobis lucla iiitereed.it,
fipsaBui, Xtt.i eo? TEXVK TOOTOU? TVJ?'ExxXvjcria? uio- obsistamus, et stabilem inconcussainque animi con-
Troteicr^Ki, x«i irpbSuxu \oytv.n; \\oyiv.u\ tvjf EXXEXTVJ? slaiiliam relineamus; rebelles praelerea hucnsque.
TOU XptCTTOU VToiftVVJCXKTKDTitoVTEf, TVJ6E£«ftKvSoK adversantes, dextre decenterque Christo lucrifacia-
Y.uX,
Tfif'ExxXvjtria? Ev«u),tjEcrO«e Traoao-xsuK^ovre?, avaXwTa mus, et veluli adoptionis filios sanetDBDei Ecclesiae
tof? «VVJXSOJ? anupdaaovai Xuxoi?y£vscr.8ztTOI? opto- reslituamus, oves ad hase rationalis electiquc gregis
vo£«?XKIeruftTrvoia? anpuvrpr.i; iafpayiapivov;, dveni- Christo perficiamus, et in saeras Ecclesiae caulas,
SouXeutou?x«£ OCTJ-JMTOU? endpyovxa; [St«ft.evovTa?], ^ne a lupis immaniter dilacerare solitis capiaxiUir,
eV«TVJVTKVTMV VJp.OJV,XE'f)_«).VJ
XptCTTW TMdp%lKOLp.EVl inducamus, quo omues landem consensionis con-
vnordaaoLvxov.ui euvjvtov«OTWTOVau^lv« UTroyl» cordiaeque signaculis muniti, nullis demceps insidiis,
potev. nullis discerpantur morsibus, sed, Cbristo omnium
nostrum capiti subjiciantur, eidemque prona et obe-
dientia colla submillant.
Ka0ap9vjvKt Sl »ft«? v.ttl lai>.npvvBnvui, xal yeveaBui Orate, obsecro, instanterque rogate, ut idem ipse
TsXstaTeXstou^MTO?yevvhpuru, WCTTS Suv«cr8«ixai nos illuminare ac emundare dignetur., quo filii
aXXoe? p.ETaStS6v«e \apnpbrnro; xat xu6dpaeo>;,SoSijvae perfectae lucis effecti, alios quoque illuminare et
Sl vjfifv\byov ev ttvoitsixov axbpurog ei; TO
TrXvjpouvemundare valeamus; sermonem nihilominus in aper-
TOO? axpowftsvou? 7ivsuft«Toc, xui xnpvaaetevKOXVM? xat tione oris subministret, quo auditores nostros spiritu
cruvTOVwTKTM? Twvx«6'vjy.K?p.varnpiav rhv Suva^tv, adimpleamus, et
mysteriorum nostrorum virlutem
tou
y^aptxL Tp«vouvTO? yX&JcrcrKvpoyyi\u\ov[ptoytXzXcov]inipigre maguaque cum contailione deprasdicemus
xaX7r6Se<fopSoOvSuvKftevou_^w),EU0VT«f, x«t rpiyuv illius semper gralia subnixi (Ephes. vi), qui balbu-
10-47 S. LEONIS PAPJE III 104S
lientium linguas facit disertas, et claudicantum pe- A xaXcof7rpo TvjvTOUEiayye\iov eroLpaaiavxpaxhvovrot
des, ut adEvangelii praedicationemalacriter currant, Y.ai erTVjptjovtoff • TroXX«TrX«o-tKCTKi Sl TO avyyt,>pnBiv
confirmat consolidatque; talentum praeterea concre- TKXKVTOV v.allv xatpw «TroSoOvat erOvxixo>TWSscrTroTu
ditum multiplicet, ut tempore opportuno, id quod to oyeeXoftsvov* ipyu^eaBuiSe ei; rbv xaXovaftTreXcova,
patrifamilias debetur, non absque fenore reslilui xai to S6xt(v.ov tjj? ipyaaia; dneviyxtxa6at,SesvsyxoVTK?
contingat; neque id solum nobis imperliatur, ut in piv tcovTIOVMV ptE^KXoijJO/M? to j3«_ou te x«i Suo-«x8l-
fertili illa vinea operemur, sed laborum gravitate axarov x«£ (3«crTKt7«VT«? yevvKiw? TVJ?vjptlpa?tov xav-
molestiaque aequo animo toleratis, aestuque diei CTOJVK, v.airoT; nepi TVJV IVSEXKTVJV etcrtouertvuo~vpfi>vov;
exantlato, operationis quoque prsemium referamus, ev tvi Stavoftvj tvj? (iier8a7ro§ocr£af eruyxaTaXs^SvjerEcrSai"
et his qui cilra pactionem sub undecimam inlroie- a0y«cr6vjv«t Sl vjfiwvTVJ?Stavotaf TOOVTTIXOV, x«t tv_j
rant? in mercede consequenda aequemur (Matth. xx); St07TTp« IvaTEVtC^OVTaf TvjTOU7TVSUp.«TO? , WCTTE Vtpoylj-
denique mentis noslrae oculum illustret, ut spiritali Ttxcovfo>vS>v ttv.pouxd;yiveaQat, SetwvT£ npoaxaypit-
luce illustrati, sublatoque et eluto quod animaeaciem TWV7Tpo8uptOUf, U7rvjplt«rX«£TOUTOU UTroSESe-yftEVOUf
coiuurbabat et intellectum noslrum obfuscabat, TVJV Scopsav,TO6oXo0v TOVtrjf ^ivyh; oySaXptov xa! T6
prophelicarum vocum sensum Iiquidius hauriamus, Iv wftfvvoepbvevTto-xtatov exxuBuipeaBai v.ai dnaviitxe-
divinorumquepraeceptorum ministeria alacrius obea- B aBut, nuvrayJBev pev eavrov; nepifpovpeiv, v.ui eruv
mus, et ne ab adversariorum jaculis impetaraur, tvjpsfvtatf twv Ivavttwv(SoXicrt ptevetv«7rpoer6).jjtouf
sludiosius caveamus, nosque custodiamus et irae TrpoSXeiTEiv Sl tvjv p'oft^aiKV, vjvfxal7r£tof? upuprdvovai
divinae gladium peccatoribus imminentem caulius 6evjX«to? napuyivexui,Ivuet ptlv otovTEnapuayn 0s6f,
praevideamus, ut si quideni fieri potest, periculo in- 6T£,crvjft«ivwv Tvjv1'epoSov TO6efov eeJtXeouftevo?, aOTOf
tellecto, numineque placato, tam ipsi quam reliqui TExal oi xvjpucrerofisvoe iv. tvj? bpyng Stufvyoiev• el Si
quorum duces constituti sumus, venturam iram ftvj TOOTO, tvjv youv IfeautoO StKcreo?o-eoptatiJJu_^vjv*
effugiamus : quod si utrumque consequi nequea- v.axdxbvAwt IxEtvov,tov Sexatov,co?enocrKe tvjvlautoO
mus, saltem aniraam meam, juxta justi illius Lot i|<u_>_;vjv tou IftjrpvjcrptoO Sisnpaypursvaaxo. KKITK ptt»
exemplum, qui animam suam ab ineendio liberare Tvjf vperipu; evyjh;xe xat TrvsuftaTtxvj? erufi_jt«cr_^iKf
salagebat (Gen. xrx, 22), salvam faciam. Vestraeitaque tVTauflax-s£o-8w. Katpo? 51 Xotjrov7rKpEO-Tt tvjv pEyaki»
preces, .spirilualisque prsesidii conatus huc tendant. TVI?«Xvj8Et«f aukmyya, TOVptsy«Xotpwv6T«Tov TOO Eu«y-
At quia occasio ita tulit, lubet hoc loco. magnam yeXiouxvjpuxa, IIKOXOV x«T«6pvjer«t tov «oiStptov£7rl
illam sonoramque bnceinam, disertissimumqueEvan- TOi?rraXat TrierTof? 'Pwptabi?ayav 7r«p«x«Xo0ftevov, x«I
gelii praeconem, apostolum Paulum audire. Hic ita- OtOV 0-XtpTCOVT« TMTTVeOplKTt, X«£7Tp6?TOtijf 7r£erT£WJ
que de veterum Roinariqruiri fervore, eorumderaque KUTWV o-jTouSafov x«£Sepptov,pteyaypovouVTa x«t fiko-
in flde et religione constantia majorem in modum rtpovpevbv,xai papxvpovvxa,ey'o),oi? TE TOUxocrfiou
in spiritu exsultans, adeoque in Epistola quam ad tof? nepaai nepinyovpEvovx«t Stayy£XXopt£vov, xac
ipsos scribit, non absque sancta quadam gloriatione, /ueyaXauxoOvTa Xeyetv*St' cov auTof?e7reo-TlXXwv fui-
jllorumque pietatem et iidem toto terrarum orbe vetKt « Eu_^apto-Tw' TCO0EW ptou[ St« 'ivjerouXpi-
divulgari et celebrari jactans, publiceque contestans axov vnep ndvxtAVuptwv], OTIn niart; \>pS>vxa-
inter csetera ita scribit: Gratias ago Deo meo, per xuyyeWexat ev oXepTCOxoo-pteo.» Kai eiTEiSvjvj xx%
Jesum Christum pro omnibus vobis, quia fides vestra vjptafTOU Evayye\iovxuBupuxai «x£6S/jXof niaxt;, xat
anmnlialur in universo mundo (Rom. i, 8). Sed nun- UTrep vjvo,0xeerTev£Tlp«,OUTS 'Pwptatxoffopotf O-UCTTEX-
quid pura illa sinceraque Evangelii nostri lides, ex Xopelvvj nepiypdferat, oute nipaai nepixoapioi; bpi-
tra quara alia nulla est, inter Romanorum tantum fetat, iTrt toeroOtovSl ptaW.bv u7repvj7rXwt«e xae vnep-
fines conclusa teneliir ? Nequaquam. Nulla enim illa v.eyvrai, xae Trpoyvjttxaefv.ai «7roo-toXtx«ff^wvaff
eerli cujuspiam loci termims circumscribitur, ve- Trapopftcoftevof epavat* i Etf Tr«er«vtvjv yvjv6 tom
rum tam late diffunditur, diffusaque propagatur, ut 6e£ouxvjpuyf/Kto?epSoyyofI^EXIQXUBE x«t Etf t« TTE-
propheticae apostolicaeque voces erumpentes , in -p prcTa Tvj?otxouftlvvj?TWVxvjpucrcrovTWV T« phpaxu. »
omnem terram divinaepraedicationis sonura exivisse, Ee S! Ssf xat TOOTWV stTrsfv Oij/vjXoTEpov, KUTVJ v.a.1
et in fines orbis terrae cceleslium praeconum verba Iv oup«vw taf? avwTaTWxat voepaff SuvKfteere vtap-
personuisse, affirmare non dubitent (Rom. n; Psal. pvjcre«?eTat, EI yup xa£ p.£«'EXXXVJCT£K SVoOpaviw xal
x). Imo vero, ut amplius quiddam dicam, illarie ab ini yh;, xai 'ExxXvjcriKV 7rpMT0T0xwv £v oOoavoff
ipsis quidem coelis, supremisque et inlellectualibus SeSexatwftlvvjv ixeiBsvdv.ovopev, x«t TroXtf TWV.i«
virtutibus secluditur (Rom. VIII): nam elsi superior 7r£ert£tSsStXKtMptEVMV vj avw 'iEpoueraXvjp/ vjf TE^vitJjf
illa Ecclesia primogenitorum in coelis justificata, x«£ Snpiovpyb; 6 0e6?, 6 xai' xaTvjXXat;e ta liroupKnot
civitas eorum qui per fidem justificati sunt, coelestis toff ETrtyEiotf xat to KEO-OTOCXOV tou fpaypov XIXUXE,
Hierusalem, civitatis conditor et opifex est Deus, xat to arroXwXof £7r£tMVcoptMV apaaevo; St.afptt-
qui terrena coelestibus eoriciliabit, et maceriem sepis ertou eruyxata6acr£M?tof? crM^oftlvot?x«i ftlvouert»
' tautvj. tot xa£ ftaXa Stxaiwf to' IvtVKtoV'.
diruit, et ovem perditam in humero sublatam per Eyxurep.i%e
admirabilem descensum inexplicabilemque demis- x«t «StKcrtatoveypp.sv' vjvtxa-eruvEcrtv x«i .erufejrvotav
sionem salval, iis qui perstiterant' iiiseruit, aliisque vj XTtertfTVJjricrTetouvofcrev[crOvEicrty]' oOyup h rH:
id genus nominibus appellatur, est taraerinori alia, 'IouSaia ptovovyVMcrtof 6 ©e6f.
 1040 EPISTOLJE, 10SO
A et alia, sed una eademque cceli terraeque Ecclesia;
quare nec immerito unam ubique eamque indivul-
sam per fidei concordiam societatem obtinemus ;
neque enim in Judaea tanlum notus est Deus, sed
omni in loco, quocunque mens sensusve attingere
potest.
Kai oe to VE'OV TWV 'Pwftaiwv6'vopt«xXvjpwcr«ptevot, « Unde et nos quoque, qui novae Romae nomen
te SvjIvTt Ivof x«i TOO«OTOU 8£fisX£ou wxoSoftvjp.EVOt sortiti sumus, tanquam super uno eodemque fidei
Tvjff
7r£crTSM?, fttpiv SvjTWV«jrocrToXovv XK£7rpoyvjTWV fundamento, apostolorum nimirum et prophetarum,
vTKVcrdywv t£_j^vtTEUft«TMV, TSSIVTO? . d.xpoyo>viuiov\i6ov sapientissimorum utique architectorum, Chrislo in-
XOVvTKVTMV VJflWV SWTVJOO? XptOTOU X«£ 0EOU,XKT terim et Deo, omnium nostrum Salvatore pro an-
ouSlv sv Tr£o-T£t T« SEOTEPK twv npea€vxipo>vKTTO-gulari lapide et fundamento substrato, sedificati,
fspbpsQu.'Ev ydp xri 'ExxXvjcr£a TOU0eoO pOxEOTITO quod quidem ad fidei integritatem attinet, veteribus
TrpoapiSftoOftevov, xaBKvrep oux eorcv 'IouSKfo?, ovy Romanis nequaquam credimus. Nam in sanctis Dei
'EXXvjv, ou (SapSaoof[oO2xu6vj?],oO SouXc?,oOxIXeu- Ecclesiis non est prioris aut posterioris ralio, sicut
Sepo?,«XXot 7T«vTe? £VXpterTco ev iapiv. TotyeepTOi x«t B neque Judaei quoque et Graeci, servi et liberi, et
Iv vjftfv6 8Efofn«OXofv.opnu£iro> x«t uvyjira p.iya, barbari et Scythae, sed omnes unum in Christo su-
xai ersftvuveo-8w eruvavTTMV toff 7r«X«toif t« viu, xaXavy- mus (Coloss. 111). Quapropter et de nobis quoque
xptvwvEV,t£ Sbypuai xa£ v.npvypuacv.00 xa£ vjpiEff divus Paulus glorietur, magnificeque sentiat, et nova
Taff StSacrxaXtKtff xai uvToSvjxat? £7r6ftevotif ae? anliquis conjungens, dogmaque dogmati, et praedi-
sppi^i>pe6uxpKTKtouptEvot Tvj 6po\oyia TVJ?7r£crT£w?cationem praedicationi committens, ex aequo de
vjf/.eov,ev $ lertvjxaftevxa£ x«u_)/eopie6«, xai t«? «pts- utrisque gestiat. Siquidem nos aeque ac illi, illius
T£p«f UTroXvj^stf, at Ttveffvrote etcrt TrEpttvjv OUTM? doctrinam et instilutionem assecuti sumus, in illis-
IUXXEK xa£ upi>pnrovvjftfv6pnaxei«v«vaxexaXuftptlveoque cqnsistimus radicati, et in fidei nostrae confes-
Ttpoaima Sianpvaito; xnpvaaopsv, pts8'vj? TM 6EW sione confirmati: in qua etiam stamus et gloriamur
larpsOoftev,v.aivjvKVajTvetv StavravTO?, vj[Hard. forte, nostramque quam de religione usque adeo gloriosa
• YJv.ui avvanipyea6ui et
7j] TOValpa, axXtveo?£_>_;oftev inculpata habemus sentenliam aperta revelataque
tvjf IvSevSe?wvjfx«Tto-j_;uptf6pts9a, rh avw8evyapixi facie praedicamus ; in qua et Deo quoque servimus,
Svvapovjievotxai fpovpovpevoi, 6>; ovx eaxiv «XXvjvet dum spirabimus indefense perseverare, coelesti
oSsucraevj ETrtSijvat vj TK TVJ? napovan; £wvj?eu 8lcr8ae gratia cdfroborati constabilitique, ex hac vita disce-
vj teovEVTVJ ptsXXouervj avTOXEipteveovtoff '«?ioif «yaSMV ^ dere peroptamus; nec enim alia est via, utpraesen-
STrtTe0l;«cr6«t. tem hanc vitam recte sancteque instituamus, bona-
que quaedignis in futuro saeculoreposita sunt, certo
consequamur.
*0_ttoXoyw toivuv mo-TEUEtv £t'f EV« 0e6v Tlurepa nav- Fateor proinde me credere in unum Deum Patrem
toxpwTOpa,TOVTravTWV TrotvjTvjvxai SscrTroTvjv xai xu- omnipolentem, omnium factorem, omnium herum
ptoV xat sif TOVTeovKUTOO TOVftovo-jjevvj tov Kuptov et dominum; et in Filium ejus unigenitum Dominuni
jjptwv'IvjerouvXptcrtov,tov KXVJSCVOV ©eov,tov npouii>- no&lrum Jesum Chrisfum, verum Deum, Verbum
-vtovAoyov,tov avap^wf xa£ ufpdara; l| aOtbu yev- aeternum, ab aeterno ineffabiliter, incomprehensibi-
vnBivra, aXvjiTTW? xai .«TrEptvovjTW? 7r«crvjVOVJTVI x«e liter, modoque quem nulla, neque spiritalis, neque
v.riaet' xui et? to IIv£Uft«tijf «Xvjfie£«f,
KIO-SVJTVJ" to sensibilis creatura assequi potest, ex Patre natura;
^w«pj_;txov x«£Tr«v«ytoV Tpt«S«oftoouertov, vnepovatov, et in Spiritum sanctum vivificum ac sanctissimum.
«opatov, «xataXvjvTTOv, «^MpterTov, KVKXXOCMTOV, «VTXVJV Credo in homousiam Trinitatem, supersubstantia-
:x«i «ftspvjx«t «o-uv6etov, aStacrtKTOv, ottStov,Kcrcofta- lem, inaspectabilem, incomprehensibilem, imparti-
, TOV,«TTOIOV, avroaov,oftoTtftov,6ft6So|ovx«i 6ft66sovp. bilem,inalterabilem,aeternam, indivisam, simplicem,
«vacovj te x«t aiJJVjXKyijtov, xa£ «crje;vipt«ticrtov,«7rEtp«- omnis parlis, omnis compositionis, omnis corporis,
7«6ov, coeof«et).«ft7rlf, xpiKapneg, -inipfarov, dei omnis quantitatis et qualitatis expertem, eodem
cocrauTWf x«i xaTa Ta avxd syovaav ndvrt»v ino- honore, eadem gloria , eadem deitate pollentem,
TTTtXVJV XKtTsXseWttXljV SOvKfttV, TTKCTI toff Xo^IXOtf t£ nulli neque tactui, neque contactui obviam , omnis
OCKI voEpofff; voEpeo?v.ai dpspSt;xv npovoiu[7rpo_^0cr£t]figuraeexsortem, infinite bonam, lumen defectionis
toO Seiou fwrb; 'eni\dpnavauv uvu\byo>;XUL;TWV nesciam, trilucem, supersplendidam, semper pari
<pwTt£oft!vwv 7rapaSo_>_;aff, xai TrpofTOEevat[xae su similique modo affectam, virtutem omnia intuentem,
stvat] StatvjpoOcrKV lv OeJEcrTMcre npdypaai xal oO ij/t- omriiaque perficientem; omnibus cum ratione, lum
Xotf ovoftacrtyvapi^opevnv,ptta SSOTVJTI, xai iiovaiu, intellectu quoque praeditis spiritualiter indivulseque,
xui (3«criXe£« So|a?oftl»jv,x«t 7rpoerxuvouft!vvjv UTTO 7r«- et proinde per divinaelucis radium praesentem, iflu-
an; opapivn; x«i «O_O«TOU xTiaswff. minata et existentia omnia, tam'iri esse quara in
bene esse convenienter, proul cujiisque riatura fert,
conservanlem ; in rebus subsistenlibus^ et hon in
solis nudisque nominibus cognitam;uria;diviriitate,
10S1 S. LEONIS PAPJE III 1052

pari polentia, aequali regni majestale glorificatam ; A

ab omnibus aspectabilibus inaspectabilibusque crea-
turis cultam et adoralam.
Trium autem hypostaseon quas in Trinitato con- Tcovev Tpt«St 8ewpoup.!vwv, TOftlv narvjp uvapyos
Sideramus, alia est Pater, principio carens, nullam *x«£ KVKIT£W? vndpyaV ov ydp sv.TIVO?, !VEKUTW ydp
suae existentiae causam habens, neque enim aliunde to i etvai eyt»v. To S! Tto? x«£ oOxavv.pypg,iv. xov
est, sed a seipso, et in seipso habet esse. Alia rur- IUv.xpbgydp, dpyji ydp TioOIlKTvjp,co?KITIOV et S!
sum el Filius, qui prineipii expers non est, ex Patre TVJV i v.nb ypbvov \upSdvoigdpyhv, v.ai v.vapyp;' notn-
i '
enim est : Pater namque Filii principium et origo Tvjf yct.pypbvav ou_^ UTTOypbvov ysvvnxS>;.piv,
exislit; quod si lemporis initium spectes, oequeFi- «'t'5£w?c S! X«£ «StKCTTKTWf !x).KU.1_JKf TM IlKTpi,M?
lius principio caret ac Pater : est enim temporum tunv.vyuapu[«rrKuyacrp.K] TVJ?SOEVJ? v.ttirhg nuxpixh;
conditor, non subjectus terapori; inseparabili autem ya.puv.rhp
; vnoaxiasa;. To 5! rjVsOfjta aytov ex TOU
aeternaque generatinne ex Patre elucet, tanquam ]D«Tpo?tvjv U7r«pctveyov, ov yevvnrS>; pJ.v, dW iv.no-
gloriac illius splendor paternaeque substantiae cha- psvrSig,; KtS£w?ri«Tpt xai Ttco eruvSiwpoOftevov, oujt
racter. Alia tandem est Spiritus sanctus, cx Patre iavupyov u.iv 5t« TIJV!x TOUn«Tpo?IxjropeucreV upyh
non novilate, sed processione substantiam habens, " •ydp v.ai KOTOO 6 liKtrjp v.a.rd.xbv xov w.riav Xoyov,
eamdemque cum Palre et Fil;o aelernitatem sorlilus; iv.vupyovSl xai «0-6 XKTOC ypbvov.
seternus quidem, non tamen absque principio, utqui
a Patrc proceiiat : est cnim Pater ralione originis
et illius quoque principium : vernm ad lcmpus
quod allinel, et ipse quoque principii expers est.
Unus igitur est Deus Pater ex quo omnia, el unus Et? ouv 0so? 6 II«TVJp !; ou T« 7r«VT«, x«£ el? Kupioc
Dominus Jesus Christus per quem omnia, el. unus 'tvJO-OU? XptOTO? St' OOT« 7TKVTK, Y.ttXEVIIvEUflK «ytOV
Spirilus sanctus in qucm omnia. Ex his tribus per- !v W T« 7T«VT«. 'Ex TMV TptMVT£),E£WV EVUTrEptsXlf Xttl
' tof? p.!v
fectis una perfectissima, imo secundum se absolu- TrpoTeXetov vj6EOTVJ? «^optcrTtxot?x«£Trpoerw-
tissima constat deitas, proprietatibus sanc distinciivis vrtxof?tStwp.aertxat di\h\oi.g Siv.fepovra,'ev.a.arovyup
ac personalibus hyposlases intcr se sunt distinctae toutojv,TWV fvaei uyo>piaro>v Sidxb avva.fi; TVJ? oOer£«f,
(quaelibel nanique personarum, etiam si propler es- vjvix«.taff toO vou !Trt6o),Kt? p.ep%exui®sbgbpo\oysT-
senliae conjunctionem ab altera secerni non queat, T«I 7r«p'vjftojv,v.ai KLaxsvexui,TTKVTWV TrX.vjplerTKtov
proprietate tamen personali mentisque conceplu ab vnupyov TWVTVJ?6E6TVJTO? t'Stojp.«Twv.- K«£ T« T_U£K
altera distinguitur, Deusque perfectus, hoc est om - «XXvjXot? G-UV«7TT6p.EV«, ?t? 0EO?7T«p'VJftfv npOaV.VVEL-
nibus deitatis proprielafibus ornata esse noscilur et xttL,TptaStxw?ptlv X«T«TVJV OjrocrTKcrtv, ftov«5txco? S!
creditur), at unum interim divinilate sunt omnes. v.axd TVJV oucrtav,v.vXp.ov«pyia 7r«p'vjptfvTOttftco-
Rursus licet siniul conjunctae tres sint, unus niliilo- p.evov, oO no\vo.pyiv. St«. to STKXTOV x«i crT«ateo-
minus adoratur Deus : obtinet hic enim trinitas Se?TVJ? 'EXXvjvixvj? Ip.SpovTvjcria? xai eruy^Oerew?!p.o-
secundum substantiam , unitas etiam secundum es- vapyja 51, ovy n ivb; npoai>nov nepiyp.ttfh [ijv !v
seutiam; alque ita conlra insanam inordinatamque Trpoo-wiroJV 7repiyp«<pvj], St« TO «TEXI?x«icrT0i_>^£tw5£f
paganicae vesaniae confusionisque seditionem non tij? 'fouSaixvj?vrsvtKfv.aXvnnLoxnxo;,KXX' VJVOUO-EM?
polyarchia a nobis colitur, sed monarchia; monar- bp.orip.iu,x«i yvtofivj? cruftvrvoeK,v.ai xavxaxn; v.Lvhaso>;
chia aulem non unius personaj circumscriplione, Ssixvucrtv, x«t Trpo?TOEVVJtwv i\ a.vxov avvevai;,
ne Judaicae lenuitalis infanliaeque imperfectionem onep ini xh; yevvnxhgfvaeo>;a.priya.vov.THyvjertv6
ruditatemque inducamus, sed quam naturae sequali- ptlya? !v 6eo\byoigTfvjyopto?,xai oOSIvTOcruvvjftulvov
tas, senlentiae concordia, molionis idcntitas, idem- xai eruftyul?TVJ?IV rpiv.SiBeo>covpivng 6SOTVJTO? Sta-
que singulorum nutus ad unum declarat. Hoc autem, TlftvsTKt.'A),),OTptoucr6oj yap hpS>v,v.ui dnorepviaBa h
secundum summum illum theologum Gregorium, in ,-,j tou XavtwSoue- 'Apetoux«xoSotji«v.a.i\vaaa.' dStuiperJj;
generabili natura locum habere non polest: unitas yup h «uTvjTpLug, 56!;VJxat «tStoTvjTtp.vjftsptfoftevn
eiiim et cognatio deitalis in trinitate consideratae ne- pcvjS! ajraXXoTptoualvvj, OUTS TMV 6Eap/ixeovu7roo-T«cr£&)V
quaquam distrahitur, aut in partes secalur, ut sit ftSTKTrtTrTOUcrMV v.aXnepiyapovao>vetf KXXVJXK?, d\X
in rebus creatis, dum supposita multiplicantur. Pro- if IxaCTTVJ? toOTOJV KpeTKTrTCOTOU X5CI «CrUy_J/UTOU tflU-
cul cnim insana et furiosa Arii opinio et rabies a XKTToptevvj? Tij? atStoTvjTO?, nbopu ydp dnonep.ir£a6b>
nobis facessat: est enim Trinitas secundum gloriam dne\,avvea6o> vj tou paxaibfpavo; SaSsXjXtou «Twrvjttx»
et aUernitatem modis omnibus indivisa, nullaque ex eruy^ucrt?.
parte abs sese alienata; neque ob jd tamen divinaa
personae se mutuo permeant, hocest, in se invicem
transmulantur , sed harum quaelibet indemutabilis
manet et inconfusa el aeterna; longe enim amande-
tur pellaturque insani stolidique Sabellii deceptoria
confusio.
Veneror quoque et adoro mcarnationis mysterium, SESMSl xat vrooerxuvco TOTrpovravTcov TWV«ewveov
1053 EPISTOL^E. 1054
EVT'
«pccrfisvovptucrTvjptOV, ECTXKTOV S! Toivypbvav dno- A ante omnia saeculapraedefinitum, in novissimis vero
v.a\vfBiv iiri auxnpia navxbg rov yivov; hpSiv, xai temporibus ad totius humani generis salutem pate-
intre\eaBiv Sid TVJ? p,eyd\n; ayyv,arttf,daeo>g,x«£Kjjpvj- factuin, et per magnum illum admirabilemque unius,
TOUOtXOVOfttK? TOUEVO? TVJ?«y£«?,XKt£w07TOtoO Tpt«- sancUe vivificaequeTrinitatis personae, Cliristi nimi-
So? XptCTTOU TOU«),Vj8lV0U0£OUVJftWV " tV« 68sVVJfttVTO rum veri Dei nostri, descensum, ineffabilemque
Etvatvnho^eSid Tvjv«CJKTOV «OTOU «y«66Tvjt«,IVTEUSEV ejusdem dispensalionem consummatum; utunde per
yui TOeu etvat vjptfvyupLaQsin.cOu.o\oyS> ouv v.u.i7re- inexplicabilem ipsius bonitatem esse eramus sortiti,
O-TEOCO, «UTOV TOVeva rhg £w«p_>_r/vj? v.a).pav.apiu; inde etiam ipsum bene esse acciperemus. Confiteor
TptdSo;rbv toO ©souTtov x«i AoyovTOVTMn«tpi x«i itaque et credo unicum opulentissinise bealissimae-
TCO«y£w IIVjupiKTt«tS£w? cruftjrpocrxuvoOaevov ,x«i que Trinitatis supposilum, .ipnim videlicet Dei Fi-
eruvSo::a£op.svov,w? 6p.ooucrtovv.aXavvQpvvavunsipo> lium et Verbum,quod cum DeoPatre el Spirilu san-
©t),«v8pwvTtx xevouptsvov7rp6?otxTovTOUotxsiou 7r),K- clo in omne aevumsiraul adoratur et congiorificatur,
ap.axo;, svSov.iv.nu.rpiv.-gxui otxTtpftof?,j_;aptT£. TE ut pole iisdem coessentiale et cosequale exislens,'in-
XK£avvepyia xov nu.vv.yiovUvevpuxo;, v.axel.Bbvxu ix finita benignitate et misericordia erga proprium
rwv oOpavwvTOI? dvQpimotg avvuvaaxpufhtui, tva plasma motum, accedente huc paterna voluntale et
rou? xaTaxpt6svT«?vjfta.?7ra),«t TVJupu.priv. v.oXtvj? j> miseratione, et sancti quoque Spiritus graiia, ejus-
rpvfhg ExvreTrTOJXOTK?trKpaSetcrou, xa£ TTJfQopv.Ovrevvj- demque cooperatione de erelo descendisse, et cum
jsypsvov; _jr«ptTt «VKowovjTKt, x«£ 6E£«? zoevwv-ju? homiuibus conversalnni esse, qtio nos dudum prop-
K7repy«crvjTat ^Ocrew?.'Evotxijcra?yd.p iv TVJyu.arpi ter peccatum damnatos, et e paradisi deliciis expul-
rvj? nap^ivou^ st«£ xOptw?xat «XVJSOJC ©EOTOXOU Y.VX sos, corrupiiouique obnoxios, per gratiam salvaret,
•fvyjnv y.u.iad.pxo.npov.v.Qo.pQsiari; rS> IlveuftKTt,x«i et divinao naturae participes efTicerel. In utero euim
oXovetff IKUTOV avEtXsyco? \\ t/.vrh; TO VJU.I-SOOV, Virginis vere proprieque Deiparac inhabilans, et per
wcrjTEp EVapyh to>0K\aaxn^a; r'r-v «vfipwrro.v, npan\rs Spiritum sanctum animam et carnem sibi adaplans,
©eo?asaapv.tapivo;p.siva; rovro onep vjv@sb;. totamque nostram naturani, quemadmodum bominem
in principio finxerat, sibi asciscens, prodiit Deus in-
carnatus.
n«_o6!vovx«£pterocTOXOV tvjv vnepfvS>;xae «ppvjTM? Virginem quoque, quas supernaturaliter et ineffa-
TEXOOO-KV avvxnphaa;, fivj?«piw?TVJ?v.ard couertv Trap- biliter pepererat, post partum virginem conservavit,
Bsvta?xpuneiangsi; evSstKiv «XvjSvj
TVJ? v.urdxhv npboSov virginUate illius secundum naturam nulla ex parte
KOTOO TVJ?yevvvjo-£w? urps-fiug xui «vaXXotmTou St«- demutata aut labefactata, ad designandum per.se-
ftovvj?.'O TM H«Tp£y«p eruptyuji?,6 oftooucrto?vjftfvC cundasnativilatis processum, nullam prorsus naturae
Z«T« XKVTK, yapi; o.papritt; yevoptevo?,anepparo; illius accessisse mutationem, aut alteralionem. Qui
'Aopaaft e7rt).ap.§«veT«t, napun\naio>; hp.lv xexotvw- ergo ejusdem est cum Patre naturae, nobis per
vvjxeofatft«TO?xai aapv.bg' adpv.a.iuAivyapivnv ave£- omnia, peccato tantum secluso, faclus estcoessen-
\nft tyvyri Xoytxvjxat voepa ovSapS>;npovnoardaav tialis; elenim semine Abraham suscepto, earnis et
TVJ?axpa? IVMCTEW?, K),X«ftia erapg ep^ivyo; Xaytxvj sanguinis, perinde ac unusex nobis, factus est par-
ETrttijf xata XpecTTOV avpfvia.; nmreveruL, ou XKTK ficeps, carnemque anima intelligente vivificatam as-
!v vjpfv, «).),'.o).o?oXvjTVJdv6p.cmeia sumpsit, nulio quidem pacto anle summam illam
ydpLVerxvjvcocraff
fiaei avp.n\av.Ei;' aavyyvra;,, x«£ dSiaipixa;, v.ui unionem praeexistentem , sed simul carnem , simul
vnsp-s.vS>;xhvevwo-tvfpyv.adpsvo;,ha ai avve\6ovcv.i aniina rationis compole animatam , simul Yerb.o
oOertae©EOTVJTO? TE XK£«v8pw7r6TvjTO?, sv 'StoTvjTttvj uoitam; nec rursum secundum solam gratiain in
XKTK yuerivStupeivuai, xui ovSapSi;ei; «XXvjXa? p.exu- nostra natura habitavit, sed tolus toti humanae na-
bMertv.Et x«i * x«T«x),tcr£t? TWXoyw TV??avp.fvta; turae conjunctus, ineonfusam, indivulsam, superna-
napuyupeTv eucreSw?vooOptsvSt«. TVJV TMVovop.dxtav turalemque unionem operatus est : diyina enim et
IjritsuEtv,l7rtvo£ay«p p.6vnxul oO npd-ypaxi Sttcra- 0 humana natura inter se coeuntes in naturali sua
aBtti So%d£ap.sv, St« TVJVvne-pfvv.TCOVO-UVEX66VTMV proprietate indemutatse persistunt perseverantque,
Meao-tv. nec ulla ex parle in se mufuo transformantur. Ve-
rumlamen propter naturalem illam coitionem et co-
pulam, nominum quoque communicationem mutuam-
quereciprocationem pie concedendam existimamus,
quandoquidem propter physicam illam admirandam-
que coeuntium naturarum inter se unionem, non re,
sed sola hnaginatione, unius ejusdemque quamdara
liic distinctionem statuimus.
To ftsvaSixovS! xaJ sviafovrh; vnooxaaio>;, fvkd.x- Porro autem, quod cum naturarum distinctione
xtaoat marevopev tttftijtov x«t dppaye; Staptlvov" personae singularitas ejusdemque unitas indivulsa in-
x«t«S«Xeij8wyap >?yKVTacrtwSvj? tou KjraTaecovoff Eu- terruptaque semper eonsistat permaneatque (naia
i
a Verius, v.uxdxXvjo-Et?- 7reptyapeTv : utsit sen-
conjunctionis, eas in se invicemexistere pie inlelliga-
jentia; serundum appellaliones , ratione naturalis mits. HA.RDUINUS,
 1055 S. LEONIS PAP.<EIII 1056
inanstrosam impostoris Eutychetis, et Dioscori con- .A rvyiov [EOTU^IO?] x«t Atoerxopouo-vyyvtri{ re x«l
fusionem concretionemve procul hinc ablegamus), o-uvouenMertff • IVTEOSEV TOV«utov xttertov XK£«xttertov
fit ut unum eumdemque confiteamur crealum et in- OftoXoyoOftsv, TrpoKtcovtov xe v.ai vnkpy^pavov,oOpaveov
creatum. aeternum et temporaneum, coelestem et TE xal eniyeiov, nepiypanrbv re xui unepiypanxov,
terrenum, circumscriptum et incircumscriplum, pa- naQnrbvxs xai unuBh, dphxopa xui dnuropa, xb piv
libilem et impatibilem, sine matre el sine patre : al- Si« TvjvappvjTOV , xai uvupyov, xaX npoaii>viovix
terum quidem propter ineffabilem,aeternam, et omne Uarpa; ylvvvjertv,TO8! Sta TVJV x«9'vjptaf xpuyi«v t£
saeculum antecedentem ex Patre nativitatem, alte- x«t «TTEptvovjtov evwertv,xai SOoautoO taf yevvvjeret?
rum vero propler arcanara incomprehensibilemque xvjpuereroptev, «xaTaXvjvTTOUf , x«i uvrlp XoyovTuy_£«vou-
cum nostra natura unionem; duas enim ipsius nati- era?" o y«p !v ftopepvj 0eoO ujrap^wv ftovoyevvjf Tto?,
vilates, omnem sensum omnemque intellectum exce- o wv !v tof? xo),7rot? tou Ilatpo?, toutlcrTiv6 !v oucrt«
dentes agnoscimus : unigenitus enim Filius, cum TOUHatpo? npouiimo; e\ autou IxXaftiJJKff, E7rteruv-
forma Dei ac in sinu, hoc est, usia Patris esset, et ab TeXetot tMV «twvwv,IKUTOV XEXIVWXS, x«i tvjvTOOSoO-
aaterno ex ipso eluceret, sub saeculorum finem se- Xoupopfhv «VIXKSEV , o lertt tvjv hpexipavoOertKV.
metipsum exinanivit, servilemque formam, hoc est,
nostram substantiam suscepit. B
Unio itaque in Christo secundum hypostasin aliud 'II !v XpiertMouv 5t«8'OvToertKcrtv evwcri?,«XXoptlv
ad aliud adjungit, puta visibile ad invisibile, pati- Trpo?KXXO TKE? wv 6 Swtvjp, eruv«yse"otov Svj tov
bile ad impalibile, cseteraque ex quibus Salvator dopaxovxui bpi>pevov,n«Qnxbv Y.eti
dxhparov, ovx«XXov
constituitur, non tamen alium et alium consliluit-, S! x«i KXXOV ptvjylvotTO.0s6vTOV aOtovtlXetov aXvj8vj
absit. Unum namque eumdemque Deum perfectum xai «vSpwTrovTeXstov6p.o).oyouptev. To St&fopovtcov
et hominem ilidem perfectura confitemur. Nam couerewv npoavepovrc;, eva x«i tov KUTOV ytveoerxovwf,
etsi naturarum differentiam Christo tribuimus , x«i fteTtiTvjvadpxaatv, oOxet? SuaSautwvpept%ovre;,
unum tamen eumdemque eliam post incarnationem Se« TOirepoTov twv aovSpupovauvITTItvj xa8' UTTO-
agnoscimus, et quo stolidus Nestorius a divinis se- trxaaiv iveocretyOerewv,eva st;w6vjTVJ?0e£affauXvjff 6
ptis facessat, propter naturarum ad hypostaticam nupdfpav Neertopioff, TTKVTK S! TKtvjff6e«vSpixfjf «utoO
unionem coeuntium diversitatem, non duos filios, Ivepyetaf iTrtteXlcravta.'d; yu.p 0e6? evvjpyuxu QELU,
aut dualitatem filiorum inducimus, omnes autem St'«0twv ta? 6toovjftE£af xat TK8a0ptaTaepya^apevog,
•Christi actiones, quae utique theandricae, hoc est, wffavBpoino;5!, 6 «OTO? TKTT«8VJ X«£ta? vSpet; sxou-
Dei simul et hominis, erant, uni tribuimus. Nam ut er£w?x«t£Se;ato. AeaTOOTO ptet« TWV SOOyucrewvaxo-
Deus erat, edebat opera divina, signa nimirum et L XOUSM? XK£«VK.yxKiw?, iaupiBpav; x«i TK? cpucrix«?
miracula : ut autem homo idem ipse sponte subi- KUTOO ivepyeia;Sotja&o,6>;Sn\o>rtxd;xaj o-uo-TKTtXKff
bat passiones, sustinebatque probra et contumelias. «OTWV tcov oOerecov vjyouveoOcrewv, xata ta? 6£oere6Eff
Unde cum duabus naluris consentanee, imo neees- xae 8eo7rpe7rEf? teov6Eoer6ywv hpS>vnaxipo>v nupu.Soaei;.
sario, juxla pias divinasque divinorum patrum no- •ilo-autw?xai SOo6eXrjer£e? vjyouv^EXrjpeata fvatxu xov
slrorum traditiones, duas quoque naturales opera- aOroOIvof Kuptouxa£ 0£ou vjftwv'ivjcroO XpeerToO irpstj-
tiones illius glorifico, ipsarum quodammodo natura- 6EUM.0eXvjTtx6v yap «OTOV yivwcrxwxarS' ixepav TWV
rum et substanliarum indices atque constitutrices. yucreovv, e%OJVxa£ !v at? vndpyei v.ai voeftaf &anep
Pari modo et duas quoque naturales unius ejusdem- ivspyovvxaOUTW v.ai 6IXOVT«" e7riTO7r«8offS! TOo-tOTvj-
que Dei et Domininostri Jesu Christi voluntates ptovIxouertwfIXSoVTOt.
veneror. Nam juxta utramque naturam, ex quibus
et in quibus existit el _intelligitur, voluntatis facul-
talem ei tribuimus : ut enim operatur salutarique
nassioni ultro sese exponit, ita et vult quoque.
Credo rursura illum ipsum crucifixum esse, non IIIO-TEOO)
«UTOV erTaupMt;vjV«e oux evvjSe«X«ptTr£t eruv
v
quidem in ea natura in qua cum Patre lucet et re- TWIlatpt oOcria"£t XK!tov Kuptovtijf So?vjffea-taupw-
gnal (eslo gloriaeDominus propter idiomatum com- erSatXlyerae[y!yp«TrT«e] TMXoywtvjf aVTeSoerEWf* «XX«
municalionem crucifixus dicatur). sed in natura, tvj x«8'vjft«ff
yspK[yevjpa]yueree,x«8'vjvto ^oixovvjptcov
hoc est, terrena, secundum quam terrestrem no- «vlXaSe epOpafta,xal x«t«p« uvtlp vjeceov ylyovev,tv«
stram massam suscepit, et factus est maledictum tvjf Tr«p'lautM eOXoyi«ff xotvwvoOff vjpt«ffKV«Sett;vj,XK£
propter peccata nostra, quo suae nos benedictionis tov TWVxKX.oOpyMV v.urd tvjv OKpx« vjvlcr^eto U7T0-
faceret esse parlicipes; et carnis mortem ab impro- fteevaeQavurov,tvu xb xov QuvuxovxlvTpov,TVJV Kftap-
bis illatam palienter sustinuit, quo mortis stimu- Tiav iv
x«T«xpivvj TVJerapxiKUTOO, xaXv.urupyhanTOV
lum, id est peccatum in carne sua condemnaret, et TOx_OKTOff SJ^OVTK TOO8av«TOu,toureerTttiv SIKSOXOV.
deslrueret eum qui niortis hahebat imperium, hoc Tttfh Sl Tr«pa5o6lv «Otou to crwptKttfQo.provStaTMpJl-
esl diabolum. Credo corpus suum sepullurse contra- eravTK pnSupS>;xh; dnoppnxovv.ui dvexfpuarov Stat-
ditum, incorruptum conservasse, nullo quidem mo- pe6lv IvcoerEM?' ee x«e tvjf Xoytzvjf«OTOOxai vospaf
do ab arcana illa inexplicabilique unione diyulsum, tyvyjh; iytopiaQn ev TWtptaptlpw SeacrTvjftatt-" peB'vjf
etsiillud tridui illo intervallo anima fuerit spoliatum; autof x«i £t? aSou xat«S!6vix£(z«i toff !v yuXaxvj
10§7 EPISTOLjrE. 1058
TTVEOftKCTtV, Mff6 XOpVfttTog X«t SefoffEtpVJCTE IleTpOff, Acum qua anima et ipse quoque ad inferos descen-
7Topeu9ef? TVJV
.ixvjpvjije «v«crT«crtv, x«i tvjv !Xeu8£pi«v dit, iisque, qui in carne erant spirilibus (quemad-
xai «7roX0tpwcrtv eyupiaaxo, ufQupaia.;S! vjptfvdnapyh modum apostolorum coryphaeus divinus Petrus ex-
ylyovEV!v w vrpwTOToxo? ex TMVvsxpwvavs§£wo-sv. ponit), resurrectionem praedicavit, libertatemque et
JJ-VICTTVJ
yap co? ©EO?,7r«T»icra? TOVS«v.aTOV, TrpooSo- redemptionem imperlivit, et nobis quoque, ul pole
vroewv7r«crvjaapxi xhv uvdaxaaiv, xui avviaxnaev primogenitus mortuorum, per resurrectionem ali-
VJftaf,TOUff TWTVJ?
JTEO-OVTKf «ptKpTl«fvTTWftKat. quod incorruptionis principium exstitit : surrexit
enim ut Deus, mortem pessumdans, universaeque
carni ad resurrectionem viam patefaciens; nos, qui
peccati casu in mortem concideramus, una secum
^
quodammodo suscitans.
'EvrtertKvra5! ptET«TVJV «vceo-TKo-tv taf? yuv«tt;i,xat Credo mulieribus pqst resurrectionem suam asti-
TVJV yapuv avxuT; npoayyei\avx«, xae TVJV !X TOU6vi- tisse, tristitiaque quae ex muliere ad nos devenerat
XEO;vjpfv IvcrxvjiIJKO-KV XOJTVJViljayav£cravTa,6'_J6!VT«abolita, gaudium laetitiamque illis annuntiasse. Credo
5! xui TOf?Bsaneaioi; aOrou ptaSvjTaffTOTVJ?KVK- divinis discipulis vivum sese exhibuisse, suae resur-
ardaea; avrov ntarovpevov pvaxhpiov xa£ SEIXVUVTK, B rectionis mysterium confirmasse, ac quomodo idem
[&>?] Ttff «UTOff VJVxa£ 7rp6 TVJff KVKO-TaffEMff St« T£TVJff ipse foret, qui ante resurrectionem per mauduca-
Spwerewf,v.ui TVJ?TOUe-ooou 0wpta XKTKTVJV fietstv tionem sacrique lateris, quod sapiens Thomas con-
vrXsupavinafh;, dvui.nfQivraxe ei; xov; ovpavovg, trectavit, exhibitionem, demonstrasse. Credo deni-
xat xa8£cr8!vTa!x Se^ewvtou 0eoO xai n«Tp6? ptsT« que assumptum esse in coelos, et ad dexteram Dei
tou npoa\hppaxog, peQ'ou «u8tf !XSUO-ET«I Iv Sotjvj Patris consedisse, et cum assumpto corpore non
Qeonpenel xui i\ovaiu xh x«ra. ndan; xncrewf, x«i absque gloria, divinaque majestate olim denuo ven-
xptxh; v.aBeaBhaexttt iv.daxtpv.axdxb fisStapevov«vro- turum esse, judicem sessurum, et unicuique juxta
StSouf"7r«VTaff yap vjftaVfavepo>Qhv«L SeeepnpoaGev vilae suae rationes redditurum : omnes enim nos
TOu(3viotaTOf TOOXptcrTOU. manifestari oportet ante tribunal Christi.
Meta taOt« -rrtOTeuw xat erapxof.Kvao-Tacrtv, vjv£x«vj Credo postquam mundus hic fuerit innovatus, et
TOOxocrptouftET«crTot_^siwo-tf yivvjTKs,tva TO OVVJTOV quodammodo transelementatus, et earnis quoque\
vjftcovIvSueruTKi aSavKcriav,xae TOfBapxbv dfxupaiav resurrectionem futuram, quo nimirum nostrum hoe,
7rtpt6«XijTat.'OptoXoyw xae ev pdnxLaptt. ei( afsaiv mortale induat immortalitatera et corruptibile in-
aptapTtMV, to etff IlaTipa xae Ttov xa£ ayeov nvsupta corruptionem (.Rom. xiv). Confiteor etiam unum
xar« TVJV xa£ 6eiav TrapKSoertv. C baptisnia in remissionem peccatorum, quod secun- ,
TEXoOptevov eOayyeXtxvjv
T«0Ta TVJ?6p8oS6|ouxae tepa? vjftwv \axpeia; ere- dwn evangelicam apostolicamque traditionem per-
Suapiu Sbypaxa v.ui pvarhpitx. v.uxd xe xhv nupuSo- ficitur in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.,
BeTauvhp.iv nupd xS>v Qeiov pvaxuyo>yS>vOijJvjXvjvTE Haec veneranda orthodoxi sacrique cultus nostri
X«£«xpKCjJVECTTKTVJV 6EoXoyt«V, X«£TVJV CrOJTVJpiOVTTSpi dogmata divinaque mysteria, quae juxta sublimem
vjftSffTOO0EOU Xoyouotxovoftiav,x«£6'cr«Toytot?avp,- sincerissimamque theologiam divini sacrique docto-
6K£VOVT« res nobis tradiderunt, tum salutarem quoque divini
!y«ptt).X«xnpvypuru. ftsT« Trao-vjf«JTOSO_£VJ?
xac TriertswferuvTvjpeo t£ x«t «erTra^optfte. verbi erga nos dispensationem, tum caeleras omnes
hisce similes et consentaneas doctrinas praedicatio-
nesque cum omni acceptalione et fide amplector et
servo.
'AnoSeyopat 5! xai lijattw,xu; xe npeaSeiu; xui Exosculor nihilorainus et expeto sanctorum apud
npb; Bebv ivxev^st;' npS>rovptsv xai i^u.ipsxov,tvj? Deum patrocinia et intereessiones : primo quidem
Travotyvou xai 7rKV«fxwftou v.ai d.einap6ivovSsanohn; praecipueque sanctissiniae et immaculalissimse sem-
vjp.MV esoptvJTopoff"ETrseTa-Tcov 8etwvx«t oupaviwvSuva- . per virginis ac dominae nostraeDei matris, mox ve-
'" ro divinarum
ftswv TWVay£wvxat Traveutpvjptwv «Iroo-ToXwv TCOV fta- coelestiumque virtutum, sanctoram
xaptwvTrpOjJvjTcov, x«£ !vSo't;wvx«£ x«),Xtv£xwv pupxv- laudalissimoruraque aposlolorum, beatorum pro-
pwv, x«£ OeoyopMV n«Tlpwv, xai VT«VTMV TMV«ytwv phetarum, gloriosissimorum invictissimorumque mar- ,.
TWV«7T'«icovoffevapsaxnadvxtovTM KuptM• ot .?wert tyrum, divinorum Patrum, ac omnium denique san-
StK7raVT6? !v «OTW- fyvyu.iydp StXKtwv !v ysipi Jxupiou" ctorum, qui ab initio raundi Domino placuerunt, et
wffftey£crrvjv erwTvjpiKV IVTEVSEV ^ivyh; v.ai ai>paro; absque ullo omnino fine in ipso et per ipsum vivunt
xapvroOftevo?. (animaeenimjuslorum inmanuDeisunt \_Sap.m, 1]), _,
ut qui maximam hinc animae corporisque salutem
consequar.
npoerxuveo S! x«i 7rspi7rtucreroft«ttei aeSdapuKaOtcov •Adoro item et exosculor venerandas illorum reli-
XstvJ/ava,-tof luxpsiovijJu_£ixeov te xa£ o-eoftattxeov VT«- quias, quippe quae certam animorum corporunique
Oijp.KTMV 'Avuftvwouv KOTMV TVJV J morbis salutem,
TUy_>_;etvovTK. erEftvjjv medicinamque conferant. Suseipio
xai EVBEOV 7roXtte£av x«£ TOO?aotStftou?aOrcova.ywva? praeterea aclaudo venerandam divinamque illornm
xst£ a8Xou?, yepuipt» xd; 8vjx«?, xai T«f? «VMTKTWconversationem, celeberrimosque eorumdem agones
 1059 S. LEONIS PAPJE III 1060
et pugnas, honoro quoque et veneror sacrosanctas A teftae? emyavw«OTOU?, OTIuvrlp TVJ? S6?VJ?tou TTKVTMV
illorum tumbas et sepulturas; dignos denique illos vjp.MV SwTvjpo? 0EOOTOulptt i\iyjuv, x«£ Tvjf7rpocrxa£-
ipsos censeo, qui summis honoribus decorentur, pou ?wvj?Sid tvjv ei? KOTOV dydnnv Y.uxifpbvnaav, pti-
maximisque laudibus evehantur, quoniam pro gloria p.vjT«.£ TOO^aoKoiovxaXaaxnpiov ndQov;aOToO ytvo-
Deiomnium nostrum Salvatoris sanguinem suumpro- ftEvot,KC-Tratoctevo? a.p.aTJJto0 7T«VTWV EwTvjpo? XpicrTOU
fuderunt, et hanc fluxam praesenleinque vitam, ob asatt.apia eiv.ovi xh; xe nuvuyvovxui Qeophropo;v.ui
suam in Deumcharitatem animose spreverunt, vivi- TO0?O-ETTTOO? XK£ttyiovgaOrcovyupuv.thpu.;,npoavipav
ficasque ac salutares illius perpessiones imitati sunt. avxoT;rhv xaru ttptvjv'Trpocrxuvvjcriv.
Complcctor itldem suscipioque non solum veneran-
das Christi omnium Salvatoris nostri iconas, et ve-
nerabiles sanclissimaeDei matris imagines, verum
sacras quoque sanctorum omnium efligies eamque
venerationem illis exhibeo, quam honor eorum me-
rilo postulat.
Salubriler prffiterea reverenlerque veneror, et toutotf «o-7r«cr£wf x«t Ttpteotctf
" IIpo?v.u.i K7roSi_)<_Oft«c
amplector septem sacras et cecumenicas synodos, Ky£«f otxouttevixtJ? ITTTK cruvoSou? xae TKev «U-
omniaque supernaturalia, et salufaria dogmata et T«f?Soyp.o.riaQevru xuXY.npvyBivrv. BsTure x«£UTrepyuvj
decrela, quoea sanctis et divinis Palribus nostris, XK£crwTvjptK Sbyparu napd TCOV oertwvv.ai Qsofbpav
quosolim Spiritus sanctus ad Ecclesiamsuam regen- iiuripav hpSiv, ov; xuru xatpov E'6ETO TO nvEup.«T6
dam pascendamque instiluit, in illis exstant sancita uyiovnoipttivsLV TVJV 'Exx).vjer£«vKOTOO XK£StijrEtv.
et delermiuata.
In prhnis quidem sacram 518 celeherrimorum npoJTa p.iv tvjv !v Ntx«£aeruveX8o0er«ii tcov ttvj' uoi-
Patrum synodum, quiquondara apud Nicaeamcivila- Siptavn«-!pojv vjp.wvcr0vo?ov , v.uxd.TOU SucrereSoO? x«£
lem contra impium et furiosum Arium convcnerunt, ftavtwSou?'Xpsiov ov TVJ?'Ev.vknaiu;irjwcracr«, 7r£crTtV
qttae et impietatis auctorem ab Ecclesia expulit, et vjy.cv x«e EC8UTKTVJV
a).vj6vj Sti toO tepou xa£ 6e£oucrufjt-
fidem veram rectamque per sacrum illud divinum SoXoueiefi>vnae't-jv ©eov Aoyov,v.aXxav 0eoO Ytov,
symboluin nobis exposuit, ei Deum Verbum, Deique oO v.xiap.uv.ar uvxbv, oftooucrtov3! TW IlaTpi x«i
Filium non creaturam, utille, sed Patri homousion txvvuvupyov,6>;Qsbv«Xvj6tv6v x«i xticrTVjvtwv O-.JTKVTWV
et cerium verumque Deum, et rerum omnium crea- 6p6o5o?w? iSoyfta.Tecrev.
lorem esse orthodoxe detenninavit
Deindevero 150sanclorum divinissimorumque Pa- G EtTa tvjv pt£t'«utvjv !v tautvj' tvj |3zcrf),i'Se twv TTO-
trumsynodum, quaepost Nicaeamin hac regia civitale XEMV e7uv«9poto-6efcr«v tcov pv' 6eojTVEUcrTwv DKTECWV
coacta Macedoniumimpiissiiuum Spiritus sancti im- TOVavocrtov7rveuftaTOtta>/ov x«8e).ouer«v MaxsSovtov z«t
pugnalorem exauctoravil, oslehdens illum non esse tvjvtoO tEpoucrup.§6).ou evvotavl£;«7rXwcr«cr«v, x«£Toff
quid creatum, sed verum Deum Palri elFilio per om- TOU«yiou IIvE0ft«to?Xoyot?emxpo.vi>av.auv, ©sov«Xvj-
nia homousion, eadem sacfum symbolum Spirifus 6tvovop.ooucrtov TWIl«Tpi xv.i xo>Tew x«t ou zTto-ft«
sancti verbis fusius explicavit, quin et Apollinarium KUTOV _3s§atwo-«crav, XK£'ATroXtvaptov TOVAaoSexea,
quoque hominem vere stolidum et insanum ab Ec- TOV OVTW? ttfpovu.v.ai «vdvjTOV TVJ?'ExxXvjotK? «TTOXIJ-
clesia pcpulit. pv%uauv.
Post hanc autem suscipio sacram 200 sanctorum MeT6" vjvTVJV ev 'Efiao>xb npbrspoveruvayviyepfievvjv,
Patrum doctorumque hominum synodum, quaecontra twv iepwvSe«xoa£wv SeSao-xa.Xwv «y£«vcruvoSou xa.xdNe-
vesanum Nestorium blasphemasque ejusdem vpces a-xopiovxov paxatbfpovogxai xS>vixsivov_SX«cre_)vjfttwv,
Ephesi coiit, eumdemque gradu el loco movit, et ovY.v.Qe\ovatt, p.iuvxovXpiaxovv.uiQeovvjfteov x«8'Ivwcrtv
unam esse Chrisli et Dei nostri personam, duas vero OvTocrTacriv, x«.£Suo o>0cret? «cruy^-JTw?xai aStKtplTCO?
ejusdem naturas sine ulla confusione ac divisione aofS>;iSoypaxtae, xbvuvxbvBsbvv.ui avBpanovdno-
intef se unitas determinans, unum rursum eumdem- v jvjvacTK, XKJtvjvKytavMapiav,xvpiag x«£aXvj6M? 0eo-
que Deiun et hominem simul esse declarans, ac sa- toxov optoXoyvjcrKcra.
cram landein virginem Mariam vere proprieque dei-
param 'fesseproriuntiaus.
Coihpleclofquarto sacram 630 divinorum Deoque TAexdxavxa tcovIv KaXjnjSovtavvSpttpavrave%ttv.a-
afliatorum Patrum Chalcedone coactorum synodum, crtMV tptaxoVTK !v6iwvz«£©eoyopwv n«Te'pwv,vjttfftou?
quaeimpiissimos Eulychem et Dioscorum, obscuram- §ucrcr£§ef?, %vxvyiaxvXAtocrxopov, xat tvjv t,Ofb>Sn-v.ui
quft ac tenebrosam eorumdem confusionem condem- ierxoTto-p.evvjv «OTCOV avyyvaiv Y.axeSiv.a.ae, v,ui tourou?
navil. His anathemate jugulalis, unum eumdemque uvu6epuxiaa.aa,xe\eiovavxbv 0s6v, xat tiXetovav6pu>-
Chrislum Deum ac Dominum nostrum et hominem VTOV TOV «OTOV XpecrTov XK£ 0e6v vjptcov !v Sub tpvaeaixxt
perfectum, et Deum riirsum perfectum esse in dua- U7rpr/T«cr£t ftta «cruyjeuTW? x«t dSiatpexo>;evaeGto;
bus quidem naturis, in una vero persona inconfuse «vexvjpu?sv.
indivulseque existentem piedepraedicavit.
Tttm quintam rursum sacram 105 sanctorum Pa- "E-rtptvjvx«£tijv «u8tr *«T'«VTVJV TJJV©eoypoOpiirov
 1064 EPISTOLJjj. 1062
TroXivo-uyxiooTvj8sfo-«v ay£«vnepnxnv eruvoSov tcovp%eA trum synodum, quae in hac iterum divina Deoque
«y£wvItaTipwvvjftwv,vjTt?T« ©eoSwpou xai Nserropiov, addicta civitate coacta, impia Theodori, Nestorii,
Trolf S! x«£ 'flptysvou?,AtSuptouTE XKI.E0«yptouxai Origenis, Didymi, Evagrii, reliquorumque haeretico-
TMV«ftj)'«OTOO? x«xe56t;MV «trs&rjSbypuxu, xio>; piv rum praedicta sectantium dogmata, dudum quidem
nuptt TOf?TroXXof? XpUTTTOfteva, TVJVIXKUT«. S! KLV.pSi; ante apud plerosque occulta, per id vero tempus
«vstyuevTax«i «v«<5X«o-Tvjo-«VT« i^ixsps" St' wv yap acerhos denuo ramos surculosque proferenlia, juste
KUToieXvjpebSouv ptu6oXoyvjft«Twv, 'iouSatxvj t£ x«i escidit: quae enim ipsi mente delira et fabulose proli-
'EXXvjvixvj ptSXXov , h XptcrTtavtxvj. 5o'|vi i7rvjxo),ou6vj-tehantur, eaJudaeorunietpaganorumimaginationive-
cr«v. rius, quam Christianorum fidei consentanea erant.
'EijvjffTvjvEXTVJV tcov po' eepoiv«vSpcovotxoupievixvjv Post hanc et sex-tam quoque sanctam et oecume-
o-uvopevY.ui aOtviv xv.xd rovro rb j3«er£X£cov aertu nicam 170 sanctorum virorum synodum, iterum in
cruvvjypJvvTV, xa£ twv X«T«XpterTOV yuerewvT«? TSt'5io- regiahacurbe congregatam veneror, quaepro natu-
T-vjtKffXK£yu.crtxK?. ivepyeia; xa£ 6e),vjcr£t? xvjp0t;«o-KV,rarum Cfaristi ratione, ejusdem quoque proprietates
«v«6eft«T£cracr«v S! ©eo'Swpov TOV TVJ?iu.pdv eniaxanov, naturalesque operationes;, et voluntates distinxit ac
xai 'Ovcoptov,Kuptovte x«£ Sspytov, Il0pp'ov, IIKUXOVpraedicavit, et Theodorum episcopum Pharan, Ho-
XK£nltpov, TOO?avyywphasi ©eov Y.urd rhv 'ExxXvj- B norium, Cyrum, Sergium, Pyrrhum, Paulum, Pe-
e-tav !v "rh iepwcruvvj elafQupivru;' eri v.ai Wuv.ttplov trum, qui permissu Dei per corruptionem et fraudem
to 'AviLoyeiu; 6voftao-6!vTa, npbeSpov, v.ai Siifuvov in Ecclesiaesacerdotium irrepserant, Macarium An-
TOVTOUtOU " S! XKI-IloXujfpOVlOV ,- TOV tiochiae antistitem, et Stephanum Macarii discipu-
ft«8vJTVJV TTpO?
VvjTrtoypoVK yipavrv.' oe ev 6i),vjft«,xa£ ftiav ivipyet«v lum, et Polychronium puerilem insanumque senem
«r£ toO Sojtvjpo? vjftSv Xpiarov xai 0EOU !S65«- anathemali subjecit : unam enim hi duntaxat volum.
£ov. latem, unainque operationem Christo Servatori no-
stro tribuendam esse.docebant.
'ETTITKUTVJ? S! 7r«Xtvxat p.sxdxo.vxuxhv iv Ntx«£a Recipio landem septimam sacram 180 sanctorum
TOSeOTEpov cruvsXfloOcrKVTWV !V TOI?XUB' vjpta?_jep6voi? Pairum synodum nostro hoc oevoin civitate Nicaea
pv Uuxipav ISSoftvjvxat £ep«v.cruvoSov , VJTI?Traeraf denuo celebratam, quae omnes preecedentes sacras
taff 7rpoX«^o0crK? ay£«? cruvoSou?ijrecreppKytcrE, xa£ T« synodos earumque dogmata ac decrela confirmavit
TOOTSOV Sbypaxa, TWVcreTijTMV XK£tspMVetxovwvTVJV et quodammodo obsignavit, sacrarumque ac venera-
b.pyhBiv nupaStSopJvnv TVJ'ExxXvjerfanpoav.ivnaiv hilium imaginum cultum adoralionemqiie jam inde
«VESIHKTO, bpiaa.au Kv.pv.n\naia;avxd; ™ TOTTW TOU ab initio Ecclesiis traiitam suscepil deflnivilque non
JJWOTTOIOU erTKUpou7rpocr-xuvsfcr8«t. 'A7rsS«),op.EV TVJ? secus venerandas esse alque vivifrcaecrucis eiTigiem.
'ExxXvjotaff TOO?iej' ugpet xa£ xaTKtrtpo^ijtoOrwv-XE- Eos proinde ex Ecclesiis ejicimus, qui in harum
voXoyvjcravTK?, v.vXt'7iv XptcrTtavwvXKtvjyopvjcravtK?,contumeHara et eversionem futili garrulitate Chri-
6're OJ?6sof?a-JTof?npoasv.vvoau.vxovreari 0Eo5ocrtov, slianis insultant, quasi deorum Ioco haclenus illa?
BKcriXetov, Sto-£wcov TOU?na.popuasi ©eoO eepKTexwvhabeant venerenturque, quales sunt Theodosius , Ba-
SpovwvKplav-a?. silius, el Sisinnius, qui Dei permissione episcopali-
bus sedibus praefuere.
K«J TKUTK? t«ff etpvjftlvafKy£K?oexouftsvtxK?eruvo- Has itaque praedictas saeras et oecumenicas syno-
Sou? dnaSiyopui, x«i TravtMV twv IxxptTwvxai p.v.v.a- dos suscipio, et omnium eleetorum beatorumque
ptwvIlKTipMv ta TESbyparu xat 7rovvjft«T« danu^oput, Patrum dogmata et opuscula, ut quae ab omni re*-
eo?St5ao-x«Xi«v XK!crwtvjpia?Qifii\iov,xai prehensione alienam doctrinam salutisque funda-
KV67riXvj7rTOV
ou?vjXK8O-),IXVJ 'ExxXvjcriKnpoaiexai dnoSiyopai, v.aiov; menlum contineant, ex animo complector, demum
dnoxpinsxa.L«.KoaxpifopaL.'Ano§a\\op.tti5! x«£ Trav- quoscunque Ecclesia catholica recipit, illos ego quo-
TeXco? dnoxpinopu.Lxov; dnb Sifiwvo?TOUIVl«'you, x«£ que recipio, et quoscunque ista aversatur, ilios ipsos
piypi toO SeupoTvj?EUO-ESEIK? 7r«VT«7r«o-tv «7ro7re-ijy et ego itidem aversor. Exsecror etiam modisque
TrTwxOTa?, v.tti Sotjatf TrovvjpMVSoyftKTwvxa.i_fQopo- omnibus detestor, qui a Simone Magoappellationem
7rotwvspfvpivrag, v.ai TVJV TWV«yiwv vrap«Socrtv«8e* sprtitiet ab omni prorsus pietale exuti, ad praesen-
tvjeravTK?, ,x«£TOVniv.phvTMV£t£«viwvanbpov tmva- tem usque diem pravorum exifialiumque dogmatum
vupi^ui rp TVJ?6p8o5o;t'«fdpovpa.ro\phau.vru; avrov; opinionibus sanetorum tradilionem inflrmare viru-
Xe dvaQipari^o>,v.ai. TT«VT«? TOO?E7rop.!vouff «uToff, lentumque zizaniorum semen orthodoxae lidei agro
xaXcof XuptvjvTVJ?xard XptcrTOV 'ExxXvjcriK? SIKTTTUOJ immiscere uon cesSanl; hos, inquam, omnesque
xai rw KS«6iftKttXKSUVTOSKXXCO. 'Hfttff ptiv ouvto vjpi- eorumdemsequaees exsecror, et veluti Ecclesiaruni
xepovfpbvnpa tofff fjt«x«ptwtatoiffuftfv v.v.i©EOSISK- Christi pestes respuo et anathematizo. Nos proinde
xtotf v.ttxdra.vxtt.5eSvjXwfte'vwv 'TrpocriTEtpwvvjXKftev tw Ecclesiarum sanctionein, quaejam ihde ab initio ob-
«VM8eyx£x_o«Tv}x6tt IxxXvjo-iKcrTtXM 8£crfeMl7r6ftevot, tinuit, secuti, hisce hostris litteris velutl animalo
otovTivt iptyvyrxixhpvv.L, xS>Sl vjp.wvnpoaypnau.p.eVoi quodam praecone, et charitatis in Christo rautuaeque
TS>ypappaxi, xh; sv XpiaxS>ayunng v.tr.inpb; KXXVJ inter nos concordiceet amicitiaevadibus usi, vos sa-
Xouf o-Upt7ivot«f x«t bpovoiug xu; iyyvug inayopivu>. Iutandos nostramque sententiam vobis beatissimis
'fySi uptetlpK7ro5EtvoT£_p« Iv Kuptw«S£),yo'TVjf «,«e£- Deoque edoetis hunc in modum faciendam putavi-
1065 S. LEONIS PAPJE III 1064
mus. Vestra autem desideralissima in Dominofra- A/6'OITOvjpta? npS>xa.pev tvyal; Jitus' irfpi iyptov,
ternitas, vicem nobis reddens preeibus ad Dominum imeira Si xui Xoyoc?Tof? xa8vjXouere xai 7rpayttaertv
fusis, opportunisque sermonibus, el ipsis qrioque re- i:7rtOTvjp££oucri xat eruvsti?oucriv,tva tatf uftstepatf
bus, nos confirmet iniormetque, quo vestris legibus iiopto8scrt«i? x«£ StS«o-xa),£ai? ertvjxwftsv ISpafot iv -rjj
vestraque suffulli doctrina in hac fide stabiles, sim- iroiaUTVj 7ricrT£eKVEXXtrrcoff x«i axlp«tot"7r«VT«T« bt
plices, et ab omni defectu immunes persistamus, eXUTVJ ptuo-Tvjpta, avolt;£vTrapaSESopteva dnapdxptaxK
omniaque mysleria quae in ipsa vel de ipsa ab ini- _puX.KTTOVTef, XKteXaUTWVOpwVTVjffizxXvjCTtKerTtXVIf
tio sunt tradita, inconcussa retineamus, et univer- exv\h; laxapevu, tvj Qeia avpiyyt, tvj tvjf «TrooroXe-
sum denique rationalem nostrum gregem, summi ; c.vjff xa£ TrvEuptaTexviff 5tSacrxaX£a? EOervjftw 7r£pt6opt6vj-
pasloris nomine et unctione insignitum, intraque iTEi,xa£ 6£07rv£ucrT0tff hyhpaai navra x« Xoytxatvjff
ecclesiasticaeeaulae septa conslitutum, manifesta di- it£p«fTro£ptvvjf QpippaxanepiaQpoi^ovxe;, x«e tijpouvteff
vinaeillius et apostolicae spiritualis doctrinaefistulae ;irap« twv l7rt§ouX£uoVTMV flvjplwv «XW6VJT« evaeanpaa-
ebuccinalione, vocibusque divinitus inspiratis in ftiva TWTOUK_0_£evTo£piEVOff XptO-TOO ypiaputl xat ovo-
unum congregemus ;et ab insidiantium ferarum mor- ftKTt. ;
sibus illaesumconservemus.
Si qua autem a nobis sunt praetermissa, ea amico B Kat ta vrap'vjpewv «TroXetjtofieva St' EKUTWV «TrOTrXvj-
palernoque affeclu per vosmeptipsos explete, quoni" _poure, w? ft.\ttSs\fOt xat ytXoerTopyoe, ev« TOOfteov
mirum vestra abundanlia nostram suppleat inopiam; ,nspiaaevptt, et? TOvjptlTepov %pvjcrtfteOcrvj OoTtpvjpiK, xai
quodcunque, inquam, velin verbis,vel eliam in re- TO!V Xoyot? x«£ npdypaaiv vjfttv.IvSlov, TW xata
bus nobis deest, id venerabtli sacerdoteque digna TOV(3£ovOftoJvLeponpeneTxa£ erettvwnupaarhpaxt
auctoritate vitae nostrae adjicite et superaediflcate : enoixoSophanrexa£ Ijrautivjcrvjte [irroixoSopivjo-vjtai xal
charisma enim vobis communicalum, nullum hac l7raut;vj'crviTae], ftvjSivfttxpoXoyouevoe 7reptTOSoQivvpXv
ralione capietdetrimentum, siquidem liberalis com- [vjpifv]ydpLapa, ov ydp IXKTTWCTIV fipet xoT; dfBbva;
municatio adeo bonorum diminutionem nullam ad- napiyoVaiv',«XX' ei; rb noWun\d.aioV ,evxaipo>; fOzXeeff
fert, ut suo quoque tempore multiplices gloriososque ToOfxapjroO?tof? npoaipovpivoi;K7ro5£Swcrev. 'T7rspet-
fructus refundal. Yestra proinde divina virtute nos Souertvvjfiaff6>;tt.aQevearipav; xh na.p'IKUTCOV 8Eoa8oTeo
veluti infirmiores fulcite, pedesque nostros ad Suvaftse, xai v.axupxi%ovai TOU?rroSa? vjpewv £e? TVJV
currendam Evangelii semitam perflcite, neque ulla • TOOEuayyEXiou "
tptSov x«£erUfifjou),£UEev t« bvnatfbpa
omnino, quae salutaria aut utilia videbuntur, sugge- v.ui erwtvjpiK?eybp.eva p.h Si«\inoLre,Iva &anep lv
rere praetermittite, ut quemadmodum in flde et con- tv_joftoXoytKTOivtafov x«£ «StKyopoveytapsv, OUTW
fessione unitalem concordiamque conservamus, ita C x«£ Iv TW cruvSierftep TVJ?«y«Trvj? eruvapftoJoftEvot x«i
charitalis quoque vinculo aptati colligalique, indi- cruvSeoftEvoi Kv«Tr6crTr«crTov TVJ?eiphvn;xb Swooviv tvj
vulsum pacis donum, quod Ecclesiarum concordiam Tr£7rio-T£Uft£vvj vjpifv5i«xov£«if hpTv«UToffxurdayta-
unitatemque conciliat, conservatique in concredito ftev, vj TO «StKTpivjTov x«t crOfiyMVov tvj 'ExxXvjcreK vre-
nobis ministerio intcr nos usque retineamus: quo ptTrotE.ftKt, OJTM?lvtE08evvj VOVJTVJ TroXt?toO . _3«ere-
magni regis civilas hinc munita et circumvallata, Xew?tou fteyo-Xoutet_>_;t?op!vvj • x«£ nspifpovpovpivn
omnibus fraudibus inaspectabiliumque hostium in- axKTaSXvjTO? x«t dnopQnxo;Siapivn lx ndan; npotrGb-
sullibus, qui avide exspectantes ut aliquem in ipsa Xrj?TEx«£TI^VVJ? TWV «opKTMV iyBptav,v.uiTWV XUXXW
descriptum Spirituque signatum devorent, nunquam nepiQebvrav,xai ?JJTOUVTMV xaTajrtEfvTtvaTWV IV «Otvi
non in circuitu obambulant, niaueat impervia: con- dnoysypappevuv,v.ai ervjfi£tw8ivTwv iv IIvEuptKTf xa8'
tra quossane inaspeclabiles hostesnon carnalia, sed eovnpoiuWbpeBaov aupxixd OVTXK, aXXti7rvEupt«texa,
spiritualia objicimus arma, scutum videlicel fidei, TVJV T£ v.aniSu tvj? niarea; v.ai xhv tou Xoyoupta-
sermonisque gladium,quod est verbum Dei, ut pec- yuipuv, o Ecrtep'vjpta0eoOTOUxKSeXsfv tvjf dpupxia;
cati muniliones et macbinas spirilus funda demo- t«? IXEJTOXEI? xat pnyava; TV_J crep£v56vvj TOO7rv£0u.ato?
lientes inseclanlesque, crudelem illorum audaciam 7ropp'wVTOU TOayptov6pacro?aOTMV a7rocro6ouVT£? x«£
procul pellamus frangamusque, qud hac tandem ra- D_ . IxSteoxovTE?,6>;TVJ? 8E£K? epu),Kxvj? TE xat pojTvj? «t;tou-
lioiie divina cusfodia auxilioque politi, vitae nostrae ptEvot, vjv.ai vjpEftafov xai EepvjVKeov vjftcovxat?to-TVjere to
conversalio quieta pacalaque consistat,el in regene- TroXitEUfta, ivv.y.ai lv tvj TraXtyyEVEeriee iv tij eayiixn
ratione, cum nqvissima tuba personabit, digni cen- a«\ntyyt «IjtM&wptEV tw «pynyS>TVJ?§wvj?vjftwv axat«-
seamur, qui citra condemnationemvitaenostrae duci x_oitw?u7ravTvjo-at epyopevtppera ^6|vj? TVJJ7r«T_otxv5f
!in Patris gloria cum sanclis angelis suis venturo o-OvTofffdyioi; «yylXotff «OTOO, x«i ev tw vuptyeovt tatf
.{occurramus,unaque ad sponsi thalamum, cum pru- fpovipot; eruvEto-iXSwptev Tr«p8e'vot?, x«i tvj? ayyeXexvjf
virginibus, angelicoque cohvivio 7r«v5Ktcr£Kf ' TMV
^dentibus spirilali «7roX«uawftev xXvjpovpptot yevoptev.ot
•perpetuo fruituri ingrediamur, eorumque bonorum «Troxetptivwv Tof?SXXoi;dyuBS>v ev Xpeo-Tco TWw),vj6ivw
'haeredes efficiamur, quaein Chrislo vero Deo repo- 0£w npsaSeiu; uypuvrov xa£ «ptwptTJTOu aOtouptvrrpof
'
sita sunt non indignis, idque imniaculatoeinculpalae- xat TTKVTWV xS>v«y£wv.'Aftvjv.
que matris illius et omnium sanctorum interces-
sione. Amen.
Quod autem istp serius per ea quai hactenus expo- Et 51 TOO-OVTOV i$i xov. xaepouiv toutoiff3>iTOtfe
4065 EMSIUJJJA. lOBG
«vTVjVTvjxafiEV
rrpoo-pvjSEteriv 8«upt«?!tw pjSetf, ftvjSI_/\suiraus,
i occurriinus, id nemo miretur, neque no-
xarnyopiira rh; hpsxepa; uTroXvjtj/ewff , aXXaytvw- slram ob id exjetiniationem in accusationem addu-
erxETw uiv vj ©eoyiX/.ff Optwv«SeXtpoTuff, 6>; e\ovaiu; cat, quin potius Deo dilecta vestra fraternitas certo
yvtoftvj
crxXvjpa TS X«£dpeii.iv.xog inpvrdvsvas xuXOetv sibi persuasum habeat sacerdotalem consuetudinem
hpu; ToffStSoyftivotfyphaBttL Svvapivn,o0_£ispurLX'>vnequaquam hic exolevisse, aut per contemptum, vel
6'6o?TrapwvTTat x«t StKTrerrTWxev , ouS! ix paBvpia; ignaviam quidpiam eorum quae ecclesiasticis viris
xtva;, TOJV SSOVTMV dvSpuatv«vvj- conveniunt neglectu habuisse, vcrum duram impia-
x«e ixxXvjereacrrexofff
XO'VTWV u7rsp67rT«eysyow.pev.K«t cruyytvwoxsrw vjt£p« cahilemque praapotenlispotestatis sentenliam, quo-
Oftcovfyvyh, st T£ ftot ptlXXotTVJ?(3p«SuTvJTO? ftift- minus decretis uteremur, obslilisse Ignoseat pro-
yeer8ae,!v rretpKxaSeorMcra xa£ aOTvjf,eo?oOxEuoSor inde beata vestra anima, si quam noxam cuncta-
lerrerrpo?SUV«O-TE£«? dvxifipsaBai,iSiai; vnevnveypivai; tione mea promerui, cogitetque haudquaquam facile
Qe\hpuaiv.ainuvxu n\npovv anovSu^ovru; r« y.uru- esse potentibus propria voluntale elalis,' et quod-
Bvpiu.'ESoxstyap TMstpyovrcv.uidfopphvevnpbatanov cunque animo libitum fuerit adi.mpleresatagentibus
7rpo6«XXscr8at !^'vjftfvTMVivTeTsXEerSEVTMV TOO ypiap«- sese opponere. Elenim rali causam admodum plau-
TO?"vexev,x«e w? Uftsf?TVJ? 'ExxXvjerfa? IKUTOO? ajrEp- ' sibilem, qua nosjamtum sacerdotio initiatos ab
ph%ure,SrsQpvWtt xai syu\inuLv; Aibv.t/.ivpsT;«y'wv B offlcio praepedirenl, sese naclos, stomachose nohis
tv TOOTOI? TO V7V«yx«erftsvov nenbvQo.xs, SvvuaQeavy- ohjeciabant, passimque invulgabanl vos a Constan-
yvwftovs?s'o-so-8Kt Tof?oftotot? nepininxovaLVK§OU- tinopolitana Ecclesia alienos esse, temereque ab ea
XvjTM?. KKl5t«.T«'JTK,olu-at,OuS!SsvjCTEt 7r),EtOVMV TMV vos devulsisse. Cum ergo haec, sive vis, sive injuria
vTEptTVJ? «XoytK?[«7roXoyi«?] XoyMv,«XX'!vTau8«eroe ad vos quoque altinuerit, venia eos dignabimini, qui
tOxatpw?napv.ypufhaovxuL, v.ui papxvpsTye xu vuv prajter voluntatem pari necessitate constricti fua-
Trpuxxbpevu y.ui xe\ovpsvu.'EvrsrSvj vjx),ef?nspisQpttV- runt. At cum praesentemEcclesiaelocique hujus sU-
oBn,v.aih vtuXvjuvaninxui [«va7rs7rTaTKiJ, v.uioi \LQOLtum jam non ad sanctitalem tuara perscripserimus,
TOOn[joaxoppuxo;xh; 6S0OSuhpQna&v, v.ui nuaa \eiu et suo deinceps opportuno tempore quae hic fient
xai «TrocrTtSvj?it;wfe«),toT«t,zai o"_^sr«tXotvrov xd Xu- perscribere cerlo decreverimus, non erit opus pro-
7rvjp«,IXTTOSMV ysyovsTVJerxavSaXa,ypouS« T« T»? lixiore ut arbitror nunc purgatione. Siquidem repa-
ETrvjpsta? vuv x«8£crT«T«t, t« !x;.f8everxwXaXIXUVTKI,gulum quodimpediebat, jam est perruplum, apertum
xa£ fS>;IXsuOipeov xh ExxXvjcr£a EvrsXKftiJJe.Ata TOUTOest o liura, lapides offensionise medid sublati, via
says xv. tvj? Kyarcvj?,
y,i>ptti> x«£TVJJv.pa.xovan;iipa- lala, plana, scrupulisque libera et exiequata terilur,
Texvjff
avvnQeiug av0ecr6«tx«i nepaiveaQai. ni tristia procul ab oculis evanuerunl, scandala sedi-
tionesque conquieverunt, omnia denique iiupedimen-
ta amofa, Iuminaque pristina Ecclesiaerestiluta sunl.
Quare quae charilalis sacerdotalisque consuetudinis
propria sunt, locum suum denuo adepta nullo impo-
sterum negolio perflci observarique polerunt.

'AXXVcrev ot? xd BsTaouxips^knaav,oiv.siagSe S6t;vj? At sunt interim nonnulliadhuc qui divina flocci fa-
%d.pci,eanovSttaavv.Kxb^ieaQui ot« aOrof?T« !X TOO ciunt, propriaeque existimationis causa quidvis mo-
Beiovunavrhaextti Sixaaxhpttt. '£1?yap eptXov«OTOI? liuntur, neque quale ex Deo judicium sibi immineat
vTpo?Tvjvnu.povaavxeynvbatSo^avx«i 7repty«vetav, xd quidquam pensi habent. Yerum enimvero ut illis
npbg «XXvjXou? sQsvxo,hpsTgSi TVJ?rcepi©eov Sotjvj?, usitatum gratumque est praesenti gloriae splendo-
x«£ T/jf IxxXvjeriKcrTCxvj?
xiphg, v.ui bpovoiug,Y.UL TWV rique inhiare, eaque de causa inter sese conspirare,
eepwv ©eerctcov xnphasi XLBSVXE; rb anovSuapu, TWV ita plane consenlaneum est, ut nos divinaegloriae
vjuETEpwv iybpsBu,v.ui vnip rov vuvavaSst^Sivto?sO- ecclesiaslicoque decoro, et concordiae,sacrorumque
ereSou?x«£ v.partt.v.idxov vjttMv(3KO-eXioj?, xa£ TIZVOU j) canonUmobservationi modis omnibus operam na
Trj?'ExxXvjoia?
yvvjcrtou v.uihBtai Bsupiaroigv.aixpbnoi; vemus, nostrisque muniis die noctuque incumba-
«y«6opyi«?npo\dpnovxo;,e0/«? x«t Ss/jcree? auvrovou? mus, et pro iraperalore nostro piissimo, potentissi-
Trpo?TOV axi^iavraxv.iavufitt.adsvovxtt.[crupt§ou),euovTa]n.oque jam declarato, sincero germanoque Ecclesiae
autoj ©EOV dvanipnopsv, OTTM? «OTWEtpvjvtxriv TIJV filio, ac moribus Deo gratis honestaeque vitaecon-
twvjv,xai TO_3«er£Xetov irri ftvjxtoTOv
_^ap£ervjT«t 5t«ou- versatione egregie ornato, Deo qui illum coronat
XKTTMV ^povov,TOt?X«T«j3aptt«pwv xpoKaioi;v.oapS>v regnumque una cum illo administrat, continuas pre-
aurov, x«'.TOXpttTTtavixov 5taxu_3spvwvT« «tcr£w?TroXt- ces obsecrationesqueofferamus,quo vilam pacificam
xevpa..Trpo?trjXov6p8o5o?£«? v.arapxuCjtu.evag, xu.iTWV imperiumque quam maxime diuturnum illi largiatur,
t5££wv
IVITOXWV x«£Ttxvotff
Tvjpvjcrtv, TOsOSoxtftov EVtvj TVJf barbaricis triumphis exornet, felicem Chrisliani or-
te;oucr£«foeattovnxTtoptevov. dis moderationem concedat, ad orthodoxaefidei ze-
lum incitet, in divinorum tandem praeceptorumob-
servatione ita perficiat, ut liberis suis cum regni
potentiseque diuturnitale honorem et gloriam relin-
quat non vuljarem
f ATROL.WJU 34.
401» S. LEdNlS P&PM III 10(58
Caeterumnostras Msce synodicas litlefas Michaeli A Mt_£KVjX 5! TMOCTtWTKTW' £lVJTp07ToXlTVJf.VJfa 4lX«-
sanctissimo Ghristoque dilecto Phlladeiphiae civita- SeAjJou[eruvaSIXjiou], ^tXo^ptoTouTTOXEW? t« nupbvxa.
tis metropolitano, ad dileclam desideratamque fra- vjftwvcruvoStxK ypdppara npbg TVJV hpExip,.vhyann-
ternitalem vestram deferendas tradidimus. Et quam- pivnv v.o.inaQtivhvuSs\fbxriXuiveyjipiaupsv. K«tne-
vis ex sermone et colloquio quod cum eo miscui- nsiaps6v.piv i/. xh; hSn npo\v&ovang«O.ou ivxev\s6>;
mus, conjecturani facieutes, non dubitemus quin xe v.t/X6ftt),£«ff, w? ft\ofpbvo>; nt/.p'uttwv bpo.xhasxu.L
ornni cum humanitate eum suscepturi laetisqueocu- Y.oX SsyBhaexo.1, no.po.Y.uhavp.ev Si v.v.iSta- TVJVhperepav
iis aspecturi sitis, roganius nihiloniinus propter no- psxpLOxnra,yvvjcrtwTEpa v.ui oexEtOTepa T« TVJC «TTO5O-
stram parvitatem, ut germane, familiariier hono- yhg v.o.iTtftvj?v.yXuvunavasw; avxS>nap' -JftMvyevl-
rtileeque a vobis excipiattir reficiaturque. Is enim r/6at. liai yap x«£7rp6? TVJV vperepuv d.yv.nnv,navv
est qui sincero fcrvidoque affectu vestram dilectio- T6 Bepp.,vv.aiyvvjcrtov XSXTVJTKI, XK£iv T'jf?TVJ? 'EXXXVJ-
nem eoinpiectUur, magiiunique in rebus ecclesia- ert«?npuyp.utji.xb anovSaiov v.oXnpbBvpovintSsixvv-
sticis sludium pforiipiitudtnemque declarat, el in T«t, toansp v.oX. !v ).<iywv.uXp£wx«£ v.perhTJ npovyav
sermoiie, vitaeque integritate, et virfute atimodum unofipsro.L,o; x«£ ftiX/.si 6eou EOOSOUVTO; TOUTM XK£
excellere videtur, qui etiam Deo illum dingente, 0ft«.?xtvouvto?,T« TVJ?u.yunn;v-aibpovoiu;erOftSoXa,
animumque vestrutn peruiovente ad majorem no- B TOUTIO-TI T«? ttft-a? upewvx£p«£«?TOJV iv yjpai cruXXa-
stram laeliliam spiriluafem perfectioremque nostrae 6wvdvxiypafu npbg hpug xopti£etv,Et? vrXeiovK evfpo-
in Domino dileclionis affectionem, dilectionis cou- crOvvjv vjftwv7rveuftKTtxv)v, x«i v.uxuprLap.bv TVJ? !v liupiw
cordiaeque symbola, hoc est, venerandas vestras lit- otXtxvj? vjftwv5I«8SOEW?. Ha.eravTV)V eriv Ofteviv XptcrTw
teras hisce prsesentibus respoiiueiues ad nos esl «SsXpoTvjTa7r).£icrT«npoauyopsvopsv. 'Eppwftsvo?iv
relaturus. Uiriversam quae vobiscum agit fraterni- Kuptw vnepevyov sjtifiv, dyiina.re v.ui p.v.v.a.pii>rare
tatem plurimum salutamus in Ciiristo. Vale iis d.Ss\fi, p.eairnv v.ui avvepybvnpb; Qebv xbv xotvov
Domino. Ora pro nobis, sanctissime et beafis- npoaru.rnv xo.i tt.vxi\hnxoptthp.S>v, xbv peyu.vv./.iv.opv-
sime frater, mediatorem et synergum apud Deum fuTav i'.nbaxo\ovv.sv.xnpivo;,o> xd; vnip hp.S>vr.S>v
communem patronum fautoremque nostrum, ma- dvvX\it>>v So-JXwv auTou IvTeOtlet?, rrpooayetvnh v.«xa-
gnum illum principemque apostolum adeptus, cui v.vnang.Ee? oOftSoXov S! TVJ?fteotT£uouo~/j? !v vjafvIv
pro uobis indignis iilius servis inlercessiones offerre Eup£cpKyKTrvj?, KTTEcrT££X«ftEV Tvj«SeXytxvi Oftwvft«x«.-
ne graveris. In signum autem charitatis quae inter ptOTVjTi, iyzoXvrtov_£puerouv, ou vjpt£«6'iit?ZOUO-TKXXOU
nos in Doinino intercedit, misimus frateniae vestrae iyxKTKXExXEtcr/vilvvj, vj 31 eVepKetxovEcry.ivvj St' lyx«0,-
bealitudini encolpium aureum, cujus allerum Iatus erew?,x«£IVTO? eyov sxspoviyv.6\nLov,iv d>s'ai pspi-
crystailo estinclusum, alterumoperelusili efligiatum; C SE?TWV TtftiwvIUXMV IvTeTuvTMftivat- axuydpLOv Xeuxov
hahet id intra sealterum encolpium,cuipreliosorum x«£^KtvoXtov xacrTavov u.pufu, intxpayriHovv.ui eyyei-
lignorum parliculae caelata; insertae sunt; accessit piov, TrejrotxtXfteva ypvaS>. litti ra.vra SeyopAvnGEOU
his candidum sticharium, et castanei coforis contex- E0O5OUVTO? xai 5tacrw?ovTO? psxptdaei npb; xhv oixxpdv
tum phenolium, tum epitrachelium quoque et en- TKUTVJV OjTOftVvjCrEW? ytt.pLV,«JTOCrToXvjV, TKUTK EV060VVI
chirium auro variegata et ornata. Isthaec mnemosyni sOyuwf 5t«TuXt_)/6evT« 5teT«t;Ku,ivp.o),tSS£vij afpayiSi
loco ad inisericordem illum apostolatum Deo duce ivanpa.v6hv«i.
transferenda submisseque offerenda sindoni elegan-
ter iuvolvi piumbeoque sigillo obsignari curavi-
inus.
» Hic desinit codex Siguierianus postremo folio abscisso.

SANCTI.LEONIS PRIVILEGIA.

i D vehendum suscepit, tanta reverentia et honofe.ap-

Horreensi wrgmum Bettedictinarum monasterio apud
Treveros dat privilegium Leo papalll. (Circaan-
nufn 792.)
[Mahsi, conc. Collect.]
Ego Leo vicarius sancti Petri principis apostolo-
rum, meritis quidem impar, vice tamen ipsius digni-
tafe Romani fungens praesulatus , ccenobium Hor-
reense a ModowaldoTreverorum arclnepiscopo.sub-
minislrante. beata Modesta, hlia sororis ejus, e
nomen accepit, ad
regalibus horreis , a quiijus et
divini cullus officium restauranduiu post discessum
bcatve virginis Irminae, quae prima Iiunc locum pro-
prime donatum accepiraus, ut matre istius congre-
gationis vila excedeute, nulla ab exlraneis quocun-
que modo, sed una ex ipsis subrogetur, psincipibus
Ecciesiac Treverensis ex consullo faventibus, soro-
ribus electione potilis , ipso quoque praesule devote
annueiite.
Quod tanla aucloritate subnixum, ut in selernum
stabile permaneat, et fixum, in nomine Jesu Christi
Domini nostri, sancfique praedecessorjs Petri, et
omnium electorum Dei, aeterno servetur damnandus
judicio , si quis praeialus lanto hic commorantes
exinaniverit privilegio. Fial* fiat, amen, amen.
 1069 PRJVILEGIA. 1070
II.
Leonis III P. M. bulla, qua confirmat translationem Privilegium Leonis papce pro monasterio sancti Be-
nedicti Cupersanensi. (Anno815.)
sedis episcopalis Ralisb. ex monaslerio S. Emme-
rammi ad ecciesiam S. Stephani, illiusque omni- [Ughelli, Italia sacra, tom. VII, pag. 702.]
modamexemptionempromulgat. (Anno 795.) Leo episcopus servus servorum Dei, dilecto Dei
filio Euslasio abbati eleelo monasteni sancli Bene-
[Mansi, ibid.] dicti de Cupersano ad sanclam sedem nullo inedjo
In nomine Domini nostri Jesu Chrisli Dei omni- pertinentis salutem, etin regulari vita perfeetionem.
polentis, Leo papa. Apostolicae sedis administratio, cui licet indigne
Agnitum esse volumus cunctis Christianae religio- dcservimus, omniuraque Ecclesiarum cura nobis: et
nis fidelibus, tam praesentibusquam fiituris, qualiter sollicitudo vigel, ut illarum provisioni praecipua nos
Christianissimus imperator, et augustus nomine Ca- convenit affectione nitendere, quae ad Romanam
rolus, Deo aspirante, Chrislum haereditatis suaede- spectare Ecclesiam dignoscuntnT. Nuper per Doro-
siderans fieri possessorem, quoddam monasterium theum subdiaconum et monachum nos huaiili prece
juxla muros civitatis Tyburniae, quse a Tiherio Coe- supplicasti istud monasteriura,. in quo olim quadra-
sare Augusto aediBcataest, quae modo vulgo appel-. _g ; ginta monachi Deo famulabantur, ob Saracenorum
lata est Reganispurch, quod est constructum in no- impietatem in Italia confluentium et principum Grae-
nore sanclae Mariae matris Domini nostri Jesu Chri- corum schisma, posl dilecfi fllii Teophylaeti praede-
sti, et principis apostolorum Petri, et sancli Georgii cessoris ttti in praefato monasterio abbatis obitum,
martyris, ubi praeclarissimus martyr et episcopusi adeo destilutum reperiebatur , ut monachorum qni
Pictaviae corpore requiescit Emmerammus, in no- in eo post islius regionis devastationem superfue-
stram immunitatem, successorumque noslrorum gra- rint, neque major, neque sanior esset pars pro stic-
tia defensionis transfudit. Et nos continuo pro Chrisfi cessore eligendo. Consilio tandem Caufridi dilecti
amore graluita mente pelitioni ejus pie annuentes in Christo filii, abbatis sacri coenobii sancti Bene-
decrevimus ila fleri, etjussimus hanccerlam aucto- dicti de Bario, cum ad Urbem tunc non esset tutas
rilatis nostrse inde conscribi, et episcopus ejusdem accessus, aliqui sui monasterii, tnonaclri atqoe pstrs
civitatis terlius, nomine Adalwinus juxta decrelum monachoruui prioratus S..... de Portu aspero nuncu-
et cum aucloritate nostra, in proesentiapiissimi im- patideMonopoli, quos de vestro gremio rcputamusin
pei-atoris Caroli, recta ratione in synodali concilio Spiritus Paracleti charismate congregati xn Ralen.
cum judicio episcoporum, clericorum, nee non no- Maii le dilectum fllium Eustasium elegere. Quare
bilium Iaicoruin de eodem loco cathedram pontifi- IC nos et hanc sanclam sedem certiores lecisti, humi-
calem mutavit, et canonica auctorilate in 'civitale, liler petens ut eamdem electionem de benignitate
ad ecclesiam S.Stephani protomartyris statuit, el apostolica conflrmare dignaremur. Nos preeibus tuis
suae suorumque successorum proprietati acputestati i benigne annu-ntes, le praefatum Eustasium canb-
deinceps in futuruin abalieriavit. E contra antediclusi nice electum in abbatem praefati monaslerii, quod
Christianissimus imperator dedit ad illum locum, ubi Cupersani situm est, auctoritate apostolica confir-
modo sedes episcopalis est, a parte meridiana ipsiusi mamus et stabilimus cum omnibus honoribus, red-
monasterii perlicas decempedas XL, el in alia parte: difibus ipsius nionasterii, et jurisdictionibus suis,
c, in longitudine ducentas vn, et ecclesiam S. Petri, praedecessoribusque tuis liaclcnus per hanc seiem
et ecclesiam S. Pauli juxta murospraedictaecivitatis, sanctam indultis , monenles ut dum in eo praefueris
et Wimintingcn, et Egilolfesheim, et ecclesiain juxta vigilantia, doctrina , moruuique probitate, subdilos
Nappurch, quae vocatur Bersana, et confirinavit mo- csete osque antecellas, eosque in charilate moneas
nasterium prelinsi Dei marlyris Emmeramini in po- corrigas, et exemplo aedifices. Scire enim debes reli-
tesiale imperatorum sive regum usque in aevura giosis viris in hoc sancto famulatu dum praesunt,
permanere, et ita confirmavit; ut reclor et ahbas non in se ordinis potestatem, aul dignitatis suae pa-
•ejusdem coenobiinnoquoque anno vu aureos Romam v storitiae, sed aeqiialitateinconditionis ostendere, con-
ad altare sancti Petri persolveret. Haecmutatio et venire : nee talera le ostentare hominibusque prae-
confirmatio fuit anno ab incarnalione Domini 798 esse, et recordare quod antiqui Palres nostri, non
auctoritatis nostrae ; ila ul si quis imperator aul rex tam reges hominum quam paslores pecudum fuere.
eamdem ecclesiam tam sanclam alicui praestet, ana- Specula lucidissima Ecclesiaesunt hi qui in locis re-
thema sit. Congregatio autem monasterii liberam giminis positi apparent primi in subeundis ecclesia-
habeal potestalem, et electionem abbatis juxla de- sticis muneribus, ul eorum exemplo laetantes stib,-
crelum sancti Benedici sine omnium contradictione dili subeant ipsorum injuncta minisleria, et obse-
subslituendi, et praefatum monasterium cum mona- quinra praestent dilectione jucundum. Subjunxit
chis et omnibus ibidem in praesens collatis, vel in eiiam Dorotheus tui coenobii ac (olius conventus
posterum conferendis, in nostram successorumque nomine, quod non sine hujus sanctae sedis, el no-
nostrorum inimuuitatem recepimus, feliciter. Auien. slri post exactos Longobardos , contentiones
non parvseortae sinl propter patrimonii Ecclesiartim
invasionem a potenlioribusque regionis, et militibus.
 d071 STEPHANUS IV, PONTIFEX ROMAHUS. 1072
facinus perpetratum, et quod inclementia Sarace- A tur. Praeterea omnes libertates immunitatesve prae-
norum el Graecorum impietale in esse remanserat, dicti monasterii, nec non libertates episcoporum, et
reliclum conterraneorum foeda avaritia, injustaque exemptiones saecularium ab dilectis filiis imperatori-
hostilitas usurpavil, juris et pietatis tramite praeter- bus et aliis fldelibus praememoratis sacro ccenobio
misso ; namque jus belli, quod vocitant, tanquam lotique conventui illius indultis, quorum diplomatum
profarittm ab Ecclesia Christiana depellifur. Idcirco a vesana hosliura rabie sanciae Ecclesiae Romanae
sludio tuo ad antiquam possessionem placide relra- perduellium cremata major pars fuisse subdiclus
hereconeris, istique sacro coenobio restitui cura- Dorotlieus nobis retulit, auetbritate apostolica con-
bis, vigente in oinnibus parlihus Ilaliae piissirai di- firmamus et indulgemus , prascipientes ut praesen-
lecli filii principis regis Francorum sanclione, ut lium seriem a dilecto iu Christo fratre noslro biblio-
comiles, judices quoque islhic Stratigo, et cathapani thecario in regestris referri : ea omnia confirmatio-
absque figura judicii ad Ecclesias res Ecclesiarum nemque ipsam praesenlis scripti patrocinio commu-
reverlanlur. Praecipienlesnos modo quod arma ho- nimus. Si quae ergo in futurum ecclesiastica saecu-
slilia conquiescunt, ne monachi ad jurgia soecularia larisve persona hane nostram conflrriiationis et
.accedant, nec quaestiones inconsulto raoveant, aut conslitutiouspaginain sciens confra eam temereve-
ad instar audaciae mililaris in elationem propter B nire lentaverit, seeundo tertiove commonita, nisi
liberlalem incidant. Ahsurduin videtur apud religio- rebus suis congrua salisfactione prospexerit, pote-
sos sancti Benedicti ecclesiasticam libertatera in sfatis honorisque sui careat dignitate, reamque divino
licentiam temerariam difformari, ne ministeria 1110- judicio se existere de perpetrata iniquitale cogno-
nachorum contemui a pravis hominibus videantur. scat, et a sanctissimo corpore, et sanguine Domini
Sed quidquid quoerendum, vel respondcndum pra> nostri Jesu Chrisli repellatur. Amen. Amen. Amen.
fato vestro monasterio sil, per advocatorem hoc fa- Dat. Romoe, in monasterio sancli Anastasii per
cere ne obliviscare, et si res Ecclesiarum a Graecis nianus Joannis bihliothecarii, et card. nostroe Ro-
principibus in Oriente, et in aliquibus in Italia dilio- manaeEcclesiaevn Kal. Decemb. anno Domini 815,
nibus Graecaniciimperii Saracenorum appulsu impie indict. 9, Pont. vero domni Leonis divina providen-
devaslata reperilur, laetamur in Domino, quod cito tiapapae III, anno 20.
. ad omnia redintegrentur. Si quis autem post praefa- Nicolaus presbyl. S. R. E. card. tit. sanctoecrucis
tam regis Francorum piissimi sanctionem adversus in Hierusalem.
islud moiiasteriuni Cuiiersanense puiet habere que- Eustachius lit. sanctae Praxedis presb. card. S...
relam, et apud te tanquam abbatem vel monachos Teophylactus S. R. E card.
litem suam decidere aut deferre noluerit, volumus " Stephanus S. R. E. til. sancti Marci.
et staluimus ut ante nos aut legalos nostros queri- Bonifacius card. tit. S...
monia deferamr quo... judicii sine peisonarum Joannes S. R. E. bibliothecarius.
acceptione sua, cuique juslilia Deo auclore serve-

ANNODOMINIDCOCXVIII.

STEPHANUS IV

PONTIFEX ROMANUS.

NOTITIA HISTORICA IN STEPHANUM IV.

[Mansi,Conc.Collert.,tom. XIV.]

Stephanus (a) natione Romanus ex palre Marino, D Hic a primoeva aelatein patfiarchio Lateranensi sub
(fc)seditannos seplem, menses septein[mens.7, d. 5]. sanctae memoriae domino Adriano papa nutritus
Jesu Christi verus, iu Vita Ludovici cap. 38 et 39, haec conti-
(n) Slephanus. Anno Domini nostri locum
816, vigesima secunda mensis Junii,in Leonis gisse scribit : « Imperator autem ejus (Stephani
terlii Slephanum IV in sacris canonilius el discipli- papae) advenlu praecognito, Bernhardo quidem ne-
nis oplirae versatum clerus Romauus unanimi con- poti eum comitari jussit. Sed et appropinquanti
sensu subrogavil.' Cum pacis et unionis impetrandae alios missos, qui eum cum debito honore perduce-
gratia secuiido mense suoe creationis, inut referl rent, direxit. Ipse autem adventum ejus Rhemis
Aimomus,' ad Ludovicum imperalorem Gallias suslinere slatuit. Cui eliam obviam Hildebaldumar-
profectus esset; .praeter ea que supra recenset
Anasiasius, quidam auctor incerlus *, sed tamen (b) Sedil annos septem, menses septem. Stepha-
num, postquani e Gallia Romam revertisset, tribus
* Adenwrumplerinuesoleat appellare. duntaxal niensibus superslilem fuisse, post auclori_-
.J073 NOTITIA HISTORICA. 1074
atque educatus, nobili prosapia atque clarissimo ge- j^.pro confirmanda pace et unitate sancfae Dei Eccle-
nere orius, adhuc in parva aetate ad discendam sa- siae, ad. Franciae arreptus est iter apud piissimura
crae disciplinae scientiam studiosius vigilabat. De- et screnissimuin doniinum Ludovicum imperatorem.
functo vero sanctae memorite jam praefato domino Qui cum in Franciam pervenisset, lanto honore
Adriano papa, in locum ejus dominus Leo papa suc- atque exaltatione a praedictopiissimo principe atque
cessit. Qui praedictum domiuum Stephanum conspi- Francorum populo susceptus est, quanto vix Hngua
ciens honaeconversationisalque humilitatis, eum ad narrari polest. Et tantam illi Doininus gratiam largiri
sub liaconatus ordineni promovit. dignalus est, ut omnia quae ab eo poposcisse di-
Quem magis-ac magis spiritualibus studiis vacare gnoscitur, in omnibus impetrarit.
conspiciens, domino annuenle ad diaconatus culmen ,In tantum ut idem piissimus princeps pro illius
.eura provehil, et ex tunc multipliciter spiritualibus aniore in flnibus Franciae, super oniniasaona quae
pollens studiis, maximam tam ad evangelizandum ei largitus est, curiem de suo proprio fisco'beato
populo solerter ac clare divina atque ev ngelica Petro apostolo perpeluali ,usu per praeceplionis pa-
verba, quamque ad exercendam ecclesiasticam tra- ginam concessil. Idem vero sacer antisies exemplum
dilionem gessit curam. Et ila Spiritus sancli gratia sumens Redemptoris nostri, qui pro n-.bis de coelis
in ejus corde refulsit, ut in omnibus eflicax idoneus- dignatus est descendere et de capiivitale diaboli
que comproharetur. Sxqi.e facUira est m dum de ; nos eripere,om es exsulesqui illic capfivitate lene-
hac vita niigfaret ante praefalus dominus Leo papa, bantur propter scelera et iniquilales suas quas in
illico, dum ferventissimo affectu a populo Romano sanclam Ecclesiam Ronianam et erga dominum
diligerelur, idem proecipuus ac sanciissimus vir T»Leoneiii papam gesserunt, pro pietate Ecclesiae se-
Stephanus ad sacrum pontiflcatus culmen est ele- cum reduxit. Fecit autem in ecclesia beati Petri
clus. Qui omnes uno affectu, parique amore eum ad apostoli ad Yincula thymiamaterium de argenlo de-
ecclesiam heati Petri apostoli perducentes, Dei ordi- super deaurato pensans libras
nante providentia, papa orhis consecralus est. Item similiter fecil gahathas et de argenlo pen-
Hic sanctissimus vir in pontiflcatu jam posilus , santes libras Similiter fecit vela holoserica
chicapellanum sacri paIatii,TheoduIphum epi^copum dit pontifex : Benedictus sit Dominus Deus noster,
Aur lianensem, Joannem Arelatensem, aliorumque qui tribuit oculis nostris secundum David regem vi-
min:strorum ecclesiae copiam procedere jnssit, in- dere. Amplexantes enim se el osculantes pacifice-
fulis indutos sacerdotalibus. Ad ullimum imperator perrexerunt ad ecclesiam. Qui cum diu oraverunt,
milliario a monasterio sancli confessoris Reinigii, erexit se poniifex et excelsa voce cum clero suo fecit
et tanquam beatiPelri vicarium honestissime susce- ei laudes regales.
pit, descendentem ex equo excepil, et ecclesiam « ! ostea pontifex honoravit eum magnis honori-
intranlem manu propria sustentavit, praecinentibus bus et multis, et reginam Irmingarilara, el omnes
pro tanta exsullatione variis ecclesiae ordinibus : optimates et ministros ejus. Et in proxima die Do-
Te Deum laudamus, et reliqua. Quo hymno finito, minica in ecclesia ante missarum solemiiia coram
laudes imperatori debitas clerus Romanus- concla- clero et omni populo consecravit eum, et unxit ad
mavit, quarum finem dominus apostol cus oratione impei-atorem, et coronam auream miraepulchritudi
Complevit. His expletis intra domus penetralia con- nis el preliosissimis gemmis ornatam quam secum
cessum est, exposilisque causis sui advenfus, et C apporlaverat, posuil supra capul ejus. Et Irmingar-
benedictione panis ac vini simul participala, im- dam reginam appellavit Augustam, et posuil coro-
perator ad civitatem rediit :- dominus apo_stoIicns nam anream super caput ejus. Quandiu ibi ,erat
ifiidem remansit. > Haecde pontificis ad imperato- beati-simus papa, quotidie colloquium habebant de
rem accessu in Vita Ludovici. Theganus Trevirensis utilitate sanctae Dei Ecclesiae.Post quod dominus
cliorepiscopus, in libello (cui Wilfridus Straboprae- eum honoravit magnis et innumeris do-
fationem pra'pdsuit) de Gestis Ludovici, capit. 16, iniperator nis tripliciter et amplius quam suscepisset ab eo,
17,¥ 18. sicut solebat agere, magis dare quam acci-
De pontiflcis pedibus a Ludovico terlio ado- pere. semper Dimisit eum ire Roinam cum legatis suis,
raiis, ue corona imperii Ludovico ejusve uxori Ir- quibus praecepit ubique in iiinere suo^honestum
mingardoe imposita, ejusve, rium Romam revertis- exlribere servitium. Postquam Romam venit, noii
set, obilu iniraculis clarissime illustraio, haec ait: mullos dies claruit Dei manifestatione in non-
i Slephanus stalim postquam pontificaium susce- post nullis miraculis quod ipse verus erat vivens Dei
pitjussit omnempopulum Romanum lidelitatemcum cultor. »
juramcnto' promitlere Ludovico. (Ut niiniruin tu- Decretum quod sub nomine Stephani IV de Ro-
multuantes eo morio coerceri possent.) Et dirigens mani pontiflcis electione exstat distinct. 33, canon.
legatos suos ad supradictuni priiicipem, nuiiliavit ei 28, Quia sancta, Slephani papae esse non videlur :
ul libenler eum videre voluisset in loco ubicunque tum quod hac in re impostores schismatici, ut su-
sibi placuisset. Quod audiens, magiio tripudio rt-ple- pra visum est, frequenter Ecclesiae imponere stu-
tus coepit gaudere. Et confestim jussit missos suos jj sierint; lim eliam quod Lmiovicus imperator in
obviam ire saucto pontifici cum salulaiionii us maxi- constiiuiione sub initium Paschalis papaea se edita
mis et servilia pneparare. Perrexit post missos do- de donatione facta Romanae Ecclesiae, electionem
minus Ludovicus obviam supradiclo pontifici oh- et coronalionem Romani ponlificis liberam esse, ne-
vians ei in campo magno Rheniensium. Descendit que ad aliud teneri et ohligari voluerR, quam u
uterque de equo suo. Et princeps prosternens omni post sui electionem et consecrationem impefatoriam
corpore in terram trihus vicibus ante pedes lanti majestaiem ," prout successor Stephani Paschalis
ponlificis, et tertia vice erectus salutavit pontificem fecisse conspicitur, hac de re certioreni reddat. Con-
islis verbis, dicens : Benediclus qui venit in nomine stitutionem ipsam Ludovici recilat Gratiaims dist.
Domini, Deus Dominus, el illuxit nobis. Et respon- 63, canone 30 : Ego Ludovicus, sed imperfeclam et
* Videndus
quoqueFlodoardus,lib. n. Rhemensis Hi- mutilam. SEV.BIN.
siorise,cai>.19.
tatem Thegani supra recilatam testatur Aimoinus vum KalendasFebruarii diem obiit.sUnde necessum
his verbis : e Stephanus non duobus post consecra- est errore librarii factum esse ut loco septem men-
tionem suam exactis mensibus, quam maximis itme- sium, ut apud Anaslasium hic, ab aliis septem dun-
ribus ad imperatorem venire contendit; » et infra, taxat a quibusdam autem septem;anni.et
de tempore reditus subjungit: i Tertio postquam septemanni; menses substituti reperiantur. Vide Baron.
Romam venerat mense nondum exacto circiter ocla- aimo817, n, 1. ID.
 W1S PASCHALIS I, PONTIFEX ROMANUS. 1076
cura periclyst dc fundato numero Imo et in A poiitifex in basilica beali Petri aposloli Ad Vincula
eadem eccicsia fecit vestem de chrysoclavo cum patenam et calicem de argento
gemmis ba .entem hisloriam beati Petri aposloli. pensantes libras deMiper deauralo
Item ubi feeit coronam
Item fecil vela de fiimiaio numero Et in mo- de argenlo cum peudenlihus supra,
nasterio ubi supra fecit calicem de auro cum gem- bras... Enimvero et in oratoriosuissanctae pensanlem li-
mis ornatum peusantem libras Barbara
El paleoam martyris in Subora fecit vestem de fundato. Nee
de argento desijper deauratam pensantem libras... non et in basiliea beatae Helenaefecit vestem de fun-
ltem fecil micem de auro cum gemmis ornatam dalo. Hic divina vocalione de hae luce subtractus
pensantem libras Fecit autem praedictus et ad aeternam migravit requiem. Sepultus vero est
yenerabilis praeclarus pontifex in Sancto Theodoro in basilica beali Petri apostoli. Fecil autem ordina-
in Sabello crucem de auro cum gemniis ornatam , lionem unara in mense
et calicem de argento pensanies libras Decembrio, preshyteros no-
diaconos qualuor, episcopos per diversa loca
Fecit aulem prgedictus veiierabilis et praeclarus vem,
numero quinque : et cessavit episcopalus dies duos.

ANNODOMINIDCCCXXIY.

PASCHALIS
I,
PONTIFEX ROMANUS.

NOTITIA HISTORICA IN PASCHALEM I.

[Mansi,Coll.Concil.ampl., tom. XIII.]

(a) Paschalis, nationeRomanus, ex PatreBonoso, B jejuiiiis hjimiliter atque honeste vigebat. Qnen. dism
seclit annos septem, menses quinque[tres], /iies SPX- prae''eces.sor ejus rtonnns Leo ter beatissimus papa
decim [17]. Qui a primsevo aetalis suae ilivino cullui tantis studiis pervigilem et religionis rfevoturocon-
mancipatus , atque in sacrosanclin Ecclesiae patriar- spexisset, lunc ei monasferium beati Stephani pri-
chio studiis divinaesalutiferaeque Scripturae imbutus, mi marlyris, juxta basilicam beati Pefrj priijeipis
tam in psallerio quamque in sacris p,-ginis Novi ac apostolorum, ad regendum coiimiisit; quia scriptnm
Veteris Testamenli sp.-cialiter erudilus. Elegans at- est: Nemo (ucernam accendit, et n abscondilo ponit,
que in omni bonilale perfeclus, sub iaeonns qui !em neqne sub modio, sed super candelabnim, ut qui in-
faclus, et postmodum diaconus atque presbyter ho- grediunlur lumen videant {Matlli. v). Unum qui sui-
norifice consecralus est. met vitae hujns lemporalis lucra pro aeteina sobne
Erat autem vjr sanctus, castus, pius, innocens, alque ulililer moderando correxit, et exemplum bene
magnanimus, loquela devolus, pudicilia plenus, et vivendi in suhditis, et correclionem pietatis religio-
nimis hilariter jucundeque in eleemosynis paupernm sius exornavit. Qui etiam gratiam hospitalitatis in
cuncla quie habebat opportune distribuens. In collo- peregrinis et cUiudis, ijijj o') amorem beati Petri
quiis ergo divinis frequentius cum religiosis ac san- apostoli de longinquis regioriibus ad ejus limina oc-
ctis monachis scdula observatione die noctuque insi- currebant, ntiliter praeparans necessana submini-
stebat, et in oralionibus ac vigiliis quotidianisque strabat, el occulle quibus egehanl hilariter erogabat.
(a) Paschalis. Anno 817, quinto Kalendas Fe- Ludovicus imperator post obitum Irmingardis im-
brnarii, Paschalis miraculo iriceniii exstincii cla- ^_ peralricis de riobilis.sima stirpe Bavarorum, duxit
rissimus, miro lotius pnpuli ac cleri consensu ex uxnrem Jiiilith filiam Huelphi comitis, eajnque Au-
monaslerio inyitus ad potitificafum assumpluj;, sta- gustae titnlo conriecorayjt. (Annal.es Francorum.)
tim de sui reluctanlis eleetione Ludovicum ccrtio- Leoni Armeno in Oriente occiso subroguus esl Mi-
rem reddidit. Paulo post niissa ad Ludovicuni se- chael Balbus, nui cum edicto omnes exsules ortho-
cunda legalione petebat, inqujl Theganus in Rebus doxos revocasset, septennali perseciitione sublala
a Ludovico geslis, conlrovershm de fmibus Dalma- pacein Epclesiae reddidit optiiiissimani ; h.ac de
tiarura, Romanorum et Sclavorum dirimi : quid causa Tlreodorus exsilio liberatus litteras scribit
vero ea legatione impelra^erit non constat. Icouo- imjieratorj , eumque velut orthodoxie fidei pro-
claslae prthoJoxos gravissime persequuntur, et qui- fessorem per erriOrem valde cammendal. Cumque
bus martyrii gloriam invidebanl, gravissimis carce- Micbael jmperator mamias-iet catiiolicos cuni hae-
rum et exsiliorum poenis el aerumnis aifiigebant. reticis Iconomachis convenire, atque uoa gimul
Hanc rem Theodorus Sludita clarissimus confessor, de fidei dogmasibus agere, cathobci privatim ms
scriptjs ad Paschalem Utl.eris, missisque ad eumdem euntes, unan mi consensu responderant illi,citi3ni
binis legaiionibus, qua injuria ortbodoxum confes- esse et canonibus e.cclesiaslicis contrarium, ut car
soreui persecuti fiierjnl eomroeraoral, et simul auxi- thojjci ciini haereticis conyeniant. Quare enixe roga?
liinn ac d.efensionem adyersiis eosdem implorat. ruiit et impelrarunt, ne quid contra canones agere
Quas cum ille una cum legatis benevole accepi set, juherenlur.
ad Theodorum aliosque Orienlales epislolas cousola- Ab hoc pontifice Lotharius Romam veniens coro-
tionis plenissimas reddidil. Addidit legationem, nalus est imperalor. Quod dum factum esset, orla
quam descvihit Anast: sius supra. Theodanis pseu- D seditione Rornaeoccisi sunt duo primarii Romanae
dopalriarchaConslanlinppiilitanus raiserat apocrisia- Ec^lesias viri, de quorum nece cum Paschalis in.
rios, ul hac via iu.rj.imcoinmuuionem ecclesiasti- odiura Lotharii suspectus haberelur, praastito jura-
cairi «iibriperet: vefum pontifex de eoruni adventu mento se legitime ab adversariorum caiumnia ex-
cerfior redditus, eosdem ne quidera accessu in ur- purgavit. (Auctor vitce JJudovici,in Francomm anna-
bem dignos esse voluit. Haecex Mic.haeleet Theo- libus.) SEV.BISN.
(Joro Studita Baronius anno 817.
 1077 NOTITIA HISTORICA. 1078
Et semper quotidi.ein Dei operalione crescebat, us- A cham ad spongiam pro nocturnis diligentiis ibidem
quequo praedecessor ejus domnus Stephanus papa ex argento constituit, pensantem libras 7 et uncias
de Mc I.uce ad seternam beatitudinem migrasset. 9. Imoet claves in modum crucis ex auro purissimo
Dum ergo per tanta boneeopcrationis exempla prae- seu gemmis mirae decorationis exoraatas in eodem
cipue longe lateque fama diseurreret, el omnipo- venerabiii loeo merito decoravil, quae pensant li-
tens Deus regimen Ecclesiaesuae sub piaegubernatio- bras ..... Ubi etiam segularem ordinavii, quein lami-
nis cura annueret, apte moderateque disponere; una nis argenleis superindux.it,pensantem libras 20. Su-
«oneordia, una eademque voluntate divino inlerve- per quem constiluit arcus duos de argento» et gam-
niente consulfu a cunotis sacerdotibus, seu proceri- madias quatuor, quae simul pensant libras <>0.Pro-
bus, atque omni clero, nec non et ©piimalibus, vel pilialoriuni etiam altaris ex laminis argenteis exor-
cuneto populo Romano ad lau.dem et gloriam omni- natum circumduxit, alque sacram coniessionem ejus
potentis Dei in sedem aposfolicam ponlifex elevaius interius exteriusquesimul cum regulis suis nobilissime
est. Erat enim patrum praeceptorum, seu instituto- circumslruxit, quae pensant libras Et su-
rjim ponlificum, atque canonum, nec non legum san- per altare eorumdern beatassimorum marlyrum ve-
Gtionumquedecentissimus observator , et cuique ju- stes duas insliluit, ex quibus unam de fundato cum
siitjae jiormae a tempore ordinationis suac noiiilissi- cruce de chrysoclavo, et alterfm de quadruplo miri-
njus promulgalor; tardus ad irascendum, et velox fice exornavit. Vela quoque majora de fundato nu-
3d nnserandum. Nulhim malum pro malo reddens, mero seplem cum periclysi de blattin circumsuta si-
neque Vindictam secunfhim cujusquam commissum miiiter decoravit.
tribuens, sed semper misericors pia dileclione omni- r> (a) Sed neque hoc silenlio praetereundum esse ar-
bus civibus, el a Deo commisso populo Romano bitramm quod eodem tempore, diabolica operante
amator et gubernator existebat. Omnium elenim ec- versulia, per quorumdam gentis Anglorum desidiam
clesiarura Dei cnm suromo studio aique summa pro- ilaeslomnis illorum habitatio, quae in eorum lingua
videjjtia pro solita religionis cura cullor, restaurator, burgus dicitur, flammaignisexundantecombusla, ut
atque in omnibus devetissimus exornalor fuit. etiam nec vestigia pristinae habitationis in eodeni
Hic beaiissimus praesul nnilla eorpnra saneforum loco inveniri potuissent. Cujus exuberanlis incendio
reqnirens, invenit : quae et diligeiHius inlra civita- pene totam porticum, quae ducit ad basilicam prin-
tenj ad honorem et gioriam Dei honeste recondidit. cipis aposlolorum, ignis fomes devastavit.
Rogam etiam qmni clero suo in presbyterio profecto Et dum hoec ler beatissimus pontifex quasi hora
multipliciter ampliavit, et omnem thesaurum ia sa- noclis conticinio persensisset, subito propter amo-
crario ccelesti recondidit, niaxime propler captivos, rem ecclesioeb ali Petri apostoli, atque laotam pe-
et .exsuleseos non tantum a transmarinis regionihus regrinorum illnrum devastationem, nudis peuibus
viros ac mulieres auro, seu argeiito reoimens, ve- dist-.alcealus pedester cucurrit, Cui tanta omnipo-
runi" etiam per longinqua viarum itinera, passim tcntis Dei in ejus adventu misericordia anfuit, ut lo-
perquirendo, tam in liispanioe partihus, quamque cum iu qim prius idem coangelicus pontifex cQnsti-
per singula loca inveniens, sicut bonus et verus pa- tii, neq aquam ulterius impeliis ignis transgredi per-
slor, ad proiiria per iuxit. misit. Sed ipse Dei clemeuliaiii exorando,el mulli-
Fccit autem iu sacro altari beati Petri principis ludo 'idelium, qui aderant deceriando acies ignis Deo
aposiolor.im veslcm niirae maguiludinis pulchram, et L<miseracte exs.incta est. Sicque peractum esl ul lo-
decoraiant iiinris, ex auro gemmisque contextam, tius nocris spatium usque ad auroram perseveraus in
prsefignranlem liisloriain, quahter idem aposlolus a eortemloco persliierit. Unde postraodum ter bealis-
vinculib pnr angeluin ereptus esl. In ejusdem vene- simus pastor consiicraiis illoruni peregrinonun iuo-
rabili uasilica, ante ariitum qmv ducit ad corpus in piam, quaeob insidias diabolicaefraudis irrepsit, tanta
loco Ferrata, aliaieconstiluit, in quo et venerandum dona tantaqiie beneficia, sicut seniper solilus erat,
beati Sixli marlyris atquc pontificis corpus hone- in eorum necessilatiUis iinpertivit, lam in anro, et
stissime coilocavit. Ubi et desupcr arcnm niusiv/o argento, vel corporum indmneiila, quam reliqua ne-
exornatum decenler inslruxil. Siiniii modo in eadeni cessaria alinienla oinuia uherius subministraliat. Sed
sacralissiina heali Petri apostoli ecclesia, juxia in- el silvarum copinm pro lignoium utilitate, quateaus
gressum qui ducit ad Beatani Pefronillam, oratorium domicilia, sicut anle in eodem loco faerant, utililer
summoe magnitiidinis atque pulchriludiuis decoran- reslaurareni. Porticiim etiam quoe ab ea.-iem clade
ter coiislruxit. Et super columuas in quadrificio ca- vaslata est decentius quam fuerat in melius firmis-
merantes nmsivo, puidirisque melaliis decoravit. In sirne restauravit.
quo et corpora beatissimorum martyrum Processi Hic praeclarus et venerabilis pontifex fecit in ec-
el Marliniani, ad honoreni el gioriam omnipotentis clesia beati Petri aposlolorum principis nutriloi;is
Dei, mi-morialiter honoiificeque recondidit. In cu- sui vela de chrysoclavo per arcus presbyterii, ha-r
jus ahsidain iniagineni pulcherrimam de aigento benlia historiain de inirabilibus apostolorum quoe
exauratam cum diversis hisloriis inier marmorum per eos Dominus operari dignatus est, numero 46.
constructiones [concrusiationes] ordinatas iniixit, Ecclesiam eliam heatissini:eChristi marlyris Praxe-
q'uoepensaiil lihras 62 et semis, simulque et lilia de D dis, quaequoudam priscis aeoiflcata lempofiiius ni-
argenlo peusaniia fi ras 47 et uucias duas. Nec non mio jam lassala senio, ila ut a fundamenlis casura
et gabatas ex argenlo pmissimo niMneroseplem,pen- ruinani sui minareiur, idem venerahilis ponli.fex
sahtes simul'liiiras 13 semis et uncias duas. Iinagines (illius ruinam ante praevidens, eiaemque ecclesiaecu-r
etiam de argento exauratas fecii in eodera venerabili ram adhibens, ilfic pervigil saepiusexistens) in alium
loeo numero tres. Unain Salvatoris Domini nostri non longe demulans locum, in meliorem eam quam
Jesu Christi, et duas aliormn heaiorum martyrum dudum fuerat, crexitstalum.(fc) Absidamvero ejusdem
Processi et Martiniani, pensanles insimul libras tri- ecclesiaemusivo opere exornatam variis decenter co-
ginta sex. Nec non et aliam imaginem ex auro pu- loribus decoravit. Simili mOdoet arcum triumphalem
rissimo obtulit ad ornalum jam praefati orator i, pen- eisdem metallis mirum in modum perficiens conipsit.
santem libras 13 et uncias tres. Simili modo cani- Hic heatissimus et praeclarus pontifex multa cor-
slra ex mundissisio argenlo numero oeto, pensantia pora sanctcrum diutius in coemeteriis jacentia pia
omnia libras tres et quadraginla. Pariterque et con- soilicitudine, ne reraanerent neglectui, quaerens at-
(a) Sed nequehoc silentio praHereundum. Describit dovicicontrarium apertis verbis describat. SEV.BHV.
incendium quod a Paschali papa miraculose exstin- (b) Absidemvero ejusdem ecctesimmusivoopere,etc.
ctum fuil. Quae.si vera sint, prob.abile est quod ne Tpsa ahsis sacris imaginibus ex musivo laboratis
quidem ullam suspicionem commissi criminis et decora et integra adhuc exstat. Vide Baronium anno
homicidii incurrerit, quanauam auctor Vitoe Lu- 818, num. 15. ID.
 1079 PASCHALIS I, PONTIFEX ROMANUS.- 1080
que inventa colligens, magno venerationis affectu in A etiam in circuilu altaris vela ruhea serica quatuor cum
jam dictae sanctae Chrisli marlyris Praxedis eccle- gammadiis, et cruces de quadrapulo. Ilic venerahilis
siam, quam rairabiliter renovans construxeral, cum praesulobtulitintrabeanlevestibulum altarisvelaTy-
omnium advocationeRomanorum, episcopis, presby- rialria, et de quadrapulo quinque. In arcusniajores
teris, diaconibus etclericis laudem Deo psallentibus, ejusdem ecclesiaefecil vela de quadrapulo viginti, et
deportans recondidit. Quae dum sanctissimi atque per arcus presbylerii vela parva de slaurace qualuor,
coangelici proesulis intima cordis vigilantia gereren- simulque in ingressu presbyterji vela Tyria duo. Hic
lur, ut reconditorum ibidem sanctorum corporum benignissimusponlifex fecit iri ingressu jamdictaeec-
Deo indesinenter super aslra placenlium precibus clesiaecorlinas majores de quadrapulo cum periclysi,',
apud oinnipotentem Dominumjuvaretur. Construxit de fundato mirificevalde.
in eodem loco a fundamentis coenobium, quodet no- Christi namque omnipolentis Domini famnlus, et
mine sanctae Praxedis virginis litulavit. In qua et proenominalus ponlifex jnaximam Dei ecclesiarum
sanctam Graecorum congregationem aggregans, quae curam et sollicitudinem praevidendo indesinenter
die noctuque Graeeaemodulalionis psalniodiae laudes gerens, cum quadam die oraiionis studio ad sanctae
omnipotenli Deo sanctisque illius ibidem quiescenti- Dei virginis Chrislique martyris (a) Caeciliaeeccle-
bus sedulo persolverel, introduxit. Siquidem in eo- siam adveniret, nimio jani quassata senio ecclesioe
dem venerabili monasterio plurima cnnferens prae- ejusdem moenia etiam a fundainentis ruitura : vi-
dia, el possessionum loca urliana, vel ruslica super- dens quaeperolitana leinpora defectu vetustalis mar-
flue atque abundauler ditavit. Quinimo et in eadem cuerant, et pene ruinis confracta diu anliquilus la •
ecclesia fecit oratorium beati Zenonis Chrisli marty- g cerata maiiehant, dalo studip operis eodem in loco
ris, ubi et sacralissimum ejus corpus ponens musivo magnifico opere novam construere ecclesiam coepit,
amplianler ornavit. et perficere salis meliorem quam fuerat studuit.
Fecit autem in eadem ecclesia ciborium ex argenio Sed neque illud proelereuiidum esse existimamus,
pensans libras oclingentas et decem, imo et propi- dum qnadam die ad beali Petri principis apostolo-
tialorium sacri altaris ex argenieis laminis mirifice rum ecclesiam pergerel, quatenus apud eumdem bea-
exornavit. Confessionem denique. ejus cum rugulis lum Pelrum aposlolum solito more vigilias celebra-
suis interius exieriusque vallantem piilcherrime ret, el anle ejusaem confessionem matulinales luce-
compsit alque decoravil, quae simul pensanl libras scenle Dominica laudes residens decantaret-, subito
trecentas. Super ejusdem venerabilis alfare fecil depressus sopore vidil assistenlem sibi virginali
regnura spanoclystum ex auro fulvo, seu diversis la- a pectu puellam angelicis vestibus decorafam, talia
pidibus exornatum, pensans libras 5 et uncias duas loculionis affamina protulisse dicens : Mullas tibi
et semis. Et in eodem sacro altari fecit vestem de graiias referimus, quia certamen, quod de me diu
clirysoclavo cuin diversis historiis mirie magnitudi- posueras frustratorias relationibus pervulgatis aures
nis atque pulchriludinis exornalam. Item, ubi su- accommodans reliquisli [quod art incertam famam,
pra , obtulit aliam veslem chrysoclavam ex auro quam de me sparsam diu fruslr. r. p. a. accommo
gemmisque confectam, habenlera historiam virgi- dare rel.]. Quippe qui lantopenesme fuisti, utipro-
num, cum facibus accensis miriflce comptam alque prio Ioqui invicem ore vatereraus. Haecjam soepe
decoratam. Ad sacrum denique ejusdein virginis praefalus ponlifex diligenter audiens studiose re-
corpus obtulil imaginem ex laminis argenteis praefi- p^ quirere coepil quae esset ipsa quce talia illi verba
guralis, pensantem libras nonaginla et noveni. Hic diceret, vel quo nomine vocarelur. Cui illa respon-
benignissimus praesul fecit in jam diclo monaslerio dit : Si nomen inquiris, Caeciliafamula Chrisli vo-
oralorium beatae Agnelis Christi virginis raircc pul- cor. Adquam summus inqniens proesul: Quomodohoc
chritndinis exornatum. Ecclesiam denique sanctae credere possum, eo quod olim'fama relala sil, qualenus
Dei geiutricis semperque viiginis Mariaedominaeno- ejusdemvenerabilisChristimarlyrisCaeciliaecorpnsab
; lue. qu;e appelialur Dominica, olim conslructam, Aistulpho Longobardorum rege hosliliter Romaeresi
<Hj ui minae proximam solerli vigilantia proefatus de.ite furtim et ab illius horainihus fuisset ablatum ?
i'Onl;i'exampliorem melioremque, quam ante fuerat, Cui talia venerabili pontifici intimanli, omnipotentis
a fuii amcntis aedificausrenovavit. Absidamque ejus- Dei famula dixit : Quia me desideranler, ut inve-
dem ecclc-.i;eniusivo mirifice decoravit. Ubi eliam nirenl, Longobardi queesiverunl, omnino verum est:
el plurima oblnlil dona ; scilicel ciborium ex argenlo sed Domini mei Jesu Christi opitulatione,. et do-
peusaus librus trecentas triginta et duas. Propiliu- minoe meoesanctae Dei geiiilricis semperque virgi-
lorium sacri altaris ex laminis argenteis comple de- nis Mariaeauxilio, neque me invenire, neque depor-
coravit. Confessione.mquoque ejus cum rugulis in- tare, sicul voluerant, hinc longius potuesunt. Ef
ius et foris mirum in modum perficiens adornavit, ideo, sicut me quaerere coepisli, qualiter-me inye-
pensantem Hbras centum et qnindecim, et uncias nias, assiduo labori non desistas incumbere, quia
Sres. Item, ubi supra, fecit gabatam ex auro puris- Domino Deo, pro cujus amore et honore passa sum,
simo, peusantem libras duas, et uncias oclo. Veruin placuit ut tii me inveuias, el in ecclesia quam no-
etiam et arcum cx argento, et columnas duas cum viter construxisti, recondas. Et hoecdicens ab ocu-
gammadiis duahiis pensaiiles lihras D lis aspicienlis ablala est. Tunc idem veneran !us
Imo'ei in sac.ro altari fecit veslem de chrysoclavo, ponlifeK, matutinalibus laudibus persolutis, pro lam
liaiientem historiam Dominicaenalivitalis Dominino- certaeet indubitabilis revelationis ' judicio [indicio],
stri Jesu Christi mirae pulchritudinis exornatam. coepil hac illacque operosius quoerere ubi sacratis-
Iterum, ubi supra, fesit vestem de slaurace puicher- simum ejus corpus jaceret humatum? Quod,. tri-
rimam cum periclysi de blaltin. Ilem alinm vestem buente Deo, dum sollicile quaererel, reperit in coe-
de blatlin Byzantea habenlem tabulam de chijso- melerio Praelexlati, silo foris portam Appiam, au-
clavo cum vultu sanctoeDei genilricis, et angeli ob- reis illud vestilum indumentis, cum corpore vene-
sequio stantes cum periclysi de slaurace. Parilerque nerabilis sponsi sui Yaleriani, parilerque et linlea-
aliam vestem de slaurace habentem pavones, et in mina martyris ipsius sanguine plena, quando ab
medio crucem de blallin. Porro et vestes duas de impio percussa carnifice Christi Domini martyr est
quadrapulo habentes in mediocrucemdeblaltin. Item, regnanlis in saeculaconsecrata. Quibus et linteami-
ubi supra .fecilveslemex auro lexlam cum periclysi de nibus sanguis sanctee martyris extersus, involula ad
blaltin. Cooperlbriumrubeum deserico unum. Fecit pedes illius corporis sacralissimo cruore plena de
(a) Ctvcilim ecclesiam. Describit hoc loco quo- historiam recitat Baronius anno 821, num. 2et3, •
modo 'corpus sanctae Caeciliae aureis indumenlis niulla alia habet quoe apud Anastasium hoc loco de
sauguine adhuc infusis velatum, eadem Caeciliare- siderantur.
velaiue, renertum fuerit. Codex Vaticanus, ex ouo
 1081 NOTITIA HISTORICA. 1082
trina carniflcis percussione reperta sunt. Quaecun-- A -VenerabiUs pontifex fecit vela alythina pendentia
cta suis pertractans manibus collegit, et cum ma- in circuitu altaris quatuor, habentes cruces et gam-
gno honore infra muros hujus Romanae urbis in ec- madias de fundalo et quadrapulo. In arcellam vero,
clesia noraine ipsius sanclae martyris dedicata adI ubi venerabile caput ejiisdera virginis condidit, fecit
laudem et gloriam omnipot.intis Dei ejusdem virgi- vestem parvam de Tyrio cum periclysi de blattin.
nis corpus, cum charissiino Valeriano sponso, atques Obtulit ubi supra vestem de fundato prasino : imo
Tiburtio et Maximo martyribus, nec non Urbano el: et aliam vestem de staurace cum periclysi de olo-
Lucio pontificibus, sub sacrosancto altari colloca- vero, et vestem de hlattin cum periclysi de fundato.
vit. Pro quorura sanctorura honore viilelicet, ett Fecit etiam in arcella ad corpus jam dictae virginis
opitulalione, construxit monasterium in honoremi vestem de quadrapulo cum periclysi.
virginum seu martyrum Agathae et Coeciliacjuxta i Porro et aliam vestem de slaurace cum periclysi
ipsius ecclesiam, in loco qui dicitur Collesjacentes. de olovero. In jam dicla ecclesia fecit vela Tyria
In quo et monachorum Deo servienlium congrega- cuin periclysi de blaUin Byzantea numero viginti
tionem pro quotidianis laudibus in proefalo lituloi quinque. Item vela prasina cum periclysi de olovero
, sanctae Coeciliaediu noctuque oinuipotenfi Dominoi numero quatuor. Obtulit ubi supra vela alyihina
decanlandis, constituit. Et pro subsidio, et lumina- cum periclysi de blattin numero tria. Simulque
riorum concinnatione, seu utilitate atque stipendiis vela de fundalo parva cum periclysi de blaltin nu-
monachorum, necnon et pro amore atque dileclione, mero duo. Pariler vela Tyria cum periclysi de fun-
qua erga proedecessorem suum piae recordationis dato duo.
dommim Leonem leriium papam habere videbatur, ]j Hic venerabilis et praeclarus pontifex fecit per
hospitale sanctiPeregrini positum adbeatum Pelrum arcus jam diclee ecclesiae vela de fundato numero
aposloluuTin loco qui vocatur Naumachia, quod duodecim, et de quadrapulo quatuordecim. Fecit et
idem proedecessor suus construxerat, et ob negle- in arcu presbyterii vela parva cum periclysi de blat-
ctum atque destitulionem praepositorumpaupertatis tin Byzantea numero duodecim. Hic a Deo prote-
inopia consumi videbatur, idcirco pio juvamine ctus venerabilis praesul fecit in ingressu ejusdem
consulens praefaturahospitale cum fundis et casali- ecclesiae corlinam majorem de quadrapulo el stau-
bus, atque massis, seu eliam colonis, sive domibus, race pulcherrime exornalam.
nec non familiis, et universis quaejusle el rationa- Ipse etiara saepediclus pontifex monasteriis cir-
biliter secundum legum statuta, eique a praedeces- cumquaque constructis vigilanli cura salis animo
sore suo in jam proefalo hospitali donala sunt. Quae- gerens, quidque haberent inquirens, reperit ipse
que ab ipso pia devotione ad augmentum jam dicli pius pontifex monaslerium sancti Sergii et Bacchi,
monasterii adjuncta sunt, sive agris, vel vineis, post formam aquaeductus patriarchii Lateranensis
etiam domibus, nec non rustica familia, suaeaucto- posiluin, rebus omnibus desolatum, ita ut ancilla-
rilatis pagina pro jam nominata monachorum con- rum Dei congregatio, quae ihidem inerat, pauperta-
gregatione in eodem monasterio confirmavit. Qui lis inopia nullas omnipotenti Domino sanctisque il
sanctissiinus praesul araore venerandorum sanclo- Iius laudes decantare valerent. Qua venerabilis pa-
rum fecit in ornamentis ipsius ecclesioe absidam stor inquisilione ad pielalem commotus, faraulas
musivo opere decoratam, et ciborium miroemagni- Dei qualiter bene religioseque esse possinl perfecit.
tudinis ex argento, pensans libras quingentas et se- r Et in eo monachorum aggivgans slaluil conventio-
mis, et uncias octo. Propitiatorinm denique sacri *-"nem, mullis idem monasterium ditans facultatibus,
altaris, seu confessionem, interius exlcriu.que cum et in familiis, massis, vineis, domibus, urbanis et
rugulis suis ex laminis argenteis mirum in rao.ium rusticis locis ampliantersufflcienterque mulliplieavit,
perficiens compsit, quae siniiil pensant libras sexa- quatenus ipsa congregalio residens, omni uecessi-
ginta qualuor, el tincias quinque. Ad sacrum vero tate postposita, soli Deo sanctisque illius Jaudes et
ejusdem virginis corpus ohtulit imaginem ex argen- hymnos nocle dieque modulanter in venerabili ec-
teis laminis pensantera libras nonaginta quinque. clesia Salvatoris Domini nostii Jesu Chrisli sita
Fecit etiam ante vestibulum altaris regularera inve- juxla Lateranas decanlaret.
stitum. ex laminis argehleis, et columnis duabus, Praeterea in oralorio bealissimorum martyrum
ubi et posuit arcum unum, el gammadias duas, pen- Processi et Martiniani sito infra ecclesiam beali Pe-
santia insimul libras centura, et semis. Obtuiil ibi tri principis aposlolorum, quod et idem ipse con-
ipse imagines argenleas deauratas tres, pensanles struxit, obtulit imaginem ex auro purissimo, haben-
insimul libras quadraginta octo, et semis. Saepefalus tem vultum sanctae Dei genitricis, pensantem libras
quoque proesul fecit per arcus ejusdem ecelesioeca- decem, el uncias qualuor. Ibi et ipse fecit vestem
lices majores ex argento viginli et sex, pensanfes de blattin Byzantea, habentem labulas de chryso-
insimul libras centum novem, et semis. Ileni ubi clavo duas cum vultu beali Petri el sanctorum mar-
supra obtulit canistra ex argento duo pensantia li- tyrum Processi et Marliniani, et periclysin de chry-
bras duas et uncias octo. Gabatam ex auro purissi- soclavo inira pulcbritudine deooratam. Illic etiam
mo pensantera libras tres. Fecit jam praedictus obtulit vestem holosericam habentem in medio ta-
pontifex canistra Enafoti ex argenlo duo pensantia D bulam de chrysoclavo cum vullu Dominicae resur-
libras decem : gabalas ex argento tres pensanles rectionis Domini nostri Jesu Chrisli, et periclysin
libras quinque : thuribulum ex argenlo deauratum de blatlin Byzanlea pulcherrime comptam.
pensans libram unam. Hic benignissimus preesul Verumenimvero sanctis eisdem vela holoserica
obtulit in sacro altari veslem de blaltin Byzantea, cum periclysi de quadrapulo, et blaltin Byzantea
habentem in medio tabulam de chrysoclavo cum obtulit numero novem. Ubi et supra fecit vela parva
historia qualiter angelus beatam Caeciliain seu Va- de Tyrio cum periclysi de fundato numero sex.
lerianum et Tiburtiuin coronavit, cum periclysi de Thuribulum de argento exaurato miriflce pensans
cbrysoclavo mirae pulchritudinis exornatam. Item libram unam. ln oratorio aulem heatissimorum mar-
ihi fecit vestem de fundato alythino, habentem in tyrum Sixti et Fahiani jam nominatus pontifex fe-
circuitu periclysin de olovero. cit gabatas ex argenlo tres, pensantes libras quin-
Ob amorem ejusdem virginis fecit aliam vestem que et uncias sex. Ante imaginem quoque ipsius
de fundaio porphyrelico, habenlem in medio cru- oratorii fecit velum de chrysoclavo mirifice decora-
cem ex auro texto compte decoralam. Eniinvero in tum. Supra eorum venerabiie aliare fecil vesfem de
lam dicto altari obtulil vestem albam sigillatam alytbino habenlem in meiio crucern de blattin By-
ium rosulis, iiabeiiteiii in medio crucem de blattin zantea, el periclysin similiter de blattin. Simili mo-
•*umpsillis, et periclysin de blattin Byzantea pul- do in jam dicto oratorio obtulit saepedictusponlifex
^herrime exornalam. Obtulit et in proenominalo vestem liolosericam, habentem in medio cruces de
iritari vestem de quadrapulo. chrysoclavo duas, et periclysin de staurace diversis
*;-S3 PASCHALIS I, PONTSFEX ROMANUS. 1081
aiargarilis ornatam. lbidem ipse fecit aliam vestem A inlemerata? virgiuis Marire -dominaejjostrae ad Prae-
de fundalo habenlem in medio crucem deblatlin. sepe, cernens quondam tali more constraciam,'ut
Fecit etiain ad ornaium praedicti oratorii veta de post sedem poniiflcis mulieres ad sacra nrissarum
alythiiio cum periclysi de blatlin Byzantea numero solemnin stantes, prope assistere juxta ponliflcem
quaXuor. Simulquevela holoserica cum periclysi de viderentur, ita ul si aliquid colloqui ponlifex cum
quadrapulo, et de olovero numero qualuor. sibi assistentibus voluisset, ex propinqua valde mu-
Hic benignissimus praesul fecit in ecclesia beato- lierum frequenlatione nequaquam ei sine illarum
rum marlyrum Cosmaeet Damiani in via Sacra ve- interveniione licerel; largum ibidem locum inesse,
stem de Tyrio, habentem in medio tabulam de chry- qualiter inde sedem mutare valerel, concerneret,
soclavo cum vultu Domininostri Jesu Christi, atque dato operis studio coepit indesirienter agere sedem
bealorum mariyrum Cosmoeet Damiani cum aliis linferius posilam sursura ponere, uf eo familiarjus
tribus fratribus, cum cruce de auro texlo, et peri- 'Domino preces fundere posset, quo consortia popu-
clysin de olovero pulcherrime comptam alque rieco- Iorum modeste declinare potuisset. Denique seiem
ralam. Super eorum denique sanclo altari obtulit oplime qtiam duduin fuerat pulcherrirajs marmori-
cooperlorium de Tyrio mirifice decoratum. Inio bus decoratam condidit, et undique aseensus, qui-
vero anle vestibulum ipsius altaris fecit vela Tyria bus ad eam gradiatur, construxit, pavimentumque
cum periclysi de blattin Byzantea numero tria. altaris erigens preliosissimis raarmoribus Stravit.
Venerabilis eliam ponlifex fecil in monaslerio Erexil sane sex inibi ante confessionem sacri altaris
Salvatoris Domini nosiri Jesu Ciiristi sito in terri- purpureo colore columnas, quas super et candidi
torio Reatino veslem de chrysoclavo cum historia, g marmoris trabem posuit, purpureis dextra kevaque
qualiter idem Dominus noster Jesus Christus cuiu marmoribus nectens illas seilicet, caelalufisque
archangelis et apostolis in coelocornscat, mira pul- exornans satis commode decoravit. Preshyteiium
chritudine diversis ornatam margaritis. Item in jam quoque ipsius eeclesiie divergis marnioribiis quam
dicto monasterio ad ornatum sacri altaris aliam ob- pridem fuerat in melius reparavit. Propiiiatorium
tulit vestem de fundato, habentem cruces de bial- vero sacri altaris, seu confessionem interius exle-
tin Byzantea, el periclysin de chrysoclavo mirifice riusque cum rugulis suis ex auro purjssimo niirifice
exornalam. Pari modo in ecclesia beati Mennaa decoravit, pensans Iibras cenlnm sepmuginta qua-
martyris fecil vestem de quadrapulo cum periclysi luor et uncias sex. Similiter et allare ipsius basi-
de blatlin Byzanlea. licee ex argenteis Jaminis cum hisioriis diversis
Hic sauctissimus et coangelicus praesul oblulit in pnlcherrinie compsit aique deauravit, pensanlibus
ecclesia beati Petri apostoli in Ceiilumcellis calicem libras trecentas octoginta et quinque. Benignissi-
el patenam ex argento deauratas, pensantes libras mus etiam pr*clarusque praesul obtulil ibi gabatas
qtialuor, el uneias tres. ex auro purissimo cmn diversis gemmis numero sex,
Enimve oet in ecclesia beati Petri aposloli faulo- pensanl.es libras viginti et uncias sex. Et hoc cnn-
ris sui fecil evangelium cum blatlin ex argeiilo pen- stiluit ut semper diebus ac nocfibus ante -acrosan-
sans lihras ocio, et u icias oclo. Beuignissimus quo- cluin altare lucernoe ardere dcbsant. Hic divjna in-
que praesul fecit in monasterio beaii Slepliani proto- spiratione fultus obtulit in jain dicta basilica arcus
martyris aJ sancltiii) Peirum vesles albas holoseri- ex argento numero octo, cuui coluninis sexJeciin,
cas quatuor, habentes in meiio crncem de auro p pensantes insimul libras ducenlas deceiji et octo, et
texto cuin diverUs imirgaritis, et periclysi de blai- uncias oclo. Fecil etiam et ante vestiJmlum altaris
lin mirifice decoratas. Item, ubi supra, oblulil prae- rugas majores ex argento, pensanles libras sepf.ua-
nominatus pontifex vestsin de fu idato, liafaentem ginta et octo. Obluiit eliam et cantliara ubi supr^i
in medio crticem ex auro textam, et periclysm de ex argenio numero sex, pensaniia insirnul libras
chrysoclavo. Sepediclus denique prsesul fecil in sexaginla et semis. Pari mo..o etper arctis majores
|am diclo monasteiio ve.stein de fun.lato, habentein sospertictaeecclesiae fecit calices majores ex argeiito
in medio tabiilam d:; clnyso,-lavo cuni vultu sanctae pemieiites numero quadraginta et duos, qui omr.es
D.rigenilricis, et saiieu -11111aposlolorum Petri et iusimul peisant libras ducentas octoginla et unam.
Pauli, et periclysin rteblatlin. Veuerabilis eletiim iiraesal ob amorem ejus rem vir-
Obt.ulii ibidem ipse vesies rie staurace duas ha- ginis dominaenostne obtulu ibidem coronas ex ar-
bentes in medio cruces de chrysoclavo, et periclysin gento nuniero quaiuor, pensantes libras sexaginta
de blallin. Fecit etiam al oriiaium ipsius oratorii el duns «. semis, et uncias tres. Item, ubi supra,
velum majus de -quadrapulo, babens in meiio cru- canislra ex argento numero duo, pe;)sa.nfja libras
ces de auro lexlas ires, et periclysiu de blatlin. In tretlecim Fecit etiam ibidem imaginem ex argeiito
diaconia beali Archangeli obtulil jam dictus p.onti- deauratam cum vullu bealae Dei genitricisMaiiee,
fex veslem deblaUin Byzantea, habentem in medio pensaniem libras decem et septenj., et uncias tres.
crueem de chrysoelavo, el perielysin de chrysoclavo Christi quoque oinnipotenlis Domini famujus obtulit
pulcherrime comptam. in sacrosancto aliari saepedicteebasili.coeyestes de
Enimvero et in ecclesia beatae Caeeiliaemartyris cbrysoclavo duas, habontes histQriam Dp inicoena-
fecit concham ex argenlo, ubi el pretiosum ejiis- D tivitatis Domini noslri Jesu Christi, cum periclysi
dem virginis cnput condidit pensanlem libras octo diversis ornalas gemmis, atque margaritis mirifice
et semis. Simili modo et In ecclesia beali Quiriaci decoratas.
manyris in Tbermis obtulit preediclus praesul vela Obtulit etiam ibi ipsealiam vestem de chrysoclavo,
de fundalo numero ocfo. Hic a Deo fullns jam 110- habentem historiam qualiter Dominus jioster Jesus
minalus pontifex fecit in oratorio sancti Archan- Christus a Joanne in Jordaue baptizatus est, cum
geli, quod quondam praedecessorejus domnus Leo periclysi de chrysoclavo mirifi.ce exornatam. Item
papa constituit atqiie consiruxit, vestem albam ho- ubi supra compsit v.estemde chrysoclavo, hab>entem
losericam, habentem in medio tabulam de chrvso- historiam Dominicoc resurreclionis Domini nos,lri
clavo cum historia Dominicac resurreclibnis Dainini Jesu Christi cum periclysi de chrysoclavo, diversis
noslri Jesu Christi, et periclysin de chrysoclavo mi- ornatam margaritis.
riflce decoratam. Item ibi oblulit aliam vestein dc; Bealissimus et venerabilis praenominatusponflfex,
fundnto cura periclysi de blallin Byzantea. divino amore ductus, fecit ibidem in jam proefato
Fecit etiam jam diclus po uifex in snpradicte altari vestem simililer de cbrysoclavo, ha.bentem
oralorio vestem aliam de quadrapulo circumsulam historiam qualiter beata Dei genitrix Maria corpore
cum historia Dei genilricis pulcherrime comptami est assumpla, cum periclysi (icchrysoclavo, seu di-
atque decoratam. versis margarilis comptaai atque decoralam. Fecit
Praelerea idem summus pontifex et orthodoxus, enim benignissimus praesul ibi ipse aliam yeslem
divina inspiratione pulsatus, ecclesiam sanctee el; de chrysoclavo habentem hisloriam Dominicaeascen-
{0&5 - EPISTOLJE. 108(5
sionis Christi Domini noslri rite decoralam. liem. A posuil. Hic sacer antistes ob nimium cordis amo-
ubi stipra ob amorem •ej.usdemvirginis construxit rem fecit in ecclesia beatae Caeciliaevestem de
alism vestem de chrysoclavo, habentem historiam chrysoclavo, habentera historiam Dominicaej'esur-
qtialiter Spiritus saiicius venit super apostolos, di- rectionis Doniini nostii Jesu Christi mirifice depi-
versis ornatam niargaritis et decoralam. Imo ibidem Ctam alque exornatam.
aliam munivit vestem de chrysoclavo cum historia Ipse vero a Deo protectus venerabilis et proecla-
pabnarum modeste comptam atque decoratam. rus pontifex fecit propitiatoiinm sacri altaris beati
Nec non el ubi stipra aliam compsit jani nomina- Petri aposlolorum principis, ubi sanctissimum cor-
tus pontifex vestem de olovero cum periclysi de pus ejns quiescit, spanoclistum ex auro fulvo cum
fiinRato..Pariter quoque el pro quotidianis diebus diversis bistoriis depictum atque mirifice decora-
obtulit vesles de fundalo duas cum periclysi de qua- tum, pensans Iibras ducentas. Ilem in jam dicla ec-
drapulo pulcherrime exornatas. Hic divina inspira- cle ia ol) amorem ejusdem Dei apostoli fauloris sui
tione pulsalus fecit ipse sanetissimiis praesul per obtulit vela chrysoclava per arcus presbyferii, ha-
arcusmi!joj*sjam praelaieebasilicaevela de fundato bentia historiam Dominicaepassionis ac resurrcctio-
quatuordecim, et de quadrapulo qualuordeeim, -si- nis Domini nostri Jesu Christi numero quadraginta
militer et de imizilo qualuordecira. Domini noslri sex. Pariter et in ecclesia beatorum mariyrum
Jesu Christi famulus ob amorem eidem dominoe Cosmoeet Damiani in via Sacra fecit vestem holose-
nostrae per arcus presbyterii jara dictee ecclesiae ricam pnlcherrime compiam alque decoratam. Be-
fecit vela de chiysoclavo, habeutia historiam Do- nignissimus elenim praesul fecil in basilica beatse
mini nostri Jesu Christi, atque nativitatem seu as- g Dei genitricis virginis semper MariieDominoenostree
sumpllonem ejusdem intemeratae virginis numero ad praesepe gabatas ex auro diversis gemmis orna-
viginti et sex. Pariter et per ipsos arcus obtulit tas numero duas pensantes libras sex. Ilem ibi ipse
vela de quadrapulo diversis historiis circumsuta, obtulil gabatam apostolicam ex auro purissimo pen-
numei'o viginti quatuor, Christi uamque omnipo- sanlem libras quinque. Ilem ubi supra fecit phara
tentis famulus ohtulil sursum in aspectu absidae canthara ex argento numero oclo, pensantia insimul
pannum Alexandrinum mirifice decoratum. libras octuaginta duas. Ob amorem quoque ejusdem
Obtulit etiam in trabem majorem ipsius basiltcae dominee nostroeobtulit in jam dicta basilica colum-
velum majus de ftindato, habens trabes de chryso- nas quatuor, et arcum unum pensantia lnsimul li-
clavo seplem, et pericjysin de blattin Byzantea. bras sexaginta. Saepe nominalus ctenim poniifex
Fecit etiam ad ornalum Ypsiusbasilicaein ipsam tra- fecitin venerabili altari ipsius ecclesioev^stenialbam,
bem yela de quarirapulo numero sex, el de imizilo habentem in medio crucem de chrysoclavo diversis
yela numero quatuor. Ipse quoque pontifex feeit geirmis circumsutam, et pulchriliidine exornatam,
juxta vestibulum altaris in absidam vela de quadra- aliam quoque ibidem anneclens vcstem de blauio
pulo numero duodecim. Ilridem de hlaltin vela nu- Byzantea, simili modo ciini cruce de clirysoclavo
inero sex.' Venerabilis quoque praesul fecil in in- diversis lapidibus honestissime decoratam. Fecit
gressu jam dictaebasilicae corlinam majorem Alexan- etiam ad ornatum praefaloeecclesleevela de chryso-
drinam cum diversis historiis compte decoratam. clavo per arcus presbylerii habenlia liisloriam Do-
Simili modo, et pro quotidianis diebus aliam ibi- ininicee passionis, atque resurrectionis Domini no-
dem obtulit cortinam Alexandrinam mjiifice exor- stri Jesu Christi.
natam. Benignissimtiset praeclaruspontifex oblulit *J Nec non et in trabem majorem saepius dictae ec-
in prsenomiiiatabasilica vela alb*aholoserica in tra- clesiee obtulil vela alia cum periclysi de quadra-
bem majorem cum periclysi dc fundato numero sex. pulo nuniero sex. Item in trabes ipsius liasilicae
Vela alia quatuor de hlalliu Byzantea alba ibidem fecit vela de fundato nuinero seplem. Obtulit etiam
conslituit tniriflce. Ifem in absida ipsius basilicoe vela holoserica in circuilu altaiis jam diciae eccle-
posuit vela alba cum peiiclysi de fundato numero siae, habcnlia periclysin de quadrapulo numero
sex. quatuor Venerabilis qnoque pnesul fecit in ecclesia
Et quia ibidem ter bealissimus pastor tantain cu- bealaeDei genilricis, quam vocant Dominicam, ru-
ram tantamque viglantiam, quam e ga status san- gas ex argcnlo pensanics libras sexaginla sex.
ctarum Dei ecclpsiaruinfrequenter impendebat, et;am Fecit etiam in ecdesia bealee l)e\ gcnilricis
altare praesepiijam dictae bisilieie, seu vencrabilem Mariee doniime noslra: sisa Savinis in episcopio
confessionem, nltro cilroqtie ex auro purissimo cum vestera de fundato cum periclysi de blattin By-
diversis historiis mirilice coinpsil alque deco-avil, zanlca.
pensans libras centum triginla qualnor et uncias Hic denique divina vocaiione defunctus est. Se-
quatuor. Siinililer ex argenlo de aurato ciim variis pulliis vero in ecclesia bcati Pelri apostoti. Fecit
historiis ibideni uncias decem pensantes libras du- autem ordinationes duas, imam quidem per men-
cenlas quinquaginia quatuor et uncias quatuor. sem decembris, et aliam per mensem Marlium.
Item ibidem obtulit praefatuspomifex gabalas ex presbyleros diaconos sex , episcopos per
auro purissimo cum genimis diversis numero tres, diversa loca numero El cessavit episcopa-
pensantes libras octo et uncias decem. Porro et vela tus ejus dies quatuor in mense Januario, indiclioiie
de alythino cum periclysi de blaltin Byzanlea ibidem prima.

PASGHALIS PAPiE I EPISTOLJE.

(Mansi,ibid.)
EPISTOLA PRIMA. gnoscitur locorum, ubertim promulgare, et aposto-
De inventione reliquiarum sanctce Cwciliw. liceeinstitutionis censura confirmare. Et quia con-
Cumsumraaeapostolicae dignitatis apex in hoc di- venit nostro apostolico moderamini, ut diversa
vino perspectus nitore dignoscitur perfulgere, cum corpora sanctorum, quaediu inculta jacuerunt, cum
in exercendis Dei laudibus impensius studehit [co- summa vigilanlia ob honorem omnipotentis Dei in-
namur] exhihere certamen, ad hoc et injuncta nobis tra hujus almaeurliis claustra honeste congregare,
ejusdem apostolicae pastoraljs compulsif sollicitudi- inter quos et corpus beatee Caecilieemartyris, pervi-
nis cura, quae ad stabilitatem piorum pertinere di- giles omnino inquirere deberemtis : et quia jamdu-
 1087 PASCHALIS I, PONTIFEX JROMANUS. 1088
dum fama mter quosdam vulgaverat, quod ejusdem A l beatorum Andreee apostoti et Gregorii confessoris,
beatae Caecilioecorpus ab Aistulpho Longobardorum nec non in honorem sanctarum virginum et marly-
rege furtim fuissel ablatum, idcirco pene oblivionis rum Agathaeet Caeciliaeinfra ecclesiam in loco qui
obtentu poslponere credebamus. Unde lamen, Do- dicitur Collis Jacentis «. ln quo monachorum Deo
mini annuente clementia, quadamdie dum ante con- servienllum congregationi unanimi consuluimus pro
fessionem beati Petri apostoli psallentium, matuli- quotidianis laudibus et pro subsidio, el luminarium
nali lucescente Dominica, residenles observaremus conlinuatione , seu utilitate et stipendio monacho-
harmoniam, sopore in aliquo corporis fragilitatem rum diu noctuque Domino Deo noslro devotione de-
aggravante, astitit nobis puella pulcherrima, el vir- bita persolvendis, etc.
ginali aspectu et habitu decora. El talia nobis in- EPISTOLA II.
tuens ait: Multas tibi gratias referimus quod cun- ADBARNARDUM VIEN.NENSEM ARCniEPISCOPUH.
ctanien [certamen], quod in medium apposueras, Paschalis episcopus servtts servorum Dei, vsve-
frustratoriis relationibus pervulgatus sine causa, re- rendissimo et sanctissimo fratri Bamardo sanctae
liquisti, quia tanto penes me appropinquasti, <uod Viennensis Ecclesiae archiepiscopo
ore proprio loqui communiter valeremus. Quia sanctitatem tuam in Ecclesia Viennensi gu-
Et dum a nobis diligenter interrogata fuisset: Tu B1 bernalionem suscepisse cognovimus, iu Domino Deo
quis es, et quod esl»nomen luum ? quse talia me noslro plurimum inde gaudemus. Unde apostolica
praemonendo [preesumendo], conaris? Si de nomine vice monemus, ut in custodia gregis Dei studium
quaeris, Coecilia, inquit, famula Christi vocor. Cui luaedileclionis prudenter invigilet. Pallii usum, quem
subjungens dixi: Quomodo hoc credere possumus, ad sacerdotalis officii honorem, et ad ostendendam
cum olim fama i'elatum sit quod idem sacratissimoe unanimitatem cum beato Petro apostolo, universus
niartyris corpus a Longobardis inde fuisset abla- grex Dominicarum ovium quee ei commissaesunt,
tum? Quae ita respondens dixit: Veiitas est quod vim liabere non dubium est, ab aposto!ica; sicut
me mullum desideraverunt et queesierunt, sed gra- decuit, sede poposcisti. Ipsum igilur libi Viennensi-
tia dominae meae semperque virginis Dei genitricis que tuae Ecclesioe ut pote ab eisdem apostoiis fun-
Mariee adfuil, quod nec me invenire, nec rae depor- datae, majorum more libenter indulsimus, ad osten-
tare, sicut voluerant, hinc longius potuerunl. Sed dendam in te tuamque Ecclesiam ejusdem sedis
sicut coepisti perge [perage], et sieut operaris inde- apostolicae charitatem : utque secundum morem Ec--
sinenter operare, quia omnipotenti Deo me tibi pla- clesieeeo utaris, benigne designamus. Fraternitalem
cuit revelare. Et corpus meum cum aliis corporibus tuam necessario commonentes, ut creditae tibi Ec-
sanctis quae sunt jtixla me i'econdere stude inlra C clesiee opus ila, Deo favente, exsequi studeas, ut
muros urbis. Et haec dicens abscessil. adepta cujus ornaris sludio dignitate, et probitate
Tunc etenim pro hujus revelationis manifestatione, morum et vivacilate sollicitudinis et custodita in-
omni postposita diuicullale, incunctanter et absque tegritate fidei amplius studeas adornari. Omnia
ambiguilate ipsius venerabilis virginis corpus inqui- eliam privilegia quie tuae pridem concessa sunt a
rendum decrevimus. Qui et annuente Deo ejusque praedecessoribus nostris Ecclesiae, volumus ineon-
solilo adjuvamine properantes in coenieterium sancti versa libi et successoribus tuis permanere.
Sixti seu Proetexlati situm foris portam Appiam (sic- Scriptum per manum Theophylacli notarii et scri-
ut in sacralissima illius passione manifesle narra- niarii, in mense Decembris, in.lictione 10. Bene va-
tur), inler collegas episcopos in aureis indumentis lete. Dala per manum Georgii Jiibliothecarii sanctae
cum venerahili sponso reperimus. Ubi et Iintea- sedis apostolicae, Nonis Decembris , imperante do-
mina, cum quibus sacralissimus sanguis ahstersus mino piissimo Augusto , Ludovico a Deo coronato,
est de plagis, in quibus spiculator trina percussione magno, pacifico, imperatore, ejus imperii anno i et
crudeliler se gesserat [incesserat], ad pedes beatis- palritiatus ejus 3.
simae virginis in unum revoluta plenaque cruore in- EPISTOLA III.
venimus. Quae omnia nostris manibus attrectantes ; ADUJDOVICUM IMPERATOREM.
[pertraclantes], cum venerabiti corpore honeste in- Honor quidem sanctorum in hoc mundo principa-
tra muros hujus Romaneeurbis induximus. liter est quaelibet loca, nominibus eorum sacrata,
Pro cujus desiderabili lileclione titulum , quemi divinitus venerari assidue ; sed id fieri pleniter ne-
pioe devotionis affeclu sanctus papa I Gregorius do- quil, nisi a deputatis cultoribus ibi, quia non ho-
ctor eximius dicaverat, laxalum existentem, Dei au- mines pro locis, sed pro bonis hominibus loca vene-
nuenle clemenlia, in meliorem statum a novis fttn- rantur. Quicunque itaque localiter cuiquam jurat
damentis Dei ejusdem yirginis corpus cum charis- (sic) sanctorum, constat procul dubio jurasseillorum
6imo sponso, atque Tibiirtio et Maximo marfyribus, honestatem qui proprie ibi deputantur ad divinum
Iiec non Urbano et Lucio, utrisque pontificibus, subi ctiltum utendum, nec inflrmasse videntur pro suo
sacro altari beatorum Andreaeapostoli et Gregoriii posse tutelam in eis videlicet rebus bene adeptis,
confessoris dedicantes collocavimus. quia locorum cultores, honor, et religio ex his con-
Ibique ad laudem creaioris instaurato monasterioi tinentur. Ideoque quilibet votor curiose debet eniti
*Proti et Jacinthi, locus titulo oroximus ubi erant corpora dictorum martyrum.
1089 EPISTOL^. 1090

quatenus cultores sacri loci illius, ubi sibi est vo- A dona regum, aut a Christianis hominibus per dona-
tum,-quantum in se est, quiete sine molestia quie- tionibus vel vendilionibus seu testamentis oblata,
scere queant. Atque res ibi legitime perlinentes justo ordine generaliler et specialiler omnium san-
damnose nec pereant nec auferanlur. Propterea, ctae tuae Ecclesiae largitatem conrovorationis firmi-
reverende in Christo charissime fili Ludovice, me- talem in perpetuum habere praecipimus, et confir-
mento votionum sanctarum quas ad honorem sancti mamus, ut nullum locum aut jus subjacentem sub
Petri coram sanctis reliquis, nec non clericis ac dicione sanctae tuae Ecclesiae per quolibet adinven-
fidelibus tuis anle tempora pauca promisisti; et hu- tionis argumento, polenlia quoquo modo audente,
jus rei gratia caiisas sitas in vestra ditione , velut judicari suffultum civili aut mihlari proecinlo usur-
proprias defende. Atque nostrum legatum Leonem pari vel subtrahere aut violare, vel novaiione ocdifi-
exorcislam ibidem commorantein sie ab injuria con- calionis inducere; sed si quis corutum aut caden-
serva illaesum, ul apud homines perjurii famam, tem templum renovare aut aedificare temptaverit,
quod absit, non incurras, sed apud Dominum facto- non habere licenliam ante hoc agere, nisi prius per
rum sanctitatem obtineas. solitam benedictionem paterna sanctitati vestrae san-
* EPISTOLA IV. cla et venerabilis crux ibi figatur ; neque qui ex alio
" episcopalo dicione aut civitalis ibidem venienles et
ADPETRONACIUM ARCHIEPISCOPUM RAVENNATEM. commoranles Deo amabiles clericos praesumere in
De confirmatione privilegiorum Ravennatis Ecclesitv. subjacenlibus-vobis ecclesiis sine proeceptionem ve-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, reve- stram sacerdotalem agere minislerium, magis autem
rendo et sanclissimo fratri Petronacio archiepiscopo et omnes advenai-um religiosissimos clericos limites
sanctaeRavennalis Ecclesiae, et per te in eadem Ec- atque acliones vestram sanclitatem obaudire et defi-
clesia in perpetuum. nire et secundum divinaruin legum et sacratissima-
Ctnn piae desideriis voluntate et laudande devotio- rum regttlarum tenore effectum in eis inferre mona-
nis intentio apostolicis sit semper studiis adjuvanda, sterio vestro sancti primi marlyris Stephani, qui
cura est sollicitudinis adhibenda, ut ea quae legaliter sic nominalur, fundamenta , et rejacet juxta pala-
geruntur et aequitatipersonaeconveniunt, nulla valeat tium, cum omnibus eidem pertinentibus religiosis
refragatione perturvare ; sed irrefragavile jure Deo monachis, oninia veneranda oracula, ac monasteria,
valeat permanere, et ob hoc apostolicis promulgalis et ceteros venerandos locos sub parrochia existentes
sanctionibus propria, quae ralionis suppetunt fas exi- sanclitati vestrae, sub dicione et potestate sanctitati
get possidenda confirmari. (Hucusque Liber Diur- vestrae suhjaceant, et per le sanctee tuee Ecclesiae et
nus.) Igitur quoniam quidem fralerna sanctitas tua L; quecumque sacris eis privilegiis in inlegro obser-
direxit nobis per Sergium religiosum diaconem san- vandis super his; nec nullum molestia aut angarias
ctee tuee Ravennatis Ecclesiee privilegium domini aut gravamina, aut excuvias quilibet inferre parti
Adriani quondam papae praedecessoris nostri, in quo sanctae tuae Ecclesiae, nec non colonos aut partiarios
confirmabit privilegia Leonis quondam imperatoris, el servos subjacentes parti sanctee veslrae Ecclesiae
facta ab Epiphanio quondam religioso notario, et a quolibet omnium ad militandum subtra.here ; sed
scrinario, et apocrisario sanctee Ravennatis Ecclesiae, si militali fuerint eos discingi et desmilitari juve-
qui directus est a venerandae memoriae Damiano ar- mus, vestrae venerandae redituros parli; ut si quis
chiepiscopo, ut confirmatae sacrae essent praeceden- talia temeranter praevaricari lemptaverit, de his quae
tes formulas ab ipso Leone imperatore tam diveeme- a nobis pie sancita sunt, et juste a nobis petistis, et
meriae prisci Justiniani, quamquam ceteris piissimis per praesentem noslram apostolicam continetur for-
imperatoribus privilegia sancteeveslreeEcclesiaepree- mula, non solum nihil preevaleat, sed etiam pro ta-
largita, in quibus et aliis piis capitulis, el ut sine lem atrocem audaciam, et omnium suarum faculta-
saerilegio vel ferilis rapinae ejus flnes praelargitee tum amissione faciantur, nec non et animarum
sunt, et promulgaliones. Postulabit quoque nobis advcrsionispericulum minime declinare poterint, suf-
tua almitas eadem ipsa per nostros apostolicos api- ficienlibus omnibus in ostensione sola hujus aposto-
ces flrmitatem aceipere. Unde annuentes preepara- licae nostree exaracionis. Si quis vero contra hoc
tius sancimus, et confirmamus omnia quaecuinque nostrum apostolicum preeceptum egerit, componat
sunt privilegia edita in sancta vestra Ravennatis Ec- auri obriti libras quinque ; insuper et anathematis
clesia tam praedecessorum nostrorum, pontificum vinculis sit innodatus, et perpetuee condemnationis
scilicet sanctaerecordationis Hadriani et Leonis, seu submissus. Quod praeceptum confirmationis a nobis
proedecessorumillorum, auamque imperatorum, vel factum scrivendum praecepimus Timotheo notario et
»;Ha,ncepistolam ex Ughellio acceptam dedit qui- derunt. Ejus parif/u exordium legitur totidem vef-
dera Labbeus, sed mutilam adeo et erroribus sca- bis in Libro Diurno Romanorum pontiflcum a Gar
teutem, ut vix interdum elici ex ea sensus aliquis nerio edito cap. 7, num. 9; ex illo vero menda non-
Congruus possit. Sinceriorem ex autographo in ar- nulla, quoe in bullam hanc Paschalis irrepserunt,
horis cortice, sive ut aptius arbitraremur in papyro emendari posse idem Garnerius monet. Ea vero
jEgyptia expresso, et in Ambrosiana Mediolanensi cura quod a nemine hueusque sit praestitum, nos
biiiiotheca servato exhibenl Palalini socii, qui re- uon manet, daturos bullam ex Mediolanensi autp-
ruui Italicarum scriptores a Muratorio collectos de- grapho.
1091 PASCHALISI, PONTIFEX.ROHANUS.EPISTOL42. 1092
scriniario sedis nostroe, in.mense Julie, indictioue tA mosyuas faciat, vel eliam pro Chri3to sanguineta
duodecima t Bene valete -.-. fundat, cum diabolo et angelis ejus eeterni iguis in-
Dittim v Idus .! ilias per manum Sergii hiMiolhe- cemlio mancipaiiduni, nisi anle lineui hujus catho-
carii sancl.u sedis apostolicae, imperanie ilomino licie vitic fueril incorporattis et reiniegraius Eccle-
iiosii-o perpeiuo Aug-isto Luiovico a Deo coromto sias. > Hinc esl quod Douiinusvendeules el ementes
de templo ejecil; Daihau, et Abiron ambientes terra
inagiio pacilico imperatore anno sexto, sed el Hlo-
thario liovo iiuperalorc ejus lilio anno... indiclione gliiiivit; Simonemque |Magum] tentanteiu Peirus
duodecima. damnavil, omnesque siinoniacos ecclesiaslicis jaculis
n EPISTOLA V. Petrus [Deesl vox Peirus] perpetuo analhemate con-
Et turpe nimiumest, ut in plenissimum
AL'ARCHIEPISCOPU.M MF.DIOLANENSEM [Cer., ADMEDIO- demnavit.
LANENSES... jam vigorem confirmafa Ecclesia tam ferali inimico
Fratcrnoe [aeternee]inorlis crimen incurrit, qnis- succurabal; ideoque [de quo] in primordio suaein-
cum fraler Deest frater fratrem a fauliae lauta virtule triumphabat. d Si quis autem
quis polesl [ ]
morle minime defendit. Nos quoqtie qui excellenliae ohjecerit, non consecratioiies, sed res ipsas, queeex
vestroesummumdiscrimen auiiivimus, summi reatus consecratione proveuiunl, vendi; videlur qttidem
B nihil autem penitus sapere
pcenam incurrimus, si lacemus; Dominoper Prophe- aliquid dicere,
tam terribiliter teslante [Domino prophelante] quod Nam cum corporalis [Deesl vox corporalis] Eccle-
profecto sanguineiii fundit, qui impiorum iniquila- sia, aut episcopus, vel abbas, aul tale aliquid sine
lem tacendo dissiinulat. Audivimus enim, quod i'ebus corporalibus el exterioribus in nullo proflciat,
valde miramur, quod sacri apud vos ordines pecu- sicul nec anima sine corpore temporaliter vivit.
niis dislrahunlur, dura quicunque tale aliquid alten- c Quisquis eorum alterum vendit, sine quo alterum
ta\erit [acceplaveritj omuino hacrelici comproben- habere non [nos] provenit, neutrum non veiidiluni
lijr, sancto Spiritu per Gregorium inlonaiite h quia non [Deest non] derelinquit. Quam tamen objeclio-
« qmquis per pecuniam ordinafur, ad hoc ut fial nem sacer penilus canon exterminat, cum pi'ocura-
h^creticus prornovetur. » Et ut nostrse hiijus pagi- torein vel defensorem Ecclesiaevel reguleesubjectum
nukc non prsesumplionein [proesumptionis] sed ti- [a Dco] per pecunias ordinari prohibeat, ut interveii-
moris causam fuisse monstremus, beatus idera pro- lores quoque tauti sceleris anathematis mucrone
sequitur : « Quisquis conlra simoniacam et neophy- succidat. Quid plura? si analhemaiizati el excom-
torum haeresira pro olficii sui loco veheinenter non municati, et ut vere haeretici simoniact et necphyti a
arserit, cum eo se non dubilet habiluruni portionera, pt numero sunt fidelium [et] Ecclesiae separati, quis
quiprimuscommisilhocpiaculareflagitium.» Quibus non videat ([uod hujusmodi sacerdotum aut clerico-
in verliis cum haerelica.et simoniaca, elneophytorum rum missee et orationes Dominuin ad iracundiain
haeresis expriniatur, quod etiam [aeterna] morte di- - super populum provocent, quem placari lalibus cre-
gnissimum crirnen sil apertissiine declaratur, prole- debamus? Scriplum est enim : Omne quod non est ex
stanle per Augustinum divino oracttlo, ac dicenle : ftde, peccatum est (Rom. xiv, 23); et ul [ilerum] veri
c « Firmissime lene , et ntiHaienus dubites, onuiem saerificii locus extra catholicam Ecclesiam non est;
haci'elicuin, vel schismalicum, quamvis multas elee- undc el dicilur : Hcereticumhominem post primam et

a Gratianuscaus. i, quaest. 5, cap. 7, Si quis ob- Normanniaedapiferum edil. Jureti, eadem appella-
jecerii, etc., caeterique deeretorum collectores frag- lione Paschalem I designal. t
nientum quod.iai.. canonicum afTeriml, Paschalis Denique Urbanus pnpa H, qui Paschalem U prae-
noiuine iuscriplum, quod Roinani ejusdem operis cessit, ex hac ipsa episiola, quani Paschalis (primi
correctores deceiolum esse afliriiiaut ex epistola ulique) agnoscil in epist. ad Luciuin praepositum
qttadam Paschalis papee, eamque iniegram vel fere inter Labbeanas num. 17, lestimonium profert,
infegram exslare asserunt in biblioth. Vatic. iu col- ipsum videlicet quod exslal in cap. 7, Siquis obje-
leclione ms. decrelorum a Rom. pontif. latorum. Ex cerii, qu. a.
quo eliam codice pertinere illam ad Paschalem I de- D Posl haec scripta incidi in eamdem ipsam epist.
ducuiit, cum in eadem collectione posl Adriani II a Geroho praeposiloReichersiiergensi in Commenl,
epislolas orline succedat; decrela vero Paschalis II ili psal. xxv reciialaro pag. 519 edil. Pezii, quoe
statim posl Urhanum II jtixla ac series ponlifictim tamen in fine plurimum ab hac noslra diserepaf.
exigit, subjuiJgunlur. Hanc ipsam epistiilam ego Qui enim epilogus esl epist. in Geroho congruit cum
nactus sum in appendice anonymi ad codicera ms. canoue illo conciiii Tolelani, qn-.-mego in eodem ms.
Burchardi, quein bibliolheca cathedralis ecclesiee codice offendi, ubi et hanc Paschalis epistolam na-
sancti Martini Lucensis servat, ex quo hic dandam ctus sum; imoci stalim post illam scribiiur. Hinc si
suscipio, eo libeulior quod nondum vulgatam arbi- conjeefuram dueere liceat, censeo Paschalis episto1
tror el iulegrior est prae illa Romanorum censorum, lam illam i'ecilalam fuisse in Toletano aliquo conci-
ul pole quae data inKcrihilur ad archiepiscopumMe- lio, cujusacfa parierini; sialimque Patres cisnonem
diolanensem, quam inscriplionem deesse iii Romano secimriumillani dictasse. Hieceausa fuif ut in codice
coriice ex silentio eorum inlelligo. Ex eodeni pariter Gerolri alterum alleri suhjungereiur. Ufcunque sit,
codice meo deduco nonnisi ad Pasclialem primum epistoiam profero ex mco codice, nolatis iuler uncos
pertinere cum procferat in litulo Epistota Paschasii ex bGeroho variantibus.
papte, etc, ita enim designare constievisse aetatis il- In Episl. ad episc. lib. iv, ep. 56.
lius scriptores (est enira codex siecttli xn ineuntis) c Aug. lib. de Fide, cap. 39.
Paschalem I demonsirat exempluni Ivonis Camoten- ll Can. 5, Si quis objeceril, quaest. 5.
gis, qui in epistola 20 ad Reudonem, seu Eudonem 6 Vide Urbani II epist. 17, a'dLucium.
 1095 REMIGIICURIENSIS EPISCOPl CANONESPRO SUA DIOECESL 1094
secundam correctionemdevita (Tit. iu, 10). Quomodo A surrexit » quasi prima et maxima Ecclesiee castita-
ergo tales episcopos, ahbates vel religiosos [reli- tem foedanimium pollutione contaminetur? Igitur in
quos] clericos devitamus, si eorummissas aud.imus, Dominum et propler Domiuum vestram excellentiam
cum quibus; si vel simul oramus, excommunicaiio- et omnes fideles ChrUti rogamus et ohtesiamur, si
nem subimus? Quos quidem sacerdotes esse saltem habere partera in Cb'i!o crpiiis, sunimopere in-
credere omnino errare est, cuni Petrus Siinoni state, ut lam saeva peslis, qi ;e in universosjam po-.
dicat : Pecunia lua tecum sit in perditionem; quia pulos usquequaque saeviendoaeteriia morte multavit,
existimaslidonum Deipecuniispossidere(Acl.viu,20). vesfra auctorilate el exempio penitos destruatur, ne
Ubi cuiii existimasti dicitur, palet quia non pro eo ulterius, quod absii, in Spirituin peccare, neque hic,
quod fecerii, sed quia facere se posse crediderit neque in futuro saeculoremittaiur.
conderanatur, » eum tamen minus sit existimare ADNOTATIO COLLECTMUS IN HANC EPISTOLAM.
quam credere. Cum itaque haereticum qualemcun- Epistolam hanc primum quidem a me evulgari
que esse, sit certa et indubitata damnalio, quid valet olim putavi; deiu fere integritra naclus sum in Ge-
Arianos, Sabellianos, Pliolinianos, impiosque Mani- roho; tandein cum jam pnelo snbjiciendam dedis-
chseos pene orbe pepulisse, si simoniaca et neophy- sem, integram reperi apud Ivonem Decret. par. u,
lorum haeresis , quae ut beatus Gregorius dicit, B c. 81, qui illaui recitat sub preeflxo tilulo : Ex de-
« ante oranes in sancta Ecclesia diabolica fraude cretis Paschalis papiv.
a Huc usque Gerohous, apud quem haecsubdtin- traditiones ecclesiarum vendere. conduxe-
tur : « Et nos sub anathemale interdicimus idipsum rit, aut vendiderit , aut emerit,Quisquis anathema sit ,
de heeresi simoniae, sicul sancta deerevit synodus, amen. Et respnnderunt omnes tertio : Fiat fiat. » Et
nulluin aut ecclesiarum consecrationem, aut archi- ila absolvitur epistola ad eumdem.
presbyteraium , aul commendationes altarium, aut

ANNODOMINIDCCCXX.

REMIGIUS

CURIENSIS EPISCOPUS.

NOTITIA HISTORICA IN REMIGIUM.

[Harlzheim,conc. Germ., tom. II.]

Remigium, aliis Remedium, Curiensem in Rhelia episcopum, vixisse inter 813-850, et fuisse numero de-
cimum nonum. ejus Ecclesiaepi'aesulem juxta Stuniphitim Histor. GermanicacHelveliaeKh. x, pag. 584 ; at
juxta Buceliimm episcopum vigesimum lertium Germanieesacrae parte ima legimus. Capitula XLIXquae se-
quuntur, ex Isidori litleris supposititiis veterum Romanorum pontiflcum excerpia sunl: sub Carolo Magno
verosimiliter scripla, imo ejusdem jussu, ut scribil Goldastus, de quo valde dubito: nam Isidoriana colleclio
Carolo Magno uota minime fuit, uti Dionysiana ab Adriano papa eidem douata. Inserit saepe auctoritates
Scripturae sacrae : caeterum ex illis supposltitiis litteris sua capitula confecit.

RIMIGII CAKONES PRO SCA DIMESI.

(Harl/iheira,ibid.)

I. C portioni commiscere cibnm qui per aqualiculos di-

De licentia corporis Domini. gestus in secessum funditur. Si igitur mane Domi-
(Ex eplstola Clementis ad Jacobum Hierosolymorum nica porrigitur, usque ad sextam jejunent ministri
episcopum.) qui eam consumpserint; et si tertia, vel quarta hora
Certe tania in altari bolocausta offerantur, qnanta acceperint, usque ad vesperam. Sic secreta san-
poptilo sufficere debeant; quod si remanserint, in ctiflcatioiie aeterna custodienda sunt sacramenta.
crastinum non reserventur, sed eum timore et tre- II.
niore, clerieorum diligeniia consummenlur. Qui De vasis sacris.
autera residua corporis Domini, quoe in sacrario (Ex eadem cpistola.)
relicla stmt, constimnnl, non statim ad communes De vasis sane sacris ita gerendum est: Altari»
et velum, si
accipiendos cibos conveiiiant, nec putent sanctoe palla, cathedra candelabrum,
 1095 REMIGIICURIENSIS EPISCOPl d096
vetustate consumpta, incendio dentur : quoniam non A i Similiter et reliqui populi, majores scilicet et mino-
licel ea quee in sacrario fuerint, male traclari, sed res per ejus licentiam quidquid agendum est agant,
incendio universatradantur. Cineresquoque eorum nec sine ejus permisso a sua parochia abscedant,
in baplislerium inferantur, ubi nullus transitus ha- nec in ea adventanles morari praesumant. Animee
beatur, aut in pariete, aut in fossis pavimentorum verO eorum ei credilae sunt : ideo omnia ejus
jaclentur, ne inlroeuntium pe'dibus inquinentur. consilio agere debent, et eo inconsulto nihil.
Pallas vero et vela quoein sancluarii sordidata fue VI.
riut ministerio, diaconi cum humilibus ministris Quod omnibus baplismum percipe.resit necessarium.
intra sacrariurn lavent, non ejicientes foi'as a sacra- (Ex epistola B. Clemenils papae,scripta Julio ac Ju- _.
rio velamina Dominicaemensae, ne forte pulvis Do- liano, el reliquis consoilalibus.)
minici corporis male decidat, syndone foris delata, Sive enim justus sit, sive injuslus, baptismum
et erit hoc operanti peccatum : idcirco in sacrario peromnia necessarium est. Justo quidem, ut adim-,
ministris praecipimuscum diligentia custodire, Pallae pleatur in eo perfectio, et regenerelur Deo : injusto
in alia pelve laventur, et in alia vela. autem, ut «eecatorum quee gessit remissio conce-
in. dalur.
B VII.
Quo loco celebrandasit missa.
Clementis omnibus Baptizalos ab episcopo consignari debere.
(Ex epistola episcopis, presbyte-
ris, diaconibus missa.) (Item ex eadera epistola.)
Hic ergo, hoc est, in praesenli vita positos oportet Omnibus ergo feslinandum est sine mora renasci
vos agnoscere voluntatem Domiui, ubi et agendi et Deo, et demum consignari ab episcopo, id est,
sacriflcandi est locik : quoniam in aliis locis sacri- septiformem gratiam sancti Spiritus percipere, quia
flcare et missas celebrare non licel, nisi in his in qui- incertus esl uniuscujusque exitus vilee. Cum autem
bus episcopus proprius jusserit, aut ab episcopo regeneratus fuerit per aquam, et postmodum sepli-
regulariler ordinato, tenente videlicet civitatem, formis Spiritus gratia ab episcopo, ut memoralum
consecralus fuerit. Aliter enim non sunt haecagenda, est, conflrmatus, quia aliter perfectus esse Christia-
nec rite celebranda. nus nequaquam poteril, nec sedem habere inter
IV. perfectos sine necessilale, sed incui-ia aut volun-
De obedientiaexhibenda episcopis. tate remanserit, ut habeat quod a Petro accepimus,
(Ex eadem epistola B. Clemenlis papae.) et caeterisancti apostoli preecipienteDominodocue-
Vobis qui sacerdotio Domini fungimini et in spe- runt; et demum ex operibus bonis ostendat in se
culo estis positi, plus scire oportet, ut subditos vo- '" similitudinem ejus qui eum genuit palris. Post haec
bis populos pleniler docere possilis, eisque ad re- vero agnoscat Deum honorare : honor autem ejus
gna coelorum ducatum preebere Domino annuente est, ut ita vivat, sicut ille vult; vult autem unum-
valeatis : unde et ipsa per se Veritas ait : Vobis quemque ita vivere, ut homicidium et adulte-
datum est nosse mysterium regni Dei, civteris aulem rium nesciat, odium et avaritiam fugiat; iram, su-
in parabolis, et reliqua. Yestrum enfm qui legalione perbiam, jactanliam respuat, et execretur, invidiam
Domini fungimini, est docere populos, eorum veroi quoque et ceetera his similia penitus a se ducat
est vobis obedire ut Deo. Si autem nobis episcopis aliena.
non obedierint omnes pi'esbyteri, diaconi, acsubdia- VIII.
coni, et reliqui clerici, omnesque principes tam_ Quid conferat aquce baptismus ad Dei cuitum.
majoris ordinis quam et inferioris, atque reliqui_ (Item ex eadem epislola.)
populi, tribus, et linguae non oblemperaverint, noni Primo quidem, quia quod Deo placuit, impletur;
solum infames, sed et extorresa regno Dei, el con- secundo, ouia regenerata ex aquis et Deo fenovata
sortio fidelium, a liminibus sanclae Dei Ecclesiae ', fragilitasprioris nativitatis, quae vobis per hominem
alieni erunt. Nam vestrum est eos instruere, eorumi facta est, amputatur, et ita demum pervenire pote-
y.
vero esl vobis obedire ut' Deo, cujus legalione fun- ritis ad salutem; aliter impossibile est. Sic enim
gimini, dicenle Domino: Qui vos audit, me audit, ell vobis cum sacramento verus prophela testatus est
qui «os spernit, me spernit, et qui vos recipil, me reci - dicens : Amen, amen dico vobis, nisi quis dentio re-
pil; et Qui me recipit, recipit eum qui me misit (Luc. natus fueril ex aqua et Spiritu, non tnlrabil in re-
x, 16; ix, 48). gnum ccelorum(Joan. ms 5).
V. IX.
Nihil absque licentia episcopiagendum. Quod non ubique et a solo sacrificandum sit.
(Ex eadem epistola inter ceetera.) (Ex epistolaAnacleti papaescripta omnibus episcopis
Quapropter cunctis fidelibus, et summoperee ca?terisqueciinclis fldelibus.)
omnibus presbyteris, el diaconibus, ac reliquis cle- Deoenim perfecte sacrificantes non debent vexari,
ricis attendendum esl, ut nihil absque episeopi pro- sed portaTi, consolari, atque ab omnibus venerari.
prii licentia agant. Nonulique missas sine ejus jussuu Ipsi autem quando Domino sacrificant, non soli hoc
quisquam presbyterorum in sua parochia agat, nonn agere debent, sed testes secum adhibeant, ut Deo
baptizet, nec quidquam aljsque ejus permisso agat. pei'fecte in sacratis Domino locis 'sacrificare pro-
 1097 CANONES PRO SUA DIOECESI. 1098
bentur. Ait namque auctoritas legis Divinee: Vide, A j peccanles sacerdotes a templo ejecit: unde liquet
n'e offerasholocausta tua in omni loco, quem videris; quod summi sacerdotes, id est, episcopi a Deo sunt
sed in loco, quem elegit Dominus Deus tuus (Deut. judicandi, non ab humanis aut pravoevitaehominibus
xii, 13").Episcopus Deo sacrificans, testes, ut prae- lacerandi, sed potitts ab omnibus fidelibus por-
fixuut est secum babeat, et plures quam alius sacer- tandi.
dos : sicut majoribus honoris gradibus fungitur, xm.
sic majoris testimonii incrementatione indiget. In De querimonia contra sacerdoies.
solemnioribus quippe diebus, aut septem, aut quin- (Ex eadem epistola.)
que, aut tres diaconos, qui ejus oculi dicuntur, et Si quis adversus sacerdotes vel ecclesias eorum
subdiaconos, atque reliquos ministros secum habeat, commolus fuerit aut causas liabuerit, prius ad eos
qui sacris induti veslimentis in fronte et a tergo, et recurrat charitatis studio, ut familiari colloquio
presbyleri e regiohe dextera laevaquecontrito corde, commonili ea sanent quee sananda sunt, et charitate
et humiliato ac prono stent vultu, custodientes eum emendentquee justeemendanda agnoverint. Si autem
a malevolis hominibus, et consensum ejus praebeant aliqui eos priusquam heec egerint, lacerare, accu-
sacrificio. sare, aut infestare praesumpserint, excommunicen-
X 1 tur, et minime absolvantur antequam per satisfa-
B
Non tollendas res ecclesiw. ctionem condignam egerint poenitentiam, quoniam
(Ex eadem epistola Anacleti papae.) injuria eorum ad Christum pertinet, cujus legalione
Ergo qui Christi pecunias et ecclesiaerapit, aufert, funguntur.
vel fraudat, homicida est, atque homicida ante con- XIV.
spectumjudicis esse deputabitur. Qui rapit pecuniam De bipertito ordine sacerdolum.
-oroximi sui, iniquitatem operatur : qui autem pe- (Ex epislola Anacleli scripta omnibus episcopis et
cuniam vel res ecclesise abstulerit, sacrilegium reliquis Christi sacerdolibus.)
iacit. Sacerdotum fralris ordo bipertitus est, et sicut
XI. Dominus illum constituit, a nuilo debet perturbari.
De ordinalione episcoporum. Scitis autem a Domino apostolos esse electos et con»
(Ex epistola Anacleti papoescripta omnibus episco- slttutos, et postea per diversas provincias ad pree-
pis Italiae.) dicandum dispersos. Cum vero messis coepitcrescei'e,
Ordinationes episcoporum auctoritate apostolica videns paucos esse operarios, ad eorum adjumenlum
ab omnibus qui in eadem fuerint proviucia sunt septuaginta eligi praecepit discipulos. Episcopi vero
celebrandae : qui simul convenientes scrutinium ^1 apostolorum, presbyteri quoque septuaginta disci-
diligenter agant, jejuniumque cum omnibus preci- pulorum lociuu tenent. Episcopi autem non in ca-
bus celebrent, etmanus cum sanctis Evangeliis quae stellis, aut modicis civitalibus debent constitui,' sed
preedicaturi sunt imponentes Dominica die hora presbyteri per castella, et modicas civitates, atque
tertia oranles, sacraque unctione exemplo propheta- villas debent ab episcopis ordinari et poni: singuli
rum et regum capita eorum more apostolorura eti tamen per singulos litulos suos. Amplius quam isli
Moysi ungentes, quia omnis sanclificatio constat ini duo ordines sacerdotum, nec nobis collati sunt, nec
Spiritu sancto, cujus virtus invisibilis sancto est apostoli docuerunt.
chrismale promulgata, et hoc ritu solemnem cele- XV.
brent brdinationem. Quod si omnes simul convenire* De his qui prwlatos contemnunt.
minime potuerint, assensum lamen suis precibus1 (Ex eadem epistola.)
praebeant, ut ab ipsa ordinatione animo non desint. Necesse enim est ut rectores a subditis timeanlur
Porro et Hierosolymitarum primus archiepiscopus ab
ipsisque corrigantur, ut humana formidine pec-
beatus Jacobus, qui Justus dicebatur, et secundum cai'e metuant
carnem Domini nuneupatus est frater, a Petro, Ja- . qui divina judicia non formidant. Pe-
: D leriores quippe sunt qui doctorum vitam moi'esque
cobo, et Joanne apostolis est ordinatus successo-'
his qui substantias aliorum praediaque
ribus videlicet dantes formam eorum, ut minus quam corrumpunt
ea quae exlra nos, licet nostra
a tribus episcopis, reliquisque oninibus assensuen diripiunt. Ipsi autem
nullatenus et communi voto sint, auferunt: noslri quoque detractores et morum
preebentibus, ordinetur,
ordinatio celebretur. corruplores nostrorum, sive qui adversum nos ar-
XII. manlur, proprie nos ipsi decipiunt, et ideo juste in-
fames sunt, et merito ab Ecclesia extorres flunt.
De Hecusationesacerdotum.
XVI.'
_(Ex eadem epistola.
Accusalio quoque eorum super qua nos consulere, De his qui doctorum culpas produnt.
voluistis, nonnisi ab idoneis et probatissimis viris, (Ex eadem epistola.)
quietsuspicionibus et sceleribuscareant, fieri debet: Muitumvero distant damna morum a damnis re->
quia Dominus sacri sui corporis tractatores a vilibus, rum lemporalium, cum ista extra nos sint, illa vero
et reprobis, ac non idoneis personis infamari noluit,, in nobis. Senlentia quoque Cham filii Noe damnan-
liec calumniari permisit, sed ipse proprio flagelloi lur qui suorum doclorum vel praepositorum culpas
PATROL. CII. 35
1090, PMIGH CURIENSIS EPISCQPI 1100

produnt,sicutChaniqui patris pudenda non operuit, A £ XIX, ; ,

ted rideuda mpnstravit. Non infam.andum, vel. epcicyidum epts.cpputn, qut
aiierum inlocqejusconsiituendurn.'
xvn.
(Ex eadem epistola.)
De repmbis moribus pastoris.tolerandis.
Audivimus enim quosdam a yob.is inlamatos et
(Ex eadem epistola.) dilaeeralos episcopos a ciyitatibus prppulsos (quia
;Doctor autem, vel pastor Ecclesiae, si a fide exor- alibi episcopi constifui np.npossunt, nisj in ciyi.lati-
bitaverit, erit a fidelibus corrigendus ': sed pro re- bus non minimis) et alios in eis, ipsis yjy.entibus,
probis moribus magis est tdlerandus quam distrin- constitutos : ideo vobis scribimus, ut sciatis hoc
gendus, quia rectores Ecclesiae a Domino suntjudi- fieri non licere, sed proprips revocari et iiitegcrrjme
candi, sicut ait Propheta : Deus stetit in sijnagoga reslilui debere. Illos vero qui adullerina fpeditate suas
deoTum,in medio autem deos discernit (Psal. LXXXI). sponsas, quas et uxpres epruni prseflxo tenore esse
Undeoportet unumquemque fidelem, si viderit aut• intelligimus, tenent, ejici uf adulteros 3tque jnCames
cognoverit plebes suas adversus pastorem suum tu- fteri, eosque ab ecclesiasticis hpnpribus arseri|iibe-
mescere, aul clerum detractionibus vacare, hoc vi- mus. Si autem adversus eos aliquam querelani ha-
tium pro viribus exslirpare, prudenterque corrigere1;? buerint, his peractis inquirendum erit, et auctorilale
satagat, nec eis in quibuscunque negotiis misceri si1 hujus sancteesedis terminandiim.
incorrigibilesapparuerinl,anlequam suo reconcilien-; xx.
:
tur dociori, praesumat quoniam tam sacerdotes
Non temerejudicandum.
quam reliqui fideles omnes summam debent haberes
curam de lris qui pereunt, quatenus eorum redar- (Ex eadem epistola.)
gutione, aut corrigantur a peccatis, aut si incorrigi- Deus ommpotens ut nos a prxcipitantis sententiae
biles apparuerint, ab Ecclesia separentur. prolalione compesceret, et cum omniq npdq, et
xvm. aperla sint oculis ejus , mala tamen Sodomae noluit
auditajudicare,priusquam manifeste agnosceret quae
Quod episcopus sine regulari mutatione Ecclesiam1 dicebantur. Unde ipse ait : Descendam el videbo,
snam non dimitlat, nec ipse qb ea dhnittalur. ulrum clamorem qui venit ad me, compleverhu, an
(Ex epistola Evaristi papee, scripta omnibus per non esl ila, ul sciam. Deus omnipotens cui nihil abs-
y<Egyplum Doniino conglutinalis fratribus.) conditum est, sed omnia ei manifesta sunt, etiam
Sacerdotes vcro vice Christi legatione funguntur anlequam fiant, non ob aliud hoec et alia multa quar
in Ecclesia, et sicut ei sua est conjuncta sponsa,1 G hic prolixitatem vitantes non inseruimus, per se in-
id est, Ecclesia, sic episcopis junguntur Ecclesiee J quirere dignalus est, nisi ut nobis exemplum daret
unicuique pro.porlione sua. Et sicul vir non debet1 ue praecipites in disculiendis el judicandis negotiis
negligere uxorem suam, sed diligere et caste custo- essemus, et ne malum quorumquam prius praesuma-
dire, el amare, alque prudenter regere, ita et epi- mus credere quam probare. Cujus exemplo mone-
scopus debet Ecclesiam suam. Et velut uxorqueesub3 mur, ne ad proferendam sententiam unquam praeci-
manu est viri, obedire debet viro suo,eumque amaree piles simus, aut temere indiligenterque indiscussa
et diligere, potius etiam Ecclesia episcopo suo in1 quaeque quoquomodo judicemus, dicenle Veritalis
omnibus obedire, eumque amare et diligere, ut ani- voce : Noliie judicare, ut noh judicemini : in quo
mam suam debet, quia illud fit carnaliter, istud spi- enim judicio judicaveritis, judicabimini, et reliqua.
ritaliter. Et sicut vir non debet adullerare uxorem1 Nam mala audita nullum moveant, nec passiiri dicta
suam, ila nec episcopus Ecclesiam suam, id est,' absque certa probatione quisquam unquam credat,
ut illam dimitlat ad quam sacratus est, absque ine- sed ante audila diligenter-inquirat, ne
praecipitando
vitabili necessitale, aut aposlolica, vel regulari mu- quiddam aliquis agat.
tatione, et alteri se conjungat. Et sicut uxori noni
licet dimiltere virum suum, ut aJteri se, vivente eo,
De scriptls, vi extortis.
matrimonio societ, ul eum adulterel, licet fornicalus
papae^omnibusorfhodoxisscri-
sil vir ejus, sed juxla Apostolum, aut viro suo debet. (Ex epislola Alexandridiversas
pla per regiones.)
reconciliari, aut manere innupta : ita Ecclesiae non
Ait enim sic inter ceetera : Simililer, si luijusmpdi
licet dimiltere, aul a-bea segregare episcopum suum,
metum,
ul alterum eo vivente accipiat, sed aut ipsum habeat, personis quaedamscripturae quoquomodoper velul
aut fraudem, aut per vim extortee fuerint, se
autinnupta maneal, id est, ne allerum episcopum, liberare
suo vivenle, accipiat, ut fornicalionis aul adultefii possint, quocunque ab eis conscriptee vel
roboratae fuerint ingenio, ad nullum eis praejudicium,
crimen incurrat. Nam si adulterala fuerit, id est,
aul nocumentum provenire censemus, neque ullam
sise alteri episcopo junxeril, aut super se aiterum
eis infamiam, vel calumniam, aut a stiis sequestra-
episcopum addux^erit, aut esse fecerit, -veldesidera-
lionem bonis, unquam auctore Domino, et sanctis
yerit, per acerrimam poenilentiam aut suo reconci-
apostolis, eorumque successoribus, suslinere permit-
ljetur episcopo, aut innupta permaneat. timus : confessio vero in talibus non compulsa, se4
sponfanea fieri debeat.
1101 CANONESPRO SUA DIOECESI. 1102
XXII. A XXV.
Non eis com_n\unicandum,qui perlurbqnf sqcerdoiet.
De querela conlra episcopumvel quctorem ecclesix.
(Ex eadem epistola.) (Ex epistola supra scripta omnibus episcopis consti-:
tutis p r diversas regiones.
Si qub? erga epispppum vel auctores gcclesiae Si quis autem legalionem vestram impedit, non
quanriibet querelam habere justam crecliderit, non unius, sed multoruni proyeplum avertit, et sicut
prius primat.es aut alips adeat judices quani ipsos a nuillis nocet, ila a mullis arguendus est, ef bono-
quihus se laesum aestimat conveniat faroiiiariter rum societate carendus. Et quia Dei causam ira-
non sernel, sed seepissime, ut ab eis aut suani justi- pedit et statum conlurbat Ecclesiae, ideo a liminihus
tiam accipiat aut excusationem. Si autem secus ejus arceatur, ab omnibus lalis pst cavendus, et non
egerit, ab ipsis et ab aliis communione priyetur, in communione fidelium usque ad satisfactionem
tanquam apostolorum aliorumque Patrum con- recipiendus. Estenim statutum olim : Is, qui statum
temptor. conturbat Ecclesiae, ab ejus liminibus arcealur, nec
XXIII. cum fldelibus communicet qui eorum bona averlit,
Nihil prtvter panem et vinum aqua mixtum ad altare XXVI.
ofjerendum. 1
Quod schismalici appelleniur, qui cum sacerdolibus
(Exeadem epistola Alexandri, suCcessoris Eyaristi non auxiiiantur.
papae.) (Ex epistola cujus supra.)
Non debet enim, ut a Patribus accepimus, et Qui autem ex vestro collegio fuerit, et ab auxilio
ipsa ratio docet, in calice Dnmini aut vinum soJum, vestro se subtraxerit, magis schismaticus quam sa-
aut .aqua sola offerri, sed ulrumque permixtum: cerdos e.sse probabitur : Ecce , inquit Prophela,
quia utrumque ex Iatere ejus in sua passione pro- quam bonum, et quam jucundum, habitare fralres iii
fluxisse dicitur. Ipsa vero Veritas nos instruil, ca-, unum (Psal. cxxxn, 1). Illi vero non in unum habi-
licem et panem in sacramento offerre, quando ait: tant qui a fratr,um se solalio sublrahunt, et quod
Accepil Jesus panem, et benedixit, dediique discipulis deterius est, fralribus insidias preeparant aut laqueos
suis dicens: Accipite et manducate, hoc est corpus ponunt. Item post pauca : Nos ergo, qui discipuli
meum. Similker postquam camavit, qccepil calicem, Domini et dici et esse cupimus, portare crucem
dedit discipulis suis dicens : Accipile el bibite ex eo, Christi et compati lratribus debemus, et non quas-
omnes, quia hic est cqlix sanguinis mei, qui pro vobisi cuii([tie eis insidias aut foveas preeparare, quia la-
p/fundeiur in remissioneni peccqlorum (MalUi.xxvi, lionem meretur qui fratribus foveani paral. Nolite
26;/ Cpr. xi, 24). Crimina enim alque peccata obla-. errare, fratres, «yitiaDeus non irridetur. Hujus rei
tis his Dpmino sacriQciis delentur : idcirco et pas- gralia vobis Dominus coramisit Ecclesiam suam, ut
sio ejus in his cpmmemoranda est, qua redempti[ pro oranibus laborelis et cunctis oppressis cpeni
suinus, et saepiusrecitanda atque haec Domino offe- ferre non negligalis. Unde et Dominus per Prophe-
renda. Talibus ho.stiis delectabit, et placabitur Do- tam loquitur dicens : Judicate mane judicium, et
minus, et peccata dimiltet ingentia. Nihil enim in_ eruite vi oppressos de manu caiumniuntis; ne forle
sacrificiis majus esse polest quam corpus et san- egredialur, quasi ignis, indignalio mea, et succen-
guis Christi, nec ulla oblatio bac potior est, sedI datur, et non sit, qui exsiinguat (Jer. XXJ,12). Vos
hsec pmnes praecellit. Qusepura conscientia Domino, ergo qui in stimmo speculo a Domino constituti
pfferenda est, et pura mente consummanda, afque> estis, attendere eos etopprimere oportet qui in fra-
ab omnibus veneranda ; et sic.ul pptior est caejeris, tres seditiones et scandala excitant, ne siraul cum
ita potius excoli, et venerari debet. eis pereatis. t
XXVII.
XXIV. sacra vasa non ab alih, quam a Domino sacra-
Quod
De aqua sancla spargenda. iis hominibus, debeant conlrectari.
D
(Ex eadem epistola.) (Ex epistola Xixti, successoris Alexandri papae, scri-
Aquam emm sale conspersam populis benedicinitts, pla oranibus episcopis.)
ul ea c.uncti aspersi sanctificentur, quod et oninibusi Cognoscat sapientia vestra , charissimi fratres,
sacerdolibus faciendum esse mandainus. Nam sii quia in hac sancla aposlolica sede a nobis et reliquis
flmus vituke aspersus popuium sancllficabat atque. episcopis, ceeterisque Domini sacerdotibus slatutum
mundabat, mullo raagis aqua, quae sale aspersa di- est, ut sacra vasa non ab aliis quam a sacralis Do-
vinisque precibus sacrala est, populum sanclificatI; minoque dicatis contrectentur hoininibus. Indignum
alque mundat. Et si sale asperso per Elisoeumpro- enim valde est ut sacra Doraini vasa, quoecunque
phelam slerilitas aquoe sanaia est (IV Ileg. n, 20),, sunt, humanis usibus serviant, aut ab aliis quam a
quanto magis divinis precibus sacrata, sterilitatemi Domiiio famulanlibus eique dicatis' tractentur viris,
aqua sancta rerum et aufert humanarum, et coin- ne pro lalibus praesumptionibus iratus Dominus pla-
quinatos sanctificat et purgat, ef caetera bona multi- gam imponat populo suo, et hi qui etiam non pec-
plicat, et insidias diaboli avertit, et a fantasmatis; caverunt, mala patiantur, aut pereant: quia perit
versutiis hominem defendit ? juslus saepissirae pro .impio. Atiendite, fratres, ne
 1105 REMIGII CURIENSIS EPISCOPl 1104
talia veslris in ecciesiis permiitatis deinceps fieri, A non admittunt et nos submovemus. Accusatori om-
ne grex pretioso sanguine Chrisli redemptus in prae- nino non credi decernimus, oui ahsente adversario
cipitium, quod absit, ruat. causam suggesserit ante utriusque partis justam dis-
XXVIII. cussionem; nec hi qui non sunt idonei suscipiantur
De jejunio septem hebdomadarum, anle Pascha a ad accusationem; et omnes qui adversus Patres ar-
clericis observando. mantur, infames esse censemus. Palres enim omnes
(Ex epistoJa Telesphori papee scripta omnibus epi- venerandi sunt, non respuendi ac insidiandi. Hi vero
scopis.) cum inimicis morantur, aut qui suspecli hahen-
fldem vestram in qui
Credimus sanclam aposlolorum tur, minime recipiantur, quia eorum aemulatio lace-
eruditione fundatam, hanc tenere et hanc universis rat etiam
innocentes. Hunc murum firmissimum sta-
populis exponere, qui videlicet a constitutis apo- tuerunt Patres noslri, et nos cum eis conlra perse-
stolorum eorumque successorum nulla ratione dis-
cutores vestros. Hoc remedio eorum pellantur ma-
sentiunt, per'quos justum est cseteros erudiri. Qua- chinamenta, et vos sanctiores et securiores famulari
propter cognoscite, a nobis et cunctis episcopis in mereamini veslro Salvalori.
lianc apostolicam sedem cougregatis statutum est,
ut septem hebdomadas plenas ante sanctum Pascha XXXI.
omnes clerici in sorte Domini vocati a carne je- De metropolitanis, ut nullus absquecomprovincialium
episcoporum instantia aliquorum audiat causas.
junent. Quia sicut discreta [debet esse vita cleri-
corum a laicorum conversatione, ita et in jejunio (Ex epistoladoclrina Ygini papae cunctis aposlolica flde et
vigentibus scripla.)
debet fleri discretio, et sicut laici et soecularesho-
mines nolunt eos recipere in impulsationihus suis, Cseterum, fratres, salvo in omnibus Romana; Ec-
clesix privilegio, nullus metropolitanus absque caete-
quoniam in omnibus discreta debet semper esse et rorum omnium comprovincialium episcoporum in-
segregata vita et eonversatio clericorum a saecu-
irritee erunt
larium laicorum ; et sicut hi amplius sunt applicati stanlia aliquorum audiat causas; quia
omnium ven-
divinis cultibus et familiares dicuntur Domini Salva- aliler actae quam in conspeclu eorum
et si coerceatur- a fratribus.
toris, ita moribus et conversatione atque sanctitale tilatae, ipse fecerit,
debent esse dislincti. Has ergo septem hebdomadas XXXII.
omnes clerici a carne et deliciis jejunent, et hymnis, Quo die Pascha celebrelur.
et vigiliis, atque orationibus Domino inhaerere die (Ex epistola Pii papae scripta omnibus in flde et do-
ctrina apostolica manentibus.)
noctuque sludeant. Caeterumnosse vos volumus, quod Pascha Domini
XXIX.
De tempore missce, et quod Angelicushymnus dicen- C die Dominico annuis temporibus sit celebrandum.
dus esl solummodolempore congruo. Istis ergo temporibus Hermes doctor fidei et Scri-
(Ex eadem epistola.) pturarum fulsit inter nos. Et licet nos idem Pascha
Nocte vero sancta nalivitatis Domiui salvatoris praedicta die celebraremus, et quidam inde dubila-
missas celebrent et hymnum Angelicum in eis so- reni ad corroborandas tamen animas eorum eidem
lemniter decantent: quoniam eadem nocte ab an- Hermeti angelus Domini in habitu Pastoris apparuit,
gelo pastoribus est nunliatus, sicut ipsa veritas te- et prsecepit ei ut Pascha die dominico ab omnibus
slatur dicens : Paslores eranl in regione eadem vigi- celebraretur tempore suo. Unde et vos apostolica
lanles, et custodientes vigilias noctis supra gregem auctoritate instruimus, omnes eadem servare debere,
suum, et ecce angelus Domini stelit juxta illos, et quia et nos eadem servamus. Nec debetis a capite
timuerunt limore magno ; et dixit illis angelus: Nolite quoquo modo dissidere.
timere, ecce enim evangeliw vobis gaudium magnum, xxxm.
quod erit omni populo. Quia natus est vobis hodie Ne prasdia ecclesiaslica aliquis tollat et suis wsi6us
salvator, qui est Christus Dominus, in civilate David; applicet.
et hoc vobis signum: invenielis infdntem, pannis in- n (Ex epistola cujus supra Italicis fratribus scripta.)
volulwm, et positum in prmsepio. Et subito facta est Ad sedem autem apostolicam perlatum est, quod
cum angelo multitudo mililim cceiestis, laudantium sint inter vos contentiones, et aemulationes, et prae»
Deum, et dicentium : Gloria in altissimis Deo et in dia divinis usibus tradita, quidam humanis applicent
terrapaxhominibusbonwvoluntatis (Luc. n, Sseqq.). usibus, et DominoDeocui tradita sunt ea subtrahant
Reliquis autem lemporibus missarum celebrationes ut suis usibus inserviant. Quapropter ab omnibus
anle horam diei lertiam minime sunt celebrandae, illius usurpationis contumeha depellenda est, ne
quia eadem hora et Dominus crucifixus, et super praedia sibi secretorum coeleslium judicata , a qui-
apostolos Spiritus sanctus descendisse legitur. Ab busdam irruenlibus vexentur. Quod si quis praesum-
episcopis aulem idem Angelicus hymnus pro tem- pserit, sacrilegus habeatur, et sicut sacrilegus judi-
. pore, et in loco in missarum solemniis recitandus est. cetur. Ipsos autem qui hoc agunl clericos, et Domini
XXX. sacerdotes persequi eosque infamare audivimus, ut
Ne abtens accusetur, et qui accusare non possinl. malum supermalum addentes deleriores fiant, non
< (Ex eadem epistola.) inlelligenles, quod Ecclesia Dei in sacerdotibus con-
'
Accusalore»vero et accusaliones quas leges saeculi sisfat et crescat in teroplum Dei. Et sicut qui Eccle-
llog CANONES PRO SUA DIOECESI. 1100
XXXVII.
siam Dei vastat ejusque praedia et donaria exspoliat A
sacrata; Deo femince, vcl monachw, sacra vasa
et invadit, flt sacrilegus, sic et ille qui ejus sacer- Quod vel sacratas pallas conlingere, et incensum circum
dotes insequitur, sacrilegii reus existit, et sacrilegus altaria deferre non debeant.
judicatur.
XXXIV. (Ex epistola Soteris papae scripta episcopis per Ita-
liae provincias constitulis.)
Quod non sit gravius peccalum fomicalio quam sa-
crilegium. Sacratas Deo feminas, vel monachas, sacra vasa,
velsacratas pallas, penesvoscontingere, et incensum
(Ex eadem epistOla.)
circa altaria deferre, perlatum est ad apostolicam
Non ergo gravius peccatum est fornicatio, quam sedem :
est in quee omnia reprehensione et vituperatione
sacrilegium: et sicut majus peccatum quod nulli recta sapientium dubium est. Qua-
sic plena esse,
Deum committitur quam quod in hominem, gra- sanctae sedisauctoritate haec omnia
propter hujus
vius sacrilegium agere, quam fornicari. vobis resecare funditus, quanto citius poteritis, cen-
XXXV. semus ; et ne pestis haec latius divulgetur, per om-
Quod nulii archiepiscopi primates vocentur, nisi illi nes provincias abstergi diutissime mandamus.
qui primas tenent civitates.
(Ex epistola Annitii [Forte Aniceti] papee, universis B xxxvm.
ecclesiis per Galliaeprovincias coristilutis scripta.) Quod baptismus tempore Paschce celebrandus sit ca-
Nulli archiepiscopi primates vocenlur, nisi illi qui tholicis
primas tenent civitates-, quarum episcopos apostoli (Ex epistola Victoris papae scripta Theophilo epi-
et successores eorum regulariter patriarchas vel pri- scopo.)
mates esse constituerunt. Nisi aliqua gens deinceps Celebritatem sancli Paschee die Dominica agi de-
ad fldem convertatur, cui necesse sit propter multi- bere, et preedecessores nostri jam statuerunt, et
tudinem episcoporum primates conslitui. Reliqui vobis illud eadem die celebrare solemniter manda-
vero qui alias metropolitanas sedes adepti sunt, non mus, quia non decet ut membra a capite discrepent,
primates, sed metropolitani nominantur. nec contrariagerant. A xvMaiiverolunaprimi men-
XXXVI. sis usque ad xxi ejusdem mensis diem, eadem ce-
De ordinationibus episcoporum. lebretur festivitas. Eodem vero tempore baptismus
(Ex eadem epistola, cujus supra.) celebrandus est catholicis. Sed tamen, si necesse
De ordinationibus episcoporum super quibus nos fuerit, aut mortis periculttm ingruerit, gentiles ad
consulere voluistis, olim in spiritu preecessoris no- fldem venientes quocunque loco, vel momento, ubi-
stri Anacleti, queedam jam decreta reperimus. Sci- C cunque evenient, sive in flumine, sive in mari, sive
mus enim, beatum Jacobum, qui dicebatur justus, in fontibus, tantum Christianee confessione credu-
qui eliam secundum carnem frater Dominir nuncu- litatis clarificata, baptizentur. Ipsis quoque, quod in
patus est, a Petro, Jacobo, el Joanne apostolis Hie- baptismo polliciti sunt, summopere est altentendum,
rosolymis episcopum esse ordinatum. Si autem noa ne infldeles, sed fldeles inveniantur.
minus quam a tribus apostolis, tantus vir fuit ordi- XXXIX.
natus, patet profecto eos formam instituente Domino Quodinconsullo Romano pontifice, causai episcoporum
tradidisse, non minus, quam a tribus episcopis, epi- non debeant diffiniri.
scopum ordinari debere. Sed crescente numero epi- (Ex eadem epistola.)
scoporum, nisi necessitas intervenerit, debent etiam Ea vos judicare, ad apostolicam delatum est scdem,
plures augeri, id est, archiepiscopus si obierit, et quae propter [Forte, praeter] nostram vobis diffinire
alter ordinandus episcopus fuerit omnes ejusdem non licet auctoritatem, id est, episcoporum causas.
provinciae episcopi ad sedem metropolitani conve- Unde ita constitutum liquet a tempore apostolorum
niant, ut ab omnibus ipse eligatur et ordinetur. et deinceps placuit, ut accusatus vel judicatus a
Oportet autem ut ipse qui illis omnibus proeesse de- _ comprovincialibusin aliquacausa episcopus licenler
bet, ab omnibus illis eligatur et ordinelur. Reliqui appellet, et adeat apostolicae sedis pontificem : qui
vero comprovinciales episcopi, si necesse fuerit, cee- aut per se aut vicarios suos ejus retractari negotium
teris consentientibus, a tribus jussu archiepiscopi procuret, et dum iterato judicio pontifex causam
consecrari possunt episcopis. Sed melius est si ipse suam agit, nullus alius in ejus loco ponatur, aut or-
cum omnibuseum qui dignus.est elegerit, et cuncti dinetur episcopus : quoniam, quanquam comprovin-
pariter consecraverint pontiflcem. Et licet istud ne- cialibus episcopis accusati causam pontificis scrutari
cessitafe cogente concessum sit, illud autem quod liceat, non tamen diftinire, inconsulto Romano pon-
de archiepiscopi consecratione praeceptum atqueprae- tifice, permissum est.
dictum est, id est, ut omnes suffraganei eum ordi- XL.
nent, nullafenus immutari licet: quia qui illis prae- Episcoporum testes quot esse debeant, et ne absens
est, ab omnibus episcopis quibus proeest debet con- quisquamjudicetur.
stitui: sin aliter praesumptum fuerit, viribus carere (Ex epistola Zephyrini papae scripta omuibus per
non dubium est, quia irrita erit ejus secus acta or- Siciliam conslitutis.)
din&tlo. . Pfttrittrchsl vel primates acctisatiim [disgiiitente»
 1107 REMIGUCURIENSIS EPISCOPI 110.
episcopum, non ante sententiam proferant finilivam A stituite, uhde hrirum societate et adjhmento pliiri-
quam aposloiica fulli auctorilate, aul reum se ipse munl gaudeatis.
confitealur, aut per innocentes et regulariter exami- XLIH.
nalos convincatur testes: qui minores non sint nu- De conspiralione contra episcopos
mero quam illi discipuli, quos Dominus adjumentum (Ex epistola Calisti papoe scripla ad omnes Gallia-
apostolorum eligere praecepit, id est septuaginta et rurii urbitihi episcopljs.)
duo. Delraclores quoque, qui divina auctorilale Conspirationum vero crimina vestris in partibus
eradicandi sunt, et auctores inimicorum ab episco- vigere audivimus, et plebes contra episcopos suos
pali submovemus accusatlone vel testimonio. Nec cohspirafe nobis maridatumesi : cujiis cfiriiinis asiu-
summorum quispiam, nec minorum accusationibus tia noii solum intef Clirisiianbs abohririabilis est,
impetatur aut dispereat, neque in re dubia certa sed etiam inter ethnicos,et ab exteris legeprohiliita.
judicetur senlenlia, nec ullum judicium, nisi ordi- Etidcirco hujus Cfiiriinisfeos nori soJuniecclesiasti-
nabiliter habitum, teuealur. Absens vero nemo ju- cae, sed etiam seeculi dariihahl leges, et non solum
dicelur, quia et divineeet humanae htic prohibent le- conspiranles, sed et Consentienteseis: Antecessores
ges. Accusator aulemeorum onini careat suspicione, vero noslri quam piurirha tufbd episbtiporum, qui-
quia columnas suas Doihirius Iirmiler stare voluerit, " cunque eorum in sacerdotali ordirie sunt coristiiuti
non a quibuslibet agitari. Nullum namque eorum aul existunt clerici, honore quo utuuiur cadere prae-
sententia non a suo judice dicta constringal, quia et; ceperunt, cecteros vero communione privari et ab
leges saeciili idipsum ficfi praecipiunt. Dtiodecim Ecclesia extorres fieri jussefunt, et non solum fa-
eniin judices quilibet episcopus accusatus, sinecesse cienles, sed eis conseniientes.
Tuerii, Cligat, si quibus ejuscausa ju£ie' judicelur; XLIV.
nec priris audiatur aut excomiriuriieelur, quam ipsi L Excommunicalisnon communicandum
per se eligaritur, et fegulariter vocatus a suorum1 (Ex eadem epistola.}
primo conventum episcoporum, per eos ejtis carisai
Excommunicatos quoque a sacerdotibus nullus
juste audiatur et fatidhabililef discematur. Finis. examinationem justara.
vero ejiis causaead sedera apostoiiciim defefatur, rit recipiatanteutriusquepaftis
nec cum eis in oratione, aut cibo, vel potu, aut
ihi determinetuf, nec anfe;fittialur, sicul ab aposto- ave eis dicat: qiiia quicun-
lis vei siiccessoriiius eoruni oliih statuium est, qiiaih osculo communicetj nec
auctoritate fulciatur. que in his vel aliis prohibilis scienter eicommuni-
ejus catis communicaverit. juxta apostolorum institutio-
XLI. ( hein el ipse simili excommunicatione subjaceat. Ab
C
Quod nullus episcopusproprtis ebus spolialus, ante- liis ergo et clerici et laici se abstineant, qrii eadem
quam siiis revestiatur, aebeal ad judicia vocari. pati noluerint;
(Ex episiola eujus supra, scripta fratribus per JEgy- XLV.
ptum Doiriirio triiliiantibus.) Terminos iion transgrediendos.
Nuntiatum est enim sedi apostolicaeper apocrisia- (Ex eadem epistola.)
rios nostros, quosdam ffatfum nostrorum, episcopo- Neirio qubque allefius ierriiiiitis listirpei, hecalte-
futii sciiicet, ah ecciesiis et Sedibus prbpriis peili,'
riUs pafochiahurii judicareaut excommunicareproe-
suaque eis 'auferri supelleclilia, et sic nudos el ex-
Siimat quia tiilis dijudicaiio, arit excomtaiiriicaiibriec
ad
spolialos judicia vocari : quod omni ralione ca-
ratri efil, nec vires ullas habebit, qribniani htillus
fet, cumslatuta apostolorum eorumque successorum, •* alterius
et praecepta imperalorum ac conslitutiones legum damnabitur judicis, nisi suij sen.1enliateriebittif aut
: iindb et Domiriiisloqriitur dicens : Ne
idipsum provideant, et apostolicae sedis aucloritas
fleri velet. est ergo in antiquis transgrediaris terMnos aiiliquos(Prbv. xxn, 28). Nul-
idipsum Praeceptum lus aiitem prinias vel inelfopdlitariris, diceeesaniec-
slalutis, episcopos ejecios atque suis rebris exspolia-
• clesiam vel parochiam, aut aliquferiideejus parochia
tos ecclesias pfopfias accipere, et primo sua oiiiiiia Tj
eis reddi, et ita demum, si quis eos jusie accusare pracsumat excommuhicare, VeljudicarCj aliquidve
' voluerit, facere esse decefnen- agerti absqueejiis consilio vel judicio. Sed hocobser-
oequopericulo judices
i'ecle et in ecclesia conve-K vet quod ab apostolis ac palribus et pfaedecessdribus
tes, episcopos sapientes, nosiris est stattttuhi. et a iiobis cohfirmaiuiii, id est,
nientes, ubi testes esseht ;si
singulorum, qui oppressi si. . „. . . ......
quis melropolitanus episeopus, uisi quod ad suam
:
videbantur necprius eos respondere debere quam solummodo
et ecclesiis eoruin prtipriam perlinet parochiam,- sine con-
omnia sua eis legibus ihtegerrime silio et voluntate oriinium
eomprovincialluni^pisco-
restiluantur.
XLII. porum, extra aliquid agere tentaveritj igi-adussui
jiericulo subjacebit. et quod egerit, irfitum habeaiur
De ordinationibus. et vacuum. Sed quidqhid de provincialiiim episco-
(Ex eadem epistola.) porum causiSj-eorumqueeeclesiaruin. et clericorum,
Ordinationesveropresbyteforum et levitaruin tem- JI- atque saecularium,hecessarium agere aut disporiere
pore congruo, et niriltis cbram astanlibus solemniter er necesse fueril, lioc cum orimium conserisu provin-
agite; etprobabiles acdoctos vifos adliric OpuS'con- n- cialium agatur pontificum, non aliquo domiria-
 1109 CANONESPRO SUA DIOECESl. 1110
tionis fastri. sed huriiillima et cOncofdiadministra- A vestroniorlali corpore, ut obedialisconcupiscenliisejus,
tione. sed neque exhibeatis membra vestra arma iniquitatis
XLVt. peccalo, sed exhibete vbs tanquam ex mortuis viven-
De lapsu sacerddiis. tes, et membravesira arma justitiw Deo.
(Ex eadem epistola.) XLVII.
Sed si aliquis lapsus quoquo modo fuerit, porte- De possessionibusecclesiarum.
mus eum, et fraterno corripiamus affectu^ siGutait (Ex epistola Urbam papaescMpta de commuhi vitaiet
beatus Apostolus : Si prwoccupatus fuerit in aliquo oblationibus fldelium.)
delicto, t'Bsqui spiritales esiis, hiijusmodi mstfiAlein Mulliiudihis auiem cfedehlium erat cor linum et
spirilu lenitatis considerans teipsum, ne el tu tenle- anima una, nec quisquam eorum quw possidebat ali-
ris (Galal.yi, 1). Aller allerius onefa poHali, et sic quid "suiimesse dicebat, sed eranl illis omnia commu-
\ adimplebilis legem Chrisli (Galat. vi, 2). Porro san- nia. El virtule magna reddebant apostoli teslimonium
ctusDavid de criminihusmorliferis egit poenitentiam, resurreclionis Jesu Christi Domini nostri, et gratia
et tamen in honore permansit. Beatus quoquePetrus magna erat in omnibus illis. Neque enim quisquam
amarissimas laer^mas fudit, qtiaridb Dbihinum fie- egens efii inter illos : faotquSt ehlm possessoresagro-
gasse poeniluit, sed tamen Apostolus permansit. Et B rum, aut domorum erant, vendentes afferebant prelia
Dominus per prophetam peccantibus poliicetur, iii— eorum quw v'endeb'ant,etponebantante pedes apostolo-
cens: Peccalor in quacunquedie conversus ingemue- runi. Dividebantur aulem singtdis proul cuique opus
rit, omnium hiiquilatum illius amplius' non recofda- erat. Joseph aulerh, qui cognominatus est Barnabas
bor'(Ezech. xvin^ 22). Errant enim qui putant sa- ab aposlolis, quod est interprelatum filiui. consolatio-
cerdotes postlapsum.si cqndignam egerintpceniten- nis, levites, Cyprius genere, cum haberet agrum,ven-
tiam, Domino minislrare non posse, et suis honori- didil illum, et attulit pretium, et posuit ante pedes
bus frui, si bonam deinceps vitam duxerint, et suuni apostolorum, et feliqua (Act. iv, 52, 33). Videnles
sacerdotiura condigne custodierint. et ipsi, qui hoc autem sacerdotes summi, et alii, atque levitoe, et re-
putanl, non solum errant, sed etiam traditas Eccle- liqui fldeles. plus utililatis posse afferri, si haeredi-
sias claves dissipare et abigere videntur, de quibus- tates etagros quos vendebant, ecclesiis, quibusprae-
dictum est: Quwcunquesolyeritis in terra, erunt so- sidebant episcopi, traderent, eo quod ex sumplibus
luta incwlo (Matlh. xvm, 18). Alioquin haec senten- eorum tam praesentibus quam futuris" lemporibus
tia aut Domini non est, aut non vera. Nos vero in- plurael eleganliora possent ministrari fldelibus com-
dubitanler tam Domini sacerdotes quam reliquos munem vitam ducentibus quam ex pretio ipsorum,
fldeles post dignam salisfactionem posse revocari cceperunt proedia et agros, quos vendere solebant,
ad hpnores credimus, testante Domino per Prophe- mafricibus ecclesiis tradere, et sumptibus eorum
tam: Nunquid qui dormit, non adjiciet, ut resurgat ? vivere. Ipse vefo res in ditione singularum parochia-
et qui adversus est, non revertetur (Psal. XL,9) ? Et rum episcoporum, qui locum tenenl' apostolorum,
alibi: Nolo, inquit Dominus, mortempeccatoris, sed erant, et sunt usque adhuc, et futuris semper debent
ut converlatur, et vivat (Ezech. xxxni, 11). Et pro- esse temporibus, quibus episcopi et fldeles dispensa-
pheta David poenitentiam agens, dixit: Redde mihi tores eorum Omnibus, communem vitam agere vo-
Iwtitiam salutaris lui, el spiriiu principali confirma lentibus, minislrare cuncta necessaria debent,prout
me (Psal. L, 14). Ipse namque post poenitentiam et melius potuerint, ut nemo in eis egens inveniatur.
alios docuit, et sacriflcium Deo obtulit, dans exem- Ipseeenim res fidelium oblationes appellantur, quia
plum doctoribus sanclae Ecclesiaej si lapsi fuerint, Dominoofferuntur. Nec ergo debent in aliis usibus
cum dignampcenitcntiam Deo gesserint, utrumque fa- quam ecclesiaslicis, et praedictorum Christianorum
cere posse. Docuit enim, quando dixit: Doceamini- fratrum, vel indigentium converti, quia vota sunt
quosviastuas, etimph ad te converlentur(Psal. L, 1S). fldelium, atque ad praedictum opus explendum Do-
Et sacriflcium Dep obtulit, dum dicebat: Sacrificium n mino tradita. Si quis autem, quod absit, secus ege-
Deo spiritus coiUributatus, cor contritum et humilia- rit, damnationem Ananiae et Saphireepercipiat, ut
lum, Deus, npn spernis (Psal. L, 19). Videns etiam reus sacrilegii efflcialur, sicut illi fuerunt, qui pretia
Propheta scelera sua mundala per poenitentiani, rerum fraudabant prsedictarum.
non dubitabat praedicando,etDomino libando curare XLVIII.
aliena. Prwdia dicata ne invadantur.
Item post pauca: JDavidenim dicit: Beati quorum (Ex eadem epistola.)
remisswsuntiniquitates, etquorum tecta suntpeccata. Attendendum est omnibus, et fideliter cuslodien-
Beatus vir , cui non imputavit Dominus peccalum dum, et illius usurpationis contumelia depellenda, ne
(Psal. xxxi, 1). Mundatur ergo homo a peccato, et praedia usibus secreforum coelestiumdicata a quibus-
resurgit gralia Dei a lapsu, et in pristino manet ofli- quam irruentibus vexentur : quod si quis fecerit,
cio juxta praedictas auctoritates. Videat ne amplius post debitae ultionis acrimoniam quae erga sacrilegos
peccet, et sententia evangelica maneat in eo, quoe jure promenda est, perpetua damnetur infamia, et
ait • V.ade et amplius noli peccare (Joan. vui, 11). infernali carceri tradatur, aul exsilio perpetuae.de-
Unde ait Apostolus : Non ergo regnet peccatum in portationis ulatur, quoniam juxla apostolum tradere.
 ll.H N0TANDA 1112
oportet hujusmodi hominem Sataniv, ut spirilus sal- A celsaeconstitutae, et praeparateeinveniuntur in thro-
vus fiat in die Domini (I Cor. v, S). no, speculationem, et potestatem judicandi et sol-
XLIX. vendi, atque ligandi a Domino sibi datam materiee
De sede episcopi. docet; unde Salvator in Evangelio ait : Quwcunque
(Ex eadem epistola.) ligaveritis super terram, erunt ligata in cozloa.
Quod auteni sedes in episcoporum ecclesiis ex-
» Caetera desiderantur, ut et Notingt episcopi capitula quse Remedio
adjecit flde Goldasti.

NOTANDA QUJEDAM
IW
SMARAGDIABBATIS COLLECTIONESIN EPISTOLAS ET EVANGEUA

Qum per circuitum ami leguntur.

CoSnmentarlum,perpetuum a Smaragdo abbate B ] votis, ac christianae plebis necessitati inservumt,

in singulas Evangeliorum et Epistolarum lectiones varias ejusdem fere argumenli sylloges publici juris
adornatum, denuo tandem post saecula tria, quinque fecere. Unus vero Noster obviam quidem et Com-
insuperlustris annorum elapsis, ex edilione principe, munem semitam, proprio autem tramite, insistens,
ut aiunt, recusum, multo se nomine commendare dum alii integras singulis lectionibus homilias ap-
diligens quisque lector facile intelliget. Emicat in ponerent, ipse ex variisdiversorum auctorum ser-
eo primum omnium fere scriptorum ecclesiaslico- monibus aut libris perpetuum commentarium re-
rum, qui a sacculocirciter octavo floruere, communis texuit.
indoles, pia sane, humilis et doctissima, qua sibi Alia demum causa accessit cur in illo Smaragdi
minus confisi, veterum potius Patrum opera manu Commentario obiter immoreinur, scilicet quod, cum
sedula revolverent, exprimerent placila, dictaque de vel in bibliothecis amplissimis tam ejusdem Com-
verbo, suis inserenda libris aut sermonibus, excer- menlarii editio unica, quam exemplar manu scri-
perent. Smaragdus, ut ipse testatur, « hunc ex mul- ptum raro admodum reperiatur, insignis et salis bonae
tis unum curavit colligere librum, et de magnorum notae invenimus codicem, in bibliotheca Bononiensi
IraclatiJnis prolatisque sermonibus Patrum, quasi nunc asservatum, quem olim raptim evolvimus,
de magnis fluminibus, pelagique gurgilibus, pariter < G denuo ad nostros usus, multa cum humanitale, re-
derivator exstitit et breviator. >In eo autem maxime censuil eximius et diligens V. D. haignere, cui, uti
et peculiariler notandus, quod tam praeslantes quam et mihi tantum concessee fuerunt, typis properan-
rarissimos XX auctores sibi voluit pralucere. Nam tibus, paucaehorae, subcesivee, nec illaequidem om-
ab eo rescimus defloratos fuisse Hilarium, Hierony- nino liberee : unde notularum adversaria, raptim
mum, Ambrosium, Augustinum, Cyprianum, Cyril- hinc inde corrasa, vix eo loci licuit inserere.
lum, Gregorium, Fulgentium, Clmjsostomum, Cas- Codex autem ille nunc Bononiensis, olim in cele-
siodorum, Eucherium, Isidorum, Bedam, omniumi berrimae abbatiae Sancli Bertini Audomarensis li-
ore celeberrimos; deinde Tichonium et Primasium, braria repositus est. Nullus dubito quin idem ille
minus nolos aut magna ex parte deperditos; « ac: sif', de quo in ejusdem abbatiaeChartulario, nuper
caute legendos, > Pelagium et Origenem; denique! edito, p. 208, 209, legitur : Domnus Johannes, codi-
ambigui nominis Victorem, et Figulum aut Frigu- ces non modiceappreliutionis conscribi fecit, quorum
lum , de quo hactenus, apud omnes quos noverim,i titulos ad commendandum ejus studium breviter sub-
altum silenlium. nectere non piguit LIBRUM OMELIARUMTOCIUS AN-
Praeterea ad hanc retexendam Catenam Smara-. NDALIS CIRCULI in duo volumina divisum... ex integro
fuisse ab eodem adduclum t **
gdum facile putaverim digestos suis posleris reliquil.
studio, quo hac tempeslate certatim et quasi invicemi Codex enim noster in duos tomos dividitur, see-
-
conspiravere Paulus Warnefridus, Alcuinus,Hraba- culum xi scriptura referens, quo scilicet tempore
nusMaurus, HaymoHalberstadiensis, qui, cum recensi Joannes abbas (1083-1095)Sanbertinianis praeerat.
-
per Gallias invecta fuisset Romanae Ecclesiaelitur- Primus tomus inscribitur n° xxv, secundus n° XLIII;
gia, ac tanlse hujusce rei auclor praecipuus Caroluss olim in libraria S. Bertini prae se ferebant nume-
nomine et merito Magnus, ipse quemque peritissi-i- ros 85 et 84 ; prior insuper tilulum hunc recentem,
nmm, ut testatur epislola ad Paulum diaconum, adI dorso appositum : Expositio Epistolarum et Evan-
exponendas emitlendasque in vulgus veterum Pa- geliorum; posterior aulem : Hieronymus in Scriplu-
trum homilias, quibus singuloelectiones illustraren- ram. Codexeademmanu totus exaratur, satis integer,
ttir, excitasset, obseeundarunt ullro lanli pfincipis9 paucis foliis hie iliic imctis, aut lactsratis, vel-
 1113 IN SMARAGDICOLLECTIONES. 1H4
madore et eevo corrasis. Nullus in eodicis tomo A nominibus : ut Salomonem, eundemque Idida; Se-
primo titulus est manu veteri scriptus : tantummodo Azariam; dechiam, eundemque Joachim; Oziam, eundemque
nam Mattheus idem est et et quem
manu saeculi xvi leguntur ista quae partim excisa Mattheus Lebbeum, Marcus Tattheum Levi; scribit. Secun-
fuere : EXPOSITIO QUJEDAM EPISTOLARUM ETEVANGE- dum hanc ergo consuetudinem videtur nobis et
LIORUM A VIGILIAN.ATALIS DOMINIUSQUEPOST Paulus.duplici usus esse vocabulo, et donec quidem
PASGHA genti propriae ministrabat, Saulus esse vocitalus,
PROOEMIA. quod'etmagis appellari patrie vernaculum videba-
tur. Paulus autem appellatus est, quum Graecis et
Primum notare est in prooemiis lectiones Varias gentibus praecepta conscribif; nam et hoc ipsum
et quaedamadditamenta : quod Scriptura dicit: Saulus autem qui et Paulus
Edit., mavelle. Cod., malle. [Act.XIII],evidenter non ei tunc primumPauli nomen
— Joannis. ostendit impositum, sed veteris appellationis id
— Joannis Chry- fuisse designatum. >
sostomi.
— Figuli. — Friguli. Deindeveniuntquae infra, ubi de Victore Capuano,
— Ut si quis na- — Ut si quis no- damus primo loco, in editis vero anle Origenis
, tiva. civa. phatv proposita.
— Non desinet. — Non desinat. **. Operae pretium fuisset in sequentium editorum
— Cujus confor- — Cujus conforta- collatione cum codice tria in primis recognoscere,
quee ad ipsummet anni circulum seu totius libri or-
tatu sedulo. tus edulio. dinem pertinent; deinde quae singulorum aucto-
Quaesequunturin editis,adii6rum Comitis(de quo rum loca distincte internoscenda indigitant; tum
vide sancti Hieronymi Opera, t. XI, p. 487, eUnde in
in codi- primis quee ex auctoribus rarissimis, Frigulo,
corrige veteris editoris notam) referenda, afferuntur. Vix otii nostri est
Victore, Pelagio
ce'Bononiensi desunt. Desiderantur quoque versils haec tria
sigillatim indigitare.
Smaragdi; horum autem loco ibidem duplex 'alius
I.
prologus inseritur; prior e Cassiodoro ad Psalmos;
ad Roma- DECIRCULO ANNI.
posterior ex Hieronymo super Epistolam
Titulus : INCIPIT PRAEFATIO. Jn vigiiia Nataie (sic) Domini. ,
nos, excerptus. Ponitur duplex lectio, Apostoli una, ad Rom.i;
a
« Quaeritur quare post Evangelia voluit Aposto- altera Isaiae LXII,quod sapere ritum veterem Galii-
lus has Epistolas ad singnlas Ecclesias destinare ? canum
Scilicet, ut initia nascentis Ecclesiae novis causis videtur; deinde , sine ulla distinclione se-
existenlibus praemuniret, et praesentia atque orien- quunlur quee nunc in MissiaiiRomano leguntur pro
tia resecaret vilia, et post futuras excluderet quae- i, prima et tertia missa in nocte et in die, nisi quod
stiones. Decem Epistolas ad universales Paulus con- ioco
scripsit Ecclesias, ut osienderet Novura non discie- Epist. ad Titumn, legitur iterum Isaiw IX; nihil
pare a Veteri Testamento : ad numerum eniin De- autem pro missa ad auroram occurrit. Alia super-
calogi suas Epistolas ordinavit; ut quot praeceptis sedemus variantia cum ordine consueto adnotare,
et sigriis Moysesa Pharaone instituit liberatos, to- quoe
lidem lric Epistolis a diaboli et idolatriae serviluie quisque in promptu deprehendere valet, cum
edoceret adquisitos. Nam qualuor tantum nrisii a.d nunc de sola codicis nostri cum edito lexiu discre-
discipulos. Romanis non primum Apostolus, ut in pantia ageridum sit.
ceteris, posuit fidei fundamentum; sed aliis disci- In Octabas Domini.
pulis jam crediderant praedicantibus. A Paulo tan-
lum indigent confirmari, sicut ipse dieit : Desidero Dominica prima post Tbeophania.
Iri Septuagesimo.
enim videre vos, ut aliquid impertiar vobis gruliae ln Sexagesimo.
spiritalis ad confirmandosvos. > In Quinquagesimo.
INCIPItWT COLLECTIOJYES. Dominica prima mensis primi. ' _
Dorainica in Tricesima.
IN VIGILIA NATALE (sic) DOMINI. Dominica in Vicesima.
jLecfioEpisl. B. Pauli ad Romanos. Feria secunda post Vicesima.
< EPISTOLA, Dominica indulgentia ad Lateranis [Ed., in
Graece, Latine, super missa dicitur. Palmis].
'EvTtenim Graece, Latine super dicitur, stola, missa. ]0 Feria secunda Paschae ad S. Petrum.
Sicuti est illud : epigramma, id est, super littera; Dominica in octabas (sic deinceps)Paschee, etc.
Epitafium*,super sepulchrum; episcopus, super spe-
culalor; sic et epistolae, super missae vocanlur. Quia Tomus primus codicis nostri desinit in Litania
super Legem ct Prophetas et Evangelia superad- imjore; secundus incipit ab Ascensione, sub hac
ditae inveniuntur. Romani, propter potentiam et
fortitudinem, sublimes vel tonanles interpretantur. inscriptione prima manu : Incipit texlus libri secundi
< PAULUS. in AscensioneDomini.
« &Prima nobis quaestio de nomine ipsius Pauli Deinde :
videtur exsurgere; cur is qui Saulus dictus est in Dominica post Ascensam Domini.
Actibus apostolorum, nunc Paulus dicatur. Inveni- Dominica in Pentecoste.
mus in Scripturis divinis quibusdam commutata Post Dominicam seplimam [In edit., post VI].
vocabula ut ex Abram, Abraham; ex Jacob, Israel; In vigilia S. Joannis Baplistee.
ex Simone, Pelrus; aiiquantos vero binis usos esse In natali S. Joannis.
a Eadem habet Hrabanus Maur. t. V, p. 170.
b In editis haec Origeni ascribuntur, et quidem jam461. diximus," "'luculenter
' nostra requirit, Cf. t. IV,
merUojure j textus Crtimeditugqul incipit; 8e Paulo p.
»115 NOfANDA iili
Invigilia S.Peffi. j\k Col
Dominica VUI post Peritecostes. H. — Prodigia dicuntur. 36
Iri feslivitale sancli archangeli, pdst exposilum OR. — Plenitudo enim. 36
—
B. Cum Dominus Jesus Christus. 37
Evangelium hebdomadaeprimae ante Nalalem Do-
mini, codex habet ut ediius : R. — Seipsum ayi comparat. 40
B.—Hic manifesle. 46
Hdclehus diefum Dominicorumcunctarum (sic) fesli- B. — Magna vox sanctorum. 48
vilalumque mullarum expositiohes cohgruarum PRI. — Quid per vocerii. 49
leciionumordindtim currentes, juvttnie Christo, ex- B. — Concitharistee. 49
pleveruhl, feiiciler aiinum.. Dehihc sanctdrum mar- PIU. —Qtiid percanlicum. 49
lyrum, virqiiium el cdnfessorum exposiliones po- PRI. — Sedes ecclesia. 49
suimus Wctionutn; —
CA. Sedes smit. 49
In Natali apostolorum, PR. — Quatuor enim. 49
FRI. — Non dicit tuum. Sl
ii. JO. —sQuia Babylon. Sl
Vt VARiORuft AUCTORUM toClS. —
B. Possumus quoque. 51
P velF. — ^gyptus tenebfai. 52
Maximi pretii esset sedulo et per oiiuni excutere R. — Quod dicit. 52
omnes auctores in ilio Commeiitario adduclos, om- «] F. — Ouod iterum. 52
niumque lnca sigillatira recognoscere : quoe ut alii QR. — Potest tamen. 52
liberius aggrediantur enixe deprecati, viam sat erit j?. — in mortc lnnoc. 52
H.—Quod autera. 55
oslendamus, signaque pro ilineris ducatu ponamus JO. — Qriid eriiin Rama; 53
quibus latent nomina singulorum auctorum , ac H. — De RacbeS. 53
inilia Iocorum, prout in codice Bononiensi exslant, B. — Figuralifer. 53
uiio aut altero verbo descrLbamus. Haecsuni aucio- H. — Ploral aulem. 53
S. — Spirilaliler. 53
rum sigla quae deprehendimus iri inargirie miriio et H: — Ex lioc loco. §4
capitali litlera distincta : B, — Quod dum. H
AMB.A. Ambrosius. AGS. — Erudire enim. 55
AGS.AG.A. A. — Gircrimciditur, 58
Auguslinus;
B. Beda. AG. — Non solum ab ang. 61
CAS.QA. Cassiodorus.. —
AG. Si enim. 63
Cu. [forte pro CA]. jCassioiiofus? P 8. — In eo autem. 63
CY. Cypriaririsaut Cyrillus. N. — Aliquid in me. 65
Eucii, Eu. Eucherius. H. — Nos quippei 68
FRIGL,FRI, FI. Frigulus. —
A. Nec littera. 66
F UL. 'G B. — Et nsque. 66
FULG, Fulgentius.
F. Fiigulus dul Fulgeritius. H. — Pulchre autemi 71
G. Gfegorius. V. — Magos. 72
H. Hieronymus. F. — Alii dicunt. ' 72
HiLi. Hilarius. P; — DonuftinOnex noslro. 80
Isi, Is. isidorus. P. — De ministerio. 80
Jo. Chrysostomus. P. — Maxime cifca. • 81
N. Nolanda? P. — Ne pef soliiciludinem. 82
OR. Origenes. A: — Quid est ergo. 86
PF.LG. Pelagius. P. — Aut fugiendo. 92
PRI, Ptt. Primasius. H. — Videns centiirionis. 95
P. Pelagius aut Primasius. F. — Praepositusgehtis. 107
R. Forte Rufinus in Ilisloria G. — Numquid jam. 107
Eusebii. AM. — Utrum unum. 107
Vic. Ui, V. Victor. TTl. — 114
Ticno. Ticonius. * P. — Modusiste, 115
* P. —-Oslendil. carnalis. 115
Haecaulem sigla, qiiae sub octilis habuil editor Exemplp
P. — In vacuum Dei. 119
fjfinceps Ulrichius , vel ad nulum expressit, vel n P. — Sicut aiibi. 119
aliis invenit locis proefixa. Hinc iiinunieroeVaria- " P. — ld esl, ne forte. - 119
tioties qUaruni ihdieulum e fe nostra duxinius esse PELG-s.— Qui ad virtuterii 119
P. — Id esl, jier. 121
diligenter digerendum.
U. — Quaerittentalor. 126
Ed. nostra. F. — In sanctam. 127
H: — Hic prophetae. CoL 18 A. — Suggerebatur. 128
FRI. — Quare non Jesus Christus. 1§ B. — Dicensdiahoius. 128
H. — Quaeriturquare. 19 P. — Vas, id est. 150
B. — Nolandum quod. 19 —
B. Notandum. 131
JO. — Cur iri sohinis. 20 P. — Itoitatiorie. 153
B. — Non heec. 156
VI. — Cur non Jacob. Sl A. — Inlrat ergo. 158
H. — Noli limere. %l
— H. — Immundus quippe. 159
G. Bene, nori soluni. 24 A. — Nihil enim prodest. 149
H. — Peccatum non pef. 52 H. — Post duos dies. 174
VIC. — Ex munerc divino. 5| B. -^- Hoc sano jdxla 174
B. — Cafnalis quippe. §4 H. — Coneregantur. 175
FUL. — Quia et hi diyiua. 5^ B. — Muirer is.ta< 1?S
M17 IN SMARAGDICOLLECTIONES. Hi$
Col. A
H. — Iri alio Evangelista. 177 G. — Flevit etenim. 421
B. — Frangit autem. 178 P. — Hie praclermisso. 433
B. — Potesl auiem. 179 P. — Id est, qtii. . 437
B. -— Cuin vero Satanas. 180 P. — -Neqtieqnis pulet. 443
B. — Quodautcm. 181 P. — Hoc loco Mosen. 444
B. — Alibi legimus. 181 P. — Ac si diceret. - 456
H. — In alio Evarigelio. 182 P. — Prseoccunalur. 456
B. — Altiori autein. 184 P. — Ac si (iiceret. 457
H. — Ut complerelur qiiod. 184 H. — Portat quoque.- 457
B. — Velaverunt aulem. 184 P. — Lex Chrisii charilas. 457
H. — Pilatus autem. 186 H. — Si quis non vult. 457
B. — Pro rcgia enim. 186 P. — Requirendum. 458
H. — In Ciilamide. 187 P. —tNiinc lempus. 459
H. — BJaspliemabant. 180 P. — Id csl, paganis. 459
G. — Qnas cmictas. 191 H. — Qui siint duo. 460
R. — Fidem namque. 191 Fl. — In omni gl.oria. 461
H. — Et rcvera quod nec. 461
VT.— Velum templi. 191
A. — Hsec est communio. 463
H. — Rationis igilur. 192
H. — Nola quod qui.
A. — Quod clamat. 192 B 478
H. — Formidolosa sentenlia. 501
H. — Non omnes. 192
B. — Princeps ilaque. 506
G. — Lignnm adversus. 195
V. — Ubi telragrammaton. 508
B. — Quaerenduin est. 195
FL — Hoc raare propter. 510
CY.— Perboc enim. 200
0. — Non rapina. 200 FI. — Bini vocantur. 511
FI. — Primnm enim. 511
A. — Cum igittir. 200
CY.— Ex inaiiifio. 200 OR. — Quoniam Jesse. 517
G. — Ilis verbis Joannis: 525
A. — Exinanivit, nOn. 200
A. — Timendura est enim. 524
UI. — Quemodo accepit. 201 — 525
A. — Preeter hoc. 202 UI. Solvere calceamenlum.
H. — Bethania villa. 526
FRT. _ Qiiod diversa. 222 P. — Permisit tradi, ut. 528
A. — Non potest clici. 225 G. — Percunctari libet. 532
Ui. _ Non est reiatio. 223 F. — Recte Deus excelsus. 545
B. — ]n Evangelio. 225 H. — Signanler addidit. 546
B. — Id est, pater. 229 A. — Videnlur itaque. 549
_
A. — Ciiristus passus est. 229 H. — Haric parabolam. 549
A. - Quis suscilavit. 229 TICHO. — Sed quid in Dominurn. 549
G. — Nihil simplex. 233 « G. — Per oleum quippe. 550
A. — Ad Jacob. 555 *-> H. —• Per angelorum. 550"
JEIJ.— Quid respondendum. $35
A. — Quod haeretici. 257 III.
FRI. — id est quattior viri. 264
ISI. — Noe vero", qui. 264 DENONNULLIS MINUS OBVIIS AUCTORIBUS IN SMARAGDINA.
B. — Rogatus a. 508 COLLECTANEA ADDUCTIS.
G. — Probatio ergo. 528 Omnium quos Catenae suae Smaragdus attexuit
B. — Priuceps scilicet. 539
G". — Noiinulli autem. 549 Suctorum nullum prorsus esse negligendum cuique
G. — O quanta est. 530 eEploratum eril attendenti, in hujuscemodi seeculiit
G. — Quis iste est. 555 eclogariis procul dubio reproeseiilari codices vetuslisi
B; — Quia non solum. 500
G. — Quid videntes. 560 sknos, nec temere exscriptos, sed, quod nniltis et
OR. — Si quis intueatur. ' 564 certis aliunde constat testimoniis, conquisitos dili-
P. — Quidnm etiam. §67 geriter, sedulo collatos, correetos accurate, et, ita
H. — Nori quod anie. 578
B. — Plerumque justitia. 579 jubenle Carolo Magno, et docente verbis et exemplo
AM Non immerito. 580 celeberrimo Alcuino, Cassiodori vices agente in Gal-
U. — Dileclio ampliorem. 388 jj liis, fideliter expressos. In immensurii vero crescS-
B. — HunC Hefodem. 589 rent notae eo loci obiter subjiciendoe, si quatuor
H.—Philippus iste. ~ 591
F. — Sive stiper hanc. . 592 Smaragdi codices , Ulrichios nempe tres, el unum
P. — Sive existimate. 405 Bononiensem, ctim variis singulofuiriPalrum ediiio-
A. — Hoc esl, nisi. 403 nibus conferre aggrederemur. Neque enim taritum
Fl. — Audislis. 405 in examen venirent vinginti quos in prooemio
FI. — Gehenna nomen. 405
HIL. — Docet utique. 405 noster de nomine' appellatos, suis deisde quemque
P. — Roe est majora. 406 prOpriis siglis, uti supra vides, distinxit; alii quo-
P. — Ac si diceret. 407 que hie illic sive stricta, sive soluta oratione exeerpti
P. — Non dixit. 407
A. — In hac leclione. 408 earadem reqiiirerent curam; quales (nec omnes forte
P. — Hoc tolum. 411 appellaverim) velus chronographus forsitan Africanus,
P. — Jtidaei acceperuiit. 412 auctor Concordim, quem Smaragduni libenter esse
B. — Nunquid colligurit. . 415
P. — Omnia quae eis; 416 dixerim, Jiivencus dictus ibidem rarissimo noniine,
A. — In illa scriptupa. 416 ahas ignoto prorsus, Canorius, p. 72, Seduliusp. 140,
P. — ilumana tentatio, Ml 188, Arator perperam in edito scriptus or<dlor.j>. 355,
 1119 NOTANDA U20
if. p. 590; Josephus, p. 589; Neotericus, inferpres .A a f.espere autem sabbati. Quod diversa mulierum
greeeus, p. 451; anonymus poeta p. 546, etc. Vix tempora in Evangeliis describuntur, non mendacii
vmm nobis superest tentandum, rariores nempe signum est, sed seduleevisitalionis ouicium. Quwju-
cescit in prima sabbali. A parte prima noclis, qiiod
auclores praecipuos a Smaragdo adductos ex edito est vesper, ipsam noctem voluit significare, cujus
textu et codice Bononiensi perfunctorie attingere. noctis iine venerunt mulieres. Cur aulem noctem
I. appellatvespere? quia vesperee licebat adferre aro-
§ FRIGULUS. mata, transacto utique sabbato, ac si diceret: Nocte
Quem Figulum finxit Ulrichius (utrum ex suis co- queesequitur sabbalum venerunt, quo lempore volue-
dicibus, an per osciiantiam, non liquel), Frigulum rant, venire liberum habentes, sive vespere sabbali,
non vesperascente die, sed vesperascenteiiocte, id
claro et nitido charactere Bononiensis codex desi- est, in fine noctis venerunt. Ab exordio mundi dies
gnat, nemo quem sciam sive ante, sive posl Sma- praecedebat noctem usque ad Christi passionem. A
ragdum, ulla vel minima memoria indigitavit. Nec Christi vero passione, nox praecedit diem.
Sive ita
tanlum uni nostro innotuit; imo sic in ipsius edito quaenoclis legendum, vespere sabbati, id est, aurora
initio lucet, ipsa per tolam noctem ma-
textu, omissis mulatisve siglis, evanuit, ut quasi ncnlemane elucescit, et idco forsilan , hoe miilieres
riirsum sub aqua iramersus videatur, nec nisi solis a noctis initio usque mane ibi manserunt. Sed Mar-
cus dicit: Et valde mane, et reliqua. Apparet autem
jam in codicibus eruendus. Quem si forte siglorum T. qua hora resurrexisset Dominus, id est mane, cum
"
ope expiscatus fueris, duplex erit libi nec minima qhadraginta horis , juxla Augustinum, in sepulcro
eum dignoscendi diflicultas; tum quia nomen illius, fuisse describitur, id est, quatuor horas, qua die
ob similes pene lilleras primas, cumPRiMASiinomine crucifixusduodecim est, remanentes duodecim horae noctis
diei sabbati, duodecim noclis diei
in promptu fuit conludisse; tum quia quoties codex sabbali,dominicae, horas autem quadraginta in sepulcro
Bononiensis consuete legit Figulum, toties in edito jacuit: pro hac causa quadraginta diebus post re-
lextu , forte aslipulantibus codicibus Ulrichianis, surrectionem apostolis suis soepe se manifestavit. In
nomine autem, quod est yespere, multi diversa pu-
sciibitur Fidgenlius. Sed, proeterquam quod Prima- tant. In Evangelio enim Graeco ita habetur, bj/e $£
sius adeo elegans est, Fulgeiilius vero adeo insignis, auSSo.xtov xh eTtiyo>av.ovan ei; pio.v aufi§uvo>v,id CSt,
ul vix ullum esse debeat periculum alterutrum cum vesperesabbali, quw lucescil in prima sabbatorum, in
quo apparet b-fye,quod femininum nomen est, rh fe-
Frigulo rccenliori, incompto , rndi, eclogario se- minihum pronomen est, unde quidam volunt, quod
quiorisaevi, nifallor, confundendi, aliunde lumpauca vesper coramunis, hoc est, masculini et feminini sit
sunt Primasii scripta, quoe cum noslris omnino dif- generis nomen, cujus ablativus vespere [quidam vo-
lunt vespera, non vesperaedici, femininum facientes].
ferunt; tum Fulgentius in libris suis lotus est de re Quidam sublilius ita legunt. Venit Maria prima sab-
dogmatica, nec nisi h nup6So>evadit exegeticus; bali, queelucescit vespere sabbati. Alii iia intelligunt,
Frigulus vero iste multus est in litlera quorumdam ut sabbalum requies interpretetur : vespere autem
locorum enucleanda, elymon indagatur libenter.et ,C Prima quietis Quce lucescit in prima, et reliqua. In prima :
dies dicitur Dominica, quoe meruit videre Do-
varias origines rerum venalur, undequaque sua cor- minum resurgere, mundum nasci, atque reparariper
radit, simillimus collectoribus Hibernicis aut Gal- Chrislum.
licis, qui circa Caroli aevi tempora, veteres expilari IV. Tunc assumpsit eum diabolusinsanctam civita-
et statuil eum super pinnaculum lempli, et dixit
solebant. Ut ut sit, operee pretium mihi visum est tem, ei: Si Filius Dei es, mitte le deorsum. Vox diaboli
nonnulla, gratia excmpli, loca seligere, et ad fidem semper omnes deorsum cadere vult.
codicis Bononiensis exprimcre, quae satis erunt ut In sanctam civitatem Hierusalem dicit. Pinnacu-
aucloris illius indoles et eetas haud omnino lateant. lum ergo lempli sedes erat doctorum in medio templi
tabulata, ac per hoc apparel, quod eliam.in locis san-
FRI. ctis diabolus insidietur. Sed quaestio orilur,quomodo
I. Christi autem generalio sic erat. Quare non Jesu in deserto tentationes factae dicunlur, cum ista et in
sancla civitale et supra pinnaculum templi facta le-
Christi, sed solummodo Christi, id est, non utrum- stetur. Alii enim dicunt, ceeteraein eremo, ista
que nomen, sed alterum posuit ? Hoc, ut a majoribus in Hierusalem sit facta, quod alii dicunt quod et isla in
traditur, fulurae reservavit historiae, queemox angelo eremo fuerit animo tanlum ostensa.
dicente subinfertur : Et vocabis nomen ejus Jesum,
et reliqua. Quod ergo, qualiter vocatum sit, mox FI.
scribendum evangelista praevldit, anticipando praeri- V. Gehenna nomen compositum est GEet HENNA.
pere non debuit. Generatio autem, aut ipse Christus D Ge enim :vallis enim interpretatur ; gehenna autem, 'vallis
dicitur in carne generatus, ut idem sil Chrisli gene- gratuila fuit vallis filiorum Edom, juxla Hie-
ratio, ac si diceretur : Generalio quee est Christus; rusalem,in qua multa jacuere cadavera mortuorum;
aut, sicut a quibusdam legitur, ut sit iste ordo ver- unde et inferno gehennae nomen congruit.
borum : Sic autem erat Christi generalio, hoc est, FRI.
sic ad Christum pertinet haec genealogia. VI. In qua pauci, id cst, octo animmsalvw faclm sunt
FRI. per aquam.
H. Ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph, et Id est, quatuor viri, Noe, Sem, Cham et Japheth ;
dicens : Snrge et accipe Puerum el Matrem ejus. quatuor uxores eorum, id, est, Puerfara, Parfia,
Non dicii luum P.uerum, neque mulieris, sed spe- Catafluia, Fluia.
ciali privilegio solius Pueri nomen ponitur. FI.
VII. jDicoautemvobis,quoniam necSalomon in omni
FRI. gloria sua coopertus est, sicut unum ex islis.
III. Vespere autem sabbali, quce tucescil in prima In omnngloria, id est, in omni varietate vestium,
sabhali, vcnil Maria Magdalene, et allera Maria vi- deliciarum, sive in magnitudine regni. Sicut unum
dere sepulcrum. ex istis, subauditur, liliis.
«In codicibus Ulrichii addllUfi e& AiijWsJifte» qul infja diserte addueiturj mi m\k m amtottbw m
Frlgulus desumpsit
 1121 IN SMARAGDICOLLECTIONES. 1122
VRI. Ambulans autem Jesus juxta mare Galilem. iA quo Christus, qui dixit: Ego sum panis vivus, nasci-
Hoc a mare propter terras adjacenies multis vo- tur. Herodes, qui interpretatur pelliceus, sive pellis
calur nominibus, id est mare Galilaeee, lacus.Cina- gloriae,significat diabolum regnantem in mundo.
relh, stagnum Genesar, mare Tiberiadis, lacus sali- Tres Magi genus humanum cum physica, elhica,
narum, et rel. logica, significant: Physica, id est, naturalis; Ethica,
. IX. Vidifduos fratres, Simonem qui vocatur Pe- id est, moralis, mores enim apud Greecost'6ea appel-
trus, etc. Quare piscatores vocantur? ne quis eesti- Iantur ; Logica, id est rationalis: philosophise enim
maret, quod per eloquentiam preedicatorum sermo species est, ratio enim Graece, \byo; dicitur. Magi
Dei latius exiret. Non filii regum, non scribaeprimo qui sacerdotes interrogant, significant Ecclesiam
vocati memorantur, sed piscatores. gentium; sacerdotes, legem vel Synagogam.
Piscatores J>et iilitterali mittuntur ad preedican- h Queerendumquid sit quod Rederaptore nato pa-
dum, ne fides credentium, non virtule Dei, sed elo- storibus angelus apparuit, atque ad adorandum hunc
quentiacatque doctrina fteri pularetur. Magos, non angelus, sed stella perduxit. Videlicet
Bini vocantur, binique mittuntur et apte : Va> Judoeis ratione utentibus rationale animal, id est,
enim, ait Scriptura, soli, quia cum ceciderit, non angelus praedicare debuit. Gentiles, quia uti ratione
hahet sublevantem. Bina etenim doctrina est, dile- nesciebant, ad cognoscendum Dominum, non per
clio Dei et dileclio proximi, qua pleni bonum Testa- vocem, sed per signa perducuntur; illis prophetia
mentum praedicant, id est Legis et Evangelii. tanquam fidelibus, istis signa lanquam infldelibus
. X. El procedens inde, etc. data sunt.
Primum d enim homo refia desiderii sui mittit in B
mare hujus saeculi, ut velut pisces opera mortua ca- § II. SANCTUS VIGTORT CAPUANUS.
piat. Sed misericorditer adveniens Christus, percom- Sancti Victoris Capuani episcopinomen, sequepro-
punctionem animi priora mutat inslrumenta, ut ite-
rum rele boni desiderii in soeculimare jactans, pisces pemodum ac Friguli ignotum in litterarum historia
bonarum virtutum navi carnis ad portum vitae affe- jacet,quanto tamen dignius quod meliorefama circum-
rat, relinquens fugitivum diabolum , sic enim Zebe- feratur. Cui in lucem novam restituendo spero fore
deeus interpretatur. Quatuor apostolorum nomina
duos populos significant. Simon enim obediens, Pe- ut non mediocriter inserviant, queepropediem edituri
trus autem agnoscens interpretatur, significat popu- sumus in primo Spicilegh Solesmensis tomo, in quo
lum Judoeorum, quiprius obedivit prseceptis Domini, habentur: 1° Satis ampla fragmenta ex illius Scho-
et agnovit Creatorem suum. Id ipsum , et Jacobus,
qui inlerpretatur supplanlator, significat. Andreas liis in Pentateuchum, desumptis ex vetustissimorum
vero interpretatur virilis, significatpopulum gentium, auclorum sancli Polycarpi, Origenis, Severi Gabali-
. qui in fide Christi viriliter agit. Idipsum et Joannes, tani, Diodori Tarsensis, etc., scnptis deperditis; 2° In-
qui Domini gralia interpveialur signiflcat. Gratia signefragmentum exiJlius^IibrojReficulo,seu de Arca
enim Dei salvataesunt gentes. Nam et haec quatuor
nomina in moribus uniuscujusque hominis continen- Noe; 5° His luculenter conflrmatur auctoritas fra-
tur, Simon obediendo Deo, Petrus agnoscendo pec- gmentorum ex eodem sancti Polycarpi Libro Respon-
catum suum, Andreas viriliter suslinendo labores, sionum a Victore Capuano excerptorum, quee supra
Jacob vilia carnis supplantando, Joannes Dei gratiam C
suscipiendo habeatur; sive hooc quatuor nomina pro habentur in Patrol. tom. LXVIII; 4° Deniqueaccedat
quatuor principalibus intelligenda sunt virtutibus. inlerpretatio Latina Evangelicarum Harmoniarum
Tunc enim unusquisque obediens est, cum pruden- Ammonii Alexandrini, ibidem inserta, p. 251.5° Qui-
tiam agnoscendi peccata habuerit. Tunc virilis cst bus demum
cum temperantiam suslinendi laborem apprehende- siaddiderisqusevariisincollectaneis soe-
rit. Tunc supplantator, cum fortiludinem vincendi culi ix, Smaragdi scilicet, Hrabani et aliorum, jam
vitia receperit. Tunc Dei gratia, cum veram iustitiam opera sancli Victoris Capuani in justse molis volumen
impiendi mandala invenerit. facile accrescent. Unde ut de insigni et erudito illo
e
XI. Magos qui ad adorandum Dominum perrexe-
runt, quidam ex progenie fuisse Balaam existimant, auctore plenior notitia habeatur, his duximus an-
erudilos in astronomicadisciplina, et stellam illamnon nectenda quae de eo refert Ughellius in Italia Sacra :
ex notis fuisse sideribus, quia nec in eodem coele- « Sanctus Victor, sancto Germano rebus^humanis
Stiordine movebatur, ut caeterae.Haecenim ad locum
in quo natus erat Dominus, demonstrandum f ntitu exempto, episcopali throno nobilitatus est anno
proprio ferebatur. sal. 541, ineunte Februario mense. Sedit sanctis-
Alii dicunt nepotes Balaam esse, fllii Beor, quia sime annos tredecim, et dies triginta octo. Obiit
seclam ejus secuti sunt. vero anno 554, ineunte ApriJi die secunda. Me-
Alii dicuntPerses fuisse, utmetro CANORICS S dicit:
D moratur in Marlyrologio Romano die 17 Octob.;
Tunc jubet et Persas celerem perlendere gressum. sanctissimum et doctissimum virum appellat
HIERONVMUS dicit: Chaldseistellas deos esse con- quem
firmabant, unde eorum Deus nuncupativus verum Beda, de Ratione Temporum, cap. 49.. Confutavit
indicat Deum; unde et Chaldeeiesse existimanlur, namque paschalem cyclum Victorii, seu Victorini
quod dicit: Vidimus stellam ejus in oriente, id est, Aquitani, ut idem Beda testatur. Ejus cyclus re-
nos in orienle posili, sive de oriente in occidentem,
stellam orlam vidimus. Fixis historiae radicibus, spi- ceptus et comprobatus fuit in iv synodo Aurelia-
ritualia intueamur. Bethleem quae interpretatur do- nensi, can. 1 et 2. Exstat ejusdem Victoris pree-
mus panis, signiflcat Ecclesiam, sive cor hominis, in fatio iri Concordantiam Evangeliorum Ammonii
a In edit., Ex Eucherio proeBgitur.' ctum tam ex Victore quam ex Hieronymo, Juvenco
*>Ibid., Ex Hieronymo.
" Codex noster rursus Frigulum designat in mar- Gregorio.
f Cod., demonstrando.
gine; Ulrichius ex Fulgentio. s Gs. Juvenc. Hist. Ev. Idem versus paulo aliter
a Iterum editi reposuit
haec ascribunt.
e Paulo infra codexFulgeniio
noster inseruit Fi-iguli nomen,
in edit., et sane notanda lectionis varietas :
tibi alii; quod quum praecedenlia videtur requirere, Tunc jubel HerodesPersas pertendere gfessum.
totum quem poninius locum, putem a Frigulo colle- b Editi his praemHUtntGregorium auclorem.
1123' NOTANDA mi
Alexandrini. Illius quoque Ado meminit in Chro- jAmonasterii, ubi annuo colunlur offlcio; tametsi
nicis ad an. sal. 527; Mariapus Scotus anno 560; in Capuano Breviario nulJa de Victore Iiabeatur
Trilhemius vixisse scribit anno 580; Sigibertus de memoria. >
Vir. Illust., c. 20, scripsisse jubente Honorio papa In edenda Smaragdi catena Ulrichius haud mi-
teslatur. Qui omnes errare conjiciunlur ex vetusto nus inique Vielorem quam Frigulum habuit. Cum
Epilaphio, quod exstare dicit Monachus in oedibus enim semel ab initio distincta appellalione designavisr
Q. Joannis Hieronymi de Capua, prope sedile de set, nescio quo fato quave incuria pro Victore dein-
Anlimario dictum, cujus in pavimento slratus la- ceps et constanler scripsit inepte : ex Vulg. Scriptu-
pis illud, inlra sculptara coroiiam, sculptum liabet raene sacrae vulgatam yersionent designans, an yuU
jpitaphium. garem seu ordinariam glossam, prorsus incomper-
VICTOR EPISC.SEDITANN.XIII.DIESXXXVIII. tum. Unde ut semel pro Frigulo egimus, ita Victoris
DEPOSITUS SUBDIE III. NON.APRIL.ANN.XIII. selecta hic dabimus loca, quibus ineatur potius ejus
P. C. BASILIIV. G. INDICTIONE SECUNDA. causa, quam absojvaljir.
t Profecto annus decimus lertius post consulalum I.VICTOREPISCOPUSCAPUJE ait: Paulus. «.Qui ante
Basilii est anrius Chrisli 554 , currens cum indi- perseciuor dicebatur Satilus, aui!ita yoce de coelo,
a perseculionis intentione cessavit, et ab hpc yo-
ctione secunda : ergo qui yieunte Aprili obiit, j> citatqs est Paujus, mo xhs aa^\ns, a id est, a ces-
postquam sedit tredecim annos, et dies triginta octo, satione. »
assumplus jam erat ad cathedram anno 541, mense VI.
Februario, et idcirco arguuntur erroris, qui Vi- II. h Cur non Japob potius filius nominatur,- sed
ctoris tempora ad annum 560 ef 580 producunt. David refertur esse filius, multis procre.atqribus in
vcro collocant ad an. meaio dereliclis, nisi ut origo regia deplararetur,
Qui 527, intelligendi sunt, de qua ventura praedicebatur Christi naiivitas ?
ut signiflcent ab illo tempore Vicloris nonien ut VIC.
pote sanclissimi el erudilissinii viri celebratum esse, III. Ex munere divino, prius polestate adoptionis
iicel ipse nondum episcopus esset. Sed dicet aliquis: accepta, postea consecuti sunt, ul esse filii Dei me-
•
Epitaphium et Rom. Martyrologium non conve- rerentur.
iriunt: in uno deposilo notatur ad 4 Non. Aprilis, UI.
in altero 16 Kal. Novembrjs fcstum commemoratur. IV. Non 5n/Z(ito'.Modusiste locutionis consjderauT'
Levissima dubllaiio, quia in Mariyrologio Iuijus- dusest diligenter. Non eriiui per se ipsa chaiiias, auj.
iion aemulari poterit, aut non inflari; sgd omnis
modi diversilales passim occurrunt, neque temere : homo, qui ejusJem fit parliceps cliaritatis, nou iir
in instituendis enim Sanctorum fesfis praeter obi- ilatur neque acmulalur revera , ut ipsius cliariiajjf
tum et depositionem considerari solent invenlio , C dono ditatus, Eo modo locutionis aUbi uljtrirApo^
stolus dicens : Eum Cor, v, 21), qui non tiovfi/qt
translatio, reconditio, memoria alicujus vel suscepii peccnium, pro nobis(IIp.ec.calumfecii, ul fiog efficgr
tormenti, vel patrali miraculi; item conversio , remur jusiitia Dei in ipso, dum rion justiiia cre-
ordinatio, canonizalio (Baron., tom. IX, an. 804 , denles efficiamur, sed parlicipes justitiae, hoc est,
n. 11), et id genus alia. Quare deesse non potuit justi per fidem inyeniamur in Chrisio. Pefcaium
vero dicit, sacrificium pro peccato, ut Isaias ait:
aliqua justa ralio, ut sancli Vicloris festum insti- Peccata populi mei comedent, id est, oblata in sacri-
tueretur die 17 Oclobris, licet depositus esset Aprilis ficium pro peccato.
die secunda. Ad haec addit idem Monacbus in epi- VI.
taphiura Yicloris : « Non prselermillam in epilaphio V.Quserittentator quod non merebaturagnoscere.
sancti Yictoris numerari annos, cl dies supra tri- Ejus namque veneranda nativitas, vix tunc paucis
id mori non consonat. In an- innoluit, quibus lamen ipse revelare dignaliis est.
ginta, quod anliquo Priacipem c vero hujus seeculi [iatueruni] ista tria
tiquis enim epitaphiis et aniii, et menses, et dies mysteiia, id est, virginitas, partus el passio.
distincte notantur, quando dies menses duos ex- VI. Velura fempli scinditur, ul quoe honorabiliter
cedunl, quod si non nisi unum, licere tunc, vel lalebant, pro tali commisso vulgata vilescerent, et,
ut Josephus refert, voces virlutum coelestium, mi-
tacito mense, dies triginta annuraerare, vel extremo
JJ grare de lemplo volentium , ferunlur auditoe. In
mense, qui supererant, dies annolare.» Afferl duas resurreclione vero Domini, nulla fldelibus ferrorum
sed indicia cuncla laelitiaevisuntur. Angeli
inscripliones ex Capaccio, nos multas alias obser- signa, albis vestibus coruscanfes; currilur in gaudio ad
vavimus in lib. Epigrammalum urbis, inter eas , sepulcrum , ubi non raortuus inveniretur, sed ubi
unam quae exstabat in domo Pomponii Loeli viri mors agnosceretur evictu; appellantur mulieres voce
doclissimi. pacifica. Quid ampiius dicarn ? omnia saluiis reternae
D. M. SECUNDO inysleria revelantur, Et nolandura quod Dominus
hora sexla sit crucifixus, hoc esl, recessuro a cenlro
FILIOPARF.NTES BENEMERENTI FECERUNT. mundi sole, quando et ialroni ait: Hodie mecum
VIXITANN.I, DIESXLVII. eris in paradiso. Nam dc Adam peccahle scriptum
audierit vocem Domini Dei post meridiem
Caeterum sacra Victoris lipsana una eurn aliis s.an- esl, quod iii, 8).
ctorum reliquiis inventa fuisse sub altari majori1 (Gen. VII. D.ilectioampliorem quam amor retinelqualila-
'
ecclesiae coenobii Montis Virginis anno 1480, die 27 lem, el ideo dicente Domino : Stmon Joannis,dUigis
Jttlii, scribit Vincentius Yerax in Hisloria ejusdemi me, non ausus est Petrus fateri diieclionis se habefe
».Cf. Perlz. Scriptor. vi, p. 24 141, 515. c Cod. principi; mox deesl, laluerunt.
h Ju edilis perperam : Vulg.
 ii$S IN SMARAGDICOLLECTIONES. II26
mensuram, sed Uumiliter profitetur amare se. Supe- A exscrjbere longum esset, cum nec satis tuto iudicjo
rior enim dilectio amori preeferlur. Denique feriia ea Victori ausim ascribere.
appellatione Dominus interrogans Petrum, quia non
sicut priorihus vicjbus duabus dixerat, diligis, sed UI.
amas me, contristatus est Peirus. Cur iii tertia in- XI. Solvere calceamentum nudare estroembra, quse
terrogalione non dixerit, diligis me, sed qmas me ?
velut jam non de sublimi ord(ne diieclionis, sed de ab ipso tegunlur, et nudum verbum, id est divini
sernionis evidentissime quis polerif speculaiido ex-
inferiore amoris gralia percunctatus.
plicare sermonem, ni forte aliquibus imaginibus ex-
•UI. plicare, et hocest quod dicit: «Non sum dignus, >id
VIII. Etdonqvit illi nomen,etc. Quomodo accepitut est, non suflicio onniia Christi ad liquidum, sublalo
adorari potuisset largitor omnium ccelestium mu- verborum velamine, revelare raysteria.
nerum, quem iion solum patriarchas et prophetas,
verumetiam angelos et poteslates, cherubim » [etse- § III. PELAGIUS
raphim], divinis testimoniis adorasse cognoscimus. Nunc jam venit ad nos prae coeteris famosum no-
Aut quompdo dicitur exaltatus, qui magis per as-
sumptam huiniiiatus dicitur carnein. Verum si at- men, intricata, si qua unquara, causa, perardua sane
tendas, quod yerbum caro factum est, non eum mi- quaeslio ventilanda. Cum enim in prooemio, lum in
raberis exaltaium referri aut nomen praedicabile decursu sive editorum, sive codicis noslri,
suscepisse. In ipso enim humana cognoscilur exal- §iuppn$hv
tala natura ? Tu in ipsius, o homo, susceptione B asserilurillucPelagium cuinsuis,caulequidemlegen-
carnis promgruisti nominis dignitatem. Hoec enim dis, sed genuinis, scriptis adduci: cujus quidem nihil
de eo dicuiUjfr, ex quo Verbum caro fuctum est, et fere superest, si pauca dempseris inserta in Augu-
habitavitin hobis (Joan. i, 14). slinianis refutationibus, et Breviarium quoddam in
VIC.
xiv Aposloli Epistolas. Ille autem quasi decurta-
IX. Non est relalio Joauuis contraria, qua refert
diluculo ad monumentum venisse Mariam Magdale- tus Commentarius ab ipso Cassiodoro sedulo expur-
nen, Malthaeodicenli, VespereSabbali Mariam Mag- gatus, resectus in multis, sic a Pelagio recessit, ut
dalenemcum altera Maria veuisse ad sepulcrum Do- per multa seree Christianee saecula, sub emenlito
mini; dum vespere a Matthoeo positum sit pro sero
et tarditale, tanquain si dicereJ: « Tarda hora no- Hieronymi nomine laluerit. Inolevit quidera opinio
ctis. > Tardeenim dicimus aliquidfieri, quoties multae in Galliisdiu perstilisseBritanni beraesiarchaeopera;
horae praetereunt temporis constituti, et quoniam imo saeculo xvn , si nonnullis fidem, delituisse in
magna pars jam fuerit noctis exacta, Domino resur- libraria Corbeiensis monasterii, nec sine quorum-
gente. Vespere.hocestsero, seu tardedicilur a Mat- dam fraude suffurala
theeo, quod et Joannes signiflcal, diluculo, adhuc perisse. Equidem neminem
tamen tenebree erant, ut juxta matutinum tempus novi, qui confidentiusquam abbas S. Michaelis dixe-
illa hora possit intelligi. eadem se ad manum habuisse , delloravisse,
Prm timore aulem ejus exterrili sunt custodes et rit,
facti sunl velut morlui; respondensque angelus dixit C in suos transtulisse usus : unde magnopere praestat
mulieribus : Nolite limere eos i>, scio enim quod alios, si qui occurrerint codices, quam atlentisshne
Jesum qui crucifixus esi, quwrilis. Custodes timore cuni supra edilo texlu, et sanberlini codicis siglis
perlerriti, inslar mortuorum slupefacli, jacent; sed modo
lamen angelus uon illos, sed mulieres consolatuf : descriptis conferre, ut quid illi jure sit ascri-
No.litetimereeos. llli, inquil, timeanl. In his perse- bendum tulo dignoscere liceat. Ut his notulis fi-
veret pavor, in quibus permanet incredulitas. Cee- nem imponaraus, pauca sic denuo recensere animus
teruni vos quia Jesum quaerilis crucifixum, audite ut uno obtutu quisque deprehendat qusenam in
quod resurrexit, ct proraissa perfecerit. Yenite et est,
videle ubi positus erat Domintis : ul si meis verbis Pelagiano textu edito cum noslris concordent, Ita-
non creditis, vacuo credatis sepulcro et gradu con- lico scilicet, ul aiunt, charactere distincta, queenam
cito pergite, nunliate discipulis ejus, quia surrexit, vero ab eodem
et prwcedet vos in Galilmam; hoc est, in volutabrum dissenliant, eaque lilteris sigiiata
genfiiium ; ubi ante efror erat lubricum, et lirmo Romanis. Illa vero plerumque nova auctiorem
ac stahili pede vestigium non ponebant. multo ac locupletiorem exhibent texturo, quein
Exierunt cito de monumento cuni limore et gau- non nemo
dio magno currentes nuntiare discipulis ejus. suspicabitur primigenium esse , nondum
Duplex mentes mulierum lenebat affeelus, limo- censura Cassiodori recognitum et ahbreviatum. No-
ris et gaudii : alter de nriraculi magnitudine, alter bis autem omnino neeesse visumestdeclaretur, quod
ex desiderio resurgentis. Et tamen ulerque feini- ]" in tota hac caiena adeo promiscue
neum concilabal gradum. Pergebant ad apostolos, Pelagius aut
ut per illos fldei seminarum (sic) spargereiur. Primasius iisdem iu locis internectuntur, alius pro
VI. alio ponitur, appellatur, confunditur, ut donec plu-
X. Dicit: Prope est Dominus omnibus invocanii- res alii codices in tantas tenebras lucem inimitlant,
bus eumin verilaie. Ubi telragramalon nW est, quod ab ulriusque locis lulo secernendis desperandum
Hebraeilradunt Dei nomen iueffabile designari, et in oeslimemus.
alia Scriptura legitur: Invocabunt me, elnon exaudiam
eos. Qui modo bicabsolulo ponilur : Qui invocaoerit PELG.
nomen Dominisalvus erit, nisi in hac invocalione in- I. Scd in omnibus exhibeamus nosnietipsos.Qui ad
lelligamus significatam fuisse sinceram id
; est, cum viriulem provocalappetitum virtutis,ip£e nObis mi-
humilitale cordis expressa sit, et Deus cum confes- sericordiler minislrat, quam si concupiscimus, sfit
sione veri dogmalis invocetur. ipso qui eam excoli preecipil adjuvamrir.
JPlura deinceps addunlur, sub iisdem siglis, quee Sicut Dei ministros. Dei ministri- Deo debeni in
videsis supra, col. 505 et 506, A, B, quae iterum omnibus ministrare c, et opere cognosci veri Dei esss
<•.Uncinis inclusa desunt in cod. c Edit., imilari.
i' Cod., vos\
1127 NOTANDA 1128
eultorcs, et sicui ille a malis a patilur blasphemari, _A
£ datus putabalur mortuus, ille vero surrexit et doce-
ct in preesenli vita, etiam ingralis sua non dene- bat in Lislris (Act. XIII).
gal beneficia, ita nos non vincamur malis, sed vin- Ul castigali et non morlificati. Sicut legimus : Ca~
canius in bono malos. stigans castigavit me Dominus, et morii non tradidit
In multa palientia. Non in parva nec in modica, me (Psal. cxvn). Castigare enim, et verlris et ver-
sed in niulta. beribus, dicimus, sicut Piiatus de Dominoait: Ca-
In tribulalionibus. Omnis Iwsio tribulalio dicilur. stigatum eum dimillam, id est, verberibus flagella-
In necessitatibus.'Id est, omne quod necesse est tum.
sic feramus, ul necesseesl. Quasi tristes, semper autem gaudentes. Tristes se-
In angusliis*Anguslia est omnis egentia. verilate vultus, corde vero eliam in tribulalionibus k
ln plagis, in carceribus. Hoc nos hortalur pali, si pro munerationis exspectatione gaudentes, scriptum
necesse fueril pro Christo, quod et ille passus est, esl enim : Trislilia veslra converlelur in gaudium
quando concurrit plebs, et magistralus advcrsus (Joan. xvi).
eum, et mullis virgarum plagis impositis niiserunt Dominica sancla in Pascha.
in carcerem.
In seditionibus, in laboribus, in vigiliis. Non mo- Z.Expurgate velus fermentum,utsitisnovaconsper-
dica, hoc loco patientiee membra describit, in exer- sw. Li cst, nihil in vobis remaneat de veteris cor-
citiis enim laborum non minus mentis vigilioedc- ruplione naturae, sed sinceri estote, candore graliae,
benl esse quam corporis. nitore justitiae.
ln castilale, in scienlia. Sicut enim necessaria n] Sicut eslis azymi. Id est, azymi facti per baptis-
nobis est casiitas corporis, ita et mentis. Illa enim mum, quod nobis Christus sua passione largitus est,
esl vera caslilas, quw nec menle polluilur, necopeie, iioii jaiu in agni specie, sed in veritate corporis
quae etiam nobis scienliam praestat pro merilo pu- imiuolalus. Nihil itaque in vobis conversalionis pri-
ritalis. Et notandum quod scientia species virtuiis h slinw relinqualis, quod sinceritatempossil naturw cor-
sit, si ex ea quisque erudiatur, non infletur. rumpere.
In longanimilale. Id est, in suslinenlia longa, lon- Etenim Pascha nostrum immolatus esl Christus.
ganimitas aulem dicilur, in suslinendis adversitafi- Ac si diceret, non a nobis in figura agnus, sicut
bus animi foriitudo. Jtn-aeis, sed in veritate nohis quotidie occiditur
In suavilale. Suavitas autem est, si nulli ex ver- Christus, el Pascha quolidie celebramus, si fermen-
bis noslris amariludinem generemus, et illud ejusdem luin malitiae et nequitiee non habemus. El Judwi
Apostolicompleamus : Omnis amarifudo, et clamor, quidem septem diebus azyma comedebant, et quia
et blaspbemia tollatur a vobis cum omni malitia : in seplemaiebus mundus est factus , qui setnper in
et dicamus c illud Sapientise testimonium : Fquces suo ordine revolvit l ? Nos simpliciler Pascha cele-
ejus dulcedines, et tolius desiderii. hraraus si in his diebus pure el sinceriter versamur.
In Spiritu sancto. Id est, ut, heechabentes, dignos Quod esl enim aliud fermenlum, nisi corruplio nalu-
nos habitalione ejus cordis sinceritale faciamus d. rce, quod et ipsum prius a nuturali dulcedinerece-
In charilale non ficta. Tunc non ficta est charitas, dens, adulterino acore corruptum est.
si otnnia qum nobis fieri volumus, aliis faciamu*. ltaque epulemur. Id est, nos qui a fermento ma-
Sicui ait aposlolus Joannes : Non diligamus verbo, litiae et nequitiae abslinemus jugiler salutaris actu
nec lintjua, sed opere el verilate. In hoc quoque non L<' salutis solemnia celebremus , et interiori homine
flcta est charilas, si delicta et culpas benigno affectu simplicitatis et veritatis azymis repleamur.
in fratribus castigeraus.
2. Per gloriatn et ignobilitalem.Id est, per gloriam / Cor. cap. XII..
virtutum, el ignobilitatemflagellorum, deSpectionum i. Ideo notum vobisfacio, quod netnoin spirilu Dei
et carcerum e. loquens, dicit, etc. Qui analhemalizat, id est, qui
Per infamiam ct bonam famam. Omnia heec per cum quadam detestatione abnegat Dominum Jesum,
palientiam wqualiter suscipiamus f, nec exlollant nos;• non habet Spirilum sanctum; et qui credit in Domi-
laudantes, nec dejicianl detrallentes. Quia necesse num Jesum, Spiritum sanctum habet; et quia legi-
est non nunquam utrosque R mentiri. Nos vero ad! mus: Qui filium non habetnec palremhabet, agno-
conscienliam respicientes h, non debemus plus aliisj scere cx hoc teslimonio possumus, quod qui Chri-.
de bonis nostris quam nobis ipsis credere i. slum non credit, nec Spiritum sanctum habere cre-
Ul seductorcset veraces. Quare seduciores ? QuiaL dendus est , sicut legimus ad Romanos : Si quis
docent hominem despicere quod habel, et sperare> autem spirilum Christi non habet, hic non est ejus
quod non habel : quaeoculis exposita suut, aversis-, (Rom.VIII). Quomodoergo operarios iniquitalis Do-
et exclausis sensibus prselerire : ct quae ab oculis; minus non cognoscit, si eliam virtutes sint operaii, et
remota sunl, inexplebilibus desideriis explicare. Di- Deus malis operibus denegalur.
cendo : « seductores el veraces J exposuit infamiam,t Et nemo poiest dicere Dominus Jesus, nisi in Spi-
et bonam famam, quia ab aliis seductores, ab aliis; rilusancio. Id est, sine causa fatetur aliquis Domi-
vero, non soUimveraces, sed et propler virlutuini D num Jesum, qui non iritegre credit in Spiritum san-
opera, dii vocabanlur. Non ergo mirum , si apostolii ctum, vel sine causa euin verbis confttelur, qui
seducfores dicebantur, cum de ipso Domino alii di- factis negat. Docet ad Corinlhios, nisi in Spiritu
cebant, quia bonus est, alii:« Non, sed seducil lur- sanclo , id est, in bonis operibusconversanlesDomi-
bas. i (Joan. vn). num Je,sutn dicebantaliter eis prodessenon posse.
Sicut qui ignoii el cogniti. Ignoti quidem perfidiss Divisionesgratiarum sunt, etc. Hoc est, nou solum
el ingralis. Cogniliautem fidelibusalque juslis. dona linguarum, sed diversorum cbarismatum ge-
Quusi morientes, et eccevivimus.Hoc usque ad de- ntra dispensantur a Domino; hic vult ostendere
sperationem viloei pervenientes, sicut quando lapi- gratias spiritus sancli divisas esse, non ipsum.
a Ib., ab omnibus. Eadem ferme liabet Prima- h Ib., redeunles.
sius. - Ib., accommodarefidem.
b Edit., virlutum. i Ib., ad morlem.
c Ib., dicamus. k l])., tribulatione.
d lb., dum dignum ei uos habitaculum prwpare- 1 Revolvntur, cod. Bon. Revotvitedit. perperam.
mus. Ad haec accedit Primasius; cujus tamen editor
c Edit., carceris. locum reliquit desperatum « insanabili vitio, inquit,
f Ib., ferimus. laborat li/cus. > Jam ex noslris luculentum habes*
B Ib., ulramqueparlem.
 "
1129 IN SMARAGDl"COLLECTIONES. 1130
Et divisionesmihislraiionum suhl'., etc. Quibus ec- A . mus (Isa. LIII), et multa alia in divinis de passione
clesiastiea ministeria [distribuunlur] in sequentibiis, ejus invenies scrlpturis.
spirilu sancto, id est, Deo disponente, ordinata com- Et quia sepultus est. Ut illud Isaiae : Et dabititn-
meraorat dicens : Quosdam quidem posuil in Eccle- pios pro sepultura et divites pro morte sua. Item ipse:
siam pfimum apostolos, dcinde prophetas, etc. DU Sepuitura ejus sublaia cst de medio.
cendo enim, idem autem spiritns, iriem yero Deus; £1! quia resurrexit terlia die secundum scripturas.-.
oslendit se omnino de spirifus sancti divinilate dis- Habes in Osea , Vivificabithos post duos dies, in die
serere. lerlia suscitabit tios, el vivemus in 'cohspectu ejus
Et divisiones operationum sunl. L! est, qmbus di- (Osemvi).
versae virtutes operabantur, hoc est dicere, idem Et quia visus esl Cephw. Id est Petro, Cephas enim
qui Spiritus sanctus. qui operatur omnia hsec in Syrum nomen esl; apparuit Petro, sicul in Evangelio
omnibus, id esl, fidelihus alque credentibus. scriptum est, quia apparuit Simoni.
Unicuique datur manifesialio. etc. Manifestatio Et post limcundecim. Quando ad eos januis clau-
spiritus, id esl, ut manifesletur illum spiritum san- sis intravit, hoc intelligendura , quia in Evangelio
ctum accepisse ad utiiiialem salutemque multorunu non oranes scriptae sunl visiones, sed tantum quee
Non enira pro sua lantum , sed pro lidelium causa ad audientium sufficerent fidem.
gratiarum muneribus Iocupletantur; sive adutilita- Deinde visus est plusquam,quingentis frairibus si-
tem incredulorum, ut credanl, el credentes firmen- mul, ex quibus, etc. Ut enim major fides haberetur,
tur. Sive manifestalio spiritus, eo quod per do- multitudinem lestium interposuit, ex quibus mullis vi-
clrinam spiritalem unicuique manifeslam faciat T>vere dicuntur qui possint interrogali dicere qum vide-
conscientiam suam, sicut in consequentibus dicit, runt; nmlti vero jam donnire dicuntur in morte.
quia per propbeticam casiigationem occulta cordis Deinde visus est Jacobo. iacobo Alpbaeiseorsum
ejus maniftsia fiunt. Vel quod spirilu illuminalus apparuit;in ferunt enim quodipseJacob Alphaei testa-
sensus hominum spiriluali discrelione cognoscat. tus est coena Domini, dicens : Non se cotnesurum
Alii quidem per spiritum sanclum datur sermo sa-r panem, usque dum videret Chrislum resurgentem a
pientiw. Hoc est. ut sapienter et apte; et rationabili- mortuis.
ter possit disserere et docere quod gralise inspira- Deinde aposlolis omnibus. Multi hic apostolos illos
lione percepit. omnes septuaginla, quos Dominus roisit binos ad
Alii quidem sermo scienlim. vjcientia est, adape- preedicancium, inteliigi volunt.
rire roysteria, aut scire. el narrare preelerita, aut Novissimiautem otnnium, etc. Vistis est illi in via,
judicii futura praedicere. quando lux circumfulsit eum, sive-in templo heec
- Sic deinceps unus decurrit auctor idem Pelagius, ide.odicit, ne pularent eum audita potius quam visa
ut videtur, ad flnem usque Epistolae prout in editis narrare; lanquam abortivo dicit, quia est Synagogae
mortuus el nalus Ecclesioe tanquam aborlivo, de
exstat, paucis variantibus. eujus vita fuerat desperatum, nisi per graiiam Do-
mini violenler fuisset atlractus (/ Cor. xv). Attractus
I Cor. cap. xvi.
- autem proedicalioniluis, non catenis. Et pro stupero
5. Notum enim vobisfacio Evangelium, elc. Hic, novitatis in viliis qui erat, in legis erudiiione perfe-
preeterraisso ordine proedicandi, ad doctrinam se ^_ male ctus. Sive ideo aboriivus, quia mater synagoga eum
contulit resurrectionis, eo quod nonnulli Corinlhio- conceptum imperfectumque peperit.
rum de resurrectione dubitabanC Ego enim sum minimus aposlolorum. Hsecenim de
Quod accepislis. Id est, quod acceptum liabuislis, se propter humiiiiatem dicit, caelerum erat minimus
el haec dicit, ne illi hoc non credidisse viderentur. tempore, non labore. Nam alibi ait: Plus omnibus
In quo et stalis. Id est, in bonis operibus perseve- . laboravi.
rantes, in cujus doclrina ad ccelestia staiis 8. Quianon sum dignus vocari apostolus, etc. Quare
Per quod et salvamini. Id est, per cujus doclri- non sil dignus ipse exponens ait: Quoniam perse-
nam salulem speralis et animarum et a diversis infir- cutus sum Ecclesiani I)ei. Docet nos -exemplo suo,
mitatibus *>corporum, quia sine fide resurreclionis etiam si ad prsesens proficiamus deflere praeterita,
perit omnimodo spes salulis. melius est enim dimissa recordari peccata , quam
Qua ralione prmdicaverimvobis. [Ac si diceret] tota oblivisci commissa. Scriptum est enim : Filij peccq-
.ratio prwdicalionis noslrm, heec est, ut resurreclio- s;i, ne adjicias iterum, sed et de prmterilis deprecare
nemcredatis, hoc cst, praemium c omnium qui Chri- (Eccli. xxi).
stum crediderunt d. Alioquinsuperfluus eslomnis la- Gratia aulem Dei sum id quod sum, el gralia ejus
bor jejuniorum et omnium tribulationum quas in in me vacua non fuit. Quia gratia qua redempli su-
hac vita pro Christo patimini. mus, laborera, conalum, meritum 11011quaesivi.
Si lenelis, nisi frustra credidistis. Id est, nisi obliti Quolidiana aulem gratia post baptismum quolidia-
estis,'vel cerle si fidei-veslrm vel laboris prwmium num servitium laboris exspectat.
resurgendo non speraiis, vane crediiis. // Episl. ad Cor. ix.
Tradidi enim vobisin primis. Id- esi, ex quo vobis D
in primordio praedicavi, tradiui roysleriura resur- 6. Qui parce seminat, parce et melel. Id cst, qui
rectionis, quod fidei nosi-ae constat esse et primum. parum tribuit egenli, pariim accipict mercedis; se-
et se
Quod accepi. Accipere dixit, sive a lege, sive cunduin misericordise opera unusquisquc et preemia
a senioribus e, sive ab ipso Domino per revelationein. eeterna.
Quoniam Christus mortuus est pro peccalis noslris reeipiet Et seminat in bencdiclionibus,de benediclioni-
secundum Scripluras. Ut majore possit beatus Apo- bus eiqui melel.
stolus aucloriiate firmare, quod pfaedicabat, liunc neratio, qui Qualis fuerildevotio, talis erit et remu-
aniino el suflicienter, aut rerum
esseChristum sahatorem mundi, dicit : Quem Mtvj- lemporalium grato
ses et prophetw aiinunliaverunt, ideo et secundum eleemosynam, aut pfoadicationis indi-
ministraverit vcrba, sufficienler et Iarge a Do-
Scripturas prmdictum esseeum commemorat, ut illud, genti mino accipiet praemia. Avarus enim mercedem ex
Sicut ovis ad occisionemduciltir, et qiiasi atjnus co- eo invitus dederit, 11011habebit, benedictio
ram tondente se obmutescit; el illud : Tradilus esl, enimquod et dantis
propter iniquitales noslras, el livore ejus saiiati su- eleemosyna. eeterna, accipientis proesens efficitur
a Edit., erecli eslis. d Ib., Christo deserviunl,
1 Ib., satvamini. e Ib., a prioribus.
- e U)., piimum.
PATROL. CII. 36
 1151 ORDO RERUM 1132
Unusquisque proul desiinavit in corde suo, non ex A vobis, dicil Dominus ; qui enim pro Deo sive praedi-
trislilia aut ex necessilale. Id est, quantum statuit cationis verbum, sive misericordise dederit alimen-
vel elegit pauperibus dare, non coactus sed volun- tum, ethicet in fuluro accipiet illud multiplicatunii
tarius. Tobias enim filio suo ait: Si plurimum tibi Et augebil incrementa frugum juslilim veslrw. In-
est, plurimum tribue; si exiguum, exigua indigeniibus erementum frugum justitise dicit, sive facultates re-
communica (Tob. iv). rum, sive doetrinam sermonum, de fruciu enim ia-
Hilarem enim dalorem diligil Deus. Salomon enim biorum suorum, ait Salomon, satiabiiur sapiens,
dicil: In omni dato hilarem fac vullum luum (Eccli. II Cor. cap. III.
xxxv). Nam et in divinarum Scripturarum sermone, I.Fiduciam talem habemusper Chrislitmad/JeUm.
Dominus vull hilarem suum dalorem.
Potesl autem Deus omnemgratiam.abundare facere Acsi dicerel : illa fiducia inexpugnabilis est, qua
in vobis. Ne limeant inopiam eleemosynarii, ideo in non ex nobis, sed ex Christo est, qua nos per fidem
opere inisericordiaeDei, praeponitpolentiam. Omnem vestram gratia, magis quam epistola hutnana, com-
graliam dicil sive copiam frugum, fruclusque pro- mendat. Non uod sufjtcieiites simus cogilare aliquid a
ventum , sive sensus abundantium, sapienlimque iu-
teJleclum. nobis. Id est, nihil noslra sapieniia vel virtufe in
-Utin omnibus semper sufjicientiamhabentes. Ac si causa vestroe salutis operamur. Vull enim ostendere
diceret, omnem sufficientiam tam spiritualium quam bus nihit se suo sensu ac possibilitate in salvandis genli
eliam carnalium dabit vobis Dominus, ut omne opus vel cogilare vel facere, cum ulique pauci homi-
iwynuni,sive devoiionis in miseficordia, sive erudi- B nes, humiles , imperili, el-pene ruslici, sine Dei
tionis in doclrina, implere possilis mente libera. gratianunquan:universummundumpoluissentsalvare.
Dispersit, dedit pauperibus, justilia ejus manet in Ideo aulem hoc prmmisit, quiq dicturus erat, tanio
swcidum smculi. Id est, divisit, dedit pluribus, ideo majus se ministerium suscepisse,quam Mosen, quanto
non uiii, sed pluribus, quia majus esl oratio mullo- majus est Novum Teslamentum a Lege, qiioeabscon-
rum quam unius. De rebus enim temporalibus, si bene ditum in se Christum mysteriis adumbrala retine-
dispensenlur, wterna juslitia comparatur. bat. Non quod aliquid sibi arroget, sed ut per do-
Qui autem administral semen seminanli, et panem ctrinam suam, quee in Chrislo est, facilius eos a
ad manducandum, elc. Hoc enim de verbi semine di- falsis apostolis revocel.
ctum in sancto intelligimus Evangelio, ubi Dominus Qui idoneos nos fecit ministros Novi Testamenti.
exponens discipulis parabolam seminis ait : Semen Id Non est, ad implendum apostolatus oflicium.
est verbum Dei. Ac si praedicatoribus Apostolus di- liltera, sed spiritu. Id est, non carnalis legis,
ceret : Deus quibus, dedit oflicium docendi, escam sed spirilualium preeceptorum.
non subtrahit corporis; sive : qui vobis dispensandi Annotabam Parisiis, kal. Sept. ann. R. S.
tribuil facultalem, vos minime palietur csurire. MDCCCLI.
El multiplicavil semenveslrum. Id est, rerum vobis Fr. J.-B. PITRA,mon. Bened.
aiigmentuni faciet, vel sermotium : Date, et dabitur . Ex abbatia Solesmensi.

ORDO RERUM

QU.1E IN HOOTOMO CONTINENTUR.

SMARAGDUSABBAS. Dominicalll potl Theophaniam,epistola beati Pauli

. NOTITIA DISTORICA. (H' m. xn); evangelium Maitlisi (Mallh. vui); concor-
Cot 9 dia.
In CollectionesD. Smaragdiin Epislohs et Evangelia 91
Ibid. Domhva IV post Theovhaniam,epistolabcali Pauli
typograpliimonilum. 1S <Hain.,xiii); evaugelium Mallhsei(Maith.vm); concor-
VITASMAIUGDI.
D. SMAKAGDI PB.CFATIOm QOLLECTIONES. lo dia. _ 9G
Domihicain Sevtttagesima,epistolabeali Panli (I Cor.
ISCIPIUNT COLLECTIONES. Ibid. ix); evangelium Mailbijei(Matth.xx); conconiia. 100
hi vigiliaNalalisDommi,opistolabeati Pauli (Rom.i); Doiniiiica in Sexagcsima,epistolabeali Pauli (II Cor.
lectio Isniaeproplietse (Isai. LXII);evaiigelfumMa tliaai xi); evangeliumLucie(Luc. vm); concordia. 103
(Mallh.I) ; leclio Isaiajproplielas(Isai. IX); evaiigelinni Dominica in Quinquagesima,epislola beati Paufi(I Cor.
Luc33(Luc. n). IbiU. xm); evangeliiim LucaB (l.uc. xvm); concnrdia. 112
In die Nalaljs Domini,epi tola beali Pauli (Hebr. i); /n initio Qiiadragesinue,epistolabeaii Pauli (II Cor.
evangelinmJoaimisiJoan. i); concordia. 27 vi); evangeliumMalihsai(Mallh.lv); concordia. 118
In natali sancii Stephani, leclio Aeluum apostolornm Dominica prima, mense prhno, episiolu lieati Pauli
(Act. v); evangeliuni Matthaei(Matlh. xxm); concor- (I Tliess. iv); evangeliumMaitliaji(Mauh. xv). 129
dia. 5S Dominica uicesima, epistola beali Pauli (Ephes.v);
tn natali sancli Joannis evangelistm, epistola beati evangeliumLuc.e(Lue. xi). 132
Pauii (Epiies.i); evangeliumJoaunis (Joan. nlt.); con- Feria sexla h bdomadm in
secundw Quadragesima, evan-
cordia. -fl golium Joannis (Joan, iv). ' 141
Innntali Innocenlum,leclio libri ApocalypsisJoannis O Satibatohebdomadwsecundmin Quadragesima,evan-
aposLnli(Apoc. xiv); evangelium Malthaei(Slaith. n); gelinm Joannis(Joan.vui); concordia. ltg
«uncordia. 48 Vominicain vicesima,epislola beati Pauli (Galat.iv);
Inoclava ifalwilalisDomiiti, epistnla beali Pauli (Tit. ejangelium Joannis(Joan. vi). 1W
n); evinigelitiinLucae(Lnc. n); concordia. SS Feria secunda posl vicesimam, evangelium Joanni^
Domiimaprimu post Nalalem Domini, epislolabeali (Joan. n). 153
Pauli (fialat. iv); evangeliumLucas (Luc. n); concor- Feria quirla posl vicesimam, evangelium Joannis
dia. 62 (Joan. IX). 159
fn die Theophaniw,leclio Isaias prophelas(Isai. LX); Feria sexlaposfoicesimam,evangelium Joannis (Joan.
evangelinmMallhaei(Matlh n); concordja. . 68 xi). 161
Dommicaprima post Tlieophaniani,epistolabeali Pauli Dominicaquinta in Quadragesima,epistolabeati Paull
(Itom. XII);evangeliumLucw(Luc. u); concordia. 75 (Hebr. ix);PassioDomini evangeliumJomiiis (Joan.vm). 163
DonimicnII posl Theophaiiiam,epistola beati Pauli Incipil noslri Jesu Christi(Matth. xxvi:
(Eom.xu); ewgelium Joannis(Joan.u); concordia. 80 Marc. xiv; Luc. xxu). 169
ii33 Q\]M IN HOC TOMOCONTINENTUR. lio-l
Vominicain Palmis. eplslola beali Pauli (Phiiipp.n); r?inalali sancli Laurenlii,epistolabeali Pauli(II Cor^
evangeliiimJoannis(Jdan. xiu). 199 ix); evaugeliumJoannis(Joan. xu). 43'
DiviAtigusiinidicta de CwnaDomini. 205 Uebdoma Xlll posl Pentecoslem,epislola beali Pauli
Sab alosanclo, epistolabeali Puuli(Coloss.m); evan- (II Cor. ni|; evangeliumMarci(Marc.vn). 459
gcliumMaUlixiiMatlh.xxvui). 221 llebdomaXIV vosl Penlecoslen,rpislola beali Pauli
Dominicasunctain P.ischu,epislola beali Pauli (I Cor. (Galut.ni); evangeliumLucae(Luc. x). 442
\); evangeliumuarci (Marc.leciio ult.). 224 BebdomaXV postPentecosth, epistola beati Pauli (Ga-
Feria secunda PaiCUw, Acluum apnstolorum lat. v); evangplium Luca; (Luc. xvn). 448
(Acl. x); evaiweliiimLucas(Luc.ull.). 227 HebdomaXVI po4 Penlecoslen,epislola-beati PaulL
Ferinteilia Paschm, leciio Aetuuiiiaposloiorum(Act. (Galat.iv); evangeliumMatlliaei(Malth.-vt). 4S5
xm); evangeliumLuese_(Luc. xxiv). 254 HebdomaX VIl poslPemecostni, epislola beati Pauli
Feria quarla Pascliw,leciio Acluuni apostolorum(Aci. (Eplifs. ni); cvangeliiimLui-ie(l.uc. vu). 461
m); evaiigeliuinJoaunis(Joan.ult.). *41 HebdomaXVIII posl Peiilecosleh,epistolabeali Pauli
Item Augiisiiuiisin honiiliaPaschaj. 247 (Eplies.IV); evangeliiiinl.u.aa (Luc.xiv). 4H6
Feria qninlaPascliw,ler.iioActuum apo?lolorum(A.ct. HcbdomaXIX p'isl PentecoMen,epislola beati Pauli
vm); evangeliomJoanuis(Joan. xx); concordia. 250 (I In Cor.i); evangeliumMatlliaji(Matlh.xxu). 47t
Feriasexla Paschw,epislola beati Pe.tri(I 1'etr. m); nalatesancti Michaeis arcliaugcli,lectio libri Apo-
Ilem alia exposilio;evangeliura Mauhii (Maltli. uli.); calypsis Joannis aposioli(Apoc.i); evangelium Mallliaei
concordis. . 260 (Mallh. xviu). 475
SabbaloinocMvaVaschm,epislolabeali Pelri (f Pelr. Hebdotm XX post Pcnlecosten, ppislola beali Pauli
u); alia exposilio;evangeliumJoannis(Joan. xx); con- (Eplms.iv); XXI evangeliumMalthaJi(Malth.ix). 480
cordia. 2*58 Hebdoma posl Penlecoslen,epistolabeali Pauli
Dcminicain oclava Paschm, epistola beali Joannis (Ejilies.v); evangelitimMallhaji(Mallh.xxn). 48S
(I Joan. v); alia exposilio;: evangeliumJoaunis (Joan. HebdomaXXI posl Penleiosten, epistola beali Pauli
Ult.); concordia. 276 (Ephes. vi) ; evangeliuniJoannis(Joan. iv). 491
Donunicaposl oclavamPaschw, epUlola beali IMri Uebdoma XXllIposl Penlecoslen, epislola beaii PaulL
(1 Petr. n); cvaugelium Joiuuis (JOJII.x) ; concordia. (Philipp.l); evangeliumMalthsei(Matlh.xvm). Item Au-
2t>4 guslinus. 496
DominicaII pastodavamPaschm,epislolabeati Peiri HebdomaXXIV postPentecosten,epislola beali Pauli
(I Pelr. n); evangeliutiii Joanuis(Joan. xvi). 2S7 iPliilipp.ni); evangeliumMallhaei(Matlh.xxn). 501
Domiiiicalll posloclavatnPa&chce, epislola beali Ja- Hebdoma XXV posl Penlecos:en,epislola beali Pauh
cobi (Jac. i); alia exposilio;evangeliuuiJoannis (Joan. (Coloss.i); evangeliiimMallli.ui(Matlii.ix). 505
xvi); concordia. 294 Innalali sancliAndrcm,epistolabeati Pauli (Rom.x);
Dominical V posl cctavamPaschm, cpislola beati Ja- evangeliumMaithaei(Malih.lv). S07'.
cobi(Jac.i); evangeliuiuJoannis(Joan. xvi); concordii. INCIPIHNT PF.R
LECTIONESADVENTUM DMHNI. 512
299 Hebdomaf Vanle NaialemDomini,hoc est, Dominica-,
ln Lilauiamajori, epistolabeati Jacobi (Jac. v); alia prima Advenlus,epislolabeuli1'auli(Rom.xni);evange-
expositio;evangeliumLucae(Luc.xi); concordia. 503 liuuiMallua;i(Mntlh.xxi). 512 .
tn AscensioneDoiniut, leclio Aciuum Apostolorum HebdomaIII anteNa-alemDomini,hoc est, Domini-
(Act.i); evaugeliumMarci(Marc ult.); concordia. 307 ca tl Advenlus,ej.isiolabeali 1'auli(liom. xv); evauge-
DominicaposlAscens:oneiu Domini,epislolabeali Pelri liumLucfp.jLuc.xxi). 515
(I Petr. iv); evangeliumJoauuis (JoaD.xv); concordia. HebdoinaII anleNalalemDomini,hocest, DominicaIII'
515 Advenlus,epislola beati Pauii (1 Cor. iv); evaugelium.
In sabbaloPenlecostes,leelioAcluumapostolorum(Act. Maltliaei(MaUh. xi). 519
x.ix); evangelium.loauuis(Joan.xiv); concordia. 516 IlebdomaI anleNalalemDonvni,hocest, DominicaIV
DominicaPeniecosles,lectioAciuuuiapostolorum(Act. Advenlus,epistulabeati Pauli (Pbilipp. mj; evangelium.
n); evaiijjeliumJoannis(Joan. xiv). 323 Joannis(Joan.i). 523
Domimcain oitavaPentecostes,leclio libri Apocalypsis SANCTOMJM MABTYIiniM, VIKGIHUM ET CONFESSOIIDM EXPO-
beati Joannisaposloli(A|ioc.iv); item Bedie in ista ipsa EITIONES. 5^6
leclioneexposilio;evaiigelitimJoannis(Joan.ni). 531 In na'ali aposlolorum,eplstolabeati Pauli (Rom.vm);
UebclomaII posl Peulecoslen, epistola beaii Joannis evangeliumJo.uinis(Joan. xv). Ibid.
(I Joiin. iv); evangelium l.ueie(Luc. xvi). 543 In nalaii uniusconfessoris,epistolabeatiPauli(II Cor.I);
HebdomaIII posl Penlecoslen,epistolabeati Joannis evangeliumLucae (Luc. xiv). 531
(I Joan. iu); erangelium Lurae (Luc.xiv). 555 In ttatali sanciorum plurimorum,episiola beati Petri
HebdomaIV posl Pentecoiten, epislola beali Pelri (I Petr. i); evangeliumLuca; (Luc. xu); aliud evange-
(I Pctr. v); alia expositio;evangeliumLucse(Luc. xv). lium (Luc.xix). 534
i 358 In natati sauclorum
HebdomaV poslPeMecoslen,epistolaheali Pauli(Rom. beatiPauli (Hebr. xi); plurimorummarttjrutn, episioU
evangelium Malliiaji(MaltU.v).
vm); alia exposilio;evaiigi-liuinLucaj(Luc. vi). 562 513--
HebctoinaVI vosl Peulecosten, epislola bealt Pelri fii nalali virginum,evangeliumMalthsei(Matth. xui);
(11'etr. m); alia expositio; evangelium Lucse(Luc. v). aliud evatigeliiim(Matlli.xxv). 547
571 SUMMARfUM 1NEPISTOLASET EVAKGELIA SMA-
I.nvigiliasanciiJoannis,lectio Jeremias propheiaj(Je- - RAGDOADDITUM. 533
rern. i); evaugeliuinLucae(Lue.i). 377 SilARAGDI ABBATISDIADEMAMONACHOH.UM.
In natalisancliJoannisBaptis'w, lectioIsaiseprophelaj 595
XL
(Isai. x); evangeliiim Lucae (Luc.1). 581 PrologusR. P.— Smaragdi. Ibid.
In vigiliasctncitPetri aposloli,lectioActuumapostolo- C&POT PBIMDM.De oratione. 594
rum (Acl.iii); evangeliumJoannis(Joan.ull..). 586 CAP.II.—De disciplinapsallendi. 596
In natalisanctiPclri, leclioActuumaposlolorum(Act. —
CAP.III. Delectione. 597
xn); evangeliuin Mallhiei (Malth.xvi). 53j —
CAP.IV. De dilectioneDeiet proximi.. 598
Invigilia sancli beati Pauli —
CAP.V. De observationemandaloruiiLDei
-Pauli,
- epistola (Galat.i).
592 CAP.VI—Delimore.
601
602
In nalalitancii Pauli, leclioAcluumapostolorum(Aet. CAP.VII.-- De sapienliaqnseCbrislusest. 601
ix); evangeiium Malthsei (Mallb.xix). 595 —
CAP.VIII. De prudentia. 605
HebdomaVII pod Pentecoslen,epislola beati Pauli —
CAP.IX. De simplicilate. Ibid.
(Hom.vi); evangeiium Matthaei (Matlh.v). 39J —
CAP.X. De patienlia. 606
HebdomqVIlI posi Penlecoslen,epislola beali Pauli XI.
CAP. —Deliumiiitate. 607
(Hnm.vi); evaiigeliumMarci(Marc.vm). 405 CAP.XII,—Depace. 609
llebdomaIX posl Peitlccoslen,cpisiola beati Pauli CAP.XIII.— De obedienlia Ibid.
(Hom vuij; evangeliumMaithiei(Mattli.vn). 411 CAP.XIV.— De contemploribtisniundi. 610
HebdomaX poslPenlecosten, epistola beati Pauli(I Cor. —
CAP.XV. De poenitentia. 6! I.
s); evangeliumLucse(Luc.xw). 414 CAP. XVI. — De confessione. 613
HebdomaXI posi Peniecosien,epktola beati rauli CAP. X VIf. — De compiinclione. Ibid.
(I C'ir. xii);-evangehum.Luca;(Luc. xix). 419 CAP. XVIII.— Despe el formidineeleclorum. 614
In nalali sancimFelicilalis,feelioProverbiorum(Pre- —
CAP.XIX. Deiis qui ad delictum posl lacr.vinas re-
verb. ult.); evangeliuroMatthsei(Matlh.xu). 424 verlunliir, 615
Hebdomn XII post Pentecosten,epistola beali Pauli Cip. XX. — De vita vel conversalioneuionaclio-
(I Cor. xv)* «vangeliumLucai(Luo.xvm). 453 rum. 616
 1153 ORDO RERUM 1135
' CAP. XXI.— De iis qui quietamdiliguntvilam.J 617 CAP.LXXXV.— Ut divitessint monachi in operibus
—
CAP.XXII. De eleclisomniarefinquentilms. Ibid. bonis, etthesaurizentsibi fundainenlumbonum. , 67«
CAP.XXIII.— Demortificalione monachorum. 618 CAP.LXXXVI. — De mausioneseternaqusea Deo pra?-
—
CAP.XXIV. De vila conteniplaliva. 619 parata eslsanclis. 679
CAP. X XV.— De regni desiderio.
ccelestis 620 CAP. LXXXVII.»- Quomodo b eatus efficilur h omo. 680
CAP.XXVI.— De remissa conversationemonacho- CAP.LX'XXViIt.—De horaexilus etseparalioneaniniaj
rum. 621 a corpore. Jujd.
—
CAP.XXVII. Deahstinentia. 622 CAP. L XXXIX. — De inilocentia. 6-il
CAP.XXVIII.— Decontinentia. 625 CAP.XC.— Quidsitsauclilicare jejuninm. 682
CAP.XXIX.— De tolerantiadivinajcorreptionis. 624 CAP.XCf.— Qnidsil benejejunare, 6S5
CAP.XXX.—DeflagellisDei. 625 CAP.XCII.—De eo quoJ scripium est : Mulli ab
CAP.XXXf.— De inlirmitatecarnis. 626 Orienteei Occidenleveiiient,elc. (Malth.vm). Ibid.
— ,
CAP.XXXII. Defribulaiionejustorum. Ibid. CAP.XCfll.— De eo quod omiiis eleclus et per-
CAP.XXXIII.— De tentationibus. 627 fedus monacliuset homo,et vilulus, el leo, et aquiiafigu-
CAP.XXXIV.—De nuiltiuiodispeccalis. 629 ralitersit. . . 6SI
CAP.XXXV.— Ut post ruinam quis surgere queal. CAP.XCIV—De eo quod Apostolusail: Caro conru-
650 piscil, eic. (Galal.v). ibid.
CAP.XXXVI.-,- De cogilalione. 631 CAP,XCV,— Quidsil impetus spiritus, el quid sil ini-
CAP.XXXVII.— Desermone. 632 petus carnis. 685
CAP.XXXVIII.— De lacilurnilale. 655 CAP.XCVI.—De eo quod unusqnisquejustus et ante
CAP.XXXIX,— De inultiloquio. 654 faciemsuam, et coramfaciesua, ainbulat. Ibicl.
—
CAP.XL. De collatibne. 656 CAP.XCVll.— Deeo quod scriplum est : Omnicuslo-
CAP.XLI, — De dilectione proximi et correctioneiia- dia servacor luum(Prov.iv).
lerna. 637 CAP.XCVIIl.— Quid significetquod dixil Deus6S6, ad
CAP.XLII.—Dezelo pastorisofficii. 658 Abraham: Egrederede lerra iua, elc. (Gen.xn). 6.87
CAP.XLIII.— Dedoclrinaediscrelione. 639 CAP.XCfX.— De marljTio quod iu pace Ecelesia»
CAP.XLIV.—Dedonisdivinis. 641 fit. .688
CAP.XLV.— De gratia Dei. 642 CAP.C. — De dudbnsaltaribusin liomine,quornmalle-
CAP.XLVI.— De bonissubjectis. Ibid. rumin corpore,et alterinnin corde est. 689
—
CAP.XLVII. Ut thesaurus monachi in coelocolloce- COMMENTAMOIIDM ISItEGDLAM SANCTI BENEDICTI PRJEFATIO A
tur. 6i4 SMARAGDO, METRICEDICTATA, IUl'3.
CAP.XLVIII.-r De consilio.. Ibid.
—
CAP.XLIX. De sauciilicatione,'cordis et corpo- SMARAGDI COMMENTARIA IN REGULAMSANCTI
ris. 616 BENEDICTI.
CAP.L, -y De vocalionedivinajpietalis. 647 Proocmiumet prologiiSi 691
CAP.LI.—De dilectioneel gratia Dei. 648 —
CAPDTPIUMOM. De qiialuor generibus monaclic-
—
CAP.Llf. Deeo quodsanctililiilucisvocaulttr. 649 rum. . . : 724
CAP.Ulf. — De spe. 650 , CAP.II.— Qualisdebeat esse abbas. ' . '28
CAP.LIV. — lit sine inlcrmissioneoreiur. 651 . CAP.III. — De adhibendisad cpnsiVium fratribus. 744
CAP.LV.— Utsimus simplicessicutfiliiD.ei. 652 CAP. JV. — Quse siul iustrumeiita bonornm. ope-
CAP.LVl. — Ul omnia sine murmuratione faeia- rum. 748
jnus. Ibid. —
CAP.V. De obedienlia. 794
CAP.LVII.— De circumcisioneviliorum. 653 CAP.VI. —De tariluriiiiate. 801"
—
CAP.LVIII.— De frui.lujustiliie. 654 —
CAP.VII. Dehumilitateel multipliciejus coramen-
CAP.LIX. Ul ad innocentiam revertamur infan- dalioneduodecimgradibusdistincla. 805
tite. 655 —
CAP.VIII. De ofliciisdiviuisiu noclibus. 829
CAP. LX. —De eo quod jusii lapides vivi vocan- CAP.IX. — Quot psalmi dicendisinl in nocturnisho-
tur, 656 ris. 830
—
CAP.LXI. Desufferenliatentalioniim. 637 CAP.X.—Qualiler a^staiislempore agatur noclurna
CAP.LXII.—De cognilioneDomiuinostriJesu Chrisli. laus. 832
658 CAP.XI. -r- Qualiler Dominicis dlebus vigilise aganT
CAP.LXIII.— De clarlficationeDomini noslri Jesu lur. '..;.. Ibid.
Christiin sanctis. 659 CAP..XII. -r- Qualiter malulinorum solemnitas aga-
—
CAP.LXIV. Ulambulemusdigne Deo, et impleanmr tur. 834
agnilionevolunlalis ejus. 660 CAP.XIII. — Qualiter privatis di.eb.usmatuliniagan-
CAPLXV.— De eo quodnon omuibusplaceredebemus lur. Ibid.
hominibus. Ibid. —
CAP.XIV. Qualiter in nataliliis sanetorum agantur
—
CAP.LXVI. Ut nobis muluo culpaadimUlamusque- vigiliaa. S55
relam. 6Gt CAP.XV.— Quibus.lemporibus dicalurAlleluia. Ibict.
CAP.LXVII.— De eoquod filiiDeiscimuset hajredes, CAP.XVI.— Qualiler diviiia opera per diem agan-
et lisered,tase;iis,illequenoslra. 663 lur. 836
CAP.LXVIII.—Quoinodohomo lucrifaciat Chrisliun. —
CAP.XVII. Quantipsalmiper easdemhorascanendi
6B4 sint..: 837
CAP.LXIX.—De eo quod Dominisemper a monachis CAP.XVIII.—Quo ordinepsalmidicendisint. Ibid.
aonuntientiirvirtules. lbici. CAP.XIX.— De disciplinaps.illendi. " 839
CAP.LXX.— De eo quod donalumsit sanctis paii pro . CAI>. —
XX. De revereuiiaoralionis. 840
Chrislo. 665 —
CAP.XXI. Dedecanismonaslerii. 841
CAP.LXXI.— Deeo quodChrislusprodilectionenostra —
CAP.XXII. Quoniododormiaiilmonachi. S43
tradiditsemetipsum. 666 CAP.XXIII.— D.eoxeoinmniiicaiiqiie ciilparnm, 843
CAP.LXXll. — De eo qujd Aposlolusail: Spirittim CAP.XXIV.— Qualis debeatesse modus exconimuni-
nolileexslinguere. G67 cationis. 817
CAP. LXXllI. — De nociva curiosilate monaeho- —
CAP.XXV. —• De gravioribusculpis. 819
rum. .:. 668 CAP.XXVI. I)e his qui siiiejiissioneabbatisjungun-
CAP.LXXIV.— De rngula ab apostolisposita. 669 tur excomniunicatis. 8'il
CAP.LXXV.— Ut vigilanlessiul monachi. 670 —
CAP.XXVll. Qualiier debeat esse sollicilus abbai
CAP.LXXVI.—De puguavirunum. 671 circaexcomnuinicatos. 852
CAP.LXXVU.— De odioet correctionefraterna. 672 CAP.XXVIII.— De iis qui ssepiuscorrecti non emen-
CAP.LXXVUl.— Ut meulis lumbossuccinctoshabcat dantur. ^>S5
monachus. 675 CAP.XXIX.-r-Si debeautfratresexeuntes de monasle-
CAP.LXXIX.— De mortificalione viliorum. lbid. rio iterum rei ipi. 857
CAP.LXXX.'— De gralialacrymarum. 674 CAP.XXX.— De pueris minori ajtale, qtialilercorri-
CAP.LXXXI.— De eo quod sancli monachiGliiDei piantur. 838
vocanlur. 675 CAP.XXXI.—De cellerariomonaslerii,qualissit. Ibid.
CAP.,LXXXH. — Quodex virtulibus virtutes, et ex v'i- CAP.XXXII.—-De ferrameiitisvel rebus monaste-
676 rii. '
tiis viliaoriuntur. ?63
CAP.LXXXIIL—Quidsit configiChrislicruci. Ibid. CAP.XXXIII.— Siquiddebeant monachipropriumba-
CAP.LXXXIV. — Ul monachicor habeaut purum et bere. 8G4
conscieiiiiambonain, 677 CAP.XXXIY.— Si omuesajqualiterdebeant necessaria
 1157 W& TN «OC TOMO CONTINENTCR". •1158
. accipere. ., ., 865 - CAP.XXVIII.-rUt projustitia faciendanullaa judicibus
'".". CAP. XXXV,—T —
De septimanariiscoquin». •"-•''.'
866 requiranii.irprajmiu. 906
CAP.XXXVI, De inflrmisfratribus. -.".868 —
CAP.XXlX. Ne statera dolosainveniatur iri resno
'"' —
;. CAP.XXJCVII. Desenibus velinfairlibus. 870 luo. Ibid-
CAP.XXXVIII.— Deh.-bdoma"dario._eelore... 871 —:
CAP.XXX. Prohibendumne capiivitasfiat.' f)67
CAP.XXXIX.— De mensuraciborum. 873 CAP. XXXI. —De praesidioDominirequi.endo. ^Og
CAP.XL.—De rnensurapotus. 875 CAP.XXXfl.— Deoratione. 970
CAP.XLI. —Quibushorisoporteatreficerefralres 876 ACTACOLLATIONIS ROMANiE, A SMARAGDO DE^
—
CAP.XLII. Ut posl completoriuin nemo foqua- SClilPTA. 9il
lur,, . 878 APPENDLX ADSMAIUGDIOPEUA.
CAP.XLIII.— De bis qui ad opus Dei vel ad mensam CHABTJE LDBOVICI"PU ETLOIHABU FII.IIEJDS,
rno MOKA-
tarde occurrunt. 879 STEHIO SANCTI MICHAELIS.- ''•',' . 975
—
CAP.XLIV. De iis qui excommunicantur,quomodo I. ChartaLudoviciPii pro monasteriQsanctiHicliaelis.
salisfaciant. ... 882 Ibid.
CAP.XLV. — De iis qui fallunlurin oratoiio. 883 II. ChartaLudoviciPii el Lolharii Cliiejus de libertate
CAP.XLVI.— Deiis qui in aliis quibuslibet rebus de- electionisabbatis. • 977
linquunt. . Ibid. III. Chart.aLudoviciPii de quadam commutalione a
CAP.XLVtf.— Designificandahoraoperis Dei. tbid,. Smaragrioabbatefacta. I.bid.
CAP.XLYIII.— De opere manuiimquotidiano.. 881 IV. Charta Ludovici Pii de libertale et immnnilaie
CAP.XLIX.— De Qnadragesimae observatione. 887 pra?dictimoriasleriis:inetiMichaelis. 978
CAP.L. — Defralribusqui longe ab oratorio laboranl, V. CliartaLudovici- Pii de libenaie- Carrorumel Sagnia-
,autin yiasiint. 888 rionim. . , , 979
CAP.'LI. — De fralribus qui non longe proficisciin- EPISTOLA CAROii MAGNI ADLEONEM PAPAM,DE MOCESSIONB
lur. 889 SpiniTDS SANCTI, QDAM EDIDIT SMABAGDDS ABBAS. Ibid.
CAP.LII.-rDe oraloriomonasterii. Ibid. MAGNVSSENONENSISARCHIEPISCOPUS.
"
CAP.Llll. — De bospiiiliussuscipiendis. 890 NOTITIA HISTOBICA. 979
CAP.LlV. — Qiiod non debeat nionadinslitteras vel MAGNILIBELLUSDE MYSTERIOBAPTISMATIS.
eulogiaacciperesine jussu abbatis. 893 981
CAP.LV.-r-Devestimenliset calceamenlisfralrnm. 89_ NOT/EJURISA MAGNO^ECOLI.ECT/E. 985
. CAP.LVI; —-Demeiisaa!'balis. 897 SANCTVSLEO III, PONTIFEX ROMANUS.
CAP. L VlI. — De arlifiribus monaslerii. [vid. NOTITIX H1STOB1CA. 993
-,,_CAP,LVIII.-^-Dci djs i|ilinastiscipiendorinifralriim.838 SANCTILEONISIII EPISTOLJE. 1025
CAP.LlX. — De liliisnobiliumvel pauperuni qui offe- EPISTOLA PRIMA, Keiiulli reg!s Mercioriimad Leonem
runtiir. —
904 papamIII. Pro archiepiscopatuLicliefe.ldensi aliolendo,
.; CAP.LX.— De sacerdolibus qui voluerinlin monaste- restiluendaque Dorobernensisfcdesiae dignilate, quara
riq. habitare. . 907 Adrianus papa I et rex Offadissectierant. Ibid.
v, ,CAPLXI.— De monachis.peregrinis, qualiter susci- EPIST.II. LeoiiispapasIII ad Kenullumregem Mercio-
piantnr,... .. —. ... . .,,.--. . . 909 riuii. — Respondelsuperiori, et petita omnialubenscon-
CAP.LXII. De sacerdolibusmonasterii. 911 cedil. 1026
T ,CAP. LXIII. — Deordine congregationis. 912 EPIST. III.Ad Carolum Magnum. Depiivilegio ca-—
CAP.LXlVj— Deordinandoabbale. 915 pellie in Eresburg.' 1028
CAP.LXV.—De prsepusilorrionasterii. V 919 EPIST. IV.Adeunidem.— DHaccusatoribns. 1029
CAP.LXVI.-T-Deostiaiio uionasterii. 922 —
EPI-T.V. Ad.eunidem. Qualiter Siciliensescum Sa-
—
,' CAP.LjVIJ. —De fralribusin yja djreclis, 924 racenis pactumfecerunt, et captiviredditi, * Ibid.
CAP.LXVIH. Si fralri impossibilia' injangantur." 925 EPIST. VI. —
Ad euindein. De occisione Maurorumin
CAP.LXIX.— Ul iq monastefionon prasumat aller Graecos, Ibict.
j(Herum defendere. 926 EPIST. VII. Ad etimdem. — De iniquo consiliofaclo.
CAP.LXX.— Ut non praBsnmatquisquamaliquempas- 'Ibid.
simcsedereaut excommunieare. 927 —
EPIST.VIII. Ad eumdem. Gratiarumactionis. Ibid.
CAP.LXXI.— Ul obedientes sint sibi invicemfratres. EPIST.IX. Ad eiiindem.— De be.neticiisacceptis. Ibitl.
928 KPIST. X.Ad euindern.—Qua?slionessolvenda3. Ibid.
CAP.LXXII.—De zelo bono,quem debent habere mo- FPIST.XI.Ad euindeni.—Intercessiones,elc. Ibid.
nacbi. 929 EPIST.XII. Ad eumdem.— Qualiter quidam episcopus
CAP.LXXIII.—De eo rmodnonomnisobservaliojnsti- exsul inve.ntus. 1030
: tiaeinhacsit regula constitula, 930 ESIST. X III. Ad eumdem.— Qualiter missi juslitiam
SMARAGDI ABIUTISYIA REGIA. 951 facluridsmnum fecerunt. Ibid.
Daclierius-leclori. ' EPIST.
Ibid. Gratias XIV.Ad RiculpliumepiscopumMoguntinnm.—
Epistolantincupaloria. 935 agil de muneribus ab eo inissis; millil vicissini
'
— De dilectioneDeiel proximi. 935 reliquias sancti Ciesarii,quas postulabai. Ibid.
CAPDT pniMOM. —
CAP.II. — De observainlismandalisDoipini. 937 EPUT.XV. Seu Symbolumortliodoxsefidei Leonis
CAP.III. — De limore, .,...,-.- 939 papie. _ IHd.
CAP.IV. — De sapiejilia. '•';- '''".">' '' "941 EPIST. XVI. AdAthelardnm arehiepiscopum Dorober-
npiisem. — Miltit et priniaiem lolius Angliaa
CAP.V.— De prudenlia. 943 pallium,
1052
CAP.VI. — De simplicitate. 946 aguoscit. —
CAP.Vfl. — l)e patienlia. Ibid. EPIST, XVII. Fragment.um. 1035
CAP.VIII. —Dejnslilia. EIIST. X VIlI. —
947 et sactTdoliimad Leonem. Oiniiium totius Britannise episcoporum
CAP.IX. — De judicio. 9f9 Ibid.
CAP.X.— De inisericpnlia. 950 Admoiiitioin seqiientem epilomen epislola? Leonis
CAP.XI. — Ut operibusDominnshonorelur. 952 papay III. 1034
. CAP.XII.-r- De deciinisrl prirnitiis. 953 Ex epislola Leonis ad Alcuinum, Ternain mtirsionem
CAP.XIII—-Uf lliesaurusin coelocolloceltir. Ibid. fieri inbitplismci, Caruli MagniadOHaiiiMerciorumregem
CAP.XIV.—Qnalemet quantamitiesauriunin vit.isibi epiiiola. 1053
liomorecondiderit,talem et lanlum post inoileiii iiive- lificenimaximum.EpiitolaNicephoriConstantinopolilani ad Leonempon-.
niet. . 934 . 1057
CAP.XV.— De non fidf-rido divitiis. 955 SANCTI L EONISPIilVILEOIA. 1067
CAP.XVI.— De non gloriandoiu diviliis. I.,—Horreensi
933 apud Tre\cros dalvirginuui Beneiiictinarum monaslerio
CAP.X-Vil.— De pace. 957 priiilegium Leo papa III (circa an.
CAP.XVIII.— De 7,e'orecliludinis. Ibid, 792). Ibicl.
CAP.XIX.—De clemenlia. 938 II.—Leonis III bulli qua confirmaltranslalionemsedis
CAP.XX.— De consiKo. 959 episropalis llatisb. ex nn.iiiaslerio simctiEmmeramniiad
CAP.XXI.— Ut caveal.unnsquisquesuperbiam. 961) ecclesiam sonc.liSlepliani,illiusque omniniodamexem- 1069
CAP.XXII.— Dezelo et liypre. 901 ptioneiii promulgat.
CAP.XXIII. — De non reddendomahnnpro malo. 962 Beuedicti —
III. PrivilegiiimLeonis papa;pro monasteriosancli
CAP.XXIV.— De reprinrmdaira. 963 Cupersamensi(annoSIo). 1070
CAP.XXV,— De nonconsentiendoadulatoribns. 90i STEP.HANUS IV, PONTIFEX R03IANUS.
CAP.XXArI.—Decavenia avaritia. [bid. NOTITIA HlSTOniCA. 1071
CAP,XXVH.— Ut de impensisalieuisdonms non s di- PASCHALIS l, PONTIFEXROMANUS.
Bpelur. 96g NOTITIA mSTOmcA. 10'?''
 1-159 ORDO RERCM QUM IN HOC TOMO CONTINENTUK. *M
PASCHALISPAPJEI EPISTOLJE. . 1085 XXIV.—De aqiii saucla spargenda;:» IMd,.
EPISTOLA —
pisiMA. De inyentiohe reliquiariimsanclse XXV.— Noncis cdiiimunicandum
Gosilise. -;"'/ ' sacer-
_qiiii;_)erturbanl
Ibid. doies. :'.,'..'-: -.'.'•
-:"'----"" - Ibid.
EPIST.II. Ad BernardumViennensemarchiepiscopuro, XXVI.—Qnod.scliismalici etimsacer-
1088 dotilmsnonauxiliantur.'„,, appellentur,qui: ... ?;>". . Ibid.
EPIST.III. AdLiidovicumimperatorem. Ibid. XXVII.—Quodsicra vasarionab aliis quam a Domino
EPIST.IV. Ad PelroiiaciumarchiepiscopumRaveniia- sacralis.hominiliusdebeant conirectari. • ....:ii02
tem. De confirnialioneprivilegiorumKaveunalisJScclesiie. XXVJII.—De jejunio septem hebdomadarum, ante
1089 Paschaa clerieisobservando. 1103
EPIST.V. Ad arcliie.piscopum Mediolanensem. 1091 XXIX.—De lemporemissas.etquodAngelicushymmis
JIEMIGWS' CURIENSIS EPISCOPUS. dicendusest solummodotemporecoiigrno. Ibid.
NOTITIA niSTOnicA. . 1095 XXX.—N,eabsensaccusetur,etqui accusarenon pos-
REMIGIICANONES PROSUADIOECESI. 1093 sint. — Ibid.
—
I. De licentiacorporisDomini. Ibid. XXXI. De u t
melropolilanis, nuilusabsqne conopro-
II. — De vasissacris. 1094 Vincialium episcoporuminslantiaaliquoTum atidiatcausas,
—
III. Qnnlococelebrandasit missa. 1095 1104
IV. — De obedieniia exhibendaepiscopis. Ibid. XXXII.— Quodie Pascliacelebretnr.. Ibid.
V. — Niliilabsquelicentia episcopiagendum. IbiSt. XXXIII.—Ne prsediaecclesiaslicaaliquislollat, et suis
VI. — Quodoinnibusbaptismumpercipere sit necessa- usibus applicel. , Tbid.
num. 1096 Qiiod non sit
,„' XXXJV.—
VII. — Baplizntosab episcopoconsignaridebere. Ibid. quamsacrilegium. - gravius peccalumfornicatio ; 1105
—
VIII. Quidcoufeiat aquaebaplismusad Dei cultum. XXXV. — Quod nulli arehiepiscopipWmatesvocentur,
tbid: nisi illi qui—
primas lenenl civilales. . Ibid.
IX. — Quod non ubique et a solo sacrificandumsit. XIXVI. I)e ordinaiionibusepiscopornm. Ibid.
Ibid. XXXVII.--Quod sacraiie l)eo feminae,vel monacliie,
X. — Nonlollendasres eeclesiao. . 1097. ,sacra vasa, vel_sncralas palliiscoiitiiigere,et iuceusum
—
XI. De ordinalioneepiscoponim. Ibid. circuinaltaiia de.ferrenoiidebeant. '',:.,. 1106
XII. — De accnsationesacerdotum. , Ibid. XXXVIII. — Quodbaptistnustempore Pascli<e celebran-.
XIII. — De querimohiacoiilrasacerdoles. 1038 dus catholicis.. Ibitl.
—
XIV. De biperlo ordine sacerdoium. Ibid. XXXIX.—Quol incpnsulloRbmanqpontifice, caus»,
—
XV. De his qui praelatosconlciiinunt. . Ibid. episcoporumnondebeant/deiiiiiri. . ,lj>id.
liis
XVf.—De qui doctqrumculpasprodunt. Ibid. XL. — EpiMiopor.iim: lesles quod .esse-deheant, etyrie
XVII.— D,ereprobis iuoribuspasiorislolerandis. 1099 absensqujsqiiainjiidiceliu'. Ibicl.
XVIII.— Qtiodepiscopus siue regulari inuliilidnaEc- XLI.— Quodiiullnse'p.iscopiis propriis rebus spoliains,
tlesiam suain non dimitiat, uec liise ah ea dimillalur. aulei.iiam suis revesliaiui-,debuat.adjudieiavocari. :ll6.7.
Ibicl. XLII. — De ordinalioiiibus.. :..;:,., Ibid..
XIX.— Non infamandumvel ejiciendumepiscopnui, XIJIL —De coiispiralibnecoiijraspjscpposi . . ^"fts
aut alierum in loco ejus consliluendum. 1100 XLIV.:—Exconiinuiiicaiis rioncbminiiiii.caadum..." 'Ibid.
—
.XX. Nonlemere jud candum. Ibid, -XLV.'—Termiuosiion'ir.iiisgreflierfdos.'..., Ibid.
—
XXI. De scriptisvi extorlis. ... lvid. —
XLVI. Du lapsu'sacerdfjlis;-'' ,'',..*'''. " '. 1109;
XXII.— De querela contra episcopumvel auctorem Xl.VIf,— De possessronibus ecclesiiirum. . jlfb
ecclesiffi. 1101 XLVilT,— 1'rasdiadicaiaue 'iiivadaiili.ir. • . Ibid.
XXIII.-—Nihil pneler panem ct vinumaqua mistumad in
Nolandaqiiajdam Sniaragdi a bbalis cullecliones,a'H.
«llareoflerenduiu. Ibid. P. D. PiiVA,iiiou.Beiiediex abbatiaSolcsmeusi..- 1111

FI3NISTOMI CENTESIMISECUNDI.